Skip to main content

Full text of "Acta Synodi nationalis, in nomine Domini nostri Iesu Christi .."

See other formats 


Ik^ 


Fl^^v 


I 


i 


i- 


(1 


f 


li 


PRINCETON.   N.    J. 

T  l'art  of^ihe  ■' 

whiiL  ,..,^  presentcd  by  i  ■ 

Misssus.  R,  i.    ,^.„  i.s^,.^^^ 


(.l:Ld^:^^'^l£^^_ 


'J^: 


^\ 


I 


C     ^ 


*--r? 


S  Y  N  O  D  I 

NATIONALIS. 

In  nomine  Domini  noflri 
'■     lESV.   CtìRiSTI, 

(ìAutorìtatc^ 
•  ILL-VSTR.   ET   PR.£POTENTVM 

DD.   O  RDINVM 

GENERALIVM  FOEDERATI 

BELGII     l'ROVINCIARVM, 

DORDRECHTI 

H  A  B  I  T  ^. 

AnnOCID  13   CXVIII    ET   CID   ID    CX IX. 

<*Accedunt  Plenifsma  ,  de  Qj4?7que  Articullst 
Theologorum  Judicìa, 


LVGDVNI      BATAVORVM, 

Typis    IsAAci   Elzeviri, 

AcademÌA  Tjpogra^hi, 

i-Secieratis  Dou-DK-ICKTan*  fumptibus, 
,^  e  Id.  I  o.  ex  X, 

Cam  trmlecno  ìli.  Orci.  Ccnemlium, 


Serenifsimis  atque  potentlfsimìs 
Chrifliani  Orbis    ''"^ 

M  O  N  A  R  C  H  I  S 

AG 

R  E    G   I   B   V   S, 

lUuftripmìs  Celfifimifque 

PRINCIPIBVS,   GOMITIBVS. 
CIVITATIBVS 

A  C 
MAGISTRATIBVS, 

ORDINES   FOEDERATARVM 

BELGII    PROVINCIARVM 

GENERALES, 

In  Chrijìo  lejk  ,  omnium  nofirùm  Serbatore  de 

M.S alatore  unico,  pilutem  f die itatem- 

que  perpetuami 

Vndamentum  Reipublicx  huius 
noftrse  eeleberrimae  efle  Vnio- 
nenijVnionis  autem,verumDei 
cultum.tiemo  ignoravit^quam- 
diu  nobis  res  cum  uno  ac  eodem 
hoftefuit.Simulacfublatusfuit  metus,ne  quid 
foris  detrimenti  publica  res  eaperet  -,  generis 

f    2  huma- 


■-.  ^'<^■•• 


human!  hoftis ,  qui  in  ftatione  eàdem  femper 
excubat ,  omnes  machinas  a  moenibus  ac  mu- 
ris.in  Ecclefiam  convertit:  qui  cuniculi  quo 
minus  fentiuntur,  (nihil  enim  homini  natu- 
ra a^que  adlubefcitacprofanitas)  eomaius  ma^ 
lum  ac  praefentius  creare  folent .    Quia  cum 
Ecclefia/quanidiu  hic  vivimus,vix  feparari  pof= 
fit  àRepublicajqui  difsidia  illi'usaut  illudunt^ 
quales  femper  plurimi  fuerunt,  aut  ad  ea  non 
advertunt  animum  ut  debent ,  ubi  fimulta- 
tum  morbi,  qui  ex  ifta  oriuntur,  ad  vitalia  to- 
tius  ffcatus  pervenerunt,fuam  quoque  agi  fem 
intelligunt.    iEque  enim  omnes  fentiunt  rui- 
nam  ,  etiam  qui  antea  periculum  non  metue^ 
bant.   Huius  rei  Foederatae  hx  Provinciae,  il- 
luftre  documentum  òrbi  vniverfo  haótenm 
dederunt  :  qux  cUm  belli  temporeiiÉdoncuf- 
(x  atque  immota, Dei  òpe,  femper  fteterint^ 
ab  adverfis  animum,àdifcrimine  afTumpferint 
virtutem:  inducias,  difcordia  civili,  Scnifire- 
fpexiflet  idem  Deus ,  proprio  interitu  exitio- 
que  redemifle  vldebantur.    In  horrenda  hae 
calamitate  oc  vindióta ,  quae  contemptum  aut 
negleólum  cultus  Dei  femper  fequitui"  in  ter- 
ris ,  illud  erat  vel  miferrimufn  ,    quod  reme- 
dium concordia^  iam  fuftuliflent ,  qui  difcor^ 
diam  invexerant .    Quod, tot  votis  omnium, 
bonorum  &  gemitibus ,  qui  publicum  GOia-. 
ventum  tot  iam  annos  fufpirabant ,  in  quo 

fons 


fons  calamitatis  huius  ferio  expenderetur ,  Io- 
cus  amplius  non  efTet.  Quod.qui  pacem  toto 
pectore  ardebant ,  armis  eam  denegan  publi- 
ce  viderent.  quibus  non  ab  hofte,  fed  a  fuis , 
contra  veritatcm  ,  quam  profefsifemper  fue- 
rant ,  in  patria  obfidebantur  .  Nos ,  virtute 
eius  freti,  qui  hic  fedem  fibi  femel  pofuit.qui 
imménfis  olim  benefìcijs  probavit,  non  fé  ita 
omni  populo  fecillè ,  fimul  ac  Rempublicàm 
labantem ,  cuiùs  cura  nobis  coelitus  commif^ 
la  erat ,  fubduxiHe  in  tutum  nobis  videba- 
mur^  Dei  vivi  caufam  ac  negociuni;,  a  cuius 
Maieftate  omnis  quae  in  terris  eft  autoritas 
dimanat ,  magno  animo  ,  immenfis  fumpti- 
bus,agendam  putavimus .  Ih  Vrbe  Hollan- 
dice  primaria  Dòrdrechto  ,  Synodum  indixi- 
mus .  Ad  eandem  ,  praeter  ProfefTores  no- 
ftros  ac  Miniftros  Seniorefque,  exquifitse  eru- 
ditiónis  viros,  ex  vicinis  Regnis ,  Ditionibus 
ac  Rebufpublicis  ,  quse  Religionem  profi- 
tentur  Reformatam  ,  fuafu  ,  inprimis  Maxi- 
mi  ac  Serenifsimi  lacobi  I.  Dei  Gratia  Ma- 
gnai Britanniae  Regis  ,  &  Arauficano  Prin- 
cipe in  confiliurri'  adhibito  ^  celeberrimos 
Théologos  vocavimus .  Qui  non  ,  quod  in 
rebus  cxteris  nórinumquam  folet  ^  temere 
aut  aliud  agendo,  fed  iurati  prius  coeli  Domi- 
num  ac  terrx,  fé  non  nifi  preeeunte  eius  ver- 
bo &  diótantc  confcientia ,  in  hoc  tam  vene- 

•\l  rabili 


l 


rabili  conventu  de  tam  arduis  myfterijs  fen- 
tentìam  dióluros  ;  admirando  ac  prope  incre- 
dibili confenfu  (prout  ex  Pr2eclans,Nobilifsi- 
mifque  viris,  Delegatis  noftris  ^   quos  prxelle 
urìiverfcE  actioni,  ac  de  omnibus  ad  nòs  refer- 
re  lufsimus,  nobis  indicatum  eft  atque  ipfi  de- 
prehendimus)tot  annorum  litem  deciderunt; 
Quam  nonnulli  j  qui  damnata  pridéìll  inno- 
vabant ,  non  de  terminis  agrorum  ,  flillicidijs; 
aut  aquaedudibus ,  quac  res  infra  cogitationes 
noftras  eflTe  folent,  fed  de  finibus  humanae  vo- 
luntatis  &  Divinai  gratÌ2e,fub  nomine  Prséde- 
ftinationis,  quam  exofam  populo  reddebant^ 
Deo  intentare  ac  Collegis  coeperant ,    Vicic 
vero  Dei  caufa  omnium  fuflFragijs ,  fecundum 
quem  pronunciata  eft  hxc  controvcrfia.  Vt 
in  pofterum  reijciatur  omnis  homo,  qui  cum 
Creatore  fuo  in  certamen  venit .    Hunc  con-^ 
fenfum  Canones  lam  pridem  editi ,  in  quds? 
ad  unum  omnes  convenérunt,  cum  fubfcrii^ 
pcione  fmgulorum  ,  coram  toto  orbe  Tenipe? 
teftabuntur  :     totidem  Ecclefiarum  fcilicet 
Chirographa.  C^eterum  eàdem  cura,  ne  quid 
ad  EcclefisE  tranquillitatem  in  hac  Ditioiiò 
noftra  confirmandam,  amplius  defideran  po£. 
fet,  ipfas  quoque  Vnionis  noftrac  Formulas; 
Confefsionem  nempe,&  Catechefin  haóte^ 
nus  bic  ufitatanv,  ad  Divini  verbi  normam, 
ab  ijfdem  recognofci  fedulo  curavimus;  Qui^ 


rem 


rem  totam  ubi  diligenter  &  in  Domini  ti- 
more ,  cum  ardentibus  ad  Deum  precibuS;, 
in  eodem  venerabili  convento  expendiilent, 
cum  prope  ineffabili  multorum  gaudio ,  qui 
bonitatem  Deilfraelis  in  tam  fuavi  tam  ami- 
co omnium  confenfu,  animo  guftabant  >  iu- 
dicarunt:  hanc  Do6lrinam,ita  uti  in  utraque 
exponeretur ,  cum  Divino  Verbo  convenire, 
ideoque  ad  pofteritatem  omnem  ,  fine  ulla 
immutatione,efle  tranfinittendam.  Quodiu- 
dicium  ,  6c  Nos,ratum  elle  volumus.  Porro 
omnibus  ut  confhet,  quantum  vobis 

R  E  G  E  S. 
PRINCIPE  S, 
C  O  M  I  T  E  S. 
C  I  V  I  T  A  T  E  S> 
MAGISTRATVS, 

qui  in  hac  tam  pia, tam  fublimi  caufa,  promp- 
.  te  ac  benigne  nobis  adfuiftis,  quantum  iteni^ 
eruditioni,  pietati,  fidei,  finceritati.maximo* 
rum,quià  vobis  mifsi  fijnt,Theologorum,de- 
feramus,  fed  prxfertim.ne  quis  de  confenfu 
noftro  in  Religione  dubitare  pofsit ,  eorum, 
qui  in  venerabili  hac  Synodo  comparuerunt, 
A6la  ,  prout  lefta  ibi  funt  atque  approba- 
ta,  pofleaque  iuffu  noftro  ac  mandato  accu- 
rate 


0^< 


rate  feGenflta/fub  autoritate  nofl:ra,maximor 
rum  Princfpum  exemplo , divulgamus ,  Ob^ 
teftamur  autem  caeteros  ,  inprimis  vero  eas; 
qui  eódem  foedere  nobifcum  funt  coniundt^ 
ut  de  hoc  confenfu  noftro  fxpe  cogitent,eanl 
dém  fidem  ,  quas  certifsima  efb  animarum  fc 
tep'àinpledantur.  Sed  praEfertim^ut.exeni-^ 
plo'noftro  ,  regnum  Dei  propagare  in  hac  vi^ 
ta  pergant:  cuius  Ditionis  magnitudo,  in  fu- 
tura apparebit . 

HcKTA  ComitM-,  (tAnno  co.  io.  cxx, 
XX VII.  Martij. 


P  Tv  i5.  F  A-' 


$ 


P  R  ^  F  A  T  I  O, 

Ad  Reformatas 

GHRISTI  ECCLESIAS, 

Jn  cjua  Contro'verparum  Belgicarum  ,  ad  quns  tollendas  lue 

Synodm poti(^tmum  con'vocata  faity  ortus  ^ prog^rejfm 

brevi  ter  fideliterque  narrantur. 

Roxime  elapfa  sedate,  divulgata  fuit  Veneranda?  Synodi ,  Dor^ 
drechti  nupcr  habitae,  dequibufdamdodrioxCapitibus,  quae 
in  Ecclefijs  Bclgicis,  maxima  ciim  parundcm  perturbatione, 
hadenus  difcepcaca  funt,  Sententia,  certisquibufdam  Canoni» 
bus  comprehenfa.  Et  cum  ad  tollendas  potilFimum  cxortas  in 
Religione  contfoverlias  5  ab  Illuftr.  &  Pra:pctentib.  Ordinibus 
GencralibuSjfupremo  Fcsderatarum  Provinciarum  Magiftratti, 
convocata  hxc  celeberrima  Synodusfuiirer,  fatis  fore  plerique 
judicabant,  lì  tantum  Synodi  de  iifdem  cohtroverlìis  ludiciumpublicaretur.  Sed 
cum  poftca  conftaret,  efle  plurimos,  qui  defiderarent  infirpcr,  ex  ipfis  Adis  Syno» 
dalibus,  cognofcere,  quidnam  prxter  ifta ,  ac  qua  ratione  cum  Paftoribus  inprimis 
Remonftrantibus  ,inSynodo  fitadum;  cumquenon  fit  dubium,quin  ipfi  ad  ve- 
landam  pervicaciam,  fide  nonoptima,  dehifcc  rebusquaedam  fint  divulgaturij 
placuitllluftr.  ac  Priepotent.Ordd.  Gcneralibus  ,ut  Synodi  eiufdem  quoqjAdta, 
in  grariam  atque  ufum  Ecclefiarum,  ex  publicis  tabulis  fideliter  defcripta,  typis 
vulgarentur.  In  quibuscum  occurrant  paffim  plurima,  quseadrerum  in  Belgicis 
Ecclefiisgeftarumhiftoriam  pcrtin.pnt  ,quaeque  à  Ledotibus  rerum  harum  igna- 
iris,minus  comrnode  inrelligiaurdijudicaripoflìnt,  qua  de  canfaetiam  Synodus 
Nationalis  /  uti  in  diverfis  SefTionibus  videre  eft  )  Ecclefiarum  inprimis  Suyd-Hol- 
landicarum  Deputatis  aliquoties  injunxit,  ut  brevem  rerum  cum  Remonftranris 
busgeftarum  narrarionem  conicriberent;  vifiimfuitexea  quacdam,  qua»publicc 
^efta  llinr,Prajfationis'locopra:mittere,  utEcclefiaejprxferrim  ex  terse,  fcmel  bona 
fide  intelligerentjquifnam  harum  Controverfiarum  ortus  ac  progreflus  fuerit:  &j 
quaoccafionejquibufque  decalifis,  Illuftr.  ac  Prxpotentes  Ordd,  Generales,  ce- 
lebcrrimam  hanc  Synodum  fumptibus  immenfis  convocarint.  Prxfertim  cum 
inulta  a  Remonftrantibus  in  cxhibitis  atque  hic  infertis  fcriptis  narrentur,  quic 
cum  rerum  geftarum  v^ritate  rninus  confentiant. 

„  InReformatis  Fcederati  Beigi]  Ecclciìis,  quanta  fiiperioìri  feculo,in  òmnibus 
Drthòdoxse  doftrinae  cflpitibus,inter  Ecclefiarum  Belgicarum  Pafl:ores,Do61:ores- 
que  vigueritconfcnfio;quantaqueinfijperin  earundem  rcgimme,  fervata  femper 
fuerit  éjia^iCL  atque  .sC'^jjjitoo-tu;!} ,  univerfo  orbi  Chriftiano  notiuseft ,  quam  utne- 
cefie  fit  multis  explicari .  Ainabilem  hanc  Deoque  &:  piis  omnibus  gratiflimam 
Ecclefiarum  Belgicarum  pacem  atque  harmoniam  ,  perturbare  conati  fimt  olim 
ronnulli,  qui  defeirto  Papifino ,  fed  fermento  eius  nondum  ptene  expurgato ,  ad 
Ecclefias  noftras  tranfierant,  carundemque  Minificrio,  in  prima  illa  Miniflrorum 
inopia,  admoti  fucr.?nt;  Cafparus  Coolhafius  Leydse  :  Hermannus  Herbertus 
Dordreclìti&Goudx:  ac  Cornelius  Wiggerus  Hornsei  effreni  quidem  audacia, 
icà  haud  magno  fiicccflu.  Quippe  cum  iifdem  in  locis  quofdam  Reformatas: 
Religioni  minus  faventes  nadi  efient,  quorum  patrocinio  nitcbantur,  improba 
tamen  hxc  eorum audacia,  rum  Supremi  Mngifliratus  autoritate,  tum  vigilanti 
Paftórum  prudentiajjuftifque  Ecclefiarum  cenfuris, mature  rcprefl^a  fuit:Coolliafij 
in  Synodo  Nationali  Middelburgenfi  :Herbcrti  in  Synodis  Hollandia:  Auftralis: 

tt  W'ggeri 


P    R    ^   F   A   T   I    O 

"Wiggcri  in  Synodis  Hollandix  BorcaJis.  Poftea  id  ipfum  rringno  fìnfn  ne  molimino 
aggrcdiis  cfl  lacobus  Arminius,  celeberrima;  Ecclefìa:  Arriftelodanienlìs  Paftor; 
vir  ingcnij  qiiidcm  cxciratioris.veriim  cui  nihil  arridercr.nifì  qiiod  aliqua  novita- 
tisTpccie  fc  commendarcr.  Adeo  ut  plernquein  Rcforìmatis  Ecclefiisrccepta  do- 
gmata,vc!  hoc  ipfo  nomine, qiiod  cfTcnt  reccptajfiiftidirevidcrcrur.Isprimiim  qiii- 
dcm  ad  hancrcm,viani  fihi  ftmvirTamam  aiitoriraremq;pr(^(l.-.ntifThTiornm  Eccle- 
flrc Reti) r mata:  DoiSfonim,  Calvitii.Zanchij,  Bezar,  Marryns ,  &:  aliorum  ,pLib]ice 
^rivarimq;  cxtenuando  arq;  fugillando,  uc  per  nominis  eoru'm  riiinam  gradbm  libi 
ad  gloriam  ftriieret.  Poftea  aperre  varias  opjnioncs  beterodnxas,  vetcrum  Pelagià- 
noriim  erroribiis  aiììnes,  maxime  in  cxplicarioncEpiftoIse  ad  Romanos,  proponére 
ac  diflcminarc  cccpir.  Ca^terum  venerandi  Ecclefia?  illius  Prefbyrerij  vigilanti^ 
atque  autórirate  conatibiis  eius  mature  obviam  fuit  itiim  ,  ne  turbas  ,  qiias  moliti 
videbatnr ,  dare  in  Ecclcfia  poflcr.  Non  dcfinebar  ramen  titm  apud  fiios ,  tum  & 
apiid  alianim  Ecclefiarum  Paftoresjoanncm  Vrenbogardum.Adrianiim  Borrium, 
aliofquc  quorum  amicitiam  communia  olim  fludia  ipficonciliaverant  ,quibus  po- 
teratmodis.opinionesfnas propagare, ipfumq;  Francifcum  hinium.ccleberrimum 
S.Thcol.in  AcademiaLeydenfiProfeirorem.ad  collatiohcfuperiifdem  provocare. 
CI3  Tocii.  Cumquc^mnohuiusfeculilecundo,  Clarifs.  Vir  D.  luniiis,  maxime  cum  Eccle- 
xxvin  Aug.  fiarum  Bclgicanim  luftu,  Academia:  LeyHenfi  eiTet  ercpru»;,  Vtenbogardus  ,  qui 
fentenriè  Arminij  jam  rum  fnvebat,  magno  eum  fludio,  Nobilifs.  atque  Amplris, 
AcademiarLeydenfis  Curatoribuscommendabat,nt  videlicetD.Iunio  in  S.Theo- 
logia:  profefilone  rutrogaretur.Quod  cum  intelligerent  Ecclefiarum  Deputati, va- 
riti ne  viri  de  heterodoxia  tanroperc  fuipefti  vocatio  ,  cotitentionum  &  fchifina- 
tum  in  Eccefiis  caufam  aliquandoprxberet,  rogarunr  Nobilifs.  DD.Curatores, ne 
temere  Ecclefias  iftiscxponerent  periculis,  fed  de  afcifcendo  porius  viro  alio  ido- 
neo,qui  ab  hac  furpicionc  immunis  eflet,  cogitarent.  Vtenbogar  dum  quoque  mo- 
nuerunt,  ut  àcommendatione  hac  defifteret.  Qui  contetnptis  bis  monitionibus, 
non  deftitit  vocationem  eo  ufque  urgere,  doneceàtn  tandem  obdnuiflct.Inftituta 
vocatione,Prefbyterium  Amftelodamcnfe;  in  dimifTionem  eiliL  conlentire  rccufa- 
bat;  hanc  potiifìmum  ob  cauf.ìm,  quod  cxiftimarCnt  prudentiores  ,ingcnium  tan- 
topere  luxurinns  ac  novaturiens,  evidentiori  cum  petfculo  in  Academia,in  qua  Ju- 
ventus Minifterio  Ecclefiarum  cònrecratainfl:ituitur,maiorque  docchdi  Iibertas 
uru'rparifolet,i:^iam  in  Ecclefia  aliqua  particulari,in  qua  Prel  bytcrij  vigilanti» at- 
que autoritate  intra  limitcs  coercèri  poffet,  effe  verfaturum;  Dimiffio  ramen  ci'us 
crebris  DD.Curatorum,Vtenbogardi,atqueipfius  etiam  Arminij  petitionibus  tan- 
dem impetrata  fuit.  Hac  conditone  tamen  ,  utinftitutaprius  cum  D.Francifco 
Gomarodc  prxcipuis  dodrinx  capitibus  collatione  ,  òrninem  hcterKdoxias  fìi- 
.  fpicionem  rotunda  fen tentile  fuse  declara rione  àfeamoliretur:  cum  priùsobtefta- 
tione  foleanipromififfetife  opiniones,(ì  quas  forte  haberet  fingul;)res,  numquam 
cin  iTtcì  li  ^c'Ce  difleminnturum.  Inftituta  fuit, corani  DD.  Curatoribus,  praefentibus  quoque 
(J.&y.Maij.  «;y,^(,|^j  Dcputatish^c  collatio.In  qua  cnm  proifiitcretur,re  pr^cipuaPelagianorum 
dogmata  De  Grafia  naturali,  DeviribuS  Liberi  Arbitrij,  De  Peccato  Originali, 
De  Perfezione  hominis  ih  hac  vita.  De  Pr^deftinarione,aIiaque  difertèdamnaré, 
omniaquequa;  Auguftinusalijq;  Pàtres  adverfus  Pelagianos  (cnpfiffent,  approba- 
rc,  quin  &:  ludicarefe  Pelagianos  errores  re^le  à  Patnhus  fuifle  refuraroSacdam- 
natos.fimulque  promitteret  ,nihil  quod  à  reccpta  Ecclefiarum  do(f>riha  dilcrepa- 
ret  fé  dofturum  ;  ad  ProfefTìonem  Theologicam  admifluseft.  Cuins  inirio,  modis 
conabaturomnibusquamlibetheterodoxias  à  fé  amoliri  fuipicioncm  ,adeo  ut  dp- 
drinam  Ecclefiarum  Reformatarum,De  Satisfiélione  Chrifti,  De  Fide  iuftifican- 
iS.Ottob.  ^^  j-^g  lufUficatione  per  fidem,De  Perfcverantia  vere  fidc]ium,De  Ccrtitudinefà- 
lutis,  De  Impcrfeftione  hominis  in  hac  vita  ,  alijfquedoftrmx  capitibus,  quibus 
poftea  contradixit,  quafquehodic  àDifcipulisipfiusoppugnantur,  centra  fertteii- 
tiam  fuam  (uti  ingenue  Ioannes  Arnoldi  Corvinus  in  fcripto  quodam  Belgico  fa- 
tetur)  prxfidio  ae  patrocinio  fuo  in  difputarionibus  publicis  dcfenderet.  Ca?te- 
rum  cum  iam  per  annum  unum  atque  alterum  in  profeflìone  hac  vcrfatus  effet,de- 
prehenfumeft,  plefaque  cumin  Reformatis  Ecclefijs  recepta  dogmata  publice, 
pnvatimquefugillare,  indubium  vocare,&:difcipulisfufpcftarcddere.- argumenta 

praeci-» 


AD      ECCLESIAS. 

pr«cipua,quibusilla  ex  Dei  Verbo  adftrui  folét,  ijfdem  enervare  exceptionibus,  qui- 
busIefbira;,Sociniani,alijqueReformatSEEcclcfia2  hoftcs.urifolcnt:  adverfariorum 
aurcargumentaextollere.Tradtatus  quofdam  fuos  manufcripros,quibusfcncentiam 
fuamcomplexusfuerac,  difcipulis  privatim  defcribendos  dare.  CaftalioniSjCornlicr- 
tijjSuarczijjfìmiliiimq;  Icripta  difcipulis  fiiis  inprimis  comendare  :  de  Calvini,Bezx, 
Martyris,Zanchij,Vi{iniaIiorumq;pra:fl;antium  Ecclefìarum  Reformatariim  dodo, 
rumfcriptis  ,conrcmptim  loqui.  Quinetiam  aperte  profìcebatur,pliiriinasrehahcre 
adverfusreccptam  dodrinaconfiderationes  feu  animadvcrfioncs  ,  quas  fuo  tempore 
eiretpatefa(9:iiriis.  Paftores  nonnulIi,quiipfofamiliariterutebanriir,  fenova  prorfus 
gì o ria b a n tur  habereTheologiam.Dircipuli  eiusdomum  ex  Acadcmia  rcverfijaut  ad. 
alias  AcademiasdiIapfi,dirputando,concradicendo,&:  doftrinam  vcllicado.prorervc 
Ecclcfìjs  Reformatis  infìiltabanc.  Hxcaliaq;  cum  Hollandicasanimadverterent  Ec, 
clefis,(blicitcrn'ìcrito,nelabefa£tara  doftrinae  Reformara:  (inceritarc  ,  imbutaq;  pra- 
vis  opinionibus  iuvenriire,qusein  Eccleflaruin  fpem  in  hoc  feniinario  educabarur,res 
Iiacc  randcm  in  magnam  Ecclcfiariim  pcrnitiem  ac  pertiirbarioncm  erumperet,  per 
DepiitatosfiioSjqmbuscommiinis  Ecclefiar'um  cura  commitci  folet,  derotoncgotio 
penitiusinquirendriduxerunt,quoinproximis  Synodis  mature  dirpicipofl'et, ne  quid 
Ecclefia  detrimenti  pateretur.HacdecaufàEcclcfiarumjCumAuftralis,  tumBorealis 
Hollandia:  Depurati  Arminium  acccdunr,  eiq;  rumorcs  exponur^qui  de  ipfo  ipfiufq; 
dodrina  paffim  fpargerentur ,  quantaq;  omnes  Ecclcfias  folicitudo  tcneret,  rogantq; 
amice,ut(i  quid  torte  in  recepta  defideraretdodrina,id/ìncereFratrJbusexponeret: 
quoautipfiperamicam  collationemfatisfieri,autres  tota  ad  Synodu  legitime  defer- 
ri poffer.  Quibus  reipondir,numqua  illis  (e  rumoribus  iuftam  pra^buifle  caufam  :  nec 
confultum  videri libi, cum  ijfdcm  taniquam  cumDept!tatis,ut  qui  hac  dereadSyno- 
dum  eflentrclaturi,  collationeullaminftituere.  Hanc  perfònamfi  deponere  vellenr, 
non  defugerefe,  cumipfiSjUtprivatis  Paftoribus,  dedodlrinaconferre  :  calege,  ut  fi 
forte  inter  ipfo.s  minus  conveniret^nihil  hac  de  re  ad  Synodos  referrcnt.  Qiiod  cum 
Deputati  iniquum  iudicarentjCumq;  eiufmodicollatione  Ecclefìjs  (blicitudo  eximi 
non  poflet, re  infera  abcodemdifceflerunr.  Neq;  tamen  minus  ex  reliquisS.Thco- 
Jogi^eProfciloribus  intclligebat,varias  de  Pr.'cdeftinatione,  Libero  arbitrio,  Pcrfeve- 
rantiaSandlorumjalijfq;  dodlrinjEcapitibus  qu^eftioncs, inter  S.Theologi^ftudiolos 
ferio  agitati, quales  ante  Arminij  adventum  inter  illos  agitata  non  fuiflcnr. 

Monitus  quoque  fuit  ab  Ecclefia  Leydenfi,  cuius  membrum  erat,  per  Ampliflìmos 
ClarifTìmofque  viros  Phoedonem  Brouckhovium, urbis  Leydenfis  Confijlem  Se  Pau- 
lum  Merulam  Hiftoriarum  Profefrorem,eiufdem  Ecclcfiie  Seniores,  ut  de  ijs,qu£e  in 
recepta  dodrina  improbaret,cum  Collegis  fuiSjCoramPrefbyter  o  EcclefiaeLeyden-  ^"•'■'^'j^ 
fisamicam  inftitueretcollationem.  Exquapofl'etconfl:are,an  &quibusindogmati-  ^  '  ' 
bus  cum  Collegis  rcliquifq.-PaftoribuSjConfentiretautdifTentiret.  Quibus  refpon- 
dif.fcfine  Curatorum  Academijevenia.idipfum facete  non  polle.  Nec videre, quid 
commodi  ex  tali  collatione  ad  Ecclefiam  redundaturum  cllct.Inftabatiamtempus, 
quoannu£E  EcclcfiarumHollandijeutriufq;  Synodi  celebrarifolcntjcumq;  prò  more 
Ecclefiarum  gravamina  à  fingulis  Clairibusmittcrcntur;  inter  ca:tera&  hoc àCIafle 
Dordrechtana  tranlmilìum  fuit  :  ^Ittandoquidem  riimores  mdiuntur ,  in  Acadenna  ^  Ec- 
clejìa  Leydenfi ,  contro'verjìa.s  qtiafdam  circa  doifrinam  Rcformatartim  Ecclejìarum  exortas 
effe  ;  cenfuit  Clajjìs  necejfarium  ejje ,  ut  de  medijs  quihtis  controverfiéi  iflx  commodijpme  cittjjì- 
,mtque  ccmponantur,  Synodm  deliberete  tttfchifmata,  omnia  S"  ojfendicuU ,  quti  inde  orivi  pof- 
fent,  tempefiive  amcueantur,  confeweturque  linio  Ecclejìarum  Keformatarum  centra  adver^ 
jariorum  calumnias .  Tulit  hoc  xgqrmne  ArminiuSjfummaq;  ope  adniTus  fuit,  utgra- 
vamen  hoc  revocarctur  :  quod  cum  obtinere  non  poflet ,  Acadcmiaz  Curatorum 
òpera à Collegis  obtinuittcftimonium, quo  declarabatur ,  pluraquidem  inter  ftu-  lo.Aug, 
diofos  difputari,  quam  ipfis  eHetgratum  ;  inter  ipfos  vero  S.  Thcologiae  Profello- 
res, quantum quidem  ipfis conftaret,  nullam  efi'ein  ipfis  fundamcntisdificnfioncm. 
Paulo  poft  congregata  eft  in  Vrbe  Roterodamo,  Ecclefiarum  Suyd-Hollandica-  jo.Au^* 
rum  Synodus,  quxcum  ex  Clallìs  Dordrechtana:  Delegatis  multasgravefque  in- 
tellexiflet  rationes,  ob  quasgravamen  hoc  ab  cadem  clìet  tranfmiflum  ;  fimulque 
c&iex  Synodi  Dcpuratis ,  quomodoferes  in  Academia  Leydenfi  haberent,  quidquc 
cum  Arminio  rcliquifque  S.  .Theologia:  Profclì'oribus  cllct  adum  ;  poft  matu- 
tam  delibcrationem  cenfuit,  glilcenti  buie  malo  tcmpeftive  elle  occurrendum  : 
cv^.  1  t  ^  ncque 


P  R  ^  F  A  T  I  O 
ncque  fub  incerta  Syftodi  Nationalisrpe,remediiimeiiirdcmprocrafi:inandnin.  Ac 
proinde  dcputatisSynodi  injunxir,  ut  dilieentilIìmcinquircrcnrquibiisde'Arriculis 
in  Acadenua  Lcydenfi  intcr  Thcologi^  ihidiofbs  potillìnnim  difccptaretur,  roga- 
renrquc  DD.  C  uratorcs,  ut  S.Thcol.Profeirorihus  mandareturjcntcntiam  utfiiam 
aperte  ac  iìncerc  de  iifdcm  decIararcnc:Qilo  hnc  rarionedeiìlorum  conlcnfu  durdif- 
f'entionc  conftaret.EccIc{ìajq;,fI  dhTcnDo  fòrte  nulla  aut  non  gravjs  e{I"e-t,f"olicitudinc 
liberarentiir:  axlt  lìgravior  deprehcnderetiir,  mature  de  earundcm  remcdio  cogita- 
rent.  Mandavitquoq;  Synodus  omnibus  Paftoribus  ,uf  tcftandi  in  doclrina  confen- 
fiis  caufa,  Confcllìoni  harum  Ecclcfiarum  ac  Catcchefi,(quod  in  mulris  ClafTibusà 

S.Novemb.  qnjbufdam  negle<5tum  ,  àbaliis  ncgacum  fueratrj  rub/cribcrcnr.  Deputati  Syivodi  re 
diligcnter  explorata, novem  qu(^ftiones,dc  quibus  eo  tempore  ponnnrium  difceptari 
intellexerant,  DD.  Curntoribus  exhibentrrogantq;,  ut  S.Theol.  Profeiloribus,  ipfb- 
rum  autoricate  injungeretur,  lentenriam  utiuam  deiifdem  piene  exponerent.  Qui 
refponderuntjaliquam  jam  Synodi  Nationalis  brevi  obnncndx  Ipem  affulgere;  Idco- 
que  indicare  cofultius,eas  qu^ftiones  ad  eandem  refervarc.quam  ulteriori  carundem 
inquilìtione  diffidio  anfamprarberc.  Paftores  quoque  Arminij  fenrcntiam  amplexi, 
palfiminChilìbus  recufabant^mandato  Synodi  de  iubfcriptioneConfclììonis  ac  Ca- 
techefeos,  morem  gercre.  Auxit  ha:c  res  Ecclefiarum  folicitudinem ,  cum  vider«nr> 
Paftorcs  ifl;os,quorundam  favore  fretos.autoritatem  Synodi  phine  contcmncre,  au- 
daciufqiin  inceptopergerc.  Quare  cum  ifta  via  remedium  buie  malo  adhiberi  non 
poflet,  llluflr.  ac  Prspotcntib.  DD.Ordd-  Generalibus  prolixe  expofuerunt,  quanto 
in  periculo  Ecclefia:  verfaren€ur,pctieruntq;,ut  ad  tollenda  bxc  mala,  Synodus  Na- 
tionalis,  qua;  per  multosannos  dilata  jamfucrar,  corundemautorirate  dominorum 

^  '  °^*  occasione  primaconvocaretur:Quidcclararunt, omnium  Provinciarum  Ordincs  in 
Synodi  Nationalis  convocationcm  jnmconfenfìfle:  Efle  tamen  inter  illos,  qui  in  li- 
tcris  confenfus.hanc  conditioncm,reu,utvocant,claufulam,addidiirent:utnempe,in 
eadcm,  Confeifionis  &  Catechcicos  harum  Eccleiiarum  fieret  reviiìo  :ac  proinde, 
Svnodi  Nationalis  convocationcm  ,  fine  Ordinum  huius  Provincia:  prarjudicio,  nifi 
addita hac  claurula,fìcri  non  pofl'c.  Cum  autemnonobfcure  conftarer,  quinnm  ante 
annosaliquotllluflribusHoUandix  Ordinibus  autoresfuiflent,ut  b^cclaufulaaddc- 
retur,  atque  etiamnum  urgereturi  efletque  metuendum  ,  fi  illa  convocationi  Synodi 
adjungeretur,neilli,qui  mutationibus  doftrina;  ftudebanr,  eadcmad  inflitutù  fuum 
abuterétur,fimulq;  etiam,ne('hoc  prxfertim  rerum  ftatujEcclefiisoffcnfionem  haud 
Icvem  efletpra:bitura,quflfiipfillluftr.©rdd.autEcclefia;non:raz,de  dodrinse  verità-. 

3C>.Nov.  te, in  hac  ConfelTìone&:  Catcchefi  comprehenfa:  dubitarent,  Deputati  Ecclefiarum 
pericrunr,ut,con\oc?.tio  Svnodi, conibeto  anrehac  more ,  in  gcneralibus,  ut  vocant, 
rerminiSiinflituereturrprasfertim  cum  bare  claufula  minusncceflaria  vidcrctur,cuBi 
in  Synodis  Nationalibus  permiflum  fPmper  effet,  fiquis  adverfus  aliqucm  horum 
fcriptorum  Articulum,quidquam  fé  habereexiftimaret,libereidac  debite  propone- 
re.  DeclarabantvcroIUuftr.DD.Ordd.  Gencralesno  ita  hanc  claufulamintelligen* 
dam  effe  ,  quafi  aliquid  in  dottrina  harum  Ecclefiarum  ca  immuratum  vellcnt,  nec 
enimfempcr  Recognitione  immurari,  fednonnunquam  quoque  confirmari  dcftri* 
nam:non  pofie  tamen  illam  fine  iftius Provincie  prxjudicio  omicti,qua:  cam  expreC- 

CIO  iDC  VI  ^c  addidificr.  Litteras  itaq;  confcnfus,  quibus  eaquoqiinicrta  crar,  Ecclefiarum  De- 

1-5.  Marc.  putatisrradideruntjquas  illi  ad  fingul.irum  Provinciarum  Ecclefias  rranfiniferunr. 
Quibus &;  fignificarunr,quam  dedilfcnt  operam,ut  ca  omitteretur.Ecclefi^  Belgica;, 
acceptis  hifce  lireris ,  gavifa:  quidem  funr,pofl:  tot  annorum  expcdationem  ,  tandem 
impetraram  effe  celebrand3e:SyncdiNationalrspoteftatem:quanquam  haud  fané  pa- 
rum  ifta  claufula  offenderenfur.  Non  quot^  Confeifionem  &  Catecbefìn  in  Synodo 
»'■"  '  Nationaliconfucro  debitoq;  modo  recognofci  nollcnr,  fed  quod  mctuercnt,  ne  illi, 
qui  mutationcm  dodrina?  moliebanrur,  eademaudaciores  redderentur ,  tanquam  fi 
hac  claufula;  publica DI). Ordd.autoritate,  quid\is  movcndiinnovandiq^faSaipfìs 
-  '  =' •  eifet  potcftas:litefq;  hac  acconrroverfix  ab illis non  ex  innovandi  libidine,  fed  ex ftu- 
dio  fatisfacicndi  Illufirium  Ordinum  decretis  eilent  pfofeda:.  Significabanr  quoque 
iifdem  iitcris  Illuftr.DD.Ordincs  Gcneralcs  flatutum  effe  fibi.eruditos  pacificofque 
aliquotcxfingulis  Provinciis  Theologos  convocare  ,  ut  de  tempore,  I0C0&:  modo, 

ciDiocvi,  habend^  Synodi  Natioiialis, cum  iifdé  deliherarent.  Dum  bare  aguntur,annua  Suyd- 

inAuguft.    Hollandicsrum  Ecclefiarum  Synodus  Gorinchemij  cclebratur,  m  qua  cum  Eccle- 
fiarum 


ADECCLESIAS, 

fiarum  Deputati  retuliflenr^quidab  ipfis in  cauffa  Synodi  Nationalis  efTct  aftum,  & 
àbllluftr.  DD.  Ordinibusconititutum,  mandale  ijfdem  vilum  fuit,  ut  convocatio- 
jnem  Synodi  Nationalis  diligenter  uigcrcnt  .-  Ac  quamvis  arbitrarctui-  Synodus, 
Confcflloncm  ac  Catcchcfin ,  more  modoque  ante  hac  confiieto ,  in  Synodo  Natio- 
liali  elle  rccognofcendam,  voluir  tamcn  eos,  qui  ad  conucntum  ,  in  quo  de  tempore, 
l'eco  &  modo  celebrando  Synodi  Nationalis,  abOrdd.  HoUandia;  ex  Suyd-Hollan- 
dia  eonvocandi  eflent,  moneri,  ut  ab  Ordd.  Generalibus,  nomine  harum  Ecclcfiarum 
peterentjUt  ClauUila,  dequaantcdidumfuic  ex,litcris  convocationis,  ob  cauiTas  an- 
te memoratas,  omitteretur,eiulque  loco  vcrbaalia  miiiora,qua;offenlìonis  minus  pa- 
rerent,  ufurparentur.Iniund-um  quoque  in  cadém  fuit  Synodo, omnibus  EccIef.Suyd- 
HoI.PaftoribuSjOmnibufqjS.Thcol.inAcad.LeydenriProfcflbribuSjUtcontiderationes 
leu  animaducrfiones  in  dodrinam,Confc(rione&Catechclicomprehenram,quas  habe- 
rent,(quia  habercfe  quaplurimas  Atmmius  &  Pallores  qui  addicìi  eflentipli.faepiu&glo- 
liari  folerentj  Paftores  quidcm  in  Claflìbus  luis,Profeflbrcs  autem  Ecclefiarum  Depu- 
tatis,  primo  quoque  tempore  cxhiberenr,  uteardcm  legitime  ad  Synodum  Nationa- 
lem.fi  in  Clalsibus  fatisficri  iplis  non  poflct ,  deferrentur  Qupd  cum  à  Paftoribus  Ar- 
minioaddidis  poftularemr,  eàfdem  proponcre  in  Clafsibus  detre:tarunt,  quod  fc 
nondum  paraios  effe  dicer'ent  :  cx-rerum  ilio  &  loco  &  tempore  propolìruros,  Ar- 
minius  quoque  ab  Ecclcfiarum  Deputatis  hac  de  re  monitus,  r'^^rpondit ,  hoc  eo  tcili- 
pore  fieri  cum  aedificationeiioii  pofle,  fed  in  Synodo  Nationàli  fé  eafdem  piene  eflc  pa- 
tefadlurum.  Cumque  non  ita  multo  poti  lUuilr.  Ordd.  Generales,  ex  fingulis  Provin-  cìoìdcvìL 
tijs  Thcologosaliquot  convocarent,  quibufcumde  loco,  tempore  &  modo  habcndi  i3-  M-iy» 
Synodi  Nationalis  deliberarent;  Ioannem  nempe  Leoilcm  &  loannem  Fontanum,  ex 
Geldria;  Francifcum  Gomarum,  lacobum  Arminium,  loannem  Vtcnbogardum& 
Ioannem  Becium,  ex  Suyd-Hollandia;  Hermannum  Fauckelium  &  Henri  cum  Bran- 
dium,exZelandiajEuerarduni  Botium  &  Henricum  Ioannis,  ex  Provincia  vhraieéìi- 
na;  Sibrandum  Lubbertum  &  Ioannem  Bogermannum ,  ex  Frifia  ;  Thomam  Gofvvi- 
nium,exTranlliulania; Ioannem  Acronium  &.Ioannem Nicalìum,ex  vrbe Groningenli 
&Omlandiis.  Quscftiones,  de  quibus  inhocconuehtu  efletdelibcrandum,abllluil:f. 
Ordd. Generalibus fuerunt  illis  propofìae,  declaratumq;  fuit  conlentienribus  fuffragijs, 
quodadteiTipus,neceirarum  eflc  ut  Synodus  quamprimum  ad  initium  futura;  crftatis, 
anni  millcfimi  fexceniclìmi  Scodavi, convocaretur. Quod  ad  locum,  commodifsimum 
habenda;  Synodo  fore  ciultatem  Vltraje^tum..  De  modo",  i.Gravamina  in  Synodo 
pertracìanda,  à  lìiigulisSynodis  Pìrovincialibus  ad  Nationaletn  efle  defcrenda.  2.  Ex 
ììngulis  Synodis  particularibus  ,  earundc'm  luffragijs ,  quatuor  Paftores  cum  duo- 
bus  Senioribus  effe  deputandos ,  quorum  Seniorum  loco  deputari  quoque  pofle  fin- 
gularis  eruditioniSjperitiStque  in  rebus Theologicis,arque  pietatisteftimonio  ornatos 
viros,  ef n  munere  Ecclcfuftico  non  fungerentur-  3  ■  Deputatis  hifcc  potcfl:atem dan- 
dam  in  omnibus  rebus,  qua:  in  Synodo  pertradàndx  eflent ,  non  deliberandi  tantum, 
lècidcfiniendiquoqucacdecidendi.  4.  Normam  ludicij  in  controverfiijs  omni- 
hus,^o£Vnnam  &:mores  {pedanribusiòlum  eil'e  Deiverbum  fcriptum,,fèu  S.  Scrip- 
turaml  .  5.  Convocandas  efle  ad  Synodum  Nationalem  non  Ecclefias  rantiam  qua:  in 
Federato /une Belgio, urriufque nempe idiomatis Belgici &:  Galhcijfèd  &:illas  Bel- 
giche nationis  5  qua: extra  Bclgiurn  dif'petf^,  fìve  fub  cruce  lìuc  alibi  coUigcrentur. 
6.  Rógandosefle  lliuflr.  ac  Pr^pot.  Ordd.  Gcnerales,ut  Dclegatos  f'uos  Rehgio- 
nem Reformatam profìtentcs , ad eandem mietere dignarèntur ,  qui  ipfòrum  nomi- 
he  ordini  ejusprjeéfl'ent.  ^  7.  Vocandos  quoque  ad  eandem  S.  TheoIogÌ(^  Profcf^ 
fòrcs.  In  quibus  quidem  òmnibus  convenir  ihtei:  omnes,  Qucmadmodum  inalijs 
fìonnuHis  convenire intéi:  ipros  non  potuit.  Arminius  enim ,  Vtcnbogardus ,  &  duo 
Vkraiedini ,  quosin fèntentiam  fliam illipertraxerant,h;£c  tria  flatuebaht,  i.  Pro 
definitiva  Synodi  fèntentia  effe  habcndum,  non  quod  omnium  ad  Synodum  Depu- 
tatorum,fèd  quod  omnium  quoque  Deputantiumluffragiiisdefinitum  eflct.  Synodi 
fcnim  nomine  noriDeputatos  tantum/ed  &  ipfbs  Deputarites  intelligi  debcre.  2  .De- 
putatis fèmper  liberum  fore,  quoti cf'cunque  voIuerint,fèque  in  aliqua  re  gravar! 
lènferintjConfilii  capiendi  caufa  ad  f iios  recedere.  3 .  Revifionem  Confeflìonis  &c 
Catechefèos  Belgica^  omnino  efle  neccfl'ariam  ,  ideoque  nullas  fé  viderc  caufas 
6b  quas   Clauiùla  de  revifione  iftorum  fcriptorum,convocationis  literis  norì 

infcr- 


P  R  i£  F  A  T  1  O 
infercnda  cilct.  Reliqvii  Pai! orcs  &  Profcfibrcs  iudicabant.  i .  Pro  definitiva  Synodi 
lenrentidhabeiu'r.mclic.q:'.od\clconl'cnticiuibus  vcl  pluribus  Deputatorum  ad  Sy- 
nodum(ut-Vragi)s,  ilaiuium cHet.  Synodiaiucm  nomine  cenicd  eos  ,  qui  cum  iu-^ 
diciudi  pò  cthtc ad  caadca)ki^iiimc  dcpuiati  conNciuilcnt.  2.  Licitum  qu idem  fo- 
ie conili  i)  capiendi  caudaadlUos  recedere  ,  ira  tamen,  ne  lab  hoc  prxrextu  adiones 
Synodi  lemere  perturbarentur.  Quando,  quomodo  Ócquibus  de  eaufsis  rcceden- 
dunieHet  ,  nonlingulorum  Deputaiorum  arbitrio  ,  led  totius  Synodi  judicio  elle 
permittendum.  3.  ConteLsionem  ócCatechelln  Belgicam,  in  Synodo  rccognolci  qui- 
ckm  polle,  fi  ob  caullasjuftas,  Synodus  necellarium  hoc  judicalVet  :  omnibus  quo- 
que liberumfore,li  quid  adverlus  ca  laipiale  habeieexiftimaient ,  id  ipfum  Synodo 
examinandum  &  dijudicandum  debite proponere.  Veruni  quia  Claullila  iliade  revi- 
llonc,  lì lueris  con\ocationis  inrerereiur, alijs ofi"eaIioncm,ali;s  innovandi  liccniiam 
prabitui-o.  vidierctur,  puiabantab  lllurtr.  Ordd.  Generalibus  pctendum  cfie,  ut  hac 
'claufula  propter  Ecelclìarum  tianquillitatem  in  liieris  convocationis  omitteretur, 
'Te-jufquc  Itìco  ha:c.  aut  fimilia  veiba  reponereniur  ;  Synodum  nempe  ad  confìrma- 
tion^:m ,  "confenlionem  &  propagai ioneiii  pura;  acque  orchodoxa.'  codcrina;  ;  paceni 
atque  «6"^|««5  Eccleiia-  fervandam  ac  flabiliendam;  ad  veram  deniquc  pietatcm  inier 
harum  regiofìuni  incolas  prócurandam ,  convocati.  Atque  hoc  ipfum  fc  ab  Eccle- 
lìjs  luis,  atque  iplìs  quoque  Provinciarum  luarum  Ordinibus  ,  in  mandatis  habere, 
pleriquc  otlcndcbant.  Hxc  Cciililiorum  judiciorumque  difcrcpantia,  novam  Syno- 
tìo  Nadoaali  reinoram  inlccit.  Qui  enimejus  convocaiioni  hadenusobftiterant, 
occafionem  hanc  avide  accipientcs  ,  omnibus  allaborabanc  mòdis ,  ut  Synodi  ,  ta- 
inetlì  jam  proniiffs ,  convocatio  impedire'tur.  In  hoc  conventu ,  Arminius  ,  à  reli- 
quis  Profelìbribus  ac  Pailoribus,  fumma  cuiri  ob;eftatione  rogatus  elt  j  ut  qua:  ad- 
verfus  doóìrinam  Confcirione  &  Catechefi  expreiTam ,  habetfet ,  ea  fibi ,  Symmittis 
fuis,  libere  Fraterrleque  Coiiimunicare  vcllet  :  addita  pJromifsione  ,  daturòs  fé  ope- 
ram  ,  ut  iplì  piene  fatisheret,  aut  ut  ipfe  cuni  colìegis  fuis  fub  condì tioniblis  honcftis 
conciliari  ac  deinceps  pacifìce  poìTet  vivere  ;  neque  fé  quicquam  eorum,  qua;  effet  ma- 
nifcftatiirùs  ,  extra  locum  conventus,  fada  reconciliatione  effe  eliininaturos.  lite 
vero ,  nec  conlultum  fibihoc  efle,nec  teneri  fé  dicebat ,  cum  in  eum  finem  conven- 
tus ifteinltitutus  non  eflet.  Sequenti  a;iì;atc ,  cum  anniia  Ecclefiarum  Suyd-Hollan- 
dicarum  Synodus  Delphiscelebràrctur,  monitus  fuit  ytenbogardus ,  ut  Synodo  ra- 
tionesexponcret,  obquas  in  dandis  confilijs,  de  modo  habenda:  Synodi  Natiònalisì 
a  reliquis  Pailoribus  cum  Arminio  diverfum  fenfilfet  ac  fuafiflet  ,  ut  eaedeìn  à  Syno- 
do expendi  ac  diiudicari  polscnt.  Refjpondit  >  fé  llluftr.  tantuinOrdinibus  non  aiv 
tem  Synodo  rationcm  hujus  rei  reddere  teneri. 

Rogatus  ,  ut  exponeret  ca,  qua;  adverius  dOiflriham  quae  Cohfefsiohc  &  Ca- 
tiecheil  harum  Eeclefiarum  contineretur ,  haberet  ;  refpondit ,  nec  confultum  libi 
hoc  in  eo  conventu  videri  ,  neque  fé  pvatumeflc.  Quaefiium  in  hac  quòque  fuit 
Synodo ,  an  fcGundùm  fupcriorisSyncdi  decretuhi  Confiderà: ioncs  aliqua  feu  ani- 
madvcriìohes  in  Confeillonem  &  Catechefin  ,  Clalfibus  exhibiiae  elfent  ;  fed  re- 
fponfuin  à  fingularum  Clàfl.ìum  delègatis  fuit  ,  plerofque  l'aftores  in  Clafsibus 
profeflbs  effe  ,■  nuUas  fé  adveirfus  receptam  DoArinam  animadverfioncs  habere  5 
cos  vero  qui  fé  aliquas  habere  profiterentur  ,  exponcre  eas  noluiffe.  Vd  quod 
nondum  fé  pàratosefle  dicercnt ,  vel  quod  fibi  non  confultum  eflé  arbitrareniur. 
Qiure  Synodus  denuo  illis  mandandum  cenluit  ,  ut  mifsis  omnibus  effugijs,  ter- 
giverfationibus  ,  ac  dilationibus  ,  animadverlìones  omnes ,  quas  advcrfus  receptairi 
dodnnam  habcrcnt ,  Clafsibus  finguli  fuis  quam  primum  exponerent. 

Oflenfilm  quoque  Synodo  fuit  ,  pafsim  in  Ecclcfijs  difllnfiones  quotidicma- 
^is  mngifque  augefccre  :  plerofque  juvenes  ex  Academia  Leydenlì atque  Armini^ 
difciphna  prodeuntcs  ,  ad  Ecclellarum  minilkrium  vocatos  ,  in  exarninibus  qui- 
dcm  fententiam  fuam  ambiguis  loquendi  modis  ,  occultare  ,  ubi  vero  ad  mini- 
fterium  admifsi  eflcnt  ,  novas  ftatim  difputationcs  movere  ,  opiniones  propu- 
gnare ,  varia'que  fé  adverfus  doftrinam  receptam  habere  confiderationes  glo- 
riari .  In  Claflibus  &  Pref byterijs  intcr  Paftores  de  plcrifque  doftrins  capitibus 
diflentiones  atque  aitercationes  acerbas  oriti.  In  ipfo  quoque  populo  ,  magn» 
ium  Ecclellarum  ofFcnfionc  ac  perturbationc  difceptationcs  de  dcftrina  vatias  au- 

diri/ 


ADECCLESIAS, 

diri  •>  Quin  &  fchifmatum  initia  confpici.  Paftores  cnim  Armi  alo  ad4idos, 
comientus  aebros  ,  in  quibus  de  dodrins  fuac propagatioae  deliberaient ,  lepara- 
dm  inllitucre,  populumque  in  partcs  magismagifqueabiie. 

Qupcirca  cum  remedium huius  mali  diutius  dift'erri  non  polle  SynodLtó  indica- 
letjfpcfqueobtincndìeNanonalis,  propter  illam  coniìliorum  ac  l'ententiarum  di- 
uerfitattm  admodum  incerta  eflet,fl:atutumàSynodo  fai  e,  ex  conlilio  Amplilsimo- 
rum  Delegaiorum,  ab  Illuftr.  DD.  Ordinibus  Holland.  &  Werifrilìa;  petcndum 
effe,  ut  ex  duabusSynodis  Holhndix  Aiilhalis  &  Borealis  ,  una  Synodus  Provin- 
cialisf'uti  in  limilibus  olim  difficultaiibus  faclum  fueratj  ad  hxcmala  Ibpienda  ac 
tollenda,  occalione  prima  convocarcmr.  Deputati  vtriufqueSynodi,  cum  Illuftr. DD. 
Ordinibus  ingrauefcentes  hafce  Ecclelìarum  difiìcultates  prolixe  expofuifleat,  petiif- 
fentquevc  adcaldcmiollcndas  Provincialis  huius  Synodiconvocatio  primo  quoque 
tempore inftimipoflct,  licetiplis  magna  ab  Amplili'.  DD.Delcgatis  Tpes  làCiaeflct,  i4Septeinb, 
impetrare  tamen  nondum  potuerunt ,  quia  eo  tempore  de  pacil'ccndis  cum  holle  in- 
ducijs  agicxptumefler,  iplique  illuftr.  Ordincs  grauifsimis  illis  Reipub.ncgotijsdi- 
ftcnti ,  vacare  rebus  hifce  Éccleliafticis  non  poiuiflenr .  Arminius  interim,  cum  cisidcvui. 
videret  Eccklias  urgere ,  vt  legitimis  judicijs  Ecclelìafticis  caulla  ha-c  conlponere- jo  Aprii. 
tur,  quo  forum  declinaret ,  exhibito  Illuftr.  Ordinibus  libello  fupplicc,  obtinuit> 
ut  de  caula  eius  ab  Amplifsimis  fupremae  Curix  Coniiliari)s,  viris  politicis ,  cogno- 
fccrctur;  iullufque  fuir  Gomarus  coram  ijfdem,  prxlcntibus  Paftonbus,  qui  nupe- 
ro  conuentui  Prxparatorio  ex  Hollandia  Auftrali  &  Boreali  iaicrfueranr ,  cum 
Arminio  coUationem  inftituere  .  Qiuxi  cum  Ecclcfiavam  Deputati  iniellcxif- 14-  May. 
fent,  rogaritnt  denuo,  lUuAr.  Holland.  &  VVeltfrifia:  Ordines,  ut  loco  huius  ooi- 
làtionis  coram  fu  prema  curia  inftituta:,  Synodus  Provincialis  ,  coa\ocarctur  ,  ut 
in  eadem, de cauflt  hac  Ecclctiaftica,  a  viris  Ecclerufticis  harum  rerum  peritis,  écstb  ( 

Eccìefijs  legitime  cum  iudicandi  poteftate  delegatis,  cognolci  ac  iudicari  poll'et.  Rc- 
fponderunt  Illuftr.  Ordincs,  caulàcfolummodo  cognitioaem  fupremx'  Curi^  man- 
datam  elle,  iudicium  nero  eius  Synodo  vel  Pro\  iiiciali  vcl  Nitionali  poftea  com- 
aiiilìum  iri.  In  hac  coliatione  de  agendi  ordine  diu  difceptatum  fuit .  Arminius 
contendcbat,  Gomarum  adoris  partes  fufcipere  debcre ,  le  autcm  ad  defcnlionem 
ìfiii  tantum  teneri  :  Gomarus  autcm  ,  hanc  agendi  rationem  non  miaus  iniquam 
quam  infolentem  cfle,  prxferrim  in  Eccleliaftica  caufa,  coram  Politicis  iudicibus, 
txiftimabat.  Paratum  fé  quidcm  coram  legitima  Synodo  probare,  Armiaium 
dogmata  propofuiiTe,  quse  cum  verbo  Dei  &  Ecclefiarum  Belgicarum  Confefsion,e 
&  Catcchelìfpugnarent  ,  uerum  fine  caufa;  pra;iudicio  ,  ifto  in  loco  hoc  Heri  non 
ipoffe.  E.xiftimabat,  CoUationem  hanc ,  ut  lUuitr  DD.  Ordinum  inteationi  fatif- 
fieret,  hac  ràtione  melius  inftitui  pofle,  ut  nimirum  fine  mutuis  illis  acculationi- 
bus  j  uterquc  de  fmgulis  doftrina;  capitibus,  fententiam  fuam  dare  oc  difcrte  cxpli- 
caret  ac  proponcrct .  Inde  cnim  commodilsime  in  quibus  confentircnt  aut  dif- 
featircnt  intcUigi  polTc  .  Qupd  fé  attineret,  non  fubrcrfugere  de  omnibus  do-;xi- 
nx  capitibus  fenicntiam  fuam,  quantum  quidem  l  quoquam  defiderari  pofsit,  pie- 
ne atque  aperte  cxplicare .  Arminium  quoque  ,  li  fidi  Dodtoris  partes  txplc- 
re  vellet  ,  eodem  modo  fententiam  fuam  declarare  debere  ;  ncque  eiufmodi  lUb* 
tcrfugijs,  diutius  hac  in  re  vti.  Ille  nihilominus  in  propofito  perfiftcre;  adeo  vt 
tandem  exclamarct,  mirarifc  quandoquidem  de  Heterodoxia  fua  vani  rumorcs,  o- 
mnes  iam  Ecclelìas  peruafiftcnt,  incendiumque  à  fé  fufcitatum  ipfa  Ecclcila?  teda 
fupeiarc  diceretur  ,  neminem  rcpcriri  tamcn  ,  qui  inftituere  accufationem  audc- 
ret .  Cui  iaftanticC  ut  occurreret  Gomarus  ,  probaturum  fc  fufcepit,  de  primario 
fìdei  noftrx  Articulo,  de  luftificatione  fcilicet  hominis  coram  Deo  ,  fententiam 
eam  docuifle  ,  qua;  cum  verbo  divino  atque  Ecclefiarum  Belgicarum  Confefsionc 
pungnarct.  Ad  cuius  rei  probationem ,  ipfiflima  eius  verba  protulit  ex  eiufdcm 
Arminij  autographo  defcripta,  quibus  aflereret ,  in  hominis  coram  Dco  iullifica* 
tiene,  iuftitiamChrifti,  non  imputari  in  iuftitiam  ,  uerum  ipfam  fidcm,  leu  tÌ  Cre- 
dere ,  per  gratiofam  Dei  acccptilationcm,  effe  iuftitiam  illam  noilram  qua  coram 
Deo  iuftiikamur.  Cum  fc  conftridum  hic  videret  Arminius  ,  ut  potè  qui  hoc  ob 
piobationis  euidcntiam  negare  non  poffet ,  in  altcrum  agendi  modum  cqnfcntire  ca;- 
pit,  ut  fententiam  nimirum  quifquc  fuam  de  praccipius  Artii;ulÌ5,iii  quibui  diffeiitio 

tt    '  exiili- 


P   R   ^   F   A   T   I    O 

ejfiftimabaturjthcfibus  quibufdam  comprehenfarri;,  urerque  fcriptoconiìgnaret,  ad 
quaspoftcaiìngulianimadverfìoncsruasviciffim  annotabant.  Collationchac  finita, 
Suprem^E  Curix  Conliliarij ,  Illuftnb.  Holland.  tic  WciìfnC  Ordinibus  rctulerunt, 
le,  quantum  ex  coHatione  percipere  potuiiVcnt ,  ludi  care:  Controvedìas  qua;  inter 
duos  holce  Profcflbrcs  exorta;  ciìcnt ,  haud  ita  magni  momenti  elle  ,  vcrlariquc 
potilfimum  circa  liibtiliores  quaidam  de  Pra'dellinacione  difputationes ,  qua:  aut 
ómitti,aut  mutua  tolerantia  diflìmulari  pollent.  Addebat  vero  Gomarus,  difere* 
pantiamin  Scntcntijs  dcprehcnlàm,  fanti  momenti  cll'e,  utiplccuni  Ibntcntia  Ar- 
rninij  corani  Dei  judicio  comparerenon  audcret  :  ac  nill  mature  rcméidium  adhibc- 
retur-,mctuendumerrc,  ne  brevi  Provincia  una  adverllis  alteram,  Etclclìa  centra 
Ecclcfìam ,  civitas  ,  contra  civitatcm  ,  civelque  inter  le  mutuo  committerentur; 
Voiebant  àutcm  Illuflr.  Ordines  ,  Icripta  in  hac  Coilatione  utrimque  coniìgna- 
ta,  in  Hiprema  Curia  ulquc  ad  Synodum  Nationalcm  alTen^ari, ncque  ea cuiquam 
mortaliumintcrca'communicari.  Ncque  tamen  lollicitudinem  Ecclcfìjs  adimebat 
hsec collatio', fedpotiasaugebat,  cum prelertmi  qus gella ibi  ejTent ,  Ecclelìas  ccla- 
rentur.     In  Arminij  enim  gratiam  hoc  tìeri ,  ne  opinioncs  ejus  patefierent ,  haud  te- 
mere iudicabattu*.     Ecclclia;  interim,  per  Depùtatos  fuos  non  delìncbant  obnixe  ab 
Illuftr.  Ordd.petete, ut Ecclelìatlicahsec calila,  qua?  bili  magno  cum  Ecclelìarum 
periculo  diftcrri  pellet ,  quamprtmum  in  legitimo  Synodi  vcl  Provin'cialis  vcl  Natio- 
nalis  iudicioexaminaretur,  at  diiudicarctùr.     'Quod  cum  Arminius  intclligeret, 
per  Utenbogardum,  cujus  magna  tum  tempons  apud  plcrofque  patri^  Prcccres  erat 
autoritas,  procurabat,utIlluftr.  Òrdd.  ipias  quoque  annuas  Auftralis  lìmul  &  Bo- 
realis  Hollandix Synodos ,  quarum  tempus  inftabat ,  difìcrri  n.andarcnr.     lllud au- 
tem,  quia  fieri  fini;  maxime  Ecclefiarum  dilpendio  non  polFet,  denUoEcclefix  ex- 
pofitis  apudlUuftr.Ordincs  difficultatibusluis,petebant,  aututramquelicerct,tam 
in  Aullralì ,  quam  Boreali  Hollandia  ,  annuam  Synodum  prò  more  celebrare,  aiit  ut 
exutraque  fimul  coniundaSynedùs  una  ProVinciaìis  futi  ànteliacpétìtunTi  quoque 
fuerat  j  quamprimum  convocaretur.  {      ,.    . 

h-Knocvnu       Ad hanc  petitiohem ,  dechrabant  Illuftr .  ÒrdineS ,  ftatutum  fibi  bfle ,  proximo 
jzS.Iun.        Oftobri,  huncinfinem Synodum  convocare  Provincialem.     Qu_od  cumEcclefiis 
eflet fignificatum  ,  moniti  irerum  fucrunt  Pafteres  omnes  Armìnio  addidi,ut  Conli- 
4.&/2Sept.  jei.ai-ÌQneslìiaslìnguhinClairibus  fuis  patefacerènt ,  ut  e(jdemadinftantem  Syno- 
dum legitime  deferri  pòll'ent.     Ini  vero,  utiantea,  ita  nùrtcquoquelinguh,  confile, 
tis  tergivcrlationibus  pariter  hoc  detredarunt.     Curnquè  menfis  Odober  appro- 
15.  Novem.  pinquaret  ;  &  ÉcdefiìE  convocationem  promiflk  Synodi  Provificialis  urgcrent,  ea  ili 
duos  menresiterum.dilatàeftrpermilTumque  interim  Ecclelìis  fuit,  Synodos  ut  an- 
nuas parti culares,tam  ili  Auftrah  quam  in  Boteali  Hollandia,  cclebirarent;  ea  condi- 
tionef-n-icn^nc  Arminiicauflainiildem  tradaretut,  quam  ad  Synodum  Provincia- 
lem  rei'ervari  voiebant.     In  Synodo  Ecclefiarum  SUyd-HollaiidicarUm  qua^.Dor- 
drechti  habitafuit,  cumrektum  effet,  Paftores  omnes  Armlnio addidos ,"  Confide- 
tationes  llias ,  quas  le  adverllis  receptam  dodrinam  haberé  dicereht,'  haflcnus  Sym- 
miftisfiiisnoluifiepatefacerclèd  Ecclefiarum  monitlonés  àc  decreta  Synodcruni 
.  variistergiverlàtionibus eludere, ftatutum  iterum  fliit,  dènuo  ipfis  lèrio rnandan- 
dum  elTc ,  ut  Confiderationes  illas  liias,  intra  menfis  proximi  fpatium  ,  poftadmo- 
nitionem  fadam ,  llibpcenaCenfur^  Ecclefiaflricaeincohtumaces  ftringend3E,paté- 

facerent-  .     •     ■       ""'.^^v. 

Idem  quoq;à  S.Theologi?in  AcademiaLeydenfiProfeflbribuSj&CollegijTheÒ-f 

lo<^ici  Regente  PetroBertio  elle  poftulandum.Paftoresifticumantlèntentiarri  iLiam 

Oftab     ^fi^  patcfaciendam  j  aut  cenfuram  Ecclefiafticam  lìibeundam  Ubi  viderent,ù^ 

'^  '    trumqueutdeclinarent,  opera  Vtenbogardi  ab  lUuftr.  D.D.  Ordifìibus  htcras 

obtinuerunt ,  quibus  Paftoribus  illis  mandabatur,ut  Confiderationes liias ,  quas 

haberent,  in  tra  menfis  vniuslpatium  obfignatas,adiplbsD.D.  Ordines  tranlmitte- 

rent ,  ut  ab  iildem  Synodo  Provinciali  exliibendx  afleinr^arentuf .     Profellbres  à 

Synodi  Deputatis  rogati,  ut  fiquas  haberent  ciulmodi Confiderationes  ,  eas  ipfis 

patefacerènt  j  relponderunt,  Gomaru*  quidem  nihil  Te  in  Confelfione,aut  Cateché- 

fi  harum   Ecclefiarum  oblèrvalTe ,  quod  ut  minus  Verbo  Dei  confentaneum  j 

mutationeaut  correzione  egere  exiftimaret  ;  Arminius  vero ,  fé  fcripto  ad  bang 

pollula= 


AD     ECCLESIA  S. 

pòflùlaticricra  Tuo  tempore  rerponfiuum.  Cumque fé  ad fcntentiae  fuse  Jeclarationertì 
ab  Ecclelijs  ita  premi  vidcrcr,  lUultr.  D  D.  Ordinibus  in  {blenni  iprorum  convenni 
prolixacrationcexpoluif,  quid  de  Praedcftinatione  difina,  de  Grada  Dei  &  libero  ho- 
minis arbitrio, de Pcrfeverantia iàncìorumdc Ccrtitudine falutis ,  de  Perfezione ho- 
minisinhacvita,deDeitatcFili)  Dci,deIuIlificationc  hominiscoramDco,alijrquedo- 
ólvinxcapitibiis  fcntiretjlìmulqnclllultr.  Ordinibus perfuadère  conabatur,  in  Ecclefijs 
liifce  Retbrmatis,dc divina Pra:dcftinationctradidbd:rinam, qua"  cumDci  naiura,  cms 
(àpieniiajull:itia&bonitate,eumnaiin-ahominis,  ciulque  libero  arbitrio  ,  cum  opere 
creationis,  cum  natura  vits  mortifquc  a'ternx,ac  peccati  dcniq,ie,pugnarét:quxq;  gra- 
tiamdivinam  tollerct, Dei  gloria: innnica,  homintim fa-luti cflet  noxia:quiDcum  pec- 
cati auiorcm  facerer,  triflitiam  proptcr  peccatum  impedirei, piam  omneni  Iblicitudiné 
tollerct-,fìudium  bona  prertandi  miniierer,ardoreiri  precandi  extingiicret,timorem  tre- 
morcmque.in  quo  falutcm  noftram  opcrari  debcmus,  auferrct,dci"perationcm  parerer, 
Enangi-iuiminverteret, verbi  Minifìeiio  obcfìer,poftrcm.ofundamcnrum  non  tantum 
Chriltiano:  Icd&omniscmninoRcligioniseucncrer.Hxccum  Gomarusintellcxifler, 
officij  lui  cxiftimauitcirCjCofdcm  llluUr.DD.  Orduiesmclius  erudire,  ne  forte  (ìniftrii,  !■?■  Decemb; 
aduerlus  doftrinamorthodoxam  pra-jitdicij.-.  animi  ipforum  hac  ratione  prxoccuparèn- 
rur.  PetitaitaqucdicciTdi  venia  in  eodcmconucntu  prolixc  cxpoluit,  quanam  genuina 
efletArmmi)  fententiade  Gratia  Dei  &:  libcro.hominis  arbitrio, de  iuftificaiioriC  iiomi- 
nis  coram  Dco,de  Perfezione  horninis  in  hac  vita, de  Prxdeftinatione,  de  peccaio  ori- 
ginis&:dcPerfeveranriafandorum;quamque  iulìasfufpicionum  dedilfet  cauias  defà^ 
era  quoque  fcriptura,dc  SS.  Trinitate,  deProvidentiaDcijde  faiisfadtionelefuChrifti, 
deEcclcfu,deFide,debonisoperibus  alijiquc  dodrinje capii ibus,haudredc  ipfumfen-  "    . 

tire.-quibusinfuperartibusopimones  fuasdifl"eminarei:Publicc  fcilicetab  Ecclelijs  ro-  » 
gatum,obtcfì:atumque,fcntentiam  fuam  hatflcnus occultare,  priuatim nero  Paftoribus, 
quos  in  eam  pertxahi  polle  fperarct,acdifcipulis  fuisdiligcnier  eam  inculcare:argumen- 
ta  noftrorumpracipua,quibusadft:rui  doJrina  Orthodoxafolcret,cneruare;Iefuitaruhì 
veroaliorumqueaduerfariorum,quibus  dodrinam  Ecclclìarum  Reformaiarum  oppu- 
gnantjConf  rmarc^variasdeDodlrinxreceptxveritatedubirationcs,  difcipulorumani- 
misingercre,eandemq;cumDoftrinaheterodoxapriusquafiina-quilibriòfufpcndere, 
ac  deinde  prorlus  rei) cere;  nullarn  iiadcnus  Imcicritatisacconfcnfus  in  Dcn^riiia,  licet 
farpius  ab  Ecclefijs amanter,fraterncque  rogatum,d.eclarationcm  edere  voluiflc.-  errores 
iplìus,qui  coram  fuprcma  Curia  detedi  eflcnr,ne  Ecclefijs  pater  crcnr,omiàbus  modis 
allaboraflc;  atque  hoc  unum  femper  fpedafleur  dilatione  tcmpori$,occaficnem  habe- 
rctplurcsinfententiamfuampertrahcndi,  ijiqucEcclcfias  pafsim  occupandi  :  Spretis 
Synodorum,  Clafsium,  &Presbyteriorum  judicijs  acdccretis,adfupremiMagiftratus 
tribunal  prima  inftantia  profilijfl'e,  ibiquc  querelasarque  accufaticnes  fuas,  aduerfu^ 
EcckfiarumdocirinampropoiuilTe,  artibufquc  aulicisfauorem  libi, Ecclefijs  vero  o- 
dium  conciliare diligcnterftuduifle.  Qupcircallluftr.  Ordincsobtcilabatur,  quando- 
quidem  S.Theologiae  ftudiofi  in  Academia  Leydenfi,  muliiquc  pafsim  Paftorcs  ab 
Orthodoxa  Doftrina  quotidie  magis  magifquede;  cerent,  dil?rdia  &  contentiones  gli^ 
fcerentjEcclcfis  turbareniur,  ciuefque  in  partes  diftraherentur ,  ^it  promifla  Synodus 
Nationalisquamprimum  convocaretur,  inquacaufis  malorimi  legitime  cxaminatis, 
remedium  tandem  idoneum  adhiberi  poffet.  Deputati  Ecclefiarum  idem  fubinde  pe- 
tebanr,fed  Vtenbogardi  aliorumque  opera  eflfeftum  fuii,  ut  convoeatio  illa  femper  dif-  ^^^ 

ferretur. 

Monuerunt  quoque  aliquoties  Arminium,ut  quod  promififlcr,confideration("''  '' 

ipfis  fcripto  comprehenfas  mitterct,  qui  tandem  per  Epirtolam  refpondit,n'-      ,.'i,*''^^^ 

_fc,hpcà  le promifTum  elle,  fcd  quia intellexiflctllktftr.  Ordines  Parto-  '       *'^   ^     ^^^  "^'^""l 
utConfiderationesfuas  obfignatasadipfos  mittercnt,  fé  conf        -^^Dus  mandafle, '^• 
dfaturumqqe  dum  idem  fibi  quoque  mandaretur.    Pctn^-        -.uummutafle  ,   cxpc- 

ìogici  Regens  ,  ab  i,fdem  Deputatis  monitus  ,  xv     .    -^.femus    Collega  Theo-  '•      ' 
rum  Ecclcfnrum  dodnnam  haberet ,  libere         "  "  '^'''^.   =^^^"^^^^  reccptam  ha- 
rifqucdoarin^capitibusfmc  uUa  tergiu^   ,:  ^^P^"'^'^^^  Icntentiam  fuam  de  pie- 
Articuhs  de  luftifìcatione  hominis  -  ^,,:'/^'^°'J  ^''^ì  1'.^^'^^'^^"'  oJ^-^^^^f^Fe  fé  in 

:  libero  Arbitrio  ,  de  Perfevcra--,,,  d;3j^;;'^.^Jf^^^^ 

3eIsicaramdo6brinalenr.,,  ^'^',j^S7,T/,^^ 
«--^°  -«re.     •ivcctKlicUchoc-t.ccIcii.ismngismagi/qucfoIic]tas,ciim 

■^  ■'?  non 


PR  ^  F  A  1 1  O 

non  taiinim  Arminium  in  Acadcmia ,  fcd  &:  Bcrtium  in  Collegio  Tlieologico,  HoU 
landicarum  Ecclciìarum  fcminario ,  iuvcntuti ,  liix  fìdci  commiir^ ,  Ecclclìarumque 
Minifterio dcftinat^^  hctcrodo5cam  proponerc  dodrinam,  camqucà  doctrince  iln- 
ccricate  abduclam,novis  opinionibus  imbucre  intclligcrcnc-  Videbanc  hec  Ec- 
clefia:  &:  dolcbant ,  legitimumquc  hifce  ir.alis  adhibcrc  rcir.cdium,  tametiì  quam 
maxime optarcntac  neccilanuni  iudicarcnc,non  potucrunt  tamcn,Vcenbogardo 
abjfquequorummagnaeo  tempore  apud  quofdam  Patria;  proceres  autoritas  erat, 
pcreofdcmconventusomncsSynodicosiudiciaqueEccIciìaflica,  fiimma  opeimpe- 
diennbus.  Hinc  audacioixs  fadi Pailores  Arminio  addi«5ti,opinionesfuasHece- 
rodoxaSjpubliceetiam  corani  popiilo  proponerc,  rcceptam  dodrinam  yarijs  ca- 
lumnijsprofcindere ,  &;adverfuscamuthorrendamac  dctcilandam  debacchari  ce- 
perunr.  Inter quos  haud  poftremus  fuit  quidam  Adolphus  Venator,  Alcmarianac 
Ecclcfìa; in  Hollandia Boreali  Pafl:or,qui,  pra:terqiiamquodvic(^  eflct  minusproba- 
tar ,  palam  atquehaud  dillìn.  jlanccr,PeIagianos  Socinianoique  crrores,  incredibili 
cumimpudentia,publice  privatimque  fpargebat  :  qua  de  cauih  legitimo  Ecclella- 
rum  Hollandia:  Borcalis  iudicio ,  à  docendi  muncre  iufpenlìis  fair.  lilc  contemco . 
Ecclelìarum  iudicio ,  in  docendi  muncre  invitis  Ecclefiis  pcrfiftebat.  Pailores  Or- 
thodoxiin  claffe  Alcmariana, hominem  huncimpurum,lcgitime àMiniflerio  iiifpen- 
rum,uti quoque paucos  quoidam  aliosPafì:ores,quosinicntentiam  fuampertraxe- 
rat ,  quique confcniimi  fiium  in dodrina Ecclelìarum  Rcformatarum  ,  Confcffionis 
iiibicriptioncterraripr^fraderecufabant,  incoctumf'uumnon  eile  admittendosiu- 
dicabant.  Quadereijapud  Illuftr.  Ordines  conquefti,  Vtenbogardi  opera, man- 
datum obtinucrunt,  quo ipfis harc admiflio imperabatur.  Quod  cumper confcien- 
riarnPaftores  orthodoxifaccre  nonpofTent,  fubmifle  Illuftr.  Ordines  rogarunt ,  ne 
ifliiu{rnodimandatis,quibusperconfcientiam  obtemperare  non  poflent,  grauaren- 
tur.  Deputaci  Ecclelìarum,  cumdiffidia&fcandala  hxc  quotidie  magis  magilquc 
augcrividercntjdenuolllun:.  Ordines  Ecclelìarum  nomine  obtcftati  limtjUtpro- 
milla  SynodusProvincialis ,  tollcndis  hifce  malis primo  quoque  tempore  convoca- 
ti pollet.  Quo  cumanimosIlIulì;r.D.D.Ordinuminchnarc,Vtenbogardus,Pafl:orc{^ 
que  reliqui  Arminio  addidi  animadvercereut,quo  iudicia  Ecclefiaftica declinarent, 
perquofdam  qui  caufeiplbrum  addidioresvidebantur,  cffeceruut,ut  Provincialis 
loco  Synodi ,  collatio  de  controverfis  inter  Gomarum &  Arminium  Articulis in ipCo 
llluflr.  Ordinum  Conventu  ,haberetur  :  inqualibi  utcrquequatuor  allumeret  Pa- 
ftores, quorum conlìlijsutiiUis  liceret.  Arminius  allumfèrat  Ioannem  Vtcnbogar- 
dumHagienlìs,  AdrianumBorriumLeydenfìs  ,NicoIaum  GrevinchoviumRotero- 
damenlìs  ,&:pr^didum  Adolphum  Venato  rem  Alcmarianc  Eccidio:  Gomarus  vé- 
ro, Ruardum  Acronium  Schiedamenlìs ,  lacobum  Rolandum  Amftelodamcnfìs, 
Ioannem  Bogardum  Harlemenfìs ,  &:  Feflum  Hommium  Leydcnlìs,  Ecclelìa?  Pafto- 
res.  Vbi  conveniflbnt,  Gomarus ,  Paftorefque  qui  feilli  adjunxerant ,  duo  hxcpc- 
tebant.  i.Vt  Collatio  hxc  fcripto,  utrinque  exhibendoinftitueretur:  quohac  ra- 
tionevanisquibufcunquerumoribusoccurrerctur.  2.Vt  ea  {cripta  poftea  Synodo 
Nationaliexaminandaacdiudicandatraderentur,quoGaur^Ecclcfìafì:icxiudicium, 
Ecclelìjs  integrum  refèrvaretur.  lUuftr.  Ordines  collati onem  viva  voce  inflitui 
volcbant,itatamen,utadmemorieruhridium,{criptis  uri  liceret  rpromittebantquc 
datisin  reihujus  lìdemliteris  pubiicis,  cauflamhanc,ubi  de  eademex  Collatione  ifta 
cognovifl'ent,  iudicio  Provincialis  Synodi  refcrvatumiri,  eumque  in  fìncm  omnia 
S*-'i.viva  ibi  voce  agerentur,  poflea  fcripto  conrignanda,eaque  fcripta  Synodo  mox 
^  exhibu.rn  iri. Indignum quoque  ijdemputabant,  Adolphum  Venatorem,  qui  obvi- 
tam  dodriiìcvviq^e  impuram  legitimisEcclefìarum  cenfìiris  à  Minifterio  fufpenfus  ef- 
fct,  ad  Collationt^^  talem,magno  cum  Ecclelìafticarum  ccnfurarum  adhiberi  preiu< 
dicio.Q^iare&poHulav.T^f  i,t;iiii^i3|(>coahusallumcrctur;quod,vchementertumrc 
ludante  Arminio, impetrati  --^npoterat-Initio difceptatum quoque hic fuit  de  ot- 
dmepertradandorum  Articuloru.  Arminiusenimcaufefuxpr^ridiumin  eo  collo- 
care videbatut  ,  Utah  Articulo  de  Prcdta,natione  fieret  initium.  Quoniam  vero 
is  qui  erat  de  luftificatione  ,  magis  viderei^,-  ncceflarius ,  ab  ifto  exordicndum 
Gomarus  putabat  :  quod  &  Illuflr.Ordinibus  placu-.t  d^  hoc  Articulo  eadcm  fuic 
controverlìa ,  qux  antca corani  fiiprcma  Curia  agitata  Gjerat.     Ari  fciHcec  Eidds, 

qua 


AD     ECCLESIAS. 
qua  aftus  cfìi ,  (ècundum  gratiofàm  Dei  Mimacioncm,  f  ìc  ipfa  fuftitia  qua  coramDco 
iuftifìcamur.  Sccundoloco  aftumfuit  de  Prtj-dcftihanonis  dwiiia:  dodnna,  quam 
ArminiUs,  confèquenrijs  iifdem  ,  quas  niipermconventu  Illullr.  Ordinunipropo- 
fucrat,odìofam  reddere  conabatiir.     Gomarus  aiicciri,  prx'cipuum  Controverlìx 
ftatum  premebat,AnvidcIicetfidcsEJc(5tionis  calila  vcl  condirlo  anteccdcnslìc  ,  an 
vero  ei'ufdcm  friidus  fcu  ctfeaus.      Tcrtia  controverna  ,.dc  Gratia  Dei  &  libero  ho- 
minis arbitrio  fuit.  Arminius  profì.rebatur,omnesleiégratic  divina operatior)es,que- 
cUnquc  pollent  f1:atLii,in  conucriione  hominis  agnofcere ,  modo  ne  graiia  ulla  flatua- 
tur ,  quxiitirredftibilis.     Gomarus  ollendebat ,  qiie  ambiguiras ,  ac  qu;s  dolus  fub 
a^AirrcJìJìibiUs  voce lateret  ;  occultari  nimiruni lab eadcm ,  daxnnatam  oiim  Semipc- 
lagianorum&  Synergiftarum  opinionem  :  ftatuebarque  in  hominis  regenerationè 
eam  Spintus  S.  gratiam  efl'e  neceilariam ,  qii^  ira  cfficacitcr  operecur  ,  ut  fupei-ata 
carnisrelifìrentia  per  eandcm  certo  atque  infillibiliter  conuertanturj  qviieuhqiie 
gratia;  hiuus  participes  fiunt.Demquc  adum  {uiz  de  PcrfeVerantia  Vere  tìdeluim.  Ar- 
minius declarabat,  ie  dodrinam  de  certa  vere  fdcìium  Perfeverantia,  nurliqùamop- 
pugnalic,nequeadhuceamoppugnarevelle,,quoniam  taliaproilla  extareHt  Scri- 
pturarteftimonia,adquxrefpondercnondumpbfl'et  :  propofirurum  itaquc  tantum 
calocaquxinhocArticulofcrupulumac  dubitationem,  libi  move.rent.    Gomarus 
ubi  adifta  loca  rclpondifl'et  ,  dodrman'i  hànc  ex  verbo, .Dei  multis  euidentibiis 
teftimonijs  conhrmabar.  ,    Petradatis  hilce,rogatifufttcoiiocutores  ,iitrum  plutei 
reftardnt  Articuli  ;  de  quibus  ihter  (ci^c  diflentkent.      Comàrus  elle  pluies  reJpon- 
dit:  Articulos  videlicet  de  Peccato  Origini";,  de  Providentia  Deijde  Autoritate 
S.Scriptut^.dc  Ccrtitudinefalutis ,  de  Perfcdione  hominis  m  hac  vita ,  honnuUol-         ■   , , 
<jue  nlios  ;  dequibusan  hocloco  etiàmagendum  elVet,(eI!lu(l:r.  Ordinum  pruden^        *'    '^'^ 
tia^permittereiprsfertim  cum  deillis  in  Synodoagendum  elfctdenuo.     Arminij 
aurem  valetudo  cum  diururnius  ferre  colloquium  non  polle  vidcrerur,  Illuftrib. 
Ordinibusabrumpiplactiit,  poftquamad  Gomari  &  Paftorum  reliquorum  qui  le  ^i.  auguftf, 
fili  lunxerantj  petitionem.promifi^'enrototamhanc  caulam  in  Svnodo  Provinciali 
quamprimumconvocanda,  plenuis  examinatum  ac  deciluth  iti ,  mandan"cnrquc 
collocutoribus.utlinguhrenteniiamcum  argumentis  ruam,&:  contrarile  rehita- 
tionem,rcriptocomprehenram  ,ipfis intra  dierum  quatuordecim  l'patiumexhlbe- 
rent ,  quo  ea  fcripta  ufque  ad  Synodum  Provihcialem  ab  iplìs  alìeruatentur.    Gp- 
■fnarusmtra  pt^lcriptum  Tpatium  Icripta  Tua  tranlmillt.qux  poftea  Belgice  fimt  edi- 
ta.    Hac  Collatione  cum  difficuftates  Ecclelìanim  magisauda?  quam  fablatarcf-  ^^ 
fent;  Ecclefiarum  Deputar:,  ab  IHuftr.Ordinibus  Tubmifle  petuntiterum,ut  Syno-  '   ^^P^^™°'« 
dus  ProvincialiSi  totiesiamante  ^in  ipla  hacCollatione  promilTa,  primo  quoque 
Ve'rb^óte  convocaretur.     Refponrum  i)S,quanquam  nonnullis  refragantibus,fuic, 
coriVóc'ationem  eam  tutti  inftitutumiri,cum  Alcmarianse  Claflìs  Pailores,  Illultr. 
Ordiniim  mandato  de  AdolphoVenatorc&  Paftoribuseiaddidis,ihcoetum  fuum 
admittendisparuiireht.Nè  àutem  eàres  Provincialerh  moraretur  Synodum, Depu- 
tati EccletìarumAlcmariamproFc6ti,cumPaftoribusilliusClairis  de  hacadmilfione 
egcrunt,  permoueruntqueeos,  utPafl-ores  illos  Venatori  addidoSjfub  hoìieiftis 
admitrereconditionibusparati  eirent:Vcnatorem  autemiplum  cut  adriiitterenon 
poll'erìt  ,tam  multas  gravefque  Dcputatis  cxpofuerant  rationes  ,  ut  ipfi  iudica- 
renc,  hac  in  parte  urgerieos  non  debere.  Quodcumllluftr.Ordmibus  relatum  ef- 
fet,  necdumtamenobtiheri  convbcatio  Synodi  potuit.      Paftores  quippe  Armi- 
nio  addifti  hoc  efFeccrunt  ut  AlcmatiancE  Clalli  denuo  iniungetetur,     Pailo- 
res illos  fine  ullis  etiamconditiohibns  llmpliciteradmitterentjquod  cum  facete  non  ..r\pL  t,' 
pollent,  convocatio  h^c denuo  impeditafuit.      Apud  lllullrcs interim  Ordines ex- 
cufàrelè  per  litcrasArminiuSjquodiniunólum libi  Icriptum  ob  unbecillitatem  cot- 
porispatarenonponet.  Quaepaulatim  ita  ingravelcebat,  ut  paulo  poli  ex  hac  vita 
excederet.      Atque  h^c  certaminadillìdiaque  Acddemiam  &  Ecclellas  Batavia'  fu-     o^tob. 
perftite  Arminio  exercuerunr.  Eo  aiitem  è  viuis (ublato  -■,  etlì  magnani partem malo- 
rum  pariter  cum  ipfòliiblatamac  fepultameflej  bohus  quilibet  Iperaret,  utpote  qui 
omnium  contentionum  harum  dux  atque  autor  extitillet ,  tamen  cum  Pailores  pal- 
fìrri  multi  inEcclefijsHollandicis,in  Sententiamcjus  conceflìircnt,ab  eaquc  propa- 
ganda non  delillerent ,  Eccleliarum  Deputati,  uigendam  nihilo  Iccius  Synodi  Pro- 
vincia- 


P  R  ^  F  ATI  O 
vincialis  convocationem  piitabant  ;  quibus  denuo  refponfum  fuit,  rum  de  conventus 
alicuius  Ecclelìaftici  convocationc  Jifpeduros  elle  lUuftres  Ordlnes  ,  ubi  Claflls 
Alcmariana mandatis  ip{òriim  paruiilet,  Inrerea  Paftorcs  Arminio addidti ,  cum  eo 
remeflcdediiftam  vldcrcnt  ucimpedita  Synodi  convocatione,  à  judicijs  &:ccnfuns 
Ecclelìafticis  parum  ipiis  mctuendum  clic  videretur,qua{ì  laxatis  audacie impuden- 
ti^qnehabenis,  in  OrchodoxamRefonnatarumEcclcfiarumde  Elezione,  Perfc- 
verantiafàndorum,CcrritudinclàIuus,  alijfque  Articulisdoftrinam  ,  acerbiflìmis 
conturaeliofillìmifquc  inicdationibus ,  maxima  cum  piorum  o{fcnlìone,adverlario- 
rumcongraculatione,&Eccleriarumpcrturbationepublice  privatimque  invehi  ac 
debacchari  ,  doótrinam  Ecclefiarum  populo  omnibus  modis  liafjpedam  reddere, 
animofquc  inprimis  magnatumadverlus  eam,fidofqueciuldcmdo£toresexacerba- 
rc,c(jpcrunt.     Necfatisillisfuitpnvatisfù(urns,publicifque  ac  tribunitijs  concio- 
nibusjtumplebis  tumipforum  procerum  animos  concitare  5  ìed  publicis  quoque 
fcriptis, qu^  magno  numero,  hec  minore  fcandalo  ,  quotidie  in  vulgus  Iparge- 
bant,  Ecclciìarum  Reformatarum  doftrinam  ,  ita  profcindebant ,  ut  jurati  cjuf- 
dem«adver{àrij ,  malori  cumvirulentiaacmaledicentiafacereidvixporuilTenr.  Ve- 
que  Magiftratuum  favorcm  libi  melius  conciliarent ,  eorumquc  animos  adverfiis  re- 
ìiquosPaftoresmàgis  magilquc  exacerbarent,  per  Vrenbogardum ,  primo  quidcm 
oratione  in  Conventu  111.  Ordinum  habita,  deinde  publico  fcripro  ,  perluadere 
Magiilratìbus  conati funt,Pafì:ores  rcliquos ,  Magiftratuum  autori tatem  imminue- 
reaclabefa<3:aro;  poteftatemquepoteftati  collateraIem,fcu  zqualem,  affedare fì- 
bique  arrogare;     Quare  Ecciefìarum  Deputati  denuo  adeundos  effe  Illuftr.  Ordi- 
tfMaiu       ^^^  cenl'ebant  ^  rogandofque  ut  malis  hiloe ,  cum  ad  lummum  pcrvcnilìe  videren- 
tùt,i; emedium  Icgitimum  convocata  Synodo  ProvincialÌ5adhibere  tandem  digna- 
rentur.     Cumquellluftr.  Ordinespiropterfiamtnamreineceflìtatum  fatile confèn- 
furos  videren t ,  Paftores  Arminii  opinionibus  addi £11 ,  novum illis  conlilium  luggef- 
ferunc,  quo  hanc  convocationem  aut  piane  impediti  aut  ita  inftitui  pofie  cxiftima- 
bant ,  ut  in  tuto  ipforum  caulà  eflet ,  fi  perfonse  nempe  ex  quibus  convocanda  cffet 
Synodus ,  non  ab  Ecclelìis  futi  ^quum ,  atque  haótenus  ufìtatum  fucrat)  delcgaren- 
Ciir ,  fé  d  ab  ipfìs  Ordinibus  quidam  evocarentur.  Facile  enim  poftca  fé  obtenturos, 
illi  tantum  ut  cligéren  tur,  qui  ipforum  caufae  aut  addirti ,  aut  ab  ea  minus  eflent  alie- 
ni, Hanc  innovationem  etlìnonnullispatri^proceribusiamperfuafilferit,  pruden- 
tiorestamenapprobarenonpotuerunt,  qui  hanc  convocationem  confue.to  more 
efleinftitucndamjudicabant.     Effcceruntnihilominus  jUtduminter  Illuftr.Ordi- 
ncs  de  convocationismododifceptatur,ipfaconvocatio  fquod inprimis  Paftores  hi 
Ipedtabantj  non  tantum  Synodi  Provincialis  fed  &  annuarum  Synodoruhi,  &  qujc 
ante  ordinarie  habebantur,hacrationeomnino  impedita  fuerit.     Quoticlbunque 
cnim  de  Synodi  alicujus  convocatione  verba  :lli  faccrent ,  qui  h<^t  inala  hoc  legiti- 
mo  remedio  fublata  ex  Ecclcfijs  optabant,toties  qui  Arminio  eiulque  caufij-  favebanc^ 
lites  has  de  convocationis  modo  renovabant.     Quare  &  Paftores ,  cjuidem  opinio- 
nibus addidi  cum  fé  rem  jam eoufque  deduxilTe  cernerent ,  ut omnis  j iidicij  ac  cen- 
furxEcclefiafticxfublatusvidereturmetus,audaciores  fatìi,  inconlliltis  atque^in- 
fciis  Ecclefiis  fliis ,  line  Magiftratus  fupremi  autoritate ,  magno  numero,  clam  convc- 
niunt.  Atque  ibi  intcrfe,  inita  per  lijbicriptionem  nommum  confocderatiòne  fcii 
confpirarione,  corpus, ut Vocant,  à  rehquoSymrnyftarumfuorum  corpore  fèpara- 
InTunio.      tum  elTormant ,  manifeftumque  in  Ecclelìis  Reformatis  fchifrna  inftituuht.  Hoc 
Edita  cft  in  tempore lUuftribus  Hollandix  &  WeftirilìJE  Ordinibus,  libellumluppliccm,feu, 
CcH.Hag.     ut  vocant ,  Remonftrantiamjfà  qua  poftea  Remonftrantes  vocati  liint)  exhibuerunt. 
In  qua  doftrinam  Ecciefìarum  Reformatarum ,  de  divina  Pra:dcfliinatione  ,  de  Gra- 
tiaDci  &  Sanftorum  Perfeverantia,mala  fide, non  fine  apcrtis  arrocibufque  calum- 
niisproponebant;  ut  hac  ratione  eam  Illuftribus  Ordinibus  exofam  ledderent:  fì- 
mulque  eam ,  propria^  de  iifdem  Articulis  fententia: ,  addcbant  decIarationem,quam 
ambiguisverborum  involucris  occultabant,utimperitioribus  haud  multum  à  venta- 
te aliena  apparerei.  Infuperquc  ab  Illuftribus  Ordinibus  adverfiis  omnes  Ecciefìa- 
rum cenfliras ,  in  patrocinium  ac  tutelam  recipi petebant.  Perculit  ea  res  vehemen- 
ter omnes BelgicasEcclcflas, cum iam in apcrtum fchifrna  contro verlìas  hafce  cru- 
pilFe  viderent ,  dederuntque  omnem  operam>  ut  excmplar  huius  Remonftrantise 

nancifci 


Adecclesias. 

hanci/ci  poffcnt,  quo  adipforum  calumniasrcfpouderetur.Cst'rerum  favore  eius,qui 
hcfcairervarc  fblct,facileobnnucriint,ne  exemplar  cjus  ulIumin-Paftorum  rcliquo- 
rum  maniis pervenire  poder.HuicEcclelìarum  calamitati  alia acccffitjqiK^  lòlicitu- 
idincm  carum  ac  difficultaìcs  iLipra  modumadauxit.  Cimi  cnimlacobo  Arminio  in 
Profe!lìoneTheologica,fucceirorquL?rcretur,Eccle{ìarumDepucati,NohiIii!  acque 
Amplif.  Academiit  Leydcnlis  Curatorcs  obnixe  publico  Ecclclìarum  nomine  roga- 
runr  acque  obccftaci  lune,  ucinciuslocumvirumab  omni  hcccrodoxias  fufpicione 
immuncm  (Libfticucrencquohacracioneconcrovcrlìxin  Academia  Leydcnlì  pau- 
lacim  celiare, Ecclefiifq;  pax  lua  rcfticui  poHec:  acque  in  eum  fìnem  pra-ftanccs  aliquot 
Theologos  cum  extcroSjtum  VcroBclgicoS  ijfdem  commendabant,vcrum  irriro  lìic- 
ccllu.  Rcmohlì:rancesenim,quiquorundamanimospr9occupa{Icvideb3ncur,com- 
iiiendationibusfuis  efteccrunc,  uc  Conrad.  Vorfhus  Profclfor  StcinfurtcnfiSjhonio  à 
iViUltis  annis  de  Socinianiimo  Ecclclijs  Reformacis  merito  iulpccius,  in  Arminij  locil 
adP'rofelFionemTheologicam vocaretur,eaquc  de  CaulàVcenbogardus  Sccinfurtum 
ablegarecur.   Quod,cumEccIefìarum  Deputati  intellexincnt,  officij  lui  eflc  exifti- 
marunc  Illuft.  Ord.moherc  ,  ne  eiulmcdi  hominem,  qui  canquam  unguis  in  ulcere 
cHet,  rebus prajfcrtim  Ecclelìarum  itapcrturbacis,ad  vocacione  liane admicti  teme- 
re permdtcerctur'.Vcque  hocmajori  cum  frudlru  fieri  ab  iplispofieCjà  veneranda  Aca- 
demix  Heidelbcrgenlìs  faculcace Theologica,  cui  Vorftius  hic  inrime  cògnitus  erat- 
per  literaspetebanc  ,  utlìncere  dcclararec,utrunìhunc  Voiftium  hoc  rerum  ftatu, 
cum  fruLlujpacejatqjacdificationc  Ecclclìarum,  juventuci  crudienda;  in  Academia 
Leydenlì  prxfici  polle  cxiftimarer.     A  qua  8r  relponlum  fuic,  recens  prodiilTe -tf- A"S"'^' 
qucndam  eius  de  Deo  &:  Actributisdivinis  libruni,  in  quo  Vetcrum  &:  reccntio- 
rum  Theologorum  Dodrinam  convellcret ,  docererque  ,  Deimi  ellentia  quan- 
tum, magr.um,  fìnicum,compclìcum  ex  ellentia  di  accidencibus,  mucabilcm  vo- 
luntatc,  palTiVcT  potentixobnoxium  elle,  &  lìmilia  porcenra.     MilTum  ante  de- 
ccnnium  Elcidclbergam  fuill'e ,  uc  ccram  faculcace  Theologica  ,  prxfcnce  ec- 
iam  D.Pczelio,  à  Socinianiimo  fé  purgarec,cujus  poftulabacur  abEcclcfi)s. 

Acpurgaflequidemlccandcmjreliftalyngrapha.Purgacionevcro  camnonfecilTe 
racam,  conerà  vero  la'pius,mulcilqucmodis,magis  le  lu/pcdumrcddidiire,quod  por- 
tencorum  nidum  gcreret  in  capice,quibusfchclam  &:juvcncucemSceinfiutcnlcm  in- 
quinalfec  haftenus.  Adlllufèrilf  aurcm  Acadcrniam  Lcydcnfcmlì  cam fulpeda: fìdei 
hom.ovocarecur,liihiIalÌLldhócforc,  quam.inccndium  oìcorcftinguere.  Hxc  cum 
non cancum  Ecclelìarum  Depuraci, lèd  Anipliflìmi  quoque  Magiftracus  primariarunt 
Holl.Tndiecivicatum,DcrdrechcifciliCct,«l"Am.fl:elodamj',DD.Curatoribusiplì{que 
lUuft.  Ordd.  lìgniiìcarcnr,  rogarencq;nehacvinilliusvocacionejdilTÌculcacesEcclc-  iS.  Òdob.' 
fiarum  exalpcrarcnc^novaruraq;  cas,ac  majorum  curbarum  pcriculo  exponcrenc:Rc- 
irxnllrantes  apud  eoldéom.nibus  alLibcrare  vinbus,hc  ab  infticuca  b.ac  vocacione  de- 
lìffierenc.  Hoc  enim  cum  aucoriraris  ipforum  dilpcndio  coniuncìum  tore  perlùade- 
banr.  Venie  inccrim  in  HolIandiamVorlbus.  Qiii,pofl:quam  inconvcncu  Illuftr.Or- 
dinum,  praicncc  ex  Paftoribus  Iblo  LTcenbogardo,  auditus  elice,  Sccihfurtum  redijf.  ^^  Auciifts 
Circp.]ioctcnipus,cumfì:udioiiquidamiS.Thcologie,ad  triinifterium  verbi  in  divcrlis  ^^,  ^^J^^ 
clalììbus  vocaci,examinilubjicicadicilenCjRcmon(ltanccsprocuraruiit, ucab  lUuft. 
Ordd.  Con(ìl!_arijs,CIairibus  illis mandarecur,p.e  à  quoquam  in  Arriculo  dePredefti- 
nacione  Sj  anncxis  ci  capicibusjultcrior  in  cxan -ine  pollularetur  dcclaracio,quam  qu^ 
quinque  Rcmonllrancium,qui  unam.icccbantur  Arriculis,exprclla  eirerrlìmulque  in- 
terdicerccur,  iie  quilquam  eorum  à  minillcrio  arcererur,  qui  in  ancediclis  Arciculis, 
fccumRemonflranribuslentire  prolìccrcncul-.  Cui  cum  Paltorcs  mulcis  de  cauiìs 
alTencirigravarcncur,  Ecclelìarum  Depuraci  ab  ijldem  rogaci,  inproximis  I.Uuft.HoI- 
iandix&'Wtit-Frifix  OrdiiiuniComitijsluaexponunr  gra'v'am]na,lìmulque  dccla- 
rant,paratos  le  elle  in  Icgicima  Synodo  ,  probare  iftos  Remonllrancium  Articulos,  ^^'  °^^  ' 
cum  Dei  verbo, &  Ecclelìarum  Bclgicarum  Confellìone  ac  Cacecheli  pugnare:  ro- 
gancque  IllrlE  Ordd.  ne  Articulos  illoshecerodoxos,  inlcgicimo  Ecclelìarum  con- 
Vencu  nunquam  debite  examinacos,  Ecclclijs  liac  racione  obcrudi  pacercncur.  Quin 
nbcius  Synoduni  Provincialem  rocies  pccicam,iniojamdiu  cxpeiuam  convocacene, 
in  quo  Arric'-ili  ifti  lécundum  divini  verbi  normam  Icgicunc  examinari  prius  pol- 
Sènt.  Oftcndunc  quoque  quanco  cum  Icantlalo  acque  Ecclelìarum  dccrimcncoj 
coniundliuB  fjrct,  fi  inftituca  Vorflij  vocario  procedcrcc 

tu  Ac 


P  R  ^  F  A  T  I  O 

Acpioinderogant,utilIa  Illuftr.  Ordinum  autoricare  impcdirctur.     Habita  fupcr 
his  dclibcrationc,  llatiitum  fuit,  inftitucndam  elle  proxiuìis  ComitijsHaga'-Comi- 
tisjin  Ipfo  llliift.  Ordinum  convcntu,/i)perquinquc  ilIisRcmor.ftfantium  Articiilis 
Colladonem ,  intcr  icnos  Paftores  ab  utraque  parte  cligendos.      Rcmonflrantus 
prò  ic  Ioannem  LTccnbogardum,  Hagienfis»  Adrianum  Borri um  &Ioannem  Arnol- 
di  Corvinum,  Lcydcrifis  ;  Nicolaum  Greuinchovium,  Rocerodamcnfrs;  Eduardiim 
PoouiLim,  Goudanx;  oc  Simoneni  Epifcopiuni,Blcyl\x  icanx  Ecclefia:  Paftores,  eie- 
gcranc.   Rcliqui  vero  Paftores,  per  iìngularum  Clailìum  Deputatos,Peuuin  Plan- 
cium,  Amftclodameniìs;  Libcrcum  Fraxinum,Brilana:;  Ruarduni  Acronium^  Schic- 
damenlìsjlohamaem  Becium,Dordrcchtanae;  lohannem  Bogardum,HarIcmcnfts;  &: 
cl:>  locxì.    Pcftum Homnnium,Leydenfts;Eccle{ìa: Paftores,  libi  legcrant.     Poftquam  conve- 
//.  Marci),     j^ijiej-,)-^  Rcmoiiftrantcs  reculabanrciim  reliquis  illis/cx  Paftoribus,  tanquam  cum 
Claftìum  Hollandia:  &  Wcft-FriiÌ£e  Dcpucatis,  qiiaies  ic  efi'e  liccris  Fideioftcnde- 
banc,  Collarionem  infticuere,  ne  Ecclcliarum  adverfàrij  vidcrentur:  quin  protefta- 
bancur  remicela  diiceiluros,  nifihanc  deponerent  pcrlonam.    Qua  de  re  cumdiu 
,    mulcumqubiccptacunicliecmalueruntreliqui Paftores importunitadeorunrcedc- 
re,  quam  diutius  ca  de  re  litigare.  Atq;  ij,qui  à  Claftìbus  crant  Deputati,antequam  ad 
CoUationcm  accedercnr,  ab  llluft.  DD.  Ordinibus  petebant;  utpromirfio,quie  ante 
biennium, in  Collationc  inter  Arminium  &  Gomarum  habita  :,Ecclcfìis  efl'et  fada  (ju- 
ì3.  Aiigiift-   dicium  vidclicct  huius  cauix  abfbiuta  Collationc  elle  Synodo  Provinciali  vel  Natio- 
nali  permictendum acreicrvandumjhic  quoque  renovaretur.Ordinemagendihunc 
placuiti"crvare,utparsutraq;lèntenti2e{Lia;argumenta,  icripto  comprchenderer  ;  de 
quibus  deinde  viva  voce  Gollatio  inftitueretur.  Antcquam  ad  Articulorù  examen  de- 
vcntum  hiit,  Paftores  quos  iam  ante  à  Clafllbus  fuiftc  deputatosdiximus,  adliip- 
plicem  Remonftrantium  libellimi,  cuius  exemplar  paulo  ante  Cpllationemnadi 
erant,  relponiìoncm  cxhibuerunt,  in  epa  oftendebant,  P.emonftrantes  peftìma  fide 
Ecclcliarum  Reformatarum  lènrentiam  propoliiilfe  ,  multaque  per  calumniani 
ipiìs  afrìnxiire  :  Icd  nec  l'uam  aperte  patefecilte ,  aut  omnes,  de  quibus  ellet  con- 
troverfia,  Aniculos  propoftiiirc.     Cumque  plura  ell'cnt  controvcrlà  capita,  pr^- 
ter  ea  qu^e  Quinque  iìlis  Articulis  explicarentur  i  demifle  le  peterc,  ut  autoriratc  lì- 
iuftrium  Ordinum,  Remonftrantibusimperaretur,  ut  rotunde  ih  acque  aperte  fu- 
per  reliquis  quoque  omnibus  declararent^    ìtaqne  cum  primus  Remonftrantiumi 
Articulus  cxjcutiendus  ellet ,  quo  ftatnitur  Deum  ab  actemo  decrevifle,  fidcles 
perfeveranteslàlvos  tacere,  quodnemo  Chriftìanus  negar,  atque  hic  Articulus  ab 
iplisita  polìtus  cflet,  utqui  dodrinam  de  eterna  Dei  eledione  contineret,  rogati 
Remonftrantes  lunt,^  ut  ad  lententi^e  ihx-,  hoc  articulo  exprcfl'ar,  dclarationcmduo> 
lix'c  exponcrent.     Primo^  An  ftatuerent  Articulum  hunc  continere  integrum  Prse- 
dcftinationisDccretum.  Secundo,anexiftimarenc,fidcm  &  perfeverationem  in  fi- 
de, eftecaulàsvclconditiones,  quarclcdionem  adlàlutem  prxccdunt,  an  verofru- 
d:us,qui  exeledione  prodeunt,&:  eam  conlcquuntur.     Poftquam  aliquamdiutcr- 
giverlati  eirent,reljpondcrunt tandem;  Ad  prmium  quidem,  Nulkm  fèaliam  Pr^e- 
deftinationemadlalutemagnofcercquam  qua:  primo  Articulo  {^llctabiplìsexprcl- 
fa;   Adlecundum  vero, Fidem  in  conlìderacione  atque  intuitu  Dei,  priorcm  effe 
Eledioneadfàlutcm:  non  caminftar  frudusalicuius  conlequi.Repon'ebantdeindc 
feptem.  alias,  tum  deEledione,tumde  Reprobacione  Qjia^ftionesjadquas  à Pafto- 
ribus d'ClalTibusDcpuratisrelpondcrivoIcbant.  Qjjarcumad  Controverlìa:dep>ri- 
mo  Articulo  ftatum  non  IpcdarentjCtiammutilje  acque  intricata;  efl'enc  plerarquej. 
cumcueinfincmabillis  proponcrentur,  uthocmodoàprarcipuo  Controverlix  fta- 
tu, rc&nquc  agendi  rationc,  in  ambagcs  abducercnt.  Paftores  expofìta  per  libcllum 
fupplicem  llluft.  Ord.  iniqua  hac  agendi  raticne,  non  quidem  deprecati  lùnt,  ne  de- 
Repr- /barione  lèntentiam  lìaam  manifcfta'rent,  (uti  Remonftrantes  improbe  Ikpius, 
iildcm  objcdaranr,)red  dilcrte  fententiam  fuam  quantum  adEccIefìarum  pacem  atqj 
xdifìcationem  fufficere  exiftimarcnt,non  tantum  viva  voce ,  fed  &:  fcripto  declara- 
runt:lc nimirum,cum arternum Elcólionis  lingularium  perfbnarii  Dccretum pcnunr, 
fìniulquoq;ponerea'ternumdcReprobationc  &;rejc£tionequarundamlìngulariuni 
pcrlònarumDecretum-.cum  fieri nequeat,utlìtele<3:io,  quin  fimul  quoque  lìt  aliqua 
reprobarlo  autdcrcIidio.Difficilcsomncs  circa  hunc  Articulum  queftionestem-ere, 
cxcutcrc,  nihil  ahud  elle  quam  mutilibus  dilputationibus,  &:  nihilprofuturis  htibus, 
Ecclcfiam  replcre,  eiufque  pacem  perturbare.  Deck- 


AD      ECCLESIA  S. 

Declarationé  fuam  hanclibello  {upplice  e:^reflam,moclcratis  omnibus paccrliq; 
aJiiancibus  ingeiiiis,  fuificcre  dcbcrc:  credi  vidcliccc  ac  doccri  abipfìs,  Dcum  ncmi- 
nemcondemnarc,  imovernncftaruifre  quidcm  condemnare  qucnquam  ,  nifi  jiiftc 
proptcrpropriaipfiiis peccata.  •  PÌacuit  itaqiié  IlIuftribusOrdinihus ,  utmiflis  illis 
Ipinolìs  qiia-'ftionihus,  id  Articiiloruin  pcrrra6tatioftcm  dcveniLctur.  Pallnrcs  ab 
Eccleiìjs  Depurati  rariones  fiias,  ob  quas  iingulos  improbarent  Articulos,loi-)pto  prò 
ponebant.  Remonftrantes  quoqiie  centra  argumenta  fua,qiiibus  fìngulos  cufifìr- 
niari  poiic  cxiftimàbantfcnprocxhibebànt.  Super  hi<ce  ration ibin at quc  nrc;umcn- 
tis,in  pieno  Illufi',  Ordinum  convciitu  viva  voce  habica.'fimtdil'ccpt.i.tiGncs.  CgUo- 
curonspartes nomine  Paftortmi ab  Ecclc^ìisDcputiitorumobcunrc Fello  Hommio: 
nonùncvero  Remonftrantium;  primo  quidcm  Adriaho  Borrio^  deinde  cidcm  per 
viccs  fucccdenribuSjNicolao  Grcvinchovio,Ió;inne  Arnoldi,  &c  .Simone  Fpifcoj  io. 
Dumin  hflc  Collatione  oCcupantur  PaftorcS,rcdicratex"V>^''cflphalia  in  Holiandiam 
Conr.  Voriliu5;,qucm  ìli.  Ord.  in  pieno  convenni  (Lio,  pra'icnnbus  omnibus  Collo-  ,  ., 
cutoribus  audiendumeireftatuebanr.  Vbicomparuiiiet,  prolixarnhabuicoracione,  '  ^  ' 
quale  ab  objeftiserroribus  purgare  conatus  eli.  Rogati  deinde  funr  ab  Illuil.  Ordin. 
Collocurorcs,urrumaliquashabercncccnlìdcrationes;ob  quas  VoiTaj  adProfclIio- 
iiemTheolcgicàin  Acadcmia  LcydenlìvoCarionem,cfreiinpedicndamjudicarenr. 
Remonftrances difèrte dcclararunr, nihil  le^dvcriùs  Vorflium haberc,  ncqucquid- 
quammlcriptisejilsdcprv':hcndii]"c,quodvcn'tatiaurpic:anrcpugnarct.Pallnrcs  re- 
liqui fci-ipto  rariones exhibueruntluaSjob quas  judic.^rcnr,hanc  vocationem  Vorftii 
EccleliisHolIandicisTchcmentcrnoxiam,acprobrofhm  fore  t  oftcndcruntque  tum  . 
ex  libro  Socini  de  Autoricare  S.  Scnptur.x,  edito  abiplb  Voritio,arqueinterpclaro, 
tumveroexeo,qucìn  de  Dcodivinifquèattributis  iple  Vorllius  nupcr  ime  ecnicri- 
pferatacdivulaaverat,  prxcipuos  illiuscrrorcs,  liiper  quibusihteriplhm&Fcftum 
Hommium  iri  llluil.Ord.  conventu,prx(cnribus  Collatoribus  per  dicsaliquothabi-  . 

tafuit  Collatio.  Qu^afinita,denuo  ablIlulE  Ord.  rogati  Idntutrinque  PaftorcSjUt  ^-  ^''^^^'l- 
tncere&ablque  ullis  afFcQ-ibusdcclairarent,  utrumVorftiusrclponlìonibus  iuis  là- 
tisfecifl'eiplìsvidcretur.  Rcmonftrantesrcfponderunt,pJeneà  Vorftioftbi  elle  làtis- 
fad:um,judicarèfe  praindeEcclcliis  atqucAcademi^uriliffimum  forclìhec  eius  vo-  ; 
cacio  proeederet.Reliqui  Palloreslcripto  declararant  ^refpo'ilìoncs  Vorftii, tantum 
abefle  uc  iplos  à  priori  lententia  dimoviflcntiut  ijfdem  magis  magilqiic  ih  hac  Icntcn- 
tiafintconlìrmati.  Yocationcmejusiiili  maximo  cum  Ecclefiarumatque  Acadcm.ig 
dctrimento,mamfeftoqunajoris  perturbatlonispcriculo  promoveri  non  poiVe.  Cui 
ne  temere  hac  vocatione  Ecclelìas  expanercnt,(ubmifi"e  lllull:.  Ord.  obtcftabantur. 
Dimjfìo  Vorftio,reditumfuitadCollauonem{iipetQumqucRemnnn:ranriiim  Air-  u.Maij> 
ticuliSiQuà;peraliquotdieseontinuata;arquéadfinem  tandem  perductracuin  eil'et, 
Illuft.v.)rd.  CoUocutoribusurrinque  mandarunr,'ntqu.T  viva  voce  aftaelìent,qua:q; 
pr:Eterca  ad  plcniorem  relponlìonem  nccèlìaria  tudicarenr,  fcnpro  utrimq;  coiTipre- 
henlà,per  Utenbogardum  &Feli:um,Tllufl:.  Ord.  exhibcrcntur.  Atque  inrcrca  ne  In- 
ter le  Pallores  de  vi£toria,quam  alter  de  altero  rcportai^.et,  gioriarcntur,  led  de  gon- 
troverlìs  Articulis  cum  xdificatianc  moderate  doccrcnt,S<:  in  pace  ac  charirate  Inter 
feviverent  rftatuerunt  Articulos  holceeodemin  ftatu  elle  rclihquendos,-  quo  ante; 
CollationemhabitifuiUent.  In  VorJl:i)caulàtuinternporlsinhilDecretumfuit,red 
cumpaulopoftAmpliirnn.CivitatisDordrcchtanxMagift.  pcrDclcgatosluos,viros  ,g_^„^jif^; 
Ampi.  D.  Hugonem  Mufium  ab  Honi,Pra:rorem,IacobumAY''ictiuhi,AdrianumRc- 
pclarium,.&lohannem  Berkinm, Syndicum;  111.  Ord.  rogarcnt,  quandoquidem  ru- 
mores  de  Vorllij  erronbus  atquc  ha-rclibus indies magis  magifquncrebclcercnt  ,  ut. 
Vocatio  eiusautintermitri,  autlàltem  diffctri  poilet:  mandarunrIllull.Ord.Acadc- 
mix  Curatoribus,  ne  porro  in  Vocationc  eius  progtedercntur.  Cumqi  (Yc  hac  voca-  ii.ScpceinbV 
tione  fama  ad  ipliim  quoque  Sérenillimum  ac  Potentilfimum  magna: Bnrannix  Re- 
gem  lacobum  I.  Fidei  dcfcnfbrem  pci-ventf]ct,qui  prò  admiranda,inRcgc pr^lèrtim, 
Theologicis  in  rebus  perirla  rua,ac  prò  lingulariiiio  crgaRcligionc  rcformatam  zcIo> 
cum  Vorllii  de  Dco  traélatum  iple  pcrlcgiiler.praxfpuolque  érrorcs  liia  m.anu  anno-, 
?airet,IIlu(l.  acPrarpot.  Ord.  Gcneralcs,vicinosacconfrcderatos  fuos,  tum  per  lite- 
xas,tranrmiiro  ctiam  erròrum  eius  Catalogo , rum  per  le  gatum  luum  virnm  IJÌuHr.D. 
Rciiòlphum\y''inwodim-i,monendos  cenluit,ne hominem rottanrilq^  crroribus  ac 
blarphemiis  ìDfarnemiàd  pubh  m  Acadèmia  dòecn di  munus  admitterentjlcd  pori n s 

tit  2.  tìnibus 


P  R  ^  F  A  T  I  O 

Minibus  cjicercnn  ne  fiabcodcmpraviwJlisacque  eJffecrandis  crroribus  imbueretur 
iuventus  (quandoquidcnifìnccritate  dodrinscRefòrmata:,  inquaEecIcfia'Bclgicx 
haacnus  cum  AngJicanis  amabilem  coluiflent  con(èn(uixi,eiurq-,  coni  crvationc,Rci- 
rublicx  edam  falus  ver  fàrctiu-)  flatus  paulatim  labefadaremr.  Q^od  cum  dilfcrrctur,. 
Remonftrantibus  conerà obnitentibus,  atque  inprimxs  Vorfbo,  vanjs  Excgcfìbus, 
Apologiis,  Prodromis,  Rclponfìonibus  tum  Modeftis,  tum  Plenioribus,  errorcs  fuos 
cxcufànte  atqucincrufl:antc,non  dcftitit  ramcnSercniilima  Maieftas Regia,  rcpeti- 
tis  aiiquoncsadmonitionibuS;Ctiamadditaleriaproteftadone,dimiflionem  cius  ur- 
o-crc.  Dumhxcagimtur,  quidam  S.Theologiaclìudiolìjqui  ex  Vorftij  quoque  dilci- 
jciplina  atque  domo  prodiillcnc,  in  Academia  Franekerana,quam  Socinianis  errori- 
bus  infìcere  iam  fatagebant,  libellum  quendam  Faufti  Socini  de  Officio  liominis 
Chriltiani  (quofiiadetur,  utomnss,  quianimarumiìiarum  fàluti  confukumvolunr, 
defcrtis  Rcformatarum  Ecckiìartim  dogmatibus  ac  coctibus,  Photinianorum, atque 
Ebionirarum  fcntentiam  ampiedantur)  typis  cdiderunr ,  addita  prxfatione  ui.qua/ 
libellum  hunc  diligcntcr  Ecclcfìis  commendant.  Illuftres  Frifì^  Ordines  de  co  ccr- 
tiorcsfadijfimuìquefamiliaresqUafdamhorumftudiofbrum  ìiteras  nadi,  inquibus 
declarabant,quibus  avtibus  communisSocinianifini  caufà,quam  à  Vorftio  quoque, 
Utenbof^ardo,  aIiirqucinHollandiaagi,nonobfcureipfìrignificabanc,  occulte  tuto- 
que  propaganda  eflet:  cum  libelli  huius  cxemplaria  pleraqueflammis  ultricibus  cu- 
raircnt  abolcnda,ifto{queftudio{bsexfimbusfuiscjeciffent,  primo  quidem  per  lite- 
ras,  primariarum  Hollandia:  civiratum  Magiftratus,  deinde  &:  per  NobiliiTimum  vi- 
ruinKemponem  àDoniaipiòs  lUiiilres  DD.  Ordines monuerunt,  rogaruntque,  ut 
quandoquidcm  Orthodoxusin  dod,rina  Reformata  Coniènfus  prsecipuum  concor- 
dia atque  unionis  inter  Provincias  foedcratas  eflet  vinculum  ac  fundamentum,  ne 
commitrercnr, utvocarionc  hominis  unius,demanifefl:isha^rcfibusitarufpcdi,con- 
Icnfùs ifte  lab  efadarctur,  neq;  iftiulrncdi  technis  ac  fraudibus,quibus ifl:os homines 
occulte iilud  moliti  confl:aret,circumducif"epaterentui:.  Paftorcs  autem  Lcowar- 
dienfèsjdivulgatisfupradidisiludiofbrumliteriSjCumncceflariisannotationibuSjEc- 
clefias  omnes  fcrio  monuerunt,ut  ab  eiufrnodi  technis,&dalofìsha;:reticorum,Vor- 
flijqueinprimismolitionibusfibicaverent.  Illuftr.  quoque  DucatusGcldria; acZut- 
phanieniìs  Comitatus  Ordines ,  eofdem  Illuftres  Hollandias  Ordines  de  eadcm  re 
monuerunt.  Qui  rcfponderunt,nihiiribimagis  cordi  cura^qucfutunim,  quam  ut  in 
communi  cum  reliquia  Provincijs  foedcratisRcligionisncgotio,coJìfènfiimhuncin- 
violajEumretinerent.  Dequoiplbrumconftanti  proposto  ut  vicini  fccderati  certi  efl^e 

ij.  Novem.^^jj/^j.^  unice  rogabant.  Interea  fel'è  admonitionis  liuius  rationcm  elle  habituros. 
MandantqueVorllio,ut  ex  civitatc  Lcydenfì  domicilium  flxum  Goudam  transferret, 
ibique  ab  obiedis  erroribus,pubIicis, quantum  pofTct/criptis  Te  purgaret.Statueruftt 
deinde ijdemDD.  Ordines,  utCollatorcsHagicnfes  utrinque  Icripto  StatUm  con- 
troveriìa:  circa quinqueRcmonllrantiumArticulos  exhiberent:fimulque  Tua  adde- 
rent  confilia,  qua  ratione  hafcc  controvciTias  ad  Ecclefiarum  pacem  &  Reipublicst 
bonum  commodifllme  componi  polle  cxiftimarent.  Remonflrantes  nullamcertio- 

r  m"^  H     ^^^^  concordia:  rationcm  quam  mtìtuam  tolcrantiaminiri pofle iudicabant,per  quam 

eieniì  nimirumutriqueparnpcrmittercturfuamdchilcearnculisrentcntiamlibercdoccrc 

ac  propugnare. ReliquìPafl:orcsdccìarabantcommodioremfcviam  non  pofle  ofl:en- 
dere,  quam  ut  primo  quoque  tempore  autoritate  Illufìir.  &  Prxpotent.Ordd.  Gene- 
raliumSynodusNationalis prima  occarioneconvocaretur,in  quacontrovcrfljshifcé 
alijfque  omnibus  piane  expofitis  atque  examinatis,  defìniretur  utra  fcnrentia  cum 
Verbo  Dei,  &:  communi  Eccre{ìarumRéf(»rmatarumiudiciocon{cntiret,ac  proinde 
publice  doceri  deberet;  ne  diflìdcntium  opinionum  agitatione Veritas lxderenn%ant 
paxEcclcliarumpcrturbarcrur.  Super hifceconfllijs  varia:  fueruntlìluftrium  Ordi- 
numfcntcntia!:  nonnullis  Remonflrantium,  alijs  reliquorum  Pafl:orum  confilium.' 
probantibus.  QhjJE  caufh  fui t,  ut  nihil  hac  ih  re  ftatueretur,  quo  finis  hifcc  controver- 

;,.  Decemb.  fìjs imponi  poflet.  Gxterumcumllluflrr.  Ordd.  intcllcxifl'erir,prqter  Qiunqueboice 
Articulos,  de  multis  alijs  haud  levis  momenti  controvérlìas  moveri,  ut  flnceritati- 
dodrina:  confìilcrcnt,  innovationibu/q;  mature  occurrcrcnt,  fl:atuerunr,utdodrina 
S.EuangelijDo.noftri  I.Chrifì:i,quam  pnnflunc,tum  inEccl.tuminpub.Scholisha- 
rumrcgionu  proponererur,acproitìdeutin  Eccler.publicifqjHollandia:  &:Weft-Fri- 
iix  Scholis,  de  Perfeda  Servatoris  nofì;ri  I.  Chrifli  prò  pcccatis  nofl:ns  Satisfadione. 

delufti- 


AD     E  C  C  L  E  S  I  A  S: 

de  luftifìcatione  hominis  coram  Deo ,  de  Fide  Talvifìca,  de  Peccato  originali  ;  de 
Certirudine  iàJutis,  &.de  Perfezione  hominis  in  hac  vita,  non  aJiter  doceretur^ 
quam  uti  pallìmin  Eccieiijs  Reformatis  traditur,  &inhifce  Provincijs  ha£tenui 
traditum  fliit.  Interea  paflìmin  Ecclefìjs  dilTidia,  rcandaIa,perturbationes  &  con- 
fulìoncsjdolenduminmodum  augefcebant.  Remonftrantes  enim  omnibus  alla- 
borabantviribus,ucPaftores  qui  conatibusipforum  maxime  obfifterent,  concitato 
adverf iis  eos  falf ìs  criminationibus  Magiftracu,  non  tantum  ex  miniJflerijs  ied  ex  iplìs 
urbibus  ejicerentur,  ucque  Ecclcdjs  paifim  omnibus  qua;  Paftonbus  deftituerentur, 
cuifinodi  homines,  etiahainvitis  ac  reIudantibus,obtruderent,qui  opinionibus  eo- 
rumeiFentaddidi,  exclufisubicunqjpoflent omnibus alijSjliceteruditioncpietatej 
donifquc  neceflarijs  optime  inftru(5tis,atque  ab  EccleJfia  legitimc  expetitis  ac  vocatis, 
Qux caufà fuiti ut Ecclciìa: Orthodoxx eiuiinodi Paftores,  qui àut innccentes colle- 
gas  lùos,contraomnejus  ac  fasira  opprellìfl'entatqueeieciirent,  ant  quiinvitisipfis 
obtrufi  efl'ent,quiqueRcformata)rum  Ecclefiarum  do6brinam  virulentiflìmis  concio- 
nibus  quotidie  horrendum  m  tnodum  profcindebaiitjpro  Icgitimis  paftoribusiùis  ha- 
bcrcjConcioneseoramaudirCjCxnamDomiiiicamcumijfdéparriciparenonpolTent, 
fcd  in  locis  vicinis  ad  orthodoxorum  Paftorum  concioncs  accedere  mallent,  tametfi 
multis cade  caufà convitijs,probris atquciniurijs  afficerentur.  Atquehasc fueruntfe- 
parationumàRemonftrantibusihitiaatqueoccafiones.PrimainteromnesEcclefias 
tuit  Alcmariana,qux  eiufinodi  fèparàtiorie  inilituere  eoadta  eft.  Adolphus  enirri  Ve- 
nator, Eccleiì^illius  Paftor,  ab  Eccleiìjs  Hollandiie  Boreaiis  cum  obYitamimpurio- 
rcm,tumdo6l;rinamimpuriiIìma,àdocendimunereiiifpenfus,cumMagiftratusillius  *" 

patrocinio fretusjContcmptisEccleiìarum  cenfliris,nihilominusmdocendi  munere 
perlìflerer,  mutatoq;  lam  MagiftratUj.uti fingulis  annis  fieri  confuevit,  tales  legitimc 
efl'cnt  cicdi,  qui partibus illius  minus  fàvere  viderentur,  quorumque  patrocinio  niti 
amplius  non  poil'ct,  concitata  adverf ùs  MagiflratUrn  legitiniumplebe,etFccic,  ut  illa 
correptisper  feditionem  armispriusnolletconquiefcerej  quam  abdicato  Magiflrata 
legitimojalii  quidam  homines  à  ReformataRehgioneaheni  partibuiqiVenatoris  ad- 
di ^tijcidemfubllitucréntur.lftiiìmuiàciricivitatis  regimine  ftabihtiell'ent,inftigantc 
Venatore,  primo  quidem  Seniores  &  Diaconos  à  munere fìio  abire  iufl'erunt,  deinde 
&:duosPalìores,  quorum  alter  Petrus  Cornehj  per  l.  fere  annos  Eccleiìarilli  maxi- 
ma cum  jedificationeprarfuerat,  quoniam  Vcnatoris  erroribus  fé  oppofuiflent^mini-r 
ftcrijsfuisprivarunti  àlteruraveroCofnéliumHilleniumj  integerrima»  fidei&vitae 
virum,acerrimuir.que  orthodoxx  do£ì:riri:E  propugnatorem,  urbe  pulfumindigniffi- 
me  eieccrunt-  Quafn  fcparàtioném Roterodàmenfis Ecclefia  imitati  cft  coaóla.  Ni- 
eolaus  enim  Grevinchovius  cum  viderct  collegam  Cornelium  Gefeliurn  propter  fin- 
gularem  pietatem,  modefttami  àc  iìhceritàtem ,  Ecclcfìa;  Roterodamenfi  gratiffi- 
mum,  conatibus  fiiisinintrodudionédoftrinxRemonftrahtiumvehementer  obfi- 
flere,  procura vit,  utperMagift.ratum  eius  loci,  primo  quidem  minifteriq  privaretur, 
deiride  per  lidlores  pubìidos  urbe  ejiceretur,  Roterodàmenfis  quoque  C|affis  Palio-, 
res,finceritati  doétrinx  addidi ,  cum  hoc  Grevinchovio ,  aliifque  in  Rerìionftran- 
tium  fcntentiam  ab  ipfò  pertradrìs,  coiiventus  Clafficaleshaberc  detre£tabant:  cum 
Simonem  Epifcopium,  euiEccIefia  Amftclodàmenfis,  in  qua  vixerat,  teftimonium 
do£l:rina;&:  vipsc  dare 'negaverat,  invitai  EcclefiaeBleyfvicenficoritra  potioraPafto- 
rumfiifirragia,Magiftràtus  Roterodàmenfis  autoritate  obtrufiflet.  Multa:  quoque  fa 
pagis  Ecclefix,  aut  quibus  Remonftrantes  invitis  efl'entobtrufijautquarum  Paftores 
adRernonftrantesdefeccrant,  q-uiahorrendas  illas  dod:rinac  orthodoxx  infedatio- 
ncs,qua:  inipforumconcionibusquotidie  dudiebàntur,  non  fine  maxima  animorurri 
offenfione,  triftitiaacpefturbationé,  aùdire  poflent,  rehftis  tcmpfis  fliis,  aut  ad  vi- 
cinorumPaftorum  Orthodoxorum  coftciofies  àccedebant,  aut  ubi  illaehaberi  noa 
poterant,  inpagis  fuis  ab  aliis  PaftoribuS,  aut  àminiftefij  candidatis  orthodoxis,  iri- 
conventibus  léparatis  inftituebantut.Quod  Remonftrantes  lèverisMagiftratuumil-  j^j^^ 
lorum  edióbis  fruftra  impedire  annifi,haudlevetn  adverf iis  Ec.clefias  illas  perfècùtio- 
nemexcitabant.  IntereaDD.  Curatores  Academix  Leydenfis,  ex  confìlio  Remon- 
ftrantium,ad  Profeffionem  Theologicam  vocant  M.Simpnem  Epifcopitimjinvito  & 
reludahte  Clariftìmo  Viro  D.IoannePoIyandro,quiin  Fr.Gomarilocumadeandc 
Profeflionevocatusfuerat.AuxithochaudpatumEGclefiarilmoeroremacfòlieitudi-^ 

' '        .  ttt  5  ^em^ 


P  R  ^  F  A  T  I  Ò 

nem;  cum  ex  eo  apparerct  ftaturum  ipfìs  effe  inilla  Acadcmia  contentioncs  fovere, 
Remonffcrantiumqiie  dodnnaai  ftabilire.  Hxcautcm  mala,  ctimjam  diutius  intra 
HolIandicariimEccleiìariim  limites  vix  contincri  poffent ,  contagium  hoc  vicinas 
quoque,  Geldnx  inprunis,  Ukrajed'in:eProvincia',&  Tranfifìilania:  Eccleiias,  tan- 
dem pervaiìt.  In  Ukrajedma  diocccfi,  Paftorum  ncgligentia,  Ecclefiaftieus  ordo 
colIapfnsvidebatur:rubcuiusrefticuendipriEtextu,Utenbogardus,Pal1;oi-esaliquoE 
Remonftrantes,  atque  incer  eos  lacobum quendam  Taurinum, hominem  turbulen- 
tum  &  iievum,  in  Ecclefiam  illam  introduxit.  Qui  deinceps-operam  dederuntftre- 
nuam,  ut,non  tantum  in  illa  urbeJèd  in  tota  hac  Provincia,cjed:is  ubicunque  poffenc 

i^.Auguft.  Pafloribus  orthodoxis  &  in  locum  eorum  llibftitutis  Remonftrantibus  ,  lòia  Re* 
■  monllrantium  dodrinapubhceobtineret.  Lltautemcaulàmfuamineademftabi- 
lirent  Provincia, novamconceperuntRegiminisEccleiìalliciFormulam,qua:primo 
quidem  à  Syriodo,  in  qua  Utenbogardus,  P.aflor  Hagienfis,  prceiidebat,  deinde  vero 
ab  iplls  quoque  llluftn  eiusProvinci^e  Ordinibus,  eiufdem opera,  approbata  fuit.  In 
Articuhs  4-  &  5.  cap  •  2.  tolerantia  fèntenti^e  Remonftrantium  quam  in  Hollandia 
tantopere  urgebant,  pubiice  ftabihta  fuit:  ubi  quoque  dodrina  Ecclefiarum  Re- 
formatatitm  oblique  odiotcque  traducitur.  Plurimx  denique  novitates  in  Eccleila- 
f  um  res;imiilej  pailim  in  hac  formula  occurrunt.  Ita  ut  ex  eàdem  appareret ,  nihil 
aliud  hominibus  hifce  propofitum  effe,  quam  ut  omnia,  non  tantum  in  do£trina> 
fed  Se  in.  Ecclefia;  riribus  ac  gubernatione  novarenr. 

lam  vero  &  in  Geldria,Neomagenfis,  Bommelienfis  &  Tilanaj  Eccleiìse  Paftores., 
■*  inparteslìias  Remonfti-antes  pertraxerant,  qui  deinde  quoque  (ux  tantum  fèntentiar 

homines  vicinarum  Eccleiìarum  Miniflerijs  prxficiebant.  Utque  hoc  liberius  tu- 
"^  tiufque  facerent,  Utenbogardus,  Borrius,  6£  Taurinus,  in  Geldriam  profedi ,  cum 
Illultrium  ibidem  Ordmum  comitia  celebrarentur,  cum  reìiquisRemonftrantibus 
hocefteccrunt,  ut  in  illa  quoque  Provincia,  ordinarij  atque  annui  conventus  Syno- 
diciimpedirentar.  In  Tranfilulania  quoque  nonnuLU  Paftores,  in  Ecclefìa  pr^e/er- 
tim  Campenii  &:  Davenrrieniì,  quorundam  opera  atq;  artibus  in  fententiam  Remon- 
ftrantium pertradi ,  qui  illis  in  loeis  pacatas  Ecclefìas  novis  deinde  contentionibus 
perturbarunt.  Cum  malum  hoc  ita  in  reUquas  quoque  Provincias  ferperé  ac  dif- 
fundi  Ecclelìx  Belgica:  viderent  -,  judicarentque  {iimme  iieceflarium  cfle ,  ut  ei 
quamprimum  oecuri'etur,neque  diutius  remedium  effe  differendum,  communica- 
tisintetieconfilijs,  ex  lìngulis  Provinciis  binos  adllluftresacPraepotenteS  Ordines 

^.  Sept.  Generales  ablegarunt  Deputato?  :  ex  Geldria  videlicet ,  lohannem  Fontanum  &: 
Guilhelmum  Baudartium;  ex  Hollandia  Libertum  Fraxinum  &  Feftum  Hommium; 
ex  Zeclandia,  Hermannum  FaukeHum  &  Guilhelmum  Telingium  (  Ultrajeftin^ 
Ecclcfia^  fuos  mittcre  recufabant;)  ex  Frifia  Gellium  Acronium,  &  Godefndum 
Sopingium;  exTranfìllilania lohannem  Gofmannum,&  lohannem  Langium;  ex ci- 
vitate  denique  Groningenli&  Omlandijs,  Cornelium  Millenium,  &  Wolfgangum 
Agricolam.  qui  una  cum  Ecclelìx  Amllelodamenfìs,  qux  Synodalis  erat,Dcputatis, 
Petto  Plancio,  &  lohanne  Hallio  ,  expofitis  prolixe  Ecclefiarum  difficultatibiis  ac 
pericuiis,  tum  ipfàrum  Ecclefiarum ,  tumetiam  plerique  Illuftrium  Provinciarum 
liiarum  Ordinum  nomine  (quorum  literas  quoque  exhibebant)  obnixe  Iliuftres  ac 
Prarpotentes  DD.  Ordines  rogarunt,  atque  obteftati  funt,  ut  affliftifsimi  Ecclcfìa- 
riim  flatus  milbrti,  tandem  aliquando  de  horum  malorum  remedio  ferio  cogitarenr, 
eumque  in  fìnem  Synodum  Nationalem  ante  annos  complures  promiffam  ,•  prima 
quoque  tempore  convocarent.  Quamvis  plerique  inter  Ordines  Generales,  hanc 
Synodi  convocationemnon  elle  diutius  differcndam  judicarent,  eamque  etiam  ipfi 
iu-gerent;tamen  quiaUitrajedinas  Provincia:  Delegati  abeffent,  Hollandix  autem&: 
Weff-Frifixjfc  ad  rem  eam  nonfatis  liquidis  à  fùis  Delegantibusinftrudos  mandatis 
effe  dicerent,  res  dilata  eft,  donec  omnium  Provinciarum  Delegati  in  eam  commu- 
nibus  fiiffragijs  conicnliffent:quodne  fìeret,Remonfì:rantiumHoIlandorum  atq;  UI» 
trajedinorum  opera  deinceps  impeditum  fuit.  Non  dcftiteruntinterimRemonftra- 
tes,  ftrenuc  caufamfuam  agere,Magnatum  favorem  aucupari,animosMagiffratuum 
occupare,  conventus  omnesSynodicosPoliticis  fufpeftos  reddere  atque  impedire, 
Ecclefias  vacantes  occupare,f  èntentiam  fuam  concionibus  &;  fcriptis  pubhcis  propa- 
gare, dodrinamcrthodoxamhorrèndisealumnijsprofcindere,  populumin  parte? 

liias 


ADECCLESIAS. 

fùas  pertrahere5&;  à  Reformatarum  Ecclefiarum  dodrina  magis  magifq;  abalienare, 
Hunc  in  finemcertatim  magno  numero  in  vLiIgus  fpargcbanc  libelloSjlingua  popula- 
riconfcriptos,fiibtitLilis,  Campana  incendiarise,  Prellìoris  declaranonis,Visedire- 
£tons,  aliifque,  quib^us  non  tantum  dodrinam  fuam  propugnabant,Vorftiumque  ex- 
cufàbant,  i'cd  receptam  Eccleliarum  Belgicarum  dotìrinam,  impudentifTimis  ca- 
lumnijs,abfùrdiilimifque  confèquentijs  cxeademmale  atque  improbe  deduftis,  ca- 
nina eloqucntia  atrociiTime  exagitabant.  Hinc  in populo  acerba;  funt  excicatsc  di- 
Iputationes  altercationefque,  quibus  omnia  loca  pcrftrcpebant  t  animiquc  etiam 
conjundilTimorum  inter  (e  cxaccrbati;  magno  curn  cliaritatis  vulnero,  Ecclelia- 
rum &  tranquillitatis  publicarpcrturbatione,ing£ntique  cumpiorumtrilliria  atque 
offeniìone,mifèrandum  in  modum  divcllcbantur  .  Cumque  inpicrifqueurbibus 
Magiitratum  fìbi  favcntiorem  haberent,  ac  per  lohannem  LTtenbogardum  apud 
Hollandia:  Advocatum  nihilnon  poflenr,  Ecclclìis&:  Syrnmyftis  lius  inlolenter  in- 
ililrabant.  Intereaomnes  pij  patrixquc  &:  Rcligionisamantes  viri,milèrrimamhanc 
Eccleliarum  calamitatemdolebant  dcflebantque:  &:cum  animo  f'atis  perfpicerenc 
quorfum tandem  turb^e h2eeflentcvafiir£e,ni(ìremediummature  adhiberctur,  quia 
publica  autoritate  id  ipfum  haélcnus  fieri  non  potuiflet ,  annon  alia  quadam  via  ma- 
lum  hoc  fìfti  fàltem,ri  non  tolIi,pofl'et,  ièrio  cogitare  cceperunt.  Inprimis  Illuftriili- 
mus  Nallovix  Comes,  Guilhelmus  Ludovicus,  Frifioe  Gubernator ,  prò  cximio  Tuo 
ergaEcclciìas  &Rcmpub]icam  aftecbu  ,  privatim  monuittum  LTtenbogardum  ab 
una,  tuniFeftum  Hommium ab  altera  parte,  ut  quandoquidem  &:  ipfe  Reip.  flatus 
contentionibushilceEccIelìafticisgravitcr  concuterctur,  amiceac  fraterne  interfè 
defpicerent,  annon  aliquacomponenditriniiilimi  huius  dillìdij  ineundxque  con- 
cordile, via  honefta  reperiri poiret.  Feflus  declarabat, il  Remonftranrcs  in nullis  aliis 
Articulis,quaminillis  Qu.inque  dePrxdefl:inatione,annexifq;  ei  capitibus,  àreliquis 
Paftoribus  diU'cntircnt,  cxillimare  fc,  viam  reperiri  pofl'e ,  qua  pax  aliqua  inter 
partcs  ftabiliri  pofl'et,  doncc  in  Synodo  Nati onali, tota  controverfia  componeretur. 
Sed  quia  graves  efl'ent  caufx,  ob  quas  Ecclefìx  crederent,  plerofque  Remonftrantes 
inpluribus  majorifquc  momenti  Articulis  à  recepta  Belgicarum  Eccleliarum  d(J- 
élrinadiflentirc  ;  ncque  fieri  pofl'et  utflib  praetextu  Quinque  iftorum  Articulorum 
gravifllmoserrores  in  ealdeminvehipermitterent  autpaterentur  ,  nullam  ineund^ 
cum  Remonfrrantibus  concordise  fpém  videri,  nifi  fìncere  declarare  vellentilè  excc- 
ptis  Qjjinqueiftis  Articulis, in  reliquis  Omnibus  doftrinse  capitibusiCumReformatis 
Ecclefìis  BelgiciS  fehtiré.Utcnbogardus  ad  Ik^c  1  ogàtus,relpoiidit,quod  ad  le  at tino-, 
retjpr^ter  Qjinqiie  illos  ArtÌGulos,nihil  le  habcre  in  quo  diflentiretjparatumq;  fem- 
per  fore,  fìncere  fententiam  fuam  declarare  ;  ncque  dubitare, quin  plerique  Rem.on- 
ftrantesidem  faftiiri  effent  ;  nihilque  le  magis  optare  ,  quamutea  decaufla  collo- 
quium  inter  aliquot  moderatioris  ingenij  Paftores  inftitueretur.  Cumque  eandem 
declarationem  Fello privatimLeyda^repctijiret,  convenir  inter  iplòs ,  ut  utèrque 
apudfuosprocùraret,  ut  trcsutrimquePaftoresdeputarentur ,  quiàmice  cónveni- 
rentìfèrio  de  commoda  pacis  via  inter  fé  di(pe£turi,quje  déinceps  cumEccièliis  com- 
municari,  atqufc  ab  iifdemappròbari  pofl'et. 

lUuftres Hollandia: Ordines,  cum hxccorilllia  privatim agitati intelligérent,hoc  cip  h  xiir. 
illorumftudiumcomprobarunt,  publicoque  nomine  ,  ùtqiìàitiprimum  iflud  infti-  ^'-  I^nuauj, 
tuereturcolloquium,mandarunt.Conveneruntpaulo poli hac  de  caulàin  urbe  Del-  , 

phenlì,à  parte  Remonllraritium'jloanncsLTtenbogardus,  AdrianusBofrius  ,  Se  Ni-  ^^' 
colaus  Grevinchovius  :  àpàrte  reliquorumPallorum  ,  Ioannes  Becius  ,  loHannes 
Bogardus,&:  Fellus  Hommius,  Poftqtiàm  eos  Illuflrcs  Ordines per  Delegatos  lìjos 
hortati  efl'ent  ferio,  ut  fcpolìtis  lìmultatibus  atqiie  afteftibus  pravis  ,  omnes  ingenij 
nervosintetidcrent,  litinteriplòs  commoda  aliqua  pacis  inveniretur  via  ,  lìmulque 
quam  gratum  hoc  Deo,  ÉcclcfiiS,  piifque  omnibus  arquc  ipfls inprimis  Illullr.  Ordi- 
nibusfutururhefrctjdeclarafl'entjcumflnguli  quoque  Paflpres  animo  fé  pacis  fludio- 
fiflimo  accelfilfe,  omniaquc  qux  ab  ipfìs  proficilci  pofl'cnt ,  ad  pacem  coiiciliandam 
allaturos  teflati  efl'ent;  habita  inter  iplòs  amicai  efl  collatio.  In  qua  ReriiÒn'ftrantes 
cieclarabant,niillarnlealiam  pacis  viam  monflràre  pofl'e,  prarter  mutuam;,ur  voca- 
bant,  tolerafitiam. Ut  vidélicet  utriqueparri  liiam  de  quinque|Ìllis  Articulis  publicè 
in  Ecclefìis  lelitènfiàra  dòeer^  libere  pei-ìilittéf  ctiin  petet-tari'tq 

j-fl  4  bus,  ut 


P  R-  tE  F  A  T  I  O 

bus,  ut  dcclararenrì'.irrum  fcntentiam  fuam  Articulis  illis  quinque  exprcfl'amjco  mò- 
do tolerabilemnec  ne  cxiftimarent.  Siexiftimarenc  tolerabilemnon ellb  ,  neceflb 
non  eflc  ut  uìterius  de  pacis  via  quidquam  delibcraretur.  Si  quidem  nulla  tum,ipfb- 
rumjudicio,ineundxpacis  ratio  rcftaret.  Paftores  reliquirelpondebanf,tutilliman:i 
fìbi  ac  eommodiffimam  pacis viamhancvideri,  ut  quandoquidemutnque  Refbr- 
matarum  Ècclefiarum  Belgi carumPaftoreseflentjatque  haberi  vellcnt  ,  utraque 
parscaufamfuamlegitimoEccIeiìarumBelgicarumjudicio  fubmitteret,eumque  in 
tìnemferioac  rincereallaborairet,  utSynodus  Nationalis  Reformatarum  Ecclcfìa- 
rum  in  Belgio,  quam  primum,  veIproxima,iìfieripoiret,a;{ì:atc,  Illuftnum  ac  Pra:- 
potentumOrdinum  Generaliumautoritate  tonvocaretur,  in  qua  tota  caufàlegiti- 
me  examinata  &  difculla,  aut  defineretur,  utra  fententia  ut  Verbo  Dei  cgnfèntanea 
inEcclelìisdoceri  deinceps  deberet,  aut  ejufmodi  Tolcrantix  ratio,communrbus 
omnium  EcdeHarum  f iitTragiis  iniretur  ,  qualis  ex  Verbo  Dei  inftituehda  videretur. 
Paratois  eflebuicSynodijudiciorefubjicere:  ìì  Remonftrantesidem  facete  vellent, 
itapacemconfc6tumiri.     Tolerantiam  autemnullis  circumfcriptamlegibus ,  qua 
ha£tenusfuifrenturi,qualemquepetereyidercntur  ,  nonpofle  Ecclclìarumpaci  at- 
que  sdifìcationi  fèrvire,  il  tamen  eam  honeftis  paterentur  circumfcribi  conditioni- 
bus,  de  ijfdena  fc  paratos  effe  cum  ipfìs  conferre  :  inodo  prius  lincerà  atque  aperta 
declaratione  Ecclefias  vellent  cet tas  reddere,  fé  praéter  qumque  illos  Articulos ,  in 
nullo  alio  doftrinx  capite  à  Reformatis  liiicc  Ecclefiis  diverilim i'entire,    Quoniam 
i6ii       vero  Illuftr.  Ordd.  ante  biennium,  fex  do£trinie  capita  npminatim  expreirillent, 
g.  Decemb.  ^^  quibus  vetabant  aliter  doccri  ,    quam  haftenus  in  Eccieiìjs  Belgicis  traditum 
fuiffet;  de  Perfeda,  nimirum.  Domini  noftri  lefu  Clirifti  prò  pcccatis  noftris  fàtisfa- 
j^ionejde  luilificatione  hominis  coram  Deojde  Fide  fàlviiìca:  de  Peccato  Originali: 
de  Certitudine  falutis.  Et,  de  Perfezione  hominis  in  bac  vita;  inprimis  poftulabant, 
ut  declararent  fé  fententiam  de  hifce  Articulis  in  Confeffiofie  &:  Catecliefì  harura 
Ecclefiarum  expreffam,  quam  ccrtis  Thefibus  ex  ijfdem  fcriptis  comprehenderant, 
ampledti:  fententiamque  contrariam  quibufdam  antithefibus  ex  fcriptis  Arminij,; 
Berti],  Vorftij,  Venatoris,  aliorumquc  propofìtam,  rejicere.  Remonftrantés  adhsec 
regefferunt,  fé  non  polle  videre,  quomodo  ha;  controverfias  per  Syhodum  Natio- 
nalempoffent  fbpiri,  ac  proinde  fé  eo  rerum  llaru ,  eius  convocationem  neque  ap- 
probare,  nec  poflulare.  Caufàm  liane  decifìonibus  Synodalibus  juvari  non  poflc. 
Neque  exiftimarc le Hollandiam,  in negotio  religionis,aliarurn feprovinciarum  de- 
"  cifionibus  effe  unquam  fiibmiffuram.  De  declaratione, qua:poftufaretur,f"e  cum  re- 
iiquis  Remonftrantibus,  de  eadem  effe  communicaturos.Cumque  fcntentiam  fìiam 
utrimque  paucis  fcripto  comprehendiffent,  re  infefta  difbeffum  efl.     Illuftr.  Grdi- 
nes,  ad  fepoflea  Utenbogardum  &Fefl:um  vocarunt,  ut  exipfis,  quid  in  hac  Colla^- 
tione  Dclphenli  aótum  effet  cognolcerent,  quxque  ineundse  concordia;  fpcs  affulge- 
ici.   f'eftus,fmcere,nudequequa:gefl:a  effent.retulit,  declaravitque  ,  pacis  affui- 
gerefpem,modo Remonftrantés  fuam de  traditis  Articulis  apertevellent  dcclarare 
i'ententiam.  LTtenbogardus,afì:u  aulico  procuraverat,utfòlus,  abfènte  Fello ,  audi- 
retuf  ;  quo  liberius  qux  inftituto  fuo  fèrvire  arbitraretuif ,  proponeret.  Cumquc 
multis  odiofe  reliquorum  Paftorum  traduxiffet  a£tibncs,  ut  qui  poltulatione  decla- 
rationis  i^quam  tamen  ante  Collationem  ipfepromififfetj  novam  in  Ecclefias  mini- 
meque  fcrendam  inquifltionem  invehere  conarcntur,obtinuftutiifdem  interdice- 
retur,ne  decIarationemillamàRemónftrantibus  amplius poftularent.  Pra;tcrea,  ut 
ijfdemlìmulinjungeretur,  cohfiliumfuum  de  optima  pacis  via,  deque  conditioni- 
bus,  quibus  Tolerantiam  circumfcribi  debere  exiftimarent,prolixius  fcripto  expo- 
nere.     Quod  cum  ab  iplis  effet  pra:flatum,  fìmulque  off  enfìim,  propolìtas  thefès,  de 
quibus  declaratio  poftulata  fuerat,  totidem  verbis  in  Confeffione  &C  Catechcli  Ec- 
cleliarum  Belgicarum  extare,ipfafqiK;  antithelès  à  multis,  cum  quibus  Remonftran- 
tés magnam  haberent  communionem,inhifcercgionibus  ,  publicis  fcriptis  fuiffe 
traditas.  Ubi  publice  pra^feótum  hoc  eorum  fcriptum  fuiffet,  per  Advocatnm  effc- 
cerunt,utfèvereinterdicerctur,  ne  aut  typisautcuiufquammanu  expreflum,  cui- 
quammortalìumcommiinicaretur.  Et  quia  Ecclefiarum  ftue  SynodorumDcputa- 
tos,  quibus  commuhis  eai-iim  cura eommittilblet,conatibusfuis  (uri offici;  ipfbrum 
rajcio  poftulabat)  mukumoblìfterc  viderenc,efFecerunt  quoq^  ut  llcutantea  omnes 

annu2e 


AD      E.  C  C  L  E  S  I  A  S. 

annuseSynodi  effentimpeditfe,  ita  ijfdem  quqque  intcrdiceretur.nepofthac  quif'  . 

quam,DcputatiEcclefiarimiautSynodÌ5 nomine  utcretur,aut  munerc  fung^recm? 
Vchnqrationc,  fiiblaca  omni  prò  Eccleiìavum  falucc  ac'pacecura^illi  tanto  libe- 
rius  in  eafdem  graflarentur  .  Qua  agendi^  ratione  magis  magiìque  EcclL-fijs  fé Ti|p 
fpedos  reddidcrunt  Remonftantes,  cum  prudcntiorcs  om'nes  iudicarctjnifi  in  iftis. 
ArticLilJs  ab  Ecclelìaruni  dofìiinadiiìentircnt,  luillam  habituros  fuille  rati&ncm, 
cut  liane  declarationcm  {libtcrfLigcrent ,  curo  pra-fertim  cà  Ecclefiarum  paci  at- 
que  ipforum  famse  poflct  confali.    V^tautem  Tolcrantiam  iftam  ,  quam  tantopere 
fcmpcr  urgcbant,  utpbtc  cuius  beneficio  dotì;rinam  fuam  paulatim  in  Ecclclìasin- 
troducere  ic  pofTe  fpelabaht  ,facibus  autòritate  publicft.qbtinQrcnt,  hag  ai;p^^  i)|l 
flint.  Scriptum  quoddam,quo  vertiscontrovedìa?  ftatiis  difTimulabatur  ,  pcrHu- 
goncm  Grorium,in  Angliam.mittunt,  addito  Epiftola:  exen>plari,  rogantque^  v-t  à 
SercnifTìtno  Mngnx  Bntannia;  Rcge  lacobo  I.peteret,  quandoquidcm  ,cau(ìiba:c 
alia  ratione,  quam  per  Tolcrantiam,  componi  non,  pollct,  ut  Sercniffima  Maieftas- 
Regia  dignarctur,  fecundum  additi  exemplaris  formam,  ad  lUuftr.  acPr^poten- 
tes  Ordines  Gencrales,  litcras  dare.  Quas  ille  captata  opportunitatc  furrcpcicie  <;.  ^lartfj 
impctravir,  eafqnead  Uluftr.  Ordmes  Generales  tranirnifit.   Hicjmirum  in  rrtp- StyloYeterf, 
dum  exultabant  Remonftrantcs ,  fcque  iam  voti  compotes  fieri  pofle  fperantei, 
per  Advocatum  Iaborabant,ut  aliquaTolerantia:  Forlnula,f'eadem  icilicet  quse  At- 
ticulo  I  }i^  &c  V.  cap.  I  i.   Regiminis  Ecclefiaftici  Vltraiedini  qontinetur^,  public^^ 
llluftr.'Ordinnm  autorìtate  ftabiliretur,  Ecclcfì}fquc  imperaretur.  Quo  tametft 
multorum  animi  in  Conventi!  Ordinum  inclinaijent,  prudentiores  tamen  velie- 
menter  obftjterunt  ;  rati  iniquum  elle ,  Ecclefijs  in  Articulis  fidei ,  qui  numquarn 
in  legitimo  Ecclcfiaflico  convcntu  debiteexaminati  fuifTent.quique  maniftltam 
in  dodrina  mutationem  fecum  traiierent,  imperare  toleranriam  ;  ncque  paccm 
Ecclefiarum  ea  obtineri  pofic,  cum  ractuendum  eilet,  fipermitteretur  opiniones 
ita  difirrepantes ,  ex  eodcm  fuggeftu,  ijfdem  cactibus  proponi ,  ne  Ecclefiarum  pax 
magis  magifqueturbaretur,uti  hadenus  experientia  docuilTet.   Pergebant  tameri 
Remonftrantes ,  Tolerantiam  hanc  fuam^ornni  ratione  urgere ,  camque  privatirri 
publiceque  fcriptis  ac  concionibus  commendare  :  hoc  potiifimurn  argumentoi 
quod  Articulosde  quibuscontroverteretur  ,  tani  levis  efie  momenti  dicerent,  uc 
ad  falutis  fundamentum,  non  fpcd^rent ,  In  eius  autem  generis  Articulis, toleran- 
tiam fi  abiliti  &  pofle  &  debere.  Atque  ita  tandem  cffecerunt,  ut  Decretum  de  ero  ro  xi^^ 
hac  ToIetantia,invitis  arque  reludantibus  nonniiilis  ex  prxcipuis  ac  potentifll-.?/,  lui. 
mis  Hollandix  Weftfrifixq.ue  civitatibus,  typis  publicaretur  ;  quibufdam  fcriptu- 
ix,  Patrumque  ('inter  quos  &  Fauflum  Rcgienfem ,  Semipelagianorum  ducem  ad- 
duxerantj  teftimonijs  confitmatum.  Ad  quaj  curri  lacobus  Triglandius,  Eccle- 
fiae  Amftelodamcnfis  Paflor,  publico  firripto  refpondiflet,  Vtenbogardus,prolixc 
itidem  Decreti  huius  dcfenfionem  aggreftus  eft .  In  qua  tum  dodrinam  Ecclefia- 
rum Reformatarum,  tum  pra?cipua  earundèm  lumina,  Calvinum,Bezam,Zan- 
chiums  aliofque  indignis  modis  tradticebat,  ac  profcindebat.  Cui  fcripto  Triglan- 
dius ad  defcnfìonem  honoris,  tum  doftrina:,  tum  Dodorum  Ecclefiarum  Refot- 
matarum,accuratam  oppofiiit  rcfponfionem.  Cumqueviderentfcripri  huius, cui, 
Decrctum  Ordinum,nomenfccerant,  rantamnon  cfiTeautoritatemjUtco  obtine- 
re  pofleht',  quod  ifitenderenr,  alia  via  idem  tentandum  iiidicarunt ,  eumque  in  fi-    ■ ,  :?crCiD 
nem  alia  quadam  Tolerantiam  formula ,  fubdolis  phrafibus  concepta  ,  per  nonnul-      -  vr-M,j-i 
losqui  occulte  eorum  partiatquc  op!nionibusfaverent,fed  prò  Remonfiiranti- ^'^^^^^^^^. 
busnonhaberentur ,  paflìm  per  Hpllandiam  PaftoreSjtum  privatim,tumin  con-  ^P  ■  '       « 
ventibus  fuis,ad  formulai  illius  fiibfignationcm  folicitabant.  Cxterum,  cum  nc- 
que hac  via  negotium  ex  animi  ipforum  fententiaprocederet,  cogendos  eos,  qui- 
bus  pcrfuadere  hoc  non  poterant,  fuperiorum  autoritaté,  tandemque  aliquandó 
perrurnpendum,  negotiumque  hoc  piane  conficiendum  iudicarunt.  Queminfi- 
ricm  quoque  obtinueruht,  ut  Jlluftr.  Ordinum  nomine,  hoc  de  mutua Tolerantia^^.Décem,' 
Decrctum  ,  quod  fuperiore  anno  editum  fiierat ,  ad  fingulas  Clafi'es  mittefetur,  fi- 
mulque  Paftoribus,uc  fine  ulla  contradiftione  eidem  obtemperarcnt,  mandare- 
tur.  Atqne  ut  eos  qui  partibus  fuis  addirti  cfienr,  ad  Ecclefiarum  miniftcria,ex- 
clufisaIijs,faciliuspromoverent,efFecerui-;tinfupef,ur  ahernmadiungcretutjquo 

pcrmir- 


P  k  ÌE  F  A  T  I  O 

pcrmittebatur  utii-ì  Pailorum  vocatione  &:  Seniorum,eo  uri  ordine  liceret  qui  an- 
no cId.Id.xci.  conccptns,fcdnonapprobatus  fuerat.  Ex  prscfcripro  cuius,h.TC 
eleaio  à  quatuor  è  Magiftrata  ,  quatuorquc  alijs  è  Prefbyterio  dcpucandis  infti- 
nierecar.  Hxc  Decreta  cum  ad  GlafTes  effent  tranfmifla  ,  plerseque  DepiitatoS 
fllos  ad  llluftr.  OrdiiicS  ablcgarunt,  ucdifficultates  feu  gravamina,  qux  ad  eaha- 
bcrcntj  fcripto  coinprclVenfa,  piiblice  exponcrcrir,  acque  eorumdcm  iiirrodiidio- 
nem  deprccarclicut .  Qaa  de  caufa  Hagam  cum  vehillent,  &  iam  ex  primàrum 
Civitatuhì  Delcgatis  Inrellexiflenc,  Decreta  illa  ,  licer  iam  tranfmifla  eflehc,  piena 
tamen  folennique  ottiniiim  Ordinlim  approbatione  nondum  cfle  fconfìrmata, 
idcoq;  Legis  vim  nondum  obtinere  pofle,  d  propofito  ,  donec  ulterius  urgeirentur, 
dc(ìftendiim  iudicarunt.  Poftcrius  aucern  hoc  Decretum,hovarum  contcncionunl 
ac  riirbarum  ,  multis  in  Iocis>  pfjefertim  in  Ecclefia  Harlemenfi  occalìonem  dedit. 
CumcnimMagiftr.ltus  nonnulli  fecunduttinovàm  hancformnrn  Miniftros  vòcari 
vellcnr,vocarcnrque,  eam  auteiti  Ecclcfisenon  approbarent,  fa£tum,  uc  Miniftros, 
hoc  vocatoS  modo,  prò  legitimis  Paftoribus  agnofcere,  cum  iifque  còmmiinionent 
;■  Ecclefiaiticam  habere  detreé^at-enc.     liiHcm  inflìper  Dccrecis  fadiim  ,  tic  non- 

nulla in  Hollandia  Clafl'es,  qUx  curtl  Remonftrancibus  pacis  caUfa  uniratcni  iri 
gubcrnacioneEcclcfiarumhad:enusfervafl'enc,jath  divellerencur;  qtlod  PaftoreS 
plerique  eaapprobare  non  pdffcnt  :  Reràorifìranres  carnen  ex  eorum  pra^fcripto  aC 
lese  gubernari  Ecclefias  vellenr,  utOue  hocà  Syrnmyftiè  àutoritate  extor^uerenr, 
inClallìcales  convencus,  policicos  quoidamà  Refornlaca  Religione  plcriimquc 
alienos,  auc  fuisaddiiSlos  parribus,introducerehc,  dominiurrique  in  Ecclefias  in- 
vehcrcnr.    Paftores  enim  orchodaxì,  conteritionum,qilx  cuna  Remonftrancibus 
hifce  de  caufis  quocidie  exoriebancut,  percaefi  ,pra?ftare  judicabanC ,  feoriìmfmeì 
iis  convenire ,  Ecclefiasque  fuas  in  pace  curare ,  quam  perpetuis  ipforilm  concen- 
tionibus  fatigari.   Vccnbogacdils  incerim  procurar,  uc  atiCoticace  fupcriOrum  col- 
legis  ipflus  mandaferur  ,  his  Decretis  quoque,  uttnotem  gerercnc.     Quod  cuna 
collega  Henricus  RoiaEus  fé  promiccere  bona  cum  confciencia  nort  pdfle  dicdrec,  à 
docendi  munefe,  corundilmaucoritace  acque  Vcenbogardi  finiftra  inftigacione 
fufpenfus  eft.  Vnde  Ecclefias  Elagienfis  membra,qu3e  dodrin^reformacarfinceri- 
facem  amarene^  primo  qufdem  in  proximo  pago  Rifviceniì  :  deinde  vero ,  Paftores 
eommodaco  ab  aliis  Ecclelìis  nafta  cum  cft'ènt ,  Hagac  in  feparato  cemplo  Religio- 
iiis  exerciciumconcinuarunc,  ad  quod  poftea  primari;  quique  ex  iplls  Ordinibus, 
!   .    .  CuriarumConfiliariis ,  aliifquc  collegfis,  acque  ipfe  IlluftrilTimusPrinceps  Arau-. 
ficanus  &  Generofilfimus  Comes  GuiHìclmus  Ludovicus,reIi(5tis  Remonftranciuni 
eaecibus,  uc  confenfum  in  dodrina  orchodoxa,  ftudiuitiq;  erga  eandem  fuum  cefta- 
rencur,  acceflTeranc.   Separacionem  hanc  Remonftrances  fcnifmaCis  cicalo  odiofe 
traduccbanc,  modifque  omnibus  auc  impedire  auc  vindicare  conabancur;    labo- 
rances  incerim,  uc  hxc  Decreca  palTim,  ubi  Magiftracus  fervere  flbi  nolTenc,  execu- 
tioni  mandarencur.  Qua  de  caufa  cum  mulci  viri  pij,  bonis,carc6ribus  acque  exi- 
liis  mulftaci ,  ad  fapremum  juftitix  cribunalprovocarenc,opemque  adverfus  vini' 
imploracene,  &iam  AmplilHmi  Curia:  fupremjc  Senacores ,  fuccurrereoppreffis 
conarencur,pcr  Advocacum  Hollandia:  obtinuerunt,  Qc  eidem  Curise,  procedio- 
ne  eorum  incerdicerccur. 
(ÈI3IDCXVI      Gum  auccm  execucioniharum  Dccrerorum ,  mulcx  quoque  ac  primaria:  Ho^- 
iS.Martij.    landixcivicaces,interqueeasinprimispoCencifl[ima  Amftelodamenlìs.obftfterent, 
Z4:.  Apnlis.   eftedum  eft,  uc  Hugo  Grocius  cum  quibufdam  Amftelodamum  miccerecur,  quo 
amplilfimo  cius  Vrbis  Senacui,facundiafua  corundem  Decrecorum  approbacio- 
nem  perfuadcrec.   Quod  poftquam  prolixa  oracione-centaflec,refponfum  ab  Am- 
phflìmo  Senacu  fuic,minime  probare  ic  pollcpr^tericis  legicimis  convecibus  Syno- 
dalibus,  de  rebus  Eccleliafticis  in  convencu  Ordinum  deliberari,  decerni,  decre-. 
Eaque  execucioni  mandarf.    Propolìcum  (ibi  eife  veram  Chriftianam  Religionem?, 
cuius  exercititim  per  quinquagrnca  annos  in  hifce  regionibus  viguiilec,  cueri  ;  judi- 
eare  quoque  vclminiinam  eiùs  mucarionem  Reipublicx  noxiam  tore,nili  illa  priuj 
perlegitimam  Synodum  mature  examinaca  efl'et  ;  ac  proinde  non  pocuifl'e  diver- 
(is  Propoiìcionibus  Adifque  abanno  cIdIoc  xi.  ufque  ad  xviii.  Marrijhuius  an- 
ni do  loc  XVI.  fatti s,  necpoftremse  buie  Propoficioni ,  ailentiri.  Neque  velie  ut 

ilib 


AD  ECCLESIAS. 
riibtlotnineAmftelodamendscivicatis  (ciimeaconvcntiisOrdiniimhaudinfimum 
ficmembrum)  iilJa  Decreta  ftatuerentur,  multo  niinus  executioni  mandarcnrura  • 
aut  quidquam  adverfus  cos,qui  Reformatam  profìccntur  Rcligioncm  deccrnere- 
tiir,  nifi  conrroverllic  &;  mutationes  in  Religione,rebufque  EcclclìalUcis,  fubaii- 
roritatc  Ulurtr.Ordimim  in  legitimis  Synodis  examinata:  pnus  atquc  pertrad^ar^e 
cfl'eht.  Scdnec  velie  ut  Pafloies,  qui  fencentiie  Reformaca:  Rcligionis  ,  à  Con- 
tra-Remonftrantibusdtfcnfò;,  addiftì  effenc,  à  minifterijs  interim  fuis,aut  fufpcu- 
derentur  propterea,auc  rcmoverentur ,  quod  cum  Remonftrantibus  Ecclefiafti- 
cani  colere  unitatem  per  conicicnriam  non  polle  dcclararent;  ncque  uc  Ecclcfia', 
c\ux  eandcm  fequerentur  lentcntiam/ub  pr^tcxtufchirmatis,  aut  quod  pcrcon- 
fcienriam  ad  Remonftrantium  concioncs  accedere  gravarentur,  in  Divini  cul- 
cus  exercitio  impedirentur .  Atque  hsec  omniale  fì:atuerc,donec  autoritatell. 
luftrium  Ordinum,  legitima  Synodus  convocaretur,  in  qua  controvcrficE  ac  no- 
varioncs  debite  examinari  acque  pcrtraftari  pollent.  Ita  Remonftrantium,  eorum- 
que  qui  Bivebant  iplis,labor  ac  conatus  tuit  irritus.  Pr^fertim,  quia  hnnc  Sena- 
tus  Amftelodamenfis  Icntentiam,  Ampliilìmi  civitatis  Dordrcchtana:,  Enchuia- 
Tìx,  Edamenfis,  &:  Purmercndanaz  Magiftratus  publice  approbarcnr. 

Circa  hoc  tcmpus  Pallores  Ecclefia:  Campenfis  in  Tranlllulania,  Rcmonftran- 
rium  Icntentiam  amplexi,  doftilììmum  &:  fìinx  doòlrina;  tenaci ifimum  collegam 
fuum,  "Wiihelmum  Stephani,  S.  Theologise  Doftorem,  quod  ipiorum  conatibus 
obiìfteret,  rnagiftratus  opera  ex  minifterio  ejiciunt,  editifque  libellis  ac  publicis 
concioni  bus, caluraniarum  plcnis,  Religionem  Reformatam  in  pie  bis  odiuin  ad- 
ducere  conantur.  cididcxVii 

Ob  hafce  in  dottrina  innovationcs  ,  quoque  eafdem  confcquufx  Ecclefiarum  "°i 

atque  ftatus  perturbationes,cum  magis  mpgiique  odiofos  rcddiic  viderent,fecun- 
dam  Illuftribus  Ordinibus  obtulerunc  Pvemonftrantiam.     In  qua  incredibili  cum 
impudentia,  crimeninnovationis  à  feamoliripPaftoriburqucqaiin  receptaharum 
Ecclefiarum  doctrina  conflantiifime  permanlerunt ,  idem  impingcre  conantur.  Ertane   La- 
Ad  eam  reliqui  Paflrorcs,  prolixam  fblidamque  oppofuerunc  rc'ponfionem,  quam  ""^  j 

iifdem  quoque  Illufttibus  Ordinibus  obtulerunc.  Quandoquidemautem  diutur-  q^i' 
na:  hiE  controverlìx,  in  Ecclefias  haudiblum,  Ted  in  ipfam  quoque  Remp.  malo-  1617. 
rum,  dilFicukatum,  perturbationum,  ac  confulìonum  tantam  iam  invexillenc 
congericm  ,  uc  quicunque  Fcederatarum  Provinciarum ,  Rcforniatarumque  ,  qux 
iniislunt,  Ecclcfiarumlalutem  amarene  ,  aut  cidcm  ftuderent,  omncs  intellige^ 
rent,  remedium  horum  malorum  line  manifeflo&:  flatus  &:  Ecclefiarum  periculo 
differri  diutius  non  pofle:  in  rcmedii  autem  genere  ,  Illuftr.  Ordines  confcntire  ■^°-''^^"'J' 
hadcnus  non  potuiflenc;  Pòcentifllmus  ac  Serenillìmus  Magns  Britanni^e  Rex 
lacobus  I.  prò  (ingulari  finceroque  ilio  erga  hafce  regiones  acque  Eccleiiasatre£bu, 
Illultres  ac  Prarpotentes  Ordines  Generales  per  literas  monendos  duxit,negan- 
grxnam  hanc  corpus  Reipub.  depafcere  diutius  patercncur,  Icd  infclicibus  illis 
concent'ionibus,  divifionibuSjfchilÌTiatibus,  ac  fadionibus,  qua' manifeftum  ftatui 
p.ericulum  minirarentur,  quam  primum  obviam  ircnt  :lìmulquc  cos  obteftatus  eft, 
ut  veram  vetercmq;  Reformatam  Doftrinam  ,  quam  profcili  femper  elicnt ,  qux- 
<^ue  communi  omnium  Reformararum  Ecckfiarum  c<5n(èn(ij  conhrmata  ellec, 
pfxcipuiimq;  femper  fuiflet  ardiillmse  amicitia' &conuindionis,qux  inter  ipfiu5 
Regna  atque  hafce  Provincias  camdiu  viguifl'et ,  fundamentum  ac  vinculum  ,  ex- 
^irpatis  erroribus  priftin^e  finceritati  reftitucrcnt:  quod  omnium  commodiffime 
perSynodum  Nationalcm  ,  quar  autoritate  ipforum  convocanda  efl'et,  fieri  pofle 
cxiflimabat.  Siquidem  hoc  ipfum  eflet  ordinarium  ,  legicimum  ,  acque  eJiìcacillì- 
inum  remedium  ,  auod  ab  onini  a:vo  npud  Chriftianos  in  eiiilmodimalis  eflet  u- 
furpatum.  Sed  &  ipie  Illuftrillìmus  Princcps  Arauficanus  ,  Mauritius, Fcederati 
Belgi]  Cubernntor,  ut  ante  hac  fa'pe  ,  ita  non  dilincbar  quocidie,cum  Illuftres  & 
Pr^potenies  Ordmes  Generales,  rum  ipfos  quoque  Illuflr.  Hollandia:&:  WeA- 
Frilìx  Ordines,  ferio  graviterque  obteftari  ,,ut  quam  chara  ipfis  clfet  Rcipubl.  ac- 
que Ecclcfiar.um  falus,  cani  diligentcm  darenc  operam,  ut  graviillmishiCce  malis 
•remedium  adhiberi  quam  primum  poflec.  Qiiem  in  finem  Synodi  quoque  Nario-  _ 

nalis,  uc  ordinari] ,  ac  tutiffimi  remedi],  convocationcm  ,  inprimis  commenda-  io. Mai). 

bar. 


P  R  ^  F  A  T  I  O 

bat,  urgcbarqiie.  Illuftres  quoq;  Zelandiae  Ordines  ,  per  Nobiliflìmos  acque  Am^ 
plillimos  Viros,  D.  Maldci-;Eum,Brouwerum,  Pottejum,  &  Bonifacium  luniiim, 
llluftr,  Hollandix&:  ^''cOi-Fnfia:  Ordines,  in  convenru  fiio  folcnnicer  monne- 
riinr,  rogaruntque,quandoquidem  contenrioncs  &  diilidia  cimi  maxime  Reipubj 
pericLilo  quocidie  ingravcfcerenr,mulcaqi)c  remedia  haéìenub  triijl^fa  tentata  el- 
icne,  ut  in  convocationem  Synodi  Nationalis,  tauquam  ,  ordinari)  eiuimodi  ma- 
lornm  remedij  à  Spiritu  fanólo  propofiti,  &  à  Chnftianis  (emper  ufurpati ,  con- 

Jp.Maii.  icncire  vcllent.  Idem  quoque  deinde  eofdem  llluftr.  Ordd.  per  Dep"tacos  lucs 
Uluftres  Geldrix,  t-ri(ì:K,  Groningx  &:  OmJandise  Ordines  amanrtr  rogarunt- 
Cum  autem  Remonftrantes  viderent,  àRegibus,  Pnncipibus&  Rcbusj:nbhcv6 
vicinis  ac  Focderatis,  quin  &c  à  primariis  potentiflimiique  HoII.india:  & '^•X'^cft- 
Friiìa?  civitatibus,  tantoftudioconvocationem  Synodi  Nationalis  commendari» 
metucrentque  ne  Ordines  Hollandiic  &  "Wcft-FiiiìjE,  quorum  multi  fponrreo 
propendcbanr,negotiiimque  hoc  diligenter  promovebant ,  ad  conienfum  lume 

^/.Maij:       tandem   permoverenttir ,   atque   ita  fibi  coram  judicus  Ecclcliafticis  dottrina; 
adibnumque  ratio  aliquando  eilct  reddenda,  ut  hoc  declinarenr,  primo  qui- 
dem  novam    compcnendarum   contro\  erfiarnm  racionem  propofucrunt .    Vt 
"^  Videlicet ,  ab  llluftribusHollandia'&:  WeftFnlix  Ordinibus,  viri  ronnulIi,tum 

politici  rum  Eccleilaftici,  certo  parique numero  eligerentur  , qui  commumcatis 
confiliis ,  aliqiiam  pacis  &  concordiic  rationcm  conciperent,  qua:  ab  li'dcm 
llluftr.  Ordinibus  approbaEa,EccIe(ljs  deinde  praEfcnberctur.  Cicterum  ct.mhoc 
nonluccederer,  fquippectim  prudentiores facile prajviderenr, ex  quibus  qc.  li- 
bufque  perfonis  hic  conventus  eilct  inftitiiendus ,  quidque  ab  eo  expcótandum; 
praererquam  quod  in  Ecclelijs  ellet  infolens,  djrmicndifque  controvcrfìjs  Eccle- 
fìafticis  doftnnamfpeftannbus  parum  idoneus^  extrema  quarvis  tcutanda  potius 
putabanc,  quam  ad  hanc  redigi  neceiritatem.  Ac  proinde  ad  defperara  confi  ia 
deventum,  Quippc  quibuldam  ex  Proceribus  perfusflim  eft,Synodi,dequa  tuin 
agebatuc  Nationalis  convocationem,Maieftati,libertatiqueProvinciarumadver'- 
fari.  Vnamquamque  enim  Provinciam  fupremum  habere  jus  de  Religione  fta- 
tuendi,  proutipft  vifum  eftec.  Indignum  cfle,aliarum  Provinciarum)udicio,hanc  . 
libcrtatem  fuam  fubjicerc .  lus  hoc  Majeftatis  omnibus  modis  vcl  armis  quoque; 
ell'e  rutandum  .  His  lìmilibufque  fationibus  imprudentiorum  animi  ita  concitati, 
utnonnullàrum  civitatum  red^ores ,  fatala  eonfpiratione  decrevcrint,  mihtes  qui 

4  Aug.  ncc  Prarpotentibus  Ordinibus  Gcneralibus,  necllluftriflìmo  Principi  Araudca- 
no,  fummo  militi^  Imperatori,  fed  (ibi  tantum  juramento  obftri£l:iciknf,ad  iians 
Remonftrantium  cauram,autoriratemqi;e  fuam,quam  propter  candem  periculo 
expoiuilVent,  turandam,  confcribcrc.  Fadum  hoc  fuit  Vltrajeóti ,  in  qua  urbe 
Pracpotentes  Ordines  Generalcs  fati.s  validum  habebant  adverlus  tunuiltus  ac  fe- 
ditiones  prarfidium,  Harlemi ,  Leyda? ,  Roteròdami,  ut  &  Goudx,  Schoonhovia:, 
Hornar,  abjlquein  locis:  Rcmonftrantibus  Magiftratus  civitatuni  co  inftiganti- 
bus,  utiex  diverlìs  illorum  literis,  quir  in  oianus  poftea  pervenerunr,  liquido  pro- 
bari poteft.  Acque  ita  Remonftranrium  uiftidia  Provincias  hafce  florcntiftimas, 
in  belli  etiam  civilis  pericu'um  adàuxilVcnt,  nifi  fingulari  Prxpotentum  Ordinura 
Gcneralium  prudentia  ,  &  nunquam  fatis  depra^dicanda  lUuftriirimi  Prui- 
cipis  Araulicani  vigilantia  atque  animi  fortitudine,  mature  hic  furor  reprcfiTus 
fuilTct .  Priepotentes  Ordines  Gcnerales ,  cum  hac  ratione  Provincias  ac- 
que Ecclcfiasin  iummiim  difcrimen  addudas  viderent,  convocationcm  Synodi 
Nationalis  haud  diutius  dift'ercndam  ,  fcd  primo  quoque  tempore  macurandam 
efle  judic.irunt   prxicrtim  cum  illorum  IlluJlr.  Celfitudines,  Vir  iHuftrifiìtniis 

tf  Oftob.  Dudlejus  Carletonus,  Sercniflìmi  Magnx  BritannidC  Regis  Lcgatus,  gravilljm.% 
prudentiflimaque  oratione  ferie  exftimulafl'ct.  Qjuam  orationcmRemonftranrcs 
.  -  poftea  impudentilfimo  malcdiccnnirimoquc  libello  ,  cui  titulum  fecerantBilart- 
cis,  publice  profcinderc  non  lune  veriti ,  nulli  hominum  ordini ,  non  Prarpotentt- 
bus  Ordinibus  :  non  Arauficano  Principi,  imo  ne  ipfiquidem  Sercniflìmo  Magna: 
Britannix  Regi,  lingua  maledica  parcentes.  Libellum  hunc  Prxpotentcs  Ordi- 
nes Generalcs  publico  Edido,  ucfamofumacfediciofura,  condemnarunt;  propo- 
fìtoanipliirimopra'mio,flquis  autorcm  defignarepofier.  Eundem  poft  Io.  Cafimi- 

rus 


Ai)      ECCLESIA  S. 
irus  lunius, celeberrimi  Frandfci  Iiinij  filius  haiid  degcner,proIixe  rcfurav  ir.  Coìi-     p, 
Vocationtniitaque  SynodiNationalis,  tandem  aliquando  in  nomine  Domini  efie  '-     ^^'^'^'°' 
indicLiendam  ad  Calendas  Majas  fiiriiri  anni,Illiifl:res  ac  Prxpotcntcs  Ordines  de- 
ccrnunt:  fmiiilque  leges  quaidam  ftarnunt ,  iccundum  quns  cum  convocationehi 
inftitui,rum  ipfam  Synodum  Nationalcm  celebran  vcllenc.  Quia  autcm  Remon- 
ftranccs  Ecclelìarum  BelgicarumjudiciLim  non  magni  facete  vidctcncur ,  popiilo- 
que  peifuadere  conati  femper  e/lenc  feà  icntcntia  Reformarhru  Ecclcfiarunì  non 
diflcntire  :  vifiim  quoque  fuit  llluftribiis  ipfbrum  Cclfuudinibiis ,  ex  omnibus  vi- 
cinorumRegnorum,  Principatuum  &  Rerumpublicarum  Ecclclìjs  Rcformatis, 
Theologosaliquccpietate,eruditione,  &  priidcntia  prxflantcsaJ  hanc  Synodum 
invitare,  ut  judicijs  ac  confilijs  fuis  Bclgicarum  Ecclcfìarum  Dcputatis  affifte- 
rcnt,atque  ita  ha:  controverlla:,  communi  quali  omnium  Ecclcfìarum  Rcforma- 
tarum  judicio  examinata? dijudicat^eque,  tanto  ccrtius  > fclicius ,  tiitius  ac  majorc 
cum  fru6tu  cómponerencur. 

Fad:o  hoc  Decreto,  Rcmonftrantes  mirum  in  modum  tumultuari,  propofitif-  chhcxyin, 
quc  per  cos,  qui  cauia:  ipforum  addifti  erant,  varijs  conccptibns  alijs ,  illud  ever- 
tere ac  reddcre  irritum  conari.  In  Hollandia  quidcm  per  fautores  fuos  Syno- 
dum Provincialem  ,  à  qua  pQulo  ante  tantopere  abhorrucrant ,  ipfi  pcftulabaut. 
Et  quia  de  vocandisThcologis  exteris  ad  Nationalem  Synodum  agebacur, ad  liane 
Provincialem  quoq;  extcros  aliquos  Theologos,(ì  ita  viderctur,  vocari  polle  puta- 
bant .  Refponfum  autem  eft ,  fuilie  quidcm  Synodum  Pro^ incialcm  olim  ab  Ec- 
clefijs  Hollandicis  poftulatam  ,  cum  Ipes  nulla  obtinenda;  Nationalis  fujicrcfle 
videretur,  cumque  controverlice  Hollandicarum  tantum  Ecclelìarum  liminbus 
includcrentur  .  nunc  autem  ,  quia  decreta  cflet  Synodi  Nationalis  convocatio, 
malumque  (e  per  omncs  diffudillet  Provincias,  ita  ut  per  unius  Provincice  Syno- 
dum tolli  non  polTet .  alicnum  oranino  elle  à  rationc  hoc  tempore,  de  Synodo,  ad 
componcndas  halcc  controverlìas ,  Provinciali  cogitare.  Quia,  qucmadmo- 
dum  in  fìngulis  Provincijs  particulares  Synodos  prxcedere  Nationalc  oporterer, 
ita  in  Hollandia,  tam  Auflrali  quam  Boreali,  particulares  quoque  SynodcJs  effe 
prcecelluras.  Inftabant  tamen  ncriter  per  fuos  fautores,  Remonfl:rantcs,talemqué 
Synodum  urgcbant:  vel  quod  illam  caufx  fux  minus  obfuturair.  pucarelit,  quia  in 
Hollandia  tot  Proceres  favcntes  fibi  ac  Paflorcs  habercnt ,  vcl  ut  hac  tergiverfà- 
tione  convocationem  Synodi  Nationalis  piane  impeditene.  Cuinque  ip'fìvide- 
rent,hancpoftulatic.nem  fuam  magis  elle  iniquam,  quam  uc  tacile  eam  perfuade- 
rent,ad  exccprioncm  novamccnfugerunt,  volucrunrque,  uthxc  cauia  ad  Oecu- 
menicani  aliquam  deferretur  Synodum .  Rclponfìjm  illis  fuit,,  incerriffimum  elfe, 
an  &  quando  Synodus  Occumcnica  convocari  poflìr .  Mala  autem  noflra,rr3e- 
fcns  remedium  requirere.  Nationalem  hanc  ab  llluftr.  &:  Prxpotentibus  Ordi- 
nibus  Generalibns  convocandam,quafi  Oecumenicam  &c  Gcneralcmfore.  Cum 
ex  omnibus  fere  Rcformatis  Ecclcfijs  Depurati  fint  eidem  intcrfuturi ,  Si  talis 
Synodi  iudicio,  gravari  fé  cxiftimarenrjintegrum  licitumqucipfìs  fcmpet  fore,  ab 
hac  Nationali  ad  Oecumenicam  provocare  :  modo  intcrea  Nationalis  Synodi  ju- 
dicio obtcmperarent.  EfFecerunt  hifce  cffugijs  ac  tcrgiverfationibus,  vt  litcrs 
Convocationis  aliquantifper  dctineri  ,  prxlbiutumque  convcntui  diem,  murari 
ac  diffcrri  necelle  fuerit. 

Intcrea  vir  IlluflrilTimus  Dudleius  Carletonus,  in  Convcntu  llluftr.  acPrxpo- 
tentum  Ordinum  Generalium  publice  conqucftuscfl;;  honorem  Sereniisimi  Ma- 
gnxBritannia'Rcgis,  Domini  lui ,  in  fìimofo  Bilancis  libello,  qucm  Remonftran- 
tes,  etiam  poli:  Edidum  llluftrium  Celfuudinum  iplorum,  in  linguam  quoque 
Gallicani  tranflatum  dcnuo  recudi  curavcrant,  indignilUnie  atq;  impudentif^ime 
profcindi  ;  rcfutatifq;  brcviter  ac  Iblide  plcrifque  Remonft rantium  objcftionibus, 
illuftribus  ac  Prarpot.  Ordinibus  Gcneralibustxrofuit ,  qua  ratione  Potentifsi- 
mus  Magn.xBritannias  Rex  uti  in  componcndis  de  Religione,  feu  Doftrina,  con- 
troverlìjsfolerer.  qux  quia  cum  llluftr.  Ordd.  Generalium  Decreto  confentirer, 
in  hoc  finAopfopofito  Illuftrcs  ipforum  Cellìtudincs  magis  magifq;  confìrmavit. 
Ampliftìmus  quoque  civitatis  Amftelodamenfis  Magiftratus ,  communicato  prius 
cum  Paftoribusillius  Ecclefix,ali]fquehac  dccaufaconvocatis,  conlilio,mulras  .73.  Marci]. 

tttt  gtavifsi- 


P  R  ^£  F  A  T  I  O 
gr.iviflìmafque  in  convcntu  Illuftr,  Ordinum  Hollcindia.'  &:  "^'cftfrifix  ration^s 
Icripto  propofuir,  qiiibus  eviJenuflu-ne  demonftrabatur,  concroverfias  bafcc,  noa 
pofle  hoc  tempore  alia  larione, quam  per  Synodiim  Nacionalem  componi ,  (ìmiil- 
qiiead  omnes  Remonftrantium  objcdiones  ,  omncfque  eoriim  de  Synodo  Pro- 
vinciali,  itemqiic  Oeciimcnica  co-nccptiis  ,  folidiflmie  rcrpondcbatur.      Idena 

iy.Martij.    qi,oqi,e  palilo  poft  AmpHlFimiis  civitatis  Enchufanac  Magiftracus  ,miilris  rationi- 

biis,  fcripro  quoque  exhibitis,  comprobavit.    Qua:  rariones  poftea  in  liicem  fune 

}    P?  °'     editx  •  iir  omnibus  conftaret,  quam  inique  Remonilrantes  ,  eorumque  faucorcs 

Doidrechti  agerenc,  quod  novis  illis  conccptibus  Nationalis  Synodi  convocacioni,  ram  pric- 

Amfteloda-  fraéle  obfiderent,  ciufquc  judicuim  fubrerfugerenr. 

mi,  Encliu-      llluftrcs  Ordines  Gcnerales,cumhr.nc  rem  tantopcre  neceflariam  ,  juftiflìmis 

fej&c.  pag.  gra-?iflìmifquc  decauGsiam  dccrctam  proprcr  ciuliriodi  concepcus»  ac  tergiver- 

J04.&11J.  farioncs,  haud  efic  diutius  diiFerendam  j.irdicarcnt,  denno  dcccrnunr.  Convoca- 
tionem  Synodi  Nationalis  line  uHa  mora  auc  dilatione  ftacimcile  inftituendam, 
ftatuunrque  locum  convencus  forc  urbcm  Dordrechtum,  dicm  aurem  Calendas 
Novcmbris  proximas.  HuicDecrcro  ctim  nonnulli  inrer  Ordines  HoUandiae  &^ 
Wcfl:FriIìx,Remonftrantium  eaufk  faventcs,in  conventu  lUuftr.  ac  Prxporen- 

i7.  lunij,  tum  Ordinum  Gcucraiium  i'e  opponercnc  ,  qui  conquercbantur ,  Majcftari,juri, 
libertari  dciiiique  Provincia:  illius  fieri  injuriam  ,  Illuftres  arquc  Pra?potences  Or- 
dines Generafes  publicis  declararunt  literis  ,  nihilfebac  Synodi  Nationalis  con- 
vocationedeMaj.efl:ate,jurcaatliberrate  ulliusProvinciardetrr.dumautimminu- 
tum  velie:  fcd  hane  cflc  CelGcudinum  ipforum  finceram  intencionem,  ut  fine  ul- 
lo  Provincia^  alicuius ,  etiam  ipikis  unionis  feuconfoedcrationis  prsjudicio,  pec 
ordinarium  Synodi  Nationalis  judicium  ,  controveriìx  tantum  Ecclefiaftica:  cir- 
ca doótrinam,  qux  Rctormatas  omnes  Belgicasfpe^larct  Ecclefias,exortSE,legiti- 
,,  T^    ••        me  ad  Dei  glonamReip.  atqueEcclcfiarum  pacem  componerentur.   Ad  fingula- 

■''  rum  deinde  Provinciarum  Ordines  lireras  dederunt,  quibus  declararunt,  ftatu- 

tum  fibi  eil'cin  nomine  DominijCxomnibusTiarum  Provinciarum  Ecclefiis,Syno-* 
dum  Narionalem  ad  proximas  Novcaibris  Calendas  convocare,  ut  hac  rationc 
eontrovcrfiCE  in  ii/dem  Ecclefiis  exortx,lcgitime  examinari  poffent,  commodaqucs 
(  falva  femperveritatcj  via  componi.  Monebant  fimul,  utquamprimum  in  Pro- 
tinciis  fuis  Synodiim  Provinciaìem  confueto  modo  convocarent.  Ex  qua  fex  pij;^ 
eruditi,  pacisqueamanrilTlmi  Viri  ,qiiatU0rvidclicGt  auttres  Paftores,cum  duo- 
bus  tribufvc  aliis  Viris  idoneis,  ReligionemReformatnm  profitcntibus,  deputa- 
rentur,  qui  in  pra:dida  Synodo  Nationali  feciindum  leges  ab  ipfis  conftitucas;,. 
quarum  exemplar  rranfmittebant,  controverfias  illas  examinarcnr,  HUvaqiie  veri- 
tate  tollerent.  Ad  Eeclcfias  quoque  Gallo-Belgicas,  quz  pcculiarem  Inter  (e  con- 
ftituere  folcnt  Synodum,  quandoquidera  per  omnes  haice  difpcrfe  clTcnt  Pro- 
vincias.eiufdem  exCmpli  liccras  dedcru-nr.  Quibus  acceptis,Illuftres  fingularun^ 
Provinciarum  Ordines ,  Provinciales  feu  particulares  Ecclefiarum  fiiarum  Syno- 
dosconvoearunt.  In  quibus  gravamina  ad  Synodum  Nationalem  dcfercndapro- 
ponerentur,  pcrfonjE  ad  eandem  ablcgandas  deputareiitur,  &:mandata quibus  ilio; 
efTentinftruenda?,  communibus  Ecclciìarum  fulFragiis  conciperenrur.  Aélafuntr. 
hxc  in  Provinciis  fingulis,  modo  in  Reformatis  hil'ce  Ecclefiis  hadenus  ufitato:. 
pra^tcrquam  quod  in  Hollandia  &  Provincia  Vlrraj  celi  na  obfrcqucntem  Remon- 
ftrantium  numerum,  coniuctaobfervari  ratio  in  omnibus  non  potuerit.  Cum 
enim  in  Hollandia  nonnuliis  in  Clalììbus  fcparationes  faftaeclTcnt,  ira  ut  Re-, 
monftfantes,.  fuos,  alij  autem  Paftorcs,  fuos  quoque  conventus  ClafTicales  feorfinx 
habcrent,  vifum  fuit  IlluftriiJìmis  illius  Provincia?  Grdinibus,  ut  Clailes,  in  qui- 
bus non  efict  ùCtd  ciunnodi  Icparatiop  ufirato  hatlenusmore,  per  plura  fiafira- 
già  deputarent  qnatuor  ,  qtii  cuni  poteftarc  ordinaria  ad  Synodum  particu- 
larcm  efl'ent  ablcgandi  :  utque  in  rcliquis  Clafsibus  >  vitanda^  confiifionis  cau- 
fa,  deputarent  Rcmonftrantes  ,  ab  una  parte  binos  ,  &  cxrcri  Paftores  fimi- 
liter  binos  ,  qui  pari  cum  potcftate  ad  Synodum  particularem  mitteren- 
tur.  In  Provincia  Vltrajedina,  Fcclefia:  in  certas  Clafl'es  nondum  erant  dis- 
Éributae.  Quare  plncuic  Illuftrifs.,  iJlius  Provincie  Ordinibus  ,  ut  omnes  Re- 
monftrantes  ,    feorfim  in  una  convenitene  Synodo,  reliqui  autem  Paftores» 

qui 


AD      ECCLESIA  S. 

qui  Rcmonftrantiuni  fenrcntiam  non  fcquebantur,  quorum  adhuc  haud  exic;uus  Cu- 
pereratnumcrus,  in  altera:  utqsabutraque  Synodoac  parte,  trcs  adSynodurnNatio- 
nalcm  cum  judicandi  poteftate  ablegarentur.  Ecclefia  autcm  Ulcrajcdina,  cum  di- 
ftra£ta  cflet in  partes,quarum  altera  Remonftrantium  fententiam  ièqueretur,  altera 
improbaret,  atquc  huic  reccns  à  Remonftrantium  oppreflìonc  li bcrara:  de  ordinarijs 
Paftoribus  nondum  el]etproipedì:um,  fèdminifterioloannis  Dibct2ij,Pafi:orisDor- 
drechrani,  eo  tempore  ilia  uteretur;  faòtUm  eft  ut  ille  a  Synòdo  altera  nomine  Ec- 
clefìarumUkrajedinarum,  qua:  Remonftrantium  fententiam  non  fcquebantur,  Ic- 
gitime  dcputaretur.  Synodus  autcm  Ecclefìarum  Gcldiicarum  &:  Zutphaiiienliunr,  ^j.Iun, 
Arnhemi)  cum  eflct  congregata,  Remonftrantes  à  Clall'e  Bommelicnfi  Deputati, 
rcliquis  allidere  derrecftarunt,  nifi  prius  condinoncs  quardara  ipiìs  eilcnt  prxftitar. 
Quas  Synodus  cum  Illiiftr.  Ordinum Decreto  pugnare  iudicabat.  Cumqueantehac 
àRem'onftrantibusClafIìsNeomagcnfis,Bommelienfls,&:Ticìeniìs,Illuftr.  Geldrias 
Ordimbus  corundcmque  Coniìiiariis ,  decem  bblaticfl'cnt  Articuli,  quosàreliqui5 
Paftoribus  docerifignifìcabant,  iniundum  illis  fuit,  ut  Paftores ,  qui  ifta  docerent; 
publice  nominarent,  qiio  citati  coram  Synodo  poftent,  ut  legitime  anitafères  ha- 
beret,inquiri  poiì'et.  Reformatis  eiiim  Paftoribus  ad  invidiam  illis  apud  Supremum 
Mngiftratum  conflandam,Arriculos  iftos  àRcmonftrantibus  per  calumniamaffiéloS 
efle  conftabat.  Ncminem  autem  in  tota  illa  Provincia  nomiriare  potberuiit,  pra?ter 
Paftorcm  Hattemienfem  qui  fc  claflì  abunde  purgaverat.  Cumque  Synodus  nihilo- 
minusillum  citare  veIlet,ut(Coram  audirctur,R.emonftrantesamplius  non  urlèrunt. 
Henricus  certe  ArnoIdi,Paftor  Dclphcnfìs,  qui  nomine  Ecclef.  Zuyd-Hollandica- 
rum  prst'fèns  aderatinemihcmin  Zuydt-Hollandiaeire  declarabat,qui  probarccifta 
aut  doccrcr.  Quare  Synodus  graviter  eos  piropter hafce  tarn  atroccs  calumnias  re- 
prehcndit,  lìmulque  declaravit,  Ecclefìas  Gcldricas  dodriham  illis  Articulis  com- 
prebenfàm  ,  prout  ab  ipìisproponerctiir,  non  amplcfbi  ncc  probare  :  tàmetft  in  ijs 
quardameflent  cominatà,  quxfeorhm  &  in  commodo  fcnlìi  fìjmpta,  improbarinoli 
poHent.  Ibi  demum  culpam  impadtie  calumnia;  confefll  eam  deprecati  lìiht.  For- 
Inatus  deinde  in  eadem  Svnodo  fuit  ftatus  controverfìa;  inter  Remonftrantes  Se 
Paftores  reliquos,  qui  poftea  Synodo  Nationali  fuit  exhibicus.  Ciimque  multi  ih 
illa  Provincia  efl'ent  Paftores,  quorum  alij  prxter  Quinque  Remonftrantium  Arti- 
culos  de  multis  alijs  crroribus  effent  fiifpedi,  alij  illcgitime  in  minifterium  intrufìj 
alij  denique  vitx  profligatx j  Iiorum  nonnulli  coram  Synodo  eitati,  illis  de  caulìs 
(minime  vero  ob  fcntéiitiam  quinq;  Remonftrantium  Articulis  comprehenfarn,qu£e 
Synodo  Nationali  rcfèrvabatur)  à  miniftcrio  iùipenfì  fiint.  Reliquorum  caura,Sy- 
nodi  nomine  milla;quibafdamDeputatis,  fuit  permilfa.  Quibus  Illuftres  Ordincs 
fuos  quoque  Delegatos  adjunxerunt.  Hi  caufis  eorum  in  Claffibus  piene  cxamina- 
tis,  nonnuUos  à  minifteno  fulpenderunr,  alios  omnino  removerunt. 

Interca  Illuftres  Ordines.Generales,cumaliquotics,Ultraje£linisprxrertim,man- 
daflent,  ut  novos  illos  milites  dimitterent,  eolqucinhunc  quoque  finem  confcri- 
ptos  conftaret,  utSynodiNationalis  futura- Decretorum,  fi  forte  ea  Remonftrantes 
pròbare  noia  poftent^  executio  maiiu  armata  impediretur,  ftatuerunt  omnes  iftos  mi- 
lites, quorum  iam  aliquot  erant  millia;  quam  primum  elle  autoritate  fua  exauroran- 
dosatqueabdicandos.  Qjjod  ipiiim  cumab  lUuftriflìmo  Principe Arauficario  in- 
credibili cum  animi  fortitudine,  prudentia,  dcxteritatc,  ac  cekritate ,  fine  ulla  fan-^ 
guinis  eifufione,  confeftumclict,  &:primarij  eorum,  qui  huic  abdicarioni  vi  reiifte- 
rc  conati  fucrant,  cuftodia:  cflent  mandati;  IoanncS  Utcnbogardus,  lacobus  Tau- 
rinus,  &L  Adolphus  Venator,  male  fibi  confcij,  dcfertis  Ecclefìis,.ex Fccderato  Belgio 
profiigiunt:  uri  quoque  paulo  poft  Nicolaus  Grcvihchovius ,  à  Curia  Hollahdix  ad 
dicendam  caufam  citatus.  Cumque  in  HoUandia  Auftrali  Synodus  particularis,  >.  .  , 
Delphis  dfét  convocata,  plerique  Remonftrantes,  contempto  Illuftr,  Ordd.  prà:- ^"  ^^P'^"^'''. 
didó  Decreto,  ad  Synodum  depurare  qucnquamreculàbant.-oblatoquellluft.HoI- 
landix  &:  "\5r'"eft-Fri{ìx  libello  fuppiice  pctcbant ,  ut  loco  Synodi  Nationalis  jam^,_5^  pj^Jj^. 
indi<5(:x,  alius  convcntus  iècundum  eafdcm  duodccim  conditiones  ,  quas  Citari 
an  Synodo  Nationali  poftea  repofuerunt,  inftitunis,  convocarerur.  Illuftres  Or- 
dines  audito  (iiper  hac  polhilatione  Synodi  Dclphenils  iudicro ,  (  quod  Aélis 
hifce quoque  infcrtumeft)  juircrunr,  iit  ordini  conftituto ,  mandatifqtie Illuftres 

Ittt  2  Òrd, 


P  R  7£  F  A  T  I  O 

prd.  obreniperarcnt;  atque  iniùpcr,  utfentenciamfuamfliper  Articulis  anno  mille- 
limo  fcxccntcrimo&:  decimo  tcrcio  in  CollationeDcIphcnlìpropofìtis, (cripto  com- 
prchenfàm^SvaodoDclpheniì piene  exponercnr,limulquc  Confìdcrationcsomnes 
jlias  addercnt,  quas  in  Confcflioncm  &:  Catcchetìn  harum  Ecclelìarum  habcrent. 
UH  declarationcmfcntcntix  {ha:  liipcr  pra:di(3:is  Articulis exhibucruncquxpofteaà 
i>'clegatishajusSynodimlingu'amLatinamconvcr(à,Synodo  Nationali  tuit  com- 
municata.  Conlìdcrationumautemloco  quxdcnìcx  nonhuUorum  doftorum  fcri- 
ptis  excerpta,  tanqiiam  cum  ConfefTione  &:  Catcchcii  pugnantia ,  mictebant.  Co- 
.  Tarn  hac  Synodo  citati  iunt  Ioannes  Urenbogardus ,  &  Nicolaus  Grevinchovius, 
cumque  illc  prcfagus  comparcre  non  auderct,  hic  vero  contumaciter  recufàret,au- 
diriscxaminatilique  accu(àtionibuscontraipfòsprodu(5l:is,urcrqucjud]CÌo  Synodià 
Minifterlo  Eccleiìaftico  remotus  eft.  Cumque  in  Zuyd-Hollandia  pra:ter  holce 
duos  multi  quoque  ahi  eli  cnt, quorum  plurimi,  in  bis  dillìdiis,  fmelcgitim.avocatio- 
ne,Eccle{ìismvitis  circntobtru(i,alij,  praeter  Qu^inque  Articulos,infupervarios  So- 
cinianos  erroreslparlillcnt ,  alij  adionibusimprobisacturbulentiSjEcclefias  gravi- 
ter  oifendilVent, alij  denique  profanarli  agerentviramjnecellariUm  fuit  judicatum, 
ut  EcclcfiCj-  à  i'candalis  illis  purgarentur,&  collapfa  cleri  (ut  diciturjdifciplina  tandem 
rcfl:itucretur,omnesilÌosPaftores«S''^^?  citati,  ut coram  Synodo,tum  vocationis, 
tum  doclrina:,  tum  ctiam  vitx (ux  rationem  redderent:  quod  vel  ca  quoque  de  caufà 
antcSynoduniNationalem  faciendumcflevidebatur  ;  utfìquifortcjudicioSynodi 
aut  Beputatorum  eius  le  gravatos  exilVimarent,  ad judicium  appellare  pofl'ent.  Ho- 
rum  quidam  comparuerunt.  quorum  caulìsritccxaminatis ,  nonnulli  a  munere  fu- 
ipenlì,  alii  prorliis  lùnt  remoti.  Qui  vero  ob  temfiorisanguftiam  citati  audinquenon 
potcrant,  aut  qui  citatinonco^mparuerant,  deeorum  caula  ut  Synodi  nomine  co- 
gnoicerent&judicarent.  Deputati  runtPaftoresquìnque,quibus  tres  quoque  De- 
legatosliios llluft.  Ordmcs adjunxerunt.  Fuit  autcm  Iiifce  Dcputatis  exprefTein- 
jund:um,nepropter  Icntentiam  Qumque  Rcmonfiraìitium  Articulis  cxpreiram,ul- 
lam  inquemquam  ftringerent  cenfuram,quandoquidem  judicium  de  iifdemSyno- 
do  Nationali  integrum  elletrcfervandum.  Illi vero,tametfipIurimos  paiTimjpb  pra:- 
didas  gravilTmialq;  caulàs,  etiam  durante  ipià  Synodo  Nationali,  à  munere  docendi 
partimiufpenderint,  partimomninoremovcrint ,  neminem  tamcn  ob  fentcntiam 
Qiiinquc  Articulorumaliquacenluranotarunt,  utiexlpfbrum  Adis  dare  oftcndi 
poteft.  In  HoUandia  Boreali  eodem  modo  in  Synodo  Hornana  adum  fuit,  in  qua 
Paftores  Hornani  Ioannes  Valeiius,  Ioannes  Rodingenusj&lfaacus  Wellìngius,  a, 
docendi  munere  {ufpcn{i,adSynodum  Nationalem  appellarunt.  Cumque  Depu- 
tati huius  Synodi  una  cum  llluftr.  Ordimim  DelegatiSjm  Gialle  Alcmariana  caufam 
lohannis  Geyftrani ,  Paftoris  Alcmariani,  eiufdcmquc  fratris  Petti  Geyflrani,  Pa- 
ftorisEgmondaiii,  exammarent,deprelaenruixjfuit,eosbla{phemis  atque  execrandis 
Socini  erroribus  piane  elle  addiftos,  uti  ex  ipforum  Confemonc  conftat.  Qua?,quià 
in  Synodo  Nationali  publicecurn  omnium  horrore  prxfeftafuit,  hifce  quoq;  Adis 
inicritur.  Etiam  in  Ecclelìarum  Tranfìf Lilanaruin  Synodo  nonnulli  Remonftrantes, 
dod:rina:{iia2,acì:ionumque  rationem  reddcreiuffi  lunt.  Cumque  inter  iIlos,etiam 
quatuorEccleliarCampeniìsPaftores  ,  Thomas  Gofvvinius,  AlTuerus  Matthiiìus, 
Ioannes  Schotlcrus,  atque  inprimis  Everardus  Volculius,  multorum  errorum  ,  va- 
riarumque  aiStionum  turbulentarum  acculati  ellentjcaulà  examinata,vifum  fuit,cami 
adSynodumNationalemrelervare.  Uri  adcandem  poftea  delata  eft.  In  reliquia 
Provincii^, quia  nulli  Remonftrantes  manifefti  rcperirebanturjSynodi  ibidemhabi- 
tx,  minori  labore  omnia  ad  Narionalcm  confueto  more,  debite  pra^pararunt. 

DederantimcrcalUuftrcs  ac  Pra.'potentes  Ordines  Gcnerales  literas  ad  SercnllC- 
^j.Iunij,  rnumac  PotentilTmium  Magnx  Britannia;  Regcm  lacobum  I.  ad  Ec^lefiarum  Regni 
Gallis  Rcformatarum  Depuratos,  ad  Sereniflìmos  Eledores  Palatinum  & Brandebur- 
grcum ,  ad  Illuftriflìmum  Ha-flia:  Landgravium ,  ad  quatuor  Rcformatas  Hclvetia:  Ref- 
publicas,Tiguriaiam ,  Bcrnenfem ,  Balileenfcm  &  Schaphuiìanam ,  ad  lilurtres  &  Ge- 
nerolos  Correlpondemiae  VVedderavicx  Comites,  ad  Rempublicam  Genevenfem, 
Bremcnfcm,  &  Emdenfem;  quibus  percbant,  ut  fuos  aliquot  Theologos,doftrina,  pie- 
tate,  &prudontiaexcellentes,  ad  hancSynodum  ablcgare  dignarentur.  qui  conliiijs. 
ludicijrquefuiscontjcovcrUasinhlfceÉelgicisEcclerijs  cxortasconiponerc,pacemqac 

iildeni 


ADECCLESIAS. 

Ijfdem  rcftitucrc  cam  reliquis  Ecclcfuriim  Belgi carum  Dcfriuaris  allaborarent.  Hifce 
òmnibus  ritc  prsparaiis  a: qiie  confcftis  ,  ciim  ad  prxllitutum  tcmpus  tiim  Beìeici-.rum 
Ecdclìamm  Depuvari,  tum  ctiamT hcologi  cxtcìi , paucis cxceptis ,  Dordrcch-uni  ad- 
venitrcnt  ,SynodLis  ipfa  Nationa'.is ,  die  decimo  tcrtio  Novcmbris,  in  nomine  Domi- 
ni inciioaraùiir.  In  Iiac  vev\-.Synodo  quid  iam  porro  rugc(hmTi,cx  ciufdciii  Atì:is  qua-  >, 
nunc  inReformararum  EcciclÌArumgratiam  aiqueulum,  publicanrur,  prudcns  Le-'^  ovcm. 
tìor  prolixe  cogngfcct.  Placuii  au:em  Atìis  liiicc  ad)ungi ,  pnxicr  idia  iiuic  Svnodo 
exhibitafcrip'.a, ipraquoquc'tiieologorum  de  Quinquc  ilemonlbanàum  A'rriai'is 
ludicia,  utiinSynodopropoliiaf.ieruar.  quo  ex  ijldcm  Ec*:lcria-  ilefoimatsplciiius 
cognolcercutjquibusrd-ipLurc  locisaiqnc  ratioaibus,  innitelcntur  Cancnes.  Non 
elldubiiandumi,  quin  prudcns  Lector  in  ludicijshireciummamadmirandainquellrde- 
prehcnlurus  confenlioncm.  Si  cui  forte  in  minutioribus  di\  erllras  quadam  occui:  e- 
revideatur  ;  vcl  liocargumciicum  eiit,dcbi:am  in  venerando  hoc  Convcn-u  prophc- 
tandijudicandique  libertatcm  viguilTe,  cmnefquc  riihilominus  concordibus  lenten- 
tijs,indo£ì:rinamCanonibushuiu?Synodicxprciraiii,(quibusomncs&lìngull,ncu:io 
quidem  excepto  aut  tergiverlame,ad  teltandam  hanc  Gonlcnrioncm  lubicriplcrunr) 
con\cnifle. 

Rog^ntur  autem  Ecclcfia'  onincs  Refbrmatx,  ut  dod  rinam  hanc  orthodoxam,ram 
folcnniterinhacSyhodo  ex  verbo  Deiexplicaramconfirmatamquc.arnplefiiicojircr-' 
vare,  propagare.àtque'adomnemporteriratem  ad  divina' gratix  gloriam  &  animarum 
confolàtionem falutcmque tranfmirtere  vtlint.  Ac  lìmul  etiam.ut  pium  &  nunquarri 
fatisdepredicandumlllurtr.  ac  Pra;p9tcntum  Ordinum  Gcncralium  Fo-dcrati  Eclri) 
proconfervandaR.eligiohis  Refòrmatasfinccritatczelumaclludium  acceprum  habc- 
rc.actotinfigniuhaEcckriarum  Doifiomm  , qui  huic  Synodo  interfucruht ,  òperam 
pictatemque  ìa  eadcm  aflcrenda,  favore  fuo  profequi;  atque  in  pririiis  Dcum  Opt. 
Max.  ardentibus  votis  comprecari  velint ,  ut  Ecclelias  Bclgicas ,  atque  adeo  omncs 
alias eandemcumiprisdoftrinam  orthodoxam  profitentes ,  in  iidei  unita:e,pace  ,  ac 
tiranquillitàte  porro  benigne  confervet ,  ipfifque  Remonttrantibus,  atque  adeo  omni- 
busalijs  in  errore  verfàntibus ,  melioreln  itierltem  infpirét .  Spiritùfqiic  fui  gratia  ad 
vcritatis  cogiùtionem  tandem  aliquando  pcrducat  ;  ad  divini  nominis  fui  gloriam, 
Ecclefiarum  acdificat jonem^  atque  omnium  noftrum  falutem .  Per  Dominum  &  Scrv.v 
rem  noftrum  Icfum  Chriftum.Cui  cum  Patre  &  Spiritu  Sanfto ,  uni ,  vero ,  atque  im= 
hiOrtaliDco,fitUus,honos,&  gloria,  in  3Ettrnum.    Artieri. 


^>V^ 


dz- 


AMICÉ     tECTOR. 

CumfluJculAèrrAUjìnJttmmafìJlinaiione  operar Um  coinmtjfa.  ,a  nohkohfer' 
'vatA  fuerint  i  d^iam  non  fauca  annotatx^  eòrum  ovìh.o'ylw  cUfferemus  inex- 
tremas  totius  oferii  VAginas.  Jntereafefimus,  utjl  quie  maieris  Jìnt  momenti^ 
qmlÌA  nonntttlit  phfervdvimHSf  ab  aetiufi  ìelfore  excufintur. 


ttttlT  INPÈX 


INDEX 

PraEcipuarum  Rerum  qua:  bis  Ad:is  Synodids  continentur. 

APerura Sjnodi.  Pagina.  i.  'D.D.DelegatommSententia.p^. 

Oratio  "^altha^aris  Lyc{ij,T^a-  De  ijfdem  conditiontb'Mlu>dicium Synò- 

fiorisT>ordrechtani.p.  z.  diDelfenJts.^.  85.  8^. 

Oratio  Ampi.  Viri  D.  Martini]  Gre-  Trotefìatio  T{emonJl.  adyerjhs  Synd- 

gorijy  nomine  lUufl.  ^  IPrxfot.  D.  D.  dum.  p.  ^^. 

Ordinum  Generalium  ad Synodurn.  p.^.  De  ^roteflationeKemónfl. Theologorum^ 

Litera  fidei   t^  mandati  lUuJl.  ^  Sxterornm  ludicia.p.  S)j.  ^Jèquent. 

Prap.  Ord.  Gen.  ad  Synodurn.  pag.  6.  De  eadem  'Troteflatione  ^obtl.  ac  G^- 

Nomma  Delegatorum  lUufi.  O'  Pra-  ner.  Delegatorum  Decretum.  p.  105). 

fot.  D.D.  Gen.adSynodum.  p.j.  Scriptum  Sptfcopijquofèdefendit.p.uo. 

Nomina  Delegatorum  d  Synodù  Pro-  Thefìs  Kemonfi.  deprimo  Arttculo.  1 1 3. 

yincialibm  ad  Synodurn.  p.  8. 57.  io.  Thejès  Kemonji.  deficundo^tertio^quar- 

Nomina  exterorum  Theologorum,  Eie-  fo  ^  quinto  Articulo.p.  116. 

iegatorum  ad  Synodurn.  p.  1 1.  ^Decretum  Ampi  ^  lllufl.  Delegatorum 

Literiz  Geneyenjis  Eccleji<s  ad  Syno-  de conjìderationibm  T^monjl.fùper  Cate- 

dum.p.it.  che/i  ^ Confejsione.  p.i2.j. 

Lem  habend^  Synodi  ab  III.  ^  Prap.  Deciaratio  Synodi  de  ordine  qUemjèrya- 

D.  D.  Or  din.  General,  pne/cript^.  p.  15.  ri  yeìlet  m  traUatione  Articuh  de  SleSìione 

Literx  citatorie  Kemonjìrantium  Sy-  0*  Reprobatone,  p.  130. 

mdic£.  p  19'  Màndatum  III.  D.  D .Delegatorum^  qua 

Liter£  Genev.  <cr  IH.  Y^.D,  Delegato-  jubentitr  Kemonfi.  VecretoSynodtco parere, 

rum  Citatorie  ad eofdem  Kemonfi.  p.to.  p.  130. 

"  Moduli  quem  T beo logt  Angli, myer-  ExceptioRemonfi.ad'VerJùsii/udDecre-' 

fìone'XibliorumfiAnt fiditi,  p.  2.1.  tum  Synodicum.p.iyy 

De  yerfione  Bibliorum.p.  zl.z^.z^.  Sxplicatio plenior  decreti  Synód.  p.  \yj. 

zc.  xC.  vj.  De  aquitate  decreti  Synodici 3  Extero- 

De  Qttechifatione  judicia  Theologo-  runi  Theolog.  ludicia.p.  139.  a^fiq. 

rum  Exterorum.  p.i-^. <ù^c.  Kefponfum Ti^monfi.  ad  fuperiorem  Sj- 

Gratis pareneticaDJofiphiHdUi.p.^c).  nodi  declarationem.  p.  151. 

DeVatechi/atione  juniorum  ^  adul-  Oratio  Paranetica  T>.  lohannis  Poly~ 

forum  decretum  Synodicum.p.  4 6.  andri.  p.  153. 

De  candidatù  S.Mimfierij  Confilium  Decretum  lllufi.  <^  Prep.  D.  D.  Ordm. 

Theologorum  Zelandorum.  p.  49.  General,  quo  mandatur  Citatté,  utSynodó 

De  Typo^aphia  j  Judicia  Theologo-  pareant.  p.  163.                     •  \ 

rum  Exterorum.  p.  53.  Scriptum  Kent.  quo  fi  per  confiièntiam 

DetoUendis  Typogr.  abufibuSyDecretu  parere  non  pojfi  contendunt.p.  166. 

W.^Prap.'D.D.Ordd.  GeneraLp.60.  Noya  %emonfi.  adyerfius  pracedentid 

Decretum  Gen.'<3  JU.  'D.D. Delegato-  decreta  Exceptio.  p.  177. 

fumdeGreyinchoyio^GouUrtro.p.Gi.  Decretum  Ampi.  i3  Gener.  ^Delegato- 

Formula  Muramenti Synodici.p.  64.  rum  de  KemonB.  pertinaci  contumacia. 

Scriptum  Kemonflr.  de  conditionibus  p.iSz. 

hahenda  Sytiodi.  p.6S.  69.  Scriptum  Kemonfi. quo  negantfipofiepA- 

De  ijjdem  conditiontbus  (^ener.  ^  rereSynodicii  Decretis.p.iS6. 

De  modo 


De  modo  examinandi  quinque  Artictdos       Confefsio  Ecclefiamm  l^ekkarum ,  p, 
dccretum  Synodicum.  jf.i^^.  t^<).&Qci.  ^ 

Decretum  lUujl.  is^Prap.  D.  D.  Ordì-  Utechefis  Palatina  approdata,  p.  318. 
num  geueralmmfuper  l^moiifl.  ex  Syno-  htdicium  Synodiam  de  DoilYma  Voù 
dv  dimijfione.  p.  1 9 r.  Ji/J  ù.  ^ic). 

Lùer£  Dofiorù  Par^i  ad Synod p.ioz.       PdLc£  preces  Prxjìdis,  in  tempio  Dor^ 

Sententia  Dof/onj  Parxi  de  quinque  drechtano  babita:,  inpromidgatìone  Car.o- 
Kemonfi.  z/lrticulù.p.  2.04.  O^pq.  num,p.  310. 

Liteu  Serentff  Marcinomi  Brandén-  Gratiariim  aSho eiufdsm  Praf^dù.p.^x^. 
burg.  adìllnfl.  i^Pr^p.  ordines  Gen.p.if^,  '    gratta  ^oahit^tTheoloqùExterù ahllluft, 

Qiìioìies  Synodi  de  qmnque  Remo?iJì.  d  SetierofD.  D,  Deùgatis  per  oAmplilt 
eArticulis.  p,  x^i.0*  Jèq.  Martinum  Gregorij-,  p.  ^±j;     ^- 

Sententia  Synodi  de  Kernonfl.  p.  175.        Gratin  aB^  Thedìogis  Exièni-i^rxCide 
EiufdemfntentÌ£Synodic£  Approbatio,  Synodi.  p.  }i.^.  .'...  .'.■;-. 

ìlluft.t^Prxp.  Otdd.general.p.  178.  Oratio  lohan.  Acronìjìn  cauftCmpcnfii. 

Conftfjlo  horrendafratrum  Geijlerano-  /».  336,  •    ■  A'=>\\ 

rum  Kemonfi.  p.  179.  ^feq.  Oratio  ^rima Sim.  Epifcoplj, p,  34:. 

Prxfatio  (anonihm  pr^fìgenda  p.  184.      Oratio  Paranetica  D.AùrdamiScu/teth 
SententiaPctn  Molin£t  de  quinque  Re-  p.  3C2..  '   :'••■'";•' 

monfi.^rticuàjp.  2.8j.  C^j'eq.  /A^'^V^M 

INDEX     PARtIs     SECVND^.  -y^-^siv^ 

De  primo  Ardculo  De  tertio  &  quarto  Artìcuìis 

ludicium  Theolog,  Magna  Britd?iṇ.  p.  3.  ludicium  Theol-  Magna  "^ritanni.x.p-itj^ 

ludicium  Theolog.  Palatinorum. p.i^.  ludicmm  Theol.  P alatmorum.  p.i^6. 

ludici um  Theohg.  Haffiacorum.  p.i^.  ludicmm  Theol.  F/afsiacomm .p.\\C. 

ludiciwn  Theolog.  Helvetiorum,  p.  35.  ludicium  thèol.  Hehetiorum.  p.  1 47. 

ludiclum  Theolog.  FFetteravicorump.^jS.  jfudiciumTheol.FVetteravicorum  p.  150» 

ludicium  Theolog.  genevtnfìum.p.j^6.  Judicium  Theol.  genevenfium- p.  15,. 

ìuiitcium  Theolog.  Bremcn/ìum,p.  54.  Judicium  Theol.Bremenfum>p.\Ci. 

ludicium  Theolog.  6'?>idanorum.  p.  Co.  Judicium  Theol.  Emdanorum  p.  16  ^, 

DcfecLindo  Arciculo  De  quinto  Articulo, 

ludicium  Theol.  Magna  Britanni^.  p.jS.  ludicium  Theol.  ^^lagna  Brìtannu.p.  18S. 

Judicium  Theolog.  Palatmorum.  p.^l.  ludicium   Thecl.Talatinorum.p.  xoy 

fudicium  Theolog.  //ajjlacorum. p.  8S,  ludicium  Theo',-  ìrTa^tacorum-p.  iiu 

Judicium  Theolog.  Helvetiorum. p.  94.  ludicium  Theol.  Helvetiorum.p.zi^. 

Judicmm  Theol.  l-^VetteraytCorum.  p.  9 6.  ludicium  Theol.  VVetteravicorum- p .  1 11  » 

Judicmm  Theolog.  Gene's>enfìum.p.  100.  ludi  cium  Theol.Geneyen/tum.p'izy 

ludicium  D.Matthia  Martini],  p.  1 03.  ludicium  Theol-  Bremenfìum.  p.  23.1, 

ludicium  D.Hen.ljfelbmgij. p.  109.  ludiciumTheol.Emdanorum p.  xyj , 
ludicium.  T) .  L  ud.  Crocij.  p-  uj' 
judicmm  Theolog.  Emdanorum  •  p.  iiS. 


Summa 


Summa  Privilegi). 

ORdines  Generales  Corifee  derati  Belgij, omnibus  ^  fin- 
gulìs  Typographis  atque  incolis  pr^ndióti  Confosdrati 
ÌBelgij 3  interdicunt ^ne ojuis  uUa  ABa aut  ABitata  oiua  uUq 
modo  ad  Synodum  JSlationalem  nuper  Dordrechti  habitam 
JpeBant y  Latine  iBelgice  aut  G a  Ilice,  in  totum  aut  ex  parte, 
maioriaut  minori  forma  jntr a  feptem  annorum  fpatium  ^  cx- 
cudant  veldi'uulgent,  aut  alibi  extra  Confosderatas  Provin- 
cias  expreffa  typis  'venalta , fine  con fenfu  Ijàci  Ioannidis  Cani- 
nij,  ^  fociorum  eim  tjpographomm  Dordrechtanorum  im- 
■bortent  \  fub  poena  amifsionis  eiu(modi  exemplarium ,  ac  pr&~ 
terea  fexcentum  florenornm  mnlóia^cuitis  una  tertia,  pars  pre- 
tori,  altera  in  ufum  pauperum^  tertia  item  reliojuain  commo- 
dmn  préidiBi  Caninij^  Sociorum  applicahitury  ^c.  Actum 
in  Con'uentu  Pr/zpotentum  DD.  Ordinum  Generalium,Ha- 
gA  Comitis  xiY.  JVlaij,  Anni  lóip, 

Voochtius  v' 

^d  mandatum  Vrapotentum  DD.  Ordinum 
Generaliumfjùb/tgnatum 

C.  Aerflen* 


1  " 


ACTA 


A   e   T  A' 

SYNODI  NATIONALIS 

ECCLESIARVM 

BELGICARVM, 

f  raefentibus  Exterarum  Ecclefiarum 
•    DelegatiSjhabitse 

DORDRECHT!. 


Sefsione  Prima.  sess.  l 

X 1 1  id  ISfo vemhris.  Anno  e  i  d  i  d  c  x viii  s  Die  JMartis, 
ante  merìdiem. 

N  N  o  à  nativitate  Domini  &  Servatons  noftri  I  e  s  v 
Christi,  millcfimo,  fexcentefimo  &  decimo  odavo, 
menfis  Novembris  die  decimo  terciojn  nomine  &  timo- 
re Domini,  in  urbcDordrcchto,  congregata  acque  in- 
choata  fuit  Synodus  Natiohalis  Reformatarum  Eccle- 
fiarum utriufque  idiomatis  Belgici  &  Gallici;  juflb  atque 
autoritate  Ilìurtrinm  ac  Prxpotentum  Ordinum  Gene- 
ralium  Fcederararum  in  Belgio  Provinciarum:  ad  con- 
trovei-fias  &:  diiTenfiones  in  iifdem  Ecclcfiis  exortas  legi- 
time  tollendas, convocata.  Ad  quam,eorundem  Illuftrium  acPra^potentumDomi- 
norum  literis  invitati  vocatique  venerane  ex  yicinis  regnis  ac  Rcbuspublicis  Re- 
formatis, plurimi,  eruditione,  pietatc  &:  prudentia  pra^ltantes  Theologi  extcri ,  ut 
eandcm  confiliis  judieiisque  fiiis  inhaccaufl'a pvarent, 

Ac  primo  quidem  habitsefunt  in  publicis  templis,  frequentiflìmoqueEcclefias 
Dordrcchtanx  ccetu,  eonciones  precesque  folemnesjBelgice  quidem  à  Balthafarc 
Lydio,  Gallice  autem  à  leremia  Pourfio.  Quibus  finitis,Generofì  atque  Ampliflì- 
mi  Illuftrium  ac  Prsepotentum  Ordinum  Generalium  Delegati,  SS.  Theologia; 
Profeflbres,  Pallores  &  Seniores  ad  Synodum  hanc  Deputati,ad  locum  eonventui 
deftinatum  fefe  contulerunt;  fìnguliquein  fubklliis  hunc  in  iìnem  prarparatis  ac 
diipofitis ,  fuo  loco  &  ordine  confederunt. 

Theologi  exteri,  à  Paftoribus  &  Senioribus  Ecclefiarum  Belgicarum  ad  hanc 
rem  delegatis,  ex  aedibus  fuis  ad  locum  conventus  folemnitcr  funt  dedudi,ibidem- 
queab  Illuftr.  Ordinum  Generalium  Delegatis  benigne  &:comiter  excepti:  habi- 
taquc  eorum,  àquibusmiffi  venerane,  dignitatis  ration»,  in  fuis  finguli  iiibrellii? 
ordine  funt  collocati.      • 

Poftquam  omncsadhunc  modum  congregati  jam  elTent,  Reverendus  vir  Bal- 
thafar  Lydius ,  Ecclefix  Dordrechtans  Paftor ,  adionem  hanc  fandtam  Latine  au- 
fpicatus  eft.  Ea  enim  lingua  propter  exceros  Theologos  cunda  peragi  placuerat,         . 
Qui  hoc  modo  eos  eft  alfatus? 

A  mhiiifft-     '^ 


X  A  e  T  A      S  Y  N  O  D  I 

» 

ISlohdtfjtmì,  Am^liJJlml ,  Tmdetitijjìmi ,  Confùltiffìmi ,  lUuJìrium  ac  Tr^potentum 
DD.  Ordinum  Generaltum  1)elegati ,  KèyerendiJJime  Domine  Vrxftd^  Clanf- 
Jtmiy  DoSiifJirm  Sacr^  Theologia  Dociores,  ejufquc  in  Academijs  ^  Scholis  ìUti^ 
JlnbasProfefSores  Venerandi  atque  m  C brillo  obpryandr^  Ecclejìarum  exte- 
rarum  cy  confoederati  Belgij  Taflorcs  yigdaììtifjimi  ,•  Judttores  fS  fpeSìatores 
ornatijjlnn. 

Conjìderatione  dignifjìma  efi,  imflj  c£tsra  Regù  Acìjabipntentia  :  ne  glGrtetur 
accmSiuj^  nnque  ac  difcmSìm .  JF/abet  emm  "Vices  conditto  mortalmm  ,  ut  adyerJA 
ex  fecundù ,  ex  adyerjts Jècunda  nafcantur  :  occukat  utrommque [emina  Deus,  ts* 
tlerunaue  bànorum  malorumque  cau[&Jiib  diyerjàjjfecie  latent.  Itaque 

nulla  eft  fincera  voluptas, 
Sollicicumqiie  aliquid  la^tis  intervenit, 
Cum  er<io  hodte  dluxerit  Scclejtjs  Beìgicùs ,  de  fiderai  a  totìes  dies,  celebrando  atque 
inchoando  Synodi  Nationalù  :,  utm  ea  dtfcwtiantur  ^  Deo  propitio  cotn^onantur 
ort£  apud  nos  in  Keligjone  control erjtéi  ,  necejfe  ejì  ut  duo  mprimis  a  Domino  po~ 
jìulemus  :  Trtmo  ut  omnibus  acftngulù  Synodi  hujus  membrù  largiatur  dona ,  ad 
tam  ardua  negotia  tiertraSìanda^necefaria:  lUuminet  quoque fìngulorum  niteì- 
leEìtis ,  JànSiifìcet  ajfeSius^  ut  omnia  tanquarn  ipfìm  miniHn  ,  coram  ipjlus  facie 
teragamm  .  Secundo,  ut  ultima  primis  rej^ondeant^  ac  diJcinSìi  non  min hs gau- 
deamus ,  quam  nunc  bene  fperamus'  accintìi .  Leyemus  ergo  corda  1^  manus  ad 
T)ominum ,  meque,  ((sr  mandato  ex  munere  nunc  impojito,  ijohìs prxeu?item  ^  ta- 
citìs  'Dotis  acprecibus,  ita [ubfequìmini  :  Omnipotens^aterne  Deus,fons  omnis 

fapientiae^  bonitatis,  ^  mifericordiò ,  benigniffìme  in  ChriBo  l!*ater  ;  precamur  te. 
Ut  labia  noHra  aperias  ,  quo  a^nunciet  os  nojìrum  gloriam  tuam.  ^linores  ju- 
mus  omniìfus  miferationibus  tuù  ^  quas  in  fìgmenSum  tuum  'o  opus  manuum  tua- 
rum  largiter  contulifìi.  Ncque  enim  tantum  ad  imagmem  tuam  creajìi  nos ,  Jed 
t^  per  peccatum  fa[Ìos  ira  fìlios  natura ,  ad  imaginem  tuam  reformafii.  ^odjl 
nos  totos  tibi  debeamus ,  quia  nos  fecijii}  quid  reddemus  prò  eo  quod  nos  ita  rede- 
miBi?  Diam  Jt  mirabile  f3  magnum  fuit^  hominem  nafci  ad  imagmem  tuam, 
lonaemdjus  fmty  quod  qui  rapmam  non  eH  arbitrai us  effe  fé  aqualem  Deo,  ad 
imannem  noHram  homo  fieri  dignatusfìt,formaque  firyi  fufepta ,  facìusfit  no- 
bìs  a  Deo  JapientiayjuHitiai  finSiifìcatio ,  <l^  redemptio .  Sed  hts  beneficijs  non 
contentus,  quia  thefaurus  non  prodeH  mcognitus,  nos  populumfidentem  in  tene- 
bra 'i£  umbra  mortìs ,  fine  jhe  falutis  ,  projeSìos  ftp er  faci em  terra  Ì7i  abjeUione 
anima  nofira^  manifeflatione  Solis  jufiitia  ^  <-ueritatÌ5  tUuminafli  :  abfjue  qua 
fuifjèt ,  in  eriroribus  aternumperìjjpmus-^  ignari  yia,  qua ambulandum  ef et.  St 
cum  inmicus  inter  triticum,  dormientibus  homimbus  fmjnajjet  Tq^^ama,  eorumqite 
tenebra  pauUtim  inyalmfent  \  a  plus  quam  AEgyptiacìs  liberafli  nos  luce  Refor- 
mationis.  ZJineam  tuam  in  hù  locis  pianta/li:  cujus  umbra  operuit  montes,  ^ 
arbufta  ejus  cedros  Dei*.  Ac  cum  hoflis  humani  generis ,  Draco  lUe  magnus  ^  ru~ 
fus  y  inyidens  nobis  hanc  felicitatem  ,  ex  ore  fio  ejiceret  aquam  tanquarn  flu- 
men,  ut  illius  ijorticibus  abriperemur,  (^^am  monte s  aquarum  -volyerentur ,  at- 
que horrtda  bella  pajfm  cantra  turturem  e3^  unicam  tuam  excitafet ,  atque;  hoc 

mimici 


NATIONALIS    D  O  RDRE'CHT  ANtE.  5 

inimici  tui  agerent,utEccle/ìam,tuam  in  bis  proymcijs  deglutirent-^animam  tiojìram 
de  laqueo  yenantium ,  etiam  tum  ^cum  non  apparerei  clypeus  authajìain  Belgio^ 
erlpmjìi .  Nova  bella  elegifli. ,  portas  hoflmm  ipfe fìih'vertifli ,  murm  igneits  urbibus 
fmfii,  qute portas aperuerant,  ut  intraret  Rex glorile .  Posìea  egrejfifs  cum  exer chi- 
bus  noHrisy  docmsli  prAian  manus  JUuflnjjimiVnncipù  Arauficani^  manumqm 
eJHs  apprehendens,  confregijìi  yeSìes portanim  wàmicarum:  dediHi  termmù  noHris 
pacenti  <^  adipe  frumenti  impinguaflinos:  coronaRi  nos  benignitate  tua:  ^  pedes 
tui  ftillarunt  pinguedine .  .^mdque  caput  beneficiorum  tuorum  temporalium  aùud 
nosefl  fdedijh  llluftribtts  i^  Clementijjimù  Dommis  nojlris ,  urgentibus  neqotijs^ 
turgentibus  procellis,  cor  docile,  ut  populum  tuum,  cui  eos pntfecijìij/àpienter  judica- 
re  poJ?ent ,  tnterque  bonum  i^  malum  difcernere .  ln^:rajìi  illù  confìlia  Jalutana^ 
i^  mirabiitter  ijs  benedixifli ,  <t5^fecijìi  lUos  ijelut  filios  olet  Jhlendorps ,  qui  adfìjle- 
rent  tibi  Dominatori  univerj^  terra.  €xpeEiafli  prò  hù  benefcijs  tuis  a  yinea  tua 
uyas  ^  iè  ecce  protulit  labrujcas:  exaltafli  populum ,  è^  ille  tejhreyit.  Tropterea 
etiam  mento  non  peperciBi  nobis .  Vatius  es  qua/i  colonus  in  terra,  ^  qua^njia- 
tor  decllnans  ad  manendum,  ut  fortis ,  qm  non  potcfl  fihare .  Confudijìi  labia  no- 
Jìra ,  ^  exteri  belli  mors,  natalù  penefuit  domejlici .  In  pace  amaritudo  Sponjk  tutu 
fuit  amarijjima.  Securim  ad  radicem  arborn  pofaifli ,  ut ficum  infruEiuofam  ex- 
fcinderes .  Htcreditas  tua  faci  a  e  fi,  quafì  leo  infyha  :  dedit  contra  te  <x>ocem .  Pa- 
flores  multi  demoliti  junt  '-vineam  tuam,  conculca'verunt partem  tuam  ,  dederunt 
portionem  tuam  defìderabilem  in  de  feri  um  folitudinis  ,pofueruntque  eam  in  dijjìpa- 
tionem .  Ncque  ubique  pax  fuit  egredienti,  ^  ingredienti ,  yerum  terror  horrendm, 
^  imago  belli  plurima: parum  enim  abfuit,quìn  juxta  mtnas  tuas^  o  Domine^  gens 
contra gentem  i^  ciyitas pugnaret  contra  ciyitatem ,  quia  tu  conturbabas  eas  omni 
anguflid.  Sedin  ira  recordatus  es  mifèrationum  tuarum ,  inclmafii  corda  Patrum 
Patria,t^ ^elo  ajfecifli  domm  tua,  utfèrio  quarerent,  qua  ad pacem  faciunt  Hieru- 
falem.  f/unc  tnfìnem  conyocarunt  Synodum  hanc  Nationalem,ut fuper  quaflioni- 
bus motù interrogaretur  OS  Domini,  ^ lex  tua  lux effet,  difcutiens  omnes  errorum 
caligines .  Veruntamen ,  cum  omnia pendeant dbenediflione  tua,  T)omine,preca- 
mur  te  ut  juxta  promiffìonem  tuam  (  ubi  duo  aut  tres  congregati  flint  in  nomine 
meo ,  cum  tUis  futurus  fum  m  medio  eorum  )  Synodo  buie  Nationali  prafideas  San- 
Bo  tuo  Spiritu,  Spinta  njeritatis  (^  pacìs .  Et  cum  f aera  litera  eodem  Spiritu, 
quo  inff  irata  flint ,  explicari  etiam  debeant,  tantumque  a  pura  mentibus  mtellt- 
gipofftnt.,  precamur  te,  ut  eas  primo  quidem  punflces ,  demde  lUumints ,  ut  'uerbum 
tuum  facrofanUumreBeintelligamus,  religiofè  traoiemus.  Effice,  o  Deus,  nequen^' 
quamfallamus  perfcrtpturas,necfallamur  m  iHis.-Jed  ut  yeritatem  in  ilìis  quaren- 
tes,  eam  myeniamus  -,  myentam  confi anti  fide  propugnemus .  Santifica  nos  m 
njeritate  tua:  da  ut  uno  ore  honorificemus  te,  ne  flnt  m  nobis  fchifmata,  fed  per-^ 
feSli  in  eodem  fenfu  eademque fèntentia fìmus .  Ne  ejficiamur  inanis  gloria  cupi-' 
di,  myicem  proyocantes ,  inyicem  inyidentes ,fèd  folictte unitatem  Spiritm in  y in- 
culo pacù  fèryemus  .  Fac  perpetuo  cogitemus ,  meliorem  effe  talem  pugnam  qua 
nosDeo  [qui  e  fi  yeritas)proximosfacit,  quam  pacem  lUam  qua  feparat  àl^eo  : 
duas  item  effe  amicas  ac  forores  gemmas  ,  TJeritatem  a^  Tacem  :  ncque  ad  nos 
pacem  yenturam,  fi  fòrorem  ejus  yeritatem  non  dilexenmus.  Concede  nohis ,  ut 
fepofltù  affefiibus  prayls ,  quafìiones  propofltas  7ion  fubtilitatum  acumine,fid  ipfd- 


4  ACTASY'NODI 

rum  rerum fìlidìtate  lihremus,  ^  conyitiorum  amarifpAnam  lahem ,  'uerhorum  ye- 
racmmflumme  diluamus  .  Da^ut  errantes  m  <-uìa,m  renani  reducantur,  nequefìnt 
pertinaceSiJèd  cogitent,  confejjam  imperitìam  ^jummam  effe  prudentiam  :  ^  pojje 
in  eo,  quod  homim  incredibile,  ejje  "-verum,  &  in  njerifìmdi  mendacmm  -.furnmam- 
que  elle  yi5ioriam ,  tr'mmphare  de  errore  depo/ito .  Et  qmniam  mandcjli  nohis  ut 
precemur  te  prò  Kegibm  a^  Ducibm ,  ijjque  qui  in  fublimitate  pofìtifunt-^  rogamus 
te  inter  alios ,  Pro  ijs ,  quorum  Theologos  mhac  PanegyriEcclefiaHica  confpicimm 
^  expectamm .  Pro  Seremjfmo  <[Magn£  Britannite  Rege  lacoho  I.  yer^e  Videi  De- 
fenfòre  acerrimo  ^  yigilantijjìmo .  Pro  ejujdem  genero ^Serenijfimo  Principe  Tala- 
tino ,  Romani  imperij  Se^temyiro ,  atque  cjufdem  nunc  imperij  Vicario  :  Pro  lUu- 
JlrifS.  "Duce  atque  pJeSìore  Brandeburgico  :  Pro  lUuflrijfimo  Landtgrayio  HajJÌ£: 
Pro  Confcederatù  hlelyetiorum  Cantonibm  :  Pro  aenerojijjimis  Comitibus  NaJJòyi- 
cis  ^  VVetteVayicù:  Pro  amplijjimo  ^ Jj?e5iatijJìmo  Senatu  Reip.Ge?ieyenfts,Bre- 
mcnfe's,  e^  Smdanne.  Inpnmù  yeropro  ijs,quos  nobis  m  Reformato  Belgio prxfecifii. 
Pro  lUuHribits  ac prxPotentibm  Dommis  Ordmibm  Ceneralibm ^eorumque  ad  hanc 
Synodum  Delegatù  :  Pro  lUuflri^mo  O"  fort^jjìmo  T^rincipe  Arauficano ,  totaque 
domo  Na/?oyica  :  Pro  illujìribm  ac  potcntibus  Ordimbm  HoUandm  :  Pro  Conjìlia- 
rijs  utriufiue  Curixjlecìatijjimù  :  Pro  amplijjimo  etiam  hu]Hs  urbis  Senatu,  Domi^ 
no  Trxtore,  Conjule,  Scabmis  ^  OSìumyirù .  Fac  ut  omnes  'S pnguli  feryiant^ibi 
in  timore^  ^  exultcnt  in  tremore .  Vt  fììit  ^  maneant  fidi  Sccleftarum  m  his  oris 
nutricij.  Stabiltas  jceptrum  eorum,^  thronm  i^firumfìtfirmusjtt^iter.  Benedic 
etiam  urbis  hitjns  T^òrdracen^  ciyibus.  Da  ut  ante  omnia  qu^rant  re^num  Dei  ^ 
iufiitiam  éjus.  Stfro  benignitate  tua,  temporalia  illis  tanquam  Jùperpondium  adij- 
cias .  Dentque  fac  ut  nos  omnes  m  hoc  conyentu  grata  tibi  13  fentiamm  t£  profe- 
ramus'.  adnominis  tuigloriam^  i3  yeritatis xonferyationem^  Ecclefttz  i3  Reipublias 
piam  tranquiUitatem .  Audi  t3  exaudi  nos  per  Jefum  Chri(ìumi,Filium  tuum,  Do- 
minum  noììrum .  cui  tecum  i^  cum  Spiritu  SanUofit  laus,  honor,  e>*  gloriajmjà' 
cula.      &Amen.  ■  ^ 

Aùiis  Deogratìjs,  adyos  me  conyerto  lUufirium  ac  Pruepotentum  DD.  Ordinum 
Generalium  Delegatos  Nobilijfmos  <isr  Generojos^^atiafque  lllufìnbus  ipforum  Ql- 
fìtudimbus^qua^s  pojTum  maximas ,  nomine  ScclefìarumBelgij  T\eformatarum  a^Oy 
quod gemitus  ,preces  ,Jlipplicationes ,  prò  impetranda  Synodo  'Hationali  non  fpreye- 
rtntffedinfìflentes  yejiigijs  optimorum  lmperatorU;,Conflantini,utriufque  Theodojìj, 
Marciani  i^  Jimilium,  coctum  hunc  celeberrimum ,  minorem  quidem  numero,  quam 
nn  Synodis  lUis  quatuor  Generalibusfuit,fruSìu  "-vero,  ut  Jperamus,non  inferiorem, 
conyocare-tam  ingentibu-s fumptibm  non  fuerint grayati.  ^Uodque  yobis ,  {quos 
hoc  opus plurimum  gaudemus  promoyiffe)  hanc proyinciam  impofitermt,  ut  nomine 
lUuJìrium  ac  Prapotentum  ipfarum  Celjìtudinum  ,  Synodo  huic  celeberrrmce  prtsfide- 
retis .  ^uod  bo'nopublico  i3  Scclejìos.  commodo  yos  faBuros  effe ,  nuUi  dubitamus. 
Scimus  non  deeffe,  qui  fanEii^imo  decreto  conyocatdz  hujusSynodi  detrabant:  fedre^ 
qium  efi,  ut  ille  aiebat,  bene  facere  z3  male  audir  e.  Suprema  potefiates  mundo  mflar 
ColisprAucent,  non  moyetur lUe  latratibus :  obìiititur pratereareliquis planetù,  <(s* 
contrarius  orbi  eyehitur.  MaSìi  hoc  animo,  lUufires  ac  Prapotentes  D omini,  fonfor' 
tammi,  ^  non  diffohantur  manus  yeflra.  €rit  enim  merces  open  yejìro.  Durate, 
&  vofmet  rebus  fcrvate  fecundis. 

•  Vobis 


NATIÓ-NALIS      DORDRECHTAN^.  j 

Vohù  quoque^  Keyerendijjìme  D.  Prte/ùi,  Clarifjìmi ,  Do^iffimi^  ^  pietate  con- 
fpicm  Theologi  Exteri ,  gratias  ago  prò  ferventi  ^eio ,  quodfuper  contrkione  ìofeph 
condolentes ,hoc  incommodo  anni  tempore,  iS precipite  autumno^ponhahitis  commo- 
ditatilim  'x/eflrù  i^  familiarum,  yeflrarum ,  addo  i^  Scclejìarum  yobù  a  Deo  com~ 
mijfarum,  nobuft.ccitrr.ere  non  fueritts  gravati  :  infido  mari,  tT  periculofìffmts  iti- 
nenhiu  njcs  exponentes .  6xtorft  a  charitate  ^efira  hoc  officuirn  communio  San- 
ciorum,  &  memhrorum  cum  Chrifìo  capite  umo,  Cumque  non  firn  m  re  ferendo, 
Deum  venerahimur ,  ut  yefirarum  Ecclefìarum  c^  familiamm  vobts  htc  prò  domo 
ipjìm  yigilantibm ,  rationem  habeat .  ut  reverp fulva  omnia  ^  ex  voto  mvenia- 
tu .  Sferamus  Uborem  <-ueflrum  nonfore  inanem  in  Domino ,  fed  Deum  precibu-s, . 
Ubonbas,  vigdijs^  <^  conatibuj  veflrù:  ita  benediEìurum,  utprxter  tranquiUitateni 
conj^ìitia,  pacéatarum  Bcclefiarum  Belgicarum  fiuStnm  reportetis.Jtiqtie  itdfifce^ 
pti  itintris  nunquam  aut  Dominos  '-ocjìros  {qaos proni  -veneraìnur)  aut  vos  ipfis 
unquarn  pGsniteat.  jn  quo  ornine  finio. 

Keftat ,  ut  Viri  ^bilijfmi,  AmplifConfdttf  nomine  lUuflrium  ac  Vrapoteìit. 
DD.Ordinum  Generahum  Delegati^Synodo  hmcea  quorum  in  fequentibm  omnibus 
Seffonibiis  habenda  erit  ratio ,  aut  alia  qua  ipfirum  prudenti^  ex  ufu ,  decore,  i3 
fflendore  hiijus  ccetm  effe  judicabunt ,  exponant,  ^  aperturam  Synodi  (utprifa 
phraf  utar)  facere non  i^ravcntur. 

Cum  diccndi  fìnem  Lydiiis  feciffer,  Amplifiìmus  &:  Confiiltiffimus  VirD.Mar- 
tinus  Gregorij.Diicatus  Geldna:&  Comirncus  ZutphanixConfiliariusprimarius, 
nomine  eorum,quosllkiftresac  Prxpotentes  DD.Ordmes  ad  vefierandam  Syno- 
diim  hancdclcgaranchac  oracioncSynodi.ut  vocant,apertoram  fecit: 

^■odEcclefia  ac  Reipublictefelixfit  acfanHum,  'T^everendi ,  Venerabiles,  Cla~ 
riffmi  ^'vcltdmpnmù  JUuHriffmorum  atjque  Frxpotentum  Fosderatarum  Beliii 
Tro-vinciarum  ,  Dominorum  riofirorum  honordtifìmorum  T)elegatt,  maximopere 
gaudent  y  quodfiequentiffmam  hanc  yefiram  hodiernam  prxfintiam  con^iciant^ 
eamqueob  caufim  Seremjfmo  Poténtijfmoqué  Trincipuac  Domino,  Domino  laco" 
bo,Magn<£  Britanni^  Regi,  felici  ffmo  Fidei  Defenfiri;  Celfifimo  quoque  principi  ac 
Domino,  Domino  Frederico  EieSiòri  Serenifimo  ;  fl/ufìnfiimo  Principi  Landtgra- 
vio ,  Genero fìs  ac  <tMagnificù  Helvetiarum  Cantonibm  Svangelicis  j  Magmficis 
ac SpeEìabiltbtis Kebu^ublicis  ^ Civitatibm \^ProvincialibHJ denique  Belgij  Syno- 
dù  i  fubmijjas ,  debitas ,  decentefque  agmìt gt'atioi  ,quod  ad  rqgationem ,  monitum, 
ac  petitionem  lUuJlriffmorum  Dominorum  noflrorum ,  Delegatos  fitos  ad  trxfnteni 
atque  mftantem  hanc  Synodim,  profaluteac  concordia  €cclefia  fimul  ^  Provin- 
ciarum  bue  ablegarint,frequentefi^ue  adcjfe  T/oluerint.  Vobù  item  Reverendi^  Cla- 
rifjtmi ,  DoSìilfmi,  'Trtcfiantilfmtque  Viri,  honorem  hunc,pietatem,  t^ promptitu- 
dmem  animi  adfcribimm  ,  quod  mfìiper  habita  tempeflate  hac  pr^fèntè,  &  aérù 
incommodttate,prompte  e^  ultro  advolaflis  ì  diffidenti  Bcclefita  ac periclitanti,  Chri- 
fiianum  acpaternum  ojpctum  ;  cognofiendù ,  examinandis ,  atque  componendù  con- 
troverfijs  Ecclefìaflicù  ,  exhibituri .  <^£  cum  fummo ,  non  Provinciarum  modo 
nofirarum , fed finitimorum  quoque  ac  exterorum  mcerore  haflenuj  percrebuerunt. 
Cui  enim  efjè  ignota  poffunt  infehceS  di^utationes  atqi  dltercationes  illie,qu<e  parieti^ 
bm fìtbfellijff\  Scclefia  Leydenfis  primum  inclufk^mox  in  vulgtu  (per  imprudentiarfi 
an  imbeciUitatem  animiì )di^eminat£,€cclefìas  deinde  Qmnes,urbes,oppida,poJhenìo 
^fìngulas  provincias  ita  peryagata  funt ,  prorfus  ut  illtc  quafì agitaniibus  '-uentù 

&4   3  diffudtfjs 


6  ACTASYNO  DI 

difudilfe  qutedam  chìlù  belli  incendia  ubiq;  yiderentur:  farumque  ahefet,  qmn  ^ 
omnium  Sccle/iam,  t^  hic  ip/e/ìorentiffìwM  Keifubliae  nofirafiatmfmdtttt^fuijfèt 
eyerfìu:  nifi ^  ftmma  Domnorum  nojìromm  yigtlantia,  cura ,  ac follicitudo ,  prò 
fecuritate  t^  faUte proyinciarumy  tum  acerrima  lUe  magni  Trincipù  Vranite  ani- 
mus,  ejufque fìnguìarù  in  conficiendis  negotijs  dexteritas  ,fejè  mutuo  compiexafmf 
(ent .  Tandemque  hoc  ipfum  bonù  omnibus  dejìderatum ,  ac  inprimù  necejfanum 
conyocanda  Synodi,  cujus  hodiefelicem,  ^ frequentem  hìc  conyentum  intuemur  ac 
prxjèntiam,  remediiim  excogitajfet .  Precamur  autem  Deum  Optimum  Maximum^ 
ut  faWofuo  Spiritu praefje  congregationi <-vefir(£  ^veliti  ut hac  ratione  cunSìa,Jtne 
uUis,  qune  nonnunquam  domo  adferrifolent^pr£JudicijS ,  moderate  ,fobrte,  i^  in  ti- 
more Domini propofìta,  cognita,  definita,Ulufin(Jtmorum  'Dominorum  ?2ofirorum 
(heijdefìderioque  omnium  proyincialium,  piorumque  rejpondeatjt :  -'utque  bxc^cia- 
matio  ab  uniyerfò  populo  feliciter  exaudtatttr  :  cor  Eccle/Ì£  credentium  <(^  popula- 
rium  unum  efe.  Atque  in  hoc  ^oto^  lUufirifpmorum  Dominorum  Ordmum  De- 
putati ^  nuncfinient  (^sr  acquiejcent  :  O' qua  porro  in  rebus  Ecclejìajìicis  agenda^ 
tramanda  j  aut  defìnìenda  erunt,JàntU  hmc  congregationi  Synodoquefermittent. 

Exhibuemnt  deinde  Generod  ac  NobilifTimi  Illuftrium  ac  Priepotentum 
DD.  Ordinum  Delegati,  fidei  ac  mandaci  literas ,  abijfdcm  Illuftribus  acPr^Tpo- 
tencibusDD.  Ordinibus  Generalibusad  hanc  Synodtim  datas  ,qiias  à  Balchai.ire 
Lydio,  Ecclefiae  Dordrechtanae  Paftore  publice  prxicgi  mandar unt.  E^eaucem 
ita  fé  habebant  : 

Ordines  Generalés  unitarum  Befgij  pro'uinciarMm  univerfts  Cf 
fmgtilisjprjifertim  Reverendis,  VenerahilibHS,  Clarifsimts  Paflo- 
rihtis  y  DoUoribus  &'  Senioribus  EcclefiaTum,tum  Belgicarum 
tum  exterarum  ,  ad  Synodum  Natìondem  evocatis,  ac  dele- 
gatisi hafce  noftras  leBurts  ^  audituris ,    Salutem : 

^uandoquidem  nihil  nobù  maqts  cura  fuitper  dnnos  hojce  qumquaginta,  qui' 
bus  cum  Kege  Jzfijfaniarum  f3  ft/ìrchiducibus  <ìAuflrÌ£,  prò  Religione  ChriHia- 
na,  liberiate,  ^  myilegijs  Troyinciarum  ajprendis,  domi,forù ,  terra,  marique 
continue  ac  njarie  concert  atum  ac  bellum  gefum  e  fi,  quam  ut  pura  ChriBianx  1R^- 
ligionù  doSirina  ,  re^ufque  diyinus  cultus  m  omnibus  (;r  fìngulis  proyincijs  no* 
(Iris  aBereretur ,  conferyaretur  ((^  propagaretur ,  atque  nos  in  eam  rem  cmnesno- 
(ir OS  <-vires,  <ùr  ammorum  cogitationes,fìne  intermijjione  adjiceremus,  D coque  bene 
juyante,  tam  feliciter  publica  promoyeremus  ,  ut  mn  modo  Eccle/ìarum  ^elgica- 
rum  flatus  e^  conJè?iJìis ,  [ed  ^  quies  Proyinciamm  ajferta  e^e  --uideretur ,  paSlù 
cum  Hifpaniarum  Kege  'S  tArchiducibus  Auftrue  inducijs ,  fubito  qua/i  ex  tranf- 
•verjò  infeitces  quidam  altercationes  de  quibufdam  Religio^ù  capittbus  emerjèrunr, 
tìu£  tam  late  in  '-uulgus  peryagat£  Junt ,  ut  quidam  jam  certijjìma  dijjen/ìonumy 
ediorumque  initia,tmo  femina,  ac  ciyilis  belli  incendia  ,  totis  Troyincìjs  dijfufa 
njiderentur.'Hos  cum  hujujmodi  rerum  animorumque perturbationibus  ac  fluSiibus^ 
mature  obyiam  eundum  ejpputaremus^  cumque  yideremus,non  alia  promptiori,cer- 
ùoti ,  aut  Chriftiana  magìs  mia  ac  modo  ,  ammorum  Vroymcialmm  tranquiUita- 
ù  confili  ,  unionem  prisimam  ,  f^  optatam  ammorum  con^irationem  reduci 

acreflau- 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  j 

acreflatfranfofey  quam  Ji promptijfime  &  Chrtfitane  fer'fimtmarum  exterarum 
ac proyincialmn Eccle/tarum confenjum ìmjujmodi  motus com^nereraur y<& ohor* 
t£  co'/itroyer/ìée  Jòpirentur^  mìrd ultra,  dtihitxntes^  matura  hahita  dehberatione  con- 
fidtùque  omnium  &  /incular  um  ^roMinàartmi  fententijS,confìlmque\  Itberam  le- 
<ljtimamque  D^ationalem  in  urbe  Dordraco  Synodum^  convocare,  mdicere  atque 
promulgare  <-vifum  nobù  fmt\  anno  hoc  praefènti  miUefmo  ^  fixcente/imo ,  decimo 
oclavo,  me n/è  Novembri  inchoandam.  Ad  cujm  certiorem  ordinem,  modum^ 
ac  progrejfitmyevitandù  Ofnmbus  impedimenti  atque  dtfficultatibu-s,  qmtnaSìuum 
e/  agendorum  celebratione  oboriri  pojpnt,  certo  nojlro  confìtto  ac  deliberatione  ante- 
habita,  'Delegatos  nojlros  ordinavimus  ^  delega-vmus ,  commifimus^  hoc  ipjò  ordi- 
nami, delegamn-s,  O^  committimus  lUuftrem  Oi  (^enerofum^  Nobiles ,  Clarif/ìmos^ 
cy  Priidentiffimos  Jìatm  nofìrofideles: 

Martinum  Grcgorij,  Jaris  iitriulquc  Dodorem,  primarium  Curile  Du- 
carus  Geldri^,  ac  comicatiis  Zutphani^e  Confiliaiium.  Henricum  ab  Ef- 
len,  Curix  Ducatus  Gddria:  ac  Comitatus  Zutphanix  Confiliarium. 
D. '^alravurade  Bredeiode,Baronem  Vian^  &  Ameydae,  Vice-Comi- 
tem  Vlcrajcdienfèm ,  Dominuril  in  Noordeloos.  Hugonem  Muys  ab 
Holy,  equitem,  urbis  Dordrechtan£E,.traòlus(jue  Strienfis  Prstorem  , 
Vel  N.  ejulHem  civitatis  prò  tempore  Confulem.  lacobum  Boulenium, 
urbis  Amrterodamends  Confulem.  Gerardum  de  Nieuenburg,  Confu- 
lem civitatis  AlcmariaHc-e.  Rochum  vandenHonert/uprcmiE  CurixHol- 
landije,  Zeelandic-e,  &  VVeft-Frifìa:  donfiliarium  primarium^Academi^e- 
quc  Leydenfis  Curatorem.  Nicolaum  Cromiioltium,  Provincialis  Cu- 
ri^ Hollandia:,  Zeelandias ,  &  VVeft-Frifix  Confiliarium  primarium. 
Simonem  Schottum,  J,U  •  Doòtorem, Civitatis  Middelb'urgenfi  a  Secre- 
tis.  lacobum  de  Campe,J.U.  Dodorem,  Ordinum  Zelandia?  Confilia- 
rium. Fredericum  de  Zuylen  van  Nicvelt,  Dominum  Aertsberga:, 
Berckewoude,  de  Enge.  VVilhelmum  ab  Hartevelt,  civitatis  Amersfor- 
dianae  Confulem.  Erneftum  ab  Aylva,Ordinum  Frifias  Confiliarium,  & 
Grietmannum  in  Ooftdongerdcel.  Erneftum  ab  Harinxma,primarium 
Curile  Provincialis  Frifi^  Confiliarium.  Henricum  Haeen,  Nobilem 
Vollenhoviar,  ex  ordine  eqjueftri.  lohannem  ab  Hemerr,  Daventrienfis 
Civitatis  Co nfùlem,&:  in  Collegio  Illuftr.Ordd.Generalium  Deputatum. 
Hieronymum  Isbrants  J.  U.  D.  Etzardum  lacobum  Clant,  Dominum 
in  Effinga  &  Sandvver. 

iSMandantes  atque  injungentes  ditiù  omnibus fìngulifìjue  noflris  Delegata ,  ut 
fìib  nomine  'i3  autoritate  noflra  quam  citifjìme,  ^  opportunitate prima,  Dordracum 
ferecipiant,  Synodum  aperiant  ,noflroqm  nomine  in  omnibus  ac  fìngulù  Sefjiombus 
^  A5ìionibus  Synodalibus  Jè  (ìflant,  eù  adfìnt,  fì^aque prudentia,  confìtto ,  <(^mo- 
deratione  ftnguta  qux,  ad  mfpeSiionem  ipfìorum  j^eUant  atque  curam ,  ita  compo- 
nant ,  prout  diEiis  nofìris  Delegata  hoc  plenif/ìme  committimus,  eofìdemque  pecutia- 
riter  inftruximus ,  quo  optatus  tandem^  ac  deftderatus  Synodi hujus  fruSìus ^  ad 
teterm  Dei  ^  Domini  noflri  lefì  Chrifìi.,  gtortam  atque  taUdemì  ad  omnium  noftrd- 
rum  Ecctefiarum ,  incoiar um  O'  poputarium  falutem ,  concordiam  e^  pietatem  re- 
dundare  queat.  Id  quod  à  'Dea  mifericordids  Patre,  per  Dominum  nofìrum  lefìum 
-  A4,       Chrtftum 


%  ACTASYNODI 

Chrifium  pregamur.    In  homm  omnium  fìdem  i^  certitudmem ,  fmpntthm  hijce 
lium  fìgiUum  noflmm  appendi  O'fihfcn^i  à  Graphiario  nojìro  iufmus. 

Dabantur  tn  frecjuentifimo  nojìro  con'ventUy  Hagx-Qmitis ,  Anno  Domì- 
ni no  fri  millefimo  JèxcentepmOi  decimo  oUayo ,  diefexto  Noyembrù, 

Signatura 

A.  V.   Marhencfs.   Vt. 

Infra  erat  Jcriptum, 

Ad  mandatum  pr^didorum  Dominorum  Ordinum  Gcneralium 

Subfignatum 

Aerflens. 

Abpenfum  eratJlgillumOrd'mumBelgìjmagnUmy 
in  cera  rubra  exprejfum. 

GenerofisatqueAmplifsimis  Delegatis,  ut  à  Secrctisjpfis  eflèt,  ad- 
jungi  placuit*,  Clarirsimum  virum  D.  Danielem  Heinfiura:  in 
Academia  Leydenfi  Hiftoriarum  Profeflorem,  cjufdemque  Aca- 
dcmiaj  Pibliothecarium ,  |c  Secretarium .  qui  &paulo  poftad- 
venit- 

sess.I1/  Sefsione  fecunda, 

xiY  JSfoveìnbris ,  Die  Mercurpj ante 
meridiem. 

Hac  SelIìonc,fuas  quoque  Synodorum  Belgicarum Delegati,  Fidei,ut  vocaor^ 
literas  exhibuerunc :  cum  quibus  ad  hanc  Synodum  Nationalem  erant  ablegati.Ex 
quibusconftabar,à  Provincialibus  Fcederaci  Belgij  Synodis,  ad  eandem  PaftoreS 
hos  &  Seniores,  quorum  hi  e  fubjiciuntur  nomina,  fuifl'e  delegatos. 

"Ex  T)ucatu  Geldri£ ,  t^  QmitAtu  Zut- 
thamenfìf 

Guliclmus  Stephani ,  S,  Theologix  Dodor ,  &  Paftor  Ecclefraz  Arnhcmienfis* 
Eilhardus  àMchen,Eccle(ìa:  Hardrovicenx  Paftor.  Sebaftianus  Dammannus  Ec- 
clefiaj  Zutphanienfis  Paftor.  lohannes  Bovilletus ,  Paftor  "Warnsfeldenfis .  laco- 
bus  Verheyden,  Redor  Scholae  Noviomagenfis ,  cjufdemque  Ecckfise  Senior. 
Henricus  ab  Hel ,  Conful  Zutphanienfis ,  &;  in  Collegio  llluftr.  DD.  Ordd.  Ge- 
neralium  Depucatus,  Eccleiise  Zutphanienfis  Senior.-, 

nx  HoU 


NATIONALIS    D  O  RDRECHT  AN^.  9 

Ex  HoUiindia  Aufìrali^ 

BalthafarLydiiis,  Paftor  Ecclefix  Dordracena:,  Henricus  Arnoldi,  Paftor  Ec- 
clefiiE  Delphentìs.  Feftiis  Hommius,  Paftor  Ecclefia:  Leydenfìs.  Gifbertus  Voe- 
tius,  Paftor  Ecclefix  Heiifdana:.  Arnoldus  Mufìus  ab  Holy,  Suyd-Hollandia:  Balli- 
vus,&  EccIefiJE  Dordrcchtana:  Senidr.  Ioannes  Latiiis^Seniot  Ecclefia  Leydenfìs. 

Ex  HoUandia  Boreali, 

lacobus  Rolandus, Paftor  Ecclefix  Amftelodamenfis.  lacobus  Triglandius,  Pa- 
ftor Eccleiìie  Aniftelodamenfis.  Abrahamusà  Doreslacr,  Paftor EccIefìazEnchu- 
fana:.  Samuel  Bartholdus,  Paftor  Ecclefise  Monachodamenfis.  Theodorus  Heyn- 
gius,  Senior  Ecclefise  Amftelodameniìs.  Dominicus  ab  Heemfkerck,  J.  U.  D.  & 
Ecclefix  Amftelodamenfis  Senior; 

Ex  Zeelandìa, 

Hermannus  Faukelius,  Paftor  Ecclefìse  Middelburgenfis.  Godcfridus  Vde- 
manniis, Paftor  Ecclefia  ZiriczeancT.  Cornelius  Regius, P^iftorEcclefic-E  Goefan^e, 
Lambercus  de  RijckcEcclefiaf:  Bergizomianx  Paftor.  lofias  Vosbergius,  J.U.D. 
in  Camera  Rationum  Zeelandise  Confiliarius ,  &;  Ecclcfix  Middclburo-enfìs  Se- 
nior, AdrianusHoft'erus,  Scabinus,  &c  urbis  Zuizese  Confiliarius,  ejufdemque 
EcclefìcE  Senior; 

Ex  Provincia  VltrajeSlina. 

A  parte  Ecclefiarum  illius  Provincie,  c^xxx  ibidem  fequuntur 
fentcndam  Conrra-Remoniìirantium. 

lohannesDibbezius,  Paftor  Dordrechranus,  Synodi  Orchodoxjc  Vltrajei^iin» 
Deputatus.  Arnoldus  Oortcampius,  Ecclefise  Amersfortianae  Paftor.  Lamber- 
tus  Canterus,  civitacis  Vltrajedlin^e  Conftliarius,&:  Ecclefia:  Vltrajeófeinse  Senior» 

A  parte  Ecclefiarum,  quas  ibi  (èntentiam  Remon- 
ftrantium  lequuntur. 

Ifaacus  Frederici ,  Paftor  Ecclefìae  V]traje£tinaj.  Samuel  Nxranus,  Paftor  Ec- 
clefise Amersfordianae.  Srcphanus  ab  Heldifigcn,  J.U.D.  Curile  Provincie  Vltra- 
jedina:  ConfiIiarius,&:  Ecclefia:  Senior. 

6x  Erifia, 

lohannes  Bogermannus,  Paftor  Ecclefia:  Leowerdienfìs.  Florentins  lohannis, 
Paftor  Snecanse.  Philippus  Danielis  F.  EiUhetpius,  Paftor  Ecclefise Harlingenfis. 
Meinhardus  ab  Iczerda,  Ordinum  FrifÌJE  Confiliarius,  &:  Ecclefix  Lcowerdienfìs 
Senior.  Kempo  ab  Harinxma  à  D'onia, Curia:  Provincialis  Frifix  Confiliarius,  & 
Ecclefia:  Leoverdienfis  Senior.  Ioannes  vander  Sande,  J. U.D.  Curia;  provincia- 
lis  Frifiie  Confiliarius,  &  Ecclefia:  Leoverdienfis  Senior. 

6x  Tranjlfulania^ 

Cafparus  Sibelius ,  Paftor  Ecclefise  Daventrienfìs.  Hermannus  ^f^iferdingius, 
Swollanx  Ecclefise  Paflor.  Hieronymus  Vogelius,  Hafteltan.x  Ecclefia:  Paftor; 
tempore  Depurationis  inferviens  Ecclefix  Campenfi.  lohannes  Langius,Eccle- 
fiaftes  Vollenhovianus.  Guilielmus  à  Broickhufen,  Senior  Ecclefise  Swollana?. 
Ioannes  àLauwick,  Confili  urbis  Campenfis  &  Ecclefia:  Senior. 

J?.v  urbe 


,a  ACTASYNODI 

Ex  urbe  Groninga  (^  Omlandiisy 

Cornelius  Hillenius ,  Paftor  Ecclefia.'  Groninganx.  Georgius  Placius,  Paftor 
Ecc.'cfise  Appingadammonenfis.  Wolfgangus  Agricola,  Paftor  Ecclefix  Beduma- 
nse.  lohannesLolingius,  Paftor  Ecclef.NoortbrouckanK.Egbertus  HalbesI  V.L. 
Ecclefiae  Gronino^anx  Senior*   lohannes  Kuffelaerc,  Senior  Ecclefix  Stedumana:. 

Ex  Dr  enfia  f 

Themo  ab  A{rchcnberg,paftor  Ècclefiae  Mcppelenfis.  Patroclus  Rommclingius, 
Paftor  Ecclefice  Rliuinenfis. 

è^x  Ecclejìis  ^allo-Belgicù, 

Daniel  Colonius ,  Paftor  Ecclefix  Leydenfis ,  &  Regens  Collegij  Gallo-Belgici 
in  Academia  Leydend.  lohannes  Crucius ,  Paftor  Harlemenfìs.  lohannes  Dou- 
cherius, Paftor  Fliiringanus.  leremias  Pour{ìus,Gallo-Belgic2e  Middelburgenfis 
EcclefisE  Paftor.  Everardus  Beckerus,  Senior  Ecclefia;  Middelburgenfis.  Petrus 
Pontanus,  Senior  Ecclefia:  Amftelodamenfis. 

Exhorum  numero,  ehgi fiiff'ragiis  placuit,  qui  dirigcndis  .atque confignandis 
Synodi  prxefient  adionibus ,  Prxfidem  vnum, Àfteflbres  duos.tocidemq;  Scribas. 

Ex  Generofis  &  Ampliflìmis  D  D.  Delegatis ,  rogati  funt  Clariflìmi  atque  Am- 
plifllmi  Viri  Martinus  Gregorij,  &  Simon  Schotte,  ut  cum  defignatis  quatuor  Se- 
nioribus,  Arnoldo  Mufio  ab  Holy,  lacobo  Verheyden ,  lofia  Vosbergio,  &  lohan- 
nc  Latio ,  fiiffragia  colligerent.  Quorum  potiore  numero  Prxfes  Synodi  eledus 
eft lohannes  Bogermannus,  Ecclefise  Leoverdienfis  Paftor:  Afleftbrcs,  lacobus 
Rolandus,  Amftelodamenfis,  &:  Hermannus  Faukchus;  Middelburgenfis  Ecclefiae 
Paftores:  Scriba autem feu  Aduarij,  ScbaftianusDammannusZutphanicnfis,&: 
Fcftus  Hommius  Leydenfis  Ecclefiae  Paftores. 

Eadcm  S*eflìone  Reverendi  &  Clariflìmi  S.  Thcologia:  iti  Académiis  &  Illuftri- 
bus  Scholis  Fccderati  Belgij  Profeftbrcs,  literas  Illuftrium  Ordinum  fiiarum  Pro- 
vìnciarum  à  quibus  mifll  erant,  publice  exhibuerunc.  Qua:  prasleda: probata:quc 
funt.  Quorum hic fequunturnomina  ; 

Ah  llliijlribm  Ordinibus  HoUandia  O* 
VFeJìfnfa: 

IohannesPolyander,SS.Theologiac  Doftor  &  Profcflbr  in  Academia  Lcydenfi. 

Ab  lllufiribtis  Ordinibus  Groning£  ^  Omlandia:  : 

Francifcus  Gomarus,SS.ThcoIogia:Dodor  &  Profeflbrin  Academia  Gronin- 
gana. 

Ab  lUuJìribtts  Ordinibus  Ducatus  Geldria  O*  (omi- 
tatHS  Zutphaniis: 

AnconlusThyfius,  SS.Theologia:  ProfeflTor  in  Illuftri  Schola  Harderwiccna.  , 

Ab  lUuflribm  Ordinibus  ZeeUndia: 

Antonius  Walazus,  Ecclefix  Middelburgenfis  Paftor,  &  in  Illuftri  Schola  ibi- 
dem Profcflbr, 


Sefsione 


NATIONALIS    D  O  RD  R  EC  HT  A  N  ìE.  „ 

Sefsione  Tertia,  sess.ui. 

Eodem'  Die  poB  meridiem. 

H.1C  Sefficnc  à  Pafloribus  Ecclefiarum  Belgicarum  ac  Senioribus  tradirx,  pu» 
Mice  prxledx  arque  examinac^'func  fìdei  ringuloriun  lircr^e  :  qox  &:  placuerunr 
InPcpiiraroruinTranfirulanoriim  lireris  fidiicialibus  obfcrvatum  fLur,mandari  iis' 
ut  ncn  modo  feciindiim  vcrbiim  Dei ,  (ed  &  fidei  analogiam  in  ConfeiTione  &  Ca' 
techefi  harum  Ecclefiarum  comprehenfam  ,  judicarcnt.  Quo  cum  videri  pofTer 
ip/am  quoque  Cacechefìn  prò  norma  judicij,de  ventare  dodhnx.cumVerbo  Dei 
in  pari  autoiitatis  grad^u  conftitui.  Deputati  Tranfifulani  ad  h:fcc  declararuntje 
fratrefque  à  quibus  ellcnt  delegati,  folum  Dei  vcrbum  ,  vnicani  ntìrmam,  ad  quarti 
de  dodrinx  vcritatc  judicari  debeat ,  agnofcere  ;  ac  fecundum  eam  tantum  ,ipfos 
quoque  judicaturos  elle.  Quod  autem  in  literis  fidei, Confcffionis  quoqiie&:  Ca- 
techcfeos  mencio  (ir  addita  ,  non  voluiiìc  eo  fratres  Tranfifùlanos  fignificare,  fefc 
iciipta  illa  in  pari  autoritatis  gradu  cum  facra  Scriprura  ponere  :  icd  tantum, ea  fé 
prò  Orthodoxis  &  cum  verbo  Dei  confentientibus,  proque  formulisconfenfus  ih 
dodrina  Orthodoxaliabere.  De  quo  confcnfu,  fi  qua  moveaturcontroverfia,  eam 
ex  iftis  formulis  dijudicandam  Cile  .    Qua  declaratione  Synodocft  fatisfadurn. 

Fucrunt  quoque  in  literis  fidei ,  quas  Remonftrantium  ex  provincia  Vltraiedli- 
na  Depurati  cxlìibuerantjhxc  triaanimadverfa:  I.  Non  tribui  eis  poteftatem  in 
illis,  aliis  de  rebus, quam  dequinque  Articulis  Hagieniìbus  agendi.  II.  Quodid 
aliaproponerentur,  injungiiis,  ne  de  iilis  ogerent ,  priufquam  eadccn  cum  Dele- 
gantibus  per  recefìlim  communicdilenr.  HI.  Concedi  ii5  rantum  poteftatem  de- 
liberandi,  atque  Remonftrantium  fenrentiam  defcndendi,aut,  ut  loquebantur  ac- 
commodandi:  non  autcm  dehniendi  ,aut  quidquam  deeid-endi.  Has  vero  obfer- 
vationesVltrajedini  Remonilrantes,  fcripto  comprehenfas,  una  cum  literis  fidei 
exhibitis  fibi  tradi,tempusquc  de  refponib  deliberandi  fibi  dati  in  diem  proximum 
petierunt.    Quod  concefliim  ipfisfuit.  • 

Poft  hasc  Reverendi  &:  Clariflìmi  Theologi  exrcri  rogati  fant.niim  &ipfi  quoq; 
litcras  fidei  Synodo  exhibendas  haberent.  Ad  qua:, cum  à  Generofis  arque  Amplif- 
fìm.is  DD.Delegatis,  tumabipfisexterisThcologisdeflararumeft:  literas  fidei  ad 
Illuftres  ac  Prsepotentcs  Ordines  Generales  attulide  omnes.  nonnullos  quoque  in- 
fuper.adllluftriffimum  Pfincipem  Arauficanum  ,  quibus  delegationem  fiiamiis- 
demprobarant.  Eotum  autem  qui  mifsi  eranc  Theologorum,haJc  Ibnt  nomina: 

A  Seref7ÌjJtmo  ^  Foientijjìmo  MagritsBritannU  ^ge,  ìàcobo  L 

Georgius  Epifcopus  Landavenfis.  lofephus  HaIlus,S.Theologi:EDocI:or,Deca- 
nus  Wigornienfis.  lohannes  Davenantius,S.TheoIogixDp61:or,  &:  publicus  Pro- 
feilorin  Academia  Cantabrigienri.CollegiiqueReginalis  ibidem  Pra^fes.  Samuel 
Wardus,  S.Theologix  Dodor,  Archidiaconus  Faunronnenfis^&Colleo-ii  Sidnpy- 
ani,  in  Academia  Cantabrigienfi  Prasfedus. 

oA  Serenifjtmo  EleSiore  TalatinOy 

Abrahamus  Scultetus,  S.TIieologia:  Dodor  &  Profefibr  in  Academia  Heidcl- 
bergenfi,  Anlicusq;  Concionator.  Paulus  Toilanus,  S.  Theol.  Dodor ,  &  in  Sena- 
tu  EcclefiafticoinferiorisPalarinatus  Confiliarius.  Henricus  Alcingius,  S. Theol. 
Dodor&  Profcirorin  Academia  Hcidelbergenfi,&:  Ephorus  Collegi)  Sapienti^. 

Ab  lllufirifjìmo  Landgrayio  Hajjlx^ 

Georgius  Crucigcr,  S.  Theologise  Dodor,  Profeiror,&  prò  tempore  Academia: 
Marpurgenfis  Retfìor.  Paulus  Steinius ,  Concionator  Aulicus,  &  S.TIieologia: in 
Collegio  Nobilitatis  Adelphico-MauritianoProfeffor  Callellis.  Daniel  Angelo- 
cracor,  Ecclefia:  Marpurgenfis  Paftor,  &c  vicinarum  ad  Lanum&:  ^Edcram  Siipcr- 
intendens.  Rodolphus  Goclenius  Senior,  Philofophix  purioris  in  Academia 
Marpurgenfi  Anteceflbr  primarius,&  nunc  Decanus. 

A  quatuor 


,i  ACTASYNODl 

A  quatuor  Keformatis  Hehetia  Kebufpuhlicù. 
lohannes  lacobus  Breytingerus,  EcclefiK  Tigurinae  Paftor.  Marcus  Rutirncyc- 
rus,  S.  Theologix  Dodor ,  &  Ecclcfise  Bernenfis  Minifter .  Sebaftianus  Bcckius , 
S.  Theologix  Dodor,  &  NoviTeftamenti  in  Academia  Bafileenfi  Profeflor ,  ibidé- 
que  Faculcatis  Theologicx  Decanus.  Wolfgangus  Meyeriis,S.Theologix  Dodor, 
Ecclefix  Bafilcenfis  Paftor.  lohannes  Conradus  Kochius,  Ecclefia:  Scaphufianx 
Minifter. 

A  Repuh.  O'  Sccle/ia  Geneyenft. 

Ioannes  Deodatus,inEcclefia  Genevenfi  Paftor,&  in  eadem  Schola  S.TheoIo. 
eix  Profeflbr.  TheodorusTronchiniis, divini  verbi  Minifter  in  Ecclefia  Geneven- 
lì,  &  ibidem  S.  Theologiac  Profcllbr. 

A  Kemb.  ^  Bcclejìa  Bremen^. 

Matthias  Martinius ,  Illuftris  Schola:  Bremehfis  Redor ,  &  in  ea  divinarum  litc- 
rarum Profeftor.  Henricus  Iflelbucgius,  S.  Theologis Dodor, in  Bremenfi  Eccle- 
fia ad  B.Virginis  lefu  Chrifti  fervus,  &  in  Schola,Novi  Teftamend  Profeflbr.  Lu- 
dovicus  Crocius,  S.  Theologiac  Dodor  ,  Ecclefix  Bremcnfis  ad  S.  Martini  Paftor, 
&  in  lUuftriSchola ,  Veceris  Teftamend  &  Philofophiae  pradiex,  ProfeflTor. 

A  %epul>.  <^  Scclefa  €mdana. 

Daniel  Bcrnardus  Eilfhemiiis,  Emdana?  Ecclefia?  Paftor  Senior.  Ritzius  Lucas 
Grimerfhemius,Emdan2e  Ecclefiae  Paftor. 

Theologi  GencVenfes,  alias  priecerea  Synodo  infcriptas  tradiderunt,quibus  Ge- 
nevenfis  Ecclefia moerorem  cxcontroverfijsBelgicisconceptu  teftabatiir,  deq;  ad- 
hibito  nimc  i)s  remedio  graculabatur  :ferio  deniq;  ac  diligenter.  Synodum  ad  com- 
modam  &:  fidelem  horum  malorum  curam  adhibcndam adhortata,divinam eidcm 
benedidionem  cQmprecabatur.  Pro  quibus  pijs  exhorcationibus  ac  cóprecarioni- 
buSjCidem quoq;  Ecclefia:  adxfiintgratias.Earii  vero  hcerarum  hoc  eft  exemplum: 

ll^-perendt  ^  CUrijJìmi  Viri  l?atres  ac  ^ratres^ìn Domino  J e fH^Urmum 
ohpryandi. 
^mntm  hoBenia  juerit  honorum  omnium  ex  Ecclejtarum  in  Belgicù  Voederatìs 
^rovinciis  dtpdio  moeror ,  quam  graye  luSìuofumque  orbi  Syangelicam  puritatem 
profìtentif  fi  latius  grajfetur  malum  fchijmatù ,  difcrimen  mpendeat  :,pietatiyeBr£y 
Patres  Venerandi  ^  fatis  fuperque  compertum  ejl.  ^uare  illam  demum  lUaxiJjè 
diem,  omnium  <-uotis  expetitam,  piorumque preabu^  toties  exoptatam ,  ^  nos  ifiim 
myflici  corporié  pars,  et/ì  minima ,  aliquantula  tamen  in  mdlwm  luda ,  toto  peSlore 
qratulamur . .  ^ua^fìrciendtefanciendxque ,  ex  Domini pr^fcripto, concordile  s  cer- 
tafidaque  rationes  ineantur,  Hac  Jpe  nempe  fi^eti,  Chnjlum ,  qui<-verita.s  idem- 
quepax  nofira  eji,  fànSiis  piorum  conjtlijs  nunquam  defuturum  :  nijujìt^jima  Dei 
yeritas,  t£  Animorum  in  Spmtu  Domini  conjunSiorum  charitas,  inviolabili  fcedere 
eoalejcat.  nec  uni  temere  qmcquam  adijciatur,  alteri  contra  jus fafque  detrahen^ 
dum  :  fed  dirum  iflud^quo  domm  Dei  deflagrat  fopiatur  incendmm:  min^  imminen- 
ti obvtam  eatur:  t^  calcatis  atque  extra  Ecclejìtc  pomoeria  ejeSìis  noxijs  ^  Jpmofts 
àuxflionibKé ,  quibus  hodie  feracem  olim  bona  frugis  agrum  occupari  t^  objìde- 
ri  non  fine  lacbrymis  yidemus  ,  ^  non  uni  tantum  provincia  Uta  ,  fed  etiam 
toti  orbi  Chrifìiano  falutaris  lux  pacis  refiituatur  .  Eo  fpe5Ìare  omnium  ,  tum 
(apientijjimorum  principum  ^  ChriftianarumKerumpubiicarum^tum  Chrifti  fer- 
yorum  preces  el?*  conatùs  \  jam  altquot  ab  bine  annis  exploratum  eH  .  Hanc 
fuijfe  Synodi  conyacanda,  JUuHrijJìmis  ^  Fotentijjlmis  IProyinciarum  Fcedera- 
tarum  Ordimbm,  rationem  intelleximpu  .*  <L4dquam,  quando  ipfts  è  noHro  coetu 

nonnuÙos 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  15 

nonnuìlos  accerfere  njifiim  fnit ,  ut  colktù  fiudijs  ^  animis ,  preabus ,  con^lijsy 
res  omnium  Deograti/Jìma,  charitas  fraterna  promoyeatur  :  d^os  poflhabitis 
EccleJÌ£  SchoUque  nostra  commodis ,  ex  ordine noflrodeleEios  fratrcs  T^Ty.  VV.  D. 
fohannemDeodatum  e^*  D.  Theodorum  Tronchmum ,  fìdeles  Cbrifii  fèryos,  €c- 
clejtx  £^  SchoU  nofiracoluntina,^^  luculentù^  qua  doSirina, qua  pittata  tejimonijs  • 
celehres  {fìi'jfv'^gìjs  noHris,  autontatis fìu  pondus  apponente  aAmpLlJtmo  ciyitatù 
hujiis  Senatu)  adfacram  rvejham  T.^anegyrm^diyinx  gratite prcejidio  commendatosi 
rnittimus  (^  delegammi  Deum  Opt.  Max.  precantes^  ut  ita  it>/ornm,  i^fu/cepti 
laborù  caufam  fecundare  <is^  concilio  zefiro  {nenjelipp^  <-uelalij  wcajjitm  cnrrant) 
SpirituS.  cunEìamoderatiirm,  interejjè  i^  praeffe  dignetur.  Wiautem,  cuacftEc- 
clejìx  nofirafides,  qutepreces,  quù  labor,  qu£ (^es,  qu<z  fententia^  quù  fenjm,  ge- 
mitm  (is*  fijpiria,  ingenue  <-uobis  exponent.  ^ù  dolor  ^  metus  etiam}  quA 
cura  nofìros  animos  àÌM'Kei'Tiìug  artgat  13  urat.  ^em  enlm  non  acerhifsimo 
dolore  ajjìciat  hellum  ifìud  intefìinurn ,  quod  fortiJsim(U  proyincìas,  li  berta  tir  O* 
religionù  ijindices  ,  lamentabili  exemplo  dijccrpit  ?  ^is  non  extimejcit ,  ne 
cvjcente  Jcijfura  ,  fia-f:t  noyifsima  pejora  prionhus  ^  ne  propediem  eadem  Ines  ex- 
teroi  Ecclejiantm  ^eformatarum  partes  iìiyadat?  Serpit  emm  contagio^  ^  ea  ju^o 
Deijtidicio,  tempòribus  noftris  incumbit  calamitai  ^ut  ingenijs  adnoya  prurientibuSy 
nihiljamfàpiat,  nijt  quodfidei  Sacro  Dei  '-verbo  nixx  caput  petit ,  t^  ccntrum  con- 
cutit,jimdamentaque  ipfà  conyellit.^u^em  non  tangant  acerrime  hcjìiiim  Eyanrrelij, 
quibus  nos  faSii  ludibrium  fummifarcajmi  (^fanntù  qui  cumfuam  olim  immamta- 
tem  fanguine  nofìro  payerint ^  nunc  Jìits  iflis  digladiaiionilus  oculos  ohleBant. 
V^empe  mfìnu  gaudente  'zs^^ohm  (^  dijceptationum  ttsdas,  e  fuorum-  cafiris  m  no- 
Jìras  cohortes  injeSlas}  in  tantum  profecijjè ,  ut  nobtlijsimam  Eccle/iarum  partem 
Jìammajam  depafcat.  C^Cam  qHibus  militant ,  quibus  fayent  iJìaprAia ,  quos  ifi^ 
pugnxjuyant-^  quarum  exituj  non  <-vincenti,  quam  ^iSìo  Jòlet  ejfe  Utiorì  ^a- 
propter^  Paires  c^  Fratres  ob/èryandi,  flos  Ecclcjìarumy  lecìifsnna  eruditorum  <X';- 
rorum  corona^  in  idtotù  animis  incumbite  ^  ut  horum  malorum  radiccs  extirpctù: 
Jjraelis  njulnui  rite  curetù^Judicio  Dei  grayi/simo,  in  templum  e^  Frophetas  di- 
yinituj  mijfo,  mature  occurratù.  Furit(is^  faces  fabditSatan^nullumque  difsidiofia- 
trum^quodDetis  execri^tur^gratius  efl  lUij^eBaculum.Jrrepuntfures^^^  utm  in- 
cendio Jìtjque  deque  aguntur,  feruntur ac  diripiuntur  omnia}  ^itanunc,  quos  oportuit 
immotos,  i^  in  bona  confcienti£thejaurorepojìtosfideiarticulos,conte?}tiojìs  dijcepta- 
tionibus  &fu^eEiù noyatìonibus^  turbari  (^  concerpi  cernimns.  Optimorum  Dei 
fryorum  nomina probro  \  modejìam  eruditioncm  0"  erudhamfmplicitatepi  n.nti0} 
confejsiones  ex  ^'erbo  T>ei  depromptoj,  tot  martyrum Jangume  comprobatas  damno 
yerti;  ingeniorumacies^(^Jìjlorum  mucrones,adyerfks  yeritatis  hojks  obyenendos, 
in  "-vijfera  materna  condì}  ^eteres  jam  olim  explofts  Arrianorum  O'  Felagianorum 
hareps  reyiyifcere}  fu^icionum^  ubi  nihil forte  metuendum,  querelarum,  jurgiorufn 
in  Ecclefa,  in  foro,  domi  forifjue  piena  omnia.  Ecquid  tandem  conJìUjì  Jam  yero^per 
yos Eeclejìx fùit  taborantifùppetioi  laturm,  Chriìius  adefi^^monet,  hortatur^^  ob- 
teftatur^ut  confcientijs  confulatù.  Nam JìcutiolimiCtim  extiterunt de dogmattbw  in 
Ecclefìa  d(ìinfoì?es ,  inde  ab  ultimù  ufque  temporibus  Synodos  coegerunt  Jpoflulif 
idemque  pojlea  inftitutum  Principes  optimi  fecutifunt:it a  quoque  hoc  tempore  prapn- 
ttfirttMn  inJan^iJSimóFratrum  conyentu  ftum  efl  remedium;qui  nihilfìbi  quarant, 

B  ^o/i 


3' 


14  ACTASYNODI 

non  mundo,mn  carm,fìdunt  ChnBoJèr'viant,  lam  flmfitìs  <srvo  nofiro,quam  trijle 
(tt  O*  inciyile  belli Jacri  exemplum,  in  (germanico  fchifmeite fmtnedocii}  (quantum 
effendimlum  Evangelio  po/ìtunji  quantum  gloria  Chrifii  detraEium  (tt;nimiujn,prof} 
dolor  !  exùertifumm.  zAgite  tgiiuV:,  per  T>eum  immortalem ,  Patres  Reverendi,  ut 
•  eleUi  'Deifìlij  tnduimim  vifcenhtu  ipjtus  Chrijli;  ventati  miniJìrate}paciconJulitef 
diuina  adi  nitorem  reflituite^  piorum  Dei  Jèrvorum  ab  atrocibus  calttmnijs  famam 
vindicate.  Hoflibus  '-ve fera  concordia  formidinem  tncutite;  lugentibusJanSìisgaU' 
dium  reddites  Eccle^as /chi/mate,  bonos  dolore,  cuncios  metu  liberate.  U^s  mterea 
Jùpplices  manus  ad'Deumpacù, prò  face  Jerufalem  attoUimiu ,  ut  quemadmodum 
resille  mjìras  omnes  confecit,  hoc  opus  etiam  '■vere  divinum  perfìcere }  quinos  fir- 
vavit,  idem  etiam  nuncfanare,  ((sr  rnalis  ingruentibus  opituìari  dignetur.  Ventat 
mtempìum  fuum  TiominiiS}  filiosLevipurget:  ventata  fucejubar  exerat ,  ut  puro 
caHte,  reìigionis  minijterio  grata  deinceps  ipfìmunera  offerantur.  Eundemque  obnixe 
rovamus,  ut  vos,  Venerandi  Tatres,  in  eleUos  [acerdotes  Jìbi  confecret^  corda,  vejìra 
Spiritujùo  impleat}  ora  igne  divino  fanBificet,  quo  pretiofum  a  vili,  falfum  à  '-vero 
Jpiritualt  nt/iTiit^cfi  dtjcernentes ,  ampltjjìmam  confilationù  toti  Ecclejìae  referendam 
(ègetem  in  'Domino  reportetis:  regno  Chrijli  incrementum  Dei  nomini^  gloria  ^  VO" 
bislaudis  i(sr  Jàlutis futurum  argumentum  certijjimm  prabeatis. 

Genève  vii.  Oólobris.  Anno  cid  id  cxvìii.  ftylo  veteri. 

Subfcriptum  crac 

VeBrarum  dìgnìtatum  obfer^vantifsimi  Vaftores 

^  ^rofejfores  EcclefiA  ^  SchoU  Cene- 

'venjls  i  eommque  nomine 3 

Simon  Goulartius,  S.  Eccleilaftcs  Genevenfis.  Petrus  Prevoftius,  Genevenfls 
Ecclcfiaftes.  Benedidus  Turrecdnus,  Ecclelìaftes,  &  S.  Theologiae  Profeflbr.  Da- 
niel Chabreus,  Ecclelìaftes  Genevenfis. 

i.'m^a,(ptj  erat,  Reverendis  &  Clariflìmis  Viris,  fidelibus  Chriftii  fervis ,  Ortho- 
doxarum  Ecclefìarum  Epifcopis,  Paftoribus  &:  Dodoribus ,  ad  Synodum  Dordra- 
cenam  Delegatis,  Dominis,Patribus,ac  Fratribus,in  Chrifto  plurimum  ob(èivandi$. 

Dordracum. 


sess.  IV.  '      Selsione  Quarta 

XV.  Decembris^  Die  Jovù  ante  meridiem. 

VLtrajedini  Rcmonftrantes  ad  obfervata  in  liccris  fidei  ex  fcripto  re/^onde- 
runt:  i.  Datam  iplìs  effe  àDelegantibus  poteflatem,non  tantum  de  quinquc 
ArticuIisHagienfibuSjfbd  de  aìijs  etiam  gravaminibus,tam  dod:rinam,quam  ordi- 
nem  Ecclefia^  ipedantibus  agendi  :  nec  obfcure  potcftatcm  dcfiniendi  ipfls  tribui 
in  literis  fidei ,  \occ,  judictindi-,  in  illis  cxprefla,  quam-non  vereantur  iplì  per  ver- 
bum  definiendi ,  vel  decidendi  interpretati,  i.  Se  quoque  line  Synodi  permiffione 
•non  efie  ad  iìios  recefl'uros.  Si  tamen  forte  fibi  necelfario  reccdendum judicarent, 
id  ipiìim  à  Synodo  poftulaturos ,  judicioque  Synodi ,  hac  in  re  morem  libenter 
geftfuros.  Cui  dcclarationi  cum  aifirmafl'ent  literas  mandati  elle  conformes ,  Sy-« 
nodus  acquicvit. 

Exa- 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  ,,- 

Examinatis  literis  fidei,  cum  ad  ipfàm  rem  jam  cfl'et  progrediendum,  ut  illius 
ex  pra;lcnpto  Ilkift.  acque  Prarporcnrum  DD.  Ordd.  Gencralium  inftirueretur 
tiaclatio,  placuit  Gcnerolìs  acque  Amplillimis  Dclegatis,  uc  Leges  xi.  Novembris 
anni  iiipcrioris,  ab  ijkicm  Illuft.  DD.  Órdinibus  ftatuta.',  quibus  ratio  habendarSy- 
nodi  Nacionalis,  pra:f cripta  crac,  publice  prarlegerencur.  Qua:  ica  le  habent: 

Articuli  de  Indiclione,  Aftionibufque  Sy- 

nodi  Nacionalis,' in  Conventi!  Illuftrium  acPrarporen- 
tum  DD.Ordinum  Generalium  Fosderatamm  Bel- 
gi] Pro  vinciarum  XI.  No  vemb.    Anni 
ciDOCxvii  conceptij  acftamti. 


A^AQe  omnia  placuitidieluf  cjuatHordecìm^aut  trihmante  coìi- 
uentum  fe^timanis-,  ah  Illufi.  ac  TrapotentibmDD.  Ordint- 
hm  Generalibm>in  omnihm  'Tro^incijs^comTnunem  ^recum  acjeju- 
nij  diem  indici:  quo  a  Deo  Opt.  Alax.  "uotis  ardentihm  petafur, 
ut  inftanti  aóitom  benedicati  utque  tPim  ^ua  Ecclefu  tranquillitasy 
tum  %>evo  civibm  mutua  inter  ipjcs  ad  honorem  Dei  denuo  redda- 
tur  ac  reftituatur  concordia. 

II. 

Vt  Nationalis  Sjnodì,  ab  ipjìs  Iliuft.  acTr&potent,  ^D.  Ordì- 
nibmGeneralibus  i  indióìiofat  ac  denunciatio:  Vtque  m  ijfdem 
literis  difsrtis ,  quincjne  ^rticulorum  fiat  mentio  :  atque  hoc  in- 
(itper  addai  Wy  ut  fi  qu&  fimt  Fro^'inciiZ  quéi  alias  prAterea  difficul- 
tates  aut gra'vamina  habeant ,  qux,  fpe£tare  ad  communes  Belgica 
Ecclefiias  'vid.eantur,  aut  fi  qu&peculiares  refient ,  quA  in  Synodis 
Tro'vincialibm  commode  deridi  nequierunt-fUtij^  qui  ad  Nationa^ 
lem  hanc  Sjnodum  delegabuntur,  eafidem  difficultates^  piane  ac  di- 
lucide  fcripto  comprehendant  j  ^  ad  Nationalen^anc  Sjnodum 
deferant. 

ni. 

Vt  quo  tota  aBio  reale  atque  ordine  procedati  omnifque  vitetur 
confufiio,afingulisparticularibus,ut  'vocantySjnodis,fexy  qui  maxi- 
me efife  idonei  'videbuntur,  delegentur.  Inter  quos  ad  minimum  tres 
divini  verbi  adminifiri  erunt  :  reliqui  tres  aut  duofipeófatafidei  ac 
probitatisifiive  Trefibyteri,  fiive  alia  Ecclefiu  membra ,  qux,  Refior- 
matam  profiteantur  religionem, 

B  2  Vt 


16  ACTASYNODI 

IV. 

Vt  ad  Synodum  eandem  per  Ut  eros  CaUìcariA-,  qu&fuh  di  t  ione 
fUuftrium  ac  Trx>potentum  D  D.  Ordinum  Generalmm  p^nt , 
EcclepiZ  'vocentur:  ncque  minm  cju^  in  Flandria,  Brabantia,  ahjP 
queBekijTrovincijs,jìib  cruce^utraque  lingua  Chnftum  nobijcum 
profitentur  :  qud  fife  proxima  ac  finitima  Provinciali  Synodo 
adjungent.  -  . 

y. 

Vtinfuper,  tum  a  S ereni (ìimo  ac  Tot  enti fsimo  magna  Britan- 
ni a  Rege,  tum  a  Reformat  is  qua  in  G alita  fiunt  E  cele  fi jS,  a  S ereni f- 
fiimo  item  Elettore  Palatino,  Hafisiaque  Landgravio  Adaurit io,  ut 
^  abEcclefijs  quapuram  atque  Refiormatam  in  Helvetia  profiten- 
tur Religionem^quemadmodum  ^ a  Genevenfih(quo  maior  in  reli- 
gione confenfus  fi'abiliatur  ac  concordia)  pofiuletur,  ut fimgult  tres, 
quatuorve  pios,  pacificos  atque  eruditos  delegent  Theologos  :  qui 
prafentiaprudentiaq^  fua  Synodalibm  afisifìant  aBionibm:  ac  f lib- 
ar fas  quantum  in  ipfis  eritydtfficultates feugravamina^  tóUere^aut 
Copire  conentur, 

VI. 

Vt  praterillos,  ProfieJforesTheologia  ex  aAcademijs  atque lUu- 
Jtribm  harum  Provinciarum  Scholùi  ad  eandem  quoque  Synodum 
vocentur. 

Vii. 

^um  vero  3  ut  exfinitimùRefiormatìs  Orientala  Frifia  EccleJ^Si 
quemadmodum  ^  exBremenfi,aliquot  eruditi  in  eandem  rem  ad- 

vocentur  Theolon. 

%^ 

VIU 

Erit praterea  liberum  omnibus  ac  fmgulis  (prater  ipjhs  Dele- 
gatosi quorum  jam  meminimm)  verbi  divini  Ji^inifiris,  in  eadem 
Synodo  Ce  fifierCi  impetrataque  a  Trafiide  aut conventu  venia,  fi 
quas  habent  difficultates  feu  gravamina,  proponere  :  hac  lege ,  ut 
fife  Sjnodifiulijciant  iudicio.  ^ui  tamen  confufioni  vitanda ,  ijs 
qua  in  Synodo  eadem  decernentur  non  intererunt  :  nifiifiecus  con^ 
ventui  videatur. 

Jn 


NATIONALIS    DORSPvECHTAN.^.  17 

IX. 

Jn  conventi  ,  primo  omnium  de  notipimis  quìnoiue  Contro- 
fverjls  Articulis,  decjue  ortis  ex  ijpìem  diffìcultatihm  agetur:  ut  de- 
jpiciatur  ferio,  quo  paciofalva  Ecclefu  tranq militate  ^  (inprimis 
autan  docirimz  puritate)  commodifsime  £f  minimo  negotio  tolU 
ex  Ecclefìjs  pojfent.  PoH  quas  relicju^  poHea  proponentur^  tam- 
communes,  quampinguU^quA  ad  Ecclefiasfpeóiant  difficultatesfeu 


ffravamina. 


X. 


In  qmhiis  omnihm  acfinguUsy  cum  nihilprdter  doBrin&  fpecte-^ 
tur  'veritatem,  curtx,  erit  Delegatisi,  ut  debita  atque  accurata  mve- 
jtigatione  folum  Dei  verbum^  non  autem  ulla  humana  (cripta^  prò 
certa  atque  indubitata  fidei  regula  adhibeatur:  quodut  fat,  utqus 
liquido  app arcata  nihil  illts  pr^tcr folam  Dei  glortam  atque  Ecele- 
fi&tranquiUitatem  propofitum  ford  juramento in  hac Synodo  five 
conventufefe  obBringent. 

XI. 
•       • 

<*Atque  ita,  quicquid  pofteà  pluHbus  comprobahitur  JujfìragijSi 
prò  conclufione  Sy nodali Ji've  Canone  habebitur.  Ita  tamen  ut  nec 
ij  qui  fecHS  opinati  fuermt ,  eo  nomine  fulpitionem  incurrant ,  re- 
prehendant4ir,  aut  ulla  ratione  propterea  gra'ventur^ 

XIL 

§luod fi uUa  incidant  controverfia,  de  quibm  aut  non  fatù  //'- 
£jueat  conventui,  aut  aliqua fiuboriatur  dubitatio,penes  Sjnodum 
erit permittere,  ut  deliberandi  caufia  recedatur:^  quidem,  dequa- 
cunque  re  "vifium  illi  erit^,  coque  tempore  ac  rat  io  ne,  qua  confiiltum 
ipfa  judicabits  Qm  faBo ,  fine  indiBione  no'v'a ,  fimguli  con'ven- 
tui  fefifi'ent. 

XIII. 

l^empus  con'uocationis  Sjnodi,  placuit  in  primum  ^N^vembris, 
^nni  co  iD  cxwii.  ftylo  novo  indici. 

XIV. 

Danda  quoque  erit  opera ,  ut  quamprimum  ab  lUufi:.  ^  1^r^~ 
potentibm  Ordmibus  moneantur  Trovincis,  idemque  GaUicis, 
quA  ibidem  fi^nty  Ecclefijs  fiignificetur.    ^lup  fimguli  preparando, 

B  3  reiy 


i8  ACTA      SYNODI 

reiy  Synodos  Trouìnciales  indie ant,  con^vocenty  celebrent,  antepri- 

mum  U^o'vemhris  adCummum. 

XV. 

^jiod  ad  locum  dejlgnatum  Synodo,  urhs  Dordrechtum  eUo. 

•  XVI. 

ViCum  quoque  eft  ex'ufu  fore ^  ut  a  Jìngulis  Frovincijs ^  duo 
probi  atque  adeam  rem  idonei  nominentur ,  qui  ^  reformatam 
profitentur  relmonem  atque  Ecclejìm  funt  membra ,  quo  autori- 
tate  piena  abjlluft.ac  Tr&pot.  Ordinibm  infiruBi,  Sjnodo  interfint 
eidemque  adfint  continuo,  omnefque  ejm  aBiones  dirigant  acmo- 
derentur  \  quo  hac  rat  ione  omms  toUatur  atque  ^réLveniatur  per- 
turbatio  ac  confufio. 

XVII. 

VtpoFt  Sjnodi  !N^tionalis  conclufionem^adlllufires  ac  Prapot, 
JDD.  Ordines  Generales  defingulis  aBionibus  referatur.  Vt  de  tjs, 
deque  ipfis  A  Bis  Sjnodalibm  ,  ubi  fuerint  ex  bibita  eorumque 
approbatione,  ab  yjdem  IliuBribm  acPr^potent.  DD.  Ord.  Gene- 
ralibm,  debite  ac  Ugitime fiatuatur. 

Quoniam  vero  nono  articulo  mandabatur,  ut  de  notis  quinque  Articulis  &  dif- 
ficultatibus  inde  exortis ,  primo  loco  ageretur ,  ut  hoc  rite  fieri  ac  debite  pofiet, 
ftatutum  quoque  ex  coniilio  &  fententia  Delegatorum  fuit ,  ut  primari]  quidam 
Remonftrantes ,  qui  in  caulfa  hac  maxime  exercitati  habebantur,  quamprimum 
vocarentur,  atque  in  rem  pr^fèntem  citarentur.  Vt  intra  dies,poft  accepfas  literas 
(citatorias  quas  vocant,)  quatuordecim,  coram  Synodo  fé  fifterent,  atque  in  eadem 
fententiam  fliam  proponerent,  exphcarent,&:defenderent,  quantum  polTent  atque 
neceflarium  judicarent:  lìmulque  omnes,quas  haberentconiìderationes  fiiper  do- 
ttrina, in  Confeflìone  &  Catechelì  harum  Eccleiìarum  comprehenià,  exhiberent. 

Q^inam  autem,  &  quot  numero,  citandi  efl'ent,  DD.  Delegatorum  judicio  per- 
miflbm  fuit.  Quibus  viiùm  fuit  citati. 

Ex  Geldria  ^  ditione  (^rayìenji, 

Henricum  Leonem,  Ecclefìx  Bommelienfìs  Paftorem.  Bernerum  "Wezekium, 
Echteltanje  Ecclefi^  Paftorem.  Henricum  Hollingerum,  Gravienfis  EccleflaE  Mi- 

niflrum. 

Ex  HoIIandia  zAuflrdìy 

M.  SimonemEpifcopium,  S.  Theologias  in  Academia  Leydenfi  Profefiorem. 
lohanncm  Arnoldi  Corvinum,  Ecclefìx  Leydcniìs  Paftorem.  Bernardum  Dwin- 
glonium,  Eccleiìx  Leydenfìs  Paftorem.  Eduardum  Poppium,  Goudanae  Eccleiiac 
Paftorem.     Theophilum  RijckAx^aertium,  Brielanaj  Paftorem. 

Ux  HoUandia  Boreali, 

Philippnm  Pynackerum,Ecclefi£eAlcmarianae  Paftorem.  Dominicum  Sapmam, 
Hornana:  Ecclcfìie  Paftorem. 

Ex 


NATIONALIS    DORDRECHTANìE.  19 

Ex     Tran/ìjltlania, 

Thomam  Goswinium,  Campenfls  Ecclefì^e  Paftorem.  Afluerum  Matthiiìum, 
Campenlis  Ecclefìie  Miruftrum. 

Ex     €cclejt]s  Gallo-'^elgicis, 

CarolumNiellium,  Ecclefiae  UltrajeótinaEPaftorem. 

Moniti  autem  omnes  Deputati  fuerunt,ut  interea  dumRemonftrantiumcitan- 
dorum  adventus  expeótaretur,  fcriptorum  utriufque  partis  diligenti  legione  ad 
examen  hujus  caufie  preparare  fé  vellenr.  Rogati  autem  inprimis  fùnt  Clariilimi 
Profeflbres  Belgici,  ut  liane  curam  libi  fedulo  commendatam  haberenr. 

Sefsione  Quinta.  sess.  v. 

XVI.  J^vembris,  die  Veneris  ante  meridiem. 

PRxIedaz  atque  à  Synodo  approbataz  funt  citatoria  ,  quas  vocant,  literse,  ad 
Remonftrantes  mittendse.  Quarum  exemplum  hic  fubjicitur: 
"Keyerende  <^  Do^iffìme  Vir  5N^  Synodus  D^tionalù  reformatarum  Eccle- 
fìa.mm'^elqjca.mm^  in  nomine  Domini^  autoritate^  i^  mandato  Jllufirium  i^ 
Vrxbotentum  D  D.  Ordd.  Ceneralittm  Federati '^elgij^  in  ciyitateDordrechtanx 
legitime  congregata ,  adcontroyerfias  in  diSiis  Ecdefìjs  exortas^  examinanda^s  ac 
tollendaSiinteUigens  hanc  e  (Se  diUorum  JUuUrmm^  T>  D.  '-voluntatem^  'z.'t  primo 
loco  examinentur  ac  dijudtcentur  quinque  articoli  Remonjìrafitium-^quandoqmdem 
ex  illishx  controyerfite  fotifjìmum  Jùnt  exortA}  £quumO*  neceffarium  judicavif, 
ex  Kemonjìrantmm  numero,  fTdetereoSj  qui  huic  Synodo  interfunt ,  ex  Celdria, 
Henricum  Leonem ,  Berneritm  VFezekium  :  ex  ditione  Grayienjty  Pfenricum 
HoUmgerum  :  ex  HoUandia  QAufirali,M.Simonem  Epi/copium,Iohanncm  Arnaldi, 
Bernardum  D^vinglonium^Eduardtim  Poppium,  ^  Theophilum  Rijckyyaertittm: 
ex  HoUandia  'Soreali,  Thilippum  Tynackerum,  0*  Dominicum  Sapmam  :  ex  Pro-  » 

yincia  Tra?iffilana,  Thomam  Gojyyinium,  &  Ajfuerum  éMatthiftum:  e^*  ex  Ec- 
clejijs  Gallù-Belgicùy  Carolum  CN^el/ium ,  --vt  maxime  in  hac  cauja  exercitatos,  ad 
hanc  Synodum  'locare  6^  citare:  '-utm  eadem  diBos  Articulos  libere proponant,  ex* 
flicent,  f^  defendant,  quantum  pojfunt  ay^  necejjàrium  judicabunt.  Acfìmul  etiam 
huic  Synodo  [cripto  exhiheant  omnes ,  fi  quas  h  ab  ent,  confiderationes,  fuper  do^rina 
inConfejJìone  iS  CatechefiharumEcclefiarum  comprehenjà ,  earundemque  confide- 
rationum  rationes.  Vt  diSìa  Synodus^  omnibus  auditis  atque  expenfis^  maturms  de 
(ìngulù  in  timore  Domini  judicare  queat.  ^apropter  diììa  Synodm  ,  accedente 
Genero  forum  ac  Nobilifi.  T>  T).  Delegatorum  autontate  ^  confinfìi ,  Te  N.  per 
prxfintes  <-uocat  ac  citai ,  •-vt  adfinem  pradiSìum^in  Synodo  teprxjèntemffiasy  una 
cum  reliquù  adeundemfinem  citatù  f^<-vocatù,  intra  qpiatmrdecim  dies  pofl  acce- 
ftionem  harum  prxfintium  iterar um,  fine  uUa  tergiyerfatione  aut  exceptione  :  ne 
negligenti^  aut  contumacia  culpa  in  teinyeniatur,aut  caufie  yejira  defuijjeytdearùr. 

Darà;  Dordrechti  in  Synodo  Nationali    xvi.    Novemb. 

ftylo  novo.       Subfcnpfir-ant  nomt?ie  di^as  Synodi,  Prafis^ 

<iAffefiore$,  t^  Scriba. 

B  4  rDV.Delegatts 


io  ACTASYNODI 

D  D.   Delegatis  hafce  quoque  adeofdcm  dare  placuìn: 

Reverende atque  eruditipme  Vir.  ^andoqtùdeyn,  quod  neminem  Utere potefl^ 
^lluHres  atque  Prapotentes  harum  ^nitarum  "^elgij  Trovlnciarum  (^enerales 
Ordines,  inmmum  hujiumenJìSyD^tìonalemindixerunt  Synodum^  adquam  cele- 
ùerrmosquojqueè  Magna  ^ntannia^  Gallia^  Talatinatu,  IBrandenhurgo^  Hapa, 
Hehetia,  Geneva,  Hrema^  Embda^alijfque qutc  religionem  l^formatam  profìte?i' 
turEccleJijs^jampridem  advocaruntTheologos}  quo  trifiijjtma  h^,  ac  cum  publice 
tumpriyatim  noxÌ£  In  negotio  Keligtonù  exammentHrcontro'verJi£;atque  hac  rat  ione 
faa  T{eip.  Jàlus^  'Ecclejtx,  reddatur tranqmllitaSy  exulcerati  utrimque  atque  exacerba- 
tileniantur animiyOmniaquem  ^ojlerumadunius  Dei  tmmortalù gloriami  t^ com^ 
munùPatritediriganturincolumitatem;cumqueineoconyentMr,  ad  xiii.  menfìs 
hujiis,  vite  atque  ordine,  prtejèntibiis  J^UuHr.  ac  Prapotent.  'DD.  Ordmum  Gene- 
ralium  'Deleqatis^  celebrato primum  ac  bonìs  auj^icijs  inchoato,  reliqui  etiam  exteri, 
nulla  autmolefliarum  autitinerum  difjtcultatis  rat  ione  habita,fefejliteri7ìt  Theotogi: 
foli  autem  ZJltrajeciinorum  buie  anioni  interfuerint{'vt  nuncloquuntur)RemonJtran- 
tes}  V^osJUujlr.  iiyPr^potent.  D  T>.  Ordinum  (^eneralmm  Delegati,  yt  omnia 
ordine,  decenter,  ac  quemadmodumin  domo  D omini oportet,  tranjigantur  ,  eofdem 
ettari  jujjìmus  {quemadmodumhocipJòK.  T .citamus acvocamm)  ac  fignificare,  non 
tafitum  omnibus,  <-uerum  etiam  jingulis  ex pracipuù  atque  eriiditij]imù,quosJìareex 
eaparte  no'vimui,(^  adquinque,quos  yocant,  Articulos  ^de  quibm  proxime  agendum 
erit,  aliquid movere pojfuntjyt  intra  diem  decimuip  ab  hac  infìnuatione  ^  quar- 
tum,  m  conyentuhoclegitime  ac  cum  piena  ab  Jìliifiribué  (^  Trapotentibu-s  D  D. 
Ordinibus potejìate  indico,  fèJèJiHant}  uti  in  timore  Domini,  fententiam  fuam  de 
diUis  Articulù  libere proponant,  explicent ,  a^  quantum  ejfe  necejfarium  exifiima" 
bunt,  defendant  :  <^  Jìqute  ulterius  habent fuper  deBrina,qu£  in  Catechejìt^  Con" 
fellone  harum  Ecclefiarum  conprehenditur,  dequibus  dubitent  ,ea  earumque  ratio- 
nes  /cripto  comprehendant,  yt  maturius  atque  accuratiui  ex  ammari  queant  :  ne  quid 
pt  quod aUionemhanc  fanUipmam moretur ,  animos  in poUerum  diflrahat  ,  aut 
^ip.  tranquillitatem  turbet.  ^odvt  reliquia,  ita  ^ peculiariter.  T^  T.  Jìgnifì- 
careplacuit:  ne  quù  ignorantiam  inpofierumpr^texat,  aut  a  nobis  quidquam,  quod 
a,dpacem<is*  (zdifìcationemanimorum  (^eUet,prt&termijjum  queratur.  ^ui  autem 
huic  citationi  noflr<z,  intra  dies  decem  (is*  quatuor,poHquam  has  accepent ^morem  non 
geferit,  dejèrtionù  atque  contumacia  rem  habeatur.  Inpoflerum  autem,  dij^utan" 
di,  dubitandi,  aut  altquid  apud  uUos  cum  ijulnere  ay  rumaBccleJìte  in  dtibium  to- 
candì,  controyerjìas  moyendi,  aut  pojìremo  quidquam,  quod fàcrojàncìo  Dei  '-uerbo 
nitituf,per  libidmem  impugnandi,poBquam  aliquidlegitimeconBitutumfuerit,  ipjè 
fibianpimprcecidat.     Vale,  Reverende  atque  eruditi(Sime  Vir. 

Datum  Dordrechti,  cId  lo  cxrx.  Novemb.  xvi.  Siibfcript.  eratjlluit. 
&Pra^pot.  DD.  Ordd.GeneraliumDeputati,eoiumquc nomine, 

Daniel  Hcynfm. 

Literishifce  adflngulosmiflls,  ne  intereadum  Citati  expedabantur,meciium  hoc 
tempus  fine  fru£lu  tranfìgeretur  ,  moniti  flint  rogatique  fìngularum  Synodorum 
Deputati, ut,  qu^  attulerant  gravaminaEcclefìarum,  qua^nec do6trinam,ncc com- 
munem  regiminis  Ecclefìaflici  proprie  fpcdtarent  Ordinem,  Pra:fìdi  traderent,  ut 
ab  ipfb,  una  cum  AfTefl'oribus  &  Scribis  nonnulla  ex  ijs  feligerentur ,  de  quibus  in- 
tcrea  commode  agi  pofTet. 

Exifti- 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  it 

''  ExifVimatum  quoque  fuit  ex  ufu,  honore  acque  aedifìcatione  Synodifore,  fi  in 
hoc  conventu  fubinde  cxliortationes  qucd'am  publica?  ladnc  inflitucrcntur.  Q ua- 
propter  rogati  lime  extcri  Thcologi ,  ut  hiiic  excrcitiofàcro  per  iìngularumNatio- 
num  fùbicllia  continuando,  preparare  fcic  dignarentur  :  de  provincialibus  autem 
Tlieologis  pollica  delibcrandum. 

Quoniam  vero  ex  Franckcrana  Frifìorum  Acadcmia  ,  ncmo  ex  ProfefToribus 
S.Theologia^adhanc  Synodumvcncrat;  rogati  {ùnt  Delegati,  ut  litcris  fìiis  lUiiftrcs 
Frifia:  Ordmes  monete  dignarentur,  iitClariflìmus  vir  SibrandusLubbertus,quam 
primum  ad  liane  quoque  Synodum  ablcgarecur.  Qjji  hanc  rem  fibi  cur^e  fore 
relponderunr. 

Sefsione    Sexta.  sess.vi. 

XIX.  Novembri^,  Die  LuriA  ante  rneridìem, 

POftfoIennes  à  Prxfide  conceptas  prcccs,  de  nova  &:  accuratiore  tranflatione 
Bibliorum  ex  linguis  Originalibus  in  Bclgicam  inlliruenda  ca:pit  agi.  Quia  au- 
tem Nobilillìmus  Philippus  Marnixius,  S.  AIdegond;r  Dominus,  Clariilunique  ac 
Reverendi  viri,  Arnoldus  Cornelij,  &  Wernerus  Helmichius,  qui  diverfìs  tempo- 
ribus, ab  Eccleiìjs  Belgi cis  adnovam  ex  ipfis  fontibus  verììoncmadornandam  de- 
putati fuerant,  coque  opere  vix-dum  inchoato,  jamdudum  è  vivis  exceflerant,tria 
iia:c  proposta  fueruntr: 

Primum,  an  neceilarium  atque  è  re  Ecclefia:  futurum  eflet,  ut  nova  Bibliorum 
verflo  in  linguam  Bclgicam  inflitueretur. 

Secundimi,  qua  ratione  ad  Ecclefiarum  noftrarum  ufum  atque  acdificationem, 
illacommiodiffime  adornari  pofl'ec. 

Tertium,  quot  &:  quibus,  labor  liic  publico  Ecclefiarum  Belgiearum  nomine 
committcndus  ell'et. 

Thcologi  cxteri  fenrentiam  fuam  dicere  rogati,  relponderunr.  De  neceflìtate 
hujus  verfìonis  Ecclelìas  Belgicas  optime  pofl'c  judicare;  iì^quidcm  illis  caufie  ejuf- 
dem  mclius,  quam  exteris  perlpedx  eflentr. 

De  conmiodiiìima autem  operis  inftitucndi  ratione,  deque  corum,  quibus  hoc 
committi  poil'et  ,  necellìirijs  dotibus  ac  numero ,  prudcntilììma  llia  explicarunt 
confili^,.  Ulterior  de  hac  re  ,  clapfà  jam  hora  in  dicm  lèquentem  eft  dilata  de- 
liberatio. 

Sefsione  Septima.  sess.vii. 

XX.  ^JXpvembris,  Die  M.artis  ante  meridiem. 

THeologi  magna:  Britannia;  fcripto  explicarunt,  quo  confilio  ,  quaque  ratione 
ncgotium  accuratiUim^e  verfìonis  Anglican^e  à  Screnifllmo  Rege  lacobo  iu' 
ftitutum  fuerir,  qux  ratio  in  diftribucndo  opere  fuerit  obfervara:  tumquxleges 
interpretibus  fuerint  prarfcriptse:  ut  inde  ea,  quarnobis  vlùi  fore  judicarentur ,  de- 
fumipoirent.     Exemplumejuslcriptihicllibjicitur: 

éModuJ  quem  TheologiaAngliin'-uerfìone  "bibliorum funtfecutì. 

Theologt  magna  BritannÌ£ ,  quibus  non  eji  yijùm  tanta  qutzflioni  fubìtam  f3 
inopnatam  rej^onjtonem  adhibere^  ojjìcìj  fm  efe  judicamnt,  fr^matura  delibera- 
tione  habita^  qmndoquidem  fafia  ej?et  honorifca  accurati jjlmie  tranjlattonù  An- 
glicana mentiOy  à  Seremjjtmo  "^ge  Jacobo  magna,  cum  cura,  magnijquefumptibus 

vufer 


sa  ACTASYNODI 

nuper  eSt£,  mtum  facere  buie  celeberfim<e  Synodo,  quo  conjtlìo^quaqueratione pi- 

crum  hocnegotium  a  Serenijsima  ejus  Majefiateprafìitumfiierit. 

TrtmOy  in  opere  dìBrihuendo  hanc  rationem  olypryari  <-uolitit  :  totum  corpm 
"Bihliorurn  inpx partes  fmt  diFiributum  :  cHthbet parti  transferend£  dejìmati  fknt 
Jèptem  VeloSio  <-c'iriprmarlj,  Linguarum  peritiffimi. 

Du£  partes afsìiinatae fuerunt  Theologis  qmbufiam  Londinenjtbus:  qHatuory.ero 
partes  reliquie  divifi  fuerunt  aqualiter  inter  utrmfque  oAcademU  Theo  logos. 

n?oJìperaBt4m àfìngulis penfum,  ex  hi/ce  omnibus  duodecirnfelecit  '-uiriin  unum 
locum  convocati,  mtegrum  opus  recognoverunt,  ac  recenjùcrunt. 

PofìremOy  T{eyerendiJJìmus  Spi/copus  Vyinto?iienJìs ,  'Bilfinus,  una  cum  Do- 
Bore  Smitho,  nunc  Ep^i/copo  Gloceflrienjì,  '-viro  eximio,(^  abinitio  in  toto  hoc  ope- 
re ^erfàtijpme,  omnibus  mature  penjìtatù  <ù^  examtnatù,  extremam  manum  buie 

'Z'erfoni  imp  ojùerunt. 

I 

Leges  Interpretibus  pra^fcripcas  fuerunt  hujufmodi: 

"Primo ^  cautum  efi^  rut/ìmpliciter  nova  ver/io  non  adornaretur^fed  <-vetus,<(^  ab 
'Ecclejta  diu  recepta  ab  omnibus  «<ew  0*  <-oitijs  purgaretur  ;  idque  hunc  in  fìnem^ 
ne  receder  et  ur  ab  antiqua  tranjlatione ,  nifi  originala  textus  <-veritaSj  vel  emphafs 
poHularet. 

Secundoy  ut  nuUae  annotationes  margini  apponerentur: /ed,  tantum  loca  parallela 
notarentur. 

TertiOfHJt  ubi  <uox  Hebraa  yelGraecageminumidoneumJènJùmadmittit^alter 
inipJocontextUi  alter  in  margine  exprimeretur.  ^uod  itidem  faBum ,  ubi  njaria 
leBio  inexemplaribus  probatù  reperta  efi. 

^arto  ,  Hebraijmi  O^  Gracijmi  difficiliores  in  margine  repoptifunt. 

Quinto ,  in  tranjlattone  Tobtt  é^  fudithce ,  quandoquidem  magna  dfcre^ 
tamia  inter  Graccum  contextum  ^  yeterem  yulgatam  Latin am  editio.em  re- 
periatur,  Gracum  potius  contextum  fècutijùnt, 

Sexto ,  yt  qua  adfènjùm  Jupplendum  ubiyts  neceffario  fuerunt  contextui  inter- 
ferenda^alio^jcHicetminufculo^  charaBere,  dijìihguerentur. 

SeptimOy  njt  nova  argumenta  Jìngulù  librù,  0*  noynperiochtz  jìngulù  capi- 
tihus  prxfigerentur. 

Dcniquc,  abfolutifsima  Genealogia  &  defcriptio  Terr^  (ànd^,  Iiuic 
operi  conjungcretur. 

Clarifsimi  D  D.  ProfefTores  Academiarum  &  Illuftrrum  Schola- 
rum«BeIgicaruin,  {èntentiam  quoque  {ìiam  de  necefiitate, 
ufu,  &  racione  opcris  hujus  inftituendi  ,  prolixe  cxpo- 
fuerunt. 

Sefsione 


NATiONALIS    DORDRECHTAN^,  ij 

Sefsione   Oótava  s^^  yj^^ 

Sodem  Die  poft  meridiem^ 

PAfiores  &  Seniores  Ecclefìarum  Belgicairum,  fuam  quoque  de  propofitis  qu*- 
ftionibusfententiam  dixerunc;  fuitque,  confcnticntibus  omnium  fùffragijs  ,  ju- 
dicatum,  verfìoncm  fàcrorumBibliorum  accuratiorem ex  ipfìs  fontibus  ih  Jinguam 
BeIgicam,non  tantum  ÌEccleiìjs  noflrisBcIgicisutilem  fore,  red&  ijfcicm  piane  ne- 
cellariam:  ac  proinde,  uti  in  fiipcrioribus  Synodis  Nationalibus  antchac  judica- 
tumac  fadum  fuitj  dandam  effe  operam,  ut  laoc  opus  veriìonis  hova:,  primo  quo  - 
que  tempore,  &  ratione  quam  commodiffima  ac  compendioiìflìma,  inflitucretur. 
Confùltiusctiam  fuftragijs  Synodijudicatumfuit,novam  vcrfìonem  de  integro  in- 
flituerc,  quam  vcterem  Bclgicam  recenfèreaut  interpolare:  ita  tamcn,  ut  ad  evi- 
tandam  offenfionem  ex  nimiamutationc,exveteri  verfìone  omnia  illa  retineantur, 
qua:cunq;{àlva  veritate  &:fcrmonis  Belgici  puntate  acproprietate,  fervari  poflìntwn 
librisprx(èrtimhifl:oricisVeterisTefl:amcnti,omnibulque  Novi, in  quorum  vcrlìone 
panciera  repcriunrur  aniriiadvcriìonc  digna.. Viiùm  priterea  fuit,  noVamhanc  vcr- 
fìonem ex  ipiis  fontibus  feu  originalibus  Sacra;  Scriptur£Elinguis,Hebrxa&Grrca, 
inftituendam  efl'e  ;  adhibitis  .tamen  in  fiiblìdium  &  collatis  oprimis  verfionibus, 
commentarijs,  &:  fcholijs;  doélorum  denique  virorum  in  difficilioribus  locis ,  ju- 
dicio.  Placuit  poftremo  ,  has  {cqucntcs  leges  inrerpretibus  delìgnandis  t^t  prse-. 
fcribendas: 

I.  FV  originali  textui jernper  religione  inhizredrìt  ydto^ue  ippts  origi- 
nalium  li?7guar^mphrdjès,  quantum  orationis  perf^icuita^,  ^ fer- 
monis  "Belgici proprietas  permittuht,follicite  retineant:  Si  'vero  du~ 
rioralicubi  óccurrat Hebraijmm  aut  HelIeni(muSy  quam  ut  in  tex- 
tupofsitfirijari,  eumpafsim  in  n^argine  diligenter  annotent. 
IL  J^t  dd  fupplendumhiantjs  textuspnjiim ,quampaucifsima 
adj-ingant  verha^  eacjuein  textu  alio  chdraciere  exprimant,  &'  un- 
cinulis  includantyUt  anjerbis  contc^tus  dignofii  popint. 

III.  Vtfmgulis lihris  ^ capitihm ptccinóia  ^  accùrdta  argu- 

m  enta  pr&fgant  :  passim  que  in  ma  rgine  locos  S.  Scripturdparallelos  ^ 

annotent, 

I V.  Vt  ddjungant  bre'VÌd  quidam  fcbolia,  quibm  'verfionis  rdtio 
in  ohfcurionbm  locis  redddtur:  objerruationes  dutem  doótrindrum 
addere^nec  necejfariumt  nec  confultumfuit  j  udicatum. 

Sefsione  Nona  sess.ix. 

XXI.  J^uembrisjDie  Mercurij  ante  meridiem. 

QUandoquidcm  libros  Apòcryphos  fcripta  mere  humana  efle  conftat,  nonnullos 
quoq;  fiippolìtitios,  ludaicis  fàbulis  &  commentis  afiperfòs,qualesiiintHill:o- 
rix  Judith3z,Suf'annx,Tobithi,  Belis,  Draconisq;,atq;imprimis  tcrtius  ocquartus 
Efdra:: nonnullos  etiam  continerc  qu^edam dogmatica &:liiftorica,hbrisCanonicij 

repugnan- 


i4  ACTASYNODI 

repugnantia  V  cumque  ncc  in  ludaica,  necin  antiquiifima  Ecclefia  Chriftiana 
fàero  Vcteris  Tefbamenti  codici  fiaerint  adjun(9:i  ,  delibcrarum  fuit  :  an  &  illi 
accuratiori  vcriìone  digni  fìnr.  Tum  vero,  utrum  conveniat,  ut  cum  fàcris  &:  Ga- 
nonicislibriSjinunovoIuminc  porro  conjungantur:  cum  pracfcrnm  illa  conjundio 
idem  progreflli  tcmporis  periculùm  creare  pofllt,  quod  in  Pontifìcia  Ecclefia  acci- 
difl'c  videmus,  ut  fcripta  hxc  mere  humana  tandem  prò  Canonicis  divinifquc,  ab 
imperirioribus  habcrcntur.  Re  diu  deliberata  rationibufquc  varijs  ac  graviilimis 
utnnque  allatis  atque  explicatis ,  fpatium  maturius  rationes  allatas  expendendir 
poftulanim  fuir.  ,     . 


sess.x.  Sefsione  Decima. 

XXII.  ISfo'vembrisy  die  fovis  ante  meridiem. 


CLariflìmi  viri  Gomarus  &:Deodatus,  nonnullique  alij  Paftores ,  de  librorum 
Apocryphorumverfione  &  cum  Canonicis  conjun£tione,  quid  fentirent,fcri- 
pto  explicarunt.  rogatifque  c^tcrorum  fcntentijs,  potioribus  flifFragijs  ftatutum 
fuir: 

Libros  Apocryphos,  de  novo  vertendoscx  Gracco  in  fermonem  Belgicum:  opus 
tamen  non  videri ,  ut  iilK^erfìone  illorum  ca  accuratio  adhibcatur ,  quar  in  libro- 
rum  Canonicorum  verfione  requiritur. 

Ac  quandoquidem,àmultis  retro  f^culis,li.brihi  cumfacrisfcriptis  unoeodemquc 
volumine  conjun<5bi  fuerint,atq; ha:c  conjund:»o  in  Reformaris  quoque  omnium  Na- 
tionum  Ecclefìjs  ctiamnumfcrvetur,  cumq;  diflindtio  fèufeparatio  horum  librorum  à 
volumine  Bibliorum,nec  exemplo  nec  futFragijs  aliarumEccIefìatum  Reformatarum 
lit  comprobata/ed occafìonem  &fcandalorum&  calunmiaru, facile  datura fit,quan- 
quam  optarent  quidem  omneslibros  hofce  Apocryphos,fàcris  Scripturis  nunquam 
adjurhStosfuifl'e;  placuit  tamen  eos  hoc  tempore  fine  aliarum  Ecclefìarum  Refor- 
matarum confenfii  atque  appro barione  à  porpore  voluminis  Biblici,  non  effe  fègre- 
gandos  ;  fèd  eidem  conjungendos ,  adhibitis  tamen  hifce  cautionibus: 

Ut  à  Libns  Canonicis  jufto  aliquo  interflitio  &:  peculiari  ritulo  difcernan- 
tur ,  in  quo  difèrce  moneacur ,  hos  libros  fcripta  effe  humana  :  ideoque  Apo- 
cryphos. 

llt  ijs  exada  prxfìgatur  pra^fatio ,  in  qua  ledores ,  tum  de  autoritate  horum 
librorum,  tum  de  erroribus  qua^  ilhs  continentur,  accurrate  erudiantur. 

Ut  alijs  minoribus  typis  excudantur  :  ut  in  margine  annotcntur loca  omnia,  & 
refutentur ,  qux  cum  veritate  Librorum  Canonicorum  pugnanr  :  atque  impri- 
mis  illa ,  qua:  à  Pontiiìcijs  contra  vcritatem  Canonicam  ex  illis  libris  produ- 
cuntur. 

Ut  prasterea  peculiari  paginarum  numero  eos  Typographi  diflinguont ,  ita  ut 
feorfìm  quoque  pofTìnt  compìngi. 

Ac  quamvis  hadenus  libri  illi  in  facri  codicis  volumine^  loco  inter  libros  Ve 
teris  ac  Novi  Tcflamenti  Canonicos  medio  inferri  fuerint  ,  quia  hifloria:  ratio 
hunc  locum  illis  "affignare  videtur,  tamen  ut  populus  tanto  melius  eos  à  fcriptis 
Canonicis  difcernere ,  arque  intcrnofcere  difcar  ,  placuit  Eelgicis  (exteri  enim  fé 
hic  cxcufhri  petierunt)  ut  in  nova  hujus  verfionis  cditione  ,  ad  calccm  omnium 
Librorum  Canonicorum,  etiamNovi  T.efl:amenti,rejiciantur. 

Pcrfìciendo  huic  nov^  verfìonis  operi ,  fex  Theologorum  Belgicorum  opc- 
ram  ,  infìgni  &:  rerum  Theologicarum  &  linguarum  peritia  tum  pietate  prxdi- 
torum,  adhibcri  placuit;  quorum  terni  verfìoncm  Veteris,  terni  autem  Novi 
Teflamenti,  &  Apocryphorum  ,  adornenr.  Ut  autem  huic  operi  fc  toros  dare 
queant  ,,donec  ad  fìncm  fuerit  perdudum  ;  vifum  fuit,  ut  ijdem  incerpreces  in- 
terim ab  omnibus  alijs  fundionibus  atque  occupationibus  vacent,  utque  in  cele- 

briort  m 


N  A  1 1  O  N  A  L  I  S    D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ìE.  ^'5 

briorem  aliquam  Belgicx  Acadcmiam  omncs  fcfe  cpnferant  :  quo  ibidem  j  quan- 
do opus  fucrit ,  conlilio  acque  opera  Profcfl'orum  S  S.  Theologix,  &  linguarunij, 
acque  eciam  Bibliocheca:  publicx  beneficio  uci  poflìnc. 

'  Quem  in  finem  nomine  Ecclefiarum  Bclgicarum, ,  Illuftres  ac  Prjepocentes 
Ordines  Generales  ,  togalidi  erunc  ,  uc  audoricace  flia  opus  hoc  fàndtum  prò- 
movere  ,  iiimpcufque  ncceflarios  flipp'edicare  non  gravencur. 

Placuic  eciam ,  cligendos  cfle  in  hdc  Synodo  ex  fihguli's  Belgica;  ProvincijS 
recognicores  binos  ;  unum  Veccr,is  ,  alccrum  Novi  Tcflamenci  verfionis  :  ad 
quos  incerpreces  ,  poft  aliquem  librum  jam  abfolutum  ,  cocidem  ejufdem  exem- 
iilaria  cranfìniccant  ;  vt  Veriìo  ab  ijfdem  recdgnofcarur  acque  cxaminetur.  Et 
lì  qux  obicrvaverinc  >  haud  iàcis  probe  vcl  commode  cranllaca ,  illa  diligencer 
annoccnc.  Ablbluco  auccm  coro  jam  opere  ,  omnium  cu.m  Incerprecum  tum^  Rc- 
cognicorumindicecurconvencus.  In  quo  ,  obicrvacionum  coUacione  fada^  com- 
munibus  congrcgacorum  iuftragijs ,  omnia  de  quibus  dubicabicur  ,  ira  decidan- 
tur  i  ut  pcnes  hunc  convencum  ,  de  nova  hac  verfione  excremum  tucurum  iìc 
judicium.         ■  *  , 

Quod  fi  foi-ce  ance  abfolucum  hoc  opus ,  alieni  ex  incerprecibus  interea  ali- 
quid  humanicus  accideric,  uc  auc  è  vivis  exccdac,  auc  morbo,  diucurniore  dctmea- 
tur  ,  auc  nec efficace  aha  impcdicus,  progredì  in  hoc  opere  cum  reliquis  non  pof-» 
ile  ;  in  illius  loeum  is  fiibfticuetur ,  qui  in  eledione  pluribus  fliflragijs  prpxime.ad 
eum  accefl'eric .  Si  vero  ex  recogniconbus  quis  incerea  morcem  obierit ,  parcicu^ 
lares  Synodi  alium virum  idoncum  in  ejus locum  fubfticuent, 

Sefsione  Vndecima,  ti'' 

5ixiii    JSfovembris ,    ^ie  Kenem 
ante  meridiem. 


CLariffimus  vir  Sibrandus  Lubbercus  S.  Thcoìogia:  D.  &:  in  Acadcmia  Frané- 
rakenaprofeflbr,  in  Synodo  comparuic,  exhibuicque  Illuftrium  D.D.  Ordi- 
mim  Frifia:  ficeras .  Qu^ibus  pra-Ieftis ,  &  à  Synodo  probacis,  locus  ci  incer  Pro- 
fellbres  Felgicbs  ih  Synodo  alfignacus  cfl: ,  fìiicque  ad  Synqdtim  admifitis. 

Quarficum  eft  &  illud  :  Annon  ccmpus  cercum  Incerprecibus  prxfigenduhl 
cflec,  incra  quod  h^ec  Incerprecacio  jam  ancedifta  ab  ipfis  cflec  abfolvenda  ;  uc  hac 
racione  Ecclcfiatum  pxpcftaciorri  facis  ficrcc  ;  acqUe  ipfi  in  accelerando  hoc  opere 
iad  majorem  diligenciam  excicarencur.  Collacisaucem  fencencijs,  decìaracum  fuit,^ 
judicari,  illud  fpacio  quadrienhij  abfòlvi  poflc;  modo  debica  adhibcrecurdihgcncil 
acque  ut  intra  hoc  rempus  abfolvèrecur,  omnes  optare.  .Cxterum  ncnimiafefti- 
hatione  ,  immacurius  in  luccm  procfidereciir  ,  judicacum  fuic ,  .ccrciim  ahquod 
tempus  ipfis  prxfcribendum  non  efie  ,  fcd  hoc  cocutn  fidei  ac  diligcncia;  iiicer- 
precum  permicccndum .  Ve  tamen  de  ipfbtum  progrcfili  &.  diligencia  Ecclefijs 
conftare  poflcc ,  ftacucum  fuic  ^  uc  fingulis  crimeikibus  ,  qu^eab  ipfis  verfa  efieht 
(ranquam  diligencia:  Illa:  /pccimina)  Illuftribus  ac  prxporciicibus  D.  t)-  Ordini- 
bus  Gencralibus  oftendercnc,  he  ad  Recognicores  cranlmiccercnt.  Quorum  of- 
ficjj  crit ,  fi  force  eos  cardius  in  opere  progredì  deprchendanc,admajprcm  dìligcn- 
tìamfcrio  excicare.  Inicìum  aucem  hujus  operis  poft  crcs  à  Synodi  hujus  dimif- 
{ione  menfes ,  facìendiim  clic  placuic.  •  _, 

Quxficum  eciam  fuic,  quandoquidem  evenire  facile  poficc,ut  ex  IntcrprctÌDijSj 
ante  ablblucumhoc  opus , ahqui  morce  prsevenif enciir, amion confiikirm  cfier ,  lìti 
hbris  dìfficilioribus  in  verccndo  incipcrcnc:  quo  hoc  labore  falcem  fruì  Ecclcfix  pol- 
finc.Sedquiaiftiincommodopcrlurrogacionempoflec  luccurri,  placuicordinc  pro- 
pcerca  curbandumnonefl'e:  idcoq;vifiim  fuic  co  ordine  libros  S.  Scripcura:  elle  vcr- 
tendos,quo  in  làcroéxtant  codice, idque co magis, quod inccrprccacionc  fibrorum 

C  faci- 


xC  ACTASYNODI 

faciliorum,  interpretes  ad  felicius  difficiliora  vcrtenda ,  magis  idonei  reddi  pof 
iènt. 


xiM'  Sefsione  Duodecima^ 


XXIV.  JSTovemùris  yDie  Saturni 
ante  merìdiem. 

Propofitx  funt  quxftionès  quardam  ,  ad  interprerationem  Biblio^rum  ipcdan- 
ces.  Quarum  prima  ftiit  :  An  in  locis  illis  omnibus  ,  in  quibus  fermo  de 
Deohabetur,inperfbnafècundaiìngulans  numeri, ad  excmplum  Nationum  alia- 
rum,pervocem  BeIgicamiD/r,iìcexprimendum,  itemque  verba  Belgica  fetunda: 
perfonxlìngularis numeri  eidem  relpondentia  :  An  vero,  magis  rationi  coniènta- 
neumfìt , utrecepta loquendi coniiietudo tetineatur.  Argumentis  utrinque  Varijs 
allatis acque expeniìsjpkiribusfuffràgiis  fuitiudicatum,prieftire,utinillislocis,pro- 
nomen,  Ghy-,  iam  vi  itatum  rednèatur ,  cum  id  ipfùm  apud  Belgas  omncs  iam  vf  ìi  inve- 
terato prò  lìngulari  ufurpetur;  acque  inprimis,  quia  verba  Belgica,  leeund^  perfò- 
n;e,flngularis  numeri ,  qu*  pronomini, D)',relpondent,jamdudum  quali  obfoleca 
funt,  &horridam  ,  ingratam,  &deliietam  aunbus  B'elgicis ,  vocemedunc. 

Secunda  quarllio  fuit,  Qjjomodo  nottien  lehovàin  Vctcri  T'cftamento  lìt 
transferendum  ?  Vtrum  in  Belgico  lìt  retinendum  ,  an  vero  per  vocem  Heere,  uti 
ha6tenuSjauclìmilemexprimendum?Acconfultumflucjudicaciim,cum  alia  commo- 
da acque  ulicaca  Vox  Belgica  non  exftec,  quavisiftius  nominis  exprimacur ,  uc  incer- 
preces  vocem  lehovam  transferant  per  vocem //f^rf,  ucquehiccvoxmajufculislice- 
ris  in  textu  exprimatur.  Vbicumque  vero  vox  Ìehov£e  emphafmhabere  vìdetur  pe- 
culiarem,ibiponendumeire  afterifcum  ,  &;  Vocem  lehova  in  margine  adlcriben- 
dam.  Monendos  quoque  efl'e  interpre  tes ,  ut  ubi  vox  haec  habet  punda  vocis  Elo- 
him  ,  difpiciahtan  illis  in  lociscommodius  per  vocem  God,  quam  per  vocem  Heeret 
transferri  non  poflìc. 

Tertiacjijpftiofuit)  Vtrum  nomina  propria  Veteris  Teftamenti  éxprimenda 
fint,  uti  fònant  in  lingua  fanda  :  an  verorecinenda,  uti  nunc  in  vulgata  verfione  le- 
giintur.  Placuit  autem  ita  retinenda  elle ,  uti  nunc  leguntur  ;  nifi  force  exigua  quie- 
dam  mucacioinnonnullisnecefl'ariavidcacur. 

Quarca  qu^eftio-fuic,  An  diftinftio  capitum  &  verfuum  accuratior  in  multislo- 
cisadhiberinon  debeat.  Ac  ftatutumruit,rcceptam  capitum  ac  verlùum diftinfti- 
onemfervandamefle:vbicunque  autem  mutatio  quidam  neceffaria  efle  videbitur, 
eam  in  margine  efl'e  annotandam, 

Qujefitum  denique  fuit ,  Annoh  expediat  novx  huic  verlìoni  accuracas  ali  qua? 
defcripciones  ChoCographicas  locorum , quorum  in  Veceri  &  Nova  Teftamenco  fìc 
mencio, dir onologixitemfàcr2E&:Genealogiarum,adjungere.  Acjudicatumfuic, 
vcilesquidem  ejufrnodi  defcripciones  fore,  acque  ad  calcem  facci  codicis  adjungi 
pofl'e,illisverodefcribehdis  aucdelineandis  incerpreces  occupaci  non  debere.  In-' 
primis  aucem  cavendum  efre,ne  defcripciones  minus  accuracse  aucincercse  adjungan- 
tur:  cum  ne  in  defcripcionibus  Chorograpliicis ,  aut  in  citulis  ufpiam  appingantur 
imagunculae ,  quac  ofJenfionem  prarbere  poffint. 

Monendos  autem  effe  inteirpretes  j  Vtconficiant,  acque  huic  nova:  verfioni  ac- 
curatum  rerum  &  verborum  indicem  cum  exadiore  nominum  Hebraicorum  intei:- 
pretatione  fubjungànt. 

"  Item ,  ut  abfentium  quoque  ratio  in  deputacione  incerpretum  &:  recognicorum 
haberi  pofllc  ;  edica  acque  annocaca  nomina  abfenciumfuerunc,qui  in  fingulis  pròvin- 
cijs  verfioni  auc  recognitioni  hujus  operis  maxime  idonei  iudicare  ntur. 


Seilìo 


NATIONALIS      D  ORD  RE  C  HT  AN  vÈ.  31 

Sefsione  Decimatertia. 

lixvi.  No^embrh :,  T^ie  LuriAante  mendiem. 


S  E  S  S, 

XIII. 


FAda  cft  haò  Synodo  ,  Interpretum  &:  Recognirorum  Vetcris  Noviquc  Te 
filamenti  eledio .  Clarifiìmis  acque  Amplilfimis  viris ,  D..  Martino  Gre<^orij, 
&:  D.  Simone  Schotto  iìifrragia  colligentibus  ,  pluribus  fuffragijs  ad  intcr- 
pretationcm  Veteris  Teflamenu  dcdgnati  limt ,  lohannes  Bogermanfius  Leover- 
dienfìs  ,  Guilhelmus  Baudarrius  Zutphanicnfis  ,  &  Gerfon  Buccrus  Verià- 
nx  Ecclciix  Paftores .  Ad  quos  pluribus  fiiffragi)s  proximc  acceflcrunt  Anto- 
nius  Tln  ikis  ;  in  illuftri  Scliola  Harderwiccna  S.  Thcologia:  ProfeiTor ,  la- 
cobus  Rclandus  Anìftclodamcnfis  ,  Hcrmannus  Faukclius  ,  Middelburgcnfis 
Ecclefire  Paftores .  Ad  Novi  Teftamcnti  &  libronim  Apocryphoruni  vcdìo- 
nem,  potiòribus  fufrragijs  delegati  flint  ,  lacobus  Rolandus  Amftelodamcniis, 
Herniannus  Faukelius ,  Middelhurgcniìs ,  &  Petrus  Cornelij  ,  Ecclelìa?  Enchu- 
fanx  Paflores.  Quibus  potiòribus  fiiffragijs  proxime  acceil'erunt ,  Feftus  Honi- 
mius  ,  Leydenlìs  ;  Antonius  XY-^ali-us  ,  Middelburgcnfis  Ecclelìa:  Paftorcs  :  lo- 
docus  Hoingius  ,   Illuftris  Scholse  Hader\>f'icena:  Reòior. 

Priuiquam  ad  dclcgationem  recognitorum  deventum  fuit  ,  pctierunt  Vlrra- 
jeftini  à  parte  Contra-Remonftrantium  delegati  ,  ut  Recognitorum  ex  provin- 
cia Vltrajcdina  dèlegatio  diifcrretur ,  donec  eidem  Ecclelise  de  idoncis  Pafto- 
ribus  proipedum  eflet.  Ad  quam  petitionem  ,  delegationem  illam  dilferendam 
efle  placuit ,  donec  ab  Eccleìijs  ditionis  Vltrajeftinje  in  una  Synodo  communi- 
bus  iìifFragijs  nominari ,  &  cum  interpretum  ac  Recognitorum  confènfii  atque  ap- 
probatione  eligi  aliquando  pofi'ent. 

Ad  recognitionem  autem  vcrlìonis  Veteris  Teftamenti ,  delegati  funt,  ex  Gcl- 
dria  ,  Anthonius  Thyiìus  :  ex  Zuyd-Hollandià  ,  lohannes  Polyander  SS.  Theo- 
logise  in  Academia  Leydenfi  Profelì'or. 

Ex  Hollandià  Boreali ,  Petrus  Plantius ,  Ecclefìac  Amftelodamenfis  ;  ex  Zelan- 
dia  lodocus  Larcnus  Vliflìngcnfis  ,  Paflores  :  ex  Frifìa  D.  Sibrandus  Lubberius, 
in  Academia  Franekerana  S.  Thcologia  Profefl'or.  Ex  Tranfìflilania  ,  lacobus 
Revius ,  Ecclefìx  Daventricnfìs  Paftor  :  ex  Grcningana  Provincia  D.  Franci- 
fcus  Gomarus ,    S.  Theologia:  in  Academia  Groningana  Profeflor. 

Ad  Novi  Teftamenti  verfìonis  recognitionem  delegati  fianc  ,  ex  Geldria  ,  Se- 
baftianus  Dammannus  :  ex' Hollandià  AufbralijFeftus  Hommius  :  ex  Elollan- 
dia  Boreali  Gofiiiinus  Geldorpius  :  ex  Zclandia  Antonius  Walseus  :  ex  Frifìa 
Bernardus  Fullenius  :  ex  Tranfìfiilania  lohannes  Langius  :  ex  Provincia  Gronin- 
gana Vbbo  Emmius;  Grxca:  lingua:  in  Academia  Groningana  ProfeiVor. 


Sefsione  Decimaquarta.  x^iv' 

X  X  V 1 1.3,  ISlo'vcmbris ,  Die  Martis  ante  meridiem. 


CVm  inflirutionis  Cathecheticx  in  primis  religionis  Chriftian:?  fundamcntis 
fumma  fìt  in  Ecclefìjs  tum  utihtas  ,  tum  necefTitas  ;  '&  ex  multarum  Eccle- 
fìarum  gravaminibus  ac  querelis  conftaret  ,  articulum  poftremce  Synodi  Nario- 
nalis  fexagefimum  primum  ,  quo  pra^cipitur,  Vt  Paftores  ommhm  Iccis  ordinarie 
in  ■pomeri di (1)70,  conciane  fimsmam  doitrinA  ChrifUanx  in  Catechefi  hoc  tempore  in  Ec- 
clefìjs Belgicis  receftA  comprehenfi  brevitcr  expltcent ,  ut  itafingulis  annls  ab/ohi  pojjtt, 

C     z  ftctindum 


i8  ACTASYNODI 

fccundum  ejufdem  CatcchefccàS  feBiones,  eum  in  finem  dipnSfas,  multis  in  locis  hodie 
non  obfeivad;  Ibtutumfuic,  lume  articulum  inprimis  elle  renovandum,omnibiii- 
(UIC  Paftonbus  non  tantum  in  urbihus  icd  &  in  omnibus  pagislcrio  &L  liib  gravi  cen- 
ùrx  Ecclefiaflicx'  pccna  manJandum  elle  :  ut ,  didbus  Dominicis  poft  meridiem 
icmnerhabeantconciones  Catcchcticas,in  quibus  Carcchclìs  Palatina  in  Eccleiìis 
nolkis  rccepta  co  ordine  expli  cetur,  quo  in  diòlo  articulo  pra:lcriptuin  fuit.  Nec  pro- 
pter auditorum infrcquentiam , qua: in pagis quibufdam obtendi  poffct, negligcndas 
aut  omitccndas  circhaiccpomeridianas  concioncs  ,  etiam'iì  pailores  initio  coram 
paucisauditoribus,imo  vcl  coram  iòli5  tantum  famaliis  Tuis  eas  habere  cogercntur, 
cumminim.cdubitandumrit,ripan:ores'cxcmplo-fam]lia'rua:pra:cant,aliofquc,praelèr 
tim  Religioni  Pveformatx  ad  diclos,  fcdulo  cohortati  fuerint,quin  progreflli  temporis 
multi  iàtis  frequenti  numero  ad  concioncs  illas  tandem  iint  conventuri.  Ne  autem 
populus  diebus  Dominicis  poft  meridiem, alijs  laboribus  aut  cxcrcitijs  pro- 
fanis  diftentus,ab  hifcc  pomeridianis  concionibus  abftrahatur  ,  rogandi  crune 
Ma<TÌftratus,  ut  opera  omnia  ièrvilia  fcu  quotidiana  ,  afque  imprimis  lufiis,  com- 
potatiònes  ,  alialque  Sabbathi  proflinationes  ,  quibus  tempus  pomeridianum 
diebus  Dominicis ,  maxime  in  pagis,  plerumque  rranligi  folet,  ievcnoribus  Edi- 
dis  prohibcant  ,. ut  hac quoque  ratione  ad  conciones  illas  pom.cridianas  mclius 
adduci  pofllt  ,  atqueita  integrum  Sabbatlii  diemfàn£tificaredifcat. 

Quoniam  autem  còmi  iiiationes  ,{èu  conjundiones  Ecclefiaruifi ,  qux  in  agris, 
multis  in  Provincijs  crebra;  lunt ,  Ikpe  non  pcrmittunc ,  ut  ab  uno  Pallore  flngulis  di- 
eblis  Dominicis ,  uno  in  pago  bina;  habeantur  conciones, allaborandum  erit  in  fin- 
o-ulisclaffibus5Ut,fiullomodofieri  poflìt,  combinationes  Illa:  tollantur,  atque  ut 
lìngulxEcclcfixPaftoremluumhabeant.  Si  autemhoc  fieri  non polTitjdabuntope- 
ram  Paftoresilli  ,qui  binis  fimul  inlcrvient  Ecclelìjs ,  vtalternis  làltcm  vicibus,poft 
meridiem  conciones  habeantCatecheticas.  Vt  autem  Paftoresomneshac  in  par- 
te officio  Ilio  debite  &  Icdulo  fungantur ,  advigilabunt  diligenter  Ecclefiarum  vifita- 
tores,  utfiquosfortedeprehendant,  huic  Synodicse  coriftituticrii  mcremnonge- 
rerejeosadclancmdeferantjquo  eorundemnegligcntiajuftaccnfiiralerio  corriga- 
tur:  uti  quoque  Ecclefiafticaccnliiraciigni  cenlentur ,  fi  qui  Rcligionem  Reforma- 
tamprofeflì-,  conciones  illas  pomeridianas  frequentare  S^familiasllias  ad  eas  addu- 
ceredetredabunt. 

Cum  vero  conquerantur  quoque  Ecclefix  ,  atque  ipfa  teftetur  expcrientia, 
hanc  doótrina;  Catechetica  cxplicationem  in  Ecclcfijs  noftris  hadcnus  ulìtatam, 
qux  publice  in  templis  e  Cathedra inftituitur,non lùfficere  ad rudem  juventutem  in 
primis  Religionis  Chriftiana:  fundamenris  prò  iplòrum  captu  commode  imbuen- 
dam,  ncque  ad  ignorantiam  ab  imperita  plebe  Iàtis  commode  toUcndam,  rogata  fi.iir 
totaSynoduSjUtlerio  de  commoda  ratione  cogitaret,  qux  inlupcr  adjimiores  at- 
que adultiores,  qui  nondum  in  cognitione  Religionis- Chriftianx  iàtis  profeciiTent 
accuratius  inftituendos ,  adhiberi  poflbt. 
S  E  s  s. 

^^'     .  Sefsione  Decimaquinta^ 

XXVIII  ISlo'vembris  ,'T>ie  Mercurij 
'   .  ante  meridiem. 

DE  accuratiore  ac  familiariore  juniorum  atque  adultiorum  carechizatione, 
confiliafiia,tumextcri,tumprovincialesomnes'p'ropofiierunt  :  monitique  fiint, 
quiviuatantumvocefiiapropoluerant,  uteadem  {cripto  comprehenderent:  eaque 
hora  quarta  pomeridiana ,  ad  Prxfidcm  dcferrent.  Quo,collatione  eorum  à  prxfi- 
de ,  All'eiroribus ,  &:  Scribis  faóta ,  decretura  hac  de  re  Synodicumconciperctur. 
Confilia  autem  Exterorum  hxc  fùnt: 

Senten- 


N  A  T  I  O  N  A  L  I  S    D  0  R  0  R  E  C  H  T  A  N  ^.  l^ 

Sententia.  Theologorum  M.a^nA  britanni  a, 
de  Ratione  Catechi'^tioms. 

NEccflariurii  piane  efie  hoc  Cacechizandi  inftitutum  ,  &:  praxis  Apoftolica  & 
ratio  &:expenentiafàtisdocent  ,  &  advcrfàrij  noftri  exemplo  noftro  edodi^ 
probe  didiccrunt  »  De  ratione  vero  ,  qua  iftud  commodiilìmc  fìat ,  qui  ingeniurrt 
populi  veil'n  norunt ,  optime  omnium  ftatuere  poflbnt.  < 

Nobisfìcvidetun 

Duplex  efto  Catechi/inus  >  tilius  inufumpuerorumbreviculus  ac  facilis,  con 
tinens  fundamcntaliaillaReligionis  capita,  qusE  Symbol©  ,  Oratione  Dominica, 
Decalogo  ,  &:  Sacramcntis  comprehenduntur  ,  brevirer  ac  dilucide  explicata. 
Qui  quidem  ctiam  à  Ludimagiftris  iiiis  hcbdomadatim  ab  iplìs  exigàtur.  Alter' 
illc  iit  Palatinus  ,  qui  nunc  obtinct  (nonparumcnim  nocct  ifta  varietas)  infùas 
partcs  (proutufùsfcret)  diftributus .  Populus  vero  cum  duplice  in  claflelìt,  vel 
quijuniores,  velprovcdioresartate:  utlcniorcs  quique,  ad  publicumhoc  (infiie^ 
tum  haótenus)  examen  vocentur,vix  commodc  pofle  fieri  exifhimam.us,nifi  qui  for- 
te fé  luiic  inftituto  {jpontc  fubjecerint.  • 

Sed  ubi  duplex  occurrit  de  Sacris  Fidei  capitibus  agendi  oppoftunitas  (una  Or- 
dinaria ,  qux  lingulis  dicbus  Dominicis  haberi  fòlet  ;  altera  Extraordinaria ,  ubi  ad 
làcram  c-vva^tv  poli  debiram  prarparationem  acceditur  )  hanc  occalionem  arripere 
pollunt  Miniftri  aniice  &:  lamiliariter  etiam  cum  prove£l:ioribus  quibufque  de  re- 
bus fidei  privatihi  colloquendi .  Ordinario  vero  examini  interfint  quidcm  om- 
nium artatumomnes,  (oli  tamenjuniores  (ùbjici  tcneantur.  In  facro  ergo  conven- 
ni pomeridiano,  ccrtus  quidam  fithorumnumerus  ( pura duodenarius  vel  vicena- 
rius)  iuxtavicorum  domorumqueordineminftitutus ,  qui  paratus  fit  ftatis  quse* 
ftionibus  Catecheticis  rcfpondere. 

Incertum  illis  fit,  d  quibus  iplòrum  hoc  refpondendi  pehfum  exigetur .  Ita  ut 
omnes  fint  paratiilìmi.  Sxpe  repetatur  eadcm  qu^ftio ,  ut  ita  frequenti  inculca- 
tionememoriseinfigatur.  Singulas  relponfiones  quam  polTit  pianissime  explicet 
itiinifter;  &  ubi  fingulas  quafque  abfblverit  ,  rationem  repetat  illieo  àfliis  Cate- 
chumenis  corum  qujedidalunt.  Vt  ita  palam  conftet,  nunquid  explicata  à  fc 
prius  làtis  intcllcda  fuerint.  Quod  fi  ex  ipfòruin  refponfis  conftet ,  habet  ipfe  in 
quo  acquiefcat  :  fin  minus  ,  ad  clariorem  (fi  potelb  fieri  )  rei  explicationem  ac 
rcpetitionem  fefe  comparare  non  gravctur.  Singuhs  etiam  refponfis  confirman- 
dis  unicum  aliquem  Scriptura;  locum  maxime  idoncum  exigere  operae-pretium, 
erit  ,  ut  hanc  Catechifhii  dodrinam  in  facris  Scripturis  fundatam  intelfigant. 
Quod  vero  ad  dclcftum  dicendorum  attinct ,  multum  prudenti^  Miniftrorum 
neceilario  relinqucndum  eft.  Qui  tamen  moncndi  fiinc  ,  ut  in  ijs  fbhs  quac  & 
fcitu  necefl'aria  &  captui  populari  accommoda  fuerint ,  infiftere  velint.  Quod 
ad  catechizandos  ;  putamus  inftitutum  hoc  non  debere  reftringi  ad  ludos  litera- 
rios,  pubemve  liberalius  &  honeftius  educatam.  Omnes  anima:  a^que  chara:  funt 
Dco;  fèd  &;  quo  minus  imbuti  fimt  hteris,  eo  magis  necefie  habent,ut  aliquid  eis 
accedat  luminis  aliunde  ;  ita  ut  &c  baptizati  omnes  fidei  illius  rationem  omnem, 
cui  fc  voto  obftrinxcrint ,  intelligant.  Ad  Catechizantcs  vero  ;  conjungant  fiias 
operas  cum  Miniftris  Ludimagiftri;  utrique  enim  profedo incumbit  harc  cura,  ut 
piam  omnis  animx  inftitutionem  ,  quantum  pollint  ,  promovcant.  Vt  autem 
6c  Catechizandi  &:  Catechizantcs  fiiis  officijs  non  defint  ,  oportct  inrervcniat 
fiimmi  Magiftratus  autoritas  ,  qua;  inultam  non  ferat  vel  parentum,vel  Ludima- 
giftrorum  ,  vel  Miniftrorum  negligentiam.  Qua:  ctiam  fiab  mulda  pecuniaria  in- 
jungat  fenioribus  quibufque  ,    ut  juniorum  Catechizationi  publica:  interfint. 

C     ?  ludiciiim 


30.  ÀCTA      SYNO©I 

ludi  cium  'Theolo^orum  ^alatinorum, 
de  CatechiX^ndi  rations. 

GRatulamur  vencrandìE  Synodo,  quod  quacftionem  liane  de  Caccchizandi  ra^* 
rione,  quac  inprimis  hoctam  folenni  convcntu  digna  videtur,  excuricndam 
duxerit.'  Mukum  enim  intereft  ,  quanam  rarionc  vera  Dei  agnino ,  verufquc 
cjufdem  cultus  ,  rudiorum  animis  inftilletur .  Ncque  dubitamus ,  cur  tot  hxrc- 
ies  &€  nova  dogmata  locum  pafTim  inveniant  ,  caufl'am  vel  maximam  eflc  ,  Ca- 
techizationis  ncgledum.  Vbi  namque  fòiida  pietatis  fundamenta  ja£ta  non  flint, 
fieri  non  poteft,  quinpopulus  quolibet  do£trinsE  vento  huc  illuc  agitetur. 

Itaque  de  neceiFitate  Catechizationis ,  non  eftquod  quseramus  :  De  modo  po- 
rius  qu^eritur  cujus  fi exadta habenda ratio elì:,auditorcs  Evangelici  in  certosquol- 
dam  ordines  diftinguendi  flint. 

In  Palatinatu  Eledorali  diftinguimtur  in  trcs  ordines  :    puerorum  &  puella 
rum ,  adolef'centum  &  virginum  ,   denique  feniorum  leu  adukorum .    Catechi- 
zatio  puerorum  &  puellarum  iìt  in  Scholis  :    reliquorum  in  Templis.    Qu.ìa  ve- 
ro ^randa:vi  Catecliizationem  diificuker  admittunt  ,  juniorum  potifTima  cura  Se 
infUtutio  rufcipitur. 

Eft  igitur  pij  Magiflratus  in  co  diligenter  laborare ,  ut  non  tantum  in  urbibus  ; 
fed  etiam  in  pagis  Schol»  puerorum  puellarumque  inftituantur  ,  in  quibus  utri- 
que  &  legere  &  fcribere  &  pietatis  fundamenta  difcant. 

Qua  in  re  cum  nullis  pepercerit  fumptibus  Sercniffimus  Eledtor  Palatinus,  Do- 
minus  nofler  clementilTimus ,  paucorum  annorum  intervallo  faóbum  efl] ,  ut  in 
Palatinatu  fecundum  illud,  loeìis ,  fìlij  &  fiha:  prophetent ,  feniores  fpmnia  fo* 
mnient,  &  juvenes  vifìones  videant. 

Sed  prxficiendi  huiufmodi  fcholis  talcs  ludimagiftri  ,  qui  Catechetica  & 
ipfi  re£te  norint ,  &  aliquam  etiam  facultatem  habeant  ea  alijs  tradendi  &:ex- 
plicandi. 

Deinde  Paftores  loci  frequentcr  fcholas  illàs  vifitent  oportet .  Tum  prò  va- 
rietate  puerorum  inftitutio  Catechetica  quoque  varianda  efl.  Pueris  igitur  lac 
propinandum  eft .  Hoc  eft  ,  capita  quinque  pietatis  &  quseftiones  pauca:  ex  Ca- 
techefi  depromptx  quac  flimmam  Religionis  contineant. 

Qui  astate  paululum  accreverint  ,  ijs  fohdior  cibus  proponendus.  Hoc  eft, 
qu^eftiones  in  Catechefi  noftra  afterifcis  notata:  ,  quz  parvam  quafl  Cateche- 
fin  faciunt. 

Grandiorum  in  Scholis ,  prscfertim  oppidanis ,  alia  ratio  erit.  His  enim  in- 
tegra Catechefìs  edifcenda  :  cum  his  per  omnes  Inftitutionis  Catechetica  mo- 
dos ,  Catechefìs  ipfa  erit  excrcenda .  Qui  modi  quales  fint  docebit  Catechefis 
Scholaftica  Palatina  ,  quam  Veneranda;  Synodo  in  hunc  uflim  ofFerimus. 

Adukiorum ,  qui  fcholas  nunquam  vifìtaruht,  inftitutio  diebus  Dominicis  com- 
modifTime  fiet  in  templis ,  idque  horis  pomeridianis  ,  ubi  brevi  conciuncula  Ca- 
techetica habitaj  Paftor  de  fuggeftu  defcendens ,  prselcget  prxfcntibus  tum  capita 
pietatis  ,  tum  quarftiones  ex  Catechefi  excerptas,  fummamque  Refigionis  conti- 
nentes ,  &  viva  voce  paucis  ea  explicabit  :  &:  primo  quidem  verba  duntaxat  capi- 
tum  pietatis  &  quasftionum ,  deinde  vero  fenfùm  quoque  earundem  ab  auditori- 
bus  exiget. 

Et  quia  nonnulli  forte  hoc  pium  &:  laudabile  inftitutum  ita  funt  interprctaturi, 
acfifiibnovumjugumHifpanicxInquifitionishac  ratione  redigendi  fint ,  Pafto- 
res frequenter  &  dihgenter  auditoribus  fuis  inculcabunt ,  cauflam  magnam  eflc, 
cur  Deo  gràtias  agerc  debeant ,  quod  à  jugo  fervitutis  Hifpanicx  fint  liberati  ;  fed 
caufl^am  longe  majorem  effe ,  cur  Deo  gratias  agant ,  quod  fub  jugunj  Chrifti  mif^ 
fi  fmt .  Quod ,  tefte  ipfo  Salvatore ,  facile  eft ,  ac  levci 

t^uoniam 


NATIONALIS    DORDRECHTANìE.  51 

Quoniam  edam  ufii  receptum  efl  in  hoc  Belgio  ,  ut  qui  ad  communionem 
j)rimum  admittancur,  publica  Catechizatione  prius  explorcntur,perpendere  poi-, 
flint  Reverendi  Domini  Paftores  Ecclcfiarum  ,  an  non  id  quoque  ad  alios 
incerdum  prxfentes  ,  flagrantes  zelo  Dei  &  profefllonis  nominis  ipflus ,  tranfl 
ferri  queat  :  Ut  ita  res  paulatim  in  exemplumtrahatur&communisfiat. 

Magiftratus  autem  in  primis  rogandus  videtur  ,  ut  hic  juvet  laborem  mi- 
nifterij,nec  patiatur  coticionibus  Catecheticis  licenter  nimis  &:  icandaloiè  ex- 
patiari  populum 

Hicc  làlvis  melioribus  judicijis; 


Sententia  Theologorum  Hapiacorémi 
de  CatechiT^tione. 

VT  Exarnina  Catechetica  legitimc  &:  cum  frudu  juventutis  inftitui  &  habè-i 
ri  queant ,  quatuor  potilTimum  oblèrvanda  cenfèmus. 

1.  Vt  Catechelìs  habeatur  certa  ,  fàcris  literis  iion  folum  confentanea ,  vc- 
ìrum  etiam  ad  captum  eorum  qui  ex  ea  infotmandi  flint  inaximé  accdm.-. 
modata. 

2.  Vt  fmt  qui  Catèchefìn  illam  alijs  tradant  &  inculccnt. 

3.  Vt  iìnt  Catechuméni  ^  qui  in  doftrina  Catechetica  informentiir. 

4.  Vtinformatiolegitima  &  commodifTimaratione  fìat. 

De  primo ,  partim  Ecclefijs  Belgicis  jam  tum  profpeduin  efb ,  utpotc  in  qui- 
bus  '  ha£benus  recepta  &  tradita  fuit  Catechefìs  Palatina  ,  qua  vix  alia  dari 
poteritfblidior  jconcinnior,  perfedtior  ,  &  ad  captum  adultiorum  pariter  &:ju- 
niorum  accommodatior  ;  partim  facillimo  negòtio  profpici  deinceps  poterit ,  fi 
eandem  per  quxflioncs  marginales  refolutàm  &;  integris  fcripturx  teftimoriijs> 
qu^  fìnguliis  quseflionibus  fubjungantur ,  confirmatam  ,  prout  ea  ante  noven- 
nium  in  Palatinatu  edita  efl: ,  una  curn  viginti  illis  qujeflionibus  qux  in  Ecclefijs 
Palatinis  paganis  proponi fòlent  ,  in.linguam  Bclgicam  transferant  ,  &  fìgilla- 
tim  Typis  defcribendam  curent.  Omnes  veiro  alix  Catechefes  publica  auto- 
ritate  è  Scholis  eliminabuntur. 

De  fecundo , judicamus  ofHcium  inflituendi  luventutem  in  dodrina  Cate- 
chetica j  pertinere  ,  tum  ad  Miniflros verbi  divini,  tum  ad  Ludimoderatores,tum 
denique  ad  ipfos  parenteS.  Miniflris  igitur  verbi  divini,  lerfo  injungeftdum, 
vtexamina  Catechetica  flatis  diebus  &  horis ,  ea  ,  qua  par  eft,dihgentia  ,  non 
minus  ac  ipfàs  conciones  habcant  &c  inflituant .  In  eos ,  qui  hac  in  pairtè  negli- 
gentes  deprehefifi  fuerint  animadvertendum. 

Ludimoderatoresdehaciplàrecommonefaciendi  erunt,  &fimulatquercho- 
lafticaz  juventuti  ad  omncm  pietatcin  informand^e  pr^efìciuntur  ,  fande  ,  idquc 
fubl'criptione  nominis  promittent,  fé  non  aliam,  quam  qu3é  in  his  Ecclefijs  Belgi- 
cis recepta  fit ,  Catechefin  juventuti  fcholafticsetiradituros. 

Parentestum  inpublicis  Concionibus ,  tum  vero  etiam  fi  nedigehtiores  dc- 
prehcndantur  ,  à  Synedrio  monendifliht  jUtin  erudiendis  fùis  liberis  &:  familijs, 
in  dodrina  Catechetica  debitam  diligentiam  &  fidelitatem  adliibeant.  Quod 
utcommodiusabipfisfieripofTit ,  ipfiexaminibus  Catecheticis  publicis  intererunt, 
ut  qux  in  iUis  à  verbi  divini  Miniftris  proponuntur  ,  domi  repetere  3  &  fùis  in- 
culcare queant. 

QuodtertioCatechumenosconcernit,  Eorumnominc  precipue  quidem  ju- 
niores  intelligimus ,  itatamen  ut  adultos,  puta  patres  &:  matresfamifias,  non  om^ 
nino  ab  hoc  exercitio  exclufos  velimus.  Erunt  itaque  lili  qui  in  Catechef  ì  inflrucn- 
difunttuhijuniores,tum  adulti. 

lunioresin  tres  Ordincs  diflinguimus ,  quorum  primus  compleditur  hos, 
i^ui  infra  annum  «etatis  circicer  odavum  primis  Chriflianae  Rcligionis  elemen- 

C  4  lis  ad-.' 


31  ACTASYNODI 

tisaddifcendisoperamnavant:  Secundusefl;  puerornm  ,  &:  pucllarum:  Tcrtius 
continec  adolcfccntcs  &  virgines.  Statuendum  itaque ,  accedente  Magiftratiis 
confènfii  &  autoritatc ,  omnibufquc  &  iingulis  ferio ,  &:  f'ub  certa  mulda  pecunia- 
ria pauperibus  numeranda,  injungendum  erit,  Vtnon  minori  frequentia  omncs 
juniorespariter&  adulti,  hif  ce  examinibus  Catccheticis  ,  quam  vpiis  etiam  con- 
cionibus  interlìnt  audicndis.  'Quani  ad  rem  ,  non  inutile  tore  arbitramur,  (ì 
Paftores&:  Seniores  Eccleflarum,  pra:rertim  inpagis,  ubi  minor  clli  auditorum 
frequentia,  ccrtumCatalogum  habcrent omnium  familiarum  ad  ccctus  f'uos  pcr- 
tinentium  ,  cafque  in  certas  clailes  diftributas  ordine,  in  examinibus  Catccheticis 
cxplorarent. 

Quartumhabetfua  diftin£la  membra  :     i.  Qiud  ex  Catecheifi  cuilibet  Catc- 
chumcnorum  ordini  tradcndum.  ■   2.  Quomodo.     3.  Quo  tempore  &  loco. 

De  primo  ftatuimus ,  Frimai  clalfis  Càtcchumcnis  inculcanda  cfle  prima  ac 
nuda  Chriftiana:  Religionis  capita  ,  Dccalogum  ,  Symbolum  'Apoftolicum  , 
Orationcm  Dominicam,  Inftitutionem  Baptilmi  &  Ccrnx  Dominicic.  Qua: 
invjtgintiillislupradiólis  qujEftionibusbreviterenucleantur. 

Quas  qu^eftiones  exiftimamus  à  juventute  primo  feptennio  vel  ottennio 
facili  negotio  addifci  polle  rpra^fèrtim  lì  ad  domefticam  jnftitutionem  acccdat 
Scholaftica&EcclelIallica.  Nec  parum  ad  hoc  obtinendum  profuerit,  fi  libris 
Alphabeticis  ex  quibus  pueri  fyllabas  connedlere  &  legerc  difcunt,  quinque  illa 
Chriftianse  Religionis  capita  interlèrantur.  Atque  in  hoc  ordine  Miniftrorum 
&Ludimagiftrorumprima&potiffima  cura  erit,  utjuventus  textum  quinque  ilio- 
rum  capitum  integre  &incorrupte  edilcat;  fcduloque  cauendum,ne  textum  cor- 
rumpat  ;  ahena  verba  ,  qu«  quandoque  ineptum  &:  contrarium  prorlùs  fèniiam 
gignunt, flibllituendo.  Hoc  enim  il  fiat,  adultiores  fa<5l:i ,  vix  ac  ne  vix  quidem 
edifcerepoterunt ,  qua:  in  prima  fuapueritia  male  didicere.  Dehincopera  danda 
cft'jVtfenllim  fmgulórum  paulatim  j:ed:e  allequantur.  Quod  ut  fiat,  Ludimode- 
ratores  &:  Miniftri.  i.  Textum  ahquoties  clara  &  diftmdta  voce  Catechumenis 
proponent.  2.  Abijldemexigcnt,  &:  fialicubi  errent,eafl:atim  humaniteremen- 
dabunt ,  eaque  verba  qua:  ab  alijs  male  pronunciata,  aut  reddita  flierunt,  femel, 
bis,  terve  enunciabunt ,  &:  tum  à  Catechumenis  eadem  denuo  repetent.  3.  Voccs, 
quxintextuoccurrunt,peregrinas  vel  ob('curas&  pueris  nonftatim  obvias  ,  quam 
fieri  poteft  maxime  perlpicue  declarabunt„verbigratia,In  primo  pra^cepro,  ut  Juven- 
tus intelligat,  quid  per  captivitatem^gyptiacam&liberationem  ex  ea  intelligen- 
dumfit,  liiftoriaquiE  in  Exodo  dcicriptaelì:,  quambreviifime  juventutinarranda 
erit.  Sic  in  quarto  prxceptovocabulumSabbathiexplicandum,  &  hiftoria  crea- 
tionis  pueris  brevirer  narranda  erit.  Non  abs  re  quoque  futurum  elTet ,  fi  in  hoc 
ordine  pauciflìmaScripturardida,  prarfèrtim  ea  quibus  liimma  Legis  &:  Euangelij 
continetur ,  &  utriulque  ufus  defcribitur  ,  juventuti  édifcenda  proponantur  ,  nifi 
forfitan  Catechumenorumprimi  hujus  ordinis  captus ,  nondum  illud  ferre  pofie 
videatur. 

Tnfecundo  Órdine,  fìiperioribus  quxflionibus  addenda  erunt  illx  ,  qua;  in 
Catechefi  Palatina  afterifco  notata:  funt.  Hx  quxiftiones.  i.  prout  in  Catechefi 
habentur,  hujus  ordinis  Catechumenis  proponenda:,&: ab ijldemexigendx.  2. Per 
marginales  quicftiones  &  refponiìones ,  primo  quidem  à  Ludimoderatoribus  &c 
Miniftrispraseuntibus  clara  voce  ,  deinde  vero  etiam  à  Catechumenis  ipfis  ,  ad 
marginales  quarftiones  datis  refponfionibus  refòlvendiE  erunt.  Vbi  fimiliter , 
ut  in  fùpcriori  clafl'e  >  opera  danda  eft,  ut  Catechumeni  fenfiim  eorum,qu£e 
didiccrunt ,  percipiant.  Id  quod  fiet  eo  magis  ,  fi  à  Catechetis  quxftiones 
marginales  quandoque  immutentur.  Tum  enim  ex  refponfionibus  Catechume- 
norum ,  qua;  ipfk  quoque ,  ut  interrogationibus  refpondeanc ,  à  Catechumenis 

immu- 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  33 

immutando  erunt ,  facile  apparebit ,  fatifhe  quxftionum  &:  refjponiìonum  fen- 
i'um  pcrceperinr  ,  ncc  ne .  Vbi  aliquis  dcfedtus  deprehendetur  ,  comiter  emen- 
dandus  crit.  Adjicienda  infiipcr  ,  &  ab  hujus  ordinis  Catechumcms  edifcenda 
erunt tcllimonia  Scriptura:,fhltcmea,  qu2GÌnliimmavijs  re/poniìoniljus  ,  ex  adverfo 
quarftionum  llngularum  in  margine appoiltisjfìmtnotata. 

Tcrrioordiniomnesaliaj.qiK'E  fuperfunt  quseftiones  CatecheticsEproponuntor,& 
abcj'.iidcmCarechumeniscdiicuntor,  unacum  Rcfponlionibusadquxftioncsmar- 
ginaIcs,&:di(5lisicnptura:infùmmarijsRclponlìonibusnotatis. 

Qiiod  fi  in  paganis  Ecclefijs  omnes  fiipradidi  tres  ordines  Catechumenorum 
habcri  liab  initium  hujus  excrcitij  nequcant ,  lufFiciant  prò  rarione  ccinporis  &c  lo- 
ci cujulque  duo  Ordines  priorcs. 

Modils  Catcchizationis  juniorum  in  Scholis  &c  Ecclefijs  uiius  lìt  idcmque,  ne 
divcriìtate  Catcchifhtionis  Juventus  turbetur  ,  &  in  ftudio  Chriftianx  Religionis 
retardetur .  Qu^alis  vero  elle  ,  &  in  quolibet  ordine  obfcrvari  debcat ,  ex  llipe- 
rioribus  liquet. 

Tempus  examinationibus  Catechéticis  ftatum  aflìgnator.  In  fcholis  paga- 
nis  ,  Sz  inferioribus  claflìbus  Gymnafiorum  fingulis  diebus  du^e  liora; ,  altera  an- 
temeridiana ,  altera  pomeridiana  Imic  pietatis  exercitio  tribuuntor  ,  fervata 
ca«de  qua  fliperius  diximus ,  prò  Catechumenorum  diverfitate  ,  diftincfla  ra- 
tione  &  modo. 

In  Ecclefijs  Vrbicis  tria  fingulis  feptimanis  exatnina  Catechetica  habentor;  unum 
diebus  Dominicis  ;  duo  diebus  profeftis.  In  paganis  fiifficiat  diebus  Dornini- 
cis  horis  pòmeridianis  Catechizationem  juventutis  ,  concione  Catechetica  fi- 
nita ,  inftitui, 

Ludimagiftri  ad  hxc  examina  difcipulos  fiios  fiftunto  :  parentes  liberos  fiios, 
qui  fcholas  non  frequentant ,  ad  eadem  diebus  profeftis  mittXmto  ;  Dominicis 
vero  ipfi  adducimto. 

Patres  &  matres-famifias  ,  non  quidem  pubhce  in  prxfentia  domefticorum 
examinandos  elle  judicamus  ,  prxfèrtim  fub  initium  hujus  noviter  rnftaurandi 
examinis  Catechetici  ,  ne  in  confpeftu  fiiorum  pudefiant ,  &c  afiquam  honoris 
&  diejnitatis ,  qua  merito  apud  fiios  valere  debent ,  jaóluram  faciant ,  neve  ani- 
mi ipfòrum  ab  hoc  lautiabili  &  pio  inftituto  aficnentur.  Nihilominus-tamen  co- 
rundcm  progreflus  in  dottrina  Chriftjana  {libinde  commode  explorari  pofTe  ccn- 
fcmus ,  fiintantcs  rccens  fibi  natos  ad  SS.  Baptifma  adduduri ,  prius  Pafto- 
rcs  Ecclcfiarum  adire,  &:  ab  ipfis  Baptifini  adminiftrationem  petere  jiibeantur.  Id 
quod  innoftris  ecclefijs  Hafllacis  hadenus  non  fine  frudu  ufiirpatum  fuiffe  com- 
pcrimus.  Nec  parum  ad  hanc  rem  profuturum  videretur  ,  lì  ipfi  etiam  Propa- 
trcs  &c  Promatres  ,  uti  vocari  lòlcnt  ,  nomina  fiia  apud  Paftoresprofiterentur. 
Quod  itidem  in  Ecclefijs  noltris  fieri  confuevit. 

Vt  vero  tam  Catechiftis  quam  Catechumenis  ahquod  vcluti  calcar  adda- 
tur  ,  &  ufrique  a,d  debitam  diligentiam  excitentur,  i.  Paftorìbus  Ecclefiarum 
uniulcujufque  loci  demandanda  erit  fcholarum  infpeftio  &  vifitatio  ad  minimum 
finguhs  menfibus  infi:ituenda ,  in  qua  ipli  difcipulorum  progrefiiim  in  dodrina 
Catechetica  cxplorabunt  ;  ut ,  fi  quos  vel  in  docentibus  vel  in  difcentibus  dcfe- 
£tus  deprehendcrint,eofdcm  emendare  queant.  2.  Certis  quibuldamPafìiori- 
bus  Metropolitanis  iniungetur  munus  ,  Ecclefias  ,  prxlèrtim  paganas ,  ad  mi- 
nimum fèmel  quotannis  vifitandi ,  &:  in  ifta  vifitatione  inter  cheterà  inquirendi 
in  diligentiam,  t;im  Paftorum  &  ludimagiftrorum  ,    quam  Catechumenorum. 

?.  Ad 


34  ACTASYNODI 

3.  AdCcenx  Dominicse  vfùm  ,  prarfernmin  pagis,  nemo  admittetur  ,  nifi  qui' 
dòftrinam  Cacechcricam  probe  tcneat ,  &:  fidei  lua;  rationem  ,  coram  tota  Ec- 
cleiìa  ,  puh'licc  reddat.  4.  Sponiì  non  copulabuntur  ,  nifi  privatim  Paftoribus , 
fuos  in  Religione  Chrifliana  profedus  (atis  comjrobaverint.  5.  Autoritas  Magi- 
llracus  impìoranda  ,  ut  grauiiìime  lulìbus  aliifque  e^cercitijs  ,  quibus  Sabbathum 
proflmatur,  pium  hoc  inibmtum  impediripotert  ,  interdicat ,  populumque  qui- 
bus commode  rieri  poceil  racionibus  &:  modis ,  ad  hxc  examina  Catechetica  frc- 
qu  entanda  adigat. 

Hxc  uxlvis  mehorum  judicijs. 


lìelvetiornm  Theologorum  Iiidìcium  de 
CatechiX^ndi  Ratione, 


TAmetfiinReformatis  Ecclefijs'Helveticis,  circa  Catechifmi  excrciriumnon- 
nuUa  fìt  prò  divcriìtate  Rerumpub.  diverfitas,adhibetur  tamcn  induilria  pe- 
cuharis  ubique,  certa  Sgravi  ab  amplillìmisMagiftratibus  conllituta,  negh'gentio- 
ribus  fèu  contumacioribus  poena.  * 

Conciones  diebusDominicis in urbibus&  pagis habenturplures,  quarum  ah- 
quaeft  Catechetica, 

Qu.otannis  Catechifini  cxphcatio  ad  fìnem  perducitur. ,  ut  rcpetitus  feUciuS 
harreat. 

Concionibus  iftis  Catccheticis  Dominicis  interefTe  tenentur  quotquot  voi  è* 
fchohs  egre/lì jamfimtjvel  quibus  fcholx  bencficium  non  contingit.  cujus  generis 
f  unt  lervi ,  ancillaj ,  &c. 

Die  profefto  hebdomadatim  habetur  Concio  Catechetica  dcftinata  Schola- 
fticis  utriu{que  {èxus.  Hac  Catechifta,  phrafì  populari ,  ahas  rchgionis  tantum  ca- 
pita, ut  funtjDecalogus,  Symbolum  ,  &:Oratio  Dominica;  ahas,  qua:{lioncs  Care- 
cheticas  ipfas  exphcat,  ac  certis  diebus  Dominicis  ,  ptfbhco  examine  induftriam 
cumludimagiftrorum ,  tumprofedumpuerorum  explorat. 

Ornando Paftorivniconcionandumeftinpagisduobus  aut  etiam  tribus;  con- 
ciones CatechericasDominicasakernat. 

In  locis  nonnulhs ,  ubi homines  ob  locorum  diftantiam  utramque  concionem 
Dominicam  minus  all'equi  pofl'unt ,  habetur  concio  matutina  tantum;  ea  tamen  bre- 
vior.  Qjia  finita ,  Eccleila  retinetur:  de  fùggeflju  paftor  defcendit:  Catechume- 
nosadfefecolhgit:  eosexaminat, erudir,  &:quiddeinccpsdi{cant,  przefcribit.  Ra- 
tionem hic  habet  accuratam  non  juventutis  tantum;  fed  cetatis  omnino  omnis. 
Vt  ex  hac  occafione  ad  feniores  quoque  redundet  frudus  non  pcenirendus. 

•  Adornantur  quoque  Catalogi ,  quibus  non  tantum  perfbnarum  nom.ina,  fed 
.artas  etiam  &  profeótus  confìgnatur.Vt  ahorum  quidem  provelntur  indufkia  com- 
mendationibus  pubhcis  ,  &  nonnunquam  levidenlìoribus  pr^smijs  :  ahorum  ve- 
ro neghgentia ,  vel  commonefadione ,  vel  auto  ritate  magiftratus  elncndctur. 

Non  in  vrbibus  tantum,  fed  in  agro  quoque  fcholse  aperiuntur,  in  qifibus  Ju- 
ventus, non  tantum  legete  &C  fcribere  docetur;  icd  inprimis  in  Catechelì,  preca- 
tionibus&:p{hhnodijs,eruditur.  Conciones  itidem  Catechetica  Dominica:,  quan- 
do j  uventus  in  tcmphs  a frigore  videtur Ixdi , in ardibus privatis  habentur. 

In  quibus  lòcis  \\xc  Catechizandi  ratio  primum  inftituta  fuic  ,  ut  faci- 
lius  à  plebe  rufticana  impetraretur  obfequium  ,  patres  &:  matres  familias  , 
nonnulli  eriam  ex  adultioribus  ,  eximebanturrtanrumque  iuniores  ab  initio  ca- 
techizabantur.  donecprogredu  temporis  plufculumobtineripoflet. 

Ve 


NATIOKALIS    DORDkECHTÀN^.  3$ 

Vcdifcendi  deflderium  accehdatur  &  foveatur  ;  quicunque  matrimonium 
fuum  pubhce  confecran  volunt ,  tencntur(fè  fiftere  Paftori  ruo,uc  huic  fuumin 
caufla  Religionis  profedtum  probent.  Eftquc  penes  Paftotem ,  horum  vel  pèti- 
tionem  admittere  vel  fufpehdere  ,  certumquc  ^rxfctibcre  tempus  ,  intra  quod 
ea  addifcant,  qux  {ine  fidei  vel  morum  periculo  ,  ignorare  non  pollunt. 

.Nemo  etiam  ex  juvenibus  ad  Cccn^  communiohem  admitdcur  ,  nifi  prius 
examinetur,  an  myfterium  hoc  fàndum  pfobfe  inrelligar.  Qua  ratione  ,  religio- 
ni Chriftianx  addifcendae,  adduntur  juven'tuti  calcaria. 

Ex  junioribus  non  admittitur  teftis  Baptifmi ,  niil  prius  examinetur,  an  my- 
fterium Baptifrni ,  &  quodhahi  teftium  iìt  officium,  intclìigar. 

Denique  ,  Paftoruìn  mùnus  eli,  ingredi  fcholas  frequenter,  fuaqueprxfeH^ 
tiai  cuminduftriam  Ludin>agiftrorumi  tum  (piAofMiJtieu  ipliusjuventutis,  acuere, 

Sent  enfia  Ioannìs  T)eodktì,  ^  'Theódori 

Tronchini ,  deCat^che^ 

ticis  extrcittjs. 


IN  tanta  fententiarum  &  optimorum,  de  Cittechetica  iiiftitutione ,  monitorum 
copia,  paucula,  ex ulix  &:  praxi  Ecclclìaj  Genevenlis,  fubkgemus. 

Moneantur  diligcnter  &  contente  parentes  &  patresfamiiias  prò  conclo- 
ne ,  ut  prima  Religionis  Chriftianx  Elementa,  ipli ,  vel  per  fé,  vel  per  cpndu- 
tì:ospra:ceptores,  velintrivialibus  Scholis,  animis  luorum  liberorum  &  famu- 
lorum  inferi  curènt. 

Ante  fìngulas  facrx  Cocna:  celebrationes ,  paulatira  inftituatur  ,  ut  per  ur- 
bis regiones  certis  locis  in  xdibus  privatis  ,  vel  etiam  in  tempio  conveniat  pie- 
bis  minutioris ,  fèrvitiofum ,  opificum ,  juniorum  turba  :  ibique  éxamine  familia-» 
ri ,  autoritate  Magiftratus  ,  ad  edendam  fidei  fuse  &  in  facris  profeóbus  profef- 
fionem  adigatur  :  tardiores  denique  atque  imperitiores  ad  futura  exattiina  mo- 
neantur ,  &  landa  aemulatione  pirovocentuir.         , 

Formula  brevis  &  dilucida  prò  urbana  ejufinodi  plebe  ,  villaticifque  homi- 
nibus,  pubhca  Synodi  autoritate  confcribatur:  qua  Symbolum  Apoftolicum,  o- 
ratio  Dominica,  Decalogus,  De  Sactamentis  dodrina,  per  capita  ,  &  fedioncs 
fuas,  perlpicUe ,  folide,  &  ad  uliim  cónfcientix  precipue,  explahentur. 

In  pagis  ,  dua:  tresve  ejufinodi  compirehenfiones  vel  tmemata  breviores 
iftius  Catechefeos ,  adhibitis  uno  vel  altero  Sacrje  Scripturx  locis  infignioribus  ad- 
argumentum  expreflìs ,  horis  pomeridianis  diebus  Dominicis  enatrentur. 

Si  à  communi  vulgo  segre  id  obtinent  paftores ,  ut  àdlìt  frequens  Catechif- 
mo  ;  fàltem  omni  ope  atque  etiam  prò  autoritate  fua  id  à  iuniòribus  pueris  & 
puellis  expolcant,&  obtinea;it. 

Aliquosvel  ex  fuis  domefticis  ,  hberifve  ,  vel  ex  liberalioribus  fui  gregis 
fehgant,  quos  inftitutione  privata,  ad  pubìice  relpondendum  in  tempio  compa- 
rcnt  :  atque  quamprimum  honefte  poterint  illud  exercitium  pubhcum  inducant, 
fandamque  aemulationem  Inter  sequales  èxcitent. 

In  vrbibus  &  pagis ,  quantum  fiei:i  poterit ,  abftineatur  perpetua  Catechif- 
mi  oratoria  explicatione .  Erotematis  potius  res  peragatur,  quibus  eliciaturin- 
timus  refpondentis  fenfus  ,  audientifque  populi  confenfùs  :  omnelque  à  teneris 
addifcant  fenfus  &  conceptus  veros  &  germanos  de  Deo  &J  divinis  in  animo  fùo 
formare ,  tum  rite  atque  adeo  fidenter  de  illis  loqui. 

taven- 


5^  A  C  T  A    S  Y  N  OD  I 

Caveantur quxftiones  perplexx ,rdiolaftica:,cunorx ;  ròlidapietstis doftn- 
na,  Théologia  confcientix  &  pradica,  ànimis  infigatiir  ;  cum  diligenti  iifiis  ad  om- 
ne?virx  &morcis  dcclaratidne. 

In Scholis publicis  cxerceantur  ,  &  obrerventur  egregia illa  omnia,  quarab 
alijs  in  medium condika firere.  Vfus  vero  Catechifrni  Heidelbergcnlìs mofdicus 
retineatur.      .,.  ..•.-. 

Adfuefcant  Theologiae  ftudioiì  Catechetico  officio  ",  etiamquc  ante  publicam 
vocationem  ad  illud  adhibcantur  Se  excitentur  :  atque  fbbrietatis  ,  fànfta:  pryden- 
ùx ,  &  Religionis  leges ,  ab  ipiìus  populi  nccelTìtatibus  dif cant, 

Retradent  Synodi futura adeoneceilkrium  fili ordinis  caput,  Sede  diligenti 
obfervatione  fedulo  inquirant. 


^htologorum  "Bre-menfium  ìudicìum ,  de 
modo  CtutechetìT^ndi. 

Neccflitas: 

ì.  /^Atecheticainftitutio  eft  fundamcntutn  aedificationis  Ecclefiaftica;  ;  adco 
•  V-i/ut  eà  mediocriter  formando  populo  Dei  pofTitfufficerc.  Etfì  tamén fedu- 
fa  opera  danda  fif,  ut  in  tanta  Iu(!e  doctrina: ,  ad  quandam  màjorem  perfcdionem 
feramur  :  idquod  monet  ApoftolusHeb.  5  Se  6.  Ccrtp  eaefl  necefTitas  Catechis- 
mi tradendiin  Écclefìa,quse  eft  Locorum  communi  um  profefsionis  in  fchohsTheo- 
fogicis.  Hxc  elTe  debet  forma  fanorum  verboriim  :  ita  omnes  adconciones  intel- 
ligenter  &  fruduofe  audiendas  prarparantur  :  paulatimque  de  Religionis  contro- 
verfiisiudicare  difcunt.  Et  ha;c  conflietudo  Eccleiìam  docendi  vnacum  dodrinaè 
puritate  nobls  difciphna:  quoque  formam  reftituec  &  f  crvabit. 

Modus: 

2.  Triplex  autem  modus  effe  poteft  Catechefis  tradenda:  :  Scholafticus,  Ecclc  - 
ìGafticus,  &:Domefticus.  • 

Scholafticus. 

3.  Scholafticus eftjvcl in Vernacuhs,vel Latina, velExoticishnguiS. 

4.  Ad  vernaculas  &  exoticas  fcholas  dehgatur  inftitutor ,  qui  f ìt  Ecclefia:  mem- 
brum ,  dottrina:  Chriftianaz  gnarus ,  pius,laboris  patiens ,  &  in  eo  vitx  genere  perfc- 
veratuius : aut  fiquis  ie  dignum  probet,  ad  EcclefiaftieumMiniftcriumtranfituruSo 
Isiìnguhsdiebus,adminimumunamaut  alteram  quieftionem diìcipuhs  dihgenter 
inculcetjejufqueuftimin  precatione  &vitavniverfàurgeat.. 

5.  Harum  Scholarum  Infped:oresfìntPaftores,&fìnguhs  mehfibus,  vbi  maxi- 
me funtinfrequentloreshomìnumccetus,  difcentium  profeótum  &:  docentium  ih- 
duftriam,  fìdcm  ac  prudentiam  explorént:  laudent  difcipulos,  &  qui  mehoris  fune 
cxemph,  moderate  (atcumrpelaudisahasauferènda:)arguantighaviorcs. 

6.  In  Pa:dagogeò  fchola:  noftr^e  fervamus  hunc  morem: 

InPxdagogeo: 

Praiter  ordinariasduasCatecheticashòras,quibus  omnes promifcue  per  hebdo- 
rhadamexaminantur,péculiares  fiint  inftitutiones  eoriam,  qui  fé  ad  facram  avva^iv 
pàrant.  Trimeftri  autem  ante  Ccenam  ilh  Catechumeni  nomina  fua  profitentur, 
ròtoque  medio  tempore  ahquoties  de  tota  Chriftiana  dodrinaaudiunturj  quique 
fatisfaciunt  examini,  fòlemnicamftipulationerecipiuntur. 

Domcfti- 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  37 

Pomejlicus. 

7.  Qui  fcholarum  benefìcio  non  uruncur  5  ij  dottiatim  opportunis  &  ftatis 
temporibus,  prxfcntibus  pacribus  familias,  audiri  poflunc  :  recicatis  cextibus  nu- 
dis,  &  familiaritcr  explorato  per  qiisftiones  perfpicuas  fingularium  partium  fenfu. 

8.  Maxime  autcm  è  re  Ecclefia?  cric,  ludimoderatores  per  fingulos  pagos  con- 
ftitui.  Iis  vero  in  re  canti  momenti,  abfquc  qua  Ecclefixpublicum  miniftcrium 
facpe  infruftuòfum  eric,  honefte  prò  perpetuis  &:molelbs  laboribusprofpicien- 
dum  cric.  lidem  autem  in  pagis  ledores  Ecclcllaftici  efle  pofTent. 

Fcclejìajìicus, 

9.  Ecclefiafticus  Catechizandi  ufus ,  cric  vel  loco  fecundac  concionis  (fica 
commode  haberi  nonpollìt)  vel  pofi:  eam.  Vbi  de  jufta  dodrinx  parte  paulo 
ante  dieta,  ij  .imprimis  examinentur,  qui  nondum  ad  canam  funt  admiflì. 

10.  Prudentia  autem  hic  opus  eftfingulari,  ut  difpenfator  myftcriorum  Dei 
difpiciat,  quid cujufque loci  circumftantiasferant.  Adpudorem  corrigendum  & 
univerfalcmordincmfacilius  obtinendum,confultum  putamus,  ut  finguli  audi- 
toresfuo  locomaneant.&Paftores  fubfellia  obambulent,  initio  juniorcs  exami- 
ncnt,  paulatim  etiam  adultiorcs.  Si  Ecclefia  iìt  amplior ,  miniftri  diverfi  dividant 
cxamen,utaliiinfiiperiore,  ali)  inferiore  tempio  illud  obeant.  id  alicubi  utiliter 
obfervarinovimus.  Quid  ha;  regiones  ferre  queanc  judicio  Provincialium  fra- 
trumrelinquimus  expendendum. 

11.  Vbi  Catechefis  plenior  docetur  ('quxcunque tandem  Belgicis  Ecclefiis 
placcat  j  longiores  refponfiones  familiariter  &  prudenter  in  plures  qusftiones 
diftinguentur  per  anatomen  feu  evolutionem  ipfarum. 

12.  Proponimus  etiam  confìderandum,  utrum  prxftetproparvulis  &infìr- 
mioribus ,  quafdam  prsecipuas  quxftiones  excerpere  ,  quje  integre  difcanturtan 
longiores  omilfis  nonnullis  verbis  contrahcre.  Illud  nos  malumus:  quia  hoc 
valde  turbar memoriam  eorum,qui  poftea  pleniores  refponfiones  vòlent  edifcere; 
Saitcmhoccavendum  eft,  neexmedijs  commatis  verba  excipiantur.  Nam  in- 
tegras  periodicas  claufulasrefponfionum  in  compendio  omittere  ,  nulli  damno 
fu  eri  e. 

13.  Qui  jam  plufculum  profecerunt  in  dodrina,  afTuefieri  polTunt,  &  ad 
fublimiores  quieftiones ,  &  ad  earundem  probationes ,  faltem  per  ea  dida ,  quje 
in  V.  &  N.  T.  funt  illuftriora,  &  in  concionibus  plebi  crcbrius  inculcantur- 
Subinde  etiam  monendi  funt  juniores  miniftri ,  ut  in  concionibus  omnibus  no- 
tcnt,  qux  Catechifmi  partes  eifdem  precipue  explicentur.  Et  hoc  ad  Catechifmi 
commendationeminfignempertinct ,  fivelinitio,  vel  fubfinemin<»t*xe(p«^a<a'(r^ 
propter  juniores  moneatur,  ad quod  dottrina:  Catechetica:  caput,  expofitado- 
ftrina  fit  referenda. 

Tiervus, 

14.  Nervus  ad  hos  Catechizandi  modos  erit  autoritas  Magiftratus,  paterna: 
&  blanda  Pnftorum  exhortationes,  exempla  ab  ipfis  magiftratibus  &miniftris, 
fenioribuSjofEciarijs,  eorumque  uxoribus,  libcris  &:  famulitio:  idquodabillu- 
ftribus  quoque  pcrfonis  in  Germania  alicubi  faóbitatum,  magno  cum  Ecclefiie 
Bono,  confermare poflumus.  Etiam  fingulis  femeftribus,  folcmne  examen  in- 
ftituipotcftdetotododrinx  corpore.  Seniores  Ecclefiaz,  aliique  honorati  viri 
plebemadfeinvitabunt,actumquifquceos,  quos  fibi  bcnefìcijs  devindosnovit, 
hanc ad  tempie  difponet.  Muldaspecuniarias,  carceres,  &fimiles  corredio- 
nes  politicas ,  in  Ecclefiam  introduci  non  arbitramur  effe  confultum  :  ut  Chri- 
ftiana:  manfuetudini  contrarium,  &quod  utriufque  teftamenti  exemplo  caret. 
Etiam  noxium  effe  illud  diverfarum  Ecclefiarum  experimento  nobis  conftat,  id 
quod etiam  de  bis  regionibus  metuimus.  Qui  matrimonium  meditantur  eiquc 
benedici volunc,  privatim occafione prudenter  &amice  capta  (quale  apud  Au- 
guftinumlib.  de  Catechizanàisrudibus  eft  legete  j  de  religione  ceu  occulte,  &: 
quafialiudagatur,  audiripoffunt.  Similiteropportufiumerit,  Chriftianum  cum 
eo  inflituere  colloquium,  qui  infàntem  fuum  tingendum  ofFerc,  aut  qui  ad  Baptif- 
mum  teftis  adhibetur. 

D  Inprimis 


38  ACTASYNODI 

In^imis  nutcm ,  nd  facram  Ccenam  ,   nemo  fine  jufta  fìdei  &:  vitx  exploratio- 
ne  ac  rcligiofa  fiipulatione  eft  admiccendus . 
Adulti: 

i^.  Si  junioiesmatuie  &:  redc  inCatechefi  informentur,de  adukioribus  dein- 
ceps  non  cric  magnopere  Liborandum. 

Ratio  Qatechiz^andi  in  Ecclcfia  Emdana. 

1.  Cum  ad  confequendam  falutarisdodrinx  folidam  cognitionem  ,  cateclii- 
zandi  rationcnilìil  magisneceflarium  .eaquequafi  sedifìcij  fpiritualis  bafis  &  fiin- 
damentum  fit  ab  initio  reformationis  fa£to  Anno  152.0,  operam  dederiinc  ma- 
joresnoftri,  ut  eriampueris  8s:  ^tat(\junioribus  prima  doclrin'ae  Chriftiana;  ru- 
dimenta  traderentur. 

2.  Eiim  in  finem  primum  habuere  Miniftri  fcriptam  quandam  Catechif- 
mi  formam  ,  brevem  &  fìmplicem  ,  quam  junioribus  inftillare  paulifpcr  coe- 
perunt. 

5.  Crefccntepaiilatim  eoruTn  numero  Emdae,  &  in  vicinis  pagis  ,  qui  renun- 
ciatoPapatu  ,  ad  Evangeli]  profelTionem  accedebant  ,  Catechilmum  paulo  la- 
tiorem  /cripto  conceperunc,  &:  auditoribus  inculcarunt. 

4.  Tempore  vero  D.  Ioannis  à  Laico  ,  magnus  ille  &  accuratus  Catechif- 
mus,  cujiis  in  pra:£uione  Catechefis  pftefentis  iit  mentio  ,  in  urbe  Embdana 
&  pagis,  c]ui  Evangeli]  dodrinam  receperunc ,  prò  Ecclefia  fuit  tradicus  &;  ex- 
plicatus. 

5.  Deinde  1554.  magnusillc  Catechifmusqui  nuncextat  in  formam  brevio- 
rem  eflrcontraótus,  ut  fingulis  femefìribus ,  percurri  acque  explicari  pofllc. 

6.  Scmperautcm  Ecclefise  Paftores^,  Seniores,  &  Scholarchxquibus  apud  nos 
curaha^c  dema-ndata  eft, in  co,  fummo  conamine, fuerunt,acetiamnumfunt,ut  or- 
thodoxos,  pios,  fidcles,  &  induftrios  habeant,  cum  Latinós,  tum  Germanicos  u- 
triulqucfexus  ludimodcratores. 

7.  Diverfa:  Religionis  ludimagiftri ,  ut  qui  non  funt  membra  Ecclelì^,  nullo 
modo  admittuntur. 

8.  Ludimodcratores  multis  officij  fuiadmoniti,  manuumfuarumfubfcriptione 
fanfte  fé  obligant,  (c[q.  inter  csetcras  muneris  fui  partes  imprimis  rationcm  Catc- 
chcfeas  habituros,eamque  difcipulis  fuis  indefinenccr iùculcaturos,  utque  memo- 
ria:  ab  omnibus  mandetùr,  operam  daturos. 

9.  In  eum  finem  Paftores,  Seniores, &  Scholarchas,  fingulis  trimeftribus  fcho- 
lasvifitanr,  induftriamque  Pra^ceptorum  &;  profedum  difcipulorum,  indodri- 
iia  prxfertim  Catechetica,  explorant. 

10.  Pra'ceptores  fingulis  diebus  Dominicis  horis  pomeridianis,  difcipulosfuos 
magno  numero  ad  templum  deducunt. 

11.  Pueri  quinque  vel  fcx  annorum,  capita  dodrinjeCatecheticie  &:primas 
quseftiones  recitant. 

iz.  Ali)  difcipuli  numero  30.  vel  40.  fingulis  vicibusqua:ftionespro  concionc 
explicandas ,  ex  memoria  recitant.  Hinc  fit  ut  pueri  annorum  8. 9.  io.  integram 
norintà  capite  ad  calcem  recitare  Catechefin. 

13.  Poftea  cum  ad  alia  adhibentur  agenda  liberi,  parentes  pi)  domi ,  imprimis 
diebus  feftis,  fub  vefperam,  Catechefin  cumijfdem  rcpetunt,&  ne  oblivioni  tra- 
datur  recitationem  Catechefeos,  irerum  atqueiterumexigunt. 

14.  Quando  virilcm  aetatem  attigerunt  adolefcentes  utriufque  fexus,  aHiquc 
proveda;  xtatis  homincs,cum  admenfam  Domini  admittuntur, pnblicècoramfa- 
cie  Ecclcfia:  totius  ex  Catechefi  examinantur,eamque  mcmoriter  recitant:  exce- 
ptis  tamen  nimium  meticulofis,  quibuicum  privatim  agitur. 

i^.  Paftorcs  Catechefin  explicaturi,  poft  preces  fufas,  capita  dodrinse  Chri- 
fì:ian£e,Decalogum,  Symbolum  ,  Inftitutiones  Bapiifmi,  Ccenx  &  Difciplinie  Ec- 
clefiafticiE,  cum  Orazione  Dominica  recitane. 

Dif- 


NATIONALIS    DORDRÉCHTAN^,  5e> 

16".  Deinde  à  pueris  &  puellis ,  quxftiones  Catechecicas  tunc  explicandas 
cxigunt. 

17.  Hincbrevirer  &:populancerrecitaras  qua^ftiones  exponunr,  &  prò  ra- 
tionetemporisad  ufumapplicant,  haud  (cciis  quam  fitin  cxplicatione  textmim 
Bibliorum. 

18.  Paftoresrcmcftrirpatioinrcgrnm  Cacechefinrcpctiint  &abrolvunt. 

19.  Paftores,  cum  poftridje  Ccena  Domini  celebranda  efl: ,  fìngulis  mcnfibus, 
binisconcionibiisintegramCaceciiefin  ,  pofl-quam  à  novis  commimicantibus  re- 
citata eft,  fynoptice  repetiint,  ita  ur  antemeridiana  fumma  Fidei  &  Operum; 
pomeridiana  ,  doòlrina  de  fìdei  Sigillis,  itcm  de  Difciplina  Ecclefiafiica  &;  Gra- 
done ;  qux  ad  excrcitium  fidei  oc  bonoriim  operum  neceflaria  fune;  expo- 
nantur. 

20.  Paftores  Ecclefix  membra  domatim  Temei  in  anno  vifitant ,  parcntefquc 
ac  fobolem  lomnefque  domcfticos  officij,imprimis  ad  exercitia  Catechetica  con- 
tinuanda,  exhortantur. 

ZI.  Vifitato-res  a'grororum,cum  magno  Dei  benefìcio  totis  nunc  15.  annis  à 
morbiscontagiofis  liberi  fiicrimus,  fedulo  etiamfanos  de  incolumes  vifitant,  mul- 
tofque  hac  ratione  ad  ovile  Chrifti  adducunt. 

21.  Paftores,  in  pagis ,  etiam  paucis  pr.Tfentibiis  auditoribus ,  pomeridia- 
nashabentautumnali, brumali, &verno  tempore,  breves  conciones  Cateche- 
ticas.  Prolixioribus  enim  concionibus  pomeridianis  auditorcs  ab  ijfdem  detcr- 
rerij  experientia  docet. 

23.  Paftores  agrarij  (  cum  Ecclefiarum  vifitatio,  alijs  in  locis  ufitata,  fum- 
maque  cum  utilitate introduca  ,  hic  habcri  ncqueat  )  in  ca;tu  Embdano,  ad  quem 
numero  plus  minus  50.  Orthodoxi  miniftri ,  a^ftivo  tempore  hebdomadatim  fpon- 
taneo  mota  excurrunc  ,  quotiefcunquc  cenfiira  doftrina:,  ac  morum  habetur, 
quodfitfingulis  annis  poft  feftiimPafchatis,nehancfui  ofHcij  pattern  negligane, 
ferioadmonentur. 

Hanc  in  Frifia  Orientali,  in  Ecclefijs  ibidem  orthodoxis  ,  Catechizandi 
rationem  debite,  &  fiibmifle  ,  veneranda:  Synodo  communicamus  ,  fi 
fortequippiamin  Ecclefijs  Belgicis  quodad  ufiim  revocaripoflìt,  in  ea 
inveniatur. 

Sefsione  Decima- fexta. 

XXIX.    J\(o<vembris ,  die  lovis  ante  ?neridiem, 

H  Abita fuit in conventu  Synodico,à Reverendo  &  clarilTimo  viro,  D.Tofepho 
Hallo  Wigornienfi  Decano,  doólifllma  atque  accuratiffima  exliortatio  La- 
tina, ex  Ecclefiaftse  Salomoniscap.  feptimoverf.KJ.  Nefis  juftus  nimis,  ncque  fis 
fapiensnimiSj&c.   Pro  quapublice  ci  gratin  fiincadaz: 

§lf^a  hic  exhihetur. 

E  e  e  L  E   S.    7.    16. 

Ke  fis  jujìtis  nimis,  nequejis  nimis  fapens. 

DE  jufticiamihi  Iiodie,cumbono  Deo,6c  de  fàpientia  fermo  erit.  Quid 
vero  occurrerc  potuit  opporrunius  ?  De  ìufticia  coram  a:quiflimis 
Reipubl.  moderatoribus,  de  fapienna  coram  ampliflimadodiirnmorum 
Theologorum  Synodo,  fèd  &  vice  verfa ,  de  fàpientia  in  prudentillimo- 
rum  Ordinum  vicariorum  confefi'u  5  de  jufticia  in  fàndiflima  corona 
Prophecarum.    Neceftquod  dubiccm  ne  non  aure  bibula,  lubentique 

D  %  animo 


S  E  S  S. 

XVI. 


4«  ACTASYNODI 

animo  excipiamnr  irta  ab  utroqueveftrum  ordine  (Nobilifsi'mi  Ordinum 
dcputad.Tiieologi  gravilsimijquas  utrunq;  ex  xc^uo  lped:are  videbuntur. 
lulHcia  le  vobis  ofFercprimuIum,  aeque  illa  rres  mirae  profeóto  clauiula: 
cònvenereiI1:ic,fequeocuIisaunbLirque  v eikhs [^ontcin^crunz: Jufim perit,' 
verf  15.  j^/ìsmftii-s  mmis  i(>.  ZN^n efl ttifius  tò.  Euge  concionacrix  anima, 
quidmcditans?  utè  facrò  tUoore  pugnantcs  effluanc  {èntenti^e,  fcqueuti 
Cadmia  proles  mutuo  perimant  :  dum  negar  ultima,quodprimaal]eruit- 
fccunda  vccac  fieri,  quod  ultima  poiTe  fieri  ncgat?  Si  non  fitjuftus,  quipo- 

••■  tcìi  perire  >  Qui  poteft  effe  quis  juftus  nimis,  ii  iuftus  nemo  eft?  Mi  homo; 
amicE  iunt  femper  Scripturarum  lices  :  utinam  tales  fcmper  fi.iiffenc 
noftrab  .  Ncque  hic  opus  eft  Mofe  aliquo  Mediatore  ,  qui  fìaterni- 
tacem  inculcet.  Pulcherrime,  (cilicet,  bis  in  ie  ultro  convenit,  ubi  tri- 
bas  rlaufiìlis stria jufticia:  genera  accommodare  libuerit.  Iufì:iciaab(o- 

.,  luta  cft:  fi'c  nemo  juftus .  lufticia  inchoata  ,  inque  fuo  genere  :  fic 
juftus  perir,  iufticia  asquivoca  :  fic  he  fis  iuftus  nimis.  Ita  facile  &,  nimiurti 
iuftus  eft,qui  juftus  non  eft,  &  qui  juftus  eft,  perir.   Non  ergo  vclanimum 

-adimir  iufticia; alfeclis  fiimmum  iufticia:  exempiar,  dum  iuftum  perircair, 
vel  veram  jufticiamdeprimir,  dum  nimietatem  vctat.  Fàcile  quidemom- 
ncs'deterremur  à  bono>  qui  vix  ullis  fèu  monitorlim  feu  minarum  fra^nis 
nosà  malo  divelli  parimur  .Quam  avide  alacriterqueomnes  arripimus  hoc 
quicquid  eft  confili)'  Nempe  hoc  a?gre  nobis  eft,  ac  fi  quis  febriciranti  a- 
mico,jamque  merum  ignem  fpiranti,poculum  fiigida:  pleniufculum  prò- 
pinaveric.  Perplacct  natur^  noftre  libertas,  &  quicquid  hanc  fapir,  cordi 
eft.  Nosquidemonagrorummore  (lobi  verbum  agnofcitisjperh^cmun- 
didelèrtafolutidifcurrimus,  necjugoaftueti,  nec  fr^eno.  Tota  religio  li- 
gac  nobis  &  mentem&manum.  Vnde&  nomenilli  indiditvetuftas,  & 
fr^enum  appinxit  in  manu  interTheoIogos  noftri  leculi  Poeta  maximus. 
Nullum  non  mandatum  hami  inftar  eft&  rctinaculi,  quo  vaga  hxc,  &  in 
fcclusomne  rolutiftìmamenscoercetur.<7xA»;/)òffAoj/(^  eft  quicquid  jubet.  Il- 
lud  vero  imprimis ,  Efìote  perfeBiifcutTatera^eBer.  Quod  Petrus  olim  de 
ricuum  lege,  idem  caro&fanguis  dclege  morum:  jugum  imparcervicibus 
&:Patrum  &  noftris.  Laxàre  nunc  habenas  hafcevìdeturSalomon,  &  prò 
blandis  alicujus  Mitionis  more  indulgere  aliquid  pariim  flagitiofas  licen- 
ùx:  Ne/ìsjuflusmmis.  Falleris  &  hic,  quifquis  es,  Parafi ta?  tui.  Pcrditiflìm^ 
huic  natura;  ut  obblandiii  velit  landus  concionaror,  ut  modumimperet 
ver^  iandiimonia:,  improbulum  uì-efle  fiiiat,  ìjtjubeat!  Apage  blal'phe- 
miam  i  dixilTet  modo ,  noli  juftus  efl'e,  haberes  profedo,  quo  petulantem 
huncanimum  demulccres.  Sed  cum  air.  Noli  mfius  effe  mmù,  jufticiam  pr^- 

cipit,damnatexce(fum.Ex(::flusjufticiqjufticianoneft.  Vtdcfit  vocabulu 
quo  hocexprimatur,  resconftat.  (àtis  iuftus  nomo  poteft  effe,  nedumni^ 
mis:  etiam  dumfèrvarjufticix  modum.Molcftaqu^edam animi  pendentis 
anxietas  &  ^mi^ovU  nomen  hocfortean  induit,  autopinio iufticia;. Quotvi- 
tia,virtutum  titulis  infignita  vulgo  prodcunt,  prarièrtim  ubi  nota  additur 

exceftus  ?  Nimis  Uberalis  prodigus  eft:  nimium  fortis  audax:frugi  nimis, 

avarus.  Potius  iftic  probaturfteoj'^?dum  jTre^SoA^'prohibctur.  Vt  ubi  Paulus 

immo- 


X 


x\ATIONALIS    D  O  R  DRECT  A  N^,  ■  41 

immoderatuwn  prò  mortuisIuòT:um  vetat,  moderatum  juBcr.  Inprimiser- 
gojuftusefto.  Daoperam,ucin  cejuftus  (ìs,  ucin  Chrifto.  Rco^ulajuftici^  • 
lexeft,  fummalegisjufticja,  Oportecimpleri  omnemjufticiam,  inqiiitve- 
rus^;^:£TV27©..MeIchiredechi.Suiim  cuic^uc,  juftus.  Vis  icritnrjuilus  elle?  da 
Dco  timorem,amorcm,fidem.  Proximo5&  fuum  (cm  per,  Se  ali  quando  cc- 
iam  ipfius  tuum.  llli  enim  &  tuum  cedir:  ubi  tibi  fuperfluit,  ipfi  dcfir.  Ti- 
bi,quanrum  &  natunx  fufficiar,  acpcifons.  Vtinam  vero  hoc  unum  ad- 
difcere  poflemus  aliquando  :utinam  hac  in  parte  haud  parum  peccaretur 
gravius!  Non  fàcis  jufti  fumus,  qui  jufticiamprofiremur.  Quifque  libi  fc-  ■ 
retomm  cribuir,  proximo parum,  minimum  Dco:  urrique  cerre  horum 
quantulum  expediat  (ibi.  Vos  appello  (viri  fracres  )  teftcscommunis  ho- 
minum  vir^acmorura,  quam  perierinr  penitillimcjufticia&  veritas,àfi- 
lijs  hominum.  Quippini  &  vos  £eque  provocem,  (  viri  Magnares)  cenforcs 
judicelque  facinorum ,  qux  ocuJos  plebecular  vel  fpcdando  fatio;arinr. 
ConqUeremini  licer  omnes  cum  BeacoMarryre  Cypriano.  Flagrane  ubi- 
que  delidta,  &  pallìm  multiformi  genere  peccandi,  per  improbas  mentcs 
nocens  virus  operatur,  Qjiin  &innocentia,necillicubideFendirur,  refcr- 
vatur.  Confenlerc  jura  peccatis,  &:  cocpit  elTe  licitum,quod  pubJicum  cft. 
Scd,o,fi  polTitis  in  illafubhmifpcculaconftitutijoculos  veftrosinfererefe- 
cretis,reckidere  cubiculorum  obdudas  foreSj&adconlcientiamluminum  :• 
penetralia  occufta  referareiafpiceretis  profedlo  ab  impudicis  geri,quod  af- 
picere  non  poflittrons  pudica: videretis,quod  crinTenfit&:vidcre,turpes  A- 
retinifmoslibidinum^crudasnauleabund^ebrietatis  reliquias.  Filij  homi- 
num,ufque  quo  gravi  corde,quoulque  diligitis  vanitatem  &  quarritis  men- 
dacium>Eftote  jufti  (àtis.  Succurrite  vos  interim  laborantiReipubl.quifè- 
detis  ad  clavum,  &c  date  operam  (edulo,  ut  graftantibus  hominum  vitijs, 
tempeftivis  aliquando  tandem  cenfuris  occurratur.  Quin  claves  manu 
exerit  exercetque  Ecclefia,quar  gladium  oris  libere  ufque  vibravcrit?  Quin 
fulminum  fpiritualium  vini  omnem  ac  horrorem  làcrum  redintegratis , 
facitifque,  ut  qui  DeiMiniftros  flocci  feccrint,  adliótorum  vcftrorum  fa.C- 
cescontremifcant?  Supponiturhoc  primum(/«/?/^/^i7!  )  fequitur,  quod  vc- 
taturpoftmodum,"  D^.^  quid ntmis-^  fcu'opinione,  feu  veroreiplà.  Non  opi- 
nione. Facile  qui  pauxillumin  fé  habent  jufticiic,  intcftino  quodam  fer- 
mento fu£E(p(Aat>^'«iefFcruntur,  jamque  (e  plus  nimio  abundare  autumant, 
Itajuftus  eratjaótator  fui  Pharifxus  (  Gratias  tibi  'Domine  ,  non  fum  ut  alij) 
non  air,  ut  aliqui  :  modefti^efuilTetiftud  humique  repentis  'Q.Trivc^foa-vm, 
Suntenimaliquiprofeóto  Darmoncs,  humanafpecie larvati,  utvereHie- 
ronymus:  fed  utalij,  univcrfàlis  naturam  fortitur'indefinitus  enunciandi 
modus.  Parcm  cum  Pompejo  ferrenon  vult,  nedum  cum  Cablare  fuperio- 
rem.  lungant  vero  buie  manus,  (  fi  yolunt)  Pontifici)  Thrafones,  homines 
facerrimi,  qui  legemfe  ex  amuili  (crvare,  &  fupererogarc  demum  aliquid 
fé  DeopolTe  jaóiitant.  Ilicct  hi  veri  lìint  horum  temporum,  (quosexpro- 
brare  folent  alijs  )  Puritani.  Ingenue  Tquod  folet  )  EfpenfruSjiuntqui  ho- 
die,  flatus  &  homines  in  perfed:ione  juftici^  tantum  non  ^equent  Ange- 
lis-,  nova:  vereris  Pelagianifmi  reliquia.  Qua  h^refiy  ut  nulla  vel  periculo- 
fìor  vel  perniciofior,  àut  perpetua:  gratia:  Chrifti  necefsitatimagis  contra- 

D  3  ria. 


42  ■  ACTASYNODI 

ria,  ita  nulla  vcl  minus  exftinCta ,  vel  plus  rediviva.Sed  &  fuifs  deniq^  Gra- 
rinnuSjillos  probe  lugillat^qui  (i  nome  {uu(inquit)cognofcerc  vellenr.mu- 
danos  {èpotiusquam  mundosappellarent.Erigantiflifibi  cum Acedo  ica- 
lam,quain  carlum  alGendantjCmopicoreHieronymo)  ab  irato  interim  om- 
nis  {linei bix  vindice,  inimumbarachrnm  prarcipitandi.Mittamus  opinio- 
nem,  Suncquireapfe  nimium  ambiane  ju'ì:icia:,idqj  vel publicc,  vel  priva- 
tine PiiùLre,\'c\  c]ui  ipfumlegis  rigore  fectantur  paulofevcrius  in  judicado, 
neo-lcd:a  interim  omnis  3hiy.eiag  ratione  :  pefsimi  amanuenfès,  cjui  Icgcs  etiam 
.ladteas  lancruine  tranflcnbunt.  (arnifices piane legules,  cjui  dum  non  tam  in 
mentem  le2;itlatoris ,  quam  in  juris  apices  intendunr,  magiftram  vita^,ma- 
trem  pacis  (aluberrimam  vap^ttr/o»  in  miniftram  mortis  inique  convertunr. 
Quo  reFerri  diccrem,qui  de  poenis dui  iolent,ut  in  aliorum  delidtaatrocius 
animadvcrranr,  nid  ilkid  palam  eflet,  nullo  graviore  morbo  farculum  hoc, 
quamleniratenimialaborare.  Neq-,  tamlcnientibus,  cutimvc  blande  re- 
ducentibus  linimentis  indiget  commune  improbitatis  ulcus,quam*igne  5: 
ki'W.Efiam  yirtus  ipfa  nimia  licentid  languejcit,  qu£  moderata  coercione  yires  beren- 
nat^imo  reduflicat.h.x\\vi\o^\^\vCiW^  equorù^ni  (èmper  laxantur  fragni, medio  i- 
tineredcficitmeqj  jamvirgcere{pondetratis,neccalcaribus.Siquidemvobis 
publica:rei  faiuscura:dt,eritisquidem  hac in  parte  juftiores.  Vel  qui  (cictcT 
leo-is  interpretes  ita  fé  literis  ac  iyllabis  mancipio  dare  iolent ,  ac  fi  (centra 
quod  olim  Teft  villi  antis)  ratio  divina  non  m  medulla  ejSet^fèd  m  fuperfìeie. \i2i  Scri- 
ba: olim  ScPharifei^cenforc  Chrifto.Ita (9nV^«w,poenam^dans  merito  tot  al- 
leo^oriaru m, Eunuchatum ^lane allegoricum adliterampaulojer'vdius  'wterpretatus, 
fihi  yìm  tulli .  .^mon  minus  yimmtulerat  Scriptur^^yirq;  ejfe  de/ìjt,  qm  non  defìjt 
ejlèmalus  mterpres.  Ita&Monachus  ille  olim  Euangelium  iplum  vendidit,  à 
quo  juGTus  eft  omnia  vendere.  Vtinam  vero  Doólores  Pontifici)  immunes  (e 
pricftarcnt  ab  hoc  crimme,quibus  nimis  folennc  eft  coelum  terra:  raifcere, 
humanitatéChrifti'in  monfirum,  innihilum  redigere  potius,quam  in  fà- 
cramétali  loquendi  forma  figura  nobifcum  admittere  velint,qui  tamen  ipfì 
mulras  inibi  tateri  coguntur.  Noninfimum  eft  apophthegmaru  (apicntiih- 
mi  Regis,quod  tamen  vulgata  Papicolarum  verfio  ridiculum  facit,Ew«^r 
laciùedueit  butyrum-.  emuncior  nafi  educitfanguinem.  Et  qui"d  eft  hoc  aliud,  qua 
(^T^aa^cXov)  Jìncerum  lae  ventatisi  ita  nimis  agitare  ut  in  buty  ru  congelefcat: 

•  narefq-,  (cripturarii  adeo  graviter  comprimerc,ut  fànguis  demum  eliciatur. 
Et  horumquidéuterq;»/w^/«//«Jcft;infententijsreu  ferendisfeuinterpre- 
tadis.  Quin  & huc revocamus  illos  male  cautos  juftici^  divin^  vindices,qui 
caufam  Dei  non  aliter  agendam  cenfent,quam  iuam.  Quafi  ille  ipfè  omnis 
jufticia;&  bonitatis  fonsac  {caturigoimmundumfluat,nifiabiftorum  pu- 
teis  humorc  pctat  ilicet.  Vel  qui  ex  altera  parte  prodigiofàm  jufticiam,pii{q; 
auiibus ne  ferendam  quidein  Deo adfingunt.  0 homo, o  lutum^fat  ejì:jìs  tuiUi 
qucm  teeffeyolutf.fit  tihi  ille,quem  fì forereyelayit .  Trivatus jufìiciae  excej^us  fcqui- 
tur,velci'T^c'97E%</i/;Vclt;W;t</»''Utimitemnr  Epidtetum:  (ìvein  evitfandis  rebus 
]eCTÌtimis,quarù  nobis  ulum  hbereconcefluDeuSjfivein  agendis  fulcipien- 

•  cli{qlie,qu^  Deus  nufquam  pra^fcripfèrit.  Illud  meticulofi  cujufdam  eft  ac 
rigidiuicula;  anxietatis:  hoc  vero  fuperftiitiofe  nimiumque  afted:atiE  fàndi- 

monix. 


•    NATIONALIS    D  O  R  D  R  E  C  H  T  ANt^.  4^, 

monix.  (Ou.-c de utroq;  horiim meditatus  eram,qua multa prudcns omit- 
rcnenimiusdm.Cuminrtituronoftroconjunótioreftpauloquxdefapi- 
cntialcCjUirur  oratio.  [Nefisfipiensnimù)  Qui  data  optione  fapientiam  (ibi 
clegir,£«:  (opra  quam  mortales  (olent/ortitus  eft,nimium  damnat  fapietiar; 
Ecqnidr;:ei/c  f(uk!us,\'cvcSam^ion'iNeNimÌMf7!  tamenmet/ij  comedito^pmdcntcì: 
Salomon. Iplerationis  morbus  cft  curioficas.quo  vel  admorfcmulq;labo- 
rarunc mimi  generis  Immani  parcntesmobis  quidem  idcoh^reditanusco- 
gnarulq; .  ETdras  ille  luppodnciusaliudprofirctur.aliudprsftat.  A^o^/^ro^tj- 
fmrr.ihi  (inquit)  interrogare  de fu^enonlni  tuù.  Et  tamen  codcm  loci,  Nunquid 
plus  ftituru  cfi.quam  praterijt  ?  Scd  &  bonus  illc Diony f ìus,  ita  de  Angciorum 
ordinibus  (un  noitis)diflerit5quancum  Paulo  raptus  Riillet  in  ca-lum.  Imo 
qux  bcarusApoIì:olusvidit,6cconticuit,il1:e  non  minus profedo  cóticuit, 
quam  vidir.Ncq,  dckiit  alrer,qui  casleftiu  Ipirituum  numerum  xque  certo 
deno;n,ivit.  Quin  iS:  Matilda,una  è'minorùgcntium  Divis,fratris  cujufdam 
rogatu  aula  eiì  (nimis  quidc  familiariter)  fcilatari^quid  de  anima  Sampfo- 
nis,quiddeSalomonis,Trajani,Origenis,demufìeret.QuiadpedesChrifti 
diutulefcdcruntApoftoIijubidcfidci  my^eriisfèrmoinciderat^audiuntil- 
licò,  yobù  datum  esino^e  :  ied  ubi  de  rebus  parum  neceflariispercontantur, 
{^x'ói^SvyvmcLi).  Ablorptus  cft  ab  illa  voragine  Plinius,  quampropius  pe- 
nitiuique  voluitintueri.  EtBetbJèmttx,  dHmfacramT)ei fedem  Utì  perlujlrant 
ocuhs/i!!s,periére.  Scio  me  jam  ulcus  tangere  hujus  xvìy  quod  tamen  faciam 
levi  manuLiceat  n%ihi  ffratres  Reverendi)coram  vobis  merito  queri^farculii 
illudpnus,nimiumignorantia^perdidine.Ocrudelesplaneillorum  tempo- 
rum  Scribas  &  Vh.Oinixos,qmcUyes  cxlorumfìbijèryantes^necmtrarint  ipfì ^  nec 
alios mirare  difcupientesflij^muermt .•noù.mmveroh.oc  nimio  perire  lapien- 
tiariGenerofior  quidem  paulo  efl:  ifte  morbus;  fèd  nihilominus  lethalis. 
Omnes  omnia fcire  volumus;  &  ne  quid  forte  lateat,etiam  in  arcaniflìma  ' 
Dei confilia  temere  irruimus  ac  prxcipitamur.  Date  veniam  buie  parrhe- 
fix.  Etplebem  tk.  Dolores  reos  perago  bujufce  mali.  lEft  faneTne  quis^^ 
ne(ciar)  Theologia  duplex,  Scholaftica  (Se  Popularis.  H^c religionis  bafin  '. 
fpedarevidetur,  illateclorij  ipdus  formam  &  ornamenta  rcipicit.  Hxc^ 
qux  fcuidcbent;  illaquce  IciripofTunr.  Hujus  cognitio  Chriftianum  fa- 
cit ,  illius  difceptatorem  .  Vel  (G  quis  mavult)  &:  ha:c  Tlieologum  tacere 
fòler,  illa polire.  Vt  omnes  utriufque  fcientiam  excxquoambiant,  peri- 
culi  piena  res  eft,  &  qu.T  vulgo  in  fumma  rerum  omnium  confusone  defi- 
nat.  Nulla  profecboars  eft,  cujus  intima  ac  lecretiora  myfteria  non  fole- 
antj  peculiari  quadam  ratione ,  folis  artificibus  relinqui.  Nemo  eft  quin 
tantum  (ibi  patri]  juris  notum  elTc  velit,  quantum  ha^reditati  fux  iive  ade- 
unda?,  five  tutandxinlcrvirepofleputet,  qui  tamen  fummos  juris  apicu- 
los  fibi  parum  dilquirendos  autumet  :  Hos  vero  potius  cbnfultiilimis  Ic- 
gum  Docìoribus  lubentilsimeremittat.  Pari  modo  fit  in  medicina  Ecquis 
eft,  quinonebulquefe  ^fculapio  in  difciplinam  tradere  velit ,  ut  quid 
corporifuonoxium,quid  valetudini  accommodum  effe  foleatjfàtisintelli-* 
gat?  qui  tamen  interim  omnes  PharmacopoLx  pixides,  hcrbarum  vires, 
morborum  rationes,medendiqi^  methodos,{u{que  deque  habeat?  Quin 
&  hoc  idem  in  artium  omnium  Domina  ac  Regina  anim^c  cum  lurifpru- 
•  D   4  dentia 


44  ACTASYNODl  • 

dentici  rum  medicina,  lacio(ànd:illimaTheologia  ufu  venie. Sciru  adlalu- 
tcm  neceirariaquarquc  imbibane  omnes^  &  licec&juvat.Saturateanimas 
vefti"as,qaotqiioctftis  Ecclc(ìn:fili],racris  hifce  dcliciis^  fubciliores  Schola- 
mm  arcrutiàs,  alio  ablegatiiri.  T/i/'pv>'JÌ//*rtjc/ìo7f  auAeTf,  Quanto  miniis  cxpc- 
dit,  ut  plebcjum  quodqueingenium  lummas  ca-li  arces  Icandat  profano 
pede,ibique{àcia  Dei  pcnctraliaaudaci  oculopcrluftret,  dequeprotundil^ 

"  (ìmis  confilij  divini  ai  caniSjjudicium  tcratìut  quivis  èplebenautarum  ba- 
julommve,  deabditilsimaPrardeftiuationis  rationcjiatiocinari  prarlumar? 
ReojulamCoIsicam  in  Arithmcfica  dixic  nonnemo  Pr^dcftinationem  in 
Theologia,  de  quadoclaiTi  quandam  ignorantiam  tateri  non  pudiiit  illu. 
minatifsimos  Ecclefìas  Doótores.  Etiamraptain  coelum  anima  clamavitj 
(fi/3a^@-'j.Nos  veiOjbrcviculaintelIedusnolliiuInulajDecreti  divini aby(^ 

..fura  mctiriaudebimuSjqii.Tqueipd  Angeli  ftupent,  nos  conculcabinuisf 
Ncque  tamplcbem  inculo  iftic,quam  Dod:ores  ipios,qui  harctam  parum 
tempeftivepopuli  aunbus  animifque  oggcflerint:  imprudentcì"  fané  Fa- 
élum,  icaharcabftrudlsimamyfteriaèfuggeftispalamfonuifìe,  quafi  in  i]S 
foliSjChnftianorum  res  unica  conftitiflet.  Quanquam,  ut  vere  dicam,  e- 
tiamin  caufisreligionisjnemo  tencturfecundum  iólum  expe(5lare.  Ferire 
nonlicuitjlicuit  impetum  hofticum  propulfàre.  Sed  ncque  tam  impru- 
dentiapeccaturiftic,  quam  nimioforlari  fapienticT.  Duolunt,  fi  quid  ego 
animadverti,huicEcclefia?admoduminf-efta,nihilenim  mihieft  cum  ma- 
lis  quoiundamPoliticorum  artibus  ncgotij,  nimium  acumen,  &  bine  er- 
ta nimia  propherandilibertas.  O  mutatahaud  parum  Batavorum  ingenia, 
quibus  hebefcit  jam  piane  orbis  reliquus:dignus  ilicet,  qui  vulgaria  confè- 
detun  Hinc  fit,  ut  fpreta  communi  principiorum  via,  altiores  quafdam 
fpeculationum  femitasjde  Ordinc,de  Numero ,  de  Subjeóto  Decreti  djvi- 
nijdePhyficamoralive  inclinatione,de  Aóluumhabituumq^  methodo  ac 
difcrimine,  tanto  cum  ftrepitu  inire  maluiftis.  Paulo  alitcr  magnus  ille 
GentiumDodior  Paulus,qui  profcdofi  revivirceret,(pinoram  leluitarum 
ac  DominicanorumTheologiamprorlus  nonintelligeret.  Nihil  ille  intei" 
luos  {cirecuravit,pr£Eter  lelumChriftum,  eumque  crucifixum.  Figend^ 
funt  hic  ScholisipfisfuiEmet^,  quasnefas  fuerit  tranfiliilTe.  Quantum 
nos,  mcifratreSjàprimigeniaillaChriftianorùfimplicitate  defleximus:  (ex 
tantum  capitibus  conftabat  Catcchifmiis  Apoftolicus.Theologia  vero  ho- 

.••dierna,quxhominum  curioia  mens  cft,  (è  habetinftar  quanti,  feu  Mathe- 
maticifeu  Phyficijdivifibilis  infemper  divifibilia.  Illud  quidem  vere  Era!- 
muSjhanc  vixfinitam  qu^ftionum  (ubinde  emergentium  decifionumquc 
farraginem,hocquicquid  elì:turbarum,inEcclefia  Dei  concirafle  neq^  du- 
bitarim  ego  nonneminemScholafticorum,verbisFefticompellare,  unaq,- 
ad  Anticvras  relegare. Quos  nimium  èruditionis  ad  peilimum  ulq;  infania: 
j^enus  rcdec^crit.Atnos,  meifratres,  edodiimelius,  fobrie  (apiamus.  Hoc 
eft,  uno  verbo,  non  fupra  Scriptum,  non  fupra  Patres.  Nos  homuli  ut 

•proj^rediamur  porro  ubi  pedem  fixerit  Deus?  Audi  caro  &  (ànguis;  Scrtt^ 
tator majesìatù,  ooprimettir  à  gloria  .  Quindecim  funt  (ut  luda^i obfèrvant) 
in  tota  fcriptura  loci,  fìngularibus  quifcufdam  intentionis  notulis  infì- 
gniti.  Quorum  illc  &  unus,  &  primus  eft  ,  Secreta  Dea  .    Si  nihil  quic- 

cfirpo' 


NATIONALIS      D  ORD  RECHTANvE.  4^ 

quatn  confili]  fui  nobis innotefcere  voluifTet  Deus,  proiTas  filuiflet  :  G  to-  .- 
tUm  j  dilucidius  profeóto  ac  plenius  racionem  illms  omneip  explicuiUec. 
lam  (ciré  nos  ifta  voluit,  feci  parcius.  Quancum  fcilicet  noftr^r  ctnuitatis 
modulo  fu^quc  gloriic  expedire  judicavit,  Hucufque  fàperc  &  fanum  & 
tucum  eli.  Et  certe,  ut  liceat  mihi  hac  de  re  paulo  liberius  loqui  (quando- 
quidem  nuUarum  partium  homo  fum  ego,  neque  advcrfànum  ac;o,  ied 
monitorem  benevolum  )  judiccm  efl'c  debere  controverfiarum  omnium 
Spiricum  fandtum  in  (aera  fcriptura  loquentem  ,ncmo  ed  qui  ambigato 
Qu.0  nempe  rccurrant  f-ratres  de  jure  hccredicatis  contendcntes,  nifi  ad 
Patris  teftamentum  f"  Gratulabor  vero  hoc  confili)  Illuftrifiimis  Ordini- 
bus,  quorum  nos  decremm  huc  pie  prudenterque  manu  duxerit.  Ne- 
que minus  illud  conftat,  ca  Scriptura:  loca,  qua:  quid  obfcurius,  vel  tran^ 
feundo  enunciare  videntur,  ad  illuftriora,  quxque  ftudio  rem  ipfam  tra- 
(ftant  exigenda.  Sed  neque  hoc  denique  à  quoquam  negati  poreft,  nuU 
lum efle  paginre  utriufvis  locum,  qui  a^gre piene, perrpicue,dedirave  ope- 
ra dilquifierit  ho:Pra;deftinationis  caput,  ac  celeberrimus  ille,qui  habctur 
ad  Romanos  nono.  Agite  ergo  (viri  judices^  fi  meauditis,jubete,  ut  pars 
utraque  litic^antium,  brevcm,  claram ,  a.ienamque,  fine  fuco  fine  amba- 
gibus  illius  loci  paraphraim  Sanòla:  Synodo ,  fraterna  manu  exhibeat. 
Fieri  non  poteft,  quinpra^euntejiac  face  divina  (è  veritas ,  pijs  ingcnuif- 
qucoGulis  confpiciendam  fit  prarbitura.  Non  fupra  Patres,  fìdifiimos 
Scriptur^rinterpretes,  lucidillima  Ecclefi^  fydeira.  Sed  &  Rcx  noller» 
fereniflìrnusnolter  Rexiacobus,  cujus nomine  exulrare  mihi  videturtora 
EcclefiaDeij  Regum,  quos  fol  unquam  vidit,  fpoftunum  Saloinonem 
S-ioJiìctKÌoyJ  fapientiflimus ,  in  fuailla  aurea  Epiffcola  monuit  Illufì:ri(Tìmos 
Ordines ,  nobifque  in  mandatis  dedit,  illud  totis  viribus  urgere,  illud  u- 
num  inculcare ,  ut  recepta:  hadlenus  fidei  communique  &  veftrie  &:  alia- 
lumEcclcfiarum  confezioni  adh^erereulque  velitis  omnes.  Quod  fifcce- 
ritis,  O  felicem  Belgicam.^  o  intemeràtam  Chrifti  {ponfàm  <  o  RempubL 
florentiflimam!  Navìgabit  profed:o  in  portu  demum  h^c  altliótara  opinio- 
num  undis  Ecclefia,  tempeftatelque  a  maligno  ilio  excitatas ,  tuto  ridcbic 
ac  contemnet.  Illud  vero  ut  jam  tandem  fiat,  (piAo'li[/,fia-3-itì'(wxcl^ety.  Fratres 
fumusjfimis  &  colfeg^.'' Quid  nobis  cum  ilio  infami  Remonftrantium^  I 
'^Contra-Remonftrantium,  Calvinianorii,  Arminianorum  titulc?Chnftia- 
■'^liifumuSjfimus  &/V<34't;3/ot.Vnum  corpus  fumusjfn-nus  &:  unanimes.Per  tré^ 
^<fmcndum  illud omnipotentis  Dei  noinen,perpiumblandumqiCommunis 
'matris  nofl:i\T  gremium ,  per  veftras  ipforumanimas,  perque  fanóliflmia 
Jefu  Chrifti  fervatoris  noftri  yifcera,  pacem  ambite  fratres,  paccm  innite. 
''r  &  ita  vos  componite,  ut  fepofito  omni  prcEJudicio,  partiumque  lludio  ac 
malo  affédlu,  ineadem  omnes  ventate  feliciter  confpiremus.'  Apage  vero 
.  vefmam  illam  prophetandiIibcrtatem,imòlicentiam  blafphcmandi:utli- 
fccat  male  fetiato  cuiqueTyrOni,prodigiofi(ìima  Celebri  (ui  phanrafmata 
in  apricum  producere,  &  populo  commendare  &  ^irx[o.Ridc?7U Mauro,  nec 
^o/é«/^/Wx<?!QuidvisIicet,modohocliceat:inScholisquidcmPhi!ofophicis 
indultum  hocfempcrfuitluxuriantibusadolefcentuin  ingcnijs,  uthceret 

fé  thè- 


46  A  C  T  A     S  Y  N  O  D  1 

fé  thefibus,  paradoxis ,  docafticifque  argutationibus  cxercere;  fed  ut  in 
facrofan^to  Theologicar  veritatis  negotio  iftud  obcincar,  moliri,  audacia: 
eft  piane  Diabolica:; &  quod  marito  nobis  extorqueat  illud  Prophetie,0/'- 
fiiipefiite ccelì,  confundere  o  terra.  Vopulm  mem defermt  me,  font em  'vrmm,  ^  ejfo- 
ditfibiàfternasi  mofuteosimmuftdos,  lutulentos.  Nobilifiimi  viri,  vofque  fan- 
(Sta  Synodus,  fi  quis  pudor,  fi  qua  pietas,  reprimite  liane  perulantillìmam 
inlàniendi  libidinem,  modum  imperate  hominum  &  linguis  &  calamis: 
Etfacite,ut  qui  vera  fentirc  nolunt,fa!{a  divulgare  non  aufint.  Vt  crror  \\x- 
refifve,  fi  denafci  non  potell' ,  difcat  tamen  latefe ,  &  invifum  coclo  caput 
tenebris  occultare.  Ita  ut  loia  veritas  luccm  adfpiciat,  regnet  fola^vobis  fa- 
iutem,  gloriam  Ecclefìa?,  Reipubl  pacem  allatura.  Quod  utique  cfficiat 
ille  pacis autor,  veriratis  Deus,  Rex  gloria ,  cui  trinuni  Deo,  Patri,  Filio, 
Spirituifando,  fit  omnis  laus,  honor,  gloria,  in  fecula  (eculorum.  Amen. 

^^j^j-  Sessione  Decima-feptimaj 

XXX.  No^embris  die  Veneris  ante 
meridiem. 

1pfa^Ìe<^afuit  deèreti  Synodici  formula  ,  cìc'accuratiore  juniorimi  atque  aduìto- 
-»  rum  catechizationcex  omnium  tam  Exrerorum  quam  Provincialium  fèntentijs 
confìliifque  fcripto  exhibitis,  hunc  in  modum  colleóta  ac  formata: 

Vt  Juventus  Chrijliana  à  tener  Is  annis  in  fundamentù  'vera  Reltgionls  accuratim  tnjìi- 
iuatur,  ac verafìetcìte  imhua.tur\  triflex  hac aitechizandi  ratio  ohfer'ua.ri  dehct:  domejìica  h 
:■  ■p&rentihus-.Scholaftica,  a,  ludimagiftris:  dr  Ecclefidflica  kpafioribus  ,feniorihtis ,  cf  leBori- 
hm,feu  étgrorum  -vifitatoribtì^.  Vtque  omnes  hi  diligcnter  officium  faciant ,  rogandi  erunt 
mAgifiratm  Chrijìianiy'ut  tamfancfum  ac  necejpirtum  opus,  autoritatejuapromo'veant:  mo- 
nendique  omnes-,  quibm  EccleJJarum  c^fchoUrum  infpe£fio  ^  vijìtatio  demandata  ejt ,  ut 
hujus  rei  curam  inpri?nis  gerant. 

Farentum  ojficium  efl,  don7Ì  liherosftos  totamque  adco  familiam.fdei [ha  commijfam ,  in 
tyrocinijs  Chrtjiiana  Religionis ,  qnam  maxima  diligentia  prò  captufwgulorum  injlituere: 
Jèrio  ó"  dtligenter  ad timorcm  Dei  é^ finceram  pietatem  adhortari  ;  fanBls precum  domc- 
■JUcartim  exercitijs  adhihere  ò- ajjìiefacere  ,  adaudiendas  concionesfecum  adducere,  audi- 
tas,  imprimli  Catechetica^s  -,  curri  tjfdem  diligcnter  r  epe  ter  e,  capita  qiudam  S.  ScripturA 
prAlcgere,  t'clprAÌegenda  dare  :  infigniora  S.  ScripturA  dióta  edifcenda  proponere  atque  in- 
cukareieadcìnqne familiari  qiiadam  ^  tener  a  Atati  nccommodata  ratione  explicare ,  atque 
ita  eos  adfcholaJìjcamcatecbizationcmprAparare,  cunique  adeam  per'venerint  confrmare, 
excitare,  (y-pro  virili provehere.  Hujm  offcijparentes  omnes,  apud  quos  admonitioni  locus 
ejfe poter it-,  tumpjiblice  in  conciombus,  tum  privatitn,  tam  in  ordinaria  antefacramfyna- 
xin  'vifìtatione,quam  alijs  tcmporibm  opportuni:'  apaJloribm-,fenioribm-,éi''<iigToru;n  fiptato- 
ribm  fedulo  é^ferio  admoneri  dehent.  Si  qui  parentes  religionem  reformatam  profefjt ,  in 
hoc  [aneto  ojfìcio  negligenti  or  e  s  reperiantur-,  fcrijs  pali  o/um  admonitionibm ,  S"  Jirespojlu- 
laverit,presbjterijreprehenfionibm  ac  cenfuris,  adcfìcium  revocabuntur. 

ScholA,in  quibm jwventmpietate  air  fundamentis  do6lrinA  ChriJìianA  rite  imbuatur, 
non  tantum  in  urbibus,  'verum  CJ"  in  fingidispagjs  inflituantur-,  ficubi  hactenus  nuli  a  injli- 
tutAfuerunt:  rogandi que  funt  magiflratiis  Chrijìiani ,  ut  de  honejlts  flipendijs  ludimagiftrk 
pajjìm profiiciatur,  quo  viri  adftincliones  illas  idonei  ndhibeantur,illtque  alacrius  in  mime- 
re  fio  verfentur.  Imprimis  autem,  utpanperiorum  Uberi  gratis  abillis  erudiri  pojjtnt ,  ncque 
illikfiholarum  hencjìcio  excludantur.  Adhasfunclioncsfcholaflicas,  nemo,  nifi  qui  Jìt  Ec- 
clefiA  Reformat  A  membrum,ornatufque  orthodoxAfdei  c^probatA  vitA  tejlimonio,  atque  i» 
docfrinaCatechetica  probe  exercitatus,adhibeatHr,qttique  fuhfcriptionemanusfuAConfeJpo- 

nem 


NATIONALIS    DOPvDRECHTANvE.  47 

yiew  ér  Catechcfm  Belgicam  approhet,fequefecundum  hanc  Catcchiz.andi  rattonem.jti'ven- 
tut€mfihiconiniìjfaminChrijltan&  religtonis  fimdamentls  dtligcnter  inJiituturumSan^e 
■promittat. 

Ludimcigifirorumhortim offciùm erit ,  omnes  difcipulosfuospro£tatù  cf  captns  ratio- 
ne,  duobus  minimum  w  hehdomade  diebns,  non  in  edifcendU  tantum ,  [ed  intelliq^endls  quo- 
que Catechefeus  rudimentis  exercere.Atque  hunc  tn  fìncm  trtplex  CatechejcuùS formula,  ,  ad 
triplicem  jwventutii  conditionem  accommodata,in  febolis  efi  ttdlnbenda. 

Prima eritinufitmpuerorum,quA contineatSymhokm  Apojlolicum, Decalogum ,  Oratio- 
vem  Damìnicam,ò' Sacramentorum  ac  Btfciplin£  Ecdcfiafìtcm  irìjlttiittoncm-,  cum  bre-vibus 
quibufdamprecatiuncuUs,(^qU(£(ltuncHlisfmiplicijpmii ,  ad  tres  Catechefeos  partes  acccfu- 
modatli.  ^Imbus  addi  poterunt  injìgmora  quidam  S.  Scriptuv<z  dicìa  ,  ad  pietatem  exci- 
tantia. 

Secunda  erit,  compendium  bre-ve  Catechefeus  Palatina,  in  Ecclejìjs  nofìrii  yfitat&.  In  quo^ 
porro  injiituenturij,  quijam  aliquo  ufque  in  priore  profecerint.  Vtraquc  autem  formula,  vel 
ad exemplum  Ecclefarum  Palatinatus,'vel  EcclffdMiddelburgenfs,  -vclratione  ab  hac  Sjno- 
do  pré:fcripta,concinnabitur. 

Tertia  erit  Catechefis  Palatina-,  ab  Ecclefjsnoflris  recepta,  in  qua  proveffiores  atate  cf 
profeBn  erudientur.  Ecclefì&  autem  Gallo-Belgica,  qu£  Genevenfi  Catechefìhaclenus  utim- 
tur,  eiufdem  ufum  in  Se!.  >Us,atqueEcclefjsfervare poterunt.  Alijs autem  Catechiz-andtfor- 
niulis  uti  Ludtmagiflris  in  fchollsnon  licebtt.Rogandi'veroMAq^ijlratusfunt,  ut  Catccbifmos 
omnes  Pontijjcios,  aliofque  libros  omnes  erroneos,  atque  impuros,  ex  omnibus  fcholis  autor  ira- 
te fu  a, piane  eliminare  'velint.  Ctirabunt  quoque  Ludimagi (In:  ut difcipuli  non  tantum  hafce 
formula!  edifcanfifed  ó"  doiìrinam  tjfde  m  contentam  probe  iute  Ili gant .  ^h^m  infnem 
fafdempro  fngulorumcaptudilucideexplicabuntyC^anJenfumre^e  perceperint ,  diliq;enter 
acfkpius  exammabunt.  luventutemfcholaHicam,  difciplinxfits.  commiffam,fnguli  Ludima- 
giBri  ad  audiendas  concionesfacras,  impnmk  autem  Catecheticas,  adducent,  earumqne  ratio- 
nem  diligenter  exigent. 

De  fi  de  autem  atque  indù  (tri a  VrAceptorum,fimulque  dr  dejuventutis  profeti  u  ut  conUet, 
ofìcium  Paflorum  erit ,  adhibito  Seniore,  ^,  (f  opus  erit)  aliquot  ex  magijlratufcholas  om- 
nes tamprivatas,  quam publicasfdpijfmevifìtare ,  pr£ceptorum  diligentiamacuere,  in  ra- 
tione  Catechizandiprxire,  atque  exemplo  fio  in(lituere ,  jwventutem  blanda  compellatione 
examinare ,  fan^ifjue  exhortationibus,collaudationibus ,  ^prxmiolisa  magiflratu  confi- 
tuendis,  adinditflriam  (^pietatem  excitare .  Pr^ceptores ,  fi  qui  negUgentiores  in  offcioj 
aut refra£farij deprehendantuT ,  aPaforibus,  é-(fippusfuerit)aPresì>yterio,  diligenter  of- 
fcij  admoneantur .  ^mdf  hifce  monitionibus  morem  non  gefferint  ;.  rogandus  erit  Ma- 
gi f  rat  us,  ut  atit  adofìciumfaciendumau6loritate  ipfus  conltringantur ,  aut  alij  magis  ido- 
nei fubUituantur .  Bentque  ,  petendum  k  MdgiHratu  erit ,  ne  ulUfihoU,  qu&  fannia, 
hac  Catechizationls  exercitia,aut  non  admittunt,aut  negligunt,  tolerentur. 

PaHorumin Ecclefia  muneris  éì" pT^'identia  erit,  Conciones  Catechetica^ ,  eum  ad  mo- 
dum  pub  lice  inUituere,  ut  ó'  breviores,  ó"  ^d  captum  non  adultorum  modo  ;  fed  ipfius  quo- 
que Iwventutls,  quantum f eri  poterit,  accommodatt&fnt .  Laudanda  quoque  erit  Pastorum 
induUria,  qtiibus  studium  atque  otium  erit,  eafdem  in  fchoUs,pr&fertim  ruri,diligenter  repe- 
tere,quique  laborem  eum  non  d.etrectabunt .  Vt  adultiores  autem ,  c^quifcholarum  infi- 
tutione  aut  nunquam  ufi  fierunt,  aut  in  ijs  nonfatlsprofecerunt,  in  fundamentis  Religionìs 
Chriflianix.  melim  er udiri  queant,  (quia  e xper lentia  docet,ordinarias  inflitutiones  Ecclefìafli- 
cas,tum  CatecheticM,tum  alias  apudmultos non  fifìcere  ad  eam  Rtligionis  Chrifiana  noti- 
tiam  illis  ingenerandam,qiu  inpopulo  Bei  vigere  debet;atque  ufm  tefletur,  maximam  e(ie  vi- 
%>£  vocis  effìcaciam  ;  cumperfamiliares,  éf  adfingulorum  captum  accommodatas  Interrogatio- 
nes d^ ReJpcnfones,qu£OptimaCatechiz.andiratioef,  Rudimenta  Religionìs  animis  imprì- 
muntur)  Paforum  ofìcium  erit,  difendi  cupidos  accedere,  ér,  adhibito  Seniore,  vel  ad  xdes 
frivatas,velad  loctim  Conf.Horij,  velalium  aliquem  huic  aófioni  opportunum,juHum  aliquem 
eorum  numerum  tam  ex membrls Ecclefa,  quam  alijs  adultioribusfngulisfeptimanis  convo- 
car e,  e  umili  is  amie  e  (Sfamili  ar  iter  de  capitibui  Religionìs  Chrifiana  agere ,  ac ,  prò  ratione 
captm,profeUm,(^ingeniorum,fingulosCatechi%are:  Conciones  Catecheticas  cum  ijsrepe- 
tere,  omniquef  lidio  in  id  inctimbere,  ut  animos  omnium  darà  é-folida  Catechefeos  intelli' 
gentìaimbuant. 

£>ui 


4$  ACTASYNODI 

<^:ii  vero  nomen  Ecclejìx  dare  'volunt,  tribtis,  quatuoruefeptimmìs  ante  Caem  cclehratio- 
^em,  certo  in  locof&fim  &  diligenterinftitH&ntHr,vt  ad f  dei  rationem  reddendam,magÌ6  ido- 
nei atque  aUcrcs  reddanttir. 

Vrudentta  atitem  a  Pafloribm  Me  erit  adhihenda.-,  ut  tales  ad  fé  eriidiendos  vocent,quos  cmn 
aliqitanon  fccnitendi fruclmjfe adhiheri fojfe, quofque de animarum [ditte  folicitos  ejfe  con- 
fìat: ut  ave  iilìmuleodem  tempore  convocentur,  quos  conditionis  paritas  ad  9m'pj»i<riUf  alliciat, 

Conirntm  ht  frccihm-,  ^  fan  ci  a  exhortationetnchoandi  drjìniendi  erunt. 

Uxc omnia-,fiea,qHaomninocon'venit-,voluftate,  alacri t ate -,  vigilantia, fide,  zelo ,  S' 
prt'.dcntia,àra(hribiis,quibm concrediti fihi  gregls  ahquando  reddenda  erit  ratio , prteflen- 
tur-,  ncquaquamdubitandum,  quinbrevi tempore horumlaborumfru6Ìm uberrimi,  tamin 
fìdei  MuamfanBitatls  njit&frofeBn,  ad  honorem  Dei  dr  Rcligionis  Chrifitan^propagationem, 
di'vinahenedi^ione,  ante  omnium  oculos futiirifint  expofiti,gratiamque  Ecclefijs  noflris,  at- 
.  que  incrementum  conciliatiiri. 

Ad  formulas  minorum  Catechefium  concipiendas  deputati  funt,  Francifcus 
Gomarus,  lohannes  Polyander,  Antoniiis  Thyfius,  Hermannus  Faiikdius,  Bal- 
thasar Lydiiis,&  Godefridus  Vdemannus  :  Moniuqiie  funt,  vt  in  concipiendis  hif- 
cefbrmiilis,  quantum  fieri  poteft.majoris  Catechefeos  verbis  inhxreant. 

Eadem  Sefllone  quseftionem  propofuerunt  Noort-Hollandi,à  Paftoribus  Cliri- 
ftianis  ex  India  Orientali  tranfmiflam,  ad  quam  petebant  ut  Synodus  primo  tem- 
pore refponderet,  quianavcslndiampetiturxjam  parata?  erant,  ut  prima  tempe- 
ftate  folverent.  Qusftio  autem  hacc  erat  :  An  pueri  ex  parentibus  Ethn^cis  nati, 
jamque  à  Chriftianis  in  familias  adfciti,  fint  baptizandi  :  fi ,  qui  eosofFerunt  bapti- 
zandos, fidcjubeant  fé eos  in  Religione  Chriftianaeducaturos,  aut cducandos effe 
curaturos.  Roteati  funt  finguli,  ut  de  liacquxftione  mature  cogitatene  ac  dclibe- 
rarcnt:proximaque  feffione  fentcntiam  fuam  fcriptoexhiberent. 

Invitata  fuit  tota  Synodus  ad  dcdudionem  funeris  NobiliiTmii  viri  D.Henriciab 
Hel,  ConluIisZutplianienfis.ejufdemqueEcclefix'Senioris,  &  in  Concilio  Ordi- 
num  GeneraliLim  deputati;  nomine  Svnodi  Geldrica?  ad  liane  Synodum  Nationa- 
Icm  delegati.  Quivigefima  feptima  Novcmbris,  placide  in  Chrifto  diem  fuum 
obierat. 

XV  Ili  Sefsione  Decima- oftava. 


Ipfis  Kalend.  Decembris,  Die  Saturni  ante 
meridiem, 

QVseftio  Indica  de  baptizandis  Ethnicorum  infantibus  aut  pueris ,  à  fratribus 
Noort-HoUandis  fufius  esplicata  fuit.  Nimirum,infantes  feu  puerosillos.de 
quibusquxritur,  plcrumquejamadaliquampervenifle  actatem,  nccefle  à  Chri- 
ftianisinfiliosadoptatos;  fed  tantum  in  ipforum  familias  loco  mancipiorum  ad- 
fcriptos.abijscocmi,fazpeinvitisparentibusereptos:  qui  nonnunquam  iterumà 
Chriftianorum  familijs  alienentur,  &  in  Ethnicorum  poteftatem  redoant. 

VvxXcàx  funt  de  hac  qujeftione  Theologorum  Anglorum ,  Helvetiorum ,  Brc- 
menfium,S.TheologÌ2  Profeflorum  Belgicorum,&  Synodi  Zuyt-Hollandicac  Dc- 
rutatorum  Sententise.  Reliqui  promifcrunt,  fé  fuas  quoque refponfiones,proxima 
feflìonefcripto  cfleexhibituros. 

PropofitumintereafuitgravamenEcclefiarum  dcStudiofis  S.Theologiac,  at- 
que inprimis  facri  minifterij  candidati?,  ad  minifterium  Ecclefiafticum  accura- 
tiuspra:parandisacformandis.Zeelandiconfihum  fuum  fcripto  hac  de  re  exhi- 
buerunt:  ftatutumque  fuit,  idem  à  fingulis  Synodis  defcnbendum  effe,  ut  in 

diem 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  '49 

diem  Lun^e mature,  quid  addi  vel  murari  oporteret,  deliberari  poflet.  Sicha=. 
bec  aucem: 


Cmjilmm  Vratrum Zelandomm,Jùper  qu^fìione :  ^0  modo  candidate 
•  S.  mmiBerij ,  ad  Jàcram  illam  fanSiionem 

fitit  praparaNdì. 

POftdelibcrationemdeCatechizandis  rudibus,  tampueris  quam  adulns.fe- 
quitur  deliberarlo  de  perfonis  ad  Minifteriumfacnimidoneis ,  ijfdcmque  ad 
tam  excellensmunus  in  Ecclcfia  informandis.  Acque  hic  primum  de  electione, 
deinde  de  reda  illorum  inftitutione  deliberandum. 

Ve  itaque  Eccféfìjs  nunquam  idonei  Paftores  defint ,  rogandi  erunt  Illuftre^ 
D  D.Ordines,  ur  iìi  fingulis  Provincijs ,  ubi  id  nondum  obcinuic ,  certus  fn  hujuf- 
modi  adolefcentum  numerus,qui  fumptibus  publicis  ad  Minifterium  facrum  alan- 
tur.  Moncndietiam  erunr  diciores,  ur  liberos  f'uos ,  quos  ad  hanc  rem  vide- 
bunt  idoneos,  ad  fcholas  mittanr ,  acque  illic  erudiendos  curenc:  uc  fine  femi- 
nariapublica,  exquibus  adPaftorum  munus  obeundum  evocencur,  quories  o- 
puscrit. 

Adhancrem  ex  fcholis  trivialibus  feligancur  adolefcencesjingcnuis&honc* 
ftisparentibus  orci,  ne  forre  probrumaliquodMiniiterio  accedar,  ex  generis,  aut 
parcnrum  infamia:  ijdem  tam  animi  quam  corporis  viribus  valeanc  ad  tancum 
onus  &  munus  obeundum  :  quique  in  fcholis  crivialibus  ea  ingenij  &;  erudicionis 
fpeciminaediderinr,  exquibusfpes  certa  concipiatur,  eos,  ubi  adolevcrint,  Ec- 
cleiìaein  Miniftério  fore  utiles  :  denique,  in  quibus  pietatis ,  probicacis ,  modefti3C« 
que  indicia  certa  confpiciantur. 

Hoc  modo  felefti ,  aut  àparentibus  in  hoc  (ludio  enutriti,  ubi  in  fcholis  trivia- 
libus rude  donari  fuerinr,  ad  Academiasmitcantur,  in  quibus  ucile,  imonecef- 
farium  cfTer,  certa  &:diftin6taProvinciarumcollegiainfl:ituÌ5  ubi  fub  Regencium 
&  infpedorum  curaftudiofi  vivant ,  ex  quorum  coniìlio  ftudia  fuainfticuanc ,  qui- 
que iUis  certaminftudijsmethodum  praefcribanr ,  ne  in  incertum  vagentur,  & 
cupiences  ex  omnibus  aliquid,  de  roto  nihil  difcant.  Denique,  qui  vita:  illorum 
&  morum  curam  gerant.     Nimia  enim  libcrcas  in  Academijs,  multosperdidit. 

Abhis,  qui  aliquando  Ecclefi)s  prarfucuri  funr,  hoc  requiritur ,  ut&ipfìno- 
mcnEccleficedent,  &: quam  alijs  aliquando  religioneni  dodurifunr,  ipfimetpri. 
mumprofiteantur  ;  concionibusiàcris  crebro  interlmc,  Ccenae  Domini  cum  Ec^ 
clefiacommunicent,  Ecclcilaftic.T  difciplinx  fubijciantur,  &  Paftorum  in  illos 
iìngularis  fit  infpedio. 

Ad  folidam  autem  Philofophia:  &  linguarum,  in  primis  vero  Theologix  co- 
gnicioncm  comparandam,  non  unus  aut  alter  annus  requiricur  5  fed  fpacium  in 
univerfum  quinque  aut  fex  annorum.  Nam  ut  magna  efl:  adolefcentum  quo- 
rundam  temeritas,  qui  vixdum  biennio  in  Academijs  peraéto ,  promocionem 
ad  munus  paftorale  am.bire  audenr  ;  ita  nec  laudandum  illorum  conlilium,  qui 
totam  fere  astatem in  Academijs  tcrunr,  &c  fero  nimis  ad  Minifterium facrum  ac- 
cedunt. 

Quamobrem,  ut  liuic  utrique  malo  obviam  eatur,  non  inconfulcum  foret, 
ttmpusaliquod  pra:fcribere,  intra quod  ftudiorum  curfum  teneantur  abfolverc, 
&:  Eccleiìa  ipforum  laboribus  frui.  Vt  autem  Ecclcfiis ,  Msecenatibus ,  &  paren- 
tibus,  de  illorum  profcdu  conftet  ;  conflilcum  efl:  >  ut  fingulis  annis  rationem  fl:u- 
diorum  fuorum  iiidem  reddant. 

Abfbluto  hoc  in  Academia  aliqua  ftudiorum  curfu ,  non  inutile  eflet  eos  exrié- 
ras  Academias&Ecclefiasinvifere,ac  tamdiuincelebrioribuslocisiiibfiftere,  do- 
ncc,  quid  illic  laudabile  eiret,perluftrafrent,ac  perdidiciiTent.  Vt  ita  domefticis 
&  extcrorum  exemplis  infl:rudT:iores  ad  iiios  redeant. 

È  Domum 


5*.  ACTASYNODI 

Domum  reverfi  ,  teftimonium  ab  Eccleiìaium.  Paftoribus  ,  &:  Acadcmia- 
rum  Redorib  us  aut  Profciroribus  ,  aut  facultacum  Dccanis  ,!  Ecclerije  & 
ClalTi/inqua  funtviduri, exhibcant:  vocationcm  legitimam  ad  munus  Paftorale 
expcdantcs. 

Et,ut vifìs  hifce  tcflimonijs,  nemo  nifi  prcemifì'o  cxamine  prxparatorio  ad  excr- 
citiaformandarum  concionum  admitti  dcbet  ;  ita  necenc  cfl,  alia  edam  o^ercicia 
accedere, quibusampliusidoneireddantur,  ad  fàiitfiam  hanc  Miniflerij  làcri  tun- 
tì:ioncm. 

Hic  vero  hon  eflct  inutile,Iu]jurmodi  Minifterii  candidàto's,  iiitcrdum  S.  Scf  ipturam 
publice  in  remplis  prxlcgcrc.  Atquehocpa6to  eveniet,  iic  tori  Ecclelias  innotef- 
cant,&  corani illiusfacicambulenr.  TotaEcclcria,morum,  pietatis  Scrprobitatis 
illorumteflimoniumhahcat.  Dcnique  illi  ita  prudcnterfe  gerant ,  ne  quidquam 
ftommittanc,  quodvocatione  illorum  (adquamfcprxparant,)  intjlignum  iìt.  &:  (ìc 
omnibus  innotefcanr  &:  ab  omnibus  probentur ,  qui  omnibus  pk^ilituri  fiinc.  Dein- 
'  deiftaledione  publica  ,  acceder  frKpf^a-ia,  qu^edam,  qua  affuehent  con/peftuito- 
tiusmukitudinis.  Voxctiam  &  clocutio  illorum  formabitur,  ut  paratiores  acce- 
dantaddicendumcorampopulo  ,  quodillispoftaccuratius  examen etiam  concèdi 
pofle  mdicamus ,  modo  claflls  confenìiis  antecedat. 

Deinde  cxpediet  illos  frequcntes  adclìe  Paftoribus ,  cumijsdcvarijs  confcien- 
tia:  cafibus  conferre ,  coldemque  in  vifìtatione  ccgrorum  acque  coniòlatione  affli- 
0  iftorumcomitari,abi]fquedifccre,  quomodotales  IìntcompeIlandi,afflifti  erigendi; 
dcnique  qua: ,  &  quales  preccs ,  intcrdum  prò  re  nata  ,  concipiendx.  Etfi  enim  ex 
Scholisexercitati  in  dicendo  ad  Ecclefìas  venire  dcbent;  tamen  qux  didiccrunt,  ad 
praxiniiint  revocanda;  id  qiiodàPaftoribus  necefle  habent  addiicere. 

'  EtquiavocatiadS.Minifterium,regiminiEcclcfia;aIiquandoruntpr2:ficiendis:Ec-' 
cleiìarum  vero  regimen  in  fcholisexaòl:enonaddilcitur,nonabs  re  foretjfialiquot  an- 
te vocationem  menfìbus,  in  urbibus  celebrioribus  poteftas  illis  fìat,  ut  interfint  Pref- 
byteriisjitemconventibus  Diaconorum,  fiibcertis  tamen  &  limitatis  conditioni- 
bus  ;  atque  ita  intelligant ,  quorrtodo  Ecclefì^e  rcgimen  fìt  inftituendum ,  quas  ratio 
interrogandi  &  colligendi  futl^ragia ,  quomodo  dilciplina  exercenda,  quid  in  variis 
caiìbus faóto opus fit.  Itemqu^ecurafithabendapauperum.  Et,riqux  font  fìmilia, 
quxufupotiusquamprxceptisaddifcuntur.  Qjj.orum  omnium magnus  illis  ufus  fu- 
turus ,  quando  ad  Paftorale  munus  vocabuntur. 

Denique,  cum  hadenus  in  examinibus^ante  promotioncm, tantum  do£lrina:f 
habitaflieritratio,annempeorthodoxiciTent,quod  fatemut  efle  primarium;  deli- 
berari  tamen  poteft ;annon  etiam  expediat  examen  pradicum  inftitui ,  in  quo  cxami- 
nentur ,  an  etiam  tenaces  lìnt  fermonisjllius,  qui  eft  lècundum  pietatem,  &:  idonei  ad 
tradeiidamEthicamChriftianam,admoreshominumin  omni  virtutum  genere  in- 
formandos,  Oportet  enim  Dei  hominem  perfede  ad  omne  bonum  opusinftruftum 
effe,  ncque  tantum  ad  doftrinam&redargutionem,  fcd  &:  ad  correftionem&  in- 
flitutioncm,qua:eft  in  juftitia5paratumefìe.  Adquamremoptandum  eflct,  utili 
CoUegijs  &  Academijs  adolef ccntum  animi  Theologia  Pradicaimbuerentur ,  &  de 
varijs  confcientiarum  cafìbus  inftfuerentilr. 

Atque  h«c  quidem  melioribùs  iud  ici)9 
ftibjedafunto. 


Sc(sio- 


NATIONALIS      D  O  RDRE  C  HT  AN  jE',  51 


Scù 


sione  J^ecima-noija,  Ik!' 

III.  Decemhris  ],  die  Lumz 
'ante  merìdiem. 

Hac  Seflìone tum exterorum ,tum Provincialium  Theologorum , ad qnxftioncm 
iudicandam  debaptizandis  Ethnicorum  infònnbus,rclponiìones  Icripto  com- 
prehenfà: ,  prarleftse {ùnt ,  collarifque omnium fcntcntijs  judicatum  efl ,  confcntien- 
£Ìbiisiiilfragijs,adulnorcs&inftitucionisjamcapaccs,ad(àcrumBaprifimimadmitn 
hondebcre  ,pnuiquamin  religionis  Chriftianarfundamcntis  probe  i'mt  inllituti,  R~ 
.demprofiteantur,eiufdemquerationemaliquamreddere  qucant,  baptifinum  ipfi 
petant,  &  idonei  edam  fidei-julìorcsadhibcantur,  qui  cosporroin  Chrilliana  reli- 
gione inftituant.  Baptizatosautcm  pari  libcrtatis  iure,  cum reliquis  Chriftianis, 
firui iam debere, necvenditioneaut alia  quaquam  alicnatione  ab  hcris  Chriftianis 
poteftatiEthnicorum  itcrumtradi.  De  infandbus  quoque  Ethnicorum  ,  qui  auc 
propterxtatem,aut  proptcr  lingua  impcririam  inltitui  à  Chriftianis  nequierunt, 
edìperairumpuonemCluiflianorumfamilijsin{èrantur,iudicatum  quoque  tuie plu- 
rium  iiiftragiis,  non  effe  bapdzandos ,  anrequam  ad  cam  pervenerint  2:tatem,uc 
proillòrum  captu  in  primis  religionis  Chriftian^e  initiis  inflitui  polline  atque  infti- 
tuantur.  Tum. &fìdejuflorcs idonei  ipondeant,  fé  daturosoperam,  utporroinfide 
Chriftianaplcniusinftituantur,  ncque  unqu'am  permifiuros ,  quantum  quidcm  fie- 
ri ab  illis  poceft  ,  ut  à  familijs,  aut  com.munione  Chrillianorum  ,  iterum  abalie- 
nentur. 

.  Prseleftx flint  Collegiorum,  de  Zelandorum  conlìlio  ad  candidatorum  S.Mi- 
nifterijprxparationcrnaccuratioremfpedanteylènrentix  :  idque  omnibus  placuitj 
mutatis  modo  paucis ,  addiriique.  Theologi  Palatini  promilèrunt,  daturos  le  ope- 
ram,  utleges  Collegij  Sapienti^,  aliaque  quiedarn  inlHtuta,  qua:  SS.  Theolcgix 
ftudiofòs, atque alumnos  Ipeétarent,  intra paucas  {"cprimanas ,  Synodo  lume  in  fi- 
nem  exhiberi  pofl'ent ,  quo  ex  iiidem ,  qua;  ex  udì  Eccleiìarum  Belgicarum  fore  iudi- 
caretitur,excerpipoflenr.  Quapropter  ftatutumfuitjdecrctumde  hac  candida- 
torum pra:paratione ,  difterendum  elle  :  donec  illa  quoque  vilà  atque  expcnlà  cflent. 
Rogatufque  eft  D.  Aflellor  Faukelius ,  ea  utexcerperct,quseque  Ecclclìis  noftris  ufuì 
foreviderentur,  adiungeref.  utque  accuratam  ex  om-nibus  oblérvationibus  huius 
pr^tparationisformulam  conciperet,que  deinde  Synodo  exhiberi  atque  ab  eadem 
p ro bari  polle t. 

S  E  s  s. 


Sefsione  Vigefima,  xx 


ìY' Decembris, die Martis ante 
merìdiem. 

DEIiberatumfuitdequibtifdamquarftionibus  ad  pnrparationem  candidsftorum 
minifterii  Ipedantibus.  Prima  fuit  :  Vtrum  S.Theologise  ftudioll  &  minifterii 
candidati,  ad  conciones  publicaspropopulo  habcndas  admittcndillnt.  Secunda: 
An  adminiltratio  Baptifmi  eislìtpermittenda.Tertia  :  Anexpcdiat  ecs  ad  conven- 
tusprelì>yteriorum  &clallìumadmitti.  Quarta:  An  coniiikumlìt,  ut  in  temphs 
publiceinprxlegendaS.Scripturafeexerccanr, 

Rationibus  omnibus  dihgenter  expenlìsjftatutumfuit:  AdminiftrationemBap- 
tilhìi  nemini  effe  permittendam,nili  qui  prxeunte  examine  plenario  ,  adfacrum 
minifteriumadmilUisfir.  Q^od  ad  reliquaautemexercitia,iudicavitSynodus,  ef- 
fe quidem  ea  ad  eiulmodi  prxparationem  vtilia ,  verum  an ,  &:  qui, ad  eadcm  lìnt  ad- 
mittendi ,  aut  cum  sedificatione  admitti  poffint ,  prudentix  &  libertati  Eccleiìarum, 
otelbyteriorum&claffiumrelinquendum  effe  exiftimavit.Scd&:placuit,ea  omnibus 
Ecclefiisftride  imperandanoneffe:làtis  enimeffc,filèrio  tantum  commendentur. 

E  i  Vltra- 


ja  ÀCTASYNODI 

Vltrajcctini  Rcmonftrantes ,  quafdam  obfervanones ,  in  flatuta  Catecliizatio- 
nis  formula,  ad  quas  à  Prxfidc  rciponflim  fuic,  fcripco  cxhibiierunt. 

Sefsione  Vigefima-primaj 

Se  ss. 

XXL  V.  Decembris , Die  Menimi  ant€ 

meridiem. 


S    ES  S. 

XXII. 


r: 


Evcrendus  Vir  "WigboldiisHomerus,Eccìerias  Zuy t-"Woldanar  Paftor  in  Sync- 
•  do comparine, ciquclitcrasfìdciexhibuit,  quibusinlocum  Ioannis  Lolingij  Ec- 
clciìa:  Noort-Brouchana:,qui  morbo  prxpedicus  in  Synodum  venire  non  poterat,lìab" 
ftituebatur  :  auditaque  flipcr  hac  ILibrogationc  Depuratorum  Synodi  Groninganac 
fe^tentia  ac  declarationc,  prò  membro  Synodi  admilliisfuit. 

Eademdies ,  quiaCiratorum  Remonllrantium  comparitioni  pra^ftimtus  fuerar, 
omnesàPrarfidcpubliceacnominatim  denuoiìmt citati, jLi/rique,ut  fi  qui  adeilcnt, 
Synodoièiìfterent.  Cumqucnemo  compareret,  Rcmonftrantes  autem  Vltrajedo 
Delegati  teftarentur,{enon  dubitare,quin  co  die  adventuri  en'entjiufllim  fuit,utcum 
adveniflent,tum Politico,  tumEccleriafticoPrcTlìdiièiìfterent,  ut  jam  femel  certa 
comparitionishora  coram  tota  Synodo  affignariillispoflet.  • 

Eadem  Scirionepropo(ìta;funtEccIe(ìarumdevanis  gravibufque  typographise  a,' 
bufibus,  Oc  intoleranda  typographoru  liccntia ,  quercla;:qua:fìtumque  Fuit ,  quanam 
rationchsectUm{cripairientium,tumtypographorumquidvis,magnacumEccleiia- 
rum  &  Reip.perturbatione,necminorecumrcandalo,invulgus  lpargentium,licen- 
tia  cocrceri  poflet.  AtquehacdereprxcedentiumSynodorumNationalium  confti- 
tutiones  fùntprxicax.  Audita  itidemfuperijsExtcrorumacProvincialiumTheolo- 
gorum  confilia.Rogatique  fmguli  fiant,ea  ut  {cripto  comprehcnfaSynodo  exhiberenr. 

.    Sefsione  Vigefima-fecunda, 

V  I.  Decembris  y  Die  loms 

.  ante  meridiem. 

• 

INdicatumf uit  à  D.Pra:fidc ,  Rcmonftrantes  citatos  advcnifle ,  quatuorque  a  reli- 
quismiftbs,abipfbpctijirc  ,  quia  nondum  dchofpitijs  profpeftumijs,  ncque  fìi- 
pellex  libraria  difpoiita  ciret,utinperendinumautfàltemcraftinum  diem  eorum 
difterri  poflet  comparitio.  Nobilili".  D.  Praifes  Politicus,idem  quoque  eofdem  à  (è 
petijfl'e  indicavit.  Vltraiedini  quoque  Rcmonftrantes  aicbant,  Citatos  optare,  ut 
comparitio  ipfbrum  in  diem perendinum  Saturni  jautin  diem  Lunx,  difFerri  poflet. 

De  hac  dilationispetirionellluft.D.D.  Delegati  lèntcntiamrogati,refponderunr, 
Quandoquidemheftcrnusdies  comparitioni  illorum  pra:ftitutus  ab  illis  neglcótus 
cfl"et,mandandum,utfeSynodpnuncflfterent,utqueabea  hanc  dilationcm  pete- 
rent,eiufquc  caulàs,incadempublicediiudicandas,proponerent.Cui  Illuft.  D.D. 
Delegatorum  fcntenti^E  acquievit  Synodus ,  miiflque  Vltraie^ini  Rcmonftran- 
tes ilint,  qui  eos  advocarent. 

Interim  eadem  Seflìone  prxiefba  funt  de  eorrigendis  typographisE  abufibus, 
fcripto  cxhibita  coniìlia  ,  Quibus  auditis  atque  expenfìs ,  vilumeft,  ex illis omni- 
bus, à  Prxfidc,  Aflbflbribus  &  Scribis ,  accuratam  aliquam  conftitutionem  ,à  Synodo 
éxaminandam&probandam,pofteaconcipicndam  cfle;  quse  ut  confilium  Synodi- 
cum,IlluftribusacPrxpotentibufe  Ordinibus  Gencralibus  deinde  oiferretur  atquc 
cxhiberetur.  Rogandofque  cfle  Ecclcfiarum  nomine,  ut  Decreto  publico,  autori- 
tate  ipforum  promulgato ,  abufiis  ifti  om_nes  tollcrentur ,  atque  inpolkrum  pra:cave- 
rcntur.  Omnia  vero  Ecclefiae  membra  in  quse  Synodus  ius  prarfcribendi  liaberet, 
conftitutioni  huic   Synodica:  ,  (iib   Eccleiìafticac  ccnilirx  pcena   obtemperare 

tene- 


NATIONALIS     DORDRECHT  AN^.  55 

tenerentur.     CuireipofteaablìluftnbusacPrxpotcntibusDD.Ordinibusprofpe- 
óhim  eft. 

.Judìclum  Theologori^m  Anglornm 
de  Typographis. 

pVtamus  rem  effe  omnino  neccflariam  &  fai  uberi  imam  ,  vtlicentiaTy- 
pographorumrcprimatur;  fedc^uiares  ha:c  ad  autorirarem  Politicarri 
fpedac,  rogandifuntlllurtriflimi  Ordines,  utautoricacem  fuam  interpo- 
nere  velinr.  In  fingulisciviratibuSjqu.T  habent  pralum  ,  maxime  in  Aca- 
demijs  necefTarium  eft,ut  fint  ad  hocnegotium  deputati  viri  Ecclefiaftici, 
qui  autoritate  &iudicioprcTftant ,  quibuseft  hoc  oneris  imponendum, 
ut  prius  legane libros,  quipr^elo  ofFeruntur,  &  approbatione  Tua  permir- 
tantimprclFionem.  Ne  quis  artem  Typographicam  exerceat ,  nifi  qui 
profiteaturreligioncmreformataminiilis  provincijs  ftabilitam.  Seda- 
riosaucemomnesremovendos  cenfemus.  Nequisliberimprimatur,ni- 
fi  ad  finem  libri  manu  cuiufpiam  exijsquiad  hocnegotium  fune  deputati, 
approbatiofcriptacomparcar.  H^cres  dihgenter  obfèruata,  &  Remp. 
&  Ecclefiam  magna  moleftia  hberabit:  quod  in  noftra  Ecclefia  magno 
cum  fruótu  obferuatur. 

T)e  tollendù  Typographiamm  abufìbus ,  iSMomtA 
Theologomm  Falatmorum. 


Typographiarcertoac  definito  numero  conftituantur,  per  ciuitatesSc 
J)rovincias,necTypographi,nifi  iurati  recipiantur. 

II. 

Deledu librorum  ante  editorum  habito ,  quotquot  Socinianorum,  Li- 
bertinorum,autFanaticorumh^refibusponuti,aut  bonis  moribus  per- 
niciofi  (unt,  abolcantur  :qui{àni,ralutares  &  idonei  pietatis  magiftri,re- 
tineantur  j  &  ubi  ad  incudem  redierint,  nova  pra^fatione  ornentuti  ij 
precipue  qui  ad  captum  &  ufum  popuh  funt,  ut  quorum  leótioni  potifll- 
mum  vacare  debeat,  hociudicio  intelligere  poflit. 

III. 

Caveaturetiam,  ne  alibi  excufi  libri  impuri  ,  fivc  h^reticorum,  fìvef 
Atheorum  im.portentur  in  Provincias ,  aut  venales  proftcnr. 

IV. 

Qui  ad  pralum  paranturnoviter,  non  ante  excudantur,  quam  cen  fo- 
rum mdicia  fubjerint  &  calculum  meruerint.  Rogentur  etiam  D.  D. 
Ordines^ne  hbris  non  approbatis  privilegia  concedanr. 

E  ?  Cenfores 


54  À  C  .T  A      S  Y  N  O  D  i 

V. 

Cenforcs  librorum  &  inlpectoresTypGgràphiarum  perCivìtacès  fun- 
toPaft'orescum Senatore  uno,&  Seniore Ecclefi^;  per  Provincias  Dele- 
di fiveProfcflbres,  ubiAcademi^  funt,  fivc  deputati  Claflium  autSy- 
nodorum,  adjundis Politicis,quoticsrespoilulac. 

VI. 

Exemplar  librorùili  c]ui  primnm  excuduntnr,  vnum  tradaturMini- 
ftetio  in  urbibus ,  Cenforum  Collegio  in  Provincijs ,  adquos  revocati 
pofterioreseditiones  poilint.  Nec  enim  ipfis  inconfultis  fulcipienda  in- 
terpolatio  aut  mutatio. 

VII. 

Imprimis  autem  próvidendum  eft ,  ne  Biblia  Sacra  quacuhque  forma 
alirer  quani  ex  pr^fcripto  Synodi  imprimantiir. 

Vili. 

Poftrémo  tum  Typògraphis  tum  pi\Tlorum  correóVotibus  ,  ponendaé 
leges  funtautoritatc  publica',  &  in  omnibus  officinis  àffigend^e.  quibus 
tam  nobilem  artem  moderentut  ficcxerceant,  ex  ufu  Ecclefi^  6c  Rei- 
publica^. 

luàìc'mm  Frdtrum  Hapìacorum^  de  abufibus 
^jpographiarnm  tollendis. 

Quacftio  de  tollendis  abufibus  Typographiarum,  tanto  accuratioreni 
meretur  confìderationem  &  decifionem  j  quanto  ars  Typographica 
majus  eft  Dei  donum  j  &  ad  honeftarum  artium  ac  difciplinarum  cogni- 
tionem,  cumprimis  vero  cseleftem  veritatem  propagandam  accommo- 
datius  medium,  quantoque  periculofius  eft  malum,  quod  ex  prasclari 
hujus  Dei  muneris  abufu  inEcclefiam  Se  Rempub.jam  dudumjprcefertim 
in  bis  Foederatis  Provincijs  Belgicis ,  exundavit.  Vt  vero  abufibus  iftis, 
quoadeius  fieri  poteft,  obviamcatur;  in  duo  potiftìmum  incumben- 
dumfuerir,  j.  vt  praeterita  &  etiamnum  prarfentia  damna  ,  qua;  fcripri 
jam  &  in  lucem  ediri  libri  ,  Ecclefìjs  &  Provincijs  Belgicis  intulerunr, 
&  adhuc  dum  inferunr,  tollantur  ;  aut  certe  nclatius  ferpant,  inhibeantur. 
^.  ut  futurum  malum  cercislegibus,  publica  fummi  Magiftratus  autori- 
tate  confirmatis,  deinceps  pr^caveatur. 

Deprimo  cenfemusjrdifcrimenfaciendum  efle  inter  libros  blafphe- 
mos  ac  ha^reticos.Vt  funt  AlcoranusTurcicusJibri  ArriamVSamofàtenia- 
ni*,  Sociniani,  Pelagiani,  &  idgenus  alij^  &  inter  eos,  qui  errores  qui- 
dem,  at  hon  ufque  adeo  perniciofos,  nec  fundamentum  Chriftianifmi  pe- 
nitus  conveIlntes,in  fé  continent. 

Prioris  generis  libri  ut  quamprimum  climinenturjexiftimamusefie 

è  digni- 


NATIONALIS     D  ORDREC  HT  AN^E.  5^ 

è  dignìtate  fummi  Magillratus,  &  è  re  Ecclefìarum  Bclgicarum  .  Vix  e- 
nimquicquamefìeporeftRepub.  Chiiftiana  magisindignura  ,  quant 
fi  in  ea  permictaturlicentia,  huiufmodì  libios  palam  blafphemos  &  h^- 
reticosexcudendi,  divendendi.  Fiecaucem  hoc,noftro  judicio  commo- 
diflime^  fi  omnia,  qnasapud  Typographos  &  Bibliopolas  reperiri  poi-- 
fune,  illiufmodi  libioram  cxemplaria  (upprimantur  ,  &  Edido  piiblico, 
ne  vel  palam  vcl  clam  diftrahantur,  feverillimeprohibeacur.  Pofterioris 
generis  libros  putamus  tolerari  pofTe ,  tanrifperj  dum  ea  cxemplaria,  qux 
jam  cxtanc,  fine  divendica:  modo  cavcarur  ,  ne  denuo  dillradis  exem- 
plaribuspraclo  fubjiciantur-,  abdiueconfenfiieorum,  quibus  cenfiira  li* 
brorum  demandabitur. 

De  fecundo  exiftimamus  ,  ne  deinceps  librorum  in  publicam  lu- 
cem  edirio  aliquod  parlar  hifce  Ecclcfijs  &  PÌovincijs  Belgicis  malum  & 
incommodum  ;  primum  quidem  cocrcendam  &  certis  quafi  Icgum 
cancelli s  circumfcribendam  efl'e  ,  &  fcripturientium  &  Typogra- 
phorum  licenciam .  Deinde  vero  &  certos  conftituendos  effe  libroruni 
Cenfores. 

Scripturientium  cacoethes  inhibebitur.  'i.  Si  ediólis  piiblicis  ca^ea- 
tur  à  fummo  Magiftratu,  ne  quis  fubditus  Illufirirs.  Dn.  Ordinum  Ge- 
neral, pr^efumar,  quicquamTypographis  in  Fccderatis  Provincijs,  vel  ex- 
tra cas  typisdclcribendum  traderc  ;  nifi  quod  ab  ijs  ,  quibus  librorurri 
cenfuia  demandandaerit,  approbarum  fijerit.  1,  Ci  illi  qui  ad  docenduni 
in  Ecclefijs  &  Scholis  Belgicis  deinceps  admitcencur,  ore  ac  manu  fiia  ce- 
jieantur  fèfe  obltringere,fc  quamdiu  Ecclcfijs  ac  Scholis  Belgicis  prasfunt^ 
vel  in  Foederatis  hifce  Provincijs  verfantur,  nihil  àfeaucab  àlijs  fcripcùm 
ulliTypographo  imprimendum  tradituros,  abfque  antegrefTa  cenforum 
approbationc.Quodut  fiat, legibus  quibus  Scholarum  Do6lores  ac  Pr^e- 
ccptores  &  Ecclcfiarum  Pailores,  antequam  ad  officia  aut  Ecclcfiafli*. 
caaut  Scholiiliica  obeundaadhibentur,  obftringi  folenc ,  hoc  ftatutuni 
de  non  publieandis  libris,  abfque  cenforum  approbatione,  infèrendum 
efTe  videcur. 

VtTypographorum  liccnti^e  obviam  eatur.  i,  omnes  ac  fi'nguIiTypo- 
graphi,  foienni  iuramenco  obftringendi  effe  videntyr  j  ne  quicquam  Ììvq 
antehacexcufiim,  fivc  noviterfi:riprum,  typisdefcribanc  ,  auc  ut  à  fiiis 
defcribatur,  permictanc,  nifi  quod  àcenfoiibus  vifum,  leótum,  &ap- 
probatumfijcrir.  1.  ijs  in  locis  in  quibus  funr.Typogiaphca,  certis  vi- 
ris  idoneis  demandandum  eiit  ;  •  ut  vigiles  habeant  in  operas  Typo- 
graphicas  oculos,  eafque  fubindeinvifanc  Sz  perluftrcnt,  necpermirtanr, 
ucquicquam  publici  )uris  fiat  quod  à  Ccnforibus  probatum  &  fiibfcri- 
ptum  non  fit,  5.  Injungendum  crit  Typographis  ferio,  ut  in  impri- 
mendis  libris ,  a  Cenforibus  approbatis  j  debiram  diligentiam  &  in- 
duftriam  adhibeant,  ut  ita  ex  Typographeis  libri  prodeant  ,  quoad 
fieri  potefl,  .ab  erratis  &  mendis  puriflimi,  4.  Cum  primis  ferio  ipfì* 
mandandum  efTe  cenfemus  ,  ut  quociefcunque  libros  facros  Bibli- 
cos  imprclfijii  fijnt ,    quam  fieri  potefl  maxirnam  curam.  adhibeant, 

E     4  ne  qui4 


56  ACTASYNODI 

nequidfandifllmis  Dei  Eioquijs  indignum  in  eofdem  irrepat:  priEfer- 
tini  vero  intcgriim  opus  Biblicum  nunquam  picxlo  fubijcicnt ,  nifi  de 
voliintate  &:  conlcnlu  cenforum,  &,  fi  habcri  poflic ,  Synodi  Provin- 
cialis.  5.  Bibliopolis  graviter  ,  &  fub  certa  poena  interdicendum,  ne 
ìibros  blalphemos  &  hereticos  alibi  excuios  in  provincias  hafce  Belgicas 
imporcenc ,  aut  importandos  curcnc  ,  neve  cos  clcim  palamve  diven- 
■dant .  Cenforcs  librorum  omnino  conflituendos  efle  iudicamus,  Horum 
officÌLim  cric  ,  Ìibros  fibi  abautoribus  auc  typographis  traditos  ,  accu- 
rate, fìve  diftributis  incerTcfc  operis,  (ìve  collegialicer ,  prò  ut  rei  necei^ 
{ìcas  poflulabit,  perlegere,  eaque  qux  in  ijs  emendanda  cenfent,  dili- 
(^enter  annotarci  deijs  &  inter  lefe,  &  cum  autoribus*,  fi  iiaberi  po{- 
ììnt,  &  rerum  momenta  hoc  portulcnt ,  conferre,  &  ubi  omnia  ita  con- 
cepta  &  corrcòla  fuerint  ,  ut  nihil  amplius  ijs  infit  quod  recepta:  in  Ec- 
clefijs  Belgicis  reformatis  fidei  Orthodoxa^  adverfcrur,  vel  pietati,  ho- 
neftati  &  bonis  moribus,  public^eque  tranquillitari  &  paci  Reipub.  of- 
■fìcere  videarur,  manu  Tua  fubfignatos  &  approbatos  autoribus  vel  ty- 
pographis ad  cxcudendum  reddere.  Non  inconfultum  quoque  videtur,  fi 
cenforibuspoteflas  fiat  nonnuUos  Ìibros,  pra^fertim  Theologicos,  quibus 
Ecclefiam&:  Rempub.  Chriftianam  fine  detrimento  carerc  pofle  exifti- 
menr,  prorfus  rejiciendi ,  &  ne  imprimantur  prohibendij  licet  nihil  in  ijs 
deprehendaturfidci,  finceritati  &  bonis  moribus  adverfum.Teftaturnam- 
que  experientia,  nimìa  librorum ,  quos  fcripturiens  hoc leculum  protulit, 
&etiamnum  magno  numero  profert,  multitudine  fieri,  ut  optimi  qui- 
que  in  omnibus  facultatibus  traólarus  ,  fuperiori  eruditiflmio  fèculoà 
prxftantifsHTiis  quibufque  omnium  facultatum  virisediri,quiburcum  ple- 
rique  recens  fcripti  libri  comparandi  non  fijnt,  paulatim  mtercidant,  &  à 
ftudioforum  oculis  &  manibus  amovcantur,  non  abfque  magna  rei litera- 
ri^E  jaótura.  Cui  malo  ut  tandem  aliquandooccurratur,  jamdudum  vide- 
tur efflagitarefiimma  Reipub.  literarias  necefsitas. 

C^eterum  optandum  toret,  quod  hefterno  die  à  Clarilsimo  D.  Dco- 
dato  bene  monitumfijir,  liane  cenfèndi  Ìibros  curam  non  paucis  quibuC- 
dam,  fed  integro  plurimorum  doòbifsimorum  &  in  omnilacultatum  ge- 
nere exercitatilsimorum  virorum-  Ecclefiafticorum  &  Politicorum  Colle- 
gio committi;  nepaucorum  incuriam  &  negligentiam  quandoque  inte- 
gr£E  Regiones  &  Rcfpub.  &  omncs  fepenumero  Ecclefi^  Reformatse 
luere  cogantur.Quod  fi  ramen  bis  locis  parum  id  congruere  videbitur,  de- 
niandari  poterit  hirc  librorum  in  puWicam  lucem  edendorum  revifio  &c 
cenfura,inijs  quidcm  Provincijs,  in  quibus  Academi*E  fimt,  Doóloribus 
&  Profefloribusinfua  quibufque  facultatCi  in  reliquis  vero  Provincijs,  fi 
hbri'Theologici  fiierint,  Deputatis  eam  ad  rem  Sytpodorum  Provincia- 
liumj  fin  rchquarum  facultatum,  ijs  quos  quoque  Provincia  eam  ad  rem 
feligcc  &  deputabic. 
•  HìEcralvismelioribusjvidicijs. 


De 


NATIONÀLIS    D  ÓRDRECHTAN:/E.  j^ 

De  Ahufibus  ^ypographidmm  cavendìs  ^ 
emendandisi  S enteriti  a.  Hel^vetiorum, 


Artem  Typographicam  divinitus  humano  generi  concefTam  ,  mà- 
xime ad  propagationem  Sacrofànd^e  vericatis ,  ncmo  ignorar  :  mulci^ 
plices  &enormcsejusabufus,  jamdiiipij  acque  pacifici  feriomultum- 
que  deplorane .  Et  cjuidem  bencficium  omne,  quo  eft  divin'ius,  quo  uti- 
lius,  hoc  edam  perniciofior  eft  ejus  abulus. 

Ante  omnia  igi'tur  h^c  ars  cur;r  efle  debet  Poteftati  fupremi,  qu^ 
poilìt  legesnon  tantum  précfcribere,  {tà.  eas  etiam  exequi. 

Typographorum  &:  Typographiarum  multitudinem  nunquam  iiori 
Ecclefia:  &  Reipub.  fuifle  noxiam ,  experientia  abunde  docet.  Non  icri- 
tur  omnibus,neque  ubique  locorumjartem  liane  exercereAmpIiflìmi  Ma- 
giftratus  noftri  permittunt. 

Scriptorum  genus  omnino  omne,  Confefsioni  Heìveticx  &  Bafilien- 
fi ,  pictati  aut  bonis  moribus  ,  concordia  ac  public^  paci  non  con- 
gruum ,  ncc  non  Libelli  famofì ,  obfc^na  Carmina  &  cantilenai,  Picluir^, 
item  odiofà  contentionum  fomenta,  prohibentùr  Tevere. 

Liber  fine Aucoris,  Typographi, aut  loci  nomenclatura  imprefllis, 
nifi  id  fiat  graues  ob  caulas,  cònfcio  autjubente  Magiftratu  j  fuppri- 
mitur. 

Liber  cenfèndus  in  AcademiaBafilienfi  quidem.  Magnifico  Redori 
primum,  deinde  prò  diverfitate  argumcnti,  faculratum  diverfarUm  De- 
canis  :  in  Scholis  Mecropolitanis  àutem  Cenforibus  exhibetur.  Si  proH- 
xiorcft,  adhibentur  Colleg^e.  Subicriptione  tandem  vel  probatur  vcl 
improbatur. 

Liber  fine  fiibfcriptionc  autpermifTu  editus  ,  fiipprimitur&abole- 
tur  j  &  reus  prò  ratione  delidi,  luit  a^rc ,  torpore,  aut  etiam  fama. 

Tametfi  in  fcripto  aliquo  erroris  aut  damni  fuerit  omnino  nihii,  or-» 
thodoxa  &:  neceflaria  omnia,  fi  tamen  Cenfbrum  confcientiam  fugerit,id 
non  fit  impune. 

Cenforcs  conftituuntur  viri  autoritatis  &  potéftatis  primaria?  ,  ex 
órdine  non  minus  Politico,  quam  Ecclefiaftico.  Horum  munus  eft,non 
tant^um  libros  edendos  infpicere,  legerc,  probare  ,  vel  repudiare  j  ve- 
runi etiam  Typographiarum  curam  gerere  ,  modifque  omnibus  pro- 
videre ,  ne  pax  Ecclefiaftica  vel  Reipub.  per  Typographiarum. errores  dc- 
trimentum  capiat, 

Hono- 


58  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  i 

Honorarij  five  pra:mij  loco  cenfoiibus  fingulis,  nec  non  BibliotheciE 
publica:  libri  edili debeturexemplum:  akerum  ab  autore,  alterum  à  Tv- 


Res  éravioris  momenti  Cenforesdeferunt  adSenatimi. 


poiirapno 


Si  quisex  Cenforibus  ipfis  fcripta  Tua  juris  vult  facete  publici  ,  ne  vel 
fax  poceftatisabufus,  velCenfbrum  reliquorum  indulgentia  fitresma- 
4iexempli,teneturipfe  quoque  ea  fubijcere  cenfurie  Facultatis  Tua:, vel 
totiusCcllegij. 

Non  EqcÌqÌÌx  membtisduntaxatifl:^  Icges  prasfaibuntur,  fèd  reliquis 
omnino  òmnibus,  quotquotintrafinespij  &  Chriftiani  Magiftratus  vi- 
vant, five  indigena^  iili  fint,{ìuealienigen^. 

Non  noftns  tantum  niliil  Cenforibus  infcijs  vel  invitis  excudere  licet 
ih  Typographijs  noih-isjfcd  ne  quidem  adTypogtaphos  exteros  excu- 
dendum  mietere  quicquam,(me  cenfòrum  noilrorum  permilTu: 

Gontra,fiqu2e  fcriptaexcudendaadTypographosnoftrosmitcunturab 
exteris,  ea  non  minus Cenforibus  exhiberidebent,atque  fcripta  Dome- 
fticorum.  SifecusfiatjTypographusluit,  &:  Magiftratus  autoris  illius 
reddicurcertior,  atquc  rogatur,ne  fuisabuti  Typographijs  noftris,  vel  n'o- 
ftras  legcs  violare  permittat. 

Deniquelibros  adverfàriorum  fèu  contro vcrfìarum  per  leges  noftras 
advehere  quidem  atquc  divenderelicet  :{ìtamen  liberaliquis  aut  manife- 
fte  m  Deùm  blafphemus  eft  ,  pietati  &  bonis  moribus  aduerfarius,  auc 
etiam  injurius  proximo,  Magiftratus  mature  monetur,  qui  prò  re  nata 
ftatu't. 

Qux  ad  leges  &  ordinem  in  Typographia  obfervandum ,  quandoqui- 
demjampridem  leges  funt  conicriptas,  ut  audio  ,  &  ea  res  ad  autori- 
tatem  fapientiflìmorum  Magiftratuum  in  bis  regionibus  omnino  Ipe- 
d:ar,  ea  omnia  omitto. 

Caveatur  tantum  in  pofterum  malo  atque  periculo  à  licentia,quaj  ino- 
levit  rconftitutis  librorum  Cenforibus  per  Provincias,  vbi  Typographia 
exercetur:  quos  Ccnfores  optamus  ex  Politico,  Ecclefiaflico,  &  Acadc- 
mico  ordine  eflc, 

Aliquid  induÌgeaturgentis&  regionis  mori;  rie grauetur (èueriori  iu- 
go,  libertati,&  aliquandòam£Enitatibusaddi6lagens,ingeniaque;  Nihil 
enim  magis  irritas  facit  optimas  rcformationes,  qUam  abfolutus  rigor,  8c 
iiimia  omnia  (ìmul  adducendicontentio. 

Reliquia  àFratribus  potiffimum  Zuydthollandis  in  medium  prolata  5s 
cxhibita,  vehcnlenter probo. 

lohannes  Deodatus, 

■  De  Typographiù  Conjìlmm  Theol.  Bremenjìum, 


Typographiarum  licentiofà  multitudoad  iuftum  numerum,  neceflà- 
rium,autfaltemutilemEcclefi9  6c  Reipub.reuocandaeft. 

.    ,  II,Ty^ 


KATIONALIS    DORDRECHTAN^',  y^ 

II. 

Typographi  nulli  fint,  nifi  publica  aurorirare  Magiftrarus  confir* 
iTjati&jurati.  Ijdemfinc  Ecclefia:  membra,  virihonelìi,  arqui,  fa- 
tis  periti  arns«&  qui  ipfilaborenr,  vel  fai cem  operasi  fé  condadas,  vì- 


gili oculo  luftrenr. 


III. 


Sub  gravi  poenaijsiniungatur,  ne  quid  imprimendum  rufcipiant,  ni- 
fi probatum  abcis,  quibusMagiftrarus  lupremus  liane  cognitionem  Se 
cenfuram  demanda  vit. 


IV. 


Revifores  ad  minimum  fine  tres:  unus  ex  ordine  Magiftratus  ;  al- 
ter ex  Profefìoribus)  aut  Magiftris  dodioribus  ;  tertius  ex  Paftoribus  Ec- 
defia:.  Intelligimus  autem  rrcs  idòs  Cenfores  non  fufficcre  omnit>uS 
hifce  Provincijs,  {ed  fingulis  efiè  tres  illos  dandos. 


Sic  etiam  unus  falrem  Infpcdlor  totius  rei  TypographicE  ;  qui  fubin-  jnf^ector, 
de  Typographea  inviiat,  &  cum  Cenforibus  confilia  communiccc, 

VI. 

Certa:  Leges  confcribantur,  quibus  Rcviforum  &  Typographorum  lemCom- 
munia  regantur:  quales  iftas  fint,&  fimiles.  mmes, 

I .  De  qtithm  Cenfores  dubitanti fùh  confiiltationem  nuocente  initìo  cum  ìnjheElo- 
re }  deinde  fi  o^us (ìt .  etiam  cum  Magiftratit ,  Taftonbut^  ^rofejforibus  :  in  rehiis 
grayioribus  etiam  cum  Extens  ortbodoxis. 

z.  Libri  inutiles,famof,  puntati  religionù  ^  receptx  Confeffìoni  (^^concordi^ 
àtendae  inimici,  c^  omnino  qui  bonis  monhus  objlnt ^  femtus  rejiciantur. 

3.  Libros  aliundemifos'-vel alibi jamexcuJoSj  ne  fubjiciant froelo  ,  nifi  conjt" 
miltter  de  ijs  Cenfires  certioresfecerint. 

4.  DepiSlumidemjudiciumfttjquoddelibrù. 

5.  fiAuciorum  t£  locorum ,  ubi /cripta  imprimuntur,  nomina  omìttere,  nemìni 
fasjìt  \  nifi cauffa Superioribi^isjn  primijque  confilo  éMagiflratu,  comprobata. 

6.  Libri a/iarum,  quam  relìgiojàrum, rerum, ut Phtlofiphici,I/i/lorici,turidic}, 
^  exoticù  linguù  confiripti ,  cenfendi  mittantur  adeas  Academias,ubi  à  doùìù  eart* 
rerum  njiris  jpecialiter  ad  hoc  deputatis ,  reh^  pofiint  ,•  ne  quidujpiamfiina  doBrine 

autpjij    . 


6Ò  ACTASYNODT 

aut  pijs  morìbus  adverjùm ,  mm  Ecde/ìa  autpoiitia  detrimento  occultetur. 

7.   ConeUores fmt fitis  notxfidel  d  do^irmx:  ne  Ecclefi£proditonht44,noflm  ar- 
cana committamtfs. 

Saho  reSimsJèntientmmjudicio. 

m 
Cajteruin,  Illuflrcs  aJ'^rxponcntcs  Ordines  GcneraIcs,paulo  pofl:  ad  toUendosTy- 
pographi;E  abufiis,  hocEdiótumpublicarunt. 

Ordmes  generales FGederatarum':Belgij Provinciarum,  omnibm  hafie pufentes 

^viftirù  aut  leSiunSySalutem.      Sigmficatum  yolumm;  quandoquidem  non  obfiante 

precedente  EdiSio  nojìro,  vu.jftdij.  Anni  mìllefimi^fexcentejìmi  (i^  decimi  quinti^  ci 

nobù  fiatato jdtqne ubtque mpraditiis  Troyincijs  publtcatOy  nonnulli  curiojì^  ine- 

qMrietiy  e>*  turb utenti  homtnes,  ncvitatibm  O"  mutationihus ftudentes ,  tonati  fue- 

rint,  atque  etiamnum  qmtidie  conentur,peJJìmeloqui,yarios  Libelios fiondali  à  of- 

fenfìoìiù plenos ^  Cantilenaci  Verfui^Narratiuncttlac,  (i^Jtmilia  comùonere,^'  firi- 

pto  aut  typù  di-vidgarcy  atque  m  yulguj  (porgere,  in  gvjhm  non  tantum  improbe  at'^ 

que mdecenter  de  legttima  harurn^  l^-'roymciarum  mbernatione  cum  generali  tum 

ì  ì'n.       j.  • 

particolari,^  Cf^^l^'^^^'J^^r ^àc  tudicaturs  fedetiam aìlahoratur^  tentaturque^  ut inter 

^rovincias  ,  Civitates ,  earumque  incolcts  e^'^  ciyes ,  dijjldia  difjènfionefque  exci' 
tentur,  adeo  utfimpliciores,  impentiores,^  rerum  ignari homines,ip/ùmque  inprimis 
'-vulguiy  hacrationefacUe  in  deteriores  Jènjìa  abripi  ^ad  tumultm  ù'  Jèditiones  con- 
citarla ^  à  debito  iufioque,  quo  legitimà  fiiis  Magifiratibm  junt  obfiriSii  ^  officio 
abHrahipoffint:  'i3  quando quidenietiam  nos  certo,  perfide  digtios premoniti fìmvAy 
propofiiififenonnullosinter  iflos  homines [cripta qu(zdam,  Synodo  Nationalif  qua  Dor- 
drecht i  nunc  celebratur,  exhibita^aut  in  eadempoflhac  exhibenda^  yeltota  <-ueleo^ 
rimdetn  partem  typis  publice  dinjuigare ,  ^ populo  magno  mm  <t4^ionum  Synoda- 
lium  contemptUj  autad'vuigi  concitationem,  communicare$  ncque  expeSìare  yelledo- 
nec  aSìionesprcediùix  Synodi  adfinem  perdura  <^  conclufie  fuerint^prout  fieri  aquum 
ac  necejfarmm  erat:  qux  omnia  cum  in  ''Rejpublica  bene  confiituta  tolerari  nequaquam 
debeant;,fid  adyerfiis  ifimfinodi  mala,  hocpr<cfirtimtempore^matureproJpicij  eadem- 
que  ficundum  jura,  Edicìa  pracedentia,  Legesi,  ^  confiietudines  FoederatarumBelgij 
n?ro'vinciarum  impedivi  ac  puniri  confultum  fit  acnecejjarium^Hacde  cauJfiiyNos  ma-' 
tura  delibtrafmie  confiiltationeque  habita,denuo  yetayimm  atque  interdiximm  {ve- 
tamus  atque  interdìcimm  omnibus  acfinguliSyCUJufiunq}fintfiatHS^nationù,qualita- 
tis  e^  conditionù,  de  legitima  Provmciarumgubernatione,  civitatumque  Magifirati- 
btu  finifire  loqui,  Libros  aut  libellos  uUos,  Cantilenai^  DX^rratiunculas,  aut  VerfiiSy 
fiandalo  aut fiditioni [er'-vientes,  aut  alia  eiufimodi [cripta,  qualiacunque  tandem  ea 
fini  ,  quocunque  etiam  idiomate  aut  lingua  confiript a  ,  poflhacin  Feeder atas  hafie 
IBelqì'j  Vroyinciasinfierre,  in  i][dem  excudere,  eadem<uelexcu[a  yeldefiripta  diy ut- 
gare,  diyendere,dtJjèn3Ìnare,  aut  circumfefre $  ac  nominatim  quoque  Scripta ,  kASìa, 
•vel  eAciiones,  qunejam  tn  prjedicìa  Synodo  tradita ,  confiituta,  aut  celebrata  fiint, 
Aut  qu£  inpoBerum  in  eadem  tradi,  confi itui,  aut  celebratipofient ,  antequam  idip- 
fitm  a  nobìs  publica  Confiitutione  atque  autoritate  [uerit flatutum,permi[um,(isr'[pe- 
ciatiter  indultum:ut  hac  ratione  conyentus  hujus,tam  diuyotìs  expetitt,[ruBu4  bona 
pubticoperfecìe  obtinerialiquandopojfint ,  utq}  Delegati  nofiri  adeandem  Synodum^ 

infiituti 


NATiONALIS    DORDUECHTANA  et 

injìitutifii  quodìn  tota  hiiJMSynodiwf^eSiionehabefityCornpotes fieri  queant;,adDei 
qìoYia.m^UcdeJta.rumhonnm^  tranquilhtatem,  acpacem,0*  Synodijmulqi  Deleirato- 
rum  laudem  atque  honorem:  fub poena  amijjìonù  taliumJcrÌPtorumJ.ibellorum,  canti- 
ienarum,  iBiufque  generis  jcn^tìonum  aliarum  omnium ,  ac  frdterea  ducentarutn 
librar umy  quarumJìnguU  quadraginta  <x)aient  qrojfos ,  prima  yice.  Secunda  att- 
tem  '-vice  Jàb  pcena  duplici.  ^  correoiione  arbitraria ,  atque  tnfuper  etiam  pcena 
corporali,  qua  jècundum  rei circumfìantios 'i3  necejjìtatem^cum  Author,i^  Typo- 
graphtts,  tumetiamdiyulgator^dtfiributor j  ac  di-venditor  eorundem  ,   pumentur. 
Vtque  bxc  omnia  tanto  melius  obferyentur ,  interdicimus  omnibm  harum  Fce- 
deratarum  "Belgij  Troyinctarum  Typographù ,  ne  pofihac  quidquam   impri- 
mant  aut  diyulgenty  nifìidipfiim  Vroyinciarum  T>elegatis  Confìliarijs ,  Jèu  'De- 
putati^ Ordinibta,  autillù ,  quibtis  in fìngulis  ci-vitatibus  peculiariter  htec  auto- 
ritas  demandata  erit,  prius  exhibitum ,  atque  ab  Ijfdem  perf^e^um  permifium-- 
que  fuerit  f  ita  yt  pofi  hanc  permijjìonem,  eidem /cripto  nihil  addi  <-uet  demi  li- 
ceat.      Tenebuntur  quoque  omnes  Typographi,  fibi  Jèryare  omnium  librorum  at- 
que aSforum,  qu£  excufa  ab  lUis  fuerint ,  exemplar  authenticum  ,•  atque  illud 
ipfum  ad  "Delegatos  Proyinciarum  Confliarios ,  fèu   T)eputatos  Ordines  tranP- 
mittere ,  antequam  Itbros  uUos ,   ullaye  a^a  dtyulgare  aut  diyendere  ipfis  Ikc- 
hit  ,   yt  confìare  queat ,   quid  ijs  pofiea  --uel  additum  '-oel  demptum  fuerit.  Ad- 
jungent  etiam  omnes  Typographi  fingulù  exempUribm  ab  ipfìs  imprejjìs  nomen 
Jìium ,  locum  habitationù ,  li^  annum  in  quo  excufa  erunt  ,  uti  quoque  ìtomett 
Autons  y  '-vel  jfnterpretis,  fmulque  apponent  literas  VermiJJlanù  in  jecunda  pri^ 
mi  foli]  pagina  exprejfoJ  :    Sub  pana  etiam  centum  librarum ,   quarum  fìnguU 
quadraginta  pendunt  grojjòs ,  c>^  amifjìonù  omnium  exemblariuìn  prima  iJice. 
Secunda  autem  yice,  fùb  pcena  ducentarum  fimilium  librar um  ,   c^  amiffionìs 
txempUrium.      Tertia  m/ero  'X'ice,  fùb  pana  trecentarum  fimilium  librarum,  ay* 
relegattonù  ex  Toederatù  Troyincijs  per  annos  decem.    Hac  omnia  quo  accura- 
ims  obferyari  queant  ^  mandamus  omnibus  prjediSìarum  Troyinciarum   Typo- 
grapis ,  yt  intra  fpatium  oUo  dierum ,  poft  ediSii  hujm  publicationem  ,   coram 
cAlagiJìratibtis  locorum ,  in  quibus  habitant ,  renoyent  juramentum,  quo  fan^é 
tromittant  fife  in  omnibus  hutc  ediSio  obedientiam  ej^e prafiituros^fiib pana,  njt 
fingulis  ùoBea  menfibus_  m u lei entur  centum  librù ,  quarum  finguU  quadraginta 
pendunt  grojfos ,  quam  diu  in  prxììando  hoc  juramento  negltgentes  deprehenden- 
tur.    Omnium  autem  harum  mulEiarum  pars  tertia  cedet  Pratort ,  qui  Sdi^utn 
hoc  executioni  mandabit  y    altera,  pars  tertia  indici y  t^  qui&  fupercfi  pars  tertia^ 
Reipuùlica.      ^uapropter  omnibus  Pratoribus  O*  fufìiti^  adminifratorihus, 
quorum  hoc  eH  muniUy  injungimus  ^  mandamus  y  ut  diligenter  wquirant,qui- 
nam  Edicìum  hoc  nojlrum   tranfgrediantur  ,  eofque  pne   uUa   diffmulatione y 
fecundum  Edicìi  hujus   nofiri  formam  ,   puniant ,  t^  <-vt  punianturycurent, 
VXemo  autem  <-vt  hujus  rei  ignorantiam  pr (intendere  queat ,  denunciamus  Do^ 
tnmis  Ordinihus ,  Prefectìs  ,    Delegatù  ConfiliarijSy   O"  Deputatù  Ordinibm 
Troyinciarum   Geldrix  ,    Comitatus  Zutphanixy  Hol/andia  ^  WeB-Prifim y 
Zelandixy  VhrajeSìiy  Pnftx  y   Tranfìjulanix  y  ^rbù  Groningenfis  (^  Omlan- 
diarum ,  omnihufaue  alijs  juBitia  adminijiratoribus  ^  Pratonbus  harum  Fee- 
der atarum  IBelgi]  Proyinciarum  f  foflulamufque^  f-jt  hocBdiUum  nojlrum  fla- 

F  tim 


et  ACTASYNODI 

tintpuhlican  atque  a^gi  curentin  omnibus  locù ^  tn  quibui ejtipnodi puhlìcatio/"'S 
atque  cijfixiones fieri jolent '.  ytque  adyerfM  tranjgrefores  ^prxdiflarum  panarum 
irrogati oNe ,  agant,  atque  agi  curenf, fine  ulla  grafia ,  fayorc,  dilJifnaUtione ^  aut 
mora:  quontam  Nos  bono  atqueincolumitati  T^eiùublicx  idipfim  expedirS  judicx- 
yimuj.  Datum  Hafue-(j)mitù  fubSiq^illo  noflro  ^  fublignatione  tum  noftra^ 
tum  etiam  Graphiarij  noflri,  die  Vige  fimo -jècundo  menfìs  Decembrù,  anni  mille^ 
fimi  ^  f'xcenteftmi  </jr  decimi-ocìayi.  Subfgnatum  erat  Gilbertus  à  Boerfè- 
laer  v'.  paulo  tnferim  fcriptum  erat ,  Ex  mandato  Jlluflnum  ac  Prapotentum 
Ordinum  Generalium,  &  fgnatum  C.  Aerflen.  SigiUumautemeoriindem  Do^ 
mmorum  Ordinum  eidem  imprejfìim  erat  in  cera  rubra. 


.-  V. 


Eadem  SefTionc  Rcmonftrantcs  Citati  in  Synodo  coltiparuenint  ,  qiiibus  à 
D.  Prxiide  cxpofìta  cft  citationis  caulà  ,  monirique  llmt  ,  vt  petita:  dilationis 
rationcs  Synodo  cxponcrcnt.  Rcfpondcrunt ,  ic  Apoftolorum  more  &  cxcm- 
plo  ,  huic  Synodo  precari  à  Deo  Patre  ,  &  Domino  noftro,  Icjii  Chrifto ,  gra- 
tiam  Spiritus  Sanati,  vt  is  confilia  ,  qux  turbata:  EcclcficE  ,  patnxque  cflcnt  ialti- 
taria ,  liiggerar.  Appulill'e  le  hcftcrna  die  mandato  eorum  ,  quorum  autorità- 
tcm  flibtcrfiigcre  non  potucrint  ,  vt  caulàmiliam,  quemadmodumAntehac,iia 
nunc,  bona  conicicntia  defcndcrcnt.  Vcnillc  dcnique  vt  intclligcrcnt,  quando 
ad collationem acccdcndum efì et:  occupatos  adhuc fc  cfle  in  explicandis  ciftis, ideo- 
que  D.  Prxiidi  indicafl'c  ,  vidcri  arquum  ,  vt  dies  unus  atquc  alter  conccderctur 
fìbi,  vt  fc(c  interca  pararcnt.  Ncque  tamen  hoc  portulairc,  aut  quidquam  Syno- 
do pricicriberc  velie  ,  fcd  lUuftrium  D  D.  Delcgatorum  &:  Synodi  arbitrio  per- 
mittere.  Oiii  concedendam  ipiìs  dilationcm  in  dicm  craflinum  cenfùcruftt:  quod 
&  Synodo  placuir.  Et  quandoquidcm  collationis  inftitucndie  mcntioncm  fccif- 
fcnt,  difcrte  ipfis  iìgnifìcatum  cft,  non  elle  cam  lUuftrium  Delcgatorum  &  Syno- 
di mcnrcm,  vtfblennis,  tanquam  intcr  partcs ,  aut  Pa'dagogicaquxdam  inftituc- 
retur  collatio  atque  difputatio  ,  cum  citati  cilcnt  (quod  &  Citatoria  exprim.e- 
rent)  vt  féntcntiam  f'uam  de  quinquc  notis  Articulis  dilucide  proponcrcnt  ,  cx- 
plicarent,  quantumquc  pofl^ent  defcndcrcnt  :  ac  deinde  Synodi  de  ijs  expefta- 
rcnt  judiciunL.  Monitique  liint ,  vt  in  fcopum  lume  intuerentur,  iftilque  Icfè 
terminis  contincrcnt. 

Citati  Rcmonftrantcs  publice  infuper  {ìgnifìcarunt ,  (e  libello  fiipplice  ab  lUu- 
ftribus  ac  Pra?potentibus  Ordd.  Generalibus  penjll'e  ,  vt  Nicolaus  Grevincho- 
vius,  &c  Simon  Goulartius ,  quos  acerrimos  caufic  fux  patronos  &:  vindiccs  vo- 
cabant,  in  dcfcnlìone  hujus  caufic,  ipiìs  adjungcrentur:  hanc  petitioncm  ab  Illu- 
ftribus  ac  Prxpotcnt.  Ordinibus  Generalibus  ad  Synodum  rcmillam  elle.  Pe- 
tcre  itaquc  obnixe,  vt  duo  illi  fupra  didi  ipfis  adjungi  poilìnt ,  quos  &c  antca 
ad  cam  rem  fuille  nominatos  intcllexeranr.  Se  interim  caufl'am  clic  aulj  icatu- 
ros,  ncque  le  Synodum,  dum  illos  prxftolarentur  detcnturos.  Cumque  Iccef- 
lìflent,  milll  funt  ad  cos  Ukrajcftini  Rcmonftrantcs  ,  vt  Hbellum  illum  fup- 
plicem  cum  Refponlò  Illuftr.  Ordd.  Gcneralium  poftularcnr.  Qui  retulerunt, 
relpondilfe  ipfòs  ,  libellum  illum  fùppliccm  non  efl'c  libi  redditum  :  ncque  cnim 
fcripto  lèd  verbis  ab  Illuftribus  Ordd.  Generalibus  relponliim  iplis  fuiiic.  Cum- 
que de  hac  re  ageretur,  Zuyt-HoUandi  indicarunt  Nicolaum  Grevinchovium  in 
.poftrema  Synodo  Zuyt-HoUandica  Delphis  habita  ,  à  Minifterio  fuifte  remo- 
tunv,.  Uti  ex  fcntentia  illius  Synodi  ,  contra  ipflim  lata ,  qux  pra^letSla  fiiir, 
patebar.  Etiam  Gallo-Belgici  declararunt,  Simonem  Goulartium ,  à  Viifiil ce- 
rio Ecclefix  Amftclodamenfis ,  approbante  Synodo  Gallo-Belgica,  remotum  jam 
dudum  fuiftc.  Illuftrcs  Delegati ,  reiponfum  ad  liane  pcticionem,  in  diem  proxi- 
mum,  differendum  cft'e  exiftimarunr. 


Sefs 


sione 


NATIO  NALIS    DORDRECHTANiE,  (T:- 

Sefsione    Vigcfima-tertia,  ^^e^s. 

Vii.  Decernbris,  Die  Vencris  ante  meridtem. 

ILliiilrcs  Delegaci ,  fèntcntiam  fuam  '  Jc  poft.ilatione  Rcmonfì;fantÌLim,Dccrcto 
hoc  publico  dcclararuut:  #  - 

Aà  ptitioncm  Kcmon^rmtuim,citiì  Grmìn:hommn  ac  GouUy- 
tinmy  qiiormn^rA^ent'm  atqHepitrocimo.o^mfbi  efe  pdic.trmt.pitl- 
Itmgt  jihìp^iikvmn;  Jllufi  plo  Prapoi:  D  D.  Ordimim  Delegati, 
cogniti^  fihdicmonù  ^trmfytic  fentcntm,  h  comfetentihmiudmhp^ 
pGniint'mt^i acUgit'mu cxccutionì àemandpttai  nemculh  provoca' 
tione  hpi^cnHi,(idfr^psnonm^<rach!m'clft  tiHa^  <rot  lomtintm^fHfpen- 
fr\  dcdararunty  atc^m  hoc  tffo  pibhce  dcckrant  •,  fefc  po^dMioni 
eovundcm  Gitatovunì  acpmiorà,£X  mftndato  DD.Ordm^m,afu 
micrer>ccpo[^cncc  dehere-  ìtm  tmmn ,  ^vthrmgm^atcuie  fxfavovùt 
eidem  GonUrtìo  plc  Grmìmhotm  "^cvmìttmt ,  njtì  hhcre  adSyno- 
àum  cvenifint,  c.mffijfi  Kcmonjtrpintmm ,  pnvpitim  confido  promo- 
njermtiìc  mfimftnt:  ca  hgc,u\  ndm  aut  ddpttìo  titit  mova  SynodahhtiS 
mìjciatpiv picfionihuL  A'jditisinfiipvac piene excufù  eovundcm  Ci- 
Uton^im  VfitiomhmcomifcyHmyatijisc  hoc  tffo  comcdHnt^^t fi auid 
fid cxfUcfftioncm  fitit  dcfcniionem  c^mnc^iu  notifiimomm  Avtkuio- 
Ytim^  <rat  &^  CiiteyoYi4m  q^.i  ah  p  deperì dct^t^antc  Decreti  Synodici- 
pror/ìttlgyitiom7rp,dccjfi cxifiimmtYÌnt^  quod  (tdplcmcrcm  eontndem 
atqm  t'durìovcm  faccre  intcUcclum  ruìdcatur ,  impetrata  }i  Sjmdo 
<-v£mfì,  Irmitcr  ér  modcp  idfropomìnt  dt^p  ^irip)to  compvchcndftnty 
fecjue  Synodiiiidtcìofiémittmìt.  Ouemadmodmn  ccnfiirm  omncs  ne 
fcntcmim^ifu  hfi^icnus  aducrfpn  cos  kufJmt^vpùtfis  atcuicprmfi'Sejfe 
<ruolimt.  Qui^nu  mhdhcncpcio  hocfuo ,  dsrozfitpim  mt  dètv^i^imn 
cunt.  Oiiin contri,  n}lmtontatcm,fmitpMefiMcnftmatamfir* 
mam  ohtìntrc  pcrgant,  dqtmm  epe  p^dicfint. 

Huic  DD.  Delcgatorumicnrcnna:  acqiiiercendumeiTe,Synodusjudicavit. 
Quia  aucem  Rcmonlk-anribus  UItrajedinis,dacuminmandatis  fuerat,uci caufàm 
Rcmonftrannum  dcfcndcrcnr,  ideoq«c,pro  Citaris  ad  ciuf dem  cauflce  cum  reliquis  « 
dcfen(ìoncm,circrithabin,ut  ex  Citatorijs quoque litcris  apparct;iplcrumq;eadem, 
qua:  eli  M.Simonis  Epi{copijjratioeilevicicretur,moniri  lune  amice,  ut  cogitarcnr, 
urrum,dura  ea  res  agererur,intetludices lèdere,  Synodicumq;  cum  reliquis prxftare 
jiiramcncumvelIenr:anvero,ponus,fbfe,urciurdem  cauliedcfenlbres,Remonftran- 
ribus  citatis  adjungcre  dcbcrent.Vidcri cairn authoccfrc  faciendum.,uriuorumDe- 
Icg.inciii  mandatis  L-irisfacercnt  :  aut  mandata  ca  ipfis  elle  delbrenda,novaq;  ab  iifdcm 
ciìe poftiilanda.  Petierunr,vthccpiopo(ìtio, (cripto ipfis  exhibcretur,tcmpu{q;  dcli- 
herandi  concederetur.  Qj^anquaautcm  lioc,neq;moris,  ncq;  neccilarium  elle  vide- 
retur,cum  res  latis  cfler  manifcllajVt  tamc  ipiìs  omnino  farisfìerctjaliquocics  rep£tita  j 
ac  deinde  fcriptoiplls  eli;  tradita,  tempulq;incra/l:inu  dicrn  dcliberandi  conceirùm. 
CorTiparucruntcadcmhacScfììoneRcrnonlìjrantes  Citati.  Quibusindicatumfuitj 
quid  ad  pccitioncm  ipfòrum  dcadmillìone  Grcvinchovij  Si  Goularcij  ciìct  ftatucum, 
eumq;infìncm Ijlafl.Dclegacorum Decrctum  iiiit  prxIciSlum.  Ubi conlcdillentjM. 

F  2  Simon 


*4  '  '  A  C  T  A      §  Y  N  O  D  ì 

Simon EpifcopiuSjS.ThcoIogia: in  AcadcmiaLeydcnfiProfeflor,  omniumnomine, 
venia  non  impetrata, orationcm  habiiit.  Qua  rigniiìcabant,ccs  le  efie,  qui  obfcrvaire 
{ibi  vidcrentur  quaedam  à  norinurii"s  magni  alioquin  nominis  &;  famx  Viris,magno  af- 
fcri  moliminc,quae  aimgìoria  fàpicnti^E,  boniratis,&:  juftiti^E  divina-jSci-vatoris  noflri 
^A«M'$^w7n«t,fàrisfa(fì:ione,acmentis,Verbi,MinifterijS.Sandinatura,Sacramétorum 
u(u,dcniq;'cum  officioChriftiani  lii&minis,conlìftcrc  non  pofTe  exinimarent.Qus!  de- 
inde cum ingenti  olfendiculo  bonorum,  indelebili  Rctormationis  noftrx  macula,  in- 
credibiiipietatisja<5tura,conjun£tacflearbitrarcntur.  Quibusdcniq;  luculetaadvcr- 
làrijsnoftrisReformationemfliggillandi&obtrediandiprxbcrcturmatena.  Majora 
hazc  fuifl'e  &  graviora ,  quam  ut  tacite  ad  ea  conni  ver  ent.  Conatos  itaq;hanc  injuriam 
&macuìam,abEccleiìjs  noftris  amoliriiquamvis  hoc  propolìtum  non  re£be  ipììs  ceiTif- 
f et.  Hanc  ob  cauiàm  male  elle  habitos,  publicamq;  invidiam  fùbij (Te:  ob  eahdem  mul- 
tisunjurijs  fliiile  aifc6tos,quas  proIixe,multaq;exaggei-atione  exponebant.Tna  h^c  ab 
iprisinprimisadafuifl"e:primo,quod aperte  ie,atque  ex  profeffo  opponete  ijs  conati 
elVent,qui  nonnulla  horrenda  &  aboyiinanda  quorundam  Dodorum  piaci  ta,  aut  if  li 
f'e  tenere  profitebantur,aut  prò  genuina  Eccleiìarumnoflrarum  lèntentia  ,  habenda 
atq-,  rctinendaefl'e  afl'ererent.  Alteru,  quod  abhorruifl'cntjpalamqujs  fé  oppofuillcnt, 
qui  propter  quinq;  ipfbtiim  articulos,ante  ullam  Synodi  fcntcntiam,  fcceflìonem,  vel 
abiblutc,vel  per  prò  viiìonem)Utloquuntur,pofl"eficri,autfaciendam  elle  judicaffent, 
vellìlentiOjfa£loveipfò,idle  approbare  demonffcraH'ent.Tertiumj  quod  corum  rigo- 
rem  femper  improball'en  t,  qui  manentibus  lai  vis,  veritatis  inprimis  neceflarij  s  funda- 
mentis,diflentiones  faipe  leviculas  &  non  neceilarias,in  fuipicionem  atrocillìmx  hx- 
■  rcleos  continuo  vocallcnt.  AcccflUleHiuxftioncm  de  Iure  &:  autoritate  Magiftratus 
circa  lìicra.  H^ec  tanti  fuiffelìbivifà,  ut  numeri  ^loneutiquamfatisfadurosTèfè  cre- 
derent,  nifi  ijs,  quantum  poflent,irent  obviam.  Synodum  deniq;,  atqué  exteros  inpri- 
mis Theologos,  obtcftabantur,  utpofitisprarjudiciis,  fìnccrcdecàulàcognorccrcnt. 
Se  autcm  ea  (jae  accelliflb,utaut  eam,  fìcut  hadenus  defenderant,Synodo  probarent: 
aut  veritatis  vi6toriam,lì  illa  caderent,  reportarent. 

Finitaoratione,pofì:ulavitD.Pr^fbs,ut  exemplar,éx quo  recitata  ruerat,Synodoex- 
hiberetur.  M.Epifcopiusre^ondit,aliud  le  ftonhabere,neque  hoc  elTe  nitide  defcri- 
ptum,  ac  propterea  petere,ut  delcribere  priu  s  ipfis  hceret.  Cumque  inllaret  Pra:{cs,ut 
hociplumqualecunq;eiret  exhiberet,  petijtEpifcopius,  ut  ve!  ipfùm  autographum 
vel  apographumauthenticum  libi  redderetur:  arquumcnim  elle  ut  iplb  orationisà  Te 
habitué  exemplar  haberet.  Ca:terùm  cum  eadem  oratio,  nonnulla  etiam  politica  con- 
tinerevideretur,mandaruntllluftr.  DD.  Delegati,  ut  Rcmonflratìtcs  lìnguli  eam 
lublìgnarent.  Q^uod&faólumfuit.  AtqjitarublìgnatamSynodo  exhibuerunnMo- 
nuit  deinde  Vrxihs  di£tum  Epilcopium,  orationem  hanc  intcmpeftive  ac  pra^ter  or--  ' 
dinem,  venia  à  Synodo  non  impetrata, ab  ipfo  habitam  fuifl'e  :  cum  pra:lcrtim  non^ 
dumiplì«indicatumefl"et,qua  decaufàcoell'entadvocati.  Neq;  decuifleinprimoSy" 
nodi  ingreiru,prxmeditata  orati  one  &:  fallìs  criminationibus  adveriiis  lymmyftàs  fuos 
piena,  animos  pra:occupare  &  exacerbarc  . 

Quoniamverollluftr.  acPra^potentcsDD.  Ordincs  Generales,  inlegibus,quibus 
hancSynodum  convocandam  &  celcbrandam  decreverant,articulo  decimo  exprefle 
mandarantjUt  omnesad  Synodum  deputati,  in  omnibus  ilHsquse  veritatemconcer-- 
nerent  doóbrin^E,  adhibito  iufto  plenoq;  examihe,  lòlumDeiverbum,  non  autem  ulla 
alia  {"cripta,  prò  unica  veritatis  norma  habcrent,  atq;  hoc  ipfiim  le  faduros,  niliilque 
aliud  quam  Dei  gloriam  &  Ecclefiarum  paccm  ante  oculos  efl'e  habituros,juramcnto 
cbflringerentur  ;  cumq;  ad  caulàm  do£trina;,  pra;{èn.tibus  iam  Remonftrantibus, 
pertradandam, efl'et  veniendum,  monuit  Pra!{bs,  ipfàmrem  nunc  poftulare,uthuic 
Illuftrium  ac  Pra^potentum  DD.  Ordinum  Generalium,prxrcripto  làtisfìcret.  Ac- 
que hunc  in  fìnem  ip{b,hac  conccpta  formula,praj{cfitibus,etiam  citatis,prajivit  : 

?romittocoramDeo,quempra:fenti{Iìmam  renumo|ue  &  cordium  rcru- 
cacorem  credo  &  venerorjine  in  tota  hac  Synodali  adlione,  qua  inftirue- 
curexamen,judicium&decifìo,  tum  de  notis  quinq;  Articulis,  &  diffi- 
cultatibus  inde  orientibusjtum  de  omnibus  reliquis  do(5tfinalibus,non 

ulla 


NATIONAL  iS    DORDRECHTAN>£.  ffj 

ullarcriptahumanajfedrolum  Deiverbum  prò  certa  acindubitatafidei 
regulaadhibiturum:mihiq;intotahaccauranihiIpropofitumfore,prx- 

tcr  Dei  gIoriam,tranquillicatemEcclefi^j&cum  primis  confervationem 
puritatis  dodrinaj.  Icapropicius  mih  fit  Servator  meus  lefus  Chriftus, 
quem  precorardentiflime,  ut  in  hoc  propofico  Spiritus  fui  gratia  milii 
perpetuo  adfir. 

Reliqui  omnes  Paftores  pariter  &  Seniores  Belgici  ad  Synodum  Delegati  ,  ac 
deinde  omnes  exteri  Theologi  ordine  afllirgcntes,  darà  voce  declararuncfìnguli', 
idemfbfè  coram  Deofànótepromittere,  ac  jurare  :  teftatiqiie  flint ,  tali  fé  animo 
ad  Synodum  veniire:  fedifl'e  hadenus  ineaiatqueinpoffeerum  per  Dei  gratiamefl'c 
verfàturos. 

RcmonflrantibusUltrajeétinis,  quiahondum  declaraVetant^utrum  reliquls  Ci- 
tatis,  tanquam  caufie  ejufdcm  defenfores  adjunduri  fé  efTcnt ,  an  vero  canfx  Rc- 
monilrantium  defenfioni  renuiiciare,  atque  in  pofterum  non  ut  defenfòres ,  fèd  ut 
ludicesjin  Synodo  federe  vcllentjjuramentum  non  fuit  delatuni... 

Sefsione  Vigefima-quarta, 

vili.  ^ecembrìSi  Die  Saturni  ante  meridiem. 


S  E  S  S. 

XXIV. 


VLtrajedini  Remonftrantes  rogati  ut  fententiam  fuam  de  heflerna  propofìtlo* 
ne  declararent ,  fcripto  refpónderunt ,  paratos  fé  cum  rcliquis  Synodicum 
pra:fl:are  juramentum:  atque  arbitrari ,  non  tam  ardte  fé  mandato  de  defcnfione 
caufl'x  Remonftrantium  adftridos  teneri,  cum  pracfertim  litcrac  mandati,  hanc  de- 
fenfìonem  liberam  permitterent,hocefl:,  fiquidem  ipfì  eam  neceilariam  exiftima- 
rcnt.  Se  autem  indicare,  necefTarium  nunc  non  ef]e,ut  fé  Rcm.onfbrantibus  Citatis 
ad  defcnfìonem  huius  caufi  adjungerenr.  Qua  de  re  ut  confbaret,  iuffi  flint literas 
mandati,  aut  earùm  fàltem  partem  qu^e  permiflionem  iflam  concineret,PrsEfìdi  ex- 
hibere.  Quibusprolatis,  ac  periodis  quibufdam  ex  ijfdem  publice  pra:le£tis, roga- 
ta eftSynodus,  ut  declararet,an  poteftasde  hac  cauflajudicandi  fàtis  manifcfle  illis 
concederetur,idcoque,utrum,  tanquam  eius  cauflxludiccs,  fèdere  in  Synodo  de- 
berentac  poflent.  Quamvis  autem  expra:Ie<Stis  iftarum  literarum  periodis  liquido 
conflare  non  pofl'et,  judicandi  atque  decidendi  poteftatem  ipfìs  eUe  datam,  me- 
liufque  faduri  cfl'ent,fì  liquidioribus  mandatis,  quibus  defendere  hanc  caufàm  ju- 
bcrentur,  acquicrcerent,cumpra^rertim  ideo  nulli  Remonflrantes  ex  Provincia  Ul- 
trajeftina  ad  eiufdem  caufie  defenfìonem  efl'ent  citati ,  tamen  ne  Synodus  calum- 
niis  exponeretur,quafìexcludereeosvellet,declaratumfuit,eos,  inter  ludiceshifce 
conditionibus  federe  pofFe:  i.  Ut  rotunde  &  fìncere  declararent,poteflatem  fé 
habere  non  accommodandi  tantum;  fed  &  decidendi ,  feu  defìniendi,  non  de  ve- 
ntate tantum;  fèd  de  falfitate  quoque  quinque  Articulorum:  fi  eos  in  conf'cientia 
falfbs  efìe  convinti  efi'ent.  2,  Ne  in  hac  caufì'a  cum  Citatis  communicarent  ,  neve 
climinarent  ea  ,  qua:  abfèntibus  Citatis  in  ipfòrum  caufl'a  agerentur  aut  diceren- 
tur.  3.  Ne  dum  caufì'a  ha:c  agitur,importunis  interpcUationibus,  aftionem  Syno- 
di  rurbarenr.  4.  Ut  in  ordine  ludicum  poftea  manerent ,  ncque  liberum  ipfìs, 
pofthac  fèfè  Remonftrantibus ,  fìve  defenforibus  hujus  caufx  adjungerc  ,  efìèr. 
Quinto  denique  ,  ut  idem  luramentum  Synodicum  ,  quod  ab  alijs  judicibus 
prxftitum  fuit,  ipii  etiam  prxfbarenr.  Qu^e  propofìta  cum  eflent,  pctierunt  de- 
nuo  ,  conditiones  has  fcripto  fibi  tradi  ,  ac  dehberandi  de  ijs  temf  us  dari. 
Quorum  utrunique  illis  efl  concefTum  :  datumque  ufque  in  vefperam  delibcran- 
di  tempus. 

F  3  Eadem 


è6  •  ACTASYNODI 

Eadem  Scflìone  proslcda'funt  llrerar,àDcputatis  SynodiHoUandi^  Auftralisjad 
Pi-afridcm&:  Adfcllbrcslcriptar,  quibuspetebatur,  vt  Theophilo  Ryckvvacrc^Ec- 
cleiìx  Briclcnfìs  Paftori,  qui  hic  inter  Citatos  Remonftranres  aderat,  per  triduiun 
ab  hac  Synodo  abelFe  liccrer  :  ve  in  clafle  Brilana ,  in  cujusvifìtatione  vcrfàbantur 
a.d  accufàtiohcs,  qua;  'advcrfùs  ipfum  multse  gravefique  in  eadem  Clall'e  produftx 
.  érant,relpondcrc  poilet.  Illuftrcs  Delegati,  lèntentiam  de  hac  petiiione  rogati, 
refponderunc:  Et(ì  illi  qui  ad  majus  tribunal  jure  evocati  liuit ,  ad  minus  jure 
evocati  ncqueant ,  tamcn  pcrmittcndum  eflc  arbitrio  didi  Thcophili  ,  «trum  fé 
hoc  tempore  ibidem  claflì  nec  ne  vellet  lìltere.  Gui  Nobililììmorum  atque  Ge- 
•ìierolbrum  Delcgatorum  fcntcntia:,  Synodus  acquicvic. 


^^^'  Sefsione  Vigefima-quinta, 

X.  'Decemhris,  Die  Lun&  ante  meridiem. 

POft  habitas  preccs  ordinarias,  fìgnificatum  efl:  à  Pr^fìde,  Remonftrantes  tjl- 
trajedinos  propridiana  ve/pera,  libi,  Aflcfloribus&:  Soribis  refpònfùm  hoc  feri- 
pto  exliibuiile  ,  quod  Se  Synodo  pra'ledum  fuit. 

Rejponfum  KemonHrant'mm  VltraieBenfiuìnadconditiones 
ipjìs  propofita^,  privatim  exhthìtum. 

Ad  conditiones  nobis  fcripto  cxhibitas  hoc  in  univerfum  refpondemus:  Caufai 
nihil  elle,  cur  ardioribus  &  preflìoribus  conditionibus  adftringendi  fìmus  nos, 
quam  alia  Synodi  huju<;  membra,ante  praflitumjuramentum  adftridafuere.  Cum 
hadtenus  ad  Synodum  admifh  fìmus ,  nec  quidquam  indignum  venerando  hoc 
<;a:ru  commiflum  à  nobis  fìt.  Pari  cum  ahis  jure  vocati  huc  acccfììmus  ;  pari  jure 
flillragium  diximus  hadcnus  ,  pari  jure ,  ut  porro  quoque  huic  Synodo  intercfl'e 
licear,  a:quifrimum  putamus  :  nec  hic ,  indulgentiam  ullam  agnofcimus.  Quod  (v 
tamen  aha  hujus  Synodi  membra  declarcnt,  fc  in  confcientia  exiflimare,  fìbiàPe- 
putantibus  datam  effe  poteftatemquinquc  ArticulosRcmonftrantiumnon  tantum 
accommodandi  ;  fcd  etiam  definitive  fentcntiam  fliam  pronuntiandi ,  non  tantum 
de  ventate,  fed  etiam  de  falfìtate  eorundem,  fi  in  confcientia  falfbs  judicaverint, 
liti  liabet  prima  conditio ,  ncque  nos  gravabimur  rotunde  ad  hoc  rcfponderc 
Ad  fècundam  conthtionem  refpondebimus  tunc  ,  quando  Synodus  lia.'c  Remon- 
ftrantes  judicavcrit  omncs  partem  adverfàm  ,  cum  qua  non  hccat  de  bis  rebus 
communicare,  qua:  in  Synodo  dicuntur  aut  aguntur.  Quod  autem  de  elimina- 
tione  dicitur,  mirum  nobis  videtur,  cum  fpedante  &  audicnte  frequentiflìmo  au- 
ditorum  theatro,  negotia  Ecclcfìaftica  hic  loci  tranfìgantur:  quibus  omnibus,aut 
fllentium  foret  iniperandum,aut  ad  hanc  Synodum  aditus  occludcndus. 

Ad  tertiam  conditionem,  confentimus. 

Ad  quarram  quodattinet,  novimus  utique  ,  quid  modefliam  nofìiram  coram 
veneranda  hac  Synodo  deceat,nec  indecoris  intcrpcllationibus  alijs  Synodi mem- 
bris  molefti  erimus,  uti  ncque  fuimus  antchac.  luramentum  vero  cujusmentiofìt 
quinta  conditione,pra:fì:are  fumus  paratiflimi:  &  ea  quidem  confcientia,  cujus  ra- 
tionem  aliquandoDeo  judici  reddendam  f'cimus. 

Deinde  declaravit  Pra:fès,  Rcmonflrantes  Ultrajedinos,  de  conditionum  ha- 
rum  fenfu  &:  a:quitate,  melius  cdodos,  promififle  fc  rem  maturius  cile  confìdera- 
turos,  deque  ea  dehberaturos,  atque  eadem  vcfpera  rcfponflim  catcgoricum  da- 
turos  efle.  Ifàacum  autem  Frederici ,  &:  Samucìem  Neranum,  hoc  ipfb  demum 
mane  refponfum  hoc  exhibuifrc. 


Ke^onju 


um 


N  A  T  I  O  N  A  L  I  S    D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ^. 
'^^^onfìtm  eomndem  ^ojlerius.  Synoio  exhihitum. 


^7 


Quandoquidcm  vidcmus,  maximam  huius  Synodipiirrcm,  ineaeflefcncchtia, 
quodiudiccnr,  nos  cicaris  Rcmonllrant.ibus  adiungcre  in  hac  Rcmonflranrium 
t^aufla  deberc;  aliquos  vero  indulgcntiam  &  grarlofàm  conccllìóncm  intcrprerari, 
i\  locus  nobis  intcr  Synodi  membra  conccdacur ,  quem  nobis  pari  cum  alijs  iure 
competere  arbitramm-;  &plGnfque  noftramprxrentiamnunc,  ubidcRcmoplkan- 
tiiim  fcntcntia  aginir,ingraram  eiìe,  &:  fùpcr  hac  re  diumukum.que  di/ccptacum 
Tit:  nos  Ultrajeótini  Rcmonfttanrcs,  re  in  accnratius  examcn  Vocara  &  fedo  cx- 
penià,  ne  longior  fiiper  hac  re  diiceptatio  Synodalibiis  aftionibus  remoram  inji- 
ciat,  nos,  Remonllrantiiim  cicatorum  co?tiu  in  hac  cauiìa,  lalvo  principahunTno- 
fiirorum  iure,  adiungcmus. 

S-idfcnptnm  erat,  io.  Decemh.  e  i  d  id  c  X  V  i-i  ì,  ante  meridiem; 

jjaaciis  Frederici  &  Samuel  Neranm. 

SignificavitinfuperD.Prxfes,  ConfuItilTìmum  Virum  D.  Stcphaniim  Helfdin- 
giuni,  LlkTaieòtinxEccIelìarScniorem,  promptitudmem  liiam  in  prillando  debite 
iuramento  ac  llnceritatcm  etiamfiiamlìbi  abunde  probail'e.  Quiaautcm  cum  aHjs 
iUis  duobus  le  non  coniunxerar,  ncque  m  Synodo  cius  negotij  cauila  comparue- 
rat,  dcliberatum  fuit,  annon  ad  Synodumvocandus  cilet,  ut  mcnrcin  liiam  cidem 
coram  cxponcrct.  Monuciamt  autem  Gcnerofi  Delegati,  ut  iHius  caufla  in  dies 
ahquot  dii+errctur. 

Reverendi  Viri  D.  Thcodorus  Tronchinus,  &  D.  Hiercmias  Pourdus,  quiiufta 
&:  Synodo probata  de  caulTa,  cum  iuramcnrum  Synodicumprx{ì;aretur,abfuiirent, 
id  ipfìim  liac  {cflìone  fblemnitcr  pra-ftiterunt. 

Eadcm  fuit  monitum,  Rcmonftrantcs,ante  ahquot  dics,cum  Dordracum  primum 
àppuhirenr,{criptum  quoddam  Theologis  extcris  cxhibuill'cin  quo  non  nemini  in 
rebus  ad  hift^oriam  pertincntibusinietlus  fuit/crupulus,  rogatumquecft,  annon  e{- 
ièt  opere-pretium  fcriptum  hoc  Synodo  exhiberi.  Exteri  Theologi  declararunt, 
Icriptumtale  Apologeticum  àRemonfti-antibus  fuiffc  ipfìs  ante  ahquot  dics  obla- 
tum,  (equeciuldem  exemplar  Synodo  hbenter  communicatuiros.  ludicavit  autem 
Synodus,  haudrcélc  àRemonflrai-fVibus  fadum,  quod  adexterorum  Theologorum 
anirnos  prajoccupandos ,  fcriptum  privatim  fparfìlfent:  debuiiTe  cos,  li  quid  ad  de- 
ferdìonem  fua:  caufx  habcrent,  pubhce  Synodo  proponete. 

Comparuerunt  dcnuo  citati  Rcmonftrantes,  quibus  duo  U]trajectini,Ifaacus 
Frcdcrici,&  Samuel  Neranus  fefe  adjunxcranr.  Quibus  &:  mandatum  fuit  ut  ora- 
rioni  à  M.  Simone  Epifcopio  nuper  habirx,  una  cum  reliquis  fablcriberent.  Qui  libi 
rempus  accuratiusperlegendi  eam  atque  expcndendipetierunt.  Quod&:  concellum 
ilJs  fuit. 

Monitus  eadem  fcilìone  fuit  M.  Epifcòpiuis,  quia  niiper  iuflus  tradere  ofationis 
habitx  exemplar,  unum  modo  fé  habere  dixerat,  cum  tamen  pòllea  compertum 
eilet,  bina  cum  habuiife,  aliudque  Synodo  tradidili'e,  quam  ex  quo  eam  recitafiet, 
ut  cum  veneranda  Synodo  candidius  inpoftcrum  achnceriusagcret.  Rcfpondit,le 
haudparum  libi  gratulati,  occafionem  dati  rumorem  huius  rei,  de  qua  erat  moni- 
tus, in  vulgusfparlùm,  diluendi  :  nunquamfe  dixilfc,  unum  taiitum  fé  exemplar  eius 
habuifTe;  icd  exemplar  iatis  nitide  delcriptum  fé  non  habere.  AdjungcbatEduardus 
Poppius,  fé  reliquùlquc  qui  proxime  illi  allederant,idem  teflari.  Explicatce  flint  de- 
inde Pvemonllrantibuscaullkspropter  quas  potifluiium  citati  efl'ent,prout  illx  bre- 
viter  in  Citatorijs  exprefiÌE  eflc-nt:ut,  vidclicet,fententiam  de  quinque  Articulis  lìiam 
proponercnt,  cxplicarent&:  defcnderent,  lìmulque  quas habcrent  in  Confefllonem, 
&c  Catechelìn  harum  Ecclelìarum  conhderationes  fuas  exhiberent.  Rogati  ergo 
lunt,numpra'fl:areidipium,nunc  parati elfent.  Petieruntadhx'c  illi,  ut  liceret  libi, 
antC'- juam  ad  iplàm  rem  dcvenirctur,  quardam  {cripto  comprehenlh,  qux  omnino  ju- 
dicarcnt  eli  e  prxmiittenda,  Synodo  proponete.  Refponfimi  fuit,  hccrequidem, mo- 
do quxproponendiieflcnt,non  ad  pcrfbnas;fèd  ad  rem  ipfimpertinercnt.  QiKE  cum 
elle  calia  ailcverailent,  prslcdum  ab  illis  fuitlcriptum  hoc  prolixum: 

^  F  4  Nobi- 


«  A  e  T  A     S  Y  N;  O  D  I 

Nobiliffimi,  Amplifllmi,  Domini,  Illuftrium  OrdinumGeneralium 
Delegati,  Honorandc  D.PrjefeSjReverendiflimi,  Pijllimi,  Dodiffi- 
mi,  Clariflimi  Domini,  Patrcs  ac  Fratres  colendiflimi. 

CN^os,  Trofefor  SS.  Theologia,  e^  Eccle/tasì(£  reliqm,qui  quidem  perliteras,  tum 
Delegai orum  lllufìrìum  c3?*  Pr^epotentum  Ordtnum  Generalium ,  tum  eiiam  Eccle- 
faHicorum^eiàSynodum  hancNationalem  yocati  tacitati  fumus  {adquam  accedere 
paratosfmjfe  '^monjìrantes,  etiam  antefaSiam  citationem,  paucù  retro  Jèptimanìs 
fmra  diUis  Delegatis  Generalium  Ordd.  exhibito  fuper  hacre  libello  Jupphce ^liquido 
troyatMnfmt)(;rimpr£jèntiarum  omnes  ^  fìnguli^obedientiam  noflram  jummU  Po- 
teUatibmteUaturìprxflo  [umm,  VV.  %]i.  omnibus  ^ Jingulù  pacem  (s'gratiam 
Domini  noHrileJìt  ChriHiexfìncero  cordìi  affeSiuprecamur^optantes,^  ardentibui 
f-uotù  apud  eundem  Dominurrijefum  ChriHum  contendentes ^  ut  jelicibus  h<&c  ipfà 
Synodm  aufpicijs  iìtcipiat,felicioribu^f  procedat,  felici fftmij  dejìnat,ad'veritatù,qut& 
quidem  Jècundum  pietatem  e  fi  conjèryationem,  pacù  i^  concordia  [proh  dolor!)  yio- 
latx  rejlau,rationem^mtiltarum,qu£.  in  Ecclefìas  irrep/erunty  corruptelarum  ayerrun^ 
cationem^  Keformata  religionù  propagationem  <^  divini  nominù  gloriam.  Amen. 

(um  autem  m  Ecclejìa,  qua  Dornuj  Dei  <?/?,  jttxta  oApofiolicam  admonitionem, 
omnia  <^(rx*if^iy^i  »w  '^t^utus  fieri  debeant,  precipue  ^vero^cumde  ijs  rebus  difiepta- 
tttr,  quce  Ecclejiarum plurimarum  filutem  incolumitatemque  concernunt\  nos  vero 
adeam  citati fimus,  utexort£Ìn  negotio  religionù  controverfix  exammentur^  ^ 
exulcerati  atque  exacerbati  utrinque  animi  leniantur^  uti  habet  Delegatorum  JUu- 
finum  Ordd.EpiHola,  utque jèntentiam  noHram  quoad  contrcvcrfos  artìculos  libere 
proponamus,  explicemus,defendamus$<-vifiim  fuitnobù omnibus  ^  firìgulis ,  in  an- 
tecejjum  totius  negotij,  conditiones  aliquot  aquijjìmas  fiipulari ,  ne  temeraria  O* 
precipiti  agendi  ratione^  yelveritatis  defenfionem  improvidefii/cepiffè,  /-uel confiien^ 
tiarum  nofìrarum  rationem  minus  habuijfe  njideàmur.  Sunt  autem  conditiones  ill<ey 
eademMuas fìbi  concedi  ab  lUufiribusHoUandix,  Ordinibm  fexCoUationis  Hagienfis 
CoUocutores  non  ita  pndem  exhibita  ipfis  Ordinibus  HoU.  '^monUrantiay  five  de- 
claratione,flagitarunt.  .^arum  quidem  prima  O'  precipua  hoc  habet:  utqute  inter 
nos  elT*  Synodum  erunt  tranfigenda  negotia^  non  apud  eam^  tanquam  legitimum 
controyerfiarum  nofìrarum  judicem ,  fid  tanquam  partem  adverfam  tranfigantur. 
'Ncque  enim  ab  animo  ^  conjcientia  nojìra  impetrare  pojfumus,  ut  eospro  caufz  no- 
jlra  aquù judicibus agnofiamHSi  quifi palam profejjos  nofiros  adverfanos  effe,facio 
à  nobiSi  fiyeper  proyifionem  ^  uti  loquuntur ,  fiye  peremptorie^  fchijmatei  allfijue 
inique  agendi  modis y  teflatifiint.  Izfujus  '-vero  fchifinatis  reoshabemus  maximam 
fartem  eorum,qui  ad  hanc  Synodum  ex  Confoederatis  Troyincijs  conyenere,  Ec- 
clefia^icorum.  Quorum  alij  fihifinati  formando  operam  fiiam  commodarunt:  alij 
faSium  ijarijs m locis foyerunt:  alij  filentio, hoc  efl^  tacita  a ^probatione^y entrati 
Jùnt.Nec  non  aliquos  eorum^  qui  hos  ipjòs  Eccleftafiicos  literCsfms  Fiduciarijs  ad  Sy^ 
nodum  delegarunt.  Vt  his  ipfis  caufts  nofirxjudicium  committtre  nihil  aliudforet, 
quam  partem  adyerfam  ^  à  nobis  Jèparatam ,  O"  ullafacra  no  hi  fi  um  habere  com- 
munia  recufàntem^pro  judice  agnofiere.Ext'eros  tamen  Theologos  exapimus:  àquo^ 
rum  tequitate,fide,^  prudentia,  meliora  fieramus.  .^od  ne  a  nobis  dici  tantum 
futent  VefirA  Key er.  pr obationes  fibjungimm }  plura  addere  paratifi  res  exigat. 
^uare  hacpramijfaprxfationey  nos  Synodum  prafintem  non  agnofiere  prò  fintentim 
nofir^  (egitimo  ludtce  {quod  de  Bxterarum  Ecclefiarum  Theologis  diSium  nolumus) 

ad  con' 


NATIONALIS    DORDRfeCHTAN^.  69 

■aàconditiànum  quas  à  Veflrà  Ts^yer. fii^ulamur  recitationem  froqredimur,  in  qui- 
htis  adeafilum  attendi  petimuf,  qu£  rei  caput  concermwt,  neHefHs  aliquot  circum- 
:fìa?2tijs,  qu£  prajenti  tempere  (menfes  enim  alic^uot  effluxere ,  ex  quo  ilU  lUuflnbm 
I/oHandiiC  Ordmibm  exhibiticfiint,)  mìntts  convenire  ^-videbunttir, 

Condiciones  Synodi  Icgicime  inflicuenda?,  quas  Remonftrantes  Eccle- 
fìaft^T  primumfupplice  libello  ab  Illufcriflimis  Potentiflìmifque  Hol- 
landia;  &  Wefr-Frina?  Ordinibus,fibi concedi  perivenintiatqueedam- 
fìum  Rcmonfcrantes ,  qui  /peciatim  per  literas  ad  Synodum  Nanona- 
lem  vocaci  funt^  (ibi  concedi  petunc  \  muni°c£  tcllimopijs  Reformato- 
rum  Dodorum,  net  non  rationibus  perfpicuis  acfolidis. 

l.\  7Tutiiurquepartiscondonatores,Rcmohftralites,&Contra-Rcmonil:rantes,  ^'^'-^°"'''-'l°^^ 
V   tanquam  partes  advcri.T  ad  Synodum  evocentur  Natiolialcm ,  conccfla  non  vindice  enqué 

Contra-Remonftrantibus{blum,{cd&  RemonftrantibuslibcrcatCjeosexfiio  cocru,  doariL'funT 
idqueiiiftonumcro,  delcgandi,  quos adpr^ìèns ncgonum quammaxiinc idoncosju-  ^"^'  ^^^^^  "^l^'^ 
dicabunt:  &:  quantuniparticniares  Synodos  artihct, fi  ad  casquoqu  evocare  Remon-  '^«pe  r.t  reìpon- 
ftrantespropolìtumfìt,  ut  bine  inde  quidam  delcgcncur,  exurroq;  HoIlandi;Etradu;  Lr'ìtoiVpartim 
quo  pari  numero  unaquaque  parte  prò  lubitu  fiio  exhocveliilotraduplurespaucic-  ",i^,""^  '"anua 
rcs ve  deles:ante,de nc2;oti js  Ecclciiafticis  in timorcDomini  preparatorie delibcrcnt:  t^^  ■"  exiem- 

•     /•  •    D    n.       -1  ■  l     T-ì:  .      .     y-,  r  rum  judicijs,  Se 

n-  utruiiquepartis  Faltonbusmiperetur,  unum  utm  cjetum  omnes  cui  ejuidcm  lunt  in  judidosyno- 
ièntentiiE,conveniant,  quo  libere  de  ijs,  quEequifique  dcFendenda  fìbi  fumetinter  fé  f^'i^^^q^Tpo- 
c  onfcrant,  ideoque  ut  ex  tota  Synodo  duo  fìant  coctus,  fìnguli  a  Ilio  Pra-fide  &  Scriba  numut. 
ìiiftrudi,  quibus  quoque  coctibuslicituiniìt  in  diftinda  iiibinde  cubicula  ad  delibe- 
randum./e  recipere. 

2.  Ut  iàlvus  condudus  omnibus  conccdatur,  quiad  Synodum  adtSynodosven- 
mri  fimt,  live  deputati  ad  eam  fuerint,  live  non,  utquelcdulo  caveatur,  he  quifpiam 
Vel  verbo,  vel  faóto  Ixdatur. 

3.  Utiniplb  Synodi  limine  (a(Ky;j5irt  UhiVerfalis  om.nium  ofFenrarum&privatarum  ^ 
injuriarum,  bine  inde  lànciatur. 

4.  Ut  loicnnis  &  plenaria  inftituatur  renunciatio,  primum  in  conventuprscpa- 
ratorio  nomine  Synodiparticularis  (lìneceirariusisjudicabitur)  &moxinNafionaIi 
Synodo, omnium  contraduum,  foderum,  condemnationum  &prejudiciorum  quse 

•anreSynodicelebrationeminitalulceptaquelimt;  etiamlchilinatum&:  fccellìonum 
i.ideliiblècutarum:utqueEccleliafl^  bine  inde  iiiasquiq;Eccielìaslèparatas  ad  lìnem 
ufvjueSynodi  curantes,  tamen  prò  fratribus  in  Cbrifto  alij  alios  agnolcant,  &:  prò 
mnnbrisvcrxReformatieEcclelìae  habeant,  &:  quatales,  inconventuprxparatorio 
&:  'Synodo Nationaìi  comparcant^  nomen  Domini  invocent^  &  ea,  qua;  incident, 
ncgotiatradcnt. 

?.  Necuiquammoieftiafaceflaturproptcrobrervatumjamàcontroverfiarumini- 
no  in  iftum  ufque  diem,  live  fcribendo,  live  dicendo,  live  Rem.onftrantias  exl-Jben- 
do,lIvcconlìIialiimmisMagilkatibusjul]uiplbrumliibminillrando,liveijs-obtempe- 
Jrando,  procedendi  ac  agendimodum,  veruni  ut  dottrina  iplà,  de  qua  contrcrvertitur, 
examinetur. 

6.  Utrite  examinata  é^expcnfa  utriufquepartis,  quoad  controverlìas  praefèntes 
fentencia,  rationibulq,,non  fblum  inquiratut  an  ca  conveniat,vc]  non  coiiveniat,cum 
docìrina  Rcformatarum  Eccleliarum,  prone  in  ConfcHìone  &:  Catechifrno  exprclfa 
forte  putabitur  ;  Veruni  ut  primo  &  ance  omnia  dilpiciatur,  an  cum  Verbo  Dei 
conveniat,  utque  non  minus  ad  neceflìtacem,  quam  vcritatem  lìngulorum  articulo- 
rum  attendatut,  ideoque  quilquelublìdc  iuramcnti  corani  Deo  fhnfte  pra'ftandi, 
promittat,lènonrelpcd:urumin  bocncgotio  ad  ConlelFioncm,  Catccbilrnum,  aut 
ullum  aliud  liumana:  autoritatis  lbriptum,lcriptorcmque;  IcdadiblamlhcramScri- 
pturani,  qux-  prò  Ibla  fìdei  norma  habebitur  :  nec  quidquam  propolìturum ,  nili 
quod  apud  conlcientiam  liiam  iudicat  cuni  ifta  regula  congruerc:  le  Synodo  liif- 
fragaturum  in  omnibus,  de  quibus  ex  Dd  verbo  le  convicluin  iudicabit;  ideoque 
hoc  iplb  iuramento  le  immuncni  crcdut  ab  omnibus  aliis  iuramcntis,promiflis,  li- 

tèns 
■     .  # 


70  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

tcris  fiduciarijs,  mandatis,  epa:  vcl  direte  vcl  indircele  luiic  juramcnto  contrave- 
nire qucant. 

7.  Ut  utrinque fcriptis agatur,ni{ì forte confèntiattir,rivc in  totum,{ìve parte  tenus, 
in  coUationcm  viva  voce.  Qiia  in  re  utriqiie  parti  iuftum  tenipus  dabitur,  ut  icripta 
dcb'ite  &:  proti t  quiiquc  caulììcfuic  expedire  judicabit,  concinncntièi-. 

8.  Ut  etiam  difpiciatur  dcrcvilìone  Catcchifini  &  Confeilìonisjamdccrcta.Qjio 
iinicuique  Hbcrum  fìr,lLias  coniidcrationes  ad  illa  cxhiberc  ;  citra  mctum  ccnfursc, 
ob  cxhibitioncni  carundcn"L.  ^ 

9.  LItdccontrovcriisArticulisnonfìatdecirio>{èdaccommodationifludcatur:ciijus 
tamcn  via.&ratio"ratanonhabcatiir,nilì  accedente  utriufque  partis  confcnfii.  Q^a 
de  caufà  quoquclicitum  fitfìvgulis  partibuscumabfèntibus  dcliberarc,per  modum 
recclllis:  utque  (ii  forte  intcr  partes  convenire  nequcar,  quod  tamen  ut  fìat  in  ti- 
more Domini  {brio  adlaborabitur  )  Magifbratus  fùmmus  dilpiciat,  flatuatque  re 
utrinque  cognita ,  qucm  ordinem  &c  modum,tum  in  docendoj  tumalijs,inpublicis 
templisobtincre  vclit. 

,  10.  Ut  ijs ,  qui  ifti  (ordini  ftatim  obfequi  per  confcientiam  gravabuntur ,  juflum 
tcmpus  conccdatur  iècum  delibcrandi  &;  difpicicndi ,  num  expcniis  &.examinatis 
omnibus,  ei  quoque  morem  gcrere  pofiir. 

II.  Si  polllt ,  ut  in  Ecclefia:  lòcictatcm  unitatemque  adiflittanu-,  &  eo  loco  ha- 
beatur,  ac  lì  nulla  unquam  cum  ilio  controvcrfiaEcclefiallica  haoita  liiiilct. 

II.  Sin  minus,  &  propter  hoc  Ecclelìie  minifterio  abdicandus  iìt,  ne  ultra  vel  à 
Politicis  vcl  Ecclclìallicis  adverfiis  ipfom  agatur  :  conccfia  tamen  illi,  qua:  alijs  con- 
cedi tur  in  bis  rcgionibus,confcicntiarum  libertate. 

Priulqiiam  vero  lìngularum  conditionum  a:quitatcm  neceffitatemque  demon- 
ftremus,  prò  generali  illarum  confirmatione  tencndum  eli,  controverfìasillas,  qui- 
bus  componcndis  Synodus  vacabit,  non  elle  ex  earum  numero,  inquibus  Contra- 
Jlemonftrantes,  duriores  nempe  iftiacrigidiores,  à  Remonilrantibus ,  Lilvafrater- 
nitate  acpaceEcclefìarimidilì'entiant,  aut  de  quibus  PaftoresacDoótores  Ibliinter 
fé  amice  difceptent:  Ibd  qua:  prarcipiti  &:  inconfìdcrato  Contra-Remonflrantium 
quorundam  zelo,  in  vulgus  publice  &privarim,  concionibus  &  fcriptis  fpar/ie-,  & 
prò  fundamentalibus  a;flimatx, anfàm  fchifrnatidcderunt,  plebcmquc  adeoipfàm, 
hoc  eltjintegras Ecclellas,  Hollaiidicas,  Gcldricas,  Tranfìliilanas,  arque  eas  qua: lime 
ciicccel'eos  Vltrajedinx  ,  vicinisreliquis  frigidam  llifFundcntibus,  in  duas  partes  di- 
ftiraxerimt.     Indicio  &argumento  lìnt. 

I.  Atrocesà  Contra-Rcmonftrantibus  inRcmonftrantes  rparfa:  criminarioncs 
&;caIm'nniiE,  tanquamlnDei  olbres,  injuriolòs,  blalphcmos,  calumniatorcs,  mur- 
.•  muratores,querulos,lùperbos,  gloriolòs,malorum  inventeres,  fccdifragoSjproflincs, 
du7ixaQ.Ki^Tis(,  abominandos,lupos,  totius  Chriftianx  religionis  irrilbrcs,  quin  &:  ab-, 
ncgatores  &  horribiles  lànniones  Dei  ac  Salvatoris  jiollri  Iclii  Chrilli;  aliumlcopum 
&:  doòtrinam  habcnrcs ,  quam  in  himc  ulque  dicm  habuerunt  Chrillus,  Apolloli 
iplìus,  &  Reformatx  Ecclelìx:  cum  quibus  licitum  non  Ut,  ullos  conventus  habere. 

z^  QuodfcntentiaRemonftrantium  de  Predeftinatione  cumannexis,  in  Ecclelìjs 
intoierabilisjudicata Iìt àContra-RemonftrantibuSjiion andito  arq;  explorato  prius 
^  Eccleliaj  judicio:  Remonllrantesiplìharretici proclamati.  Quod  pacempetentibus, 
reljponlìim  Iìt  illud  Apofl/oh',  ^hwdconfòrtium  jnsfitiis  cum  injiiHitia^^nte  con7munÌ9  luci 
cum  tenebra?  Quod  operolìs  voluminibus,  liimmacontentione,  plebi  inculcatum 
fit,  quinque  Articulos  Remonftrantium  cumannexis,  flindamentum  lalutis  evertere 
•arquepeifundare,  ncque  cum  fide  aut  làlute  confiftercpolìe,  &:c.  coquodpcrniciclì  , 
magis  lint,quam ha:relìs  Arriana, Macedoniana,  Nellionana,  Eu tychiana,  &c.Quod 
Articuh  omnes&llnguh judicati lìnt tales, qui  gloria:  divina:  dcrogcnt,&:vcram  con- 
Icicntiarum  tranquillitatemperturbentac  tollanr. 

3.  Quod ,  ne  Remonftrantium  fcntentia  privato  huius  aut  illius  judicio  Iblum 
damnata  vidcretur,ipfi  ab  Ecclelìjs  HoUandicis  ad  CoUationcm  Hagicnfcm  Depu- 
tati Paftoreslbx,  candem  quinque  Articuliscomprchenfàmdoftrinam,  cum  Verbo 
DeijConfclTioneBelgicarimi  Ecclelìarum èc  Catechifoo, pugnare, in eadem.  Colla- 
tionepronunciavcrint:  ncque  inventus  fuerit  hadrenus  Inter  Ccntra-Remonftran- 
tcs,  qui  iudicium  iltud  im.probaverit,  quantum  quidem  nobis  conftet. 

4.  Quod 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  71 

4.  Qnod  conquifìta  fint  exrcrorum  fliffragia-in  Rcmonftrantium  pr*judicium. 

5.  Quod  non  pa'uci  Rcmonftrannum folis  quinquc Articiìiis exceptis,cerera con- 
fcnticntcs,autnu]liusfàltcm£7£^0(ya|^fvclcnminis  corani  PreCbytcrijsaiitClaflìbus 
liiispoflulati,  ncdumconvicli  (qiiod  &  ordine  Ecclcfìs;  prius  fadum  oporriiit)  Mi- 
niiknijs  iiiiscxautorari,  alij  infiipcr  à  fàcra:  Cà;na;  communioneabftincre,  alij  Sy- 
nodis  cxccderejtiflì:  licet  aliiidquidpiaminmuldspra'rcxatur. 

6.  Qiiodprcees  communcs  clim  Rcmonfh'antibus  habcre  rccufàvcrinc ,  idque 
de  confilio  multarum Eccleliariim  Hollandi.^' Borcalis. 

7.  QjTodinvolarum  {ìcinEcclcfias  RcmonftrantiulnhadcnusintcgraSj&rpaccm 
cum  Palcoribus  fìiis  colentcs,  tempia  alibi ^fiiggeOra  per  vim  occupata,  extruiìs  &: 
rcpuliìs  à  iiiggeliu  Rcmóllrahtibus,idq;inconiùlto,quin  invito, Magillratu  &  Clalìc. 

8.  Quod  conventus pattini  cxtraordinarij,partimordinarij,PrclbytcriaIcs,Clar- 
fìcales,  Synodalcs,  fcparatimhabiti,  ac  de  novo  inltituti  fint ,  non  invitatis  imo  reje- 
£tis  Rcmonfbrantibus,  lì  qui  accedere  VelJcnr. 

9.  Quod  à  Contra-Renionfti-antibus  niillì  iìnr,  per  linivef  fam  Hollàndiam  aliof- 
quetraòlus,aIiquot  candidati,  qui Rclnonikannum  Ecclcfiaspaflmiturbarenr,  ^x-- 
que  clandcftmos  convcntus cogcndo,  à  concionibus  &  fàcris  corum  abltrahercnr. 

10.  .Quo'^^l^^j'^'^rnad  vicinas  Ecclcfias  &  SyhodpsEcclefìarum  nomine  (qnod 
foli  libi  vindicant)  inftituta:  fìnt  legationes,in  fraudcm  Rcmonlkantium,  totque  Ec- 
clcliarum,  quibus  legitime  pra-fedi  fiinr. 

11.  Quod  Catcchumcni  à  Rcnionftrantibus  ad  S.  Cxhaitiadmiffi,  novo  Te  cxa- 
mini  Contra-Pvcnionftrantìuni  lìibjiccrc  iullì,  aut  à  S.  Ca:na  abflincre. 

12..  Q_uod  tcflimonia Rcmonftrantium,  qiiibus  ex  Ecclciiaruni  confuctudine or- 
nari  ac  honeile  dimitti  fòlcnt  cominunicanres  alio  migraturi;  à  Prefliytcrijs  Contra- 
Remonftrantium  repudiata iìnt:  centra  iì  qui  à  Contra-Remonftrantiuni  Ecclelìjs 
nd  ca loca migrarent,iii  quibus fuos  habent coctus  Rchionftrantes, ijs  tcftimonia  red- 
ditacalcge,  6jquidcminipfìstcftimonialibusexprefla,  utadContra-Remonftran- 
titìm  corrusprivatos  acccdcrenr,  Remonftrantium  vero  ccctus  &5fàcra  vitarent. 

Ex  quibus  quiiudiciumfeccnt,agnorcet(itaprorfusconfidimus)Contra-Rcmcn- 
ftrantes  violata  omnifàcrorum&conventuum  Ecclciìafticorum  communionc,  qua 
Conciohum,  qua  Sacramcntorum,  PreGum,Prel  by tcricf um,  Clalllum,  &:c.  ( qua; 
Ecclefiaftica:  uiiionis  fynibola  fiìlit  ac  tcflerx")  fcceffioncm  à  Rcmonftranribus  fe- 
cille,adcoque  non  minoreni clVc Inter  utrofquc  diVullionem  &: rchiima, quam  cft  In- 
ter Refoi-matos&:  Luthcranos. 

Ncque  hoc  in  una  tantum  Provincia  formatum  efl  fcliifmajvcrum  in  pluribus,Hol- 
landir,Geldna,&:iamnuper  imminente  SynodoNationaliiuUltraieòI  ina  dirionc&: 
Traniikilania,  cartcris  Contra-Remohftrantibus  Zelandis,nempe  (quinosinfùaad 
cxterosThcoIogosepiftola,  partcniadverfam&:  adverlàrios  flios  vocant)  &  Frifijs, 
opernm fcdulam  commodantibus  fchiiiiiati  fovendo.  Quin  &  Ecclelia:  "Wailonicx, 
ilve  Gallica:,  liarumProvinciaruni,  unguis in  ulcere  efl'e  maluerunt,  quam  manum 
mcdicam  adhibere  :  luis  quoque  ftudiis  adionibufque  non  Temei  Icliifmaticorum  in- 
ftituto  patrocinantes.  Quorum  quidem  omnium  &  lìngulofumprobationcs,  lì  Sy- 
noduscfflagitetun  medium  adducete,  c\:vcl  fcripto  exhiberc ,  vel  viva  voce  propo- 
nere  parati  lumus. 

Quare  ut  Contra-RemonftrAntes  huius  fchifmatis  deplorandi,in  quo  ad  perfcdnm 
&:abfolutumfcliiiiiianihildcIidcratur,reospcragam.us,  enapodixcisiftas  exipfbrum 
principiis  &:  confelfione  formaras.  Prima  :  Qui  ob  Controverfias  fua  ipfbrum  con- 
fefTione  non  fundamentalcs,  ne  quideni  expectato  lliper  ìftis  publico  Ecclciiarum  iu- 
dicio ,  publicam  fèccirionem  fliciunt,  ij  fchiiinatici  liint  ac  novatores .  At  Con- 
tra-Remonflrantes  ob  controverfias  fiia  ipfbrum  confelTione  non  fundamenta- 
lcs, ne  quidem  expeftato  {liper  iftis  publico  Ecclcfiarum  iudicio,  publicam  fcccf- 
fionemfaciunt.Ergo  fchifiiiatici  flint  ac  novatores.  Maiornobis  certa  efl.  Minor  duo 
habct  membra.  Primum  eft,  Confeflione  prarcipucrum  Contra-Remonftrantium, 
Articulosquinque  de  Prxdefldnationc&ranncxis,  non  clTe  fundamentalcs,  quories 
aiunt,  primo,  illos  ferri  pofl'e  in  privati s  Ecclcfix'membris,  quorum  non  alia  elle  po- 
tcftfìdesquoadfundamentalia,  quaniEcclcfiaftarum.  Secundo,  iii  ipfis  Paflonbus 
ferri  polle,  fi  filentium  promittant,  nec  eos  populo  proponant. 

Altcrum 


72.  ACTASYNODI 

Alterum  membrum  cft,  propter  illas  contro  verilas,fadam  elle  feccfìlorem.  Quod 
probatnr  ex  varijs  Adis  Conventiiu  varioru.  Ada  enim  Amftclodamcnfia  ita  habcnt: 
Inicrmittere  nonfottàmm,  quin  hoc  ipfo /cripto  teséaremnr  fiatrcs  i  l'os,  qui  ah  ifii:ifmodi  Ec- 
clcjìarum  turbatoribw^&c.  fé  fepxrant  iuxta verba  Apoiloli  Rom.  l6.\j.&C  2.Ioh.v.7. ló. 
li.,^andcquidc'm  nulla,  communio  ej/èpotestvcritatis  cum  mendacio:Scc.  AOiaConventus 
Hagicnlìs  irafbnant:  Ipfis  Remonslrantcs  habere prò  faljìs  Doéforihm ,  ó'  tantummoda 
SynodumNationalem  expectare-,utineafa6iaa.Remon(lrantibws  fecejjìo  legitime  ^frxetmte 
Ecclejìastico  luduio  executioni  »i!^;?^^/«r.Promitcetcs,ctiamriSynodusNadonalis  primo 
tempore  nonprocedat,fèuna  cum  alijs  fratribus,qui  jamfccellìonem  fecere  (quam 
iplì  judicant  gravilìlmis  &  flifficicntibus  de  caufisfàdam)  dcliberaturos  de  idonea 
rationc  &:  modo,  univerfàlem & unanimem lèceilionem  facicndi'.  Videantur quo- 
que Afta  convcnrus  Schicdameniis. 

Secunda:  Q_uamdiu  Remonftrantes  à  reccptis  unionis  Ecclcfìafticx  Formulis, 
puta  Confclììone  &  Catechefi  recelììil'e,  nullo  publico  Ecclclìarum  judicio  pronun- 
ciatum  fuit>  tamdiu  non  licuit  Contra-Remonftrantibus  privato judicio,  ab  eorum 
ibcietate  &  facris  recedere,  citta  culpamfchifmatis.  At  vero  Remonftrantes  àrece- 
ptis  unionis  Eccleliaftica:breViarijs  receffiUe  nullopublicoEcclelìarumjudiciopro- 
nunciatumfuit.  Ergo  non  licuit  Contra-Remonftrantibus  privatojudicio,abporum, 
puta  Remonftrantium,  fbcietate,  &  fàcris  recedere,  citraculpamfchifmatis. 

Tertia  :  Q^i  in  iifdem controverlìjs  fyncretifinum  meditantur  &: pacem olferunr, 
alijs  ad  ibcietatemEcclefìxreformatxreducendis,  quamnegant  Remonftrantibus 
inciufdemEcclc{i:s  unitate  retinendis,  illi  cau(àfùntichifmatisinterfc& Remon- 
ftrantes. AtContra-Remonftrantcs  in  Belgio  hoc  faciunt,  utiprobaturexcollatio- 
ne  eorum,  quse  gcfta  funtinSynodo  "W'^ocrdana,  cum  Aclis  conventusEiagienfls, 
Amftclodamenlis, Schiedamenlìs.  In illa enim vifum fuit invitare adfbcietatem Lu- 
theranos,  quod  &:  Reformati  in  Germania  faciunt  Theologi:  in  bis  verofad:aà  Re- 
monftrantibus lecefllo  probata.   Ergo. 

Qu.arta  :  Qu^i  f  èncentiamjfentcntia:  Remonftrantium  de  Pr^deftinatione  cum  an- 
nexis  contrariam,  non  tantum  ut  falfàm ,  fed  e tiam  ut  blafphem am  atque  horrendam 
condemnarunt, illi  ob  iftam  Remonftrantium  fententiam, nullo jure fèce/fionem  fa- 
ciunt. At  vero, Contra-Remonftrantium  pars  non  contemnenda(rcliquisfìlcntioluo 
quaii  annucntibus)fèntentià  fèntentiae  Remonftrantium  de  Prcdcftinatione  cum  an- 
nexis  contrariam,non  tantum  ut  falfàm,  fèd  etram  ut  blafplicmam  atque  horrendam 
condemnarunt.  Ergo  obillam  Remonftrantiumfcntcntiam, nullo  iurefcceflionem 
faciunt.  Minor probatur  aperta  Scfolemni  proteftatione  Synodi  Geldrica',  adverfiis 
dcccm  politiones  à  Remonftrantibus  oblatas. 

QujEcum  ita  lìnt,  ncmpe  Contra-Remonftrantes  cfte  Remonftrantium  patterà 
adverlhm,  ream fchifmatis ,  alteramque  fchilmatis  pattern,  uti  èxjam  diólis  liquer, 
duocolligimus: 

Primum  :  Huic  Synodo  qu«  exfolis  Contra-Remonftrantibus,aut eorum  fenten- 
tix  addidis  conftat,  (Ecclefiaftas  harum  Provinciarum  dedgnamus ,  nec  exteros 
Theologos  complcdimur)  nullo  jure  judi  cium  de  caulà  Remonftrantiu  competere. 
Secundum:  Etiamiì  rebus  Eccleiìx  intcgris  judiciumhoc  ipfi  aliquo  jure  com- 
petiflet,  nunc  fada  fccefllone  prorflis  excidifl'e. 

Quibus  fundamentis  nixi,  Ibquentes  conditiones  nobis  ad  Synodumaccefturis 
concedi pctijmus&  etiamnum  petimus.  Quarum  omnium  &;  lìngularum  arquita- 
tem,  ne  iniqua  petijflevideamur.  Ile  porro  adftruimus: 

VindicmVrìm(Z  Condtttonù. 

Prima  conditione  hoc  petimus,ut  utriufq;  partis  concionatorcs  cumRemonftran- 
tes,  tum  Contra-Remonftrantes,  tanquam  partes  advcrl2e,ad  Synodum  Nationalem 
vocentur,  òcc.  vide  fupra.  Cui  fìrmandaz  hsec  fcquentia  faciunt: 

GravaminaConcil.  Trident.  pag.7.  nullum  fugiunt nostri ,  quodquidem  liherum  df 
neutri  parti  addici um  fu ,  Concilium. 

Admonitio  Neoftad.  pag.  42.0.  Maximi  eU  momenti-,qui  ér  qualts  fint  ad  Synodum  li- 
beram  vocandi  dr  admit tendi.  Papa.vult  tantum  fibi  iuratos,  Theologi  Eergenjès  itidem  fuos 
duntaxat  comvlices.   Nos  vero  prxcipuum  m  hoc  dele^u  ejfe  non  dubitamm-,  ut  non  tantum 

Gerrnn- 


NATIONALIS    D  O  RDRECHT  ANiE.  jt, 

Cermamcartim ,  ér  Augustanm.  ConfcJfwnU  Ecdefiarum  s  [ed omnium  Enjangelium  pfófiten- 
tÌHni,etiam  exterarum,  &€.  leq;^ati  connjocentur. 

Et  pag.437.  Corroentm ,  ad  cujm ptdicium  frcvocamm  -,  ejfe  debet  legitimus ,  Hber  (jr 
ChrifitATim  :  non  autem  Romanenfiiim  aut  Bergenfium  more  jnjìitui,  exjuratls  ttnim  vartis 
comflicibus ,  ad  condemnandum  fine  difceptatione  CT  jtidicio  libero  partem  abfentem ,  aut 
facfìonibtii  opprejjkm. 

Paraeus  Irenico  p;ig-2.3.  Etiam  Papa  Romanm  SjnodumTridentinam  dedit :  fedquo- 
rnodo  aut  quorjnm  ?  Vt  exclujìs  Euangelici^ ,  Epifcopi  ornnes  in  Romana fcdis fdem  juratiy 
foli  fententiAs  dicerent  -,  &c.  Par  iter  ifti  varios  conventm  agitar  unt  ,  fed  a  uomo  do  & 
quorfum  ?  Prorfus  ut  ibi:  ut  exclujìs,  quos  vocant,  Cahinijlis,  Pajhres  omnes  infdem  Vbi- 
quitatà  adigerent. 

Pag.  57.  Sdpe  injuriam pajfa  est  veritas  in  Sjnodìs ,  quia  omnes  congregati  confenferunt 
eo<km  errore.  Atqtie  ita  veritas  defèrta  (^filentto  prxterita  efi.  Hic  autem  diBum  ejl,  non 
ex  una\fed ex  utraque parte  dijjldentium  ejfc  mittcndos. 

Rationes  vero&:  Argumenra  fupcrioris  poilulari  fiinto: 

1.  Quia  feciis  non  cric  libera  SynodiiS ,  fcd  alteri  parti  ohflrida  in  folidum. 

2.  Quia  neutra  pars  inaudita  judicari  dcbet.    Ergo  utraque  convocari. 

3.  Quia  cauda  in  Synodo  tradanda,  ad  urramque  pattern  pertinet:  qilòd  om- 
nes tangit,  id  ab  omnibus  tradari  &:  approbari  dcbet. 

4.  Quia,  fi  fecus  fiat,  pcricuium  erit,  ne  veritas  injuriam  patiatur. 

5.  Non  modo  nihil  utilitatis;  fcd  plus  etiam  mali  rcdibit  ad  omnes  Ecclefias 
ex  conventu  &:  decreto  unius  partis,cxcludentis&  damnantis  alteram.* 

Videatur  fuper  his  D.  Para:us  Irenici  pag.  ^8.39.    At  vero  in  Synodo  pr&fenti  folU 
Centra- Remonfì rantibw  prxfidenS  ,ajjìdendi  ,judicandi ,  ér  decidendipartes  deferuntur-,  • 
exclujìs  ab  tjfdem  actibm  Remonjlriintibus,  uno  alteroi<e  tantum  adnujfo. 

Sccundo,hochabet  prima  conditio,ur  Remonlhantes  &:.Contra-Remonfl ran- 
tes,  tanquam  partes  adverfe,  convoccntur.    Qiiod  fequentibus  fìrmatur: 

Gravam.  Concil.Trid.pag.  315.  Athanaf.ns  difcejjit  e  Condito  convocato  in  Tyrox 
Conjlantino ,  quod  animadverteret  pr^cipuos  Conciltj  viros,  judicis  é^  partis  munere  fun- 
Buros.  Videantureadem  Gravam.  pag.  34.  &  50.  Parxus  Irenici  pag.  34.  Chryfo- 
Jlomiis  ab  &mulo  Theophylo  adconctliurn  Theodojìi  mandato  convocatum,  quater  ó'  ampli us 
accerjìtus,  venire  noluit,  ne  eofdem  hejìes  c^  judices  haberet.  neque profeto  nos ,  ad  Conci- 
lium  tale  ut  quis  veniat ,  autores  cuiquam  fuerimtts ,  vbi  eofdem  habeat  adverfarios  (jr 
judices.  Beza  de  pace  Ecclefix,  Remedium  illud unicum  fuperejfe  videtur,  ut  utrimque  ex 
ijsipf s, qui  inter fé  dijfident , certi  judices  qtiam  maxime  fieri  poter  it ,  tu?n  religione  ,  tnm 
prudenti  A  ,parihmque  conditionibm  omnibus  dehgantur. 

Parieus  Irenici  pag.  50.  Si  fententiam  dicendi  deliberativam  ^  decifvam  ìnpri'Va- 
t'ii  c^  ptiblicis  congrejjìbus ,  jus  haberent  aquale  omnes  legati  Ecclefiaflici ,  Scholafici,  Poli- 
tici, f  ne  'stocoà'^BXyixplu,  non  tantum  Epifcopi  dr  Prelati,  nulli plm  deferretur ,  quam  alteri-, 
propter  ipforum  Principes,  Ecclefas,  dignitatem. 

^quitas  hujuspoftuiati  per  femanifefta  eftomni  )ure,nercilicet  parti  litis  par- 
tes judicis  deferantur.  Talijudicio  fajunt  Proteflantes  Gravam.  pag-  317.J  nec  hu- 
mana  commuti  debent  negotia:  quanto  minus  divina,  idefì,  Ecclejìajìica. 

Et f  ratio  ipfa  vetat,  ne  vel  inimicitiarnmfuJ^c^^tU ,  tantummòdo  judiciumcommittàttir, 
quanto mtnus id adverfx  parti  committendnniì  Gentiletus  adverfus  Concil.Tridenr. 

Rurfus ,  fi  ipfos  confcederatos  crficios  partium  litigantium  iudicìo  abfinere  xqtiiim  èjt, 
quanto  iniquità  erit  ipfos  Ittigantes  iudictj  potejlatem  ufurpare?  Gentrietus,  pag.3J5^. 

Denique\,  ex  hoc  folo ,  quod  Citans  odio  habet  Citatum ,  dicitur  Citatm  nonfatU  ttitm 
quem  omniture  tutumefeneceffeejt ,  uti  habcnt  Gravam.  Concil.Trid.  pag.  40. 

Quare  cum  certum  fit,  Contra-Remonftrantes,  qui  Synodum  iflam  conftitu- 
unt,partem  alteram  ejVe  ex  litigantibus.plurimosque  adeo  in  ifta  Synodo  confide- 
reprofeilos  Remonftrantium  adverfarios  ,qui  cos  inauditosjam  ante  condemna- 
runt,  exautorarunc,  facris  omnibus  interdixerunt  .iniquilfimum  nobis  (  fulvo  mc- 
liore  judicio)  videtur,  ut  ijdem  in  hac  caufa  toroque  controvcrfiaruminter  Re- 
monftrantes  &  Contra-Remonftrantes  negotio ,  perfonam  judicis  fuftineant. 

G  Ter  tic. 


-r4  ACTASYNODl 

Tertio,cadcm  conditionepccitur,  ut  tam  Remonflrantibus ,  quam  Contra- 
Remonftrantibuslibertasconccdatur,  jufto  numero  ex  ilio  coetu  eos  dcputandi, 
quos  quique  buie  negocio  aptos  judicabunt. 

Suffragatur  buie  pctitioni  Gentiletiis  pag.ui.  Canon  finquit)  Concilij  Niceni  w- 
tdt  retini  iillms  judicis  fuhire  judicium  ,  qitem  non  ipfe  fihi  elegerit  ,'vel  ab  altjs  ad  caufam 
deleiiirt  fermiferit,bcc.  Ex  quo  Canone  inferimus,rationabilc  ac  juftum  effe  ut  no- 
ftr^  rebo-ionis  bomines  cligant  eos,  ex  quibus,  iì  non  in  totum  ,  at  una  faltem  par- 
te Hbera  Synodusformetur. 
•  Suffragatur  Pararus  Irenici  pag.  40.  Con'vemre  debentad  conferendum  -non  ah  uno 
vela  panca  unitts  fartU  atit  unius  Principis  -vel  Ecclejìa  Theologis  dejìgnati  ;  [ed  de[e£fi  ér 
defiTnati  a  firn  Ecckfiis  &  Magifiratibm .  Et  pag.  57.  Non  ex  una;  fed  ex  utraqtie 
parte' di  fjìdentium  mittendt ,  squali  jure  &  libertate  in  Synodo  dtffutaturi.  Sic  veritas 
nec  reticebitur,  nec  dejlituetur  idoneis  defenfonhtis  ,  &  pr&textm  ignoranti^  non  re- 
Unquetnr, 

Accedunt  h.x  rationes. 

I.  Quiaaboquin  inxquab's  erit  partium  conditio. 

t.  Quia  ipfa  xquitas  &:  ratio  poftulat,  ut  quifque  defignet,quibus  res  fuas  com- 
ìnitterc  vebt.  , 

T,\   Secus  accidet,  ut  veritas  idoneis  dcfcnforibus  deftituatur. 

Ergo  nifi  Remonftrantibus  à  Conrra-Remonftrantibus  concedatur  a;qua  pò- 
teftas  eligéndi ,  ac  jufto  numero  delegandi  quolbunque  caufie  (nx  defenfores 
maxime  idoneos,  ipfi  judicabunt,  atque  ex  iis  pari  utrinque  conditione  Syno- 
dus  formetur  ,  nequaquam  legitimje  Synodi  nomine  venire  potcft  bsec  ipfa  Syno- 
dus,  necabiftis,  qui  vel  citati ,  vel  Tpontc  Tua  ad  Synodurn  iftam  vcnient,  quic- 
quam  nifi  Tuo  tantum  privato,  non  autem  communi  Remofiftrantium  nomine, 
geri  poteft. 

Quarto  petitur ,  ut  finguli  k(c  jungant  parti fua;.  Adeo  ut  tota  Synodus,  in 
duos  quafi  costus  dividatur. 

Admonit.  Ncoftad.  pag.  A-'ì-S-  Sui  de  ijfdem  capitihus  dijfentirent  ab  alijs  in  fingti- 
lls  controverftjs  traEiandU ,  juberenturfi  conj ungere ,  ut  eonjlaret  quid  quifqtte  tuen  vel- 
let,  dr  tgtim  Synodi  in  duos  par  tes  divijto,  &c. 

Ratio  eft  : 

I.  Quia  contradidoriarum  fententiarum  aflcrtiojtalemdivifiofìcmneceflaria 
fccum*  trahit.  Parxus  Iren.  pag.4?. 

i.  Quia  alitcr  difputationis  ordo  expeditus  &  perfpicuus  confervari  non 
poteft. 

Quinto,  ut  utraque  pars  fijum  habeatPraefidem  &Scribam. 

^quum  hoc  eiTc  judicat  Admonit.  Neoftad.  pag.  425.  &  Parseus  Iren.  pag.  45. 
Taifa  hac  SeJJìone  in  duos  clajfes ,  in  qualibet  controverjìa  utrique  injungeretur  nomine 
Principum,ut  binos per  fuffragta ehgerent prafìdes  affionum  (nifi forte  Pnncipes  ipfinobis 
dare  mallent)  é-fingttlos  aófores. 

Ratio  eft ,  quia  fi  nullus  erit  Prarfes ,  quis  coetum  moderabitur  ?  Qiiis  agenda 
proponet  ?  Quis  fententias  colbget  ?  &c.  Si  nullus  Scriba ,  quis  dicenda  aut  dièta 
fcriptis  concipiet,recitabit.''Nam  hxc  quidcm  utriufquc  funt  officia.  Sin  unius  claf- 
fisPra^fes  alteram  quoque  moderabitur,  jam  uni  parti  concedetur  jurifdidio  in 
alterami  nec  libera:  crunt  fingularum  claffium  aótiones  inter  fé  &  Concilia. 

Vindici  A  jecundéi  condii  ionts. 

Secunda  conditio  habet^ ut falvus  conduduspraeftetur omnibus &iìngulis, qui 
ad  Synodum  veniunt- 

Hujus 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  7^ 

Hiijus  condicionis  jequitacem  operofè  probarc  neceflarium  non  arbitratnur, 
cum  facile  eam  nobis  concefluri  line ,  &:  jam  concefTerinc  Illuftrium  Ordd! 
Generalium  Delegati.  Fufe  de  ea  agunt  fupranominaci  Autores,Par3eus,  Gentile- 
tus.  Admonic.  Neoftad. 

Hoc  tantum  agatur,  ut  in  utbe  Dordracena  tutis  ac  fecuris  à  plebis  violen- 
tia  &c  fiiroribus  hobis  efle  liceac,  qua;  cura  ad  Amplifs.  iftius  urbis  Magiftra- 
t  um  per  cine  t. 

VìndicU  tertitz  Conditionù. 

Tertia  Conditio  eft,  ut  àf^vfi'nci  omnium  privatarum  ofFenfarum  fanciatar. 

Gravamina  Concili]  Trident.  pag.  373.  De  Conftantmo  refert  Theodoretus  Epi- 
fcofus ,  in  Nicen£  Synodi  hifioru  ,  qua  gravitate  ofttmm  ,  ér  reltgionis  amantijpmm  Im- 
ferator  epifcopos ,  qui  ad  Synoditrn  convenerant  admonuerit  inter  c&tera  ,  ut  depofita  ani- 
niorum  acerbitate ,  qua  fé  mutuo  lacerajfent  (jr  rtfum  frxhnijfent  hojìibiis ,  hoc  inprimis 
cogitarent,  &c.  offìcij  eorum  effe ,  ut  in  tanta  Ecclefìarum  diflraUione ,  principio  charita- 
tem  interfè  redintegrari patiantur,  (^  mutua  odia  deponant.  ~ 

Pag.  338,  Omnts  animorum  acerbitas ,  odia  ,  (^  offenfs.  omnes ,  utrinque  deponi  debent 
inter  parte s  ,  ut  nihil  hic ,  quam  gloria  Dei  é' pax  a'tque  tranqutllitas  quxfìta  videatur. 
Ita  recte  Gregorim  :  à  Concilio  procul  abfint  odia  ,factnorum  nutrimenta ,  ^  interna  in- 
"vidia  tabefcat. 

Parxus  Irenic.  pag.  29.  Adefdurnigitur ,  ò  Conflantine ,  Imperator  Chriffianifftme, 
dr  ifìos  carnaks  Epifcopos  ,  ubi  ad  Synodum  venerint ,  Imperatoria  tua  Majeftate  mcre- 
pa ,  mone,  jube ,  ut  depofita  animorum  acerbitnte ,  &cc.  patiantur  principio  charitatem  in- 
ter fé  redintegrari ,  mutuaque  odia  deponant;  fàtyricorum  libellorum  fiiorum  memoriarn 
uboleant. 

Rationes  funt: 

I.  Quia  hoc  qùosvis  decct  Chriftianos ,  multo  magis  in  Synodo,  ubi  veritas 
inveftiganda,  pietas  promovenda,  grratia  S.  Spiritus  imploranda ,  qua  fé  indignos 
iredduRtinjuriarum  memores. 

z.   Quia  alioquin  conventus  non  erit frasernus. 

?.  Neclibera  erit  acnoripraEjudicatainquifitioveritacis,  necjudiciuxnincor- 
ruptum  afiimis  exacerbatis. 

Quarc,quoufque  Contra-Remonftrantes,  ut  ha(3:cnus,ita  etiamnum, fchifma 
inchoatum  promoventatque  dilatant,  &  durante  ipfa  Synodo,Ecclefias  Pafto- 
ribus  fuis  privant,  in  odium  plebis,  magis  magifque  eos  adducunt,  eoufque 
ut  tolerabilior  fit  Pontificiorum,  imo  ludxorqm  in  hifce  regionibus ,  quam  no- 
ftrorum  conditio;  autfì  quando  abaliisilla  fieri videant,  fibi difplicere  publicc 
nonteftantur;  tamdiu  citrauUius  boni  frudus  fpem  in  unam  Synodum  compin- 
gentur  Remonftrantes,  aut  idonei  fèntenti»  noftrx  judices  non  erunt  Contra- 
Remonftrantes; 

Vindicine  quarta  Conditionis. 

.     Quarta  Conditio  habet,  rcnunciandum  effe,  omnibus  padis,  obligationibus^ 
eondcmnationibus,  prjEJudiciis.  Vidèfupra. 

Gravamina  Concil.  Trident.  pag.  3^3.  Neceffarium  fuerit  epifmodi  Concilio  Oe- 
cumenico  quale  dicimus ,  habendo ,  ut  Vonttfex  Romaniia  Epifcopos,  Frdatos,  Anttflites  Ec- 
clefìarum, quotquotfdedatadr  jnrii-jurandivinculls  obfln£ios  &  devinBos  ftbi  habet, 
primo  omnium  ysvinculisfolutos  piane  Itberet ,  é'  paramenti  gratiam  omnibus  pieni ffimc 
facut. 

G    z  Admonit, 


7^  ACTASYNODI- 

Admonit.  Neoftad .  pag.  423.  Ft  non  ftnt  jitrati  'in  ulUm  Copfejfionk  farticularis 
Auttnvatxformuknh  nec  mtcntatt  Pnnafmn  ,  vel  Doóìorumfnoriim  ,  Lutheri,  Zwin- 
gltj,  Philippi,  Caliiim,  vel aliar um  addici  ,fedo',m7es]!irent,fe  mhilpntter  Scrtfturam  & 
SymhoU  Catholka  habittiros  locofnndamenti  &fidct  reguk.  ■    . 

In  eandem  (ententiam  loquicur  Para:us,lrenicapag.  37. 

Etpao.  433.  inquit  idem  :    Cawrt  debct  ne  imfedtatur  finceritM  jttdicij  faBìoni^    ■ 
bm,  conEtratiombus ,  fa£}is ,  promijjis ,  min  Is,  gratta  ,  autori  tate  himiana,  'vel  fimtli  ali- 
qua  caujfa;  qnales  omnes  abjurari  in  Synodi principio  debcnt,  ut  confcientiarum  &Jenten- 
tiartim  -vera  fit  hbertas. 

Videantur  Gravam.  Concil.  Trident.  pag.  42.  &  54-  55-  Para;us  Irenico  pag. 
17.  &:  iz.  &  16.  Gcntiletus  pag.  zo. 

Rationcs  hx  fune: 

i,  Ouia  fecus  ne.c  libere,  nec  fine  periciili  metu ,  finguli  fententiam  fuam  dice- 
re, autveritatiteftimonium  perhiberepocerunc,  noniotuto  vinculo  pnoris  jura- 

mentiautpadi. 

z.  Nemo  potefl:  judex  effe  illius  rei  vel  perfonae,  cui  aliquo  modo  eli:  obftridus: 
Jùdicii  enim  adus  efl:  juris  &c  poceftatis  fuperiorisin  illud;  deqiio  judicium  efl: 

faci  end  il  m. 

3.  Qiuullialij  fcripto,  quam  facrxScriptiiVaE  efl: adftridiis,  is  ncque  debet,ne- 
quepoteftcxlbhs  Scripturis  judicium  faccrc  de  doftrinieveritatcalicujus, multo 
minus  poceft  credi  ex  puris  pucis  Scripturis  judicium  fecill'e,  quod  tamcn  fieri 

necefle  efl:. 

Ad  h^ec  habet  ifl:aconditio,utpra:judicia  ccflent. 

Sed  &  hoc  perquam  necefìarium.  Quia  Synodi  efl:  caufas  cognofcere,  atnifi 
depoiitis  prarjudiciis  omnia  integra  Concilio  referventur  ,  non  potefl:  caufamle- 
gitime  cognofcere  ,  quia  ifl:is  via  priecluditur  ad  liberam  &c  minime  impeditami 
Veritatis  inquilitionem. 

Videantur  Gravam.C0hciI.Tnd.pag.4i. 

Terrio  pofl:ulatur  illaconditione,  utfchifmatirenuncietur. 

I.  Quia  fi  prsejudichsrentintiflndum,  multo  magisfchifmati. 
'    z.    Quia  durante  Tchifmate,  nec  Synoduslegitima  ex  utraquc  parte  formari, 
nec  abakerutra  inter  utramque  dijudicari  potefl:. 

Quarto  petitur  ut  alij  alios  durante  Synodo  fratres  in  Chrifl:o  &  membra  vere 
reformatae  Ecclefix  agnofcant. 

Hoc  autem  etiam  fuadet  ratio,  quae  fchifmati  renantiandum  effe  probavit.  Vt  S>c 
hsec,  quod  Synodus  fit  coetus  e^ndem  fidem  profitentium. 

Gravam.  adveffus  Concil.  Trident.  pag.  311.  Etiam  hoc  confiderandum  fuent  in 
hac  caujfa  ,  &  quidem  accuratim ,  quod  Pontifex  cum  fociis  fuis  &  addiólà ,  hos  Impe- 
ria Or  dine 5  &  Status,  qui  do^rinam  fida  Augufiana  Confezione  expofitam  ampleBun- 
tur ,  nektiquam  prò  focils  Chrifiianx  &  Catholtc£  Ecclefu  agnofiatyfedpro  h&reticis, 

Prius  erc^ofadlx  obligationes,  condcmnationes ,  tederà  &:  prarjudicia  Con- 
tra-Remonftrantium  in  Remonfl:rantes  rcfcindantur,  {"chifina  tollatur,  pax  Yc- 
clefiis  refl:ituatur  mtcgra  ,  fràternitas  redintegretur  ;  tum  vero  tanqiiam  (odi 
uniusejufdemqueEcclefia:  inter  fé  conveniant,  &L  difjpiciancin  communem  Ec- 
elefiiefalutem. 

Vindicia  quinta  Condttionù. 

Èa  hxc  efl:  Ne  cuiquam  moleftia  faceflatur  propter  habitum  jam  a  Con- 
tfoverfiarum  initio  in  iftum  ufque  diem,fivercribendo,  five  dicendo, five  Remon- 
fi:rantias  exhibendo,  five  confiliafubminiftrando  fummis  Magiftratibusjuflu  ipfo- 
ram,  fiveiis  obtemperando,  procedcndi  ac  agendi  modumj  veruni  ut  dodrina 
ipfa  de  qua  controvertitur,  examinetur. 

Ratio 


NATIONALIS      D  ORDRECHT  AN^.  77 

Ratio  I.  Quia  mutu^e  iftae  criminationes  infinitse  crune ,  litemque  ex  lita 
ferenc. 

1.  Magis  animos  utrimque  concicabunt,  acque  ineptos  reddent  controverfiis 
de  Dodtrina  tracerne  ac  placide  examinandis  &  componcndis. 

3.  Quia  de  iftis  ex  ordine  Ecclefiarum  hoftrarum  prius  referri  debebat  ad  prcf- 
byteria  &  dafl'es,  quam  ad  Synodum. 

4.  Quiajudicio&  cenfura:  Synodali  exempca  fune,  quscuhque  juiTu  Magi. 
ftracus  vel  coram  eo  dii3;a,fcripca  ,  auc  gefta  fune.  Auc  enim  ca  approbavic  Ma- 
giftracus  ,auc  improbavic.  Si  illud  ,  quis  Synodo  pocefraccm  dedic  revocandi  illa, 
auc  ceniiaranocandi?  Sin  hoc,  gravius  quid  in  reum  ftacuec  Synodus,  quamipfe 
Magi  ftracus. 

Videancur  ca,  ause  ad  condicionem  cerciam  de  clf^vyj'^a.  nnnocavimus. 

Adverfus  hanc  condicionem  eciam  peccane  Centra- Remonftrances,  quidu- 
ranee  Synodo,  fub  variis  prstexcibus,  exhibica:  Kollandix  Òrdinibus  Rcmon- 
fìranria: ,  ealium  vel  ealiiim  fcripeorum,  concionum ,  diftorum ,  ocniuras  Ecclefia« 
fìicas  adverfus  Remonftrantes  hiciilic  exerccnc. 
• 

VindicU  fèxtx  condìtionìs. 

Sexra  condicio  hxceft  :  Vcucriufqueparris  fenecncia  circa  idquodcohtroVcr- 
fum  eft,  nec  non  raciones  ejus  uerimque  rice  examineneur.  &:c. 

Prolixam  hac  de  re  dilfercacioncm  infticuit  Para'us  ,  Irenic.  pag.  51. 52. 55, 
54.5^56. 

Secundo,  hac  condicione  pecimus,  ne  fimplicicer  inq-.iirarur,  quid  do^lrinx 
Ecclefiarum  Reformacarum,  prout  ea  ConFeHìoneac  Carechiimo  exprefl'a  puca- 
bieur,  conveniac,  quid  non  ;  (ed  quid  Verbo  Dei  confentaneum  fie. 

Parsus  Irenic.  pag.  19.  ludicem  fupremum  c^  normam  abfolittam  controverfiarum  fi- 
dei,  mtllam  ejfepojjè,  mji Scnptiiram  facrarn  ,  &:c.  ommhm Euangetiùs  confini. 

In  eandem  feneenciam  fcribic  Gentilecus  pag.  zo.  Videancur  quoque  Gravam. 
advcrfusConcil.Tridenc.pag.  250.5(3. 57. (?2. 3^3. 3(^4. 367. 

Ncque  alia  lege  hajc  ipfa  Synodus  Nacionalis  indiala  cft  ab  Ordd.  Generahbus, 
are.  lo.Indidionis.hisverbis:  In  quorum  omnium  traUatione -,  quantum  Ad  'veritatem 
do£ìnn&.  Deputati  y&cc.folum  Dei  ver  bum,  non  autem  ulU  alia  fcrtfta  prò  norma  ha- 
bebtmt. 

Ratìones  funt: 

ì.  Quia  normamjudicij,infallibilem  effe  oportet,  quse  non  dacur  extra  Seri- 
pcuram  facram. 

2.  Quia  in  Synodo  ipfa  quoque  fcripta  Ecclefiaftica  ,  pura  Confeffio  &  Cate- 
chifmus,  examini  fubjicienda  fune;  non  poflunc  ergo  norma  èffe ,  ad  quam  exigan- 
turreliqua.  ... 

Terrio  petimus ,  non  tantummodo  veritatis  foUus,  fed  &  neceffitatis  in  quovis 
articulo  rationem  haberi. 

AppfobanceParaEoJren.pag.  15.  16.  Prima  (mc)n\t)  qudflto  erit -,  quinam  Articuli 
fmt  fundamentaks  ,feuin  quibtis  fdeicapitihm  vere  confiflat fundamentum  falutis.  &:c. 
locus  eft  prolixus.  zr      • 

Racio,quia  non  tamdiflenfus  circa  rem  ipfam,  quàmopinio  neceflicacis  turbas 

iftas  &  fchifma  dedit  Ecclefiis, 

Quarto,  ut  hxc  omnia  fianc  fub  fide  juramenci  uerimque  prxftandi. 

Parxus  Ircn.  4 1 ,  Diltgenter  confiderandum  erit ,  quibm  condttionibm omncs  aHuri  in 
Synodo, fint  adftringendi.  Mox  auecm  recicac  luramcnci  formulam. 

In  Colloquio Noriberg.  Prinapes  Germania poftuUrunt,  ut  qmcunque  adtl'.am  Syno- 
dum conventrent  Eptfcopi  ,facramento  Pap£  abfoiverentur ,  &  novo  infitper  turcimar.do 
fé  omnia  veritatis  caujfa  locuturos ,  faófurosque  fidem  facerent.  Vide  Slcidanum  Anno 

'^^3^!^^•^•  G     3  Ordincs 


7?  ACTASYNODI 

Ordines  Generales  Indidionc  Synodi  Art.  io.  Jd  qiiod  ( ntvn^t  ut  Dei  ver- 
bum  prò  Unica  habeant  norma  veritatis,  necalium  fibi  fcopum  prjefigant,  quam 
Dei  gloriam  &cpaccmEcc\cCiarum)j//ramefitoohflrwgeKtur Deputati.  &c. 

QTiintopetitur,  ne  quifquam  quidquam  Synodo  proponat,  quod  non  in  con- 
fcientia  judicet ,  huicregula:,  facrarum  fcilicet  Scripturarum,  confcntancum 
efle. 

Gentiletus  pag.  12.  Protcjlantcs  defiderarunt ,  ut  omncs  qui  Concìlio  adejfent  cujuf- 
cunque  ordinis ypir amento pollicerentur ,  fé [entcntìas  fnas  libere  (^  fine  omni  dijTtmtilatiO' 
nediBuros-,  ad  Bei  gloriam.   Videantur  Gravam.  Conc.Trid.  pag.  3  58. 

I.   Ratio,  Quia  quicquidfit, dubitante  confcicntia,  peccatumeft. 

z.  QLiiafecus  non  erit  feria  inquifitio  veritatisjfed  Sceptica  tantum  acque  Aca- 
demicadiflertatio. 

Sexto,Ut  quifque  Synodo  fé  fubjiciatin  omnibus,  de  quorum  veritate  apud. 
confcientiam  fuam  conviótus  erit, 

Admon.  Neoft.  pag.  424.  &:  Parxus  IreUic .  pag.  41.  Se  parituros  Synodi  [ente  n- 
tì&in  omnibus,  de  qtiibM  ex  "verbo  Dei  fuerint  con'viiti  :  SsL  p^g.  36..  Paratis  animis  ad 
fuhijciendiim  [e  "verbo  Dei. 

Septimo,  urlblutifint  omnes  à  juramentis  promiffionibufquehuic  juramento 
Synodalicontrariis. 

Admon.  Neoft.  pag.  424.  Ltberentur  ufque  ad  finem  Synodi  omnibm  alijs  jura- 
mentii ,  qud  buie  juramento  Synoduo  ohjlare  pojfent.  Paraeus,  IrenTt.42. 

VmdicU  Jèùt'mx  Conditionù. 

Qnx  ita  fé  habet:  Vt  utrimque  fctiptis  agatur,  nifi  forte  utrimque  confcn- 
tiatur  in  collationem  viva  voce.  Qua  in  re  utriquc  parti  juflrum  tcmpus  da- 
bitur  ,  ut  fcripta  rite  &:  prout  qui(que  caufa:  (ux  expedire  judicabit ,  concin- 
nentur. 

Admonit.  Neoft.  pag.  427.  Intra  hoc  tempw  ABores  adhibitis  in  conjìliitm  e.xfuist 
qmbmvellent,  dicenda [cripto  conciperent,&cc.  fcriptd  illa  recitarentur  fine  féjlinatio- 
ne  &c.  utnihildiBum  ejjèt,  quod  non  defiriptum  daretur  adverfariìs. 

Parseus  Irenic.pag.  17.  Initio  pars  utraque  firipto  comprehendat  fìiam  fenten- 
tiam ,  quofnam  articulos  arbitretur  fundamentales  ejfe  njel  non  effe  :  ttim  ex  utriiifque 
partis  fcrtpto,qu£fliones  petantur  atque  formentur  controverfiA.  8cCé  tertio  de  quaflio- 
nibm  controxierfis  fngulis ,  pars  utraque  fententiam  fuam  firipto  exponat  :  quarto,  pars 
utraque  ad alterim  fiententiam  ^  argumenta  ficripto  refi>ondeat.SìLC.  ^uibm  ad  htinc  mo- 
dumpera£tis,  ad  orale  njeniatur  colloquium. 

1.  Ratioeft,  Ne  fi  viva  voce  tantum  inftituatur  difputatio;  altera  pars  alte- 
ri aut  nondidaimputet,  autquas  dida  funt  mutilet,  auc  ìw'i-n^m  fcnfum  detor- 
qucat. 

2.  Quia  fcripto  inftituta  difputatio  tranquillior  eft,  &  mirius  aiFedibus  &  cu- 
mu4tibus  obnoxia. 

Deinde,  hoc  quoque  ifto  pofèulato  petitur,  ut  Refponfionum  exremporalitas 
atque  prscipitantia  vitctur. 

Admon.  Neoftad.  pag,  428.  Vt  nihil  extemporale  ,  nihil  non  meditatum  ,  nihil 
non  omnium  fociorum  fententia ,  nihil  non  ficriptum  &  accurate  examinatum  priiis  ;quam 
diBum  audiretur  ac  probe  intelligeretur  in  eo  confiejfu.  SufFragatur  Parsus  Irenic.pag,  4^. 

Vindictiz  Conditionis  oSìayx. 

Vt  libera  inftituatur  revifio,five  examen,  Confefllonis  &  Catechifrfìi ,  citra  me- 
tum  cenfurx. 

Aptari  ad  hoc  potcft,  quod  dicitur  Gra:vam.  Concil.  Trident.  pag.  7.  Midtisiam 
annis  fiagitarunt  Protefiantes  ,  talem  indici  Synodum  ,  in  qua  vera  Religioper  viros  pios, 
amantcs  veritatis,  minimeque fufi?eBos ,  ab  errorum  depravatisne,  reóh  vindicata  in  lucem 
fuam  affereretur,  ér  erronea  acfalfa  doBrina  omni  exterminata ,  qua  fincera ,  vera ,  ér  in- 
corrupta  ejfet,  refiitueretur,  doceretur,  (^  confirvaretur. 

Confa- 


NATIONALIS    D  ORDRECHT AN^.  7^ 

Confulancur  ctiam  Gravam.  pag.  17.28.360.  qua:  loca  mutatis  mutandis,  Cori- 
feAloni  ódCacechifmo,  qiiibus  Religionis  noftrie  Tumma  continecur,  optimeac- 
commodari  poflunt. 

Kationes  hae  Jùnt: 

I.  Quia  nifi  hoc  examen  concedatiir,  non  erit  Dei  Verbo  integerfiiushonors 
nempe,  folum  illud  efle  omni  humano  examini  exemptum. 

i.  Quia  rcripraiftahumana fune,  idcoque&  errori  obnoxia.  Difpiciendam  igi- 
tur,idqueex  mandato  Dei  perpetuo,  annon  alicubi  errorlateat  corrigendus, rum 
quoad  verba,tum  quoad  fenfum,  rum  quoad  fufficicntiam,ordincm,  (copum.  &cc. 

3.  Ratio:  Quia  finis  SynodiNationalisefl:,  ut  difpiciatur,  An  Ecclelia  harum 
Regionum  bene  Te  habeat  &  curetur,  nequid  derrimcnci  capiat,  qui  finis  attingi 
non  poteft,  nifi  per  examen  doótrina:. 

4.  Obiicilitatem  hujus  Examinis.  Auténim  m  eo  corrigentur  fi:ripta  hsec  ab 
crroribus  fiiis ,  aut  confirmabitur  magis  eorum  veritas/tantoque  reddetur  all'e- 
clis  eorum  gratior. 

5  A  temporis  huiuscircumftantia,  qua;  fpeciatim  Examen  hoc  poftulafevidé- 
tur:  I.  Quia  de  phrafibus  aliquot  iftorum  fcriptorumjinteripfos  Verbi  divini  Mi- 
niftros  eontenditur.  z.  QuiaDodrinaEccleficeRefoimat^  nane  autoritatema- 
giftratnà  demum  confirmanda  videtur;  quod  bona  confcjentiaà  Magiftratu  fieri 
nequit,  nifi  de  veritate  ejusperfijafus  fuerit,  ad  quam  periUafionem  ingcneran- 
dàm.huiufinodi  examerìprorfus  eftnecefl'arium. 

Petimus  vero  irta  conditione,  ut  citra  metum  cenfiarx  hoc  examen  infiiituatur. 

Ratio  eft,Quod  in  deliberandis  rebus  fi^rijs  ,arduis ,  &  gravibus,  ut  utiliter  con- 
fulatur, oporteat  metum  periculi  omnem  longe  abefl'c  ab  ijs,qui  i'ententiam  di- 
cunt:  Metus  enim  infirmitas  eft  voUmtatis,  òl  cònfihj  vulnus.  Gravam.  Concil. 
Trid.pag,327. 

Paricus  Irenic.  pag.  41.  Certi  Jìntjìhi  non  fare fi-audi,nec  apudfuos,  nec  ajitid  alias  Jiber^ 
tatem  fententiarum ,  tdr»  ante  quam  fofi aitionem  abfoiutam.  His  addé,quod  pag.  48, 
fcribitur  Gravam.  Conc.  Trid. 

Contra  vero  Contra-Remonftrantes tot jam retro annis,obdectetàm ab  ipfis 
GeneralibusOrdinibusConfeffionis&  Carechifinirevifionem,htem  nobis  mo- 
verunt.Adh£BcCollat.Hagienfis.pag.i5.abnjrdumatqueiniquumcxiftimant,Re- 
monftrantes  dubia  fija  in  Confeffionem  &  Catechifinum  Synodo  movere  &  de  ijf- 
dem  judicare  velie.  Ergo  fic  ifti  liberum  examen  concedùt ,  ut  qui  dubium  iòlum- 
modo  moveat  ullum,hcet  contraConfeflionem&  Catechifinum  nihil  decernat,eo 
ipfiD  poteftatem  judicandi  ac  jus  fuffragi)  amittat,hoc  eft,  cenfiiram  non  levcm  in- 
currat.  Quod  fi  infpiciantur  fingulorum  ad  hanc  Synodum  Delegatorum  inftru- 
ftiones,  quas  vocant,  atq;  aperiantur  arcana  rhandatorum ,  tum  vero  aut  iftas  vc- 
hementeràconfiietisejufinodidelegationti  atq;  inftru£i:ionum  formulis  recefilflc  . 
liquido  conftabit,aut  plerofiq:  cautione  ca  mandatarijs  literis  exprefla  delcgatos, 
ne  qua  in  Confeflione  aut  Catechifinoadmittatur  corredio.  Quod  fi  ita  (e  ha- 
beat, hberum  iftarum  Formularum  examen  impeditur. 

VmdicU  noTJde  Conditioms^ 

Vt  de  controverfis  Articulis  non  fiat  dccifio>  fi;d  accommodationi  ftudcatuti 
cujus  tamen  modus  ratus  nonhabcbitur,nifi  utriufq;  partis  confenfu.  &c. 

Controverfias  hodiernas  de  Priedeftinatione  cum  annexis,  non  dccifionibus 
Synodalibus; fed  moderatione  ac  tolerantia  mutua  terminandas  eflcbaftenus  ju- 
dicarunt  Dodores  Reformati  fere  omnes  5  Rex  Magna:  Britanni^ ,  Ordines  Hol- 
landia:,  Ultrajed:i,Transifi]lanix. 

Confenfiim  utriufque  partis  requirit  ipfa  nntura,rati»,&:  vis  moderationis,  quac 
tota  in  hoc  verlatur,  ut  partes  ad  confenfum  voluntarium  inducantur.  Secus  uni 
parti  in  alteram  concedetur  jurifdidro.  Deinde,rcpugnat  naturx  Rchgioms,  hdev 
*  G  4  accha- 


So  ACTA       SYNODI 

ac  charitatis  erga  proximum,  ut  parti  adverfae  obtrudantur  conditiones  pacisEc- 
clelìafticar,  citra  confcnfum  fpontaneum. 

In  hac  aucem  Synodo  lis  tota  non  utriufque  partis  confenfu,  nec  modcratiouc 
mutua  concilianda,fed  fuffragiorum  numcro,hoc  cft,arbitrio  unius  partis  pra:do- 
minantis,  fcilicet,  ContraRemonftrantium,  decidenda  &  terminanda  videcur,ex 
Indidionis  Synodalis  Articulis. 

Quod  de  habcndo  recellu  in  hoc  ipfo  poftulato  dicitur,  neceffarium  omninó 
eli: 

1.  Quia  tam  deputantibus  Miniftris  Ècclclìa^,  quam  deputatis ,  xque  impofìta 
eftnecciritasexaminandi&  dijudicandi .  Prophetae  duo  aut  tres  loquantur,  alij 
dijudicent.  Nemo  autem  Paftor  poteft  hoc  munus  Ihum  aheri  relignare  ,  vel  per 
ahum  examinare  aut  dijudicare  :  nemo  poteft  aut  debet  alteri  homini  eoufque  fi- 
derc,  ut  ipfius  judicio  in  rebus  tanti  momenti  ftet,aut  cadat. 

2.  Communis  eft  porcftas  judicandi . 

3.  Omnes  inftrudi  fbnt  donisad  judicandum  necefl'arijs,  fecusadmunuspu- 
bhcedocendiadmittinorrdebebant.  i.Tim.  3.  Tir.  i. 

4.  Omnes  ex  jequo  tenentur  reddere  rationcm  próanimabus  fibi  commiflìs. 
Hebr.  13. 17/ 

5.  Resin  Synodo  tradandae,  ad  omnes  ceque  fpedant  citra  difcrimen. 

6.  Et  ejus  funt  naturai,  ut  à  pluribus  reótius  examinari  &:  certius  dijudicari 
poffint,quam  à  paucioribus:  poteft  enim  fieri  ut  fequenti revelatum  fit,  quod  igno- 
retprior.    1.  Cor.  14. 30.* 

7.  Quia  Synodus  Deputatorum  inferior  eft  ccctu  deputantium ,  &  tota  ab  ho- 
rum  voluntate  dependet. 

Firmatur  hoc  ipfum  Fcfti  Hommij  teftimonio,  Difputat.iS.  De  autoritare  Con. 
cilorum,  thclì  4.  Decreta  (  inquit  j  Cemiliorum  Ecclejìà  non  àehent  pyepom  aut  ostrtidi, 
tancjuani  edtSfa  quidam  fr ditona  aut  decreta  Perjìca;fed  mitti  dehent  aB.i  hahiti  Comi  al  ad 
omnes  Ecclejìas ,  ut  ah  iifdem  ad  amujjim  Verbi  divini  examinentur  ,&  fi  cum  ea  con  fé  ni  tre 
fuerint  (emperta,afprohentur  ■>  atqueita  tandem  ab  Ecclefik  approhantihm  voluntarie  (^  uKa- 
nimitert  haudfane  invite  aut  coacle,  recipiantur .  Ecclefìa  enim  confiientiasfiias  Belegatortim 
jtiorum  ad  Synodum  iudicio  non  alligarunt ,  ncque,  eis  ahfi)lutijjtmam  quidvù  ipfaram  k agnine 
fiatuendi  totefiatem  concejferunt  :  Jed  confiientia  fi)U  Verbo  Dei  jemper  manent  alligai d:  ct.ijt 
conformia  comfererint Delegatorum  acla  ac  decreta ,tumdemi(m Ecclefix earata  habereatque 
approbure  dehent .  drc 

Ac  vero  hoc  ipfumquod  nos  ad  Deputantes  quoque  Ecclefias,  &  quidem  maxi- 
me, pertinere  contendimus ,  totum  hu)us  Synodi  arbitrio  committitur.  Indidio- 
nis  Synodalis  Articulo  11.  Hoceft,  Ecclefiarumeonfcientiaz  (quodfalva  fuperio- 
rumpaceac  reverentia  diftum  efto  ,  quia  ahtcr  eius  Articuh  vcrba  interpretari 
non  poflumus^  alh'gantur  iudicio  fuorum  Delegatorum,  acque  bis  conceditur  po- 
teftas  quidvis,quod  Delegatis  expedire  videbitur,earum  nomine  ftatuendi.  Certe 
exijfdem  Indidionis articulis,  quicquid  plurium Delegatorum  (uffragijs  confti- 
tucumfuerit,  idvim  decreti  Synodalis habereiubetur,dummodo  accedat  Illuftr. 
Ordd.  Generalium  approbatio  articulo  ultimo:  non  expedato,  ac  ne  tencaco  qui- 
dem  examine,  nedum  confenfu  Ecclefiarum.  * 

Deniquc  addimus  in  poftulato  hoc  :  ut  penes  Magiftratum  fummum  fit  difpofi- 
tio  public!  ordinis  ac  modi  docendi  quem  in  pubhcis  templis  Ecclefìjfquc  obti- 
nere  velie. 

Suffragancur  Mufculus  in  Loc.Com.De  Magjftrac.fol.i37i.edit.Hervag.iVi'jrf^/^ 
ullafimulationeficfientimm ,  quemadmodum  penes  pium  Magiflratismfuperior  e  fi  Reiigionispo- 
tefias  é'  cura ,  ita  penes  illum  etiarn  eft  legum  Eccleft.ifìicarum  conftttutio^é'  eorumquA  prò- 
lapfafitnt  in  Religione  reformatio'.  Idem  fol.  1373.  Parxus  in  Epiftola  ad  Landrgiav. 
Haffia:  pr^efixa  Hofeae  :  Offìcium  rnagifìraitts  eft.,  reli^tonis  (ilennem  ùzartfvJ-sirwo-tv  de  Da- 
Strina  (^  Oecommta  Ecclejtaftica  ad  nornam  Script urarum  divimrum  Ugitime  ,  uhi  deefl, 
ftinare, 

Pro  huius  condicionis  confirmacione,argumenca  cuivis  obvia  font  in  teftimo- 
nijs  allegacis,  alijfque  in  hanc  rem  editis  difpucacionibns  DD.  Keformatorum  ad- 
vcrfus  Poncificis  poteftatem  in  rebus  fidei. 

Ac 


NATIONALIS    DORDRECHT  A  nÌ.  St 

At  notiffimum  eft,  eam  effe  plurium  Contra-Remonftiantium  rcntentiam,fu- 

•premamde  rebus  facris  judicandi  poceftacem,rub  Chrifto  pencs  Ecclcfiam  effe, 

i'piritualia  Chrifti  folius  effe  &  Ecclefi;^in  fblidum  ,uc  jurifdiaiones  unarquique 

fuoram fune Magifì:rat?iium:poteftatesiftas,  pura Ecclefiallicam&PoIiticametiam 
perfonis  diftingui,  hocefl: ,  non  poffe  fimul  in  unam  eandemqueperfonam  cadere* 
Vrramque  poteftatem  fimul  oportere  confiftcre  ac  progredì,  tanquam  duo  bra- 
chia  fub  uno  eodemque  capite. 

VmdicU  decima  Conditionù. . 

Ea  fic  habec  :  Ve  ijs ,  qui  ì^i  ordini  ftatim  obfequi  per  confcientiam  gravabun- 
tur,  juftum  tempus  concedatur  fecum  delibcrandi  &:  difpiciendi ,  num  expenfis  &  ' 
cxaminacis  omnibus,  ei  quoque  confentire  polline. 

Feftus  Difput.  i8.  de  Concil.  autoric.  cheli  z.  pag.  85,  Fundamemum omnis àutorita- 
tà Synaddis  efi  convementia.  cum  ordtmtìonefj"ver itale  dnina.  De  qua  pita mbis liquido 
confi nr  e  deh  et  ^  àntequam  Synodusaliqua  apudnos  autoritatem  ullam  ohtineat. 

Ec  the  fi  3 .  ^^re ,  autoritat  Comiliorum  non  eft  potoria ,  neqite  dehet  effe  tanta,  ut  de. 
cretti  forum ^tanqmm fi ejfent 'veritatis ,infallihillffimflictter  aLquiefcumt^s ,  ahfqife  ulteriore 
ixamimtione  ;  [ed  dehem'44  ea  fritti  ad  Verbi  divini  amufjtm  ex  fender  e ,  &fi  deprehendamtis 
cum  ea  convenire,  fententite  &  confenfiti  EccUfìx  nos  conformare  :  fin  vero  ah  ea  diffentire  com- 
fcriamtiij  non  tantum  licet  nobls',fed  etiam  debemu4 ,  decretU  talibtts  debite  é"  legitime  re^ 
fragari. 

Ratio  eft,  quia visnoninferandà  eft  confciencijs. 

yindicitie  imdecimiz  Condìtionis, 

Qiii  cìecretis  Synodi  poft  juftam  dehberarionem  acquieveric,ad  plenam  Eccle- 
fix  communionem  ac  pacem  admitcatur.  &c. 

Ratio  eft,  Quia  nihjljam  fupereffe  videtur,  quodabcademEccIefiaccommii- 
nione  ìpfiim  arcere  poflìt. 

Vindici^  tdtìméi  Conditionù. 

Si  non  acquiefcat,  acque  ob  hanc  caufam  pubhco  Minifterio  exautorandus  vi. 
deatur,  poterit  cedere:  dummòdo  ne  ulteriore  vel  P-ohtica,veI  Ecclellaftica  pcena 
gravetur.  &c. 

Feftus  pra^f.  ad  Specimen  .  Confefjionihta  tanquam  formulis  confenfm  fubfcrihere  de- 
bent  omnes,  qui  in  Ecclefijs  illù  ('quarum  fcihcet  iftas  fune  Confelfiones  j  fublico  docendi 
munere  fungi  volent. 

Item.  Si  quii  exiftimetfe  in  recefta  dottrina  aliquid  ohfervajfe ,  quodfàcris  Uteris  mimts 
confentaneum  arhitretur,  communi  Ecclefiarum  judicio  expendendum  proponere  dehet,  ut  fi 
rationes  eius  Verbo  divino  congruere  comperiantur,  communi  confilio  mutatioinsiituatur:  fin 
minm,  ut  aut  Ecdefiie  judicio  acquiefcat  j  aut  definat  dècere  in  illU  Ecclefijs ,  quarum  doiìrinam 
ipfe  non  appxobet. 

Ve  vero  poft  exautorationem  gravius  quiddam  adverfus  ipfum  ftatuatur ,  à  ra- 
tione  &  charitate  ahenum  eft,  cum  Ecclelìaftico  ordini  jam  exemptus  iìt,& priva- 
tara  ilh,  ut  &  ahjs  civibus,  vitam  ager e  per  Icges  patrix  concedatur, 

%.everendipmi  Viri^ 

Hos  articulos  &conditiones  non  proportimus,  ut  Veftris  Rcver.  ex  imperio 
quicquam  pra;fcribamus ;  verum  ut  in  retanti  momenti  confcientias  noftras, 
atPaftorcs&  fideles  lefu  Chriftifervois  decer,  exolvamus.  Si  illas  impetrare  de- 
tur.,  hilari  ac'lsto  animo  ad  negotium,  quod  agitur,  nos  accingemus ,-  re  ipfa 
oftenfuri  ,  quam  nobis  cordi  fit  incolumitas  &c  pax  florentilfima;  hujus  noftrie 
patrix,  totque  in  ea  Ecclefiarum,  ac  juxta  fàhitaris  Vcriratis  confervatio,  oc 
confcientiarum  tranquilhtas  ,  néc  cuiqu'am  ceffuri  fumus  charitatis,  humihta- 
tis,manfu€tudi*iis,  qu^r  Chriftianorum  tefl'erje  funt,officijs ,  in  omnibus  ijs,  qua: 

cum 


"U  •  ACTASYNODI 

cumdifcendojtnm  docendo  adpaccmfedtandam,  obtinendam,  coafervandam- 
que  facere  videbuntur  .  Sinvero  cas  impetrare  non  deriir',  animasnoftrasopti-^ 
mx  confcicntia;  tcftimonio  folabimur,  &:  ^equiflimas  nos  conditiones  cum  praj- 
ftantiillmis  religionis  Reformaca;  Doftoribus  petijfl'c,  veftras  Rever.  nonadmiilf- 
fcjudicabimus,  &:  judicabitnobircumpra;fens  &:  futura  aztas. 

Suhjcripta  erant  nomina . 

Simon  Epifcopius,SS.Theologia2  ProfefTor.  Eduardus  Poppius.  Ioannes  Ar- 
noldus  Corvinus.  Bernardus  Duinglo.  Carolus  Niellius.  Henricus  Leo.  Phi- 
lippusPynacker.  Afluerus  Matthifms.  Thomas  Gofwinius,  Dominicus  Sapma. 
TheophilusRyckewaert.  Bcrnherus  Vezekius.  Henricus  HoUingerus.  Samuel 
•  Na'ranus.  IfaacusFrederici. 

Ea  poftquam  prasleda  efTent  publice,  refponfum  illis  fuit,  indignum  buie  Syno- 
do  videri,  citatos  ludicibus  legcs  pra^fcribere  velie  ,  ipfofque  hic  diyerfam  Synodi 
formam  pofl:ulare,ab  ea  quse  llluftrium  ac  Priepotentum  Ordinum  Generalium 
decretislecibufque  convocata  &ftabilita  fuit.  Hanc  Synodi  hujus  accufatio- 
tiem  ,  nonTpfi  tantum  Synodo,  verum  ipfis  quoque  llluftribus  &:  Praepotentibus 
DD.Ordinibus, qui  eam  convocarant,tum  &  omnibus  Belgicis  Ecclefijs, qua:  fuos 
ad  hanc  Synodum  Deputatos  ablegarant,  haut  parum  elle  injuriam.  Criminatio- 
'  nes  enimcontra  Delegatos  iudicesprolatas,  in  ipfosredundareDelegantes.  Non 
polTe  Remonftrantes  Synodi  autoritatem  vel  fubterfugere,  vcl  clcvare,fine  mani- 
fello  &c  autoritatis  politicse,  &ordinis  Ecclefiaftici  contemptu.  Ab  llluftribus  & 
Prsepotentibus  DD.Ordinibus  Generalibus,  latas^efte  lcges,fccundum  quas  ha;c 
Synodus  inftituta  fit  &  convenerit  :  eas  non  debcrc  ab  ijs  còntemni ,  nec  polle  à 
Synodo  mutati.  Proinde,  re^liusfadurosjìmiifis  cjufmodi  effugijs  &tergiver- 
fationibus,  lUuftt ium  DD.  Delegatorum  &c  Synodi  mandato  morem  gerant  :  quo 
prsL'fentem  hanc  Synodum  prò  legitimo  cauflkluxjudiceagnorcere.atque  in  rem 
prxfentem  venire  jubentur.  Moniti  Ibnt  infuper,  de  Synodo,  Sacrolàndo  jura- 
mento  jam  obftrida,  bene  utfperarent:judiciumejus  priusexpcdarenc.  forte  il- 
lam  confcientijs  ipforii  fatisfaduram.  Qjiod  lì  fìat,  cauftam  eos  gratias  Deo  agen- 
di  &:  acquiefccndi  habituros:  fin  minui,tum  demum  de  Synodo  cohqueri  eos  me- 
rito polTe. 

De  fecelllonibus  earumquecaufis,fuo  loco  &  tempore  pofteaagendum  elTe.Re- 
fponderunt  Citatile  llluftribus  &Pr«potentibusDD.Ordinibus,autoritate  (uam 
deferre,  Synodumque  hanc  fuo  loco  relinquere.  Pofte  tamen  cjus  judicium  eo- 
dem  jure  refugere,  quo  multi  ohm  Patres  quorundam  Conciliorum  prifcorum: 
majores  noftri,  Concili]  Tridentini  ;  noftrique  ohm,  Flaccianorum  judicijs  fé  fub- 
mittere  recufarunt. 

Oftenfum  fuit  illis,  quarn  difpar  Iiacc  eflctcomparatio.  Nos  enim  eidem  fubeflc 
Magiftratui.  Quod  fieadem  reseflet,  caufl'ienihil  efle^cur  non  ipfi  quoque,  Eccle- 
fiarumBelgicarumacReformatarum,membraeirefediftìtercntur.Ideoq;  magnani 
Synodo  ab  illis  fieri  injuriam.  Ac  deinde,moniti  funt  denuo/ambagijjus  utmiftìs, 
adrem  venirent.  .♦ 

Qina  autem  quxdam  in  poftremo  hoc  fcripto ,  ad  ipfam  quoque  Remp.atque  II. 
luftrium  ac  Prjepotentum  DD.  Ordinum  Generalium  autoritatem  fpeótare  vide- 
bantur,  Gencrofi  Nobihflìmiquc  Delegati,  ca  fé  ad  ulteriorcm  cognitlonenirevo- 
^l{6         caturos  effe,  fignificarunt.  ,^ 

sbssio  Sefsione  Vigefima-fexta, 

EodeM  Die  poft  meridiem. 

DE  fcripto  Remonftrantium  ante  meridiem  prxlcdo,  quxfitum  fuit  ^.tum  Illu- 
ftrium  atque  Ampliflìmorum  DD.  Delegatorum,  tum  Ecclefiafticorum 
tam  Exterorum ,  quam  Provincialium,  judiciunji.  Illuftres  Dekgati  fèntentiam 
fuam  hoc  publico  decreto  declararunt: 

Exa/Jts 


NATIONALIS    D  ORDREC  HTAN^.  «3 

Excuffs  atque  exammatis  fingulis  atquc  ommlm  articnlis  conditionihHpj^  quas 
citati  ad  hanc  Synodum  atque  eyocati  T^fr.onjìrantes ,  fublice  exhibuerunt  atque 
frAfgentntiquaJque  ahhac  Symdo  concedi /ibi  ante  alt  enorem  rerum  ìnchoationem^ 
difquifttionem^ac  tra£iationem petierant-^  lUnJìnum ac Trxfotentum  Ordd.Genera- 
lium  Delegati  diligentius  examinata  formula, ac legibus ^  ad  quas  omnes,  aSitones 
Symdales  ^  qu£cunque porro  hic  agenda  funt  mfiitui,  ac  dirigi ,  ìjdem  Ordmes 
mandarunt-^  declarxnt  femel ac fìgnifìcanty fìngulìs peiitìonibus ^  articulù ^  conditio^ 
tiibujqm,ab  ijflem  Ultifiribus  ac  Prapotentibus  Dominù,  abunde jam  pro^eEìum 
ejSe .  €t  qua  porro  cumque  m  hanc  rem  foto  aUionìs  tempore  fejè  offèrent,  mature  à 
Synodo  curari  ac  decerni  pojp .  ^uapropter ,  ut  ne  aut  mens  aut  infiitutum  eorun- 
dem  lUuflrium  ac  Prapotentum  Dominorum  uUo  modo  elidatur ,  aut  Synodalet 
aBiones porro  conturbentur ,  diutiufque  tempus  m  Reip.  atque  Eccle/ia  detrimen- 
tum  extrahatur,lllujirium  acT^ravotentum  Ordmum ]Am  ante dicli  Delegati,  cen- 
fent adeoque  mandant  Kemonjìranttbus  Citatis  atque  imperante  ut  atra  effucrij 
moram^aiit  ddattone?n  uUam^ad  ulteriora,  acprafèrtim  qua  in  Synodo  agenda  funt, 
procedant.  Tum  quacunque  à  Synodo^  hoc  fine  decernentur  ,ijs  morem  gerani,  at- 
que ebediant. 

Tota  quoque  Synodus  fcnrenriam  rogata,  conditionum  harum  poftulationem, 
infolentem,  iniquam,intenipeftivam,  atque  ex  adverfo,  cum  legibus  indiòìionis 
Synodi  ab  Illuftribus  &:  Prxpotentibus  DD.Ordinibus  Generalibtis  prjcfcript.s, 
pugnare  dcclaravit  :  accurationcm  autem  iftam ,  qua  eandem  Synodum ,  maxima 
fui  parte  ut  fGhifmaticam  publice  profcinderent,  fimulq;  tergiverfàtionem  illam, 
atque  exceptioncm.qua  ejufdem  Synodi, tanquam  partisadverlxjivlicium  atque 
autoritatem  declinare  conarentur,  nulla  folida  ihbniti  ratione,multirqi  modis  Sy- 
nodo injuriam  efle .  Quod  ipfum  in  Illuftres  ac  Prspotentes  DD.  Ordincs  Gene- 
rales  redundare,  quorum  legibus  &  autorit^te  ea  con\(ocata  eflet.  Qjim  &  in  om- 
nes  Reformatas  Ecclefias  Belgicas ,  quae  Deputatos  fuos  ad  eandem  11 gitime  ab- 
legafTenr .  Ideoque  Citatos'acriter  redarguendos  &  monendos  ferie  ,  ut  inpofte- 
rum  ab  exceptionibus  cjufmodi  /ibi  temperarent ,  majore  cum  reverentia  de  fum- 
mi  Magiftratn?  aftiohibus loquercntur,  d  tam  atrocibusaccufationibus,injuftifq; 
Synodi  criminationibusdcfifterent,autoritatem  ejusnon  dcfugerent;(èd  eand'em 
prò  legitimo  caufÉejudice  agnofcerent.Ecclelìarum  Hollandise  Auftralis  depurati,' 
paucisexponcbant,quibusoccaȓonibus,  quafq;  ol>  caufas , nonnulla:  in  Hollandia 
^uftrali  EccleiÌ2E,cum  Paftorib  Remonftrantibus  nullam  ulterius  communioncm 
habcrc,  effent  coadaJ.  Duodecim  fllas  Conditioneshoc  fcriptopropofitaSjàRe- 
monftrantibus  Hollandis  nupcretiam  libello  fupplice,  Illuftribus  Potenribufquc 
HolljndiSE&"Weft  Frifìse  Ordinibus,  fuilTe  exhibitas,  qui  audito  fuper  ijfdem  Sy- 
nodi Dclfeniìs  circa  illud  tempus  congregata:  judicio,  pctitioncm  hanc  Remon- 
ftrantium  rejecerant,  illifque  imperarant ,  utmiflìs  ejufmodi  tergiverfationibus, 
ordini  jam  ab  Ilhiftribus  Òrdinum  Generalium  CcUitudinibus  conftituto,  &  in 
Ecclcfì}s  Rcformatis  recepto  acquiefcerent.  Et  quia  criminationes,  quibusRc- 
monftr.Tntes  in  hoc  (cripto  Tuo  Synodum  fchifmatis  team  agere  conarentur,  Zuyc- 
Hollandicas  potifllmum  tangerent  Eccleiìasjpetere  fé,  ut  adomnes  illas  refpon- 
derefibi  permitteretur,  publice  fignifìcabant .  ludicavir  autem  Synodus,  illud 
co  tempore  nec  conveniens  nec  neccflarium  effe, ne  agendi  ordo  ab  Illuftr.  ac 
Próepot. DD.  Ordinibus  Generalibus  inftitutus,  turbaretur:  cumque  eflentper- 
fonah'a,  do£i:rinalibus ,  de  quibus  fuo  &  loco  &:  tempore  agendum  effct  poftca, 
pcrmifcerentur .  Vocati  funt  deinde  Remonftrantes  :  qui,  poftquam  ierio  à  Prar- 
fìdc  de  omnibus,  de  quibus  eos  Synodus  rcprehcndendos  efle  ftatuerat ,  moniti 
cffent  rogatique,  ut  inpofterum  prudentius  agerent,  raodcftius  loqucrentur,  & 
protervia  tam  juvenili  atque  intemperantia  animi  &:  linguse  abftinerent',  praele- 
aum  ipfis  fuit  à  Clariff.  Viro  D.  Heinfio,  Illuftrium  DD.  Dclegatorum  in  hac 
cauffa  decretum,  juffique  funt  eidem  mdrcm  gcrere,  atque  adremoraillìs  am~ 

bagibus 


84  ACTASYNODl 

bagibus  venire .  Ac  fi  jam  parati  eflenc  (  uti  fé  paratos  fore  dixeranr  ;  fentcntiam 
de  quinque  articulis  fuam  exponerent:  &c  confiderationcs  quas  tam  in  Confcffio- 
nem,quamin  Cacechefinnoftramannotarant,  cxhiberent.  M.Epifcopius  refpon- 
dic.  Qua:  ab  iplls  propofita  fuilTent ,  jure  meriroque  &  graviflìma  de  caufla  propo. 
fitafuiile:  eaqueperionalia  non  elVe,  quia  tota:  Ecclclia:  feceflìoncm  feciilenc . 
Idcoque  prolixius  h;EC  à  iecxpofita:  quod  hazc  ferio  agenda  elle  cxiftimallent. 
Non  ao-nofcere,  fcripto  ullam  Magiftratui  fummo  injiiriam  cfle  fadam.  Ad  ipriim 
fci-iptimi  provocare  .  Non  fuifle  inftitiitum  flium,  llluftres  DD.  Ordines  taxare, 
adeoque  ne  in  mentem  quidem  fibi  venifle  .  Injunam.  fibi  fierij  fi  hoc  fibi  impin- 
geretur.  Refpondic  Prxfes,  ea  rationcinjiiriam  rupremo  magiftranii  fieri,  fìis 
convocaffe  Synodam  fchifmaticam  ,  coque  illegitimam,diceretur .  Cum  praefer- 
tim  alias  Jcges  ,  aliamque  Synodi  habenda:  formam  ,  quam  qux  à  fupremo  magi- 
ftratu  conftiriitx'funt,  pra-fcribere  vellent.  Ncque  obfcure  Illuflr.  Hollandia^, 
Zelandix,  Vltrajedi,  Frifìa^que  Ordines  ,  ut  autores  Tchifmatum  traduci,  cum 
ifatis  conftct,autoritate  corurn  Ecclefias,  quacà  Rcmonfhantibus  Paftoribus  Ha- 
sxComitis,  Vltrajedi  .alijfque  in  locisfeceffionem  feciflcnt,  protcdas,  illif'quc 
de  idoneis  doftoribus  profpeftum  fuifTeicordcinque  pra:fènnailia,  congregatio- 
nes  illas  approbafle. 

CarolusNiellius,  didisÈpifcdpij  addidit,  lictiiflefemper  citatis  adverfus  ludi- 
cis  incompetcntiam  excipere:  etiam  Ecclefix  praxin  hoc  permitrere.  Iniquum 
efTe,  aHcujus  caufìk  judicin  permitti  ijs,qui  ante  eam  condemnafrent,  acfèccilìo- 
nem  jam  feciflent.  Eosquippe  hoc  ipfo  incapaces  judicandi  fefc  reddidiirc.  Qj^od 
fi  hodie  D.  Pelargus  ad  Synodum  Ubiquitariorum  vocarctur  ,  jure  adverfus  eam 
poiie  excipere:  eodemque  jur?  pofle  fé  adverfus  hanc  prajfentem.  Dolere,  ju- 
venilem  fibi  objici  proterviam,  quorum  quidam  viginti  annos  Cnt  in  Minifterio 
verfati .  Refponfum  efl  à  Prajfide  :  Nunquam  praxm  hanc  Ecclefiarum  fuifle,  ut 
Paftores,  quoties  exorientibus  erroribus  ex  officio  l'cCe  opponcrent,  propterea 
jure  futfrao^iorum  ,  aut  de'illis  ipfis  erroribus  judicandi  potcfì:ate  exciderenc  :  ita 
enim  omnem  everri  judiciorum  Ecclefiaftieorum  ordinem,  efficique  ,  ne  Pa- 
ftores officio  fuo  fideliter  fungi  queant .  De  fcceffionibus  ,  quo  jure  &  qui- 
bus  de  caufis  fadx  eflenc  ,  fuo  loco  inquifitum  iri,  ubi  nempe  ad  perfonaHa  de- 
ventum  eflet .  ^Equum  effe,  uteos  nune  judices  agnofcerent,  qui  autoritate 
fummi  Magiftratus  &:  fuffragijs  Ecclefiarum  dati  illis  eflent .  Adverfus  horum 
incompetcntiam  excipere,  effe  autoritatem  fupremi  Magiflratus  defugere,  ordi- 
nemque  omnem  Écclefiaflicum  turbare.  Comparationcm  Inter  hvin e  &:  Ubi- 
quitariorum Synodum,  effe  admoduminiquam  .  Quare  denuo  eos  monuit,  uc 
exceptionibus  illis  miffis,  Illuftr.  DD.  Delcgatorum  decreto  parerenc. 

NieIliusrefpondit,admonitiones  non  fatisfacereconfcientijs  :  efl'e  quidem  pc- 
nes  fupremum  Magiftratum  convocandi  ralem  Synodum, proutei  vifum  cfret,po- 
teftatem  ;  fed  iniquum  effe,  judicium  permitti  ilhs,  qui  jam  ante  cauflam  condem- 
nafrent. PofTe  quidem  magiftratum  agendi  modum  prxfcribere  ;  confcientijs  au- 
tem  imperare, non  poffe.  Habere  poteftatem  loco  movendi  minifl:ros;fed  non  ani- 
mis  eorumimpcrandi.  Ukiflr.  Delegati  monuerunt,  formulam  habendiE  Synodi  ab 
Iliuftribus  acPrxpotentibus  Ordinibus  Gcnerahbus  praefcriptam  eiic:  fecundum 
illam  efl'e  agendum .  atque  ad  eam  fclc  ut  componerent,  ferie  eos  cohorta{i  funt. 
Nielliusrefpondit,legcslIlufl:rium&:Praepotentum  Ordinum  Generalium,quibus 
Synè^dusindidafuit.interaHa  mandare, ne  pofteam  dubitare  ipfis  hceat.  Ad  qua» 
Delegati  denuo  mandarunt ,  uc  Decreto  morem  gererenc,atq;  cxceptiones  omnes 
miffas  facerent.  Addidit  Prxfes  :  non  ab  ipfis  peti  ut  pronunciarent,qualcs  judices 
nos  effe  exiftimarent;fed  ut  ordini  à  fupremo  Magiflratu&Ecclefijsconftitutofefe 
fubmitterenc.Monuitq;,utomiffis  omnibus  tergivcrfationibus.dcclarationesfuas 
atq;obfervationes,  fi  parata  ellent,  tandem  exhiberent.  Reponebant  Delegati,  fé 
ipforum  confcientijs prsefcribere  nihil velle^fed &: jus  legicime  caufim  defendendi 
ademptumnolle,automninoullaexparteimminutum.  Veruni  cum  Illuflriumac 
Prxpotentum  Ordinum  Generaliumfubditi  effent.debere  ipfbs  legibusac  confli- 
tutionibus  illorum  obedire,  atque  hoc  efle  quod  iterum  illis  firio  mandarenc.  Re- 
fpondic Epifcopius ,  Nunquam  expeólafle  fé  tuturum,  uc  decreco  urgerentur  ;  fèd 

fperaffe. 


NATIONALIS     D  O  R  D  R  E  C  T  A  N  ^.  8j 

fperafle,  rationes  fuas  cxaminatum  iri,  atque  hoc  ipfum  unice  nunc  pctcre.  Et 
quandoquidem  de  tranquillandis  multis  animarum  millibus  ,  dcque  rcllitucn- 
da  Ecclclìaium  pace  agcrerur  ,  non'debcre  parti  aceibata:  atque  exacerbanti  ju- 
dicium  pcrmitti  ,  ncc  deferii  illis  ,  qui  jam  condemnafleiir  alteram.  Sed  & 
conqueftus  eft  ,  Rcmonftrantcs  Vltraiedinos  ex  Synodo  cfle  ejedos  ,  quia  bona 
conlcientia  defenlloneiii  caufa:  Remonftrantium  dcfcrcre  non  pótuiflenr.  Re- 
fponfnm  ei  fuit  ,  pcrniiiTum  Rcmonftrantibus  Vltrajeftinis  fuifle  ,  ut  inter  lu- 
dices  fcderent  ;  lì  mandatum  de  dcfcndcnda  Rcmonrtrantium  caufa  dcfcrere  ,  & 
juramentum  Synodicum  praftare  voluilfcnt.  Non  fuifle  ex  Synodo  ejedos  ;  ve- 
runi fua  fponte  Citaiis  Remonlbantibus  fé  adjunxirte  ,  ut  eandcm  caufam  pari- 
ter  defcndercnt.  Neniincm  autem  pofse  ,  in  judicioeodcm  ,  ejafd^m  caufa  de- 
fenforcm  efse  pariter  &  judiccm.  Moniti  lunt  itcrum  .  ne  tergivcrfafionibus 
hifce  diutius  adiones  Synodicas  turbarenr  ;  fed  ut  ad  rem  venircnr.  Pofse  qui- 
dem  aliquando  fieri  ,  ut  Theologi  qui  fub  diverfis  Principibus  viverent  ,  ali)  fé 
aliorum  judicijs  fubmittere  jure  detreftarent  :  nos  vero  omnes  ,  fub  unius  fum- 
mi  Magifaatus  imperio- cum  fimus  ,  cui  pra:fentibus  hoc  judicium  deferre»  pla- 
cuerit  ,  non  pofse  Remonftranres  adverfus  hos  judices  .  tanquam  incompeten- 
tcs  excipere ,  quin  fé  omne  Icgitimum  judicium  fubterfugere  oftendcrent.  E- 
pifcopius  refpondit.  Non  fc  fubterfugere  judicium  ;  fed  hoc  tantum  pctcre  ,  ne 
adverfa  pars  fit  judcx.  Rogavit  eum  Pra^fes  ,  ut  quandoquidem  hunc  judiceni 
qui  audori:ate  fupremi  Magiftratus  &  Ecclefiarum  conftituius  eflct  ,  rejiceret, 
qucm  habere  vellet  caufae  lus  judiccm  lìgnificarct.  Rqfpondet  Epifcopius,  col- 
lationem  inter  partes  pofle  inftitui.  Rcgcfllt  Praefes  ,  collatiSliem  non  cflc 
judicium:  de  judicio  judicibufque  quari  :  rogare  fé,  quorum judicum  judicio  cau- 
famhanc  pe  mitri  velint  ,  libere  cxplicent  ,  aut  alios  dent  judices.  Ad  hasc 
Epifcopius ,  de  eo  nunc  non  pofle  refpondere  :  hoc  faltem  dicere  ,  his  judici- 
bus  judicium  legitime  non  competere.  Et  quamvis  alium  aflìgnare  non  pof- 
fit  ,  fufficcre  hoc  ipfis  ,  pattern  adverfam  legitimum  judicem  efle  non  poffè. 
Interim  DD.  Delegati  aliquoties  monuerunt  juflerunrque  ,  ut  fé  lUufl:.  DD. 
Ordinum  Gcneralium  fubditos  efse  cogitarcnt  ,  eorumque  inftituro  ,  legibus  , 
conlHrutionibufque  (cCc  fubjicerent.  Adjunxit  Pra;fes  ,  illud  ipfum  efse  in  qvia:- 
ftione,  utrum  Syfiodus  prò  parte  adverfa  debeat  habcri ,  an  vero  legitimus  efse 
judex  poflìt.  Quia  Ecclefiae  nonnuUae ,  quarum  ibi  efsent  Deputati ,  feceffio. 
nem  à  Rembnftrantibus  aut  fccifsent  ,  aut  eandem  approbafsent.  Remonftran- 
tes  quidem  negare  ,  Synodum  legitimum  Controverliarum  harum  efse  pofse 
judicem.  i.  Qupd  pars  adverfa  fit.  2.  Quod  fit  fchifmatica.  Vtrumquc  il- 
lis probandum  else  ,  &  à  Synodo  negari.  Hanc  controverfiam  tum  ab  Illuftr. 
DD,  Ordinibus  Generalibus  decifam  efse  ,  cum  illis  vifuan  fuit  ,  ad  dijudica- 
tioncm  hujus  cauf^e  convocare  hos  judices  :  tum  ab  Ecclcfijs  hifce  Belgicis ,  cum 
ab  ijfdem  ad  eundem  finem  hi  Icgiùme  miffi  &  deputati  efsent.  Quare  denuo 
monuit  ,  ut  exccptiones  illas  mifsas  facerent  ,  &  fi  jam  parati  efsent  ,  declara- 
tioncs  &  confidcrationcs  exhiberent.  Uli  in  craftinum  differri  ,  atque  cxem- 
plar  IlluftriumDclegatorum  Decreti  ,  fibi  dari  ,  ut  de  re  tota  maturius  delibe- 
rare pofsent  ,  poftularunt.  ludicium  autem  Synodi  Delfenfis,  quo  refpondetur ad 
XII.  CcnditioneshabendjeSy nodi,  a,Rcmonftrantibuspropofitas,  cujus  in  hac  Sef- 
fione  fit  mentio ,  hoc  fuit. 


liluftribus  ac  Porencibus  Dominis  Ordinibus  Hollandia: 
ac  VVeftfrifijE,  DD. fuis  Clementiffimis. 


ILluHres  ac  Potentes  Dotnim  ,  ^^ndoqnidem  Potentihm  Bomimtionihtu'ielìr.'s  per 
Deputatos  veHros ,  nobis  ad  urbem  Delphoi  in  Hollandt&  K^uHralls  Sjnodo  ccnirega- 
tis  ,  libtllum  quendam  exhibere  placuit  ,  in  quo  Mimsiri  nonnulli  ,  gravAinmA  pia  ad- 

H  "Jerfm 


B6  ..  ACTASYNODI 

verfus  Votentum  Dominationum  'vesharum  Becretum  ,  de.  Pr ovina. dls  aut  Natìonalis 
Synodi  in'Jittitione  vrobonunt ,  conqaerimturqiie  Votcntcs  Dominatìones  veHras  de  ejiif- 
de-'V  Sy>/odi  eonventn  tnduendo  cjudm  frimum  t/?gitare  (  cjuttm  contro.  &  nos  d^  omnes 
pa^iter  Ecckfìx  Fehic£  ju/?iotes  conquerendi  cìnfits  habcre  arhitremur  ,  non  qttìdem 
de  VrtentfliHS  Bonnnationihm 've'stris  , [ed  de  Ulti  iffis  qui  hunc  Uhelltim  ohtiderimt, 
qiicd  artibm  &  niAchinationihus  fiUs  jam  integros  decem  annos  non  tantum  Vrovin- 
cialcm  y  fed  &  tiframqne  patkrdarem  HolUndi.t  Sjnndiim  remorati  fint  )  idcirco  nec 
piituimtis  ,necvuliimm  committere ,  qum  jitxta  Polentuw  Dominationum  vestrarumman- 
datum  ,  Cam  cmni  debita  reverentia,  d^fubmijjtone  Potentibm  Bominationibtn  vesiris 
[ententtam  nojlram  de  diBo  libello  expcneremui. 

Et  quidem  ante  omnia  indetnr  ncbis  { falvo  'veftrarnm  Votentum  Bom..  j uditi o)  'val- 
de  infolens ,  q'iod  novu-s  hic  Ubellm ,  ab  ijs  qui  eutn  obtnlerunt  ,  aut  qui  eum  offcrri  cu- 
rarnnt,  filfìi}iatm non fit .  Cum  prJjertim  initio  hujus  q-iereU  fnd  nulìos  ftbi  tttulos  tri- 
buant  i  q  'nm  miniftrorum  infiafcriptornm  ,  q-;emadmodum  ex'cufum  quoque  exemplar  e- 
undcm  titulum  initio  pr£fert.  Sed  ntrum  hunc  novum  hbelLim  .,  full  illi  [ex  fuo  nomi- 
ne cfhn-.  fieìint  ac  (nbfignarint ,  an  vero  communi  omnium  eorum  nomine,  quorum  man- 
d.'ti  colLnioyem  tHam  Hagienfem  cum  [ex  alija  Ecclejìarum  Ta\lorihm  infittnerunt ,  nec 
dum  (  gnofcere  pO'Wmtis  )  fletti  quoque  necdum  prò  certo  nobis  con  (lare  potnit  ,  qi:inam 
UH  (ini .  qui  eo'dem  (ex  Collocntoyes  ad  di5fam  coUationem  ,  cf  ad  omnia  illa  qua  com- 
muni nimine  ah  tllis  acìa  funt ,  delegarint.  ^hti  nobis  agendt  modus  (  fdvo  melioriju- 
dicio)  va  de  in(olens  videtnr  .^  in  Ecclefia  Bei.  ^)upd  ,fcilicet  nonnulli ,  di(fimu\aiis  no- 
mtf'ihuf.  fwefiiorum  fratrttmconfcieniia.,  hoc  pa&o.,  ad  communem  re  format  arum  Ecclefi.i- 
rum  doctrinam  onp-gnandum  ,  intcr  fé  con(pirent ,  tanto  artem  hoc  magis  miramur  ,qi<od 
tionmdii ,  qnos  haBenm  prò  Remonstrantibm  habuimm  ,  é"  qui  aahuc  aperte  profiten- 
tur  (e  quinque  Remcn(lrantium  /ìrttculos  probare  ,  ^  verbo  Bei  confentaneos  ptdicare, 
nobis  in  hoc  ipfa  Synodo  nostra  te(latifinf,  non  tantum  fuo  confilio  aut  affenfi  hunc  no- 
vum  Hhellayn  non  e  fé  oblatum ,  fed  ncque  primiim  omnium  in'  quo  qninque  Articuli  ex- 
prcffi  fnt  :  Imo  ne  q-idem  ulli  Remonfrantiumconventui  fé  unquam  interfsijfe  ,  aut 
ffr^aio  fio  definivi Iji-  ,  quod  communi  Remonfràntium  nomine  agendum  (([et.  §ljjam- 
ohrem  pLfquam  aqu-im  ejje  arbitramur ,  vt  illi .,  qui  ad  impugnandam  fratrum  forum 
doclr inani  conjpi  arunt ,  nomina  fua  palam  profiteaniur  :  quo  &  illis  ,  quorum  doclri- 
nam  cai  mniantur.  Certo  conjìare  pcjftt ,  quibufcum  fibi  negotumfit ,  &  qmnam  ipfscon- 
tradicant. 

Verumenimvero  ,  quandoqn'idem  Potent.  Bominat.  Vefìris  vifum  fu'it  dicfiim  novum 
libellitm  rc(ponfo  dignari  dr  eundem  ad  nos  rcmittcre  ,  confifi  Dominaticnes  Vefras  hoc 
fa£l:!ra$  non  fnJJ'c ,  vel  faltem  ulteriorem  eJHs  rationem  non  ejj'e  habit;tras  ,  prinfjiiam 
confici ,  qmnam  hujus  novi  libelli  atttoresfint  &  ohlatores  ,  propterea  nos  mature  ^  in 
timore  Bomini,  ex  mandato  veflro  ,fcripto  hoc  expenfii  illiidduoimprimis  membra,  com- 
pleti deprehendimm. 

Initio  enim  excipere  conantur  adverfm  Synodi  tam  "Njitionalis  quam  Particularis  in  fi- 
tutionem  :  nonnul/as  caufas  prxtexcntes  quare  fife  ijfdem  Sjnodìs  fuhmittere  graventur 
AC  recufnt.  Bcinde  p  oponunt  tnfiolitas  atque  ab  omni  rat  ione  alienas  conditiones ,  fb 
quib^s  in  diSìis  Synodisje  comparituros ,  é^  caufamfiuam  coram  ipfis  acìuros  recipiiint. 

Rationum  pr^texttis  ,  quamobrem  fie  judicio  -Synodi  fiubmittere graventur  ,cumprimis 
f'.mpti  funt ,  ab  incapacitate ,  ut  loquuntur  ,  perfonarum ,  quas  exifiimant  ad  hanc  Syno- 
dum  delcgatumiri:  ^^nam  incapacitatem  fen  inhabilitatem  conantur  o(ìcndcre.  Primo, 
quia  jam  nulli  nobis  fimi  ^pofioli,  aut  infiallibtlis  Spirittis  Sanóìi  ducltis  ,  qualis  in  Sy~ 
nodo  leriflymitana  K^él.  \^.  fiuit  :  adeo  ut  nemo  nos  yam  certos  reddere  po(jit  Synodos 
nojìras  non  tam  P^jfe  errare  ,  quam  multa  prifi.e  Synodi  etiam  legitime  cong  cgata  erra- 
vertint.  Beindc  ,  quia  Eccltfia  &  Cìaffes  hujus  provincia  in  duas  partes  dtvey(as  jam  a- 
hierttnt ,  quartini  una  cum  altera  nuHam  E'cclefiajìicam  communionem  colit.  ^'am  divi- 
fionem  Contra-  Rcmonfirantibus  conantur  imputare ,  quia  ipfii  qui  Remon(irantes  dicuntur, 
fiemper  optar ant ,  ut  altera  pars  alteram  toleraret ,  potius  quam  tri(le  hoc  fichi fma  admitte- 
r.et.  Contra- Remonft-'antes  "^^^o  erexifefeparatoscostU4.Vnde  faEium  fnerit ,  ut  non  tan- 
tum EccUfiiasficiderif^fyfi'^'i^'^^^fi'*^^'*''^"^  Remonflrantium  partem  fife  corfiittierint, 

ac  decretA 


NATIONALIS     D  ÒRDRÈCHTAN^.  87 

or  Decreta  eor.dideriìit  cf  fubjìgtiarim  ,  e]tiihai  Remotijlrantes  titiiquanifalfos  doElorcs  con- 
denìnarint  ,fcjfque  pr<£tcrea  ut  eorum  vrofejfos  advcrfarios  in  omnibus  Teffrint.  Et 
quandcc^uidem  hxc  ammorum  ali  enatio  ad'verjm  Remonjìrantes  ,  non  tantum  in  hac  ,fèd  in 
l'icinà  quechue  Frcvincijs  ac  Synodù ,  tam  Belgic£  cjuam  Gallica  Lingule  ,  jarn  fatls  ht  ma- 
rifcsia,  idcirco  arhitrantuf  ejufmodi  Sjnodos  ,  qttas  ex  talihus  <viris  ccnjìitiirM  poha- 
htle  ejl ,  qui  fefe  jurn  ipforum  ad'verfarjos  prcfejjì  funt ,  non  fojj'e  judicum  partesinifforu^n 
cat^fa  fubire  ^Cjunm  natura  id  ifjei  diclft,  quod  nemo  àccafatur  f/mal  CT  judex'cjje  pojjìt. 
Edcejl  furnma  evn  m  qti<e  in  hac  prima  fui fcripti  parte  fitis  prcltxe  ex  ponimi. 

K^d  hos  raticnum  pr&textUs ,  rogamtts  Totcnt.  Dnm.  've/ìras ,  ut  diligenter  ctttendwty 
an  iJidelicet  in  almmjir/em  ab  illìs  pmferri  pojjint,  quam  ut  orKm  Ecclcfiallico  sudicio  fefe 
jubdi'.cant ,  cmnemque  (pem  in  poster  um  prxidant  ,  qua  pax  ^  quies  per  ull  im  Synodi 
coh'uentum  Ecaejìp  aliquando  quent  rejìitui.  lijm  fi  hx  rationes  quiequam  'valerent, 
n:  Ha  unquam  SynodM  ab  ^^poHulorum  tempore ,  ad  contro-verfuts  ttllds  componendas,  in 
Ecccfa  Dei  ct.m  fru&H  celehian  pctuifjet,qw.im  cxpericntia  himen  divcrfis  temporibus 
contradoctierit  ^Sjr.odak^  Coni'entm  ;  fxpe  magno  Cumfrucln,  advarias  hxrefes  ,  errorcs, 
fchifmata  -iatqite aliai  dificuìtates,  quxinEccIefa  Chrijli  exorUerant,  tollcndas  -,  fuijfe  in- 
ftitutos. 

Verum  qnidcm  efi-,  ntdlas  Synedos ,  quamlihet  celebres  a"t  nniverfales  ,  pojl  ^^po/Jo- 
loYum  tempera-,  extra,  omne  er-'orù  periadurri  fuiffe,  ut  ipft'um  Decreta  prò  infillibili 
Dei  "verbo  haberi  poffint.  I^aw  full  ^Apostoli  &  FvangeliJi^ m Novo  Tefiamento  ita 
in  omnem  veritatem  a  Spiritu  Sancìo  di:óìi  funi  ,  ut  in  ducìrina  fia  errare  ncqnive- 
rint. 

Sed  hinc  nm  confcitur  -jquod  f^cuìis  infecntu  nulU  Synodi  ctim  frulla  potuerint  cele- 
hrari.  Imo  njero-,contra  pot:m  ex  ^^poJlclic£  Teclefu  exempìo  coli  uri  potef^qiiam  necef- 
Jary  atqtie  ntiies  ejufmodi  Synodales  conventi^  ,  ad  qiiafvis  controverfia^  &  dijfcnjtones  ex 
Ecclcfijs  tollendoi,  habendifmt. 

Si  enim  ipfiK^pnHoli  ^  licei  omnes  pari  ter  Spiritu  Sanato  ufque  eo  donati  cftnt, ut  in  do- 
iirinafua.  errare  non  pnffent ,  atque  unim  alicujm  eorum  teftim  onttim  ad  et  qua  fidei 
er ani  defìnicK da  fuff  cerei  ,  nihilomintis  ejifmodi  conventtis  hahi:crtint  ;  quanto  magishic 
ordofubfeaitu  fc'là\  quiim  reliqui  Faftores  in  do&rina  errare  potiterunt  ,frvari  dehiiit,  ut 
co  facilita  errore^  abEcclefia.  Deiarcereniur. 

Et  fi  Paultts  ac  Barnabas  ,  eodem  Spiritu  citm  reliqtils  {^pcfolis  prediti -,  Hi  ero foly- 
mam  fé  ablegari  fint  pajjt-,  ut  fententiam  reliquorum  Kyìpostul:<  ttm  de  contreverfta ,  qua 
in  Ecclefa  CAfitincherìa  exorta  erat ,  intelligerent  :  quanto  <eqr  im  efl  ,  ut  alij  Paflores  qui 
i^pofìoH  non  f  nt  -,  fcf  hujufmodi  Synodicis  Con-ventibits  fnbjiciant.  TSjjm  Chrifim  Do- 
minus  i  qui  Apostolis  promifit  Spiri tum  -voitatis ,  qi  i  tpfos  duclnrttt  ejfet  m  omnem  i:e- 
rit&tem  ,  Ecclcjìa  quoque  fu  pollici  tm  efl ,  fi  cum  ea.  ifque  ad  finem  fxculi  manfururn 
CMatth.  28.  20.  £^.  ubiduo  ani  tres  inipfns  nomine  congregati  fuerint  ,  fé  in  eorum  me- 
dio futttrum  'Jì'latth.  18.20.  Sicuti  ergo  non  fequitiir,  quia  Fcclrfa  pofl  Apoflolorum  tem^ 
pora  nullos  Paflores  habuit,  qui  in  duElrina  errare  non  poffìnt ,  idcirco extcrnumverbi  mi- 
ni flerium  infrucliiof:m(jr  inutile  effe  -,  qucmadmcdum  Liber tini  quidam  hifce  extremis  [e- 
culls  contendunt  :  ita  quoque  non  fequitur ,  quandoquidem  pofl  Aprfolorttm  tempora ,  nulla, 
Synodi  extra  erroris  periculiim  fiierunt,  idcirco  nulUs  Synodos,  ùd  Ij^rcfes,  jchijmata ,  ac  diflì- 
dia  ex  Ecclefa  Dei  tolleri  da ,  ejfe  celebrandas. 

Tiam  ficuti  Deus  verbum  fuum  per  Prophetas ,  Jpoflolos ,  &  EUangeliflas  fcripte  con- 
flgnari  'voluit ,  idemquc  ver  bum  fcriptum  miraculofe  confervavit  ;  ut  ex  eo  fidi  ac  piy  Pa- 
flores ,  per  Fcc/efìam  leoitime  vocati ,  poflent  cognofcere  ea ,  qua  in  Dei  nomine  Ecclefijs 
per  ipfosproponenda  efcnt ,  ita  quoque  idem  vcrburn  fcriptum-,  tanq:iam  regu'am  ac  normam, 
conftituit ,  ad  quam  in  omnibus  Eccleflaflicis  Conventibtts,judicia  de  f idei  dottrina  dirigcn- 
da  funt. 

^ando  autem  pij  acdocti  Paflores,  ex  diverfis  Ecclefiis  diverfifqne  regionihm  orba 
Chriftiantdn  timore  Domini  conveniuni ,  ut  ex  Dei  verbo  judicent ,  quid  in  Ecckfia  Dei  do- 
ceri  aiti  non  doceri  conveniat  ;  omnino  confidendum  efl ,  Chriflum  ,  juxfa  promifjlontm 
fiam  ejufmodi  convcntui  interfuturum  ,  atque  eundem  Sancìo  fio  Spiritu  tlltfliaturum  ac 
re&ttrum ,  ut  nihil  in  eo  quod  ad  veritatis  ac  regni  ejm  detrimentum  vergere  pcflìt ,  de- 
fernatur. 

H   X  Sed 


S8  A  C  T  A      S  r  N  ODI 

Sed fac  aliqttid  ejufmodi  Becretum  iri,V€ritastamenproptereavppre[pi)io)injanehtt,fed 
fiio  tempere  itert:m  in  liicem  emerget. 

Interim  tamcn  ardo,  (juies  ,^5"  pax  in  Tede  fui  Chrifì'i  fervari  dchct.  Ndm  Dew  non  ejl  con- 
fufionii  aut  àia,^ioi4  Detti ^fed  pacis  ;  atqrie  ideo  vult  omnia  in  Ecclejìaf:a,  ordine ,  paeifiee,ó' 
quiete  geri. 

Um  vero  nullm  ardo,  nnlLi  pax  effe  poteri t  in  Tee'efia  Bei ,  ft  euilihet  quidlihet  docere  per- 
mittnlnr-,  nec  adratiamm  docìrirìAfiiiireadendam,  ac fé  judtcìo  aliaqus  Synodici  conveniiti 
fuhmittenditm  ,  ohiigetnr:  jitxta prxeeptttm ylpoJìoH  i.  Cor. I4.  icj.^^^i.  t:t  jndieetnr  de  ijs 
quit  ProphetxL'qtinntur,  &  Prophetatum  Spifnm  Prophetis  f'.bjefli  Jìnt. 

K^d (jtiod  liemonftrantes ,  eo  njngis  obligantnr,  quia  in  Mtntjleriortim  fiiorum  adita  fcipfos 
ad  hoc  oh(ìrinxern:'t ,  quemadrnodimì  in  libello  pio  fatentur,  cum  idipjumjìbi  objicitint,  cp'ad 
hmc  diffìcultatern  re  prender  e  conanfitr.  Sed  quam  parum  apte  ad  rem  reppondeant,  exjeqiien- 
tibm  fatis  liqttebit.    , 

^hiod  'vcro'veli/Jt  hoc  rerum  cr  tempornrn  piattt  ,  y^pojìolieinn  ordincm  fervari  non 
pGJfe-,  quia  EcclePiaj.im  divifxptnt ,  non  minm  omni  rat  ione  caret ,  atque  illuddc  ^quo  jam 
egimm.  ^lind  emni  altud  Ecclefias  has  divifit ,  quamdiverfaas  doilrinx  ,  qua  in  Eccle- 
Jija  ex  illis  audita  eft ,  Sin  propterea  in  Syncdicis  conventibm  de  doctrina  nthil  certi  fta- 
titere  liceat  ,  quia  Fede  fai  per  diverfas  drcìrinas  divi/k  fifit  ó"  pparat^e  ,  timi  fané 
nullo  tempore  in  Ecclefu  turhis  &  fchifnìatihta  Sjncdi  erunt  convocando ,  tjr  ad  eun~ 
dem  modum  il/is ,  qui  in  Ecclefiam  Bei  nova  dogmata  antehac  conati  funt  invehere ,  fem" 
per  proclive  fuiffet  excipere ,  propter  Ecclcfhz  divifionem  nullos  conventm  Synodicos  ejp'ece- 
lebrandos. 

Idem  olim  pretendere  potuijfent  Arri  ani  ,  1{jftoriam ,  Eutychiant ,  atque  alij  ejufdem 
generis  feólarij  ^  qui  multos  in  Ecclefjs  affccbts  habuerunt  -,  eajdemque  fciderunt  ac  dipira- 
xerunt.  T^ec  tamea  eo  min  tu  pij  Imperatorescecumenicas  Synodos  confcripferunt.  In  qui- 
hmde  eorum  dodrina,  utrumfc.  Bei  verbo  confcn tanca  ejfet  nec  nc-,judicatum  fuit, 

^tfod  Remcnfrantes  cxcipiunt ,  tjsinter  judices  de  hi  (ce  controverfijs  in  Synodo  2\^- 
tìonali  non  effe  concedendum  (ocum  ,  qui  jam  antea  prajudicia  fua  de  quinque  Articu- 
lls  edidernnt  1  Jirmitate  quoqu^  omni  caret.  Nam  hinc  necejfario  fequeretur  ,  nullh  Or- 
thodoxis  EcclefiA  Mmipirìs  hoc  iudicium  ejfe  committendum  ,  quia  iam  antea  declararunt  fé 
Remonfr&ntium  fententiam probarenonpvffe \atqtie  adeoeosfolos  in f dei  controverfìs  ludi- 
cesejpec0njlituendos,qui  neutri  antea  parti  adfenfmi  prxhuiffent.  K^deumque  modum  Ar- 
rianls  alijfque  olim  h.treticis  adverfts  orthodoxos  Pajtoresfemper  licuijfet  excipere.  ^}iip  autern- 
tafio  ineiufmcdi  controverfìs  pij  l'ajìoresfe  neutros  ,ut  loqtintur,probebnnt  (quando  prxfer- 
tim  tam  multi  anni  intcrcedunt  ,  priufju/im  Icffitimum  ac  publicum  Ecclcfx  iudicium  obti- 
neripoteft)  quurti  Bctis  illkpr£cipiat-,utferiododrinxfnceritatiattendHr.'t. 

^uo  nam prictcrea  modo ,  pij  Pafores  difftrnulare  patnijfent  -,  quantum  doBrina  (jrmodifs 
procedendi  Remonflrantium  ipfsdifpliceret  ?  cumafiimadverterent  eos,  opiniones  fuas  novas 
fiib  tolerantÌ£pr£te\-t!{^  nonfolnmin  Ecclefuvs  omni  conatuintroducere,fed  Reformat  a  quoque 
Ecclefu  do6irinam-,fìne  ulta  verecundia ,  quam  odiofjfme  traducere  atque  exaqitare ,  tum  in 
prima  fua  Beclarattone  Anno  i  6  I  o  Ordinibm  exhibita ,  tum  vero  etiam  maga ,  in  Hagienf 
Colloquio,  atque  omnium  maxime  in  multisfubPecutls  Cf  calumniarum  plenis  pofea  editisfcri- 
ptù.  Cur  nobls  ergo  exprobant nojlrum  adverfm  eorum  doólrinam,  ó"  acìiones  iudicium,  cum 
ipfinos  tam  odiofe  condemnannt  ac  calumniatifint? 

Si  contendant,nobis ,  tanquam  adverfi parti  -,  in  Synodo  T^ationali  tudictindi  de  tpfìs  po- 
tejlatem  non  effeconcedendam,  nos  quodattinet ,  in  hoc  negotio  aliarum  Ecclefarum ,  quarum 
Beputati  eidem  interfaturi  ftnt ,  iudicio  nes  libenter  fubmittemm ,  fi  paria  nobtfcumfacere 
velint.  Tum  aliA  Eccleft-s  Reformatxiudicare poterunt ,  utrapars  doclrine  fan&  conflantius 
inhxferit. 

AcfthAc  Remonfrantium  exceptio  habere locum debeat ,  nulla  Ecclefafica cenfnra aut  dif- 
ciplina  itnquam  tn  Ecckpne  Bei  exerccri  poterit  ;  qm^  tlli ,  quiin  dodrina  aut  monbus  fcan- 
dalorum  aiitores Jnnt ,  jern^er  Cenfores  fuos,  Confjloria,  Clafpes,é^  Synodos  ,ceu  partemadver- 
fim  reijcient. 

G^tuodcontrahxc  prxtendunt ,  verifmilevideri ,  nuUosex  ipfs,  autfaltem  valde  paucosy 
ad  Synodum  iri  delegatum  ,  ac  proinde  fé  f'-pfragtjs  fuperatum  d^  dodrinam  fuam  condemna- 
turn  iri;prafertim  cum  Contra-Remonflrantes  feparatos  iam  antea  cont'entus  formaverint, 

in  qui- 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  89 

ifiqtàlmRcmorìJtramu:nidccirini>.m  ut  h'eterodoxamcondemnarint ,  é'fife adverfm  ipCos 
ccnjuKxcrint^ac  certortim  Articidorum  fuhjìgnatioae fé  mutuo  obftrinxerint. 

K^d  hcc  refiondentis ,  Rtmonflrantcs  juos  fratres  ac  collega  ad  ejujmodi  feparatìonem 
facitridani  (cmfulijfe  :  quavdoquidcm  omne  ecclejlaflicumde  doiJrinafita  judicium  recufm- 
tes:,taknj  hi^cufq]  tokrantiam  tnutuam  urferimt-fer  qitam  novas  opnionesfitM  Articulà  qnin- 
que compchetìfas^tMO  ò- nonnnìlt  Inter  eos,  multa  dia  nova,  dogmata,  quinque  Articulorum 
mornentum  Unge  excedcntia^  in  Ecclejìam  Bei  conati  funt  introdncere.  (^ui  ve}  0  ejufmodt 
ìolcrantiam  pohaunonpjfcnt  ^  ncque  pati  ut  tn  EccìeJìaChriJli  h^c  ncva  dcqrnatatntro- 
diarcntut  -,  corum  opera  ex funcJioniiuiJuù ^iecìi ,  F.cchJÌ£  fidù  fuù  Vastorihui  ér  Mini- 
fi  ti  crhciiae-atqueillt  quth^c  a:gre  ferrent,  male  nmWiatt  ferunt.  ^£  catfa  fuit ,  per 
quc^m  Bcclcfiji  ,  qti£  tales  fuos  TcHores  prò  fdk  veritatis  doCtorilm  dr  Clrrisli  MimUris 
agnofcehant ,  ab  ejtfmcdi  prafii  ^perverfìs  oper&rijs  fc  fepararefint  permotiH. 

Tieque  hinc  tamen  fequttur  ,  qiiod  ejtfmodi  Ecclefa,  qtne  propter  caufas  jam  di&as  a 
B.imor>ftrantn.m ctn^nitimone feceferunt  ffchifmatis catfa  fnt.  Nam  [chifmaticiin  Eccle- 
fa  nominari  folent  ,  non  qui  fé  prcper  ccntrcverfas  in  docirina  exortas  fegregant  ah  il- 
lls,  quos  à  veritate  dcfccife  intelhgunt  (  aitai  emm  ^^pcitolw  Paulm  fchifma  mandaffet 
B.cm.^6.  verf  17.  j  fd  illi  ,  qui  fé  ad  eum  rnodum  fegregant  ,  ut  communi  Ecclcfuxrum 
judiciofe  fuhmittere  renuant ,  aut  faltem  ,  qui  per  nova-s  doóìrinas  in  particularthw  Ec- 
clefiìs  ffchifmatum  autoresfunt.  Cujmreì  judicium  penes  Sjnodum  Hationalem  erit  ;  at- 
qiie  hoc  judicium  Synedi ,  Ecclcfx  jam  feparatx  ,  de  hoc  faBo  fio  expe£ìare  fmtparatx. 

G^d  ergo  Remonfìrantes  dicunt ^  hoc  rerum perturhatArum flatu -.confuetum  Ecclcfx  or- 
dinem  nonfof'e  fervari ,  fcitti  rclm  adhiic  integrispotuit ,  hoc  perinde  eft,  ac  fi  tlorienturt 
res  Ecclefxnunc  ufjue  eoafe  effe  turhatas  .fUt  nuUis  remedijs  rejHtui  valeant.  ISl^mipfimet 
htiic  EcclcfiA  perttirhationi  cai  firn  dederunt ,  quum  fé  Ecclef arimi  doóìrin^  in  hunc  rno- 
dum oppnfusrtmt ,  ut  omnes  cenfuras  Ecclefiaflicoi  adverftu  ipfos,  Magistratiium  autoritatey 
inhiberi  curarent. 

liam  quandoqtiidem  ipfi  omnium  primi  a  fratriltn  firn  feceffonem  fecerimt  ;  quiim  i- 
pfis  piane  infcijs  inter  Je  conjpirarunt ,  atque  à  dVlagislratuftipremo  poftularunt  ,ut  infuis 
opinionihHS  tolerarentur ,  &  adverfm  quafiis Ecclefafica^  cenfuras ,  qux  centra  ipfos infìi- 
tui  poffent ,  defenderentur ,  interimque  omni  conatu  hoc  egerunt ,  ut  numerimi  fuum  indies 
augerent ,  coque  modo  fiM  opinione s  EcclefiU  obtriiderent  \  quidnam  aliud  qu^fo  ijs  refìabatj 
qui  confcientiée fu  tefimonio  ,  & vocationis  fturatione ad veritatem,  adverfm ees qui con- 
tradicebant  -,  defindendam,urgebantur .,  quamut  in  conventibas  fuisviderent ,  atque  inter  fé 
deliberarent,quiddeincepSfa6ìo  opus  effe t ,  ad  veritatem  tuendam-,  omnemque  ultcriorem 
dotìrm&corri'ptelam  fiflendam,fcandalaque arcenda.  quum pnefertim  tot  jam  continuos  an- 
Tìos  frufra  requifta  cffct  Provi  nei  ala  Synodm ,  aut  Tiationalù ,  nttllaque  fj>eseius  unqtiam 
impetrando  humai;itw  ftperefjet  :  fed  contra  omnibus  evidenter  pater  et ,  quod  Remonjlran- 
tes per  autoritatem  fJMagìTiratuum-,atque illegitimos &  cum Bei  verbo pugnantesaiendi mo- 
dos,CMiniFtros,  qui  cum  ipfis  fentirent,  Ecclefiis  ubique  obtruderent.  In  quo  infittito  ,  fi 
ipfis  tantijper  progredì  lìcuijfet,  donec  tandem  in  omnibus,  vel  plerifque  Claffibus  maximum 
<J\iiniFirorum  niimcrum  in  partes  fioó  pertraxtjfent ,  nulli  dubitamus ,  qnin  ad  Sjnodum 
frcmovendam-,  promptiffmi  fuiffent  :  cum  certa  (pe  -,  fare,  ut  opiniones  fuM  -,  fub  toleran- 
tid  prAtextu  ,  wtrodiicerent.  ^}uemadmo.dum  in  Btoccefi  Vltraiecìcnf  antehac  ab  tllis  eH 
faclum. 

Sed  quoniam  metitunt -,  ut  caufam  fuaminparticulari  vel  Nationali  Synodo,fuffragiorum 
numero  obtmere  poffint ,  hinc  eft  quod  dtvifionem  Ecclefiarum  ^  praiudicla  adverfm  fefr 
caufentur. 

Verum  enim  vero,  qmmodofefe ,  fub  hoc pr£textu,  omni  Reformat arum  Ecclefarum  indi- 
ciò  pojfunt  fubtrahere-,quandoquidem  prò  Reformat  a  Ecclefu  doBorihus  feipft  venditant?^liio- 
modo  id  cum  cmni  rat  ione  non  pug/7at,ut  i  IH, qui  proRe format  a  Ecclefitt  dcóìoribus  agnofct  vo- 
lunt,  nulltm  Ecclefu  Reformat  £  iudiciofe  velmt  fibmtttere  ? 

Si  Pafiores  Ecclefiarum  huius  Provincia  prò  adverfa  parte  hahent ,  ò"  caufas  de  eìs  con- 
querendi  fé  habere  exifimant-,quÌApr&mature  adverjus  ipfos  quadam  cenfituerunt,  accufent 
eoscoramSynodo2{ationali. 

Sin  habeant  quod  de  ijs  quoque  conquerantur,  qui  ex  alijs  Sjnodis  (^Provincijsin  Synodo 
Nationali  comparcbttnt,  judicium  de  hac  re  permittaììt  ijs ,  qui  ex  alijs  ditionibia  é"  regnis 
adSynodum  venturi funt. 

H     3  Si  nec 


90  ACTASYNODl 

Sì  necillorttm  j  ti  di  cium  admittant,  quodprxfentibtis  &  mòderantthm  a  'JMAgiflrAtu  ftipre- 
mo  Delegata  injhtiietur,  decUrent  igitur,quarummm  Ecclefiurum  Reformatarttm  judicio  fé  fi- 
fiere  cuptant. 

Si  ne  hoc  quidem  facere  velint ,  qiiomodo  fé  j>ro  Ecclefia  ReformaU  Vaflorìhtu  agnofci  po- 
JìitiaiU? 

^uod  antem  hic  nhtendnnt  exemflum  primorum  Ecclefx  Re  format  or  iim,  quijudicio  Sy- 
nodi  Tridentina  fefabjicere  recttfarunt  ;  tlludfkne  abfnrdum  ó"  alienum  ejf. 

T^xm  Conci liurn  Tndentinumjiberiimnonfntt.  ^}ut'.m  Epifcopi ,  Prelati ,  ntqtte  omnia, 
ejiif  membra,  in  verba  Paj'xj/tì^tt  effcnt  :necquicquam  tji  licerci decernere ,  pr^'erquam  quod 
fpf  p/aceret,  (y- per  nt(nci:imfuum probaret,  qifodque cum  antecedentiitm  Ci'nciliottm  Ponti' 
fìcalium  dccrctis  confentiret.  ^jnhttsfe  nonminu4  qtiam  verbo  Bei  per  jnrdmentum  objìri- 
óJos  atqiie  obligatos  effe,  fentiebant. 

Cantra  autem ,  quicunque  adSynodum7{jii^nalemvocabunttir  ac  mittentur:  nullis  hu- 
manli  decretisaut  fcriptis^fed  foli  Dei  verbo  adflringentar  :  adeo  utfqtiicquam  in  confenfus 
duBrinA  nofhxformulis  deprehend.itur,  quodk  verbo  Dei diffentit ,  non  tantum  illU  liceat ,  fed 
etiam  necejjeft,  adnormnm  Verbi  divini  ex  aminar  e  ac  corrigere. 

Deinde  ér  hoc  mamfeflumesi ,  qi  od  primi  Fcclefu  Refo>matores  prò  PoBoribus  Ecclefìx 
?onttjìciA  haheri  noluerint ,  [edcontra  ab  tfsfecefftonem  fececint ,  ac proinde-  caufu  jujìas  ha- 
buerint,  citrjudicio  EcttUfiA  Romana  fé  fubiicere  recufarint. 

K^d  eiindem  mcdum  in  Germania  Doéìores  nostri pacem  é^fatemttatem  Ecclefijs  Luthe- 
ranis  quidem  obtulertint;  fed  eorumConfeJJionem  nunquam  recepernnt-,  nec  fé  prò  Do £ì ori- 
bus  Lutheranii  haberi  poFiularunt  y  nec  unquarn  in  hocconfenferunt,  ut  Luiheranorum  opi- 
nio  in  t empiii  fuìs  doceretur;  ac  propterea  Lutheranorum  judicio  fé  fubnnttere  non  tene- 
hantnr. 

^0  paElo  hoccongrutt  cum  co  qnodfit  a  Rcmonfrantibw ,  qui  prò  DoBoribw  Teck  fu  Re- 
formata  haberipoHtdant,prxtexentesfea  do6ìrina  Reformatarum  Ecclefarum  nonrecejjijfe:^ 
tarnen  nulllearnndem  Fcclcfiarum  jiidicio fé  volunt fubmittere  ? 

Vnde  fatis  quoque  confare  poteft ,  qt.am  abs  re  allegetur  exempUtm  Synodi  ISlationalis 
Pontificia ,  quam  Gallix.  Rex  convocare  poffet  j  cuinfque  jndicio  Reformata  qihf  ibifint  Ec- 
clefu,  fé  nellent  adfringere.  N,im  j/iftof  hiqus  fa^i  fti  haberent  caufas  ,  quia  ipfi  nun- 
quam E  cclefìx.  PontificiaDodlores cenferi vokerunt^ficuii  hi  prò  Ecctefx  Reformata  doSiori- 
bm  haberi  ciipiunt. 

Et  quid-,  obfecro,  per  hac exempla  aliudindicant ,  quam  quedftbi  videantur ,  tam  longe  a  no- 
bis  difentire,  quam  primi  Reformat  or  es  ab  Ecclefia  Romana,  aijfcrrfer:  nt.  ^i  mtamen  con- 
tra  teìttficenturifeab  Fcchfia  Reformata fententia  non  recejj'fe  :fcd-,foiis  quorundam finga- 
lariiim  Dociorum  opinionibmin  Fcelefìafe  opponere. 

^Imre  ig!turjnd;cium  de  doclrina  fua  communi  bus  Ecclefijs  non  commi  tt  uni  ? 
§lnod  a.dtem  praterea  excipiunt  adverfisnonnullos MiniJlros-,tum  in  urbibui  hujus  Provin- 
cia, quaper Dei fingularem gratiam  has turbas (jrfchifmatapajfii!nnnfint,tumetiam  in  Pro- 
vine ijs  vicinis,  eofque  kjudiciode  do£lr  ina  fua  ferendo  escludere  fatagunt ,  quia  fé  Minifierijs 
qtiarttndam  fepa'atarttm  Ecclefiarum  ad  tempm  adhiberijunt paffty  td ipfum nonminm omni 
ratione,  quam  reliqua,  caret. 

Namfi  Remonflrantes  per infolittim procedendimodum  novaquedogmata  (qua  nonnul'i 
eorumjam  antea  in  alijs  co  ndemnarant)  Ecclefias  non  turba  ffcnt ,  ^  adfeccftoncm  ab  ipfsft- 
ciendam  ,  compuliffent;  non  fiiffet  nccefarium,  ut  Paflores  iflt,  cum  fio  dr  Ecclefiarum  fuarum 
difiendio,  feparatis  i/iis  Ecclefits  fuppetiasferrent. 

^upd  ipfim  tamen  ab  ijsftcitim  non  e(ì^nficnm  confenfu  Ecclefiarum  <:^Magi[lratuHm  qiii- 
bttsfuherant .  quiarumnas  earundem  Ecclefiarum  refpicientesy  ut  Fcclefiis  illis  hocpaóìo profpi- 
ceretnr,operam  dedertint,  ne  Ecclefia  ifa,  qua  cum  ipfii  vcrafidei  unitatem  confervabant-,  tm- 
quam  mi  fra  oves,finepajloribm  manere  cogercnttir. 

K^n  vero  propterea  Paflore  illinon  er  uni  idonei ,  qui  de  dc£irinajudicent?  ^^tfoiitodo  ergo 
ipfi  Remonfii-antesfe  ad  hocjudiiiumidoneos  cenfebunt,  quandoqmdem  fé f rat  rum  fuor um  do- 
ilrina  manifeftos  adverfarios  profefffimt  ? 

paforei i/li  ,,qui adhocfaciendnm legìiimerogati  funt .,  non  potuerunt Ecclefias y  qua  cum 
ipfis  in  doclrina  con  fentiebant-,  in  hoc  tpfartim  arumnofofiatu  piane  deferere. 

Si  hic peccarunt ,  fibiiciunt  hocfaElumftum  Nationalà S.nodijudicio,  Intendanf  Remoìt- 
firantes  eis  litem,  é^  audiatur  quid  ipfa  Synodm  hicfnjudicatnra. 

Ime 


NATIONALIS     D  ORDR  ECHT  AN^.  91 

Jmofirdiqui  ex  Papnhus  illis  adSynodum  Nationalem  deputati  propter  hoc  factum  conve- 
niantur, Parati  fint,dum  hdc  tpfon:m  cauffa  agetur,Symdo  tantifper  cum  accufatorihus  fuU  ex- 
cedere,  ut  ijs  ahfentihm  tanto  liberms  de  hoc  tp forum facìo  judicetar. 

Si  Remonftrantes  adeundem  modum  eidem  judtcio [e  velint  fuhmittere  ,  xquo  animo 
<iudi€ntnr.,caujfciìnque  doElrin&  ac factcrumfnornTK,  quantum  'videbitur,  illis  agere  Itcebit. 

Nam  ex  duohns  altcrum  efi  necejjhrium,  mjìpro  Ecclefìx  perturbatoribus  haberi  velmt; 
'velut [e  cc'rnmuniuw Ecclefiarumpiduiofnbmittant,  vel  ut  aperte  demonfirent ,  illnd  ip^ 
jìtmjudtcf.rm  verbo  Bei  reptignare. 

Pracipue  vero  oftendunt  Remonftrantes,  quodnullum  Ecclefix  judicium  agnofeant,  quando 
€tiam  exterorum  doBorum  judiau-m  declinare  audcnt,pr£texentes,  eos,prxterquam  quodaf 
f elibus  duci  foffnt,  facile  quoque  rrovincialiumfiggeftiom  aures  prabituros.  pennde  acfi 
nulla  Aquhate,  in  gemo,  aut  confi  lentia  viri  illi  futuri fnt. 

Glmdhoc  aliudfibivult ,  nifi,  qi-.od  nrtllos  piane  homines ,  autjaltem  nullos  in  ter  eos  qui 
religionem  Reformatam  profitentur,  ìdoneosexiftiment,  qui  deiffisjudicenf.ac  promde  quod 
feipfosfoli  judicarevelint,  &  EccUfijs  rcformatis  hanc  legemtmponere,  vt  quo  delinque  lu- 
het,  docerc  ipfis  conccdatur'ì 

An  igitur  idcirco  Ecclefix  omnes  Re  formatti  errarejudicandxfunt ,  aut  efièpartes  adverfi, 
quia  capere  nonpofiunt  opimonem  Remonfirantium  verb'o  Dei  effe  confentaneamlAut,  an  ar- 
hitrantur  Remonfirantes  totpios  doctofque  viros  quot  in  Synodo  Nationali  comvarebunt,  om- 
ni  confiientia  carituros--,nec fìncere  é-  abfique  partium  fudio ,  deipforum  e  auffa  efie  ludicatu- 
rosyimo  &  eamipfiam  amplexurosfì  ex  Bei  verbocam  demonftrare  poffint'ì 

Anvero  Remonfirantes exiftimant fi filoshabere SpiritumBei,  acfic  magis  extra  errore 
periculum  effe,  quam  c^tcros  omnes  Ecclcfix  doóforesì 

Nofiro  ili  di  ciò  piane  a  Ifirdum  efi,  quod  hi  homines,  qui  nova  hac  dogmata  in  Ecclefiam  co- 
nati funt  tntroducere,  onniesreliquos pafioresvelint fiifipe^ios  reddere,&tanquam  adverfia- 
rios  rejicere. 

Nam  eademplanerattone,  omnes  ohm  hxr etici  fittdicium  Ecclefm  tanqiiam  fibi  adverfia^ 
riti  rejicere potuificnt. 

Si  contendant,fenihil novi  conatos efife invehere,  qu/znam  ergo  difiicultas  impediat ,  quo 
minusfcrupnlos  quos  habent,firatribusfiuis  communicare,  e^  expendendos  dare  audeantì 

Aut  quid  opus  flit,  ut  ìfiupremo  Magifirattt  in  opinionibus fuis  adiierfus  omnes  Ecclefiafii- 
cas  cenfuras  proteq-j  peterent*. 

C&tertim,  quod attinet accommodationem,ut  loquuntur,vel decifionem  harum  controver- 
fiarum,nos  eam  Synodi  Nationallsjudictopermittimtis.  Be  qua.  confdimus,  ficiiti  nullam  ac- 
commodationem probabit ,  qtm  veritatifiit  noxia;  ita  quoque  nihil decijuram ,  de  quo  non  a- 
perte  ex  Bei  veri  o,jlcf affo  effe  opus,  oftendipoffit. 

Et  quandoquidem  ipfi Remonfirantes  confitentur, variai accommodandi  vias  poffe iniri,li- 
cet  ipfia  dottrina  cum  veritatis  detrimento, non fle£latur\valde  miritm  efi  quod  Synodo  eiufmo- 
diacconnnodandi  modum  velintpr&firibere,  qui ipfiis probetur ,  per  quem  nontninusipfiorum 
opinio,  quam  antiqua  Ecckfi&fententia  toler ari  debeat. 

Hificepai:cis,fatiì  refponfum putamus  adprimam  hujus  libelli partem,  in  qua  Remonfiran- 
tes caufifas  proferunt,  cur  graventur  ad  Synodum  accedere,  df  eiufidem  indie  io  fie  ipfos  fub- 
mittere. 

~Iam  vero  quod attinet  duodecim  illas  conditiones  quas proponunt,  ó'fiquendets  acfiervan- 
das  effe  fintiunt,  ut  /equa  ac  neutri  parti  addicla  Synodus  celebretur. 

Nosfiane  iudicamus  nonnullas  ex  illis  ut  infolitas  &  inauditas,  obfiervarinon  poffe. 

Nam  qu£nam  illa  Synodus futurafit,  in  qua  duie par tes  adverfi  conveniant,  ipfaqtie  Syno- 
dus in  duos  conventus  fieparetur  :  quorum  quifique proprium  Prafidem  aliofique  aófionum  di- 
reElores  haheat:  in  qua  conventus  uterque fieorfim agxt,  ó'quidem  feparatis  cubiculis  ì  ^uod 
in  primo  fino  articulo  proponunt. 

Nohis fine,  eiufmodi  Synodum  ab  Apofiolorum  tempore  ad  hunc  ufque  diem  conveniffe, 
non  consiat. 

Et  qiiorfum  oìfecro  hoc  tenderete,  nifi  cum  Remonfirantibus  non  omnia  pofent  concedi 
qimcuperent,ut  deinde  rewfeófa libere  difeeder ent  ,  atque  hoc paóio ipfium  fichifma  multo, 
quam  antcafuiffet,grauius  redderettirì 

Idipfiitm  quoque pugnaret cum  Becreto,  quod Pr&potentes.B  B.Ordines  Generales  ,cr  Po- 
tente! Bominationcs  ve(lr<s,de  hac  re  iam  ante  a  condiderunt. 

H  4  Sulnim 


c,2.  ACTASYNODI 

Sdvm  coni!iiBtis,feit  liberi  commecitus  diploma.nojlro  jtidicio  neutri  f  Arti  efl  Kccejfarium, 
4juAndoquidcni7iojlrarum  Provincrariimjìatus  is  ejt,  tittìemini  facile  mettiendum  fit ,  pro- 
tterfententiamfiiam  de  religione, in  fé  gravi  it-s  quippiam  conflitutum  ni: 

Cui  quoque  dijjscultati  Mairillratm  urbis,  uhi  Synodm  conveniet,  itaprovidebtt;  ut  incu- 
ria ipfferet,fifu  hlictis  filviis  conduBm  ad  id  requireretur. 

Nos ,  Beoft  lauSyfubjugo  Pontificio:,  aut  confcientiarum  Tyrannide  non  vivimiis. 

Si  public ffìdcjìbi  caveri  l'elint,  neminem  futurum  qui  eos  verbo  ft  off'enfurus ,  quls  hoc 
il'ispr/fb.re  pcterifì  quandoquidem  iam  antc.t,pcrinfolitos  agcndimodo5,maximApa.rtÌ6po- 
vJ.i  ùdium  in  (e  concttarunt. 

Adeo  uthanc  condittone?n  ita.  late  tntelleclam,  ficuti  CT  eam  qu£antecefft,pro  mero  effu- 
gio  habeamm;  quia  per  eamfipulantur  q-iodprsfan  non  potè  fi. 

Neque  etiam  neceffariam  arhitramur  -,  quam  fubjiciunt,  ct/Ai'»)Ti«*  ,  fiu  omnium  privata- 
rum  injuriarum  aholitionem  ,  fcuti  nec  omnium  anteccdentium  obligationum  renunciatio- 
nemfuffìcere  putamus ,  ut  du£  partes  qua  de  fi  mutuo  conqueruntur  ,  Synodijudicio  utrin- 
que fi fubmittatit ,  fanSìumque  animo  propofìtum  conciptant,  quo  cidem  judicio  in  pofie- 
rum  acquiefiaìtt ,  omnesfimultates  deponant ,  d^  pratertiM  injurias  oblivi fiantur. 

jQuod pmtereafipulantur,  ne  qutfquaminSjnodo  cogaturrationem  rcddere  ullim  faBi, 
centra  publicum  Ecclefu  ordinem  perpetrati  ,  pugnat  etiam  cum  ipfo  Ecclefui  ordine  ;  qui 
poflulat ,  ut  non  tantum  de  doSfrina  ,fid  de  fa6lis  quoque  Miniflrorum  ó'  public U  fianda- 
lis ,  lenitime  in  Synodis  cognofiatur. 

Et  piane  metuendum  e  fi,  ne  fine  debita  cenfura,  adverfum  eos,  qui  per  doElrinam  (^  facto, 
fuafcandalorum (^magnarti offenfionum autores fuerunt, Ecclefu  ad'quietem  reduci pofiìnt. 
£)iwd porro  pctunt,ne  à  Synodo  inquiratur  utrius  partisfintentia-,Remonfirantium-,nempey 
an  Contra-Kemenfirantium,  cum  doBrina  Re  formatti  Ecclefix  congruat ,  ficuti  ea  in  Con- 
fejfione  (^  Catechefi  continetur  ;  fed  ut  ante  omnia  examinetur,  quid  cum  Dei  verbo  confen- 
ttat,tllud  non  convenit  cum  eo  quod  Remonflrantes  haéfenus  funt gloriati;quodipfi,videlicet 
confianter  permanferint  in  antiqua  vere  Reformatarum  Ecclefiarumfintentia,  qu£  Confef 
fioneó"  Catechifmo  exprimitur. 

Namfi,  ut  Icquuntur fintiuntyCtir  illitis  quoque reiiudicium Ecclefu  non  permittunt  ?  nifi 
quia  metuunt,  inanemfui(fe  h  an  e  gloriati  onem,  tum  iri  deprehenfum. 

Nea.nostamenidcircoflatinmmfatÌ5Ìdfore-,fìdeprehendantur  adverfm  veterem  Eccle- 
fix  fentcntif.m  finfifie  ér  docuiffe:fed  neceffarium  ludic amm, ut  deinde  per gat tir,  (^  utrafin- 
tentia  cmn  Bei  verbo  confentiat,  vetmfcilicet,  Ecclefi£,an  nova  Remo.nftrAntiu,examinetur. 

^llfod  omnia  voliint  [cripto  per  agi, illud  Sy  nodi  iudicio  permittimus. 

De  Confefponis  reccgnitione,  ante  a  fiat  is  declaratum  efi  nos  non  impedire,  quo  minus  Gon- 
fie (fio  rele^atur  (jr  ree  agno ficat  tir, prout  antiqua  confiuetudo  poftulat. 

Et  nobis  quoque  placet,utilli  nulla  cenfura  prppter  animadverfiones fiuas,quas proferente 
notentur;quifi  Synodijudicio fiibmittent,^  ordinem  hic  confiituendum  fiequentur. 

Sententia  etiam  no  [Ir a  efi,  Synodo  nationali  libertimfiore  ,ut  decidat,  quA  fiecundum  Dei 
verbum  decidcndaeffe  judicat,ac  porro  omnia  difpiciat,  qua  fine  detrimento  veritatis, cum- 
que  Ecclefia  &dif  catione fiac ere  adpacem  poffint. 

Cui  rei ,  ut  confdimm ,  illi  quiad Synodum  Nationalem  delegabuntur ,  unanimi confienfù 
invigilahunt. 

Confdimm  quoque  Prap.  DD.  Ordines  Generales,quum  deveritate atque  aquitate  con- 
fiitutionum  Synodalium  apudfie  perfiuafiifiuerint,eafidem  confienfiu  fiuoapprobaturos  ,  ac  publi- 
ca  autoritate  exfiecutioni  demandaturos. 

jQuemadmodum  etiam  cenfiemm  ,penes  judicitim  ^prudentiam  tam  Synodi,quamfiupremi 
M agifrratm fiiturum,  qua  rationecum  ijs,  qui  Synodijudicio  acquiefient,vel  non  acquiefient, 
deinccps  agi  oporteat. 

Hacfimt  Nobiles,  Potente;,  &  Clc?nentijfimiDomini,qu£  debita  cu  reverentta  ac  fiubmiffi- 
onc  adhunc  libellnmhreviter  adnotanda,acPotentibm-,DD.vefirkproponcndajudicavimm. 

Multa  pratcrea  alia  in  eodem  libello  obfcrvaripoffent,  qualia  cumprimisfiunt,  quibus  Syno- 
di  Gè  Idrica  <jr  Prafiidis  ejufdem  Synodi  actiones  fugillant ,  (de  qutbm  ipfie  Prafies,  conventui 
noflro,  Geldrica  Synodi  nomine  adfifiens,  maximopere  conqnejlus  efl,  é^  contrarium  nobis  as- 
ciar avitfitem  varia,iniufìaque  accufationes  ,calumnia,ér  injuria,adverfius  alias  quofidam  Pa- 
fiores, tum  intra,  tum  extra  hanc  Provinciam  infiituta.  ^uarum  culpam facile  probari  poffet 
m&qà  refiderepenes  ipfios  accufiatores,  quam  penes  illos  quos  apud  Potentes  Doniinationes  Ve^ 
firoi  conantur  traducere:  quanadmodum  (^  alufiingidana  plurima.  Sed 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  95 

Seà  ne  Potentibus  Dominationibns'vejtrlsprolixiorerejponfimolcjrijimiis,utqueomniay 
ìuxta  mandatum  'vejtritm-,qti£  acerbita.tem,fcrturhationem,aliofìj^  affe^ìu^sfapimt ,  vitemttSi 
ad fingularia  illar effondere  ,  ai!ihtiji(s  generis  cdumnìjs  atg^  occafktiombm  acrmsob'uiam 
ire  nobls  vifum  non f tilt.  Interim  Potentes  Dom.  vejlras  demijfe  rogamtis,ut  refvonfum  hoc 
mofirtim  boniatqiie  xcjui  conftiUt  i;  .dcque  ippi  rejlatihiti-s ,  quod-vobis  propritdentta  "vejlraìCid 
Patrits  commtine  bontim^ó"  Ecclejìarnmpacem  maxime  neceffarittm  videbitiir. 

Et  qumdoquidem  libelli  hujus  aite  or  es,  circajìnemfcriftì  fiit  inntittnt ,  fé  adverfns  quafvls 
ejufinodi  Synodorum  (  qttas  hic  improhant  )  citationes-,atires fii.ts  obttirattiros ,  quod  ncnnttllì 
ex  ijs  reipfa  quoque  attfifiint-,qtiiim-,advcrftis  iteratum  Feflrum  mandatnm,eoram  Synodo  hac 
non  comparuerunt. 

Pogamui  Pot.  Bomìnationes  vcflras ,  ut  hac  adanimum  revocent,(jr  atitoritateftia procu- 
rent,ne  quifqttam  inpofterttm,qtti  ad  hanc  atit  adNattonalem  Synoditm  citatm  efì  aut  e i tabi- 
tur, fé  f  fiere  rectifet,qtiando  'videlicet  in  eiimjìnem  ci t abitar  ut  docirinx  atque  actionttmfua- 
fum  rationem  reddat. 

Aftum  Dclphis  inconventu  noftro  Synodico ad  24  0dobiis  1618. 

PP.  DD.  Vcftrarum  humillimi  Scivi,  Paftores  &  Senior(;s 
ad  Synodum  Zuythollandicam  deputati,  atque  omnium  nomine 
HenricU'S  Arnaldi ,  Prafès.  Balthafar  Lydius ,  Affeffor.  Ioanues  Lamo- 
tim, Scriba. 


Sefsione  Vigefìmafeptima,  sess. 

^  XXVI  li 

X I.  Decembris  ,  Die  JS/Lartis  ante  mcridiem. 


REmonftmntes  citati  itcrum  comparacruntjrogatiquefunt ,  anfententiamfuamde 
quinqueArticulisproponere  ,  ócConfiderationes  fuasfuper  dottrina  in  Confef- 
fionc  &  Catecliefi  harum  Écclefiaium  comprehenfa  ,  quas  fc  habere  fepius  profeffi. 
fucrant,  parati  eflent  exhibere  ,prout  in  Citatorijs  ipfis  fuerat  mandatum  :  Refpondc- 
runtjfe  i'aiplum  habere paratum quod  praemittendum  effe judicarcnt  ,  utque  idipfum 
prackgere (ibi  liceret,petierunt.  Rogati,utrum  hoc fcriptum  explicationcm  fcntentix 
ipforum  contineret  :  non  quidem  eam continerc  ,  fed quafi  prarambulum  quoddam 
eflc  fcriptum,quod  mox  fecutura  eflent  alia.  Quamvis  autem  fcriptis  hujufinodi  diu 
dctcntaeflctSynodus^meritoquc  rejicieaquxnonfacerent  ad  rem  potuifìcnt,  tamen 
ne  de  quo  conqucrercntur  habcrent,permiflum  ipfis  fuit,ut  pra;lcgcrent;fuitque  hujuf- 
modi. 


Nobiliflìmi  Illudrium  Generalium  Ordinum  Delegati, 
Reverende  Domine  Prxfes^  Reverendiflimi^Clarif- 
fìmijDod:ifIimijpijflimiquePatres  ac  Fratres. 


PRudenter  monet  doctifftmus  Parxus,  Irenici  fui  pag.  tA-  fi  nemini  autorem  fore ,  ut 
adConcilium  accedatytibieofdemhaheat  adverfarios  é"  ludices.  Nam  iibip>ars  adverfa 
fòla  j US  dicit ,  zìix  fieri potefì.,  quin  in  alterius pr£Jiidicium,condemnationem ,  ò-oppreffto- 
nem,confilia  omnia  dr  decreta  dirigantur.  Htijtis  -vero  rei  documenta  quam plurima,  nobis 
exhihet  hac  ipfk  Synodtis.  In  qua,prAterqitam  quod  nobls  rigidifftme prxfcribitiir ,  quiddi- 
cendum  nobis fit,qtiidnon-,ufque  adeo  ut  non-nifi  impetrata  precibus  (jr  obtefationibm  ueniai 
adfiriptorum  noftrorum,qtu  adfintentis  d^  cattfi  noflrapatrocinium  facere  nobis  videntur 
leUionem  accedere  concedatur  i   hoc  etiam  per  J).Prtit.fidemagitur,ut  modo  inmaU  fdeit 


«4  ACTASYNOlDl 

modo  in  Ufi  Majeflatls  crimennos  adducat ,  (jiiajìyionfiffcerent  nohts  flurimorum  Theo- 
logorumirddrodiAjUtetiamfitmmxnofir^  Potcfutestmquis  agendi  modis  ,  tnnoscomitan- 
àxfmt. 

Heflernacmm  Sefftone  Mat.'ttinA^fìifptcioncm  hanc  Synodo  atque  Auditoribu-s  quotquot 
adfint^injtccre  conatmfuit  D.  Pr  ^fes,ac fi  mala  fide  k  D.  M.  Epifcopio  S.  iheologiA  Profef- 
fore  aBum  font  ,  ut -tote  qui  fojl  hahitam  fnam  orationem  fetenti  orationìs  exemfUr 
Pr&fidirejjionderit  fé  nonaliudhahcre exemfUr  quatti  itnicitmiìlud ,   qubd  admmus  ejfet^ 
Cam  tamen  co  iffo  die  Secretari-J  Belegatorum  lllif.  -D.  D.  Ordd.  alind  excmplarf'.a  mariìi 
fcriptum  exhihuerit.     Ad  qiiod  itfim  refpondit  ftpra  dicfus  Epifcopw.fìhtinfignem  k\tc  in 
parte  injtiriam  a  D.  Prxfìdefierhé'  hallacinan  citis  Pcvcrenttam  :  fé  emm  dìfertls  &fpr- 
malibus  l'erbis  dixi(fe,non  hiibere  fé  exempL-ir  fitii  nitid'  defcriptum -.reliqua  vero  nec  dici  a 
fibi,  nec cogitata  ep.      Provocans  fitferhac  re  ad  iffttis  Synodijefiimonium.       Cuiinter 
I)-Pr&fdem&D.I.fifcopÌHm  contcntioni finis  tandem  Delcgatorum  lllnfl.   Ordd.  Generltr 
liitm  interré fftone  tmhofitm  ejl.     HisperaBis-,  pomeridiana  Sefsione  ali&m  innosin'vehendi 
occafonemarripuit,cxfin['to  quodamnofìro  antemeridiana  Sef ione  prdlecto-j  cf  Synodo  fifa 
é^  prolixa  Or at ione  perfiafit ,  nos  cenfnra  effe  notitndos  ,  qiiod  aitfifncrtmns  llhiH.  Ordd. 
Generales  ó'particidares.,nec  non  lUiiftriJf     Principem  Aunaciim  fchifinatis  accnfre  ,  nec 
non  ettam  maximam  par  tem  Synodi  :  quam  etiam  cen furam ., fuffragante  Synodo,pancisex- 
ce^tisinfiituit.      Adprìmum  refpondtmmdf  refpondemiis , alter  am  npbis  Ine  fieri  ah  eodrm 
Prsfide  injitriam  ,  &  in  toto  noflro  fcripto  nufquam  nifi  ciim  reverentia  nos  de  Itluflriffl 
Ordd.     Generalibm  Ct-  eortim  Belegatis  loqni.      EtprofeBo  non  tamfint honoris fiti  dr  D^- 
lerrantiumfuoriimcxiflimationisjqudm  in  Rcp.  fartam  tecfam  effèoportet,prodigi  ,  hi  iifi, 
qui  pr&fentes  fedent  llluflr.  Ordinum  Gencralium  Delegati  ,  uthocin  fuas  dominationes 
commiffum  crtmenfiquidem  commiffum  cffet  ,  filentio  preterire  vellent.  ^)tfin,  vt  quod 
res  efi  appareatj.iferte  dicimm  in  Pr £fatione,nos fichi fnatis  feos  habere  maximam  partem 
eorum,qiii ex  confaederatls  Pr ovine ijs  adhanc  Synodum  convenere  Ecclefraflicorum.     Eccle- 
fiajìicos  defìgnaf'fius  y  ut  horum  aitianes  a  Politicorum  a£iionibus  ,  de  quihm  pronunciare 
nolumnsydiflingi'ctnms.     Et pair^.  :;.  4.  d"  ^-  fufeprobatur,hosìpfosEcclcfiaficos(deMa- 
giftratibiis  ne  ^ìj  quidem  )  fehifma  fccijfe ,  tdque  ijs  rationibus  ,  qu£Ìn  Magifiratum  non 
quadrant  ,  f'd  Ecclefiaflicos  Contra-Remonflrantes  folummodo  fpeBant.      Accedit,  quod 
cum  maximam  Synodi  partem  ifìius  criminis,nempe  fchifinatis,infimulaverimm  -,  Ext  erti 
Theologis  exceptis  ,77-/inime  lllnfl.      Ordd.      Gcneralium  Delegati  a  nobis  taxati  fiat  ,  «/- 
potequiveltpf'  Prtcfide jttdice,  a  Synodoipfi  diflinguuntur  >  fedqui  Synodalium  &£ìionum 
direclorcsf.nt  moderatorefque.Nec  e  fi  profeto  tnorisnofìri,Magiflrat!it'.m  nojlrorumdigr?i- 
tatem  vel  direcìe  vel  indir  di'}  -,  nedum  publicis  fcriptisfiuggillare  ,feduti  reverentiam  dr 
ohedientiampriorthusiitaprafentihìis  ,quoadf.lva  confcientta  juxta  Bei  Verbiim  fieri po^ 
terit,prafhbimus  femper  ,  etiam  Deum  prò  tncolumitate  hujus  nofirm  patria,  lllufì.  Ge^ 
neral.      Ordd.     nec   non   llluflrif.     Principis  Auriaci  fallite   orantes.     Slji^i^f  iflam 
D.  Prtifidis  criminationem'ì  errorem-,achallucinationem  non  levem  interprctamur.Alterum 
quod  attinet ,  nempe  nos  Ecclefiaflicos  plcrofque  fchifinatis  acctifaffe  ;  agnofcimw  ,  nec  hac 
in  parte  quicquam  a  nobis  peccatimi  arbitramur.      id  quod  verum  e  fi  diximn-s.^dr  tefiantur 
idipfm  ,  dire?)?t£  in  duas  partes  Hollandicx,  Geldricx  ,  J'ItrajcBenfes  ,  dr  Tranfifilanix 
Ecclcfx-,  idque  Contra-Remonflrantium  fludtjs-,uti  probatnr  à  nobis  mfpra  diCio [cripto  ra- 
tionibus  varijs.  quibus  non  jufl  a  refutatio  fed  Synodalis  cen  fura  ,  nec  non  dccretum  llluftr. 
Ordd.      Generalium  Delcgatorum  opponitur.      Cui  decreto  refragari  ,  munerisnoflrinon 
efi.      Cenfiram  tamen  Synodalem  quod  attinet  ,  nos  eam  multiplicis  nnllitatis  arguiìnm. 
Primo.quod-,qu<e  veritatis  fors  effe  folet,indigneferat-,  nos  plcrofque  Contra-Remonflrantes  in 
Synodo' prafèntes  fchifmatis  reos  agere.     Hoc  enim  ita  fé  habere,confcientiis  noffris  perfiafif 
fimum  efi  ,  quicquid  tandem  hac  de  re  fccmjudicaverint ,  judicent,ac  judicabunt  ipfii  Contra- 
Remonflrantes.     Secando, quia  htec  ipfa  ce*?  fura,  in  eandem fchifmatis  culpam  a  nobis  voca- 
to;  lllufl.      Ordd.      Generales  .odio fé  dr  pr&ter  rei  veritatem  fupponit.      Tertio-,quiajtive- 
nilis  protervia  ac  petidantiaaccufat  eos-,quornm  aliqui  xtate  drannisnonfolum  multis  Synodi 
n  embrisfedetiamipfi  D.  Prxfdincn  cedunt.   Quarto-,  quia  protervia  nonefl,necpetalaf!tÌA 
juvrnilis  cen  fri  debet,quodpr£-/neditati,confilto  ac  piena  animi  deliberationefcripfimm-,dr 
tit  ioti  orbi  Chrifliann  con(lar€t-,voluimm.  ^£  porro  de  judice  noflrariim  controyerfiiaritm, 
inter  nos  drD.  Pr&fiidem  dificeptatafintyeo  redeiint,  quod  a  coffiientijs  nofiris  impetrare  non 

pojfumiis 


NATIONALIS    D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ^.  ^6 

j>nJJìimHS,e0s  utjudices  agnofea?ntis,qHÌ partem  alter am  fitU nohifcumftiftìnent ,  qtii  fchifmate 
fa^o  a  noht-s  fecejfere  ,  nulla,  [aera,  nobifcnm  communio,  habcr-e  volunt  ;  [ed  fcriptU  fuis 
nosjam  ante  condemnarunt.  luris  naturalls  arbitramur  ,  ne  pars  adverfajudcx  fit  in  [uà 
cavfx,&  ad-verftis  juratos  ettam  ludices.fi  adverfarijf'.nt,  in  re  contro'verfa  excipipojfe.  Hxc 
axiomatapra^ticaperfeé' naturafianota  ,  altim  animis  nofirisinfident  ,  qaamntvelnlU 
Jllujl.  Ordd.  Cencralium-,vclhu]m  Synodi  autontatenohk  eximiqucant.  ^lupddewaxi 
Veteris  ò'Yccentis  Ecclef^  diófum  fuit ,  ref^'ondimm  é'  refùondcmitSy  Veterisin  conuocan- 
dii  Synodis  variamfttiffepro  temporum  diverfitate  rntionem.  Ipfe  enim  Athanafìta  difcef- 
Jìtex  Concilio  convocato  in  Tyro  a  Confi antino  ,  quod  animadverteret ,  pr£CÌmos  Concilij 
'virosyjudicis^partis  munere  funffuros.  Reccntem  Ecclefiam  quod  attinet,non  oh  altam 
caufarn  Reformati  Conciliiim  Tridentinum  adire  detre5larunt ,  quam  quod  Pentijìcios  prò 
parte adverja  haberent.  Ob  eandem  caujfam  ad  Flaccianorum  Synodcs  venire  detreSiarunt 
nofiri  fib  eodem  tamen  Magifìratu  ,  Duce  Saxoniie,  viventcs.  Et  quid  fi  ad  Luther  a- 
nam  Sjno^um  in  Germania  alqfque  locìs  vocarentur  Calviniani  ,q!fos  vocant  ,  num  pat- 
tern adverfkm  judicem  agnofcercnt  ?  Nequaquam.  Exempla  Coolhafij,  VViffgeri  ,  Her- 
manni  Herberts  ,  aliena f rat.  Nam  nullum  in  ter  hos  craltosficliùnfueratfchifma  ,  uti 
nunc  inter  nos  é^  Contra-Remonftrantes.  Ne  e  refert  quod jur amento  adftri^afint  omnia. 
Synodirnembrafe fccundum  confcientia^ex  Verbo  Deijudicatura.  Nam  etiam  cantra  ju- 
dices  juratos  excipi  ,  quotidiana  docet  praxU  ,  fi  quando  in  propria  caufa  judtcare  volunt. 
Adid  quod allegatum flit  a  D.  Prxfide  -,  alia  ratione  hmrefbm  occurri  non poffe  ,  Refpon- 
demti'S , adrem  minm facere -.cumnec  hmreticifimm  ,  nec htzrefcos  convinti.  Ad  id  quod 
quxfitum  flit  a  T>.  Prxfde,  quem  vellemm  judicem  ,  refpondemi^  ,  nobls  inpréifetitiarum 
fifiicerc ,  hoc  dixijje,  hancfaltem  Synodum  ,  quxjam  ad  judicandum  comparata  ejì, non  poffe 
effe  maxima  fa  parte  j^tdicern-,  cum  pars  adverfa  fit.  J^odf  tamcn  ad  hanc  Synodum  de- 
putati fmffent  ex  confederati  Bclgijprovincijs  viri  pack  amanti jfimi ,  qux  mcnsfmt  Illiiflr. 
Generaliiim  Ordd.necquifefchifmatihuicfaciendo  vel promovendo  immifcuiffent  ,  minw 
caufi  nobìs  foret  adverfm  talem  Synodum  excipiendi.  At  nunc  ad cam  delegati  fedent  Ec- 
clefiafl&,quam  plurimi  compertifftmi  nofiri  adverfarij  :  quorum  in  lotum  mitti  potuiffent 
Viri  moderatiores,quiquefihifmafa£lum  improbaruntjicet  in  Contra-Remonfirantium  fint 
fententia,  J^rn  tamen  in  deputationibm preteriti  funt.  Etfrufha  alium  judicem  elige- 
remusycum  alium  nobis  dare  non  decreverint  Illiifir.  Ordd.  Generales ,  ^  hunc prxfintem  ju- 
dicem patienter  ut  feramus,petatur. 

^uamohrem,ne  diutiusfiper  hacre  difeeptemus,nos  omnes  ^finguli  hacfolemni  éf  difèrta, 

Proteftatioue  toti  htiic  Synodo  d^univerf)  orbi  Chrifiiano  tefiatum  facimus-,nos  pr£fentem 
Synodum  aut  maximam  e jus partem proptercaufisfupra  di£ias ,  cy-  in  fcriptoa  nobis  exhibito 
comprehenfuHyò'  rationibus  munitas  ,  nonhaberepro  legitimo  Controverjìarumnoftrarum 
judice,ideoquejudiciumejus  nullum  apud nos  ò"  EcclefiÀs  nofiras  habiturum  pondus.  £)ua, 
Protefiationepr&miffaiadremprxfentem,  (^propter  quamcitatosnoscredimus  ,  nos  accinge- 
mus.  Hocpetentes  ,  ut  hoc  quoque  friptum  nofirum  d^  Prole  [la  ti  o  a£lis  Synodalibusinfe- 
ratur. 

Subfcripfèranc  qui  ance. 

Hoc  Scriptum  cum  fuiflctpisekdum,  rogata  de  codem  fu it  ,  tumlUuft.  De- 
legatorum,tum  totius  Synodi  fententia.  Ac  primo  de  criminationibus,  quas  intende- 
bant  :  deinde  ,  de  Proieftatione  illa  folcnni  advcrfus  Synodum.  Prima crimina- 
tiofuit,  M.  Epifcopiumiramerito  à  Prefidc  fuifle  reprehcnfum,quod  cumSj^nodo 
in  tradendo  orationis  fua:  excmplari  haut  fàtis  fmcerè  nuper  egiifer.  Quje  rcs, 
quanquam  initio  per  fc  omirtenda  videretur  Synodo  ,  quod  ad  maiora  propcraret^ta- 
mcn  cum  &  fidem  Pra.fidis  in  dubium  vocaret ,  &  ad  vniverliimConvcntum  provocaf- 
fetEpifcopius,rogata  fuit  tota  Synodus  à  Pr5fide,ut  de  re  tota  teftimonium  vcritati  pcr- 
hibcret.Declararunt  omncs,in  receiiti  adhuc  habcre  memoria,  fummam vciborum  M. 
Epifcopij  :  nonnulli  quoque  fé  formaliae)usverbacalamiscxcepifle,  ex  quibus  aliud 
iritclligere  non  potuiffent,  nilìquod  M.  Epifcopius cum  habitafuperioridieVene- 
ris  oratione  jufllis  eflet  exemplar  ex  quoeamrecitaflct,  Synodo  tradère ,  rcfpondcrir, 
aliud  fé  exemplar  non  habere  :  ac  proinde  peti)  (Tet ,  ut  licerer  prius  fibi  illud  dcicribere.* 

•  '  cumquc 


Se  s  s. 

XXVII. 


96  ACTASYNODI 

cumquc urgercmr  ut  cxtemplo  c^hibcrcrjrepofuiflcr,  fatis  nitide  dcfctiptum  non  eflc, 
fed  macularumjuflufquc^ut  nihilominus  lioc  ipfiim  qnalccunque  cffef,traderct,ut  libi 
autautographumiplumautapographum  authenticum  rcddcrctur  petiiflet  :  a-quum 
cairn  elle,ut  cum  cxcmplar  praetcr  lioc  non  habcrct  aliud,iple  orationis  fua:  cxcmplum 
rciuicret.  QMJfoimaliumcjus  vcrborum  non  meminerant ,  teflaii  tamen fitnt oni- 
nes,mcntcm  le  M.Epilcopi)  non  alitcr  quam  Pi-a;iìdem  cepifle. Rogati  quoque  llluftres 
Delegati,  ut  tclHmonium  hac  de  referredignatentui-,  refponderunt,  M.  Epilcopium 
non'  alia  vctborum  forma  ufum  fuillc  ,  quam  ex  qua  patcret  ,  unum  tan- 
tum cxcmpìar  ipfum  habcie.  Clarifsimus  virD.  Hcinlìus  eomndem  Dominorum 
Secreiarius  icftimonium  diccre  togatus  ,  nonalia  verborum  forma  ufum  fuifle,tell:a. 
tuseft.  Ac  proinde  judicauit  Synodus,  M.  Epifcopium  jureà  Pracfide  hac  de  re  moni- 
tum ac  reniehcnfum fuiise  ,  utque poftca candidiu s  &  finccrius  cum  Synodo ageret, 
denuo  else  monendum.  Secunda  criminatiò  advcrfus  Prarfidcm  inftiiufahxcerat, 
QupdRemonltranteSjin  odium  fummiMagiftratus  immerito  adducere  conatus  fuifset, 
utquiinlcriptis  luiSjeidcml'chifmatis  crimcnimpcgifset  ,  atqucindigni?aiemejuf- 
dem  &  authoritatcm  injurij  fuifsent.  Ad  quam  criminationem  dikiendam  ,  Praefes 
locaqua;dam  ex  ipforum  fcriptis,qua:  tum  Synodo, tum exteris  Theologisante  ab  ipfis 
fuerant  cxhibita ,  prcclegit ,  meritoque  eos  hac  de  re  fuifse  reprehcnfos,  dcmonftrauit. 
D.  D.  Delegati  rogati, ut  de  hac  quoque  Criminatione  fententiam  fuam  dicere  digna- 
rcnrur,relponderunt.Non  potuifsefealiter  intelligcre ,  quam  quod  Remonftrantes  de 
fummo  Magiflratu  non  (atisreverentercfbentlocuti,ac  proinde reprehenfioncm  illam 
à  Pra'fidc  merito  efsefadam.  Idem  quoque  6c  Synodus  rogata  eft.  Cumquejatn 
fuam  Afsefsores,  Scriba  atque  Exteri  Theologi,dixifsent  fententiam,  quia  jam  elapfum 
tcmpus  erat,  res  in  proximam  dilata  Seffionem  eft. 


Sefsione  Vlgefimaoétaua, 

Eodem  Die  poft  meridiem. 


OMnes  tam  Exteri,  quam  Provinciales  Theologi  reliqui  rogati  ,  ut  tcftimonium 
fenrentiamque  fuam  de  fecundahac  Remonftrantium  criminatione  dicerent,con- 
fentieniibus  fatfragijs  declararunt,  rcprehenfioncm  Remonllraniium  quod  de  fummo 
Magiftraiu  ejufque  aftionibus  non  fatis  revercnter  loquuti  eflent,à Praiide,  jurc  meri- 
to ,  ìcmpeltive,  &publicaautoritaie  fadum  :  Quod  li  aliqua  in  parte  peccatum  ab  eo 
cflèt,  lenivate potius  quam nimia  fcvcriiate  modum  exceffi ffe.  Rerrionftrantes  enim 
tumfcrmonibus,  lumfcripco  fuo,  partimSynodo,atque exteris  Theologis  haftenus 
traditis  non  tantnm  Synodi,  ied  fupremi  quoque  Magiftratus ,  atque  Ecclelìarum  Re- 
formatarum  Belgicarunijdignitatem^multis  modis  Ixfifle.  In  primis falfaillacrimi- 
natione,qua  Conventum'am  illuftremut  fchiimaiicum  illegitimumque  accuiàient. 
Q^a:  in  ipfum  fummum  Magiftratum,  cujus  juflli  atque  autoritate  convocatus  cfl'et, 
cujafque  Delegati  iplius  nomine  huic  Synodo  intereflent,eamque moderarentur  ,  non 
rcdundarc  non  pofl'et.  Qncmadmodum  &  in  iplas  Rcformatas  Belgicas  Eccledas, 
quarum  D.putati eani  Synodum  conftituerent  :  imo  inReges ,  Principefque  &  Magi- 
ftraius  Ex  eros  ,  qui  tot  venerandosTheologosad  eandem  ablegaflent.  Dcnique, 
ineos  ipfos  Dcpu  atosExterosThcologos,  qui  cidcm  Synodo  intereflent.  Quocirca 
vilum  fuit  hanccriminandiinRemonftrantibus  licentiamproterviamque,  acri  rcpre- 
henllonecaftigandam  denuo, moncndofque  fcrio,  ut  mifsisejufmodifalfis  atque  con- 
quilitiscriminationibus,fmcerius  inpofterum  módeftiufque  agerent,  ncque  libcrtate 
Syiiodi  ac  Icni'ate  abutcrentur.  llluftriurp  denique  Delegatorum  decreto  morem 
gcrcrent,&  fine  uUa  rergiverlationc  in  rem  prafentem  venirent. 

Rogati  quoque  ipfi  Dclegati.cum  univerfa  Synodo  ,  quid  de  folcnniilla  Remon- 
ftrantium 


kAtìONALIS    DORDRECHTANiÉ.  ^ 

ilraiitium  àdvcrrus  Syrtodum  proteflatione,  tum  de  ratiònibus  quibus  niterentur 
-ièntirent, acque  ucdetotaCaufla  melius  exaótiufque  fìngull  pronunciare poflentj ani 
^nte  tada  ,  demio  prxleda  &  ad  calamum  didaca  cftproceftacio.  Rogacique  fune 
iìnguli,  uc Scllioneproximajquiacempus  jam  claplum  crac,  fèncentias  flus  icripcò 
«xplicarentj 

Sefsione  Vigesirrià-norìl 

X  //.  DecembriSi  die M^ercnr^' ante  m'eridiem. 

Al^lpliffimus  Vir,  D.  lofias  Vosbcrgius,  qui  m  Zelartdlani  ptofe£tus  abfuératjtum 
juramencuminSyriodoprasftarecur,  idemjamreverlusprsefticic. 
Advocaci  fune  citaci  Remonrtrances ,  quo  ijfdem,  cum  in  Synodo  prséfehcìbusì 
Theologòrum  de  ipfòruiii  Proceftatione  judicia  prxicgcrcncur.    ludiciahsec  fue- 
rune: 

De  Proteftatióne  &  duabus  Èxccptionibus  Remoriftrantium 
Sementia  Theologòrum  magn^  Bri- 
tannile. 

PFtamtts Hi'tniftros  Selgicos, etUmficontrAriàmfentemUmfuhlìce docuerìnt-, ac defenderinii 
fofenihilominui,  &  {qmndoqttidem  huc  Ugitime  focati junt)  deh  ere  indie  e s  federe  in  cau~ 
j":  RemonfirantiumexAminanda.&  diiudicandA;  Nec  foj^e  Remonflruntes  tillo  jure  illorum  in 
■hac  Synodo  congregatorum  autoritatein  declinare,  7^m  quodobtendtmt  Còntra-Remonjlrantes 
e^efchifnaticos-,  id  »ec  verum  riobii  %>idefur,  nec  verijìmtle. 

Prono,  quia  fu  prema  Ordirtum  potejìate  é^  comrnnnibm  Ecclefiarum  Belgicarum  fdffragìjs  ad 
hanc  Natioiialcm  Sjnodum  celehrandam  pra  altjs  ele£ìi,  approhafi ,  (jr  confìitutifmt.  SchtjmÀ- 
tici  ergojìhabeantur,  eodem fchifmatis  crimine  tot  a  hkc  EcclefmatqUe  Rcfn.  involvitur, 

Secufido,  quia,  confi at  hac  Synedtts  ex  perfonis  nulla  Ecclejìafìica  cenfura  notata ,  nullo  publico» 
mt  legitimo  iudicio  defchifmàte  conviSlisunquam,  autcondemriaiìs;  Protejlatio  autem  Remon- 
jlrantiumf.olnincontrarium,  vim  latafententix  habere  non  dehet. 

Tertto,  quia  Profefsores  Delegati  ab  Ordinihtti  ^  Pajlorés  deputati  k  Symdis  ftiìi  provincia- 
lihm conflituunt corpits  reprafmtàtivumtotimEcclefuBelgicjt.  Aratione autem alienum  ejl^  ut 
pars  Schijhiatica  c^ab  integro  corpore  divulfà  cenfeatttr,  qud  ordinatione  (^  autoritate  legitima 
totum  corpus reprdfentat,  &  virtute  fuacontirtei. 

.Quarto,  SeceJJto  [fi qua  olimfuii)  ea  CMagiflratiH  autoritate,  atit  toleratafuit  pàcìs  cattjfa^ 
donec commodiore  aliqua  via  P.cclefijsprofpùi pofiét;  aut faltem  mox  emendata  (^  fublatafniti 
jèparatio  autem  à  paucùfaóla,  ad  tempia  toleràtajamqnefiblata,  non  potefi  infimcm  (^  gene- 
ralem fchifmatis  mactdam  quamplurimis  hu)us  Synodi  mernbrls  adjf  ergere . 

,§uinto ,  quia  ipfi  Remon frames,  recedendo  à  dottrina  communi!  èr  recepii  ,  ìnitium  ó" 
caufia  hujm  feparatioms  extiterunt  ;  ÌSÌam  Feritashabettir,  quod  a  primordio  in  Ecchfidaliqua 
traditum (^ receptumfiiit i  errar  deputatur,quodpofed!nducitur,done(:habitolegitimo  exa- 
.  mine  érjudicio,  contrarium  concludatur.  ,^y)  etiarn  accediti  quod  UH  dici  nonpofjìnt  a  dc6lri- 
na  Remonflrantittm  recejfjje  (quod in fchifmate  necefariò pr£fupponendum  eji)  t^ui  illam  nnn^ 
tìuam  receperinfifedab  mitiofibi prvpcfìtam  reieceriht,  ^  condemnarint. 

Denique  quia  in  confefofuit  apudomnes  exieros  Prindpes  (^  Refptlbiìcós ,'  qui  fuos  Theolo-- 
gos  huc  delegarunt,fuprema  Reip.  é"  Eahftx  Belgica  autoritdtd  non  conciliabulum  fchifmati» 
c0rum,fed  legitimorurn  Paflorum  Synodumfuifse  conz  Ocatam. 

Ncque  fecundo  valet  ad  Synodi  hujns  autoritatem  enervandam,  quod  caufantur  Remon/ìran- 
tes  maximam  Synodi  pattern  conjlare  ex  adverfàrijsfuis  >  neque  naturale jtts permitterf,  Mt,quf 
adverfariftiejt  incatifafua  iudexfedeAt» 

i  mh 


Hate fementt£  refr.igiim\ primi) fèi^eìuafraxls  ommum^EìcìefìdruT».  Wimm  SyjiodlsOei- 
'aim'eTìtds  Nifxna,  Cofì/fanti/Tofalititm,  E'^hefim,  Cha  loedenmjt',  in  Symdis  etiam  Nationaìihik 
Ò'' rroi'inciartbus spprobatis,  t^ui àrìtiqiiUiisrecef'tam  do6lrinant  ef^ugntirnHt ,ah  ìllìs ,  qiàtwft- 
dcmjiln  traàitam  admijèrunr'-,  é^  approhnrunt,  e.\'amifiatì,jtf,duan,  dr  damaatijùnt» 

Sectindo  ivfitti  rei  necejfttM  bue  cogit;  liam  cttm  fupremA  pttJÌM  deteì-minaridicontrovet^- 
fiM  in  qitdihet  Etclejì&fu  fenes  Synodum  liationdem ,  Icgitime  cotivocatam  c^  formatam^ 
.feri  nonpotefi ,  ut  nova  dogmata  th  qtujìionem  vocentur  ó"  l'cntilentur-,  nifi  ab  illù ,  qui 
antiquittis  tradita  doitrin£  adhkrefcunt.  Theologi  enim  in  negotio  religionis ,  ncque  ejfefolent 
ianquam  abràfie  tabula,  neèfiieeffe  deberìt\  Sì  igitur foli  nétitrixksfojfunt  efi'ejudices;  extra  Ec- 
'^clffiam,  in  qua  lites  enatie funtyfemper  qu^réndi  ejfent ,  é"  nulla  Ecclefia  ejjet  ad  componendas 
fiids lites idonea.  .  ■. .  >,  .  :••  \\    .: 

Tertio,iffA aquttoihoc fuadere  vìdetur,  T^àm  qux ratio reddi potefi ,  curpjfragiorum  iu- 
re privcntnronines  UH  fajìores ,  qui  ex  o^cio  receftam  Ecclefia  doSirinam  fropi'gnantesijècui 
docentibài  adverfitifuntì  Sik'ocobtinereti  nova  dogmata  Jfargentibui  nemo  obfijhret  y  ne  iffo 
:fa^o  )U4  ertine  fohnoàurn  de  illisControverfijsfiidicandiaymfterent. 

,0yàYto,  in  to  errattir,  fuod  Pajloresinfua  caufa  hoc  mòdo  judices  ejje  prafumuHtUr.  Ferì- 
i/ts  cornmìiìfii  Ecclefia  thesaurus  ejl,  necpptefi  ullo  f  aito  fieri  peculiumfiinguUrum  per^narum. 
Bei /f  Ecclefia  publica  caufaefi,  non  fuaciiirffque ,  qu£  in  Synedk  agitar.  \^tqitehanc  Ób 
c-iufàm  ficroftn^o  ittr amento  ob/lringuntur,fep(fito  omnipartium  ftudio  -,  &  afi'eSlibm  indr- 
dmatis-tnon  tAnquam  de  (ita  canjja,jèd  tanqaam  de  cau/fàDei^ex  verbo  divino  fé  iudica- 
itiros. 

Benic^ue  Index  non  hahet  eam  potefiàìem  in  caitffa  Rfligionii  àefìnienda ,  qnam  hahet  in 
rebus  externis.  In  rebuiexternifìini^ua  ludicisfententia alteri eripit,  adfepertrahitrema- 
Itenarn.  K_At  qui  autoritàtem  iudiciariam  exercent  in  cauffa  Eidei,  nequefibi  adiudicare,neque 
adpropriarepcfiiintipfàm  veritatem,  neqite  alys  eripere .  Cum  igiturfupremum  tribunal  apud 
eosfit ,  externurn  eorumittdìcium  non  fottìi  deelinAri,  utfote  quod  foli  Beo  fubjicitur.  ^C 

Hafeob  canffafputamw  protefiationeni  Kémotìfira'ntium  infirmis  fundamentii  nixam ,  iU 
lofque  tam  divino,  quam  humano  iure  bbligatos ,  ut  fé  buie  Symdo  fibiiciant ,  ^  Protefiati^ 
nifiu  tanquàff)  temerefac?Ji  re/mficient  ;  Idquodnob^é"  totiSynodo  gratijfimum  fiore  arbir 
irantur,  '.y:.^ 

Sententia  Palatinorurn, 

De  qiicEftioiie,anProtefi:atioRemonilrantiumdeniiIIirace  Sy= 

nodi  valeat ,  quia  Provinciales  fìnt  advcrfà  pars, 

te  fchifmand? 

REfpondemm.  Si  nòs  ciUtorum  loco  efsemus ,  gratularemur  nobis ,  fieius  docirinA,  ob  quàm 
videremur  nobk aiiquidpajjt  efse,  rationem  reddere pofisemm ,  iufisufummi LMagiìhatttf, 
intam  auqufio  confefsu-,  in  tot  tefiium  oculis. 

(JMiramur  igitur,  Citàtos  adeo  reluSlari,  imo  vero  totam  Synodum  reiicere  protefiatione  fiid^ 
qua  minime  admit tenda  eft,  quiaprincìpes  eius  caufa  nulUfiunt-yquodvidelicet  maximam  Synd^ 
dipartem  habcant  adverfirn'^  &  eandem  fchtfìnaticam. 

Ratio  Prima  nttHiiu  valo^is  e  fi.  Namfemper  membra  uniuf  Ecclefix ,  a  corpore  ipfi,  videlicei 
Ecclefia,  membrorum  illorumfuerunt  indicata . 

In  FctereTefi.imenloISlovaioresadfHmmumSacerdotem,  a  Sacerdote  ad  Legem  &  tefiimh- 
nium  remittebdntur.  In  Ecclefia  T^ovi  Tefiamenti  Arriani,  Macedóniani.  Eutjchiani ,  Nefìó- 
riani,  ab  qs indicati  funt,  qiiosiliiputabant  efie partemfiibiadverfam.  Optaim  etiam  Oiftlevi- 
tanui  lib.  5.  adverfi^  l'àrmenianum  confulit;  Vt  ohorta  inter  Chri/lian'os  controverfia  non  M 
Faganos  aut  ìud^os  recarratnr  ;  fied  ut  inter  fé  fratres  ex  verbo  Bei  controvetfias  com- 
fonant. 

UVIos  veterù  Ecclefi.t,Àd nìflras  Reform&tits  derivatm  efl. 

In  Ealaiinatu  memieimui ,  unum  atque  alterum  Noratoremfepatefacere,  tMonitifuni 
prfmttm  a  Claffc  fua-,  deinde  a  Senatu  Ecclcfiaftico  :  ^i  refra^arij  fuerunt  -,  dimififi  funt, 
Triginta  anni  funtt  quando  Samuel  Huberus  in  Helvetia,fuper  ^fdem  Controverjtfs  qua  itt 

'li» 


.  N  A  T  I  O  N  A  fe  r  5    -D^'O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  vE.  99 

Se!gio  moT^efunt,  Utemfuis  coHe^ù inteniit:  é^  traduxerat  mn  paucos  infuas  tartes.  Semini 
Bernfrjìs ,  utg'ifcentima'o  occurreret ,  hencdiElx  memorU  viros  Theolcgos -.TheodorumBe- 
z,am  Geneva ,  Iclmnnem  lacohum  Gryn£um  Bajiia,  Jthannem  Gultelmum  Stuckinm  Tiqu^o^ 
(^  (jui  adhuc  •viuit  t'cnerandum  fenem  loaf!ììemIetz.Urum,Scaph$<Ji0Cottvcca.vit,  AudtiusAÌf 
hiiHuhertu  & injìituttafuit .  Ssdcum cedere rioUet -,  dÌTniJ?m,tuìbii4 quidem  alibi  moxit,  Ec^ 
clefia,sAutem  BermitunitraKquiUiti  reliquit. 

•  Ohiicìunt  Citati,  Ptozinciales  mn pojìe e[ie iudicesfuos,  quia  hu^e/.us  jì^,ldogmatàir?!pugy3A• 
'vemit•,fedfliflmtuNt»r!rptheJì,pug?:antey 

1 .    Cum  0^'. do  C^'Unifirorum  Ecc!fjì.e,  qttodjuhet eor  ref^Here  (0;itradicentes. 

t.  Cum ordtne  Ecdejìt^ quKjì-,  ut dtth m plurihtisve prcfhetantihtti ,  reiiqui dtjudicent,  '& 
ut  SpiitftiFrophetarum  Prephetùjùitfuhi'.ifi.':  :i.ìail'Zi    ■ 

cbitciuntrurfum,f; k  Provincia,  i'itfsprtdem  ejje  damnatcs.   Rejfovdtmuì ,  ttiam  A'cxan- 
drurn  Epìfeopuf»  ^^lexandririum  privùttm  arile  C&i^c^x/tuml^cjenumimprobajfe  Arri]  dc(^^ 
fedprcptereapro  i.legitimo  etm  indice  publico  nonf.iijjehabitum. 

Et ftc  eJfe,ContrA-Remonftrantes a'iquirigidigresfuerint  in  cerfura  (cmnesenimhcmines 
furtts)  tamsnpojleaquamiu-'.tmentUfnJìrcentar^,  chayÌM^,cr  'verttatUprjiJliterunt ,  mnde- 
hent  idi  irco  a  diiudicattone  do^'in^  Sjr.odica  removeri. 

Ohiiciunt pr^tefea  in  Saxoììia  é'  CMarchfa,  longe  aliam  Synedoram  rationemfuijse  inji' 
tutam. 

Rejpondemm^cfuodad Saxor.tan^  Atttnet,  CaJ}a^usPettcertn,Tridericus  VVidehramm,  Chri- 

fiepho'HS  Pe7^eliui,CaJpa'^ Cruciger,  Henrtcus  jMuflertfs,  C.ariJJimiTheologi ,  nibil^tauein  yo- 

tis  habuerunt,  quam  u;pub!tcejìdeifu£ rattonern  edere pofjent .   Sed in  Torge.nfi Synodo ,  Ann» 

e  1 3 ID  Lxxi  V  celebra  -a,  non  ra  io  &  exploratiofdei  ipforum-.fedfibfcriptio  cr  approbatio  ma» 

pifejìoru?nerrorumfuit  pojlulata. 

In  CMitrchia  Era  ndebu  "gi:a,  cum  &  nte  qttadriennium  Super-  attendente!,  numero  p^ne  qua^ 
dri!ginta..,xolente,(lc SereKtJJimo Ele6lore,mthi  Sculteto,  (jr  alijsadeam  remdejtgnatis^fuamde 
manditcatio-ie  oralt  t  VbiqHitate,  Cr  id gentu  al^s.f^dem  explanare ,  d^  quantum  ta/icKt  d. fen- 
der e  dt  berent ,  non  illi  exceperunt  cent:  a  nos,  tanqua  m  partem  adverfam ,  fed  a  'ij  atatem ,  olii 
alia  caufiti,  deprecati funtillud,  ér  Magiftratuifuopùllicitijùnt ,  fé  demceps  a  lalumniii  doiìri- 
fi*  mfinftbitemperaturos. 

Ohiiciunt  u'.tirr.o  Vrfmum  &  ?A*£um^  qui  Concilia i7a  non adeunda  fuaferint,  in  quilui 
^demfunt ^  accufatores  &  iudices.  Sedf  ujìra  hos  fi ^os  nobù obtictunt,  qui  cantra  (onciliabu- 
la  Po>ittJìiiorum  dr  Lutheranorumfcrtpferimt;  qa£  tantum  differunt ab  hac Synodo,  quantum 
ca'.um  à  terra  dijìat.  Nam, 

I.  In  tilis  decreta  hcminwn ,  Papié puta  (jr  Ltttheri ;  hic  decreta  Dei  audiuntur. 

z.  ibi prdiudicia  ad Syncdum  aferuntur  &inde  Auferuntur  :  Hic  neminem putamta  effe, 
qui  nonfìtita  ammatus,  utJtjU£  Remonftrantesex  Dei  verbo pcjjitit  evincere,  cupide  ta  fit  ar- 
repturm. 

3.  ihi adverf.tr:Jmanifi':':i:hicf;atres,& eiusdem Eccleftd! focij. 

4.  ibiferviiia  omnia:  hic  libera  omnia,  qucad fìdei  pr.fijjionem  (^  deferfionem. 

5 .  Vrfintts  é"  P^r£tts  nujpìam  do  uerttnt pripferuntve,ubi  in particularis altcuitu  Ecclefu  ii- 
fceribus  morbus  a!iquàfubnafcitHr,illurn  non  in  i.lius  Ecclefu  domo  curandum. 

N:fptam  etiam  fcripferunr,  exortis  erroribusnonlicerefdosDeiminiJlìOsiis  occurrere  :  gjr  fi 
hoc  faciant,  il-cs  iurefuffragijin  iudicijsde  Religione  pub  licis  e  xiidiffe. 

{girerà  Citatorum  ratio  prò  nullitate  Synodi ,  ducitur  àfhifmate.  Sed  hic  probe  clfervar- 
dum  efl,  non  culpa/idum  effe,  qui  fecef[i:nemfacit  \fed  qui  alias fecejjìonem  facere  coztt:  Sicut 
KOn  Maiores  noflri  vituperandi funt,  quifecejjionemab  Ecclefia  Romana  fecerunt;  fed  Papa,  qui 
tyannide  cr  idolornaniafiupenda  in  Ecclefiam  inveita  ,  ccégit  noflros  a  fé  fecefionem  ficere. 
idem  tn  Belgio  videturfiÙiim:  No'.ato-'es  fchtfma  fecerunt  a  dc^irina ,  fchifma  fieunt  ah 
éj%/.ho(,  Ecclefìa/lica,  quando  Synodis  &  cenfurU  Ecclefiarum  renuntia'unt .  Vt  igiturilii 
reprehendcndi;  ita  laudandi,  qui  in  fodetatem  nouxdcctrina  venire  noluerunt. 

V einde ,  fint  Provincides  fchifrnatici ,  ut  hoc  ita  ponamus ,  fi  Citati  patriam ,  fi  Eccle- 
fiam,fiutriufjue tranquillitatem  amant,  eratpietatU eorum  hoc  agere ,  utfandalumfhifia'U 

I  z  folla- 

31- 


100  .A  e  T  A     S_Y  N  ODI 

tolUtur.  Ncque  enim  nunc  de  rejricandké^txitjpermdk  ;  Jed  de  fanundìs  'Ecclefid  vitlnerihus 
cogÌ!ii>idnm  ejìr.  ,  ,'. . 

Ft  (ittofJt.im  bacfer?m  exteros  femper  excepermt,  ut  ut  non  opime  de  Bomeft'uis ffemrent,  de^ 
bebanttame»  hoc  tribuere^xt^ris,  illos  Vroi'incia.lihm  injiifla  diciitris,  iniqua  decreturis,  mini' 
me  pttrocinaturos.       ''»\'  '.v'ir  ■  :• 

H.ec  &  alia,  gnaviter  Citath  incute anda.  Monendicjue funt,ut^  cjtfoniam  tolies  ad  lefum  Chri' 
jlum  haBen'i-s  pr0vocarunt,demonJìrent  buie  Synodo-,je  non  tantum  nomen  lefu  in  ore,fedetiant 
amonm  eiui  habere  in  corde, 

SententiaFratrum  Hafsiacorum, 

DeProteftationeFratrum  Remonftrantium,  Hefteino 
die  ab  ipfis  Veneranda^  huic  Synodo  pr^le- 
dà  &  exhibita. 


DVofuntpotiJJtmum  in  eo  Remonjfràntium  libeilo ,  qui  hejlerm  die  ab  iffis  fubHceinhoe 
Venerando  confejfu  prdleElmftiit-,  de  quibtafententia  nojlra  expojcitnr .  Frimum  compie- 
Bituriffam  Remonjtrantium  Vrotefiationem-,  qua  huic  Synodo  negant  competere  jtu  ^  fot  e/la- 
tem ,  ControverJiM,  quas  ipfiinfuà  Eccleftjs  Belgicismoverunty  dijudi candì  ér  decìdendt.  o//- 
terum  concernit  nonnulla ipfirum  rationes,(j^ quidem  duas precipue,  quib tubane  ipfam  Prole" 
Jfationemfuamfulcire  conantur. 

Frotcjìationem  ipfim  quodattinet,  -viàeturea,  quodbefterna  vejpera  bene  monitum  fuit ,non 
tam  impeterebanc  Synodum quam  Illuftrifs .  D.  D.  OrdinesGeneraìes,utpote  qui  Syncdum  hanc 
convocarunt  eidemquep^tejìatemfecerunt,  controveìfi.ts-,  qux  has  Ecclcjìai  Belgicas  turbarunt, 
cogfìofcendi-,  ^fecundum  'vcrhum  Dei ,  feu  timcamperfeótam  ,  {jr  infullihilcmjìdei  nomam  ac 
regulam,  diindicandi.  Cum  enim  Jllnjlrifs.  D.  D.Ordines  Generales  ■>  tpforum  t'en-onfìran- 
tium  confejjtone,  i'u  habeant  dr  potejlatem  convocandi  Synodum;  (^  vero  negai  i  non  pcjftt ,  Sy- 
nodnm  hanc  ah  ip forum  Dominationibus  convocatam ,  ó'in  eadem  legitimum  modnm  ac  ordì- 
nem,  quim  Do?mnationes  ip forum  prdfripferunt ,  haUenm  obfcrvatum  ffiffc  '■>  haud  intelligi- 
mas,  qutpojjit  huic  Synodo  ea  detrahipote/hs,  quam  lllujtrif.  D.  D.  Ordines  legitime  ipfi  con- 
cejferunt ,  quin fimul  irnminuatur autor ìt,is  qtu  ipJìsGeneraliumOrdd.  Dominationibus com- 
pettt. 

ExifiinmmmitaquefummeneceJ?arium  effey  ut  non  tantum  Synodm,  verum  etiam  ,ipfi  lUu- 
firifs.  D.  D.  Ordd.  Generalium  Delegati ,  interpofita  fua  autoritate  publice  declarent ,  fupra- 
di£}am  Remonftrantium  protejlationcm  ipfo  iure  ejfe  nullam.  Vt  vero  Remonflrantium  conjcien- 
tijSifi  qua  feri  pojjit  rat  ione,  confulatur ,  vel  faltem  auditorio  buie  innotefcat  non  inique  cum 
Remonlìrayitihtii  hac  in  pane  agi,  necquidquam,  quodjui  i  naturali  repugnet ,  ab  ipjìs  cffìagita- 
ri;  omnino  iudicamm  utile  CT  confultum,  ut fimulrationes  ,qiiibui  vfifucrunt  Re?nonJlrantcs  fola- 
de coif'.itentnr,  enque  confitatio  ipjts proponatur  é"  ^J^?/^  Synodalibu^ ,  non  minus  quam  Trote- 
fiat  ioip forum,  inferatur. 

Sunt  autem  du^potiffimum  rationes,  qitibusfe  confcere  po(fe  autumant ,  Synodum  hanc,  atit 
maxtmam  eiw  partem,  non  effe  legitimum  Controverfiarum  ipforumiudtcem.  Altera  cjì,  quoà 
Sjnodtu  hdcfìt pars adverfa:  i_y{ltera,quod  reafìt  fànfmatis  .  Vtraqtie  ratione  atroccm  huic 
Synodo  inju,  iam  fie?  ipntamm  .  Pro  parte  adverft  (ne  quidcm  quoadfratres  Bclgicos)  declara- 
rinonpotejlbjic  Synodm,  quinfimul  dedarentur  prò  parte  adverfa  omncs  ac  fnguU  Ecclefìx 
Belgicd,  aqtiibm  fatres  Belgici  pr.tfentes  ad  hanc  Synodum  mifftfuerunt.  Repr^efentant  e- 
nim  illi  Ecclcjìas ,  quaru^n  Credentialibus  inflruBi  in  hac  Synodo  comparuerunt .  3uoct 
fi  omnes  ac  fi-iguits  EccLfIas  Belgicat  Fratres  Remonjlrantes  prò  parte fibiadverfideclarent^, 
jam  non  amplim  earundem  Ecclefìarum  membra  ejic  potertmt  ;  fcd  ncccffc  eft  fateantur  ab 
ijs  exijjfe ,  cr fccejftonem  ficiffe .  1{ec  ullms  ponderìi  cjl,  quod  dicunt  omnes  fere  fratres  Selgicos 
pr.ef'ntes,jam  tum  in contrarium pronuntia^e,  é" ipfortimfententiam  &  du^rinamfalfìtatìs  ce" 
erroris  argniffe .  Nihil  enim  novi  e  fi  3  fed  omnibus  temporibus  in  Ecclefia  Dei  fieri  confuevit, 

&  etiam^ 


N^TIONALIS  DORDOUECHTAN^.  loi 
é'etìamnitm  hodie  ohfervttttir ,  ut  fnbrsafcentibm  nova  controverfijs  ^  epiniombm  é"  h^rejì- 
bus ,  fida  Ecchjìamm pafìores  fefe  mature ,  tam  viva  voce.,  quam [cripta opponant  ;  nemalum 
eundo  vires  acqutrAt  &  per  longoi  moras  invale fcaty  totumque  EcclcJÌ£  corpus  corritmpat; 
qui  t amen  Ecclejìarttm  Dolores  &  Vaflores  eo  nomine  inpuhltàs  Sjnodis  fujfraqij  iure  ne~ 
qmqitam  exctderunt .  labcantnr  RcmonftrAntes  vel  tmicam  Sjnodum  legitimam  nomina^ 
re ,  in  qua  non  inter  ludiccs  confederint  viri  Theologi ,  qui  jam  ante  harefes  in  ijìis  Syno- 
dii  damnatAs.,  vel  viva  voce ,  velfcriptìs  editis  impugnarint .  Ecclefia  Orthcdoxa  femper  (è 
hdrefibvts  oppofuit  ,  &  etiamnum  opponit  ;  quam  tamen  niinquam  non  prò  parte  adver- 
fi  habtierunt  ,  ó"  etiamnum  habent ,  ac  in  poHeriim  habebunt  baretici .  Nunquam  i^i- 
tur  velolim  infatui  potuifent^  vel  hodie  é"  inpoferum  convocari  pofent  leqtiimx  Sjno^ 
dijfquidem  ijii  Remonflrantittm  excepttom  locm  ejse  debeat,  ^^rriia yJSljficrifff ,  Eu- 
tyches ,  é"  id genia  alq  haretici ,  in  liic&no ,  Ephcfno  ,  Chakedonenfi  ^  alijfque  Icgitime  con- 
gregati! Coniilijs  jure  damnari  hant  potuifcnt  fecundum  hanc  RemonHrantium  legem  : 
quia  istis  Conciiijs  interfuerunt  ludices,  Epifopi  orthodoxi  ,  a  dottrina  hxreticorum  4* 
tieni. 

Cum  in  tcckfjs  Saxonicìs  primum  fpargeretur  dogma  vbiquitatù  &  propter  'VÌctnum 
malum  aiiqttid  mali  pater  entur  Ecclefu  noTir&  HajJicLCdi ,  autor  nate  Illuflì  ijjimoritm  Princi- 
pum  D.  D.  D.  D.    Gulielmi ,  Ludovici ,    ^  Georgij,  &  Philtppi  Lmigraviorum  HaJJix, 

Jratrum  felicifimx  &  be.itiftm,erecordationis  ,  T{ationales  Sjnodt  diftinclisvicibtn  in  patria, 
KOjìracelebratx,  CT  in  qs  decreta  fi&a  fuerunt  de  vitandis  in  dogana  de  Ter fc mi  Chrtfiydy 
communicatione  idiomatum  loctitionibits  abfraótivis  ,  (jr  dogmatihw  ex  dentina  Vbiquita- 
tis  fluentihm ,  ér  cumea  coharentibm.   Nec  quidquam  tumtemporis  bis  decretis  Synodalihm 

facicndùs  obfittt  iliade  parte  adverfa  exceptio. 

\^>ìte  annos  cìrciter  undecim,  lllufrifs.  nofier  Vrinceps  acBominm,  Z).  ^JA'Taurttimj 
Hajjix  Landtgravim  ,  ere  Dominm  noUer  clementijjimtti ,  revocaturra  Ecclefas  irferiorU 
&  fuperiorìs  HaJJÌ£  fuo  imperio  fiibie^M ,  ad  prifinum  in  doBrina  ccnfnfim,  dr  decreto- 
rum  Synodii'0>um ,  unanimi  totim  HaJJite  Ecclefarum  confenfu  antehac  faóiorum  j  obferva. 
tionem  ,  confcripft  Synedttm  HaJJiaGeneralem  ,  ad  quam  citati  fierunt  UH,  qui  cantra  De-, 
creta  S^hocìorum  NationaliumHajJiacorum  dogmaVbiquitatis  ^  dir  quod  cum  eo  coh/tret,  oa^ 
lis  mandttcaiionù  corporn  Cbriflt  in  cana  Dominica ,  prcpugnabant  :  &  contra  hos  ipfòs  ex 
verbo  Dei  pronuncia:  ttm  fuit,  (^  Decreta  jam  ante  multos  annos ,  vìventibfti  &  approbanti^ 
lui  quatuor  principi  bits  Haftie ,  in  Synodìs  Ceneralibm  Hafiacìs  fa^a ,  de  ritto  in  lue  em  pro- 
trala ,  &  de  novo  confrmatafiterunt ,  non  obflante  hac,  de  parte  adverfi^  exceptione. 

Scbifmaticam  hanc  Synodum  Remonfirantes  pronuntiare  jure  baiit  pofunt ,  ne  quidem 
quo.idf  atres  Eelgicos.  Prcftenttir  enimilli  adhuc  dumper  Dei  gratiam  non  minusac  Eccle- 
fu Belgica  a  quihm  ad  hanc  Synodum  delegati  funt ,  eàm  ipfim  deci?  inam ,  qux fecundum 
Dei  verhum  in  formulis  reccptis  Confefsionìs  Belgict  ac  Catechefeus  continetur ,  quoque  mtil- 
tìs  ab  bine  annis  in  bis  provincijs  tradita  fiat .  Remonjìrantes  contra ,' quantum  nobis  ha6le- 
ntii  de  ipfis  cogyiofereiicuit,  iHiipfifunt ,  qui  privai  m  .,  dr  a  recept.x  tn  bis  Ecclefjs  doófrina 
difcrepanu's  opiitones  in  hìs  pycvincijs  di f eminar  uni ,  non  expeclatoprius  dr  audito  Ciaf 
Jium  vel  Synodcriim  Provinciaiium  (quibm  ut  futi  in  Coiffionemér  Catechifmiim  notas,  ^ 
animadverfiones  cenfend.t^  traderent ,  nunquam  adduci  potuerunt)  indici o .  Ncque  vero  ohie- 
Sti  fcbifmatii  noflro  indici o  fratres  Belgici,  Ecclefarum  ad  hanc  Syncdurn  delegati  convinci 
poterunt,exinde  qtiod nonnullisin  locis  peculiares  &a  Remonftrantiimi  Ecclefjs  diHincti  cce- 
tuf  inftituti  fueruiìt .  Cum  enim  ,  quantum  tntelleximm,  non  privata  unins  vel plurium  ver- 
bi divini  CMint{lrorum\  fd  puhlica  CMagistratm  autoritate  ad  certuni  tempit-s-,  donec  Ec- 
clefijs  commodim  profpiceietur ,  ijl<s  feparationes  fictx  f aerini  ,  immerito  culpa  fbip.^iatis 
impingitur ,  vel  :j^[agifraiibtts ,  velipfs  etiam  CAlinifris.  Magiftratibm  culpa  h<t:fcììifmatis 
impingi  ncqui  t,  cum  nihilillifecerintprxterftum  ojficium,  cuitu  maxima  ac  prxdpna  pars  ef, 
diiigenter  vigilare,  neftbditifafa  dr  erronea  doEìrinafediicantur ,  cperamquedare,  ut  confcn~ 
fusinfanadoBrina  confervetitr .  Mini/ìris  ipfis  culpa  b^c  fcbifmatis  tribiii  nequtt,  quoniam 
iufit  Magi(lratusiverunt,quocutnque  mifsi  fierunt:  cuius  voluntati  refagari ,  adeoque  Ec- 
{lefias  pericltiantes  fa  opera  deflituere ,  per  confi  ientiamfnam  integrum  ipfis  hant  fuit.  At-- 
que  buitts  rei  raticncm  non  d.'tbitamus  tum  demum  maKÌffatum  iri ,  cum  abfòlutis  diciri- 
nalibus  y  adhancdefaclofchifnate  caujjam  ventum  ficrit. 

I  5  ludi- 


102.  ACTA    SYNODI 

Jud'tcàmui  ìtAque utrttmquc Remonflrant'uim  argtimentum,  quo  Synùdi  hujus  jtididum  fé  piti 
decimare  cr  enervare  fojìe  exi/lma»t,farnm  fonderli  habere. 

Ha:c  falvis  aliorum  judicijs. 

Remonftrantium  adveifus  Synodum  Nationa- 
lem  Proteftado. 

NOs  omnes  c^  (Inguli  hacjòlenni  (^  di/èrta  Trotejìatione  toti  buie  Synodoy  ^ 
tmi'-uerjh  orbi  ChrifiUno^tefiatur^i  facimus ,  nos  prjcjentem  Synodum ,  aut 
mAximam  ejHsfanem^  propter  caujjas fkpradicLu ,  ^  in  /cripto  à  nohù  exhihito 
comprehenfu  i^  rationibus  munita^! ,  non  habere  prò  legitimo  noBrarum  Controyer- 
(larum  judice  :  ideoque  judicmme]HS  nttllum  apudnos  (s^  €cclejìas  noHra-s  habitu^ 
rumpondus.  Rationes  hums  Trotefìcitionù  primaru  fànt  dna.  i .  ^lod  SynodtU 
hacjìt pars  adyerjà.   i.  ^mdjchijmatica. 


Sententìa  Helvetiorum, 


D  VrotefÌAtìonem  ìpfam  quodattìnct,  campire  ipfo  nidlarn  & ponderis  nttllms  efse  af- 
•frmxrntM:  qnin  c^  chAritatcm  in  llemonjlrarìtihtuatque  modejliam  dcfidermim  t'ehe" 
nienter. 

x^dràtionempr'toremquodattìnet.  ?^s Sjnodnmhanc  totani,  totam,  inqnam ,  nonjra- 
tres  Belgas  minm,qiiam  Theoìogos  exteros ,  p/irtem  non  efse  adverftm  ;  fed  mot&rtim  Con- 
troverfiariim  Icgitìmos  jtidìces  ,  a,  fuprema  harttm  Frcvinciartim  Fot  esiate  legitime  voca- 
tos,  ab Ecclejijsjtiis legitimehtic deputatosJherisTiduciarijs  aiithentice  ornai os ,  prxfentia  at- 
qttcprxfidio  D  D.  Delegatormn  honoratos  d^  coniprohatos ,  ac proinde  extra  omnem  incompe- 
tentisialeam  conftitiitos,  afserimns. 

Vt  Poteri as  fi(prem.i  1  chriftiana  tamcn  orthodoxa  dr  pia,  indiàiim  ccinroverfiarum  Ecck- 
^asiicariimcommiitat Ecclcjìajiicls  ijs ,  qua extjìimat ad rcrn  hanc  ctimprimis  idoncos ,  tamct-> 
jiijdem  UH  ante  Sjnodi  congregata  temptis  prò  ratione  muneris fidfufpcfhm  doifrinam  c^  zV' 
ce  é" /cripto  redargiiifsent  :  Id  vero  nitittir perpetua  tmn  Veteris-,tnm  Recentiorls  Ecclefu  pra- 
xi,  ctiipraxifecimdiim  Detim  ,  tranqui/litatemjitam  Ecclefta  Bcrnenjis ,  qitamante  annos  tri- 
ginta  catfjpi  Hiiberiatia  tnrbaverat,jefe  deberc  Itibens  meritoquefatetiir.  Et  quidem  fan^fifsima. 
Ijuinfce praxeus quanta ncccjjttas  extiteritfempcr,  quantifque perplexitatilus  co}:temptus  ciuf- 
deni  imolveret  Ecclejìam  tiniverfam-,  ncque  commemorare  cH  opm ,  ncque  Rcnwnjlrantes  ipfi 
ignorant. 

K^dpojleriorem  quoàaitinet ,  Synodum  hanc  afchifrnatis  infanna  vindicat  indici um  Sere- 
nissimi Regls Magnd  Britannici  &  llli'Jìrifs.EU^orum  &  l'rincipum  CcrmantA-,  Ilh'jìri/ 
fimoru  m  CAUgisiratuum tum  noflrorum,turn  aliorum .  Islecjuaquam  enim  bifipientifismi  reli- 
gioftlftmique Bcclefu  nutritij,  qiios  noftrofeculo  borni a,s  divina  conccjjtt ,  incomparabilesTheo- 
loio  '  (uos  ad  Synodum  i He  gii  imam ,  Synodum  phifmaiicam ,  Synodum  Lejtric£ ,  Confi  antienjt^ 
Tridenlininfirnilcm  mìfjfe  credendi  dicendivefint. 

CMerttm ut criminatic acerba elì-tVenerandam  hanc  Synodum  appellare fihfmaticam;  itX 
ìntenipefivum  no'ois  videi  non  difftemur,  Rcmon/lrantescriminis  ejufdcm ,  hoc  quidem  tem- 
pore, agcre  reos  cr  condenware.  Efienim  veneranda  é'fin^a  Lee  Synodns  congregata  eiim  i/t 
fnem^ut  dicirinam  Remcnllrantiumprcpofitam,  explicatamdefcnfimquc  andiat ,  ad  Deiver- 
hum  probe  examinet,  de  ejM  vcl  ventai  e  velfilfìtatepronuntiet.  Eo  ufquc  igitur  fententiam 
defhifmaie  ,  eiu^que  auloribtis  [ufpcndendamefe  fentinim ,  quandoquidem  pars  ea,  qu<e  po/t 
examen  convici  a. fiierit  doótrin£  erronea  ,  hoc  ipfofchifmaiica  quoque  intclligetiir,  nifi  cum  cor- 
por  e,  à  quofefcntitavulfam,  rtirfm  coalefcat. 

Sì 


NATIONALIS    IDORDRECHTANt^i.  105 

si  tamen  venerando  B.  Pr^Jìdi,  velcuiquàm  alij  vifumfuerit ,  venerandam  hanc  Sjn'odnm 
dehifiorÌA  motuum  horiim  F.cclefi/ifiicwum  tnjlrnere  brevi  ter  &  erudire;  Per  rws  OHÌdem  illud 
eji  liherum  riec  irnprohabimui . 


De  Proteflatione  Fratrum  Remon- 

ftrantium,  Sententia  Theologorum 
Genevenfium. 


QVandoquidem  in  omni  corpDre  vel  Politico  vel  Ècclejìajlico ,  necejfdria  e  fi  ad  ipjìrts  confer- 
vationemfcteft'as  aliqua  iudiciaria ,  cjtidproportiene  rcfpondet  illi  corforis  animalis  faciiL 
tati,  qua  noxia  dcpeù'it&  excernit,  commoda  CT  Jìhi  congrtientia  ajfervat ,  apflicat,  (jr  affi- 
mi !at  :  Omnino  iL'a  Potè  fi  ai  ejì  ah  ommhm  (•rjìngitlù  eiiìfdem  corpris  partilm  &  mcmbrìs  <J- 
gnofcenda  :  quandoqindcm  compages  corforis  conjìat  infliixu  illitis  pdtejfatis  ,  quo  interce- 
fto  velprxcliifo ,  cejfat  ordo,  temperamentum,  vita,  motm,  &  ofjìciorum^adcommune  corporU 
honum,  contrihutio. 

In  Ecclejia,  cuim  rcgimen  eJljorrn£  Arifìocratice  ,penes  Sjnodtim  legitime  convocatam  refi-' 
detjfaltem  organitus (jr  reprefentative  ,  im  illud fnpremum  iudiciale. 

In  Synodum  ipjam  mila  dari  veladmitti  potejì  Icgitima  excepiio  a  memhrls  earum  Ecclejìa= 
rtim,qux  S)nodum  confiituunt:  nam  nulla  ejl  exceptio  adverfu'sfupremum  indie em  ^  ordineni 
publicum  d^  receptiim-,  (j  leges . 

InperfaHiis  Synodi  talìs ,  legitime  convocata ,  in  quantum  de  dogmaticis  agitur ,  nulla  ex- 
ceptio  vel recufatio  (L pei  fonalthus petita-,  admttti potefì ,  nifi  talk  qu£vel  dtfc^lnm  ordinisar- 
gitat ,  {nipote  federe  aliqnem  fine  legitima  mifsione  vel  vocatione  ^  vel  qui  malam  iamqtie 
comperi am  ma!iti£  confientiixm ,  ò'pravas  de  docirina  Chrifianu  fentcntias  foveatj  i^lio~ 
quin  qui  comparcnt-,fìonfuamcaufsamagunt,fcdpublicamEcclefa}iim:  Perfona  hic  proprie 
mniudicantur^feddogmata.  ' 

i^dde  quodomnis  exceplio  afitperiore  ali  quo  debct  indicar i ,  (ttne  admìfsihilìs  nec  ne.  Si  ex- 
cipiensfuMrationes  non  prohat ,  neutiquam itquum  efr ,  ex  libidine  ipfim  zel aboleri  t'elin- 
firmarijudicium .  Betreclatiopertinaxjndicijlcgitimi  Ecdefafici,  cum  ab  Ecclcfìa  ,  qu.t  po- 
tefat  e  coattiva  efdefituta,nonpoJJttin  ordinem  revocari,duofuperfunt  refagia ,  quihm  cave- 
ri  potef  ii'Q.^ia>,éi''  mcmbrortim  ordina  difsipatio  :  ncmpe  Politica  pcteflas  exerensbrachiumy 
coMivtmr.vel  exerciiinmpoteslatà  Ecclejìajlicx  infeparandis  crfegyegandà  publico  iudicio  illt's, 
qui  ordinem  a  Beo  tmperatum  violant,  nec  uno  fpiritu  vel  influxu  fé  regi  patiuntur  .  Intelli- 
gimm  autem  ine  influxiim  ordinls  tantum,  non  m)Jlicum  ér  efficaciiatis. 

Sequior  ef  ratio,  cum  agitur  de  corpore  ab  altero  corpore  independcnte  ,  nec  illi  fuhicclo  ulla 
Dei  lege:  veleiiani  de  Perfona,veI Pérfonis  qute  nitro  unioni  renuncicnt.  Corpus  autem  eJl  in- 
dependens  velpropter  Politiarum  ^  imperiar um  diveyftatem  :  vel  eiiam  proptcr  apertamprc- 
fcfionemdivtfìonìs.aliqnitndolegibmin  cadempoiitia  velpermifam  veltoleratam ,  utvtdere 
eflin  Ecclcfijs  Gallicani^  Riformata. 

idcoUcuit no[lris,proteUariadve;fì4iConcilium  Confi antien fé ,  &  Tridentinum,  quia  non 
prcfitemurunionem  cum  illiiy  imo  ilLim  adfernamur  (j  averfamur.  Itafecerunt  é^/)tim  ér  nu- 
per  omne siili,  quiSynodorum  autoritatem  ^' cegmtionem  defuqerunt ■,  co ipfofefea  communionè 
filar  um  Ecclefiarum  Sj/nudisillisrepr^efentatarum,  ahfcindcbant. 

Nullm  a  Synodi  legil  ima  iudicio  gravari  confientiam  ftiam  merito  potefi  caufs.ni  :  quando- 
quidem  nullavà  ipfi  irfcrturmanendi  in  corpore  -,  ^  cum  corpore  sentiendi  vel  co)fntiendii 
Populm  enitn  Chrisli  est  volnntarim.  Scparationem  autem  iliam  a  corpore  Ecchfjt ,  non  confe- 
quìturapudnos  more  Romanenf,profcriptio,  perfccutio  in  corpovalihus  cr  civilibus ,  fed  tantum 
privatio  illorum  honorum  fpirilualium ,  qua  refidentin  corporis  unione -^  0'  periiUmJtngulis 
membris  dij^enfir.tur  cf  applicantiir. 

.    I    4  Orda 


104  ACTASYNODI 

Ordo  de}7ft:if!eoh^rvdfur,  qiialem Deus fdnchit  &  fnriBiJicavit  exemplo  i^poffolornm,  S' 
omnium  xtattim  Fcclcf!  e,  confrmdvit ,  rcduclive  ad  dietim  Chrìjli  :  Die  Ecclefìae;  Si  Ec- 
clcfiamnon  audiverit.  oc.  Habuit  Vetta  quoqtieTeJlarneyìtum  jtittm  Syncdrium  magnum 
feptuagintafemortim  de  Pfcndo-pyophefn,  defaljoculfii.  (jr-c  iudiccins. 

Sliijire  cumfratres  Remonfira.  ntes,ftnt  tantum  pars  co  poris  Ecclejìarum  in  Belgio  Re  format  a.- 
rum ,  pars  minor,  pars  nova-,  in  fententia  omnino  debent  Jìare  iudicio  corporls  reprtsjentati  per 
Synodum,  ìoquentem  mandato,  ore,  ^  exfenfu  tottm  corpons. 

Nec  licct  ipfis  co  pus  in  partes  i  orare  ,  -vel  fibi  adz'erfariam  fingere  ,  vel  Jìbi  itts  cor- 
poris  arrogare ,  qued  ipfis  nulla  lege  perrnittittir ,  vcl  haBcnus  a  fuprcrna  Potejìate  permif 
firn  fuit. 

Deinde  ipfì fé  ut f-atres  haBenus  fcrunt ,  ér  queruntnr ,  (juod  fhifmate  Ufo  prafenfi  ne» 
fatis prò fratribus habeanl ur.  ,^ed certe  taciiam.iorf cfsionem  includit ,  ipfos velie  adhuc  com^ 
mtmionis  legibusfubejfe. 

K^dvcrfiis  per  fon  ai  nihtl  per  fon  ale  pojìunt  excipere  ;  cum  hic  agAtur  de  dcSirina,  ^  ìpfì 
Remonjìrantcs  fint  t&ntum  Patroni ,  &  proprie  nthil  proprium  hic  agere  debeant:  tpfi  quo- 
que Sjnodi  Deputati  fujìineant  perfonamftaruni  Eccltfìantm  dcputantium  ad  morcm  vete- 
rum  TSTUTìjfttìTm  in  Concilijs,  novo  facramento  adaBt ,  fatrum  omnium,  vigilanti^  mutute, 
cenfuris,  (^  correCiioni  fuhiccli. 

t^tque  quicquid  eiusreifit,tamen  raiionesfu,t  recufationts  probare fupremxpotejiati  veleiui 
Delegatisprxfentihmtenerentur,  ac pojimodum  illorum  iudicio acquiefcere. 

In  judicijsforenjìhfts  index  infcrior  emiffe  loto^  ab  omni  ulterin^s  iudicandi  officio  ceffat  qui- 
dem .  Verum  hic  resfecmfe ha het  :  i .  ,^uia  Fcclcjìa  iflos gradui  iudiciorum  in  degni aticis  non 
agnofcit  :  &  Sjnodm  ipfa  nihil  aliud  ejl,qttam  Conventui  fratrum  fententiam  ver am prò  corpo- 
re  totoinquirentium,  vel  de  fententia  communi  Fcclefuò'  (orporis  pronunciantium.  Deinde 
liceretetiam  in'^rohiTiia.ì  pojlquam  diverfiiudices  inferiores  -,  defacloaliquoiudicaverint,ip~ 
f/:s  adhibere  publica  Principis  auteritate  ad  confiiium  de  fincìenda  lege  communi  cir(  a  fa- 
cium  iam  indie  atitm.  K^tqui  Illuiìriff.  Or  di  ne  s  convocar  unt  Synodum ,  ut  commtmihtu  ff- 
JragijsreJJondeatur  de  iure  cr  lege  :  non  autcm  dejingulari  aliqiiofa£Ìo.  In  Jingttlarihusiudi- 
cijspr^taitis  gravatus  omnis,  habuit  prxjio  provocationis  remeditmi. 

Schioma  caujiji cari  nojìrojitdicio  efl  abfrdum  :  quia  hic  agitur  de  dogmatilmpracipuis  (^ 
forfan fnndament  alibiii  .Schifma  autem  nullum  proprie  e  fi  in  tali  c^  tanta  fententiarum  difcre- 
pantt  a. Deinde  rationes  ijiitisfhifmatis  prxtenficjjent  examinand.e,nec  pojjunt  alibi  qtiam  in  Sy- 
nodo  commodiifó.  luerunt  enim  ifl ,c feccfsiones fingulariter  per  diveyfas  Ecclrfiasf'iói^  ^f or- 
fan  diverfis  de  caufis;  adcoutplures  de  unimfa£lo  rite  prontintiare pojjint.  Denique  ilU feceffio- 
tiesfuerunt  tantum provifionales ,  ut  vocant,  ufque  ad  hanc  Synodum  qua  jam  iudtcatura  eli 
de  caujis. 

^uare  Fratres  Remonjlrantes ,  ve!  abjicere  debent  protejlationcm  omnem  adverftis  Syno- 
dum,  d^fìtbjicerefia  dogmata  illiusjudicio,qu£  certe  nec  deb  et  nec  vult  quidquam  fipi  a  ,  vel 
ulterim  in  hoc  tato  negotio  tentare,  qtiam  qttodab  omni  Synodo  laudata  fcmper  fuit  ovfervatum: 
velccrte fi manent  inpyotejlatione  immoti,  co  ipfo fefe  declarant ,  ultra  unioni  Ecclejìarum  Re- 
format arum  Bclgicarum  renuntiare.  ^^odfifaciant,  difpiciat  pofieafimma  potejlas ,  quid  fa- 
iìofit  opus. 

Subf'criptum  erat 

lohanncs  Dcodatus. 

Theodorus  Tronchinus. 

ludicium  &  Conlilium  Fratrum  Bremenfìum, 
De  ProteftationeRemon- 
ftrancium. 

QVitritur:  AnSynodus  ProteUatìonem  Rcmonjirantiumprfsitadmittere'i 
Refpondetur ,  judicamus  venerandam  Synodum  non poffe prote(i ationem^  qux  extat  in 
claufuia  gravaminum ,  a  Remonjlrantibus  exhibitorum,apprcbare  aiit  tolerare. 

R4th- 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  105 

Rationesfiftt  ilU.  i .  Sy}ìodm  héiC  a  legitimo  &  fummo  harumfyovineiamm  cMagifiratu  efl 
convocata ,  exeopoftmdamentoquodintdiigereté^aàammum  rezocaret,  Purtetnhancojjì^ 
cijfut  ejfcyat p' ChrtllÌAn£fìdei piritatemtucmir AC frcptget ,  é"  Ecckfiàrum  tyaaquiliiutem 
in  ptefins  ò  futtirtimtemfmpocnret. 

Secundo^  iberno  in  hanc  Sjnodum  'ven'tt  ^nìfil^miculàrìhus  fuis  C^fagijlratihus  &  Ecclejas 
delegata!,  dr  htc  agnitm  iitcjne  recepiti. 

Tcrtio,  Omnes.coram  Beo  dr  iHjiiraii  é"  turati fttnt  telati  fé  eundem  (umfummis  haramtro- 
vinciarumCMagifratibii^sfopumJìbihahereprepoJìtùm.  '      '  '      ' 

^■ato-,  iiijji fumu^  atcjue  eti.im  fro^ofiuim  hahenuis ,  de  quìnque  fimcfis  Articulìs  é' 
^lijs  ,  nomiifi  ex  verlv  Dei  fectiadum  i riformai ionem  nojlrx  cenfcienttx ,  f>ìte}ittam  dicere 
atque  ìucUcare. 

J^into-,  LJMilHm  conficntìam ,  etiam  darri  ex  no^ra  confientiA  fententiam  dicemtM^  fui 
mhU  firniimui  a<tt  ufitr^amm;  fa  Dco  iridici  foli  eamfihiicimn-s:  dr  or.nnm,  ut  i/i  ommton  no- 
Jlrorurn  aitirKiifalutarem  veritatern  perfufim  reddat, 

SextcliulUhicvelinfidtjif.ruuìitnr,  vel  ullirm  fcricUliim  intendi t/tr^  Qnin  irno  fcitritiu 
fublica  omntbui  ad acceffuntj  comrnoraticnem,  d°  recejfum  prajìatur. 

Septimo,  Iff5etjamPotefatihmfi.mmisnt:llumfr<eiudiciumadferimm;  aut  qtùdqtiarn  pr<&- 
fcribtmdixfcd  earnm  pietati ,  prudenti  a  &  .iqnitati  dijfojìtioriem ,  afprobationem,  improbatio- 
nem  &  exectitionemfecundum  ipftr/an  ccnfcientiamperrnittirniis. 

oBavO,  Ita  ad mdiendum etram  fratres  Cttatos accedimiis.,  tanquamperpenfuri ,  an altquid 
firn  allatun  aut  moni  turi  anteànohù  mirms  ohfervatum^q  ned  ad  illitf rat  wnem  divina  ueritatis 
&  offendiculorum  Ecclefìam  Dei  urgenttiim  emendationem ficere pojjit,  emninoque  veriora  d^ 
meliora  doElaris  cedere  parati. 

Ncno,  Hìdufmodi  Vrotefiationibm  nunquam  Prophetd  &  Apofolifimt  uft\fed  femper  parati 
fuerttntcorarnommbttf,ìlquihu(interrogabantur,  etiarn  Ethnicis,  adrationei'n  reddcni.im  eiu-s 
Jfei  qud  in  ipjìs  erat. 

Decims,p<6:erea  etiam  ciuf  emodi  Proteflationes  liquido  nimis  adverfantur  decreto  dr  detra. 
hunt autorttati llluflrif^Ordtnum ,  atqueillorum'2{gbilifftmorum  df  Con f ulti f.  Delcoatorum-, 
qui  omnino  hoc^olunt^ut  ad  rem  ipfam  Citati  accedant  ,&  optima,qua  poteruntiforma,^  adin- 
telU^endum,  &fpoJfintperf{adendum,velfaltemprofùis  viribta  probandum,fuam,  prò  qua pU' 
gnantffritentiam  aggrediantur. 

Vndecifì.o-,  habenda  hic  etiam  efl  ratio  futuri  temporù,neordìnarias  presbyteriortim  &Syno- 
dorumconditioneSi  exe7nplodate,fubterfugereaudeant,quiin  cenfuras  Ecclefìajlicat  fua  culpa, 
incurrent.  Et  fané, fi  Remonflrantitim  in  morem  adverftn  fipremorum  C^UgiJlratnutn  Decre- 
ta,Ecclefias,d!' Sjnodos excipcreliceat,omnibmhjireJihtu d!' fe£l^isiant;a  aperietttr :  omnia  Ec- 
clejÌA  ittdiCia,  adqu£  nos  ipfe  Seyuator  nofler  remifit ,  fubvertentur,  di'  perpetua  male  frtatc- 
rum  hominumconcertationcs,pacem,  df  tranquillitaiem  Ecclrfìajlicamjìne_fine  turhabunt. 

Duodecimo^  Male  audiet  ktc  Synodui  una  cum  Cttatis,  fi  hoc  temptts  t  nani  b  tu  altercationikm 
confttmerepergamtti,  quodrebuó  utiliffimù  debetur ,  d^  in  etts  collocar i  poteft. 

Solutio  Objeólionum, 

Objedio  Prima. 

PArsadvetfnonpoteJlefeludex.  t^tqui  Hxc  SjnodtUiVel  certe  pkrique  in  ca,fuf;t  p.irs 
adverfa.  Ergo.  , 

Rejpondetur  ad  maiorem.  Ed  habet  nonnulla  exceptìones  inter  c^uai  funt  etiam  ìHjì.  1 .  Pars^ 
qua  pars,  non  efl  iudex.  Potef  autem  ex  Dei  ordinatione  duplex  in  unam  perfonam  refpecim  co- 
incidere-, ubi  divina  legatìo ,  autoritas,  adiunSla  lex  d^  injlru&io,  ve  luti  novam  perfonam  fa- 
cit.  z.  Pars  adverfa,aut  ejl  privata  per  fona  vel  multitudo  aut  eflpublica.  Illa  non  potejl 
effe Jìmul  pars  &  Iudex  :  h^c  vero  potejl .  Ita  magifratus  in  fua  canfafedet  Iudex  feciin- 
dum  leges  df  fi  Aiuta.  ?.  Fa£Ìo  quoque  cenventum  effe  potejl  ^  ut  pars  off  enfi  finnd  habe.it  iu- 
dicaturn. 


106  A  C  T  A  ;  S'Y  N  O  D  I 

jd  Minorai?,  i.  Pars  nonfnmii<:fedfro  n:oduio  Mh^ìjìcrij,  confitltores  &  indie es,  f^mtenui 
a  Magif:rattt  &  EccUJìa  ^d  hoc  rcquijìtt,  ip:petrati ,  é"  i^  jòlemne  iuramentum  adilfj.  fumus, 
^•■■•ocffiiioqncm  in  t/ìcdum  fif.cìurtJiìKiis  Dei  cordium  rcgnitorà  ejl'velapi^yobjre  'velvindica- 
re.  2. .  Certe  nullum  a,,  turn  tnfuim  huc  ceni  cnimui,  quani  irijnbjìditim  veritiitis  (^ pac/s  com- 
mum.  Ecckfnrtir/i  bonos  ntillam  aliAm  ln({ru£lionem  haberttes ,  quam  ut  ex  Dei  verbo  iudi- 
cemtcì.  ■'-■ 

Sed inflant:  fleriqK'e  fa ìptis  é"  comionìhmfuUfe  «ohìs oppofueriint ,  &fententidtn nojlram 
iarn-p'idcm''Or>dem»artint, 

Refpcudeiur,  Servii  Deiiompetit  in  dicium  tm»  prif/it:i-n  tnm  puhlicurn  de  rehtu  adojficimn 
Ctu-m  pcnineatihm.  Tetct  emm  fcriptura  (bi}?).it  ,  i>c,ii  Minijìrnm  non  tantum  debere  ejfe 
^a,n.wtìv,vernm  etiampotcntem  ad  ohiu/andum  ùs  co/UradtcerttibMó.  ^^are  refpoKdebtint 
tum  privaim&Jì  igtiii,  tnm  puh '.ice  Retini  alijs.  ldi.vuem(0}?iprimù  prajidbunt ,  ubi  axcedit 
AKtoritas  ò'  ìncLnd^tHì.ìMiigiftrcUm- 

% 


Objeólio  Secunda. 


Cchifmatìci  mnpoffiint  efe  itidices  in  cattjfa  Religiom ,  lUcSjnodus  magna  fui  parte  ejlfckip 
^mattca.  Ergo. 

Refpo^idetur  ad  Maio  ■■em.  De fchifmatejìc  forte  cjttidam  refponderent.de  quotamennon  liti' 
gibirì.w  rum  quequam .  Schifmaticipeffum  efje  iudices  bona  corfcientia,  ér  pojjitnt  reffa prùmi»' 
cia^-e.  j9«i e^im tu charitatem delinquunt, non i'.ice hareticas opinionesfcClanttir.  z. Schifma- 
ticifunt.,  qui  veloccafionem  d.wt  velypatiiintur  diji'  aóìionem.  De  illù  non  fempers  de  hìs  antera 
raro  vera  efiprcpofitio.  3 .  Schifma  aliud  efl  formatum  &  ir:chcattir»^  fcit  adtcn>pui,  coyf'Jìs  re- 
bus, tumultuarie fUum:  A'iudatitem  efifi^-matum.  Quantum  ad illud,  Maiornm admitti- 
tur  :  qnaitturn  ad  hi.  e,  or  dinar  ijs  EccUfarum  MiniJirUfnIo  Magifiratihifs  é"  Ecclefjs fttié  ius  fvf- 
faqiorttm.,oninincque  itidiiiorum  manet ,  cut»  in  nulla  parte  off.cij  funt  abdicati ,  feu  inhahiles 
declà-'Ati  :■  Et omnino ffbifna  non  aufertfua  iura  'JMapftratui,  ncque  Ecclefiarnm  Antijiiìibus, 
quorum  ainfetJÌLagijlrutus  five  de  ture.ftve de faclo.,five utroque modo patrccinatur . 

Hsc  Hiftotia  Admir.cremfatis  beri  est  refponfum,recitatA  rerum  in  Belgio gejlarum  hif.oria:  fuoque  loco  éf 
k2iiythoii.i^dis  fi^nto:  e  pliirihus  declurakitur,  itaque  nos  hocillùy  quibus  ifiafingulariterfunt  explorata^é"  "vero 
in  rrifatione    fjnfic  etìam  pubHce  nota  reànquinius, 

xerciitur,  qus 

pafsim,  prsfer-  ■ 

tini  in  l'ebus  fa- 

tìi  ■  leftoii  con-  .w-^  1  . 

'"''"""  Kemedia. 

Porro,  quxyitur,  qua  tandem  ratione  nos  ex  ohicCtls  impedimentis  extricarepofjìmttf. 
Rifpo-ìdetm.  l .  Expr^diU^s  crfìmilibuiojlendatur, qn^rn iniqua  fit  tllorum  Vrotef.atio. 
z.  Iterato  (^  f  aterne  imulcetur,  merito  ijs,  qua  a  D.  Prdfide  audiverunt  acqniefcendum  effe\ 
quodvidelicety nequeijforum^ neque uUiusno- talli confcienti.im firnus obligaturi .  5.  Magijir.j~ 
tus auioritas  in'.ployetur,f.fortifsiseam  tandem  fint agnituri  (^fecuturi.    4.  Sin  veroprxter 

fpem  ^  e:<pc^.itionem  nojir.zm ,  infententia  perfeverent  i  tamen  iufitite  S^-n^nsiou  mifcen- 
dam,  (j  nilnlemìnus  ad  caufi  p-  incipaUs  difquifnionem  in  timore  Domini  progredtendum  cen- 

fenias.  Nani  e(Je,  Synodi  kuius  iudictum  nullum  apud  eos  pondus  haheat,tamen  quis  novit,quem 
Deus  Sy  riddo fìt  j^  -giturus  eventum,  quamquefiUcem  ?  Efo,  apud  eos  nullum  pondus  habeat\  ta- 
men apud  uliosjdqueduhioprocul  cnm  eorum  ccrfufione,hahere  pjterit.  5.  Adextremuniy^ 
omnibus  Synodi  monitis,  &confìlijschl!i£l.ttifuerint,^roteficmur,noscenfcios  nohiseffe,  quod 
non  allatis  domo  pretti  licijs,  aut  uilis  etiam  occupati  Jff elibus,  admcdam  in  animis  npjìris folli- 
citijìmus  i  ne  vel  fcunter  ,  vel  infienter  ex  alieno  relatu  ulla  vel  minima  iniuria  Fra- 
tres  Citatos  afftctamus  >  nojlrifque  meditatiombus  multam  adjungamus  mifericordiam.  Ita^ 
quep^o:eJiemur&  noSì  coramDeo,  hac  totacor>gregatione  mcmbroyumijr  fpeófatorum  atque 
audttornm  Sjnodicorum  ,  totù  bis  regionibm ,  untverfo  erbe  chrijiiano  ,  (jrfecuturapojle- 
ritate ,  per  nos  non  fletiffe  ,  qitcminus  huc  offendicula  in  hifce  regionibus  e.xorta.t  pia- 

cida^ 


NATIONALIS    D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  J£.  i^^ 

aji,  Amica-,  é"  omnìnoChrifiUnA  ratione  compnerentut,  é"  FrAtrumiffir»miEceleJìarimtiui 
fétftì<^^act^Ariterconjiileretuu^ 

Mie  falvis  aliorummeliòribusjudìciis, 

DeProteftacione  ReiTionfì:rancium,Emderì- 
fis  Écclefi^  Miniftrorum,  Ili- 
dicium. 

SI  ProteflamnudiuJlertitts-v£»erandohuic  catuìfer  RemonftrAntes ,  ut  vocAnt,  mJìm&tA-s, 
yulils  relpcf'fi  AiidAcibHS  trimimtionihus ,  fedriudA  c^  fimplex  fuijjet  ;  non  Admodiim  eam 
futjjemtts  momti,eaijiée  pàrvipenfaAd  rem  ipfAm  'ventilandamfrogrediendiim  efseabQiue  longlo- 
rt  mòra,  cenf:d(i_emm  :  Sed  cum  fu/idAmentA  duo ,  toti  buie  Synodo  ignominiofa,  quAin  Alter- 
pAtixet&ngit.'itt  eifhbjhat^Jìfìtf  minime  Ad  e  A  connivendum,  fed  maculA  h^ec  imiverfe  buie 
JkniJx i.ongr£^AtioM adfperJÀ  '■,  eluendA epe  videtur, 

Fruttyrì'}  scrufn  fondarne ntum  hoc  eji:  PArtem  adverfum  nonpojfe  controverfia  huiiuJHdicem 
ejfe.    SylLjgtp:iipit'Alìi crityUt  refliui deìoAcre iudicari pojjit. 

^^i pars Adv^rJÀ  in  aliquA  CAufsA  efi,  nonpotefUn  eadem  efse  index. 

\jAcSynodttsAtitmAximA  eiiupArs  (fmtbac  ipJiJJtmA  illomm  verbo)  funi  pArsAdverJk  in  hkc 
CAtlfsA.  '..-.        .  ,  ... 

Ergo  Sjnodm,  Aut  mAximA  èittspAr^  tnloAc  caujk  non  pòtejl  efse  index. 

Reffondemtcs  prirno  ,  Ad  CMaioreh ,  qu^  partictiUris  efi .  FniverfiHier  'enim  fumtA  nén 
'eJlverA,  rfOninPoltticisqnidem.  Nam  etfi in pfopriA  CAufsA-,  qnx privAtim Aliquem  concer- 
niti nemopojjtt  efse  pars  htls  é'  iudex  :  peteJttAmenfuhinde  in  caufsa  communi  dr  puhlicA,  qua-' 
là  bxc  efl.  Exempli  grAtÌA  :  Duo  fedent  in  uno  collegio:  klterum  alter  accufatpcrduellionis, pre- 
diti óni-s,  repetundarum.  (^r.  quali  a  exempla  in  htftorijs  fajjtm  occurrunt,  fuAmque  àccujativ- 
nem  liquido  pi  obat  :  Acculando  eum  ^probAndo  deliltumjit  pars  eim  adverfi ,  ^  tamenpotefi 
mhiiominm  dr  debet  efse  iudex'.  ^^lioqui perduclles,fures,  Utrones,  &c.  adverfas  ìudicesfuos 
fempercxctpercpojfent,  tanquam  cantra partemadverfàm.z.  Rejpondetnus ,  multo  minta  ve- 
ram  efse  in  rebus  fpirittiàitbits  ■,  ccnfientiam  ^  xternÀm  fàlutcm  cèncernentìbai  ,  proba- 
tur  id. 

li  Rxpraxi  Feteris  Teflamentt  Ecclejìd. 

Elias, Uicha.,TeremÌAs,  ^mos,  Alqque  Propbet^  pArs  adverft  erant  ?  feudo-  Prophetarum ,  k 
'quibfts  mulìa  pirpejji^tnt  ;  num  propterea.  iudices  controverfiarum  eJfe  non  pmteruntì  An 
fropterea  Babalitls  deferendum  fuit  tudicium  de  controverfijs  Reltgionisì  Aut  a  litio  aliquù  in  r» 
topiA  quArendus  neutralis  iudex  ?  Nullo  modo. 

1.   Ex  pr-Axi  Eiclefu  qua  fuit  temporibus  ChrtJlié'Apoflolorum: 

Chrijlui,  Apofloii  ,  pars  erant  adverft.  fummorum  Sacerdotum ,  Pbarifeorum,  Scribarum, 
lufitiariorum ,  ceremonias  Legi's ,  ò' cirumcifioncm  iirgcritium  :an  propterea  iudices  non  pù^ 
tuerunt  ejfe  in  eadem  e  &u fa''.  Imo  fané. 

3.  Expraxi  Ecclefi.i  tempera  ApofolorumfecutA. 

Exempla  a  Reverendo  D.  Pr^fide  Alijfque  ClAnJJt?nù  virìi  beferno  die  aliata  [uni  Athanafu, 
Cyrilli,  Alexandria  d'iorum-,  qui  pars  Adverfk  hiereticorumfuerunt,  ^  tamen  propterea  fia  veti 
in  dicendo  fenterìtiamnequaquam  ami ferunt. 

4.  Ex praxi  Eccltf.irum elapjtfeculì: Cuius exemplunì a  ClAriJJimo  D.  Scultet oberi  AllAtum 
fuit,  &  poJfuntplurAadferri. 

5.  ExpraxipàrticulariumEcclefìarum  ^  confìJForiorum  ecclefajlictirum.  Èxempli  gra- 
tta. Multum nòhis noftnfque major'ihm negotittmfuU cum Vbiquitàrijs, Anahjpt'iflls ,  Liberti- 
m,Iudm,A!ijs.  Fuerunt  ÉccleJt.e'JMiniflrì  ò'  feniores  illorumpars  adverfA.  Nunquid  pro- 
fterea  votum  nullumhabuiffe cenferi debebunt'ì  ContrArium pòf?emti6  exemplis  domeflicis.  Si 
opus effettprobare.  Sane ea  ratione  nullam  mine  habnifemus  Ecclc/ÌAm;fed colluvierrt tantum (^ 
mixturamvariarumfe^artim;  Haut  fecmquamfi  quis  Arcbimagirm  omnis  generis  edulia  & 
fulmentain  unum  coniiceret  lehctem,  idquodSathanbifce  temfortbtamoliri  vide  tur. 


ioè  •  À  e  T  A     S  Y  N  O  D  I 

6.  ÈxferÌA  hortAtioneFauli,^^Ùor.  zo.  AttcnditeVobis-ipfis&grcgi  ili  qUoSpirituS 
Sanótus  vos  pofiiit  Epifcopos  .  Hic  Epifcopi  Ecclefu  Ephejìn^  &  AltArum  pars  erant  ad- 
l'erfdfilfurum  doSìorum,  non  par  cent ium  gregi.  An  propterea  non  potuirunt  iudices  effe  in  re- 
bui  tmer  eoi  cmtroverfn  ì  ^o,  qu^fitmus,  quidabfiirdttm  magai  ^uorfum  enimtam  ferio  eos 
ojfìCifJìà admonuìjfct  Apoftolttsi 

7.  Probatur  idetn  rat  ione .  Nam  Ecdcfiarum  Mwiftrì,  mjt  ferio  fefe  oppònerent  Pfeudà- 
Doctaribfis  &  Norvatorihm  i-npe^o^iou  introdttcentihm ,  proditores  ejjent  Ecàejìarumfud^dei 
i:o>nmilpiriim,&  canes  muti  dtgni  mi.ttt  falfatmtmipedibtii  cònculcArentur. 

8.  Ex  rettone  alia.  Sicenim  agendo  omnibus Novatvrihm  quidvìsmoliendi  é"  conandijanud 
nperireinr amplijjima;  id quod multi  qiixrere  videntur. 

^huexlreniio  D.  Panei,  in  ultimo  &  penultimo  ftio [cripto protulcrunt  RemonHrantes,'vi- 
de licei:  Non  effe  neceffum ut md Conciliai  quifpiam  accedàt,  ubi  uritìi,  idemqtie  fit  Index  (jr  n^Òr 
futurti-s  jlU  fecundum  qutdfunt  intèlligenda ,  utfupra  ofienfum.  Sunì  enim  hàc  de  Pontificiorttm 
cr  Fbiquitariorum  Cvncilijs  di^a .  z .  Non  erunt  in  hac  Synodo  eidem  aBores  ér  iiidices.  Toj^^ 
to  enini  ContrA-RemonJlrantes,  qui  ad  Synedum  hànc  deputati  fu  fìt,  adv  er firn  par tem  ejfeùudex 
tamencintroverfiArUmharttmfolum T>eiverbumerit,  adquod  juramento còrarh  Dea  òmnesfì 
obligartmti  3 .  Si  B  tei  or  Parxtts  prxfens  ejfet,  ajpccium  eiia  vixfcrrent,  cuitti  àbfentls  'veHicaht^ 
ìjdrbam.  4.  !n//^n/^  impudentia  toties  Par<ei  frenico  dr  ^dmoniti&ne  Neoffadianaabuti  tos^ 
cumdemente éffintentiAVrfini & Parxiipfiséptimeconftet.  Hkc adMaibrem.  '-^.v? 

iJMinorem  etiam  utfalftm  negamus\  tòtam  Synodum  quodaìtinet»   Ex  feri  enlm  iudicikfux 

intera  fthifervàrunty  &  iitreiurdndofe  objlrinxerunt,  à  vèrbo  t>eì  minime  fé  difcefufbs .   Idem 

priitsf  Aires  Belgici  pr^fiterunt,  qui  propterea  non  niJiKctQ^  tj  ,  pars  adverfa  dici  poj'unt-jmini^ 

meqtie  votumfuum,  utantea  ofenfum,  in  hoc  iudicio  amiferunt. 

Mterum  ProteJlationisfundamentHf»  ejì:,  quod  Synodus  httc ,  aut  maxima  eitts  pars  fchtfna- 

tiCAfti 

Syìlogilmus  talis  eritr 

j^ifchifmAtici funi  ynon  pò funt  effe  controverfiAÌmìttó  inBelgio  rriùtày  iùdices,. 
At  Synodus  hitc^  aut  maxima  etiti  par Si  efì fchifmAticii. 

Ergo,  &Cé 

Rejpondetur,  Primo  adUaiorem.  ^ui  vere  (jr proprie  fhijmaticiftftt,  non  pcffunt  effe  iddi' 
ces.  Sedqtii  necefariopropter  Dei gloriam,  confctentiarum  qutetem  ,  ó'fundamenta/es  in  do- 
^rina  crrores  ab  Ecclefìa  malignantium  ,  ut  maiores  noftrt  a  Fapatu ,  alifà  Novatoribus  ó" 
vnfi^i^ioj»  introducentibfti  fecejjèrunt ,  verefchifndtici  dici  nm  pofunt.  Ideóque  hoc  Kctm 
^ÓKfia-n fchifnate,  potejfoi  iudicandi  minime  eà  adimitur* 

Secundo  ad  Uinorem  \  Primo  falfjjimam  ejfe  primam  eitu  partefn ,  in  qtia  de  tota  Sy~ 
nodo  loquuniur .  Ntmquam  enim  pròbabunt  ,  Omnia  huius  Synodi  veneranda  membra, 
Schifmati  obnoxia  efse.  HAcitaqùemeraò'  intoleranda  calumnia  eft  ,fiquidemficfentitt»t^ 
uti  loquuntur. 

imiterà  parte  afsumptionis,  Contra^Remonfrantes  iangunt,  quos  aliquòties  proterve  in  om~ 
nibits fui-s  declamai lonibui  prò  Schtfmaticùfttisinfolenterproclamarunt.  Nos paldmprofìtefnur» 
nosfratres  Belgas,  qui  Contra-Remonftrantes dici conftevere, prò talibta  minime agnofcere.  De 
qmbttinon  eftnunc  opportunumproUxiorem  injìituere  dtfquijttionem.  Pra:res  Belgici  legitima 
f  at  ione  fefe  proculdubto  difendenti  data  opportunitatè. 

Interea  omnino  necejsarium  cenfcmm  ,  antequam  ulterim  procidatur  ,fì  nunc  qu^fiio  de 
fchifmate ,  cum  multa  perfnalia  compleBatur,  èxprofefsotraaari  non  debeat ,  ut  aliquo  ta^ 
men  modo  Fratrum  Belgarum,  quos  prò  fhifmaticis-,  Novatoribtii  ^  pack  public  a  tUrbatorib»s, 
qui  pi  OS  ,  doólos  dr  EccUfijs  fià  cha;es  Pajìores  fuis  fedibtu  exturbdrint ,  éorumque  lo~ 
(A  rurfui  occnpartnt  ^pubiice  diffamarint ,  innocenti  a  toti  buie  costui  dr  auditoribus  magrttt 
numero  hic pr^Jèntibus,  inculcetur^  ne  ex  eiufmodi  diffamatiònibut ,  fcrupulns  aiiquis  audito-' 
irum  animis  inhxrefcati 

C^erum 


KATlOKALÌS     t>ÒIlDRÉCHTAM.^,  tò^ 

CAternmquodSynodumluinc  legitime indìElam^  congregatam,  in  timore  Domwi  ceUbrari 
(teftam ,  é"  hucufque  magno  cumfrncfu  (^  volnptate  co»tinuatam,  cnm  Symdo  ili  a  Tyria  com-^ 
parure,  impudenter aufìfuerint,  ea  demumfumma  ejl,  nonjòltim  Ecclefiàfiictts ,[edttiam ro'iti- 
cas  perfonaSifummumtjiie  adeo  KJMagiJìratHm  cvttcermm  mfilentiA ,  quam  Synodalium  aéfiO' 
»um  moderatori hus  cvercendam  relifiqutmM. 

CorK Indente s,  Protejìationem  hancfalfis  nixam  effe f andarne nth  puhlìce  declarandum  é'PrO- 
mmtiAndum  \  omnia  autem  h*c  Synodtcis  a^ls  infcrenda  ,  c^  tnm  ad  rem  ipfam  progredii 
endum  effe. 

Sàlvis  reélìus Jèntientium  iuàicijÈ. 

Pra:le(5tis  de  hac  Protcftatiohe  Rehionftranriuhi,  Cohfentientibus  hifce  Theolo- 
goriuti  exterorum  judlcijs,  Nobiliflìmiac GcncrolìDelcgatiibifùbiìflcndumjudi- 
carunt,  fententiamque  fùam,  tum  de  criminationibus ,  rum  de  protcftatione  Rc- 
monftrantium,  hoc  publico  decreto)  quod  eadcmillis  inluper  pra:Ied:um  fliit,  de- 
clararunt. 

Cnm  wÌY  'Rje'vefendm  <lM.  Simon  Epipopìm  S  S.  TheologÌ£  in  eAcademià 
Lugduno-Bata'va  Frofejjòr,  a  CUrifJìmo  ac  Reverendo  T^iro  Traftde  bujus  Synodi^ 
Johanne^ogermAnno ,  ex àutoritate pubhca  1)elegatorum pancia nuper^ac  frater- 
ne fiterit  admonitHi ,  quodjìncere  parum  mm  hac  Synodo  egifSet  {qnanquam  fané 
maluiflent  Delegati^  diSlnm  Epifcopium^  reliquofquefrdtres  '^monfirantes^fimpli- 
ci  confefjìone  ac  candida ,  deltSium  de  quo  omnibus  conftabat ,  ne  qna  digmtati  eo- 
rurnatque  muneri  hxreret  labes ,  deprecatos  efjfè,  ^  confefjìone  ^  quod  ingcniiorurìi 
e  fi»  aut p  udenti  fa  Item  excufatione  crimendiluijje,  tandemque  ahquandoflne  ainba- 
gibi4S  in  remprxfèntem  venir i)  quia  tamen^  quafi  re  deliberai a^  eoipfò  dte^,  quo  de  a^ 
lìjsagenditm  erat,  coram  tota  Synodo^fìne  uUa  circmtione^  ^T^eyerendum  O*  Clarifi* 
rvirumiDominum  Jóhannem  Bogermanum  ,  SynodiFrafìdem  nulla  tot  magno^ 
rumitotclaroruM^tot honeflorum  'Z'irorum ,  qui  unherfam  '-vere  Keformatarn  hoc 
in  loco  coram  Deo  reprafèntant  Ecclefiam,  nulla  eorum  confcientici  pr^fentiizque  ra- 
tionehabita,  mendacij  acCufàre  non  dubitaverit  :  Jlluftrium  ac  Prapotentum  D  D. 
Ordinum  Delegati ,  audito priu<t  fummo  ac  unanimi,  omniwm  tum  exterorum ,  tum 
Vrovincialmm,  totms  deniqueijenerandA  hujui  Synodi,  i^  quidem  juramento  jam 
obflriSiaiteJlimonio  pfìfo  quoque  addito  {inter  quos  nonnuUifunt ,  qui  njerhaipfa 
exceperunt) graviter,prio^acpro  eaqua  Ine  poUent  àutoritate,  <-virum  IR^veren-' 
dum  ^M.  Stmonem  Epifcopium ,  reliquafque  fratres  '^monfirantes  ,  monendos 
effe  judicarunt ,  ut  inpoflerum  t^  ip/ius  'veritatid,  qux  <^irtutum  omnium  Eccle- 
jtafiicarttm  norma  efl  t^  regula,  quamqueDeits  <-viytis,  fupremus  ille  atque  umetti 
Jcrutator  renum  cordiumqne  infpeBor ,  quiabyffos  mar is  penetrai,  adeoque  ipfa  <-ve- 
rttasefl,in'-umtaiùfu£interpretibtis maxime  r equini,  rationem  habeant:  Vtqui 
'^amilluflrem,  tam  <-venerandum,  tamlegitime  huc  convocai um  ,  Ecclefìarum  om- 
nium y  qttti  eodem fìdei  yinculo  conjunSix  funt,Conyentum  i  in  quo  ipfì  llhiftrium 
atque Prapotentum  D D .OrdinumFoederaiarum Bdgij Provinciarumpr^fìdent  De- 
legati f  qmfupremum  re^r^fèntant  <éMagiflramm,  reveteri,  nuncfdtem ,  totiesjam 
moniti,  addijcant,  neque per  convocatorum  atque  Delegatorum  latus ,  quod  noftfì- 
melcum  in  Synodo  hacveneranda,tum  ^m  libello  exierìs  Theòlogù  nupernme  ex- 
kibitQtclamabìjsfaciume^yipfòs  Delegante;  atque ConyoCantes,petulanter  acpro- 

K  ffryf 


S  E  e  T. 

XXX. 


HO  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

teryepetant:  fèdpo/ìpo/itis  ìam  tandem  criminatiombm  ,  decreto  lam  ^ojlremum 
tlenifsima,  cum  poteBate  al;  ip^s promulgato  morem  gerani ,  non  obftante proteHa- 
tione^  mam  omnino  admittendam  non  ejjè  ce  nfent  ac  declarant. 

M.Epifcopiuspetijtveniamqusedàmad  ifta  dicendi,  fed  quoniam  rempus  elap- 
fum  erat,  res  in  Scllìonem  pomendianam  eft  dilata. 

Sefsione  Trigefima, 

SodemdiepoHmeridiem. 


CItatiin  Synodo  comparuerunt,  monitiqiie  runt,quia  jamThcoIogofum  cxitto-» 
rum  de  Proteflationis nullitate  fcntcntias,  argumcnris  rolidis,&  ad  tranquillan- 
dasconfcicntiaslufficientibusconnrmataSjinfupcrllluftriumDD.  Delegatorum,de 
eadcm  decretum  audiviflent,  ut  pollpofltis  omnibus  criminationibus,  exceptioni- 
busjproteftationibus,  fimilibufquetergiverfàtionibusjadremipfamvenircnt:  roga- 
tiquelimt,  Vtrum parati jameflent. 

M.Epifcopiuspctijtjquiagravis  &:  atrox  in  ipfum  lata  eflet  cenfura,  quia  famìc 
ipiìushaudlevisfadacfletinjuria,  utliceret  iibi  breve  aliquod  ad  defeniìonem  fui 
fcriptum  prarlcgcre. 

•  Illuilrcs  Delegati ,  pcrluftrato  prius  fcripto,  quo  conftaret  ipfìs,  num  fortafle  no-, 
yas ,  quibusSynodus,ut  ante  aliquotiesiamfadumerat,  diftineri  poflet,  crimina- 
tionescontineret,  permilèrunt  ut  prarlcgeretur:  quanquam  decreto,  fùperiori Scf- 
fione  prxleòl;o,nihildctr?.£tumaut  derogatum  vellent. 

Illuftres  ac pracpotentes  Domini,  Honorande  Pr^fes,  Revereii- 
difs.  Clariis.  Dodiisimi  Viri  fratres^ 


ETfibona  confciemia  paradif^t^fit,  é"  uhifatiffa^fum  efì  confcientix ,  fi/fiata  admodttm  ex- 
cufitione  opHi  noj^^t-,  nihilominus  tameriy  cum  nerno  f;im&fuài  negUgens  aut  prodigtu  e_^e^ 
debeat,  imomhilpr'uifpeimveeJìepoJJtthomimChrifìtit^o,  & inprìmU puhlico  inEccleJìa  le- 
fu  Chrijìi  muner  e  fungenti,  qua-m  nommis  atque  exijìimationk  fu<e  mtegritoi ,  'Hon  potui  cont' 
mittere,  cjuin  hiijm  etiamferij  mei Jlndij fpcctmenalicjHodin  hac atigujht  Synodo  extaret,  Cum 
emm graviteradmodum ir nti/lamea  caufaviilnerata ac Ufijìt,  i/npnmis  h odierna  die  exijli- 
matio  meo.,  tmqiutmfi  mendacio a'ictti piiblico  non  itapridcm  in  koctam  celebri  ò" angu/Io 
conjefu  me  objltrinxijfem;  operxpretiumduxi  ad  fumoir  exi(ìimcitionis  me^  juftijjimam  de- 
fenjìonem ,h£C paucula Sjrìodobreviter  reprtz^cntare ,  nihil  addubitans,  cjum.fi  qtt£  forte Jh- 
Jpitio maUfidei ,  animo  qmrtmdamlufent,  illa  nullo  negotio  è'vaniturafit ,  fi  rem  totam  tequa 
lance j udii tf ponderare ,  (jr qua decetjìnceritatcintrofiicere non gravabuntur. 

Crimenquodmihiimpinqiturhoc efi,pofiquam  orationem  aufpicatoriam  in  Synodo  hac ,  de. 
fententia  (jr  coyffenfufatrum  meorum  recii,^ffm ,  jufufque ejjetn  exemp'ar  illius  orationis  ey:^ 
hibere ,  vificsfitm  dtcere  Reverendo  Pr.tfidi,  CT  ntijam  bodterna  die  intellexi ,  plerifque  in  hac 
Synodo,  aliitd nu  exemplarnonbabere.,  qttodqnc id  ipfum  ila  intel/igi  voluerim  ,  ex  eo  liquido 
confiittfie ,  quod  illudipfum ,  aut.apographum  eiiis-,k  Vr^ftde  repeierem.  Hxcfummaaccufi- 
tionls  efi.  ^ 

ReverendiffimiViri  -,  grave  hoc  quidem  crimen  efi,fi  verum  ;  fedjique  gravis  imuriajl 
falfhm:ecqutdverifimilimfit,quAfo,expendite.  ,   .•  :;.''■'■       ■     ■    •^- 

.  Fundamentum  criminanonls  ejì ,  quod exifiimctMranì^  ^diB.tim  effe  ,  aliud-me  exempUr 
non  h  abere,  ^^nod  efiverumfit ,  non  eflt  amen  tot  um  iàquoddixi-,  addidiefiimnon  ob fot- 
re  y  imo  difertiiac  formaUhm  verbis ,  faris  nitide  defriptum.  Ex  qiioftls  li'juety  Aperte  me 

agnovif. 


NATIONALIS    D  O  RDK  E  C  H  t  AN^.  ni 

iTgnoHiìJJè  H'tudW^éxìm^kr  h ubere  &  depriptttm  cjnidem-^ednon  fatis  nitide ,  quodfciltcet 
■digniim  eJfet,ijtfod thm  atignfo  Confeffìti  offerretiir.  Itaenimfe  re$hdbebat  ;  dcfcrivtum  eriit 
lexen/plar  quod hnlebam,fed Jìne  jttshs  niarginihus ,  minime  acctirtito  char/tàtre  conjiqna- 
tum,adeo(jt!e  Utttris  cr  mendls  non  faucis  deforme ,  cr  qiiod  pr£ciPnnm  erat,crim-  ipfo  prin- 
cipali non  collatiini.V'ridie  enim  multa  (y-Jcra  admodum  njefpera  defcriptam  amannenfisde- 
derat.  Hxu  unica  fìat  tergiverfitionis  tnc^caufit.  Etqu&  ,  quctfo  'vos, Reverendi  Viri  Fr/i- 
tres,caufa  me  movere potitijfetycur  aliiidmihi  excmpUr  ejfe  ncgarem  ?  An  titfalletem  qtten- 
quam,nedum  tantum  ér  tam  augufium  Confejjum  ?  Atqui  nihiltn  ea  oratiofie  erat ,  qitod 
non prameditatum  ,  decretum,  S^jam  ahtea  com'muni  confenfii  Citatorum  appróbatumfue^ 
rat  :  quin  imo  cmfìia  eojin  e  [cripta  crant,ut  in  Synodo,CT  tantum  non  coram  loto  orheChri- 
Jìiano  dicerentur.  Deinde ,  ^ui potii!(]em?ajJìdebant  juxta  non  tantum  multi  tencrrimam 
confcientiarum  fuarum  rationem  hahentes  viri  Fratres  ifedetiam  circum-qiiatj^attentijJtmÀ, 
^  oculii'in  me,  in  chartam  df'ff^enfìtm  dejixi  vultus  >  quos  omnesfallere  mihi  propojìtum 
fHÌjfe,quid  habet  verifnnile  ?  Accedi  t ,  quod  ,Jìmulatque  or  atto  recitata  fuit,  non  tantum  id 
aperte  alicui  ex  me,  an  aliudexe/nplar  haberem,qu£renti,fèd  non  ita  multo  posi  ,  ipfis  etiam 
helegatis  Illu^t.  D.  D.  Ordinum autographuw  quale  quale  erat  in  manm  dederim,  ut  con- 
Jlarepc-jfet  omnibus  yVerumeJfequdd  dixéram.  Atqui,dicetforta{fe  quifpiatn  ,  quorjùm 
itaquepetitnmapographumì  Refpondetur.  §}uià  illudipfim  quod  obtuleram  cumautogra- 
tho collatum nondum erat^prout etiamnum  ex utriufque collatione constare pote'si  ,  ^ con- 
iare voluiipjì  lllujlrium  D.  D.  Ordd.  Delcgatorum  ?rxfidi-,cui  exemplaris  )nei  copiampeir 
Secretarium  ea  ipfa  die  feci.  Non  difiteor  quidem  Rev:  Dominum  Trxfidem,  ipfum  auto- 
graphummeumpetijjfefdautographum  ipfumdana  menon  dubitabam  ,  cutv  illudi pfum 
darem  quodab amanuenfi  meo  defcriptum  ,  ^  amedeindefratribufque  meis fubfignatum 
erat,inprimis  quia  aliud piane  non  continebat  (paucls  tamen  verbis  quibufdam,  eo  quodcol- 
latiofaBa  non  ejfet ,  exceptis  )  quam  quodKutographo  meo  continebatur  :  puduijjèt  enim 
me  tam  auqiisioConfejfui offerre  autographummeum-,totlituriiitotmaculis  ,  tot  jnendis  re- 
fertum.  H£C  ita  effe  bonafde  aéJ-a  Dem  opt.  Max.  nnvtt.  £lupdficui  tarnen  fccusfenttré 
lubebit,illiegonon  refpondebo  aliud,quamquodconfcientÌ£me£  (j^  eorum  quimihi  adfede- 
runt  teftimonijs  omni  exceptione  major ibtts  nixus,  Deo  innocentiatn  meam  commendaturus 
Jtim,df'  i'ripace  antmam  meam  ac  filentio poffeffurm  :  qutn  imo  gavi furia  ex  animo  ,  quod 
etiam  ccrifuram  fufinere  cogar  ob  culpam  ciiime  minime ajfnemejfe  apudanimummeiim 
terfuafjjìmptsfum  ér  ero,  donec  Deus  ille  cordium  fcrutator,inter  me  ó"  sos  qui  de  me  male 
fentiunt  judicaturns  eft.  ^updut  A^is  SynodalibHs  inferatur,etiam  atqiie  etiam  rogo. 

Subfcriptum  erat  Simon  Epifcopius, 
S.  S.Theologiic  ProFeiTon 


REfponfum  ei  fuit,ea  de  re  audita  fuiflc  totius  Synodi  ,  atque  ipfomm  D.  D.  Dcle- 
garorum  tcftimonia.  Teftimonia  teftimonijs  opponi  ,  opus  non  efle.  Verbay 
ut loquuniur,formalia,à  Synodo adeoque  ab  iplìs  Dclegatis  ,  tuilVe annotata  ,  idque 
jam  totani  Synodum  teftatani  efle.  Dccretum  hac  in  caufa  factum  fuffiGcre  debere. 
M.  Epifcopius  refpondifjQuandoquidem fratres  Remonftranies  libi  affidcnres  hac 
de  re  non  rogarentur ,  declarare  {z'^^i  cos  privatim  tcftatos  efle  ,  fé  quoque  ha:c  ejus 
formalia  ycxhn'ixiéixìV^c, non  habeo  aliud  nitide  defcriptum.  Pra;reseummonuit,  ut  ac- 
quiefceret,djxitque^non  Synodum, quie  obitcr  illius rei  mentioncm facicndam  duxif- 
fer,  veruni  hancmolcftiamcreafleipfuni  fibi, qui  liane  criniinationem  fibi,  utajebar, 
fadam,toti  Synodo  acerbe  objeciflet;  ac  proinde  liane  cenfurain  fibi  attraxifle.  Ro- 
gatiquedcnuo  Citati  funt,  ut;-uni  Proteftationi  )am  renunciare  vellenr  ,  &inrem 
pra:fentem,cuius  caufa  advocati  erant  refta, venire.  Monitique  funt ,  ut pofuis  lùfpi- 
tionibus  finiftris  ,  certo  fibi  perfuaderent  ,  Synodum  in  caufa  ipforum  ita  efle 
veifaturam  ,  ut  fuam  Deo  totiquc  orbiChriftiano  probaturaeffetconfcicntiam. 

K  2  Refpon- 


ji*  ACT-A     SYNODÌ 

Rdpondeinntdcfcripto^quodàM.  Epifcopio  pracledumfuit ,  petere  fé ,  ut  apogra- 
phum  cenfuraium  judicioiumqucde  ProtcllationcTheoIogorum  Exterorum  &  De- 
creti Ululi.  D.  D.  DelcgatOLum  Ubi  tradeietur.  Vtquejiiftum  fibi  concederetur 
tcmpus,rationcs  E>:terorum,quod  coafidemtionem meieri  vidercntur ,  cum preci- 
bus  ad  Dcumaccuratius  cxpcndendi  :  ne  quid  tcjnere  in  re  quK  momenti  tanti  cflet, 
àfctìcrct  :  utquc  bona  confcicntia  Decreto  llluit.  Delegatorum  morcm  poflent 
gcrcic.  •  Delegati  de  pétitione  iiac  fententiam  rogati ,  relponderunt ,  cenrerefc,non 
debere  rem  lab  ullo  amplius  prxtextu  ditferri  ;  mandare  itaque^ut  in  rem  prxfcnteai 
ieniretur:tandemquelìmplicitcr  ,  iionfubhisvelillisconditionibus  ,  Decreto  ac- 
quieicerenr.  Citati  petierunt  :  ut  fecedere  liceret  libi  ,  atqueintffl:  fequid  efletrc- 
lpondcndumdcliberare,  Quod  conceflum.  Ac  poft  aliquam  deliberationem  rc- 
fpondcrunt ,  Scic  falvo  Tuo  de  hac  Synodo  judicio  ,  falvaque  conrcientia,parituros, 
a'queadrem  venturos.  Relponfum  illis  fuit,tum  ab  ìpfis  Delegatis  ,  tumàSyno- 
do,conrcienti)sipforum,nihil  imperati, ncque  impcratum  iri,  quod  gravare  eos  pof- 
Ter  ;  privatum quoque  unicuiqne  de  Synodo  libcrum  rclinqui  judiciimi.Qucd  11  vero 
perjudicium  de  J>ynodo,  publicam  hanc  comra  candem  Proteftationem  intellige- 
rent,caai  iplis  làh  am  non  rclinqui  ;  fed  tum  Synodi  Decreto,  tum  &  Tuo,  eam  &  in- 
;uftamefìè&nullam,fatisdeclaratum  :  ideoque  iterum mandati  atqueinjungivtpa^ 
rerent &ad rem veniient.  In illa enim  Proteftatione quamdiu  perfiftcrent,tamdiuno- 
Vam  Icgibus  omnibufque  tum  Synodi  tum  lUuft.  Delegatorum  Decretis,  inobedièn- 
tiam  ab  illis  opponi.  Ideoque  iterato  funt  moniti ,  ut  in  pofterum  caverenr  fibi.ne 
autoritatem  Synodi  tatti  venerandae,  diftis  infolentibus  aut  fa£tis  profcindcrent  vcl 
indubiumvocarent.  Inprimis,  iieautvoceaut  fcripto  Illuft.  D.  D-  Ordd.  Geiie- 
ralium  autorità: era  fub debita  cenfurs  poena  la:derent.  Refponderunt,  Se,  ut  fenti- 
rent,  ita  loqui ,  &  ut  loquerentur  ,  ita  fenàre.  Qu^m  refponlìonem  ibi  locum  non 
iiabciedemonftratum  fuir. 

Vtìgiturin  prxfèivtem  reni  aliquandovenirctur  ,  denuo  rogati  funt,  an  parati cf^ 
fenLfenrentiamdc  prinìo  Articulofuam,qui  elide  Ptjedeftinatione  divina,  cum  ra- 
tionibus  Synodo  exhibere.  Refponderunt,  cxiftimalfe,  viva  voce  collationemhic 
elìeinftituendam.  Adeam  fé  parafle  ,  non  ad  fcripta  exhibenda,  Habere  quidera 
ftatura  Controverfurumad  manum  ,  caeterum  fententiae  fu^  explicationem  fcripto 
nondum  confignalfe.  Ex  Citatorijs  non  potuiflealiud  fé  intelligere,  quam  quod  pro- 
pofitio  ,  explicatio  &defenfio  fententicc  fu;e  prius  viva  voce  eflet  in  Synodo  propo- 
Tienda,  ac  deinde  inftitutacoUatione  fcripto  comprehendenda.  Delegati  ipfis  indi- 
carunt,dolcre  fibi,quod  Citatoriarum,fenfum  (  de  quo  nemo,  nifi  qui  maligne  detor- 
quere  eumveller,dubitarepoflìt  merito  ,  capere  aut  nonpotuiflcntaut  noluiffent. 
Connexionis  rationem  perfpicue  oftendcre,  mentem  hanc  fuiffe,ut fcripto fuam  ex- 
ponerent  fententiam.  Refponderunt  Rcmonftrantes ;  Neminem  ipforum  literas  ita 
intellexifle  :  omnes  ,  quotquot  aderant,  ad  coUationem  fé  parafle.  Quod  in  Cita- 
torijs nomine  lllutlr.  D.D.  Deputatorum  fcripiis  ,  exprefle  diceretur  ;  dandam  , 
eam  operam, ut  animi  exulccratilenirentur  ,  quod  exilìimarent  fine  (?olIatione  vix 
fieri  poire;|udicare  fe,convenientiirimum  eire,ut  CoUatio  tanquam  inter  partes  infti- 
tucreiur  .•  utquc  de  illa  poftea  fupremus  Magiftratus  judicaret.  Delegati  prxledis  pu- 
bliceCitatoiijs.ifuis,mentem  fuam  dare  cxpreflerunt,acdiferteindicafunt ,  nunquam 
hanc  fuifle,uthiculla  pardagogica  ccllatio,aut  ulla,tanquam  inter  partes  ,  inftitue- 
retur  difccptatio ,  fed  ut  ipfi  fententiam  fuam  de  quinque  Articulis  proponerent ,  ex- 
plicarent, quantum  poflent  defenderent,ac  deinde  Synodi ,  ut  legitimi  Controverfia- 
tum  ;udicis,judicium  cxpedarent.  Conquerebantur  nimis  anguftos  prxfcribi  fibi  li- 
mites ,  fiquidem  viva  voce  non  liceret  fibi  agere  ,  fuamque  tantum  fententiam  pro- 
poncre  ;  non  contrariam  quoque  oppugnare.  Ad  quam  oppugnandam  inprimis  (è 
parafient.  Refponfumfuit  ,  illis  pcrmittendum  nihilominus  efle,  ubi  fentemiam 
fuam  fcripto  explicafient ,  ut  viva  voce,  fiquae  addenda  exiftimarent,addere  liceret. 
De  fentcntix  contraria'  oppugnationc  poftea  videndum  5  ubi  fuam  prius  dcfendif- 
fcnt.  Mandatum  denique  ipfisfuit,  ut  fententiam  de  primo  Articulo  fuam ,  proximi 
dici  Seffione  piirna ,  fcripto  cxhiberent.  Rogati  quoque  funt  ;  An  Confiderationes 

fuas 


NATIONAL.IS     D  O  RD  R  E  C  HT  A  N  ^.  Uj 

fuas  dedodrinain  Confefllone  «Sc'CatecheriharamEccIcfìammcomprehenra,  jam 
paratas  habercnr.  Refponderunt  ,  fc  quidcm  illarum  conllderationum  fylvam  ali- 
quam  inchartis  habere  ,  cxrerum  eas  nondum  exacte  difpofiiifle  ncque  nitide  de- 
fcripfifle.  ■" 

Sefsione  Trigefima  prima, 

X 1 1 1.    Decemhris  ,  die  lovis,  ante  meridiem» 


SESS. 
XXXI. 


c 


Itati  fententiam  fuam  de  primo  Articulo  ,   qui  eft  de  Predeftinatione  divina,, 
dccem  Articulis  feuThelìbuscompi-ehetìfamjlcriptohocexhibucmnt,  quodab 
omnibus  rignatum,ab  Epifcopio  praeiedumfuit. 

Sententia  Remonftrantium 

Quamin  confciencia  Tua  Verbo  DciconièntancamefìTe  arbitrati  funt 
hadenusj&etiamnum  arbitrantur,  circa  primum  de  Pra^de- 
ftinationis  Decreto  Articulum,  bare  eft.- 

"  I. 

.Efi'S  non  decrewt  quenqtfam  ad  vitam  xternam  eUgere,ata  abeadem  reprobare  ordi- 
ne prÌH-s,qHam  eundem  creare  decreverit,citr A  ulliui  obedientix  'velinobedientu  ante* 
cedentls intuitH'fn,fro  beneplacito  fuo  ,  ad  demonflrandam  gloriam  ?nifericorḍ  (^jtiUi- 
tufua,  'vcl potefiatis  é'  dominijabfiluti. 

II. 

"  Cum  jbecretnm  Dei ,  de  cujufquehominis  tumfalute  tum  exitio ,  nonfit  Decretumjìnis 
àhfhlute  intentiyfequitur  ncque  eidem  Decreto fubordinata  effe  media  talia-,per  qux  adfnem 
Zeflìnatum  tunt  Ele£ti  tmn  Reprobi efjicaciter  atquc  inevitabiliterperducantur. 

IIL 

filare  nec  Deus  hoc  confilio  creavit  in  uno  indarno  omnes  homines  in  reéfo fiata  ,  non 
ordinavit  lapfum  ejufque  permiJJìonem,nonJìibtraxit  Adamo  gratiam  necejfariam  ó'fuffi^ 
cientem  ,  non  procurat  Euangeliumpréidicari  ,  homines  externe  vocari  ,  non  confert 
mis  ulta  dona  Spiritus  Sanali  ut  iftamedia'ejjent  ,  per  quóieorum  aliquos  ad  vitam  per- 
ducer  et  ,  alios  njitA  benefcio  dejHtueret.  Chrisfuó  Mediator  non  efifilum  executorElc' 
tfioniSyfedipfiws  Decreti  EleBiom'ifundamentum  :  quod alij effcaciter  'vocantur,ju(lìJìcan- 
tur-,inJìd€per(ènjerant-,glorificantur,caufa  non  efl^quodabfolute  advitam  aternamjìnt  electi 
neque  qttod  altj  in  lapfu  deferantur-,  Chrijlus  ijs  non  de  tur  ,  prorfm  non,auttnejjìcaciter  vo^ 
centur,  indurentur,  damnentur,  caufa  non  eft,quod  a  falute  eterna  abfolutejìnt  reprobati. 

IV. 

Deus  non  decrevit  fine  intervenientibm  peccatis  a^fualibtts  multo  maximam partem  ho-^ 
minum  ab  omnifpefalutis ficlufiarn  in  lapfiurelinquere. 

V  . 

Demordinauit  yUt  Chrifimfit  propitiatio  prò  totius  mundi  peccate  ,  (jr  l'i  ifiiits  Decreti, 
fiatuit  credentes  in  ipfumjufiijìcare  ^  Jklvare ,hominibufijue  media  adfdem  necejfaria  ó" 
fujfìcientia adminifirare^earatione ,  quamnovitfuamfapientiam  éf  jufiitiam decere .  Ne- 
quaquam  autem  defiinavit  ex  vi  decreti  abfolutifolls  Ele£}ii  Chrifium  mediatorem  dare, 

K  5  eofdcmque 


114  A  C  T  A      S  Y  N  O  p  I 

eofdemqiie  filos  per  'vocatiomm  ejficacernfide  doi7are ,  jujìificare,  infide  confervare  ac  glo- 
rtficare- 

VI. 

Nec  k  Titti  xterna  nec  a  medijs  ad  eam  fnfjìcientihus  nlìm  rejc^ly^  ejl  ahfoltito  aliquo 
iintecedaneo  Decreto  ,  fic  ut  meritum  Chrijlt,  'vocatio ,  omniaque  dona  Spritm  prodejfe  ad 
piliitem  omnibm  poffìnt ,  cr  re  vera  -projìnt ,  niji  ea  ipji  in  exititim  fihi  eorundem  ahuftt 
'vertati t  ;  ad  incrediditatem  atitem ,  imfietatem ,  &  feaata ,  tanqnam  media  é' caufas  dam- 
nationis ,  nemo  defìinatus  ejl . 

VII. 

Bledlio fing^àarìnm  perfonartint  feremtoria  efi ,  ex  conjìderatione  fidei  in  lefitm  Chrijlum 
^  per  federanti  A  ;  non  aatem  cirtra  confiderationem  fidei  (^  ferfeverantia  in  -ver a  fide ,  tan- 
quAm  condìtionis  in  eligendo prxrequifttx. 

Vili. 
Reprobatio  à  VitaxternafaBa  efi  fecundiim  confiderationem  antecedane^  infidelitatis ,  (^ 
perfeverantiA  in  inftdelitate  ;  non  autem  citra  confiderationem  antecedane  a  mfidelitatis  (jf 
perfeverantiaininfidelitate. 

IX. 

Omnes  fiddìum  liberi  funt  in  Chrijlo  finSìificati  ;  ita  ut  nullus  eorttm  ante  uftim  ra- 
tionis  ex  hac  vita  decedens ,  pereat.  Nequaquam  autem  in  reprobatorum  numero  cenfen- 
tur  etiam  nonnulli  fidelium  liberi  ,  in  infantia  pia  ante  uUum  aguale  peccatum  in  pro- 
pria per  fona  commi ftim  ex  hac  vita  difcedentes  ;  adeo  ut  nec  Baptifmi  lavacrum  facrum^ 
nec  preces  Eccleftx  ipfis  ullo  modo  ad  falutem  prodejfe  pojjtnt: 

X. 

Tiulli  fidelium  liberi  haptìzati  in  nomine  Patris ,  Filij  ,  é'  Spiritai  SanBi ,  in  ìnfaH" 
tÌ£fti£fatu  viventes  abfoluto  decreto  reprobata  adfcribuntur. 

Reverendijftmi  Patres  é"  Fratres  ,  Habetis  fententianoftra  ,  quoad  primum  K^rticu- 
lum  de  Eleóìione  é"  Reprobatione propofitionems  quam  fententiam propugnare  ■,  ó- ei  con- 
trariam  ,  qtu  Centra- Remonftrantiiim  e(ì,  oppugnare  partiti  fumtts  ,  ér  iflhac  rationeut 
eam  proponamm  cf  porro  explicemm  ac  defendamus  quantum  pofurum  &  necefarium  ju- 
dicahimtiSyVeritatis  ippits  ^  glorile  divina  ,  tonfcienlÌAnoflrii,Cjr  •^dificationls  Ecclefixrum 
interejje  putcmm.     Hic  fuhfcripta  erant  omnium  ó'fìngnlortim  cit&toritìn  nomina. 

Rogati  funt ,  an  fingulorum  hac  tommunls  ejfetfententia,  &  an  huic  dee larationi  ali- 
quid  prMerea  additum  vellent  ?  Rejpor/derunt  eam  communem  omnium  é"  fngulorum 
effe  fententiaìn  ,  ut  ex  fubfìgnatione  confi ur e  poterai  ,  neque  haberequod  hoc  tempore  ad- 
ditum  vellent.  Statutum  fuit  ,  ut  poji  meridiem  htt  Thefes  à  fingulis  Collegijs  defcrihe- 
renttir  ,  ut  tanto  matunUi  deliheruri  de  ijs  ,  c^judicari  pnfet.  Et  quandoquidem  in 
exhibitis  Thefibui  ,  quidam  (^  ohfcuriora  &  ambigua  viderentur ,  de  quibm  prejfim  in- 
terrogandi  efent  •■,  deliheratum  quoque  fuit  (  quia  citati  corptts  ,  uti  vocant ,  aut  Colle- 
gium  non  conjlituerent  -^  fedfingttli  ex  illis  viritim  efent  citati  )  annon  fìnguli  viritim 
quoque  ò"  vocandi  (^  rogandi  ejfent.  Vifumque  fuit  ,  nec  confnltum  ejfe  neque  necef- 
fariumy  ut  viritim  vocarentur  ;  fed  ut  omnes  fimul ,  cum  rogandum  e(Jet  ali  quid,  pariter 
fé  fiflcrent  :  aliquando  tamen  ,  hunc  vcl  illum  pojje  interroqari  :  ita  tamen  ,  ut  liceret 
Uh  in  fentenṭ  fuA  explicatione  ,  utt  quoque  r  eli  quorum  epe.  Dedaravit  praterea  Sy~ 
nodm -,  difplicerc  fihi  ,  quod  Citati  in  exhibitii  Thefbm,  magli  aliorum  fenteiitiasreji- 
cerent  ,  quam  prcpriam  proponerent  :  quodque  potim  quid  non  fentirent  dicerent ,  qnam 
quid  fentirent  ajfever areni  :  tum  quod  multa  in  hoc  pritno  articulo  admifcuiffent  ,  qu£ 
ad  fequentes  potitis  pertinercnt .  ideoque Jlatuit  monendos  effe  Remonftrantes ,  ut  in  Jèquen- 
tibui  K^rticulis  de  istiifibi  caverent,  é"  adSynodi  mandata  melius  attenderent. 


NATIONALIS     DORDRECHTAN^.  tij 

Sessione  Trigefima  fecunda, 

XIV.  Decembris  ,  Die  VeneYÌs  ante  meridiem. 

QVia  Articuli  quinque  de  Pracdeftinationc divinaj& adjuiiftis  ci  capitibus ira iiltef 
le  connexi  funt,ut  alter  fine  altero  vix  traftari  rcdeque  percipi  poliit,  placuit  Re-' 
monftrantibus  injungi,  ut  fcntcntiam  quoque  de  quatuor  reliquis  Articulis  fuam  ("cri- 
pto comprchcndercnt,  proximoque  die  Luns  Synodo  exhibcrcnt.  Placuit  praterca 
nioncre  citaios,ut  Thefes  fuasaffirmative  potius  quam  negative  concipcrciir,quorne- 
liusdefcntcntiaipforuni  judicari  poflet  ',  cui  fi  poftea  contraria;  rentexitix  rejedio- 
nemvelint  addere,integrumhoc  iplisfore.  Vocatis  Remonftrantibus  injundunl 
hoc  fuit.  Submonuit  &Pra;ics, ut  potius  quaeftionibus  illis  inhxrcrent  ,  qux  circa 
fuavem  de  Elcólione  doftrinam  verfarcntur ,  quam  ut  odiofe  dodrinam  de  Rcpro- 
batione  exagitarent.  Refpondcrunt,  fé  confideraruros  cfle ea  ,  de  quibus  à  PrscUdc 
moniti  fuilfent. 

Sefsione  Trigesima  tercia, 

XV.     Decembrisydie  Saturni  ante  meridiem. 

"O  Everendus&CIariflìmus  Vir  D.  Abrahamus  Schultctus  ,  S.Theologiaein  Acl-  Cujus     cx- 

•*-^demiaHcidelbergenfiDodor  &Profefror,inConrcfluSynodico,gravcm  ,  difcr-  emplar,quia 

tam ac patheticam Parancfin Latinam  ex Pfalmo  123.  Lator de  eo^quoddicitHrmihi,^^à.i    non- 

domum  lehovA  adeamttSi  cjrCy  _  pubiice  habuit  ;  illique  co  nomine  gratis:  funt  ad^e .         ^^™^  fumus, 

in  calce  Le- 


ttor 


Sefsione  ^xìgcdmdiC^nvct^^ 

XV 1 1.  Decembris :,  die  LunA  ante  mer'tdiem* 

"O  Everendi  &  Clariflimi  Viri,  D.  Johannes  Bifterfcldius  Concionatorauìicus  & 
InfpcdorSigenenlis,&D.  Johannes  HenricusAltkdiusS.S.ThcologiiE  in  111  ulhi 
SciiolaHerborncnfiProrcflbr,abllluftri  Correfpondentia  VVetteravicaad  hancSy- 
'nodum deputati, in  locumconleflus  folenniter  à  Scribis  funt  inttoducl:i,abIlluftribu3 
D.D.Delcgatis benigne  excepti,atque  in  fubfelliis  fuo  loco  atq,  ordine  collocati.  Pra;- 
icd^funtabIlluftr.D.D.Dclegatisliterzefidei,quas  àdidaCorrefpondentiaadPrcpo- 
tcntesD.D.Ordines  Gcncralcs  attuleranr.  Qua:  &  Synodo  placuerunt,faftaq;  congra^ 
tulatione,quemadmodum  ab  ali)s,ita  &  ab  iplisSynodicum  juramentuin  prcftitum  cft.. 
Citati  cxhibuerunt  fcriptum,inquofuam;de  reliquis  Articulis  quatuor  ,  quibuf- 
dam  Thelibus  explicarunt  fcntentiam.  Qupd  &  ab  ipliscft  pra-lcdum.  Senten- 
tiam  fuam  de  fecundo  Articulo,qui  cft de  Vniverfalitate meriti  niortis  Chrifti ,  qua- 
tuor 5  de  tcrtio  &  quarto, qui  eft  degratia  Dei  &  Converfione  hominis  ,  thelibus  duo- 
■decim  ;  ac deinde  de  c^uinto,  qui  clt  de  Perfeverantia  vere  fidelium,  thelibus  feii  articu- 
lis odo  compre^endetant.  Huic  fententia;  fua;  explicationi  ,  prolixam  rationum 
quai'undum  declarationem  adjunxerant,  Quibus hec  duo  probare  conabantur. 
I.  .(€quum  effe  ut  lententiam  fuam  non  athrmati  vis  tantum,  fed  &  negativis  The- 
fibus  exprimercnt.  1 1.  Non  de  Elcdione  tantum ,  una  Pradeftinàtionis  parte  ;  fed 
&:  de  altera  uimirumReprobatione,  agi  debere.  In  eodem  prsterea  (cripto  declara» 

K  4  banti 


116  ACTA     SYNODI 

bantjillaqu'aeabijsrejiciunturdogmata,  àmultis  Comra-Remonftrantibus  ,  auteo- 
mm  fententia;  addidistum  in  his  noftiis  tumalijs  regionibus  aflcri  :  controveilias 
pi-a;ienres,noii  elle  de  fegnicntis  unguium  auc  de  levioiibus  momenti  articulis  ;  fed  de 
ijs Theologix pradics  capitibus,qua:  Dei  gloriam  maxime  illufti-auent, ftudiaque pie- 
tacis,lìde  !)sredciencireair,promovei-ent,aut  conti-a,Hminusrede,glonxdivin3E  pili- 
iimumdetrahei'enr,arqiiepietariscurrum  morarentur.  Effe  &  qaamplurimaCon- 
tra-Remonftrantium  dogmata,de  Rcprobatione  cjufque  annexis  ,  ingloriam  Dei  in- 
curia,pietati  noxia,qiia:que  ab  iplls  Reformationis  initijs ,  haud  leves  turbas  in  Eccle- 
lìjs  dcdcrunr. 

Sententia  Remonftrantium 

De  fecundo  Articulo,  qui  elide  univerfalitate  meriti 
mortis  Chriftijh^c  eli.- 
I. 

•r^RetiumRedemptionis  qtiod  Chriftm  Beo  Patri fuo  obtulìt ,  non  tantum  in  fé  drperfi  tati 
•*-  generi  humano  redimendo Jiificiens  ejt;  fed etiam  J>ro  omnibus  ó'fingtil^^  hominibus  ex 
I)ecreto,voluKtate,ér  gratiaDei  Patris perfo lutimi  eJt:eoque  a  participattone  fruóìtmm  mor^ 
tk  ChriJH,aemo  abfoluto  d^  antecedente  Dei  Decreto  prxcijèexclujìts  ejl. 

IL 

Chriftus  inerito  mortis  fux  Deum  Patrem  univerfo  generi  humano  haifenas  reconcilia- 
'vit;ut Pater propter illius meritumfalva  juftitia^'veritate fua  ,  no'vum gratixfceduscum 
feccatdribus  é"  d&mnationi  obnoxijs  heminibus,  inire  &  fancire  potuerit  dr  voluerit^ 

III. 

Et  fi  Chrifi  US  omnibus  é'fingulis  hominibus  reconciliatìonem  cumDeo  d'remiffionem 
pece  ut  or  um  promeruerit:  Nemo  tamenfecundu,  Novi  éfgratiofi  feeder  is  pa^tum  aliter  quam 
perfdembeneficiorum  morte  Chrifiipartorum,  reipfa  ft parttceps :  nec peccata  hominibM 
peccatoribus  remittunttir ,  antequam  aHu  ck"  "vere  in  Chrifium  credant. 

IV. 

chrifium  credere  prò  fé  mortuum  effe  tjfolitenentur  ,  prò  quibmChristm  mortimi  eli: 
Reprobi  njero-iquos  vocantypro  quibm  Chrifiusmortuus non fit,nec  ad tfiam  fdem  obligari 
nec  propter  incredulitatem  contrariam  jttfie  damnari  pofiìmt  :  quin  fitales  Reprobi  efient, 
y  credere  tener  entur ,   Chrifium  prò  fé  mortumn  non  effe. 

Sententia  Remonftrantium 

Circa  tertium  &  quartutn  Arciculum. 

Degratia  Dei^Sc  Converfione  hominis,h^c  efl. 

I. 

LJ  Omo  falvifcamfdem  non  habet  àfe,neque  ex  liberi  fin  arbitrij  virìbus-,  quandoquidem 
in  si atu  peccati  nthilboni  (  quod  quidemfdutare  bonumfit,  cujuCmodi  in  primis  efi fides 
fil'vifica)ex fi  é"  afe  potefi  cogitare  velie  autfacerefi'dnecefieefi,  ut  a  Deo  ,  in  Chriftoper 
Spiritum  ipfm  SanSium  regeneretur  atque  renovetur^inteìleSlu.,  affeBibiis,zioluntate,  om- 
nibufque  viribm,utfidutari&  bona  reBepojftt  intelligere,meditari,  velle^tqueperfcere. 

IL 
Gratiam  autem  Dei  fiatuimtis  ,  non  tantum  ejfe principium  ,  fed  etiam  progref- 
fum  ,  ér  complementum  omnis  boni    ;    adeo  ut  neipfe  quidem  regemtus  abfqut  prece- 
dente five  preveniente  tsta   ,  excitante  ,  profequente  &  cooperante  gratta  ,  bomm 
cogitare  ,  'velie  aut  peragere  pojfit  ,  ullisve  admalum  tentationibm    refifiere  :  Ita  ut 

omnia 


NATIOKALiS    DORDRECHTAN^.  uf 

cntnU  hona  oferniAStionefque,  quas  quis  cogitando potefi  ajjèqui  ,  gratta  Del  adfcrìbendoi 
fint. 

IIL 

Nectamencredimusyzelufn  ommm.vuram  é-Jfudmm  adohtìnendamfalutem  adhihitum^ 
ante  ipfamfidcm  &  Spiritum  reno'uatiofjis,  vanum  atqueirritum  ,  qtiin  imonoxiiim  magts 
bomi?ìieJfe,quam  utile  drfrucfuofum  \[edcontra,flatuimuSy  audire  Ver  bum  Dei, doler  e  de 
peccato  con?9niJfo,expetercgratiamfalutarem  ,  &  Spìntum  renonjationìs,  (  quorum  t amen 
mhiiatra  gratiam  homopotejl  )  non  modo  noxittm  non  effe  é- inutile  ifed poti its  utiltjft- 
mum ,  ó-  quam  maxime  neceffarium,adebtinendamfdem  é"  Spiritum  renovationlsx 

IV. 

VoluntaiinftatHUpfm^ante  Vocationem,non  hahet  potentiam  dr  libertatem ,  ullum  bo- 
num, quod [aiutar e fit,'uolendi.  Ideoque  libertatem  njolenditam  bonum  Calutare  quam  ma- 
lum^in  omni  Ftatu,'voltmtati  adeffe  negamm. 

V. 

Cratia  efficax,qua  qiiis  con'uertitur ,  non  efi  irrefiftibilU  ;  &  Ucetita  voluntatem  a0ciat 
verbo  &  Spiritmjin  operatione interna  Deus, ut  é-potentiam  credendi,Jìvevires  fuperna- 
turales  conferat  &  hominem  a£fu  credere faciat  ;  tamenpotuit  homo  ex  [e  gratiam  ijlam  ad- 
fpernari  ó"  non  credere,eoque  etiamfua  culpaperire. 

VI. 

^anquam  prò  Uberrima  Dei  voluntate  ,  maxima  fìt  gratin  divini,  difparitàs  ;  tamen 
Spiritm  S.  tantum  gratin  omnibus  &  finguUs-,quihmVerbum  Dei  prxdicatur^confert ,  aut 
tcnferreparatus  efii  quantum  ad  promovendamfuis  gradibm  hominum  converfionemfuf- 
jìcit  :  eocene  gratia  fuffciens  adjìdem  ^  converfionem,  non  tantum  qsobtingit ,  quosjuxtà 
Decretum  abfolitta Eletiionis falvare  velie  dicitur  Deus  j  veritm  etiam  ijs ,  qui aSiu  ipfo  noti 
convertuntur. 

VII. 

Uomo  per  gratiam  Spiriti^  SanEti  poteft  plus  bonifacere ,  quam  reipfafacit  ,  (opliti 
viali  omitter e ,  quam  re  ipfa  omittit  :  neque  credimm  Deum  fimplictternolleut  homo  plus 
boni  faciat  quamfacit ,  drwali  omittat  ^  quam  omittit  :  oc  ut  utrumque  fic fiat  ab  Aterno 
prxcijè  decreviffe. 

Vili. 

^luofctinqiie  DeusvocatadJklutem,feriovocat,hoc  efi  cumjìncera ^mìnime fimulata, 
falvandi  intentione  ac  voluntate  :  neceorum  affèntimurfententia ,  qui  fiatuunt  Deum  ex- 
terne quofdam  vocare,quos  interne  vacare jhoc  efi, ver  e  converfiìs  nolit:  etiam  ante  re^Stam 
njocationis  gratiam. 

ÌX. 

Non  efi  in  Deo  voluntas  ifiiusmodi  arcana  ,  qune  revelata  ejujdem  in  Verbo  voluntatìfic 
contraveniat,utfecundum  eam ,  arcanamjcilicet ,  no  Ut  converfionem ,  (jrfaltitem  maxima 
partii  eorum,quos  verbo  Euangelij  *&  revelata  voluntate  ad fidcm  c^falutem feria  vocat 
X^invitat  :  neque  hicyut  quidam  loquunturfanifamfmulationem  ,  aut  duplicem  per  fon  am 
in  Deo  agnofcimui. 

X. 

Nec  credimm  Deum  reproboS,quos  vocant,hosinfines  vocare,  ut  magtsinduret  vel  exca- 
fationem  adimatyut  gravita puniat,ut  àStwafiicut  ipfirum  ofiendat  i  non  autem,ut  coftver- 
tantur,credantSalventur. 

XI. 

Verum  non  efi,ex  vi  é'  efficacia  arcana  voluntatìs  feu  Decreti  divini,  omnia  non  bona 
tantum ,  fid  damala  neceffario  fieri:,adeo  ut  quicunquepeccant,  refpeBu  Decreti  divini  non 
pofftnt  non  peccare:Deum  velie  difcernere , procurar  e  hominum  peccata,  eorumque  opera  infa- 
na,fiulta,  crudelia  ,  d' facrilegamfuinominis  blafphemiam  :  movere  linguas  hominum  ad 
blafphemandumydfc. 

•  XH   Falftim 


21%  A  C  T  A     S  Y  N  O  D  I 

XII. 

Falfìim  quoque  é'  horrencittm  nohis  efl  ;  DEV  M  ad  peccata  ,  qt!Afalitmfrohih€t,oc'' 
cttlta  YAtìone  homines  impellere  ;  peccantes  non  agcre  contra  'uohinta.tem  DEI  verampro" 
prie  di&am  ;  conferì  taneum  effe  'voluntati  DEI,  quod  injitjliim  eji ,.  hoc  ejl,  qitcdpracepto 
g]mcoT!trarium e(i ;  qidnimo  verxm  & capitalem cnlpam  ejje ,  facere  DEI 'Vobm&tem. 


Senteiitia  Remonftrantium 

Circa  CVuintum  Arciculumìqui  eiì:dePerfèverantia,ha:c  eftì 

L 

PErfverantin  fidelium  ìnjìde,  noncflcjfe^um  illius  abfoluti  Decreti ,  quo  D  EV S Jìn.-* 
qnUres  perfotias,  nulla  conditioneobedienti&circumfcriptas  elegijfedicitur. 

IL 

D  EV  S  'uerefidcles ,  /gratta  &  virihui  fiipernaturalibm  injlruit ,  quantum  adperfè've-' 
randum, di' Diaboli ,  carnis  ,ac  Mundi  tentationes  fnper andum,  prò  infinita fua fapientia  fuf- 
ficere judicat : nec per  DEV M  unquamfiat,  quo  minmperjè'verent. 

in. 

l'ere  fideles  pojjimt  a  vera  fide  excidere-,  (^  in  ifiiujmodi  prolabi  peccata,  q/i£  cum  ve- 
ra &  jufiificante  fide  confifiere  non  poffimt  :  nec  potè  fi  hoc  tantum  fieri  ;  fed.é"  non  raro 
ft. 

IV. 
Vere fidelespofpmt  culpa  fuainfiaoitiaé' federa  atrocia  incidere  f  in  ijfdem  perfeverare  é" 
mori  ;  ac proinde finaliter  exctdere  ó"  perire. 

V. 

T^que  tamen  credimm  vere  fdeles ,  etiamft  in  gravia  é'  confi-ientiam  va/Iantia  pec- 
cata nonnunquam  incidant ,  prò  tinta  ornni  fperefipijcenti£excidere  -,  fed  fieri  pojfe  agno fci- 
TMM,  ut  DEV  S  fectindum  multitudinem  ini  ferie  or diarum  fuarum  eos  rurptm  per  gratiafijam 
ad  rejìpifientiam  rcvocet  ;  quinimo  non  infrequenter  id  evenijfe  credimus  :  etiamfi  de  eo 
quodhoc  certe  é'indubiefuturum (ìt ,perfiiafijjtmi ejfenequeant. 

Vi. 

Itaque  hac  fequentia  dogmata ,  qu£/criptis  public^  in^^lgtu  fparguhtur  indies ,  ut  pie- 
tati  cjr'  bonk  morihus  nexia,  tato  animo  ^  corde  rejicimus:  nempe.  i.  Verefidelesnon 
pojfe  deliberato  confili o  peccare  ;  fed  tantum  ex  ignerantia  &  infirmitate.  z.  Verefideles 
per  nulla  peccata  à  Gratta  DEI  excidere  poffe.  3.  óìlille  peccata,  imo  omnia  peccata  tt- 
tim  mundi  Elecìioncm  irritam  fiacere  non  pojje  :  cui  fi  addatur ,  omnes  omnino  homines  te- 
neri credere  fé  eleéìos  efe  ad  falutem ,  c^  proinde  ex  elezione  illa  excidere  non  pojfe,  quan- 
tum illud  fecuritati  carnali  fenefiram  aperiat ,  coqitandum  relinquimm.  4 .  Fidelihui  éf 
ele^ii  nulla  peccata  ut  ut  magna  ér  gravia  efie  pojjinf,  imputari  ;  quin  omnia  prdfentia  éf 
futura  jam  remiffa  ejfe.  5.  Vere  fideles  in  h^refes  exitiales ,  ingravia  é" atroci jfima pec- 
cata, utifunt  adulteri  a  (jr  homictdia  proUpfos ,  propter  quA  Ecclefia  juxta  jufiifìcatienem 
Chrift  cflgatur  tcflari  fé  ipfs  in  externa  fua  communionc  non  pojfe  tolerare  ;  iìlofque  non 
habituros  partem  ullam  in  regno  Chrijli  nifi  convertantur  ,  non  pojfe  tamen  a  fide  totali- 
ter  dt  finaliter  excidere. 

Vii. 

Vere  fidelìs ,  titi  prò  tempore  pricfenti  de  fidei  S'  confidenti^  fua  integritate  certm  ejj^ 
potè  fi;  itaé'defabitefiia,  ó'falntifera  DE,  I  erga  ipfum  benevolenti» -,  prò  iU.o  tempore  cer-  f 
tui  ejfe  potè jl  ac  dcbet  :  é-  hic  Vontificiorum  fententiam  tmprobamw. 

Vili. 

Vere  fidelìs  prò  tempore  futuro ,   certm  quidem  ejfe  potefi  ac  debet ,  fé  mediantibUs 
vigiltjs,  precibui^alijfqnefancìU  excrctttjs  inverafide ferfeverare  pe/fe,  nec  ad  perfevera»- 


NATIONALIS    DORDRECHTANtE.   ^        „9 

dum  tmquam  UH  de fut urani  diyimm gratiam:  fcd,  quomodo  certws  ejTe  PoJJit,  fé  officio  fuo  in  po- 
fierum  nnnqna.m  defntiirum,fedinfdeipietatii,  &  chariiatls  aBionihtu ,  utifidelem  decet,tcr^ 
feveraturtim  in  hac  militix  Chrifiia/ìétfihoU  non  vtdemtió:  nec  ut  hac  de  re  cerine  fitfdelis ,  ne- 

ceJiartHm  ejfe  arhitramur. 

ReverendiJJtmi  Fatres  acfratres,  Habetisfententia  nofirjt  qticad  reliquos qtiatuor  ^rtku- 
lospofrfitiomm:  quam  propugnare. ,  cr  ei  contrariam ,  qu^  quoad  maxmAm  Thefittm  fti- 
fr adici u;  Il m  -p art ern  Cantra- Remonftrantium  eji  oppugnare  parati  fiimm ,  &  i/iaratione  ut 
eam  porro  explicemtn  &  defendamus  quantum  pvfsunitis  &  necejìarium  judicahinìu^s^veri- 
tatisipfìas^gloriadivinjS)  confitenti^  nojlrci  ó"  tedijìcationii  Ecclejìarum  nojlrarum  inter-efse 
futan.'ii-s. 

Sltiandcquidernvero ,  pofirema  Scjfione  a  Reverendo  D.  Prxjìde  moniti  fimms ,  tttàne- 
gati'vi.s  enitntiationihtis  abjìineremus ,  &  de  Elezione potiui  quam  odiofa  Reprohattonìs  mate- 
ri*  agerernas;  nos  re  in  accuratius  examen  focata  ,  uti  nos  fa£luros  promiferamus  ^  quan- 
tum fieri  pituit  afifìrmative  nofiramfiuper  Articulls  fupra  diBàfententiam  enuntia'vimui  :  in- 
terdum  tamenetiam  contrariam  ,  uhi  neceJJitM  hoc  postulare  nohis  videhattir^^  rejicientes. 
^odipfnm  ne  fine  gravi  caufia  a  nobùfiacìurn  videatur ,  Vefirls  Reuer.  rattonesaliquotexpen- 
dendas  dahirnw,  quA ut fiententiamnoHram fiuhinde  negative  exprimeremtts,  (^ non  filum  de 
Btectione ,  una  Pr^defiinaiionis  parte  ;  fied  é'  de  altera  eim  parte  Reprobai  ione  ageremus, 
fuafierunt.     Snnt  autem  Rattoncs  ha: 


^ttikimpojfibile  efi ,  utfiententiamfuamperfipicue  ér  piene  propònant  Remonjfrantes ,  fai- 
tem  àrea  primum  K^rticulum  ,  nifi  per  negationem  &  remottonem  aliorum  decretorum, 
quéthominem  vel  ante  lapfum  velin  lapfii pofitum  Jpe£lant .  Nam  primtts  Articulus  Remon- 
Itraniinm  in  Collatione  Hagienjt  admijfia  eB  prout  iacet\  fied  quxfiittim  fiuit  :  Anncn  aliud  a- 
gnoficerent  decretum  abfiuLutum  ó'  fiublimitts  ,  quod  Ele^iionis  decrettim  dici  debeat ,  quod 
tum  quidem  a  ncflris  negatum  fiuit ,  d^  mine  etiam  negatur  ;  fiive  illudfit  circa  hominem 
Sfindendumìfiivelapfiumiamj&inlapfiiconfideratitmé 

IL 

^uiadifierte  habent  /iter£  citatoria  DD.  Delegatorum  llluflr ,  Ordd.  Generalium,  ut  fien^ 
tentiam  nolìram  dequinque  articulis proponamus,  cxpcnamtti,defiendam(^s ,  quantum pofittmm, 
(jr  necefijarium  iudicabimus.  At iitàiCAmus  necefifiarium  efifie^^tit  itlampartim  negative,  partim 
Àfftrma.ttve  proponamtis .  ..■*>;•.  \.v'^.\. 

tu. 

0tàanonpotcH  fcntentia  aliqud  rationibus  defiéndi ,  nfiipofiita  eìus  contradiEloria.  j^//<c 
caufilàefi^curysnoLÌi  \waianfiive principia prirr, a ficientiarum,  ratiombus  k  priori  dcfiendi  non  pof- 
fim^t  quia  illis  ut  contradicatur  vel  probabiliter  fialtem, impedii  n/tturale  intelkóìits  &  riÙs 
rationis  lumen  > 

fV.    . 

C^iafiparfum  eft  in  vtitgus,  Remonfirantes  traducere  &  mala  fide  proponerefiententinm 
(ontra-Remonfirantium:  quodfiverumejfy  difierte cr  rotunde nobificum ilU  negent  Contra-Re- 
ntonftrantes;  qiut  circa  hos  Aaicidos  à  nobis  ntgantiir,  Putamus  enim  nos  probare  abunde  pofie, 
contrariam  multiifiu^radtCtis  articullsfiententiam  Adjlruere  Contra-Remonfirantes. 

c)uia  afifitrmationes  negationibm  noUrls  oppofiit*  ,  Ecclefias  in  his  regtonibm  tur- 
barunt ,  conficienti.ts  multorum  indies  ojfendunt ,  &  Refiormatam  doBrinam  fiuggillan- 
di  adverfiarijs  omnibm  anfiam  pnebent  ,  à  qui  bui  nos  abhorrere,  rotunda  dtirioris  ^  fiub- 
Umioris  istiiu  de   Reprobatione   negatione ,  fignificatmn    volumm  ;    idqiie    eo    mr.gis  y 

quia 


Ilo  ACTA      SYNODI 

<IHÌa  vulgo  mhfsfententÌA  Comm.Remonfimnmmmpn^tur,  eoque  mmine  fuhlke  male  AH* 

VI. 

Quìa  àut  verxfumno(lrxnegàtiones,Autf.%lfx.  Si  ver  a  ^  qttidquxfumUi  pmculii  tm»  {tir 
nonrnhifumfefentirefrommtìartt  Vefirx  Renerà  Si  falft ,  dtertttrum  ^Mtendum  erit:  aut 
emm  ojlendendttmramnes  mftroi ,  qmhtts  ìJIm  negdtioneS  munire  far Att  [limùt  y  vim  conclu* 
dendimnhabere;  Autopfofitisrationihtfi  evertendo  ermt ,  &  ajferendx  contrArn  AffirmA^ 
tiones. 

VII. 
^lAnuVer  irt  Synodis  PrvvinciAÌibm  HolUrtdidi ,  Geldrìd ,  &  VltrA-jetliriA  ditiom,  a  Re* 
monJtrAntUìM  &  ContrA-RemonfirAntihta formati funt  ControverfiArum flatus ,  per  Thefes  (jr 
AfttithefescontrAdiiÌorias;idqiieeuminfimm,  ut  ita  formati  i»  Synodo  TiationAli  exAmina* 

rentur> 

Vili. 
j9«w  in  EpJloU  Ad  Ext/ros  Theologos  Ecdefiajld  VyalachrifementÌAmfHam  &  nofiramfuh* 
inde  afftrmativeyfuhinde  negative  frofonmt. 

IX. 
Quìa  Contra-RemonflrAntes  non  verentur  ilk  qit/t  nojlris  Thefìhus  hic  iUic  contradicitnt,ajJe^ 
rere  &  prohare.     QuiavetAt  itaque  quominm  nohis  liceat  adfententÌA  nojlr*  frepofttionem  i(U 
negAre  ? 

X. 

Si  mAximam  partemi/arum  Thejìum  negAntium  frohavtt  Synodm  CeldricA,  contrarUm 
damnAndofententÌAm,  cut  nohis  non  ticebit  eadem paradoxa  dogmata  rotunda  negAtione  im* 
prohare. 

XI. 

Iniquum  omnino  videtur,ut prafcrihatur  CitAto:  quidjìt  diCturm  ad  cAHffnfudpAtrmniumt 
quid  nom  precipite  tunc  cum  iudicium  ferendtim  erit  de  citati  CAuffa. 

XII, 

Sì  hoc  non  concedatur  Remonjlràntìhus ,  omnino  iudicahunt ,  utì  &  haSfentu  iudicarunti 
Contra-Remonjlrantes  lAtebr<^  qujerere,fententiamfuam  celare  velie ,  aut  eius  defenfioni  dtf^ 
fdere  ,  nec  Aperta  é'  regia  via  ad  veritatis  inquijìtionem  liberam  &  minime  impeditam 
grajfari, 

XIII. 

^tiia  fieri  vtxpotejl  ut  reflum  de  RemonBrantiumfententiaferatHr  iudicium ,  eiufque  ve^ 
rìtM  velfiilJìtoittquA  lance  exfendatur,  nijì  etiam  contraria  fententia  Ad  animum  revocetur, 
(^  exammetur. 

XIV. 

^uiafamiliare  eli  vhìlofophk  &  Theologls ,  in  qu&flìonum  controverfarum  examine  *aS- 
oi(.(^a/jiKu{,  &  ò.vatTxdjoL^iy'ùiiprocedere ,  c  modo  ex  negationibminferre  affirmationes ^  nf 

do  ex  ajprmatiombtti,  negationes, 

XV. 

Denique quìa  in  tdlifentemiamproponendi modo,  praitnobù  fiera  Jcriptura,  cum  inquiti 
Nolo  morcem  pcccatoris,  non  vult  Deus  ut  aliquis  pereac:  quibus  phrafibus  é"  <"- 
nunciationihus  negativis  ,  fuam  de  filute  hominii  fententiam  proponit  fapientifsimui 
jDcui. 

Caujfe  vero  propter  qua:  nòUram  de  Reprobatione  quoque  fententiam  expofuimas ,  h^ 
funt: 


NATIONALIS    DORDRECHTANìE.  tu 

I. 

^ia  fecnndum  tcnorem  litcrArum  Citatortarum,  tieni t  nohis  fententimi  no^ramtro* 
f  onere,  quantum pjjiimm ,  &  necejfarium  indie amm.  ^npd  ut  a  nobisfa{ium  ejfe  conUett 
libere  quoque  quid  de  Re^robationefentiamas,  ex^ofuimits. 

IL 

^lÙA  ad  glorìam  Dei  non  minmfacit,  ut  recle  deeius  iuliitia  vindicatriee,  qua  in  Repro- 
batione  deckraturfentiamm,  loquamurjfribamm,  quam  de  eim  mtferjcordia  qu^  in  Eleófio* 
ne  manifeHatur. 

III. 

^ida  non  minm  utiles  funt ^ neteffarix  comminatìones,  adabHerrendoshominum  ani'- 
mos  apeccatis,  qux  a  Reprobati  onis  decreto  ejjjcaeijftmx  fumuntur ,  quamutiles  ó"  necejfariA 
funt  confolatìones,  qn&  ab  Elezione  defumuntur,  prxfertim  corruptijjtmo  hoc  noHro  f&culo,  in. 
arto  quamplurimi  doctrina  gratiofi  EkHionìs  i  ad  carnis  licentiam  (jr  Peccandi  Ubertatem, 
Clio  exitio  abittitntur. 

IV. 

^HÌAimperfeUa  éf  hiiilca  elt  traitafio  PratdesHnationis,  omijja  eitu  altera  pdf  te,  Repro- 
batione. 

V. 

^lafcrupuli  é"  difficultates,qux  Remonltrantes  (jr  eerttm  Ecclejìas  torqHent,potijpmnm 
funt  circa  Reprobationems 

VL 

^^a  quotquot  de  Elezione  agnnt  Theologi,  etìam  ex  opposto,  de  Reprobatione  aguntì 
vechic  [cntentiam  faam  exponere  gravati  funt  Viri  Clariffìmi  Johannes  Calvinns,  Be'^i 
Zanchim,  Sturmitis,  Pifcator,  alijque  quamplnrimi. 

VII. 

^^a  traBatm  pieni  horridarum  dr  in  Beumcontumeliofarum  aJJèrtionutn'\irca  Repro- 
hationem-,  eiufque  annexain  -vnlgHi  aliquot  jam  annis  Jparjìfnnt,  non  fine  bonomm  offendi- 
culo,&  ReforrnatA  Religionis  infamia. 

§lupdfi  adhdc  objiciatur,  in  Colldtione  Hagienji  aliter  pofitam  effe  noflram  fententiam. 
Rejhondernws.  i.  Illum  qui  Hag&-Comitis  obfc'rvatus  ftiit ,  difjyutandi  modnm,  nobis 
lam  non  -prffcribere.  k^Uus  dies  alias  curas  fecum  'vehit,  ó'  difcipulm  prioris  poHerior 
dies.  ^ll^n  (jr  ingenue fatemur,  plurima  nos  ex  eo  tempore ^ quo  ad  hoc  argnmentum, di'- 
diciffe,tdeoque  ex prxfentibm  poti fftmumf cripti;,  non  autem  ex  prioribtn  tantum,  denoftra 
fententia  iudicandum  erit.  z.  In  Collatione  Hagienf  libello  fupplice  lUti^.  Hollandia 
dr  VVe^-TrifiA  Ordinibus  exhihito  deprecati  fant  Contra-Remonslrantes ,  ne  de  Reproba- 
tione agerent.  3.  K^dfunt  mine  nohis  quamplnrimi fatrts  Celdri,  Vltraie^ini,  Tranfifu- 
lani,  qui  Collationi  iiti  non  interfuere,qHÌbm  iampront  ipfi  neceffarium  iudic abnnt,  fenten- 
tìamfuam  efferre  licet.  4.  Tunc  temporis  non  erat pronuncianda  fententia  de  meritate  aut 
falfitate  K^rticnlorum ,  uti  nunc.  ^uare  aqitiffimum  cH,  vt plenaria  concedatitr  Remon  .> 
Jlrantibm  fententia  fnm  propofitio,  explicatio,  d^  de f enfio. 

Si  dicatur:  nos  Orthodoxam  Ecclefix  doctrinam  traducere  'velie,  ìdeoqne  huic  periculum 
ingensimmineretnista agendi  ratione.  Rejpondcmm.  i.  ls[os  oppofitam  noHrts  ^^rticu- 
lii  fententiam  habere  prò  heterodoxa.  2.  l^n  agnofiere  prò  Ecclcfix  doBrina;  fed plu- 
rimorum  Doófornm placitls.  .3  K^hilcauffi  effe, e ur periculum  doBrinxju&imminerecre- 
dmt  Contra-RemonHrantes ,  fiquidem  kpartihus  ipforumfiet  'veritaf,qu£  fibiipfa  fuffcit 
^dverfus  fiibdolas  omnes  d"  j^eciofifftmAS  licet  argumcntandi  rationes.  4.  Hoc  unice 
fctre  defideramits  a  Veneranda  hac  Synodo,  num  prò  fua  ó"  Ecclefi£  dcBrina  agnofcat  ea, 
qu<£  nostrk  Thcfibu-s  contradicunt,  &  nominai imtlla,  qutude  Crcatiene  maxima partis  ho- 

L  mmnm 


lia.  A  C  T  A     S  Y  N  O  D  I 

mintim  adinterìtum  ,  Reprobatione  infanniim  ex fidelihm et'um  fArentihm progenìtoruìn^ 
neceffìtate  lapftì: -,  voaitione  ex  Dei  'uolunUte  inefficaci,  feccatortmi  omnium  i  levitai  ili 
neceffitate,  volimtate  Dei  Arcana  ó"  revelata,  Dei  ad  peccati  exisientiam  operationihm 
ef  decretis  ,  impoffihili  fidcltnm  etiam  in  horrcnda  [celerà  lap forum  a  fide  iiJiifìcnnte 
defectione,  ali-fqne  capiiibm  a  ìntdtis  Contra-licmonflrantihm,  &  eoriim fcntentits.  addiBU, 
tiim  in  bis  noHris ,  tum  in  alijs  regionihitó  ajfcrimtur  :  a  ncbis  vero  m  i^rticuhs  iam  recita- 
tls  reieEia  &  improbata  funt. 

Si  qtiis  dicat,  ConfeJJlonem  a  nobis  exigi  fententìx  noUrs,  eamqtie  ajjìrmative  non  nega- 
tive entintiandamejje.  Mcfpondemus.  1.  k^ nobis  non  folumexigt  fcntentixnostrx  con- 
fefjìonem,  fed etiam  eim  explicationem  dr  defenjionem  :  qu£  citra  reieBionem  oppojìtxfen- 
tentix,reéeinHituinonpoteH.  z.  T^cc  hoc neceffarittm  e.H ,  ut  folummodo  affìrmativA 
fint  confefjìoncs ,  cum  etiam  Ecclejìarum  confejfiones  CatholicA ,  Harmonia  Confejfionnm, 
cìnin  ipja  noHra  Confejjìo  Belgica,  adverfariorumfententias^on  raro  reiiciant,  dr  veras  ejjè 
negent. 

K^gnofcimm  cum  Rev.  D.  Pr afide ,  DoBrinam  EleBionìf  ejfejùavem,  é"  confolationli 
■plenam  ;  Reprobationis  vero  ingratam  :  fed  arbitramur  eas,  qua  ex  abfoluta  é"  inconditio- 
nata  Electione  elicittntur,  confolationespericuliplenits  effe ,  ér  peccandi  commeatum  homi- 
vibui  (fi  ex  fua  indole  aliimentur)  facere ,  droppofitatn  Reprobationis  ahfolutd  docirinam 
iure  meritoque  odiofam  effe,  quia  dejperationìs  piena  eU,  c^  iuHitix  divina  contraria.  2(e- 
que  id  tantum  agendum  Ecclefm  PaHorihus ,  ut  peccatores  folentur ,  veriim  hoc  quoque 
(Itiditim  ipforum  efk  debet,  utfceleratos  dr  improhosmoneant,  fugere  h  ventura  illa  Repro- 
bationis ira.  Habet  Ecclefìa  vifibilisflios  Dei ,  habet  cr  mancipia  Sathana  ,  licet  profef- 
fionefilìj  Dei  effe  videanttir.  Vtraqne  hic  dottrina  opus ,  csrflijs  Dei  hareditas  ab  aterno 
Eie [ìione  preordinata,  annuntianda  ,  &  improbi! pa^na  quoque  ab  aterno  Reprobationis  de- 
creto preordinata,  denuntiandafunt. 

Quamobrem  fatum  fèntentia  nostra  iam  cxhibìtum  mtitilari,  immjnui,  mutari,  trunca- 
ri,  ab  altjs  minime  aquumforet.    Jpfi  nos  optimi  fumus fententia  noHra  interpretes,  ipfi  nO' 
•vimus  qua  parte  nosinfilehrofo  dr  difficili  hoc  argumento  calceus  itrat,  quid  animos  noHros 
torqueat ,  quid Ecclcfns  noltris  offendictdofìt.    Cttmque  libera  hac  fit  Synodus ,  é"  mens 
ftt  ìllusir.  Ordd.  Generaliiim,  ut  quampoptmus pieni ffime,  aperti ffime ,  fmtentiam  nojlram 
e xplicemus ,  concedi  hoc  nobis  debere,  iure  arbitramur,  parati,  fi res  exigat,  plura  adhuc 
addere ,  dr  plenius  mentem  exponere ,  fi  quidam  non fitis  aperte ,  aut  non  piene  fatis  a 
nobis  propoftum  fuiffe  credatur.    Potifftmum  vero,  quod  nos  in  toto  hoc  argumento  quam 
maxime  an^  d^  anxie  habet ,  funt  quam  plurima  in  gloriam  Dei  iniuria,  d'pietati  noxia, 
multortim  Contra-Remonsirantium  de  Reprobatione  etque  annexis  dogmata  >  qua  ab  ipfis 
Reformationis  initijs ,  turbas  non  leves  Ecclejiis  noHris  dederunt.     In  his  ut  nobis  dr  Bc- 
c-lefiis  no'siris  fatisfiat  ,  a  Vesiris  Rever.  per  furofan^um  le  fu  Christi  nomen  pctimus. 
vi dent  facile  Rever.  Veìtra,  quafliones  dr  controwrfas  prafentes  non  effie  de  fegmentis 
nnguium  ,  aut  levioris  momenti  rebus;  fed  de  ijs  Theologia  praSìicacapitibus,  qua  glo- 
riam Dei  quam  maxime  illusirant,  &  pietatisfitidia  promovent ,  f  de  ijs  reófe  fcntiattir, 
(iiit  contra  gloria  Dei  quam,  maxime  derogant,  d^pietatis  curftim  remorantur ,  fide  ijs  male 
fentiatur.     Est  autem  Evangelici  Docioris  officium,  e  a  filari  ante  omnia,  qua  ad  verita- 
tem  ,  qua  quidèm  fecundumpieta-tem cjt ,  faciunt.  caverò  e  Chriflianorum Scholis dr Ec- 
clefiis  exterminare  dogmata,  qua  impietati fomenta  d"  alimenta fufficere  d"  fubminifirare 
fojfe  creduntur.     Sijìlentio  illa  dogmata  prateribit  Veneranda  Synodus,  iudicabimus  dr  itt- 
dicabunt  Ecclefa  noftra,a  Veflris  Rever.  ea  tacito  confenfi  probari.  Si  probentur ,  muneris 
noftri  erit,  concreditum  nobis gregem  Jefu  Chrifti  fedulo  monere ,  ab  ijìiufrnodt  utfibi  dog- 
7natibus ferio  caveat.     Si  (quodfperamus)  publica  Synodi  voce  i?7iprobabuntiir.  Dea  Opt. 
tJA'tax.  gratiiu  agemus ,  quod  Ecclefiamfuam  ab  ijliufmodi^  T^zanijs  dr  erroribus  purgare 
aggrefus fuerit. 

His  omnes  &  fincruli 
rubrcriprerunc. 

Statutum  quoque  fuit,  ut  hoc  fcriptum  poft  meridiem  defcriberctur,  quo  accu- 
ratius  expendi  acque  examinari  pofTer. 

Quia 


NATIONALIS    DORDRECHTANvE.  \^ 

Quia  autcrh in  {'cripto  Citati  quoque  rcfcrcbantjprimum  Articulumfìiumin  Col- 
lationcHagicnfìà  Contra-Rcmonfirantibus,  prout  jacet,  admillbnìfuiilc,  cofq;  in 
eadem  Collarione  exhibitó  Illufti-i  Hollandia:  &  Wefl-Frifia:  Ordinibus  libello  fùp- 
plice,dcprccatoS  eilcjnc  dcRcprobatione  agere  cogercntur^SeribaFcftusHommius, 
qui  Collatìoni  ifli  interfuìr,pauGÌs  expofi.iit,qUam  non  bona  fide  li^c  de  lUis  diccren- 
tur.ConccfìiircquidemCoìIocuforcs  Contra-Rcmonftrantes liane fcntentiam qua: 
primo  Rcmonftrantium  articulo  exprimitur,  nimirum,  Dcum  decrcvifle  fidelcs  per- 
Icverantcs  fàlvos  faccrc,  cum  verbo  Dei  non  pugnare,fbd  quia  eani  loco  doftrinx  de 
Elezione  divina pofliiirent,  docuiilcntquccamnihilaliud  eilc,  quam  8;encraleillucl 
Dei  decrctum,quoDeus  ftatuic  velie  fàlvos  facete  fideles  perièverantes;  liane  doótri- 
nam  cos  oppugnaflc,  atquc  ollendiilc,  illam  cum  Verbo  Dei  pugnare:  fcdnec  libello 
flipplicc  fuiirc  dcprecatos ,  ne  de  Rcprobatione  ageretur.  Cxterum,  quia  Remon- 
ftrantcs  fìibdole  inipfbCoUationis  initio,  fèptem  quarftionibusfpinofis,  ac  minime 
neccflari)s,non  tantum  ad  Reprobrationis,fèd  Eledionis  quoque  dodrinam  fpedan- 
tibus,àre£toagendi  ordine  Contra-Rcmonflrantes  inambagcs  abducereconaren^ 
tur,  Contra-Remonftrantes libello  fijpplicc apud  Illuft«  DD. Ordincs  de  tam  iniqua 
agendi  ratione  conqueftos  fiiilìe,  atqueut  Rcmonftrantibus  mandaretur ,  ne  extra 
JLiftamagendi  rationemjaminchoatam  cvagarentur,petijlì'e.  De  Rcprobatione  au- 
tem  Contra-Remonftrantes,  quantum  ad  jedificationem  fàtis  erat,  fententiamfuani 
dare  ibidem  explicafle,  uti  icriptorum  editorum  fide  probari  poteft.  Idem  etiam 
Reverendus  èc  DodifTimus  Vir ,  D.  Johannes  Becius ,  qui  &  ip{c  huic  interfuerat 
Collarioni,  filo  prxfenscomprobabatteftimonio.  Quia  autem  Rcmonftrantibus  per 
Citatorias  injundum  fuerat,  ut  coi>fideratiónes  fiias  de  dodrina  tam  in  ConfeiTionej 
quam  inCatechefi  harum  Ecclcfìarum  comprchcnfà,f  cripto  confìgnatas  Synodo  ex- 
Iiiberent,  nec  dubiumefTe  pofret,quineas  autparatashabcrent,  autquamprimum 
parare  easpofrent,poftuIatumfuit,  utcaldem  proximo  diefcriptocxhiberent.  Re- 
ipondcrunt  hancpoftulationcm  prxter  oninem  expedationem  cis  evenire:  intellex- 
ifle  ex  literis  Citatorijshasaliquando  libi  efl'e  exhibendas ,  fed  exiftimafTc  quinqué 
Articulosjam  cxhibitospriusfuiflc  explicandos,  defendendos  atqueà Synodo  diju- 
dicandos,  ac  tum  dcmum  has  conf ìderationcs  proponendas  efl'e.  Aliud  fé  ex  Citato- 
rijs  intelligerc  non  potuiflc,ac  proptcrea  Conf  ìderationcs  illas  non  parafl'c,neq,  tem- 
pore tam  brevi  parare  pofle:  petcre  itaque  ut  Synodo  placeret,  co,  quo  cccptum  erat 
pede,  progredii  utq;  harum  Confiderationum  cxhibitio,  poft abfòlutam  quinque  Ar- 
ticulorumtradationemdiifcrretur.  Refponfumil]isfuit:Inftitutum  agendi  ordinem 
nihilominus  f ervandum  cflb,  ncque  de  illis  Confiderationibus,nifipoflì  pertradatam 
x]uinque  Articulorum  controvcrfìamagcndum  efl'e:  poftularepr^tcreaSynodum,uc 
eas  primo  quoque  tempofc  pararcnt  ac  traderent ,  fi  forte  illuftrationi  fententise 
ipfòrum  f èrvire  pofl'ent.  Debuillc  illos  jam  paratos  effe',  cum  ante  deccnnium,  prx- 
Icrtim  à  Synodis  particulanbus  harum  cxhibitio  ilIis  imperata  ell'et,  &  nuperrime 
HollandisAuftrahbusablUuft.DD.OrdinibusHollandix&'Weft-Frifìxinjundum;, 
ut  eaf  dem  Synodo  Delphenfi  cxhibcrent.  Et  quia  ante  multos  annos,  eas  ipfàs  ijfdem 
Illuft.  OrdinibusHollandix&'Weft-Fnfìarobfìgnatis  literis  tranfmifìfrent,fylvam- 
que  earundcm  fé  pararamnuperhabereprofefli  effent,  fubjecerunt,feeadere  non- 
dum  inter  fé  contulift'e,neque  omnes  eafdemhabcre  Confi derationes.  Paratamquì- 
demnonnuUosearum  rerum  fylvamaliquamhabere,  fcd  Belgice  confcriptam ,  ne« 
que  hadenus  digcftam.  De  fua  ex  ijs  fèntentiaiudicarinon  pofTe.  Quia  eas  non 
prò  fentcntijs  fiiis,  fbd  prò animadverfionibus  tantum  conficferatione  dignis  habe- 
rent:  nullas  autem  fé  habere  confiderationes  ;  quas  habcreppo-ièntentijs  fiiis  vel- 
lent.  Et  quidem  quas  DD.  Illn'ft.  Ordinibus  olimtranfinififl'ent,  in  multis  nunc 
mutatas  efl'e,  quia^/Vi  diem  doceret.  Deinde  viritim  fingulos  rogavit  Prarfbs,  utrum 
aliquashaberent  Confiderationes.  Refpondcrunt,  Hcnricus  Leo  &  Bernerus  Veze- 
kius,  nullas  fé  habere.  Henricus  HolhngeruSjde  Confidcrationibus  fé  non  cogitafl'e. 
Vbi  fiiasHollandìpropofiiifTentjfcquoquedeijsdifpedurum:  hoc  quidem  tempore 
vix  unam  habere.  Zuyt-Hollandi,fe  habere  fuas,  quas  nondum  digelfifl'ent.  Noort-- 
Hollandi,  fé  co  fine  Confeffionem  &  Catechefln  non  legifTe,  ut  Confiderationes  ali- 
quas  in  eamannotarent:  putare  tamen  efle  in  iUis  quidam  confiderationcdigna: 
feque  ea ,  modo  fibi  ahquod  conccderecur  temporis  fpatium  ,  confignare  polle. 

L  ;.  Sapma, 


124  ACTASYNODI 

Sapma ,  fé  vidifle  quafdam  animadverfiones  in  fylva  illa  annotatas,  quaS  exiftima- 
ret  efle  confideradone  dignas.  GofVinus,  occurriile  libi  quxdam  in  Cateche- 
fin  esplicanti,  qua;  confìdcratione  digna  effe  judicarct:  eaautcmnonhaberecon- 
fignata.  Affuerus  Matthiiìus,  ie  non  habere  quod  addat  ad  diòta  colIega£fiu  Gof- 
wini.  Carolus  Niellius,  ie  non  explicare  Catechefìn  Palatinam,  fèd  Genevenfem: 
in  ea  nihil  fé  obfervaffe  quod  magni  effet  ponderis.  Habere  fé  nonnulla  qux  in 
Confeffionc  Ecclefiarum  noftrarum  obfervaffec:  ca  vero  fe  cum  nemine  commu- 
nicaffe:  fpedare  autem  ea  ordinem  doótrinx  potius,  quam  dogmata  Catholica. 
Ultraje£tini  Remonftrantes  refponderunt  :  fe  tantum  in  caufà  quinque  Articulo- 
rum  fèfc  Remonflrantibus  adjunxiffe  :  fi  qua:  praeterea  haberent ,  fe  ea  tanquam 
jrravamina  poffca  exhibituros  efl^.  Mandatum  illis  denique  fuit,  quia  corpus ,  ut 
ìoquuntur,  non  conftituerent ,  ut  finguli  fèorfim  fiias  quas  haberent  confiderà liò- 
nes,  Synodo  exhiberent  :  qui  multas  haberent,  multas ,  qui  paucas ,  paucas ,  qui 
nullas,  nullas  .  idque  intra  fpatium  quatridui,  Refponderunt,  fe  non  refragari 
quin  hoc  fìeret.  Poffe  tamen  fieri,  vt  omnes  inter  fe  convenirent,  vififque  aUor 
riun  alij  confìderationibus  ,  eas  effe  dignas  examine  judicarent,  atque  in  eo  cafu 
poffe  eas  conjungi.  Refponfum  fuit ,  hcere  quidem  hoc  ipfiim,  modo  ne  alias 
alium  indudionibus  pravis  in  partes  fuas  percrahere  conaretur. 


Se  ss.  Sefsione  Trigerima-quinta,' 

XVIII.  ^ecembrìji  Die  Ad^artis  ante  meridiem, 

PRopofitum  fuit, adveniffe Reformata: EcclefìxCampenfis  Deputatos,  qui  non- 
nulla Synodo  haberent  proponenda  :  eofque  petere  ,  ut  quamprimum  audirì 
poffent.  Atque  in  hunc  finem  hteras  commendatitias  ab  lUuflriff.  Principe  Arau- 
ficano  attulilTe.  Placuit  fequenti  die  audiendos  effe.  Atque  examinata  fuerunc 
A«^a  Seffionum  aUquot  prajcedentium. 

Se  ss.  Sefsione  Trigefima-fexta,' • 

XXXVI. 

X I X.  Decemhris,  Die  M^ercurij  ante  meridiem, 

COmparucrunt  Deputati  Ecclefìaj  Reformata:  Campcnfis,  quibus  abeademEc- 
clefia  adjundus  erat  Reverendus  Vir  D.  Johannes  Acronius,  S.  Theologix 
in  Academia  Franekcrana  Profeffor,  &  Ecclefi^e  Campenfì  ad  tempus  in  Minifte- 
rio  verbi  inferviens .  qui  fcripto  duodecim  accufàtionum  capita  adverfiis  Eduar- 
dumVofculium  ,  Thomam  Gofwinum ,  Alfuerum  Matthiuum  ,  &  lohannem 
Schotlerum,  Ecclefix  Campcnfis  Paflores ,  propofuerunt  :  fimulque,  quanto  in 
periculo  ea  qua:  in  recepta  dottrina  ibidem  perfifteretEcclefìa,verfàretur.  H^ci- 
licet  comminationibus  partis  adverfsc  quotidie  metum  incuti ,  ne  ex  Tempio  at- 
que adeo  ex  Urbe  ejiceretur.  Quare  &  obnixc  à  Synodo  petienmt,  ut  Ecclefix 
huic  laboranti  quam  primumfuccurri,  eiufdemque  querelis  remedium  adhiberi 
poffet. 

Deputati  Tranfifulani  Synodo  expofuerunt  ,  fupradidbos  Ecclefì^  Campenfis 
Paflorcs ,  in  fua  quoque  Synodo  fxiifle  accufàtos .  ncque  eorum  caufam  ibidem 
piene  dijudicatam  fuiffc:  eofque  nondum  à  reatu  abfolutos  adhancSynodumNa- 
tionalemprovocaffe,uti  ex  ijfdem  Ad:is,  qu£C  prarleda  fiint,  conflaret. 

Re  dchberata,  tamctfi  caufa  ha:c  ad  Perfbnalia  potiffimum  fpedare  videretur, 
qua:demum  abfòlutis  dodrinalibus  pertradanda  effcnt ,  quia  tamen  Ecclefia  Re- 
formata  in  evidenti  periculo  verfari  videretur,  &  Paflorcs  didi,  de  multis  etiara 
dodrinxcapitibusaccufati  effent;  ftatutum  fuit,  urreliquiduoPaftores,  Vofculius 

&  S  choc- 


xxxvit» 


NATIO  NALIS    DORDRECHT  AN^.  iz^ 

&  Schotlefiis,  qui  inter  Cicatos  non  comparercnt ,  quamprimuniad  Synodurti 
citàrcncur.  Gicationis  autem  tcmpus  ex  fèncentia  lllnfk  DD.  Delcgatorum,  iiidl- 
cio  &prudenci2e  Pr^fìdis  &:  Allellbrum  permiffum  fuic,  ut  cxploraro  penitus  Ec- 
cldlx  illius  ftacU)  illud  maturarenc  aut  diflerrent ,  prout  illis  ncceirarium  vide- 
retur. 

Cseterum, ut  illius  laborantis  Ecclefìae  periCuio  ohviam  irctur,  placuit  Ampli/Il^ 
mum  eius  Urbis  Magiftratum  Synodi  nomine  per  lirerasrogandumei]'e5Ut  Eccle- 
Tiam  jani  diftam  adverfìis  omnem  vim  arque  omnes  injurias  auóloritatc  fìia  prote- 
gere  dignaretur  :  lìniulque  imperare  duobus  iliis  Paftoribus ,  ne  in  pofterum  ple- 
bemadvcrfiisEccIefìamjamdidammvedivisauttribunitijsconcionibusincitarent; 
lèd  pacifìce  &  modcfte  ih  in  ijs  gererent .  Illuftres  Delegati  rogati  à  Synodoj 
fùas  quoque  litcras  ad  Amplillìmum  Magiftratum  Campenf'emj  eundem  in  finem 
addiderunr. 

i  Quia  autem  eo  tempore  Feflum  Natalis  D.  N.  lefu Chrifli  itiftabat,  pi*ópter  cujus 
celebrationem  adiones  Synodi  per  aliquot  jam  dies  interrumpenda:  eilmt,  Dele- 
gati Exteros  Theolog^s  iogarunt,ac  Provinciales  monuerunt,  ut  in  Urbe  omnes 
propterincertam  aèrishyberni  fempeftatem  (èie  continerent.  Quo  ftatimpollFe 
ftum  ad  Synodicas  iìnguli  aftiones  redirent.  Addidit  Pra:fès,Reverendos  Seniores 
à  Friiìca  SynodoDeputatos,  gravi  de  caulla  publico  nomine  domum  cfl'e  revo-ca- 
tes,  idecque  fore  necefl'ariamillorum  per  tempus  aliquod  abfcntiam.  Qu^  &  à 
Synodo  concelfa  iplis  fiiit  :  moniti que  lìmt ,  ut  quam  poiTet  fieri  citiflime,  de  re» 
ditu  cogitarcnr . 

Sefsione  Tngefima-feptimà,  sess 

^x.  T^ecembris j  Die  Joi^is  ante  meridiem. 

COmparuit  atque  in  Synodum  folemniter  intròdudtis  fuit  Clariflìmus  Vir 
D.  Gualtlierus  BalcanqualIus,S.  Theologia:  Baccalaurcus,  aulse  Pembrochiana: 
in  Academia  Cantabrigienfi  Socius,  i  Sereniillmo  ac  PotentifTimo  Magnse  Bri- 
tanniae  Rege  lacobo  I.  Ecclefiarum  Scoticarum  nomine  ad  Synodum  Deputatusj, 
qui  fignificavit/c  Illuflir.  DD.  Ordinibus  Gcneralibusin  ipfbrum  conleflb  axpofuifle 
cauiàs,quare  à  SercnilTimo  Magnae  BritanniseRege,  neque  cirius,nequ£plures  hó-^ 
mineEccIelìarum  Scoticarum  ad  Synodum  eflentmifli.ScoticasEcclelìascauf JeEc^ 
cleiìarum  Belgicarum  fcmpcr  faville  ,  fcmpcrque  prò  carundcm  làlute  atque  in- 
columitate  cum  bello  premerentur,  publicas  prcces,  pofteaque  cum  di/1'enfloni- 
bus  turbarejntur  ,  privata  vota  conjunxiflc.  In  ijfdem  animis  Icmper  perftituxas, 
feque  iplàrum  nomine  in  hoc  conventu  ad  Ecclefiarum  Belgicarum  pacem  j  con- 
filia  fila  omnia  prò  virili  diredurum.  Ac  deinde  juramentum  prxftdtit  Syno- 
dicunx-. 

Monitum  à  Prarfide  fuit ,  quia  plura  effent  dogmataj  quam  quinque  Remo*- 
ftrantium  Articuli,  qua:  cum  recepta  Ecclefiarum  noftrarum  do£trina  pugnarent, 
dequibus  inde  agendum  efi'et,  utfingularum  Synodorum  Deputati^  in  tempore 
omnia  gravamina,  fi  qux  habercnt, dogmatica,  pararent,  eaque  Icripto  compre- 
henlaPrxfidi  exhiberent,  uteorum  quorum  maxime  necelfaria  vìdereturpertra- 
datio,  poftea  dcleftus  fierer. 

Rogati  praeterea  funt  finguli,  ut  fi  quid  in  Thefibus  Remonftrantium  exhibitis 
forte  obfcrvafient,  quodnon  fatis  piene  autperlpicue  expofitum  eflet ,  fcriptoid 
comprchenfiim  Prasfidi  exhiberetur.   Quod  &:  àqujbufdam  cfiifadum. 

Quia  vero  Remonftrantes  y  aliquotics  vcrba  illa  Citatojriarum  Synodi,  quibus 
jubebantur^ut  fententiam  fuam  proponcrcnt,explicarent,ac  defenderent,quantum 
pofient,&  nccefl'ariu  judicarcnt;prout  ita  interpretati  erant,quafi in  ijs  concefl'a  efiet 
ipfislibertasadeummodumfententiamiuamexplicandi&proponcndijipfineccfia- 
riumjudicarent,  atq;huic  interpretationi  iniquas  fiiperfì:ruerent  exccptiones;  rogata 
fuit  Synodusj  ut  mentem  de  hilc-e  vcrbis  fium  explicaret,  ne,cum  ad  rem  cflet  ventii, 

L    5  Prsefes 


ixr,  ACTA      SYNODI 

Prxfcs  à  Synodi  fciitcntia  aberrarer,auc  Citati  jufta;  libertatis'terminoPcgrcdcrcn- 
tur,  vcl  exceptiombus  iniquis  llibterfugia  qua'terent.  Illuftr.  Delegati  fententiam 
rogati,  refponderunt,  intclligere  fé  comma  lilud,  quantumncccllarium  judicabunt, 
non  ad  propofitionem  &  explicationem  {bntentise;  Icd  tantum  ad.  ciufdem  defen- 
fioncm  rcFctcndum  effe,  idque  clare  pcrfpici  in  Citatorijs,qiia;  ab  ipfì^  ad  Citatqs 
eli'ent  data:.  In  quibus  dilette  erat  fcriptum,  ut  fententiam  fizam  proponant,  ex- 
plicent,  &quantum  ncccirariumjudicabunt, defendant:  adeo,utexijsmanifefì:um 
fìt,  illud  comma, ad  defenfionem  fblam  referri: ncque poffe,  nifi  quis  cavillari  ve- 
Ik,  ad  propofìtioncm  atque  explicationem  traili .  Qu_ce  non  debeat  ipfbrumju- 
dicio  aut  arbitrio  permitti,  fed  ad  eum  modum  ab  ipfìs  inflitui ,  quem  Synodus 
necelTariumjudicaret.  Tota  quoque  Synodus,  confèntientibusfìiffragijs  declaravit, 
hanc  f  iiam  effe  fententiam.  Quare  vif  iim  fuit,  liane  verborum  Syriodi  in  alienum  f  cn- 
.funidetorfìonem,Renionflrantibus  effe  indi candam:  eofquefcrio  monendos,ut  ab 
eiufmodi  cavillis  in  pofterum  abftinerent,neque  eiufinodi  fiibterfugia  deinceps  que- 
rerent;  fed  utle  ad  fententiam  fuam  piene  dilli cidequeproponendam  pararent:  non 
quantumipfìs,fedquantumSynodoadplenam  ciufdem  cognitionemjuftumque  exa- 
men, fufficere  &:neccffariumvideretur.  Monitum  deinde  fuit,  quia  Citati  in  ex- 
hibitis  fcriptis  quam  plurimas  narrationes,  criminationcs,  &  cxcufationes  intcr- 
feruiffent,de  quarufìdeSynodo  toti  ac  pra:fertim  extcrisTlieoIogis  non  conflarer, 
annoi!  opera:  effetpretiujplcnius  deliifccrebuscrudiriSynodum:placuitq-,,utfingu- 
laru  Synodorum  Delegati,  inprimis  Geldrise  Auflralis,  &  Borealis  Hollandise,  ditio- 
nis  Ultrajeótina:  &:Tranfif"ulanÌ£e,inquibuspotiffimumres  ifl^e  cum  Rcmonftranti- 
bus  effent  gcftx,  brevem,  fìdelem,  &  accuratam  de  ortu  &  progreffu  hacùm  Contro- 
verfiarum&Contentionum,  qu^einlìngulisaccideruntProvincijs,  narrationem  lii- 
ftoricam  confcribcrent,  Synodoque  exhiberent.  Quodfe  faóburoseffe,  quantum 
per  occupationes  liceret,  in  fé  receperunt. 

sess.  Sefsione  Trigefima-oótava, 

XXI.  Decembrìs,  Die  Veneri^  ante  meridiem. 

REmonfìrrantes  fcripto  confìderationes  fuas  in  Confcflìonem  Ecclefìarum  Bel- 
gicarum  exliibuerunt,  excufàruntque  fé ,  quod  per  temporis  anguftiam ,  quas 
in  Catechefln  liaj^erent,  parare  &  fìmul  tradcre  non  potuiffcnt.  Subfìgnatse  erant 
à  Citatis  ex  Hollandia  Aufèrali,  M.  Simone  Epif  copio,  Eduardo  Poppio,Ioanne  Cor- 
vino, &  Bernardo  Dvinglonio.  Reliqui  quoque  fiibfìgnatiòne  dcclarabantjfefè  vifìs 
hifcefratrumSymmyftarum  Hollandia:  Auf{:ralis,quantumque  per  temporis  angu- 
ftiam licuiffet,cxaminatis  atque  cxpenfis,  confìderationibus  ,  dignas  judicaffe,  ad 
quas  in  recenfìone  Confeifionis  in  Synodo  Nationali  aliquando  inflitueateia,fcrio  at- 
tenderetur. 

•  Pra:le£ta  fuit  Prxfatio  quam  his  Confìderationibus prxfìxerant,  in  qua  declara- 
bant,qua  occafionc  illx  obfervat^e  atque  Illuftr.  DD.Ordinibus  Hollandise  ac  \V''cft- 
Hifìxliterisobfignatis  tranfiniffìe  olimfuiffent.-  Inter  ca:teraautem,multis  de  Con- 
feffionis  atque  Catecliefeos  recenfìone  differebant.  Sed  &:  tcftabantur  in  ijs  ipfìs, 
nullum fé  Catholicum  dogma  in dubium vocare, ncque quidquamin  ijs  definire,ex- 
eeptisijs,  qua:  in  aLijsipforum  fcriptis  definita  effent.  Confìderationes  in  Catecliefìn, 
dicebantliarum  numerumcxcedere.  Eas  autem  fèpra:  temporis  anguftia  non  po- 
tuiiìe  parare;  fed  quam primuni  exliibituros.  De  Catecliefeos  ac  Confeffionis  recen- 
fìone, itemque  de  occafìone ,  qua  Confìderationes  ifta:,  ut  vocari  abijs  folent,poftu- 
latx  olim  fucrant  à  Remonftrantibus,fufe  differuit  Feftus  Hommius,qui  &  probavit, 
plurima  illapr^fationeliaud  bona  fide  narrari,  longeq;aliam,cur&:  poftulatae  effent 
&exliibit£e,fuiffcrationem.  Q^apropterdenuo monitum  fuif,utfidelisliarum  con- 
troverfiarumnarratio  Hiftorica  quamprimu  confcriberetur,  Synodoq;  exliiberetur. 
Qu^fitum  porro  fuit,  numàRemonftrantibus  iftaconfiderationum  exliibitione, 
Synodi  decreto  fàtisfadumeflét.  IlluftrcsDelegati,deliac exliibitione,  quin  &:de 
interpretatione  illa  verborum,  qua: in  Citatori)s  extarentà Remonftrantibus detor- 
ta, fcnteptiam  fiiamliocpublicoDecretoexplicarunr. 
«•  Cum 


xxxyiii. 


N  A  T  I  O  N.A  L I  S    D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ^.  tij 

Cam  cìtatisatqmj^ublicA  atitoritaté  advocatù  fratriùus  KemonHrantìhu^  ,  ab 
jlIuBrium  ac  nPr^epotenturn  T)D.  Ordmum  Delegati^,  injumiHm ,  imperatunìt 
ac mandatum  fìt  nupcr^Pnmo ,  <ut  confìderationes fìiper  Qatechefi  c3^  Confefjìone 
fitas^  intra,  diem  quUrtum  exìnberent^{qu,am  qmdem  tempejiàtem  ipft  fifpcere  tum 
judicahant)  ci^tmprxtereafim  ^ayiterqutjtnt  moniti ,  jìnmliyt  exhiherent  jù<u: 
quanquam  inter  eos  e^ent ,.  qui  h abere  nuìlcts  p^  tejìàrentur  :  nimc  autem  ùrxter 
promtjjùmi  t^  boncrnm  ac  porum  expe^ationem  ,  Jùas  tantum  ad  Confcponem 
exhibiicràM,non  etiam  adCatcthe/ìn,  ijfque  omnes  pariter,  etiam  qmnuUasJe  habere 
fìterantteftatijjtib/cripjèrinty'ea iure  cumjìne  dubio  wft inteUìgant ,pfe nec promi\fis 
Jim,  nec  eorum ^qui  fupremum  in  hoc  loco  rcpr£Je}2tant cAiag!ftratiim,dignitati  atqité 
autorità! i  fecijfejatii  :  mandant ,  coram  toto  hoc  conyentu  tam  lUuJln^tam  '-vene- 
rando ,  injungunt,  prafcribunt  atque  imperante  lUuHrmm  ac  Vr£fotentum  DD. 
Ordinurn  Delegati ,  <-vt  in  poHerum  majorem  fui ,  max/?nam  illorum  rationem 
habeant^  quos  juprema  poteflate  armaiiit  Deus  immortala  :  quique  contempUim 
fuum^  ijt  meretur  ^  ^indicare  ^  pojfmit,  t^,  judtcio  omnium^  tam  pipe  provo- 
cati, dtbent.  Qsmque  praterea  iterum,  in  prtptohodie  exhib!to,9{obì/ijs.  ac  Ge- 
nerofì  Delegati,  aùjayarint ,  eos  more  fuo  admandatum  "D  D.  Ordinum  atque  ad 
CitatoriuYum  njerba  literarum  provocare  ^  monitos  eos  prò  autoritate  Jùa  volunty 
<-ot  inpofìerumid  genus  caviliationibus  ^  dicìarum  formuUrum  interpretatio- 
Hibi/j  abfìineant.  Cum  hoc  minime  ipps,pd  "JlluHribu-s  ac  Vrizpotentibm  Ordini^ 
biis/Dominùptù,  eorumque  competat  T)elegatù.  ^are  jubent ,  di5?i  Delegati,  at- 
que  imperant ,  W  quas  olim  i'jdem  Reverendi  Fratres  Remoaprantes  DD.  Ordini^ 
bus  HoUandi^,  fi/per  Catecbep  exhibucrunt  conpderationes^  eos  nunc  iterum  ,  cum 
alìjs^p  prxterea  qua^s  habent,  coram  toto  hoc  ijenerando  convvntu  ,  ^  qmdem 
pn^uli:,  die  Jovis  proximo,  tanquam  coram  facie  ipftus  Dei  examinandas  ,  atque^ 
excuttendas  proponant.  Trxterea,  quod  toties  jam  monitum ,  njt  conpderationes 
tradant  Juas  :  cum  praprtim  Amplipìmi  Delegati ,  '  extra  ^eformatam  Etciepam, 
nullum  Inter  illos  y  nuUum  alibi  corpus  Ecclep(eagnopant. 

» 

Tota  quoque  Synodus  judicavir,mandatisllluftnuni atque  Nobiliflìmorum  De- 
Icgatorum,  ipiìufque  Synoili,à  Rcmonllrantibus  non  eflb  fhtisfadum,atquc  hac  de 
caufà  feiio  die  admoncndos,  iifque  injungendum,  vt  ad  conftitutumabllluft.  DD. 
Dclegafisdiem,confìderationcs  lìnguli  fùpcr  Catecheli  fùas ,  earumque  rationes, 
{cripto  exhiberent.  Fuit  &:  Citatis  pr^elcdum  Dclcgatorum  Decretum  ,  fignifìca- 
tumque,  idem  illis  &  à  Synodo  injungi.  Rcfpondcrunt ,  dolere  fibi  ex  animo, 
cum  oift.cium  preftarcnt ,  fèquc  fatisfeciil'e  arbitrarentur ,  accufàri  nihilominus 
inobedicntix.  Non  potuilTc  plura  per  tcmporis  anguftiam  parare.  Caufl'am,  cur 
fìnguli  non  exhibuerint  fùas,  Jianc  elle,  quod  ante  quatuorièptimanas,  Zuyt-Hol- 
landi, admandatum  Ordinurn  Hollandia', fùas  confìgnaflent ,  reliquos  autem  vifis 
illis,  judicafle,  eas  elle  confidcrationedignasmon  cnim  habendas  efreproThcfìbus 
autConclufionibussfèd  tantum  prò  animadverfìonibus  confìderatione  dignis.  Pr^e- 
les  rogavit,  quandoquidem  jam  toties negafl'ent,  eas  fé  paratas  habere,  quomodo 
nunc  dicant ,  fèfc  eas  ante  fcprimanas  quatuor  ad  manditum  Ordinum  Hollan-  . 
di.Tparafre?Refponderunt,  Eas  fètunctemporis  rudi  tantum  Minerva  paraire,&  in 
chartas  conjecifl'e.  *  •  •  . 

Rogati  fùnt ,  qui  ex  Zuyt-Hollandia  citati  crant,  an  ha:  tradita  confìd^ratio- 
nes  exdem  ìWx  ciXcnt ,  quas  ante  annos  aliquot  obfignatas  Illullr.  D  D.  Hollan- 
dixac  Wefl- Prilla:  Ordinibus  tradidillent  :  M.  Epifcopiusrcfpondir:  fc  ad  IlluHr. 
Ordinesnullasmifirrejcum ilio  tempore  nondum  ad  Miniffecrium  vocatus  efi'et.Pop- 
pius,ic  quidé  eo  tempore  qualtlam  concepii" cquas  tàmcn  non milìllct:omnes  autem 

L  4  quas 


n8  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

quas  mnc  conceperat ,  hilcejam  tradicis  contineri.  lohannes  Arnoldi  Corvinus, 
paucas  ie  conlignatas  miiUre  ,  cafque  omnes  &c  plurcs  hifce  exhibitis  elle  infèrcas. 
Bcrnardus  Dvvinglonius  ,  le  quoque  ante  annos  aliquot  quafdam  eonfignafle  ,  Sc 
Illuftrib.  Ordinibus  milìlVc  :  cxtcrum  quia  tunc  tcmporis  eo  non  valeret  judicio, 
quo  nunc  valcret,  plerafque  poftea  deleviUe  :  quodnon  videréntur  ipfì  dignx  qua; 
cxhibcrentur.  Hàacus  Fredeiici,  qui  eo'temporc  edam  in  Hollandia  Aufèrali mi- 
nillcrio  fungebatur,  refpondit,  fé  quoque  paucas  mifiire,  intcr  eas  aucem  nullas 
fuiile,  quas  non  iftis  ellent  comprehen{^.  Etiam  rogatis,  cui  eas,  quas  tranfinifè- 
rane,  tradidiflent  ;  reipondit  lohannes  Arnoldi ,  fibi  hoc  excidiffe  ,  eas terum  ar- 
bitrari 5  ad  Collegium  lUuftr.  D  D.  Deputatorum  fé  miiìflc.  AmpMfimus  D. 
Mufius,  Prjetor  Dordrechtanus  ,  declaravit ,  Collegium  illud  nullas  ejufmodi 
Conilderationes  unquam  accepifl'e.  Dvvinglonius  relpondit,  fé  illas  obfìgnatas  in 
icdibus  lohannis  Utenbogardi  reliquifTe  :  ut  per  illum  Illuflr.  D  D.  Ordinibus  tra- 
derentur.  Idem  quoque  fé  feciire  dixit  Ifàacus  Frederici ,  fèque  nefcire  cui  illas 
tradidifl'et. 

Qusefìtum  pra:terea  ex  ijs  fuit,  cum  plcrique  in  Synodo  ante  paucos  dies  pro- 
fefrveflent,  nullas  f'e  habere  Confìderationes,  unde  tam  mult^E  ita  (libito  in  men- 
tem  illis  venifTcnt  ?  Refponderunt,  fé  vifìs  Zuyt-Hollandorum  Confiderationibus, 
&  quantum  per  temporis  angufliam  licuifTet  examinatis,  j  adi  caffè  eas  accuratiorc 
examine  dignas  effe. 

Rogati  prasterea,  utrum  ha:  ita  ipforum  cffent,  ut  fcrupulum  illis  moverent,  (fi 
cnim  nullos  ipfìs  moverent  fcrupulos,  non  videri  necefl'arium  ,  ut  ìjsexpendendis 
Synodus  detineretur:)  Refponderunt  Zuyt-Hollandi  >  movere  quidem  ipfis  fcru- 
pulos aliquos  j  non  ramen  ita  ut  propterea  ipforum  fludluaret  fìdes  :  vcrum  ira,  ut 
exiftimarent  accuratiore  dignas  effe  conflderarione  ,  petebantque,  vt  hi  ipfi  fcru» 
puli  fibi  à  Synodo  eximerentur.  Henricus  Leo  rcfpondit ,  nullas  fé  habere,  quas 
prodire  à  Ce  vellet  ,  ncque  has  velie  haberi  prò  fìiis  ;  fed  cenfbrc  dignas  tantum 
qua!  examinarentur.  Idem  refpondit  Bernerus  Vezekius.  Henricus  HoUinge- 
rus  refpondit ,  fé  tantum  unicam  habere  qua;  fiia  flt  :  quam  &  fcripto  tradidiflet: 
reliquas  tamen  exiflimare  confideratione  dignas.  Qujeffcionemillam,  utrum  fibi 
fcrupulum  moverent,magni  momenti  efi'e  :  ad  eam  non  pofl'e  ex  tempore  à  fé  re- 
Iponderi.  Ncque  de  eadem  exade  cogitafTe.  Si  ad  eam  refpondendum  fìt,  tem- 
pus  fé  deliberandi  poftularg.  Philippus  Pynakerus  ,  fé  ConfefHonem  eo  fine 
nunquam'  legiffe,  ut  ullas  in  eam  confiderationcs  annotarci  :  cieterum  qua:  fcri- 
pto confignatx  efTerìft,  eas  fé  legiffe  :  ncque  tales  fibi  moviffc  dubitationes ,  ve 
propterea  Synodi  judicium  expetere  vellet.  Non  enim  fiios  effe  eos  fcrupulos. 
Dominicus  Sapma  ,  nec  fé  quidem  eo  fine  Confeffionem  legiffe  :  Vifas  quidem 
fibi  confignatas  examen  mereri ,  nondùm  tamen  fibi  furupulum  hserere.  Niellius, 
habere  fc  fìias  ,  etfì  non  quoad  dogmata  Catholica  :  exhibitas  non  omnes  effe 
ipfius ,  fed  plerafque.  Ifàacus  Frederici  &  Samuel  Nxranus,  fé  fententiam  fuam 
in  carum  fubfignatione  dixiffe.  In  quibufdam  fibi  fcrupulum  hxrere ,  non  tamen 
in  omnibus.  Ubi  autem  ha^reat ,  fiio  loco  indicaturos.  Thomas  Gofvvinus, 
expendiffe  fé  exhibitas  ,  quantum  per  angufliam  temporis  licuifTet,  feque  judi- 
care  ,  attentione  accurata  dignas  effe.  Ncque  tamen  penitius  infpexifle.  Forte 
enim  &  fibi  fcrupulum  movcri  poflc.  Affuerus  Matthifius  ,  antehac  non 
fuifle  fibi  fcrupulum  motum  ,  fed  perlcAis  nunc  exhibitis ,  in  quibufdam  mo- 
veri. 

Denique  rogati  fiint,  anpra^ter  hafce  nunc  exhibitas,  alias  prxterea  in  Con- 
fefrioncm  haberent.  Plcrique  refponderunt ,  fc  ingenue  fateti ,  alias  fé  non  ha- 
bere: alij,  nunc  fibi  alias  non  occurrcre. 

Vifum  ergo  fuit ,  ut  qu£e  jam  exhibitae ab  illis  elTenc ,  dcfcriberentur.  Quo  ac- 
J  ^^      curatius  à  fmguiis  cxjendi  poffenc. 

Sefsione 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  119 

Sefsione  Trigerima-nona,  sess, 

X  X  V 1 1 1.  DecembriSi  Die  lovis  ante  meridieyn. 

'■'0,.  ■-•.-.M^t^'inV'.^'ì  •>  ''   )"  '•^'èvvjvv 

HAc  SeJTìohc  Remonftrantcs,  fiias ,  ut  vòcabaht ,  in  Catechcfìn  harum  Ec- 
clcllanim  Conlìderadones  exhibuerunt  :-conjun<3:Jmquidcm  ab  Epifiopio, 
Poppio  ,  Corvino',  Duinglonio>  Pynackero  ,  Sapma ,  Ivfaerano  ,  &:HollingerQ 
fiibiìgnatas  :  feorfìm  vero  fuas  tradiderunt  finguli ,  NicUius ,  Gofvvinus ,  Matchi- 
fìus,  &  Ifàacus  Frederici.  Ryckvvaert  &:  Vczekius,  nullas  (e,quas  cxIaiberenC;> 
habere  profitebantur. 

Rogati  fiint ,  an  haj  quoque  eardem  eflent ,  quas  jam  oiim  Illuftribus  Hqljan» 
diae  &  VVeft-Frifìar  Ordinibus  exhibuiflent  :  tum,  anprseter  hafcc  alias  habe- 
rent.  Refpondcrunr,  has  eafdem  dleillasj  quas  olim  Illuftr.  D  D-  Ordinibus 
tradidiflent,  quantum  mcminiflc  poterant:  etfi  jam  multo  plures  eflent  additse; 
lèque  alias  prarrer  haf  ce  nullas  habere. 

Theologi  Palatini  declararunt ,  Ìt{e.  à  Sercniflìmo  Elcftore  Palatino, in  man- 
<iatis  habere,  ut  lì  quid  forte  adverfìis  Catecheiìn  Palatinam  adfcrrerur ,  dili- 
center  caverent ,  ne  in  praejudicium  Ecclefiarum  Palatinarum  quidquam  ilatue» 
retur.  Quare,  petere  fé  ,  ut  Conlìderationes  ifta:  libi  traderentur  :  ut  examina- 
tis  ijSi  refponfum  ad  cas  pararent,quod  deinde  Synodijudiciopermitrerent.  Pro- 
niiflunique  ip{ls.fuit,nihiliniplbrum  prsEJudicium  adum  iri. 

Quandoquidem  traditis  jam  Conlìderationibus  omnibus  ,  ad  ipfain  porro 
quinque  Articulorum  pertradlationem  atque  examen  elTet  veniendum ,  cumque 
RemonftrantesinTheiìbus  exhibitis,fententiam  fuamnondumfatis  piene  ac  piane 
l^ropofuiUe  vi derentur,  moniti  ac  rogati  fimt,  mentem  vtfùam  ad  interrogata  quar- 
dam  Synodi  rotundius  &:  plcnius  explicarent.  Refponderunt,  hunc  agendimo- 
-dum  nec  probare  fé  nec  Ibqui  pofle.  Et  quia  Citatorijs  permiflum  ipfis  erat,  ut 
fententiam  fuam  proponcrent ,  explicarent,  &:  defendcrent,  quantum  ipli  11&- 
-ceflarium  judicarent,  fé  in  caufje  flia;  dcfcnfione  uti  hac  libertàte  velie,  eamque 
ita  proponere  atque  explicare  ,  prout  ipfi  neceirarium  judicatent.  Declaratum 
ipfis  fuit,  de  hac  Citatoriarum  interpretatione,  quam&anteadhibuiflcnt,  roga- 
tam  fuille  Synodum  ,  eamque  dcclaraffe  ,  hbertatcm  illam  tantum  ad  defenfio- 
nem  fèntenti-ae -in  Citatoriis'cxtcndi  >  non  autem  ad  declarationem  &  propoli» 
tionem  fcntentia:  effe  detorquendam .  Ideoque  modum  declarationis  ,  Synodi 
arbitrio  &  judicio  efl'e  relinqucndum.  Atque  ita  declarationem  efle  inflituen- 
dam  ,  non  quantum  ipfis;  fèd  quantum  Synodo  ad  fèntentiaj  ipforum  plenam 
cognitionem  juftumque  examen  fijfficcre  ac  ncceflariùm  elle  videretur. 

Ad  harc  rcrponderunt",    fé  ita  fcmper  Citatorias  intcllexifl'e  ,  uti  eas  fune  ^ 

intei'pretati  :  fèque  eo  animo  atque  ea  fpe  acceffilfe  ,  ut  eo  modo  ageretur, 
utque  ea  libertàte  fruercntur.  Caufàm  iiiam  hunc  agendi  modum  poflulare: 
nifi  eam  vellent  prodcre,  àgere  aliternon  polle  :  necefl'e  cfl^c  ut  primo  loco  in 
omnibus  Articulis  atque  argumentis  de  Reprobatione  ageretur:  cuminillo  Arti- 
-culo  prarcipuus  totius  controverfla:  cardo  vcrfàretur  ;  circa  illum  pr^ecipui  barre- 
rent  fcopuh  ,  atque  ex  ilio  pra:cipuse  exortx  eflent  contentiones.  Quare, 
non  pofle  fc  ab  animo  impetrare  ,  ut  alium  agendi  fèquercntur  modum,  pcat- 
ter  illum ,  qucm  ad  defenfìonem  caufie  flis  ipfl  commodiilìmum  effe  judica- 
rent. In  agendi  modo,  omne  caufx  fua:  prxfidium  efl'c  pofitum  :  ac  proindè 
malie  fé  ab  adione  Synodica  dcflftere  atque  urbe  cedere  ,  nifl  ipfis  debita  in 
•antcceffum  concedcrctur  ac  permitteretur  agendi  libertas,proutipfì  caufli /u^ 
•  conducere  ,  &:  neceflarium  elTe  judicarent. 

Delegati  m.onuertmt ,    ut  mandatis  Synodi   obtempcrarent  ,   mcliufque, 

quid  ab  animo  fùo  impetrare  poflcnt  ,  expendercnt.      Se  enim  opcram   da- 

'  turos  ,  ut  autoritas  Synodi  &:  Illuflriflìmorum  D  D.  Ordinura  Gencriìlium., 

quorum 


.T  .' 


Ses  s. 
XL. 


S3C»  A  C  T  A     S  YN  O  D  I 

quorum  locum  hic  tencrcnt,  fàrca  atquete^la  centra  ipfbrum  cxceptiones  atque 
tcrj^iverfationes  mancrct.  Rogata  fuit ,  de  cadcm  Rcmonftrantium  tergiverfàtio- 
nc,^  Synodi  fcntentia  ,  rcque  diligcnter  cxpcnfa ,  quo  ipfìs ,  quantum  fieri  'poffct, 
in  hac  re  obviam  irctur,  atque  omnis  conqucrendi  anlàprxcidcretur,  ftatutum 
fuit  huncin  modum; 

^onkm  '^emontirantes  aliquotìes  frofejjlfuntj  fé  per  confcientiam  in  Synodo 
Jùbjìjìere  ulterius  non  pofp,  nìfifrim  cayeatur  ip/is  ,  fore  yt  de  Ek^wne  c!?^  Re- 
trobatione  ea  ratione ,  quam  in  Thejihm  ^  fcriptù  fuis  haSienuì  exhibitù  pro- 
pofuerunt,  inpofterum  agatur:  Synodm,  quo  magù  ipjìsfìatjatù,  publiceac  ce 
ram  omnibus  declarat ,  Jlatmjfe  fejè  ac lìatuere,fententiam  ipfvnm,  non  de  Ele- 
tiione  modo,  <-uerum  etiam  de  '^probatione,  expendere  atque  examinare.  ^uan^ 
tuniy  nemfe^  in  confcientia^  adDeigloriam,  (edificationem  0*  tranquillitatem  Ec- 
clejìne,  omniumque  confcientiaYum ,  pojfe  ac  debere  fatù  eJSe  ,  tpfa  judicaret.  Ad 
aqefidi  vero  modum j  qui  hic  ejl  Jèrvandtu ,  i^  ordinem  qmdattinet-^fuum  ejjè  de 
€0  difhicere^  non  autem  Fratrum  '^mon^rantium  qm  hucfunt  Citati,  quicquam 
prtejcribere  extfiimat.  Eofdemque  fìujlra  conf:ientiam  obtendere,  cum  nihiiquod 
cum  yerbo  Dei pugnet,vel à  Delegatù ,  yel  a  Synoào ,  ijs  haElenns  injunBum 
fitj  atque  hic  de  re  agatur y  qute  non  conjcientia-s  ,  pà  methodum  agendi  atque 
modum  fpeUat.Jdeoque,  fì  quam  debent ,  confcientm  habere  rationem  yelinty 
optime  faSìuros  fi  aquifjimù  fìimmarum  Toteflatum  imperijs  judicioque  SynoS, 
a  uà  par  e f  fejèreyerentia  fubmittant, 

Decretum  hoc  Synodi  Remonftrantibus  prxledum  foit  ,  rogatique  funt, 
utrum  ei  vellcnt  acquiefcerc  R-efponderunt ,  le  per  confcientiam  non  poflc. 
Cumquemonerentur,utdetota  re  maturius  dclibcrarent,  eique  rei  tempus  deli- 
bea-andiofferrctur,illi  ulteriore  libideliberationc  opus  efle  negarunt. 

Statutum  (ibi  làtis  ac  deliberatum  ,  iftum  agendi  modum  non  fequi.  Delegati 
monuerunt  (criojUtlub  contumacia,  atque,  ut  loquuntur,arbitrariae  Politica:  cor- 
redionis  pocna ,  obloqui  ceflarent,  Decretoquc  Synodi  acquieicerent.  Illi  nihilo 
minus  in  proposto  perlìftebant,  eodemque  modo  rerpondebant,(è  per  confcien- 
tiam  Synodi  Decreto  j  atque  his  Delcgatorum  mandatis ,  Qbtemperare  non 
polle. 

Sefsione  Quadragefima, 

X  X 1 1 X.  T)ecejnbriSi  Die  Veneris  ante  meridiem. 

INdicatum  fuit  à  Prxfide,  Remonftrantes  ca  ipfa  horacuralTe  fcriptum  fatis  prò- 
lixum  deferri,  rogatumque  fuit,  utrum  elTet  praclegendum.  Placuit  Illuftribus 
Delegatis,nondum  prxlegi.fèd  ut  priusfcfeiìllerent Citati.  Quibus,  ubijamcom- 
paruiffciìtjhoc  DeCretumliium  prslegi  mandarunt. 

Jllufirium  ac  Tr^potentum  Ordinum  T>  elegati ,  poB  jam  toties  ^  fuanty 
cy  Veneranda  huius  Synodi  interpoftam  autontatem  ,  poUque  tot  De- 
creta hoc  in  loco  promulgata ,  qu£  contempta  ,  infùperque  à  Citatis  habita, 
tegerrime ,  prò  eo  ac  debent  ,  ferunt  ,   denuo  ijjdem  imperandum  ferio  exiBi- 

marttnt, 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  131 

martini  ,  ac  jam  imferant ,  ne  quis  foflhac  fìmdi  temeritate  ijs  fefe  opponere  au~ 
deat  y  Jèdpì'tsfcripto  Sy?2odi  iam  a72te  prxleBo ,  quod  <-oim  pienam^  Jìmt  (caimm 
efi,  ac  robur  fuum  ohtinere  '-volunt,  prompte  i£  fine  detreEìatione  pareat  :  nc- 
que idem  iliiidy  yel  fìlentio  yel  difeSi4,  fao'  infirmare  audeat  -^  fnb  poena  coniti- 
mactae,  aliaque  arbitraria  ^  etiamTalitica,  adverfu-s  delmquentes  Jlattienda.    . 

Rogati  {unr,an  tandem  Delcgatorum  Decreto  morem  gefiun  efTehr.  Refpon- 
derunt,  mentem  fiiam  iclè  in  Icripto  Pra^fìdi  tradico  expoliiiire ,  -ac  propterea  ro- 
gare, vt  hoc  Icgcretijr.  Delegati  dcnuo  mandarunt,  ne  ulterius  jam  moras  ne- 
tì:erent;  £cd  ad  rem  venirent,  candidcc^uc  refponderent.  idque  lus  verbis: 

Genefofi  ac  ^obiles  JUtiHrium  ac  T?t£potent.  T>  T).  Ordinum  Delegati,  prò 
autoritate fitmma 3  qua  ine  follent\  yetant  denuo  atqtte  interdicunt ,  ne  quid 
hoc  in  loco  pr&levatur ,  quod  hefìerno  pofiremoque  Synodico  Decreto  uUa  ratio- 
ne  ad-gerfetur ,  yel  autor  itati  eim  detrahat  :  quemadmodum^  proeadem  man- 
àant ,  iubent  '^mouBrantibus  Citatù  atque  mdicunt ,  ne  fìlentio  aut  dijcejìu^ 
quem  prx.tendunt,  fito,  '-venerando  atque  Xugujìo  buie  Conyentui)  moram  inpofle- 
rum  tnijciant ,  fid  in  rem  prxfentem  protiniis  fé  Jìfiaììt  atque  ad  interrogata 
candide  ac  [tnc^re  ref^ondeant. 

M.  Epifcopius  rerpondic,  ut  hefìicrno  die  declararant,  fic  &  eodiedeclaràrcfe 
per  conicientiam  parere  non  polle  :  nili  piena  libi  libertaspermittcretur,  co  mo- 
do caulàm  fuam  proponendi,  explicandi,  &  dcfcndendi ,  prout  ipli  neceflarium 
judicarcnt.  Declaratum  fuit ,  a'quam,  jiiftam  ,  atque  Chrillianam  libertatcm 
iplìs  plenarie  concedi,  veruni  abfolutam  ,  &:  qux  nullis  circumf'cripta  ell'et  Sy- 
nodi  legibus,  concedi  ipfis  ncque  poiVc  neque  a:quum  cHe.  Conicientiam  buie 
inobedienti^e  fruftra  obtcndi ,  cum  prxlcrtim  niliil  imponeretur  ipfis  quod  cum 
Verbo  Dei  pugnaret,  camque  ca  rcs  tantum  eflet  ordinis,  ideoque  per  le  me- 
dia.. Haud  levem  Delegatis  totique  Synodo  fieri  injuriam  ,  quoties  a;quiilimi5 
illorum  Decretis,  confcicnrias  fuas  opponerent  :  quali  aliquid  iniqui,  aut  divino 
Verbo  contrarium,*ea  continerent. 

Ut  autem  poftpolìtis  tcrgiverfationibus ,  ad  rem  tandem  ipfam  aliquando  veni-^ 
retar,  rogati  liant ,  utrimi  Articulos  à  Pvcmonftrantibus  propofitos  ac  defenlòs, 
prò  iiiis  agnolcerent ,  juillque  ut  llngUli  viritim  rclpondcrent.  Epilcopius  relpon- 
dit,  non  polle  le  decreto  acquielcere,  quo  juberentur  ad  ejufi-nodl  qua:lìta  re- 
fpondere  :  xquum  clic ,  quam  poftularint,  concedi  libi  libertatem  :  Citatos  efìb, 
ut  c^ifam  communem  dcfendcrent  :  pctere  itaque  ,  concedi  libi  libertatcm  in 
omnibus  argumentis&:articulis,itaeam proponendi  explicandi  &  defendendi,  non 
Vt  Synodus,  lèd  ut  ipli  judicarcnt  elle  nccell'arilLim.  Moniti  funt  denuo  à  Prselide, 
cogitarent  làltemlc  non  elle  ludiccs  qui  agenda  legem  debeant  pra^lcribere ,  fed 
Citatos,  quorum  fit  lelè  ordini  à  ludicibus  conflituto  liibjicere.  Debere  ipfos 
memores  conditionis  liu^  elle.  Quod  fi  membra  Eccleliarum  Rcformatarum 
Belgicarum  ccnlèri  vellcnt,  judicio  eorum ,  qui  has  rcpra:lèntant,  le  fubjicere 
debere.  Inlblens  &  inauditum  elle,  Eccleliarimi  Rcformatarum  Paftores,  ea- 
rundem  Synodi  judicio  liibmittere  lenoUc-.  Hujus  detreftationis  caulàm  non 
elle  aliam,  nili  quod  non  alluevillcnt  leges  accipere,  led  dare  :  cogitarent  nunc, 
quae  fafta  ell'et  rerum  mutatio  ,  &  quo  cll'ent  loco  :  ideoque  qui  ell'ent  agnolce- 
rent, l'eque  ut  Citatos  ordini  à  ludiceprcclcripto  111 bjicerent.RelpondicM.  Epilco- 
pius,quicquid  facerent,  hoc  conicientiam  disiare  libi  :  ncque  intcUigere  le  poffe,  ju- 
ftam  libi  li  ber  tate  hadenus  conceUamclTe.Ea  autem  nifi  concedatur,malle  le  tacere. 
HenricusLeorogatuSjUtadpropolltamquxllionérclponderct,  dixir,-  D.  Prarfidem 

in  eo 


i5i  ACTASYNODI 

in  co  effe  totum  ,  vt  in  odium  fupremarum  potcftatum  ipfos  adduceret .  Quia 
hoc  agcndi  modo  veritas  fùpprimcrctur  ,  cedere  ih  malie  minifterio  &j)ublico, 
quam  liane  Icgem  pati.  Nollc  quidcm  rc-fragari  Magillratui  ;  non  podc  tamcn 
ifti  Decreto  acquicfcere  :  fenici  le  cxamini  fuillc  liibjcftum,  nolle  itcrtim  exami- 
nari.  Prarfes  rcprehendit  ciim ,  qud'd  in  re  tam  levi  &:  qux  tantum  ordinem  fjpc- 
<5tarct,  minifterio  abire  vellet  :  rogavitque,  utrum  bona  confcicntia  id  poflìt  fa- 
cere  ?  Ille  pctiit,  vt  ex  {"cripto  fibi  4iccret  rcfponderc-.  Bernerus  Wefèkius  idem 
'rogatus,  refpondit,  immorari  f'e  {'cripto  cxliibito  ,  fé  quoque  fcmel  examinatum; 
noìle  le  iterum  examen  iiibire  :  refpondere  non  pofle  niiì  piena  ip{ìs  libertas  re- 
linqueretur  :  cauHam  communem  efl'e  :  nihil  le  niiì  cum  reliquis  fadurunx,.  Hol- 
lingerus  dixit  ,  ea  ic  acceflìiTe  fiducia ,  vt  hic  ilia  libere  eoque  modo  quem  con- 
ducere exiftimarent  caufà;  lux  ,  agerenr.  Lcgem  Illuftrium  Delegatorum 
cum  a:quitatc  pugnare  ,  ac  proinde  ic  non  po{l'e  re{pondere  :  ncque  cuiufvis 
eil'e  5  ad  interrogata  omnia  publice  rcfponderc-.  loliannes  Corvinus  reipondit, 
nifi  permitteretur  ea  libertas  quam  po{lularcnt  ,  &  quam  a:quam  cen{crent 
efl'e  j  ultcrius  fc  pergcre  non  pofTc  Poppiws  ,  petere  fc  ,  vt  fcriptum  Prxfidi 
cxhibitum  prxlegeretur.  Prxfès  refpondit,  D  D.  Delegatorum  Decreto,  ne  id 
fìercr,  prarfcriptum  effe  :  mandatumque  vt  refpondcrent  fìnguli  ,  fé  itaquc  ro- 
gare eum  ,  tjtrum  ad  propofìtam  quxflioncm  rcfponflirus  efl'er.  Atque  ille, 
nifi  libertas,  quam  petierant,  concederetur  libi ,  parere  fé  non  pefl'c  Quid- 
vis  autem  malie  pati.  Bernardus  Dvviiiglonius  ,  eandem  fibi  quoque  mentcm 
effe  qux  Poppio  :  non  pofle  illuni  agcndi  modiun  ingrcdi  ,  nifi  poflulata  con- 
cederctur  libertas,  Pliilippus  Pynakerus  fc  idem  rcfponderc.  Qominicus  Sapma» 
fc  non  pofl'e  per  confcientiani. .  Theophilus  Ryckvvaert ,  cauftim  fiiam  com- 
munem ,  communibus  viribus  agendani  cfl'c  :  fé  noyi  cfle  ea  animi  prxfèntia, 
vt  ad  omnia  interrogata  refpondere  pofl'ct,  ncque  quidquam  tam  bene  dici  pofl'e, 
quod  non  fxpe  in  deteriorem  partcm  rapiatur  :  paulo  ante  {è  ludibrio  exccptos, 
ac  proinde  malie  fìlerc  .  Refpondit  Prxfès  ,  nullo  quenquam  illorum  ludi- 
brio affedum  efl'e  ,  fèd  infolentem  illam  Epifcopij  vocem,  qua  lìgnifìcabat,  eam 
fefe  libertarem  petere  ,  non  quam  Synodus,  {ed  ipfc  judicaret  neceflariam  ,  non 

■  line  offenfione  audiri  potuill'c-.  Carolus  Niellius  ,  fc  quoque  non  cfle  ea  animi 
prxfèntia  ,  ncque  ea  in  fèrmone  Latino  prompticudine  ,  vt  ex  tempore  ad  fin- 
gula  quxflta  refpondere  poffec.  Effe  intolerabilcm  lcgem  ,  fi  Synodo  liceac 
quemcunque  velit  eligere  quem  intcrrogct ,   cuique  ad  interrogata  neceffario  ile 

-  refpondendum:iniquiflìmum  elle,  fi  quis  ex  judicio  adverix  partis ,  cau{àm  {iiam  a- 
gcre  cogatur:  nuUam  elle  tam  bonam  &:  xquam, qux  perverti  fic  nonpollet.  Acpro- 
indcjfe liuic  decreto  acquiefccre  non  polle.  Fateti  quidem,  Ma'giftranbus  obedien- 
dum  cfle ,  fed  &  lcgem  debere  ab  ijs  approbari ,  à  quibus  obfequium  poflulatur.  Rc- 
Ijponflim ci  fuit,fàtis  oftendere  ipfùm, non deefle ipfì  nec  animi prxfèntiam,  ncc  fer- 
nionis  Latini  promptitudinem  :  non  elle  liic  prolixe  difputandum  aut  peroran- 
dum  :  poftulari  tantum,  vt  dodtrinx  ejus  fìnguli  rationem  redderent  ,  quam  in 
hilce  Ecclclljs  docuill'cnr.  Nupcr  cxterorum  {liffragijs  evidentiflìme  oflcnfìim 
ac  comprobatum  faille,  Synodum  prò  parte  adverfà  liaberi  non  poffe  :  ac  proin- 
de illud  toties  ab  illis  reponeiidum  non  cfle.  Regeflìt ,  non  licuiile  ipfìs  ratio- 
njcs  illas  expendere  ,  ncque  datam  fuifl'c  operani,  vt  ipf'orum  confcientiis  fàtis- 
fìerer.  Refponfiimilli  fuit,  fàtis  diflinde  illas  fuifl'c  prxle<3:as.  Habuifle  tem- 
pus  eas  expcndcndi ,  proinde  debuifl'e  cas  confcientijs  abunde  fàtisfacerc..  Ve- 
rum  eos  nihil  aliud  cgilfe  liaftcnus ,  quam  vt  tcmpus  protraheretur,  fiimptufque 
in  immenfiim  crefcerenr.  Alllierus  Mattliifìus  refpondit ,  non  pofl'e  fé  à  fèntentia 
in  fcripto  cxprcfla  difcedere  :  petere  itaquc  ,  ne  hoc  vitio  vertatur  fibi.  Thomas 
Gofvvinius,  nikil  fc  habere  ,  quod  rcfponfb  collegx  adderef.  Samuel  Nxranus, 
petere  fé  ,  vt  fcriptum  cxhibitum  legatur  ,  rationes  expendantur  ,  ac  refutcntur. 
Quod  nifi  fìat,  non  poffe  fé  per  confcicntiam  à  petitione  recedere  Prxfèrtim 
cum  liane  pctitam  libertatem  illis  citatorix  concedanr.  Refponfum  fìiit,  eas  ta- 
lem  ipfìs  libertatem  non  concedere  ,  qux  fòli  illorum  arbitrio  relieta  efict  ,  nul- 
lifquc  Synodi  adflrida  legibus.  Ifàacus  Frcdcrici  membrum  Synodi  fé  efié  ,  nc- 
que co  animo 'conjunxille  fé  Remonftrantibus ,  vt  viritim  intcrrogarcntur  :  féd 

vtpariter 


NATIONALIS      D  ORDRECHT  AN^.  i^j 

ut  paritercommunemcauram  defenderenc  Ac  proinde  petcre,  utinhacre  prse- 
tereatur:qui.ialium  eventum  videret,  quamcogicaflet.  Seinfìlenciomallc  expc- 
ftare,  quid  fibi  eventiirum  elFet.  Ac  privatim  potius  vifturum,  qiiam  ut  difputa- 
tionibus  &  interrogationibus  obnoxius  effevelit.  Refponfbm  fuittumà  Prxfì- 
dctumà  Daniele  Heinfio  Delegatorum  nomine,  ipfos  corpus  aliquodfeu  cretum 
non  conflitucre,quemadmodum  jam  fepius  hoc  inculcatuni  eflet.  Viritim  enim  eo 
vocatos  efle  ,  ut  dottrina*  iux  rationem  iìnguli  redderent .  Concedi  quidem  ut 
conjunftim  inter  fé  dehberarenr,  &  Ci  inter  eos  conveniret.refpondere  poffchanc 
communem  efle  omnium  fententiam'  Interim  etinm  fingulos  à  Synodo  rogatos, 
doòlrinje  {uc"e rationem  reddere  teneri :neque  hoc  iniquum  eire,cum  ipfi  quoq;  in 
declarationefcriptoexhibita,tc{larentur,pKirima  à  tempore  Collatiohis  Hagienfis 
didicillefe.ac  proinde  non  tantum  ex  prioribusfcriptis  jud icari  velie. Necefie  efle 
igitur,  ut  Synodo  de  fentcntia  in  qua  nane  verlarentur.conftaret.  Cum  prarfercirh 
jam  examehejusfit  infl:ituehdum.  Idhon  poflTe  fieri,  nifi  ad  quarfita  Synodidiferte 
irefponderent.  Denique  rogati  omnes  (imul  (unt,  utrum  in  rsiponfionibus  jam  an- 
te datis  perflfl:crent.  Adquxomnespariter&:  flnguli,  in  iis  le  per(ifl:ere,  atque  ar- 
bitrari,caulafn  cornmunem,communiter  agi  debcre,reiponderunt,  Atque  ita  om- 
nes fcceiTerunt.  PlacuitDelegatis  eosrevocaridenuo,moneriq;,utremmaturiuS 
perpenderent.  ConceiTumque  illis  fuit  in  horam  pomeridianam  quartam  delibe- 
randi  fpatium,  Monitique  Tunt,  ut  totam  accurate  rem  expenderent,  utq;  ad  obe- 
dientiam  i"e  componerent .  Refponderunt,  non  opus  fibi  efleutamplius  delibera- 
irent:  Se  quod  ante  dixerant  etiamnum  dicerc ,  atque  in  fententia  perlìllerc .  Non 
pofle ih  communi  Caufaflgillatimrefpondere  (e, ni(i  inanteceflumlibertas  illacon- 
cederetur  fibi,  ut,  quemadmodum  judicarentipfìneceflanum ,  caufariifuam  age- 
renr.   Atque  itafeceflerunt. 

Placuit  Generofis  Delegatis/ecundo  eos  vocari.  Cumquc  rediifl!ent,  ab  iifdem 
Delegatis ferie  ipiìsimperatum  fuit,  ut  Decreto  Synodi  atque  ipforum  mandatis 
morem  tandem  aiiquando  gererent.  Et  quandoquidem  contumaces  eflTe  per{ìfl:c« 
i:ent,mandarunt  infuper,  he,non  impetrata  poteftate,  urbe  abirenr, 

Sefsione  Quadragefima-pnmao 

Eodem  Die  pofi  mmdiem. 

QVandoquidcm  Rcmonftrantes,  pertinaci  propoflto fententiam  fuam  de  quin- 
que  Articulis,  ad  interrogata  Synodi  plenius  exponere  recufarent,dehbera- 
rum  fuit,  quid  in  hoc  negotio  jam  porro  agendum  eflet.  Placuit  priusefl!e  prazle- 
gendum  Remonftrantiurn  fcriptum  ante  meridiem exhibicum,  quod  ita  habebats 

Nobili/lìmi  Illuftr:  Ordd.  Gcneralium  Delegati  ,   Honorande  Pra:feSs 
Reverendiis.  Clarils.  Dodllflimi  Viri  Patres  ac  Fratres, 

Slmntum  njoluftAtU  &  gmdìj  cepmui  ex  eo ,  quod  ad  Synodumhanc  Nat  tonale fH  a- 
tatos  nos  intelligeremui  -lidque  eiim  infinem  ,  ut  fententiam  noftram  de  controverfis  quin- 
que  Artictdls  libere proponeremui ,  explicaremm  ac  defenderemus ,  qtioad  fojfemm  ttfi  éf 
tiecejfarium  jttdicaremta  :  tantum  frofe£lo  dolor  Is  é'  triflitu  concefimm  ex  eo,  quod  uhi  ad 
fententi£  noftra  pertraóìationem  deventum  ejfet ,  eos  nohis  in  ìllim  defenfione  limites  pra- 
fcribere  'vifttmjìt  'venerande',  htiic  Synodo ,  quibu^  ut  circumfcrihi  nospatiamtir ,  non  pati  tur 
rei  ipfiu^  aquitas ,  ver it atti ,  de  qua  agitar,  caufa ,  ef  optimis  [uff ulta  ràtionibm  confcientia. 
noftra,  ad  qu£  tamentanquam  ad  aófionum  omnium  cynofuram  fdeles  lefu  Chrijti  fervos 
(^  incorruptos  veritatis  ajfertores  rejpicere perpetuo  oportet.  ^uanquam  enim  nec  ìj  fi- 
mm  ,  qui  leges  ipfi  Synodo  prxfcribere  aut  pojjtmm  ani  debeamus  ,  fed  qui  probe  fii a- 
mw  nos  Citatos  ejJL^  ,  ^  Citatorum  perfsnam  ,  non  vero  Indie um  in  hac  ipft  Syno- 
do fufiinere^  ;  tamen  nec  ij  profeto  per  Dei  gratiamfimm ,  qui  vel  deliberato  animi 

M  propofito. 


jj4  ACTASYNODI 

frotopo,  velper  ìnconfultam  temeritatem,  velferfufimm  neglìgentiAm ,  aut  aìijs  de  cmfis 
eam  avendt  in  preferiti  ne<iptio  ratio» em  ifiire  in  animum  indHxenmti-s,qti£.  Minifterijnojìri 
adqiiod'vocati  fiimm,fcopo,  adtfcattont,ncmpe,  Ecckjìartm  nofircirum  in  ventate  é-f  leta- 
le, addite  etiam,filibet,  Cilationk  ad  hanc  Sjnodum  fim,frorfm  repngnet. 

Maledtciionem  illi  demtntiat  Scnptt(ra,qui  opits  Domini  [e gntter  ac  negligenterfacit,7%cc 
dirrnm  aie  reqiìo  ccebrufnjiidtcatHr,  qui  admota  femelkd  aratrum  manti,  retrojpicit,  hoc  efi, 
àfanófofio  ò-in  timore  Domimfufcepto  opere  ac  prof  afito,fola  rerum  tcrrenarum,grati£aut 
perictdi,dolorisat!tUboris,confiderattonefeahdticipatttur.  Novimmutt^^  optimam  alias  é" 
jiifiijjìmam  certijftmamt}^  caufampr^judiciìs  qua  maximk  gravari,J}eciofi  traduci,  é- aper- 
ta licetfit,  intricari  tamenpojfe,  fi  de  eapro  arbitrio  ac  li  bit  h  dijponendi  &  pronuntiandi  po- 
tefias  omnisfitpenesfurtem  adverfam;  Contra  vero  nullam  effe  ufqtie  adeo  a  veritatis,  inno- 
tentÌA,&qHitatii pr&jìdiu deftituiam,  cui  non  altqins  color  é-fchema  recìi  obdiui  qiieatab  ijSy 
mi  adver fi  parti  eam  opfugnandi&in  lucem  protrahendi,  copiajn  facere  detreciant. 

HoSiReverendì  Viri  Patrcs  ac  Fratres,  hoc  folum  nobis  dari petijmtM ,  &  etiamniim  pe- 
ìimmui  nonfolum  quid  de  foto  ?r£de(linationk  negotio  ,Ele£lione  panter  dr  Reprohatione 
(de  ordine  Volo  hic  contendere nec animus  nobis, nec  mens  efl,) fentiamti^,credamm ,  docea- 
mus,  nobis  in  hac  Sjnodoproponerc,  explicare,  dr  defendere  concedatur  :  verum  eitam  pari 
jureac  t&quali  libertate  contrariam  oppugnandi  ,prout  neceffarium  ipfi  judicabimm ,  potefias 
nobis  fiat.  Sienim  is  hujm  Synodi,  tantii  impenfis  convocata,  fi  opus  efl ,  ut  esacerbati 
utrimque  animi  leniantiir ,  uipaxfua  Eccìefiis  éf  Retp.  reftituatur ,  ommno  necejfiim  erit  in 
caufas  inquiri,quiz  tranquillos  anteaanimos  exacerharnnt ,  &  etiamnum  indies  magis  ma- 
qisque  exacerbant.  Sunt  autem  caufe,  quamplurima  dogmata  &  affèrtiònes ,  non  tam  circa, 
JElecfionis ,  quam  precipue  circa  Reprobationis  do^rtnam  ;  qu&  magnorum  licet  Ecclefia 
Do^orum  autori  tate  fultte  in  Ecclefas  harum  provinciarum  non  fine  gravijjtmo  multorum 
indies  offendicnlo  ,  nominis  Divini  ignominia,  dr  reformationis  labe  mtroducuntur.  In- 
'  quibm  fi  conficientiis  noflris,  fi  tot  tamque  florentibm  Belgi]  Eccìefiis,  quibm  prxfecìi 
fumm.  Ve  (Iris  Rever:  fati^fat,  plana  ad  concordiam  '&  dtffidentium  animar um  reconci- 
liationemfiernetur  t'ia^ 

Et  quid,  quxfumm,Vos Tratres ,£quiiis efi ,  quam  utnos,de  quorum  honore ,exifiima- 
tìone ,  Minifteriis,  ne  quid gravius  dicamus  ,jam  agitiir  ,femelpatiamini  infinitm  vefiriim., 
hoc  efl  ejufdem  Minifierij  confortium  &  concorporum  fratrtim  e  a  e ff under  e,  qimnos  angunt 
dr  folli  cito  s  habent,  dr  in  quibm  cumjpiritu  manfuettidinis  er udiri  a  Veflris  Rev.  h  umili  ter 
f~.  (^  ferio  flacntamusi  cedere  parati  unìctiiquemeliora  docenti^  Multa  Thefibus  nofiris  ut  f alfa 
Li  d^  horrenda  damnamm ,  nec  temere  ,fed  gravifiìmis  de  caufis,  quia  illa  ipfa  doceri ,  in  vul- 
nus indies fbarqi ,  imo,  qu^quorundam  velinfcitia  velper'VerfitaseB , nobis  qtiotidie  im- 
pinqi  videmm,  audivimm,  &  cum  damno  nofiro  perficntifcimus.  Hac  ipfa  itaqtte  ut  a  cer- 
-vicibus  nofiris  amoliamiir ,  ut  Dei  Verbo  contraria  effe  probemm ,  ut  pietati  noxia  effe  do- 
ceamus,  qua  lex ,  qux  ratio  prohibet ,  imo  qua  non  potim  lex  é^  ratio  pr&cipit  ?  Sane ,  fi 
intra  ifias  leges  tacendi  dr  loquendi,  qua  tacere  vel  loqui,  nos  vellent,nos  cocrcerent 
quotquot  de  rehfts  Religionis  nobifcum  difceptant  Adverfiarij ,  fané  de  injuna  conquere- 
femur  quam  maxime  é"  merito .  Accedit  quod  prafiantifftmi  Reformata  religionis  Do- 
Bores,  utifuam  de  Fradeflinatione  fiententiam  defendendi  leges  prafcribi  fibi  nunquani 
paffi  funt ,  ita  nec  adverfariis  unqiiam  eam  oppugnandi  dr  refutandt  leges  prafiri bere  aut 
potuerint,aut  voluerint.  Expendite,quafumui,  Viri  Patres  ac  Eratres,rationcs,  Veflris  Reve- 
rentiis  a  nobis  exhibitas ,  quibm  ut  fiententiam  nofiram  de  utroque  Pradeflinationis  decreto 
tum  Affrmative,tum  Negative  proponere  ac  propugnare  adverfm  diffentìentes  d"  difceptan- 
tes  Contra-Remonflrantium  fententias ,  nobis  potefias  concedatur-,  aquiffimum  &  neceffa- 
rium effe  probavimm. 

Si  illas  folidas  effe  judicatis , annuite  aquifiima  nofìrapetìtioni  'ifiminmfolidas ,  ratio- 
nes  vefira/s  opponite,quibm  redargui  ac  re f ut  ari  easpoffe  creditis.  Cogitate  d"  nobis  aliquari- 
do  coram  Deo  nofiro  d^  lefiu  Chrifio fummo  Ecclcfiarum  Pafiore  reddendam  rationem  villi- 
cationis  nofira,ó'  nobis  non  minm  quam  Vefiris  Rev. -hanc  ante  omnia  curam  incumbere,ut., 
quod  in  nobis  eH,gloriam  Dei  nofiriac  Salvatori^  le  fu  Chrifii,  cui  devoti  ac  confecratifumm 
mndicemm  acpropugnemm.  At  qui  hoc  in  nobis  f  et  ,fi grafianttbm  hac  tempcfiate  impune 
tot  erroribm  (fi  modo  errores  flum  dici  debeat)  quos  Ecclefia  Catholtca  vel  damnavit  olim^ 
'veltro  finis nunquam  agnovit  eos  ubi  cpmmodnm  dr  quammaxi-rne  opportunum  efi,ncmpe m 
hac  ipfa  Synodo,refutare  non  liceat  drffar gente  illa  ipfia  per  agrum  Domini  z^izani a  maligna 

fpiritUf 


NATIONALIS     D  O  RDRE  C  HT  AN^.  135 

Jph  hit  ,otiofr& cfu^i fi  rerum  vmììiumfcctiri agricoU  dornntemui.Si  unquAìn  alias, m^ 
rU  divirìit  (y-  Ecclefìarum  Reformat artirn  intercfi  ^  e  ai  ah  p  dogmatis  ftirgari ,  qtorum  nomine 
pejjime  haBenus.apidtotum  Chrifr'.anttm  Orhem  audivertint:  quali^t  hacfiint  :  Detim  maximatn 
homintimpartem  exitioMert'O  deJìif7a[je.,cttrapi\e'L'rfìo»emt>ecCi>ii  ;  honàie  crcaffe  ut  laherctm", 
lapfos  qmm^lurimos  externe  votare  folnm.qtios  interne  conveìjos  crfa'vosfert  no'it\feccataitfa 
pr.(defìnivijfeydecrevrj]e  utfant ,  procftrare  etiam,  omnia  tam  hot/ a  quam  ma  l'i  netcff-irii-ìj/eri; 
e'tiam  aliqiiotfdeliiim  iihc ros  in  ir-fintia  moriemcs  ktern.t  damnatiorn  adjadicari;  'B.;ttt\n!um 
no  fi  in  omnihm  rite  haptizatts  infantihmfecundtim  rei  feì  itntcm  ,  reni  ifionern  l'ectatorum  c^ 
Spi-it/im  regenerationù  ohfìgna/e;  Fideles  in  ho"renda  fielera  p:  si  pfos  ^at  i  amJnj' ifi  ationis  no  i 
iimittere,  cr  qtu  plurafunt  Thcfibtfs  n'ojlns  rejiBa  dogmaU.  Ad  quxp;  tf  ^ojti  ere  non  pietatis 
foretifedimpìetutlsfitfnmie:  nonprudentid'ifed !rreliiiiofetim'd!tatàacJi>cordù?;  nonfaLtliiatis 
(^  moderai ioncs  Chrijìian/i\  fed in  Dei  ac  ChrijJi gloriam  criidelttat'ù  màxima.  Mtinens  no/I;  i eft 
nihil  celare-,qnod  ad  promovendiim  pietatis Jliiàiafacitté!'  nniinerk  fui  effe  pittai  it  Apoflo.'us  Pan- 
lKS,nonfnbte,fifgereqiiominm  omne  Dei  confilmmannuntiarei,  ^Of^i  iefi/a.'em,inquit  Atigujìi- 
n!4^occHltat,^qHtp-'oditmendàcium^uterqucyeu^ef:Uleqidaprud.ejfenorì^viilt,tfe,qinar:oLere 
dijìderat.^  0i!O;j/!m  ergo  l\«c'  ciraimcifa  (f  an\-/a, nojjifctim  agcndi  ratio^Cuv  de  Ekclionefufe  dif- 
piftare,de  Keprobatione  vix  tocjai^autnon  nifìad  ajiurum prxfci  iptum  cr  demenfum  rohu  ita  ha? 
Cur  non  minm  ììM  a  peccata  ahiterreat  pcenAfo-rnidme  ^qua^tt  tl'a  ojfìcif  noff;  i  nos  ccmmonefa- 
citi  & (ò'atija-gumenta  ejjicacijjima  fiibmir/iJtraììNec  eft  nohis  tn hac  Synodo  negocium  cum in- 
Jìrmtoribm  qui  U^e  egeant-,  qnos  gramorihui  qnxf.toydhti5  exerceri  non  expediifedcton  VirUe- 
rtiditif^imis-i qtiiqiee  exercitatos in S.Scripturi  fenfÌM  hahent ,  qv.ilus  (liti  noi qiiidem  vidican.tis), 
hx  dìfhiitattones  excujùftpiui fnnt,  imo  tnfucctim  ó'pngHt'U  myim  a bijffe  %'ideri  dehent,  Apuci 
quos  qtiin  ntiliter  de  h'ou  argumento  dijjertatio  injìttnt  pvfft  ^mnnme  duhitamm.  ^uare  tithicaut 
puntittrn -,  aiit  fentcntiam  defendendi  limite 5  nobn  p'cefribt  p.ittamuy ,  à  contraria fenten- 
iix  ajjèrtoribri-s ,  non  permitlìt  carfi  nofra-,  qti,«  hoc  j  otif/mum  nomine  apnd  confienti^ts 
riofriìs  commendatur ,  cr porro  apnd  chrijìiinos  q"ofvis,  adcoqne  pofleri:atem  ipjàm  c'ommen- 
dabitur  ,  quod  f^pradiffo>  rim  dogmatum  nobà  corjcij norijimm ,  fedea  loto  animo  &  corde  de 
tejiemur.  De  Eleiiiione  qud  rnoventtir  Dijff'.tatwnes  noftro  jitdiìio  mirus  periadi  ha- 
t?ent ,  fed  quod  Reprohationis  caput  attinet  ,  refecanda  kic (tmt  multa ,  qus  finani  do&rtnam 
%<elut  (langr^na, depafcHnt-,^^ peccatorihm  multis dejperaitoms metiim incuiiurit.Cumque  de  E- 
leciivne  in  Celiai  io  ne  Hanienjiliberaliter'dijfutatumflt ,  &  q/:<£  noflraftiper  hoc  capite fitfentert  • 
tÌ0.,VejlrisRev.  confiare  pofsit  ex  diBaColLiiione,epiJloia  ad  Estere  sTheologcsmiffa  ,&  ex  con- 
traria Declarationé  -,  in  quafentenliam  noUram  a  novitatis  crimine tindicavimm ,  minm  ne- 
ceffarium  arbitrÀmur  ',  de  edfolitmopcrofamdenHO  injìituere  dijferi4tionem,  Veriim  cum  de 
Reprobàtione ahpluta  d^  incondicionata,unde  oninis  in  Ecckf.as  calamitas  defluxit ,  aSium  non' 
dumfit^  necejjàrium  quam  ma  xime  erit  ad  tranqutlland.vs  EcclefiM,  ut  de  hoc  dogrnate ,  quoque 
eiannexa  funi , propini  dijpuiatitr,  éf  nobis  -,  fiquA  commodarationeferipeterit ,  frupnli  cxi- 
manttirt  qui  nos  in  httnc  ufque  diem  torfentnt ,  e?"  À  Còntra-Remorijlrantibtu  dijfentiendi 
cauftm non levem prAuertint .  AcceJ?ifHs,Fi-i  Patres,&  Fratref,ad Synodumhanc utjudicium 
reilum  ludicctìs ,  cr  pojl  feritim  ac  rigidum  l'eritatis  examen,  de  Ventate  aut falfitate fententig, 
fiofir£  pronumiclis.  Noflii  enirn  ignorantiam  ludica  plerumque  cfe  calamttatem  inpocentà. 
At  quurnodo  pfmuntiabitis  piena  animi  perfiafmne  de  fcntcntui  nofna  ^jì  eam ,  nec  piene  per- 
ceperitis  pro.it  eam  proponere  ac  defendere  tn  animo  hahemm  ,  nec  eam  qus  noflra  contraria 
eJKoppuq^naria nobis  libere pdtiamini? Nec efl p}of£ìo,q!:od hicodium Fefra Rez.fènienti'efia, 
aut  fandalum  Ecclefijs  creatum  in  metuant.  m  de  Verità! e  necejjaria  &  ad  p:etatcm  utili, 
fandalum  fnmitur,  titilitts permittitur  nafifcandalum  ,qnam  Veritas  rehnquatiir.  Ftjlveri- 
tatem a 'vefhis  par tihuifiare  cr editti ^  cur  limit.itionihta ,  rejìritlionibtti  é"  cantelis  hic  optfi? 
Efleaveritaùifprxfertim  divin.e,  indoles ,  ut  fi  ipfam  nunquam  pudeat  ;  fednudamfe  omnibtié 
lonjpiciendarn prÀeri amat>  Non pojfumtts adieffiis l'eritatcm quicquam ,fed prò "veritate ,  ut 
cum ylpofolo Paulo  lùquamiiri  &ftut  nihile'si  ad defmdendum  puntate  ttitirn^  ita  nihil  ad 
dicendum  veritate  facilini ,  inquit  Hieronymm.  Nulimhofiii ,  nnlltis  refrehenfor  fnrmidan- 
dui  ejì  amatori  Ventata,  Aut  enim  merito  rcpt  ehendet ,  ani  immento  =  Si  merito,Audiendm: 
fi  immerito,frendr4i  e  fi.  "Nec  fatisft  nohis ,  fi  die  al  ur,  Synodum  pcrmij]uram,ut  noflram  de 
Reprobatione  fententiam  traUen.us,  quod  ili  a  ipft  ad  gloriam  Dei,  Eclefiarum  icdifcalioncm,  & 
tranquillitatem  confi  entiarum,  necejfarium fot  e  jiidicahìt .  Nam  hac  iffa  rejlri^ione  nooisprx- 
cidftur  libert.ts ,  (^  plenaria  fé  nt  enti  a  nofrx  dcfnjio  é'  contrari  £  impugnatici  prxierquam  quod 
non  leva  fujj'icandt  data  fi t  nobis  occafio,  Synodum  ubine  àeElcclione  differente'  aiidti'erit.^ 

M  2  ncqua^ 


i3<j  ACTASYNÒDI 

neqmqi'.am pern2ÌJJ'uru,tit  Contra-Remonflrnntiu^cr  eorum,quosjlli  prò  Orthodoxls  hahent, 
de Rewohatione [enti'ntìnm.froitt  neccj^LniH]udicahimm,iidincudem  revocari.Namjam  an- 
te in  CollitioneHdfTie/ìfijudkarut  Contra-remonflrantes^hoc JpeStare  ad ])r<ejudicium  tllorti, 
qui  in  hoc  argumento  .vi'erfenttrefoffent:  Ecclefìafq;  magis  contttrharuUs  ér  inquietando, 
(^tianiohrcm  rejponfionU  noftrx  hesierntx.  [amma  fiat  :  nohU   Citatis  JRcmonJhantt- 
hU'S  y  non  effe  trxfcrihendum ,  quomoda  fententtam   noffram  de  tato  hoc  Pr^dejìinatio- 
tiis  neq^otio  enuntiare  ,  dr  contrari&m  impiignire  debcamm  -,  fed  nobis  in  hac  Synodo  qute 
libera  nji-catur ,  in  qua  ter  confequens  veritatis  difquifitto  Ubera  ér  minime  impedita  in- 
(iitv.i  debebat ,  liberam  effe  concedendam [enteriti^  noffr<e  cum  aduerfi  impugnatione ,  fro- 
tofnionenì ,  explicationem ,  defenftonem.   Et  in  hac  Re ff  enfiane  ettamnum  omnés  é-finguli 
terfiftifhtfs:ratKncn  contmnaciam  hanc  effe  dr pertinaciam;fed in  bonofrofofito  é" precipuo 
catife  nofirm  afylo perfe'verantiam.  Nec  ob  alinm  caitfam  hac  rnatntina  Sefftone  ad  horamfo- 
litam  inSynodo  nos  non  fiftimus ,   qua'm  ne  novAfuper  hac  tpfk  caufadifieptationes  forte 
cum  Nobilifi.  Delegai  or  ttm  indignatione ,  Synodi  quog^  off'enfa  &  Auditor  itm  txdio  }?.'ove- 
rentur ,  nobis  utpote  in  hac  nojlrafcntentia  etiamnum  perfiflenttbm ,  dr  ohnixeroganti- 
hus,  ne  ulterim  nos  Vefira  Rev.  in  hoc  negctio  conftringere ,  urgere ,  ac granjare  'velint.  In- 
ter ea  non  eftquod  VV.  DD-  é'RR.  hoc  nofirumpropoJìtum,inobedientiam  interprctentur: 
cum  &  itfi  Contra-Remonflr  antes ,  cum  in  Collatione  Hagienfi  juffi  efient  ad  interrogata 
quóLdamnofira  de  Reprobatione  reJpondere,Magifiratuimorem gerere gravati fuerintyiifque 
adeo  ut  coilaticneìn  coeptam  àbrumperefi;  malie  profiterrntur ,  quamut fionmarum  potefia- 
tum  imverio  fé  confìringi paterentur:  mhdalnidconfcienti&fiiiiprAtexentes-,  quam  quodEc- 
defiis  £dif  cationi  ohfuturam  eam  agendi  rationem  jtidicarent.   Sluare  cum  res  ipfii  loquatur, 
(Contra-Remonfirantium  verbis  utemur^non  poffe  nos  bona  confitentia  in  arenam  hac  defiien- 
dere,  hac  lege,  ex  quajam  ante  liquido  videmm,nonntfi  majorem  rerum  confufionem,contHr- 
hationevi  Ec  e  le  fi  «.rum,  animorum  exacerbattonem,inquietalionem  Reip.  (jr  veri  tpfim  impli- 
cationem atque  olteyrehrationem oborituram ;  confdimmettahancdetreBationem  noflram 
profilano  ì)7obedientié:,  aut  tergiverftion:s,apuddquos  rerum  aflimatorés  habitum  non  iri. 
^Imdfi  tc-nìen  Veneranda  huic  Synodofiaflet fententia-,  bono  confcienliiiteflimonionosfh- 
Ubimur,  ó"  ^nimas nofiras  inpatientis,  pofidentes ,  d" eventum  Beo  commendantes ,  cum 
aUf  expeBabimtii  y  quid  de  tota  hac  re  Synodttsjudtcatiirafit,  utfiillud  com^eriamtps  Verbo 
àivir.n  confntaneumffffragio  noflro  Uti  d"  cum gratiarnm  aiJione comprobemmfin  minw, 
patienter  iJlud,prout  Chrifii  fervos  decetferamtis-.parati  deinceps,ita  nos  componere ,ut ilUfa. 
fernter  atque  intemerata  ohedientia  ea  quam  fiperioribw  nofirts  juxta  Det  verbum  deberi 
intelligimus,  nòs,ai}ionefg.^  nofìras  I)eo,proximo-,ó-confcientijsnofins,approbemusi 
Subfciipra  erant  finguloium  nomina. 
Seripto  hoc  prjEle£tó&  diJigenter  expenfo,  quaeficu  faic,an  propter  has  radones 
àRcmonftrantibus  propoficas,  in  Synodico  Decretoaliquid  mutari  oporteret  ;  au- 
ditifq;  fupcreareorrniiim  tam  exterorum  quam  Provincialium  Thcologorù  fcn- 
tentijSjdcclaratum  fuit  ccnrcntientihus  /utfragiis.tantam  Remonftrannbus  liber- 
tatemaddefenfionécaLifa:(usconcefraniell"e,  quanta  exratione&  dignitate  Syno- 
di,Citatis  concedi  pofìct. Ac  proinde  nuUnm  efle  caufam^cur  Synodicum  Decretii 
mutandumvideretur,aut  cut  Rcmonftrantesquerelaniinftituereiit.vcl  autoritat© 
huius  Synodi  fubterfugcrent.Nihil  illiscflc  imperata, quodullo  modo  confcientias 
ipfbru  gravare  poflet.  Ac  proinde, conf"cientÌ3E  velù  fruftfa  pervicacisEobtendi.  Ab- 
undeijs,oirjnibu(q;modisfatisfadLÌ  iam  efie.Abfblutam  illam.nullifq;  circumfcri- 
ptam  limitibus  iibertate  ,  qnam  petunt,à  Synodo  concedi  ipfis  non  polTe.  T^quum 
elle  utccrtis  {efe  Icg  bus  {"ubmitrant.  quibus  fi  exorbi tent.coercean tur.  Ciì  honore 
Synodi  &:  a:dificatione,majorem  ipfis  concedi  libertatem  non  poire,quam  qua; de- 
creto eius  iam  conceda  eflet.Ca'terum,iit  de  iequitate  toti  conftaret  mundo, atque 
ut  Rcmonlìrantes  ad  offìcium  faciendum  tandem  aliquando  pcrmóverentur,  aut  fi 
in  tergivcrfatione  hac  perO-arcnt ,  magis  magifq;iniquitatis  convincerentur ,  atque 
inexcufabilcsreddercnturjftatutumfuit.ut  Decretum  hoc  Synodicum,  paulo  prò. 
lixiori  expHcatione  extenderetur,utq,'  hbertasanteà  Synodo  concefra,non  fen- 
teritiam  tantum  fuam  dcfendendi,  fed  &  contrariam  oppugnandi  jdifertis  verbis 
exprimeretur.  Neconquercndi  caufanihaberentullamjquod  mentcm  Synodi  non 
fatis  aircquuti  eflent.  Vccp  hscc  fufior  Decreti  dcclaratio  proximo  ipfis  die  iterum 
pr^legeretur/erioquedenuoadmonercntur,ut£equilfimis  tandem  Synodi  Decre- 
tismorem  gercrent,&:  ab  ciufmodi  tergiverlationibus  defiflerenc 

Seflìonc 


NATIONALIS     D  O  RD  R  E  C  H  T  A  N  ^,  137 

Sefsionè  Quadragefima-fecundà, 

XXIX.  Decemhrisy  Die  Saturni  ante  meridiem. 

PrxleóVa  fuit  Synodo  acque  approbata  prolixior  ac  plenior  fuperioris  De- 
creti Synodici  explicado,mhuncmodum  conccpta: 

REmonJlrantes  rogati  ut  Jèntentiam  Jàam  tum  Thefthtiì ,  tum  Script ù  exhibi- 
tù  propofìtam ,  ac  primo  quidem  loco  de  EleSìtom  diyma ,  per  rotundas  atque 
apertas,  ad  interrogata  a  Synodo  ipfisproponenda^refponjìoncs,  dducidius  plentu-sque 
explicarenti  lìli  ea  ratione ,  eandem  penititis  expomre  reciifàrunt,  petieruntqi  expli- 
candi  modum  jìhi  liberum  relinquiy  proat  ipjt  nccejfariimi  '<£  caufc  jìix,  utile  judica- 
irentj  non  autemprout  yideretur  Synodo.  T^rofejjifimtprceterenjjthi  agendi  modum 
à  Synodo pr^friptum  iniquum  "videri.Sibi permitti  yelle^,  non  ia?ìtum primo  loco  ,fèd' 
i^  circa  omnes  Afticulós  1(3^  Thejès  ,/ìngulaque  argumenta  defententia  Contra-'^- 
monflrantium  qjr'eorum  quos  lUipro  Órthodóxis  habent^  quoad  Reprobationem  a<Te- 
re,  quia  in  hoc  argumento  cakem  illos  maxime  urgeai:  indignum  ej^c^  ut  tlli  qui  tn 
Miniflerio  tamdiu  fknfverfati  .,denuo  quaji  examini  fubijctantiir  j  inprirnù  fi  incau- 
ta communi  fnguh  ijiritim  interrogentur^cum  non  omnes pnt  eadem  animi  pr ajèn- 
tia  1^  promptitudine  pTiediti  :  hac  rat  ione  leges  loqiiendi  ay^  tacendi  ipfìs  prjejcribi, 
libertatemque ,  qua  in  le^itima  Synodo  requiritur,pr£cidi.  Katwnem  caujinonper- 
Thittere ,  ut  defenfiribuj  Umites  ah  ijs prafcnbantur^  qui  contturitz fententi£Junt  ad- 
diBì.  ^are  t  eflati  funi  ,Je  cufn  bona  confcientia  hanc  agendi  rationem  fequi  non 
pojjèy  aut  in  Synodo  diutnu  fùbflflere  ^  fi  hésc  ipfìs  prxflribenda  [ìt:  malie  Jè  pub It- 
co  Minifleno  difcedere ,  i^  quidvts  pati ,  quam  buie  agendi  modo  Jèfùbjicere.  De- 
claratum  ipfls aSynodo  fuit^non  ejjèCitatorum^ludicibus modum  agendi pr^firiben, 
Jèd prajcriptuni  à  ludictbuifèqui.  In  bac  agendi  ratione  nibil  ejjè  mjuftumi  nibil  a 
Iiidicù  ofjìcio  alienum ,  nihil  quodconfcieniias  i^ forum  grayare  pòpt.  Jujìam  ac 
Chriflianam  libertatem  ^  jèntentiam  juam  explicandi^  àc  pofiea  eandem  defendendt 
ipfts  concedi  i^  relinqui-.pd  ne  illa  inprotervam  quidyis  fine  cauJà,fruEìu^atque  tedi- 
Jicatione proùonendt^dijputandi  ^  caviUandi  lieentiam  abeat^  Synodiejfe  prudenter 
dijpicere  ac  cayere.  Tetitionem  '^monfìrantium  pugnare  cumjure  i(^  praxi  om- 
nium Synodorum  legiiimarun),peHes  qUas Jemper fuit  modum  atque  ordinem  agenda 
Citatis  prxjcribere,  non  autem  ab  ijsdem  accipere.  Libertatem  eiujmodt  qu£  nuUùy 
nec  lUuftrium  DD.Delegatorum  ^  net  Synodi  le  gibus  flt  circumfcripta,  qualem  hic 
' petunt^nec  illos petere  deberd ,  nec  Synodum  concedere pojJe,cum  tpJahacSynodu-s  le- 
gibtts  fuù  adflrtSia  /ìt.  "Diflrte  hoc  ipfs  a  Synodo  indicari  <^  promittt,  son  tantum 
de  Elezione  diyina^  yerum  etìam  ubi  lUe  Articulns  explicatus  O"  abfòlutus  fuerit^ 
immediate pofle-a  de  Reprobatione  ejje  agendum ,  quantum  ad  Deigldriam ,  Synodi 
if^formationem ,  adifìcationem  i^ tranquiUitatemEcclefue ^ómniumque  confaentia- 
rum  pojfe  &  debere  fatù  ejJe  a  Synodo  judicaretur.  V^aturam  rei  t^  docìnme ,  ex- 
emplum  Jpoflolorum^t^ praxin  omnium  Doclo?''um,poflulare,ut prius de  divina  Eie- 
filone^  quam  de  Reprobatione  agatur^  uti  quoque  ipfì  in  articidii  HagisnfìbuS 
egerunt.  Et  quia  jèntentiam  Juam  in  multa  non  fatù  per fpicue^  piene  prapofierunty 

Ivi      3  tìon 


,38  •  A  e  T  A       S  Y  N  O  D  I 

non  ejfe  commodiorem  penitius  de  if forum  fintentia  cognofiendi  yiam ,  quamper  n~ 
fòonfìones  ipfirum  ad  r/ìterrogata  fropojìta.  Sic  injudidjs  examen  caufe.  mjìitm  ujt- 
tatifììmum  ejfe.  Sxpimfuife  dlis  ab  llhiflr.  (sr  Pr^epot.  Ordd,  Genera  lium  Delegata  tn . 
dicatum^  non  conjiitmre  iffos  corpus  aliquod,fedJì?igi*losj>rofe  yiritim  citatos  effe.  Li- 
cere quidemhacin  caujfainter  fé  communicare  yyerum  i3  fingulos  fententi<s  1^  do- 
Strin£fa£  rationem  reddere debere^ubt  hoc necejfanum  ejjc  Synodm judica'verit.  Si  qui 
forte fìnt  Inter  itifis,quìbm  nonftt  ea  ammtprtsfentìa  ampromptitudo  adrejpondenduy 
eam  àSynodo  moderationem  adbibitum  in ,  ut  tnprimis  rogentur  lUi  qui  maxime  mter 
ipfes  in  hac  cauffa  exercitati  habentur.^uibus  an  reliqui  afentianturpaucùfìgmficeL- 
ri  ab  ipfìspojje.  Si  vero  extjìiment fi  probare  poffe ,  in  Ecclefijs  hifce  Belgicù  ab  earmde 
V aforibm  aiit  Do^oribm  doceri  dogmata  quxdam gloria  Dei  inimica ,  veraq^pietati 
noxia^atit  qu£  à  recepta  (sr  in  Formulù  confenfm  explicata  harumEcclefiarum  doSìri- 
na  difentiant,  utijamfipius  objeciarunt^non  arbitrarium  ipfìsfore,fedà  Synodo  in  fu- 
ta" mjun^um  iri,ut  ea  quoq;poJì  explicatam  ac  defenjamfententiamfuam^  ea  qua  de^ 
cet  modeflia  producanty  atq,  oppugnent  j  ut  hcclefìx,  Belgica  a  tamgravibM  objeSìù 
cnminibm  liberentur:  ^  aut accu/àti,f  conyincantur  errorù^in  viam  redùci  queant, 
autpatefaSìa  illorum  innoceniiayaccufaììtiu  iniquitas  tati  Scclefia  ^  mundopatefìat^ 
tdqs  ad  Dei  gloriam^ttp'  Reip.  Cbrijlianx  tranqmUitatem.  Synodum  demqs  non  tantU 
permittereJèdt^  optare.ut  rogati  Uberrime  ad  qu^Jita  reJpondeant.Frufra  eos  confii- 
entiamhic contra  obtendere^quandoquidero  mhil quod cum  Dei  verbo pugnet,  ijsab 
Jlluflr.  Ordd.  Generalium  Delegata,  aut  a  Synodo  haUenus  injunSìum  autpropofì- 
tumfit^  agaturq}  hic  de  re  qute  confcientioi  non  tangit,fid  ad  methodum  tantum  cy* 
avendi modum fpe^at :  quin potius Ji confcientix fìix ^  quam debent ^rationem  habe- 
bere  velini  y  eos  ad  obtemperandum  £quijfmù  fupremarum  potejìatum  mandatisi, 
huiufqm  Synodi  ordini  (jr  judicio  acquiefiendum,  tefieri. 

Vocati  funt  Remonftranté^,  fiiitq;  hsec  illis  prjcleda  explicatio,rogariq;  runt,an 
Decreto  Synodi,  uti  nunc  explicacum  eft,parere  vellenr.  Illi  explicationis  luiius 
apographum  fibi  tradi,panterque  cempus  deliberandi  petiertinc.  Delegati  indica- 
runt,  ftatutum  ipfisefl"e,fi  intcrgiverfando  perfifterent ,  aliquoscxfuis  eoipfo  die 
Hagam  ablegare,utad  Illufl:r.&:  Prsepot.DD.Ordd  .Generales.totam  hanc  rem  re- 
ferrent,quo illorum  fenteiitiamfuperea  re intclligcrent.Ideoquetempus non  per- 
mittere,utdiutìusdeIibefarent.Ne  tamenrempr£EcipitariconqLiererétur,manda- 
tum  ipiìs  fuit,ut  accepto  dcclarationis  huius  autographoin  proximum  conclave  fe- 
cederentjibiq;  intcr le  deliberarenc, quo rententiammoxruam  Synodo  rotiindeex- 
poncrent.  Communicatis  confilijS  rcvcrfi  refponderunt ,  Quanto  propius  rem  in 
deliberationem  vocarent ,  tanto  magis  (ibi  necefl'ariu  videri  n t  longius  deliberandi 
tempus  fibi  concederetur  :  multa  enim  in  hac  declarationecontineri,qu^  hadenus 
tam  dilucide  proposta  non  fuilTent- Velie  fé  libenterfbriptorerpondcre,  ut  quanti! 
polìet  fieri, tum Illaftr.DD.Delegatorum mandatis,  tam  &  conlcientijs fuis fatisfa- 
eerent,  ac  proinde  iterumamplius  deliberandi  tempus  petere.  Addcbanc,nunqua 
mentem  fuam  fuifTe  ut  de  ordine  aut  methodoagendi  controverfiam  moverenC 
Tantum  hoc  diccrejniquum  efl'e,fiadlibituadver(arpartisre/pondcre  tcncrentur. 
Peterefecamlibertatem,  quamCitatoriaspromitterent,  hoceft,  utiententiam  de 
Controverfijsfuam,  quantum  ipfi  neccirarium  judicarent,  proponcrentatq;  expli- 
carent,  Rcrponfum  ijs  fuit,Synodum  non  elle  partem  adverfam,  neq;  illa  verba  Ci- 
tatoriarumadpropoiitionem  atq;  explicationem,  fed  ad  dcfenfionem tantum  efic 
referenda:  hzec  jam  fkpius  ipfis  publice  explicata&  probata  fuiile  .  Non  decere 
hsec  toties  reponi:mentem  Synodi  expreffiori hac  explicatione  l'atis  dare  nunc  illis 
perfpe(5tam  efle,atq;  ex  illa  intelligi  facile  poffclibertacem  illis  juftam/atifq;  ampia 
■concedi.  Pofleitaq;  &  debere  in  re  cam  perfpicùaexcempore  refpondere.  Rogati 

lune 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  i^^ 

fun't  denuoutrumifrisfubrerfugijsderiftcrcàpcticioneilla,  &  decreto acquìefcerè 
vellcnr.Refponderunt  iccrum,fe  deliberandi  tcmpus  petere. Ve  aucem  ab  hac  per- 
tinacia omnibus  rationibus  dimovcri  poircnt^conkiJrumfuit  judÌGacuiTi,ut  fenten- 
tia:TheoIogorumexterorum  de  hoc  ipfo  eorumilibrerfagiojipfis  prxfentibus  de 
fcripco  pi-glcgerentur,ri  carum  forte  rationibus  ad  obediendum  permoveri  poHenc. 
Vtxìcàx  itaque  fune  illis  Excerorum  omnium  fententix;  rationum  pondere  Se 
numero  abunde  munita.  Qui  confentientibus  declarabant  (ìifFragiis ,  ab  omni  ra- 
cione  &L  methodoefl'e  alienum  idquod  Remonftrantes  peterent,  utprius  de  Re- 
probatione  quam  de  Elezione  agere  fibi  liceret.  Dccretum  Synodi  juftiflìmis  ra- 
tionibus fubnixum  effe:  m^lndata  Delegatorum  a:quiflìma  cfle ,  ncque  ufquam  Dei 
verbo  contraria.  Quare  privata  iis  judicia  opponi  non  polle ,  rieque  eorum  còn^ 
fcientias  ullo  modoiis  gravari:ac  proinde  polfe  ac  debere  Rcmonilrances  iis  pare- 
re: libertatem  illis  juftam  effe  concefl'am  ;  tanramque^  quanta  in  legitima  Synodo 
('qusE fuis  quoque  legibus  adftrida  effet  j  requiri,  auc  concedi  poffec. 

Sententia  Theologorum  Magnx 

Britanni^, 

De  aquitaie  Decreti  Synodicty  cm  refragdnturfrdtres  KemonJIrantes. 

QVoniam  -veneranda,  kec  Synodus  rogavit  ,ut  Exteri  fiiam  de  ^quitate  Decreti fenten^ 
tiam,  òr  facto  frAtrum  Remonftramitim,  qui  hafienm  buie  Decreto  morern  qerere  ree  ti- 
far tint,  exfonant,  officij  noflri  effe  duximm,  brevi  ter  quid  de  tota  hac  refentiamMi,explicare, 

^odmnltls  argumentis  contendunt  Re)nonfrantes,fententiam  fuam  quandoque  exvri- 
mendam  negative-,  quod^etiam  urgentexf edire, ut  non  foium  de  Elecfione,verum  e  tiam  de 
Reprobatione  agatur,  idtotum  ifs  lubenter  conce dmms.  ^>upd  vero  ultra  fibi  concedi  poftu- 
lantjUtdefuis  negativlsThefibm-,  ó'controverfia  Reprobationis primo  in  loco  dijhiciatur,  id- 
que  prt&cife  ea  ratione ,  qua  ipfitn  Thefibm  exhibitis  ufi  funi,  hoc  nobis  videtur  minime  con- 
dedendum. 

Nam  ì.  Iffa  rei  natura  docet ,  ab  ajfrmatione  effe  ordiendum ,  ìton  a  ncgatione  ;  quia, 
omnis  negatio  in  aliqua  pr invia  affrmatione  fundatur\  non  poterit  ergo  doffrina  no»  Ele- 
Bionis  &  Reprobationis  dare  tntelligi,  nifiprim  Ele&ionis  ratio  dilucide  explicetur. 

I I.  Reclamai  omnium  Theologorum  exemplum ,  quorum  nemo  afiinofis  illis  nezativls 
fuam  traBationem  exorfmefi,fedfinguli  ab  Elecìionis  docìrina  initium  capientes,pofleriori 
femper  loco  (^  parcim  de  Reprobatione  dtfpuiarunt. 

III.  Si  htec  effet  expeditifftma  i^facilima  procedendi  via ,  quam  nobis  delinear  unt  Re- 
monfirantes,  tamen  nec  illis  ,  nec  nobis  eft  integrum  e  a  infiflere .  Non  illis,  quia  iufftfunt  pri- 
moìn  loco fìtam quarn pi'obani  c^  docent  fententiam  Synodo  exhibere,  (^  rationibm confir- 
mare ;  non  cóntràriam,  quam  improbant  exagitare .  Non  nobis ,  quia  ordinem  afupremapò- 
tefiate  confiitutum  prò  libitu  immutare,  temer arium  agnufcimus,  cjr  a  noftro  officio  alienum. 

Ratio  confcientiiZ propter  quam  Remonflrantes aff  mi ant -.fs nonpoffe  ab  ordine  in  Thefibm 
'  obfervato  difeeder  e ,  videtur  nohts  invalida .  I.  ,^ia  methodm  ,five  orda  procedendi,  irt 
huiufinodi  negotiii,  efi  libera  circumfiantia ,  ncque pertingit  ad  confctentiam  cuiufqnam.  Efi 
igitiir  gravis  errar  & périculofus ,  malitiam  moralem  in  illis  rebus ponere ,  quas  Lex  divind, 
non  damnavit ,  fedlibertati  noflr<£j>ermifit. 

I I.  Sluiaprxceptum  Magiflratm ,  pr&fertim  fiipremi  ,  obligat  ad  obedienttam ,  quando 
non  contrarlatur  prxcepto  divino.  Nullum  autem  mandatum  divinum  proferri  potè  fi  -, 
quodvetat  ab  Eleciione  incipere ,  aut  quod  confiringat  de  Reprobatione  adprxfcnptum  et 
Kemonflrantibm  ordmem  agere. 

III.  Sllì^^  '^  adiaphoris  fiipremm  Magiftratm  vice  Dei  oftendtt  quid  expedit  (^  dee  et!: 
Siigiiur  illeflatuerit  expedire,  ut  hoc  tempore  &  ordine  de  una  re  agatur ,  (jr  alio  tempore 
de  alia  ;  in  huiufinodi  rebas  privatorum  iudicia  opponere  Magiflratui  ;  efi  omnem  eitts  auto- 
iritatem  enervare,  dr  confiientix  prxtextu  confufionem  inducere.  larn  quod  ex  adverf» 
Synodtis  requirit,  utpenes  ipfamfit  ordinem  ér  modum  in  Synodicis  aóf ioni  bus  prsfcribere-, 
^nonpenes  Remoriftrantes-,ìdtSiquifftmum  efi ,  CT  omnium  Synodorumpraxi  confentaneum, 
Nam  I.  Si  citati  Leges  pr£fcribere?it  Synodo  in  hifce  rebttSyipfi  in  eam  excrcerentfotefiatèm, 

M  4  quar» 


149  A  e  T  A       S  Y  N  O  D  I 

aitam  Ififeiior  ìnfuferiorem  habere  non  deh  et .  z .  Fpfi  Syncdi  membra  non  fcjpintjìbi  hoc  ar- 
rogare, ut  quo  ordine  iffi  velint ,  (jr  fi^nttim  iffi  necejjariitm  indicabtcnt ,  decjua/tbet  re  prò- 
p^.^a  ìoqtuntur:  quanto  minits  debent  citati  Remonprantes  hocjìht  lindi  e  are ,  3.  Synodta 
lece  objiri^iaefii  hafce  controverfiM  examinare  ^  quantum  iudicabit  ad  Dei  gloriam  ,  Ecctejìa 
^diffiatienem  &  tranquilUtatem  confcientiarum  facere  :  at  Remonjlrames  eo  modo  ohjlricli 
nonfurtt .  F.fl  itanue  multo  magis  metuendum ,  ne  tlli  excurrant  in  quxuiones  minime  necejfa- 
riits,  quam  ut  Synodta  de  indujlria  nece^aritn  pratcrmittat. 

Quanquam  ne  ullm  locm  dctnr  illorumfujpicioyìihwjudìcatntu  non  abs  re  fere-,  ut  Remon- 
flrantibttf  diferte  vroynittatur  ■)  non  modo  traìlandamfore  dtcfnr.am  Reprobai icnts;  fcdjhgu- 
Lis  etiam  eortim  T'hefes ,  quM probare  fojfunt  in  Ecatfiis  hifce  Belgnis  jutjjì  à  Contra-Remon- 
jlrantibm,  qiios  vocant,  dcfenfu. 

Sententia  Palatinomm. 

CVm  qràves  fubc(fe  caujfts  operteat^  cur  Subditm  a  fummo  Magijìratufuo  iujftis ,  rationem 
fìdei  (uacontra  Di"ji  Apojloli  Petri  monitum  reddere  noUt  : p-  "jero  fratres  Remonfiran- 
tes  ihtijìrijjimorum  Dominorum  fiiorum  iuff'u  in  legitima  hac Synodo  Ec eh fid  roganti  ,Jidti  fud 
rationem  exponere  recufent  ,  necaliud  quidquam  pratendant,  quam  Itbertati  confuentiarum 
fiiartim  non  fata  ejje  cautum  ;  merito  qturitur  -,  An  Synadit-s  arcfioribuf  y  quam  par  ejl,fini- 
hfu ,  Remonjlrantium  in  dicendo  libertatem  circumfcrtpftrit ,  fjr  an  maiorem  illis  libertatem 
conceda  e  pottierit  aut  debuerit  ?  Nos  re  in  emnem  partem  diiigenter  excujfa  ;  JìatmmtisJi- 
hertati confcientiarum  Remonjìrantium  in  propontnda,  dec'aranda,  defendendafententia pia, 
pitti  quamfatis  cautum  ejfe:  dum  tottcs  diiìum,  promijfum  ^  adravim  ufque  illis  incide a- 
tum  e(l,  non  fo'um  de  Elezione ,fed  etiam  de  Reprobatione  ctim  Uhi  aBum  tri ,  df  liberum 
i/lis  fore ,  expo/ita  fententiajìia  contrariam  modefle  rejicere ,  &fcrupulos  de  Reprobatione  fiios 
expromere:  daturamque  operam  Sjnodum  ,  ut  iìs  ilit  eximantur .  AF qnurn  aiit em  ej?e  i. 
ut  de  Elezione  prius ,  de  Repiobatione  poficrtM  agatur  t  'veltpfinon  dijfitebuntur ,  Jì pcrpen- 
derint,moremhunc  &  Scriptura  e*  natura ,&  fchoIisTheologicis eJJe coniententijjimum  ,  fi- 
titlidem  Scriptura  de  Elezione  frequenter ,  abfquc  ulla  Repiobattonis  mentione  dijferit;  é" 
ì<latur£  orda  pofitilat,  ut  dottrina  Eh^ienii  doUrinam  Rcpiobationis  pracedaf.  nec  uUtu  efi 
Theòlonorum  ,qitiinhorum  Articulorum  pertraBatione  tali  methodojit  ufia ,  qualem  Remon- 
ttrantes  deftderant .  Necejfarium  quoque  effe  ita  procedere  inde pat et ,  quia  hic  ordo  à fum- 
mo Magi/lratu  Synodo  prxfcriplui  eji  :  (jr  Remonjltantes  tolerantiam  do6ìrinAfuA  ,  non  Re^ 
formata  EcclefiApetiverunt  :  qu/t  tolerantia  nulla  illii  ratte  ne  ccncedi  potefì ,  nifi  prim  con- 
flit erit -,  an  dottrina  il/afìt  tolerabilis  :  confìare  atitem  hocnonpotef  nifi  Sy  no  di  iudiAo  fub- 
jiciatur .  Bt  mirum  ef^  Fratres  Remonflrantes  tantopere  laberare  de  Reprobi},  cum  Scri- 
ptura ipfà  parcim  de  ifHs,  fufiui  de  EleSfis  foleat  loqui.  Iniquum  quoque  efj'e  illos  propter 
iudicia  Dei  in  Reprohos,  turbare  confcientÌM  Ele^oritm  ;  &  i,a  agere  caufam  Repreborum , 
aifl  ad  patrocinium  hominum  iuflo  Dei  iudicio  reieBorum  fufnpiendum ,  certo  fint  fiìpen- 
dio  conduca .  Vrofanum  eft  psrro ,  in  tam  prof  andò  myfterio  promifcue  quxfiones  curio-i 
fu  'vel  movere  vel  admittere  ,  cum  Apoftolm  ipfe  curiofiratem  tUam  compì  i.nat ,  aiens ,  O 
homo!  tu  quis  es  qui  refponfas  Deo  ?  Voflremo  ,  cum  fratrum  Rcrno^ìflrantium  pc~ 
riculo  coniuntla  foret  ifla ,  quam  poftulant  ,  agendi  ratio  :  quando  nec  fratres  Belgas-,  nec 
Theohgos  exteros,reos  potcritnt  peragere  illarum  blaf^hemiartim.^quibw  dpSlrimm  Orthodoxam 
haBentu  impune  onerarunt. 

Obtendunt  generatim ,  modum  ifium  interrogandi  cr  refpondendi  fibi  dijplicere  ;  fed  memì- 
niffe  debebant ,  Chriflianis  Veteribm  gloriofiim  ftif^c  fìàei  fu<£  rationem ,  etiam  corami  nfdeli- 
bm,  redderepojfe  ;  quocumque  id  etiam  modo  fieret. 

obtendunt  Jpeciatim  .  1.  Talem  modum  efc  p&d.igngicum  :  fi  fernel  examinatos  no!/e 
examinari  amptim .  Nos  t'ero  modum  iflttm  p-  ofitendi  Cliriftianttm  effe  agnofcimta  ,  qui  in 
Ecckfta  PaUtina  magno  cum  friiCtu  pridem  ef  ufurpattts ,  hodieque  ufurpattir.  Neque  enim 
quifqitim  peregri nus  tntlla  ad  furMicnes  far/M  admittitur,  nifi  prins  adqu^fìta  defìdefua 
re  (ponderiti  eliamfi  decies  aliìifierit  examinaitu .  Itaque  non  rcfugcrunt  hujifmodt  ex  amen 
ClariJJtmi  Witteiergenfìs  &  Lipfnfìs  Academim.  Theo.ogi ,  cum  Anno  1 5  5)  2  ,  dfur.^to  Eie- 
Bore  Saxonid  Chrifliano  I.  Heideìbergam  'veniffent;  Pieriw,  Gtmdermannm  ,  Calaminu^j 
Majus,  Auleander,  Salmuthm,  &  alij. 

ohten- 


J^ 


NATIONALIS     D  ÓRDRECHT  AN^.  J4x 

Chtendunt  II.  Imfyohxnfihi  modumcafttmm  finoidos rogandì\  caufantur^jiie alijlimux 
Latina ^  altj  dtjputandi.  imperiti.im .  Sedo'i'fe>iatnm  fuit ,  ex'pedtnjjnfu'  tllum  loiuttimfuijje, 
qmTtderi  l'oLthAt  ìUìhs  lingua  non  ìjqae  adeo  g»/irm  .  Refpth.fum  cttam  illis  reliijjìme  fuit 
à  Revere>?^o  Pr.-;Jìde ,  non  ine  dtjpinattones [uhttLes ,  fcdfmcey^  tantum  rejponfiones  adquefiio- 
nes  ex  ipf.umma  [cripta  pe/ÙM  requui .  ^.inquam  ,  tu  h.«c  excufitio  illii  adi/natur-,^  zia  fa- 
altii'S inverjtn poter'ujì duo trcfie ex coryphità  illorum ,  rcliquùprAteritis ,  interrogentur -,  ^ 
Jt  qua  difficultas  ohteiid.itiir,fpiUiHm  dtltherandi  detur. 

OÌotendunt  III.  Se  non pojje fcntenttàm Jiiam  expliaire\  & demchjlrnre,ntfi cmirartam 
oppiignent.  Atqui Jii^e/à  ejl  tliorum  fcmeniia  ,  quod  fides  &  peifeverantia  pya'vifijìnt,cauft 
Eie^iom ,  titique exproyrijsp  imìpijs ,  hoc  efi ,  ex Scripturà  SdfMii fujfictenterilUm  probare 
poterant,  etiar-fi  contrariarnm  jcntentiartim  ne  meni  io  quidemjiaet  :  nec  mirari  [atis  poiutwm^ 
qiiendiirn  ex  Rer/ionjìrantilus  dicere, prafidium  caufefuti  inijto  agendt  modojìtum  ejfe ,  ut  pnm 
de  Rep/òhatione  quarn  de  Elezione  dtcatur, 

Ctirn  igitur  quicq;iidoojiciunt,  non  iujlts  cnu^^fedJìBiprdtextits  rationcm  habeat ,  exijlima- 
7ntii,Sjnodum  necpoffe  ncc  debere  majovem  Itherintemfratrilui  Reì):onJlrantihtKpermittere,nì(i 
fionmi  fJMagifinmis  Decretum  -violare^  autoritatcm fnam projìituere tOrthudoxam  deniq  de 
Pradefttnatione  fententi.im  piddice  excìgitandu'tn  ip  objÌLcre  "Jtlit  .hidti:an':m  aiitem  debere  Syno' 
dum  fratrihi^Rc',-non(ìrarit:iri<  inf/iperhcc  bencfi  iu,Htg-  aviter  eas  nioneat,ut  -vcì  tandem feium 
perpendint .quid Agant  i  ogiteniq^^qnam grave  Dìo  ratiu.icmfint  rcddiituri,  qui  adfananda  Eccle^ 
Ji^  'Vulnera  bue  %  acati,  tmprudt/at  d:fiejjuj/(c,ea  majvra  reddere  non  dubitent^qui  cantra  omnia 
omnium  Conciiiurum  exempia  Sjnodo  .eges  agendt  p-xfa  ibere  non  ah  ea  accipere  ■veiint\qui{qHod 
inaudiium  cjì)  confcientiam  'na-m Udì  dtcant ,Jì quod Scriptura  cr  '?{atu!a  -volunt ,  de EtcBione 
p  itti,  quam  Reprob.UioKe  di(Jt'ràtur:  &  interim  confientiamfnam  minime  vulnerari  putant,Jì 
Nagifiratui fummo  in  rebuf  Dei  volur/iai  i  non  adi- erfàni tbr^ó  Jint  immorigeri.  Cogliente  quia 
omnes  bcii;,prudentes,c^  cordati  viri, de  tpfis judic aturi fìnt ^  quando audiennt  Remcnjirantes  ad 
edcndam',fìdei  fu^e^non  alienie,prof:Jìoi7é  cit'atos-,  maluifjc  occupar  i  in  exagitanda  fentcntia  aliena, 
qtia difindendafita.Cogitent  [Oi^- emo^quale  jitdicium  Eccleji:viti  qitthmiiiferviunt ftiturujìt,ubi 
'Audier!ntp.j:ra;i0res,mj.gii  dei?:fdeLib'mhirck-)quadejìdeltkmo%iltisejjefolltctt05-,(j;'^^ 
à  curA  Eu^anmiovium  recedere^  quam  Magtftràtui  &  Sjnodo  tn  re  ixquijjinm  morem  gerere, 

Sententia  Hafsiacorum^ 

De  hefterna  Remonflrancium  dcclaratione:5^  ex  hacSynodo  dtfcejfuros  fotìus'^ 
quam  Decreto  DD.  ''Delega.torum  i£  fententi^  Veneranàx  Synodi,de modo agen- 
diinfententtx,  i^ forum  declartitione^isr ^robatione  obJèryando,parituros ejje^t^c. 


D 


Olemm  ex  animo-,  DD.  Fratrei  Remónfirantes  ita  obfirmajfe  fuum  anìmum ,  ut  hejlerno  die 

declararint-^mallefe  ex  hoc  tam  attgufio  ConfeJJu  difc edere ,  canfe^^Jì/a  declarationemac  de- 
fenfionem  cor amVener arida  hac  Syriododcfcrere,!]uam  ^quijjìmisfupertoru  Decrethytutìes  iteratii 
parere-,  (^infìiljimum-,  tpjìmque  rei,  de  qua  traBandum  ejl.,  natura  accommodatijjìmum  agendt 
'  modum,  qui  ab  lilujì.  DD.  Ordinibm  Generalibt^  ,  eorumque  lllufl.  acNobil.  ad hanc Synodum 
Deleqatis  prafcripim  totique  hiiic  Sj  nodo  proba/m fuit,  inire.Bonam  tamen  de  ipjts^fdtemplerifg^ 
ipforum,àem  concipimitf,fore,  ut  repeniiH'S  tonfìderata  mentemfuam  mutaturi ,  &  adjententiie 
fu£  declarationem  &  proba 'ionem  circa  quinq,  Arttculos,fecundum  DD.  Delegatorum  voltmta- 
temfint  acccffuri.  ludicamtis  ttaqacferio,  ipfis  ad  animum  revocandum  effe,  quam  ipjìmdlam,ac 
rie  tis  quidèm,  qui  caufeipforum  favent probabilem  ràtionerfi  habeant-,  Synodejèfubducendi,  é* 
canti  fu£  aóìionem  tam  intempcjùve  abrumpendt.  Dei  reti  DD.  Delegatorum  &  fentenli£  Syno^ 
dicximquitatem^jureòhierìdere,  crjì obtèndant , probare nulU  rationepoterunt.  Ccntenderunt 
(^probareinfìituerunt^DD.Fratrei  Remonftrantes -,  multis  adduci ù  rationibuf^  declarationifujt 
fententi.e,  circa  fecundum  tertìum  quartum  6'  quintum  Articulos,  anneyù,[eiiire  merito  in 
Cementi^  fu&  circa  primum  Articulum  declarationè  ,  tàm  de  Reprobationis  qUam  de  Ele- 
Bionis  matcìia  cgijfe;  tdque  non  fòlum  a/Jirmative  fuam  circa  hunc  Articulum fententiam  ex- 
primendo:  verum  etiam  negative  aliorumfententìas  quM  ipfi  iudicènt  verbo  Dei  Contrariti  eJfe, 
reijciendo.  At  ve  o  utrtimg.^,  quod  probe  kjratribm  Remonjiranttbm  obfervan  veiimufApfis  lar- 
gì  ter  con<:e([umfitt  ab  hac  venerada  Synodo.ut  &  contrariasfententioi  ubifuampriuó  dcclararint 
ér  probarint,reijCÌant:,&[uam  de  Reprobatione  nonmintu  ad  de  Eleci ione fent  enfia  prò fomnt:ut 

ita' 


ì^%  ACTASYNODI 

ita  omnes  ìf forum  rattones  a,dduEt&-,  nihil  contro.  Synodum  hancVenermdam  concludant.  In- 
jHper,ne  iilUijfs  dubitandi  caufi.  cjjet  reltquA,-promi(fum  fmt  alìqiiotics,omnino  in  hac  Syno- 
do  agcndtim  etiam  effe  de  Rej?robatione .  Solummodo  dif enfio  fui  t,  &  etinmnum  e  fé  -vide  tur, 
in  duohus. 

Primum:  Aninitium  tra£tationts  de  -primo  Artiado  fieri  debeat,rit quidam  ex  Remonfran- 
tihtis  dixeruntyk  Ueprobatione:  ò'  inde  devenin  ad  Eleófionem.  Fel,  ut  alij  'voluerunt,utriuf 
que  Electtonis  é"  Reprohattonis  traftatio  in  frofofittone  dr  declarationefententix  if forum, 
cf-  tffis  ctiam  rattotubu-s  cr  argumentis  ommhtts  conjungi  ?  An  verojjmmo  loco  de  Elezione: 
XÌtfìciindo-,dè  Reprohatione  agendumfit. 

Alter  urti:  AnfratrihusRcmonfIrantibmfermittendumfitjUt  aufficentnr  caufeft^  tracfa- 
tionem,  declarationem  ^  defenfionem ,  a  refntattone  fcntcntiti  contraria.  An  'vero  monendi 
X^  urgendifint,  ut  tnchdcnt  acfionem  àftéifententix.  propofìttone,dcclaratione  ér  defenfione, 
■^ hac expedtta,progrediantur  ad  fententix  contraru  rejcóftonem  ó"  refiitationem^ 

Vrim  jiidicaint  Synodm,£qunm  ó"  natura  rei  conziemens  effe  :  pofierim ,  Rcmonftrantes. 
Sententia  Synodi  de  frimo-.qttod'videlicet  deEleBione  agendu  fit  prtus  quam  deReprobatione, 
liititurJìrmiffimisrationibu-s,quasprobevelimm a  DD.Fratribm  Re'monftr.  conf derari. 

I,  Sacra  literA  in  ijs  locis, ubi  exprofeffo  de  Rrx.delHnationetra£iant-,aut  de Ele£ìtone tan- 
tum aqiint,  utEph.i.  Aut de Ele£hone pri»s agunt ,de Rcprobatìone po(ler}m é^ quidempar- 
ciHs,Ht  Rom.^.  Molle  igttur  iftum  a  DD.  Ordd.eoruPiq^  Delegatls  prxfcrtptum  dr  demanda- 
tum-,  dr  a  njeneranda  hac  Synodo  probatum  ordmemfquiy  qutdqu&fo  aliud  e  fi,  quam  ipfirum 
Sacrarum  literarum ordmemin  hacipfa  Prxdejlinationis  materia,  a  Sptrttu  fan£ìo  obfèrva- 
tum,  infringere  ? 

1.  Omnes ,  quotquot  unquam  de  Pr&dt'flinatione  fcripferunt,  Theologt,  Pontificq,  Luthe- 
rani,  Orthodoxt,hunc  frvarunt  ordinem,ut primo  loco  de  Ele£tione,fecundo  de  Reprobatione 
agerent.  Nec  quifquam  inventus  fuit  hac}enm,quiita  dcfipuerit,  ut  primo  loco  de  Reproba- 
tione,fecundo  vero-,de  Eleófione  traBandum  effeftatuertt. 

3.  Jpfenaturalisordo  hocfadet.  Cu  enimReprobatio  nonpofft  intelligifaóia  fuiffe,nifiali- 

ijuorù  Eleffio  pr£cefferit;om'nino  de  Eleciionèpriv^ydc  Reprobatione  pofierim  agédumfucrit. 

4.   Vt  lurifconfultis ,  qui  reffi  ordmls  ftnt obfervantes ,  abfirdumforet,fi quls  contcndat, 

■prim  agendum  effe  de  exhi&redationis  materia  quam  de  hxrednm  injhtuttone:  Ita  panter  a  b- 

furdum  efl,  affer ere, prim  de  Reprobatione,  pofierim  de  Eie £t ione  traBandum  effe. 

Nec  minori  laborat  abfur ditate  quod  quidam  ex  fratribm  Remonflrantibm fibi  concedi 
j>etierunt ,  utfimulin propofitionibm,  declarationibm,  rationibm ,  d"  argumentis fuis  omni- 
bm,liceretfibi  agere  d"  de  Eleófione  d"  de  Reprobatione.  Prxterquam  enim,  quod  magna  ex- 
inde conf  fio  oritura  effet earttm  rerum,  qux  diflinBe  tractanda  forent,  infuper  'vix fieri 
foffe  vide  tur ,  ut  uno  eodem^  argumento  plano, fimplici  acperfficuo,  concludatur  c^  Ele£ìio- 
nis  doBrinaó'  Reprobationis ,  qu&  Elezioni  contraria  eft  materia,  nifi  in  unum  eundem- 
que  Syllogifmiim  velintfratres  Remonflrantes  infarcire  df  congerere  nlnres  rationes ,  atque 
adeoea  qux  diligenti  d"  debita  difìinilione  dare  d^ per jf  iene  doceri  poffent  ,fa£la  confufio- 
ne,data  opera,invol'uere  d" obfeura  reddere^. 

Sententia  Synodica  de  Secundo,Efe primo  loco  a-^rmative Remonflrantihm fuam  fenten- 
tiamproponendam,  declarandam,defendendam,  detnde  vero  ad  contrariai  fententi£  rejeBio- 
nem  d^impugnationem  accedendum  ;  itidemfuis  nititurfirniis  rationibm. 

I.  Omnis  menfura  prior  eft  menfirato .  Jayn  vero  afirìnatio  menfura  eft  negationis ,' 
noncontranegatio  affìrmationls.  Pofita  affrmative  fententia  vera, flatimapparetyqim  fen- 
tentiafintfalf:  non  contra,  rejeBa  una  alter aque  fententiafalfa,  ilico  apparet ,  quid  vertim 
fit.  Eft  enim  Feritas  una  d^fimplex  ,  error  vero  dr  falfitoi,  multiplex. 

z.  Ipfì  commodéi  infiitutionis  d"  doBrina  ratto fuadet,  ut  ventdsfroponatur ,  dee  lare  tur 
Ó"  confirme  tur  prim  quamfalfita^s  reijciatur  dr  impugnetur.  Solet  qiiidem  nonnunquam  a- 
negationibm fieri progì'cffm  ad  affrmationem  ,fedoratoriiim  magishoc  efi,quam  Logicum 
df  accuratum  docendigcnm. 

3.  Comprobant  hoc  omnia  legitima,non  aliarum  tantum  difapli?iarum,verum  ipfim  etiam 
Theologixjyfiemata^in  quihm  ab  affìrmatione  dr  confirmationefententu  verxft  progref 
fm,  ad  improhationem  d-  inipugnationem  feritemi  arum  falfrum. 

4.  Eadem  methcdm  obfirvatur  in  receptis  Symbolis  dr  Confeffionibm  Ecclefiarum,utpote 
in qiiibm primo  loco,  &quidem poti ffimurn, non,  quid  non  credendum  ,fedquidcredendum 
fit  de  Eidei  articulis ,  tr adi  tur  •,fiibjeBis  nonnunquam ,  fi  quando  opmfit ,  contrariarum  fen. 
tentiarum  imfrobationibm.  Nec 

) 


NATIONALIS    D  Ò  RDRECHT  AN^.  145 

Nec  efi^quodfr'atres  R emonftrantes  [e  gr avari  futent  ifia.  Decreti  limimi on e;  Synoàu  itforum 
fententiam  ctiam  de  Refrobtitione  ex  fender  e,  (j  confiderare  velie, quantum  in  confcientia  iudi- 
cabit  tpfi  ad  Dei  gloriam,  irformatiofiem,  tidificationem ,  &  trmquillttatcm  Eci  Icjìarttm ,  om^ 
nium^  co/ìfcientiarum  fojje  &  debere  fa  tis  ejj'e.  7{cc  cntm  indie arr.m  hac  limìtettione  quidqìiam 
f/r^itiditari  lihertati  Remon(lyAyìttum,inp-ofvnenda  &  defcndcndiifua  de  RetrohaticneCenten- 
tia,tam  ttiantithejìfnotempore-^qnnm  Thcfi:jedharic  ìimitiitionem.,  front  verta  iacet-,  exijtima- 
mus  pcrtinere  tantum  ad  cxpenfioneni  cr  conjtderationernfe/itenti^  Remonflrantiu^qHis  confide  • 
ratio  Nonfratriim  Remonflra.nttt(m  ejlfdfetius  hnius  Synodi .  Nec  di:hitami/< ,  qiiin  veneranda 
hxc  Syriodu^s  factle  hoc  jìt  largitura  ipfts,ut  declarata  &  frobatà  inTheJi  [uà  fntentia,  frogre- 
dtafìtiiretiarnftio  tempore  ad antithefin,  earum^adduòfi's  ratiornbti^^conjìrment^modo  nonjhidio 
moras nimis longM  nc6ia.nt ,  & a£fiones Synodvfine caufa protrahdnt ,  ipjicj^  vi'.ijjìm  Synodi per-- 
wittant  lihertati^ea  ipfa  quA  addu£iifrifunt  ad  contraviji [ntenti  £  irhpugnatiof^em,  cogncfcendi, 
dìjudicandi  j  &  'i»  ^-^ì  quoifurfitan  contrariai fent'entià  tmpa£turt  funt ,  abfurdttates  unquam  in 
ha  F.cclefi]s  Belgicis  ,  qiuritm  caufa  Synodtii  hxcihftttuta  ejl,  do£Ì<xfterint ,  anpotim  caltimniÀ 
ifforumjìnt ,  pronnntiandi.  Ne^  e  fi ,  ut  conquerantur  di£fo  Decreto jìBi  immcrtto  adimi  Potejla- 
tern prò fiO  lihitu  agendi  cr  a  negatione  ad af.rmatignenT^-  k  Reprohatione  ad  Fle^lionem  prò- 
^rediendi.  Ree  enim  potejUs  ipfi$  nec  conceda  futt  unqu'àm  a  Syncdo ,  nec  ture  eamfihi  vendica- 
repojjicnt.  Concejjàtpjìs nunqmmfuit h£C foiejlas à  ò'ynodò:  J'erh.i enim il/a Iterarum  Citato- 
riciriim,  qns.  inprtmts  tnfuis  rattonibm  urgent ,  Q'  quibus  hancfibì poteftateni  tributàm  effe  opt~ 
ffvnatur,  ut  Icncentiam  fiiam  proponanr,  dcclarenc,  &:  qiianrurh  polFint,  &  rìcceila- 
rium  judicenr,  dctcuda.nz; tantumad d^fe^fo^^em  jmn  vero  ad propoftionem ,  ò" declara- 
tionem  ref erri, ve! fola parttcìtk ,  E  T,  decere  tpjcs poterat.  Vt  taceamm ,  ad modum  cr  ordtnem 
agendi,  ifla  verba  nequaqttam  pertinere.  Iure  quvg^  ipft$  hac  lihertai  hartt  competit.  Nam 

1.  iniquum foret ,fi Citatu-s  adiudtiiurn  Rejié  audeat poneye  ludici leqes-,  quo  rnodo  é'qrdine 
in  ipfo  examiriando  cr  caufa  atti  cognofcenda  (^  dtjudicandaproqredt  dcheat.  At  DD.  Fr.ures 
£.emorifraì']tesfuni  citati  Ret ,  Synodas  veropotejtate  ladtcandi  tpforum  caufam  a  fummo  Maqi' 

ftratu infilila e(l.  Abjltneant igiturab hac hcenttaponendi hntc  Synodo legem  de agendi  modo. 
'Nonpr^fcribituripfis  ìt  Synodo,  quod  invidiofe  ratione  fua  undecima  ppnunt,  quid  ad  caufifua 
fatroùniufn  dtcere  debeànt.  Dtcant  ad  fèntenti^fta  defenfionem  quidé"  quantum  pò funt;  me- 
morestameneiui,  quam  fummo  MagiHrattà  -,  &  venerando  huic  Confejfut  debent  -,  reveremia» 
(^  cttis,  qua ipfos decet-,  modeflia.  At dicant  ,fecundum  DD.  Delegato  um  Decretum ,  ef  Sy- 
mdifenìentiarn  ajfìrmative  ,  quid  ipf  Jlatuant ,  antequam  reieBtonem  cr  impuqnationem  fén^ 
tentiarum  contrariarum  infìituant,  id^  de  Elezione pritti,  de  Reprohattone  poftertm. 

2.  Oflendant  Remonjlrantes  vel  umcum  exempltim  ullttts  Concilij,feH  C ecumenici ^  [ètt 
farticularà ,  in  qua  perrnilfafuerit  citatis  Reis,  quorum  caufa  cognofcenda  dr  d/judicandafuit, 
ijia  libertas  &  potejlas  ìneundi  rattone'm  é"  modum  agendi  y  queni  ipji iudicaverìnt  fuÀ  caufk 
convenie ntt^fmum,  enmg^  obtrudendi  Conciliò,. 

3.  Ipfa  in  foro  córam  Politico  indice  agendi  ràìio  frìttrihti  Rerhonflrantihtts  ohjlaf.  Nec 
emm  a  citato  Reo  judex  patietiirftbi  pr&fcribi  atit  ohtrudi  agendt  modum .   Qui n  voti tts  ipfe 

fuum  inibit  agendi  ordinem  cf  módum,  quem  piene  cognofcenda  citati  caufi  ludtcabit  effe  ac~ 
(Ommodatijfimum, 

Deni^^  quod  Fratrtim  Remonfrantium  per  certa  interrogatoria  ipjtspropònénàa  examen  con^ 
cernit,  quod  nec  £tati,nec  Mintjlerio fio  convenire,  quidam  ex  ijli<  exijiimant:  indie  amm,  ipfos 
iure  examen  tlluddetre^are  necpoffe,  nec  debere.  Nec  enim  aliud  ex  tpfis,n'oJlro  iudicio  quxre- 
ttiriquam  quod  ad  declaratiónem  fententix  ipfcrum  in  exhibitù  propofitionibta  combrehenfay  é' 
ad  termino/ um  acphrafium  nonnullarum  expìicationetn  pertinere  videbitur.  lamverb  quilibet, 
cuitfcun^fit  stata  vel  dignitatis,  cumprimu  Vir  TheolbgHi  fecundutn  pr^efcriptum  Apojìolicum, 
tenetur  rationem  redderefdei  é'fpei^quA  tn  ipfo  efl ,  cuivis  interroganti  :  pràfertim  ,fi  hoc  fat 
tublica  autori  tate ,  qua  Synodum  hanc  venerandam  k  fummo  hartirn  provinciarum  Maqiflr atifi 
munii am  efìfratres Remonjlrantes  haud tgnOrant.  ^u^odjimolefìum éf grave ipfisfuerit viri- 
tim  r  effonder  e  ad  quxfitafmgulosiforfttan  ab  hac  Synodo  impetrari  poterit,ut  qui  Inter  ipfos fmt 
■promptiores  &  expeditiores,interrogentnr pnmim  &  a  reltquis  dcinceps ,  numnam  datam  ipfo- 
runi Ref^onfiOnem  cr  diclarationemapprobent^quieratur  :ftc  ntillam  hàbebunt caufim ,  velfuam 
balhùttem,vel  ttmorem,  velaltud  quid  eiufmodi  obtendendii 

Exijlimamw  itaque  fratribus  RemonHrantibtii  h&c  omnia  ^  id  genus  altk  feria  incultan' 
da,  ipfofqtte  per  facrofxnBum  lefu  Chnfi  nomen  ,  Eccleflafaltitem  ,  ^  fuam  ipforufn  con- 
fcientiam  orandos ,  mànendos ,  obtejlandes  effe ,  ut  probe,  quidfibi  hac  in  re  fiìlo  9prts  Jìt, 

perpen- 


,44  A  C  T  A       S  Y  N  O  D  I 

fcrfendmt,  nec  oh  caufm  tam  levem ,  contro,  fummarum  roteftatum  decretum,  &  -veneranda 
hums  Symdifententiam,  caujpefu£  aBionem  ahnmfant .  -  Cogitent  illi,  magane  fuam  confcien- 
tiamjìnt  aravaturi  ,ji^ccundum[ententi.im  huim  Sinodi,  pafiriftuw  Jnmmi fui  Magt^hatus, 
toties  ipfis  retctìttim ,  primo  de  Ekclione ,  deinde  vero  de  Reprobatione  fententiamfuam  de- 
cUrent,  tdque  in  Thé/ìfrim,  ini^ntithefipojlentu  ;  an  vero,  fi  fummo  Magifiratni,  cut, fi  vel 
maxime  infiddìi  fit ,  nihilomini<^  <^poftolus  obediendnm  efie  pr.tcipit ,  pìOpterconfcientiam, 
fé  fé  hiic  in  parte  opponere  pergant  ;    Perpendantfccum  di  li  gemer,  cjiiam  huimfiim  cutfie,ficj/d. 
dem  bcnain  eam  tjfe  in  confiienttjs finis  perfitafifint ,  defiitionisiatwnem  Dco  &  Ecclefijsfiils 
film  reddituri.    Cogitent  in  cfuarjtam fitifitciomm  {quafifiententidfiiid  affi-:  mative  in  Tbtfi  prò- 
pofit.e  probazioni  &  dfienfioni  ipfidijpdant)fie  &  caufim  fiuim  apiid  cmnes ,  (jui  indù  io  polienr, 
fiat  addtSiiri .  Confiderent,  in  quantum pertculum fé,  fiios,  &  EicUfi.tifuaifint  conuClitn , id- 
quefiineomni,  qua  velminimam fipeciemhabeantjCaufa  é-r aliene.  Attendant ^quidde  hac 
ipforum  deferì  ione  diBun  é"  itidicaturifnt  alij ,  non  dico  fini  enti. t  Orihodoxa  Rf firmata- 
rum  noftrarum  Ecclefiiarum  addici, fed Fontif ci/ ,  ^qtm  cauffite  extftimantfie haberefiaven- 
ics-,  Luther  ani ,  ipfique  Remonfirantes  prudentiores .    Certo  /ìatuant,  nemincm  Inter  ipfics  fiore 
fino  iudicio  prxditum,  cui  quidem  de  tota  hu  ita  rei  rat  io  ne  piene  &  'vere  confi  ittrit,  quin  di- 
cluruifik  iifi)S ,  imprudeflter  &  temere  ,  nulla  urgente  ftis  gravi  rat  ione ,  caifiam  finam  dtfie- 
ruifife,  Ecclefiaritmfiuarumjalutem  neg/exijfe  ,  feque  é'fnos  inpr&fntijjimum  petin.lum  co?iic. 
tilfe.     Oramm  ardentijjtmis  no/ìris  votis  Beum  Opt.  Max.  qui  foius  corda,  hvmimm  in- 
clinata quo  vult ,  utfatrum  Remonfirdntium  voluntatemfit£lat,  ad  maìorem  ncminii  fin  Sa.- 
■  cro-fan^i  reverentiam ,  dehitamque  fummis  potefìatibui  obedientiarn  ,  ut  qmdfiitjui  muneris 
&  ^V'  qaiàerefiua  &  Ecclefmrumfiuarumfiit ,  penfim  dfi imeni,  é'  i»  idunice  deincepsin- 
cumbant ,  ut  Dei  gloriam  &  Ecclefiiarum  falutem,pacem ,  ér  tranquillitaten?,fibi  vere  cordi  & 
cttrx  effe  omnibn'Spijs  contefiatumfiacunt. 

An  Domini  Remonftrahtes  Illuftriirimomm  ,  &  Pr^potentum 
DD.  Ordinum  Deiegatorum  Decretis ,  &  Veneranda^  Synodi 
Nationalis  judicio,  de  proponendajCXp'icanda ,  defendendaque 
fententia  fua ,  falva  eonfcientia  acquiefcere  pofllnt  vel  debeani? 


P 


Sententia  Helvetiorum. 

Recamur  ex  ànimo,  ut  Dt>.  Remonftrantes ,firatres  in  Domino  nohisdileBi^  Decretorut» 

haEienm promulgatorum  aquitatem  illufirem  ,  Syncdi  mentemfif.'ceram ,  &  confiiiioriim  Sy- 
mdicorumfinem pififmum ,  modum  item  agendt  >  ei  ipfi  convememijjimum,  piene  perjj/icere, 
decenter  agnofiere ,  &fiecure  in  ifiis  acquiefcere  pojftnt. 

Ad  nos  q:.  od  attinet ,  Symdi  huim  mentem  eam  ejfe  perfiuafifumm ,  fecundum  quam  DD.  Re- 
wonfiranlilm  concedatur,fuam  de  Pr^defiinationk  mcmbì  e  ut)  oque^ncn  de  Reprohaiione  nànm 
quam  de  Elezione, fententiamproponere piene, explicare libere,  dcfenderefujjuienter,  adeo  ut 
ficrupu'm  ipfiis  nuUm,  nifi  ipfiimetfiortefiibt  ipfiis  hic  definì,  non  expedtatur.  Modo  hoc  unum  i  fefie 
impctrari permittant,m  de  Elezione  quam  de  Repìobaiione  agaturpritts ,  eo  ordine ,  qui  Synodo 
ad  Dei  glotiam  &  tranquilliiatem  infirmorum  necefiariuj  efife  videbitur. 

Gfamui  igitur  DD.  Remonfirantes,  ea  humanitaie  cr  pie  tal  e  qua  par  efl,  ut  expendant  accu- 
rate, ntimfialvapietate  &  conficientia  ordinem  eum,  quem  in  tremendo  hoc  Rrxdefiinationis  my- 
jl  er io  nobis  Spintiti  Sar.clm  ipfie  commenàavit,fian£la  indù  fina  beatorum  Apoflelorum  accurate 
exprefjit,  aterit^omnei  quotquot  hocunquam  dogma  tr^clarunt-,  reiigiof  funi  imitati,  num, 
inquam,  ipfii  primi  &  fieli  hunc  Ordtnem  violare,  aut  det  é£}are  pojjint  ì 

Oramtts  ipfos  porrà ,  viros  non  vulgari  erudii  ione  prdfitantes,  probe  difiquirant,  num  crimine 
'uet  fujpicione  faltem  carCre pojftt ,  co^fientiam  itentidem  opponere  Decretis  verbo  divino  ne- 
auaqttam  adverfis  ;  apotefiate  ptofeBàfiuprema,  legitimafidtli,  tumprmiis  ea,cuim  ipfi Remon- 
firantes liberalitate ,  cuitufilvo  c&ndu£iufiuuntur\  cui  potefiaii  Rcformatus pene  Orbisfectm*- 
dum  Defemfalutem  fiuam  liberaliter  lubenfqite  debet.  Vitque  huita potefiatis  iufiu  Chrisitanm 
smnino  omnis,  nedum  fubditm,  aut  quod primarium  efi,Ecclefiìa  Minijler,rationem  reddere 
JpeifiiM  iure  divini)  atq.ue  httmmo  tenetur. 

^Hod 


NATIONALIS    DORDRÉCHTANiC,  14^ 

^liodjìhocafefe  DD.RemonJlrantesintpetnripermiferwt  y  eos  de  mbà  ferfuafos  effe  voi». 
miti,  nos  if forum  caufa.  mhilnon  velie-,  quodafratnhm ,  à  viriifiù  (^  frobu  ex-fe^art  fts  ejr\ 
Cantra  vero,JìJ])erh  rio/Ir  a fall.mt;  certe  nos,  an  conf lentia /incera  haBenm  ad  Dei  xap^kcyvefii<rn 
tribunéilprovocaverint;  an feria ferdiuminotun,funefiiffirhij^  dijftdtjfìnem  qu£fi"jennt;  an  EC' 
ilejìx,  quAm  acquijìvit fingtiine fio  Beta,  pacem  incolwmtAtem^^pivAtAglerioUfriifofuerinti 
an  tot  partim  timmarum  ànxietates  &  gemitui  cordi  habuerint  ;  anno»  altojìne  confcientiarh, 
quAmne  confcientiam  nudare  cogantur,p*tenderint;  vel  inviti  dubitare fuJJ/icari^  cogemur, 

ludicium  VVetteravicorurri 

Reverende  D.  Pr^efes,  Nihil  conftgtiavimus  ,nec  opus  ej?e  iudk&vimui .  Decretmn  efldiquum, 
planum  dr  Chrifìianum.  Remonjfrantibui  eorum^ebitlth.  ratìontiui  Satls  &  abundanter 
multoties  ejl  refpcnftim.  Novi  nihil  atttderunt ,  nec  novis  ideo  rej/onfivmi  m  afta  ejL  0Honiam 
vero  Decreti  Sinodici extenfioheri ab  Ampli/?.  DD.Delegal'k  ejlpcrmifja  ,  (^  a  maxima  Syncdi 
parte  apfrobata  ;  eam  ddhiic  appròhamui ,  ea  lainen  lege  cf  condittone.  I .  Ft  impetrala  quorun- 
damprecihus,  exprejfe  à  D.  Prd/idepramittatur.  1 1.  Adextenfionem  Decreti  quod  attinet ,  duo 
adhucip/lsdartpejjevidcntur'.  i.  Faradoxa,quavocant ,  de  Reprobatlene qugaexamtnafìda\ 
z,  Ip//s forte pojj'et  concedi ,  ut  pritkfuam  edant  decUratienem  fpo/lea,/ì  opmfuerit^  adirùer^ 
rogata  deveniatur. 

Subfcriptum  eirat: 

yFetteraytch 

Sententia  Genevenfmm 

^e  Kemonjlrantium  Ex'cep'tione  athcrfiis  Synodicum  "Decretim 

De  ordine  agendi  ih  Articulo  primo  De  Ele&ionè. 

PRimo,  non  foffùmui  non  gravifftme  affici,  &  pefime  de  tot  quafità  iunSiatìonìbuifentt^ 
re,  quibut  tati  Eclefìx  ifu/penft  (jr/h/ptr ariti  ad  dijftdiorum  i/lerum  compofittonem ,  é'  veri- 
tatù  apertam  mamfe/latiànem ,  tam  longa  temporù/patia ,  arte ,  é^pervicac  itate  paucorum  per-^ 
eant  :  ^  ingenuui  ille  é' piane paternttf  candor  ,fdes , patieniia ,  ^quitÀi ,  adcuiwfummum  cu^ 
tnulum  hailenm  nihtlreltqmfecit  Syhodìts, nihil  de  hojlilt-,infìdiofo ,fii/picaci/fìmo^  Remonfiran- 
tium  affeEiu  remififfe  fedmagis  iUum  exafpera/fe  ^  e/feraffe  videtur.  ^uod  ut  nubis  perin/òlensp 
(jr  a  Virorumfratrum,  qualesfeferurtti^  omnium  Eccle/ìarum  Dei  morthas  alieni/Jìmttm  in  con- 
fcientiìi  no/Ir  li,  probe  excifjTis  ad  Dei  ver  bum  z^  timorem,  videtur,  ita  prote/lamur  nOSy&  apud 
Eocleftam  no/tram ^  ^  ubivis  gentìum/ìdeliter  expofituros,  qui  veri  authoresfmt  vel  diUtd ,,  vel 
eluf£  [pei  de  tam  venerando  cònfe(fu  concepta.   ,  •        .  .       . 

Sifedet  ip/ìs  anima,  illa  invida  perpetuo  fatutà  Synodicis  ddvtrjàndi  fententia ,  Urvam  de^ 
fonant  tandem,  feparent  fé,  necfatrti  ementito  nomine ,  ampliw  nobis  lUiidant  :  agant  ut  prof  e/si 
adverfanj:  ip/ìs  adcandorem,  Eccle/Ì£  omni  adfecuritatem  erit  convenienti^. 

Mirum  vere  homines  &  numero,  ^  reliqùis  qitalitatibfif  modicos,  defpirittbm,  do£ì>ina,iu~ 
dicifs,omni  exccptione  maiorum  virorum  iudicium  DtHatoriumfibi  arrogare, dtf:  gere  vere  adeo 
pr£/ra6te ,vel fo^midolofciomne  alienum,quantumvU  Ugitime  in/itutum  iudicium, nifi  ex  omni' 
parte fauens,c;' fin  fui fuo  obfecundans:quod  annon  congenuinumlìt  illi  Vfeudo-Apoflolorumpraxi 
quamdefcribit  Apo/ìolw.  z.Corinth.  io.  ìetvrèi  iv  ìavroi?  fUT^Svn^ ,  k£^  a-vyK^ivoms'iWTÙs 
tavToig  lì  avviSiriv,ciiivti /ano  ludici  expendendumreHnquimuf.. 

Pe/sìmt  litigatorts  e/t,  vel  t empia  eximere ,  dr fintini Ì£  diBionem protelars ,  velàmniafuf^ 
de^  agere,ferre,  verthe,  ad  involvend.im  perpetua  tenebri}  cai/ftm.  ludicis  vere  probi  e/I,  or- 
dinem  agendt  moderari,  ad  capita  (^ fontes  fuos  revocare  ambagtbm  ludentes  ,  acerrime  venari 
veritatem,qua^Mato7!-^'yy\{jia.etiamiu/lumevadato   . 

Adhanc  formam fife  componit,  ^  adhuncfnem  collimat  S\ncdu4  ;  nulla  calliditate,  nulhs  in- 
fidiis, nulla  iniuria  ;fid  accurato  fiudio  veritatem  fententix  ^uA/ìtU  expifiandi ,  df  ordine  otitm^ 
nia  agendi^ 

N  £4^ 


,4«  A  C  T  A       S  Y  N  O  D  I 

FFt  enim  hìc  canffa  Bcclcjìa,  non  Remonftramittm  propria  :  quidque  Bcdefia  expeàut ,  tjl  Sy- 
nodi  indicare  :  accedente  DD.  Delegatorum  autoriune. 

Conficntix  nome»  &  di&amen  ,  quoties  ad  eiufmcdi  circumfìantioi  pr<etenditur,p^ofanarÌ 
ér  dei  eri  nohis  videuir:  cumpotim  utcndum  cffct ,  Tocihm  abfindantiajenjui  proprtj,  plafit^ 
arbitrij,  &  indcpendenth  licenlix. 

Qni-s  tulerit  in  iudicio  confientiaprivatie ,  in  propria  caujfa^adverjù^ puhlicum  legitimunt' 
que  ordinem ,  exceprionem  ? 

ludiàs  legnimi jententid  omni^ejl  p&réndum-,  uhi  peccatum  ron  inìperauir ,  (juantiim'uii  con- 
JcientÌ£  iudtcium  proprium  rcclamet ,  njel  errale  iudicio,  lelpcccalfe  ajjcB»  ludicem  :  caveat 
ffitif^  nofìrum  a  peccato fuo,  aliena  Deo  relinquat.  Si  in  hocfafio  confcientia  diqtia  Uditur,  cer- 
te non  Remonjìrantium  :  quandoquidem  nulltim  peccatum  tncludit  decretum  Synodi.  Si'velper 
fomnium  iffingi  i(li  decreto  pojjit  afiquedvitium ,  Udetur  tantum  confcientia  Synodi,  non  ipfo- 
rum,  qtiibfii  integerrimi  relinqmmtur,  cf  illibati  fui  intimi  fnfm, 

At  vero  inculpatiffmls  omnium  fiojìrmn  confcientijs  contumeliam  inferri  qiierimur,  quafiin 
confientÌM  aliquid  defgnetur:  cum  Ìiac  accufitio  tum  demum  locum  hahcat,  ubi  violatur  lex 
vmnium confcicnti'arum,  & fenfuum privaterum ^  noncumfenfibu6privatls-,ratione  ^ autori- 
tate  refi  flit  ur. 

Interrogationes  fincems  ^  candida  adhibitafcimm  in  omnihia  Synodts ,  ufurparì  in  iudicijs 
quibitfvk-tadmiffaifuiffe  ab  Apoflolii,  Martyribttó,ConfJfortbu^,etiam  ad infejlifftma  tribunalìa 
Jìantibus. 

Si  tantopere  gravari fc  fentiant  iflìs  interrogationihtu  ,  candide  ^ piene fententiam fuam  ex- 
ponat,  adco  ut Synodm idoneeinformetur ,&  excludatttr  cmnis  legittmafufpitio  &falfum  dogma: 
^  Synodumfublevabunt  labore  interrogationumiqtm  eopotijjìmu  fufupiuntur,  ut  ex  ignoratione 
faBi, nulla  iUisfiat  iniuria-,vel  Ecclcfid,cuiti!  cattfa  hic  agitur.Synodm  ipfi  fio  detreBabit  'vicijjtm 
ipfos  inflruerefìres  tulerit , de  communi  Ecclefiarumfententiafì  tilt  ignoretur,  vel detorqueatur. 

Illud ex  literis  Citatorijs arreptum  ^toties  decantatum ,  quantum  heccflariiim  iudica- 
hunt,dcicr\ònni:nonJpc£tat  ad  ordinem  agendifed  adpìobationum  copi^im  &  l'im:  cuitamen 
benigne  monuerunt  toni  a  re£lo  iudicio ,  (j  a  rei  ipfìtts  neceffitate  modum ,  neperfultettir  drperer- 
retur campo  aperto,nullk  repagulis  velfnibm.  Mcdejlam  aiitem  illam  monitionemjì  ufiis  exege- 
rit,etiam  autoritate  adjhingendam  tequijjimum  iudicamm,  An  enimplm  iurts  ejtcitatà-,  quam 
ìpfìs  Synodi  membrisfedenttbtt6,quibtis  or  do  agendi  ^  dicendi  wodm  ^Synodi  iudicio  ■>  BD,  Dele- 
gatorum mandatisy  Ì>,Prafidù  prudenti  a  &  autoritate  temperatur? 

Rei  vero  ipfa  natura  clamat ,  incipiendum  effe  ab  'Blcciionis  doBrina  vonflitittione  certa  :  quia 
veritM  illifu,menfura  eflveritatisde  Reprobatione: peculimm^ proprium  Ecclefìx^Elefiio:  Seri- 
ptura  illam  ampli jjime  ^frequentiffimeproponit^raro  Reprebationem  :  in  ElcBionù  negotio  ma- 
nife/la  omnia  »  ^  explanata  Ecclejii£ ,  nec aquutn  ejìitf erri  tenebrai ,  cf  ignorantiam  apertis-,  ex 
occultorum  prdfttmptione.Ncc  vero  ullm  ipforummet  Remonìtrantium  in  trMatione  iheologica 
hanc  prapofleritatem  adrniferit ,  vt  Reprobationis  argiimentum pruemittat  Elezioni  >vel  ullas 
laudatus  Theologus-,  id  exemplum  unquam  ufurpavit, 

^uodfiin  doéìrina  Reprobationii  nimium forte  temere  ^  irreligiofe  ab.ipfìs  traclatafcrupu- 
ios  aliquffs  offendunt,  vel quarunt ;  annon  c^  f.cclefìa  licebu  arguerefententiam  ipjorum  difde 
fravifaplurium  abfurdorum  ,ò ab  illis  velie  liberari  -ipritijquam  convellatur  fcntcntia  commu- 
nà  :  ipforum  autem ,  ut  recentwrum ,  effetfitafententix  agrum  ifìà  abfurdorum  fentibm  pritf* 
expurgare. 

Cor Ecclcfu efl doElrinade grafia  Dei  abfohttij^ima  :  hic fuit primm gradm  reflitiita  ér  redi- 
'viv^e  Ecclefiii  ex  Papatu,qua  Pelagianifmum  c^'  Semi-  Relagianifmum  totum  combiber::t. 

^uare  illa  doBrinaprimum  omnium  ejl  in  medio  f 01 0 , 0"  luce ponenda ,  dr  ex  ilio,  luce  emnìi 
ébfurdorum  nebitla  dilpellenda. 

Et  vero,  cum  hic  Remonflrantesfcntentiam  Ecclefìéi  de  EleEtionenon  abfolutenegent,  lèdteM^ 
peramcnto  tantum  aliquo  molliant-,  &fuo  iudicio  emendcnt:  certe  ^quijhmtm  efìyui  Q-tTtKus  de 
illa  &  rctunde promincient;nec fef  ilUtebrerit fenticetis qthtfttarttm abfcrdiutum .Si confent^ant 
cum  Ecclefia  in  Ehltione  facilhmum  eritfolvere  nodos  abfurdarum  confcquentiarum,  (^  Synodus 
precul dubioyPalladio gratue  Dei  abJò/uU  difrimim  erepto^faciln  cr  aquij^tmaerit  tn  horridio- 
rum  (^  crudtorumfententiarum  explanattone,  ò"  quicquid  ex  fide  In  ebit  ,ch»ritati  dabitur.  ■ 

Sedabfurdis  nitro  conquifiti<;,decìrwam  recepì am  ex  fola  revelatione  Dei ,  non  ratiocinatione 
humanaflantem  ,pctere ,  efi  exipfis  tenebrk  lucemSoli fcenerare,  e/l  excoiumnai?m  ifraelitts 
prji.via,columnam  nubis,^  caligine  AEgjptios  dijbtrbantis  &  profiiganti(,facere . 

Peripa- 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^,  147 

Perìpatetjcis  rcUnqtiatWy  in  tanta  Natnrx  di"  catifaruf»  naturalium  ignoranti^,  a  remo- 
tioneìnagis  ahfurdorum  ,  ìmcyooyì^  ad  'verifmnlttuAtnem  :  quamjìdes  nixa  filo  Deiverboy 
flarre  abjudicat,  ér  hahet proJj>ccho,  (jrfcetu  carnts piane  adulterino. 

Demque  unica  fax  'ueritatis  d"  r  egida  eflo  nobis  Ver  bum  Dei,  in  mamfeflis  liquido 
ér  dare  loquens  :  uniciis  color  veritatis  in  cordtbas  dr  frontibtcs  nofirts  efio,fimplicitas. 
Agatur  de  manifefhs,  utilibm-,  &  necejiarijs,  manifefte,  mantfejlis  ScripturA  probationibus. 
Et  tum,  fi  occulta  a  rnanifiefiis  tantam  lucem  mutuavi  pofpint,  ut  citra  prxfiumptionem  my- 
fieria  ifia  non  amplm^scarnis  li  (^^óvttfic!,  fatigent ,  tum  d"  ftobis  hanc  accejjìonem  fiacfam 
gratulabimur  :  fii  fecHSjadiiremur  ér  ipfi nos  ad'vera-s  illas  c^ adorahundas ,  (y-  coércitas  njo- 
ceSiérconfieJJtones-,\udì.cÌ3i  tua,Domine ,  abyllus  magna:  ùfìaS-^l  ó  homo  / quis  es 
tu  qui  relponfas  Deo  r  èfzfia.Tixjct)veii  à.  fi*j  ìu^xag. 

Sluare  Decretum  Ampltjjimorum  DD.  Delegatorum,^  Synodicum ,  nobU  omnijufiitidy 
trudentia,£quitate  rnunttiim  vi  de  tur  :  nec  convellendum  ulla  ex  parte:  maglsque  roboran- 
dum  llluflrifis.  Ordimim  autori  tate,  adquos  totiì  hoc  negotium  refierri  necejjanufn  judicamus: 

RESPONSIO 

Theologorura  Bremenfiiim  ad  c^u^ftioncm , 

An  VratresT^monfirantes  ?norem  gerere  pofiint  ac  debednt  Decreto  Synodico ,  de 
re  e^  modo  exphcandi  Controvcrjtas  inpraifientiAnim  traSiandas? 

Omnino  pojfunt  ac  debent,  Nam  i  Nihil  eli  in  ilio  Decreto,  quod  vel  naturali  tnqui- 
tati  vel  verbo  Dei  repugnet. 

2.  Pìrofiecltim  d^  confirmatuni  efi  a  Magifiratu ,  cui  non  tantum  propter  timoremyfed 
etiam  confiientiam  obtemperandum  eH. 

3.  Agnoficent  Ecclefim  dreim  Minifierio  deberi  reverentiam ,  non  tantum  ab  auditori- 
bus,  verum  etiam  a  fiymmyfiis. 

4.  Deeretum  ita  conceptum  efi,  ut  non  unim  tantumpartis  ,fid  omnium  ccnfiientiis  firio 
confidttim  velit ,  ad  illibatam  Dct  glortam  or  tnfiormationem  atque  &dtficationem  totiits 
Ecclefits  Dei. 

5.  Paulm  etiam  coram  injidelibm  diquot ,  cum gaudio f  dei  confefiìonem  edidìt ,  (dr  in- 
terrogantibits  rejpondit. 

6.  ^uod  petunt  de  traEfanda  Reprobatione  ;  id  e Is, quantum  ad  rem  ò'fiubfiantiam,non 
negaÌHr,fiedfiuo  loco  largiter fiatts  conceditur. 

7.  Si  in  tractatione  Eleóìionis  videatur  ipfis  argttmentUrn  a  Reprobatione petendùra 
efife  ;  neque  hoc  negatur,  modo  extra  inflitutum  non  fiat  evagatio. 

8.  filupdautem  volumusab  EleSiionefieriinitium;  in  eofervabitur  ille  ipfi  orda  qaem  in 
fulsThefiibtu  hahent.  Nam  primo  de  Electionefieptem  Thcfiibus,  (y  deinceps  tribusde  Repro- 
batione agunt. 

9.  TraBatio  de  Elezione,  lucem  adfieret  UH,  quA  efi  de  Reprobatione. 

10.  Si  huic  jttdicio  non  parebunt  ;  cogitent ,  quam  male  ipfi  confiulant  fiams  fii&:  ut 
sui  vocabuntur  in  fiufiicionem ,  quafi  qu^rant  occafiionem  fie  avellcndi  a  Synodo ,  dr  captent 
effugia. 

1 1.  Confiiderandum  eh  fiubijàmm,  quid,  tuyn  Ecclefix  Belgica,  tum  alisfint judicatur^  de 
ipfis, ó"  forum  aclionibui,  quodob  rem  indifi'erentcm,  d"  Synodtco  jtidicio  afiimatayn,  hanc 
legitimam  congrcgationem  turbare  voluerint. 

12.  Si  Synodo  excedant  ,mhil lUcrabuntur.  Nani  nihilominm  de  ipfiorttm  fiententia  ex 
ficriptis  edttis,  dr  jam  apud Synodum  dcpofitis  Thefitbm  d"  confideratiombtts  dupltcibm  ,  co- 
gnitio  fiuficipietur,  d"  in  Dei  timore  abfolvetur. 

13.  Et  de  caufixfua ,  d"  de  ajfe^fu  in  eam  fino ,  finifira  judicia  in  animis  d"  fiermonibus 
iftultorum  partim  confìrmabunt ,  partim  excitabimt  :  quafi  abfique  ulla  jufia  d"  fi'tjfiàente 
caufia  Ecclefia^  inquietaverint. 

14.  In  nulla  Synodo  unqnam  propter  huiufimodi  caufiulam  ,judicium  legitimumfiuit  de- 
cUnatum. 

n     z  Ad 


:5i 


148  ACTASYNO  Di 

Ad  Objediones 
DD.  Fratmm  Kemonfirantium  hunc  m  moàum  rej^ondemus. 

OhjeSiio     1. 

Confcientianon  patitur  obfequium. 

Refpondetur ,  Confciencia  proprie  non  violatur,  nffi  alicujus  divini  mandati 
transgrefllone  :  hic  autem  nullum  cale  eft.  Imo  Magiftratus  pra;fcribit  hunc  ordi- 
nem,  cui  non  potcft  obfequium  hac  in  re  negari. 

17.    OhjeEi. 
Nofttsc  confcientise  non  habetur  ratio,  fed  tantum  veftrar. 
Refpondetur,  Et  noftra:  &  veftrx.  Vtriquc  enim  fic  obtemperamus  Magiftratui 
in  re  media  oc  per  fé  licita. 

727.    ObjeSf. 

Ncgatur  nobis  libertas  proponendi  noftram  fententiam. 
Refpondetur,  Non  negacur:  fed  intra  legitimummcdumregitur.  Vt  &:noftra 
exMagiftratuspraefcripto  adEcclefìsesedifìcationem  accommodata. 

7  r.      ObjeSi. 

Tantum  agi  tur  ediftis  &:  autoritate  :  mallemus  autem  rationibus. 

Refpondetur,  i.  Mandata  tundantur  in  rationibus,  &:  ea  autoritatc,quamaxio- 
ma  offici]  &  vocatio  divina  Magiflratus  poftulat  2.  Quam  multa:  jam  fxpenu- 
mero  rationes,preces,monitioncs,cautionesfraternse,  paterna:  luntconjundia;.' 

V.      OhjeSi. 

Videtur  hoc  agi,  utpjedagogicc  examinemur .  id  quod  non  decet  ofiìciura  & 
artatem  noftram. 

Refpondetur,  i.  Imo  reverenter  &  fraterne  cum  viris  dpdis  conferre  ftatui- 
mus,  ut  occaiìo  fit  vobis  veftram,  nobis  noftram  Confeflìonem  declarandi  in  com- 
mune  bonum  gregis  nobis  commiflì.  2.  Nos  interrogando  fcrupulos  noftros  ve- 
bisproponimus:  &promiilum  eft,  nos  vobis  ad  veftros  effe  refponfuros&  fatisfa- 
fturos  prò  modulo  noftro. 

VI.    OhjeB.' 

Qui  minus  apri  fumus  ad  loquendum  in  publico,  non  debemus  hic  confundi. 

Refpondetur,  1.  Loquatur  communi  nomine,  &  in  communi  caufa,  cui  id  ma- 
xime datum  eft.  2.  Si  quidarduumoccurrat,meditationon  ncgabitur,  &  pote- 
ftas  fiet  de  fcripto,ficut  &:  nobis  licebit.  3.  Interim  non  gravabunturcxtcri,fuum 
vel  confenlum  vel  dillenfum  ubi  opus  erit,  teftari. 

Vlh    Oh-eU. 

In  reprobationis  argumento,  pofitum  eft  przccipuum  prarfidium  caufc  noftr^e. 

Refpondetur,  i.  Sed  vidcndumeft,  an&:  quoufque  hocargumentomeritogra- 
varentur  Bclgicarum  Ecclefiarum  Dodores.  2.  Licebit  etiam  de  Kcprobatione 
agere,tum  in  forma  quxftionis  fuo  loco,  tum  in  argumencis  ubi  commodum  vider 
bicur. 

7^777.    Oh]eEi. 

Ob  Reprobationis  dòdrinam  ccepta:  funt  Controverfiae  e«,  qu^e  ha(ft:enus  Bel- 
gium  turbarunt. 

Refpondetur,  i.  At  hic  in  timore  Domini  perpcndatur,quinara  primum  cce- 
perint  centra  Confeflìonem  &:  rcccptam  in  bis  Eccleliis  dodrmam  decere. 

i.  Pietà- 


NATIONÀLIS    DORDRECHTAN^.  149 

z.    Pietatisefl'e  judicamus,  ut  omnes  corani  Deo  ,  culpamnoftram  ,licetcum 

òptimo  propofiro  conjundam ,  agnofcamus,  &  emendare  ftiidcamus. 

3.    Confeillo  autcm  &c  Catechefis,  nullam  dedcruntoccafiohemj  noflram  do- 

ftrinam  odiodus  exagicandi. 

IX.  Objefi: 
Scrupuli  inprimis  magni  &:  multi  occurrunrin  hoc  argumento. 
RerpondecLir,  li  eximcntur,  quoad  cjtis  fieri  poteft,  fàlvis  Scripturarum  prin- 
cipiis.  Nam  auc  crune  qua^dam  lècus  {"cripta  quani  vcllcmns,  fìve  in  vcreribus,(ìve 
in  recentionbuSjfive  in  noftris,  live  in  alns  fcnptoribus.  Qux  fi  non  poifumus  vel 
probare  vcl  jufle  cxcdfare:  vicari  fuadcbimus  ,  laudata  interim  piccate  auólorum, 
quacenus  omnem  l'alutis  noflrxIaudemDeoafìcrere  laboranr.Auc  erunt  ou^dam 
iccle  did:a, qu-x  immerito  aiios  ofFendant,  eaquc  tucnda.  Aut  crunt  qua:dam  be- 
ne intcUedta.fedincommodius  di6ta,  qua:  commoda  explicatione  adjuvareà:  ex- 
plicare,  veritatis&;  charitatis  elle  arbiiramur.  Id  autem  noftrimuneriselle  omnes 
mtelligimus,ut  non  modo  veruni  fcillb.fed  &:clarius  oblcuro,  uciliusminus  utili  ^ 
re£tius  colerabili  anteponamus,  &ad  pcrtcólionem  majorem  ih  dies  in  fentiendo, 
loquendo  &  agendo  proHciamus. 

X.    OùjeB. 

Drdo  iiobis  pra:fcribitur  :quod  eft  indignum. 

Refpondetur,  i.  Ordinem  &:vobis  &:nobi.s  prarfcripfitidcni  Magiftratus.  2.  Or- 
do  qui  exigitur  eft.natura:  rei  confentiens.  :;.  Maxime  pertinec  ad  eum  pium  8c 
laudabile  hnem,quem  libi  Magiftratus  &  Synodus  ex  ejus  jullii  habctpropolìtum. 

XI    Oi.e^. 

Metiiimus,  ne  fimiliter  tcmpus  nunc  Eleclionis  negotio  extraha'tur ,  &  ne  Re- 
probationis  doftrina  maxime  traftatu  necclTaria  praetereatur. 

Refpondetur,  i;  Id  non  polTe  fieri, quia  ftatim  ad  primuni  Arriculum  de  Repro- 
batione  ellagenduni.  2.  Difcrte  promill'um  eft,  ita  fadlum  iri.  5.  Agnolcimus 
ipfi  ,  jcque  propter  Dei  juftitiam  de  Reprobatione  ,  acque  proptermilericordiana 
de  EIedione,ad  gloriam  Dei  ncftri  differendum  effe. 

XU-    ÒhjeSÌ, 

Nòftra  mutilantur,  quia  non  licet  nobis,cam  ncgative,quam  affirmative  agere, 

Refpondetur,  i.  Vtrumque  licet  per  Synodumi  primo  veftra  aflercre, deinde 
aliena  improbare,fed  intra  modum,  ne  magis  nccellaria  per  minus  neceffaria  ex- 
cludantur,  2.  Fides  eft  affirniativorum  magis  quamnegativorum.  Hicautemin- 
primis  de  veftra  fide  agitur. 

H^c  Jklyis  aliomm  meliorihus  judiciis. 

Judicium  Embdanorum. 

Fratres  Kemonflrantes  quos  yocatit,  mSynodìjudicioJllMfimmDD.  Ordinum  (jc- 
neraÌìuni,Amflip.morum  'Velegatormn  Decreto  ]am  confirmato ^  acquiefiere  me- 
nto dehcre  cenjèmm. 

RAtio  I.  QmaMagiftratui  morem  gcrereoporcct  in  omnibus  qux  non  fune 
centra  Deum.  Ac  rationcm  rcddere  fidcifuK  cuivis  interroganti,  inprimis 
Magiftratuipiohoc  mandanti;  iténi  metlioduni  in  agendo  à  Magiftratu  prxfcri- 
ptamobfervare;  non  eft  conerà  Deum,  fed  facris  literis  confo^^um,  &:àSpirituS. 
mandatum.i.Pet.  3.  Calibi.   Ergo.  &c. 

2.  Quia  Synodo  legitime  fummi  Magiftratus  autoritatc  convocata  ,  &:  coram 
Dcojurat2e,obfecundarea:quum  eft.   Attalis  eft  htec  Synodus.  Ergo.&c 

N     3  3-  Quia 


ijo  ACTA       SYNODI 

3.  Quia  eiufmodi  Synodismoremgercre  detredantibus ,  male  femper  ceiTit, 
quod  hillorias  tcftantur. 

4.  Quia  cicatorum&:  reorumnon  eftrationeprsfcribere  in  agendo  judicihus, in 
ullo  aucEccIefiaftico  aut  Politico judicio.  At  DD.Remonilr.  citati  (unt.  Ergo,&:c. 

5.  Q^iiia  quibus  potcftas  permittitur  quod  petuntagendi,non  debent  fé  ditìficiles 
in  eoipfo  agendo prxbere.  At  Remonfl^rantibuspoteftas,  ctfi limitata,  permitti- 
tur, etiam  dcReprobatione  agendi,  fedfuo  loco  &  tempore.   Ergo,  &:c. 

6.  Quia  Spiritai  S.  moremgererenos  decer,  primo  loco&multis  ac  copiofe  de 
Elezione  agenti  in  S.Scriptura;  parco  aucetn  admodum  de  Reprobatione.  QLiin 
itaque  cius  premunt  veftigia? 

7.  Quia  malam,  nifi  hócagaht,  confcienh'am  inde  referent.  v  t  qui  ncque  Dee 
methoduhi  de  hac  dottrina  ih  verbo  fuo  monftrantij  ncque  Magiftratuì  fuojncque 
Synodo  Icgitima:  obcdirc  fuftinent. 

8.  Qui,a  hic  multa  falfo  &:  per calumhia  Coritra-Remonftrantibus  impingiintur, 
tjucenunquaprobabuntiùadoceri.Hocauté  virosbono5&:  fincerosminmie  decer. 

9.  Quia  fibi-ipfisiliultas  creabunt&^  incxplicabilesriioleftiaSjniii  obtempercnt. 
Id  quod  prudentcr,  ut  funt  viri  prudentes,  expendere  debebanr. 

10.  QuiaEccIefias  affliótasin  Belgio,  aliafque  Orthodoxasanxie  exitumexhifce 
difficultatibus  defiderantcs  &;  expeéVantcs ,  in  fufpenfo  tenent. 

11.  Quia  ExterosTheologosnecefl'ario  quod  dorai  aganchabentes ,  pr^eter  fas 
fìc  procraftinando,  aequo  diutius  detinenc. 

II.  Quia  bene,  fraterne,  imo  paterne  monentibus  morem  gerere  oportet,qualeà 
qualcs  iìnt.  Job  fervi  fili,  Naaman  Syrus  ancillsconfiluim  ,  nonadfpernantur.  Er- 
go nec  fratrcs  Remonflrantes,  fidas  Synodi  monitiones  fpernere  debent. 

15.  Qmagaudiumcxplebunt  omtiium  non  tantum  in  hac  Synodo  pr^fentium, 
fed  in  locislongedilIìtisdcgétium,quodIegitim£E  Synodo  obtemperarint,&  pacis 
boniq;  publici  potius  cura  habere,quam  privatis  alfeftibus  obfecundare  maluerinr. 

14.  Quia  Epifcopius  ipfe  dixit,  fifcrupulus  in  dodrina  Reprobationis  ei  eximi 
poffitjin  carteris  non  fore  magnam  difficulratcm.  Et  Niellids,  nifi  doéttinade 
Reprobatione  ipfum  detineret,  fé  velie  in  alteram  partem  concedere.  Nihil  itaq; 
aucparumreftarevideturprarterReprobationis  dotìrinam,  in  quo  non  polTu  miri 
confenfus.  An  autem  jequum  fit  propter  fola  de  Reprobatione  dod:rinam,carni  & 
rationi  caecx  odiofam.intelledu  difficilem,parce  in  feriptura  traélatam.tot  floren- 
tes  Ecclefias,  tam  multos  vere  fidelesin  fufpenfo  teneri ,  ipfi  Fratrcs  viderint. 

15.  Quid?  quod  parati  fimus  de  Reprobatione  non  aliterloqui,  quam  loquitur 
ipfa  Scriptura,&  rationi  incomprehenfìbilia  Deo  noftro  committere. 

16.  Quia  Remonftrantium  in  fpeciem  abfurdis ,  nullo  ramen  fundamento  nixis, 
poflunt  ex  illorum  dodrina,  alia  abfurda,  Dcoque  ignominiofa  opponi  magno  nu- 
mero. Si  autem  in  iis  qua;  rationi  abfurda  videntur  cumulandis  femper  fatigabi- 
mur,  qUiS,  quandoquc finis  cric  conteritionum  ? 

17.  Orna  hic  eli:  captivanda  ratio  &cum  Paulo  exclamandum,  O  altitudol 

18.  Quia  fuarum  confcientiarum  paci  &:  Ecclefiarum  tranquillitati  fic  confulcnt: 
Exteras  etiam  Ecclefias  exhilarabunt  :  fpci  de  ipfis  coneepta:  multorum  honorum 
ipfos  ut  Fratres  diligentium  fatisfacient. 

19.  Denique,  quia  nifi  bene  nos  monentes  audrant,  itìlabyrinthos  inextricabi- 
lesfefc  conjicient,&fcrorandem  fup&  Ecclefiarummalo,  fapere  difcent. 

QuibuS  &:  fimilibus  rationrbus  moti,  judicamus  femeladhuc&  ex  iupcrabyn- 
danti  monendos,horrandos,&:  obfecrandos cfl'e  fratres  Remonftrantes  per  Deum, 
per  Salvatorem  noftrum  lefum  Chriftum  ,  coracujus  tribunali  omnesnos  compa- 
rere oporrebir,per  amoremEcclefiarum  Bclgicarum,tam  mifcreniic  diinpatarum,' 
per  propriam  ipforumeum  animorum.tum  corporiimlàlurcm,&;  fi  qua:  alia  &:  am- 
plioraddi  obrefl:atiopotefl:,utbenemonentesaudiant,aca{fcftusfuoscompei'caflt, 
Spiritus  S.  in  verbo  fiio  nobis  prxeuntis  cxemplar  imitentur,Synodoq;  minime  par- 
tialicaufam  (uà  dijudicandam  libere,finccre, placide, benevole  permittant. Mone- 
antur  etiam  itcrumjnetotiesprovocent  ad  fuam  cófcicntiam:  Nam  &:  nobis  noftra 
efl:conicientia,eaq;  tenera  admodu. Quam  faneillarfam  fervare,&  innulliushomi- 
nisgratiainquietarevolumirs.  Si  adhucaufcultarenolint,protcftamurnos,qui  ipfis- 

optimc 


N  A  1  I  O  IV  A  L  I  S      D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ^.  i^j 

optime  volli iTiiis, ab  ipforum  damno  &  incommodo,c]uod  hinc  ipfis  oriri  poflet,  li- 
bcros  elle  velie,  &: per  nos  minime  ftetiircquominus  in  redam  vianircdiicerentur. 
Qiiam  ob  caufam  noftu  diiiq;precibiis  noilrisfnovit  hoc  cordium  rcrutatoryDcum 
nofiriimlbliciravimiis  aceciamnumfatigamiis.  Neq;  icgrefefenc  fratres  Remon- 
ftranrcs/i  in  poftcfum  veritacis  patrociniiim  adverfus  quofvis  cius  adverfarios^pTò 
viribus  noftris  una  ferie  (liicipiamUs.  Dpminus  largiacLir  eis  mentem  1-neliorem  , 
quod  ex  animo  cis  exopcamus.  Stthfcriptum  erat-, 

Sìcfenfiiniis  EmhdmÀ  Écclejìx  mmijìrì  ad  hane  Synodiim  Deputati. 

Hifce  fenrcntijS  àiidicis,iterum  rrìoniti  Timt  Rerhoh{ÌranteS,utcXcepcionibus 
òmnibus  miflìs,  Sj'nodi  Decreto  tandem  aliqiiando  acquiefceircnt ,  bene  &  ciiiem- 
admodij  oporterer,de  SyAodo  fèntirenr.fi  quid  forte  iniqui  imperari  iibi  exiOima- 
rent,tum  demum  tempus  conquerendi  fore:  hadenus  iniqui  nihil  clic  ab  iplìs  po- 
ftuIatum.Rciponderunt,dolerefibi,fcntcntiamfuai1iàTbcologis  extcris  non  rcde 
fuiife  perceptam  ,  hcqi  enim  unquam  eam  fuiilc  libi  mcnteÌTi,ut  de  ordine  conten- 
derent, ncque  ibllicitos  elle, live  de  Eled  ione  (ì  ve  de  Reprobationepriusagcren'T: 
rrtodo  ipiìs  iun.a,ita  caufam  fuam  agendi  conccdcfetur  libcitas ,  prout  ipfìnecelìa- 
riumiudicarcnt.  Confcientias  fuasSynodi  iudicio  fubjici  iniquum  clic  :  talem  li- 
bertatctn  Te  poftularcquxconfcientijs  ipforum  fatis£accrcr,&  quaiem  eonicientiie 
ipforiìmncceirariarrieire  didarent.  Oftcnditipfis  Prxfeshoc  cum  mao-na  omnium 
admirationeaudiri,quodcoruniqùsedixirien.t  ipfi.quxq-,  à  tot  vcncrandis  viris  ex- 
ccptaeffenr,&  ad  qua:  ab  omnibus  etiam  Extcris  Thcologis,  tamiblide  refponfum 
ciret.ipfifedixiflenon  mcn-iiniircnt:ruinc  eiiim  inreripfos,  qui  diferte  prius  dcRe- 
probatione  igi,qua  de  Eledioncvoluillcnt .  Sed  &  in  cxhibitofcripto  idem  ipibs 
indicare.  Diceré  enirn.de  lolo  Ordine  fc  nòii  contendere.  Vnde  fatis  conftet,ctia 
de  ordme,  etii  non  de  folo,contcndiirc.Hac  rationc  omnem  Synodi  ordinem,auto- 
ritatem  &:Iibertatem  à  conlciencijs  &  arbitrio  Citarorum  fufpendi ,  quod  ipfuna 
omnitationi  &  ordini  repugnaret.  Iniquiffimurìi  elle  polluIarclibc!;tatcm,  nullis 
heclllun:.  DD.DelegatorUm  mandatis,nec  Synodi  Icgibuscircunlcriptam.Cuniqi 
h2ec&  Umilia  qUacadobedientiamillos  permovcrc  poifcntfruftra  ellcntpropofita, 
mandatunc  Delegati,  ut  iarii  faltcm  refponderent  Categorice  ;  Vtrum  Synodi  De- 
creto patituri  e/rentjnec  ne  ?  Quare  lìnguli  rogati  monitiqj  funt,ut  diferte  refpon- 
derent. M.  Epifcopius,quodniaximimometi  res  effet.ut  de  fcriptoilbircfponderc 
licerer,petijt,dixitq;fenonlncircumicriptampctefelibcrrarem,taIem  tamenqu» 
non impedirct,quominuscàufim fuam, quantum  ipfineccfTariumiudicarcntjagerc 
liccrét.  Relpondit  Prsefes,  de  immiriuta  liberiate  iufta  nondumillospofl'equeri, 
fiquidem  ad  rem  nondurii  eifet  vchturri .  Epifcopius  regeflìc ,  libertatem  hanc  ini 
anteceirum,&:  antcquam  ad  rem  veniretur,  concedi  libi  debère  :  futurum  alias,  uc 
lege  femcllatapofteaconftnngercntur:  neq;  ènim  intcgrum  futurum  tum  tergi- 
verfari.Poppius  rcfpondit,vana  àTbeològis  extcris  elfepropolìta  qua;  expendi  di- 
ligentcr  merercnturrad  eam  rem  tepore  opus  clfcneq;  polle  fc  ad  eam  qua'flionemt 
£x  tempore  tcfpondere.  Johannes  Arnoldi  ad  ca,  qua'  à  Poppio  iam  dida  eflent,  fé 
nihil  addere  :  Duinglonius  ,  rationes  p?urimas  conlìderatione  dignas  à  Thcologis 
exteris  elle  propofitas.  tum  vero  èarh  Synodi  explicationem  quardam  còntinere, 
qua?  exprciìajn  Decreto  non  fuiflent,  Ea  omnia  elfc  expendcnda,  ideoque  petere 
dcliberandi  tempus.  non  polle  lìmplicirer  promittere,(e  pariturum.  Nolle  potc- 
ftatibus  fupremis  obludari,  malkq;  fé  à  Synodo  abclle,  ut  quid  porro  fibi  fit  agen- 
dum  difpiccrct. Etiam  Ryckwaertius  delibèradi  fpatium  petijt.  Ifaacus  itidcm  ex- 
emplar  cxplicationis  &:  dcliberandi  fpatium.  Leo  refpondit ,  Perpetuo  fé  hoc  di» 
lemmate  urgeti:  An  parere,  nec  ne  velint  ?  fi  tergiverfentur,  accufari  ftatim  con- 
tumacix  ;  Si  pareant  ,  prodere  xquitatem  cauli:.  In  utroque  Cohira-remon- 
ftrantes  certam  habere  vidoriam  :  fé  malie  publico  cedere  ,  quafn  fllis  implicati. 
Petere  itaque  ut  de  fcripto  rsfpondere  liceat .  Holhngerus  quaiftionem  haric 
elle  difticihorem  ,  quam  ut  ex  tempore  ad  carn  j'efpondere  poflet.  Petere  fé, 
ut  fibi  fpatium  amplius  dcliberandi  >  minimuhi  qiratuor  horarum  coriccdere- 
tur.  GolVinus  aiquum  effe,  fpatium  dcliberandi  dati.  Affuerus  idem  fé  po- 
tere, &  Decreto  DD.  Delegatorum  nolle  refragari.   Sapma  perete  uc  allatas  à 

N  4  Theo» 


■  i^i  ACTA       SYNODl 

Theologis  Exteris  rationes  perpédere  liceret.  Pynackerus, quia  certum  efiet  Icges 
errare  po{Ie,non  pofle  confcientias  ijs  fimpliciter  fubmitti ,  ac  proinde  le  quoque 
nondum  conftituerc polle  ,  an  hifce  Synodi  decretis  parere  polfic.  Nseranus  ,{e.  ro- 
gare, ut  DD.  Delegaci  fpatium  delibcrandi  indulgerent.  Vezekius,nihilfe  babere 
quod  adderer .  Auditis  bis  refponfis.de  ijfdem  ,  ahlentibus  Renionftrancibus,  tuie 
dclibcratui-n,cognitaque  de  ijs  Illuftr.  DD.  DclcgatoruiB  rcntentia,  ftarucum  fuir, 
quo  omnibus  modis  Remonftrantibus  fatislìerec  ,  danda  ilbs  rum  Decreti  Synodi- 
ci,tum  prolixioriseiusexphcationis  apographa.  Conccdendum  quoq;  in  Iioram 
fextam  velpertinam  deliberandi  tempus:  injungendumq;,ut  (-'pcrleAc  diligenter 
ìioc  Decreto  atque  cius  explicationcjcategorice  tandem  rcfponderent,  An  parere 
hec  ne  vellentrutque  banc  rcfponfionem  proprijs  manibus  lub  Decreti  formacon- 
fignarent.  Quodiplum  ijsdenuovocatisindicatumatqucinjundum  fuic. 

Sefsione  Quadragefima-tertia, 

Eodem  Diepofi  meridìem^ab  horafexta  ad  decmam  njefperùnam. 

REmonftrantes  bora  fexta  vefpertina  comparucrunt.  Qui  refponfum  fuurri  ad 
fiiperiorem  Synodipoftulationem  fcripto  comprebenlum.omniumque mani- 
bus  llib  Decreti  forma  confìgnatum,in  blinc  modum  exbibuerunt  : 

Sifer  S\rìoàum  nobls  non  nifi  Categorica  refpoyìjìone  Decreto  huic  tu'fy;  explicdtioni  fiilfri- 
here  liccat  -,  fini^licitcr  dicimm  :  Nos  in  rejptnjìone  hejìerna  die  fcripto  exhihitatciinmntnn 
ferfijlere. 

Si  njero-.quodomnino  nohis  concedi  dehere  arhitramur,  mentem  nojìram plemta  nohii  exfUca- 
re  permittitttr,  ita  hreziilerrefponderf'tts  : 

Scrivio  ex^onenim piene  ac  piane Jententìam  ncfiram  defingulìs  ArticidU^acpì  imitm  quidem 
de  Elezione yinde  vero  de  Repì  ohatione^eam^  eodem  modo  dcpndemm,  é-  contrariani f.nietiam 
Contra-Renionfiraniitim^él'  eoriìm,quos  illipro  Orthodoxn  hdhent,inJì,'igulisArticu!ùpla/iepro- 
pojìtam  refittabimm.  ^^odfi  quid  in  expUcatione^aut  difenfione  deejfe  indica  bit  nr ,  it  idem  (cri- 
pto refpondebimtu  ad  quAJiiones  a  Rev,  D.  Pr^tftde  proponendas  ,  Atitfirespatiatur ,  z'iz  a  i  oce 
per  eos,quos  maxime  idoneos  ipjìiudicabirr.'iu .  Reliqui  quidfenttant  mox  pancUJìgmficabunt.  Atq 
ne  hdc  libertM  lideatur  illimitata ,  promittirr.m  earn  nos  in  agendo  rationemferi'attiyoSjqtiicà 
piOterva  qtiidvisfine  caufiijfuSlu,  ef  £diJìcaiione proponendi,dijputandi  (jr'  eavil/andi  licentia, 
longtjjime  ahfa.  Ne  vero  ultra  iufium  debitnm^.  tempia  a5fionesprotrahantnr,NobiliJs'.DD.  De- 
legai or  um  erit  (latuere .  ^uos  t  amen  prò  fuu  dqxitate,  difcretione,  (^  priiientia^itifium  nohis  ad 
(oncinnandi [cripta  nofira-,tempm  concejfuros fperamui.  ^uihus qm^nt  nojler agcndi  imdui 
prohetur^cperam  dahimm. 

SinguU  fiihjcripferant. 

Qiiiaautem in bocrefponfoContra-Remonftrantium&eorumquos illipro  Or- 
thodoxis  babcnr/ententia  refutare  fé  velie  dixerant,rogati  funr,quos  intellicrercnc 
per  illos,quos  Contra-remonfìrantespro  Ortbodoxisbabere,quorumq;  ferrtcntia 
oppugnare  velie  dicercnt.  Refponderunt,  fé  illos  tunc  elle  nominaruros ,  cum  eos 
allegarenr.Cumq;Pr:Efcsnonnullos,qnorumfcntcntiasfcriptisluis  badcnus  exagi- 
tarant,  nominallet,  qua:reretq;an  illos  intclligcrenr;  nibil  refponderunt.  ErciuTì" 
exire  julfi  ellent ,  iterum  qu^efitum  eft ,  utrum  Rcmonftrantcs  Synodi  Decreto  bac 
refponfione  tradì  tafatisfcciflent?  Refponfum  ab  omnibus  atque  judicarum  fuit,Sv- 
nodi  Decreto  bac  relponfione  minime  elle  f.itisfadum.  Remonftrantes  in  fupeno- 
ribus  relponfis  fuis  fatis  manifeftc  perllftcre  ,neq;  haiftenus. ut  oportcbat,  mentem 
explicade.  Ideoq;  indignos  viden  poll'c,cu  quibus  diutius  de  bac  re  ageretur.  Cum 
prarfcrtim  piane  nuncpateretjobfirmatam  pcrtinaciam  ipforum,nullis  rationibus 
autmodis  expugnari  polle.  Iterum  ergo  Rcmonllranrcsfuntvocati.quibus  Synodi 
de  exhibita  iplbrum  Rcfponlìone  judicium  difcrtc  indicatum  fuit.  Sunc&denuo 
rogati  aliquoties,  moninquc  fcrio, ut  tandem  allquando  c]are,aperte,&  cates^ori- 
cc,an  morem  Synodo  gcfturi  effcnt ,  declararent .  Omiies  in  data  atque  exbìbita 
Refponfione  perftiterunt.  Cumq;  illos  cotics  fruftra  rogati  appareret,  declararunc 

tandeiu 


NATIONALIS       DORDRECHT  AN^.  /y^ 

tandem  Delegati,  ftatucum  fibi  effe,  omnem  rem  ad  Illuftriflìmos  &  Prxpotcntes 
.DD.  Generales  Ordines  per  Deputatos  referre:  uc  ab  ijs  de  perfonis  pariccr  & 
rebus  ipforum ,  quod  è  re  fore  viderecur ,  Temei  ftatiicretur .  Mandacumque  ite- 
rum  Remonftrantibus  ne  urbe  excederent  ;  prxfertim  ad  habendas  in  vicinis 
locis  conciones .  Placuit  Illuftribus  Delegatorum  Depuracis,  ex  Synodo,D.  Her- 
mannum  Faukelium  Aflellbrem  ,  &  D.  Sebaftianum  Dammannum  Scribaitt 
adjungi.  !► 


Sefsione  Quadragefima-quarta^ 

XXXI.  Decemhris  Die  Lun&  ante  Meridicm. 

H  Abita  fuit  à  Rev.  &  DodifT.  Viro,  D.  lohanne  Poiyandro,  Dodore  ac  Pro» 
fellore  S.  Thcologia:  in  Academia  Leydenii,  doda,  accurata,  &  pathetica 
par^nefis  Latina,  ex  Efai^  cap.  jz.  verf.  7.  £)itjim  amcem  funi  fu^er  ijtis  montibus 
fede'.  &;c.    Qua:  hic  fubijcitur  : 

JUufires,  Generop,  Ampltjjlmi  ac  Confultiffimì  Jlluflnjfimorum  ac  ^nt^otentmn 
DD.  Ordtnum  Generalmm  Delegati,  'Vr<tfes  nojìra  Synodi  Venerande ,  Prajùl 
Ordina  noHri  Theologici  Ke-verendifjime^  caterique  Dolores ,  PaJioreSi  acPref- 
bytert  cUrifjìmi,  doElifjimì,  njigilanti^imì. 

Cum  Reverendo  D.  Prxfidi  nuper  mihi  iniungere  plaeuerit,  uc  Ci.  Vi- 
rorum,  Dodoris  Halli  ac  Dodloris  Sculteti  veftigijs  infiiìiens,  concio- 
nem  ex  hoc  loco  haberem,  meafque  in  aliquem  facri  Codicis  conrextum 
meditationes  expromerem^  non  alia  in  limine  exciifauoneutar,  quani 
quod  Pr^fidis  autoritati  obtemperarc,  offici)  mei  elTc  duxerim,  vofquc 
prò  fìngulari  veftra  erga  me  benevolenza  animique  benignitate,  qua 
Deus  Opt.Max.  inter  tot  dotes  prxclaras  vos  exornavit,  hoc  meum  infti- 
tutum,  ac  publicum  obedientia^  me^  teftimonium ,  iudicio  vedrò  efle 
approbaturos,  certo  mihi  perfuaferim.  Qua  fretus  fiducia,  priuiquam 
concionem  meam  exordiar,auxilium  Domini  qui  fecit  ccclum  &  terram, 
hac  mea  precatione  implorabo:  vos  unice  rogans,  ut  me  voceprascun- 
tem,  porrcda  ad  Deum  mente  (èquamini. 

Ommpotens  ac  clementijSime  Deus,  Tater  Domini  ac  Sahatorù  noflri  Jefi/t 
Chnftt,  quifons  es  omìiù  ja^ienti(Z  ac  doSìrin^yquandoquidem  hic  in  tuo  ac  Filij  tm 
dilefii  nomine  congregati  fumus ,  ut  de  facrojanEìis,  arduts  atque  ahjlruji$  Regni 
tui  myjìerijs  nobù  m  Verbo  tuo  revelatù,  pie,  placide  fin^eq uè  differa^niis,  rogamiu  ' 
te  ut  in  hoc  facrofanBo  exercitio  <3iajejlati  tua  divina  gratijjtmo  nobifque  mpri- 
misfalutari ,  tion  tantum  linguai,  fed etiam  aures  acflnguUs  noHras  cogitationes 
adfilam  legìs  tua  di'vina  normam  diriga ,  oculos  mentis  nostra  fumma  ac  trijlijfì- 
ma  caligine  laborantes  Spiritui  tui  radijs  lUumines ,  animos  noHros  magù  ac  magìs 
in  omnem  ijeritatem  introduca,  nojìraque  peSìora /incero  pietatis  ac  charitatts 
fraterna  fiudio  accendas-^  adJ^mmis  tm  gloriam,  icclejia  tua  adifcationem  ^  <T 
animarum  noHrarumfalutem .  Amen. 


Verb 


um 


IJ4  ACTASYNODI 

Verbum  Domini,  qua  decer  reverenda  atque  animi  demiflionemc- 
cumaudice,  olim  per  Prophetam  Efaiam  pronunciarum  ac  iiteriscon- 
fìgnatum  ,  ProphetiiE  ipfius  cap,  5z.  verf  7.    ^am  Jpectofi  funt  fuper  ijìos 
niontes  pedes  eyangelf^antij ,  pronunciantù  jacem ,  eyangeh'Kantis  botiuniy  prò- 
nuncìantù  falutem , dicentù  Stoni,  regnat  Det^  ^uus .    Quod  in  genere  de  pra:- 
claris  fcicntijs ,  hcroicis  conatibus  &  amplis  muncribus,  trito  Grxcorum 
Proverbio  dicirur ,  ^  xa7ià,^Jo-x;o7a,  id  c9i,di^alui  quic  pulchra,  idiplum  fpc- 
ciatim  ad  munus  Ecclefiafticum  polle  accommodari,  tum  (aera  Scriptu- 
ra,tum  ipfa  experientia  abunde  atteftatur.  Sacram  Scripturam  fiinfpi- 
cimus,  Apoftolus  Paulus  docet,  i.Tim.  3.  illosqui  Epiicopatumappe- 
tunt,  opus  prarclarum  defìdcrarc  :  opus,  ob  funòlionis  iftius  difficulta- 
tem^  prxclantm,  ob  eius  dignitatem  .   Expericntiam  (ì  confulimus ,  hxc 
varijs  ab  omni  xvo  exemplis  demonilrat,  non  minus  arduam  ac  labono- 
fam,  quam  laudabilem  atque  honorificam  effe  Verbi  divini  adminiftra- 
tionem,  qua  univerfà  populi  mukitudo  unius  hominis  lingua  in  com- 
muni facr^E  Religionis  vinculo ,  acque  in  mutuo  veritaris  pacifque  ftudio, 
leniter  fovetur  acrctinetur.    Quo  refpiciensProphetaElaiaSj  merito  ex- 
clamat  :  <^am  fhcciofì  funtfkper  ijìos  montes  pedes  cvangeli-^antis,  pronu'nciantis 
pacem,  e'vanqeli'Kcintù  bonum  ,pronuncia}2tù pilutem  ^  dicentù  Siom ,  regnat  H^eus 
tum  !    Quo  epiphonemate  vates  ilie  exnnius  affeveiat ,  nullos  illuPaiore 
apud  Dei  populumlegatione  defungi,  nullos  pijs  fuis  labonbus  de  po- 
pulo  Dei  melius  mereri,  quam  Verbi  divini  pra:cones,  qtìi  nomine  Dei 
Regis  omnium  fupremi,  pacem  inquietis,  bonum  miferis,  falutem  per- 
ditis,  libertatem  captivis  annunciant.    Occajionem  huius  epiphonematis 
quiliber  ex  verfibus  pra^cedentibus  mecum  facile  animadvertet  :  in  qui- 
bus  Eiaias ,  ipfam  Dei  promiflionem  deMeffi^  venturi  redemptione,  & 
pra:cur(orum  eius  miflione,  pniccX  Ecclefi^  fub  typo  libcrationis  ex  icr- 
vituce  Babylonica  adumbrare  voluit,  ut  in  hancL-Eiiflmiam  exclamatio- 
nem  etumperet,  qua  partim  legatis  pacem  Sioni  annunciaturis.  Spirita 
prophetico  acclamatjpartimSionijde  exoptato  illorum  advctu,gratulatur. 
Qua gratulatione  prarcones  iftos  triplici  nomine  commendar:  ab  ipfo- 
rum,  Icilicet;,  dignitate,  induftria,  &  doótrinx  fuavitatc.    Dignitatem  ipfo- 
rum,  dsfignat  figurata  locutione,à  pedum  fpecioforum  pulchritudine  6c 
reótitudine  defumpta  .   Qua  &  fplendidam  ipforum  legationcm,  &  ho- 
neftam  coram  hominibus  converfitionem  denotar ,  ut  eos  àPlcudopro- 
phetis,  non  ram  exvultu  atque  oris  profeflìone,  quam  ex  legitima  voca- 
tione  morumque  elegantia,  dignofcipoffc  oftendar.  Indufìriam  corum^ 
non  folum  ab  antiquis  Prophetarum  moribus  delcnbit ,  qui  olim  a  Deo 
ad  Iuda;os  miffi, montes  regionis  Paleftina^  conlcendere,  atque  ex  ijs  apud 
populum  cpncionari  lolebant,  ut  ab  omnibus  clarius  longiulque  exaudi- 
rentur;  fed  etiam  fimilitudine,  vel  a  Paftoiibus ,  ut  nonnulli  volunt,  vel, 
ut  alij  malunt,  à  fpeculatoribus  montanis  defumpta  :  quorum  illiovibus 
montes  oberrantibus  pafcendis  ac  deducendis  ;  hi  ex  loco  aliquo  edito 
excubantes,  vicinis  fuis,  aut  de  hoftium ,  auc  de  pra:donum  adventu,  auc 
de  alio  aliquo  periculo  prarmonendis ,  invigilabant.   Nos  ,  utramque 

fimilitu- 


NATIONALIS      DORDRECHT  ANìE.  tjf 

fimilitudinem,  Euangelij  pr^Econibus  adaptari  polle  arbitramur,  proptcr- 
eaquodutroquePaftoruni&  fpeculatorum  ticulo  pafììm  in  facris  litcris 
infigniantur.  Vt pauca  è  mulcis  eligam  ,  quis  nefcic  verbi  divini  admini- 
ftros,  apudEzechielemcap.  34.  Paftores  vocari,  quorum  fìdci  ac  cura: 
Deusoves  fuas  commilerit,  utpereunces  requirant,  depulfàs  reducanc, 
fradas  obligenc,&  segrotas  confirment.  Quis  nefcic  eofdem  Ezechielis  5. 
Specularorcs  nominari,  a  Dee  quafi  in  monte,  vel curri  coUocatos,  ut  tan- 
quam  ex  loco  eminenciore  populum  Cibi  concrcditum  intuentes,  fingulas 
ipfìus  adiones  obfervenc,  &  de  periculis  ipfi,  fi  officio  Tuo  dcfic,  immi- 
nencibus,  macure  ac  tempeftive  commonetaciant  ?  Id  certe  Deus  Ezechie- 
li  hoc  Tuo  alloquio  expreile  doclàrac ,  cap.  3  •  &  35.  Fili  hommù  ^fpecuUtoreni 
te  dedi  domiii  ìfìcielis ,  ut  audia^s  ex  ore  meo  yerhum,  f£  admoìieas  eos  a,  me.  ^uum 
dixero  improbo^  utique monturm  es^tu autem  non  admonuerù  eum , neque alloquu- 
tm  fuem,  ut  admoneat  impiuma  revocans  ip/ttm  a  yiajùa  imvrobiftma ,  ut  fervei 
eum  j  ijle  improhtu  infta  imqmtate  morietur ,  Jèd  Jànguinem  ejus  è  manu  tua  re^ 
^ojcam.  Tu  vero  cum  admonueris  ìmprobum ,  e3^  fion  reyerjks  fuerit  ab  tmpro- 
bitatejùa^  <^  a  "via  tUaJùapepma ,  tjie  in  iniqtutate  fua  morietur ^  ^  tu  animam 
tuam  eripies.  Apoftolus  Paulus  Prcsbyreris  Eccleiìa:  Ephefinajhacfua  gra- 
villima  exliorcacione,  A6t.  2.0.  idem  inculcar,  uc  animum,  &  fibimet  ipfis 
attendane,  &  totigregiinquoSpiritusfan<5lusrpfos  conftituerat  Fpilco- 
pos,  ad  Ecclefiam  Dei  paicendam,  &  lupos  ab  ea  arcendos.  Ad  Efaiam 
noftrum  ut  revertamuf  ,  pedes  ait  Paftorum  fuper  montes,  ac  proin- 
de quafi  in.  medio  inter  Deum  &  homines  loco  effe  pofìtos .  Vnde  tota 
ipforum  converfatio  ab  omnibus ,  illinc ,  ncmpe ,  a  Deo  altiflimo ,  bine 
à  Gencibus  ad  Sionem  eonfluentibusp  facile  confjiici  poflìr.  Acque  lisce 
de  Legatorum  Euangclicorum  dignitate  &  induftria  dièta  fufficiant. 
hA  fuavitatern  do(5trinéE  ipforum  ut  progrediamur,  ea  tum  ex  nocatio-? 
ne,  tum  ex  fruótibus  Euangelij,  cognòfci  poteft.  Illorum  etenim  do- 
tìrrina  hic  Euangelium  nuncUpatur,  quod  xatt^tyid  fi^nifìeat ,  bonam,^ 
l^tam  ac  fauftam  annunciationcm  de  Deo  Patre  nobiicum  reconcilia- 
to in  Chrifto  Immanucle,  nobis  naito  &  a  Paitre  dato,  ut  fit  omnia  no- 
bis  omnibus  ;  ìapientia  ignorantibus,  via  errantibus ,  veritas  dubitan- 
tibus ,  juftitia  reis ,  làndificatio  peccato  potlucis ,  redemptio  carnij  mun- 
doac  principi  huius  mundi  mancipatis,  vita  arterna  morralibus,  panis 
vita:  efurientibus.  TruBm  huius  dulcillimas  doólrina;  quatuorànoftro 
Vate  enumerantur ,  nimirum ,  pax^bonum^film,  ac  regnum  Dei:,  qui  fru- 
étus  tanquam  nexu  individuo  libi  invicem  annexi  &  innexi,  hoc  loca 
inter  fé  reòle  copulantur.  Vbienim  ex  fìngulari  Dei-  b«iedidlionc ic^ 
men  Euangelij  dilTeminatur,  ibi  pax  viger  ;  &  ubi  pax  vi^t,  ibi  pari-i^ 
ter  bonum  &  fàlus  animarum  &  regnum  Dei  cfflorefcito  '  Ideo. pax  Dei 
ab  Apoflolis  in  fàlutationibus  epiflolicis  perpetuo; jiV^el  cum  Dei  gratiia^ 
vel  cum  eius  mifcricordia ,  vel  cum  utraque  conjnngitur.  Ideo;£adciiii 
pax  ab  Angelis  in  Cantico  gratulatorio,  quod  in  honorem  in^ntismo^ 
bis  nati,  ac  Filij  nobis  dati,  coram  paflonbus  Bethlehcmittcis  decanta-* 
runt,  media  inter  Dei  gloriam  ac  bcnevolentiam  erg4  homines  eolio* 

catun 


i5è  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  i 

Vdcis  huius  nòmine  Propheta,  omne  genus  benedi6tionum,tam  corpora- 
lium,  quam  fpiritualium  compledicur,  o^x  omnibus  hominibus  Euangc- 
lium fidei  obedientia recipientibus,  in facris  literis promictuntur.  H^ mul- 
tiplices  Dei  benediótioncs  pacis  nomine  defignatx,  rum  in  mutua  Dei  no- 
bifcUm  in  GhrifbOi  &  noftri  cum  proximo  noftro  ob  Chriftum  conjun- 
d'ione,  rum  in  confcientias  tranquillitate,  ex  utraqueilla  conjund:ione  in 
Córdibus  noftris  nafccntc  atque  accreìcente,  prarcipue  confiftunc.  Hac  pa- 
ce tanquam  arda  quadam  catena,  Reges,  Principes  &  MagiftratuSjCum 
fuis  fubditis,Paftores  fcumfuis  Eeclefiis ,  Patresfamilias  cum  fuis  domefti- 
feiSjDeUs  in  ca:liscum  Angelis,iii  tetris  cum  hominibus,  homines  cum  Deo 
inChrifto  perSpiritumS  devinciuntur.  VndeProphetX;  fpiritu  prophe- 
tico  rapti  in  cselum,  Angeli  midi  in  terram ,  Chriftus  è  terra  in  c^lum  ad 
Patrem  fuum  revcrtens,  hanc  paccm  Ecclefiac  fuas  promifit,  promulgavit, 
dedit,  reliquitjàtqueunicecommendavit.  '^Bonum  quod  ex  hac  pace  pro- 
ficiicitur,  hicidem  denotatquodapudPhilofophos  Grscos  ^^utfiovM,  èc 
Latinos,  beatitudo.  Quicquid  enim  eft  rcdum,  jucundu, pulchrum,  per- 
feóbum  &  omnibus  modis  expstendum,  illud  in  (aera  Scriptura  honttm  ap- 
pellatur.  Quamvis  Philofophihocbonumdiverfìs  veftigiis  indagaverint, 
nunquam  tamen illud  invenire  potuerunt,  quoniam  luce  Euangclij  atquc 
oculis  fidei  deftitutijnccfummum  bonum  ha;redita£Ìs  ictern^  Chrifti  lan- 
guine  acquifitum,  ncc  lepram  fuani  originalem  ,  nec  reatum  mortis  jetcr- 
nscjduo  pra^eipuamalaifti  fummo  borio  oppofira  in  feagnoicere,  nec  ve- 
rumucriufque  mah  remedium  extra  fé  in  Chrifti  lacrificio  expiatorio  prò 
iioftris  peccatis  inveftigarc ,  nedum  reperire  potuerunt.  Quocirca  cum 
Chriftus  fit  unicum  ver^  làpienti^,  virtutis,  pacis  &c  beatitatis  fundamen- 
tum  accomplementum,  non  mirum  nobis  videri  debct,  quod  infulfi  de 
iàpientia,  vitiofi  de  vinutibus,  perturbati  de  pace,  ac  miferi  de  beatitudine 
tam  inepte  diiputaverint.  Sed  illis  valere  juflis ,  ad  Prophetam  noftrunr 
Efàiam  redeamus,  qui  bònum  fupremum  in  his  tribus  conftituit,  Primo, 
fcilicet,  in  pace,  de  qua  jam  difteruimus  :  Secundo ,  in  animarum  noftra- 
rum  falute  :  tertio,  in  regni  Dei  in  nobis  inftaurationc.  De  quibus  paucis 
eftagcndum.  Salnshìcio\i  Deo  regnanti  tanquam  proprio  fuo  auótori 
attribuitur,ut  ex  eo  coUigamus  {àlutem  efle  ex  folo  Deo,perditioncm  vero 
ab  hominibus,  hofque  omnes  in  ifta  perditione  immerios  permanere,  do- 
nec  prsedicatione  cuangelica,  qu^  cft  potentia  Dei  ad  falutem  omni  cre- 
denti, ex  regno  tencbrarum  in  regnumlucis  tranflati,fubfalutare  obedien- 
tia Deo  prxftanda:  jugum  redigantur.  Hcec  lalus  cum  pace  i&:  bono  con- 
junda  Regno  Dvi  fubordinatur.  Vt  tria  h^rc  dona  coeleftia,  tanquam  varia 
unius  caufe^premas  efFe6ì:a,ab  uno  Rcgefupremoac  Capire  Ecclefeuni"; 
verfali  lefu  Chrifto,in  omnia  &  hngula  ipfius  membra  proflucre  perfuafum- 
habeamus.  Et  fané,  nulla  extra  Dei  regnum  pax  certa,  nulluin  bonum  io- 
hdùm  ac  perfeólum  proprie  fic  di6tum,nuila  vera  lalus  animarum  effcjaut 
percipi  poteft.  Hinc  Apoftolus  Paalus,  ha  c&  confìmilia  beneficia  falut).-.; 
ria,  folius  regni  divinifinibus  includ?t,Rom.i4.  ubi  doc^i,  Regnum 'Dà  /rfje 
jujiittam  f^  pacem ,  i(^ gaudmm pr  S^mtum  S.  Nec  omittendum  efl-  quod  Regni 

divini 


NATIONALIS.   D  ORDREG  HT  AN^.  157. 

divini  Evangdiiim,  tantummodo  Sioni ji  ideft,  coctui  corum  cum  quibus 
Deus  fccdusluum  gratuitumlancivic,  a  Prophera  promittntur,  cumaf- 
lent,  Dei  lega^qs  Sioni  nunciatnros ,  T^egnat  Deus  tims.  V t  llatum  fosde^ 
ratorum  Dei,  abalienorum  ftatu  lècernac.  Vrior^ue^  dcdìos,  Iciliceti 
&j:e|)i'obos,  Deus  quidem  communi  Providcnti^  iuaMc^imine  potcn- 
tcrgubcrnat.  At  inter  Sionisfilios,  fecundum  peculiarem  gradai  fu ae 
e»(5c«/4<''<Wjfcudirpenfàcionenn,  regnum  erigi t  ialutis  ae  bcatiratis  a^ternx. 
Idjcp  vere didlum  d Davide Pfàlmo,  105,  O  femen  zAhrahmni ^  ftrvilehty^i 
odeSiiejm'-  ofilijlacobi-  JF/icleho'va^eJì Dens nojìer ,  tametfi judicia  ejtisjìntin 
tota  terra.  Et  ab  Apoftolo  Paulo  inepidola  ad  Romanos  cnp.  9,  ìfiaeli- 
tarum  fmjje  adoptionem,  i^ gloriam,  ^  fodera^  ^  legù  conflitutionem  ^  i^ promif- 
fìones.  Oh  quc-efingularia  privilegia,  licet  Deus  Rex  cocli  &:  terree  inter 
ipfos  liracliras  lub  venere  Teftamento  peculiaritcr  regnafle  vcrifsime  di- 
catur,  hujustamen  vadcinij  complementum  ad  Chnftianos  novi  T^--  " 
fìamenti  potifsimum  fpcdtat.  In  vercrc  ctenim  Tcftamento,  Deus  pò- 
pulo  Tuo  per  fuos  tantum  fubditos  ac  meros  homincs,  Moiem,  nimirum, 
ifcProphetas,  natura:  human.'Einfirmitaribus  alijspares  imperavit;  in  no-- 
.  voautem.  Deus  Ecclefias  fuas,  per  proprium  (uum  Filium,  in  carne  mani- 
feftatum,  verumDeum,  ipfì  ranoneDcitatis  coa:qualcm,  regni  fui  Ila- 
tuta  pr^fcripfit  ac  rcvelavic.  Non  permirtic  hor^  brevitas,  necfìngu- 
laris  veftra  eruditio,  ut  operofiorehujusargumentiexplicatione  vos  diu- 
tius  derineam:  cui  unicum  rantummodo  porifi-na  ,  de  tribus  fincero- 
runiPaftorum  notis  adjungam,  quibus  a  mercenarijs  difcerni  pofsint. 
Harum  prima  ex  diverfà  vocationis  eorum  forma  internofcitur.  Fidi 
cnim  Paftores,non  nifi  àDeomiisi,EvangcIiumfàIutisac  pacisalijspra^di- 
cant,  (ìcuti  ApoftolusPaulusRom.  10.  ex  hoc  loco  argumentatur.  Mer- 
cenari] veronequaquama  Deomifsi,  fponte  currunt.  Quemadmodum 
Deus,de  ijs  conqueritur  apud  leremiam,  cap,  2.3.  vel,  ut  Chriftusutrof-" 
quegraphicc  depingir,  loh.  lo.illi  per  januam  reótam  in  caulam  ovium, 
hialiundeineamingrcdiuntur.  Secunda  nota  ex  diverfo  converfationis 
ipforumindicio  eruitur.  Probi  enim  Paftores,  pedibus  fpeciofis,  reòtis 
ac  candidis  ambulantes,  digne  Tuo  Evangelio,  ac  (i\x  vocarioni  con- 
ìTruenter,in  hacvita  verfantur.-ac  pfoindc  duplici  face,puriE,  fcilicetjdo^ 
ù.nux,  ac  v.it^  inculpattE i  populo  Dei  pr^eunt.  Improbi  vero,  pe- 
dibusatris,  obliquis  &  indecorisincedenres,  fJTeciofam  faam  inftitu- 
tionem  ,  improbis  atque  impuris  fuis  moribus  deturpant.  Tcrtia^ 
nota,  ex  difsimili  docendi  modo  colligitur.  Boni  enim  paftores,  u- 
num  idemque  Evangelium,  a  primanjs  D'ei  legatis,  Prophetis  &  Apo- 
ftolis  (ibi  traditum ,  ex  ore  Dei  ac  mente  Sacrre  Scriptur^e  enarrant. 
Maliautem,  aut  aliud  Evangelium  Ecclclix  proponunt ,  act  idem  ex 
proprio  Tuo  corde  ac  fenfu  exponunt.  Haélenus  me  ,  verba  Elai^ex-' 
plicantern  ,  atque  unum  ex  ijs  porifma  elicientem  ,  audiviftis,  Qu^ 
ut  ad  noftros  Ecclcfiaftas  nunc  brcviter  applicem  ,  quemadmodum 
^mntìliAnm  olim  a  fui  fasculi  pr^ceptoribus  defiderabat  ,  ut ,  aut 
piane  eruditi  eflbnt  ,     aut  (è  non  cfle    erudi tos   fcircnt  :    fic  hodie 

O  optOj. 


i^S    '  ÀCT  A    S  YNObr 

opto,  ut  Écclefiarum  noftrarum  Paftores,  aut  piane  fint  Euangelifta?> 
aut  fé  non  effe  Evangeliftas  agnofcant.  Vtinam  nonniilli  Ecclefiafta- 
rumtituloi^aùdentes,  hac  mentefe  cfle  affedos  oftenderént.  Minus, 
profedo  errorum  ,  contentionum  ac  perturbationum,  plus  vericatis, 
concordixactranquillitatis,innoftnsEccIe{ìjshabercmus.A{lnunc,quo- 
rundaìTivido,  quipartes  potius  agunt  male  difputantiuiri  ,quam  bene 
evano-clizantium,iui1:inimoque  Dei  judicio  adverfus  communem  noftra 
dxa^'^o^  ieu  ingratitudinem  ac  nauteampuri  Evangeli),  nobis  ab  annis 
quadragmta  fidelitei  pra^dicati,res  noftras  fi.int  adeo  perturbatasac  permu- 
tataj,  ut  noftras  Ecclefia;  >  qu^e  domus  quondam  fuerunt  quietis,  pa- 
cis  ac  libertatis  ,  ad  quas  peregrini  atqueexreri,  tam  remoti  quam  vici- 
ni ,.ab  hoftibus  Veritatis  (ualtatione  expulfi,  tanquamad  tutiflimum.  aly- 
lum  adverfus  irruentes  exterorum  inimicorum  opprefliones  confuge- 
runt,  jamfint  domus  tempeftatum,  publica  didìdiornm  inteftinorum, 
&  quidem  maximorum  ,  theatra ,  nimia^que  qua^libet  dogmata  affcrendi 
licenti^e  fpeólacula.  Paftores  qui  ante  has  concertaciones  Madianiticas, 
pacem ,  bonum ,  falutem ,  &  regnum  Dei  florenti(Timum ,  magno  cum 
honorum  gaudio  &  applaufu  annunciarunt ,  nunc ,  proli  dolor  /  iurgia, 
fchifmata  ,  animorum  divortia  &  fcandala  recenfent ,  non  fine  gravi 
infirmorum  ofFendiculo,necfine  fummo  amicorum  noftrorum  mjerore, 
&  inimicorum  obledamento.  Quis  vefttum,Fm/'rfj  yenerandi,  ob  hanc 
triftifllmam  Ecclefiarum  noftrarum  fàciem  ,  uel  potius  horrendam  faciei 
earummetamorphofin,mecumnon  ingemifcat  ,  ob  quam  totus  orbis 
Chriftianusnobifcum  Reformatus  obfl:upe(cit .-  ob  quam  càslum  &  terra 
horre{cunt,ob  quam  Angeli  de  Casio  adsnos  afiidue  de(cendentes,fumma 
triftitia  afficiuntunob  quam  noftrarum  deniqueEcclefiarum  atque  Acade- 
miarumfuggefta,pulpita;&  (camna,contremifcunt  ac  vehementer  de(o- 
lanturJ'Quis  veftrumhocEfai^  oraculum,dc  Legatis  pacis  aclalutis  adpo- 
■  pulum  Sionis  mittendis^quod  Apoftolus  Paulus  ad  novi  Teftamenti  pr^- 
cones  referendum  elle  affirmatRom.io.  quis,inquam,veftrum  hocoracu- 
lum,mecum  animo  fuoperpendenSjin  hanc  lamentationem  non  erumpar, 
Vbieft,  o£/S/<«,  tua  pollicitatio  de  jucundiflìmo  Paftorum  ,  pacem,  bo- 
num, falutem  &  regnum  Dei  evangelizantium,  adventu?  Vbinamfunt 
pedes  eorum  candidi,  recli,  decori,  radijs  Evangelica  veritatis,perfpicua 
legitimaj  vocationis  dcmonftratione,  inculpatsque converfàtionis  fplen- 
dore  corani  Deo  ac  populo  ipfius  refplendcntes  ?  Nonne  è  contrario 
quamplurimorum  pedes ,  atri,  obliqui  &:  indecori  co.tifpiciuntur  :  qui 
non  mifsi à Deo,  fed  in  Chrifti  ovile  aliunde  ,  quam  per  vcram  ianuam 
ingrefsi,  pravifquc  moribus  contaminati,  fua  potius  placita,  quam 
Chrifti  Evangelium  -,  fuas  potius  difceptationes  pernicioias,  quam  Chri- 
fti pacem  falutarem  ;  fuaque  potius ,  vel  aliorum  hominum  ,  decreta, 
quam  Dei  itatuta ,  Ecclefi;^  ipfius  proponunc  ?  Ha:c  noftra  tempora, 
hos  mores,  quotielcunque  cum  prascedentium  annorum  moribus  me- 
cum  confero  ,  non  poftum  eorum  deplorationem  intra  animi  mei 

prarcordia 


NATIONALIS      D  ORDPv  E  C  HT  AN^.  15^ 

ribus  mecum  conferò ,  non  pofiiim  eorum  deplorationem  intra  ani- 
mi prascordia  continere  ,  quin  cocus  exclamem,  O  tempora  exitialia, 
qu^  pr^ftantifsimosnoftros  quondam  Do6tores  ac  Paftores ,  veritatis 
acpacis  itudiofifsimos,  prematura  morte  nobis  eripuiftis  ,  aliofque  in 
corum  locum  Theologos,  alios  mores^,  alia  ftudia,  aliaConfilias  nobis 
produxiftis  !  Quam  beata:  funt  aninic-E  lunij  ,  Trelcatiorum  ,  &  alio- 
rum  noftrorum  anteceflbrum ,  quorum  nomina  nunc  filentio  pr^cter- 
eo ,  quos  Deus  ex  hac  valle  mifèriarum  in  requiem  fuam  ^ternani  tran- 
fìulic,  ne  fundi  noftri  calamitatem  nobifcum  intucrentur  /  Nos  ve»- 
ro  mifèros ,  qui  fegctes  pun-c  doólrinarcontmuis  controverfìarum  nim- 
bis  ac  procellis  ,  proli  dolor  i  deprefsas  proftratalque  indies  contem- 
plamur,  quiqueob  turbulentas  no(tras  divifiones  ,  quotidie  acerbifsi- 
masinimicorum  noiì:rorum  fannas&:exprobrationes,cxaudimus\'  Quam 
meam  lamentationem  in  eam  partem  arripi  nolim ,  quafi  aliorum  na:- 
vos  obfervans,  meos  nonanimadvertam.  Non  ium  adco  mearum  in- 
fìrmitatum  ignarus,  ut  me  ex  eorum  numero  eximere  audeam  ,  qui  fuis 
peccatis  iram  Dei  advcrfus  Rempublicam  noftram  próvoc.nunr.  Nec 
adeo  durofum  corde  ,  ut  publicas,  eafque  gravi(simas  pcccatorum  no- 
ftrorum pcenasaccaftigationes  ,  pafsimin  noftris  Ecciefìjs  pcrcipiens, 
miiii  pofsim  temperare  ,  quin  meas  querimonias  pcótore  meo  erumpen- 
tes ,  in  fìnum  veftrum  fratcrnum  effundam,  vofque  orem  ,  ut  mifcranda 
hicc  diflertationum  noftrarum  incommoda  ,  mecum  apud  Deum  Pa- 
treni  mifericordiarum  deplorantcs  ,  ardentifsimas  noftrarum  conten- 
tionum  ,  ipfam  etiam  Dei  iram  accendentium  flammas  ,  laclirymarum 
veftrarum  undis  ad  coeluni  ufque  furgcntibus  mecum  cxtingueré  fcfti- 
netis:  nenimianoftra  procraftinationehasc  Dei  vinca,  proprijs  veftris  ma- 
nibus  piantata,  aquifque  faluberrimis  ex  fignato  facrx  Scripturse  fonte  de- 
duótis,  toties  rigata,  tot  tantifque  ex  peculiari  Dei  benediótione  ramis 
auóta  atque  exornata  ,  ut  ipios  in  ultimas  quoque  terra?  marifque  oras 
extendcrit,  nchxc,  inquam,  Dei  vinca,  hoc  continuo  dillidiorum  no- 
ftrorum incendio ,  tandem  in  fumum  &cineres  vertatur:  moeftaque  no- 
ftra  pofteritas,infeIici(simas  hujus  vine^e  ruinas  adfpiciens,  eas  nobis  quo- 
que bac  Tua  querela  merito  exprobret:  O  vinea,  Deo  quondam  dileda/ 
o  rami  dulcirsimorum  quondam  racemorum  feraces  !  quonam  maiorurri 
noftrorum  vitio  ac  torpore  cecidiftis  ?  Cujus  periculi ,  Vos ,  Symmyfite  "ve- 
nerandi:, nunc  commonefacio,  nonquod  de  veftrainduftria  ac  follicitu- 
dine  res  noftras  collapfas  in  priltinum  ftatum  reilituendi ,  aut  de  profpe- 
ro  hujus  noftras  Synodi  fuccenu  addubltcm ,  ncquaquam ,  Domini  acfra- 
tres  in  Chrijìo phmmum  ob/èwandi.  Quotiefcumque  enim  candelabruni  pu- 
rx  veritatis  in  plerifque  noftrarum  Ecclefiarum  cathedris  fingulari  Dei 
erga  nos  favore  haòienus  confervatum,  atque  hanc  Synodum  vix  a  nobis 
expedatam  extraordinario  atque  admirabili  Dei  beneficio  in  hac  urbe 
congregatam,  tanquam  duo  fàlutaris  Dei  CTratia"  fymbola  ac  bona?  fpei- 
(ìgna  intueor  :  quoticfcunque  prxcedentium  veftrarum  vigiliaruni  ac  cu^ 
larum  recorder,  quibus  unitatem  fìdei  in  Deum  per  charitacem  erga  ho- 

O     %.  mines 


t6o  À  C  T  A     S  Y  N  O  D  I 

mines  opcrantis,  in  veftris  Ecclefijs  alere  ftuduiftis  :  quotiefciin'que  cìa- 
rifsimos  ac  rcverendos  Theoloc^os  exteros  Europa^  noltras  Svdera  lpe£ta- 
tiflìma,  noflra:que  inprimis  Synodi  decus  atquc  auxilium  non  volgare  ad- 
■fpicio  &  lufpicioiqiiotiefcunque  denique  GcnerofoSjNobiiiilimos  acque 
Amplifsimos  virosPoliticos  Illuftrifl.  DD.  Ordinum  Delegatos^nullis  ad 
nos  excitandos  monitis,  nullisad  nos  juvandosconfilijs  ik  fubfìdijs  par- 
centescontemplor  :  toties  magna  &:  pra-ciara  beneficia  ab  hac  Synodo 
mihi  polliceor,  eofdemque  ab  ea  frudus  exopto,  (pero,  expcólo,  quos  o- 
mnes  Chriftiani  nobi(aim  reformati,  per  totum  orbem  terrarum  difperfì, 
abipfaexoptanc,  fperanr,  &  expectanc.  CHios  omnes  ac  fingulos  in  hoc 
loco  canquaminfpeculaconftitutus,  hic  animis  fuis  prarfentcsapud  me 
confideransjvideormihi  viderc  ipfos  Reges,Principes,Magiftratus,EccIe- 
fiaftas,ca:terorq;  ejufdem  nobifcum  fidei  domefl-icoSj  prarfertim  eos  quo- 
rum Delegatos  hic  pra.'lentcs  habemus,  ob Synodi  hujus  convocationcm 
eximio  gaudio  geftiences.  Tua  monita,  fuffragia,  eonfilia,per  fuos  Delega- 
tos  nobifcum  aflidiiecoramunicanres,  iìiaquepr^ctcrea  vota,  fufpiria  ac 
preces  prò  felici  hujus  Synodi  eventu,  ad  Deum  eftundenres. Quorum  pio 
cxemplo  inftigatus,  vos  quoque  prò  meo  officio  non  poHlim  nonadìior- 
tari,nemora  longiore  zizania  errorum,  Htium  ac  diflidiorum,  furcivis  ac 
clandeftinis  Satan:E  artificijs,  bono  ferrini  Euangehco  ìa  noftro  Belgio 
paulatimadfperfà,longius  latiufque  propagati  par!amini,{cdde  apro  reme- 
dio  noftrarum  Ecclefiarum  vulneribus  adhibendo,maturcacferiomecum 
cogitantes,  in  hoc,quibufcunque  potericis  rationibus,  incumbacis,  uctan- 
tas  omnium  piarum  animarum  nobifcum  eandem  Rcligionem  profiten- 
tium  expe(5lationi,  totDominorum  ac  Delegancium  veftrorum  mandacis 
acpoftulatis,  toc  denique  omnium  fmdlorum  votis,commonitiombusac 
comprecationibus  vos  pares  exhibcatisrac  finam  noftrarù  Eccleharum  Re- 
formatarumdo<5trinam,fì]periorum  temporum  iniquitate  in  his  prrsfer- 
timoriscontumeliofeaccufitamacpropeream,  ab  iniquis  nonnuJiorum 
ipfì  contradicentiumcriminationibus,  quamprimum  vindicetis,  motaf- 
quecomroverfias,non  ex  proprio  veftrocercbro,fed  ex  mente  Spiritus  (àn- 
«^inobis  in  Verbo  ipfius  facrofan6lo  revelatajabfqueprasjudiciofiniftrove 
affedu,  dijudicetis  acdirimatis.  Non  polTum  denique,  AuditoresVrxflaìitif- 
Jtmii  vos  non  obteftari  per  nomen  venerandum  fàcrofanòtx  Trinitatis, 
quod  indies  mecum  adoratis,  per  communem  noftram  fidem  in  Salvato- 
rem  nofttum  lefum  Chrifl:um,ac  percommuncm  Ecclcfiarum  fidei  noftro 
^  commifTarum  procurationem,  ut,  qua  eftis  erga  Deum  pierate  atque  erga 
Ecclefias  veiT:ras  mifere  laceratas  dileòìione  ac  commileratione ,  cxpulfis 
hifcetribusPrincipisAverniadminiftrisatqueemiflarijs,quibushadenus 
casperturbavit  acpenecvertit,nimirum,  falfàhominum  Traditione^Dif- 
cordia,  &  quidlibet  prò  cuiuflibet  arbitratu  docendi  ac  ftatuendi Licentia, 
trcsRcligionis  fororesarq;  alumnas,Verita?em,fcilicet,Pacem,&Liberta- 
tcm,fàcris  Verbi  divinilegibusadftrióbam, in  priftinafuamdignitatépafiim 
reftituereconcmini. Quo  vefl:roconatu,prajcerquam  quod  vos  Deo,Magi- 
ftratibus  atque  Ecclefijs  veftris,  quorum  nomine  hic  eftis  congregati,  ve- 

ftram 


NATIONALIS    DORDPvECHTANtE.  ui 

{blenni  juramento  obftrii^am ,  apud  omnes  pios  arque  :rquos  aciionum 
veftramm  arftimatores  liberabicis  ;  magnam  c]uoque  laudeni  ac  gratiam 
apud  omncs  Sanólos 5  ram  criumphantes  in  coelis,  quam  in  bis  cerris  mili- 
tanteSjinvenietis.  Vobis  enim  ab  hac  Synodo  ad  fedcs  veftras  redeuntibus, 
tum  univcrla  hujus  SenaCLis  &  plcbis  Doidracena;  multicudo,  rum  veftri 
Proceres,  Collegio,  concives  &  fatres  in  Chnfto ,  de  re  tantx  molis,  tanti- 
quc  momenti,  Cam  pra^clarc  gefta,  communi  applaufu  gratulabuntur:  vo- 
bis Ecclefiarum  Batavicarum  tautores,  veilri  officij  ad  eas  reftaurandas  in 
hac  Synodo  pr^eiliiti,  probe  confcij,  uhdique  occurrences,  bis  ECzix  ver- 
bis  acclamabunt,  ^uamjpeciojìjttntpedes,  pacem  ,  fklutem  ac  ùeatam  trcm- 
qmllitatem  "^egni  Jefh  Clmjìi  "^elgicis  Ecclefìjs  rejìitutam^  nobis  Buan^elizan- 
t'mm  !  Bcnediótus  lit  hoc  nomine  Rex  nofter  lefus  Chriftus,  nuncin. 
Belgio  criumphans.Benediólieftotc  Icfu  Chrifti  legati,  huius  Euangelij- 
pr^cones  exopcaci.  Vos  denique  ex  hac  Synodo  poli:  liane  vitam  ad  Con- 
ventum  univeriàlem  primogcnitorum  c]ui  confcripci  funt  in  ca:Iis,  com- 
migrantes,  Dominus  nofter  lefus  Chriilus,  PaftorumPrinceps,  hujuC- 
que  Congregationis  Prariès  fupremus,  corani  Angelis,  fuis  Delegatisi 
Prophecis  &  Apoftolis,  fuis  Afleflbribus,  ofculoamplexuquefuo  gratula- 
bundus  excipiec,  atquc  in  a;rernam  juftorum  confummatorum  conci- 
bnem,  in  qua  nulla  cric  difputatio,  nulla  ct-mulatio  ,  nulla  accufatio  , 
jnullacondemnatio,  manu  fua  propria  deduóturus,  vos  omnes  ac  fingii- 
los  in  perpétuum  fundlionis  veftr.TÌaudabiliter  peraóliE  teftimonium,  hac 
Voceincomparabilis  conlolationis  piena beabit,  Bene efi ferve  bone  ^ fide- 
ìùy  in  exiguojm^ifidelis:  fipra  multa  te  coìifìituam.  Incedere  in  gaudmm  Da- 
mmi. Idiplum  ,  lefa  ChriHe ,  nobis  omnibus  ac  fìuCTulis ,  liic  corani  facie 
tua  fcdentibus. ,  laborantibus  ac  lacrymantibus ,  in  extrcmo  cui  judicij 
die  largite,  hujufque  tux  remuneracionis  cercicudinem  Spiritus,  cui  digi- 
to, imis  noflris  fènfibus  ad  fempicernam  animarum  noftrarum  pacem  ia- 
fcribe.  Quod  ce  cuni  coca  hac  (èlediilsima  fervòrum  cuorum  corona, 
lupplex  precor  hac  mca  oracione ,  qua  &  Pacrcm  cuum,  cuni  quo  unus  es 
Deus,  in  cuo  nomine  per  Spirirum  cuum  he  invoco  : 

Omnipotens  ac  clementifsme  T)eus^  Vater  Domini  ac  Sahatoris  nojiri  leju  Chri-r 
fìi ,  Fater  luminum ,  d  quo  omnis  bonadonatto  ^  omne  donum  verfcEìutnwoficifci- 
tur.  Pater  nojier  in  Fi  Ho  tua  dUeSiionis  nobis  ex  immenfa  tua,  mijèricordia  nato  ac  da- 
tOy  nos fèr'vitm genua  nojìracoramadorafida  tua  <3iajeJlatefietìenteS:,  te  rogamuSy 
ut  oyilù  tui  miJertuSjpreces  noflras  auribus  tuù  recipias^potentiam  tuam  excites,c^ 
ad^lenam [alutem  nobis  adjerendam  adnos  accedas.  0  Deus  !  refi it uè  nos  ^fac  ut 
fifper  nos  luceat  facies  tua^atqueitafervabimur.  lehova,  Deus  exercituum^quoufìu-e 
excandefces,  acfumaturus  es  cantra  popuh  tuifcpplicationesìNos  vtcinù  nafirù  ex- 
ponis  cantentioni  ^  ideoque  noftri  inimici  nosfuhfannant.  Vitem  tuam  ex  yicinis  re- 
gionibusinnojìramtranflulìfli!  Barn  per  firvòs  tuos  excultam  rare  ac  pluyia  tuac£- 
lefi  rigafli,  ut'profundasa^eret  radices,  acramosfas  ufjue  ad  ipfs  Indos  ^  u/timas 
territraarif^ue  oras  extender  et.  In  hac  turrim  Jpeculatoribus  popuU  exfiruxifìi .  Tor- 
chiar quoque  difciplindt  in  ea  excidiflt.  Eandem  proteSìionis  tua  macerie  yefiiyifii  ac 
lapidibuspurgafli.Afi  Imc  yinea  loco  uyarum  dulcifimarumjacerbifsimas  Ubrufcas 

O   3  riX(S^  m- 


\6L  A  e  T  A      S  Y  N  O  D  I 

rlxa  inyidUque froduxit.'NoJque  lUÌMJ  cultores^trijle  mter  te  ^  nos  iniquìtaùbm 
no  (iris  diyortmm  fectmus.  tìinc  nojlraz  Ucrymdsfunt  nobisfam  ac  fot  ut  quotidia- 
no. Ke flit  uè  nos,  6  Deits^  nofquènon  ampltus  irt!z,fed  benigmtatis  oculis  intuere. 
atque  itapryabimur.  <iAdfìsfilijs  tux.  dexter<z  :  quorum  prajìdio  hanc  noflram  ^i- 
neam  in  medijs  nimbù  acproce/Iù  miraculojè  co?7fcrvaJli ,  ac  maceria  tu<c  ruptiones 
multù  inlocis  conjòlidafii.  Adjìs  tnprimù  Spirim  conJìUj  ac  fortitudinis  lUuftr.  ac 
Prapotentibus  Dorninù  Ordmibm  Generahbus  harum  Froyinciarum  (jinfoodera- 
tartim ,  Dorninù  nojìns  clementifsimis .  Adjìs  lllufaifsimo  Principi  ac  ^Magnanimo 
^erot  ^lauritio  Trincipi  Araujicano,  nec  non  lUuflribus  Generojts  ac  ^?(oùiiiJsi~ 
mis  ll/uB.  D  D.  Ordmum  Delegata  :  AmpliJsi?no  ac  Vrudentifsimo  Senatui  hujus 
benedi5Ì£  ciyitatù  D  or  dracena.  Adjìs  quoque  exterìs  Regibus,  Frmctpibus  ac  Ma- 
cnfiratibus  ,  nominatim  ijs  qui  prizjlantifsimos  fuos  Theo  logos  ad  nojiri  Jìibfìdium- 
bue  tranfmiferunt.  Commendamus  tibifpecmtim  Sercmfsimum  ac  Magnurn  Ma- 
frna  "^ritannine  'Regem^  jfacobum  '-vertx.fidei  dejenforem  :  llhifìnjs.  ac  Serenijsimum 
Trincipem  atque  Bleciorem  Palatmum  Vridericum  ^intum,  prxcedentium  atque 
inprimis  Friderici  Secundi ,  Trincipà  ijere  Pij,  nunquamjìne  caufi  ab  Orthodoxis 
laudati ,  Jèd fine  fine  laudandi ,  legitimum  ÌMredem  ac  '-uerum  fiiccejforem  :  lUu- 
Jìrifi.  ac  prudentifsimum  Lantgrayium  Blcifsi^  ,  Vnrìcipurn  Germanerum  oceU 
lum  :  pr  udenti  fi imos  ac  maxime  cordatos  Hehvetm  Proceres  :  Generofifiimos  acfor^ 
tifiimos  Comites  Najjòyicos  ac  VFeterayicos  :  Magnificos  orthodoxx  Religionis  de- 
fenfires  Syndicos  ac  Senatores  Reipubiide  Geneyenfis  :  Amplijjìmos  confiultifisimos 
Tìobifime  conjunSiifiimùs  Magifiratus^  Bremenfim  i^Emdenfim.  Adfis  nobìs  quoque 
hic  m  nomine  tuo  congregatis  Spiritm  tuipraefìdio,  noflrisque  cocptis  ac  confidtis  fiilu- 
tifera  gratin  tua  aurafic  addirà  ,  ut  Regni  tui  caelefiis  yeritasfialutaris^  e^"  tran- 
quiUitas  beata^  in  noflris  Ecclefi]s  iterum  '-oigeant  atque  effiorefianti  adCN^mmìs  tui 
gloriam,  ^ fianlhrum  tuorum  coagmentationem.Auai  -nos  ay^  exaudì,perf!^ propter 
Sahatorem  noflrum  atque  Immanuelem  Jefium  QonHum  :  cui  tecum  ^  cum 
fi^mtu  fianUo  jfit  honos  <3*  gloria  m  <x.ternum.  ^uimen. 

^xLy*  Sefsione  Quadragefima-quinta, 

Anno  Domini  nofirilefu  ChrìJliiM.ìllefimo^S excent  e  fimo 

^decimo-nono  ^Jècunda  lanuanj ,  Die  JVlercurtj 

ante  mcridicm. 

"pRa^ledjc  flint  licerle  Ampli/Il  Magiftratus  Bommeìienfìsi  quibus  petebatur  ,  ut 
■*■  Henricus  Leo  ,  EccIeiìiE  B'ommelienfis  Paftor  ,  qui  ad  hanc  Syno  Jum  ci- 
tatuserat,adEcclefiam  remitteretur,  quomflance  ibidem  fcfto  NanvitatisD.N, 
lefuChrifti,  muncreiuoindocendojac  Dominicam  Cccnam  adminiftrando,  ^un- 
gi poflet.  Synodus audita fuper  hac  re Illuft.  DD.  Dclegatorum  fcntcntia ,  cogm- 
toque  ex  Deputatis  Geldria;  Ecclefìse  illius  ftatu  ,  cum  intclligeret ,  prxfèntiam 
Leonisnon  eile  einecelìariam  ,  &  Ecclelìae  iftipervicinos  Paftoies  profpeòtum  iri 
atque  porro  profpici  polTe  ;  judicavit  Henrico  Leoni,  cumreliquis  Remonftran- 
tibusflibfìftendumefle,  ncque  dimittendum  (àltem,  ante  DD.  Deputatorum,  ad 
IlJuflresDD.  OrdinesGencrales  Legatorumreditum,  acque  hoc  Amphfl'.  Magi- 

ftracui 


NATIONALIS     D  ORDREC  HT  AN^.  ^ 

ftratui  Bommelienfì  per  literas  fignificandum  cfl'e.  Qjjibus  {lias  quoque  Generofi 
DD.  Dclcgatiadditurosfè  fìgnificabanr.  •  Moniti  dcnuo  fimt  fìngularum  Provin- 
ciarum Deputati,  ut  de  gravaminibus  ad  dodrinam  Ipedantibus  mature  priepa- 
randis  fèrio  cogitarent  :  atquc  ut  inter  cxtera  diligcntcr  ad  dodrinam  in  Dilpu- 
tationibusM.Epifcopijnupcrcditis,  comprehenfàm  attenderent.  Sunt&  prxie- 
da  qua:dam  Synodi  Suyt-Hollandicxgravamina,  ad  reformationem  Academia- 
rumipedantia.  Dequibus  quiapofteain  Synodo  agendumeilet, refquc momen- 
ti efletmaximi,  moniti  funt  iuiguli  ,  ut  mature  &  jferio  ea  de  re  cogitarenr  :  quo 
Illuft.  Provinciarum  Orduies  làlubnbus  Synodi  confilijs  hac  in  re  juvari ,  atque 
in  poflcrum  Acadcmix  omnes  Belgica  ita  inftitui  &:  gubernari  poflent,  ne  qua 
nova  in  pofterum  ex  ijs  naiceretur  calamitas,  qualis  hadcnus  ex  quibufdam  ma- 
ximo  cumEcclefia:  damno  exorta  eflet :  fed ut debuos  optatofque  ex  illis Semiiianjs 
Réfp.  pantcr  Se  Eccleliapcrciperetfrudus. 

Sefsione  quadragefima-fexta.  Ilvì, 

in.  Januarij  ,  Vie  lo^jìs  ante 

mcridiem. 

• 

QVia  ab  Illuft. &:Pr3epot.  DD.Ordmibus  GeneraIibus,D  D.  Delegatorum  &  Sy= 
nodi  Deputati  ,jamrevcriìerant,placuit  citati  Remonftrantes  ,  utijldem  eo- 
rundem  lUuftriir.  atque  Pra:pot.  DD.  ièntcntia  flgnificaretur.  Comparuerunt 
Citati  omnes,  exceptisllàaco  Frederici  ,&  Henrico  Leone.  Prxledum  illis  fuic 
lUuft.&Pr^pot. DD.Ordinum  Generalium  in  caulTa  ipforum  Dccretum,  ^qui- 
dempriusBelgiccacdeindcproptcr  Ext  eros  Theologos ,  in  Latinairilinguamhmic 
in  niodum  conucriùm: 

GeneralesFxderatarHm  Tìelgij  Troyincìarum  Ordines  ,  auditis  ipfo  hoc  die, 
m  lUuflriMn  ac  Pr£fotentum  Celjhudinum  Jùarum  conyentu  ,  qu<e  coram  à 
tJXobilibus,fkmm<e  eruditionis  atque  am^U  digmtatn  yim,He?mco  ab  Bffen  in  D«- 
catu  Geldtiae  atq,  Comitatu  Z^utphamenfì Conftliarioy  HugoneMuJìo  ab  Jbfoly,  Equi 
te,Vr£tore  Dordracenft^acStrienJts  ditionù  Balllyo^  ^  lohanne  yan  Hemert,  Con- 
futi'Day  entrienfì ,  pViCterque  eos,1\ey erendo  Hermanno  Faukelio  Ajfejfore^  Seba- 
Jìiiinoitem  Dammanno  Scriba ^  ^iiddelburgetifis  ac  Zutphanienjis  6ccleji£  Mtni- 
Jirù ,  mt(Jls  par  Itera  T)D.  Toliticù  ,  quos  ad  Nationalem  ,  qu£  Dordrechti  nunc 
hdbettir  ,  Synodum ,  tpjòrum  delegarant  Celfìtudmes  ,  [ufi  ex^ofita  fuerunt ,  de 
quibujciam  botijjìmum  difficultatibm  ,  feu  grayamimbus  ,  ex  nonnuUii  diUis' 
aUionibufque  Kemonjìrantium  ,  adeandem  Synodum publica  autoritate  Citatorumy 
coortù  3  ut  de  lis piene  Wujìrifjlmorum  eorundem  atque  Trapotentum  Dommorum 
mentem  mtelligerentac  Voluntatem^auditij  itidem  ^prAe^Us  zAcìis  omnibiisortgi- 
nalihuiUecretifq-^  tamPoliticorum  quamEcclefiaJiicorumtiomine  ibidem  promulga- 
■tis ^omnibupiue CitatorumKemonflrantiumpartim firifto  exinbitù ^  partim  yiya 
yoce  redditùin  eadem  Synodo  rcj^onJts(^r£cipue  a  dieVenerù^me?iJìs  hujns  ytgejìmo 
^  tertio^ante mendiempufcjue  addiem  Sabbatt  nonum 0"  yicefìmum  eiufdem  men- 
Jìs  huim Decembrù^yejferi^poHhoxam decimam^ut  lo(juunturjnclufìye)audito  au- 
tem  inprìmìs  tam  Tolitico Decreto  quam  Ecclefìaflicoiyigejìmo  i^Jejtmo  ejujdem 
menfìsante  tneridiem ,  emfdemque  menfìs  yigeftmo  o£fayo  itidem  aite  menliem 
tronuntiato  ,•  nec  non  ^  re^onfi ,  die  yigefìmo  ^  nono  a  ]am  ante  comme- 
moratié   Kemonjìrantibm  Qtatù  ,  pojì  mendiem  ,  is*   quidem   in  [cnptìs 

O   4  exhi- 


i(j4  A  C  T  A     S  Y  N  O  D  I 

exhibitv  ìjtcut  <is^  ijs,  qute  ah  iùfìs  coram  additafiiemnt  :  cumque  ex  ASiis  ante  iam 
i-ommemoratis  ^omnibufque  appareat  Detretis  ^  Kcverendos  atque  exqmjtt<e  eru- 
ditionù  Domifios  exteros  Theologos  ,  partim  fcrìptù  partim  'X'iva  yoce  una- 
nimitertejìatos  ejfe  ,  eofdem  '^monjlrantes  Citatos ,  ante-dicìù  Decretù,  qiiotics 
ad earei^ponderunt s  netitiquam  nec Jcripto  ncque  voce  ha^ìenm  fecijje  Jatùi :  idcir-r 
€olllufiresatqueT?riCpotentcs Domìni, accurate  omnibus  ac  Jèrio  ex  confìHo  atque m 
trapntia  lllujirijjìmiac  Generofìjjlmi  Frmcipù  ac  Vomini^Principù  Auraici  O'c.  Ge- 
neroffjìmiitem  Domini  (omitis  (julielmi  Ludovici,  a  'NajSau,  Locunitenentù,(^c. 
excujjts  atquc  expenfis-.^  cum  imprimi!  eorundem  Dominorum  Ordinum  lUufires  ac 
Prapot  :  Celfitudines  hoc  agant  ^  ut  in  Natwnali  ea  ,  qua  nunc  celebratur  Synodoy 
omnia  eo  dirigantur ,  ut  ad  optatu'm  ,  cuius  caujja  inflttutm  Ine  conventus  efl ,  de- 
yematur  fitiem  (  quie  ejì  gl&ritc  divina  propagatio  ,  atque  religionù  vene. 
Chrifìiana  ,  qU£  m  hifie  haBenus  obtmuit  Provmcijs  ,  conjervatio  ,  utque 
farro  quam  maxime  ideius  potejl  fieri ,  henejtt  '^ipublicte ,  pariterque  quies  at- 
que pax  Ecctejìa  ,  ópimorumque  mcòlarum  procureiur  concordia  )  declara- 
runt  ^  hoc  ip/ò  deciarant ,  ante  diEìa  tam  n  Politicis  quam  ab  Ecclejìafiicù  fanci- 
ta  atque  promulgata  AEia  ac  Decreta,  cum  optimo  inflituto  fuo  ac  mente  ipfìfque 
Decreta ,  éMandatù^  ac  Commifsionibm ,  quas  fiper  V^ationati  hàcSynodo  eiUf- 
ime  moderatione  conceperunt  aut  dederunt  ,prorjiis  convenire.  Jdeoque  ìUuJlres  at- 
que Frapotentes  eorum  Celftudmes ,  ca  zAcìa  ac  Decreta  ap-probant  hoc  ipfo,  om- 
Tìibufque  denunciant ,  Cìtatorum  KemònHrantium  fuijjè ,  ijfdem  ASiis  ài  Decreta, 
morem  gerere  evejìigio,  ìjjquf  Jè  JubijceYe .  \^emadmodum  ijdem  Pnepotentes 
Domini,  ut  inpojìcrum  id  faciant,  vtque fìmdibus pareant  Decr et is,m arida nt ipfis 
ac  edicunt .  .^od  ut  facete  animum  inducant  ^  hortandos  cenfènt  ,  a:tque 
qraviter  monendos.  Secus  enim  ,  hoc  efi ,  ni^  morem  qtrant ,  fare  ,  ut  non 
modo  Scclefiafìica  tn  eos  cenfùra ,  verum  <(^  'Tohtica  ftnngatur  •  pront  agi 
cum  ìjs  foìet  ,  qui  fùpremam  publicamque  contempfèrunt  atque  conculcarimt 
autoritatem.  Ita  tamen  ,  ut  tam  dioios  Dominos  Toìiticos  ad  eandem 
Synodum  jam  Defegatos  ,  pracipuas  ejufdem  acliones  ,  prout  habcnt  concept'i 
de  indiSìiòne  Sjnodi  <i/lrticuli ,  ex  vi  (ommiffioymm ,  uti  vocant ,  atque  Injiru- 
cìionum  ,  qua  pridem  ipfis  data  ,  O*  fecundum  ea  ,  qua  ijdem  Ulufires  atqtie 
Vrapotentes  Domini  iam  decreverunt ,  omm  induftria  atque  dihgentia  ,  exequi 
ac  modehiri  yelint.  ^uod  ft  forte  ufù,  veniat ,  ut  Citati  KanonHrantes 
in  eadem  pergant  atque  perfeverent  inobedientia ,  placet,  ut  ex  fcriptis  eorum 
publicis ,  tum  eorum  expltcatiombm  ,  partim  fcrwto  partim  viva  voce  ,  tam 
in  Nationali  hac  quam  in  rehquis  Frovincialihus  Synodis  ,  ab  ijs  ante  expre^ 
(js  j  iporum  de  rehgione  opimones  excutiantur ,  exammentur  ,  c3^  fecundum  Dei 
nperbum  decidantur, 

éMandatur  aittem  nihilominm  Citatis  KemonHrantibus ,  uti  iìjtra- 
mhem  Dordrechtum  fefè  contineant  ,  ncque  ex  ea  nifi  Jcripto  ,  a  Poli- 
ticis  ,  hanc  pecidiariter  m  rem  impetrato ,  fé  fubducant .  Vt  intere  a,  quoties 
vocantur  ,  fincere  ,  r^tunde  ,  ac  fine  ullo  effugio  aut  terqiverfatio- 
ne    5    reffondeant   ,     mentemque    fuam .  categorice    ,    aut    verbis     aut 

[cripti 


NATIONALIS    D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ^.  1^5 

Jcripto  ,  ^rout  lUis  a  Foliticù  iniunBum  fuerit ,  ac  frout  ìjfdem  yidebittir  Toit- 
ticù ,  ad  interrogata  Synodi  expltcent.  J^od  quidem  flAcìtum  ,  yoUmtatem, 
atque  mentis [hx.  explicationem ,  iti  ipfi  Synodico  conyentu ,  itìf:s  vrxfentihus  atque 
audtent'thus  Citatù  femori flraniihM , prakgi  puòiice  atqtte  recitari  mandar imt^ 
cAEium  in  conyentu  Jllujlnjjìmorum  atque  Pr^epotentum  l^ominorum  Ordiniim. 
Generali nm,  fai?  eorum  fìgiRo  acfabjignatione ,?iecnon  <^fuhfcrtptione  Gravhiam 
eorundem.UagiC-Comitpsi^/islanuarijCalendisQAnno  iéMDCXlX. 

Sub/ìgnatnm 

.  éAlagnus  '-uidit, 
Inferim. 
Ex  mandato  Illuft.  acPr^epot.  DD.  Ordd.  Generaliuitì: 

C.   zAerjJèns. 


Pracledopublice  hoc  Decreto ,  ferio  monitifunt  Remofiftrantes ,  lit  quandoqui- 
dem  illis jam  de  voluntate  &:  (cntenria  fùpremi  Magillratus ,  cujus  autoritatcm  fiib- 
terfugercnecpofTincnec  debeanCjfatisconftaret,  uttandcm  aliqùando  l'iftiflìmis, 
non  tantum  Synodi  &Illuft.  DD.Dclcgatorum ,  qui  eàmmodcrarcntur,  fed  &  ipfius 
lupremi  Magiftratus,dccrctis  morem  gererent:  rogatique  ii  erum  {ùnr iinguli ,  utrum 
id faduii  cllent.     Atque hunc inlìficm propolìta ha:c illis fuic qu^ftio  :  Vtrtim quin- 
que  Articulos  Hagie'/ìjès prò  Jiiis  agnojccrent  :  fiominatim  primula  ,  qui pr^leffiis  iìHs  ej?et. 
IlIuft.Delegati  mandarunt,at  eorum  iinguli  conccptis  &c  ad  calamum.  diftatis  vcrhis 
refponderér.EpifcOpiLis  refpondit:Omnibus  in  rimorcDomini  cxpenfìs,5c,adjund;is 
etiamrerijsadDcumprecibus,examinatis,nonpo{luniimpetrareab  animo  rnco,uta- 
liam  agcndi  rationem  fèquar,quam  eam qua:  ultimo  rcfponiò  noftro  exhibita  eli.  lo- 
hannesArnoldi  Corvinus:réfJ3onflimClarirr.D.Epifcopij  etiammeum  elle  Volo. Ber- 
nardus  Duinglonius  :  Idem  relpondeo  ,  quod  D.  Epifcopius.      Carolus  Niellius: 
Nihil  habco  quod  addam  :  in  eadem  lilm  fcnrentia.     Philippus  Pynakerus  :  Re- 
fpondeo ,  ut  llipra  pra:cedentes  fratres  Rcmonftirantes  .     Afilicrus  Matthilìus: 
Non  poilum  à  confcientia mea impetrare,  utalitcr  rcfpdnderm quàm nunc  relpon- 
fumell, necfpero hoc inobedicntijE  crimen  ab  Amplili".  D.D.  Ordinibus  reputa- 
tum  iri.     Thomas  Gofvvinius  :    Quod   Collega  m.eus   Matthilìus  refpondit  , 
idem  &  ego  rcfj>ondeo.     Theophilus  Rijckvvacrt  :  Pcrlìfto  in  illa  reljjonfione, 
qua:  die  Sabbathi  a  nobis  Vencrandce  huic  Synodo   exhibita  fuit.     Henricus 
HoIIingcrus:     Pvcfpondeo  me  non  polle  recedere  àrefponfb  ,  quod  cxhibuimius 
die  Sabbathi,  ncc  polfecamrecipere  legem,  camqueingredi  viam ,  quam  prxvi- 
deo  certo  ccrtius  tendere   ad  melioris   caulk  &  iplius,quam  profìtemur,Ve- 
ritatis  lubvcrlionem  atque  òppreffionem  ,■  quin  gravirer  làuciem  confcienrianT, 
ofFendam  Déum,  &  Ecclelìa:,  atque  innumerispijs  Chrifti  cultoribus  demlcan- 
dalum irreparabile, eoquc  gravem  Deiiram  in  me  concitem.Imitaborcxcmplum 
Ghrifl;i:fileho,&omnemevcntum  commendabo  ilh  ,  quiventurusefl:  adjudican- 
dum  vivos  &:  mortuos.Dixi.     Rogatus  a  D,D.  Delcgatis ,  annon  ex  calore  quodam 
animi  ha:cdiccrer,  refpondit,  fé  ifta  prxmeditato  diu  ac  fedato  animio  prcfer- 
re.     Dominicus  Sapma  :  Relponfo  clarilf.  D.  Epiicopi) , nihil  habeo  quod  addam. 
BernerusWezekius  :     Ncque  ego  poflum  alirer  rclpondere  ,  quam  anteà  rcfpon-' 
dimus  (cripto  cxhibito  die  Sabbathi.     Samuel  Nxranus  :  Non  pofium  per  con- 
fcientiam  (vahdis  ut vidctur mihi  {ìiiFuItam  farionibus ,  quas  hodie  in  Ici-ipfo-  noftro' 
ad  Amplili'.  &Nobiliir.  D.D.Dclegatos  Illuft.  acPraepot.Ordinum  Generaliumex- 
hibuimus  atque  expreflimus)  recedere  a  fcntentia  proxime  lupcriorì  die  e^chibi- 

tcv.Eduar- 


,^2,  ÀCTA    SYNODI. 

ta.  Eduardus  Poppius  :  Cum  debita  erga  fummas  pQteftatcs  revcrentia,  rcrpoii^ 
deo,  me  invocato  lA-piflìmcac  lèdo  fàntìiffimoDeinomine&retota  etiam  atquc 
etiamexpenfa  apud  animum  metim  -,  non  poilc  dclUkre  ab  ultimo  meo  relpbhfo: 
Rationeshodieexhibuimus  NobilillVD.D.  Dclcganris lUuft.  D.D.  Ordinum  Gc- 
neralium,inqaibusctiamnumcon(cienriamca  acqùiefcit  ;  certo  pcrRiafà  id  quod 
faciojDeo.  Opt.  Maxj  &;Domino  Meo  Chrifto  leiu  probatum  ixi;  • 

Pr^eles  fècundo  ìianc  illis  propofuit  quxftioncili  :  Vtrtim  Hatucrent  Uccrctum  de 
ftlvandis  fdelibus  ferfe'vermtlbHs  ejfe  integrum  Bec^etum  de  PradesHnatione  ad  filutem, 
nulUmqiie aliam  Vr&destinationem  adpJntem  in  E'uangelio  ejfe  reveUtxm  ?  Atque  liane 
elle  fandamentum  làlutis  &  certitudinis  de  làlute  '-.  Monuitporro,iit  llnguli  ad  eam 
relponderent.  Epilcopius  relpondit  :  Perlifto  in  relponllone  mca.  Johannes 
Arnoldi:Idemfacio.Duinglonius:  Perfìfto  in  relponllone  data.  NielliuS^tEtego 
perlìfto.  Pynakerus:Idem  &  ego  refpondeo.  M.itchilius  :  Et  ego.  Thomas  Go- 
fvvinius  :  &:  ego.  Wefekius  :  &  ego  manco  in  relponllone  mea.  Hollingerus: 
Dixi.  Sapma  :  idem  &:  ego.  Nxranus  :  &:  ego.  Poppius  :  qnia  conlcientia:  mcct 
non habetur  ratio  àSynodo,  non  expedo  ab  illa  inftitutionem.in  veritate,ideoque 
conlukuranon  ellreljpondere. 

Deinde  Prscfes ,  tertiamhancqnseftionempropofiiitj  ulfitqueutad  eam  relpon- 
derent:^;? hAc,videlicet-,ipfornmejfetfententia--,  In  Decreto  rr&destinationls  tantum  conti- 
neri  Eleciionem  qtialitatisfn,lvandoriim,finje  ordinationem  fdei  m  conditionem  commum- 
candafaiutis  :  non  autem  hominum  ad  fdutem  :  feu  ejfe  tantum  ordtnationem  qualitatis^qua, 
'veUitus  effe debet , qui  falvandus  eritì  Relponderunt  :  Epilcopius  :  Dico  quodan- 
tea.  Poppius  :  Qu_ia  conlcienti^  fatisfacere  non  licct  defenlìone  veritatis  & 
con  futa  tione  fallì  tatis,làtius  eli  lìlere  ,  quam  relpondendo  vcritati  &:  bonae  caufe 
detrimentum  adferre.  Johannes  Arnoldi:  Pcrfifto  in  relponfione  jam  dicta- 
ta.  Duinglonius  :  Non  habeo  ,  quod  priori  relponlìoni  addam.  Niellius  : 
Nec  ego  habeo  quod  addam.  Matthilìus:Non  haheo  quod  addam  relponlb  D.Poppij. 
Thomas  Golvvinius  :  Non  habco  quod  addam  iLiperiori  mese  refponlloni.  Pynake- 
rus  :  nec  ego.  Rijckvvaert  :  Idem  dico,  quod  antea  dixi.  Holhngerus:  opinor 
per  huncagendimodum  vim  inferri  veritati  &conlcientijs  noftris,  quemadmodura 
apparctexlcriptohodieNobilill.DD.Delegatis  exhibito.  Sapma:  idem  relpon- 
deoquodD.  Poppius.  Wclèkius  :  Ego  perlìfto  in  relponllone  mea  antea  data. 
Narranus:  Si  liceatnobis  de  Reprobatione  &:  Contra-Remonftrantium  fcntentia 
fuper  ea  agere ,  quantum  nobis  Conlcientia  noftra ,  &:  Ecclcliarum  noftrarum  sedi- 
fìcatioperliiadebitliifficere,&:hocinantecell'umpromittatur  ,  libenter  ad  quailìta 
relpondebo:  lìn  minus,  lìlere  malo.  Inhircerefponlìonibus  quia  fepead  Icriptum 
quoddam luum Ululi.  DD.  Delegatis  exhibitum  provocarant,  quoleharum  Re- 
iponlìonumrationesreddidilfe  teftabantur,placuitijldem  Amplili'.  DD.  ut  hoc  tó- 
tiSynodoptaelegeretur,  quo  eidem  quoque  de  hisrationibus  conftàret; 

t>{ohiliffmts  eAmpli(ftmùDD.DD.JlluH> 
AC  Trapot.  ^eneralium  Ordì- 
numDelegattJ. 

QVanqtkm  magnajtt,  llltiH.  ac  Nobilijsimi  lÙT>.imofummafi'.h  Beo  W.  DB.  in  nosfubdì- 
tospoteHas  ;  cuinon folitm  prof  ter  iram  \fed  éf"propter  confcientiam  obedire  dr  morem 
cerere  tenemur  ,tamen  ijs ilUm  limitibus  circumfcripjìt  Rex  Regtim  ó'  Bomintis  dominan- 
tÌHm,Htnihil,quodvelre£fdrationi,velexprcff£  tn Scripttirls voluntati  divina  contrave- 
mAtyfitbditisfuii  imperare  ac prafcrihcre pojsit  aut  debeat.  Reófa  ratio  imaginis  divina fcin- 
tillaeH  ,  ^  tacita  aterni  numinis  voluntas.  Scriptura  altera  Bei  vox  eB,  ^  plenioretn 
voluntatis  divina  fignijìcationem  contine t.  Vtraque  Confcientiarum  omnium  (^  a- 
^ionttm  canon  eB,  menfura  ,  df  regala  ,  ut  fi  forte  fumma  potestates  per  ignorantiam 

Att 


NATIONALIS      D  ORD  R  E  CH  T  AN  vE.  167 

iut  hrimanam  imbecillitatem  (qtu  Magifi  rat  tinti  etitim  prudenti jfnnk  é"  maxhìfe  circtim- 
f^eUis  accidere ptefl)  aliqii'td ijs  rcpignans  pnpercnt ,  confcientias  fuhditortim  Manda- 
t!s  fieli  gravare  mento  videndebeant.  Giorta,  noflra  ,  inquit  Afoftolus -,  tefiimonium 
est  conjcienṭ  y.a  qua  non  cportet  qiienqtiani  ,  nedum  Chrifiiamim  d^  le  fu  ChriUtfer- 
'vnm,in  omni  vita  fia  vel  tranfi'erfnm  npguem  difcedere .  Sed  ut  nthil  csi  factlius, 
quam  confcientiam  obtendere  :  ita  nihil  ncceffarium  magls  ,  quam  ut  ,  f  quando  ilio, 
gravari  fi  conqueritur,  apertrs  (jr  evidcntibm  tefltmonijs  probetur  ,  aliquid ipf  pr^fcri- 
bi ,  quàd  cum  naturali  squitate  ,  aut  .expreffo  Dei  verbo  pugnet .  Hoc  f  fiat  ,  libe- 
ra esi  ab  humanls  impenjsconfiientia,  ntpote  foli  Beo  dcvincìa.  Si  non  fiat,  obedien- 
ti&mdebet,nifi  rebcllls  ac  refractaria  haberi  veltt .  Date%eniam  ,  llluHr.  ac  Nobiles 
DD.ut  in  pr<efenti  ,  quodagitur ,  negotio  ,  ubi  confcicnttjs  nofiris  opponuntur  confcien- 
ti£ aliornm-, Vefiris  Dom.  figntficemm  ,  qumit'/n  fit  Dei  voltmtas  ,  quamfiqui é^nos,ér 
Veftras  Dom.  oportct.  Muneris  noflri  e  si ,  non,populum  folum ,  fed  &  Reges  (ir  Princi- 
pes  terra  erudire ,  nefiftbditisfuis  onm  iniponant ,  quod  confcientieis  ipforum  torqueaty 
cmfam  ipfis  ingemifcendi  apud  Deiimpr&beant.  Vacati  fumm  veftra  autoritate  ,  ll- 
luHres  Domini  ,  ad  Synodum  hanc  Nationalem  ,  ut  de  arduis  religionis  Christiana. 
Tnyfierijs  ,  qutbus  de  falute  ac  aterna  damnatìone  homimm  pronuntiatur  ,  fenten- 
tiam  noftram  dicamus  .^  esplicemm  ,  defendamm.  Vfrum  fentcntia  nostra  ,  verità^ 
tis  nofiro  judicio  fententia  est  ,  ^  quidem  ejus  ,  qua  gloria  divini  no?mnis  ac  me- 
ritorum  lefu  Chrifii  quam  maxime  iliufirari  ,  ^  pietas  quam  maxi/ne  prpmoverì 
'  potefl.  Volunt  Veflr&  Dominationes  ,  vult  veneranda  hac  Synodus  ,  ut  in  hac  Veri- 
tatis  profefftone  ó'  defenfione  ,  eam  agendi  ineamtts  rationem  ,  ut  nobis  a  Synodo , 
quam  maxima  fui  parte  nobis  adverfam  effe  apud  confiientias  nofiras  judicamus ,  prx- 
fcribantur  lìmttes  hujus  profeffonis  é"  defenfionis  ,  dr  quidem  tales,  quibm  veritas 
iffa  aut  mutilabittir  ,  aut  celabitur  ,  aut  tenebris  é^  labyrinthis  inextricabilibus  in- 
volvetur  ,  aut  infigne  faltern  aliquod  damnum  reportabit .  Fiet  enim  hoc  ,  fi  libe- 
re fententiam  noHram  exponere  ,  Cf  contrarios  errar  e  s  Deo  crpietati  inimicos  pan  li- 
bertate  refatare  ,  eofque  ex  illis  autoribm  citare  d' producere ,  quos  eorum  patron  os  ó*  ' 
ajfertores  pracipuos  effe  novimm,  quofque  ipfi in  fententia  fu&  defenfione  allegare  folent  ' 
Contra-Eemmflrantes ,  ó'fuper  horum  confenfi  gloriar i ,  qmque  clarifftme  ó"  evidenti jft-  / 
me  Ulani  propofutffe  nobis  videbuntur  ,  nobis  non  licebit  ;  ó"  fi  infiitutis  ante  fife  e-) 
pam  a  nobis  Veritatls  defenfionem  ,  qu&stionibui  ,  idque  per  capita  fingulorum  extem- 
poraneis  d'  non  pr&meditatis  refponfionibm  Verifas  non  in  lucem  protrahatur  ,  fed 
cavillationibiis  ,  ér  inutili  refponfiionum  inter  fé  commi jfeone  ohfeuretur ,  (^  ludibrio 
cxponatur  ;  denique  fi  a  parte  adverfa  leges  nobis  crmodum  defendenda  veritatis  d"  op- 
pugnando falfitatis ,  cum  manifefio  veritatis  prxjudiciopr&fcribi  concedamm.  Hoc  ut 
fiat ,  caftim  confcientia  interpretamur ,  quia  &  recla  rationi  hoc  ipfum  d'  Sacra  feri- 
ptura  repngnat.  Suadet  re£ta  ratio ,  ne  ii  parte  adverfa  leges  accipiat  pars  adverfa  circa, 
ipfum  difjènfionis  argumentum ,  utpote  qua  imperium  in  illam  non  habet .  luris  na~ 
turalis  est ,  ne  quis  in  propria  cauja  fit  accufator ,  testi's  ,  d^judex .  At  in  hac  Synodo, 
maximam  Ecchfiafiicorum  partcmfifipe6ies ,  ifdem  funt  accufator es  noHri ,  ijdem  tefies,  tj- 
dem  judices .  Sed  ipfius  Dei  per  Mofen  loquentis  vocem  audite  :  ludices  &  mode- 
ratores  conftituito  tibi  in  iingulis  portis  tuis  ,  quas  lehova  Deus  cuus  dar  ti- 
bi  per  rribus  tuas  :  qui  judiccnc  populum  judicio  jufto  .  Ne  pervertito  judi- 
cium  ,  ne  accipiro  perfbnam.  Veruni -.quam  fpeciem  recti  ,  justi  ac  non  perverfi 
judicij  habebit  illorum  in  hac  Synodo  judicium  ,  quorum  alij  jam  ante  fcriptis  concioni- 
bus ,  d"  facto  a  nobis fehifmate  nos  condemnarunt  :  alij  ita  de  nobis  publice  in  ipfo  Synodt 
confeffu  pronuntiant ,  ut  qui  indigni  fimus ,  cum  quibus  Synodus  agat  :  qui  necDeum 
necftpremas  Potestates ,  nec  Ecclefias  fufpiciamus ,  qui  audaciam  prò  muro  ,  dr  impu- 
dentiam  prò feuto  habeamus  ,  in  quorum  dióìis ,  faBis ,  gefibus  quidquam  pietatis  ob~ 
fervari  non  poffìt  :  qui  non  bona  ■>  fed  mala  ,  imo  perdita  confeientia  aq^amur.  ^uj 
nùmero  c^  qualitatibus  (EnTrpoa-amP^fixpiav) modici femus,  d^quaquampLrimafunt  alio- 
rum  u.9o^yu  dr'  piena  inclementia  judicia,  qua  animutn partiumfiudio  non  leviter  abre- 
ttum ,  ideoqite  ad  judicandum  judicio  jufio  minime  idoneum  ,  manifcfie  arguunt.  ludi- 
ces  iniqui  errant  A  ventate  fententia  y  dum  intendunt  qualitatem  perfona  ,  inquit  ifo- 
dorus  ,  libro  3.  de  Summo  Bono.     Paulus  ^yipostolus ,  vivum  dr  abfoltttiffmum  Epif 

copi 


i6i  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

copi  &  DcSforìi  'Evangelici  exemplar  -,  ufque  ad  eo  a  fummornf»  Sacerdo  tum  hoc  ejt,  far- 
Affor.  2f.  ^-^  ijjyj  ^^  profeffo  advcrjx ,  judicio  ahlmmit ,  ut  ro^aim  a  Fefio ,  un  njdlet  Hierofolymam  prò- 
Jìcifci ,  &  fi'fer  comroverjìs  de  Religto  ne  intcr  ipfiim  cr  Iiid<xos  qnxfiionihmijlic  judtcari  , 
mÀlnerit  ad  Cicfniftribifml provocare ,  quam  inZcclefiaHico  ludinoriim  cofìfejfu  caujfam  di- 
cere ,  atit  cortim  judicio  fc  [uhmittere.  Monet  Scrittura ,  firio  (^  cum  rmtedtcìionis  inter-^ 
minatiofje  ,  ne  qitis  cpus  hdrmni  fegniter  faciat.  lercm.  A^i .  At  fi  VejìrA  Bominationes 
DDcsveliftt ,  ne  in  .lucem  p'otrahamur  ^  trota  rei  nvccjfìtai  exiget ,  Contra-Ren^onfiran- 
titìm,  e^  corum  qnos  UH  prò  Onhodexis  halent  ,  errore  s  crajjt&  noxij  ,  volent  prof  cólo,  ut 
CAi'Sm  Bei  &  'Veritatif  fcniurac  negligenter  agamm,Itaque  )  nifi  in  Bei  malcdiciioncm  in- 
currere  velimus,  per  confàcntiam  parere  non  pojfurnmi 

Paii/iii  Àbòfìoìtii  in  Èpifl.  ad  Tiium  cap.  i.  infer  a/ia  officia  hont  Botforis  S'  ^^oc  recjui' 
rtf  ,  mfit  idoneti-s  ad  convincendos  centradicenies.  Redarguito  eos  (/V/^^tó/V  )  tic  iàni 
fint  in  ifide.  idem  Timotheurn  fitum  moneta  ut  erudi at  eos  ,  qui  contrario  animo fiint 
iijfeóti  t  ecqtiando  dct  et)  Beni  ,  ut  rc(/pifcentes  agnofcant  vcritatem,  ctini  Scriptura  divi- 
nitus  infiirata  fin  non  foium  ad  doctnnam  ;  [ed  etiam  ad  redargutionem  ,  'zirc$s  iMy 
■^iv.  3^are  i  per  Confcieniiam  hanc  mmeris  noflìi  partem  intermittere  ,  aut  ut  de  ea. 
.  *;'S  arhìtìio  fino  difi>enfet  pars  dijftdens  &  contradicens  pcrmittere  ,  nobis  non  licei  ,  ér 
qnidem  tunc  ,  cum  fentcmt,t  rofira  cvr/fefjionem  edere  fiolemniter  jubemttr^  Vult  Scrtptu- 
ra  pafifint-utglorijìcemm  Beum  ,  ut  cmnta  ad  glqriatn  eiiis  faciamtv, 

C)uamohren7,cum  Lffam à  multii arhitremur gloridmmifericerdiiE>iufiitÌ£  é'frf^^itatìs divi^ 

nx,eim  certevindicatjonemper  confcientiam negligere ,aut  ad placitum aliornm  f!ifcipere,tunc  . 

cum  maxime  apOYt unum  cficam  a[f€ri,non  deberi.  w. Vult  Scriptura ,  utTcìhfitg.  lafior  (^  E- 

pìfcoptti  tcfiimonium  habeat,q ned faruéfiit  in  dccìrina ,  ^  abrenuncians pudenda  lai ehris ,  non 

^'  '        '  ctìm  cai'iditateambulet,  ncque  fa'fct  fer-monem  Bei;  fed  declaratione  veritatis  commendet 

féipfum  apttd  omnem  cotifiauiam  hcminum  in  confi)c£iu  Bei.     1S(jiquaquam  ergo  hoc  tem' 

pere,  quo  fama  &  exijliìnatio  nofira  proficinàitur  hoc  nomine  .,  qucd  qu,»  Contra-Rcmon- 

jlrantium  efi,  nofira  cjfe  crcdatur  fenteniia  ,  ab  huimcrim'tnis  é"  jufitcionii  Abfletfione  fin- 

perfedendum  nobis  crit  ^  nifii  centra  difirtam  Spiritu-s  S.  admoriiticncm ,  apudfidci  noflr/e  do' 

TheflìcoS  ■&'  extrancos  mate  audire  é^  prò  nonfanis  in  dcclrina  haberi  velimti'S.    p'rget  feria 

Apofiolus-,  ut  attcndamm  ad  nos  iffs-i  ad docirinam ,  ad g/cgem  Bernini  ■,  in  quo  confiituti 

Cumm  Fpifcopi  cr  Pafiorcs.     Mcnet  Timo'.hcum  ,  <^  in  cjm  per  fona  nos  qucque  ,  ut  mini- 

Aciof.20.       fierij  nofiii  plenanìfidetn fuiamttì.  finem  quoque  nofiri  tninijlcrtj  vult  effe  itdificationem  cor- 

Titr.  porisChrtfli.      Verumfi  unquam,nunc  tempusesi ,  utad  nos ,  ad  d.ccirinam  fermoniifàei  ^ad 

2  lim.jf..       ifYcveni-nohìi  concreditum ,  ciufqnc  xdifcationcm  attendarrm,utpote  cui  Centra- Remonflran- 

Epih  4..        ^.^^^^  ^'-ecrum  quos  UH  prò  Orthodoxis  habent  ,  contraria  nojìrìi  Thefibm  dogmata  cfjen- 

dicttlummaximnm prAbuerurit.     ^njenamitaqueilla  drgmatr.fiint  -,  quiqu.e  corum  affcrtores, 

(ìlentiopr£tcrire,  ubi  ad  caiifie  tracìatienem  ventum  erit ,  atra  confaentite  hfiionem  nonpof 

Exi/rità  fiobis  prudenti  £  chrifiian/i  in f al/ibi  lis  Botior  Chrifitts  .,  fi»7p/icitatcm  colum^ 
binam  ',  ^  fejp^ntinamprudciitiam.  Sed contrahancerit  ,fi a partciadvcr(a  nobis prxfribi 
fìn.'.mus  ifiimmodi  leges ,  qu-i-,  caufe nofrr&fiive  veriiatì<-,defenfiioni ,  quam  maxime prxtuduant. 
Eiìotc,  tnquit Scrittura ,  imitatore s Dei,  &  Chrilli ,  ó~  ad  Corinthios  jcri'ttt  Apofio.'m: 
EftorcimitatorcsnKi  ,  fìcuc  ctiam  ego  ium  Chrifli.  J^od  ficere  confiicnii.e  bon^, 
cr  pccforis  Chrifiiam  ojfciurn  efì.  K^t  qutd  fimiliariusBeo  ,  quam  per  Rrophet.ts  invehi, 
in  errores  ?  feudo-  Vrophetarum  !'  J^^id  famUiarim  chrijìo ,  quam  quavis  occafione  viridicare 
a  corruptells  Vhartfiorum.Legcm  Boni  ini'.  ,^id  f amili  arws  Paulo,  quam  tempcfiiveò" 
intempefive  rcfitare  Iiidxortnn  de  luftifìcationc  exoperibus  fententinm  ìNulìos  hicfibi  limites 
k  ludsìs  vel  Genti  Uhm  ,  aia  quoquam  mortalium  pr^zfìgi  pafft  funt  K^pofhli  :  fed  vhi  df 
quando  opportunum  erat ,  dr  quod  nccefiarium.judicahant  ipfi ^inveritaledcfendenda,^ 
ftlfìtate  oppuonanda.,perfiiterunt  intrepidi  ad  mortem  ufque.  Ncccum  Retro  non  rcclo pede 
'CaUf.i.  incedenti,  in  os  refiiUeret  Taulm ,  eo  quod  condcmnandus  ejfet ,  filendi  aut  loquendi  leges  a 
Retro fiihi  poni  paffu  ejh  Vult  Script  uri  ,  ut  in  Ecclefia  Bei  omnia  ivo^r,[.mui  n^i  ÌvtcI- 
^Tugfiam.^o  Scriptura  loco  ,  ordinis  Ecclcfiifiici  nsccfiitatem  probant  Orthedoxi  omnes. 

Sedia 


NATIONAL  IS    DORDRECHTAN^.  ktc,- 

Se^  wdecens  prafeBo  erti ,  ut  divina  verifas,  qmm  /àngui ne  fio  confrma'vit  Dei  fili  itsy 
limites  defendcndi  fui  ér  Averruncandi  errores  accipiat  ab  tjs,  qui  isii  'ventati  è  diame- 
tro contradicunt.  Jndecens  erit  -,  ut  nondum  instituta  a  nohis  Thefium  noUrarum  defen- 
Jrsne  cr  exflicaìione  talis  infiituatur  per  SltuHiones^  ReJ^onfìonesVeri  inqiiiJìtio,exqua 
Ytonmfi  maior  tcn/rfìo  &  rerum  tracìandarum  pcrturbatio,  ccrtijjtme  confequetur.  EH- 
que  hoc  contro,  erdinem  EccIiJIa  cr  «Sxtji'  piane,  ut  in  Synodo  qu£  ad  cotnponcndas  Ec- 
de  fu  turbai  convocata  eìi,  de  ijs  rebus  agendi  libert^u  nobis  prxctdatnr,  qiu  motuum  cr 
dtfftdiornm  in  Ecclcfa,  caufk  precipua  ^  principalis  funt, 

Vident  Umiin.  VeUrA,  rem  non  effe  adiaphoram  de  qua  controvertitur  ,  fed  a  rcBa. 
ratione,  manifeshs  Scriptura  locis^  Dei,  Christi,  K^postolorum  excmplis  defnitam  dr  cir- 
cumfcriptam  effe-,  ut  quotquot  myUenum  fdci  cum  pura  confcientta  tenere  volunt,  alio 
pede  incedere  non  debeant,  nec  fi  munerisfui  rationem  habere  "vclint  ,pofiìnt.  Si  Ve  (Ira- 
rum  Dominationum,fi Synodi  confcienṭ  ficus  fiatuant ,  nihilnos  qs  imperare ,  quodcon- 
trarium  fuadeat,  volumii-s,  quia  homines  fumm  :  nihil  ijs  imperare ,  quod  contrariiim  fita- 
deat ,  pofiumm ,  quiit  citati  ^  imbelks fumm.  Verum  cum  confcientix  nosira  aliter  ju- 
dicent,  quarumfide ,  integritate ,  ìnnocentia-,  nihil  quoque  nobis  carim  eU  ;  humiliter  Ve- 
Jtras  Dominationes  rogamu4 ,  ut  rationes  nofirx  c^  Synodi  pritu  examinentur  ,  ef  inter 
noliram  ó"  Synodi  confcientiam  fiequeHra.  inter  ce  dant.  Si  Synodm  edocere  queat,  cafum- 
hun<  confcientiA  cafum  non  efie  éf  iniqua  nos  poslulare,  cedemus  libenter:  Si  nos  edocea- 
fnm,  cafum  hunc ,  confiientia  cafum  effe,  nofque  aquifiìma  petere ,  tandem petitioni  an- 
nuite. 

Hoc  vero  quamdiu  tentatum  non  est ,  fogamrn  Veftras  Dominationes  ne  confiien- 
tiO'S  noltras porro  in  hoc  neqotio  a  Synodo  torquerifimant,  ne  vel  nobis  imponere  videan- 
tur  neceffttatem  crntra  confiienti&  diElamen  agendi,  quodirreUgiofum  foret ,  dr  venta' 
tis  caufim  adverfariorum  arbitrio  permittcndt;  velfibt  neceffttatem  imponant ,  fub fiecie 
^  titulo  inobedientÌ£  (j^  contnm&ci&  in  C^iagiHratus  nosiros ,  in  tnnocentes  animus ,  ó" 
fide  le  s  le  fu  Chrifii  fiervos  &  obfiequentifiimos  fubditbs ,  durim  quiddam,ì  prater  mentum 
nostrum,  fiatuendi.  §^d  tamen patienter  ferre  malumus,  quam  ut  caufi  Det  dr  Chrifii, 
pernegligentiam  nofiram defugifiè  videamur,  dfcontra  confcientiam  agentes,  toties  exe- 
cratum  in  Scripturis  hypocrifeos  crimencommittamm,  dr  iram  Dei  Opt.Oltax.  qui  corpus 
dr  animam  nofiram  in  gehennam  conjicerepotefi,  in  nos  concitemm. 

^^uapropter  piena  animi  dr  e onfiientitt fiducia  in  refionfione  nofira  poÙrema  acquiefici- 
mm ,  parati  ad  rei  traUationem  accedere ,  fiquidem  ilio  pede  liceat.  Cumque  (quod  no- 
taripetimus)  Synodm  iudicet  cafiHmhunc,conficienṭ  cafium  non  efie,  nos  vero  gravita  rem 
qmnem  ponderemtts ,  utique  hac  in  re  nobis  gratificar i  falvafiua  confcientia  poterit. 

H£c  quoque  Ve(lras  Dominationes  fcire  voluimus ,  he  quidquam  quod  ad  infiruendum 
Vefiras  Dominationes  in  re  gravifiima ,  qua  nonleviores  circtimftantioi,  fiedDei  gloriam, 
muneris  nofiri  fidem  ,  Ecclefia  £.dificationem  &  ipfam  veritatis  caufiam  comermt,  inter- 
tnififie  videamur. 

Suhfcrifta  erant  omnium 
nomina. 


Illuftres  D  D.  Delegati  Synodo  dcclararunt ,  quid  ab  ipfis  ad  hoc  fcriptum 
elTet  rcrponfum.  Nimirum,  exiftimare  f'e  ,  totum  tribus  potifTìmnin  niti  funda- 
mentis.  Primum  efle  ,  quod  conquerercntur  nimis  ar(n:is  fentcncia^  fujB 
explicationcm  conflnngi  limitibus.  Adhoc  rcrpondille ,  latiorem  fentcntix 
ipfòrum  explicationem  Decreto ^Synodico  ipfis,  ubi  ad  interrogata  refpondiilent, 

P  piene 


170  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

blenc  conceflam ,  quo  &  contrarile  fententi.^  oppugnationem  ,  non  tantum  per- 
mifllim  ,  fed  &  imperatum  iri  fignificatum  fuit  :  adeo  ut  de  imminuta  f'cnten- 
tiam  fliam  declarandi  &  defendcndi  libcrtate  ,  conqueri  nullo  jure  queant. 
Secundum ,  ipedarc  qualitatem  Synodi  ,  cuius  autoricatem  flibterfugcre  hac 
criminatione  conarentur,  quod  adverfa  pars  eflet.  Eam  autem  criminationem 
Exterorum  fuftragijs  foli  difque  jugulatam  ac  rcfutatam  elle  rationibus.  Ter- 
cium  elle  ,  quod  confcientias  luas  Decretis  tum  Synodi ,  tum  Illuft.  DD.  Or- 
dinum,  eorundcmquc  Dcputatorum  Decretis  opponerent.  Relponfiim  illis 
fuifl'e  ,  Decretis  illis  nihil  mandati ,  quod  ipforum  confcientias  jure  merito  gra- 
vare poflet.  Nec  debere  eos  tantum  fuis  tribuere  conicientijs,  ne  nullam  con- 
fcientiarum  DD.  Delcgatorum,  &  totius  Synodi ,  quaz  profedo  m.ulto  minus 
confcientijs  ipforum  alligar!  poflet  ,  habuiffc  rationem  viderentur.  Quare, 
non  minus  a:quum  efl'e  ,  ut  liiarum  quoque  Delegati  &:  Synodus  haberent  ra- 
tionem :  ac  proinde  denuo  mandafle  ipiis  ,  quia  Illuftrium  &  Prarpotentum 
DD.  Ordinum  Generalium  voluntas  ex  decreto  hoc  fàtis  perfpeda  ipfis  ellet,  ut 
fé  ei  fubmitterenr. 

Pr^elès  quartam  hanc  quxftionem  Remonflrantibus  propofuit ,  ^andoqtd- 
dem  in  exhihitls  Thcjìbui  dixijfent ,  T>eum  elegijjè  cum  inttntu  antecedentis  obedicntÌ£^ 
quid  per  hanc  obedientiam  intelligerent.  Refponderunt  :  Epifcopius  :  non  ha- 
beo  caufam  cur  à  fententia  mea  recedam.  Nifi  Deum  revererer,  non  facerem 
quod  facio.  Johannes  Arnoldi  :  Perfìfto  in  refponfionc  data.  Poppius  :  Nuf- 
quam  in  fcriptura  Icgi  Paftoribus  aut  feorfim  aut  congregatis  ,  permiflum  efl!e,  ut 
ita  cum  conlcrvis  fuis  agerent.  Confcientiam  allegavi ,  nequé  quiliquam  iàtis- 
facit  confcientix  mex.  Refpondit  ci  Przefès  :  totum  orbem  Chriftianum  judi- 
caturum  cfle.  Paftoribus  in  Verbo  Dei  poteftatem  efl!e  conceflTam  rogandi  de 
confervorum  fententia  :  in  Ecclelìa  Dei  debere  efl'e  infpedores ,  qui  de  Dodo- 
rum  in  Ecclelìa  dodrina  &  moribus  judicarcnt.  Rogavitque  cum:  An  difci- 
plinam  illam  ,  quam  Chriftus  &:  Apoftioli  inftituerunt ,  ex  Ecclefìa  eliminatam 
vcllct.  Poppius  refpondit  :  Ei  qui  confcientiam  fuam  allegat ,  nihii  efl'e  im- 
perandum  ,  nifi  opera  prius  detur ,  ut  confcienti^e  ejus  fatisfìat.  Se  llncere  co- 
ram  Deo  loqui ,  &  rogare  Synodum  ,  ne  quid  tale  in  fé  committeret.  Dolere 
fé  vicem  Synodi ,  quod  ita  fé  cum  ageret  :  Non  autoritate  agi  debere  ,  lèd 
rationibus  conl'cientijs  eflV  fatisfacienduni..  Pr^fes  oftendit ,  hoc  refponium  fa- 
pere  fupercihum^.  lUos  Uberrime  judicare  de  Decretis  Illuft.  DD.  Ordinum  & 
Synodi,  ncque  pati  ut  de  ipfis  eorumque  fadis  judicetur  :  ipforum  conicientijs 
jam  fàtis  fiiperquc  debuifle  efle  fatisfadum.  Libertatem  non  tantum  fliam  fen- 
tentiam  defendendi  ;  (ed  &  contrariam  oppugnandi  Decreto  Synodico  fàtis  am- 
plam  iam  conceflàm  ipfis  effe  ,  modo  iul&s  illa  legibus  circumf cripta  mancar. 
Synodum  ipfam  fuis  efl'e  circumfcriptam  legibus.  Iniquum  efle,  quod  in  agcndi 
ratione  non  fùpremiMagifl:ratusDecretum,fèdprarconceptam  à  fé  opinionem  ve- 
lint  fèqui.  Nihil  dum  iniquum  ab  ipfis  poflulatum.  redius  faduros,  fi  querelas 
hafcèjdonec  aliquid  iniqui  ab  ipfis  peteretut,  difl^errent.  Cum  in  antecefllim  enim 
(iìcut  loquebantur  ipfi)  iftaurgerent,  nihil  facete  aliud,quam  quod  Synodum  ac- 
cufarent,  quafi  certum  fit ,  illam  aliquid  iniqui  ipfis  priEfcripturanL..  Refpondit 
Poppius  :,  Rationes  fé  propofiiilfe ,  de  quibus  judicatura  eflet  pofleritas.  Dvvin- 
glonius  rogatus  refpondit:  hullam  video  cauflàm,  quare  à  fententia  difcedcre  de- 
beam  :  peri ifto  in  fententia  mea.  Niellius  :  fi  non  licet  autores  allegare ,  non  vi- 
deo ,  ijuorfùm  iiltcrius  pergcre  debeamus.  Refponfum  ei  fuit  :  conceflum  illis 
efl'e  Decreto  Svnodico,fcntentiam  contrariam  oppugnare,  verum  libertatem  illam 
non  deberc  elle  illimitatam,  ut  prolibitu  Dodorum  Ecclefìarum  Reformatarum 
fèntentiasexagitarent,  &  eorum  quafi  fèpulchra  refodcrent,  atque  animas  vcntila- 
rent:fìmodcflc,utidecct,  agerehocvellent,  Synodum  reludaturam  non  efl'e,  cum 
ad  eam  rem  dcventum  cfl'et.  Niclfiusrepofùit,  Nonpeterefefllimitatamhberratem, 
ncque  animumfibi  efl'e  Dodorum  Reformata^Ecclcficc  fèpulchra  refodere;  fèd  ilio- 
rum  deReprobationeièntcntiam,quantumnecefl'ariumiudicarent,  impugnare  vel- 
ie. Refpondit  ci  Pra^fès,  vt  de  Reprobatione  ahquando  agerent,non  permiflum 
tantum  cfle ,  lèd  iniunòtum  iri .       Ita  ut  de  libcrtàcc  illa^  dubitare  non  poflent. 

Ilie 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  171 

lUe  regeflìt  :  Intclligcre  fe,quorfiim  hxc  tendant»  ac  pr oinde  non  pofie  refpondcre. 
Illuftrcs  DD.  Delegati  incerfliti  iignificabant:  Non  dubitare  fe,meminiircRemon- 
ftrantes,  in  exhibito  {"cripto  provocafle  ad  fequeltram  DD.  Dclegatorum  epe- 
ram.     Eam  ipfbs  non  pofle  non  intcrponere,  ac  proinde  hoc  fìgnifìcare,  exillimare 
ih  perDecretum  Synodicum  abiinde  ipfìs  efl'eiàtisfaftiim,  fcqucijs  dcnuo  injun- 
gcre  ut  huic  faltemacquicicanc,  ncque  liane  cundationum  fèrram  coties  recipro- 
cent.  Reliqui  porro  moniti  fuerunt ,  ut  ad  propofitam  quxftionem  refponderenr. 
Matthifius  refpondit  :  Non  pofliim  aliter  refpondere  quam  refpondi.    Pynackerus  : 
Periillo  in  relponlìoneDieSabbathi  data,quamdiu  rationes  nollrajnonimpuo-nan- 
tur.  GofVinus  :&:  ego  perfido.    Ryckwaert  :  Nonhabeo  quod  addam.    HoUin- 
gerus:   detur  nobis  facultas  agendi  fcripto  libere ,  piene,  &:  quantum  judicamus 
■  necefìarium  ad  veritatis  manifeftationem  ac  defenlloneni,  fìiblatis  cautclis  &:  cir- 
cum'criptionibus,  promitrimus  vobis,daturos  nos  efl'e  operam,  ut  nihil  quod  a:quum 
&:juftumeft,  innobis  dclìderaripoiTit.    Sapma:  nonhabeo  quod  addam  priori  rc- 
fponlìoni.  Wezekius:  Necego.    N^ranus:  QuandoquidcmSynodusinterprere- 
turnoncireconfcientiiE  cafum;  polle  ac  debere  hanc  iplòrum  infìrmitarem  ferri  ^ 
Synodo:  non  egreflliros  limitcs  modellile  in  refutatione,  modo  libere  refurare  lice- 
xet.  Ne  protervi  haberentur,  muniviireférelponfum  fuumrationibus.  Qux  il  forte 
infirmai lintjijstamen  lemoveri,  utahteragerenon  poflint:  paratos  efl'e  refponde- 
re ,  modo  ne  hmites  refutandi  fibi  prjelcriberentur:  nihil  fé  malie  quam  fen- 
tentiam  fuam  fuiìilìme  explicare ,  modo  libertas,  portentofa  qusedam  &  homi- 
num  f  Juti  noxia,  dogmata  refutandi,  quantum ipfi  necefl'ariumjudicarent,  conce- 
deretur.   Refponliim  ei  fuit,  Rationes  illas  in  fcripto  exprelTas  fàtis  eile  rcfutatas. 
Mera  tantum  illosfiibterfugiaqu(^rere,  ne  fèntentiamfuammanifeftarecogerentur: 
Libertatemrefutandijufl;am,fatis  piene  ipfìs  Decreto  Synodico  effe  concefl'am,  ac- 
que adhuc  concedi:  modo  illa  juflis  Synodi  legibus  conflringeretur.  Ne  forte  ea 
agerent,  quasper  confcientiam  Synodus  admittere  non  poffet.  M.  Epifcopius  fub- 
jun^-it:  Nihil  fé  aliudpetcre,  quam  ut  fcriptuminfpiciatur,fibiqueconcedatur  Con» 
tra-Remon/ì:rantium,&:  eorum  quos  illi  prò  Orthodoxis  habent,fententiam ,  quan- 
tum ipfìnecefl'arium  judicarent ,  refutare.     Refponderunt Delegati,  Scriptum  il- 
lud  à  fé  ledum  &  cxpenfum  efle.  :   Si  exifl:imarint,fe  eamfencentiam ,  qux  prò  Or» 
thodoxahaftenus  eilethabita,erroris  &:  falfiratis  pofle  convincere,ipfis  efl'e  permit- 
tendum,  ut  hoc  facercnt,  modo  judicium  de  modo  agendi  non  tantum penes  ipfbs, 
ièd&  penes  fé  &  Synodum mancar.  Et  quia  toties  objcftum  ab  ilhs  fuerat,  in  Ec- 
clefìis  noftris  portentofa  quidam  tradì  dogmata,glorixDei&:hominumfàluti  ini- 
mica, qua'fltum  eft  à  Prajfide  :   Si  exiflimarcnt  talia  efl'e,  qua;  in  hifce  hadtenus  Ec- 
clefìis  fuifl'ent  tradita ,  quanam  confcientia  utriufq;  partis  tolerantiam  ancehac  ur 
gere  potuiflent  ?   Eo  enim  tempore ,  cum  tolerantiam  urgerent ,  declarafl'e  ipfos, 
dogmata  quse  Controverfà  haberentur,  levis  admodum  momenti  effe ,  nec  fàlutis 
fundamentum  attingere.  Nunc  contra  horis  fingulis  ingeminare,  tam  horrenda  ea 
ciTe,  utconfcientijsfiiis  fàtisfacere  nonpofl'ent,  nifi  ea  oppugnarent  &:  everterent. 
Quanam  ratione  hacc  conciliari  poflint?   Videri  effe  temporis  filios,  qui  ex  circum- 
fl:antia  illius,  gravitatem  dogmatum,  aut  levitatem  metirentur.     Refponderunt, 
Nunquam  fé  urfìffe  tolerantiam,  nifi  qux  legibus  circumfcripta  effet.     Tunc  tem- 
poris nondumhabuiffefcriptaPifcatoris&quorundam  aliorum.  QuarfihabuifTcnr, 
non  fuifle  iftam  tolerantiam  urfùros.   Imperatum  ipfls  denuo  efl  à  Delcgatis,  quia 
mens  &voluntasIllufl:.DD.  Ordd.  Generalium  fàtis  pcrfpedla  ipfls  efiet,  ut  ad  obe- 
dientiam  fcfe  componerent,  ncque  ex  urbe  fine  venia  ipfòrum  difcederent.    Pete- 
bantRemonftrantes,  ut  Decreti  huius  Illuflr.DD.  Ordd.  Generalium  apographum 
concederetur  flbi.   Refponderunt  Delegati ,  iuftas  efle  cauflas ,  quare  id  Aeri  non 
poflìr.     Si  quid  tamen  aut  obfcurum ,  aut  quod  non  fatis  rede  ipfl  intelligerenr^ 
effe  vidcretur,  bis  cerve  pra'ledura  illis  iri.  Cui  refponfo  acquieverunt. 


Selsionc 


Se  s  s. 
XLVII. 


i7i  ACTASYNODI 

Sefsione  Quadragefima-feptima, 

I V.    Januarij,  Die  V^eneris  ante  merìdtem. 

HEnricus  Leo  ,  qui  fuperiori  die  ,  quo  reliquis  Rcmonftrantibus  Decretum 
Illuft.  OC  Pra:porent.  D  D.  Ordd.  Generalium  pr^eledum  eflet,  pra^fcusnon 
fuerat,  fblus  vocamsfuit,  &  comparuit  :  pra-ledumque  ci  didum  Decretum, 
rogatufque  eft  5  iitrum  hifcc  Ululi:.  &  Prsepotent.  D  D.  Ordd.  Generalium  man- 
datis  morem  gcfturus  eil'er.  Refpondit ,  fé  fenrentiam  fìiam  fcripro  compre- 
hendifTe:  quod  &  tradidit,  petijtquc  ut  prcelegerctur .  Signifìcavit  illi  Prsefès, 
reliquis  Remoiiftrantibus  propofitam  fuill'e  liane  quicftionem .  Vtrum  qitinque  Ha- 
qienfis  Colloquìj  Articidos ,  fra  fuisagnofcerent,  ohtefiatufque  eli  eiimyfer  Domimim  leftim 
Chnsitim  ,  d^  per  afflli6farum  Ecctejìarum  facem ,  ut  adhanc  quxfìionem  Jìncereijìm- 
■plictter,  &  candide  refponderet.  Qjui  fiibjecit, fé,  lì  Ubi  conftitilìct  ea  ratione  aibum 
in  Synodo  iri,adeamventurumnon  fuiil'e.  Hagienfì  Collationi  non  interfuifle  le: 
Articulos  illos  haftenus  llios  efle,  quatenus  ijs  poftea  ailcnfum  flium  adhibuif- 
(èt.  Si  libertas  poftulata  conccderetur,  fidi  Paftoris  officio  fé  non  defuturum, 
ncque  vagam  &  prophanam  poftulare  licentiam  ,  tantum  petere  debitam  fibi 
concedi  libertatcm.  Et  quandoquidem  judicium  hic  ferendum  eflet ,  cum  peri- 
culo  conjunóbum  efle  ad  omnia  interrogata  Pra^fìdis  rcfpondere.  Non  pofl'e  fc 
caufam  liiam ,  eorum  judicio ,  à  quibus  condemnata  jam  efl"et, pernii ttere,  neq;  i'ù 
<le  omnibus  loqui,  fed  Provinciales  maxima  fui  parte  adverfàrios  efle,  quibus 
committi  iudicium  non  poffet.  Efle  in  Ecclefìjs  hifce  Rcformatis,  qui  feceffio- 
nem  ab  ijs  feciflent  :  illos  agnofcere  ludices  iniquum  vidcri  :  Non  polfe  fé  ad 
quxftionem  propofìtam  rcfpondere  ,  nifi  conceila  libertate  poflulata.  Rcfpon- 
fum  ci  fuit ,  non  tantum  ei  tore  liberum  ,  fèntentiam  contrariam  oppugnare ,  f ed 
&  hoc  ,  quodtoties  iam  didum  efl~et,  fponte  injundum  illis  iri.  Liberum  etiam 
illi  efle,  ut  fi  mentem  fiiam  ad  interrogata  Synodi  non  fàtis  piene  explicare  pofl^et, 
eapoflea  adderet,  quse  ad  explicationem  pleniorem  addenda  viderentur  ,  modo 
ordine  hoc  fìeret.  Nihil  delinqui,  fi  ad  quxftionem  hanc  refponderet.  Quare 
fàlva  confcientia  rcfìiondcre  pofl'e  :  maiorem  fé  in  ipfo  quam  in  reliquis  xquita- 
tem  agnofcere,  &  proinde  gratias  habere,  quod  &  libere  &  candide  illud  quod 
reliqui  allegare  noluifl'ent,  profìteretur  (quaj  tamen  vera  &  pra^cipua  tergiverfa- 
tionis  caufà  eflTet  )  Synodum  nimirum  prò  parte  adverfà  ab  ipfis  habcri,  ac  prop- 
terea  caufam  fìiam  eius  judicio  ac  diredioni  permittere  nolle.  Rogavit  eum 
Prsefes,  An-non  fefe  in  Synodo  Gcldrica,  Nationah  fubjeciflet?  Refpondit, fé  hoc 
non  negare.  Addiderunt  D  D.  Delegati,  ut  fèntentiam  contrariam  refutarenr, 
non  modo  hberum  illis  fore ,  fed  &  imperatum  iri  :  permitti  iuflam  libertatem 
fèntentiam  fuam  explicandi  atque  dcfcndendi,  modo  non  illimitata  fit.  Ad  De- 
legatorum  fcqueftram  operam  provocaffe  ipfbs  :  Qu^are  bona  omnia  debere  ab 
ijs  expedare,  ad  quos  provocarant.  Propofita  jam  ipfis  Illuflr.  DD.  Ordd.  Ge- 
neralium mandata,  quibus  confcientiae  ipfbrum  minime  gravarentur.  -/Equum 
efle  ut  ijs  morem  gercrent.  Arbirrarium  non  efl'ejfupremi  Magiftratus  autori- 
tati  legitima;  rcfragari.  Iniquum  efle  ,  Citatos  ludicihus  leges  prarfcribere ,  & 
quafi  manus  ligare  velie  :  Synodi  judicium  non  pofle  ipfos  fiabterfìigere.  Spi- 
ritus  Prophetarum  Prophetis  fiibjedos  efle .  Qui  membra  Eccleflarum  Refor- 
matarum  efle  vcllent  fé  iftorum  Ordini  fijibjicerc,eofqu e  ludices  agnofcere  debc'» 
re ,  qui  ab  ijs  efl'ent  Delegati.  Rogarunt  eum  dcnique,  ut  quandoquidem  hoc  iu- 
dicium dechnaret,  ncque  hos  ludices  agnofceret ,  quodnam  igitur  Iudicium,  &C 
quos  ludices  in  caufà  f uà  poftularet  ?  Refpondit,  fecundum  Remonftrantium  fèn- 
tentiam ,fiipremumMagiflratuin  efle  IcgitimumConrroverfiarumEcclefiaflicarum 

judicem; 


N  A  T  I  O  N  A  L  1  S    D  O  R  D  R  E  e  H  T  A  N  ^=  1-73 

judiccm:  fc  àuccni  arbitrari  hoc  ludicium  Ecclcilx  magis  competere.  likm  Vero, 
a'quiorcs  jiidiccs  quam  flint  idi:,  &  fufpedos  minus  ,  dare  dcbuiirc.  Rogatus 
abllluiì:.  D  D.  Dclcgatis  y  quid  in  his  ludicibus  deiìderarcti  ieipondit,  elle  ijl- 
hoc  Confcflu  talcs ,  qui  prò  legitimis  agnoici  non  poflent  :  dubitare  pràrtCrea, 
utrumomncs  Icgitime  lint  deputati.  Demonflratum  ci  fuit ,  ludiccm  Icgitimum 
ad  rei  exccptionem  reculhri  lèmper  non  poifc.  De  Rei  leu  Citati  cxceptionc 
ipfbs  L'.dicare  debcrc  ludices  :  Si  hidcx  Icgitimus  minus  idoneis  conditionibus 
inftructus  vidcatur  ,  non  folcrc  eum  rejici  propterea ,  icd  adjungi  ci  ahqucm.,. 
Hilce  Ecclellafticis  ludicibus  additos  cfl'e  ipfos  Delegatos  ,  qui  diligenter  eiicnt 
curaturi,  nequid  fierct  iniqui.  Refpondir  Leo,  non  putare  fc  ullum  extare  Ca-  ' 
nonem ,  quo  llatutum  Ut ,  parrem  advcriàm  pofl'e  elle  ludiccm  :  Synodum  au- 
tcm  maxima  fui  parte  adverfàriam  elle  ,  cum  in  ea  multi  fìnt,  qui  partibus  jam 
faveant,  fcriptifque  fìiis  caufàm  Remonllrantium  jam  condcmnarint.  Rogavit 
eum  Pra;fes,  quandoquidcm  dixiflct,  omnes  qui  fcntcnriam  de  hifce  controver- 
fìjs  dixillcnt  prò  advcrfà  parte  habcndos  cfl'e,  annon  hac  cadcm  ratione  Illuflo 
Órdincs  prò  parte  advcrfa  habcndi  cfTent, fìquidem  dcclarailent,  fé  Contra-Re- 
monftrantiumfcntcntiampro cahaberc,  qua:  cumRcformatis Ecclcfìjs confcntircr. 
Leo  refpondir  ,  non  conftare  fibi  Illufl.  Ordincs  hoc  declaraviflc  :  cxtcrum  ,  fi 
illi  declararent,  fententiam,  quam  Contra-Rcmonftrantes  doccnt,  Rcformatara 
religioncm  eire ,  nolle  f'e  cfle  mcmbrum  iflarum  Ecclcfìarum  in  quibus  ifla  doce- 
rentur.  Rcfponderunr  Delegati  Geldrici,  fi  exiftimarct  tam  blaiphema  à  Contra- 
Remonflrantibus  doccri  dogmata  ,  cur  j-ca  in  Gcldrica  non  -adduxifret  Synodo  : 
cum  prxfèrtim  hoc  ab  ipfo  poflulatum  ellet.  Refpondit ,  poftremum  ipfbrum 
fcriptum  non  fuill'e  prxleótum,  fed  f'upprellum.  lidcm  D  D.  Delegati  rcfpon- 
derunt ,  ipfbs  noluille  ut  prxlcgcrctur  :  non  enim  Synodo  infcriptum  fuifle. 
Quxfìvit  poflea  Leo ,  An  erge  Synodus  hxc  ipfis  plcnam  pcrmittcrct  liberra- 
tem  ?  Refponf'um  ci  fuit,  cani  ipfìs  dudum  permiflam  effe  ,  atque  ut  de  co  con- 
itarét ,  denuo  Decreti  cxplicatio  prx'leda  fuic.  Refpondit ,  fatis  quidcm  plcnam 
^bi  libcrtatcm  pcrmitti  videri:  fcd,  fortalTc,  ubi  ad  Reprobationcm  &:  ad  fenten- 
tiam Contra-Rcmonftrantium  de  ea  pcrvcntum  eflct ,  filcntium  fibi  inipofìtum 
iri.  Pctijt  denique  ut  fcriptum  paulo  ante  à  fé  exliibitum  prarlcgcrctur.  Quod 
prseleftum  quoque  fuit.  In  quo  dcclarabat,  llatuiirc  fc  huic  Convcntui  non  in- 
lereirc,  fcd  cifatum  comparcrc  voluiffc  :  idque  eafpe,  ut  Collatio  amica  fupcr 
quinquc  Articulis,  atque  in  primis  rigida  de  Reprobationc  quorundam  doótrina, 
inflitueretur.  Ouodfìvifum  efl'ctilla  ratione  fccum  agerc,  malie  fc  à  publicore- 
cedere.  Expe<5taturum  quidcm  Synodi  judicium,  idque  fi  verbo  Dei  coi;ifèntirc 
deprchendcret  ,  ci  fc  aflbnfùm  pra;biturum  :  fin  minus,  Miniflcrio  cefrurum^. 
Qjjo  fi  privarctur  ,  quia  partis  fé  adverfie  jUdicio  non  fubmittcret ,  orbcm  de  co 
iudicaturum  cfle.  Prarfcs  itcrum  rogavit ,  An  ad  quarftionem  jam  propofitam 
refponfiirus  eflet.  Refpondit,  fc  citatum  ut  propriam  opinioncm  ,  quantum  ,  .z?z'' 
neccllarium  cfle  iudicarct,  exphcaret  &  defendcret:  ea  Icgc  fc  velie,  ca  cefTan- 
rfe ,  fc  non  pofl'e  ,  fcd  iudiciùm  Synodi  de  Perfbna  &  Doifrrina  fìia  expectaturum 
cfle.  Cumqueomninorefponderc  dcrrcdarct,  cum  hoc  DD.  Dclcgatorum  man- 
dato dimifliis  cfl::  ne  fine  ipfbrum  venia  urbe  excederet. 

Qu_andoquidem  Citati,  tum  Synodi  turri  ipfbrum  Illultr.  &  Prxpotent.  DD. 
Ordinum  Decretis  ac  mandatis  parere,  fententiamque  fliam  ad  interrogata  Sy- 
irodi  plenius  cxpò'nerc  dctrctftàrtnt ,  cumquc  ab  ipfis  Generalibus  Ordinilaus, 
publico  Decreto  iam  ftatutum  effet,  ut  nifi  morem  gerercnt,  Rcmonflrantium 
fcntentia  ex  ipfòrum  fcriptis  cxaminaretur-,  dcliberarum  fuit,  qua  ratione  id 
ipfum  com.modiflìme  inflitUi  pòffet .  Pr'aifcs  propofiiit ,  Annon  vidcretur  con- 
fiiltum,  ut  prius  ex  ipfbrum  fcriptis  qus:dam  ,  ut  vocantur ,  interrogatoria  conci- 
percntur,  quìè'fcjam  aliquo  mo-do  paratahabcre  diccbat ,  aoque  ut  ex  ijs  poflca 
Thefès  quxdam  formarcntUVj;  quibus  Rcmonflrrantium  fentcntia  brevitcr,  per-> 
■ipicue  &  fìdchrer  comprehendcrctur  atqucjcxplicarctur  ?  Plaiéuit  Synodo  liane 
agendi  rationc-mexperiri..    — ■  •  •      '        ■    •j.ìì}?ùìj\),:.ì 

Balthafhr  Lydius,  Ecclcfix  Dordrechtanx  Paftor  indicavit,  die  proximo  Do- 
minico  fàpram  Ca:nam  in  ca  urbe  celcbratum  iri ,  gratillìmumquc  Ecclcfix  ifli 

P  5  forc. 


if4  ACTASYNODI 

fore,  fi  Vencrandac  Synodo  placeret  tum  firmando  fidei  fua:,  tum  teftandi  in  fide 
confènfus  caufla,  facram  mm^iv  cumea  celebrare:  decretum efl'e  à Pref  byterio,  ne 
quaoriretur  confufio,  ut  quicunque  acceflliruseflet,  id  ipfum  prius  alicui  ex  illius 
Ecclefia:  Paftoribus  fignifìcaret.  Idem  leremias  Pourfius  Gallo-Belgica  Ecclefi^e  no- 
mine Synodo  indicavit,  idemque  ab  eadempctijt. 


xLviii.  Sefsione  Quadragefima-oftava, 

V.   Januarij  :,  T>ie  Saturni  ante  meridiem, 

PRopofita  fiint  Synodo  à  Prarfidc  Interrogatoria  nonnulla ,  ad  pleniorcm  fen^ 
tentia:  Remonftrantium  circa  primum  Articùlum  explicationem.  Monitiquc 
funt  ExteriTheologi,ut  amanuenfcs  polì;  meridicm,  ad  defcribendum  ftatum  con- 
troverfìarum  in  Synodo  Gcldrica  formatum,  &  inipfbrum  gratiam  inLatinamlin- 
guam  converfùm,  mitterent. 


Se  s  s. 
XLIX. 


Ses  s.  L. 


Sefsione  Quadragefima-nona, 

V 1 1.    lanuarij.  Die  LunA  ante  meridiem. 

PRxfcs  indicavitiraacumWclfingium,PaftorcmHornanum  àSynodiNoorc-Hol- 
landicxjudicio  ad  Nationalé  in  caufa  f iiljpcnfionis  à  munerc  docendi  appellafl'e, 
literafque  ab llluft.  Principe  Arauficano,  quibuscaulà  ejus  Synodo  commendaba- 
tutj  attulilfe.  Quac  &  praeledas  funt.  Exhibita:  quoque  &praEle<3:ze  flint  literiE  lo- 
annis  Arnoldi  Rodingeni  illius  EcclefiiePaftoris,fcholafque  in  eademurbeRedo- 
ris ,  in  limili  fiiipenlionis  caufa  ad  Synodum  appellantis.  Statutum  fuit,  ad  halcc 
appellationes ,  literafque  attendendum  elle ,  ubi  ad  tradationem  Controverfia- 
rum  Perlònalium  deventum  elTct,  atque  hoc  ipfis  tempori  fignificandum  efle. 

Perrexit  Prxfes  in  didlandis  Interrogatorijs  ad  explicationem  primi  Articuli,  ex 
fcriptis  Remonftrantium  ab  ipfb  cxcerptis. 

Sefsione   Quinquagefima,  • 

Eodem  Die  foH  meridiem. 

PRajle£ba  atque  examinata  funt  pra:cedcntium  aliquot  Seflìonum  Afta.  Eadem- 
que  occafione  denuo  moniti  liint  Synodorum  Geldrix,  Hollandix  Auftralis  & 
Borealis,  Ultrajedinaj&Tranfìfiilanix  Deputati,  ut  rerum  cum  Remonftrantibus 
in  Pro  vinci]  s  lìiis  geftarum ,  brevem  &  fidelem  hiftoricam  confcriberent  narrati© - 
nem,  eamque  quam  primum  polTet  fieri,  Synodo  exhiberenr. 

Propofitum  quoque  fuit,  annon  expediret,  ut  à  Remonftrantibus,  prsetcr  jam 
exhibita,  confiderationes  live  animadverfiones  ipforum,in  T^irap^cu  &  Ecclefiafti- 
cum  harum  Ecclefiarum  regimen,exigerentur.  Cum  non  efiet  dubium,  quin  in 
ifta  fuas  quoque  habcrent  confiderationes.  Vcrum  dilata  fuithxcdeliberatio.       : 

Sefsione 


NATIO  NALIS    DORDRECHTAN^,  175 

Sefsione  Quinquagefima-prima,  s,^^,  li. 

vili.  lanuarij, Die  Alartis ante meridiem. 

PRopofitx  flint  à  D.  Prsefide  Thefcs  qua:dam,  ab  ipfoex  Remonftrantium  fcri- 
ptis  collega:,  quai  ad  explicationem  primi  Remonftrantium  Arciculi,  qaf 
fft  de  Prxdeftinatione  divina  ,  fpedarenr.  Pra:led:5e  quoque  lunt  earundem 
Theiium  ex  Remonftrantium  fcriptis  probationes.  Quo  fa6to  moniti  liint  iìn- 
guli,  vt  diiigenter  attenderent,  utrum  mens  Remonftrantium  ijfdem  probe  cx- 
prcfla  eflet,  an  vero  aliquid  addendum ,  demendum  vel  immutandum  in  iis  vi- 
deretur ,  utque  ea  de  re  fèntentias  fuas  proxima  Seflìone  per  Collegia  (fi  fieri 
pofl'et)  exponerent  :  fìmulque  Confìlia  fìia  demodé,  quo  in  hoc  negotio  porro 
procedcndum ,  adjungerent. 

SefTio  proxima,  expetitionc  ClarifT.  DD.  ProfefTorum,  in  dicm  perendinum 
dilata  fuic. 

Sefsione  Quinquagefima-fecunda,  sess.lil 

X.  lanuarij.  Die  lovis  ante  meridiem, 

PKxìcdiX  funt  fingulofum  Collegiorum  confìderationes  in  Thefes  à  Pra*fidé 
propofitas,  fuitque  judicatum,  ijfdem  Remonftrantium  fententiam  probe  fà- 
cisac  fìdeliterexprefl'am  efl'e.  Quo  nomine  &Pr£efidi  prò  hoc  labore  gratise  fune 
a<5ta^.  Obfervata  qua;dam  à  nonnuHis  fuerant,  qu^e  commodius  mutati ,  aut  di- 
ci pofl'ent.  ludicarunt  plerique  ahquanto  fore  confultius  fi  ha:  Thefès  in  pau- 
ciores  contraherentur:  utque  inprimis  fundamentales  maximeque  necefFariìc  fer- 
varentur,  exque  à  Confe£Varijs  diftinguercntur.  Cujus  rei  fpecimina  à  magnac 
Britanniae  Theologis ,  Zuy t-HoUandis,  &  à  Scriba  Feilo  Hommio ,  Synodo  exr 
hibita  fimt. 

Confìlia  de  modo  in  hac  caufTa  porro  procedendi  à  plerifque  addita  non  fu&- 
rant.    Quare  de  eo  ftatui  eo  tempore  nihil  potuit. 

Sefsione  Quinquagefima-tertia,  sess.liii, 

Sodem  DiepoB  meridiem i 

PRxle(3;a  funt  rcliquorum  Collegiorum  de  modo  in  hac  caufa  procedendi  con- 
fìlia, quibus  collatis,  potioribus  fiiffragiis  ftatutum  fuit,  explicationem  Remon- 
ftrantium fententix,  eadem  hac  ratione ,  qua  in  primo  Articulo  fa£tum  fuerat, 
in  reliquis  porro  quatuor  efl'e  eruendam ,  Thefibufque  cerris  includcndam,  priuf- 
quam  ad  examen  &:  judicium  primi  Articuli  deveniretur.  De  quo  tamen  finguli 
ut  fèrio  cogitarent,  eumque  dihgenter  cxpenderent,  flint  moniti. 

Eadem  Sefliont  quaedam  à  Prarfide  distata  funt,  qux  exobfervationibusin  The- 
fes, quaspaulo  ante  conceperat,  mutanda  ,  aut  addenda  collegcrat.  Ac  prx- 
terea  pr^ecipua  qnxdam  capita  ,  ad  qua:  in  Controverfìa  de  primo  Articulo  inpri- 
itiis  attendendum  effe  iudicabat.  In  quibus  hoc  pra^cipue  fpeifbandum  mone- 
bat ,  utrum  Remonftrantium  fcntentia  re£te  fàtis  ac  fideliter  exprcfl'a  eft'et.  Ro- 
gavit  quoque  Synodum,  annon  confliltuni  efl'e  judicaret,  ut  Citati  fé  fifterent, 
corumque  de  dictis  Articuhs  fèntentia  audiretur.     Cxterum ,  placuit  proximo 

P    4  ab  hoc 


Sess. 
LIV. 


i-jG  A  C  T  A     S  Y  NODI 

ab  hoc  die  eosadvocarijatque  ex  ijfclem  Articulis  interrogatoria  qusedam  à  Prar- 
fìde  proponi,  mandariquc  illis  ,  ut  ad  plcniorcm  fententia:  fiix  declarationem 
ingenue  &:  aperte  1  cip ondcrcnt.  . 


Sefsione  Quinquagefima-quarta, 

X I.    lanuarijy  Die  Vcneris  ante  merìdìem. 


R 


Emonftrantes  vocati  comparuerunt.  Et  quia  Ifàacus  Frcderici  prarfcns  non 
fuerat,  cum  rcliquis  Edidum  lUuftrifl'.  ac  Prsepotcnt.  Ordd.  Gcncraliuni 
fiiperioribus  dicbus  pra:legerctur,  ut  ip(ì  quoque  de  eorundcm  D  E).  Ordd.  vo- 
luntate  conitaret ,  dcnuo  idipfum  pra;fcntibus  cxteris  omnibus  pra:Ie£tum  cfl. 
Significatum  cfl  infupcr  à  Prà^fidc  Rémorifljrantibus,  cognitum  ipfìs  ciìe,huic  Sy- 
nodo  non  tantum  ab  Ecclelìjs  hifce  Rcformaris,  fcd  &  Illuflriir.  &:  Pra:p^rent. 
Ordd.  Generaliumprxfcripto  injundum  clic,  ut  ipibrum  Rcmonllrantium  quin- 
que  Articulos  primo  loco  cxaminarcnt.  Quod  ut  finGcra  confeicntia  fìcretjpiraz- 
ftitum  elle  à  lìngulis  juramentum ,  i'c  hac  in  caufà  "nihil  fpcftaturos,  quam  gloria: 
Dei  propagationem,  veritatis  confirmationem ,  &:  Eccleiìarum  xdifìcationem,  at- 
quc  in  ferendo  judicioj  fblius  Dei  verbum  ,  non  autem  alia  humana  fcripta  prò 
ciuldcm  norma  habituros.  In  hujus  caùfà:  difculTìone  ncceilarium  forc ,  ut  ante 
omnia  recle  cognoiccrcnt  Rcmonftrantium  fcntentiam  atque  cxaminarcnt.  In 
hoc  iingulos  Synodo  fìncera  declarationc  infbrvire  debcrc.  Ipibs  quidem  ali- 
quam  fentcntia:  iiia;  dcclarationem  iiiper  quinque  Articulis  tradidiile.  Carte- 
rum  judicaile  Synodum  ,  necellariumeire,  ut  mentem  fuam  latius  declararcnt. 
Eumin  lìncm  poftulatum  ab  ipfis  ahquotics  fuiilc,  ut  eam  ad  interrogata  qui- 
dam latius  explicarenr.  Ip/bs  vero  dctrcdaiTc  haòbenus  ad  ea  rclponder 
re,  niii  ipfis  in  anteceil'um  f'ententiam  fiiam  exphcandi  ,  &  contrariam 
refutandi  libertas  conccderetur  ,  quantum  ipiì  necelTarium  judicarent.  Hinc 
contentioncm  inter  ipfòs  &:  Synodum  cHc  exortam_.  .  Hinc  ad  naujcam  uiquc 
toties  illis  inculcatum  ,  xquam  ac  plcnam  ipiis  conccHam  clic  libertatem,  non 
tantum  iententiam  fuam  explicandi  &  dcfcndendi  :  i'ed  &  contrariam  rationi- 
bus  oppugnandi  >  modo  interim  lìt  Synodi  di/piccrc  ,  ne  illa  libcrtatc  abutan? 
tur.  Varia  fùpcr  hac  re  ultro  citroque  fuille  dida  ac  fcripta  ,  tandcmquc 
lUuftriir.  &:  Prxpotcnt.  D  D.  Ordinum  Generalium  intervcnifTc  autoritateni.. 
Qiiorum  Decreto  parere  recufàrint  ,  ncque  hadcnus  ad  interrogata  Synodi 
rclpondcre  voluifl'c.  Vocatos  elle  fterum  eandcm  ob  cauf.im^.  Synodum 
denuo  pcriculum  fliduram,  utrum  tandem  aliquando  rcfponfiiri  eficnt.  Mone- 
ri  itaquc  ac  rogari  ferio  ,  ut  ingenue  ac  iinccrc  ad  quxlliones  à  Synodo  pro- 
ponendas  reipondcrenr.  Ac  primo,  Num  adhuc  fèntcntia:  ilix  dcclarationem 
&  defenlìoncm  qux  in  Hagieniì  Collatione  coniincretur  probarent.  Huju§ 
quxflionis  rationem  non  elle  obfcuram  ,  quia  antehac  profciTi  efl'ent  ,  Te  ab 
co  tempore  multa  didiciiTe  ,  ncque  velie  ex  prioribus  illis  fcriptis  de  fentenr 
tia  fila  judicium  ferri,  .quia  dies  diem  doceret.  M.  Epifcopius  rogatus  ,  ex 
fcripto  prolixe  refpondit  :  fpcraflc  fé  confeicntia:  fua:  fàtisfadiun  iri  ,  qup4 
ne  quidem  levitcr  tcntatum  fìt.  .  Leges  fé  nolle  Synodo  prxfcribere  ,  fed  rie-: 
que  ab  ea  quaflibct  acciperc.  Petére  fé  eam  libertatem  ,  quam  &  jura ,  &: 
Citatoria  difcrte  concederenr.  Non  {e  fubtcrfugia  qua-rcre  ,  ncque  metuere 
ne  dogmata  gloria:  Dei  inimica  &;  iàluti  hominum  noxia  ,  ex  ipfbrum  C'oii^ 
fefllonibus  cxfculpcrcritur.  Qj^alia  fé  in  Cojrtra-Remonflrantium  fententia 
oftenderc  poife  exiflimarent.  Tajitiim  abclìe  ,.  ut.  fubtcrfugia  qiiarrerent ,  ut 
parati  eficnt  fcntentiairi  fliam  ,  q,uantum:ipfi.  neceifl'arìum  judicarent ,  propo- 

^  "-'lAOik^  ii;j"i£,.  •■  ;^  rnuia "iilj     .iujsiìLììì.  ..-..  .;,uil  ciliic»»^-/-.  .ijjiu  aL  ju<'>ù».tviOÌ 


NATIONALISDORDRECHTAN^,  177 

nere,  explicare  ac  defendere.  Permittere  fé ,  cum  fententlam  fuam  ita  propo- 
f  liflent ,  fi  quid  Synodo  qu^rere  piacere:  ,  ut  hoc  fieret.  Se  ad  propolìtas 
qux^^ioncs  vrl  fc^:centas  vcl  millenas  refponfìiros  efl'e  :  iive  viva  voce  ,  five  per 
eos,  quosmaxime  huic  rciidoneosjudicarent.  Mandatum  ex  fententia  Delco-a- 
torum  fuir,  ut  hoc  fcriptum  omnium  manibus  fubfignatum  traderenr.  Quod 
&:  faólum  fuit.  Fuicautem  tale: 


Uonorande  'Domine  Trsfes ,  meminìt  duhto  frocnl  Ahunde  fatìs  Reverentia  Tua^ 
quid  SeJJìone  idtimii  a.  nobis  omnihm  £>-  fingulìs  unanimiter  ^  concordthm  fen^ 
tentijs  atque  antmls  ad  quAstiones  frofofitas  rejponfum  ftt .  Speraveramu-s  eqtii- 
dcm  futtirum  ,  ut  confcientiartim  noHrArum  ,   ^,  quibus  ilUs  fabnixas  ejfe  demon- 

jlnavimus  ,  fundamentorum ,  ratio  haberetur  ab  hac  Synodo  >  cui  id  maxime  cti^ 
rx  eJfe  oportet  ,  ut  confcientias  fratrum  ac  sy''>'i^y^tarum  fuorum  -vel  reBtus   tn- 

ftruat  ,  melioribnfque  rationibui  edoceat  ,  ficuhi  errent  ;  vel  fi  injìrmtores  fne- 
rint  ,  Spirita  manfiietudinis  fiiblevet  atque  fujfulciat .  T^hilque  agat  ,  quod  aliuà 
quid  quam  ChrisHanum  huiufinodi  ó"  benevolenti^  plenum  animum  atque  affecfum 
in  omnibus  a£lionibm  Jpiret.  Hac  JJ>e  freti  expeSlaveramm  ,  vt  rationes  nobis  ò' 
argumenta  proponerentur  ,  qu£  vi  c^  efficacia  fua  fiiaderent  nobis  ,  ttt  a  propoli- 
to  nostro  difcederemas.     Et  fané  poshdahat  id  tnm   Charitas  Christiana  ,  qua  con* 

Jcientijs  proximi  ,  qua  poteli  ,  optima  fattone  [ponte  ^  ultra  fuccurrere  dr  confide- 
re  gaudet  ;  tum  Tiaturalis  ipfia  &q-uitas ,  qux  alteri  facere  nos  iubet  ,   quod  ipfi  nobis 

feri  optar emus  ,  é"  cuperemus.  Sed  proh  dolor  !  nihil  horum  omnium  vel  tentari 
leviter  videmtis  \  fied  per  eandem  rurfìis  lineam ,  eodem  mandato  atque  imperio  nos 
gr avari  fientimm  ,  tanquam  fi  conficientitts  nosiras  eo  tantum  fine  haclcnus  obten' 
diffemus  ,  ut  quia  nulla  fiolida  ratione  tccìi  atque  muniti  videbamur  ,  fiib  earum 
chtentu  quidlibet  diceremus  ac  faceremus  ,  leges  ac  Decreta  fiummarum  poteltatum 
infiuper  haberemm  ,    éf  quod  prxcipuum  crimen  e  si  ,  ulteriorem  caujk  totius  difqui- 

fitionem  declinaremus  :  tj<f  quibus  omnibus  quam  bngijpme  nos  abefe  perfiuafijfimi 

fmnus. 

Leges  nullas  Synodo  prxfiribimus  ,  fed  ntc  quafiibet  accipimus  aut  admittimus. 
Eam  enim  libertatem  in  libera  Synodo  dari  ,  (fr  concedi  nobis  postulamus  ,  quam 
Citatis  omnibus  ad  caufam  fuam  dicendam ,  jura  omnia ,  divina  pariter  ac  humana, 
cencedunt  ,  quamque  literis  Citatortjs  piena  manu  concefiam  nobis  efe  arbitramur. 
Subterfugia  nulla  quArere  in  animo  habemus.  Ncque  enim  caufa  tdla  eli  cur  ea  nO' 
bis  quArenda  efe  exiftimemusi  INffiil  habet  fententia  nostra,  cuius  nos  pudcre  de- 
heat  ,  quod  occultatum  ,  fucatum  aut  incrufiatum  cupiamus.  Plana  in  ea  omnia  funt 
atque  facilia  :  nulU  falebrA  ,  nulla  ambages  ,  nulU  ambiguitates  quas  non  planiff' 
me  expofitas ,  explicatas  éf  detefias  ex  animo  velimus  :  non  metuimus  ut  quifquam 
ex  ea  exptfcctur  atque  exfculpat  eiufmodi  dogmata  ,  qu&  divina  gloria  iujuria, 
p'tetati  noxia  ^  in  totam  Religionem  Christianam  contumeliofa  funt ,  qualia  non  pauca 
habet  Cantra- Remonfirantium  fententia  ,  quos  propterea  fubterfugia  quarere  majori 
jure  dicere  licer  et.  ^uinimo  uti  haBenusfemper  ,  ita  in-prafintiarum  aperte  iterum 
atque  ingenue  proftemur  ,  tantum  abeffe  >  ut  fententiam  noflram  occultatam  cupia- 
mus ,  aut  ulla  fubterfugia  quaramus  ,  ut  contra  ideo  nobis  plenariam  potestatem 
concedi  pctamus,  explicandi  dr  defendendi  fententiam  noflram  ,  quantum  poffumus ,  dr 
necefarium  judicamus ,  ne  quifquam  deinde  fit  qui  iure  aliquid  ultra  a  nobis  defi- 
derare  pofftt  ,  quod  ad  exa£tam  totius  caufa  cognitionem  facere  ulla  ratione  videa- 
tur.  Mjipd  ipfum  ut  ferio  atque  ofnnino  nobis  propofitum  effe  Confefm  univerfus 
intelligat ,  iterum  promittimus  ,  prout  refponfione  noflra  ultima  fcripto  huic  Synodo 
exhihita  promifimus  ,  fi  quid  de  in  de  in  explicatione  CT  defenfione  fententia  noflra ,  ac 
contraria  impugnatione  Synodo  huic  ad  plcniorem  intelligentiam  quarere  pldcebit,  nos 
non  tantum  ad propofìtas  hacìenus  quafliones ,  fed  etiam  fi  velfcxcenta  aut  millenaalia. 
fiorenti  ad  omnes  drftngulas  nitro  ac  libenter  refponfuros  efe ,  vel ficripto ,  velfii  res  pa- 
titur  viva  voce,  per  eos  ,  quos  ei  rei  maxime  tdoneos  judicabimus ,      Sljiod  tanta 

ardentius 


1^8  A  C  T  A     S  Y  N  O  D  I 

nr dentini  fetimui'y  quìa  nìhil  dubitamm ,  quin  in  explicatione  dr  defenjione  fententÌA 
nosh-A  co/itraridque  imfngnatione^  dia,  multa. ,  quam  qtu  quAsiiontbm  continehunttir, 
Maturi  fimus  \  quAmiiltum  pnderis  atque  momenti  ad  caufz  totiiis  cogniti onem  allata- 
ra  flint ,  di'  fine  quorum  intelligentia  haud  facile  crit  negotium  totum  ,  prottt  meretur, 
fertraCiare  &  dijudicare.  ^^odfi  impetrare  non  liceat ,  nulla  cauffa  eH ,  cur  ah  in- 
ftituto  nofiro  dtfcedamus ,  aut  ad  propofitas  quxfiiones  refpondeamw.  l^os  cantra  ju- 
Jlijfimas  caufas  nos  hahere  arhitramur,  cur  in  propofito  per  fili  endum  fit.  T^e,  videli- 
cet,  caufs.  noftr&  optimi  de f nife  &  'ueritatis  plenariam  defenfionem  ^  contrarinque  faU 
fttatis  impugnatiouem  negle£itti  habuijfej  aut  non  ex  officio  &  confcientia  fufcepifie  ulla 
ratione  videamur. 

Suhjcrtpaerant  omnium  nomina, 

Refponfum  autcm  fuit,non  videri  neceflarium  ut  prolixe  refuraretur,cum om- 
nibus de  xquitate  Decretorum  tum  lUuftr.  &  Pracpotent.  Ordd.  Generalium,  eo- 
rumque  Deputatorum ,  tum  &  Synodi  plus  fatis  conftaret.  Qu£e  in  hac  caufla, 
ea  confcientia,2equitate  &  integritate  egiflet,  ut  fi  eo  quoque  tempore  iniqui  ali- 
quid  mandatum  à  fé  efle  depr3chenderet,quo  ipforum  confcientix  merito  gravati 
poflent,  omnes  Synodicos  melius  edodos  errorem  fuum  agniturosjpetiturofque, 
ut  in  meliorem  ea  pattern  acciperenr.  In  Synodo  omnes  jcquitatis  leges  efTe 
obfervatas.  luftam  ipiìs  libertatem  toties  permillam  &  conccflam  efle,  ut  vel 
juramenti  loco  hoc  promiflum  efle  poflTet.  Niiiil  autem  peti  à  Synodo ,  nifl  ut 
toenes  fé  fit  potefl:as  eam  Icgibus  honcftis  intra  terminos  coércendi ,  fi  eofdem 
forte  excederent.  Declaravit  Epifcopius ,  nullam  aliam  fé  petiiflfc  libertatem, 
quam  qua:  xqua  fit ,  quceque  omnibus  Citatis  concedi  &  foleat  &  debeat.  Re- 
fponfiim  fuit  ,  talem  libertatem  ipfis  à  Synodo  concefl!am  efle ,  quin  &:  amplius 
conceflumiri,  modo  Synodi  prudenti^  atque  autoritati  committatur,  ut  pro- 
fpiciat  ne  quando  ejus  limites  tranfgrederentur.  Si  exifl:imarcnt  Synodum  auc 
Delegatos  libertatem  eam  imminutam  aut  ademptam  velie  ,  magnani  fieri  ab 
ipfis  Synodo  &  Dclegatis  injuriam..  Qyare  Pra:fi;s  iterum  amice  &:  fraterne 
eos  cohortatus  efl: ,  ut  pie  &  fincere  agerent  :  utquc  ad  interrogata  Synodi  tan- 
dem rcfponderent  ;  ncque  in  fubterfugiis  ukerius  progrederentur  :  pollicitufqucj 
cis  eflj  fòlcmniter  &:  quidem  Synodi  totius  nomine,  libertatem plenam  qux  Cita- 
tis jure  merito  debetur,  tributum  iri.  Epifcopius  refpondit,  fi  concedatur  nobis 
mentcm  nofliram  de  fingulis  explicare  articulis,  ac  primum  quidem  de  Elezio- 
ne, inde  vero  &  de  Reprobatione,  eamque  codem  modo  defendere ,  &  contra- 
riam  fèntentiam  Contra-Remonftrantium  ,  eorumque  quos  illi  prò  Orthodoxis 
habent ,  in  fingulis  articulis  piane  propofitam  refutare ,  fi  quid  tum  in  Explica- 
tione  aut  Defenfione  deefl'e  judicarctur  ,  fé  ad  quxftiones  proponendas ,  fivc 
fcripto ,  fivc  viva  voce  ,  per  eos  ,  quos  maxime  idoneos  ipfi  exiflimarent ,  rc- 
iponfuros.  Circumftantias  temporis  &  fìmiles  arbitrio  Delegatorum  fé  per- 
mitterc  Hxc  libcrtas  fi  concederetur  fibi ,  ad  propofitas  quaeflioncs  refpon- 
^uros  effe  Prxfes  dixit ,  in  fcripto  tamen  exliibiro  eos  declarare,  fi  categorice 
ipfis  ad  Synodi  Decretum  fit  refpondcndum  ,  perfiflere  fé  in  priori  refponfo. 
Toties  inculcatum  efle  illis  in  hoc  rei  cardinem  verfari,  Libertatem  ipfòs  pe- 
vere non  fèntentiam  tantum  fuam  defendendi ,  fcd  &  aliorum  ,  quantum  ipfi 
judicarent  neceflarium ,  exagitandi.  Ad  quar  multi  fìmul  voce  pariter  fiiblata, 
hoc  nequaquam  à  fé  peti.  Exagitandi  verbum  non  agnofcere  ,  ncque  eo  ufos 
cflfc.  Cumque  multi  teflarentur  ea  voce  ufbs  effe  ,  refpondcrunt  ,  hanc  non 
effe  mentcm  fùam^.  Aliquem  fortafle  intcr  ipfos  ea  voce  uflim  effe,  nec  idcir- 
co  lequum  efle  ,  ut  quod  unus  forte  aliquis  dixifl'et ,  omnes  luerenf.  Etiam 
Epifcopius ,  ea  ufum  fé  negabar.  Quam  tamen  multi  in  Synodo  audiviffe  fé 
tcftabantur.  Cumque  reprehenfi  cfl'ent  obiter  ,  quod  omnes  fìmul  extra  or- 
dinem  clamarent  pariter  aut  loquerentur  ,  denuo  illis  declamtum  fuit  ,  Illu- 
ftres  atque  Prxpotentes  Ordines ,  ipfàmque  Synodum,  libertatem  ipfis  non  fèn- 
tentiam modo  fiiam  defendendi ,  fèd  contrariam  quoque  oppugnandi  permi- 

fiiTe; 


NATIONALIS    D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ^.  179 

fifle  :  modo  ipfì  libcr*-ans  hnjus  modcramen  relinquatiir.  Ncque  tantum  hoc 
permitti  ,  i'ed  injunctum  iri  inliipcr  à  Synodo ,  ut  lì ,  quod  jam  fàrpe  objecerant, 
•dogmata  ulìa  gloria  divina  inimica  >  aut  làluti  Iiomimim  noxia ,  horrenda, 
aut  blafphema  in  Eccidìis  hi/ce  doceri  credcrent ,  in  medium  profcrrent,atque 
oppugnarent.  Negationem  Jufta:  libertatis ,  veram  hujus  fùbterfusrij  non  effe 
caufhm  ,  fed  propterea  refpcnfìonem  eos  detredare  ,  quia  Synodum  liane  prò  le- 
gitimo  cauffa;  lux  ludice  agnofcere  nolint.  Refpondit  Epi/copius,Nos  quidcm 
ita  ièntimus,verumutfèntimusitanobis  pronuntiare  nonlicet.  Prarfcs  itcrum  atq; 
iterum  amice  eos  monuit,  ut  deiìllerent  tergiverfàri  .-nondum  enim  quicquam  ijs 
quod  iniquum  efiet  propofìtum  faille.  Si  quid  tale  in  progrcffu  forte  eveniret ,  tum 
ejufmodi  querelis  locum  forc.  Rogavit  ergo  ruriùs  Epiicopium  ,  num  fenten- 
tiam  in  Collatione  Hagienlì  propolìtam  ac  defenfàm  agnofccret  prò  fùa  ?  Qui 
refpondit,  fé  ad  eam  qua:ftionem  tum  rcfponfùrum  ,  ubi  poftulata  libi  libcrras 
concederetur.  Rogatus  porro,  An  doftrinam  in  fcripto  centra  Walachros  ex- 
plicarampro  fua  agnofccret;  poffe  fé  progredinegavir,  nifi  priusad  ipfbrumra- 
tiones,  quas  exhibuiffentnuper  fcripto,  refponderetur.  Adeandemqu3:fHonem 
Eduardus  Poppius  refpondit,  Nihil  fé  habere,  quod  refponfioni  datje  adderet.  Si 
libertas  poflulata  concederetur ,  fèfe  refponfurum.  Didum  ei  fiiit  ,  eam  toties 
conceffam  &:  promiffam  jam  elle.  Eam  ncmpe,  quse  èc  jufta ,  Synodique  Icrribus 
effet  circumfcripta.  Non  debere  ita  tergiverfàri  fùb  prxtexru  conditionis  con- 
ceffx  &  decreta;.  Illufkes  D  D.  Delegati  per  Ampliffimum  «ScClariilìmum  vi- 
rum,D.  Rochum  Honardum  decJararunt ,  liane  rem  dia  firpiufque  jam  tratta* 
tamelTe.  Velie  fefe  fìnem  ei  aliquando  jam  imponi,  ncque  eandem  ferram  to^ 
ties  reciprocari.  Ad  juftam  caufk  difquifitionem  ,  nullam  illis  libertatem  defu- 
turam.  Delegatos  polliceri ,  fefe  operam  daturos  ,  ut  nec  locus  ipfìs ,  ncque 
tempus  piene  agendi  caufàm  fiiam  ncgaretur.  Mandare  itaque,  ne  diutius, 
quod  toties  jam  di6lum  effet,  fubterfugerent ,  fed  ut  tandem  aliquando  ejuf^ 
modi  tergiverfationibus  fìnem  imponerent.  Perpetuo  enim  filentio  veritatem 
nec  inquiri ,  nec  defendi.  Epifcopius  rcfj?ondit ,  fi  quod  petcrent  promitte- 
rctur ,  fèfè  parituros.  Et  paratos  jam  declarationem  fèntcntise  i'ux  de  primo 
Articulo  exhibere  :  hac  lege  fé  Iibenteream  tradituros,  fiquidcm  id  DD.  Dele- 
gatis  videretur.-  Pi'cTfes  eos  obteftatus  efl  per  confcientias  fùas ,  ut  oftenderent, 
quid  in  eo  fit  pcccatum  ,  fi  ex  Illuftriff.  D  D.  Ordd.  Gcneralium  mandato  ,  ad 
propofìtam  qua'flionem  rcfponderent.  Si  in  hifce  interrogaroriis,  ad  juflam  de- 
clarationem quidquam  deeffet  ,  pleniorcm  eos  poffe  tradere.  Sufficere  de- 
bere ,  eam  concedi  ipfìs  libertatcm,  quse  Citatis  deberetur.  In  anteceffum  a- 
liam  velie  poflulare  ,  fiipervacaneum  effe,  ncque  aliud,  quam  flibtcrfugium hoc 
loco  intempcflivum.  Qu.erimoniam  illam  de  libcrtate  non  fktis  piena  ipfìs  con- 
ccira,effe  injuftam  :  cum  totpra^cedentibusSeffionibus  toties  contrarium  propo- 
fìtum illis  effet  ac  promiffum:  iniquum  effe  &:  alicnumde  non  data  loquendi  li- 
bcrtate conqueri ,  ubi  aliquis  jubetur  loqui.  Poppius  dcnuo  rogatus ,  ut  ad  pro- 
pofìtam qujeflionem  refponderet,  dixit.  Se  tum  rcfponfìirum ,  ubi  ea  quam  petc- 
rent libertas  conceffa  effet.  Nolle  fé  quidquam praefcribere ,  hoc  enim  ad  Illufl. 
DD.  Delegatos  pertinere  ,  ac  proinde  nolle  fé  falcem  fuam  in  alienam  mittere 
meffem  :  non  efle  tutum  ad  omnia  propofita  ex  tempore  refpondere  :tum  fortaffe 
fé  ref  jionfhrum ,  cum  libertas  illa  jam  conceffa  effet.  Ioannes  Arnoldi  Corvinus 
idem  rogatus,  refpondit:  In  refponfìone,  nempe  jam  &:  ante  data,  fé  perfìftere. 
Dwinglonius  :  fi  declaretur,  liane  effe  Synodi  mentem,  concedi  ipfìs  eam,  quam 
petunt,  liberracem,  fé  paratumeffeadreljjondendum.  Si  vero  non  concedatur,Ii- 
bere  fé  profìteri,  non  poflcféàdata  refponfìone  difcedcre.  Prarfés  monuit^illos 
nunquamCatcgorice,fédper  SI  conditionalefcmper  refjiondereirotunde&Cate* 
gorice  efic  refpondendum.  Dwinglonius  refpondit,  Candide  ipfbsagere,  ncque; 
velie  decipere  ,  ac  propterea  ira  rclpondere.  D  D.  Delegati  monueruntjcaufàe 
nihil  elle,  quarc  ipfì  de  candore  quoque  D  D.  Dclegatorum  ,  totiufque  Synodi 
dubita^ent.  PtEcfes  flibjunxit,  Synodum  loqui  piane  ripfbsautcm  obfcure:à  Synodo 
enim  ehm  libertatcm,  quam  omnia  jura  divina  &:  humana  Citatis  conccdunt> , de- 
ferte ipfìs  promirti:  non  itaque  opus  effe, ut  iìib  ambigua  illa  Se  obfcura  loquutione 
/iibtetfugiaqua:rerent3Synodumq-,legibus,quasadniittercnecdcbeat,neopofIìf,ad- 

ftringereiit. 


ito  ACTA      SYNODI 

ftritigerent.  M.Epifcopius,ofledi  Uhi  penjt,quidnam  inrelponfis  fuis  meritò  defide- 
raripofl'et?AdquxPraciès,fàtishocjamdidumefl'c,quodRÌmirum  Syliodiautorita- 
tem  non agnof"canr,ncq; juftis, ubi  opus  Ut,  illius  velint  cocixcri  legibus.Rcm elle  in-w 
auditam,citatos  judicibus  agcndi  modum  velie  prarfcribere,  &dc  eodemilliscon- 
troverfiam  movere.  Poppius  dixit,  Liceat  nobis  illa,  quam  pctimus/frui  liberta- 
te.  Quicquid  Illufl:.  D  D.  Delegati  nobis  man  daruri  {unt,aut  faciemus,  aut  pa- 
ticntcr  fercmus.  Refpondit  Pr^iès  :  Decreta  Illuft.  DD.  Ordinum  Generalium 
&  Synodi,rufncerc  iplìs  debere:  ilìaeil'e  clara  &  a:qua  :  cxceptiones  autem  quas 
adfcrrent,  ambiguas  dfe  &  nullius  momenti.  Niellius  rogatus,  utrum  ad  pro- 
poiìtam  quieftionem  refpondere  vellet:  dixit,  Qiia:in;ionem  cilc  intricatam.  Non 
poffe  fé  ex  tempore  re/pendere.  Se  reipfà  nunc  experiri ,  eam  libertatem  ,  quac 
arqua  fit,ipris  non  concedi.  Cum  enim  rufpicio  nuper  tantum  cflet,  fiiturumjUC 
Perkinfij,  Pifcatoris,  aliorumque  errores ,  quia  mulris  aliis  in  his  quoque  re- 
gionibus  condemnantur,  producercntur ,  ftatim  prarcifhm  libi  fuiffe  hanc  liber- 
tatem. Adeo  ut  crimen  lìt  vel  nominare  eos  ,  quos  errare  facile  probari  poilìt» 
RefJ3onfum  ei  fuit ,  non  vere ,  fed  per  calumniam  ifta  dici.  Rogatulque  denuo, 
num  reipondere  vellet  ,  negavit  fé  ,  nifi  prius  refutatis  fuis  rationibus  ,  refpon- 
dere polle.  Henricus  Leo  idem  rogatus,  dixit,  fé  citatum  efl'e,  ut  iliam  propo- 
ncret  ac  defendcret  fententiam,  non,  ut  adfcriptum  refpondcrct  :  velie  le  liiam 
proponete,  non  alienam.  Sed  &  judicari  non  ex  aliena,  fed  ex  fua  velie.  Ro- 
gatus denuo,  Annon  Icntentia  in  Collatione  Hagienfi  propofita  iplìus  ell'et,  re- 
Ipondit ,  fé  nondum  accurate  perpendill'e  :  rogare  fé ,  ut  liiam  fibi  proponere  li- 
ceret,  ncque  cogeretur  declarare  quid  de  aliena  fentiret.  Vczekius  idem  ro- 
gatus refpondit ,  in  eadem  fé  relponlìone  perfiftere.  Hollingcrus ,  fé  uti  nuper, 
ita  nunc  relpondere.  Nimis  anxium  pra^fcribi  agendi  modum,  neque  opus  effe 
lia^c  P^edagogica  intcrrogatione.  Ilàacus  Frederici ,  le  non  perpendiffe  Hagien- 
fèm  CoIIationcm.  Pctere,  ut  permittatur  fibi  libertas  fententiam  fuam  pro- 
ponendi.  Defiderare  le ,  ut  ad  omnes  rationes  fuas  relpondeatur.  Ryckwaerr, 
il  liceat  fibi  cam  quam  peterent  agendi  rationem  fequi ,  fé  non  habere  ,  quod 
adderer.  Nxranus,  all'entiri  fé  Collega:  fuo  Ilàaco  Frederici  :  paratum  fé  ad 
omnia  interrogatoria  relpondere  juxta  tenorcm  Citatoriarum:  non  interfuiffe  fc 
CoUationi  Fiagienfi,  ncque  ifto  tempore  funótum  efl'e  minifterio.  Efl'e  remexi- 
gui  momenti ,  fi  primo  loco  permitteretur  fuam  explicare  fententiam  ac  mox  re- 
fpondere. Prillare  autcm  illud,  quia  forte  in  eius  explicatione  ,  in  multis  fa- 
tisfaduri  effcnt,  de  quibus  poftea  non  effet  opus  interrogare.  Non  pofle  quac- 
dam  ab  ipfis  piene  explicari  fi  interrogationum  limitibus  circumfcribantur.  Re- 
iponfum  ei  fuit,  eo<lem  rem  redire  ,  live  primo  loco,  ad  interrogata  refponde- 
rent,  fivc  primo  loco  fententiam  fìiam  fcripto  explicarent.  Et  quandoquidem 
à  Synodo  decretumjam  efl'e t ,  atque  injundum,  ut  ad  ea  ,  quae  proponeren- 
tur,  primo  loco  refponderenc ,  non  deberc  ipfos  de  hoc  ordine  adeo  prxfradte 
contendere.  Neque  enim  interrogationum  limitibus  ita  circumfcriptum  iri, 
quemadmodum  exiftimarent  :  liberum  enim  ipfis  fore  ,  poflea  ad  hanc  declara- 
tionem  femper  addere  &:  exponerc  qusecunque  ipfis  ad  plcniorem  fententi^fc  dc- 
clarationem  addenda  viderentur  :  cumque  urgeretur  ut  relponderet'-,  dixit, 
Citatoriis  fé  inha:rere.  Ofljendit  ei  Prxlcs,  cas  non  pcrmittere  ipfis  libertatem 
non  circumfcriptam ,  nec  per  eas  prohiberi,  quominus  Synodo  interrogare  eos 
liceret.  Relpondit,  Interrogatoria  illa  fore  llipervacua ,  fi  in  anteceffum  fen- 
tentiam fuam  piene  dcclararcnt.  Significavit  Pr^lès,  Decretumjam  effe  ut  prius 
ad  interrogata  rclponderent.  Si  ea  ad  plenam  totius  fentcntis  ipforum  explica- 
tionem  non  fìifficerent ,  licere  eandcm  poftea  plcnius  explicare.  Nzrranus  ad- 
didit,  vidifl'e  ipfos  aliquod  iftorum  interrogaroriorum  fpecimcn ,  ex  quo  facile  col- 
ligerent,  per  illa  non  permitti  plenam  libertatem  explicandi  quid  Icntirenr. 
Refponfum  fuit.  Si  hoc  forte  fieret ,  permiflum  ipfis  iri ,  ut  eam  poftea,  quod 
&:ante  didumfucrat,  piene  explicarent.  Rogavit  Na:ranus ,  cur  ergo  nego- 
tium  fibi  focefl'eretur,  &:  à  Citatoriis  difcederetur  ?  Refponfum  ei  cft,negotium  ipfos 
fibi  &  Synodo  faceffere.  Sxpius  fuiflc  cxplicatum ,  à  Citatoriis  non  difcedi.  Sy- 
nodi  effe  agendi  ordinem  prxf cribere .  hunc  nunc  efl'e  à  Synodo  conftitutum ,  uc 
ad  interrogatoria  icntentiam  liiam  cxplicarent:fi  quidaduberiorem  explicationem 

poflea 


NATIÒNÀLIS    DORDRECHT  AN^.  ili 

poftea  deefle  cxiiHmarcnt,pofìc  hoc  illos  indicare ,  caufsequc  Tua:  nondum  cflc  fatisfa 
dum dicerc.Scmpcr  cairn libei-tatem,plcnius  le dcclarandi,conceirum ipfis iri.  Quaie 
moniti  iunt,itcrum  &  quidcm  fcrio,Synodo  honorem  iftum  e.xhiberent^ut  jam  fahem 
aliquandoadillius  interrogata  refponderent.  Addidcrunt  ,  fua  quoque  monita& 
junionesDclegati:multifquc,utantea,probatumfuir,  non  effe  Citatorum  legcsludi- 
cibus  pr2iaibere;aut  prò  iUo  arbitrio  tcmpus  extrahére.  M .  Epifcopius  refpondit ,  li; 
hoc  non  facere, ncque  hocagere,ut  protrahereiur  tempus,  fcd  in  fcriptofuo  perere ,  ut 
abllluft.  DclcgaiisfpatiumprKlìgereturribi.  Non  effe  cgvefiuros  limites,  fcd  para 
tos  effe  Dccretis  parere  ,  modo  jufta  ipfis  conccderctur  libertas.  llluft.  Delegati 
refponderunr,  toties  nane  juftam  libertatcm  clic  promiffim ,  totics  jam  iplls  impera- 
tumeffe,  utSynodo  parerent.  Vcilcac  jubere  ipforum  Ampliiudincs,ut  judicialehoc 
eloquium,fidcm  &  obedientiam apud  ipfos  tandem  aliquando  iuveniret.  Praefes ad- 
diditjCum  Ut  charitatis  omnia  fperare,  debere  ipfos  quoque  bona  omnia  de  tam  Vene- 
randa fratrvim  Congregaiione  fperare, pra:rert im  cum  ab  eadem ,  jufta  &  squa  1  ibertas 
toties  permiffa  nunc  eUcr.  Non  dèbere  cxiftimarc  ipfos,nuIlameffe sequam  liberta- 
tem  ;  nifi  llib  certis  conditionibus  promittcretur.  Epifcopius  rcgcffit,  eandcm  chan 
tatem  poftuiare  ut  ab  iplìs  bona  omnia  expcdarentur,addiditque,  modo  libi  poftulata 
concedcrctur  libertas,&cxhibcrcn:ur  qusfticncs.cffefeadeas  refponfuros.  Refpon- 
fumfuit,quoddcconcedenda  liberiate  diccretur  ,  odiofumelfcactxdiofum  toties  in 
hac  Synodo  rcpeti ,  cum  pra:fertim  jufta  libertas  tamprolixe  &  toties  concella  &  pro- 
miffa ipfis  effct,  Intcrrogatodaautem  ut  exhibcrcntur  ip(is,  ncque  opus  effe,ncquc 
ùfitatumin)udicijs.  Epifcopius  repofuit  :  Qtud  fitmorisinhacrefenefcire  ,  fal- 
tenividerifibihoca-quiffimum.  Pynackerusrogatus  ,  ut  ad  propolìtam  quazftionem 
refponderetjdixit  :  Quja  contentio  tantum  de  ordine  effe  videreiur,fi  interrogata  ex- 
hiberenturfibijliberumque  effct  eo  pedc,quo  jam  poftulafsent,  refponderc,  recufatu- 
rumfenonefsc:  Ex  tempore  fé  non  pofserefpondere:  yEquum  efse  ,  ut  longioris 
temporis  fpatium  libi  concederetur.  Declaravit  Praefes,  intcrrogationes  obfcuras 
non  fore,  fcd  adeas  ex  tempore  facile  refponderi  pofse,  modo  vellent.  Qupd  li  for- 
te quseftiones  non  faiis  redeaut  dare  proponi  ipfisviderentur,pofse  ipfos  hoc  often- 
dere  ,  &Synodum  juvare  ,  ut  de  ipforum  mente  perfpicueconftarepofset. 
Epifcopius  addidit  ,  fé  paratos  efse  omnia,  qax  ad  ipforum  &noftram  falutenl 
fufficere  putarent,proponere  &  declarare.  Dixit  Prxfes,  Peti,  ut  hoc  ficrct,imo  im- 
perati iplls,  ncque  minus  tamencos  conqUeri  &  adhuccunftari.  Sapmaidem  ro- 
gatus  ,  refpondit  ,  fé  nonefse  legcsaccepturosabijs,  quos  in  confcicntiafuapro 
parte  adveria  haberenr.  Candorcm  hujus  refponllonis  dilaudavit  Pra'fes  ,  atque 
haiiicéfse  veram  hujus  tergiverfationiscaufaiìioftendit  ,  quod  Synodum  prò  Indice 
legi'.imo  non  agnofccreiit,ideoque  refponderc  noUe,  ne  fi  refponderent  ,  prò  Indice 
eamagnoftere  viderentur.  Gofvvinus  interrogatus  dixit  ;  Refponllo  mea, iti  {cripto 
iioftroeft  exhibita.  AffuerusMatthifius  ,  rcfponfurum  le  efse,  fi  libertas  poftulata 
concederetur  ,  &  interroganda;  quJEftiones  exhibcrcntur.  Qutimque  omnes  decla 
l'affent  alia  conditionc  parere  &  refpondere  fc  nolle,exire  juflifunt. 

Dimifìls  Remonftrantibus,deliberatum  fuit ,  quid  in  hac cau fa,  jam  porroagen- 
dumefset,  ut  llluft.  ócPraepot.  D.  D.  Ordd.  Generalium  maridaiis  ,  &  Eccle- 
fiarum  expcftationi  fatisfieret.  Prscfertim  cum  profeffi  jam  efscnt  Remonftran- 
tes;  le  non  velie  tantum  ex  fcriptis  fuisjudicari  ,  fed  ex  fententiafua  quamnunc 
habent,eamquead  qua'fita  Synodi  declarare  detrcclarcnt.  Quxfitumfuit ,  annon 
témpusefsct,ut  fepofuis  prxteritifque  hujus  aut  illius,quas  peculiariter  habcrent,fen- 
tcntijs  ,  es  prcccipuc  examinarentur  ",  quasin  fcriptisfuispropofuiffent ,  Scpubli- 
caffent  Remonftrantcs  hadenus  .  quia  iftis  Belgica  Ecclcfia:  jjotiffimum  jameffent 
conturbata^.  llluft.  Di  D.  Delegati,deliberationeminhorani  quintam  pomeri 
dianamdifferri  voluerunt,  rogatiquefunt  omnes  Synodici ,  ut  fententias  fuas  _,  fi  id 
fieri  pofset,per  Collcgia,vel  fcripto  vcl  viva  voce,exponerent. 


Q  Se(sioo<: 


Sess. 
Lv. 


j$i  ACTASYNODI 

Sefsione  Quinquagefima  quinta, 

Eodem  die  pofi  JVleridiem» 


ROgarum  fuit  Synodijudicium  ,  de  antcmeridianisRemonftrantiutn  i-efponfió^ 
nibus  arque  aftionibiis  ;  ddibcratumquc  fuit  ,  quid  porro  tum  cum  illis,  tum 
in  illorurii  caufa  eflet  agcndum.  NonnuUis  quidem  ,  inter  Extcros  prafcrtim 
Thcologos  ,  vifi  fuerant  Rcmonftrantcs  ,  aliqua  ratione  propius  ad  illult.  DDd 
Delegatorum  &  Synodi  voluntatcm  accedere ,  qui  proinde  exiftimabant ,  exhi- 
bendaipfis  effe  inrerrogatorìa  ,  ac  mandandum  ,  ut  rorunde  &  perfpicue  ad  ea 
refponderent.  Quo  bac  ratione  Synodus  labore  inquirendi  ipforum  ex  fcriptis 
fentcntianijfublevaretur  ,  tcmporifquefierct  compcndium.  Sed  potioribus  fuf- 
fragijs  judicatum  fuit ,  fi  declarationes  ipforum  pcnitus  infpicercntur  ,  nihil  aliud 
ip(òs  refpondiffe  ,  quam  quodantehac  totics  rcfpon^iffcnt ,  ncque  advoluntatem 
Synodi  propius  fé  accommodare  ,  fed  adhuc  in  confuera  &  toties  repetita  tcrgi- 
verfationc  ac  contumacia  palam  pcrfiftcre  ,  ideoque  dignos  effe  ,  qui  propter  liane 
pertinaccm  &  invincibilem  contumaciam  ,  ccnfura  Ecclefiaftica  notarentur.  Quanl 
bynodus  fuo  tempore  irrogandam  fibi  refcrvaret.  Et  quia  toties  tentata  jam  co- 
rum  effct  pervicacia  ,  pateretque  manifefte  ,  cam  nuUis  rationibus  ,  juffionibus^ 
aut  monitis  vinci  poffe  5  placuit  ,  Remonftramcs  hac  in  re  non  effe  amplius  ur- 
gendos  aut  monendos  ;  (td  in  cauf^e  cxamine  pergcndum.  Quare  ex  confilio 
mandatoque  DD.Ordmum  ,  ex  ipforum  fcriptis,  cum  communibus,tum  fingu- 
lorum,exa;ncn  dodrina;  effe  inftiiuendum.  llluftres  Delegati  hac  de  re  fenten- 
tiam  rosati ,  Remonftrantes  advocari  juffcrunt ,  ijfque  prxfentibus  fuam  hoc  Decreto 
fcntcntiam  explicarunt.      Quod  &  pra:legi  jnfserunr. 


^ua-ndoquidcm  AmpliJJlmi  atque  genero/i  Delegati  cum  moerore  hacie^ 
nm  ohferyarunt ,  ime  citatos  publica  aatontate  Kemonftrantes ,  etiam  poji  recita- 
tum  hoc  in  loco  lUuHrijJlmorum  atque  Tr<epotentum  Dominorum  Ordinum  De^ 
cretum  ,  in  eadem  pertinacia  ac  contumacia  perjìjìere  ,  placuit  ijfdem  Genero-^ 
Jìs  CHiobdilfimiJque  Domints  ,  fiare  atque  inharcre  promulgato  pridem  ìUuJìrif- 
Jìmorum  atque  Trapotentum  D-D.  Ordinum  Decreto  ,  eaque  ,  quts  hoc  ipjò 
continetur  p£na.  Vtque  in  fcriptis  KemonBrantmm  ,  qua  publice  ab  omni~ 
biiJ  legtwtur  ,  eorumque  examine  pergatur  ■■,  ex  ijfque  tota  ,  quantum  poteri 
fieri ,  doElrma ,  quam  tuentur  haUcnus  ,  ac  fèntentia ,  eliciatur-  ^laudani 
infuper  ?>•  quidem  prò  autoritate  Tiemonfirantibus  ^  precipue  poB  declarationem, 
toties,  atque  etiam  hoc  tpfò  die  ,  tum  a  Delegatù^tum  a  Veneranda,  hujus  Sy-^ 
nodi  Prafide^  tanto  repetitam  cum  labore  ac  moltflia  ^  ut  fi  qua  ad  explicatia- 
nem  aut  defenfionem  eorum  qua  ab  ipfis  fimi  edita  ,  aut  habent  ^  aut  adferre 
pofitnt ,  ea  exhibeant.  Ita  tamen  ,  ut  potefìas  illù  concedatur^  cogitandi^ 
an  Synodicis  Decretis  pridem  promulgati^)  die  Lmix  ,  ^quidem  ante  mcridiem^ 
morem  fé  gefluros^declarare  njellsnt.  Dordrechti  xi.   Ianvarii.  AwNa 

DOMINI,  M.  D  e-    XIX. 

Prac- 


NATIO  N  AL  IS    DORDRECHTAN^.  i8| 

Praciedo  hoc  Decreto  poftularunt  Rcmonftianrcs  ,  apographutn  cjus  fibi  con- 
cedi. Rcrponfum ìUis  fiiit  ab  Illuftr.  D.  D.  Delegatis,apogiaphum  ipfis  darinou 
polle  ,  Ibd  permittere  ,  ut  iplìs  hoc  itcrum  atque  ircriim  relcgerctur.  Fuitque  ad 
illorum  petirioncm  iterum  dilhnde  praeledum.  Mandarunr  edam  Delegati,  quia 
Epilcopius  ante  Meridiem  dixilìct  ,  paiaios  fé  exhibcre  plcniorem  primi  Arti- 
culi  explicationcm  ,  ut  omnia  ,  qua' parata  habcicnt  ,  Synodo  cxhiberent.  Re- 
fpondit  Epifcopius  ,  fé  non  dijiille,  paratos  fé  jam  elle  ,  fed  pàratos  brevi  fore. 
Prasfes  cum  monuit ,  ne  hoc  negare:  :  ncque  enim  à  quoquam  alitcr  fuifle  Intel- 
ledum,  Atque  hoc  eo  conlìrmari  ,  quod  fcriptum  aliquod  in  manibus  habue- 
rit ,  porrexerit  ,  atque  ollenderit  ,  cum  irta  diceret  :  tanquam  fi  hoc  eflet  illiid 
paratum  fcriptum.     llle  nihilomiuus,ia  ifta  ncgatione  perlìftebat. 


Sefsione  Quinquagefimafexta^ 

XII.  lanuarij ,  Die  Saturni  ante  meridiem. 


HAc  Scfifione  ledac  funt  binae  Amplifs.  Magiftratus  Campcnfis  ìitcrae,  Qh?- 
rum  prioribus  ad  Synodicas  refpondcbatur:  quibus  fignificabant  ,  daturos  le 
operam  ,  ne  Ecclcfia  Reformata  iir  illa  civitate ,  qua  addióta  eflet  Conrra-Re- 
monftrantium  fententis  ,  uUa  ,  à  parte  adverfa  ,  injuria  aiit  ignominia  adficere- 
tur.  Monuifle  etiamferio  Miniftros  Rcmonftrantes  ,  ne  inconcionibus  fuisple- 
bcmadverfus  Ecclcliam  illam  concitarent.  Alieris  à  Synodo  petcbant  ,  quan= 
doquidcm  duo  Miniftri  ,  Vofkulius  &  Schotlerus  ,  ad  hanc  quoque  Synodum  ci- 
tati elfcnt ,  &  Ecclelìa  Campcnlls  omnium  Paftorum  fuorum  fmiul  opera  carerc 
non  poflet  ■■,  ut  aut  capita  accufationum  ad  Vofkulium  &  Schotlcrum  mitteren- 
tur  ,  quo  ijs  (cripto  refpondere&  apudEcclcfiamfuamm anere  poflTent  ,  aut  fi  om^ 
nino  illis  Ut  comparcndum  ,  ut  interim  Gofvvinus  &  Matthilìus,  qui  in  Synodo 
inter  Citatos  Rcmonftrantes  comparercnt  ,  ad  Ecclefiam  illam  remittercntur. 
PraEle£tx  quoque  funt  literx  Prefbyterij  Campenfis  ,  tum  Remonftrantium  >  qui- 
bus idem  petebatur  :  tum  Contra-Rcmonftrantium  ;  quibus  le  excufabat  ,  quod 
proptcr  adverfx  partisabfentiam,  adprxfcriptum  diem  nuUos  miliflet. 

De  pctitione  Magiftrarus  Campenfis  &  Prefbyterij  P>.emonftràniium,delibcra- 
tum  aliquandiu  fuit.  Omnibufque  accurate  expenfis  ,  potioribus  futfrag'js  ftatu- 
tum  ,  duos  Paftores  illos  Campenfes  denuo  citandos  elle  ,  tempufque  compari- 
tionis  ,  Pra;lìdis  &  Adfcflbrum  prudentia;  &  cura:  effe  rclinqucndum.  Monitum 
deinde  fuit ,  ut  à  meridie  ex  (ìngulis  Collegijs  aliqui  ad  defcribcndum  declaratio- 
ncs  Synodales  Vltraiedinasconvcnirent. 


S  E  s 

LV  I- 


Sefsione  Quinquagefima-feptima, 

X I V.  lanuarij ,  T>ie  Luna  ante  meridiem. 


ILluftres  Delegati  indicarunt  Synodo  ,  uti  antca  fxpe  laboravcrant  utCitatis  Re- 
monftrantibusfatiffacerent,itadie  Saturni  fupcriorcextremamadhibuiUcmanùjto- 
tumq;  pomeridianum  tempus  infumpfilfe  moncndo,obteftando  arq;  imperando,  ut  de 
notisquinq;Articulis,quibus  Ecckliar.  noltrarum  flatus  haftcnus  fuifletperiUrbatus, 

Q^  fcnien- 


Se  S  J-. 


iS4  A  C  T  A     S  Y  N  O  D  I 

lententiam  !iiamcxponc-vent,cxplicarcnt,qu3ntuniquc  judicarent  ncccflarium ,  de 
tcndercnt  :Scd  &  pcrmilUìc  ipfis  iibc'rratcm,ui  de  Rcprobatione  non  tantum  propnan-i, 
cxponeicnt  ddcndcvcti' quc,veium  & conliaiiam quoque  impugnaicar  ,  mod  j  pcnc^ 
Synodumrclinqucixtur,ut  iifcrrciliahbcrtatc  abuierCRUu-  ,  jultis  eani  Icgibusccer- 
ccret.  Etiam  in  le  icccpiiìc ,  icfc ,  ni )ì  i plì:s  piane  hac  in  re  à  Synodo  &  piene  làtilu- 
ciet  ,  prclpcòluvos  ne  querendi  caulam  haberent.  Fiulh-a  tanicn  harc  omnia  illis 
propo(ì'.atuilTe,ncqucquidquam  apudecsprofccilVe.  Refpondilì";  illos  fcripto  Bel- 
gico,quod  paucis  muia.isdenuo  à  Delega  is  piopoliuìni  iplis  fuilìer  ,  moniiofquc 
omncs  effe,  m  ei  rubraibci-cnr:cum  exilUmarent,  ne  iplornm-quidemjudicio polle 
ampliiispeti,quampauloan;e  ipiìpcnjllcnt.  Condiiiones  enim  quaspropoluificnt, 
pa-ncijldem  veibisrcddidiffeipfis.  Ncque irmcn panilo pcft  levcifos,  poiuiffcaddu- 
ci,Ui  illis  fubfcribcrcnt:  piovccaffe  cnini  denuo  ad  claululam  ,  Vigciimo  6: Nono 
Dcccmbris,  ab  ipfis  propoli- am  :  qua: non  tantum  fapc  antca  à  Dclcgatis ,  fcd  &  nu- 
pcrrinio  iplbrum  D.  D.  Oidmum  ic'cripto  penitus  rcjcda  effct;  Msnifetta  cavil- 
latione  &  ludibrio  cornm,quas  toro  fere  pomeridiano  tempore  cum  ipiisefieniacla. 
Vrigiiur  tcrgiverfaiionibus  illis  finis  aliquando  im.pcnc  c.ur&  ad  rem  venirc-ur, 
poftulare  ipfos  Dclcgatosut  (Ignificaret  Synodus,annon  hifceofficiisdecrciolllufir. 
ac  Pra:por.  Ordd.  Gcncralium  latiffadum  cffet.  Quod  II  ita  judicarct  Synodus, 
arbitrari  le ,  vocandos  effe  Remonftrantes  ac  poliremo  jammcnendos  ,  u':DeaeLÌs 
Illullr,  D.D.  Ordd.  Generalium,eorundcm  Deputatorum  ,  &  ipllusSyncdipare- 
rent.  Sentcniiam  fuam  ad  Synodi  interrogata  cxplicarent ,  fcriptumque  ad  decìa- 
rationem  primi  Articuli,quod  paratum  Te  habercdixiffent  exhiberenr.ludicarc  aarcm,- 
in  ordine  agendi  Synodo  pcrgendum  effe  dei  nceps ,  qucmadmodum  Dccre;0  llluft.  r.c 
Preepot.  Ordd.  Gcncralium  conftitutumeffer.  Vt  autem  Synodo  couAaret  ,  quas 
conditionesRcmonftrantibuspropofuiffent,  fcripia  illa  recitari  publicemandarunt. 
Prius  fcriptum  Eclgicum  hunc  cxprimcbat  rcnfumjdcverboadvcrbum  Latine  rcd- 
dimm: 

ll'ujlres,  Nobiles ,  Pr.tpetentes  Dcmitn  :  Nos  a.dpingtmus adfr&cedentMrefjonfinolìra, 
^  ohUttoncsMiiA'S  Gbiulimus ,  ò-  firipto  exhthuimus  ,  ingefrmo  nonoBecemhns  proxin^e 
fr&terito ,  c^  undccìmo  laniiarij,  nos  yaratos  effe  ad  interrogata  qiuk  R.  D.  Pritfìdepro- 
fofìtafuKt,  (^  porro  fu fer  fingtdU  ex  quinqne  Articulis  froporà  foterunt  jptrfjicuee^ah- 
folute  refpondere  ,  (^  refponfanoftrn  fìmid  cum  expUcationenoftrafuperfingtdisArticidkt 
quemadmodum  n/neaà  nolis  fropofiti  (jrexhibitìfunt  ,  intra  tenipm  jnjl:r,r,  Synodo  e x- 
htbere. 

In  quibus  verbis  cum  manifefìa  latercr  ambiguitas, urpote  cumitcrumad'efpon- 
fum  iuum  vigellmo  nono  Deccmbris  cxhibitum  provocarcnt,  lUuftrcs  Domini 
Deputati  quod  (ubfcquitur  conccpermit  ,  didifqucRemonftramibusutipfi  fubfcri- 
berent  exhibuerunt: 

Nosfiibfcripti  declaranms,paratos  noseffe  adinterrogata,qu£  k  R.  D.  Pr^ffìde  Synodi  no- 
hls  propcflta flint  yS'  porro poterunt  proponi  ,  ex  notls  qtiinque  articuUs  CT  diffìcidtatihus 
ex  tjs  ortls  ,  perfpicue  (^  ahfolute  fcripto  atit  voce  prò  oc  e  afone  rei  refpendere  cr  re  fon  fa 
nofira  fimid  ctim  exphcatione  nostra  ,  ér  fententia  ,  intra  tcmpfts  juHum  Synodo  ex- 
hibere. 

A(5lum  fub  nofira 
fubfìgn  adone  6cc. 


Qui  prò  fubfignationc,  quam  IlluCircs  corum  Amplitudincs  cxpedabant ,  aim 
prope  fingala  eorum  verba,  &  promifìa  contincret ,  hxcitcrum  verba  fcripto  cxhi- 
bucrunt. 


NAtlONALIS    DORDRECHTAN^.  ì?j 

yt  appareaf  nos  de  ordine  nomcontendere ,  j)r£cedem  Decretufn  fubJtgnaMus t  eàlege^ 
ne  no  bis  reliqn&tonditiones  inrefponfo  nojtro^/vigcfimo  nono  Decemhris finito  exhihito  ^ex^- 
frejpi,denegentt(r. 

De  hoc  Rcmonftrantiumrefponro,  D.  D.  Delegati  pctieruht  ,  ut  Synodua 
fcntentiam  fuam  dcdaiarer,  iìniulque  ,  utriim  Remonth-antibus  non  àbunde  fatisfa- 
tì:iim  efTet.  Quodlìlatisfacìum  elTeexiftimaiet  ,  annon  judicarctjnexaminehujus 
caullk,  ex  ipfoium  Tcriptis  fecundum  Decretimi  lUuft.  ac  Piaepot.  Ordd.  Genera-» 
liumpcigendumefle  ;  denique,  annon  Rcmonlìirantes  denuoad  Synodum  vocandi 
eflent.  Rediligenter  &  niaiure  cxpenfa,  Afleflbres  ,  Scribae,  6c  Exieri  Thcolo- 
.gi,conicnuentibus  fulfragijsunanimiterdeclararunt  ,  exiftimare  fé  ,  Remonftrantes 
in  eadcm  etiamnum  pertinacia,  contumacia  atque  inobedicntia  perfifterCi  omnibus 
modis  l'atis  luperque  indultuni  ijs  ,  imo  plus  xquo  concelllim  ;  Delegato- 
rum  acquanimitaie ,  totiufqucadeo  Synodi  patientia  ,  diu  multumque  abufoselìci 
Saiisapparcie,peninaciameorum  nulla  raiione  poffè  frangi.  Bona  illos  confcien- 
tia  &potuifi'e&debuif:~esquiirimis  lUuftr.  &  Ptacpot.  D.  D.  OrdinumGeneralium, 
eorumque  Delegarorum&  Synodi  Decretis  morcm  gcrerc  Libertarem  ipfis  ple- 
niorcm  concedi  non  poiuiffc  ,  quam  qua;  toties  à  Synodo  oblata  òcpermiflafuir» 
Puifie  quidem  vifos  fuperiorc  die  Veneris  palilo  propius  ad  Synodi  voluntatcm  fé 
accommodare.  Quam  ob  caullam  etiam  nonnulli  Inter  Exteros  Thcologos  exi- 
ftimanenr,quat:ftiones  interrogandas  ipfis  elTc  dandas,  ut  ad  eas  refpondcieat  •  led  ex 
hac  polbema  ipforum  rcfponlìone  nunc  intclligere  ,  fé  ambiguis  ipforum  promif- 
lìonibus  deccptos  fuiife  :  ac  proinde  quia  apparet  nullam  fupercfle  fpcm  eosadme- 
liorcm  mcniem  reduccndi ,  arbitrari  miflbs  elle  faciendos  ,  &  à  piaefentia  Synodi 
amovendos.  Vocandos  iterum  in  Synodum  eflCjUt  haecipfisindicen tur.  csterum 
paucifllmis  cum  ijs  elle  agendum  ,  uenovis  caviUationibus  tempus  iterum  protrahe- 
reni,ac  deinde  folemniter  ex  Synodo  efle  dimittendos.  Ordinemvero  agendi ,  De- 
creto lUuft.D.  D.  Ordinum  Generalium  pra:fcriptum ,  in  hujus  caufx  examine, 
porto fequcndum  cfl'e.  Auditis  Exterorum  Theologorum  fuffragijs  ,  judicarunt 
D-  D.  Delegati  ,  neceflariumnonefse  ,  ut  in  perquirendis  Provincialium fuf- 
fragijs peigeretur.  Voluerunttamen  Remonftrantes  advocari  ,  ac  poftrenrto  Dele- 
garorumac  Synodi  nomine ipfis  imperati  ,  utvcljam  falrem  refponderent Catego- 
rice:  an  fimpliciter  acfme  ifta,quam  jàm  toties  adjunxerant  ,  conditione,  DecrCiO 
Illuft.  &  Prarpot.  OrdinumGeneralium,hu)ufque  Synodi ,  parerc,ac  in  lem  pracfen- 
tem  venire  vellcnt.  Vocati  Remonftrantes  ccmparuerunt,  juflique  funt  lìmplici- 
ter  &  Categoricc,ad  fuperiorem  qusftionem  refpondere.  Qui  &  Synodo  fcripturri 
obtulerunt.  Quo  fignificabant,  etiam  ad  camqua:ftionemjam  refponfumefse.  luf- 
ferunt  lUuft.  Delegati,utfmguli  viva  voce  prò  fé  refpondcrent.  Quj  dixerunt ,  fin- 
gulos  buie  fcripto  fubfcripfilìe ,  atque  in  eo  adpropofitam  quaeflioncm  Catcgoricc 
refpondcri.  D.D.  Delegati  dcnuo  monuerunt,  ut  finguliviva  voce  refpondcrent: 
habere  caufsas  fuas,quare  ita  refponfumvelint.  Uliperftiterunt  in  priori  rcfponfo, 
dixeruntque  ,  Omnium  refponium  planum  atque  apertum  fcripto  ceni ir.eri  ,  om- 
niumque  manu  illud  efsc  fignatum.  Pracfes  iterum  rogavit  lìngulos  ,  anrefpon- 
derevellcnt  ,  juflìtque  utfimpliciterper  Ita  &Non  relponderent-  Dixerunt ,  in 
libera  Synodo  fcmper  licuifle  de  fcripto  refpondere.  lufserunt  tandem  Delegati, 
ut  hoc  fcriptum  iplis  traderent.  Illi  petierunt,  utliceret  ftbi  fuum  publice  pr^ele- 
gere.  Quod  cum  non  pcrmitteretur,  tandem  ipfis  Delegatis  ttadiderunt.  Qui  man- 
darunr,iu  fecederent .  Atque  interim  altera  illius  pars  eft  praelcfta  ;  qua:  relponfio- 
nem  ad  Illuftr.  D.  D.Dclegatorum  atque  Synodi  petitionem  continebat.Cui  pro- 
lixa  Thcliumde  primo  ipforum  Articulo  adjundaerat  explicatio.  Scriptum  autem 
«rat  hujufmodi. 


«1 


Nobliftìmi 


i8^  ACTASYNODI 


NobilifTimi  D.  D.  Delegati,  Honorande  D.  Pr^fes, 
ReverendiirimijClarifTimi,  Dodiflimi  Viri, 
Patres  ac  Fratres. 


QVanquam  inviti  denuo  in  hnnc  contentionU  cf-  dijceptationii  cum  Veneranda  Sy- 
nodo  arenam  protrahimur  j  in  qua ,  aut'xaujfa  noHr&  ^  'ventata  quam  exfenten- 
tia  noHra,  defendendam  fifiefimm  ,  ultronei  (^  inconjulti  froditores  audiemu4  ,  fi  illi 
morem  geramus  ;  ant  fi  renuamus ,  Synodi  CT  ftthlic£  autoritatis  contemptores  audiemm^ 
Tamen  quia  inpr^fentiarum  rejpondcndt  necejjìtas  rurfiim  impofita  e  fi,  exisiimamtis  nos 
gemino  nofiro  refponfo  -,  quorum  prius  l'igefimo  nono  Decembris  fcripto  exhihinmttSy 
pofierius  undecima  hujns  menfis  lanuarij  ,  in  ipfo  quoque  Synodi  confejfu prtelegirnus ,  ó* 
ad pofiulatum  R.  D.  Frafidis  Rever.  vefirls  tradidimus  ,  ojficio  nofiro  &  omnibus,qui 
fcriptorum  ifiorum  argunientum  penitius  excutere  -volent  ,   ahunde  fatisfectfie. 

jQuippe  in  quihus  fincere  ac  candide  obtultmus  ,  nos  piene  ac  piane  ea  qua  decet  mo- 
de flia  explicaturos  fcripto  fententiam  noHram-,eandemque  eodemmodo  defenfiiros,ó' eon^ 
trariam  fententiam  Contra-Remonfirantium  ',  ^  eorum  quos  UH  prò  Orthodoxis  ha- 
hent  ,  fcripto  quoque  (  ncque  enim  ad  juflam  collationem  ac  difputationem 'venire  no- 
his  datur  )  refutaturos  ,  quantum  poffumm  ^  neceffariurn  effe  judicahtmm  :  ^}mrf 
etiam  fi  quid  in  explicatione  'vel  dcfenfione  defiderabitur  ,  ad  qu&ftiones  omnesfi  'vel 
fexcenta, 'velmillen&forent  ,  ci  tra  ullam  tergiverjktionem  ,  -vel  fcripto  ,  vel  fi  res 
patiatur ,  viva  voce-,  pereos  ,  quos  maxime  tdoneos  judicabimus  ,  rejponfuros ,  reli6lx 
lllufi.  ac  Nebiliff.  D.  D.  Delegatls  de  tempore  dtfpiciendi  potefiate.  ^tiia  tamen  Syno- 
dus  in  his  nostris  refponfis  iterata  ,  jam  aliquoties  non  acquievit ,  é^poBprdleSìum  nobis 
lllufir.  ac  Prapot.  Ordd.  Generalium  Decretum  ,  ipfis  denuo  D.  D.  Delegatis  vifum 
futt ,  fiiperiore  die  Venerìs  Se  filone  vefperttna  ,  novo  Decreto  nobis  mentemfuam  dr  vo- 
luntatem  fignifcare  (  licet  plerofque  Clariffimorum  Theologorum  Exterorum  fufiragijs 
fuis fcripto  exhibitis  petitionem  nofiram  non  prorfus  improbaffe  intelligamus  ,  quo  nomine 
fiobis  gratulamur  )  nos  itti  haBenns  fummarum  potefiatum  rever entes  fuimtis ,  ita  nc- 
que nunc  quicquam  ,  quod  Nobilifitmos  D.  D.  Delegatos  jure  meritoque  offendere  pofilt, 
aut  debeat  ,  adfiipra  diBum  ~Decretum,  quoad  ejus  tenorem  ex  fola  recitatione  percipere 
licuit  (  ncque  enim  plactiit  ipforum  Dofninattonibm  ,  apographum  nobis  concedere) 
refpondebnntis.  Alterutrum  ex  mente  (^  voUmtate  iflius  Decreti  nobis  tncumbere  vide- 
mus  ;  aut  ut  faciamus  ,  quod  nobis  injungitur  :aut  ni  faciamus-,po2nam  incurramus ,  qux 
nobis  denuntiattir. 

^upd  faciendum  prxfiribitur,illudefi,  ut  morem geramus  Synodicii  Decreta.  Verum 
hoc  nos  nonpoffeper  confi lentiam  ,jamfiepiu-sfignificavimus,quin  Synodi  mandatum  abaqui- 
tate  naturali  recedere ,  ^  nobis  ea ,  quddivuui  voluntati  contraveniunt ,  prafiribere  ,fujè 
fatis  jam  ante  probavimus  ,  atque  idcirco  etiamnum  in  illa  fententiaperfifiimus  :  nequa- 
quam  tamen  ijs  Synodi  Decretis  refragaturi  ,  qim  apud  confcicntias  nosiras  judicabimus 
re6l£  rationi  d^  Dei  Verbo  confentanea  efie.  ^updfi  vero  ob  hoc  ,  peena  cum  Ecclefia- 
fiica  tum  Politica  digni  cenfebimur  ,  ad  patientiam  d"  manfuetudinem  ,  quod  Chri/ìia- 
norum  efi  ,  nos  componemus  ,  atque  hic  preclaro  ijlo  Hilarij  di£to  nos  filabimuf: 
Ecclcfia  dum  contcmnicur,  pioficit  :  dum  licditur,  vincic  :  dum  arguicur, 
inceiligit:  tunc  ftar^cum  luperaii  videtur. 

Interim  judicent  ^quiores  ,  annon  a  praxi  Ecclefi/x.  alicnnm  fin  d"  alienifisimum  effe 
debeat-,  utillis  ,  qui  ad  caufiam  libere  dicendamin foro  Ecclefiaflico  (  ubi  res  Religionis  qu& 
confcientiamfipe6iant,examinantiir )  citali venerunt ,  politica  etiam poenxdr fiuppliciain- 
tcntentur ,  aut  intentata  mox  infiì>iantur.  idqueobhoc  ,  quod  Icqibm  in  manifefium 
caufafuit  (jr  veritatis  prxjudicium  conceptis  ,obtcmpcrare  propter  confiienttam,  additis  ra- 
tionibtis  htijus fui fMi^no/i pofiint. 

Jllud 


NATIONALIS     D  O  RD  R  E  C  HT  A  N  ^.  187 

lìlud  ìnfu^er  hic  ferioVeJìris  Rever.  inculcatum  velumtn  ,  nos  de  ordine  ,  qui  in  Refpon- 
(ione  ad  quxstiones  a  R.  D.  Pr afide  f>ropcncndas  éf  fentcnti£  noUrx  explicatione  obfeT'- 
vari  debeat ,  non  contendere;  qmn  dte  Sabhathi  iam  froxime  elapfo  NobiliJ?.  DD.  De- 
legatis  hunc  fcrupulum  exemijfè ,  c^  ref^onftone  brevi  /cripto  comprehenfa  fgntficajfe  ;  nos 
Jìmiil  éf  Rijponfiunem  ad  qnxHiones  lam  dióìas  ,  ^  explicationem  jcntentim  noflrni  Sy~ 
nodo  exhibttnros  ejje  yfalvis manentibfti  altjs  conditionibta  refponfo  nojlro  xxlx.  Decembris 
CJr  ATI.  huitts  menfis  exlìibito  exprejjis, 

Cceteriim  qnandoqtiidem  I)D.  Deìcgatis  'vifiim  fiat ,  eodem  fuo  Decreto  nobU  impC'- 
rare ,  ut  Synodo  de  jententia  nojlra  ex  publicù  fcriptà  antehac  editis  iudicium  latura  ,  ex 
infttper  tradawM  ^qtmfcriptls  tUis  ad  plcniorem  explicationem  (^  defcnjìonem  fententix. 
noJlrA  addenda  pntabimui ,  En  inprxfentiarum  Vesirls  Rever.  efferimm  explicationem  feri' 
tentix  nojlrxcitca  prtmum  Jrticulum  de  Pradcjìinaticne  ,  quem  nuper  decem  Thejibus 
comprehenfm  Sjnode  exhibunnm,  ^Ituts  tujlum  tempm  na£ìi  rattomhus  ex  Verbo  Dei 
^ re£larationepetit^i munire actueri parati Jumtti,  atque  hoc pedein  reliqusrum  Articulo- 
rum  pertraÉìatione  procedere. 


Subrciipta  erant  omnium 
nomina. 

T  Terum  vocati  Remonftrantcs  funt  ,  iterumque  finguli  rogati ,  an  in  hoc  re= 
-*■  fponfo  fcripto  jam  exhibito  peififteient  ?  Relponderunt  ad  unum  omnes  ,  fé 
in  co  peifiltcre,  juAlque  funt  llnguli,  ut  iili  quoque  fcripti  illius  parti,  quse  re- 
fponfionem  iftam  continebat ,  rubfcriberent.  Quod  &  fadum  eft.  Quia  vero 
in  prsledo  quoque  fcripto  declarabant  intellexille  fé ,  pkrofque  Clariffimorum 
Thcologorum  cxterorum  fuffragijs  fuis  fcripto  exhibitis,  pctitioncm  ipforum  non 
prorfus  improbaiìe,  quo  nomine  fibi  gratularentur  ;  Prsfcs  indicavit  i)s,  poflcil- 
los  ex  ijfdem  audiroribus  intelligere  ,  eofdem  illos  Theologos  cxteros  poftre- 
mis  fuffragijs  fuis  declaraffe,  deceptos  fé  à  Remonftrantibus  fuperiori  illa  decla- 
raiione  ,  quam  ipfi ,  quia  ab  illimitata  illa  liberiate  videbantur  recedere  ,  fccun- 
dum  Chriftianam  chariiatem,  finceram  arbitrati  efsent  ,  nunc  autem  intelligere, 
eos  in  eadem  poftulanda  perfiftere  ,  atque  in  ufitata  pertinacia  atque  inobedien- 
tia  perfeverare  .  Ac  proinde  exiflimare  fé,  indignos  efseeos  ,  qui  in  Synodo  diu- 
tius  audirenur.  Fuifse  inter  ipfos  ,  qui  fidelcm  propofuerintnarrationem  hifto- 
ricam  ,  quaoftendebatur  ,  ifliufmodi  agendi  raiione  abipfo  comparitionis  initio, 
ad  huuc  ufque  diem  ,  fuifse  ufos.  Caufam  hujus  peninacix  hancefse  prima- 
xiam  ,  Ufi  in  prioribus  fcriptis  declarafsent  ,  quod  pio  Icgitimo  harum  conrro- 
verfiarum  judicc  Synodumnon  agnofcercnt ,  fed  prò  pane  adverfa  haberent  :  ac 
proinde  flatim  eos  ab  initio  contra  cam  efse  protcftatos.  T  helès  exhibitas  ca  ratione 
non  confcripfifse  ,  qua  à  Synodo  injunduiii  ipfis  fuifset  :  y£quilllma  tum  11- 
luft.  DD.  Dclegatorum ,  tum  Synodi  Decreta  Isepius  contempfifse  ,  cum  fenten- 
tiam  fuam  julfi  efsent  ad  interrogata  Synodi  plenius  declarare  ;  hoc  fxpius  ipfos 
detredafse  ,  nifi  in  anteccfsum  illimitata  ipfis  concederetur  libertas  :  hoc  eft, 
qua:  non  juftis  Synodi  Icgibus  ,  fed  ipforum  tantum  circumlcripta  efset  arbitrio, 
quanique  Synodus  concedere  illis  non  potuifset.  Hac  arrepta  occafione  ,  Sy- 
nodum  diu  detinuifsc.  Et  quamvis  toties  lUufliffi.  DD.  Delcgaiorum  man- 
datis  atque  etiam  Illullriff.  D  D.  Ordinum  Generalium  decreto  imperatiim  il- 
lis fuifset  ,  ut  ab  eadem  delitterent  ,  tamen  in  ea  pertinaciicr  pcrftitifse.  Pref- 
fos  tandem  pcnitius  vilbs  non  tam  libertati  illi  inharrere  amplius,  quam  ordini: 
An  nimirum  prius  ad  interrogata  refponfuri ,  an  vero  potius  dcclarationcm  fuam 
tradituri  efsent .  Hanc  ob  caufam  quofdam  inter  exteros  Theologos  ,  adeoque 
ipfos  Delegatos  fperafse  ,  tandem  aliquando  ìw  rem  prafcntem  venturos .  De- 
clarafse  lllurtriff.  ipforum  Ampliiudines  ,  multis  rationibus  allaboratum  ab  i- 
pfis  fuifse  ,  ut  adfaciendum  officium  permovercnrur  :  fed  conditioncs  iUas,  quas 
propofuifsent ,  prius  de  illimitata  Ubcrtateiterafse;  Idemquc  in  fciipro  jam  poftre- 
«lum  exhibito  fccifse. 

Q_4  Quo 


i88  ACTASYNODI 

Quo  ùào  mauifefte  debitum  Decretis  lUuftriff.  Dclegatorum  ac  Synodì  obfè- 
fequium  dctredafle.  ^quirati  ,  lenitati,  manfuctudini  coiundem , ut  &  Synodi, 
nihil  pra-terartcs,  fiaudes,  ac  mendacia oppoiuifle.  Adeo,  utimerExicrosTlieo. 
logos  non  nemo  efset ,  qui  pionuntiaiit  publice  ,  dcfinere  illos  co  modo  quo  cce-" 
pilsent.  Fiaudibus  coepifsc  ac  mcndacijs  ,  mendacijs  &  fraudibus  dclìneue.  Ac 
cum  hoc  elogio  dimittcndos,  Quippe  Epilcopium,  quemadmodum  initio  aftio* 
nis  ncgaverat ,  r.liud  fé  ex em piar  ora.ionis  fuse  habcie,  cum  pollca  tamen  com- 
pertum  fucrit,  bina  habuifse  :  He  pollrema  Seflione  iterum  negafseà  fé  diftum, 
ad  cxhibcndum  declarationem  primi  articuli  pararos  le  efse  ;  cum  tamcn  id  di- 
ferte  dixcrit ,  6c  porreda  manu  fcripaim  oOendcrit.  D  e  v  m  infpedorcm  cor* 
dium  artes  illas  omnesvidere,  &  Synodi  finccritatcm  cognitam  habcre  :  eampa- 
ticnter  diuque  obcdicntiam  illorum  cxpedafse,  Deumque  prò  ipfis  orafse  ,  ut  a- 
lircr  agcrcnt  ,  fcd  omnes  illorum  adiones  plcnas  fcmper  artium  ,  fraudinm  ,  & 
illufionum  fuifse  :  ac  prcpterea  ,  cum  Synodo  per  ipfos  inceptam  cum  illis  aòlio- 
ncm  continuare  &  tranquille  ac  fedate  agerc  ,  propter  eorum  pra;l"entiam  non 
licuerit  ,  ex  Synodo  eos  dimitti.  Qupiiefcunque  vero  Synodus  aliquid  ab 
ipfis  poftulare  vellet ,  indicatum  hoc  ipfis  iri.  Et  quandoquidem  ab  ipfis  con- 
tra  Synodi  atque  ipfms  fummi  Magiftratus  jufsa  ac  Decreta  muhiplex  commifsa 
efset  pertinacia,  Synodum  toti  orbi  Chriftiano  patcfafturam,  fpiritualia  libi  non 
dcefsearma,  quibus  illam  vindicare  portìt,  juftiffìmamque  fuo  tempore  ccnfurani 
illis  irrogatum  iri.  cujus  arquitatem  quin  toti  Chriftiano  orbi  probatura  fit,  Sy- 
nodum non  dubitare.  H^c  cum  illis  dida  à  Praefide  cfsent ,  furrexcrunt ,  atque 
ex  Synodo  difcefserunt.  Epifcopius  inter  difcedendum  adjecit ,  Adha:ccum  Sor- 
vatore  noftro  lefu  Chrifto  filebimius,  qui  judicabit  aliquando  de  fraudibus  ac  men- 
dacijs no  ftris.  Naeranus ,  Provocamus ad  judicium  Dei,  in  quo  illi  qui  nunc  fé- 
dent  ut  judices  ,  tunc  judicandi  ftabunt.  Alijs  de  illata  fibiinjuria  protcftantibus, 
llluftres  DD.  Delegati  denuo  ipfis  impcrarunt ,  Ne  quifquam  illorum  fine  fua  venia 
urbedifcederet. 


s=^^-  Sefsione  Quinquagefima  o6tava, 

Eodem  Die  pò  fi  meridiem. 


QVia  Remonftrantcs  ante  meridiem  fcriptum  admodum  prolixum  ad  dedat- 
rationem  primi  Articuli  exhibuiflcnt  ;  quaefitum  fuit ,  qua  ratione  illud  cunt 
omnibus  commodiiTime  coinmunicari  pofset,  ut  tanto  accuratior  eius  a  tota  Sy- 
nodo haberi  pofset  ratio  :  Vifumquc  fuit ,  efse  defcribendum  ab  amanuenfibus, 
nedefcriptionc  ejus,  Synodiadiones  interrumperentur.  Atque  hanc  fcriptionem ,  die 
fcqucnii  ante  meridiem  efseinchoandam. 

Et  quandoquidem  ijdem  Rcmonflranfes  fententiam  fuam  ad  interroganda  I 
Synodo  explicareomnino  tunc  detredafscnt ,  ac  propterea  dimifsi  efsent,  delibe- 
ntum  fuit  ,  qtta  ratione  &  ordine  porro  in  examinc  hujus  caufae  ex  ipforum  feri- 
ptis  pvocedendum  efset  :  ut  piene  &  debite  caufae  fansfieret ,  viaque  quam  bre- 
viffima  negotium  cxpcdiretur.  Afsefsores ,  Scribae ,  &plerique  Exterorum  Theo- 
logorum  ,  fententiam  declararunt.  Sed  quia  elapfum  erat  tempus  ,  ita  ut  totius 
Synodi  judicium  togati  non  pofset,  dilata  eli  in  diem  craftinum  haec  deliberatio. 


Sefsione 


NATIONALIS    DORDRECHTANvE.  iS, 

Sefsione  Quinquao[efimanona,  ^'^'• 

X  V.  lanuarij  y  Die  Martìs  ante  mertdiem. 

HAc  ScfTionc,  przccdciitium  aliquot  Seflìonum  Adaexaminata  atqucapprobata 
funt. 

Sefsione  Sexarefima,  ^^'=' 

Eodem  die  poft  Mcridiem, 

ROgara  funt  fuffragia  rcliquorum  de  modo  in  cxaminc  quinquc  Articulorum  poft 
hacfervando:audirifque  lìngulorum  judicijs,  &Illuft.DD.  Delcgaromm  con- 
filijs ,  ftatutum  eli ,  ex  illis  omnibus  Decretum  unum  efleformandum ,  quod  poftea 
òynodo  pralegeretur,  atque  ab  cademapprobaretur. 


Sefsione  Sexagefima-prima, 

XVI.  lanuarij ,  Die  Adercitry  ante  mertdiem. 

P  RopofitSE  funt  à  Pracfide  Thefes  quidam ,  quibus  Rcmonftrantium  de  Articulo 
"*•   fccundo  fententia  explicabatur. 

Piacledum  fuit  Decretum,  de  modo  in  examinc  quinquc  Articulorum  pofthacfcr- 
vando  :  ex  potioribus  fufFragijs  huncin  modum  formatum  : 

Coliatù  dilìgenter  per  Tmfìdem  Ajfejfores  a^  Scribas  ,  ex  prajcrtpto  Il/ufi . 
DD.  D elega toruwfy  /^fff^tg^js  omnilta,  tum  Jcripto  ^  tum  ijiya  '-voce  fuperiorthu* 
diibtis  in  yenerandii  hac  Synodo  diSiis,Juper  modo  agendi  circa,  examen  f^ judicium 
quinque^  quos <-vcca7it  y  Articulorum y  compertum  eji  plurimù piacere,  ut/inguU 
quampr.mum  ColL'gia  y  ad  examen  illud tnjlttuendumy  judiciumque formandum fi- 
no p  accinger  ent.  Ac primo  quidem  locoprimum  Articulum  in  manus [umerent.  In 
CHJHS  examine  [ut  O^  deinceps  m  cteterorum)  ad  interrogatoria  i^  Theps  à  Prafìde 
diciatas  {ut  ^ poflea  diEìandas)  quilibet  inprimis  attenderent.  Siquù  tamen  plura 
qiuc  tdfintentiam  Tlemonjlrantium  proponendam  atque  explicandam  facere  poffent, 
qu(Z lortemThefìhiu aut intenogatorijs iflls indicata, non  ejfent ,  addere  ijellet  O' 
pojpt ,  id  cuijue  liberum  relinqueretur.  Et  ut  privatim  fìngula,  CoUegia  ante  me- 
ndiem  de  hoc  examìne  cogitarentyita poft meridiem y  ne  Synodtu  intermijpi  ac  nulla 
Auditor um  peclatonimqueex  omnibus  pajjìm  oris  quotidie  accurrcntium  ratio  ha- 
heri  ijideretur  y  publicu-s  {nifi  omnino  res  ipJàaliudpofiuLret)  celcbraretur  con- 
ymTta.  In  quo  pottpima  Remonjlrantium  armmenta ,  maxime  ex  Scripturis 
i' pr'-t: :i  ^  i:  '■.r*ì'tique  adeo  ad  contraria  fintentias  rationes  ,  maxime  ex  ijfdem 

Scripturù 


Lxi. 


S  E  S  S. 


ij>o  ACTASYNODI 

Scrìbtiirùfetltasrejponjaproùonerentur  atque  excuterentur  $  frteemtlhusD.  D. 

Doflorihus  ac  Vrofeffonbus  ,  tumNoHratibus  ,  tumExteris  ,  ad  denommatio- 
nem  Trxjìdis:  '^li^a  interim  Jingulù  libertate^  diSiù  addendi  ^Jùamque  de  prò- 
tojìtìs  argumentisfententum  dicendi.  ^uare  neceffè  quoque  ejfe  ^  ut  qudibet ferio 
deargumentù  iflis  0*  fé foonfiombm  a-pud fé  cogitar  et  ac  meditaretur.  Daturum 
autem  oùeram  finguUs  ffiombiis  T^racjtdem  ,  ut  de  qmbus  vroximapjsiene  agen- 
dum  epet^umyerfk  Synodo  confi  ar  et.  Acjì  quù  efet,  qui  de  realiqna^de  qua  forte 
a  Vr^fìde  monitum  non  efet,  judacium  Synodi  audire ,  fùa  <icjei aliorum  caufa, 
dejideraret  ;  ejus fi ùnvanm  Pnefidem  compellaret  ^  rationem  habitumiri,  prout 
ipjè  adhibito  confilio  Jdfejsorum  c!^  Scribarum,  ac/ìopus  efetettam  plur/um ,  ex 
uju  Synodi ,  aut  ejus  rei,  de  qua  azeretur ,  ejp  exif/imaret.  ludicium  de  quolibet 
oArticulo  format  um  ,  addi  tu  rationibiis ,  quìhus  fubnixum  effet ,  Tr  infidi  priva- 
timexhibendum  idonee  de  omnibus  Articulis  judic'mmformatumj  ly  fìmiliter  ex- 
hibitum  effèt. 

Rogata  fuit  Synodus^utrumhicc  agendi  ratio  Decreto  expreff a  piacerei.  Fuitque 
pluribw  fujfragijS  approbata.  lUuflres  D-  D.  Delegati,idem  rogati  ,fibi  quoque 
non  difplicere  tefìatifùnt.  Acfìatutumfuit  ^frimi  Articuli  examen  ,proxima  die  ea- 
dem  ratione  inchoandum. 


Sefsione  Sexagefima-fecunda. 

XVII.  lanuarij  ,  Die  lo'vis  ante 
mertdiem. 

COmpavuit,atquein  Synodum  folcmniterfuit  introduftus  Revercndus&CIaiif. 
lìmusVir.  D.  Thomas  Goadus ,  S.  Thcologia;  Dodor,  à  Screnifs.  MtgnsBri- 
tanniac  Rege  mifsus ,  &in  locum  D.  D.  lofephi  Halli,  qui  pioptervaletudincm, 
pa:riam  repetCL-ecogebatur,luffedus.  CuJLiSjquanquamabfentiSjfcriptum  publice 
iedum  ert,  quo  idem  Doftor  Hallus,luculenter  fané  atquehumaniflìme,tx)ti  Syno- 
do vakdicebat. 

Vifumque  eft  eidem ,  à  Pra:fidc,uno  Aflefsorc  &  Scriba  ,  vicifTim  valcdicendum. 
Pixledas quoque funt  lUuft.  &Pixpot.  D.  D.  Ordinum  Genei-aliumliterie,qu^de 
bacfurrogatione  teftabantur.  Habitaque  infigui  ad  convcntum  oratione ,  acpra-lìito 
ab  ipfo  luiamento  Synodico,intcr  membra  hujus  Synodi  admifsuseft. 

Clariffimus  Vir.  Dodlor  Sibrandus  Lubberrus  publice  Qnaeftioncm  hanc explica- 
vir,VtrumexhirceScriptura;locis,  Ioli.  3.  16.  &  6.  40,  Hcb.  11,6.  &  i.  Cor. 
1 .  2 1 .  probari  pofsit,  Decretum  defahandisfdeiibiis, effe tntegrum  de pr&deflinAtione aA 
fklntem  Decretum. 

Depurati  EcclefiaECampenfiSjfcripto  fummam  Ecclefia;  iftius  ncceflìratem indi- 
carunt,  pcticruntque  ,  ut  cidem  quam  pnmumfuccurreretur.Vifum fuit, die  Lunx 
proximo,privatim,  à  quibufdam,quos  libi  adjungerct  Pra:fes, audiendos  cfse.  Rogati- 
que  funt  llluft,  D.  D.  Delegati, vt  &  ipfi quofdam ad  cognitionem  hujus caufce ex ip- 
forum  numero  adjungcre  dignarcntur. 

Sefsione 


KationaLis  dordreghtan;^,  m 

Sefsione  fexagefimà-tertià,  e  ' 

Cj  '  O  E  S  S. 


X  V 1 1 1.  lanuarij ,  Die  Veneris pofi  meridiem. 

j^  Lariflìmus  Do<3:or  FrancircusGolnàrus,publicc  de  genuina  fignificatione  vocurri, 
^'-^Eligere,cletì:io,&electi,difleruir,probavitque;nequecxhifcevocibas  ,  ncque  ex 
lccisEph.1.4.  5.6.  quos accurate cxplicuit,prDbaii  pofle,  fubjcftam  ekdionis  effe 
Fidelcs  pcrfeverantes.  Habita:que  fuere  fupcr  eadem  qusllione  amica;  cpy^TOc^^f 
&.differtarioncs. 


Lx  I  i  I, 


Sersione  rexagefinia'quartà. 

XXI.    lanuarij ^  àie  Lutióì  ante  Meridiem-, 

pRa:]ectum  publice  utraque  lingua  Belgica  &  Latina  ,  Decretum  feu  Declaratio, 
-^  llluft.  &.Pra£por.  D.D.Oidd.  Generalium,  fupcr Rcmonlkantium ex  hacSyno- 
do  dimifTione  :  quod  itahabebat. 

DECRETVM. 

i~\  Rdwes  pxderatarum  '^elgij  Provinciamm  Generales ,  auditù  die  he^erno  ih 
Jlhinriumatque  Fr^fotentHmCelJìtudmumJiiarum  conyentu,  qua praje?ites 
ìpsts  expofterunt  Generojtfjìmm  D.  VValrarvilis ,  Dominm  de  Brederode  ,  "Barò 
Viitme  e^  Arneydx ,  BHrchgrayitfS  VltrajeSìi ,  O^ordelo/ia  I>ominuSi  ^c  Domi-' 
nus  item  JF/ugo  Musim  ab  l/olij,  Sques^  Frcctor  Dordracenm  ^  Striensis  ditionù 
Tìalltyiis,  prieterquc  eos  '^yerendus  Hermannus  Taukelius  Ajfejfor  ,  Veflmìtem 
f/ommiftj  OXationalù  Synodi  Scriba  ;  Middelburgenfis  ac  Leydenfìs  Ecdefià 
Minijtri ,  pariter  à  Dcminù  Politica, quos  ad  U^tionalcm ,  quce  Dordrecht i  nunc 
habetur  Synodum  ,  tì/orum  lllujìriffim^  ac  Trxpote?]tes  delegarunt  CelJìtudtneSy 
Delegati arque  rrAJJl  ^  ut  ex ijs  piene  l'^dem  jfUuJìrifjimi  ac  T^r^potentesintellige^ 
TrcntT^omim^qu^cunque  in  eadvem  Synódo  ,  pofl  T>ecretumfùum primo  fanuarij 
datum,ijsqu€  c^nos  eo  tempore  ]am  antedicìi  Domini  Politici  itidemdelegarant,  tra- 
dì tum ,  aElaatque  gefla  Jìint  j  auditìi  item  acprxleSìù  zASìis  omnibus  originU- 
libUi  'Decretijque  tam  Politicorum  qiiam  Ecclejìajìicorum  nomine  ibidem  prò- 
mulgatù ,  omnibufque  Citatorum  Kemonjìrantium  a  die  Iodìs  ,  mcnfis  hujus  ter^ 
tio  ,  up^ue  addiern  Luna  ejufdem  menjìs  hupis  lanuarij  decimum  6^  quartum^ 
inclufi've  jUt  loquuntur,partim /cripto  exhibitis ,  partim  yiya  ijoceredditis  in  ea- 
dem Synod"  ref^onfìs  ,  impnmù  autem  eo  quod  die  Veneris  Jdnuarìj  undecima 
ante  meridiem  ijdern  Citati  Kcmonjirantes,  in  eadem  Synodo  ,pripto  exhibuernnt 
reJponfiyUt^  ReyerendorumD.  D.  Exterorufn  ac  ProyincialiUm  Theologorum 
jadictjs ,  atque  eorundem  D.  D.Politicorum  Decreto  ^  quod poHeapromulj^atnm 
efl  \  wpTimis  autem  ^  peculiariter  andito  (  quemadmodum  ante-difli  domini 
Jcripto  coram  expofterunt  )   qualem  quantamque  operam  ijdern  Domini  Politici 

dii 


5  E  s  s; 


ipi  A  e  T  A      S  Y  N  O  D  1 

die  Satur/ii  tdnuarij  x  1 1.  al;  bora  ctrcitùr  tenta  ad  horam  clrcitef  oBa'vam  nà- 
^■.t'vennt  y   ut  j amante  dichs  Ke'monjhantes  Citatos eo  addncevefjt  ,   ut pltip 
quxtn  icquts  jttjìijque  tu7n  Illujirittm  atque  Frtepotentum    ip/omm  Celfitudinum 
trìmo  lanuari]  exhibuù  ,   tnm  diSiornm  Dommorum  Politicorum  pojimodiim 
fecHtis  ohedirent  atque  morem  gererent  Decretù^  auditù  mjùper  qH£  Jcnptoijdem 
Domini  Volitici,  die  Luntc^  decimo  O^  quarto  lanuarij  ante  meridiem  ,  fùper  om- 
nibus jam.  ante  diciis  dechirarunt  atque  expojùerunt}  mtelligentes  pra^fèrtim  Ctta- 
tos  eofdem  Kemon[lrantes  ,  quorum  fuerat  rotimde  ,  Jìncere  ^  ac  fine  uUa  tergi" 
'verfatione  rejpondere^mentemquefimm  categorice,prout  illù  ab  lllufirijjìmis  atque 
^r^potentibm  ipjòrum  Cclfitudimbus  fuerat  injuncium,ad propofitas  ab  Scck/ìafit- 
to  Prafide  interrogationes  explicare   ,    loco  rejlonfifcriptum  exhibuijìejp/òrum  de 
primo  Articulojèntentite  pfiefixum ,  quodl^ ipfìiminlllujìriearundem  Cclfit.  Con" 
rventu  ejl  prue  le  cium,  ex  quo  tantum  non  manifejle  apparet  ^jam  ante  dicìos  Citatos^ 
nullo  pr  or  fili  modo  ,  ad  ullam  fefi  obedientiam  Decreta  antediciis  debitam  compO' 
Jùijjfe,  Jèdutpublic£  autor itatis  contemptoresjn  omni  tergiyerjktionum ,  effugio- 
rum  ac fallaciarum  genere, perfiitijp.      Ft  hac  ratione^  bonum  ac  felcem  hujus 
tam  diu  exoptata  Synodi  eyentum  eluder  ent^atque  infruBuofitm  redderent:  pò  (ire- 
mo autem  audito  quoque  atque  ititelleclo  ,  '^fetendifjimos   Dominos  Exteros 
Theologos  ,  unanirniter  paribujìjue  fitjfragijs  atque  fintentijs  judicajp ,  indignos 
effe  eofdem  Qtatos ,  qui  in  pojlerum  m  Synodo  audirentur^cum prafertim piene  i^s 
ejiet  fatùfaSìum ,  neque  uUa  omnino  appareret  fpes  ,  foreut  ad  off  cium  redirent^ 
ideoque  ex  ipft  Synodo  effe  dtmittendos  ,    ut  mpoferum  ex  pftefripto  antediSii 
decreti ,  primo  lanuarij  ab  llluftriflmis  atque  IPrtspotentibus  Celptudintbm 
ipfòrum promulgato procederetur^  utque  ex  fcriptis  eorum  publicù  atque  explicationi- 
hm^partimfcnpto,partim  nji'và'^oce,  tam  in  D^ationali  hac,  quam  in  reliquis 
Troyinciahbus  Synodts  ^ alibi  ab  ipfs ante  exprejfs,  eorum  de  dofirinaopimones 
excuterentur  ,  examinarentur ,  <^  fecunduì7t  Dei  ijerbum  decider sìitur, 
Vofl  cpu^  omnia,  ^yerendus  Tnejès  Ecclefiaflicm  eofdem  Citatos  ijs  <-verbis  ex 
synodo  dimifìt  ,  qune  <iT  ipf^  in  eodem  lUufln  Celfitudmum  ip forum  fonyentu  reci- 
tata funt.      Idcirco  lUufires  atque  'Pr^potentes  Domini,accurate  acprio  ex  con- 
Jìlio  atque  in  prxfntia  IBufriffìmi ac  Generofiffmi  Trincipisac  D omini  Princi^ts 
Auraiciyi^c.    lllujiris item  DominiComitù  Gulielmi  Ludoyici àNafauLocumte- 
nentis  'i^c.excuffs  atque  expenfis  omnibus  ^in  primis  autem  hoc  etiamnumagenteSj 
in  utNationali  ea  qucc  nunc  celebratur  Synodo, omnia  referantur  eo  atque  dingantut 
utadexoptatumcui,infiitutaeJlde'veniaturfìncm(quiieeftglorÌ£di'vin£propagatio, 
ac  T^ligionù  'vere  Chrijlian£^qu£  m  hi  fé  haUenus  obtinuit  Proyincijs ,  confrya^ 
t  io, utque  porro  qttam  maxime  id  ejus  poteffen  ^   benefit  l^ip.pariterque  quies^ 
atque  pax  Ecclefia  optimorumque  mcolarum  procuretur  concordia  )  declararunt 
t£ hocipfi declarant.ante diciatam aPoliticìs  quam  ab  Bcclefiaflicisjàncita,atque 
promulgata  ASia  ac  Decreta,cum  optimo  ipfirum  infiituto ,    et  tam  eo ,  quodnuperri- 
meCalendislanuarijs  ab  ip forum  Celfitudine  eftconceptum ,  manifefe  exprejf  con- 
yenire.^uamobrem  (is^'llluftriffma:  atque  Prapotentes  eorum  Celsìtudmes,  ea  Aoìa 
i£  decreta  approbant  hoc  ipfi  \fcut  e^"  hoc  ipfum,quod  Citati  Kemonfrantes,pofl  hac 
Synodo  exire  fimit ptffi,     ^ibiis  ^  mandajit,  ut  ^  m  pofierum  extra  eamfcon- 

imeantf 


NATIONALlè    DORDRECHTANiÉ.  193 

tinéant,!!^  i»  njrhe  Dordrechtana  maneant:donec  ip/ìsàjam  antediBù  D.D.  Po- 
Uticù,aut  ab  ipfà  Sy  frodo  y  almd^Yizfm^tiimjuent-  JUud  quoque  infuper  illorum 
lllujirijjìmx  atque  ^mpotentes fanciunt  Celjìtudmes ,  ut  hac  Synodus,prteapuay 
quorum  caufa  indiSia  eJl,negotia ,  fecundum  iUuddin^at  Decretum^quod  falendù 
hujmmenfis  lanuarij  ab  ijs  promulgatum  ejì-^quk  ad  ordmem  m  iflù  obferyandtim 
JheSiantjijs  ipfìs  commtttentes,prout  eum  maxime  idoneum^a^  ad ret  hujus  optimum 
progrej^um  maxime  cònferre  exifìimabunt.  ìnjungentes  injuper,  ut  hoc  bonum  m- 
Jìitutumfitum,placttum,n,'oluntas  atque  mentùju£  denunci  atto  ,  ficut  f3'  JJiperior 
Qdendis  hums  menjìs  exhibita^publicc  in  ipfa  pralegatur  Synodo. 

ASlum  in  Conventu  lUufiriJJìmorum  atque  Prapotentum  D.  D.  Ordinum  Ge^ 
neralium,fub  eorundem  figlilo  ac  fubjtgnatione ,  nec  non  ii^ fìibfcriptione  ecrundeM 
Craphiarij.       Haga  (omitù ,  xviii  lanuarij ^  ciD.  io.  cxix, 

Subfisnatum  erar: 
Nanninx  vidic- 
tnferÌHS. 

Ex  mandato  IRuft.  ac  Trajjot. 
D.D.  Ordd.  Ceneralmm 

C.  AerfTens. 

CLariflìmus  Vir.  Antonius  Thyfius,  publicededuabus  hifce  quaeftiònibus  difle- 
ruit.  Primo,  An  Decretum  Dei  de  falvandis  fidelibus,iìt  totù  &  integrum  Decretd. 
trsdeftinationis  ad  faluteitóSecundo,  An  fides  Ut  conditio  in  eligeudis  praeicquifiia. 

Invitatuseft  totus  Confcffus  ,  ad  fiinus  Reverendi  &  Clarilf.  Viri  D.lohannis 
Bifterfeldijjfequenti  die  profcquendum. 

Sefsione  Scxagefima  quinta,  sessì 

XX il.  lanuarij  ,  Die /Vlartis ^ofi  meridicm. 

INftituta fuit  m'eri 'ma-H fuper  quxftionibus ,  qua:  à  Clariff. D.D.  Profeflbribus  pertra- 
ftatz  fuerant ,  atquein  primis  illa,  Quomodo  intelligenda  fit  plualls  hsEc,  cum  Scri- 
ptura  dicit,  Eph.  i .  4.  Nosejfeele^osin  Chrijlo  :  atque etiam,Qupmpdo  Ghriftus  fun- 
damentum  Ekdionis  dici  poflit. 

Sefsione  Sexagefirrìarexta,  l^vÌ 

XXIV.    lanuarij  ^  die  lovis  pofi  Aleridtem. 

CLariflìmus  Vir,  Dodlor  lohannes  Polyander,pubÌicecxplicavithxc  loca,Philip, 
4..  3.  Apoc.2i.  27.  Lue.  10.  20.  In  quibus  agìtur  de  infcriptione  nominum  in 
libro  vitse:Rom.  8.29.  ^luos prix.deHineivit, eos  vocavit,jufiificavit,S<.c.  &  2  .Tim2. 19* 
firmumflat  fundAmentumT)ei-,&c. 

Reverendus  Vir  ,  Antonius  VValaeus ,  difleruit de  locis,Ador.  1 3 .48 .  Credideriint 
quotquot  erant  ordinati  ad  'vita.m  Aternam.  Rom.9.  11.  Nondum emm natii puerii,S<.c, 
Qua  occafione,etiam,brevem  lotius  illius  capitisanalyfin  pròpofuit.  Et  Rom. 1 1.5. 
fieltqui^nf^amdum  el€clionemgrAti^,fa.£ìdfmt. 

R  Sefsione 


3  E  ss. 

LXVIL 


Se  s  s. 
LXVIIL 


Se  s  s» 
LXIX. 


l?4  ACTA     SYNODI 

Sefsione  Sexagefima-feptima, 

XXV.  lanHaì'ij,  Die  VencYÌs  poft  meridiem. 

CLaiifilmus  Vir  Doftor  lohannes  Davenantius  ,  publicehanc  quacftionem tra- 
tìavit  :  An  cleótio  divina  fit  unica  ,  aii  mulriplex.  Atque  hac  occafione  ex- 
plicuit.  I.  Qu^le  fit  genuinuin  Praedeftinationis  Decrerum.  2.  Qualia  De- 
aera Rcmonllrantes  pio  Decretis  Eledionis  ftatuant.  3.  Quales  diftinftiones  ex 
ijs  deducam.  Fuitque  dcinccps  de  hifcequxftionibus  mulrifque  alijs  poftea  infti- 
tma  erv^i^Tiia-ti ,  in  qua  Clariffimus  quoque  Dottor  Samuel  VVardus  ,  prolixe  ad  no- 
num  Rcmonftrantium  argumentum  refpondir.  Quo  probaie  conàntur  ,  Decre- 
tum  de  falvandis  fidelibus  effe  iprilfimam  Eleftionem  ad  falutcm  ,  quia  e)us  fun- 
damentum  cft  Chriftus.  Clariffimus  Philofophus  Rudolphus  Goclenius  Senior, 
accurate  ex  piincipijs  Logicis  refutavit  palmarium  Rcmonftrantium  Syllogifmum, 
ab  excciitione  Frardcftinationis  dciumptum.  Clariffimus  Matthias  Martinius, 
paucis  explicationem  ,  quomodo  vel  quatenus  Chriftus  Eledionis  fundamentum 
dicipoffit,  repeti jt. 

Sefsione  Sexagefima  oótava, 

REverendus  &  Clariffimus  Vir  ,  D.  D.  Abrahamus  Scultetus  publice  de  fen- 
fu  Eledionis  ejufque  certitudine  peroravit  :  habitaque  fuit  de  eadem  quaeftione 
cóUàtió  ,  in  qua  Reve  endus  Sencx  Daniel  Eilfhemius  ,  dcclarabat ,  fé  iftam  de 
Electioiiis  ac  falutis  certinidine  dodrinam,  qua:àClariffimo  D.  Sculteto  explicata 
fuerat,  per  inrcgros  quadraginta  qtiatuor  annos  in  Ecclefia  Emdenfi ,  magno  cum  Col- 
legarum  eonfeniìi  &  Eeckllse  infigni  asdificationc,  docuiiFe, 

Sefsione  Sexagefima  nona, 

XXIX.  lanuarij  ,  Die  Alartis  pofi  meridiem. 

CLariffimus  D.  Dodor  Henricus  Altingias  ,  pìublice  dodrinam  de  Reprobà- 
tione  ,  atque  inprimis  Reformatae  Ecclefix  de  eadem  fentcntiam  ,  &  càufafn 
oftendit  ,  addiditque  explicationem  trium  hypothefium  :  i.  Qupd  per  hanc  do- 
drinam,Deusnonftatuatur  Autor  peccati .  2.  Qupd  peccata,  etlìftatuanturRepró- 
bationis  conféquentia ,  tamen  ex  natura  hominis  corrupta ,  ut  unica  eorum  caufà, 
promanent.  3.  Quod  induratio  &excaEcatio  jufta  lìnt  Dei  judicia,  atque  hac  ratio-' 
ne  Deo  attribuì  poffint. 


S  E  s  s- 
LXX, 


Sefsione  Septuagefima, 

XXX,  lanuarij ,  Die  A^ercurij  poft  meridiem. 

"P  Ropofuit  Pra;fes  ,  effe  Inter  fratres  Synodicos  nonnullos  ,  qui,huncagendimo- 
dum  in  exanline  primi  Articuli  hadenus  obfervatum  ,  in  compendioliorem 
&  commodiorem  poffe  mutati  exiftimàrent.  Propterea  rogare  fé  Synodum  ,  ut 
dccfararc  vclit ,  utrum  coepto  modo,  nec  ne  pcrgendumcffet.  Plurium  fuffragijs 
ftatutum  fuit,  in  coepto  hoc  agendi  ordine  pergendum  videri.  Quod  jiidicium  Illuft. 
-•■-'-'f  quoque' 


NATIONALIS     DORDRECHTAN^.  195 

quoque  ac Gencrofi  Delegati approbarunt,qui  monuerunt,ne  Decretum.hoc  eft,  Ca- 
nones,ni(ì omnia  prius publice  probequcxxaminata ac difculla  cllent,  formaretur. 

Sefsione  Septuagefima'prima, 

SE  ss, 

XXXI.    ^fi^nu^^rij ,  Dte^ovismu  lxxl 

mcridkm. 

■pRaefcs  Synodo  probationes  quafdam  Thefium  ante  à  fé  conceptarutn  propofuit, 
-■■       Eadcm  quoque  Senione^cxaminataeThefesfunt  ,  ab  ipfodefententia  Remon- 
ftrantiunijCirca  fccundum  Articulum,  propofita:. 


Sefsione  Septuagefima-fecunda, 

Calend.  Fehruarìj ,  Die  Venerù  pófl 
mertdicm. 


CLariflìmus  Vir,  E).  GualtherusBalcanquallus  ,  publice  traftàvitharic  qu^ettio- 
nem:  An  voluntas  Patris  Filium  in  mortemtradentis,&Filij ,  monem  fubeun- 
tìs , fueiit,  omnibus  &  fingulis  hominibus  falutem  conferie.  Atque  hac  occafione 
ctiampiolixede  Remonftrantium  diil:indione  inter  impetrationem  &  applicatio- 
nem  reconciliationis  Scremifllonis  peccatorum,difreruit. 

Claiifsimus  D.  Dodor  Gcorgius  Cruciger, publice  hanc  qusftionem  ,  An  impe- 
trano reconciliationis  &  cjufdem  applicatio  jeque  late  fé  extendant,  cxplicavit  ,  fi- 
mulque  prsecipua  Remonftrantium  argumenta ,  quibus  reconciliationem  multis  im- 
pctratamfuiffe  contendunt,  quibus  tamen  non  fuerit:applicata,examinavit. 

S?fiioJ^?  S^P^^2g€fima-tertia^ 

I  V  .    Fehruarij  ,  Die  Luna  ante 
meridiem, 

"PR^iedaefuntliterae  àlohanne  SchotlcrOjPaftore Campenfi ,  ad  Synodumciratòj 
fcript^.  Quibus  excufabat  fé,  quod  per  morbum  ,  addiem  pva-iHtutum  adcflc 
non  poflet.  E).  Langius,  Synodo  expofuit ,  quomodo  fé  Scl^^òtlcri  hujus rcs  habe- 
rent  :  ipfum  nimirum,  cum  reliquis  Paftoribus  Càmpenfibus  ,  à  Synodo  Tranlifu- 
lana,obvariasaccufationes, in  reatu  teneri  :  caufamque  ejusad  hanc  Synodum  dila- 
t%mefle. ^/lno;r-;;; 

Deliberatum  fuit  ,  de  quibufdam  fcriptis ,  quaj  Ecciefìjs noftris  ufui  fore  éxifti- 
mabantur:  funtque  nonnulli  rogati  ,  utdc  ijs,  quantum  per  Synodicas  occupationes 
fieri  pofl"ct,quam  primum  conficiendis,fcrio  cogitarcnt. 

'  R  2  Sefsione 


S  E  S  S. 
LXXIV. 


S  E  S  S. 
L  X  X  V. 


195  ACTASYNODI 

Seffione  Septuagesimaquarta, 

V.  Februarij ,  die  Alartis po[i  meridiem, 

» 

EXaminatx  funt  Tbefcs  à Pia^fide, de fententiaRcmonftrantium  circa  fecunduni 
Ari  icLilum  propollta:  .•  habita-quc  funt  <wtrirr,aii;^àc  ciiftindione  fufficienti<e  porifTi- 
mum  &  cfficacia^-mcriti mortis  Chrilìi;  &  an,  leu,  qiuucnus.Chriftus  dici  poflìt,fuffì- 
cicntcr  mortuus  cfle  prò  omnibus. 

Sefsione  Septuagefimaquinta, 

VI.   Februarij  ^  Die  Adercurìjpofimeridiem. 


V 

CLarifllmus  Dodor  Steinius ,  de  gratia  Dei ,  per  quam  homo  regeneratur ,  dcquc 
e jus  in  rcgenerationis  opere  pcrficiendo  operandi  modo,publice  difleruit; fimul- 
que  cxplicavit  qua-ftionem  maxime  hic controverfam ,  An  gratia  hxc  Dei  Ut  refiftibi- 
lis,  an  vero  irreliftibilis.  Habita  deinde  fuit  av^n'm'^^s ,  de  Remonltrantium  genuina 
circa  Articuluni  fecundun^  fcntentia. 


S  E  S  S. 
LXXVI. 


S  E  S  S. 
L  XXVII. 


Sessione  Septuagefimafexta, 

VII.    Tebruarif ,  Die lo'vis  ante  meridiem. 

Continuata  eft  Collatiode  Remonftrantium  circa  fecundumArriculum  fententia. 
Praefesindicavit,  Remonftrante'^  exhibuifle  ingens volumen ,  continens  pro- 
bationem  primi  ipforum  Articuli.-cum  fententiae contraria;  refutatione.  Probatio- 
nemitem  Articuli  Secundi.  Significatumque  eft,  juflbs  efleab  lUuft.  DD.  Delegatis, 
ut  reliqua  fcripta  quam  primum  etiam  pararent  &  intra  oftiduum  exhiberent . 

Sefsione  Septuagesimafeptima, 

Vili,  'februarij,  Die  Venerispofi  meridiem. 

PRopofìtae  funt  à  D.Praefide  Thefes,de  fententia  Remonftrantiura,  circa  Tcrtlum  & 
Quartum  Articulum,  concepta;. 

^yeflione 


NATIONALÌS     D  0  RDkÈGHT  AN^;  197 


Sefsione  Septuagefima  oótavà,  sess 


LXXVIIt. 


X I.   lehrmvìj ,  Du  Lum  poft 
Mevidiem. 

CLariflfimus  Vir  Dodor  Sebaftianus  Bcckius  ,  ad  omnia  Remonftiahtium  ai- 
gumenta  ,  quae  in  Collationc  Hagienli  adverfus  cfficacitatem  gratin  Dei  in 
homiiiis  converfione  ,  &pi:o  gratia  refillibili  adducuntur,  publice  refpondir.  De- 
iiberatum  fuit  de  prolixis  Remonftrantium  fciiptis  ,  nupcririme  exhibitis  ,  pu- 
blice ne  prxlegcnda  eflent.  DD.  Delegati  judicabant  pra;legenda  effe  omnia  il- 
ìa,  qu3E  defenfionem  caiifae  Remonllrantium  fpcdarent  :  reliqua  privatim  legi  per 
deputatos  pofsc. 


XI  I. 


Fehmarij  ^  Die  Mc^rtis  mte  meriikm. 


A 


Ctà  fuit  caufa  Campenfis  ili  conventu  privato.     Cui  inteifuerunt  ex  fingulis 
CoUegijs  finguii ;  cum  quibufdam ex  llluft.  DD.  Delegatorum  collegio. 


S  E  S  Si 

LXXIXj 


Sefsione  Septuagcfirna  noria, 

XII.    Fehruarij  ,  Die  M.anis  poft 
Meridiem. 

TNftitutà  fuit  cw^jjTJjff-Js  de  quibufdam  quxftionibus  ,  ad  expìicationem  Tcrtij  & 
-*•  Quarti  Articuli  fpedtantibus.  Inprimis  vero  ,  quoufque  homo  per  lumen 
natura,  aut  per  verbum  externum  ,  pervenire  queat.  Qucmodoitem  Deus  Con- 
verfionem  efficaciter  fuam  in  homine  operetur  ,  eamque  nihilominus  ab  homine 
exigerc  iure  pò  flit. 


Sefsione  Oótuagefima,  s.ss, 

LXXX, 

XIII.   rehvmrij ,  Die  Mercurij  tojt 
Mevidiem. 

Continuata  C\mìji'nitng,ò^  Tertio  &  Quarto  Articulis.  Atque  .inprimis  de  li- 
bertate  Arbitrii  humani  :  de  libera;  Voluntatis  detcrminatione  :  de  '  gratia 
Dei  adconverlionemhominisnecefsaria  :  An,  &quomodo,  homoin  prima  Con- 
verfionc  fé  habeat,  mere  nepaffive?  Item,  de  cooperatione  liberi  arbitri;  cum  giatia  di- 
vina, aliifque  nonnuUis  quaftionibus. 

•  R  3  S efilone 


Se  s  s. 
LXXXL 


ACTA    SYNODI 

Sefsione  Oótuagefima  prima, 

XV.  Tehnarìj)  Die  Veneris  pofi  meridiem. 


NObiliflimus  Vir  ,  Tacitus  ab  Ayfma  ,  Ecclefiae  Higmmanae  in  clafle  Bolf- 
vverdiana  Senior  ,  in  Synodo  comparuit  ,  Liteiafque  fidei  ab  Illuftrifs.  DD. 
Ordinibus  Frilìa:  ,  lìmulque  à  Synodi  Friliae  Deputatis  exhibuir.  Ex  quibus  tè- 
flabatur  ,  fé  iu  locum  Nobilifllntìi  P.  M.  viri  D.  Meinhardi  ab  Itzerda  ,  nuper  de* 
functi ,  legitimc  furrogatum  effe.  Quae  literae  praeledaE  Synodo  placuerunt , pr«^ 
flitoque  ab  ipfo  foknniier  juramenio  Synodico  ,  prò  membro  Synodi  admif- 
fus  eli. 

Clarifllmus  VirD.  IoannesHcnricus  Alftedius ,  publice  refporlfioncs  Rcmon- 
ftranrium  centra  Tcrtium  &  Qiiarrum  Articulum  examinavit.  Atquehac  occa- 
fione  ,  de  gratia  quoque  rellftibili,  atque  irreiìftibilidifseruit. 

Ex  confilio  lUuft.  DD.  Delcgatorum ,  ftatutum  fuit,  fcriptum  Remonftrantium 
nuper  cxhibitum ,  ad  probationem  Primi  &cxplicationemSecundi  Articulii  in  Syno- 
do legcndum  efle. 

Eadcm  Sefllone  praeledae  funt  Everhardi  Vofculii  j  &  lohannis  Schotleri  ,  pa- 
ftorum  Campcnfmm  ad  hanc  Synodum  citatorum  ,  literae.  Quibus  fignifica- 
bant  fé  ad  iter  praeparatos  fuiiTc ,  ut  coram  Synodo  comparerent  :  Sed  ab  Eecle- 
fia  volcntes  nolentcs  reienros  efle.  Pctebantque  ,  ut  liceret  fibi  caufam  fuam  pei! 
Collegas  fuos  Gofvviniuni  &  Matthifium  ,  qui  ad  Synodum  citali  eflent ,  a- 
gerc.  Quam  ipforum  patrocinio  omnino  permittercnt ,  coque  fé  ftaturos  aut  ca- 
furos  addcbant. 

PrìElcdae  quoque  funt  Prcfbyterij  Campenfis  Remonftrantium  titcraC ,  quibus 
obnixe  petebant ,  ut  Vofculio  &  Schorlero ,  caufam  fiam  per  Collegas,  qui  in  Sy- 
nodo Dordrechtana  comparerent ,  agere  liceret  :  teftabanturqne  ipfos,  quod  ad  do- 
ftrinamattinetjfententiamàRemonftrantibus  inCollationcHagienil  defenfani  tu- 
tari,  eorumque  vitam  omnibus,  apud  quos  vixerànt,  approbari. 

Denique  praeledum  fuit ,  Scriptum  Deputatorum  Ecclefix  Reformatie  Campeii- 
fis  ,  qu3E  adverfus  Vofculium  &  Schotlerum  ,  accufaiionem  inftituit»  Quo  ad 
omncs  rationes  ,  quibus  illi  abfentiam  fuam  excufabant ,  rèfpondebarur.  Pete- 
bant item  ,  ut  quia  totics  citati  non  comparuiflent ,  contumacia:  à  Synodo  con- 
demnarcntut- 

Rogati  funt  Illuftrifs.  Delegati  ,  ut  quandoquidem  luris-Confulti  cafum  con- 
tumacia: optime  intclligerent  ,  confilio  fuo  Synodum  in  hac  caufa  juvàrent.  Qui 
rcfpondcrunt  :  Citatos  hofce  Paftorcs  ,  non  obftanribus  excufationibus  produ- 
ci s  ,  contumaciae  rcos  merito  condcmnari  pofse  ,  ac  propter  eandem  à  munere 
fuo  fufpcndi.  ludicare  tamcn  fé,  concedendum  ipfis  efse ,  quatuordccim  die- 
fum  à  literarum  acccptione  fpatium  .  Qupd  fi  intcrcea  non  comparerent,  tunc  ut 
nunc,&  mine  ut  fune,  ut  loquuntur,  prò  fufpenfis  a  munere  &minift:erio  Ecelelìa» 
ftico  habcri  debere, 

Seflìonc 


NATIONALiS     D  O  RD  R  EC  HT  À  N^. 


Sefsione  Óftuagefima  fecunda,  ixlm 

XVII I.  Fehruarij  ,  Die  LuriA  ante  meridiem. 

HAc  SeiTionc  fcriptum  Remonftrantiiim  ad  defenfioncni  primi  &  explicationem 
Secundi  Articuli  >  praelcdum  fuit. 


E  s  s. 

Lxxxiir. 


Sefsione  Oduagefima-tertiaj  ^ 

,  Eùdem  Die  poB  meridiem. 

Rogata  fuit Synodi ,  de  contumacia  Citatoruln  paftomm  Canìpenfiuni  ,  Vof- 
culi)  &  Schoileri  ,  fcntcnria  :  pluriumque  fuffragijs  judicatum  fuit  ,  in  feii- 
tentia  Illultrifs.  DD.  Delegatorum  efse  acquiefcendum  ;  atque  hòc  ipfum  tum 
eiiatis,  tumAmplifs.  Magiftratui  Campenfielsefignilicandum. 


Sefsione  Oduagefinla  quartsli  toxiV. 

XIX.  Fehruar^,DÌe  M.anis  ante- 
meridiem. 

■pRa£leftumfuitrcriptumRemonfti:antium,addeclarationem  Tertij  &  Quarti  Ar- 
■*■  ticuli^Synodoexhibitum. 


Sefsione  Oduagefima  quinta^  lxjuv 

Sodem  Die  pàfi  meridiem. 

DEputatis  Ecclefiae  Campcnfis  pfalefta  cft  Synodi  de  contumacia  paftoruin  Cam- 
penfiumjVofculij  &Schotleri,fententia  Qui  &  apographum  ejus  petictunt  :  11- 
inulque ,  ut  de  hac  re  quamprimum  ad  Ampiifs  Magiftra  utri  Campcnfcm  Icribcrctur. 
Inter  Profefsores  Belgicos  &  Theologos  Bremcnlbs,  habiia  cilde  vaiijs  quaftio- 
nibus  ad  explicationem  Tertij  &  Quarti  Articuli,  diiceptatio.     Tum  de  Philoibphis 
&terminorumPhilofophicorum,  incontroverliis  Theologicis,ulUj  autabullu 

Sefsione  Octuagefima-fexta,  sess. 

o  '  LXXXVI. 

XX.  Fehruarij ,  Die  JHercuri]  ante  meridiem. 

"LJ  Ac  Scflione  ad  finem  pcrdu^aeUdeclarationis  Remonftrantium,de  Tertio,  quar- 
to, &  Quinto  Atticulojprsledio. 


R    4  ^yeflio 


ne 


S  E  SS. 
LXXXVII 


aoo  A  C  T  A     S  Y  N  O  D  1  -       \ 

Sefsione  Octuagerima  feptima, 

Eodem  Die  poft  meridiem. 

CLAiiflìmus  Vir  D.  VVolgangus   Meierus  ,   dodrinàm  de  Perrevcrantìa  Saft- 
dorum  publicc  explicuit.     Habitsque    funt  de  Tertio  &  Quarto  Articulo 

sEss.  Sefsione  Oétuagefimaoótava, 

XXXXVIII. 

XXI.  Fehruarij ,  Die  Jo'vìs  ante 
meridiem. 

CI  Ontinuata  fuit  defcnfionis  Remonftrantium  ,  fuper  Primo  Articulo  ,  prae- 
vledio. 

sEss.  Sefsione  Oótuagefnna  nona, 

XXII.  Februarìj ,  Die  Verter ìs  ante  meridiem. 

HAc  quoque  Seffionc  in  defenfionis  Articuli  Primi  Rcmonftrantimn  prxle- 
ftionc,  Synodusperrexit. 


SESS.  Sefsione  Nonagefima, 

xc.  ^  t>  ^  . 

Sodem  Die  pò  fi  meridiem. 

"P  Rofeflbres  Belgici  ,  publice  argumenta  Remonftrantium  in  Collatione  Ha- 
-■-  gienfi  produda  adverfus  Perfeverantiam  Sandorum  examinarunt:  oftenderunt- 
que  ,  doftrinam  de  certa  vere  fidelium  pcrfcverantia,  non  effe  pietati  noxiam,  nec 
cumpromiffionibus&comminationibusdìvinis  pugnare  :  Sed  nec  Iblicitudinem 
piani  vitandi  peccata ,  nec  ardorem  precandi  tollere. 


XCl. 


SESS.  Sefsione  Nonagefima  prima, 

XXV.  Fehruarij^  Die  Luna  ante  JMeridiem, 

Continuata  fuit  fuper  Tertio  &  Quarto  Articulo  de  hifce  potifllmum  quatftio- 
'  nibuS(ro(^>;'77j<r*jAn  homo  irregenitus  ,  finefupernaturalilumine  ,  poffit  intel- 
ligcrc  omncs  Sacrx  Scripturx-  fcnfus ,  adfalutem  crcditu  neceflarios  ?  Et,  An  homo 
polfir  plus  boni  faccrc,  quam  facit,  &  plus  mali  omittere,  qu^m  omittit. 

Propo- 


NATIONALIS    DORDRECHTANvE.  zoi 

Propofita:  deinde  funt  a  PrcEflde  Thefcs  quxdam  ,  fenicntiam  Rcmonftrantium 
circa  Quintum  Articulum  continentcs  ,  ex  eorum  fcnptis  excerpta:.  Aflucro 
Marihillo  &  Thomce  Gofvvinio ,  Paftoribus  Campcnfibus,  miflà  funt  accufationum 
capirà,  adverdis  ipfosSy nodo  tradita,  uique  ad  iilaquamprimum  refponlìonem  ador- 
narenr ,  injunftum  illis  fuit. 

Sefsione  Nonagefima  fecunda,  ^^^'^^ 

XXVI.  Febru^riji  Die  Marti s  ante  meridicm. 

PRaelcftum fuit  Scriptum  Rcmonftrantium,  ad  defenfionem  Secundi  Articuli  de 
Vniverfalitate  meriti  mortis  Chrifti. 


c 


Sefsione  Nonagefima  tertia, 

XXVII.  Fdmarij,  DieMermr^mu  meridicm. 

Ontinuatafuit  ejitfdem  RemonftrantiiuTi  Scripti  praeledio. 


S  E  S  S. 

xeni. 


Sefsione  Nonagefima  quarta, 

Sodem  Die  pofi  meridiem. 

REvcrcndus  StClariflìmusVir  D.  Theodorus  Tronchinus,  publice  argumenta 
quaedam  ,  pto  Perfeverantia  vere  fidelium,  propofuit  &  examinavit. 


S  E  S  S. 
XCiV. 


S  E  S  S. 

xcv. 


Sefsione  Nonagefima  quinta, 

XXVIII.  F ehrmrìj, Die lo^is finte mcriàicm- 

ETiam  hac  ,  continuata  eft  defcnfionis  Rcmonftrantium  Secundi  Articuli  pra:- 
kaio. 

Sefsione  Nonagefima  fexta,  jx.\if 

Eodem  Die  pofi  meridiem, 

HAbitx  flint  varix  fuper  Articulo  de  Perfeverantia  Sandorum  Collationes. 
__    Explicats  funt  item  varia; ,  qu«  ad  hiinc  Articulum  pcrtinerent ,  quacftiones. 

Seflìone 


202 


ACTA     SYNODI 


S  E  ss. 

XCVIII. 


Sefsione  Nonagefima  feptimà^ 

I.    Martij  j  Die  Vemrispfi 
mmdiem. 


OntinuatJE  funt  de  eodem  quinto  Articulo  collationes. 


Se  s  s. 
XCVIL 


Sefsione  Nonagefima  o6tava, 

IV.  Marttj  y  Die  Luni&foft  mmdkm. 

t*  Tiamhac  Seflìonc  variarum  qua?fl:ionum  atque  obrcrvàtionum  circa  Articulunl 
■^  de  Perfevciantia  Sandorum,  difquilitiones  continuatae  llint. 

Significatum  eli  ,  perfcriptum  ab  Amplifs.  Magiftram  Canipenfi  fuifle  :  Eum 
in  JLidicio  Synodi  de  fufpenfionc  a  munere  doccndi  duorum  Paftomm  Campen- 
llum  Vofculij  &  Schotkri  acquiefcere  :  daturamque  operam ,  ut  funftioncs  Mini- 
fVerij  ibidem  ad  tempus  per  Paftores  Zuollana:  Ecclelìa:  adminillrareiitur. 

Clarifllmus  Vir  D.  Henricus  Altingius  ,  Synodo  exhibuit  litcras  ,  cum  ad- 
junfto  fcripto  Reverendi  fenis  &Clarifl.  Tiieologi  ,  Dodoris  Davidis  Parxi  :  cu- 
jus  literse ,  quibus  ab;èntiam  fuam  ab  liac  Synodo  propter  aetatem  excufabat,eam- 
que  iioc  fcipto  compcnfarcvoluifle  teftabatur,publice  praelcdae funt, 

Sdiitem  <Sr  hemdi5iiomm 
ìt  Domino, 

NobiMimiacRevcrendiflimiDominip  Patfes&  Fmtfes,  in  SynoHo 
Dordracena  congregati , 

QVantis  lachrymisi^fjelfxfchifmaveBrumj  a  benit  omnibus  domi  foripjtte  deplora- 
tnm  ha^enta  ftiit  ;  tmtls  nunc-  gratuUtionibm  Synodum  'vefiram'  in  Spirita  Sa/t- 
£lo  congregata»}  ,  ab  tjfdem  excipi  ,  non  cjl  quod  dtibitetis.  Etenim  ,  flagrante  fchif- 
matìs  incendio  ,  Ecclefids  nuper  ar£Ìifftmo  pacif  ck"  imitatis  vinculo  coUigatai' ,  mifere. 
In  fedas  invila  Deo  lacerabat  Erinnys.  Rejpab.  (veffras  fancìi feeder is  glutine prim con- 
jimcìtts,  dijfociabat  animorum  ér  armorum  infesta  collifio  :  ftijpirabant  boni  :  ciani  geftiebant 
improbi  :  nobis  vicini  Bahyìonij ,  calummaru?»  ó'  farcafmotumgladijsignem  dtfxordlA  fodifi- 
banl  :  vobis  viciniti  hoslls^exitio  ve  (Irò  invigilabat.  ;  ^-^ 

Tutine  pofejtiam  cuflos  ifaelis  ,  DcfM  pacis  ,  dedit  in  corda  vcjìra ,  ut  vulneribtts 
veliris  mcdicinam  ordifinriam  faci^ndam  effe  ,  necefkrium  jadicaveritis  ,  ad  eadem- 
ijtie  fananda,  fanfia.copgi^gatione  ,  in  Chtjsii  nomine  ■,  cpncorditer  conveniflls  :  En 
cmniitm  (  qutcquid  improbi  faciant  )  anipii  ingentem  in  fpem  erecìi  ,  inteUinortim  malo- 
rum  falutarem  claufnlam  expe£ìant  ,  votifque  intimis  Vatrcm  mifericordJarum  vobifcum 
invocant ,  ut  Spiri tm  fui.' gratta,  fecimdtim  verbum  fnum  ,  confila  (^  aBiones  vefiras 
dirigere  ad  fan^i  nominis  fui  gloriam  dignetiir  :  quo  errori btt^  latcnlibu^  ó"  apertis  yCnm 
charitate  dete^k  CT  ^lipnnatis  ,  ignem djfjìdtj  estinguere,  Orthodox<sjìdei  Jjnceritatem, 
EcclefA  Iklgicct  unìtatem  1  Reip.fcedcrat4  cum  fecuritate  tranquìUitaJem  ;  publice'd^- 
nique  &  privatim  fan^am  illam  pacis  falmifque  cottfèrvàtricem  Cónchrdidm  ,  refituere 
fatagatii  ér  vakatis, 

VùnAnt 


NATiONALIS    D  0  RD  R  E  C  H  T  A  N  ^.  zo^ 

Vtìnam  vero  ,  utinam  mihi  fanBiJfnna,m  'ueflra.m  congregAtìonem  ,  coram  tntueri, 
^  vel  in  extrema  h&renti  exedra ,  facis  tcnfilia  vobifcum  juvare  ,  njotlfque  'vestris 
K^  mi  E  N  addere  datiim  e[fet  \  Sed  enim  ,  htinc  miht  defideratm  fraiirx  felicita- 
tem  j  fenecìutis ,  bci,tempoiifqueifitemperiesnegavit. 


Etjì  autem  charijpmi  mei  in  Domim  CoHegx ,  qtti  'vohifcum  fimt ,  (^  me  excuft- 
biint ,  &  vicem  frdstahtmt  fata  :  ne  tamen  totm  ahtjfcm  ,  en  meam  circa  cjuinque  il- 
h  -TToKxi^^x.Th.Y^  fA.ìj'Xu  'f  E^è@^  vy.Ùv ,  decumanam  ,  ut  arhitror  ,  Synodide  aclionismate- 
riam  fiituram  (  fi  forte  dcfidereth  )  fcnientiam  mittere  ,  vesiroque  jttdkio  fubmittere 
'vifitni  flit. 

Cothtirnos  ,  decepionum  fontes  ,  ^  contradiBtonum  nodos  latentes  retexere  a/hi 
frimisjittdiumfuit.     ^luìffe  in  quorum  detezione  difceftmtium  me  tu  p&cipteftfitur. 

Suhtilitates  de  ohjeBo  Trttdeìtinationis  ,  deqiie  Reprobationis  caufi  ,  fi  mintts  atti- 
giffe  videbor  ,  confulto  ftiìum  putetts  velim.  Certe  enim  ,  fapiendtim  efl  circa  Ìiac 
myjìerix  ,  atque  prxdicandiim  ita  ,  ut  ne  apud  tardiorU  intclligenti£  mtdtitudinem  ,  re- 
darguì quodammodo  ,  ipfa  fua  pr^dtcattone  videantur  ,   uti  K^uguTiinw  altcuhi  mo- 

TiUlti 


De  ohje&o  autem  ,  tuto  de  vere  dici  pojfe  arhitror  ,  t) ÈV M  tale  genia  hiima- 
fium  prxdejfwajfe  ,  quale  propagar  e,  vacare,  juBifc^re  ,  glorificare  decreverat,  ex  do^rina 
K^poUoli  ,  Rom.%.  ■2,o.lapfu  ,  nimirum  ,  fuo  mi fer abile.  Vnde  per  fé  cadit  odio  fa  ilU, 
de  Reprobationis  caufa  ,  difceptatio.  Tacque  revera  D.  Calvini  diverfa  efl  aliquot  lo- 
cis  i  ubi  rem  aperttm  explicavit ,  fententia  :  pr^fertim  lib.T,.  Inflitta,  e.  2.^.  §.  3.  ^ 
Cornm.  ad  Rom.  9.  li.  ubi  propinquam  Reprobationis  caufam  diferte  dicit  effe  ,  vìtiofi- 
tatemper totum genm humanum diffsfam -.primam vero  ,  DE I  beneplacitum . 


De,mortts  fett  XvTpa  Chrijli  fifficientia  é"  ejjìcacia  vulgatam  diftinBìònein  fic  me 
fetìnere  videoitis  ,  ut  etiam  cani  ad  &terntim  DEI  Patris  confdirim  ,  dr  SerVatoris 
ìntentionem  eXtenditur  ,  maneat  vera  :  ^  ad  C^IaJJìlianos  contradictionis  vinculù  inno- 
dandos  accommoda. 


Barbarifmum'  reffihilis  five  indifferentk  gratin  ■>  fm  ■>  quxfo  ,  autorihm  donate  : 
ex  veltris  vero  Ecclefijs  fcholifque  proctd  eliminate.  Pritter  enim  ahfurda  innmnera'i 
Cfuomodo  qu&fo  verum  ,  D  LO  omnia  effe  pojf bilia  (  id  quod  nupcr  auditòrio  meo  ex- 
flicandum  fuit  )  fiquidem  gratin  refìfihilt  ,  impeffìbile  eft  hominem  convétttre  ,  do- 
nec  homo  non  ve  Ut  ,  hoc  eft ,  pulvls  Creatori  ,  vai  fgulo  cedere  ne  Ut  ?  Deniqtie  Ar- 
ticulum  de  Perfeverantia ,  feipfttm  jugulare ,  tottn  mundtujam  videt. 

.        .  .  -.'!       A      "''       '  ' 

iBi  igitur  deceptorif  i^Xrfictdi  ,  cuhi'/iqiii'VÓcò  hòc  prophet aridi  genere  non  ita 
fridem  aptid  vos  invcBo  ,  facite  qnxfo  ,  ne  fimpliciorum  animos  ,  octilofqite  prxftrin- 
gant  ,  cathedrafve  veftras  perturbent  diutim.  OrthodexA  autem  Eidei  fynceritatcm , 
fita  integritati  reftituite  :  .Vt  éf  difcrimìnis  noUri  t  Atque  falutis  gloria  integra  ,  (oli 
divina  tribuatur  gratin  ;  dr  ,  confolatio  Christiana  ,  in  hac  ipfa.  gratta  fila. .,  firma 
Jìxaque  in  vita  ér  in  morte  corififtat  :  inftauretur  publicm  Orthodoxortim  confenfus , 
fioreat  ,  vigeatque  in  Ecclefia  .^  Republica  ve  (Ira  ,  poHliminio  riparata  Pax  atque  Con- 
f or  dia- 

^em 


S  E  s  s. 

LXXXL 


30+  A  C  T  A     S.Y  N  O  D  1 

^cm adjìnem  ubi  fdn6iah£c Synodus  perduBaftterit,tngem ,  ttternoque dignum ^rAconiù 
Uhoris-,of€r£,imfcn[xque  pretmn  ,  vobkc^-^oftentati,qHÌn  Vniverfe  Orthodoxd  Ecclejìxi 
confecutos  vos  ejfejlatuatis. 

Valete  in  Domino  :  qui  ut  Spiritusjui  Numine  ac  lamine  confdijs  aciionihujque  veflris 
tpfe  frxfidium  pr&ftet,iterum  iterumque  fupplex  precor.  Heidelberg^,  pnd.  Cai  Nov, 

Jlylolul.  1618. 

Vefter  in  Domino. 

•  D.  PareuSj 

minimus  Chrifti  fervus^ 
Septuagenarius, 


Sersione  Nonagefimanona, 

V.  MartijjdieM^rtisantemeridiem, 

T^RsledumfuitScnptuni  Reverendi  &  Clariffimi  Doftoris  DAvidis  Farei  ,  qud 
'*■  prolixeatquc  accurate  fententiam  fuam  dequinque  Remonftrantlum  Articulis, 
judiciumque  fuum  de  pra;cipuis  eorumargumemis,declarabat;quodhicfubiungitur. 

Qiiinque  Articuli  Remonftrantium, 

Cttm  Examine, 

\  ,,^  RI  MV  S   <iA  KTICV  LVS. 

DEum  Ater no, tmmut abili  decreto^  in  lefit  (^hriftofiliofuo  ante 
jaBum  mundi fundamentum fiatmffe  ,  ex  lapfo^peccatis  ob^ 
noxio  humano  genere  ,  ilio s  in  Chrifio  y  propter  Chriftdm ,  ^ pet 
Chrijium),fer'vare ,  qui  Spiritus  SanBi  grafia ^in  eundem  e]m  Fi- 
lium  credunt ,'^  inea^fideiojue  obedientia ,  per  eandem  gratiam  in 
finem  perfe'verant  :  (^ontra  vero,  eos  qui  non  convertuntur,^  in-^ 
fide  le  s ,  in  peccato^  irizfubjeBosrelinciuere  ,  ^  condemnare  tan- 
quam  à  Chrifto  alienos:  fecundum  illudEuangeltj  loh.j  j^.  Qui 
ereditili  filium,habetvicam  xrernam  :  qui  verofilio  nonaflen- 
ritur^non  videbit  vitam  SEternam:  fcd  ira  Dei  mafiet  fupereum. 

E^X  'a  M  E  N. 

T_IIcArticuIus,primafronte  nihil  incommodi  vel  qu^ftionishaberevidetur  ,  kà 
■*-  fummam  Euangelij  tradere,quales  iiomines,  quibusmedijs  Deus. ab  aeierno  fta- 
tuerit  fcrvare,  nempe ,  credentes  m  Filiuin  Dei ,  &  in  fide  fìdeique  obedientia  ,  per- 
gratiam  Spiritus Sandi  in  finem, perfeverantes  :  quales centra  ftatuerit  condeninare, 
nempe^non  couverfos,  Scinfidelesi  àClirifto  alienos:  quorum  utrumque  Euangc- 
lio  docetur. 

Sic 


NATIOKTALIS      DORDRECHTAN^.  20J 

Sicmulti  boni,  prxfertim  Politici,  de  hoc  Articulo  judicanr,  ncque  contro- 
verlìam  altiorem  movendam  cenf'enc  :  prarlcrtim,  cimi  omnia  lahitis  media  ,  Deo, 
&  Chnfto  ,  &c  gratix,  luculcncer  adfciibcre  videatur.  Et  revcra  ,  nullaihic  quce- 
ftio  ellec,  lì  aiitores  hocfolum  vellent,  Arciculo  hocexplicari  popiilarcm  dottri- 
nam  de  qualitatibus  falvandorum  &  damnandonim. 

Quoniam  vero  in  Collatione  pr.ofìtcnrur,  hunc  Arricuhim  continere  totam  Collat.Hago 
doòirmam  de  Prardefliriacione  ad  ialucem  :  negane  vero  qualicaces  falvandorum,  P^S-^J- 
Fidem  &c  Perieverantiam  ex  Pra'deftinatione ,  tanquam  ex  fonte  defcendere; 
led  contcndunc  eas  Pra:den:inationc,  feu  Elccrione  priores  eflci  necobfcure  ab 
hominis  voluntate  lufpendunc  ('undenecefle  eft,  Dcum  folida  ialutis  noftrsc  glo- 
ria ipoliari  ;  hominem  iiiperbia  inflari ,  confolacionerh  Chriflianam  in  vita  &z 
morte  labetaòlari ,  juftifìcationem  gratuitam  &:  falutis  certitudinem  abnegati, 
iquicquid  in  contrarium  verborum  phaLiris  pnxtexatur  )idcirco  ArticuUishicfim- 
pliciter  probari  non  poreft  :  cftque  plenus  a:quivocationibus,  five  cothurnisperi- 
culoiìs,  lub  quibuS  Pelagianilmus  occulte  in  Ecclcfiam  invchitur.  Qux  fraus  uc 
laceret  magis,  vocabulo  Pra:dcllinationis,  conlultoabftinuehmt.   " 

Fuic  autem  Pelagianiimus,  Auguitini  temporibus  hsrefìs  ralis: 

I .  Peccatìtm  Adar/n,  nemtm  nociiijfe  nijìit-jì  :  nec  detertorem  hominem  nttnc  najci,qnam 
fiierat  conàitm. 

z.  Chrijtumfuijfe  mijfum  ó"  mortutim  ad  expiand.t  omni.i  peccata ,  imit attorie  Adami 
commijfa. 

3.  Salntcmin  Chriflo  ita  in  medio propnfìtam  cjfe  omnihm  y  ut  qnicunqne  adfdemó' 
haptifmum  accedere 'voliierint , [alvi  effe pojftnt. 

4.  ^ui  njero  creditiiri  -,  bene  operaturi,  ^  in  fide  per  Dei  gratiam  juvanda  manfnri 
ejfent ,  prxfcij/é  Deum  ante  mundi  conftitutionem ,  ó"  eos  prxdefttnajfe  in  regnum  fuum, 
ipios  gratis  "vocatosyprx  alijs  creditnros ,  (jr  dignosfuturos  Elccìione ,  deque  hac  vita,  bona 

Jì'/ie  cxcejJuros-,pr£viderit. 

5.  Gratiam  Dei  omnibm  dari  ex  merito;  prò  bòna  ufu  liberi  Arbitrij. 

6 .  Et  qnidem  dari  in  tantum,  ut  homo  in  hac  vita  fine  omni  peccato  effe  pojJtt,Jìvelit. 
Adverfus  hanc  hirreiìn  Hicronymus  &:  Auguflinus  mukum  diìputarunt,&:  Au- 

guftinus  quidem  ad  tria  capita  in  Opufculis  fuis ,  tomo  7.  omnia  revocavic.    i.  De 
peccato  Originis,    2.,  De  Gratia&:  caufaPrideftinationis:  3.  DePerfedione  ju- 
i\ìi\x.   Pèlagius  in  Synodo  Pal^ftma  damnatus,  revocavit  Errorem  in  tantum ,  uc 
diceret:  Anathema,  qui  velfentit^vel  dtcit, gratiam  Dei,  qua  Chrtjìmvenit  in  hunc  mun-  V^rba  Pc- 
dum,peccatores  falvos  facert ,  nonfohim  perfingulas  horas  ,  aut  per  fingula  moment  a  ifed  ^t>'j  ^P" 
etiamper  fingulos  aElm  nofiros,  non  effe  neceffariam:  &  qui  hanc  conantur  aufefre ,  pcénas  a^at.ChnUi. 
fortiunturuternas.  Quis  Pelagium  hic  non  abrolviflet  ?  Sed  fucum  &:  fraudem  fecit  c^p.j, 
Palasftinis  Epilbopis  cothurno  gratix,ut  Auguftinus  oftcndit. 

Reliquie  poft  fé  difcipulos  duos  prxcipue,  acris  ingcnij  juvenes ,  Coelcflium 
&:  lulianum  :  quibufcum  multum  Auguftino  fuit  negotij  in  Africa  .  Tranfvola- 
tìc  h;Ec  peftis  tandem  Mediterraneum  mare,  in  Siciliani  &  Galliam  Mallìlicn- 
lem;  non  quidem  integra,  fed  quantum  ad  caput  de  Gratia  &:  Prcedcftmatione 
&:  Morte  Chrifti,  cuius  proinde  affcrtores  vocabantur  Semi-Pelagiani,  &:  Pela- 
gianorum  relìquia:  de  quibus  extant  Profpcri  Aquirani  &:  Hilarij  Arelatenfis 
Epiftolx  ad  Auguftinum  ;  &  huius  erudita  duobus  libris  de  Prardeftmatione  San- 
tlorum,  &  de  Bono  Perieverantix  ;  atque  etiam  tertio  de  Corrcptione  &:  Grana, 
comprehenfa  reCponfio  .  Qua  fi  Articulorum  autores  hodie  ftare  vellent,  uti  fta- 
repofl'entac  dcberentfeftenim  tota  Paulina  j  resiudicataiam  haberetur.  Reve- 
ra enim  Maflìlienfium  &:  Syracuianorum  caufam  nonnihil  mterpolatam  Armi- 
nius  cum  fequacibus  hodie  reairumpfir .  Ncque  is  ignorare  id  potuit  :  unde  pa- 
rum  ingenua  tergiverfatione  fcripfit  in  Articulis  :  Se  nec  Semi-pelagianifrmtm Jibi  ob- 
iccìum,  nec  dodra»tem^  nec  quincuncem-,  nec  trientem  eius  ag/iofÉrc. 

Ad  Articulum  ut  reveftamur,  azquivocationes  vavìx  (icpntent: 
I.   Cochurnus  primus  laret  in  immutabili  Dei  decreto.  luxta  Scripturas:  Im- 
mutabile Dei  decrctum  eft ,  quod  abfolute  non  mutatur  ,  nec  à  Cre^ruris  murari 
poteft  .  Sic  enim  Deus  pronunciar  ,  fé  immutabilcm  ,  &  confilinm  fuum  immuta-  Malach.3.6. 
bile.     Ego  Detti ,  dr  nen  muior  :  Qonfdiummemnfiabit ,  &  omncm  memi-  voluntatem  fa-  ^fi-ì-H'io. 

S  ciam. 


2o6  ACTA       SYNODI 

ciam.  UH  vero  inrelligunt,  Deum  decreto  immutabili  quidem  fliatuifle  fervarc 
crcdentes  ,  quoad  fpecicm,  hoc  cft ,  non-niii  credcnrcs  :  fed  non  omnino  immuta- 
bili, quoad  individua,  hunc  vcl  ]llumcredcntcm,nifi  fubconditione,  (ihic  vel  illc 
credensmutationcmnon  inducat.  Scntiunt  enim  (  ut  liquet  Art,  5.)  eos  ,  qui  ho- 
die  lunt  vere  credcntes,  cras  poflc  fieri  piane  incredulos,  rurfufqueex  incredulis 
fieri  credentes.  Confequenter  igitur  l'cntiunt,  Deum  eos,  quos  beri  credentes 
immutabili  decreto  fub  conditione  ftaruerat  iervarc,  hodie  mutata  conditione 
rudlis  llatuere  non  iervarcj  perendie  rurfus  mutata  conditione  rurfus  ftaruere 
fefvare.    Qj.iodan  fit  Dei  immutabile  Decretum  flatuere,  ipil  viderint.    Certe 

ìac.1.17.        vertibilis  umbra  non  magis  riiutabilis  erit  tali  Decreto:  quodScriptura  negar. 

Tale  Decretum  in  Deo  ponunt  Remonftrantcs ,  dum  ncgant ,  à  Deo  ad  falu* 
tem  invitati  qucnquam,  cuifalutem  omnino  non  dare  deereverit.  Hoc  vero  po- 

Mm.n.2i.    fito.dicendumeft  ,Deum  civiranbus  G.ililai:x  &c  ludara:,  quas  Chriftus  pr^dicans 

ér^i-ij.  ad  falutem  invitabat,  falutem  omnino  daredeerevine.  Atc[ui  cum  non  crede- 
renr!,ralutcm  iis  non  dedit.  Ergo  vel  falutem  lis  dare  prius  non  decreverat ,  vel 
pollea  dccrerum  mutavit. 

IL  Alius  Cothurnus,isque  pra:cipuus  ,  fi.indamenrum  rcliquorum  ,  fummara 
totius  cauix,diiferentiamqueutriurquepartis  comìncnz,h\hc&v cubo Jlatuijfe .  Hoc 
nobis  juxta  Scripturas  fignificat,  Deum  eos  ,  qui  in  tempore  credunt  &  perleve- 
rant  &  lervancur  ,  ab  xterno  non  fblum  fcrvare  ftacuifle  ,  (ed  etiam  in  Chnfto  ele- 
gille,&  ad  laliitem  pratdeftinafic  ,  &:  qualitates  ad  falutea!  requifitas  ,putafidem, 
converlìonem  &;  Perieverantiam  per  Verbum  &  Gratiam  Spiritus  S.  in  eis  eiiì- 

£//;.!./.  cere  decrevifle  ,  ut  infallibiliter  (erventur:  idquc  ad  laudem  gloriofa:  Tua:  gratile 
dcclarandam.  Contra  vero  eos ,  qui  in  tempore  non  credunt,  ncque  perleve- 
rant,  ncque  icrvantur,  ab^eterno  ftatuifl'e  non  iervare,  ncque  in  Chrifto  elegiifei 
ncque  ad  vitam  aeternam  ordinale, ncque  fidem&:  perle verantiam eis  dare,  ledili 
ccecitate  vel  infidelitatc  originali  eos  relinquerc,  &:propter  peccata  damnare  de- 

'Rom.p.22.  crevilTe  :  idquc  ad  oftendendam  in  eis  iram,&:  notam  faciendam  potentiam  fuam. 
Vtrumque  divini  huius  ftatuti  membrum  ex  Scripturis  &:  perpetua  mundi  hifto- 
riaatque  experientia,  manifeftum  eft.  Prius  membrum  (^quod  Elenio  &:  Prx- 
deflinatio  fandorumadgloriam  vocatur  j  tradicur  Rom  8.30.  Eph.i.^  A(5t.i3.48; 
Philip.  2,13.   i.Thef,i.4.  2.  Thef,  i.  13.  Matth.  24.24.  &c.   Pofìerius  mcmbruni 

Fulgcnt.lib.  ('quod  Reprobationem  &.  Prcedeftmationem  malorumad  pccnam  ,  Theologi  vo- 

i.adMonim.^,,^j^^^  Matth.11.2s.  Ioh.io.2<J.  Rom.9.2i.& 22.  Provcrb.i(?.4.  i.  Pet.2.g.  lud.4.&:c. 
Teftatur  etiam  perpetua  mundi  hiftoria  &  expericnria  ,  Deum  fubinde  fic  dil'cri. 
minallepopulos,  ut  unum  dignaretur  gratia  foederis  fili  &:  voeationis  oer  Ver- 
bum, alium  non:  difcriminafl'e  etiam  vocatorum  individua,  ut  unum  donarcc 
efficace  gratia,  fide,  converfione,  perfoerantia  &rnlute,  alrerum  non:  idquc  nul- 
lo populorum,  vel  individuorum  merito,  aut  pra-flantiar  ingeiiiorum  racioneha- 
bita:  ('omnia  enim  invcnitprfriter  à*bóno  coelcfti  averla: :-mniaque  paritertìedcrc 
&:  dirigere  ad  le  potuir,fìvoluillet  j  led  mero  beneplacito  &:  bonitate.  Sic  Ifrae- 
liricum  populum  elcgit  peculium  ,  Gennbus  alus  rcprobatis.  Piai.  147. 19.  An~ 
nunttat  ]udicÌA  futi  lfraeli-,non  fecit  tditcr  idlincitioni.  Eia.  41.  9.  Elegite,  (^nonre- 
■prohiivi  t<L^  .  Cut  autem?  Deut.  7. 7.  Non  (juta  plurcs  ejjctis -prx  omnibm  popitlisy 
Aìntivit  'vos  lebovii  &  ciegit  vos ,  [ed  quia,  diligehatvos  Ichova  ,  &cc.  Rurfus  ex  voca- 
tis  Ifraehtis  fubinde  alios  elcgit,  alios  reprobavit  :  Jacob  dilexit,  Efauodio  hahuit-,  &:c. 

^om.9.11.  idquenonex  operihm,fedtit  fropojìtum  clectionisfirmummaneret.  Et  hoc  nollro  falca- 
lo ,  nos  Chriftianos  Iblos  dignatur  vocare  per  verbum  Euangclij  :  Turcas  ,  Paga- 
nos.&c.  non  dignatur.  Ex  Chriftianis  etiam vocatis  ,  alios  donat  vera  fide,  con- 
vcrfionc,[  erfevcrantia,&:  arcerna  lalucc  :  alios  non  donat ,  fed  in  ignorantia,velhy- 
pocrifi  rclinquit. 

Ncque  poteft  Hkc  populorum  &:perlbnarum  difcriminatio,  divin^c  providen. 
tia:  derogari,  &  ingenijs  hominum  adfcribi,  citra  blaiphcmiam;  fccus  prodifcri- 
minarione  noftri  per  vocationem  &  adoptioncm  pr:E  alijs ,  nu'Iis  opus  foret  ad 

i.Cor.4.7.  Deum  precibus,  nec  Deo  deberemus  gi'atias,  nccftarctillud  Apoftoli  :  J^ls 
te  difcrenjit  ?  ^wd  habcs,  quo d non  accepisit  ?  ,^odJt  accepisfi,  quid  gloriar is ,  qt'.afinon 
/?fr(?^fm.'' Staret  vero  Athei(mus,quemPelagianaharrelìs  invexit:  Egomedifcre- 
vi:  habeo  quod non  acccpi .  Quod  efl  barathrum  inferni.  ^^ 


NATIO  NALIS      DORDRECHTANìE.  207 

Eftautcm  inTheoIogia  indubitabilis  regula,  nitens  Sacra:  Scripcur^e  autori- 
tate  :  Quicquid  Deus  in  tempore  facir,id  eum  ab  alterno  flicerc  decreviflc  ,  cum  Aélor.ij.is. 
in  Deum  cadere  nulla  poffit  mutatio.  Qj.jare  difcriminationem  illam  Elèdo  Epbef.i.i. 
rum  &non  Eledorum,  Icd  Reproborum  ,l"alvandorum  &:nonfaIvandorum,fed 
propter  peccata  damnandorum  ,  quam  videmus  Deum  fecifle,  &  facere  in  tem- 
pore, eum  ab  alterno  fic  facere  decreville,  indubitabile  Chriftianis  effe  debet: 
Spoliattts  emm  Deus  fverba  Luther!  funtj  l'irtute  & [apentU  eligendi  ^  quid erit nifi ido-  Liith.defer- 
lum^orttm£,  ctiiits  nttmine  omnia  temere funt?  Et  tandem  eo'vemetur, ut  homines  filt'ifiant^°  Arb.cap, 
&  damnentur,  ignorante  Deo,  ut  qui  non  difcreverit  certa  eleélione  fahandos  S'  damnan-  '"*■'* 
dos .  &  ohìata  omntìm  generali  lenitatc  ,  tolermte  &  indurante ,  tum  mifertcordia  corri- 
fiente  òr  fttniente  ,  bominibm  reliquerit ,  utri  l'elint  fihi  fieri,  aut  damnari  :   ipfe  inte- 
rim forte  ad  convizium  K^F.thiopum  -profe^fm-,  ut  Homerm  dicit .     Atquehiec  efl:  Or- 
thodoxa:  de  Prasdeftinatione  dodrin;^  fumma  :  ficque  \cxhum fi atiiijfe,  in  Articu- 
lo.en:iuxta  Scripturas  &  experientiamprorlus  intclligendum; 

Ulis  vero  longe  aliter  fignificat ,  Deum  cos ,  qui  in  tempote  credunt ,  &:  perfe- 
verant,  ab  xterno  quidem  ftatuilTe  fervare,  fub  conditione  fi  crederent  &  per- 
l'everarent,  Cxterum  nec  ad  falutem  eos  magis,  quam  alios  omnes  ordinaffe, 
nec  in  Chrifto  elegiffe,  nifi  eventualitcr ,  quatenus  illi  pras  alijs  in  Chriftum  cre-^ 
derent  &perfeverarent:  ffidem  enim  &  perfeverantiam  Elezione  priorem  fa- 
ciuntj  ut  vero  illi  potius,  quam  ali]  crederent  &  perfeverarent,  non  ftatuiffe 
Deum  fingulari  aliqua  gratia  in  illis  elicere  :  fèd  decreviffe  omnibus  homini- 
bus  univerfalem  quandam,excitantem  quidem  &c  prxvenientem,  fed  indifFeren- 
tem  &  refiftibilem  gratiam  offerre,  cui  qui  non  refiflunt ,  icd  bono  ulU  liberi  ar^ 
bitrijaffentiuntur  &  cooperantur,  adfideiuconcipiendam  &  perfeverantiam  iii 
fìnem  ufque  prasftandam  ;  illi  lìnt  in  Chrifto  eledi  oc  prsdeftinati ,  &  hos  proinde 
Deum  ab  alterno  eventualitcr  ex  fide  &  perfeverantia  pr^vifa  elegiile  in  Chrifto, 
atque  ad  falutem  pr^deftinaffe,  fcu  fervare  ftatuilTe:  Qui  vero  eidem  rcfiftunt, 
vel  non  cooperari  ad  fidem  &  perfeverantiam  volunt,  illi  non  fint  in  Chrifto  cle- 
di  &  pr2deftinati,&:  hos  proinde  Deum  ab  éeterno  eventualitcr  ex  prazvifa  infide- 
litate,  ad  damnationem  prsedeftinaffe,  five,  damnare  ftatuiffe. 

Hanc  effe  proprijflìmam  illorum  fententiam,  omnes  eorum  declarationes  o- 
ftendunt.  Eandem  vero  fuiffe  Semi-Pelagianorum  Mailìlienfium  &:  Syracufano- 
rum  fententiam ,  legatapud  Auguftinum  locis  prius  diftis,  qui  non  credit,vel  du~ 
bitat.  Manifeftum  autem  eft,quodfecundum  eam  ncque fides,  converfio, perfe- 
verantia &c  falus  noftra,  ncque  difcriminatio  noftri  ab  alijs,gratixDei  in  folidum, 
^cà  noftrje  voluntati  atque  cooperationi  debeatur.  Quando  enim,  exempli  caufa, 
inunacivitateex  pluribus  eandem  concionem  audientibus,eandemque  gratiam 
excitantem  habentibus ,  hic  credit,  ille  non  credit,  hic  perfeverat,  alter  deficit ,  fi 
Paulus  Apoftolusquasratex  credente  &  perfeverante,  ^istedificrevitì  ^idhahes 
qtiodnon  accepiUiì  Refpondebit  ille  :  Ego  me  difcrevi ,  quia  gratiae  cxcitanti  coope- 
rari volui:voluntatem  cooperandi  habui,non  accepi.  Quo  blafphemo  mendacio, 
nonne  homo  (e  cum  Diabolo  in  infernum  prxcipitabitfSi  autem  fides  &:  perfeve- 
rantia, &  falus  noftra  noftra^  voluntati  fuperxdificatur,  quomodo  ftabitluftifica- 
tio  gratuita?  Et  cum  voluntate  humana  nihil  fit  mutabilius ,  nonne  tota  falus  no- 
ftra ftabitfuper  arena,  omnifque certitudo  &: confolatio  Chriftiana,redibitin  ni- 
hilum?  De  altero  Cothurnofatis. 

III.   Eft  &  a;quivocatio  in  verbis,  ex  lapjh  peccatls  obnoxio  genere  humano: 
lapfumgenus  humanumScriptura  &  Catcchcfis  intelligit,  ex  lapiu  Adse  peccato 
originali  perditum,  hoc  eft,  non  folum  in  peccatis  mortuum ,  fed  6c  adeo  pravum,  cen.g.zu 
ut  ad  bene  agendum ,  prorfus  non  fit  idoncum  :  &:  ad  omne  malum  proclive,  iph.2.1. 
donec  perSpiritum  S.  regeneretur;  quale  Deus  propagare,  ex  quali  eciam  ficut  c^zrak/J's 
in  tempore  libi  colligit ,  fic  ab  alterno  libi  colligere  decrevit jhoc  eft,  inChri-9-** 
fto  elegit  a^ternam  Eccleiìam.    Ifti  intelligunt  quidem  lapfum,  five  originali 
('de  quo  varie  loquuntur^five  adualibus  peccatis  obnoxium  :  non  vero  ita  de- 
pravatum  ,  quin   poflìt  libera  voluntate  velie  &  eligerc  bonum  vel  malum: 
Deum  vocantem  audirc  :  pulfanti  aperire  :  gratia?  excitanti  refiftere ,  vel  af- 

S  i  fentiri 


ioS  ACTASYNODI 

i.Cor.4.7.     fcntiri  5^  cooperari  :  qui  fcnfus  repngnat  Scriptiirae  Se  ventati  :  ^^  te  difirevh? 
2.cor.s.j.      Non  fnmm  ex  nohis  idonei,  &  e.    Prudentia.  carnis ,  efi  inmncitia,  adverfm  Deum, 
Rom.S.7'  jy_     £^  quoque  notabilis  Cothurniis  in  relativo  i/Ios:  quod  nos  cum  Apo- 

ftolo  Romanor.8.  :?o.    intclligimus  de  hominibus  certis  in  individuo,  de  Pe- 
tto, Paulo,  &c.  prxdeftinatis  àDco,  non  modo  ad  f'alutem&;  gloiiam,  Tedetiam 
ad  antccedenria  media  falutis,  &  ad  qualitatcs  in  Calvandis  rcquifiras,  vocatio- 
nem  externam  &  internam,  ad  fìdem  &  luftifìcationem ,  ad  converfionem  &C 
perfcverantiam  in  finem  :  juxta  fententiam  Apoftoli  :    ^-os  p-AtdeJfinawt ,  hos 
Cr  'vocA'vit  ;  quos  'voca'vit  ,  hos  ér  juftifaivtt  ;  quos  juftifica'vit ,  hos  &  glonjìca'vit. 
De  corrept.  Quorum  (^inquit  Auguftinus  )  ita  est  eertm  numertis  ,  ut  nec  addatur  els  quifqmm-, 
&c  gtiz.  cz'^.  riec mimutur  exiis.     Quibus  etiam  folis  datur  infallibiliter  ,  ut  credant  &  per- 
13.  reverenti  &:  perire  non  pofiìnt:  ficut  dicitur:  Crediderunt  quotquot  erant  ordinati 

A^o-{.ìì.4.l.    ^j  'uitam  tcternam,  hoc  eft  j  interprete  Chrylbftomo  ,  fr&deftinati  a  Beo.      Et: 
Chryfoll.       ^   •  ^^  ■   ^^  ^^^^  ^       bontim,  perfictet  in  diem  ufque  le  fu  Chrifii.   Et ,  impoffibile  esi 

um.2+.2^.  Illi  incelligunt,  homincs  non  certos,  fed  quofcunque  ,  eventualiter  creditu- 
ros  :  vel  >  certos  quidem ,  fed  tantum  in  fpccie ,  non  in  individuo  credentes  ante 
elcdioneni:  prasdeflinatos  non  ad  fidem  &:  perfcverantiam  ,  fed  poft  fidem  ad 

Rom.u.7.  falutCAi  eventualiter,  fi  perfeverent .  Brevius,  Nos  intclligirtius  i/los ,  qu,)S  E- 
ledio  fèu  Pra:dciì;inaiio  facit  credentes  &  perfeverantes  ;  Illi, quos  eled^io  in- 
venit  credentes  &  perfeverantes  :  Breviflìme  ;  Nos  intclligimus  credituros  Se 
credentes  conkqucnter  ,  feu  poft  eledionem  :  UH  credituros  &  credentes 
antecedenter ,  feu  ordine  ante  Eleftioncm  :  quomodo  nimirum ,  fcurrus  trahic 
equos.  Si  enim  fìdes  non  poteft  elfc  ante  vocationem,  qua?  eft  elc<3ione&:pre- 
deftinationc  pofterior:  quomodo  poteft  cfTe  ante  Eledtionem?  Atqui  Apoftolus 

Et)b  t  ^  contta  :  r.kitt  nostit  ejpmiu fincli;  non  cum  eilemus  fandi.  Sandifìcationis  vero  no- 
ftrae  principium  fìdes  eft;  Ador,i5.9. 

V.  Non  diflimilis  cothurnus  latet  inverbis; /»  C/;r//?(?.  Nos  intclligimus  cum 
Apoftolo;  Deum  ante  jada  mundi  fundamenta  noselegifteinChriftoconfequen- 
ter.hoccft,  ut  fide  &:  Spiriru  infererenuir  C.hrifto,  tanquam  membra  capiti, 
cllemufque  in  Chrifto  poft  eledionem  :  mox  enim  declarat  Apoftolus.  verf  4. 
Frtedcjlinu'vit  nos  m  adoptionem  per  lefum  Chriftum  :  adoptio  vero  fit  per  fidem . 
lohan.  I.  II.  Illi  intelliguntDeum  noselegiflein  Chrifto  antecedenter,  hoc  eft, 
ante  eledionem  exiftentes  in  Chrifto  per  pr.tvifam  fidem.  Vnde  vero  Eledis 
Fides  ordine  ante  eledionem?  Num  exgratiaDei  ?  Non  certe.  Gratiam  enim 
facit  Apoftolus eledione  &:  prsEdeftinatione  pofteriorem,  dicens:  Elegitnos,  & 
pr^edejlinavit  ad  laudem  gloriofe  Gratile  [tu.  Num  igitur  ex  libero  arbitrio  ?  hoc  cum 
Pelao^io  ftatuant  neceile  eft.  Videatur  Auguftinus  de  Pra^deftinat.  fandor^ 
cap.  19. 

VI.  In  verbis  Per  Chriftum  & pro^ter  chrifium  ,  dubitati  poteft,  annon  etiam 
lateat  Cothurnus.  Nos  fìmpliciter  intclligimus,  per  &  propter  Chrifti  aJt/joi» 
fatisfadorium.  UH  de  Satisfadione  Chrifti  diifimiliter  lentiunt  Se  loquuntur. 
Conftat  enim  Vorftium  ,  cum  quo  eundem  funem  trahunt,  de  fatisfadione 
Chrifti  vel  nulla  >  vcl  Semipiena  ,  nec  neceflaria  jam  pridem  multa  ex  Socino  Sa- 
mofàtcniano,  fcandalofe  diiputafte. 

VII.  Cothurnus  infignis  latet  in  vocabulo ,  Gratta:  quod  licet  alias  va- 
tie  fignificet  ;  in  quxftionetamen  de  caufa  I-idei,  converfionis  ,  perfeverantix  &C 
falutis  noftrae;  Gratia  proprie  eft  efficax  motus  &  tradus  mifcricordi^e  Dei  iti 
mentibus&cordibus  Eledorum;  fidem  ,converfionem  &:  perfcverantiam  ineffa- 

,  bili  modo  operantis  :  de  qua  Chriftus,  Nemo  potelt  venire  ad  me ,  nifi  Pater,  qui 

De  erat!       mifit  me  ,  traxerit  enm.      Et  Auguftmus  :  Legant  &  intelligant ,  intueantur  atque 

Chrifti  cap.  fateantnr  Pelaqiani  ,  non   lege  atque  doórrina  foriìifecm  infonante ,  fed  interna  atque 

»4.  occulta  ,  admirahili  ac  ineffabili  potevate  operari  Deum  in  cordibm  hominum,  non  fo- 

lum  novas  revelationes  ,  fed  etiam  Bonas    Volvntates.      UH  intelligunc 

Gratiam,  tum  extetnaz  vocationis  per  Verbum  :    rum  internse  fuafionis  mo- 

ralis  per  Spintum  ,  fed  inditferentis ,    quam  penes  liberum  hominis  Arbi- 

trium 


,      NATIONÀLIS      DORDRECHTAN^.  X09 

rrium  fit  bcrrevel  male  determinare,  recipere  vel  refpuere.  Ideo  Refìjfibilemvo. 
cane,  ucpacebit  Art.  4,  Quce  opinio  &gIorix  Dei  derogar,  &:  hominem  fuo  reti 
làcrifìcare,  hoccft,  centra  Deum  iiiperbire  facic,  &  cerritudinem  fàhitis,atquc 
confolationem  noflram,  in  vita  &:  in  morte  convellit.  Vt  oftenfum  Cochurno 
fecimdo. 

Vili.   Etiam  in  verbo  Credere  &;  nomine  Fides  haud   dubic  luditur.  Nobis 
Credere  cft ,  non  tantum  omni  verbo  Dei  aflentiri ,  fed  prarcipùe  &  proprie  promif- 
lioni  Evangelij  de  gratia  &  remiffionc  peccacorum  proprer  Chrifti  ianguinem 
confìderc  :   Crede  tanttimmodv  ,  prò  ^  confìde  ;     Et  lume  i'enfum  praefertim  habet  ih  Marc.s.2S, 
phrafi.  Credere  in  Deum ,  m  Chripm.  &LC,  Si  creditù  in  Deum  i  etiam  in  me  credite  :   prò  ioh.i4..i. 
confidite:  confblatur  enim  ibi  Apoftolos.  Dvmf/e/^.m  ejt  i  ut  credami» eumf  prò, 
ut  confidamineo.  Fides  falvifica  nobis  efl  coniunda  cùm  fiducia  promilfionis  *  ^'^^' 
Evangeli) ,  feu  promilfae  mifericordias  Dei  de  remilFione  peccatorum  propter 
Chriilifanguinem:  ut  cum  dìcimur/dV/«/?5/f(rjn,fìdes  iìduciam  fìgnifìcat:  Se , /fde  nom.s.^S. 
lufiifìcan,  eft  fiducia  meriti  Chrifti  à  peccatis  abfolvi.    Quem  fenfum  Apofto- 
ìustxzdit  ,  cyxm  à\c\t  :  cjuem  propofitit  Deiis  p:acameni:ufn  fer  fidemiifdnPHinefuo    ad  r, 
decUra/jdamiufiitiamfitamperremiJJionempecca'Otimprxcede/itium:   uhi  ,fides in fiHauifie 
Jito,  non  potell  ni^ifduiiamfdngutms  chrijJi,  fignifìcare. 

Uh  vero  quod/f.a'^w  tantum  de  aflcnlu  ,  Credere  tantum  prò  aflentiri  intellio-ant; 
cum  alia  multa,  tum  lubrica:  ipforum  de  Fide  diipurationes  docent  :  quibus  ple- 
tumquefiduciara  remiflìonis  peccatorum  in  fide  non  requirunt:  &  fìdem  iuftifi- 
care,  leu  ad  iuftitiam  imputati  volunr,non  quia  Chnftì  meritum  fibi  applicar; 
fed  quiaipfefìdei  ad'us  proimpletione  Icgis  reputatur  5  qua;  Alberij  Triùncuriani 
deplorati  hominis  fuit  opinio. 

Cum  igitur  tot  sequivocationibus  depravet  vernm,  oecultet  falfam  de  Prx- 
deftinatione  doótrinam  ,  hic  Articulus  ,  uiique  approbari  fimplicitci- non  pò- 
teft. 


An  Articulus  (fepofita  FrAdeftinatione  )  fujjkere 
0"  tolerari  pofsit  ì 

QVid  vevo  ,  inquies ,  de  Pr^edeftinatione  adeo  eft  difputàndum?  Nonne  ad 
falutem  fufficit ,  tenere  l'ummara  Evangelij  Articulo  hoc  traditam  ?  ^&ui 
credit  irìfììiim  Dei, habet  titam  xtermm  :  ^i  non  credit ,  fuper eo  manetiréiDei.  Et, 
Annon  ha(9:enus  tolerari  pofllt  Articulus  ? 

Sciofìc  quofdahiiudicare,  imo  fcripferunt viri,  alias  eruditi  &pij,  de  Prjedt- 
ftinatione  non  effe  difputàndum  in  Evangelio  ,  fed   tantum  prxdicandum  de 
promiffionibus  univerfalihus  gratice.    Verum  boni  ifti'non  obfervarunt, fic  fcri- 
bendo  le  contradiccre  Spiritui  Sandto  ,  qui  certe  in'Evangclio  doftrinam.dc  pr*E- 
deftinationc  tradidit,utfupra  Cochurno  z.   locis  allegans  viderc  eft .   Videntur 
autem  vel  hoc  pr^-'textu  impruderites  ipfi  fundamentum  fìdei  &  confolationis 
noftrxlabefadare,  vel  ab  alijs  labefadari  non  obfervare  :  illud  igitur  five  Am-Ljj,  j  jc 
broCjfive  Profpen  pi;(Iirae  didum.hic  tencndum  de  Prsedeftinatione:   ^ua  Dftf^Wocat.geni^ 
ccculta  ejfe  roluit,  nonjiwt  fcrutandd,  qii£  autem  manifcj^a  fecit ,  non  fimt  neganda:   netnc2.o-j. 
illli illtcìte curiofi ,  (^  in-iflis damnahil'afr  videamur  ingrati .    Si(;ut  igicur  ,'llrcita  eft  cu- 
riofitas,  non  revelata  in  Evangelio  de  Pra^deftinationc  ,  velie  fcrutari  :  fìc  dam- 
nabilis  eft  ingratitudo ,  qua:  de  Pr«deftinationé  Deus  in  Evangelio  revelavit^  vel- 
ie negare  vel  opprimere.  Ad  qusiiìtum  verofic  refpondetur.  • 

Sufficicntiam  quod  attinet,  perinde  quxras  in  Ecclefla,  Annoh  fufficiat  ad  fa- 
lutem dodrina  Catechetica  de  mifcria  hominis;  de  Iiberatione  per  Chriftum; 
deque  Gratitudine  ?   Quorfum  igitur  Iodio  Bib^iorum,  &  fublimior  Thcologia  ? 

In  Logica,  Annoft  fufficiat  tenere  tot  effe  fìguras  fyllogiirnorum  &  tot  mo- 
dos.''  Quorfum  igitur  Organo  Ariftotelico  opus  infcholis.''  In  Politica,  Annon 
fufficiat  popularis  fcienta  iuris  £<:  arqui  ad  PvCrnpubl.  gubernandam  ì  Quorfum 

S  j  igitur 


«0  A  e  T  A       S  Y  N  O  D  I] 

igitur  tantus  legum  apparatus  ,  tam  operofa  lurif-prudentia  ?  In'Marlicmati- 
ca,  Annon  fufticiat  nolVe  triangukim  habcrc  tres  diiobiis ,  &cc.  diametrum  ad 
circumtcrentiam  elle  in  (nbtripla  proportione  fiiper-paitiente  unam  leptimamr' 
Qjiorfuni  igitur  tam  ardua:  &:  inrricacx  demonfl-ranoncs  Eiiclidis  ?  Ad  calia 
nemo  non  facile  rclpondcndum  videe,  aliquibus  quidcm  prima  iftarum  difci- 
plinafum  Elemcnta  k  cognitionemque  §'  o-n  fatis  effe  polle  ;  Ibd  non  omnibus. 
Catechumenis  in  Ecclclìa  fufficere  ad  falutem  pollunr, rudimenta  Catechetica 
falucis:  fieut  lac  infantibus  fiifficit  prò  nutrmiento  :  non  lufficit  veiro  adultiori- 
bus  infide,  qui  cibum  folidiorem  rcquirunt:  non  Docloribus  Scholarum,  Pa- 
floribus  Eccleliarum ,  quibus  ex  officio  &  conlcicntia  uberior  Thcologicarum 
rerum  Tcienria  eli:  necclflaria  ;  Tyronibus  clalTicis  in  Logica, ad  lylJogizandum 
fufficit  tot  fìgurarum  &c  modòrum  cognitio,  Philolophis  eft  neceflaria  ^ Ìictì 
Organo  Ariltocólico  tradita  Icientia,  unde,  &  cur  totfinr,  plures  vero  elle 
ncqueanc.  Pedaneojudici  vel  Notano: elemenra  jaris&jultitiac  fufficere  poflunt: 
luns  Profcllori,  caufarum  Advocato,  vel  Cancellarlo.  &c.  legum  fontes  necelìa- 
tio  cognofcendi  lunt,  VJechanico  illud  ts  o2<  de  Trigono  &  circulo  ,fufHcict  ad 
òpificium.  Mathcmatum  Dodor  vel  fludiofus  ,  demonftrationum  ^  ^xÓTiìcicn.- 
tiam  dcfiderat. 

Pari  ratione  dic'endum,  Articulum  butte  ffémotis  hunc  xquivocarionibus^ 
Ciicechumenis  &:Idiotis,  myfteriorum  fublimiorum  non  capacibus ,  fufficere 
ad  falutem  polle;  làtifque  elle  illud  tj  ó'-n,  qualesfe  èlle,  quihulque  uti  mediis 
ad  falutem  conlequendam  oporteat  :  Credentes  nempe  in  Chriftum ,  inquc  fide 
&  obedicntia  hdei  :  d  finem  ufque  perfcverantes ,  per  verbi  &:  Sacramentorum 
minifterium,  &  pei  huic  cooperantem  gratiam.  Àdultioribus  vero  in  fide ,  in- 
primisque  Scholarum  &  Ecclefiarum  Dc£toribus  qui  nihil  pra^terea  neccllarium 
dixerit,jejunus  profedo,  &  imperitus  reriim  a^ftimator  cric.  Quinimo  juvac 
oportetque  hos  altius  fcrutari  Se  ipturas,  pcniciusquc  cognofcerc,  ipfum  do- 
fìrinse  pr^edid^e  ts  </io7i,  hoceft,  fontem  &:caufam  primam  Scriptunsrevclatam: 
unde  qualicaces  illa?,mediaque  falutis  cum  gratia  S>c  lalutc  ipfa,  origmaliter  in  nns 
dcfcendant;  unde  ctiam  delccndat  ifla,  quam  videmus ,  populorum  &  indivi- 
duorum  falvandoruiri  a  reliqua  pereuntium  miiltitudirie  diltrimmatio  :  ne  for- 
te fquod  ignorato  ,vel  dere'lii^o  fonte  necelfetH-fierij  cilternas  confradas,aquas 
non  continentesjnobis  efFodiamus  :  lerem.  i.^.  hoceft,  vocationem  ,  fidem  ,pei- 
feverantiam  ,  falutem  noftram,  vel  mgeniis,  viribus,  &  mentis  humanis  ,  velgra- 
tiaz  quidem,fed  indifferenti  &  libero  arbitrio  noftro  ex  parte  velintorum  ,  cum 
Dei  contumelia  noftroque  exitio  adfcnbamus.  * 

Hic   vero  fons ,  hxcque  caufa  fuprcma  &  prima,  non  eft  nifi  eterna  Dei 
prsedellinatio,  hoc  eft,  ^tefnum  de  nobis,   pr^  alijs  in  Cimilo  lervandis  con- 
filium.     Ex  hoc  enim  fonte  fluir  falvandorum  omnium  Vocatio  externa  &:  in- 
terna ad  fidem  in  Chriftum  :  fluir  fides  &:  refipifcentia  ;  fluu  juftificatio,  obe- 
dientia  &  perfèverentia  fidei  :  fluir  tota  falus  &c  glonficatio  noftra:quod  per- 
tom.ir.f.      fpicue  docet  8c  confiraiat  Scriptura  his  &  fimilibus  didis  :  ^os  prjidejlwa'vity 
-Rom.Sso.       ì'Jos  cf  'Voca'vit  ;  quos  ■vocauit ,  hos  é^  juftificavìt.    Item  ;  EleBio  ajjècuta.  eft ,  reliqui 
Alior.is-4^-    occdlticrunt.   Item  :  Crediderunt ,  quotqtiot  ordinati  e.rant  ad  'vttum  aternam    Item: 
I.fh.i.}.^.      Elegit  n  s  in  Chrifto   ante  jacta  mundi  jfnndamenta,  ut  cjfenms  fanlii  (^  inculcati  co- 
ram  eo  in  dtleóiione  :  quos  fr£deftina'vit  in  adofttunem  fer  Te  fimi  Chriftum  ad  Uudcm 
De  Bono      glorieft  gratuz  fu.   òcc.      Confirmat  idem  Auguftinus  dicens  :   Hxc  Pr^defìinatio 
1  ere  ver-      fnBortimnihil  ahud  eft^quam  ■pm.-paratio   benejìciorum  Dei  quihm  certifime  liheran- 
P'  ^'        tur  illi  y  qmctmque   liberantur .     Confirmat  etiam.   Luthcrus  valdc    cniphaticc 
Prxfat.ad     ^^^^  verbls  :   Ex  xterna  Dei  prxdeftinatione  ,  utrumque  fluit  ,  cr  fnam  ori^inem  ha- 
Rom.  ^^t'ì  quii filicet  ereditarmi  quis  non  crcditurm  ftt  ;  quu  a  -peccato  abfihendm ,  quU 

non  :  ut  id  omne  ftt  extra  noftram  poteftatem  ,  &  in  fiim  Det  manu  quod  juftijìca- 
mur. 

Hunc  Igitur  fontem  Theologis  cumprimis  &:  quorquoc  in  fide  &  Confola- 
tione  juvat  fieri  confirmatiores,  probe  cognofcendum,  Ecclcfixque  &:  Scholis 
pcrfpicue  &  fobrie  cxphcandum  elle  ,  quis  dubitetr'  Idque  duas  potiffimum 
©b  caulas: 

I.  Propter 


.•;'.  .ry 


NATIONALIS      D  ORDREGHTAN^.  zn 

I.  Propter  gloriam  Dei  :  uc  fcientes  media,  caufafque  &  qnalitates  fahitis  &: 
falutem  ipfam  ,  non  ex  noftro  ingenio, fed ex  folo  Dei  beneplacito  defcendere, 
non  nobis,  fed  divina  mifericordia: ,  in  folidum  f^dutem  noftram  acceptam  fe- 
ramus.  ■..,.. 

II.  Propter  Confolacionem  noftram  ,  ut  firmiter  ftatuentes  fidem  ,  pcrfevé- 
rantiam,&  falutem  noftram,  non  viribus  vel  arbitrio  noftro  nici,  fed  in  a:,térno  ^    -Siriqì.Tifi 
immutabilique  Dei  confilio  fLindari>eandcm  cerram  atquc  immobilem  fore  con-     "  ,'V-f--  -^iq 
fidamus ,  &  hac  fren  fiducia,  precibus  alfiduis,  boiiifque  operibus  ,  yocatioijcni  &:  ■^•f'f^-^-^-'"-'Ji' 
eleòlionem  noftram,  lìrmam  nobis  redderc  fatagamus,        .;  >  s      ^  '         ''^■,.* 

Arqui  fontem  hunc  limpidilfimum,  cce'no  jequivocatiorìurh  conipurcac  ,oB- 
ftruitque  penitus  hic  arriculus .  Negar  enim  (  videatur  Collatioj  fidem  & 
perfevcrantiam  noftram  ,  ex  eterni  Eledibnis  fonte  ranquam  cile^tum  ex  caufa 
prima  defcendcrc:  utramque,  infpeeiemgratia?  Dei,  revera,  humati^e  volunr^ti 
adfcribit;  quia  voluntatem  humanam,  gratile  Dei  refifiibilis  Dominam  facit: 
libcrum  arbirrium  gratia  Dei  refiftibili  fortius  &  potentius  cunfLituit,  totumque 
falvandorum  &c  damnandorurri  difcrimcn  ,ab  liommum  voluntatibus  fufpendit. 
Qua  ratione  gloriam  falutis  humanaj,  Deo  in  folidur»  tribui  aon  pofl'e ,  fed  neceÌT- 
fario  derogar], manifeftum  eft.  -^  ■  - 

Hinc  Se  certitudinem  gratiae,  fidei,  )uftificationis  ,  perfcverantice,  totiufqùe'fa- 
lutis,  proinde  &c  uniche  confolationis  noftrs ,  in  vita  &  in  morte  funditus.convel- 
Jic.  Cum  gratia  enim  refiftibili,  &  voluntate  hominis  refiftente,  vel  reilftcre  va-*  •  -.v..).t 
lente,  tanquam  cum  duobus  principijs  vel  repugnaritibus,  vel  in  horas  varianti- 
bus,  quis  nonintelligat,  certam  fiduciam  gratile,  juftificationis ,  perfeveranrix, 
falutis,  Iblidamque  in  vita  &  in  morte  conlòlationem,  confiflere  iiullo  modo 
pofle?  .  .      ,^ 

Hinc  de  tolerantia  quid  ftatuendum  fit  manifefturn  quoque  eft.    Articulùm 
enim  tam  a:quivocum,tamque  pcriculofis  captiofum  cothurnis ,  quis  tolcrabiicm. 
dixerit  ?    Saccarum  occulto  ti.n(5ì:urn  veneno,  quis  fciens  volens  emerit  vel  co- 
mederiti'  Qu.is  iw^Aoc  e'^J^  Ecclefijsobjiciendum,  perpetuarum  litium  mate- 
riam  faturani, utile  duxerit?Num  Medici  in  fcholis  ferent ,  Empyricos  pathologica 
dodrinaadultcrantes  vel  negantesjMathematici  Meclianicorum  i|/<jC'^ay^4'>jju.*S«, 
quibus  verbi  gratia,  tetragoni  finumfalfumpfo  veroinducuntjfontcfque  Icientiaì 
convèlluntj  nurti  tolerare  poflìnt?  Longe  minus  in  Ecclefia  ,  toleranda  fufit  ddg- 
matacEquivoc.a ,  quibus  praetextu  gratize gratia  negatur  : principiumfalutù i^homine  -    ■ 
collo  cut  ur ,  divinai 'voluntati  voltmt.ts  Jwmi/ìls  pr.:fertur  ^  ut  ideo  quis  adiitvetur,(jHÌa  voluit  :  r^J^^  ì 
non  ideo  qui  a  adiwvatur ,  'v'elit  :  originaliter  rnalm  recepionem  honi ,  non  a  [iimrn.o  boriò  5  J^^  a   „  "  a  ■ 
à  femet-ipfo  tNcboare  creditur  :  aliunde  denique  Dee  piaceri  mjì  ex  eo ,  i^uod  ipfe  dotiaiiérdij      * 
docetttr .  ,  .    "  '  "  ^ 

Hsec  de  ^quivocationibus  primi  Articuli.  Quomodo  vero  is  rede  intelligij, 
èxpleri&  formari  po/fit,  Cothurno  fecundo  eft  explicatum. 

Articulus  Secundus  ■ 

PRoinde  lefum  Chrìftum  intendi  SernJatùrém  prò  omnibus  ^ 
fingulis  mortuum  effe y  atque  idit,a.  quidem ,  ut  omnibus  per 
mortem  Chrifii  reconciltattonem  ^ peccai orum  remifswnem  impe- 
traverìt:  ed  tamen  conditone y  ut  nemo  iL'd  remissione peccatorum 
reipptjruatur  prater  hominem fidelem  :  ^  hoc  cfuoójue  fecuhdum 
E'uangelium  lok  3.  /^.  Sic  Deus  dilexit  mundum  ut  filium  fuuin 
unigenitum  dederit,  ut  quifquis  ereditili  èuni  non  pereat,  fed. 
habeatvitamjeternam.  Et  uloh.1.2.  Et  ipfe  eft  propitiatió  prò 
peccatis  noftris  :  nec  prò  noftris  Iblum ,  fed  6^  prò  rotius  mundi 
Peccatis.  S   4  Éxamen 


I.  Cor.  4- 7 
ler.17.S- 


iU  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

Examm- 

■Vi    u.i.^fpnu  ri;,, 

Rem  hoh  hóvàm  agunt  Remonftrantes  hoc  Articiilo.    Ollm  cnim  Scmi-Pela- 
giani  Maflìlia:  &  Syracuiis ,  eundem  tuebantur  liis  verbis  :  Pr^  a»/Wry2  ^^;?frf /;«- 
ift  ad  Au-  w^»^ ,  mortuum  effe  Dominim  noftrum  lefum  Chriftum  ,  &  neminem  frorfm  a.  redem- 
eùftil  ptiofìe  fanztiink  e  ita  exceftum  ,   ttiamfi  omnem  hanc  vitam  alien  ijjtma  ab  eo  mente 

'  tranCim  ì  quicC  ad  omnes  homines  fertineat  nttfencordÌA  fatramentum  :  quo  ideo  f  km- 

mi  non  renoventur  ,  quia  quod  nec  renovart  utile  habeant ,  pranofiantur.  Itaque 
quantum  ad  Deum  pertinet ,  omnibus  faratam  njitam  xternam  :  quantum  autem  ad  ar- 
bitrii libértatem,  ab  his  eamaffrehendt ,  qui  Deo  ff onte  crediderint,  &  auxiltam gratis 
merito  credutitatis  acceperinti 

Quo  Articulo  etfiin  fpecicfn  Dei  gratiam  &:  Chrifti  tedemprionem  amplifi- 
cabant:  re  vera  tamen  utramque  minuebanc,  Deo  grariam  indiiferentem,  Chrifto 
redemprionismericum,  libero  arbitrio  efficaciam  ucriufque  tribuences ,  &:  dum 
vcllencdodrinamde  Prajdeftinatione,  quam  ex  Apertolo  tucbatur  Augiiftinus, 
evertere,  reveratotum  Euangelium  convellebanr,  caufam  fidei  &  perfeveran- 
tix ,  proindcque  (àlutis  humanae ,  Deo  &  Chrifto  indifferenter,  ingenio  &  ar- 
bitrio humano  determinative  adCcribentes  :  quod  quale  fit,  à  Deo  dodi  in- 
telliguht.  Vbi  enim  illud  Apertoli ,  ^is  te  dtfcrevit  ?  quid  habes quod  non  accefijli? 
quod  fi  accepifii,  quid  gloriarti  quafi  non  acceperis  ?  MalediBus  qui  fonit  carnem  hra- 
chium  futtm.  . 

Similiter  irti  dum  articulo  hoc  de  univerfalirecotìciliationis  omnium  hominum 
cum  Deo  per  mortcm  Chrifti  impetratione,  in  Ipeciem  gratiam  mortis  Chrifti 
amplificant ,  revera  idem,  quod  illi  agebant,  agunt ,  &  dum  cogitant  Apoftolicam 
Dei  Prxdeftinationem,  difcernentem  falvandos  à  non  falvandis  convellere  :  con- 
erà fuam  Prxdeftinationcm  eventualem  (ponte  credentium  &:  perfeverantium, 
feu  ad  fìdem  &  perCeverantiam  fé  ipfos  determinantium ,  fide  &  perfeVerantia 
pofteriorcm  ('quse  revera  poft  deftinatio  non  pra:deftinatio  dicenda  c^ct)  indù- 
cere:  humanam  voluntatem  gratiaz  reiìftibilis  Dominam  faciendo,  &  reconci- 
liationem  per  Chrifti  mortcm  hominum  voluntati  exponendo  ,  fidem  gratiae  eva- 
cuane, confolationem  ex  morte  Chrifti  enervane. 

Sedipfum  Articuluminfpiciamus.    Habetis  quatuor  membra: 
I.   Protofitionem  :  Quod  Chriftus  fu  mortuus  prò  omnibus  &  iìngulis:  qusE  eft 
ambigua. 

z.  Glojfarn:  Quod  omnibus  recohcihationem  &  remiflìonem  peccatorum  im- 
pètraverit  :  qua:  ert  ^equivoca  &  falfa. 

3.  Conditionem:  Quod  nemo  nifi  homo  fìdelis  reipfa  fruaturreconciliatione:qua: 
cft  vera,  &:  propofitioncm  limitat,  gloflam  vero  evertit. 

4.  Probationem:  Per  duo  allegata  Scripturx:  qux  nihii  ad  propofitionem 
direde  :  in  neutro  cnim  allegato  fit  mortis  Chrjfti  prò  omnibus  &  fingulis 
aliqua  mentio:  ut  mirandum  fit,  autoribus  aptiora  non  fuccurrifl'e  :  prioris 
vero  poftenus  membrum,  cogiÉ  etiam  propofitionem  limitare  &  Gloflàm  re- 

fellit. 

Mifcenturigiturvera  qusedam  ambigue  didis,  velfalfis. 
Ioh.s.3S.  Verum,  inquam ,  cft,  quod  nemo  peccatorum  reminone  reipfa  fruatur ,  pr/tter  homi- 

nem fdelem.  Qliì  enim  non  credic,  fiiper  eummanetira  Dei,  non  remiflìo  vel  re- 
conciliatio  :  nifi  quod  vcvhìs  ^  reipfa fruatur,  fi.ibefle  videtut  Cothurnus  de  duplici 
fruitione  remiftionis  peccatorum,  fen  reconciliationis  -.Fna  reali  per  fidem ,  fideli- 
bus  folis  propria,  quse  fola  vera  eft:  Altera  non  reali  fine  fide,  omnibus  etiam  in- 
fidelibus  communi,  qua: eft  fi£l;itia&: nulla, 

Hincvero  conficitur,  Chriftum  proprie  prò  omnibus  &  folis  fìdelibus,  prò 
nullis  infidelibus;  &  ficnon  abfolute  proomnibus  &:  fingulis  hominibus,mortuum 
efle.  Nam  mori  prò  al/quo  proprie  eft,  morte  fua  aliquem  à  morte  liberare,  feu 
mori  alicuius  Joco,  ut  ipfe  vivat:  quod  liquet,cx  z.Sam.iS.  33.  Vtinamortum  ejfempra 
/^■jhoc  eft,locotuo,uttuviveres.  Et  de  Chrifto,  Rom. 5. £.8.  Mortuus  eft  prò  nobis, 
tum  impij  é' peccatores effemus,  hoc  eft,  noftro  loco ,  ut  nos  à  peccato  &:  morte  libe- 
rati 


NAT.IONALIS     D  O  RDRECH  t  ANt!:.  irj 

ratijiufticicc  vivamiis,  feu  vitam  arternam  habeamus.  Sic,  z.  Con 5.  rj,  ì.  loh- 
3.16.    i.Ioh,  4. 5.  loh.  15.13.  &:c. 

Ambigua  ex  imperfedione  eft  propofitio  ,  refitm  Chriflum  Servatorem  pò  om~ 
nihmé'fingulis  mortuum  ejfe  .  Si  addas  ,  credentihm;  perfpicua  &:  vera  cric  pro- 
pofitio. Si,  homintbus;  mance  ambigua  .  Poteffc  cnim  accipi,  vel  de  amplitu- 
dinemeriti  mortis  Chrifti,  omnibus  hominibus  ad  reconciliacionem  iufficien- 
tiflìmi  :  vei  de  efficacia  eiufdem,  omnes  homines  reconciliance*. 

Triorefenfu,  vera  etiam  eft  Propofitio.  Mors  Chrifti  enimratione  amplitu- 
dinis  atque  potentia;  fiuT  remedium  eft  peccatis  omnium  &  iìngulorum  homi- 
num  expiandis  (ufficientiffimum  :  ncque  ad  realcm  reconciliationem  dceft  quic- 
quam  omnibus  &c  fingiilis  eam  fide  accipicntibus .  Hoc  feniu  Chriftus  prò 
omnibus  &  fingulis  hominibus  mortuus  elle  dici  poteft  :  eodemquc  difta  Scri- 
pturx  ,  ubi  Chriftus  dicitur  mortimi  effe  fro  ommbm.  i.  Tim.  2.  6.  gnfvaffe  mor- 
tem  prò  omnibm.  Heb.  i.  9.  proptiatio  ejjè  prò  peccatis  totim  mundi,  i.  loh.  i.  2. 
VuJgo  non  ineommode  intelliguntur  :  licet  etiam  ftrjftius  accipi  pofi!tnr. 

Tojlerìore  fciìfu  de  remedij  rufficientiffimi  frudu  feu  efficacia,  quie  eft  reahs 
cumDeoreconcihatio,&:  ex  morte  in  viram  rcftitutio,  falfa  elt  propofitio.  Di- 
cere enim  Chnftum  prò  omnibus  &  finguhs  fic  mortuum  efiTe,  ut  omnes  &:fin- 
gulospromifcue,  fideles  &:infideles  ,  qui  Chriftum  vcl  neiciunt,  vel  oppugnane, 
Deo  reconciliaverit  :  repugnat  EvangeHo ,  quod  magno  confenfu  efficaciani 
mortis  Chrifti  foHs  &  omnibus  credentibus  vendicat.  Cui  probando,  vel 
una  Servatoris  Chrifti  fenrentia,  in  Articulo  allegata,  loh.  3.  16^.  utomnis, 
&c.  fiifficit.  Non  dicit  enim  ut  omnes  é"  Jingnlì  homines  haheant  'uitam  &ter- 
iiam  ;  fed  ut  omnis  qui  credit  in  eum  non  pereat,fed  habeat  'vitam  aternam:  prouc 
realis  fruitio  remiifionis  peccatorum  in  Articulo  etiam  limitatur.  Vnde&in 
didis  pr^eallegatis .  i.  Tim.  2.6.  Heb,  2.  9.  i.  loh,  2.  2.  &c.  cum  de  efficacia 
mortis  Chrifti  intelliguntur,  univerfalis  omnes  ncc^^2s\o  ad  univerfitatem  cre- 
dentium  &:  Elc6torum  adftringenda  eft:  de  qua  univerfitate  fcitefcnbensPro- 
^per  :  In  ele^u  ,  inquit,  atijrte  ah  omnium generalitate  dtjcretisjpecialis  quiedam  cenfetnr  i^{\y  i  ^^.^q;; 
ttnh'erJìtM,  ut  de  toro  mundo  totm  mundm  liberatiti,  ^  de  omnibus  homìnibMi  omnes  homines  car.Genc. 
videantur  ajiumpti.  cap.j. 

Duabus  hifce  Veritatibus  Remonftrantes  evidcntiltlme  cónftringuneur: 

Primo  :  Chrifturri'quoad  fufficicntiam  AJr^s  &  meriti  fui  prò  omnibus  &  fin- 
gulis mortuum  efTe  &:  mori  voluiife. 

Secundo  :  Quoad  frudum  &:  efficaciam  mortis  fux,  hoc  eft  ,  realemcOmDeo 
reconciliationem  ac  reftitutionem,non  prò  omnibus  &  fingulis,  fedprofolis  & 
omnibus  credentibus  mortuum  eflc  &:  mori  voIuifiTe. 

T.riorem  Veritatem  in  Collatione  nufquam  quidem  leguntur  diferte  probare: 
fed  necpalam  negare  :  ncque  poflunt  negare  nifi  infuiiìcientiam  meriti  ftatuere 
velina 

Pojleriorem  conccdunt  quoad  eventum  ,   non  omnes  homines  a  Chrifto  ejfe  reipfi  re-  CoIlat.Hag^ 
Jiauratos-,  ér  in  ftatum  gratin  rejlitutos  :  negant  vero  quoad  intentionem  Servatoris  pag.497. 
&:confilium  Patris:  quo  quid  abfiirdius  &falfius.''     Quos  enim  Deus  per  mor-  45'8' 
tem  filij  fui  non  reipfa  inftaurat  in  tempore  ••  eos  nec  reipfa  inftaurare  decrevit  ab 
aeterno  :  certe  enim  Beta  nofler  omnia. cfnd'voluit.fccit,     Pialm.  115. 3-   Quidquid  igitur 
rionfecit,  vel  fiicit  in  tempore,  id  nec  voluit  ab  sterno.   Quos  etiam  Chriftus 
morte  fua  reipfa  non  inftaurat,eos  nec  inftaurare  voluit  ,   nec  iuxta  confilium 
Patris  debuit.  At ,  fatentibus  illis,  non  omnes  homines  Chriftus  rcipià  inftau- 
rat ,  hi  in  ftatum  gratile  reftituit  :     Ergo  Chnftum  non  omnes  homines  re- 
ipfa inftaurare   ,   &:  in  ftatum  gratiae  reftituere  voluifl'e  ,  vel  ex  confiho  Pa- 
tris   debuiffe  ,    fatenntur  nccefle   eft  :     fecus   dicant    Chriftum  aliquid   non 
facete  ,  quod  facere  omni  modo  voluit  ,  &  ita  ncgent  non  omniponcntiam  : 

vel 


ii4 


ACTA       SYNODI 


liÀtU23.S7. 


3f9 

31- 


Collat.  pa£ 
497- 


Examen 
gloflàe  pro- 
pofitioni 
àdditx. 


Col.i.io.n. 
g.Cor.j.i}. 


loh.t2,^7. 
l9h.l7'^3- 


vel  quod  ex  confilio  Patris  facere  debuir,  &  negent  obedientiam.  Si  adharcobji- 
ciant:  Voluijfe  Chriffitm  congregare  flws  lerufdem;  nectamen  fectff^^  :  dicant  eriam, 
Chriftum  omni  modo  voluiile  eos  congregare,non  (blum  extcrna  vocatione  &r  in» 
vitatione  ad  refipifcentiani,  per  Propherarum ,  &  fiiam ,  arque  Apoftolorum  prx- 
dicationem  ,  fed  edam  interna:  gratiae  ac  potentine  {\xx  rraftione  :  nec  quidqunm 
tamcn  profeciire:  viderint  vero  quo  pa£to  omnipotentem  Dei  filium  impotcntia: 
non  accufent,rciprosblafpliemiaE  crimine  non  ali igent. 

Vtraquc  ic^icur  VeritatCjVelint  nolinr,confl:ridli,  confcnfum  cum  Orthodoxis 
ingenue  fateantur  opcrtet,  vel  non.  Si  farentur  confenfum  ,  quomodo  non  ie- 
ipfos  perfidile  damnanc,  quod  inanibus  logomachiis  Ecclelìas  unitas  lacerenr, 
Remp.  tranquìHam  perturbent  ?  Si  negane  confenfum  in  priore  ,  quomodo  non 
blafphemant  morcem  Filij  Dei,  quafi  infufficiens  At/V^ci'?  Si  in  poftcriore,  quo- 
modo non  manifcfta  contradidione  fé  involvunt  ?  Si  enim  negane  Chriftum 
quoad  elììicaciam  &:  frudum  mortis  fux,  non  prò  omnibus  &  fingulis  homini- 
bus,  fed  prò folis  credentibus  mortuum  effe,  ucique  ailìrmenc necelìe  eft;  Chri- 
ftum, quoad  frudum  &  efficaciam  mortis  fuse  prò  omnibus  te  fmgulis  homini- 
bus,  non  prò  folis  credentibus  mortuum  efle ,  hoc  eft ,  omncs  &  fìngulos  homines 
fnonfolos  crcdentes)  Deo  reconcilialTe,  feu,quod  idem  eft,  omnes  &  finguloS 
homines  reminone  peccatorum  reipfa  frui  feeiflc.  Atqui  hanc  afiìrmationem 
diferte  negane  limitaeione  Articuli ,  dicendo,  neminem  peccatorum  remtjpone  re- 
.ipfafiui  praterfdelem  hominem:  &  difcrtius  in  Collaeione,  dicendo:  non  omnes 
homines  à  Chrifio  rciffa  rejtaurntosy  d^  in fiatiim gratile  refiitutos  ejJLj ,  Hac  igitur  Con- 
tradidionc  tencncur:  Omnes  reiplareconciliatos  leu  reftitutos:  &:  Non  omnes 
reipfa  reftitutos  elle. 

Hic  vero  recepeum  parabunt  ad  Gloftam  propofttiottis  :  ita  Chriftum  pra 
omnibus  &  fingulis  moftuum  eftìe,  ut  Omnibus  morte  ftia  reconciliationem  &  fecca- 
tortim  rcmifjionem  impetra'verit  :  quafi  hic  fit  certi usfenfus  ,  quo  Chriftus  prxrcr 
fufficienti^e  &L  efficacia  mortis  fux  fefpedum  pto  omnibus  mortuus  elle  dici 
poffit,  &itadiftiridio  fuperior  eludatur:  quia  omnibus  morte  fua  reconciliatio- 
nem  impetraverit. 

Sed  dicant,qua:fo, nobis, quid fibi  hic cothurnusvelit,  quo  refponfiones  Fra- 
trumin  Collationeplus  decies  elufiile  leguntur.  Nufquam  fic  Scriptura  loqui- 
tur ,  Chrijliim  impetrajfe  omnibus  reconciliationem  :  fed  aperte  dicit,  Deitmin  Chrifto 
fibi  reconciliajfe  omnia  tn  coelo  ó"  in  terra  :  reconciliajfe  fibi  mundiim  :  Chriftum  recon- 
ciliajfe  omnia  per  fanguinemfuum:  fignificans  Chriftum  reipfa  reftituifte  in  ftatum 
gratia?  mundumlynecdochice,hoc  eft,  omnes  in  mundo  credentes  :  iìcut  in  il- 
lis  :  Non  veni  condemnare  mundum  ,  fed  fer'uare  mundum  :  ut  mundus  cognofeat  me 
a  te  miftìim  ejfe  :  Vbi  Mundus  non  poteft  nifi  de  Mundo  eledorum  intelligi.  Itém» 
Omnia,  hoc  eft,  Omnes f de juftificatos,\.\t  patet,  Rom.  5.  verfu  11. 

Hoc  fenfu  fi  Volunt  Chriftum  omnibus  reconciliationem  impetrafle,  prò, 
omnes  reipfa  reconciliaire,  Cur  non  aperte  loquuntur  ?  &,  cur  nonexprimunt 
quibus  omnibus  impetraverit  ?  Si  omnibus  credentibus,  quid  htigant?  Si  omnibus 
hominibus  promifcue  ,  dicant  quomodo  impetraverit?  Meriti  amplitudine,  an 
etiam  efficacia  ?  Si  Meriti  amplitudine,  rurfus  quid  litigant  ?  Si  &:  efficacia,  di- 
cant; abfolute  &  fine  fide ,  an  fub  conditione  fidei  ?  Si  abfohite  omnibus  etiam 
fine  fide ,  quomodo  non  rurfus  contradidione  fé  implicant  ,  ex  limitaeione 
fua  conditionata  ;  Neminem  reipfa  fi ui  reconciliatione  pr,£ter  hominem  fdelem? 
Si  fub  conditione  fidei  ,  quomodo  non  fic  etiam  nodo  contradidionis  con- 
ftringuntur?  Si  enim  omnibus  impeeravic  fub  conditione  Fideij  deftieutis  igitur 
conditione  fidei  non  impetravit .  At  conditione  fidei  deftituti,  hoc  eft,infi- 
deles  ,  funt  plurimi  ;  ergo  plurimis  his  non  impetravit.  Harc  vero  nonne 
rurfus  contradicentia  funt  :  omnibus  impetravit;  &:  plurimis  non  impetravit? 
Quomodocunque  igitur  cothurnum  vertant ,  vel  logomachi  turbatores  depre- 
henduntur,vel  contradidione  aperta  involvuntur. 


Vide tur 


NATIONALIS      DORDRÉCHTAN^.  arj 

Videtiir  aiicem  Cothurnus  hic  aliqiianro  accuratius  excuciendus,utquamfìc 
utrique  pedi  aptus ,  hoc  eft,  verum  Se  falfiim  fenfum  occultec,cx  verborum  figni- 
ficatione  appareat. 

Reconciliatio  eft  diffidentium  in  gratiam  rcft:itutio  vel  rcditio  .  Adive  Deo  &: 
Chriftio,  pafllve  nobis  tribuicur. 

Verbum  Impetrare  cequivocum  eft,  varie fìgnifìcans  ,  modo  exorarc,modo  pr^e- 
parare,  prociirai-e,  mereri ,  acquirere,  obdnerc,  confcrre.  &:c.PhrafìsigiturjChn- 
ftum  impccrafle  omnibus  reconciliacionemjValde  equivoca  ficoportet.  Acqui 
aequivocationibusludcre,  non  eft Theologorum  ,  ica  Sophiftarum,  qui  fallere 
volunt. 

Non  poteft  camen  phrafìs  nifi  triplicem  habere  fcnfiim;   vel ,  quod  ChriftuS  j 

morte  ilia  treconciliacionem  omnibus  impetraveric,quadam  mcraleplì,  merendo 
feu  procurando  mareriam  reconciliation:s  omnibus  lufiìcienciftìmara:   r^/,  quod  2 

rcconciliationem  omnibus  impetraverit  proprie  ,  candem  conferendo  omnibus, 
hoc  eft,  omncs  reipfa  reconciliaveric  :    idque  vel  abfolute  fine  conditipne  ;  quo- 
modo,  verbi  gratia,  Ioab  in  inccrcefilone  mulicris  Tekoanx  Ablolomo  partici-     _ 
ax  apud  Uavidem  impctravit  reconciliacioncm  abfolute;  ut  fineconditione  re- 
ducerccur  in  Confpcftum  Rcgis,  &  Pater  ofcularetur  filium  :    quomodo  ctiarn 
Efther  luds-is  impetrafle  legitur  fecuritatem  ablbluce  fine  condjtione:   FelCuh  ^p^y^z.s, 
conditione  fidei  in  omnibus  ponenda ,  ut  fi  omnes  credant  in  Filium  fint  reipfa         3 
reconciliati;  fi  rion  credant,reconciIiationis  expcrtes  fint  :  quomodo,  veibi  cau- 
fa,  Adonia:  feditiofo  apud  Salomonem  impetrata  fuit  impunitas,  fub  conditio- 
ne innocentÌ2e  :  Sifiteritflitts  virtHtis  i  nonudet  caplltade  capte  em;Jl  vero  malum  in  '    *' '    '- 
èofuerit  deùrchenfum ,  morie  tur,  ' 

Dicam  brevius  :  Chriftus  impctravit  rcconciliationem  omnibus,  vel  quoad 
amplitudinem  meriti  prò  omnium  reconciliatione  fufficientilfimi  :  vel  infuper, 
quoad  efficientiam  reconciliationis  omnium  :  idque  vel  ablblute  ,  five  credane, 
fivenon;  vel  conditionaIiter;,fi  omnes  credant.  Nequedari  poteft  quartus  Co- 
thurni  fenfus, 

Quem  enirri  Remoriftrantcs  in  Còllatiofte  adfefunt  ,   Chriftum  impetrafle  ^  ,, 
^  1      •  L  rL      L-c      n'  T>>         I         ■  •  •  CoUat.  pag, 

omnibus  rcconciliationem,  hoc  eft,eftecuie,  ut  Deus  homini peccatori  lanuam  *^  » 

iterurn  aperuerit  gratia;  fux  :  quamvis  ncmo  ad  illius  gratia:  cofnmunionem  ili      '    ■ 

ingrefl'urus ,  nifi  per  fidem  :  vel  eft  nòvus  Cothutnus,  feti  fchema  xquivocum, 

limitatione  turfus  auffetens  ^quod  prius  pòfuit  :   (quomodo  enim  omnibus  im- 

petravit  reipfa  rcconciliationem  ,  qui  effecit,  ut  princeps  feditiofisaperiat  ianu- 

«m  arcisfua:,quamtamennemo  ingrefl'urus,  nifiper  mille  florenos;  quibus  fidei 

condirio  longe  eft  prazftantiorj  vel  fi  eftimpctratio  reconciliationis  dicenda,  ad 

conditionalemirnpetrationis  modum  Tertium  pertinet. 

Manent  igitur  trcs  tantum  impetrat:^  reconciliationis  modi  ,  quorum  aliquo 
Chriftum  omnibus  rcconciliationem  impetrafle  dicendum  illis  eft. 

Si  primo,  confentiunc  Orthodoxis:  Qu.id  igitur  Ecclefias  &c  Rempubl.  tur- 
bane? 

Sifectmdo  ,  contradiftionc  fé  involvunt,affirmantes^  Chriftum  omnibus  abfo- 
lutam  reconciliationcm  impetrafle,  hoc  eft,  omnes  reipfa  in  ftatum  gratia:  re- 
fìituilTe  ;  quomodo  Ioab  Abfolomo  rcconciliationem  cum  Patte  abfolute  im- 
pctravit, hoc  eft,  in  gratiam  Patris  eum  reftituit  :  Contra  vero  limitatione  Arti- 
culi  ,  ficut  &  in  Co]latione,diferte  negantes  ,  omnes  à  Chrifto  reipfo  reftauratos, 
&:  in  gratia:  ftatum  reftitutos.  Qux  contradiftio  non  minus  aperta  eft,  quani 
fi  dicerenr,Ioabum  Abfolomo  gratiam  Patris  abfolute  impetrafle;  &  non  abfolu- 
te impettalfe  :  feu,  eum  in  gtatiam  Patris  reipfa  rcftituiffe,  &non  reipfa  refti- 
tuifl'e. 

Si  tertio ,  contradidionis  fcopulo  rurfus  alliduntur.  Si  enim  Chriftus  intentio- 
ne  fua  omnibus  rcconciliationem  fub  conditione  fidei  in  omnibus  ponenda  impe- 
ttavit:  nullis  igitur  fine  conditione  fidei  feu  fide  dcfbtutis,  in  quibus  ncque  a 
Dco  (quifidcm  non  dat  omnibus,  [co.  quibus  vult,j  ncque  à^Libero  Atbitrio, 

(  quod 


u6  A  C  T  A       S  Y  N  O  D  I 

('quodDeo  non  vivificante  mornium  cfl  in  peccato  J  cvcntualiter  fuit  poneh- 
da  vcl  ponitur  ,lioc  eft,  infidclibiis  impctravit.  Intìdeles  aiitcm  fempcr  fueninc 
&:  flint  plurimi .  Nonne  igitur  hic  ctiam  manifclhis  conflidiis  r  Omniliis  im- 
petravii  ;  &C  plurimis  non  impetravic.  Qjjomodocunquc  igitur  ie  hsbratco- 
thurnus  ,  ve!  idem  cum  Orthodoxis  ccqiuvocationibus  Ibis  libi  volunt  ,  &i  iìc 
7^o)/ojw«;^;5<  Ecclciìar  &Reip.  turbatores  iuveniuntur:  vel  Contradiftionibus  mani- 
IcfUs  irretiti  tenentur:  vel  deniqne  (  quicquid  tergiverfentur)  in  Malfilienfium 
Semi-reUnunvrum  caftra,  univerfalem  omnium  ctiam  fine  agnitione  &:  fide  Chiifti 
vitam  hanc  pertranleuntium  reconciliationcm  tucntium ,  ab  Hiibtio  nupcr  m 
Germania  rcnovatam, concedere  coguntur. 

Atque  huc  profeclo  omnia  fere  eorum  argumcnta  ab  Huberianis  mutuata  col- 
WmnYìZ'.hmcChriJIum  mn  fide  Unni  tantum jed  c^  lotimnniridiy\\oc  eft  infidelium  quoque 
Collat.  r>z(rJ^<^onciliiitorem  vocant  .     Hac  hypothefi  nituntur  Claffica  abfijrdajquibus  Ortho- 
141,141^/4  f.doxos  gravare  folcnt  :  quod  alioqui  increduli  ,  nifi  &  bis  reconciliationem  im- 
21^.  petrant,  nihil  haberenc  quod  crederentj   aut  fi  crederent  mendacium  crcde- 

rcnt  ;  qux.  fiint  faUìlfima.  Licet  enim  Chriftus  non  fit  mortuus  prò  omnibus, 
quoad  ciiicaciam  mortis  fuaz  :  eft  tamen  mortuus  prò  omnibus  quantum  ad  fufn- 
cientiam  meriti  lui.  Hoc  habent  omnes  etiam  infidcles,  quod  credant  in  Evan- 
gelio Chriftum  prò  totius  mundi  peccatis  iufficientiflìmc  luifie  ,  omnefque  in  i- 
pfiim  credentes  Deo  reconciliallej  proinde  le  quoque  meriti  &  reconciliai  o- 
nishuiusparticipcsfore,  fiquidem  ex  incredulis  fidclcs  fiant  &:  in  Chriftum  cre- 
dant,. Hoc  vero  ftatuentes  &:  credentes,  nequaquam  mendacium  crcdunt; 
Mendacium  vero  crederent  infideles,  fi  ftatuere  vellent,  vel  docerentur,  fibi 
ctiam  in  infidelitate  manentibus  per  Chriftum  reconciliationem  impetratam 
ciré.  Mendacium  enim  hoc  eft,  non  veritas,  Chriftum  omnibus  etiaminfidelibus 
qua  tales  fiint  &  manent,  reconciliationem  impetralTe. 
jj      .  Etiam  llipponunt,   multos  prò  quibus  omni  modo  mortuus  eft  Chriftus,  da- 

mnari.  Idtalium  efle  Apoftoli  exclamatio  arguir  :  ^lif  condemnahit'^  Chrifius  ejl 
qui  mortum  cfl.  Rom.8.  34.  Hìec  enim  confolatio  Apoftolicavanaeilet,  nifi  fi.ip- 
ponerctur  univerfiilis  :  neminem  prò  quo  Chriftus  mortuus  eft  condemnari. 
Ad  hanc  enim  piac  mentes  firmiterfiiblumerepoirunt:  Pro  me  Chriftus  eft  mor- 
tuus :  &:  concludere  :  Ergo  non  condemnabor.  Ha:c  eft  Chnftiana  confialatio 
ex  Chnfti  morte.  Hanc  vero  ìfti  deftruunt,  prò  ùniverlali  particularerrt 
fiipponentes  :  Aliqui  prò  quibus  Chriftus  mortuus  eft  non  condemnantur.  Ex 
puris  enim  particularibus  qtise  ellet  confecutior'quae  confolatio? 
Gollat.pag,  Fruftra  vero  impetrationis  cothurno  &:  MalTiUanifmo  prsetexunt  verba  Ca- 
*^^'  techifmi,  dicentes  :  fi  quis  omnino  vult ,  impetrare  idem  ejfe^qtiod  reflitaere  in  flatur/i 

grattiti  quid fiet CatechijhìOyqui  Refponfione  37.  eodem  verbo  utitur. 

Primo  falfum  eft,  quod  Catcchilmus  eodem  verbo  ntatur.  Non  dicit  enim  , 
ut  gratiam  Dei,  juftitiam  &  vitam  a:tcrnam  impetraret ,  fed  ut  acqui- 
reret. 

B  einde  ^  fi  eodem   verbo  /'w^^/^r^rf/ uteretur  ,  nihil  id  faceret  prò  cothurno: 

Non  enim  dicit,  ut  ommhm,  fed  ut  mhis ,  nempe  crédentibus,  ('de  quibus  eft 

A^or.20c2Ì.   qua:ftio  :  ,^id  credts,  cum  dicìs  paffm  ejl?)  q^raiiam  CTc.  acqaireret ,  feu  impetraret. 

Quin  Catcchifmus  evidenter  eos  contradidione  conftringit  :  loquitur  enim  de 

reali  acquiiitione  gratile  feu  reftitutione  in  ftatum  gratile,  quali  Chriftus  dicitur 

Collat. pa?.  Ecclcfiam  Dei  proprio  faiguine  acqmfivtjfe ^  hoc  eft,  in  ftatum  grafite  reftituiire.   Si  igi- 

497.        ^  tur  acqt:ifizit  idem  eft  quod  impetravit ,lcquitur  impetrare  idem  effe  quod  reflttuere 

ittjì.itum  gratili,  quod  ncgant:  &  omnibus  impetrare  reconciliationem  idem  efle 

I  quod  rcftituere  omnes  in  ftatum  gratiae  i  quod  negando  in  CollationCjnodo  con- 

diftionis  denuo  le  induunt. 

Ncque  fé  hoc  nodo  exfoFvunt  objicichdo,  quodcadem  Rcfponfione  Chriftus 
tram  Dei  adverfm  peccatum  uni'zcf  fi  generis  himhini  Itijìiìmijjedìciiur:.  Harc  enim  verba 
non  patiuntur  fé  ita  gloflari  vel  torqucri,  Chriftum  uuiverlum  genus  humanum 
morte  luareconciliafiè,veluniverfo  generi  humano  reconciliationem  &rcminìo- 
nem  peecatorum  imp^trafle  f  quibus  cnìmhdinc acquiflverit ,  five  utloquunrur, 

impetri- 


NATIONALIS     D  O  RD  REC  HT  AN^.  n^ 

ìmpàr/i'uerit, i'cciucntixdemumYcrhadoccnt:  ntfiiapafsioììecrc.)  féd  dcclarantatque 
ampli  fi  canr,cauiram  &  materiam  paffionis ,  fmilc  nimirum  hauc,  fènftim  iivciufti- 
ncntiam  iraz  Dei, peccato  non  aIiqUoruìnhominum;fèd  univcrfi  generis  humani  con- 
citarle. Vnde  univerfitas  quidem  peccati  &c  ira-  Dei  adverfus  illud  d  Chrifto  tolera- 
tx.efficinir.  Vniveriìtasvero  reconciliationis  impetrata:  ve!  rcftitutx  omnibus, mi- 
nime. ReconciliatiomsenìmimpetratiofèurePdtutio,fineni  &  frudiimpaiTionis  de- 
clarat:vcrba  vero  illa  non  de  fine  &:  irudu  fcddeeiiìcienre  &  materia  paffionisloqui 
manifcftum cft  .  Manet  igitur  nodus  :  &  friiib-a prartextum  cothurno  fuo  in  Cate- 
chiirno  quacrunt. 

Vnamdeniquc  in  Collatione  reperioftropham,adconfradi6tionis  nodum  elu- 
■dendum  excogiratam,ubifcribunt;  PaJJìone?n  dr  mortem  Chrìftì  antecedere  ordine  ip'.  ColUt.t.i-jh 
f((rnfdem,&  ìnfdelitatem.  Itaque  Remonfirantcs  al-^furdum  diófit  exiflimare-,  Chrisinmpro 
jìddihiu  velinfìdelihm  [  quA  tdthm  )  mcrtimm  effe:  ajfentiri  vero,mortHHm  efepro  cnnihus 
lìominihm-,  quorum  posica  quidam  infdeles^  quidam fdeleaJÌAnt.  Difccrnere  eni/u  illos  in- 
urUdt!<m  homiriis  peccatoris  ante  infidclitatcm  &  in  illa.  Sic  videntur  fàtis  cavillc 
contrn  dici  ioni  huic; 

Chriftus prò  omnibus  &  fìnguìis  liominibus  cft  mortuuS  :  Et , 

Chridusproinfidclibushùminibus,  qui  funt  plurimi,  noneflmortuus. 

Vcrum-cnim-vero  liis  argutijs  &  novis  corhurnis  nodum  minime  fblvunr.  Oc- 
c'ultum  vero  ànimi  ulcuSj&novx'prophetia:  rayfteriumprodunt .  Singula  igiturex- 
cutienda  diligentiusv 

:rr/>«<7,pa(rioncm&m.orrem  Chrifli  antecedere  ordine  fidcm.  Elio:  Anreccde- 
j^ ordine infidelitatcm, fallimi  eft.  Infidelitasenim  ordine  anteceditimpietatem  & 
inimicitiam  hominis  adverfus  Deum  ,  ficut  caulfa  ordine  antccedirelfeduiPi.  Im- 
pietas vero  &inimiciriahominisadverlusDcum,ordineantcceditpafllonem  &mor- 
remChrifli,rc{lc  k'^o^olo^Chrijìm  snim  cn?n  adhuc  nullis  'l'irthiu  effemm^ifue  tempore  prò  ''^^'^'  '  ''''' 
impijs  n/òrtiiii-s  e  fi  AiciVi^ciim  adhuc  pcccateres  ck'  inimici  eJfemm,reconciliatifuimns  ter  mar- 
temfUjeius.&c.  Ergo  infidelitasetiampairionem&  mortem  Chrifti  anteccd'it. 

"  ■  Deinde, nulla  eft  confccutio:  Mors  Chnfli  ordine  antecedit  fidem  &  infidelita- 
tetn':  Ergo  abfurdum  diòtu  eft,  Chriftumpro  fidelibus  &  infidelibus  (quatalibus) 
mortuum cf  e.  Luditur enim fallacianon  caufx :  Quoniam, quidquid  fit  de  ordine 
fideivelinfidelitatisad  mortem  Chnllìi ,  verifsimum  ditìu  cft  :  Chriftum  prò  fide- 
libus vel  infidelibus  (  quatalibus  ^mortuum  effe:  a:quivocationibus,  qua:  fublunt,re- 
motis, 

D<?  ìnfde;  il  US  cVvcnfiim  eft  Apoftoìi  teftimonio.  Si  enim  Veriilìme  dicitur,  Chri- 
ftum  mortuum  effe  prò  impijs  &inimicis  (  qua  talibus  j  nempeantecedenter,  hoc 
dl,quiordmcantc  mortem  Chnfticrant  impij  &:  inimici:  ctiam  venilìme  dicitur, 
Chnftummortuumenepro  infidelibus  (qua  talibusjnempc  antecedente!-,  hoc  eff, 
qui  ordine  ante  mortem  Chrifti  erantinfidcles;  pofteaper  fidem,  impij,  inimici.infi- 
•cicics,efle  dcfierunt^ 

Dejidvlihis  idem  eft  verifsimum  :  idqiìe  five  mors  Chrifti  abfbiute  in  fé,  fìve  rela^ 
tcadintcntioiìem  Sci'vatoris&eonfiÌiumPatris,confideretur. 

j''/ì/l.'/tc moncm  Chrifti  confidcrando,exeo  quodmors  Chrifti  ordine  antece- 
dit fidem,  conficitur  quidem  abfurdum  didu  effe,  Chriftum  eife  mortuum  prò  fide- 
libus (  qua  talibus )  antecedchter ,  hoc  eft,  quorum  fidcs  ordine  antccederet  li  TrK^èv^     '\ 
hoc  ed;,  fides  cflcfprior  re  crcdita,quod  eli  abfurdum;  cum  in  tahbus  relatis,  fides  fit  j^^  c/rfwr.' 
pofterior  re  eredita:  ficutfcientia  fcibili,fènfus  fcnlìli  eft  pofterior  juxta  Ariftotelis  ca^.;^. 
d.o£trinam:  minime  ycro  conficitur,  abfurdum  didu  cflc,  Chriftum  effe  mortuum 
prò  fidelibus  (quatalibus)  confcquentei:,hoc  eft,  quorum  ndes  mortem  Chrifti  in- 
tuens  fibiqUe  apphcans, frudum  ejus  atque  efteóium  confequeretur.  Hoc  enim  fèn- 
fu  Chriftus  fervator  aperte  Aicit,  fé  rogare  atque  fanclificareje  prò  crediturìstnfe:fponere  ^^'■'7-i5.ia. 
'vitampro  aniicis ,  &  prò  o-JÌhus  ftis :  nempeconfèquenter,  qui  ordine  poft  mortem  ^^-'^■'■'•^ 
Chrifti  crcditam,futurieflent  fideles,  amici  &:oves.  '""  '■^* 

K    gelate  vero  ad  intentionem  Servatoris  &:  conlìlium  Patris,  mortem   Chrifti 

T  aeftiman- 


m8  ACTASYNODI 

azftimando  ,  proutrcvcrainhac  qUc^ftione  jeftimari  debet.  Er  T^hraCinnim prtj  ali- 
^//(?, proprie  intelligcndo  (utilipra  eftdeclaratum)  veriiTimum  cft  di£tu,  Chriftum 
niortuumcfl'e&mori  voluillc  ac  dcbuifle  tantum  prò  fidelibus  (quatalibus)  hoc 
eflijs,quihdemorrcmcjusluamfacerent  :  nonproinfidelibus(quatalihusj  hocefl: 
ijsqui  infìdelitacc  mortcm  cjus  negligerent  vcl  contemnercnt:  Centra  eft  abfur- 
dumdiftu:  Chriftum  (proprio  ilio  icnfii^  non  mortuum  efTe,  nec  mori  voluifre& 
debuili'e  tantumpro  lìdclibus  ;  led  etiam mortuum  elle  &  mori  voluiflc  ac  debuiflc 
prò  infìdclibus  (quatalibus.)  Hocenim,  quod  non  modo  Scriptur;£:facr^&:even- 
tui  (exquibusdc  voluntatc  Servatoris&:  confilio  Patris  judicari  oportet  j  reclamet, 
fcd  &:  manifellam  contradiclionem  implicet)  Remonftrantibus  confcientia  fiia 
didabit. 

Tcrthr.  quod  alien tiuntur:  Chriltum mortuum  effe  pfo  omnibus  hominibus  de 
magnitudine  pretij  mortis  Chrifli  prò  omnibus  hominibus  {ufficientiflìmi ,  bene  ha- 
bet.  Defruclu&:clHcacia  cjuson^nihus  hominibus impetratavelacquilìta,etiamli 
omnem  hanc  vitam  ahenifiìma  à  Chrifto  mente  pcrtranfeantjnon  Scripturxfacr» 
nec  eventui ,  led  Scmi-Pelagiano  Mailìlienfium  errori  aflentiuntur. 

§^rto  quod  ex  omnibus  hominibus  ordine  poftmortem  Chrifti  quidatn  fiant  fì- 
deles,  rede  eli:  Quod  ordine  poli:  mortem  Chrifti  quidam  fiant  infìdeles  ,  fallura 
eft  .  Omnes  enim  Chnftus  monturus  ordine  invenit  in  impietate,in peccato,  in 
inimicitia.     Rom.5.6. 8.9.   Omnes  igitur  invenit  in  infidclitate. 

Q^oàdenique  noYunt  drfcernerc  interfiatum  hominispeccatoris  ante  ìnfidelitatem ,  S" 
in  /,<'.t:  lane  notitiam  hanc  ex  Scripturalhcra  non  haulérunt,  qua:ftatumpeccati,lèu 
V,Dm.u.s2.     hominispeccatoris  ante  inlìdelitatem,&  line  infidclitate  ignorar:  Omnes  vero  ho- 
iì'hef.2.2.0'  minesfiliosira:,  &;filios  incredulitatis  atque  contumacia?  nalci  teftatur.     Hoc  eli 
j-if-  igiturilludi'VaAoi'nova:  prophetix  myfterium&'^&lTTi»  -^l^ii^i^^cm  Articuli  quinque 

GoU.ì.s.  ^  plures  alij ,  confelli ,  vel  occulti ,  luntlupcrftrudi ,  hominem  nalci  line  infidelita- 
te^nec  effe  infidelitatcm,nilì  cumhomoadultus  Evangeliumrepellit:  &'  hr^ic  pecca- 
tum  originis,  lì  quod  lìt,  po^nam  elle  non  culpam:  <S<:/;wf  .-hominem  anunalem  ha- 
bercliberumarbitriumad  bonum  &malum:lecusinjuriapoftuIarifidemab  co, qui 
facultatcm  credendi  non  habeat  :  hinc  prardeftinatio  &C  eledio  ex  fide  prarvilà  ;  hinc 
impetratio  univerlàlis  rcconciliationis  ex  Chrifti  morte  :  hinc  gratia  reliftibilis  leu 
indifterens  :  hinc  apoftafia  làndorum ,  perl'everantia incerta,  làlus  dubia,&;  alia  oc- 
culta ,  quae  dies  manifeftabit. 

Exhis omnibus  duo  habentur  manifcila  :  Vnttm-,\\a.c  ftropha  de  ordine  fidei  ad 
mortem  Chrifti  minim.e  expediri ,  vel  eludi  contradidionem  ,  qua  le  hoc  articulo 
implicare  coguntur:Chriftumablblute prò  omnibus  &lingulis  mortuum  clTcomni- 
bulque  reconciliationem  impetrall"e;&  tamen  prò  infidelibus  qui  plurimi  lunt,  mor- 
tuum non  elle:  ncque  his  reconciliationem  impetraire:quod  malie  caulsc  eft  evidens 
argumcntum. Quando  enimadvcrlarius  adcontradidoriaconcedendaadigiturjVi-. 
dus  efì.J/fcrum  :  hunc  proinde  Articulum,quia  a;quivocationibus  &:  contradidio- 
nibusEcclefiamturbatjlèqueipiijmehdit,inEccleliaferendumnoneft'e. 


Articulus  Tertius. 


Hominem  'verOy  ftlutarcm  fidem  a  fé  ipjo  non  habere  ,  nec  1;/ 
liberi  fìii  arbitrtj ,  quandoqmdeni'  in  ftatu  dcfeciwnis  &'  peccati 
nihil  boni,  cjuodqiiidem  -vere  bonum  eft,  quale  quid  eB  fide s falu- 
taris,  ex  fé  pofsit  cogitare,  'velfacere:  fed  neceffarium  effe  eum  a  T)eo 
mChrifioperSpirttumeiusfancìiim  rcgigni  ^  renov ari  mente,  af-i 

feóttbusy 


NATIONALIS      D  O  RD  RE  C  HT  AN^;  2.19 

feStibks  ifeu  vo [untate  ^  omnibm  facultatibus  ,  ut  aliquid  boni 
pofsitinteliigerey  cogitare, 'vellei ^perficere'.pcundumillHdChrtfti 
Ioli.//./.  Sine  me  nihil poteHis facere, 

Articulus  Quartus. 

Hanc  Dei  gratiam  efìe  initium  ,  progrejfum  ac  perfe£iionem 
omnis  boni  ,  atque  id  eo  qmdem  ufque  ut  tpfe  homo  regeni- 
ius  abfcjue  hac  pr&cedanea  Jeu  ad'ventitia  excitante  ,  confè- 
auente  ^  cooperante  gratta  >  neque  boni  quid  cogitare^  'velie ^aut 
facere  poffit ,  neque  etta?n  uUi  maU  tentationi  refiffere.  Adeò 
quidem  ut  omnia  bona  opera,  qu&  excógit  are  poJfumtiSy  Dei  gra- 
tis, in  (^hrifto  tribuenda  fint.  Q^oad  'vero  modum  operationis 
ìUìhs  gratid ,  illa  non  eft  Irrefìftibilis  :  De  multts  enim  dicitur  eos 
Spintuifando  refiitijfe ,  Aéìor.  7.  ^  alibi  multis  locis. 

Examen. 

Quanquamhiduo  Articulialiquatcnus  differunt  :  quod  Tertiuscd  de  caufa  ope- 
rante fìdem&Converfìoneminhomine  non  renato.  ^Imrtm  priore  parte  efide 
caufla  operante  progreflum ,  incrementa  &:  perfeólionem  omnis  boni  in  homine  re- 
hato  ;  pofteriore  parte,  eft  de  modo  quo  cauiàilla,  tum  fidem&  Convcrlìonem  in 
honRenatis  ,  tum  progreiìltm  ,  incrementa  ,  &  perfeftionem  in  rcnatis  operatur: 
ramen  omnino  coltserentjideoquca  partibus  conferentibus  in  Collatione  conjun- 
€&  fuerunt  ;  imo  &  ^mntus  qui  eft  de  Petfeverantia  Sancì  or  um  cum  £)uArto  conne-  Coll.pa9.21g'. 
xuseftjCù  ,  quod  modus  operationis  grati*  tamadperfedionem,  qua:  perfcveran-  22s.2s7.26S, 
tiaobtinetur ,  quam  ad  initium  &  progreillim  refertur, 

Trm/^nonegetmukoexamine.  Sienimnativumverborumfenfumfequamur, 
iitraque  parte  eftSacrisliteris  confentaneus.  i.  .^tf^caufaprocreansfidemfaluta- 
t'emin  homine,  nonfìtipfe  ,  vcl  liberura  cjus  arbitrium  :  eo,quod  in  ftatu  peccati 
homo  non  eft  idoneus  ad  aliquid  boni  exf'e  cogitandum,  velfaciendum:  juxtaScti- 
pcuras,Eph.z.9.  2.Cor.3.5.&:c.  2.  ^^w^neceile iit hominem àDeo  in Chrifto  per 
gratiam  Spiritus  fàndi  regcnerari ,  fèu  illuminar!  mente ,  renovari  voluntate ,  affe- 
àibus ,  &CC.  ad bonumintelligendum,cogitandum,volendum,perficiendum , juxta 
aIIegatum,Ioh.i5.i6^. 

,^^rif«J  quoque  priore  parte  jiìxta  fuperficicm  vcrborum  veruseft  ,  &  Deo  glo- 
riofi-is  :  quia  initium,  progreflum,  &  perfcdionem  omnis  boni  hominis  regeniti  DeO 
feugratia:  adfcribit,juxta  dida,  Iac.1.7.  Eph.2.9.  Phihp.i.6^.  &:c.  iieque  in  Colla- 
rione  Orthodoxi  aliquid  liorurri  reprehendere  voluerunt ,  modo  iuxta  Scriptunè 
Sacras  mcntem  intelligerentur.     Sedin  cauda  venenum. 

Claufùla  de  modo  operationis  illius  graria: ,  quod  prius  datum  eft ,  totum  auffcrtJ 

Modumhuncoperationisnegantefle  irrefiftihikm  :  in  Collatione  vocantr^//^/- 
iem  :  hi  termini  ipf'o  fono  funt  borri  di  &:  barbari ,  imo  fblceci. 

Barhariiiint,  quiahecScriptòribiisLatinis  ,qnodfciam,  nec  divinis  hteris  noti: 
Scholis  etiam  Orthodoxorum  ,  ncfcio  an  &Icfuitarum  inauditi.  lefmtas  omnes 
nonlegi  ;  Bellarmino  omninm  Antefìgnanus ,  auxilij  gcneralis  &  fpccialis ,  ruiòrio- 
his&:gratisEÌndifterentis,velnonindiifercntis  accilratifsimusdilputatorin  libris  de 
erutta  CT"  Libero  y^rtóri(7,nufquahabet,quod  mcminerim:ut  videatur  pars  Armmij  co- 
thurnii  irreJljìibiUs  gratta:,  in  magnG  caufà:  f  lit^  compendili  excogitall'c,  ad  conflandam 

T  4  ventati 


ZIO  ACTA      SYNODÌ 

Vcrirari  invidiam,quari,nimirum,  Orchodoxi  gratiam  coadivam,  vel  coa£l;ianeiù 
doccrent.  Edam  fenili  fcu  fìgnificationc  barbari  &  fblceci  lune  termini,  irrejì- 
fiibile  enim,  cui  non  pollit  refìlH  :  Eejìsiihile,  cui  poflìr  rciìfti,  quo,qu2Efb  ,  au- 
tore paflìvé  dici  probabunt?  Quidni  attive  potius  Irrcfiftibile  ,  quod  non  reii- 
ftcre;  Redftibiie,  quod  rcfiftere  poiTit,  fìgniiicabit?  Multa  quidem  Verbalia  in 
hills  ab  adivis  dufta  pallìvc  lìgnifìcant,  amabilis,  placabilis ,  vifìbilis,  &:c.  Sednec 
paucaà  Neutris  deiccndenria,non  palliva:,lèd  neutrius  iìgniiìcationis  iu.nt,rtJibiUs, 
hifinibiUi,Lttrabil!s,j)eccabilis-,conducibihs,hAhilis,S'c.\iTo  eo  qui  ridere  ,  hinnire,la- 
trare,  peccare,  conduccre,  habere  vel  capere  aliquid  potcit.  Sic  òcfiabiUs,c^oà 
liaut  dubie  fequitur  refifltbilis  à  reiifto,  quod  eli:  gradum  liìto  ;  efteriam  repugno: 
Vt  igitiix  [labUis  ér  repHgnabilis  non  eil  palllve  ,  cui  diu  Ilari  (barbare)  vel  repu- 
gnaripoteft:  led  neutraliter,  qui  diu  ftare  ,  &  repugnare  poteìl  :  ita  refisHbilis 
non  eli,  cui  relìfti,  led  qui  rclìftere  poteft.  Sic  gratia  relìftibilis erit,  provaldere- 
iiftens :  fìcut Echo  rclbnabilis apud Sabinum, prò valde  relbnans.  Quo  lèhlù  claulii- 
lacum  utroque  Articulo  dubio  careret;  non  vero  ex  mente  Remonftrantium.  De 
ufi]  igitur  tam  barbar^x  &  ambigux  vocis,  prius  Grammaticos  conlLvluiflent ,  quam 
tcclelìam  eadem  turbarent. 

Sed  fit  Tane  barbarus  ille  terminus  palfivafignificationc  Latiiius ,  fìt,inquam,  ope- 
ratio  gratin  rclìftibilis,  vel  irrellftibilis ,  cui  à  voluntate  hominis  reliiti  poteft,  vel  non 
poteft  :  leu  qua:  libero  Arbitrio  impediri  poteft,  vel  non  poteft.  De  hac  quid  ftaruen- 
dum  lìt  qua:ritur  ;  Sitne  gratia  operans  hax  omnia,qua:  utroque  Articulo  gratis  tri- 
buuntur,  rcliftibilis  an  Irreiiflìibilisdicenda? 

kloUat.  P.2IJ.  Remonsirantes  prius  affirmant  :  pofterius  negant.  Xìrfhodoxi  in  Coìlatione  vo- 
g^s.is9-  ^^'^  barbaram  &c  ambiguam  non  agnofcunt:  rem  tamen  quod  attinet,  prius  ne- 
gant, pofterius  centra  affirmant:  ^i,  inquiunt,  ferrefiflere  intelligitur.  Bei  operatio- 
nem  fenitus  impedire  ^  impugnare ,  fatemur  a  nobis  in  hominis  conuerjìone  talem gra- 
tin, operationem  jlatui  ,  qudi,  hac  Jìgnijicatione  e  si  irrefiHibilis  ,  id  eft  -,  qttx  non  pò  te  Fi 
impediri  ,  neque  expttgnari  per  'voliintatem  hominis  rcpugnantem  :  idqtte  quoniam gra- 
..  fia  Dei  in  Chrijlo  illarfi  rcpugnantum  tandem  expugnat,  impedii  ^  tollit.      Hancque 

*-/.//,/«     '  '  ^eiiteiitiam  decem  Scriprurie  làcra- areutnentis  lirmiter  probant  :    Remonshantest 

'QOUat.p.226.  ■        -^  n        1  1      •/•  •  ■ 

contra  luam  novcm  ratiombus  oitcndere  conantur ,  plcnlque  xquivocis,  ex  am- 
biguo Grafia:  vocabulo:  quo  pra'cipue  nititur  ifta  lèntentiarum  atque  Argumen- 
torum  collifio.  Ad  quam  proinde  facilius  expedicndam,  &:  ftatum  qua^ftionis  re- 
<3:ius  percipiendum,  diftinòlionc  eft  opus  triplicis  gratia:,  juxta  triplicem  volun- 
tatis  huniana:  ftatum. 

Eft  enimhumanavoluntas  confìderanda,quidpolfit,velfaciatante  converlìonemi 
quid  in  ipla  Convcrlìone  ,  quid  poft  converlìonem.  Sic  triplex  gratia  ciì-.Primaj 
vocans  /cu  vocationis  extcrna,primo  ftacui  :  Altera,  operans  leu  motionis  inter- 
na:, Iccundo  ftatui  :  T^r/w ,  cooperans,  motionis  quoque  iiiternx  ,  tertio  ftatui 
voluntatis  conveniens. 

Gratia  vocans,  leu  vocationis  extcrnsecft,  qua  Deus  homiries  nondum  rena- 
toSjforis  dignatur  vocare ,  leu  invitare  ad  fìdem,  obedientiam  -,  &  lalutem  ,  per 
vocemlegis:    k^k^ì  lfrael,crc.  in  prjiceptls  mels  ambulate,  drc.  hac  facilcó'e.Sc  per 

Matt.u.^S.     Conciones  Euangelij  :    Venite  ad  me  omnes.    én.     Refipifcite  &  credite   Euan-^ 

Uau.\.\5.      gelio. 

Hac  gratia  (qu:e prima,  prxveniens,  pra:cedanea  ,  cxcitans,  invitans,&: fua- 
dens  vocari  IbletJ  Deus  in  Veteri  Teftamento  non  dignatus fuit, quolvis  populos, 

Pfal.  14710  ^«^'i  ^òlos  Ili-aclitas  :  luxta  illud  :  Statata  fua  annimciat  ifraeli,  non  fecit  fu  uUi  Na~ 
tionì  :  lìcut  in  novo  Teftamento  non  quolvis  hodie  populos,  led  i'olos  Chriftia- 
ftos  dignatur. 

De  hac  gratia  ad  quxlìtum  relpondetur  ,   quod  minime  fìt  irrelìftibilis,  fed 

Com.^.2].j.  j^jj-,-,Ì5  refìftibilis  :   imo  quo"d  Voluntas  non  renata  nihil  polTit,   nilì  gratis  vo- 

canti  reliirere  :  quandoquidem  prudentia  carnis  est  tnimicitia  ad-verfu^s  Deum:&  Legi 

Komj.e.        Beinonf.bjcitur acne potejl quidem.  Hinc  querela  Dei  &:  Prophetarum,  &:  Chrifti, 

oc  Apoftolorum  in  utroque  Teftamento,  de  vocatorum  refiftentia  &c  contumacia: 

LocutHs 


NATIONALIS    D  O  R  D  RE  C  HT  A  Ni£.  in 

L^cutut  firn  'vohis , ,  mme furgendo  &  loquendo,  CT  non  màfuifils  :  Vecavi  vos  dr  non  j^T'^''^ 
rejhondifiù:  Vtinam  -fo^ulws  metu  obtemperajìet  mihi  :  ifiael  in  'uijs  meis  amhiiUjfetl  ^   ' .   ''^' 
^uptìes  njolui  te  congregare  òr  noluisii  !    Fos  fetnper  rejtsiifis  St>iritHÌ  SanBo-,  ere.  j^^^y^  __ ,,  ' 
Hanc  &  non  aliam  reliftibilitatem  gratix ,  probant  Rcmonftrantcs   argumcnto  colUt.f.siji 
{no  fecundo,  tertio ,  quarto,  quinto,  fexto ,  feptimo  ,  o^avo.    Nonne  igitur  tanto 
conatu  filiquas ,   qiiod  dicitur ,   triturante  Ncqueenimdchujus  gratiae  reiìflibili- 
tate  quxftio,  vel  dubium  efì:. 

Gratia,  cooperans  (  de  hac  prius  dicendum  )  qux  &  fubfequens ,  ab  iflis  confequens 
dicitur,  eli,  qua  Deus  bona:  voluntati  hominis  regeniti  intus  coopcratur,  quaque  ho-    .. 
mo  renatus,in  ftatu  gratin  corroboratur  :  De  hac  dicitur ,  Mtfiricordia  Domini [libfe-  ^^^^^^  '  '     ^ 
quetur  me  omnibtfi  diehm  vittg  me& .  Dabo  timor em  meum  in  corda  eorum ,  ut  non  recedant  pr^j^ ,  -  j^^ 
Ame. Spiritai  tUHs  re£fui  ducat  me  in  viareéf a.  DcusconfirmabitvosinJìnrmufqueincHlpa-  ,.  cor.i.  8. 
tos.  Hanc  Paulus  precatur  Ecclciìis  in  omnium  Epiftolarum  claufidis.  2.  Thef. }.  /8. 

De  hac  etiam  proprie  non  cftquxftio.  Etli  enim  Deus  cani  rcgeneratis  (juxtapro- 
mifTiones  fuas  &  preces  eorum)  nunquam  totahter  &:  finahter  fiibducit  :  tamcn 
ita  eam  prò  (àpientia  fua  moderatur,  ut  fiibinde  ad  eos ,  vel  explorandos,  vcl  hu- 
mihandos,  vel  excitandos,  vel  caftigandos  ludam  quandam  Spiritus  &:  carnis  in 
cis  relinquat  :  qua  modoSpiritus  à  carne  ,  vicilìlm  caro  à  Spiritu  fiiperatur  ,  id 
quodlapliis  &  gemitus  &  querela:  Sandorum  teltantur.  Et  Apoftolus  confir- 
mat  :  Caro  concupifcit  aduerfus  Spiritum ,  Spiritus  autem  adverfus  carnem.  Hanc  igi-  **  '^''^' 
tur  facile  patimur  etiam  vocari  refiftibilem  ;  non  fìmpliciter  tamen  ,  fed  iècun- 
dum  quid.  Ncque  enim  hxc,  live  refiftibili ras  ,  fìve  refiftentia  efl:  (ut  prior)  in- 
ter  voluntatem  &  gratiam  :  fed  inter  fcnfiiahtatcm ,  ièu  carnem  in  fànctis  reli- 
quami &;inter  gratiam  ;  teflantc  Apoftolo  ;  Non  qtiod  'volo ,  hoc  ago  ,  /ed  quod  odi,  ^om.7.  i/.tjl 
hocfacio.  Non  enim  facio  bonum,]quod  "volo,  fed  malum  ,  quod  nolo,  hoc  ago  :  &:ita 
cuidern  ut  caro  à  Spiritu,  {ènflialitas  à  bona  voluntate  ,  concupiicentia  à  gratia 
tandem  iliperetur. 

Denique  Gratia  Operans  (qua:  cum  duabus  prioribus  ab  his  confunditur)  efl: 
jnotus  mifcricordia:  Dei  (  ut  vocatur  ab  Auguftino)  quo  intus  in  mentibus,  volun- 
tatibus  vel  cordibus  nondum  rcgcnitorum  operatur  ea  ,  qua:  ad  convcrfionem 
hominis  pertinent.  Hxx  gratia  leu  motio  Dei  proprie  cft,  quse  in  qua:fl:ioncm 
vcnit,  rlec  tota  tamen.  Teftante  enim  Scriptura  &  experientia,fùnthujus  gratia: 
trcs  diftinòli  gradus.  Aliquorum  enim  Deus  mifèretur  uiiquo  ad  bonum  illu-  . 
jhinationis  &:  fidei  hiftioricae  :  aliquorum  ufque  ad  bonum  fìdei  temporarix  ,  &: 
alicujus  lactitia::  aliquorum  denique,  ufque  ad  bonum  fidei  falvifica:  &  regenera- 
tionis* 

Trinium  gradtim  ne  ipfi  quidem  Rcmonftrantes  negant  effe  irrefifliibilem.  coÌl.pM.27Ì^ 
^luando  enim,  inc^ùnnt -,  Deus 'uoluntatem  Jùa}ìi patefacit,  irrefiflibilem  Spiritus San- 
ili 'uirtutem  in  mente  nostra  agnofcimus  :   quoniam  mens  nostra, ipfum  fcire,  non  poteH 
ejfugere.    dr  in  animo  nostro ,  quando  illtim  pulfat  :  quia  ,  velimus  nolimus  ,   cogimuf 
illud  fentire. 

Dey?f/Wi!^rrfia!/«,refìflìibilitate  non  cftlaborandum.  Illumiriationem  horum 
irrefiftibilcm  quoque  efle  non  negant  illi.  De  motione  ad  alfenfum  &  Icetitiam 
aliqualem  per  nos  fèntirc  eis  licer,  quod  volcnt.  Si  refiHibilem  dicunt,  quia  mo- 
tio voluntatem  non  omnino  efficacitcr  afficir,  nihil  hoc  ad  quxfitum.  Eejìjìibili' 
tatem,quin  &c  rejtfìenciam  finalem,  Scripturx  &c  exempla  probant  :  Cum  gaudio  acci-  ^'*!'  '  '^* 
piuntjèrmonem  jfèdradicem non  habent ,qui ad tempus credunt  ,ér tempore tentationis de-  j. ■  '  '  ' 
jìciunt.     Ex  eo  multi  difcipiilorum  dijtejferunt ab  eo.      Nonnulli  naufragitim fidei fecerunt.  ^ 

Difcedent  quidam  àfide  :  abnegantes  Dominum  qui  eos  mercatusefi::  recedunt  a  fianca  do-  i.Tim.^.i.    ' 
ifrina  eii  tradita.  2.Fet.2.x.  ir: 

De  Tertij  gradus  opefationc  (quae  Vocatio  interna  dicitur,)  tptum  quxfitum 
cft.  Irrefiflibilem  hanc  Dei  motionem  effe  ,  firmifsinie  probarunt  Òrtho- 
doxi: 

I.     Q^ia  Deus  eos,  quos  efficacitcr  convertere  intendit ,  fìcut  irrefiflibilirer  Co/to./i.^i?. 
illuminat  ,  fio  irrefìflibiliter  non  fòlum  potentia  fèd  &  adu  credendi  donar. 

T  3  Philip. 


ili  A  e  T  A    S  Y  N  O  D  I 

e  li  t  Philipp-  I.2.9.&Z.  15.     Proinde  efficacia  motionis  liia? ,  non  folum  refiflentiam ,  feòl 

'  ^'  '  &:  reììftibilitatem  in  eis  tollit.  Qjjod  objicitur ,  Fobis  datum  ,  prò  Chrijlo  fati  ;  non 
adopcrancem,lèdadcòoperantemgratiam  pertinet ,  decujus  luda  mododidum: 
proinde  nihil  ad  rem. 

CoHa.2iS.pAg.  i\  Qu^ia  Deus  convertendo  nos,  daccor  novum,  Spirituhinovum ,  aufFert  cor 
''  lapideuin  s&idarcarncum,  facitquc  nos  ambulare  in  prxceptis  f'uis.     Ac,  cor  no- 

vum  ,  &:  fpiritum  novum  ,  &  adum  ambuiandi  in  prxceptis  Domini  ,  fìnge- 
CeUat.p.  210.  ^^  '^'■^'^  re(ìftenna  vcl  relillibilicate,  abrurdum  eli.     Icr.  31. 18.  Deut.  29.  4.  Ezeclr. 

^6.z6.     Conerà  quod nihil  Iblidiafterturj  licct  multa  dicantur. 

III.  Quiahominisanimalis  ,ihpeccatis  mortui  vivifìcatìo,  regeneratio  ,  con- 
vergo ,  nova  creano ,  cum refiftibilitate  non  minus  abfurde ,  quam  prima  hominis 
Creatio  ,  vel  quotidiana  generario  ,  vel  ultima  refufcitatio,cogitatur  vel  fingitur. 

CoUat.k  tav.  loh.  3.   3.  &  5.  25.     Eph.  2.  5.  &c.      Qua;  ratio  verbofitate  nequidquam  elu- 
sg;.adp.sop,  ditur. 

I V.  Quia  gratia  operans  converfìonem  cum  refiftibilitate,  non  difFerret  a.  per- 
Qol.f.^20.      Tuafionc  oratoria,  vcl  illicio  morali  ad  fidem  :  quali  vivificationem  hominis  in  pec- 

,f  catis  mortui,  fieri  eft  impoffibile.      Qu^  contra  dicuntur,à^£i'  -5^35  s'ar©-. 

Collai.p.-og.  ^'  Qui,a  gratia  operans  fidem  &  converfionem,  efficacia  fua  omnem  hominum 
&  rerum  creatarum  virtutem  fuperat ,  coque  nec  depravata  voluntate  humana  eft 

CoM.p.si2.  fuperabihs.  Eph.1.18. 19.  C0I.2.12.13.  i.The^i.ii.  2.  Pct.  1.3.  &c.  Cujus  rationis 
Major  minime  infirma  eft.  Vis enimpravxvoluntacihumanxinfuperabilisj  certe 
eidem  eft  irrefiftibihs. 

CoUat.p.  210.  '    VI.   Quia  fi  gratia  regenerationis  eftet  rcfiftibilis,  foret  eacommunis  multis  non 

jrenatis.   AtScripturaeam  propriam  filiorum  Dei  facit.  Rom.8.  i4.&:3o.  i.  Cor.i; 
CoUat.p.^ i/.   ,23.24.  Ioh.14.  17.  Ioli.  <?.3^.  45.  i.Ioh.4-i7-      Qua: ratio ,  non  fòlum  prò  irrefiften- 

tia,utprJEtenditur,  fèdetiam  dcirrefiftibilitateconcludit. 
CoUat.p. 211. 

VII.   Quiatradus  Patris,  fine  quo  nemo  venit  ad  Chriftum.  lob.  6. 44.  irrefifti- 
Coìlat.f.322.  bilitatemgràtiasfiipponitrfecusnemoetiamtraftusvcniret. Nec  ideo  tamen  trahi- 

murà Patte  inviti  (quodobijcitur)magis  ,  quam  inviti  illuminamur. 

Vili.  Quìa  donumfidci  &  refipifcentix  à  Spiri  tu  Dei  dari  dici  tur  ,  noia  fblum 
CoUat.p.327.  quodvoluntatioffertur  refiftibiliter,  fedquod  cordibusinditur,fiveinfunditut,  ir- 

relìftibiliter.     loh.  <).  <35.Eph.2.8.   Philipp.  1. 19.  2.Tim.2.25.  Rom.5.5.  Cavilli  con- 
ColUt.p.222.  trarij  prorlus  à^iihoyot  finir. 

IX.  Quia  reiìftibilitas  gratia:,  fi  debeat  fieri  converfio,fiipponitbònaminvolun- 
ColUtt  p  -V  ^^^^  ^^"-  renata  fiicultatem  non  refiftendi.     Hanc  vero  negar  univerlà  Scriptura. 

Ha:c  ratio  an  nihil  adverfiis  lisce  cóncludat,  denuo  confiderabuntRemonftranres. 

X.  Quia  pofita  refiftibilitate  gratia:,prjc€ipuum  opus  noftra:  faluti  neceftarium,  ip- 
ColIat.p.22s.  fiamnempe  credere  &c  refipifcere,  in  hominis  arbitrio  ,  tanquam  in  proxima  caufà 

poneretur  :  dilcriminis  quoque  ratio ,  cur  ex  duobus  non  renatis,  audito  Euangclio, 
unus  credat,  alter  non  credat ,  exhomine  efiet  :  quod  unus  gratix  non  refiftere,  al- 
■'^'  ter  refiftere  voluit.  contV3.ìl\nil  :  ^mste  di[crevit^t!Ìdhabes,qtwdno>ì  acccpfir.Qnoà 
non  modo  relpedu  infidelium  (ut  fingitur)  fcd  &  rc/pedu  gratis:  dicitur.  Si  enim 
in  duobus  infidelibus  gratia  pariter  refiftibilisponitur,utiquenonrefiftens  gratix, 
i'cà  recipicns  eam ,  &:  credens  ^  poteritnon  fòluni  rciìftcnti ,  «&:  non  credenti,  led  &: 
gratix  ac  Deo  refpondere  ,  Fq_o  me  difirevi  :  quod  mcndacium  à  Remonftrantibus 
approbatur,non  fine  blalphemia. 

ColUt.p.s^) 6.  X  I.  Addatur  hifce  ratio  alia  ex  d/do  lohannis  i^  5.  SÌ!7e  me  mhil pote/Iiifucere.  Si 
enim  gratia  convcrtenseftrefiftibilis:  poteritis  qui  non  refiftit  gratix,Dominum 
reputare  ac  dicere  :  Ecce  fine  te  non  refiitigratm.  Nec  poterit  dicere:  Ex  t^  non  reftìtv. 
quia  cum  exhypothefi  ,  gratia  eadem  ponaturin  refiftente ,  dicere  debuit  :  llleex  te 

ji,CQrrm.&rejnttt'.Q^\oà^^h\z'ò^\\zxm.m-i.  ,   ,       .  ,. 

pr.tr  Crf».  14..      XII.    Addatur   &  Auguftini  ratio  :    f^t  habet  humam/ttm  cordium  ,  quo 

placet, 


NATIONALIS      D  O  R  D  R  E  C  HT  ANiE.  225 

placet  ,  inclìnandorum  omnipotentijjìmant  potelfatem  ,   e^  de  ipjìs  hominnm  voltin-  ^^  „,.^^  qJj  • 
tatibus  quod  vultfacit ,  &  magls  habet  in  poteiUte  voluntntes  homimitn  quam  itfifuas.  in,  (ap,  L. 
^ll^que  interna  atque  occulta  ,    mirabili  atq ne  ineffabili  potefiate  overatiir  in  cordibas 
hommttm ,  non  folttm  novoi  revelationes  -,  fcd  ctiam  bonas  uoluntates  :  &  quidemhoc 
non  facitnifì  per  ipforum  hominum  voluntarcs  :  is  grana  fìia  iìdem  &:  converlio- 
nem  in  cordibus  hominum ,  non  re/ìftibih  operatione  ;  fcd  prorfus  irrefìftibili,  nec 
GoaóHvatamcn;  operatur.     Acqui  Deus  habct  omnipotcnciirimam  potcìdatem  in 
volunca.tes  hominum,  &  in  eadcm  operatur,  prout  didum.  Ergo. 

Major  habct  evidentiflìmam  veritatcm  ex  nexu  cauilh;  propria  cum  fuo  efFe- 
£lu ,  ve  negari  nulli  rationepofsic. 

All'umptioncm  Auguftinus  docet  cxemplis  duobus .  Prius  efl:  ex  i.  Sam.  io.  ^S. 
de  Saulc,  cui  cum  Deus  velkt  dare  rcgnum  ,  lii-aèlitarum  vero  voluntate's  poi- 
fcntfe  ei  iiibderevel  refìfterc:  Deus  tetigic  coruai  corda  ,  ut  nec  vcllent  nec  pof- 
fentrelìfterc:  idque  fecir  per  ipforum  voluntates.  Pofteriuscx  i.  Paralip.  11.  & 
12.  de  Davide  :  quem  cum  Deus  in  rcgnnm  fùccefTu  prolperiore  conftituere  vel- 
let,  Spiricus  Domini  induit  Abifai'principcm  inter  triginta  ,  ut  diceret  :  Tinfumus 
David  &  tee um  futuri fltj  lejfe.  Nunquid  ,  inquit  Auguftinus  ,  il/epvffèt.  adverfari 
'uoluntati  Dei  -,  c^  non  potine  ejusfacere 'voluntatem  -,  qui  in  ejm  corde  operatus  efl  ver 
Spintimi  fuum  quo  indutti-s  efl ,  ut  hoc  ziellet ,  diceret  cf  faceret  ?  Ac  per  hos  Dominns 
omnipotens ,  qui  erat  cum  ilio ,  adduxit  iHos  ,  ut  eum  regem  conflituerent .  Nunquid 
corporalibiis  ullis  'uinculis  alligavit  ì  Intm  e  gif,  corda  tcnun ,  corda,  movit ,  eojque  volun- 
tatibm  eorum ,  quas  ipfl  in  illis  operatm  efl ,  traxit. 

Concluiìonem  denique  prxmittit  his  verbis  :  Deo  volenti  fihumfacere  nnlltim 
hominum  reflflit  arbitnum ,  fic  enim  velie  e^  nolle  in  volentis  aut  nolentis  efl  tot  estate ^ 
itt  divinam  voUmtatemnonimpediat ,  nec  impediat poteflatem .  Ac  ne  quis  excipiat, 
Deum  reiìftentiam  quidem,  fednon  relìftibilitatem  auferre  dicit  porro  :  Non 
efl  itaque  dubitandum ,  voluntati  Dei ,  qui  in  ccelo  ó"  terra  oi?mia  qiucunque  voluit, 
fecit ,  (^  qui  etiam  illa  quiz  futura  flint  ,fecit ,  humanoi  voluntates  non  poffe  refiHere ,  quo 
minrn  ipfefaciat  quod  vnlt ,  quandoquidem  etiam  de  ipfls  hominum  voluntatibus,  quod 
Jvult ,  facit . .  Aperti/simum  eft  igitur,San6tum  hunc  Patrem ,  non  fòlum  in  homi- 
nis  converiìone  atque  fàlute  :,  i'cd  in  aliarum  quoque  adionum  arduarum,  qualis 
cftregum  eleftio  ,  diredione,  gratia:  divina:  operationem  irrefiftibilem  fortiter 
aflerere ,  idque  proptergloriam  Dei,  pra'textus  vero  reliftibihtatis  &  coadionis, 
tanquam  inanes  elidere. 

XIII.  Dcnique ,  lì  gratia  operans  Iìdem  &  converlìonem,  non  efl:  dido  modo 
irrelìftibilis ,  Icd  relìftibilis,  ut  ab  hominum  voluntatibus  impediti  polsit  vel  non, 
Icquitur  inanes  verborum  fumos  effe  ,  quicquid  tertio  &  quarto  Articulo  gratise 
Dei  ab  iftis  magnifìce  tribuitur,  ncque  etlxdusillos,  quos  prardicant,  gratije  Deiì 
nilì  indiil^ercnter  &  remote-,  voluntatibus  vero  hominum  non  rclìftentium ,  Ipeci- 
fice  &  proxime  vmdicandos  effe  :  quod  lìc  patet: 

Effedus  caulàr  operantis  refiftibiliter,  hoc  eft,  ira  ut  ejus  produdio  Vel  inhi- 
bitio  ab  alia  non  rèlìftente  vel  relìftente  caulfa  pendeat  ,  fi  producatur  ,  indif- 
fcrenter  quidem  &  remote  operanti  ,  Ipecifìce  vero  &c  proxime  non  relìftenti, 
Ibd  admittenti  ;  contra  lì  impediatur,  fpecifice  &  proxime  refiftenti  ,  leu  ad- 
mittcrc  nolenti,  inhibitio  ejus  debetur  :  V.  G.  Princeps  fubditis  plurimis 
proponit  bravium  refiftibiliter,  ut  qui  ccrtare  voluerit,  habeat;  qui  noluerit,  non 
habeat  bravium.  Adio  principis  indifferenter  le  habet  ad  plures  ;  volens  certa- 
re  Ipccificabit  eatn  bene  ;  quia  cric  acceptio  bravij  :  noìens  certare  Ipecificabic 
male,  quia  erit  ci  carentia  bravij .  Qjjis  non  videat  tam  hanc  quam  illam  volen- 
ti certare  vel  non,lpecifice  &  proxime;  Principi,  non  nilì  indifferenter  &  remote, 
debcri?  Addamahud,  quo  gratiani  refiftibilem  declarari  ipfe  aliquando  audivi.' 
Pater  catillum  obfonijs  plenum  in  media  menlà  affidenribus  ex  arquo  proponit 
refiftabiliter  ,  ut  volens  capere  habeat ,  nolens  non  habeat  oblbnia.  Patris  ope-.' 
ratio  in differcns  eft  omnibus  ;  volentes  capere  fpecificant  eam  bene  ;  nolentes: 
Inale.  Quis  rurfus  nonvideat,obfbnia  capicntibus, fpecifice  &proximc;patn,non 
nifi  indifferenter  &:  remote  deberi  ?  Talis  eft  refiftibilis  operatio  gratix  ,  quam 
ifti  docenn 

T    4  Ea  vero 


i,4.  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

Ea  vtro  d.  fic  cfl ,  illuforia  vcl  falfa  lìnt  ncccHe  cft  omnia  gratix'  cffcàs. ,  qua:  ma- 
gnifice  commemorane,  i.  Illuforium  vcl  falium ,  quod  homo  fìdcm  à  fèiplò,{èu  vi 
liberi  arbitrijnon  habcanhabebitcnimà  le  ipecificationcm  operationis  gratiaerquia 
holendo  reiifìrcrc  gradi' ,  difcrevitlcabalijs.  i.  Quod  non  poflìt  ex  (e  aliquid  bo- 
ni cogitare, velie ,  tacere.     Nam  ex  fé  bene  fpeciiìcare  operadonem  relìftibilem, 
jndirtcrentcm ,  bonum  efb.   3. Quod  Deus  per  Spiritum  S.  nos  regignac ,  &c  reno- 
vet,  &c.     Deus  cnim  per  Spiritum  S.  non  nifi  refìftibiliter ,  indiflPerenter  ac  remo- 
te ,  coque  improprie:  nos {pcciiìcej  proxime&:propi-ie,nofmerregighemus,&;  re- 
novabimus;     4-.  Quod  hxc  grada  fit  initium  ,  (deprogreflu  Se  perfezione  circa 
'hancgratiam  non  quxritur)  omnisboni.     Inidumenim  bona:  fjpecificationis,re{ì« 
ftibilis  &  indifterends  operationis  ',  grada:  bonum  efl:  ',  ex  noftra  nonrefiften- 
tra.     Quid  porro  ?  A  Deo  nonnifi  relìllibilis  atque  ihdifferens  gratin  operatio  pe- 
tenda  crit  ;  nec  nifi  prò  hac,  grada-  Deo  debita'  :  noftra  voluntatis  &C  virtuds  erit^ 
non  refiftenda  &  fpecificatio  bona  grana:.     Hinc  nonne  Deus  gloria  fua  fpoliatur? 
HomorctiiuohabetquodfàcrifTcet,utinflcturliiperbiainDeum,dicatque  :Ego me 
difcrevi.Woc  cft ,  cum  Satana  in  barathrum  przecipitetur.     Si  vero  ex  nobis  relìfti- 
bili  grad^e  non  rciìflimus ,  oblatàm  accipimus  3  indifferenrem  fpecificamus  (quac 
Gum  claufula  Ardculi  quarti  neceffario  coha'rent)  nonne  fiat  liberi  arbitrij  ido- 
lum  ?  iacet  Si  euancfcit  peccatum  originis  ?  nativaque  hominis  animalis  àiJMi/ajw/«6i 
corruptio,pravitasj  de  quaadeoqueriturinScripturis  Deus  j  queruntur  Prophe- 
vx.bc  Apoftoli,  queruntur  ipHSanfti?  Vbi  veroCatcchelìs,  quod  natura  fimus  prò-* 
penfiadodium  Dei  &:proximi, quod  adeo  corrupti ,  ut  ad  bene  agendum  prorfùs 
non lìmus  idonei?  Nimirumhoc cft, quod  redftibilis  grana it  profìigatum. 
'^Ytteuto.t.         £^  quibus  omnibus  manifeftum  efl: ,  Remonfl:rantes,utroque  articulo ,  prsefcf- 
■^*         tim  claufula  quarti  j  vel  xquivocadone  vocis  Gratix  fiipra  explicata  abuti ,  opera- 
donem gratin  vocands,  fuadends,excitands  (quam  ifti  vocant  advenddam,  prx-> 
cedaneamj  refiflibilem  aflerendo,  quam  talem  elle  orthodoxi  minime  inficiantur; 
ficqucinanibus  nxisEcclcfias&Remp.  turbare:  vel  operadonem  grad^^ operands 
fidem  &  converfionem  intelligendo  j  doftrinamgradx  cum  Pelagio  periculole  de- 
pravare :  vel  dcnique  contradiftionis  vineulo  «rurfiis  le  innodare  ;  grada:  operanti 
fòli  fìdem  &  regcneradonem  tribuentes  :  eandcm  vero  relìftibilem ,  hoc  eft ,  ab  ho- 
minisvoluntatcindifiFerenterllifpenlàmftatuentes  :  rurllis  fidem  nierum  Dei  do- 
CoUat.p.soi.  num  prolìtentes  :  eandem  vero  relìlHbiliter  à  Voluntads  allenfu  fulpendentes:qu£e 
hullafophiftica  conciHan poflunt.     Quando  vero  (utliipra)  advcrianus  contradi* 
ótoria  inducere  cogitur ,  viòlus  efle  cognofcitur. 
izout.f.226,      Negant,gradam  (feurclìdibilcmleunon; ex  ablbluto Dei  decreto  defcendere. 
Hocenim  cane pejus& angue  oderunt.     Atquilhdseft,telì:arihoc  Apoftolum,ubi 
yocadonem,  non  externam  tantum,  fed  pr^prijfllme  intcrnamillam ,juftiiìcadonis 
fideieffeddcem  immediate  cum  Prxdefhinadone  ,  tanquam  effedum  cum  caulla 
prima, connedit.     Quicquidverohujuslit,  nihilin  remillorum.     Facnullamel- 
T.m.%.39.      jg  jn  cceloPrjedeftinadonem  ,  nuUam  Eleftionem.     Manet  nihilominus  firmiffi- 
mum  Scnptur.-e  principium  ,  ab  Auguftino  locis  allegads  allertum ,  Deum  omnifo- 
tentem-,omnipotenti(fima,mfoteftAtem  inhomintim  volimtates habere  ^  ipfafijue  volsmtatest 
fictit  -vultyVèlmaUs  relinquere  &  inclinare,  njel  bonas,  hoc  est ,  gratmjìid  non  repugnabiles 
A^ff^f.-cumquopdncipio  ,  illaqu^e  fihgitur  gradse  relìftibihtas ,  hoc  eft  ad  fìdem, 
&  convcrlìonem  efficiendam  imbecillitas  atque  indiftcrehtia,  &:  voluntatum  ad 
gratix,  Deo  ipfi  in  hotnine  operanti  irebellandum  potenda ,  fi ftate  poflet;  nec  Deum 
inccelo omnipotentemfore,neeulHusunquamhominisadDeum  converlionem Se 
regcneradonem  fu  tu  ramelTe,  tameftevidens,utnullain  xternum  Sophiflica  con- 
velli poffit. 

Atque  hxc  de  Articulo  Terno  &  Quarto  fatis  :  de  quibus ,  quam  fìnt  tolcrabi- 
IcSjliquct. 

ArticuliK^ 


NATIONALIS     D  O  RDRECHT  AN^.  zt^ 

Articulus  Quintus, 

QVI  Jefu  Chrifto  per^eram  fidemjunt  injìti ,  ac  proinde  Spi- 
ritm  ejm'vivificantis  participesy  èos  abundehabere  faculta- 
•tum  y  qmbm  cantra  Satanam  ypeccatum^  mundMm ,  ^  propri am 
Cuam  carnem  pugnent y  ^  ^icloriam  ohtineant\  'veruntamenper 
qratÌASptritm  S.  Cubfidmm  :  Jefum  Chrijimn  'veroillis  Spirita  fm 
tn  omnibus tmtationibus ade jfe  y  manumporrigerei^modofint  ad 
certamen promptiy^  eius  auxilium petant ,  ncque  officio  [ho  d  fint, 
€os  confirmare  \atque  id  adso  cjmdemy  ut  nulla  Satana  fraude  aut 
'viCeduci,  'vel  è  manibus  Chrtfii  eript  pofsint,  fecundum  illudyloh.  io 
Nemo  illos  è  manu  mea  eripiet.  Sedan  illi-ipfi  mgligentiafua  ini-  wU  e.u. 
tiumfui  effe  in  Chrifìoydefererenonpofsint ,  (f  pr^entem  mundum  ^'J/si-v'crfit. 
iterum ampie Biy  afancla  doBrinaipfis femel  tradita  deficere ,  con-  '•  t»«.i-14- 
(denti  A  naufragiumfacere ,  a  gratta  excidere:penitius  ex  S.  Scriptu- 
ra  effet  expendendum ,  anteo^uam  illud  cum  piena  animi  tranquillh^ 
tate  ^  7fMf)o<po^ict  docerepoffent. 

Examen. 

Cum  hoc  Articulo ,  doctrinam  de  perfeveràntìa  Sandorum  in  fide ,  Te  tradei  e 
inColIatione  profiteancur  Remonftrances,  mirari  fubeathaud  immeriro ,  cur  vo- 
ccvcìperpv€rantidVc\Ncr:hnm.i>erfeverandtcx^nìXiCì:c3.àco  caveant:  acmulro  magis, 
cur  ne  Deum  quidem  icmel  nominare  aufint  :  niiì  quia  adverlàtiva  clauiùla  produnt, 
fe&nomcn&remabEcclefiaextcrminacumire  jtam  impij  vero  conatus  aufpicem  Collat.puó/, 
Deumhaud'quaquam  habere  fé,  confcientia  ijs  didavic  :  adeo  ut  ne  terre  quidem 
poffintpcrleveranciam,donumDciappeiIari:  fèd  male  iic  dici,fcribere  non  erubel- 
canr.  Acqui  li  verum  fatendum  eli ,  procerviam  cum  inl'ciria  Ile  nimis  produnt. 
Negare  enim  donumDei  rede dici,  quod Deus iplè  inScripturafidelibus  le  datu- 
rumtoties  verbo  Ilio  promittit,quodque  Sandià  Deo  libi  dari  inftanrer  flatigant» 
nonne  protervumeft?  nonne  inlcitia  ?  negare  perlèverantiam  clic  donum  &  qui- 
dem intuliim?nec  cogitare  perlèverantiam  nililIeUe  nifi  ipi'àm  fidem  perlbveran- 
teminfinemufquc?Iplaverofidesnunquid  non  Dei  donum  infulìim  ?  nonne  eam 
merum  donum D ci  fatenturipfi?  Atqm  haudquaquam  fugete  eos  potefl:  Augufti-  Co/wr.p./c^. 
num  donum  perlcverantise  adverlìis  Pelagianorum  reliquias  peculiari  aireruilie 
libro,  cui  de  bonoPerfeverantisetitulum  fecit.  £jus  argumentum- non  eli  aliud 
quam  hoc  iplùm  :  Perlèverantiam  in  fideadfinem  ulque,eire  donumDei,  àDeo 
petendum ,  darique  certo  omnibus  lècundumpropofitum  Deivocatisatque  prede- 
ftinatis.  Hxc  elllèntentia  Augufi:ini.  Ifti  per  totani  CoUationem  ,  utapparct ,  fer- 
ie poli  unt  perlèverantiam  Sandorum  :  minime  vero ,  urea  ex  prsedcftinatione ,  can- 
quam  eftedus  ex  caula  defluere ,  coque  certa  ciVe ,  adfttuatur  :  quandoqùidcm  om- 
nesquinquearticulorum machina:,  adlùbvertendum  divina  prsedelbnationis  dil- 
cretivx  conlìlium  ;  contraque  ad  erigendum  àv-i^nfias  idolum,  dircclx  lunt.  Sed 
prxfentis  articufi  verba  ponderentur. 

Quintus  quarto  relpondet.  Vt  enim  tertius  cum  quarto  in  cxtoIlenda[gratia  libe- 
ralinimus,qux'eratlargitivs,extrema tandem cìaulularurliis  abftulit:  ita  illeficul- 
tatiDus&lècuritatilalutisfideliumjmembristribusprioribusfquadrimembrisenim 
Videtur ,' liberaliter  cavet. 

L  Quod  abunde  habeantfaculcatum  ad  Satanam  &  peccatum  dcbellandum  per 
gratia;liibfidium, 

z.  Quod  ' 


«^  A  e  T  A    S  Y  N  O  D  I 

1.  Quod  lefus  ChrifttK  in  omnibus  tentationibus  eis  adfit,  manumque  por- 
rigat. 

5.  Quod  adeo  cos  confirfnct,  ut  nulla  Saranse  fraude  vcl  vi  feduci ,  vel  è  ma- 
nibus  Chrifti  cripi  porsinr.  Tarn  luculcnris  privilcgijs,  pcrfèverantia;  nonne  iàc 
cautum? 

Sed  enim:  utpnus,in  cauda  venenum.  Adverfativa  appendice ,  qusedederant,  in 
dubium  revocant:  in  Collationepalam  aufcrunc:nontamenabfquècothurnis;fed. 
■quibus  eadem  qusepnus ,  incommodaincurruiit,  ut  velxquivocosfefcturbatores 
prodant,  vel  contradiólionibus  irretiant?  quxfìcpatent. 

In  appendice  dicimv.Seii a>f  UH  qui  lefu  Chrifio  verìx  fdefunt  injìfi^ ,kc proindefitrttm 
eiiis  'vivificantk participes ,  non pofstrrt  initium  fui  effe  in  Chrijìo  deferere ,  ajìde  deficere,  a 
gratia  excidere, peniti lis  expendendtim  cfl  ex  Scriptura;ante  qmm  idcum  roA'jpfli^fle/* <^ocere 
fofsintj  hoceft ,  fé  dubitare  utrum  fit  verum. 

Atqui  fi  prius  vcrum  dixcrunt ,  dubitare  de  hoc  non  pofiimt.  Si  enimilli  vera 
fide  in  Chrifto  infiti,  abundevirium  habcnt  advicforiamde  Satana  c^  carne.&L.c.^  Chri- 
jius  in  omnibm  tentationihtis  illis  ade[i,  manumque porrìgit  :  ^  ut  nulla  Satanie  fraude^ 
'vel'vi Satana  poJìintJèduci,S"  exmanibm  Chrifti eripi ,  eosconfìrmat:  quomodo ,  quse- 
fo ,  dubium  cfl'e  poteft?  Quin  illi  &L  faculcatibus  à  Chrifto  fibi  datis ,  &  ejufdem 
'  '^  afsiftentia ,  confirmationeque ,  prazfèrtim  in  dcfeótionistentatione  adjuti  ac  freti> 

initium  fui  effe  in  Chrifto^nunquam  fint  dcièrturi ,  nunquamà  fide  defe(Sl:uri,nun- 
quam  à  grana  diftitucridi?  Revocaiido  igitur  in  dubium  ,  quod  prius  affcruc- 
runt,  &:  quidem  veriffime ,  nonne  fecum  ipfi  confligutit? 

■  Excipient:  affeirtioncm  fuam  non  effe  catcgoricam,  fedconditionatam;  Chri- 
fl:um  vera  fide  [fibi  infitis,Spiritu  Tuo  adeffe,  manum  porrigere  ,  eofque  confirma- 
re, &c.    Si  modo fint ad ccrtamen parati-)    ^  ejm  auxilnnn  petant -,  ncque  officio fuo  de- 
fmt,  ^c.     Hanc  vero  conditionem  à  mulris  non  poni  feu  pr^effari;  non  igitur  fè- 
qui  confliélum.     Sed  qualem,  qua^fb  ,  Deum  (quem  tacite  hinc  excludunt)quà-' 
lem  Chriftum,  qualem  Spiritum  fingunt  ?  Talem,  nimirum,  qui  vera  fide  Chri- 
fto iniitos,  facultatibus  gratis:  refiftibilis  quidem  inftruat:  ad  certamen  vero  in 
tentationibus  paratos  non  reddat  :'fic  ftertere  finat ,  ut  auxilium  ejus  non  petanr, 
ut  officio  filo  defìnt.     Atqui  promiffiones  atque  affcrtiones  divinar  longe  diver- 
fum  tradunr.     Quantumvis  enim    eonditio  certaminis,  prècum  ,  &  vigilanti» 
quam  rcquirunt,  omnino  fìtneceffariaad  pcrfeveranriam  :  eam  tarnen  non  tam 
poni  à  fidelìbus  (qtiod  fblum  ifti  voluntj  quam  Spirita  Dei  effici  in  fideiibus  ,  do« 
Titìit  ?o  tf.    *'^^^  ^^^^  ^  fìmilia  teftimonia_.     Circumcidet  lehova  Deus  tutti  cor  tuum  ,  ér  corfe- 
jerem.32-4-0.  fffi^ts  fui,  iJt  diligai  lebovam  Deum  tuum  tota  corde.     Timor em  meum  dabo  in  corda 
Debono      forum -,  ut  non  ree  e  dant  a  ine.     C)i;od  citans  Auguftinus  ,  prò  bono  pcrfeverantise 
perfev.ca.r,  explicat.     Tantus  erit  timor  mèus  ,  quem  dabo  tn  cor  eorum  ,  ///  mihi  perfiverAnter 
B'^ch.s6-27.  adhtereant:     Spiritum  meum  daboin  medio  vevlri ,  efficiarnque  ut  in  prxceptis  meis  am- 
Ejai£  sff.-zi'  jjtiletis,  é^judiciaméa  cujhdiatis  ^faciatis  Uh.      Hoc  erìt  f cedui  meum  cum  tfiis,ait 
lehova.  Spirti  us  mettsqui  efl  in  te,  e?-  ver  ha  me  a  qu^ii  pofut  in  ore  tuo  non  recedent  ah 
Zacb.t2.t0.     "'^^  ^^^^'     Ejfundam  Jìiper  domum  David  &  fupcr  hahitatores  Jerufalem  ,  Jptritum  grati.€ 
i.Cor.i.g.      cè'precum,   ^refpicient  adme  quém  confxerunt,cì)-c.     Dem  confrmahit  vos  ufque  in 
Fhilip.i.e.      fnem.     §lui  coepit  in  vobis  opta  bonum,  idem  perjictet  ufque  ad diern  Icf  ChriUi.  §lì!Ì 
s.Pct.ì.  f.       virtute  Dei  cuUodimur per fidem  adfalutem,  ó'c.     Wx  vel  vanae  flint  poIlicitationeS, 
quod  abfit,  vel  falfà  efl  afìumptio,  à  multis  vera  fide  Chrifto  infitis,  conditiònciti 
non  poni  fèu  prarftari. 

Ncque  contra  faciunt  cavilli  :  promiffiones  non  effe  abfolutas ,  fcd  intelligen- 
das  cum  conditione  à  fideiibus  prxftanda  :  ftrifte  mtelleclas  excludere  edam  mi- 
nima fàndrorum  peccata  :  conditionem  prsecipi  non  promitti,&:c.  Qjjae  fìint  ina- 
hia  effugia.  Promiffiones  enim  de  ipfa  conditione  fidei ,  precum,  perfèveran- 
tise,  in  fideiibus  per  Spiritum  Dei  efficienda  ,  difcrte  loquuntur.  Nec  fèquitur 
cjus  effedionem  non  .promitti  ,  quia  prxcipitur  &  exigitur  à  fideiibus.  Nani 
étiam  pra;cipitur ,  ut  tiirreant  Deum,  ut  ambuicnt  in  prarceptis  Deij  &:c.  &: 

tanieft 


NATIONALIS    D  O  R  D  RE  C  HT  A  N  vE.  127 

tamcnpromittitDeus:  Dabo  timorcm  mcum,  &c.  Efficiam  ut  ambulent  in  prar-     , 
ccpcis  meis.     Pr^ecipitur  autcm  non  quod  poilìnc,fed  quoti  debcant  prxftarc  ,  ut 
&  agnita  Tua  imbccillitate,  fciaiit  quidà  Dcopctcrc  debcant;  idcocnimdicit  Au-  Dcfrrat.S: 
guftmus ,  Deiisiuhet  dtqua.:,  qu£  tìonfojfumiu  ;  ut  noverimm  quid  ah  ilio  petcre  debea-  lib.arb.c.itf. 
mui.     Audicnces  igicurpra^ccptum,  pctuntdari,  quod  pri-cipitur,  diccntes  cum 
Auguftino:  BAiquodtuhes,  cr  tube  quoduis  :qH&meA  ■verba^mc^^ntià.QXWfTeUntui  Ro- 
m£,  cum  ajratre  quodam  Coéj/ijcopo  meo fui([ent  eo  prxfènte  co^nm^morata  sferre  non  pO' 
tuit -,  ó-  contradicens  aliqitanto  cotnmotius  ,  f^ne  cum  meo,q:ililla  commcnorabat,  liti- 
gavit.     Quod  &:  orthodoxis  hodie  cum  iftis^accidit.     Ncc  tamcn  promiffiones 
illa:,  Sanctorum  lapflis  &  peccata, magna  vcl  parva,  cxcludunt,  fed  lapfos  à  mina 
ciigunt.     Nani  ctiam  ad  labcntcs  quandoquc  juftos,  promiflioncs  dilètte  eUtcn- 
duntur:  luBm  fi  ceciderit  non  cGlhdctnr-,  quia  Dominus  fnpponit  munum.      Si  dereli-  ^r/'o'"^"** 
<iucrmt jiltj eius  legem  meam,crc.  J-  tjitabo  -virga  prx'vart-cationcfn^orum  :  MrlerHordinm 
auUm  meam  non  aufcrarn  ab  eo. 

Si  igitur  articulus  hic  ttibus  ptioribus  membris  cfl:  vcriis&:  cerfus,ut  efl  verifll- 
mus  &  cettiffimus  :  nonpotcft  per  conditioncm  inccrtam  excufàri ,  ab  hoc  manife- 
fto  confli£tu&:contradiàione  advcrfàtlvx  appendicis.  Omncs  vera  Hdc  Clirifto 
infìtos  ac proinde  Spiritus  ciusvivitìcantis  narticipcs,  à  Chrifto  lic  confirmari,  ut 
nulla  Satana:  fraude,vclvipoflìnt  (edaci,  vclèmanibiis  cripi,cllverum&:certum: 
Et,  omnes  vera  fide  Chriflo  infitos  fic  confirmari, ut  non  po/lìnt  fèducijChrifbo  crini, 
non  eft  vcrum ^certuni,  fed  dubium  &:  inccrrum ,  penitiiis  ex  Sacra  Scriptura  ex- 
pcndendum.  Qui  conFii<3:us  iterum  cfl  mala:  caufà:  &:  confcicntia:  apertum  ar-  ,. 
gumentum.  Ncque  vero  confiiótum  eludunt,  fed  nodum  adlUingunt, negando,  '^"^ 
le  caput  Dottrina:  de  pcrfeverantia  Sanftorum  traherein  dubium ,  fed  peterc  tan- 
tum amplius  inftitui.  Ita  cnim  tota  Ccllatione  de  Pcrfcverantia  Sanctorum  di- 
fputant  &  inftitui  petunt,  ut  inter  v.irias  tergiverfationcs  idipfum,  quod  priori- 
bus  articuli  membris,  ut  verum&  certuni  afìeruerunt ,  revera  non  dubium  vclin- 
certum,{èd aperte falliim  &  impium elle  contendant. 

Porro  in  cadcm  Collarionc  paflìmjfìve  ad  evitandum  hunc  confliftum,  fivcad 
conflandam  Orthodoxis  invidiam,  mutato  (bphiftice  articuli  lìibjetlo  fcribunt, 
Orthodoxos  àocoxc-.^linfemelcrediderunteosnun-quamfojfeUhi^  neque  U*jfuros  -,  fed  "  ■^^■^■■^°^' 
•^erfuafumftbihxhere,  quicquid peccent  ^ [e  nunqutim  pofje  fidcm  Amitterc  ór  frratix  ex-  ,  '  ,' 
ridere, Jèd  inevitabiliter  pcrfcveraturos  ó"  fah'os  futiiros.  Atquc  hoc  folum  dogma 
de  Perfeverantia ,  feu  hunc  perfcvcrantije  modum,  tantum  Tefè  in  dubium  vocarc 
feu  improbare» 

Ad  hoc  igitur  dogma  cxpugnandum  &  rcfutandum,  machina:  feptem  argu- 
mcntorum  ,  quibus  lèntentiam  Orrhodoxorum  oppugnant  ,  proprie  direttse 
funt> 

1.     Quia  ex  Te  "V'era:  pietati  &  bonis  operibus  obfìt,  feu  quia  eius  t)ra:dicatio  fit  CoUat.p.sjf, 
fcandalofà,  fides  liccntiofà. 

z.     Quia  media  hortationum,promifl!onum,minarum  tollat.  „ 

3.  Quia  pr^tmonitioncs  &  commoncfactiones  Spintus  Sandi,dc  fraudibus  P<??.^5P, 
Satana:  cavendis ,  inefficaccs  reddat. 

4.  Quia  multos,  qui  crediderunt,  à  fide  totaliter  Se  finaliter  defcciflè  exmpla  Pa^-sS", 
teftentiu:. 

5.  Quia  multi  fideles  graviter  lapfi  Icgantnr ,  ut  opera  carnis ,  &  curpia  flagi-  ^^j^^^  ^  ,g^^ 
tia  commiferint,  cum  quibus  fides  ftare  non  polFit. 

6.  Quia  eopofìto,  omnes  baptizati  infantes  fideJibus  parentibus  nati ,  ferva- P-*^-^!^^- 
rentur. 

7.  Quia  multi  fideles  flagitiis  Ce  eonfquc  contaminant ,  ut  fint  cxcommuni-  paff.js^. 
candi,  &  à  Miniftris  Eccìcfix  excommunicentur. 

Verumenimvcro  fi  hoc  folum  &c  totum  eft,  quod  in  dubium  vocant  &  op- 
pugnant :  Nx  illi  vel  inanes  (e  vitilitigatorcs  ,  ne  dicam  ,  temerarios  Eccleiia:  & 
Rcip.perturbatorcs,  ruriùs  produnt,  qui  dcdogmate  litestantasmoverunt,  quod 

non 


:m8  a  C  T  a      S  Y  K  O  D  1 

,  noaminus  Orchodoxi,  qium  ipfì,  nonmodo  ut  dubium  pcnitius  expcndendum  $ 
Scripturisjudicant,  fcd  utpalamfalfiim&fcandalofumimproòant, oppugnane,  exqj 
Ecclciijseliminandum  ccnfcnc  :  vcl  certe  Orthodoxos  infìgnicer  calumniantur, 
affingcntes  cis  dogma)  quod  illi prò  Tuo  minime  agnofcunr.  Vndc  & feptemillae 
argumcntorum  machin.T,  nonnifi  falfiim  illud  dogma  fcriunt,  Orthodoxorum  fèn- 
ColLt.p.ì'SS.  tcntiamnihilprorfiis  Jxdunt,  prout  in  CoUationedemonftratumhabetur.Calum- 
uf<iue  ]$S.    '  i^Ja:  vero  ile  patcnt. 

Prima  eli  in  iiibjedo  :  ^m  femel  crediderunt.     Neque  chim  de  his  omnibus  af- 
firmant  Orthodoxiperfeverantiam  :  cum  etiam  hypocritx  &:'Zje°<TOa^/)o»temporarij, 
ColUt  P  '  I  rionpcricvcraiites,  credere  cyw&)vJyU.wfdicantur,  i'cd  de  iisfòlis  jqui  per  veram  fidem 
"  Chrilloruntinriti,&  vivifici eiusSpiritusparticipes. 

Altera  calumnia  efì?  in  primo  ztzrihuto-.eos nunf^uam pojfe labi,  fiec  Upjìtros.   Nam 
■  •  etiam  vera  fide  Chriftoinfìtos  &  fàndos  perfcveraturos  (cum  homines  maneant  à 

quibus  nihil  humani  alicnum)  per  carnis  imbccillicatem  in  magna  &  parva  pecca- 
ta non  modo  labi  pofie,fèd  farpe  lapfòs  effe,  Scripturafàcra&r  experientiateffcantur, 
Orthodoxi  lentiuntac  doccnr. 

Tertia  cft  m  attributo  altero  '.Jìdeks  cfutcquid  pèccent,  de  ferfcveravtiaferftmfos  effe 
fojjé  ac  debere  :  hocque  ahj;(rdiim ,  docirinam  de  PerJt-verantU  fancforian  includere.  Wxc 
VerOjnon  minus  aperta  «ScflolidaeftSophifticaaccidentiSjquamfìdicantrQuia ho- 
mines fàni  currere&:laborare,&:c.  poflunt  &  debent  ;  etiam  aegros  febre  vel  po- 
dagra, currcre  elaborare  pofl'e  ac  debcre.  Atqui,  fìcut  morbidi afFedus  ex  ac- 
cidenti impediuntadioncs  vitales  corporis  ;  fìc  infirmi tatcs  carnis  ex  accidentij 
im.pcdiuntopcrationesfpiritualesfidei  &:fpu-itus. 

Quarta  calumnia  efl,  in  attributo  tertio  :  fdetes  nunqtiam  folfe  jìdern  amittcrCt 
at:t grafia  excidcre.  Hoc  enim  iflis  fonar  abfblutam  impofTibilitatem .  Orthodoxi 
vero  intelhgunt  limiratam:non  polle  hoc  fieri,  quantum  ad  gratiofàs  Dei  promil- 
fiories  i  fìdeìcm  Spiritus  Sanft.  cuflodiam  &  immutabile  Dei  conlìlium  de  Pr^cde- 
ftinatisTalvandis:  idquc  exote  Servaroris,Matth.24. 24.  lohan.  io.  x%,  Quantum 
C  npi?sr  ^^^°  ad  fraudes  Satana:  &  vires  ,  imoinfìrmitatesfidchum,  fi  libi  relinquerentur, 
quovis  momento  polle  &:  nimis  polle  cos  à  Satana  &:  carne  Tua  lìipplantari ,  exci- 
dere  atque  perire, palam  f;itentur. 
^.  .  .  Qj.u'nta  cft  in  eodcm  attributo  '.Jìdemamittere  >  grafia  excidere.      Quod  rurfuS 

ifti  intelliguntabfblutc.  Orthodoxi  vero  dicunt  limitate,  quod  non  pofuntamic- 
tere  fidem,  excidere  gratia,  penituslcutotaliter:  ita  nimirum,  ut  ex  fìdclibusfianc 
infidelcs  &inimiciDei,licutnon  rcnatipeccantcs  :  quodScriptura  &:  cxpcricntia 
teftante  eft  fallii  m. 

Sexta  eft  in  attributo  quarto  ì  [ed  inevìtabiliter  terfcverattircs.  Hoc  enim  iftis 
eft,  qualcfcunque  etiam  carnaliter  lècuros,  &:  velinvitos  perfèveraturos ,  quod  eft 
à  candore  &:  Orthodoxorum  micntc  alienum. 

Sic  vero  cothurnis  explicatlSj  &:  calumaiiis  rcmotis,  Orthodoxorum  doftrina  de 
pcrièvcrantia  Sandof  um  in  fide,  quod  fic  vera  &:  fàluraris,  decemfcripturac  fàcr^ear- 
gumcntisin  Collationedemonftratur. 
Ci)llp.Sj.i.         j_     Quia  Deus  in  verbo  filo  promifit  fidehbus ,  Chrifto  infitis ,  totaleth  &  fina- 

^  ,  lem  perfcverantiam.  Ier.?z.  40.  Pliil.iif.i.    lohan.  io.  28.  &c*     Ergo  &  prajftat:- 

De  Dono  .    ^  .   .  .     ,         r  ■        ■     -  n  n      ■  ,  '^      ,- 

reifcv  e.  2.  tJi^ii^ii^cntinnequuthocruitprmiuAugufiiniargumcntumpro  bono  perfeverantia:. 

Cjil.it. n,s+3-  ^'  Oiì^'^  Apoftoli  teftantur,  Deuiii  promiiìiones  flias  de  cuftodia  eorum  infi- 
de, fidcliter  pra-ftare  &:  pra-ftiturum,.  i.  Corinth.  i.  8.  &  io.  13.  Philipp.  1.6., 
I.  Thefl'.  5.  23.  &c. 

Co.lUt.p.  ì-1'3.  5.  Quia  ex  dodrinà  Apofioli  Rom.  ^.  Verlì  30.  perfcverantia  vocatorum  fccun-. 
dum  propofitnm,  eft  proprius  cfFcdus  Prxdcltinationis,  adco,  ut  etiam  Bellarmi-- 

„  „   .     ,      nus,o;rat!2:inditìFerentis  rcurclìllibilisfiimmus  patronus,  dilèrte  fateatur,  perlcve- 

I5cllum.de  P  n-    n        J    /l-  •        •  ■  lC    n  J  r         '■        r 

^  ,- ,.  ,  rantiam  elle  rra:dcltinationis  maxime  propnum  cfteòcum  :  adeo,  ut  fine  perfcve- 
rantia Pra'dcftinatio  impleri  non  polliti  "  ' 

ColUt p.   ■  4.      4-      Qi^ia.  Chrif lus  prò  perfbvetantia  non  fohus  Petti ,  fed  &  omnium, qui  per' 
fèrmoncnì  Apoftolorum  erant  credituri  in  ipfiim  ,  oravit  &  orat.      Pater  au- 
tcm  filium  fcmper  exaudit  :   Lue.  22.  32.  Johann.  17.  veri!  20.     Ioli.  ir.  42.  &c. 

ColLir.n.u-f'      5-     Qi!'^  Chrifto  vera  fide  inliti,  indelincnter  orant  prò  lìia  perlèverantia; , 

quicqùid 


NATIÒNALIS     DORDRECHTANv£.  2x9 

'•quicquid  vero  ex  Rde  ornnt,  d  Dco  impctrant.  Hoc  crac  fccundum  Auguilini, prò 
bonopcrlcveranda:  argunicntum.  .  ,  - 

6.  Quia  Chrifto  per  fìdem  vere  infiti  )  'fideiiter  Dei  virditè  in  fide  ad  fìhem  uf-  ColUt.p.S4.s', 
que  perléverante  cuftodiuntur.  i.  Per:  t.  5: 

7.  Q_uiavcra  fidcChriftoinfìtijari-habone  Spiritus  S.  ih  cordibus  fuis  obfignan-  Ccìlat-f.^^Si 
turdefhaiàlute.  Proinde  edam  de  fide  &:  pcrfevctantia.  2.  Cor.  i.ii.Eph.  1. 13. 

8.  Quia  vere  fideles  flint velurarbor  non  arcfcehs  i  vir  prudeiis  a;difìcans  fu-  collat.v.S4S. 
perpetra  :  f'cmen  jadum  in  tcrram  bcnam.  òcc.  juxta  Scripturas. 

9-   Qui^  vere  fideics  difcernuntur  à  temporarijs  defedoribus,  eo,  qiiod  illortim  CollAt.-p.}+6l 
fìdcs  cffc  radicata  in  cordibus:  Iiorum  vero  radicem  noa  habet. 

IO.   Quia  Scriptura  expreflc  confìrmat,-verc  fìdcIes  nunquanipenitlis  defìccre,  colÌM.p.SA-/' 
vel  defedturos.  Rom.é.2.  8. 9.10.  II.  i.Ioh.3.9.  Ioli.  5.4. 

Advcrfus  hxc ,  qusc  vcrboiìilime  in  Collatione  à  pagina  4^4.  ufqufe  ad  paginani 
459.  diiìcruntur,  univerfa  redeuntadunumpundum,  conditiohisin  iìdclibusre-' 
quiiìtx'rquam  exceptionem  infìrmam  effe,  &  promiilìohibusipfis  elidi pritisoften- 
fum  eli:.     Omnia  vero  adunam  liane  fblidam  inviclalrsquc  demonllrationem,  a 
pofitione  caufàrum  lùfficicntium,  ad  pofltionem  effcdus  revocantur  hoc  modo  : 

Quibus  Deus  pcrfeverantiam  infide  certo  darepromifit,  &:  qui  virtute  Dei  cu- 
ftodiuntur in  fide  ufquc  in  finem;  &  prò  quorum  perfcverantia  Chriftws  oravit& 
orat:  &:qui  indefinenter iplì prò  cadcmorant:& quorum  deniqueperrevcrantiairi 
ìEtcrnaDeiprcedeftinatione  fundata  ell:eorum  perievcrantia  invera  fide  ad  fincnl 
tifq;  non  eli  dubia,  (ed  certa  fccundum  Scripturas.  Omncs  vera  fide  Chrifto  infiti  fimc 
taics,  quibusDeuspcrfcverantiamdarepromifit.Ier.5i.40.  Pfàl.125.1.  quiquevirtute 
Dei  cuftodiunlur  per  fidcm  ad  fàlutcm:  i.Pct.  1.5.  &  prò  quorum  perfcverantia  Chri- 
ftus  oravic  &  orat.  loh.iy-  2.0.  Rom.  8. 34.  quiquepro  cademquotidic  Deum  in  pre- 
catione  Dominica  invocant:  quorum  dcniq; perfcverantia  in  a:ternaDci  pra:tieftina- 
donefundatur.  Matt.24.24. Rom, 8.30. Eph.  1.11.14.  2.Thefi2.i3.i4.0mniumigitur 
vera  fideChrifto  infitorum  perrevcl:antia,non  eft  dubia,fed  certa  fècunduScripturas. 

Nonniinusfirmamdcmonftrationcmprxbetcaulàproxima,  procrcahs  vcram  fì- 
dem, in  renatisfemper  manenSjCxduabus  Scriptura'fcntenrijs  fimul  jondis.  i.  Pct. 
1. 23.  Renati  c[ì-ls  non  exfiminemoriali,  fedcx'wtmortaUferverbmn  Domini ,  qtiod  nin.nct 
iniRternum:  &i.Ioh.3,9.  qǹxDeonatmcjl-,i)ccc&tH~,nnonfacit-,  quoniam femen  DcimA- 
net  ineo:  necfotefif€Cca.re,quìaexDeonatHse(l.    Hinc  ita  : 

Qui  funt  renati  ex  l'emine  immortali  verbi  Dei,  &  in  qiiibus  hoc  fcmen  immor- 
tale, (nonobftantibuscorumihfirmitatibus)  mahet,  inijs  lnanctedam,necunquam 
deficit  fidespenitus,  proinde& perfcverantia. •  qua:  eft,  ipfàfidesnon  dcficiens,  fèd 
inancns  &perfèverans.  Ratio hujus eft, ncxusindividuuscaufa:  &  efteftus:  quiafè- 
mcn  immortale  verbi  Dei  non  manet  ('inquibusmanct)nifiper  fidem.  Omnesvera 
fide  Chrifto  inlìti,f"urit  renati  exfèmine  immortali  VerbiDei,tcfte  Apoftolo  Petto, &: 
inijs  manet  hoc  fèmen  immortale  (non  obftantibus  coruminfirmitaribus)  tcfte  Io- 
hanne  Apoftolo:  in  omnibus  igitur  Chrifto  verafide  infitis  manet,  nec  unquampe- 
nitus  deficit fides.  Proinde  &: perfcverantia. 

Quid  multis?  Si  dubia  eft  Sandorum  perfcverantia,  nec  certo  datur  à  Dco  omni- 
bus eamquoddiepetentibus,  toto  corde  orando:  SanCìifìcemrnomentuum-,  ad'ucnia.t 
regmimtmim-ifiat voluntìts tuA-,ficut in  cocloyfic  ó'in  terra, ,  ncindiicas  nos  in  tentationem> 
fed  Uh  era  no  sa.  malo. G^ihws  petitionibus  pctrevcrantia  à  Deo  peti  &:  impetrati  erudite 
&fàn£tedocentCyprianus&;  Auguftinus  :  inanispra:ter  alias  ha:c  Dei  promifTio  eft;  Cypri'anus 
Audite  domtis  lac oh ,  qui  -^ort amini  a  ?ne ah  utero  ufquc  adfencEiam.  E(ro  "uohifcumfum ,  d^  de  orar.  Au- 
ujqueadcanitiem:  ego portaho  vos:  e^o feci:  ego feram:  ego  quoque  portaùo  c^crliam.  Inanis  giift.  de  bo' 
erit  cordatiffima  Apoftoli  pcrfuafio,  fiducia  &  pollicitatio  :  Pcrfiiafum  haheo  hotìpfnn,  "o  pcrfev. 
fere  ut  qui  ccepit  in  vobis  opus  hcnumyperjiciat  in  diemup]ue  Icfi  Chrifti.Namr>ìihÌperfìiafum  '-^P*  ^'  ?•  ^' 
eft,  ncque  vitam,  ncque  mortcm,  pò  fé  nos  fcparare  a  dtleciicne  Dei  m  Chrìfló  Te  fu:  Deus  con-  J^^'f  '  '  * 
frmahitvos  ufquc  ad fneminctdpatostn  dicm  Domini  nofri  Icfu  Chrifli.  Inanis  eritpre-  j,^„/^  'y  ' 
catio  sfiducia  fandorum  prccantium  cum  Davide ,  Vfque  in  fenium  cr  in caràtum  ,  q^j.  ^  g^ 
Deus  ne  derelinquas  me:  Oflendiftt  mihiangufias  multas  cf  magna-s:  revcrfas  vivi  fica  (li  me.  py^',  7/.  ;  y, 
Inanis  erit  fides  juftificans ,  f'cu  fiducia  rcmillìonis  peccatorum  in  prarfcnti:  quia  qui 
dubitar  de  promiffione  Dei  in  futurum:  mcndtur  le  credere promiflìoni  de  prarf ènti: 

y  quia 


130  A  C  T  A     S  Y  N  O  D  I 

Tfal.71.1S.  quia  connexa  efi:  una  :  Ego  fonavi 'vos:  ego  quoque  fortahovas  ufqtie  in  fenìtim.  Ego^ 
Efa.^S,2f.  g^g  n^^  ^  qui  deleo  iniquitates  tuas  woper  me  :  ó"  Peccatorum  tnorum  non  recordabor  ara- 
■pUtn.  Inanis  deniquc  fides  vita:  xtcmx  &:fàlutis  :  quia  cui  duhiaeil  pcrfeveran- 
tiainfide,  line  qua  vira  a:tcrna  non  obtinetur:  quomodo  de  vita  ^Eterna  certo  con- 
fidare  potefl:  ?  Qiii  eniminccrtus  harrctdc  gratia  &:vita  craftina,  quomodo  certus 
erit  de  arterna  ?  Si  prò  fide  inducctur  follax opinatio;  rcgnabitin  conicientijs  ha:rica- 
rio,  dubitatio,  formido,  anxietas:  iìdem,fiduciam&conlblationemChriftianam 
omnem  labcfactans  atquc  evcrtcns:  hos  revera  fruftus  negatio  perfcverantia:  pro^ 
generar.  Atqui  omnes  flint  fallì ,  impij,  blalphemi.  Contraomnesigiturllatlan- 
tìorum  pericvcrantia. 

Nihil  vero  argumentishis  ofEcit  cavillurn  de  conditione  promiffionibus  anne- 
xa,  ut  eftoftcnlum. 

Nihil  etiam  perfeverantiam  Sandarum  Ixdit  calumniadeprardicationefcanda- 
loia  &  de  fide  licentiofà  pcricverantice  :  Sccus  Icandaiofè  pra:dicaflbnt  eam  etiim 
Apoflioli  ;  liccntiolè  credidifient  Ecclefia^. 

Nihil  paralogifmus  non  caufe,  denegledu  vel  annihilatione  mediorum  &:prar- 
monitionum,&c.His  ipfis  enim  Spiritus  S.  certitudinemperlcveranti.T  in  cordibus 
làndorum  operaturatque  liiftentat. 

Nihil  exempla  hypocrirarum  vel  apoftatarurn  quartx  machinse ,  de  qualibus 

etiam ,  quinque  marginaha  Articuli  loquuntur.  Hi  cnim  cum  vere  fidelibus  nihil, 

i.lgh.2.19.     prxter  nomcn  fidei  communeobtinent:  de  quibus  proinde  omnibus  diciiur  :  Ex 

nohii  egrejfifimty  quia  ex  nobii  non  erant.   Namfifuijfcnt  ex  nobi-s,  mmfijfent  utiquc  nohif- 

cum  •■,  verum  ut  mmifelìumjìeret,  quadex  nohu  non  efent,  ideo  egrejfifu  t. 

Nihil  Molìs,  Aaronis ,  Davidis,  Salomonis,  Petti ,  ludiE  ,  &  afiorum  lapfus  gra- 
ves  &  atroGcs.  Si  quid  enim  contra  facerent ,  totalem  laltem ,  minime  fìnalem 
perleverantiam  labefadarent.  Namillos  omnes,  quos obijcere  Iblentpcrfèverantia: 
holì:es,vel  non  fuille  vere  fideles5lGdhypocritas,  vel  finahter  rclìpuillc  doceri  po- 
teft.  Sednequctotahs  horum pericvcrantia  labcfiìdari  hincpotcft,  quin  promil- 
fioncs  divina-  fimul  labefadentur:  quas  prxtenlìc  objedionis  cxceptione  labefada- 
ri,  eft  impolhbile. 

-  Sunt  autem  (ut  obiter  hoc  moneatur)  lapfus  findonmi,  non  morofc  hicexagi- 
tandi  ab  ijs,  qui  in  làndorum  cenili haberi  volunr:  fed  ;'«i'?j^&Jj,  ex  charitatis  rcgula 
deplorandi  magis  ,  quam  judicandi:  confidcratatumDei  Patris,  quififios  peccan- 
ics  judicare  habet,  tum  filiorum,  qui  Deo  Patri  peccant,  ratione-. 

Pari  crimine  quandoque  implicatur  filius  &:  Icrvus  in  domo,  imo  fìlius  gravius 
~  quam  lèrvus:  tamen  pater  tcrrenus  Icrvum.ejicit  demo,  fìhum  non  cxha'rcdat, 
fed  caftigat  ad  cmendationcm.  Peccatum  igitur  filij  juvenili  ftultitia  admillum ,  fi- 
cut  odium  filijin  patrem  non  invcxit,  itagratiam  patris  in  fifiumncnextinxit.  Da- 
vid proditorie  occidir  Vriam  :  Ioab  ,  Amalàm  :  Petrus  Chriftum  ter  perfide  nc- 
g-avit:  ludas  fcmcl  prodidit.  Sepone  evcntum  ;  gravius  illc  quam  lite  peccalle  vi- 
detur.  Chrillus  tamen  illum,  non  iftum  rdpcxit.  Adfmt  jam  cenlòres ,  &;  Pe- 
trum ,  prò  cujus  fide  ne  dcficeret  Chrillus  oravit ,  ex  metu  negando  ,  fidem  pe- 
nitus  amililìc  contcndant. 

Ad  laplbs  vero  quod  attinct,  ficut  morbis  acutioribus  vita  hominis  pcricliratur, 
donec  llibvcniat  mcdicus:  non  mox  tota  extinguitur:  italapfibus  gravioribus  làn- 
dorum concutitur  fidcs  &infirmatur:  non  mox  penitus  excutitur,  emorirurque: 
quia  medicus  coclcftis ,  gratia  inclfabiU  Icmcn  immortale  illud  Dei  (de  quo  fuit)  in 
cordibusluft)cntat,lùpponitquemanumjullis  quando  cadunt, ne  colhdantur.  i.Ioh. 
3.  9.  Piai.  37.  24.  Ha:c  nulla £7n«;t^«humana  ,nedum  pietas  Chrilliana,  ullalpecie 
expugnabit. 

Nihil  dcnique  duo  poftremi  incptifsimi  paralogifmi  perfeverantiam  fando- 
rumlsederepolfuntjfivcllcholafticc  cxaminentut.  Vterque  enim,  ut  quod  debet, 
hoc  eli,  contradidoriam  perfeverantiam:  aliquosvere&  aduahtercredcntesatque 
regenitos,fidem  &:lpiritum  rcgcnerationis  penitus  amitterc,dircde  conficiatmecel- 
Ic  habet,  vel  (ne  pra:millàrum  altera  lìt falla)  ex  puris  particularibus  incpte  conclu- 
dere :  priorquidcm  hoc  modo  :  Aliquilìdelium  parenrum  liberi  baptizati,  penitus 
amictunt  fidcm  &:  Spiritumregcacrationis  :  Ratio,  quia ahoqui omnes Cnullo  exce- 

pto) 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  z^t 

pto)  fervarenturjquodiftisabfùrdum,  nobis  cxcharicacc  maxime  opcandum  vide- 
tur.  Aliqui  fìdelium  parcntum  liberi  baptizari,  vere  &  adualiter  crcdunc  &  rewe- 
nerantur.  Igitur,  alii,|ui  vere  &:  aftualicer  crcdentes  &  rcgencrati  pcnicus  amirrunc 
fidcrii  &:  Spiricum  regenerationis.Pofterior  vero  hoc  modo  ;  Aliqui  propter  fialidi 
excommiinÌGan\.penicusamittuntfidem,  &:c.AIiquipropterflagiuaexcommuni^cari 
iuntvcre  credentes  &  rcgencrati  :  Aliqui  igiturvere  crcdentes  &:rcgencian,penitus 
amittunt  fidem.  Vcl  ctim  ha:  incptix  inepta:  fmt  (^utconfcqucntirc  corriganturj 
prior  Minorem  ùniveriàlem  falfàm  afilimcrc:  poficrior  Majorem  univerfàlem  faliam 
itidcm  fùpponete:  ut  prior  (ìcfc  llàbeat  ih  Hifimls  (alitcr  cnim  concludi  nequit:  ni- 
fi &:  majorem univerialem  taliàm  mahnr.  )  AHqiii  fidehum  parentum  Uberi  bapti- 
zari, penitus  amittunc  fidem  &  regcnerationcm.  Omnes  fidehum  parentum  h- 
beri  baptizati  vere  &c  actuahter  crcdunt  atque  regencrantur.  Igirur  ahoui  vere 
&aftuahter  crcdentes  ac  regenerati,  penitus  amittunt  fidem  &regenerationem. 
Hic  Ailumptionem  univerfiìlcm  fnifiiàcram.entahtcr  intelhgatur  ,  quomodo  rur-  Ang.  iib.  4■^ 
{lìs  vacillaret-confccutio  j  efl'e  falfàm,  ncc  ipfiRcmonftranres  ncgabunt.  Exfèn^  de  iiiprif- 
tcntia  enim  Auguftini  ,  f'quam  Ecclefix  orthodoxa:  iequuntur^y/f///  in  ifaàc,  qui  "^o.c.x^. 
oticiyo  die  circumcifns  efi  yfrxcijfit  fignaculnm  jujitt.i.zjìdci:  &  quoììiam  patrisjìdem  imi- 
trans  e  fi-,  [ce  ut  a.  ejtincrejcenteipjk  tulHtta,ati;'.s (ìgnacidum  in  ififante prxcejierat :  ita  c^  in 
haptiz,atis  infantibtis  -pmcedit  regcneratìonis  facramentum  :  ^  fi  ChrijUanarn  tenuerint 
pietatenhfeqiiitur  etiam  in  corde  converfio,  cuius  myfleritim  prcue^tt  in  corpore .  Neque 
ad  AllluBptionis.imiVerfàlisfaliiÉ  |)robationenijs(erba  Catechelèòsp.  74.  quicquam 
faciunt.  * 

Polì:erior  Majore  univerfah  in  Datijì,  vcl  Minore  converrà  in  Barij  fahter  eniin 
concludi  nequit.^.  iìc  erit  :  .Omnes  propter  flagitid'excommunicati  veram  fidem  &: 
Spiritumfànàum  penitus  amittunt.  Ahqui  propter  Flagitia  excommunicati  fune 
vere  fideles  &  re-genqrati.  Al^ui  igitur  vere  fidfelcs  &:  regcherati  fidem  &  Spiri* 
tun;S  penitus  amittunt.  Hic  majorem  univerfàlem.  elle  faliam  ,  ab  crthoeioxis 
in  Collatione  rede  refponfiim  cft  ;  ab  alteris  vero  non  refutatum.  Poll'unt  enim 
ex  Ecclcfia  &:  regno  Chrilli  excludi  qui  nunquam  vere  in  gratia  freterunt  ,  fed 
fèmper  fuerunt  hypocritae-fide  vera  &L  Spjritu  Dei  deftituti.  Sic  igirur  vcritatem 
orthodoxam  de- l^erlèverantià  Sanó^tyrum  in  fide-d  machinis  iftotum  omni  ex  parse 
illariàm  confiflere  demonftratum  eft. 

Hxcque  de  Articulo  quinto  etiafh  fufnciant. 

Sefsione  Centefima/  'c'"'^* 

,  v'\  '  ■  Eoà'èm ;  Die  ppfi  \merìdient.K Oilì i 

CLarifTìmus  vir  1D\  MatthiasMartinius,pubHce  dodrihahi  Qrtkodoxafn  de  Per- 
Ibna  Domini hoftriTefiiChriftiV&utraquc  ejtis natura,  divina  atque  huma- 
na ,  exphcuit.  Qui  .quxftiones  qua/dam  à  Vorflio  contra  doótrinam  de  Omni- 
Jsrseièntia  eflefitiiE  aiviriar,  deque  argtimentis  qux  ad  ^etcrnàtti  Chrifti  dèitarerìl 
confirmandam,à  Ci'^àtioneià:tundÌ &àncOTiineIehov5e  deiiinii iblent,  propofitas, 
accurate  diicullìt. 

Sefsione  Centefima  prima,  ci 

COiitinuaVa  fuir  prscleaio.judiGij  clariUlmi  D-.Pàrxij  détefèiò,  quarto. &qiiin^ 
to  Remonflraririum  Articulis  :  ftatutumàiie  fliit ,  prò  eodem  ad  Synodum 
tranfmiflo ,  gratias  ci  elle  agendas. 
oncia-'.  .V     ^,  Oiian- 


Sess: 


-iji  A  e  T  A      S  Y  N  0  D  I 

Qiianeioquidcm  omnia  Collcgionim  lìngulorum  judicid  de  quinque  Rcmóhi 
ftranniim  AiticliIìs,  )am  tonnata  &  tradita  cilcnr,  delibcnitum  fuit;  Aneapublice 
Client  admillo  promiicuo  auditorio  pra'lcgcnda.  Rationibus  utrinque  examina- 
tis,  rogatimi  fuit  coniilium judiciumquc  Illuftrium  DD.  Dclcgatorum,  qui  de- 
Jibcrationcm  liane  in  Scilioncmponicridianam  dilicrrivoluerunc. 

^^W'  Sefsione  Centefima  S^cunda, 

Eodem  DkpTi  mcridum, 

ILIuflrcs  Dt).  Delegati rcrponderuntjConfidtiusvideri  fìbi,  uc  cum  finguloruiii 
Collegiorum  flitfragia  &  iudieia  pr^legercntur,  nulli  omnino  auditores  admittc- 
rentur.    Cui  coniìlio  Synodus  acquievit. 

Inchoata  fuit  deinde  judiciorum  pra'ledionc  :  ac  primo  quidem  Clarifllmorunl 
Magn^e  Bricannix  &c  Palatinorum  Thcologorum  de  primo  Remonftrantium  Arti-»^ 
culo. 

Se  ss.  Sefsione  Centefima  Tertia, 


CHI. 


S  E  s  s . 
CIV. 


cv. 


p 


VII.    Alartij,  Die  lovis ante meridiem. 

Ra';lein:a  funt  àc  primo  Articulp  Theologorum  HairiaGorum,HeIvctieorum,&' 
Wctteravicorumjudicia. 

Sefsione  Centefima  Quarta, 

Eodem  Die  pofi  meridìem. 

.Rxleda  funt  de  codem  Articulo  Genevenfium  ,  Bremenfium  &:  Emdcnilum 
Thcologorum  iudieia.' 

s^Ess.  Sefsione  Centefima  Quinta, 

Vili.  Mfivttj\  Die  Vmms  mte  meridìem. 


e 


Ontinuata  cfl  hae  Seflionc  iudieij  Thcologorum  Emdcnfium,  &  Clariilìinorum 
S.Theologia;  ProfelIorumBelgicorum  inchoata  prxledio. 


sess.  Sefsione  CentéfimaSexta 

ÌKVL 

'Eodem  Die  pofi  meridiem. 

CLariiTìmusVir  Johannes Dcodatus,pubhce  de  Pcrfeuerantia  Sandtorum  diife- 
ruit:EtinprijiiisquxlhoneshafceexculIIt;,^(?///5'«^'yi/'f"/'r<?f^^^ry^;r/ml)«^^f«f 
in  Ecclejia  in  corde  hominii  reprobi  :  Et  cfuoufque  eleìii  dr  'vere  regemtt  aliquando  prola- 
^4«///7vlimulque^  ^ucfi^am&qìfaUfitdiJcnmen  tnter  fdcnnuHiJìcantem  &  temofra- 

Sefsione 


NATIONALIS     DORDRECHTAN^.  Ì35 

Sefsione  Centefinla  Septima,  cvir 

X  li    J\dartij,  Die  LuriiZ  ante  mèridiem^ 

COmparuitàtque^ ih  Synodum  folemniter  introdudus  fuic  Revcrendus  & 
Dotlillimus  vir  D.  Gcprgius  Fabricius,  Paftor  &c  infpc£tor  Windecccniis  in 
Comicatu  Hannovico  ,  ab  IlluflriCorrefpondencia  Wecceravica  in  loco  D.  lo- 
hannis  Biftcrfcldi)  p.  m.  fubfticucus,  arque  ad  Synodum  deputatus  :  prseleftisll-  .-"•  ~  ;■ 

luftrium  ac  Pràcporcntum  D  D.  Ordinum  Gencfalium  Iitcris,  qu:e  de  hac  fubili-  ^.'  j 

catione  tcilabantur.     Qjii  &  prxftito  cadcm  Sellìonc  juramento  Synodicojpro 
ciuf dem  membro  admifllis  eft. 

Continuata  eli:  eadem  Seflìone  judiciorum  Clariflìmorum  Profcflorum  Eel- 
gicorum,  D.  Polyandri,  D.  Thyfij,  &  D.  "Walxi,  pr^lcòìio.  Quorum  etiam  ju- 
dicio,  D.  Sibrandus  Lubbercus  filbicripferat. 

D.  Gomarus,  publice  tcftabatur  ,  le  quoque  ipforum  judicium  approbarè  iti 
omnibus,  excepto  Articulo  de  objedo  Prj^dellinationis ,  quod  putabac  llatuen- 
dum  elle,  non  tantum  hominem  laplum,  {cà  etiam  ante  laplum  ,  in  Prxdellina- 
tione  à  Deo  conlìderatum. 

Pnxledum  etiam  fuit  judicimn  D.  Sibrandi  Lubberti  ;  cui  D.  Poiyander,  D. 
Thylìus  viciflìm  &  D.  VValaeus  lliblfriplèrant.  Idem  quoque  approbarè  le  tc- 
ftabàtur  D.  Gomarus ,  excepto  dido  Articulo. 

Denique  pra:le£tum  fuit  D.  Gomari  judicium,  cui  le  quoque  alTentiri,  exce- 
pto hoc  eodem  Articulo  ,  reliqui  Proteflbres  reftabantur. 


CVIII. 


Sefsione  Centefima  Oótava,  %\ 

Eodem  Die  pojl  meridiem. 

THomas  Gosvvinius  &  Afluerus  Matfcliilìus  Pr^tilidi  fcriptlim  Ecclefix  Cam- 
pcnlìs  rcm.ilcrant,  quod  accufationum  capita  adverlias  iplòs  produda  conti- 
ncbat,  cui  &:  llium  adiunxerant  :  quo  le  excufabanc,  quod  conlìgnandis  Syno- 
dicis  occupati  fcriptis ,  ad  halcc  acculàtiones  rclpondere  non  potuiifenr.  Sed 
&;  declarabant,  ncque  neceflarium  libi,  ncque  conlultum  videri ,  ut  ad  illas  re- 
fpondcrcnt. 

Prxledum  quoque  fuit  partis  adverfx  fcriptum  ,  quo  oftendebatur ,  dcbuilTe 
illos  ad  inllitutam  é7i;oJ\(5'c4(7xaA(«^  in  Ecclelìam  Campenfem  inveótseadcufationcm 
rclpondere.  Ca:terum  illos  elFugia  quxrcre ,  &:  iudicium  declinare,  fimulque  pc- 
tebatur,  ut  ad  reddendam  dodrina:  {wx.  rationem  autoritate  Synodi  conftringe- 
rentur. 

Aliud  infuper  fcriptum  eiufdem  Ecclefise  pr^ledum  fuit ,  quo  Ecclefix  illius 
flatus  afflidus  declarabatur,  petebaturquc  ,  ut  Golvvinius  &  Matthilìus,  quia  ad 
acculàtiones  rclpondere  detredabant,à  Minifterio  fulpenderentur. 

In  negotio  Golvvimi  &  Matthilìj,  proptcr  cerras  caulàs ,  nihil  eo  tempore  ulre- 
rius  agi  potuit.  Vofculij  autem  &:  Schotlcri  à  Mmillerio  lìilpenlìo,  denuo  con- 
firmata fuit. 

Praeleda  funt  Geldrorum,  Zuyt-HoIIandorum,,Noort-HolIandorum,  &  Zee- 
landorum,  de  Primo  Remonftrantium  Articulo  judicia, 

V  j  Sefsione 


zj4 


ACTA     SYNODI 


Se  ss.  Sefsione  Centefima  Nona, 

cix. 

X  i  I .  J\/Iart^jy  Die  Alartis  ante  meri  Sem, 

PRaclcéla  funt  de  codcm  Articulo  Ultrajedinorum,  Fri{iorum,Tranfìfulanorum 
S)C  Gioningepiìum  j  udì  eia. 

sess.  Sefsione    Centefima  Decima, 

Sodem  Die  pò  fi  meridiem. 

PRxìeda  funt  Drentanorum  &:  Gallo-Belgarum  de  codem  primo  Articulo  ju- 
dicii,. 

Deinde  Theologorum  Magnae  Britanni^e,  Palatinorum,  Haillacorum ,  &:  Hel- 
vetiorum  de  fècundo  Remonflrantium  Articulo  judicia. 

Se  ss.  Sefsione  Centefima  Vndecima, 

CXI. 

XIII.  Marttj,  Die  JMercurij  ante  meridiem, 

P Raderla  funt  de  codcm  rccundo  Articulo  Theologorum  "Weitcravicorum, 
GGjnevenfiunijEmbdcnfium  &:  Bremenilum  judicia. 

cxn'  Sefsione  Centefima  Duodecima, 

Eodem  Diepoft  meridiem. 

REverendus  &  Clariilìnjus  Vir,  D.  Do^bor  Henri cus  IfTelburgiuSjpublice  Do- 
ftrinam  Orthodoxam  de  Satisfadione  Domini  noftri  lefU  Chrifti  ,  prò  pec- 
catisnoftris,  centra  Socinianos  &:  Vorftium  ;,  explicuit. 

cxiiL  Sefsione  Centefima  Decima-tertia, 

XIV.  M^artijyDie  louis  ante  meridiem. 

PRa;lo£l;a  funt  Profeflbrum  Belgicorum,  Geldrorum  ,  Zuyt-Hollandorum  &: 
Noort-Hollandorum  de  iccundo  Remonftrantium  Articulo  judicia. 

cxiv.  Sefsione  Centefima  Decima-quarta. 

Eodem  Die  pofi  meridiem. 

PRseleda  funt  de  eodem  Articulo  Zeclandorum  j  Ultraje£tinorum,  Frifìorum, 
Tranfìlùlanorum  &  Groningenfium  judicia-. 

Sefsione 


NATIONALIS    D  G  R  D  R  E  C  H  T  A  N^.  '235 

Sefsione  Centefima  Decima-quinta;        cxy.' 

X V.  Martij,  Die  Veneris ante merid'tem. 

PRarlefta  fune  de  eodeni  fecundo  Articolo  Drcntanorum,  &  Gallo-Bel^icorum 
judicia.   Ac  deincGps,  qua: de  tertio  &  quarto  Remoiillrantium  Articolo  Ma- 
gnx  Britannias  ac  Palatini  Thcologi  tradidcrunt. 

Sefsione  Centefima  Decima-fexta,  sess. 

CXVI. 
Eodem  T>ie  poB  meridiem, 

PRarlcdafunt  de  tertio  &  quarto  Articulo,Haflìacorum,  Helvetiorutìi,  "Wette- 
ravicorum,  Genevenfium ,  Bremenfìum  judicia ,  &:  ex  parte  Embdenlium. 

Sefsione  Centefima  Decima-feptima,       sess. 

XVI.  M^artij,  Die  Saturni  ante  meridiem . 

Continuata  eft  judicij  Emdcnfium  de  tertio  &  quarto  Articulis  prxiedio:  fì- 
mulque  prxleda  iunt  de  ijidcm  Articulis  Profciìbrum  Belgicorum  Se  Gel- 
drorum  judicia.  *.     . 

Sefsione  Centefima  Decima-o6lava>        ^  e  s  s. 

^  CXVIIL 

XVIII.  Martijy  Die  Luna  ante  meridiem. 

ILIuftres  ac  Praepotcntes  Ordines  Generales,  literas  adSynodum  tranfmifèrant^ 
àSereniflìmo  Marchione  Brandenburgico  ad  ipfbs  datas:  quas  in  Synodo  prx- 
legi  ,ejuldemquc  adis  inferi  volucrunt  :  Q^uarum  hoc  exemplum  eft  : 

Salutem  &  benevolentiam  noftram. 

PKcepotentes  T) omini,  multmnque  dileEìi  amici  ac  micini.  CN^n  fine  gravi 
caufà  latere  Dominai .  Vefìras  noluimus^  cum  fui}  tnitium  menjis  OUobris  prò- 
xtmiy  fiylo  novo ,  adSerenijJìmtim  multumque  ddeSìum  Dommum  ac  parentem 
Tìofimm  Eleùiorem  Brandeùurgtcum,  PmJJìa,fiilt£)  Cliyiie^  ^072ttum,  ^c.  Du- 
cem ,  VeHrarum  Dominat.  de  mittendis  nonnuUis ,  ad  indiBam  Dordraci  Syno- 
dum ,  (felfìtudmis  ipjtm  Theologùy  literx  in  Ducatum  Truffi^  periata  effent,  Cel- 
fìtudinem  ipfìus  illieo  Keverendos  ac  DoHifimos  nohù  ddeBos  fideles  D.  ChriBo- 
phorum  Telargum ,  ^  fohannem  ^ergmm ,  .S"^.  TheologiiS  'Dolores,  ^  fuarum 
fìììgulos  Eccle/iamm  Juperattendentes  Generales,  ac  Verbi  "Divini  tn  Bccle/ia  Fran- 
cofurti  ad  OderamMinilìroSfUtrumque  Profejprem  Academiae  emfdem  loci  delegale, 

V  4  acpei' 


2.^6  A  e  T  A      S  Y  N  O  D  I 

acper  literas  ipfi's  f<^mfìcajfe  ut  ad  iter  hoc  fufcì^ien  dum  fé  farannt ,  dehìto- 
qite  ac  co?i(ìituto  tempore^  m  ijiam  Je  darent ,  ut  m  Synodo  Dordraci  ceieùranda> 
Tè  JìHerent.  Verum  tUi ,  cum  nonnulla  pfatter  expeSiatiottem  obieSla  dia  ejfenty 
{ac  mprimù  D.  DoSìorù  Telargi,  cttius  fotijjimum  oh  xtatem  mtdtarumque  rerum 
expenentiam  habita  fuit  ratio  ,  adyerjà,  <-valetudo)  prater  omnem  Jpem  fuere 
prxpediti.  fta  ut  iter  tam  longinquum  fajccipere  ac  abjòhere  omnino  ncque  tumy 
ncque  etiamnum  pojfent.  ^apropter,  quanquam  Celjìtudo  ettf<ty  Dominat.  Ve' 
firarum  fatisfacere  petitìoni  njoluent:  tamenetiamnum^  rei  buie  inie5Ia  ejl  remo- 
ra. <iAc,  etìamfi  Domini  T^ arenili  nojìri  Qljìtudo^  alvjs  in  eorum  locum  fuhfii- 
tuere  '^oluerit ,  ea  tamen  ipfìy  m  recenti  adeo,  c^,  ut  omnibus  eH  notum,  ante  pan- 
cos  annos  inchoata  Ecclejtarum  ac  'Rieligtonù  reformatione,  talmm  njirorum  non 
ejì  copia.  Eorum  tnpnmù,  qui  ob  longum  tifum  atque  expenentiam ,  CoUoquijs 
tA5ÌtonibuJqueSynodi  tsiiujnìodt,  cum  laude  O'fruSfu  adhtberi popnt. 

Atque  bine  futurum  fperamus ,  yt  T^ominat.  FeBr^e  difli  Domini  V areni à 
noHri  felfìtudmem  hac  in  re  ,  excufatam  babeant,  ncque  de  confenfu  atque  una 
nirnt  in  omnibus  reimonis  <iArticulù  luxta  antiquijftmam,  Catholicam ,  indubita- 
tam  ac  Chrifiianam  fidem  nojìram,  confenjtone  dubitent  :  cum  ipfus  Celfitudo 
fuam  fdei  Confejjìoncm,  [qune  eidem,  quam  tmherfa  Keformaia  Scclcjìa  agnofcity 
conformis  piane  ac  uniforma  efl,  V^  ad  cuius  normam  Celfìtudo  eitis  in  ElcBora^ 
tm  fui  Scbolis  ac  tempUs  ,  doceri  atque  predicavi ,  juventutemque  ^  Scchfas 
injlitui  diligenìer  curayit ,  publice  typis  eyulgayerit.  Cuw.que  ab  omni  dubio 
proculft,  Synodi  fonciufunem^  eidem  fìdei  Catbolicte  Confefioni  conformem  atque 
fìniformem  futuram}  ex  ufitforearbitratur  Celftuda  ems^fi  ca  ipfcjuxta  Dominai: 
VeHrarum  aut  Sjnodi  judicium  ac  placitum  ,  ad  fubfribendum  tranfnittiy 
atque  ita  Cclfitudinù  ipfus  Tbeologi  yifs  Syodicis  ABù ,  Decretum  illud  fubfri' 
ptionibuj  fiis  approbarerit  :  cumque  yaleiudine  alijjque  impedimcntis prxpediti fue^ 
rinty  abfntiamjuam  necejfanam  ftpplerent  quafty  atque  compenfarent.  jfnterim 
autem  Dominai.  Vefiris,  parìierque  unitis  Belgij  Provi^cijs ,  eumSynodi  iHim 
fucceffum  atque  exitum  frio  precamur,  ut  omnia,  ad  eAliif  imi glot'iamy  divina  ye- 
ritattSy  fdeique  Cbrifianx  confryationem  atque  propagationem  ;  errorum  contra 
ac  diffenfonum  omnium  in  religione  extirpationem  ,  pacem  tranquiUitatcm  ac 
concordiamy  perpetuam  denique  incotjcujfamque  tum  Kegionum  iftarumy  tum  inco- 
larum,  '■vicinorumque  omnium  proferii  ai  em,  yergani  ac  cedant.  Jnterm  e^  he- 
neyolcntiam  fludiaque  noflray  Dominai:  Veflrìs  oblato,  yoluimus .  Datum 
Colonia  ad  Spream.  x.  ^anuarìj  cid  id  e  xix. 

Subfcriptum, 

Dei  grana  Georgius  Wilhclmus,  Marchio 
Brandenburgicus  ,•  Pruiliie,  IuIììe,  Cliviie, 
Montium,  &c.,  Dux. 

Btpaulo  infra: 

Dominar:  VeftrarumSemperpromptus 

Amicus  &  VicinuSjGeorg.VVilhelm. 

Marchio. 

Prarleda 


NATIONÀLIS      DORDRECHTAH^.  257 

Prxicda  ctiam  fune  de  tcrtio  &:  quarto  Articulo  Zuyt-Hollandorum,  Noorc- 
Hollaiidoruin,Zcelandorum  &:  Vkrajedcnliumjudicia. 

Sefsione  Centefima  Decima-nona,         se ss. 


Eodem  Dìe^ofi  meridiem. 

!cd:io judiciorum  de  ijfdcm  Arridi 
norum,  Groninganorum,  Drentanorum,  &  Gallo-Bclgicorum; 


Continuata  fuit  prxIcd:io  judiciorum  de  ijfdcm  Arriculis  Frilìorum,TranfifuIa4 


Sefsione  Centefima  Vigefimà,  ^^^^ 

jc  I X.  J\/Iartiji  Die  M.artis  ante  meridiem i, 

PRa:lc(^a  funt  de  quinto  Remonftrantium  Articulo ,  Theologoruin  IvtagnsE  Bri^ 
tannix  &:  Palatinorum  judiciai 

Sefsione  Centefima  Vigefima-'prima,        ^^xi, 

Bodem  T^ie  poH  meridierH» 

THeoiogorum  Hclveticorum,  Hafliacorum,\Vcttcravicorum,Gcnevcnfiuni&; 
Brcmcnlìum)  de  eodem  Articulo  prarlocta  fimt  judicia. 

Sefsione  Centefima  Vigefima-fecunda^      cxxii. 
XX,  2ìd.artf,  Die  Mcrmrij  ante  meridiem' 

HAcSclTlone de  eodem  Articulo,  Theologorum  Embdcnfium  ,   Profcflorura 
itemBeigicoriim,  Geldi:o;:um&:  Zuyt-Hollandorum,  abiòiuta  funtjadicia; 

S  F.  s  b .' 

Sefsione  G^ntefima  Vigefima-tertia ,        cxxnt 

Eodem  Die poHmeridìemi 

CLariffimus  Vir,  D.Dodor  Ludovicus  Crocius ,  publicc  cxplicavit  doftrinam 
Orthodoxamde  luftifìcationc  hominis  corani  Dco,  atque  inprimis  quxftiO' 
ncmhanc:  An  fìdcs  ipfh  in  j unificati onc  àDcoacceptcturpro  omnijuftitk, quatti 
Hos  iceilndum  Icgcm  prxftarc  teriebamur. 

Seflìon^ 


S  E  S  S. 

CXXIV. 


I 


S  E  s  s. 
CXXV. 


?  '  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  J' 

Sefsione  Centefinia  Vigefima-quarta, 

XXI.  jVLartiji  Die  lovis  ante  merìdiem» 

Udicia  de  eodem  quinto  Ar ticulo,  Noort-HoUandorurfi,  Zeelandorum ,  Ultra* 
jedenfìum,  &  Frifiorum,  prseleda  funt. 

Sefsione  Centefima  Vigefima-quinta, 


Eodem  T>ie  poft  meridiem* 


P 


iRxlcftafunt  fimiliter  de  eodem  Articulp,  Tranfiililanorurnj  Groninganorum, 

Drentanorum,  &:  Gallo-Bclgicorum  judicia. 

Abfblutajudiciorum  omnium  dequinqueRemonflrantium  Articulis  prarlcdio- 
ne,  Pr^efès  Deo  egitgratias,  prò  fummo  omnium  Collcgiorumin  Dogmàtibus  con* 
fènfù:  monuitque,  reftarenunc,  ut  ex  omnibus  collatis  inter  fé  iudicijs,Syhodica 
"^^  fententia  formetur,  eumque  in  fìnem  iifidicavit  iam  àfèconceptos  efleatque  con- 

fedos  ex  his  iudicijs  Canones  quofdam:  petijtquc  ut  ex  Collcgijs  iìnguli , porterò 
die  adcflènt,  quiCanones  exciperent  ac  defcribercnt,pofteaque  cumGoUegijs  com- 
mimicarcnt.  Si  quid  in  ijs  obfcrvatum  cflet,  quod  addendum,  demendum ,  aut 
mutandum  videretur,  de  po'ipfe,  cum  AfTeiroribus  con/ìileretur.  Obfèrvationibus 
diligentcr  coniìderatiSj  àc  mutationibus,  fi  qux  neceflkria;  iudicarentutjadSyno- 
dum  referretur,pofteaque  fìnguli  breviter  lententiamfuam  dicerent. 


Se  s  s. 
CXXVI, 


Sefsione  Centefima  Vigenma-fexta, 


Se  s  s. 

cxxvn; 


xxii.   Martijy  Die  l^eneris ante mfridiem. 
Rajfes  propofuit  CanoncS,  de  primo  RèitioiiftranuUih  Atticulo  conceptos. 

S<ètsione  Centefima  Vigefihià-feptima, 

.  :  , .  1.0 dem  Dkpft  mmdkm<-  -        ^^s2 

PRaefes  Canones  de  fecundo  Remonftrantium  Articiilo  conceptos,propofùit>  in- 
dicavitque,  ut  lì  qui  forte  iii  ijfdem  aliquid,  cuius  explicationem  autmutatio- 
nem  defiderarent,  obièrvaflent,  illud  ad  iè  &  ad  Afleflbres  referrent. 

sess.  Sefsione' CentefiniaVipennia-o6lava^^-';'-^^ 

XXV.  Martijy  Die  LmtH  mite  meridiem. 

CUrii  fuperior  agendi  ratio  nommllis  nonfatis  commoda  videreturJUuft.Deleg. 
monueruntconfliltumiìbividerijUtadformandos  Canones  Synodico? ,  prajter 

Prìefidem 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  Ì59 

Prxfidem  Se  Alleirorcs,  jiiflus  aliquis  Theologorum  tatn  Exterorum ,  qiiam  Pro- 
vincialmm  dclegarctur  numerus.Quo  res  tanti  momenti  co  accuratius  coniìccretur. 
Gratias  interim  prò  labore  hoc  prxparatorioPrxfìdi  agentes.  Qjjem  rogarunt  in- 
fuper,  ut  cum  reliquis  in  eo  pcrgcrer.  Confilium  hoc  Illuftrium  Dclegatorum 
Svnodo  probatum  hiit ,  atque  ad  hanc  rem  potionbus  flitfragijs  deputati  liint  ex 
Theologis  Exteris,  Reverendus  D.  Epifcopus  Landaveniis,  D.  Doftor  Scultctus, 
D.Dcodatus,  &;exProvincialibiis,  D.  Dodor  Polyander,  U.  Walaais,  oc  D.  Tri- 


clandius 


CXXIX. 


Sefsione  Centefima  VÌ2efima-nona,         sess. 

^  '  CXXI 

XVI.     j4prilùi  Die  I\dartìs poB  merìdiem. 

CAnones  de  primo  RemonftrantiumàDcputatis  Articulo  formati,  privatimque 
examinati  in  Synodo,  ledi  atque  approbati  funt. 
Pra:Ie£li  quoque  iunt  Canones  de  fècundo  Articulo  :  de  quibu§  in  proxima  Sezio- 
ne amplius  dclibcrandum  Synodus  ceniuit. 

Sefsione  Centefima  Trigefima,  sess. 

^  cxxx. 

XVII I.  j4prilis,DieIo'uis  ante  meridiem, 

HKc  Seffionc  de  Canonibus  fecundi  Arriculi  inftiruta  fuit  collatio.  habitaqlie 
dcnonnullis  dilquilitione,  paucifquc  immutatis,  ijdem  Canones  ab  omnibus 
approbati  iunt. 


cxxxi. 


Sefsione  CentefimaTrigefima-prima,'       sess. 

Eodem  Diepoft  meridiem. 

PRa-ledi  funt  Canones  de  tertio  &  quarto  Articulo ,  atque  ab  omnibus  appro- 
bati. 

Prxledi  quoque  atque  approbati  funt  Canones  de  quinto  Articulo. 
Dcliberatum  dcnique  tuit,  Annon  expedirct  ijfdem  Canonibus  addi  rejedio-^ 
nem  ahquam  calumniarum  prarcipuarum,  quibusOrthodoxa  dodrina  de  xtcrna 
Dei  Prctdeftinationeabeiufdem  advcrfàrijs  profcindi  fòlerct.      Quod  cum  Syno- 
do probaretur,  prxlcda  fuit  eiufmodi  rejedionis  formula  hunc  in  iìnem  conceptaé 

Sefsione  CentefimaTri^efima-fecunda;,      sess. 

^  cxxxii. 

X I X.  Aprilisj  Die  Venerisante  meridiem. 

EXaminatafliit  conceptarcjedionis  calumniarum formula:  cui  addéndam quo- 
que cxiltimabant  nonnulli  rcjedionem  duriorum  quarundam  &:mcommodio- 
rum  loquutionum,  qua:  innonnullis  reformarorum  Dodorum  icriptis  reperiren- 
tur.  Q113;  infìrmioribus  offenlionem  ,  adverfixnjs  calumniandi  anlam  prxbercnr. 
Quem  in  iìnem  rationes  quaedam  in  utramquepartem  à  Theologis  MagnxBriran- 
nix,  HaiTìacis,  &: Brcmenfihus,  alijfque  propofita:  limt.  Quibus  urrinque  diligcn- 
ter  expenfìs,  vifum  fuitpotioribusilitiragijs  rcjedionem  incommodiorum  locutio- 
num  cil'c  omittcndam  :  ne  calumniari  pollcnt  adverfàrij  ,  rcicccione  phrafium  in- 
commodarum,  etiam  dodrinam  Orthodoxam,  quam  profeilì  eflcnt  illi,qui  m  cius 

cxpli- 


Ì40-.  ACTASYNODI 

explicationceiufi-nodiphrafihusdunus,  aut,imprudcntiusurividcntur,pariterdam- 
nari.  Cam  prxfertim  mamfcflum  ciTer,  nonnullo  sex  ijs  loqucndimodiseflc,qui- 
bus  ipfe  SpiritusS.  ufuscirctjnonnuUos  quoque,  qiios  fàno  fenili  ipfiRemonflrantes 
admifìflcnt:  longe  autcm  plurimos,  qui  dcxtreac  commode,  modo  charitas  adhi- 
bcretur,  cxplicari  pollent. 


^E  SS.  SefsioneCentefimaTrigefima-tertia, 

Cxxxiii. 

Eódem  DiepoB  merìdierH. 


I 


Terum  pra:le6l:a  eft,  rejedioniscalumniarum  formula,  ex  obfervationibus  pro- 
pofitis  reformata.  Auditiiquc  de  ea  lìngulorum  Collegiorum  iudicijs,  cum  ifta 

nonnihil  variarent ,  rogati  quoque  funt  lUuft.  Delegati,  quid  Ibntirent.     Quibus 

placuit,  deliberationcm  hanc,  in  diem  Lunae  dilferri. 


Se  ss.  SefsioneCentefimaTrigefima-quarta, 

XXII.  Aprilis  \  Die  Lun^  ante  meridiem. 

■p  Rarleda  tertio  fuit,  accuratius  ex  obfervationibus  mutata  calumniarum  reje- 
-■■  ftio:  Rogatifque  de  eadem  fmgulorum  Collegiorum  iudicijs ,  tandem  paucis 
quibuidam  immutatis  approbata  fuit. 


Se  ss. 
C  X  X  X  V. 


Se  ss. 
Cxxxvi. 


Sefsione  CentefimaTrigefima-quinta, 

XXII I.   Aprìlis ,  Die  Adartis  ante  meridiem. 

PRaeledbi  denuo  funt  Canones  de  primo  Articulo  nitide  defaripti ,  qui  &:  fingu-  ' 
lorum  tam  Exterorum,  quam  Provincialium  Theologorum  manibus  funt^fub- 
fignati. 

Sefsione  Centefima  Trigefima-fexta, 

Eodem  ^ie  poft  meridiem» 

PRaeIe£ti  &:  fubfignati  funt  Canones  dereliquis,  fecundo,  nimirum,  tertio,  quar- 
to ,  &  quinto  Articulis.  Prarleda  quoque  &:  fìibfignata  fuit  calumniarum  re- 
^e£tio.  Quam  cum  iplìs  Canonibus,  iingulorumque  adfìnguloslubfcriptionibus, 
hic  exliibemus. 

TTtf 
gì 

P  R  I- 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^, 


Ht- 


PRIMVM    DOCTRIN^     CAPVT 
DE 

DIVINA 

PRiEDESTINATIONE 

Artimks  ^rimus, 

V  M'omnes  hóinincs  in  Adamo  pcccavcrinr^'  &  rei  fìnt  fadi 
maledidionis  &  morcis  a:rernx.  Deus  ncmini  feciflTet  injii- 
riam,  fi  univerfum  genus  human um  in  peccato  &  maledi- 
tljone  rclincjuere,  ac  proptcr  peccarum  damnare  voiuiirer, 

juxua  illa  Apoftoli,  Totus  mmdus  eH  ohnoxim  condemnationì  T)ei.  Rem.  3. 

19.  Omnes  feccayemnt <(sr  ddtituuntur  gloria  Bei.  verC  Z3.    ti,  StiùendiumpC" 

cati»2ors  efLKom.6.  t^. 

IL  - 

Vcrum  in  hocmanifeftata  efl  charitas  Dei,  quodFilium  ruumunÌ2;eni- 
tum  in  mundum  mifit,  ut  omnis  qui  credit  in  cum,  non  pereat,  fed  ha-» 
beat  vitam  ceternam.    j.  lohan.  4. 9.  loiian.  3. 16. 

Ili 

Vtautem  homines  ad-fidem  adducantur,  Deus  clcmenter  Icetillìmi 
hujus  nuntij  pr^econes  mittit,  adquos  vult  &  quando  vult,  quorum  mi- 
niiterio  homines  ad  refipifcentiam,  &fidcm  inChriftum  crucifixum  vo- 
can  tur.  ^uomodo  enim  credent  in  eum,  de  quo  non  audierintì  quomodo  autem  au" 
dient  abjque frécdicante?  qmmodo  pTicdicabunti  nijtfuerint  mijji?  Rom.io.  14. k, 

IV. 

Qui  huic  Euangelio  non  credunt,  fuper  eosmanetiraDci.  Qui  vero 
illud  rccipiunr,  &  Servatorem  lefum  vera  ac  viva  fide  amplecluntur,  ilU 
per  ipfum  ab  ira  Dei  &  intericu  kberantur,  ac  vita  alterna  donantur, 

V, 

Increduliratis  iftius,  ut  &  omnium  aliorum  peccarorum,  caufà  fèu  cul- 
pa neutiquam  cfl  in  Deo,  fed  in  homine.  Fides  autem  in  lefum  Chriftum, 
&  falus  per ipfLim,  eft  gratuitum  Dei  donum,  ficut  icriptum  eft.  Grafia  fiL 
yati  eHis  ^er  fdem,  ^  hoc  non  ex<-vobis.  Dei  donutn  esié.  Ephef  z.  8.  Itcm,  Gra- 
tis datum  cH  yobism  Chrisìum  credere.  Piìil.  1. 19. 

VL 

Quod  autem  aliqui  in  tempore  fide  a  Dco  donantur,  aliqui  non 
donantur,  id  ab  a:terno  ipfius  decreto  provenite  Omnia  cnim  opera  fuA 
noyit ab teterno:  Act.  15. iS.  Èph.  1. 11.  iècundum  quod  decretum  ele<5lorum 

X  corda^ 


1 


.»44  ACTA      SYNODI 

corda,  quantnmvis  dura,  grariofe  cmcllir,  &  ad  credendum  iniledir^nori 
eleòtos  autem  judo  judicio  Ciix  maliti^e  &c  duritias  relinqair.  Atque  hic 
potiflìmum  fcfe  nobis  apericprofiinda,  miiericors  pariccr  &  jufta,  ho- 
minum  asqiialiter  pcrdirorum  dilcretio;  fivc  DecYctum  ìWiid  Eieciioi-jis  <!y^ 
l^prohattonis  in  verbo  Dei  revelatum.  Quod  ut  perversi,  impuri,  &  pa- 
ni m  ftabiles  in  fuLimdetorquentexitium,  ita fandlis&religiods  anima- 
bus  ineffabile  pra^ftatfolacium. 

VII. 

Eft  antemElcdio  immutabile  Dei  propofitiim  ,  quo  antejada  mun- 
di fundamenta  ex  univerfo  genere  iiumano,  ex  prim.Tva  integritatein 
peccatum  &  exitium  fua  culpa  prolapfo ,  fccundum  liberrimum  volun- 
tatis  fuasbeneplacitum ,  ex  mcragratia,  certam  quorundam  hominum 
multitudinem,  alijs  necmeliorum,  necdigniorum,  icdin  communi  mi- 
fèria  cum  alijs  jacentium,  ad  ialutem  clegit  in  Chrifto,  qucm  etiam  ab 
eterno  Mediatorem  &  omnium  Elcólorum  Caput,  falutilque  hinda- 
mentum  conflituit ,  arque  ita  eos  ipfi  lalvandos  dare  &  ad  ejus  commu- 
nionem  per  vcrbum  &  Spiritum  fuum  efficaciter  vocare  ac  trahcrc,  leu 
vera  inipfum  fide  donare,  jufrificare,  làndtificare,  &  potentcrin  Filij  fui 
communione  cuftoditos  tandem  glorificare  decrevit,  ad  demonftratio- 
nem  Tuo;  mifericordia.',  &  laudem  divitiarum  gloriofas  fu^e  gratiac  :  ficuc 
fcriptum  cft,  Slegit  nosDeuj  ìnChriBo,  ante  ja5ìa  mundi  fundamenta  ^  utejfe^ 
mus  fanùti  &  inculpati  in  conj^eEitiejits,  cum  charitate-^  qui  prxdeBinayitnos  quos 
adoptaret  in  fìlios ,  per  Jefum  ChriHum^  in  fefe^  prò  beneplacito  '-volmitatù  (ii£^ 
ad  laiidem  ^loriof^  fu£  gratids^  qua  nos  gratis  Jtbi  a£ceptos  fecit  Ì7t  ilio  Dilecio. 
Ephef  I.  4. 5 .  (J.  Et  alibi ,  ^os pnedefìinayit,  eos  etiam  '-vocavit^  e^*  quos  ^-uo- 
cayitj  eos  etiam  juflificayit^  quos  autem  juBificayit,  eos  etiam glorificayit.  Rom, 
8.  30. 

Vili. 

Hxc  Eleótionon  cft  mulriplex,  fed  una&  eadcm  omnium  fàlvando- 
rumin  Veterc&  Novo  TeftamentOj  qUandoquidem  Scriptura  unicum 
prasdicat  bcncplacitum  ,  propofitum  &  confilium  voluntatis  Dei,  quo 
nos  ab  alterno  elegie  &  ad  gratiam,&  ad  g]oriam,6c  adialutem,&ad  viam 
fàlutis,  quam  pr^paravir,  ut  in  ea  ambulemus. 

IX. 

Eadem  bare  Elenio  fii6laeft  non  expra:vi(à  fide,  fideique  obedientia, 
fandtitate,  aut  alia  aliquabonaqualitarc  6:dilpofitione,  tanquam  caulà 
feu  con4itione  in  homine  eligendo  pra^requifita,  fed  ad  fidem,  fideique 
obedientiam,  fàncStitatem ,  &c.  Ac  proinde  Eleólio  cft  fons  omnis 
làlutaris  boni:  unde  fides,  fàndlitas  &  reliquadonafalvifica,  ipfà  deni- 
que  vita  iEterna,unfru6tus  &  effeCtus  ejus  prolluunt,  fccundum  illud  Apo- 
ftoli,  Elegit  nos  [  non  quia  eramus,  fed  j  ut  ejfemm  fan^ii^  o-  incubati  in  con- 
fpeEiu  eim  in  charitate.  Ephef  i.  4. 

Caulà 


NATIONALIS    DO  R  D  R  E  C  H  T  A  N  À.  5145 

X. 

Caufà  verohujus  gratuita  Elcd:ionis,  cfi:  {olum  Dei  beneplacitumj 
non  in  eo  confiftens,  quod  ccrras  qualirates  fèu  adiones  humanas ,  ex  o- 
mnibus  poUibilibus,  in  falutis  conditionem  elegit;  fedineo,  quodcer- 
tas  quafdara  perfonas  ex  communi  peccacorum  mulcitudine  (ibi  in  pecii- 
lium  adicivir,  ficutfcriptum  eft,  Hondum  natis^uens^mm  ncque  boni  quwmam 
fecijpnt,  ncque  mali,  f^c.  diEìumefl^  Tnempe  Rebeccx)  maior  ferViet  minori  ,fì^ 
cutfcrìptum  ejl,  Jacob  dtlexiy  Efàu  odio  habm.  Rom.  9. 11.  ii.  13,  E  e,  Cvedidertm't 
quotquot  erant  ordinati  ad yitam  aternam.  Act.  13.  48. 

XL 

Atque  ut  Deus  ipfe  eli  fapientilIìmuSjimmutabilis,  omnifcius  $z  omni- 
potens:  ita  Elecflio  ab  ipfo  fa6ta,nec  inrerrumpi,  nec  mutari,  revocari,  auE 
ab  umpi,  nec  Eleótiabjici,  nec  numerus  eorum  minui  pocefi:, 

XIL 

De  hac  seternà  &  imtnutabiii  fui  ad  falucem  Élcóligne,  Eledli  Tuo  tem- 
pore, varijs  licer  gradibus  &;  difpari  menfura,  certioresredduntur,  non 
quidem  arcana  &  profundirates  Dei  curiofe  icrurando,  ledfrucflus  Ele- 
d:ionis  infallibileSjin  V  bò  Deidefignatos,  utfunt  verainChriftum  fi- 
deSjfilialis  Dei  timor,  dolor  de  j3eccatis  fccundum  Deum,  ciiiries  &:  (ìris 
juftiti^,&c.  in  lèfecumipirituali  gaudio  &  landa  voluprate  obfervando, 

XIII. 

Ex  hujus  Elecflionis  fènfu  &  certitudinc,  filij  Dei  majorem  indies  fèfè 
coram  Dco  humiliandijabyfTum  mifcricordiarum  ejus  adorandi,  (èipfos 
purificandi,  &  eum^  qui  ipfos  prior  tantopere  dilexit,  viciflim  ardenter  di- 
ìigendi,  matcriamderumunt:  tantum  abeft,  ut  iiac  Eleólionis  doólrina 
atque  ejus  meditatione  in  mandatorum  divinorum  obfervatione  fègnio- 
res,  autcarnaliterlccuri,  reddantur.  Quodijs  jufto  Deijudiciofoletacci- 
dere,  qui  de  Eleólionis  gratia,  vel  temere  prarfumentcs^vel  otiofè  &■  preterì 
ve  fabulantes,  in  vijs  eleótorum  ambulare  nolunt. 

XlV. 

Vt  autem  ha:c  de  divina  Eledione  do6Vrina,{àpienri(IìmoDeiconfìlio^ 
per.Prophetas,  Chriftumiprum,  atque  Apoftolos,  fub  Veteri  ^queat- 
que  fub  Novo  Tcftamento ,  eli:  pr^edicata ,  oc  facrarurn  deinde  lircrarum 
monumentis  commendata  :  ita  &  hodie  in  Ecclefia  Dei ,  cui  ca  peculiari- 
ter  eft  dcRinata^  cum  fpiritu  difcretionis,  religiofe  ti  (ànòte  ,  fuo  loco  & 
tempore,  milla  orani  curiofà  viarum  Akiflìmi  Icrutacione,  eft  proponen- 
da,  idque  ad  fanctiflìmi  nominis  Divini  gloriam,  et  vividum  populi 
ipfius  folatium. 

X   2.  Corte- 


Y 


i44  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

XV. 

Cxterum  2:tcmam  &  gratuicam  hanc  Eledionis  noftri  gratiam  eo  vel 
maxime  illuftrat,  nobifque  commendat  Scriptuia  facra ,  cjuod  porro  te- 
ftatur  non  omnes  homincs  efTe  eleótos,  fed  quofdam  non  eledos,  five  ia 
ìEternaDei  EleótioneTpriEtericos;  quos,  icilicct,  Deus  ex  Uberrimo,  juftiC- 
fìmo,irreprehenribiIi,&  immucabili  beneplacito  decrevit  in  communi  mi- 
feria,  inquam  fé  fua  culpa  prascipitarunt,  relinquere,  nec  iaivifica  fide  &: 
converfionis  gratia  donare,  fed  in  vijs  fuis ,  &  liib  jufto  judicio,  relidìos, 
tandem  non  tantum  propterinfidclitatemj  fed  etiam  estera  omnia  pec- 
cata, ad  declarationcm  juftidiE  fua:  damnare  6é  a:ternum  punire.  Atque 
hoceftdecretum  Kcfrohationù  ,  quod  Deum  ncutiquam  peccati  auto- 
rem  (quod  cogitatu  blalpiiemum  eftj  fed  tremendumjirreprchenGbilem, 
òL  juftum  judicem  ac  vindicem  conftituit. 

XVI. 

Qui  vivam  in  Chriftum  fidem,feu  cerram  cordis  fiduciam,pacem  con- 
fcientia^,  ftudium  filialis  obedicntia?,  gloriationem  in  Deo  per  Chriftum, 
in  fé  nondum  efficaciter  {èntiunt,  medijs  tamen  ,  per  qu£E  Deus  ifta  fé  in. 
nobis  opcraturum  promifit,  utuntur,  ij  adRcprobationismentiocem 
non  confternari,  nec  fé  Rcprobis  accenfere,  fed  in  ulu  mediorum  dilis^en- 
ter  pergere,aclioram  uberioris  grafia^  ardenterdefiderare,  &  reverenter 
humiliterque  expeòtare  debent.  Multo  autem  minus  dodrina  de  Pvepro- 
batione  terrcri  debent  ij,  qui  cum  (èrio  ad  Deum  converti,  ei  unicc  pia- 
cere, &  è  corpore  mortis  eripidefiderant,  in  via  tamen  pietatis  &  fidci 
eoulquc  ,  quo  volunt,  pervenire  nondcm  poffuntj  fìquidem  linum  fu- 
migansfenonextindlurum,  &:arundinem  quaHaram  fé  non  fradurum, 
promifit  mifèricors  Deus.  Ijs  autem  ha:cDo(5trina merito  terrori  eft, qui 
Dei  &  Servatoris  lefu  Chrifti  obliti,  mundi  curis,&  carnis  voluptatibus  ic 
totos  manciparunt,  quamdiu  ad  Deum  ferie  non  converruntur. 

XVII. 

Quandoquidem  de  voluntatc  Dei  ex  verbo  ipfius  nobis  eft  judican- 
dum,quod  teftatur  liberos  fidelium  efle  {ànótos,  non  quidem  natura,  fed 
beneficio  foederis  gratuiti,  in  quo  illi  cum  parentibus  comprehenduntur, 
pij  parenres  de  Eledlionc  &  fallite  fuorum  liberorum,  quos  Deus  in  in- 
fantia  ex  hac  vita  evocar,  dubitare  non  debent. 

XVIII. 

Adverfus  liane  gratuita:  ElecStionis  gratiam,  &  jufta:  Reprobationis  fè- 
vcritatem  obmurmuranti,  opponimus  hoc  Apoftolicum ,  0  homo!  tu quis 
es,qm  ex  aiherjò  refponpts Deo?  Rom.  9.  io.  Et'illud  Servatoris  noùn,A»non 
licet  mihi qmdyolo facere in  meùì  Mat.zo.15.  Nos  vero  h^cmyfteria  religiofe 
zdoranzcs,cumA^o{{oìo  cxchmamus:0profu?2(litatem£yftiarum:,tumjàpie»'- 
r;<e,  tum  cogmtiom  Dei!  ^am  imperJcmtabHiaJunt  Dei  judicia^^  ejtis  yia  imper- 

yejli^<t» 


N  A  T  I  O  N  A  L  I  S     D  O  Pv  D  R  E  C  H  t  A  N  ^.  24. 

yejiigahiles!  ^ùenim  cognoyit  rnentem  Domimi  oAnt  quù  fiut  ci  a  conpliùì 
Aiit  quis  prior  dedit  ei,  ut  reàdatur  ei  ì  U^am  ex  eo ,  O"  per  cum ,  c^  in  curn  fwnt 
omnia,   l^fi Jìt gloria,  inficiiU.  Amen.   Rom.  11. 35. 34. 3^.  3^. 

R  E  I  E  C  T  I  O 

Errorum,  (^uìhpu  Ecclefitz  Belgica  funi 
aliquamdiu  perturbata. 

Expofita  dodlrina  Orthodoxa  de  Eleóliorre  &  Rcprobatio- 
ne  ,   Syiiodus  rejicic  Eriores  eorum. 


QVI  do  cent,  VolUntatemDeideJèrvandùcrediturù  ,  &  in  fide  fideiqiìc 
obedientta  perfiyeraturù  :,  ejjètotum  'i3  integrum  BleUionis  ad  fàlutem  Der~ 
cretum,  nec  quicquam  almdde  hoc  Decreto  in  yerbo  Dei  effe  revelatum.  Hi  enini 
fimplicioribus  imponunr,  &  Scriprura:  Sa.cvx  manifcfte  conrradicunc,  te- 
ftanti,  Deum  non  tantum  fèrvare  velie  credituros,  fcd  etiam  certos  quo(^ 
dam  homines  ab  eterno  clcgifle,  quos  pra?  alijs,  in  tempore,  fide  in  Chri- 
ftum  &:  perfèvcrantia  donaret ,  ficut  Iciiptum  eft ,  <^lanifefiHm  feci nomen 
tiium  hominihmy  quos  dediflimihi.  lohan.  17.  6.  Item,  Crcdideriint quotquot  or- 
dinati erant  ad  ^itam  aternam.  A6lor.  13.  48.  Et,  Elegit  nos  ante jaUa  mundi 
fundamentai  ut  ejfiemus  fanUi ^  (^c.  EphejT  i.  4. 

IL 

Qiii  docent,  Blecìionem  Deiadyitam  aternam^  ejjè  nsultiplicem  j  alia??;  gè- 
Tieralem  ir  indefìmtam-^  altam  (iugular em  <i^  definii am ,  i^  hanc  rurfum  yel  m- 
completam,  reyocabilem,  non  peremptoriam^fi've  conditionatam  :  Uel  completam, 
trreyocaùilem,  peremptoriam,  feu  ahfilutarn.  \  tem,  Aliam  Eleclionem  effe  adfidem^ 
aliam  adfialutem.  ita  ut  ^lecito  adfide?n  jufiificantem^abfiiue  Ele5ìione peremptoria 
adfialutem,  efiepofiit. 

Hoc  cnim  elt  humani  cerebricommentum  extra  Scripturas  excogita- 
tum,  doólrinam  de  Eleólionc  corrumpens,  &  aureara  hanc  (àlutis  cate- 
nam  diffolvens  :  <^os prtede/linavit ,  eos  etiam  yocayit ,  f^  quos  yocayit  ^  eos 
etiam  jufiificayit,  quos  autemjufiifcayit,  eos  etiam  glofificayit.  Rom.  8.30. 

III. 

é 

Qui  docent,  T)ei  beneplacitum  acpropofitum^  cujus  Scriptura  meminit  in  do- 
Brina  Slefiionis,  non  confiflere  in  eo  ,  quod  Deus  certos  quofdam  homines  prx,  alijs 
elegerit,fiedin  eOyquodDeia  ex  omnibus poffìbilibuf  conditionibus  [  inter  quas  et- 
iam funt  opera  legis]fiye  ex  omnium  rerum  ordine ^aBumfid.ei,  infiefie  ignobdem^  'ì3 
obedientiam  fidei  imperfecìam ,  infialutìs  conditionem  eleireritj  eamque  graticfi^ro 
perfeSìa obedientia  reputare,  ^  yit(C  aterna  premio  diqnam  ccnfiere  yoluerit.  Hoc 
enim  errore  perniciofo,  beneplacitum  Dei  &  meritum  Chrifti  enervatur, 
&  homines  inutilibus  quxftionibus  averi  tate  juftifìcationis  gratuita,  & 

X     3  fimpli' 


2.4^  A  e  T  A-     S  Y  N  O  D  I 

(ìinplicìratc  Scripturaium  avocantur  ,  illudque  Apofioli  falfì  arguitur. 
Deus  ?jos  'l'oca'-vìt  vocationefànfla  :  !7{o?2  ex  operihm  ,  jèd  ex  fuo  frofo/ìto  f(^ 
qratia,  qua  data  ejl  jjobù  in  Chripio  lefu  ante  tempora  fecidorum .  z.  Timo  eh. 
1.5?. 

IV. 

QuiJocenc,  In  S legione  ad fidem  hanc  conditionem  prtcrequiri ,  ut  homo 
lumine  natura  recìe  utatur,  fìtproùm ,  parvus  ,  bumilis  ,  C^  adnjitam  aternam 
dìjpofttts,  quafl  ab  jfiis  EleSiio  aliquatenus  pendeat.  Pebgium  enim  fapiunr, 
&  minime  obfcure  talfi  infimulant  Apoftolum  Icribenrcm  :  Verpiti  fumtis 
oìim  in  cupiditcìtihm  carnù  noflra ,  facientes  qua  carni  O^  cogitatio7nhus  lìhebant^ 
eramufque  natura  fìlij  ira ,  ut  ^  reliqui.  Sed  Dei/j  ,  qm  di'ves  ejl  mijericordtay 
propttr  multam  charitatemfuam ,  qua  dilexit  nos ^  Etiam  nos  cmn  in  ojfenfìs  mor- 
tui  efSenms ,  una  yi'Vìficayit  cum  Chrijìo ,  cujm  ^atia  ejlls  Jèryati ,  waaque  Jà~ 
fcitayit ,  unaque  coUocayit  in  ccelts  in  Chrijìo  lefu  :  ut  ofienderet  in  feculis  fuperye- 
nientibHS  fuperemmcntes  illas  opes/ùa grafia ,  prò fia  erga  nos  bent'^nitate  in  Chri- 
jìo ìejti.  Gratta  enim  ejìù  feryati  per  fidem ,  (  e^'  hoc  non  ex  nuobis^  Dei  donum 
ejì)  non  ex  operibiis^  ut  ne  quù glorietur.  Eph.  2..  3.  4.5.  6.  7. 8.  $>. 

V. 

Qui  docent ,  "EleUionem pngulariumperjònarum  ad  falutem  incompletam  ^ 
non  per empt ori am  faci am  ejje  ex  prayija  fide,  refipifientia ,  finEiitate  e^*  pietate 
inchoata,  aut  aliquamdiu  continuata  :  compiei  am  njero  (s^  peremptortam  expra^ 
fz'ijafìdei,  refipifientia,  finUitatìs  ^  pietatù  finali  perfiyerantia  :  Et  hanc  efie 
oratiofam  €^  Euangelicam  digmtatem,  propter  quam  qm  eligitur,  dÀgììiorfit  ilio  qui 
non  eligitur  :  ac  Proinde  Eidem ,  E  idei  Obedientiam  ,  Sancì  itatem  ,  Vietatem  ^ 
Terjeyerantiam  non  ejfie firuBus  fìye  ejfieSìm  Eleciionà  immutabilù  adgloriam  yfid 
conditiones  )  ii  caufas fine  quibm  non,  in  eligendis  complete  prarequifitas ,  (^pra~ 
yifas,  tanquam prafiitas.  Id  quod  tori  Scripturx  rcpngnat ,  qux  ha^c  &c 
alia  did:a  paiTim  auribus  &  cordibiis  noftris  ingeric  :  EleSìio  non  efi  ex  ope- 
rihm ,  fied ex  ijocante .  Rom.jj.vcrf.  11.  (jedebant  quotquot  ordinati  erant  ad 
<-vitam  aternam.  Aólor.  13. 48.  Elegit  nos  infimetipfi  utfanBi  ejjèmm.  Fphe£ 
1.4.  Non '-V0S  me  elegifiùf  fid  ego  elegi<-uos.  lohann.  15.16.  Si  ex  gratta, 
non  ex  operibm.  Rom.  11  verf^  6.  In  hoc  efi  Charitas  ,  non  quo d  nos  dilexeri- 
mm  rOeum ,  fidquodipfie  dilexit  nos,  <C^  mifit  Eiliumfiuum.  i.  lohan.  4.  io. 

VI. 

Qui  doccnt,  Non  omnem  EleUionem  adfialutem  immutabilem  ejfie,  fidquofi 
dam  ele5Ìos,  nullo  Dei  Decreto  obfiante,  perire pofie  (/jr  aternum  perire.  Quo  crai- 
fb  errore  &  Deum  mutabilem  faciunt,  &:  confolationempiorum  de  Ele- 
ólionis  fuse  condanna  fubvertunt ,  &  Scripturis  facris  conrradicunt  do- 
cencibus,  SleBos  non po^e fieduci :  Match.  14.  vcrf  14.  Chrifium  datos  fibià 
Tatre  non  perdere  :  lohann.  6.  verf  39.  Deum  quos pradefiinayit^  <-uocayit  O* 
iuUificayitf  eos  et lam glorificare.  Rom.  8.  verf.  30. 
•« 

Qui 


N  A  T  I  O  N  A  L  I  S     D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ^.  t^-^ 


VII. 


Qui  do  cent,  Eleciionù  'mmut&hdis  ad  gloriam  nuUum  in  hac  <-vìtci  ejfe 
fritcìmn^  nullum  jcììfim^  nidLim  certitudmem^  nijì ex  conditione  mniabdi  e^  contm- 
ricr.te.  Pra:ccrquam  cnim  quod  abiui'dum  (ìc  ponere  ceititudinem  incer- 
tam,  advcrlantur  Iiccc  experienti^  Sandlomm,  quicum  Apoftolo  ex  fènfa 
Eledionis  lui  exuicant,  Deique  hoc  beneficium  celebrane,  qui  gaudente 
cum  Difcipuiis,  lecundum  Chniìi  admonìtìonem  ^  quod  nomina  /ita /cripta 
/iÌKt  in  ccelis ,  Lue.  io.  io.  qui  fènfum  denique  Eledionis  ignicis  tentatio- 
num  Di  abdicar  um  telis  opponunt,  qua:rentes,  ^ij  intentabit  crìmina  ad- 
.  ycr/ìfs  6lc'cios  Deiì  Rom.  S.33. 

Vili. 

Quidocenr,  l^eum  neminem  ex  mera  ju/la/àa  'x>o[u}7tate  decreyljfe  in  lap/ì^ 
Jdit  ^  in  communi  ùeccati  iS  damnationis /latu  relinqucre^  aut  in  gratin  ad/idem 
O"  cofiycr/tonem  nece/faritc communicatione preterire.  Stat  enim  illud ,  Quorum 
ijult,  mi/èretur,  qms  'uult,  indurai.  Rom.  9.  verf!  18.  Et  illud,  Vobis  datume/l 
tio/fe  myficria  regni  eoe  lorum,  dlis  autemnon  efì  datum.  Match.  13.  verE  11.  Item, 
Glorijìco  te,  Pater,  Domine  codi  ^  terrx,  quod  hac  occultayerùe /àpientibus  e^^^  in- 
telligeìitibtis ,  (^  ea  detexeris  infantibpis  :  Etiam,  Pater,  quia  ita  placuit  tibi, 
Macth. 11.25. 16. 

IX. 

Qui  docent,  Catifam  cur  Deusadhanc  potim,  quam ad aliam gentemEuan- 
gelmm  mittat,  non  ej/e  merum  i^/olnm  Del  beneplacitum ,  fìdquod  hac  gens  mC" 
lior  &  diirniorft ea,  cui  Eyaniirelmm  non  communicatur.  Reclam at  en i  m  Mo- 
Ics,  populumlfraèliricum  fic  alloquens,  E.tJehoytz  Dei  tui/ìmt  codi,  i^  eoe  li- 
ccelorum,  terra  i^  quicqmd  e  fi  in  ea  ;  Tantum  in  major  es  tuos  propen/kf  fuit  amore 
fehoya  dilige?! do  eos  :  unde/èlegit /èmeneorum  poft  eos,  '-uos,  inquam,  pra  omnibus 
populù ,  /tcut  e/I  hodie.  Deut.  io.  14. 15.  Et  Chriftus  :  Va  tibi  Chorazjn ,  yx 
tibi  "^ethfuda,  quia  /i in  Tyro  ^  Sidone faSìa  e/fent  yirtutes  ille,qU(Z  in  yobàfaci^ 
funi,  in  facco  &  cinere olim poemtentiam  egi/fent.  M atth.  1 1.  zi. 

Ita  nosfentirc  &;  judicarej  maniium  noftrarum  fub- 
fcriptione  teftamur, 

Johannes  Boger?nanntis,  Pashr  Ecclc/u  Leonjerdienfis,  d^Synodi  Pr^fes.  lacobus  Ro- 
Undm,  Pitsior  Ecclefu  Am/ielodA-mcnfis,&  Prtufidis  Ajjèjfor.  Hermann^  FaukelimyPufior 
Ecclejì£ CAliddelhurgenfis,  cf  Pr&fidis  Ajfejfor.  Sebasiianm Vamman,  Pajior Ecclefu  Zut- 
fhanienfis,  cf  Synodi  Scriba.  Je/ius  Hommius,  P a/i  or  EccleJÌ£  Leydcnfis  j  &  Synodi 
Scriba. 

EX      MAGNA     BRITANNI  A, 

Georgim-iEpìfcoftis  Ldinh-vcnfis.  Johannes Davenantiiis,  Pre/byter:  Boctor  ac  Sacre 
Theobgi.c  publiciis  Profejjòrin  Academia  Cantabrigienjì,  &  Colle gtj  Re ginalis  ibidem  Pr^fes. 
Samuel  FFardus,  Pre/byter  :  SS.  Theolog̣  BoBor,  Archidtacontis  Tauntonenfis,dr  Collegtj 
Sydneiani in  Academia  Cantabrigie?7fiPrx/eBus.  Thomas  Goadits ,  Pre/byter:  SS.  Theo- 
legiiC  T>octor,  Cathedralis  Ecclefix.  Paulina  Londinenjìs  Pr£ccntor.  Gualterus  Bakanqnal- 
lits,  Scoto-Britanniis,  Pre/byter)  S.  TheologiiS  Baccalaureus. 

X  4  EX 


i48  ACTASYNODI 

EX     ELECTORALI 
PALATINATV, 

x^brahamus ScitUetHs,  S.  iheologi^DoBor,  &  Trofeffor  in\^cadem'ntHeydelhergenfì. 
Paulm  To[famii,S.TheologÌ£DoBor,c^  Confiliarim  in  Senatii EcckJìaJHco ittferioris  PaU- 
tìrtAtus.  Henricns  ^Ittng.  S.  Theologix  DoSlor-,  &  Profejfor  in  K^cademia  Heydelber- 
genfi. 

E   X      H  A    S   S    I   A, 

Georgi  US  Crticìgcr,  S.  TheologÌ£  Docfor,  Profejfor,  é' prò  tempore  Re  Et  or  K^cademÌA 
xJA'larpnrqenfs.  Paidiis  Steinius,  Concionator  (ÌAuUchs  ó'  S-  Theologi^e  in  Collegio  liohili-  ■ 
tAtis  (^delphico  C^'lAuritiano  Profefor,  Caffellis.  Daniel  Angelocrator ,  Ecclefite  Marpur- 
qenfisPAsior-,  &  'vicinar ttm  adLaniimé'CAEderam  Superintendem.  Rodolphus  Gocle- 
'niuSySemor Philofophui piiriorls  m'i^cademia  Marpurgenjì Afiteceffor primanas ,  &  mine 
Vecanus. 

EX      HELVETIA, 

Johannes  lacohus  Breytingerus,  Ecclefu  Tigurinx  Pastor.  Marcus  Rtitimeyerus,  S.  Theo- 
logia  DoEìor,  &  Ecclefix  BernenfisMimster.  Sebafianns  Beckius,  SS.  Theobgid  Docfor.é' 
Novi  Tefl amenti  ProfeforinAcademiaBafUienfi,ibidemque  Facultatis  Theologicis  Bcca- 
nus.  VVolf(Tangus  Uayertis,  SS.  Theologia  Boifor,  Ecclefìa  Bajtleenjìs  Pajlor.  lohunnes 
Conradus  Kochtiis,  Eccleftx  ScaphifiantuMiniHer. 

A      CO  RR  ESP  O  NDENTIA 
WEDDERAVICA, 

lohannes-Henricus  Alfìedins,  in  lllujìri  Schola  Naffovica,quA  eft  Herborna,  Prof ef  or  or- 
dinarius.  Georgius  Fabricius ,  Ecclefu  VVindeccenfìs  in  Comitatu  Hannovico  PaHor,  dr 
vicinarum  InfpeEior. 

EX     REPVBLICA     ET     ECCLESIA 
GENEVENSI, 

'  Johannes  Deodatus,  in  Ecclefia  Genevenfi  PaFtor,  éf  in  eadem  Schola  SS.  Theologia  Pro- 
fetar. Theodor  US  Tronchine,  divini  verbi  Minifter  in  Ecclefia  Genevenjì,  df  ibiuem  o  S. 
Theologìx  Profejior^ 

EX     REPVBLICA     ET     ECCLESIA 
BREMENSI, 

CMatthioi  MartinÌHi,llluJlrls  Schok  Bremenfis  ReBor ,  dr  in  ea  Divinarum  literarum 
Profejfor.  Henricm  Ifelburg .  SS.  Theologia  Doclor,  in  Bremenjt  Ecclefia  ad  B.  Firginls 
le  fu  Christifervus-,  &  in  Schola  Novi  Tef  amenti  Profeffor.  Lttdovicm  Crociui-,  S.  Theo- 
logist  DoBor,  Ecclefid  Bremenfis  adS.  Martini  Basi  or, &  in  Jllufiri  Schola  Veteris  Testamenti 
dr  Philofophia  practicA  Profeffor. 

EX     REPVBLICA     ET     ECCLESIA 

E  M  D  A  N  A, 

Daniel  Bernardm  Eilfhe?nÌM,  Emdanx  Ecclefa  Pali  or  Senior,  ^it^itu  Lucas  Grimerf 
hemirn,  Emdanx  Ecckjìx  Pajlor, 

SS.  THEO- 


N  A  T  I  O  N  A  L  I  S      D  O  R  D  P.  E  C  H  T  A  N  ^.  ^45 

SS.     THEOLOGI^     PROFESSQ- 
RES     BELGIC  I, 

Johannes  Tolyan'der ,  SS.  Theologìéi T>octor  ,  atqite  in  i^crJania  Leydenjì  Profefor, 
SihrnnàiH  Luhherttis ,  SS.  TheologiaDoófor,  ó"  Profejfor  in  <^c.idemia  Frifiorum.  FYan- 
'cifcm  Gom.int'S,  SacrofancfA  TheologU  BoEtor,  dr  Profejforin  t^cademia  GroningA  é' 
OndandiA.  y^ntonim-Tyfim -,  picrATheologis.  in  llluHri  SchoU  Geldro-Felavica  ,  qii£ 
eH  Hardeyvici,  Profe(?or.  K^ntontus  VVaUws ,  PaHor  Ecdefu  CMidddhitrTenJisj  qt  £>ì 
eiiifdem  urbis  llltifiri  SchoUinterTheologos  ad Syhodum evocatili. 

EX-DVCAtV     GELDRI^     ET 

COMITATV    2VTPHANIENSI, 

Cidìelnim  Stephani,  S  S.  TheologtA  BoBor,  ér  K_Xrnhemien/ìs  Ecck^£  Paflor.  Elkrdui 
a  CMehen,  Bcclefut  Hardrovicena  PaHor.  Johannes  Botiillet,  Pafior  Eccìefu  VVarnsfelden- 
Jìs.     Jacohm  Verheyden,  Senior  Ecclefu  ISlo'viomagenfis,  ér  SchoU  F^.e^or. 

EX     HOLLANDIA     AVSTRALI,      '^   ' 

■  Balthafar  Lydim^  M.  T.  Pafì-orEcdefu  Dei  in  urbe  Dordrerhto.  Henricm  i^rnoldi» 
hcclefiasies  Delphenjìs.  Gifbertm  Voetius,  Ecclefi£  Heufdami  Pajlor.  f^rnoldm  Cj3/«- 
Jìus  ab  Holy,  Bailliuiis  Siiyd-Hollandia,  Senior  Ecclefu  Dordrechtanx,  Johannes  de  l,aet-p 
Senior  Ecclefu  Leydenfis. 

EX     HOLLANDIA     BOREALI, 

JacobusTriglandius.,  PafhrEcclefu  AmHelodamenfts.  t^brahamus  aDoref.aer,  Pasto? 
Ecclefi£  Enchufan^.  Samuel  Bartholdns,  PaHor  Ecclefti&  Monachodamenfis.  Theodor iis 
Heyngius,  SemorEcclefiAK^mHdodamenjìs.  Dominicus  ab  Jleernfkerck,  Senior  Ecclejìa 
\^mHelodamenfis.    ■ 

EX      ZELANO!  A, 

Godefridtts  Vdemannus-,  PastorEcdefi&  ZiricT^ans.  Cornelius  Regius,  Ecdefm  Goefana 
Pafior.  Lambertus  de  Rijcke,  Ecdefu  BergiT^mtana  PaHor.  Jofias  Vofberqins,  Senior  £.c- 
defiA  Midddburgenfis.  Adriamts  Hofferus-,vrbis  Zi'riT^A  Senator,  dr  Ecdefu  ibidem  Senior, 

EX     PROVINfClA     VLTRAIECTINA, 

Johannes  Dibbe^his ,  PaHor  Bordracenns ,  Synodi  OrthodoxA  J^ltrajcclinéi  Demtattn, 
KArnoldus  Oortcampus-,Ecclcfi&  Amersfortian^  Pafior. 

E   X      F   R  I  S  I   A. 

florentiiisJohannls,  Jefii  ChriHicrucifxi  ServusinEcdefia  Snecafta.  Philippus Danid/f 
Eilfhemius,  Pafior  Ecdefiix.  Harlingenfis.  Kempe  Harinxma  a  Bonia ,  Senior  Ecdefu  LeO' 
'vcrdtenfis.     Tacttits  a  h  Ayfma,  Senior  Ecclefm  in  Buirgirdt ,  Hichtum,  df  Harfuvardtt 

EX     TRANSISVL-ANIA, 

Cafiarns  Sibdius,  Pafior  Ecclcfi&  B anjenl rienfi s.  Hermannus  VViferding.  Ecdefia 
SwollanéL  in  Enjangelio  Chrifii  MiniHer.  Hieronjmus  Vogelius,  Hafifeltanx.  Ecdefia  Pafior j 
tempore dcputationis infirviens  Ecdefii&  Orlhodoxx  Campenfi.  Johannes L'angius,  Eccle- 
fiasìes  Vollenhonjianm.  VVilhdmus  a  Broickhnyfen  ten  Boeme,  tanqiia?n  Senior  deputa- 
tus.     Johannes  a  Lawvjick,  tanquam  Senior  deputatns. 

EX 


^^i  A  e  T  A     S  Y  N  O  D  I 

EX     CIVITATE      CRONI  N- 

GENSI    ET     OMLANDIIS, 

Cornelim  Hillenius ,  Serfus  lef:  Chrisii  in  Bcclejìa  Groningana.  Georgius  Placiu-fy 
Vafior  Ecclcfix  K^Affingadammo-nenfis.  VVolfgangm  {_yìgricola,  PAJÌor  EcclefiA  Beduma- 
n£.  i'Vigholdm  Homerus,  EcclefiA  Midwoldan^  Fasi  or.  Egbertm  Halbes,  Ecclesie  Grò- 
ninganA  Senior.     Johannes  RufeUert,  Senior  Ecclefitn  StedunianA, 

EXDRENTIA. 

Themo  ah  (.Ajfcheberg,  PaBor  Ecclejìa  'Meppelenjìs.  Tatrochs  RomelingiuSf  PaHot  Ec^ 
clejìis  Rhuincnjìs. 

EXECCLESIISGALLO- 
B  E  L  G  I  C   I  S, 

Daniel  Colonius,  Pashr  Ecclejìa  Leydenfis,  dr  Regens  Collega  Gallo-Belgici  in  Academix 
Leydenjì.  Johannes  Crucius,  Pafior  Ecclefìa  Haerlemenjìs.  Johannes  Doucher,  PaHor  Eccle- 
Jìci  Eli  (fingane.  Jeremias  de  Pours,  Ecclefix.  Gallo-BelgicA  Jdiddelhtirgenfis  Pastor.  Ève    r- 

^       dus  Becker  US,  Senior  Ecclefm  Gallo-Belgica  Middelhurgenfìs.     Petrus  Pontantts,  Senior  Ec^ 

3  il  clefu  Amjlelodarnenjìs. 


2t 


SECVNDVM    DOCtRIN^    CAPVT 
DE 

MORTE    CHRISTI 

HOMINVM     PER     EAM 
REDEMPTIO  NE, 

Artimhs  frim^f. 

DEvs  non  tantum  eft  fumme  mifèricors ,  fedetiam  fumme  juftus. 
Poftulat  autem  ejus  juflitia  [prout  (e  in  verbo  revelavit  ]  ut  peccata 
noftra,  adverfus  infinitam  ejus  MajeftatemcommifTa,  non  tantum  tcm- 
poralibus,  fed  etiam  iEternis,  tum  animi,  tum  corporis  posnis,  puniantur: 
quas  pocnas  efFugere  nonpolFumus,  nifi  juftitias  Dei  facisfiat. 

II. 

Cum  vero  ipfi  fàtisfacere,  &:ab  ira  Dei  nos  liberare  non  poflìmus. 
Deus  ex  immenla  mifericordia  Filium  fuum  unigenitum  nobis  {ponfo- 
rem  dedit,qui,utpro  nobis  fatisfaceret,  pcccatum"^  &  malediótioin  cruce 
prò  nobis,  feu  vice  noftra,  fadus  eft. 

HiEC 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  ,,-i 

III. 

HarcMòrs  Fili]  Deieft  unica  &  perfeétiflìma  prò  peccatis  vi(5tima&; 
fatisfaóiiojinfiniti  valoris  &  preti],  abunde  fuflìdens  ad  totius  mundi  pec- 

cacaexpianda. 

IV. 

Ideo  autem  Iiìec  Mors  tanti  ed  valoris  &  preti),  quia  perfona,  qu^  òam 
fubijt,  non  tantum  efl:  verus  &  perfeéìe  lanótus  homo  ,  fèd  etiam  uni- 
genitus  Dei  Filius,  ejufdcm  ^ternas  &  infinita:  cum  Patrc  &  Spiritu  S.  eC 
fcntix,  qualem  noftrum  Servatorem  elle  oportebat.  Deinde,  quia  morS 
ipfius  fuic  conjunóta  cum  fenfu  ux  Dei  &:  malediótionis,  quam  nos  pec- 
catis noilris  eramus  commeriti, 

V. 

Carterura  promifsioÈvangelij  efì:,ut  quifquis  credit  in Cliriftum  cruci- 
fìxum  ,  non  pereat,  fed  iiabeat  vitam  a:ternam.  Qji.'e  promiilio  omni- 
bus populis  &:  hominibus,ad  quos  Deus  prò  Tuo  beneplacito  mitritEvan- 
gelium ,  promifcue  &  indifcriminatim  annunciati  &  proponi  debec  cum 
refip .  fcenti^  &  fidei  mandato. 

VI 

'Quod  autem  multi  per  Evangclium  vocati  non  refipifcunt,  nec  in 
Chriil'um  credunt,  led  in  infidelitatc  pereunt,  nonfithofticT  Chriftiin 
cruce  oblat^-E  dcfeótu,  vel  inlufficientia,  fed  propria  ipforum  culpa. 

VII. 

Qiiotquot  autem  vere  credunt.  Se  permortem  Chrifti  à  peccatis  8c 
interitu  liberantur  ac  fèrvantur,  illis  hoc  beneficium  ,  ex  fola  Dei  gratia^ 
quam  nemini  debet,  ab  a:  terno  ipfis  in  Chrifto  data,  obtingit. 

Vili. 

Fuit  enim  hoc  Dei  Patris  liberrimum  confilium ,  &  gratiofiffima  vo2 
luntas  atque  intentio,  ut  mortis  pretiofillìmxFilij  fui  vivifica  &  {àlvifica 
efficacia  fefe  exereret  in  omnibus  eleóìis,  ad  eos  folos  fide  juftificante  do- 
nandos,  &  per  eam  ad  falutem  infaHibiliter  pcrduccndos.-  hoc  eft,  voluic 
Deus,  ut  Chriilus  per  fànguinem  crucis  [  quo  novum  foedus  confirma-- 
vit]  exomni  populo,  tribù,  gente,  &  lingua,  eos  omnes  &  folos,  qui  ab 
aeterno  ad  falutem  eledi,  &  a  Patte  ipfi  dati  lunr,  efficaciter  redimeret,  fi- 
de [quam,  ut  &  alia  Spiritus  fandi  fàlvifica  dona,  ipfis  morte  fua  acqui- 
fivit]  donaret,  ab  omnibus  peccatis,  tum  originali,  tum  adualibu^,  tam 
poft,  quam  ante  fidem  commifiìs  (anguinc  fuo  mundarct ,  ad  finem  ut 
que  fideliter  cuftodirct,  tandemque  abique  omni  labe  &  macula  glorio- 
fos  coram  fé  fifteret. 


Hoe 


i^i  ACTA     SYNODI 

IX. 

Hoc  confilium  ,  ex  ceterno  erga  eledos  amore  profcdum  ab  initio 
mundi  in  prxiens  Lifquc  tempùs,  fruftra  obnitentibus  infcrorum  portis, 
potencerimpletum  fufr,  &deinccps  quoque  implcbitur  :  ita  quidem  uc 
eleóti  fuis  temporibus  in  unum  colligantur,  &  femper  (ìcaliquacredcn- 
tium  Ecclefiainfanguine  Chrifti  fundata,  quxillum  Scivatorem  fiium, 
qui  prò  ca,  tanquam  fponfus  prò  rponfa^animam  fuam  m  cruce  expofuir, 
conftantcr  diligat,  perfeveranter  colat ,  atque  hic  &  in  omncm  a:ceniita- 
tcm  celcbrct. 

REIECriO    ERRORVM. 

Expoflta  dodrina  Orthodoxa  rejicit  Sy- 
nodus  EiTores  eorum. 


QVI  àocznt,  ^od T)em  VttterVdmm fiiumin  mortem  cmcù defl'mA'vent, 
(ine  certo  ac  dcfìmto  confitto  quenquam  nominatim  fdvandi ,  adeo  ut  im^e- 
tratwni  mortù  Chrijìijùa  necejJttaSj  utilità^,  dignitas/arta  tecìa,  f3 numeris  fuis 
terfeSia^  completa  atque  integra  ronfiare  fotuijfet,  etiamf  impetrata  redemppio  nulli 
individuo  unquaw affu ip/ó fuijfèt applicata.  Harcenim  affertiOjin  Deil-*?icris  (a- 
pientiam  meritumque  Iclu  Chrifticontumeliofà,  &  Scriptura:  contraria 
eft.  Sic  cnim  ait  Servator  :  Ego  animam  ponopro  oyibm,  O*  agnofco  ea^.  lohan. 
io.  verf  15. 17.  Et  de  Servatore,  Efaias  Propheta:  (um pofiterit fé  facrificiumpro 
reatu^yidebit femen^prolongahit dies ^  0>yoluntas  lehcva  in  manu  eju-s projperabi- 
tur.  Efài.^3.  IO.  Denique,ArticulumFidei,quoEcclcfiamcredimus,evertit. 

II. 

Qui  docentj  Nonfuijfe  huncfinem  mortìs  Chrifti,  ut  noyum gratin  fxdusfo 
Jkngume  reipfafinciret,fed  tantum:,  ut  nudumjus  l'atri  acquireret ,  quodcumque 
foedm^  yelgratix^  yeloperum^  cum  homimbm  denuo  mcundi.  Hoc  cnim  rcpu- 
gnat  Scripturx,  qu^  docet,Chriftum  melioris^ià  eft,  no\\  fxderis  fonforem 
f£  mediatorem faSìum  efe.  Hebr.  7.  zz.  Et,  Tefamentum  in  mortuis  demum  ra- 
tum  effe,  Hebr.  p.  ly  17. 

III. 

Quidocent,  Chrijìum per framfktisfaciionem^nullls  certo  meruife  ìffam fa- 
lutem  (jrfidem^  qua  hac  Chrijii  fatisfaSìio  adfalutem  ejjicaciter  appliceturffèd  tan- 
tum Patri  acquifviffe  potefatem  yelplenariam  yolmitatem,  de  novo  cum  hommi- 
hmagendi^  i!^  noyas  quafcumque  njcUct  conditiones pr^fcrihendi ,  quarum  prxRa.- 
tio  a  libero  hominis  arbitrio  pendeat^,  atque  ideo  fieri  potuijjey  ut  yelnemo^velomnes 
easimplerent.  Hi  enim  de  morte  Chrifti  nimis  abjede  fentiunt,  prima- 
rium  hudum  feu  beneficium  per  cam  partum,  nullatenus  agnoéunt,  oc 
Pelagianura  crrorem  ab  mferis  revocane. 

Qui 


NATIONALIS      D  ORDRE  CHT  A  N^.  i^j 

IV. 

Qui  doccnt,  Fcedfa  il/ud novum Gratin,  qnod Deus  Pater^permortù  Chri^ 
fii  intewentum  cum  hommibus  pepigli ,  non  in  eo  conpHere  ,  quod  per  fìdem 
quatenus  meritum  Chrijìi  apprehendit  ^  coram  Deo  luHifìcemur  i^  faboemur- 
[ed  in  hoc,  quod  T>em abrogata perfeEfae  obedientia le^alù  exa6ìione ,  fidem  ip- 
fam  O"  fdei  obedientiam  mperfeSlam ,  prò  perfecìa  Legis  obedientia  repmet, 
O'  "^it^  xterniC  prxmio  gratìofe  dignam  cenjèat.  Hi  enim  concradicunt 
Scripcur^,  Jujìificantur gratis, eius grafia,  per  redempttonem  faSìam  in  lefu  Chri- 
y?o,  quem  pro^ofmt  Deus placamentmn per  fìdem  in  pingmne  ems.  Rom.3.  verC 
14.  15.  Etcum  impioSocino  ,  novam  &  peregrinarli  hominis  coram 
Deo  luftificacionem,  conerà  cotius  Ecclefi^e  confcnfurrijinducunt. 

V. 

Qui  docenc,  Omneshomines  inflatttm  reconciliationù  ^  gratiam  fcederù 
ejfe  ajjumptos,  ita  ut  nemo  propter  peccatum  originale fìt  damnationi  obnoxms  aut 
damìiandus  ,jeà  omnes  ab iflius  peccati  reatu  fìnt  immunes.  Wxz  enim  {.zw^ 
tentia  repugnat  Scriptur^  affirmanti,  7ios  natura  ejjèfilios  ine. 

VI. 

Qui  impetrationis  &  applicationis  diftindioncm  ufurpant,  utincau- 
tis&imperitis  liane opinioncminftillent.-Dcum,  quantum  ad  fé  artiner, 
omnibus  hominibus  ex  xc^uo  ea  beneficia  voluifle  conferre,  qua:  per 
mortem'Chriftì  acquiruntur,quod  auteiii  quidam  pr.E aliis  parcicipes  fiant 
remifsionis  peccacorum,&:vit;Easterna?,difcrimen  illud  pendere  exlibero 
corum  arbitrio  fé  ad  grariam  indifFerentcr  oblatam  appIicante,non  autem 
ex  fingulari  mifericordi^  dono  efficaciterin  illis  operante,  ut  pr^  alijs  gra- 
tiam illam  (ibi appli cent.  Naniifti,dum  fimulant  fé  diftindionem liane 
iànofenfu  proponete,  populoperniciofum  Pelagianifmi  venenum  conan- 
tur  propinare. 

VII. 

Qui  docent,  Chriflum  Tro  ijs  quos  Deus  fìimme  dìlexit  c^  ad  njitamxtef- 
■  nam  elegit,  mori  necpotui(Se,  nec  debuijfe^nec  mortuum  ejfe,  cum  taìibtis  morte  f'hrifti  \ 
non (ìt opus.  Contradicunt  enim  Apoftolo  dìcenti-.ChnJIus  dilexit  me,  ^  tra^ 
didit  feipfìmpro  me.  Galat.i.verf  zo.Iteiii,  ^ù  efì^qm  crimma  tntentet adyer- 
fìis  Elcclos  Deiì  T>euj  efiù,  quiiujìifìcat.  ^ùeflqui  condernnetì  Chnftttseft,  qui 
mortuus  efl^  Romanorum  8.  verf  33.  nimirum,  prò  illis.  Et  Salvatori  aflc- 
-  veranti,  B.go  pone  animam  meam prò oyihm  meis.  loliann.  lo.verf  ic.  Ez,I:foc 
eft ^rxceptummeum,  utddigatis  alij  alios^fìcut  ego  dilexi'-vos}  Maiorem  dileSìionem 
nemohabet,  quam ut ponat animam fìtam prò  amicis.  Johann,  k.  verf  11. 13. 

Ita  nos  fentire  &:JLidicare,  manuum  noftrarum  Tub- 
Icriptione  teftamur, 

lohannes  Bogermannm,  Fast  or  Ecclefìt  Leoverdienfis,  é'Synodì  Prafes.      UcobmRo- 
landtti,  Fast  or  Ecclejìx  A)nflelodamer>Jìs,dr  Pr^Jìdis  Ajfcjfor,     Hermamifs  Faukelius,Fx(lor 

Y  Ecdefiix^ 


Z54  A  C  T  A     S  Y  N  O  D  1 

EcclcfJx  CMiddelhiirgcn^s,  cf  Pr.efidi^  ^fijfo^-  SebaULinm  D/imm.m,  Tajìor  EcclefiA  Ziit- 
fhanknfiSj  dr  Synodt  Scriba.  fejlus  Hommins,  Pajlor  Eiclefu  Leydenjis ,  éf  Sjnodi 
■Scriba, 

EX      MAGNA     BRITANNI  A, 

€eorgitUyEpfcopii  Landuvenfis.  lohannesBavenantius,  Prcfbyter:  BoBor  ac  Sacra 
Theologix  piihlicHS  Profejforin  Acadcmia  Cantabrigicnfi-,  &  Collegij  Regi/ìalis  ibidem  Prxfes^ 
Samuel  VVarduSyPrefbyter  :  SS.  'Theolffgix  BoSìor,  Archidiciconus  Faimtonnenfis,ér  Collegij 
^idneyaniin  Academia  Cantabrigicnfi PrAfecius.  Thomas  Goadiis ,  Prcfbyter:  SS.  Theo- 
logix.  DoBor,  Cathedralis  Ecclefix  Paulina  Londinenfis  Prxcentor.  Guaìterus  Balcanqual" 
/;«•,  Scoto-Britannits,  Prefbyter-,  S.  Theologia  Baccalaureus. 

EX     P  A  L  A  TI N ATV 
ELECTORALI, 

K^hrahamm  Sctdtettis,  S,  Theologi^i  T)oEior  éf  Profef^or  in  ^cademìa  Heydelbergenfio 
Tanlm  'TojfAnH'S,S:Theologi&T>oBor->ó'  Confdiarim  in  ScnatuEcclefìaHico  inferioris  Palati- 
'natm.     Henricus  i^lting,  S.  Theolcg̣  Docior-,  &  Profejjor  in  K^cadayna  Heydelbergcnfi. 

E  X     H  A  S  S  I  A: 


Mar- 
ilitatis 


Geergim  Crncìgcr,S.  TheologÌ£  Doétor-,  Prof  e  fior,  drpro  tempore  Reéhr  AcadcìniA  I 
pir<ienfis.  Pàidm  Steinita-,  Concionator  Atdtcmó'  S.  TheologÌ£  in  Collegio  2{obilii 
i^delùhico  Ol'fauritiano  Profcfior  Ca(iellÌ6.  Barriel^^ngelocratoryEccìefie  CAiarpur.genfis 
Pashré-i'icinarum  ad Lanurn  ér  K^Ederam  Superintendens.  Rodolphm  Gocleniiis,  Se- 
morjPhilófophi&  Purioris  in  K^cademia  CAUrpurgenfi  <^ntecefor  primarim  ,  &  nane  De-- 
canm. 


EX       HELVETIA 


Jeanne;  Jacobtis  Breytingertts,  Ecclefix  Eignrins.  Pajlor.  (Jìlarc/ts  Rutirneyerus,  S.  Theù" 
lorriit  Docior  é"  Ecclefhe  Bernenfis  Mtnisier.  Sebafltaniis  Beckiiis,  S  S.  TheologÌ£  Do5}or,d>' 
Novi  Testamenti  Prof  efior  in  Academia  Bafdienfi-,  ibidemque  Tactdtatis  Theologic&  Deca- 
nus.  vVoli^angus  MaycrusySS.  TheologidDoóior ,  Ecclefix  Bafideenfis  Paslor.  lohannes 
Conradus  Kochius  Ecclefix.  Scaphufiana  Minisier. 

A   CORRESPONDENTIA, 
W  E  D  D  E  R  A  V  I  C  A, 

lohannes  Henricus  Alfledius ,  in llluBri ScholaNajfo'vica,qn£e(l  Herborn^,  Profcffor or- 
dinar ms.  Gè  or  gius  Fabridus,  Ecclefm  VVindeccenfis  in  Comitatu  Hannovico  Pa'sior  Qf 
vicinar itm  Infpector. 

EX     REPVBLICA     ET      ECCLE- 

SIAGENEVENSI, 

Toannes  Deodatiis,  in  Ecclefia  Gencz'c-/?fi Paflor,  &in  eadem  Scholti  SS.  Theologjx  Pro- 
fejfor.  The  odor  US  Tronchinus,  divini  verbi  Mi  nifi  er  in  Ecclefia  Genevenfi,  é' ibidem. 
SS.  Theologi^  Prof  efior. 

EX      REPUBLICA      ET      ECCLESIA 

B  R  E  M  E  N  S  I, 
(Ji4atthias  Martinins, lllusiris  SchoU Bremenfits Reffor^é:  in  ea 'Divìnntum  lìtterarum 
Profejfor.  Henricus  jfelburgh,  S.  Thcologi£  DoBor,  m  Brernénfi  Ecclefia  adB.  Virgin isjefu. 
Chriflifervusyin  Schohi  Novi  Tefi  amenti  Prof  efior.  Ludovicus  Crocius,S.Theolog!£  DoSior^ 
Ecclefu  BremenfIsadS.MArtim  Pafior,&  in  lUmtri  Schola  Vcteris  Tefiamenti  &  Philofophi^s 
.praciicA  Profcfior.  ' 


NATIONALIS      DÒRDRECHTANA  a^^ 

EX     REPUBLICA      ET     ECCLESIA    " 

E     M     D     A     N     A, 

Daniel  BeYnarctus  Eilshemius ,  Emdanx  Eccleftx.  Paffor  Senior.    Ritzìits  Lucas  Ori' 
merfhemins  -,  Embdarix  EcclefuiPastor. 

SS.     TflEOLOGI^     PROFESSO- 

RESBELGICI, 

Johannes  Toly&nder ,  SS.  TheobgU  DoBor  ,  aìquetn  \^cAdemÌA  Leydenfi  FrofeSòr* 
Sibr^ndm  Lithbertus ,  SS.  ThtologisT>o{lor,  c^  Profejfor  ÌH<^cademia.  Erifiorum.  Erario 
tifcm  X^oràarHs ,  SacrofincfcZ  Theologia  Do^or,  (^  Profejjor  in  K^cademia  Groningx  ^ 
OmUndÌ£.  ^.^ntoniu-s  Thyjìus ,  facr<e  Theologu  in  illustri  SchoU  Geldro-VeUvica  ,  qux 
est  Harder'vici',  Erofefior.  \^vt<hnÌHi  VVaUus  ,  Paslor  Ecclefiói,  tJAltdddburgenfts,  ^  ex 
-einfdem  urbis  Illujlri  SchoU  in  ter  Theologos  ad  Synodum  evocatm. 

EX     DVCAtV     GELDIil/E     ET 

COMITATVZVTPHANIENSI, 

Gtdielmus  Stefh.vni,  S  S.  Theologix  Do^or-,  &  K^rnhemienfis  Ecclejtx  Pafior.  Ellardus 
à  tJ\iehen,Ecclejìii  Hardro'vicenx  PaUor.  lohannes  Bouillet,  Paslor  EccleftA  Wurnsfelden' 
fts.     lacohus  Vcrheyden,  Seriior  Ecclejìa  ISl^viomagenfis,  ér  SchoU  f.eifor. 

EX     HOLLANDIA     AVSTRALI, 

BaUhafar  Lydiàs,  M.  F.  PaflorEccleJìs.  Dei  in  urbe  Dordrechto:  Heriricui  K^rnoldi), 
Ecclefiastes  Delphe}ifis.  Gifbertns  Voetius,  Ecclejìx  Heufdanx  Pajlor.  K^rnoldus  CMu- 
jÌHs  ab  Holy,  Bailliviis  Suyd-Holitndii,  Senior  Ecclejìx  Dcrdrechtanx.  lohannes  de  Laet^ 
Senior  Ecclejìx  L  eydenfis.  , 

EX     HOLLANDIA     BOREALI, 

lacobusTriglandius-,  Paslor Ecclefìx  AmHelodamenfis.  i^brahamus  aDoreJIaer,PaIfor 
Ecclejìx  Enchufafix.  Samuel  Bartholdus,  PaUor  Ecclejìx  Monachodamenjìs.  Theodorus 
Heyngius,  Senior  Ecclejìxi^mstelodamenjìs.  Dommicus  ab  Heemfkerck,  Senior  EccleJÌA 
KiAm  stelo  dame  nfis. 

EX^ELÀNDIA, 

Godefridus  Vdemannns,  Pali  or  Ecclefix  ZÌricJ^anx .  Cornelìus  Regius,  Ecclejìx  Goejànx. 
Tajlor.  Lambértus  de  Rijcke,  Ecclejìx  BergiZomianx  Pastor.  loftas  Vofbergius,  Senior  Ec- 
clejìx Middelbìirgenfis.  Adrìàn^i  HofferuSjVrh^  Ziri^xx  Senator;  &  Ecclejìx  ibidem  Senior. 

EX     PROVINCIA     VLTRAIECTINA, 

'    Johannes  Dibbe^us,  Pastor  Dordtacenus ,  Synodi  Orthodoxx  Fltraje£ìinx  Deputatuf, 
x^rnoldus  Oortcampus,EccleJìx  Amcrsforttanx  Pajlor. 

EX      FRISIA. 

Florentius  lóhannis ,  le  fa  Chrisiicrucifxi  Sert'usinEccleJìa  Sneiana.  PhiliffusDanìeUs 
Eiljhemius,  Pajlor  Ecckfix  Harlmgenfis.  Kempo  Harinxma  a  Doni.t ,  Senior  Ecclejìx  Leo^ 
'verdienfis.     Tacitus  ab  Ayjrna,  Senior  Ecclefix  m  S%irgirdt ,  Htchtiim,  &  Hartvvardt. 

EX     TRANSISVLANIA, 

Cajf>arns  Sibelius,  Pajlor  Ecclefix  Daventrienjìs .  Hermannus  VViferding,  Ecclejìx 
S'vz'ollanx  in  Evangelio  Chrijli  Minister.  Hieroììymus  Vogelius,  Hajjèltanx  Ecdejìx  Pajlor, 
tempore  detutationk  injtrinens  Ecclejìx  Orthodoxa  Campenjì.     lohannes  Langtus,  Eccle- 


v^(S  A  e  t  A      S  Y  N  O  t)  1 

JìaHes  ròUenhon)hnài.     VVìlhelmus  a  "BroìÀhtiyfen  ten  Boeme,  tanquam  Senior  debutai 
tm.     lohanncs  a.  Lauvvick,  tanquani  Senior  deptitatus. 

■•    EX     CI  VI  TATE     GRONINGENSi 

ET       OMLANDIIS, 

£ornelim  Hillenìm,  Seruiis  lefu  ChriìHinEcclefia.  Gromngìna.   Geórgitis  PUcitti,  Pd- 
ftor  Ecclejid  Appngadammonenjìs.  VVolfga.ngtti  Agricola,  Pajtor  Ecclejìx  Bedumanx.  VVig-- 
holdiis  Homcrns,EccleJìtX.  Midwoldan£  Vastor.Eghertus  Halbes,  Ecclefu  Groningana  Senior  * 
Jphan^€$.RufeÌa.ert,  Senior  Ecclejid  Stedumanx. 

'  :/  ^    ;        EX    D  RE  N  TI  A, 

Themo  ab  Ajfcheherg)  PàBor  EcclefidiUeffeknfis.  Patrodiis  JRomelingtus,  Paftor  Ec  eie  fi  A 
Phuinerifii.'       •  •  '::  ^^  s..;'^* 

EX  -ècCl esiis   g  a  LL O-BELGICIS, 

Daniel  Colomus,  Pasìor  Ecclefu  LeydcnfiSy  dr  Pegens  Collegij  Gallo-Belgici  in  Academia 
Eeydcnfi.  lóannes  Crtauis^-)  PaHor  Fcclefia  Haerlemenjìs.  loannes  Donchert  Paftor  Ecclefis. 
ElifftnTan&.  leremias  de  Poiirs ,  Eccleftd  Gallo-Belgics  Mtddelhurgenfts  PaHor.  Everardtts 
Beckerus,  Senior  Ecclefts.  Gallo-Belgtcd  Mtddelhurgenfts .  Petrus  Pontanus,  Senior  Ectlefitì, 
AmHelodamenfis. 

TERTIVM    Et  QJ/  A  R  T  V  M 
DOCTRIN^       CAPVT 

DE       HOMiNlS 

CORRVPTIONE 

ET    CONVERSIONE 
ad  Deum,ejufque  modo. 

Artimlm  Vrimtis, 

HOmo  abinitio  ad  imagincm  Deiconditus,  vera  &  falurari  fui  Crea- 
toris  &  rerum  fpintualium  notitia  in  mente  ,  &  jufl:iciainvo!untate 
&  corde,  puritatc  in  omnibus  affeòtibus  exornarus,  adeoquccotusfandtus 
fuit:  fed  diaboli  inftinótu,  &  libera  (uavolunratc  àDcodcfcifcens,  eximijs 
iftisdonis  (cipUim  orbavit:  atque  è  contrario  eorumlocoCOEcitatcin,horri- 
biles  tenebras,  vanitatem  ac  perverfitatem  judicij  in  mente,  malitiam,  re- 
bellionem,  acduritiemin  voluntate,  &  corde,  impuritatem denique in  o- 
mnibus  affeólibus  contraxit. 

li- 

■Qualisaurem  poftlapfum  fuithomo,talcs  hi  liberos  procreavir,corruptu$ 
nempe  corruptos  :corruptione  ab  Adamo  in  omnes  pofterosjfolo  Chrifto 
excepro,non  perimitationé  (quod  Pelagiani  ohm  voluerunt)  fed  per  vitio- 
fenatur^propagationem,  jufto  Dei  judicio,  derivata, 

III. 
Iraquc  omnes  homincs  in  peccato  concipiuntur,&filij  ir^nafcuntur, 
inepttad  omne  bonum  ialurarc,propen(ì  ad  malum,in  peccatismortui,  & 
peccatifcrvi  &  abrque,Spiritus  Sancii  regenerantisgratia,adDeum  redire, 
naturam  dcpravacam  corrigere,  vel  adejus  corredioncm  fé  difponere  ncc 
volunt,  nccpoiiunt. 

Refiduum 


NATIONÀtIS    DORDRECHTANJE.  1^ 

IV. 

Reficluum  <]uidem  eft ppfì: lapfum  in  homine  lumen aliquodnaturìe> 
cujus  beneficio  ille  noticias  quafdam  de  Deo,  de  rebus  naturalibus,  de  dif^ 
crimine  honeftorum  &  turpium  retinet,  &aliquod  virtutis  ac  difciplinie 
cxcern.T  ftudium  oftendit:  Sed  tantum  abeft  ut  hoc  natura:  lamine  ad  fa- 
ìiitarem  Dei  cognitionem  pervenire,  &  ad  eum  fé  con  vertere  poflìt,  ut  ne 
quidcm  eo  in  naturalibus  ac  civilibus  rcd:c  utatur. Quinimo  qualecunque 
id  demum  fitjid  totum  varijs  modis  contaminct,  arquc  ininjuflitiadeti- 
neat.Quod  dum  facit,  coram  Deo  incxcufàbilis  redditun 

V-, 

Qjjx  luminis  natura?,eadem  hic  Decalogi  per  Mofèn  a  Deo  lud^eis  pc- 
culiariter  traditi  efl  ratio.  Cum  enim  is  magnitudinem  quidem  peccati 
rctegat ,  ejufque  hominem  magis  ac  magis  reum  peragàt,  fèd  nec  reme- 
dium exhibcat,  nec  vires  emergendi  ex  mi{eriaconferar,adeoqueper  car- 
nem  infirmatus  transgrcflorem  in  maledizione relinquat^non  poteft  ho- 
mo per  eum  falutarcm  gratiam  obtinere. 

■  Vi  ' 

I  Quod igiturncc lumen  natura,  neclexpotefl:,idSpiritus]&n(Sti virtù* 
te  prastlat  Deus,  perfèrmpnem,  fiveminifterium  reconcihationis,  quod 
cfì:  Euangelium  de  Meiha,  per  quod  placuit  Deo  homines  credentes,tami 
in  Vcteri  quaminNovoTeflamento,  Servare. 

"  '  ■  YIL  ' 

Hoc  voluntatis  Tua:  tnyflerium  Deus  in  Veteri  Teftamento  pauciori- 
buspatefecit;  in  NovoTeltamento  pluribus,  fublato  jampopulorum  dif^ 
crimine,  manifcftat.  Cujus  difpenfàtionis  caufTa,  non  in  gentis  unius  pr^ 
aliadignitate,  aut  meliore  lummis  natur^e  ufu ,  fed  in  liberrimo  benepla- 
cito, &  gratuita  dileótione  Dei  eft  collocanda.  Vndeilli,  quibuspr^eter&r 
contra  omne  meritum  tanta  fit  gratia,  eam  humili  &  grato  corde  agnofce- 
;"e,  in  reliquisautem,  quibus  ea  gratia  non  fit,  feveritatem  &  juftitiam  ju- 
diciorum  Dei  cum  Apoflolo  adorare,  nequaquam  vero  curiofe  fcrutari 
debent. 

Vili. 

Quotquotautem  per  Euangelium  vocantur,rerio  vocantur.  Serioenim 
&venrsimeofl:endit  Deus  verbo  fuo,  quid  fibigratum  fit.  nimirum,  ut 
vocali  ad  fé  veniant.  Serio  etiam  omnibus  ad  fèvenientibus  &  credentibus 
recjuiem  animarum  &  vitam  c-eternam  promittic. 

IX. 

Quod  multi  per  Minifterium  Euangelij  vocati,  non  veniunt  &  non 
convertuntur,  hujus  culpa  non  eftin  Euangelio,necin  Chrifto  per  Euan- 
gelium oblato,  nec  in  Deo  per  Euangelium  vocante,  &  dona  etiam  varia 
ìjs  conferente,  fed  in  vocatis  ipfìs,quorumaliqui  verbum  vit^non  admit- 

Y  5  tunt 


à'^i  ACTA     SYNGDI 

tunt  iècuri,alij  admittunt  quidem,{èd  non  in  cor  immitranf:ideoque  poli 
cvanidumfìdei  temporariargaudium  rcfiliunt:alij  (pioiscurarum  &  volu- 
ptatibus  feculi  (cmen  verbi  fufFocant,  fru(5tufque  niillos  profcrunr.Quod 
Servator  noftcr  (cminis  parabola  docét,Manh.cap.i5. 

X. 

Quod  autcm  alij,per  miniftcrium  Enangelij  voca'ti  ve'niunt  &  conver- 
tuntur,  id  noncftadicribendum  homini,  tanquam  fèipiìim  per  liberum 
arbiciium  ab  aliis  pari  velfufFiciente  grada  ad  fidem  &c  converfioncm  in- 
ftrud:is  difcernenti,  (quod  fuperba  Pekgij  brerefis  ftaruic)  fed  Deójquiut 
fuos  ab  ^Eterno  in  Chrifto  elegie,  itaeofdemih  tempore  efficacirer  vocar, 
fide  &  reiipifcentià  donàt ,  &  è  poteftace  tenebrariim  crutos  in  Filij  fui 
règnum  trahsfertj  utvirtucésejus,quiip{bs  è  tenebrisinadrnirandamhanc 
iuccm  vocavir,pra^dicenr,&  non  infe/redinDominOpglòrieh'turjScriptii- 
rà  Apoftolicà  palfim  id  teftantc-. 

Xì. 

Ca^terum,  quando  Deus  hoc  fuumbeneplacitum  ih  ele€t:iis  exequitur, 
leu  veram  in  ijs  converfionein  operatur,  non  tantum  Euangclium  illis  ex- 
terne predicati  curar,  &  mentem eorum  per  Spiritum  ianólum  pocenter  il- 
luminar, ut  rcifte  ihtélligant  &;dijudiceiitqtix  flint Spiritus  Dei  j  fed  eiuf^ 
dem  etiam  Spiritus  regenéirantis  efficacia  ad  intima  hominis  pertètrar,còir 
claufum  apcrir,durum  cmollir,  prxputiatum  circuhicidir,vòluntati  novaj 
qualitates  infundit,  facitque  cam  ex  mortua  vivam,ex  mala  bonam,ex  no*- 
lente  volentem,exrefra6taria  morigcram,agitque  &  roborateam,utCiB 
arbor  bona,  fru(ftus  bonarum  adionum  proferre  pofllci 

XI  L 

Atquehxc  cft  illatantòpercinScripturis  pr^rdicàtà  regeiieratib  ,  nova 
creatio,  fufcitatio  è  mortuis,  &  vivificatio,  quam  Deus  fine  nobis,  innobis 
operatur.  Ea  autern  neutiquam  fit  per  folam  toriniècus  inlbnantem  do- 
ólrinam,  moralem  fuadonenij  vel  talem  operandi  rationem  i  ut poft  Dei 
( quoad  ipfum  )  oper.uione m,  in  hominis  poteftatc  maneat  regcnerari  vel 
non  regcnerari,  converti  vel  non  converti^  led  cft  piane  fupernaturaIis,po- 
tentiflimafimul  &:  fuaviflima,  mirabilis,  arcana,  ScinetìPabilis  operatio> 
virturefua,  (ècundum  Scripturàm  (  quaè  ab  Authore  hujus  bperationis  cft 
in(piratajncc  creatione,nec  mortuorum  rcfufcitatione  minor,  aut  infe- 
riorjadeo  ut  omnesilli,  in  quorum  cordibusadmiraiido  hoc  modo  Deus 
operatur,  certOjinfallibiliter^  &  efficacicerregcnerentur,  &  acftu  credane. 
Atquetum  voluntas  jam  rcnovata,  non  tantum  agitur  &  raoverurà  Deo, 
fedàDcoa£la>  agir  &ip(à.  Quamobrem  etiam  homoipfè  per  gratiam 
iflam  acceptam,crederc  de  refipifccrc,rcd:e  dicicur.  ^ 

XIII. 
Modum  hujus  operationis  fideles  in  hac  vita  pleiiecomprchenderc  noti 
pofTuntj  in  eo interim  acquielcentes,  qutìd  per  iilam  Dei  gratiam,{è  cordtf 
credere, &  Scrvatorem  fuum  diligere ,  fciancacièntianr. 

Sic 


MAtlONALIS    DORpREeHTANiE.  ijj 

xiy. 

Sic  ergo  fidès  Dei  donu'm  eft,  non  eo  quod  a  Deo  hominis  arbitrio  of- 
fcratur,  (ed  quod  horaini  réipfa  conferacur,  iiirpirccur,&infundacur.Noh 
etiam  quod  Deus  potehtiam  credendi  tantum  conferar,  confenfum  vero 
'(èu  adum  credendi  ab  honlinis  deinde  arbitrio  expedlet,  (ed  quod  &  velie 
credere,  &  ipfuni  credere  in  hómine  is  efficiat,  qui  opcratur  &  velie  &  fk- 
ccrc,  adeoque  omnia  operacur  in  òmnibus. 

-XV, 

Hanc  gratiam  Deus  nemini  debet,  Quid  enim  debcar  ci,  qui  prior  dà« 
re  nihii  pocell,  ut  ei  retribuatur?  Itóo  quid  debeàt  ci,  qui  de  fuo  nihil  ha- 
ber,  ptvTter  peccatum  &  mendacium^  Qui  ergo  gratiam  illam  accipit,  fo- 
li Deo  iEternas  debet  &  agit  gratias;  K)m  illam  non  accipir,  is  aut  hxcfpi-. 
ritualia  omnino  non  curar,  &c  in  fuo  fibi  placet  :  aut  fecurus  fé  hàberc  ina- 
nitergloriatur,  quod  non  habe't.  Pòrro  de  ijs,  qui  externe  fìdem  ptofìten- 
tur,  &  vitam  emendant,  optimc  fecundum  exem'pluhi  ApofVólorum  ju- 
dicandum  &  lóquendum  efl.-penetràlia  eniiii  cordiumhobisruntincom- 
■perta.  Proalijs  autemquinòndum  funt  vocati,orahduseltDeus,qui,qux 
fìtihfùnr^V-ocat  tarlqliam  fint.  NeUtìqUam  veroadverrus  còs  eftruperbien- 
dura,  ac  fi  noimetipfos  difcrcviflcmus. 

xvr. 

Sicuri  vero  perlapfum  homo  non  defìjt  efTehomo,  ìntelled^u&voluh- 
tate  prsditus,  nec  peccatum,  quódiiniverfìirhgenUs  huinan'um  pervafìr, 
naturam  generis  humàni  fuftulir,  fcd  depravavit ,  &  fpititualiter  occidit: 

itaetiamhrEcdivinàregeneratiohisgratia,nonagirinhorninibustanquam 
truncisBc  flipitibus,  nec  voluntàtemejufque  proprietatès  tóliit,  aut  invi- 
tam  violenter  cogir,  fed  ipiritualirervivifìcar,fanat,corrigit,  fuaviterfìmul 
acpotenter  flediit:  ut  ubi  antea  piene  dòminabatur  carnis  rebellio  &  rcfì- 
ftentia,  nUnc  regnare  incipiatprompta,ac  fìncera  Spiritus  obedientia  j  iti 
QUO  vera  &  fpiritualis  npftras  voluntacis  inflauratio  &  libertas  confìftit. 
Qua  ratione,nifì  admirabilis  ille  omnis  boni  opifex  nobilcum  ageret,nullà 
fpes  eflet  hominifùrgendi  èlapfuperlibcrum  arbitrium,  pertìuodÌè,cuni 
ftarer,  prcccipitavitinexitium. 

XVII. 

QliemadiTiodum  etiam  Òmnipoteiis  illa  Dei  òperatìo,qiia  vitam  hanfc 
noftram  naturalem  producit  &  fuftentàt,  non  excludit,red  requirit  ufuni 
mediorum,perquje  Deus  prò  infinita  Tua  fàpicntia  &  bonitate  virtutenl 
iftamf'uamexercerevoluitnra&hiEcpridida  fupernaturalis  Dei  òpera- 
tic,  qua  nos  rcgenerat,  neutiquam  cxcludit,  aut  evertit  ufum  Euan- 
gelij ,  quod  iapientiilimus  Deus  in  femeiì  regencratiònis  ,  &  cibum 
sinìmx  ordinavir.  Quare  ,  ut  Apoftoli ,  &  qui  eos  fecuti  funt  I>o- 
Flores  ,   de  gratia  hac  Dei  ad   ejus   gloriam  ,    &  omnis  fupcrbix 

Y  4  dcprefsio- 


Uè  -AT;:aCTA    SYNODI 

depreiììonem,  piepopulum  docuerufìt,  ncque  tamen  inrcrim  fàndis 
tvangelij  monitiSjlub Verbi,Sacramentoruin,&  Diiciplina:  exercitio,eum 
contineicnet;iexerunt;  (jcetiamnum,abfit;  ucdocentes  aur  difccntes  io. 
Eccléfia  Deum tentare  piiedimant,  ea  feparando,  cjuar  Deus  pio  Tuo  bé- 
heplàcitovoluit  efleconjundtiilima:  Per  monita  enim  conferrur  grafia, 
6i  quo  nos  ofFicium  noftrum  facimus  promptius;  hoc  ipfoDciin  nobis 
operahfis  beneficiurrifolèc  efTeilluftrius,  reótifsimcque  ejus  opus  pro- 
cedit,  cui  foli  omnis,  Scmediorum,  &fàlutaris  eorum  frudus  atque 
eiFicacix  dcbetur  gloria  in  fecula.   Amen. 

:.ì!Ì  REI  E  et  IO     ERRORVM. 

-i  !>£xpofita  doólririaOrthodoxa^  Synodus 

»it[{  ■  .     .  ■•    •       r 

-,    .  reiicit    hrrores  corum, 

-['lOvfltjti 

y'^'vV  ti  I  docent,  Tropnedici  non  pojfe,  quod  peccatum  origina  per  Jè  fùjf  cioè 
\^  ftoti  ^enerihumano  condemnando,4Ht  temporales  ((^  aeternas  pxnm  promer 
rendo.  Concradicunc  enim  Apoftolo,dicenti  Rom.5,  verf  iz.  Ter  unum 
hominem  peccatum  in  mundumtntroijt,ac  per  peccatum  mors  i  ^  ttamomnes  homt- 
nes  montranfìjtyin  quo  omnes  peccayerunt.  Et  verf.  i6.  "^atus  ex  uno  introni  ad 
cotidernnationcm.  I  teni,  Rom.  ^.  veri!  13.  Veccatifiipendium  mors  ejì, 

li. 

Qui  docent,  Donaf^iritualta  ^JÌTè  habitus honos ,  e^  virtutes,  utjtinthont" 
tas ^  fanttitiis ^lujìitta  y  in'~oo [untate  hominis ,  cum primum  crearetur  Aocum  ha-^ 
bere  non potuijje  y  ac proinde  necmlap/ù  ab  ea/eparan.  Pugnat  enim  hoc  curri 
defcriptione  imaginis  Dei,  quam  Apoftolus  ponit  Ephef  4.  verH  14.  ubi 
illam  deicnbitexjuftitia&land:itate,  qua;  omnmo  m  voluntate  locuru 
habent. 

HI. 

Qiii  docent,  Dona/piritualia nonej^e in morte^iritualiab  hominis  yolun' 
tatejèparata,  cum  ea  in  fé  fi  nunquam  corruptafuerit-^fedtantum  per  tenebrai  men^ 
tis ,  ér"  affeBuum  inordmationem  impedita  :  quibus  impedimentis  Jublatis,  liberam 
fuam  facuttatemjìbiinjìtam  exerere,  tdefi^  quodvis bonumjìbi propofitumyexfe aut 
'veàeyf've  eligeì'e i  aut non  yelle  ,  Jì've  non  eligere  pojSe.  Novum  hoc  &erro- 
neum  eli,  atquc  eo  facit  utcxtol!antur  vires  liberi  arbitri],  contralere- 
mia:  Prophet.'e  diòlum  Gap.  17.  veri.  9.  Fraudulentum  efl cor  ipfum  fupra  om- 
iiia &  pervcrjitm  :  Et  Apoftoli,Ephef  z.-^.  fnter  quos  (homines  contumaces) 
q^  ms  omnes  conycrjàtifùmus  ohm  in  cupiditatibus  carnis  nofirnsfacientes  voùtnta^ 


tes  carmi  accomatiomm. 


Qui 


-  "'  ''Qtìi'dòcèiTft,  tìof?ìÌ?iéé^i'égemtti^'hon  effe  proprie;  'iteì  fòtalìts'f'  in  pe'cratùt 
fnónuumy  àùt  omnìbasad  honum  Jpirituale  i^tribus  deflitutumlfed^ojjejuflitiam 
'^ètyitdm'èfìrhé  livftirèl"fìchfìdUmqueSfintkj contrki'^c^  'contrtbuldti,quodDtò 
miefìuméfl, offerse:  Advèrfàntur  cnim  \\xc  apertis  Stnp'curcE  teft'imoniis, 
Epbe£  1-  I.  5;  Emtù  mortiti' in  offenfìs  (^peccatù.  &,  GeneC<J.  5.  &8.11.  Ima- 
gmktio cogitaii&num eordis'kt/fninù,  tantummodo  maUtflomni  die.  Adhasc  li- 
bcrationem  ex  mifcria  &  viram  efiirire  acfitire,  Deoque  facrificilirìi  Spi- 
ritus  contriti ofFerre,regenitoi'um  ciì:,&:  eorum  qui  beati  dicuntur.  Piai.  51, 
15?.  &:  Matth.  5, 6. 

'v ■■""■':". ,      ■   ■       V.  ' 

~5Ti„TÒuj  i}'(5^fi\-,  tìòmnem'torfupum  ^  a,mmdem  grafia  commu?ii,  qu£  ipfis  eji 
lumen  natHr<z,lìy)e doms pofl lapfttm reliciis,  tam  recie  uti  fojje^ut bono iflo  ufumajo" 
rem gratUm,  puta  Euan^eiicam^fi've Jàlutarem , ^Jàlutem  ir>fàm  gradatim  obtinere 
poStt.  Et  hac  rafione  Deumjé  ex  parte fià  paratum  oflendcre,  adChrifìum  omnibus 
reyelandum,quandoqmdem  media  ad  Chrifìì  re*x>elatione}n,fìdem^  ^refìpifentiam 
vecejsariayomnibm  f'f'^citnter  ^  efficaciter  adminì[ìret  :  Falftim  cnim  hoc  efle> 
prxcer  omnium  tcmpofum  cxperientiam,Scripcura  tcllatnr.  Piai.  147.  19. 
z6.1ndi€iityerbaJùalaeoòa,ftati{taJùa^.]urajMa  W'aeli^  nonfecit  ita  uUi  genti^ 
a^jura  ìHà  non  myèrmii.  AtStor.  r4.i<J.  tìeus  jt^it pr<itentù «.tatibu^s ^òmnes gen- 
tesfHÙipfirum''i;i/jS,incedér'e.h{kor.  ìG.6.y.  Prohibitt/ìfnt  (?a.u\us  ciim  iuis) 
à  Sprr;tuSancìo  loqui  fermonem  Dei  in  Afia.  Et,  ^tum  ijeniffentin  <SMyfiamy  ten- 
■tabant  ire  ijerjm  Bithyniam^fednonpermifìt  eìs  Spiritns. 

VI.       .     • 

Qui  doc^nt,  In  yera hominù  conyerftonè^'nonpojfeno'vai  qualitates,  habitus^ 
pH  dona  m  <-voluntatem  ejm  a  nO>co  infimdi^afque  adeo  fìdem,qua  primum  converti- 
Vìur,  e^  a  quafìdeles  nominamur^  non  e(?e  qùalitatempu  donum  a  Deo  infufumifeà 
tantum  aSìutH  hominis,  neque  atitcf  donum  dici  pojp,  qnam  re^ecìupotejiatù  ad 
tpfim  peryeniendì-,  Conzva.àkum enìm' hxc  Sacris  Litcris  ,  qux  teftancur 
Dcum  novas  qualitatcs  fìdei,  obedienticT,  acienfus  amoris  fui,  cordibus 
noftris  infu ndcre.  Ierem,3 1 .33.  Indam  iegem  meam  menti  eorum ,  ac  cordi  eo- 
ruminfcribam  eam.  Eia.  44.  veri. 3.  Sjfundam  aquaifuper  fìtientem^  f^  flue?ita 
juperaridam-^  ejfundam  Spiritum  meumfupcr  femen  tuum.  Rom.5.  5.  Charitas  Dei 
effufx  ejlin  cordibus  noUrù  perSpmtum  Scincìtim,qm  datm efl  nobis:.  Repugnanc 
eriam continua  praxi  Ecclefì^,  fìc  apud  Prophetam  orancis,  Conyertemé 
Vomineyd^yconyertar^    Ierem.31.verl.18. 

VII. 

Qui  doccnt ,  Gratiam  ,  qua  conyertimur  ad  Deum.,  nihil  aliud  effe 
ùuarn  lenem  fùafionem}  pu  (ut  ali)  cxplicant)  nobilijjlmum  agendi  modum 
i»  conyerjione  hominù ,  c^  naturx  human£  conyementi(JimHm  ej?e  ,   qui  fìat 

Juajionibtiij 


i^x  ACTA     SYNODi 

fuajìohibus ;  nihtlque ohjìure  quomimu  'VelfoU  moralù grafìa jhotn'wes anlmaìei 
reddatSpiritualeSi  imo  Deumnon  aliter  quam  morali  ratione  confenfum  yol'Untatis 
prodiicere:  atque  in  eo  conjìHere  opet'Otionù  divtnie  effìcacianì^  quaSataH<eopcratio^ 
nemfiperet^  quodn)eus  (eterna  bona ,  Satan  atttem  temf  oraria  ^romittat.  Om- 
nino  cnim  hoc  Pelagianum  eft  :  &  univerfa:  Scriptur^  contrarium ,  qu^ 
prc-EterhunGetiam  aliurri)  &  longe  cfficaciorèm' ac  diviniprem  Spiritus 
San(5liagendimodiim,inhominis  converfione  agnofeit.  Ezech.36.  ì^Tì 
T>abo  yobù  cor  noyum ,  ^  Spiritum  mvum  dabo  mmedio  i^eslri,  Ì3  auferam  cot 
iapideMm,  daboqHecorcarneitm^ 

VilL 

Qui  docent ,  Deiim  in  hominù  regenerationé  eas  Jm£  omnipotenti<e  yiresnoTì 
■àdhibere,  qmbHS^uoÌHntatemems  adfidcm  f£ conyerjìonem  ^otenter  i^  infallibili- 
terfle^lat-^  Sedpofitù  ornnibu<t  grattnè  operatiomhus,  quibitJ  T)eus ad  hi^rhinem  con^ 
yertendum  utitur^  hominem  tamén  Deo,  ^SpiritmrÈgeneraUonemeimtntendentfy 
cy*  regenerare  ipjum  'Volenti-,  itapojjère/ifiere,  <&  aBu  ipfifiperejìflerej  titfm  rege- 
nerationem  proìfusimpediat  ^  atqueadeo  in  ipfmmanere  potevate  ^  ut  regeneretur 
yelnonregeneretur-.  Hoc  enim  nihil  aliud  eft,  quam  collere  omncm  effi- 
caciam^ratigeDei  in  noftriConverfionei,  &a6l:ionemDeiomnipotcntis 
rubjiccre  voliintati  hominis,  idque  concia  Apoftolos  qui  docenc  .•  Nos 
credere  prò  ejfcacitatefortis  robotis  Dei.  Ephef.  1. 19.  Er,  Deum  bonitatù  Jutegra- 
tttitam  beneyolentiam  (^opwjidei  potenterin  nobis  compiere.  i.Thef  i;  ii.Item» 
Diyinam  ipftui  njim  omnia  nobis  donajpt  qux  ad  yitam  t^  pietatem  pertinente, 
i.Pec.1.3. 

Qui  do  cent,  Cratiam  ay*  Itberum  arbitrium  epe  catiffas  partiales  j?mul  cori' 
currentes  ad  fhnyerjìoms  initium-^  necgratiam  ordine  caujalitatù,  ejjicientiam  '"zw- 
luntatis  antecederei  i  d  e  ft,  Deum  non  prius  hominis  yoluntatem  efficaciter  myare  ad 
Conyerftonem ,  quam  njoluntas  ipjà  hominù /è  moyet  acdeterminat.  Hoc  enim 
doQ-ma  Ecclefia  prifca  in  Pelagianis  jam  ohm  condemnavic,exApoftoIo 
Rom.p.ió.  ^on  efi  yolentù  nec  currentps  ^Jèd  Dei  miferentù.  &,  i.Cor.  4.  7. 
ci^Wi'  te  dijcermtì  &,  .^idhabes  qttodnón accepens? Item,  Philip,  z.iy.  Dem  e^ 
qui  in  yobis  operatur  ip/ùm  yelle  ^  perfìcere profeto  beneplacito. 


Ita  nosfentirc  &:  judicàre,  maniium  iioterum  fub- 
fcriptione  teftamur, 

lohannes  BogermannUi  -,  P'asfor  Ecclefix  Leoverdienjìs,  c^Synodi  Frxfes.  lacobtisRo^ 
Undu4,  rasi  or  BcclefiA  Amftelodamenjìs^c^  Prxfidis  Affejjor.  HermAnnm  Faukelii*s,Pafior 
I.cclefu  CMiddelbiirgenfis,  cr  VrAfidis  Ajfeffor.  Sebasitamts  B ammari,  Pafior  EcclefiA  Zttt- 
phanienfis,  &  Synodi  Scrihii  fffim-HommÌH4i  Pajlor  Ecclejìx  Leydenjìs ,  ^  Bynodi 
Scriba. 

EX 


iSf  ATI  ON  A'LI  S     DO  RD  R  EC  HT  A  NyE.  z6i 

E  X     M  A  G  N  A     B  R  I  T  A  N  N  I  A. 

Gcor^iii^^pìffp'^^  L.tndavefijìs.  Ioamies  DavemfJtias ,  Fresb\tery  BdJor  ac  SacrxTheO' 
^o^ijepithli.cus  Profcjfor  in  \^,:adcmta.  CantahrigieK/ì  e?  CoUegij  Jicojmlti  il  idem  Pixfis.  Sa- 
'niuelyVardm,Pn'sbyter  ,  X  Theó!ogU  Do^or ,  i^rchidÌMontis  Vannionnerìjis.,  ^  Cdleoij 
Sidneyani  in  <^.ademiaCamahrigie/i(i rr.ffeclof.-  Tkom.u  Gcad.;s ,  Preshjter,  S.  Thcoìcgu 
BoEtor,  Cdthcd.-iiiis  Ecclefix  Piniin^e  Londincnfn  PrAcentor.  Guaite:  tu  Bahafìqmll»s  Scoto-^ 
Sritannm,  Presbjfer,  S.  Theo.ogu  BaccaUurcfes. 

E  X     P   A  L   A  T  I  N   A  T  V, 
ELECTORALL 

\^ra.ham!ii  ScnltettU,  S.  Theo!og̣  Docfor  &  Prcfejjir  in  Academu  He  delhergerfi.    Pau^^ 
'  lusTof.inm,  S.Theologtji  Dcclor,  & Corìfdmnui in Serutti  Ecclefìalìico infaiom  Palad/unui^ 
Henne  tu  Alting .  S.  Theologia  Do^ovy  &  Pnfc!/)/  in  Academia.  Hejdelbergenji\ 

EX      H   A   S    S   I   A, 

Gcorgtm  Crncìger,  S. ThéphiiàDcBòrVPrt^fìJfor; & pr6 tempore Recìor  AcademUMarptir* 
genfij.  Vaalm Stcinita.,  ConcionutO"  Au'ii  tu  o"  S.  Thcolog:£Ìn  Collegio  Tlphili/atis  Ad.pbico 
Mìiitrìtiar.ù  Prcff[lj''o'-  Cdjcll'f.  Daniel  A^gelocrater,  Ercieji£  Ma-piir^^cnJì'PaJhv  ér,  vicina' 
rum  ad  Lantim  CT  AEderam  Snperintcfjdens .  Bodolpktis  Grclei.msy  Senio/ yPliioM/i^  puìio-K 
rh  in  Academia.CMa;  purgsiifì  Aniccej?or  primariiUi  &  nunc  Dee  un  m. 

E  X      H  E  L  V  E  T  I  A, 

Johannes  I.cobm  BreyH  igeruSyEcclefu  TtgimnA  P.ijìor.  tJMarctts  Rutìmeyerw.,  S.  Theo^ 
hgi£  DoùioY  cr  Ecdej-A  Bernenfis  Mintjìer.  S.bajliantu  Tìeikim,^SS.  Theoicgia  Ttàor,  (jr  No- 
'vt  T^f  amenti  Prcfejjbr  in  ^^cader/iia  Fafileenjì ,  ihidcmque  Fdcu'tatà  Thec.'cà.^  Deca-.us 
VVolgangm  Mayertif,  SS.  rkologix  UMo,,  EcciejU  Lafileenfis  Paftor,  hhannetconradus  Kol 
(hiui,  EccUfuScaphiifuiodi  Miy-ijler. 

A     COR  RESPONDENTIA 
W  E  D  D  E  R  A  V  I    C  A, 

,  Jvhames-Een-icM  Alfiedim  in  liUtftriSdoLi  Najjpz'ica,  quAeJì.Herhrnx,  P:ofi(ror  ordina^ 
rii'i.  GeorgntsFub.  iCm  EtclcJU  VVuìdecey'fis  m  Comitatu  Hanmvtco  P.i[loré- tiùnaritm 
JnfpeBor, 

EX     llEPVBLiCA     ET     E  C  C  L  E-^ 
SI  A      G  E  N  E  V  E  N  S  I, 

fOAnnes  Deodams ,  in  EcdcfuGenevenfi  P.ifor ,  é  in  eademSchok  SS.  rholcqit  PrcfàP, 
fot:  rkodorus  TrondjiniiS  divini  verbi  Mmiflerin  Ecclcfui  Genevenfi]  é  ihidcrnSS,  Theo^ 
logu  Profq/for. 

E  X    R  E  P  V  B  L  I  e  A    E  T    E  a 
CLESIA      BREMENSI, 

fffor._  Henm^'s  Ijf^^iog  S.  TheoUgu  DM.r..  tn  Brcmenfi  Ecclcfìa  ad  B..rir.i.u<  Ll^dd 
M^r..r  fin  SchoU  7^,  reflarnenli  PrcfcJ^or.  Ludo^^c4  Crodub^o£uDÌ 
Ijl,     '^'^^'''l'fl^''  ^^'^^^i  H^or.  &tn  lllupiScholaVeterH  Téflamenn & Vhi. 

EX 


16^  ACTASYNODI 

EX     REPUBLICA      ET     ECCLESIA 

E    M     D    A    N     A, 

Daniel  Bernardus  Eilshemius  >  EtndanA  EccleJÌA  Fafior  Senior.  Ritzitts  Lucas  C?r/* 
merChcmius  ■)  Embdana  EccleJiaPaìhr. 

SS.     THEOLOGI^     PROFESSO- 
RESBELGICI, 

Johannes  Eolyandcr,  SS.  Theologia  Do£for  ,  atque  in  K^cademia  Leydenjì  Profetar ^ 
Sibrandm  Luhbertus ,  SS.  Theologi^Doóior-,  é- Profejfor im^cademia  Erifiorum.  Eran- 
ctjcm  Gomants ,  Sacrofanó^a  TheologtJi  Do^forj  dr  ProfcJJor  in  Kyicademia  Groninga.  é* 
OmUndiA.  i^ntonìpn  Tyftia ,  facr<x  Theologia  tn  llluHri  S  eh  ola  Geldro-VeU'vica  ,  qu£ 
est  Har dermici.  Profetar.  K^ntonim  VVaUm ,  PaBor  Ecclefia  LMiddelburgenJis,  (^  ex 
ciwfdem  urbis  lllujlri  ScholainterTheologos  ad Synodamevocatus. 

EX     DVCATV     G  E  L  D  R  I  /E     ET 
COMITATV    ZVTPHANIENSI, 

Gulielmus  Stephani,  S  S.  TheologÌ£  DoBor-,  é'  ^rnhemienfis  EcclejiA  Pafior.  Eltardui 
a  CMehen,  Ecclejìd  Hardrcvicen^  PaHor.  Johannes  Bouillet,  PaHor  Ecclefu  FFarnsfelden- 
fis.     lacobui  Verheydeny  Senior  Eccleft&  lioviomagenfis,  é"  SchoU  Reóior. 

EX     HOLLANDIA     AVSTRALI, 

Bahhafar  Lydim,  M.  E.  Pajlor  Ecclefi£  Dei  in  urbe  Dordrechto.  Henricm  i^rnoldi^ 
Ecclefiastes  Belthenfis.  Gifbertm  Voettm-,  EcclefiA  Heufdan&  Pafior.  K^rnoldus  CMit- 
Jìus  ab  Holy,  Batllivus  Suyd-Hollandid,  Senior  Ecclejìx  Dordrechtanm.  Johannes  de  Laet^ 
Senior  Ecclefi/x.  Leydenjìs. 

EX     HOLLANDIA     BOREALI, 

lacobtisTrtglandius-,  Pasior Ecclefu  Amìtelodamenfis.  t^hrahamus  aDoreJlaer,  Pafior 
EccleJÌAEnchufanx.  Samuel  Bartholdm,  Pasior  EcclefiA  Monàchodamenfis.  Theodorus 
Heyngius-,  Senior EcclefiA\^mUelodamenfis.  Dominicus  ab  Heemfkerck,  Senior  Ecclefia 
K^mstelodamenfis. 

EXZELANDIA, 

Gode  fri  dus  Vdemanntis,  PaHorEcclefix  ZiricJ^arui.     Cornelius  Re  gius,  Ecclefu  Coefan& 

Pafior.     L  a.  mbertus  de  Rijcke,  Eccleft  Bergt%omian£  Pastor.     Iofi(VS  Vof ber  gius.  Senior  Ec- 

__  de  fin.  Middelburgenfs.  Adrianus  Hoffertis,'vrbis  Ziri'^a  Senator,  ó"  Ecclefi&ibidem  Senior. 

EX     PROVINCIA     VLTRAIECTINA, 

Johannes  Dibbe%ius,  Paslor  Dordracenus ,  Synodi  Orthodoxm  Fltraje^ina  Deputatus. 
x^rnoldus  Oortcampius,Ecclef&  Amcrsfortiana  Pafior. 

EX      FRISIA. 

Elorentius  lohannis ,  Jefìi  Chriliicrucijìxi  ServusinEcclefa  Snecana.  PhiUpfusBaniells 
Eilfhemuts,  Pafior  Ecclefid  Harlingenfis.  Kempe  Harinxma  a  Donia ,  Senior  EcciefìA  Leo- 
"verdienfis.     Tacitus  ab  Ayfma,  Senior  Ecclejìa  in  Biiirgirdt ,  Hichtam,  & Hartvv.trdt. 

EX 


NATION^ALIS    DORDRECHTAN^:  'icf 

EX      TRANSISVLANIA, 

Capam  Sihelius,  Pafior  EccleftA  Baventrienfìs .  Hermamus  VVtferdìng  ',  Te  de  fu 
SvvoUam  in  Evangelio  Chrifti  MiniUer.  Hteronymus  Vogelius,  Hajfeltan^  Ecclefis.  Pafior, 
tempore  depita.tionis  inferviens  Ecdefm  Orthodoxa  Catnpenfi.  Johannes  Lanqim,  Eccle- 
fiaHes  Folienhovianm.  VVilhelmus  a.  Broickhuyfen  ten  Doeme^tanqttam  Senior  deputu^ 
tits.     Johannes  a  Laavvick,  tanquam  Senior  deputatus. 

EX     CIVITATE    GRONINGEN.SI 
ET       OMLANDIIS, 

Cornell w  HiUenlus,  Servus  lefu  ChrisH  inEcdefia  Croni ngana.  Georgiiis  Pladtts,  Pa- 
fior  Ecdejìa  Appingadammonenfis.  VVolfgangm  Agricola,  PafiorEcdefia  Beduman<e.FFig~ 
holdus  Ho?Merus,EcdeJÌ£  MidvvoldanA  PaHor.EghertitsHalheSy  Ecdefi^  Croningana  Senior. 
Johannes  Rufelaert,  Senior  Ecdefis.  Steduniana, 

EX    DRENTI  A, 

rhemo  ah  Ajfcheberg,  PaBor  EccleftA  Meppelenfs.  Patrocbs  Romelingius,  Paftor  Ecclefm 
Khuinenjìs. 

EXECCLESIIS    GA  LLO-BELGICtS, 

Vanieì  Colonius,  PaUor  Ecdefu  Leydenfis^  ér  Regens  Collegij  Gallo-Belgici  inAcademiit 
Leydenf.  Joannes  Criicius^  PaHor  Ecclefu  Harlemenfìs.  Ioannes  Doncherus,  Paftor  Fcdefm 
Flijfngana.  leremias  de  Pours ,  Pcclefu  Gallo-Belgicx  Middelburgenfis  PaHor.  E-verardm 
Becker  US,  Senior  EcclefiA  Gallo-Belgica  Middelburgenjìs.  Petrus  Pontanus^  Senior  Eccleft,è 
dmBelcdamenfts. 

QJINTVM    DOCTRIN^    CAPVT 

D  E 

PERSEVERANTIA 

SANCTORVM. 


QUos  Deus  fecundum  propofirumfuum,  ad  communionem  Filii  fui 
Domini  noftri  lefu  Chrifti,vocac,&  per  Spiricum  Sanòtum  ree-nerac, 
eos  quidem  &  a  peccati  dominio  &  fervitute,non  autem  àcarne,&  corpore 
peccaci,penicus  m  hac  vita  liberar. 

IL 

Hinc  quotidiana  infirmitatis  peccata  oriuntur,  &  oprimis  etiamSan- 
aorumopenbusn:.viadh^refcunt:qu.^iiIisperpetuam  {,^^  coramDeo 
humiI„nd,,adChnftumcrucifixumconfug,endi,carnemmagis  ac  magis, 
peiSpintum  precum  &  fanda  pietatis  exercuia,  mortificando  &  ad  perfe- 
aionis  metam  fufpirandi,  materiam  fuggerunt:  tantifper  dum  hoc  mortis 
corpore  loluti,  cum  Agno  Dei  in  cdis  regnenr. 

^  Pfopter 


lev  ACtA     SINODI 

HI. 

Pronteriflas  peccati  inhabirantisrcliquias,  &  mundi  inrupèracSatahaè 
tcntationes,  non  pofTentconverfi  in  ifla  gratia  perftare,  fi  fuis  viribus  per- 
ni iccercn  tur.  Sed  fidelis  cftDeuSjquiipfosin  gratia  femel  collata  mifcricor- 
ditcr  con  firmata  Se  in  cadcm  ufque  ad  finem  potenter  eonfcrvar.        '      ^ 

IV. 
Etfi  aurém  illa  potentìa  Dei,  vere  fideics  in  gratia  cònfirmantis  8c  coti- 
Tervantis,  maioreftj  quam  qu^eà  carne  fuperari  pofsit;  non  fempcrtamen. 
converfi  ita  àDeo  aguntur  Se  movencurs  ut  non  poflinr  in  quibufdam. 
adionibas  particularibus  à  duótu  gratia:  ^  fuo  vitio,  recedere,  &  a  car- 
tiis  concupircentiisfeducijiifcJueobrequi.Quapropter  ipfis  perpetuo  cft 
vio-ilandam  Se  orandum  ,  ne  in  tentationes  inducàntur.  Quod  cum 
non  faciunr,  non  folumà  carne,  rnundo,  &  Satana,  in  petcaca  ctiam  gra- 
via  &  atrocia  abripi  poffiinr,  verum  etiaminrerdumiuftaDeipermiflio- 
nc  abripiuntur.  Quod  triftes  Davidis,  Petti,  aliorumqueSanólorum  lap- 
rus,in  fa  era  Scripturadefcriptijdemonftrant. 

V. 

Talibusautemenormibu5  peccatis  Dcùm  valde  ofFendunt ,  reatum 
mortisincurruntjSpiritum  S,  contriftanr,  fidci  excrcitium  interrumpùnr, 
conicientiam  CTravinìmc  vulnerante  fenfumgratias  nonnunquam  ad  teni- 
pus  amittunt:  donec  per  feriam  refipifcentiani  in  viam  revertcntibus  pa- 
cernus  Dei  vultus  rutfum  afFulgeat. 

VI. 

Dcus^nim,  qui  diVeS  eft  mi{cricordia,ex  immutabili  eledidriis  propo- 
{ìto,Spiritum  Sanòlium,  etiamin  triftibus  lapfibus,  à  fuis  non  prorfus  au- 
fertjnec  eoufqjeos  prolabi  fìnir,ut  gratia  Adoptic5nis,acIuftifìcationisfi:a- 
tu  excidant,  aut  peccatum  ad  mortem,riveinSpiritumSàn6ì:um  commit' 
tanr,  de  ab  co  penitus  deferti,  in  exitium  ^rternum  (cCq  praecipitcnc. 

VII. 

Primo  enim in  iftis  lapfibus  cònfèrvatin  illls  fènien  illud  fuum immor- 
tale, ex  quo  regeniti  fant,  ne  illudperear  aut  excutiatur.  Deinde  pervcr- 
bum  &;  Spiritual  fuum, eos  certo  &  efticaciter  renovat  ad  pcenitentiam, 
ucdjadmiflis  peccatis  ex  animo  &  fccundum  Deum  doleanr,  remifsio- 
nem  in  fangaine Mediatoris,  per  fidem,  contrito  corde,  cxpetanr,  &  obti- 
neant,  gratiam  Dei  reconciliatiiternm  fenciant,  miferationes  per  fidem 
eiusadorent,ac  deincepsfalutem  fuam  cum  timore  &  tremore  ftudiofius 
operentur.  » 

Vili. 

Ita  non  fuis  mcritis,  aut  viribasj  fèd  ex  gratuita  Dei  mifèricordìa 

id  ab- 


NATIONALIS    D  ORD  RE  CPiT  AN^.  .^7 

jd  pburtètit,  ucnecrotalitei-fide&granaexcidant,necfìncllitcr  'mhpGbus 
juadcant  aut  pereant.  Quod  quoad  ipfosjiion  tantum  facile  fieri  pofier, 
ièd&indubiefieret;  rcfpeòtuaiitemDei,fieri  omninonon  Dotclì:  :  cuiii 
necconfiliumipfiusmutanjpromiiììoexcidere,  vocatio  fccundum  pro- 
pofitum  levocari, Chrifti  mentum,inLerceflìo,& cuftodia irriu  rcddi^nee 
Spiritus  Santli obfignado  fruftrànea  fieri,  aur  deieri  pofstc. 

IX. 

De  haceleótorum  ad'fàlatem  cuftodia,  vereque  fidelium  in  fide  pcrfè- 
Verantia, ipfi  fideles  certi  efTe  pofilint,  &:  iunr,pro  mcniurafic;lci,oua  certo 
credunt  le  elTc  &  perpetuo  manfuios  verafic  viva  EccIcÌkt  incmbra^habcrc 
remifsionempeccatorum,&  vicam  ^Eternam, 

-X. 
Àc  proinde  hsec  certitudo  non  cft  ex  peculiari  quadam  rcvelatiohc, 
prceter  aut  extra  Verbu  fa6ta,{ed  ex  fide  promilsionum  Dei,  quas  in  Verbo 
Tuo  copiofifsime  in  noftrum  lolatium  revelavitrcx  tcllinionio  SpirittisSan- 
Bi  teflanùscmn Sprìtu  no^ro  rlos  effe  Deifilios  C^  ÌMredcs.  Rem. S.  1 6.  Dcniq uc 
ex ferio  &:  fanòto  bon^u  confcicnti^e &  bonorum  opcrum  ftudio.  Atquc 
hoc  folidc  obtinenda: 'vigoria; folatiòjiSc  infallibili  ctternar  glorirc  arrha,  fi 
in  hoc  mundo  Eledi  Dei  deiì:ituerent;ur,omnium  hominum  c^^ni  mifcr- 
rimi, 

xi,  • 

Interim  teftatur  Scriptura  fideles  in  hac  vita  cumvariis  carnis  dubita- 
tionibusconjlidali,  &  ingravi  tentationcconfliiutos,  hanc  fidci  plero- 
phoriam,ac  perleverantia;certitudinem,non  femper  fentirc.Verum  Dcusj 
Pater  omnis  confolationis ,  fiipra  yires  tentari  eos  nonfnit^  fidcum  tentatìonè 
p'-^fìat e-vÀpanem.  i.  Cor.  io.  15.  ac  per  Spiritum  Sàiidìiim  peiìcverantì^  cer- 
ticudinem  in  iifdem  rurfuiii  excitat. 

XIJ. 

Tantum  àutem  abcil,uthxc  perfeverantia^ceirtitudo, vere  fideles  fiiper- 
bos,&  carnaliter  iecuros  reddat,utè  contrario  humilitatis ,  filialis  revcren- 
HJE,  veriE  pietatis,  patienti^  in  oiiini  luda,  precum  ardentium,confl:aritiàj 
in  cruce.&  veritatis  conicfsione,  folidiquein  Deo  gaudij  vera  fit  radix :  & 
confideratio  iftius  benefici]  fitftimulus  ad  fèrium&  Continuum  c^ratitudi- 
nis&bonorumoperumexercitium;  utex  Scriptura:  teihmoniis&  Saii- 
^orumexcmplis  conftat, 

Nequectiamin  iis,  quiàlapfuinftaurantur,  lafciviani  aut  pietatis  in- 
curiam  procrear  rediviva  perfeverantiìE  fiducia^  fed  multo  majoremcu- 
ram,de  viis  Domini  follicite  cuflodiendis,  qua:  pra:parara:  funt  ,  ut  in  il- 
lis  ambulando  perfèverantix  fus  certitudincm  retineant,  ne  proptcf 

%  i  paterna: 

f 


iGS  ACTASYNODI 

paterna^benignitatisabufum  propitij  Dei  facies,  (  cujuscontettiplatiopijs 
vita dulcior,rubc!u6bio  morte acerbior)  denuoabipfis  avertatur;,  Scficin 
graviorcs  animi  cruciatus  incidanr. 

XIV. 

QuemadmodumautemDeoplacuir,  opus  hoc  fuum  grarias  perpr^- 
dicationem  Euangciij  in  nobis  inchoare,  ita  per  ejuldem  aaditum,  leólio- 
nemjmeditationem,adhortationes,minas,  promifla,necnon  per  ufurnSa^ 
cramentorum,illud  confervat,  continuat,  &  perfìcit. 

XV. 
Hanc  de  vere  credentium  ac  Sanótorum  Perfeverantia,  eju/que  certitu- 
dine,  do6trinam,  quam  Deus  ad  nominis  fui  gloriam,  &  piarum  anima- 
rum  folatiimi  in  verbo  fuo  abundantillìme  rcvelavit,  cordibufque  fidclium 
imprimiti  caro  quidem  non  capir,  Satanas  odir,  mundus  ridet,  imperiti  8c 
hypocritx  inabufum  rapiunt,  Spiritufque  erronei  oppugnante  fed  Spon- 
fa  ChriftijUt  inceftimabilis  preti)  thefaurum,renerrime  femper  dilexit,  &: 
conftanterpropugnavit:quod  ut  porro  faciatprocurabit  Deus,  adverfus 
quem  nec  confìlium  valere,  nec  robur  ullum  pra^valere  poteft.  Cui  foli 
Dèe,  Patri,  Filio,  &  Spiritui  Sando,  fit  honos  &  gloria  in  fempicernum. 
Amen. 

"KEIECT  IO  SRRORFM.   CIRCA 

"DOCTRINAM 
DE 

PERSEVERANTI  A 

SANCTORVM. 

Expofita  doótrinaOrthodoxa^  Sjnodus 

rejicit   Errores  eorum, 
I. 

QVi  docent,  Perfeyerantiam  '-vere  fìdelmm^  non  e^e  ejfeBum  SleBìonù^  aut 
donum Dei,  morte  Chnfii partum,Jèd  ej^e conditionem  novi fcederij pai? homi- 
ne  anteJHi  Elelìionem  ac  luflificationem  (  utipfi  loquuntur  j  veremtoriam,  libera 
yoluntateprxjìandam.  Nam  Sacra  Scriptura  te{larur,eam  ex  Eleòìionc  (èqui, 
oc  vi  mortis,  relurreòbionis  &  intercefiionis  Chnfti  Electis  donari.  Rom. 
II.  7.  Elenio  affecuta  efl,  reliqui  occalluerunt.  item  Rom.  8. 31.  ^ui proprio  Filio 
non  pepercit,  Jèdpro  omnibus  nobis  tradidit  ipfàm,  quomodo  non  cum  eo  nobis  omniA 
àonubitì  ^isintentabit  crimma  adyerfusElecìosDeiì  DeuseUpOuiiufiificat.  ^uis 
eft  qui  condemnetì  Chriflm  is  efi^qui  mortum  ejì^tmo  qui  etiam  refàrrexit,  qui  etiam 
jedetad  dexteram  \Dèip  qui  etiam  mtcrcedit prò  nobis  .  <^uis  nosjèparabit a  dile^iO' 
ne  Chnjìi? 

II. 

Qui  docenty  Deum  quidem  hominem  fidelem  fùffiàentihus  ad perjèyerandum 
njivibiis  infiruere  ,    ac  paratum  ejjè  eas  in  ipCo  confèryare  ,  fi  otììcmm  faciat: 

pojìtis 


Natio NALis    dordrechtan^.  z-t^r^' 

tojttù  tamen  tltii  omnibus,  qu<z  ad  perjeyerandum  in  fide  necsjfaria  fimt,  quaaue 
Deus  ad  conjèrvandam  fidem  adht'oere  yult,  pendere  Jemper  a  yoluntatis  arhì- 
trio,utpérJèverety'VeÌnonperfiyeret.  H^c  enim  fentencia  Inanifeftum  Pe- 
lagianifinum  continet:  &:homines,  dum  vultfacereliberos,  facitfacri- 
legos, centra perpetimmEuàngelicxdodrin^  conicnfum,  qua:  omncm 
gloriandi  materiam  homini  adimitj  &  huius  bcncfìcij  laudem  foli  di- 
.  vinas  gratia:  tranfcribic  :  &  conxra  Apoftoliim  teftanremrD^w;?  effe  qui  co7i- 
firmabtt  nos  ufque infinemmcul^atosin  dieDomini  nofìrijefit  Chrifii.  i.  Cor.  i.  8. 

HI. 

Qui  de  cent.  Vere  credentes  6^  regehitos  non  tantum  pò fie  à  fide  1  ufi/ fican-^ 
te,  item'gratia^ filutetotaUter  O*  finaliter excidere,fed etiam reipja  non  raro  ex 
ijs  exadere,atqtie in (Zterfium perire.  Nani  \\itc  opinio  ipfàm  l'ultifìcationis  ac 
regenerationrs  gratiam,  &  pcrpetuam  Cliiiili  cuftodiam  irritam  rcddir, 
centra  diferta  Apoftoli  Paùli  Verba,  Ro'm.5.  <):SiChrifiiùpro  nòhùmortuus 
efi,  quum  adhuc  ejfemhs peccai ores,  mtdto  i^tur  magù ,  iam  jufiificati  in  fanquinè 
emsyfiryabimur per  ipfiim  abira:  Et  centra  Apollolum  Tohannem,Ioh.  3, 5». 
Omms  quinatus  esìex  Deb,  mn  dat  operam 'peccato:  quiafimen  eius  in  eo  manet. 
fjecpotefi  peccare,  quia  ex Deogenitusefi;  Nec  non  centra  verba  lefu  Chri- 
fti.  Io  ha.  lo.-zS.  z^.Ego<-uitam.<cternamdo  oyibusmepf,  0^  non  peribunt  in  4:- 
ternum,  nec  rapiet  eoi  quifquàm  dejnami  mea-,  Vdtermeus,  qui  mihieas  dedit,  ina- 
ior  e  fi  omnibus,  nec  uUnspotefi  eas  rapere  de  manu  Vatris  mei. 

IV, 

,  Qui  dccentyVerefideles  acregcnitos  pojfe  peccare  peccato  admQrtem,yelinSpU 
ritmi  Sancì'um,  Quum  idem  Apeftelus  lohan.cap.  5.  peftquamverf  16. 17. 
pcccantium  ad  mortem  meminijGJet,  &pro  iis  orare  vetuilTet:,  ftatim  verC 
iZAnhmn^zv.  Scimusquod  quifiiuù  natus  efi  ex  T>co,  non  peccat  {ncvt\v>Q  iWo 
"peccati  genere)  fid qui genitusefi ex  DeOfConfiryatfiipfitm,  ì^  malignuj  iUenon 
tangit  eum. 

V. 

Qui  docent,  NuUamcertitudinem futura perfiyerantìeehaberiùojp  in  hac  t//- 
ta,  abfque fieciali reyelatione.l' cTha.nc enim  dodtrinam  vere  ndelium  folida 
cenfolatio  in  hac  vita  toHitur,  &  Pontificiorum  dubitatio  in  Ecclefìam  re- 
ducitur.  Sacra  vero  Scripturapaffimhanc  certitudinem,  non  ex  fpeciali  &c 
cxiraordinaria  revelatione,  (ed  ex  preprijs  fìliorum  Dei  fignis,  &  conftan- 
tifsimis  Dei  promifsionibus  petit.  Imprimis  Apeftelus  Paulus,  Re.  8.39. 
J^uUa  res  creata potefi  nosfiparare  a  charitate  Dei,  qua  eU  in  Chrifto  Jefiu ,  Domino 
nofìro.  Et  Johannes,  Epift.  i.  cap.  3. 34.  ^uifiryat  mandata  eius,in  eo  manet, ^ 
ille  in  eo:  t^pcr  hoc  noyimus  ip/ùm  in  nobù  manere^  ex  Spiri  tu,  quem  dedit  nobù. 

VI. 

Qui  docent,  DoSirinam  de perfiyerantia  acjalutis  certi tudine,  ex  natura  ^ 
indole fia,efie carnùpulyinar,i^ pietati,  bonis  moribus,  precibus  alijfque fianEìii 
^xercitijsnoxiam: (ontranjero de eadubitare^  cjfe  laudabile.    Hi  cnini  demon- 

Z  3  ftrant 


.70  -  A  C  T  A     S  Y  N  O  D 1 

ftraat  fé  eflìcaclam  divinai  grana;.  Si  inhabitantis Spirirus  S.  operationem 
ignorare;  &  contradicunt  Apoftolo  lohanni  conrrarium  dilertis  verbis 
affirmanti,  Epift.  i.  Cap.  3.  z.  y.  DileBimet,  nunc  filij  l^ei  fumks^  feànonàitm. 
fatefa£ÌHm  ejl  idquoderimm.  Scmus  mtemfore,  ut quumipfèpatefa^us  fuerityfl' 
gniles  et  jlmUs,  quoniam  <x;idebimùs  eum ,  fìcuti  efl.  Et  qùìjqmshahet  batic  ^emin 
eo,  mnjìcat  Jèipfimy  ftcut  <& ille ^urm  efl.  Hi  prxterca  SanólorLim  tam  Vcté- 
ris  quamNovi  Teftamenti  exemplis  redarguuncur,  qui  licet  de  lùa  perlè^ 
vcrantia  Se  falute  effent certi,  inprecibus  tamen,alijfque  pietatis  èxercitijSa 
ailidui  fuerunr» 

Vii  .  ..    ,; 

Qui  docent, Tidem temporarìorum àjuflificante t^/àivificaftde  non differre^ 
7nfl fola, dar atione.  NamCliriftus  ipfèMatch.  13.  io.  &;  Lue.  8.  13.  acdein- 
ceps,  triplexpra^tereaintertemporarios  &  veros  fìdeies  difcrimen  mani- 
fefto  conftiruir/quumillos  dìcit  {^m^Xi  recipere  in  terra  perroÌ3,hos  in 
terra  bona,  fcu  corde  b'ono  :  ilÌos  carerc  radice,  hos  radicem  firmam  ha- 
bere:  illos  fruòlibus  efle  vacuos,  hosfru6lum  fuum  divcrfa  menfurà,  con- 
ilanter  feu  perfèveranter,  profcrre. 

VIÌL 

Qui  docent,  "Ù^on ejfe ahjurdum, haminem  priore  regeneratlone  extinfiay  itéi- 
rato,  imo flepius  renafci.  Hienim  perhanc  doólrinam  negant  feminis  Dei, 
perquodrenafcimur,incorruptibilitatem;adverrusteflimoniumApoftoU 
Petri,  Epift.  I.  cap.  li  13.  Renati  non  exjèmmecorrufttbilijjèdmcorruptibili. 

Qui  AoQthX.jChfiflt4m  mnquam  rogajfepro  infalUhili  credentìu^  in  fide  Per-' 
fèyerantia.  Contradicuntenimipfì  Chrifto,  dicenti,  'Luc.^^.y^•Egoroga^^ 
i^ipro  te,^etrej  nedeficiatfides  tua  :  Et  EuangeliftjE  lohanni,  tcftanti,  loh.  17» 
20.  Ghriftum  non  tantum  prò  Apoftolis,  fedetiam  prò  omnibus,  per  fèr- 
monem ipforum  credituris,  oralTe:  verf  11.  Fater SanSle/onfewa eos  in  nomi- 
7ie  tuo  :  Et  verf  15,  Non  oro  ut  eostollas  è  rnundo,fèd  utconjeryes  cos  a  malo. 

ri:.;;.  CONGLVSIO. 

"  Atqile  lìxc  cft  pcrfpicaa,  Gmplek,  6c ingenua  Orthodox*  de qtiinqiie 
Articulis  in  Belc^iocontroverfìsdoótrinar  declaratio;  &  Errorum,  quibus 
Ecelefix'BelgicT  aliquamdiu  lunt  perturbata:,  reieólio.  quam  Synodus  ex 
verbo  Dei  defumpram ,  &  Confefsionibus  Reformararum  Ecclefiaruni 
coni'entancam  elTcjudicat.  Unde liquido  appareteos,quos  id  minime  de-* 
cuir,citra  om.nem  vcritatem,iEquitatcm,&  charitatem,populoineulGatum 
voluiCe, 

Voctrinam  SccLfarum  '^eformatarum  de  Vrtsdeflinatione  (s^  ànnexvs  cica- 
fìtthus ,  proprio  quodam  qenio  atque  impulfit ,  animos  hominum  ab  omni  Reta- 
te 0"  reli<iiQne  abducerc.  JLffe  caruù  is^  Diaboli  puhinar ,  arcemque  Satanx,  esd 
qua,  omnibus  infìdietur^pìurmosfauciet^C^multostum  defperationù^tumfecuritatìi 
.  jaculis 


NATIO  N'ALI  S    D  O  RD.RE  C  HT  A  N^;  jyi 

ptèhlM  [ethaliiercenfigiìit:  Eandemfacere  T^eum  autorem peccati ,  injuflum,  Tyran- 
huM-,  Bfypocrh'am-^'necaiiud e/Jàqham mtej'polatiim  Stoicifnuni,  SManicheipnunjy 
Libertinifinum,  Turcifmum:  Sandsm  feddere  hommes  carnaltterJècuros,quippe  exea, 
.ferfuAfosElechifumfduti^qmmodvcunque yhant,  "non  ohejSey  ideoq'ue  eos  fecure  a^ 
trocijjìma  qttièqitefieierapojlè  perpetrare  :  Repròùù  ad  fàlhte?n  nonprodejjè;  fi  yel 
^)fiHiìii  Sancì orum  opèra'verefecenrtt  :  Bademdoceri  Deitm  tiudo puroque  'T/olunt^' 
kfs drhitnoy  abfqas omnì uìlim peccati rej^eUuyyel intmttt ^  maximam  mundi  par- 
temadacternam  damnatìanem prdideUmajSe <is*  creale: Eodem  tiiodo,  quo  eleSìio eB 
fo}7S(^  cAMJptfideiac  honorum  operum^  reprobatiìyneme'ljè  cauffàm  ìnjìdehtatù  ^ 
impietatà :  ^MuUùsfìdelmmìnj'antes ah uherihus  matrum mnoxtos  ahripi^ tyran- 
fìice  hi gehennam  pTiScipitari,  adeo  ut  ijs  nec  Baptijmiis,  nécEccleJix  in  eorum  Baptip 
mopreces,prodc(Se  queant.  Et  qua:  eius  generis  fune  alia  plurimajquas  Eccle- 
»ri£E  ReformatcE  non  folum  non  agnofcuhr,  fcdetiam  roto  pectore  dete- 
ilanrnr,  Quare quotquot  nomen  Servatoris  noftri Icfu  Chrifti  pie  invo- 
cant,  eos  Synodus  hcec  Dordrechrana  per  nomen  Dbmini  òbteftatur,  ut 
dcEcclefiarumReformararumfide^nonexcoacervatis  hinc  inde  calum- 
hiis,vel  etiam  privatis  nonnulloru,rum  Veterum^tum  Recentium  Doóbo- 
i-ura  didisjixpe  edam  aut  mala  fide  citatis,  auccorruptis,  &inalìenum 
•fenrumdecordsjfed  ex  publicis  ipGrum  Ecclefiarum  Confe{ììonibus,&  ex 
ìiac  Ordiodox^  doclrina;  declaracione,  unanimi  omnium  &iinguÌoruni 
jcocius  Synodi  mcmbrorum  confènfu  firmata ,  judicenr.  Calumniacores 
deinde  iprosferio  monet,viderintquam  grave  Dei  judicium  fint  fiibituri, 
quicòniì:atotEccIefiarùmConfe(Iiones,falfumte{liraoniumdicunr,con-' 
Iciencias  infirmoruiVi  tUrbanr,  muJdfque  vere  fidelium  focieratem  fufpe- 
tftam  reddere  iatao;unr. 

Porremo  hortatùr  hxt  Synódiis  òiniies  in  Euangelìo  Clirifti  Symmy- 
■ftas,Llt  in  hujus  doctrin^  pertradione ,  in  S cholis atq;  in  Ecclefiis,pie &  re- 
ìigiofe  veiTenrur,  eàm  tum  linguajtumcalaTno,ad  divini  nominis  gloriamj 
vita:  ranctiratcm,  &:confternacorum  animorumjfolatium  accommodenr, 
cumScripturaiecundum  fidci  analogiamnon  folumfèndant/ed  etiamlo- 
qaantutj  à  plirafibusdenique  ijs  omnibus  abftineantjqu^E  pra:icriptos  no- 
bis genuini  Sandtarùm  Scripcurarum  fenfus  limites  excedunt,  &  protcrvis 
(bphiftis  juftam  anìàm  pra^bere  pofsintjdodtrinam  Ecclefiarum  Reforma- 
tarum  fugillandi ,  aut  etiam  calumniandi.  Fiìius  Deilefus  Chriftus ,  qui 
addextram  Patris  fcdens  dat  donahominibus,  fànólificet  nos  in  veritate, 
eosquierrantadducatad  veriratem,  calumniatoribus  fanse  doótrina:  ora 
obftruat ,  &  fidos  verbi  fili  Miniftros  Spiritu  Sapientias  &  difcretionis 
inftiuar,  ut  omnia  ipfi^rum  eloquia ad  gloriam Dei,&  ^dificacionemau- 
ditorum,  cedant.   Amen, 

Ita  noS  fentire  &  judicare,  lìianiium  hoftrarum  fub- 
fcriptionc  tefì:amur> 

toÌMnnes  Bogermannui ,  Pasior  Ecclcjtx  LeonjcrdienfiSyó' Synodi  trdfes.  ìa.cohus'Rù^ 
ZandU'S,  Pytfior  Mcclcfì^  A  mftelodamenfis,  dr  Pr^fidk  Ajfejjòr.     Herrmnnw  Faukelitn,  Pajlor 

Z  4  Ecclefm 


■t-Ti  AlCTA     SYNODt 

Efckp ù^'tìddelhur^gcnftsyé- Pr&ftdU Ajjefor.  SehaHUnm Damman,  Tapr Ecctejtx  ^lO^ 
fhanienfts,  ò"  Synodi  Seri  I/a.  Fepti  Mommi  u-s,  Papr  Ecclefu  Lcydenfn ,  é-  Synodi 
Scrikii.  ... 

EX     M  A  G  N  A     B  R...I  X  A  N  N  I  A, 

Cècrqìu^y  "Epfcopu  LandAvcnfis.  lohmnesDu'Oenmnus,  Prefhyter:  Do^ór  ac  Sucri 
ThcAo'ZU  piihlicus  Profcfforin  AcAdemia  Cantabrigienjì,  dr  Collegij  àegin&Us  ibidem  Trsfes, 
Samuel  FFarditSyPrefhyter  :  SS.  Theojogia Do^or,  Archidiaconus  VAuntonnenjìs,ò'  Collcgiy 
Sidfieyxni  in  Academid  Cantabrigienjì Prsfectus.  Thomas  Goadns ,  Prefhyter:  SS.  Theo- 
Aoqht  Do^or,  Cathedralis  Eeelefix  Pattìinx  LondinenfisPr^centor.  Gudterus  Bctkanqnal- 
■lits,  Scoto-BritanntiSy  Prefhyter,  S.  Theologtx  BaccdxurcHS. 

EX     PALÀTÌNATV' 
E  L  E  C  T  G  R  A  L  r> 

\J{hral)amtis  Scidtetits,  S.  Theoìogia  TtoEior  &  Profefor  in  \^cademia  Heydelhergenjt 

^.iidns  To(fa.nuiyS.Theolo(iix.  Docfor,ck  Conftliaritis  in  SenattiEcclefiaUico  inferioris  Palati'^ 

■  Uittus.     Henricus  ^Iting,  S.  Theologis.  Docìar:,  &  Profejfor  in  K^cademiit  Heydelbergenjk 

EX     H  A  S  S  I  A, 

Gidrém  Gr'ucigeryS.  TijcologixDocfor,  fro'fefor,  df^ro  tempore  Pelfor  Academi^e  Mar^ 
piir<TenfiS.  Paiilus  Steiniu-s,  Concionator  AtdicU'sdrS.  Theolog̣  in  Collegio  2{obilitatii 
t^deìùhico  C^Iauritiano  Prof ef or  Cafellis.  I)aniel<^ngelocrator,Ecclcfu  CMarfurgenfis 
Pasior  à"vicinarum  adLantim  &  òìEderam  Stipenntendens.  Podolpbiis  Goclenius,  Se- 
mori  PhilofophiA  P liner is  in  ^^cademia  CMarptirgenfì  K^ntecefor  frimarim  ,  &nunc  Hè\ 


tanm. 


fe  X       HE  L  V  E  T  t  Àj 

loannes  Tacohus  Pr  ey  tinger  ns,  Ecclefdi  Tigurtna  Tajlor.  Uì'farciis  Rtttimeyérus,  S.  Theo^ 
lorriji  Docfor  &  Eccle]Ì£  Bernenfs Mtnister.  Sehaftianus Beckins,  SS.  TheoÌBgixDoBor,é' 
lìovi  Testameìitt  Prof ef  or  in  Academix  Baftlienjì,  ihidemque  Facultatls  Theologica  Decd-^ 
ntùs.'  vP'oiganTHS  Mayerus,SS.  Theologi.xDoflor  ì  Ecclefd  Bafleenjìs  Pasior,  Johannes 
Conradus  Kochius  EccìefìA  Scaphuftanx  Ministeri 

A   C  O  RRES  PO  ND  È  NTI  A, 
•WEDDERAVICA, 

Johannes  Hcnricits  Alfedius ,  in lllusiriSchoUNa[fo'vic.t-,qu£e[l Herhornx,  Profejfor or- 
dini arius.  Geor(rius  Ea.br icius,  Ecclefu  VFindecccnJìs  in  CoPtitatii  Hmnovico  P aitar  é" 
l'icinariitif  Infpeclor. 

EX  REPVBLICA  ET  ECCLE- 

,.:;.,  SIA  GENEVENSI, 

■  ìomnvs  DeoditnSyinEcclefia  Gene'venfi Paflor^é" in  eadem  Schola  SS.  Thcologt£  PrO' 
fcfor.  Theodor  US  Tronchinus,  divini  verbi  Minifer  in  Ecckfia.  Gencvenfi,  ò"  ibidem'. 
SS.  Thcologi.c  Profcfor. 

EX     REP  LI  ELICA      ET     ECCLESIA 

""■  '  B     R    E     M     E    N     5    I, 

CMatthias  Martinins,  lllttslris  SchoU  Bremenfis  Re  ci  or,  cf  in  ex  'Divtnarum  litterarum 
Trofejfor.  Henricus  ijfclburgh,  S.  Theolog̣  Doclor,  in  Bremenjt  Ecclefia  adB.  Virginisjefc 
Chriflì/cr'vuSyin  Schola  Novi  Te  (lamenti  Profejfor.  Lndovicus  Crocius,S.TheologÌ£  Doclor^ 
■  Ecdèfi£  Brcmenfs  ad  S.Martmi  Pafor,é'in  lllmlri  Schola  Vcteris  Tef amenti  c^'  Philofofhitx. 
■praciicA  Profclior. 

EX 


NATIONALIS      D  OR  DRE  C  HT  AN^.  k^j 

EX     REPU ELICA      ET     ECCLESIA 

E     M     D     A     N     A, 

Daniel  Bemardus  Eilshemius ,  Emdanx  Ecclefu  TaUor  Senior.  Ritziits  Lueas  Cri- 
tnerfhemius  ì  Bmhdan£  ■EcclefuPa.Hor. 

SS.     THEOLOGI^     PROFESSO- 
RES     BELGICI, 

Johannes  Tolyander  -,  SS.  Theologix  Doófor  ,  atqite  in  ^^rademia  Leydenjì  Profefor, 
Sihrandm  Lubkertiis,  SS.  T he  ole  gì  £  Dall'or -,  (jr  Profcjjor  in^^Academia.  Frijìormn.  tran- 
ciJcU'S  Gomuriis,  Sacrofanft£  Theologits.  Do  fi  or,  é^  Profejforin  K^Academia.  GronincrA  ó' 
OmlandÌ£.  K_Antonius  Thyfms ,  ficr&  iheologiiz  in  llltiÙri  Schola  Ce  Uro -Ve  lavica  ,  qua 
est  Hardervici,  Profefior.  K^ntonim  VVaUws,  PaHor  Ecclefu  CMiddelbiirgenfis,  &  ex 
eiufdem  urbis  Jlltijhi  Schola  interTheologos  ad  SynodiimevocatHs. 

EX     DVCATV     GELDRI/E     ET 

COMITATV    ZVTPHANIENSI, 

Gulielmus  Stephani,  S  S.  Theologim.  Doctor,  cf  y^rnhemienfis  Eccleft£  Paflor.  Ellardm 
à (Jìichen, Ecclefu Hardrovicena Pa'sior.  Johannes Boutllet,  PaHor  EcclefiA  VVarnsfelden- 
fis.     lAcobus  Verheyden,  Senior  Ecclcjìa  Tiovtomagenfts ,  cr  SchoU  Reclor. 

EX     HOLLANDIA     AVSTRALI, 

Balthafar  Lydim,  M.  F.  PaflorEcclcfut  Dei  in  urbe  Dordrcchto.     Henrìcm  K^rnoldi, 
Ecclefialtes  Delphenfis.      Gifhertm  Voetius-,  Ecclejìx  HetifdanA  Pajlor.     K^rnoldiis  tJMU' 
Jìtis  ab  Holy-,  Eaillivits  Snyd-Hollandia,  Senior  Ecclejìa  Dordreditamn.     Johannes  de  Laet, 
Senior  Ecclefu  Leydenfis. 

EX     HOLLANDIA     BOREALI, 

JacobtisTriglanditts-,  PaHor  Ecclefu  Amstelodamenfts.  \_AhrahamHS  aDorefaer,  Vasi  or 
Ecclefu  Enchufan£.  Samuel  Bartholdus-,  PaHor  Ecclefu  Monachodamenfis.  The  od  or us 
Heyngiusy  Senior Ecclef£\^mHelodamenfs.  Dominicus  ab  Heemfkerck ,  Senior  Ecclefu 
KylmHelodamenfis, 

EX      ZELANDIA, 

Godefridus  Vdemannus,  PaHor  Ecclefi  ZiricT^and.  Corneliiis  Re  gius  ■,  Ecclefui  Goefan& 
Pajlor.  Lamhertus  de  Rijcke,  Ecclefu  Bergi^omianiX.  PaHor.  lofias  Fofbergins,  Senior  Ec^ 
clejìx  Middelburgenfs.  Adrianus Hofferus,'urbls Ziric7^£ Senator,  di' Bcclefuihidem Senior. 

EX     PROVINCIA      VLTRAIECTINA, 

Johannes  DibbeT^us ,  PaHor  Dordracenus ,  Synodi  Orthodoxx.  Vltrajeciins.  De^ittatus, 
K^rnoldus  Oortc  ampus,Ecclefu  AmersfortianA  Paflor. 

EX      FRISIA, 

T loren  ti  US  Johann  is ,  Jefu  ChriHicrucifxi  ServusinEcclefa  Snecana.  Philippns  Danielìs 
Eilfhcmius-,  Paflor  Ecclefu  Harlin^cnfìs.  Kempo  Harinxma  a  Donia ,  Senior  Ecclef£  Leg» 
'verdienfis.      Tacitus  ah  Ayfma,  Senior  Ecclcf£  in  Buirgirdt ,  Htchmm,  &  Hartvvardt. 

EX     TRANSISVLANIA, 

Cafparus  Sibelius,  Paflor  Ecclef£  Danjentrienfis.  Bermannus  VVifcrding,  EcclefA 
Szi'vollan£  in  Evangelio  Chrifìi  MiniHer.  Hieronymus  Vogelins,  Haffeltan£  Ecclef&  Paflor-, 
Umpore  demtationn  inferviens  Ectlefu  Orthodox£  Cam^enft.     Johannes  Langins,  Eccle- 

fajles 


^274  •  !A'C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

fush's  FdknhonjÌAntu.     VVilhelmus  a  Broickhnyfen  tea  Boeme,  tanquam  Se>mr,deputd^ 
tus,     Johantics  a  Laux-vick^tanquam  Senior  de^utatus. 

EX     CI  VITATE     GRONIN  CENSI 
E  T       O  M  L  A  N  D  I  I  S, 

CorneUtis  HilUnius,  Ser^m  lefn,  €hrisir:  in  Ec  de  fi  a  Croninganit.  Georgi  us  Placins,  Pa^. 
fior  Ecckfiis.  Av^ngadamnonenjìs.  VVolfgangivs  Agricola-,  PajtorEcclefu  ÌedHmants..VVi(i^- 
boldiis HomcrnSjEccleftx MidinjoldanA Pit'stor.Eghertns Halhes, Ecclcfix.  Groninganti  Senior;- 
Iglunnes  Jx/ifeUert,  Senior  Ecclcjìx  StedtaTianA. 

EX    D  R  E  N  T  I  A, 

Themo  ah  Ajfcheherg,  P'asior  Ecclefi&  Mepfelenjìs.  PniroclusP^omelingius,  Pajlor  Ecclejì» 
B-htiincnfis. 

EX  E  C  C  L  E  S II  S    G  ALE  O-B  E  L  G  IC  I S, 

\ 

Dun'iel  Coloniusy  PaHor  Ecclefia  Leydenfis-,  &  Regens  Collegi)  Gallo-Belgici  ìnAcademik 
LeydcnJì'.Ioannes  Crucins,  PaBot  EcclcfiA  Haerleìnenfis.  Ioannes  Doucher-,  Pajlor  EcclefiA 
EÌijfmgcn£.  leremias  de  Pours ,  Ecclefi£  Gallo-Belgic£  Middelhnrgenfis  Pasior.  Everardtis 
Beckenis,  Senior  Ecclcfu  Gallo-Belgic<£  Middelburgenfis.  Petrus  Pontamts,  Senior  EcelefiA 
Amsielodamerifts . 

Vi^c  omnia  de  Qui nque  Dodrina:  Càpicibus  Controverfìs  fupra  coh- 
prehenfis,  iraelTegellajteftamur,  Illaftrifsimorum  ac  Pra:poten- 
tum,D  D.  Ordinum  Geneialium  ad  hanc  Synodum  Deputati^ 
manuium  noftrarum  fubfigiiatione. 

EX     G  E  L  D  R I  A, 

■  -Mr^rtìnm  Crcgorij,  D.  Confdiarim  Buc^Lttts  Celdrix,  dr  Comitatus  Ziinhanìis.  Henrìcit^ 
%'an  Ejfe>h  Couidianm  Ducatm  Geldris-)  &  Cowitatm Zut^hani£. 

EX     HOLLÀNDIA> 

VT'.-ilravm  de  Brederode.  Hugo  Mnys  "van  Holy.  lacobus  Boelirn.  Cerardns  de  NieH'f 
turch, 

EXZELANDIA, 

Syf?ion  Scotte  Con  [ìli  ari  :ts  dr  Sccretarius  Civitatis  Middelb::rgcnjìs.  laeobus  Carnee, Or ^ 
dinitm  Zekndi&  ConJÌUrim. 

EX    PROVINCIA.    ULTRAIECTINA, 

jPrederieusvanZuylcnvanNycvelt.     T'Filhelmusvan  Hardevelt, 

EX    FRISIA, 

P.rnelltiiahÀylua,  Ordfnim  Frijìx  Confiliarius,  OrientaUs  Dongrìx  Grìettnmmis.  Eme^ 
pts  abliarinxma  Confdiarini  f  rimar ius  in  Cuna  Provinciali Frijì.i. 

EX     T  R  A  N  S  I  S  V  L  A  N I  A, 

Henrictis  Bagcn. 

EX 


NATIONALIS    D,OR,D  RE  CHT  A  Nl5i;  175 

EX     CIVITATE      GRONINGENSI 
ETOMLANDIJS, 

Hièronymus  jfhrants.  I.  V.  Z>,     Bdzardus lacehus  CkntaStedim. 

Et lUuUnhusnc K^mfVt^imìs  p  D,  Delegatìs  a Secretk^       Daniel  Heyniìus, 

Sefsione  Centefima  TriVefima  féptima,      s  e  s  s: 

^  A  Cxxxvii, 

5CXIV.  Aprilts  :,  Die  M-ercurij  ant& 
meridiem, 

ABfolutisliunc  inmodum  ijs  quaefì^edarent  ad  dodrinam,pra:Icda  eftjudicij  Sy- 
nodici  de  Rcmonftrantibus  formula:  Eoruminprimis,  qui  ad  hanc  Synoduiii 
Citaci  contumacia^  crimine  fctotiesobftrinxerant.  Qua  de  re  audita  funtjudicia. 

Sefsione  Centefima  Trigefima  o6tava,       c^xxvni; 

Eodem  Biepoft  meridiem, 

j-jOrmulà  fùperi?Dr ex fingulorum  fuftragiis  paululum  immutata,  dentiò  pracleda, 
Jl  tandcmquc omnibus eflapprobata  :niii quodinter exteros  eflcnt, qui  quarftiones 
illasperibnaics,extrajurifdi6T:ionemfuamefre,  exiilimarent.  Cujus  formula;  ho  e 
fcft  exeraplar: 

S  E  N  T  E  N  T  I  A 

S  Y  N  O  D  r, 

Remonftràntibus^ 

EXplicata  haótenns  ,  &  aflerta,  per  Dei  gratiam ,  ventate ,'  errori- 
bus  rejedis ,  &:  damnatis ,  abflerfis  iniquis  '  calumniis  j  Synodus 
hxc  Dordrechtana  (quxipfì  porrocura  fupcreft)  {èrio ,  obnixe,  &  prò 
autoritatc ,  quarn  ex  Dei  verbo  in  omnia  fuarum  Ecclefiarum  mem- 
bra obtinet,  iri  Chrifti  nomine  rogar,  hortatur,  monet,  atque  injuno;iC 
omnibus  &  fingulis  inFoederato  Belgio  Ecclefìarum  Pafloribus,  Aca- 
demiarum,  &  Scholarum  Dodoribus,  Reóloribus,  &:  Magiftris,  atque 
adco  omnibus  in  univerfum,  quibus  vel  animarum  cuta,  vel  iuventu- 
tis  difciplina  eft  demandata,  ut  miflìs  quinqùe  notis  Remonftrancium 

Articuiis, 


'^7^  A  e  T  A     S  Y  N  Ò  t)  ì 

Aiciculis,  qai  &  erronei  funr,  6:  mera  crrorum  latibula,  liane  fànam  veri- 
tatisfalutaris  doólrinam,  ex  purifsimis  verbi  divini fontibus  hauftam,  fin- 
ceram  &  inviolatam,pro  virÌDus&  munere  fuo,  confervcntnllam  populo 
&:  JLiventutifidelirer  &prudcnterproponant  &  explicentiulumq,'  eiiìsfua- 
Virsimiim  arqiieucilirsimum,  tum  in  vita,tum  in  morte,  diligenter  deck- 
rcnt:  crrantes  exgrcge,  fècUs  {entiences,  &opinionum  novitare  abreptos, 
veritatis  evidcntia  manfuete  erudianc,  fi  quando  dee  ipfis  Deus  refipilccn-» 
tiam,  ad  agnofcendam  veritatem:  utfaniori  menti  redditi,  uno  Spiritu,  o- 
re,  fide,  Charìtate,Ecclcfi;e  Dei,&  Sandlorum  communioni,  denuc  acce- 
dant;  atque  tandem  coalefcat  vulnus  Ecclefi^  &  fiat  omnium  eius  meni* 
brorum  cor  unum  &animaunain  Domino. 

At  vero,  quia  nonnulli  è  nobis  égrellì,  fiib  titulo  KcmonJIrantÌHm,{qu'oà 
nonìen  Kemotjfirann'Am  ut  &  Contri  RemoNfrantium ,  Synodus  perpetua  ob^ 
ìivione  delendum  ccnfetjftudijs  &  cónfilijs  privatis,  modis  ilicguimis,  di- 
fciplina&  ordine  Ecclefis  violato,  atque  Fratrum  fuorum  monitioni- 
bus  &  judicijs  contemptis,  Belgicas  Ecclefias  antea  florentilljmas,  in  fide 
&:charitateconjun6li(simas,  inhisDoótrin^ecapitibus,  gravite!"  &  peri- 
culofe  admodum  turbarunts  errores  noxios  &  vetcres  revocarunt,  &  no- 
vosprocuderunr,pubIice&privatim,  voce  ac  fcriptis,  in  vulgus  fparfe- 
runt,&:  acerrime  propugnarunts  Dodrinam,  hadenus  in  Ecclefijs  rece-* 
ptam,  calumnijs&  Contumelijs  enormibus  infeòlandi,  nccmodum,nec 
.  finemfecerunt  '  fcandalis,  diflidijs,  confcientiarum  fcrupulis,  &  exagita- 
tionibus,  omnia  pafsimcorapleVerunt:  qua:  certe  graviain  fidem,incha- 
ritatem,  in  bonos  mores,  in  Ecclefi^e  utiitatera &  paccm,  peccata,  cum  in 
tiuUo.  hoiiiine  toleràri  iuft^  pofsint,  inPaiì:oribus  cenfura  {èvenfsima  ab 
omniasvoin  Ecclefiaufiirpata,  neceflàrioanimadverti  debenr-  Synodus, 
invocato  Dei  fanéto  nomine,  fija^autoriratis  ex  verbo  Dei  probe-confcia, 
omnium  le^itimarum,  tum  Veterù,tum  Recentium  Synodorum  veftigijs 
infiftens,  &  Illuftrirsimorum  T^D.  Ordinum  Generalium  autoritate  m.unita, 
Dec!arat  atque  ludicat,  Paftores  illos,  qui  partium  in  Ecclcfiaduòlores,& 
crrorum  doòìores  fefe  pra;buerunr,corruptsereligionis,  fcifT^e  Ecclcfiaru- 
nitatiSjSc  gravifsimorum  {candalorumjCitatos  vero  ad  hanc  Synodum,in- 
tolerclnd.Tinfupcradverfusfiipremi  Magiftratusin  hac  Synodo  publicata 
decreta,ip{amquehanc  venerandamSynodum  pervicacia  reos  &  convi- 
dtos  teneri. Quas  ob  caufas,primo  Synodus  prardidlis  Citatis omni  Eccle- 
fiaftico munere  tnterdicir,  eofque  ab  ofiìciis  fuis  abdicar,&  Academicis 
fun6tionibus  ctiam  indignos  efìe  judicar,donec  per  fé:  iam  refipiicentiam, 
di6tis,fad:is,ftudiis  contrariisabundeconprobatam,  Ecclefia:fàtisfacianr, 
5:  cum  cadem  vere&plen.ercconcilientur,  atque  ad  eius  comraunionem 
recipiantur.-quod  nos  inipforum  bonum,&totius  Ecclefìcegaudiumuni- 
ceinChrifto  Domino  noftro  exoptamus.  RcJiquosautem,  quorum  co- 
c^nitio  ad  Synodum  hanc  Nationalem  non  devenit,  Synodis  Provinciali- 
bus,  ClaflibuSjo:  Presbyteriis,  ex  ordine  rccepto,  commirtit:  c^ux  omni 
ftudioprocurentne  quid  Ecclefia  detrimenti  vei  in  pra^fens  capere,  vel 
inpoiterummetuereporsit.  Errorumiftorumfcétatoresipiritu  prudenti^ 

diferi- 


NATIONAIIS    DORDRECHTAN^.  xjy 

difcrimiaent;  refradiarios,  clamofoSjfatìiolos,  turbacores  ,quam  primum 
officijs  Ecciefidliicis,  &  Scholafticis,  qua:  fune  furc  cognitipnis  &:  ciira^j  ab- 
dicenc:  eoque  nomine  monentur,  uc  liulla  interjed:àmora,poJfl:acceptum 
hiijusSynoiiiNacionalìs  ludicium  ,  impecrataad  hoc Magirtiauus autori- 
tare,  convenianc,  nelentitudine  maluminvalelcat&roboretur .  fexin- 
fìrmicace,  &  vitio  temporum  lapfos,  vcl  abrepcos ,  oc  in  Icvioribuè 
forte  h.r(ìrantes ,  atìt  etiamdifTcntientes,  moBeiì:os  tamen  .  ìedatos ,  vi- 
ta; inculpata:,  dociles,omni  lenitate,  charitatis  officiis ,  pacientia,  ad 
veram atqiie  péifecllarn  toncordiam  cUm  Écclefìa;,  prcvocent  :  ita  tamen, 
iit  diligcnter  fibi  caveant ,  ne  quemquam  ad  facrum  Minifterium  admit- 
tantj  qui  doótnn^e  Iiifce  Synodicis  conftitutionibus  dfclarata:  fubfcri- 
bere,  eamque  docere  rcculet  :  netninem  etiam  retineanc,  cujus  mani- 
feftadiflendonc,  doólrinamhacSynodo  tanto  confenfu  comprobata vio- 
lati, &  Paftorum  concordia,  Ecclcfiarumqué  tranquilliras  d.cnuo  tur- 
bati qucat.Prasterea  Veneranda  haec  Synodus  ierio  monetEccieiiafticos  o- 
mncs  cactus^  ut  invigilent  diligcntiihme  \\\  greges  fìbi  commillos,  o- 
mnibus  fubnafcentibus  in  Ecclefia  novitaiibus  mature  obviam  eant  5  eaC- 
quctanquam  zizaniaexagro  Domini  evelIant;attendantScholis  ScScho- 
larumModeratoribus,  ne  qua  ex  privaiis  fententijs  &  pravis  opiniopibus 
juventuti  inftillatis,  poftmodum  Ecclefia;  &  Rcipubl.  pernicies  denuo 
crcetur.  Dcnique  Illudridimis  &  Prarpotentibus  DD.  Foederati  Belgi) 
Ordinibus  Generalibus,  gratijs  reverenter  a<5lis,  quod  tam  necejOTario  & 
opportuno tempore,affliótis  &labentibusEccicfì^  rebus,Synódi  remedio 
clementer  fuccurrerint ,  probos  &  fideles  Dei  fetvos  in  luam  tutclam  rcce- 
perint,  pignus  omnis  benedidiionis  &  prjcfendx  di  vinsi  Verbi  ncmpe  ip-? 
{ìus  ventatemi  j"  ìm  fuJs  ditiohibus  fand:e  &  religiok  confèrvatarh  volue^- 
rint:  nulli  labori,  nallisfumptibus  ad  tantum  opus  pro.movendum  &  per- 
fìciendumpepetcerint  ?  prò  quibùs  cximijs  officijs  ìargif^imam  àDommo 
&  publice  &  priuatim ,  &  ipiritualem  &  temporalem  ,  rcmunerationem 
toto  peótore  Synodus  compreeatur,  Eofdcm  porro  Dominos  clemen- 
cillimos  obnixc  &  demifle  rogar,  ut  hanc  (àlutarem  dodrinam,  fideliflìmd 
ad  verbum  Dei  &  Reformatariim  Etclefiatum  cònlenfùm  à  Synodo  ex- 
preffam  ,  in  ftiis  Regionibus  folam  &  pùbliceaudiri  vclint&  jubeantrar- 
ceant  fuborientes  omnes  hacrefes  &  errores ,  fpiritus  inquietos  &:  turbu- 
Icntos  compefeant:  veros  &  benignos.Ecclefìx  nutritios  ac  tutores  fèic' 
probarc  pergant  :  in  pct fonas  fupradiólas  lententiam,  prò  jure  Eccleiiafti- 
co,  patrijs  legibus  confirmato ,  ratarft  efle  velint ,  &  autoritatis  lua:  adjc-^ 
«ftocalculo,  Synodicas  conftitutioncs  immotas  &  perpetuas  rcddant. 

NOMINE  ET  IVSSV  SYNODL 

Sebaftiantis  Damman,Sy)todi  Scriha. 

Teftm  Hommìus  Ecclef:  Leydenfis  Pafior,  é'  Synodi  Nat.  ABMrìUé. 

In  tefiimomum  Aóìorum,  Daniel  Heinfitu, 

A  A  Acque 


^f^  A  C  T  A       S  Y  N  O  D  I 

Atque  hanc  quidem  fententiam  Synodicam  IlluftniT.  ac  Pra^po- 
tentes  DD.  Ordines  Getierales  poftea  approbamnt  in  hunc 
módiim  : 

APPROBATIÓ 

liluiìriffimorum  ac  Pr^epotentum  Dominorum  Ordi- 
num  Gencralium. 

Rdinei  Generales  Foederati^elgij ^  Omnibus ^  qui  h ape  '-uifùriaut  lemuri 
^  fànt,  Salutem.  U^tum  fdcmm  3  ^mm  ad  tollendcu  trijles  i^  fioxias  lUtts 
controyerfas ,  qux  aliquot  abbine  annù  cum  magno  Reipubl.  detrimento^  ^  pacii 
Ecclejiamm  verturbatione  y  exort£  Junt  Jùper  quitique  notis  DoEinnx  Chrifiiandè 
CapiiibuSy  eorumque  af)pendicibm ,  <uifiim  nobùfuerit,  ex  ordine  m  ScclefìaDeiy 
iùjaqueadeo  T^elgica,  antehac  uftato ,  'Dordrechtum  convocare  SynadumD^tìo- 
nalem  omnium  EccteJìarumFoederatiBelgij }  utqueiUa  maxima  cum  frulla  t^ Rei- 
publ. emolumento  celebrari  pojpt ,  non  /ine  gravi  molejiia,  magni/queimpenps, 
ad  eandem  expetiyerimtes  &"  impetraverimm  complures  prxjlanttfjimos ,  do[ìi(Jt~ 
mosy  ''<3  celeberrimos  'Reformatx  Ecclefìx.  Theologos  exteros ,  uti  exprxdiSìiS  Synodi 
Decretorum  fubjcriptione  y  pojl  jingula  doSirin^  Capita  yidere  efi  .'Delegatis  infu- 
per  ex  Jinqulù  Proymcijs  adejufdem  direciionem  nojìrù  'Deputatis,  qui  in  eadem 
ab  initio  ufqtte  adfinem  prafentes  curam gererent ,  ut  omnia  ibidem  m  timore  Dei, 
^  nSlo  ordine f  ex  filo  Dei  <-verbo  ,  fìncerai  noflrx  intenttoni  congruenter ,  poffent 
fertraSiari.  Cumque  pradiSla  hxc  Synodm Jtngulari  Dei  benedizióne ,  tanto  om~ 
nium  t^  Jtngùlorum  i  tam  extaorumj  quam  Beigtcorum ,  confenfu  ^  de  pr^diSiis 
minque  DoSirinx  Capittbusy  eorumqUe doSìonbm jamjudicarit  ^  nobifque  conjiilits 
^  confintientibui JèxtoMaij proxime praterito,Decrèta  i$ fententiam hifce prxfixx 
promukarit  :  Nòs ,  ut  ex  optati  fìuZtis  ex  magno  f^  SanUo  hoc  opere  [quale 
nunquam  antehac  Ecclejta  Re  format  le  nuiderunt,  )  ad  Ecclefiai  harum  regio- 
numredundare  queàrit^  quandoquem  nihdnobù  (èque  cordi  O' scurii  efi  ^  quam^- 
naSanSiijJìmiNominii  Divini ,  quam  conferyatio  i^  propagatio  ver£  Reformatjs 
fhriflianéz  Religione  [quae  fundamentum  ejì  profperitatù  (sr  'Xnnculum  unionk 
ìoedér'ati'Belgij)  quam concordia,ira»quillitas,^ pax Bccle/iarumi  ftemque  ecm- 
fèrvàtio  concordia  c^  communionù  Bccle/ìarum  ,cpH<zfUnt  in  hifce  regiontbus ,  ìsum 
omnibus  exterìs  Reformatìs  Eccle/i^Sy  àquibus  nbs  feparare  nec  debmmm ,  necpo- 
tuimus,  Vijts,  cognitis ,  e!?'  mature  exdminatù  atque  expenfìs ,  pradìtìo  fudicio  o*' 
Sententia  Synodi,  ifia  piene  in  omnibus  approbavimiis ,  confirmavimus ^  ^  rata 
habuimtis,  approbamus^confirmamus,^  rata  ÌTabemns per pritfèntes:  Volentes  ac 
Jìatuentes,  ut  nulla  alia  DoSirina  de  quinquepradiflis  do5irinj:  Capitibu-s  m  Eccle- 
fìjs  harum  regi&num  dóceaturaut  propagetur,  praterhanc,  qua  pradiSìo  ludicio 
(ìt  conformis  atque  confentanea  ;  éMandantes  atque  tmper%intes  omnibjts  Ecclejìa- 
fticis  coetibuSy  Scclefiarum  éMmiJìris ^SacrofinSia  Theologi£  ProfeJJòribHs  i^  Docìo- 
nbuSyC^olIegiorum  Regentibus ,  ommbujque  in  uniyerjum  C^Jìngulù,  quoshacali- 

quatenuf 


NATIONAL  IS     DORDRECHTAN^.  ^79 

quatenm  concernere  qtieant  aut  attingere ,  ut  in  fior  um  Minifìeriorum  <^  funSiie^ 
num  exercttto  eadcm  in  omnibus  fideliter  (^r  fìncere  Jèquantur ,  ijjque  con'venienter 
fefe gerani.  Vtque  bonus  noflriz  intentioni  piene  ac  per  omnia  ubtque pojjìt  fatisfie- 
r/,  denunciamu-s  ^  mandamus  Ordini  bus  ,  Gubernatoribm  y  Deputata  Ordi- 
num^  Con(ilia,rìjS  f£  Ordinò tt^  Deputata  Pro'vmciarum  Geldn^e^  (!><  fpmitatm 
Ztitpham£^  HoEandÌ£  t3 VFeflfrìjtSy  Zelandu^  ^'ItrajeSìi^Fn/ì^y  Tranffilania-, 
Ciyitatis  GroningtE  e>*  OmUndiarum,  omnibufque  alijs  Officiarijs,  ludicibm,iT  lu- 
Jìitiarijs ,  ut  pnediSii  j^dic/j  Sinodici ,  eorumque  qua  inde  dependenì ,  obfrya^ 
tionem  promo'veant  &  tueantur,  ac  promoter  e  ^  tuen  facia?ìt ,  adeo  ut  nullam  tri- 
hijce  mutationem  aut  ipfì  faciant^  aut  ab  alijs  uìlo  modo  fieri  pcrmittant  :  ..0uomam 
ad promovendam  Dei  gloriam,  fìcuntatem  ^  falutem  jxatmharum  Kegionum, 
tranquiHitatem  t^ pacem  Eccle/ìa,ita  fieri  debere  judicamus.  ASìum  fiubnofiroSmì- 
lo ,  Signatione  Prafiiis,  ^  fibfiriptione  no  [in  Graphiarij,  //affa  Comitù ,  fectmdò 
Julij^  dAnno  miUefimo^fekcentefimo  i^  decimo  nono,  Signatum  erat, 

1^.    PloOS.  vt 

Et  inferi lis. 

Ex  mandato  prscdiaorum,  Pripotentdro 
Dominorum  Ordinum  Generaliuni. 

Subicriptum  :  C  f^eyjfen 

Eraique Jj>ati9  imprejjkm  fradtBum  S'tgilltAn 
in  cera  rubra. 


Eadem  Seffione  Confdfio  duorum  fratrum  lohannis  Geyfterani,  &  Petri  Gejr- 
fterani,  Miniftrorum  Rcmonftrantium,  quorum  alccr  Alcmarians ,  altet  Egmon- 
d^ina:  Beclefì^E  Paftorem  nupcr  egerat ,  Deputacis  Synodi  Noort-Hollandia;  fcri- 
pro  exr.ib  ta,  &  ad  Synodum  rranlmi/Ta,  prxleda  fuit,  &  cum  fumma  deceftacio- 
ne  i.b  omnibus  rcj  .da  ,  atque  improbaca,  cum  ex  illa  manifeftiflìmc  apparerec  il- 
los  fiib  nomine  Rcmonftrantium  ,  &l  iub  prartextu  quinque  Articulorum ,  horrcn- 
das  acque  cxfecrandas  Socini  &  Anabaptiftarum  blafphemias  fovetc,  ^inEcclc- 
^sfuiS  conacoseiTeintroducere,   Eafìchabet: 


ConfefTio  lohannis  Geyfterani  Ecclefi^  Alcmaris 
hupef  Paftoris. 

De  Deitatè  Chrifti. 

DEclarAt  quéicUm  de  hoc  K^rtictilo  doceri-,  qu/t  vera  efefihi  perfuadere  non  pofpt, 
Dcminum  lefum  ab  £terno  DeumftilJe,fefe  ititelhgere  nonpojfe. 
l»  Script  ur A  S.  in-venirefe  nonpoffe,  iUudadfdutem  credi  tu  necejfaritm  effe. 
Seperfenfi  ià  qu*  ab  aìiquibus  de  ijlo  Articulofcribuntur ,  talta  ea  deprehcndìjfe,  qti£  homi' 
nemtarimmnbejl  ut  confimem t  ut potius  in  contrariam fententkm  abripknt. 

chriJlumnoneJfeSeruAtoìemexjèfeyfèdexPatre.  ,, 

:  Aa,     z  Chrifium 


i8o  A  C  T  A       S  Y  N  O  D  1 

Chriftum  utramcjue  naturam  fuam  accepijfe  a  Patre. 

Deum  ab  aterno  Deum  effe,  agnofcerc^  ,  an  aatem  ab  Aterno  fuertt  Pater,  ignù- 

rarc-j. 

Sluod  Chriftus  Pater  eternit atls  affeUettir;an  non  fit  confideratione  digntim ,  ideo  hoc 
dici,  quia  dternam  vitam  donat. 

Ncque  aliter  feintelligere,  quam  Chrijlttm  ,fuam  qttam  habet  divinitatem ,  a  Patre  m 
temfore  accepijfe. 

Capere  Ce  non  pojjè  ,  Chrijlum  ab  eterno  Deum  finjfe ,  aut  illud  cr editti  ad  falutem 
necejjariuni  ejfe. 

De  Spirita  fando. 

'  Paten  tpfum  efe  aterni  Dei  aternum  Spiritum ,  fid  an  frofrie  Jìt  aternw  Deus ,  ferci- 
tere  non  pofe. 

Declarat ,  aliud  fihi  non  confi  are,  quam  ejfentiam  (^  ferfonam  in  Deo  ;  unum  idemque 
€(fe,fecundum  fundamenta  eorum ,  qui  ifih&c  ita  defendunt.  Ver  eri  fropterea ,  ne  fi  fonai 
tres  perfonas ,  fimul  ponat  tres  efientias,  aut  tres  Deos. 

Spiritum  S.  efie  fubfiantiam,  per  quam  Detts  oferatur,  ér  tamen  ab  operatione  di- 
verfitm. 

Koiattis,  an  Spiritai JknSituJìt  Suhfifientia,  qua  Sapiens Jìt,  •* 

O'  qf*^  'uoluntatem  habeat,^c. 

Bejpondit,  Spiritui  S.  in  Scriptura  aficrtbi,  quod  firutetur,  quod  contrifietur,  drc.  Feritni 
an  hac proprie  de  ipfo  dicanturifiatuere  fefe  nonpofiè. 

porro  rogatiti  ^  an  non  crederei  Spiritum  S.  effe  tertiam  in  T>eitate  Terjo- 
narrty  emfilem  cum  TatreCrFilio  ejpntite ,  perjòna  difiinEìum^ 

Declarat  ,fe  hanc  materiam  tamprofunde  penetrare  non  audere. 
Declarat  infuper ,  baptizare  in  nomine  SpiritmS.  ejfe,admandatum,é'  autoritate  SfU 
ritus  S.  baptiz,are. 

De  Atcributis  Dei. 
InterrogatfU ,  an  Deus  nonjtt  ornnipotens ,  ubique  frajèns ,  fhmme 
fàptenSjbonuSylonganimis^^c. 

Pefiondit,  fé  njerbii  S.Scrtptiira  debere  interrogari. 

tnprimis  a  D.  Plancia  rogatus^  an  crederei ,  Potentiam  Dei  ìnfinitam  effe  in  fife;  Item^j 
An  Deus  per  efientiam  ubique  prafensfit? 

Refpondit ,  fé  de  attribuì  is  Dei  ducere  quantum  ad  falutem  fufiìceret  :  Potentem  èffe  pie- 
ne fal'v  are  eos  qui  ipfifir-viunt  atque  obediunt,  ^  in  aternum  punire ,  qui  ipfi  non  obi 
temperant. 

^npad  effentiam  Dei,  ignorare  fé,  an  Deusfecundumeam  ubique  prrafèns  fii  i  etiamitf 
hoc  Mundo  ó'C.  ncque  tam  horrendam  opinionem  efie ,  ita  nonfentire. 

De  Animx  immortalitate. 
Hogatitif  an  Anima  po[ì  mortem  bornints  maneat  ejjentia  immortalUì 

Declarat,  Animas  effe  in  marni  Dei  Patris;  verum  quomodo,  vivane  an  mortux,  mortales 
4n  immortales  ;  quandoquidem  de  modo,  quo  ibi  fini  quaritur  ;  fateturfe  id  ignorare^ 

De  Rcfurreiiìionc. 

De  RéfurreSiione  declarat,  corpus  effe  refurre£lurum  alitid<orpui,quamjamfit:fedan 
èadem  cor  para  quoad fubfiantiamfint  refurreBura,  dicitfe  nefcire,        ' 

Chrifium  quidem  tn  eodem  corpore  refurrexiffe  ;  verum  m  corporeeiiif,^  quod afiendit in^ 
ccelum,aliquammutationem  quoad fubJiantiamviderifcMam. 

De  Officio 


NATIONALIS      DORDRECHTAN^„  i8i 

De  Officio  Magiftratus. 

ChriJUano  Magiflratui  non  licere  ad  defendendoshonos  ér  funiendos  malos  gladium  gè-, 
fi  are.  ^inìmo  nemini,  qukunque  tandem fit,  gladio  in  illumfnem  uti  licere. 

De  Veceri  Teftamentòó 

Tatetur  tottim  Vetm  Teftamenttim  a.  Chrifio  effe  fuhlatum,iitquepnitm  abolttmn. 

Ea  filimmodo  prxcepta  Veteris  Tefiamenti  nos  ohligare,  qtM  Chriflm  in  Novo  manda^ 
'vit;  eaque  obligare  nos ,  non  qttatenm  aut  quia  inVeten  Tefiamento  atit  Lege  habenttirf 
"veruni  quatenm  a  Chrtfio  in  Novo  Teflamento  funt  mandata. 

De  Juftificationc. 

Juftifcari  nos  fer  fidem  in  Chrtfium  lefttm ,  ex  gratta  é"  mifericordia  Dei ,  propter  le- 
funi  Chnftum. 

Non  bonaoi>era.  & grattam pugnare:  veriim  ,  opera  Lega  (^ gratiam  anter  fi  pugnare, 
fides  eiufmodt  est ,  ut  eam  Uem  in  homine  videre  velit ,  antcquam'illtim  jufitficet. 
Sub  Tide  fi  bona  opera  comprehenderè. 

Bona  opera  effe  conditionem  qit&  jufitfic&tionem  antecedat  ;  ipfiamqne  jufiifcationeni 
etiam  confiqui.  Imposyde  qitibm  Paul,  ad  Rom.if\.  agit ,  t ale s  effe  inipios ,  qualis  erat 
qui  iftam  Epifiolamfiribebat,  tum  cum  ficrihebat;  in  quem  fnem  allegavit  verha  Fatili 
1. Titti.  1. 15.  Fidem  ipfam  imputari  in  ji^itiam. 

Se  nufquam  in  Scriptura  invenire,  Chrifiijufiitiam  nobU  injufittiam  imputari. 

Veum  propter  Chrifiumé'in  Chrifto,  ex  grafia  fidem  nobU  injuftitiam  imputare. 

Vbi  cum  Tapifiis  diffutatut,non  difiquirendum ,  anper  bàlia  opera  jtijltficemur ,  fid  per 
qua  opera.  ■        . 

De  Perfedione  liominis  in  hac  vita. 

Toffe  ali  quem  perfieEte  fianBum  effe,  omniaque  Chrifii  prdcepta  enfio  dire:  ac  per  illud 
foffe  df  debere  fialvum  fieri  ,& fiore^. 

De  Baptifmo  Infantiura, 


KogatHJi  an  infantes  eorum  qui  mfoedere  conìmentut 
debeant  bapti-^an  ì 

Declarat ,  efufìnódi  tnfantes  baptizari,  non  fi  e  ci  ali  aliquo  Dei  mandato  de  infantibtti 
haptizandis,fed  ad  ficandalum  evitandum. 

Addens  infiiiper  ,fi  majonsfiacere  bapttfinum  adultorum,quam  infiantìu^. 

De  Peccato  Originali. 

Nequaquam  intelligere,  effe  aliquodpeccatum  agnatum. 

Teccatum  Adami  ffolummodo  témporalem  rnortem,  omnibus  hominibus phduxiffe„ 

■  Infantes  quidem  inde  a  pueritia  corruptos  effe ,  verum  in  peccato  non  nafii. 

■  Deum  qui  repugnahtiam  hominiindidit  advérfus  Legém-,  etiam  vires  contuliffé,qui~ 
bus  inclinationi  i(ìi  refifieret.  Ita  ut  èam  tam  cnflodire,  quam  eidem  adverfari  pofft. 

In  chrifio  f nife  naturami  in  qua  fuerit  affeBio  -,  repugnans  voluntati  Dei ,  fid qu* 
non  fuerit  peccatum ,  eo  quod  ncnfit  affenfm  aut  voluntas  fiibficutd. 

Aa    j  Conventus 


^ii..  ACTASYNODI 

Convenrlis  Clafllcus,  cxaminatis  diligcncer  omnibus,  qua:  deToanne  Geyfté- 
rano  conftabanc,  in  timore  Domini ,  conCcnticntibus  Amplili".  DD.  Delcgaris ,  & 
SynodinoftrxDepuracis ,  ftatuir  :  Quandoquidem  manifefte  paruit,  Ioannem 
Geyftcranum.illegitime  ad  minifterium  promocum  elle,  acque  ex  propria  Confef- 
fione,  quam  &  prò  arbitrio  correxit,  deprchcnii.im  fuic,  illum  à  dottrina  in  Re- 
formata Ecclcila  indeà  principio  Reformationis,  in  hifce  provincijs  reccpta  & 
predicata,  co  ufqu e  difccdiflcjVt  prò  Dottore  pr^edida:  Ecclcfise  habcri  ncc  poflìt, 
ìiec  debeat,quinimo  Reipubl.  admodum  pérniciollisflt;  Idcirco  vifum,illi  in  po- 
Iterum.abomni  funzione  Ecclefiafticaabftincndum,  necnon  illcgirimis  ejus  Se- 
nioribus  ac  Diacortis,  donec  aliter  ab  llluftr.  &:  Potentib.  DD.  Ordinib.  Holl.  & 
Weftfrif.  aut  à  Synodd  Nacionali ,  confticutum  fucric. 

Cótifedio  Pctri  Geifterani ,  iluper  in  utraque  Egmonda 
Concionatoris. 

Serio  monìittSyVtJì quid pjtter quinejue notos  Articulos adverfm Reforwatam  religicncnt  ha^ 
ber  et,  id  rotunde  dccLua.et;  Sigmficii'vit,fi  in  genere  ad  ijUm  qtixjitonem  rejjondere  non 

VitcrmittnatiP' ,  ejuid  fniirct  de  Trinitaie?  Vettjt  Jlìi  ojìendi,  qui  fi  iMm  unquum  ^d 
ticiatem  inde  frcveneìirii,  quodtres  vniisfint. 

Benno  ìoiaim  ,  Annon  idem  de  S.  Tr traiate  cum  Riformata  Ecclefiafentirft  ;  Rtfiondit ,  fi 
fimentiam  illiuf  non  nfgare,fid  non  intetligere. 

Deiim  effe  omnifoterucm  ,fipientem,  omnia  perjlicientem ,  ef  virtute fia penetrantem ,  (^ 
to' enti  a  [uà  i:biquep;\tf»tcm:  Verum  an  fecrmdnm  cjjentìam  vhtqueprxfimjit,  idfi  nefire. 

Dciim  djipcl/ari  Pati  em  reJpccJufìdetium  ,  atque  etiamfiliipà.  Ne  fare  t  amen  fi  ,  an  chrifim 
ah  Aìerr.o  De'ifi.iitifit  ;  aut  Deus  ab  tete) no,  Veruntamen  ipfum  ad  aitqmm  divinarnpotentiam 
ei'ccliim  ejfi. 

Spintitm  Saf  Bum  ejJeSpiritum  Dei,  &  xternmnSpiriturni 
Non  d  prehendere in  Script ura,  vnitn  efi'entÌA  effe  cum  Pah  e  é'  tiUd- 
Ncque  invem/p  in  Script ura,  illum  aternum  ejfi  T>eum. , 
Tattri  Spirttum  S.  effe  ah  Aierro,  &  ante  omnem  aternitatem. 

lefium  Cbnfiumfuiffe  verum  hominem  cum  in  terra  "Arerei .  nefcire  tamen  an  adhuc  talìsjìt^ 
qiiOdd  fnbjìantiam. 

Ignorar  e  Ce,  an  Chrifft^  ex  dualui  fihfiftat  naturls-,  divina  riempe  ér  humana. 
Ncque putarc  Chrijio  divinam  naturam  datam  fuiffe ,  ante  cte^tionem  mundi, 
Nos  ùet  opera,  qu£  chrifiu-s  nobù  in'  Novo  Tefi amento  injunxtt,  loram  Deoiujiificari  ;  quihm 
fi  opus  quoque fidci  annumerare. 

Ignorare  fé,  An  Chrijlm  fuerit fuh  VeteriTefiam^nto. 

Chrijlum  ftiofacrificio  meruiffc,  vt  nohii  fèecatorihtis  obfirvaùo praceptorum ,  é'fdes  injtt- 
Jìitiam  imputar etur-ifecundum  verha  Petrt,  i.  Fet.  z.  v.  zi.  &c. 

Se  in  illa  Sentcritia  effe ,  hominem  chrijìianum  mandata  Chrifii perfcCle pcffe  implere  in  hac 
vita. 

Neccffarium effe ,  omnia  chrifii  prxcepia  cuflodire  vt filuemur.Itatamen,  vt,nonohfit non- 
nunquarn  in  hoc  aut  ilio  delinquere;  quùddeacìibm,  non  de  habitu  inte'ligi  veltt. 

Magis  proclivem  effe  in  tlUm  fintcntiam  ,  cadem  corpora  refurrcClma^ ,  quoad  fuhjlan-.^ 

tiam. 

Quod  ad  illud ,  An  kec  mftra  corpora  quoad  fuhfiantiam  fir,t  in  glori am  atque  Aternum 
gAudium  ingreffura\  Refpondit, mortale  fiiperindaet  immortalitatem.  Prcffus  rogatus ,  quo- 
modo  verha  lauii  intelligenda  effe  ut ,  dcfibjlantia ,  an  de  modo  :  negavit  fi  aliter  rej^ondere 
aut pcffc  aut  velie.  ,  ,  . 

'Nermnem  gladium gefiare psffe , ne quiaem  Magifiratum,  eiiam adverfmh'ojlem, 
Ho^tiiìddm  non  cjk  gladio  a  quaquamptiniendum.        .  '  • 

Adohieclionem  ex  C^p.  13 .  ad  Rom.  v.  r.r.  Reffondit,duplicem  effe  Dei  conjlitutionem^vimm 
cui  omnSs,  quantum  ad  hospcrtinet,  parere teriemur:  alteram,  quam  voluntM hor/iinii antecediti 
In  huncfinem  adduce  ns  exemplum  Afiur ,  qui  virga  ir  a  divina  nominatur. 
Faterife,  effe  in pucris propenfìonem  adpeccandu^m,  &  carmies  cupiditates, 
hifanies  inpcccatis  concipi  &  nafii ,  in  S<  Script  uro.  mnlegiffe. 

Adami 


NATIONALIS     DORDRECHT  AN^.  i% 

Adami  lapfum,  temporalemfelnmmodo  mortein  omnihu^s  hominihus  ■broduxijfe. 

Dettm  qui  repHgnantiamhominimdidit  adverfiti  Legem ,  etiami'ircs  contuUjfe  quihm 
jropenfioni  ijli  refijìeret. 

Ita,  ut  eam  tam  obfervarc ,  quam  eidem  reluBari  pojjìt  :  qmdde  Chrijlianisjèpojjè  affin-^ 
mare  prò fitettn: 

Infarttes  haptizari,  non  ex  Jp ecidi  Bei  m Andato ,  {ed  àdfiandalKm  evita» dum  ', 

Baptijmiim  adultorum ,  magls  óidifcare  qttam  infantium. 

Cum  Petrus  Gcifteranus  in  huhcmodumèfret  àuditus,  éique  cfTcr  cohceifum, 
ut  Confclìionem  fiiam  prò  albitfio  corrigcrec.'in  timore  Dei  poft  maturam  deli- 
berationem,omnibufqiie  difficultatibus  probe  expeniìs,  à  conventi!,  cum  confcn^ 
fu  Amplifs.  DD.  Delegatoi'iim  ,  &:  Deputacorutn  Synodi,  ilarutum  éft:  Q^ùando- 
quidem  ex  Petti  Geifteraniproplria  Confeflìone.quxab  ipfbfuit  didata, qiiamque 
prò  arbitrio  fuo  corrigendam  curaverar,  manifefte  patuit,  iilum  à  do(?rina  Rc- 
formatJeEcclefi.t  ab  inirio  Refotmationis  in  hifce  provinciis  predicata  &  (iifcepta, 
coufque  defeciife,  iir  prò  Dodore  piafdids:  Eccleiìà:  habcri  minime  pofTit,  imo 
Reipub.  perniciodis  fit,  judicamiis  eiindcm  impoftctum  ab  omni  fundione  Eccle- 
fiafticaatccndiim,  doncc  ab  Illiilh  ac  Potcntib.  DD.  Otdi.nib;HoIl.  &; '^eftfiif. 
auc  à  Synodo  Nationali,  ibcus  ftatuatur, 

Jìejcriptuin  ex  authentico  e  xeni  flirt  AStonim  ClaJJtcAlium ,  in 
Conventii  Illnflr.  cr  Prxpotent.  DD.  Ordin.  Moli  dr  VVejìfiif. 
exhihito  ;  cum  de  hac  caufa  prx.fentihm  eorundcm  lUttfir.  DD. 
Delegat/s  Clajpc/ilts  converìtm  habitm  fuijfet  menfe  CMartio 
un.  e  1 D I  3C  X I X  :  r»w  quo  colUtum,  per  omnia  convenire,  depre^ 
henfum  e  si.  Hag^  vi  Mnrtiji  Ann.  e  i  a  i  o  e  x  x. 

Tedi 

Dùijck. 


Sefsione  Centefima  Trigefìma-  -.^  [ 
nona,  '  - 

IL'KY.  Aprilù i  Die  lo'vis  ante  Alerìdiem. 

ACta  efl:  particularis  caufa,  qux  ex  Frifìa  ad  Synodum  traiifmifTa  er;^t. 
Prxiedum  fiiit  &:  examinatum  Prooemiiim  quod  Canonibus  Synodicisy 
dcquinquc  Remonftrantium  Arciciilis,  pra^figendumputabatur.  * 

Sefsione  Centefima  Quadragefima« 

Eodem  Die  poB  JMeridiem, 

Eadem  Seflìonc  prxledum  fuit  brevius  Procemium  quocf  ijfdern  CWjonjbias. 
prsefìgcretur,  idemque  mutatis  nonnullis,  qu;E  in  ilJo'obfervata, ftiefaiif,.à' 
Synodocftapprobatum:  quodhicfubijcitur,  '^   ' 

Aa    4  PR^FA- 


ig4  ACTASYNODI 

PRAPATIO. 

In  nomine  Domini  &  Servatoris  noftri  le  fu 
Chiifti,  Amen. 

INterpìmmà ,  qm  Dommm  &^  Snuatov  mlfcr  jefm  Chri- 
jìui  militanti  fu  A  Bcckfu  in  Ime  drumnofit^cregrindtionC^^  dedtt 
foUti^y  merito  cdchratur  tlkd ,  qtiodd ,  ad  Ffitrcmfuum  in  coelcH^ 
JànóiMriùm  akturm,nii^mt:^go,ifì^mem  Jum  vobifcum  omnibus 

diebus  vfqueadconrummationem  feculi.    Muim  jUaiiifimA  tromlf- 

fionis  ^mtmclticttm  omnium  temporum  Bcchfm:  i^ua  quum  non 
folum  aperta  inimicorum  ^ìokntia  (S^  Hturt^ttcorum  impietrite,  fed 
etiam  opertafedu^iorum  afiutia  inde  ah  initiofmrit  oppugnata  Jane 
fi  ^nipam  falutari  pomtjfò  fuA  preferiti  a  prAfidio  eam  deprmjset 
DominUó ,  pridem  aut  wi  Tjrannorum  futfet  opprefsa ,  aut  frau- 
de  impoftoYum  in  exitium  fedu^a .   Sed  honm  lìle  Fajfory  qui  gif  e- 
gemjuum  ,fro  quo  animamfuampojutt,  eonflantifmfe  dtli^it ,  per- 
fecutorum  rahiem  tcmpepue  [emper  6^  exferta  fipe  dcxteva ,  mir ac- 
culo fé  refrefif,  èrfedu^orum  ^vimtoYtuofmaceonfiliafì'mtdulenta 
detexit  atque  dtppauit  :  uiroque  fé  in  Ecckfia  fuaprAflantif^mram 
ejfedemonftrans,  Huim  rei  illujire  documentum  exftat  in  Hilìorijs 
iiorum  Jmperatorum  3  Return  (Sr  Principum.qhos  Fdim  Dei  in 
fuhfidium  Eccle/iAjuA  toties  exnta^it ,  jm^vo  dommfuA  \elo  accen- 
dtt  >  eoYumque  opera  non  tantum  Tyrannorum  furore s  compcfc^^ 


fedetiamEfdefAcumfalfisDo^orihm^  Religionem  <-oarie  adulte- 
vantìlm  conflt^anti ,  fan^arum  Synodorum  remedia  proeura^if, 
inqmbmfidelesChrójlifermeomun^ùpYecthmy  confilijs  ér  lihon- 
hm^pro  Eeclefia  ^  meritate  DetfortittY  pteruntSiìtanA  mimflr:^s^ 
licetin  Angelo^  luckfe  transfovmantihusy  intrepide  foppofuermt^ 
forum  &^  difcoYdufcmtnafuftuìerpmt)  Ecckfiam  in  Rekgtonufurà 
concordia  conferuar  uni ,  ^fmeeYum  Dei  cukumadpofteritatem  il- 
léatum  tYanfmiferunt,   ^ .  /">  ^  -  .^,  ;  ;^ V.  p 

SimilihenejìcwfidelisnoperSeruatorEcclefÌA  Belgica ,  annos ali- 
tìtiam  multo s  affli ófif  ima ,  gratiofam  [uampTAfentiam  hoc  tempore 
tefiatui  eft.  Ham  enim  Eeclefiam  a  Romani  Antichriftì  Tyranni' 
de  é^  horrihib  Papatm  idololatria potenti  Dei  manu  n)ìnduat^ml 
inbelli  diuturni  pcriculis  toties  miracHloficujìoditam  ,,..(§'  in  <^^^ 
Do^irinAatquedtfciplinA  concordia  ad  Dei  fui  laudem,  admirahiìe 

Retfuk 


NATIONALIS      DORDRECHTANtE.  igj 

'Kcì^iih.incYemmtnmy  totimc^iu  Keformm  Oyh^s gaudttim  c^orcf 
cmtem,  jacohm  Arminim  eiu6qiief£5iatores,mmm  Remcnfiran- 
tmmpY^fifermtes ,  njarp  tam  <rvcterihm  ^lìmi  no^iì  crronhm, 
fvimam  te^ie^  deinds  ap^ru  tentanmt ,  ér  fcandalofis  dijfmCiO' 
mhuó  acfchifmfttihu6prtinmter  turhfttfimjn  tmtum  liijmmcn  ad- 
duxcmnt .  utfloremtfimA  Ecck/I^ ,  mfiSer<Vfìtovis  noftnmtfevfìtio 
òpportum  mur^emjfct,  horrihtli  difftdiorum  Sr'fihifmat^m  mcm^ 
dio  tptndem  coy^flftgvfìljent,  Bmcdicfta  mtcm(it  in  ficuU  Donnnm, 
quipjiiitiam  f^d  momentum  fmcmfuam  ^-  nohk  (  qm  mdtis  modi^ 
tram^indignatiomm  eimprovocfiverftmm  )  fthfcondijfetjMmiierfo 
Orbitefiattim  pcit  ^  fé  fuEdcris  fitinon  ohiimfei,  ^  fucina  fuor  nm 
non  j^crmre.  Cmn  mim  <^ix  ^Ik  rcmcdij  ìfes  ìmnmnitm  appa- 
renti  ^Uu^rpimu  6^  TvApotmtìhm  Bdgij  Icedeyptti  Ordtmhus 
Gsnerdihm  hmc  mentem  intuir  mit ,  uty  canfdw  (Sr  dire^iom  jllu- 
finpmi  é^  lortipmi  Pvinctpts  Armficmi,  le^itìmk  medijs ,  ma 
ipjomm  Apofiolori-im^  é^^  qtu  eos  ficnta,  EukfiA  Ghnììiméi, 
txcmplU  longo  tcmpomm  àccurfn  jhnt  oompYohettpt ,  <Sr^  mag' 
no  mm  fru^t4>  in  EccUfm  etìam  BeJgicft  anuhac  Ufurpata  ,  fi- 
rvientihm  hifce  mdis  ohmam  ire  decrciùrint ,  Synodumme ,  ex 
omnibus,  qtiihm  pufnnPy  Fromncijs,  fpMhcritate  (h^^  Dot- 
dvechtum  conmcannt ,  expetttis  nd  eam  é'  fmon  Sereni  fimi 
m  Botentìfiimi  Magniz  Britanni/^  Regis  fpicobi,  é'  flltiffrifi- 
moYHm  Vvimipiim ,  Comitpsm ,  S'  RemmpuhlicMum ,  imfetYfh 
tis  flmmls  gYmi/^imù  Theologis,  ìit  toìnmuni  tot  KeformatA 
EccJeJìa  TheologvYffm  iudiào^  iffa  Arminij ,  èp/^^e  fe^^tor^m^ 
dogmataaccarfitej  iS^  ex  filo  Dei  njeYhOidt'i^dicpi>ventw^<rveYa  Do^ 
^rinaft(ìhiliretUY,<Srfftìfi  reijcevetUY^  Ecclefif^fieBelguis  concordia, 
pax  (Sr  tYan^mllit^jdivina  benedizione yYeftitaevetuY,  Hoc  efrilltid 
Dei  bemficiumjn  ipo  exdtant  E  ce  lefia  Belgica,  <Srfideles  SerupitoYk 
fui  mifcYUtiones  humtlitcY  t^gnofcmt.ftc  grate  pradicant. 

Hm  igituY  <rveneYmda  Synodm  (pYdui^  pcY  [um^'fi  MffgifiYM" 
tm  mtoYitfitem-in  ommhm  Belgicis  Eccleftk',  ad  ira  Dei  depre^ 
cationem  SrgYatiofiauxilij  imploYationem  ^  prHun^f  (S^  uiunij  indi-- 
5fione  6^  celebratione  )  in  nomine  Domini ,  D  or  dvechti  congregai  a  ^ 
diuiniNuminis  (S^SalutlsEccleJìa  accenfi  amore,&^  pofi  inuocatum 
Deinomen  ifàn5ioiur  amento  obflri5ia^fefcUm  Seripturamficram 
prò iudteif  norma  hahituram ,  &^  in  cauffà  hu'im  cogmtione  &^  /«- 
ditto ,  bona  integraijue  confcientia  ^verfaturam  effe  ^  hoc  egttfedulo^ 


x%C  ACTASYNODI 

magmMe  patìmtm ,  ut  ^ruì^ms  homm  Dogmatum  Patronos, 
coveùmic  cttatos  indmeret  aàfcnUntMm  [upim  de  Qj-uni^Pie  notù  do^ 
{ir  in  A  Cft'pttthm^fentmtUi^iiCYMìonesflemmex^omndas.  Scdc^m 
Symdt  mdicmm  re^tidiarent,  atqm  ad  intenogatona.co  ^cp,o  éiijupim 
■  evfit,  modùve]j'>ondere  detre^fircnt ymipeojmdj  momtioncs ,  nco 
Generofomm  pitmc  jimfhfimorum  Oràmum  GcnerfsUum  Dcle- 
mtomm  mnindMa ,  imo  m  iffomm  qmdcm  lUufìrifsimorptm  (^ 
Tr<zpoteHtumDD,  OrdinHmGemmhtimmpcrMy  qfìkqt^fimpi' 
fuciiUostrofìcercnt^  diam  njMm eomndcm  Dommori4m  i'djf^ ,  6^ 
ix  conOietudimi^m  olìm  in  Synodù  anti^m  rnepa ,  ingtrcdi  coft^ia 
fmt\  atmeexScnpis  ^  Confcfionihm  ac  Deihrattomhuó ,  fftvtim 
finte  a  editis ,  fftrtim  etiftm  hmo  Synodo  exhihitis ,  ex  amen  ikovpt^m 
Qmncme  Dogmatum  infittutum  e0,  Ouodcp'^mipimfafmj7uk' 
rem  Deigratiam,  mniximi^  diligenti  pi^  3 fide ,  pìc  conjacntm^  ommam 
èrfingulortim confenfu ahfiolutnmfit :  Synodus hu ad Detghmm, 
&^  ut  roeritatts  (aiutar isir4egr itati ,  confaentiarum  tYav^i^mLhiatiy 
6^  fftci  acjdluti  EcclefiA  Belgica con/uUtu/ ,  [ec^uens  jumti^  n ,  quo 
èr  njera  j  ^erhoaue  Dei  confentanea ,  de  fredtcìis  Q^nnijuc  Do- 
éfrinA  Captihmyfent enfia  exponitur^érfalfa  raerho^ue  Deidtffin^ 
tmea  nijoitufi  (ìatuit  promulgmdum. 

Sefsione  Centefima  Quadragefima-prima, 

xxvi.  ApriliSiDieVeneris  antemeridiem. 

Afta  fuìt  eadem  caufa  particularis  Frifica. 

Sefsione  CentefimaQuadragefima-fecunda, 

Eodem  T)iè  pofi  mendtem, 
Hac  Seflìone  caufa  eadem  Frifica  continuata  eft:^ 

Sefsione  Cehtefima  Quadragefinia-tertia> 

X  X  V 1 1.  Aprili^  j  Die  Saturni  ante  meridiem. 

ClafifTimusvir D.Petrus  Molina^us  Ecclefiae  Parifienfis  Paftor,perD.Deo(fa- 
tum  Synodo  iudicium  fuum  de  quinque  Remonftrantium  Articulis  exhibuit. 
C^od&  publiceprxleftumfuit.  Eftautemillud; 

Tetri 


NATIONALIS     DORDRECHTAN^.  287 

Tetri  Molinai  Paftoris  E  cele  fu  Farifienfis  Confefsio,frper  Contro- 
"verfiisy  quA  in  Belgio  agitantur.  ^mim  Sacro  (^cetui  '^Reyeren- 
difsimorum  T^atrum  Synodi  Generalis  Dordracena,  examman- 
dam  propùnit. 

PRxdeftinatio  eftdecretmri  Dei  ^per  quodiii  ralutis  negotio,  Deus  conftituit, 
quid  de  unoqiioqiie  liomine  faSlurus  lìr. 

HuJusPrxdellinntionis  diiae  llint  parces  :  E!e<!^io,  &;  Reprobano,  ^ 

Elcdlio  cfl:  dccretum  aetcrnum ,  eoqUe  immutabile,  quo  Deus  ex  genere  hii- 
inano  lapfo  &:  corrupto,  dccrevit  certosquofdam  homities  ,  ex  mera  (uagratia  pei; 
Chrilhim,  fervarc,  &c  fidem  caeteraque  media eis  dare,  perquj^  adlàlutem  per- 
veniant, 

Certum  elle  numerum.Eledorum,  non  modo  in  Dei  pra^fcicaria,  fed  etiam  ex 
eius  Decreto  &:voluntacc,  credo  &:  profiteor.    Alioqui  enim  ,  quicquid  Scripru- 
ra  dicit,  de  libro  vita:,  qui  nihil  efl:  aliud  quam  Album  Eleclorum;  &  de  numero 
iFratrum  nondumimpleto  ,  &:de  ovibus  Chriftodacis,  etiam  ante  converfionem,  io''- '»» 
evanefcerer.  Qjjaproptcr  darano  Arminium,  ejufque  fcdarios,  negantes  nume-    1 
tum  Eledorum,  Dei  voluntace,  &  Decreto  ,  eflc  defìmtum. 

Credo  &  profitcor  electos  non  polle  rcprobari  :  ncc  reprobos  falvari:  ile  enim    • 
refigerentur  certaDeiDccreta5^immi|ubilia.    Arminij  icholam  iècus  f^nti^n- 
tcm,  damno  &  abominor. 

Eledionem  Gencralem"&  CondirionaJem  i  nuHam  agnofco;  qua  Arminiani 
volunt,  omncs  homines  cleftcìs  cile  ad  ialutem  conditionaliter  ;  id  efl:,dummo- 
do  credant.  Per  hanc  enim  Eledionern,  Simon  Petrus  ;,&  Simon  Magus  pari- 
ter  Eledi  iunt .  Non  potcft  dici  Elcdio  ,  qusc  ad  omncs  extenditur  :  Is  dcmum 
ejigit,  qui  aliquos  cxteris  pra;ferr. 

Credo  unicum  Cile  DecretamEledioriis,  quo  Deus  decrevit,non  tantum  qua= 
Ics,  fcd  &:  quinam  fcrvandi  fint  :  nec  tantum  conftituit  credcntcs  cfì^  falyandos, 
fed  etiam,  quinam  &:  quot,  Tuo  dono  &  benefìcio,  fint  crcdiruri. 

Totailla  diirertatioPauli,quae  eftàverfu^.  capjtis  9.  ad  Romanos ,  iiCquc  acì 
verfum  29.  agir  de  Eledione  «si  Reprobatione  fingulprum,  non  vero  fucvolunc 
Arminiani)  de  Eledione  tantum ,  aut  reprobatione,  ^^mltum  ,  id  eft,  credca- 
tium  aut  non  credentium„  Id  evincunt  exempla  fingulorurn:  I/à^ci  &  If^nae- 
lis,  lacobi  &:  Efaui.  Tum  illa  yerba,  Mlferehor,  cium  miifertHt  fuero ,  aperte  agup^c 
de  certis  quibufdam  perfonis  ;  non  vero  de  qmlihus  :  alioqui  Paulus  dixiilet,  rai- 
ferebor  qualium mifertus fuero,non  vero  cuim, aut  quorum. 

Scopus  Apoftoli  non  eft,agcre  tantum  de  Elcdione  ad  juliiciapi:  fed  de  Elezio- 
ne adlalatem.  Non  opponitopera,  juftifìcationi  per  fidem,fcdDeo  vocanti,idqj 
-ex  Eledione  fecundum  propoiìtum,  &  ex  mera  gratia: 

Ifaacum  &  Ifmaelcm  ,  quemadmodum&  lacobum  ^  Efau  ,  nego  ibi  proponi. 
Ut  typoreorum,  qui  juftificantur  per  fidem,  &  eorum  q^i  volunt  juftificari  per 
opera.  Nulla  enim  eflet  convenicntiainter  rypum  (SiCrcm  typo  adumhratam:cum 
Efau  &  If'mael  talem  juflitiam  nunquam  atlcdaverint:  nec  ^bide  jun:ilìcation<: 
fermo  fit. 

Electionem  ex  fide  prarvifà,  nullam  agnofco  :  five  prxvifa  fides  ponarur  urcau- 
faEledioniSjiicve  ut  conditio  pr^eccdens.  Deus  non  digit  nps  ex  fide  ,  fed  ad  fi- 
dcm.  Necnos  invenit  bonos,  fcdfacit-  Nec  quicquam  in  nobis  pra;vidit,b.QPÌ, 
inifi  quod  ipfc  fadurus  efl: .  Deus  enim  -nos  elegitm  Chrijìo  ,  ar^te  jacìa.  mundi  fm^A- 
menta,  ut ejjemm  fcinBi \  Ephef.  1.3.  Non  ergo,  quia  futuri  eramus  fandi.  Fidics 
,enim  pars  cft  iftius  fanditatis.  ntpotequa  làndificamuf  npn  tantum  efficienrerj 
,fed  &  formalitcr.  Deus  ms  Wxdeftina.vit ^  qitos  adoptaret  m  fltos  per  lejum  Chrift/m. 
verf.4.  QjJos<autem  prazdcltinavitadadoptionem,  n^ccficefl:  pra^deftinaveritad 
adSpiritumadoptioniseis  dandùm:  quia  teftimonium,  qqpd  Spifitus  adpptionis 
in  nobis  perhibet ,  efl:  ipfilfmia fidcs. 

Confonant  bare  loca  Mifiruordiamc0tìJèiHpufi)^kl>.ontiji.Oitif,eJfe/fi^^^^ 

Noa 


i88-  AGTASYNODl 

Non  ergb  quia  iFuturus  eram  fidelis.  Et  Ador.  21.  verf.  14.  Deus  te  e!egtt,ut 
cogmfceres  eim  zioluntatem .  Hiecautcm  cognitio  pars  eftfidei.  Qjjocirca  Paulus 
adTicum  cap.  i.  verf.  i.  cum  polTec  dicerc  eleótionem  elle  fìdelium,  maluit  di- 
cere, fidem  elle  Eleddriim:  nempe  quia  fides  eleftis  pecuHaris  eft,  &  ab  Ele- 
dtione  fiuens .  Nam  fidei  voce,  dodrinam  Evangelij  non  pofle  hic  inrelligi ,  hinc 
parer,  quia  dottrina  Evangelij  eciamreprobis  proponicur  ,  nec  Eledis  peculia- 
ris  eft. 

CoricihitLuca's  A£l:.i3.  V.48.  dicens,  cre'diaijje .,  quotijtict  er^nt  ad lìtam  riQ-yt^oit 
ordir2Ati:Vhi  quiperTi^y^éviff  intelligunc  (^uKifavui  ,  dilpoiìcos  leu  bene  aiì^edos, 
vocem  Grxcam  depravane,  &  fenfu  Lucx  excidunr.  Quod  fi  Deus  nonelegit 
quemqiiafn  ,  ex  prajvifiorie  operum,  fut  fatencur  Arminiani  )  lane  ncc  ex  pracvi- 
fione  fìdei ,  &  redi  ufus  grari± ,  quandoquidem  lue  uius  gratile  ,  &:  obfequiura  fi- 
dei, òpus  eft  quoddam ,  idque  longc  prarcipuum, 

Neque  veto  fine  lummo  {"celere  dicipoteft,  Decrerum  Eledionis,  dumhicvi« 
Vilnus, non  efte  petemptorium  èc  irrevocabile  :  Cum  fcriptura  dicac;  Soudumfuft- 
damenttim  Deijìat ,  habens  hoc  Jìgilltim:  ìiovitBominmqinfimtfui.  z.  Timoth.  2..  19. 
Et ,  ut propojìttim  Dei  qtiod  efl fecunditm  Eleclioncrtì  ,_firmuni  mitntret .  Rom .  9.11.  Et, 
Do  ovihm  nieis  vttam  icternam,  non  f^rìhunt  in  sternum:  non  rapteteos  quijquam  de  manti 
mea.  Ioli.  io.  Et,,^icqnidPaterdeditfmhi,adme'veniet.loh.c^p.6. 

Quicunqueaflerunt,  Deumin  Eledione  confiderare  fidem  &  perreveraiitiani 
infide,  ut  rem  iarn  prarftitam,non  vero  ut  prxftandam;  cum  alijs  multis  de  cau- 
fìs ,  tum  hoc  lolo  nomine  erroris  arguuntiir,  qiiod  hoc  paolo  ftatuunt ,  nemineni 
eligi,  nifi  confideratum  iam  ut  morruum,  aut  certe  ut  confticutumin  extremd 
pundo,  qubd  eft  vita:  mortirqué  confiniutn.  Non  cnim  cenfetur  perrcverailc, 
nifi  qui  curfum  ablblvit. 

Multus  eft  ineam  rem  Johannes.  Apud  eum  cap.  (J.  Chriftus  fic  loquitur, 
.^icquid  dat  mihi  Pater  ■,  'veni et  ad  me.  Ergo  prius  dati  fiimus  Chrifto  ,  quarti 
adeumvcniamus  :  venire  autem  eft  credere,  ut  docetur  verf.  35.  &:cap.8.  veri!47. 
Proftereanon  auditù,quia  ex  Deonon ejtts ,  Ergo  ex  Dco  lumus,  -nteqùani  audiamus. 
Et  cap.  10.  verf.  25.  Vos  non  credila  ■iCjuia.  nonejiis  cxoviiuimeii:  Ergo  qui  credunt, 
ideo  credunt,  quia  fijnt  ex  ovibus  Chrifti  :  Non  ut  Arminius,  qui  ideo  vult  ali- 
quem  elle  ex  ovibus  Chrifti,  quia  credit.  Enimvero  ovium  nominehic  cenfen- 
tur,  non  modo  credentes ,  veruni  &  qui  nondum  credunt,  l'ed  qui  beneficio  Dei 
funt  credituri  :  ut  dilcrte  docetur  verf  i5.  Non  abfimile  eft  illud  lohannis  cap. 
17.  verf.  6,  Patcfeci  nomen iuum  ìHis  quòs  dedtf.i  mihi .  Ergo  prius  crani  dati,  àc  pro- 
inde  eledi,  antequam  Chriftus  eis nomen  Dei  patefeciflet.  Non  enim»  hic  agi 
de  folis  Apoftolis,  ut  fingunc  fedarij  ,  indicant  vcrba  fequentia,  verf.  20.  lion 
tantum  polii  rogo, [ed ^ prò  Hi  ejui  per  fermonem  eorum  funt  credituri .  Idem  patet  ex 
èo  quodApoftoli  ibidem  oppohuntur  mundo,ut  è  mundofeledi.  Quodfanead 
folos  Apoftolos  non  poteft  pertinere. 

Q^icunque  prsedeftinatus  eft  ad  vitae  fanditatem  &  chnritatem  ,  neceflario 
prxdeftinatus  quoque  eft  ad  fidem,  àqua  hacc  landitas  fluit ,  &  qua:  per  charita- 
tem  operatur.  At  Paakis  ad  Romanos  8.  verf.  28.  dum  dicit  nos  prardeftinatos 
effe,  ut  conformes  fiamus  imagini  Chrifti,  dicitnos  pr^dellinatos  effe  ad  fandi- 
tatem. Ergo  etiam  dicit,  nos  prasdeftinatos  ad  fidem.  Etfiaucem  Paulus  ha:c 
dicit  ad  corifolationem  afflidorum,  eos  tamen  folatur  confolationibus ,  qux  ad 
omnes  fideles  pettmcnt.  Inter  quos  muttifunt,  quos  Deus  habet  indulgentiusy 
&:  xrumnis  exrmit.  Id  vero  evincunt  verba  fequentia  :  ^os prxdeffinavit ,  i-oca- 
vtt,  cjués  njoahJit,  iujlifcdvit ,  quo'  infìifica%'it ,  gi'ortfcavit .  Qua?  leries  concatenata  dò- 
fìorum  Dei',  cum  ad  omnes  fideles  pertineat,  non  poteft  conformitas  cum  Chri- 
fto, ad  conformitatem  crucis  reftringi,  utpote  à  qua  multi  fideles  excipiuntur. 

Precipui  ponderis  eft,  quod  ibi  Apoftolus  docet  nos  cife  prardeftinatos  ad  vo- 
cationem ,  &  per  vocationem  ad  jiiftificationem.  Ouod  fi  pr^deftinati fumus ad 
juftificatioilem:ergo&  ad  fidem  per  quam  juftificamur.  * 

Mitro  quod  Arminiani  evertunt  illud  k^o^oW-,  quos ÌHftif!cavit,glorifìcavit.  Quip- 
pe  qui  docent  muFtos,  juftificatos  efl'e,qui  fide  excidunt/ac  per  id  damnantur. 

Idem  evincit  cotum  caput  9.  ad  Romanos^  ubi  inter  alia  lacob  dieitur  aiiìatus  à 

Deoj, 


NATIONALIS      DORDRÈCHTANtE.  ±8^ 

Deó  anceqUam  quicquam  feciflet  boni  aut  mali .  Ergo  &  anrequam  credidif- 
fer,  &c  rede  ufiis  eflet  gratia.  Tum  illiid  falfiim  cflec,  km  cB  volentis,  ncque 
currentis ■, [ed  miferentis Dei;  Siex  fidcpnrvifli  Deus  hominiim  mifererctur.  Adtus 
enim  credendi,  fedarij  noliint  gratiam  folam  elle  caiifam,  fed  parrim  gratiam, 
parcim  liberumarbitrium,  penesquod  fir  gratia  liti  vcl  non  liti,  camque  vel  ad- 
mittere  vel  rclpuere. 

Ncque  vero  confcntnncum  cft,  Chrifturrì,  qtia  homo,  alia  rarione  cfle  prredefti- 
hatuni,  quam  ejus  membra.  Eum  autem  elle  pr^dcftinatum  ad  tantum  culmen 
gloria:  ex  prxvila  uUa  virtutc,  ne  fedarij  quidem  affirmare  aiideanr. 

ImmonccElcdio,  ex  fìdepra^vifa,  poteftvocari  Elcdiojfed  potius  admiflìo  feu 
receptioeius,  qui  ultrovenitad  Chriftum,  &  qui  prius  Deum  elegit  in  quotìdu- 
ciam  poncref,  quam  à  Deo  eligcretur. 

Quidquodhac  rationeomnes  infanrcs  immatura  mòrte  pra^repci ,  ab  Elezio- 
ne excluduntur.  Quippequinon  poflunt  dici  elcfti  ex  prsvifa  fide. 

Denique, fi  Eleftif'umus  exprxvifa  perfeveranriain  fìde,nemo  pote/l,  hecde- 
bet  credere  fé  eledum  effe:  Sic  enim  crcderet  rem  ,  qusnondum  cft,  &  quK  or- 
dine pofteriorcft  fide,  &:per(evcrantia  infide:  fcddebec,  )uxta  Arminium,  fic.fè- 
cumloqni.   Si  perleveraveroin  fide,eroEle6ì:us. 

(^odadtexturamillamquatuor  Decretorum,  quibus  Arminius  totam  doftri- 
ham  de  prxdeftinatione  comprehendit  ;  (Quorum  prinuim  eft  ,Decrctum  de  mit- 
rendo  ChriUo,  &  rnorti  tradendo  :  Sccundum,  de  falvandis  crcdcntibus  &  pcr- 
ieverantibus.  Tertium,  de  dandoomnibus  vires  fufficiétcs  adcredendum.  Qliar- 
tum  ,  de  falvandis  fingulis  ,  quos  Dcusprxvidic  credituros;  Credo  &  pertcndó 
ha?c  Decreta  digefta  elie  ordine  non  probo,  &:  hac  Dccictorum  perturbatione; 
Èuangelium  quoque  everti. 

Secundum  enim  Decretum,cum  includatmandatum  Dei  de  credendo  adlalu- 
tem,  non  poteft  effe  Decretum  Eleftionismamper  pra^deftinationem  Deus  de- 
crcvic,quid  denobis  ipfe  velit  facete  ,  non  vero  quid  nos  facere  jubeat.  Accedic 
quod  hxc  feries  Decretorum, Eledioncm  fingulorum  à  voluntate  humana  fufpen- 
dit.  TumficfiuntduxEIediones;  una  generali squ^  cligic  non  i^uos,  (ed  ^«<t/«;  al- 
tera particularis,qùx  eligit  fingulos:  cumtamen  Scriptura  unam  tantum  Eleflio- 
hemadfalutemàgribfcatjeamquèiìngulorum.  Tumilludgraviffimum  ,  quod  Eie- 
dio  finguloriirti,  fic  poftcrior  morte  Chrifti  :  qujE  opinio  Arminianos  tranfvcrfos 
agit,  &  prajcipitacin  multa  abfurda.  Doccncenim,  Chriftum  non  effe  mortuum 
prò  ovibus  quas  pater  ei  dedit ,  fed  ut  omnes  homines  fierent  oves  Chrifti.  Ncé 
Chriftum  in  morte  plus  fibi  faluterri  Petri  quam  ludsepropofuiffe.  Cum  tamcn 
Chriftus  dicat ,  fé  rnortem  oppctere  prò  amicis ,  fé  animam  cradere  prò  ovibiis ,  èc  ^"^^  ^S- 
pro  iisquos  Patei:  ei  dedit.  QLiarfi  vera  funt,oporret,utpriusconfidercturut  ovcs,  ^''"•"'' 
&  ut  à  Deo  amati,  &  Chrifto  dati, quam  Chriftus  m.ortem  prò  iis  paffus  fit , 

Ncc  potell:  ulla  cile  capitalior  orario  ,  aut  in  Chriftum  contumeliofior  ,  quam 
velie,  ut  Chriftus  per  rnortem  iìt  conftitutus  caput  EcclelÌ£e,antequam  Deus  con- 
ftituiffet^qua:  futura  ellent  cius membra.  Et  cum  caput  Ecclefiic  cffetcertum, 
corpus  tamenfuiffe  incertum.  Imo  vero  ex  Arminij  dottrina,  fequitur  Chrjffum 
potuiffe  effe  caput  fine  corpore.  Cum  enim  cenfear,nullum  efle  Eledum  qui  non 
poflìt  reprobati  ;  &  redum  ufumgratix  pra'venientis  &c  comitantis  pendere  ex  li- 
bero arbitrio  hominiSjideoqs  numerum  Eledorum  Dei  voluntate  nonclfeccrtum: 
porerat  fieri  ut  omnes  gratiam  iftam  refpuerent ,  &  fie  Deusluo  fine  in  miicendo 
Filio,&:  Chriftus  frudumortisfux,  privaretur.  Tutius  eft,-.Decretum  Dei  deElc- 
dione  ,  non  concidere  Icrupulofc  in  frufta  ,  nec  fcrutari  momenta  &  cvrdiaein 
divinarum  cogitationum.  Ad  Eledionem  enim  unum  Dei  Decietum  fufficir, 
quo  ctiam  ftatuuntur  media,  per  qua:  Deus  ad  finem  deftinarum  nos  perdu- 
eie.  Dccretum  enim  de  fine,  includit  Decretum  de  mediis  ad  finem  :  non  fé- 
cus  ac  uno  eodemque  Decreto  Deus  decrevit  dare  homini  vitam,  &:mediaad 
vitam,  pura  refpirationém,  &:  cibum  &c.  Sic  Deus  uno  eodemque  Decreto,  quos 
prxdeftinavitad  falutem,  pra'deftinavit  ad  fidem. 

lUudPauliadEphef.  cap.  i.  Elcgit  nos  in  Chrijìo  ;   Sicinterpretor;  Defti»avit  n&s 

B  b  ad  falutem 


fc^q  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

adfiUtem  in  ChriJlo,feUyfer  Chriflim ,  aditufcendam .  Non  pugnant ,  Eligere  ad  falu- 

tciB  non  credencem  ut  credat,  &;  velie  lalvare  credencem . 

Etiì  Deus  magis  amar  iuftitiam  i'uam ,  quam  falutem  homlnis,  non  tamen  plus 
amat  executionem  iuftitia:  l'uà:,  qua  punit  noftra  peccata  in  Chrifto,  quam  execu- 
tionem  ("uà:  mifericordia:  qua  homines  falvat  :  namobidip(um  voluic  Chriftum 
luere  noftra  peccata,  vt  fervarèmur. 

Quanquam  Deus  prius  dat  fidem  quam  falutem,non  idcirco  Decretum  de  fide 
danda,  prius  efi:  Decreto  de  falute  conferenda.  Deus  enim  prius  intenditfinem 
quam  media,  &  finis  femperintentione  prior  eft.  Salutemigitur  Deus  prius  in- 
tendit,  quam  fidem,  quia  fidcs  eft  medium  ad  falutem. 

Per  doftrinam  de  Elezione  prxcila,  non  tardatur  piuscohatus  fidelium,n6C 
languefcit  induftria.  Nam  quid  obftat ,  quo  minus  gnaviterincumbatur  labori, 
cuius  eventus  à  Deo  definitus  eft  ?  Chriftus  probe  norat  vit«  fiias  in  tetris  termi- 
num  ;  nihilo  fecius  tamen  vitabat  pericula ,  &  manibus  ludxorum  non  Temei  eia- 
pfus  eft.  Ezechias  recreatus  ex  morbo,  fciebat  vitam  fibi  ad  annos  15.  elle  proro- 
gatam  .  Quo  tempore  tamen  non  eft  dubium.quin  ederit  &c  biberit.  Paulus  cer* 
tusincolumitatis  vedorum ,  &:  evafionis  ex  naufragio,  nautas  tamen  hortabatur 
ad  laborcm  .  Nihil  tàm  requum  eft ,  quam  ut  Decreto  Dei  five  noto  five  ignoto, 
fubferviat  piorum  labor,  &l  induftria. 

Ad  QucEftionem  qua  quaeri  folet,  Vtrum  Chriftus  fit  Eledionis  fundamentum, 
fic  cenlco  refpondendum .  Chriftum ,  quatenus  eft  homo  &:  mediator,  efle  caput 
Electorum,  l'cd  non  caufam  eledlionis,  cumipfe,  qua  homo,  fit  eleólus.  Eftqui- 
dem  caufa  meritoria  falutis ,  &  AJt^op.  Sed  non  eft  caufa ,  cur  de  duobus  pariter 
peccatoribus,  alter  alteri  prseferatur .  Caufa  qua:renda  eft  in  Dei  beneplacito,  S>C 
amore  gratuito  ,  qui  ordine  antecedit  interceflìonem  Fili],  quandoquidem  Pater 
mifit  Filium,  &  dedit  rcdemptorem .  Nihil  detrahitur  de  magnitudine  preti]  re- 
demptionis,  cum  voluntas  ejus,  qui  pretium  hoc  obtulir,  diciturantecelfiflè.  Id 
Chriftus  ipfe  docet  Ioh.3.  16 .  Sic  Deus  dilexit  mundum ,  ut  dederit  filium,  &c.  Ergo 
prius  nos  amavit  Deus ,  quam  Filium  prò  nobis  dederit.  Qua  dilezione  dum  Ar- 
miniani  dicunt ,  Deum  non  voluifle  nobis  vitam  aeternam ,  perinde  agunt  ac  fi  di- 
cerent ,  Deum  ifto  amore  voluifle  nos  in  morte  relinquere  :  Et  Deum  quando  de- 
crevit  dareFiiium  prò  nobis, nondum  conftituilTc  an  per  eum  nos  falvaturus  efler. 
Profedo  Chriftus  non  eft  caufa  amoris,  per  quem  pater  voluit  mittere  filium:  Ncc 
alla  fit  Chriftoinjuria  cum  dicitur  efle  medium, per  quod,  &  in  quo  nobis  Deus 
confert  falutem. 

Nec  véro  dum  volumus  amorem  Patris,  per  quem  nos  elegit ,  ordine  antegredi 
intercefllìonem  Filij,  per  hoc  volumus, Eledos  efle  à  Deo  amatos  extra  Chriftum. 
Nam  etfi  amor  Patris  antecedit  miflìonem  Filij,  nunquam  tamen  nos  amavit  fine 
confideratione  Filij;  nec  unquam  voluit  Eledis  bonum  ullum  largiri,nifi  per  Chri- 
ftum &  in  Chrifto.  Prioritas  ordinis  poteft  efle  inter  duas  res  infeparabiles  rprazci- 
pueinter  decreta  Dei,  qua?  pariter funtaeterna.  Sic  in  Dei  cogitatione  prius  fuic 
velie  creare  hominem, quam  velte  eum  imhuere  iuftitia  &:  lucemon  tamen  inde  fe- 
quitur,  Deum.  unquam  voluifle  creare  hominem  finejuftiria  &luce.  Sicplanedi- 
cimus,  Deum  nunquam  nos  amafl'e  extra  Chriftum ,  etiamfiejusamor  anteccdac 
ordine  intercefllonem  Chrifti. 

Quofdam  cfTe  reprobos,ipià  vox  elediortis  arguir:  non  enim  eflent  aliqui  eledi, 
nifi  canteri  elTent  pofthabiti. 

Reproborummentionem  facitScriptura.  i.Pctriz.S.  &  ludx  v.4.  Fliin  Apo- 
calypii  defignantur  per  eos,  quorum  nomina  non  funt  fcripta  in  libro  vity. 

Reprobatio  eft  decretum, quo  Deus  ab  aeterno  ftatuir,certis  hominibus,non  da- 
re gratiam,  quaabinfita  pravitatc&:  debita  maledidione  ,  liberentur,  cofque  ad 
juftas  &  commeritas  poenas  ob  peccatum  dcftinavir, 

Reprobos  poflTe  falvari ,  dogma  eft  Arminianum,  Chriftianis  auribus  infolens. 

Porro  etfi  peccatum  fit  caufa  meritoria  deftinationis  ad  pcenam ,  non  eft  tamen 

caufa  voluntatis,  per  quam  Deus  ponif  difcrimen  Inter  eledos  &  reprobos.  Sinte- 

nim  duo  fontes,rei  cjuidem  criminis;placeat  autem  Regi  hunc  damnarcillum  ab- 

folvere  :  peccatum  quidcm  caufa  eft,  cut  illepledatur  capirei  ac  non  eft  caufa  cur 

Rex 


NATioNALrs    dordrechtanje;  15, 

Rex  aliter  fit  afFedus  erga  unum,quam  ergaalterum,  cum  par  vrrobiq;{ìt  culpa. 
Caufa  difcriminis  eft,  quod  aliquid  interccflìt,quod  ab  imo  horum  pcenam  aveniri 
Quod  quidem  in  PrEedeftinarionis  negotio,  eft  mera  Dei  <£^0Kict ,  qua  ei  vifum  eft, 
hos  donare  Chrifto  :  c^etcroS  vero,ininfìca  corruprione  &  commerita  maledizio- 
ne, relinquere.  Super  quo  dcledu,  nefas  eft  Deo  lirem  intendere ,  aut  eum  voca- 
readcalculos.  Sed  ufurpandumillud  Paulr'j  0  homo , quii tnes? ere.  Hocunumftec 
mentib'is  ncftris  infixum,  Deum  bis  dare  grariam  indebitam;  illis,  irrogare  pce- 
nam debitam  :  ut  illi  habeant  quo  laudent  eius  bonitatem  :  hi  non  habeanr ,  quod 
eonqucrantur  de  eiiis  juftiria, 

Q^uamvis  autem  corruptiò  naturalisfitfcaufTartiftìciens  ad  rciirobafibnem,non 
/ecusacferpehces  rupro  òvorccens  inluccm  edici  merito  necaiitur,  quamvis  nc- 
mincm  adhuc  infecerinr  vcncno  ;  non  eft  camcn  dubium,  quinob  quam  caufam 
Dcusdamnat,obeandemdaninaredccrfcveiir.  Damnat  autém  Reprobos  ob  pec- 
caiaadu  conìmiiìa  :  luunccnim  pdsnas  m  Inferno  noli  fcltim  peccati  Oritrinalis 
fed  &actualium  omnium:  unde&  ina-qUaliras  porharum.  Ert^o  &  Deus  eos  daiB- 
naredecr&vi^obeadem  peccata.  Nihilenim  òbftat , quo  minus  Deus  conllderans 
hominem  jacentem  in  corruptione  &c  pravitate  naturali ,  eundem  quoque  conli- 
deret  pollutum  iis  peccatis,qusE  per  iftsm  praviratem  naturalcm  eft  commiilurus. 

Interpeccata,obqu:e  aliquis  dcftmatut  ad  poena,(inc  dubio  eftincredulitas  &: 
rcjedioEuangelij.Nam  hac  ipfa  reiezione  pcccatur  mlcgemmoralem,per  quam 
Deus  hominesjudicaturus  eft.  LexenmijubetC eum  amari  toto  corde, èiq;  ih  om- 
nibus oc  line  exceptlone  mòrégcri  :  ac proinde  &  credi  loquenti,  &:  mbènti  crede- 
re obtemperari,qUodcunque  tandem  iiludfueric,quòdDeusveljubebit,veldicet. 
Vtreprobctup  ob  rejcautti  EuangcJium,  &  gratiam  Chriftì  iptctam,  is.cui 
Euangelium  nunquam  eft  rcvelatum ,  nulla  ratio  patitiir.  Sed  qucm  Buano-d'ium 
non  fervat,rub  Icge  rclinquir ,  ut  per  eam  judicetur.  Qux  tum  denuim  alh  ino-it 
hominem  ad  credendum  in  Chriftum,cum  Chriftus  annunciarur  :  Ncc  eft  parda- 
gogus  ad  Cht-iftum,  niii  qiiibus  Chriftì  cognofcendi  tada  eft  copia. 

Deumquemquamdcftmairc  ad  pcenam  artcrnam,  tìncconlìderatioricimpcem- 
tentisE  autincredulitatis,  ncc  dicimus,nec  l'entimus. 

Ncque  ^ero  fi  pra^deftinavit DèUs  clectos  ad  fìdem  Jdtii-co  prideftinavit  repro- 
bos «d  incredulitatem.  Diftinguenda  enim  funt  media,  qua:  Deus  in  homine  invc- 
nit  ab  eis  qux  ipfe  facit.  Invenit  Deus  in  homine  corrupto  media  ad  damnatio- 
nem,nempe  increduUtatchi.  Atfidem  Aon  invemtjfed ipfe  facit.  Inde  eft  quod 
prxdcftinat  quidem  ad  fidem,at  non  ad  incredulitatem,  Adid  enim  dcfnum  Deus 
prajdeftinar,  quod  facete  decrevit.  Dcniqiie  impcbfiitentia  antecedit  ordine  Re- 
probationem;  atfìdcs  poftcrior  eft  eletì:ione,quippc  eleftionis  etfeòtum. 

Enodatio  Qua;ftionis;  An  Chriftus  prò  omnibus  mortuuslit, hoc  eft, an  Chfiftus 
omnibus  àc  hngulis  impetraverit,  &  acquiiìvcricrcconciliationé,  &:  remiirioneni 
peccatorum,  pender  ab  alia, videlicet,anjurtum  fitutreconcilientur  Deo,  ijfquc 
remittantur  peccata,  qUi  Chrifti  gratiam  reipuunt,  &in  infidelitate  ac  impceni- 
tentia  perfeverant.  Non  convenire  cum  Dei  jnftitia  ,  ut  ad  tales  tecònciliatio  pet 
Chnftum  pertineat,nemo  non  agnofcit,  nifi  qui  deDco  malefentit.  Cum  enim 
hanclcgemDeusfixcrit,  Ut  ncmofervetur,  nifi  qui  in  Chnftum  credit,  planum 
eft,idàDeoefleftatutum;  quiafcititacEquumcfte,  &:  conlènticns  cum  norma  ju- 
ftitia:.  Ncciànepareft,  ut  morte  Chriftì  reconcilieturDeo,  quimortem  Chrifti 
abnegar.  Hoc  po(ìto,hujus  Quxftionis  folutio  eft  in  promptu.  Qucercre  enim, ari 
mors  Chrifti  Ut  fuificiens  ad  fervandosomnesinctedulos  &  impcenitenres,nihileil 

ahud,  quam  qua£rerc,an  fìc  fuffieienS, ad  aliquid  injufti  impetrandum,&  ad  faeien- 
dum  aliquid,  quod  Dei  juftitijB  adverlctur. 

Chriftumergo,  prò  omnibus  cflemortuum, hoc fenfà  vcrumeft,  nempe  Chrifti 
mortem  lufficienté  ene,adfervandos  quodibet  credentcs:  imo  &  abundefiifteclu- 
ram  adfervandos  oroneshomines  ,£  quotquot  funt  in  toto  orbe  homines  ,  in  curri 
crederent.Qjiod  autéomnes  non  fervantur.caufìim  ellcnon  in  infutficientia  mor- 
tis  Chrifti, fcd  in  hominis  pravicate  &  incredulitate.Dcniq;  eodé modoporeft  diet, 
Chriftum  morte  Tua  recohciliare  omnes  homines  Deo,quo  dicimus.folem  illuftra- 
rcoculos  omnium  hominum  ,  quamvis  multi  fine  eaeei,  multi  dormientes,  multi 

B  b     i  ia  tene- 


à^z  A  e  T  A      S  Y  N  O  D  I 

in  tencbris  abdid.  Nempe,  quia  ,lìomnes  &  finguli  elTent oculati ,  &vigilantcsi 
&  pofiti  in  media  luce,  fuflìceretluxfolaris  ad  eos  illuftrandos. 

Hi^c  de  cauTa  Scriptura  facra  ,  qua;  incerdum  ait,  Chriftum  morruum  effe 
prò  omnibus  ,  eo  fenfu  quemdixi,  frequencer  generalem  illam  locutionem  co- 
ar£lat,  8c  reftringic  :  dicens ,  Chrtftum  animam ptam  tradere  prò  oi'ibmf/iis,  Ioli. ic. ir, 
Cr prò  Ecclejìa fila.  Eplief.  5,15.  Et  fingiiinemejm  effnjìim  effe  -pro  multls.  Matth.Z(J.28. 
Eijìliiim  horìiinis  venijfe ,  ut  dar  et  animamfuam  m  redemftionem  prò  mttltls.  Match,  zo. 
i8.  Ex.,ohUtHm  effe  fmel ad tollendapeccaiamultonmi.  Hebr.  9.  z8. 

Conerà  hxcScdarij  pcrtendunt,  Chriftum  morte  lua  omnibus  &:  finguhs  im- 
petraviirereconcihacionem  &:  remiffionem  peccatorum.  Quod  ihnetam  multis 
iirgetur  incommodis ,  &:  tara  multa  trahitimpia&  ablbrda,  utmirum  fit  eos  pof- 
fe  contra  obniti. 

Principio ,  morte  Chrifti,  lud.x  effeimpetratam  rcconciliationern  ,  cum  ipfà 

mors  Chrifti  effet  ejus  crimen,eumq;  ad  laqueum  adegerit.non  eft  confentaneum. 

Cumque  eo  ipib  tempore, quo  Chriflus  moftem  oppetebac,  multi  }am  crucia- 

rer;tur  in  inferno, oporrccfit vacui  capitis,  qui  cenfet morte  Chrifti  eis  reconci-. 

liationem  impetratam  effe. 

Tumhacdodrina  Deo  aperte  illuditur.  Fingitur  ènim  Deus  concedere  FiHo 
reconciliationem  hominis,  quem  ab  eterno  damnare  decrevit,  eique  largiri  rem, 
quam  fcit  non  profuturam.  Enimvero,  fi  Chriftus  prò  Pharaone  &  luda  impetra- 
vic  reconcihationem,  fatis  fciebat  iftam  impetrarionem  ipforum  boho&  utili- 
tati  non  ecfluram .  Inducitur  ergo  Chriftus  fic  rogans  Patrem  ,  Ohfecro  te,  recipe 
in  grattam  eos,  qtios  fio  tenunqnam  recepttirum  in  gratiam.  Nempe  hi  homines  id  vi- 
dentur  dare  operam ,  ut  Religio  Chnftiana  ridonda  propinetur.. 

Nec  folum  Deo  lic  illuditur ,  fed  &:  ipiè  Deus  fingitur  illudere  generi  humano. 
Conftat  enim  ufu  ,  &  omnium  {jeculorum  experientia  ,  Euangelium  vix  decimo 
cuique  annunciari ,  &:  nomen  Chrifti  maxima;  parti  orbis  effe  ignotum.  Quod 
quidem  fieri,  Dei  providèntia  ficdifpenf'ante,  nemo  negabit;  nifi  qui  res  ftifquc 
deque  ferri,  &;  temere  fiuerc  putat.  Quod  fi  Deus  omnes  homines  fibi  reconcilia- 
vit  per  Chriftum,  cur  hoc  beneficium  non  promulgar  per  totum  orbem  ?  Cur  pati- 
tur  hanc  reconcihationem,  maximae  parti  generis  humani  effe  ignotam? 

Cum  vero  dicunt,  Chriftum  prò  omnibus  eife  mortuum,  quod  ad  impetrario- 
nem reconciliationis;  non  vero,  quod  ad  applicationem:  piane  fatentur  Chriftum 
nonimpctraviffe.uthxc  reconciliatio  omnibus applicaretur.  Vndefic,  utinanis 
fit  ha^c  impetratio,  oc  ridicula. 

Perindeenim  loquuntur,  acfi  dicerent,  alieni  impetratam  effe  liberationem, 
fed  non  utliberetur:  autaticuicibum  effeimpetratum,  fed  non  effe  impetratum, 
ut  hoc  cibo  vefeatur. 

Non  minus  ineptiunr,cum  fatentur  quidem, frudum  refurredionis  ad  folos  cre- 
dentes  pertinere ,  at  frudum  mortis ,  id  eft ,  reconcihationem  &:  remiiTioncm  pec- 
catorum,  ad  omnes  &  fingulos extendunt  :  perinde  ac  fi  dicerent ,  Chriftum  mor- 
tuum effe  proaliquibus,  proquibus  nonfuperavit  mortem.  Et  ad  omnes  quidem 
pertinere frudum  pugnx,  acnon  vidonse.  Et  erunt  aliqui ,  proquibus  cumfeob- 
tulerit  in  cruce,noncamcnproiisfe  oilert  in  ccelo.  At  Scriptura  hajcne£tic,  utin- 
divulfa  &  infeparabilia;  mortuum  elfe  prò  nobis ,  &  refurrexifle  prò  nobis ,  Rom. 
8.34.  Chrifm  Is  eB ,  qui  mortuta  ,  imo  qui  etiam  refirrexit  :  qui  etiam  eH  ad  dexte- 
rum  Dei ,  poftukns  prò  nobis.  Et  z.  ad  Corinth.  5. 15.  ut  qui  'vivunt ,  pojlhac  non  fihi 
'Vivant ,  fedei  qui  prò  ipfis  mortuU'S  eU ,  &  refirrexit.  Nimirum  ,  quia  fr  uélus  mortis 
Chrifti  nemo  fit  particeps,  nifi  per  refurrcdionem. 

Quid,  quod  fi  hxc  generalis  impetratio  reconciliationis  torius  generis  humani 
^dmittitur,  neceffe  eftintantes  omnes,  nafcentes  exrra  fccdus  ,  cflc  reconciliatos, 
&:  peccatum  eis  efte  remiilum.  Vnde  fir,  ucnonalio  majore  beneficio  poflìnt af- 
fici, quam  fi  quis  eos  clementi  crudelirate  in  cunis  jugulaverit.  Nam  fiin  hoc  ftatu 
reconciliationis  moriuntur,  certa  eft  eorumfalus.  Atijdcm  vivi  &  fuperftites 
educabuntur  in  Paganifmo,  qua;  eft  certiifima  via  ad  damnationem. 

His  adde,quod  hic  reconciliatio  qum  applicatione  confunditur.  Cum  enim  nc- 
mopoflitfervari,nifi cui reconcihacio  impetrata,  apphcata quoque  fueric,  apparet 

in  his 


NATIONALIS      D  ÒRDRÈCHT  AN^.  ì,^} 

inhisinfantibus  impetràtionemnihil  difFerreabapplicacionc.  Siquidem  itifan- 
tes  in  hoc  ftatu  reconciliationis  morcui ,  per  hanc  fblam  reconciliationem  falvan*f 
tur,  (^fi  his  crcditur  :  j  ac  prolude  haec  impetrano  rcconcilianohis ,  in  cis  viceni 
applicationis  obtinec. 

Quod  fi  hxc  duo  incer  fé  conferantUr  ,  impetrare  inimicis  reconciliationcni 
utfervcntur,  &c  fhlucem  cis  iam  reconciliatis  confcrre,non  dubiiimert,quinlonge 
maioris  ficamoris,mori  ad  rcconciliandos  inimicos,quam  darefalutcmiam  recon- 
ciliads  .  ]d  diferce  docct  Apoftolus  ad  Rom,  5.  io.  Si  cum  i,nmici  ej?emm,  recon- 
(iliati  [itmus  Dco  per  niortimflij  éiM ,  multo  wàgi^s  reconìiliati  jer'uabimur  per  vitam  etm. 
Nempe  ,  fi  Paulo  crcdiìuri  res  cìl  Ìonge  facilior  &  probabilior  ,  fcrvard  irecon- 
ciliatum,quam  reconciliare  iiiimicum.moriendo  prò  eò.Gum  ergo,quòd  eft  longe 
maximum ,  &;  lummi  amoris  nKf^^piov ,  Chriftus  prò  omriibcis  pi iftiterit,  (fi  fideS 
Arminio  j  dicendumeric,  Chriftum  moirtem  dppeccndopronobis,  non  minus  Pi- 
licum ,  ludam,  Saulem,  Pharaonem,  quam  Pctrum  &c  lohanncm  amaville.  Vt  au- 
tcm  Chriftus  fummo  amore  amaveric,  quos  Parer  ab  eterno  odit,  &  quos  fcic  à 
Patre  ab  àrterno  deftinatoS  ad  pcenam,  nenioà  leihipetrabit  utctèdat,nifi  qui 
vult  decipi, 

Q^od  fi  Chiriftiis  moriendo'  fuit  vas  Se  Àvrpov  prò  omnibus,  etiam  prò  da- 
fnnacis.Deo  iliuietur  nota  injufticfae,qui  duaspc^naspro  uno  peccato  fumpfcrit, 
cum  prior  fatisfaftio  Ibfficcret,  &  bis  m  idem  iudicaverit.  Semel  enim. hi  da- 
mnati, mortui  funt  in  Chrifto, quando  Chriftus  in  cruce  eorirpcrfbnam  iufimuit; 
ed  tamenijdem  ipfiinfiia  perlòna  moriuntur  morte  ieterna  .  Enimvero  de  ijs  om- 
nibus proquibus  Chriftus  cft  mortuus,  dici  poteft,  quod  dicic  Apoftohisz.  Cor. 
5,  Siuniió  prò  omnihm  esi  rnortuui ,  nempe  omncsfunt  mortiti ,  At  reprobos  cum  Chri- 
fko,  aut  m  Chnfto  elle  mortuosi  nemo  hactenus,  quod  fciam,  aulus  eft  dicere.  Ac 
profeto  requéntiaverba  Apoftoli  arguunt,eum  loqui  de  omnibus,  ad  quosDcr- 
tinct  frudus  reiiirredionis ,  &  qui  lune  nova:  crcaturae. 

Idem  Apoftokis  ad  Rom.  5.  11.  docet  reconciliationemad  folos  fidcles  perti- 
ncrc .  Gbrìamur ,  inquit ,  tn  Dee  per  T)ominum  nofirum  lefum  Chrijltim ,  per  tjucm  nunc 
reconciliAtionern A^ecuti Jumus .  An  Paulus  rantopere  gloriarctùr  beneficio  quod  ipiì 
cum  luda  &.  Hcrode  commune  clfet  ?  Sic  cap.  5.  ì.^.  Bem  Chnjlum propofuit placa- 
mentum  perfdem  in  [manine  ipjìia.  Non  éft  ergo  placàmentum  fine  fide,  ac  proinde> 
tiec  reconciliatidé 

Quofi:umque  Chriftus  rceopciliavit,  &:quibus  impetrac  rèmiffiohem  pccca- 
torum,  proijidemintercedit:  haec  cnim  duo  Scriptura  coniungit,  mori  prò  ali- 
quo  ,  &  prò  eo  intercedere  Rom.  8. 34,  &  i.  loh,  z.  i.x.  At  Chriftus  prò  mundo 
non  intereedit,  fisd  prò  fialis  fidelibus  i  ut  dicit  ipfe  Chriftus  loh.  17.  9.  Ego  prò  ijs 
'rogo,non  rogo  prò  m:indo,[edpro  éis  quos  dedifti  mihi-,  quia  tutjunt.  Ergo  Chnftus  mundunà 
non  reconciliavir,  nec  ei  impetravit  remiflionem  peccatorum. 

Arminiani  Kptja-^vyim  hic  adhibent.<  &  diftindiunculam,  Faciunt  enim  du- 
plicem  interceftlonem  Chrifti ,  unam  generaJcm,  qux  fit  prò  omnibus  :  alteram 
particulafem,  quxprofialis  credentibus.  Quo  did:o  ipfi  le  implicant,  &  oriaàfc 
detexunt.  Nam  univerfalis  ifta  interccfllo  fineparticulari  piane  eft  iiipervaca- 
liea  ;  fruftra  enim  impetratur  reconciliatio,  fifalus  non*  impetraiur  .  Quod  ft 
univeriali  iftainterceflìone  Chriftus  pctijt  falutcm  PiIati,lud:E,  denique  omnium 
hominum,  fruftra  pètijt,  &  repullam  paflìis  eft  .'  Curh  ramen  ipfe  dicat  Toh.  11.42. 
fé  fernperà Patre  exaudiri.  Quod  il  petijrlblam  reconciliatiotìcm  fine  falute,  in- 
anisfuiteiusinterceffio.  Anfortafie  Chriftus  petijt  fàiutem  omnium  hominum^' 
{ed  fub  coriditione,  nempe  fi  crcderent,  &c  ez  fege  ut  crcdant  ?  Hoé  fi:  ita  eft ,  ttim 
planum  eft ,  eum  non  inrerccflìfl'e  prò  omnibus  .  Quod  enim  petitur  fub  condi- 
tione,  fabiana  conditionè  non  pctitur.  Tum  h^c  petftio  eft  ÙTrpoiJ'ióvvc-ci  in  co,  qui 
petit  aliquid  fub  conditionè ,  quam  ipie  fcit  non  impfendam  ,  neqiie  cCic  pofilbi- 
lem.  Satis  enim  fciebat  Chriftus  motiens,  non  polìcomnés  credere  nec  iervari;^ 
cumiamtam  multi  effent  damnati.  ■' 

Sed  operxpretiii  eft  cognofcere ,  qux  fit  illà  particularis  ihtcrccflìo  ChrifH Tch. 
17. &  quid  per  eaChriftus  peznt.Pater(in<:^it)co/ffirva  f^^Et  paulo  poft,wtf  te^ut  ferva 

Bb  5  tes^ 


15,4  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

eos  kmalignovtx(.i').  Si  hxc  interceflìo  eft  peculiaris  fidelibus,  non  video  quid 
fuperlìtinterceflìoni  generali .  Namfìne  his  omnis  interceflìo  inanis  eft.  Cura 
autem  in  orarione  Dominica,  hacc  duo  fimul  &:  iund:im  petantur ,  remilfio  pecca- 
torum  &c  libcratio  à  maligno  ;  quis  ferat  cam  audax  fìgmcntum ,  quo  fedarij  hsec 
divellunt,&:  volunr  Chnftum  impetrare  omnibus  remiflìonem  peccatorum  ,  at 
non  liberationem  à maligno? 

Quod  n  Chriftus  orar  prò  omnibuis ,  orat  ctiam  prò  ijs ,  quos  fcit  peccare  pec- 
cato ad  mortem,  prò  quibus  Johannes  ne  quidem  patitur  nos  orare.  i.Ioh.5.i(J. 

Non  infìcior,  Chrifturtìoraflc  procrucifigentibus  eum.  At  non  prò  ijs  omni- 
bus oravit,  fed  prò  ijs  tantum.,  qui  id  faciebant  per  ignorantiam  .  Dicit  enim. 
Pater  renàtte  eis,  nejciunt  enim  quodfaciunt.  Quos  paulo  poft  ad  Chrifli  fìdem  efie 
converfos,  teftatur  LucaSjAd.  z.  &  cap.  3.17. 

Cumergo  Scriptura  dicit  Dcum  tifque  adco  dilexij^e }nundtim,tit dederit  Filiuni 
Ioh.3.  16.  Et ,  ChriUumeJfe fropitiafionemf ro  feccatis  totitii mundi,  i.  loh.  2,z.  Etd 
Concederemus  per  A/*;?!!/»?»,  totum  genus  humanum  in  (olidum  intclligi  j  non  ta- 
men  inde  lèqucretur,  Chriftum  omnibus  &:  iìngulis  impetraviiìe  remiflìonem 
peccatorum.  Nam  reconciliatio  quonindam  hominum  abunde  teftatur  genus 
humanum  à  Deo  diligi..  Chriftus  cft  propitiatio  prò  peccatis  torius  mundi ,  quid 
in  toro  mundo  nemini  remittuntur  peccata  nifi  per  eum  .  Eodem  piane  modo, 
quo  r.  ad  Cor,  15.  zi.  Paulus  dicit,  In  Chrijlo  omneS  vivifcAri,  quia  nemo  nifi  per 
eum  vivificatur. 

Speciofe  oftentant  locum,  i;  ad  Tim.  cap.  z.  6.  Chriftu  femetipfum  dedit pretinm 
redemptionis  tro  omnibus.  Tum  illudad  Titum  cap.  z.  Illuxit  gratin  Dei  fàL-itaris  om- 
nihta  hùminihus.  Sed  hic,  per  Omnes  intclligi  ^lofuls.  Se  cuiuflrbet  condirionis  ho- 
mines,  loci  texturaevincic.  Priori  loco, Piulus  vult  orari  prò  Regibus:  poftcrio- 
riiuber  fervoseflTe  fidos,&  nihil  vo(r<pt(^etv.  Huius  exhortationisa<77oAej^'ah3:c  eft: 
quia  etiam  ad  Reges ,  quantumvis  tunc  temporis  alienos  à  Chrifto  ,  &  ad  fervosf 
quantumvis  (ortisabjeéla:,pertinecpromifrio  falutis  ;  nec  ullaconditio  hominum 
à  fàlute  excluditur. 

Nihilb  plus  ad  rem  facit  locus  ad  Rom.  cap.  14.15.  Ne  efca  tua  illitm perdita  ^pro  quo 
Chriftw  eft  mortuus .  Ibi  enim  perdere,  non  ed  datnnare,  (ed  fcandalo  perccllere,  &c 
confcientiamalicuius  offendere,  &fic  .quantum  in  nobis  eft,traherc  in  ruinam. 
Nam  abfoluce  quemquam  perdere  aut  damnare ,  non  eft  in  noftra  poteftate. 

Secunda  Petrtcap.z.  verf!  i.  Chriftus  dicitur  redemifle  pfeudopropheras  ij'ai 
eum'abneganf.  Ar  ibi  nonagitur  de  redemptione  à  morte  ^eterna,  fed  de  libera- 
tone ab  ignorantia& errore,  ac  tencbris  fseculi  pcrlucem  Evangeli] ,  quod  ifti 
tóravse  doétrina:  admiftione  corrumpebanr. 

ÉademEpift.  cap.3.  verf^  9.  idem  Apoftolus  àitìt  Deum  nolle  quemquatn  perire. 
Nempequia  non  eft  caufa  perditionis  cuiufquam:  omnes  enitii  hortaiur  ad  pce- 
nitentiam.  Sednon  tenetur  omnibus  dare  fìdem  &  dona  Spiritus  fancT^i,  nec  re- 
ftituere  homini  vires  ,quas  culpa  fua  amifir .  Non  eft  autem  dubium ,  quin  lapfii 
Adami  amillk  fìnt  vires  credendi  in  Chriftum  ,  quia  hoc  lapfuamifl^jE  funr  vires 
rtmandi  Dcum,&  obfequendi  eius verbo.  Cum  enim  Adam  ante  lapfum  tencre- 
Éur  credere  omni  Dei  verbo,  quodcunque  tandem  illud  futurum  ellet^non  du- 
bium quin  hxc  obligatio  ad  poftcros  tranfìcrit. 

Inculcane  fedarij  ad  naufeam,  &  nullibi  non  ingerunt  hoc  argumentum  ,  ^ed 
tenentur  omnes  credere.,  id  verum  eft.  At  Chriftum  prò  [e  efemortuum,  omnes  tenentur  credere, 
èrgo  id  verum  eft. 

Hujus  SyllogiAni  minor  eft  falfa:  nam  ijs,  quibus  Chriftus  non  eft  annunciatus, 
non  tenentur  credere  Chriftum  prò  ipfis  effe  mortuum  ;  qui  tamen  lunt  pars  gene- 
ris humani  longe  maxima.  Sed  ncque  ij  quibus  Chriftus  aniiunciatur,  tenentur 
credere  abfolute&  fine  conditione,  Chriftum  prò  i|fisefTe  mortuum,  fcdiub  hac 
demum  conditione,  fi  convertantur.  Nam  fi  in  impccnitentia  perleveraverinr ,  te- 
nentur credere,  mortem  Chrifti  ad  fé  nihil  pertinere. 

Damafi:enus  lib.  z.  Orthodoxa:  fidei  cap  Z9.  &  poft  eum  Arm'inius,duas  faciunc 
Dei  voluntatcs,  vnam  antccedencem  ,  alteram  confequentem.  "Eorum  mens  noii 

eil 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  -^^ 

eft  afTerere,  iìiter  Deivoluntates  feu  pociiis  volitiones,aIiasaIi)s  effe  priores  :  hoc 
enim  eft  extra  controverfiam.  led  voluntatcm  anrecedentem  cam  effe  voliinr,  quje 
priccedichumanam  volunratem  :  cohfequentem  vero,  qua?  pofterior  eft  huhiana 
voluncate.  Voluncate  antecedente  multos  vocari  ad  nuptias,  qui  confequenie 
declarantur  indigni  ob  coriim  pervicaciam  Matth.zz.  Antecedente  voluntate 
Deuin  velie  omnes  homincs  fervare,  fed  confequente,  aliquos  tantum:  nempe 
cos  quos  prxvidit  credituros .  In  hanc  latebram  fé  proripiunt  Arminiani ,  quan- 
do fé  f'entiunt  urgeri.  Dicunt  aitrem,  vblunrati  Pei  antecedenti  rcfìfti  pofle,  & 
Dcum  polle  fruftrari  fuo  voto  &  intentione,  ac  dcfiderió  naturali  (de  enim  lo- 
^uuntur  j  at  voìuntati  confequeritinon  polle  relìfti. 

Hajc  dodrirta  j  fi  qui  alia,  in  Deum  eft  contùmeliofa  ,  euin'què  acciifat  infì»-, 
pienti*,  &  liumanis  aftcdlibus  induit,  eique  affingit  imbecillia  vota,  So  defìderium 
inclficax,  ac  fi  Deum  ficindiicerent  loquemern  :  Vellem  vos  fervare,  fi  velletisj 
fcdcumpervos  fruftrer  mca  intentione,  mutabo  confilium  ,  &  aliorfum  flexa  vo- 
Juntate,  vos  perdnm  in  cKtemum.  Hoc  paolo  Deus  voluntatcm  fuam  antece- 
dcntem  &  defiderium  naturale  ,  quod  eft  longe  optimum  ,  precario  tantum  obti- 
ìier,  &:  (Quantum  licet  per  humanum  arbitrium.;  Vtficquod  doleamus  viccmDei, 
qui  defiderio  fuo  naturali  &  longe  optimo  fraudatùr, 

Tum  illud  abfurdum,  Deum  cui  omnia  ab  eterno  fi^itrt  non  tanti^m  prxviia  .fed 
etiam  provila  ;  aliquid  mtendcre,  quod  (c;t  ab  scremo  fé  non  aflecuturum  .  Nec 
tninus  eft  abfurdum  velie  ,  ut  firrnitas  voluntatis  divinìe  dò  feirvandis  honiinibus, 
pendeatab  hominis  voluntate.  Illud  vero  longe  peifimum,  quod  Deus  induci- 
tur  fc;cum  pugnnns  ,  quippe  qui  omnes  cupit  (èrvare  voluntate  antecedente, 
quofdam  vero  vult  perdere  voluntate  cohfequente.  Ergo  cupit,quòd  non  vult. 

Caufam  cur  Deus  fé  pa,tiatur  fruftrari  voluntate  fua  antecedente,  &  defidcriop 
quo  ferio  cupit,  omnes  homines  fervari ,  Arftiiìjius  hanc  efle  dicit  :  quia  fi  in  cori- 
vertendo  homine  exerceretfuamomnipotentiam,  vim  inferret  libero  arbitrio,  & 
cogeret  horrimis  Voluntatem.  Qua  in  re  vir  bonus  plurimum  halluèinatur-  Po- 
teft  enim  Deus,  fine  coazione  fic  fledere  voluntatem  ,  vtfponte  fequatur.  Sine 
coazione  fubito  immutavi!  ahimum  Efau.  Gcn. 35.  Et  Saulij,  i.Sam.cap.ip.v.zj. 
Et  iEgyptiorunh^Pfal.  105. 2,5.  Et  Regum;,Prov.zi.  i.  Hanc  immutaiionein  volun- 
tatis, illibata  libertate  humani  arbitri),  fiDeusfacirin  impfobisj  quantpmagis  in 
probis  &  fidelibus?  Chriftus  vim  non  intulit  Cordi  latronis  in  cruce.  Nec  trahun- 
tur  inviti,  fed  vitro  fequuntur,  quibus  datur  cor  carftcum  ex  lapideo.  Ezech.  ^6. 
VcrCz6.   Etfi  certo  &infallibiliterconvertuntur. 

Quid  quod  irrefiftibilitatém  nemo  magis  ftatuit,  quam  Arminiani.  Cenfenc 
enim  mtelledum  irrefiftibiliter  à  Dco  luce  vcritatis  imbui.  Ccnfent  vires  ad  cre- 
dendiim  irrefiftibiliter  dati.  Cenfent  morali  &  efficaci  fuafioneafFedus  trahi. 
Athispofitis,  necefi'arium  eft  vtvoluntas  fequatur.  Nam  vbi  mens  firrpam  per- 
fuafionemimbibit,  &:affe(3:us  voluntatem  exftimulant  cum  mente  corjfpirantes, 
impolTibile  eft,  quin  voluntas  éorfum  fé  moveat ,  quo  diftat  mens  a  Deo  imbuta, 
quando appetituseodem  imp.cliir.  Hac  enim  (bla  iunt  incitamentavoluptatis,ncc 
vlloaliomoveturimpulfii.  Necdubiumcft,  quin  Deus,  qui  pern-ovit  te>.curam: 
facultatum  anima:,  &:  arcana  momenta  motionum  internarum,  poflìt  fnafionem 
moralem  tam  claram  &:  vehementem  imprimere  menti ,  &  afFedusfic  accendere, 
vtvoluntas  non  poffìt  non  velie,  &  vitro  fé  movere  ,  ad  id  ,  quod  mens  fuadet  de 
fuggeric  afFedlus. 

Hisadde,  quod  Arminius  cenfet  EIe6tos  trahi  a  Deo  gratia  efficaci ,  cujus  effe- 
ftuseftccrtiffimus  &:  infallibilis  :  quia  f  inquit)  Deuseos  trahif  tempore  &  modo 
congruo;  quo  qui  trahuntur  ,  certiftìmo  fequuntur,  quantumvis  poflìnt  refiftere: 
ca:teros  vero trahit  modo  non  congruo,  quo  qui  trahuntur  ,  nunqu?m  fequuntur 
Vocantem.Fruftraigitur  irrefiftibilitatem  exngitanr,  quam  ipfit.?m  firmitcrftabi- 
liunt:&:  inconditam  vocem  &:  barbaram  in  medium  producufit,  ui  Ipeciofiuscer- 
citudini,&:infillibilitatiEle£torum  iliudant. Nempe  hoc  eft  quod  (-hrifl.us  docet 
Ioh.<jv37.  0uicquid  Pater  mihi  dedit^ad  me  ueniet.  Ec  verfu  45.  ^^kunqtie  Àndivti  k 
"^  Bb  4  F^itre 


ioé  AGTA      SYNODI 

patre  &  didicit  ì  venìet,  Ec  cap.  10.16.  Habeo alias  oves  qtias  opnet  me  adducere i  &  au- 
dient  'vocem  meam. 

Inftant  tamen,  &  obijciunt  illud  Match.  2.5.Ver{]  57.  &:  dicilnt,  Chriftum  volUri- 
tate  antecedehte  voluiile  congregare  ludxos,  ut  gallina  pullos;  confequente  vero 
Volujfle  fpargere  per  nationes.  Acego  pcrtendo  ,  hos  pullos  adu  &  rcvcra  efl'e 
Gonoregacosj  quanqiiam  reclamantibus  Hierololymis.  Nam  per  Hierolblyma, 
primores,  facerdotes  ,  &  Scribae  intelliguntUr  ;  per  pullos  vero  populus,  cujus 
Deus  milcrtus  efti  Tum  illud,  ^uottes volui ,  male  intclligunc  de  volinirace  an- 
tecedente, qua:  cfl:  Decrctum  Dei;  Cum  velie  hicnihil  aliud  Ile ,  quam  invitare 
&juberei 

QuodriDéusTerioiiìterideret,  &cupcrecomnes  fctvare,  ut  loquuntur  fcfta- 
rij;  effiéeret  ut  omnibus  Evangcliuminnotcrceret,  line  quo nemofervatur. 

Fruftracaufatur  Arminiusmukisnon  annunciari  Evangelium,  quia  in  proavis 
auttritavisgratiamoblatamtepudiaverunc,  quoadu  polleri  merucrunt  à  Deo 
deferi.  Sane  ficIoqui,nihilcft  aliud,  quam  allignare  caufam,  cur  Deus  non  lerio 
velie  falutcm  omnium  &:  fingulorum  ;  &:  ile fecum  ipfe  pugnare.  Quanquam  ne 
quidem  caufa  lixc  eli:  idonea.  Hoc  enim  adverfatur  regulx  juftitia:  Dei  i  qua: 
habetur  Ezech.  cap.lSi  Ammtiqu£fec€averit,  morietttr,  fìlitti  ri on  fer et iniqutt ut em pu- 
trii. Et  cum  in  Icge  iniquitas  patrum  dicitur  vilìcari  in  fìlijs ,  ha:e  pcéna  non  vltra 
tcrtiamaut  quartam  generationem  extenditur.  Ac  piane  vera  eft  &  fine  exce- 
ptione  fententia  Pauli  i.  ad  Cor,  cap,  5.  io.  ubi  aie,  x'mtmcjtiemque  reprtaturum  quod 
in  carpare  fue  feterit  ffive  bonum  ,Jìve  malum.  Non  ergo  quod  feeerit  in  alieno  cori 
porc. 

Ncque  vero,  fi peccatum  Adami  imputacurpofteris,  idcirco  fequicur  peccata 
proavorumpronepotibusimputari.  Cauli  dilctiminis  hsefunt.  i.Q^ia  pecca- 
to Adami  puritatem  originalem  amifimus,  peccatis  proavorum  non  amifimus. 
z.  Adam  acceperat  dona  quac  ad  nos  tranfmitterec  >  quod  de  noftris  proaVis  dicii 
non  pótefti  3.  Accedic  quod  mei  proavi  peccatum  erat  mere  perfoiiale  ,  quod 
de  Adami  peccato  dici  non  potcft.  4.  Nec  eflet  compos  mentis,  qui  dicerer, 
Solomonem  in  Davide  Vriamoccidiffe  ,  quemadraodum  nos  peccavimus  inA- 
damo.  5.  Mirto  abfurda  infinita  in  qua:  fé  prascipitant.  Poteft  enim  fieri ,  ut  aii- 
cujus  paternus  avus  Evangelium  refptierit,  maternus  receperir,  6.  Cum  genti  in- 
tegrjEofferturaut  aufertur  Evangelium,  in  qua  tamen  diverfi  fijnt  diverfisma- 
joribus  orti,  pijs,  impijs,  bonis,  malis.  7.  Quid  quod  experimento  eonftat ,  pef- 
iìmorum  majorum  peflìmam  &  profligatiifimae  improbitatis  profapiara,  ad  fidem 
efl'e  converfam?  Et  (  ut  ait  Apoftolusj  ubi  abùndavic  peccatum ,  ibi  abundafle 
gratiarti?  Quid  deterius  Romana  urbe ,  in  quam  ex  toto  orbe  rapina:  erant  con- 
geftx.^  Quid  crat  Corinthus ,  nifi  lupanar  totius  Grsecia: ,  &  fedi/firnarum libidi- 
numemporium'Nihilominusramcn  in  iftisurbibus  erexitDeus  trophxa  Chriftii 
infuper  babitis  multis  populis  barbaris ,  quorum  ftolida  fericas  videbatur  dignior 
commileratione  >  fi  res  non  ex  arcano  Dei  eonfilio ,  fed  ex  humana  ratione 
gereretur. 

Non  ergo  omnium  bominum  ralutern  Deus  asqualiter  cupir,  fed  votarlo  tum 
cxfcrna,  tum  interna,  fecundum  arcana  divina  pra^deftinationis  difpenlacur,  ut 
non  fit  volentis  ncque  currentis,  fed  mii'erentis  Dei. 

Exclufus  temporfs  anguftijs  nonpocui  de  alijs  quieftidnibus  agerepertraiState. 
De  quibus  tamen  quid  fentiam,fic  bfevitcf  expono. 

Gratiam  vniverfalcm  datam  omnibus  hominibus ,  qua:  vel  mediate  vci  :mnie.= 
diate fufficiatad  perveniendum  ad  falutcm, nuiiam  agnofco. 

Credo-,  nullató' gratiam  pofie dici fufficicnTem,  fine  cognitione  Chrifti. 

Sententiam  Arminianorum  dicentium  ,  Deum  teneri  dare  omnibus  vircs  cre-^ 
(dendi,  repudio  ut  falfam  &;  tcmerariam. 

Difcrimen  inter  vocationem  exterriam  &:  internam  agnofco, &  afifcro  voeatio- 
lactn  extcrnam  poffe  effe  fine  interna  Spiritus  efficacia. 

Credo 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  297 

Credo,  Deiim  non  modo  dare  vires  credendi,  fed  &  ipfum  aftum  credendi» 
Qjaem  aftum  qui  dicunt  parcim  efle  à  gratia,  partim  à  libero  arbitrio ,  merito  Se- 
tnipelagianis  accenfcntur .  Etfi  homo  libere  credit  &:  fponte,  totum  tamen  illud 
qiiod  facic,  eft  donum  Dei. 

Credo  fidem  juftifìcantem  effe  donum  Dei,  Ele(5lis  peculiare. 

Credo  Elcdos,  quamvis  fubinde  cefpitent,  &iìdes  eorum  vacillec,nonpofle 
tamen  finaliter  excidere. 

Porro,  etfì  dubitatio  de  falute  pijs  fubinde  obrepat,Deus  tamen  in  Verbo  jubet 
hos  efTe  certos  de  ea .  Ad  quam  certitudinem  totis  viribus  contendendum  eft. 
Nec  dubium  eft ,  quin  ad  hanc  certitudihem  multi  pervcnianr,  cnm  Scriptura.  pie- 
na fìt  his  exemplis. 

Quifquis  autem  certus  eft  fuse  falutis ,  oportet  etiam  certus  Ut  fé  nunquam  à     d  (}S~ 
Deo  defertum  iri,ac  proinde  fé  perfeveraturum  ad  finem. 


3Z- 


PetrvS       MOLIN^VS 

hoc  credo ,  hocfrofteor. 

Sefsione  Centefima  Quadragefimà- 
Quarta, 

XXIX.  Aprìlis  y  Die  LtmA  poB  Meridlem. 

Continuata  fuit  judicij  D.  Molinai  prxleftio,  ftatutumque  eft  prò  accuratilfi- 
me  eojudicio,  &  confenfu  in  dodrina,  gratias  ei  agendas. 
Amplifllmi  DD.  Delegati  monuerunt,  fé  lUuftribus  ac  Pr^epotentibus  DD.  Or- 
dinibus  Generalibus ,  quibufdam  è  collegio  fuo  Hagam  miilìs,  renunciafle,  quid 
haótenus  in  Synodo  a£tum  eflìec.  Formatum  nempe  tandem  efle  unanimi  confen- 
fu ac  fubfignatum  Synodicum  de  quinque  Remonftrantium  Articulis  jiidicium.  1, 
gratum  id  imprimis  fuifle  ijfdetn  Illuftr.  DD.  Qui  &  eo  nomine  fingulares  Deo 
gratia.s  agerent  :  eumque  tum  Exterorum  Theologorum,tum  Provincialium  labo- 
rem,  acceptiflìmum  ipfisfuille.  Monete  autem,  utquae  reftarent  agenda,  quam 
celerrime  fieri  poflet,  ad  finem  perduccrentur.  Hanc  quoque  inprimis  efìe  Illuft. 
DD.  Ordinum  voluntatem,  ut  Confeilìo  fidei  Reformatarum  Ecclefiarum  Bel- 
gicarum  ex  more  in  SynodisNationalibus  ufitato,  prasfentibus  Theologis  Exte- 
ris  relegereturatqueexaminaretur,  Vtque  àfingulis  Synodi  membris,  tam  Ex- 
tcris  quam  Provincialibus ,  libere  declararetur ,  fi  qua:  in  Confeifione  ifta  ab  i]i 
obfervata  ellent ,  quae  ad  dogmata  &:  doftrinx  eflentiam  pertinerent ,  quseque  ve- 
titari  in  Verbo  Dei  revelatas ,  aut  aliarum  Reformatarum  Ecclefiarum  ConfefTio- 
nibus  minus  confentanea  viderentur.  Q_ux  aurem'methodum  aut  phrafeolo- 
giam  fpe£larent ,  quacque  ad  Regimen  atque  ordinem  Ecclefia:  pertinerent,ea  po- 
ftea  à  folis  Provincialibus  penitius  examinatum  iri .  Monitum  proinde  fuit  eo 
tempore,  Articulumtrigcfimum  primum  &fccundum  ,  non  efle  examinandum, 
quia  in  utroque ,  de  ordine  Ecclefiafticò,  quem  Exteri  nonnulli  à  noftro  divcr- 
fumhabent,  ageretur. 

Cumdeexemplaribus  Confeflìonis  Belgica:  prius  efl~et  profpedum,  praelciElt 
funt  ordine  omnes  Confeflìonis  liLiius  Articuli.  Rogatiquc  funt  finguli,  ut  rigi- 
de probeque  ijfdem  examinatis,  libere  deinceps  ac  finccre  declararent,  utrum 
in  dogmatibiis  Gonfeflìone  ifta  comprehenfis  ,  quidquam  obfervaflent  ,  quod 
cum  verbo  Dei  minus  conveniret  ,  ac  proinde  ncceilario  mutandum  efle  iu- 
dicarent. 

Statutum  fuit  ex  Illuftrium  Delegatorum  confilio,  die  Luna:  proximo,  Syno- 
dicum de  quinque  articulis  judicium,publiccpro,nuntian.dum  efle. 

Soffione 


Sess. 
CXLIV. 


Se  s  s. 
CXLVL 


i^g  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

s ,  s s  Sefsione  Centefima  Quadragefima^; 

cxLv.  Quinta, 

X  X  X.  Aprilis ,  Die  Martls  ante  mèridiem. 

Y^  Èclararunt  ClannìmiMagnxBritanni:£Theologi,re  ConfelTIonemBelgicam 
13  diligenter  examinafle,  nihilq;  in  ca  deprchendiile ,  quod  ad  fìdei  quidem  do- 
trmata  attineret,  qilod  verbo  Dei  non  confehtiret  :  nihil  obfliantibus  Remonftran- 
fium  confìderationibus  :  quas  fé  una  opera  exaniinaffe  teftabantur  ,  eafque  taics 
effe  plerafque,  quse  in  omnibus  reformataruin  Eccleiìarum  Confelfionibus  nota- 

InvitatùsfuitUiliverruscoetiisad  fttnus  Nobiliirimi  Ampliflìmiq;  viri  D.  Lam- 
berti Canteri,  Reipublicx  Vltrajeftina:  Conlìliarij,eiufdemque  Eccìefix  Senioris 
adSynodum  Deputati, qui  xxiv.  Aprilis  diem  fUum  placide  in  Domino  obierac. 

Sefsione  Centefima  Quadragerima- 
fexta, 

Bodem  Diepofi  meridiem. 

TJ  Èliquótum  tam  Extcrorum  quam  ProvincialiumThcoÌogorum,decloé:nnà 
Ja.  in  Confefllone  Belgica  comprehenfa,  rogata  funtiudicia;  fuitquedeclaratu 
ab  omnibus  &:  fmgulis.confentientibus  fuffragijs,  indicare  fé  ,tiullum  in  hac  Con- 
feflìone  dogma  contineri ,  quod  veritati  in  (acris  ScriptUris  exprélTa:  rcpugnaret  : 
contra  vero  omnia  eidem  veritati  &  Confeflìonibus  Eccleiìarum  aliarum  refor- 
matarum  confentire.  Moniti  prxterea  ferio  ab  Exteris  Theologis  funt  Provincia- 
les^utinhac  Orthodóxaipia,&;  Amplici  fìdei  confeflìonc  conftantcr  perfeverà- 
rcnt,  eamquc  pofteris  intémeratam  relinqucrent,  atquc  in  adventum  Domini  no- 
ftri  lefu  Ghrtfti  confcrvarent.  Vnanimitcr  quoque  declararunt  Provincialcs,  ftà- 
tucumfibi  eflejin  hujusdodrina:  Orthodoxa:  profeflìone  conftanter  petfeveraré, 
eamque  in  hifce  Belgicis  provincijs  pure  docere/edulo  propugnare,  atque  incor- 
ruptam  porro  per  benignitatem  Dei  confervare.  Cui  &  prò  amabili  ilio  in  doótri- 
na  tam  Externorum  quam  Provincialium  confenfu  gratias  egerimt ,  rogaruntq;  11- 
luftresDelegatos,ucEcclefiarum  Belgicarum  nomine,  apud  Illuftrifl'.ac  Prxpò- 
tcntes  DD.  Ordines  Gcnerales,  intercedere  dignarentur,  utijfdcm  IllufttìbuS 
Dominis  placerét  Orthoxam  hanc  dodrinam  in  BelgiciS  Ecclclìjs  fartam  pòrro 
ac  tedam  autoritatc  fua  tueri  ac  ftabilire. 

Monucrunt  Ecclefiarum  Gallo-Belgi carum  Deputati,  eandemBelgicam  Coh- 
feflìonem,  inNationaliEcclefiarumGallicarum  Synodo,  qua:  in  urbe  Vitriaceh- 
fi  annocIalD  lxxxiii  fuitliabita,folcmniterfuilleapprobatam.Quod&iprum, 
exAdis  eiufdem  Synodi  confirmabant. 

A6ba  Synodi  Vitriacenfis; 
O^s  Taftores  <iT  Seniores ,  m  urbe  Vitr'mcenft^  ad habendam  Synodum  Natìo- 
naiem  conzre^ati  coque  nomine  ab  omnibus  Ecclejìjs  (jdlicis  delegati  j  adpoflula^ 
tionem  iratrumyqm  ab  Bcclejìjs Keformatis  IBelgicis  ad  nos  mijii fuerant ^huic 
ConfefSiom  fìdei  prddi5ìamm  Scdefìarum ,  ad  mutuam  do^rina.  umonem  tcHan- 
dam^  fìtbjcnpjimm  :  vrout  articulo  ad  hanc  rem  confìgnato,  plenifts  declaratum  efl. 
AUum  Vimaci  ad  15.  m.aìj,  1683.  P.  Merlinus  Prajfes.  M.  Virdlus.  &c. 

Articulus  fic  habec. 
^odadConfejfionemfideier  DifaplmamEcdefìafticam.qUas  fiatres  €cde^ 
(ìarum  IBelgicaritm  nobù  exhibuerunt ,  Synodus  ,h^c  prò  fummo  confenfr  0^  uìiio- 


NATIONALIS     DORDRECHT  AN^,  x^^ 

ne^  qu<z  inter  Belgica-s  6^  huitiJ  regni  Eccle/tas,  m  utraque  tntercedit  ^fummoi  Dea 
gratiasegk.  Nec  gravata  efi  i]fdemjùbfcnbere  :  ^etijtque^  ut  fmdi6ìtfratres  De- 
fittati njici^im  Gallicarum  Eccle/ìarum  Confezioni  CT*  "Difiiùlina  Ecclejìaftias, 
fuhfcnhant.  ^md  a  fr£dìBis  Jratribus  efìfaS?um. 

Petrus  Merlinuso  Mattheus  Virelkis  :  elefti  Synodi  PrxCides. 

Hanc  autem  Confefllonem,  prout  in-  Synodo  recognita  &  approbata  eft,  hic 
fiibiungimiis. 


ECCLESIARVM    BELGICARVM 

Chriftianaatqj  Orthodoxa  Confefsio, 

Summam  doBrìnA  de  T>eo ,  ^  Aterna  animar um 
falute ,  compleciens. 

Articvlvs     I. 

« 

COrde  credimus,&  ore  confitemur  omties,  unicam  cflc  &  fimpliccm 
eflentiam  fpiritualem,  quam  Denm  vocamus  ;  eumque  «cernum;) 
incomprehcnfibilcm  jinvifibilem,  immucabilem,  infinirum,omnipoten- 
tem,  fumme  fàpiencem ,  juftum ,  &  bonum,  omniumque  bonorum  fon- 
tem  ubcrrimura. 

II. 

Duobus  autem  modis  cum  cognofcimus  :  primo,  per  creadonem^ 
conlèrvacionem ,  acque  totius  mundi  gubernationem  :  quandoquidem 
is, coramoculisnoftriseft,  inftar  libri  pulcherrimi,  in  quo  creatura  o- 
mnes ,  magna;  minorefque,  loco  charaòterum  funr,  qui  nobis  Dei  invi- 
(ìbiliaconremplandaexhibencj  a:ternam  nempe  ejus  potentiam  Sedivi- 
nitatcm,  ut  Paulus  Apoftolus  loquitur,  Rom.i.  20.  Quas  omnia  ad 
convincendos ,  &  inexcufabiles  reddendos  horrrfncs ,  fufficiunt.  Secun- 
do,ip{èfefe nobis  longe maniteftius  &  plenius  in  (acro  &  divino  Tuo  Ver- 
bo cognofcendum  prebet,  quantum  quidem  id,  ad  gloriam  ipfius ,  no- 
ftramque,  in  hac  vita  fàlutern,  ncCeflàrium  eft, 

1  I  L 

Confitemur,  hoc  Dei  vefbum,  non  huma;na  volunìate  allatum ,  cradi- 
cumque  fuiflej  fedfandos  Dei  viros  divino  afflatos  Spiritu,locutos  eflejUt 
beatus  Petrus  ait.  Poftea  vero  Deus,  prò  fingulari  cura,  quam  de  nobis 
noftraque  (àlute  geric,  fervis  fuis  Prophetis  &  Apoftolis  màndavit,  ut  Tua 
dia  oracula  (criptis  confignarent.  Quin  &  ipfè,  duas  fabulas  legis ,  digito 
Tuo  exaravit.  Atque  hanc  ob  caufàm ,  fcripra  hujufmodi,  Sàtras  &  Divi-? 
nas  Scripturas  appellamus, 

IV.  Sacram 


joo  A  e  T  A       S  Y  N  O  D  I  ' 

IV. 

Sacram  autcm  Scripturam,  duobus  voluminibus ,  Veferis  nimirum  8c 
Novi  TeiVamenti,  compledimlinqui  fune  libri  Canonici.  Quibus,  nibil 
opponi  poteft.  Eorum  in  Dei  Ecclefia  hic  eft  Caralogus .  Veteris  qui- 
demTeiiamenti,  Quinque  LibiiMofisj  ncmpe,  Gencfìs,  Exodus,  Levi- 
ticus,  NutlicrijDcureionomium:  Libet  lofua;;,  ludicum,  Ruth ,  duo  Libri 
Samuelis,&  duo  Regum,  duo  Libri  Chronicorum,  qui  Paralipomerion  di- 
cuntur^  primusEfdras,  Nehemias,Efther.  Item  lob.Pialmi  Davidis,  Tres 
Libri  Salomonisi  videlicct  Proverbia,  Ecclefiaftes  &Canticum  Cantico- 
rum  :QuatuorPropheta^Majorès,  Efaias,  lerertifas ,  cum  cjufdem  Thre- 
nis,  Ezechiel&DanieL-indc  reliqui  duodccimMinorcs  Prophetae-,  ncm- 
t)e,Oreils,IocÌ,Amos,Abdias,lonas,Micheas,  Nahum,Habacuc,Zopho^ 
nias,  A^aasus,  Zacharias  &  Malachias.  Novi  vero  Teftamenti  ;  Quatuor 
Evano-elifta^j  Sanctus  fcilicet  MatthcTUs ,  Marcus,  Lucas  &  lohatlnes  ;  Aóla 
Apoitolorum  :  Qiiatuordecim  Epiftolre  S.Pauli,  qua^lunt,  ad  Romanos> 
ad  Corinthios  dux.GalataSjEphefioSjPhilippenfes,  Coloflcnfes, ad  TheC- 
falonicenfes  dua?,adTimotheum  duct-adTituin,  PhilemonemjHebrajos: 
&fcptcmepiftola;reliquorum  ApoftolorumincmpelacobijPetridu^Jo- 
hannis  cres,  I ud^  :  Apocaly pfi s  denique S.Ioannis  Apoftoli, 

V. 

I^ofce  otnnes  libros  folos  prò  Sacris  &  Canonicis  recipimus,ut  ad  cos> 
velutiad  re2;ulam,fides  noftra  cxiganur.-ijfq;  ranquam  fundamcnto,  inni- 
tatur,8c  ftabiliatur.  Eaque  omnia,  quje  illis  continentur,abrque  omni  du- 
bitadofìe  credimuS  :  idcjue  non  tam ,  qtiòd  Ecclefià  eós  prò  hujufìnodi 
recipiat  &:'approbet,  quarn  inprimis,  quodSpiritus  Sanctus  in  cordibuà 
noftris  teftetur  a  Deo  proteótos  elTcj  comprobationemque  eius  in  (e  ipfis 
habeant;  quum  vel  ipfi  ca^ci  ea,  qux  in  illis  pr^edióta  fucrunr,evenÌFC,  ip(b 
quafi  contadu  deprehcndanr. 

♦  V  L 

Differentiam  porro  cdnftiruimos  intcr  libros  hofcc  Saeros,  &  Apocry- 
plios^  qui  iuntjTertius  &  Quartus  Efdrae  :  Libri Tobix,  Judith,  Sapienriae", 
Eccleflaftici;  Baruch  cu  epiftolaIeremia:,Adjc6lionesad  Ei1:herem,Canti- 
cum  in  fornace  trium  pucrorum,  Hiftoria  Suiann.T,  Idoli  Belis,  &:  Draco- 
nis:  OratioManalTiSjduo  prarterea  libri  Machabeortim:  quos  quidem  Ec- 
clefialegere,  &  ex  ijs  documenta  de  rebus  cum  hbris  Canonicis  confen- 
tientibuSjdefumere  poteft.  Atncquaquam  ea  ipforum  vis  &  autorità?  eft> 
ut  ex  ulloteftimonio  ipforum  aliquoddogmade  fide  aur  Religione  Chri- 
fìiana,certo  conftitui  poflit:  tantum abefì:,uc  divinqrum  iilorum  libroruui 
autoritatem  imminuere  valeant. 

V IL  Credi- 


AtlON'ALlS    DÓRORÈèHTÀK^,  jbi 


Vìi. 


CredimusSacram  hant  Scripruram  ,  Dei  voluiHatem  perfeéle  coiriplé- 
(5li,  &quodcunque  abhominibus,utlalucem  confccjuanrurjCreJi  neceite, 
eft,  in  illa  luftcicn  tercdoceii.  Nam  cjuiim  illic  omnis  divini  cultus  ratio 
quem  Deus  ànobis  exigir,fuliilìmc  dcfcripca  fir.nnlli  iiominum,nc  Apo- 
ilolis  quidem,  fas  eli:  alirer  doccrc,  quam  iampridcm  in  Sacris  iiteris  edd- 
Cli  fumusj  imo'vero,  edamfi  è  calo  Angelus  forer ,  vt  àie  Apoftolus  Pau- 
lus.  Quum  enim  vetitum  Cu,  ne  quis  Dei  verbo  quicquam  addac  aur  de- 
trahat,  iatis  eo  ipfo'demonrtraturjdoótrinam  illius  perfeótillimam  omni- 
bufque  modis  conlummatam  cRc.  Scd  ncccum  divinis  ijldcmfcripturisj 
vllahominum,  quancavis  fanclitatc  prasditorum fcripta ,  ncque  vllacon- 
fuctudo,  cum  divina  veritacei  [vericas  enim  rebus  omnibus  ancecellic)  nc- 
que multitudo,nequc  anriquiras,  ncque  temporum,  perfonarumque  Suc- 
ceflio, ncque Concilia,DecretajautScatuta,compararipoflunt.  Omnes 
enim homincsmendaccs  ex  feipfis  fune,  ipfaque  vanitare  vaniores,  Id- 
circo,  toro  animo  rejicimus  quicquid  cum  ceixiflmia  hac  regulanon  con- 
venit,  quemadmodum  edodi  ab  Apoftolis  fumuSjCum  dicunr,  Probacc 
SpiritusanexDeofinr.  Itcm,  fi  quis  venie  ad  vos  &  hancdoótrinamnon 
adfert,  ne  recipite  eum  in  domum  veftram. 


Vili 


'Secundum  liane  veritatem&  Dei  verbu  credimus,invnumDeiim,cjui 
eft  vnica  efl'entia,  in  qua  tres  funr  perfon^,  incommunicabilibus  propjrie- 
tatibus  ab  alterno  revera  ac  reipfà  diftinóla:,-  nempe  Pater,  Films  &  Spiri- 
tus  Sanótus.  Pater,  omnium  rerum  tam  vifibilium  quam  mvifibilium 
caufà,  origo  atque  principiulTieft:Filius  eft  verbum,  fàpienda,  &  imago 
Parris:  Spiritus  Sanótus,  virtus  &  potcntia  alterna,  aPatrefilloqùeproce- 
dens.  Veruntamen  hajcdiftinólio  non  efficitj  vtDeus  in  tres  fitdivifus; 
quandoquidem  Scriptura  nos  docet,  Patrc^ ,  Filium  &  Spirituni  San- 
6tum,  fingulos  diftinclamhabere  luis  proprietatibus  hypoflafin.  Ita  ra- 
men,  vt  tres  ha:  Pcrfon^,  tantum  (mt  vnus  &  folus  ille  Deus.  Maftifeftum 
itaquceftj  Patrem  non  cfle  Filium,  ncque  Filium  effe  Patrem;  fimilirer, 
Spiritum  Sandum,  ncc Patrem  ncque  Filium  ciTe.  Interim  Pcrfonie  itlar, 
itadiftinctas,non  funr  divif^j  hequeintcr  fcconfufa^autpermixrafc.  Non 
enim  Pater  carnem  aflfumpfit,  ve  ncc  Spiritus  Sanctus,  fed  folus  Filius.  Pa- 
ter  nunquam  fine  Filio  luo,  ncc  fine  Spiritu  fuo  Sancto  fuit.  Qina  tres  hi 
in  vna  cadcmque  cflentia,arternitate  funt  a^quales.  Nihilhic  priùs'cft  aur 
pofterius,quum  omnes  tres  vnum  finr,  tum  veritate  &  porentia,tum  bo- 
liitate  &  mifericordia. 

Ce  '  Htc 


5ol 


A  C  T  A     S  Y  N  0»d1 


ix. 


H.TC  vero  omnia  .cognofcimus  ,  tam  ex  (àcrx  ScripturcT  tcftimo- 
iiijS;,quam  ipfàmm  Perfonarum  effe6tisjij{que  potifsimuinjqiix  in  nobis- 
mecipfis  pcrcipimus.  Et  (aera:  quidem  Scrjprur^tcftimonia^qu^e  nq^  do- 
cent Sanctam  hanc  Trinitatera  credere,  in  compluribus  vereris  Tcfta- 
menriLocis  exllancj  qux  non  tam  numeranda,  quam  fejigendà  difcer- 
nendaque  funt.  Libro  Geneleos  dicit  Deus  ,  Faciamus  hominem,  ad 
imaginem  noftram,  &  fecundum  fimilitudincm  noftram  &c.  Deus  ita- 
que  creavit  hominem  ad  imaginem  fuam  ••  marem  &  foeminam  creavit 
eos.  Item,  Ecce  Adam  fadus  eli:,  tanquam  vnus  è  nobis .  Ex  eo  quod 
ait,  faciamus  hominem  ad  imaginem  noilram  ,  plures  cfTe  in  Dcicate 
Perfonas  apparet:Cum  vero  inquit,Deuscreauit;,vnitatem  indicat.Verum 
id  quidem  eft,  ibidem  non  exprimi  quot  fint  perfonic,  (ed  quod  nobis  in 
Tcltamento  Veteri  paulo  efl  obfcurius,  id  perfpicuum  efi:  admodum  in 
Novo.  Nam  quum  Dominus  nofter  in  lordane  baptizaretur,  Patris  vox: 
audicafuit,  dicentis,  HiceftFilius  meus  dilcdus  :  Fihus,  inaquis  vifus 
cft:  Spiritus  Sandìrus,  fub  fpecie  cokmibv'E  apparuir.  Quin  etiam  in  om- 
nium fidelium  Baptiimo  ha:c  formula  à  Chrift o  prasfcripra  fuit,  Baptiza- 
tcomnes  ^entes  in  nomine  Patris,  &  Fihj,  &  Spiritus  Sanóti.  In  Èuan- 
geHo  S.  Luca: ,  Angelus  Gabriel  Mariam  matrem  Domini  nofhi  ita 
alloquicur,  Spiritus  Sanò1:us  fuperveniet  in  te,&z  virtus  alrifsimiobumbra- 
bit  te  :  propterea  id  etiam  quod  nafcetur  ex  te  Sandum,  Filius  Dei  vo- 
cabitur.  Jtem,  Oraria  Domini  noftri  lefuChrifti,  &  chariras  Dei,&:  com- 
municatio  Spiritus fanòli,  fic  vobifcum.  Et,  Tres  funt  qui  teflificantur 
in  coelo;  Pater,  Sermo,  &  Spiritus Sanótusj  atquchi  rrcs,vnum  funt.Qui- 
bus  om.nibus  Locis,  plenedocemur,  rrcs  cnTc  in  unica  Dei  efTentia,  Perfo- 
nas. Quamvis  autcm  h^c  doólrina,  omnem  humani  ingenij  captum 
longe  excedatj  nihilominusillam  ex  Dei  verbo  nunc  quidem  credimusj 
cxpeótamusveroperfcòtamcius  notitiamfruitionemque  in  ccelis.  No- 
tanda  funt  porro  etiam,  (ìngularia  trium  harum  Perfonarum  erga  nos  of- 
ficia &  effecla.  Pater  Vocatur,nofì:er  Creator,  virente  fùaj  Filius  nofter  efl: 
Servator  &  Redempror,  lànguinc  iuo,  Spiritus  autem  Sand:usnoft:erfan- 
d:ificator,  fua  in  cordibus  noftris  inhabitatione.  Atque  hxc  Sanù:x 
Trinitatis  doólrina,  iam  inde  ab  Apoftolorum  aitate  ,  in  hunc  vfque 
dicm,  in  vera  Ecclefìa  femper  afferra  &  confervata  fuit,  adverfus  ludaros, 
Mahumetanos,  atque  quofdam  pfeudochriftianos  hcTreticofque,vtpoter 
Marcioncm,  Manetem,  Praxeara,Sabellium,  Samofatenum,  Arrium  ,  &r 
fìmiles  alios,  qui  iure  mericoque  ab  Orthodoxis  Patribus,  condemnati 
fuerunt.  Idcirco  in  hoc  negocio,  lubenter  recipimus,  tria  illa  Symbolai 
Apoftolorum  fciliccr,Nicasnurh  &  Athanafij:{imiliterque  ca,  qua:  à  Vetc-i 
ribus patribus  juxtaillorum  Symbolorum  (cntcntiam  ftatuta  font.    -''--^-^^ 

Credi- 


NATIONALIS    D  ORDRECHTAK^,  30^ 

Ciedimus,  lefufn  Chrifl:iim,{ècundum  nàturam  fuam  divinàm,unÌo-e- 
•nitum  Dei  filium  elTe;  aba^ccrnogenitum,  non  faótum  aut  crcaCum  (ita 
enim  forec  creatura)  fcd  eiufdem  cum  Parre  cfTentia:,  co.Tternum,  cxpref- 
famimaginem  hypoftafeos  Patris,  &  fplendorcm  glorix  ipfius,  in  omni- 
bus illi  ^qualem.  Qui  quidem  Dei  filius  eft,  noil  tantum  ab  co  tempore 
quo  noftram  naturam  airumpfit,  fcdab  omniaPternitatCjVthxctèftimo- 
niainterferecoIIarajnos  docent.  Moyfes  ait  j  Deum  mundum  creaflTe.* 
Sandus  verolohanncs, Omnia  per  Sermonem  fada  fuine^quem  &  Deum 
vocar  :  Et  Apolì:olus,  Deum  fecula  fecifle  per  Filiumfuum.  Irem,  Deum 
creafle  omnia  per  lefumChriftum.  Nccefleitaque  cum,  qui  Deus,  Scr- 
mOjFilius&IefusChriftusnominatur,  iam  tum  cx^itifTe,  quum  ab  ipfo 
omnia  crearentur .  jdeoque  Propheta  Micheas  inquit,  Exitus  eius  ab  ini- 
tiojàdiebus  a^ternitatis.  Et  Apoftolus,  Eftabfquemitiodierum,  &  abf- 
qucfinevit?.  Eft  igiturverus  &  ^etcrnus  ille  Deus,  atque  omnipotens, 
quem  invocamus,adoramus  &  colimus. 

XI. 

Creclimusprietcrea5cconficemur,SpiritumSanòtum,  à  Patre  èc  Filio 
ab  alterno  procedere:  non  itaquc  fadum,  nec  creaturn,  ncque  eriam  gCr 
nirumj  fedfolummodo,  ab  vtroque  procedentem:  qui  ordine  tertia  in 
Trinitate  perfona  eft  ,  eiufdem  cflenfti,  majcftatis  &  glorile  cum  Pa- 
tre Filioque:  adcoque  verus  &  ^ternua  Deus  ,  vi  nos  facra  Scripturà 
docct. 

* 

Credimus  Patrem  per  verbum,  hoc  eft,  Fiiium  (iium  ,  c^eìum  é:  terrard 
cajterafque  creaturas  omnes,  quando  ipfi  vifum  fuit,  ex  nihilo  creaftcj 
illifque  fingulis  fuam  elfentiam,  formam,&  figuram,  variaque  officia  tri- 
buiflèjVt creatori  fuoinièrvirent  ì  eutnque  etiam  nunc  eas  omnes,pro 
a^ternafuaProvidentia^&ifnmcnfa  fua  virture,  fuftentare  &  regere:  id- 
que,  utillx  quidcm  homini,  homo  vero  Deo  fuo  inferviat.  Crcavit 
prastereaAngelos,  eofquebonosjvcnuneij  cius  eftent,  clcd:is  eius  mini- 
ftrarent:  quorum  alij,  ab  excellentia,  in  qua  eosDetis  crea verar,  in  perdi- 
tionem  sternam  prolapfi  funt^ali),  divina  gratia,  in  primo  ilio  ftatu  fuo 
pcrftitcrunr,  atque  permanferunc .  Diaboli  autem  &  cacod^mones  ita 
corrupti  funt,  vt  Dei  omnifque  boni  fint  hoftes,  qui  omnibus  viribus,Éc- 
clefi^ac  fingulis  eius membris,veluti  prèdoncSj  in  fidiantur,  vtimpofturis 
fuisomniadeftruantperdantquerldeoque  propria  Tua malitia,xtcrn?con- 
dcmnationi  adiudicati,  horrcnda  tormenta  indies  cxpedtanr.  Ac  proinde 

Ce     %  detefta- 


J04  A  C  T  A      S  Y  NO  D  I 

deteftamur  SadduccTorum  errorem,  qui  Spiritus  &  Angeles  vllos  eflc  ne-- 
ganc:  itemque&  Manichsorum,  qui  afl'erunc,  Diabolos  ex  feipfìs  origi- 
nem  fuam  ducere,  &  ex  propria  fua natura  abfqucfui  corrupcionema- 
los  e(Te. 

XIIL 

Credimus  benignum  illum  Dcum  ,  poftquam  res  omties  creaflec> 
minime  cas  cafui  aut  fortuna^  permififTe,  fed  {ècundum  (anólam  fuam 
Voluntarem  eum  in  modum  regcre  &  gubernare ,  vt  nihil  in  hoc  mundo 
abfque  ipfius  ordinatione  eveniat  :  quamvis  tamen  Deus  peccatorum 
qua?  fìunt  ncque  autor  ncque  reus  (ìt.  Tanta  enim  tamque  incom* 
prehenfibilis  ipfìus  potentia  &  bonitas ,  ve  opus  fuum  opHme  juftiGi- 
meque  ordinet  &  exfèquatur,  etiam  quum  &  Diabolus  &  impij  iniu- 
fte  agunt.  Qu^  vero  ita  agir,  ut  humanum  cxcedantfenfum  ,  in  ca 
nolumus  curiofe  vltra  quam  fert  captus  nofter  inquifere.  Quinimo 
omni  animi  fubmifsione  Se  reverenda  ,  occulta  nobis  Dciiudicia,  ado-i 
ramus;  fufFicitque  nobis ,  Chrifti  elle  difcipulos ,  vt  ea  duntaxat  dif^ 
Camus  quie  ipfe  verbo  fuo  nos  docet,  ut  neufquam  hofcelimitescran- 
filiamus.  Ha^c  dottrina  ,  ineffabilem  nobis  adfert  confblationem, 
dum  ca  crudimur,  nihil  nobis  fortuito,  nec  fine  optimi  Patris  noil:ri 
&  coeleftis  voluntate,  evenire  poflè.  Qui  prò  nobis  cura  vere  pa- 
terna excubat,  omnerque  (ibi  crcaturas  ira  fubditas  habet  ;  ut  ne  capij- 
lus  quidem  capitisnoftri ,  qui  omnes  numerati  funt,  imo  nec  paller- 
cùlus  vllus  humi  cadere,  fine;Patys  noftri  voluntate,  pofsit.  In  quo 
quidem  toti  conquiefcimus  :  perfuafi  ,  eum  Diabolos  omnefque  ini'- 
micos  rioftros  velutihabeniscontinere,  ut  fine  eiiis  permìfTione  &  vo- 
luntate, nobis  nocete  nequcanr.  Eoque  rcjicimus  deteftandum  Epi- 
cureorum  crrorem ,  qui  dicunr,  nihil  Deum  curare,  omniaque  fortuna 
permittere. 


U: 


Credimus,  Deum  ex  rerraepulverc,  hominem  creafTc&ad'/ùamirhàM 
ginem  &  fìmilitudincm  feciffe  atque  cfFormafTc^bonum  nempe,  juftum^ 
&  {ànótum.Qui  fuo  lèfe  arbitrio  ad  divinamvohmtatem  per  òìtìnia  CóttP' 
ponere  poflet.  Vcrum,  eum  in  honore  eflet,  idipfumnon  intellcxit,née 
excellentiam  fuam  cognovir,  fèd  icip(um,verbis  Diaboli  aurem  pra^befìs^ 
peccato,  acproìnde  morti  &  maledi6tioni,volens  fubjecit.  Nam  màì*^ 
datum  vitaj  quod  acccperat,  tranfgrcfTuseft  :  fèfcqueà  Deo,quivcraipi 
fìus  crat  vita,  peccato  fuo,  penitus  divulfìt,  totamque  naturamfuam  cóì*4 
rupit.  Quo  fé  morti  corporea:  &  fpirituali  obnoxium  reddidité  Atque  ita 
improbus  perverfufquc  cfFeòtus,  &:m  vijs  fludijfque  fuis  corruptus,prà^- 
clara  illa  omnia  dona,  qu^e  à  Dcó'acc^eperat,  amifit.  Adeovt  ipfi  tantum 
cxigua  quidam  illorum  vefligia  renianfèrint:  qu«  tamen  ad  rcddenduiH 


eum 


NATIONALIS    DORDRECHT  AN^.  jój 

cum  inexcufabilcm  fufficiant  ^  quoniam,  quicquid  in  nobis  eft  lucis,  in 
tcncbras  verfum  eft,  utScripcuranos  docet;  diccns,  Lux  in  tencbris  lucet, 
&  tenebrai  cai^i  non  comprehenderunr.  Vbi  S.  lohannes,  homincs  tene- 
bias  appellat.  Idcircorejicimus,qua:cunquc  cum  bis  pugnantia  de  libero 
hominis  arbitrio docen tur;  vtpote  qui  tantum  (crvus  eft  peccati,  neque 
quidquam  ex  ic  habere  poteft,  nifi  datum  Cu  illi  coelitus.  Quis  enim  ja- 
d:are  audcat,  fcboni  quidquam,tanquam  ex  feipfo,  pra^ftare  pofte^quum 
lefùs  Chriftus  dic^t,  Ncmo  poteft  venire  ad  me,  nifi  Pater  meus,  qui  me 
.ìnifit,traxeritcum,  Quis  voluntatem  fìaam  oftentet,  qui  intcliicrat,  Afte- 
ólionem  carnis,inimicitiam  efle  adverfus  Deum?  Quis  de  intelligentia  vel 
hifcereaudeat,  qui  fciat;  Hominem  animalem  non  efte  capacem  eorum^ 
qu^efuntSpiritusDei?  Infumma,  Quis  vel  ullam  cogitationem  in  me- 
dium proFeratjCum  intelligatjNos  non  efte  idoneos  ex  nobis,  ipfis  ad  co* 
gitandum  quidquam,  veluti  ex  nobis  ipfis,  fcd  quod  idonei  fimus,  ex  Deo 
cfle?  Firmum  erga  &  ratum  merito  manere  oporret,  diólum  illud  Apofto- 
li,  Dcum  elle  qui  cfficit  in  nobis  &  ipfum  velie,  &  perficerc,  prò  fuo  be- 
neplacito. Nulla  enim  intelligentia,  nec  voluntas  conFormis  eft  divinar, 
nifi  quamChriftus  in  illis  fiacrit  opcratus.  Quod  nos  docet  cum  ait,Sinc  me 
nihilpoteftis  facere. 

XV. 

Credimus,  Adami  inobedientia  peccatum  Originis  in  totum  genjus 
humanumdifFufumfuifTe:  quod  eft  totius  natura:  corruptio,  &  vitium 
hasj'editarium  :  quo  &  ipfi  infantes  in  matris  fax  utero  polluti  funr, 
quodque  veluti  radix,  omne  peccatorum  genus  in  bomine  produciti  i- 
deoqueitafcedum  &  execrabile  eftcoram  Deo,  ut  ad  generis  humani 
condemnationemfufficiat.  Neque  vero  hoc  ipfum,  per  Baptifinum  e- 
iim  penitusaboletur,  aut  radicitus  evellitur:  quandoquidem  aflidue  ve- 
luj  .-^quaebuìliens,exeatanquam  ex  infaufta  fcaturigine,  peccatum  e- 
mancc;  quamvis  Dei  Filijs  in  condemnationem  id  non  imputetur,verum 
gratia  &  mifericordia  cius  condonetur.  Nontamen  ut  fecure  peccato  in, 
dormiant,  fed  ut  corruptionis  hùius  fcnfus  crebrioresgemitus  in  fideli- 
buscxcitet,quidefideranr,abhoccorporcmortisliberari.  Quaproptec 
rejicimus  Pelagianorum  errorem,  qui  afTerunr,  hoc  peccatum ,  tantum  ex 
imitatione  efte. 

XVI. 

Credimus,pofteaquam  tota  Adami  progenies  fic  in  perditionem  &  cxu 
cium,  primi  hominis  culpa,  pra:cipitata  fuit,  Deum  le  talcm  demon- 
'ftrafle,  qualiseft;  nimirum,  milericordem  oc  juftum.  Mifericordem  qui- 
dcm,  eos  ab  hac  pcrditione  liberando  &  (èrvando,  quos  alterno  &  immu- 
tabili Tuo  confilio,  prò  gratuita  Tua  bonitate  in  lefu  Chrifto  Domino  no- 
ftro  clegit  &relegit,abrqueullo  operum  eorum  relpeóbu:  Juftum  vero, 
reliquos  in  lapfu  &  perditione,in  quaiil  felèpraccipitavcranf^rclinquendo. 

Ce     3  Credimus 


jotf  AC  T  A      S  Y  N  O  D  I 

XVII. 

Credimus  benignirsimum  illum  Dcum  noftrum,  cum  cerneret  homi- 
nem fcfc  ita  in  mortem  tam  corporalem,  quam  Spiritualem  praecipitcm 
dcdifle,  prorfufque  miferum  efFedum;,-  ipfummet  prò  admirabili  fua  fa- 
pientia  &:  bonitace,  eum,  cum  ab  ipfo  totus  tremebundus  fugeret,  quasfi- 
viffc  ac  confolatum  clTej  promifTione  illi  fada  de  donando  Filio  fuo,  ex 
mùlierc  nafcituro,  quiferpenciscapuc  cocteieret,  atque  illum  bcatum 
reddcrec. 

XVIII. 

Conficemuu itacene,  Deum  promiflìonem  vctcribus  patribns,  per  os 
fandorumPropherarumfadamjimpIevifle,  quum  conftituro  tempore, 
Filium  illum  fuum  proprium,  unigenicum,  &:  asrernum ,  in  mundum  mi- 
fir:  qui  forma  fervi  acccpta^fimilishominibustaótuseft,  &  veramnatu- 
ram  humanamcum  omnibus ipfiusinfirmitatibus,cxcepto  peccato,  Vt- 
re  aiTumpfic ,  conceptus  in  utero  beat^  virginis  Marix,  idque  virtute  Spi- 
ritus  fanóti,  abfque  viri  opera.  Quin  &  non  folum  naturam  liumanam 
quoad corpus  aflumpfir,fed  &  veram  hominisanimam,  ut  verus  efTet  ho- 
mo! Nam  cum  anima  non  nllnus  quam  corpus  perdita  eflct,  neceflc 
fuit  illum  utrumquc  alTumere  ,  ut  utrumquc  fimul  fervaret.  Quarc 
profiternur  contra- Anabaptiilartrm  ha?refrn,  ntgilntium  Chriftum  cari 
nem  humanam  ex  matre  fua  afTumpdffc,  Chriftum  carnis  &  fànguinis 
puerorum  paiticipem  faótum,  fruótum  effe  lumborum  Davidis  fecun- 
dum  carnem,  fadum  effe  ex  (emine  Davidis  fccundum  carnem,  frudum 
uteri  virginis  Maria?,  fadum  ex  muliere,  germen  Davidis,  furculum  ex  ra- 
dice lefie,  ortum  è  luda  atque  è  lud^is  {ècundumcarnem  progenitum,  et 
femine  Abrahami,  fiquidem  femen  Abrahce  a(rumpfir,fratribusfuis  pero- 
mniafadus  fìmilis,excepto  peccato. Adeo,ut  hoc' modo,  revera  fit  nofter 
Emmanuel,  id  eft.  Deus  nobifcum. 


XIX. 


'■■01 


Credimus,  hacConceptione,  Perfònam  Filij ,  unitam  atque  conjun- 
dam  fuiiTe  infeparabiliter  cum  human^  natura.  Ita,  ut  non  fint  duo 
Fili)  Dei,  necdujePcrfòn^,  kd  dux  natura  in  unam'Perfonam  unita:, 
quarum  litraque  pi'>ò|.^rk'tates  fu^s  diftindas-retineat.  Adeo,  ut  ficut  na^^ 
tura  divina  fcmper  increata  pèrrnàfifit  abfc|ue  initio  dierum  &  vitre  fine, 
ccclum  &  terrarn  implehs:fic  humananatura.propietates  fuas  nonamilc- 
ritj  fede  rea  tura  remanlèritjini'tiuitl 'dierum  &'  naturam  finÌEamhabens,-e>i- 
mniaqùe,qnre  vero  corpori  converiiunt,retirìens.  Et quamvis  eidem  natu- 
ra?jimmorEalitatem  refiirredlione  fua  dedcrit,  nihilominus  vetitàtem  eius 


NATION^ALIS.  D  ORDRECHTAN^.  307 

non  commutavic  :  fiquidem  fàlus  &  refuneólìo  noftra,  edam  a  ventate 
cjuscorporis  depender.  Ccererum  naturai  ifta:  dii^,  inpcrlonaunaira 
fune  uniccjUt  ne  morte  quidera  ipfius  fcparat?  fuerinr.  Quod  i.critur  Patri 
Tuo  moriens  commendavir,  is  verus  erat  Spiritus  humanus,  è  corporcejus 
egrediens:  at interim,  divina  natura  leniper humance  unità  permanfir; 
ctiamcumin  lepulchro  jaceret:  ncque  Dciras  tum  defìnebat  e/Te  inipfo 
(ficuri  &m  ipfo  erat  cum  intana  effet)  etfì  adexiguum  tcmpus  fèfeitanon 
exereret.  Quaproptcr  confìtemur  ipfum  veruni  Deum  &  verum  homi- 
nem elle:  verum  quidemDeum,  ut  mortem  Tua  potentia  vincerec:  ve- 
rum autem  hominem  ,  ut  lecundum  carnemfuam  infirmam ,  prò  nobis 
mori  pofl'er. 

XX. 

•jbt  ^^lV 

Credimus,Deum,qui  perfediflmie  mifericors&juftuseft,  fihum  fuuni 
mififle,  ut  naturam  eam,  inquainobedientia  perpetrata  erat,  afTumcrer, 
qui  in  ea  ipfà  fatisfaceret ,  poenas  peccatis  debitas  acerbiflima  paflìone 
fùa  &  morte  expiarer.  Deus  igitur  jultitiam  fuam  ergaFilium  fuum,  quem 
peccatis  noftris  onerarat,  declaravit,  &  bonitatem  acque  mifericordiam 
fuaminnos  rcos&coiideranatione  dignos  effudit,  dum  filium  fuum  ex 
lumma  dileòtione  prò  nobis  in  mortem  dedit,&  è  mortuis  excitavic  ad  no- 
llri  juftificationem,  utjmmortaHtatem&vitamajtcrnampereumconfe- 
queremur. 

XXI. 

CredimuSjIefum  Chriftum  fummum  fàcerdotem  cfle  in^ternum  jure- 
.jurandoconftitutum,{ècundumordinemMeichi{èdech. Qui  (è  noftro no- 
mine coramPatreftitit,adiram  ipfius  piena  fàtisfaòlione Tua  placandù,  of- 
ferens  fé  ipfum  in  ligno  crucis,  pretiofumquefànguiné  fuum  ad  purgatio- 
nem  peccatorum  noftrorumefFundens,proucPropherir  prxdixeranr.  Scri- 
ptum enim  cft,Ca{ì:igationem  pacis  nollrx  Dei  Filio  impofitam,&:  vibici- 
bus  ejus  no  s  fan  at  OS  effe;  ipfum  tanquam  óvemad  mortem  du£lum,inter 
iccieratos  reputatum,  &  a  Pontio  Pilano,tanqua  maleficum,codemnatum; 
étfi  illum  priusinnocentépronunciaflet.Quse  ergo  non  rapueratpcrfolvir, 
&'jufl:usproinjùfl:is,tUm  in  corporctum  in  anima  fuapaflus  efl,  ira  ut  hor- 
ribilesillas  po-nas,  peccatis  noftiis  dcbicas-^eiitiens ,  grumos  quafi  fangui- 
nisintcrram  defluenres,  fudaveric,  randemque  exclamaveric.  Deus  mi. 
Deus  mi,quare  me  dcrehquifti  ?  Atque  hscc  omnia  prò  remiflione  pecca- 
forum  noftrorumpertulit,  Quamobrem  merito  cum  Apoftolo  Paulo 
dicimus,Nosnihilaliudfcire,  quam  Chriftum  eumquccrucifixum.  Quin 
omnia  prò  ftercoribus  ducimus  ,  propter  excellentiam  cognitionis  lefu 
Ghrifti  Domini noftri  :  Incujus  vulneribus  omncm  confolationem  re- 
perimus.-  Ncque  ncceffe' habemus  ,  ut  rationcs  ullas  alias  qua^ramus, 
àuccxcogitemus ,  quibus  Deoreconclli'emur-,  pr^terhancfolam  &  uni- 
cam  oblationem ,  femel  peraóVam ,  qua  fidcles  in  perpetuum  confum- 
mati  funt.  Acque  h^cc  ipla  cau(a  eft ,  quod  ab  Angelo  Dei ,  lefus ,  id  eft, 
'  Ée  4  Serva- 


3p8  ACTASYNODI 

Servator,  vocatusfìr,  quodpopulum  ruum  a  peccatis  cjus   fervaturus 

eflec. 

XXII 

Credimus,  ut  hujus  magni myfterij  veram  cognicionemadipifcamui', 
Spiritum  SanCtum,  vcram  in coidibusiioftrisfìdem accendere:  qua:  le- 
furnChriftum  cum  omnibus  fuis  meritis  amplediitur,  eumque  fuuni 
ac  Gbi  pioprium  efHcir,  nihilqueamplius  extra  eum  qu^rit.  Ncceflarium 
cft  enim,  aut  omnia  qua:  ad  falutem  noftram  requiruntur  in  Icfu  Chnfto 
nonefle,  aut  (lineo  funt  omnia,  tumeumqui  fidclcfum  Chriftum  poC 
fidet,  totamTalutem  habere.  AfìTercre  itaque ,  Icfurn  Chriftum  minime 
fufficere,  fed  alijs  quoque  pra;ter  illum  opus  cdej  horrcnda  omnino  in 
Deum  blafphemiaeft.  Namindc  fcqucretur,  lefum  Chriftumex  parte 
tantum  (èrvatorem  elTe.  Merito  igitur  cum  Paulo  dicimus,  Nos  fola  fide 
juftifìcari ,  tcu  ,  fide  abiquc  opcribus.  Interim  proprie  loquerido,  ncqua* 
quamintelli2;imus,  ipCamfidem  elTc,  qua^nosjuftifìcat,  utqux  /ìtdun- 
taxatinftrumcntam,quoChriftumjuftitiamnoIlram,apprchendimus:red 
Tefus  Chriftus  nobis  imputas  omnia  Tua  merita, &  tam  multa  fantfta  opera 
quxprxftitit  prò  nobis  acnoftro  loco,cI^noftrajufl:itia.  Fides  autem  cft 
inftrumentum  ,  quo  nos  cum  ilio  in  communione  omnium  bonorum 
cjusretinemur.  qu^ecum  nortrafaólafmt,  plus qu^m  fatis  nobis funt,  ad 
nos  a  peccatis  noftris  ablolvendos. 

XXIIL 

Credimus  noftram  bcatitudincm  fitam  effe, in  pcccatorum  noftrorum, 
propterlefum  Chriftum,  rerTiiIlìone,atqueinca  juftitiam  noftram  coram 
Dco  condneri,  ut  David  &  Paulus  docent,  pronunciantes^Bcarum  homi- 
nem, cui  Deus  juftitiam  abfqueoperibusimputat.      Sed&  idem  Apofto'- 
lusait,Nos  gratis  autgratiajuftificari,perrcdcmptionemqu^  eftinChri- 
fto  jefu.      Ac  propterea,hoc  fundimentum  firmum  perpetuo  retinemus, 
omnemquegloriamDeo  tribuimusjnofquecoram  co  humiliamus,  acqui 
qualefque  (ìmus  ,  recognoicimus  ,  nec  de  nobifmet  ipfìs    mentifqu& 
noftris  quidquam  pia^iumimus,  ted  (bla  Jefu  Chrifti  crucifixi  obedien- 
tia  innitimur,  in  eaque  acquielcimus.       Q»3e  quidcmnoftra  cft,  cum 
in  cum  credimus.     Harc  fufficit  ad  omnes  iniquitatesnoftras  obtcgen- 
das,'  &  ut  (ìduciam  nobis  faciat  acccdendi  ad  Dcum  ,  à  confcicntijs 
ir.ccum,  horrorem,  formidinem  reraovens,  ne  imitemur  primi  illiu» 
noftri  Parentiscxemplum,  qui  tremebundus  (ìculneis  (cfe  folijs  obtc- 
gere  conatus  cft.     Et  revera,  fi  nobis  ip(ìs  aut  uUicreaturac  vel  tantillum 
ìnnirentes,  corani  Deo  nos (ìftcre  oporteret  (eheu/)  ftatim  ab(òrbere- 
mur.   Idcircocum  Davide  fingulis  nobis  potius  cftprecandum.  Domine 
neintres  in  judicium  cum  fervo  tuo,  quia  nonjufti(icabiturincon(pe<5hi 
tuoullusvivens. 

Credimus 


NATIONÀLIS     D  O  RDRÉCHT  AN  JE,  30^ 

XXIV. 

Credimus  vcrarhhancfidem  per  auditurìi  verbi  Dei,  &Spiritus  S.  opc- 
rationem,  homini  infiram,  eum  regeticrar-e,  novumc[uc  hominem  effi- 
cere,  adeoque  ad  novam  vitam  vivendam  excirare ,  6:  à  peccacorum  fervi- 
tureli.bcrLun  reddere.  Tantum  ergo abeft,  utfidesh^cjuftificans,  ho- 
mines  in  reóVa  {ànd:aque  vita  tepidiores  efficiat,  ut  prori'us  è  concrarioj 
fine  illa  ipla,  nemo  unquam  quidquam  ex  amore  Dei,  fed  amore  tan- 
tum fui  ,  vel  condemnationis  meru  effedlurus  fir.  Fieri  itaquc  noti 
poteft,  utfandtah^c  fides  in  homine  oriofa  fit  :  fiquidem  non  loqui- 
mur  de  fide  vana,  fed  de  ea  qua:  in  fcriptura  dicitur  ,  Fides  per  chari- 
tacem  cfHcax.  QucT  inducit  hominem,  ut  illisopeiibus,  qu^  Deus 
verbo  f'uo  prarcepit,  (efe  excerccat.  Atque  h^ec  opera  qu2E  a  bona  fidei 
radice  profìcifcuntur ,  corani  Deo  bona  ,  eiquc  accepra  funt.  Quo 
niam  omnia  ,  per  illius  gratiam  fanòlifìcantur.  Veruntamen  ad  nos 
juftificandos,incenrum  rationemque  nonveniunr.  Fide  utiqueinCiiri- 
flum  juftificamur,  &  quidem  priulquam  bona  opera  prsfliterimus.  A- 
lias  bona  opera  effe  non  pofTent,  non  magis  quam  arboris  frudlus  bo- 
nus efle  poteft,  priufquam  arbor  bonafuerit.  Facimus  igitur  bona  quidem 
opera,  fed  neutiquam  ut  ijspromereamur,  (quidenimmereamurf  )  imo 
potius,ob  bona  opera  qu£eracimus,obftri6ti  Deo  fumus,nonautem  Deus 
nobis.  Si  quidem  ipfc  eft,  qui  efficit  in  nobis  ut  &  velimus ,  &  ut  perficia* 
mus  proprio  ejus  bene  placito.  Habitaratione  ej  us  quod  fcriptum  eft,  Cum 
feceritis  omnia  qu^e  prscepta  funt  vobÌ5,dicite,  fervi  inutiles  fumus -,  nam 
quod  debuimus  tacere, hoc fecimus.  Interim  tamennon  negamus,Deum 
bonaopera  remunerari,  verum  gratin  effe  dicimus,  quodcoronetfua  do- 
na. CiEterum ,  quamvisbona  opera faciamus,  non  tamcnfalutis  noftr^ 
fundamentum  in  ijs  coliocamus.  Nullum  enim  opus  facere  poillimus, 
quod  non  fit  carnis  vitio  poIIutum,ac  proinde  pocnis  dignum.  Et  quamvis 
vel  unum  ejufinodi  opus  proferre  poffemus ,  unius  tamen  peccati  recorda- 
tioadilludrejiciendumcoram  Deo  fufficeret.  Proinde  fcmperin  dubio, 
&  fìneullacertitudine  hincilIicflud:uaremus,mi{er£EqQe  noiWeonfèien- 
tis  perpetuo  torquerentur,  nifi  in  unico  merito  mofcis  &:  pafTióffis  Serva- 
tQrisnoftriconquicfcerento  • 


ioKb  Bè  WDL'bri  rmjD     XX V;  jq^r/w    .' 

Crcdimu^  eetdmonias' &  fìguras  Legis^  Chrifti  adventu  cefrafrevem- 
nefqueumbrasfmem  accepiffe:  ideoqueearum  ufum,inter  Chriflianos 
aboleri  debére.  Ita  tamcn,  ut  nobis  iilarum  veritas  &  fubftantia  in 
lefuChriflomancat,  in  quo fuum  complementum  habent.  Atque  in- 
terca  ,  etiam  è  Lege  &  Prophetis  dedudis  teflimonijs  adhuc  urimur, 
ut  Tios  in  Evangeli)  do6lrina  confirmemus ,  vitamque  noftram,  cum 
omni  honeftatCs  ad  Dei  gloriam  ,  juiita  ipfius  voluntatem,  compo- 
n^mus. 
-jbnb  Credi" 


310  ACTASYNODl 

XXVl. 
I 

Credimus  nos  nullum  accefrum  habcrc  ad  Deum,  nifi  per  unicum  Me»» 
diatorem  &  Advocatumlefum  Chriftum,  juftumillum,  qui  ideofaólus 
Gfthorao,  unita  humana  natura  cum  divina,  idque,  utnooishominibus 
aditus  ad  divinam  majeftatem  patefìcret ,  qui  nobis  alioquinerat  proe- 
clufus.   Verum  tamen  hicMediator,quem  Pater  interfe  &  nos  conftituir, 
fuamajeftatehaudquaquamnos  terreic  debec,  ut  ad  alium,  prò  arbitrata 
noftro  quarrendum ,  ideo  impcllat.     Ncmo  enim  neque  in  coelo ,  nequc 
in  terra  inter  creaturaseft,  quinos  impenfìusamet,  quam  lefus  Chriltus/ 
qui,  quam vis  eflet  in  forma  Dei,  reipfum  exinanivir,  forma  hominis  ac 
fervi  prò  nobis  accepta  ,   &  per  omnia  fimilis  fadius  eli:  fratribus  fuis. 
Quod  fi  igitur  nobis  alius  interceflbr,  qui  bene  erga  nos  affcóVus  fit ,  qu£E- 
ren<lusforet,quem,qujefo,  inveniremus,  quinosmagisdiligat,  quam 
eum  ipfum,  qui  prò  nobis,  ctiamcumadhuc  inimici  eiusclTemus,  vitam 
(iiam  expofuit  ?   Si  porro  quarrendus  aliquis  eft ,  qui autoritate  &  poten- 
tiavaleat,  quis  eft  ille  qui  tanta  polleat ,  atqueis,  quiad  Dei  Patris  dex- 
teram  fedet,quique  omnem  poteftatem  habet  in  ccelo  &  in  terra  ?  Et  quis 
facilius  exaudietur ,  quam  proprius  &  unice  diledtus  fìlius  Dei  >   Sola  igi- 
tur diffidentia,  morem  hunc  invexit ,  ut(àn(5ì:os  ignominia  honoris  loco 
aflficiant:  dum  id  agunt,  quod  ilii  nunquam  fecerunt-,  nec  fibi  deferri 
poftularuntj  (ed  conftanter  &:  prò  officio  fuo  rejecerunt ,  ficutex  fcriptis 
corumpatet.     Neque  hicnoftraindignitasprsrexenda  eft.     Non  enim 
hic  quieritur  de  precibus  noftradignitateDeo,  led  fola  Domini  noftri 
Jefu  Chrifti  excellentia  &  dignitate  offercndis  ;     Cujus  juftitia  no- 
ftra  eft  per  fidem.     Linde  merito  Apoftolus  ,  ut  nobis  ineptum  timo- 
rem,  aut  potius  diffidentiam  excutiàt,  Chriftumait,  per  omnia  fratri- 
bus fuis  fimilem  faótum  fuiffe,  ut  milericors  eflet  &  fidelis  pontifex, 
ad  expianda  peccata  populi.     Nam  ex  co  quod  perpeflus  fuit ,  quum  ten- 
tatus  eft,  poteft  &t  ijs  qui  tentantur  (uccUrrere;  &  infuper,  ut  animos 
majores  nobis  addat,  ad  Deum  acccdendi,dicit  ;   Habentes  igitur  Pon- 
tifìcem  magnum  lefum  Filium  DeiquipenetravitccElos,teneamus1ian€ 
profeflìonem.     Non  enim  habemus  Pontiiìcem  magnum ,  qui  non  poC- 
fit  affici  fenfu  infirmitatum  noftraram,  Ced  tentatum  fimiliter  in  omni- 
bus cxcepto  peccato.     Accedamus  igitur  cum  fiducia  ad  thronum  gra- 
tin:, ut  con{èquamurmi{èricordiam  &  gratiam  inveniamus,  ad  oppor- 
tunum  auxilium.      Idem  Apoftolus  ait,  Nos  habere  libertatem  in^^re- 
diendifacrarium  perfànguincmiefu.     Accedamus  igitur  (inquit  )  cuni- 
certa  perfuafione  fidei ,  &:c.    /tem  ,  Chrifius  pcrpetuum  habet  ùictt-^ 
do^ium:  Vnde&  fcrvare  poteft eos, qui  per  ipfum  accedunt  ad  Deum, 
femper  vivens,  ut  interpellct  prò  cis.      Quid  amplius  rcquiri  poteft  f 
CnmChriftusipfèpronuntietjEgofum  via,  veritas  &  vita:  Nemo  venk 
ad  Patrem ,  nifi  per  me.  Cur,  qua:(o ,  alium  nobis  advocatum  quxi*amus7' 
Q^andoquidem  Deo  placuit,  filiumfuum  advocatum  nobis  dare,  ne  hoc" 

dereli- 


iVATlONALIS    DORDRECHTANA  3it 

derelido  aflumamusalium:  autqnarrarhus  pòtfus,  quem  niifquam  alibi 
inveniamus.  Sciebarenim  probe  Deus,cnm  bunc  nobisdarcr,  pcccatores 
nos  eflcProindefccLindLim  mandarum  ChnftijParreracoclcftem  per  Chri- 
ftum  unicum Mediacorem  noftrum  invocamus,c]uemadmodum  in  Ora- 
tione  Dominica  edodi  lumus;  certo  perfuafijnos  ca  omnia  impctraturos, 
qUcT  à  Paure  in  nomine  ipfiuspcnerimus. 

XXVII. 

Crcdimus  &  cónfitemur,  unicam  Eccleiìam  Catholicam  fcu  Vniverfa- 
lemjqu^eftcongregatiofànótajfeucoECUs  omnium,  vere  fidelium  Chriftia- 
horum,  qui  cocamfuam  Salucemin  ùfìo  lefu  Chrifto  cxpedanCjfanguiné 
ipfius  abiuri,  &  per  Spiritumejus  landtifìcatiatque  obfigtiari.  Hzc  porro 
Écclefia,  &abinino  mundi fuic,  &urqueadejushtiemperdurabit:  utex 
eoapparcr,  quodChriftus  rcxnrternuseftj  qui  fine  rubditiseflenequic.  Ac- 
que hanc  SandamEcclefiam  Deus  conerà  cotius  mundi  furorcm  def-endit, 
quamvis  adaliquodtempusexiguafìr^&quaficxtindainhominù  confpe- 
du,  appareat:  Quemadmodum  durante periculofillimo  ilio  Achabi  tem- 
pore,Deus{èptcmmilliavirorumfìbi  refervaratjquicora'm  Baal  genunon 
flexerant.  Prsterea  (ànóta  ha^c  Ecclefia  certo  in  loco  non  eft  (ita,  vel  limi- 
tata, ant  ad  certas  fingularefque  perfònas  alligata ,  fèd  per  totum  mundum 
fparfa  atquediifufa.  Quamvis  corde  ac  voluntatc,  in  uno  eodemque  Spi- 
ritu,  virtute  fidei,  conjunda  unitaque  fìt. 

XXVIII. 

(i^redimus ,  quod  cum  Sandushic  cactus  &congregatio, (èrvàndorunl 
fìt  coEtus,  arque  extra  eam  nulla Ht  fàlus  ,  neminem  cujufcunque  ordinis 
autdirrnitatis  fucrit,  fefe ab ea  fubducercdeberc,  ut  feipfo  contchrus  fepa- 
ratini  degat  :red  onines  paritertenerihuic  fé  adjungere,eiqueuniri,  Eccle- 
fix  unitacemconiervare,  feièqueillius  dodrinx  Ik  dirciplinasfubjicerejCol- 
lum  IcfuChrifti  jugo  rubmittere,&  tanquam  communia  ejufdcm  corporis 
membrajfratrum^dificationiinfervircproutDeusunicuiqucfuadonafuc- 
ritlargitiis.Ut  porro  melius  hoc  ob(èrvetur,omniumfidelium  officiumeft, 
ic(t  fecundum  Dei  vcrbum ,  ab  ijs  omnibus  qui  extra  Ecclefiam  funt ,  dif- 
jungere,  uthuicfecongregationiadjungant,  ubicunque  illam  Deus  con- 
fticuerit;quamvis  Magiftratus  Principumque  Edidi-s  adver{àntibus*,quin~ 
imo,  licer  mors  autqualifcunque corporis pocnafubcundaefìet.  Quì- 
cunqueigiturà  verailIaEcclefìarecedunr,  aut  feilli  non  aggregane.  Dei- 
mandato  repugnant.  ^yi'\t':::Cl'  .r^;::t;.: 

XXIX.  • 

Credimus,  inprimis  diligenter  accircumfpede  ex  verbo  Dei  difcer- 
tìendum  efle,  quamam verafit  Ecclefia,  fiquidem  omnes  fèda?,  quotquot 
hodie  in  mundo  funt,'  Ecclcfi^nomenpra:cexunt.     Nequaquam  vero 

hic 


3ii  ,  A  G  T  A     S  Y  N  O  D  i 

hicdchypccdramm  ca;t-u  loquimurjqui  qLianqi]a'n;boni.S:in  Ecdefìa  per 
mixtifìnt,  deEcclefìa  ramennon  ftinc,  criamd  corporeinea  fine  :  Sed 
EccIcfi.T  vera:  corpus  ^communioncm  ejus  ab  omnibus  alijsiedlis ,  qu^ 
fediditantEcclcGam,  dìftinguimus.  Nota?  quibus  vera  Ecclefiacogno- 
Icirur,  bar  fune  :  Si  Eccleiìa  pura  Evangeli)  pra-dicaiione,  li  fincerà  Sacra- 
mcntorum,  ex  Chnftì  pra^rcripto,  adminiilracione ,  utatur;  (ìdiiciplina 
Eccle(ìaftica,  ucvitiacorrigantur,  obcineac.  Inlumma,  fiadDormam 
Verbi  divini  omnia  exigantur-,  acqu^Ecunquehuic  repugnant,  rcijcian- 
tur.  lefus  Chriftus  dcnique,  unicum  caput  agnofcarur.  Arque  bine  vera 
Ecclelìacercodignofcipoccftjàtjuafas  non  eftqucnquam  le  difiungere. 
Quantum  autem  eos  attinet ,  qui'Ecclcfìa:  membra  llint ,  ij  ex  Chriftia- 
riorum  notis cognofci  poOTunt ,  exiifde  lèilicct;,  &  quandq Icfu  Cbrifto,  uc 
unico  Servacore,  recepto ,  peccatum  fugiunt,  }uftitiam  con(c6tantur,  ve- 
rum  Deumac  proxirr»os  fuos  diligunt,  neque  ad  dcxreram  aut  fmiftiam 
deflectunt;  carncmque  fuam,  cum  ejus  openbuscrucifigunc.  Minime 
id  quidcmquafimagnainillisnon  fuperfit  infirmiras,  fcd  cjuod  adver- 
fus  iÌlam,peromnevii:<^tempus,  Spiritudepugnent,  ac  perpetuo  ad  farv» 
guinem  ,  mortem,paflionem,&  obcdientiam  D,  leiu  refugiant  •  per  quem 
remiflionem  pcccatorum  fuorumfìde  in  ipfum  habent.  Quo d  ad  fal- 
(àm  vero  attinet Ecclefiamjeafibi,  kiifqucinrticutisplusautontatiSjquam 
verbo  Dei  attribuir  j  Chrifti  jugo  fé  fubjicere  recufat;  ncque  baerai 
menta,  prout  Chrilhis  in  verbo  («o  prcxlcripfìc  ,  adminillrat  ,•  fed  il- 
lis  prò  arbirrio  addir,  detrahitquej  hominibus  plus  quam  lefu  Chri-* 
ftonititur-  &  cos  qui  (ànóte  fccundum  Dei  vcibum  vivunt,  quique 
vitiaillius,  velufiavaritiamS:  Idololatriam  reprehendunt ,  pcrfequitur. 
Ex  bis  igitur  facile  eftutramque  Ecclcliam  cognofcere ,  &  unam  ab  altera 
difcernere. 


XX  X./ 


Credimus,  veram  hanc  Ecclefiam  ,  Spirituali  illa  politia,  quarii  nos 
Deus  verbo  Tuo  doGuit  gubernari debere  :  ut,  videlicet,  Miriiftri  feu 
Paftores  fint,  iqui  verbum  Dei  annuncient ,  &  Sacramenta  admini-' 
ftrent;  Seniores  quoque  (ìnt  &  Diaconi,  qui  cum  Pafto.ribus ,  Sena- 
tum^  quafì  Ecclefi^  conilituant:  ut  hac  ratione  vera  religio  confcrvari,i 
veraque  dottrina  paflim  propagari  poflit,  quin  &homines  vitiofi,  fpi- 
ritualiter  corripiantur,  atquc  reFr^nentur  :  pauperibus  irem  &  afflidis,. 
auxilip  &  confolationc ,  prò  cujufque  nccellitate,  fuccurratur.  Hac  qui- 
dem  ratione,  tire  omnia  &  ordine  2;erentur  in  Ecclcfia,cum  viri  fideles  eli- 
gentur,  juxA  regulamab  ApoftoloPauloin  fu^ad  Timotheum  Epiftolay 
pra^fcriptam. 


Credi- 


NATÌ0NALI5    DÒRD^ÈGHTAN^;  jì^ 

XXXI. 

Crcdimus  Miniftrosdivini  verbi.  Seniores  &  Diaconos,  ad  RuKfliones 
ruaslegitima  Ecclefia^  eleòtione,  cum  nominis  divini  invocacione,  epque 
ordine  qui  verbo  Dei  docecur,  eligi  deberc.  Quilibec  icaque  cavcre  de- 
bec,  ne  illiciris  medijs  fefeingerat,  fedexpeótcc  tempus,quoà  Deo  voce- 
turj  ut  habcat  vocacionis  lu^  teftimonium  ,  quo  certus  &  perfuafus  (le 
eam  à  Domino  efle.  Quantum  vero  attinetdiuini  verbi  Miniflros,  ubi- 
cumqiie  locorum  fint,  candem  illi  poteftatem  &  autoricatem  habent,  ut 
qui  omnes  fint  Chrifti ,  unici  illius  Epifcopi  univerlàlis ,  vnicique  capiris 
Ecclefl^,  Miniftri.  Infuper  ne  fanóta  hxc  Dei  ordinario  violetur ,  aut  in 
Còntemptuni  abeat^dicimus  teneriorrines,ut  verbi  divini  Miniftros  &  Se- 
niores Eccleda^,  propter  opus  cui  incumbunt,  omni  honore  profèquan- 
tur,  cumqueillis,  {meobmurmuratione,  rixis  &  contentionibus,  quan- 
tum quidem  ejus  poteft  fieri,  pacem  colane. 

XXXII.  ' 

Credimusintcrea,quamvis  utile &bonumfir,  Gubernatorcs  Ecclcfia:, 
ordinem  aliquem  certum  interfe,  ad  confervationem  corporis  Ecclcfia: 
inftituere  &;  ftabilirc  =  debere tamen  eos  ftudiofè  cavere  ,  ne  abijsdefle- 
d:ant,  qua:  Chriftus  unicus  Magifter  nofter  inllituit.  Quaproprer,  rejici- 
mus  omnia  inventa  humana ,  omnefque  legcs  qu^e  prò  cultu  Dei ,  à  quo- 
cunque  introduci  pofTunt,  lit  ijfdem  cónfcientia?  ullo  offlnino  modo  de- 
vincianrur  atquc  conftringantur.  lUud  itaque  folum  fufcipimus ,  quód 
ad  confervandam  &  alendàm  concordiam  atque  vnitatem,  omnefque  iri 
Deiobediehtia  fetinendos,idoneum  eft.  Ad  id  vero  inprimis  requifitùr. 
Excommnnicatio;juxtaverbumDeijCum  reliquis  ciusappendicibus  ufur- 
pata. 

XXXIIL 

Crcdimus,  benignum  illum  Deum  noftrum,  habita  hebetiidinis  &  iri- 
firmitatis  noRras  ratione.  Sacramenta  nobis  inrtituilTe,  ut  promilìa  fiia  hi 
tìobis  obfignaretjUtquedivincE  erganos  benevoIenti.T  ac gratile,  eflcnt 
pignora,  Quin  etiam  ad fidem  noftram  fiDvendam  &  fullentandam.  Qùx 
quidem  verbo  Euangeli]'addidit,ut  efficacius  fenfibusnoftris  cxtcrnis  ex- 
hiberetjtameaqu^  nobis  extcrne  verbo  Tuo  declarat,quaquas  in  cordibus 
noftris  interne  opcratur,-ut  co  magis  ratam  in  nobis  faciatiàlutem  ,  quam- 
nobis  communicat.  SuntenimSvmbola  &  figilla  vifibilia,  rei  interna  &: 
invifibilis,per  qua:,  ceu  media,  Deus  virtute Spiritus  Sanali,  in  nobis  epe • 
ratur.Signa  itaque  minime  vana  funt  &  vacua,  autnos  decipicndosac  rrti- 
fìandos  infticuta.Iefum  Chriftum  enim  prò  fiia.  ventate  habent,  (inequo^ 
nullius  prorfus  eflcnt  momenti .  Prasrerea  fufficit  nobis,  is  Sacramento- 
rum  numerus,quem  Chriftus,  Magifter  nofter,  inftituit  :  quq  duo  dunra- 
xat fi.mt, nimirum  SacramentumBaptifmij&S.CasnaèleruChriftL 

D  d  Credi" 


314  ACT  A     S  YN  ODI 


XXXIV. 


Credimus  ócconfitemurlefutn  Chriftum,  qui  finis  legis  eft ,  Tuo  (àii- 
cruineeifuro,omnialij  fànguinisefFufìoni,finem  impofuiiTt",  qiiam  adpec- 
catorum  propitiationem  auc  fatisf-aótionem  quifquam  adhil^e  poilit, 
aut  velit:&:  abolita  circumcifione,qua:  per  fanguinem  fieB^Tj  Bapcifmi 
Sacramentum  illius  locoinftiaiiiTe;  quo  in  Dei  Ecclcfìam  rccipimur,  &: 
a  cunóbis  alijs  gentibus,  ac  peregrinis  omnibus  religionibus ,  fegrega- 
mur.  Vt  iili  coti  confecremur,  cuius  chara6lerem  &  infignia  gefta- 
mus.  Ertquenobis  teftimonio,  illum  perpetuo Deum  noftrum  &patreni 
propitiuni  fore.  Mandavit  iraque,  ut  omnes  qui  fui  funr,  in  nomine 
Patris,  &Filij ,  &  Spiiicus  S.  pura  pura  aqua  baptizentur:  ut  eo  fignificet, 
quod  ficuti  aqua  in  nos  effufa,  &  fuper  corpus  baptizati  confpicua, 
ipfumque  afpergens  ,  fordcs  corporis  abluit;  fìc  &  fànguis  Chrifti  per 
Spiritum  Sanólum  idem  pricftat  interne  in  anima,adrpergcns  cam  &  à  pec- 
catis  fuis  mundans,  noique  ex  filijs  ir^  in  fiHos  Deircgenerans.  Non 
quod  aqua  materialis  id  efficiat,  (ed  adfperfio  preciofi  fànguinis  fili)  Dei: 
quinobiseft,ceu  mare  illud  rubrum,  per  quod  tranfeundum  eft,  ut  è 
tyrannidePharaonis,ideft,Diaboli,  egredi,  ScinSpiritualem  tcrram Ca- 
naan, ingredipoflìmus.  Ac  proinde  ,  Miniftri  quidem,  quantum  ad  fé 
attinet,pr^bentnobis  Sacramentum  &  rem  vifibilem,Dominus  vero  no- 
fter,  donar  id,  quod  Sacramento  fignificatur:donanempe&  invifibilem 
o-ratiam,  abluens,  purgans^mundanlque  noftras  animas,  à  cun<5tis  for- 
dibus  &  iniquitatibusj  renovans  item  corda  noftra,  eaque  omni  confola- 
tione  replens^  veram  fiduciam  paterna:  Cux  bencgnitatis  nobis  largiens, 
novoque  horaine  nos  induens:vetereautem,  cum  omnibus  fadis  eius, 
exuens.  Hancobcauflam  credimus ,  omnem  hominem,  qui  id  fatagir, 
ut  vitam  ^ternamconfequatur,  fcrncl  unico  baprifmo  ilio  qui  in  pofte- 
rumnoniteretur,  baptizari  debere:  cum  ne  nalci  quidem  bis  poflunus. 
Ncque  tamen  hicBaptifmus  tuncduntaxatprodeit,  cum  aqua  fuper  nos 
effundirur&:  à  nobis  fufcipitur,  cum  ilIius  vCusTefc  ad  totum  vitae  noftric 
curriculum  extendat.  Anabaptiftarum  itaque  errorem  dcteftamur, 
qui  unico  &  {èmel  fufcepto  baptifino  contenti  non  funt  :  ac  pra:terea, 
baptifmum  infantium  fidelibus  parenribus  natorum,  damnant:quos  ba- 
ptizandos  &  foederis  fìgno  obfignandos  eftecredimus^dcuti  olim  infantes 
circumcidebantur  inirraelejproptcreafdempromifliones  infantibus  no- 
ftris  faótas.  Quinetiam  revera Chriftus  non  minusfanguinem  fuumpro- 
fudit,  ut  fidclium  infantes, quam  utadultos,  ablueretj  idcoque  fignum 
fcu  Sacramentum  eius,  quod  Chiiftus  prò  eis  pr^ftiiit  fufcipere  debent: 
quemadmodum  inLege  jubebatDominus,  ut  Sacramentum  mortis  5c 
pa{rion]sChrifti,puerisrecensnatiscomniunicaretur:  offerendo  prò  ipfis 
agnumjqui  JefuChrifti  Sacramentum  erat,  Pr^tereaquod  circumcifio 
prjeftabat  populo  Iudaico,id  pueris  noftris  prqftat  baptifmus.  Atque  h^c 
caufla  elf,  cur  Paulus,bapti{ìnum  vocet  circumcidonem  Chrifti. 

Credi- 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  jij 

XXXV. 

Credimus  &  confìtemur  lefum  Chriftum  Scrvacorem  noftrum,  fan- 
die  Cxnas  Sacramencum  ordinafle  &  inftiruifle ,  ut  ea  nutiiac  &  fuften- 
ceteos,  quos  jam  regeneravic,&:  in  familiam  fuam,  ncmpe  Ecclefiam,  in- 
fevit.   Qui  porro  regeniti/unr,  duplicem  in  le  vicam  habent,  imam  qui- 
dem  corporalem  &:  temporariam,  quam  (ccum  à  prima  Tua  nativirate  ac- 
tulerunt,  quoque  omnibus  communis  eft.  Alteram  vcro{pirituaIem  & 
coeleftem,  qux  altera  nativitate  Tua  illis  donacur,  &  per  verbum  Euan- 
gelij  in  communione  corporis  Chrifti  efficicur.  Atque  h^ec  vita  non  niCi 
Eleólis  Dei  communis  eft.    Similiccr  nobis  Deus  panem  ccrrenum  & 
macerialem  ,  ad  \nx  corporalis  &  terrena  confervationem  idoneum 
attribuir, qui  omnibus,  fìcuti  &  vita  ipfa,  communis  eft.     At  vero,  ad 
confervationem  vita:  Spiritualis  &  coeleftis ,  quam  fidcles  iam  habent. 
Deus  ilIis  panem  vivificum  mi(ìt,  qui  è  ccclo  defcendit,  nempe  le- 
liim  Chriftum,  qui  manducatus,  ideft,  fi  applicetur  &  rccipiatur,  fpi- 
Titu  per  fidem  ,  vitam  fìdelium  fpirirualcm.  nutrit  &  luftcnrat.      Vt  au- 
tem  panem  hunc  Spiritualem  &  coelcftem  ,  Chriftus   nobis  repr^efèn- 
taret,  panem  terreftrem  ac  vifibilem  ,  in  Sacramentum  corporis  fui, 
vinumque  in  fànguinis  fui  Sacramentum  inflituit ,   ut  ijs  ipfis  teftifi- 
cetur,  nos,  quam  vere  hoc  Sacramentum  manibus  noftris  accipimus 
&tencmus,  illudque  ore  comedimus  &  bibimus,   undc  poftmodum 
vitanoftra  (uftentatutj  tam  vere,  ctiam  nos  fide  (quécanimie  noftr*c 
&  manus  &  os  eft)  in  animis  noftris  rccipere  verum  corpus ,  &  ve- 
rum  (ànguinem  Chrifti,  unici  fervatoris  noftri,  ad  vitam  noftramfpi- 
ritualem .     Certillìmum  porro  eft  Chriftum  non  fruftra  Sacramenta 
fua  nobis  commendafle .      Quapropter ,   omne  id  in  nobis  efficir, 
quodcumque  (àcris  fuis  fignis  nobis  repr^fèntat;  quamvis  modus  ip- 
fc,  mentis  noftra^  captum  fuperet  ,  nobifque  fit  incomprehenfibilisj 
(ìcut  &  operario  Spiritus  Dei  occulta  &  incomprehcnfibiHs  eit.     In- 
tcrea  vero  nequaquam  erraverimus  ,   dicentes  ,  id  quod  comedicur, 
cflc  proprium  &  naturale  corpus  Chrifti  ,   idque  quod  bibitur  pro- 
prium  ejus  fànguinem  .     At  manducandi  modus  tahs  eft  ,   ut  non 
fìat  ore   corporis,    fed  Spiritu  per  fidem  .      Atque  ita  Chriftus  ad 
dcxtcram  Patris  fui  in    coehs  perpetuo  (èdet  ,   ncque  eo  minus  fé 
nobis  per  fidem  communicat.     Convivium  hoc,  menfà  eft  Spiritua- 
lis, in  qua  Chriftus  feipfum  nobis  cum  omnibus  bonis  fuis  commu- 
nicat, emcirque  ut  in  ilJa  tam  ipiomet ,  quam  paflìonis  mortifque  ip- 
fius  merito  fruamur  :    miferam    noftram   animam  ,    omnique  fo- 
latio  deftitutam  ,    carnis  fua:    efu   nutriens  ,    corroborans  &  con- 
folans  ,    fanguinifque  fui  potu  reficiens  ac  recreans  .     Prxterea  ,  e- 
tiamfi  Sacramenta   conjunóta    fine    rei  fignificat^  ,    utrumque  ta- 
men   fimul    ab    omnibus    non  accipitur  .      Impius    cnim    recipic 

Dà  z  quidem 


^tS  A  e  T  A      S  Y  NODI 

quidcmSacramentum  in  fuam  condemnacionem  :  fèd  vcricatem  Sacra- 
menti non  recipit;  veluti  Judas  &c  Simon  magus,  acceperunt  quidem  uter- 
quc  Sacramentum,  fcdnon  eciamChriftum,  qui  ilio  fignificabatur,  qui 
Tolummodofidelibuscommunicatur.  Pofticmofanótum  hoc  Sacramen- 
tumin  coctu  populiDei  cum  fub  mifsione  animi  acreUerentia  fumimus: 
memoriam  mortis  Chnfti  fèrvatoiis  noftri  cum  gratiarum  aótione  fanóle 
Gelebrantes:ibidemq-,  fìdei&  religionis  Chriftiana^confelsionem  edimus. 
Ncmo  iiaqueadhanc  menfàm  fé  fìftere  dcbei;,  qui  prius  fefè  reóle  non 
probaverir,  nede  hocpaneedens,  &dehocpoculo  bibens,  judicium  fibi 
cdat  &  bibar.  Jn  fiimma,  ufuhujusSacramentiad  flagrantem  Dei  &pro- 
ximi  noftri amoremcommonemur.  Quare  omncsmixturas&  damnan- 
da  commenta,  qu^  homines  Sacramentis  addiderunt ,  &:  admifcuerunr^ 
ut  corum  prophantiones  reijcimus  :  atque  afFirmamus,  contentos  nos 
effe  debcre  eo  ordine  ,  quem  Chriftus  &  eius  Apoftoli  nos  docuc*- 
runt  :  eodemque  modo  de  ijs  loquendum  efle  ,  quo  &:  ipfì  loquuti 
funr. 

XXXVI. 

CredimuSjbenignumillumDeum  noftrum,  ob  generis  humani  de-* 
pravationem,  Rcges,  Principes,  &  Magiftratus  conftituifTei  ac  velie  uE 
mundus  legibuséc  certa politiagubcrnetur,  ^dconfufionem  hominum 
coèìcendamp-  utqueoiT)nia Inter  homines  reóto  ordine  gerantur.  Eum  in 
fìnemMagiftratuigladium  commifitj  puniendis  quidem  iceleratis ,  bo- 
nis  vero  defendendis.  Horum  autemofìFicium  e,ft^ut  non  modo  curam 
gerant  &  prò  confervanda  politia  excubent ,  veruni  edam  ut  {àcruni 
tueanturMinifterium,omnemqj  idololatriam,.&aduIterinumDeicultum 
fubmpveanr  &  evertajit:  regnum  Antichriftf  diruant ,  Chnfti  vero  re- 
gnum  promoveant,  opera,mquedent,utverbumEirangelij  ubiquepri^- 
dicetur,  quo  Deus  ab  unoquoque,  prout  verbo  fuoexigit^honoretur^ 
colatur.  Pr^terea  quilibet  ,  cujufcunque  ordinjs,  conditionis  ac  ftatus 
fìt,Magiftratibusfubjici,,  tributa,  ei,  pendere^  honorem  &  revercntiam 
deferre,i]Tqucobedire  in  omnibus  qua^  verbo  Dei  non  adverfàntur,  de- 
betj  prò  ijfdem  in  precibus  fuis  orare,  ut  eosDeus  in  omnibus  ipfo- 
rum  aòtionibus  regere  ac  dirigere  velit,  utque  uiram  quietam  &  tran- 
quillam  ,  in  omni  pietate  &  boneftate ,  duc^m^us .  Quamobrem  A- 
nab^ptiftas  aliofque  homines  fèditiofos  deteftamur,- atque  in  univec- 
fum  omnes  eos ,  qui  fupremas  Dfominationes  &  Magiftratus  rejiciunt: 
juftitiam  evertunt:  boRorum  cprqrpypionem.inducunt:  atquehonefta-. 
tcrii,quam Deus iiKerJjqmines fi^bilivit,  conf^ 

PdftremoexDèÌVGrB6'credimus:VbitenTfpuVa"Domino  prseftitutum, 
orhnibus  autem  creaturis  ignotum^advenerit,  numerufque  Eledorurrj 
fucrit  cprnpletus ,,  Domihum  noftrum  lefum  Chriftumècoelo,  corpo- 

raliteiF 


NATIONAL.  IS     DORDRECHTAN^.  317 

làlitèf  &  vifìbilitcr,  ficuti  adfcendir,  magna  cnm  gloria  &  majeflatc, 
venturuln,  ut  (è  vivorum  atc^ue  morcuorum  dcclarcc  iudiccm  :  veterc 
inundbigne&:  fiamma  fucc^nfo,  ut  expurget  eum.  Tunc  veroomneà 
homines,  tani  viri,quam  mulieres  &infances,  quorquoc  jam  inde  ab  ini- 
tio  mundi  ufque  ad  finem  fuerunt,  corani  fummo  hoc  judice  compare- 
bunt  ;  voce  Archangcii ,  &  clangore  tuba:  divina  eo  citati.  Omnés  eriim 
antea  mórtui,  è  tetra  rcfurgcntj  Spiritucuin  corpore  proprio,  in  quo  vi- 
xerat,  conjuncloatque  unito.  Quod  vero  eos  attinet  qui  tunc  fliper-^ 
ftiteserunt,  non  ut  reliqui  morientui-,  vcruin  iólu  oculi  a  corruptio- 
ne  in  incorruptionem  mutabuntur  .  Tunc  aperientur  libri  (id  eft  con- 
fcientia:  cujufque;  &  mortui  judicabuntur,  iccundum  ea  qua?  in  hoc 
mundo  egerint ,  hve  bona  five  mala.  Quinimo^  omnes  de  òmnibus 
verbis  otiofis  t^ux  loquuti  fuerint ,  rationcm  reddcnt,  (qua?  quiderrt 
mundus  nunc  prò  ludo  reputar  &ioco:)  omniaque  tunchominum  ab- 
dita  j  omnifque hypocrifis,  palam  coram  omnibus  retegetur.  Ac  proinde 
merito  judicijiftius  memoria,  iniquis  &  fceleratis  horribilis  &  formida- 
bilis  eft  :  bonis  vero  &  eleólis,  fumme  exoptanda  &  immenfe  confola- 
tionis  piena:  quoniam  totahs  ipforum  redcmptio  tunc  piane  perficietur,- 
laborumque  iftic  &  doloruin  fuòrum,  quos  pertulerunt,  frudlus  pc.rci- 
pieht.  Innocentia  ipforum  aperte  ab  omnibus  agnofcetur,  &horrendara 
quam  Deus  deimprobis  fumet,  quityranniccexercuerunteos,  afflixerunr, 
oc  excruciarunt  in  hoc  mundo,  vindicìam  conlpicient.  Qui  quidem  pro- 
prio confcicntia?  fuse  tcftimonio  convieni,  immortales  quidem  redden- 
tur,  ita  tamen,  ut  in  igne  asterno,  qui  Diabolo  &  Angelis  eius  paratus  eft^ 
crucientur.  Contra  vero  fìdeles  &  eledi, corona  gloria:  &  honore  corona- 
buntui-,  filiulque  Dei  eorum  nomina  coram  Deo  patte  &  elcdis  Angelis 
profitebitur.  Abftergcntur omnes  lachrymae  ab  ocuhs  eorum,  ipforumqj 
caufa  qua:  in  prarfentia  a  judicibus  &  Magiftratibus  quamplurimis,  veluti 
ha:retica&:impiacondemnatur,cau{àfilij  Dei  efl'e  tunc agnofcctur.  Ac 
prò  gratuita  remuneratone  Dominus  illos  in  tanta:  gloriai  pofleflìoneni 
mittct,quantam  nèmò  hominuiii  animo  conciperc  pofsit.  Magnum 
ergo  illumDiem  maximo  defìderio  expedì:amus,ut  promifsis  Dei  inChri- 
fto  Domino  noftro ,  piene  perfruamur.   Ameri. 

iApocalypf  ZI.  zo.  Ehamvem, 
Domine  Jeft. 


Sefsione  Centefima  Ouadragefima-feptima.  s e  s  3. 

CalmdisMa^,  Die  ]\/Lcrcurij  mU 
mridtcm, 

1  Lluftres  Delegati declararuntjhanc  quoque  effe IlIuft.DD.OrdinumGeneralium 
▼oluncacéiUt  CàtechefisPalatinajamolimabEcclefìjs  Bclgicis  rcccpra,atq-,  inijfdé 

D  d  3  Iiad:enu5 


3i8  A  C  T  A     S  Y  N  O  D  I 

ha£l:enus  tradita,  cundemin  modum  recognofceretur  atque  examinaretur:  utque 
fingali  dcclararcnt,  num  quid  in  hac  CatechefI  tradì  cxiftimarent,  quod  verbo  Dei 
non  conlentire  videretur.  Hunc  in  finem  omncs  quxftiones  &  refponfiones  ejuf- 
demreledx  fucrunt,  rogarique  funt  finguli,  ut  fentenciam  fuam  dedodrina  in  ea- 
dem  contenta,  iìhcere  declarareht. 

1,=  ^  ^-       Sefsione  Centefima  Quadrap;efima-o6tava, 

CXLVIII.  ^^  ^*-  O  ' 

Eodem  Die  polì  meridiem, 

DEclaratùm  fuit  confenticntibus  omnium  tam  Exterorum,  quamBelgicorurri 
Theologorum  ruftìagijs ,  do£lrinam  in  Catechefi  Palatina  comprehenfam. 
Verbo  Dei  in  omnibus  eile  confèntientem5neque  ea  quidquamcontineri,  quoduc 
minus  eidem  confentaneum  mutati  aut  corrigi  debere  videretur,  ipfàmque  liane 
Catechefin,  efle  admodum  accuratum  Orthodoxas  dodrinas  Chriftiana^  compen- 
dium;  flngulari  prudencia  non  tantum  ad  tenera  adolefcenti^ecaptumjVerum  etiam 
eorumquiadultioresjam  eflent,  commodam  inftitutionem  accommodatum.  Ac 
proinde  eam  in  Ecclefìjs  Bclgicis magna  cum  xdifìcatione  doceripofTc,  atque  om- 
nino  retineri  debere. 


CXLIX 


Se s s.       Sefsione  Centefima  QuadrageGma-nona, 

II.    Alaìjy  Die  lovìs  ante  meridiem, 

MOnuerunt  prajterea  Illuftres  Delegati,  petere  IlluflrifT.  acPrsepotehtes  DD. 
Ordines  Generales,  ut  veneranda  SynodusexDoftoris  Conradi  Vorftij  fcri- 
ptis  inquireretac  judicarct,an  Theologia  ejus  feu dottrina  in  Ecclefìjs  Reformaris 
falva  vcritate  atque  ^edificatione  doceri,aut  tolerari  pofTet.Iudicafle  pr^terea  eofdem 
Illuftriflìmos  Ordines,  ne  tempus  conteftationibus  ac  difceptationibus  inutiliter 
protraheretur,  nihil  efTeopusipfiim  citati,  autcoramSynodo  comparere:  cumrrai- 
ìèrtim  fententiam  fLiam,tot  Apologeticis  fcriptis  pleniilime  jamdudum  declarailet. 

Prxlcda  eft  deinde  eiufdem  Vorftij  fcripta  ad  SynodumEpiftola,  qua  eandem 
tnoncbat  atque  obteftabatur,utin  dijudicatione  caufàefi.ia:,£equitatem,charitatem, 
aclcnitatem  adliiberet:  lìmulq;  declarabat,  fi  Apologetica  à  fé  fcripta  non  fatisface- 
rent,  nefcire  fé  qua  ratione  orthodoxiam  fiiam  mclius  comprobare  poffct.  Para- 
tum  f'e  adamicam  o-u^jfTTjo-jVjCum  exteris  TheoIogisinftituendam,&:adrefutationem 
Socini  confcribendam,  fi  hoc  fìbi  à  Synodo  imponeretur. 

Pra;le£ta  quoque  funt  quidam  eiufdem  Vorftij  dogmata ,  ex  ipfìus  fcriptis  ex- 
cerpta. 


CL. 


Se  ss.  Sefsione  Centefima  Quinquagefima, 

III.  M^aijy  Die  Venerìs  ante  meridiem, 

Slngula  Collegia  judicia  fua  de  dodrina  Conradi  Vorftij  fcripto  exhibuerimt, 
qu<E  &;  prarleda  funt.Statutumque fuit,  cum  om.nes  inter  fé  confèntirent,  unum 
aliquodiu dicium,  quodllluftriflimis  DD-OrdinibusGeneralibus  exhiberetur,for- 
mandum  efle* 

^efTioHe 


NATIONALIS    D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  NìE.  3Ì9 

SefsioneCentefimaQuinquagefima-prima,  sess, 
iv.  M^ify  Dù  Sfttpirni  mte  mcridum, 

IVdicium  Synodicumdedodrina Conradi  Vorftij,extraditis &:praele£tis  Colle- 
giorurnjudicijs  formatum,  prxlei61:um,  &:à  Theologis  Èxteris  examinatum  fuit; 

SefsioneCentefima  Quiriquàgefima-fecunda,  cui; 

Eodemn^ie  poFi  meridiem, 

IDcmjudiciumà  Provincialibus  quoque  examinatum  ^ix.j  mutatifque  ijs  quìé 
obfervatafuerant,  acmutanda  videbantur,  communi  tandem  omnium  &  lìn« 
gulorum  confenfii  atque  approbatione,  hunc  in  modum  formatum  eft  : 

^andoquidem  lllHJìrijJimùs  ac  Trafotentibus  D  D.  Ordimbm  (getter dihtd 
tiacuit ,  per  Cenerojòs  atque  Ampli ffìmos  Delegatosjùos^  buie  Synodo  injungerei  ut 
f^ntentiamfuam  de  Theologia  ,  Jèu  doSirina  Qìnradi  Vorfiìj ,  SS,  Theologis  Do- 
Boris,  tnfcnptù  tpjìus proposta,  fùmmatim  exponat^  Jtmul  declaret ,  an  ea  in 
n{eformatis  EccleJ?js  ^  Scholù  cumfruBu,  0*  tedificatione/àlutanter  doceri,  aut  in 
ìjfdempietoleran  pofjlt:  Z)enercmda,h^c  Synoduii  ommhui  in  timore  Dei  reSie 
txpenjìs  atque  examiriAtù ,  confeìitientihus  fujfragjjs  declararvit  ^  i^per  hancprae- 
fentem  declarat,  DiSium  Conradum  Vorjltum  inJcriptùfiispoJìerioribitSi  prxjèr" 
tim  vero  in  traSiatu  de  Dea  c^  attributù  ejus ,  (^praterquam  quod  rejeSiùs  in  hac 
SynodoRemonjìrantium  de  quinqueArticulù  erroreSj^ropugnetactueatur;)non  tan- 
tum de  uno  atque  altero  Keligionù  Keformata  Articulo ,  fed  deplerifque  e]us  capi- 
tibu^primarijs;  qualiajùntde  Trmitate  perfonarum  in  effentia  divina ,  de  ejfen- 
ti£  divintc  ftmplicitate ,  infinitate,  immenfìtate ,  omni  prajèntia  ejfentialty  omni- 
Jcie72tia,  omnipotentia ,  fapientia  y  e^  immut abilitate  ^  de  creatione  ^  de  providen" 
ila  Dei,  de  unione  hypojiatica  duarum  naturarum  in  Chrijlo,  de  piena  t^  perfeSiit 
fatisfaSìione  Chrijlipropeccatis  nojìrù,  de  jujìifìcatione  hominù  coram  rDeoperfì- 
dem ,  alijfque  quamplurimù}  tum  a  Seremfjìmo  ac  Potentijjìmo  '^ge  Magna  Britan- 
nix,  tum  a  Theologis  nonnuUis  publice common flratiSj  injcriptisjìiis partim  multa  in 
dubium  yocare,  quorum  certami^ determinatamveritatem,Qrnnes  Ecclejttn  Kefor* 
mata  ex  Verbo  Deiiam  dudum  obtinuerunt  i^ proféjfa  Jùnt  :  partim  etiampluri" 
ma  di/èrte  ajjèrcre,  qua  'veritatt  divina  in  S.  Scrtpturis  revelata ,  ^  Confezioni' 
bm  omnium  Ecclefìarum  'Keformatarum  piane Jìint  contraria, gloria  n)ei  mimica^ 
pietatii^ /aiuti  hominum  noxia,  ^  infaujli  ìHìm  Sodili  blajphemijs  aut  piane  con* 
Jòna ,  aut  admodum  ajjinia.  .^in  etiam  argumenta pracipua,  tam  à  '-veneranda 
antiquitate,quam  a  recentionbus  DoSioribtis  reformatis  prò  Orthodoxa  doUrina  at- 
que inprimis  prò  aterna  Domini  noflri  le  fu  Chrifli  Datate,  ex  njerbo  Dei  reBe  prò* 
duSia  atque  ufurpata,  pafim  periculofifsime  enervare  ,  nullis  alijs  quibus  '-veri- 
tatis  doUrtnafortim  afferatur  ^  repofìtis.  Sophifmata  quibui  njentas  implicatuTy 

Dd  4  Jìndiop 


^,.6  ACTA       SYNODI 


ftiidio/èproponere,&' opero/è  urgere,  eorumquejòlutionem,  7ie  quidem  aggredi,pd  ed 
integra  relinquere,ut  le^iorumfuorum  ammù  inhcereant:  adeo  ut  manifeste  ap> pare at 
ìpfiim  callide  <-uiamfiernere^'oluilfeadimpia.s  Socim  àlìohmque  hahjès  clanculum 
tnfìiUandas^  i^fub  ìnqmrendi  fpecie [edulo  agore  negotnm  feducendi.  Fruftra  etum 
hatienus  conatumeum  ftiìffe  lue  omnia '-varijs  dijìinEiionibus  meptù^  excufationi- 
htis  friyoLs,  tcrgiyerfttiombm  mifèris  e!5"  di^mulatiombt^j  fraudulentù,  tegere  at- 
que  incruftare.  oAc  proinde  ton  tantum  dijfolutam  hanc  lUtus  de pracipiiis  Chri- 
JìiantR  religionis  capttibiijjceptice  dt^utandi  Itcentiam,  ^  lubri'cam,  ambìguarn,  ac 
iortuojàm docendirano?iem y  EccleftaDei  ejfe permtiofim,  rebus tam  fancìù atque 
arduù  minime  conyenientem ,  adeoque  orthodoxo  T^oSiòfe  indignilfmam  ^  fedin- 
primùetiam  doUrinam  ejm  de  quamplurmù  fnaximi  momenti  doynatibus  ^utVerbo 
diyinoS  (pnfe^ionibui  Ecclefìarum  Keformatarim  contrariam ,  impiam,  blajphe- 
mam,  f^  m  diyinam  majejìatem  ac  <-veritatem  muhis  modù  contumeliofam,  m  Ec- 
clefììs  (^fcholis  Keformdtii  nequaquam  tolerandam;fid  ex  ijfdem  cum  detejìatwne 
penituj  effe  eliminandam  atque  extirpandam.  Jpfwn  <-ueToConradmn  Vorjlmm^qui 
de  erronbusfm  nihilhaBenus  remiftt,  omnejque admomtiones  <(^ judicia  Keforma' 
iorum  Vhncipum ,  D  oSiorHm,Academiarum  (is'EccleJìarum,pr£fraSie  contempfit,  nec 
(candalum  quodfiriùtiijùà  cdncitavit,  debite  reparare  cura'Vit^  Erofefforis  aut  Do- 
Borù orthodoxi inEccleJìjs'^formatù i  (^n}unere,(^  nomine,  prorjtis indignum 
effedeclarat.  Deniquejèrio  aique  obnixe  rogai  h<ec  Synodm  JUufiri^imos  ac  Prapo- 
tentes  Dominos  Ordines  Generaies,  ut/candalum  hoc  autoritate  Jùa  ex  Ecclejìjs  T^- 
formatù  mature toUere  dignentur, ac  /ìmul etiam procurarcene  Ecclejt£ "Xelgica  dm- 
tius  hac  labe  atque  ejujrnodi  harefìhuj  <^  blajphemù  dogmatibus  mficiantur.  Vtqu'S^ 
eum  in  fìnem  firipta,  hujus  Vorjlij  (^/ìmilium ,  quanta  fieri  poterit  cautio?2e,Jùp^ 

C  pnmantur.  'Deumyero  tpfiitn prelatur  ^  ut  EcclefiasReformatasBelgicas  adyerfùi 

huiufinodi  prophanas  hare/ès,  ex  ijjque  ortas  conteniiones  ac  confufiones,  in  pace  at- 
que orthodoxis  do5ìrin<e  brofefione,  màgli  magjp^ue  conjèryet ,  acfiabiltat ,  i&  per 
Spirìtum  (ùum  SanSìumhunc  Qìnradum  Vorftium^atque  omnes  qui  cum  ipjò  errante 

hf      clementer  illuminet ,  ac  in  ^zìiam  njeritatis  pacijque  reyocet,  ut  Eccle/ia  potius  de 
ipjòrum  conyerftone^  quam  comufioney  Utaripofjìt. 

Plenius  quòque  hac  Semolieexaminata,&amicetranfàda  fuit  caufa  Frifìca, 


Ses  s. 
CLIII. 


Sefsione  Centefima  Quinquagefima-tertià, 

VI.    Aiaijj  Die  Luna  ante  meridiem* 

EXconfilio&voIuntacellIuftrìlim  Domiriòrum  Dclcgatorum  ftatutum  fuit,  ut 
ludicium  dequinque  Remonftrantium  Arriculis  Synodicum,  eiufdcmque  Sy- 
nodi  deRemonftrantibuSjin  primis  ad  hanc  Synodum  Citatis,rententia,  in  magno 
Urbis  Dordrechtanse  tempio  publicepronunciarcntur,  acpfomulgarentur.  Quem 
in  finem  Convcntus  Synodicus  ordine  ad  templum  proceilìt.  cumquc  ibidem  in 
fùbfellijs  confcdiflcnt,  PrxleslblennibuSjquxhicfbquunturjPrccibuSjtoti  Conven- 
tai  prasivit. 

Omnìpotens  Bcm  ,  é'  mifeticors  Pdter  nojìer  in  Fi  Ho  tuo  dileBo  Domino  riosiro  T-:[ìt 
ChnFh  :  ^^imma.gvum  eH  nomen  tiiiim-,  Domine-)  in  univerfa,  terra,  quam  formio  bile 
in pòpulis ,  quAm  amabile  in  coetu  timenttum  tei  rj^iagntu  es  tu,  &  laudaimvalde:  n^ira- 

inhit 


N  A  T  I  O  N  A  L  I  S    È)  O  R  D  R  E  C  H  T  A  M  ^,  31.Ì 

hiliap.cìs  folm.  K_^urihw  nofìrls  atidivimm^  ■patresnojlri rìarraverunt nohls otti^! quod 
ofemttii  es  temporihus  eorttm.  Invenijli  eos  tn  fqualore  &  ultiUtn  defertvs ,  folitxrios ,  é^  a- 
cerbìJJìmofervitutis<^nti-  Chriflic£  ac tjrttnmdis jugoprejfos.      Tu  mìfertm  eorum ,  'CxertÀ 

flint n  munii  jtigum  illudconfregtjìi ,  contrivifti  :  Patres  vero  noJlrosfUmnjìi  ;  tanquam  urfivs 
ér  ieo  occmtiHi  excMoribtii  eorum  ,  cofque ^lale  affectjl i  ;  popaliim  vero  tuum  ccUccafìi  ìri 
tute  Qy  propagA[ìi.  JSlon  gladi  US ,  nonbr&chium  Patrihus  nojìrà  filniem  dedit  :  fcd  dexiri 
tua,  brdchiinntiium  ,  Cf- lux faciei ttix,  quia,  bencvolck  eros  eìs.     2{otam  eis  fccifti  vuim 

fdiitis  ,  arcannm  fcederis  tui revehsiì.  Splcndentesfecifìiipfjrnm  tenebra; ,  & fnbUtis  abo- 
minandisidoUs ,  vexill'.m gratile  ò  foli nm glori éi  in  medio  eorum  erexifi  ;  uni'jenittim  ^  di- 
leSlim.'  tutcmjtliumirt  Evangelio  pai  is  Ixtafide  eomp'ecìetidt4m  els  exhibnifli ,  (jr  Stiiiiu  tuo 
intcllìgcntes  eos  reddidisti ,  ut  exultartnt  in  luce  tua ,  qui  in  umbra  mortls  feAerant.  Si- 
cut  aqif  ila  pulì k  ftis  incubai ,  expandit  fuper  eosaloifuas  -,  eifque  portat  eos ,  ita  tu  eos  por- 
tafi ,  fovisli ,  duxifìt ,  éf  tanquam  octdi  pitpilUrn  cu flodivtjH.  Gandium  erant  totitts  ter- 
ree, quia  pinguedine  bónitatis  tua  fatiahas  eos.  ofores  eorum  increpabai ,  ccntentionern 
eorum  contendebas  :  inflrumentis  contra  eos  formntis  malediceb^  ,  linguam  adverfus  eos 
in  jus  tnfiirgentem  condemnaba-s,  Nomen  C^Ieffìce  lui  erat  in  ter  eos  &  fnn^uine  cjtti  af- 
ter jerant  confcientias  fiivs  :  ideo  gratas  habuifli  preces  eorum  ó"  ange/un  excifor  non 
tetigit  eos. 

Tropter  hac  omnia  benedicìt  tibi  anima  nojìra ,  Domine  ,  (^  ìntefltna  noflra  nomini  ino 

Jìnlìo  :  offa  no  fra  diciint  :  Domine  qaispar  tibi  ?  Tu  di  li gis  por  tot  Sionis  &  benevolentia  ve- 
lutfciito-,  circumdas  popidum  tuum. 

Diebus  irlù  uno  corde  fervavcrimt  fcediti  tuum  ,   ^    coluerunt  te  redempti  tui , 
quamdiu  prolongarunt  dies  qui  adfpexerant  opera  manuum  tuarùm  ,  mirabilia  dexters 

tU£. 

Vertim  (ah  Domine  )  furrexit  poft  eosatas  altera  pofìquamf  pinati  fimus  ^  in  pa- 
ce collocati  ,  •  elata^  efl  animus  nofier  ,  obliti  fumm  tui  ,  ^-  recdlcitravimtn.  T^os  Do- 
mine ,  nos  in  terra  optima  in  valle  pinguedinis  cocleslium  ó"  terrenorum  bonorum  af- 
jluentia  abs  te  ditati.  T^os  ,  quos  fra  omni  natione  religtoffftmos  effe  dccuit  ,  moriim 
ptAccptorum  cufodes  -,  facli  fumus  gens  pece  atri  x ,  populus  iniquitate  grnvis  ,  peccavi  mm 
contra  te,  rctrorfum  receffìmtn  ,  pedes  nojlros  non  cohibmmta  ,  a  vi/s  tuìs  fanhis  defìexi- 
mtfi ,  charitaiem  primam  dimtfìmm ,  priora  opera  non  fecirnm.  ^htibtn  omnilus  juftif- 
fimam  ^  gravi ffmam  ti-am  indignationem  &  iram  tn  nos  provocavimm.  Patiens  cs. 
Domine  ,  tarditi  ad  iram  ,  ^  longanimis  :  attamen  meritiffme  tandem  in  nos  exarfifliy 
dr  terribili^  nobis  apparuifìi  ,  ut  anima  tua  veliit  miferendo  dr  par  e  en  do  faticata  nos 
jam  (pernere  &  fajlidire  videretur.  Lux  noflra  converfa  efl  in  tenebrai ,  in  pace  noli r a 
ecce  amaritudo  amarljjima  d'  terror  :  cttrationem  a  te  expeììabamm  ,  fed  ut  peregrinus 
in  terra  vifm  es  :  propter  excandefcentiam  tuam  terra  fuit  olfcurata  ,  populia  fuit 
tanquam  ignis  ,  pabulum  ,  frater  fratri  non  pepercit  ,  a  pianta  pedis  ifqtie  ad  ver- 
ticem  fummum  nihil  fuit  in  corpore  noflro  integri  :  omnia  vidneribm  ,  plagù  ,  S"  li- 
*uore  'piena,  k^iìììcì  tam  longinqui  quam  vicini  mah  nostra  cum  mcerore  dr  (lupare  ad- 
.  Jjieilabant.  Latabatur  autem  de  nobis  inimica  noflra  ,  cecidijfe  nos  ,  &  nunquam 
rtfwre^liiros  rata.  Et  vero  difftdiortim  ac  tufbarum  mole  in  exitium  ferebamur  pra- 
cipites.- 

Tremenda  es  Domine  érjuftejtidicas  crbem,  etiamfUoritmtnorum  tranfgrefjtones  virgìs 
mijitoi&plagis  iniquitates  eorum. 

Jnterea  moelii  d"  citrati  coram  oculìs  nosirls  incedebant  in  ffpi'i'ijs  d' gemiiibm  co- 
ram  te  jacebant  ,  quotquot  revererentur  nomen  tuum  :  non  tantum  Belgi cartim  Eccìe- 
jìarum  '  ante florentifimarum  miferandam  faciem  dolenter  inttientes  :  fcd  vel  i??7primis 
ct>rda  lacerantes  ,  eo  qiiod  viderent  adorandam  tuam  majeTlatèm  ,  dr  fanBiffimnm  tuum 
nomen  proterve  vellicari ,  d^  impie  blafphemari  ,  doBrinam  tuam  quo'Vis  auro  pttrga- 
tifftmo  puriorem  ac  pretiofiorem  vilipendi  ,  depravari  ,  contamtnari  ,  fervos  tiios  de  domo 
tua  optime  meritos  ,  ipfamqtte  adeo  dileSiam  tiiam  Sponfam  contumelijs  d"  prcbris  dc' 
teflandum  in  modum  exagitari  :  harefes  damnatAS  ab  inferii  revocari ,  d-  nova  arte 
fucatas  reponi ,  populiim  a caIcHì ,tam  care  nobis  comparata,  veritatemifere  fcduci  ,  d"  in 
Mtnis  religionis  contemptiim  abripi ,   denique  in  crimine  poni  ,  fi  qnis  remedia  ab  ipfo 

liei 


322  ACTASYNODI 

ì)ei  Jbiritu  frobata  fnalif  mjlrùa-p-plicanda  legitime  commcnjlraret  aut  afflkaret. 

Tulimm  hanc  indignatiomm,  Ì>omwe,  c]nid  peccavimm  in  te  ,  Jpeculantes  tamen  (^ 
expeilautes  ,  ecquando  tandem  ì  calss  ejjes  adjle&nrw  ,  ó"  ferfeóìo  opere  ,  conftimma- 
taque  ìndiqrmtione  ac  jndicio  tuo  in  Sione  caujam  fui  populi  ,  tua  veritatii  adeotfue  di' 
nonjìnis  tui  «nurns  ,  -veritnti  priftinum  Jplendorem  ,  fer'vts  tuis  Utitiam  ,  Ecclejìa  tux 
e^opiatilTimam  pacem  d^  nomini  tuodaturus  gbriam.  CAUmores  futn.ushorum  tuorum 
ebquiortrm: 

BoKU-s  efl  lehovA  expe^antiltts  ipfum ,  anima  requitenti  ipfum.  Bene  agitur  cum 
eo  qui  file  t  Ieho'vx&  expecìat  falutem  ejns  :  nam  non  rejicit  in  f&culum  Dominm  :  fé  A 
cum  uficit  mxsiitia-,  rurfum  miferettir prò  amplitudine  kenignitatum  fuarum  :  neque  enim 
populumfuitm  deferit ,  necpojfeQìonemjuam  derelinquit. 

t^tque  hdc  efi  admiranda  ilU  tua  bonitas  &  fides  ,  quam  experti  fumm  &  pradi- 
Camus  in  hoc  tempore  ,  in  anguHijs  agnovimw  peccata  neftra  ,  qu^efivimus  ^  invoca- 
vimm  te  ,  tandem  refjiondens  coUocajH  nos  in  lato.  K_AdJ^exi(li  adfli£ìionem  noHram 
dr  agnovifii  angeres  amm<t  noflr*.  VivifrajH  animam  nojlram  &  confolatut  es  popu~ 
liim  tuumi  dedijli  nobU  defideria  cordis  noflri,  é"  pronunciatum  labi  or um  nojlrorum  non  aver- 
tifiianobii. 

Cum  atitem  tibi  prò  immenfa  tua  bonitate  dr  fapientia  ad  docendum  &  regenditm  pò- 
pulum  tiium  placeat  uti  opera  ,  miniìterio  ,  commnnione  cf  ceetibus  fan^orum  tuorumfir~ 
vorum  ,  quos  gre  gì  tuodedifiipaìtores  dr  in(peclores,aJJtdiie  ó'Wdentilpme  fupplicavimas 
tibi,ut  in  grarvijJimU  iftis  Belgicarum  Ecclefiarum  caUmitatibtuhoc  nos  aliquando  beares/ò- 
latio  ,  utPastorum  cf  DoH or iim populi  tui  conjunCiii  precibm  ,  communicatis  domi  df 
fiiidijs ,  [aiutare  aliqnod  remedium  *gratA  ac  pxrie  d^fperatA  Ecclefi*  Belgica  ex  fannia 
tuo  Verbo  adhiheretur  ,  rejeBa  dr  pdfii  errerum  caltene  ,  lumen  veritatis  in  cande» 
labro  omnibus  exponeretur  ,  errantihm  ad  reditum  ,  difir^iìii  ad  unionem,pax  prxfcr- 
retur  ,  inquieti  &  perturbati  ad  tranquillitatem  revocentur  ,  d"  pix  gratijpma  reflo- 
tefcerct  in  amasnìfftmo  hoc  noftro  Belgio.  Ecce  quod  petivimm  dedifii  nobis  ,  df  ^»i- 
dem  longe  illiiltrius  atque  unquam  Jperare  fuimui  aufi.  TeUatur  id  prafens  augusta  co- 
rona tot  eximiorum  Chrifiifervorum  ,  quos  ut  Jpiritualem  exercitum  infubfidium  affli- 
iìifftmA  noflr*  Eccteftx  ex  -vart/s  non  fotum  -vicinis  ,  fed  etiam  longe  dijjlt'is  regnU  &  re- 
tjtonibui,  divina  tua  manu  in  unum  coégiUi  ,  ut  fingulari  malo  finqtilare  refponderet  fo- 
latium.  Flagitavimm  infnper  ,  ut  quandoquidem  fine  tua  benedizione  omnà  eorum  la- 
hor  foret  irrituf  in  omnia  dr  fiingula  fianBi  hujm  coetus  membra  fpiritnalium  donorum 
copiam  ejfundere  velles  ,  eorumque  corda  cf  aóìiones  fic  gubernare  ,  ut  fi»6ìo  tui  ne- 
mtnis  timore  ,  compofttis  d"  fidatis  animU  omnia  ad  verbi  tui  normam  Jìdelìter  exa- 
minarent  ,  tandemque  [incera  &  ferena  confcientia  in  unicam  falutarem  veritatem  con~ 
fentirent  >  &  concordibtu  fuffragijs  eafiatuerent ,  quA  ad  nominis  tui  ^loriam  ,  regni 
Chrijìi  propiigationem  ,  Ecclefiu  Belgica  concordiam  d"  confcientiarum  tranquillitatem 
quam  maxime  expedirent.  T^eque  hoc  defideratifiimum  honum  nobis  denegavifii ,  Do- 
mine ,  ut  tanta  omnium-,  &  fiingidorum  in  faluf  ari  doBrinaconfienfione  ab  uno  veritatii  Spi- 
ritu  infiorata  , [animus  hiclabornofterpijs  omnibus  eo  efiet  gratior  ■>  infirmifque  tfpperitis 
dr  errantibm  tanto  redderetur  fru£ìunfior.  Hujmconfenfus  tefies  fumui  omnes  ,  qui  hoc 
in  loco  coram  te  fedemus  ,  di'  manibrn  nofirù  divina  huic  veri  tati  ex  Scriptura  fana  de- 
clarata  fubfcripfiimus .  Sic  conjpicuum  efi  opus  tuum  infiervis  tuis  fic  formidabilis  es  in  confi- 
iio  fanncrum,ficexhilarafiinos  fecimdttm  dies  quibw  affitxifii  nos,ficundumannos  quibtu 
experti  fumus  ntaliim. 

Hxc  omnia  nobis  confedt  tua  mifericordia  ,qua  profequeris  populum  tuum-  Hoc  novo 
d^  illustri  benigni tatis  tua  miraculo ,  omnium  (qua  tot  edidifii  in  Belgio  )  veterum  me- 
moriam  nohis  refricas.  Cum  itaque  guHemus ,I>0mine,&  videamus,quam  bonus fis  erganoSy 
dr  qiiantopere  diligas  Ecclcfiam  Belgicam,  Uti  fumus  d"  exultamus  in  te ,  fidem  tuam  in  con- 
gre/catione  ftn^a  celei  rxmus,  beatamque  il/am  pradicamus  gent^m^CHJus  tu  Deus eSibeatitm  il' 
Imn  popuUi'in  quern  eligis  in  hareditatem  tibi. 

liunc  ergo  Domine  obfecramus  in  nomine  diletti  tuifilij  Hofcianna  ^  ferva,  nunc  ,  prò- 

j^erA 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  3Z3 

f^era  mine  Domine, opm  manuum  tnarnm  in  nobisperjjcc.da  robur popitlo  tuo  c^  benedicci  cum 
pAcCytit  rejwvenefcentcs  ncvis  viribu-s  afcendant^velut  aquiU,  cnrrant^neque  defatigentur,iim- 
btdent  nccjdc  delajjentur. 

Benedic  porro  kboribiis  ferver  nm  fuor  uni ,  &  luce  ut  lux  faci ei  tu&  fuper  populum 
tuum.  Enuite  Spiri tum  tuum  ex  alto,  illumina,  hominum  mentes  ,  prepara  c^  aperi  cor- 
da  ,  ut  Jplendcrem  ftmpVìcijfimA  ttix  l'critatis  videant  ,  eam  cum  •voluptate  ^  corde 
hono  rectpiiint  ,  in  ea  perpetuo  acqniefant ,  fiuóìufque  ea  dignos  conjlanter  df  ahunde 
proferant. 

K^berrantes^ò  Pasioroptime,  adgregem  tuum  clementer  re  due  ,  feci  e  c^  emolli  corda  dura^ 
ut  agnofcant  extenfam  manurn  tuam  &  robore  tuoprehenfo,  pacem  tecum  ineant ,  ncque  collo 
duroveritatidiutius  ohlu&entur,  dìfftpatosin  unum  recollige  ■>  l'ulncratos  Jana,  lapfos  erige 
^  confirma,  mortiios  vivifica.  Tolle  e  medio  nojlri  fchifmata ,  compefce  Satanam  ,  compone 
animo s  omnium  ad  tranquil/itatem,  ut popaltts  tuus  imo  b amerò  tibi  fervi at  ,  uno  corde  &  ore 
te  colat  ò'  celebret,  cantentque  <-^ngeli  in  ccelis,  ò"  homines  in  terrù ,  Pacem  in  eo  qui  fpespax 
drfalui'  noflr.i  efl  lefu  chrijlo  Filio  tuo  unigenito  ,  qui  tecum  dr  cum  Spiritu  Sancìo  Vivit  ck' 
regnatinjceculx-,  \^nen. 

His  habitis,  ScribcE,  ex  ambone  in  frequcnriffima  Comitum,  Baronum,virorum 
Nobilium,  Amplirsimi  Magiftratus  DordracenfjPaftorum^populique  undequaque 
confluentis,  pancgyri,  Canones,Iudiciumque  venerand^e  Synodi,  cumfubfigna- 
tione  fingulorum  cum  Ecclefiafticorum  tum  Policicorum  ,  pra^legerunt  publice  ac 
promuJgaiiint.  Qjjos deinde fubfècutusPraefeSjpubliceitidem  fignificavit,do6tri- 
namin  Confcfsione  &  Catechefi  haiiim  Eccleiiarum  comprehenfam  in  Synodo 
relcdam  atqiie  cxaminatam,  &;  confcntientibus  omnium,  tam  Exterorum,quani 
ProvincialiumTl"ieologorumjudicijs,utorthodoxam&  verbo  Dei  confenticntem 
fuiffe  approbacam.  Tandemquehacgratiarum  acVione,  celeberrimum,auguftifsi- 
mumque  Conventum  dimiiit.  Ea  aucem  h«ec  fuic  : 

Celebrate  Dominum  quU  bontà  ejì,  quia  injxculum  henignitas  ejus  :  Dicat  nunc 
Bccle/ìa  Tjel^icayejjeinjxculum  bemgnitatem  ejtis:  ^icantnunc  Jèryt  ^eboya, 
qui  prflAnt  in  atr'ijs  domtisejm,  ejje  ìnfzculum  bemgnitatem  ejm  :  "^enedicat  ani" 
maìtojlraDomino nec ohli'vifcatur uUius benefìciorum  ejm:  ^uipropitius  ejìomni 
iniquitati  nojlri ,  qui  medetur  omnibus  morbù  nojìrù,  qui  coronai  nos  benignitate 
C  miferationibiis.  ,^uifatiat  nos  bonù ,  qui  nos  renoyat  ut  fiamtu  tanquam  a^ 
quiLiy  tanquam pueritia  nojlra.  Magnìfìcaeffecit  Jehoya  erga  nos ,  exercet  be^ 
nignitatem  erqa  unBosfuos  \  notasfaat  nohùs  '-viasjt^as ,  €^  arcanum  ftum  reye- 
lattimentihiisnomenejm,  Facitut  manjùeti  incedant  injure,  0*  ducit  eos  in 
orbitì4JuftitÌ£.  Eripit  nos  a  contentionibm  :  <-uiyat  Dommm,  ^  benediSìaJtt  ru^ 
pesnoHra:  ex  alt  et  ur  Dett-sfalutti  noBra:  in  cauìij  herbidi4  facit  utrecubemus: 
fccundum  aquas  lenes  deducit  nos  :  grayiter  impuLJi fuimus  ut  caderemm,/èd  Do^ 
minusfuit  auxilio  nobà:  Jèyere  nos  cajligayit  Deus  ^Jèd  morti  non  tradidtt  nos  % 
Jòlyitjilicìumnoflrum ,  O"  accinxit  nos  Utitia.  ZJoxcantus  i3 filutis  ft  in  ten~ 
torijs jufìorum ,  dicens  :  CN^n  i^ortemur ,  pd  <-L>iyemtts ,  ut  enarrem tu  opera  Do- 
mini. éMulti  dolores  Junt  improbo ,  pd  qui  fiduciam  habet  in  jfehoya  ,  beni- 
gnitas  exundabit  eum.  L<etammi  ergo  jujìi  m  "jehoya ,  ^  cantate  nomen  e- 
pis ,  qui  prediti  cfìù  reBo  corde  :  nam  amoenum  hoc  efl  <(jr  reBos  decet.  ZJi-- 
dete  quam gratiojìts  i£  mifèricors ejì  Dommiis ,  quam  longanimù  i^  multus  beni" 
gnitate-  non jècundumpeccatanoflra  facit  nobù  ^  neque  fecundum  imquitates  tio- 
Jlras  retribuii nobis ,jèd  quam  alti funt  coeli  fupì a  terram ,  prayalet  be^ngnitas  ejus 
erganos :  quamlongeabefì  Oriensab  Occidente , tam longeamoyet  à  nobis  tranfgref- 
fones  nojlrasj  ut mifìreturfater filiorum ,  itainprajentiarum  mtferetur  nojìri  Do- 

mifius. 


5à4  A  C  T  A     S  Y  N  O  D  ì 

miniis.  Htc  dieseflà  feboya,  ^  e/l  mirala ilù  in  oculù  noflrù'.  hunt  diem  mhìsèffè' 

eit^jeho'viti  quare  latemm  (^  exultemMS  m  ea, 

Omniùotens ,  xter?ie ,  mipricors  Deus  0*  pater  fìojìerin  Vnìqenito  ^  ddeUo  tuo 
Filio  Demino  O"  SeryatorenoflYo  Jefa  Chriflo^quam  adimranda^  imperjcrutahdù 
eji  hxc  tua  chantas  '<£  mifèncordia  erganos,  nojìra  culo  a  mifernmos  qy^  perditifjimos 
peccatores ,  quodnos  anteja^a  mundi  jundamenta  m  dilecìo  tuo  Fdio  adtsternam  il- 
lam  gloriam  e^?'  animarum  noflrarum  falutem ,  non  ex  pr^yijk  uÌIa  bona  quaùtatù 
n^'elaciionisnojlrie  dignitate  ,  Jèdexmero  gr.ituitx  ddccìionis  beneplacito  elegtns: 
quodChriflHm  nobù  mcaput  <is^  ^aflorem ,  nojqueip/ìin  membì'a ,  cy^  oyesipji  mfe- 
Yendos  ^  aheòfajcendos  dejiinavem  t^  dederis  :  quodeidem  dileSìo  ^  proprio  tuo 
Filio  nonpepercerù,  fedin  acerhiffimam  ^  malediSiam  illam  crucis  tnortempro  nobìi 
cum  inimici  tmeffemustradideris,  ut  pretiofi  hujusimmaculati  tui  agni  (anguine  ab 
omnibus  noBris peccatù  mundaremur  j  i^  tibi  reconcdiaremur  :  quodper  Eyan- 
ielium^  Spiritup^ue  tui  admirabilem  i^  arcanam  <-virtutem ,  nos  in  peccatis  mortuos 
'Tjiyificayerps ,  regenerayerù ,  (lyadbeatam  fìlijtui  commumonem  ejjicaciter per- 
duxeris ^  ad  'vitjeìioyitatem  excitayeris  ^  noyifque  i£  fan^is  njinbus  fuperne  do  ■ 
nayeris  ad  tibi  Jcryiendum  infanBitate  i^ juflitia  omnibus  diebus  <-utttt  nofirx$ 
quod  in  ejujdem  filij  tui  Seryatoris  noHn  communione^  nos  fecundum  £ternum  pro- 
^ojìtum   t^  foederù  gratuiti promiffa ,  adyerjus  tot  mundi  lìlecebras^  carnis  ten- 
tationes,  SathanizinjultuSy  ipfafquetnfcrorumportastamfìdelitef  (is*  potentef  cu- 
Jloduu  i  tam filtda  gaudia  e3^  certa  folatia  timidis  noHris  confcientìjs  praUes  ea^ 
queperSpintum  ilhim  adoptionis  ,     htzreditatìs  noflrx.  arrhabonem  cordabus  no- 
Jlfis  imprimas  0*  obfìgnes  ^  quod  denique  pojl  patienter  confeBam  arumnofi  bu- 
juj  ^ita  peregrinatiotìcm  in  aeterna  nos  tabernacula  certo  fìs  recepturu-s^  ut  jèm- 
pef  fìmus  cum  capite  is^  Domino  nojiro  (Aoriamque  illius  con[iciamus.      ^uiy  aut 
qualesfuimiis ,  aut  etiamnum  flimm  nos ,  ut  ipftim  dileliionis  tu£  fontcm  in  nos  <^e- 
luteffundaf.      Da,  o  Domine ,  t^T)eusnoJìer,utbtecbenefic!anob:'sprater(i^ 
cantra  omne  noHrum  meritum  dejìinata ,  coUata ,    (^  co?2ferenda ,   omnem  no- 
flrum  adeoque  ipfirum  ^Angelorum  ^qui  in  baec  gefìiimt  intro^icere^  captumlon- 
gi[Jìme  Jùpera?itia  y  humili  ^  ^rato  corde  a^nojcamus,  eorumque  afjìdua  t^  fanSìa 
weditatione  accendamur  ad  fìnceram  &  f/lialem  tui  dileciionem ,  fcryidam  gra- 
titudine m  ^  patientiam  i£  confla?2tiam  in  omni  cruce  e^  luSìa,  fidamque  i^  Lz- 
tani  buju-s  gratin  adyerjlts  Satanae  dJ^  impoftorum  corruptelas  (^  contradiEiiones 
profejjìonem  ^  affertionem.    ^od antebacfecijìt ,  fac  porro  ut  finUa  O"  pura  de 
hù  tuis  beneficijs  doEirina  ,quam  expurifjlmis  ifraelis  jontibm  depromptam  populo 
tuo  exbibemu-Sy  in  omnibus  tuis  Eccle/ijsjònct  adnominis  tui  gloriam ,  <-ver£  pietatù 
propagationem  a^  Jòlidam  omnium  eleUorurn  tuorumin'uita  ^  morte  confilatio- 
nem.    Dajèr-vù  tuù  omnibus  fpiritum  <-verttatis,fapie)itÌ£,  prudenti^ ,  manfìietudi^ 
dinis  i3  confi anti£  ^  ut  doclrinam  banc intrepide a(jerant,fanBe cicreligiojè pertra- 
■  Bent ,  Juoque  exempio  oHendant,  quam/ìiayes  c^  indole/ua  dignosfiuclus profe- 
rat  in  ijs ,  m  quorum  cordibusbtcc  ineffabilis  Dei  charitas  per  fpiritum  Sancium  ef- 
fujaejl.    .^ontm  corda  btijtis  gratin  jenfù  riondum  imbutafunty  effìce  quxfumus 
domine  ,.  fecundum  infinitam  tuam  mifericordiam ,  ut  coeleHis  bujus  éMannts 
dulcedinem  guficnt  ^  reipfi  percipiant.   fanes  (ijr  porcos  arce  ab  bis  margaritis, 
ne  impuTìs  iltxs  pedibus  procukent.      ^)ù  infanas  ^  infinitas  carnis  ratiocina- 

tiones 


NATIONALIS     E)  O  RD  II  È  0  H  T  A  k  ^.  ,  ^^ 

thncs  Jècìantur  ^  faljòque  nonnnat(e  jcitntia:  fuco  (^  prieptgijsfallunt^r^falÌHnt, 
miferere  lUorum  Pater  Clementi fjì?ne,  &  eodem  quo  nos  Spini us  traSiu  clj^  daBìi  ad 
JàcroJànSìds  tuae  '■veritatù  ohjèqmum  eos  inflefie ,  ut  incomparabilù  htfjus  thefkttri 
pretmni  ahquandocondi^rnenobijcum  oeflnnent ,  &omni  njana  ac  Jìoltda  de<x>m- 
biu,  mentis,  ^  <~oirtutibu3 fuù  pr<!^fitmptione  ac  glori  attorie  in  teternwv  abnegata,  fé 
<-verecoram  te  hitmilient,  tibiquefoh  omnemomnùbonì  ^lonam  fine  uUis  ^-verbonim 
ant  phrajium  wvolttcm  aperte  i£  fìncere  cum  toro  SleSìorum,  tum  zAnQelorufH  tum 
hommum  choro,  in  folidum  trihttant.  Omnes  autem  tuas  Ecclefas per  uniyerfum 
orhemdi(^erf(ts  infidei  imitate  per  unum  illmn  qui  totum  Chrifli  corpus  rent  ^  nje- 
getat  Spiritum  cujlodi  :  omnes  S atante  ad'verfus  eas  molitiones  diffìpa  ^  perde.  Dà 
lUis  C^  nobis  ut  crefiamiis infide  njcra ,  fie  <-viya ,  i^  charitatenonficla^  donecpro- 
ntiffaillapcrfeSìionùbeatitate  omnes  m  ccelisperfi'uamur.  Vorrò  cum  htzc  ^oliintas 
tuap.ty  ut  omnes  fìdeles ,  tam  publice  quam  priyatim  ttbtfìtpplicent prò  omnibus  in 
eminentia confiitutù, priefrtim  ijs y  quos  Ecclcfiatua  dediftinutritws ,  agnojcimui 
idnobùm  hocaugufio  <^  -venerando  coetuconoy'e<jaiis  ommno  incumbere,  ut  arden- 
ti fjìmù  'Xiotis  ^  f latranti Jjìmis  preabus  tibi  commendemus  lUos ,  quorum  cura ,  be~ 
neyolentia^ac  mandato  hdnc  Synodum  celebrami,  .^anta  igitur poffumu-s  animi 
intentione  ac  deyotione ,  commend.ammtibifllujiresacVr<x.potent€S  Belgiaehujus 
confaederata  Ordines  Generales,  T)ominos  noftros  bemgmfimos.  Velis  ,  o  Pater,  be- 
nefìciumilludinprimis  ^  quod  calamitof  (s^mifèrando  hoc  fkculo  in  populum  tuum- 
conferunt ,  amplijsimarum  benediSìionum  cumulo  ^ratiofe  remtmerari.  Priefìde  af 
Jiduo  in  ip forum  connentu ,  Spiritu  fapientuc ,  prudenti iz ,  acfortttudinis.  fn^trot 
ipfis faltttaria  confila,  ftccejfumque  ijs  (!^  eyentum  facilem  (i^  felicem  pricfia  :  in 
\elo  glori(Z ,  domiis  i^  <-ueritatistux.  ipfìs  confrma.  Da  ipfìs  regimen  pacatum  ac 
flahile,fubditofquefidos  i^  obedientes.  T^obora  dextrits  ipfìyum  adyerfiij  omnes, 
qui  domi  forifve,  clam  '-uelpalam  dtfipationem  ^interitum,  t£ occafiim  hujus  Rei- 
pub,  macbinantur.  Effce  utfanBa  eaque  perpetua  tnter  fé  concordia  mane  ant  col- 
lidati^ qua  adverfiJ  malitiofas  inprimis  zAntichri/li  blanditi as  ^  tpfofque  inferorum 
dolos ,  fallaci as  ac  prafigias ,  rupis  tnfiar  mconcujfe  fubfftant.  [pncilia  ipfis  be- 
neyolentiam  ijicmorum  f£  longmquorum.  T>a  ut  perpetui  fini  populi  tui  nutritijy 
regnique  filij  tui  <^  '-ueritatis  ex  "-verbo  tuo  in  hoc  conyentu  promulgata  propaga- 
tores  indefefi,  (jr  SatanaregmdefiruSiores imperterriti ,  tandemque  cum  omnibui 
fanUis  (Sternum  beenturé 

JtluUnfiimum  <uero  <(s*  forti fimum  Uhm  Heroa  ,  Principem  ^uìiacum  Mau-^ 
ritium ,  quem  ijeriz  Religionis  ac  Libertatis  njindicem  illorum  Dominationibus  ad- 
junxifii,  haBenuJque  animi  iS  corporis  robore --ualentem  nobisferyafli ,  inque  orga- 
nutute  erga  nos  benefcentiiepeculiariterfile^i/?i<^confiryafiis:hùnc,Paterbeni^nif 
fime,timbraculo  alarutn  tuarum  afiiduo  refocil/a  ac  protese  :  da  ut  eo  quam  diutifime 
filyo  htecKefiub.fi'uatur.Neu  permute  ut  fielerata  fànguÌ7iariorum  maniis  ZJnSium 
tuum  atiingat  ^  capitifve  illius  capilhim  Udat  Emi  f te  è  throno  tuo  exercitm  cocleftes, 
qui  caflris  fuis  ipfum  circumcludant.  Inflruetllum  prudeniix.  O*  fortitudmis  donis^ 
ut  ad  cufiodiam  ^ projperitatem  noftram  alacriter porro  adytgilet.  Largire,  ut  dulcif 
fimos  immenfi ifiius,0*  fideliftmipro pace  nofira  exanthtilaborii fiuBus  cumgau^ 
dio  adjpiciat,ijfque,annisexfatietur  quamplurimis .  Jmbue  e^*  exorna  lUum  omnibus 
'■virtutibm  Chnfiiano  principe  dignù,quibus  magù  ac  magis  in  populo  tuo  emineat^ 

*  E  e  eique 


55,5  A  e  t  A     iS  Y  N  O  i)  t 

eintie  prtclucedt ,  tandemqne  cam  finUis  JjrAelii  heroibui' recipatur  in  dtetnà 
t^fbcruacula. 

Oramus  quoque  te  prò  Generojìs  Nobilifjmù  e^*  Confilfiffimù  OrdinumGe- 
neralmm  ad  hanc  Synodurn  Delegatù ,  qui  pia  prudentique  opera ,  moderatione ,  ac 
dirccìione  ^fànEiczhmc  congregationi  prompte  i3  tndefeffe  cornmodarunt ,  coque  no- 
mine de  pabulo  tuo  umyerfo  adeo  prueclarefùnt  meriti.    Qdftodi^rege^  ay  conforta  eof. 
Domine ^  per Jliritum  tuum^ut  opus  hoc fanUum  cum  ^voluptate perfìciant ^fru^uf- 
que  inde  ubernmos  cum  <tdifìcatione  conjcientiarum  &  animarum  eterna  falute  re- 
portent.       U'{ec  permitte ,  benigne  Tater ,  ut  quidquam  a  feryùs  tuù proficijcatur , 
quod  moleBiam  lUù  exhibere  j  illofve  contrijiare  pofjìt.      ^tinpotnif  {utiha- 
Benuj  gratiop  fecifii  )   ejjìce  porro  ut  fìdeli  omnium  ac  fìnoulorum  minifìeriofan- 
Siijque  exemplù  corda  ipjorum  in  falutari  tua  '-ueritate  e^  nominù  fui  timore 
adificentur ,  T)ominifque  fìiis  hxc  ,  quae  in  prxjènttarum  per agimus ,  fatica  ^  a~ 
liaque  omnia  exoptata  cum  gaudio  renuntient.      Oramiis  pntterea  prò   cMagni- 
fico  f^mpltjjlmoque  Cìyitatù  hujus  1)ordracen£  MagiBratu ,  Tr^etore ,    Con- 
fùie ,    reliqui/qne    S^etìatijfimt  Senatus    membrù.      &Apen  T^omine  thefau- 
rum  bonitatii  tu<e  ,  benediSìioneJque  tam  corporales  quam  Jpirituales'  in  tpfis^ 
totam  hanc  civitatem  .,  omnes  ejm  incoLts ,  inprimis  Uccie fiam  hujus  loci ,  ejfun- 
de  ,  ut  nojìrarum  precum  ,  e!?^  [AnEìx.  noflrae  in  Domino  conyerjàtionù  fuayip 
Jimos  fruSìiis  percipiendo  ,  in  beneficio  i^  recordatione  huius  Synodi  exultent,  £- 
ternumque  fibi  de  ea  gratulentur.      Fac  Domine  ut  Jàn5ia  h<ec  <-ueritas  quam 
fèrvorum  tuorum  mini  fieno  in  hac  urbe  ex  tuù  eloquijs  depromi ,  illuHran  ^fia-^ 
biliri,  &  confpirantibus  per  eundem  <-ventatù  Spiritum  animis  ,  modo  promul- 
gar i  j  Ecclefiicque  tuts  uniyerfie  exhiberi  tam  beìnghe  ijoluifìi  ,  m  eadem  con~ 
fianter  protegatur,  religio(è  prcedicetur^fànSie  credatur  ^  fruUuumque  in  fince^ 
ra  pietate  abundantia  alijs  commendetur  ,  (ìtque  hxc  urbs  instar  luminarti  in 
edito  pofiti ,  quod  'X'ictnam  fuam  clarijfima  luce  coUuflret.      Denique  quando- 
quidem  m  hoc  celeberrimo  conyentu ,  tot  exterorumprincipum  Md(nflratuum  e^* 
Bcclefiarum  deputatos  coram  cernimus ,  iJiya  totidem  paterna  tuoi  erga  nos  mi- 
pricordi(£  ^  ChriHiantcìpjòrum  erga  nos  beneyolentia  documenta  ,   abfit  a  no- 
bù  hxc  invratttudo  ,  ut  illorum  non  recordemur  coram  te .     ^uocirca  tota  pe- 
core tibi  fiipplicamus ,  prò  Serenijfimo  ac  Potenti ffìmo  Rege  facobo,  Kege  Magna: 
Tìritannix  ,  cuius  pientijjìmo  -^elo ,  ardentijfima  commifèratione  ,  operaque  -iiere 
regia ,  toties  nos  in  malis  nofirù  recreafli  :  prò  jfllu^lriljlmù   Germania  prin- 
cipibus ,  roeris  Ecclefìa  tua  nutrttijs ,  EleSiore  Palatino    <^  Landgravio  f/afi 
fia  ,  proque  jfllusìribus  ,  Magnifici}  c^*  SpeSìatijfimù   Tiguri  ,   ^erna ,  T^afi- 
lea^  Scaphujìa  ^  Geneya,  denique  Brema  ^  Embda  Magifìratibm  ,   Eccle/ìts 
(iS*  "^bujpub.       '^cordare  omnium  ,  o  Domine  ,  fecundum  eam  beneyolen~ 
tiam  qua  profiquerù  populum   tuum.      Da  ut  fruantur  fialute  O'  gaudio  eie- 
Uorum  tuorum.      Tro  fanBa  jympathia  jucundtjfimoque  hoc  beneficio  ,   quo 
m xfi OS  harum  regio num  Ecclefias  adeo  blande ,  prompte,  (sr  beneyob  fitnt  con- 
filati ,  duplum  m  finum  ipfionim  refunde.      Qìncede  lUù  pacem  ^  projheritatem 
perpetuam.  Tenebrai  illorum  illumina ,  m  angu^ijs  ac  difficultatibus  omnibus pra" 
fientifiimum  lUis  efiofiubftdium.Benedicomnium'i^  fìngulorum  reffimi?ii,ut  tibifitglo- 
nofium^fibditis gratum  & utile^totiq;  Chrifiiano orbi,ornamento  atque emolumento. 

Pofìremo 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  y.y 

Tojhemo  O'  hot  ne  denega  nobùJ)omine^expe5iationi,  votù,  defìderìjfaue  ipjòrumy 
tctiujcpie  adeopo^ulituifaSìum,  ytfìtjatùy  gratio/e  procura.  !?(e  Liborù  O^  Jludij 
tropaceÈccleJìi-e  tticcfijcepti  O^  fneiìiti  ipfos  unquampceniteat. 

Exaudi  nos  in  hi  fé  omnibus  ^o  Pater  mifcraiionurn  in  facie  unigeniti  ac  dileSiifìli^ 
fui  Domini ac  Servatorù  no^ri^cui  teciim  ac  cumSprituSanBo  uni  yero,  immortali, 
atefnoque  T^eojtt  Lms Jjonor, gloria  in ficulaficulonim.  itAtncny   oAmen. 

SefsioneCentefimaQuinquagefima-quarta.  sess. 

I X.    Aiatj,  Die  lovìs  ante  meridiem, 

HAcSeflìone,poftquam  omnes  tum  Politici,  tiini  vero  Exteri  ac  Provincialcs 
conv'T'flcncTheologi,  fuoquc  quifqueloco  ac  Ordine, <ìnguli  jamconfedil- 
Icnt,  Confliltilllmus  Clariilìmufque  Vir  Martinus  Grcgorij, nomine  Amplillìmoruni 
ac  Nobilillìniorum  Delegatorum,  gratias  iòlennicerjExteris  pra:fertim  Theologis, 
hisverbisegit: 

Re\*Ven.Clar.&Dodiir 

Vero,etiampo,quifqiùs  tandem  dixitfcnfir.iìàv  -à  TipfJta  tìjv  x^^i/^^^S Qi^uNomìne  igttnf 
■pop-l'  Bclgiciy  njerfus  calnm  attolitnus  oculos  (^  manus  noBraSyiic  tihi-,  Deiis  Pater ,  qui  nos 
creajti,  tibi,  Icfu  Christe,  fili  Dei,  qui  nos  pretiojìjjìmo  tuo  [angui  ne  redemijìi ,  ti  hi  Spiritu-s 
Sancle,  qui  nos  ziirtute  tua  "oi'vifcafii  érfanclificafli.ut  Hni,foli-,ó'  immortali  Deo-,graiias  eX 
intimo  corde  noftro agimus  quam  maximas,  quod dijjìdentihm provincialiinn  ammisjn  ìnfce 
diw-urnis fufer  veritate  do^rin£  in  verbo  tuo  nobis  revétatx.  ,  perturbatiomhm-,  EcclefiaìH 
tuam  adfiriam  o-  legitimam  eloqui  or um  tuorum  confiderationem  in  hac  Synodo  excitare  'uo- 
luìsti-  eique  tam  clementer  lenedixifli  ac  prinfuiHi,  ut  tandem  ter  unanimem  ó"  confentien- 
tem  ^.'iìtentiam  veritas  tua  (ò  t)et^s)  'vindicatafit  ab  errore  dr  'vertigine  quatpopulum  tnum, 
popu'.ique  tui Pajìores haclenm  occHpaveraty  Ecclejìamque  tuam  tam  gra'uiter  afflixerat  ó* 
fere  vrofraverat  :  quodeam  Ecclefam  tuam  reduxisiiin  veritatis  tu&  fcmitam ,  qux  in  hoc 
fta  efit  quodbeneplacitum  l'oluntarits,  Voluntatis  tu£  in  vacati one  nofiri ,  in  ó"  perflium 
tuum-,  in  dr  per  mortem  Christi  Salvatorls  noìtri,  per  fidetn  fola  efficaci  tua  gratia  ci  tra  arbi- 
trium  noUrum  nohis  ofiendifli,  inque  hanc  'vi'vamMtam  CT  certamfpem  nos  er€xiHi,quodirì- 
hac 'Vita  etiampvixfntifceretiosfaciat,  quedpoHhacin  domo  tua-,  o  lehova,  habitabimm  in- 
perpetuitates  aternas.  Non  nohis  Domine  fé  d  nomini  tuo  damtts  hanc  gloriam,  cui  etiam  'vin- 
dici as  hafce  meriti  fimo  &  gratifsimo  a.nimo  adfcribimm.  0  Pastor  ifraeUs  aufulta,  vitem 
tuam  quamplantasH  in  hifcepro'vincijs,clementerporroconfer-va,circumvaUa  eam  muro  for- 
ti, d^  maceria  no'va  circmnduc  eam,  ut  ne  aper  Sylveflris'denuo  ingrediattir  dr  devaflet  eam. 
ISlos  refugimtw  a  facie  tua  d^  verbo  tuo,  ideoque  in  opprobrium  victnorum  d'  in  fuhfannatio- 
nem  inimicorum  noftrorumfaBi.  Tu  vero ,  ò  Dem,  revertere  ad  nos.  Et  vero  reverfm  es. 
B.ejpexilti  enim  de  'monte  tuo  fan  ciò  Sion:  d"  lucere feciHifaciem  tuamfuper  nos  :  d"  fervati 
furnm  ut  vivamus.  Vivamm  atitem  digne,  vocatione  noftra  qua  nos  v  oc  asti.  Itaque  erucla- 
hit  tibi  cor  nojlrum  canticimt  novum,  d'pfallemm  tibi  gratias  in  choropiorum,  in  medio  Ec- 
clefu  tux.Demnosterfpes,fortitud/),d'  dextera  noftra,henefac porro  prò  volunt^te  tua  Sioni,  ' 
inUaura  muros  lerufalcmferruminatione  'verbi  tuifancii  d"  Spiritits  ttii  confolida  hoc  corptiiS 
Ecclcfa  d-populi  Belgici.  Vt  omnes  te  uno  ore  ef  corde  adorent;  tequc  celehrent  omnes genC' 
rationesper  omnia  fculafculorum.     <^mcn. 

Porro,  Reverendi,  Venerabiles,  Clavifsimi  dr  Do^tfsimi  Viri  Theologt  Exteri  ,  ab 
llliiflrifimis  Ordimbm  Generalihm  ,  Eoederatanrm  Belgy  Provinciarum  Dominis  no- 
Hrfs   benignifsimis  jufsi  fimas  Reverentijs  vesiris  ,   ofnnibHS  d"  fingulls  ,   magnas 

E  e  2.  agere 


Cant.  e. 


jiS  ACTA       SYNODI 

aqere  qratìas  :  (]uod  per  femejìrehoc  Jpatìum  ér^J'fodexcnrrit  amplius ,  tanto  hhore  vigi- 
Untix  ér  afjìduitatc,  accttratìs  ■vejìri-s ,  dofils ,  ac  pijs  confdtjs  indie ijfq ne  Synodum  hanc  ?{a- 
tionnlem  adJHtnm  iveritis,  idque  tn  gra<vtjjtmis  cattfis  &  controverjns  q;t£  Ecckjìam  h/iac 
Bekicam  tam  'varie  dr  mi  fere  haflenus  exerciierimt  :  quodfatisfeeeritts  votis  é-pijs  ipfa- 
farum  Domìnationnm  defiderijs,  qu£  in  hocfoUim.  inctihiierunt,  ut  c^furtts  Deicultits-,  dr  or- 
thodoxA  religioni  s  prof  e jfto  in  hifeeProvineijsàmaioribus  acceft£.-,fubliceohtineretiir-,confer' 
'varetur,CT  adposhritatcm  tranfmitteretnr.  Hanc-  R  R.W.  pmliee  exhibitam  animi  inge- 
nijqtie  vromptitudinem,hoe  offeinm  é"  henefcium,  lllnfrijfmi  noHri  Domini  Ordines  Gene- 
rales  erga  Sereniffmam  Regiam  Maieflatem  Magnx  Britannid ,  Sereniffrmivs  dr  llluUriff- 
mas  Celfitndines  Fle6foris  Palatini ,  Imperij  Kiearij,  &  Landtgravij  Haffix. ,  erga  CMa- 
gnifcentiffmos  Helvetieorum  Magisiratiis  ér  Cantones ,  Gencrofos  Comites  VVetteravi- 
e  OS,  Speiìabiles  é-^-^^^ipliJff^os  Magifìratiis  Genevenfm,  Bremenfem  é-  Embdanum,omni 
fubmijforimt  fervitiorum,  ujficiorum  drfiiidiorum  genere  fi  non  exxqttare,attamen  qtiavis 
oblata  occ  afone  grati f ime  demereri  conabimtiir.  Fetimtque  ijdem  illustri  fimi  DD.  Or- 
dines RR.  FV.  per  Delegatos  fuos  prxfentes,  ut  S ereni  firn  a  fi  a  Maieltati,  Celftudinibiis, 
Ceneroftatibm  ì  df  Magnijìcentijs  fiis,  fr^fentem  hiiins  Ecclefi&fmtd  ex  Reipubl.ftatum 
de  meliori  nota  commendare  velitis,  ijfque  renuntiare ,  nihil  lllunrifimos  Ordines  Cené'- 
rales  prius  hahere -,  quam  ut  reipfafignijìcare  ó"  declararepofint ,  delegationes  hafce  ve- 
(ìrum  omnium  é'ff^gtilorum,  ipjìs  Ordìnibus  honorijìats,  d^  Ecclefu  Belgica  perquam  fa- 
lutares  fuijjè  é'gratas. 

Vt  vero  hanc  prolixam  Bominationum  ipfarum  benignitatem,  ac  voltintatempr&fentes 
ipfexPeriri  pofitts ,  rogatas  Reverentias  Fé  fi  ras  njolumus ,  ipfìs  vt  omnibus  uno  (iato- 
que  die  Hag£-Comitis  adeffè,  drin  Confefu  Dominationiim  ipfarum  ab  ipffin^  dimiffori^s 
eccipere  placeat.  ^uodquiafne  diverticulo  poffe  feri  exiHimamus  ,  ncque  deviam  fti^ 
tur  dm  effe  hanc  viam,  facile  nos  a  Reverentijs  Feflris  imperaturos  j  confdimus. 

Qjiam  gratiarum  Aibionefn ,  Synodi  ipfius  nomine ,  hunc  in  modum,  '    * 
execpit  Pr^efcs  : 


Illuflres,  Gcnerofi,  Nobiles,  Ampliami,  Confultirsimi, 
Illuftrirsimorum  Ordinum  Genn.  Delegati,  Reveren- 
difsime  Domine  Epifcopc,  ca:terique  omnes  veneran- 
di, celeberrimi,  doólirsimi,  Patres  &  Fratres  in  Domi- 
no dileóìi. 


Hexam:'  4.  T^  Vlchre  zAmhroftus,  Sapientem  in  Canticù  imitatus,  Ecclefìam  cum  Luna  com^ 
cap.  8.  parat'.     Ecclefìa  ,  inqmensy  ficut  Luna  defedus  habet  &  ortus  fre- 

quentes:  fed  defectibusfuis  crevir,&  hismeruii  ampliari,  dumperfecu- 
tionibus  minuitnr  &;  ConfefTorum  martyrijs  coronatur.  Hxc  eft  vera  Lu- 
na, qua;  de  fratris  fui  luce  perpetua  lumen  fibi  immortalitatis  &  gratiée 
mutuatur.  Fulget  enim  Ecclefìa  non  (uo  fed  Chrifti  lumine,  &  fplendo- 
rem  fibi  arceflìc  a  Sole  j  urtiti^. 

Egre^k  equidem  hac  ìrrutgine^  rvaria  Eccle/ta  in  hoc  mundo  militantvs  condii 
fio  nohù  depmgitur.  .^emadmodum  enim  Lunafùa  habet  incrementa  ^  dc" 
crementa,  '<£  nunc  pieno  orbe  nohìs  affulget  ^  nunc  afpeBuì  noHro  omne  lumen 
fubtrahit^  prout ,  fcihcet  d  Sole  illummatur^  cuius  tamen  radijs  nunquam  eH  dcfli- 
tuta:  Sic  Scclefta  nunc  rara  in  terris  apparet,  nunc  frequentior :  Nunc  cruceprejjà, 
frocellù  agitata  ^  latens  in  occulto  j  nunc  halcjonijsfuis  recreata,  in  pace  fiorens 

i^  odorem 


NATIONALIS     DORDRECHTAN^.  3.9 

^dorem  botiafrarrantits  circumquaque  dìjfunder2sJiberefrocede?2s  t^ conjhicua  in  aq 
minibus Jhìs,  omniAque  longe  ((;r  Ute  j^lendore  fuo  cttUuftrans.  Et  hacqmdemmnnut 
EccleJt£accidiintexfàpent!Jjìmait4jìiUmaJìmHlacbenigm(Jìma  Eilìj  Dei  auberna- 
iione ,  quares  Eccìcp<zfnx.  omnino  omnes  diriTit  adfnam  vioriam ,  Ecclefìx  midtitilex 
honum ,  & hoflinm ,Sdtan£  in^rimù,confu(ionem.yeritm  qu(^ainq-^  tandem  EcclefìiC 
Jìtconditio^manet ìlU  fcmper  Jponfòjlio  tenerrime  ddeSìa  :  utut  mgrdL  forù  aùpa-  Cant.i.  ■ 
reat,  decora  tamcìi  mtns  e[l ,  Dowiniqt4e  fiipecuhum,  (^  tot itis  mundi  '-ueìuti  ^'fi^-'^')' 
Cor,  ad quodVni'verJì Imperator Perpetuo  atque  unicerefpicit.  Benis^nitate  cnim  ^p.54. 
fcmpirernamileretur  eius  Ichova,&  dc-rponfavicfibi  ejimin  feculum:  Tan-  f^ofe.z. 
tumque  abefì ,  ut  in  cruce  curam  diletì<eju<e  deponat  Domintts  ;    ut  e  contrario  tum 
<-uel  maxime  ^on(Ì fuifìdeyn  (s*  amorcm  conju^alem  illa  experiatur.      Primo  enim 
dileSìa  ed  qua  caftigatur,t^ qit£ flagellutur pò filia  agnojcitur.  T)einde  quam  n-'a- 
rie^provide^benigne^acpoteaterjCuHodityfolaturyfuflentat^  ducit ^  corngit  (^eri- 
git  eam  T)ominiij  in  cruce  ?    ut  mirabile fìt  in  oculù  nofirù^  eam  nec'\'tn\h  flam-  r-/c  ., 
ma  confumi,  ncc  acjuarum  fluentis  (uflocari  ,  quoque  magù  cdamitatum 
fumo  acfuligme  maculatur ,  eo  mdies  candidiorem  coram  'T)eo  apparere.      ^ibus 
omnibus  ut  dilcBionìs  Jux  conflantiam  Ecclejìne  teflatam  facit    T^omintis^  ita  ab 
ipfa  etiam  Ecclefa ,  injummù  hcet  an^uslijs  conflitiita ,  inde  "uult  coUiii ,  quod 
diligatur  a  dileHo  Juo.      ,^em  m  finem  nonfolum  ^erbum  ffratix  lUi  admimjlrat, 
fed  Spintum  i/e}j<r»«?,  tanquam  arrham^onfilitiam  et  indit^  ut Jùayifjìmo  amo- 
ris  e^  favorìs  fti  Jcnju  imbuta^  in  omnibus  adyerfìs  fi  roboret  O*  fulciat.    Ch(o- 
rvit  enim  Dominm  permagm  tnterejjè  Ecclefia ,  ut  fiiat  O'  fintiat  fi  ab  ipfi  di- 
ligi.     Hoc  "-vero  illud.e(ì  quod  adyerfirium  noBrum  habet  agerrime  y  qui  nifi 
fidemillam,  qua  Sgonfi  nofiro   (  id  efi,  ipfì  •-vitx  )   agglutìnamur ,  peBoribm  ex- 
cutiat iincaffurn  fie laborajjèapprime mtelli^it.      .^are  tanquam  m  rahiem  njer- 
fus  omnia  fiur firn  deorfium<-vohit ^procella  incumbit y  opprobria  malignantium  un- 
dique  accumulai ,  carnemque  <-oia  multi^lici  tentai ,  ut  Ecclefiam  crucis  txdio  fia- 
Slam  de  fiducia  depcU.ttyeyincatque  illud:  orbis  Domino  dileólam  nonelTejCui 
totus  orbis  infcnius  vidcatur.     Atquehtcctentatiofianenonèmmwiù  efi,  Eccle- 
fiamque,quippe  carnù  infirmitate  laborantem  &  tranjgrefiìonum  confiientia  ora'va, - 
ta,acerrime  pungit  <i!srfàuciat  .adeo  ut  flutìuans  f^  fatigata  ad  impatientia  murmttra 
nonnunquam  declinet,nihilque pene  abfit,quin  effundantur  eius grefi/i/^^ in  defilerà 
tionù  barathrum  abripiatur  à  maligno.Tunc  è  profundis  quiritatur.-Mmàta  cftEx-  rfà/,yì.-7A. 
celfi  dextera  :  Obhciis  eft  mei  Dominiis  :  Dcrcliquit  me.    Qiioufque  Do-  77-^°  -89. 
mine?quarerejicisin  a^ternumr'  Vcic|Lieinanicerpunficoanimum,&  fm-  -''^"^•^4' 
ftralavo  inmundicic  manusmeas.   Revercere  tandem  &;  afpice/  Anfafti- 
dic  anima  tua  Sionem  ?    Cujufinodi  querimonia  pafitm  in  Scriùturùfi,?2Sìis  ex- 
tant.    tsAdhtcc  omnia  non  dormitfifiaelis  die  cufios,qui  (apienti  quidem  '(3 ]uHo  coti- 
filio  dileoìamfitam  probat,  exercet,  hiimiliat,^  flagello  gratin  adfiryida  'i-'era  pae- 
nitentiaexercitia  revocai ^fidcrucù  interim  momenta ponderai,  horamque  fiaam  ha- 
bet in  numerato  ,  exfiieSians,  donec,  confimmato  m  monte  Sionù  judiciofito,  tempus 
fit  ejus  mifierendi^caufiamque  ems  agendiadyerfiis  Inimicam.   Inter, m  Ecclefìa  in  ci- 
nere  jaceii^  cilicio  :,indignationem  Jehoyaferens  ^  quia  fi  in  ipfim  pcccajfi  agno- 
fiity  Spirituquecontì\to  gratiam  t>  remifiìonem  identidem  implorat,  ^  ficun- 
dum  foederis  promifia  impetrai ,  quo  unico  in  media  cruce  '-uiyificdta  in  Deo 
reconciliato  exultat  ,  fiannìfique  <(3*  opprobrijs  opùrejjòrum ,    qui  hareditati  Do- 

Ee  3  mwf 


350  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

mini  infulta?it^7iomenque  ejusqmtidte  irritante  plurimum  fàtura  infurgere  porro  att- 
pCil  -7 A  AI  ^^^  a4yerfiseos,(^ precari cum  Sione:  Surge  Deus ,  age  caufam  tuam  :  recor- 
8<5.  dare  opprobiij  O.ulci  &  inimici  populi:  libera  me  proprer  obiervacores 

meos:  cfficefignumero;a  mequod  bonofìt,  uc  videniesofores  mcipude- 
fiant.cum  tuadjuveris  me, ^.confolacushicris  me.-  Etiamhacre  cogno- 
fcam,quod  dcledlaris  me^quod  inimicus  meus  non  jubilcc  de  me,  ^am- 
yis  enirn  Propitium/ibi  Dominnm(^  credat  i^  experiatur  6cclefìaìn  cnice ,  ut  ta^ 
men  idtmpubliceadDei  ^loriam  e^'  Ufiviefitts  inimice  confufìonem  innotefcat ,  op- 
tare  ut  plurimum  folet,  'c^  contentione  magna  fUgitare.  Etaudttijia  adeoqueex- 
audit  Orùisjudex,  qui  dumfiiios  caligando  jèPatrem  probat  in  domo  jìia,  mmaci- 
bus  interim  oculù  wtuetur  cateryam  Edomcnam ,  qua  blajphemioi ,  irri/ìonù  ac  'tjìo- 
lentu  nec  modum  facit  nec  finem.  aAd  hanc  judicandam  cum  fi  accmgit  Tìo- 
minm,  folet  ex  ordine  à  fi  infiituto  fìbi  '-viam  prìm  flernere  per  fuorum  ill.u  pre- 
ces,  qua-s  pneparando  huicjudicio  dtleSìù  Jùù  injpirat.  aAtque  hinc  exijlunt  tot 
tmproyij£,admirand£  ^  improbù  inexfpeB<xt^  prorfus  atque  incredtbdes  rerum  me- 
tamorphofisy  quat'-viaimperyefii^abili,  nunc  mediate,  nunc  immediate ,  pUrumque 
autem  miraculofi,inchoat,  cr  perficit  Dommus  exercituum .  eAbffue  mir acido  enim 
qui,  ob fiero,  pufiUns lUe grex adverfus  infirorum  portai fubpflat ,  imotriumphetì 
T une  demum  Lunam ilìam  noflram  (  Ecclefìam,  inqHam)^atiofi  Solù  fmlumine 
perfufum, poft  -variai  defe^uum ,  quos paffa,^ci(fitudines ,  corufiantem  ^-videai  in 
orbe/ùo.  Tunc  rejuyenefiit  lUa  Chriftì (gonfia ,  i^  jufiui procedit ,  ut  juyenù  Leo, 
corani  quo  ccciditimprobus.  Tunc  ddatantur  Piorum  corda,  c3^  metani  cum  cantu, 
qui fimmarant  cum  lachrymis , perfilyentes  ^ota  liberatori  :,  canticumque  canentes 
noyum  i^  adorantes  : 

Quis  Deus  fortis  magnus  eftj  ut  tu  Deus  ?  Tu  Deus  fortis  mirifice,  quia 

„-,  facisres  map-nas.  Deus,  quis efl par  tibij*  Qui  morruos  virxreftituis,  &z 

rfal.-7y.7i'  in-"'  e     ■     r       j  A       j  ■        r 

e8.72.10z.       cxabyfiisterr^  nostacisalcenacre.    A[iud  te  exitus  lunt  contra  mor- 

tem.  Bencdidus  Cn  lehova  Deus, qui facit mirabilia  folus-Confcribarur 

hocingcnerationcmpofteram,  ut  populus  rccreacuslaudec  ipium. 

Exemplorum  piena  efi  Scclefix,  tam  Veteris  quam  Noyi  Te/lamenti  hijìoria.    Et  hu- 

^m generis e(l bene jìcium  hoc,  llluftres,  Ampliffimiquc  Domini,  Patres  &  Fra- 

trcs  reverendi,  quod pofi mag-num illud  refiormationis opm fuperiori  ficuloPatrum 

no flrorum memoria patratum,  Ecclejìa  lìelgica  a  Domino  accipit,  agnofiiti^ pradi- 

cat  in  hoc  tempore  i  z^  nos  documentum  ejm  lUufire,  partemque  adeo  maximam  c^ 

longe fiiayiffimampercepimHS  in  hac  Synodo.    OpM  '-vere  admirandum ,  ad  quod 

contremi  fi unt  inferi ,  ^  amici  fìmul  atque  inimici  obflupefiunt ,  neutri  hunc  cala- 

mitatum  noflrarum  exitum  prafitgientes.      Enirni^ero  fi  malorum  illurum,qux  tot 

nuncannos  nos  exercuerunt ,  iniiia,  incrementa,  abditos  recejfim  (s^  rationes  omneSy 

remediaitemtot totiefique  incajfium  tentata,  Synod^m  tot  annos  flaintatarn yneqa^ 

tam,  impeditami  tandem fuprafipemhumanam,  eo,  qui  njiam  m  inyijs  inyenit^ 

compUnat ,  procurante ,  concejfiam  ;  fidenique  hujm  Synodi  (  qualem  quis  unquam 

jperare  aufius  in  Belgio?  )  india,  progrejfium ,  molefiias,  curai,  labores ,  exitum- 

que  inpnmis  longe  exoptaiiffimum,  quemnos  coram  confipicamur ,  piorum  ijero 

in  Belgio  coetiis cum incredibdinjoluptate indies  refiifiunt,  mentibia  nofiris ,  utipar 

£aW.8,       efi,  recolamuSiCordibiis nofiris  ingeriturdlud.      oigitus  Dcihicelt.    Keycraiam 

Lumi 


NATIONAL  IS     D  O  RD  R  E  C  H  T  A  N  ^.  331 

Luna72oJ}i'aBelgica ex denfijjlmù  mijèriarum  umhris  emergens ^  qua/i  noyo  Solts 
Jui  recepto  lumine  ,fj>ler2deJcit,(C?'  porro frementibiis  neqmcqnam  inferii  ^fplendebitf 
clariuj  omnino ,  quam  unquam ^antea.  vuideo  <^erum  eH  Dommiillad prò- 
mijjHm  :  Edam/i  jacueritis  inter  duas  ftrucs  lapideas,  five,  habicaveri- f/j/.c;g. 
tis  inter  ollas  [td  eji  vi  mciximis  aìigujlijs ,  fìrdihHS  i^/qualore)  eriris  pofthac  ■fj^'54* 
fìcutpennq  columbi"  j  argento  obdud:^,  cujus  ai^  lune  ex  hilvo  auro  pu- 
i\S\mo  ijT  alibi  :  Oafflicla,  tcmpeltatibus  acta,  confolatione  dcftirura: 
fternamlapides  tuos  cLim  ornamento,  &  fundabo  te  Saphiris.  Feiicem 
igitur  iBam  EccleJ?x  Belgiche  crucem  iure  predico ,  qu£  tantte  occdfìonem  prue- 
bmt  gratin.  Jnfcrutabdes  funt  njite.  zAlti^Am  ,  cm  folenne  ejì  è  tenebra  tu  • 
cem  educerc. 

Horum  <-veritai  cani  in  Siijpiciendo  hoc  confèjjù  ,  emfque  ìaudabilibiii  aUis 
iS*  ge^à  j  qti<!^  ^d  umbdicum  modo  perdura,  '-uehernente'r  utique  gAudemm  0- 
mnes  ,  Jè  quafì  niAnibm  noftrù  pal^andam  oculifque  confòiaendam  offerat ,  ab^ 
pt ,  ut  nunc  oblivifiamur  ojfìcij  noUri  ,  de  quo  partnn  divina,  prtecepta  ,  par- 
dm  Ecclefi^  Jirnih  benefìcio  affectizexem^li^  paulo  ante  in  medium  aliata,  noscu- 
mul.ttijfime  erudumt.  jllud  evo  m  dmbus  potijfimum  i  quantum  quidem  ad 
frajèns  nofh'um  infìitutum  attmet  )  confijìere  arbitrar.  Trimo  ad  tanti  hu- 
jm  benefcìj  ,  omnifque  adeo  boni  authorem  H^eum ,  ajjìduo  nobis  reH)icien- 
dum  efi  )  eique ,  quantas  infrmita-s  noHra  concipere  potejl ,  gratin  bum  ili  e*  ado- 
rabundo  corde  oppido  lubenter  fùnt  perfòlyendis  :  m  quo  quidem  officio  prteflan- 
do  nunquam  fìbi  pice  mentes  fatisfaciunt.  (um  <-uero  id  ipftm  toto  Imjus  Sy- 
nodidecurft^  O*  nuper  admodum  in  folenni  lUa  judicij  Synodalii  promulgattO' 
ne  vublice  ft  factum  i  pr^fenfque  conyentns  faulo  pojl  gratiarum  aSlione  ad 
Deum  fìt  dimittendus  j  non  immorahor  in  eo  diuùm ,  pr<zfertìm  cum  omne  id, 
quod  dicendurn  r efiat ,  argumento  buie  ajfne  fìt ,  i^  ex  eo  ^  tanquam  rivuj  è 
fio  fonte  ,  profluat.  oÀlterum  igitur  offcij  noHri  genus  e  fi ,  ut  caufas  ad- 
miniUras^  feu  media  ^  m^rumenta  illa,  quorum  miniferium  in  procurando 
nobis  boc  gaudio  intervenire  yoluit  'Dominm  ,  circumjpiciamus  ,  i'fjue  etiam 
debita  gratitudinis ,  laudù  ,  ^  obfrvantiis  offaa  fohamm.  CN^am  ^  hoc 
Sancivs  decere  ,  acceptumque  ejfe  coram  'T)eo  noHro  inde  rnanifeflo  colligitiir , 
quod  ipfe  Spiriim  SanBus  banc  njiam  nobù  prteiycrit  in  excmplù  Santìorum, 
qute  paijim  m  ZJerbo  Dei  occurrunt-^  ubi  ^digenter  t^  operof  celebratos  legimus 
eos,  quos  multum  in  Domino  ^  in  bonum  Ecclefce  laboiafTe  confiabati  Rgm.iS, 
quorum  memoria  etiamnum  <-uiget  in  domo  Dei ,  c^  cum  Evangelio  pradica- 
bitur  in  orbe  ufìiue  ad  fcculi  confummationem ,  fcundum  nobile  lUud  Domini 
effatum  :  Honorantes  me  honorabo.  Jnflrumenta  ijero  prò  ratìone  ne-  i.Sam.i, 
cejftatù  noflrte  Dominus  adhibuit  njaria ,  eaque  partim  domenica ,  ùartim  ex- 
terna, ^antum  flluflrijfmisO'  Trxpotentibus  Ordinibus  Generalibus, 
Dvmints  noHris  bcniarnjfmù  ,  quantum  ^lluììrijfmo  ^  laudatifjimo  illi 
Hei'oi  ,  Mauririo  IPrincipi  zAuriaco  ,  nec  non  fUufiri  ^  Generofò  Do- 
mino ,  Gulielmo  Ludovico ,  Gomiti  J^Jfòvio  ,  particularium  etiam  Provincia- 
rum  pUriJque  Ordintbus  ^  quantum  denique  Veilrjs  ,  qui  Ordinum  Genera- 
\\u\Xiad  Synodum  hanc  ejlìs  Delegati  yT)ortì\n!Li\on\hus  debeat  ha;c  Natio- 
nalìs  Synodu^s ,  debeant  Ecclefìa   omnes  '3elgicx  ,  inprimis   lUa  ,    qux  morbo 

Ee  4  diuturno 


33i  A  C  T  A     S  Y  N  O  D  I 

diuturno  jam  mtabcjQentes  cnrationem  omnem  ìmmanitus  defjìerahmt .  De  hoc  di- 
cendi  alias  locHS  erit.  Et  hic  laude flia.  nequaquam  excludi  debent  Theologi  dome^ 
Hici^  tum  abfentcs,  tumin  hac Synodo prajentes ,  qms  relìquiarum  mHar^dijficilli- 
mù,  hifce  temporibus  [ibi  rcfèr~vayit  Dornìnm.  Sedhù  m  ùrxjèntia  mifjts  tranjeun- 
dum  nohìs  ejìadfibfidta  cxternay  cui  argumento  con-ventm  hic  potijjimum  dejlma- 
tusejl.  Nec  ^vc-q  exifiimandi'im  efl  ea ,  quts  hacìe.f2us.de  Ecclejìa  Dei  in  genere,  tT 
denofiraBel'Tica  in Ipecie^eiujque  calamitatibus  (^  liberatione dtùia  funt ^  ab  hoc. 
infiituto  tam  aliena  ejp,  quarn  prima  fronti'  fortafSe  ^oideri  queat.-^UcccuYnqueenim 
deprimenti  temporis  angujììjs  iis^  pr^Jentis  temporis ^atia  dicla  modo  fint,  &dici 
multo  plura  poperd\  ea  omnia  ad  laudem  cornm,  quorum  opera  tantum  hanc  qratiam 
nobis  adrnmiftrat  Dominus,  awrendam  iS  amplifìcandam^  qratitudinifque  modum 
nobis  delineandumpertinere^r^s^opinor^  tpjajatis  eyìdenter  docet..^hiare  ad'-vos  hic 
mecon-verto^  Reverendilsime  D.  Pra:(i]l,  vofque  omnes  &  finguli;,  doclilsi- 
mi,  clarifsimijpijTsimi  Domini,Thcologi  Exreri,Fiatres  in  Domino  stni^- 
i^nàì,  quorum lecfifjìmam  coronam  quotiesintueor,toties  ter  bcatamay^  Deo  dile- 
Siam  agnofco  Eccleftam  ^elgicam;  in  cuiusjcil.  gratiam  tot  pios  'Trincipes,  tot'jllu- 
Jflres  Ke[pub.  fS Ecclefias commoyit^ut finEìo  commiferationis  T^elo  accenjìprxfians 
hoc  t^  neutiquam  contemnendum  Ecclefia:  Reformatx  membrum,  tam periculojè  la- 
burans,prifiince  uìtegr itati  '~veflro  auxiliorcflitutum ^totitis  corporis  aedifìcationi  & 
commodis feryarcnt.  Sff'ujè  quidem  bic  exultat  animus ,  fS  cogitata  Jer mone  gcjiit 
exprimsre y  Jèd qHantopcre  adnitar y  infra  rem  animus  ^  i3  infra  animum ,  ren:que 
multo  m  igis  ipfitn^diccndu  ijirss  fùbfìdere  ultra  profiteor -^  ncque  illud  tam  rei  am- 
plitudinem,quam  meam,  qui  me  in  hacpaUfìra  inexercitatum  ingenue  agnofco^m- 
fìrmitatem probe  candideque  confi deranti^  mirum  ijideri  poteH.  T>icentem  tamen 
uro  mea  tennuitate,  quantum  DomPìus  hoc  tempore  co}2cedet,charitate  '-ve^ra  be- 
nigne fufìinebitis. 

Trimariamigitw\  adeoque  ^  primam  in  bis  Serenifsimi  Magnai  Britan- 
nix  Regis,  lacobi  [in  cuius  ,  fciltcct ,  tempora  noHras  hafce  calamitates  incide- 
re  "-volutt  Dominus)  operam  demiffe  agnofcimitis  \  operam,  wquam ,  <-i>ere1^giamy 
tanto  Rege,  fìdei  defenfòre ,  dignifflmam,  ad  cuius  plurima  <^  trxclara  m  nos  O* 
univerfàm  huius  fèculi  Ecclefiam  menta ,  in  laudis  cumulum  ^y  hoc  accedere  de- 
buit  ^  ut  exemplo  fùo  Regio  y  mcaufàtam  vrayi  <^  fànSìa,  totam  Re  formati  corpo- 
ris compagmem  attingente y  c^teris  prAuceret ^  fuifque  iteratis  indefefSe  monitùjjor- 
tationibusyobtefiationibus ,  iffo  denique faSlo  ad  extremum  ufque  pr£iret  i  utique 
Sereni^,  eius  <3Vta]eHatis  deputatos  grayifjìmos  Theologos  ,  tamtam  dimittendos 
in  hac  fèrvorum  Dei  corona  etiamnum  nobifcum  confidentes  coram  cernimus. 

Sereni^,  èius  ^^lajedatis  T>efìigia  proxime fèquuntur  duo  iBa  Germania  Lu- 
mina, cy^  Impcrlj  Trincipes  lUuBriJJìmi,  Palatinus  Eleótor,  &  Lantgrauius 
Hafsiae:  Wuflres  deinde yCjeneroft  ^  éMagnifici^SpeSìatiffìrnique  Domini ycomites  ^ 
^agiflratus^  f/elyettcì  (l'ìgmìnifiiiicet,  Bernenfes^BafileenfeSjScafhufiani) 
Nafiovici  itcm  &'\^ccterauici,Genciicnrcs  deniquCjBremcnfcSj&Embda- 
m.Hòf'im omnium  SerenifS.  Regis ^Trincipum,  Dommorum^Rerumpub.  i^Exclefia- 
rum  delegantmm pijffimis  mandatis  VV.  RR.  omnes  ^  fingulas  ex  tranfmarinis^ 

lo?!?in- 


NATIONALIS    DORDRECHT  ANJi.  533 

lo7i'(tn!^tm  0*  Vicinù,  regno,  (s"  regionihm^  pofihabita  Ecclejiarum  ^Scholamm  <(s* 
familianm  njeflrarum  cura^  diffìcihore  anni  tempore,  Jiiperatis  ìtinerum  molejìijs 
aUcriter^fro  lUarurn  pietate  c^  fantio  -7:^610 ,  in  hanc  urhem  Dordrechtum,  ta7i^ 
qidm  commumrefìinguenio  incendio^  adyolantes^  1^  ìjohifcum  una,  coeuntes  ma^ 
gna.cum  ncjoluptate  confpeximus  :  hofpites  fané  Bccleftce  Iselgiae  grati (jìmos^  exfpe- 
BatiJJìmos!  <^amvis  autem  de  pia  &  propen/à^F.  RR.erga  nos  yoluntateex  illa- 
rum  adyentH  tìlofitù  conftìterit,  ejusque  beneficij  nomine  nos  tllù ,  (s^  iUarnm,  Do- 
minis  Delegantibnj  -,  mento  de'vinBos  intelligamus  s  ferexigimm  tamenhoc  eH  ■>  fi 
ccmpareturcumreliquisijìùbeneficijsyquteà  VV.  RR.  fex  deinde  menfes  contif 
nuos  accepimm  multo  maxima.  ,^anta promtitudine,  a(fduitate,fidey  co7ifcien~ 
tia,  in  controyerfijs  illis,  interficras  maxime  ardaù,  probe  cognojcendù,  ponderan- 
dui  exammandis,  dijudicandis,  yerfati  fìtis  :  patita  mfiiper  patientia  immenfòs 
illos  labores  ftftinueritùy  tot  morarum  txdia  deyorayerttù,  tot  ex  improyijò  injeSìas 
dijjicultates fiiperayeritù ,  tot  SeJJìonum  hjberno  tempore  continuationes  molefiilìl- 
mas,  rei  bene  coeptafeliciter  perfictend^  defiderio  ^  fiducia  pertuleritù ,  <~uidimus 
omnes  oculati  teftes,  t^  nonmjuriafumm  admnati;  yclexhocpdicio  Dei  bonita- 
tem  er^a  nos  tefiattfjimam  nonfiolumfientìentes,  ijerum  etiam  optatum  hunc  labo- 
rum  fianclorum  exitum  non  abs  reprxfintìentes.   Tracipuum  denique  C*  longe  tna- 
sàmumhoc  VV.  RR.  mnosa^  Scclefia^s  nofira-s  meritum  jure  pradicamm ,  quod 
prxclariffimas  illas  animi  dotes,  quibus  ea^s  FiliHS  Dei  exornayìt,adeo  benigne,  libe- 
raliter  c^  indefejje,in  conyentibm  tampublicts  quampriyatìf,Ecclefia:ncfiric  impen- 
derint  :  Scicntiam,  inquam,  rerum  fiacrarum  eximiam,  njariam  illam,fufiiciendam 
acfublimem  erudittonem,  matura,  filida  e^  exquifita  de  controyerfijs  Theologicù 
judicia,  lUam  cruci  Chrijìi  ancillantem  eloquentiam ,fiìlutarù  <iieritatù  ^  pietatis- 
^elum,  pacù  denique,  tranquilhtatis  ^''fiinEice  concordile  fiudium.     Quorum  om^ 
nium  laude  licet  RR.  VV.  pridem  cumulatifjìme  ^  in  Ecclefia  meriti^ime fiuerint 
celebrato^,  tam  lUufiria  tamen  in  hac Synodo  in  nofirum  ^  Ecclefiarum  nofirarum 
folatium  f^  communem  ^dificaionem  dedere  fipecimina,  ut,  fi  me  bis  omnibus  minu- 
nutatnn,  V$  quidem  ex  ijero  ,  commemorando  ,  nedum  pr^dicandù  ,  imparem 
agnofiam ,  mhilme  VV.  RR.  grati<s  dare,  fid quod res  efifincere  proloqui  con- 
fiie)ìtia  mihi  mea  atteHetur.    T)ignijjtma  quidem  cjje  ifihmc  onnia,  qu£  vrolixa, 
t-uenifia,  (^  meditati IJlma  oratione  dilaudentur  equidem  non  diffiteor,fied  cum  ta- 
lis  àme,(sr  quidem  in  tanta  occupationum  multitudtne  exjpectari  mmime  debeat, 
^  ojero  res  ipja,  me  tacente,  per  fé  loquatur\  quodreliquumcfi^,  quam  poterò  pau- 
ctjfimù  expediam.  Trincipio  quidem  VV.  RR.  omnes  O'finguias  Sìudioforo,  n$ 
itUum  laborù  aut  molcfliarum  t^dium  ,fafiidium ,  poenitentiaye  ulU ,  ilkrum  ani- 
tnos  unquamfubeat.    ^mn  potius  cotittate ,  Reverendiilimi  Fratres ,  '■vos  rem 
[non  dico  jam  Delegantibus ,  fed quodreì  caput  efl)  Deo  yefiro ,  cui  Spiritu  firyitù 
m  Euangelio  Filij  ejm,  feciffe gratijjtmam.    Si  enim  uni  è  paryù  iHù  potum  frigi'  uat.  io, 
dafilum,  nomine  difiipuli ,  pr(ebentem,mercedem  fiam  non  perditurum  ejjè  Serya- 
torjuramento  confirmat:  fi  quod  uni  è  minimù  Chrifli  fratribus  fit ,  ipfifit  Chriflo, 
qui  fi  idipfim  in  diejudicij  agniturum  prtcdixit;  quanta  qu^efe,  merces  repofita  e  fi 
bene merenti de pluribus ,  de  Scclefiaaliqua,  eaque  affiiEìa  ,   ^quidem  grayiterì  Uat.zf, 
ZJos  avtem  Domini  6c  Fratres  Honoratiflimi ,  Charifsimi,  adeo preclare  me- 
nti eBù  de  uniyerfa  Ecclefia  IBelgicaf  tot particulares  Ecclefias ,  tantum fidelium 

nyimerum 


334  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

numerum  in  fé  cont'me?2te  ^  ^  ea  quidem  annos  plurimos  affaci  (Jima  ^ycHr^que 
opis  Jìtientifjìma.  ^tanti  illius  m fi  attratto  ad  totius  Ecclefia  Reformat^  incoluìTii- 
tatem  ^  tranquilhtatem  Jtt  momenti  VV.  KR.  prò  fùa  pmdentia  intelligunt  opti- 
me.  ^am  daletìa  ChnHofìt  hiecfponfà,  initìo  diximus.  Dubitare  igitur  nonpo-r 
tejlà,  quin^  qmSponfs  benefeciHisJpfì  Sponfò gratum  priffilteritù  o^ffìcium.  Deniqtte 
^ membra  e'mfdem  nobifcum  corpmis  'x>os  effe  profìteminL  .^i  ergo  concorpores 
nobùertù^  communi  e  or  por  iy  quodfeciftùyfaSìumrepittate^  cuim  etiamfruEìum  in 
eodemcorpore  ipftpercipietis.  Jn  recenti  etiameH  memoria,  quoties  RR.  VF.  ea 
qratiofn  T)etpriefènti(Z  in  medijs  laborìbus  judicianobifcum  obferyarint ,  e  qmbus 
^  id qiiod agebaturDeo gratum  effe  mtellexerunt,  ^ in  grayiffmù  deliberationi- 
bm  mcunda  fènferunt  leyamma  :  quorum  recordatio  quin  etiamnum  <-uoluptatem 
non  mediocrem  W.  R%  adferat  nullm  dubito.  Hoc  ergo  illìs  efio  fòlatmm^Filium 
Dei,  quod  tanta fìdelium  t^  fratrum  fuorum  multitudmi  pnefìitum  ejì,  largiffimiz 
henediElionis  mercede gratiofe  remuneraturum.  aAd  nos  quod  aitinet ,  cum  tantù 
rveflris  mentis  paria  rependere  nequeamm,  quod poffumtis  faltcm  mennffmù  re^ 
ferimm.  Veflrù^fcilicet,  '^yerentijs  omnibus  ^ fìnguUs.  ■  Tibi  Reverendifli- 
meD.  PrasfuljVobis,  C.Tceridodiffimijgraviflimijprsftantifsimiìvlagnje 
Bntannia;,  Etóoralis  Palatinatus,  Hafsiaci,  Tigurini,  Bernenfcs,  Bafi- 
leeiircs5Schafliu(iani,Na(ìovici,&  W^ettcravici,  Gencvenfes,  BremenfeSi 
Embdani  Theologi,  Dolores,  Paftores,  Patres ,  Fratres  plurimum  ve- 
nerandi, qui  Apofìoh  efìis  Scclejiarum  ^gloria  ChriSìi,  omnibus,  inquam  t^ 
fìnmlis,  prò  omniJIudiOy  labore,  officio,  beneficio ,  auxilio,  charitate,  benevolcn- 
tia,  humamtate  nomine  omnium  ^fingulorumReyerendorum^Clariffìmorum,  Do- 
Sitffimorum  Vratrum  i^  CoUegarum  IProyincialium  maximas grattas  ago ,  Eccle^ 
Jiarumque  adeo  omnium  Beigicarum  nomme-Jjumili  i^ fincero  affeciuprolixioris  e^ 
comti  fèrmoms  loco  (quod  remunerationis  genrn  pios  maxime  obleoìat)  cor  pie  gra- 
tum teUor,  offero  t3  ijoyco;  quaci^nque  etiam  i  nohù  e^T»  uniyerfa  noflra  EccleftA 
officiorum  genera,  (^  charitatis  obferyantiatque  minijleria,  unquam  omnt  occafione 
trofici fci  poterunty  Spondeo  ,•  mprimis  '^ota  precefque  prò  luobù  ^  '-oeflris  ajfì- 
dua-s  ^  ardentes,  memoriam  denìque  '-veflri  m  Ecclefijs noHris fanoìam,perpetuar/i 
^  tmmortàlem.  Et  de  hacfincera  gratitudmis  noflra  corani  Deo,faììBis  eius  An~ 
gelió ,  njenerandoque  hoc  fonfeffu ,  publica  tefìificatione  uti  ad  n^eflros  delegantes 
{quibus  omnibus  ^  fingulis  quantum  nos  deber-e  fentiamm ,  ijel  ex  hoc  ipfo  collie 
gere  promtum  e  fi)  omnes  ^  finguli  fludiofè  referre  non  grayemini,  obnixe  peto ,  ut 
beneficium  fé  in  gratos  coUocaffe  mtelliiant. 

Traterea^quicquid  a  ReyerendisDD  .Affèjfòribm  o^  Scribù,dreliqui<f  item  omni- 
bus  l^v.  CAariff.  ^  1)o5Ìiffrnis  Fratribus  Proyincialibus  prò  menfùra  donorum, 
qU(Z  m  ipfòrum  R1{.  large  e^uditDominus,  in  Synodicis  laboribus  prxHitum,  in 
commune  confultum  ^  coUatumeIi,idut  VV.RR.  boni  con fulturus ,  qratumque 
djr  acceptum  habituras  m  Domino  piane  confido-^  ita  ut  id ipfiim prò  fùa pietate 
facere  non  dedignentur  offlciofè  rogo.  De  me  ipfo,  huic  tam  ardu(e  tamqueìaboriofk. 
funUioni  imparemme,  ^  in  fèryis  Dommi,quos  felceta  hac,  quam  cernitis ,  co- 
pia Ecclefi(&  Belgica  adhanc  Synodum-  deputar unt ,  minimum  ab  mitio  coram  Do- 
mino agnoyi  (i!^'  publice  profeffus fùm.  ^ua?idoquidem  '~uero  ei,  quifìio  noflra  re^ 
git  arbitrio,  mea  infirmitate  uti  ^uifàm  efl  ,  in  SanSìa  ejus  yoluntate  acquieyi, 

freiuf 


NATÌONaLis    DORDRECHTAN^.  335 

fretus  diyim  e: tu prcejìdio  c^  VV.  RR.  pietate^charitatey humankate^aquìtate,  Vt 
aiitemlimatiffimìs  tot grayijJìfnorumTheologorum  iudicijs  uJquequaqHe  fàtifface^ 
reWy  tdRR.  VV,  prò  ipfàrum  pnidentta  a  meo.  tenuitats  neutiquam  exfòeSìcijp  fai 
fcioy  meqm  tale  quid  confècutum  ej<!e abjìt  ut  m  animummducam.  T^rafiitt  qtwd vro 
qratiiZ  nnhi  a  Domino  conceda?,  madido  in  tanta  curarum./moleflìarum,  lahoruntiOC- 
cHVationum  undique  Jè  accnmidantuttn  rr.olein  bac  corporis  ìmheciìlitate  prà:(ìare 
potai.  Vt  conatm^fludiA^  laborem,  i^  m  hùfìdem  atque  ccnfcientiam ,  Deo ,  VV, 
T\R-  &  toti  Synodo  probare^nibilque  bac  inparte  ah  aquitate  --uesira  in  me  defì- 
deraripaterer,hicmilnJcopusfuit.  ,^od autcmUR.  VV.  Ubores  iS  conatus  meos 
tiro fìnguUn  ilLirum  bemgnitate  tam amanter^f-aterne  (^  patienterJìtbU-varint^eó 
nomine  lilii  omnibus  peculi  ares  ex  animo  gratitts  ago,  infrmitatefque  O"  diejeBtù 
rneos^ut(qHodipJàs  facere  perfìiafùm  habeo)profiapietate  benigne  inteTpretentur  yehe- 
menter  etiam  atque  etiam  rògo. 

^uodfuùerefljcum  labonhus  commumbm  ad optatUm finem  iam,  Deo  è  ccelù  be- 
nedicente,per  duElis  fRR.  VV.adjuos  ftnguU  reditumparent,  ^  ^z/ero,  licet  ftn^a 
huiufnodi  Synodicaconyerjatione ,  quam  beata  t^  coeìsflìs  ifliia  quajì pr<zludium 
quoddam  efs'e pntio^  mìni  in  hac  arumnofà  '-vitafuayiusoptabihufque  nobis  acciderè 
queat,  rebus  tamen  utrinque/ìc  ferentibits,ea^  in  pace  ^  chantate  dimitti,  longe  fit 
sequijjtmum-^  Trimo  omnesnos^  Ecclefias noflrasl^elgicas SanBà  RR.  VV. preci- 
bMfiudioJi[[ime  commendo. 'Demde  eundemDeum  Opt.  ^SMax,  qiti'VV.  RR.  An- 
gelorumfuorum  minijleriofahas  l^  incolumes  ad  nos  adduxit,  maxima  animi  con^ 
tentione  ajeneror^  ut  eodem  comitatu  omnes  i^Jtngulas  incolumes  (y'  ilUfàs  domum 
reducat ,  annos  ijs  ddfuinommùgloriam  cjr  Ecclejìx  cedificationem  quam  diutifjìme 
prerogetjnlari  eas  (^Jèrena  confcientìa  reliquo  peregrinationù  temvore  ^  m  ipjà 
morte  confoktur,  omniaque  ijs  Jalutarta,  grata  ^  optata^quam  largì fjìme  largiatur. 

'Bencdka.t  in/ìtperDominu^  è  Sione,SeréniJ^.Regi  Magfi£  BritanttÌ£,EleS?ori 
Palatino  (^  Lantgravio  Hafjlcc^  Dominis  O^Magifìratibus  Tigurinis ,  Ber- 
nenjìbus,^ajìleenjibm ,  Schafbujìanìs ,  Comitibns  i£ DominùNa^o'vicis^ 
VVetteraVicis,  Dominis  t^ t^Iagiflratibus  GeneyenJtbus,Bremenfìbus,Sm- 
bdanis.  Benedicat  horumpopulis,  &  inprimis  ècclefìjs  ac  fcholis.,  qua  fub 
ìpjòrum  alis  floretit  1^  conquiejcuntinpace:  Benedicat,  inquamjiUis  omnibus 
Dominus, fàlute, pace  ^  gaudio  populijui. 

Idem  iUe  clementifjlmus nofler  Deus, omnes  nos,  corporibus  licei  p aula  pofl  difun-- 
gendos,animis,/ludijs  &  mini/lerijs  in finSìailla  omnium  i^ fnguìorumpulchernma 
confenfione  &  è  verbo  Dei  in  hac  Synodo  declarata  iS  promulgai  ayentate, chantate 
etiam,'votis  ^ precibus ,ad  extremum  ujque  Spiritumjèmper  Jèrvet  conjuìiBijsimos, 
donecin  ccelefiem  zs"  beatijjtmam  illam  Synodum  o?nnes*tranfferamur ,  ibique  cum 
omìiibus  Blecìis  £terna  quiete  i^  gloria  perfruamur,f^nunqua>m  difmngendi  femper 
fimus  una,  ^  cum  Dòmino.  Amen  atque  etiam  Amen. 

Tum  vero  à  flngulis,poftquam  affedum  fuum  erga  Ecclefias  noftras  prolixe  eflenc 
t'eftati ,  officiaqueflia  iifdem  porro^  propenlìfsimis  deruliflent  animis  ,  aftis  grarij^ 
iundifque  fratcrn:c  communionis  dcxteris ,  cum  mutiùs  amplexibus ,  non  fine  la- 
chrymiSjdifcefTum  eft, 

ORATIO' 


336  .  ACTA     SYNODl 

O   R    A   T    I    O 

lÒHANNIS    ACRONII, 

quam  nomine  Ecclefice  Rcformatx  Campenfis  habuitin  Sy. 
nodo:  de  qua  mcntio  fic  SclIionetrigcJfìmaSexta. 

f 
tKobdiJs.  Ampli/s.  Confthifs.  Domimrum  Ord.  lllnjìr.  Deputati.  Reyereudi^. 
?r£fnl,ac  Key.  Tatres,Dociores  Clarijf.  t^  Fratres  Obfer-vandt, 

QVod  in  auguftifsimo  Confèiru  veftrojocnmdicendi,  petentibus  no- 
bis,  concedei  e  voluiftiSjid  nos  quidem  ingentis  beneficij  loco  pror- 
fus  accipimus,ac  Veftds  Dom.  &  Rever.  maximas  idcirco  gratias  agimus. 
Caunam  vero  non  privatam  in  hoc  thearro  afferimus,  fed  Ecclefiic  Refor- 
mat^eCampenfis,  inTranfifulania,  publicam^quam  ,  nefoiTan  abutive- 
ftra  paticncia  videamur,  in  medium  quam  brevifsime  profercmus.  E- 
nixe  rosantes,  illam  intento  benicrnoque  ftudio  coo:nofcere  velitis. 

Eft  civitas  Campenfìs,  è  tribus  Tranfifulanicis  pr^cipuis,  haud  infima^ 
qua:  primum  Religione  fynceia,  (quam  vulgo  Refoimatam  vocamus) 
ooftabdicatasPapatus  idolomanias^abannis  plus  minus4o,  laudabilitef 
effloruit,  indeque  Civium  concordia,  &  pace  tranquillitateque  Ecclefì^e', 
Celebris  omnino^itotoifthoCjquo  fitaefl,  Belgij  traótufuirjadvenis  etiam 
pijs  in  eam  hofpicio  grato  lufceptis. 

Hancpauculisab  annis,  turbata  Religionis  concordiajdiilradifque  in 
partes  civium  animis;»  &  affinium  quoque  cognatorumqueamicitijs  hic 
iliic  diffociatis;  haud  folum  acerbis  odijs  mifere  flu6tuarc;  fed  &  plurimos 
in  capiosindgniter  offendi,  ftatum  Ecclefix  duritet  concuti  vaftarique, 
oc  ReformatiE  religioni  conftanteradhaerefcentes,  indignis  modis  affligi, 
premique,non  fine  gravi  dolore  confjoeximus. 

Eius  véro  mali  caulamcertifsimedcdiire  Pailores  in  civitate  Campenfi 
modernoSjThomamGofVinumjEverhardumVofcuIiumjAflucrumMat- 
thifium,&  lohannemSchoderum,Ecclefia  Reformata Campenfisadferir, 
ac  vcriisime  conqucritur:  idquc  ipfum  huic  Synodo  Nationalilaudatifsi- 
mx,  quarnunc  Dordracicelebratur,  per  nos  Dcputatos  iuos,  bue  idcirco 
miflos,apertcdemoniì:rari,  teftatumquc  reddicupir.  Aclicethuius  rei  do- 
cumenta plurima,  Palliorumalhdaa  praxis  exhibeat,  h^c  tamen  paucula 
Synodo  nunc  expendeada,  cum  fubmifsione  debita,  fuppediramus. 

I.  Primum,  quia  prxceptum  in  Dei  verbo lat  Ecclehanovir,  ut  abillis^, 
qui  {parguntalienadogmata,  rcdiligenterabjungar-corumqueconfortio, 
quilibet  etiam  homo  pius,abftineat,quifcandalorumac  difsidiorum,  pra:- 
ter dodtrinam,  quam  didicimus,autoresfunrjideo{àncmaximo  jure  più- 
rimumhanc  offendit  Ecclefìam,  quod  prardiòli  paftores ,  ab  aliquos  iam 
annis,in  haccivitate,  dogmatanova,priulquccidem inaudita,  &àrecepto 
do(il:rin^  genere prorfus  aliena,  fparfèrint,  &  invexerint.    Quod  quidem 

initio 


NATIONALIS     D  ORDRECH  T A  NtE.  337 

initioThomaSj&VofkuliiisaggrelIi  funtadverrusCollegam  funm  Danie- 
lem Saucerium,  aceibis  contentionibus ,  h.TC  infuifa  dogmata propugnan- 
tes  :  QuodCnrillus  prò  omnibus  &  (ìngulis  hominibus  abfque  difcri- 
mine,  ne  uno  quidemexccpto,  revera mortuusfir.  Quod  peccatum  Ada- 
mofèmel  condonatum ,  ind'eque nultum  jam  ininfantibus  Originale  pec- 
cacum  lic.  Quod  vires  lutlicientes  omnibus  hominibus  Deus  contulerir, 
amplexandi  (alurem ,  etiamque  Indis,  Diabolum  adorantibus^  quorum 
itera  cordibusinicripta  Natura Lex,ipfìs  ad  falutcm  duxefle  poflìt,  modo 
fèquidudlumillum  ,  &  coUatagratia  recle  uti  veline.  Quodqueoves 
Chrifti  vere  hoedi  fieri ,  acà  làlute  defcifcere  poflmc.  Quod  nequaquam 
Deus  condidericdccretum  reprobandi  quempiam  jfed  omnesadfalutem 
vocct,  omnibus  illamvelir,  ac  promitrac.  Qjjìe  quidem  aflidue  Voiku- 
lius  crepare  folitus  eft:  ac  Thomas  itidem,  corani  honorahdo  quodam 
viro  ttiìnbufqueahjsaudientibus ,  adlerere  non  dubitavit:  Deumhabere 
fuoSjtam  Inter  eos,  qui  verbo  ejuscarcnr,  quam  qui  iilud  audiunt.  Etla- 
troncm  in  cruce  pendenrem  abfque  verbo  lalvatum  efl'e.  Omnes  irem  au- 
dientes  verbum  Dei  ea  gratia  donacos ,  ut  recipereprsdicatum  verbum, 
&  credere  pollint.  Deum  enim  efle  paratiUimum  omnibus  donare  fidem, 
qui  modo  volunr,illamquecupiunt.  Eundem  ni!  hominibus  pr^Ecipere, 
quod  non  etiam  ab  omnibus  vere  fieri  vclit;  prascipereautem  omnibus  ut 
credane,  ac  (imuleis  vires  ad  credendum  dare  :  Hominefque  tamen  Spiri- 
tuiS.  legignere  ipfos  volenti,  refifterepofTe.  Ha:c  aliaqucfimilia  dogmata 
confentiore,quotiesoccafioferebat,  hominibus  ab  hilcepaftoribusinge- 
fta,  pijs  fcandalum  ingens ,  acque  in  Ecclefia  hac  fchiimatrifteconcita- 
runt,  utejus  pcrniagnaparsillos  prò  veris  paftoribus  agnofcere  nequear, 
ac  minillerij  eorundem  uti  communione,  jam  dudum  detreder. 

z.  Auxic  etiam  hocoffendiculum  quod  pr^did:i  Paftores ,  hanc  inno- 
vacioncm  doólrinx  inurbeCampenfi,  iunt moliti,  non  (ficucfasfijerat) 
ordine  debito,  fivc  per  approbationem  legitimam  Clallium  &  Synodo- 
rum,  five  etiam  per  Provincialem  refolutionem ,  led  autpritate  tantum 
propria,  proque  lubitu  fuoprivato,  magna  quoque  confiftorij  fui  parte 
penitus  refragante. .  Quapropter  Ecclefia  merito  novasiftasopiniones, 
aufu  tantum  duorum  Paftorum ,  haud  adeo  bonis  literis  cxcultorum,  lane 
per  quam  temerario,  fine  legitimo  Ecclefia;  judicio,  velcauTa^cognirione 
fufficienti,  in  theatrumprodu6ì:as,haudquaquamadmittendas,  fijfcipien- 
das,  tolerandascenfuit.  Quineomagis  eidem  hx  novationcs  fulpedl^, 
quod  fiibinde  Paftores  hi  non  obfcure  declararint,  quanti  Clafiium  ,  6c 
Synodorum,  ipfiufque  etiam  Nationalis  Synodi  jus  atque  autoritatcm 
faciant. 

3.  Accciritinfijpereftrenis,  &  violenta  public^pacis in  Ecclefia  Cam- 
penfi,  proculcatio,  per  holce paftores  infolentiilimcfaóta ,  cum  tribunitijs 
fuis  concionibus  exagitare  veram  Religionem,  horrendilque illam  gravare 
calumnijs,  &  hoc  modo  Civiumanimosinterlèmutuisimbueredilcor- 
dijs,  odijs,  exacerbationibus,  ac  eo  rem  deducere  tandem  non  ccflarunt, 
ucin  vijspublicis  honeftifsima:  matrona  lapidibus,  coeno,  putridifque 
ovis,  &pomis  contumeliofepetita^,Civeshonefti,  non  fané  ficut  par  era  r, 

E  f  tradati 


33S  A  C  T  A     S  Y  N  O  D  I 

trattati  fuerint,ac  deniquemaleferiads, animi  tum  ad  l^dendos  concives, 
tum  &c  ad  impioperia fummis  Capitibus  inferenda,  fine  exaipeiaci.  Qua- 
li s  ceree  EfanquilléE  Communitatis  pcicurbatiominimcPaftorespios  decer, 
qui pociusconcordiasfàrciend.T maxime ftudioducunrur.  At ìiiPaftores 
Campcnièsjiitis  lliispravis  machinationibusalienaros  abs  icfebonoshaud 
unquam  reconciliare  fìbi,  quovis  debito  medio  fune  conati  ;  ficutiquc 
palamdeclaranteSjfeamiflanequaquam  r.equirere,  fedpotius  dilLpandi, 
ause  redte congregata  fneranr,  libi  curam  inefle,  feque  adeo  triftem  hanc 
difsipationem,  in  Campenfi  Civitate  caunifle. 

4.  Ncque  hocfateis  elle  poruit,fed  infuperOrthodoxam  Religioncm 
noftram,  quam  cum  Anglicis, Gallicis, Palatinis,  Helvetijs,  &Harsiacis 
Ecclefijs  uniformiter  profitemur;,atrocibus  convirijs,  utabominationum 
plenam  ,  cujus  pudere  nos  oporteat,  proterve  coram  imperita  plebe  pro- 
fcindere,  cunÀofqae  abea,  fu b  alterni  exitij  interminatione  deterrerc 
non  vercntur.  Quod  non  ore  tantum  proclamant,  fcdArticulorum  quo- 
que compluriumformulis,  in  vulgus  ipards,  ipfoquafi  fado.dc  Religione 
noftraret'ormatajCunótorum  oculis  ingercri  (aragunt.  Ipds  denique  pio- 
rum  Ecclefia:  Dodorum,per  Angliam,  Galliam  ,  Germaniam,  tam  vivo- 
rum,  quam  mortuorum  nominibus,  ignominiofe  pr^efixis  quibuflibctabs 
feplurimumconfidiis  blarphemijs,quamfint  avidi  calumniarum,&quan- 
to  fam^E  Clarifsimorum  hominum  maledicendo  ftudio  teneantur,  fac 
produnt. 

5.  QuinutipfamdodrinamuniverfamEcclefiarumnoftrarum,  im- 
peritorum  odijs  exponerent,  hi  Paftores  Campenfes,  imprimifque  Vofku- 
lius,  Aphorifmos  11  mutilos&  mendaces,  per  domos  privatim  defer- 
rcjmanibufquc  omnium  ingerere  toties  folitus,  ijs  turbare  (ìmplices  con- 
jfcicnrias  &  Orthodoxam  Religioncm  improbis  onerare  calumnijs,  in- 
genti piorum  cum  fcandalo,  quam  frequentildme  ftuduit .  Obtulit- 
queidcm  fé,  inSynodo  Zuollenfì,  ad  Articulorum  iftorum  patrociniunij, 
led  quod  nullumadhuc  abipfo  proftitum  efle  cognovimus.  Saltem  igitur 
exadjundtamanu,  quis  Author  eorumfitjinquiratur. 

6.  Vidit  etiam  Ecclcfia  Campenfis,  haud  exiguo  cum  dolore,  quantas 
contentiones,  devarijs  dodrinae  Capitibus ,  Thomas ScVoflculius cum 
Collega  Tuo  Orthodoxo,  Daniele  Sauterio  dudiim  exercuerint:  itaqui- 
dem,  ut  cedere  tandemhic  illorum  pertinacia ,  bonifquc  invitis ,  ad  Har- 
lemenfes  hinc  abire  compulfus  fit.  Antequam  vero  difcedcrct ,  die  quo- 
dam  Dominico,  Daniel  hic,  in  Tempio,  poft  Concionem,excompolito, 
utvidebatur,  ànebulonibus  aliquot  impetitus,  fupradidiorum  duorum 
Coliegarum  afFedus erga  fé  perfenfit.    Nani  addudis  eorum  aliquot,  im- 
perio Magiftratus,  in  carcerem,  Vofkulius,pofì:ridie,dud:is  fecum  in  Cu- 
riam,è  fece  plebis,centum  plus  minus  comitibus,  Magiftratum  Campen- 
fem  ad  rclaxandos  captivos  adegit.      Quod  quantopere  tunc  difpUcue- 
rit  AmplifsimoSenatuijtedari  pofTunt  ij ,  qui  fanguinarij  aufus  iftius  con- 
fcij  funt.    Nec  obfcurum  item  eli,  quali  patrocinio  Collegam  iftum  fuuiii 
Thomas  quoque  tunc  fit  tutatus. 

7.  Simili rationc  duo  pr^dióti  Paftores,  inClarifs.  virum  D.  Guilhel- 

mun\ 


^JATJONAtlS    JDORDREGHTANiEi  '%9 

murnStephani  S.Thedl,  Docborem,ad  pacificandam  Ècclefiam  Campen- 
fcm  à  Magiftratu  parircr  &  Eccltfia  vocatunij  infurrcxerunc,  Nam  ad 
pacem  àMagiftratu  commoniri,  tamen  in  Concionibus  inculcare  nova 
dogmacanondeiinebant:  nunc  Chriftum  prò  omnibus  hominibus  efie 
mortuumclamantcSj&Chriftimorcemeourqueimpijsconducere,  quod 
eapeccacum  Originalefliiflaab  ijs  ablarum:  nunc  univerlàlem  gratiam 
urgcnCi-'S;  unde  fubinfel:ebahr,oinnes  infideliunijTuicarum ,  ludccorurri 
intanres  falvarij  velfihocnon  fierec,  Deum  crudcliuscumijs,  quamcum 
ipfis  Diabolisagcre,  &:c.  nuncetiamEflennam  Dei  tantum,  in  ccelis ,  aé 
ncquaquam  òmniprìefetttem  in  tetris  eflc  contendebant.  Quibus  ex  offi- 
cio renitens  D.StephaniJs,  tandem  ingenti  piorutn  cum  gcmitu  repulfus^ 
ctiam  a  caufa  luadicenda,  loco  Tuo  niotus  eft» 

-  8.  Norunt  pra:tereà  Paftorcs  ipfi,quoties  honeftis  civibus  injuriam  in-- 
tulerint,  ad  placitum  ipds  non  adulantibus.  Lubbcrturri  Hardenbergiuni 
èfuoConiìftorio  proptilerunt,  quod  in  Clafle  velSynodofèprobàturum 
reciperet,  Vofkulium  novis  &alienis  dogmatibus  Ècclefiam  ofFcnderCo 
Quid  alijs  honeftis  Civibus  acciderit,  hic  brevitatis  caufa  non  attin- 
gemus.  Sakemipficoram  Deo  fuas explorcnt  confcientias,  quotquan- 
rifquemolellijs,  optimoscives&  incolas  Campcnfes,  immerito  fepius 
affecerint. 

9.  NecEccIefiaflicam quoque  lurifdidrioncmad  fé  figillatim  rapere, 
GontraLeges,nonfuntveritij  cum  ex  Claflìbus,  ad  judicium  Confiltorij 
fui  pertraxetunt,  Danieletn  Pipardum,  Gallicum  \  Georgium  Goyckerum, 
"Wiirenrem;&:  lohannem  Retri, YfelmudenfemjPaftorcs  :  cumque  in  Claf^ 
fem  Steinwicenfèm,  invita,  refraganteque  eadem,  fuos  intrudete conarcn- 
tur.  De  quo  videantur  Gravam.  Steinvvicenfia. 

10.  Utque  omnino  nulla  quies  EcclefijsefTer,  acèotum  honori  tiiaculat 
graviorafpergeretut,  etiam  his  Paftoribus  inLucem  edere  libuit  famofum 
quendam  libellum ,  fub  titulo ,  Vprecht  endeclaer  bertcht  der  Trtdtcanten  tot 
Campen  ,  in  quo  ,  praster  decantatos  5  Articulos  ,  adhuc  alia  dog- 
inata,in  theatrum  proferunt,ac,fub  mfcriptione  fallaci  Veritatis  antiqua:,' 
rudioribusdivendunt.  Atquequod  majus  cft,  Optimosacpientirsimos 
quofque  Ecclefi^  hujus  xs'\  DoCtores,Orbi  palam,ut  Falla  docentcs,igno- 
miniofe  proponunt.  Cujus  libelli  vanirates,  errores,  calumnias ,  ineptias, 
quandocunque  poftulabitur,  omnibus  juvante  Deo ,  monftrare  parati  fu- 
mus.  Atque  quidnam  de  hoc  libello,  nupera  Synodus  Provincionalis 
Tranfyfulanicaflatuerir,  ab  hacilluftriSynodo, cognofcipercupimus ,  ex 
Aòlisejus,  Articul.io.i  1.11.14, &  14.25.16.  Ubi  tandem  bis  fubreature- 
linquuntur.  Cumque l^faplurimum  &olFenfàfit  Ecclcfia noftra  turpif^ 
fimo  iiio  libello,  rogamus,  ut  Synodus,  quatuoriftosPaftores  qui  nomina 
eidem  fua  fubfignar  unt ,  hic  pub/ice,  ad  dicendam  de  eo  caufam ,  idoneo 
tempore  fiftat,  acnos  etiam  fupereotunc  audire dignerur. 

11.  Cumque  item  in  Geldrianupcrfamofàquaedam Tabella  fparfafue- 
rit,  in  qua  Religio  noflra  Reformata  cum  Mahometica  confertur;  in  cu- 
jus propagatorem  Illuf^ris  Curia  Geldricaferio  quoque  animadvertit,  il- 
ia-mque  (  ut  intelleximus  )  igne  eoncremavit  j  eaderh  tamen  Tabella Cam= 

Ff  X  pispoft" 


^40  ACTA     SYNODI 

pispoftmodumdenovo,  typis,  informa  prcTfentiprocufà,  quotidieqiuc 
vendenda&:  fpedanda  proponuur.  HocPaftoresapud  fuum  typogra- 
phum  non  modo  non  impediverunt,  fed  &  probabitur ,  ip{oium  nonnuU 
los,eodem tempore,  quoexcLidcbaturegrcgium  hoc  fcriptum,  fubinde 
adTypographumcurfìtaflc.  Rogamus  autcm,  utad  veritatem  patcb- 
ciendam,  ecquifnamfcilicec  ci  Tabula:  huJLis  excudendre  fuerit  autor,  à 
Xypographo  qusratur:  utque  luper  eam  judicium  Synodi  Tranlilula- 
nic^,  Artic.  13.  executioni  mandetur. 

iz.  Adextremum,  Paftores  Campenfcs  trcs  illegitime  locum  in  Eccle- 
fiaftico  Miniftcrio  tenere  dicimus.  Nam  qua  rationc  Everhardus  Vofku- 
liusadhucinmuncrefuo  verfetur,  difquiri  propius  ab  hac  Synodocupe- 
remus.  lohannem  quoque  SchoderumuItmTaSynodusProvinda^Tran- 
fìfulanics,  Artic.  10.  in  fundioncm  Campenfem  illegitime irrepfifTe  pro- 
nunciat.  AlTucro  autem  Matthifio,  per  Gravamina  Claflium accufato, 
quod  illegitime  CampenlèMinifterium  invalerit,  cadem  Tranfilulanica 
nupera  Synodus  injunxit,  ut  teftimonium  dodrin^  &  vkx ,  (imul  &  diC- 
cerius  ab  Ecclcfìa  Daventrienfi  fui ,  referat  a  Davcntrienfibus  :  quod  forte 
nunquam  vel  poftulabir,  vcl  obtinebit. 

E  quibus  omnibus lUuftrisharc  Synodus  aperte  cognofcit  quam  juftc 
Campenfis  Ecclefia  reformata,  Paftores  iftos  lùpradidos.  4.  nempeTlio- 
mamGofvvinium,  Everhardum  Vofkulium,  Aflucrum  Matthifium,  & 
lohannem  Schotlerum  repudict  ,  eorumque  Minifterio  uti  dctrcdet. 
Quare  quo  tandem  iftius  afflicSta:  Ecclefia  faluti  confulatur,  rogat  eadem 
ipfa,  ut  ab  officio  fuo,  in  urbe  Campenfi  fèmoveantur hi  Paftores,  utquc 
tumAn,ipliirimoSenatui,  tumCivium  toti  eommunitati  notum  rcdda- 
tur,  quam  idjuftisa:quifque  de  caufis  fiat.  Cumquenon  definant  Pafto- 
res ,  qui  Campis  adhucfunt,  interdiu  noduque  inftigare,  cohortari, 
omnibufque  modis,  apudquofvisidagere,  utà  nobis  illos  avertant;  uè 
fubinde  quoque  palam  exaudiantur  dira?  nonnullorum  voces  ,  velie  (è 
nos ,  &  e  Tempio  rurfus,  &  è  Civitate  quoque  ipfa  violenter  eijcere,  ro- 
tramus,  uthuicmalo,  totiqucadeonegotio  noftro  modum,  ampliflima 
Synodus,  hocetiam  tempore  benigne  ponere  velit.  Dordraci,Peroramiu 
in  Synodo  Nationali  xix.  Dcccmbr.  An.  i  6 1 8. 

Johannes  Acronins, nomine  ac  iujft* 
T>eputat  or  um  Ecclefia  reformatA 
Cam^enfis, 

Subjcri^fitim.pp. 


ORA- 


NÀtìONÀLIS    DO  RDRECHT  ÀNiE;  J+i 

O  R    A   t   I    O 

M.    SIM     EPISCOPI  I. 

HabitaSeffioncxxiij.  vii.Decembris  cId.  I::J.  e  xviii. 

lUuHres  ac  Fréi^otentes  Domini ,  Reverendifsimii 

Claripimi,  Doóiipimi,  prude ntifs imi que 

Viri  Fratres  : 

NOn  folfumusy  quin  in  ipjo ,  qiiód  ajunty  limine  aique  aditH  ^  ante  omnia,  |nfeieda  cft 
oApofiolorum  exemplo  y  f^  prò  ut  ChnUianos  decet ,  <-uobù  omnilffis  ac  seà'.  xxui. 
Jtngtflù  precemur  à  'Dea  Tàtre  <^  'Domino  noftro  "Je^H  ChrìHó  ,  aratiam  O'  '"  q"^  cum 
pacem ,  San^ique  inpnmis  Spiritus  communionem  :  Vt  iUe  ejufìnodi  njohù  con-  !^"  "  i  "^^ 
fìlia  figgerat  atqm  in^iret ^  qu£ Ecclejìtelefa Chriftimceftie  atque  ajfliEìtR^  Keip.  rum  Prxfa- 
acTatntenoJìruZimmiumyproh  dolor  !  turbata  ,  ut  dia  ^  [aiutarla  ejjè  qtteant.V°^^  °P".\. 

it4MEN.  fa.ciim^paf- 

Hdc  '^oto ,  hac  prece  ex  animo  ufi  ne  prorfìié  eù^'^  ^oif^ia  fìmus ,  pauculìs  fi  ^'™  ^^'js  '" 
ita  placet i  njosadfabimur  ^ohnixerogantes^  ut  exiguiy  ijrpauxiUi  temporis  ujùram  ^^{^  ^kfce 
concedere  nobis  non  gra'verHtni.  inferra  funr, 

^nter  omnes  curas,  qu£  multa  de  'ijarìa  mortales  ab  omni  retro  nervo  ^  ho-  '"P""^'^  ve- 

;■  '■  ff-   1  1      1       ■    •     ì    ■  roinludicijS 

dieque  extrcent ,  nullo  pnor  potioryè  efjedebet  homini  Chrifliano,  quamea,  qua  Exrcrorum 
de  Religione  reSìa  i^  falutari  promovenda  fijcipitur.  Caterarum  enim  omnium  J^eologorii 
curarum  ea  efì  ratio  ^  ut  aUt  infra  dignitatem  homirììs ,  inprimis  ChriHianiJon-  ftranriu  Fro- 
ge |?(?/$ìf^  yA???,  aut  eidem  cum  tUù  etiam  animantibus  communes  ^  quibùs  <?«/- rcft^"one,& 
ma ,  quod  dicitur ,  prò  fale  data  ejì.  Sola  '^ligionis pietatifque  cura  hominem  ji  oeloh  ^  f  s 
terrù  brutijque  eximit ,  adeoque  ei  propria  ejì ,  ut  non  tam  rat  ione  à  ferù  bru-  Sef^.iG.  piene 
tijque,  quippe  cujus  line  amenta  ac  <-vefìigiaquxdam  ijs  ipjis  linprejja  funt  ^  quam  ■^^'P°"ac""' »' 
*^ligio?iefecer)7Ì  '■videatur ,  (^y  quod  caput  rei  ejì^  hujui  unìi^s  opera  dtqué  auxilio  leftor  remit 
aditum  ftbifaciat  ad  beatam  immortalitate?n  ^  eternit  atern.  titur.Neque 

^uare  reSle  atque  ordine  facere  judicandi  flint ,  non  ij  tantum ,  quos  alia  ^^  ^^  ^^ 
nulla,  quam  Jui  ipftm  cura  fere  exerare folet ,  fed  Principes  ifiprimù  KeSioreJque  diligcti  col- 
topulorum  ^  Scclejìarum  Ephori  (^  zAntiJìites ,  qutbtis  id  negotij  ab  Altiffmo  ^"°"^'  "^"* 
datum  ejly  ut  non  fuìs  tantum ,  fedahorum   etiam  multorum  commodìs  O*  utdi-  plura  confi- 

tatibus  inQrviant  atque  inymìent .  qui  mhanc  prue  caterù  omnibus  cutam  totiac^^^^"'^^^' 
/  o  i  ,         1  \  rima  aureni 

proni  incumbunt,  utjèipfs ,  populofque jibi jubjeEios  ac  concreditos ,  Deo  <^  Edio  f^Koahilsdi 
ipfÌHJ  ìefuChnfto,  (j fiere  pofltTit  quam  relmofifltmos.      ^Ali^s  emm  rebus  omnibus  '^^■>  ^^"^'15  fif 

■        V  r    a     ■  rJ'      rj  •  ^  /       ■   .  l.     ■    deprehenftt- 

extgua  li^  per j  unti  cria  curajujjicit  :  Hujus  unius  rei  curatotum  mtegrumque  bòrni-  ^^^^ 

nemfìbi  iure  quodam fio  ac  mento  <-vindicAt. 

Hteccaufifuit^R^yefendiyClariJJìmiy'DoSlifìmiq;  Domini,  curnòs etiam,  quibùs 

non noflritantu fedEcclefarum etiam nojlrarum  cura  à  Domino  nofro left  Chrifo 

demandata  atq\  impofta  efl,  ojfc'fj  nofirifmperejfe  credidenmuSyUt  hanc  quam  nàB't 

eramusSparta  ornaremus,diligenterqs  adeois^  accurate  pro'videremtis,7ie finBa  atqj 

ìmmaculataServatoris  nof ri  Religio  per  nofram  culpam  detrimenti  aliqind  caperete 

P  f  3  tdefi, 


34i  ACTASYNODI 

tdefiy  neejujmodi  quidam  auditor um  nofirorum  anima  inferenntur  atque  injìilla-^ 
renturdogmata,  qit£  indole  atque  ingemojuo ,  Jan fliffìma  religioni^  amori  ùaulatim 
eximendo  aut  Uhefacìando,  anta  nata  njidebantur. 

T{eligionem  cum  dicimits ,  recìum  de  Veo  Qmftoque  Mediatùrejènfum  ,  ^  qux 
pnfuinxdificatur^  legitimum  ac genmnum  utriufr^ue  cultum  atque  ohfequmm  in" 
tellmmns.  Vt  enim  alter  [ine  altero  efjè  nequit ,  ita  utriujque  jtmul  cura  miniflns 
Jefu  Chrtftì  impofìta  eji ,  etjt  non  tari  necejjiate.  Etenim  cultus  '~vix  tgnorantiam 
aut'-uitmm  ulhmadmittit ,  quianecejjum  ejì,  ut  occafone  alterutrui-s  obfèquij  wfnts 
Jìnceritiwuioletur  ^  tdejl,  inmandatumiùjum  impingatur  ^  cui  nuita  ieterniC  pro- 
mi^jlo  adjuncia  ejì.  Senjìis  errorem  (sr  ignorantiam  aliquam [erre  porejì  :  qu£  cul- 
tui  atque  obpquio  prorjus  nihil  o^ciimt.  Enimyero  fenjm  quidam  e]iis  jitnt 
natura  atque  indolis ,  ut  ad  cultum  ipfum  nec  nccefjarìj  jìnt ,  nec  per  fé  utiles. 
Et  in  hijce  quidem  ignorantiam  (ìmphcem  ,  aut  errorem  purum  putum  (ì  quis 
calummari  ijoluerit  ^  odio  fé  traducere  ^  n£  ille  convitiummortalitati  faciat  ne^ 
cejfe  eJi.  Hallucinamur  enim  a^  ÌMftamus  omnes  ex  facili  in  rebus  lUi's  divi- 
na atque  cueleftibM ,  alij  grayia ,  alij  leyiora.  ncque  quijquam  unquam  tamfb- 
duSia  ratione  fuit  ad  omne  <-verum,  ut  non  ah  quando  eum  qmppiam  aut  ejfu^ 
gerii  aut  fefeUerit.  Sx  altera  '-vero  parte  alij  quidam  JènfiS  fnt  ^  quibtis  Tac- 
iuti fulcris  quibuflam  ac  fundamentù  cultus  uniyerfs  inmtitur  atque  fujlenta' 
tur ,  aut  faltem  qui  ad  cultum  ipfum  perfuadendum ,  confìrmandum ,  e3^  ftabilien- 
dum  5  perp  non  parum  ponderts  ac  momenti  habent ,  quos  conyelii  atque  labe  faci  ari 
acquo  animo  non  potefi  y  nec  debet  ferre  /j",  cui  facrojanUa  SeryatorisnofriKeligio 
cuftz  ac  cordi  efl  :  tenerrime  e?ìim  ajfcitur  Qorijìtanus  animus  acuii  tnflar ,  cui  mmi- 
mm  etiampi*lyifculm  ojfcere  foletMUique  eundemprotenus  cum  dolore  impa^umjtbt 
fèntit  ifr  excutere fatagit. 

Vt  mteUigdtù  quorfum  hxc  dicantur  ^  Viri  Clariifmi  y  Nos  ij  ftmttsqui'-ui- 
dere  nobù  ojidebamur  ejufnodi  qutedam  placita  à  nonnuUis  ^  magni  alioquin  no-* 
minù  ^  famte^rù ,  quos  eruditio  atque  autoritas  fua  in  exceljò  jure  meritoque 
collocayer ut,  maino  moìimine  adferi ,  atqueaffèy erari ,  qua  cum  gloria  fàpientia,  bo^ 
nitatùy  acjufitiae  diyinne^  falyatoris  noftri  cpi^etìi^fuma. ,  fitis fatitene  ac  mentis ^yer^ 
hi  mimfterijque  facrofaìiUinatura ,  Sacramentorum  «/«,  deniqne  cum  officio  Chri- 
jìiam  hommis  y  confìflere  nonpojfe  -videntur,  T>einde  qu£  cum  indenti  bonorum 
ojfendiculoy  indelebili  Reformationù  noflra  macula,  incredibili  pittatù  jafiura, 
conjunSìa  ejje  '-videbantur.-denique  qua  adyerfarìjs  nofìris  ad  unum  quaqua  njerfum 
omnibus ,  luculentam  materiampr abere  njidebamm  fi^jìillandi  ^  obtreUandilau- 
dabilem  lUam,  i^ felicibus  adeo  auJficijs  tnflitutam  Ixeformationem.  Ncque  hoc 
tantum ,  fed  quod  omnium  maximum  efl ,  ea  omnia  doEìorum placita  tanquam  con- 
fejfa  atque  indubitata  Ecclefiarum  nofirarum  axiomata  ab  adyerjàrijs  lUis  no- 
flris  traduci  atque  impeti  i  in  illis  ''veluti  m  proprìjs  <i^  genuinis  Ecclefarum  nofira- 
rum ulcenbus ,  ungues,  dentes^  Imguas^  calamos  omnium  pajfm  hofìium  imprimi  at- 
que infìgi. 

^ua  res  cum  male  nos  haberet,  enixifjìme  prof  qutjque  conati  fimus ,  inju- 
riam  iflam  corporitotitemere impaSiam  ab  Ecclefjs  amohn  ncque  permittere  ut  la- 
bes  lis*  macula  ifta,  pulcherrima  ac  nìtidijfma  Ecclefarum  faciei  inureretur,  quaque 
peculiaria  tantum  quorundam  in  Scclefia  doBorum  placita  erafìt,ea  toti  atq,  uniyer- 
fa Ecclefa  impingerentttr.Sed proh  dolor!  maleadmodum  atq;  infeliciter  cejft  nobis 

hoc 


NATIONALlS    DORDÌlECHTANiE.  343 

hocpmmpropojìtum  atque  infiitutum\noJìmm:  dum  enim  bene  mereri  de  Bcclejta 
n;olHÌmus,pnfìrnits  ea  parte  nos  applicuijfe  medicinam  acremedium,  qua  '-veluti  tn 
djfefio  cor pore fieri folet ,  humores  omnes^fuuditm ,  ^^  nimmm  quam  ^ehementet 
exacerbati  <^  perturbati fitnt ,  adeout  inde  corporitoti  tantum  non  lethalù  paro- 
xyfinùs  obortt4S fir^  ^  incubuerit^ 

Inyitis profeBo  ac  nolentibui^  imo  non  ópinannbm  nobts  htHc  res  accidity  nullo 
proinde  merito  ac  culpa  nofira.  ,^id  enim  crirmnù  ac non potins  laudis  tn  eo  efSe po- 
ter at,  cjuod  Scclefìjs  nofirùfiiam  exifiimationem  fàlvam,  c^*  a  crmmibus  temere  ^ 
Jìne  caufaimpaSìù,firtamte[iam  cuperemnsì  Vitione  qmfipiam  y erteti  aut  crimi- 
ni dabit  fidelilefiiChrifli  fervo^  quod  ^ro  ^uirilt  fua  adnitatur  ^  neEcclcfia  tota  ab 
paucorum  quorundam peculiaria placita  male  audiatì  Equidem ,  fi quis  hanc  rem 
€x^qmlébonoputa,bit^  iniqmtatem  f^  tnjuriam  temporum  ^  nonnosin  culpam 
'VocaturM  efl. 

V^os  yero  tantum  abefi,  utcoeptiinfiitutique  nojìri  pròpterea  pcenìteat ,  utpul^ 
chrum  glorio fiitnque  duxerimm  tam  ^raclara  de  cauja  inyidiam  fiecuh  noflri  fufli* 
nerei  ojficijque  nojìnefe  putayertmus,  nifi tranffugce  ac  defertores  bonx  caufik  ha- 
heri^ellemm  a  Domino  nofiro  lefii  Chrifio,  in  laudabili  propofito perfifìere ac  perje- 
'perare  :  Etenim  efi  aliquid.etiam  magnù  <&  per  fi  pulchris  aufibm  excidere ,  O* 
ut  non  fiuccedat  quodconftlis,  velie  tamen  confiulere  quod  m  rem  Ecclefiae  eBj  re-^ 
mediaque  necefiaria  ac  utilia ,  etiam  fine  fiiccefiu  ,  tentare  Jaltem  atque  ex-^ 
periri. 

Neque  vero  caufit,  aut  ratio  nulla  erat ,  cur  aliter  agendum  putaremus.  t^la- 
fora  enim  ^ graviora  erant,  qux,  amolin  cupiebamtiSyquam  ut  adea  tacite  connive- 
remtti.  OXe^ue  enim  exiHimare  debetùy  yerum  efie  idquod  haBenM  in  yulgus  ma- 
gno cum  caufis  nofira pr£Judicio (^arfitm  eU^  denihilofere^  (^  unguium  retrimentù, 
aut fegmentù ^  à  nobis  litem  efiemetam^  magnis  ^  celebratis  illis  nominibtu.  Ne 
fìnt  unquam  Deus  lUe,  cui  nos  m  Spìrìtufieryimus,  ut  in  negotijs  Religionis  de  rebui 
fiivolis,  minutis,  acpcene  nihili,  controyerfiam  alicui temere  moyeamus ,  aut  yolupè 
ducamus^delana,  quodajunt,  caprina  rixart ,  &  firram  contentionis  reciprocare, 
€nirny  ero  fieri a^  aùgufia,filida,  tT  quxpondus  ac  momentum  habent ,  curat  yere 
Chrifiianus animus: minutainfra fi putat,  t^ procul ac pofi  habet,  leyiculù  etiam 
non  adficitur.  Trudentis  yiri  efi,  de  umbra,quod  ajunt,  afint,  non  nifi  cum  mo- 
lefiiapofie  digladiari-^  boni  yiri,  etiam  digladian  nol/e .  1>^  ali^s  quam  necefiaruS 
autapprime  adfiaìutem  utilibus,  contendere  opera  pretium  non  eB. 

^j^are  cum  hacfintentia  imìs  animisnofirisfiederet^  incidimm  in  duram  admo- 
dum  i^ quam  minime  menti  eramm fiortem,  ideHy  in  publicum  fere  omnium  odium 
atque  invidiam.  Adeo  difficile  eB  opmionibm  inyeteratis  ^  tnolitis ,  mùrimisquas 
excellentis  atque egregij  alicuj US  Viri auBoritasfiability  manum  adbibere,  t^  malum 
bene  autpotius  diufirmiterque^ofitumJ,oco  moycre. 

^uidenim'ì  Exinde  non  aliter  in  nos  tanquamin  profejjos  Keligionis  ac  Re  fior- 
tnatioms  hofies,  yeritatis  immicos,  tranquillitatis  publicaperturbatores,  patria  per- 
fluel/es,  noyatores,  harefium  omnium  fautores  ac  patronos  [utarduro  yocabulo)  fk- 
yitum  efi:  urna  omnes  convitiorum^  e^  atrocifiimarum  criminationum  mota  fiunt  ac 
concuffa:  mfamam  (^  exiBimationemnoBram  quafitis  ti  adodium  compofitis  yo- 
cibus  acfiriviis  mcurfum  eB-^  tantis  anmis, tanto  molimine^tantis  conatibus^at  yer*- 

F  f  4  bis  AjpO" 


344  ACTA     SYNÓDl 

bù  aApopoli  dicam,  's^-^tìfia.  x^  xd^/jia  ^ vsa-fiufaSli  fmus.  Non  opus  ejt,  ut  com- 
monflremHS,yerume(^e  idquodperdecenmi^m  integVHm  tejìecoelo  i^  n^iiyerjo  orbe 
NotetLe-  "belgico  gejhtm  eji ,  neminernque  latere^otefì .  Ipfi  templorum  panetes  ^  ambones, 
°^''^°'"Y^ptiÌpita,pomctif,fora,compita,cofi'ViVia,?20n  loqHuntur,  fid  clamant:  Itppt's:,  quod 
(ìas  qiias  pa-  ajw/t,  O"  tonfonbtù  notif^murìi  eJL  €tcnim pnntipio  clafìcnUr/jS fìf^icionibu-s^vc- 
catas  invene  [uticuwcalij,  t'^fiffhjjijhib^s,  animi  plerorumque  alioquin  minime  malarum^  pr<e~ 
nouitatibus  occupati  i^  circHmyentijHnt,  ut  ab  ijs,  quosantea  pra  corde fuo  dilexeranty  alienio^ 
turbarunt,  res  fìeroit.  Venenum  enimamicitiizpnmumjujpìtio  e  fi.  Inde  mani fefiarijs  ^  a^ 
Sccaiumiiiis/'^''^^^  crimtndtionibtisjicet  ''vanis  i^  faljts  ^yelutipefiifero  quodam  halitu  affla- 
oneraranr,  tx  mentes^  m  odia  irafqite  exarferunt;  accedentibus  vero  tandem  tribunitijs  concio- 
'  ^'^^^^^Y^  _  nibfi<fy  yelt^ti flabelli  acfollib^  quibnfdam ,  adeo  infiammata  fnnt  O*  accenfx ,  ut 
tum,maledi- /»  conyitia^  fcommata,  opprobna,  maledtSiai  aliaque  odij  excrementa  efferbue- 
^°["r^^  r;«^'  donec  tandem  ruptù  omnibus  honeflatis ,  <squitatù^  i^  modejlm  repagulùi 
tamuccaCzrc^^^/^^^  ^domne,  quod  animo Jào  coUibitum  ejjèt ,  tnnos  yeluti  publici  odlj  yiSìi- 
eos,quicon-  rnos,  impune  ejfutiret  t3  eyomeret.  Tìone  Jefu  !  ^jùd  non  intentan  nobis  im- 
formatsRe-  ^^^^'^^^^i^*  ^  innoxijs ,  de  throno  tuo  yidijli  O"  audiyijh  !  .^eties  afcendc" 
ligiomad  runt  gemittis  i£  fuf^ina  nojlra  ad  te  in  coelum  ufque  l  ^uam  crebro^  quam  af^ 
haierunt.  &  ^g^fgy  effudimus  ammas  noflras  coram  te ,  cui  uni  innocentiam  nofìram  perfhe- 

inhacretre-  ^  i    f.-  ,  ^  ■         r  •        i  ■  j> 

mcndum  il-  ^<^w  e^e  fciebamus !    Tejtamur  Te,  'Domineleju ,  qui  judicaturus  es  yiyos  f^ 

lud  lefu       mortuos  ,  fìunquam  cuìanam ìuflam caufamtantarum  irafum.  querelarum ,  offen- 
Chriftino-    ^  '^.        >■  K     ./.-     .        •',,.         ^^  '^      _     ni     ,r    ■ 

menvfurpa-A^'^^'^?  injunarum ,  13  cnminationum  deaimus.U\eque  tamen ,  Viri  dar ifjimii 

re:  ad  quem  hicc  ita  à  nohù  dia  exifiimetù,  tanquamjtà  nobù  nihilprorjks  m  calore  hoc  conten^ 

quo      ^^^  tionis  dejìgnatum  y  diofum ,  firiptum  ^  qejlumye  ejjet  perperam ,  quodque  aliquam 

gisarinon     reprehenfonemmereretur.  Abjìt.  Etjtemmde  caupuppus  bonitate ,  aquitate,  ac 

poteft)  ^"^o-  yeritate  prorjus  apud  animum  nojìrufn  perjùafiljlmi  Jttmus,  noyimmtamen ,  quam 

dent.  fii^  dijjlcik  in  tantis  animorum  motibus  ac  tempefiatibus,  clayum  reUefemper  tenere', 

^  mentem  prorjus  «ecjuam^atque  ab  omniyitio  mtegram  fùjlinere.  Hùmines  fùmuji 

humani  mhil  alienum  à  nobis  effe  putamus.  Sedid  tantum  njolumus ,  nihil  nobù 

propojìtumfwjjej  nihilnos  cupiyijffe^  mhiloptajjè,  nihil  tentaj^e,  quod  odium  huius- 

modi  publicum  mcreretur. 

^uare  etiam  cum  hunc  conjtliorum  Jìudiorumque  omnium  nojirorumjcopum  ob 

eculos  haberemuj  i  in  alter am  priori  fùccedaneam  curam  omnibu-s  etiam  yiribtts 

ìncubuimuSy  obnitentibus  licet  i(^  obluBantibm  nonpaucù^  ne  jlorentiffìma  Ecclefi(Z 

nofìrx  compages y  fanUumque  lUud  Domini  noflri  Jefu  Chrìjli  corpus ,  quodpofi  tot 

fudoreSypo(ì  tot  laboreSy  inter  tot  diffidila  bella y  in  medìjs  Reipublicje  motibus^mter 

innocenttjjimarum  hominum  cjedes  ac  lanienas ,  ex  fànguine  t^  cruore  martyrunf 

quafì  coaluerat  noyo  fchifmate  dehonefìaretur  ac  di^olyeTeturfuneJìoque  0"  lachry-» 

mabili  diyortio,  mter  ipfi  fere  incunabulain  partes  dijìraheretur. 

Fatemur  lubentes^  in  hoc  fleterunt  ^  quafì  trabali  clayo  fìx£  fuefunt  diu  admO' 

dum  cur(e,cogitationes^confìlia,preces ,  O" fìtpplicia  nofìra  apudDeum  Opt.  <3ìax. 

quicquid potuimus  una  cum  heroibus patria  nofìrtc,  eo  indufiriamfere  omnem  ^  ope^ 

ram  nojìramcontulimusy  neyulnus  noyum  Scclefìis  tnfligeretur,cui  deinde  medendo 

nuUusfìtffìceret  Hippacrates.  1)o€uerant  quippe  nos  multa  pr<eteritorum  temporum^ 

omntfque adeoprifìi  ^  noflri  ayi  exempla,leyf  brachio,  nuHoque negotto  yulnera  in- 

fl'gipojfè, infltSia  yero  dijfìcilime  cnrari,quoque  dtutius  hiant  labia^eo agrius,  nec nifi 

£um  feeda  cicatrice  conglutinarti  coalejcereytma  non  r aro fiper  omnia  remediaireas 

senfì^ere.  JF£uie 


NATIONALIS    DORDRECHTANtE.  34^ 

Huk  itaqite  malo ,  ut  quantum  in  nohù  erat^  occurreremm ,  alìquoties  rewtzjèn^ 
taymm  T^atria  nofirxproceribus,  ut  unum  horum  trium  concedere  nohù  dtgnaren- 
tuVy'XJelutSynodHs  ea,  quaabi^^sftatutumerat  lege ^  indiceretur  ^  convocare- 
tur y  '-velfìidex  reKeipub.  ejfe'X'tderetury  woMermmios recente fnue animarum 
mot  US,  qui  judtcij  fìncentatem  turbarci^  <-L'itiare  fòlent ,  mutua  ad  tempiu  Jàncire- 
tur  tolerantia,id  eji,fua  cuique Jèntentia  in  hijce  capitibus  controyer/Fs,  certù  tamen 
reyerentia^  modejìi^,  &  pietatis  limittbus  circumjcripta,  ^alya  relinqueretur,  ufque 
dum  ahter  conflitutum foret'.yel,Jt  nec  id  confultum  'uideretur^neque  Reip./ùa  tran^ 
qmllitas  (S^  incolumita^s^nijì nohù  ejeciù,  confiare  pojfet,  cedere  juberemur  funSiioni- 
bus ,  publicijque locù ,  reflue  nojlrasnohù  habere.  Malie  nos  damno  nojlro  redi- 
mere patria  noflron  pacem ,  quam  committere  ^  ut  propternos  ^  publicorumque  tem- 
plorumufum  j  "vel  minimum  aliquod  mcommodum  adlR^mp.  <is^  patriam  nofìram 
redtret. 

Obtejlamur  <-oos ,  Ampliji.  KeyerendijS.  ClarijS.  DoSi'ijJimi  ViriFratres,  potuit- 
ne  qmppiam  autreSiiM,  aututdius,  aut  optatine  faluhnufve  i^o  rerum  flatu  X 
nohù  fieni  ZJt  cederemm  feììtentijs  noUrù ,  liberaque  dlarum  profejfone ,  non 
(jnebat  nohù  confcientia  noUra  :  ut  miniHerìjS  noHns  abiremus  in]ufji  ,  dejèr- 
tionù  mercenaria  crimen  habuiffet  :  Vt  Synodus  tndiceretur  non  permittebant 
ij  ,  qui  claufiilam  reyifìonù  fìye  refumptionù  Confe(fionù  ^  Catechejòs  ^- 
Jcripto  Ordinum  mfertam  approbare  ^ayabantur.  ^uid  reUahat  aliud,  ^uam 
tolerantia:  mutute  confilium  ì  Enimyero  qui  per  nos  fietiffe  ajfirmant ,  quo 
minus  multos  ante  annos  Synodus  conyocaretur  ,  «^  illi  magnam  noftro  nomini 
injurtarn  faciunt.  9^os  en  ij  fuimm  ,  qui  Kefiriptum  T)  D.  Ordmum  tum 
JrfoUandia  e^r*  yVefifrifta ,  tum  Generalmm  demde  omnium  laudayimus  ^pro- 
bayimus ,  (jr  commendayimm ,  nihilque  prim  aut  antiquius  duximus ,  quam 
ut  i fi  a  lege  Synodus  conyocan  pojpt ,  C^  eo  quidem  tempore  y  quo  animi  à  con^ 
tentionibù  i3  rixù  nondum  incaluerant  y  quo  judicia  nondum  erant  perturba^ 
fa ,  quo  fola  tantum  fintentiarum^bella  ac  diyortia  erant  ,  ad  trifies  <^ero  hai 
C^  deplorandas  animorum  diyidiasy  quoque  ex  lUù  nafci  folent  jaBiones y  fihif- 
mata,  t^Jeceffìones  nondum  njentum  erat.  Sed  cum  ifìo  tempore  Synodum  remora- 
rentur  ij,quos  id  minime,  n  ofiro  quidem  judicio,  decebat^quiq;  caufam  nuùamgrayem 
ac  jufiam  habere  nohù  yidebantur  ;  in  tolerantia  mutute  propofitofìetimus ,  nihil  du- 
dubitantes  y  qum  ubi  animi  àcontentionum  calore  ac  yehementia  nonnihil  defer- 
huijfent  y  commotaque  ac  turbata  judiciorumfaces  traSiutemporù  refidtffent ,  con~ 
cardia  O'  conjunBioni  iterum  litari  facile  pojfet .  Ut  fuadebant  nohù  hoc  ipftm 
exempla  non  maximorum  tantum  njtrorumy  qui  de  Reformatione  noflra  optime  me- 
riti erant  :  fed  integrarum  etiam  aliquot  Ecclefiarum ,  qu£  jura  fraternitatù  ^ 
communionù  mutua y  in  maxima  harum  aliarumque  multo  plurmm  fententiarum 
diyerfìtate  ,  jalya  atque  lUafa  non  fine  magno  Ecclefiarum  emolumento  (^  in- 
cremento conferyarent  :  qum  imo  non  a,  Theodoro  '^e'za  tantum  ,  facobo  An- 
■  drea ,  fid  ?J  à  nobù  ipfis  concordia  fi-aternitatijque  dextera  c^  teffera  Luthera" 
nù  oblata.  Denique  Seremjfimi  "^gù  é^^la^na  "^ritannia  confilium  ,  alia- 
tìue  Clariffimorum  hujusnoBri  ayi  DoSiorum  V^  Tafìorum  ^udicia.  Sednechac 
yiafiiccejfit  res-^  quin  imo  quanto  benignila  pUcidiuJque  a  nobù  uro  tolerantia  mutua 
a5Ìum  laboratumque  efly  tanto  acrius  animo fiufque  cantra  itum  e  fi.  Sparfiim  quippe 
protinus  in  vulgusefi  O*  Vanegyncù  conciombas  ,   libellù  famofis  adfidue  populo 

inculca- 


3+S  .  A  C  t  A     S;Y  N  0  D  1 

mcuicatum ,  tolera?2tiam ,  ^<pAinv  tantum  <^  larvam  ejje ,  qua  incautiorum  òca- 
là  '-ueluii.yl\a.xjìt(à}A.ck  ahquod  obduceretur  ^  ne  nuidere?2t ,  amd  poji  f^arium  age~ 
rent  t  <^  m/inufoyerentRemon/irantes:  eos ,  quorundam  TPoliticorum  infìar,fen^ 
tentiiufios  ijeluttna'vigiaquicdam  extempejìate  Reipuhliae  moderah,  (&  prout 
njentus  ex  alto  fiat ,  ita.  njela  <-uertei/'e .  Confcientìa  lUos  fkte  imperare  qUidqmd 
njelmt.  <^uo  crimine  atrocim  nihil,  <frar0iufque  dia  dutfcnbì  potmt.  D^c  tamen 
uUam  jujlism  tanta  cnrfìinatiom  caufam  unquam  dederamitt.  Sed  hac  rationefax 
contentionum  multo  magis  njentiiataesì ,  <^  oleum ^  quoddicitur^  camino  addttumi 
ujque  adeo  enim  animi  plerorumque ,  qui  bacfenus  extra  pariimn  fiudia  fefe  con- 
tmuerant ,  abalienatijtmt--,  ut  tandem  poji  omnia  frufìra  tentata  a  nobù  remedia, 
res  in  nervum  eruperit,  idefì,publicum  atque  apertumfchifma^  quafidato  fìgno  <ijf 
manufaSìa  in  Ecclefiam  introduUum fìt ì  fecejjionejque  tnpagù,  oppidis,  i^  ciyita- 
tibm  pajjìm^  myitis  eJ^  ncqui dquam  reclamantibm ,  i3  refìflentibus  V atrio,  pacip 
que  amanttbm  Froceribtis  faEitefìnt,^ ne  privata  quorundam  autoritate  atque  ar- 
que  arbitrio- ea  geri  '-uiderentuTy  adyocatiex  omnibus  fere  Proyincijs  precipui,  qui 
Jchifmata  lUa  autoritate  e!?'  opera  fua  tanquam  publico  quo dam  fùffr agio  flabilirent 
i^  confìrmarent,  Verum  enim^ero,  ne  quis '-uefirum  exifìirnet  hac  populo  tan- 
tum autore  faBa  effe ,  faedera,  confociationes  iriitte  ^  congreffks  clandejìim  habiti 
Jùnty  in  quibuifìde  i£  teiera  data ,  fèfe  nonpauci  pafìores  obfirinxerunt ,  eo  quod 
omnes  (i^fingulos  Kemonflrantmm  articulos ,  dtyinae  gloria  6^*  ^z^era  confcientia-, 
rum  tranquillitatinoxios  effe  judicarent  ^  ad fèceffionem  hanc  faciendum ,  c!?"  qt^J^'* 
dem  ea  mente  atque  animo  ^  utfècejfìo  iflain  hac  tpfa  Synodo  natwnali,  comma- 
Y  ni.  totiHs  Synodi  confènfu  autor aretur .      Ut  certe  fi  rem  teUa  ratione  aflimare  ye- 

hzec  zh(<\i^^^  ì  non  capt  tam  ingentes  motus  promifcuaplebs  (jr  yulgus  hommum  y  ni/$ 
caufa  file- fini ,  qui  autoritate  o*'  exemplo  fuo  calcar  fubdant,  incitent  atque  impellanty  ma- 
rint  diòta,  y^  inftar^  quod  nifi  yenti  commoyeant  atque  Conturbent  ^  tranquiìlum  ^  ac  pia- 
t    adoeu-  <^f^^^J^^^^fi'^^  '      Nec  leve  judicium  huiufce  rei  tUud  fuit ,  quod  n unquam  fere 
Tncnt3.Qnqqf^i/qi*<^^  eorum^  quibm  hac  agendi  ratio  difplicere  yidebatur,  Schifma  autorep 
alibi  ex-    que  Schifmatis ,  aut  pubiice  reprenderit ,  aut  cenfitra  ul/a  notare  fuflinuerit.  Sed 
tane  Icctor  ^^^-  p^udentiores  paululum  yideri  yolebant ,  alium  hunc  tam.  foedo  open  colorem 
ter"  e  Qx^^"^^^^^^^  effe  putayerunt .      Et  fané  quarentibus  non  defuit  :  fcdicet  perfud^ 
confei'sio-  dendum  erat  popuio ,  alia  adhuc  latere,  quam  qui^  in  controyerfiam  publice  yoca,- 
negeiftranf^  effènt ,  horrenda,  yideìicet,  <(s*  damnata  olim  dogmata  ^  yeteres  omnes  hare- 
^o"^^^^^-  fès  noyo paxiUo  fiifpendi^  ^  qutdquid  ufpiam  errorumfere  pesfiferorum  fuit ,  id 
f     ■  i?8     omne  yeluti  pofìhmmio  in  lucem  reyocari .      Hinc  protinus  in  formulai  loquendi 
atque  ex   ac  phrafès  cujufqueinqmfitum  efHs  de  perioda  ^  periodorumfàpe  lacmijs  tantum 
declara-     non  comitia  habtta  ^  in  confilium  itum  efl  s  ad  minutai  quafque  controyerfiat 
tione  E.C'  ^  diffenfiones  yeluti  ad ingentes fcopulos  hafitatum  efl-.^  pofifinguloi^  pfaruptos  eV" 
C       en-  ''^^^^^  <Ù^  bare fes  inf andai  abfcondi^fié  phrafìbus fin^ulis  yeluii  fub  faxis  ferpentes 
fis  liane  o-  latere y  aliaque  id genm plura  ^  imo  diSìa,  mdiSia^  colloquia priyata  conqmfita^cor- 
rationem  rafi.  O*  conyeUata  fìint,  ut  qua  mole  ac  fondere  fuo  leyia  eranty  ea  numero  grayia  ■ 
proxime    yiderentur.   Sic  ubi  forte  yel  filerent  Kemonflrantes ,  yelmoderattm  fentirent  ac 
j  loquerentur ,  in  fufpicionemidprotenus  tisrcalmmnamyocatum  efl  odio  film  \    hy- 

ferbola  exageratum:  n&lite  nobù  credere  yiri  <iAmplifS.  ReyerendifS.  Clariff  u- 
troque  tantum  oculo  legite  fpecimen  illud  controyerftarum  nuperum ,  qua  par- 
te Remonflrantes  tangit,  aut  nos  yehementer  falìrmur  ,  aut  palpare  poteritis 

yerum 


a 


NÀTIONALIS    DORDRECHTAM^,  3^7 

fVemm  ejp  quoddiami'ijy  ^  dies  ipfà  aiiquàndo  clarmsdocebit.  interim  idùer/hd- 
deatù  '-vohùyCertum  ejje,fucum  ^  fafcmum  tantum ejfc,  qmcquidillud  eHquodob- 
tenditur  <i^  p'tz^crtur.  Emmyero  fidenter  dicimus,  lujìrate,  iufirate  fenato,  omnium 
noJìra,priyata^  publfca^  nujpiam  nec  ijolamy  net  -uefligium  reperietis,  mi  tamdirà 
^  acerba  crimmatiojitperjìruipojsit.  Ecquts  nojìrum  efi ,  qui  Theolofria  ipfim 
àKpcSivict,  '-veldtgito  atiigity  nedum  labefaclare^  cowvcllcre  fuftwmt  ?  Jmmota,  in- 
cujft  Jleterufit  nobìs  haEìenm  eaomma^qua  Catholico  (j)nfenfuapprobatafunt.Cre- 
dite  }?obù,  commenta  tantum  hxc  quorundam  inquietorum  mqenionm fhnt ,  eo  fi- 
ne adun'vcntA,  ne  Schifmati- color  deejiet: 

V^eque  tamen  difjitemur,  ut  forte  quiz  huius  crimìnationis  fpecies  fuerit  inteUi- 
^atà  y  Ita  nos fere femper  judicaffe,  de  macmù  ardmfque  Theologix  cap'.tibiis longé 
Jùpra  rationem pofttis  ,  five  de  njerù  T{eli^ionù  nofìra  myflerijs ,  tutifs'vne  lóqui 
eum,  qui  non  nifi  fobne  acparce ,  quantumquc  feri  poteH  cmn  Script ur a  loquitur^ 
'  ratiidquodresefì,  prochvemin  tam  arduù  rationem  ac  natuiram  tranpuntibut, 
ahflrufs  abditifque  rebus  errorem  effe,  ^  IcvicuLim  fepe  hallucinationem ,  maxi- 
ma errori  anfam  pitebuifp.    Difputationes  de  ijflem  ex profejjo  '^'itavimus ,  qutppe 
expermndo  didiceramus,  nonnulla  tutius  certiufque  credi  non  "-uentilata^quam  ex^ 
cuffa .   Myfleriafumma,  non  nifi  reyerenter  tì'aEìanda  efjè^  evanefcere  e^  deten  eo~ 
rum  auguflam  Majeflatem^fi leyihus  rationum fubtilitatibus  tanquam  purpurifSa  ^ 
c<zromate  aliquaincruflentur,  ut  auguflorummysìeriorumquaftfìieciem  habere  yi- 
deantur,  fimplicttate  fua  fé  magis  lUa  commendare ,  quam  color ibm  afiititijs.  Et 
t  ler  un  qtie  fieri,  ut  ratio  ubi  fernet  in  confilmm  adhibitaefi,  luxuriare  gaudeat  ac  nu- 
jpiam fere  fubfijl  ere ,  adeo  ut  nihil  fere  credendum  deinde  putetur,  cunis  ratio  ali" 
qua.  dari  non  pofft.      Et  hmc  infame  tll£  quteHionum  njariarum  circa  hac  my- 
fleria  moles  ac  farragines  nataefitnt,  quibus  adeo  indultum  efl,  ut  fi  quii  m  eas  in- 
cidat ,  in  totidem  labyrintho5,flextiSy  gyros,  ac  m^andros  fefè  tanquam  per  nai4- 
fragium  aliquod  delatum  crederedebeat. 

Traeter  hxc  ,  fi  qua  alia  aliquando  mota  funt ,  ea  talia  fueru72t ,  de  qui' 
htis  T/anc  femper  fine  periculo  aut  damno  fulutis  jam  pridem  arbitrati  funt  eru- 
ditiores  ,  aut  fuo  faltem ]ure ^  in  nAcademì'js  fcholifque-imprimis publicis,  ubiqu<z- 
Jìiones  in  ade  noyacuU ,  quod  dicitur  ,  coUocandtz  femper fmit ,  arbitrari  potue-^ 
runt .  Enimyero  iniquum  effe  putayimus  ,  in  omnibus  minutijs  O'  apicibus^ 
ipfifque  adeo phrafbtu  omnimodum  confenfum  poflulare.  Artìis  eiufmodi  nc'incu- 
lis  ac  compedtbus  màtciorum  libertatem  acuarietatem  adflrinfrinonpofe,  quin  je- 
junum  plerunque  ac  frigidtim  effe ,  quicquid  ad  arbitrium  i^  placitum  alterine 
credit  ur  ac  defenditur  :  Jù^icere  debere ,  //  capita  ipfà  religionis  integra  atque  il- 
hfa,  maneant. 

D^queyero  etiam  ullum  unquam  tam  felix^tam  beatum  fuit f^culum,  inquoju- 
diciorum  fententiarumque  dfcrepaniia  locum  non  habuerit.Si  a  primis  urbis  Chriflia- 
niincunabulis  a  beatifflmis  illis  PatrumfccullSyijfqueadhacnofradecurrere  liberet, 
njaria profeBo,fxlyis focietatis  Chrifìian£  legibus  varie  eredita,  defenfi^adfrta- 
fuifp',  oflendipoffet.  Vix  unus  e^, qui  ab  altero  non  difSenfrit  m  multis  yarijf^ue.  Sed 
ne  longeabeamm.  Tcfiamurte,Anglia,GalIia,Germania,imo  te  tùfiim''Belgiumnù- 
(Irum  e^  quicquid ufpiam  fere  locorum  efl,ubi,  ubijnquam,  angulus  tdhis  eB ,  in  qua 
omnes  per  omnia  confentiantì  Certe  mtanta  rerum  yarietate,judiciorum  diyerfitate, 
quie[lionumper^lexitate  omnia  ingeniaacjudiciam  unam  eandemq-^fèntentiam  com~ 

pingcrs 


348  ACTASYNODI 

fingere  veUe^tantundem profeSio  eil^  atque  cum  Nerone  f/lhmum  perfodere  yelle. 
^mn  imo  dicendtim  quodres  e  fi,  cum  Qarijjìmo  IPar^O}  cMajorem  tarn  '-veterum 
hd^refìtim.,  quamprxfenthim  dtijìdiorum  partem  in  Bcclejìa  bmc  precipue  natamjmp 
fé  e^*  ej^e,  quod  Qinalia^Epifcopij  Docìores  Ecclejta,  nullo  dtfcrtmwe,  quceyù  Jcho- 
larum  domuita  (j;^  Cathedrarum placitapro  articitlì^s fidciCathohcae  yenditarìnt^pa.- 
rique  ad.filutem  necejfltatc  credenda  confaentìjs  impojkerint  :  ex  qt^yù  '-vero  in- 
terpretatio?2Ù  firipturaruni  difirepantia^  mmùfacde  htsrefès  <-uel  fchijrnata,  feccrint. 
Vnde fieri  necejfe  efl id quod  ridarmi  ad  Coyiflantem  Jmperatorem  ait,  Dum  in 
verbispugnaeit,  dum  denominibusqua^ftio,  dum  de  ambiguis  occado 
efl:,dum  deautohbus  querela  cft,dum  de  ftudijs  cercamen  eli:,  dum  in  con- 
fenfudifficukascftjdumalrer  alteri  AnathemaefleincipitjncmoCliiillific. 

Omnia  h<ec  eoJpeBant^  Reverendi  <&  Clarijjìmi  '-viri ,  ut  mteìligatù  immerito 
qrayatos nos fmjjeha^eììpu atroctbm illisfujpitionibpi-s,  quafìfiirfiim  <-vorfitm  omnia, 
rnoyerejmifcellamKeligionem  adornare^  Pyrrhoniam  ^ fiepticam  Theologiam  re- 
vocare,  i^  temerarium  quidlibet prò  arbitrio  ^  ex  privato fin^4.  tnnoyandi  isr*  ef- 
futiendi  licentiamfitb/pecie lihertatis  prophetandi  introducere  in  animo  habmjjemm.. 
Q/lbfit:  D^hdjpeciavimus ^  mhil optayimu-s,nihil quaefiyimus^quam auream  lUam, 
^  qua  interjeryitutem  ip^  licentiam  media  interefi,  libertatem.  Sicut  enim  ij  nonfii- 
muSi  quibii-s  hiefitatiOy  tergiyerfktioque  ex  omni  occafione placet ,  ita  non  mintis  ^- 
yerfiimur  eos,  quifiryiliter  alijs fifi  mancipaftt,  eorumquejudicijs  yeluti  hirudines 
per  omnia  pertinaciter  adhacrent^  tanquamffpiaculumjeceponepiandumforet,  njet 
latum  unguem  ab  illorum  placitis  recedere,  quiprofeSlo  non  tam  exfiio,  quam  alio- 
rum  imeni 0  ac  judicio  fiipiunt,  imo  bubalorum,  atque  njr fòrum  inflar^  nafi)  circum' 
ducuntwr  ad  aliorum  arbitrium. 

JF/ac  animi  fiducia  retiiqueconfiientiafreti,fiifiimtimu-s  haBenm  quicquidnohis 
in<iefiumeft  calumniarum  <& injuriarum^rati cum  ttAugufiino,  Non  opus  efie  ut 
fatisfiac  calumniajjubifadsFadum  eft  conrcientix.  I^aceademfiiffìilti  at- 
que innixi  huc  acceffimu-s  ante  aliquotdies,  non  citati^  non  'X)ocati\fid fponte  nofira, 
atque  ukro  :  evo  nveroetiam  juffu  eoru^n,  quorum  imperium  detrctiare  religio  mihi 
erat .  Jnprcefentiarum  etiam  rurfus  comparemm ,  citati  ne ,  an  ficm ,  jam  non 
morarnury  dum  modo  bona  fide  agatur ,  1^  non  tam  ^iSioria  quam  njeritas  tpja 
quaratur. 

Et  fiine  fiduciam  nobisnon  exiguam  addidithoc  unum,  qmdfi:iremm  adejfi-jam 
(l^ex  omni  fiere  Chrifiiam  orbis  parte  confiuxifie,quos  ctqmores  c^  benigniores  caujte 
totim  comitores  futures Jperare licebit, quam  eos  qui  kacìenmnuUo  precedente  judi- 
ciò  Ecclefix^ifiiopte  Marte  ac  conftlio  nomina  noHra  ex  albo  Ecclefix  fùde  expunxe- 
runt,  ^ feceffionem  ànobis  manifeHariam  fecermit.  Jta  enim  fiere  fitt:  aquivra  (s* 
benimiora  fiere  folent  effe  ex  amina  eorum  j  qui  extra  partes  partiumque  fiudiapo^ 
fitifimtegros  fie  judicio  confieryarunt,  quam  qui  liti ,  (s^  partibus  fiefi  fervide  im- 
mtficuerunt,  imo  qui  de  lite  totam  alter am  partem  pridcm  aliqmd  ttatuerunt  ac  pro- 
nunciar U77t .  ^ifiquis  enim  alterutri  partium  impenfius  fayet,  certtzque  ac  de- 
fiinatae  alicui  fintentiiC  y  itaadAiUttis  ^  confiecratus  eft ,  ut  cum  contraria  nihil  fiè 
commune  habere  <-velle  profiteatur}  hic  index  non  eft  duarumifid'-vel  autor  fiudzyel 
fèSlator  alterim  praeuntù. 

^oà  cum  Ita fn,non po^umus etiam,quinyos.^'.everendivirlEratres,quotquot 
ex  remotù  dijfitifijue  locis  adhuncconfiffum  celebranditm  '(^  confilijs, ftudijs ,  ac  fùfi-. 

firagijs 


NATIONALIS    DORDRECHT  AN^.  549 

Jragijs  yefirùpijs  t^  prudentibus  juvandum  i  accedere  non  ejìù  gravati ,  chtefie- 
nmr  &  obfecremm  per  yi/ceraServatorù  no  fin  leju  Clmjìi\,  perfanSium  ìUud  <& 
'venercindum  nomen,  quod fiper  nobis  omnibus  myacatum  efl,  per  Jìnttid  unauarn 
anim^yefira:  caruwjuit,per  communuifrater^ntatù  ^ focietatù  Chrijiian^pira  ac 
fcedcr.tjUt  de  nobù  aliudnihil^  quam  id  quod  inprtzfentiarum projefjì  fumm^  fen- 
tiatù  aut flatuAtù.      Si  quid  ab  hoc  ant  illojnic  lUave  acca/Ione,  dicìum^Jcnptuniy 
faSìttmye psrperam  efi,  ejm  culpam  pr^efi^tre  noflrum  non  ejì.    ^^ifquis  de  re  ipfa 
reSie  judicare  vult^  nonin  circumjlantìcirum  fuberfìcie  héorerejolet  -,  fed  in  rem  ipfam 
totam,  reique  totius  fcopum  acfìnem  dejcendat  ac  penetret  necefjè  ejì .     Si  quid  a 
principali  linea  aberraverit ,  td extra  caujàm  (sr  rem  e^e  credendum  efl.  Eorum  au- 
tem  quxprofejjl Jttrnmjùmmay  in  compendio  ad  hiecffia  capita  redit:  Vrimum  e§ì, 
quod  aperte  atque  ex  profeto  nos  o^ponere  conati fìtmus  illis^qui  borri  da  ,  uti  ipji  lo' 
auuntur,  t^  nnper  Geldri,  abominanda  T^oSìorum  quorundam pìacita  circa  Vrxde- 
flinattonem^<Ìjra7ìnexa^autip(ttantumfètenereprofìtebantiìr,  aut quod  ma^is  efl 
eapro  genuina  Eccleflarum  noflrarum  Jèntentia  habenda  <^  retmenda  eJSe  ad/ère- 
bant.  Alter um  e  fi:  quod  toto  animo  abhorruenmus ,  e^  palam  ijs  nos  oppofuerimm 
femper ,qui  propter  quinque  ncfiros  quos  yocant  articulos^ante  ullarn  Sy nodi  le ^t mìa 
latamjèntentiam^aut  decretum  propria  autoritatejchifìna<^jècelfìonemyelabjòliite3 
yelperproyifione fieri  poJp,autfaciendam  ejjejudicarent,aut  filentio  fiaSloye  ipfio  idfiè 
approbare  demonfirarunt .  Tertiumefi,  quod  eorum  fimper  rigor  em  improbàyerimus, 
qmfiilyis  manentibus  yeritutis  inprimis  neceJfarticfundamentiSjdijJènfionesfiepe  leyi- 
cuUs  c^  non  necefifiariasinfuj^itionemfiatim  atroci  film  ne  haerefios  yocant,perindeacfi 
focietate,finon Cbrifiianafoltem Kefi)rmata^protenus indignusfieret is ,  qmyelhilum 
ab  bis  lUijye  DoSiorumplacitis  difireparet.  Accefiit  ad bxc^occafione  fere barum  con- 
yerfiarum  innata,^tefiio,  dejure  ^  autoritate  Magifiratus  circa fiicra,  nobis^fiipre^ 
mam acfiummam mn<n(lratuiinpublico,fub  Deo  ^  Verbo  diyino,  de  Religionis  Qn- 
troyerfijSyjudicio  afitgnantibus.-alijs  yero  nonpaucis  idjuris  magifiratiu  dcrogantihus, 
t^  ccecam  nefiio  quam  approbationem  decretorum€cclefiafiicorum:,ei  tribuentibus.Hiec 
eafi4erunt,quie  propofita  nobù  babuimus,  qute  nos  tanti  momenti  efieputayimus,  & 
etiamnumputamus  ,ut  muneri  noflro  nos  neutiquam  JàtisfizSiuros  crederemus^nifiijSy 
quantum  in  nohis  erat,  obyiam  iremus.  Fidelium  enimferyorum  ìefii  C brilli  efie  cre- 
didimuSy  procurare  Inter  cutter  a  btec  inprimis  duo:  D^fantiifsima  Religio  Cbrifii,  ea 
parte  Udatur  0"  yulneretur^quafianEiimonitz  f^ pietati  detnmentum  aliquod  mfer^ 
ripoteft.   'Deinde  ne  quamlibet  ob  caufiim  ,fiye  ob  leyiculam,aut  leyiculas  dijfenfi- 
nes.ficejfiofimm  &fihifma  fiat  inEcclefia.  Pro  b;fie  duobus  capitilm  «xr/fi  remif- 
que  contendimus  :  probifice  fletimu-s,  tanquam  prò fialutaribtis  i£  coeìo  delapfis  ancì~ 
LbtiS:  certi  O'perfuafi^jalyù  aufipicìjS^Deoque  fayente  omyna  ea  aeri,qu£  profianVii' 
mom£  '-ver<£,  i3  necefiarne  paci's  mcolumitate  geruntur  :  Si  alijsfisjpìcionibu-s  aut  cri- 
mvtationibiis  grayatifiimus  apud'%^.<0  DT)  .W.etiam  atqs  etiam  oramuSyUtfide 
ijs  deferre  tantifperfiuperfedeaiis^donec  alter  am  parte  audtyentiSy  e3^  tota  causam  per- 
didiceritù.Date  nobù  aliud nibil,quam  quodyobù ipfis piena manu dare cuperetùji 
.  loco  nofiro  e(fetù,id  efi^aìumum  apraejudicijs  yacuum  :  Si  accufiatiofiifificiat ,  quù  erit 
innocens?Nonprenfayirnus  yos.non  ambiyimus  gratiam  f^yoremq^  yeflri{m,necam- 
Mmus  etiamnurn.Nec  entm  caufia  nofira  favore  cuju/quam  defiderat^nec  favor  homi- 
nu  confiie?itijs  noflrù  uUatenusfujficerepotefi.Dei  nofiriunius,  cui  tanquam  fiurno ju- 
dicijiamus  ac  cadimus  favore  quterimus^^  hoc  agirnus, ut  innoceì2tixm  nofìramfino 

G  \T  adver- 


550  ACTASYNODI 

adyerfarijSi  eqmsfaltem  homimbm  approhmus,  (sf  honorum  confcìentìjs  manifejìi 
fiamm.  Scimm  cui  mdicifìfiendialiquando  fimi^j,  qui  occulta  cordtum  noyit^t^  ea 
aliquando  m  lucemproduSìurm  ejì. 

Nolite,  quajìitntis  yos ,  refpicere  ad  hunc  quem  -videtù  exiguum  numerum  :  bo- 
nae  caufi  <ifel  unus  patronusfujfìcit:  maU,  ìie  qmdem  infiniti.  Sednec  dce^et  nobis 
iuflm  ad  Syyiodum  numents ,  finumero  contendere  Chrtflianum  <-u e l glorio fitm  fi- 
ret  :  eA ut  fi  /equo  ((^  pari  3iiirte^  congj'edi  licuijfit .  Sedquibus  artikm^  qui- 
bui  machmù  ,  quibm  fiudijs  id  procuratumfit,  ut  ne  ìd  fieret  ^  ^eus  novit. 
Nobù  id  certum  eB,  ut  numero  multo  inferiores  redderemur  ^  Skhifinaca  ^  fé- 
ceffiones  pajfim  faSioj  efie  ad  arbitrium  fiepe  paucorum ,  mu/ieribm  atque  EccU' 
Jìjs  fiiis  fidijfimos  (S'  EcclefijS  fuù  acceptijfimos  pafiores  ejeSìos  paulo  ante  Syno- 
dura  ,  ut  --oeluti  '^ifìnefiijfraqijjure  acceder ent .  "^liquos  deputatìonibuj  fe- 
re exclujòs ,  ut  <-vel  nulli  adefp  poffent ,  "-vel  qui  acceder  ent ,  numerum  ferme 
non  facerent.  Sicubt  numerum  maximum  facerent  Remon/irantes,  ut  in  Vltra- 
jeSìinn  "Dioecefl  nuper  accidit ,  O"  pax  atque  concordia  cum  ijs  a  Contra-1R^- 
monfirantibiis  [emper  eulta  atque  obfiryata  fuijfet  ,  in  ipfi  Synodi  limine  ficef- 
fio  ^  apertum  fihifina  factum  efi  ,  ut  ne  pauciores  numero  Contra  Kemon- 
flrantes  ad  Synodum  hanc  ex  proytncia  illa  accederent,  quam  Kemotifirantes. 

Sed  £>*  hxc  infiiùer  habuimiit .      Vnicum  tantum  e>*  quidem  pracipuum  efi, 
de  quo  non poffumus  non  conquert  apud  '-vos ,  c^  coram  tota  mundo  conquen  noìi 
definemus .      eAntefignanos ,  primi-pilos,  C^  ordinù  noftri  duUores^  apud  quos  a- 
quiU  noflrdi  haBentts fieterunt ^  {non  qui  munere  ifio  inter  nos  fì^nSìi  fitnt  s  fid 
quorum  cetas,  prudentia ,  ^  eruditioiUud  nomen  merentur)  exautor atos  ejjè,  f^ 
nobis  quaft  ademptos.    Si  quxritis,  quando  ?  paulo  ante  Synodum ,  pridie  eiiis  di- 
ci ,  quo  decretum  bocfaEium  eft^  ut  ad  Synodum  yocaremur,  curnjam  in  procinBit 
JìaremuSy  cum  de  fumma  rei  agendum  efiet^  c^  manm  quafi confirendin .      .^am 
ob  caujjkm?  Nejcimiis^  irnofi qua  e(l,alianull<i  efi ^  quam  eaqute  jam  in  difiepta- 
tionem  hacipfa  in  Synodo  Ventura  efi    Addimus  amplius^  dum  ipfii  caufa  difiepta- 
ùitur^pafsim  adhuc  a  Deputatù  Synodi particularù  exautor antur^  cenfiris  Scclefia- 
fiicis grayantur  ij,  qui  a  partibu-s  nofiris fiatiti  t^fiib  alijs  qmdem prxtextibm ,  0* 
ufi  nos  credimtis,pr£textibm  tantum.    Cézteri  omnes  ,  tanquam ,  fcilicet ,  nullius 
prorfit-s  culpiS  rei^immunes  fint  ab  omni  cenjura.    Sed  ne  hxc  tamen  tarn  importuna, 
ne  quid grayiti-s  dicam,  agendi  ratio,  permoyere  nos  potuit ,  ut  hafiam  abficeremm: 
Jta  enim  decreyimiu,  prout  Chrifiianos  decet,  non  numero,  fid rebus  co?2tendere.So- 
la  Script  uro,  ^  qux  ei  junSìa  eflj  yeluti  pedijfiqua/e5ia  ratio,  prò  nobis  agmen  du" 
Sluraefi ,  quibiis  quamdiu  aliud quid  quam  firiptura  aut  ratio  fili dior  opponetur, 
pedem  non  moyebimus,  nec  centumyiralia  judicia,  nec  cifias  nongentorum,  quoda- 
junt,  reformidaturi.      Sapiens  enim  non  moyetur  numero  judicantium ,  fidjudi- 
ciorum  pondere .      Et,  quod prxcipuum  efi,  confiientia  fiifira^ijs  non  acqmefiit  \  fid 
quibm  fiifi-ragiainniti  debent  y  rerum  ponderibus  ac  momentù.   Eien  enim  potefl, 
utreEie  ait  Seneca,  ut  armmentum  pefiimi  turba  fit  :  certare  deb  et  ratio  cum  ra~ 
(ione,  caufa  cum  caufa ,  res  cum  ?v,  ubi  yeritatis  co^nitio  quxritur. 

Hoc  fi  fiat,  quod  fieri  xquifiimum  efie  V.V.  R.R.  norunt,  eritprofeSìo  quod  nO' 
bis  atque  Scclefìjs  nofirù  gratulemar  ,  occafionem  nobis  datam  efie  luculentam, 
qua  cum  eruditifiimis ,  docìifiimifi^ue  yiris  examinare ,  atque  inquirere  dabitur, 

prò 


NATIONALIS    DORDRECHTANìE.  351 

prò  qua  f  art  e  yeritas  ac  ratio  potijfmum  mditet.  <L4lterum  enim  duorum  conpcti^ 
turosnosf^eramm^  ut  autprdhemus  caujtenojìrne,  quam  haUenm  defendimus^inm- 
ceniiam^  aut  illa  cadente^  reportemuj  yeritatts  yi6Ìortam .  Tarn  enirn  accefsimm 
parata  'virici^  quam  "vincere:  utrum  emm  ceciderityfìnefruSìumn  erit-.  nec  emm  yin- 
ci  pudet  eum, qui  fro  damno  erronea  JèntentU  njeritatù  lucrum  quarit\  mhilqué 
ahud/ìbifropofìtum  habet,  quam  ex  yeritatù  conjècutione,  confcientix  fnafìhdam 
pacem  ac  tranqutlhtatem.  ^ijquù  enim  non  eo  animo  accedit ,  ut  quiùuj  minime 
farpet  ^  pojsit  abjóherej  alsr  quos  unice  amat  condemnare  ^  nx  lUe  mdignus  ejì^  qui 
inhocconfilfufujfragiumferat. 

Amicus  debetejjè  Plato^amicus  SocrateSyamicaSynodus^fìdmagts  amica  yeritas^ 
Subfcripfcrant,  Simon  Epifcopius  S.  S.  Theologice  ProfelTor,  Eduardus 
Poppius,  Ioannes  Arnoldus,  BcrnardusDwingIo,CaroIusNiclIius,Hen- 
ricus  Leo,  Phillippiis  Pynakcr,  AfTuerus  Matthifìus,  Thomas  Gofwinius, 
Dominicus  Sapma,  Theophilus  Rijckewacrc.  Bemcrus  Vczekius,  Henri- 
cus  Hollingerus. 


Q^  3.  PRA* 


36tj 


3Q. 


3$* 


•  5?.'  r 


»  /f    A    -T' 


A  CT  A     SY  N  OD'I-^ì 

P  A  R  ^  N  E„.S-I.  .^„,, .... ,..    . 
•  •N.vv.    Reqjerendifsimi  &'  CUriJsin^S^iH'      - 

D-  Abrahami  schvlteti 

•     ;v.  -''V  Ad  SynodLim  Dordracenam  ex  Pfàlmo  cxxii.  Dida 
•  ""'•         -  15  Decembris,  Scfsione33.    ~ 

Lhtfirijsmorum  acTmpotentum  foederati  Belgij  Ordimim,  Jìluflrcs,  ì^obiiifsi- 
7ni,ConJàltipimii  Delegati y  Venerande 'SynodiPr£fis\  Keyerendijfme  Tra/ttl, 
celeberrimi  Bccléjtarum  A?itifiites~,  Academiarum  TrofeJ^oresyvoJquereliqtii  Audito- 
ns  omniiirn  Òrdinum  SpeSiatipimi^  Ornati fstmi:        ''"*'"  ^  '  ' 

Quod  unicum  erat  vorum  Sereniffimi  &  Potentiflimi  Magnx  Britan- 
nix  Regis  lacobi,  Sercni{Iimi&  Celfìillmi  Imperi)  EJedoris  Frederici  v. 
Comitis  Palatini, Ducis  Bavari^,Domini  mei  Clcmentiflìmi ,  mulrorum 
item  aliorum  piorum  Piincipum,  Comitum,  Baronum  ,  Equitum,  Ci- 
vium,in  Germania,extraGermaniam  :  Vt  qua:  Ecclefias  Belgicas  aliquot 
annosfatip-arunt  Controvei'fias,de  ijs  in  legidmaplurimarum  Ecclefiarum 
Reformatarum  Synodo  pie  cogno{ceietur,eius  &  illos  &  nos  fubanni  hu- 
ius  dccurfum  damnari^non  pofTum^quinpublica  voce  profirear,me in  Do- 
mino Deomeoanimicus  l^tari. 

Itaque,adte  converfns,  Tacerne,  vere,  vive  Deus,  qui  te^atefecifti  im- 
menfa  bonitate, mifìTo  Filio  &efFufo  Spiritu Sanólo  in  Apoftolos,  gratias 
tibi  ardenti  pectore agOjquodllluftrifsimorum  &  Praspotentum  Foederati 
Belgij  Ordinum, Illuìhirsimi item  fortifsimique Herois Mauritij Principis 
Auraici  confìlijs  ex  alto  benedicens,  ad  bene  de  afflióla:  Reipublic^,  ad  be- 
ne deaffliótx  Ecclefia:  Belgicas  tranquillitate  (perandum,  tam  illuftre  (ì- 
gnumfuftulifti:  idcmquetefupplicibus  votis  veneior,  quam  beneficio- 
rum  tuorum  telam  clcmenter  exorfulesjeam  gratioie  pertexas:Vtexultcnc 
caeli  &  Istetur  terra:  &  dicat  omnis  populus,  Belgarum  Deus  ^ternum 
laudetur,  celebretur. 

Quoniam  autem  cum  paftore  ilio  Maroniano,  fruftra  hic  {èfluri  efle- 
mus,  mcliora  Deum  omnia pofccntes,  nifi  adfàucix  Ecclefi^  vulnera  me- 
dicas  manusipfi  adhiberemus  j  &  vero  poft  Clarifsimum  Theologum, 
Dodoremlofephum  Hallum,  Decanum  "Wigornienfèm  mcritifsimum, 
dicendiin  bocloco  parres  publica  venerandi  Pra:fidis  autoritate  ad  me 
fiintdevoluta?;decrecum  mihi  efì:,  exlufcitare  animos  noftros  ad  fand:um 
hoc  opus,  quodagimus,  fl•renueperagendum,idqueenarranoneeiusPfaL 
mi,  quiinordineCentefimus  Vigefimus  Secundus  numerarur.  Hoc  ut 
fruduofefiarjCoeleftisParrisgratiamijs  implorabimus  veibis,  qus  dile- 
d:usipfius  Filiusjfèrvaror  nofter  unicus  nobispr^ivit. 
Tater  nofler  &c. 

TEXTVS.  PS.    cxxii. 
I.    Li'^tatusfum  cum  bis,  qui  dicunt  mihi ,  In  domum  lehoya  ihimus. 
2..  Stantes  eruntpedes  nofirim  atrijs  tuis  lerufalem. 

3.  lerufalem 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  553 

3.  jferufàlemnedificata  eH  ut  crvitas:quie  confidata  efì/tmul. 

4.  Vt  illuc  afiendant  tnhus,$rihiis  Dei,  in  tefiimomum  Jjraelii  ad  ceUbrandum 
nomen  lehoy^. 

f.  ,^ia  tUic  fident  fili  a  ad  Judicium,  folta  domus  D  ayid. 
6.  Precammi  pacern  'Jerufalcm:  profierenturdili^entes  te. 
-j.   Sitpax  in  muìiitione  tua: profientas  />;  turribus  tm's. 

5.  Tropter  fratres  meos  O"  profinquos  meos  -.  loquar  nuncfacem  in  te. 
9,    tropter  domum  Jehoya  Deinofiri,  quaram  bonum  tibi. 

EXPLICATIO. 

M. Tullius,  Auditores, fapienti(simus  libromm  cenfor ,  cum  Euripidis, 
poèta:  Gxxcìy  verfuslegilTec,  mirificeillos  commcndarurus,  (ìngulij  fciibic 
ad  Tyroncm,  verfus,  fune  fingulà  oracula.  Hoc  ego  Elogium  fi  ab  Euri- 
pide ad  Davidem,  a  verfibus  illius  ad  Canticum  hoc  Pfàlmicum  tranftu- 
ìero,  nullius  me  credo  reprehenfioncm  incurfurum,  qui  pauculis  verbis 
pra?led:is,  quanta  rerum  lubfic  magnitudo,  perfpexerit. 

Nam  ut  lummam  eorum  animis  iubjiciam  vellrisjdocet  hic Plaltes, 
^uodhominù  Chrijlianì fiummum  in  hac  yita  debeat  ejfe  gaudmm?  O^empe 
fi  yideat florere  Ecclejìam  t^  yerum  T)ei  cultum  in  tlla. 
Docet:  ■ 

^od fummum  hominis  Chrijltaniyotum  effe  debeat  in  hacyita  ?  Nempe  ut 
maneat  hcclejìa  m  ilio  fiore,  f£  m  eodem  yertts  T^ei  cultus. 
Docet  : 

^md  fummum  hominis  Chriflianijìudium  ejfe  debeat  in  hacyita?  DXsmpe 

ut  f^ipfifuo  loco,pye  maximis,fìye  minimis,fye  medioxumù  accenfiatuVy 

procura  ea,qu£  adEcclefam  ornandam,  ad  yerum  Dei  cultum  confery^n- 

dum,  pertmere  yidentur. 

De  bis  magnis  rebus  agic  Rex  nofter.     De  bis  magnis  rebus  adurus 

fum  ego.  Te  San6te  Deus  rogo,  qux  ego  infono  auribus,  ea  imprime  cor- 

dibus,utDavidisgaudium  fiat  noftrum  gaudium,  ut  Davidis  votumfiac 

noftrum  votum,utDavidis  ftudiumfiat  noftrum  ftudium.  Qupd  ubi  ob* 

tinuerimus,  nx  ego  nos  in  ipfis  huius  vitse  mifèrijs,  tamen  terque  quater- 

que  beatos  pronunciare  non  dubitabo. 

• 
I. 

Summum  hominis  gaudium. 

Ergo  tripudium  cordis  fui  aperturus  Pfaltes,  Latatmfìtm,  inquir,  in  hù, 
quadiSiafunt  mihi,  in  domum  Dominiibimus. 

Stantes  erunt  pedes  noHri  m  atrijs  tuts,  lerufilem. 

Sanótifsimum  hunc  &  viro  Dei  disnifsimum  afFc<5tum  hiftoria  reddic 
lucidiorem.  Arca  toederis  divinum  illud  gratiofe  Dei  in  populo  prxfen- 
ti.-E  monumentum  nullo  certo  loco  conlliterathad:enus,quin  &  abhofti- 
bus  fub  Heli  fuerac  capta. 

Territi  ifto  cafu  &  arc^  peregrinationibus  ludsi,  nihil  squeinvotis 
habebanc ,    quam  ut  fixa  in  terra  Tua  fedes  illi  deftinaretur.  Ecce  autem 

Gg  3  dum 


3H  ACTASYNODI 

dum  ifta  {ècretocogitanr,publice  optanr,  Hicrofolyraam  illa  deportatur, 
in  monte  Sione  colIocatur,cdicurc]ue  a  Deo  jfnemorabile  illud  oraculum: 
Elegi  Sionem,in  Sione  ^cernura  habitabo.  Perfufìob  id  Spirituali  gaudio 
ludari,  in  mutuos  amplexus  irriiunc,  jundiifque  dcxtris  fòror  fororem,  fra- 
ter  fratrem  alloquens,  agite,  inquiunc,  in  domum  Domini  eamus.  Ve- 
nite afcendamus  in  montem  Jehovas,  in  domum  Dei  lacobi,  ut  doceat 
nos  de  vijs  fuis,  &  ambulemus  in  itineribus  eius.  Tandem  pafler  invenit 
domum, &  hirundo  nidum,  in  quo  reponat  pullos .  O  diledta  taberna- 
culaTchova:/  In  bis  ftabimusnos,  in  bis  condftent  liberi  noftri,  Senati 
natorum  &  qui  nafcentur  abillis. 

Veruni  omnia  omnium  gaudia  fuperabac  I^titia  Davidi»,  qui  dum 
vidct,  fincerum  Deicultum  effe  reftitutum,  dum  fubditorum  ad  facra  Ce 
cohortantium  audit  voces,  non  poteftfibitemperare,quinjubilum  animi 
fui  &ipfeprodaf,  dicens:  La^tatusfumin  bis  quae  diòtafunt  mihi ,  in  do- 
mum Domini  ibimus.  Beatam  diem,  exoptatam  horam,  qua  concentum 
bunc  animorum  Mufìcum  audio,  deadeunda  domo  Domini,  de  cele- 
brando nomine  mei  Dei.  Erant  Regi  uxores  venuftifsimx,  erant  liberi 
pulcherrimi,  afflucbatopibus,affluebat  honoribus.  At  ncc  in  opibus, 
necinhonoribus,  nec  in  liberis,  necin  uxoribus,  fedin  eo,  linice  ìx^ 
tabatur,  quod  Deus  in  populo  (ùoredle  agnofceretur  &  pie  coleretur. 

Et  nimirum  hoc  illud  eft,quodàPlaIcenoftro  primo  loco  diximus  hic 
doceri,  fummum  hominis  gaudium  fluere  ex  intuitu  flondas  Ecclefije  &c 
incontaminati  Dei  cultus  in  illa. 

Hoc  gaudio  dclibutus  Rex  nofter,  diem  unamin  atrijs  Domini  melio- 
remeffepra^dicatjquam  vel  mille  alias  extra  illaatria. 

Hoc  gaudio  exhilaratus  fubditorum  amicas  ad  fummi  Numinis  vene- 
rationem  invitationespluris  facit,  quam  omnes  totius  regni  delitias. 

Gaudeantigiturhuius mundi  cives:  Alijfuper  frumenti,  alij  fuper  vini, 
alij  fuper  olei  copia.  Nos  ccxli  cives  tu m  l^temur,  quando  Hierofolymas 
noftrx  muros  falvos  effe  cernimus.  Ncqueid  vero  fine  caulà.  Uixenim 
vcrbis  exprefìferim,  quantis  coronetur  bonis  ispopulus,  cuius  aures  incor- 
rupravoxEuangelijquotidieperfonat.  Uigetapudillum,  Concordia  in 
domo,  Pietas  in  tempio,  Juftitia  in  foro.Teftem  omni  fide  digniorem,cito 
Regium  noftrum  vatem,qui  Hierofolymam,  veram  tum  Ecclefix  fèdem, 
bis  decoratam  virtutibus  celcbrat; 

lerufàlem  (edificata  ejl  ut  cimtas  qute  confidata  ejìfìmul :,  vel  ut  alij ,  qutt 
flane  coagmentata  e  fi  mterfipariter. 

O  amabile  bonum.'  Civitatem,  Provinciam,  Regionem  confociaram  elle 
fimul,  coagmcntatameflepariter,  Hocbonum  fluir  ex  rivulis  benedióta: 
illius  congregationis,qus  intemeratam  Orthodoxse  fidei  re^ulam  tuetur. 
Apoftolorum  mihi  coctum  vide:  Mancnt  in  unitate  fidei,  manent  &  in 
unitate animorum.  Multitudinis  enimeorum  quicrediderunt,  eratcor&: 
anima  una,  referente  D.  Luca.  Rumpeunitatem  fidei,  rumpes  &z  unitatem 
animorum.Hinc primo  fimultates,mox  obtredationes,poi}remo  odia,& 

tanto 


NATIOKALIS    D  ORDRECHTAN^,  35^ 

tantoquidemillaacerbiora,  quanto  ani  mi  primo  fueruncconjundiores. 
Utenimexcorruptogenerofiflimo  vinoaceibiflìmum  naicicur  acctum,- 
ita  ubi  hacru  dirimuncur  amores  acerba  odiafubrecjuuntur.  Vultis  exem- 
pla  veteraHCraclita^  &  Moabita:  ab  eodem  fànguine  defcenderanr.  At  ubi 
hi  adidolorum  culcum  defciverant,  nullos  Ifraelica?  infeftiores  hoiles  ha- 
bueruntj  cjuam  hos  ipfos,  Donatiflre  in  EcclelìarorchodoxsE  grcmio  de 
lituerant.  Hoc  ubi  deferuere,  tanta animorurafaòla  eftdiflbciario,  utin 
nonnullisomnes  non  dico  pietatis,  (ed  congenita  etiam  nobis  hunriani- 
tatis  venrr  vidercntur  exaruifle.  Nolim  mihifidem  habpatis,  Audicores: 
Optato  iViilevitano^ClarilIimovcteris  Ecclèfiasfcriptori  habete.  Sicenim 
ille  ad  Donatiftas  :  Nttilus  ijejlrum  ejì,  qui  non  confitta  noflra  Jais  frafianbus 
mijceat,  Leciiones  dominicas  mcipitis ,  f^  traSiatus  njeHros  ad  no^ras  iniu- 
rias  explicatij.  Trofertis  S'vangelium  ^  i^  facitis  abjènti  fìatrì  conyititim.APt- 
ditorum  animù  infigitùodia,  immicìt'tas  fuadendo ^  docendo  fradetù  :  Et  pall- 
io poft.  a/lliqui  <-veUmm  in  perfunSìoria  falutatione  ofcuU  deneyitù  fi- 
lila :  ^  docentur  multi ^  ne  AVE  dicane  cuiquam  noHrum.  Vultis exempla 
nupera?In  fupcrioremGermamammccum  ite/chifmaubiquirarium  quoc 
in  Ecclefìam  importarit  detrimenta,  confiderate.  Triftis  eft  quercia 
IfàiéE  varis:  Singuli carnem  brachij fui  conìedunt:><^an^jJeEphraim,Efhraim  Ma- 
najfen.  Quibus  verbis  Judaicum  populum  comparai  ijs ,  quos  horrcn- 
derumfcclcrum  reosperadosMagilìratusfame  necandos  Carceri  inclu- 
dit.  Hipoftaliquocdierumjejuniatandemquafiinrabiema^^i,  in  Tua 
ipforum  vifcera  dentium  morfu  graflantur.  Hanc  querelem  ingemi- 
nantj  qui  orta  ex  fchifmate  ubiquitario  in  Ecclefijs  Germanicis  difH- 
dia  non  fine  gcmitu  intuentur.  Officin^e  libraria^  fcriptis  Errfticis,  feri- 
ptaEriftica  venenatisfratrummorfibus,  fàrcafinis,  convitijs  funt  referta. 
Stant  in  pulpitis  bine  inde,  quilicet  cum  Reformatis  habeant  unuinS: 
eundcm  generationis  Spiritualis  patré  Sp.S.unam  &  eandem  matrem  Ec- 
clefiam  Evangelicam,  unum  &  eundem  fèrvatoremlcfumjUnum  Se  idem 
anim.Tpabulum,cainemChriftiinmortemtraditam:una&  eandem  {pem 
beatie  im  mortalitatisrtame  ita  reproboru  cauiàm  agunt  in  negotio  Eucha- 
riftico,  ut  propterinfideles  fidelesrejiciant,&  Pontificiorumpotius  idolo- 
latricaquam  ReformatorumpunfsimafàcraadeundacIamitent.Suntalij, 
quos  nulla  unquam  amoris  divini  (cintilla  calefecit,  quiaudaótertamen 
&  pctulanter  eos  arternx  morti  adiudicant,  qui  prò  veritate  Evangelica 
vitam  profundere  &:  hoftium  fili) Dei  crudelitatem  vel fànguine iuo  abluc- 
rcnon  lunt  veriti.  Rident  fàlfc  advcriarij  communes,  dolent  acritcr, 
quocquotcontritionem  Tofephi  lugent.  Et  hircilicetTuntfruólus  difiu- 
ptx  fidciunitatis. 

Felices  igitur  vosBelgas,iterum  dico,  Felicesvos  Belgas,  quibus  con- 
fimile  quid  haólenus  expertis,  defidcratum  mali  remedium  Deus  com- 
monftravit,  venerandam  hanc  Synodum,  à  qua  tota  Ecclefia  ea  expeóiar^ 
quas  à  tam  augufta  Clarifsimorum  Theologorum  corona  exped:ari  oc 
polTunt  &  debcnt,  nimirum  ut  nullis  prarpedita  carnis  affedibus,  nul- 
liiifque  hominis,  folius  autem  Dei  aftrióta  imperio  de  controverfijs 
motis  fecundum  fcripturas  fanótas  liberrime  pronunciet,  &  inftar  fi- 

Gg   4  difsimx 


35<r  A  e  T  A      S  Y  N  O  D  I 

difsima;  matris  membra  Ecclefis  difieda  colligat,  depreflaerigat,  lan- 
guida  refocillec,  putrida rcfecct,  fauciafànet,  fanaàfuturis  morbis  pra:- 
ièrvct:LTt  totum  hoc  Belgium  fìc  confociatum  (imul ,  &  florendfsmx  hss 
provincia;  fine coagmcntataspariter,in  Fide, veritare&  unitare:  quod  przc- 
icndbusvidere,ab{cncibus  audire/ummum  uciquc  eritgaudium ,  prsfèr- 
tim  cum amabili  nexu  concordia  in  domo  pietas  quoque  in  tempio  cric 
neceflario  copulata.Dico  nccedario.  Vera  enim  &  (incera  rcligio  ubi  ubi 
inftauratur,  ibi  fieri  non  poteft ,  quin  verus  Dei  cultus  quafi  de  novoefflo- 
rcfcat.  DocethocporroPfaltes,  aicns: 

Jàuc afiendunt  tribus y  tribtis  'Domìni^  a^teflimfinmm  Jjraelttamm ^  ut 
*  celebrent  nomen  Domini. 

MensPropheta^rPofteaquam  Domino  Deoplacuit  Hicrofolymis  Ec- 
clefiasfuaefèdemerigcrexonfluito^nis  caroadarcamceftimonij  (qushic 
rcftimoniumlfraelitariìm  dicitut)  invocatura,  laudatura  &  celebratura 
Deum  vivum.Non  fìc,non  fictemporibus  Saulis,quando  adReip.clavum 
fedebanthomincs  »}so*  ,  quibus  omnis  religio  luduscrat&jocuS,qui  (in- 
cerumDei  cuirorem  Davidem  (ànnis  excipicbant,  &  ex  ip(à  rcligionum 
confufione  turpem  qusrebant  qu^ftum.  Quam  deplorandam  Ifraeliticx 
Ecclefiierortemmitcratus  Regius  Propheta  Deum  fidenter  adii Pfalmo 7. 
1/.7.8.  &  Exurge-,  air,  lehova.  in  ira  tua-,  ér  exaltare  centra  furoresinimicorum  meorum  ;  dr 
re(litu€mibijiidictiim,cjnodma?idaJli,VtSynagogapopuloriimcirct(ndet  teid'^propier  hancirt 
alttmregredere.  Veruni  non  concordia  (blum  in  domo ,  non  pietas  tantù  in 
tempio,  fed  juftitiaquoq;  in  foro dominatur,ubi  vera  dominatur  religio. 
^Uicenimfedent  folta,  ddjudicandum sfolta,  domtu  Dayid^  hoc  eft ,  eriguntur  ibi 
foha,in  quibus  fedcnt  Iuftitia;Pra:fides,quijus ex  ^quo,pauperi, diviti,  ho- 
noratOjinhonorato  dicunr,&  virruti  prajmia,(celeribus  poenas  decernunr. 
Ubi  enim  Deus  redeagnofcitui^ibi&propter  Deum  judiciautplurimum 
reóleadminiftrantur.-inlliaurat  veramreligionem  Samuel  :inftaurat idem 
&ju(ì:iti^civilis  cultum.  Purgar  Eccle()am  Io(àphatus:  idem  mox  con- 
ftitucis  per  fingulas  civitates  judicibus  edicit,  in  oculis  lehov^  ut  judi- 
cent. 

Et  non  lajtabimur,  AuditoreSjfuper  flore  Eccle(ì^,  quandoquidem  il- 
lius  flos  florem  concordia?  in  domos  privatas ,  florem  pietatis  in  tempia  & 
coetus  publicos,  florem  juftitia;  in  Regum  aulas ,  judicum  conlìliariorum- 
quefubrelliainfert.  Anni  funt  centum  vigintitres  quando  in  Comitijs 
VVormaticn(ìbus,qua;  Maximilianus  Caroli  v.  avus  prima  celebravir,  Sa- 
xonKT  duces  ad  ccenam  vocarunt  Palatinum,  Bavarum,  VVirtebergi- 
cum  duces,  &cum(ìnguliruarum  regionum  ornamenta,  adeoque  fum- 
ma  animorum  fuorum  gaudiaprardicarent.  Erant  qui  venis  metallicis, 
cranc  qui  fplendiois  urbibus  ,  erant  qui  provcntu  generofiflimi  vini 
&  frumenti  fé  jaótarent  ,  At  VVirtenbergicus  ornamentum  fuum  ma- 
ximum hoc  effe  profitebatur  ,  quod  (ecurus  in  medio  ^(tu|in  campo> 
&;folus  in  gremio  cujuflibet  fuorum  civium  dormire  pofTet.  Magna 
quidcm  \\xc  erat  gloriatio  VVirtenbergici  ,  (ed  nihil  ad  gloriationem 
Regis  Davidis,  qui  urbes',  qui  arccs ,  qui  Palarla,  qui  fubditos  fuos  hoc 

nomine 


NATIONALIS    D  O  RD  REC  H  T  AN^.  5^^. 

nomìnccommendac,  Pfàlmo  quadragefimo  odavo,  quod  Deus  in  ijs  no- 
tus  eirec-  nihil  ad  gloriationem  Impcracoris  Theodofi) ,  qui  moriturus 
beauoArabrodofafTus  eft,  magfs  fé  gaudere  quod  Ecclefia:  vers  civis, 
quam  quod  Imperacor  e{kr,  Hc^c  igirui .,  Fracres,  &  nòftra  {ìcgloriatio 
famma,  hoc  &  noftrum  gaudium  fit  fummum  in  hac  vira. 

II. 

Sumwum  hominis  yotum, 

Tarn  vomm  fummum  hominij  Chriftiani  quod  erir  ì  Si  carnem  &  (an- 
frumem  confuluerimus,obijcienc  n€)bis-ab  una  parre  honorum  dignicates, 
ab  altera carnis  vokiptatcs,  ab  aha  {plendidas  hujus  mundi  divitias:  Etharc 
opranda,ad  h^c  om.nibus  afpirandum  votis  TuadcbuncScd  apage  carnem 
&;  iànguinem.  loquencem  in  Davide  Spiritum  Dei  audiamus.  Quid  ille  ? 
Frecaìnimpacem  Jerujàlem. 
Sit  pax  in  mmntione  tua  :  Projperitoi  in  turnhus  tuù. 

Hoc,  hoc  he  omnium  Chriftiamannumunum&;  fummum  votum,  ut 
Ecclefìa  denuo  inftraurata  in  flore  &  honore  mancar.  Ut  conjundis  ma- 
nibus&  cordibus  Deus  vivusinvocetur,  prc^dicerur:  ITr  munitioncs  no- 
ftraspax,  palatia  noftra  tranquihitas  circundet,ut  deniqueàcoetibus  no- 
ftris  exulent,  quotquot  odcrunt  pacem  Icrufàicm. 

Hoc  fuit  votum piorumlfraelitarum. Hoc  fuit  votum  San(£lorum  Apo- 
ftolorum,qui  toties  pacem  Ecclefijsfuis  precari  funt.  Et  quid  dico  delfìae- 
litis,  de  Apoftohs  ?  Jpieliraehtarum  &  ApoftolorumDominus  hoc  voto 
vitam fuam in  his  tetris  claufit,  quando  paulo ante agonem  patri  fupplex 
fadus  oravit,  ut  omnes  (Ibi  a  patte  dati  unum  efiènr. 

Velhincergointelhgitis,  qu^  animorum  noftrorum  defideria,  qu^ 
vota  effe  debeant  hodie:  Non  aha,  quam  ut  Deus  {ànóloscoetus,  quos  hbi 
pervocem  verbi  &  Spiritum  Sanólum  in  diverfis  mundi  lociscoHigit,  pa-» 
cisfua^bonis&donis  beet:  Vtmittacad  eos  fidos  operarios  :  utabigatab 
alveohs eorum  omnes  fucos,denique  diverfarum  gentium animos  glutine 
fìdei  filvificas  &  fincera:  charitaris  compados  iraaduniat ,  ut  quam  credi- 
mus  vere  fit  {àndorum  per  orbem  terrarum  communio.  Inprimis  autem 
Belgiche  Ecclefix  pacem  &  tranquillitatem  precibus  noftris  Deo  com- 
mendemus,  ut  qu^  per  Dcigratiam  nuncquafireflorefcit,perejufdem 
bonitatcm  nova  deinceps  luce  Iplendefcat.  Salva  cnim  Ecclefìa,  falva  erit 
Relpublica:  (àlva  Republica^fàlus  totiuspopuh  erit(alva. 

Ncque  vero  fruftra  precabimurpacem  noftra:HierofolymìE:  Sed  quam 
nos  ei  votis  noftns  impetrabimus  benediòbionem ,  in  ejus  focietaté  &  ipfì 
veniemus.Hoccnim  &noaliud  hbi  volijt  cordialia  illa  verhx.Pro/perentur 
diligentes.  Qui  rem  tuamftrenueaguntjóEcclefiajqui  prò  te  vigilant,pro  te 
orant,  omnibus  poliremo  Iludijs  &  officijs  confervationem  verc-e  do- 
drincejuvant:  illorumcaufam  viciflimat^etDeus,  prò  ijs  vicifìim  vigi- 
labir  Deus, audiet  eos  orantes,allevabitalHi6los,foIabiruranxios,  facier- 
que,  ur ijs felicirer&profpere  omnia  fuccedanr,  inhacviraornariscoelefti 
gratia,  in  futura  decorandis  coeletti  gloria. 

Summum 


5^8  ACTASYNODI 

III. 

Suniinum  hommìs  fluàium^ 

Audivìmus  de  fummo  hommis  Chtiftiani  gaudio,de fummo  item jejuC. 
dera  voro.Reftatcxpediendum  illud,ccquodnam  fummumChriftianiftu- 
diumefiedebcatin  hac  vita?  Non  pra:tentPfalces,fed,/7rtfc«r<2/'<7,  inquir,  bo- 
numiihì.  Peiinde  mihi  vir  Sandus  videturagere.ac ftienuus aliquis  militix 
dux,  quiarcemoccupaturus,  ubiad  virtutemfuos  cftcohortatus,  icalas 
primus  confcendit,exemploque  alios  ad  inlequendum  animat.  Jta  nofter 
Et  e(^o,aic,procurabo  bonumdbi,0  Ecclefia.Quo  ipfoinnuic,non  folum 
gaudendum  fupcr  Ecclefia; flore,  non  folum  Dco  commendandam  vocis 
noftrisconftantcmEccIefi^epiofpei-icatcm,  {za.  cuique  eciam  fuo  loco  in 
co  efle  laborandum,  ut  &  ipfe  aliqua  &  dicac  &  faciat,quiE  Dco  grata ,  Ec- 
clefias fin t  fai u caria.  Scirevulcis,  Audicores,  quxcacitacordis  meifint  defi- 
deria  ì  Libere  dicam  :  Huc  feruntur  vota  mea  :  ut  quotquot  Chriftum  fin- 
cere  amant  &  pie  invocante  Davidica  h.Tc  wti\)2i^Et ego procurabo  bonum  f/ie- 
rofolymte^  intimis  cordium  liiorum  fìbris  infixa  ubique  fccum  locorum  cir- 
cumferanc.    Eric  igicur  Illuftriflimorum  foederati  Belgi)  Ordinum  quoci- 
dianum  hocpropoficum:  Nos  procurabimus  bonum  Hierofolym^Bel- 
gicx.Eric  hoc  Uluftriflìmi  &  Forciflimi  Herois,  Mauririj  Principis  Auraici 
mediratio  quoridiana,  Ego  procurabo  bonum  cibi  Hicrofolyma.Erunr  h? 
Nobiliflimorum,AmpliiIimorum,ConfuIti(rimorum  Delegacorum  voccs 
quocidiana^  :  Ec  nos  juvabimus^ornabimus,  promovcbimus  ftudia  orcho* 
doxiam  docencium,difcenrium,  in  Ecclefijs,  in  Scholis.  Qjjanquam  non 
cftjcurvelinjlluftrifsimis  Ordinibus,  velinForcifsimo  Heroc  Mauricio, 
velmNobilifsimisDelcgatishicaliquiddefideremus.JlluftrifsimiOrdines 
&, Forcifsimus  Princeps  Mauricius, quanco  Zelo  rem  Chrifti  cupiant  pro- 
inotam,cam  luculentisalijs  argumctis,cum  Venerandc-ehujusSynodi  con- 
vocationeOrbiChriftianodemonftrarunc.Ncc  aliudloquiturhonorifica 
Nobilifsimorum  Dominorum  Delegacorum  eaque  quotidianain  hac  Sy- 
nodo  prxfentia,  qua  ftudium  infigne  vericacis  coeleftis,  &  ex  hac  profluen- 
tis  amabilis  concordia^iaEcclefijs  Bclgicis  firmando  ;  Me,  Me,  &  vos,Pa- 
tres  &  Fracres,  quotquot  vel  ab  exceris  Regnis ,  Principatibus ,  Rebufpu- 
bliciSjVclàflorencifsmisharumregionumprovincijsmifsihicconveniftis, 
me  inquam,&:  vos  exfufcico,exhortor,  cxftimulo  .•  operam  demus,hac  op- 
tata occafione  uc  redte  utamur,Dei  gratiam  precibus  advocado,  fracres  du- 
bicances  confirmando,  errances  in viam reducendo,  quxftionesinuciles 
prasfcindendo,denique  medicando3dicendo,(anciendo,quic ad  veram  Dei 
agnitione  mentibus,  ad  verumDeiculcum  cordibus  ingcnerandum, om- 
nium (andorum  confenfu  judicancur  effe  ucilia.  Poftulanc  hocà nobis  fra- 
cres in  terris,  poftulac  Deus  in  ccelis.  Propter  Jratres  i^ propmqttos  meos  loquar 
nmcpacemintejO.\z  Rex  nofter.    Senfus  eft.  Dicam  &  faciam  qux  Hiero- 
folyma:  bene  cedanc,nullus  dubirans,pacem  hujus  urbis  redundaturam  in 
fratres  &  amicos,  hoceft,  in  reliquas  urbes,  in  quibus  habicanc  fracres  & 
cognaci  noftri,  ejufdcm  languinis,  fidei  &  religionis  (ocij. 

Non  fumvaccs,  Audicores.  Jta  camenvoveo:  PaccmEcclefi^e Belgica: 
plurimarum  Ecclefiarum  aliarum  pacem  futuram  :  Firmaca  orchodoxia  in 

Belgio 


NATIONALIS    D  O  R  D  R  E  C  HT  A  N  ^.  ^5^ 

Belgio  eandemin  pluribus  alijslocis  capucexerturam.  Itaquepropterfra- 
tres,  propccramicos ,  in  orbe  rerrarum  difpcrfòs,eninamur,ur  veiiras  & 
concordia  in  omnibus  Belgij  locis  fé  mutuo amplexcnmr,quandoqu!dem 
in  unius  Eccidio  falutetoc  Ecclefiarum  falus  inclufa  eft.  Atq;  efto,fVatres 
in  terris  hancoperam  &curam  a  nobis  non  poftulare^poftulac  rame  eam  a 
nobis  habirans  in  coclis  Deus.  Pialten  audue  :  Propter  domum  lehoyx  Demo- 
Jiri, procurai/o  bonum  tibt.  Tu  fànd:e  Deus,  inquir  vares,  dignatus  nos  es  hac 
gratia,utpr^teritis  totgenribus  nostibi  in  peculium'{clegeris,&inrer  nos 
domicilili  quodammodo pialentis  tua;  gratias  fixeris. Video  igitur,  quid  a 
me  gratitudocxigatjhoc  videlicet,  ut  quicquid  addomus  hujus  ornatum, 
quicquid  ad  Domini  Domus  hujus  laudcmpertinet,  id  omniftudio  prò- 
curem.  Et  vero  procurabo.  Avertite,  Auditores,  mentem  ab  Hierofo- 
lyma,  convertite  candem  in  Belgium.  Inclarifsima  Evangeli]  luce  fé  Deus 
Belgio  patefccir,  minifterioSandorum  Martyrum  &  Clariflìmoru  Theo- 
logorum,  quorum  anim^  funt  in  fafciculo  viventium.  Habitavit  hic  gra- 
tiofeperfpiritum,  verbum  &  {acramenta,  polTumufque  paucis  immutatis 
de  Belgio  quoque  dicere, quod  olim  fud^^e  accincbatur  :  Non  fecittalicer 
pluribus  alijsnationibus,&judiciafuatam  dare  non  manifeftaviteis.  Ag- 
nofcimus  impenfàmgratiam  <*  Agnofcamus  &  debitamgratia:  gratitudi-» 
nem.Igicurproptergloriara  domus  Dei,  imo  vero  propter  gloriam  ipfius 
Deicuram  in  eoomnemlocemus,utin  verapietateinftituanturjuniores, 
in  cadem  confirmenturfèniores:  Sicerit  &:manebir,utolim  fuperHiero- 
folymam  Davidicam,ita  fuper  EcclefìamBelgicam  miferatio  Patris,  bene- 
diòtio  Fili],  &  gratiaSpiritus  Sanòti.  Habetis,Audicores,brevem&fuccin- 
6t:am  Pfalmi  centefìmi  vigefimi  fecundi  enarrationem.  Documenta pauca 
funcfedilluilria,  de  fummo  hominis  gaudio,  voto,fl:udio.Gaudium  in  or- 
thodoxie  Ecclefìas  flore,  votum  in  continuato  floris  honore,  fludium  in 
confervando  perpetuo  ei  US  viro  re  occupatur.  Agite  er2;o,  Patres  &Fratres, 
hunc  Dei  virum  ad  imitandum  nobis  proponamus;  gaudia  mundi,  vota 
mundijftudia  mundi,mundo  immundo  relinquamus. Gaudium  Davidis, 
votum  Davidisjftudium  Davidis,fit  noftrum  gaudium,  votù,  ftudium,  in 
hoc prsefertim  tempore,quoaddehbcrationes  quam  Dco  gratas,tam  Dia- 
bolo &  miniftris  eius  inviias  quotidie  covenimus.  Confìrmo  vobis,  fi  non 
defuerimus  Ecclefix  noilra  cura,Deum  non defuturum nobis  fuagratia:{Ì 
did:isfa(ftis8c confili js  vcritatisacpacisglorificaverimusDeù  in  hacSyno- 
do,ipfum  vicifsim  nos  glorificaturù  in  magna  &  illu{i:riilIaSynodo,quan- 
do  amabilisille  Sandorum  Patriarcharum,  Regum,  Prophetaruin ,  Apo- 
ftolorum  ,  omniumque  credentium  chorus  inamoenifsimis  Dordrechti 
coeleftisfpacijsconvenietj&poftprimam  contemplationem  xtQinx  glo- 
ṛe,poftprimumgun;um  iEternigaudijexultabunduscanet:Lajtatus  fum, 
l^etatusfum  fuperhis,  qua^à Domino  lefu  nobis di6la fune:  Iteindomuni 
Patris  meiàfeculisvobisparatam  :  Qu^  concupivimus in  terra,  cafcnti- 
mus  in  coslo,plenam  Dei  agnitionem  in  mente,  perfeòlum  Dei  &  proximi  - 
amorem in  corde:  Dequibus  mortalesaudivimus,  ca  immortales  fadi 
videmus,Patrein  inFiìio,  FiliuminPacrc,  Sp.S.in  ucroque,  luceminjuce, 
vitamin  vita,  gaudium  in  gaudio,  gloriamin  gloria:  luce  ii  radiaci  &  ipfi 

ascerna. 


3^o  A  C  T  A     S  Y  N  ODI 

iEterna,vita  donatf,&ipfl  (^rerna^gaudioperfufi  &  ipfi  ìEternOjgloria  deco- 
rati &:ipG  eterna.  Oatriadoinus  Deiadamara/  Quamdulcehic vivere, 
quam  jucundummorari/  In  hisatiijs  ftabimus^in  hisatrijsredcbimus,  in 
hisatrijsdeambulabimus,  gloiificacuri  Parrem,  aui  prò  nobis  dedit  Fi- 
liumfuumjelonficaturi  Filium,  qui  prò  nobis  dcdit  vitam  fuam,  glorifi- 
catiuiSpiritumS.  quifpei  noftrx  &  làliuisindubicatumfuir  pignus.  O- 
mnescoeli  pieni  fine  gloriaCrearorisPatriSjgIoriaRedemptorisFilij, gloria 
Sandificatoris  Sp.S.iniEternicatumsEternitatcs,  Amen,  Amen. 

PREGATI    O. 

zAEterne,  ijere^  njiye  DeiUyqmtepaHfecilìiimmenJklwmtateirnijfoFdio  ^  ef" 
f^fiSpS-in  Apoflolos-^Gratiojtibia^tmm^quodnos  noìitantum  ad  breyem  ufaram 
Lucù  huim'-vit^expa.rentihus  nojìns  najci,  feàetiam  adfpem  beata  immortalitatis 
Sp.  S.  rena/ci -uoluerù.  Impnmù  glorificamta  nomen  tuum^qmdhancnohis ^a- 
tiam  larmis,  ut  fiih  umbra  aUrum  tuarum  in  celebri  hac  urbe  quotidie  convenire ^  S^ 
de  trangmllandù  EccleJ:ìs  ajflioìù  confultare  pojjimuj.  Kogamu-s  te ,  Sanile  Deus, 
reze ^quberna^dinge  Sp.S  tuo  quotquot  hic  adjumm ^ut ^uris  O'  defecatis  anima  hac 
(ubfeUia  occupemuS:,^  quajt  m  oculù  tuis  SedenteSy  ea  cogitemus,dicamusìfaciamuSy 
(ìatuamtis ,  qua  adfìrmandam  m  verbo  tuo  revelatam  ijeritatem,  adeiminandam 
exofàmtibifaiftatem,  adeoquead  amphfìcandam  nommistui  '-venerandi  laudem 
unicefpeUant. 

Dirige oculo  lyratU,  defende manupotentia  tua ,  jlluflresfoederatì  Belgij  Ordì- 
nes  :  ut  quud  a(nmt,diu  agant ,  &  qui  nuncfunt ettampoflmortem  audiant ,  fìncera. 
Keligionù  in  Ecclejìa  O*  lufimain  Kep.confiantes patroni.  Tuere  utpuptUam  ocuii 
tui,  charum  ccelo  (s^  terra  caput  Jll.0'  FortiJf.Mauritium  Tnncipem  Auraicum,  co^ 
hibe  manm  finguinariorum,ne  animam  turturis  tui  unquamattingant'SBenedjc  li- 
lufirib.Tro'vmciarum  fngularum  Ordinib.ad  hanc  Synodum  delegata  :  aratori, 
ìtem  (pnjuli^  SenatuiyCi'vibM'^ip.denique  inclytahuic  urbi  Dordrechto,  quaSy- 
mdi  huJHs  memhrù  tam grata  prabet  hojpitiajargire  hanc  gratiam^  ut  quemadrno- 
dum  olim  Sancii  Hierofolymam  '^elpratereuntes  yelmgredientes  catiebant  ,•  Sit  pax 
in  murù  tuù^  ei^  tranquiUttai  m  palatijs  tuù  ,•  ita  quotquot  boni  deincepsDordrech- 
tum  ^-uelpratervehentur^ruelt  ingredientur^ijs  eam  ijocibmfalutent^  qua  porta  nO" 
yainjcupltaleguntur'.  0  flos  nobilù  urbium^ 

Semper  te  bona  pax  amet^ 
Ettepmper  amantibm 
(jdant  omnia  recie, 
Kenova  ut  aquila, a-nnosSerenijJìmi  t^FotentijJlmiRegù  magna  'Britannia-.Con- 
jèryain  flore  ^ honore  Ocellum  (^ermania Jcridericum  V.EleSiorem,Comitem  Pala- 
tinttm^Duccm  Bayaria: Literatiflìmii item  Principem  Mauritium^F{a[fla Landgra,' 
yium^ii^florentijjimas  RrJp.Helvetiam,Ccncy€nfem,  Bremeììfem,  Embdanam. 

Jllmnina  etiam^^cocleflà  Pater,  mentes  Eratum  no[trorum ,  qmfìdeifua  confefjìo- 
nem  huic  Synodo  exanunanàam  offerunt^utpari  nobifcum fìudio  quarant  bonum  Ec~ 
clefiaBelffjra^ut  tothominum  confcientia  quainteriflos  dtfputationumTheologjcarum 
motusfluSìuarunt,'-vel  tandem  tranquillentur.Deniq\  da,ut  quotquot  in  hac  Synodo 
concordibiis  animùfumus con^regati^in  beata  c^  optata  lUa  Synodo  lati  rurfum  con" 
jun^mitr,te  benignum  Patrem  cumFiho  i^  Sp.S.aternumlaudaturi^  cclebraturi. 

FINIS. 


I  V  D  I  e  I  A 

THEOLOGORVM 

EX  TER  OR  VM, 

Quinqué  ControveiTisRemonfimii- 
tium  Articulis^ 

5  T  ?<J)  DO      D  ORDREC  HT  A  ^^ 
exhibita. 

Armo  M  D  C  X I X. 


a 


T  H  E  O  L  O  G  O  R  V  M 

MAGN^  BRITANNI^ 

SENTENTI  A, 

Deprimo  Articulo: 

1    (Elefiione, 
nempede<„,      , 

(orthodoxA ,  qaa^  t'O/ìimus,  f^ 

I.  De  Elezione  Thefesi  „ ^^^^f^^-^-^-     ..  .       , 

V     refiitanit'.s. 
Orx.THODoxA    Thesis    I. 


#:,^^^  Ecretum  Eledionis ,  feii  PriEdedinationis  aci  falutem, 

^  eft  efficax  voluntas  Dei,  qua  prò  Tuo  beneplacito,  ad  de- 

"  monftrationcm  fu^E  mifericordiae,  (àlutem  hominis  k- 

^  pG  intendir,  eique  media  raliaprceparavir,    quibus  eie- 

^^  d:os  adiftumfinem,  efficacitcr  &iritalubilicerperducere 

'■(r^r^0^^'^,  voluic. 

Sxplicatio  ^  Conjìrmatió, 

■  ■>  Efficax  decrcmm]  Efficacem  volunratem  appellamus  hoc  decrerum  eledionis; 
quia reipicic non nudumordincm  advitam,  relinquens  hominem  lìc  ordinatum  in 
xiianuarbitnj  fui, flcuti  Adam  fuitadbeatitudincm  ordinacus,fedrelpicit  atquede- 
cernie  ipfum  cventum  ordinis.  Efl:  enim  voluntas  ha:c  cum  potentia  Dei  conjun- 
<^a;EpheL  I,  ii.  Ilài.  XLVii.  14.  T>omtntu  exercitutmi  decreint ^t^  qiik ^otefl  iy/frma- 
re?  Piàlm.  cxiii.  Omnia,  qtucunqtie  njoliùt-,  fccit.  In  quem  locum  y\ò.e.  Aug.  En- 
-.diirid.  Gap'.75.Rom.  VIII.30.  §^sfr&defiina'vit,glorifca.'uit.  loh.  vi.  39.  H£C  esi 
'voliintas  ejm,  qui  mifit  me,  ut  nihilperdam  ex  eo,  qtiod  dedit  mihi.  Et  verfi  37.  ^mcquid 
■.dAtmihi  Pater,  "veniet  cidme. 

...  Hiijiis  voluntatis  caufàmmotivam non  agnofcimus  ahain, prxter merufii Dei  he- 
neplacitum.  Rom.  9. 18.  Cmii-s  vultmifercttir.  Epbcfi.  w.Vr&desiintitifecundumfrO' 
jwjitnm  eiti-s,  qui  omnia  effcit  feciindum  confdium  'voltmtatis  fu&  ,  Rom..  9. 11.  Nondnm 
/iatis  -puera,  cnm  nihil feciffent  boni  arit  mali,  ut  p'opfitufn  Deifeamdum  ele&ionermna- 
neret.  Agir  aurem  hoc  fpeciah  modo  Deus  cum  cerris  hominibus,  adrelucentiam 
fiix  milcricordi^,  Rom. 9. 23.  Vt  notasfaceret  divitias  glorile  fi'.x  erga  vafa  mi  ferie  or  di  &; 
ijfdemquein  lapfiis  ilatu  confideracis,  ucpotcèmaflaperditionis  liberandis.  Efh.  14, 

ai  In  ipfe- 


4  ACTASYNODI 

in  ipfi  fChriRoj  elegtt  nos .  i.  Tim.  1. 15.  Fcmt  aritem  Chrijltispeccntoresfalvosfacer^. 

Dcnique  ne  ab  xcerna  inrcntionc  difci'cpet  operano  temporalis,  qui  efiicaciter 
cledos  ad  fàlutem  deftinavir,  rhcdiaillis  adminiftratprardiéìxintentioni  confènta- 
nea-,  hoc  cfl,  ea  qu^eDeus  novit  fore  lllis  de  Fafto  fàfutifcra.  2.  Tiiii.  i.  9.  Servavìt 
nosvpatthne  fkncfa.  2.  Thefl'al.  2. 13.  Elegit'vos'Dens  a.dfdi4temin  fmciijìcixtione  Spiri- 
tris,  dr  tnfde  njcritatis'-,  adfjHodcT 'vocavitvos per E'vangelium  nostrum.  Eph.  1.4.  Elegie 
nos  ut  Sancii  fmms  ò-immaculati.  Matth.,13.  li.  Fobis  datum  est  nojfernjfterix  regnicelo- 
rum.  Ex  quibusScripturxoracuìis  conftat  Deum  ex  prsevio  cledionis  decreto  illa 
omnia,  nempe  Evangeli)  cogninoncm,vocationern,  tìdem,jufl:ifìcationemj  fandifi- 
cacionem,  pcrfcvcrantiam  làluti  deftinacas  adipifcendx  fubordinafle. 

^       n.  j  Ex  mulris  Patriim  diftis  pauca  delibemus.  Cumnospr&deflinei'vit-,opus  fuumprdfci- 

prxd.sànft.  "vit,  qui  nos  finitos  &  immacitUtos  facit. 

cap.ig.  I>^o  -volenti fal'vumf licere  nullum  hominum  YeJisHt  arhitrium.  Sic  enim  "velie  nut  nelle 

Auf'.  de       in  volentis  aut  nolentis  est  potejlate-i  ut  divinam  voluntatem  non  impediat,  nec  fuperet  po- 

Conep.  &    teHatCM. 

gratia.  cap.        sic  docet  eos,  quijècundumpropojìtum  vacati Jìmt^Jìmuldonans ,  dr  qnod agant fcire,  ó" 

^4*    _  quodfciunt  agere. 

Auguft.  de        ^i^mvìs  magna  pars  hominnmjal'vantis graiiam  aut  repellat  aut  negligat,  in  ele6ils  ta- 
^^^'    ^^^  '  men,ó'  vr&fcitis-,atque  ah  omnium  generalitate  difcretU.,J^ecialU  qu&damcenfetur  univerfi' 

Profr)  de      ^^•>  '^f  ^^  ^"^^  Mundo  totus  Mundus  liheratus  -videatur. 

Vocat.  lib.i.      -E/?  /'^^•^  quadam  generis  humani  qu£  merito  Jìdei divinitusinj^iratsadf  mmàm  atquf 

cap.g.  aternam  falutem  Jpecialibus  benefcijs  provehitur. 

DeVocar. 

lib.i.  C.31. 

T    H    E   S    I   S       li. 

CHriftus  ed  caput  &  fundamentum  Eledorum:  adeoque  omnia  be- 
neficia falutifera  in  Decreto  Elezioni  s  preparata ,  non  nifi  propter 
Chriftum,  per  Chriftum  &:  in  Chrifto,eonferunturclcdiSo 

In  perfonarum  fìngularium  eleótione  a;terna,Deus  uno  eodemquc  a6èu,  &  Cliri- 
ftum  fjfdem  caput  alFignat,  fimulque  cos  prò  beneplacito  Tuo  membra  Chrifti  con- 
ftituat:  quo  ex  propofito  Deus  eos,  eciam  ante  temporaneam  voca.tiotiem,ut  Chriftd 
datoSj^'ac  in  eodem  ele^tos,  fìbiqueacceptos,  iiituetur.  Ephef.  i.  3.  Benedixit  nos  in 
omnibenedi^ionefiiritualiin  Chrifto.vcxL  4.  Elegitnos in  ipfi.  verf]  7,  In  eohabemus 
redemptionemferfanguinem  eius,érrémijfionempeccatorum.vcr:{.i-^Jn  eo  obfignati  fumus. 
Quicquideledisintenditurabarterno,  quafi  coticlufum  tenetur  in  voluntate  divi-^ 
na,  nec  nobis  immediate  communicaturjnifi  propter  Chriftum,  per  Chriftum  &  in 
Chrifto.  Colofl'.  11^  3.  In  quo  fnnt  omnes  thefiuri  fipientia  d"  fcienti£  abfionditi.vctù 
■j.Radicamur  & fuper&dijìcamur  in  ipfi.  verf^  io.  In  ipfi  completi  fumus.  Denique  fons 
cft,  à  quo  omnes  gratix  falutaris  rivuh  ad  nos  emanant,Ioan.  i.  \è.  De  eim  plenitu- 
dine omnes  accepimus  gratiam  prò  gratia.  2.Tim.i.9.  Vocamur  vocatione fin£ta-,ficundum 
tropofitum  (Dei)  d" gratiam  quéi  data  eft  nobis  in  Chrifio  lefu  ante  tempora  fscularia. 

Aug.del'r^-       Stcut  pr&deftinatus  efl  ille  unus ,  ut  caput  nojlrum  ejfet ,  ita  multi  pradeUinati  fumtiti 

deft.  San6t.  ut  membra  citis  ejfemus. 

C.15.  Vocat  Deus  pr^dejlinatos  multos  Jìlios  fiios ,  ut  eos  faciat  membra  pradejlinati  unici 

IhiA.c.xG.     Fiiijfii. 

Aug.de  Bo-       poficafum  homin'isnon  nifi  ad  gratiam  fi<am  Deus  'voluit  pertinere^ut  homo  accedatad 

^°  ^'^"  illum.  Hanc  gratiam  pofiiit  in  ilio ,  in  quo  firtem  confiquuti  fumus pr^defiinatifecundum 
propofitum.   . 

Th  esis 


F 


NATIONAL  IS     DORDRECHTANtE. 


T   H  E  S   I   s       I  IL 

Ides,  perfèyerancia,  omniaque  grada:  dona  ad  (àlutcmpcrducentia, 
fune  fruòlus  &  effcdta  elcdìionis. 


Agnofcimus  in  nonnuJlis  quardam  dona  gratile,  qux  ad  communem  Dei  provi- 
dcntiam  {ìipernaturalem  f unt  reducenda  :  fèd  ea  dona,qux  hahent  infallibilcm  con- 
nexioncm  cum gloria,  &operanturefficaciter  ad  cjiis  confccunoncmfflcuc  facitiì- 
des  juftifìcans  &  perfeveransj  fune  a'tern^e  clcdionis  ipfiflìma  effcda.  Ador.  13.48. 
Credideriint  quotquot  ordinati  ftint  ad  'vitam  xternam.  Tit.  l.  i.  Tides  Ele^lontm-Dei, 
I.  Per.  I.  5.  In  Bei  potentia  cuHodimur ferfdemin  falutem. 

Per  hanc  PradesHnationem  profojìti  Dei  fidelcs  ftint,  qui  jirxordinatijùnt  ad  vitam  p ,/.       .p 

^ternam.  .  _  adAug.^'  ' 

Pr<edesiinatio  Dei-,  quxin  honoeH-, gratin  eU j>rxparatio.  gratia  vero  e'sHpJìm pr^edesH-  ^1,0-.    de 
fì.xtionis  ejfeBm.  ^^rnndo  ergo  promiftt  Dem  f.^hrah£.  in  [emine  eim  fdem  gentimn^  non  Praètleft. 
de  nostrx.  voluntath poteHate,fed  de faapr<x.destinatione promifit.   Promifitenim  quodipfe  Sandar. 
fa&uru-s  erat,nonqHodhomines.  e.  io. 

7{unquiddixiti   T^onex  operihm,fedex  credente?  Prorjìis  eTi.tm  hoc  abFiulit  hornini,  ibjj.cap  /;; 
ut  totum  daretDeo. 

Intellfgamu-s  vocn.tionem,qua  fttnt  ele^i,  non  qui  eliguntur  quia,  crediderunt ,  [ed  qui 
cligttntttr-iUt credant.  Nam  Ji propterea  eleóìi  erant  quoniam  crediderunt,  ipjì enm  prius  cz^.ij. 
ittique  elegerant.  credendo  in  eum,  ut  eligi  mererentur. 

Hisc  dona  Dei  diintur  eie  ftisfecundum  Dei  propojìtum  vocatls  j  in  quihus  e  fi  ^  incipere  ibid. 
credere,  &  infde  ad  hujm  vit^  terminum perfeverare. 


Thesis     IV. 

ELedionis  decrctum  eli:  defìnicurn,  inconditionatum  ,  complctum, 
irrevocabile,  immutabile  ;  ita  ut  cleólorum  numerus  nec  augcri  pof^ 
{ir,  nec  minui. 

In  Prxdcflinatione  media  iàlutis  non  minus  abfolute  decreta  flint ,  quam  fàlus 
ipfà.  Nam  licer  fàlus  in  exequurione  pcndeat  ex  conditionaro  ufiimediorum,  ra- 
mcn  Dei  ad  fàlurcm  cligcnrisvolunras  nonefl  condirionata,  incomplera ,  aur  mu- 
tabilis:  quiaabfclure  flaruir  dareclcdis  vim  &c  volunrarem  implendi  ipfàs  condi- 
tiones,  fciliccr  rcfìpirccnrix,fidei,obedientix,  &  perfcvcranrix.  Dei  enim  prxdc- 
ftinanris  decretumnonin  hanc  formam  concipirur ,  Ego  Petrum,  fi  conrigerir  eum 
credere ,  &  perfeverare,  eligam  ad  vitam  scrernam  :  fèd  porius  hoc  modo ,  Ego 
eligoPerrum  ad  viram  rcrernam,  quam  ur  infallibilirer  conlequarur,  ego  ei  dabo 
fidem  perfèveranrem.  2.  Tim.  2.  19.  Tirmtim  fiat  ftindamentum  Dei,  Deus  novit  qui 
funtfiii.  Rom.  9,  II.  Vt  fecitììduni  eleiìionem  propofitum  Dei  maneret.  Rom.  11.  28. 
29.    Seaindum  eleclionem  dileEli.  Sine  penitenti  a  enim  dona  (jr  vocatio  Dei. 

HAcfiliorum  Dei  adoptio ,  kec  gentium  pieni tudo  pr£fctta ,  &  pr&deHinata  in  Chriffo-,  profp,  ad 
qu£  ab  initio  nfquc  injìnem  lapidwus  vivis  ér  elenio  ddijìcatur.      De his  lapidibus  nihil  Capic. 
ejicitur,  nihil mimutur,  nihil  rapirur.  Galior.  reipò 

8. 

a  ?  THESIS 


€  ACTASYNODI 

THESES  HETERODOX^ 

D    E 

ÈLECTIONEi 

quas  rejicimus. 

T    H    E    s    I    s      I. 

DEcretum ,  quo  Deus  (latuit  refipifcentes ,  &  crcdentcs  perfeveranteri 
inChriftojperChriftum,  &  propter  Chriftum  falvare,  tocumefle 
&  integrum  decretum  pr^deftinationis  adfalutem. 

Efl:  quidem  Decretum  hoc  annunciativum  fakitis  omnibus  ex  xquo  &  indifcrimi- 
natimpromulgandum,  modumquc  prarfcribens,  quo  elcdifiintadfàlucem  perdu- 
cendi.  At  in  hoc  non  expHcatur  tota  fabrica  priedeftinationis  divina  in  Sacris 
Scripturis  defcript^.  Decretum  quippeprxdeflinationisinfertrmgulai-csquafdam 
pcrfonas  pra^dcftinatas ,  Deo  notas  ac  ab  ahjs  ipfò  cleftionis  decreto  fegregatas, 
'M.a.tÙì.zo.16.  Multi  vacati  ,  fauci  eletti.  Rom,  11.5.  RefervatiofecundumeleEtioniim, 
2Tim.z.9-  Detti  novit qui ftmt fui.  Supradi6lumvero  decretum neminem  de  fado 
prxdeftinat ,  neminem  f cgregat ,  neminem  hbro  Vita:  infcribit;  ilio  ftante ,  poterunt 
nihìlominusomnesmortalesprorfiis reprobati, poterit  nulla  in  tetris mancre, nulla 
omnino  fuifle ,  aut  fore  Dei  Ecclciìa .-  quo  abfiirdo  non  modo  vacillar  decretum  illud 
promilTorium  Matth.vlt.20.  njohifcumftim  omnibus  diehiis  ufqtie  ad  conp<}nmationem  fi- 
adi  :(càumver(zto\\itnrScxì]^tuxz,cpxnccc(^zxio(xiT^^onìt'Ecc\ci\zvn:,  cui  &  pro- 
pter  quam  coniignata  eft. 

Dcnique ,  fi  non  cll'etaliud ,  quam  hoc  Prajdeftinationis  Decretum,  Chriftus  ipfè 

non  ftatueretur  ex  ullo  decreto  divino  prarvio  caput  Ecclesìa;  certo  futurum  ;  utpote 

cui  miUa  infallibiliter  afllgncntur  membra  :  nec  poiTet  Chriftus  dici  infallibiliter 

'ZirO'^^^^  ^^^  Rex ,  nilì  ei  dentur  ex  decreto  divino  pofìtivo  fiibditi  certo  extituri  ; 

cumtamenScripturanonminuscertum  ac  incondicionatum  innuat  Deidecreruni 

de  Chrifto  capite  ac  Rcge  conftituendo ,  quam  de  eodem  incarnando  ,  ac  pailuro. 

Ephef!  I.  Enarrato redemptionis  myfterio,premiflk  Chrifti  paiTioni ,  rerurre£tioni, 

alcenlìonijflibjungitftatimApoftolusver/izi.  (utex  eodem  decreto  emanansj  Et  ip- 

fum  dedit caput  fupcr  omnia  Ecclellx,  qua^  cft  corpus  ejus.  Lue.  1.33.  Regni  eius  non 

eritjinis.  A(5tor.2.3(3.  Dominttm eumfecit Deus. 

Aug.  de  Bo  -      fj^f.  -pr&defiinatio  San£torum  nihil  ali  ti  d  eft ,  qtiamprxfcientia  é'pr^pAratio  heneficiorum 

no    1  er-      Dei,quibus  certiffìme  ltbeì'antur,qt{icunqtie  liberantHr^ 
icv.cap.14.  -'  •'■'  •  ■'  ■* 

ThesisÌI. 

ELedìionem  fìngulariumperfonarum  perctnptoriam ,  eflfè  expra^vifìo- 
ne&  conflderadonefidci  in  Chriftum,  &  in  eadem  fide  perièveran- 
tìx ,  tanquam  condicionis  in  eligendo  prarrequifitac. 

Pra:vira  fideSj&perfeverantia  in  fide  ,fcquuntur  decretum  vocationis  fecundum 
propofìtum.  At  talis  vocatio  pcndct  ab  antecedaneo  prxdeftinationis  decreto, 
Rom. 8. 30.  ,Qiiospri:edeJHna'vit,hos<y'Voca'vit.h.tkov.\y^%.Credideriint  quotquot  ordi- 
nati ad  vitam  iiternam. 

Deusneminemprcevidet  utin  fide &: (ànftitate  ad  extremum ufque  hahtum  per- 
feverantcm ,  nifi  quem  voluntatc  antecedanea  decrevit  ita  cuftodire,  nifi  quem  ope- 
ratione&  protezione  fingulari  à  pr^edida  voluncate  manante  reapf  è  per  totum  virac 

curricu- 


1 


'       NATIONAL  IS    DORDRECHTAN^.  7 

curriculum  gubernat,  &  inviafàlutis  confervar.  Ioli.  io.  2,8.  29.  O'vesme&nonfenhunt 
in  xternum,  Nec  rapiet  eas  qnifqtiam  e  mxnu  meo,.  Hec  quifqitam  fatesi  rnpere  eas  e  manu,  ' 

Vatris  mei.  Match.  24.24.  Fttn  erroremjnducantnr,jijìertpojfet,  etiam  elefH.  Cum  igi^ 
turperfeverantia  in  fide  fundcturin  Ele6ì:ioneDei,ele£tiononpoteft  elle  ex  prasre-^ 
quiiìca  condicionc  perrcvcrantis  fidei. 

Porro  Bccrctum  confercndi  gloriarli  &  falutcm  pcrfcvcranter  crcdenribus  in 
exitu  huiusvitx,  ut pra;mium fidei,  obcdientia'qucpra-ftita:,cf]:a£tusjuftitia:,vc]  fhl- 
tem  fidelitatis  aut  veritatis.  At  juxta  Scripturas  elcdio  eftadlus  gratuitus,  indebi- 
tus,  gratiofus,  adusamoris  &mi{èricordÌ£e  Ipecialis,  tundacus  in  mero  beneplacito 
divino.  Lue.  12.32.  Comfkcttit  Patri  "veHro  darei'ohis  regnum.  Ephef!  1. 11.  Pr£dcfti-,.ati 
fecundumprofofitiitn  eius,  qui  operatnr  omnia  fèaindnm  confdium  votuntatls  fu^ 

Pari  rationeabelcdioneexcludenda  eftprxvifàfides,  qua  prxvifà  opera,  ^que 
fcilicet  dici 'potcrir  Deus  elegiflc  iàndros  propter  condicioncm  fàntlificationis  an- 
nexam,accrcdcntespropterconditionem  fidei.  Neqsenimobicurumeftfidem  liane 
pra:viiànipenitustranfireinnaturamoperis:  quod  apertius  conllat  exadje£ta  con- 
ditione  pcrfèverantiiE ,  qua:  certe  nil  aliud  quam  obedientia; ,  fhndimoni^e,  ac  bo- 
lioruni  operum  Icgetem  compleditur, 

Denique  data  liac  clc6tioneprìevifionali,  Tequitur  Chriftum  prius  à  nobis  eie-  Augult.  de 
■£titm,  quam  nos  à  Chrifto,  conerà  illudioan.  15.  \G.  T^on  'vosmeclegtfiìs,  fedego  elcgi  ^^^  '  ^'^    ' 
vos.  Qiiod  oraculum  fàrpeab  Auguftinoeftinculcatum.  '-F- ^■ 

EleUionem ,  quam  fignificat  Dominm ,  dicens ,  ?{on  vos  me  elegilìis,  fedego  vos  elcgi-, 
nec  ipfajìdespracedit.  Non  enim  quia  credidimus-,fed  utcredamus,  eie  gì  t  nos,  nepriores  eum 
elegijie  dicamur. 

Ele5iionem  gratin  nulUhtimanamerìtaprAcedunt: ^fides-,Hnde incipiunt omniamerìta,  Pro'p-  '^^ 
donum  Bei  efi,  ne  grafia  nonfit  griit}a.,fi  aliquid  eam-,  propter  quod  tribuitur,  antevenit.      ^x'^^^P-  ^^" 


ncvenf. 
R^efp.  I. 


T    H    E    S    I    S.       II L 

FIdem  &  perfeverantiam  in  fide  non  efle  fru6tus,fi  ve  effe(5ta,ele6!:ionis 
ad  fàlutcm. 

Si  Deus ,  qui  folus  dator  eft  fidei  pérfeverantis ,  priufquam  fidem  tàlem  det,  aut 
decernat  dare ,  intelligat  eam  forc  ipfb  fa£to  recipienti  fàluriferam  ,  tum  proculdu- 
bio  dat  quoque  illam  ex  animo  &  aWoluta  mrentione,  ut  fit  falutifera.  At  lìc  da- 
re eft  dare  ex  prsevia  intentione  fervandiinfallibilitcr:  quod  idem  cftatquedareex 
decreto  eìedionis.Fidesigitur  pcrièverans  eft  fruótus  huiusDccreti,vel  grafia  fpeciar 
lis  inhocDecreto  pr^eparata.Vnde  appellaturfides  cledtorumDei.Tit.i.i.Ephef.i.^. 
Pradejlinatifumus in  adoptionemfliorum.  Atqui  in  aftualem ftatum  liujus  filiationis  ad- 
mittimur  per  fidem.  Ioan.  i.  zi.Dedtt  ijs poteftatem Jìlios Deijìeri,  his qui credunt innO' 
mine  eius.  Ergo  Fides  ipiàcmergit  ex  Prjedcftinatione. 


Thesis     iV. 

ELedionem  ad  fàlutem  non  efle  unicam,  (ed  aliam  indcfinitam,  alianl 
definitam;  atque  hanc  vel  incomplctam  ,  rcvocabilem ,  mutabikmj 
■  vel  completam,  irrevocabilem^immiitabilem, 

Tamctfi  divina;  ele£bionisvarij  funt  a(5tus  affignabiles  ratione  variorum  objefto- 
rum,  finis  fcil.  &:  mediorum,  Scriptura  ramcn  nufquam  mcminit  vel  diverlbrum 
graduum,  vcHpccierum,  clcftionis.  Nani  elcdio  eft  qua;dam  infallibilis  ordinario 
iingularium  periònarum  ad  falutem ,  in  mente  ac  voluntate  divina.     Indefinita 

,  a  4  igitur 


§  ACTASYNODI 

igitur  qua* fìngitur  clciStio, non  cft  vera  clcdio:  quia  nullam  fìngularem  pcrfoJiam. 
ordinar  ad  lalutcni:  Icd  tantum  modum  pervcnicndi  ad  fàlutcm  promiscue  omnibus 
oftendit,  &c  prxlcribir. 

Pra:tcrca,cum  eledio  unico  a£lu  pcrficiatur,  ac  ex  natura  rei  fit  m  eorum  num  e- 
ro,  qua:  non  per  incrementa  gradatim  iiiccrcfcunt,  ut,  fàn£lificatio,mortifìcatio,&:c. 
fed  qua:  (utloquunturj  in  mdivifìbiliconfìftuntjUtjullifìcatiOjiìve  à  pcccatisabfblu- 
tio;  certe  fingi  non  potciì:  intcntionis  aut  remiilìonis  capax,  adcoqi  complemcntum 
fucceirivurn  nullo  modo  admittit.  Ut  liodic  incompleta,  cras  completa  cenfèatur. 
Multo  minus  poterit  manca  hxc  fcmi-eledio  prò  Elezione  haberi;  quar  nempe  non 
ordinatadfàluteminfallibiliter,  fedfolummododifponit  per  qualitatcm  aut  aclum 
contingHitemjqua:  cumvita  xtcrna  connexioncm  nccellariam  (ex  eorum fbntentia^ 
non  habct. 

Dcniquequx'revocabilis&:  mutabilis ftatuitur,  non  eli  veri  nominis  elcdio.  Si- 
quidem  clcdio  denotat  propofìtum  firmum,  &  conlìlium  immutabile  Dei  ;  cledlos 
ad  beatitudincm  ordinantis.  Hcbr.  vi.  ij.  TiùfiiTuGiìovT^g  ISaMjg.  Dem  o^hnditpol- 
licitationls  hinredihm  immutithilitatem  confilij  fui. 

Aqui'n.  TrAdeHiniitionemduofequimttir,fHffeditatio  mxilij  tidconfeqHendumfnem-iér finis  ccrir 

Quacrt.  ài^^.fecutio. 

de  Prsdefi.      ^m  dijpenfutiones  Bei  ex  liberi  arhitrij  vnlt  mutabili  tate  variari,frqfitetttrjthi  feruta- 

Arr.  !.  bilia  judicia  Dei, 

Profp.  ad 

cap.  GalL 

Rcfp.8. 


'  T  H  E  S  I  S      V. 


O 


bjedamelcdionis  perempton(E&  completac  efTchomincm  non  nifi 
inexituhujusvitas  confideratura. 


InipfoexituhujusvitxEfidelis  confideratur,  nonuteligendus,  feduc  introduccn- 
dus  inrcgnumparatumeiantejadamundifundamcnta,  2,.  Tim.iv.7.  Curfumcon- 
fumntiL'vt.§}uodfufcrest-,refofita  eft  mihi  corona-,  quam  reddet  mthiin  illa  die  Bomimts  jtiftus 
judex.  Non  dixit  Apoftolus,  quod  fupereft,  jam  eliget  me  Deus  ad  coronam  vita; 
a:ternac,  fediam  illam  reddet. 

Porro,  lìEledioinciperetab  cxitu  tantum  hujusvita^,  ratio  PraEdellinationisfive 
cledionis,nihilomninopoirctconferre  fidelibus  adcurliim  fiiumin  fide  ac  pietate 
confimimandum.  At  Prxdcftinatiotam  ad  media  invia,  quamadfinem  invita:  ter- 
mino le  extendit,ac  per  inflillibilia  media  adprxftitutum  fcopumeledosquafitranl- 
mittit.  Rom.viii.  30.  §li^s pr^dejlinavitjjos vocavit; quosvocavit,  hos  jujlificavit; 
quos  jufìifica'vityhos glorificavit.  Quod  fi  objeftum  eledionis  completa  cflet  homo 
in  extrcmo  vitx  momento  pofitus,caomniamvcrtcndaefl'enthocmodo,.Quosvo- 
cavitjhosjuftificabit;  quosjuf];ificavit,hos  (in  fBturo)praEdefi:inabit. 

Porro  2.  Tim.  i.  9.  Focati fimus  vocationefanBa  ex  Dei  propojìto  érgratia,  qnx  data 
efi  nobis  in  lefn  Chrifio  ante  temporaficularia.  Propofirum  hoc  Dei  cum  fànftam  vo ca- 
tioncm  pra:cedat,eique  fundamentum  pracftcrnat,  hominem  certe  coÉ^fideràt ,  ut 
firmaefecundumhocpropoiitumeledionisfiibjc<n:um,non  invita:  huius  cxitu  pofi- 
tum,  fbdanteipfiusvitieinitia,  imo  ante  tempora  fecularia  ad  c-omplctifTimam  ele- 
étionem  conlUio  divino  dcllinatum.  Nec  poterit  quidem  ullafigielcdio  definita 
adgratiamefficaccm,adfidem,adadoptionem  (Ephef.1,5.  &:c.)  fi  ha:c  confideren- 
tur  ut  pendula:  nec  perHitura  crit  à  Deo  futura  cleòti  pcrfèverantia,{èd  pra:vifà  tan- 
tum in  homine  eligendo.  Adcoquc  hic  adus  Dei  erit  tantummodo  fiiblcquens. 
approbatio,qualis  etiam  ab  homine  futurorum  nciciopra:flari  poterit,  ncn  prxvia 
&:  opcrola  clcdio,  qualem  omnem  clcctionem  eflb  ratio  ipfà  &:  vis  nominis  cogir. 
Deniqueloan.x.  \6.  Gcntcs  nondum  vocatas ,  multo  mapis  nondum  in  finali 

Auj».  centra  pc^èverantia  conflitutas  Chri/lus  oves  fiias  appellat,nempcpra£VÌo  integrai  &  com« 

Epiftolas       pletx  eleóbionis  fignaculo  Icgrcgatas. 

Pclag.l.4.c.(J     ^lljficit  oves  homines,  iffe  adobedientiampetutit  humanas  liberat  veluntates:fedqtiare 

"tfio^ 


NATIONÀLIS    DORDRECHTAN^.  j 

iftos  homines  ovesfacit,  apud  qttcm  non  efi  ncceptio perjonarum  ?  O  homo  !  quii  tu  es  S^c.  -,■,■•,   ,.,      , 
f'osdicitis,  exft/t:irisoperibus,  quaDeus ilfumfaófurum ejjc prxJcicbM ,  lacoh  fuife  dtle-  q    '      *    ' 
Bum  ;  atque  tta  contradtcitis  Apojiolo  dicenti ,  Non  ex  operibtis:  qua  fi  nonpoffet  dicere-,  non 
exprisféntibus^fed  exfuturis  openbus. 

Eie  eli  [untante  Mundi  conftitutioncm  eaprxdestinatione  ,  in  qua  Deus  fiia  futura  faBa.  Idem  de 
prajci'vit:  ekctifimt  de  Mundo  ea'vocatione ,  qua  Deus  id,  quod  prade^tinavit ,  impleiJit.  Praed.SandlJ 

Gap.  17» 


H    È    S    I     S       VI. 


N 


Vllumeirefrudum,  aut  fènfum  fuc-E  eleótionis  à  quoquam  in  hac 
vita  perceptibilem,  nifi  condicionatum. 


Adoptio  filialis  eft  frudus  eledionis  proprius  ,  genuinus,  ic  infeparabilis ,  eft- 
fjue  ab  elcdis  in  hac  vita  perceptibilis ,  hoc  ipfòrum  cordibus  revelante  fpirim 
adoptionis.  Gal.  4. 6.  ^^y^iam  eftis  filij ,  wifit  Deus  Spiritimi  filij  in  corda  l'efira  cla- 
'mantem  Abba  Pater,  ^lupdjìfiius,  h^resDei.  Rom.  8, 15.  ÒCC.AccepiJìis  Spiritimi  adoptio- 
nis flior  uni  ,  in  quo  clamamus  Abba  Pater  :  Ipfe  enim  Spiritiis  teftimonium  reddit  Spirti 
tui  mftro,  quodfumusflijDei  &c.  Ephef.  1. 14.  Signati  efìls  fpiritu  promijjtonis  SanEloy 
qui  eft-  arrhabo  h£reditatis  noflm.  Arrhaboncm  dicit  harredicatis  noflrae,  certum  in- 
dicium  ,  nos  nunquam  exhxredandos ,  fed  tandem  iftam  hxreditatcm  confèquu- 
turos.  Rom.  5 . 2.  Gloriamur  fub  fpe glorik  Dei, 8^  veni'.  ^  .Jpes  hac  non  confimdit  (vel,  pude- 
facit).  Huic  fòlid^E  paci  confcientia:,  gloriationipiorum,  &:  fpei  infufe,  non  fiib- 
cft  fallum:  quia&  à  Deoinimittuntur  eledis,  &  co  fine  corum  animis  infiguntur, 
ut  fìat  certa  immutabilis  cleftionis  -nxfiì^i/iu. 

Fatemur  cledioncm  noftram  à  priori  nobiS  non  effe  perceptibilcm ,  fed  propri} 
ejufdein  effcdus  percipi  pofllmt,  &  ab  eftcdu  proprio  ad  caufàm  valct  argumen- 
tatio.  Fatemur  infiiper in  ipfis  Dei  filijs  ccrtitudinem  eleftionis  fuaihon  adco  fèm- 
per  firmam  &  continuam  mànerie  ,  quinfubinde  per  tentationes  concutiatur,  ac 
adtempusfupprimatur,  adeò  ut  non  folum  certitudinis  gradiis  minuatur,  fed  &r 
ipfa  cledio  ,  quoad  eledorum  fenfuxn  &  apprehenfionctn  ,  vicieatur  incerta  &: 
evanidà. 

Fatemur  deniqueeledosiuflificatos,cum in gravià  peccata  incidunt,ijrdemquè 
adhxreht,  non  modo  hoc  eleftionis  fùx  profetiti  gufèu  privati,  fed  ctiam  m.Tgnam 
concipere  formidinem  contrarli ,  nempe  ir^  divina ,  vindicifque  iuftitix.  Et  me- 
rito :  cum  Sp.  Saiidus  non  dignetur  hanc  cxicflem  &  fuavem  fblatii  Mannam  com- 
municare  confcientijE  contaminata  ac  in  fòrdiblis  fuis  adhuc  volutanti ,  fed  fblum- 
modo  animxpurgatioriacfidei,  poenitentia;,fàn£l:itatifqucfl:udia  exercenti:  Ani- 
mos  autem  fidelium  cxperredtos ,  ac  è  fbrdibus  refùrgentes  putamus  denuo  refici  a 
Deo,  ac  fiibindc fuavi  vi tJE astemie,  anteiada  mundi  flindamenta  illis  prxparatas 
ac  debito  tempore  infalHbiliter  conferenda: ,  fènfii  recreari.  Sed  de  his  aptius  in 
5.  Articulo. 

Vir  fidelisperfdem  accepìty  idquód  ejiincertum  ali/s ,  é'  y^ròi  Ttjs  i-my^ia^,  ipjò  Cletiiciis 
promijso  potitur.  Aléxandr, 

Ft  certum  ejyet  nos  eJfe_flios  Dei,  mifitfpiritumfuum  in  cord  A  noflra  clamaniem ,  K^h-  Scromat. 
ha  Pater.  Tertull.  ad 

Tujfus  qua  efi, nifi,  qui  amanti  fé  Deo  vicem  rependit  aiKoris?  qtiod  nonfit,  nifi  revelante  j^^*^*^"   '"-J* 
f^irituper fidemhomini  Aternum  Dei  propofitumfuperfuafalute  futura:  qua  fané  revelatio     a   ^    "     ' 
mn  efi  aliud,quam  inf i  fio  grati  £  Spirituahs-,per  qua?n  dumfacla  carnis  mortiJìcantur,honio 
dd  regnnm  prsparatur ,  quod  caro  d^fanguis  non  pofftdet ,  fimid  accipiens  in  unofpiritu  d^ 
linde  fé  pr.ifumat  amatum,  ér  unde  redamet,  ne  gratis  aniatusfit.  (1.  e.  fruftra.^ 


THESIS 


lak  ACTASYNODI 

Thesis     vii. 


P 


Arvulomm  ante  ufLim  rationis  moricntium  ^  iiullam  efie   eleclio- 
nem. 


Dato  uno  hetcrodoxo,cumulantur  alia.  Hocfcilicet  exeo  cmcrgit,  quod  ino- 
mni  cleiTrionc  fìdem,  cuiliipcrfundetur,  prxvilàm  requirant:  qux  certe  in  infanci- 
bus  prxvideri  ncquit.  Nos  autem  contra  dcmonllramiis  hxc  elle  «^^oAcpos. 

Qjjorum  datar  in  tempore  introdudio  irt  vitam  a:ternam  ,  eorum  proculdubio 

.  ante  tempora  fiecularia  fuit  eledio  ad  vitam  a:ternam.  Alioquinumcriis  glorifica- 

torumexcederet  numcrum  pricdeftinatorum.  Atqui  illud  reciproce  &  adacquate 

pcvpendum  ,   ^Ims  frxdeflinavit-,  ìwsglorifcn'vit  :  Hos  nempc  ,  &  non  alios,  utha- 

bec  Auguft.  de  Prxd.  Sandor.  Cap.  27. 

Scrip  ruraliipponit,  aliquorimi  parvulorum  nomina  Tcripta  cfle  in  libro  vita:,  cof- 
que  lìftendos  corani  tribunali  Dei.  Apoc.  xx.  12.  ac  admittcndos  in  novam  Hieru- 
làlem,  Apoc.  xxl.  27.  Item,Luc.  xviii.  ló.  Talìum  eftrcgntim  cdorttm.  Porro  qui 
ex  mera  gratia  admittuntur  in  rcgnum  ca'lorum  ,  illi  gratuito  beneplacito  fuerunt 
ante  cledi  ad  regnum ca'lorum.  At  quotquot  ex  infr.nribus  carlum  ingrcdiuntur, 
illis  vita  arterna  chariliiia  eft  per  lefìim  Chriftum,Rom.  vi.  23.  Ergo  ad  illud  elcd'i 
fuerunt  in  Chrifto. 

Sin  hic  fit  hujus  Thefeos  fenfus ,  Non  effe  cledionem  infantium  ,  hoc  eft,  inter 
infantcs  unius  pr^e alio,  quafi  omnes  promifcue  falvcntur,  certe  ncc  uUis  fundamen- 
tis  nititur  ipià  hyporhclìs  ;  nec  ea  concefla  ,  inde  Thclìs  pra;di£l:a  confequetur. 
Nam  adrationem  clcdionis  divina:  live  poncndam  fèu  tollendam,  circumflantia  a:- 
tatis  eft  quiddam  impertinens,  &  nihil prorfiis  operatur.  Fac  igitur  omnes  infantes 
Ibrvari,  ne  uno  quidcm  prxterito,  tamcn,  quia  elenio  &  prxteritio  refpicit  mafi'am, 
nonartatem,  licetnon  è  numero  infantium,  tamen  è  communi  mafia  hominumpcc- 
catorum  f egregati'llint  :  quod  ad  cledionis  rationem  conftituendam  f lifficit. 

Profp.  de  Ejfuderimt fé  divitiA  houitatis  Dei  in  ip/k  quortmdam  frimordia parvulorum,  inepttihm 

Liber.  Ar-     ncc  fr&cedens  nec  futura  eligttur  devotio. 

bici-.  Parvnh  nuliis  adhuc  hahentes  vobmtates  ,  nuìlas proprias  a£}iones,  non  fine  Bei  iudicio 

Piofper  "^-^-fecernuntur:  alij  affumuntur hxredes  d)" aIìj  tranfennt debitores. 

ad  Aug.  ParvtiUs  quthm  vult^ctiam  non  volentihus  ncque  currentihus fuhnjenìt,  quos  ante  conBi- 

tHfionem  mundi  elegit  in  Chrish, 


Aug.  de  bo 
no  Pcrlev, 
Gap.  II. 


T   H  E   S   I   S       Vili. 

BEneplacitum  Dei,  quo  ex  mulris  conciicionibus  poflìbilibus,  ftatuìp; 
(olam  fìdem  eligere ,  &  acceptare  in  condicionem  communicanda: 
faiurisj  elle  illud  folum,  vel  pr^ecipuum  beneplacitum  de  quoScripturalo- 
quitur:  &,ex  quopeiTon.T  fingulares  eliguntur. 

Non  negamus  efie  eiufmodi  beneplacitum  Dei  in  Euangelio  patcfaftum  ,  qudf 
flatuitfidem  eligere  in  conditionem  conferendo;  (àlutis:  id  eft,  quo  adualcm  fàlu- 
tisadeptioi>em,  faltem  refpe£buadultorum,exfidciprxccdentisconditionefufj3en- 
làm  cfle  voluit.  Atq;  hic  lartus  eft  die  fàlutarif  que  nuncius,  univerlìs  gcntibus  nomine 
Chrifti  promulgandus.  Sed  hoc  non  eft  Decrerum  ipfum  Eledionis,  appro- 
priate fùmptum,  ac  tantopcre  celebratum  ab  Apoftolo.  NamiUud  decretum  eft 
pra6ìicum,particulares  perfonas  ordinans  adfàlutera,  non  res,  vel  rerum  conne- 
xioncm  in  ordine  ad  fàlutem  difponens.  &:  ad  ipfas  creaturas  terminatur,  non  ad 
qualirates.  Ephcf  i.  4.  Eleg/tnos.  feti  homincs.  Rom.  vi  11.  G^s  pradefìinauit.nempe 
hoffiincs.  Matth.  xx.  Fauci  eleófi.  nempe,  homines At  qualiras  ipfàfidei  hoc  {ènfunon 
eleda  dicitur,  (ed  clcdis  prxfcripta  &r  donata,  ac  ab  xtcrno  prxprfrata.  Nam  eft  una 
ex  primarijs  fpiritualibus  bcnedidionibus,quas univcrfas  in  Chrifto  eledi  accipiunt. 
Ephefi. 

Poftremo 


NATIONALIS     DORDRECHTANtC.  ii 

Poftrcmo  ,  ncn  rcdc  rffirmatur  ex  hoc  beneplacito  quo  Rdes  fòla  ftatuitur  in 

condicionem  communicand^e  (àlutis,  cligi  homincsfìngulares.  Namjfiigijelljprx- 

teritisalijs,  ad  vitam  arternam  deftinari.      At  in  prxdifto  decreto  nulla  lingulaiis 

pedona  eligitur,  nulla  pra:teritur;  i'cd  omnes  pari  eademque  ccndicione  ad  làlu- 

tem  ex^equo  vocantur  &  defìgnantur. 

I»  fìia,  qn£  falli  mut Ariane  non  poteH,  pr.ifcicntin,  futura  opera  difhonere ,  id  omnino-,  ^"-'g-  °^,  do- 
Il  ^t  I  -i-  no  Perlev. 

nec  alitid  quicquam,  est  prxdesttnare.  „ 

IL    DE   %EPRQBAriOJ\(i^E. 

Thesis    Orthodoxa     I. 

REprobatio  proprie  dida,  feu  non-elcd'io,  cft  xternum  Dei  decre- 
tum,  quo  ftatuir,  proliberrima  Tua  vokinrate,  quarundam  perfona- 
rum  in  Adamo  lapfàrum,  non  ufque  eo  mifererij  uc  eas  per  ChrifiLim  cfìi- 
caciter  eri  piar  è  iì:atu  miferi^e,  &  infallibilirer  ad  beaticudinem  perducat. 

Reprobationis  adus  proprios,  qua  Elezioni  opponitur,  non  alios  effe  putamus, 
quam  negationemejufdem  glorix,  ejufdemque  grati a^ ,  quae  in  eledicnc  iìlijs 
Dei  prccparantur.  Pnrparantur  autem  illis  in  decreto  eleclionis  gloria,  &c  gratia  effi- 
cax,  èc  eaintentionc,  ut  fìt  eliìcax  ;  ideft,  ut  ad  diftam  gloriam  per  talem  gratiam 
infallibiliter  pcrveniant.  Hujuliiiodi  gratiam  &:  gloriam ,  reprobatis  prarparari  ne- 
gamus. 

Hancnon-eledionem  in  liberrima  Dei  voluntate  fundari  dicimus,  Rom.  ix.  ii. 
VfpropoJìtumDeifectindum  eleóìionem  maneret-,  non  ex  opcrtbm  ,fedex  'v  oc  ante,  dicfiim- 
efi,  lacobitm  dilexi ,  Efau  autem  odio  habui  :  i.  e.  non  ita  dilexi ,  ut  per  gratiam  ad  glo- 
Jriam  certo  pcrducerem.  Item  veri".  15.  &c.  Mifirebor,  cuimmiferebor.  &:c.  C^^jt^s  'vult 
miferetur,  dr  quem  vult-,  indurat.  Et  verf!  21.  KjAn  non  habet  potefiatem  Jìgulus  luti  ex 
eadem  mafa  facere  aliud  quidem  'Vas  in  honorem ,  aliiid  'vero  in  contumeliam  ?  loh.x.  26. 
Vos  non  creditis-,quia  noneftisex  ovibus  rneis. 

Porro  gloria  cxleftisnemini  debetur/ed  eft  x^tA^'H-'^  ^')iS.Kom.6.ii.donufngra- 
tuitum  Dei.  Ergo  Deus  prò  liberrima  fiia  voluntate  poteir  quem  vult  eligere  ad  glo- 
riam,&:  quem  vult  non  eligere,fèupreterire,idque  line  omniinjuftiria^jautinclemcn- 
tìx  alperiìone,  cumin  gratuitis  conferendisnullus  fupcriìt  locus  injuflitix;  nec  ulla 
inclementia  Ut,  ncdum  crudelitas,  negare  alieni ,  quod  illi  nullo  modo  debeatur; 
prselertim  ubi  maximum  in  perfona  oblata  reperitur  demcritum  quod  non  modo 
beneficia  gratuita  non  exfpedat,  fed  llipplicia  flagitat  juftiflìma:  qualis  eft  totushu- 
mani  generis  ftatus ,  Deo  eledurovelreliduroreprxlèntatus.  Quodautem  lue  de 
gloria  donatione  didum;  idem  piane  de  gratise  cfficacis  indulgentia  diccndum. 

Ecce  mifericordia,c^judicium:jmfericordtu  in  elecÌione,jadtcÌ!i?n  in  eos,qui  exc£cati  flint:  ^1,^.  ^^ 

^^uinonperttnent  ad  certijjnnum  é"  felicijpmum  numerum  PrjideHinatorttm,  dimit-  fyxd.Sau- 

ttmtur  libero  arbitrio.  dot.  e.  e;. 

'  '  ^}jlj  ^^^  altiore  judició  a  ferditionis  maffa  non  funi  gratia  Trxdeltinatìonk  difcreti,  de  Conepc 

jpjis  non  adhibentur  dieta  divina  velfa^ta,  per  qtu  pojjènt  credere, Ji'audirent  talia ,  vel^»'-^^^^ 

viderent.  ,'  l' 

delJono 

pcrfev.  e, 
;...;.,  ;     ,;  T    M    E   S    I    S        I  I.  '4- 


ali 


."* 


HT^cnon-cleólio,  Cive  pnTteritio,  non  prrEfupponit  in  homine  pra:- 
terito  aliquam  qualiracem,  vel  conditionem  aliam,  quam  qua: in 
èleóto  reperta  eft,  &  qux  roti  mafla^  corrupta:  fic  communis. 

Deus  ex  mifcricordia  eligens,  invenic  eleftumin  malfa corrupta,  eadem  mifcria 
obrutum,  qua  cscteri,  &£  ex  fuapra^renti  conditione morti  obnoxium.Rom.9.15.  Mi/è- 
reborc'i{ii*i  miferebor.  Et  veri".  23.     yt  oftenderet  divitias  gloria  [uà  in  vafa  mifericordix, 

quéi 


Il  À  e  t  A      S  Y  N  O  D  I 

q'iit pr^eparatùt ì/3 gloritrm-V criii  niircm  ti.  de rcprobatis.  Voicns Dcu!  osU}idere  tram-^  ^ 

notamfdccre fotcntiam  fiiamAtà  ob)eòlJS  arqualibus  propo{itis,Dcus,cui-quof(iamlibc- 

rnrit,  lìon  omnes,cur  ho.spotiii.s,qiiai'n  illos,  rationem  non  pctir  ex  ulJa  ip/brum  intcr 

le  dilparitatc,  icd  tantum  exlibcirimo  fuo  beneplacito  de  manifcHandaliincditifli- 

ma  gloria,  illincjuftiflìiTì  a  ira  Illa,  ciim  facit  hos,  quales  non  erant,  vaia  mifèricordix, 

ìHos,  qnalcsinproximo  cranr,  vaiaira'i     Ejusrei  typus  extatEzcchicl  i6.  ubi  impu- 

ntas  omnium  naturalisdcfcribitur.vcrf.  4.  Et  Dei  fcligentis  benignitas  ■verC.  6.  Cum 

A'icT  de  Bon  ^'ff'^^  ^^'  fkrjgiiiKC  tuo  dixitibi:,-viue,  dix!,  inqiiamynhr,  reliquis  nempc  relidis  in  impurità- 

Peffcv.         te  ina. 

Cap.  8.  §^i  Itheratur,  gìrutiam  dìligdt;  qui  non  liheratiir-,  dch'tttnn  agnofcat. 

Aug.  contr.       ^^uam-vis  omnes  ex  eadem  maJ]aperditio/iif  &  damnationls  fccimdnm  duritiem  cordisfuij 

lulianum      quantum  ad iffos  fertinet^  thefaurì%entjìbi  tram;  Deus  tAmen  inde  alias  per  mifiricordem 

Lib.j.Cap.5.  l^g^if^j^^fjj  adàucìt dd fcemtenttam y  alias  fccundum  lujìum  iitdicium  non  adducit. 

10  p.    e  ExnequifCtmis  m  ipfo  'vita  exitn  vratia  in-venit  quos  adoptet,  rnra  multi  qui  minw  nò' 

Voc.it.jrent.  /,  -'-'  ,      ■',    .       ,.     .  ^^  j  r      '  j 

I  ib  I  e  17     centes'vmeanturjdoniijmusaliemjimt, 

Thesis     III. 

r\  Vando  Deus  falutiferum  Evangelinm  quiburdam  concedit  natiòhi- 
^^bus,  non  hocfacit  cxconfìdeì'atione  (pecialis  alicuius  dignitatis  in  ì]0- 
dem.  Quando  ncgac  hoc  bencficium  alijs,  eftrempcrinillisconcomitans 
indisnicas,  quibusnecatur.  Mera  tamenvoIuntasDeicaufàefl:,  curnolit 
hilce  eam  milericordiam  exhibcre,  quam  alijs  non  minus  indignis  prò  (uo 
beneplacito  exhibuit. 

Déat.  9.  4.  Ne  dicaS  in  corde  tiio,  Vrofterìusiitìam  meam  ìntrodiixitmeDominns,  ut 
terram  hanc-pojfiderem,  cum  prof  ter  impietatesfuas  ifis.  deletafint  nationes,  dfc.  verf]  5.  Et 
p.t  complerct  verbumjttum  Dominus, quodfnh iur amento  pollicitus  eji  Patrtbus  tuis. 

Pari  rationefcmperinvenitDeus  ubique  curEnangcIiumnondetprxdicandum, 

vel  datum  aufcrat.Qjiibus  autcm  indulget,  nonpropteripfbrum  juftitiam,vel  mino- 

rem,  qualn  alibi  reperitur,  improbitacem,id  largiturquafìex  congruo ,  Icd  proptcr 

bcneplacitum  fluim,  &  libertatem  fpiritus,  qui  fpirat  ubi  vult,  &  quamdiu  vult. 

frolp.  de  Si  hoc  'voluntatum  meritis  valuerimus  affcribere,  utmalos  neglexijje  grafia, ,  bonos  autcm 

vocat.  gent.  clegijje  videatiir,  refiflet  nobis  innumerabilium  caufa  fopdorum,  quibusper  totficula  c&le(lis 

L.i. CI;.        doctrin& annunciatio non corufca'vtt.  l^ec meliores  fuiffe eorum postcros pojfumm dicere, quii. 

bn-sfcriptum  esi,  Gentiumpopulm,quifedebattn  tenebris,  lucern  viditmagnam, 

Thesis     IV. 

EOrumquibusilluxitEvangelium  nonnulli,  etfi  multis  granar  donis 
imbuanturjibere  tamen  {ìmulqueinfallibiliter  in  ea peccata,  permit- 
centc  DeOj  incidunt,  in  quibus  dcrelicti,  atque  in  cifHem  admortem  per-» 
fèveràntes,  juitedamnationi  le  rcdduntobnoxios. 

Hos,  etfì  non  Elcftos ,  percipcrc  tamen  multa  gratiaz  divin^  effe£ba,  nonnega- 
mus.  C)ualiaiunt,qu(^  commemoranturHebr.  <?.  4.  Illuminatio ,guHu^ donicdefiUy 
Verbi  ,  &virtutum futuri fxculu  Que  omnia vertunt  fibiingraviusexitium;  fiiofcil. 
arbitrio  rclifti  ,  &  fccundum  Decretum  elcótionis  in  Chrifto  minime  fundati. 
Ròm  IT.7.  ElefHaconfequHta  elt ,  reliqui  occalluertint. 

Profp.  ad  ^}jn  recidit  a  ChriUo ,  ò'  altenus  a  gratta  fnit  hanc  'vitam ,  propter  pojlrema  crimina. 

cap.  Gali,      morte  afjicietiir.  ^litodqma  Deiprafitentiam  nec  latttit  necfefeUit ,  fine  dubio  talem  nun- 

Refp.  quam  elegtt,  nunqua?n pradejiinavtt ,  érperiturum,  nunquam  ab  Aterna  morte  difcrevit. 

Aiig.de  cor.  Aliqm gratiam  Dei  fufcipiunt ,  fedtemporalesfunt ,  ncc perfeverant  ;  defernnt,  (jr  dejè- 
S''^'^  •  ^-  '•?•  yimfur:  dimtfjì  entmfimt  libero  arbitrio. 

THESIS 


NATIONALIS    DORDRECHTANìE.  X5 

Th  E  S  IS.      V. 

Deus  neminenidamnat,  autdamnadoni  deftinac,  nifi  excónfideràtiò- 
ne  peccati. 

Deus  bona  gratis:  dirpehfàt  prò  libern'ma  fiia  voluntate.  Matth.20. 15,  Annoti  Iket 
■niihifacere  nuodlnbct  de  meo  :  mala  canicn  paTiq  non  dcccrnit;  nifi  prò  hominum  pra:- 
vio  demerito,  Rom. 3.9.  luxlé dr  Gr^ci omnesftih  peccato funt.  -vn-j.  1 9.  Vt  oìnne  osob- 
fruatur yck"  obnoxiitsfiat  totiis  mtindus  Deo.  Rom.2  .9.  Tnbulutio  &  angusiia.  in  omnem 
animam  hominìs operantis  malinn. 

Porro  damnatio  efb  adus  juftitix  punitiva?.  Culpàìn  igitur  prjecedentcm  fup-  -, 

ponit.  ^  .  Profp.na 

Non-tr^dcflinatus  terit  i>ijìdclìtate  z'oliintaria ,  non  coAcf'a..  Non  cafiis ruentìum-,  néc mi-  "P- G^H- 
lìqrntAtem  iniqiiorHm  yneque  cnpiditxtcs  feccantium  frxdefiinatio  Dei  ara  excitauit-,  aiit    ,■•'  "^l     i 
Juafit ,  Aia  imptiUt  ,fed  frxdcHiiìA'vtt  judictf.m  fuHm  ,  quo  unìcttique  retribntitrus  efipro-  (^.^j]  j-j.f,v.,,* 
utgejftt. 

THESES   HETERODOX^-. 

Th  E  SIS  I.  /  ' 

BccrctLVmqiio  Deus  ab  tcfemo^  &  irrev'ocabilitcr  ftatuit-,  ex  lapfage- 
i^erc  humano  non  nid  impa:nicentes&:  incrcdulos,  in  peccato  &  ilib  ira 
■Deirclinqueue,  tanquam  à  Chriflo  alienos ,  effe  totuni  6»: integrum  decre- 
tuitì  Reprobationis. 

Negatur  i  ob  irationes  nìlatas  centra  Thcfin  3.  het'eirodoxam  de  Elezione.  Hot 
xtiam  decreto  non  contmcturipcciaJis  Deivoluntas  non  mifcrcndi  cujus  vult  ,  in 
^ua  dccrerum  Rcprobarionis,  quatenus  opponi  tur  clcvtionii  formalitcr  continetur. 
Addc,  quodlhintc  hoc  decreto,  fieri  polllt  3  ut  nemo  praetcrcatur ,  ledomjnino  orri- 
nes  ad  vitam  xternam  cligantur ,  &:  perducantur. 

TkkSisIl; 

Reprobationem  à  falutc ,  non  effe  unicam,  fèd  aliam  indefiniram  ,  ve! 
geneialem  .-aliam , definitam, {cu  fingularcm.  ElTcquchanc,  vel  incom- 
pletam,revocabilcni,mutabilem,velcompletam,  irrevocabilem  ,  immu- 
tabilem. 

Reprobano ,  qui efl;  Eledionia  negatio j  ponlt  immutabilem  Dei  voluntatem de 
nonmilcrationc  taIispcrfon;s preterita.'  ,quoadiplam  donationemvita:eterna\Hxc 
autem  Deivoluntas  non  admittit  mutabilitatemullam,  Ifài.  415'.  io.  Confiliummeum 
fixbit.Wx\x<:\\.-'^.6.  Ego  Deus ,  non  mutar.  Videetiamqna:  fupradi.'rtrnus  ad  The- 
fm  4.  orthodoxam  &  4.heterodoxam  de  Elecìionc, 

Ornnes  adopnan t-s  filìj ^prtufqita-m  mundus  conderetv.r -telecfi  fuerunt;in  qua  elezione  quic-  iìrofp.  de 
quid  hominum  in  CÌìrtjto pr^cognittim  non  efi  ,nnlU  eidem  rationefociabitur.  vocat.  gcnr. 

lib.i.c^p.jj. 

Th  e  s  is  III. 

:•■  Ncmincm  poillapfum  mera  Dei  voluntate  pra^teritum  efle;  fcd  reproba- 
tionem omnem  fingularium  pciionarum  faclam  else  lècundum  conliJc- 
rationem  antccedanea:infidcÌitatis,5c  ineadem  pcrfeuerantia^finalis. 

h  Deum 


i4  ÀCTA     SYNODI 

Dcum  ab  omni  a!ternirate  prxfcire  prartericos ,  utmoritiirosinfua  infìdefirate,' 
«crrumell.  Scd  hanc  prxvifàm  infìdclitatem ,  eflc  caufàm  non-clcdionis,  fì.lfùm 
cft:  quiaomnesadvnumhominespra:videntur,ut  pcrfcvcraturi  in  iniìdelicate,qui 
ad pcrieverantem  fidem  noneligunrur.  Et,nemo prrevideturin  infidclirate  certo 
moriturus ,  nifi  qucm  Deus  in  dcftinarione  efficacis  grana: ,  decreto  antecedaneo 
prxtcrivit.Ioan.io.i6^./^^^  non  crediti^  ^cjuia  nonejlisex  ovibusmels.i.  Ioan.2.19.  Sifuif- 
fent exnohis  ,j>ermanjtljènt  utiquenohifcum.  Apoftolus  pra:tcririonem ,  féu  non-ele- 
£tioncm ,  arccfTit  à  mera  Dei  vohmtate.  Vt  conftat  ex  locis  citatis  ad  i .Thefìn  Or- 
thodoxàm  de  Reprob.  &:ad  Theiìn  2.  heterodoxam  de  Elezione. 

Denique  fi  ponamus  ,ncminem reprobati, nifi obpraeviramimpa:nitcnriam&  in- 
credulitatem  fìnalem ,  nihii  eilet  myftcrij  in  decreto  Reprobationis ,  nihil  ceii^ipavvti- 
Ttv  &  imperveftigabile.     Contra  illud  ApoftoIiRom.  11.33.     Oaltùudfi'.Scc.  EtiU 
lud Rom.9.zo.   ^^/s es  tu  yO  homo ,  qui  exadverjò  rej^ondes T>eot 
Aug.Epift.         Scimusgratiam  non  omnihm  kominihus  dari ,  ér  quibns  d(itnr,nonfolumfecundum  meri" 
Jo  7.  tu  oferum  non  dari ,  fed  nec  fecundum  menta  voluntatis  eorum ,  q  ut  bus  datur. 

ibidem,  Mtdtinonfahantur:     Non  quodiffi  mUnt  ,fedquiA  Deus  non  "vult. 


^Thesìs     IV* 

Neminem  nifi  in  ipfo  mortis  articulo  confiderarià  Deo ,  ut  reproba- 
tum ,  pra^tcritum/eu  non-cledlum. 

Manifeftè  falfa.  Quiahujus  pra:teritionis  confequentiajoftenduntur  ergapr^re- 
titos  etiam  inhac  vita,  (^alia  flint,  qux  in  facris  litteris  occurrunt.  Non  vo» 
cari  fecundum propofitum  :  permitti  homincs  in  fuisvijsajnbulare  scorda  dura  non 
emollin.  Quibufcum  Deus  hoc  modo  agit ,  illos  confìdetatj  utprius  prseteritos, 
leu  non-  eleótos.  Rom.  9.  Betis  Efau  odio  habuit ,  antequam  qnicqudm  beni  velmAlife- 
rijfet.  Matth.  13.  Aliquibus  non  eìidatumnojfe  myjleria.  regni  cAlorum.  ^uem  njult ,  in^ 
durat.^c. 


fuT 


Stibjcripferant 


CeorgiusLAndaveH% 
Joannes  Vavenantius. 
Samuel  VVardus. 
Thomas  Goadus. 


^"^  (sUAlterus  SakanquAHui. 


D8 


MATIONALI5    D  O  RDRE  C  HT  A  N^,  i^ 

-  DEARTICVLO    PRIMO 

Di/Iw5flsj)ropoftiomhus  expkato,  ffidimm 
Thcologormn  Faktimmm. 

PROPOSITIO     PRIMA. 
De 

E  L  E  C  T  I  O  N  E. 

VOluntas  Dei  de  fervandis  fìdclibus  ,  in  Fide  cjufquc  obcdientil 
ad  fìnem  perfeverantibus ,  eli  cotum  decrctum  Pra;deltinanonis 
advitam. 

CoUat.  lìag.pag.  66.  &Jcq.   EfhL  adFJ'aUchr.png.  3 1,3), 

I  V  b  I  C  I  V  M. 

Diibium non cfl:,ncc effe  pctcfthomini  Chrifl:iano,quodDeus  crcdcntes,&:  in 
fidcadfìncm  ufqiic  pericverantcs  fcrvarc  vclit  ,  atquc  ctiam  immurabjli  coniìlio 
fèrvarcdccrcvcnr.  Efthocip{ìusChnfticrtatum,qtiivolnntatcmPatrisrLil  &c  ple- 
niflime  intcllcxic,  &  planillimc  nobis  rcvclauir.  Sic  cnim  illc  apud  loann.  Gap. 
(?. 40.  H£c  c(l  'volimtas  ejm,  qui  mift  me  ■  ut  Wiifquis  con(j>icit  Fìliitm ,  dr  credit  in  enm, 
habeat  vitam  £ternam.  Et  alibi  ,  ,^uj  perjcveraTJcrit  ad  Jinem  nfqiic  -,  is  (cr'vabitury 
Match.  24. 13.  Quod  vero  voluntas  illalìt  tota  Dei  voluntasde  hominiim  fhkitc 
in  Euangclio  patcFadla  ,  ut  aliam  ncc  qMxrei-e,ncc  afi'ercrc  fas  iìt ,  id  vero  merito 
hcgatur  ab  ijs,  qui  Icnftis  in  Scriptura  excrcitadorcs  habent.  Certe  actlis  complu- 
rcs  ali)  voluntatis  divina:  de noftra  falute  inibi  nobis  proponuntur ,  unico  ifto ,  ut  or- 
dine, fìcopcrationcpriores.  Eflcnim  &  hxc  Dei  voliuitas,  quod  ex  genere  hu- 
mano  lapfo  mifcrcri  quoriuidam  ad  iàlurem  dccrevit:  qux  phrafi  Scripturis  ufita*- 
ti(lim,7  ;  Ekdio  ad  falurem  vocatur.  Marc*  13.  20.  loh.  13.17. 18,.  Ephef;i.4.  Eli 
prarceveà alia, qua  conftituit  clcdos  rcduiìcndos  dare  Chnito  Mediatori,  cju{quc 
fhnguinft  peccata  ipfòrum  expiarc.  De  qua  ipfè  Chnitusloh.  1-/.6.  Patefeci  nomen 
timm hominihtu qnós dediftinnhi  fclcitosc mundo :,tnierant ^  (jr mihi  eos  dedifli.  Et  Apo- 
ftol.Ephcf.  1.4.7.  Elegit  nos  in  Chrisfo  -,  m  quo  habemiis  redemptionem  pcrfanguinem 
i0us  Hxc  criam  Dei  voluntas  rcvclaturnobis  inEuangeJio,  quod  elcòtis  iuis  Fi- 
dcmih  Cbriftumgratificari  decrcvit,  quam  aliis  negar;  Vobis ,vi\Q^\\t,  Setvator  no- 
fter  Matth.  15.11.  datnm eft no(]e  myjleria regni  c^lorum:  tllis  non  e(i  datttm.  Edi.  z^.z6. 
wratiasagitP.irri,  quod  prò  óC^e;t(Vfua,niVÌlcriailla  occultavit  iapicntibus,revelauic 
infantibiis.  Exquibusplanuni  cll:,volunratcmDeideicfvandis  tìdelibuspcricvc-, 
rantibustotum  decrctum  Prxdeftinationis  ad  vitam  neccfìe,nec  dici  polle.  Cx- 
tcrumnecpartcmeilehuius  eiecrcti  liquido  apparcbit^iì  fenrcntiam  Remonftran- 
tium,quamiànorumvciborumformulisinfidiolcocculLint,  cumexplicatione Scri- 
ptura: contulcrimus.  Scriptura  cum  crcdcntcs  pcrleveranres  icrvatum  iri  pronun- 
ciar j  ex  xterno  ac  immutabili  Dei  coniìlio ,  crcdcntcs  perfcvcrantes  incelligit  confè- 
qucntcr  ;  qui  poftlui  Elcclionem  5  &  ex  grati  a  Eleclionis  fide  ac  pericverantia  dona- 
ticrcduntjpcrfbuerant.-ur  cf1:A6tor.i3.48.  Rom.8.z9. 30.  Rcmonftranres  conrra, 
crcdcntcs  pcrfciicrantcs  lìngunt  antcccdcnter  ,  qui  credidcrint  &:  periève- 
ravcrint  antequam  arternx  iàluti  dcftinarcntur  à  Dco  .  Quod  nihil  aliud  eli , 
quam  pervcrtcrc  feriem  caufàrum  llikitis  ,  &  ex  Prxdcftinationc  tacere  Poli:-' 
deftinarioncm.  Rudlim  ,  Scriptum  decretimi  Dei  de  fervandis  crcdcnti- 
bus  perfeverantibus,  interpretatur.  definite  &  Jndividualirer  de  certis  per-^ 
fbnis    ,    Pctro    ,    lohanne   ,    Paulo    :    ficut   dicitur    ,    Credidcrunt  ,  qtiotqnot 

b  2  erunt 


xS  •     À  C  T  A      S  Y  N  O  D  1 

era/it  ordinati  ad  l'hitm  Mernam.  A£tor.  13.48.  ^Ittts  fracognovtt ,  hos  py^deB'mavìty 
Rom.8.25?.  Non  de  omnibus  'uobls  loqttor  yjcìo  quos  elegerim^loh.  13.17.18.  Remonftran- 
tcs  centra,  conccptunimis Platonico, idem decretumindefìnitum  eflevolunt, nul- 
lo pcrfonarum  fingularium  intuitu  ,  aut  «zr&^zc'oV  circumfcriptum  ,  ufque  adeo,  ut 
làlva  hac  Dei  elezione  condemnari  univerf um  genus  humanum  potucrit.  Quare 
milTa  mutila  hac ,  ambigua  &  faHà  Pra^deftinationis  definitione,  nos  plenam,  planam 
acccrtamaliamdamusexdidis  Apoflolicis,  Rem.  8.29.30.  Ephef."i.4.5.<^.inque  lo- 
cum  ej  US  fubflituimus: 

Voluntas  Dei ,  qua  prò  beneplacico  Tuo  fliamic ,  qùómndam  ex  genere 
humanolapfo  mifereri,  eofdemque  Chrifto  fiiio  fuofèrvandos  dare, 
fide  in  ipfLim  donare ,  acque  ita  jullificarc ,  {ànclificarc>&:  glorificare,  ad 
iauderagloriof^gradiErua:,  eft  tocum  dccretum  Praedeftinationis  ad 
gradami gloriani.    . 

.       P%OT  OSITI  6  SÉ  CVNDA. 

ÈÌedio  ad  l^qtem  non  unica,  Tcd-^  mulriplex  eftj  ^  indefinita  &  defini- 
ta, cgeneralis  &  particularis  fivefingulatis  :  &,  h^ec  iterum^  incompletai 
e  non  peremptoria,revocabiliSj  &  eorapleta, pcrcmptoria,irrevocabiliSo* 
alia  fitem  V.aliaN.Teftamentii 

a.  Dccìarat.  éxhiblta. 

b.  .Remonflr.GeldninSynod.ProvincialL 
e.  Epift.  adWalachr,pag.38.39. 

d.  Grevinch. pag.  i33.&:lcquc. 

è.  Grevinch.  pag.  137.  &:patct  ex  re  ipfa, 

/.  TheicsEpilcop.  pag.35.38.&f"eq}. 

I    V    D     I    C    I    V    M. 

Nobis  vero  noii  varia  aut  multiplex,fed  unica  tantum  eft  ad  falutem  Ele^lio  :  fìcut 
unica  cft  Dei  .zj^5ì(n5,  unica 'Zire9V''^'"f>"^^^^^'^^'""'*  Roni.8.i8.29.&:9.ii.  zTim.i.  9. 
Èphef.'i.5.  qua&:candcm  (alutcm omnibus  cledis  intendit ,  &  cadem  falutis  media 
preordinaviracpr3:paravitRom8.29.30.Ephefii.4.5.Hinc,quodEle(3:ionemattinet, 
ciufdcm  ordinis  ac  cenfìis  apud Deum  flint  omnes  eledi ,  loh.  io.  16.  oc  11.  <52-  omnes 
funt  primogeniti  in  ca'hs  confcripti,  eandcmpanegyrim&EccIcfìamconflituentes> 
Meb.  12.2.2.  Faccflantergo  portcntaillanovorumtcrminorum,  quibus Uova &:  falfa 
dodnnainEccIelìaminvehitur. 

Elcdio  indciìnica ,  &:  gcneralis  nulla  eft ,  nifi  conceptu  humano  5  elcdio  Dei  tan- 
tum circa  pcrfbnas  iingularcs  occupatur.  Naw  qms  prtccognovit,  hosprddeFtinavitf. 
Kom.2.2.<^. Noziif  Bominmfuos  figillatim  zlXinx.w.i'^.^'vocat  eos nomwatim  Ioh.10.3. 

Nec  eli  cleclio  incompleta ,  led  completa  ratione  finis  &  mediorum.  Nam  benedi' 
xit nobis Deii-s omni hcnediBione jfirittia.lt  in  Chrifto,  Ephef.l -i.  Et  quosfrxcognovit , hos 
trjidi'flinanit  ivocauit  ,JHSii_fica/nt,glori^cavit,  Rom. 8.29.30, 

Nonetiamrevocabilisautnon-peremptoria,  fi  tcrminum  forenfem  ad  Tublimia 
hxc Dei myfècria  transferre libcat.  QuÌ2.filidumfiatDei  fundamentum ,  denoftra fa-^ 
Iute,  2.  Tim.ii.  19.  Se  dona  Dei ,  ejufque  njocatio  ,  quar  efl  x«ra  «Ztrejj^o-jy,  a^e^jWiA^^ 
JimttKom.w.  29. 

Deniquenonalia  V.  alia N.  Teflamenti  ftatuenda  aut  dfcenda  eft  cledio  ,  quan- 
doquidem cadem  utrobiquc  fìilfltis  ratio  obtinet ,  tum  quoad  fontem  fàlutis,  qui  gra- 
tuita Dei  elezione  continetur ,  tum  quoad  omnia  cius  media  praecifè.neceflaria. 
Quare  dictis&:  cxcmplis  V.T.  cumprimisiirmatur,_&illuftraturhoG  caput  dodri- 
na:Rom.9. 

Éxplota 


NATIONALIS    DORDRECHTANtE.  if 

Ex'plofa  igltur  Elédionis  ad  falutem  multiplicitate  ac  varietate ,  linicani  ,  ecrtanij 
fibique conformem in  V.  ac N.  T.   Elcdionem KetTàvIi^nv  eonftituimus, 

TKÒTOSITIO     TEKTIA. 

CAufa Eledionis  eft  bencplacicum  Dei,  quo  exmultiscondidoni- 
bus  pofTibilibus  placuitipfi  Fidem  cligereinconditionem  còmmu- 
nicand:E"{alutis. 

Grcvinch.pag.105.  io6.     Epift.  ad  VValach.pag.  38. 39. 

I  V  D  I   C  i  V  M. 

Beneplacitum  Dei ,  prout  in  Decreto  Ekdlionis  ftriftius  fumitur  ,  non  eftele-i 
dio  Fidei  in  conditionem  communicandx  falutis.  Fides  enim  non  eligitur,  fcd 
eligendo  pra-paratur  ,  ac  tandem  datur  .-  ficut  Chriftus  cani  dari  docet  ex  Patris 
i^^oKia,  Mattii.  II.  25.  26.  Ncque  etiam  fertur  in  objedum  indefinitum  ,  va- 
gum,  Nain  Scriptura  circa  perfonas  fingulares  ex  Dei  mifericordia  fervahdas, 
eam  docet  occupari  ,  Ephef.  1.5.9.  Eft  vero  beneplacitum  fecundum  Scriptu- 
ram  ,  liberrimus  ac  benevolentiflìmus  aftus  divina;  voluntatis  ,  quo  honim  prs 
illis  mifereri  voluit  ad  falutem  ,  his  praillisChriftum  Mediatoretìa,  ac  fidem  in 
ipfum  gratificari.  Cujùs  interpretationis  Chriftus  Matth.  11,25.26.  &i3.ii.  & 
20. 15.  &  Paulus  Rom.  9. 15. 16. 18.  Ephef.  i.  5.  9-  precipui  nobis  magiftri  funto 
Proinde  optiiiiò  jure  thefi  heteròdoxa;  orthodoxam  hane  opponimus. 

Caufà  Ele(5tionis  eft  beneplacitum  Dei ,  quo  neminiquicquam  de- 
bens;  liberrima  voluntate  ac  grada  hujus  prsè  ilio  mifereri,  in  Chri- 
ftofervandii  huncpr^illoin  fide  &  jran(àitate  ad  falutem  donare 
dccrevin 


e 


TROPOSITIÓ     4FARTA, 

Aufafinequanon  Eleòlionis ,  fi  ve  pr^requifìta  ejus  conditio  ,  eft 
Fides ,  nec  non  Fidei  obedientia,  &  in  utraque  perfcverantia. 

Coli*  Hag.  pag,66.  Scfeq.     Thèfib.  &  Declarat.  exhibitii. 

I    V  D  I  C   I   V  M. 

Non  contendemus  nunc  de  eo  ,  an  Rcmonftrantes  Fidem  faciant  caufam  prò- 
prie didam  Elcdionis  ,  five  meritoriam  ,  five  inftrumentalem  ,  uti  quidcm  fa- 
cere  multis  vidcntur.  Satis  nobis  eft  ,  quod  caufam  ,  fine  qua  non  ,  five  con- 
ditionem in  objcdìo  eligibili  pra:requifuam  effe  aperte  &  conftanter  profitcntur. 
Quìe  fcntcntia  verbis  licer  emoUita  ,  non  magis  quam  altera  illà  cum  véritate 
Scriptura:  poreft  conciliari.  Ea  fiquìdcm  fidem  ,  obedientiatti  ,  perfeveran- 
tiam  ,.  ut  effcda  ,  Elezioni  fubordinat  ,  non  fubfternit  ut  antecedancas  condi- 
ti ones. 

Fidem  ;  Ador.  13.  48.  Crediderunt  quotquot  ordinati  erant  ad  vitam  aternam  ì 
hoc  eft  ,  preordinati,  praedeftinati  ,  utrefte  exponitChryfoftomus.  Eodemfen- 
fii  vetcrem  Ecclefiaiti  vocem  Ordinati ,  accepilfc  teftis  eft  verfio  vulgata  ,  quas  ha- 
bet  preordinati.  Sic  Ephef  1.5.  praedeftinati  dicimur  «5  :/o^(7;av.  :^*e}ìff7<»  autem 
per  fidcni  obtinetur  loh.  1. 12.  Denique  vocatio  efficax  ,  quas  Fidei  donatio  eft, 
non  modo  fcquitur  Eledionem,  fed  ctiam  utfruftus  ex  ca  dependet.  Rom.8.29, 
30.&11.25. 

b  3  àbedien- 


i§  A  e  T  A     $,Y  N  ODI 

ohedicnfÌAm  ;  quìa  elcdi  fumus  in  Chrifto ,  ut  elTeiniis  fancti  &  inculparì  in  chari" 
tate  Ephcf  1. 4.  £t  qucs^pro  fliis  novit  Deus ,  ij  'su'jyinóu^wi  hujus  efficacia  difcedunt 
ab  ornili  injultitia,  ftudioque,  honorum  operum  Elcdlionem  paiiter  acvocaticnem 
fuam  iirniam  reddunr,  ut  cft  2.Tim.  11.19.   2 .Pe':. i . 20. 

Perfevnaniiam;  nani  quos  prxcognovit,  pracdeiiinavirjhos  vocavit,  juftificavit ,  glo- 
rificavit ,  ut  niliil  eos  Icparare  poffit  à charitate  Dei ,  qua:  eft  in  Chnfto  lefu ,  Rom.8, 
2.9  30. 3  9-  ócquiincledis  ccepitbonumopus,  idem  perficit  in  diem  ufquel.Chrifti. 
Pliil.i.6. 

Qux  cum  ita  fint,  rejeda  thefi  falfa ,  Veram  hanc  antithefin  ex  Scripturis  ftatuinius 
&ltabilimus  : 

Fides  in  Chriftum  ,  obed/cntiafìdci,  &  in  urraque  perleverantia, 
frudus&efFcdus  fune  Eledionis,  Eele<5lorum  propri). 

Propositio      qj/inta. 

p  Lecf^tioimmutabilisnoneftjUtqu^ipforumcleólorum  apoftafìainter- 
rumpi  &  abrumpi  potcft. 

Grevinch.  pag.127.   Epifcop.inThefib.pag.ós.&aliipaflìra. 

I  V  D  I  C  I  V  M. 

E1t'£tio  Dei  prorfus  immutabilis  eft  ,  tum  ad  gloriam  ,  tanquam  finem  ,  quia 
dabimr  regnum  ijs ,  quibus  paratum  eft  Matth.  20.23.  tum  ad  giatiam  ut  me- 
dium, quia  quos  prxcognovit ,  przdeftinavit ,  eordem,  non  alios,  vocavit ,  jufti- 
ficavii.  Vnde&  dona  Dei  à^eSj"i^»jSi-  Rom.11.29.  &  fons  eorum  zeterna  eledio, 
foHdum  Deifundamentum  vocatur.  2.Tim.  11.19-  Lapfus  &  defedus  Sando, 
rum  haudquaqiiam  interrumpunt  ,  aut  abrumpunt  ipforum  Eleòìionem,  Nec  e- 
nim  ip(ìDeum,red  Deus  ipfos  clegit,  loh.  15. 16.  perpetua diledione  gratis  com- 
pledendos  ,  Icrcm.  31.  Ideoque  vel  ftantes  confirmat,  ne  labantur;  vel  labantes 
fuLÌentat,necollidantur,  vel  lapfos  erigit,  ne  perpetuo  fuccumbant  :  omnes  autem 
virtui  is  Tua;  prxfidio  ad  falutem  cuftodit.  E  quibus  liane  antithefm  efformamus  falfe 
theil  (jppofiiam  :  ' 

Eled>io  ad  falutem  immutabilis  eft:  nec  dcfedibusautlapfibusele- 
d:orum,etiamgravioribusintcrrumpitur,  aut  abrumpitur. 

Propositio      Sexta. 
S  Eiifus  ac  certitudo  Eleólionis  nulla  eft  in  hac  vita. 

Grevinch.  pag.138.     Etpatetexreipfa. 

I  V   D  I  C  I  V  M. 

Senfum  &  certitudinem  Eledionis  in  hac  vita  negare,  cftipfam  Eiedionem  ele- 
ftis  in  hac  vita  reddere  inutilem  ,  quin  imo  eam  abolere  ,  tum  quoad  gratiam, 
tum  ctiam  quoad  gloriam  ;  cujus  hic  initia  prxfcntifcunt  eledi.  Scripturz  a- 
liud  judicium  eft  ,  quae  utrumquc  frudum  ,  fenfum  videlicet  ac  certitudinem 
ctiam  in  hac  vita  ,  vendicat  elcdis  vocatis  ;  gradu  licet  difpari.  Senfum^mm 
ex  fonte  Electionis  in  ipfos  derivar  folatium  contra  peccatum  Rom.  8.33.  ^fef  in- 
tentabit crimim  adverfus  eleHos  Dei?  coìitra  infirmitatem  fidei.  2.Tim.  11.  19-  So^ 
liditmf^at  Dei  fimdamentum.  item,  gaudium  fupra  mundum  &  mundana  omnia.  Lue. 
10.20.  Gmdete,  quodnomim'vefirafcriptafmt  incdis.  Tripudium  quoque  contra 
omnes  hoftes,Rom.  8.35.     §^is  msfe^arabit  à  cantare  Chri/i?drc.  Certitudinem  :  quia 

pCE 


NATIONALIS     D  ORDRECHT  AN^E.  ii 

per  Fidem  noverunt  Elcdionem  fui  à  Deo,  ut  eft  i  .ThelT.  i  .4.&  ftudio  bonoruni  ope- 
rum  caiidcm firmam  efficiunt in cordibus ruis.2 .Pet. i .  io.  Nec cnim  Spirimm mundi 
accipiunr,  fedSpintumex  Deo,  utlcianr,  quaeDeusxtemaeledioncipfisrirgiatifica-. 
tus.ì.Cor.ii.  iz.  QuareTheruiillamutrmpiam,nccminusin  Deumeliffentcm 
quaminipfoscledos  injuriam  damnamus  &expiodimus:contra  ftabilimus dodri- 
nani  veram  &  (àlutarem  hac  Antitiieii: 

Senfusac  certitudo  eIed;ionis,non  minus  quam  vocationisjautjufti- 
ficationis,ele6lis  edam  in  hac  vita  conllar. 

DE      RET  %0':b  ATI  ON  E. 
Propositio  Prima. 

■  VTOluntasDeideinfidelibusperfèverantibus  rubirarelinquendis,& 
^   ^ternum  condemnandis ,  eft  cotum  decrecum  Reprobationis  ad 
mortemi 

Coli.  Hag. pag.óó.&feq.  Epift.adVValach  pag.s^.j |. 

I     V    D    I    C    I    V    M. 

Contrariofum cadem  ratio, cademfcientia eft.  Ex  ijsigitur,  qujcde  Ekdioncfu^ 
jM:a dieta  funt ,  de  oppofua  Reprobatione ,  eiufque  defcriptione ,  quid  ftatuendum  vi- 
deatur,  haud  difficile  eft  pronunciare.  Summa  huc  redit.-  Nec  adlus  omnes  Dei  repro- 
bantis  hic  notati,  ut  totum  Reprobationis  decretum  dici  queat  ;  Nec  qui  notantur,  ita 
explicari,  ut  decreti  hujus  veritas  pofllt  agnofci.  Extra  controverfìatn  eft,  quod  Deus 
velit  infideles ,  &  in  infidelitate  contumaccs  fub  ira  relinquere ,  àc  jeternum  damnare, 
Eft  hxc  vox  i pfius  Chrifti  apud  loh .3.18.36.  ,^i  non  credit, jam  condemnatiis  eft,  ^ ir* 
Dei  manetfuper  eum:  item apudMarc.  1 6. 1 6 .  ^^ non  crediderit ,  condemnahitur.  Sed 
prccter  aftum  illumDei4ncredulosadmortemdeftinantis,  ali)  plures  in  Scripturaex- 
primuntur,  hic  autem  omittuntur.  Verbi gr.  Quod  quorundam nolit  mifereri  ad 
làlu*^cm,  Rom.9  16,18.  Quod  non  omnes  dederit  redimendos  Filio  fuo  ,  quemad- 
mcdumipfeteftatur,  loh. 17, 9.  Nonpro  mmido  rogo  ^fedpro  ijs  rogo  ,quos  dedifti  mihi, 
quia  trtifunt.  item ,  Quod  non  omnibus  fidem  in  Chriftum  gratificati  ftatuerit,  qux  ra- 
merà ex  ipfiusfolum  donatione  obiinctur,uteft  Matth.  1 3 .  11 .  Illisnon  eU  datum:  imo, 
quod  n  ul'-is  neextcrncequidem  vocationis  gratiam indulgere decreverit,quos  finir 
incedere  in  vijsfiais.Aftor.  14.16.  PraetercaututverbisScripiurg  hicutantur,àfen- 
fu  tamen  ejusacvcritatelongedeviant,  Scriptura  infideles,  hoc  eft,  contumaces  gra- 
tis Euangelic^  contemtores  eos  vocat ,  qui  poft  fili  rcprobationem  gratiam  Euangclij 
rejiciunt,  contemnunt:  ficut  dici  tur,  Ele£H  ajfecutiftmt,reliqui,r:t^xo\:>ì,occalluerunt:  de- 
dit  enim  etsBeus  Spiritiimfoporis.^oxn.ii  .7.8.  Remonftrantes  autem  eos  intelligunt, 
qui  jam  ante  fiji  rcprobationem, refpuere  gratianiEuangelicam, coque  rcprobationem 
illam apud  Deum  promeruere.  Scriptura  Rcprobationem  fadlam  docet  circa  pcrfonas 
fmgulares,  Efavum,Pharaoncm.  Rom.9 .  1117.  ludam.  loh.  1 7. 1 2 ,  Quod  &  Chriftus 
indicar  his  verbis  loh.  1 3 . 1 7, 1 8 .  Non  de  omnibus  vohis  loquor,  Scìo,cjhos  elegcrim:S>c  Gap . 
10.26.  Vosnonefìis  ex o'vibusmeis.  Centra, Remonftrantes indefinitum,vagum,ac  ge- 
nerale decretum  fi^mniant ,  à  conditioneacdeterminatione  perfonarum  fingularium 
feclufinn.  Quamobrem  mifla  mutila  illa,  falfa  ac  ambigua  Reprobationis  defcri- 
ptione, veram  &  perfe^tam  hanc  damus  ex  Scriptura, 

b  Ar  Volnrtta^ 


20  ACTASYKODl 

VOUintas  Dei,  qua  prò  beneplàcito  fuo  ftatuitquorundam  eJcgenéfi 
humanò  lapfo non  mifereri in  Chriftojfed  eos  in  peccaris rclinquere, 
&  tandem  propterilla  damnai-e,ad  declaiationem  jui^iti^  fu^^eflcotum 
Decrctum  Reprobationis  ad  mortcm. 

p  %^o  1?  0  s  IT  1  0    SS  Cy'K^  ^' 

Reprobatio  non  unica/ed  multiplexeftjndefinita&  definita,  genera-» 
lis&particularis  fivefìngularisr&h^citerum  incompleta,  non  perempto- 
ria,rcvocabilis,&  completa,  peremptoria,  irrevocabilisj  aliaitem  V.alià 
N.  Teilamenti. 

Plana  hxc funt ex  allegatis  ad  Propofitum  II.  de  Ekaionc. 
I      V       D       I      C      I       V      M. 

Vt  unicam  Eledionem  ad vitam fupià  docuimus  ex  Scriptura ,  ita unicam  ad liiof- 
tem  Repiobationcm  eademmagiftraagnofcimus,profitemur.  Vno  eodcmqne  odio 
averfatLii- Deus  omncsicprobos,Rom. 9-12. 13. uno  eodcinque  decreto  omnes  pis- 
Icripfi  addamnationemlud.  4.  eundemctiamignemsEiemum  omnibus  prsparavit. 
Matth.2  5 .42.  Ideoque  omnibus  reprobis  commune  eft  ,  quod  hypocritis  Ciinfti  no- 
mcnaliquandoprofefsisdiciturMatth.y.  23.  NHnquamno'ui'vos:  &quòdCln-ifì:usait 
ludsis  Ioli.  10.  26.  Vosnon  ejìis  exovibus  meis.  Covruunt  ergo  uno  velut  concife  ida 
omnes  novarum  diftinftionum  captiones,  quibus  irretire fimpliciores,  &  eludere  ma- 
nifeftifsima  Sciipturx  teftimonia  confueverunt. 

Nulla  eft  Reprobatio  indefinita,,  generalis;  quia  decrctum  Dei  eft  deperfonis  fingu- 
laribus.  jam  olimaddamnationem  prsfcriptis,  Elavo,  Pharaone,  luda,  Iud.4.  Roni.9. 
11.17.  Ioh.17.12. 

Nulla  item  Reprobatio  incompleta  :  fìquidem  Deus  immutabili  decreto  Reprobos 
non  minus  in  prarparationc  falutaris  gratin,  quam  in  deftinatione  coelcftis  glorile  prìE- 
terijt,  Rom.9.iS.&:  11.7.8.  lud.verf  4. 

Nec  eft  Reprobatio  revocabilis,  aut  non  peremptoriaj  quia  firmummanet  Dei  pro- 
polìtum, non  minus  kat  -^^ÓKntriVjO^ivci  «.cut  ìkAoj^v,  tam  circa  Efavum,quain  circa 
IacobumRom.9.11. 

Denique  non  alia  ejus  ratio  in  N.T.  quam  olim  fuit  in  V.  quod  vel  fola  Pauli  difpu- 
tatione, quae  eft  Rom.y.  evincitur;  ubi  didis  &  exemplis  V-T.  Reprobationem confir- 
mar, &  tranfuu  ab hypothefi  ad  thefin  illuftrat. 

Rcjicimus  igirur  propofitionem  fecundam  Remonftrantium  de  Reprobationc,hu- 
jufque  unitatem  acconformitatem  in  utroque  Tcftamento  cum  Scriptura  agnolci- 
mus,  &,ex  ea  profitemur. 

<?R0  FOSITIO    TERTIA, 

/^  Aula  Reprobationis  meritoria  eft  infidelicas  adverfus  Euangelium,  Se 
^^perfeverantia  in  ea. 

Thcfi exhibita  vm.  &addita  cius  Dedarat. 
I     V     D     I    C    I     V     M. 

Caufam  damnationis  mcritoriam  proprie  didam  cfle  infidelitatem  & contumaciaitì 
adverfus  Euangelium ,  clarum  eft  ex  verbis  Chrifti  loh. 3.18.  Marc.  16.16.  fiipra  allega- 
tis ,  &  apud  nos  in  confeflb .-  Reprobationis  autem  caufa  meritoria  fai  va  veritatc  Scri- 
ptura dici  nequit.  Nani  cur  alijs  detur  fides ,  aliis  non  dctur,  Chriftus  ad  dO^oKiav 
Patris Matth.  1 3 .v,n,  Paulus ad libcrrimam ciu-s  voluntatemrefert,  qua aliorum  milc- 
retur ,  dando  ipfis  fidem ,  alios  indurat  eam  negando.  Rom.  9. 18.  loh.  12. 1 2. 3  9.40. 

Si  teftc 


> 

NATIONAtIS    DORDRECHTAN^.  l'i 

Si  tcfle  eodem  Ajpoftolo  firmum  jam  erat  Dei  piopofitum  quoad  Rcprobationem, 
cum  necdum  mali  quicquam  feciflent  reprobi,  quo  rcprobationem  fui  pra;  alijs  merc- 
rcnmr,  quomodo  propter  incrcdulitatem  dici  poflunt  reprobati  fuifle  ?  Omnes  natura 
fumus  cxci  mente  &  duri  corde  ad  credendum ,  nec  quilquam  credit ,  aut  credere  po- 
teftjnifi  Deo  mcntcm  eius  illuminante, cor  emolliente  &.  fleftcntc  incbfequium 
Euangelij.  Si  igitur  infidelitas  caufa  efletReprobationis ,  omnes  pariter  fuiffenr  re- 
probati. Sed  Deuscorruptione  paresdifcrevit  fuo  beneplacito ,  ócillis  fide  donatis  j 
hos  liberrimaacjuftifsimavoluntatereliquitih  peccato  &mone,  utveritas  didofie^ 
ret,  Mifereturctitus  VHtt,ck' indurai  qiiem  i'////,Rom.  9. ii!.Hic  vero  duo fc  produnr  no^  a: 
Theologia:  myfteria.  Vnum  ;  neminem  rcprobari  ^  nifi  poft  ccntempiam  gratiam  E- 
uangelicam.  Quid  ergo  de  iis  fadum,qui  nunquam  audiverunt  Euangclium,  fed  quos 
Deus  fivitfiiis  ipforum  vijsingredi?Pialm.r47.verfii9-Aftor.i4.i6.Hi  certe ftantcilla 
hypothefi,in  eledorum  catalogum  refercndi  fi.mt,vel  faltcm  in  medio  quodam  homi- 
num  genere  ponendi ,  quod  ncque  ad  ekftos ,  ncque  ad  reprobos  pertineat.  Alterum 
neminem  damnari ,  nifi  ob  peccata  adverfias  Euangelium  commifla.  Negaturcrgo 
reatus  ad  condemnationcm  fiafficiens ,  atque  etiam  efficax^  e.k  peccato  originali ,  cen- 
tra Apoftol.  i.Cor.i5.2z.  In  Adamo  omnes  moriimtnr.  Epher.11.3.  Eramus  naturafiij  ir&. 
Negari  itcm  videtur  reatus  ad  damnationeni  exà£ì:iialilegis,raltcinnaturalis,  tranf- 
grefsionecontradusante  promulgatum  Euangeliuin  ;  centra  eundem  Apcftolum 
Rom.2.i2.  ^Htcunquefine  /f^e  (  fcripta  fcil.  )  peccaverunt  ,fine  Icge  quoque peribtint . 
Proinde  de  caufa  Reprobationis  hanc  antithefin  ponimus.- 

Cau(a  Reprobationis,  cur  quibufdam  gratio{eeIedì:isca:terospr^terie- 
rirjcftbcneplacicLimDcijfiveliberrimaacjuftifìnTiaciusvoluntas. Cau- 
fa autem  damnationis  elt  peccatum  turrl  originaIe,tum  aólualia  advcr- 
fus  Lcgcm  6c  Euanfrelium  admifTà. 

FROPOSITIO    Q^VARTA. 


Q 


VodDeus  nonnullos  prasteric  gratia  pr^edicationis  Eiiangelij ,  ejus 
caufà  eftindignitas  in  ipfis  hominibus  lacens, 

Epift.  ad  Walachr.pag.44.45; 

t      V      t)      I      C       I    V      M. 

Hanc  eflc  prxtcritionis  illiuS  cau {Tarn  Scriptura  mngiftra  non  didicimus.  Natii 
Chriftus  Matth.  11.  vocatos  verbo  Euangclij  &  miraculis  indigniores,  ncgleftos 
digniores  dilerte  teftatur  ;  ut  &  apud  Ezech.  z.  ipfe  Deus.  Apoftolus  etiam  pro- 
nunciare non dubltat,  Gentcs,  qua; non  fcdabantur  juftitiam,  apprehcndine  juftitiam: 
Ifiraelem  vero  fedando  juftitiam,  ad  eam  non  pcrvenifie  Rom.5>.  30.  &10.  zo.ait, 
Deum  inventum  ab  Ìjs,qui  ipfijm  non  quxrebant.  Alia  igimr  prxteiritionis  hujus  cau- 
fa nobisquxrendaeftsquamChriftus  Matth.  ii.ié.  in  Dei  beneplacito  proponit  his 
verbis,  Etiam,  Pater, quia  itafUcuit  tibi  :  &  Mofcs  Deut.  7.  &  alibi.  Ifraelitis  operofe 
&  pathetice  inculcar.  Sit  igitur  hxcantithefis. 

Quod  Deus  nonnullos  prxtcrit  grada  pra^dicationis  Éuangelii,  cius 
caufa  cft  idem  bencplacitum,  fiveeadem  liberrima  ac  juliiiìima  cius 
Voluntas» 


MODVS 


^s*  A  e  T  A      S  V  N  O  D  I 

•Modus  àocendi  populariter  doBrìnam 
de  Pr^deji  mattone. 

D  E      E  L  E  C  T  I  O  N  E. 

EXaminara  &  rejeda  dodrrina  lieterodoxa  de  Pra:deftinatione ,  ilìiidi 
porro  videndum  eli ,  ut  verbi  Dei  Miniftri  de  populari  &  fruduofà 
cam  docendi  ratioiie  erudiantur  :  quam,  falvo  aliorum  judicio,  nos  hane 
effe  arbitramur. 

Docendm  eftpopulUi. 

1.  Deum  pofl:  horreiidum  laprumpriiiiorampaventum/homincsccquc,  acqui  pec- 
«runt  Angeles,  igni  aercrno adiudicarc  potuifle.  Vcvum  id  non fcciflc  :  led  lliam  ho- 
minibus  grariani  pollicitum  fuiiVc.  Quam  ut  ralvaiulliiia  Tua  prxftarc  illis  poflcr,  uni- 
gcnitum  Fiiium  luum  piomiiìllc  Mediatorcm ,  qui  prò  pcccatis  nollris  viclima lìerer, 
&  morte  ina  nos  ab  a;tcrna  morte  libcravet. 

2.  Hunc  Fiiium,  in  Verbo  pra;dicato  Deum  hominbui  ofterrc,  ferioquc mandare, 
ut  quotquot  Evangelium  audiunt ,  ad  Chriftum  (e  convcrtant.        , 

3 .  Scd  hominem  per  lapium  proptcr  peccata  ,  ita  corruptum  effe  ,  ut  concionem 
Evangcli-i  nec  intelligere,ncc  li  intelligat,  admittere  poiìk,  ni  li  Deus  illum  per  Spiri- 
tum  trahat,  &  cor  cjus,  ut  Lydia:,  aperiat,  Chriltique  ei  amorcì-n  inipiret;  , 

4.  Itaquc  non  folunl  Evangelium  elle  fmgularc  Dei  donum,  non  oninibus  popiilis 
coinmune, lìcut  iiriptum cil Piai.  147 .vcrf.  ult. Ador.  \6.-j .  Scdetiam intelligentiani, 
&  obcdicntiam  Evangeli),  vel,ut  verbo  dicam ,  Fidem  elle  lìhgularc  Dei  donum, ficut 
fcriptumeftEphel'.  2.  8.2.Theis.  3.2. 

s  :  Nec  polle  quenquam  hominum  mereri,  ut  libi  hocdonum  à  Deodctur;  llquidciri 
omucs  funt  pcccatores,  Rom.3  .?-3.Qujhtantum  abeflc,  ut  homo  hiereri  fidcm  poflir, 
Ui  nec  difponere  le  ad  crecicndun1,ncc  boni  fpirit  ualis  vel  minimi  cupiditarem  habere 
quc.it,  qui  ppe  in  peccato  mortuns-Ephef.  2.1.  adcoquc  omni  veri  boni  fcnfu  deftirutus. 

6.  Deum  igitur  ex  mera  gratia,  donum  iidei  dare  cui  viilt;  lìcut  laiptuin  cìl. 
Rem.  9.  18, 

7.  Enndem  Deuiii,  ab  xterlio  fìbi  ex  genere  humano  lapfo,  ccrros  homines ,  quali 
in  peculium  ruum,elcginc,quos  vcllet  per  fidcm  Chrilto  fcrvandosdare:  lìcut  fcriptuni 
eli:  loh .  1 7.  6.  Tui  ercvn  quns  dcdiiìi  'r^ìthi  è  mtitidò. 

Vndc clarum  fit,  Fidcm elettiouis  fruftum  ellCjSicut  fcriptuni  eli:,  Ekcfìo ajfecuta  ejh^ 
reliqiiioccAllttcrnnt,  Ro'm.  11.  7.  Et,  Crcdiderttrìtquctquot ordirsatitrdrìt a,dvitAm£ternAm, 
Acl:or.  13.4S. 

ClarurTi  iicm,  caulTàm  clcftìonis cflc  bencplaciium  Dei ,  qui  ncmiiai  quicquaftl  de- 
bcn?,  Uberrima  vòluntatc ac  gratia  hujus  prx  ilio inilcrcri,  eumquc Ghrillo p^r  fidcm 
fcrvahdum  dare decrevit;  lìcut  fcriptum eli Mat ih.  9,  Fmm  Pater,  quiaitaplacuittibi. 

8.  Hanc  Eleftionemitafu-mam  elle,  ut  quamlibet  gvavitcr  fsepelabanrur  Sandi, 
tamen  nccdefcdibus  ucc  laplìbus  illorum  inicrrumpi ,  ruulto  minusabrumpi  polVit. 
S.cuf  fcriptum  eli  ;  Solidum jlat fùndaynciìtuìn  Det,  hàbcnsjigiilum  hcc,  Connnm  lovit,  qui 

Jini  fili.  z.T'nw,  z. 19- 

9'.  Ca:tcruin  de  Elccltionis  llià.' ccrtitudincqucnlqiie  Chriftianum  ccrtum  cllcdebc- 
re.  Vt  autem  certus  efle  polllt,  non  elle,  cur  in  abditos  divinx  lapienti^  recelVus colic- 
tur  perrumpcrc,  ut  intelligat,  quiddefelìtconllitutum  incalis  (hoc  enim  &  vctitum 
&  impoUìbileelì:,lìquidcmliber  vitaccftoblìgnalus.2.Tim.2.)^edflrmitcradha:re^ccn- 
dum\erboDci  patefacto.  Qupddocet,  Deum  noselegillcin  Chrifto.Ephef.  i.4.Fioc 
eli,  non  alircr  dccicvi  ite  falvare,  nifi  per  ChriUum  ;  &  Tevere  mandar,  ut  refipifcamus, 
&  credamus  in  propofiiumnobisServatorem.  Qupdqui  facit,  iscertiffirtìunfcledio» 
nis  (ws.  habct  teltimonium. 

IO.  Idcirco  autcì^i  hoc,  &  non  alio  modo  ,  Deum  Elcdionis  noftrx  certimdincm 
nobis pa'efacerc  velie,  ne  in  fecuritatcm  carnalem  prolabamur,  fcdcumtimore actrc- 
Jnore  lalutcmnoUramoperemur,  lìcutpi^cipit  Apoft.  Philip.2. 12, 

II.  Cum 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  ì.^ 

XI.  Cum  hoc  timoreac  tremore  certo  conjunaamefTe  confolationem  illam,  fide- 
lem  eflc  Deum ,  qui  nonpatiatur  nostentari  lupra  vJres,i. Cor. 10.13. nccfrangatarun- 
dinemquaflatam,  aut  linum  fumigans  extinguar,  ECzì^^z.  3.  Cum  hòc  timore  & 
tremore, coniunif^am  fore  illam  omnis  confolationis  plenifsimam  Thcologia- practìcae 
logicam ,  ctiam  in  maximis animi  angoribus  exerccndam  ;  Eledi  non  fcducentur-'  Ego 
eleòtusUim  :  Igiturnunquamfeducar.  Item.-  OvesChriftincmotapiet  de  ipliusma- 
nu.EgoChriftiOvisfum.-novi  enim  pa{loremmeum,huncamo,  huiccredo,  huic  vi- 
vam ,  huicmoriar.  Igiturfecurus ,  (Sclaetus  fumin  Dco  meo ,  &  ingemino  illùdl'auliV 
^u/fmejè^araùìfà  e  untate  Chrijii? 

il. 

DE      KET"  ^OlB  ATIONE. 

I.  Cum  manifeftum  fitjCfle  eledionem  certorum  hominum ad vitam, de  Reprobà- 
tione  certorum  hominum  ad  morrem ,  nemo  fanus  dubirarc  potcft. 

II.  Eft  autcm  Miniftrorum  Ecclefix  prudenter  dilpicere,  quando  ócquomodo  de 
Rcprobatione  ad  populum  dicendum  fit. 

III.  Docendum de Repróbatione eft,  cum  textum  àliquem ex  profeflb de ea agen- 
temexplanamus  ••alias  raro  &  patce : id  quod  Prophetas,  &  Apoftolos,  &  Chriituni 
jpfumobfervafTe  videmus. 

I V.  Modum  docendi  populum  de  Reprobatioric,gubernabuht  fcquentes  regulx. 
Prima  :  Doceatur  ,  non  decere  nos  inquircrc  inarcanailla ,  cur  Deus  huric  elegerir, 

iilum  reprobarle  hiecdcccrcnosinquirère  in  voluntatem  Dei  occukam ,  fed  Inlìllere 
voluntati  in  verbo  patcfatìar. 

Seainda  :  Docearur ,  ad  ipfam  mentioritm reproborum ,  noftrum efle  gratias  agere 
Deo  ,  qui  cum  in  eadem  peccati  mafia  cum  rcprobis  hjereremus ,  milericordi  Deiva- 
lunrate  ex  ea  per  Chriftum  fumus  cxtradi  ;  lìc  David  Plàlni.  C.  celebrat  gratiam  Dei, 
quodnosfeccritovespàfcusfux  :  fic  Paul.  EpheC  i.  Dei  gratiam  pra;dicàt,  perquam 
nos  in  Chrillo elegit.  Vterque  parum  de  repr'obis ,  multum  de  gratitudine ,  ab  eledis 
Deo  debita;  ertfoUicitus. 

Tcrtia  ;  Doceatur,  nosetiaminhac  vita  aliquo  modo  intelligère,  proptec  multo 
rum  hominum  Rcpiobàiionem,Deum  minime  iniuftitiaeacculari  polle, 
Nam  primo ,  Deus  ncminem  damnat ,  nifi  propter  peccata. 
Nemmemigifuretiamdamnarcdccrevit,  nifi propcer  peccata. 
Secundo,  quod  non  omnes  pcccatoresreprobat ,  &  damnationi  addicìt,  fed 
aliquos  digit,  ahquosreprobatjdideofacit,  tcfte  ApofioloRom.  9,  22..23.  utin 
cleótismifericòrdiam, in  reprobis  juftitiam  fuam  oftcndat.     Non  eftautemulla 
hicDeiiniquitas,  aut  perfònarum  acccptio:  lìquidem  damnatis  quldem  debita 
rcdditur  ptt'ha ,  liberatis  indebita  conferrur  gratia. 

Tettio ,  quod  vero  in  bis  potius ,  pura  Elavo ,  Inda ,  quam  in  illis ,  pUta  lacoboi 
Petto ,  iram  &  juftitiam  fuam  manifeftare  veht ,  facit  prò  potcftace  ea ,  quam  ha 
bet figulus  in  lu rum.    Itaque ,  fi  quis  obmurmurarct,  illico audiet ìWuà^Annon  licet 
miht ,  quod vMopcere  in  meisì   Matth.  zò.  &:  illud  Matth..ii.    Etiam  Pater  ,  quia  ita 
flacuittibt.     Itaque  ncchicaliquid  eft  iniuftiti^. 

Expofiiimus noftrum  de  Primo  ArticuIoRemonftrahtium  iudiciurn:  modum  de 
Pra:deftinationcpopulariter  concionandi  dclcripfimus.  In  utroque  eam  de  Ele- 
(&:ione& Repróbatione  doftrinam profeftl fumus, ,breviterqueconfirmauimus,qux 
cum  in  alijs  Écclefijs  Reformatis ,  tum  imprimis  in  Ecclefìa  Palatina,  per  Dei  gratiam 
haftenus (bnuit.  Quarcumtotumfalutisnegociumnoninlubricahominis,  lèd  in 
conftanti  Dei  voluntate  reponat ,  &:  nullam  homini ,  omnem  Deo  gloriam  vindiceft 
carnalcmfccuritatemexcutiat, confolationem folidam in  vita  &:  morte  ele£tis  Dei 
fìlijs  liiggerat:  Rogamus  benigniffimum  Deum  noftrum ,  itaregat  & jlluftrifl'Ordd, 
&  vcherandae  Synodi  confilia,  utexplolls  novitatibus  à  totaScripturaalieniflìmis,  , 

,  Apoftolicam hanc  doctrinam  libi  unicc  comraendatamhabeant ,  eamque  autoritaté       V  — ^ 
fua  ad  poifleros  quoque  propagcnt. 

ÌT 


s-i- 


s^..  A  e  T  A      S  Y  N  O  D  i 

I  V   D  I  C  I  V  M. 

ThcoIog:orum  Hafsiacorum 

De 

Primo  (t/lrticulo  JLemonfrantìum^  ^  eo~ 
rMnd:m  circa  illum  pntentia. 

VT  Icgiiimc  acdin:in''c  dofuina  Remondrantiuilì  de  Prxdcflin^.tionc  cx.imìna- 
ri,  oc  k-cundum  Vcrbuni  Dei  dijiidicìri  qucat  ;  ;KCuratc  diltiuguciidum  file  ju- 
dicanius  ,  inrer  primiim  ipionim  Arriculum  ,  quem  in  Rcmonlhantia  Ina,  anichac 
Ululi:.  HoUandis:  ScVVclllìilia-Ordinibusoblaia,  pofuenim  ;  oc  declarationcm  hu- 
jus  Aniculi,  ipfbrum'que  tirdacufnfent'cntiiim;  quam  in  fcriptis  iiiis  tum  publicis 
tiim  privatis  tradiderunr. 

Aniculus  ita  habet .-  Dciim  xrcrno  i?c  immiuahiti  decreto  in  Chrilìo  Icfu  Filiofuo 
ante  jaitn  niundi  fundamcntaftatuilVe  ,  ex  genere  humanoin  pcccatiin\  prolaplb,  eos 
in  Chrilk),  proptcr  Chrillum,  >?c  per  Chriltum  falvare,  qni  pcrgra  iam  Sp.  San;'i in 
leLinJemFiiiumfuum  Icfum  crcditnri  ,  inque  ca  ipla  hde  ,  oc  obcdicntia  idei,  pei: 
eai'.dcni  graiiam  ufquead  j-nem  cil'enrperrcveraturi  :  Centra  vero  contumaces  &iir- 
credulosllib  peccato  &  ira  relinquere  6c  còndemnaré;,  ranquam  a  t^hnlto  alicnos; 
juxra  vcrbum  Euangciij  loh.  3.36.  ^Ijn  credit tn fi lum^  hahetfitdm  itternarn  ;  qui  ve-, 
roTilio non  ohtemperat ,  tì'or2  vidihit  t'ìtiini,[cd ir/t Dei m-Anet  fuper ipfo.  Cui  alia  quoque 
ctli^a  Scripturx  relpondcnt.  H.vc  primi  Àrticuii  Verba  nihii  còntincm  à  Sacrib  li- 
tcris  alienum,  nifi  foril'an  Rcmonftranres  aliquid  òccnltenr  in  vccabulo  Obcdientix'^ 
Eidei,  &ludantambiguitatcyocis  Gratin.  Quo  de.  Ilio  loco  ,inexamiiie  Articuli  3. 
&  4..  dicetur.  Ratio  ,  qua  huiiis  Arriculi  in  le  Tpc^ati  veritas  probaiur  ,  ha.c  ed; 
Quacunque  Deus  in  tempore  faci r,  eaabaeterno  ante  ia^^ta  mundi  fbndamenta  dccrc- 
vit  facere.  'Nota  enim  funi  'Dee  onuna  \r:a  cpera  j  (krufo.  A'tror.  1 5.16.  At  Deus  in  tem- 
pore ex  genere  humano  lapfo  ,  cos  in  Chriito  per  6c  proptcr  Chriftumlàlvar,  qui 
pergrariamSpirirusScin-<i  ineundeiTi  crcdunt,&in  ea  ipfa  Hde  ad hnemufquc perle- 
Ycrant.  Ergo,  talesetiam  lalvare  decrevir  ab  eterno,  ante  ja^'a mundi  fundamenia. 
CxtcrumMì  huius  Articuli  declaratio,  oc  Remonltranti'um  circa  cum  icntenti<i, 
quani  timiinCollat.Hng.  tumveroetiamin  alijs  icriptis.tani  publicis  quam  privaiis., 
propofuerunt, aticntius  coufidcrétufj  apparabit,  à  iacratilìinio  divinarum  liierarum 
codice  cani  /l?  ììJ^  ttt.cQùìv  dilferre,  quin  &  lecum  ipfiim  confillere  nulla  ratione  pof- 
le  In  Coli.  Hag.  de  hoc  Articulo  duo  alVeruerunr.  i .  Decretum  lUud,  de  falvandis  in 
Chriftumperleversnrcrcredcntibus,  elle  rotum  &  in'-cgrurn divina;  Piudeilinationis 
;id  Qilurcm,rcu  cledionis, decretum,  nullamquealiam,  praterhanc,  pra;deftinationem 
adlalurcmnobisin  Euangclio  cfl'e  rcvelatam.  2.  Fidem  &  perfeverantiarii  in  fide  efìe 
conditionem  prxrequilìtam  in  eligendo,  àdeòquein  coniideraiione  divina  pra'cedcre 
ipTnii  cleftioncm ad  vitam  a;rernam,  nec  cjus  elle fruclum.  vcl  cft'edum. 
>,.  Primam  alVertionem  nec  cum  h.  Scriptura,  nec  cum  altera  alVertione,  alijfque  Re- 
monltrantiuiu  ctfaris  convenire,  ex  iequcntibas  judicamus  luculentitsimc  conlia- 
rc  poQ'e. 

_-  I.  Decretum  Elef'ionis  ad  viram  xtcrnnin  (quale  in  Scripturi*' S  defcribimr  ,  <Sc 
hat^eiuis  in  Ecclefìistraditum  fuit)  triaconiplcditur  :  primo,  Propolìtum  Dei  ..ena- 
ruiri  quarundatn  lingularium  perfonarum  ex  lapfo  genere  humano. quarum  numerus 
foli  Dconarusc{>,pro  benevolo  affé 'tu  voi  untati^  lue,  in  laudcm  gloriola- fua;  grafie, 
miferendi  cafquc  è  coiìimuui  milcria,  in  quam  fcfe  pracipiies  egcranr,  cripiendi.  Sic 
■Gnim  Scripturameminir certi  numeri  eleOorum  Matrh.  20.  16.  &  22. 14.  Multi  fune 
voc.tti,  Pa.'ici  vero  Eletti.  Qn()  cfiam  pcrtinent  illa  Scriptura  dida  ,  qua  mcntiouem 
fociunt  libri  vita-,  cui  a  Deo  infcripta  flint  omnium  &  lìngulorum  cleciorum  nomina. 
Lue  IO.  20  Philip.  4.  3.  Apocal.  21.  27.  Atque  hicEleàorum  numerus  dubio  procul 
rcprafentatur  per  iila  144000  fignarorum  ,  Aprqcal.  7.  4.  Elfe  autcm  huncEIciorum. 
.numcrum  Deonotum,  app.arct  ex  lohan.  io.  3.  ubiChnibasdicitur,  oi'e^ fras  vocire 
Noininatim.  Et  13.  18.  ubi  Chriftus  air,  Ego  feto,  ejiios  clegertm.  Atquchucpeitinct  il- 
lud  Apoilol  i  2 .  Tim .11.19.    Novit  Deu^,  quijìrjtftti. 

U.  Ek- 


NATIONALIS      DORDRECHTAN^.  '25 

II.  Eleftio  compleftiturdeftinationcm  illarum  certarnm  &  fingularium  pcr- 
fonarum  ad  rummam  beatitudinem  &  felicitatem  ,  videJicet  ad  fit.im  ^ternani. 
Aftor.  13.  j\%.  ad gloriam j'Koxxx.  8.  29.  ì^o.adfdutem,  1.  Thef.  2,.  13. 

III.  Comple(fì:itiir  ordinationcm  &  difpolìtionem  cerrorum  mediorum,  per 
qux  ad  finem  intentiim  pervcnicndum  eft,  &;  decrctum,  media  illa  cfficaciter 
eledlis  conferendi,  eofque  per  illa  infallibilircr  ad  a:tcrnam  beatitudinem  perdu- 
cendi .  Acque  hxc  media  funt,  i.  Chrijfm Mediator  i.Pct.  i-  zo.  qui  fummum  Jo- 
cum  tener,  cui  reliqua  omnia  media,  ipfaque  adeo  falus  veluti  innituntur  oc  in- 
ardificantur  (^qucfenfu  eriam  non  immento  dicicur,  Fundamentum  eledionis^ 
cjuatenus  fcilicetElcdio  accipitur  prò  ordinatione  mediorum  ad  vitam  xternam 
rendencium,  in  quo  clecti  fumus,  Ephcf.  i.  4.  j  2.  Voc.itìo  fcilicer  cfficax  &:  faluta- 
ris  Rem.  8. 30.  3.  Tides  Evangelij,  After.  13.  48.  Tir.  i.  i.  4.  Adoptto  fafta  in  Chrifto 
Eplief!  I.  5.  5.  Iiifiijìcatio  d^fanffificatio,  Rom.  8.  30.  i.  Per.  1.3.  Et  denique  6.  Per/è-, 
'verantia,i.Vet.ì.^. 

lam  vero  Decrctum, quo  Deus  ftatuir,  credentes  in  Chri/lumj&r in  illa  fide  per- 
feverantcs  fcrvare,  non  comple6birur  ifta  tria. 

Primo  namque  non  cxprimic ,  Propofirum  Dei ,  ccrrarum  &  fìngularium  qua- 
rundam  perfonarum  è  lapfo  genere  humano  mifcrendi.  Ncc  enim  declarat  Quos 
è  genere  humano  lapfo,  Icd  C^ualesfcrvàre  velit,  {ciìicct  credentes^adeoque  De- 
cretum  iliiid  exprimir  potius  Fidci  ordìnationcm  in  conditioncm  Salvandorum, 
quam  cleftionem  &  fegrcgationem  Perfonarum  ccrrarum  &  fìngularium  ,  qui- 
bus  inevitabilirer  falutcm  xternam  ,  &  media  ad  eam  perducentia  ,  efficaciter 
conferrc  decreverit .  Acque  hoc  ipfum  agnofcunc  Rcmonftrances  non  fblum 
in  privacis  fuis  fcripcis,ut  videre  efl  apud  Ioannem  Arnoldi  conrra  Tilenum  pag. 
59.  ubi  Decrctum, quo  Deus  ftatuit  fideles fcrvare  in  Chrifto,  dicit  e(Fc  Decrc- 
tum ,  quo  fidei  ad  falutrcm  neceflìcas  ordinatur;  &  apud  Grevinchovium  contea 
Amefìum  pag.  105, 106.  ubi  dicir,  Decrctum,  quo  Deusftatuit  fcrvare  fideles, effe 
decrctum  Dei, quo  vifum  fuit  purx  pura;  gratiofjc  cius  voluntati.aftùm  hunc  igno- 
bilem /'puta  Fidem  j  prsfcribcre  in  conditioncm  comrnunicandas  falutis ;  vcrum 
ctiam  in  publicis,  qux  comrnuni  ipforum  nomine  edita  funt,  ipfique  nuper  Syno- 
do  cxhibita  declaratione  fententia;  (ax  circa  i.  Articulum  .  Verba  dcclarationis 
itahabent.  Cum  de  Prsedeftinatione  aguht  Remonftrantes,  dupliciterferecam 
àccipere foìcnt.  ,  ^-      .,  .  .    ^ 

1.  Vt  fignificet,Dècreuitn  iHuddivinum  generale,  quo conftituitlibcrrimo  ftiQ 
nrbitratu,  credentes  fcrvare,  incredulos  reprobare,id  eft,  ex  multis  conditionibus 
poffibilibus  unam ccrtam  quandam  rationem  in  mente fua  defignare&ftatuete, 
ìecundum  quam  falvare  velit  Sj  damnare.  &:c.  , 

2.  Decrerumde  falvandis  in  Chriftum  credencibus,non  compleftitur  dciftina- 
tionem  cercarum  &  fìngularium  quarundam  Perfonarum  ad  vicam  xternam.  Me^ 
minitquidem  falutis.  At  deftinationis  cercarum  &  flngulatium  perfonarum  ad 
falucem  fcu  ad  vicam  arcernam,  mcncioncm  fiicic  nullam  .  Id  quod  iplì  eciam  Re- 
monftrantcs  fatentur,  dum  prarter  decrctum  illud  generale  de  falvandis  in  Chri- 
ftum  crcdcntibus.cuiusin  Thcfi  ^.  cxhibita  memincrunt,  aliud  infuper  decretum 
ponunt,  de  certis  Se  fìngularibus  perfonis,  v-crbi  gratia,P^t.ro,  Paulo,  lohanne  fai- 
vandis  5  quod  Dei  decretum  ipfi  fingunt  inniti  pra:fcienti?è  Dei  deipfoiumin 
Ghriftum  fide,  &in  illa  fide  perfevcrantia  .  CHiod  decretum  Eleftionis  appellane 
valde  àzv^ùìg  peremtorium,  &  à  pi^iori  ilio  decreto  generi|li.cijftingijui>.t,  ut  vede- 
re eft  Thefly.  cxhibita.  ■^■;;;;._^;:;;;/,;^'l^;"^''^''^^^^^  V    n-r/ '^U 

3.  Decrctum  de  falvanclis  ifi  (^ììriftum  cr-edéntibn.s ,  non  CDmplcftitur  ordina^ 
tioncm  omnium  mediorum,  per  qua:  Dcoplacuit  eleftosfuos  ad  fincmintentum, 
hoc  eft,  xtcrnnm  falutcm  perduceré.  Meminit.  enim  folum  Fidci  in  Chriftum>  qua: 
unum  tantum  eft  elcftionis  excquendx  medium  inter  quamplurima.  At  vero  de- 
creti de  Chrifto  Mediatore  mfrtcndo  &  in  morcem  tradendo,  de  eledis  incerne  ii- 
mul&  exccrncvocandis,deq-;  fide  illa, perqnainfalus  o,btinet.ur,.efiìcaciter  ijs.ccn- 
ferenda,ne  quidem  unico  verbulomentioncmfiicit.  Èx.quibys  omnibus  evidcntif- 
fime  concluditur  ;  Decretum  illud  ,  quo  Deiisflatuit  è^enere  humano  lapfo  cre- 
dentes in  Chriftum  falvarc;n'on  efTé  tbtunV&:  lÀtegrùrn Ele£Honis  decretum. 

e  lE  Scriptu- 


%&  AGTASYNODI 

li.  Scriptura  Sacra  tale  EleftionisDecrecumnobisdefcribit,  quopofiro,  ne- 
celTario  &  infallibiliter  quidam  homincs  falvantur ,  nimirum  ,  quotquot  ad  vicam 
artei'nam  elefti  rune.  Ita  cnim  Chriftus  Ioli. <j  .39.  dicit,hanc  eile  Patris  fui  volunta- 
tem,  fquam  iitiq:  ipfe  implerj  utquicqilidipridederit,non  perdat  ex  eo;  Et  ioh.io, 
hcgat  poflc  fieri,  ut  oves  eripiantur  è  manu  fba  &:  Pacris  fui.  Et  Match.  24.  24.  Im- 
poiììbile  elle  dicit,  cledos  feduci,fcilicet  finaliter  in  errorem,  fundamentum  falu- 
tis  convellehtem .  Vnde  6t  D.  Apoft.  2.  Tim,  2.  icj.  Ftrmnm],  in<:\\.\ìt^Jir.tfundr,mcn- 
tum  Dei,  h/ihensjigiilum  hoc  :  t)em  novit,  quifintjin. 

Atpofito  decreto  ,  quo  Deus  flatuit  falvarc  credentes  &  in  fide  perfi^verantes, 
fcu  ,  quo  Deus  fidem  ordiriavit  in  conditionem  communicandx  (alutis ,  non  ne- 
Ceirario&  infallibiliter  quidam  làlvalitur,fed  fieri  nihiloniinuspotefl:,utnemoho- 
ìTiinum  fàlvetur.    Fac  enitn  (  quod  ex  natura  hominis  nimis  ehcu  poflìbile  ,  quin- 
imo  necefl'atium  eftjneminem  in  Chrifl-um  credere,  ve!  f  quod  Remonftrantes, 
V    falfolicec,  pofiibile  cfie  ftatiiun'r^  omnes  vere  in  Chrifium  credentes  ,  icerum  à 
^   fidedeficere;  &  nullus  omnino  falvabitur  .    Firmum  tamcn  nihilominus  &:  loli- 
'    dumftabithòc  Dei  DeGretum,  quod  vclit  fiilvare  omncs  in  Chriftum  credentes. 
Atq;  hoc  ipfum  Remonfl:rantes,non  fokim  de  dido  decreto,  veruni  etiam  de  alte- 
ro decreto  adminiftrandirnediaad  fiilutem  obtinendàm  necefiaria  &:  fuHìcientia, 
.     fatentur  in  exhibita  fententia^fusedeclaratione,  dicentes:  Quia  media,  per  qux 
ad  gloriarti  perveniri  poteft,refpui  &  rejici  pofllmt.hinc  eii ,  quod  pofita  huiufmodi 
ele«51:ioneadgloriani ,  hónponàtur  neceflario  gloria? &  falutisaetefnsecollatio.   Ec 
clarius  in  eadcm  dcclaratione  :  ÌPofìta  decreti  de  adminiftrandis  medijs  ad  fidem. 
hecellarijs  (quod  prxfupponit  decretumde  falvandis  credentibusj  neceffitatc, 
fieri  nihilominus  poteft  ('etfi  Deus  per  iàpientiam  fuam  noverit  aliter  fucurum  j 
ne  nemo  crcdar,  &  omnes  omninoinfidelesmaneant.     Ergo. 

III.  Pùgnat  ha:cRemoii(trantium  aflertio  (Decretum  de  falvandis  in  Chriftum 
tredentibus,&ih  illa  fidcperfevèrantibtis ,  elle  totum  &:integrum  elciSlionis  De- 
cretumjcuhi  altera  ipfòrum  affcrtione  inColl.Hag.pofita,vidclicet  fidem  in  confi- 
deratioiid  divida  Eleftionem  ad  faluteiii precedere, &:  non  ut  frudlumjeam  leqai. 

Si  namque  Decretuni  ,  quo  Deus  ftatuit  falvare  in  Chriftum  credentes,  cft  or- 
dinatio  Fidei,  in  conditionem  communicandazfalutis,  &  idem  illud  Dccrctura 
èfttotumatqùeilitegrum  elcdirionis  Dccretum  fquod  utrumq-,  Remonftrantes  di- 
Cuntj  quomodò  fides  in  confideratiorie  Dei  eligentis  poteft  habere  rationem  con- 
ditionis,  elediionera  antecedentis,  &  non  potius  rationem  habet  confequentis  elfe- 
fti&frudtus' An  enim  fides  in  confideratione  divina  priorfuit  decreto,  de  fide  or- 
dinandaincoftditionemcommunicandae  falutis?  Alterutrura  igitur,necc{reeft,fa- 
teanrur  Remonftrantes,  aiit  dccretum  illud  de  falvandis  in  Chriftum  crcdentibus» 
noneftc  totum  &integrum  elc£lionisdecrenim,aut  fide  in  confideratione  &  men- 
te Dei  eligentis  non  antecedere  ipfum  ele£lionisdecretum,fed  potius  cofcquensy 
éft'e61:um  &;  fruftum  cius  effe.  Id  quod  Remonftran.Ecs  agnofcunt  in  rcfponfionc 
advcrfus  ^X^^alachros,  pag.  44.expreirc  dicenres;  Agnofcimus,  fidem, conlcquens, 
éft'ediini  &  frudum  dici  polle  decreti  illius  generalioris  de  fidelibus  fiilvandis, 
infidclibus  damnandis. 

IV.  Rèpugnarharc  Remonftrantium  aflertio  alijs  ipforum  e.n^itiSjCumprimis- 
illiSjquibus  prxtcr  decretuni  illud, quoDeùs  ftatuit  credentes  in  Chriftum  falvare, 
àdhuctria  aliaponui'it  decreta,  quorum  primum  de  mitten  '.0  Chrifto  mcdi.irorc, 
di£bum  decrettim  anteccdit  ;  refiqua  duo  de  adminiftrandis  medijs  ad  fidem  &: 
refipifcentiam  neceflarijs,  itemque  de  falvandis  perfonis  fingularibus ,  hoc, ilio, 
ifto,  decretum  illud  eonfequuntur.  Vnde  eolligimus  aut  tria  ifta  decreta  non  elle 
de  (ài  ut  e  horninis  fquod  abfurdum  forcr  didu)  aut  decretum  de  falvandis  cre- 
dcntibus,qnod  à  tribus  iftis  de'crctisahud  eft  &;  diftindum,non  elle  totani  volun- 
tatem  Dei  defalutc  hominis  in  Evangelio  patefadarn  ,  fcu  ('quod  Remonftranti- 
bus  idem  eftj  non  eflc  totum  &:  incegrum  Prffideftinationis  ad  falutem  leu  Eie- 
ftionis  Decretum.  u.      .  =; 

Alterani  RemoniiraritiumalTei^tfoném,  quam  in  Coli.  Hag.  pofuerunt  (videli-. 
cet  Fidem  noii  efle  confequens  ,  efFcdum  &  frudum  eledionis  ,fed  conditionem- 
prarrequificam  in  eligendo,  adeoquein  confidcranone  divina  pra:cedcrc  ipfam 

eiedio-» 


N'ATIONALIS     D  O  RD  R  E  G  HT  A  N  .«.  27 

cle£lionem  ad  vitam  xternamj  cum  Scriptura  Sacra  pugnare,  &c  fé  ipfam  everte- 
re, ex  feqaentibus  liquere  potcrir. 

I.  Nihilquod  à  Deo  homini  in  tempore  gratiofe  confertur,  caufa  vel  condi- 
tio  fine  qua  non,  effe  poteftaftionis  Dei  cTtcrniB  :  At  Fides  à  Deo  homini  o^ratio- 
i'c  confertur  in  tempore  :  eledio  vero  fada  eft  à  Deo  ab  a?terno  :  Ergo,  Fid'cs  non 
eft  caufavelconditio  fine  qua  non,  eledionis.  Maiorprobatur,  quia  iinpoflìbile 
cfl:,  Caufam  cfle  pofteriorem  fuo  effeftu  .  Id  vero  quod  in  tempore  homini  con- 
fertur, pofterius  efi  en,  quod  à  Deo  taftum  fuit  ab  xterno.  Minoris  primum  mem- 
brum  probatur  :  Quia  homo  rum  primum  firedit ,  cum  Deus  per  Sp.  Sanfti  gra- 
tiam,non  Iblum  externe  per  pr^dicationem  Vcrbi,vcrum  etiaro  interne  Se  effica- 
citeripfum  vocat,  coreiusaperit,  hdemqueincoaccendir.  A£lor.  16.14.  Eph.ii.8, 
Phil.  1.19.  Nequaquam  vero  dici  potcft  homo  credidiffe  ab  scterno,  quippequi  ab 
SEterno  non  fuit  :  Èleótio  vero  Dei, dì:  adio  Dei  fada  ab  alterno. 

Pofteriusmembrum,  probatur  Eph.  1.4.  ubi  dicitur  Deus  elegiflenos  ante  iada 
iiHindi  fundamentajideH:,  abseterno,  videTit.i.9.z.Theff.n.i3.  i.Tim.i.y. 

NeceftjCur  Remonftrantes  excipiant,  ut  maxime  fidcs  hominis  ipfò  adu  &: 
quoad  realem  fuam  exiftentia  non  fuerit  ab  xrcrno,  nihilominus  tamen  eam  fuifle 
ab  seterno,  in  Dei  ehgentis  mente  &  prxfcicntia,  adeoq;  Deum  pri  US  prsevidifTe  ho- 
minis fidem,quat-n  ipfumelegerit  ad  vitam  lEternam.  Nam  homo  ex  fé  &  viribus 
fuisnaturahbus  in  Chriftum  credere.aut  ad  ipfum  accedere  nulla  rationepoteft: 
SedDeuseft,qui  fidem  per  Sp.  Sandi  gratiamin  homineoperatur  .  Vnde  iìdes 
diciturefle  Dei  opus  loh.  6^.  2.9.  Dei  donum  Ephcf  11.8.  Noniraque  quia  Deus 
praevidit  in  ahquibus  fidem,  ideo  eos  ad  vitam  acernam  elegit,  fcd  contra,quia  eoS 
elegit,  adeoq;  fidem  ipfis  dare  dccrevit,ideo  eam  inipfispra:vidit. 

IL  Idem  ex  difcrimine,  quodeftinter  luftificntioncm  &  Èledionem,  fatislu- 
culenter  apparet  :  Juftificatio  fit  in  tempore  per  fìdem ,  ita  ut  nemo  iuftificari  di- 
catur,  nifi  qui  adu  in  Chriihim  credit,  eiufque  fitisfadionem  vera  fide  apprehen- 
dit.  Sic  Abraham  nec  fuit  nec  dici  potuit  iuftificatus,antequam  adu  ipfo  in  Chri- 
ftum crederet.  At  decretum  Eledionis  non  fit  in  tempore  per  fidem ,  {ed  ab  x- 
terno  ante  iada  mundi  fundamenta  fadum  fuit.  Ephel'.  1.4.  adeo  us  Abraham, 
&  quotquot  unquam  vitam  jeternam  confecuti  fuerunt ,  vel  deinceps  etiam  con- 
fequentur,  non  tum  demum  inceperint ,  autinccpturifint  fieri  Eledi,  cum  ipfò 
adu  crediderunt  aut  credent  :  fed  quotquot  unquam  fàlvati  fuerunt, aut  deinceps 
falvabuntur  xternum ,  inde  ab  eterno  eledi  fuerunt,  etiam  antequam  adu  ere» 
diderunt,  aut  credent. 

Ili,  Atque  hoc  ipfum  luculentius  apparet  ex  illis  Scripturx  didis,  quibus 
etiam  ij,  qui  nondum  adu  crcdunt,  eledi  &:  populus  Dei  dicuntur.  Chnftus 
Ioli.  IO.  16.  quofdam  ex  gentilihus,  qui  nondum  ad  fidem  converfi  erant,  nihilomi- 
nus  oves  fuas  appellat:  Jlias  etiam  cues  habco,  qux  nonfunt  ex  hac  cahU,ìIIm  quoque  me 
cportet adducere .  Et  Ador.  18.  io.  Deus,  antequam  Evangelium  Corinthijs  elTec 
annunciatum ,  multum  fibi  in  ifta  urbe  Corintho  populum ,  id  eft,  multos  eledos 
cfle  dixit .  Vnde  liquido  conftat,  Dei  filios,  non  tum  demum ,  cum  credere  inci- 
piunt,  fieri  eledos,  (eu  ad  vitam  xtcrnam  eligi ,  fed  antequam  credunt,  inde  ab 
acterno  vere  eledos  fuifie. 

IV.  Atque  hincefl:,  quod  Scriptura  dicit,  nos  eledos  effe,  non  quia  eramus' 
fandi,  aut  quia  Deus  prxvidebat  nos  fore  fandos ,  fed  ut ejfemm  Janàfi  dr  inculp/t- 
ti-,  in  conjpecfu  eim,  cum  cantate ,  Ephef  i.  4.  ( [ciìicez  per  fidem ,  qua  corda  fandifi- 
cantur  &:  purificantur.  Ador.  15  9.J  Et  Ador.  13. 48.  non  dicuntur  ordinati  fuifTe 
ad  viram  aeternam  ,  quotquot  credcbant ,  vel  credicuri  erant  ;  fed  contra  ,credi- 
dife  dicuntur,  quotquot  erant  ordinati  ad  "Vitam  àternam.  Et  Rom.  8.  29,  Non  dicitur 
Deus,quos  vocavit,fcilicet  efficacitcr,  &:  fidedonavit,  ac  per  fidem  iuftificauiCj 
cofdem  etiam  prxcogrtovifie  &  prajdeftinaif*  ;fed  contra  ,  quos fr&cognovit ^  fra-^ 
deflinavit ,  eofdem  etiam  -vocaffe  ,  hoc  efl ,  vera  &  falviftca  fide  donaflè ,  &:  per  illam 
ipfam  fidem  iuftificafle.  .SimiHrcr  Chriilus  Ioan.  i^.kJ.  dicit,  fc  clegiflc  fuos,non 
quia  frudum  ficieb.int,  fed  ut  frudum  facerent.  Fides  itaque  non  antecedens  &C 
conditio  prxrequifira  in  eligendo,  adeoque  eledioneprior ,  fed  contra,  confe- 
quens,  frudus,  &  eftedus  eft  Eledionis, 

e  a.  Si 


i8  ACTASYNODI 

V.  Si  Fides  per  Spiritus  S.  gratiam  (  ut  Remonftrantes  infidiofe  loquuntur  )  in 
torde  hominis  accendcnda,eft  condicio  in  eligendo  pra:requirira,  adeoq;  in  conli- 
deratione  divina  EleiSlionem  prseceditjfequiturjEIeftionemnon  elle  primum  fon- 
tcm  &  fcatnriginem  omnium  fpiritualium honorum  &  donorum,  qux  Deus  in  nos 
conferr.  Ratio  cft:  quoniam  Elcftio,  cum  fitiìde  fqux  boniim  &donumeft  ipiri- 
tLiale)pofl:erior,  nonpoceft  fidei  efTe  fons  &:  fcaturigo  ;  fednecelle  eli  fidem  ex 
alio  fonte  promaharc. 

At  Cónfequens  eft  abfurdum.  ScripturaenimeIe£tionemncfl:ri  ad  vitam  a:tcr- 
iiam  teftacur  elle  fcatnriginem,  unde  omnes  bencditliones  fpirituales,  quas  Deus 
in  nos  confertjdcrivantur.  Sic  enim  Div.Apoftolus  Rom.8.  z9.exprxcognitione 
&;  prcedellinationé  deducit  vocationem  fcilicetefiicacem,  feufìdeidonationem, 
juftificationem,  ipfamq;  etiam  glorificationem.  EtEphefi.  ubi  ex  profelfolocus 
de  Elezione  traótatur^  D.  Apoftolus  bencdidioncs  fpirituales ,  quibus  Deus  nobis 
benedixit, ordine  enumeraturus, primo  loco  ccu  fundamentum  ponit  eleólionem 
ìioftri  ad  vitàrtì  a:ternam  verf  4,5.  indeqUe  rcliqua  omnia  Dei  beneficia  fpiritualia, 
quaiinnos  confcrt;,  ipfamqj  etiam  Euangclij  patefa£tionem  &  fìdem  derivar,  ver- 
fib.feq.  6^,7,8,9,10,11,12,13.  Ergo  Fides  non  eft  condirlo  in  eligendo  prarrequiiìta, 
adeoque  eledionem  in  confìderatione  divina  non  anceceditj  izà  centra  eledtionis 
eft  cónfequens,  effeclus  &fru£lus. 

VI.  Si  Eleftio  fada  eftnon  tantum  ad  f\Iutem,tanquam  fìnem,verum  etiam  ad 
fiderntanquam medium,  perquodfalus  obtinetur ,  fidesnonpoteftelfe  conditio 
iti  eligendo  prxrequifira,  fedpotius  eft  fruftus  &  efFeduscledtionis.  AtEledio 
fad:a  cfl:  non  tantum  ad  falutem ,  ut  fìnem ,  verum  etiam  ad  fìdem ,  ut  medium ,  per 
quodfalus obtinetur.  Itaènim  Apoftolus Ephef  1.5. ait:Df«:y^r<ei3^f/?/>z4w>;?w  mC\o- 
é-iincu/,  in  adoptioncm  fìliorum,  icu  quos  adoptavic  in  fìlios.  Hxc  vero  adoptio  non 
fienili  per  fìdem  loh.i. II.  Et  Apoft.  r.Petr.  i,  z.dicit:  Eledis  iig  \rsruì(c,Lt}  t^  Jìcìvti- 
&[iòv  cu(Aa,r(^  l'ìjirS X^ti^J,  in  vel  ad  obedientiam  &:  afperfloné  fanguinis  Icfu  Chrifti, 
hoc  efi,ad  fìdem  S^jurtifìcationem  ,  qux  fanguinis  Chrifli  afperfìonehic  dcfìgna- 
tur.  Ergo  ,  Fides  non  eft  condicio  in  eligendo  praerequlfìta ,  fed  pocius  fruftus  &c 
cffedus  Eledionis, 

VII.  Idem  comprobatur  ex  Remonftrantium  hypotncfi,licet  faIfa:Dicunt cnim 
illiin  Collac.Hag.Decretumgenerale,quoDeusftatuicin  Chriftum  perfevera'ncer 
credentesfalvare,en'e unicum,  cotum,&integriidecrecumeleélionis ad  falutem. 
At  Fides  efi  coriféquens,efFe£l:um,  &  fruótus  decreti  illius  generalioris  de  falvandis 
fidelibus,inquiunh'jdem  Remonftrancesin  fcripto  adverl.Walach.pag.44.  Ergo 
Fides  eft  coniequens  ,efFe£l:um ,  &  frudus  decreti  eledlionis  ad  falutem. 

Acque  hxc  de  duabus  Remonftrantium  circa  primum  Arcieulura  alTercionibus 
falfis,  qtias  in  Collac.Hag.  propugnare  conaci  fuerant. 

ReliqUaipforum  fcripta  campublica  quam  privata  fi  evolvantur,  multo  plura 
occurrenc  in  iis  de  Prscdeftinationc  utraque  tam  ad  falutem  quam  ad  exitium  do- 
gmaca  ,  &  à  S.  Liccris,  ac  Reformatarum  Ecclefìarum  ex  iis  haufta  dodrina  or- 
thodoxa  difcrepantia ,  &  fecum  etiam  pugnancia.  Qjiod  uc manifeftum  fìat,  or- 
dine confiderabimus, 

I.    Qu^id  de  Prxdeftinaciohe  ad  falutem  feu  Èledione  in  didis  fuis  fcriptis 
tradanc. 

i.  Quid  de  Pra^deftinationc  ad  exitium  feu  Reprobatione  doceant. 

Heterodoxa:  Remonftrantium  affertiones  dcEledione,  prseterduas  fuperius 
didas,  &  in  Coli.  Fiag.  prò  virili  propugnata?,  quatuor  pocilTunum  iniplbruni 
fcriptis  occurrunt.  Prima  eft:  Eledionem  ad  falutem  non  elle  unicam  fedmulti- 
plicem,  Generalem  f  quam  &indefìniram  quidam  ipforum  appellante  qua  Deus 
ftatuic  in  genere  omnes  in  Chriftum  perfeviqran ter  credentes  fìUvare;  &Particu- 
larem  feu  SinguIaremYquam  &:Defìnitam  vocantjquaft.ltuithunc,illum,  iftum, 
videlicetPetrum,  Paulum,Iohannem,  quospra;vidit  credituros,  fervare:  Et  hanc 
iterum  effe  duplicem,incomplecam  &  non-peremptoriam,qua:  interrumpi  &:  revo- 
cari,feu  irrita  fieri  poflìr,  ut  cum  quis  vera  &falvifìca  fide  pracditus, adeoq;  vere 
jriftifìcatus,  &  per  Spiritum  S.  renovatus,fìdem  &  Spiritum  S.  pénitus  amittit,&  in 
illa^!tB5Wff3«ifìnaliterperfìftit,inq;eamoricur:&complctamfeupercmptoriam,qu;E 

infide 


NATIONALIS      DORDRECHTANìE;  zj» 

ili  fide  vera  &:  {III  vifìca  perfeverantium,  inque  eamonenciuni,adeoque  immuca- 
bilis  &  irrevocabilis  eft. 

Hiiic  ailcrtioni  contraria  eft  Réformatarum  Ecclcfìarum  è  Sacris  liceris  haufta 
dodrina  5  Elcòlionem  videlicec  ad  vicam  a:rcrnani  elle  unicam  tantum  :  nimirum 
('ut  fupra  diximusj  propofìtum  Dei  prò  beneplacito  vòluntatis  fax  ex  mera  ^^ratia, 
certarum  &  lìngulanurn  quarundam  perfonarum  è  genere  humano  lapio  mire- 
rendi ,  eafque  è  communi  miieria  peccati  &  damnationis  liberandi ,  a2tcrnumque 
beandi ,  idq;  per  certa  &;  ordinata  ad  eam  rem  media,  videlicct  Chrifti  mcdiatoris 
fatisflìdioncm.veramin  ipfum  Fidcm  &  Sp.Sand:irenovatloncra,inq;  véra  fide  & 
fandtimonia  ad  finem  ulq;  vita:  pcrrevcrantiam,  qua;  media  eihcacitcr  elcdis  ibis 
ipl'c  con  terre,  eoique  per  illa  adfalutetnceternain  ,  utfincmmtcntum,  cerco  &  in- 
evitabilicerperducerc  vtlir,adeOjUtomncS  qui  ad  viramxtcrnam  eledi funt, com- 
plete ad  eahi  elefti  iìntab  alterno  ,  Se  per  media illa  ad  eam  ctiam  ili  teihpore  nc- 
celFario  &:  infalhbilirer  perducantur. 

■Rationes  quibus  falla  Remonftrantium  alTerrio  impugnatuf  ,  &:,  quce  ci  con- 
traria eft ,  vera  Rcformacarum  Ecclefiarum  knccncia  confirnutur  ^  fune  fc- 
quentes. 

I.  Scriprura  Sacra  unius  tantnhi  Elcdionisail  vitam  aeternlm  mcminit,  vide* 
llcfeteius,  quar  ànobis  lupra  dercripra,6<:  quoad  omnia  Tua  membra,  tcftimonijs 
divinarum  licerarum  probata  hiit,  quitquc  &  deftinationem  ad  finem,  hoc  efti 
vitam  a^ccrnarh  fqux  dici  iblee  EleiStio  ad  gloriamj  &  ordinationem  ad  media, hoc 
cftj  fidem  in  Chriftum,  iuftiilcatiohem,  iìmrtjficationcm.  Se  pcrièvcrantiam  fina- 
Itm  fquxvocari  ibict  Eledio  ad  gratiam  jcompledirur.  Acque  h±c  Elenio  noti 
eft  indefinita  quoruhdam  f  qcncunque.  tandem  illi  lìnt,  )  fcd  definita  certoxuni 
&  fingularium  homirium  ,  huuis,illius,  iftius,qu0ruÌHòm,nitim  humerus  Deo  no- 
tuSeft,  utflipra  probavimus.  Ncque  eft  incompleta  fcd  completa  &c  perfcda, 
inde  ab  arrcrno  ante  iadla  mundi  fuiidamenta  fa  ti  a ,  licet  exccutioni  mahdetui: 
per  diftindos  gradus  &  mtdia,  per  qua:  Deus  eleclos  fuos  ad  iàlutèm  a:terna  per- 
ducit.  Videatur  caput  9.Rom.&:  Ephef  i.qUibus  duobus  locis  dodrina  de  Prxdc- 
ftinatione  ex  profeifo  tradatut. 

II.  Nulla  Dèi  adiò  immanerispoceft  dici  incompleta.  Ratio,  quia  adiones 
Dei  immancncés  fune  individda:  ,  imo  funt  ipfe  Deus  ,  qui  eft  perfediflimus. 
Eledio  ad  faluccm  eft  adio  Dèi  immanens,  videlicet  propolitum  vel  decretimi 
ciiis,  de  cd^rtorum  &:  fingularium  quorundahihorninum  falute  eterna.  Vndc 
Ctiam  fadà  dicitur   elcdiò  ab  astergo  ance  iada  mundi  fuiidamcfica  Ephcf. 

ì.4é      Erg(j;  • 

Nec  eft ,  itt  Rcmònftrances  dicane,  fé' per  Eledioiìem  ititelìigeré  idqaletn  fé- " 
gregationem  à  treliqua  hòminum  turba,  &  vocationein  ad  participationem  bo>; 
Uòrum  Evàngclij  ,  ipfamqùe  adcoIuft;ficarionem  &  Sandificationem  ,  quarom- 
iaiafianc  in  tempore.  Nam  i.vocabul'um  Eledionis,  cum  de  eledione  ad  afcèrnarii 
falutem  fcrrtio'cft,  in  Sacris  Iitcris  accipicur  prò  decreto  xtcrno,  fingulares  Se 
certosquofdamhomines  falvandi  per  certa  media.  Qjjod  Decretum  Dèi  imper- 
fedum  Se  inccmpletum  nulla  ràtione  dici  pòteft .  i.  Scgrcgatio  videlicet  illa  à 
reliqua  homirium  turbai.  Si.  v'ocatio  ad  participationem  Evingelij ,  fìdci  dona- 
no, iuftificatio  j  fandificatio  ,  qua:fiunt  in  cenfiporc,  non*  funt  xccriium  decre- 
tum eledionis,  fcd  media,  per  qux  Deus  eledioricm  exequitur,  &:  eìedòs  fuds 
in  tempore  ad  intentum  Se  propoiicnm  finem  ,  videlicet  ad  vitam  arternam  per- 
ducif,  quemadmodum  ex  aurea  lalucis  catena,  Rom.  S.  a<;.  30.  alijfquc  fupra  à 
nobis  allegatis  Scriptiira:  didis  apparet. 

-  Gonfufio  itaque  ha?c  Elediónis,  qux  fada  eft  ab  itterno ,  &  execuiionis  eiuf- 
deni,  quae fit  in  tempore ,  eft  prorfus  àS-ióXoy^.  \     , ^  ■.  ' 

HI.  Hanc ipfam  Rcmonftrantiurn  alfcrtiòftem  de  ElcdfoneificompIetà,foHdè 
convelìunc  ea  Scripturas  dida,  qux docet.Media  Eledionis  pròpria  ("per  qinc  Deus 
Eledos  (uos  ad  falutem  a;tefnam,  ut  finem  intentum,  dèducit;  Se  cum  elcdione  &:" 
faUice ,  ut  fine  intento,  Se  inter  fé  necefl'ario  coha:rerc ,  ita  nriis,  qui  ad  l.lluxem  x~ 
ternam  eledi  liint,  neceftario^tiam  media  illa  omnia  conferantur.tpfs'q,-  criamfa-; 
lus  ajcerna  obtingat  j  Se  vicilfun,  quibus  media  illa  conferuncur  ,  i]  ad  i'ahitém- 

e  }       ■  xtcrnam 


30  ACTASYNODI 

aeternam  certo  fintElefti,  &:ad  eam  infallibiter  perducendi .  Sic  enim  D.  Pau- 
lus  Rom.  8.  2,9. 50.  ^uos  ■frxcogno'vit ,  fcilicec  Deus,  eos  etiam  fr^defiina'uit  coti- 
form  andò  s  ìmAgtni  jUij fui  -,  ut  k fit  ■prtmogcnìtm  inter  multos  fratres.  ^uos  vero  fra- 
dejiìndvit ,  eos  etiam  vocavit:  qtios  antem  'vocavit-,  eos  etiam  iusiificauit  :  cjuos  autem  iu-r^ 
Jfifca'vit,eoseiiam  glonfcavit .  Quibus  verbis  D.  Apoftolus  media  laluds ,  voca- 
tionem  efficacemleu  fidei  donationem,iufl;ificationem  &;  fàndifìcationem  ('quae 
velfub  iuftificationCjVelfub  glorifìcatione  comprehenditur  j  finterie,  &;ciira 
Prxdeftinatione  ad  faiutcm,  &  denique  etiam  eum  ipfà  fallite,  qua^glorificatio- 
nis  Vocabulo  fignatur  ,  coniiedtit.  Vnde  liquido  conftat,  eos,  qui pricdefti- 
iiati  funtad  lalutem,  hcceflario  quoque  vocali,  fcilicet  efficaciter,  feuiìde  do- 
nati, iuftifìcani  glofificari  5  &  qui  efficaciter  Vocantur  feu  fide  donantur,  nC' 
ccfTanó  quoque  iuftificari,  &:  qui  iuftificantur  j  neciSirario  quoque  glorificati, id 
tft,  fandificari  &:  xtcrnum  lalvari.  Falfumigitur  cft,  in  Chriftum  credentes& 
iuftificatos ,  cfl'e  quidem  elcdos,  fed  incomplete  &:  revocabiliter  :  tum  demum 
vero  ,  cum  in  fide  moriuntiir  ,  complete  &:  irrevocabilitcr  eligi  ad  vitam  xter- 
nam. 

I V.  Acque  hoc  ipFum  etiam  ex  illis  Scriptùrse  teftimonijs  fatis  evidentér  ap- 
paret,  qux  eleftos  totaliter  &:finaliterin  errorcs  fundamentum  evcrtentes  fedu- 
ci,  &  è  manu  Dei  eripi  polle  negane ,  Matth.  ^^.  24.  Èxcitabtintur  pfeudochrijH  ó" 
ffeitdoprophetài,  &  edentfigna.  magna,  éf  mir acida  ;  ita  ittfcdutant  (fi feri  fojpt)  etiam 
€le£ios.  Ioli.  IO.  18.  29.  Oves  meas  nemo  rapiet  e  manu  méa.  Pater  illemetu , qui mihi 
dedit  eos,  maior  omnihm  eli  :  Ncque  quifqudm  -poter it  eas  erigere  e  manu  Patris  mei. 
QuzE  Scripturx  teftimonia  non  de  ijs ,  qui  in  fide  perfeverarunt ,  &  in  éa  mottui 
fune  fquos  Remonftrantes  complete,  adeoque  immutabiliter  &  irrevocabilitcr 
eledos  effe  dicunt)  fed  de  ijs  ,  qui  adhuc  in  his  tetris  vivunt,credentibus  f  quos 
incomplete  eledos  vocant)  intelligenda  eflé,  luce  meridiana  clarius  apparec. 
Loquitur  enim  Chriftus  de  ijs  cle£tis,  qui  in  bis  tcrris  figna&  miracuIaPfcudo- 
chriftorum  &  Pfeudo-prophetarumvident,  &  de  illis  ovibns,quacvocemipfiuS 
inEcclcfia  militante  audiunt,  ipf"umqucfequuntur,quibns  fé  vitam  ìeternam  da- 
turum  promittit.  Ex  quibus  omnibus  concluditur,  nullam  dari  Eleftionem  in- 
completam  ,  fed  effe  eam  unicam  ,  completam  &:  ^ovo«^^,  ita  ut  elefti  a 
Dco  ab  eterno  infallibiter  ad  falutem  per  certa  &  ordmita  media  perducan-, 
tur. 

Secunda  Remonftrantium  heterodoxa  de  Elezione  affcrtio,  quajàpfoxima 
fuperiori  pender,  &  ex  ea  fiuit,  hxc  eft  :  Dari  ali<juam  eleélioneftì  mutabiletn 
&  revocabilem,  fcilicet  eorum,  qui  vere  quidem  in  Ghriftum  crcdunc,adepqì. 
etiam  iuftificati  funt ,  attamcn  à  fide  iterum  dcficiunt ,  &  in  apoftafia  moriuntur.' 
Centra,  Ecckfix  Reformatse  docent ,  Eledionem  ^ad  vitam  astcrnam  effe  immu- 
tabilem  &  irreVoeabilem,adeo,ut  omncs ,  quotquot  ad  vitam  aecemam  cledi  fune, 
&  foli  ('non  plures nec  pauciorcs  j  falventur  itternum. 

Affertionis  huius  Remonftrantium  falfitas,  &  contrarile  Reformatarum  Èccle- 
fìarum  Sententiae  Veritas,tum  ex  fuperius  aliatis  argumcntis,quibus  eledio  incom- 
pleta refutata  fuit,  tum  vero  etiam  ex  fequcntibus  elucefcit,  ' 

I.  Scriptura Sacra  tcftatur,  Eledionis  fundamentum  effe  firmum,folidum,8c 
immotum,ita,  ut  àfalate  alterna  deficere  non  poffint  ilh ,  quos  Deus  ad  falutem 
jeternam  ante  jada  mundi  fondamenta  ordinavit,  z.  Tim.  2. 19.  Tirmum  fiat 
Dei  fundamentum  ,  hahens  figillum  hoc;  Bominm  novit -,  qui  funt  fui .  Rom,  8.33,34, 
35'  ò'^ì  37»  3^>  59'  ^It^  intentahit  crimtna  adverfui  ele£los  Dei  ?  Detti  esi  ,  qui  mliifi^ 
€at.  6cc.  ^uts  nos  feparabit  a  charitate  Chrifii?Num  affiicfio  ?  ntim  angustia  ?  Imo  in . 
hii  omnibus  amplius  quam  -viiìores  fmt(s,-per  iffum  ,  qui  dilexit  nos.  Nam  mihi  ter- 
fuafum  est ,  ncque  mortem,  ncque  vitam ,  ncque  Angeles ,  ncque  frincipatu-s, ncque  -bo- 
teUates  ,  ncque  frafentia. ,  ncque  futura  ,  ncque  fubltmitatem ,  ncque  trofundttateni  > 
ncque  ullam  rem  altam  eonditam,poJfc  nos  fef  arare  a  charitate  Dei,  qu£  eH  in  Icfu  Chri^ 
fio  Domino  noftro.  Rom.  ^.11,  Ft  frofofitum  Dei ,  quod  eftfecundum  Elcitionem  ,fr- 
wum  maneret .  Rom.  11.29.  Dona  c^  vocatio  Dei  eiufmodi  funt ,  ut  ipforum  ipfum  pct- 
nitere non pojftt .  Eledio  itaque  non  eft  mucabilis  &  revocabilis , fed immunbi- 
lis  &  irrevocabllis. 


NATIONALIS     D  ORDRECHT  AN^t  jx 

II.  Ipfa  Dei  immutabilitashocevincit  neccfTaìrio.  Vt  enimDeusimmurabilis 
eft  natura  &  elTentia  fua ,  ita  etiam  immutabilis  eft  voltinrate,  adeoque  fieri 
non  poteft,  ut  confilium  ipfiiis  mutetur.  Elai.  46.  io.  Confilium  meumfia.bìt^é'oninis 
'uoluntas meafet.  Pfalm.  33. 11.  Confiltiim  lehovjt  in  fcadiim  confiftit.  Malach.3,  6,  £gó 
lehcva,  dr  non  miitor  :  ideo  ojos  filij  lacobi  non  confnmptì  eftls. 

Quofcunq;  igitur  Deus  ab  sterno  decrevit  è  communi  peccati  &r  damhationis 
niiferia  eriperc,  fide  in  Chriftum  donare,  &:  per  fidem  juftificare,  leternumque  fal- 
vare,  cos  etiam  inevitabiliter  Oc  heceflario  è  miferiailla  libcrat ,  fide  donat,  jufti- 
tìcat,  te  falvar. 

III.  IpfeRemonftrantiumhypothefcshanc  ipforum  aficrtionera  convellunr. 
In  Thefibus  namqud-exhibitis  (quibus  dubio  procul  fuam  de  Pr^dcftinatiòne  fen- 
tcntiam  perfcdtc  propofueriint  )  mcntionem  faciunt  taiituin  diiorum  Decreto- 
rum,qujEqiiidem  ipfi  nomine  PrsedeftinatioRis  ad  falutem  fcu  Eleftionis  bade- 
husindigitarunt.  i.  Decreti  Generalis,  quo  Deus  ftatuit  falvarc  omiies in  Chri- 
Uumperlcverantercrcdituros,  Thefi^.'  2.  Eledioiiis  peremptòrix,  (utnovelo- 
quunturj  qua  Deus  ftatuit  lìngulares  per/onas,  quas  pr^vidir  in  Clinftum  perfe- 
Vcrantercredituras  xternum  fhlvare.Thcfi  7.  Priterhxc  duo  decreta,  nullam 
aliaminThefibusfuis  pofuerunt  Eleflionem  ad  vitam  .rtcrnam.  Atneutrumho- 
tum  decretorum  eft  Eledtio  revocnbilis  &:  mutabilis;  Non  prinuim:  Dcusenim 
hocfuum  decretumdcfalvandis  in  Chriftum  perfeverantcr  credituris,  ncutiquam 
tevocat,  redfirmitm  &  immotum  illud  manet,  fi  vel  maxime  nemo  in  Chriftum 
credat  &  falvetur. 

Non  {"ccundiim  :  hocenim  decretum  defalvahdiSpcrfonis  fingularibus,  cum 
feCundum  Remonftrantium  fententiam  prò  objedo  habeat  hominem  in  fide  per- 
feverantem,  ihqueeamorientem  Vel moriuum,  revocati  gemutati  nulla  ratione 
poterit:  nifi  cos,  qui  jam  tum  arternnm  beatitudmeriì  ipfò  adu  corifccuti  funt, 
iterum  ea  privati  ,  &  è  ftatu  beatorum  in  setcrnahi  dàmnationem  prcecipitari 
pofle  afleratur.  Nulla  itaq;  datur  ad  vitam  interna  ele£lio  mutabilis  &  revocabilis. 

Tcrtia  Remonftrantium  affet tio  heterodoxa,  qua:  extra  Coll.Hag.  in  aliis  iplb- 
tumfcriptisoccurrit,ha?ceft:Chriftus  eft  c.aufa  meritoria  EleftioniSjitaquidem.uc 
quemadmodum  nemo  juftificatur ,  nifi  per  &:  propter  fatisfaftionem  &  metitufB 
Chrifti  vera  fide  apprehenfiim,  ita  etiam  nemo  dicatur  eleftus,  nifi  pet  idem 
Chrifti  meritlum  vera  fide  apprehenfijm, 

Contra  Ecckfia^  Reformata;  docent,  CHriftuni  efle  eleótionis  fnon  decernen- 
dae,  fed  exequendxjmcdiùm,&  quidem  «T^caJ^a&xsfjid  eft,primum  ac  praecipuum, 
cui reliqua  omnia  media,  pura  fides,  juftificatio, fanftificatio,ipfaq;  etiam  falus in- 
nitantur ,  ita  qùidem ,  ut  decretum  de  Chriftó  mittcndo  ,  &"in  ignominiófam  ctU-; 
cis  mortem tradendo, ordinefitpoftetius  decreto  EleiSlrionis  feu  Elezione. 

Rationes,  quibus  hxc  falfa  Remonftrantium  aftettio  impugnatur,  &  orthòdòxa 
Reformatarum  Ecciefiarum  fi^ntentia  ftabilitùr,  funtfequentes: 

I.  Scripturafacrartìiffionem  Filij  Dei&ejusinmortemtraditiohefh,  ipfiusque 
etiam  Chdfti  fpontaneam  palfionera  &;  mortém  deducit  t^  amore  Dei  Patris, 
ipfiusq;  Filijfingulari  erga  eledosfeu  Écclefìam,  tanquarn  effeftum  exfiia  caufa. 
Ita  enim  Chriftus  loh.  3.  16.  art  :  Sic,  xà  eft,  tam  ardeùìef ,  Hetis  dilexit  Mundum ,ttt 
Jilium ptum  umgenitum  darei,  ut  orhnh  qui  creda  in  eum ,  non  ■pertAt-tfed  habeat  'vitam 
Aternam.  i.lohan.4.9.  Per  hoc  ma.nifcjìa,  facldesi  chxritM  Deiìn  rìos ,  quod  Filium  iUitm 
fuum  unigenitHm  mifit  Dem  in  mundmn  ,  ut  nos  vivamiìiper  èùfn.  Rom.  5.  8.  Comnién- 
dat  fuam  erga  nos  chàritatem  Titm,  quod  cum  adhuc  ej?emus  peccatore! -,  Chriflus  fre  nohìs 
mortutufit .  Itìhàfi.  15.13.  Majorem  charit&tem  nullas  hahet^efuam  ijìam,  ut  qttifpiam  ani' 
Tnamfuam  deponat  prò  amcùfuis.  Ephef.5.15.  Chrijìm  dilexit  Bei  Uj^-irn  fuam  ,&  fernet^ 
ipfum  exvonit  prò  ea.  i.Iohan.  3. 16.  Per  hòc  nevimui  charitatem  ciiu ,  quod  iile  animam 
fuam  prò nehts  depofuit.  Quibus  verbis  Scriprura  inefFabilem  Dei  Patris  amorem; 
crgaeleftosfijospracdicac,  eumque  ex  miftìone  Filij.  ejulqite  in  mòrtem  trads- 
tione  tanquam  cX  effe£tu  dare  illuxifie  teftatur  ,  fecus  qu.im  Remonftranies 
Volunt,  qui  in  declaratione  fi^ntentiz  fua:;  exhibit^e  negant.  Dei  mifèricòrdiam 
inadum  exire  ,  priufquam  juftitia:  ipfius  fatisfiat.  Quafi  fcilicet  hoc  non  lit. 
Dei  erga nos' itiirericordiam  in  adum prodire,  quodFilio  /iio unico  nófif  eper- 

c     4  cerit» 


ji  r  A  C  T  A       S  Y  N  O  D  I 

cerit,  fed  eum  prò  nobis  omnibus  tradir,  Rom.8. 5 2.  Hic  vero  Dei  amor  flngula- 
ris  nihilclt  alili d,quam  benevolus  voltmcatis  ipfius affedrus  ,'f"ecundum  qucmno- 
luictotiim  genus  humanum  in  peccato  asternaque  maledizione  &c  damnationc 
relinquerc  (quod  faccre  jurepocerat  j  ledcertorum  &:  fìngularium  quorundam 
è  làp{b  genere  hiimano,  prò  liberrimo  Tuo  beneplacito  ,milereri,  eofque  Chrifto 
redimendostradcre,  decrevir.  Ergomiffio  Chriib,  eiui'queinmortem  traditio, 
non  efl:  prior,  fed  pofterior  decreto  Eleótionis. 

II.  Idem  liquido  apparet  Ephel.i.  4.  ubiD.  Apoftolus  Eledionem,  ut  funda- 
mentum  omnium  benedidionum  fpiritualium, primo  loco  ponit,verl'',4.&redem- 
ptionem  per  Chriilumfaòlam.demum  elezioni  fubjungic,utmedium  cxecurioni 
ejufdem  infer viens,  vetl'.j.  Eft  igitur  Eledio  prior,  redeftiptio  per  Chriftum  fada 
pofteriori 

III.  ExHypothefiRemonf1:rantium,licecfaÌfa,  bencfieia.qux  Chriftus  Fuitproi 
meritusipariter  adomncs  &:lìnguloshomines,  nullo  excepto,pertinent.  Eledio 
adfalutem,nonad  omnes  &  ilngulos  homines  pertinet.  Suntenim  multi  vocati, 
pauci vero  ehrdi,  ìvIarth,io.i6^.  &c  zz.  if.  Ergo  Chriftus  Eledionem  noftri  ad  fa- 
lutem  non  fuit  promcritus. 

Qjuarta  RemonftrantiumaiTertio  heterodoxahxc  eft  :Neminem,  quamdiu  in 
hocmundo  vivir,  fine  fpeciali  Dei  revelationefputa  extra  verbum  Euangelij  patc- 
fadumjcertumefl'e  polle  de  Elezione  lui  ad  vitamxternam.  ContraEccleiìa:  Re- 
formatse  ex  Verbo  Dei  docenti  ut  maxime  à  priori,  videlicet  ferutatione  arcani; 
confili)  Dei ,  fine  rcvelationc  verbi  &  Spiritus ,  à  nemine  cognoici  poifit ,  an  fit  ex • 
eled:orum  numero, polle  tamennihilominus  omnes  &:  ilngulos  credentes  ccrros 
elTe  defiaiad  vitama:ternam  eleólione,  àpofteriori,  ideft,  ex  rcvelatione  Verbi  6C 
teftimonio  interno  Spiritus  fanfti  in  ipfis  habitantis,  &:  ex  efFeétis,  feu  frudibus 
eledionis,  quos  credentes  in  fé  deprehendunt. 

I.  Nani.  Qjiicunquecci-tus  eilepoteftde  fili vocatione efficace,  fide  in  Chri- 
ftum, juftificationc&:  Tandiificatione,  iscertus  etiam  elTc  poteft  defili  ad  yitam 
jEternam  elezione.  Ratio  eft  :  Quia  vocatio  efficax,  fides  in  Chriftum,  juftificatio 
&  iandificatio  j&interfc,  &:eumeledioneneceirario  cohxjrent.  Ròm.8.2C).3o. 
Ador.  13,48.  Ephef  1.4.  .; 

At  quilibct  vere  fidelis  certus  efte  poteft  de  fui  vocatiotie  efficace^,  fide  in  Chri- 
flum,juftificatione,fiindificatione,2.Cor.i3. 5.     Èrgo,&c. 

II.  IdipfiimScripturateftatur,  cum  dicit,  credenteshnhere uitam&ternAm.  loh. 
3.35.  A  morte  ad  vitam  tranjìijfe.  loh.  5.  24.  E  morte  ad 'vitamtranjlatosejje.  i.Ioh. 
3. 14.  Inìuperqucaddit,  ipfos  fctre ,qHod vitAm aternam  habeant.  i. loh. 5. 13.  Quicun- 
quc  vero  vitam  xteirnam  habet,  à  morte  ad  vitam  tranfiit,  ex  morte  in  vitam  trans- 
latus  eft,  &  hoc  ipfum  icit,  is  de  i'ua  ad  vitafn  Kternam  cledione  cerrus  elle  poteft. 
Ncc enim  quifqua  Vitam xtcrnam  habet,nifi  quiab  a:terno ad ea pra-'deftinatus  eft. 

III.  Atquehanc  certitudinem  D.ApoftoIus  Rom.  8.  àverfi  31.  ad  finem  capi--^' 
tis,nonfolumdc  /"e:,vernni  etiam  de  omnibus  eledisprcedicat.  Locus  infignis  eft, 
qui  vel  iolus  r^futahdse  huic  Remonftrantium  afifertioni  fijffeccrir.  -  . 

I  Vi  Pertinenthuc  etiam  ea  Scripturse  ditta ,  quibus  credentes  dicuhtur  habc- 
re  arrhabonem  harreditatis  czelefìis ,  Spiritum  S.  qui  ipfiDS  confirmat  in  Chriftum. 
Ephefi  1.11.13.  2  Cor;  I.  22.  Et  qui  teftimonium  rcddit  Spiritui  noftro,quodfimus 
£lij  &:  h:Eredes  Dei,  ac  eoh^rcdes  Domininoftri  Iefi.i  Chrifti,  Rom.8. 16. 

Atquehsecde  Remonftrantium  falfisalTertionibus  circa  materiam  de  Eledio^ 
ne.  Proximumnunc  eft,  ut  quid  de  dogmatisipfbrum  circa  materiam  Reprobatio- 
nis  ftatuendum,  &  ex  Verbo Deijudicandumlit,aperiamus.Id  quod  faduriliimus 
quara  breviflimereuni  exns  ,qu3E:  de  Eledione  proiixiasdiximus, facile,  quid,de, 
Reprobatione  fenti'endum  fit,  intelligi  qucat. 

Quoditaquc  Remonftrantium  fententiam  de  Reprobatione  corìcernit,  crc$^ 
funt  potiiiimum  ipfornm  de  hac  materia  aiTertiones  heterodoxie .  ,  !..  ^^ 

Prima  cft;-Deurnnon,decrevilTe  ab  alterno, pro.libcraiua  voluntate,ad  deraon-r. 
ftrationem  fux  juftitix.quolcJam  è  genere  humanolapfo,  inpeccatis  &:miferiar€-.- 
linquere,  inediaque  ad  fidem  &  converfionemneceilaria,iis  non  ponferre.  Contra 
Ecclefi^Reformatx  ex  divinis  Literis  docét^Deum  decrevifte  ab  ìecerno  ex  gcn ere 

humano 


NATIONALIS    DORDRECHTAN  J:.  35 

humano  lapfo  fquod  totiim,  neminc  excepto,  iure  merito  in  miferia/ìia,  in  quani: 
fé  fpontc  llia  prarcipitaverar,  relinquere ,  &  ob  peccatum  damnare  pocerac  j  quof- 
dam  prò  Tuo  beneplacito  in  lapfu  &  miferia  relinquere,  &:  media  ad  fìdem  Se  con- 
verfionem,  ipfamque  etiarn  lalutcm  obtinendam  necefl'aria  eis  non  conferre ,  fed 
eos  propterfliapcccatajin  qa;ElapiIerant,^ternum  damnare  ridque  hoc  fine,  utj 
quemadmodum  in  eledtis  gloriam  mifericoraia;  fuse  oftendit,  ita  in  his  gloriam 
jufliria:  iiix  peccata  vindicantis  declaret. 

Retormatarum  Ecclellarum  Icntentiam  veram  ',  &:  contrariarh  Remonftran- 
tium  afrcrcionem  faliam  clic,  ex  leqq.  fìt  manifeftiim. 

I.  Qu_icquid  Deus  in  tempore  facit,  id  ab  scterno  fiicerè  décrevit.  At  Deus  in 
tempore  quofdam  è  genere  humano  lapfo  derelinquit  in  fua  miferia,  nec  mediO: 
ad  tìdcm  &i  converfìonem  ,  ipfamque  etiarn  falutem  obtinendam,  neceifaria  eis 
confert  ;  fed  potiuà  ob  fua  peccata  eos  artcrnum  damnat  :  idque  prò  liberrima 
fua  voluntate,  ad  declarandani  fuam  iuftitiam.     Ergo. 

Minor  probatur  per  fua  diftinfta  membra. 

1.  Deus  m  tempore  quofdam  è  genere  humano  lapfo  derelinquit  in  mifefià.Te- 
flatur  namq;  prceter  Sacram  Scripturam  ipla  Expericntia,hommes  quam  plurimos 
in  peccatis  fuis  rebnqui ,  inquc  ijs  perire,  &c  propter  ea  arternuni  damnari.  Vide 
Matth.  z<;.  32..  41.  46:* 

2.  Deus  media  ad  fìdem  &:conver{ìor:em,  ipfamque  etiam  falutem  obtinendam 
necefliria,  quibufdam  è  genere  humano  lapfo  non  confert.  Semper  cnim  fuerunt 
quam  plurima  gentes,  quibus  Verbum  Dei ,  (Ine  quo  fìdes  &  filus  cbtincri  non 
potefl,  prsedicatum  non  tuit.  Pfalm.  147.  20.  AQìot.i^.  16,  Et  i6.6.y  9.  Et  inter 
eos,  quibusEvangelium  annunciatur  ,  quique  illud  externe  autibus  fuis  corporeis 
audiunt,  femper  reperiuntur  plurimi,  quibus  Deus  non  aperit  cor  &c  intelligen- 
tiam,  &c  in  quibus  tìdem  non  operatur.  Vide  Matth.  13.  li.  Lue.  8.  io.  loh-  iz,  39, 
Efaié.p.  Ador.  ^S.zó'.  27.    2.  Theff.  2,  2, 

3.  Deus  hoc  facit  prolibcrrimafua  voluntate,  feii  profuo  beneplacito.  Sicenira 
ipie  ChriiiuScaufam,  cur  Evangelium  quibufdamnonreveletur,  transfert  ad  Dei 
Patris<s6'^W«M/,Matt.ir.25.26.  Vide  etiam  Rom. 9. ir. 12. 13. 17.  &:  18.  Eph.r.ìi. 

4.  Deus  hoc  facit  ad  declarandam  fuamiuflitiam  ,  Hanc  cnim  caufam  fina» 
lemaffert  D.Apofloius  Rom.  9.  22.  . 

II,  Eandem  Reprobationis  dodlrinam  Sci""iptura  S.  tradit,cum  dicit  »  i^^  olim^ 
id  efl,  ab  eterno;  quofdam  ad  damnationem  effe  defcrjptbs ,  ludxvcrf.  3.  adirampofìtost 
ì.  ThcL'y.p , ad^ptatos aditìteritum,  Kom.^.zi.fdclos a  Deoaddiem malum,  Proverb.  16^.44 

III.  Iderh  apparet  ex  dottrina  Ele6tionis  ,  qua:  Repro barioni  eli  contraria. 
Si  enim  Deus  ab  aeterno  quofdam  tantufn  ex  geriere  humano  lapfo,  ad  vitam  as- 
ternam  elcgit,eofdemque  décrevit  è  miibria  lua  per  Chriflum  Mediatorem  libe- 
rare, fide  in  ipfum  donare,  &:  per  illam  ipfim  fidem  iultifìcare ,  Sp.  fuo  Sando  re- 
novare,  tandemque  etiam  glorificare;  confequiturneceflario;  Deum  reliquos  0- 
mnes  è  genere  humano  lapfo ,  quos  in  eledione  pr^terijt ,  flatuiffe  in  lapfu  &  mi- 
feria  fua  relinquere, nec  media  eis  ad  fidem  &:  convcrfionem  , ipfamque  a^ternam 
falutem  neeelTaria,  conferre.  At  prius  eflverum,  utfupra  ànobisptobatumfuit; 
Ergo  &  pofterius.  .     . 

SecundaRemonftrantium  affertio  falfa  de  Repfobatione  ,hsec  efì::  Caufa  me- 
ritoria Reprobationis,  feu  cur  Deus  quibufdam  è  genere  humano  lapfo  absetcr- 
noeleftfs,  reliquos  reprobaverit,  elle  horumimpcenitentiam  &  incredulicatem 
fìnalem;  feu, quod  Deus  prsevidit,  eosnonaduros  poenitentiam,neccrcditurot 
in  Chriftum,&:  iniftafuaimpceriitentia&increduliyte  adfìnemufqne  vitx  fua:^ 
perfevcraturos. 

Contra ,  Ecclefiae  Reformatad  docent  :  Canfam  ,  cnr  Deus,  quibufdam  gratiofc 
eledis,  reliquos  prcetcrierit,  non  efle  eorum  imposnitcntiam  &:  incredulitatem, fed 
folam  Dei  k)hìdcui\  licer  interim  peccata,  tum  originale,  rum  a£tualia,ipfaque 
etiam  incredulitasvéra  caufa  fint,  ob  quam  Deus  decreverit  Reprobosa:tcrnis 
corporis  &  animai  fupplicijs  afficere,  &  vere  etiam  in  tempore  afficiat.  Accorate 
enim  Thcologi  Reformatarii  Ecclefìarum  diftinguendum  célènt  inter  duo?  Repro- 
bationis adus,quorum  prior  eft  negativus,  vid.  propofitura  Dei  non  mifer endi,  feu 

praster^ 


5^  A  e  T  A      S  Y  N  O  D  I 

pra!tereundi  :  pofteriorvero  eft  affiimativus,  vid.propofitum  damnandi,  &:  ordi- 
nario ad  cxitium ,  ut  juflam  pcenam. 

Priaris  adus,  folam  cauflim  dicunt  efle  Patris  £IokÌcu>  ;  pofterions,caufam  di- 
cunt  eiVe, partim  in  Dei  voIiintate,pdrtim  vero  eciam  in  peccatis  Rcproborum,tam 
oriiyinnli,quama£tuaIibus.  Sententi^  Ecclefìariim  Reformatarumvericas,  &con- 
craric-e  Rcmonftrantium  affeitionis  falfitas,cx feqq.  apparebit. 

Impamiccntiam  &:incrcdulitatem  finalem>  non  elle  caufam  praiteritionis  quo- 
riindam  in  elccVionc ,  feu ,  cui-  Deus ,  quibufdam  eledis ,  reliquos  prìeterierit ,  i"e- 
quentia  decere  poterunc  argumenca. 

I.  Si  impcenitentia  &  incredulitas  eftcaufa,  curDeus  è  lapfo  genere  humanò 
quofdam  prxterierir^feu  quorundam  non-mifereri  decreverit;  omnes  omninoho- 
mines,  nullo excepto,  fuiflencprsetereundi  :  Ratio  eft;  quia  omnes  orr.ninohomi- 
nes  in  peecatumprolapfi,  in  Dei  pra^fcientia,  ex  fé,  &  inle,  fueruntpari  prorfliS 
conditionejta, utexviribusnaturalibusè  lapfurefurgcre,  panitentiamagere,  &: 
in  Chrlftam  credere.haud  potuerint;  Sola  vero  Dei  gratia  inter  eos  fecitdifcrimé, 
dum  ipfe  cohftituir,  quofdam  ex  iis  convertere,fìde  In  Chriftum  donare,  inque  ei 
confervare.  At  conCcquens  ed  abfurduni,  Ergo'^  antecedens. 

Divus  Apoftolus  Rom.9.  II. 11.13.  inquit;  Nondumnatlspueris  ,  cum nihil fecijfent 
boni  velmali,  ut  vrovojhtim  Dei,  quod est  fccundum  ipjìus  ele£lionem,\ò.  eft,  non  ex  operi- 
hm,  Cedex  'vocAnte^firmum  manerctydiUum  eH  eì, Major ferviet  minori  tfic  ut  feri ptam  ejf, 
lacob  dilexi,  Eptvuf7t  autem  odio  hahui.  Qmbus  verbis  D.  Apoftolus,  non  tantum  à  di- 
ledione  feu  eledionc  laccbi  bona  opera,  verum  etiamab  odio.feu  Reprobatione 
Ei"aui,malaipfais opera  excludit.  Peccata  vero,  tam  originale, quam  adualia, 
adeoqueipram  etiam  impoenitcntiam  &  incredulitatem  efle  caufam  ,  cur  Deus 
reprobosdeftinavéritadexitiuma:ternum,ex  fcquentibusliquec 

I.  Propter  quod  Deus  in  tempore  aliquos  damnat,  propter  id  etiam  eofdem  ad 
(damnationem  ab  alterno  deftinavir.  Necenim  juftus  judcx  aliam  decernendfe, 
aliam  exequendse  in  teum  jilftc-e  pCEna£,fed  eandem  utriufq;  caulam  habet.  At  Deus 
propter  peccata  ,tunì  originale,  tum  a61:ualia,in  tempore  aliquos  damnat,  tefte 
iiniver(aScripturafacra.    Ergo,  &c. 

II,  Ad  juftam  poenam  nemo  ordinatur,  nifi  propter  peccata.  At  exitium 
xtcrnum,  feu  mors  &  damnatio  «terna  eft  jufta  pcena.  Ergo,  reprobi  ad  eam  noli 
ordinantur,  nifi  propter  peccata, 

'  III.  Idem  arguir  vocabulum  ira,  quo  D.  Apoftol.  Rem.  9.  iz.  in  materia  Re- 
probationisutitur,inquiens:  ^md fi  vero  -volens  oftendere  \v.kw.  é' Hotam  faccre  pg- 
tentiamfiiam ,  pertulit  multA  lenitale  'uafa  i  R r.,  compaia  ad  interitum.  Ira  enim  Dei 
femper  refpicit  pcccatum.  Rom.1,18.  CMmifefiaturiraDeiì  caelo  adverfi*s  omnem 
tmpìetatem(érir>jùftitiamhominum. 

Tertia  Remonftrantium  afl'ertio  falfa,  circa  dodrinanfi  Reprobationis,  hxceft: 
Caufii,  cur  Deus  quibuldam  per  Euangelij  prcedicationem  vocatis ,  aliis  illud  non 
curar  annunciandia ,  non  eft  abfoluta  &  Uberrima  Dei  voluntas  feu  beneplacitum, 
fed  ipforum  hominiim,  quos  Euangeliji  prsdicatione  prxterit,indignitas.  Contra 
EcclefiieReformara^docent:  Caufam.cur  Deus  Euangelium,  cujus  prasdicatione 
quofdam  gratiofe  dignatur,aliisnon  item  annunciandum  curet,eireDei(s6'(5'o>c('«*&: 
beneplaciturr:  quanquam  interim  non  negant ,  Deum  qùandoque  in  fubtradione 
verbi  lui,  etiam  refpicere  ad  hominum  ingratitudinem  &  peccata. 

Sententise  noftrceveritas,  &;  contraria;  Remonftrantium  allertionis  ialfitas  ex 
fcquentibus  patet  : 

I.  ipfe  Chriftus  Matth.^z^.  zd.  inquit:  Grafia^  tibt ago, Pater,  Domine ccelié^ter- 
r£,quodh£c  myfiena  ( Euangeli]  J ahjconder/s a  fiptentihm  dr  mtelligentibas ,  (jr  ea  ma- 
nife  fi  aris  infantihm  ■  Etiam,  Pater,  quia  itaplacuzt  tibi. 

II.  Idem  probatur  exinde,quod  Deusfxpenumero  ingratilTu-no  popuIo,vcrbum 
fuum  curavitpraedicandnm,pr^reritisaIiis,qui,fiverbumDei  habuillent.cof'quan- 
tumadcaufasfecundas;fledipotuiflentadpcenitentia,videE2ech.5.5.Matth.ii.2i. 

III.  Si  Deus  ad  noftram  refpicere  velit  dignirarem  vel  indignitatem ,  quoad 
hanc  prscdicationis  Verbi  fui  gratiam  ;  nemini  mortaiium  ea  conringerer.  Omnes 
enim  ex  nobis  ipfis  tanca  gratia  fumus  indigni.  Acqj  hinc  eft,  quod  Scriptura  lacra 

caufam 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^;  35 

caufam  hujus  difcriminis  >  quod  Deus  quiburdam  Verbum  fuum  manifeftavfC;,  re- 
liqiiis  prarreritis,  refcrarad  folum  Dei  amorem,  graciam  &  mifcricordiam,  qua 
unum  populumprx alio  fecundum  beneplacitumfuum  fuic  complcxus.  Vide  in- 
fignemlocumDeucr.7.  (J.7.S.  Pialm.  147.19,10. 

Acque  hxc  brcviter  edam  de  iis,qu2:  Remonftrantes  circa Reprobàtionis  do- 
drinam  aireiunt,  difta  funto. 

De  Pr.xdeftinatione 

Seiitcnda 
H  E  L  V  E  T  I  O  %  V  M. 


T^Evs  .Tterno  &:  immurabili  d«creto,  fccundum  libcrrimum,  merum  àrgra- 
•*-^tuicum  volunt.ntis  fux  bcneplacitum,  certos  quofdam  homines  è  communi 
iTiiferia  per  Chriftum  liberandos  ,  ad  vitam  a:ternam  elegie  ,  rcliquos  m  cxitio 
fpontc  attrafto  rclinquerc  ,  &  jufto  judicio  proptcr  peccata  damnare  ftatuit. 
Ut  notas  facerec  fuperemin^nces  illas  opes  gratix  fux  erga  vaia  mifcricordiae 
fua:  ,  qua;  prxparavic  ad  gloriam  ;  poccntias  item  acque  juftifllmarir.x  fux  erg» 
vafa  irae,  qua:  coagmentata  fune  ad  intcnctira. 

Il 

Tametfi  veriiTìmum  fit,  Dcum  fidcles  pcrfcverantcs  falvare  ,  infidcles  contea 
&  converri  nefcios in pcccads  relinquerc  velie,  camen  bis  verbis  exprimi  Pra^de- 
ftinacionis  decretum  return  (5<:plerie,ncgamus.  Omittitur  enim  caufa  prxdefti- 
uationis  fuprema  &  unica,  éCh>ua  videlicec,  fìve  Dei  libcrrima  illa  volunras? 
Perfonas  item  cleftas  cercas  &  per  fidcm  certo  falvandas  non  attingit,  DflUi- 
que,  quiaverbahajc;  fidcles  &  infideles  ^credentes  &  non  credences>  funt  am- 
bigua; Etenim  modo  de  fide  pracvila;  ut  conditione  elcx^ionis  anceccdaneaj 
modo ,  de  fide ,  ut  fruiStu  eleòlionemi  confequencc,  explicantur, 

I  I  L 

Prsecer  (£^oyJcw ,  five  liberrirnam  ,  &  in  intima  Dei  erga  nas  dilcorionc  firn- 
datam  voluntatem  illam,  caufam  eleftionis  aliam  agnofcmiusnullam  ,fcd  banc 
humillime  vencramur,  eeu  unicam  ,  liipremam,  caufas  alias  omnes  antegre- 
dientem,  ut  nemo  dicere  poiTic,  cnrficagat  Deus  ,  &  nonalirer:  cur  placuc- 
rit  buie  gratis  donare  fidem ,  aliumin  eccitate  natura  &  ipontc  attra-ila  relin- 
querc. De  cleétis  enim,  quod  Deus  eos  prcedeftinaverit,  quos  adoptaret  infi- 
lios  per  lefum  Cbriftum  in  icfe  prò  benevolo  aifeótu  vokmtatis  (uà: ,  teftatùr 
Paulus.  De  reprobis,  &occuItandis  ab  ipforum  notitia  regni  myftcriis,  quod 
Patri  ita  pIacueric,pronunciatDominus.  De  utrifque  tandem  dicitur  :  C///«^  ^'«// 
mijèretur  ;  ^  quem  vtdt ,  induritt, 

iv. 

Chriftum  Mediatorem,quem  ex  fuprema  fua  &:  ineffabili  dilectione  Deus  rhi|nr 
do  dare  dccrevit,  eledionis  exequénd±  fundamentu'mfic  elle  credimus ,.  uc  be- 
nediiEtiones  fpirituales  ,  cujufmodi  eli  adoptio  ,  elììcax;  yòcatio  ,  juftificatib', 
fandificatio,  glotificatio,  ad  eleìtos  rednndent  nulla:,' nifi  per  Chriftum  &l  proprec, 
Chriftum  ,  extra  quem  nulla  eft  ialus ,  in  quo  nulla  damnatio.  Acque  hoc  fcn- 
fu  in  Chrifto  dicimur  eledli ,  quod   Chrifto  nos  dederic  Pater,  per  Chriftuni 

redimcn- 


35  AC  T  A       S  Y  N  O  D  I 

redimcndos,  per  fidem  lefu  juftificandos,  tandem  per  Chrifl:um&:  ci7m  Chrifto 
glorificandos.  Etfiautem  eledio  refpeólum  habeat  ad  Chriftum  Mediatorern, 
jn  quo  omnes  adfalutem&:  gratiam  eìigimur ,  tamennoselcgit  Deus ,  nonveluc 
exiftentes  in  ilio  prialquam  eligeremur ,  fed  elegie  ut  cfTemus  in  illo^  perque  cutn 
iqrvaremur. 

V. 

Fidem, fidei  obedientiam,&  inutraque  perfeverantiam,  tanquam  caufam 
aucconditionem  poftulatam  à  Deo  ab  homine  pra^ftjtam,  in  mente  Dei  eligen- 
tis  prseceffifTe,  Dcumque  ad  cledionis  decrecum  moviile;  aut  propter  liane  fi- 
dem pr^evifam ,  huhcillò  elezione  dignioremvel  indignioretn  fuilTe,  negamus. 
Contra  vero  fidem  ,  refipircentiam;  juftificationcm  ,  landificationcm  ,  qua:  ho- 
mini  ante  finem  vita:  obveniunt,  elcftiohis  gracuirx  &  libera:  fruftus  cfie  do- 
cemus,  itaquidem,  ut  non  alirer  Deus  quenquam  elegerit,  quam  ut  eundem 
per  fidem  lefu  Chrifti ,  veluti  per  medium  fubordinatum  ,  ad  gloriam  immuta- 
biliteratque  infallihiliter  perduceret.  Neqùe  enim  Deus  elcgit ,  quod  fciret 
crcdituros,  fed  elegit,ut  credcrent,  Necquiequam  boni  Deus  in  homine  prx- 
vidit,  nifi  quod  bonus  ipfe  mifero  daredecrevit.  Confequicur  pcrfeverans  &  viva 
fides  eleólionem,  infidelitas  reprobationem  :  illa  mifericorditer  &  eificieilter,hxG 
jufte  &  permittenteri  utraque  ineffabilitcr  &;  fapienter, 

VI. 

Tametfi  in  ho'miric  aliquo  aut  integra  aliqua  gente,  mala  latere  multa  ni- 
itiis ,  Deoque  judiciorum  (uorum  omnium  cum  univcrfàlium  tum  fingulariùni 
caufas  &  juftas  &  cercas  in  homine  etiam  ipfo  ,  aut  gente  ipfa,  patere  pluri- 
mas  non  inficiamur  ;  cur  tamen  Deus  hunc  pra:  ilio,  aut  hanc  genrcm  pr^e 
illa  per  Euangelium  vocet,  vel  non  vocet;  éur  indicavent  verbum  fuum  la- 
cobo,  ftatuta  &:  jui-a  fua  Ifraeli ,  nec  ita  fecerit  ulli  genti  ,  qùin-etiam  aitati- 
bus'  prxteritis  iuis  ipfarum  viis  incedere  fiveritomneS  genres,  1;^  tenti  alieni  rha- 
litia:,  ceucauise,  propter  quam  alius  prse  alio  Euangelij  pri^dicatione  fit  dignus 
vel  indignus ,  tribuere  non  polTumus.  Nequc  meliorem  tommunioris  gfacix 
ufum,  nifi  eum,  qui  fluir  exipfa  gratia,  agnofcimus.  Sumus  enim  natura  filij  irae 
omnes,  ficutreliqui  :&:  fola  nos  diftinguit  indebita  gratia.  Et  vero,  quarnam  erit 
auteflepoteft  in  homine  vel  gente  durities  tanta,  tantaquc  malignitas,  qua:  ab 
incomprehenfibili  &  exundantiflima  gratia  illa  tcgi  aur  frangi  non  poflìt.  Il  velie 
miièreri  Deus  ?  Deus  utique  ,  qui  mifericordia  dives  cft ,  vocavit  eos ,  quorum 
guttur,  lingua,  labium,  os,  pedes,  via,  omnia  denique  erant  longe  miferrima, 
quemadmodum  Paulus  criminatur  IudaEos&:  Gra:cos.  Vocavit  Deus ,  abluit,jti- 
ftificavit  ,  fandificavir  flagitiofìflimos ,  qualcs  ®orinthiorum  nonnullos  fuiffè, 
Apoftolus  idem  tcfiatur  .  Veriflimum  enim  eflillud  Pauli:  nhi  ó' amfHficatum  fe(- 
eatitm ,  ihifuferabundavit  gratia. 

! 

VII, 

Quemadmodum  fuit  .prscognitus  ante  jada  mundi  fundaiiienta  Media- 
tot,  nonindefinitus  aliquis,  qui  forte  fortuna  occurrcret,  fedfingularis  &  cer- 
tus ,  Dominus  nofter  lefus  Chriftus  ;  ita  Deum  certos  &  fingulares  homines,  hunC 
videhcet  &:illum,  elegiile  credimus.  Dilexit  utique nominatim  Iacobum,,/e- 
gregavit  ab  utero  Paulum.  Et  ut  quiique  fidelium  vere  dicere  poteft;  Vivo  ego.pff 
fdem  Filij  Dei ,  qiii  dilexit  me ,  é^  femetiffnm  tradidit  ^ro  me ,  fic  quoque  vere  dtcere  pò-. 
t^Ft'i  ]>fftf  elegit  wc^. 

r.'.r-  VJII.  Mail.. 


NATIONALIS      D  ORDRECHTAN^.  37 

Vili.. 

Infantium,  non  minus  quam  aduItorum-ekìTtionem  &:  reprobarfonem  effe,  nd- 
vcrfiis  Dcnm,  qui  nondiimnaros  amar  n-iircricordiccr,&oditinculpabiJirtr,nVo-a- 
renonpoflnmus.  Ad  infanrcs  aurem  ifideJiiim  quod  acriner,  ciim  Deus  vi'{a>de- 
ris  grauiiri  ipforum  fìt  Deus-,  jJIosque  ex  parente  hd eli,  altero falrera  ,  flinaros  ap- 
pellet  Paulus;  &  cofdem  rcnunciet regni  carlcllish-j^redes,  c-rlorum  Dominus  ;  fi 
moriantui-in  infantia  ante  annos  di/cretiohis,  oprime  deillis/peramus:  Ncc  dubi- 
ramus  infantiiim  talium  Angelcsminifir-aroriòs  jIIos  &  renella-  jetntis  flJiùs  aman- 
tilTimos  rjjjinrus,quibus  faciem  fuam  Deus  nunquam  nbnexhibcr.proprcrhos  .'pfòs 
emjrti  vcì  aiaximc,  fuoque  oiTÌgìo  prompriflìme  fungi; 

I  X 

Eledionem  alìam  gcneralem,  univci-raleir.,  indefìpiram:  fìmilitcr  compieram  ^^. 
incomp]ctam,peremptorjani,  &:non-pcremproriam  ,  rcvocabiJem  &  irrcvocabi- 
Jem  ,  vekittenicrarix  curioficans  audax  invcrtrum,  dicirtnis  Déo  ignominiofbm; 
&:inimicum  conrolationi  fìdelium  die.-  lllud  quidem  ,  quia  Dei  prs:ftirutu'mj 
quodfecundum  cleòlionem  eft,  mahet  firrtiuni,  ncque  Dcum  vocariortis  dono' 
rumque  po:;nirer:  hoc  vero,  quia  pra:dG(ì:inato.s  noseiic  ljETamurrecuilda£ii:propo-. 
iitunicjus,  qui  agir  omnia  ex  coniilio  voluntatislua^potèntif,  '      :';-••; 

X, 

«      .  - 

Elecìorum  dcfinitus  ed  certufqitc  numeius,  qui  nec  aligeri  ncc  minui,  ncoue ex 
eledo  reprobus  aut  ex  reprobo  cledus  herj  poteit.  Sfar  enim,  refle  Paulo ,  (oiidum 
Bei  fundamentum  Jjiibensjìpilnm  hoCyNmJtt  vci^s  ,  qnifintfii.  Ciimque  atfurdum 
ficexillimare  divina  conijiia  inoveri  cafu  ,  aut  pilorum  pafierumve  curam  Deo 
majorem  eile  quani  homauim  ,  remerariuiu  quoque  eft  eledorum  numerum 
certum  negare, 

XÌ. 

Deus  qui  elcftis  fuis  benedicir  benedicbìone  fpirituali  omni ,  quos  dilexit  ance 
jadìa  mundi  fundamcnra  inimicos,  diligirquc  reconciliacos  per  Chriflum  ma- 
gis,  profeto  fìliis  fuis  jam  vocatis ,  converfis,  juftifìcatis  &  fandificatis,  eleclio- 
nis  ipforum  arque  futur^e  glorix  ienfum  gulhimque  in  morrali  hac  vita  non  in- 
videt;  fed  chariraccm  fuam  in  corda  iptoru'm  large  elfundit  ;  fpiritu  adoptio- 
iiis  ipfos  de  peccatorum  remifTiorie,  &.  parta  per  Chriftum  falure  ita  certos 
reddit,  ut  in  hujus  vitx  miferiis  fìrmam  He  inconcuflam  confolationem  habe- 
re,  imo  in  afHidionibus  etiam  fubfpe  gloria:  Dei  gloriari  polTlnt.  Quia  tameri 
cledtorum  officium  eft:  non  ctferri ,  atic  carnali  fecurirare  diiìluerc;  conrra  po- 
tius  ftudere,  ut  vocationcm&:  eleèlionem  l'uam  firmane  reddant,  luanìque  ope- 
renturcum  timore  &:  tremore  lalutem,  fenfus  illius  ac  cercitudinis  menfnram 
Deuslargiturquantam,  &quomodo,  cua-i  gloria:  fua:,  tum  iplìs  quoque  eledis 
expcdire  optinie  unus  omnium  novit. 

XIL 

Quis  dccretornm  divinofum  (It  ordn  èc  numerus,  quandoquidcrti  vis  Dee 
non  luntficut  vìx  noftra:,  &  cogirationes  Dei  non  funt,  lìcut  cogirationes  no- 
ftrìB,  necquifquamipft  à  condlio  fuit,  nos  ifta  ci  uni  &  foli  pcrmittimus,  cujus 
intelligenti £■,  tefte  Plalmifta  ,  non  esi  numerus .  Quia  tamen  prxdeftinare  inclu- 
dit  &:  fincm  &:  media  ad  fìnem,  nos  hominem  uno  eodemque  adlu  primum  ad 
glpriam,  deinde  ad  graciam;  adlàlutem  nempe  &nd  vocationcm,Hdem,iufti- 
d  fìcationem 


j8  ACTASYNODI 

fìcationcm  &:  fanaificationcm  elle  deftinatum  crcdimus.  Crediderunt  cnim  quot.' 
quoc  or4inati  eranc  advitam  xternam^ 

XIII. 

ReDrobatìoncm  &:  damnationem  ipfi  quoque  diftinguihiUs.  Cur  hunc  praè 
ilio  Deus  rcprobavcrit ,  extra  Dei  ^<S>Wav  illam  >  caulam  nullam  admittimus. 
Ch(em  emm 'uult -,  indurata  Cur  vero  hunc  vel  illum  damncr,  propter  peccarum 
fieri ,  &  per  offcnfas  reatum  in  hominem  ad  damnarioncm  vernile,  magUlro  Apo- 
ftolo,  didicimus.  Et  revera  ,  ut  Deus,  non  damnac  niii  propter  peccatum,  ficda- 
tnnare  non  decrevit,  nilì  propter  peecatum .  , 

XlV. 

Damnationis  caulam  propriam  igitur,  &proximam,  intra  impìos  ipfos 'qusc- 
rere,  eccleiìas  noftrab  fidci  cpmmiifas  docemus,  peecatum  vid'elicet,  five  \\x- 
reditarium  illud ,  five  adverfus Legem ,  aut  Euangelium  prazvaricatio  (ìt.  Quo- 
ties  itera  de  caufis  damnationis  jflicienda  cft  mentio,  non  tamad  caufain  fupre- 
tnam  &  arcanam  ,  juftamque  Dei  voluntatem,  quam  ad  hominis  impij  pecci. 
tum  &  culpam  attendendum  elle  monemus,  ut  palam  conftet,  nihil  damnatis 
prxtermeritum  evenire.  Dcumautem  ad  peccandum  quempiam  cogerc,  vei 
peccati  elle  autorem  ,  piane  horremus.  Nam  Deus  nofter  non  deledatur  ulia  iti- 
juftitia,  &:  odic  omnes,  qui  operam  dant  iniquitati. 

Subfcripferanc, 

loh.Iacobm  Breitingerus,  Tigurinui, 

^Urcm  Rutimejeruiy  Bernenjìs. 

Sebajìianus  Beckitts,Bafdienfis. 

Wolfgang^  Mayerus ,  Bafdienfis  Ecclef.  adminifle'r, 

lohannei  Conradm  Kochtm,Sca^huJìanfts. 

Jliidicmm 

De 

PRIMO     ARtlCVLÒ, 

TSIomine  Orthodoxarum  Ecclefiarum  NaJfo'uio-VJ^et-- 
teravicarum. 

DE      ELECTIONÉ. 

Sententiafaljdj  qute  pajjìm  in  'jBelgio  Sententi  a  'vera,  qua  haBenus  in  Ec- 

èH  dijèminata.  tlepis  'Xelgicis  fonuit. 

I.  .  I- 

Voluntas  Dei ,  qua  vult  fideles  perfe-  Confilium  Dei,quo  ab  ^eterno  decre- 
vcrantes  lalvare  ,  eft  totum  ekftionis  vit,quorundamde  univerfirate  generis 
decretuiu.  humani  miferi  prò  Tuo  beneplacito  nii- 

fereri,  eofque  ex  ftatumiferi^in  frnrom 
gratis: tranllatos fidein  Chnrmmdona- 
rcindeq;  inftarum  gloriar  rraducere,  ad 
laudégloriegrarigiua?,eftcotumcle6ì:lo- 
nis  decretum.Rom.b.z^.joEph.  1.4,5. 
IJ.  Eicdio- 


NATIO  NALIS      DORDRECHTAN^, 


J^ 


If. 


Eledionis  adfalutem  duofunt  a<3-us, 
non  temporis ,  fed  nacurx  ordine  di- 
ftin£ti:  unus  de  fine,  alter  de  mediis. 
loh.  <?.  40.  Ephef".  1.  per  totum.  Etin 
his  mediis  primum  obtinet  locum  Chri- 
ftusmediator,  cui  Deus  eleótos  dedit, 
ut  fide  in  ipfum  gratis  rervarentur,quot- 
quot  fervantur.  Ephef.  1.3.4.  lohah.  3. 
16.  &  feqq. 


III. 


IL 


Quatuor  diftinda  decreta  conilde, 
randa  funt  in  elezione  ad  falutem, 
Primum  eft  ,  quo  Deus  dccrevit  Fi- 
lium  fuum  piacularem  vidimam  ho^ 
minibus  dare  :  fecundum  ,  quo  dc- 
crevit credentes  falvare  :  tertium ,  quo 
inedia  ad  fìdem  neceflaria  Conferre 
propofuic:  qiiatrtum,  quo  decrevit  fu 
gillatimeos  falvare,  quos  in  fide  ad  £- 
nem  perfeveraturos  pra^vidir, 

III. 


Etcflio  ad  falutem  eft  tantum  uni-        Elenio  ad  falutem  eft  indefinita  vei 
ca, Rom.  9.  per  totum.    Eademquc  eft     definita ,  generalis  vel  fingularis, &  h^c 

._._      rurfus  incompleta  vel  completa  ;  revo- 


ratio  eled:ionis  in  V.  &C  N.Teftamcnto, 
Roni.9.n.i^, 


IV. 

Caufa  ìmpulfìva  cleftionis  eft  purum 
putum  Dei  beneplacitum,  quo  com- 
placuit  ipfi  dare  regnum  eledis  fuis, 
Luc.ii.  32..  iifdemque  revclare  myfteria 
falutis,  Matth.ii.^^.  ConferRom.9.10. 
Ephcf.i.verf  j; 


V;' 


Elc£tio  ad  falutem  eft  immutabilis. 
Rom. 9.11.  i.  Tim.z.  19,  ac  proinde  nu- 
merus  elcólorum  apud  Deum  ita  eft 
certus.utnec  augeri  nec  minuipoflic, 
Lucio,  io.  Apoc^ii.t/. 

VL 

Fides  per  charitatem  efììcax,eft  fru- 
ftus  eleftionis;  Deus  enim  nos  elegit, 
ut  effemus  fandi  &:  impolluti,  Ephef. 
j.  4.  Gonfer  i.  lohan.  4.  io.  19.  &  loh. 
15.  z6. 

VIL 

Homo  eleftus  in  hac  vita  certus  effe 
potcft  de  fui  cle6tione  :   quippe  quam 

ex 


cabilis  vel  irrevocabilis ,  non  perem- 
toria  vel  peremtoria.  Et  alia  eft  ratio 
eleftionis  in  Vcteti  &  Novo  Tefta- 
mencoò 

IV. 

Decretum  elcdionis  univerfoJe,  de 
falvandis  fidehbus  ,  eft  abfolutas  vo- 
luntatis  Dei ,  illiusque  caufa  ìmpulfì- 
va eft  folum  Dei  beneplacitum  ;  fedi 
Decrctùm  cleftionis  fingulare,  d^fìo- 
gularium  falute  ,  revera  èfl  conditio- 
natiim  i  quippe  innixum  fidei ,  tan- 
quam  conditioni  prajvifae ,  fine  qua 
non  placuic  Deo  hunc  vcl  illum  cli- 
gere. 


V, 


EleiSio  incompleta  &  non-percm^ 
ptoria  poteft  inrerrumpi,  acque  intcr» 
d^m  interrumpitur  ,  ita  uc  in-com- 
plete  eledi  poflint  fieri  reprobi ,  nume^ 
rufque  illorum  augeri  &  minui. 

VI. 

Fides,  fideique  obedientia ,  eft  con» 
ditio  antecedens  eledionem  >  quas,  uc 
gratiofa  &  Euangelica  dignitas ,  movie 
Deum  ad  cledionis  prjemium  his  prae 
ahis  deftinandum.  ,   i  _ 

Eledionis  ad  gloriam  fenfus'  certus 
non  eft  in  hac  vita, 

da  DE 


40. 


AGTA      SYNODI 

ex  tcftimonio  Spiritus  fandi,  &  infal- 
libilibus  mediis  falutis,  pura  fide  ,  fi- 
dei  fenfu ,  fidei  luda  cum  dubitacio- 
nibiis  ,  fpe  deniqiie  viva  &  charita  - 
te  non  fucata  ,  per  gratiam  Spiritus 
fandli  infallibiliter  cognofcere  poteft 
ac  deber. 


DE    REFKOBATIONE. 


Sententìafaljà,  qu^e  pa^m  in  'Bel- 
gio eH  dìjfeminata. 


Sententi^  vera,  qutehaStenm  in  Ec- 
clefìis  Belgi cis  obunnit. 

h 


VoluntasiDei,  quavultìnfidelesper-  Confilium  Dei,  quo  ab  aeterno  fa- 
feverantesfiabirarelinquere,eft  tacum  pienter  ,  libere  &  immutabiliter  de- 
Reprobationisdecretum.  crevit,  quofdam  de  umverfitate  gene- 

ris hutnaiii  tniferi  rion-eligere ,  &  il- 
los  jufte  propter  peccatum  damnare,' 
cft  totum  Reprobationis  decretum . 
Matth.7.25.  Rom.9.  zi,22.  i.Thefl;5.^," 
Iud.4.Apocal.i7.  8. 


ti. 

Repfobatiohis  decretum  efl:  univer- 
falc  vcl  fingulairc,  lUud  de  infidelibus 
perfeverantibus  reprobandis:hoc  dcfin- 
gulatium  hominum  damnatione. 


in, 

Decretum  damnationis  univerfalc, 
eft  abfolutum  j  fingulafc,  condiciona- 
sum  ,  quippe  innixum  infidelitati  & 
pcrfevcranti3e  in  ilk ,  tanquam  condi- 
sioni  à  Deo  prsefcita:. 


mir: 


tv.,  --^ 

■-.  q  vi.-  ;iii.'i...ij,j.j  eiuoiiò'jb  iin  III"-- 

Reprobatio  eft  univérfàlis  vtì  flngu^ 
iaris:  &  haec  incompleta,  rcvocabilis, 
&  non-percmptoria,  vel  completa ,  irrc- 
vocabilis  &:peremptoriao 


IL 


Reprobationis  adtus  duofunt,  prx- 
teritio  fivenon-elediofingularium  ho- 
minum ,  &  damnatio,  feu  pr^cparàtio 
pcenie.  illa  in  Scripturis  djcitur  non- 
infcriptio  in  librum  vitas ,  Apocalypf. 
17.  8.  ifta  coagmentatio  ad  interitum, 
Rom,  9.2Z. 

ììl. 

Caufa  impulfiva  praeterltionis  efl: 
placitum  feu  Voluntas  Dei  liberrima, 
Matth.  11.25,2^.  Roman.  9.  ir.  18.  ir: 
Damnationis  autcm  caufa  eft  refpe- 
élus  certus  ad  peccatum.  Nam  quia 
Deus  in  tempore  non  damnat  rèproboi 
nifi  propter  peccatum  ,  ab  sererno  non 
nifi  propter  peccatum  illos  damna- 
re  dcftinavit.    Match.  25, 41.    Roman. 


9.  22. 


?.)  .or  .01  .>.r 


;eino!;j. 


''0  v.; 


Reprobatio  eft  unica  :  eademqucf 
ipfius  ratio  eft  in  Veteri  &:  Novo  Tcfta- 
mento,  Rom. 9. 

•:'>  Ef;3-J53  £3iv  ocri  nt  yrifi^b  crrrriH 


■■^  f^r.ow.T'. 


n    \ 


NATIONALIS      DORDRECHT  AN^, 


4r 


Quod  Deus  homines  quofdam  pra- 
terie graria  prxdicationis  Eiiangelij , 
ejus  rei  caula  efl:  fola  Dei  voluntas, 
Dcutcr.  7.^,7.  Marth.ii.z5,z6^, 


V. 


Quod  Deus  homines  quord.im  Eiian- 
gelij  pr^Econio  ad  falucis  parricipstio- 
nem  non  invitar,  folius  eft  beneplaciti, 
nonabfoluti,fed  talis, quo  homines  iftos 
obinfigne  aliquod  peccatum  Euangeh'j 
fui  annunciatione  deftitui  cupic. 


COROLLARIVM. 

ifamctfi  Deus  ob  peccatiim  originis         Infanrium  nec  eledio  eft  ,  nec  rè- 
infantes  damnare  poteft  :  Chriftiani  ca-     probatio. 
mcn  parcntes  de  làlute  fuorum  infan- 
tulorum  minime  dubitare  dcbcntriquia 
ipfis  &;  liberis  ipforum  fafta  efl:  promif- 
fio  Genef  7.7.  Marc.  io.  16.  Aàot, 


Jadicium 

DE    PRIMO     ARTICVLÓ> 

qui  eft, 

DE     P  R>£DE  STIN  ATI  ONIS     DECRETO; 

Exhibitum  nomine  Orthodoxarum  Ecclefarum 
Islajfo  via  -  W et  ter  A  vicarunt . 

DE    ELECTIONE, 


Smtentia,  [alfa,  qtUfafpmin  Belgio 
efi  dijfeminata. 

T  H  E  s .    L 

Volunras  Dei ,  qua  vult  fideics  perfe- 
veranres  falvare  ,  cft  toturn  clediofììs 
decrecum. 


Senientta  <-vem  quis  in  Ecclejiis  Bel- 
gicis  haSienusJònuit. 

T  H  E  S.     L 

Confilium  Dei ,  quo  ab  aèrerflo  dc- 
crevit  quorundam  de  uhiverfitate  ge- 
neris humani  miferiprofuo  beneplaci- 
to mifereri ,  eofqueex  ftatu  mifèriae  in 
ftatum  gratia:  tranflatos  fide  in  Chri- 
ftum  donare ,  indeque  in  fl:atum  gloria: 
perducere,  ad  laudem  gloriofx  grati35 
fua:,efttotumele£ì:ionis  decrètum. 


Confìrmatto  yera  JèntentU. 

Auguftinos  cum  alibi,  tum  in  libro  de  Corrept.  &  Grar„  rede  docer,  cjodrinam 
de  Prajdefl:inarione  publicc  effe  proponendam  ,  quod  Chrifl:us  &:  Apofl:oIi  eam 
prajdicarint;quodeafaciat,utin  Deogloriemur^non  auteminnobis;  quodquein 
veritace  &pietateconfra  falfitarem  &  impietatem  fideles  rnuniar.  Qnx  omnia 
tum  dfmum  confequimur,  quando  hanc  doétrinam  proponimus^  &c  fobric, 

d    5  &revc. 


■^^  ACTASYNODI 

2creverentcr,&:prndcnter,&:denique  piane.  Quod  poftremnm  non  obferva- 
riinc  Remonftrantes,  quando  voluntatem  Dei ,  qua  vult  fidclesperfeveranres  fer- 
varcjdixei-untcile  totumeleaionis  dccrctum.  Nam  Scripturaaliquid  ampl)us 
nobisproponicde  decreto  Ekaionis:  cfle  nimirum  bcneplacicuinDci,  quo  illc 
decrcvit  cercos  quofdam  homines  ex  communi  inceritu  pcrgratiam  cxenuos,  fì- 
decuein  Chnltumdonaros,  xtcrnum  glarificare.  Rom.8.29,30.  Ephef.  1.  4,5,9. 
Rom.9.  II.  exquibus  locis  colligitur,  Deum  abacrerno  decreville,  certis  quibuf-. 
dam  iiominibus  fidem  donare.  Quando  igitur  dicimus ,  Deum  elegifie  cieden- 
tes,  exprimimus  terminum  ad  quem?  adeoque  fìdem  intelligimus  confequen- 
ter.  E  contrario  exprimimus  terminum  à  quo,  quando  dicimus,  Deum  elegifle 
nos  inimicos  fuos,  adeoque  mifcros  .  Quem  utrumque  terminum  Scripturà 
p:.flim  conjuno-ic,  quando  negotium  (aluris  noftrx  nobis  oboculos  ponit.  \ide 
Roman.  7.  17.^18/  Cxtcrum  tale  objicitur  Deo  ehgenti  bumanum  genus,  qua- 
le vocat  &c  jullificat,  nempe  mil'crabilc.  Executio  fiquidcm  (^ut  habet  Maxi- 
ma Theologica  )  efl  fpeculum  decreti .  Et  vero  mifericordia  ibi  locum  babcc, 
ubimiieria.  Hinc  ipieDeus  in  bocargumento  dicit  ;  Miferebor,  cujus  mifertus 
fucro:  Se  commiferabor,  quem commilbratus  fuero.  Rem.  9. 15. 

The/ìs  ruera  il  Thefifa-lfa  IL 

Elcaionisadfalutcmduofuntaaus,  Quatuor  diftinda  decreta  in  cle- 
nontemporis,icdnaturae  ordine diftin-  ftione  ad  lalutem  funt  coufidcran- 
etx:  unusde  fine,  alter  de  mediis  :  Et  in  da.  Primumcft,  quo  Deus  decrevit 
mediis  primum  locum  obtinet  Chriftus  Filium  fuum  piacuìafem  vidimam  ho- 
Mediaton  minibus  dare:  Secundum,  quo  decre- 

vit credentcs  falvare  :  Tertium ,  quo 
media  ad  iìdem  necefiaria  conferre 
propolliit:  Quartum,  quo  decrevit  fi- 
gillatim  eos  falvare ,  quos  in  fide  ad  fi- 
nem  perfeveraturos  pr^evidic. 

Confirmatio  "v'era  Sententtdè, 

Adus  divini  beneplaciti  in  Deo  eft  iìmplex:  fed  quoad  noftrum  intelligendi 
modum,  duas  habet  veluti  diftindas  prseordinaticnes  &  quali  partes;  unam  de 
fine,  alteram  de  mediis.  Quam  docendi  rationem  in  hoc  argumento  &  na- 
tura &  Scripturà  nobis  fuppeditar.  Natura  enim  docct ,  fapicntem  in  omni  anio- 
ne fua  &  fincm  fibi  pr2eftitucre,  &:  media  ad  finem  conftituere.  Cum  igitur  Deus 
fit  ipfa  fapientia  ,  hofce  duos  adus  in  omnibus  ejus  aftionibus  ut  conjungere. 
Ce  quoque  diftinguere,magnum  eft  opeia'pretium.  Deinde  iacra  Scripturà  lios 
ipfos  aftus  conjungit  in  compendio  Euahgelij,  Iohan.3.  16.  &  in  aurea  faluti^ 
catena,  Roman.  8.  quando  vitafn  az£ernam  &:  fìdem,  glorificationem  &:  juftifi. 
cationem,  feu  gloriam  &:  gratiam  fìmul  nominat.  Porro  in  mediis  iftis  primum 
locum  obtinet ,  adeoque  reliquorum  mediorum  fundamentum  eft  Chriftus 
mediator,  cui  Deus  eledos  dedit,  ut  fide  in  ipfum  fervarentur  gratis  ,  quot- 
quot  fervantur,  Ephef.  1.3.  4.  Iohan.3.  !<?.&  fcqq.  Nimirum  in  Chrifto  eligi- 
mur  ,  ut  adoptionem  in  ilio  confequamu'r .  Et  Deus  ideo  donar  nobis  Chn- 
ftum  ,  &  nos  Chrifto,  quia  elegit  nos  diledos  prò fiia grada,  unde  liquetTeriem 
decretorum,  quam  Remonftrantes  conftituunt,  pugnare  cum  Scripturà,  imo 
ctiam  cum  ipfa  natura,  quae  docec ,  remedium  elle  pofterius  morbo  ,  naturi^ 
ardine. 

Thejìs yera  1 1 1.  thefis [Alfa  III, 

Eledioàd  falutemeft  tantum  unica:  Eledio  ad  falutem  eft  indefinita  &: 

eademque  eft  ratio  eledionis  in  Veceri     definita ,  gencralis  &  fingulàris ,  &  Uxc 
&  Novo  Teftamento.  rurfus incompleta  vel  completa,  revo- 

cabilis 


NATIONALIS    D  O  RD  R  E  C  H  T  A  N  ^.  431 

cabilis  vcl  irrevocabilis,  non  perempto- 
lia  vcl  peremron'a.  Et  alia  efl ratio  £Je- 
dionlsinV.  &N.T. 

Confirmatìo  <-u€ri!z  SententU, 

Aportolus  Rom.  9.  &Epher.  i.uriicam  diintaxattradit  EIe£tionem,  eam  riem- 
pe, qua  Deus  ab  a;cerno  propofuit  in  Tefe,  de  univerficace  generis  humani  mifcn, 
certos  aliquos  gratis:  &  gloria:  fu^  participes  efficere  in  Chrifto ,  ad  laudem  fua'ni 
&lhliitcmipf'oriim.  Proinde  diftinilioncs  eleftionisà  Remonftrantibus  confìdtx, 
tion  conveniiint  (apientiae  &;  immutabilitati  Dei.  Nain  nequefapicntis  efl,  temere 
aliquid  fibi  proponete:  neque  conftantis ,  in  lìngula  pene  momenta  mutare  fuum 
propoiìcum  .  Ad  EleóHonem  in  V.  T.  quod  attinet ,  illuis  eadem  eft  ratio,  qu:e 
cledionis  in  N.  T.  cum  eadem  lìt  ratio  fo-deris  gratuiti  fub  V.  &:  iiib  N.  T.  Quot- 
quot  enim  à  principio  mundi  fuerunt  falvi  faòìri,  ij  omnes  per  meritum  Atrni 
magati  ab  origine  mundi,  perqueiìdem  &:Spintumiplìs  ellicaciter  applicante^ 
T^ùr^H  Chrifti  ìh^^hcui,  fervati  Jbnr.  Heb.  11.  &l  15.  8, 

Thejìs  Orthodoxa  IV.  Thejìs  f/eterodoxa  IV, 

Caufaimpulfiva  cledionis  eft  purum  Decrctum  eledionis  univerfale  de 
putum  Dei  beneplacitum,quò  compia-  falvandis  fidelibus ,  eft  abrolutse  volun- 
cuitipfi  dare  regnum  eledis  fuis  ,  ijf-  tatis  Dei,  illiufq;  cauia  impuiiìva  eftfo- 
demque  revelare  myfteria  ialutis,  lijm  Dei  beneplacitum.  Sed  decrctum 

cledionis  iìngulare,  de  fingulanum  fa- 
Iute,  revera  eft  conditionatum ,  utpote 
iiixumcondicione  fidei  prsevifae. 

Confìrmatìo  yerte  Do5Ìrin£, 

Praevifa  fides  non  potcft  efle  caufa  cledionis  :  quia  clcdi  fumus ,  ut  credamus  : 
non  vero  credimus,  «t  eligamur .  Ephef.  i.  4.  5.  Qua:  fententia  adeo  clara  eft,  uc 
étiam  in  Cimmeri]s  Papatus  tenebris,  Scholaftici  renebnones  non  potucrmc 
ipfius  hiccm  effugere.  Diferte  enim  docuerunt,  amorem  communicationisfeu 
benevolenti^,  quo  Deus  diligit  etiam  hoftes  fuos ,  non  nifi  à  Dei  voluntate  pende- 
re: amorem  vero  complacentiifeu  concupifcentÌ£è,pra:fupponere  amabilftatem-*- 
óbjcdi.  Quo  pertìnetilJud,  quod  de  duplici  diledione  tradì  foler.  Nimirum 
diligimusalrquem  velut  lìt  bonus ,  vcl  quod  fìt  bonus.  Deus  ab  eterno  nos  dile- 
xit,  ut  éflemas  fandi,  non  quod  eflemus  Ihndi  :  &  nos  eligendo",  dignos  fecit ,  non 
autem  dignos  invenic.  Sola  igitur  Dei  S^okÌcc  eft  cledionis  caul'a  impellèns,juxta 
illud  Chrifti,  Luc.ii.3a.  Ne  time  parve  grex :  Namflaciiit  Patri  'vejlro  dare  %iohU  re- 
gntim  illud.  Vbi  verbo  t^^oxfiv  lìgnifìcatur ,  ex  gratuito  mifericordiaj  fonte  fluere 
vitam  azternam  o  Quod  ipfum  docet  Apoftolus  Rom.  9. 15.  j6.  Nam  Moiì  dicit  : 
tJKi/èrehor,  cuim  mijèrtm  fuero  ;  ó'  commiferahor ,  qtiemcommiferatmfutro .  Nempé 
igitur  elenio  non  eft  àm  ,  qui  'velit;  neque  eius ,  qui  ctirrat  ,fed  àm  qui  miferetur ^ 
nem^e  D  E I. 

The/ts  Orthodoxa  V,  Thejìs  JFfeterodoxa  V. 

Eledio  ad  falutem  eft  immutabilis  :  Eledio  incompleta  &  non-perem- 
ac  proinde  num.crus  eledorum  apud  ptoria  potcft  interrumpi  atque  inter- 
Deum  ita  cerciis  eft,  uc  nec  augeri ,  nec  rumpitur ,  ita  ut  incomplete  eledi  pof- 
minui polllt.  fint fieri  reprobi,  numerufque  illorum 

àugeri  &  minui. 

à.  4  Conjìr^ 


^  AGTASYNODI 

C^nfirmatìo  'pera  pntentU. 

Adco  firmum  cfi:  EleStionis  decretum ,  ut  quam  non  potcfl  mutnri  Deus,  mm 
non  poffic  infringi  iUius  decretum  de  fervandis  eledis.  Bona  fiquidcm  Dei  fimt 
<me'&iw.É?.»}Ta.  Rom.  il.  29.  &frmum  mamt  fropojìtitm  Bei ,  quod eft jecimdum  eleiìio- 
nem.  Rom.  9.11.  SoMtmque  fiat  fimdamentum  Bei  ,habens  hocfigilhim^  NovitBcmi- 
nus  eosy  qui  [unì fui,  z,  Tim.i.  19.  Quarc  cum  nomina  eledorum  fìnt  fcripta  in  ccc- 
lis  Lue.  IO.  zo.  &  in  iibro  vitae  Apoc,  zi.  Z7.  fieri  non  poteft ,  ut  numerus  iliorum 
auEcatur  vei  minuatun, 

fhefis  Orthadoxa  Vh  Thefn  Bfeterodoxa  t^l. 

Fides  per  charifcatem  efficax,  cfl:  fru-  Fides,  fideique  obedientia  eft  condi- 
&US  cleftionis.  ^^^  anteccdens  ele<£bionem,  qux  ut  gra- 

tiofaSd  evangelica  dignitas  mouic  Dcii 
ad  elcdionis  pr^emium,  his  pra:  alijs 
deftinandum. 

tùnfìrmeitìo  njer^  Sententi^. 

Deus nos  eicgit,  ut  eflemus  fandi  & impolluti ,  Ephef. i. 4.  Ltinhocefl  charitasi 
non  qtiodnos dikxenmm  Deiim ,fed  qucd  ip/è  dilexerit  nos,  i.  Ioli.  4.  io.  noiquc  diU- 
qimm Deum,  quoniam  ipfiprior  dfkxit  nos.  Ibid.  verf.  19.  Confer  liane  Tliefm  cum 
Itipcriori  quarta. 

TheJìsOrthodoxaFlh  Thejìs  ^eterodoxaVlt 

Homo  cledus  in  hac  vita  certus  effe  Elcdionis  ad  gloriam  fenfus  ccrtu? 
poteft  de  fui  ekaione.  non  eft  in  hac  vita. 

Confirmatio  ijerx.  Sentente. 

Certitudo  eledionis  non  tantum  nobis  fpedandaeftin  Deo,fèdètiaminipfis 
eledis;  quos  oportetdG  fui  eledione  certos  effe,  tum  ut  fìnt  grati  erga  Deum» 
tum  ut  in  rebus  adverfis  confugiant  ad  inexpugnabilem  Prasdcftinationis  arcem. 
Poteft  autem  homo  fidelis  eledionem  fui  colligere  ex  teftimonio  Spiritus  Sandi, 
&  infallibilibus  medi)s  falut is ,  pura  fide,  fenfu  &  hida  fidei ,  fpe  denique  viva ,  & 
charitate  non  fucata.  Nam  Spiritm  SanBm  tefiatur  una  cum  Spiritu  nofiro  ,quodfH- 
TKUsflij  Bei,  Rom.  8,  16.  &  vera  fides  eft  -ds-M^oipii^tcìn^ mTrofy/jcni,  Roman.  4.  22. 
Ephef,  5. 12.  ideoque  rcpugnat  ipfi  diffidentia.  Fides  prxterea  ludatur  cum  dubi- 
tationibus ,  Rom.  4, 18.  excinguit  ignita  tela  Satana:,  Ephef  6. 16. 8c  profert  opera 
charitatis  erga  Deum  &  proximum  Iacob.2.17.  Rom.6. 12. 13.  Qux  omnia  fune 
•nKfinPK*.  eledionis  ad  falutem  ;,  omni  exceptione  maiora.  Atque  ha:c  Methodiis 
vere  Analytica  obfervanda  eft  in  praxi  huius  dodrina:,  ut  ab  effedis  airurgamus" 
ad  caufas. 

DE    REPROBATIONE, 

Thefis  Orthoddxa  1.  Thefis  Heterodoxa  L 

Confilium  Dei  ,  quo  ab  eterno  fa-         Voluntas  DeijquavuItinfidefcSpcr- 
pienter,  libere  &:  immutabiliter  decre-     feverantes  fub  ira  relinquere,eft  totum 


vit  quofdam  de  univerfitate  generis  hu-     Reprobationis  decretum. 
mani  miferi  non  ehgere>  &c  illos  iufte 


proptcr 


NATIONALIS    D  O  RD  R  E  C  HT  A  NjS.  4^ 

proptcrpeccacum  damnare,eft  tocum 
reproba  cionis  decretum. 

Confìrmatto  a/era  Se?ite}ìti<ie. 
Propofita  reprobationis  definitio  corifìrmatur  ex  Match.  7.  27.  Rom.  9.  21.  zzi 
i.Thell'.  5.verf.9.  lud.veri.  4.  &:  Apoc,  17.  8.  Lucemque  accipit  ex  Thefi prima, 
de  Elezione. 

Thefìs  Orthodoxà  IL  Thefis  Lteterodoxa  IL 

Reprobationis  adus  duo  fune,  pré-         Reprobationis  decretum  eft  univer- 

teritio  feu  non-eledio  fingularium  ho-  fìile,  vel  fingulare .   Illud  de  infidelibus 

minum  ,  &  damnatio  feii  prxparatio  perièverantibus  :  hoc  de  fìngulariiim 

pana:.  hominum  damnatione, 

Confirmatio  yer^  Sententiae, 

Prasteritio  feu  non-cledio,  in  Scripturisdiciturnon-infcrip'tioinlibrumvitie, 
Apoc.  17.  8.  eftque  adus  negativus ,  quo  Deus  ftatuit  quorundam  hominura  non 
mifereri.  Damnatio  in  Scripturis  dicitur,  coagmentatioad  interitum,Rom.  9. 
ZI.  &c  defcriptio  ad  damnationem.  lud.verf  4,  eftque  adus  poiitivus,  quo  Deus 
ftatuit  quofdam  hdmines  propter  peccatum  damnare. 

The/ìs  Orìhodoxa  III.  Thefis  Heierodoxa  Ut 

Caufaimpulfivaprseteritionis  eft  vo-  Decretum  damnationis  univerfalc 
luntas  Dei  Uberrima  :  damnatioriisau-  eftabfolutum;  iingularc  ,  conditiona- 
temcaufaeft  refpedus  certus  ad  pec-  tum,quippeinnixuminftdehtati,&per- 
catum.  feverantiie  in  iila  ,  tanquara  conditio- 

ili  à  Deo  praefcitae, 

Confìrmcim  yèra  Sententine. 

Deus  habet  jus  abfolutum  in  fuas  creacuras  &homines ,  multo  magis  qiiam 
figulushabet  abfolutum  iusinlutum  &  vafa  fua,formandi  &  ordinandi  eaadde- 
cus  ve]  ad  dedecus,  abfq;  iniuftitia  prout  voluerit,  Ròm.  9.2.0. 21. 22.  Ex  hoc  igitur 
fureabfoluto  ,  Deus  omnes  homines  ordinare. poterat  ad  interitum,  fi  voluifler., 
Sed  quia  fé  non  tantum  abfohitnm  Dominum,  fcd  6<:iuftum  iudicém  declarare 
voluit,  abibluto  fua  fure  in  ordinandis  ahquibus  adinteritu  fton  eft  ufus,  fed  ufus 
eft  iure  ordinato  &:.  revelato  in  lege ,,  qua:  dicit  ;  Anima  qua  feci  averit.,  m.efi^fftr, 
Èzech.  18,  2o.hoceft, ordinavitad  damnationis  poenam, non  utiqùeimiocentes  ^ 
fed  peccatores  in  Adamo .  In  Adami  enim  corrupta  perdicionis  mafla  (ui  vocac 
Auguftinus  Epift.  10'^.  )  omnes  irituitus ,  quos  non  élegit  in  Chrifto,  n^c  ordina- 
vit  ad  grati? m  &:  gloriam  indcbitàm  ex  mifcricordia ,  eos.réprobavit  ad  iram,  hoc 
eft,  ad  pcenam  peccato  debitarh,  ex  iuftitia.  Priorisadus,  quo  decrevif  Deus 
quofdam  non-eligere,  caufa  eft  voluntas  Dei  Uberrima ,  Matth.  ri.  25.  26.  Rdm.  9. 
11.18. 21. pofterioris,  quo  decrevit  eofdem  damnare ,  caufa  eft  refped:us  peccati. 
Nam  quia  Deus  in  tempore  non  damnatreprobos  nifi  propter  peccatum,  ab  ^eter- 
no non  nifi  propter  peccatum  illos  damnafe  decrevit.  Manet  ènim  immotare-, 
gula  :  quicquid  Deus  m  tempore  facit,  ab  alterno  facere decrevit.  Ethocvule 
Apoftolus  ,  quando  Rorn.  9.21.22.  eledosvocat  vafa  milcricordice  parata,  ad  glo- 
riam: reprobos  vafaira?:  adaptata  ad  interitum:  ira  enim  fupponitpcccatum,  quia 
Deus  non  irafcitur  creatur^r,  nifi  ob  peccatum.  ira  quippe  eiì  pcena ,  qu.am  ex  or- 
dine iuftitix  nulli  irrógat  Deus  nifi  ob  peccatum.  Ad  ira.m  igitur,  hoc  eft,  ad  poC'- 
nam,neminera  ordinavit ,  nec  ordinat  nifi  ob  peccatum.  Nequetamen  in  pec- 
cato oportcr  hic  fuk)fiflere,fed  afiurgere  ad  óO'^£»cr«* , qutC  eft  caiifà prsceritionis, 
feunon-eledionis,  ^  .        _. 

rhefs 


^^  A  e  T  A      S  Y  N  O  D  1 

Thep  Orthodoxa  1 K  Thefo  //etmdoxa  1 V- 

Qiiod  Deus  homincs  quofdam  prse-  QuodDeushomiriesquofdamEvari- 
terit  gratia  pra:dicationis  Evangeli],  geli]  praeconio.adfalutisparticipationé 
cius  rei  caufa  eft  iufta  &  libera  dus  vo-  non  invitar,  folius  eft  beneplaciti ,  non 
luntas.  ^  abfoluti,fed  talis,quohominesifl:os,  oh 

infigne  aliquodpeccatum, Evangeli]  fui 
annunciatione  deftitui  cupic. 

Cmfirmatto  yera  JèntentU. 

Hic  hobis  fufficere  poteft  illud  Chrifti ,  Matth.  ii.  25.  z6.  Gloriamtihi  trihuo,  ?4. 
/^r,  Domine  cali  &  terra ,  quodh<ecoccultaverisàfapierìnbm  &  inte!/ige»ttbuf ,  ^  earetexe- 
rùiìifmtibtts.  Etium  PateriquÌAitAfUcuittibi.  Quo  ctiam  pertinecIocusDeut./.^,/. 

DE     PRIMO     ARTICVLO, 
qui  eft 

de 

Elezione  ad  vitam  aeternam 

Sententia  ^  Suffragmm  Genevinfium, 

T  H  E  s  I  s     L 

DEus  ab  sctcrrlo ,  ex  mero  beneplàcito  voluntatis  fua; ,  ccrtas  perfb- 
nas,  ex  feminc  &  pofteris  Adae ,  in,  &  cum  eodem  lapfàs ,  reas  Se 
eorruptas,  dccrevic  in  Chiifto  per  &  propter  Chriftum ,  ex  eadcm  «sCJ^ex/^ 
in  hune  finem  ipfis  fingularitcr  à  Patre  deftinatum ,  gratio(è  &  efficacitef 
vocare ,  fide  donare ,  iuftificare ,  per  Spiritum  regenerationis  fandificarcj^ 
&  per  hxc,  &  poft  hasc  omnia,  tandem  in  a^ternum  glorificare. 
Haec  Thciìs  probatur  ex  manifeftis  iftis  locis. 

Ephef.  1. 4.  Elegit  nos  in  i^foy  unte  iuBa,  mundi fundamenta ,  ut  ejemusjkn^i  (^  incuhn. 
ti  coram  iffo  m  chAritate  :  FofiqHam  nos  fradejìinavit  in  Adoftionem  per  lefim  chrifium  in 
Cefe,fecundHm  beneflacititm  voluntatis fu^e .  In  laudem  gloria  gratia  ijfim ,  qua  mbis  grmofus 
fuit  in dile0o.  Et  vcrf.  n.In  tpfofumttsfortem adepti, fradejlinatifecundumpropojìtiim ilLuSt 
qui  operatur  omnia  fecundum  confilium  loluntatis  fuA,  utfanus  nos  in  laudem  glori  a  ipjtuh 

Ephef.  3,10.  K^d  manifejhndam  per  Ecclefiam  multifariam  Jàpientiam  Dei  jfmtndnm 
fropojìtum  dternum,  quodfecitin  Chrijìo  le  fu  Domino  noftro. 

1.  Tim.  I.  9.  Servai it nos,  é^ fi^^a  vocatione  vocafit , non ficundum opera  nojlra.jèdfè- 
eundum  proprium  prOpofitum  &  gratiam ,  qua  data  nobisfuitin  ChriJìo  lefù  ante  tempoiap' 
fulariA. 

Tit.i.z.  Injpetn  vita  aterna rquam  Detti ,qitimemiri non pmefi proniifit, ante  tempora 
Jàcularia. 

Rom.  9.  1 1.  Nondttm  nata  puerù  ,CHm  nondum  boni  velmali  quicquamfecijfent,  ut  prò-, 
pojìtum  Di»  ,quod ejl  fecundum  eleE{ionem,fìrmummaneret ,  non  ex operihm,  fed  ex  vocantc; 
DiBum  ejl  ei,  Maisr ferviet  minori. 

Malach.  i.  2.  LAn  nonerat  Efaufrater  hcobi?  inquii  Domintts.  lacùbum  atttem  dilexi, 
Ejàvum  vero  odio  habui. 

Rom.  9.  i8.  Miferetitrcuiftsvultt  &quem  vtdt,  indurat, 

lob. 


NATIÒNALIS    DORDREC  HTANuE.  47 

Ioli.  13.  18.    Non  dico  de  vobi'i  omnihtts ^Jcio  quos  elegerim. 

z.  Thel".  i.  13.  Nos  atitem  dehemm  perpetuo  agere grattai  de  l'ohli,  fratres  diletti  in  Do-, 
mino  y  quod  Baci  i-os  clegit  a,  principio  adfaltaem.,  TnfanStif  catione  Spirititi ,  érfide  veri- 
tàtts. 

Rom.3.  4.  ^idigtttir pnecellirms  ?  nequaqm?n:  ante  enim  eficinttuò' ind&os  &  G(n- 
tiles  omnes  effe jìib  peccato. 

Etvcrf.  14.  Ornfie  OS  ohturetur  ,  &  ohnoxiusjìa.t  tcttisrntindta  indicioUei.  Et  u-  No» 
efi  di  fi  inolio,  quandoqiiidem  omties  peccauertmt,  (y  desiitutmttir  o  torta  Bei. 

Rom.  5. 12.  Per  unum  hominem peccatum  in  Miindurn  introtft ,& per peccattimtjliprs \  &■ 
ita  in  omnes  hominesmorstranfijt^  in  ilio  y  in  quo  omnes  peccA'veruni. 

Gftlac.  3.  2Z.  Scriptnra  conclnfit  omniii ftib peccato , ut promifjio per fdem  lefu  chrijii  dare- 
tur creclentibui.    \òco  l'afa  wi[ertcordÌ£  s.^)^t\\:^ntm. 

I.  Per.  I.  20.  Chri[luiprxt)ràinatm,antctacLtmttndifuhdarnentii-i&  manifejfattis ultimìs 
temporibus propterz'os,  qut  per  ettm  credi tìs  in  Beum. 

,  loh.  17.  IO.    Omnia,  meo.  tiiaftmt,&  tuafimt  niea,  ò"  in  ipjtsglorifcor;  oro  prò  illis,  quos  de- 
dijli  mthi,  quia  fui  funt. 

Ifa.  9.  5.   FtHiis  ncbis  natiti,  nohn  datu-s. 

Rorh.  8.  28.32.  Scimas omnia  ccoperari  in  homi?n  ijs qnìdtlignnt  Beum^nempeiis qui  fimt 
i)otAtt fecunditnt  ipfim  propofitum  :  Nam  quos  prafivit,  id  eft ,  prxordinavitjfw  ettam 
frsdejìtnavit  fieri  lonformcs  imagini  Fily  fui,  utjit  primogenita  tntermultcs  fiatres;  quos 
autem pr^defiinai'it,  etiam ^ocavtt :  ,^uos  i'oaT.il,  etiam  tufi ificarit ;  é"  quos  iufìijìcavtt, 
eosetixnt  glorifca'^'it.  ^i  nobis  ornniiui  dedit  ftltum ,  qnornodo non ^ omnia  cam  tpfo  nobà 
dar  et  J*  j^-y  accnfibit  eUclos  Bei  f  Bcm  ef,  qui  luflipcat. 

1.  Pèc,  I.  2.  Eiecli  fecundiirn  '^yvuxnv  praordinaaicnem  Bei  Vatrìi^  m  fan^ificationc 
Spirttui,  adohcdientiam,  e?  ajfcrfìonem  fanguinis  Chrifìi. 

I.  Pecr.  2.  9.  Vos  iJHs  genui  eUcfnm ,  rcginm  facèrdotiuni ,  gens  fanSiajò" p'opiditi  pecti- 
liaris. 

Apocal.  7. 14.  J^  funi  cum  Agtio, funi  vocati,elecii  ò'fdcles. 

Apocal.  21.  27.  Non  tntrabit  in ipfam qtiicquam  immundutn ,  necquifacitahominAtÌ9^ 
nem,  ù'  dat  operam  menda(  io  :fed  ij  qui  fa  ip  ti  funi  in  Libro  l'itit  K^gni. 

J.  Per.  I.  22.  Animai 'vefirtts purifcajluiaufcukando  •ventali per  Spiritum, 

Th  E  s  1  s     IL 

Ex  eadem  mera  <€^okicì,  &  voluntatis  in  fcfe  propofiro  difcrevìc  idas 
pcrfonasab  alijs,  in  eadcm  mafia ,  &  fub  eocìcm  reacu  cxiftentes ,  ncc  uUa 
dignitate,  qualicacc,  difpoiìtiòne  aiijs  pr^cellentes. 

Rom.  3.  9.    Otiid igittir pr^cellirfmSi  é'c.  Et  22.  Nonejl  di/finclié. 

i.  Cor.  4.  7.  ^Hts  te  difcernit  ? Ecqtiid habes qtiod non  acceperisì  ^md fi accepifi ,ciir 
gloriarli-,  ef  f .  .'* 

Eplìcf.  2.3.  Eramu^ifìlqirsut  cralq.  Et  verf^S,  ' Scrinati ejìis  ex gratia per^dem ;  hoc  non 
ejl  ex  'uobis  :  ejl  domini  Bei  ,  non  ex  cperiita ,  ne  qm gjonetur.  Lege  qux  ibid.  fufius  ha- 
bentur. 

Rom.  5.  IO.  Bramiti  irfimci;  ut  &:  ad  Titiim  3.  ^.E-ramm  &  nos  quondam  infenfati-^ 
rebelles,  errantes.fervientes  l'aytjs  cupiditatibu^ ,  (jy  voluptatibm,  vitàm  dgentes  in  matitia  ér 
in'vidia,odiofó'odioinTÌcemhabcntes. 

Ephef.  2. 12.  CMementote  vos  quondam  Gentes,  in  carne, f uijfe  abjque  Chrijlo,  extraneos  a 
paUis  promiffionis  yjfem  non  hahìntes,  enfine  Beo  in  mundo. 

1.  loh.  4.  10.  /»  hoc  ejl  charitas ,  non  quod  nos  Beum  dilexerimui,fed quod  Ole  dilexii> 
nos- 

Et  vcrf.  14.  Nos  Beum  amamtn,  quia  illeprior  amavit  nos. 

loh.  1 5 . 1  (J .  Vos  non  me  elegiflis,fed  ego  elegi  vos. 

Rom.  4.  7.  Beta  vocat  qux  nonfuntytanquamji  efent. 

III.  Omnis 


^§  A  e  T  A      S  Y  N  O  D  I 

Thesis     III. 

Omnis  qualitas  vel  condido  laudabilis  in  liomine,  qua  ad  vitam  xtct- 
ham  aptuseft,  eli:  pofterior  ilio  a6tu  «jC^ojcia?.  imo  illius  verum  &  ger- 
manum  effeclum:  potifsimumfidcs,  nobilirsimum  &;  cminentiisimum 
opus  fpiricus  Regeneranris. 

Eph.  1.23;    <5? '/.e  eftcorvui  ipfita,  (^  'zrT^^uf^a  illms,  qui  imflet  omnia  inomnihw. 

I.  Gór .  X 1. 6 .  •  Deus  qui  oferatur  omnia  in  omnibus  efi  unta. 

lacpb.  1. 18;  Ipfexohmwefuagennitnos. 

i.Vtt.l.tì-  Per Jpirittmt 'ventati  obedin.'Uf' 

z.  Cor.  3.  5.  7^n  quodjimiis  afti  ex  nobifmetijfis,  veladcogitandtm  quicquamjedomnìi 
no/Ira  Ì)cou)Ìt*i?  efi  àDeo. 

Philip.  2..  1 3 .  D^ui  operatur  in  'vobis  é'  "^e//e  &  per/cere,  \jzs-ip  tkì  /JóoKta?.' 

Philip.  I.  2.9.  P'sbis  ixci'pi^^  ,g>'^fiofi  concejfitm  ejt prò  Chrifio ,  non  tantum  in  ipftM  cre- 
dere, fcdér  prò  ipfi  pati. 

Ephef.  6. 23.  Pax  fiatribm,  &  charitai  cttm  Fide  a  Beo  Fatre ,  &  a  Domino  noJ/roTeJft 

ChriJ^o.  ■     j  ■  r  '  r 

Heb.  13-  20.   Bau  paca  aptet  vos  in  omni  bono  opere-,  adfaciendam  voluntàtemipfiui,ja- 

ciens  ipfe  in  z'obis  qiiod  acccptum  efi coram  eo,  per  Chriflum  lefum. 

Ephcf.  i.ii.    Dem  operatur  omnia  fecundumconjìlium'voluntatàfm. 
Galat.  4.  9.     ^iium  Deum  i ognoveritis  :  imo  magis  cognitifueritis  ab  ipfe. 

Thesis     IV. 

Vocatio  efficax  per  Evangelium ,  &  fides  cordibiis  infufà  &  impreffa, 
funt  media  ad  iftius  decreti  finem  obtinendum  ì  Deo  ordinata:  atque  ab 
ipfomet  in  tempore,  cum  eadem ,  qua  ab  eterno  decrevit,  perfonarum 
vdiftindione,  difpenfata. 

loh.  17.  6.  Manifejlavi  nomen  tunm  homìnihiu  qtios  dediflìmthi  de  mttndo:  tui  erant,  &  tu 
mihi  illos  dedifii,  é'  tpfi obfervarunt  z-erbum  tuum  :  Dedifii  ipfis  -verba  tua,  qu^  dt dfii  milite' 
ipjl  recepevunt  ea. 

Aftor.  ix.  48.  Crediderunt  quotquòt  erant  ordinati advitam  atem.im. 

1.  Pct.  1 .  4-  FLereditas  immarcejfibi.'is  &  incontaminata ,  prò  nobù  in  coelts  confer'vata ,  qui 
in  virtHteJyd per fidem  cuflodimur  in  ftlntem,qu^  parata  efirevelari  in  ultimo  tempere,  verbi 
srzùz, Obtinentes  ftnemjìdeiz'efir^yfdiitem  a  limarum.  .     ^ 

Pi  al .  147. 1 9 .  Declarat  verbafiia  Iacoho,fiatut.ifHa  (jr  iudiciafua  ifraeli:  Nenficfeùt^mni 
genti  ;  iudicia  non  norunt, 

Tit.  l.i.   Tides  eUiioriim  Bei. 

Rom.  8. 30.    c)i!Ospr,idefi!niivit,  eosetiamvocauit,i^uos  vocavit,  eosetìamitfiificauìt. 

Matth.  13.11.  Vohis  datimi  efi: cogncfcere myfieriaregni ca'orum,ipfìs  antem  non  efi datum: 
Beati  vefhi  octili,  quia  lident,  &  aures  t-efins. ,  quia  audiiint. 

Habenti  dabitur,  i'cilicct,  grafia  prò  gratia,  loh.  1. 15.  Grafia  pabuli^pro  gratia  virar. 

2.  Thcf.  3 .  2.  Fides  non  efi  omnium. 

Lue.  10.  21.  [e{ii6  exiiltaz'ii  Spiritu,  é" dixit.  Benedico  tibi  Pater, Domine  cceìi &  terr.e, 
quod ifia  abfconderisp.pientibus  &  intedigentibm ,  &  reve'averis  ea parvulìs .  Ita  Pater,  quia 
fic  complacitiim  esi  tibi .  Nemo  noz'it  Filnim ,  nifi  Pater ,  ncque  Patrem,  nfi  Filim,  ó"  à  cui 
Filit'ts  revelare  njoluerit. 

loh.  6.  (J5 .  IKcn-o  /'<''(/?  -T-'cnire ad  me,nifiiei  datum  fuerit  a  Patre  meo,  Se  verf.  45.  ^ui~ 
cunque  audivit  À  Patre  &  diduit ,  venit  adm.e. 

loh .  9 . 3  9 .  Feni  in  hiinc  mundtim  ad  exercendum  iudiciiim ,  ut  qui  non  vident-,  videant-; 
(^quivident,  C£cifiant. 

loh.  10-37.  ^^^^rni'is  tot ftgnafecifiet  coram  ipfis ^  non  tamen  credebant  in  ìpfiim ,  ut  im~ 
pleretiir  verbum  Prophetd  lfạ,quod  dixif,  Domine, ques  crfdidit  pr^dtcatieni  nofine?  rut 
cui  rcvelatumfiiit  brachium  Domini  r'  propterea  nonpoterant  credere ,  quia  eiiarn  dixit  ifaiasy 
Excaaét  ipforum  eculos ,  &  indumvit  cor  ipfortm,  (jrc. 

1.  Petr. 


NATIONALIS    D  O  RD  R  È  Ò  HT  A  NtS;  \'^ 

I.  Petr.  1 .  zo.  Chrijìm  mmif efiat hì  ultimù  tempribus pre^tèr  vas,  qui  ter  eum  cr edite 
in  Detim. 

Rom.  1 1 .  9.  Elevilo  ohtìnutt,  reUqtà  indurati faerunt. 

Ioli.  IO.  1(3.  Haheo  etiam  aliai  bves ,  qua  mnfiwt  ex  hoc  ovili ,  illoi  etiam  oportet  me  ad'' 
ducere,  &  audient'vocem  meam, 

K8à)t.  1 8.  IO.  Efi rnihi fopilfis  multw  in  hac civitate, 

T  H  E  s  1  s     V". 

Decretum  hoc  apud  Deum  ftac  firmum  &  immotum,  adeo  ut  quicuii^ 
que  electus  efl,  femper  ad  finem  gloriic ,  fed  non  nffi  per  media  à  Deo  in- 
fticuca,  &  inviolabilia  peiveniac  5  ncc  unquam  eledus  fieri  potell  re- 
^robus. 

Rom,  9.  II.  rtprofofitum  Dei,  qued efifecundum  eleàior^em, firmum  marieret^hon  ex ope- 
ribus,  fed  ex  vacante. 

z.  Tim.  1. 19.  Tundamentum  Bei  fiat  firmum ,  hahens  hocfigiUum ,  DefUKOviifios,  Et^, 
'Recedat  ab  iràquitate,  quicunque  riominat nomen  Chrifii. 

R  o  m .  8, 5  o .  ^os  fradefiinavit ,  eos  cjr  vocauit ,  quos  vocavit ,  &:  q.  SIhÌs  criminabitur 
'elcÙosDeiì  Tiémefi^quiiufiificaf.  £cveif.37.  In  omntbmfiimffivi6iores  per  eum  qui  di- 
lexit  nos. 

Ifaiaz  65.  z2.  EleEiimeifacientveterafiere  opmmanuumfuarumt 

Rom.  II.  Z9.  Dofja  ^vocatio  Bei  funi  oif^iì^^iy^yttg:.. 

Rom.  8.39.  Inique  vita,  ncque  mors,  ncque pr^fentia,  neque futura, poterunt nos feparare 
ab  amore  Dei ,  qui  efi  in  CÌmfioIeJii  Domino  nofirc. 

2..  TliefT.  Z.13.  Vos  elcgit  a  principio  infan&ificatione  'Spirititi,  é'fde  in  veritatem. 

R  o  m .  8 .  9 .  ^ni  non  ha het  jpiritum  CÌn  ifii ,  non  efi  ipfitts. 

I.  Pet.  I.  z.  EceBi  fecundum  prtedefiinationem  DeiFatris  infanC^ificatìone  Spirìtmkdibe-> 
dientiam,  (^  afierfionem  fmguinis  Chrifii. 

Hebr.  6.13,  Defts  volens  maga  ofiendere  immutabilitàtem  conftlij jiii,hAredibtiS  promifitol 
vìsfideiufiit  iureiurando. 

Pfalm.  138. 8."  DominHumplebitprome,t)omine,bemgmtas tuÀìn perpeiuttm ^ mndefie=> 
resopusmammmtuarum. 

Ifaix  41. 9.   Tuesfìrvia  me(fi,èlegite,neqHe  reieci.  ,       . 

Rom.  il.  X.  Aii reiecitDeuópopuluin fiumi  Afitin&m^ ego famlfiàeltta.  Et  verf.  zSi 
Sunt  hofies,  quoad  Evangeiium  propter  vos,fedfunt  diLciiy  quoad  eli^ionem  propterpatres. 

!R.om.ii.  5.  ReliqtdtefecundiimelcSiionem  grafie  remdnferunt  in  hoc  tempore. 

Matth.  Z4.  Z4.  Exùrgent  Pfieudochrifii  &  Pfeudoprophet^,  &facientjìgna  df  mirdcuh 
magna,  adeo  utfeduUuri  ejfent  jfifieripojfet^ipfos  eleclos.  £t  vcrf,  31,  Angeli coUigeni ele^oi 
€x  quatiior  ventis. 

z.  T\ìti^.2.,n^  Mittet Bem  ìpfiis  efficaciam  erròrùyUt credant  mendacio  :  (^iudìcentur'om- 
nes-,  qui  non  crediderunt  veritati  ^  fed  deleUati  fintini  quitat  e:  fed  debemits  perpetuo  grattai 
àgere devobis Decfratres dilccli  quod elegit vos  Deus abinitio  adfaliitem,  &Co 

Apoc.  13.  8.  Adorahunt  befiiam  orrines  illi  incoU  terrà ,  quorum  nomina  non  fitnt  fcriptA 
in  libro  vita  agni, 

loh.  IO.  zy.  Oves  meàvocem  meam  audiitnt,  ^egocbgnofcoeai ,&  ipfemefequiintur.  Et 
egodo  eìs  vitam  Aternam ,  ncque  unquam  in  aternum peribunt -,  &  nuUmrapieteoi  demarftt 
tnea:  Patermem ,  qui mihi ìUm  deditmaior  efi omnihm ,  & nemo pbtefi rapere  ÌUm  de  man» 
Tatrismei. 

I.  Toh.  z.  15),  EgreJJtfunt  ex  nobìs  y  fed  non  erantde  nobìi;  nam  fi fuiffent  denohls,  utiquè 
manfiffent  inter  nos  ;fcilicet  hoc  accidit,  ut  manifefiumfieret,  non  omnes  effe  de  nobis. 

ThesisVL 

Notitiam ,  fenfum ,  ccrtitudinem  iftius  decreti  Deus  eledis  in  hac  vita 
iargitur,  modo,  mcnfura;  tempore,  quo  ipfi  plaget,  Nec  uUus  eft  elcd;us, 

e  qui 


jo  ■  ACTASYNODI 

quietate  rationis  capace,  non  ante mortem ,  ccrtifTimam  iftius  decreti 

pcrfuafionem  per  Spirirum  Sanólum  accipiar. 

I.  Cor .  1.  9.  j9^  f  Mirìs  nen  audivitj  ectilm  non  vidit ,  neejue  tinqtiam  nfcendit  in  cor  htì- 
ininis ,  aiafiirit ,  qtut  Dcu-spr^parazit illù ,  qui  iffum  diligunt  :  Deus  revelavic  illa  nobis 
perSpiritum  fuum,  qui  Spiricus  inveftigat omnia, etiamprofunda Dei:  Nonacce- 
■pimus  Spiritum  mundi  ,fed  Spiri tum ,  qui  eji  a  Dea  ,  ut  cognefcamut  ea ,  qtf£  nohls  datafunt  a 
Deo. 

Acqui  2.Tim .  1.9.  Propofìtum  (jr  grafia  Dei  nohis  data  efiinChrifio  ante  ter»porafecnlariai 

I,  Ioli,  2.  20.   Hcihetìs  uHElioncm  h  Sanalo-,  &noJìis  omnia. 

Lue.  IO.  20.   Gaudete,  quod nomina  t^efirafcriptafunt in c(E!k. 

Pfalm.  -2-5.14-  K^rcmum  Domtm  ejì prò  ttmentthm  ipfum  ,  & fcedta ipjìta ,  ut  mtuni 
faciat  ipjis. 

Apoc.  2.17.  Vincenti  daho  calculum  album,  é'fuper  illum  calculum,mvHm  nomen feri- 
ti um,  qucdnemo  novit,  nifiillc  qui  accepit. 

1.  Thef.  1.4.  Scientes,Fratresdile£fi,ÀT>0mino,veJìratn  elcBionemi 

Rom.  8.  35.  ^i< acciifahit  ele£ios  Dei  ?  Detti  ej,qui  iuflifcat.  Acqui  confciencia  ac- 
cufac:  Habeancergo  necefle  eft  fenfum,  &:  cercitudinem  certitudini  confcientise 
oppoficam  :  nempe,  fìdem  eleftionis, 

Ephef.  1. 13.  Ohflgnati  eflU  Spiritu  SanBo prowijjìonls ,  quiéfi  arrhaho  hdreditatii  vejlr* 
fld  redemptionem  acquifitionis  &c, 

t.  Cor.  I.  21.  Is qui cenfrtnat nos  vehtfcuminChriflo,  &quietiam  ufixitK$Sy  e/^ Deff^iqui 
etiam  obfignavit  nos,  &  dcdtt  arrhahonem  Spirimi  in  cordihui  nofiris. 

2.  Cor.  4. 13  Hahentes  eundem  Spiritumfdei ,  ut  ditlum  eft ,  Cr&didi,  (^  propterea  locu- 
tt^sfum  ;  nos  etiam  credimui,  &propterea  etiam  ioquimur:  Loquicur  autcm  ex  hoc  Spiri- 
tu ApoftoluSjRom .8.38.  in  Tua  &  totius  EccJefìie  perfona,  Nihil  nosfeparahit  ah  anio- 
re  Dei,qui  efiinChriJloIefu. 

2.  Per.  I.  IO.  Studete  'vocationemvejir(im,&  ek6tionemJìrmàm facete.  Ergo  obferva- 
to  hocprjecepto,  potéfthaberi  cercicudo,  quiainquit,  i.  Ioli.  3.  l'^.'Tercharitatemi 
nempe  per  fignum  infallibile ,  agnofcimm nos  ejfe ex njeritateiéf  corda  nojìra  certiorabi- 
mm  coram  ipfo. 

i.  Ioli.  3.  f9.  &  4. 13.  Ex  hoc  cognofcimui  nos  manere  h  ipfo,  éf  ipfunt  in  nobts,  quia  dedit 
mbù  de  Spiritu  fuo. 

Rom.  8. 16,  SpirittK adoptionls per  quem  clamamtts-,  Jbba,  Pater,  ipfe  tcBatur  cum  Spiri- 
ta nojlro  nos  effeflios  Dei.  huodjìfl^,  ergo  haredes ,  coharedes  Chnjli ,  fi  r/»odo  cum  ipfo  pa- 
timur,  ut  cum  ipjò  gloHfìcemur. 

Pfalm,  27. 13.  F£ mihi, nifi credidiffem  l'idere  homDei in  terra  viventium. 

Pfalm >  \6.f.  Benedicam  Domino, qui  rnihi  etiam  de  no£te  dat confilium ,  renes mei  infìi- 
fuunt  me,  Lxtatum  eli  cor  meum,  (jr  gloria  mea  Utata  eU ,  etiam  caro  meo.  habitabit  infecuri- 
i'rate,notas  mihi facies  femitas'vitx. 

2 .  Ti  m .  1 .  1 1 ,  Scio  cui  crediderim,  &fum  certm  illum  ejìepotentem  ad  fervandttm  depòjt» 
fum  meum  in  diem  illum* 

The  SIS     VII. 

Elcdlio  Patriim  fab  V.  Teftamento  fuir  ab  eodem  fonte,  ad  eundem 
finem^per  eadcm  media  principalia,  acque  in  Novoj  Id  eft,  ex  mero  bene- 
placito. Dei, in  Chriftojper  fidcm  ad  falutem  a^ternam  fuerunt  ordinati. 

Galac,  3.  8.  Evangelizacum  fuic  Abrahamo ,  }uftificari  genres  per  fidem  :  li  qui 
funtexfide.j^'unthencditlicumfiàcli  Abraharno.  Benedidio  Abraliami  obcigicgencibus 
in  Chrifto  lefu,  ut  per  fiJem  accipianc  promiffiones  fpiricus. 

Rom.  1 1. 16.  Siprimitmfii'.Bà:. ,  tota  etiam  mafkfanBa-.fi  radix  fanUa^  etiam  rami  fan- 
0i:  ludxi  appclUancurraminacurales,  quiinpropriamoleamohm  inferentur  de- 
nuq.  &  Ile  per  cocurn  capire. 

Heb.  II.  9.  Abraham >&  reliqui  cohsEredes  promiflìonum ,  expc£}abant  civitatem 
quA  h/ibetfiindamentmn,CMm archttt&tu érfaber  efi  Detts.  Et  verf.  \6,   Optane  pacriam 

meliorcm 


NA'TIONALIS      D  ORDRECHT  AN^.  yt 

mcliorcm ,  nempe  ^cceleftem  ;  propterea  Bemmn  cruhcfcitvocari  ipforum  Deus] mando- 
qtitdem  pKeparavit  ìpfis  ch'itatem, 

Hebr.  6. 13.  Deus  fede  promi/Iìones  Abrahse,  quas  confìrmaiiit  jurejurando 
per  remetipfum.  Et  17.  Folens Dem ampltta  ojleridere  h^redimf  promijjìom  immittahili- 
tatem  confilijfni,  interi'enit  jurejurando 

Match.  12. 32.  DemcJlDem  Ahrahs,  Ifaaci  ér"  Iaconi  ;  Dcui  non  eH  Dem  mortuorum  fed 
njìventium. 

piai.  47. 5.  Elegit  richish^redifatemnoflram^ynAgnifcenttAm Licobt,  quem diligiti 

I.  Cor.  IO.  2.  5.  fdtres  omneshaptiT^dtifuerunt^  comederunt  c.uidem  ejcam,  d^biherunf 
etindern  potura JJìiritualeni. 

Hebr.  12.  25.  Vocati  riìmus  ad  FccleJÌAm  primògeniiorurn  defcrìptoritm  in  cesia ,  ér  ad 
f^i-'^itu^  lujlorum  confummatontm. 

Plalm.^5.5.  Beatw  i/le  ,  qt/eìn  iuefegijli ,  qttemad  te  accedere  fai  ies  ,uihabiteì  in  atrìi's 
tuùifattabimitr  bone  dowtis  tu.e  é"  templi  lui. 

Match.  8.  u.  iJAinlti  -venient  ex  oriente  c^  occidente ,  &  accttmbent  cum  ^^hrahamo^ 
Indaco  &  Facoho  in  regno  eoe  'orum. 

Rom.  4.  \6.  Hcereditas  cft  perfidem,  u\(ti  ex  grafia.,  ut  firma fit  promijjio  totifeminiy 
non  Joliim  illi ,  qiiod  ejf  JecH-ndrim  larnem  j  veruni  (^  et  qtted  ejt  ex  fide  t^bruhami  PatrU 
emniumnofirum, 

Thesis     VIIL 

Vocati  in  Ècclefiam,  &  in  Chiiflio  vivificati ,  ut  nihil  ad  fui  cledio- 
iiem  ajternam  contulerunt,  vel  Contcrre  potucrunt;  ita  oinni  ftudio ,  cu- 
ra ,  ope ,  poifunt  ac  dcbcnt  illius  ccititudinem  apiid  feexplorare  ab  effe- 
£tis  &  TtKfiijp'toii  infallibilibuSj  &illam  lollicite  tueri,  fovere  &  augcre. 

z.  Pet.  I.  IO.  Potim  fiudete  vocationem  &  eleSftonemkjeJìramJirmamfacerejbec  enimfi 
feceritis,  ntinquam  tmpingeiis. 

z.  Cor.  15. 5.  Vosipfos  probaie,  an  fttis  in  fide  yvosipfos  explorate ,  annonàghofckis  vofmet- 
ipfos  ?  lejum  Chrijìum  in  zobù  ejTe,  mfireicffanei  efiis. 

Hebr.  6.  ix.  Cupimus autem  ut  untnquifque  veflrum  idemfludium  àd^netnufque  ejien- 
dat,ad\plenamfdei  certioratib>iem,utnejìtisfegnesifedimttat9reseorun>i  qui  per f  dem  ^  pa- 
ttentiam  h^redttaruni  pròmi£ionern . 

Hebr.  5. 14.  FaSi  fun>m  participes  ChriJIi ,  modo  firmiter  retineamus  ufqueadfnem^ 
principium  xszsv^araf. 

Et  vcrf.  6.  chrijim  eftfdelii^  utfltmfuper  domumfuam  ,  cuiits  dornus  fumtts  ms ,  mode 
frtnìt.m  retineamm  adfnem  ufjue  libertatem,&  gloriationemjpei. 


Ì)E     REPROBJTIONR 

Thesis     I. 

Deus  ab  aeterno,  liberrima;  Tua  voluntate, aliquas  certas pcrfonas,  in  8c 
cum  Adamo  lapfàs,  reas  &  corruptas  j  ftatuit  apud  iele  ,  in  ftatu  peccati, 
&  corruptionis  (ux  propria^  relinquere  ,  nec  erga  illas  remedium  gratin 
cfficacis,  &  falutaris  in  Chrifto  adbibere. 

Matth.  7.  23.  Tu?n  prote^abor  ipfis ,  ISlunquàmncvivos. 

Apoc.  13.  8.   Adorabunt  bejìiam  omnes  illi  incoia  terree ,  quorutn  mmìnA  nefifnntjcriptd 
in  libro  vttit  Agni  sccifi,  inde  a  iaBis  mundi  fundamentis, 
Matth.  22. 14.  Multi  locati, pauct  eleìif. 
Rom.  II.  7.  Elevilo  obtinuit,reliqHi  indurati  funi. 
Rem.  IO.  19.  Provecabè  vos  ad amulaiionern per  gentem quie non ej} gens. 

e  a  Rom. 


ji  ACTASYNODI 

Rom.  9.  6.  lion  omnes  qmfmìt  ex  lfraele,fimt  ifraeLflijfronìiJpom ,  id  eft ,  ex  gratia 
&  potente  Dei  operationc  nati  per  fìdem. 

Rom.  4.  2.1.  Repttantur  in  frogeriiem. 

Rom.  9.  13.  Iiu'obiim  amavi, Epivnm  autem  odio hahni. 

Et  veri".  18.  o\'tiferetHr,cuit'tsmiferetm;  &(juem'vult,indurat.  Et  verf.decimo  nono, 
Bices  ergo  mihi,  (luid amplia  queritttr  f'  qttù  refi/kre pore/lipjius  voluntati  ?  Imo ,  0  homo,  quis 
tu  es  qui  relhonC.ts  Beo  i"  ò^ft  dicetfgnientHmfllon,quAre  me fic  fecijli  ì  An  non  habet potejia- 
icmfvulw  in  lutum ,  adfaaenditm  ex  eadern  muffa  vas  ad  honorem ,  &  alterttm  ad  dedectts  ì 
Et  ve^rf.  l'^.FvcAboPopHliimillumiqHinon  eJimem,po.pulummeum,é''  dileitdmi/kmqiunori 
ejl  diletta. 

Deut.  IO.  14.  Ecce  ca:ìi-,&coeli  ccekrumfunt  Domini  Dei  tui:etiam  terra,  é'quicquidin 
ea  coNttnetur.Scd  Dominw  cornp/acuitjihi  in  Patribm  tim  tantum  y  ad  amandum  eos,  &  elegii 
■fìroqemem  ifforttmpojì  ecs,  nemfe  vos  ex  omnibus  popu/is. 

Deut.  7.^.  Domtnus  Detts  te elegitjutjìs  ipfiinpopulumfeculiji  inter  omnes  fopuhs,  qui 
flint  fiiperfuiiem  terra. 
Mattli.  13. 15.  OmnìspUnta^quam non planiavit Pater mem, eradicabitur. 

Ador.  14.  16.  Dms  atatihfcs prMedentiki-sJìvit ire  vmnes gentes  vtoó [h^. 

Piàlm.  1 47.  20.  Nonjkfecit  omni  genti,  &  non  cognofcnnt  iudicia. 

ioli.  IO.  z6.  Vos rws Crediti), quia  non  efiis  ex ovibui meu. 

i.  Ioli.  4. 6.  Nosfumm  a  Deo.  qui  novit  Deum-,audtt  nos,  qui  nonejia,  Deo,non  audit  jpos. 

Th  E  S  1  s      II. 

Èàfdem  peironas  ih  tempore,  ex  eodeiìi  placito  voluntatis,  vel  non 
vocat,  vel  vocatasiii  Eccledam,  fpiritu  Regenerationis  nonrenovat  pe- 
nitiflime,  non  inferit  Chrifto myftice ,  non  juftificat,  ncque  unquarii 
giorificabit. 

Prxter  locos  ahtca  citatòs,  ifti  ad  hahcThefìn  faciunt. 

Toh.  3 . 8.  Ventusfiat  quo  vtdt ,  nequefcis  unde  veniate  vel  quo  vadat  ijic  ejt ,  quifqtiù  natia 
ejl  ex  Spiritu.     , 

Matth.  II.  15.  Gloriam  tihi  trihuo,Pater, Domine  Cieli  &terr£,quodhacabfondiJ}i  a fipien- 
tibus  (f  intelligentib^uf,&  rcvelafli  eaparvulisJta,Patér,quia  fic  complacitum  efitìbi. 

Matth.  13.  IO-  Difcipuli  àixcxnxxt ,  quare  loquerù  ad  ipfos  in  parabola  ?  Et  lefus  rej^'on- 
dit, quia zobii  datum  ejìcognofcere myfieria  regni  caslorum,  ipjts amemnon ejl  ddtum. 
loh.  12. 39-  40.  Cui re'veiatumfuit  brachium  Domini  ?  Propterea  non  poterant  credere,  quii 
dixit  ifaiof,  Exc^cai'it  oculos  eortim,  &  induravit  cor  eorum ,  ut  non  videant ,  neque  inteUi^ 
4arìt  corde,  neque  cònvertantur,  neque Janentùr. 

Ioli.  17-9.  Oro  prò  ipjìs,  non  oro  prò  mundo  ;fedprd  ijs,  quos  dèdìf.i  mihi,  quia  tuifunt. 

Et  verC.  25.  Mundw  te  nonnovit .  Attfii  cognoverunt  quod  tu  mififii  me:  Et  egonoium 
ipjìsfeci  nomen  tuum  ,  &  notumfaùam  magis,  ut  amor  quo  me  amajìifit  inipjìs  ,&  ego  in 
ipfis. 

Matth.  13. 58.  Isquiferitbénum  femen ,  ejtflius  homtnìs:  agerefimundus:honumfemen 
flint  ti lìj  Regni  :  zi.-.ania,/ìintf/q  maligni:  &  ho/ìis  qmfevitilla,  e  fi  Dìaboltu. 

1.  loh.  3.  12.  Non  ut  Gain,  qui  erat  ex  maligno,  dr  occiditjratremfuum. 

loh.  14. 17.  Pater  dabit  vobà  altum  confolatorem ,  Spiritum  meritata ,  quem  mundui mn 
ptelt  recipere,  quia  non  'videt  neC  novit  ipfHm,fed  vtìs  cognofcità ,  quia  manet  àpud  vos ,  (^ 
erit  in  vobis.  ^c. 

2.  Cor.  4.  3.  Si  Evangelium  nofirum  abfconditum  efi-,  efi  abfconditum  inter  eos ,  qui f  er- 
eunt  :  Inter  qtios  Deus  huiHsfitcùlt  extdcmit  mentes  incrcdulórum  ,  ut  non  rejplendeat  ipfìs  lux 
Evanqelijglori.e  Chrifii,  qui  efi  imago  invifibiUs  Dei.      -''^ 

Matth.  II.  21.  23.  i'i//z  Tyro  &  Sidone fa£ì>tf iti fent  virtutes  ,qudfactxfnerum  in  te,  iam 
olim  refipuiffent  in  facco  &  cinere .  Si  in  Sodomis fucl^fiiifient ,  manfifi'ent  ufque  ad  diem  hanc. 

Lue.  2.  24.  llle  pofitm  efi  in  refurre&ionem  CT  ruinam  multorum  in  ljrael,infignum  ct(r 
CùHtradicetur-i  ut  multorum  cogitationes  patejìant. 

Tji E s  I s  ni. 


N  A  T  I  O  N  A  Lì  S      D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  i£.  ^i 

The  SIS     IIL 

Prajcericioifta,  non  eftcaufa  peccati, ntedamnationis,  multo  minu« 
creationis. 

Hof.  13. 9.  Perditio  tua  ex  te  lfrael,fed ex  me  auxìlium  tuum. 

Rom.  cì^^'^z,  ff^antHyvafairasAéi  efl:,obnoxij  per  pcccatum,  $f  rei  ipprtis. 

^°.^'  .^^"  ;.^:  Viàehemgmtatem  &fevermtemmi,.fivent<ifminilios  qui.cecideruntì 
henignttàiem  'intì^Jì^erfcverai  in  henignitate.  '   ] 

loh.  8.  21.  Monemiminfeccms'vefiris:'vesefiis'exhvcmttndo^.  Egononfiim-demundt 
fropterea.  dixi  vohis,  l'os  mortttiros  tnfeccatii  'vejìrù, 

.-..;-.    ì  ,  I     r      .    .Th  E  s  is      I  Vi 

Hoc  decretiti  J^rètentionis  habcr  etiam  fuam  immutabilitatem  & 
infallibilirarem  :  adeo  ut  nullus  reprobus  fieri  poflic  eJedas. 

lac.  1. 17..  ApudDeum  noneJtmHta.tio, vel converfìonis ehumhratio. 

]  o b.  1 2. 1 4.  '  e??  elàuJit  fuper  ijtwpiam ,  non  aperietur. 
..     lob.  Z3. 15.  fjl/fe  tn  dt{jH_afifJieKtui  ?  qrcis  avenetipfum ìfacif,  quodamrmfuA  cttpivif^ 
ferficietid,quodàemejlatuit:   Etpliira  huiufmodi  flint  apud  illum. 

Matth.  15. 13.  Omnis pianta,  qtiam  nonpUntavit  Pater  meni-)  eradicabifur, 

T  H  E  S  I  s       V, 

Eleclio  ad  giatiam  Evangeli]  extemam^  per  vocationcm  &  coopta- 
tionem  in  corpus  EccleiL-e,  &reprobatio  ab  eadem,poflunt  efTe  ad  tem* 
pus,  &  mutabiles. 

De  iftis  videcur  nobis  loqui  Chriftus  loh.  1 5.  i.  Pater  aufert  omnem palr»itetÀ,  mi 
in  me  nonfertjru^us;  fi  quìi  non  manet  in  me,  forai  eijcitur  ut firmenttim.,  (jr  exarefcit.  ó'Co 

Rom.  ir. -HI.-  Si  Dem non pepercit  ramié ìtaturalihtts ycaue ne  & tibi non parcat: per/ève- 
ra  in  benignìtate,  atioquin  dr  tu  recideris. 

Rami  natunles  inferentur  dcriuo  inpropriam  oleum.  ì.  Cor.  9.  z-j.  Macere  corpus  meum 
iie,  ciim  alijs  prxdicavero,  ipfefiam  reprobus. 

Ifai.  14. 1.  Zacho  11.  li.  Eliget  adhuclacobtim,  elìget  adhuc lerufilem, 

SmUntiam  diverptm  ^  adverfariam  hanc 
reijcimus. 

Th  E  s  I  s    L 

ELe(5tio  fìngulariilm  perfonarum  fac^acftex  attenta  a  Deo,  &  con- 
fiderata  illarum  fide,  fidei  obedientia,  refipifcentia  &  fàndlitatc; 
vel,  Eledlio  cft  perfonarum  iftis  c^^ualitatibus  m  Dei  pr^fcientia  vedi- 
tarum, 

il. 

Beneplacitum  toties  in  Scriptura  celebratum  eft,  quod  fidem  potiu;- 
tlegerit,  quam  ullum  aliud  medium  pofTibile. 

III. 

Eledus,  ftride  acceptus,  poteft  fieri  reprobus,  &  centra. 

e  j  IV".  Noè 


-,  ACTASYNODI 

I  V. 

Non  eft  frudus  vel  fenfus  cleólionis  cum  certitadine  ante  obitum^ 
fme  fpeeiali  revelatione  perfeYerantia?. 

V. 

Generali  voi  uh  tate  Deus  omnium  falutem  defiderat:  omnibus  Media- 
torem  dedit:  omnes  ad  falutem  ex  fide  obtinendam  ordinat, omnibus  eam 
offert:raediaque  neeeflaria  &  fufficientia  adminiftrat. 

VI. 

Communioris  crratias  melior  ufùs  ve!  abufus ,  velulla  aliacaufà  latens, 
efficit,  ut  Deus  bis  Euangclium  annunciali  curet,  illis  non* 

VII. 

Mukiplicationes  decretorum  &:  diftindionum,  cum  ad  fuffulciehdà 
ifthscc  iTtpó^B^O'  tantum  inventsefmt,  &  Scripturaefacne  vel  piane  non  in- 
nitantui",  vel  adverféntur ,  a  nobis  rejiciuntur, 

Haec  eft  fimplcx  2c  fidelis fcntentia  noftra,  fides  Ecclefii  noftri,  acque  adeo,  ut 
certo  afl'everare  non dubicamusjbttiiiium  Ecclefiarum  Gallicanarum  ,  qua?  Con- 
feflioni  Gallicae  adha:rent:  quam,ut  fyncen'/Iìmam  veriratem  &  parati  (limus,  Deo 
iuvance, in  Ecclefia noftrà,  tueri; &:  in  Ecelefiis  Belgicis  inviòlatam  eonfervari ,  ac 
citraaddicamenta  importuna,  &  anxia  humanarùni  qujeflionuìn  Se  fubtilitatum, 
prsedrcaribptamus, 

♦  j4d  frimum  Articulufn 

DE     PR^DESTINATIONH. 
D  O  e  T  R  I  N  A, 

Vera,  Falsa, 


tiinf.x.i,. 
i.Ttm.1.9. 


Iphef.i.  5.6. 

lEphef.1.7. 

Ixod.?s.  ip. 
'Rom.9.iS,i6. 

B.oin.8.2s,so, 
2.  lim.1.9. 


I. 


Decretum  Ele(3:ionis  divina:  proprie 
didx,cftillaDci  voluntas,  qua  ipfè  an- 
te ja6tum  mundi  fundamentum  ,  fi\e 
ab  sterno,  non  ex  reipeftu  ullius  di- 
gnitatis,  qux  eflet  in  homine,  fed  ex 
mero  Tuo  beneplacito,  ftatuic,  adfm- 
gularcm  mifericordias  &:  gloria;  iiiasde- 
monftraiionem,ex  corrupta  per  lapfum 
primorum  parentum  noilrorum  ("Ada- 
mi òcEvxJ  generis humanimaila,  cer- 
,  torum  hommum  milercri ,  eofque  ad 
participationem  gratiae  fliae  efficaciccr 
•  vocare ,  juftificare  ,  &  glorificare  :  pro- 
pter  C.hniì:um,perChrifl;um,&ineo. 

Atque  hoc  efl:  decretum  eledionis 
definitum,  completum,  integrum  atque 
unicum  :  ad  Vetus  &c  Novum  Tcfta- 
mentum  limulipedans. 


I,  Itaque  reijcimits. 

Quod  eledio  proprie  dida,fitdecre- 
tum,refped:u  alicujus  boni  in  nobis  pra?- 
viiì ,  faftum  ,  aut  à  conditione  vel  quali- 
tate  aliqua  humana  fufpenrum. 

Quodque  bcncplacitum  illud  Dei;4n 
eononconiìfl:ar,quodprolibcrrima  fua 
volnntatc  &  grana ,  ex  iapfo  genere  hn- 
mano  huncelegerit,iIlumnon  elegcrir: 
fiv'e,huncprx  ilio  fide  &  fanditace  ad  fa- 
lutem donaredecreverit:  fedtantum  in 
hoc,  quod  Deo  vifum  fueric,ignobilem 
fidci  aftum  pr2efcribere,in  conditioncm 
comm.unicàda^falutisjfcufidelesfacere 
falvos ,  non  operarios  vel  alios ,  ubi  po- 
tuerat  falutem  dare  fiib  quacuriq;  vellec 
conditione. 

Item,  quod  aliqua  ele£tio ficlndefini- 
ta,  incompleta. 

Prxterca, 


NATIONALIS    DORDRECHTAN  A'  $5 

Prxterea,  quod  alia  fic  etiam  genera- 
lior  eledio,  extra  Chriftum,  illorumin- 
creduloriinij  quibiis  Evangelium  non 
eft  communicatiim,  quiq;  gratiacom- 
inuniore  corriguritiir  ;  vel  fìdem  ali- 
quam  in  Dcum  fuie  Chridi  &  merici 
feias  notitia  concipiunfi 

Ad  hfft ,  qu'^d  totUni  eledionis  de- 
cretiim  explicetiirpérvoluntatem  Dei 
de  fervandisfideli  bus, in  fide  eiufq;obe- 
dientia  ad  finem  vira:  peifeverancibus. 

-Poftremò^quodaliafir  elenio  in  V, 
Teftamento,  &:  aliafub  Novo. 

Vera,  dòFir'ma  confirmatio  ex  Script ura. 

Ephef.  1.4.   Elegtt  (Dcws)  nos  in  tffo  (^Chriilo)  ante  taEtum  mtìhdi fnrMmemum, 

verf.  5.  ^  fradejltm-vtt  nos  ,  quos  adoptaret  tnfl'm, fer  lejum  Chri/ltm  mfefe.,  prò  be- 
nevolo .ijfcèìu  voluntAtiific.e. 
'  Ephe/.  1. 6.   yid  ,'mdem  glcnofc  fax  grdti£^  ijua  nos  gratis fihi  acceptos  feriti»  ilio  diklto, 

verf.  7.  In  qm  habemm  redemptionem  pcrpinguìnem  ipù'm^remtjjìcìjem^  ÌH{rtw,mJsipTtiuin 
ex  divite  tpfìtts gratin,  ,  , 

Exodi  33.  Ii> .  Grattofits  ere,  citifiterogratiofia  ;  é"  miferehor,  citim  mifertuifuero. 

Rem.  9. 15.  i<^.  Mofidicit  Dem,  Mtjerehor,  cuim mifertu-sfuero y  (j-  commifcyahorj  quem 
cornmijèrntfiifuero  .  2{empe  i gì  tur  elecìio  non  efi  eias,  qui  veìit ,  neqiie  eim^  qui  air  rat, 
fedtim-,  qui  wiferetur,  nempe  Dei. 

Rom.  9.  Z5.  Et  ut  netasfaceret  dfvitiiis  gloria  fu£  erga  vafimijèr  jcordi.t ,  qiix  prAtararcit 

ad  glortam.  (jrc^ 
Rom  .8.^9.30.   ^^os  p-AeJìiuit,  etiàmpnede^inavit  coriforrnandos  i'rmgim  Tilij  fui  :•  ut  ìs 

fit primogenita  irìtertniiltos fi atres.  ^os  veropr^edcjìt/javit,  eos  etiam  vucavit ^  ér  quos 

vocavit,  eos  etiam  tuftiftcauit  :  quos  auteru  iuftijfjcavit,  eos  etiam  glorificava. 
*.Tim.l.  9.  ^i'/Dcus)  fervavit  f/os ,  drtecavitvocationefincJa:  non  ex  operibas 

noHris  ,fedexfuo  propofito ,  é"  gratta ,  qua  data  qtiidem  ejì  nùbìs  in  lefu  Chnjioiant^ 

temporafecularia, 

ih 

Practcrca,  hoc  decrcttim  ed  libcfri- 
ttium,  quatenus  Deus  mifercrur  ciiius  ^eni.f.u.c 
vulc;  eftiuftiiTimum,  utpoce  fadiim  in  fil'ì- 
Chrifto  Mediatore  ,  ira:  Dei  placatore  Rom.>.2s, 
&  hominum  réconciliatore;  benignif- 

fimum,ut  limili  dandas  falutlfefcC  gratin  nom.3.2?. 

&  gloria:  prdpofitum.  i.Pctj.^, 

Confirmatio. 

Rom.  p.  II.  Nondunt  natùpuert's ,  qimm  nthlfedljìtìt  hóni  velmalì^  ut  pr.tfiitutum  Bei, 

quod  efi fecundum  ipfius  ek^iofiem,  hoc  eft^  non  ex  operibits^fed  ex  vocantefirmum  ma- 

neret,  diBum  efi  ci,  Maior fervici  minori. 
verf  14.  ^lidigttur dicemmo  NuminiufiitiaefiapudDeum?abfit.  Nam  Mofidicit^Mì- 

ferebor,  cuim  rràfertmfuero,  (j'  commifsrahor,  quem  commi feraitis  fuaò,  &c. 
Rom.  3.  ^5.  14.  25.  Omnesdeflituuntur gloria  Bei,  vt  qui  lufificentur  gratis,  \àc(\:,  (ite 

gratta,  per  redemptionem  fa^am  in  ìefu  chrifio ,       Quem  prxfìituit  Beai,  ut  effet  tb- 

{amentumperfideminfanguiKeipfitis  ,  addemonfirattoneminfliiixfitx.  &c.  Ephei.  r» 

verf]  4.  Rom.  5.  verf.  i. 
1.  Pet.  1. 1.   Eleóiis  ex prscognitione  Bei  Patris ,  ad fan^ificationtni  Spirittis ,  per  obedien- 

ttam  ^ ajperfionemfinguinis  lefii  Chrifii,  gratta  vobié  cr  pax mu.tiplicetar,  Rom.  9, 

13,  z.  Theff.  z.  ty  14. 

è  4  III.  Fides 


'^ 


ACTA     SYNODI 


ili. 


III.  Reijcimus. 


Kom.S. sa:         Fides fàlvifica , &:  per feverantia in ea,  Quod  fides  profluat  ex  (ìngulad  ali- 

cft  eledionis  hujus  gratiofe  frudiis:  quahominis  difpondone ,  m  eligendo 

AUQr.i}.4^'    quam  Deus  dac  omnibus  &  folis  illis,  prxrequillta:  qua  Deus  moveatur  ad 

quos  canquam  membra  Chrifti  capitis  cbgcndum  ,  quaque  hominitalis  digni- 

fados,  ad  gloriam  atì:u  deducete  fta-  tas  accedat,  ut  fiat  dignior  eledione, 

juit,  quam  alius:  non  autem  quod  fides  fic 

eleòlionis  ilJiusgratiofa:frud;us. 

ì)oBnn&<-uef£  Qnjirmmo. 

Rotti.  8.  50.   ^os p&dejlinavit  (Deus) eos  etiam  vocavit,  eos  etiamJHfiificavit. 
Aftor.  13.  48.   Gentes autem  hac audientes  j.gAvifiJimt  é'c.  é- crediderimt ,  quotquot 
erant  ordiìtati  ad  vitam  aternam.  .r  .brl.^H 


IV, 


IV.  ReijcimitSi 


■Efa.4.s.g.:o.  Hscc  elenio  eft  femper  certa  &im.         Quod  nemo  fìt  in  hac  vita  aùt  dici 

Malach.s.f.  mutabilis  i  quiaDeus  veraciter  &  effi-  poffit  certo  eleftus  :  quodque  electiò 

^.rm.2.19.  caciter  implebit,  quod  apud  Te  condì-  mutati  aut  revocati,  ex  eleólo  rcprobus 

loh.6.s9-  tutuni  habuit facete.  fieri;  ac  proinde  eled:orum  numeruS 

^ofif-9-'i'  augeri  &  minui  queat; 

DoSìrmx  '■verxConfirmatio, 

Érai.4^.  9jIo.  Recordamim  friorum  inde  afeculo  y  me  ejfe De«m ,  é'<^.  judknntem  à 

principio fnei'/hó'  ^b  anttqmtate  qiiA  nondt!mfa^afhnt,dtcentem,ConJilium  mettm 

fiAhit  ,0"  omnem  dekciattonem  meam  faHiirus  fum. 
Malach.  3.  6.  £luiaegoDominm non  mutorM^o'vosiJiUj lacohi^nonconjtimtiefUs': 
loh.  6.  39.   Hac eH autem 'voluntas  ejù-s, qui mijìtme ,i-deft , Patris,ut ,quicquid miht 

dederit,  non  per dam  ex  eo,fedfufcitem  iilud  m  ultimo  ilio  die. 
Rom.  9.  II.   Nondum  natis puerk ,  quum  mìni fectjjent  hom  i.d  mali,  ut  prxjlitutum 

Dei,  quod  est  fecundum  ipfins  eleiìionem,  td  eH,  ìfon  ex  operihus ,  fed ex  vocante, 

firmum  maneret,di^umeìtet,S>cc. 
i.  Tim  .11.19.  Solidum  fundamentum  Dei  fiat,  hahem  ftpllutn  hoc  ;  Novit  Domìnui 

eos,  quifuntfui. 

V,  V.  Reijcimtu. 

mm.g.2p^o.  HsEcEledionobis  patefit  in  tempo-  Quodinhac  vita  nemo,  nifi  per  ex- 
ucor.1.26.  re,  quumper  Verbum  &:  Spiricum  Dei  traofdinariam  &  fi^ecialem  revelatio- 
i.loh.4. 12.    regeneramur ,  (eu  cfficaciter  vocamur,     nem ,  de  lui  eledioae  certus  elle  poflìr. 

utin  Chriftum  credamus,  fànde  viva- 
■Rom.  s.  15.  mus,  &  rpem  acternaz  gloria:  certam  con- 
à-fm-        cipiamus. 

D  o£ìfin£  yerx  Confrmatio: 

Rom.8.  29.30.TÌdefijpr.thefi  I. 

I.  Cor.i.2,6.&c.  Cernitis'vocationemveJlramfiatres:vos'videlicetnoneJfem»hosfapì- 
entes fecundum  carnem,S>Lc.  verum  quajiultafunt  munde^elegit Deus,  utpudefaciat 
fapientes. 

verf.30.  Ex  ipfo  vos  ejlls  in  Chrijto  lefu  ,quifa£ftts  eFl nobis  fapientia  aDeo,juJìitiaj^  df' 
CanUificatio  &  redemtio,utJìat,Jìcutferiptum  eH-quigloriatur-in  Domino  gloriat  or. 

i.Ioh.4. 1 2.. 1 3.  Deum  nemo conjpcxit  unquam  '.fidiligamus alijalios,  Dem innobis  habi- 
tat^ ^  charitas  ejm  adimpleta  esHnnebis.  Per  hoc  cognofcimui  ^nosin  eohabitare, 
C^  ipfum  in  nobis,  quod  de  Spiritufiio  deditnobU. 

^  Rom.S. 


NATIO'NALIS    D  O  RD  R  E  C  HT  A  N^.  {y 

Rom.S.i^.  Non  accepijìis  Spritum  fervittitis  rurfttm  ad metum,fid accepifiis  Spìrìtum 
adoftionls,  per  qttem  clamamw  Abba,  ideft,  Pa/er.  EtiffeSpiritus  tejìaturuna  cum 
Jpiritu  noftro\y  nos  e  [fé  Filios  Dei.  M^odfi  Fitij,  eftam  hxredes  :  h  ter  e  de  s  qttidem  Dei, 
coh<eredes  aittem  Chrtjli. 

V I.  Reijcimui.  Th  e  s.   VI.    Vera, 

Quod  nec  fcnfus hiijus eledionis cer~         Hujus  eledionis  frudus  in  hac  vita  2.  Qor.i.zo. 

tus ,  nec  frudus  ullus  fic  in  hac  vita  ,  feti     eft  certiis  &:  magnus ,  quem  poft  voca-  &  feq^. 

Deus  reIinquatnosfufpenlòs,ita,  utne-     tionem  &rjuftificanonem  in  nobis  fen-Eyii^^.,^^ 

ino  certuscfle  poffic  de  favore  Dei  iitl     timus  fnémpe, pax  &  gaudium  in  Spiri- cry?^^! 

pra[:fens  &:  de  futura  gloria,  tu  S.  fitiéerà  diledio  Dei  &  proximi ,  &  Rom.j.r. 

cerca  acpariehs  expedatioa:rcrna:  bea-  RotnJ.sS, 
dcudirìis;  acque  ica  fòlidum  in  vita  hac  ^•^''^■^-  ^^ 
xrumnoiafolaciumimajorpoftmorcem;  "^''^' 
roàximus  &  confummacus  poft  glorio-  ^'^''"'^'^' 
fara  refurredioncm. 

Dofrrw<e  yer^e  confirmatio'o 

t.  Corinth.  I.  io.  feqq.  ^otquot  funt promijfwnesDei,  in  ipfo [unteti am,  é'  in  ìffo 

funi ,  Ameny  ad  Deiglonam  per  nos.    Vorrò ,  qm  nos  confrmat  'vohtfctim  in  Chri- 

Jlum  :  &  ^fii  ttnxit  nos,  Dem  e  si.  ^ui  etiam  objignavit  nos ,  indiditque  arrhahenènt 

Spiritm  cordtbu'S  nofìris. 
Efai.43.i7.&:  ieqq.  EffundarnSpirìtummeum  fuper  fementtittm,^c.  Hic  die  et, Domini 

fum ,  &  isfe  -vocabit  nomine  lacobi:  ille  vero  fcribet  manti  fua ,fnm Domini,  é'de 

nomine  ifraehsfe  cognominabit,  -~ 

Rom.^.i.  Iufitjìcatiexjìde,pacemhabemmerga  Detitn  per  Dominttm  le  fum  Chriflitml 

(  1  )  perc^:!e?n  et  km  fide  addugli  fuimw  in  hancgratiam  ,per  quamjlamus ,  &  gle- 

riamur  ,ptb  JfegloṛDei. 
Rom.8.58.  CMihiferfuafum  eli,  ncque  mortem ,  nequevitam,  &c.  neque  uUam  aliam 

rem  conditam,poJfe  nosfeparare  a  caritateDei,  qu/x.  eli  tn  Chrijìo  le  fu  Domino  nojlro- 
t.  ThefT.  1. 16,1  j.  Ipfe  Dominu4  nofier  lefus  Chrijiu-s.é'  Deus  ac  Pater  noJ}er,qui  dtlexit 

nos ,  dr  dedit  confoUtionem  Aternam  ér  fpem  bonam  per  gratiam  ;  confoletur  coi  dà. 

vefira,  ^fiabiliat  njos  in  omni  fermane  ^  opere  bona. 
1.  loh.  3.  z.DileBi  5  nunc  Filij  Detfumm,fednondum  patefaBumeìt ,quod erimut.  Sci^ 

mm autemfore  ,  ut,  quum ipfe  fa6lmfuerit  manifejìus ,  Jìmiles  etfimtts  j  quoniani 

ijidehimu4  eumficuti  e  si. 

YU.  Reijcimm.  VlL 

Quod  liceat  eledis  &  de  falute  fua  Hjecgratia, nullo  modoàhobispro- 
cèrtiSjpro  arbitrio  vivere,&  quod  etiam  merita,  nos  merico  inflammabic,  adDcii 
hoc  cis  impune  fic  faturum.  ardencer  fédamandum ,  ut  fandi  &  in- 

culpati  corani  èoeffe  in  caritate,&  con- 
erà carnem ,  nnindum  ac  facanàm  con- 
fìanter  militare  ftudeamus- 

DoSìrinas  njèm  confìrmatid. 

Deutcr.io.li.  T^ncttaque  ifrael,  qtiidDominmDeu^tum petit ahste,nift,  uttimeasBo- 
minum  Deum  tuum,  amhu/es  in  ommb'M  uils  ejm ,  ^  diligas  eum ,  c^  coìm  Domimim 
Deum  tuum  ex  foto  corde  tuo ,  &  ex  tota  animo  tuo? 

Mich.  6.  8.  Indicai  tihi ,  0  homo  I  quidfit  honum.  Ecquid  Dominta  requiftvit  ahs te,nifij 
ut  exerceas  jùs,  &  ames  bemgnitatem ,  &  modejle  ambules  cum  Deo  tuo? 

Ephef.i.  4.  Elegit  nos  &c.  utJimmfanSfi  à" inculpati in confpe^u  eini,cum  caritate. 

Ephefz.io, 


^8  ACTASYNODI 

Ephef.  2.  IO.  Ipjìusfunms  opu-s ,  conditi  in  Chrifio  Ifftì  ad  opera  bona,  qu&frsfauvtP 

Deus,  ut  in  eis  ambulemus. 
Rom.8.  u.  Fratres,  dehitoresfumw,  non cArnU, ut fecundumcarnem'VÌviimHS. 
Rom.  (J.  11.  Nunc  liberati  a  peccato ,  fervi  autemfaifi  Deo,  habebitis  jru^um  vejlraiti 

in  f&nclimoniam  :fnemautem  vitam  &ternam, 

VIIL 

De  folis  fìdelium  infantibus,  qui  ante 

Matth.19.14.,  artatem  dodrinx  capaccm  ,  demoriuh- 

Marc.io.i^.  tur,  ftatuimus  eoSàDeo diligi  &:lcrva- 
ri  ex  eodem  Dei  beneplacito,  proptei: 

Cenefir.  7-     Chriftum  ,  per  Chriftum  ,  &  in  Chrifto, 

AHor:2.39i    quo  adulti:  unde  ex  relatione  fcederis 

t.Cor.7.ì4^  fandiifunt.  Cujus  rei  confirmandsgra- 
tia,  baptifmofacro  initiantur  &c  Chri- 
ftum induunc. 

Matth .  19. 1 3. 14-  Obtulerunt  ei  (  lefu) parvutàs,  ut  tangeret  eos;  dijcipuli  -vero  objurgà- 

hant.  lefiii  vero  ait  eà,  Sinite  parvulos,  &  nolite  eosprohibere  ad  me  venire  :  talinm 

eU  enirnregnumcoelorum. 
Genef.  17.7.  Stabilio  fcedm  meuminter me  dr  te,ac fementuuwpoFite per xtates fuas, 

ut fosdtti  fit  perpetmim.,  me  ejfe  tibi  Deum,  érfemint  tuo  poli  te. 
Aftor.  i.39.  VobU  facia  eU  promiffto  &  ItberU  vefiris,  &  omnibus  longe poli  futurisi 

quofcunque  videlicet  advocaverit  DominuiBeui  nofter. 
li  Cor.7.14.  Maritili  infidelis  fancìijìcatus  eliin  uxore  &€.  alioqui  certe  liberi  vefiri 

impuri  ejfent  :  nunc  autemyfanBifunt. 


DE     REPROBATIONE 


Doé^rma. 


ERA. 


i. 

-Rom.p.jpl  £)eus  ad  illuflrandam  gloriam  jufti- 

Ml'  tìx  ac  potentise  Tua; ,  ftatuitpro  liberri- 

ma  poteftate  fua  ab  alterno,  quodcer- 

Rom.f.n.  torum  quorundam  ex  genere  humano 
lapforum  non  vellet  mifereri  in  Chnfto 
ad  falutem ,  fed  cos  fub  iprorum  pecca- 
to &  ira  fua  relinquere  ac  damnare. 

mm.9,u?  Et  hoc  cft  decretum  asternum ,  im- 

mutabile ,  completum ,  unicum  &  in- 
tegrum,  reprobationis  proprie  didaz; 
tempus  utriufque  Teftamend  refpi- 
ciens. 


Falsa. 
I.  Itaque  reijcimusi 

Quod  Deus  citra  corifideratiolierfi 
peccatorum  homines  reprbbavefit  Tea 
damnare  decrevefit. 

Item.quod  in  hominibus  ip{ìs  fife  cau- 
fa  aur  qualitas,  aut  conditio  aliquaalia, 
quam  qua:  roti  maflk  corruprx  eft  com- 
munis ,  quare  alium  pr^  alio  Deus,  gra- 
tia  fua  falutari  praJtcrire  voluerir ,  auc 
debuerit. 

Item ,  quod  non  fic  certus  numerus 
rcprobatorum  apud  Deum.  Adhazc, 
QiiodReprobatioaliqua  fit  incomple- 
ta ,  mutabilis  ac  revocabilis ,  ita  ut  in- 
complete (  vere  tameng  reprobati  fieri 
queant  eleóbi  ac  fervari,  numerufque  il- 
lorum  poilitaugeri  minuive, 

Item,  quod  alia  fìc  refpedu  homi- 
numfub  Veteri,  alia  fub  Novo  Tcfla- 
m^nto. 

Do^rim 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^,  J, 

1)oShin£  '-uer£  Confirmatìo. 

Rom.  9.  ir.  (t(](\.  Nvndufn  natis ì quum  nihil fectjfcnf  b'mivelmali,  ut prxfiifutum 
Dei,  qiiodest  fectindum  electionem,  non  ex  opertbu<s,fedex  vacante  maneret,di^:im 
est  eiy  Major  ferviet  minori.  : ficut finpttim  est  ;  lacobum  dtlexiy  Efavttm  aiitem  odia 
ha  bui. 

Vcrf  18.  Itaque  cujm  'uultymifireturyanem autem  vtdtjndurat. 

Verf  1 9.  Dices  ergo  mihi ,  quid  adhucjuccenfct  ?  Nam  ejm  ■volimtati  quis  objìftit? 

Verf.  zo .  imo  vero,  è  homo,  tu  quu  cs,  qui  ex  adverfo  re/ponfas Beo?  Num  dicitfffmen-^ 
tìimJìStori,  tur  me  talefecijh? 

Vcrf.  ZI.  An non  habet potejfatemfguhis in lutum,ut ex eadem  maJfaiaUttdqnidem  vaa 
faciatad  decu-5,aliudvero  ad  dedecus. 

V erf. i  i .  ^idfi  vero  volens  oftendere  iram  ér  notam  facete  fotentiam  fuam ,  pertuHt 
multx  cum  lenitate  vxfa  irx,  compaia  adinteritiimì 


li,  II. 


reifamtis. 


Idcóque  cjnicunqliédamhanrur,  illi  Quod  culpa,  cur  plurimi  kòmines 

iomnes  juftiflìme  proptcr  peccata  da-     percanr^flc  inDeo; 
fnnùntur. 

DóSirtnx  <-verx  (ortfìrmath. 

Vìztthy.  X?.  Tunc  profitehór  eis  :  Certe  nunquam  riovi  vos,  dijcedite  ime, qui  operajn 
datis  tranfgrejjìom  legùi 

III.  III.  Rejicimtis. 

Quarc  autèm  Deus  ei  pariter  indi»         Quod ,  quare  Deus,  aliis  prètcritis, 

gnis  ,  cercos  aliquos,  per  prièdicació-  aliós  vocetjficcerta  quaédamhominum 

tjem  Euangelij  (ui  vocec,  caufaeft,  li-  dignitas,  iìve  fingulare  aliquid  in  lUis 

berfima  ejusmifcrehtisvoluntas.  Qui  làtens,  praeterid,  quod  coti  mailae  hu- 

Vero  nonvocantur,  illos  ex  jufto  judi-  ftianae  coìrupcae  cftcommunCo 
ciò  &  prò  liberrima  fua  voluntate  prae- 
Jerire  decrevic. 

VoSirtna  yera  confirmatio. 

Roman.9.16.  Non  eli  ejm  qui  velit,  nequi  eJHS  qui  CHrrat,Jèd  éjuiì  qui  mifiretut^ 

Bei. 
Verf.  25.  Vt  etiam  apud  Ojeamdicit,  vocabo poptdum ,  qui  memnòTt  eratf  populum 

meum,  ^eam,  qutt  diletta  non  erat,  dilectam. 
Verf  z6.   Et  erit  in  loco,  uhi  diiium  fuerat  eis  ,  Nonpopulitsmefisvos ,  illk  vecibun^ 

turflij  viventis  Dei. 
Verf.  Z9.  Et ,  Jìcut prius  dixit  iftioi ,  Nifi  Dowinta  Sabaoth  reliquijfet  nobh  femetti 

faSii  fuijfemus  ut  Sodoma ,  &  GomorrhAfi7nilesfa£tifuij[emm. 
Deutcr.  4. 34.&:e. 
loh.24.z.  &:c. 

Subfcriptum  erat, 

fheologt  ^remenfef. 

DE 


^^■^  /io  ACTASYNODI 

|^^<*/^^-        De  alterna  Dei  Prxdeftinatione 

EMBDANORVM      SENTENTI  Aj 

'Primo  Articulo  Remonfirantium  oppofita\unacum 
examìm  qu&ftmium  contro verjkrum. 

I.    13Raedeftinatió  eftxtcrnumjliberrimurnjìmmutabileJuftinimumqueDeidei 
-1-  crctum,quo  apudfemetipfum  conftituitjcx genere  humano  integre  quidem 
condito,  propria tamen  culpa,  Deoidpermittcnte,inpeccatum  &  mortemlapfo, 
quoldam  prò  beneplacito  fuo  ad  vitam  a'ternam  cligcrc,  casteros  vero  in  exitio  re- 
]inquere:&:  utrofq;  per  certa  juftaque  media  ab  eterno  ad  id  preparata,  ad  fuosfi- 
ncsperducere:  ad  declarandam  fummam  rnifericordiam,  èc  feveriffimum  judi- 
cium  llium;  ut  inde  in  perpetuum  gloria fiia  eflet  manifefta. 
zt'<^ods3'9-      II.   Caufaprxdeftinationis  efficiensefl:/?  DcLisipfejinquoj&àquoprxdeftina- 
M-j/^ffc  /.  j.    tionis  aftus  eft ,  ut  à  mente  fuprema  &  liberrima ,  à  qua  omnia  ordinata  funt  ad. 
Rom.p.ii.ìS.    ^^,Q5  fines,  &  àquomedia  ad  deftinatosfinesducenciafuntptarparata,  b  idquean- 
hEph.J.4-f-   te jada mundi fundamenta. 

111.  Objeftum  féu  materia  circa  quatti  Pr*defl:ihationis  decretum  verfatur, 
eft  totumgenus  humanum  integre  conditum,  &:  propria  culpa  in  peccatum  éc 
mortem  prolapfiim.  Dicit  enim  Apoftolus  :Jfì  non  hahet ^oteftatemfgtilmin  lutuìn, 
ut  ex  eadcm  majfa faciut aliiid quìdem  i<as  ad decm-,diud'verò ad dedecmì 
e  Ephef.1.6.  1 V.  Finis  decreti  lupremus  eft  e  Dei  gloria,  non  quidem  in  ipfornet  Deo ,  cui 
fYdverb.16.4.  nihil  addi  nec  detraili  poteft ,  conlìdcrata,  fed  quatenus  in  rebus  ab  ipfo  conditiS 
&:  in  earum  àdriiiniftratioiie patefit. 

V.  Vtautem  Duminus  confilium  iftud  fuum  ficexequerctur,  neipfe  elTet  pec- 
cati in  hominibus,  eorundemquedamnationis  autor,  Tedomnis gratia^qua  elefti 
fcrvantur,  dator  &  effedor,  prò  infinita  fua  fnpienria,quandam  inter  ipfum  decre- 
tum,  &:  decreti  finemviam  intermediam  ab  Eterno  fic  iìbilubftfavir,ut  indefalu- 
tis  eleilorum  caufa in  fòlo Deo,  reproborum  vero  damnationis  eaufa  tantum  in 
ipfis  deprehendatui". 

V I.  Sunt  itaquc  Prsedeftinationis  fpecies  duaz  :  Ele£ì:io  &  Reprobatio.  Tametfi 
enim.  vox  Prxdeftinationis,  frequenti us  fonare  prasdeftinationem  fandtorumjia 
mulcis  Scfipturae  didis  videatur ,  nonnunquam  tamen  genefalius  capitur.  Attor. 
4. 18.  Rom. 9. 13.18. ZI.  '  ■ 

•  VII.  Eledioadfalutem, dequahicagimus.eftxternumDei  decretum,ex me- 

re gratuito  ipfìus  amore  &  beneplacito  profedum ,  de  certis  hominibus  quos  ipfì 
libuit,  ex  genere humanoj peccato  &:maIcdid:iofii  òbnoxio,eligehdis, in  quorum 
artcrnafalutCj  fummam  fuam  bonitatem  &  mifericordiamdeclararct. 

Vili.  Caufa  Eledionis  efficiens  impuHìva  urta  &  abfoluta,eft  folum  divina;  vo- 
à'Rom.S.2S.  luntatis  d  propofitum  gratuitum,  e  exclufa  omni  dignitate,  pra?parationc,  apti- 
■B.om.r).iS.2i.  jucline&  qualitatenoftra,  velprxvifa,  vel  praefentc,vel  futura,  five interna  five  ex- 
ipbej.i.j.  terna,  quod  centra  Pela2;ianos,  Semipelagianos  &Remotlftrantès,pro'beef]:ob- 
lervandum. 
^Thn.i.?'.  ^■^'  Materia feuobjedum  elediohis,hon eft univerfufn gentishomanùtó,/ fed 
Tit.s-s-  ^""'-  ccfti  homines,quos  Deus  ex  toro  hominu  gencre,a.b  alterno  ad  vitam  clcdos, 
{Malach.i.  in  Chrifto  falvare conftituit.Qui  enim omniaaccipit,nihil  eligit:&!:  qui  eligit  qyip- 
2, 5.  piaexduobus  veIpluribus,neccfi'arro  dicitur.qua: non  eligir,rcj'icerefeu reprobare. 

K-0H1.9.1S.21.      X.  Explodendifunt  igitur,  quiPclagianos  furoreshodie  renovant,  deprchii- 
^^•■^S-  fcua  omnium  hominum  eledione  ad  falutem  ,  &:  quod  populus  Dei  fit  univerfus 

att  -0./..  iTnundus;  quod  nihil  eft  aliud,quamfìIios  Dei  &  Diaboli,  imo  Deum&Diabolum' 
Jean.  13. lò.     .  *    n 

in  unum  connare. 

XI.  Via,  inter EIc61:ÌQnisdecretirm,&  decreti  fincm  intermedia,qua  Deus  ex 

mera  gratia  peculiaritereledosad  falutem provchit,  eft  i.  Chriftus:  i.  Vocatio  ad 

Km.y.^p.j-^.  Chriftumefficax:  3,  Fides.   4.  luftificatio  per  fidem;  5.  Glòrificatio. 

XII.    Chriftus 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  6i 

i2.  Chriftus  merito  primo  loco  collocamr.  SicutenimDcusin4  Adamogenushu-  a.  Ro»;.  j.  i^j. 
manum  ,  fua  fponre  lapfurum  ,  condere  decrevit:    Sicabarrerno  altcrum  veluti  'Ccmj.  ^^~. 
Adamum  conftitucicdecrCvir,in  quo  eledìosomncspcr  InefFabilem  miferiGordiam  ^P''^f^-4- 
fervaret  ^.Hinc  illa  aEterni  Filij  ab  ^EtcrnoPatreantc  omne  tempuspredelìinata incar- 
narlo e,  &  ad  niunus  Mcdiatoris  ordinario i/,  ut  cos  quos  Filiodcdirab  cxitio  ercptos   ^-  '•  Cor.2.7, 
e  ad  fincm  prarltitutum,  nempe,  vitamastcrnam  adduccrct.  c.Aaor.i7.ju 

„■  j-rt-.r.  -  .  ,  i.Vetr.\.2o: 

13.  Secundum medium  clt,gratuitaeledorum  a  morte  in  vitam  rraducendorum  m.  17.  ^. 

perEuangcliumad  Chriftum/  vocatio.-qux  hr,  quando  vox  Dei  per  fuosminiilros  d.  loh.  d.  57. 
exrerne  licauribus  corporis  infonat,.^ut  limul  intcrneDeiSpiruusaudieutis  animum  ^9  W;.i7.^^ 
ad  intelligendi  facultatem  aptet,  &  voluntatem  ad  aflentiendum  efficaciter  dif- ^•^<'"'- ^--^i»- 
ponat.  3^-  Joh.  10.2S. 

14.  Tertiumcft, /^  Fides  vera,  quando  videlicct  ex  vocationc  efficaci,  falutisintcl- 1°''"  '^'  ^"^' 
le5ta;  notitia  nafcitur,  &  hanc  rurfus  notitiam  alTenllo  Icquinir  ,  caque  talis  ause  '^' ^*  ^''* 
Euangth)  promiflioncmadpiopnamcredcntis  conicientiam  applicar;/  qusefidcs  eft  ^^.i^^y,^  j, 
gratuitum  Dei  donum,  /'  eledis  peculiare,  eifi alijs  citius,  àlijs  tardius concedatur.      ■h.Aaor.i^'.4.S 

15 .  Qoarrum  &  quinium  funt  ver?  Fidci  in  eie  Miseffedla.  /.  luftificario,  id  cft,  re-  i.  E[>hef.  2.  g. 
mifllo  pcccatorum,  &  imputatio  julhtia:  Chritti  m.  Sandificatio,  id  eft,  corruptae  no- 1-  Ko?«.  8.  jo. 
rtra:  natura:  per  Dei  Spirituminchoaiarellauratio,  ex  qua»  bona  opciatanquamfru-  T't.^.j. 
Oms  requuntur;  0  Perieveramiain  utraque  ad  finem  virse.  "■■•  '-Com.^o. 

16.  Arque  hxceft  via,quamDominus  eledis  luisad  faluccmperduccndisabajter-  n.Ephef^2.\9, 
nopraroidinavit,  quamuteorumquifquc  fuo  tempore  à  Dco  efficaciter  vocatus  in-  o.  lmm.30. 
grediiur,  in  eadcm  conftanter  progreditur,  donec  falutcmipfam  &  gloriam  confe-  4<'- 
quarur. 

17.  Hinc  fequìtur ,  clcdòs  omnes  vere  àC  reipfa  tandem  in  liac  vita,  fuo  tamen 
tempore,  de  fua  ad  vitam  &  gloriam  asternam  eledione,  certos  fieri  &  elle;  quam  cer- 
titudinemnon  ab  illa  profundiffima  decreti  divini  abyflb  pctunt,  fedcxeftejìiselc- 
dionis,  qua:  Deus  in  folis  eledis  operatur,  indubitato  coUigunt. 

18.  Nam  lìcutDeusexalropercaufasmediasadnosdefcenditritanosexeffedisad 
ipfum  afcendimus .  Ab  effedis  Regenerationis,  ad  juftificationem:  à  juftificatjone 
ad  lidem.-  à  Fide  vera  ad  vocationem  efficacem:  à  vocationc  denique  efficaci,  ad  seter- 
num  ipfum  de  nobis  fervandis  Dei  decretum,  in  quo  defixa  anchora,  fpe  fub  vedi,tan- 
dem  fuperatis  omnibus  tentationum  tempeftatibus,per  Spiritum  Dei  in  pOrtumglo- 
rifìcationis  cvadimus. 

19.  HxcprimumcontraScholàfticos,  hanccertitudinem  ordinarie  cuiqueeledo 
obtingcre  negante s;  deinde  adverfusRcmonftrantes,  qui  aftrmam,  quodnullus  fén- 
fus aut  frudus  fuoi  eledionis  à  quoquam  in hac  vita £\i  perceptibilis,  nifi  tantum  con- 
ditionatus;  diligenter  funt  obfervanda. 

20.  HadenusdeEleuionediximusinuncdeRcprobationcagemus.  Reprobatio- 

nem,  dicimus  elle  aeternum  Dei  decretum,  quo  apud  fé  proliberrima  voluntate  fua  -r-si  •«'"''« 

conftituit ,  cos  quos  non  elegit,  inpeccato  &ira,  in  que  per  lapfum  funt  praecipitati^  ^..  ^^  .\xr\a. 

relinquere,  atque  in  eorum  juftiffima  fimul  &  fevcriffima,  quam  proprijs  etiam  pec^  *'"^  '^^  ■^'''* 

catis  meruerunt,  condemnatione,  fummum  illud  fuumadverfus  omne  pcccatum  '^^•"  :*'^''' 
odium,  fumma  cum  fua  gloria,  declarare . 

21.  Nonignoramus  cquidem,  dof!rinamdeRcprobationemultisadn\odumefre  jj  ,j       *'  ' 
odiofam,  adeo  quidcm,  utnonnulli  totani  proptereade  Praedeftinar.  dodrinam  pror-  <-.  Rom'.g.^J^ 
fus refugiant    Sed  cum  eam  nobis  Scriptura  cognofcendam  proponat;  &  Eleòtionis  à.Rom.^.s. 
decretum  fine  Reprobatione  ftabiliri  noji  poffit,  omitti  fané  ifta  non  debet,  nifi  quis  e.  Vrovcrb. 
Sp.Saniiumtemeriratis  coargucre,  (Scfilmul  fideinoftraebafin, clc.donemvidelicer,  i<^<^- 
evertere  velit.  f.'pi.<y.  io. 

22.  Scriptura  enim  dicit;  a.  Quod  Deus  lacobum  dilexcrit,Efavum  odcrit:  b  quod  ^*'"- ^- '*• 
Deus  repulerit  populum  fuum,  quem  non  prarcognovir;  r  quodpertulerit  vafa  ira;^"  "p '^''/ 
coagmcntata  ad  interitum  -.d  quod  ipfos  (  fcil;  reprobos  j  indurarit:  e  quod  impium  i^'pitr  2  12 
creaveritad  diem malum./quodexcjecet:^ Reprobi dicuntur  filij  pcrditionis:  ^con-  k.i.Thefi.^.s). 
ftitutiadinobedientiam;;  fadi  ad  eum  finem,  ut  capti  intereant  /^,  pofitiad  iram;/l.i«(;.vt'r/:4. 
profcripti  ad  judicium. 

f  23.Porro 


6t  A  C  T  A    S  Y  N  Ó  D  1 

25.  Porrojficutprius  exporuimus,quibus  caufìs  fcumedijsDeus'^rernueledionis 
propofuum  incle'ìisexcquitur.- ita  quibus  medijs  ij,quiin'ruo  exitio  funt  relidti, 
line  lilla  Dei  culpa,  actcrno  Dei  judicio  adit um  ex  fele  patcfacianr,  cxplicabimus. 

24.  Prima  &  fumma  eorum  cxiù)  caiifa  eft ,  primoiiim  parcntum  corruptio, 
fponranea  Adami  volunrate  in  ipfumprimumintiodii£ta,  acdeincepsjufto Dei  ju- 
dicio in  lìngulos  ipfius  pofteros  propagata.-in  qua  li  Deus  omnes  relinqueret,  nemini 
injunam  faceier<  ut  qui  nemini  Ut  dcbitor. 

25 .  Secunda  eft, quod  Deus  rcprobos,  aut  nulla  prorfus  externa  per  Euangeliuni 
vocatione  dignetur:  aut  quofdam  eorum  per  voceni  Euangelij  quidem  externa,  fi- 
ne tamen  adjunda  interna  fpirituali  efficacia  vocct;  aut  innonnuUis  etiam  qucn- 
dam  aflenfum,  &  hdei  quandam  fpeciem  gignàt  ;  ita  tamcn ,  ut  omnes  tandem  exci- 
tate &  corruptione  voluntaria  gaudentes  derelinquat,  &  falviHca  tua  gratia  non.  di- 
gnetur. 

--  26.  Tertiacaufacfl;,  induratio  reproborum,qua;  infligitur  quidem à Dee,  fedita 

■  ...  T  utillamnonefficiat.   Induratenim  Deus,  panini  Satan^  partim ipforum  coneupif- 

centijs  jufteillosut  judex  tradeiis.  Indurar  autemSatan  tentans,  &malas  cogitatio- 

•■'-  •'  nes  iniplls  ciens.   Indurant  denique  feipfosfuacorruptamera  fpontanea  voluniate, 

qujc  propria  eft  voluntariarum  omnium  adionum  hominis  principium. 

27.  Quarra,funtindurationisreproborumefFeòia,qua£ funt quorumlibet fine dif. 
,.  * .          crimine  &pudore  vitiorum  ócflagiiiorum,  ex  mera  impietate,  perpetratio:  eorun- 

dcmque,  lum  à  fefc  lum  abalijs  commi flcrum,patrocinatio.-  denique  in  ijfdem  ad'fi- 
ncni  vita*  perfeverantia. 

28.  His  omnibus  ad  hunc  rrtodum  ordine  cxplicatis,  confidérandum  venit  juftuiri 
Dei,  tumdeeleiiis,  tumde  reprobis,  judicium. 

x-g.r  Deuscum  fit  ipfametjuftitia,  pai' eft,  ut  juftos  ferver  ;  injuftos  condemrict. 
Atqueijfolumexhominibus  jufti  funt,  qui  fide  Cluiftò  uniti,  &per  eum  juftifiCa-' 
ti  &fanditìcaii  funt.  Quarcvita,  cu.i .deftìnati  flint,  iure  quodam  ad  eòsfolos  perti- 
net.  Centra  vero  ,  qui  in  Adamo  fpontanea  pollutione  &  morte  niancnt,  merittf 
UihtDeòcxofi, utab  ipfò  damnentur.        ■■•'•'■, 

30.  Quare  tandem  Deus,  quos  ab  «tèrno  in£4iriftoeIcgit,àtque-'inpeccàtum(Sc 
moi'tcm  Ipontc  prarcìpitatos  per  eum  redemi t,  per  Euangelium  vocavitjfide  donavi*^ 
jiiftificavit,  fanótifieavit;  invita ^terna  quoque  glorificat  &  coronar,  ut ipfrusnìaje- 
fiaterrt  còram  intueantur,  &  inenarrabili  gaudio  pérfruantur,  quod  eft  ipfis  ab  asteriK)' 
deftinatum.   Atque  hxc  eft  gloria  &faluseletìorum.  •  1  ' 

31.  Centra  vero  rcprobos  quos  ab^terno  non  elegit,  in  peccato  Scmortcpervo- 
Itintariamdefedionemdeprehenfos,  iiatos,  cducatos,  mortuos,  ut  jilftus  judex  dàm-> 
riàtisjiriaèt'ernum  illumigncm,  Diabolo  &  ipfius.AngeHs  praeparatumabjicit.Et  hi^c 
jufta  damnatio  reproborum.  r.i.- 

32 .  Hac  igitur  duplici  ratione ,  eaque  piane  divci!fa,  ultimus  ille  judiciorum  Dei 
ti'Rom.  S.2S.  exitusa  gloriam  ipfius  omnibus  patefaciet  :  ut  nimirum  immenla  eius,  in  eledis  fuis 
^hd  '  '^  perlèfum  Chriftumgratis  à  peccato  &  morte liberatis^c  glorificatis,  miièricordia>^ 
hRom  0  22  fevéià ejùs in  reprobis,propter  peccatmii  fponte  attradum  &  confummatumj  abjc-r 
P^^y^/,/;^  ,  <5tis;&~da;mHatii,  ^juftitiaa-ppareat.'.'      ■  ^., 

.'.-..^  .^•^..■ -lOJ'^ '-•'-■     •■-■.:£f»iibb'.f;-tq  ?}>o-n]rfo-;                  ..nu^j....-  ......  Examm^ 

.■X.cj.wrv.  .b  Zino:                    ìoqoiq  m/,Ì>fr.olongo-j  .■,                  .'ori  ra^.j  a/r;  ^  ...j 

.^ir.v-s'' .    '"up  ii.'.i  ,j .     :j  uorii/iiafiEì  Ì77ffno  jjTloq  .-_  ^ 'jii.'o'  fi  .._. 

■    -■  .larjiiabivinyaoi   a{3,nilp-J-£U'jnii>ijil  ijjajii,'.   vi-:jìy  -^ 

.or  .•(!.:,:,...■  ìl;    -  ■      '■  ]  • 

i\*  VVtì  -  ^''^ '^\-l''i3fco jÉfiuv^jItthsxDiib  rrfncJnpfil  zuy^t  Loi^P  '  a 

Ì'a.<L.v'.":...i  trvù:irni  ho':p'\  ■.mmuhai  (, ao^loirp-x •.li:il )  gòlqi'bòup  .-.;  ,  ,  ■  .  ;, .  .    .r;iso-> 

.m.\k\ i.i.rl  -no:»  i\  :<:iiioiJjb:'^q  jili'i  imn&yi-  IdmrpJl ^ :33:>K)X3Ì)oup\:iYio/j;mm3Ìb  bfi  jirjvla-ir. 

.f.>nvV^,.:\;rr;:;:ti}jri.n':a   ì  ^pr-.'.^n;  ;  =   ,-, ,,.   ,.,.,.,,,    ,.    ■  »-  :',fì  t -^-ansibadonlfcs  ir;rjiij 


HÀtiONALlS    bÓRDRÉCHTÀN^ó  6^ 

Examen  breve  quxflìonum  ^ótifsimarum  Inter  Contra-Rs-^ 

monftrantes  ^  Remonfirantes  contr  over  far u)7ij 

tirca  primum  Articulum^ 

D  E 

tRi5.DESTINATIONÈ 

Et  primo  qmdetn  de  BleSiione. 

A  N  loca  Uh  Scrij)turaeIoh.3.  i6.1oh.6.  40.  Hebr.  11.6.  i.  Cor.  121.  contincant  Quift,  li 
totum  &  intcgrum  Praedeilinationis  five  ekcticnis  decretum.  Vel,an  decretum 
prxdeftiiiationis  totum,  hoc  iìt ,  quod  Deusdecrevit  credentes  falvos  faecre.  Affir- 
mantRemonftrantc5;Negamusnos,  ócponimus  hancThefin: 

Totum  ekaionis  decretum  hoc  cft,  quo  Deus  conftituit  ab  3eternó,prirno  ex  ge- 
nere humano  lapfo  quofdam  eligere,  quorundam  mifereri ,  eofque  gratis  àreliquis 
lèparare,  &  fidem  eis  gratuito  donare,  ac  tum  demum  vera  ac  viva  fide  donatos  falvos 
facere;  probamus. 

Rom.  9- 15-  Mifereborj  cuu>fcunqne  mifertas  fuero,  commiferabor i  quetnctin^tte commi' 
feratus fuero ,  Item  v.  17.  Ne» e^-voleìitìs  neijue  cttrrentis,fedDei mtfereritù.%izxx\^'3.v.6i 
Nonomnes  qui  ^unt  ex  ljrael,funt ifraeliU:  Ncque enmes,  qmfHnt femern^hrahtt,  Junt  cius 
filij.  Et  verf.  1 3 .  Ucohum  dilexi,  Efivum  odio  hubui.  Dèutr.  32. 8.  Cum  dividerei AitiJJimus 
gentes  &  fepararef  flios  ^^dam:  pars  lekovx  fa&m  ejlfefulustius,  é"  I^coh funicuLtu  h^re^ 
ditatis  f/^.Pialm.  147;  \9'Ind:cAtverbtim jmvn  lacoboyf^turafua  ifrael,  No»  fccirifau/Zf 
genti.  Matth.  11.  25.  Jbjco»diJti  ea  a  faptentihtu-,  revelafli pa^^-vuHs ^  quia  uà flacuit  ubi, 
Matth.  13 .  Fobis  datum  efl,  r.ojje  mjJieriA  regm  calorum.  Ex  quibus  colligitur,  Deum 
«terno  Tuo  decreto  certos  homines  ab  alijs  fcgicgafle,  quibus  fìdem  darer,  antequam 
cofdem  per  fìdem  falvaret.  Loca  Scriptura;  à  Remohftraniibus  aliata,  non  probant 
contrarium.  Agunt  enim  omnes  de  exequutione  decreti  cledionis,  non  de  decreto 
ìpfo.  Qnae  duo  nifi  diftindeinhocncgotio  confidercntur,  multas  confuficnes  pa- 
riunt.  I.  Locus  loh.  3.  àgit  non  de  decreto  in  fCjfcd  de  medio,  quo  tendìt  prima  cau- 
feadfinem  deftinatum,  quod  medium  eft  fides.  2.  Deinde,  cumhic  expréfle  dicatur 
dileftionem  effe  caufamdationisChrifti  &fìdei.fequitur  indc,nequeChriftum,Chri- 
fìique  ineritum,  ncque  fìdem  efle  vel  caufam  vel  conditionempr^rcquifuam  dile- 
ftionis ,  beneplaciti,  &  eledionis  divinai ,  fed  centra  efle  cjus  effeda.  Quamvis  lo- 
cus hicrite  explicatusj  totum  falutisnoftraencgotium continere recedici  poffit.Di- 
Icxit  enim  Deus  nosdiledione  perpetua.  Ex  gratuito  itaque  amore  ab  seterno  quof- 
damabalijs feparavit;  ex eodcm amore ijfdemdeditFilium unigcnitumjex eodem  fì- 
des  in  lefum  Chrillum  emanat;  ex  eodem  denique  dat  vitam  a:ternam.  Hac  explica- 
tione  vcriraii  nihildccedir,  ncque  hacconceffione  Remonftratium  fentemiae  quic- 
quam  acccdit.  loh.  6.  40.  agitur  de  voluritate  Tcrvandi  fìdeles,  quae  pcriinet  ad 
decreti  eledionis  exequutionem  .  De  alia  Dei  voluntate  (  fic  loqnimur  noftri 
refpeftu,  cum  revera  una  tantum  fit  Dei  voluntas  eaque  fimpliciffmia, )  loquitur 
verfu  ameeedénte  39.  ex  qua  voluntate  voluit  ab  ^eterno  i  de  in  tempore  donan- 
dos  ,  ab  alijs  primo  fcparare  ,  &  ad  vitam  a:ternam  eligere  ,  eofque  Chrifto 
falvandos  dare.  Hebr.  11.  6.  loquitur  de  ea  fide  ,  quae  eli  ìKis-ì^oìSì/Jùìv  xsssmTna-ig, 
&  per  quam  teftimonium  confecuti  funt  veteres ,  quamque  illi  vanjs  modis  per 
bona  opera  dcclararunt ,  ideoque  per  illam  Dco  placuerunt.  Hxc  aurera  f  dcs  adu 
fiiit  ipfo.  Si  autem  exhacfìdeelcgit  eos,  quorum  ibi  fitmentio,fequitureleaióncm 

f  z  fieri 


64  ACTASYNODI 

fieri  in  tcmpore,quod  pugnar  cum  dottrina  Pauli  ad  Eph.  i.  4.  ante  mundi  conftitutio- 
ncm.  Dcmdc  aliud  eli  pev  fidcm  piacere  Dco,  aliud  per  fidem  eligi,  lllud  enim Scri- 
ptLiia  dicir,  hoc  auicm  nullibi:  Nam  pofilimus  line  iìde  eligi,  fed  rcconciliari  Deo,  ju- 
lìiricari,  à  1  eatu abipl vi  line  lidc  non  poflumus. 

Deinde  placemus  Dee  dupliciier,  i.  cum  adhucfaiTius  inimici,  quorum  tartien ex 
mera  gratia  Deus  vult  milereri.  2.  quando  fide  in  Chriftum  re  iplajuftificamur. 

Locusi.Cor.  1.21.  non  facitad  rem.  Docet  enim  illicPaulus,  non  quos  Deus  ve- 
liteligcrejed  quQs  velit  falvos  faccre,  nimirum,  quicreduntEuangelio,  quod pro- 
fani homines  prò  ttultiiia  habent .  Etiamfi  autem  Deo  placuerit  per  fiultam  prardi- 
cationcm  crcdenres  lervare/  placuittamen  eidem  etiamantea  aliquos  ab  asterno  dif- 
cernerc,  quibus  in  tempore  fidtm  daret,  licuti  fupra oftenfiam. 

Quift.  II.  An  eledio  fit una tantum,an  vero  multiplex.  Refpondemus hac  Thcfi.-  Scriptura 
ubiqucunius  tantum  eleftionis  mcntionem  facit,  qua  Deus  noselegitin  Chrifto 
ante  jadd  mundi  fundamenta.  Ephef.  i.  Rom.  9-  n.  frofofitum  fecmidum  elcclionem. 
Rom.  1 1 . 7.  ElcClio  jffecuta  efì;  &  paiVim  alibi  2 .  fi  eledio  quidam  eli  incompleta,  in- 
definita,revocabilis,lequitur  eledionem  non  efle  Ùjxì^ia,ì^ììtov  lam  autcmScriptura  te- 
ftatur,  omnia  Dei  dona  elle  àf^i^f^iMrix,  Ergo&  elenio.  3 .  Itcm  fequitur,nos  bis  éfle 
elcdosjfemel  ita, ut  non  poflimus  fieri  reprobi,  cum  nimirum  in  fide  morimur.  Alte- 
ra vice,  revocabili,  &  non  percmptoria  elezione  &c.  quod  abfurdiflìmum  cft.  Iraquc 
figmcntumillud  de  completa  &  incompleta,  indefinita  &  definita  GcldrorumRe- 
monftrantium:  Item,  de  abibluta  &  condicionata,univerfali  & lingulari  refponfomm 
adverfus  VValachros  ;  peremptoria,thefiexhibita7.  Revocabili,Grevinchovij; piane 
repudiamus,ut  quod  Deum  gloria  fiia,hoiaiines  veraconfolatione  in  vita  &  in  morte 
fpoliar,  omnem  certitudinem  in  Dottrina  religionis  toUit,  viam  deniqueamplamad 
Pelagianifinum  aperit,  imo  nihil  aliud  eft,  quamiplePelagianirmus. 

QufEft.  III.  AnEides,  fidciqucperlevernntiaobediemia&c.  fint  conditiones  in  eligendo  prac-* 
rcquifit^.acantcccdanea',  Scqualiiatesineledioneà  Deo  conlìderat^,  ut  loquuntur 
Remonftrantes  Vltraiedini  ad  i.  &  1 1 .  Articulum. 

Thejìs  contraria. 

Sola  Dei  dO^cKia.  &  propcfitum  in  gratuita  ejus  dilezione  &  mifericordiafundatunt 
-  cft  caufa  eledionis,  tum  ad  falutem,  tum  ad  media  co  ducentia, 

Matth.  II.  26  èr(^  iymro  dCìaKu/,  'ifji'zstsi^'i^  era  Lue.  12.  32.  Ne  tinte ptijllle 
grex,  quia  tlac Hit  Patri  tibi  regmim  dare.  ^on\.  9-  U-  utfrofofitumfecundumeleìiio- 
jiemJìrmummaneret.Kony.  11.  5,  Ephef.  i.  <>.  fr&dejlinavitnos,  fecundum^ro^ofitum 
volimtatk  [ha.  Se  ver  f.  11.  fr&dejìina'vit fecundum  profofitum  eim,  qui  operatiir  omnia  fe- 
amdiim  corìfilium  volimtatk  fu£.  Deutr.  7.  7.8.  Nori  quodfliires  ejfetis  reliquis po^ulis,fe- 
leqit  vos  Deus ,  fed  eo,  quoddiligit  'vos  lehovah.Beus  lacohum  fccundum  henc^lacitumfuum 
tlegit.  Rom.  9.  cum  nihtl  boni  atitmali  fecijfent-^  Ergo  etiam alios, 

Cum  cligimur,  fumus  fili)  ira:,  in  peccatis  mortui,  hoftes  Dei, vide  Rom.  3 .  Ergo 
nonexpr^vifafide,  aut  aliaaliquaqualitatecligimur  ad  vitam,  «eque  agnitio  pecca- 
torum,  pcenitentia,  humilitas  ócc:  funt  conditiones  prsrequifitae  decreti  eieótionis  ai 
fidcm. 

Conditiones  itaque  illas  Remonftrantium  praerequifitas^ut  humani  cerebri  fomnia 
omninorejicimus.  Ratio. 

I.  Quia  Deus  in  homine  nihil  boni  prsEvidir,  quod  non  antea  decreverit  ipfe  inea 
cfficere.  Ergo  elegit  primum,  deinde  in  elefto  fuo  ftatuit  aliquid  boni  operati.       ,3  ;> 

I I.  Quiahac  rationc  Dei  propofitum,  confilium,  beneplacitum  prorfus  toUcréif^ 
tur:  fi  enimelcftiocftex  fide  prcviia,  non  manet  fnmum  Dei  propofitum  exvocan- 
te,fed  manet  firmum  ex  vocante  hoc  cft,  ex  fola  vocantis  iv^okìo..  Ergo  non  ex  fide 
previ  fa. 

3 .  Quia  fic  Dens  non  poflet  eorum  mifetcri,  quorum  vulr,  fcdeorum,  qui  ere- 
dunt  &pcrfeverant.  , 

4.  Quia 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  6^ 

IV.  Quia  fic  Deus  non  eflet  liberrimum  agens ,  ncque  poflet  de  fiio  ftacuere  quod 
vulcutriiprcmus  omnium Doniinus ,  neque  haberec  potcftatcm  innos,  quamha- 
bet  iìgulus  in  lutum ,  quod  aperte  Paulus  ad  Rem.  9.  aderir. 

V.  Quia  ile  cleclio  ab  homme  in  fide  pcrfcvcrance,  non  à  Deo  lb!o  pcndercc ,  ac- 
que ita  quod  Iblius  Dcicfl:,homini  thbueretur. 

VI.  Quia  Deus  neminem  digit  dignum,  fbd  eligendo  dignum  faci t  ,  ut  loquicur 
AuguPcinus  contra  lulianum.  Et  non  cliguntur  qui  credunt ,  fèd  ut  crcdant. 

VI  I.    Sic  initium  fàlutis  fit  ab  eo  qui  fcrvatur,  non  ab  co  qui  fcrvar. 
Vili.  Sic  omnis  cleftionis  ccrcitudo  tollitur  ,  cum  homo  ccrtus  clic  non  polllt  an 
infide  adHnemconllansfittuturusnccne  ,utIoquunturilli. 

IX-  In  tota  Scriptura  de  ejufinodf  conditionibus  prcerequifitis  nihil  reperitun 
Nufquam  cnim  dicic,  eledioneni  eilc  ex  credente  ,  lèd  ex  vocante  &  ex  gratia. 
Rem.  9.  II. 

Sed  ohjicittnt 

i,ExEpift.adEphef.i.4.  Skutnoselegitmiffo.  Hincficnrgumcntantur. 
EIe£tio ,  qua  Deus  nos  clcgit  in  Clirifi:o ,  cfl  tantum  fidclium. 
Elenio  fada  ante  jaftum  mundi  fundamcntum ,  fada  eli  in  Chrifto. 
Ergo  illa  tantum  eli:  fidclium. 

Major  eli:  manifcfta  ex  eo,  quod  ncmopotclì:  elle  eledius,  quam  qui  eli:  in  Chrifto, 
quales  fiint  foli  fideles. 

Refp.  Conccdimus  totum  rciSbe  intellcdum.  Nullos  cnim  Deus ,  nifi  ab  ìeterno 
cledos ,  fide  in  tempore  donar.  Sed  lècundum  corun  menccm  ambiguitas  eli  in  ma- 
jorcPotcH:  cnim  vcrborum  duplex  elle  l'cnliis.  aut  enim  qui  cliguntur  jam  fideles 
liint  prcevilìone  divina  ,  quod  volunt  Remonftrantes  :  aut  qui  cfiguntur  in  Chri- 
fto ,  futuri  lune  Ilio  tempore  fideles ,  utper  fidem  _,  tanquam  per  divini tus  ordinatum 
medium  ad  finem,  qua:  eftfalus  eterna,  perducantur,qu£e  eft  Orthodoxorum  Icn- 
tenria.  Omnino  enimaliud  cft  in  Chrifto  eligi ,  aliudin  Chrifto  effe  ;  qua:  duo  Re- 
inonftrantcsconfundunt,cuminprobationemajorisdicunt,  neminem  in  Chrifto, 
cligi ,  quinonlìt  in  Chrifto.  Nam  ha:c  duo  diftinde  confiderari  debcrc,  inde  li- 
quet,  quot  ante  ja6ta  mundifundamenta  limuselecti  in  Chrifto, ut  loquiturApoftolus 
jEèdnon  ante  ladra  mundi  fundamentalimus  in  Chrifto:redtum  dcmum  quo  tempo- 
re per  fidem.  Chrifto  inlcrimur. 

Sed  objiciunt ,  Dei  mencemetiam  futurorura  contingentiuffiprjcfciamprxvidif- 
fe ,  quinam  credi  turi  efl'cnt ,  &:c.Fatcmur.Sed  cum  nihil  Deus  boni  in  qupquam  prx- 
videre  potuerit,  nifi  quod  iplè  in  homine  operaturus  elTetjneceflario  lèquitur,Deuni 
primo  novilleeos  ut  clcdosliios  ,quibus  fidem  daturus  efl'er.  Vnde  colligicur,  ele- 
dionemefl'efidepriorcm.  Sanè,fi  quod  ore  profitcntur,  corde  lèntiant,Deum  efl'e 
fìdei darorem , eumque  non  dare  omnibus  fidem,  lèdaliquibus tantum,  necellario 
inde colligitur,Deum primo juxta  beneplacitum  fuum  fecrcuill'c  homines,quibus 
fidem  dare  vcllet,quibusnon.  Atqueproptcrca  primo  gratuito  favore  nouillc  liios 
&  ex  alijs  elegille ,  vcl  ab  alijs  reparali'e  ,  quos  in  tempore  fide  donare  vellet. 

Summaharceft  ,  Si  Fides  eftdonumDci  (quodò  utinamvcrè  Icntirenr)  nouicuti- 
queis,cuiab  omni  evo  opera  Tua  nota  liint,  quibushoc  donum  communicare  vel- 
let. Atquc  ita,  nolint  vclint  j  fateti  cogentur,  eledionem  iji  Chrifto  eli'e  fide  in 
Chriftumpriorem. 

Pro  lòlutione  atgumcnti  hujus  in  Coli.  Hag.  prolata ,  etiamfi  analoga  fidei  efle 
poffit,nimirumin  Chrifto  elcdum  elle,  idem  lignificare,  quod  per  Chriftum  elle 
cledum  >  quemadmodum  per  cum  llimus  conditi ,  malumus  (ne  coada  videatur  lo- 
ciinterpreratiojfimpliciter  dicere,  nos  in  Chrifto  ^«♦é^wVa  tanquam  in  capite  ele- 
doselle,  Nili  enim  &  Deus  &:  homo  fuill'et,  non  potuiflemus  in  eo  eligi.  Hoctamen 
rionde  decreto  in  Icle  ,lèd  de  exlbquutione  intclìigivolumus. 

Secundus  locus  eft  ex  eodem  Capite  veri! 5.5. Vnde  fic  argumentantur. 

Quos  Deus  prsedeftinavitinadoptioncm  filiorum ,  &  in  Chrifto  ,  uri  diledo  ilio 

acceptos  fibifeeit  ,confiderantur  ut  fideles. 

At  quos  ad  làlutem  clegit,  eos  prsdcft-inauit  in  adoptionem  filiorum  per  lefum 

Chriftum ,  &:  libi  acceptos  fecit  in  Chrifto. 

Quos  ergo  elegie  ad  làlutAcn  >  confiderauit  utfideles. 

fj  Major 


66  ACTASYNODl 

Major  cft  manifefta,  nulla  cnimcftadoptio  in  filios,  nifi  per  fidem Ioli.  1.  12.  Cà- 
lat.  3.  26. 

Rclp.  Polfct  concedi  &  hoc  argumcntumjuxta  analogiamfideiexplicarum.  Quor- 
cunquecnimDeasclcgitadralutcm,eosconlideravituthdclcs:  tales  Icilicer,  non  qui 
tidcmhabcrent,  quamovcii  poflei:  ad  eligendumcos,  fcdquibusilleutnudis,  cgcnis, 
omnibonodclliiucis  tìdcm  Ilio  tempore  daturus  elTei.  U  ita  fcntircnt,  làlva  rcs  eflet. 
Sedcum  Dcum  contlderallc-ita  iidcles  Tcntianr,  ut  fidcmcorum,  tanquam  conditio- 
nem  pia;rcquiliram  prauidciit,  atquc  inde  ad  eligcndum  motus  fu,  polluntfanccx 
liocipfo  loco,  quem  aderioneain  iuam  opinionem  fìabiliendani  adtcrunt,  perfpicuc 
refuiaii.   Nani. 

1.  Deus  dicitur  nos  prcdcftinafle,  in,  vel^  adadoptioncm  ,  velquosadoptaret  in 
filios .  Vnde  coUigitur,  prardeltinationem  elle  adoptione ,  ac  proinde  ctiam  fide  prio- 
loh..i.u,  rem.  Nani  rum  denium  j^'o3t(r[««^  nollrx  certitudinem  conrequimur,quando  in  tem- 
pore fide  adu  donamur.  Adoptio  iiaque  noftra&  fidespr^defiinationisconfequcntia 
liintóceft'efta,  niininie  veroconditionespraTequifiix&pra-vifje. 

z.  DicitApoltolus,  Deum  nos  praEdeftinafi'e  in  fefe.  Quo  innuir,eum  in  eligen- 
do nihil  extra  le,  ac  prolude  ncque  fidem,  ncque  pcrfeveramiam  in  ca.neque  obedien- 
tiam  conlìderalle. 

3.  Secunduni  bcneplacitum  voluntatis  fiije;  ubi  hec  d)^oKU  %7\rijxctj(^  ^S 
locum habcr,  ibi  prxvifa  hominis  fides  locum  habere  neqnit.  Eft enim  bentplacitura 
Dei,  ex  quo  fidem  dar  fide  pnus,  ac  proinde  fides  caufa  ejusmovens  nullo  modo  eilc 
poicfl. 

4.  Adlaudeni  gloriofa:  fiix  gratis,  H^^cgratiaomni  modo  gratuita  clic  non  pofTer, 
.  fi  aliquid  in  honiinetbret,quo  ad  gratiam  liane  honiini  conferendam  movereturDcus. 

Ncque  folius  Dei  hac ratione  gloria elTc  poilec 

V  Vt  eflcmus  fàndi  &  inculpati.  Fides  itaque  cumfanditatc  àlijfquefrudibus 
fuis  potlerior  eft  ckctionc,  ejufque  efteftus,  ac  proinde  condiiiopraEvira&  prercquifi- 
ta  nullo  modo  elle  potcft.  Elcgit  cnimnos  ut  crederemus,  non  quod  crcdimus.  Nam 
fides  natuise  ordine  léquitur  gratiam,  ut  cttcdus  caufani.  Augull.de  Pra;d. Santi,  e.  1 6. 

Tertiumillorum  argunientum  luniiiur  ex  voce,  ^A<:7««,  qu^  f^pcnumcroinracris 
literis  occurrit.  Argunientum  tale  eli: 

Diftio  Eledi  in  S.  Scripiuva,  quando  agiiur  dcralute,accipitur  pafflm  prò  fidclibus. 

Nulla  eft  igiiur  eledio ad  llilutem,  nifi  fidclium. 
Refp.  I.  Elcdos  onmesfideles  fieri  tempore  divinitus  ipfis  pra-ftituto,  ncque  ante  ii- 
lud  iCmpus  fidelesclle.  Prius  iiaque  clcdi  fimt ,  quanìfiuntlidelcs.  ExcmploPauli 
liocmaniieftumfir,  Ador.  9.  qui  vaselcdum  dicitur, amequamfidclis eflet.  Idcoquq 
ad  Gal.  I.  ij.dicit  reregrcgatumeflc  abuteromatris,  ut  Chriftum  gentibus  Euange- 
lizaret.  Fuit  itaque  primo  divinitusfegrcgatusantequam  fidem  confequeictur.  Rcs 
li^c  luce  meridiana  clarior  eft. 

Refp.  2.  Coniequcnsefleambiguum.  Sanofenfiiacceptum,amplediniiir  illud.ni- 
mirumnuUosàDeoeleòloscHe,  qui  non  fiio .tempore  fide  doncntur,  quo  falutem 
confequantur.  De  fide  clcdionem  antecedente,  &  ut  prarequiliia  in  eligendo  ccn- 
diiione,  falllim  eft  confcquens,  ut  aliquoties  nunc  oftenlum. 

Quartum  argunientum  fumitur  ex  locis  Rom.  9.  22 .  Ephef  1.5. fic: 

Predeftinatio,  qua  Deus  in  bis  oftendit  fuam  mifericordiam,  in  illis  fcverita- 

tem,  eli:  vera  &  unica  predeftinatio. 
Atquidecretuni  de  (ervandis  fidclibus  liinc,  &damnandisinfidclibusillinc,,eft 
predeftinatio,  qua  Deus  liinc oftendit  milèricordiam,illinc  fcventatcm  fuarai 
lUud  ergo  dccrerum  elt  unica  Severa  Predeftinatio.  ■' 

Refp.  peccati  hic  igiioratione  Elenchi.  Conclufio  enim  non  contradicit  Thefi 
qu(^oppugnatur,  quxha:cett,  Fidem  non  cflecondiiioncm  incligendo,  infidclitatcm 
in  reprobando  pra;requifiiam.  Hocprobcnr,  &  milfas  faciant  ambiguitates  illas  in 
fuis  argumentis  ,  quibusjam  nimis  diuafflidasEcclcfias  fatigarunt.  Argunien- 

tum hoc  revera  centra  nos  non  eft,  fcd  prò  nobis  facit .  Si  enim  Deus  decreverit  often- 
dere  in  hisraifcricordi^m,  in  illis  juftitiam  fuam,  fequitui;  fané  illum  antcapmnes  ur 
miferos  &pcccatoresconfidcrafle,  illofqucab  liifcc  leparafle,  ut  in  illis  fide  donatis 
mi fcricordiam,  in  hifcc  j  uftc  derclidis  fuam  iuftitiam  dcclafarcr. 

Refp. 


NAtlONALlS     DORDIlECHTÀN/É.  Gf 

Réfp.  2.  Majorem,Remonfti'antium  fenfuacccptamjFalfam  elle.  Non  énihiefthse 
unica  rr.vdctbnario,  fcd  unicus  tantum  prxdelìinationis  acìns,  quo  Deus  inaliquibus 
vuit  dcclaiaiemifcricordiam,  inalijs  jultitiam  lliam.  Alius  aduselì:,  quo  per  «erti 
media  coldem  ad  falutcm  perduccrc  decrcvit  Deus. 

Qujntumargumcntum  ab  cxcquutionc  decreti,  quae  lìt  in  tempore,  dcfumiturj 
hoc  modo. 

Quos  &  quales  Deus  in  tempore  fervat  &  perdir,  eos  &  tales  ab  eterno  dccrevit 

iervarc  &  perdere. 
Atqui  Deus  folos  fideles  pericverantes,  qua  tales,  fervat  in  tempore,  Icd  intìdeles 

qua  tales  perdit. 
Deus  ergo  decrevir  ab  xterno  folos  eos  &  tales  fervarc  &  perdere. 
Rcfp.  I.  Remonllrantesfuomct  ipforum  fé hicjugularc  gladio.  Apertumcnimhic 
ìpfi  difcrimcn  faciunt,  iater decretum  quod fuit  ab  xtcrno,  6c  exequutionem  decreti, 
qua:  fìt  in  'LCinpore;  qua;  duo  alias  fcmpcr  fere  confundunt. 

2.  Nonprobantqucdpiobareinrtitueranr,  nimirum,  fidcm  praevifam  eife  condi- 
tionem  in  eligendo  pixrequilitam.  (latum  itaq;  controveriìselhidiofe  declinant,&  hoc 
concludunr,  quod  non  cft  centra  nos.  Nifi  forte  in  veibis  qua  tales,  fraus  latcat,  &  hoc 
illisideni  fit,  ac  fidixin'ent,  propierea  quod  tales,  hoc  eli,  fideles  funt  velinfideles. 
Quod  de  infidelibusconcedlmus,  cum  uihdelitas  propria  ipforu  &  ex  corrupta  eorum 
namra,tìdesautemgraiiasdivinx  bcneficiumfir.Vndefit,utiilipropterincredulitatem 
damnentur,  hi  autemnequaquaiiipropter  fìdem,  fcdper  eam,  hoceft  ,  per  Chriftum 
fide  apprehenfum  icrventur.  Minor  i'aque,  fideles  quod  attii^er,  falla  eli:,  &  proba- 
tione  indigct.  Hoc  cnim  illudiplUm  ert,de  quo  controvertitur,ideoque  prò  confeflb 
aflumi  nequit.FatemuritaqueDeum  in  tempore  fideles  fervarc,  &  hoc  ipfum  abx- 
terno  decreviffe,  fed  non  qua  illi  fideles  funt,  quafi  ille  in  eligendo  fidem  prxvide- 
rit  ;  fed  qua  ille  tales  per  gratuitam  fuam  gtaiiam  fatlurus  elVet,  6c  reipfafacit ,  ita  ut 
fides  medium  fit ,  per  quod  eledos  ad  falutcm  perducif. 

3 .  Atgumentum  hoc  ipfos  adverfarios  confodit.  Si  enim  Deus  falvos  facit  in  tem- 
pore, quos  ab  xternofervare  decrevit,  fequitur,  illum  non  indefinite,  ncque  univer- 
iàliter,  ncque  incomplde.  ncque  revocabiliter,  neque  non-peremptorie ,  fed  definite 
&c.  hos  &  illos  fingularcs  homines,  quos  in  tempore  vocat  fideque  aftu  ipfo  donat ,  ab 
jeterno  clcgillè.  Duo  itaque,  ut  Ptx'dellinationis  decretum  fit  totum  &  integfum,  re- 
quiruntur:  primo  clcdio  &  feparatio  fingularium  peribnarum  ad  falutem  6:  gloriam; 
deinde carundem  in  tempore  vocatio  ad gratiaiii.' fideique  donati©,  qux  iunt  media, 
quibus  ad  gloriam  pciducuntur.  -  " 

Vltimumcofum  argumcntum  hoceft; 
Decretum  Dei  de  hominis  falutc,  cujus  fundamentum  cftChriftus,  efteleclio  ad 
falutcm. 

Atqui  decrctumde  fcrvandis  fidelibus  eft  illud  decretum  Dei  de  falute,  ctijus  Chri-* 

ftu  s  efi:  fundamentu  m . 
Ergo,  decretum  de  fcrvandis  fìdelibus  cfteledio  ad  falutcm. 

Minorcm  qux  probatione  nonindigcbat,  patere  dicunt,  cum  unicum  illud  decretum 
fitfundamentum  Chrifiianifmi,  falutis  ócccrtitudinis  de  falutc. 

Refp.  1.   Conccdimus  totum  argumentum .    Non  enim  facit  centra  doftrinani 

Orthodoxam  haftenus  ex  verbo  Dei  dcfenfam.  Credimus-cniin  Deum  nuUos,  nifi  in 
Chriftum  credentes,  ialvare,  &  tales  decreviife  falvos  facere. 

2.  Non  concludit  illud,  quod  crat  in  qusftione,nimirum  fidem  prxvifam  efle  con- 
ditioncm  in  eligendo  prxrcquifitam. 

3.  Medium  terminum,  Chriftum  falutis  fundamentum  efse,  explicamtts.  Chri- 
ftus cft (alutis fundamentum  i.  quatcnus  ab  xterno  prefcitus  &  prxordinatus  eft  ut 
clset  Mundi  Salvator,  i.  Per.  i .  z.quatenusin  ilio  tanquam  in  capiteDeus  nos  elegit, 
Eph.  I.  irautiplefit  ornnium  electorum  caput,  &fons  honorum  omnium,  qux  ipfis 
in  elcftiqne  deftinantur. 3 ., quàtenus  in  plenitudine  temporis  manifeftatus,pretiofum 
fuum  ftnguinem  prò  noftris  pcccatis  eftudir,  atq;  ita  viam  ad  gloriam  nobis  patefccit. 
4.  quàtenus  eum,  cjufque  fatisfadionem  fide,  qux  purum  putum  Dei  donimi  cft, 

f    4  '  appré- 


68  ACTASYNODI 

apprehendimusjperque  eam  ipU  tanquam  palmites  viti  inferimur,  tandemque in  ple- 
nam bonorani  iplius languinc  partoium  pofl'ersionem  immittimur.  Ex  quibus colli- 
giiur,  iidcra  clcctione  tumnoftra,  tum  Clirifti  ipiìuspoftcriorcm,  ipliquedcctioni 
lublliatum  medium  ctìe,  per  quod  elecci  ad  finem  dcltinatum  peiducumur. 

4.  Qiukì  tidem  haac  Remonllrantes ,  quaDeum  lidelcs  &  perievcrantes  ckgifle 
.dicLiRt,tundamicntum  ccrtitudinis  lalutis  ciVe  aflciunr,  inco  vehementerfallui^riir. 
Cum  cairn  Iccundum  ipfbrum  mentem, nemo de  fua  pcrieveranria  cei tus  clfe  pofllr, 
poiiusliincdcrpcrationisdelalutcrua,quamcertitudinisralutis  anfam  arripicntaffli- 
cta-  coni cientix.  Etiamlì  enim  nunc  crcdanr,non  poflunt  tamcn  certi  eflc,  fé  ad  fincm 
pcrrc\craturoi iw fide,cum multi  vere fideles naufragi um fidci  fecerinr,ut illi loquun- 
tur.  Atque  ita  perpetuo  interfpem&metum  ancipitcs  harere  &fluctuarcfcmperco- 
guntur,  de  quibus  articulo  5.  pluribusagetur. 
Et  hax  de  quaiiione  tenia  dieta  fufficiant. 
QuaflioIV  Hic  limul  &:  alia  huic  affinisqua:ftioexpeditur,  Anfcil.  Chriftus  ita  fit  clcctionis 
fundamcntam,quod  fir,ut  falutis,itaetiam  electionis  caufa  meritoria  &  <z!^Ka7a^iil4Krì. 
iiem,  an  ita  fimus in  Chrifto  elccti,quatcnus  pet fidcm  fuimus in  Dei  pra-lcicntia tan- 
quam cvTii  iv  aoTM,  acque  ita  fides  pr^vifa  lit  conditi©  electionis  prerequiUta. 

Hccpoftcriusfupra  refutatum  fuit. 
lllud  his  ratioiiibus  nixi  negamus: 

1.  Caufamefficientem electionis  oportetabacternofuiflc. 
At  ChriiU  meritum  non  eft  ab  a;terno.  Ergo. 

2 .  Quj  ad  munus  Mediatoris  ab  eterno  clectus  eft,  ut  nimirum elcctos  cum  Deo 
reconciliaret,  is  eft  electionis  non  cauia,  fcdcftectum. 

At  Chriflus  adiiiunus  Mediatoris  ab  (^lerno  clectus  eft,  ut  nimirum  electoscum 
Dco  reconciliaret. 

Ergo  Chriftus  electionis  non  caufa,  fedcffectumeft. 

Non  enim  ideo  elcgit  nos  Deus,  quia  Chriftus  prò  nobisinorituruscrat>fed  cen- 
tra, ideoChriftuspro  nobismortuus  eft,  quia  Deus  nos  elegcrat  in  ipfo. 

3.  Electi  cum  eligente  uniri  non  poterant ,  nifi  per  cjufmodi  medium,  quale  eft 
Chriltus  ^ou&pu7r@^,  ci  conjungcrentur. 

Non  enim  eiamus  in  nobis  ipiìs  tant?  excellentie  capaces.  Oportuit  itaquein  eo 
tanquam  in  capite  electionem  noftram  firmari. 

4.  Si  propier  meritum  Chriftijdque  fide  apprehenfum,ut  loquuntui^elcfti  fumus, 
fequitur  nos  prius  in  Chriftum  credidiffe,  quam  fliimus  elccìi,  quod  eftabfurdum. 

Qiucftio  V.  Ex  quibus  omnibus  facilis  eft  rciponfio  ad  quintamqii?ftioncm.  An  fides,  v  oca- 
tiocfficax  juftiikatio,  perfeverantia  &c,  eft'efta  firn  &  frudus  eledionis,  mediaque 
per  qu^  elcdi  ad  l'alutem  perducuntur.  Cum  enim  in  antecedentibusprobatun>fit 
cledionem  graiuitam,  qua:  omnibus  rebus  5z  caufi»  prior  eft,  horum  omnium  caufam 
elle,  intallibiliter  fequitur,  hcc  omnia eledionis  cffeda  eflc.  Scdtamen  plufculum 
de  hilte  dicendum  erit. 

I.  Vocationem  efficacem  &  fidcm  eledionisfrudumcfle,  probaturcxcap.  Rom. 
8.30.  O^os p\tdejìimvtt ,  eosetiamiocavit.  Loqui  hic dicimus Paulum de  vocatio- 
ne efficaci  &  fide,  fed  Remonftrantcs  Coli.  Hag  Brandi)  pag.  3.  dicunt  ,  hancin- 
tcrpretanoiKm  elle  nudam.  tantum  glolfam,  textui  noncongruam.  Agi  enim  hic 
non  de  hic  abfoluta  eledione  ad  laluiem  ,  ncque  de  ulla  vocatione  ad  fidcm,  qua:  ex 
tali  ekdione  prodit ,  fed  de  ordinanonc  &  vocatione  corum  ,  qui  Deum  diligunt, 
hoc  ei1:,  fidclium ,  qui  ad  crucem  &  afftidiones  vocantur  ,  ut  Chriftus  ,  qui  ad\'erfus 
mundi,  eos ut cxccrabiles  condemnantis  ,  judicium,  ab  ejufmodi  judicio  juftificati 
fuiit ,  ut  &  Chriftus:qui  etiam  bac  via  glorificantur,  ut  &  Chriftus,  &c.  Quid ,  obfc- 
cro,  eft  Scripiuram  pcrvertere,  torquerc,  &fubvcrtere,  fihocnoneft? 

Sed  refpondcmus,  Fateri  nos ,  Paulum  hic  agere  de  cruce  6c  afllidionibus  piorum, 
quosadverfuscasvarijsargumentis,  imprimis  etiam  hoc  ipfo  confolatur ,  quod  crux 
& calamÌLares  ijs  ex  a:tcrna  Dei  pradcftinatione  iinmittantur ,  ut  iftac  ratione confor- 
mes  fiant  Chrifto  capiti  fuo,  primum  in  crucis  tolerationc,  deinde  in  glorix  fruitio- 
ne.  Ergo  fic  agi:  de  Écclcilce  calamitatibus,  ut  etiamadconfolationcm  fummam  pio- 
rum,  infigncm  faluiis  catcnam  auream contexat.  Summa  eft,  fidclcs  patienter  opor- 
lere  crucem fuam  ferrc,  quia  non  folum afliidioncs,  fed  etiam  (alus  eorundem  in  ae. er- 

no  Dei 


NATIONALIS     D  ORD  RECHT  AN^.  69 

110 Dei  picpofito fundata  fit,quodDei  propofitum  nuUus honiinum  aliarumque  creà- 
turarumin  imarcpotelt.  Etiamfiiraqucimpij  hdelcsaffliganr,  patria,  opibus,  viia- 
queiplaicrpcnumeroipolicnt,  lummaque  ignominia  afficiant,  paticnter  tamenhac 
ferenda  eflCjCum  arieinam  (alutem  in  Dei  decreto  fundatam  ab  ipfis  auferre  nequcant. 
Secum  itaque  nos  Paulus,  ne  fubxrumnis  vacillcmns,  in  ipfa  decreti  &  propoUti 
divini  pcncaalia  abducit,  ut  ibi  caufas  falutis  noftrs  a:ternas  &Ìmniobiles  conllde- 
rantes,  centra  omnescalamitatcsfoniterperlìftamus. 

Dicit  ergo  primo,  xa^ì-zstis^ìo-f'-'vocatos  effe. 'ZOTf^'^ta-jfefta^tcrnum Dei boneplàci- 
tum,  ficdi:.um,  quod •sr^  x"'^'^^  cùcuitoov  2.  Tim.  i .  9.  pofitumeil.  Ex  hoc  pro^olito 
dicit  nos  effe  \  ocatos,  nimirum  efficacitcr  «Se  ad  i  dem.  Dicens  cnim,  vocatos  cfle  aa,- 
©■arep5*'^"'>^'ocationem  etlicacem  à  non  efficaci  diliinguit,  de  qua  Chriftus  Manli.  z2^ 
Multi  vccati,  fauci  elecfi .  Conjungit  itaque  cruccm&falutem,  dicitqucex  eoddm 
fonte  utrumque  manare,  &  adverfa  quxque  cooperari  hlijs  Dei  in  bonum,  &  ad)u\'arè 
corum  faluicm.        Ergo  patientcr  ferenda. 

Nonagit  itaque  tantum  de  vocationc  ad  crucem,  fed  fimul  etiam  dcvocatione. 
crucigerorum  ad  falutem  in  sterno  Dei  propofro  fundatam.  Etfic  voxilla  vocati 
plerumque  accipitur,  raro  aut  nunquam  prò  vocatis  ad  crucem.  Sic  Paulus  Llom. 
1. 7.  appellai  Roraanos  vocatos  San:  os.  Et  Corinthios  i .  Cor.  i.  2.  Ideo  prò  Ephe- 
fìjs  cap.  I.  orat,  ut  intelligant,  quae  lìt  fpes  vccarionisillorum,  non  Ipes  crucis, fed 
actern^  falutis.  Exemplum  Pauli  fecutus  Petrus,  eodem  argumento  affli:  os  confola- 
tur,  cum  liPct.  V.  IO. dicit  paululum  affliu  osad  aeternam  gloriam  vocatos  effe. 

2.  Deinde  Apoftolus  femcl  adyta  <3re93^'ff"£^«  divinae  ingrclìiis  ,  pcrgit,  dicitquc, 
tr&cognitos  etiam  effe  hdeles  crucem  ferentes.qus  precogniiio  Dei, non  eft  tantum  co- 
gnitio,  qua  omnia  quje  cum  ipfe,  tum  creatura  omncs  fa:  ure  crant,  fed  etiam  & 
quidem  imprimisagnitio,  quafuosab  alterno  agnovit,&  gratis  approbavit,  ac  ama- 
vit.  Ideoque  eifdem  fuo  tempore  hdem  dare  conftituit,  ut  ex  f  de  tantum  benefato- 
rem  fummo  viciffim  amore  profequerentur.  «zùoj'i'wcn?  itaque  hxcnon  nuda  fcientia 
cfl  tantum, fed fcientia  cum  benevola  &  paterna  Deivoluntate  conjun6a,ficuti  la- 
cobum  dicitur  amaffc,Malach.  i.  Rom.  9. 13-  HincDeusdiciiurnoffc  fuos,  Pfalm. 
I.  2.  Tim.  II.  19.  aliosautem ignorare,  Matth.j.Et,  1.  Pet.  1.2.  docet,  exhacDeiprìe- 
cognitione  nos  eledos  effe  &c.  Abfurdum  itaque,  velie  hanc  Dei  'sn^yvcùa-iv  tantum 
[ad  piorum  crucem,  non  etiam  ad  eorum  falutem  leferre .  Nuda  enim  illa  prxfcien- 
tia,  exiguam  afllifìis  confolationcm  afferret. 

3.  Q£OS  autem' praccognovit,  cos  etiam  praedcftinavit,  ut  forent  conformes  ima- 
gini  Fili)  ftii. 

Pra'deftinarc  eft  rem  ad  fìnem  preordinare,  anrcquam  cam  ad  fìnem  mittas.Iam 
autem  cruxnon  eft  finis  ad  qucm  fuos  pracdeftinavit  proprie  Deus;  fed  pra'dcllina- 
vit  eos  ad  vitam,  ad  falutem  &  gloriam,  adque  media  eo  duccntia,  Ephef.  i.  ii.prxde- 
Jlinati  feacndiim propofitum  ejus.  Et  verf.  $ .  prtsdejlinatiin  adoptionem  fUorum. 

Senfus  itaque  Apoftoli  hic  eft;  praEdeftinatos  nos  effe,  ut  Chrifto  famus  confor- 
mes i.  in  fide  veraque  iiducia  in  Deum  noftrum  2.  in  Sancitale  &  juftitia.  3.  in 
gloria,  ita  tamen,  ut  ipfe  fit  primogcnitus  intcr  multos  fratrcs,  &:  immenfa  gloria 
pr£B  omnibus  fuis  confortibus  exornctur.  Erimus  ei  fimilcs ,  lìcuti  ipfe  eli  i.  loh.  j 
in  eandem  gloriam  transformabimur.  2.  Cor.  3 .  Cohseredes  Chrifti  erimus  Rom.  8. 
4.  In  medijs  ad  fincm,  hoc  eft,  in  cruce  &  calamitatibes  paticnter  ad  exemplum  Chri- 
fti ferendis,  ut  per  eas,  cum  Chrifto  rcgnum  caelorum  ingrediamur,  ab  exordio 
mundi nobisprsparatum.  Si  enim  cum  eo  toleramus,  conregnabimus2.Tim.  11 
1 2.  Ex  quibus  liquido  apparet,  conformitatcm  hanc  ad  imagincm  Fili)  Dei  nontani 
in  affliólionibus,  quam  in  gloria  fecuturaconfiftere. 

Hactenus  nos  fecum  in  cxlos  fubvexit  Apoftolus  ;  jam  ad  terram  nos  re- 
vocat. 

4.  ^Inospr&desiina'vit-,  eos  voaivit.  Hocprimumeft  Medium,  per  quod  Deus  fuos 
precognitos  &  pr^deftinatos  ad  gloriam  traducit,  vocatio  nimirum  cxtcrna,  e|u^  fit 
voce  Euangclij ,  &  internn,qua;  fit  per  Sp.  Sanéium  &c. 

Sedajunt,  vocavitprxdeftinatos  ad  crucem. 
Rcfp.  I.  Concedo,  fed  non  ad  folam  crucem,  ncque  potiftlmum  ad  crucem,  fed  ad 
gloriam  fequuturam,  ut  ex  fuperioribusliquet . 

2.  Dixit 


70  actasvnodi 

2.  DixitPAulusfapraverf.  28.  Omniaijs,  quiDeumdiligunt,  efleadjuriiehtoad 
bonum,  ijsfcil.  qui  ex  prsftituto  ipllus  vocati  funt.  Hoc  autem  de  cruce  &  calamita- 
tibus  dici  nequit,  cum  multis  non  lìnt  adi  amento  ad  bonum,  qui  ad  eas  vocati  funt, 
fed  iniiium  pa  narum  xternaium.  De  alia  itaque  hic  agit  vocaiione,  quam  de  ea  qux 
eftadcrucem. 

Obferv.  vocationem  hic  fequi  praedeftinationem.  Fnlfum  itaque,  quod  in  refp.  ad 
VValachr.  diciiur,decrcium  vocaiionispiiusefle  decreto  eleftionis. 

S'  c^o^  %'ocavit ,  eos  tiil^tfcavit -,  non  àpervcrfìs  hominum  judicijs,  utperpcrani 
auieum  hunc  locum  Remonftiantcs  in  Coìlat.  Hagienll  interpretantur,  fed  à  reaxu  & 
peccatis  noftris .  Probatui:  vocem  juftilìcationis  ita  hicaccipi  deberc; 

i.  Ex  verbis  feqq  .JÌDempro  nobà,quls  centra  nos ?  qui  proprioji'lio  nortfc^ercit,  federe  nohU 
omrnhm  dedit  eum^qitomode  non  omnia  cum  eonohis  qratifiiabittiP.  non  autem  gratificarus 
tu.  cruccm,  fed  ex  vocationc  efficaci  iìdem,  juftitiam,  &  gloriam. 

2 .  ^nts  mtenttihit  crirnhio.  adverfu^  ek6los  'Dei'".  Dcm  ejt  qui  iuflifcat\  ^Quls  efi,  qui  cen- 
dcìnnet't  chrijìws efi,qtiimertHUi efl é'c.  Agiturhicubique  de  juftifìcationcnon  ab  ho- 
minum piavis  judicijs,  fed  à  peccatis noftris.  H^citaque,  utmanifcftumeftintextu, 
fequitur  ele^lionem,  ejufque  fmftus  eft,&  efFeftus. 

6.  ^os  itiftifcavit.,  eos  gtorifciivit,  inchoate  inhac  vita,  dumcledos  fuos  fan£i:if^ 
cat,  complete  autem  in  vita  futura.  Vnde  concluditur;  Eigo  quos  Deus  prjedeftinavit, 
eos  ad  gloriam  potiflimum,  non  ad  cruccm  fcrendam  prsdeftinavit,  Sicvindieatua 
fuitlocusvereaurcus  à  perverfà  Sccorruptiflima  interpretationequorundam. 

Fidcm,  vocationem  &c.  elle  fru-tuseleftionis ,  probamus  2.  ex  loco  Ador.  13 .  48. 
Credidenmtt  quotquot  ordinali  erantad  iniam  xlernam. 

Sed  objiciunt,  hoc  non  efle  intelligendum  de  aliquapra:ordinatione  aut  praedefti'na- 
tione  Dei  ad  faluicm,fed  de  prxfenti  conditionc,  difpolìtionc,  habilitate  &  aptitudine 
gentilium,  qua  Dei  gratia  prediti  erant,  ut  ad  vitam  aeternam  perveniient. 

Relp.  Efle  loci  hujus  \l/(£'Soi^fjb*;v^ew.  Non  enimhic  agit  de  hominum  difpofitionc, 
habiluate  &c:  fed  de  srernaDci  ordinatione.  Non  enim  •n'O^yf^iva  liitìvum  eft,  fed 
paffivurn.  Denide,  qui ordinaturadrcmaliquam,eumncceireeftabaIiquoordinari; 
à  fcipfoncmo  potcft  dici  ordinatusefTc.  Ergo  à  Deo,  qui  omnia  ordinar  &  cfficit  ex 
conlilio  voluntatis  fuse.  Dicitur  enim  cxprefle,  ordinatos fnijje  adiitam  £ternam.  Con- 
ftat  autem,  nullum  hominem  femetipfum  ad  vitam  arternam  difponerc  pofTe,  quod 
eli  foliusDei  opus.  Si  fcriptum  cflet,  Crediderunt,  quotquot  erant  ordinati  ad  fidem, 
ferie  colorem  aliqucm  haberet  hoc  corum  gloficma.-fed  cumfcriptum  fit,  ordinatos 
fuiflc  ad  vitam,  manifeftum  fit  ex  hoc  loco,  fidem  àDei  clcdione  pendere.  Et  haccfuit 
etiam  Patrum  fententia,  &  omnium  probatiflTimorum  dodorum  noftri  feculi,de  qui- 
bus  nunc  non  eft  dicendi  locus.  Adde,  quod  Remonftrantes  hic  fibimetipfis  contra- 
dicant,  cum  ftatuunt  prius  homines difpolìtos  vel  ordinatos  fuiffc  ad  vitam,  quam  ad 
fidem  tanquam  medium, per  quod  ad  vitam  pervenitur;  id  quod  alias  ubiquc  negant. 
Exponant  itaque  quaenam  fitilladifpofuio,  habilitas,&aptitudo  hominum  ad  fidem. 
Probo  3 .  ex  loco  Tit.  1  u^sìjides  ekHorum  Dei  dicitur.  Prius  itaque  elcdi  funt, 
quam  lideles. 

^-edobjiciunr,  per  /f^fwhic  intelligi  agnitionem  &dotì:rinamveriratis.  Sed  non 
pnftantfibimetipfis  in  hoc  fuo  interpretamento ,  cum  poftca  dicant,  per  fidcm  elc- 
aorumpoflc  etiam  intelligi  fidem  ,  quam  omnes eledi  habent  &  fine  cujus  refpedu- 
nemo  eledlus  elt. 

Refp.  I .  Abhidere  eos  à  fcopo.  Paulus  eninn  docet  fimpliciter,  fé  efle  Apoftolum"  le- 
fu  Chrifti,ut  ad  fidem,  agnitionem  veritatis,  veram  pietatem,  fideiq;  obedicntiam, 
fpcm  \  ire  Kternx,acadipfam  vitam  aeternam  promiflam  ante  tempora  fxculorum.per 
piaconium,  quod  concreditum  eiat  ei,  pcrduccreteledos  Dei.  Loquituritaque  de  ve- 
re cleftis,  &  de  vera  eorundcm  fide.  2.  Sifecundumeorumintcrpretationem,  fides  e- 
Icdorumcft  ipfa  dodrina  veritatis,  nonpoteft  efle  agniiio  veritatis.  Quoniam  do- 
drina  veritatis  eft  caufa  agnitionis  veritatis.  Caufa  autem  &ejufdem  èffedus,  non 
pofllint  efle  unum  &  idem. 

3.  Cumdicunt,Paulum  dodrinamfideicledisannuntiafle,hoceftcrcdentibus  5f 
Sandis,  falluptur  rurfus,  cum  Paulus  non  eledisfolum,  fed  &  non  eledis,  non  fan- 
dis  folum,  fed  etiam  prophanis  gentibus ,  qui  quondam  fine  Deo  erant,  in  mundo 

Euatv- 


NATIONALIS     D  O  RD  RECHT  A  N  tE.  'jì 

Euangelium  praedicarit.    Adde,  <quodfanaum,fìdelem  eflè&eleaum  confuiiduhr; 
cum  eledi  fimus  ut  eflemusfandijEphcf.  i.idcoquc  fanditatem  prxcedit  eledio. 

4.  Ablurda  eft  ha:c  intcrprerario,  cum  fecundum  cam  primo  Tandos  &  fidcles  o- 
portuit  faille,  antequam  doòliinam  vcritatis  andiviflcm. 

Hsc  forte  previdentes,confugiunt  ad  aliam  intcrprctationem,  dicemes,  per  fidenì 
eledorumintelligiiìdcm,  j_quamoinncs  habcnt  elcdi,  &  liiie  cujus  refpcdu  ncmò 
eleduscrt.  Sed  hac ratione nemo  ckdus  elfet  antefincm  vits,  ncque pcicmptone  6c 
compiete  eledus,  cum  non  conllat,  an  in  fide  perfeverare  debcat.  Paulus  autcm  non 
loquitur  de  futuris  &  eledis  incerto eledis,  fed  de  pr^fentib, ,  &  certo  ac cópietc  eledis. 

Adde,adEph.i.5.  Pr<edesitnavit nosad adoptionem.  Adopiamurautemper  fidemi. 
loh.  1. 12. 

Atque  ita  probatum  fuit,fidcm,  vocationem  efficacem,  iuftificationem^prìedeftina- 
tionis  etfeda  &  frudus  efle. 

Alia  quaeftio  lequitur; An  dccretum  divinum  prxrequirat  conditionem,longo  licer  Q^sft;  vii 
poli  tempore  prxftandam,  modo  eam  ipfam  ut  pra;rtitam  intueatur  futurorum  ctiani 
contingentium  praefcia  Dei  mens.  Sic  loquuntur  in Refp. ad  Walachr.  pag. 42. 

Refp.  Nosomninòhocut  falfum  negare.  Sienim  decretum  divinum  pra;reqnirit 
conditionem,  fequitur,  Deum  quidam  tum  demum  velie,  cuiri  conditio  completur, 
&nonamplius  velie,  cum  conditio  dellnit. 

Quo  polito,  infertur,Dei  voluntatcm  elle  mutabilem. 

Deinde,  fi  Dei  decretum  rcquirit  conditionemadhucimplendam,  &  ab  illa  pen- 
der; fequitur  eflealiquam  Dei  voluntatcm  non  a.tcrnam,fedqua;  ca  perir  in  tempore, 
•ontradicit  Scriptura,  Deum  omnia  agere ex  prcpofitofuo,  hoc  ett,£eterno  decreto, 
&  ex  confilio  voluntatis  fua:,  Ephef.  6. 11. 

Denique,  ca  ratione  penderet  decretum  Dei  à  prarfcientia  ipfius,  cum  contrarium  , 
fit  vcrum.  Ideo  enimpr^fcit  Deus,  hoc  &  illudfuturum,  quiadecrevir,  ut  ita  Hcret. 

Sequituretiamhinc,  Deum  non  efle  omnifcium,  eumque  ignorare,  anhemocon- 
ditionem propofttam  implere  debeat  é'pofsit,  an  no»,  ideoque  decretum  fuum  j  ut  incer- 
tum  fufpendere,  donec  homo  prcrequifitam  conditionemimplcat. 

■  Item,  voluntatcm  Dei  dependere  ab  hominis  voluntatè  &  conditione  certa  im- 
plenda,cum  taméillaomninoindependés  &omnib,caufisfuperiorefle  ftatuendafit. 

■  Hifce  rationibus  concidit  etiam  alia  quseftio  mota  à  Rcmonftrahtibus  in  thefiex- 
hibità  2.  An  decretum  eledioilis  fit  decretum  finis  abfolutc  intenti, 

'  Scptimoquaeritur:  An  eledio  fit  mutabiiis. 

Hxc  qu^ftio  ex  priori  oritur.  Si  enim  decretum  Dei  pender  à  conditione  homini- 
bus  implenda;  homo  autcm  inconftans  eft;  piane  fequitur,  &  decretum  Dei  mutabile" 
efle,  id quod  totum  dotìrinie ipforiim  Syftema  manifeftum  facit  fatis  fuperque,  inpri- 
mis  Epifcop.Thcfi  22.  de juftitìcationc.  Remonftr»  Geldri,.decompleta,incomplefa, 
definita,  indefinita  eledione  agénres.  £t  hic  fentiunt  cumPontificijs,  qui 

Goncil.Trid.SelT.  6.  cap.  32.  dicunt, grarlam  juftificationisamittipofle.   Vnde fe- 
quitur necelfario,  pofl'e  etiam  à  pracdeftinatione  exciderc, 

Contra  ftatuimus  hanc  thefin:Elc:i  ionis  decretum  eft  firmum,certum,  ftabile,iatu, 
immutabile  &  inviolabile, quod  nunquam  irritari&labafeere  poteft.quecertitudo& 
immutabilitas  non  confiftit  innoftrafidefidéiqueperfeverantia,  neq;ullomodoab 
hòminibus  pendet,fed  à  mera  Dei  éChy,ia,  &  immobili  decreto.  2 .  Tini.  1 1  .firmumjlai 
DeifiindamentumAcf.  ^6.10,  Cdnjilìum nieumfiahìt,  (jr  omnem  xwluntAtem mea'mfaciafn. 

Rom.  9.  29.     Dona  & 'vocatió Dei  flint  òjitQifJi-iM^à        '^  )';";. 

Malach.3.(5.        Ego  lehova;  nonmutor'    '■'"      "-        '..v;irH')" 

Hof.  13.14.        Tmnitentiaahfiond'ttA  ellahoculUmeii^ 

Hebr.  1.12*        Etmutahuntur^tuautemidemes. 

Hebr.  6, 17.  Deus  volens  ex  abiindariH  h/èndibiis  fromifsiiMiù  ójìeifdere  immutahUùa-^ 
tem  conftltj  fui  ,fideiuptiureìiirando.  verf  18.  ut  per  duoi  res  immutabiles  &€ .  confolatio- 
nem  habeamtis'^  l^coh.  1.  ij,  'i4piidejueni  nonejitranfmiitatiò^  con'verfionis  ohumhratid. 

\c(.^l.9-Elegtie,(^  nondhjecite.  -";  ;    -■-  ,  ..  r 

Hisaddailtiirrationes:  i.  qirodeft cEternum,cft immutabile.  Elèdio eft aEtcrnà;Eph. 
I,  tzin£9  x«tfe|S«^^?  xoVpéf  Ergo &c.  '  "'  •   •"  •  '   '■•' 

2.  Si  eledi  non  pofllint  feduci,  necdefcri.necàdilcdioneDeifepararijtumdcili 
tton  poflfunt  fieri  reprobi.  At  verum prius,  Ergo  &c.  3  •  Con- 


7*  ACTASYNODI 

3.  Centra  quos  nulla  poteftintcntanaccufatio  apud  Dei  tribunal,  illommek- 
dioeftimmutabilis.  At  centra  cledos  non  poteftaceufatiointcntari:  Ergo. 
Quarlt.vni/      An  quisdefuaeleftioneccrtuseflepoflit  inhacvita. 

Ncgant  RcmonftrantesjNcmo  .n.ccrtuscflTe  potertde  fua)uftifìcatione,nificon- 
ditionis  prxrequifita  adfit  prcfcmia,  qua;  ideo  fa-pius  interrumpitur .  Ergo  nec  de  ele- 
zione.Epil*.  p.6j  .Thef.22.  Rem.  Thcliexhibitay.  Huc  pertinent  frivolx  illx  diftin» 
diones  eledionis  completa  &  incompietse  &c  :  videantur  Rem.  Geldri  &Grevius 
pag.  137. 138.  EthicconfcnfuscftcumPontiticijs.  Nam  Concil.  Trid.  Seff.  ó.cap.  9. 
vocatcertitudincmremiirionis  pcccatorum,vanam  &abomni  pierateremotam  fìdu- 
ciam.  Hifcc  opponimushancThcfmconrolatoriamiVnufquifqueeleftus  defua  ele- 
zione certus  cfle  potcft  acdcbet.  Abraham  de  eledione  Tua  certus  fair.  i.  ex  promifT 
divin.  Gcnc(.  l  $  .Ne tim<,is,€gsfum  clyfem  tibi,mercestiia  ampia  taide.%.  ex  foedcrc  gra- 
tuito, Gcnef!  17  .  Ego  ftm  Dem  fona SchadLn.  Suhilio foedus meum inierme dr  te,utjit 
f(edM2erfettmm.,mcejfetihiBeunt,(3'ftmimtHO^ojlte?t\:\n<iK^o^.iA'^oxx\.ir.à^\<z^^ 
hamum  nonfadum  fuifle  infìrmum  fide,neq.ha;fitalìediffidentiain  promifllone  Dei, 
fed  tìdesonfìrmatum,  gloriamdediflc  Deo,  ut  qui  fciret,  Dcum,  quod  promifit  polle 
ctiamprxftare. 

Neautem  quis  folum  Abrahamum  hanc  ccrtitudinem  confequutum  fuifle  arbitra- 
rctur,  fubjicit  Apoftolus:  Non  eji  jirtptum  tantum  froftenffum.,  fcd  cjr  prof  ter  nosquibus 
ìwfutahitur  CTC 

Sicetiam  Ifaac,  lacob  alijqucPatreseandcm  ccrtitudinem obtinuerunt. 
Mofes  certus  fuit,  fé  in  libro  vita;  cfle  infcriptum  Exod.  3  2.  ideoque  cledum.  Hinc 
cxultatioilla&certitudinisfalutis  fu3Etcfl;ificatio.  Exod.  i$.Iehova  robur  meum,  cant^ 
men  meum,Jdi't^mea,  Demfortìs  metiSy  DettsPatris  mei  C'è: 

David  certus  fuit,  quod tcftatur  multis  Pfalmis:Inprimis  23.  lehora  jiafor mensj 
no»  egebo&c.  Habitubo  inVomo Domini  iugiter.  SicPfalm.  27.  initio,  lehovaluxmea^c, 
EtPfalm.4.6.  Tietu  nceptus nobis,robur & Auxiiium,proptereanon ttmebimus,  etinmfi ter- 
ra c^mmut^ret  locum,  cr  dimo  fcrentur n.ontts in  ima  maria . 

Et  Pfilm. 1 7. in  ìrw^^vìdcbo-vulttim  tuum,pitia.bor,  cume'vigila'vtro,JtmilitttdineUia. 
lob  fuit  certus,  19.  A7^,^«oi^  Redempiormem  vivit.,(^  tn  novijjimo  diejlabefuperpuhere. 
Idem  de  omnibus  Prophctis  dici  &  probari  poflet. 

Ne  autcm  ha:c  fmgularium  perfonarumfuiflepriviiegiaquis  exiftimet,MichaPro- 
pheta  totani  Ecclefiam  fio  loquentem  introducit,  cap.7.  lehovam  veffnij}eculabor,pr*- 
Jtolabor  DeumfalntU  me  a,  exaiidiet  me  Dem  mem.  Ctim  cecidero ,  ftirgam ,  cum  cecidero  in 
/^•w^r&rj/fWrf /«jf  wr.i  f/?.Paulus Apoftolus  ccrtiflimus fuit,idcmque  de  omnibus  fìde- 
libus  teftatur Rom.  %.Spir.  contefaturjptritui  mfìro  drc.  Item,  Spe  fervati fùmm:  Item, 
^uù acctifahitele^osDetì ^^mnos  feparahit  kdile£lione  Deiì  Itcm, perjùaf/im  eflmihi  ne^ 
mortem  CTc:  Hinc  2 .  ad  Tim.  1 .  dici t, j'rw,  cui  crediderim,  &  tllumpoffe  depofttum  meumfer- 
^  vare.  Hinc  falutem  eledorum  folido  ftmdamentoconfert^  quod commoveri  nc- 
quit2.Tim.2.  HinC2.  Tim.4.  dicit.  ^uod reliquum  efl,reptijìta ejì mihi  corona  iujli- 
//^jidemque  de  omnibus  fidelibus  teftatur, inquicnSjWf^w*?  mihifotum.fedetiam  omnibus^ 
qui  diligunt  adventnm  Filij  eiui. 

PoflTent hifce  plura leftimonia  &  rationcs  addi,  fedhacc  fufficicnt. 
Qnx^.  IX.        ^j^  Chriftus  Iblis  elcdis  Mediator datus  fit. 

Ncgant  hoc  Remonftr.Thefi5  .exhibita,  &  pafllm  alibi.  His  opponimus  hanc  The- 
fin:  Chriftus  tantum  clcdorum  Mediator  cft ,  non  etiam  reproborum.  Sed  cum  hxc 
materia  fequenti  Articulo  de  efficacia  Mortis  Chrifti  rurfus  tradanda  ist^  brevitatis 
-.     „.         gratiahicàprobationehujusThefe&isabftincmus. 

^~       '^'       An  alia  fiteledioPatrum  inveteri,  alia  fidelium  in  N.  Teftam.  Affirmant 

Rcmonftrantes.  Videantur  Epifc.  Thefcs  deFoedere  cumAbrahamoinito,deV.ct 
N.  Foedere^  item,  de  praccptis novi  foederis. 
Antiihefis. 
Vnaeadcmque  cft  cledio  Patrum  in  Veteri,  &  fidelium  in  Novo  Foederc 
Ratio  I.  quia  idem  fuit  eledor,isnimirum,  qui  cum  Abrahamofoedusgratuitum 
iniverat,  &  cum  omnibus,  veftigiisejusinfittcntibus.  Gencf.  17.  Rom.  4.12.  Illi  au- 
tem  funt  omnes  fideles,  qui  poft  Abrahami  tempora  fub  V.  &  N.  Teftamcnto  vi- 
xcrunt. 

2.E4. 


NATIONALIS     DDRDRECHTAN^.  j^' 

1.  Eadcmfuìtcaufamovens  (Si:impeJIcns,nimiriim  fblum  Dcibcncpiaciturn.  Ex 
co  Abrahamum  clcgeratab  eterno:  ex  codemilkim  idola  colentcmvocavic:  fcedus 
gratin  morte  GhrKH  fànciendiun  i&:  coniìrmandum,  cum  co  ^  pofleris  ciiis  inijtJ 
per  fìdem  eundemjiifl:ificavic,acdcmumglorifìcavir. 

3.  Fcreadcm  itaque#iiedià,  quibus  in  Novo  Tcflamcnco  utitur ,  ad  falurem  & 
qloriam,  Patres  traduxir. 

4.  Eafdem  condirioncsà  confoederatis  Vctcris  &c  N.  TcftalTicnti  ftipulacus  cft> 
iìdcmnimirum,  (Scfidciobedientiam.  Gcncf."  li.  Credidit  Abraham  Deo.  Eademfìde 
nòs  fàlvari  tradic  Apoilol.  ad  Rom.  4.  Genefi  17.  Ambulare  coram  Deo,  é'  mteger  ejfe 
jubcturAbiraham.  IdemàfìdcIibusN.  T.poftulaturubique. 

t"  5.  Èa:dem  fuerunt  promilliones,  cadenique  bona  in  V.  &:  N.  Tcflamenro.Hinc 
Matth.  8.  Multi  dicuntur  ab  Oriente  ^  Uccidente  venturi-^  Q'  fcjfuricum  Ahrahaino, 
jfaaco  CT  lacobo  in  regno  cxlorum. 

6.  Ea:dem  locutiones  de  cleiflione  ufùrpancur  in  Vet.&:  N.Foedcre,qualis  hsc  ciìj 
inicnbi  in  libro  vitx,  Exod.  32. 32,  P/àl.  6^.  zi.  Daniel  li.  i.  Lue.  io.  28.  Apoc.  13.  8. 
EC17.8. 

7.  A6l:or.  15.  11.  Evidchrer  illua  alleritur  his  verbis ,  Crèdimm  nos  fer  gratìam 
Jefi  Chrifli  (cr-vatum  tri,  quemadmodum  é^  tllos. 

An  E)ciis  media fùfficientia  omnibus  offerat ,  ita  ut  reveti  omnibus  prblìnt,  ni^  Quififo  XI, 
ipii  ijsmalitiofcabuterentur.  Itcmhuicaffinis. 

An  Deusomncs  extcrneVocatos,  fiio  Spirituintusiiiliìcicnter  trahat.  AffirmantQux-ftioXIIi 
RemonftrantesThcii.  (j.  cxhibita.  In  Coli.  Hag. pairim..Rcmonftr.  Gcldr.pag.  58. 
Advcrl!  ■^'^alachr.  pag.  35.  liti,  33. 34. 35.  Conléfltit  Bellarm.  lib.  i.  degrat.  cap.  2. 

Antithefìs; 

Etiamfì  falutis èxteirna  media,  c^iod  ad  ipià  Inedia  attinet, pollìnt  cflc  omnibus' 
Tufficientia,  tamenin  ijs  tantum  efficacia  fimt,  quibus  Deusgrariam  fiiam  fpecialenl 
hrgitur,  Ideoque  internam  gratiam  quod  attinet,  qua  Deus  cxcitat,  adjuvat,  mo- 
vet ,  dirigit  corda  hominum  ,  ca  in  nullis,  ilifficiens  efl: ,  quin  fìmul  fit  etiam' 
cfficaxi 

Probaticf. 

Deut.  29. 3.  4.     Vidcrunt  oculi  'vestri  probationes  illas  maximas ,  figna  cf  prodigìa 
maxima  :  fed  nondum  dederat  'vobis  lehovah  mentem  ad  cognofcendum  j  oculos  ad-viden^ 
dum,  attres  adaudiendum  ujqué  in  diem  himc. 
■    \ci,6.  f^udite  indejìnenter  éf  neintelligatk,videteindejìnenter  (jr  necognojcatù. 

Matth.  13.  IO.  II.  ^itareper  pa?abolas  loquerii  eis?  rejfohdtt,  qma'vobis  datum  ejt  noffè 
mjHeria  regni  cslorum,  illìs  non  item. 

^t\cxi,iìi.Videntesnon'vident,aftdientesnonaudinntne(]neintelligunt.  Ex  quibus 
locis  liquido  appafet,  miiltos  exterìic  vocau  &: audire  verbuin  ,  qui  tamen  vi  fpiri- 
tiA  non  trahuntur  interne,  ncque  fufficienter,  ncque  cfficacirer. 

Sic  Ador.  II.  quando  dijconvertuntur  ad concionesApollolorum,alij  autem  il- 
ludunt  Apoftolisj  anne  diccndum  eft,  illufbres  iftos  liifficienter  interna  Sp.Sandi 
vocatione  trados  effe?  Quemadmodum  &  illi,  de  quibus  Ezech.  33.  in  fine  cap.  con- 
queritur  Domiiius. 

^Hinc  David  Piai.  119. 32.  p'iam  prxceMortim  tuorum  t/ercmram ,  cum  tu  dilataveris 
mimummeum. 

Hinci'ponù. or^t Cam. l.trahe me, drcurremus pò f^  tc^. 

Hinc  Paul,  ad  Rom.  8.  ^t^os  prisdestinavit,  eos  ■voca'vit ,  nimirum,  tic  ante  dixerat, 
xa^-sj^j^t*'!'?  hoc  eft,  efficaciter. 

Idcmdicit1.C0r.15.  IO.  gratiam  Dei  in  Te  fionfuiirc  inancm.  Si  vero  grafia  Dei  in- 
terne hominem  fnovens  &vocans,effedum  liiiim  non  affequeretur,tumeffctinanis. 
Non  itaq;  gratia  Dei  tantù  fufficiens,{ed  etiam  efficax  omnibus  Dei  filijs  datur.  Deus 
n.  efficit  in  nobis  velie  &  perficcre.  Hoc  autem  non  eft  aliquo  modo  tantum  movere 

e  &  pcriùa- 


•74  ,  A  e  T  A      S  Y  N  0  t>  I 

&pcrfuadere,  ut  dcindc  ab  homincpcndeat,  an  velie  afTentiri,  a'nfton:  Sc^  e  , 
infiirnvolendi  a6lum  prodi!  cere,  ipiumque  ailenfurri  &c  voluntatis  inelinarior  i 
adualiter  operari.  Hinc  dicitur,  Deus  coradapcruilVe Lydix,  quod  amplius  ei't, 
quarti  movere  tantum  &  pcrfuadere  Ad:or.  16. 

Hinc  Chriftus  dicitlohan.  t^.  ^s.^mfqnìs  audìvit  a Pafre,  f^didicit,  k  tjenit ad m<.^. 

Q     ji-  Exhiicealiaexorirurqua:il:io,  AnDeusfccundumbcncpIacitumfuumrcrio  vcliÈ 

xTiI,  omnesfàlros  fieri.  Ai;firmantRcmonfl:r.  pailim. 

Nos  negamus,  ^ 

1.  Qjjia  non  funt  omnes  ele£ti,  Matth.  22. 14.  pauci  eleEii.  Lue.  io.  2.0.  Soliautem 
eleBifalutem alfequtmtnr,reliqnioccalefcttnt.  Rom.  11.  z.  Si  Deus  ferio  vult^mnes 
{àlvos  fieri,  tum  non  eft  reprobatio.  S.cd  rcprobatio  eft.  Ergo,&:c.  3.  Si  Deus 
vult  omnes  fàlvos  fieri,  tum  omnes  efficacitervocarentur,  juftitìcarentur,  glorifica- 
rentur.   At  illudnonfit.     Ergo, &c. 

4.  Si  pauci  falvantur,  &  anguftam  portaminveniunt,Dcus  non  vult  omnes  fc- 
rio  f'alvos  fieri.    Atilludverum.Matth.  7.     Ergo,  &:c'. 

5.  Si  Deus  ferio  vult  ut  omnes  fàlvi  fiant,  vult  ctiam  omnes  fiilvos  facete  ferie. 
Scd  hoc  nonvulf,  ergonec  lilud. 

6.  Si  Deus  fèdo  vult  omnes  fàlvos  fieri,&tamen  omnes  non  falvantur,tunc  Deus 
nonefl:  omnipotens;quoniamnonfit,  quod  Deus  vult.  Deinde,  fuo  fine  fruftrare- 
tur  :  Et  potentior  eflbt  creatura,  quam  ipfe  creator,  qux  omnia  fimt  abfìirda.  , 

7.  SiDeusvultomnesfàlvos  fieri,  quisrefiftetvoluntaticjus? 

8.  Si  Deus  vellet  omne's  falvos  figri  ferio,  ofFerret  ornnibus  gratiam  fuam,  &:,vel 
faltem  externe^os  vocarct.  Sed  nonvocat  omnes  externe,  ncque  vcrbum  fuum & 
Sacramenta  dat  omnibus; multo  minus  intcrnafpiritus  fui  operatione  omnes digna- 
tur.  Deus  eninvprimo  cum  Abrahamò  eiufque  pofteris  foedus  inijt,  non  autem  cum 
alijs  gcntibus.  Hinc  David,  JS^otus,  inquit,  cìtm  ItuLtd,  Dem,  dr  nomen  etm  magnum in 
jJraele,VÌ:A\n.y6.Y.t\A^-j.  Indicat vcrbafiitt Iacobo,if^j}atntajìia acjura ifraeli,  lion  fecit 
ita  ulligentit  ideojura  eias  non  noverimt,  Haielit-jah. 

Deinde  è  contra  ad  tcmpusrepudiatis  ludxis,  vocavitgentes  ad  confortium  re-^ 
gni  fui,  Rorn.^  1 1. 

DE     %EPROBAriOK^E, 

AN  exDei  beneplacito  fit  quorundam  rcprobatio? 
^  Remonltrantes  rcfpondcnr, 

Deus  nemincm  mortalium  mero  voluntatis  fua:  arbitrio  abfque  refpe£tu  peccati 
tanquam  mentori^rcaufe  reprobavit.  Epifc.  Thef  i.  de  Reprob.  Et  Remonftr.  TheC 
exliibitis  I.  &  8.  &  paflim.  * 

.Or.thodox:a  Thesis   I. 

Deus  fecundum  beneplacirum  fuum,  quofdam  juftojfed  nobis  incom- 
prchenfibilijudicio  reprobavit,  hoc  eft,  conftituic  preterire  aliquos&  re- 
linquere  in  communi  èxicio,  in  quod  omnes  perpeccatuni  lèlè  p^-^Ecipita- 

turierant.  ';»•'.•      '.'-■^ 

* 

lercm.  (3.  50.  Iehovahrej>roha'VÌt  cos,  quoniamargentum.reprobumjmt. 

Rom..  9.  21.  t^n  non  fatesi  atem  habetJigHlm  in  Lutimi ,  ut  ex  eadem  majfafaci/it  aliud 
qtiidcm  "vas  ad decus,dii!dad  dedccm.  Ibid.verf  15.  Miferebor,  cuiws miferebqr .  Ergo  non. 
mifèretur  omnium.  Ibid.  verf  22.  Vafa  ir^.  coagmentata  ad interititm. 

2.  Tim.  II.  20.  C^terum-,  in  magna  domo  non  funt tatìtumvafa.aureaé^argent^A^feeL. 
etiam  lignea  dr  testacea,  &  alia  quidem  ad  decus-,  alia  addedecus.  .,  ^'/l 

I  ..P,e?.,-j;J?  7.8.  ImmorigcroSy  ad  hoc  ctiam  pojìtos,  ut  ojfendant  adfermonem.  --.  .  - 

.-  .  -5  luda; 


NATIONALIS    DORDRECHTANvi:,  7^ 

ludseverf.  4.  Frìtti jam  oliti^defiriptiad  hatu  damnaiionem. 

Match.  20.  Olinlri  z'ocati,pauct  eleBl. 

Match,  15.   PUnt£yqu<n non flanta'vit Pater ycradicahumur. 

Apoc.  \\.  8.  K^doravertmt  besHam-,  quorum  non  Junf /cripta  nomina  in  libro  vitx  Agni: 

Apoc.17. 8.  MirabuntitrincoU  temx.-,  quorum  nomina  non  flint  feripta  in  libro  uitie  a 
jcclo  mundi /andamento. 

Match.  II.  15.  Gloriam  tibi  tribuo  Pater , Domine  cali  d^terr^s,  quodhac  occultaveris  h 
fipientibus  ^  intelligentibti^s. 

Macth. 7.  Tannavi  vos,  di/cediteame^. 

lohan.  17.  2lon  rogo  prò  Mundo,fed  prò  ijs,  quos  dedisi  i  mihi.  ^ 

T    H    E    S    I    3       I   L 

Reprobationiscaufa  qua  Deus  decrevic   quofdam  in  exitio ,  in  quocì  Ousdio  il 
Ìerepra:cipicacuricrant,relinquere,e{tmeium  ipfius  beneplacuum.Macrh.  J^c  caufì 
1 1.  D^£.  Tater^qiiia  fìcbeneplacitum /mt  coramte.  Non  itaque  proprie proptcr  ■  ^P.^"''''^'' 
peccatum  reprobavic  Deus,  quoniam  dmncs  eranc  futuri peccacores,  ac 
fìc  ornnes  rcprobafTet.     Deinde  Apollolus  Rom.  5).  dicit  de  lacobo  te 
Éfavo,  anteqtiam  qmcquam  boni  aia  mah  /'eci/jent.      Dcnique  iccern^  t'olu n- 
tatis  Dei  caula  non  potclt  effe  peccatum.    Ac  reprobano  ed  sterna  Dei 
voluntas.  Ergo,  ejus  caufànon  eft peccatum. 

Fahlim itaque quodPvemonftrantes  Thefl  v  ni.  exhibica  &  ahbi  paffim  dicunti 
Deumpropccr  intuituminiìdehcacis  &  perfeveranciEe  in  ca,  live  propccr  peccata 
a£tuaha,  quxhomo  omitcerepotuiirec,  hominem  reprobaile.  Hac  enim  ratione, 
ut  dictum,  omnes  reprobairet. 

Sed  dicenc,  magnimi  eil'e  incer  eledtos  &:  reprobos  di/cnmenj  quia  ià^Qà  erant 
credituri,&:reiìpifcenciamdeclaratiin.    Reprobi  non  icem.  Ergo  non  potuit  Deus  * 

illos,  fedhos  tantum  reprobare. 

Relp.  Manerenihilominusharicquxftionemindecifàm,  quare  quos  chgerevo- 
luic,fidei,refìpilcentix,perfèverantia:  donumdoirc  decrevericDeus,;J!Jsautem  non 
voluerit  dare.  Non  potcft  ahter  refponderi,  nifi  quod  ita  placuerit  Deo.  In  hoc  Dei 
beneplacito,merito  dcbcbamus  omnes  acquiclcere. 

Hirceiradiclisjfubjicimus  hafce  hypcthefès,  duabus  Tliefibus  iupe- 

rioribus, 

I.  Deus  etiamli  neminem  reprobaverit  proptcr  peccatum  ,  neminem  tamen 
damnare,  &  recernis  liippHcijs  punire  decrevit,  nili  propter  peccata.  Matth.  8.  filij 
regni  ejicientur  in  extcriores  tenebrai^  ubi  erit  ejulatus  CT  flridor  dentium^ 

I.  Cor.  6.  ^d  talia/acitint,regnum  Dei  non  poj/idebiint.   Et  pailimaUbi. 

I I.  Hypothefìs  fecunda.  Nemo  eft  ad  peccandum  à  Deo  pra  deilinatus. 
Ratio  I.   Quia  Deus  odit,averfàtur,dcteilatur, punir  peccata.  Q^iodautemlu-' 

tias,Herodes,  Pontius  Pilacus  dicuntur  fecille,  quxmanus  &:conrUmnLDei  prarfì- 
nierantfacienda,  deipfà  albione  incelhgendum  efl,  qua  fàtisfaótum  elt  juftitias  Dei, 
jiende  aftionispraviracc,  qua:  fuit  bombile  peccatum,  propter  quod  etiamhorren- 
<ias  pocnaskicrc  coadi  fuerunt. 

Ratio  z.  Quia  Deus  iàpiens  &  bonus  eft,  ideoque  ad  ià  quod  malum  eft,  quatenus 
.niakurs,  nemincin  pra'ordinavit. 

Ratio  3.  ■  Quia  Deus  fànd'us  eft,  Julius  eft,  mifcricors  eft, qui  voluit  peccatum  pro- 
pubere  ,  niilèricordia  llia  delere ,  juftitia  punire  :  ideoque  non  potuit  efte  auftor 
;peccacÌ3Cuiuseftmifèficors  ordinator&rjuftusultor.  Fulgent.  Libr.  i.  ad  Monim. 
Qupdaulem  ircprobinon  poffuntnon  peccare,  ejus  culpa  non  eft  rcprobatio,  quse 
lancba  &i  bona  Dei  atìio  eft,  Icd  corrupca  eorum  natlira.  Sunt  enim  arborcs  inalar, 
c[U2:nonpoirunrbonumfrutì:umfcrrc.  Imo  etiamipii  eledi  antequain  regeneren- 
tiu-j  non  poiUuit  nonpeccare. 

Cr     1  T  T  r       H^'pU' 


r^6  A  C  T  A     S  Y  N  O  D  I 

III.  Hypothefìs  3.  Finis  Reprobationis  non  eft  ilitericus  Rcproborum. 
Ratio  I.  quia  lìc  videretur  Deus  hominum  exitio  deledari. 
Ratio  z.  quiaDeus  hominem  rcprobans,  hoc  eft prxtehens  &:non  chgcns,in exi- 
tio Tua  iponte  pr£ecipitatuminvenit,nondemumin  illud  conjicit.Quodautemhi.mc 
prxtereat,  iUum  aflumat,  hujus  mifcreatur,  illius  non  miièreatur,  in  eo  nemini 
facit  injuriamsnonniagisquam.  Princcpsahquis,  qui  non  omncs  aflumit  in  aulani 
iLiam,  &  ad  honores  l'ummos  evchit  ahjs  pra^teritis,  qui  nullo  modo  prop'terea  Pnn- 
cipemculp?repoflunt,  ac  fi  injiu'ia  ipiìs  fada  eflct. 

IV.  Hypothefis  4.    Sed  finis  Reprobationis  eft  gloria  Dei,  &;elei5i:orumfaIus, 

Nam  lìc  Deus 

I.  Demonftrat  liberam  fuam  potcntiam  &;  jus  fummum  faciendi  de  fùis  creatu  • 
ris  quod  vuit.  Rom.  9. 17.  In  hoc  ipfum  exàtavi  te,  ut  oftenderem  in  te  fotentiam  meam^i, 
C^  nornen  meum  annuntiaretur  in  tota,  terra.  Et  ibid.  verll  22.  Ideo  njolens  oHendere  iram,\ 
(jr  notam  facere  potentiam  fuain ,  per t idi t  multa  leni  taf  e  vafi  irx  coagmentata  ad  inte- 
ritum. 

z.  Oftendit  fummum  fuum  amorem  &  infinitam  mifericordiam  grga  eledos» 
qùosjurecum  alijsprarterire  potuill'et,  nifi  eorum  ex  mera  gratia  fuifl'et  milertus: 
quemadmodum  fiimmum  fiium  amorem  &  infinitam  mifericordiam  illuftriorem 
fecit  fi^lum  Iliraelem  eligendo,  alijs  omnibus  gcntibus  repudiatis. 

3.  Eleótos  excitat  ad  metum  potenti^  fux,  qux  in  reprobis  demonftratur,  &:  ad 
veram  gratitudinemfummacum  admiratione  taiy^e  mifcricordiaeDeo  prxrftandam. 
advcrum.Dei  amorem,  ad  vcramhumilitatem  &:c.  ut  qui  natura  alijs  quos  praterie, 
nihilo  erantmeliores. 

V.  Hypothefis  5.  Deus,  ficuti  ex  beneplacito  Tuo quofdam  in  miferia, in quara 
fua  cirfpapra:cipitati  erant,  relinquere  ;  ita  media  ad làlutemnecelTariaijs  non  con- 
ferrc  decrevit.  Videatur  fiipra  Quzeftio  11. 12. 

Falla  itaqueEpilcopijThefis  tertiaeftdeReprobatione,  qua  Deum  nemini  mor- 
tahum  lufficientcm  gratiam,cvijus  beneficio  làlutemconlèqui  poffit,negareabfoluta 
voluntate  conftituili'e  dicit.  Sane,  fi  ad  doccftdurn  in  Indiam  Occidentalcm  ablega- 
tus  fuifl'et,  quod  acciditviro  pio  &  dodo  lohanni  La^rio,  longe'aliter  judicafl'et. 
Qusftio IH.  An  Decretum Reprobationis  fit  immutabile.  Negant  Remonftrantes ,  quod  in- 
filila eorum  de  completa  &  incompleta  Eledione,& per  confbquens,Reprobacione, 
figmentalàtis  declarant, 

T  H  E  S  I  S. 

Sicuti  Eledionis,  ita  edam  Reprobationis  decretum  efl:  immutabile; 
nuUique  reprobi  pollunt  fieri  eledi",  necjue  numeri^  illorum  vel  augerì 
poteft  velminui. 

Ratio  I.  QuiaDeusefl:immutabihs,Iacob.  r.  17. 
z.     Quia  reprobarlo  efl:  interna  &£etema  Dei  adio. 

5.  Quia  omnia  Dei  decreta ,  cum  fint  ex  beneplacito  ejus  fada,  flint  immuta- 
bilia. 

4.  Quia,  ex  Dei  voluntate,  cui  nemo  refiftere  potefl,  reprobati  fimt. 

5.  QuiaDeus,  qui  reprobar, omnipotens  efl: ,  ejufque  omnipotentia  infirmati 
nulla  ratione  potell. 

6.  Quiapropofitum  Dei  eft  immutabile. 

7.  Quia  Deus  nunquam  filo  fine  fruftratur. 

e.      Quia  Deus  in  fliis  confilijs&rdcliberationibus  non  errar. 
Qua:ftio Vt.      An  cauià, quare  Deus  hos  Evangelio  dignetur,  illos  minime ,  fit  aliquid  in  homi- 
ne  latens ,  ut  redus  ufiis  communioris  gratile  &  lucis  natura: ,  aut limile  quippiam, 
quo  illihilce  digniores  cenfèntiu".  Affirmant  Remonftrantes  Coli.  Hae.pas.97.  & 
III.   Ad^alachr.pag.46.  ;  '       *'^«'V 

Negamusnos,  &:  ponimushancThefin: 
'Caufà ,  quare  Deus  hos  Evangelio  dignetur,  illos  minime ,  non  eft  quippiam  in 
liomine  latenSj  ledmerum  Dei  bcneplacitum.  Probatur  Deut.  4.  7. 8. 32, 33.34 .37. 
-    '  ■  cap.7. 


NATIONALIS    DORDRECHTANj£.  77 

cr.p.  7.  6. 7. 8.  9.10.    lion  qttodplitres  ejfetii  relìqiiìs  fopdk,  [ed quia  dilìgit  vos  Jeho'vnh. 
Et  veri.  i^.BcnediBm  eris  t>rx omnibus populk. 

Deut.  9.  5.  (j.  7.  Popitlm  dnr<x.  ccrvicis  cs.  2{on  prof  ter  iuliiti.im  tuam  dcdit  uhi  le- 
ho'v.th,  &c. 

A6tor.  16.6.  prohibcnturApoftoIià Spiriti!  S.Ioqui  Icrmonemin  Afla. 

Veri.  7.  NoHfivit  eos  Slnritni  lefn  ire  in  Bithyniam. 

Veif.  9.  IO.  CoUigitPaulus  cxvifìonc  quadanijfc  dcbcrc  in  Macedonia  prardicaie 
Ev.i.ngclium. 

Addc,  quod  oinncshomincs  natura  iìntcorrupti,filij  ira:,  fedeflitiiuntur  gloria 
Dei,  quod  non  fìtjuftus,  ne  unusquidcm  ,  quodcuc  non  fìt  timer  Dei  corani  ocu- 
lis  corum ,  ut  cmneos  obturctur,  &:  totusnnindus  obnoxius  fiat  condcrrnaticni 
Dei,  Rom.  3.  Vnde  colligiiur,  non  elle  in  hoc,  dilpofitioncm  aliquam,  quahanc 
gratiam  mereatur,  magis  quam  in  ilio,  cumomnes  natura  ^cquefìnrcorrupti. 

An Deus  ncminemproptcr  originale  peccatumdamnnrcaccrevcrit?    A.ffirniant  Qu2;llio  Vs 
pafiìmRemonflrantes,  Epifcop.  Theiì.  2..  dcR.eprob.  Arminius  in  Artic.perpend. 
pag.  17. 18. 

Relp.  Nos  illud  negare;  Omnis  tnìiw  fé  centi  flipendium  mors  efi.  R.om.  6.  At 
originale  peccatum  vere  cft  pcccatum,  &  talis  hsereditaria  noilra:  natur^e  corru- 
ptio,  qUcT nos  rcos  facit  ira:  Dei.  Ephef!  z.  Eramus  natura  filifirsi ,  ut  ér  reUqrn.  Hinc 
David  Piàlm  51.  pcccatum  originale  vere  peccatum  appcllat,  léque  propterca  ira: 
Dei  obnoxinm  òi  pccnis  faterur. 

An  voluntas  Dei  reftc  diftinguatur  in  anrcccdentem  &  conlbquentem  ;  quod  Qu^^HìoVI. 
facit  Damalccn.  lib.  11.  cap.  29.  de  Fide  Orthod.    Et  Armih.  in  Artic.  perpcnd. 

P^g-  3- 

Anteccdens  volimtas  iplis  cft,  qua  Deus  vult  Evangclium  prxdicari  omni  crea- 
tura;, omnes  &  fmgulos  ad  agnitionem  veritatis  venire  ^L  credere  in  Chrifì;um,ut 
falvcnrur,  cumis  prò  omnibus  mortuus  fit. 

Confèqucns,  qux  hominum  fidem  aut  infidelitatem  &:  inobedientiam  confe- 
quitur,  qua  vult  fìdeles  fèrvare,  &:  infidelcs  perdere. 

Nos  ha^nc  diftindionem  rejicimus.  Nam 

I.     Voluntas  talis  anteccdens  transform.at  Deum  in  impotcntem  hominem ,  qui 
cuperet,  quantum  in  fé  eft  fervati  omnes,  fi  laltcm  ipfì  velint. 

z.  Quod  de  conf'equentc  hac  voluntat*c  dicitur,  abfurdum  efl  ;  quafì  Deas 
tum  demum  fàlvum  aliquem  facere  velit,  cum  viciet  illum  idoneurn  aut  dignum 

3.  Sic  DeiDecretum,Dei  voluntas  &potentia  ac  libcrtas  penderet  abhominco 
non  hom.o  à  Dco. 

4.  SicrequcreturDcunimutabilcmx  effe, qui  quodantcavoluit,pofteanolit:  efle 
impotentei:a,  ut  qui  illud  quod  vult,  elFcótum  dare  non  poiiit:  fruflrari  etiam  iuo 
fine.. 

HcTC  noftra,  de  ijs,  qn^  circa  primum  de  Pr^Edefti- 
nacione  Ardculum  inccr  Remonftranr.  &  Or- 
thodoxos  conrroverfa  funt,  (èntentiacft,  quam 
Verbo  Dei  confenraneam  eife  judicamus,  pa- 
raci difcere,  iì  reólius  de  aliqua  re  cdoceripof' 
firn  US. 


SEN- 


78 


E 


ACTA.       SYNODI 

SENTENTIA 
Theologorum  Magnai  Britannix, 

De  Articuio  fecundo. 

Propositio    I. 

X  fpeciali amore  &  intentione  tum  Dei  Patris,  rum  Chrifti,  mortuus 
eli:  Chriftus  prò  eledis  ,  ut  illis  remifsionem  peccatorum  &  falutem 
xternam  reipfaobrineret,  &infallibilicer  conferret. 

Prima  Propofitio  aflerit,  eìeólos  infallibiliter  habituros  remiflionem  peccatorum 
&vitam  jeternam  ex  morte  Chrifl:i,idqueex  fpeciali  amore  &  intentione  Patris  & 
Clirifti.  Probatiir  hoc  ex  ijs  Sctipturis,  qu±virtutem  Mortis  Chrifti,quoadeledos 
demonftrant.  lohan.  11.51.  qtiod  lefm  moriturm  erat  fro  gente ,  ck"  non  tantnm  fro 
cente  ,  fed  ut  Filios  Dei  qtd  dijperfi  erant ,  congregaret  in  unum-,  Ephef!  5.  25.  Chri- 
%»s  diiexitEcciefiam,  &  femetifftim  tradiditfro  ea,  ut  iUamfanBificaret,  drc.  quibus 
verbis  intentio  Chrifti  fefe  ofterentis  exponitur,  quoad  infallibilem  fàlutis  colla- 
tionem. 

ThesisII. 

Ex  hoc  eodem  amore,  per  &  propter  meritum  &  incercefsioriem  Chrj- 
fti,  dantur  ijfdem  Eleólis  fides  &  perfèveraiitia,csteraque  omnia,  per  quas 
conditio  fcederis  impletur,  &  bcneficium  promifTum,  id  eft,  vita  alterna, 
infallibiliter  obtinecur. 

Hsec propofitio  afferit,  ex  morte  &:  intcrceffione  Chrifti,  manate  ad  eledos  ea 
gratin  dona,  per  quse  efficaciter  perducantur  ad  vitam  a^ternam,  Rom,  8. 32..33.34. 
Ouietiam  proprio  Filto  non  t/eperctt;  quomodo  non  etiam  ctim  ilio  omnia,  nohis  donahit? 
(^c.  Hebrxor.  8.  io.  Dabo  leges  meas  in  mentem  eoritm,  é'  in  corde  eoriim  fnperfcribam 
eas.  Nam  grafia  illa  quse  datar  eledis  propter  inortem  Chrifti,  eft  gratia  redem- 
ptioni  eftìcacis:  gratiam  autem  rcdemptionis  intelligimus,  non  quapoflunt  homi- 
nes  redimi  iivelint,  f'edquamilèricordia  revera  redimuntur,  quia  Deus  vult. 

Thesis     III. 

Deus  lapfì generis  humani  miferatuSjmifìr  Filiumfuum,qui  fciprum  de- 
ditpretium  Rcdemptionis,  prò  peccatistoiius  mundi. 

In  hac  Chrifti  oblatione  duo  confidcramus,Modumvocandi  homines  adadua- 
lemparticipationcm  hujushoftia';,&  frudum  ex  eadem  hoftia  ad  homines  diverlì- 
mode  rfdundantem. 

Ad  modum  quod  attinet,  nemo  mortalium  eft,  qui  non  poftìt  vere  &:fcrio  per  Mi- 
niftros  Evangelij  vocari,  ad  parti cipationem  rcmiffionis  peccatorum, &:  vita;  xternse 
per  liane  mortem  Chrifti,  Ador.  13.38.39.  Notitmjìtvobisremmtianremijjìonemper- 
catoram  fer  Chrifiitm,&c.  loh.  3. 17.  ^lui non  credit:  condemnatmeH^qiiia  non  credidit 
tnFdiumDei.  Evangelio  autem  nihilfalfiim  aut  fimulanim  ftibeft,  ièd  quicquid  in 

eo  per 


NATIONALIS    ÙORDRECHTANtE.  79 

co  per  Miniftros  offertur  aiit  promirtitur  honunibiis ,  id  eodem  modo  ab  autore 
Evangeli]  ofFerrur  &promitnturijfdem. 

Ad  fruóbum  quod  arrinec  ,  ex  Morte  Chrifti ,  in  qua  continetur  infinitus 
thefaurus  meritorum  &  bcnedidionum  fpirirualium ,  frudus  adualis  ad  homi- 
nes  redundat  eo  modo,  &  ea  menfùra  ,  ijfquemedijs,  quibus  vifiim  cit  ipfì 
Deo.  Viliim  autem  cft  Deo  ,  ctiam  poft  acccptaram  hoftiam ,  non  alircr  rc- 
miilìonem  pcccarorum  &  vitam  i^tcrnam  cuivis  aftu  conferri  ^  quam  per'.fìdem 
in  eundcm  Redemptorcm.  Atque  hic  fé  aperit  a:tcrnum  illud  &  arcanum 
decretum.  Eleclionis  ,  quando  illud  prctium  quod  fbluru  cft  prò  omnibus,  &: 
quod  omnibus  credentibus  certo  profìciet  ad  vitarn  a:rcrnam  ,  non  profìcit  ta- 
men  omnibus,  quia  non  omnibus  datur,  ut  hanc  gratuiti  foederis  conditionem  im- 
pleant.  Sic  ergo  Chriftus  prò  omnibus  morruus  eft,ut  omncs  &  lìnguli,mcdiantc 
fide,  pcfllnt  virtute  cc^tiT^vt^h  huius  remi/Ti oncm  pcccatorum  &z  vitam  jeternam  con  - 
fVqui.  SicprocIedismortuuseft,utexmerito  mortiscjusfècundum  seternum  Dei 
benejlacitum  fpecialiterilljsdeftinato,  &fìdeminfalIibiIiterobtmeant ,  &;  vitam 
a;tcjnam. 

ThesisIV. 

In  hoc  merito  Mortis  Chrilti  fundatur  uniuerralepromifTum  Eiiant^e- 
licum,JLixcaquod,omncsinChriR:Lim  crcdentes,  remilsionem  peccato- 
rum  &  vitam  £Eternam_,  reipfà  con^èquancur. 

Promiflum  hoc  effe  univerfale  &  in  Clirifti  Morte  fundacum ,  conftat  ex  AiSor. 
10.43.  Hii/c  om>ies  PropheU  tejìmiornum perhibcnt ,  remijjìoncfn  pcccatorum  accipere  per 
ììomen  eim ,  omnes  qui  credtmt  in  eum.  Et  Rom.  iii.  Z4.  25.  ^luem  propofiit  Deus 
propitiiitoriinnper  fìdcm in  ftinguine ipfiiis.  Q_uamvis  igiturhoc  promiflum  non  pro- 
mulgetur  omnibus  quolibet  loco  &:  tempore,  tam.en  cjufmodicft,utpoirit  omnibus 
&  iingulisvere  annuntiari.  Natura  liquidem  promifllonis  fé  extendit  perpetuo 
adlìumanumgenus,  quanivispromifìionis  notitiajuxta  Dei  fjpecialcm  providen- 
tiam,modo  bis, modo  illisgcntibus  contingat.  Marc.xvi.  15.  ijkbite inmimdum ani- 
'verftiK: ,0" predicate  Eunngelium  omni  creatiirin.    G)j^  crediderit,d^c. 


T    H    E    s    I    s.       V. 

In  Ecclcfia,ubi  juxrapromifTum  hoc  Euancrelij  falus  omnibus ofiertur, 
eaeft  adminiftratio  gracix,  qua:  fufficicadconvincendos  omnes  impoe- 
nitentes&  incrcdulos,quodfua  culpa voluntaria,  6c  veinegle<5lu,vel  con- 
temptu  Euangchj,  perierinr,&  oblatum  benefìcium  amifcrint. 

Chriftus  Tua  Morte  non  tantum  Euangelicum  foedus  fundavir,f'ed  infuper  impe- 
travit  à  Patte,  ut  ubicunque  annuntiatum  fuerit illud  foedus  ,  una  etiam  ordinarie 
eamenfura,gratia:  fìipernaturalis  adminifketur  ,  qua;  fìifficiat  ad  convincendos 
omnes impccnitentesSc  increduloscontemptuSjVclfàìcemncgle(53:us,obnonimple- 
tam  conditionem.     Hic  duo  breviter  expedienda, 

\  I.  Supponitur  ,  aliquam  menfuram  gratix  ordinarie  in  Minifterio 

J  Euangelij  adminiftrari. 

^^            |2.  Ponitur,  illamgratiamfùtficere  ad  convincendos  omnes  impce- 

/  nitentes  «SiT  incredulosvel  contemptus,  vellàltemnegleftus. 

Primum  patct  ex  Scripturis,  Fai.  l  ix.  ult.  Hoc  eflfadtismeum  cum  ijs ,  dixit  Domi- 
nus,SpiritHS  meiis  quiefi  in  te,  (^  'uerba  meA-,quxpofui  in  ore  tuo ,  non  recedent de  corde 
tuo  Amodo  c^ ufqite  ìnfempitemum.     Hinc  patet,  verbum  &  Spiritum  individuo  nexu 

g  4  ex  prò- 


So  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

ex  promiiTionc  Dei,  iiiminiftcrio  Verbi  coniungi.   Hinc  Miniflri  Novi  Tcflamen: j, 

dicunturMiniftri,  non  l!tcr£e,fcd  Spintus,nonlirerxoccidcnns,fcdSpintus  viviR- 

cantis    2.  Corine.  3.  6.  EtminiftcriumEiiangclij  dicitnr  ^^nsvia  ^  7r?/yfAai@^,  ibid. 

verf!  8.  Hinc  Euangclium  dicitur,  z^-e/f  c-cot/,^.©-,  graria  ialutifera ,  Tic.  z.  11.      Et 

>.cy(^KccQ.}ha'yii(;-,  lermo  reconciliationis.  2.  Cor.^.  19.  Lue  io.  9.  n.  Chn/lus  cum 

mittcret  yo.DifcipuIcs  ut  Euangclium  pr2;dicarcni,jufìliillis  urpopulisquibusillud 

I  annuntiarcnCjdicercnt,  i_y4ppropin(juifvit  -vobu  regnii7/i  c^Ìothìtì  ;  uciquequodgratia 

'  aliqua  fìipernaturalis  illis   adminiflrata  eilet ,    quibus  Euangclium  annuntia- 

tum  eft. 

n    r  j  ^  Non  cmnes  vocari  adq-rfaìam^qinhm  omnthm  Etianpelium  predicai ur, non  rcQe  dicitm; 

Gali.refp.  ad  et'iar,2jip7t,q!ìi Etiangeho  non  obatidunt.   Alterum  probatur  ex  lohan.  15.  22.    Si  non 

Obiefl;.4.      'venijfem,  (jr  locutus  effem  ijsifeccAttim  non  hnberent,  nane  aatcn  non  habcnt,  qnod  pr^te- 

xant  teccatofiio.     Ex  hoc  loco  conftat,  Chrillum  proponendo  Euangclium  ,  edam 

illam  graciam  internam  adminillrafie, qux  hadenus  liifiicicbac,  utex  co  quodnon 

accepcarent  vei  reiiccrenc  Euangclium  ,  jufte  coargui  polsint  iniiJeliiacis  po- 

iìtivx. 

Hcbr.  2.3.  ^Ho;nodo  nos  cjfugiemtnjì tuntum neglexerimm fal»te}K?Oh'ne^t€tàVCì. 
falurem  in  Euangclio  oblatam,  iuftx  pccnse  obnoxii  reddiniur;  Ergo  fàlus  in  Euan- 
gelio  offertur. 

Heb.  4.  1 2.  Vivm  e  fi  fermo  'Dei  ér  efiaix,  c^jycneirantior  quovis  gladio  ancipiti,  (jr 
fertinqit ufque ad  di-uifìonem  animafanul  ac  Spiritm,  compagumqtie  cf*  'medtdUrt'.m,^  di- 
jndic.it  cogita tiones dr  conceptii4 cordts.  Hinc manifcftum  evadic,  talcm_  ciìc  vim  & ef- 
ficaciam  verbi, urinimaufque  animi  penetraliafe{einfìnucr,utquemadmodum ve- 
re credcnres  piane  vivificete  ita  contumacibus  Icthale  vulnus  certe  infligar. 

Denique  Scripturaacerbiisimas  pocnasintcrminatur,non  recipientihus,  negli- 
gentibus,.fpernentibusprxconiiimEuangelii,  Matth.  10,15.  ^S^ctwqne  f?on  audierit 
fermones  -veshos,  tolerahilins  erit  terrei  Sodomorum-,  Hcbr.  6.  4.  ImpcJJtbile  efi  eos  qmfe^ 
melfucrant  illuminati ^.giifla-vernntque  bonttmDeiJ'erbuin^c^cJTerra  enifn  bibens  irnbrcm^ 
trofcrens  autcmjpinas,  ?naledicìieni proxima  ejl. 


Thesis     Vi. 

Non  obR.inteliocpa^LO  nniverfàli  defalvandis  credentibus,Deus  nul- 
lo padoaut  promifio  tenetur,EuangelÌL!m  aut  c^ratiam  faludferam  omni- 
bus &  fingulis  communicare.  Cur  aiirem  bike  confcrat  prxcericis  aliis, 
pender  ex  mircncordia&:  liberiate  divina. 

Chrillus  non  alia  ratione  firmavithocpacbumjquam  nt  huius  pacti  communica- 
tio  in  libera  &: plenaria  Patris  potcftatemaneret.  Deus  autem  dando  unum  bene- 
fìcium,nonaftringituradnovi  beneficiidonationeni..  Matth.  20. 15.  An  non  licet 
mihi  qnod  l'olo  de  meo  facere? 

Tale  pa£tum  aut  promifllim  non  occurrit  in  Scripcuris.   Promilìc  Deus  in  V.  T. 

utprxconiumEuangclij  gcntibuscommunicaretur.   InN.  Tcft.  /labiata eft  macc- 

Epìft.adRuf.  ries,&  Apcllolis  mandatum  eftiMarc.  16.  i^.   Eimtesin  mnndum  unifcrfum^p-^dicate 

Et  de  vocac:  Euangeliimi  omni  creatura.     Sed  nufquam  promilìt,  ut  univer/àlitcr  in  mundo,uno 

Gcnc.I.i.c.j'.  eodcmque  tempore aliquando  pra:dicctur.     Quod  rede  Profper;  eo  ipfo  tem,pore, 

quo  ad omncs gentes prxdicatto  Euangeltj  mittcbatur,qi'.£dam loca  ApoHolus  adire prohibe- 

batur  ab  eo,qui  vult  omnes  homines fal-vosferi,  cf  ad aqjiitioncm  -veritatis  'venire.  Multii 

ntiqne inillaretardatìs atque averftSyEuangelij mora-,fme agnitione  'verilati-c  d^  (ine  rege- 

Adi.iG.Cj.   ncrationis  confecratione  morituris.     Bicat Scriptura quodgeHum est;  Tran/c iintes autem 

(inquit)  Thrjgiarn  drCaUtis  regionem,  "jctiti [unta  Spir.  Sancì 0  loqui  verbum  in<^fia. 

Cum  l'enijfent  autem  in  Mjfiam-,tentabant  tre  in  Bithyniam ,  é-ncn  pcrmifittlUs  Spirittis. 

Wxc  Profper. 

Porro  aperte  conftat,  non  obftante hoc  padounivcrfali,quodin  V.  etiam  Tcft. 
obtinuitjDeumhuiusnotitiam  Gcntibusnonrcvelafle.  Piàlm  147.  8.  Verbumfium 

denimctat 


NATIONALIS     DORDRECHTAN^.  8r 

dentini  iat  lacobo:  Nonfecit  tali  ter  omni  nationi,  ideoque  tura  ista.  non  no"jerunt.  A  £lon 
ii\.\6 ."  Deus  fVAteritls  tztatihmfi'vit  omnes  gentcs  ambulare  in  vijsftiis.  Quid  quod  noftris 
temporibuSjVixfèxtapars  orbishabitabilis  Chnfto  nomcndederic?Quodlidefa(5lo 
Deus  Euangelij  preconiù  omnibus  &fìngulis  annunciare  nunquam  dignatus  fìt,uti- 
que  necadhoctenetui-.Facicenimquicquidtencturfacerc.Idemfàne  pronuncian- 
dù  eft  degratiafhlurifcra.NuIIibi  inS.Literismentio  occurrit  promil]ìonis,quaDeu9 
(èie  obftrinxit,  ad  gratiam  illam  omnibus  &  fingulis  communicandam.  Imo  Scri- 
pturameminicDciinmifèrcndolibcrcaris.  Pvom.cj.c).  Cmiwvult-.miferetur;  nonoh- 
ftante  hoc  facto  infantine  Chrifit firn  dato.  AcquanquamDcusmultis  extcrnis  bene- 
fìciis  affidar  omnes  homines,  cciam  ingratiirnnos,  qui  extra  pomocria  Ecclefìx  de- 
gunr;&  beneficiisfàlutaribuscgeancomncs,ucpoce  peccatores;  nemini  tamen  ad 
illa  vel  ifta  danda  obligatur. 

Denique,  exSacris  Liceris  evincitur,  nonnullos judicari&: damnati ob  peccata 
conerà fblamlegem Natura:  commifla,  Rom.  2. 14.15.  utquiexcufàntur  ob  nonim- 
pletam  Icgem  fìdci  ignorantia  piane  invincibili, qu^  excufàtio  iocumhabere  nequitj 
ubi  Deus  promuIgatlegem5&:  homines  obediretenentur. 

THESES  HETERODOX^i 
auAS  reijclmus. 

Prima:  PofitaChrifti Morte,  non  elTealiam  Dei  intentionem  de  ullis 
particularibus  perfonisfalvandis,  niiicondicionatam,  &  ex  contingenti 
lìdei  liumanx  aóVu  fulpenfam." 

I.  Thefes  ill^e,  rationcfque  de  primo  Articulo  pra^mifl'a: ,  in  quibus  certarum 
perfonarum  eledio  fl:abilitur,ac  incompleta  eledio  refellitur,item,ubi  falutis  media 
certa  ex  electionis  decreto  manantia  ftatuuntur,  denique  in  hoc  fècundo  Articulo 
Thefìs  I.  &  z.  in  quibus  probatur,  Chriftumeaintentione  morcuum,  ut  clc(5bis  be- 
neficia fpecialia  conferret,huic  Antithefirefutanda;firmamenta  fùbminiftrant. 

z.  Rationes  omnes ThcologicSE,exScripturis,Fideique  analogia  petita2,quibus 
ChrifliincarnatiOjhumiliatio,  velexaltatio  probarurvel  confirmatur,  eolpeftanr, 
ut  demonftrctur  divina  cxprefla  intentio  defruftuolò  huius  tanti  myftcrij  effectu, 
non  condicionaliter  producendo  (nempeii  homines  cum:Equenollepoffint,velint, 
uthicfruftus  inde  enafcatur)  fèdinfruftrabiliter  efficiendo ,  potentia  divina  ^ 
operante.  a 

Prxterea,domusDciexhominibus  conftrucndanon  fathabec  firmitatis ,  fìab 
liominibus  conftruatur.  Ipfà  Dei  manu  erigenda  eft  h^c  fabrica,  Matth.  1^.18, 
Super  hanc  Vetram ddìjìcaho  Ecclejiam  meam.  i.  Cor.  3.  9.  Dei  agricidtura  eHis,  Dei  a- 
dijìcatio  cHis.  Ephel.  2.  20.  Suferftrucìififerfnndamentum  K^pHolorum  &  Profheta- 
fum,  Chriflo  exiUente fummo angulari  lapide:  in  qH0  07nnis  &dif  catto  xonflrùBa  crefcit;  in 
quo  ck"  vos  co£dificamini,drc.^^\\Q.i'.  4.  16.  ex  quo  totum  corpm  comfailum  ó"  comiexnm 
■per  onmem  juncfuramfìtbminijlrationls  fetundum  operationem-,érc.  Ergo  libi  itòib. cans 
EcclcriamDeus,fùa  manulapidesparat,  lapidesdedolar,  coagmcntat ,  non  autem 
expe£tat,utipfiiecontingenteraptent  ac  fundamentoapplicent. 

3.  Eadem  fpecialis  decreti  certitudine  prxftituitur  à  Deo  làlus  Ecclefix  per 
Chriftum  cfficaciter  eonlìimmanda,  qua  Chriftus  ipfemittitur.  Eadem  Dei  vox^ 
qux  Chriftum  exhibcndum  primo  promifèrat,  fimul  eiufdem  effeóbumincondicio:- 
natum  promiiroabfòluroobiìgnat,  Gene!.  3. 15.  Scmen nmlieris conteret cafut ferpentis. 
AtSerpens  noncoiitcritur,miiperaliquGrum-  ccrrifTìmamliberationem  ex  capti- 
virate  Satana,  ^tranflationem  in  RcgnumFilij  Dei,  Ifai.  53.  io.  Si  pofuent  prò  pecca- 
to ammamfnam-,  'vìdebit femen  long£Vurn.  Heb.  2.13,  Ecceego,&  FiUj-,  quos  mthi  dedit 
Deii^.  Ergo  Decretum  Dei,  delongjevo  lemme  in  Chrifti  famjham  adoptando, 
infeparabiliter  annedtitur  Decreto  de  anima  Chrifti  prò  peccatis  ponenda.  Et, 
Chriftolèleinviffimamofterenti,  danturFilij,  non  àie:  fèd  à  Deo,  quinempeipfis 
dedit  Chriftum, 

4.     Si  frudus  Chrifti  Paflìonisfit  tantum conditionatus,  tum  noncertiuseft  be- 

jieficiura 


Sz  ACTA       SYNODI 

neficiuni  ex  fecundo  Adamo,  quam  fliiffetcx  primo.  Huic  enim  propofita  falus 
iiih  condirione  (hocfac  &  zvx'f^jquam  conditionem  uc  poilct  prarltare li  vell£t,auxi- 
lium  eft  ci  àDeo  pricftitum,  non  autcm  ut  aòtuipfò  infallibilicer  pra^flarct.  In  Novo 
autem  Fondere  j  grana  Chrifti  morte  impetrata ,  non  modo  no  bis  falus  oblata  lub 
conditione  [crede  &  fdvmerli)  fed  ut  adu  ipfb  credamus,  Deus  cfficir  per  Spiritum 
flium.  Hcbr.  8.  6.  MeUoris  TeHamentimedia.torefiiquodm  melìoribus  rej>ro}7iijJtonihfti 
fancitum  efi.  Qjixnam autcm  iìt  illa promifllo,  conltat  veri!  io.  Dmdo  leges  mea<>  tn- 
mentem  eorum  :  &  in  corde  eurumfi/perfcriham  eas. 


THESIS    II.      He  TE  RODO  X  A. 

Proprium&intcgrumfinemMortis  Chrifti  fuifTc  ,  uc  Dso  Patri  ac- 
quircrcr  jus  &  poteftacera  fervandi  homines  ,  quibus  vellen  condicio- 
nibus. 

I,  Si  ni]  aliudno  bis  acquifitum  ex  morte  Chrifti,  quamutaditus  pateatad  no- 
vum  quodlibetfoduscum  genere humano  percuticndiim,  tiimnonfumus  liberati 
àjugolegis;  quia  adhucliberumeritDeo Patri,  etiampoftperfolutam  acceptatajm- 
que  hanc  vi£timam,  Icgis  prarftanda:  conditionem  dcnuo  nobis  imponete.  At  Chri- 
ftus  ad  tollendamlegismaledidionem prò nobis,hoceft,noft:ra vice,  fèmel  faótus 
eftx«tTAg^.Gal.3.Ì3.  Nositaque  non  poflUmus  ratione  legis  non  prxftitx  fieri  dcnuo 
legis  rei,  &;  ^éjTt^oi<.ct,rci^Tti. 

z.  Chriftus  morte  lua  nobis  promeritus  cft  ipfàm  perfbnarum  noftrarum  re- 
conciliationcm  cum  Dco,  gratiamquc  nobis  reipfà  communicandam.  lohan.  1. 16, 
De  plenitudine  eiitsomnes  accepimus.  Alioquill  fcciiiidus  Adam ,  DommuSode  ccelo, 
minusprofuiiretiùis,quamiijis  obfuit  primus  Adam,de  terra  terreftris.  Et  quoad 
imputationem,  Si  Chriftus  prò  nobis  poenas  non  f  ubierit.  Et  quoad  transfulionem, 
Si  à  Chrifto  capite  nulla  tradux  gratia  in  membra  derivetur. 

Thesis    III.   Heterodoxa. 

Chridi  morcem  impecrafTe  omnibus  hominibus  reiiitutioncm  in  (la- 
tHm  2X^ùx  &  lalutis. 

Ratio  I.  eft.  Salus  cft  res  promifla  in  Novo  Foedere  ,  nec  prom.ittitur  nifi  fub 
conditione iìdei  (quicuiique  crcditfàluabitur)  cumitaque  non omnes homines fì- 
dem  habeiit  in  Chrifto,  fiib  cujus  fòla  conditione  falus  promittitur  ,  certum  eftf, 
Morrem Ghriflinon  omnibus,  fèd  fòlisfidchbusimpetraire  reftitutionem  inftatum 
gratix  &c  fàlutis  :  quod  abundc  probat  illud  Apoftoli,  Rom.  5.  i.  luBifcati  igitur 
■p&cemhahemus  cumDeo.  Per  ('pacem)  iUicintelligimus,  n'oftri,  quiprius  Deo  ini- 
mici eramus,  cum  Dco  reconciliationem  &  reftitutionem  in  lìnum  grana:  :  Idem- 
qtie,  aperte  cvincunt  omnia  illa  loca,  qua:  probant,Nos  fola  fide  in  Chriftum  jufli- 
ficari,  ieu  habcri  projuftis  à  Deo.  Rom. 3. 4.  Galat.i.K?. 

Ratio  z.  eft.  Extra  fidem  in  Chrifhim,  manet  homo  in  condemnatione  .lohan. 3. 
18.  2ion  videhit  "jitam  ,  fedirà.  Dei  manet fuper  illimh  loh.  3, 5(3.  Qui  autemj reftituti 
flint  in  finum  gratia:,  i)  fìnguli  remii]ìcnempeccatonimhabent,qLice  homines  bca- 
tos  facit.  Pfalm  32.  Nec  manentin  condemnatione ,  ncque  fuper  ipfis  manetira 
Dei.  Qui  igitur  fide  carent,  ij  per  mortem  Chrifti,  in  ftatum  gratia:  &  falutis  non 
reftituuntur  ;  cum  per  nomen  Chrifti,nemo  remifTionem  peccatorurn  ccnfèqu4- 
tur,nifiquiin  ipfumcredat.Ad:or.io.  43. 

Ratio  3.  cft.Siomnibus  Chrifti  morsimpetravitrcftitutionem,tum  reftituti  fiinr, 
velcumabiEternodeftinatus  efletin  mortem  ,  quod  eft  fàlfìim  ;  fic  enim  nemo 
nafcereturfiliusira:,necpcccatum  Origims  quicquamhominibus  obeiret,quod  ex 
liac  fcntentia  fuitillis  ab  a'terno  rcmifìlim  :  nec  opus  eflerinfantibus,aut  aliis, lava- 
cro regenerationis ,  quod  cft  conerà  aflertionem  ChrifH,  lohan. 3.  <^.Nifi  qttis  renati^ 
•  fuerit 


NATIONALIS    DORDRECKTAN^f:,  83 

fucrìtexiiquaé'Sfmtthnon-^oteflìntroirein  regntim  Bei:  ve^reflitutifiinr  in  primo- 
rum  parentum  peribna,  ciim  promulgaretur  promillio  de  fèmine  mu!ici-is,*qiiod  cft 
falfbmripfìenimprotoplaftsenonruncreftituci  inflatum  grada: ,  nifi  per  Fidem  in 
Chnltum,  ac  proinde  nec  eorum  pofteri  ;  Nonomnes  ergo,  fìve  fìdeles  fìvqinfìde- 
les  :  vel  cum  ChriftuS  ipfé  in  crucc  mortem  oppeteret  :  quod  eft  faHiim.  Sic  enim 
nemo  ante  illudmomentum  elVec reftitutus,  quodnemo  concediti  ncque  omnes  ab 
ilio  tempore  funt  reftituti  :  quiaproculdubio  adverfiis  quondam  Chrifli  accufàto- 
rcs, condemnatores,crucifixores,dcrilòrcs,^iraDeiiftoc  codem  momento,  &po» 
ftca  Hagraverit. 

Subfcripferanr, 

^eorgius  Landavenf 
Joannes  Dayenantius, 
Samuel  VFardus. 
Thomas  (joadh. 
Gualterus  BalcMqualltiS^- 


De  Articulo  fecundo 
DiFlincìis  pro^ojltionibm  explicato, 
I   V  D  I  C  I  V   M 

Theologorum  Palatinorum.  ' 

Pro  POS  IT  10     I. 

Eus  Pater  Filiiim  fuum  lefum  Chriftum  ordinavit  in  redemptorem 
ac  propitiatorempro  peccatis  noltris,  ex  dilezione  illa,  qua  homines 
Japios  &  damnationisreoSjUtcreacuras  tamen  fuaSjdilexicreommquemi-' 
fcreri  voluic,  fi  qua  juftiti^  fux  convenienti  ratione  fieri  pofler. 

EpisL  adFFiikch.-pag.  47.  dr  Declarat.  exhihita. 

I     Y     D     I    <^    I     Y*  M. 

Affe£tum  quendam  gcneralem  diIc£ì:ionis  Dei ,  quo  ipfe  omncs  creaturas  fuas, 
inprimi^verouniveriumgenushumanum  compledatur,  agnofcimusutrinque,  &: 
uno  oreprofìremur.  Eumhomini  etiam  poft  lapilim  benigne  continuai  cxlcftis 
Pater,  dans  nobis  vitam,  halitum  &  omnia.  Ador.  17.  2.^.  Solem  fiium  oriri  faciens 
fuper  improbosacbonos,  &pluensfùperjuJl-os&mjufl:os.Mattii.  ^.  45.  Quin  imo' 
in  continuato  quafipeccàndiexercitio  multa  leniratetolcrat  peccr.tores,  ut  vel  bo- 
nitatefuafrangareorumpravitatcm.Rom.  2.  4.  Dumquc  punit  ac  perdit  contu- 
maccs,  reilpifccrene{cios,non  dcfl:ru61-ione  creatura,  fedjuftijudicii  iiii  cxfecutio- 
ne  deledatur-Efài.  i.  24.  EftlànelixcinfìgnisDeiinpcccatorcsdilcdio.  Excellcn- 
'tior  vero  aceminentior  merito  ccnfètur ,  qua  motus  Deus  Filiumftium  nobis dcdit 
S^rvàtoremà  peccatis  noftris.     Eamhongéhcralem,red  {pecialemj>nón  òmnibus 

&:fìngulis 


D 


84  A  C  T  A     S  Y  N  O  D  I 

&iìns;ulishominibuscommuncm,  fcdclcdlorumpropnamflatuimus.  Nec  cnim 
aliud  clWlladilcdio,quam  eJ^ox/afervaiidiin  Chriflo.  Ephc£it4.5.  AmC^oKL  Patrris 
efldc  fàlutc  univerfòrum?  Id  quidcm  Chriftus  diicrte negat  Match.  1 1. 25.  2(?. Conftac 
prarterea  ^^jo]!/ Dei  non  elle  univerfrdcm,  Rom.  8;  18.  19*  nec  univeriàlem  eius 
mifericordiam,qua  mifèretur  cuiusvulc,  Rom.9. 18.  ncque  ctiam  communem  cm- 
nibus  gratiam  illam,  ex  qua  aliis  datur  Fides  in  Chrifhim ,  aliis  non  dacur<  Marcii.  15. 
II.  Nonmagisigituruniverialiscft  Patris  in  Chriflo  diledio:  quando ha:c  ut  aqui- 
polIentiaufurpatScriptura,&:inter  fé  commutar.  i.Tim.i.  9.  Rom.3.z4.  Et  5.  8.&: 
ahbi.  Ipfc  Chriflus  lohan.  4.  io.  Se  vocat  donum  Dei,  quod  cx<piAeuù^cii'ó!rta.  Pa- 
tris &innosbcnignitateprofc6ì:umclì:.  Numgcnerale,&:  omnibus  ex  xquo  com- 
mune?  Hoc  vero  haud  facile  affirmabit,qui  ex  Paulo  didicit,Deum  ita  nobis  donalle 
Fihumluum,  ut  una  cumipfò  omnia  nobisgratifìcetur  ad  fhlutcm  nccell'aria  :  fà- 
pientiam, juftitiam,  (àndifìcationem  &:  redemptionem.  i.  Cor.  1. 30.  Manet  ergo 
donumfpecialc,eled:isredimendisacfcrvandiscredcntibus,pecuhafiacfpeciahDci 
dilezione  deflinatum.  Hinc  Paulus  Deum  dicit  Scrvacorem  omnium  hominiim, 
maxime  fìdelium.  i.Tim.  4.  io.  Qjjia  omnes  quidem  fèrvat  generali  quadam  bo- 
nitate:  de  qua  eft.  Piàlm.  ^6. 7.  At  iìdeles  fèrvat  bonitare  ac  graria  ipeciali  in  Chri- 
flo, jam  ante  tempora  feculorumipfìspra^parata.  2.  Tim..i.9.  Quod  dum  alleri- 
mus,  nonannihilamusChriftimeritUm,  necinurilcm  rcddmius  eledis  redemptio- 
nem fili  per  Chriftum,&:cumDeoreconciliationem.Sicenimdilexit  Deus  clcdio^ 
fiios  per  totummundumdifpcrfos,  ut  addemonftrationemjuftirix  liia:  volueritin- 
tervenire,  imo  prseire  inexecutione,Eled:ionis  perfcftam  fàtisfadionem  prò  pec^ 
catis  iplbrum.  Sic  eos  elegit  ad  vitam  ceternam,  ut  Chriilus  pretio  (ànguinis  ftii  vi- 
tam  illam  ipfispeccatoribusacquireret:  quo  fenili  in  Chriflo  elecli  dicunturEphef] 
i.  4.  Licer  igiturà  priore  abfòluta  fìt  Ipecialis  hxc  Eleélorum  diledio,  non  depen- 
dens  ab  uUacaufà  extra  Deum:  à  poflerioreramen  abfòluta  non  efl ,  nec  libera  à 
mediis,  qua;Deus  exequendx&exercenda^dilcéliohi  lux  fàpicntiflìmo  acjufliffi- 
mo  conlilio  fubordinavir,  Dehisinfpicianturloca.  Johann.  3.  16,  Rom,3.24.25. 
Ephefii.  4. 5.(>.7.  2.Tim.  1.9.  io.  Quorum  evidéntiflìmam  veritatem  fecuti, 
thefuiRemonflrantiumimprobamus&rejicimus  :  antithefìn  vero  hanc  fiibflitui- 
mus. 

Deus  Pater  Filium  fiium  I.  Chriftum  ordinavit  in  redemptóreiti  ac 
propitiatorem  prò  peccatis  nofl:ris,ex  dileólioneilla,  quaelc(3:o$ 
fuos  fpeciatim  complexus  eft  ad  vitam  iEtcrnam. 


P%_0T?0S1TI0     SeCV^iDA, 

Chridus  '^  ex  Patris  &  Tua  intcntione  omnibus  &  fingulis  hominibus 
y  indifcr  minatim,  tam  percuntibus,quam  fervandis  impetravit  e  recon- 
ciliationem  cum  DeojremjfTionem  peccatorum,&*y  viram  aeternam. 

a  Coll.Hag.pa^.iì,<).c^fiijq, 
'  b  Epijl.  adFFalach.pag.  49. 
e   Co//.Hag.pag.ij<^. 
d  EpiH.  adVVaUch.pag.  49. 

I    V    D    I     C    I    V    M. 

Intentio  Dei  ac  Chrifli  Servaroris  in  redcmptionis  negocio,  non  ex  ratione  aut 
phantafìahumana,  verum  ex  Scripturis  divinis  eruenda  &  explìcanda  efl.  Docenc 
illxDeum  non  omnes  &  fingulos  indifcriminatim,  tam  percuntes,  quam  fervandos, 
ledcertos  quofdanihominesfeleólos  è  mundo  redimendos  dediU'eFiliofiiOp&hos, 

non 


N  A  T  I  O  N  A  L  I  S    D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  iE.  8y 

■nonalios,Filium  redimendos  acfèrvandosflifcepifle.  De  Patrc  efl^Ioh.  6.  ^^.H.ec 
efi  voluntas eim,  qui mijìtme,  Patris,  ut  qiiicqitidmihi  dederii,  non  ^erHatn  ex  eo,  fedCufa- 
tef»  illud  in  ultimo  Hlodic^.  DeFilio  eli,  Marth.  2,0.  28.  Filius  honnnii  -venit,  ut  det 
animam/ìiainredemptionis preciumprornukii:  Item  Ioh.17. 9. 19.  2{onpro mnndorogo-fcd 
prò  ijs  rogo, quosdedifìimthi ,  qui^itui  funt.  Eteorum  cauft  ego  fan^fifcb  meìpfurn.  Re- 
probi &perditionis fìlii,apertc  cxcluduncurab  hoc numero.vcrf!  9.  ii.  Venit  emm 
Filius  hominls.  utfervaret  (noli  tjui  pcrircnt  ^  (cà)  qntjienerant.  Exftant  quidcm  mul- 
ta Scnpcura:loca,  quibus  CbniKis  prò  omnibus  dicirur  mortuus:  lidquc  ex  Patris  & 
fua  intentione  :  luncicemalia,  quibus mundus  per  ipfum  rcconciIiatus,&:ipfcrotius 
mundi  reconciliatio  elle  docetur  :  (ed  pra^terquam  quod  ad  amplitudinem^  &:  iuf- 
ficientiam  Xvr^is  Chrifti  illa  referri  iolcnc  :  iplà  Scriptura  dedarac,  omnes  illos  cile 
o'mnescrcdentes,  ex  ludseis  $c  G.ennbus,citra  uUumperibnarum  aiic  populorum 
difcrimeh  coadunatos,Rom.  3.2Z.  In  omnes  drfiper  omnes  qui  credunt:  non  enim  est 
diìttììElio.  Aftor.  lo.verf.  43.  Remijjìonempeeeatorumaccipietpcrnomenein^  omnis^ffìà 
credideritineum.  Sic  m.undum  illum  elle  docce  mundum  credcndum  &:  fèfvan- 
dorum.  Ioli.  17. 21.  Vtcredatmundusmektemijfumejjè.  Etcap.3.  17.  NonmiJitDens 
Jili::m[numin?ntmdufn-,ut df.mHCttnundumifcd ut  feri'etur  mundm  -p'er  eum.  Magnx 
igitur  audacia»  ell;in  opere  Rcdemptionis  aliamDeo  intenrioneni  affingerej  quam 
reverahabec:  &  quod  ip(è  definito  coniìlio  clcclisfìiisdellinavit  adiàlutem  ,  re- 
probis  &:perditionisfiIiiscoinmune  ftatuere.  Gravius  vero illud eli;, quodtotum 
RedemptionisbeneficiumenervantRemonflranteSj&qua-'indcadRedemptorcin 
rclultat  gloria,  eam ,  finonpenitus abolent ,  velicmenrer  tamen  cxtenuant  acque 
obfcuranc.  ImpetratioreconciliationiscumDeo,  remillìònis  peccatorum  &  vita: 
ìeternsefquamplenis  buccis  ubique  deprxdicant)  ipl]-snonefl:acquiritiogratia:Dci, 
qua  éx  iratoreddirur  placatus,  ex  leverò  judicc  fit  benignus  &  indulgens  Pater  :  Icd 
eftacqujlìtio  pollibilitatìscuiuldam,  utnimirum  Deuslàlvaatque  iltólàjuftitialua, 
hominem  peccatorem  polfit  recipcre  in  gratiam,&:  hic  vicilsim  cerca  quadam  con- 
ditione  (qua:  fìdci  eie  operantis&pcrlcvcrantisjingratiamcum  Deo  redire, &  ad 
YÌtam  pervenire.  Sic  enim  nobilemillumimpctrationis  cothurnum.CoII.Hagicnlì, 
pag.  17Ì.172. 175. 177.  ìc)^.  Epilt.  ad  "Walath.  pag.  47.  aliifquc  Icriptis  cum  edicis 
•tumexhibiciSjiplìmeCdeclarant.  Egregia  vero  impecracio,  qux  ita  fafta  llacuicur, 
lic  nihilominus  matieré  ih  peccato  &  perdicioiiecotumgcnus  humanum  polsit.  Ec 
quc  Scriprurx  loco  prodicumrcperitur,  Filium  Patri  quicquam  impetrafre,aucac- 
quilìvilìc  ci  jus  ac  poteftatem  reconciliationis  ?  Bem  erat  in  Chrish  reconciliansjihi 
mundum,non  impituns  ei  ojfcnfts.  2 .  C  o  r .  5 . 1 8 .  Le  gì,  qui  dem ,  imponibile  fnit jiiHif ca- 
re, dare'vitam,  ex  quo  per  cìtrnem  inj'rmata  efl,  Rom.  8.  2.  Deo  autcm  juUijìcare  impiunfy 
nonfuit  impojjtbile.  Rom.  4.  4.  Et  licet  non  juftilìcet,  nifi  qui  eli  ex  fide  lelu  ;  lefus' 
tamen poflÌDilitaiemiilam  reconciliationis  non  acquilivic  Patri,  Icd  iple  Pacer,cu- 
jus  infinita /hpicncie  deelle  non  poterantinòdi  alij,hancviam  invcnic,nobilque  ver- 
bo fiio  revelavit.  SicUcfcriptumeft:  placuit  Patri, ut  pace  per fanguìncm  crucis  Chtifii 
fa6fa,per  eumfihireìonciltaretomnia.QoX.  1. 19. 20.  Ec  ftanteliac  glolfa.  Deus  non  eric- 
reconciliatus  &  placatus  homiiii  peccatori,  Icd  tantii  reconciliabilis,placabilis:  Ho- 
mo item  non  reconciliatus  Deo,lcd  rcconciliabilis  liib  cerca  quada  condicionc:con- 
traexprellaverba  Apoftoli:  cum  inimici  effemus,reionciltati fuimus  Beo  per  moYtem  Fi- 
lij  eius  :  Deus  erat  in  Chrifia  reconcilians  jìhi  mundum,  non  imputàns  ei  offenjas  :  Per  eum- 
reconàlmiitfihi omnia,ium  quA  in  terra,tum  quie  in  r rf//if .Eadem  cario  cric  cf  tef  orii Chri- 
fti beheficiorii.Noh  acquiilca  pél  ipliim  remilslo  pecc4Corum,ièd  remilsibilicas:non 
parta  fàlus  secerha  Icd  làluabilicas,&:  is  qui  lèruac  populum  f uum  ab  omnibus  pecca- 
tisiplìus,  in  quo  uho  eli:  làluS  -,  cicularis  fòlum  Servator  eft,  vel  Servator  fine  falu- 
te.  Deniqueitìftitucacomparacionecaulàrumrcconciliacionis  cumDeo,  remil- 
fionispeccacocum&vicacsEccrnariChriftusquidemcaula  remora, homo  propinqua; 
ChriftHS'caulàpocencia,*homo  caula  aòtu  &:  ina£ti.ipoiica,dicehduseft.Quaslàne 
Socinianilini  &  PeiagianilÌTii  nocabilia  lune  Emblemaca  ,  coco  pedore  execrandd: 
iis,  quibus  gloria  Dei  &:  Chrifti,  necnon  làlusanimarum,curx&  cordi  eft.  Dam- 
hata  igitur  Thcfi  Hecerodoxa ,  Ancichelìn  Orchodoxam  hanc  formamus. 

h  éhriftns 


8^  ACTASYNODI 

Chriftus  ex  Patris  &  Tua  intentione,  omnibus  &  folis  eleòlris  reapfc 
impetravit,  reconciliationem  cum  Dco,  remifsionem  peceato- 
rum,  &  vitam  accernam. 

P   1^0  ^  0  S  IT  1  0     T  6KT1  A, 

Tkvtpq'ìì  Chrifti,  non  modo  Tuffìciens.fèdietiam  a  efficaxeft  in  òmnibus 
Sclin^ulis^ad  expiandum  pcccatum  originale  ^,ada(rumendum  in  gra- 
tiamejusque  foedus  totum  genus  humanum^,  deniquc  edam  ad  gratianl 
luffìcientem  eidem  communicandam, 

a  Coilat.  Hag.pag.  173. 

b  RemoMfi.  Thefih.  exhih.&  Coll.Geldr.érVÌtrAÌeci.  Armìn.  in  Artic.p.  iij. 

e  Armin.  in  Artic.pag.  1 17. 118.  lohan.K^rnold.  contro,  Tilen.pag.  z^l. 

d  Remenjlrantes  Thejìb.  exhihitis, 

r 

I    V    D    I    C    I    V    M.  V 

De  fufficientia  "Xvt^a  Chriflipro  omnibus  &:finguliSjnullahic  quxftió,  nulla  coh- 
tcntio  cft.  Agnofcit  eam  quilquis  dignitatem  perfonje  Mediatoris  ^wùpu'sri! ,  ae 
pansé  prò  nobis  tolcrata^gravìtarcmferio  accentequc  cogitar.  Controvedia  vero 
omniseftde  AuTf!;  huius  efficientia  ac  efficacia  ;  an  nimirum  efficaciam  aliquam 
obtineat  in  omnibus  &  fingulis  hominibus,  ur  faltem  quidam  ejus  fru£lus  ad  omnes 
&:  fingulos  perveniant.  Hoc  vero  eft,  quod  RemonftranteS  rotundò  profìteri  re- 
jiuunt.  Revera  tamen  ita  fèntire,  demonftratu  difficile  non  eft.  Quippc  ftatimnc 
peccatum  originale  nullis  omnino  hominibus,  fiveinfantibus  liveadultis  imputari, 
&  cedere  in  reatum  condemnationis.  Expiatum  igitur  ei^c  oportct  in  omfiibus  & 
lìngulis  univerfali  quadam  AJt/i»  Chrifti  efficacia.  Docent  totum  genus  humanum, 
in  &  cum  Adamo,exlapfu  communi  receptumefle  in  gratiam,  adcoq;adfcitum in 
foedus  illud,quodDeMs  cum  Adamo  initum5CumNoacho  redintegratum,noviffimis 
téporibusperlefum  Chriftumconfìrmavit&confummavit.Quod  ipfum  univerfalis 
cuiufdamefficaciasabhocAwTfc*  manantisevidentiffimumeft  doeumenium.  Infu- 
per  contendunt,  omnibus  &  lìngulis  hominibus  media  ad  fìdem  nccefl'aria  &ruf- 
fìcientia  adminiftrari,  ea  ratione,  qua  novic  Deus ,  fuam  fapientiam  &:  juftitiam 
decere.  Huius  adminiftrationis  fundamentum  cum  in  Chrifto  poritum  efle  agno- 
Armin  ò.\(i>  ^<^^"^  Thefìb.  exhibit.  efficaciam  quoque  iplìus  univerfalem  £xtcantur  opcrtet. 
publ./j.  Deniqueprimipili  Remonftrantium,  Arm.inius  &  Vorftius,  hominibus  damnatis 
thef.j-.  inlempiternis  illis  gehennx  flammislcvamcn  aliquod  pollicentur  ex/Jf^a  Chri- 

Voift.difp.    fti,quo  effcdum  lìt,  ut  Deus  ne  damnaticnem  quidcm  irroget  ftrido  ,  fèd  ^</x«e& 
de  foeder.     quadam  temperato  jure.  Igitur  &  iplls  univerfalis  illius  efficacia;  portiuncula  qux- 
\\it(.2S.        (j^j-^  obtingit.     Stat  ergo  efficacia  T^vr^a  Chrifti  in  omnibus  &:  fmgulis  exjfènrentia 
Remonftrantium.     Et  ha£tenus,  fbcundum  ipfos ,  adbu  reconciliatum  cft  totum 
genus  humanum,  quatenus  abfolutum  à  reatu  originali,  à  fccdere  natura:  tranfijt  in 
fcedus gratin.  In  rehquis  rcconcihabilitas,  remiflibilitas,  fàlvabiliras  obtinent,  de 
quibus  ante.     Audiamus  vero  de  univerfali  hac  Chrifti  in  omnibus  &  finguh's 
efficacia,  f'cntcntiamScriptura:.  Ad  Eph. 2.3. dicimur  filli  ira:  natura,conccpti  &;nati 
in  peccato,  &:  propter  illud  rei  ira:  Dei  ac  mortis  xternaj:  in  quo  reatu  mancnr,quot- 
quot  non  rcgcncrantur  Sp.  Dei,  Ioh.3. 3.  Non  igitur  in  omnibus  expiatum  eft  pecca- 
tum originale.  Recepir  quidem  Deus  Adamum  lapf'um  in  gratia  (nt  pie  credi tur^& 
vi  promiflìonis  fcedus  graticj  iniit  cum  ipfo.At  gratia  fàlutis  beneficium  eft  perfònale, 
quod generatione no  tranfìt  à paretibus in  liberos.  loh. i.u.nec promifFio fàlùtis fe- 
dere comprehenfàinahis,quam  in  fUiispromiUIonis  rata  eft.Rom.  9. (^.7. Media  vero 

ad 


NATIONALIS     DORDRECHT  AN^.  ~ 'Sf 

ad  fidcm,  non  magis  univcrfalia  fìinr,  quam  ipfa  externa  vocatio  &  Euan^clij  predi- 
cano, quxnecin  V.  T.  obdgic  omnibus,  ncc  obcingitin.Novo,  fìquidem  utrobique 
verumillud  Chrifti axioma ,  Multi  vocati,pai!ci elecli.  Match,  ^o.  i6.  .  Poftremo  ,ii 
Chriftusidamnatishominibus  levamenti  aliquidacquifìvicquid  ni  ipfis  quoque  dia- 
bolis:  quando  utrisque idem  ignis  infernalispai-atus  cft.  Matth.z^.zi.  Cur  ergo  tam 
durus  efl:  epuloni  Pater  Abraham,ut  ctiani  guttulam  fblatii  petenti  dcnegct?Luc.i  (?I 

24.  2^.  Facellanccrgo  ha:c  Huberianilim interpolati deliria,&: Thefì  LÌia  explofà, 
antithéfìs  vera  Orthodoxà  obtincat: 

Ai/'-rfoy  Chrifti  in  (è  quidem  fuffìciens  eft  prò  omnibus  &  fingulis: 
at  efììcax  eft  ad  cxpiationem  peccacorum,tum  originalis,  curri 
adtualium,  ad  rcflitucionem  ingratiatn  ex  foidcris  gratuiti  rè-^ 
nore,  dcniquc  etiam  ad  grafia:  fufficieniis&efHciends  com= 
municationem  in  omnibus  Scfolis  ele^bis. 

FROFOSITIÒ    Q^VARTJ, 

MortuuscftChriftus  ad;xquate  prò  omnibus  peccatoribuSjrefurrexiè 
àutem,  &:inca:IisapudPàtrcmintercedic  cum  faivandi  intendone  ade- 
quate prò  folis  fìdelibus. 

Epifi.  adFFalachr.pag.  50. 51. 

I    V    D    i   c    I    V    m: 

ErroremcvidentemunumhabcthecRemonfl:rantiumaflcrtio,quodimpetratio- 
nem  &  applicationem  bcnelìciofum  Chrilli  obieclis  dilpeicit  &  diilrahit  :  ncc  om- 
nibus,quibusimpctratalunt,  llatiritapplicari.'Quod  divortium  velidco  faciendum 
cratjUtfàrtustcftusmaiiefet  Pelaginnifmus  de  contingenti  &:  eventuali  fruitione 
bcnefìciorum  Chrifti,  eamquc  conicquente  lalute  xterna.  Scriptuira  vero  duos 
illos  aftusmediacorios  coniungitncxu  micparabili,  ut  quibus  impeu'atafuntjeifdem 
Ctiam  applicaripronunciet,&:  viòe  vcrlà.  Difta  nota  (ùnt  :  Eia.  53. 11.  SirvusmeMS 
jnjfus cognitionejìii jafii/ìcahit rfiiiltoSyq!idrt'.fHÌn!qtììt.tte5 ipfi  ba!!tl.ivit.  Ioli. io. 15.18. y^;?/'- 
msrn  meam  deponopro  o'vibuiyò'  l'itxm  Aternum  do  eis ,  fiec peribtmt  in  liternum.  Rom.4. 

25.  TraditHS inmortem proptcr lapfns noffroSidrrefufcttati'.s adnojlri  iuflificationem.  Et 
cap. 8 . 5 4.  Chnfitts  <?//,  qm  tndrtHiis  ejl,  quijì'.fcitatus  eft,  quìfedet addcxteram  Dei-,qHÌ  etìam 
inìcrpeìUt prò nohis.  i.Ioh.  2. 1,2.  Advocattirnhabemns  aptid Patrem,  (jr  ipfe  es{^propi- 
tUtto-,  ère.  Quin  Apoftolus  ex  impctratione  immediate  dcducit  applicationem,  ar- 
gumentatione  à  niajore  ad  minus,  Rom.  8. 32.  Proprio  Tiliononpepercit.fed  prò  nobis 
omnibus  tradidit  eti7n.  ^mìiìodo non  etìam  cnim  ro  nobìs  émningratifì abituri  iterum  e. 5. 
IO.  Si  cum  inimici  cffcmus,  reconciliaìifuimm  Deoper  mortem  Filij  eins-,multo  mitgìsrecon^ 
ciliatifervabimnrper  ■vitam  ipfius ,  His  aliilque  apertiillmis  Scriptura:  tcftimoniis  er- 
roriÌlc{ufficientcrrefcllitur.  Sine  caufà  vero  cucruntur  &;  criminanturRemon- 
itrantes,  tnandatum  fidci  enervati,  eiufqueobedientiàm  aboleri ,  dum  impetratio 
beueficiornm Chrifti &: applicarlo  eorundemdicunturatque  latépatere.  Applica- 
tio  fìquidem  ex  parte  Dei  tìt  per  Sp.  Sanclum,quiefticaxeft  in  electis  ad  Fidem  & 
Converfionem:  ex  parte  noftra  per  Fidcm, qua  rccipimus  Chriftum  èum  grati*  fal- 
vifìcx  thcfauris,  eique  unimur  ut  membra  capiti.  Utraque  verbi  minifterio  pcra- 
girurinclcdis,quod  eftpotentiaDei  ad ihiutcmomni  credenti, Rom,i.i(3.  Utram- 
quc  operaturSpirituspcr  Euangelium,  cum  urget  mandafis,allicitpromiftis,  terree 
tninis.  Qua  fronte  igitur,  live  impetrationi,  live  applicationi  opponuht  manda- 
tiim  Fidci  in  Chriftum,  &  mandati  huius  obedientiam  ?  Si  illaaw^^  funt ,  nulla 
àmplius  vaLet  fiibordinatio  caufarum ,  ncc  intentioni  &:  aftioni  principalis  de- 
ftruit  caufà  aliqua  inftruiaentahs.     Eiufdem  roboris  eft  ac  valoris ,   quod  de 

h  2  applica- 


8g  ACTASYNODI 

applicatione  objicitur ,  fi>am  ante  impetrata fit  gtatia ,  nihil  camfore,  quam notifi- 
cationcm  &:  certiorationcm  de  co,  cpod  iam  noftrum  erat.  Quali  applicatio  me-' 
dicamcnti  paraci  a'gro  certo  prctio,  nihil  fit,  quam  notifìcatiojqiiod  ci  cmptum  pa- 
ratumquefucrit:  autapplicatiohxredicatis  tantum  iit  ccrtioratio  quardam  libero- 
rum,  eamàparentibusdemortuis  ipiisreli£tam  elle.  Equidem  fidcles  adulti  &:il- 
lud  novcrunt  per  fidcm ,  &  de  co  piane  pcrliialì  llint.  Applicatio  vero  amplius  quid 
liabet;  &quo  adDeum  ,  cft  donarlo  live  actualis  collatio  bcnefìciorum  Chrifti, 
quoad  crcdentcs  vero,  corundcm  acceprio,  pollcfllo  ,  fruitio  ,  Icnlus.  Deus  ap» 
plicat  homini beneficia  Chrifli  vocando,  jufl:ificando,làn(9tilicando,  glorifìcando: 
homo  libi  cadem  applicar  credendo,  &  in  fide  permanendo:  quam  fìdcm  pax  con- 
Icientix,  la;titia  in  Deo,nova  obedicntia,&  hujus  ac futura;  vita:  beatirudo  Icquun- 
rur,  Rom.  8.2.9. 3°-  ^-  Cov.  1.30.  Atquehacc  de  evidente  ilio  propolltionis  quarte 
errore  prolixius.  Sunt  vero  prxter  cum  alij  latentes  duo  ,  verbo  retegcndi,  rcdar- 
guendi.  Unus  eli,  quod  mori  prò  peccatoribus  non  lìtloco  autviceiplbrum  mo- 
ri, led  bono  tantum;  Coli.  Hag.pag.  185. 186^.  &  alibi.  At  Chriftus  lix)nlbr  nofter, 
Iccundum  Scripturam,  loco  peccatorummortuus eli, utiplì  non moriantur ,  fèd  vi- 
vant. Rom.5.6^.  Chnjìmctim  nulla 'viribusejfemusyj'roimpjs  morttins  efl.  2.  Cor. 5. 15. 
Si  unus prò  omnibus  mortuus  ejl,  illi  omnes  cenfcntur  mortiti.  Gal.  3. 13.  Chriftus  nos  re- 
demit  à  maledizione  Legis,  dum  fadus  eft  prò  nobis  maledidio.  Alter  eft  ,  quod 
Chriftus  prò  peccatoribus,  non  vero  prò  fidelibus  mortuus  Ut.  At  Scriptura  -utra- 
que  phrali  utitur.  IllaadRom.  5.  <?.  Chrisius'^roimfns  mortuus  eft.  Et  veri!  8.  O;?;^ 
adJjuc  e(femus peccntores,  Chrifiuspro nobis  mortuus  eli.  Ifta  lohan.io.  15.  Animamdetonii 
tra  anncis.  l.  lohan.  2.  1.2.  Sie^uispcccaverit,  ad'vecatiim  habemus-,  d^ ipfe eft propitiatio 
pronoftnspeccatis.  Interim  Fides  eleiStorum  mortem Chriftinon  antecedit, lèd  lè- 
quitur,  quia  mors  Illa  &  eft  caulà  fìdei,  qua  proptcr  Chriftum  donancur  eledi ,  & 
objedumejus,  quod  iplà  intuetur  &:  ampled:itur:lIcutPaulus nihil  ftatuit  lcirc,nili 
lelùm  Chriftum ,  eumque  crucilìxum.   i.  Cor.  2. 2.  Antithclìs  igitur  Ortho- 

doxa  ha^c  efto.  ^ 

Chriftus  &  mortuus  eft  &  refurrexir,  &  in  coelis  apud  Patrem  in- 
tercedicpro  folis  eleótis  &  fìdelibus^hoc  eft,  partim  loco,  par- 
timbonoipforum. 


I    V   D  I  C  I  V   M 

Theologorum  Hafsiacorum 

De 

Secundo  Remonftranùum  <ìArticulo,  ^  eo- 
rundem  circa  iUum  fententia. 

QUem  ordinem  InExamine  Primi  Articuli  obrcrvavimus,eundemlnhuius  quo- 
que SecundlArticuh  dijudicatione  tenebimusjdiduri  primo  loco  deiplo  Ar- 
ticulo,proutverbaeius  iacent,  deinde  vero  etiam  de  Remonftrantium  circa  illum 
lenrentia,proutea,ciUTiinCoIl.Hagienlì,tuminaliisiprorumlcnptis;occurnt,ad- 
diconoftro  de  utroque  iudicio. 

-.  Articulus  Ibcundus  ita  habetrlefum  Chriftum  Mundi  Servatorcm  prò  omnibus 
&fmgulishominibusmortuumefle  :  omnibulque  permortem  crucis  promericuni 
reconciliatlonem  &  remiffionem pcccatorumrita  tamen,  ut  nemo  remilftonis  illius 
reiplàparticepsfiat, prxtercredcntes,&:c.  ■    '    ..  ... 

_Hic  Articulus  intresPropolìtionesrclblvitur.  Prima  eft  :  lefus  ChriftusMiia-di 
feiyator  prò  omnibus  &:  lingulishominibus  mortuus  eft.  Secunda:  Icfus  Chriftus 

omnibus 


NATIO  NALIS    DORDRE.CHTAN^.  gc,' 

omnibus  per  mortcm  crucis  promeritus  eftreconciliationcm&rcmifsioncm  pecca  < 
torum.  TertiarNcmorcipfa  remiffionispcccarorumparticcpsfìtpra:tcrcredentes. 
De  iingulis, quid  ex  Verbo  Dei  {èntiamus,  brcviter  aperiemu s. 

De  prima  Propofinone  cum  quoquam  contendere nolimus,  cum  S.  Litera:,Chri- 
Jdumpro  omnibus(nuiquam  vero  prò  iingnlis)  mortuuiTi,proquetotius Mundi pec- 
cadspropitiationem  elle,  difcrte dicane.  Cujus  phrafeos verum  fènfumhunc  eflc 
putamus  :  Paflìonis  &  mortis  Chrifti  tanram  efle  dignitarem,  vim ,  valorem  &: 
preciuni,  ut  omnium  &  fìngulorum  hominum  ,  quotquotunquam  vixcrunt,vi- 
vunt,  &  in  pofterumviclurifunr,  pcccatis  cxpiandis  abundcfuliiciar.  Cum  enim 
Chriflus,  qui paflusfuit& mortuus,  non folum  homo  fitihndus,  juftus  &  ab  omrii 
peccati  labe immunis,  verum  etiam  Deus  laudatus  in  fccula, cum  Patte  &:S.  Sanerò 
unius  &:eiufdem  alterna;  &:indiviià:efìentia: divina:,  pailto  &:mors  eius  infiniti  fuc- 
ritvaloris,necefrcefi::adeo,  utomnesacfingulihomincs,{ìmodo  vera  fide  Chrifta 
adhazrerenr,per&propterpafllonem&mortemipfius,  in  gratiam  &c  favorem  Dei 
recipetentur,  remiiTionem  peccatorum,  juftitiam,  &: vitam  a:ternam  confequercn- 
-tur.  Vnde  indifcriminatim  elcdis  &  rcprobis  verbum  Euangelij  de  Chrifto  lefìi 
crucifixoannuntiatur,omnesque  in  iplìun  credere  jubcntur,  addita  hac  promi/Tio- 
ne,  fore,  ut  omncs  in  ipfum  crcdcntcs, cum  Deo  reconciliationem, peccatorum  fijo- 
rum  remiillonem,& juftitiam  confèquantur,  a^ternumque  iàlventuK.  Acque  hoc 
fèndi primum  Articuhiècundi  membrum  probamus. 

Secundapropofitiojqua'alìerit,  Chriftumpcrmortem  crucis  omnibus  promc- 
ritum  elle  reconcihationcm  &  rcmiilìonem  peccatorum,{ìdi6i:omodo  intelligatur, 
■de  mortis  Chriiti  in  fé  Ipedata;  dignitate,  valore  ac  fùtlicicntia ,  ut  fcnfus  fit  :  mortis 
Chriflivaloremjdigniratem  &  furficientiam  eilc  tan.tam,utper  eam  omnes  horriin 
ncs ,  modo  vere  in  Chriftum  crcdant,  Deo  rcconciliari,  &:  peccatorum  fùorum  re- 
niiilTonem confèqui  poflìnt;  tolerari  utcunquepottfr,{hcc  enim  fcnfii  nonnunquam, 
ifta  phrafì  utuntur  Theólogi  Orthodoxi)  lì  vero  phrafeos  iJlius  hic  fit  fcnliis  ,  Chri- 
ftum. per  mortem  crucis  aólualem  reconcihationcm,  hoc  cfl,  favcris  &  gratia:  di-, 
vina;  reflitutionem  ,  rcmiilìonem  peccatorum  ac  vitam  aìccrnam  iis ,  qui  ^ter- 
num  percunt,  impetrafi'e  ,  acquilìvifle  &  obrinuifl'c  ,  propofìtio  ifta  ,  ut  Hete- 
rodoxa,rejiciendaeft.  Ex  fàcris  namque  Literis  Ecclcfia:  Orthodoxa:  haftenus 
crediderimt  &c  docuerunt  ;  Licet  mortis  Chriftiinfcfpe^latiE  &:  confideratxvir- 
tus  &c  dignitas  tanta  fìr,  ut  omnibus  &:  finguhs  hominibus  ,  fi  vel  plures  ,'  quain 
millcni  tlient  tnundi,  Deo  reconciliandis  ,  Se  pcccatis  eorum  expiandis,  fìif. 
ficiat;  (qu^Ectiam  caulà  fit,  cur  Euangclium  omnibus  indifFercnter,ele(51:is&  re- 
probis,annuncietur,ipfique  omnes  in  Chriftum  credere  jubeantur,  &:  increduli 
propter  fìiam  incredulitatem  jufte  condemncntur)  ncquaquam  tamen  per  eam 
omnibus  hominibus  ipfb  adu  redemptionem  ,  reconciliationem  ,  rcmiilìonem 
peccatorum  &  vitam  scternam  impetratam  leu  acquifitam  &:  obtentam  efle, 
ita  ,  ut  omnes  omnino  homines  dici  poftìnt ,  cum  Deo  per  mortem  Filij  fui 
reconcihati ,  redempti ,  &:  jus  rcmillìonis  peccatorum  ,  asrernseque  vitae  habe- 
re  :  led  omnia  illa  beneficia  Chriftum  pallìonc  &:  morte  flia  acquifìvilfe  ,  Se 
obtinuift'e  fblis  fiais  ovibus ,  feu  clcftis,  quos  Pater  ipfi  redimicndos,  cerernum- 
que  fàlvandos  tradidit ,  atquc  ad  cos  ,  &:  non  alios  ,  beneficia  illa  proprie 
ìjjcftare. 

Rationes,quibushuiusfentcntia;EccIcfiarumOrthodoxarum  veritas  in  Coliate 
Hag.ftabihta,&:  contraria:  Remonftrantiumairertionistalfitas  impugnata  fuit,prQ-. 
bamus ,  &:  iis  fcquentes  addimus. 

I.  Quibus  Chriftus  palllone  &:  morte  fila  reconciliationeUii  cumDeojremifTio- 
nem  peccatorum ,  juftitiam  ,  &  vitam  a^ternam  iplb  adu  impetravit,  acquifivic  & 
obtinuit,ij  beneficiorum  illorum  verefiuntparticipes.  Ratio eft:Nec  enimquic^ 
quamdicipoteftaUcuij  merito  Chnftiimpetratum  ,acquifitum  &  obtcntum, cu- 
jus illeahquandoparticeps  non  reddatur.Atincrcduh, qui  a:tcrnumpereunt,reccn-. 
ciliationiscumDco,remillìonis  peccatorum,  juftitix&virx  a'tcrnxnonfiuntpar- 
ticipes,quinpotiusmanetfuperillis  iraDei.Ioan.j.jij.  xternumqueij  condemnan-> 
tur.  Marc.  i(f.  i^.     Ergo  &c. 

J I.     Qui  per  mortem  Chrifti  Deo  fi.int  rcconciliati,pcr  vitam  ciuldcm  firrvantur/ 

h  ?  icilicet 


90.,  ACTASYNODI 

Iciliccc  x'ternum,Rom.  5.  io.  Si,  cumìnmici  effcmm-,reconciluti fumas  Deopermortcm 
Tìlù  itijìm,  multo  magis  ree  onci  liati  fcwahimur  fer  vìtam  if?fms.  Ac  non  omnes  liomi- 
nes,fcdiòli  clcdi&credcntespervicamChrifti  fervantur.     Ergo,(S-C. 

HI. .  Quibus  Chnftus  deibnatus  &  datus non eft  in  mediatorcm ,  eos  Tuo  Patri 
perpairronem&morccmf'uamnonreconciliavit,  nec  peccatoiaim  renuUlonein  & 
Vitam  xcernamiisacquifìvit&obrinuit.AcReprobisquiiniRfìdcluatepermanenr, 
&in  camoriuntiir  a;tcrnuin,  Chrillus  deftinacus  &  daciis  non  eftmMcdiatorcn'L.. 
Ero-Qj&c.  AirumpdoprobatuiM.QuibusChnftusdcf}:inatus&:  datus  eli  in  Media- 
torcm, iis  Deus  una  cum  Chnflo  gratilìcatur  omnia  fcil.  beneficia  /piriì.ualia,ip{àm- 
quectiamvitama:ternam.Rom.8.3z.  Js  (Deus  Vàtcv)  (jinproprio  f  ilio  non  fefcrcit-, 
fedpro  nohis  omnibus  tradidit  eum,qtiomodo  non  etiamcnm  ipfi  nobis  omnia  gr&tif e  abituri 
EfticnimFiliusDci,  Icfiis  Clinftus,  donumlongc  majus  &:  excellcntius  quavis  alia 
bencdidionefpirituali.  Cui  vero  Deus  majus  largitur  &:  cxccJlentius  donum ,  ei  mi- 
nusnondencgabin  lam  vero  iis,  qui  inincredulitatemancnt,  &;in  eamoriimtur, 
Dcusnon  gratilìcatur  omnia  ipiritualia  beneficia,  vitamquc  xternam  ;  Manet  enim 
iraDcilliper  iplìs:  Et,  condcmnabunturin  a'tcrnum.  Ergo  iis,  qui  in  incredulitate 
mancnt,  Chnftus  non  eli  dcllinatus  &  datus  in  Mediatorcm. 

I  Vi  Si  per  paflionem  &  mortcm  Chrifli  omnibus  omnino  hominibus  rcconci- 
liatio  cum  D^o,  peccatorum  rcrnilìlo  ac  vita  xterna  impetrata,  acquiiìta  ac  obtenta 
fuit;  fèquiturjomnes,  qui  merita  illa  Chrifli  aduali  incredulitate  haud  à  le  rcjiciimt,- 
vere  cum  Deo  reconciliatos  manerc,  &  remifTionem  peccatorum, a'ternamque  vi- 
ram  adipifci.     At  confequens  efl  abfurdum.  Ergo  &  antecedens. 

Minor  probatur,  Exemplogentiumquamplurimarum,quibusEuangclii  doftri- 
na  nimquamfaitpr2Edicata,necadhuc  dumpra:dicatur.  Ha:enim  licet  incredu- 
litate aduali Chriflum,eiurquemeritumnonrejiciant,  cum  iis  verbum  Euangelij 
nonannuncictur,nihilominustamen,  cum  à  Chrillo  alieni  iìnt ,  alterna  fàlute  pri- 
Vantur,  &  arterna'  damnationi  adjudicantur. 

Tertia  Propolitio,  inquam  Articulusfccimdusrerolvitur,vidcl!cet,  remifTicnis 
peccatorum  ncmincm  reipfà  participem  fieri,  pr^ter  credenteSjfacris  literis  conlen- 
tanca  eli.  ItaenimdocetChriHus,Marc.i6.i<f.Ioan.3.i<J.  18.Ec5.24.  Et<?.  ^0.47. 
EtD.  Paulus  Rom.  3.  22.24.25.  Et  io.  e,,  io.  11.  Atque  h^ecde  Articulofccundo, 
prout  verba  ejus  habent. 

Qjjod porro lèntentiamRemonflrantium  circa  hunc  Articulum  concernic  ,  cft 
ca  ex  Coli.  Hag.  aliisqueipfbrumfcriptis  emenda.  In  Collat.  Hag.  VerbisArti- 
culi,hanc  addiderunt  declarationcm  :  Chriflum  non  prò  lolis  cledlis,  aur  prò  iis  fb- 
lis,qui  fàlvandiliint,  mortem  oppetiill'e,  atque  ita  reconciliationem  peperifle,  fcd 
etiam  prò  aliis  omnibus  hominibus, idquejuxra  confdium  &:decretumPatris.  Qu^e 
verba  dupHcem  pofllinthabere  fcnfum.  Prior  eli:  Confìhum  &  Decretum  Dei  Pa- 
trisfiiifl'e,ut  Chriftuspafllone  Smorte  fila  eiufiiìodi  At'-j^oi/ perfclvercr,  quod  in  le 
confideratum,  tant^clìetdignitatis,  tanti  vigoris,  tanti  prcclj,  ut  om.nibus  &:  fìn- 
gulis  hominibus  Deo  reconciliandis,ipfòrumque  pcccatis  expiandis  abunde  lìiilìce- 
ret.  Atque  hiclenfus  verus  efl, nec  à Reform.-it.T  Ecclcfì^ Doétoribus unquam ne- 
gatus  fuit.  Quale  namquc  in  le  eli  Chrifli  AiÌt^ cv,  quod  Paifionè  &  morte  fiia  prx- 
llitit,  tale  illud  Deus  Pater  ab  artcrno  voluit  c'Ì^q.. 

At  Chrilli  AuT^ov  in  le  efl  f  ufficicnrifrimum  ad  omnium  &:  fìngulorum  hcminum  (fi 
velmille  ellentmundi)  peccata  expian da.  Ergo,  tale  illud  Deus  Pater  ab  eterno  vo- 
luit elle. 

Polleriorfenfus  efljConfilium  &:  Decretum  Dei  Patrisfuillc,utChrifluspafrione 
&  morte  lua  prò  omnibus  &:finguhs  hominibus  rcconciUationcm  iplò  aclu  obrine- 
ret,  leu, (quod  idem  cflj  omnes  &ringulos  hoir.ines  cHìcacitcr  Deo  rcccnciliaret. 
Atque  hic  fènliis  falllis  efl,  &  a  Scriptura  alicnus.  Quod  enim  Chnflus  non  impe- 
travit  &  obtinuit  fuo  Aurf  a),  illud  Deus  nec  ab  a'terno  voluit,Chriflum  fuo  ?  Jt^ o)  im- 
petrare &  obtincre.  At  Chriflus  non  impetravit  &:  obtinuit  luo  Ai"rf<»  iplo  aftu, 
omnibus  &  fìngulis  hominibus  reconciliationem  cum  Deo ,  remiflionem  peccato- 
rum  &  vitam  a:ternam  ;  fèu  Chriflus  At'T|0&»  fiio  non  cffecit,  utomncs&' finguli 
homines  ipfò  aftu  Deo  reconciliarentur  ,  rcminionem  peccatorum.  &  vitam  se- 
ternam  confcc]ucrentur.     Super  quamplurimis  manct  ira  Dei,  videhcet  fliper 

omnibus^ 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  91 

omnibus,  qui  à  Chrifto  flint  alieni.  Ergo  nec  Deus  ab  seterno  voluir,  Chriflum  fìiO 
?:vr^M  omnibus  &;fìngulis  hominibus  reconciliationemcumDcojrcmilhoncm  pec- 
catorura&vitama^tcrnam  impetrare  &  acquirerc. 

Minor  probatur  omnibus  iupra  addudis  rationibus  ad  propolìtioncm  fccundani 
hujusArticuIi. 

In  alijsfuisfcriptis&exhibitis  Thefibus  circa  fècundum  lume  Articulum,  Re- 
monftrantes,  praiter  fliperiora,  alia  adhuc  heterodoxa  allerunt;  de  quibus  itidem 
noftram  fcntentiam  brevircr  dicemus.  Prima  ailertio  heterodoxa,  qua:  extra  Col- 
iat.Hag.  in  alijs  Reinonilranriumlcriptis  de  hac materia  reperitur,  hxx  elì:;Chrilhim 
merito mortis&fàtisGdionislLue  hoc  efteciircièuimpetrai]e,ut  Pater,  propterillius 
meritum,fàlvajufì:itia  &  veritatc  rua,novum  gratin  fcrdus  cum  peccatoribus  &  dam- 
nationi  obnoxijs  hominibus  inire  (Scfàncire  potiierit,  &  voluerit.  Vide  Thcf.i.  Ex- 
hibira de  Articulo  fècundo.  unde  colligitur  Chriflum ,  &:  meritum  mortis  &:  làtisfli- 
«^tioniseiusj  lècundum  ipibrum  fèntentiam,  non  elle  novi  fccderis  promillum,  lèd 
l'andionem  novi  fcederis  antecelliirc,  eamqu  e  meruille. 

Centra Ecclelia; Reformatx  docent,Chriftum  cum fua  palTionc  &: morte  non  an- 
tcccilille  novi  fcederis  promillloncm  &:  làn(5tionem,nec  eam  meruilferlèd  eius  potius 
primarium  Se  pra'cipuumelie  promillum,  qui  fùa  morte  juftitia'  divina:  làtisteccrit, 
eled:osDcoreconciliaverit,]jiqueremiiUonempcccatoruni,juflitiam6i:vitama;ter- 
nam  promentus  fuerit.. 

Chriilum  cum  preciolbfuo  AJ-r^anon  antecelliire  novum  fa'dus,  ciufquelàndio- 
ncir^  meruille,ied  potiusNovi  Faxicnsprimarium  &:pra;cipuum  elle  promillum,  ex 
lèqq.  patet. 

1.  Gene!!  3. 15.  Deusfoedusgratia:  cum  primis  noftris  parentibusiniturus,  dicit: 
Semen  mulieris  conterei  caput  ferpentrs,  (^  ipfe  mordchtt  calcaneum  ejus.  Quibus  verbis, 
(quxutique  fcederis  gratix  flint)  Deus  principalirer  promittit  Mcffiam,  &  confè- 
qucnrcr  omnia  bona  fpiritualia,  qua:  ipfe  palfione  &c  morte  fuafeiuam  morfus  cal- 
canei  tìgnificdt  )  acquifìturus  effct.  Ergo  Chriftus  eli  pra:cip.uum  novi  fcederis 
promillum,  ex  quo  ceu  fonte,  reliqua  omnia  bona  Novi  Fccderis,  vicielicet  reconci- 
liatio  cumDeo,  remiffio  peccatorum,  oc  vitaa:terna  promananr. 

2.  Eodcm  illodo  poflea  Deus  Fa-dus  hoc  gratis;  repctiturus  &:  renovaturus 
cum  Abrahamo,  Ifàaco,  lacobo,  Davide,  alijfque  Patriarchis  &c  Proplictis  V.  T. 
cumprimismeminit  lèminis  illius,  in  quo  ipfbrumpofleritas,  òmncfque  adeo  gen- 
tes  bcnedicend^e  eflent,  adeoque  ilimcmoriam  ipfìs  revocar  liane,  demittendo  in 
hunc  muiidum  &:  tradendo  in  morteni  Melila,  fadam  promiflionem.  Vide  Genef, 
17. 7. Et  12. 17.18.  Et  25.  15.  Et  28. 10.1;.  14.  Gal.  3.  \6.  2.  Sam.  7. 12. 13.  i4.Hcb.i.5, 

3.  Atquehancetiamob  caufàm  Chriffus  diciturMediatorNoviFa:deris.Hebr. 
8;  (J.  £19.15.  Eti2.24.  At  Novi  Fccderis  Mediator,ejuldemquepron.iilìo  non  po- 
tefbnonpertinereadN.  Fccdus.  Quo  enimrcferretur  alias?  Certe  ad  Icgemreferri 
ncquit,  utpote,  qua:  Chriflum  prorlus  ignorar,  nec  eum  predicar.  Ad  Evangeliuni 
igitur  pertinet,  cuius  promilfa  flint  ctiam  Novi  Fcederis  promilTa. 

4.  Si  Chriflus  morte  &;  fàtisfadionelùa,  de  abfbluta  voluntatc  èc  intentione 
PatriSjhoc  promeruerit,utipfb,fàlva  fua  jufl:itia,poiret  8c  velletnovum  Gratise  fcedus 
inire  cum  hom.inibus  peccatoribus  &  damnationi  obnoxijs  :  fequitur,  Deum.,  ac- 
ccptahac  Chrifli  fàtisfacbione,  teneri  cum  omnibus  omnino  hominibus,  nemine 
cxcepto,  fcedus  illud  gratix  inire  ,  nec  quenquam  poffc  jure  preterire  hac  fccde- 
ris gratia.  Ratio  efl  :  quia  &  fàtisfadio  illa  in  fé  fiat  plenifluna,  ad  obtinendum 
illud,  quod  intendit,  &C  eifedus  ille,  videlicet,  impetratio  poffibilitatis &:  velle- 
itatis  Dei,  fcedus  gratia:  cum  hominibus  incundi,  à  nulla  conditione,  quamhomines 
prillare  teneantur,  llifpenditur. 

At  conlèquens  efl  abilirdum.  Non  enim  in  V.  tantum  Teftamento Deus, eledo 
fibi  in  peculium  flio  populo  Ifiraèlitico,  fìvic  gentcs  quamplurimas  ambulare  in 
vijsfliis;  verum  tempore  N.  Teflamenti,  flib  quo  tamen  rcgnum  Dei  latiflìmei 
pxopagatum  fuit ,  fcniper  extiterunt,  &  ctiamnum  exftant  populi  quamplurimi, 
cpibus  de  FcedereDci  gratuito  nihil  innotuit.  Ergo,  &:c. 

Porro,  Chriflum  morte  flia  longealiud,  quampoffibiliratcm  &:  vellcitatem  Dei 
Patrisj  novum  cum  hominibus  peccatoribus  fcedus  ineundi,  ipfàm  nimirum  cum 

h  4  Dee? 


5i  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

Deo  rcconciliationcm,  peccacorum  remi(rioneni,juflitiam,  flmiflitatcìn  &  vitanl 
ìeternam  ipfb  adii  vere  &c  cfHcacitcr  meruifle  ,  impctraflc  &z  obtinuilìe  omnibus 
eleftis  fìiis:  ex  f cquennbus  luce  meridiana  clarius  ehicefcir. 

I.  Rcconciliationcm cumDco morti  Chrifti  tribuitScriptura,  Rom.  5.  io.  C/tm 
inimici  efjemus,  re  conciliati  fuifTim  Dco,per  mortcmjìlij  l"i14s. 

il.  RcmillionempcGcatorumranguini&:  morti  Chrifli  adfcribitj  Rom.3. 24.25. 
I.  Ioli.  1. 7.  Hebr.  9. 14. 15. 

III.  luititiam  &c  fanftitatcm  eadem  Scriptura  fanguini,&  corporis  Chrifli obla- 
tionijlbilicetin  ara  crucis, attribuif,Hcb. 5.  io.  Eti3. 12.  Ephei!  5.25.1(5.27. 

I V.  Vitam  arternam  palli one  &:  morte  Chrifli  acquiiitam  elle  S.  Literas  attcflan- 
tur.  Hebr.  9. 15. 

SecundaRemonllrantium  circa  liane  matcriam  hetcrodoxa  allertio,  qua;  extra 
Coll.Hag.  inalijsip{òruml'criptisoecurrlt,h£ecefl:  Polita  &  prxllita  Chrifli  morte 
&  fàtisfadione  ,  Dee  Patri  liberum  fuifie ,  fìib  quacunque  vcllct  conditione  eam 
commimicarc,adeoqucè  multis  poilibilibus  cligcrc  &:  prxfcribere,  quasvelletN. 
Fccderis  &:  fàlutis  conditiones,quas  qui  prseflarcnt;,];  demum  Fccdcris  promilla  con- 
lequerentur. 

Contra,  EcclefìxReformatxex  Verbo  Dei  docent;  prxflita  Chrifli  morte  &:  fà- 
tisfadione,Deumperiultitiamfuamnec  potuiflc,nec  voluifVc  ullaaliavia,  quamper 
Chrifli  communionem,  qu^e  vera  fide  obtinetur,  tam  in  V.  quamin  N.  Teflamen- 
to  falvare  credentesj  Quoditidemex  S.  Scriptura  luculentiiFime  conftat. 

NonpotuifreDeumpcriuflitiamfuam  alia  ratione  hominem  laivare,  ex  co  fatis 
apparet,  quia  utrumque  juflitia  divina  rcquircbat,  tum,  ut  prò  pcccatis  làtisficrer, 
fquam  ob  caufàm  ipfcFiliollio  unigenitonoluit  parcere,fèdinignominiofammor- 
tcll^  crucis  eum  tradidit,  ut  is  corporis  fin  oblatloncm  ara  crucispronobis  jullitia; 
diuinà:  làtisfaccretj  tum  ut  illa,  à  Chrillo  prxflita  fàtisladio  fieret  noflra,fcuno- 
bis  applicaretur.  Ut  enim  juflus  Deus  noflra  peccata  in  Chrillo  punire  haud  po- 
tuiflet,  nifi  cain  ipfìim  CGnjeciffet,  adeocjue  ipfi  ea  vere  imputairct";  ita  nec  jufle 
nos  ob  pr^eflitam  Chrifli  fàtisfactionem  in  gratiam  recipere,  xternumque  fàlvare 
pofl'et,  nifi  fhtisfadio  illa  fieret  noflra,  nobifquc  vere  imputaretur.  Videatur  au- 
teumdidum  D.  Apofloli  2.  Cor.  5.  21.  Non  voluiffe  Deum  alia  nos  ratione  fàl- 
vare, quamper  Chrifli  communionem ,  qu^  vera  obtinetur  fide  ,  inde  fàtis  lucu- 
lenter  apparet,  quodhancipfàm,&:  non  aham  falutis  confèquendx  viamnobis  pec- 
catoribus  in  Verbo  Ino  revclavit.  Vidcantur  Ioli.  14.  16.  Ador.  15.  11.  Pvom.  3.29, 
Et  io.  3.4. 5.&C.  ufqueadvcrf!i4. 

TertiaRemonflrantiumaflertio  heterodoxa, qu^  extra  Coli.  Hag.inTcriptis  ipfb- 
rum  occurrir,  ha:c  eft  :  Pofita  &c  pra:flira  Chrifli  morte  &:  fàtisfadione, fieri  potuif- 
fct,utnemineNoviFcederis  conditioncmprarflante  ,  nemo  fervaretur,  &:  omnibus 
eam  pra'flantibus,  omncs  fàlvarentur.  Abfbluta  flquidem  voluntas  &  intentio 
PatrisFihumin  mortcm  tradentis,  &:filij  eam  fìibeuntis, tantum  fuit,  ut  reconcilia- 
tio&:reniilFio  pcccatorum  omnibus  &finguIishominibus,  tam  pereuntibus  quam 
falvandis  impetrarcntur  :  Quarcetiamca  omnibus  &  fingulis  impetratafunt.  Vo- 
luntas autcm  &:  intentio  omnibus  ea  &:  fingulis  apphcandi,  fuit  tantum  conditio- 
nata,  fcu  defìderium  ,  exquofcilicet  omnibus  ea  applicare  vellet,  fi  Novi  Fcrdcris 
conditiones  prxfcriptas  prxflarcnt.  Contra  Ecclcfi:^  P\.cformatre  ex  Verbo  Dei 
doccnt  :  pofita  &  pnrflita  Chrifli  morte  &;  fàtisfadione, non  pofl'e  fieri ,  quin  fàl- 
vcntur  omnes  illi,  epos  Deus  Pater  Filio  fuo  Chriflo  Mediatori  redimendos&:faI- 
vandos  tradidit ,  &  quorum  ipfb  peccata  vere  expiavit,  quofque  Deo  rcconcilia- 
vit;  Dcumque  Patrem  omnibus,  quos  Filio  filo  retiimcndos  tradidit,  dccrcviflb 
etiam  ab  a:tcrno  fidem  dare,  ipfàmquc  etiam  cllicaciopcratione  Spiritus  Sandi, 
in  tempore  etficacitcr  ijs  conferfe;  adco,  ut  omncs  iili  neceflàrio  &  infallibiliter 
fàlventur.  Atqueli^cReformatarumEcclefìarum  dodrina  ex  Verbo  Dei  fatiseli 
nianifefla. 

Pofita  &  prxflita  Chrifli  morte  &  fàtisfidione ,  non  pofTe  fieri ,  quin  fàlventur 
omnes,  quos  Pater  Chriflo  redimcndos  oc  fàlvandos  tradidit,  ex  fcqucntibus  Scri- 
ptura: didis  2;:  rationibus  liquido  apparet. 

I.    Pro  quibus  Chriflus  ut  Mcdiator  orat,  &:  in  ca-lis  coram  Patte  fuo  inrerce- 

ditj 


N  A  T  I  O.N  A  L  I  S    D  OR  D  R  E  C  H  T  A  N  ^.     .       $»j 

dir,  ij  certo  &:  infallibiliter  falvantur.  Ratio  cft  :  Quoniam  Pater  Chriflum  Me- 
diatorem  in  ca:lis  profuisintcrcedentem  fèmpcrexaudit,nccprecesinfìus  unquam 
flint  irritx.  At  Chriftus  ut  Mediatororat&:  ihtcrcedit  prò.  omnibus  ijs  ,  quos  Pater 
ipfi  dcdit  de  Mundo,  hoc  eft,  elcftis.  loan'.  1 7. 9.  &  20 .  Ergo,  &:c. 

II.  IpfèChriftus  pronunciar, voIuntatemPatris  fin  cocleftisefle,  utnullumpcr- 
dat  cotum,  quos  Pater  iplì  dederit  lóanV  «f.  39.  Unde  ile  concludimus:  Omncs, 
quos  Pater  voluit  à  Chrifto  nonpcrdi,fcdfàlvari,  vere  etiam&: infallibiliter  ab  ipfb 
falvantur.  Chriftus  enim  omncm  Patris  fui  voluntatcm  iniplcvit.  Ecce  adfim,  itt 
faciam, Dem,  v0lunta.temtiia.7n  Heb.  io.  9.  Pfàl.  40. 9.  At  Pater  voluit  à  Chrifto  fal- 
vari  omncs,  quos  ipfi  dedit  Icilicetrcdimendos  &:  fàlvandos.     Ergo,  &c. 

III.  Quorum  ChriiUis  Mediator  cfì:  merito  &: cflìcacia,  ijs  merita  Chrifti certo 
&:  infallibiliter  applican tur,  itautper  eaa:tcrnum  falventur.AtElcsStorumDeifìlio- 
nim,fcuEcclefix,  quamDeusab  a:ternocx  genere  liumanoIapfòclegit,Chrifì:us  cft 
mediatormerito&  efficacia.  Ideo  enim  Icfusvocatur,  quia  populumfùumfàlvat  a 
peccatisfuis,fcilicetvere&effìcaciter.Matth.i.2i.  Ergo,  cleólis  DeifilijsfèuEccle- 
fìa:  certo  &:  infallibiliter  applicantur  Chrifti  merita  ,  ita,  ut  per  ea  a:ternum  fàl- 
ventur. 

IV.  Si  polita  &pra:ftita  Chrifti  morte  &  fàtisfaftionc,  fieri  poficr,utncm.c  ho- 
minumfàlvetur;  Chriftusfruftrafuiflctmortuus,&:fìnemorris&  pauìonis  fu?:  cxci- 
deret.  Hic  enim  finis  fuit  mortis  Chrifti ,  fàlus  fui  populi  alterna.  At  confèquens  eft 
abfurdum;  Ergo  &  anteccdens. 

DcniqueDcum Pattern  omnibus,  quos  Chriilo  redimendos  &  fàlvandos tradi* 
dit;  &  quorum  peccata  Chriftus  cxpiavit,  decrevijrcetiamabarterno  fidemdare,  &: 
camipfis  quoque  in  tempore  eftìcacitcrconfcrrc,  cxfcqq.  liqucr. 

1.  Qjiicunque  ad  Chriftum  véniunt,  à  Dco  Patte  efficaciter  trahuntur,  hoc  eft, 
fidedonantur.  ISlnno  pte-U  venire  a.dìne-,'fnfi  Pater,  quiìy/ifit  r.;e-,  traxerit  eam.  ^ll<lf- 
quis  audruit  k  Patre  meo,  ér  diduit,  venit  ad  me.  7{enio  potejl  vcpire  ad  me,  mfi  dati'.m  ei 
fuerit  a  Patre.  loan.  6.^4. 4S-^S-  -  ... 

Atonincs,  quos  Pater  Chrifto  dcdit  rcdimeiidos,  &  quorum  ipfe  peccata  expia- 
vit,  ad  Chriftum  vcniunt-  ^mcquid  dat  mihi  Pater,  vetiiet  adnse,  ér  eum  qui  ad  me  ve- 
nit,ncqtiaquam  ejiciamforas.  Ioan.  6.  37.  Èrgo  omnes,  quos  Pater  Chriflo  redimen-' 
dos  tradidit,  à  Patrc  cfEcacitcr  trahuntur,  id  elt,  fide  donantur.' 

2.  Atque  hoc  ipliim  Chriftus  cxpreft'e  decer,  Ioan.  17.  6^.  7.  .8»  Manìfejlmn  feci  nO' 
nien  tuiim  horninihm,  quos  dedijìi  mìhi  è  mundo.  Tui  erant,  (^  mihi  eos  dedifìt,  infermo- 
71  em  tuum  fervarunt.  Nnnc  n  over  un  t  omnia ,  qtts  dediftì  mihi,  a  te  ejjè,  quia  verba  qu& 
de  disi  i  mihi,  tradidi  ijs,  ér-  ipfi  rcceperunt  :  Et  vere  norunt,  me  a  tefrodijjfe,  dr  crediileriwt 
fneatemiffìtmefe.  Quibusverbis  Chriftus  docet,  omncs  eos,  quos  Pater  ipfi  dedit, 
vcreinipiiim  credere,  eorumquefidem  varijsxquipollcntibus  verbis  defcribit,  h\- 
quicns:  Eis  mailifeftumfaótum effe nomen Patris:  Eius  lermonemeosfèrvafl'e;  eos 
rcccpillc  vcrba,  qu33  Pater  ipfi  (^Chrifto)  .tradiderit:  Ipfos  nolTe  Chriftum  à  Patre 
prodiiflc;  &  denique  expreft'e  fubiungit,  eos  credidifte,  Chriftum.  à Patre  mj/lum, 
cOb.  -■'    \  , 

Corìcludimusitaquc,  omnes  eos,  quos  Pater  Chrifto  rcdimendos  tradidit,  &: 
quorum  peccata  Chriftus  expiavir,  vere  ctiam  in  tempore  à  Deo  Patre  fàlvifica  fide 
denari:  ac  proinde  Remonftrantium  afiertioncm  eflefiKam  &:erroneam,  cum  di- 
cunf,  Pcfita  &:pra:ftita  Chrifti  morte  &:  fàtisfaftione,  fieri  potuilTe,  utncminq  Fcc; 
derisNovi  conditioncm  prxftante,  ncmo  fervarctuti  &  omnibus  prs:flimtihusea'mj 
omnes  falvarentur.  : 

Atqucharc  ctiam  de  fecundo  Remonftrantium  Arriculo,  Se  Ecrundcm  circa  il- 
luni fententia,  didafunro. 


D^ 


5,  A  C  T  A     S  Y  N  O  D  I 


DE    MORTE    CHRISTI 

Sententia  Helvetiomm^ 


DÒniinus  noftcr  lefùs  Chriftus,  quemadmodum  ex  xterna  Dei  Parris  voluncatc 
atquc  confilio,  obcdienna  &  morte  f'uaremiffiòncmpeccatorum,  rcconcilia- 
tionemcumDeo,  rcflicutioncm  ingratiam,  adoptionem,JLiftitiam£:oram  Deo,  fa- 
lucem  leu  gloriam  a:tcrnam ,  five  quocunquc  nomine  alio,  beaticas  illa  ca:lcfl:is, 
eiuique  partcs  venire  folcane,  omnibus  &c  fòlis  cledis,  acque  totius  mundi,  cum  Ve- 
teris  rum  Novi  Teftamenti  fidelibus  impetravic,  ita  eandem,pforfusijldem,  orùni» 
bus  &:  lòlis,  ceu  propriam  applicar, 

it 

Ncque  liic  excluduntur  qui  pereunt,  defeda  aut  imbecillitate  ^XvTfn  à  Chriftd 
Ibluti,  cuius  dignicatem  driufficientiam  omni  omnium  delictorum  énormitatc  in- 
finite abundantiorem  clic,  profitemur  &  crcdimus  :  vefum  enimvero ,  quia  Dei 
Pnris  voluntas,  atque fàlvandorum clcdioi  Filij  obedienria  atqueoblario;  necnon 
Spiritus  Sanfti  fàlutaris  opcratio,  live  vocatio  cfficax  &:  fànótificatio  ^que  late  pa- 
tene, cafdemqucpcrfbnas  relpiciunt  :  quiaitcm  Pater  clcftos  fiios ,  quos  fblos  di- 
lexitjlblos  redimcndos  Filio  dedit;  Filius  lìbiàPatre  datos,  quos  fblos  dilexit,fo- 
losredemit;  Spiritus  Sanctus,  Patris&Filij  amor,  cledos&  redemptos  fblos  fàhóli- 
ficat:  noflrum  utique  non  eft:,  iibcralitate  prxpoftcra  adverfiis  Apoftolum,  irne 
adverfusChriftumipfiim,  partama  Chriftofàlutcm  allignare  ullis,  conftitutis  ex- 
tra ccetum  eorum,  quos  Pater  dilexit,  clegit  &:trahir;  extra  Eccleliam  illam,  quam 
dilexit  Filius,  fcquc  prò  ca  cxpofiiit;  extra  corpus  illud,  cuius  Chnflus  eli  Salvatoi: 
&  caput;  extra  na-redes  illos,  in  quorum  cordibus  Spiritus  S.  efb  arrhabo,  éofc[ue 
credentcs  obfìgnat. 

ili. 

Negamus  Dominum  nofìrum  Icfum  Chriflum  ex  abfoluta  volur|,rate  &:  inrentio- 
ne  vel  Patris  vel  fiia;;  omnibus  &:  fìngulis  hominibus  in  communi  lapfiis  &;  peccati 
fòrte  indifcriminatunconfideratis,  five,  tampcrcuntibus  quamfhlvandis,  pcccato- 
tum  remilHoacm  &  rcconciliationem  cum  Dco  ita  impctrane,ut  etiam  percuntium, 
nominatim  Caini  &;Iuda:proditoris  peccata, morte fua  lucrit  &:expiarit.  Finis  cnim 
ignominiofiilimx  illius,pretiolìiHmx  camcn  atquc  vivifica:  mortis,in  quam  Pater  Fi- 
lium  definito  confilio  tradidit,&:  quam  Filius  obediens  Patri  fufl:inuir,non  eftrecon- 
ciliationis  &  glorix  acquifìtio  tantum  vel  impctratio  ,  veruni  etiam  rei  impetrata 
applicatici.  Imo,  quid,  &:  quibus  impetraverit  Chriftus,  applicatio  ipfà  dcmum 
patefacit  atque  obfìgnat.  Ncque  impctrationem  applicatio  fèquinonpotefljcum 
hxcillius  fìt  finis,  cumquc  utraquc  ijidem  hominibus  antejadta  mundi  fundamcn- 
Ca,  fìt  dcflinata ,  ac  indiflolubili  nexu  amba'  cohxreant.  Aut  quis,  qua-fb,  fcicns 
prudenfque A Jr/joj'  prò  captivo  exfblvat:  cuius  bencfìcium  à  milcro  pcrceptumnon 
iri certo  norit?  Ncmpe  dedit fcmctipfiim Filius  prò  Ecclefia,  ut  eam  non  alios,  fàn- 
£tifìcarct,  eamque  fìbi,  non  alios,  gloriofàm  fìflercr.  Dcdir  fèmetipfùm  prò  pec- 
catis  noftris,  uc  eximeret  nosexpra-fcnti  firculo  inalo,idque  fècundum  voluntarcm 
Dei  &  Patnsnoflri.  Dedit ,  inquam,  fèmetipfùm  pto  iiobis ,  ut  redimerct  nos  ab 
omni  iniquitate,&  purificaret  fìbi  ipfi  populum  peculiaremjftudio  honorum  operum 
aetcnfùmi 

Sunc 


.        NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  95 

Sunrnarc  revera  occulta  fidei  bona,  quse  cledis ,  qux  redemtis ,  qua:  Sandis  foli^ 
non  alijsuIlis,convenuint,  adco  utà  credentibus  ifta  aut  omnia  limul,  aut  à  noli 
credcntibusprotrus  nulla  percipiantur. 

IV. 

Negamus  Chriflum  bono,  feu  loco  &  vice  hominum  liunquam  converccndoruir»;, 
itamortem  fuftinuiile,  ut  eorum  vidima  fucrit,  live  fàccrdos  &  propitiator  talis,  qui 
locoillorum,  poenam  dcbitampeccatis  ipfòrumjufto  judiciDcoexfòlvcrit.  Chri- 
ftus  enim  Dominus  nofter  (urfiim  rulit  in  corporef'uo  fiipcr  lignum  illud,  peccata 
noftra.  Peccata^  inquam,  noftra,  qui  credìmus;  non  eorum,  qui  non  ailencicnres 
adfèrmonem  impiijgunt,  ad  quod  etiam  poiiriilmt.  Confummavitque  oblatione 
unica  inperpetuumnon  omnes,led  cos,  quilàndlificantur. 

V„ 

Chriflum fccundumPatrisdecretum  atqucconfìliuinmortuum  eflcproijs,  quosi 
nunquam  fervac,  tameft  alicnumà  vero,  quamièrvairieos,  prò  quibus  Clirillus  ex 
Patris  confilio  mortuus  non  eft.  Et  vero  iì  non  omnesvocati  eleifii  f'unt,  quiddi- 
cemus  deijs,  qui  ne  unquam  quidem  vocati  ilmt?  Utiquc  ad  gcntes  plurimas 
Chrifti  ciulqiieMortis pervenirne mentioquidem,  nedum  iuflanocitia  cius,  a/l'en- 
fus,aut  cordis  fiducia.  Scriptura  quippe  teflatur  paflìm  fuilFe  gcntes  a-tatibus  fuis 
defolatas  ;  vmdas;  immeriàs  tenebi-is,  Deo  incognitas ,  Dei  ignaras,  Deum  non 
qua;rentes;  de  Deononinterrogantes;  Deum  Ifiaclis  non  invocantes;  relidas  fibis 
abfque  Chrifto,  à  converfione  llraelisabalienatas;  à  promiflìoniBuspa6torum  ex- 
traneaSjfpeinnonhabentcs,  abfque  Deo;  non  popuIusDei;  nondiledasjnon  con- 
fequutas  mifericórdiam;  oraculis,  prophctis,apparitionibus,fccdcrc,  fxdcris  fìgniSj 
typis,  cultu  denique  vero  uriiverfo  carentcs.  His  Chriftum  quidquam  impetrafle. 
opinio  eiufinodiell,  qux  abfurditate  fUaipflus  facile  neceirarioquc  corruir, 

VI. 

Negamus  Dominica:  mortis,  refurrciftionis  &  intcrcefTionis  frudunl  ita  pofTc 
disjungi,  ut  mors  pluribus ,  refurredio  &  interceffio  paucioribus  prolìnt.^  Quia 
porius  Deum  ijs  omnibus  ,  prò  quibus  Filium  tradidit,  cum  Filio  oninia  gratifi- 
care; &propter  quorum  Chriftus  traditus  fuit  offenfàs,  ad  eorundem  juflificatio- 
ncmfufcitatum  quoque  fuille,  &infàncl:uariumca:lcftcingrcfl"um,  interpellare  prò 
Ijs,  non  item  prò  alijsy  ex  Sacra  Scriptum  didicimusi 

VIL 

Deum  prxdeflinàfTe  Chriflum  in  Mcdiarorem  ante  omnèm  voluntarem  atquè 
intcntionem  qucnqiiamnominatim  l'ervandi;  mediationi  illi  à  Chriflo  peradx  &C 
prarflitx  dignitatcm,  necellltatcm  &  utihtatém  fliam  conftare  abunde,  tametfì  ea 
ncmini  unquam  apphcaretur;.aut  fieri  potuiile,  ut  propter  incredulitatem  omnium 
omnespcrircnt;  denique  Icium  Chriflum  Salvatorcm  nofirum  cum  beneficijs  fuis 
nobispartis,  novi  FoederisprimariumnoneiTepromifTum;  &c  qux  adwctrimentura 
Ecclef ìa;  excogitata  id  gcnus  f unt  alia,  ferio  vereque  detcflando  horremus. 


I  VDI- 


96 


ACTA       SYNdDt 


I  V  D  I  C  I  V  M 

Ih(omìne  Orthodoxaruni  Ecclejìarum  H^ajfovio- 
Wtttera'vicArumi 

DE      S  E  C  V  N  D  O     À  il  t  I  C  V  L  O, 

De  Vnivcrlalitace  merici  monis  Chrifti; 


'theps  I.    Orthodoxa. 

^  H  R I  s  T  V  s  inerirò  mortis  fuas  Dcum 
^^  Patrem  no  bis  ira  reconciliavic  ,  ut 
proprer  eunij  in  co,  &  cum  èo,DeiiS  o- 
mniareliqua  fàluraria  bona&  dona  cle- 
ftis  promifcrir.  Er  per  morrem  àc  ia- 
tisfadionem  ilianìjrriplici  noftrx  niiie- 
ux  rriplex  oppofiiir  reinedium  :  noftris 
vidclicerrranfgreflìonibus.pcrfeólamlc- 
gis  implerioncm;  noftro  reami,  abfòlii- 
tionein  ab  eo  ;  pocniE  nobis  Iuenda',fblu- 
tioncin.  Cum  igiturhic  (àcerdos  nofler 
feiprum  prò  nobis  rradidcriroblationcm 
ac  Vi6bimam  Deo,  in  odorem  bonx  fra- 
grando, Deus  Parer  non  pòtuir  néc  vó  > 
luir  alia  via,  quatti  per  unionem  &  com- 
tnunionem  cumChriflo,  qua:  per  Spiri- 
timi Fidei  obrincrur,  ulloshomincs  tam 
in  V.  quamin  N.  T.  iàlvare. 


Thejts  I.  Heteródoxa. 

/'^HRiSTVS  morirò  mortis  fuse  Deum 
^^  Patrcinuniverfo  generi  humanoha- 
£tenus  reconciliavir,  ut  Pater  proprer  il- 
lius  merituin,{hlya juftitia  &  ventate  fua, 
novum  Gratile  fcediiscuinpeccatoribus 
&  damnatiohi  obnoxijs  liominibus  inire 
&  {ancirepòtiierir&yoluerit:  lalva  ta- 
men  manente  Patris  libertatc,  è  multis 
poflìbilibus  condirioriibus  (inter  quas  &: 
opera  Icgis  funt)  eligendi  &  prarfcribcn- 
di  :  quas  vcllet  novi  fccderis  &:  fàlutis 
conditioncs.Quas  qui przeftarent,  ij  de- 
mum  foederis  promifla  conrequerentur.' 


Confirmatio  <-ueY£  Jèntenti^, 

I.  Cor.  1.30.  Sed  ex  ipfi  vos  eliis  in  Chrisio  Jejìi,  quifaStm  eìinohìsfitfientìa  a  Ibeo,  ju- 
fiitiaque,  érfin6iifc  atto -ter  redemptio. 

Eph.  I.  6. 7.  8.  AdUtidem gloriofx  fui&  grafia,  qua nos gratis Jìhi acceptos fecit in  ilio  di- 
telo :  in  quo  hahemm  redemptionem  per  fàngtiinemipfius :  remijjlonem,  inqtiarny  Upfuum, 
ex  divi  te  ipjìu^s  gratia;  qua  redundavit  in  nos  omni  fapientia  (irintelligentta. 

Aftor.  13. 39.  £t  ab  omnibus ,  a  quibmper  tegem  Mojis  abfolvi  nenpotuisiis,per  htme, 
qttcm'vìs-,  qui credat^abfol'vi. 

Marrh,  3. 17;  Hic  effFilius  ìlle  mem,  dile^tm ille,  in  quoacquìefco. 

Matth.  20.  28.  Siciit  Tilius  hominis  non  "tienit  ut  Jìhi  miniHretury  fed  Htminiltret-, 
detque  animam  fuafn  in  redemptiotits  precium  prò  multisi 

loh.  14.  éi  Egofum  via  illa,  c^  iti  a  veritas,  ^  vita  illa>  l<lemo  venit  ad  Patrem ,  nifi 
per  m(L^. 

loh.  15.4. 5.  Manete  in  me-y^egoinvobismaneho.  Egofiim  vitis ,  vos  palmites.  Is 
qui  manet  in  me-,  drin  quo  ego  maneo ,  hic  feri  fru6ium  multum.  2iam  feorfim  a  me  nil 
poteflis  facere^. 

Ador.  4. 1 2.  Tiic  esi  in  alio  quoquamfilHs.  Nec  enim  aliudnomen  eli  [uh  caIoì  quod 
daìumfit  inter  h ornine s, per  quod  oporteat  nos  fer vari. 


Thefis 


N  A  T  I  O  N  A  L  I  S     D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  J:. 


Thejìs  IL  Orthodoxa. 

Voluntas  Se  intentio  Patris  ,  Filium 
in  mortem  tradencis ,  &  Fili)  eam  llih- 
euntis,  fuit,  ut  Filiuspei-  T^vrocv  ^rcùoix 
lànguinis  ijs, quos  Parcriplì  dcdit,  & im- 
petrarer  &:  applicarec  rcmillìoncm  pcc- 
catorum  oc  vitam  xternam. 


Thejìs  IL  //èteroiioxa. 

Voluntas  &:  intentio  Patns  FìIìiìr-'i  in 
mortem  tradentis,  6c  Filij  caml'ubeun- 
tis  ,  iuìt ,  Ut  rcconciliatio  &:  rcmillio 
peccatoiiim,  onìnibiis  &:  lìrjgulis,  tam 
pcrcuiitibus,  quamlèrvandis  Impctrare- 
tur,  fòlis  autcm  credentibus  applicare-^ 
ti-ir.  Etlì  igicur  illa  omnibus  &  iìngulis 
impetrata  liint:  lolis  tamen  credentibus 
àpplicantur. 


Conjìrmatio  n^erae  fèntentU. 

Principio  hccc  fentcntia  confirmatur  ijs  Scriptur^E  locis ,  quz  agunt  de  fine  pro- 
ximo  palììonum  &  mortis  Chrifli.  Pall'us  enini  eft  Chriflus  ('idquc  ex  decreto 
Patris,  Elài.  55.  io.  ii.  )  utanimamfìiam  daret  prctium  redemptionis  prò  mulvis ,  & 
rcconciliatiorrem  prò  rnultis ,  ut  tolleret*  peccata  multorum  ■■,  ut  peccata  ncftra  in 
corporc  carnis  lux  ferret,  &  fànguine  lùo  expiaret;  purgationem  peccatorum  no- 
rtrorumper  Icipfùm  facerct;  Deo  nos  reccnciliarct,  icternam  redcmptioneiii  nan- 
cifceretun  iuftitiam  lèculorum  adduccrcf,  vitam  arternam  impetraret.  Matth.  zo. 
28.  Heb.  9.  28.  I.  Pct.  2.  24.  Rom.  3.  25.  i.  Pet.  2. 24.  Heb.  1.3.  2..  Cor.5.19.  Cololl'. 
1.21/22.  Heb.  9.  12.  Dan.  9.  24.  , 

Deinde  hucpertinent  ea  Scripturx  loca,  ubi  Chriftus  dicituf  prò  nobis  m.ortuus, 
ut  Pontifcx,  qui  fc  obtulit  prò  pcocatis  nollris;  ut  Ipon'br  ,  qui  loco  leu  yìcz  noftta 
{blvit  culiMti^or-,  utvindex&Scrvator  nollcr,  qui  morte  liiaabolerctcum,  qui  ha- 
bet  morns  impcrium.  Hebr.  io,  12. 14.  Et^.  27.  Et9. 2.11.  12.  £17.22.  £19.15. 
Et2. 14.15. 

Tertiohocidemprobatur'ijs Scrittura; locis,  quibus  dicirur  Chriftus, vitam fuam 
polùifle  proovibus  luis,  le  tradidiilc  prò  iiia  Eccleiìa,  fèrvare  populum  liium  à  pec- 
catis  ipfbrum,,  Eccleiìam  fànguine  Tuo  ledcmiH  e,  &  elle  fcrvacorcorpcris  lui.  lohan. 
10.15.  Ephef;5. 25.  Matth.  1. 21.  Aftor.  20. 28.  Ephell  5.  23. 

Deniquehucpertiiient  illa  Scripturx  loca,  ubi  dicirur,  quod  Chrifli  obedienna 
confHtuamuriuftì;  quodlehovalìt  iuftitianoftra;  quod  Chnihis  nobis  fìtfadus  d 
Deo  Patrc iuflitiaj  quod  denique  faftus  lìt  peccatum.ut nos  cfficercmur  iuflitia Dei 
inipfò.   Rom.  5.  I9.1erem.  23.6^.    i.  Cor.1.30.  2.  Cor.';.2i. 

Ex  quibus  omnibus  colligere  efi-,  Chriiftum  omnibus  fcfblis  clcftisimpetraflc  &: 
apphcarc  reconciHationem;&:  eflc  Scrvatorem.,  qui  remii'iionern peccatorum  ÒL  Spi-» 
f  itum  regenerationis  f  ìmul  donct. 


Thefts  III.  Orthodoxa. 

j 

Chriflus  cft  expiatio  prò  peccatis  tò- 
tius  Mundi,  quantum  ad  dignitatcm  & 
lufficicntiamAvV^jf  attinct.  Sed  rationc 
cfficacix  &:  donatx  ab  ipfò  iìdei,  iuxta 
c;r.ituitam  Dei  cleétioncm,  nonnifì  clc~ 
dorum  cft  fcrvator. 


Thefs  HI.  Heterodoxa. 

Chriftus  prò  omnibus  individuis,tam 
percuntium  ,  quam  iàlvandorum  mor- 
tem obijt,  quo  ad  làlutisimpetrationein, 
tam  prò  Caino  &Iuda,  quam  prò  Abele 
&  Petto  :  non  tamen  prò  illis ,  qua  tali- 
bus,  .lut  qua  pcrituris,  necproiftis,qua 
fìdclibus,  idi  mdifcnmmanmpro  his&: 
illis  in  communi  lapf'us  &:  peccati  forre 
confìderatis. 


Confir- 


58  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

Confirmatio  n:erx  jcntentix. 

Cum  Scriptura  dicat  alibi;  Chnllum  eiTc  mortuum  prò  omnibus,  ur  %.  Corinih. 
5.  IS-I9-     Dcdiilc  fcmcnplum   dvrtÀv^poy  prò  omnibus.     1.  1  itiioth.  1.  6.,    Gu- 
ftallc  mortem  prò  omnibus.     Hcbrazor.  z.  vcr{^  9.     Elle  lAasr^.cVpro  pcccacis  to- 
tius  mundi,    i.  lohan.  2.  vcrf.  2.  alibi  autem  promultis,  S^r  quidcrnelctìisFilijsDcA 
&  credentibus,  ut  Macdi.  20. 2?.  lohan.  17. 19.  Rom.  5. 22,   Hoc  ivcui1io(pctvìs  ut rolla- 
tur,  tehendum  cft,  Chriftum  Scrvatorcm  noflrum  Opt.Max.  prò  omnibus  diarnor-^ 
tuum  triplicitcr.  Principio  efficaciter  mortuus  eli  prò  omnibus  fuisovibus.  loKàn. 
IO.  15.  Atqucinhisomnibus  &{blis,inquit  Ambrof^Iib.i.  deVocat.Gentiumcap.3. 
Ipecialis  quxdatn  univcriìtas  ccnfctur.    Et  hxc  cft  univerlìtas  credentium,qucmad- 
modumdaturunivcrlltas  pereuntium,  &  univcriìtas  vivcntiurn  ,  ideft,  omnium 
omnmo  hominum.  Unlvcrlitatcm  illamcredcntium  cxprimit  Apoltol.  Rom.3.  22. 
Jusiitia.  Bei  per  fìde^n  lefn  ChrisH  in  omnes  crfuper  omnes  qui  credimi.     Qua;  propolìtio 
eli:  y.oS^'Xa  li?  f^r,  Kct^^a,  id  eli,  univcrlàlis,  Ibd  ad  Ipcciem  ccrtam  aftrida.  Pro  omni- 
bus crcTo,&:lbIis  credentibus  Chrilluscfl mortuus,  quantum  ad  effkacJam  leu  cfR 
cicntiam&frudummortiseius  atrinet:  quemfrudum  minime  omnes  homincs,, (ed 
Ioli  credcntes  pcrcipiunt,  cneteriinfìdclitatc  liia  rclpuunt.   Immota  enim  &  catlio- 
iica  eli  hxc  Euangelij  vox  :  q/ti  credit  in  Tilinm,  hahet  %ittdm£ternc'.ni\  qui  non  credit  Fi-. 
Ito, non  njidehit vitAm,  fed imBcimanet  fuper  co.  lohan.  3.  i§.    Licet  itaque  divinilTima 
ha:c  panacea  omnibus  omnino  inEu.angeliofitpropolìta,  Marc.i<j.  15. nulla  tam.cn 
vis  cius  in  homines  transfunditur,  nilì  iìat  applicatio  per  iidem  in  Filium  Dei.  loh.  3. 
3(J.  Et  8.  24.  Elài.  7.  9.     Pcrinde  ut  nulla  vis pharmaci  in  a:grun'i  redundat ,  nifi,  au- 
diaturMedicus,&  fiatapplicatioMedicinx:  qualìmilitudine  Spiritimi  Sandum  in 
hoc  iplb  ncgotio  uiUm  videmus.   Elài. '3. 5-  i.Pct.  11.24.     Proinde  dubium  clic 
non  potcil,  quin  ij  omnes  &  Ioli  cflicacitatem  mortis  Chrilli,hocell,  redemptio- 
ncm, rcconciliationem  cum  Deo,  remillìoncm  pcccarorum,  nillitiam  &: falutcm  x- 
,  ternani  pcrcipiant,  quotquotha^c  beneficia  in  Euangelio  oblata,  vera  fide  ample- 
cluntur  .     Hoc  igitur  lenlu  Chrillus  mortuus  eli  prò  lòlis  eledis,  id  cfi,  ad  lllos 
rciplàbencficium  mortis  Chrilli  redundat,  ut  ex  ilio  làlutem  conlequantur.   Nani 
beneficia  Chrilli  làlutaria  ad  credentcs,&:  quidem  Iblos,  pcrtinent.     Ad  credentcs 
quidem,  propter  indivullàm  illam  làlutis  catenam,Rom.  8.  Q_uia  qui  ante  tempora 
lècularia  in  Chrillo  fuerunt  clefti,  ilh  in  tempore  in  Chrillo  iullificantur.  Itaque 
quam  Dei  decrctum  irritum  ,  &  meritum  Chrilli  in  llibordinatum  inane  edc  non 
potell,  tam  imponibile  eli,  credentcs  mortis  Chrilli  fruólum  non  allcqul,  vel  non 
credentcs  alFequi.    Additur  autcm  condirlo  Fidei,non  quod  propter  eam,  led  quod  S^ 
per  eam  à  Deo  gratis  donatam  Icrvemur.    Ad  lolos  autem  credentcs  pertincL  hic 
h-ud:us,  quia  bis  Iblisdanturea,  per  qux  fola  omnis,  &:  fine  quibus  nulla  fit  applica  tic 
bencficiorum  Chrilli,  Spiritusnempe  lànólificationis ,  &:fidesiullificans.H2:c  ei  im 
triaconiunguntur  in  Scriptura:  fànguis  Chrilli  fuliis ,  alperfio  illiuspcr  Spiritum  S. 
&L  fides  purificans  cor.  Rom.  3.  25.   i.Pet.  i.  2.  A6tor.  15.  9.  lohan.  3. 16.     Nam  qui 
non  habct  fidcm,  non habet  Spiritum  Sanòlum,  qui  hunc non  liabet,  non  eli  Chrilli: 
qui  non  eli  Chrilli,  lànguineillius  abìutus  nonefl;  ac  proinde  ad  illuni  non  perriner    . 
meriti  Chrilli  efficacia.      Hinc  omnibus  promllfionibus  Euangelij  eli  annexa  con-  r*\ 
ditioFidei,Ycl  exprclla,  vel  lìibintellcdta.  lohan.  3. 16. 36.  Rom.  3.24.  A£lor.  10.  43.     1 
Soli  ergo  elcd:i  lunt  Ipcciale  ac  determinatum  obiecluin  mortis  Chrilli  :  quia  bis      ^ 
non  fblumhoc  jus  &  potellatem  redemptionis  ac  reconciliationis  impctravit,  lèa 
ctiam  illos  reali  &  aduali  rcmilfionepeccatorum  &:  rcconciliatione  donata,  fingu- 
larigràtia  Spiritus  S.  intus  efficaciter  opcrantis ,  illuminat.     Hos  igitur  non  Iblum 
generali  irmore,  in  communi ,  per  Verbi  oblationcm  ve  externain  vocarioncm  affi- 
cit:  veruni  etiamipeciali  alfeòlu,  Icmen  verbi  incorruptibilc,illorumcordibusàSp. 
Sando  imprcfium  ,  in  friidum  maturum  producir,  ut  vivam  huius  meriti  effi.- 
caciani  experiantur,  Col.  i.  29.  Ephcl!  1. 19.   lohan.  1. 12.  Et  5.  24.  Etó'.  47.  Et  12.46'. 
Heb.  3. 9.  Cxteriabhac  eificacitate  &beneficijsin  a:ternumcxclufimancnt,  quot- 
quotline  fide  hoclcculumpertranlcunt.Ioh.3. 18.36.  i.Cor.6'.9.Apo.22.i5.Gal.4.3o. 
Huc  pertiner,quod  Augu{lin.paflim,&:  nominatim  de  Nat.&:  Grat.limitatlubiedum 

univer- 


NATIONALIS     DORDRECHTAN^.  55 

univcrfale  ex  predicato  :  Omncs  in  Chrifto  julìifìcantiu-  ,  qucrquot  juftifi- 
cantur  :  ita  ut  grada  jullificationis  pertincat  ad  omncs  ,  non  ablolutc  ,  fcd 
limirace,ad  omnes  crcdentes.  Qu.am  limitationem  Apoftolus  nos  docce,  Rorn.  <. 
15.  18.19.  ubi  duo  principalia  regna,  Adami  primi  &fècundi,  Icumorcis  &;  vùarJoh. 
I.  2.  Colofl.  I.  13.  opponiti  &c  docctjquodChriftus  in  omncs  fiios  transfundatvitam, 
quemadmodum  Adamus  in  omncs  iLlos,  mortcm.  Dciiidc,  Quahdo  Chriftus  di- 
citur  prò  omnibus  mortuus,  intclligi  potcft,  &  in  mulris  Scripturcc  locis  intclligi  de  - 
ber,  objeftum  indeterminatum  &  univcrlàlc  morris  Chrilli  :  quod  fìint  omncs  ho- 
mincs,  line  exceptione  populorum,  conditiónis,&  lèxus.  Q_iiod  Scholallici  bene 
cxpreircrimc,  quando  dixcrunt,  genera  iìngulorum,  non  flngulos  gcncrum,  cfle 
ada:quatum  objedum  efficacia:  mortis  Chnlli.  Qiia  de  re  Augull.  lib.  de  Cor- 
rept.  &Grar.  cap.  14.  ficaie  :  Omnes homincs  intclligit  diflaibutivci  omne  vi 
delicer  hominum  genus ,  per  quafcunque  difierennas  diilributumjRcgcs,  priva- 
tos,  nobiles,  ignobilcs,  fublimcs,  humiles,  &:c.  feu  omnes  prxdcftmatos ;  quia 
ornile  genus  hominum  in  cis  eli.  Sic  ergo  Chriftus  mortuus  eftpro  omnibus  homi- 
nibus,  id  efl,  prò  hominibus  omnium  ordinum,  a:tatum,  loeorum  :  ira  ut  hac  nhraiì 
amplitudogratiarin  N.  T.  indicetur,  ut  non  ad  ludxos  tantum,  fcd  etiam  ad  alias 
nationespertincre  hoc  bcneficium  intelligatur. 

Tertio  ,  quando  Chriftus  dicitur  prò  omnibus  mortuus  ;  hoc  iiftclligi  poreft  de 
meriti  fufficientia,  fcu  pretij  magnitudine.  Mors  quippe  Filij  Dei,  agnique  imma- 
culati eft  unicum,  perfeiStum,  &:fiifficicns  Xvt§cv  cxpiandis  &  dclcndis  omnibus 
totius  mundi  peccatis  :  meritum  iminenfum  iuftitix ,  medicina  catholica  mortis, 
fons  perennis  &:  inexhauftus  vita:  a:tcrna:.  Aclor.  4.  iz.  lohan.  i.  z^.  i.  lohan.  11. 2. 
I.  Pet.  1.29- 

Atque  hxc  fententia,  ut  funnifundamcntum  habet  in  Scriptura,  fìc  quoque  Or- 
thodoxa:  antiquitatis  conicnfu  elt  comprobata.  Nam  Orig.  in  Math.  homil.  12. 
ait  :  Chriftus  animam  lliam  dedit  redcmptionem  prò  mulcis  ,  qui  crediderunt  m 
eum.  Et  Profper  ad  Capir.  Gallor.  cap.  9.  dicit,  Chtiftum  tantum  prò  his.  cruci- 
fìxum ,  quibus  Mors  iplìus  protuit.  Et  Haymonis  eft  didum  Cent.  11.  Col.  116. 
Chriftus  mortuus  eftpro  omnibus  prxdcftinatis  ad  vitam.  Scholaftici  quoque  hoc 
dogma  probarunt:  ut  Anfelmus  &c  Thomas:  quorum  ille  Ccnr.  11.  col.  92.  aie: 
Chriftus  rcdemit  omnes,  qui  falvandi  erant:  iftc  de  Vcrit.  Martyrij  16.  97.  inquit: 
Meritum  Chrifti,  quantum  ad  fiifficientiam,  a:qualitcr  le  habet  ad  omncs  :  non  au- 
tem,  quantum  ad  efficaciam .  Quod  iplùm  totidem  verbis  occurrit  apud  Lyram 
ini.  lohan.  ir.  Cx'terum  llifficicntia  &c  nìagnitudo  TKvrpa  Chrifti  quantum  ad  rc- 
probos,  gcminum  habet  finem,  unum  per  le,  alterum  per  accidcns.  Finis  per  fé 
cft,  ut  Deus  teftatumfaciat,  fé  non  deledari  pcrditione  hominum?  utpote,  qui  Fi- 
lium  lUum  unigenitùm  dederit,  ut  omnis  qui  credit  in  eum, non  peicat,  Icdhabcac 
vitam  a:ternam.  Finis  per  accidcns  cft,  ut  reprobi  magnitudine  &ì  liifficientia  ^itr^oa' 
reddantur  inexculàbiles. 

Hi  enim  non  Chrifti,  fedliia  culpa  percunt;  quando  per  infìdehiatemruam  be- 
neficia Chrifti  in  Euangeho  oblata  rcpudiant.  Si  quiras,  cur  non  omnes  credant, 
&C  credendo  accipiant  beneficia  morte  Chrifti  parta-,  &:  dicas ,  caufam  elle  hanc, 
quia  non  omnes  volunt  credere  :  ego  quxTarn  ,  eum  Fides  fit  donum  Dei ,  &  Deus 
fiolTit  omnibus  dare  Fidem,  cur  non  omnibus  det  fideiri  :  vel,  cur  non  in  omnibus 
efficiat,  ut  vehnt  credere  :  quodtamen  cHìcere  in  omnibus  poteraci'  Hic  cogitui' 
obmutcfcere  humana  ratio,  nec  habet  quod  rclpondeat:  lèd  cogitur,  nolit  velit,  au- 
dire  Filium  Dei  dicentem:  Etiam,  Pater,  quia  Jicplacuit  tihi.  Math.  11.  2<$^.  Vocili 
non  audiat,  fruftra  jadabit  calces  con  tra  ftimulum.  Rcfte  igitur  Auguft-.  Enchirid. 
cap.  103.  Divina,  inquit, Icientia  intra  Ibumlecretum  dilcrctioneni  illam  continer. 
Ca:terum  quando  dicimus  Chrift-um  elle  mortuum  pi-o  credentibus  &  prò  amicis 
fuis,  hoc  intelligendum  eft  conlcquehtCr,  ita  ut  denorctur  terminus  ad  quem:  lì- 
cut  è  contrario antccedenter  dicitur  mortuus  prò  hoftibus  liiis  &  prò  infidclibus, 
negative  accepto  infidclitatis  vocabolo.  Porro clecSl-i  Iblitencntur  credere  lìm- 
pliciter,  Chnftum  prò  le  elle  n\ortuum  :  quia  ad  illos  fblos  reipla  beneficium 
Chrifti  redundat,  ut  ex  co  iàlutem  conlcquancur.  lohan.  3. 15.  i<?.  18.  Rom.  io.  ii. 
Reprobi    autem   tenentur  hoc    credere  ,   meritum    Chrifti    tanta:    digniratis 


100  ACTASYNODI 

elfc,  utipiìs  quoque prodcfle  póffin  &c,  llcredcrent  EuangeliOj  &:agercntpoeniten- 
tiamJ^everapl•odd^cc. 

Thc/ìs  1 F.    Orthodoxa.  Thefìs  I  V.  Heterodoxa. 

Sicut  Chriftus  prò  omnibus  &  folis  Chrillus  mortuus  eft  adequate  prò 

eleótis  adacquate  eft  mortuus:  ita  prò  his  pcccatoribus  omnibus  :  refùrrexit  &:  in- 

fblisintcrccllìtinftatuhumilijprohisfb-  tcrcedit  cum  fàlVandi  intentioiie  adse- 

lis  relùrrcxit;proque  illislòlisjaminter-  te  prò  fidclibus. 
ccdit  in  ca;lis. 

Confirmatio  m/erx  Jèfìtentix. 

Executio  offici)  Chrifti  faccrdoralis,  tribus  vcluti  partibus  abfolvitur:  legis  implc- 
tione,  pcrnarumperfolutione,  &  intcrccirione.  Qua;  triapro  objeclo  adacquato 
habcnt  omncs  &  fblos  eìcdos.  Nam  prò  his  Chriftus  Icgcm  implevit,  tum  pcrfcda 
intelledus  &  vcluntatis  cum  Icge  illa  conformitare,  rum  opcnbus  cum  lege  con- 
grucntibus  &  perfcdis,internis  &:  externis,  Rom.8.4.  loh.  17. 19.  Math.  3. 15.  Deinde 
rro  his  Chriftus  feipfùm  Dco  Patri  inSpiritu  arternoftitit  Iponfbrem,  ipfè  facerdos 
£r  làcriiìcium.  Efaia:  53. 17.  Ioan.  io.  15.  Dcnique  prò  his  fbhs  interccilìt  in  ftatu 
exinanitionis,  loh.  17. 9.  Ego  prò  els  rogo  :  non  fro  mundo  rogo ,  fed  prò  ijs ,  quos  dedisH 
mihi;  quia  tuifunt.  Qjuibus  verbis  almus  Servator  tria  dicit;  prò  quibus  oret,  vide- 
licct  prò  donatisiìbi,  quali  prò  communi  pollelìionc ,  cuius  tutela  ad  Patrem  ipe- 
étet:  prò  quibus  non  oret,  videhcet  prò  mundo  ,  hoc  eft,  cxtu  impiorum  :  &:  cur 
prò  fuis  oret:  quiatui  funt,inquit:  hoc  eft,  ad  hoc  ab  artcrno  prxdeftinati ,  ideo- 
quedip"niD'"'  Patris  patrocinio,  nonquidemnaturxfuie  dignitate,  {ed  dignationc 
graticE.  Pro  his  etiam  fohs  Chriftus  refurrexit.  7{nm  traditm  eli  in  mortem  frofter 
lapfti'S  nòfcros  1  dr  fìifcitatm  ad  nostri  juflif  e ationem.  Rom.  4.  2^.  Pro  his  quoque  {bhs 
interce'dit  in  cxhs.  Non  enimin  manti fa6fum  facrarium  ingreffiis  ejl  Chnsftis ,  qnod fit 
exempUr  vero  facrario  rejpondens  ;  fed  in  ipjìim  c&litm  ,  ut  compareat  mine  faciei  Dei  prò 
nobis.  Hebr.  9.  24.  Nimirum  Chriftus  iìftit  fé  Deo  Patri  tanquam  Mediatorem 
&  {àtisfadorem  unicum  >  ut  pr^efentatione  meriti  fui  &  fàtisfadionis  pr^ftitas ,  re- 
mifllonem  peccatorum  &  juftiti^E  rcftitutionem  nobis  concihet.  Deinde  fpondet 
Deo  Patri  prò  nobis  obedientiam  &:  grati  tu  dincm,  cuius  f^ionfìonis  fìgnacukim  &: 
arrham,  Spiritum  fhiun  nobis  confert,  per  qucm in  nobis  excitetftudium  &vitandì 
peccata,  ic  pra:ftandi  juftitiam.  Ultimo  interpellar  &:orat  prò  nobis.  Q^ae  tria 
intcrceihonis  Chrifti  momenta  nullo  modo  ad  hxdos,  fed  tantum  ad  oves  Chrifti 
pertinent. 


De  fecundo  Articulo 

qui  eB, 
DE    VNI  VERS  A  LIT  AT  E    GRATIN, 

fuffragium  &;  fentcntia  Gencvenfium. 

T  H  E  s  I  s      I. 

CHriftus,  ex  mera  (sC^axftfi  Patris,  deftinatus,  &datus  fuic  Mediator 
&  caput  certo  hominum  numero,  corpus  iofius  myfticum,  ex  Dei 
electione,  confticuentium. 

Ephef: 


NA^rONALIS    DORDRECHTAN^.  lùi 

Ephefl  1. 11.  D'^-*  >  etim  caput fiipcr omnia  Ecclejìa. 

Rom.  8.  29.  ^lujf-prxordmavit ,  eofrlem  dr  frAdejlinavìt  conformes feri  imaginì  Tiltj 
fui-,  utfitipfiprimogemttisintcrmtiltosfratres. 

Ephef i  1. 4.  Eleìfifumus  in  ipfi,  utcapte  :  Ergo  ó"  iUc  dattts  caput  memloris  tantum. 

l.Pet.  I.  20.  f^gni  immaculati  pretiofo  fanguine  rede?npti  e[Hs  ,  precogniti  quidcm 
unte  jacia  mundi  fundamenta -,  manifestati  autemuitimis  tem^orihm-,p-oper  -vos,  qui  per 
ipftm  eredità  in  Deum. 

I{ài2e53. 12.  Partiar  ipji  inter  niAgnates, 

lohan.  17,  6.  CMantfefla'vi  nomen  tuum  hominibm,  quos  mihi  dedifii  de mundo  :  Tup 
erant,  df  tu  mihi  cos  de  disi  i ,  Cf  iffi fervarunt  'ver  bum  tuum.  Omnia  tua  me  a  funt ,  é^ 
mea  tua. 

T   H    E  S  I  S       II. 

Proillisipfè  Chriftns,  vocationis  fuse  optime  confcius,  voluit  &  de- 
crevit  mori,  &  precio  mords  infinito,  adderecfficaGiflimam  ,  &  (Ingiila- 
rèm  voluntatis  intencionem. 

loh.  17.  Oro  proels,ncn  oro  prò  mundo,  fed  prò  ets  quos  dedisti  mihi,  quìatuifunt ,  Et 
verf.  \6.  ISlonfunt  de  mundo,  ficut  ncque  ego fum  de  mundo;propteripfosfanciifico  meipfum, 
ut  dripfifanSfifcentur  in  ventate^. 

Etver{Ì24.  Pater,  ego  volo,  ut  ubi  ego  fum,fint  df  iUi  mecum,  quos  mihi  dedifi,  ut  vi- 
deant  gloriatn  meam ,  quam  mihi  dediHi ,  quia  tu  me  amafli  ante  jatta  mundi  funda- 
menta. 

Ioli.  IO.  14.  Ego  film  Paflorille  bonus,  ò"  ì^ovi  oves  meas,  d"  nofcor  ab  els.  Et  Pater  no-^ 
'vit  me,cr  ego  novi  Patrem,  d"  animam  meam  pano  prò  o'Vibui  meis. 

I/ài.  53.  IO.  yidebitjèmen,  jprolongabtt  dies,  dr proJperabit!f)r  beneplacituin  Bei  in  ma« 
Ttibui  ipfliiS. 

Epnef."  ^.  Ì3.  Chrishisef  caput  Ecclef^,  ér  Scrvator  corporìs:  dilexìt  Ecclefam  &fe(è 
dedit  prò  illa,uteamfan6lifcaret,purifcàtam  lavacro  aqus  per  verbum,  ut  fficreteamfìhi 
gloriofam,  Ecclefam  non  habehtem  rugam  neqtie  maculam ,  aut  quicquam  ejufmodi,fd  ut 
ejjètfanófa  ér  inculpata. 

Tir.  II.  13.  I)edit femetipfumpronobis,ut nssredimeret ah omniiniqtiitate,  (^pmfcaret 
fibi^opulumpculiarem,fludiofum  honorum  operiim. 


H  E  S  I   S 


ìli. 


Ciiridus  fic  datus  &  deftinatus  elecSbis,  ed  cau/à  &  fundamcntum  vo- 
cationis  ipfomm,  cooptationis  inEccIcfiam,  infitionis  in  corpus  ipfiusj 
Sanóli  Spiritus  communicadonis ,  &  omnium  exinde  donorum  ipiri- 
tualium. 

EpheC  "i.  4.  Elegit  nos  in  ipfo,  d^c.  dr  nos  reddidit gratiofos  in  dilecto,in  quo  hahemus 
redcfnptionem  per fanguinem  ipfius,  remijjtonem  peccatorum,fccundum  divitias  grati&  fuxy 
qua  abundavit  er<ia  nos  inomnifapientia  d"  intelligentia  ;  Noto  nobis  facio  my^ieriovo- 
luntAfis fi£,  fecundum  beneplacitum fitim,  quodpropofueratinfcfe,nempe,utindiJpenfa- 
tioneplenitudinls  temporum  omnia  fub  uno  capite  colligeret,  iam  quA  in  csUsfmt,  quam  qu£ 
in  terrà. 

Rom.  8. 32.  Ille  qui  proprio  Filio  non  pcp'ercit  ,fed  dedit  ipfum  prò  offtnibits  riobis ,  quo-> 
modo  non  d'  omnia  cum  ipfo  nobis  daret? 

loh.  1 1 . 5 1.  lefns  moriiurus  erat  ut  congregaretflios  Bei dijperfos in  unum. 

Colof.  I.  17.  JpJèeFf  ante  omnia,  d"  omnia  in  eo  conffunt:  efquc  caput  corporis  Ecclcfd, 
principiumd''  primogenituó  exmortuis ,  ut  in  omnibus  primas  tcneat:  quoniam  libuit  Patri 
US  omnls  plenitudo  in  ipfo  habitaret:  d'p^ee  per  fanguinem  eiusfaófa,pereu/n  reconciliavit 
omnia  f  hi,  tam  qua  in  cdisfunt,  quam  quA  in  terra. 

i  3  Ephef 


ioi  A  e  T  A      S  Y  N  O  D  I 

Ephef.  1.22..  ConsHtHÌt etim caput  ftiper omnia. Ecclefi&^  qii£  est cor^  ;  e'ms,  compemen- 
ium  eim-,  qui  implet  omnia  in  omnibus.  ^  p^J' , 

Galat.  in.  15.  Chrtsim  no: redcmit amalediciiòne  legisyfactas ipje pronobismalediBio, 
ìit  benedi£fio  ijéhrahsobtingat  Gentibmin  Chrisio  Jefa ,  ut  fer  fidem promiffionem  Spirt- 
tmaccipiamm. 

Galat.  4.  4.  ^Imim  vcnit  complementumtemporls ,  mìfit  Bem  Filiiim  fuu7n,facfum 
ex  mulicre ,  fubdirum  legi-,  ut  redimerci  illos  qui  crant [uh  Lege  ^  ut  adoptionem  recipe- 
remui.  Et  quia  'vos  esiis  Jìlij,  mijìt  Deus  J^iritum  Filij  fin  in  corda  vesira,  clamantemy 
K^hha,  Pater  :  quare  ttinonesampliusfer'um,fedJìlim;quodJlesflim,etiam  esharesDci 
per  Chrìsium. 

Rom.  1 4 .  islullus  ex  nohlsfibi  vivit,  autjìbi  moritur,  quiafivc  i-ivimus.  Domino  z'ivi- 
muSìfÌTJe  morimur,  Domino  morimur.  Ergofive  vi'vamus^tjìve  moriamur.  Domini  Jrimtcs, 
quiapropter  hoc  Chrisim  mortum  est,  &  rejìtrrexit ,  cf  ad  njitam  redijt ,  ut  deminetur  in. 
'vi'vis  S"  i^  mortuls. 

loh.  12;  32.  ^luumexaltatus  fuero  ì  terra,  omnia  traham  admc-^. 

Ephef!  4.  IO.  Is  qui  defcendit ,  idem  eB  qui  dr  afcenditjtiper  omnes  cxlos ,  ut  impleat 
omnia-,  dr  ipfi  deditalios  Apoflolos,  &cc.  ad  coagmentationem  fanitorum,  adofus  miniHerij, 
adAdifcationem  cor  por  Is  Chrisii. 

T    H    E   S    I    S       IV. 

Fides  in  ipfam  eft  donum  &  efFedum  Spiritus  Regenerationis,  ab  ipfo 
Chrifto,  ut  capite,  accepti. 

I.  Cor.  17. 9.   Huic  daturfdes per enndem  Spiritum. 

1.  Per.  I.  21.  22.  Per  Chrijìum  creditisin  Deum  ;  furìfcaUis  animas  vefiras  obediendo 
'veritati  per  Spiritum.       « .  * 

Philip.  1.29.  Ex  gratta  i>obis  hoc  datum  eflpro  Chrijlo,  non  tantum  ut  in  eum  credatis^ 
fedetiam,  ut  prò  ipfo  patiamini. 

2.  Cor.  4. 13.  Habentes  eundem  Spiritum  f  day  loquimur,  dfc. 
Gal.  4. 6.  Spiritus  Filij  Dei clamat  in  vobis,  K^bba,  Pater-, 

T    H     E    S    I    S.       V. 

Fides  eft  revera  conditio  Novi  Fccderis ,  refpc^tu  ordinis  inviolabilis  à 
Deo  infticuti,  fed  &  ipfaeft  promiflum,  donum  novi  Fcederis,  &  effeólus 
noftra^  in  Chrifto  infitionis. 


Superiora  huc  faciunt. 


T  H  E  s  I  s      VI. 


Vniverfàles  propofitiones,  qua;  in  fcripturis  rcperiuntur,  non  fignifi- 
cant,  prò  omnibus  &  fino;ulis  hominibus  Chriftum  morruum  efiè ,  fàtis- 
fecifle,&c.  exconfilioPatris  ScTuavolunrate:  fèd,velreftringenda;  funtad 
corporisChrifti  univcrfitatera  :  vel  referri  debent  ad  illam  omvoi^icu/  f-osde- 
risNovi,  quafublataomnipopulorum  externa  di[lintì:ione,Filius  adlci- 
vit  fibi  gentes  omnes  in  ha^reditatem,  id  eft,  erga  quaflibet  gentes  &  popU- 
los  communitcr,  prò  arbitrio,  gratiam  prasdicationis  aperit  &  defert,  ex  il- 
lis  Ecclefiam  colligir,  quod  eft  fundamentum  prasdicationis  generalis  E-' 
vangeli;. 

Rom.  8. 52.  Dedit  Tiliùmpro  omnibus nobis. 
Rom^4.  ^.  \^braham  Pater  omnium  nojlrum. 

2.  Cor. 


NATIONALIS    D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  NyE.  103 

1.  Cor.  5. 8.  ?(os  omncs  velnt  in  Jpcculo  intuentesgloriam Dcmtm,  tanqttamfacie  de- 
tecìa  reformamurinekndemima(rinem, 

f.phcfi  1.^3.    ChrijÌHS  imfkt  omnia  in  omnibus. 

Colofr3. 1 1.  Omnia  in  omnibus  est  Chrijlus. 

loh.  17.32.   Cum  exaltatnsfuero,  trahamomniaaclme. 

Ioli.  6^.  45.  Omncscrunt cdociiaBcoyér qnicimquc mdivita  Patre  dr  didìàt  ,  ad  me 
•venit. 

loel.  2.  28.  Effunditm  deSpiritii  meo  Jìipcr  omncm  carnem. 

Rom;  1.5.  Perquem  acceptmus  <^poJloUtum  in  nomine  ipfitt(,HtJìt  òbedientia  inier  pìn- 
nes  (jcntes. 

EtRom.KJ.  26'.  LMyUenuminprxfentidecUrattimìnreromnesgcnles  ad  obedientìam 
fdei. 

Apocal.  5. 9 .  ^luia  occifuifmfli,  é-fanguine  tuo  nos  emifii  Beo ,  ex  omni tribù,  lingua, 
popuìo  ó"  gentil. 

Rom.  9.15.  Vt  notasfaciat  divìtìas gloriai,  fu  erga  -uafa  mijcrieordid,  qua  anteaprxpa- 
(t.vitadgloriam,  quos  ctiam  -vocavit-,  id  eil  nos,  non  tantum  ex  Iudàils,fed  ctiam  ex  ^en- 


rav 
tihm 


Ephef^  2.  14.  IpfeeBpaxnoftra^quìexduobusIudm&Gentìbmyfecitunurn^.é'dìrttìt , 
■parietemintergcrinnm^creavit duos inunumhominem  nòvum  ,  reconciliavit  utrofque  in 
uno  corpore Beo.   Habemus  utrique introduclionem  ad  Patrem  in  eodem  Spiritu. 

Math.  28. 19.  Ite,docete omnes gentesjbaptizantes  in  nomine  Patris,Filij,dr  Spirititi 
Sancii. 

Thesis       vii. 

impctrltionis  &:applicationis  diftinótione  haóbenns  recipimus,fi  cnm 
certa  perfonarura  differentia  intclligatur,ncmpc,  ucpropter  Chniluai  & 
eius  fànsfaCbionemjConftetapudDeumceitum  decretum  benevolendi  &; 
bcnefaciendieledtisjpriufquam  adu  illi  vel  exifl:ant,vel  revcra  illa  benefi- 
cia perfèntifcantj  Deinde,  ut  impetratio  caufà  ponatur  efficax  ,  perpetua^ 
infallibilis  ipfius  applicationis  adualis  in  eleótis. 

Thesis     Vili. 

Si  veroliac  diftindtione  hoc  fpedatur  &  infertur ,  Deuni  per  mòrtem 
Chrifti^  ergaomnes  S:  fìngulos  effe  placatum,  velie  ipforum  falutem,  mo- 
do ipfi  velint,  &:  voluntatcm  hominis  iliam  univerfalitatem  determinare^ 
ut  Pelagianum,  rejicimus. 

t>E    (^RTICVLO    SeCVNDO 

DE  mortis'  Chrifti  frudu  fententiam  diduro ,  Jubet  fequi  filum  Ambrofìanf 
di£1:i,quod  eft  Lib.5.  in  cap.  7.  Luca:. 
Si  Chriflus  prò  omnibus  mortuus  eH  :  Jpeeialiter  t amen  prò  nobispajfus  eFL 
Itaquehic  primo  loco  agam,  de  morte  Chrifti  prò  omnibus  nominibus:  dciijdC;, 
de cadem prò  folis  elcótis  &  credentibusoppetita. 

De  Morte  Chrifti  prò  omnibm^ 


Eft  communis qujedam  Dei  (piXavGpuTna, ,  qua  dilexit  totum  genus  humanumla-' 
pfum,  &  ferio  omnium  iàlutemvoluic. 

i  ^.  Huius 


I04  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

IL 

Huius  ^iT^eué^càmoi  cxequutio  apparet  in  promiicua  externa  vocatione,  quas  ele- 
ftis  &  reprobis  obtingit,  etfiDeus  mulcos,prolibertatefuiedifpoiìuoniSjfemperta- 
mcn  juftiflìme,  praecerear. 

III. 

tìxc  extemavocàtiopofltaeftinpracdicatione  Euangelij  ,  &:  Sacramcntorum 
adminiftratione. 

iv. 

Invocationeiftafunthxcdiftinguenda;  narrano  hiftoriae  de  Chrifto,mandatum 
Crcdendi,  interdidum  incredulicatis,promifllo  vita:  iternx  credcntibus  fa£l:a,com- 
minatio  damnationis  centra  incredulos.  Et  hmus  vocationis  evcntus ,  {ì  quis  non 
credat,eft  condemnatio,&nominatimob  hanc  eaiilàm ,  quod  non  credat  innomefi 
unigenitiFiliiDei.Iohan.3. 18, 

V. 

Hicautem  eventus  per  fé  non  in^endicur  àDeo:  fedper  accidens  homiriis  cul- 
pa fequitur. 

VL 

Quapropter  hajceft  exfeqtiutio  quaeidam,  promircuead  eleftos  &:reprobos'peF-' 
tinens.  Communis  autem  exequutio  gratile  à  communi  aliqua  dileótione  divina  de-   ^ 
pendet:Quodetiamagnorcuntpr2eclariffimi&:finceriiIìmi  Theologi,  &  pertotay 
Scripturas  eft  planiifimum. 

VII. 

Casterumilla  extcrna  vocatio,  cujus  partesrecenfuijneceflario  ante  fc  requiric 
hxc;  promifsionem&mifsionem  Filij(futuramolim,nunc  fadam)  &:redemptio- 
nem,  hoc  eft  precij  folutionem  ad  expianda  peccata,  &  Deum  ita  placandum,ut  ipfe 
nullam  aliampro  peccatis  ullius  hominis  hoftiam  requirat,  unica  illa  pieni/sima 
contentus;&  ad  hominesreconciliandos,ut  prò  eis  nulla  alia fàtisfadionenulloquo 
aliomeritofitopus  j  modo  fquod  in  remediis  fieri  oportet)illius  communis  &c  iàlu- 
tarismedicinje  fiat  applicano. 

Vili. 

Si  h^c  redcmptio,  tanquam  commune  bcneficium,  omnibus  hominibus  impen- 
fum,  nonfupponatur:inditl^erens  &:promifc(iaprxdicatio  Euangelij  Apoftolis  com- 
jniffa, apud  omncsgentes  obeunda,  nullumverum  fundamentumhabebit. 

IX. 

Quum  autem  hoc  dicere  averfemunvidendum  eft  ,  quomodo  principiisnotifsi- 
mis  &:  lucidifsimis  confentanea  loquantur,  quibus  lubet  fimpliciter  negare ,  Chri- 
fìum  prò  omnibus  efle  mortuum. 


Nequchicfatiserit/ufficientiam  talemredemptionis  ponere,qua:  fatisefle  pof- 
fet:redomninotaliseft,qu:efitfàtis,&quamDeus  &  Cliriftus  fatis  elle  voluerint. 
Nam  alioquimandatura&promifsioEuangelica  convellentur. 

Quomodo 


NATIONAL  IS     DORDRECHTAN^.  loj 

XL 

Quomodoenim  ex  benefìcio,  fu  fficicntcquidem,  armihinon  dcflinatoper  ve- 
ramincendonem,  deduceturneccifitas  credendi  quod  illud  ad  me  perdnear. 

XII.    . 

Quidigitur  dicemus  illam  rcdempnoiiemr  Ha:c  redemtio  fèhabctin  novo  mun- 
do,  ne  creano  in  veten.  Sicnt  nempe  creano  hcminis  non  cft  imago  Dei,  i'cd  cft  il- 
lud fundamentum,  line  quo  imago  Dei  non  poterat  in  ilio  locum  habere  :  ita  ctiam 
rcdemtio  non  eftulla  pars  imaginis  Dei,  led  cft  illud,  in  quo  fundamr  omnis  admi- 
niftratiomuneris  Chnll:iprophenci,regij,  ipiìuiqueintercc/lionislàccrdotalis.  Ca- 
vendumaucemelt,ncha:clìmiIitudolanus  a:quoexcendarur. 

XIII. 

Hxcipfarcdemno,  cftfolu no  preci]  debinpronobis  captivis,non  ut  captivitarc  - 
cxiremus, quocunquemodo  .-led  ut  exirc  polìemus  &:  dcbercmus;  revera  autcm  i 
cxituriellemus,!'-  inredemptorcm  crederemus,eius  bcnefìcium  agnofcercmus,om-  ^ 
nincqueeius,  utcapitis,  membra  fieremus. 

XIV. 

Atqueideo  in quencunquc  hominem  incidamus,  eihujus fàlutarisgrarÌ2:(fedfo~ 
lis  credentibuslàlvificx)fùmusinternuncij&:pra:cones:  ex  officio  pietatis  &  cha<« 

ritatis. 

XV, 

Etfi  autcm  lia:c  redcmtio  non  lìt  ulla  pars  imaginis  Dei  in  nobis  :  idtamen  eftjfìne 
c]uo  ullaimaginisDeiinftauratio,neque  offerriin  externa  vocatione,net]ue  conferri 
in  vocatione  interna,  luftificarione, làndifìcatione  &;  glorifìcatione  queat.  Quare 
cft  aliquid  ipfà  imagine  Dei  certo  rclisedu  preciofius,  tanquam  eius  caufà. 

XVI. 

Facta  eft  haxredemptioper  mortcm  Chrilli  (fub  quainteiligo,  totam  obedicn-  ^ 
tiam  exinanitioniseius,  in  primis  lànguinis  fuiìonem&vitajpolìtionem)  per  eam,  f 
inquam,  mortem,  tanquam  precium  iàtisfatStorium  &:meritorium.  quibus  duabus 
vocibusEcclefìapropriamvimmortis  Chriltiiolet enunciare. 

XVII. 

Scd&  ipfrfuntcircumlpcfteexplicanda:.  Satisfecitpio  omnimalo,&meritu3 
cft  omne  bonum  :  cum  exceptione  duplici, una  ad  res,altera  ad  perfonas  refpiciente, 

XVIII. 

Exceptio  ad  rcsjeft,  quod  Chriftus  non  fatisfecit,  nec  fatisfaccre  voluit  prò  impoe^' 
nitcntia  permanente,  multo  minus  prò  contumacia  perfeverante ,  qua  beneficiumt 
illud  contcronitur,aut  benefador  contumelia afficitur;  qualis  eftblalpheme  mali- 
tiofain  iis,quipeccantinSpiritumSanctimi.  Heb.io.  26. 

XIX. 

Hinc  fìt,  utfupcr  incredulis  ira  Dei  maneat,  &  omnia  peccata  eis  imputéntur,.q-^ 
riginalc,ad:ualia,contralegcm&:Euangeliumadniifla.  *  ■.--'• 

Quibus 


leS  ACtASYNODI 

XX. 

QuibiisautemEii.'ingcIiumnoninnoruit,illitamcnjuf1:cdamnantur,utIcgis,{ìuc 
nonlcripraE,fiuercriptcEtranfgreflores,  Rom.  2.11.  Accedic  edam  lue  mulroruih 
malitia,  quod  de  vcroDco,Ecclefìa,&£uangclio  noninquilìverunc ,  ncque  inqui- 
rimt,quiim  poffinr. 

XXL 

Meritus  efl  etiamDomihus  omnibus  hominibus  gratiam;fednon  eam  omnibus, 
qux  à  fmgulari  eledione  pendet.  C)uam  igitut- ?  Eam,  quasllibconditionefìdei 
promittitur.  Omnibus  enim  certe  hominibus  promittirurremiifio  peccatorum  & 
vita  xterna,  fi  credant.  Hicitaqueapparet,  remifsionem  peccatorum  &:  fàlutem 
conditionalempcrtineread  omnes,nonautempromiisionem  dandivires  &:  exci- 
tandiaótus,  quibus  conditio  illaimpleatur.  Hxxenimhomincs  exfeipiìs  debent 
prazflare,  vigore  divini  mandati.     Quod  qui  non  polllint,  fua  culpa  non  pollunt. 

XXII. 

Exceptio  ad  pcrfonas  eft,  quod,etfi  Chriftuspromifcue  prohomiftibusitafàtisfb- 
cit,  ut  eorum  peccata  remitti  pofsint  :  fblorum  tamen  eledtorum ,  à  Patte  libi  dato- 
rum,  peccata  recerit  remittenda,  ipfà  eventus  veritatc;  quas  &  in  mente  Dei  ab  a:ter- 
nofunt  eis  remifla,  in  mente  ipforumremittuntursfive  illisidinnotelcit,  dumfìde 
donati  in  luis  conlcientiis  deDei  voluntate  certi  redduntur  :  &  in  ultimo  judiciò 
remifl'a  eis  elle  oftendentur. 

XXIII. 

Et  hinc  quoque  meriti  diftinftio  conftat.  Meritus  eft  Chriftus  omnibus  favorenl 
Dei,  obtinendumre  ipfa,  fi  credant,  &  lìc  ex  favore  Dei,juftitiam  atque  vitam. 

XXIV. 

Hunc  favorem  fuum  indicar  Deus  Verbo  Euangelij  communiter.  Quod  tamen 
(quia  menta  Filij  fili,  utnonànobis,fed  ab  iplo  data  &:propolìta,  in  liia  poteftate 
retinct)  promulgandum  curar,  quibus  vult:  in primiique  per illud  ellicax  eft,  in  qui- 
ÌDUS,quando,  &  quantum  vulr. 

XXV, 

Ex  dictis,puro,adomnes,  quae  dehoc  Articuloproponuntur,  quafftiones,non  ad- 
modum  difficulterrefponderi  polle.  &nominatimindeliquet,  meritum  leu  impe- 
trationemfha'c  enim  là'pe  prò  eodemvetcfcs  &:recentesulurpant,  etli  impetr..tio 
allquid  mmus  lìt  &generalius merito) meritum,  inquam, &:applicationem,non  se- 
c[ue  late,  &xque  late  patere,  diverlb  relpedu  ;  &:  minime  contradiclionem  elle, 
Chriftum  prò  omnibus  mortuum  elle  cum  intcntione  falvandi ,  &  non  efie  ita  mor- 
cuum. 

XXVI. 

Rationes  pra^cipua:,  cur  hanc  fentenriam  fequar,  Ibnt  tres< 

I.     Ur  Scriprur^  polsinr  non  contorte  conciliari. 

z.  UtmaneatDeo  gloria  veritatis,  mifericordi.T&juftiti^in  mandatis  -,  pro- 
mirsionibus,&  comminationibus  Euangelicis:  ne  illisDeus  lècus  aliquid  velie  vcl 
àgere  judicetur,  quam  verba  lònant. 

^  Ut 


NATIONALI'S    DORDRE.CHTAN^.  icj 

3.     Uc  manifciium  fìr,  culpam  intcritus  implorimi  elle  in  illis  ipfis ,  non  aurem  m 

defe(5luremedii,perquodfèrvanpocuiircnt. 

Itaquc  fcqiior  Ó^  retinco ,  quxin  Explicatiombus  Catcchedcis  Urfìni,  nacr.2v-,j, 

257.  25o.lcguntur;interqua:&:  illa:  ^  " 

Chriflus  dì  mortuus  prò  omnibus  merito  &  fufficientia  A Jt^ì-  :  prò  fòJis  creden- 

ribus  applicatione  &;  efficacia,  in  quam  eandcm  Icntcntiam  multa  &  Patrum  & 

Scholallicorum,&:recentiumEcclciìa:doa:orumteftimoniacitaripoflunt,ubiopus 
erit.Scd  in  Scripturariìmplice  intelligcntialiicacquiercoun  qua  eam  iplàm  rem  cla- 
.  riffime  &  crebeiTune  tradì  lèatuo. 

De  Morte  Chriftì-  profolù  EÌecfis, 
I. 

Pro  nobis,inquitAmbrofIus,j(pecialiter  mortuus  efl  Gliriftus. 

II. 
Ergo  eli  ipeciale  quoddam  Decretum,fècundum  quod  illud  fecit. 

III. 
Hoc  eli:  Decretum  lìn^ularis  clcdionis,  de  quo  ad  pnmum  Articulum  cgimus. 

IV. 

Qj'ia  autcm  ea  cfl  dcftinatio  nonadcommunia/cdad  iìngularia  beneficia,  gra- 
tiamfcilicetrcgencrationisrcuvoc.ationisefficacis,juftificationis&  glorificationis: 
conlèqucns^eft,  Chriiìum  prolbliseledishocfinemortunm.circ,  ut  ilta  bona  ,  & 
qua:cunqiie  limtejus  generis,  iplìs  non  quovis modo  obtinerer,impetrarer,  acqui- 
reret ,  lèd  revcra  promercrctur  &:  efficaciter  communicaret  ,  largiretur,  appli- 
care r. 

V. 

Et^quia bis  Fides,  applicandi  organum,donatur,reliqua communia  beneficia, qug 
ex  fonte  communis  dileftionis  oriri  dixi,increduIos  prxteriiuunt ,  apudeosnon 
morantia,  in  lolos  cleòtos  influunt;  ut  quibus  Iblis  fiunt  ucilia. 

VI.. 

Qjii  oblationcm  Chriilii  incrucefadam  ijpernit,  ispcrditomnejus ,  quodinilla 
habere poterai;  &  proptcrca aggravar  libi damnationem  .  Qu^i  etiam oblationem 
in Euangelio tad:am conteninit, is eademlìmili exitio  fcprivat. 

VII. 

Ita  Chrillus  per  fé  in  refuncctionempofìtus ,  cftnonnullis  in  cafum  :  &:  Euange- 
liun,quodpcric  eftodorvitxadvitam,  incrcdulisfit  odor  mortis  ad  mortcm,per 
accidcns,  ip/brum  vitio. 

ERRORES 


io8  ACTASYNODI 


ERR  OR  ES 

Qu^ortimcuncjue  contro,  fecundum 
oArticulum. 

i.^t-^Hristv  s  nullo  modo  mortuus  cftpro  iis,  qui  perenne. 

i.Vv     Cum  univerfàlicatemortisChriftinonpoceltconfìftere  Decretum  fìngu- 

laris  certarum  oerfonarum  eleólionis  autrcprobationis. 

3.  Deus  dcftinavii:  Chriftum  in  Mcdiatorem,  ante  omnem  affedum  mifcrendi 
Immani  generis  lapiì. 

4.  Mcritis  Chriili  potuit  conftarcfua  digniras ,  necefTitas,  &  ucilitas ,  etiamli 
nulli  individuo  unquam  fuiflet  applicata. 

5.  Potuit  redcmptio  eleótis  impetrata  eflc^attamen  nulli  applicati. 

6.  Omnes  homines  potueruntmanere increduli,  eri?m  reipeftu decreti  Dei: 
cum nullumlìt  Decretum  ita  eitìcaciter  dandi  fidem,  utquis  tum  poflìt,  tum  vchc 
fmcere  conftanterque  credere. 

7.  Finis  mortisChrifti,  nullo  modo  fuit  ejus  applicatio. 

8.  Polita  mundi  redemptione  per  Chriftum ,  tamen  potuit  Deus  conditionera 
operumad  lalutem  confequendam  prxfcribere. 

9.  Intenti©  Dei,  Filium  in  mortem  tradentrs  fiiit,  abfblute  omnibus  conferre 
lalutem. 

10.  Deus  omnes  &iìngulos  homines  ex  a:quodedit  Chrifto  redimendos  &  fer- 
vandos. 

n.  Precium  redemptionisChrifli  eft  cfficax  ad  reconciliandos  Dco  a£tu  onines 
homines. 

12.  Quiinimpirnitcntiamoriuntur,cis  adhucjusmanet  inmorte  Clirifli. 

13.  Chi'iftus  omnium  eft  Sacerdos,  per  intcrceflìonem  ad  applicationcm. 

14.  Chrifli  mors&rcfùrredio  piane  nonvalentproiiidem. 

15.  Proprius  &integermortis  Chriftifinis  tantum  fuir,  ut  Deus  fcedus  gratile  pof- 
fet  &:  vcllet  facete  cum  hominibus. 

1(5.  Chriftus  cum  morte  &  fàtisfadione  fiia  non  cft  donum  feu  promillìo  Novi 
Foederis. 

17.  Voluntas  &intentio  Dei  omnibus  applicandi  merita  Chrifti ,  fuit  tantum 
conditionata  &;  non  elhcaxgratiafidem  operandi  in  certishomipibus. 


(ìAd'verpis  Huherum  ^  Fucc'mm,  a'verpimur 
has  confufiones. 

CHristvm   prò  omnibus  &:fingulis,  non  modo  quantum  ad  fufncicntiam ,  fcd 
&  quantum  ad  eflìcaciam  Aut^«  mortuum  elfe. 
Illos  etiamquinon  làlvantur  à  morte  liberaffe,  regenerafle,  juftiiìcafl'e,  fandifi- 
call'cinque  lìnum  &  gratiam  Dei  reftituiire:&:  fàlvos  recille,adeo  ut  omnium  lud^o- 
rum,Turcarum,  Saraccnorum ,  omninoque  Ethnicorum  libéri,2que  làndi  naf can- 
tur  atquc  Chnltianorum. 


Sublcriptum  &  fubfignatum  crac 

<:'Matthias  Maninius  %eif.  Bremenf  nomine 
ad  Synod.  Ustionai,  deptttatus. 


IN 


NATIONALIS    DORDRECHTANìE. 


109 


IN     ARTICVLVM     SECVNDVM. 

Ad illuftrandum  Articulum  recundum  deChrifti  Morte,  ejufquefmdibusfiveef- 
ft<n:ibus,  varia  movcntur ,  tum  àviris  orthodoxis ,  tum  à  Sedanjs  &c  heceiodoxias 
ftudiofis. 

Cumprimis  autemagitamr  impr^rcntiamm  qujeftio,  An  Deus  Pater  Fjlium  fuum 
in  mortem  tradendo,  ScFilius  morLem  iubeundo,  iniendetint  onmcj  &  lìngulos  Dto 
reconciliare  &:  Tervare.  Iicni,  An  Dn.  N.  Icfus  Chriftus  per  mortem  lliam  omnibus 
indifcriminatim  reconciliationem  cumDeo,  peccatorum  remir;>ionerti,  &vit2a;ter- 
nae  ha;rediratem  impetraverit;  licei  non  omnibus  ea  efficacicer  applicetun 

Et  video  viros  prsftantirtimos ,  atque  in  Ecclclu  Orthodoxa  ìaudaios ,  diverfimo- 
de  depropofito  argumento  loqui. 

Qups  (il  modell:e,  candide ,  &  abfqne  Eccleflae  pcrturbationc  fentèntiam  fiiam.  pro- 
ponant,  ncque  incedant  tanquam  hoftes  crucis  Chriftij  proptcrea  danniate,  aut  odio- 
fis  nominibus  infestaci  nolim.    a. 

Ar  tamcn  ialva  illorum  exiftimatione,atque  Ecclefiarum  pace,exiftimo,mao-is  con- 
venire S.  Scriptur3e,&  rarionibus  inde  dedudis  ,  fi  fequentem  in  modum  liatuamus. 

a.  Philipp.  3. 15. 16. 17. 18.  19.  ^otcjnot  itaque adulti  fHmm,  hoc fentiamus,quodJi 
quid diter  fentitis ,  hoc  quoqu-e  'uobls  Deusrevelahit.  Attamen  in  eo,  ad qifodufque  perve- 
nimtis ,  e&dem  incedamus  reguU,  é"  idcmfapamus.  Eftotefimul  mei  imita  torci  jfr.itres,  ^ 
eos  confiderate  ,  qui  ita.  ambulante  ficiit  hahetis nos fro exempUri.  Mnlti enim incedunt 
qiiosfipe  dixi  vobù ,  nimc  aittem  é^flens  dico-,  hoftes  ejfe  crudi  Chrifti.  quorum  finis  e  fi  exi- 
tium  :  quorum  Deus  efi  venter,  dr  gloria  adignominiam  ipfirum  .Gal  6.12.  Fratres  mei,  et- 
iamfi prxoccupatus  fuertt  homo  in  aliquaofenfa,  vcsfpiritnales  reconcin>Uite  hnjufmodi  ho- 
minem cumffiritn  lenitatk  :  conjìderans  unnfqitifque  temetipfum ,  di"  ne  tu  tenteris.  Jlii 
uliorum  onera  portai  e:  d^  ita  complete  legem  Chrijh.  d^c. 

I .  CoT.  6 .  2 .  &  feqq.  Vundamentum  aliud  nemo  poteftflatuere , prater  id  quod  pofìtum  ' 
ejt-y'cjiiod  ejt  Tefus  Chrifius-.  Sìtipdfiquisfnpér&daJìcetfuperfundamentHmhoc,  aurum,  ar- 
gentìtm-,  Ltpides  pretiofis,  ligna,fi^num,  ftipulam,  cujiijquè  opus  'manifejìum  fiet  d^c.   Si  cti^ 
jus  opus  m.inferit  quodfnper^dijìcaverity  mercedemaccipet  :  ficujusopus  exufium  fùent» 
damnumfaaet:  ipfe  verojèrvabitur  :  ita  tamen  ut  per  ignem  dfc 

Thejès  quas  am^lecior. 
I. 


Pafsionis,  mortis,  atque  meriti  Chrifti 
,  cftcadignitas  &  virtus,utperrc&  natura 
■  fua  abundc  fufficiav  ad  expianda  &  loUen- 
da  omnia  omnium  hominum  peccata,  & 
ad  impctrandam  ac  confcrendam  omni- 
bus omnino  &  llngulis  reconciliationem 
cum  Dco,  gratiam,  juftitiam,  &  vitam 
aeternam.  a. 

Idcoque  non  tantum  certis  quibufdam 
*■  autfolisfalvandis.  fcd  indifferenter  ,  ele- 
f  óiiséc reprobi s,  perEuangclij  pra-conium, 
medicina  peccati  &  mortis,  Dominus  no- 
fterlefus  Chriftus  proponitur&  off'crtur, 
&  ad  cjus  participationem  five  fruitio- 
hem ,  atque  arternam  falutcm  per  eam  im- 
petrandam  ,  omncs  promifcue  invitan- 
tur:  omncs  &  finguli  inChriftum  credere, 
eique  vivere  ,  &adagnitionemvcritatis 
venire,  ilnccre  arqncieriojubentur;  ^  &, 
qui  non  crednnt  in  nomen  Eilij  Dei,  jufte 
coiidciimantur.  e. 


».  isiàm  eft  fanguis  &  meri  tum  filij  Dei  De   fiiffìcL 
l.Ioh.  I.  7.  unigeniti  a Patre   loh.  i.  14.  cnda mortis 
quiquceftDeusi.Tim.3.  16,  Deusverus  Cluifti. 
I.  Ioh.).2o.&bcnedidusinfecula.  Rom. 
9-  5-  Item,  lux  illa  vera  ilJuminans  om- 
nem  hominem  loh.  i.  9. 

Hujusaurem  merito  quidqu^fo  deeflc 
poreft?  Quxcunque habet  Pa;er,ejus  funt. 
loh.  1 6. 13. Efficaci  amhaber, qua  iplc  poteft 
fibiftibjicere omnia.  Pnilip.5.21.  fuftinet 
omnia  verbo  Tuo  potente. Hcb.  1.3.  proba- 
vif  dodrina  &fa:l;is  miraculofis ,  fé  pote- 
ftatem  habereremittendi  peccata  in  terra, 
&  quidvis  prxftandi.  Matth.  <).6. 
^ .  Ma .  2  8 . 1 9 .  Eunte s  docete  omnes  geni  e s  &c. 
docentes  eosfervare  omnia,qH£  pr^cepivobis. 
i.Tim.1.4..^^/'  [Deus]  omnes  hominesvuli 
fa  Ivan,  dr  ad  agnitionem  -veri  tatù  'venire, 
e.    Marc.   16.    \6.      ^i  crediderii" 
&  baptizatus  fuerit    ,  fer'vabi!:i.r  ;     qui  . 
vero     non      crediderit     cendemnahitur  .., 
k  Eoque 


no  A  C    i    A       b 

Eoque  fenfu  Cliiiftus  rede  dicitur  pio 
omnibus  fufficienter  mortuus  ,  ut  om- 
ncs,  quotquot  in  èmn  credunt ,  cjufque 
opem  expetunt,  reconciliationem,  pec- 
catoruftì  xémiffionem  ,  &  vita;  aeternae 
hsreditatem/conrequi  poflìnt  &  debeant, 
d.  nicqueTtllias  mortalis  peccata  ilnt  tam 
grandia ,  ad  quorum  expiationem  Chri- 
fti  facrifìcium  non  fufficiat;  e.  nullus 
etiamex  genere  humano  ab  eo  ita  aut 
pari  ter  alienus  Ut ,  atque  Satànas  &  an- 
geli mali.  f. 

Atque  haec  eft  voluntas  &  intentiò 
Dei  ab  sterno  ,  ut  mors  Chrifti  ita  prò 
omnibus  fufficiens  lìt,  g.  adeo  ut  nul- 
lam  aliam  Deus ,  prò  hominum  pecca- 
tis  hoftiam  aut  fatisfadionem  requirat, 
"fed  illam folàm,  ad  omnc  malum  (exce- 
rpta ìmpoenitentia  permanente  ,  -  &  pec- 
"càto  in  Spiritum  S.)  expiandum;  h.  & 
^còhtrk ,  ad  òrhne  bonum  {aiutare  prome- 
lendunci-,  rùfficientiirnliam  habeat&pro- 
bet  :  nuUoque  aliò  merito  hominibus 
,opus  fìt; 

Nullus  proinde  ex  reprobis,  propteir 
defedum  Mortis  Chrifti ,  aut  quod  fuf- 
ficiens in  eo  centra  interitum  medicina 
non  fuerit  :  fed  proptcr  propriam  fuam 
ipfiLis  culpam  quifque  damnetur  ac  per- 
cat.  i. 


Y  N  O  D  ì 

loh.  3.  36.  ^uì  credit  in  Filium,  habe» 
vitam  Aternam  5  qui  vero  non  ajfentittir 
Filio ,  non  videbit  vitamfed  ira  Dei  manet 
fupereum, 

loh.  3.  18.  ^^  non  credit  ,  jam  con- 
demnatm  eH  :  quia  non  credidit  in  nomen 
unigeniti  Fili]  Bei. 

d.  Matth.  2.  28.  Venite  ad  me,  omhes, 
qtàfatigati  efils,  ó"  egofaciam  ,  utrequie- 
fcatis  .  Toh.  3 .  17.  Non  mifit  Dem  Ftlitim 
fuum  in  mundum ,  ut  damnet  mundum  >  fed 
ut  ferve  tur  ntundus  j>er  eurn. 

e.  Efai.  I.i8.  Si  fuerint feccata  vejlrà 
tanquam  dibapha  ,  tanquam  nix  exalbe* 
fce»t  &c.  vide  plura  infra  adThefin  3. 

f.  Hebr.  2.  \6.  Non  utique  angeloi 
djfumffit  j    fed  femen  K^brahami  affum^ 

g.  Jn  eo  Pater  acquiefcit ,  Matth.  3.17. 
£117.5. 

h.  Matth.  12.  31.  ^mdvis  peccatunt 
'^  blafphemia  remiitetur  hominibm  :  blaf 
phemia  vero  in  Spiritum  non  remittetur 
hominibus.  verf  32.  Et quisquislocutus  fue- 
rit ad'verfui  Filium  hominls  ,  remittetur 
ei:  quisquis  àutem  fuerit  ìocut'us  adverfus 
Spiritum  S\  non  remittetur  et  >  ncque 
in  hocfeculo  neque  infuturo-  Marc.  3 .  29. 
Sed  quicunque  blafphemarit  in  Spiritunt 
S.  non  habet  remijponem  in  xternum  ,  fed 
tenetur  Aterno  judicio .  Heb.  10.26.27. 
Nam  fi  ultro  peccaverimm  pojl  acceptam 
cognitionem  veritatis ,  non  adhuc  prò  pec- 
catis  reliqua  elU  hoftia  :  Sed  horrenda  qui- 
dam expe&atio  judicij,  ef"  ignls  fervori  qtii 
devoraturus  eft  adverfarios. 

i.  loh.  3.19.  Hdc  elt autemcondemna' 
tio,  quod  lux  venit  in  mundum  ,  fed  dile- 
xerunt  homines  potius  tenebrai  quam  ltf= 
cem  :  quiafunt  eorum  opera,  mala. 


Thefès  quas  affifmo. 
II. 


Antitheps  quas  nego. 
II. 


De  impetra-  Atìicct  multis  reprobis  a.  ex  Chrifti 
tione  (alvi-  merito  ,  illud  Evangeli)  pra;conium ,  fi- 
hcjc  gratis,  ve  vocatio  ex  terna  ,  &  Umilia  quadam 
dona  fint  communia  ;  tamen  nec  voluit, 
nec  debuit  Dominus  ,  indifcriminatim 
omncs  ócfingulos  homines  f'etiam  eos 
vidclicet,  qui  nunquam  ineum  credunt, 
aut  credituiifunt ,  fed  fecundum  juftif- 
fimum  divinx  Rcprobationis  decretum, 
fub  peccatis  &  ira  Dei  relinquuntur ,  ac 
propter  ipfa  peccata  fua  pereunt  b.)  per 


Praeterea ,  ficuti  reprobis  ex  Chrifti 
merito,  illud  Euangelij  praeconium  ,  & 
fimilia  dona  funt  communia ,  ita  &  vo- 
luit &  debuit  Chriftus  indifcriminatim 
omnes  &  fingulos  homines  (etiam  eos 
videlicet  qui  nunquam  in  eum  credunt, 
aut  credituri  funt ,  fed  ex  iuftifllmo  Dei 
rcprobationis  decreto ,  fub  peccato  5c 
ira  Dei  relinquuntur  ,  atque  propter 
peccata  fua  pereunt  )  per  mortem  fuam, 
adu  ipfo  &  re  ipfa,  innovum  giatiae  faU 

mortem 


ISTATIONALIS    d 

per  mortcm  fuam  reipfa  in  novum  gra- 
tis; falvificaefotdus  &  ilatum  rcftituerejeif- 
que  rccoiiciliationem  cum  Deo  ,  om- 
niumque  pcccatorum  rerhiirionem  ,  & 
vita;  icternx  hxrediiatem  acquirere  feu 
impeirare.  Ncque  etiam  ca  pra:ditì;uni 
in  modum  omnibus  indiicrirainaiiin  im- 
petravit.  e. 


ORDRECHTAN^.  <ii 

vihca:  foedus  &  ftatum  reftituere;  cifquc 
reconci liationem  cifm  Deo  ,  omnium- 
que  pcccatorum  remifsionem  ,  &  vitx 
anerns  hxreditatem  acquirere  leu  impe- 
trare. Ea  etiam  pra:di:ium  in  modum  0- 
mnibus  indiicriminàtim  itnpeti'àvif , 


In  Thejìtt  fè€Hndam. 

■'éi.       Matth.  20.16.  LMulti  furit'vocatt. 

b.  Nani  Chriftus  nunquam  novit  impios  iftos .  Màtth.  7.  i  j .  Neque  pto  eis  ora- 
vit.loh.  17.  9-  Pra;terea  improbi  ilti  tbnr  vafa  ira-  compatìa ad  inieritum.Romo 
9.  22.  corumque  non  vult  Deus  mifereri.  ìbid.  verf.  18.  Proinde  confc- 
runtur  canibus.  Pfal.  22.  13. 17.  Efai.  56.  10.  InTremell.c.57, 3.  Itemporcis. 
Matth.  7.  6.  «Se  aperte  prohibet  Dominus  eis  Sanftum  dari ,  aut  coram  eismar- 
garitas  projici.  Ibid.  Quid  vero  Sandius  ,  qua  margarita  prailantior  fancuf- 
lìmo  &  pretiofiirmio  ChriiH  meri  to  ? 

Porro funt  hlij  Belial ,  Stenebra ,  cum  quibus  nulla  communio  eft  Chri- 
fto. 2.  Cor.  6.  14. 15.  Zizania,  ócfilij  illiusmali,  five Satan'a ,  Marth.  13.  38. 
loh.  8.44.  projiciendi  in  fornacem  ignis.  Ibid.  vcif.  42.  Et  procul  eft  ab  eis 
falus ,  quia  ilatuta  Dei  non  quarunt.  Pfal .  119 .  5  5 .  Abominationi  funt  Domi- 
no. Prov.  ì  5.  26.  &  procul  abelt  Oominus  ab  eis.  verf.  Ì9.  atque  ira  Dei  manac 
fuper  eós.  Ifeh.  3 .  36.  Qvipd  li  manet  fuper  eos  Dei  ira,  equidem  non  fuiit  in 
ftatum  grafia  reftituti.  Vnde  etiam  multos  Deus  ncque  Euangeli)  praconio 
dignatur.  Pfalm.  147.  19.20-  Induat  'verbo,  firn  ìacobo,Jlatuta  fua&  jurafiia  ifrae- 
li.  Nen  fecit  ita  uUi  genti,  ideoque  iura  i/la  mn  neverunt.  Ador.  14.1^  ^tà  prt»te= 
r,itii  ^atatibus  Ji'uit  omnes  gentes  fuU  iffarum  -vijs  incedere. 
f ,       Matth.  20.  i^.  Multi [unt  vocatty^and  vero  deifu 


Thejts   111 


Ànt'ithejti  lì%> 


Sed  tantum  prò  bvibus  fuis  cle«Si2, 
live  i.dclibus  omnibus  &  tingulis  ,   eo- 
rumque  loco  &  bono  ,   animam  pofuit, 
live  mortuus  eft  Chriftus  ;   co  lenfu  ,  ut 
corum  ^\\.  falvihcus  Sacerdos,  propitia- 
lor  &  vi^iima  ,  eosfolos  Patri  Tuo  actu 
ipfo  reconciliarit ,    eifquc  remifsionem 
pcccatorum ,  juftitiam  &  vita  ^tein^  h?- 
rcditatem  impetracit  :  rf.nòn  fecus  ac  li  ipli 
per  eum  Dei  j  uftitia  fàtisfeciflent ,  ciquc 
debita  fua  folviflent.^.Peccatorumauiem 
omnium  remifsionem  Chriftus  hdelibus 
impetravit,  ita  ut  non  tantum  fàtisfece- 
rit  prò  iliis  qu^  committunt ,  tanquam 
in  communi  peccati  &  lapfus  lòrte  con- 
lidcrati ,  aut  qua  omnibus  funt  commu- 
nia,  fed  etiam  prò  illis  qua  funt  lingu- 
laria,  queque  committunt ,  pofteaquam 
funt   ad  participatioi\em  divina   gr^i^i? 
vocati ,  &  per  fidem  Chrifto  inlìti,  qu^- 
cunque  demum  illalint.  c> 


Non  auteratanturil  prò  ovtbus  fuis,  fi- 
ve  hdelibus  omnibus  &  fmgulis ,  eorum- 
quc  loco  &:  bono  ahiinam  pofuit  live 
mortuus  eft  Chriftus,  eo fenfu ,  ut eorum 
fu  facerdos  &  propiiiaror  ac  vidima ,  eos 
Iblos  Patri  fuo  adu  ipfo  reconciliarit,  eif- 
que remifsionem  pcccatorum,  juftitiam 
oc  vita  atern^  h^reditatem  impetrarit: 
ncque  ita  ac  li  ipli  per  eum  juftiti^  Del 
fàtisfeciflent  ,  cique  debita  fua  folvif- 
ftijt. 

Ncque  etiam  prò  fìdelibus  aut  infide- 
libus  pafluseftaliter,  quam  quatenusiii 
commuiii  lapfus  6c  peccati  Ione  couiìd?» 
raiuur. 


Inth 


w- 


lu  À  e  T  A      S  Y  N  Ò  D  I 


In  Thefin  Tertiam. 

A.  ì^am  prohis  folis  C hii (In s  oravi t.  loii.  17 ■  9-  Ictcirco  etiam  difcrte  refertur 
itìcritum  ChriiU  ad  clcdos  Oc  fideles  &  Chrifto  aufcultantes.  Marih.  i.  21. 
Aftor.  10.  28.  f^t  tendi  te  igittir  animum  ad'vosipfis  (y-  totiim  gregem ,  in  quo 
'Vos  Spiritus  ille  fincfiis  conjìitiiit  Epifiopos  ,  ad  pafcendam  Eccle(ìa?n  Dei ,  qtiam- 
fuo  ilio  proprio p.nguinc  acquijlvit.  Rom.  io.  4.  Namjìnis  legis  efi  Chrislus  ,  ad 
JHstitiam  cinvis  credenti,  Heb.  5.  9.  Et  confiim^matus  factus  ejl  Autor  fdutis  Atcr- 
n£  omnibus  ei  MJctdtantihus.  Ephef.  5.2).  Chrijlus  dilextt  Ecclcjìam ,  é^femet- 
ipfumexpofuit  prò  ea.  Hinc  porro  dicirur  Dominus  animam  iuam  dcdi{ìe^r<? 
midtis.  Efài.  53.11.  JHshJìcahit  justus  fcrvHS  meiis  mtdtos  ;  quorum  imquitates 
ipfe  bajulauerit.  Matth.  20.  28.  Sicut  Filius  hominìs  non'venit  ut  fihi  mintfire- 
tur ,  fed  ut  ministret  -,  detquc  animamfuam  in  redemptionis  precium  J>ro  multis. 
Et  26.  28.  Hoc  eU  cnim  fa-nguis  ni  e  us  Novi  Fcederis ,  qui  prò  multis  effunditurin 
réhnjftoném  peccatorum.  Iteni  nomi natiin  prò  ovibus  fuis.  loh.  io.  15.  Prout 
hovit  me  Tiiter ,  ita  &  ego  novi  Vatrem  ,  ^  animatM  meam  di'pono  prò  oinhiis. 
Hi  &  non  ali)  accipiuilt  rcmiflloncm  pcccatoriinl  per  Chrifti  homcn.  Ador. 
IO.  431  Hiiic  etiam  omnes  ErophetA  tcstimonium  dant  remijfioncm peccatornm  ac- 
cepturum  per  nomen  ejus  quemvis ,  qui  crediderit  in  eum.  Hinc  prerogativa  & 
folidà  folatia  fiddium  ac  piorum  propria;  hinc  flint  beati ,  quia  cis  remifljc 
iniquitates.  Pfalm.  32. 2.  Rom.  4.  6.  Elinc  certa  fpes  falatis  &  gloriati©  Rom. 
i .  io.  II.  adverfus  omnes  infultus  Satarix  &  impiorum.  Rom.  8. 34. 

ì.  Namineumtonjedx/untiniquitat^s  nofì:ra:,itèmpceriaErai,55.  4.5.6'.&:pro 
nobis  ejusfànguiscft'uliisLuc.22-2o.&;  Chrirtusmortims,  Rom.5.8 

r.  Pfàlmiioj.j  .^m  condonai  omnes  iniquitates  tuas,  qui  medetur  omnibus  morbis 

tiiis.  Tic  z.i^.^ci  dedit (èmetipfum  prò  nohls ,  ut  redimerei nos,  ab  omniiniquitate, 
V  loh.  I  .j.Sanguls  lefu  Chrifii  Eilij  eius  purificai  nos  ah  omm  peccato.  In  de  etiam 
nuncefladvocatusnoll:er.iioh.2.i. 


rhefis  IV.  Antithef.  IK 

Atque  h^c  etiam  fliit  &  Patris  &  Filij  Atque  h^c  etiam  fuit  &:  Patris  &:  Fili) 

Voluntasjaur  intentio,  ut  tantum  illos,  voluntas, autinrcntio; ut  non  tantum il- 

quielientpevveram  fidem  Chrifto inlc-  los,  qui eilent per lìdem Chrifto infercn- 

rendi,  a.  non  autem.ut  indilcriminàtim  di,  fed  etiam  indifctiminatim  omnes  ho- 

omncs  homines  in  ftatum  gratile  iàlvifi-  mines  in  ftarum  gratile  falvifìca:  reftitue- 

cx  reltitueret,  eifque  reconciliationem  rct,  eifque  reconciliationem  cumDcOi 

cum  Deo,  &  peccatorum  remiflionem  &  peccatorum  remiffionem  impctraret, 

jinpetraret  ac  iàlutem  conferret.  ac  iàlutem  conferret. 

In  Thejìn  ^artam. 

3.  -loh.  3.26.  Ita  Detti dilexitmundum,  ut Eiliirmillum  fuum  tmigenìtum  dederìt,ut 
qntfquis  credit  in  eum  non  pereat ,  jed  habeai  vitam  aternam.  Rom.  3-  25.  ^luern 
prdFtituitDeus ,  ut  cjfet  pUcamentum  per  fidem  in  fanguine  ipfius  ad  demonfiratio" 
nemjujìitidfute. 


Thtfis 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^. 


Ile 


Thefs    V. 

Quofcunque  Chriftus  per  rìiortcrti 
fuam  ira  Patri  rcconciliavit  ,  cifdcm  o- 
mnibus  ac  Iblis  impctrarara  illam  cum 
Dco  reconciliarionem  ,  omniumque 
peccatorum  luorum  rcmillìonem  ,  ve- 
re ,  certo,  6c  ablbluravolun'.arc  appli- 
cai: &  conlervat;  a  non  autcm  tantum 
conditionaia  aliqua  voliintate  ,  qux  ab 
hominis  arbitrio  dcpendcat  ,  prxdida 
bona  hominibus  applicare  deiìdcrat; 


Antithejìs  V. 

Non  atifcm  eifdcm  omnibus  ac  folis,  Òe  applica-^ 
quos  Chriftus  per  mortem  (nani  ita  Pa-  "°"^  ""P®" 
tri  reconciliavir,  impeiraiamiUam  cum  "t"^'^.'^^'^!^"" 
JJeo  reconcilianonem,omnuimque  pec- 
catorum iliorum  remiftìonem  vere,  cer- 
to ,  &  abfolura   volunrate  applicar  & 
confervat  :   fed  tantum  conditionata  ali- 
qua volunrate,  qua;  ab  hominis  arbitrio 
dependeat  ,    pra^dida  bona  hominibus 
applicate  dcfideràt. 


In  Thefn  ^uintam\ 

Ador.  5.  31.   Huì7cDetf..<dcxtraff;afi;ifiimfitblatumconJìitmtpn»cipemacfervate^ 
rem,  ut  derrejìpijcentiam  Ipaeli  dr  remijjionem peccatorum. 

Hcb.  IO.  14.  VnicA  enim oblatjone conjìimmavit in  ferpetttum eos ,  quifìnB'ifica^. 
tur.  Roni  .8.32.  Js  qitidem^  qui  proprio  Fitto  non  peperei  t  ,fedpro  nohà  omnibus  tra- 
didit  cum ,  quomodo  non  etiam  cttm  co  nobis  omnia grat ijìcabttur  ? 


rhefis  Vh 


Anttthefìs  VL 


In  eifdem  omnibus  &  ìingulis,  quos 
per  ivlortem  fuam  Patri  rcwonciliavitj 
operatur  viriute  &  grafia  fui  Spintus , 
ita  ut  vcram  illain  cum  Deo  pacem  ha- 
beant,impctraramreconciliationcrh  ani- 
mo bilari  ac  grato  agnofcanr  ,  vera  tide 
ampleélantur,inque  ea  ad  finem  ufquc  vi- 
ta; prò. ciani,  dolicc  tandem  per  eandcm 
Chrifti  niortcmac  refurreftioncm  ,  con- 
fequantur  ialu tetti  &  vitanl  a;ternam.  a-, 

Arque  ita  eque  latepatent  reconcilia- 
tionis  &  rcmifsìonis  peccatorum  per 
Chriftum  impetratio,  corumque  benefi- 
ciorum  applicai  io. 


Nec]ue  in  eifdcm  òmnibus  ac  fino-u- 
lis,  quos  per  mortem  fuam  Patri  rccon- 
ciliavit ,  operatur  virture  &  gratia  fui 
Spiritus,  ita,  ut  veiam  illam  cum  Deo 
pacem  habeant  ,  impetratam  reconci- 
liationent  animo  hilari  ac  grato  agno- 
fcant,  vera  fide  ampledantur,  inqueea 
ad  finem  ufque  vitae  proficianr  ,  donec 
tandem  per  eandem  Chrifti  mortem  ac 
refurredionem  confequantur  falutem  & 
vitam  aeternam. 

Atque  ita  non  arque  late  patent  recon- 
ciliationis  &rcmi(lionis  peccatorum  per 
Chriftum  impetratio,  eorumque  benefit 
dorum  appUcatio. 


ììi  The/in  Sextàm. 


lercm.  5  r.  5  ^  ^n^.Nam  hoc  iHudefl  Toeàm-.quod pangum  cum  domo  ifraelìspoB  dieshos, 
diclnm  Domini ,  indam  legem  meam  menti  eorum ,  dr  tordi  eortim  injcribam  ca?n,  dr 
ero  eis  Vctis,  &  ipfi  erunt  mthi  populm.  Non  autem  foliirn  docebttnt  ampliti!  quifque 
«mtcum  fnii'/n  ò'  qmfqtie  fratrem  fiaim  dicendo  ,  cognofcite  Domintim.  Kim 
^lìotquot  erunt ,  ccg^ef.ent  me  k  minimo  eorum  ufque  ad  maximum  eorum ,  di- 
Bum  Domini,  me  condonare  iniquitatem  ipforttm  ,  &  peccati  ipforum  non  recor- 
d«.ri  ampliti-}.   Rom  «S^.  7.  io.  11.   llltid  fcientes  y   veterem  iUum  nojìrum  hominem 


cum 


114 


ACTA      SYNODl 

ium  eo  crnc'ifixum  effe ,  ut  aholcattir  corpus  peccati  ,  ne  nos  Awplim  ferviamm  peccato. 
Etemm  cftà  rfiortum  efj-,  liheratm  eft  à  peccato.  Nnm  qucd  mortim  ejt ,  peccato  mor- 
tttm  est  fernet:  cjtwd  antem  lizit,  vivit  Beo.  ita  ctiamvos  col/igite ,  Vos  tttm  rnor- 
ttios  ej?e  beccato ,  ttim  'vero  'vivere  Deo  per  Chrijlum  Icfum  Bominum  noflrtim.  Rom. 
5,  IO.  I!.  Niiw  fi  qimm  inimici  cj[emii'S^re(onciiiatifiiimt{4ÌjcoperìnortemFuij 
ejtti ,  multo  magli  reconciliati  fcrvabirnur  per  njitam  ipftm  ;  Tacque  idjolnm  ,  l'erum 
etiam  gloriamur  de  Deo  per  Domtntim  nojtrum  le  fon  christnm ,  per  cjaem  mmc  recon- 
aliattonem  ree cpimtis.  Hcb .2.15.  Et  liberos  redderet,  quotquot  metti  morta  per  om~ 
ntm  lAtam  damnates  erantfervitutù. 


rhefts  VII, 


Antithejìs  VII. 


Fio  qiiibus  cnim  quommque  loco  Do- 
minuselt  mortuus  ad  expianda  ipforum 
peccava  ,  ad  eos  omnes  ctiam  fru.ius  re- 
fu  i-re^.ionis&  intercefsionis  extcnditur, 
flve  ad  eoruiidcm  omnium  refurrexir  ju- 
ftitiam,  pio  eifdcm  intcìccdit  apud  Pa- 
trerafuum,  adfaluiem  cisefficaciter  con- 
ferendam. 

Ncque  hxc  divelli  poffe  ,  multo  mi- 
Xius  divelli,  arbirror  ;  fed  individuo  ne- 
xu  ca  ira  elle  conjunfta  ,  ut  quibufcun- 
que  impetravit  rcconciliationem  cum 
Deo,  &  pcccatorum  remilsionem  ,  eif- 
dem  eciam  eam  applicct ,  &  lalutcm  x- 
tcrnam  infallibilitcr  acgratiofe  conferat, 
&  confervet  acternum.  a. 


Pro  quibus  quorumquc  loco  enim 
Dominus  eft  mortuus  ad  expianda  ipfo- 
rum peccata  ,  non  ad  eos  omnes  etiam 
fru;  US  refurre^ticnis  &  intercelTionis 
extcnditur,  ncque  ad  eorundem  omni- 
um relurrexit  juftitiam  ,  ncque  prò  eif- 
dem  intercedit  apud  Patrem  fuuni  ,  ad 
falutcm  eis  efficacitcr  ccnferendam. 

Sed  haec  divelli  polle  ,  atque  etiam 
fa:pe  divelli  arbitramur,  nonautcm  in- 
dividuo nexu  ca  ita  eiTc  conjunfta  ,  ut 
quibufcunque  impetravit  rcconciliatio- 
nem cum  Deo  ,  &  remiffionem  pccca- 
torum ,  eifdcm  etiam  eam  applicet,  & 
falutem  xternam  infallibilitcr  ac  gratio- 
fe  conferat,  &  confervet  aeternum. 


tn  Thejtn  pptimam. 

Rom.  4-  25.  Traditiim  morti  prbpter òfenfas  noflras,  (^  fufcitattim ad  noJlrijuflificA- 
tionem .  EtCap.6.4.  5.  Cflhfepulti jumus  igittir ei per bapttjmiirn in mortem:  ut ficut 
fiifcttattis  ejl  Chnjìns  ex  morluts  in  gloriam  Patris  ;  ita  ^  nos  nova  vita  amhulemtts. 
lianifì  cum  eo  piantati  coaluimtis  ajjtmilatione  morta  ejiis ,  nimirtim  etiam  refurre- 
Siioriis  ajjimilatione  cum  eocoalefcemns.  Et  8.  34-  ,Q^is  eft ,  qui  conàemnetì  Chri- 
Jlmàe/ì,  qtdmorttimefì ,  imo  vero,  qtti  etiam  fufcitatus  efliqui  etiam  eft  ad  dexter^m 
Bei  :  qui  ettam  interpellai  prò  nobis. 


rhefis   Vili. 

Ita  dcmum  vere  &  abunde  conftat  im- 
petrationi  per  Chrirtum  pra:ftita:  fua  di- 
gnitas  ,  nccefsitas  atque  utiliras  ;  ita  li- 
lijs  Dei  live  pijs  omnibus  firma  ac  foli- 
da  in  vita  &  morte  confolatio  :  a.  non 
autcm ,  fi  impretata  rcdemptio  ncmini 
a5tu  ipfo  applicarctur  ,  &nemo  per  eam 
fervaretuE. 


Aniithefìs   Vili. 

Et  nihilominus  vere  &  abunde  con- 
fìat impetrationi  per  Chriftum  praefti-' 
ta:,  fua  dignitas  ,  nccefsitas  atque  utili- 
tas,  etiamfi  impetrata  redemprio  nulli 
individuo  unquam  aftu  ipfo  applicata 
fuiflct  ;  potuifletque  omnibus  impetra- 
ta efle  ,  &  tamen  nuUis  propter  inter- 
venientem  omnium  incredulitatem  ap- 
plicar!. 


Jn 


NATIONALIS    D  0,R  DjREC  HT  AN.E, 


"5 


a. 


Jn  Thejtn  OSiayam. 

Rom. 8. 33.54.38.59.  ^is intentabit crìminaad'uerft^f ele6f0sDet^.T>etis  is  eft ,qttt 
jufitficat.  ^s  efi  qm  condemnet  ?  Chriftus k  efi ,  qui  mortims  eft,  imo  vero  ,  qui 
etiam rejhfcitatiis  efi': quietiam  eftaddexteram  Dei:  qui  etiam  interpellat  prò  nohi-s. 
Narn  -tJJihi  perfuajìim  eft ,  r.eqitemortem, ncque  fitam,  ncque  un  q^elos  ncque  prmcipa- 
tus ,  ncque poteftales ,  ncque prxfentia ,  ncque  futura  ,  ncque  fuhìimitatcm  ncque  pro- 
fimditittem  ,  ncque  ulLtm  rem  aliam  condì  tam  ,poJfe  nos  [epurare  k  e  ari  tate  Dei,  qu^ 
eft  in  Chrtfto  leftì  Domino  noftro.  ; 


rhe(ìs  IX. 

Ita  cti.ìm  an'cqiiirur  Chriftus  fìnem 
fimm  à  Deo  proprie  inccntum,  quando  ■ 
non  tantum  effccic ,  ut  poflìt  hominibus 
applicati  meritum  fùuni  j  quibus  videli- 
cetvcl  qualibus  Deus  vclit;  fìveut  Deus 
làlua  juftitia    fua    peccatorcm  fàlvare 
polfit ,  Se  peccator ,  non  obftante  pec- 
cato. Calvari  ;  utque  novum  gratia:  f(x- 
dus   cum  peccatoribus  &  damnationi 
obnoxijs  hominibus  inire  &:  fan  ciré  pof- 
fet ,  &:  vellet  ;  coque  fadto  universum 
gcnushumanum  in  reconciliationis  gra- 
tiam  afiumeret  ;fbd  tum  dcmum  quan- 
do prastereavirtute  fui  Spiritus ,  redcm- 
tis  a.£tu   ip/ò   confert  illam   falvifìcam 
Dei  gratiara  ,  juftitiam  Se  vitam  a:ter- 
nam, pa'teraque  omnia,  quse  eis  morte 
fuapeperitatqueimpetravit.     4» 


AntitheflX. 

Ita  etiam  aflequitur  Cliriftus  fìnem 
fuum  à  Deo  proprie  intentum  ,  quan- 
do hoc  tantum  efFccit,  ut  poflìt  hommi- 
bus  applicati  meritum  flium,  quibus  vi- 
delicet,  vel  qualibus.  Deus  veht;  fìve 
utDeusfàlvajuftuiaflia  peccatorcm  fàl- 
vare poiTit ,  &c  peccator  non  obftante 
peccato  fàlvari,  urque  novum  gratix  fce- 
dus  cum  peccatori  bus  &  damnationi  ob- 
noxijs hommibus  inire  &:  fàncn-e  pofletj 
&  vellet;  coque  fafto  vniuetfum  genita 
humanum  in  reconciliationis  graciam 
afiumeret  j  non  autem  tum  dcmum, 
quando  pr^terea  ,  vn-tute  fili  Spiritus, 
redemtis  adu  ipfò  confert  illam  làlvifi- 
camDei  gratiam ,  juflitiam  &  vitam  x- 
tcrnam  ,ca:teraque  omnia, qu^Eeis  mor- 
te fila  pcperit  atque  impetravit. 


jìt  Thejtn  nonam. 

Joel  z.  ij.z%,n).  Sed  agnofietls  in  medio  iftraelU  me  ejfe ,  meque  ejfc  Dominum 
Beimi  veftrum  ,  éf  nulltim  ejfe  amplius  :  ncque  erubefcent  populus  meus  infeculum. 
Eritque  poftea,  ut  effundam  Spiri  tum  meumfuper  omnem  carnem  ,  (^  prophetabunt 
Filij'veftri  ^fli£  veftrx  :  Seniores  veftrifimnia  fomniabunt  ,JHvenes  i/eftri  z'ifiones 
•videbunt.  Sluin  etiam  fuper  fcrvos  dr  fuper  ancfUas ,  diebtis  illis  efftmdam  Spiri- 
tummeum,  Ioh.io.28..  Et  ego  vitam  ateruamdo  eis  ,nee  peribunt  in  ieternum,nec 
rapiet  eas  quifquam  e  marni  me  a. 

Et  14.3.  Profcifcorparaturmvobislocum  :  ^  quumprofeEtu^  fuero ,  CT  paravero 
vobis locum ,rurfumveniam-,& ajfumamvos admeipfum  :ut,ubiero  ego,drvosfttis. 
Et  17.  z^. Pater,  quos  dediftimihi,velimutubifumego,é'illifint  mecnm:utft>eUent 
gloriam  illam  meam,quam  dedifti  mihi. 


Thefs  X. 

itadeftinavit  Deus  Chriftum  in  mc- 
diatorem  cum  peculiari  intentione  ac 
voluntate,certos  quofdam  ex  genere  hu- 
mano  redimendi ,  eofque  seternum  fal^ 
vandi.  a. 


Àntithef.    X. 

Ita  ncque  deftinavit  Deus  Chriflum 
in  Mediatorem ,  cum  peculiari  intentio- 
ne ac  voluntate,  certos  quofdam  ex  ge- 
nere humano  redimendi ,  eofque  xter- 
num  fai  vandi. 


« 


k4 


7n 


u6 


ACT  A     S YN  ODI 


I»  Thejìn  decimam. 

loh.w.i^.P^teri/Ze  meiis,qtii  miht  dedit  eas ,  major  omnibus  ejl :  ncque quifquAm 
foteft  eas  erigere  e  manu  Patris  mei. 


Thejìsw. 

Simulquc  conflicuit  ad  fruitioncm 
dióborum  bonorum  hpnc  condirionem 
&:  viam  unicani  ,  ut  virente  Sp.  Sandi 
per  veramfidcm  Clirifto  inferamur,  e- 
julque  beneficia  ampleftamur;  a.  Ncque 
decer  pios  devila  alia  priiercr  eam  ,  quae 
IblainS.Lircris  nobis  cft  revctata ,  labo- 
rare;  &  inqùirere ,  an  non  alia  conditione 
&:  modo  ,  qiiamper  Fidei  medium  po- 
tuifietmeritum  Filij  fili  nobis  applicare^ 
arque  arque  operum  quam  fidei  condi- 
tionem  ad  iàlutemprarfcribcreJ 


Antithejis 


II. 


Conftituit  quidcm  ad  fruitioncm  di- 
étorum  bonorum  hanc  conditionem  OC 
viam  ,  ut  virtute  Sp.  Sandi  per  vcram 
fidemChrifto  inicramur,  cjulque  bene- 
ficia ample£tamur;at  tamennonerit  m- 
decens  pijs ,  fìihfuper  flatuamus  j  quocf 
poruinctjllvoluifict,  alio  modo,  quam 
per  fìdem ,  meritum  Filij  fui  nobis  appli-^ 
care  ;  fivc  acque  operum  arque  fidei  con-> 
ditioiiem  ad  fhiutem  pra:fcribere. 


in  Thejtn  <-vndecimam, 

Ioh.3.  ■1,6.  £lui  credit  infilium ,  habet  vitam  £ternam ,  qui  'rjero  non  affentitur  Tilio^ 
non  zìidebit  'vttam  ,  fedir  a  Deimanetfuper  eum. 

Etcap.  5.2.4.  Amen  amen  dico  vobif ,  quifermonem  meum  audit ,  (^  credit  ei  qui 
mi fit me, habet  njitarn  xternam,^  in  condemnationem  non  'veniet :fcd tranfivit  a.  mor- 
tetn  ziitam.Aùor.ìo,^^.  Huic  etiam omnes Prophetx  te(ì:imonium  dant  ,remi^ìonem 
feccatorum  accepturum  per  nomen  ejusquem'vis,  qui  credideritiu  eum. 

D eutr. i 9. Z9 .  ^u^£  occulta funt  ,penes  Dominum  Deum  nojlrumfunto:  at qua  re- 
'veUta,nobii  ò-jìlysnojlrà  ufqifetnjèculum  rcijeiàtafunt ,  ut  faciamus  omma  ijerbti 
huius  iegts. 


Ì:fenhats  ìjèlhurg.  Th  D.  O'in  Bccle- 

Jia  ac  Schola  Brem.Iefit 

Chrifii  Jeryus. 


©E 


NATIONALIS    D  O  RD  RE  CHT  A  N^.  Ì17 

De  Secundi  Articu^i 

REMONSTPcANTIVM^ 

QVI    EST 

De  Vniverfalitatemeritimortìs  Chri- 
fti  Controverfa  quseilione, 

An  lefus  Chriftus  mortmisfitprofmgHlis  hominij, 
bus,  ita  ut  per  mortem  crucis  reconciliationem 
^ peccatorum  rem ìptanem  omnibus  ho- 
•  .  minibus  impetrarit. 

I      V      D      I      C    I    V      M. 

f  I.  . 

M  Ortis  Chrifti  ea  eft  (iignitas,prerium ,  porentia ,  valor  ac  fùfficientia ,  ut  ad  om- 
niuipaciingulorumhominumreconciliationem  cumDeo  &  peccacorum  re- 
mifiionem  promerendam ,  acquirendam  ac  impetrandam  ei  prorfus  nihil  deiic. 

il. 

Nohrolurti  Dei  PatrisEiliuminrhòrtem  tradentis,  vctum  ètiamFilij  mortem  ob- 
'euntis  conlìlium,  icopus  Se  intentio  cft omnibus  acfìngulishominibus  peccatori- 
bus  predoiìilìirlàilla  morte  &:  paflìone  acquircre,impetrare,  acpromcrerijUtjfìrefì- 
piicant,  quandododrinie  capaces  fimr,  &inChriftumcredant,cumDeorcconcilia- 
ri  Scremillionem  peccatorumacciperepoilint. 

ili. 

.  .Cbriftusexruo&:  Patris  fuiconfiliopaflus  &:mortuus,morte&pafrionefua  omni- 
bus aciìngulishominibus  peccatoribus  fìifficientiilìme  promeruir,  ut,  il  modo  refi- 
pilcaiic ,  6c  credant ,  pollint  Dco  reconciliari ,  fèu  in  gratiam  àc  linum  ejus  reftitui. 

IV. 

Chriftus  de  corifììio  STvoIuntateTua  pariterac  Patris  fui ,  morte  &:  paflìone  flia 
òmnesaclìnguloscrcdentes,  eolquciblos  adu  Dco  reconciliavit,  oc  inilnumejus 
i:eftituic:impa'nitcntibusvero  ,  in incredulitate  ad  iìnempertinaciter  commanenti- 
bus  ,  aut  precium  morris  Chrifti  contemtim  habentibus ,  &  in  Sp.Sandum  peccanti- 
bus,  ncque  adualem  reconciliationem  cumDeo ,  ncque  remillionem  peccatoruiri 
&vicam  a^cbtnani  acquifiuit&impetrauir. 

Hanc  ego  dc&rinam ,  ranquam vcrifsirham ,  Scripturis , naturse rei ,  Ecclefise, no- 
minatim  quoque  Bxcmeniìs  confeilìoni ,  Patrum  &  Theologorum  qua  veterum,qua 
recentiumpoticri&com.munioriicntentux  confcntaneam ,  in  Écclciìa  Dei  necei- 
fario ,  pure  &  ii?n£terennendam  ac  defendendam  elle  cenfeo,  tuni  ad  Dei  gloriam, 
qux'licilluftrafur,utullius  in  vocaridoyerafciras,iiijubendoà:quitas,in  comminando 
juftitia,cmnibus  Scripturam ferio  mcditantibus  pate/cat :  tum  ad  vocatorum  in  vera 
iìde  ac  pierate  edificaiionem,prcfe(5lum  &:  coniolationem  ;  tum  deniquead  divcrfà- 
'  rumbarrclium., doclrinamhanCjScopuIorumadinllar  circumfiftcntiuìiL^alutarera 
declftiationem  &  rcfutationem. 

Quapropter  Scripturis &:  cxperieotix  contraria  dogmafà  funt,  &:  ab  Eccleiìa  Dei 
avcrruncanda> 

,  '        ■  5  Chriftura 


ili  X  e  t  A      S  Y  N  O  JD  t 

I.  Chriftum  prò  omnibus  &  fìngulis  hominibus  non  modo  quantum  ad fufficicn» 
tiam ,  Icd  &  quantum  ad  cfficaciam  ^vt^a  mortuum  cfle ,  illos  edam,  qui  non  fàlvan- 
tur,àmorteliberafIc,  regenerafl"e,jufì;ifìcall'e,lànclifìcaircjinque  llnum&:  gratiam 
Dei  rcftituiire  &:fàlvos  fcciilc  :  adco  ut  omnium  Turcarum ,  Saracenorum^  Ccntau- 
rorum  &:  Cariibalum  liberi  eque  fàndi  nafcanturjatquc  Chriilianorum. 

z.  DeumdeftinaviireChrilHiminMcdiacoreAi  anteomncm  affeòlura,  volunca- 
rem  &^  intenriònem  milcrendi  hùmani  generis  lapfi. 

3.  Merito ChriftipotuiircconftarefLxamdignitatcm,ncceffitatem  &  utilitaremj 
ctiamfinulli  individuo  unquamfuilTet  applicatum. 

4.  Omnes  homincs potuille  manere increduloSjCtiam refpeélu decreti Dei:quura 
nuUumiìtdecretum  ita  efficacitcr  dandi  fidem ,  ut  quispoflk&  velie iìncereac  con* 
ftanter  credere. 

5.  FinemmortisChrilH  nullo  modo  fuifTeejusflp'plicationem. 

6.Pofita  mundi  redcmptione  per  Chriftum ,  nihilominus  tamen  potuiflfe  Deum 
'eonditionemoperumadialutemconicquendampra.'lcribere. 

7.  Inteiitionem  Dei  Filium  in  mor  tem  tradentis  Fuill'e ,  abf  biute  omnibus  confcrrc 
falutem, 

8.  Prcciu'mredemptiohis  ChriftiefFe  éfficaxac  reconciliandosDcoadubmnei 
hommes. 

9.  Deum  omhcs  &  {inguioshomines  èxsequo  d'cdifle  Ghrifto  r6dimehdos  &  fer- 
vandos.  ,  ^      . 

10.  Qui  in  impoenitentia commoriuntui: ,  ijs  adhuc efleius in  morte Chrifti. 

II .  Proprium  &  integrum  mortis  Chnfti  fìnem  tantum  fuifle ,  ut  Dco  poITibilita' 
tem  &:  velleiratem  foederis  gratuiti  cum  hominibus  ineundi  afFcrret. 

12.  Chriftum  cum  morte  &fàtisfa(5tionefua  non  elle  donum  fcu  promifTum  Novi 
foderis, 

13.  Voluntatem&intehtionem  Dei  omnibus  &  fìngulis  Chrifti  merita  applicaa- 
di  fiiille ,  tantum  conditionatam,  leu  dcllderium ,  ex  quo  Jcilicet  omnibus  ea  appli- 
care vellet ,  il  Novi  Fccderis  condi tiones  pr^fcriptas  prsftarent;  non  autcm  efficaceni 
gratiam  operandi  fidemincertishominibus  &c. 

Ita  &  non  alitef  de  hac  qua^ftione  apud  animum  meum  fcntio  &  judicQJ 
f'cntentiam  8c  judicium  hoc  meum  ubi  &  quandocunquc  ufus  fueritj 
Dco  bene  j  uvante,  demonftraturus  5  id  quod  hac  manu  teftor; 

LudoVicm  Crocius.S.Theol.D.  Reip.Bremefifs  ad 
Synodam  D^tionaiem  delegatm. 

BREVE    EXAMEN 

Quacftionum  controvcrfarum  circa  fecundum  Articulum 
inter  Remonftrahtes  &:  Ortliodoxos. 

De 

GratU  t^ mefiti ChrìJliVmyerJklitate, 

Embdcnfium  Miniflròrumo 

enarri  tur 

^*  A  N  Chriftus  prò folis  eledis ,  iifquc  qui  Tcrvantur  mortuus  fit  :  an vcr^ ctiam 
-^^pro  aliis  hominibus ì  Hoc poftrcnium affirmant  Bsjxnoaftr.  Coli.  Hag.  pag. 
139.&:  pag.184  Brandij. 

II.  Aa 


NAflONALIS    DORDRECHTAN^.  119 

An  Cliriftus  mortuus  fit  prò  omnibus  ómnino  hominibus?  AffirmantRemonft.  Qli^^'°-** 
Coli.  Hag.p.i 41.  &  171.111  fine Brandij.  Ad"Walaclir.p.5i.l.2,.&i5.ubidicunt,Chri- 
ftumpro  omnibus  individuis  tam  pereuntium ,  quam  fèrvandorummortem  obijlìe. 
Et  Remonftr.  Geldri  pag.  47.  Dicimus  iìmpìiciter  -,  Chriftum  abique  difcrimine 
mortum  efl'e prò  his  & illis hominibus,  confideratis  ut  lapfis  &:  peccato obnoxij s,  ab  i- 
nitio mundi  ad  finemufque.     lidcm  Geldri  pag.  59.  aótuum  Synodal.  dicunc,  Chri- 
fèumpro  omnibus  &:iingulisabinitiomundiadfinem,five  poenitentibus  fiueimpoe= 
nitentibus  impetrafle  remifllonem  peccatorum  &  reconciliationem  cum  Dee. 
Hif  ce  opponimus  hanc  Thefin. 
Chriftus  prò  folis  ovibus  f ìiis ,  hoc  eli ,  eleótis ,  nequaquam  autem  prò  hoedis  ani- 
mamluampolùitloh.io.  15.   QuseThefìscuminCollationeHag.avenerandis  Fra- 
tribuspluribusprobatalitjàprobationelongiorenunciiiperièdemus.         Sequitur, --,     n- 

An  Ordinario  Pafrionis&mortisChrifti  ordine  antecefl'erit  Hedionem  ad  falu-  ^^"'°"'"' 
tem  &:c.     Affirmant Remonftr.  Coli.  Hagienfì,pag.zoi.Brandij.    Ad  Walachr.  p. 
49.lin.35.34.  Armin.inarticul.perpcnd.pag.20. 

Antithelisnoftra. 
Ordinario Mediatoris ,  cjufque  pafllonis  &  mortis,  ordine  pofterior eft  Ele^tione 
ad  làlutem ,  &c  eli  medium  exequendas  Ele(3:ionis.  Sic  enim  Elài.  53.  io.  poftquam  de 
pafllone  &  morte  Chriiì:i  multis  adum  efl'et ,  dicitur,  voluntasyvel  decretum ,  é'  bene» 
flacitum  Domini  per  manum  ejus  frojperabitur.  Sedhoc  cum  in  confiderationibns  no- 
ftrisad  i.Articulumpolixeprobatum  fit,  nonadjicimusnunc  plura. 

An  Chriftus  mortuus  lìt  prò  omnibus  ex  intentione ,  conlìlio  &  decreto  Patris. 
Affirmant  Remonftr.  Coll.Hag.pag.i43.&:i75.1in.z8.Remonftr.  Geldri  pag.  ij.&<Jo.  Qa^^'ò.i^. 

Antitheiìs  noftra. 
Cltriftus  exintentione ,  coniilio  &  decreto  Patris  prò  fohs  eledis  mortuus  eft,Ra- 
tio,quoniam, 

i.QuodDeusintédit,&ex decreto  &: confìlio Tuo  fieri  vuItbonu,illudctia  efficit. 
Sed  omnes  homines  per  mortem  Chrifti  iàiuos  non  efficit.Ergo  non  intendit  hoc, 
ncque  fieri  vult. 

2.  Si  Deus  aliquid  intendit  &  decrevit,quod  tamen  non  fit,  non  conlèquìtur  conlì- 
liorum  fiiorum  finem;  &  fiunt  multa  prsetcr  propofitum  ejus.  At  Deus,  fecundum  Re- 
monftrantes ,  intendit,  decrevit  &:  vult,utper  mortem  Chrifti  omnes  làlventur,quocl 
tamennon  fit.  Ergo  non confequitur  confiliorum  fiiorumfinem,  &fiuntmultapr£e- 
tcrpropofitumejus:Quod  diótuabfurdum,  imo blafphemum  eft .,  Ergo&iìlud. 

3  Si  Chriftus  ex  confilio ,  intehtione  &  decreto  Patris  prò  omnibus  mortuus  eftj 
fequitur  non  elle  quotundam  Eleftionem,  ncque  quorundam  Reprobationem»  Sed 
probavimus  fiipra  cfte  eledionem  &  reprobationcm.  Etgo  Chriftus  ex  eonfilio,in- 
tentione  &:  decreto  Patris  non  eft  mortuus  prò  omnibus. 

4  Si  Chriftus  ex  intentione  &:  confilio  Patris ,  prò  omnibus  mortuus  eft,  Deus  fé 
habet  xqùe  dr  eodem  modo  erga  ohines.  Item,  Gratia falutifera  eflet  vniverfàlis. 

SedDeusnohhabet  fé  eodem  modo  erga  omneSj  ncque  gratia  ejus  eft  vniver- 
fàlis. Si  enim  hoc  j 

Vbii.  Eìeétio  gratuita? 

Vbi  2.  Vocatio  gratuita  quorundam ,  utlfiraelitarum  Deut.4. 7.  ^ÙL\m.j6.  &  147.' 
Non  fecit  ita  uUi  genti. 

Vbi  3 .  fcedus  cum  Abrahanio  initurn,hoh  cUm  alijs? 

Vbi  4.  vocationis  gentium  myfterium ,  ciiius  totics  apud  Prophetas  fit  mcntio? 

Vbi 5. fingularisille favor, amor,  gratia,  qua  iiios  eledos  profequitur Dominus? 

Plura  videantur  in  Collat.Hag.&ahbi. 

An  Chtiftusnon  applicet  omnibus,  quibus  impetrauit  remiffionem  peccatorum  Quaftia.  f 
&:  reconciliationem  cum  Deo.vel,  an  non  fit  oiliniuminterceflbr,  quorum  eft  recon- 
ciliator,  &  prò  quibus  mortuus  eft. 

Ncgant  expreffe  Remonftr.Coll.  Hag.pag.  I72.hn.6'.&:feqq.ltem  pag.181. 

Remonft.  Geldripag.48.&:6o.AdverfWalachr.pag.52.1in.32.3  3  = 
Antithefisnoftra,eaque  Orthodoxa. 

Chriftus  prò  quibus  eftmortuus ,  prò  illis  etiam  eft  refufcitatus ,  prò  iHis  (edtt  ad 
dextram  Dci,pro  illis  edam  interpelJat,eifque  beneficiaparta  applicar.  Rom.8. 3  4. 
Probamus.  i.  Ex 


110  A  e  T  A      S  Y  N  O  D  I 

I .  •  Ex  R  o"n .  8 . 3  t,^ui  proprio  TiUofito  non  pepercit ,  fedprc  nohls  omnibus  tradidit  eumi 
(jiiotnodo  nofì  Uh  gntìfìcAretiir nohis  omnia  cum  eo  ?  Quomodo Itaque  ille  non  interce- 
dercc  prò  illis  fuaque  beneficia  illis  applicaret ,  prò  quibus  mortuus  ed? 

z.  Chrilhiseftfùmmus  nofter  Sacerdos,qui  non  fòlum  Sacrificium  prò  nobis 
obtulit,fed  etimi  prò  nobis  orar  loh.  i-j.Oropro  omnihtts,quicreditun  funt  per  fermonem 
eorumin  me.l'pfc  autemfcnjpercxauditur.  Quaritaquehxchominumdementia  eft, 
quis furor,  velie partes  fhcerdotij  Chrifti/èparare? 

3.  Chriftus  eli  Servator  merito  &  efficacia,Matth.3.  Baptizat  Sp.  Sando  Se  igni. 
Lue.  1 4.  flicit  ut  corda noftra  ardeant. 

4.  Si  merito  tantum  l'ervat ,  non  efficacia,  tum  non  eft  perfeftus  fervaror.  Sed  eft 
perfcdus  Servator,  qui poteftmosfervare  ■^avriAug  Hebr.7.  Blafphema  uaque  no- 
bis vox  eft,  dicere,  Chnitum  efìe  tantum  merito  fàlvatorem  ,  non  efficacia  ,  vel 
Chri/lumimpctrafle  tantum  remiffionem  pecca loriim, non  bencficij  parti  applica- 
tionem.  Chriftus  cnim  ianguinis  fui  pretioii  eftulìone  utramque  nobis  meruic  ,  & 
remilfioncmpeccatorum,  &  Spiritum  P>.cgeneration!s,  quiper  fidem  beneficia  fan- 
guine  Chrifti  parta  nobis  applicat.  Venit  enimut  dcftrueret  in  eledis  oninia  opera 
Diaboli. 

5.  Adde,  ubi  remifsio  peccatorum  eft  ,  ibi  falutem,  Se  vitam  éfTc,  ut  loquimr 
Lutherus,  Et  Pfilm  32.  Bcal:t  cji-ornm  remijjti.  inìojuttatesftmt.  Vbi  ergo  eli  impe- 
tratio remifsionis  peccatorum,  ibi ctiam  eft  beneficij  parti  applicatio.  Alioqui  qiio- 
moio  pofliint  beali  dici:Donum  procul  oikniatum  &  non  reipia  commuuicaium,ne- 
minem  beare  potcft. 

Sunimatim  ut  dicamus,  pugnar  ha:c doftrina de  Vniverlalitare  redemptionis  &  im- 
petratione  remifsionis  peccaioriirn  prò  omnibus  hominibus. 

I.  Cum  Deiomnipotentia.  Impetrari  enimvoluitbeneficium,  quodpropterho- 
miaum  malitiam  non  p  otcft  applicare. 

z.  Cumeiuslàpientia.  Inrcndircnim  aliquid,  quòdnonaftequitur.De  conditio- 
nataRemonftraritium  intentione  poftca. 

3.  Cum  eiusjuftitia.  Accepit enimàFilioplenam  fatiffaótionem,  &:^tamennon 
rccipitomnesin  gratiam. 

4.  Cum  lummoej  US  amore;  SicenimdilcxitMundum,utFilium  fliumunigeni- 
tum  daret.  Quis autem obfecro  Fiiij  elìet amor,  aut quis eiusulus,fiiion iìmul fi- 
dem daret  in  Filium  luum? 

5.  Cum  fiunmo  Filli  amore  ;  qui  lic ,  cum  inimici  adhuc  efi'emus,  nos  dilexit,  ut 
prò  nobis  mortuus  fitRoin. 5.  Etillebenefici'umtantoludore  ,  tampretiolò  làngui- 
nepartum  ,  reipia  nonapplicxutillis,  quibus 'dmeruit? 

Tanta  niliilominushorurnhominum  audacia  eft,  ut  in  refp.  ad  "W^alachr.  p.  52  di- 
cere aufint ,  Chnflum  mortuum  elle  adacquate  prò  omnibus  hominibus ,  relurrexif- 
Ic  autem  Se  intercedere  cum  làlvandi  mrentione  adequate  prò  fidelibus  tantum, 
(^odpoftremum  li  veriim  eft,  fequicur,Chriftum  non  efie  prò  omnibus  hominibus 
ada-quate  cum  làlvandi  intentione  mortuum.  Quiditaque  movit  Chrillum ,  ut  ad- 
acquate prò  on)bus,n->oreretur;lì  non  eii  intentione omnes  iklvandl mortuus  ePt  ?  Pol- 
lìjnrne  hxc  duo  fimu)  fiihfiftere,Mori  adequate  prò  omnibus  Se  Mori  line  intentione 
l^lvadi  omues?ErgoChriftus  frulfra  prò  maxima hominuitì  parte morru us  eft  :  fruftra 
prò  maxima  hominum  pane  remillìoncm  peccatorum  Screccciliationem  cum  Deo 
ln>petravif:,fruftra  pretiolum  iLiù  lànguinem, maximam  hominum  partéquod  artinet, 
cftuditjmaximaennnhoiiiinum  pars  non  fitlummiiftiusbcneficii,remiiììonis  pecca- 
torum particeps. Sed  mittanuis  tcnebrionesiftos,quivelpertilionuminftar,nod:upo- 
tius,quiiinrerdiu  ambulat,tenebriiq;magisquamlucedele6l:antur,  &  utfcctidas  fues 
inlutocumvoluptatequadanilèvolutam;Ìtainha;reticÌ£luislbranijs&:figmentisnii- 
rifice le  obiccfl.ant.  Sincere  enim dicimus,  illum  hominem,  qui  Chrifti  meritum & 
efììcaciam,  vclimpctrationemrctr.iirionis  peccatorum,  &appIicationcmiUius  be- 
nefici) lèpcrat, anobis prò heretico  haberi, quem, nifi  inquinari  ab  co  vclimus  ,lLim- 
mo  ftudio  divitare  oporteat. 

Ex  quibus  omnibus  falfù  elfe  evmcitur,quod  dicunt,prseftirx  Chrifti  mcditationi 
'ckì'^.vc  utihiatcmabirndecoallarepotuillceriamfiin-^petrararcdcmptio  nulli unquam 
individue  applicaiafi:;act,cum  finis  mortisChriftiproprius  no  fucritejusapphcatio. 

An 


NATI  O  N  ALI  S    D  O  Rt)  RÉ  CHT  A  N^.  j^t 

•  An CKriftus merito Mortis fuse,  ita  rcconciliarit  Deum  Patfem  humano  generi  Qusft.vt» 

univerfo, ut  Pater proptcriJliusmcrirumfàluajLiflitia  &:  ventare  liia  noviim  erario 
"  foedus  cum  pcccatoribusinire  potucrit&volucnt?     Affirmanc  Remonftr.  Thef".2. 
exhibit.  dci.ArcicuIo,  òcpaiììm  alibi. 

Refp.  Quum  hic  multa  lateant  abfcondita,  quz  brevi  rcmporcdifcuti  ncqueunf; 
quod  eiiam  aunc  non  eli  noilripropotìti:  huicRcmonlh-aniiumTIicfi  halce  Anti- 
thcfes  opponimus.  '  '  ■->  ^'  ' 

1 .  Deus  tadus  gratix  non  folum  cum  omnibus  gcntibus ultìmis  hifcè  temporibus, 
fedetiamcum  Abrahamo,  ejufque  pofteris  in  V.  T.  &  longeanreacum  ptimis parenti- 
bus  pepigir.  Ideoq;foedus  cum  Abrahamoinitum  adipfam  fcedcris  fubilantiamquod 
attinet,non  eli  diverfum  à  fadere  cum  omnibus  populis  fub  N.  T.  inito^fcd  eli  unum, 
idemquc. 

2.  Fa  dus  hoc  duo  primaria  beneficia  ubiq.  cum  in  Ver.  tum  in  Novo  Teftamento 
compkxlitur,  nimirum j  gratuitam  peccatorum  rcmiflloncni,  &  infcriptioncm  kgis  in 
cordibus  nolhis,lercm.  31. 32. 

3.  Gratuitum hoc  fo  dus  morte  Chrifticonfirmatumeftjqua&rcmiflìonem  peccato- 
rum  (Se  infcriptioncm  legisper  Spir.in  cordibus noftrisnobis  commeruit.Hebr.8.&  9. 

4.  Ideoque  Chriftus  per  mortemfuamnon  tum  demumacquifivit  Patri  pofllbilita- 
tcm  &  velleitarem,qua  ialva  juftitia  &  veritate  fua  foedus  gratis  cum  peccatoribus  inire 
potuerit  &  volucrit.-  Icd  ipfe  Ciiriftus  cum  omnibus  per  mortem  iplìus  partis  benefi- 

-cijsiphfllmum&primariumN.  Focderis  donum  eft,  cumillud  fu.dusipfe  qui  vcrus 
lehova  eft,  fua  morte  ilabiliverit. 

5.  Conditiones  Novi  Foederis,  quas  vocant,  ejedemfunt  ab  initio mundi,  &  ante 

.natum  Chriftum,  &  poft  ejusin  mundum  adventum.  "-"■^ 

6.  Conditiones  N.  Faderis  non  tantum  praeceptas  funt,  fed  etiampromiflk.Ita  nimi- 

xum,  ut  Deus  Foederis  gratuiti  auftor,  fé  Hdcm  &rellpifcentiam ,  quam  à  confbt;dera-  ''-■** 

tis  fuis  poftulat,  daturum  promiferir,  illudquc  quod  promilit  rcipfa  praeflct. 

7.  QÙj  conditionis  N.  Foed.  impletioni  vitam&falutem  adfcribunt,  Deo&Chri- 
fto  fuum  honorem  fuffurantur,  &vivamconfolationcmafflidisconfcienti)s  cripiunt, 
adeoqueipfampeccatoresfalvandi  rationem  in  S.  Scriptura  propofuam fubvertunt.  Et 
hocquacritur  fub  involucris  illis  verborum Thefi  2.  exhibita  pofitorum. 

An vohmtas  Dei,mcritum  Chrifti applicandi,iit  conditionàta^fi  fcii:  conditiones N.  Quaeftiovt^ 
Faderis  homo  adimplcat.     Affirmant  Remonftr.  paffim:  videatur  Thelìs  2.  cxhib.  Et 
ad  V Val.  p.  5 1 .  ubi  dicunt ,  Hanc conditioncm quoties  negligit  homo,  non aflequitur 
illud  quod  intcndit  Deus.  Antithefis, 

Etiamli  fidem  &  refipifcentiam  à  fuis  confoederatis  requirat  Dcus,nequaquam  tamen 
proptcrea  voluntas  ejus  conditionata  eft,  ncque  abimplctioneillarumconditionuin . 
voIuntasDci  mcritum  Chrifti  applicandi  depcndct.  Cumimpletioharumconditio- 
numpurum  putum  Dei  donum  ìit,  qui  dat  velie  6:  perficere,  &  nullo  modo  homini 
tribuipoftltac  debeat.  Rationes. 

j  Si  voluntas  Dei  dependetabimpletioneconditionumabhomincprjeftandarumjfe- 
quitur,  Dcononfuiftcnoraoperacjusabomniaevo,  Ador.  15.  18. 

2.  Sic  Deus  efletimpotensacinfirmus.  vult  enimidquefcrio,utloquuntur,aliquid 
fieri  &  impleri,  quod  tamen  non  Ht. 

3.  SicDeuspendetab  homine,  non  homo  à  Deo.  vult  enim  Deus,  inquiunt,  omnes 
hominesimplere  conditiones  hafce,  ut  omnes  l'alvi  fìant.  Curigitur  non  fiuntfalvi? 
Q£ia,  dicunt,  nolunt  implcre  Novi  Faderis  conditiones.  Ergo,  omnia  ab  homine 
nolente,  vel  volente  dcpendcnt. 

4.  Pugnat  hoc  cum  ordine  &  natura  caufarum.  Vbi  enim  hic  prima  caufa,  quae  ordi- 
dinar  &  difponit  fccundas.''  Imo  hac  ratione  fecundx  caufs  ordinant  primam,  &  prima 
à  fecundis depender.. 

5.  Hacratione  homo  femetipfum  eligit,  gratiamoblatam  fufficicntemacceptando: 
vel  femetipfum  reprobar,  candem  repudiando. 

6.  Sic  glorianoncftejusquimiferetur  quorum  vult ,  fed  ejus  qui  oblatam  condì - 
tìonem  ampleditur,  aut  refpuit  &afpcrnatur. 

7.  Sic  decretum  Dei  pender  à praefcientiaejus,  non  praefcicntia  à decreto. 

8.  Sic  malitia  humana  vincitur  Dei  bonitasi  &  homo,  Sathan,  mundus^caro,  funt 

1  DCQ 


J22  ACTA     S  YN  O  D  I 

Deo  potentiorcs.  Deus  enim  ajunt,  vult,  ut  omnes  homines  falvi  fianr,  homoautcìn 
.  non  vulr. 

9.  Sic  Deus  non  dat  homini  aliam  gratiam,  quam  qua:  efì:  in  hominis  poteftate  vcl 
acciperc  vel  repudiare. 

10.  Hac  rationc  voluntas  Dei  incerta  relinquitur  &  pcndet  in  dubio,  doneccondi- 
tio  ab  homiac  impleatur. 

Qi^xft.viii.  An  reprobi  teneantur  credere  Chriftum  profc  mortuum  eflc.  Hanc  quaeftionem 
movcnt  Kemonlìr.  Thef.  4.  exhibita.  Reipoademus  paucis  ;  Cuni  elccìi  &  reprobi  in 
hac  vita  permixti  fint,  Matth.  24.  40.  Dnotrunt  in  agro,  alter accipietur,  alter reiinquetuY\ 
cumque  utrifque  conjunctim  verbum  pr^dicetur,  ncmo  hominumfcire  potell,  qui- 
nam  lint  reprobi,  ideoquejuxta  caritatis  judicium  bene  de  omnibus  Iperamus.  Mon- 
ftrent  itaque  nobis  Remonrtrantes,  iì  poUlint,  quinam  reprobi  lìnt,  &  tuur  difpicien- 
dum  cflèt,  quid  credere  reprobi  dcbcant. 

Oljjiciunt;  Sed  mandar  Deus  omnibus  quibus  verbum  praedicatur,  utcrcdant. 
Refpondemus,  efle  quoddam  mandatum  obedientiar,  quoddam  probaiionis.  Man- 
danti itaque  Deo  parent  eledi  divinitus  ad  parendum  tradii .  Reprobi  auiem  vel  om- 
nino  non  obtemperanr,  vel  credunt  tantum  ad  tempus  fide  •zn^o-x.dt^ùì,  pollea  deficiunt. 
Sicprobantur,  ut  manifeftum  har,  quid lateat  in  cordibus  ipforum  .  Produnt  itaque 
tum  in  delitatemfuam  &  corruptam  naturam,  quae  quidem  ipfis  connata,ncquaquain 
autem  à  Deo  infufa  eft. 

Ethocquidcmadquacftionescx  Thefibus  ipforuincumcxhibitis  tum  divi?atiscxce- 
ptas,  rerponfum  cfto.  Ui. 

Carterum,  curfihuicHydra£,capife  uno  rcfefc  multa  alia  renafcuntun  aliaeetiamex 
fuperioribusort^  eifqueannex?  Remonftrantium ,  circa  fccundum  hunc  Articulum, 
crroneae  opiniones  paucis  indicandx  &  confiderand?  erunt. 
Qusftio  IX.  Cum  itaque  de  lua  impetratione  remifllonis  peccatorum  &  reconciliaticnc  cum 
Deo,  paflìm  &  multis  in  locis  crebram  faciant  mentioncm ,  coque  impcritos  fallant, 
ac  lìmultumChriftoejufque  merito  tribuerent,  quo  totum  Mundum  Deorcconci- 
liarir,  extrahendi  erunt  è  luis  latebris,  ut  fraus  eorum  magis  magifciue  innotefcr.t  .  Et 
vidcndum,  quid  iplìs  fir  impetrare  rcmifTionem  peccatorum  omnibus  hominibus. 

Quando  itaque  dicunt,  Chriftum  merito  mortis  fua:  impetraflc  omnibus  remifsio- 
ncm  peccatorum,  nullo  modo  fentiunt,  quodprx  fé  fcrrc  videnrur ,  Chriftum  meri  o 
mortis  lua; prò  peccatis  hominum  piene  làtisfccifle,  èc.T'VTpoy noftro  nomine  perfolvif^ 
fé.  Nihil  minus.Negant  enim ubiq;  Chriftumpro peccaiis  piene  &  perfe  -'e  fatisfccifle. 

A'rmin.  artic  perpcnd.pag.3  4.  perpcndcndum  cenlet,  An  homo  elcftus,  in  Chrifto 
panam  luerit  &  obedicntiam  praftiterit  rcipfa,  an  vero  aeftimatione  tantum  divina. 

Idcmibid.  pag.  33.  perpcndendum,AnavtusobedientiaEà Chrifto praftitx, qua jufti-- 
ficamur,  nonfuerintci  impofitifecundum  peculiare  mandatum  Patris ,  &  peculiare 
paftum  à  Patte  cum  ipfo  initum. 

IdemadHippol.  (•.•  •.•)  2,6.  quafi,  inquit.  Deus  Chriftum ejufquejuftitiamno- 
bis  imputet,  id  eft,  prò  nobis  in  iuftitiam,  quod  fieri  nequit. 

Ibidem.  Non  nego  obedientiam  Chrifti  nobis  imputati,  id  efr,  prò  nobis  &  noftro 
bono  pijeftitam  cenferi . 

Ibidem,  prima  facie  folij,  Dico  fidcm  nobis  imputati  adjuftitiamptopter  Chriftum 
&  juftitiam  ejus. 

Epifcop.  Thef.  4.  de  juftiftc  pag.  63 .  luftitia  Chrifti  proprie  non  eft  quod  nobis  im- 
putatur,  l'cd  id  proptcr  quod  nobis  imputatur  in  ipfumcredentibus  juftitia. 

Remonftr.  ad  Avticulos  Delphenfes  Antithefi  i.  dicuirt, Deum  potuilTc'  ex  fumma 
autori  tate  &  libera  poteftate  abfque  fatisfadione,  imo  vel  verbo  vcl  nutu  peccata  rc- 
mittere. 

ProptereaijdemThcf  2..  de  piena fatisfadionc, prò  vcrbis,  /eco  noftro^  fubftitucrunt 
verba  fro  nobis. 

Vidcaturctiamantithcfiseorum3.ad  i.  Artic.  ubi  latetSocinianifmus. 

lidem  Artic.  2 .  Antithefi.  i.  fic  loquuntur.-  Quod  fi  vero  per  juftitiam,  qua  juftinca- 
mur,  fidesintclligitur,  cxiTtimamus  abfque  thcléos  contradidionc,  iddeeaaftirmavi 
pofte,  (^nimirum,  cani  fccundum  gratiofam  Dei  jeflimationcm  prò  juftitia  ex  gra, 
tiahabcrij  quippc  quac  fecundimi  S.  Scriptiua:  ftylum  proptcr  merita  lefu  Chrifti 

ex  me. 


NATIONALIS    D  O  RD  RE  CHT  A  N^.  123 

ex  mera  gratia  &  gratiofaDeixftimariQnc  injuftitiam  nobisiniputetur.  Ideoqucil 
perjulhriam,  qua  corani  Dco  fubfiftimtis,  inrelligaturfidcs,ca  ratione,quafupraiu 
jufdtiam  nobis  imputata  cft,  non  pofllimus  rejicere,  qitod  illajufiitia  etiam inno- 
bis  lìt. 

Ex  hifce  &  multis  alijs  liquido  apparct,  totics  in  Coli.  Hag.  illam  impetrationem  re- 
miflìonispeccatorumòt  reconciliationemcumDeo,  adfallendumincautosircratam, 
Remonftrantibus  non  efle  folutionem  Av'-?^»  &  plenani  fatistadioneni  prò  pcccatis 
noftris. 

Qnjditaquc,  qua:ris,  cft  ipfis  haximpetratioremifllonispcccatorum.'' 

Rel'ponlioncm  vide  in  CoUat.  Hag.  pag.  172.  latin.  Brand,  ubiiìcajunt:  quando 
dicimuSjChriftum  omnibus  remifllonem  peccarorum  impctralTc,  fcntentia  noftraefr, 
Chrifcum  Dei  i'uftitic  fatisfacientem  hoc  eflfccilìc,  ut  Deus  fine  juftitiarfua:  larfione, 
peccatori  januam  iterum  apcrucrit  gratile  (nx,  quamvis  nomo  ad  illius  gratis  commu- 
nioncm  cl"t  ingreflurus  nilì  per  Hdem.  Hoc  igitur  difcrimen  intcr  impetrationem  & 
ipfam  pcccatorum  rcmiflionem  bene  expenfum  &c. 

Vide  ei iam  Thelin  2.  cxhibitam  de  2 .  Articulo,  ubi  dicunt,  Chriftum  merito  mor- 
tisfua;hoceltccifIe,  utDeusfoedus  gratis  cum  peccatoribus  fai  va  juftitiafuainirepo- 
tucrit&voluerit. 

Propri) s  itaque  ipforum  vcrbis  hafcc  ponimus  Thefes, 

1.  Inter  impetrationem  remifllonionis  pcccatorum,  &  ipfam  pecatorum  remifllo- 
nem  magnum  cu  difcrimen. 

2.  impetratione  remiflionis  peccatorum  Chriftushoc  tantum effecit,  ut  Deus  po- 
tuerit  pcccaroribus  iai\uamgratia;aperire,utpcr  obfervationem  conditionum  N.  Foe- 
deris  ingrediatur,  quicunque  volet. 

Hic  videmus  non  latentcm  tantum,  fed  manifeftum  Socianifmum  una  cum  Pcla- 
gianifmo. 

Antithefes  noftr?. 

1.  Chriftus  fanguinis  fui  pretiofi  effufione  non  tantum  fìditiam  illam  &  nullo  Dei 
verbo  muniram  impetrationem  remiirionispcccatoium,hoceft,janusEgratÌ2E  apertio- 
nem,  vel  potentiam&pofsibilitatemapericndi  januam gratiae  nobis  commcruit;  fed 
leipfa  pleniisimc  proomnium  eledorumpcccatis  fatisfccit.TiJ-pfoti  perfcdifsimum  per- 
fblvit,  uofjue  redemitnon  auro  nec  argento  fed  petiofo  fio  fiiìguiìte,  i .  Pet.  18.  19.  Btmagm 
f  ecio ermi,  i .  Cor.  6.  20.  Catcch.  Heidelb.  quasft.  prima.  Contrarium  Socianifmum 
piane  abominamur. 

2 .  Chriftum,  ejufque  meritum  vera  fide  apprchendcre  atquc  ita  per  januam  gratia; 
ingredinemo  poteft  per  imagi nariam  illam  fufficientem,  fediantummodopcr  effica- 
cem  gratiam,quaDeus  eledis  fuis  non  tantum  velie  credere,neq;tantum  polle  credere, 
fed  utrumquclargitur,utnimirumaduipfo  homo  credat,atq  ita  non  fuisviribus  ullo 
modo ,  fed  folius  Dei  benefìcio  per  januam  gratia:  ingrediatur .  Contrarium  PcJagia- 
nifmumomnino  repudiamus. 

HjEcpaucisde  fpcciofaillaRemonftrantiumimperranoneremifsionis  pcccatorum, 
&cxpartcetiam,  defiótitiaillorum  applicatione,  dcquapaucula  tamen  adhuc  fubji- 
ciemus. 

Sequitur  itaque: 

Quomodo  nimirum  impetratio  rcmifsionis  pcccatorum,  &  rcconciliationis  cum  Quajft.x. 
Deo  nobis  applicerur,  ut  piena  fit  pcccatorum  remifsio.  Hic  Hercule  aliquo  ad  expur- 
gandum  hoc  Augix  ftabuìum  opus  eflet .    Atque  utinam  fupcr  hifce  poflemus  audire 
viva  voce  ipforum  dcclarationempropriam. 

Sed,  fit  aliquid  prodi  re  tenus,  fi  non  datur  ultra. 
Ex  ipforum  fcriptis  confideremus  itaque. 

I.   Qms  applicct.  2.  Quo  medio.  3.  Quid. 

Deprimo.  Quis  itaque  applicati  Idem,  inquiunt,  qui  impetravir  remifsioncm 
pcccatorum,  nimirum  Chriftus.  Sed  Quomodo?  vel  dat  vcrbum  illudque  pracdi- 
cari  curar,  vel  alia  rationc  &  modo  utitur  ad  revelandam  fuam  voluntatcm,  vel 
ctiamAngelum  mittit.  CoUat.  Hag.  pag.  192.  Deinde  hifce  externismedijs  addir  fuffi- 
dentemgratiam,  fifaltemhomovelit.  adverfusVValachr.  pag.  52..  lin.penult.&paf- 

1  z  firn 


12 


4- 


ACTA     SYN  ODI 


lini  alibi .  Hicvidemusii  cium  falutemhominis  non  pendere  à  Deo,  fed  abipfo  ho- 
niincquilivult,  poteftadjutusfuttìcieiite  gratia  benehcium  hoc  libi  applicare,  aut,(i 
nolit,  icpudiarc.  Oreitaquc  ChriUo liane  applicationem,  reipfaauiem  ipll  homici 
tribuuar. 

Antiihcfis. 
SolusDcus  icmiffloncm  pcccatorum  &  juftitiam  morte  Chriftiparram  efficacircr 
nobis  applicar, iiautjutlitiain  Chiiilinobis,ac lì noftra propria eflcr,  gratis  imputer, 
quam  noslìde,  qua:  purum  putum  Dei  donumcft,  tanquam  manu  apprehcndimus. 
eaquc  apprcl  cnla  in  lolius  Chrifti  merito  &  Dei  cxleftis  Patris  gratuito  favore,  meri- 
to Chrilti  parto,  acquiefcimus. 

Vt  de  fecLindo  hoc,  nimirum,  de  Medio ,  quo  impetrati©  remiffionis  peccatorum 

homini  applicatur,  nonnihiladjiciamus,  tenendum;  ctiamlìfubindc fateti  vidfantur, 

illud  fieri  per  udem,  nihil  tamen  aliudiUis  propolìtumefle,  quam  ut  fuis  amphibo- 

lijs  incauto^  dccipiant.   Adverfus  V  Valachr.  cnim  p.  86.  cxpreffis  verbis  hoc  ncganr, 

cum  dicunt,  Fides utique  jutf incans  non  eft, qua  quis  credit  fibi  remiOa  efle  peccata. 

Et  Epifcop.  Thcf.v.&ó.  de  juftific.  expreilc  negar ,  fìdcm  eflcinftrumentum  appre- 

'    hendens)ullitiamqua:imputatur.  Etdicit.cfTe  conditionéjfoedercEuangclicoprdcri-. 

ptamóc  lequilitam,  line  qua  Deus  remitteve  peccatum,  &  imputare  juftitiam  non  vulf. 

De  Tcrtio.Qmd  itaqùllud  efl,inquis,  quod  nobis  applicatur  &  imputaturi'Efl  fcili- 

cct  iple  fìdei  aétus,  quigraiiofepro  jultitiahabeturpergratiofam  Dei dignationem. 

Quaproprcr  meritum  Chrifliipfam  bdem  ad  juftitiam  imputar. 

Sic  Armhiius  ad  Hippol.  Ipfum  fidei  a.  !um,  tò  credere  dico,  imputati  in  juftifiam, 
tdquepropriorenfunon  meronymice.  Videantur  ibidem  fxmilia  multa. 

Sicad  VValachr.  p.  84.  Deus,  inquiunt,  qui  infbedere  legali exa^am  mandatorum 
fuorum  obedientiamcxigcbat,  nunc  infoedereEuangelicofìdemcxigir,  &illam  gra- 
tioià  a-ftimatione  propter  meritum  6c omnibus  numeris  exquilltiflunam  Chrifti  obe- 
dicntiam,  habet  loco  Icgalis  obedientix. 
ibid.  pag.  85.  lin.  2.  «Se  ieqq. 
ibid.  pag.  86.  circa  medium. 
Ibi  communis  noftrorum  Theologorum  fententia  cft ,  remiffionem  peccatorum 
elle  fid^i  confequens  &  efte 'tum  òcc. 

ErRcmonftr.  inCoU.  Delphend  Artic,  2.  Antith.  2.  Sentimus,  inquiunt,  Deum 
in  noftri  juftifi canone  ira  ad  fidem  refpicere,ut  eam  arftimct  prò  obcdientia,fccundum 
poftulatum  i?v:  legcm  Euangclicam  p;  seftita.  Et  paulo  poft ,  Stamimus  Deum  fidcm 
noftram  nobis  imputare  prò  obedientia.camque,  &  ncs  tn  illa  acceptcshabere. 

Sic  videmus,  quod  folius  Chrifti  merito  &  iatisfaftioni  tribuendum  erat,  illud  à 
Remonftraniibus  ipfi  fìdei  aftui  fecundum  gratiofam  Dei  aeftimationcmtribui.  An 
non  hoc  eli  totum  falutis  noftre  fundamentum  fubvertere.'* 
_  Si  nunc ulteriusquifpiam  in  myfteriorum  ipforumadyta  penetrare  geftiat,  &qua:- 

^^    '^  '    rcrc,  quidnamipfisfit  f  desiila,  qu£E  nobis  imputatur  ad  juftitiam,  inlabyrinthumin- 
extricabilem  fc  conjiciet. 
Idcoque  &  hoc  tantum  attingimus. 

EpifcopiusThefi  3.  depreceptis  N.  Ecederis  dicit,  Pidem  cfTc  aflcnfum  fìducialcm 
Euangelio  adhibitum, quo  atgumeatis,  five  intrinrecis,live  ipfl  Euangelio  infiiis  per- 
Cum  hac     Tuafus,  ftatuo  vera  efTe  omnia  ea  quje  Euangelio  continentur,inque  Deo  per  Chriftum 
definitionc   confido  &  acquicfco. 

convemt  y^  autem  liqucat,parum  Orthodoxi  huic  dei^niticni  inefTe.videatur  Thcfìs  quinta, 

dehnirio  yj^j  dicit,  Eiducinm  fpecialis  mifericorcia;,  qua  credo  rcmifla  mihi  efle  peccata  gratis, 
■  °r'h'^"d     "*^"  ^^'*^  cllennale  fidei  conftitucns,  fed  tantum  confequens. 

oftìciohom.  ThelÌ6.dicit,Obje:  um  fidei  efle  totam  veritatcmEuangelicam.  Inquibusomni- 
Chiift.  e  .?.  bus  multa:  Jatent  ambiguitates  &  expreflsfunt  falfitates,quibuseruendis,explicandis 
fub  finem.     &  refutandis,  non  damr  hic  lccus,neque  fufficit  tempus. 

Progredì mur  ad  alias  quafdamqu^ftiunculas. 
Qaift.xii.       Anin^dclcspoffintdiccrc,  Chriftimipro  fé  mortuum  efle  vere.- Itcm,  quis  eft  qui 
nos  condemner^  Atfìrmaat  Rcmonftr.  Coli.  Hag  pag.  187.  &repetunt  p.  88. ubi  ad- 
dunt,Fidclcs  hoc  pofle  diccread  confolationcm  fuam.-infidelcs  ad  hiftoricara  narratio- 
iiem,  quaad  fidem  ducantur  &c. 

Anti- 


NATIONALIS    Ì3  ORD  RÈCHt ÀN  J„  ÌÌ3 

Àntithefis. 

Nulli,  nifi  i)  in  quibus  nulla  eft  condèmnatio.quiquc  non  fccundum  carncm.fcdfe- 
cundum  Spiriruniambulanr,  ócquiacccpcrunt  Spiritumnonlcrvitutis,  fcd  adopno- 
nis,  pofilinr  diccic ,  Chiiftus  cft  pio  me  mormus,  quis  itaquc  cft  qui  me  coadcmnet' 
Rom.  8. 

Ancleftinufpiam  nomine  ovinm  in  Scripturadefignéntur?  ^    rt-     i '' 

Sic dicuntRcmonlli-.  Coli.  Hag.  pag.  183.  ^<3  • 

Itcm. 

An  Chiiftus  ovcs habear,  prò  quibus mortuus cft,  qux tamen peteunt.  Affir- 

mantRcmonllr,  Coli.  Hag.  pag.  18 j.  186.  Quaeft.xiy 

Antithcfis. 

EleSi  in  S.Sciipturamultotics nomine  ovium difignantur,piò quibus  folisChri- 
ftusvitam  pofuir,  quafquenemo  èmanibus  ejus  poteit  enpeie,  idcoquein  eteinuni 
non  peiibunt.  loh.  io. 

An  iblum  Dei  veibum  ejufque  prasdi cario  fit  ordinariummediumjquobencHcium  Ou^a.-Q  **: 
morte  Chiifli  parnim  hominibus  adminiilretur,  ut  fide  illud  apprchendant.  Conce- 
dunr;  fcd  qnod  una  manu  dant,  altera rurfus  eripiunt- Ajunt  enim;  Anhoc  i.eri  debeat 
hacvclilla  ra'Jcne,  nuncvcl  alias,  putamus  hoc  elle  nimisprocul  ingrediinjudicia 
Dei,relinqucntct.tiusdirpcnlationemjufì:itia:  divine  ócc.CoUat.Hag.  pag.  189. Dein- 
de dicunt,  Deum  velie  vcibum  rcconciliationis  omnibus  proponi^óc  reipfa  omnibus 
pra'dicatiimefle.ibid.  pag.  19:,  192. 

Et  ne  quis  hocrcferat  adexternam  &  notampraedicationem,  ajunt,  Deum,  cura 
piacer,  alio  modo  poflc  uri  ad  rcvtlandam  fuam  volun;atem,  imo  &  Angelum  miite- 
te.  Hinc  loh.  Arnold,  cap.  3.  pag.  100.  &leqq.  &pag.  syo.fatetur,  juxta  menterri 
Armmij,  omnibus  hominibus  media,  ad  falutem  fufficiemcr  neceflaria,  adhiberi. 

Àntithefis  ex  verbis  Pauli  i .  Cor.  x. 

Pojìijuam  ihftpentia  Dei  mundta  non  cognovìt  Deum  fer  Jkpemmmfuam^ftacuit  Bcàtier 
JIultaM  pr£dkattofiem  ferfare  credentes.  Eft  cnim  fides  exattditUy  auditUs  ttutemexier" 
ho  Dei.  Rom.  io.  Aliusmodus  falvandi  homines,  &  medium  aliud,  per  quodbene- 
ficiorum  Chrifti  participcs  £anr  genres,  in  Scriptura non  traditur. 

An  vidima  Chrifti  nonfanòiificet  nòs,  quarcnus  ille  fimpliciter  oblatuseft,  fed  Qua-f^fojtyj 
quatenus applicatur.  Sic  loquuaturRemonllr.  inColIat.Hag.  pag.  179. 

Àntithefis. 

Vi(5!imacxpiatrixfàn6lificatvereofhnès,  proqùibùsoblatàeft.Heb.  9-  13.14.  ^i 
[unguis  taurortim  fA/i^tificaf  &c.  quanto  magis  fanguù  Chriftiemundabit  nos  <^r.  loh.  1 7.  Fgo 
meiffumfari^ifco prò illls.  Tit.  2.  rtnid^dit  feippim ,ut finiti_ficaret (ibi populum  fcle^um.\n- 
de  &  liquido  colligitur  ,  non  fuiflc  Chrifti  intentionem  dare  it(t  in  precium  pro- 
omnibus  & fingulis  xqualiter.  Deinde,  prò  quibus  rcmeripfum  Chriftus  dcdit,  quod 
eofdem  ctiam  faniiificet,  non  merendo  tantum,  fedetiam  efiìcaciter  falutem  operan- 
do &  appliCcindo.  Alioqui  illcrum  perfe;"^  us  fervator  non  eflet. 

An  Chriftus  prò  Caino  &  Inda,  qua  talibus  ;  &  prò  Abclo  &  Petro,  qua  Hdelib'JS  Qusft.  xvj 
mortcniruftinucri!.?     NcgantutrumqueRcmonftr.ad  VValachr.  p.51.  Scdindifcri- 
minatim  prò  his  &  illis  in  communi  lapfiis  &  peccati  forte  confideratis. 

Sed  ami  fibiipfis  hic  contradicant,  ibid.  pag.  >2.  lin.  i.  2,.  3.  Et  Collat.Hag.  pag. 
207.  Et  clariffimus  vir  D.  Antonius  VValsus  illorum  errorem,  velpotiùs  mali- 
tiam  hicindicavit  &  refutavit ,  merito  in  eo  acquiefcimus. 

An  Chriftus  fummediligat  cos,  prò  quibus  mortuus  eft.  Negant  Remonftrant.  Qusft-xvR 
Coli.  Hng. pag.  193-  &  207.  rarione  addirà,  quia  partam  falutem  non  applicetortini- 
bus,  fed  tantum  iìdelibus,  quamvis  omnibus  parta  fir, 

Àntithefis  ex  verbis  Chrifti,  lohan.  15.13. 

MdoremchAritatem  mtllmhahet,quam  ijlam,  ut quiffiam animam  fmr^  àe^onat fro ami- 

i  3  di 


izG  A  C  T  A     S  Y  N  O  D  1 

d)  fìià.   Et  Rom.  5 .  5.  6.  8. Commendat  fuam  charitatem  erga  nos  Deu^,  c^c, 

Diccrc  itaqiie  Chriftum  non  dikxiUe  cos  fumme  prò  quibus  mortuiis  eft^  eft  pi^ 

^     _  lamS.  Scriprurx-contradicere&tuipitcrmentiri. 

^u^  .XIX.       Anintcrccflio  Chritìi  alia  fu  univcilalis  prò  toro mundo,  alia  particulans prò  fì- 
dclibus  tantum.  Atiìrm.  Remonftr.  Coli.  Hag.  198.  i99-  dicuntque,  proinfi- 

dclibusj  quoad  impetraiioncm,  protìdclibus,  quoad applicationcm. 

Antitheds  ipfis  verbis  Clirifti.  Ioli.  1 7. 9. 

No}?  roqob'0  mundo ,  [ed  prò  tf's  ^uos  dcdifli  fnihi,  quid  tni  funt. 
Et  ad  lloni.  8.  docemur,  Chrilìum  tantum  intercedere,  prò  quibus  niòrtuus  eli:. 
Qijsfl:.  XX.        An  PaiTio  Chrifti  tcndat  tantum  ad  falutem  impetrandam,  elcdio autem ad appli- 
candam  & communicandamJ  Sicloquuntur,  Coli. Hag.  pag.  201. 

Amithcfis. 

Chriftus  paflìone  Tua  falutem  non  tantum  iilorum  opinione  impctravit/ed  ctianl 
reipra&  revera eam  peperit,  òcSpiritum  fimul  regenerationis  mcruit,  qui  \  demda- 
rct  &  omnibus  quibus  lalus  per  paillonem  parta  eli,  applicaret.  Qupmodo  autem  ele- 
nio falutem  applicct  &  communicet,  illud  nondumcapimus;  Quis  enim  profundira- 
tcs  iilorum  hominumj  nifi  facris  illoruminiiiaius,  nolle  potcrit.'' 
Quxft. XXI  Movent  Remonftr.  adverfus  VValachr.  qua;ftionem pag.  ji.  Nura  quemfncnl 
Deus  in  opere aliquointcndit,  poflu  non  ailèqui.  Refpondcnt ,  quaedam  intendi, 
qua:  per  potcntiam  irrefiftibilem  excqui  &  aflequi  vulr  Deus -•  quacdam  vero  intendi 
fub  conditionc  à  creatura  rationali  libere  pra-ftanda.  Hancquoties  praEftarc negligit 
ho mo,  non aflequitur  idquodintendit  Deus,  &g. 

Refp.  &  qua;ro  primum ,  Qua;namfit  haxcoiiditio.'*  refpondebunt.fides  in  Chri- 
ftum. Iterum  itaque  qua:ro,  quis  det  ut  homo  hanc  conditionem  adimpkat.  Aut 
enmi  hoc  folius  Dei  eft,  aut  folius  hominis,  aut  utriulque. 

Si  folusDeus;qucmadmodum  volunt  videri  fentiie,  ut  Articulo.j.  Coli.  Hag. 
Remon-  fatentur;  Ergo  Deus  non  dans  homini,  ut  poftit  &velit  credere,  utquercipfacredar, 
ftiantes  hu-  limu  late  agi  tcuni  homine,qucm  intendit  falvum  facete  fub  conditione,li  crcdat.  At 
jus  criminis  homo  non  poteft  credere,  inquiunt  ipfi,  nifi  Deus  eis  det  fidem:  Deus  autem  nondat 
infimulant  ^^^j^  omnibus,  ncque  vult  dare:  Si  enim  vellet,  daret.  Ergo  &c. 
Orthodo-  gj  homo;  quod  vox  illa,  fub  conditionc  libere  pracftanda  totufque  adeo  contoctus 
xos  ,  quo  j^j^j^,jjf .  ^-^j^j^  cxprcfle  Pelagiani  Remonilrantes. 
ciant  fimu-      ^^"  partim  Deus,  panini  homo;  funt  Scmipelagiani. 

latorem.  Deinde,  fi  Deus  non  aflequitur  quod  intendit,nifi  praéftita  ab  hominc  conditioné; 

cum  ipfi  Ergointentio  ha:c  Dei  pender  ab  impletionc  conditionis  hominis,  &  nihilpotuit ab 
maxime  sterno  certi  ftatuere  Deus  ,  antequam  homo  conditionem  implcati  quod  abfurdum 
huic  Climi"  eftdeDeo  dicere. 

ni  fine  ob-  Rcmonftrantium  contraria argumenta  quodattinet,  cum  partim  in  Coli. Hag. fcri- 
^°^'''  pto,  partim  àClariflimis  Do:  oribus  D.  Balcanquallo,  &D.  Crucigero  viva  voce  re- 

furati  nnt,  nunc  non  atti ngimusj  &hicconfiderationesnoftras  circa  fccundum  Arti- 
culum  finimus. 


BRI- 


ì??ATÌONALlS    DORDRECHTANiE,  iif 

ÈRITANNORVM    THEOLOGORVM 

Scntentia 

Ì)e  III.  &"  iVi  Articulis, 

Primo  de  viribus  arbitri)  in  homirìé 


lapfo. 


THESIS     NOSTRA     1. 

VOluntas  hominis  lapfi  nudata  eftdonis  fupematuralibus ,  &fàlu-* 
tanbus-,quibus  in  innocentiic  ftatu  donata  fuic:  acproinde  ad  aótus 
Ipiritualcs  nihiljam  valetabfc^ue  viribus  gratiae. 

Fuifle  donis  cximijs  dotatam,indc  conftat,  quiahomo  fatSUs  eft  ad  iraaginem  Dei , 
imago  autem  Dei  in  principe  animi  facultaie  proculdubio  principemlocumobti- 
nuit.  Qiulia  vero ha:c dona taci'int,  quibus  incieatione  ornata  eftvoiun^ashum»- 
na, pater  ex  ijs,  qua;  in  hujus  imaginis  redintcgratione  reftituuntur.  Ephcf.  iv.  24. 
Induite  nofum  hominem,  quifecundum  Deum  creatus  efi  in  inflitta^  é^  fm^ttatcveritatù. 
Hancinfupcr  juftitiam,  fanftimoniam  &  reftitudinem  voluntatis  per  lapfumeflc 
amiflam  claruni  cft  ex  fecunda  hac  e  jufdem  per  Dei  gratiam  in  Chrifto  recuperatce  ac- 
ceptipne.Induendum,  fdlicct,nobis  de  novo,quod  in  Adamo  denudato  exuimus. 

Hujurmodi  autem  voluntatcm  noftram  nihil  valere  ad  aftus  fupernaturales  totx 
Scriptura clamar,  Ioan.  li.i^.SmememhilfoteJìisfacere.Kotìv.  5-6.  Cum adhuc nullU 
efemiwvhibtii,  2.  Cor.  3. 5.   Non fumm  idonei  ex n cbii  ipjts  adcogitafidum  quicquarn ^c. 

Hinc  illud  Auguftini  Enchirid.  cap.30.  ^idhoni  operari  fotefiferditus,  nifi  in  quan- 
tmn  Aperditionc  liberatti^^.  Et  'Mad^Fo/unta^  intantitm  lihera,in  quantum  liberata. 

il 

Lapfcvoluntatiinelt  non  tantum  peccandi poflibilitasjfèdeciam  pr^-' 
ccpsad  peccindum  inclinatio. 

Ifthcc  pofsibiliras  voluntatietiamintegre  infuit ,  proutiiimis  conftat  ex  cventu, 
Poftlapfumautem,acexiproIapfu,fuperadditapeccandi  fitis  avida,  Job.  15. 16.  Bi- 
hity quafi  iiqium ^ir,iqnitatem-^  complaccntia  &  gaudium  in  peccatis,  Proverb. 2.  I4.  Lx- 
Unturfactendo  maìum,extihant  in pejtpnii  pervei-fìtatibui:  iìud'mm  ^ccatì,  GcncC.  6.  j. 
Cuncli  cegttatìo  codis  intenta  admalnm  omnitempore:  Mancipatio  lub  peccato,Rom.  6. 
xj.  rinfila  fervi  penali.  Deniquc  mors  in  peccato,  Ephef.  2.  2.  Vos  cum  cjfetii  morttu  in 
deliBti  é'pec'.itis. 

Nec  aliter  fc  porcft  rcs  habcrc  in  homine  corrupto,  nondum  per  divinaim  gratiant 
icftaurato.-  cumca  fir  natura  voluntatis,  ut  nuda  manerc  nequcat,  fcdabuno,  cu^ 
adharferat,  objcfLO  excidens,  aliudqu^rat,  quod  cupide  amplectatur.  ideo  per  Spon- 
taneam defeftionem  habitualitcr  averta  à  Deo  creatore, in  creaturam  effreni  impetii 
ferrar,  ac  cum  ca  libidinofe  ac  turpitcr  fornicatur,  fcmpcr  avida  frucndiutendis,  ac 
vcriiamolicndi&patrandi.  Quid  mirumergo  li  talis  voluntas  fu  Diaboli  manci- 
pium^Luc.  11.21.   Cum  fortis  armatiti  ciiflodit  atrìum  fimm-,  in  pace  funi  ea  qui?  pojjtdct. 

I     4  Auguft; 


,:ìS  ,  A  C  T  A  •  S  Y  N  O  D  ì 

Augufl:.  Rettaci.  I.  15.  Voluntas  fine  chmtateejltou^'hiofacufidìusi 

De  antecedaneii  adcoifuerfiotiem. 

T  H  E  s  I  s     L 

Sunt  qusedam  opera  externa^  abhominibus  ordinane  requifira,  priui^ 
quamaditatum  regenerationis,  autconverdonis  perducantur,quxab  rU 
dem  quandoque  libere  fieri,  quandoque  libere  omicti  folencj  ut  adire 
Ecclefiam,  àudire  verbiprasconium,  &  id  genus  alia. 

Requiti  taliamanifeftumcft,  Rom.  lo.  14.  ^omodo  crcdent  eì ,quem mn  audìeruntì 
Efleautemin  noftta  potdlate  &  ratio  diòiat,  cumpenes  unumqucmque  'ìvt  tcgere 
fuam  1  oco- moti  vani;  &  expericntiaprobat,  cum  vidcamus  in  cxternis  hominespro 
arbitrio,  hoc,  vel  illud  agere,vel  utruiiique  omittere;  poflunt  itaque  domi  fedcre.cum 
Ecclelìa  adcunda  eft,  pollunt  aures  obturare,  voce  Euangelici  pr^conis  fonante. Marc. 
6.  20.  Herodcs  Ioannem  audiebat  libenter.  Attor.  13.  46.  ludei  rccufant  aiidiré 
Euangclium,  Plalm.  58.  j.lmpij  obturant  aures fuas ut  rurd^afpides. 

II. 

Sunt  qua^dam  efFccla  interna  ad  conveiTionetn  five  regenerationem 
previa,  qu£E  virtute  verbi,  Spiritufquc  in  nondumjuftificatorum  cordi- 
bus  excitanturj  qualia  lunt  noticia  voluntatis  divinai,  fenfus  peccati,  ti. 
mor  pcEnjE,cogitatiòde  liberatione,  Ipesaliqua  venia?. 

Ad  flatum  juftificationis,  in  quopacem  habemus  apud  Ì)eum  per  D,  N.  lefiutt 
Chriftiim  ,  non  foletgratia  divina  homines  perducerc  per  fubitum  entliufiarmum, 
fed  multis  prxvijs  a^tionibus  minifterio  Verbi  fubaftos,  &  pr^paratps  .  Hoc  viderc 
licet  in  illis,  qui  audita  Petti  concione,  peccati  onus  fentiunt,  timcnt,  dolent,  libera-^ 
tionem  dcfidcrant,  fpcm  aliquam  vcnise  concipiunt.-  qua:  omnia  ex  illis  verbiscon- 
cipi  pofTunt,  Aftor.  2. 37.,^«»2/'^f  audivijicnt,  compungi funt  cordepw,&  dixerttnt  adPe- 
trtim  ó"  reliquos  A-^oJìolos,  vitifiatres-,  quid  ficiemus?  Hoc  ipfa  rei  natura  rcquirir.  Nani 
ficuti  in  generatione  hominis  naturali  multa;  lunt  previa;  difpolìtioncs,  qua;  fcrmx 
induòtionem  pra:cedunt,  ita  &  in  fpiritualipermultasantecedaneas  grafia;  aftiones 
ad  fpiritualem  nativitatempervcnitur. 

Hocdenique  apparet  ex  inftrumentis,  quibus  utitur  Deus  ad  homines  regcncran- 
dos.  utitur  enim minifterio  hominum,  &inftrumento  verbi  i.  Cor.  4. 15.  Ver  Ev.an- 
geliiim  ego  vos  genni .  Quod  lì  Deus  immediate  vellet  hominem  impium  regcnerarc,. 
&  juftificare,  nulla  cognitione,  nullo  dolore,  nullo  dciìderio,  nulla  venia;  fpe  prepa- 
ratum,  nec  hominum  minifterio ,  nec  verbo  predicato  hancadrem  opus  eflet.  Noe 
Miniftrisverbum  Deircde  fecantibus  cura  incumbcrer,  apre  prudenterque  audito- 
rum  confcientias  primo  Icgis  terroribus  fauciandi,  deinde Euangciicis  promiffis  eri- 
gendi, accofdemhortandi  ad  pcenitenciam  iìdemque  à  Deo  per  preces  oc  lachrymas 
petendam. 

HI. 

C>uos  Deus  mediante  Verbo  per  Spiritumfuumbuncin  modum  aF-^ 
ficit,  eos  ad  fidem,  converfionemque  Vere,  &  lerio  vocat,  &  invitat. 

Ex  natura  bcncFcii  oblati,  &  Verbo  Dei  apertiflìmo  judicandum  eft  de  illis  gratiae 
auxili)s,qu^hominibus  luppeditantur,  non  autcm  ex  abulli,  aut  evcntu.  Cum  igimr 
Euangehum  ex  ftia  natura  vocet  homines  ad  pocnitcntiam  &:  falutem.cum  grati  a;  di- 
vina; excitamcnta  eodem  tendant,  nihil  hic  lìmulatc  d  Deo  agi  putandumeft.  Hoc 
probant  feriae  illa;,  patheticacque  rogationes  ,  2.  Cor.  ■i.z.  ohfecranmschrijli  nomir.ey 
rec$/HÌliemim  Deo.  Hortationes,  2.  Cor.  6.1.  Horlamm-  ne  fufira  gratiam  Dei  recifuitis. 

Expoftu- 


NATIONALIS     D  OR  D  RE  C  H  T  AN  ^.  12^ 

Expoftulationcs,  Galat.  i.  6.rJA4iror  qtwdfu  tam  cito  tramferiminiab  eo,  qui  t'ocavit  vos in 
gratiam  C^r/y'/z-Promiflioncs,  Apoc  3.3. 20. Ecce Jìo  adofttum  &  piilfo:Jì  quùaudierit  vocem 
meam  é'  ^feruo  it  ofiittm,  ingredutr  adeiim  drc-  Qupd  fi  non  omnes,  quos  hoc  verbi  Spi- 
rimrquc  fui  dono  dignatur  Deus,  adconvedlonemreriam  fedo  invirarcr,ccrtc  &Deus 
nonnullos,  quos  ipfe  Filij  fui  nomine  vocat,  falleret,  &  promifllonum  Euangelica- 
rum  nuntij  àvocatis  falfo  perhibiti  teflimonij  accufari  poflenr,  &,  quiad  converfio- 
ncm  vocati  parere  ncgligunr,  rcddcrentur  cxcufabiliorcs.  Neque  enim  ea  fìngi  po- 
tefthomines  reddere  inexcufabilesperverbum  &Spiritum  vocano,  quac  eo  tantum 
fine  cxhibetur,  ut  reddat  inexcufabiics. 

IV. 

Quos  ita  affecic.  Deus  non  defèiit,  nec  defìftitin  vera  ad  converfio- 
nem  via  promovere,  priufquam  ab  illis  pernegledlionem  voluntariam, 
auchujusgrati^initialisrepulfamjdeferatur. 

Talentum  gratis  à  Dee  femel  conccflum  nemini  cripitur,nifi  qui  prius  fuo  vitio  il- 
ludfepelivit  Matth.  25.28.  Hinceitquodnosinfcripturis  paflìmmonemur^ne  Spi- 
ritui  rcfiftamus,  ne  Spiritum  cxtinguamus,  ne  gratiam  Deifruftra  recipiamus,  ne  de- 
ficiamusàDco.  Hebr.  3.  7.  Imo  divinai  derelittionis  ea  apcrtiffimedefignatur  ratio, 
quodDeusab  hominibus prius deferatur.  Proverb.  i.  24.  ^uiazocavt  &remiijìi-,  t^o 
qmqueintntcritwuelhondeho.  2.  Chron.24.20.  Dereliquij'u  lei ovam,  ut  dcre'inque- 
ret  vos.  Atnufquamin  Scripturis  velleviflìmeinnuitur,  Deumfolere  aut  velie  un- 
quamabfquepra;viahominis  culpa  eripere  cuiquam  gratiae  excitantis  auxilium,  aut 
vllum  fubfidium,  quod  femel  contulicad  converfionemhominis  ordinatum. 

Sic  docuere  Patres  Orthodoxi,  quibus  cum  Pelagianisnegotiumfuit. 

Auguftin.  vel  Pro(per,ad  Artic  falf.  ad  7.  Beie^  -voluntas, utin  bona,  voluntate  manea- 
tur,  qui  e  priufquam  deferatur  ^rieminemdeferit,(^multosdefertoresftpe  convertit. 


Hi  pr^ECcdanci  efFedus,  virtute  Verbi  Spiritufquc  in  hominum  menti- 
bus  produ<5ti,  rcbellis  voluntatis  vitio,  fìiffocari  ac  penitus  cxtingui  po(^ 
funt,  &  in  multisfolent;  adeo  ut  nonnulli  in  quorum  mentibus  virtute 
Verbi  Spiri tufque  imprelFa  fuit  aliqualis  notitia  veritatis  divinai,  aliqualis 
dolordepeccatisfuisjaliquoddefiderium&aliquacuraliberationis,  mu- 
tentur  piane  in  contrarium,  veritatem  rejiciant  &  odio  habeant,  conca, 
pifcentijs  fuis  fé  tradant,  in  peccatis  occalleanr,  &  ablquc  defìderio  vel  cu- 
ra liberationis,  in  ijfdemcomputrefcant. 

Matth.  13.  19.  Femtmaltts.é' rapìt  quod feminatum  e[l i» corde eitts .  2.  Pet.  2.  21.  Me- 
lìut  eratmn  cognofcere  viam  iujìiti<e,  quampojt  agnitionem  retrorfum  converti,  Canio  rever- 
fhi  ad  vomitum. 

Hebr.  6.4.  ,^i  femel  illuminati,  guftaverunt  donum  CAlefle,  participes  f'£fi  Spiritftf  San. 
iti^gujlaverunt  bonum  Dei  verbum,'virtutefque ftculi  venturi,  ^ prolapfi funt ,eos  rurfusre- 
vocariimfojjibile.  &c. 

Profper.  de  Vocat.  Lib.  2 .  cap.  2 .  Mttlti  cito  intelleBus  lumen  accipiunt,  ipfi  autem  in- 
telligentia  non  tn  omnibus  eundem  habet  vigor em ,  aut  fimilem.fdcultatem  ;  &  plurimi  cum 
&  f  de  evinte lleSlu  videantur  ornati,  lahorant  tamen  indigentia  Maritata ,  é'hii,qu<tfde^ 
intclleBu  vident,  nequeunt  inhttrere,  quoniam  perfeveran  ineo  non  potefi,  quod  non  tota  cor- 
de diligitur. 

Ne 


13©  ACTASYNODI 

VI. 

Ne  eledi  quidem  ipfi  in  hiCce  pra:cedancis  ad  regenerationcm  adtibus 
itafegcrunr  unquam,  quin  propter  negligentiam  &  refiftcntiam  fuam 
pofsintjufteà  Deo  deferì  &  derclinqui;  fed  ea  eli:  erga  eos  fpccialis  Deimi- 
kricordia,  ut,quamvis  hanc  gratiam  excicancem  &illuminancemaucrc- 
pellant  aliquamdiu  ,  auc  fuftoccnt,  eos  camcn  icerum,  icerumqueurgeat 
Deus,  nec  defiftatpromoveie,  donec  eofdem  gratia:  fua^prorfus  (ubjuga* 
verit,  ac  in  ftatufiliomm  regeneratoium  collocaveric. 

loh.  6.  37.  ^uic^uid  dai  mihf  Pater,  veniet  ad  me,  &,  ettm,  qui  ad  me  venif,  non  eij' 
dam  foras.ìiietcm.  14.7-  .^andoquidern  iniqmtates  noJìr£  levantur centra  ms-,  T) ornine 
fac  tropter  nome»  ttium,  quoniam  multdfunt  averjìones  nofir£.  &  32.  39.  Dabo  eis  cor  unum 
^'viamunamjUttimeant  me  univerfisdiehm.  Phil.  1.6.  ^lui  Cttpittnvobùopusbonumy 
terfìitet  ufque  in  diem  chrifii  lefu.  Qupd  (ì  ita  non  pergeret  Deus  etiam  rcclinantes  & 
rcfugientes  profequi,  nulla  vocatio  redderctur  efficax,  nulla  cmergcrer  tìlialis  adoptio, 
ipfaqucin  Dei  beneplacito  fundataelcftiofruftraretur. 

Auguftin.de  Perfev.  Pojl  cafum  hominis  non  ntji  ad  gratiam  fuam  Demveluit  pertinercy 
nfhomoaccedatad  eum,neque  nifi  ad grattam  fuam  voluit  pertinere,  ut  homo  non  recedat  abeo. 

VII. 

Non  cIe6tos  in  hifce  pra:cedancis  ad  regenerationcm  adtibus,  divino 
Spiritai,  gratin-eque  refiftentes,  ejufdemque  initialia  cffeda  in  {e  ipfis  libe- 
ri fui  arbitri]  vitio  exftinguentes.  Deus,  quandocunqueipfivifumfuerit, 
jufte  derclinquit.-quos  Tua  culpa  dereliólos,  eodcm  demerito  manere  in- 
duratos,  &  inconverfos  vere  pronunciamus. 

Putamus  extra  omncmdubitationisalcam  pofitum  cfle,nemìnem  mortalium  itafè 
gerere  erga  Deum,  quin  meieatur  grati^  collatacfubdui;ioncm,  vclomittendo  ali- 
quid,  quod  facete  debuit,velfaciendo,quod  non  debuit;  quo  pofuo,  clarumeft,  Deum 
lineullainjtillitia,  autcrudelitatepoflc  talibus  hominibus  gratiam  obi atamfubtrahc- 
re,  eofque fui  cordis  duritise  rclinquercRoni.9. 18.  Cuius  vult miferetur,  & quernvult 
indurat. 

Deus  etiam  hoc  ncminidebct,  ut  illuni  gratigfux  illuminanti,  &  excitanti  refiftenté, 
proprijfque  cupiditatibus  infervientememoUiat  per  illam  fpecialcm  gratiam,  cui-  nul- 
lum  cor  durum  retìftit.  Rom.  11.35.  ^uis  prior  dedit  illi,  é"  retribuetur  ci  ?  Porro,  qui 
hunc  in  modum  derclinqui  tur,  fua  culpa  inconverfus  perir.  Ioan.  v.  34-40.  Die» 
vobisut  jervemini,&  nonvuitis  venire  ad  me,  ut  vitam  habeatis.AÙ.01.  28.  27.  IncraJJktum 
efi  corpopulihuim  dfC'  ne  convertantur,  drfanem  eos. 

T)e  Con'verjìone^  qua  denotai  ìmmediatum  opus  Dei 
»  hominem  regenerantù. 

1. 

Deus  animosele^torum  fuorum  pr^didis  gratis  fus  adtibus  excitatos, 
&  prarparatos  intima  quadam ,  &  mirabili  operatione  regenerat,  &quafi 
de  novo  crear,  infundcndo  Spiritum  vivificanrem,  Ócomnes  animar  Fa- 
cultatcsnovisqualitatibus  imbuendo. 

Per  rcgcnerationem  hic  intelligimus,  nonqucmvisatìum  Spi ritus  Sanili  ad  r^é- 
neraticncmpracvium  vel  tendentem,  fed  illum  ai5lum,  quopofito  ftatim  retìc  affir- 
mctur,  Hic  homo  jam  natus  elt  ex  Dco. 

Hkc 


NATIO  NALIS    D  OR  DRE  C  H  T  AN  ^.  i^ì 

Hjcc  Spirìtualis  hativiras  prafupponit  animum  exciratum  per  Spirimm    ornano 
verbi  divini  utcntcm.   Vndc  &  renati  dicimur  ex  incorrupto  fcniine  verbi 'i  Pet  i 
23.  Qiipd  obfcrvandum  eft,  ne  quis  Enthufiaaicam  regcncrationem  defidiofus  expe-  ■ 
Ctet, ablqucullaaut  Dei,  aut  verbi, aut  fui  adtione  prjcvia. 

Porro  ftatuimus,Spiritum  regencrantcm  in  intimaanima:  penetralia  illabi  Scrcf-Tn 
gereipfum  animum,  ejufdcm  vitiofas  inclinationesiànando,  acindendo  illivires  & 
principiumtormalcadaausfpii-ituales&falutiferoscliciendos.  Eph.  1.  \Qjtfiti.sfHmit< 
■vnki^a,,  creati  in  Chnjìo  le  fu  adopera  bona.^ztdn.  36.26.  ^^uferam  cor  laùideum]  &  daho've^ 
y-6  carricum.  Ab  hoc  Dei  opere  promanant  vires  ad  aftus  fpirituales  &  falutiferos  cxc- 
rcndos. 

Adopuscredcndi,  i.Toh.5.1.  ^ii['ì'*ìicredit,ex  Deonauiiefl.  K.ào^^^x%à^\\\<^tn^l  i. 
Ioh.4.7.  ^ifqttà  dUigit,  ex  Dco  natta  eJL  Ad  omnia  deniqtepietatis  operi,  loh.  15,' 
Sinenìenihtlpoteftisfxcere.  ' 

•     Profper  dicit ,  gratiam  ipGim  cflc  bonoriim  in  nobis  creatrii.„^^Schol2  Dolores  Deiiber  Ac» 
hànctamclaramveritatemnon  diffitentur.  ^-^^^ 

Thom.  Aquin.  hanc  gratiam,  qua  de  loquimur,  aflerit,  dare  q^^dameflc  foiri 
"tualeiplìamma:,  e^equandam^upernaturalempaCticipationemdiv'irl»^^f^^.2g  ^u     Qua:ft.  dif- 
re  Te  ad  animum,  ficur  fanitatem  ad  corpus.  '  put.  de  \ìtu 

^  II. 

Ad  hfj^iprum  opus  regeiierarionisiiabet  fé  homo  pafsive,  nequ^gf^ 
in  volunnlte  poceftatis  human^  impedire  Deum  fic  immediate  reo-env» 
rantem. 

loh .  1 . 1 3 .  Non  ex [anguine-,  neque  ex  volunute  carnU,  neque  ex  voluntate  Tiri,fed  ex  Dea 
geniti  funt.  Nam  fi  in  creatio|ie  naturali  verum  fit,  Deus  fecit  nos,  &  non  ipfi  nos,  in 
recr  catione  ctiam  fpiritualiidem  valebit  multo  magis.  Icrem.  13.  23.  Si  mutare  non 
poteftytthiopspellemfuamjtumnec  homo  peccato  maculatus  corrigere  intam  na- 
ture Tua:  vitiolìtatem.  In  voluntate  fcil;  lapfa  eft  potentia  pafliva  ad  cfle  hoc  fuperna- 
turale  extrinfccus  advcnicns  recipiendum ,  non  autem  aftiva  ad  idem  vel  per  fé,  vcl 
cumalioproduccndum,lerem.  17. 14.  Sanarne  Domine,  é' famhorcjrc  r  -ac 

Imivijìaindls  hominihtts  Detti  ntdlum  initiiim  immane  volnntatis  exJpt£}at,fedÌDfamvo-  J^^r    ^^ 

luntaternhonam  udendo l'ivtitcat.  „a?- 

■  Ili  1  •  ì      f      t    I       r  rum  Arac. 

,^id  agtt  Itberum  arbttnurn'i  Brevttcrrejpondeot  Sahatur.  Opta  hoc  fine  dmhm  ejjìci  non  Bernard,  de 

■^otefi,  une,a.qttoJìt,  altero,  in  quo  fit.  Dem  attthor  efi  fa,ltitis,liherti/n  arhitrium  tanttim  catax.  lib.  arbitr. 

Creatio  in  Chriflo  in  lihertatem  voluntatùfalfa  efl,  &fine  nohisfii  tn  libcrtafem,  tum  non  ex  &  gratia. 

lihertatc.  Si  fine  nobn,  tutnpenes  nos  non  ejì  hoc  Dei  opus  impedire.  .  Bernard. 

Dee  volenti  fial-vtimfacere,  nullum  hominis  refifitt  arbitrium.  ^^^' 

Aug.  de  cor- 

2)^  (Jon'verfione-i  ojua  denotataBionem  hominis ^er  ria  cap  1 4, 
fidem  ^  pcsmtentpam  piltitiferam  fé  ad  Deum 
convertente. 

T  H  ES.       I. 

Prcedidamconverfìonem  (èquiturhiecnoftra convergo  a(5l:uaIis,Deo 
proliciente  ipfum  aólum  credendi  &  convertendi  ex  mutata  voluntate^ 
qu^a6taàDeoagit&  ipfa,  convertendo  fé  ad  Deum,  &  credendo,  hoc 
cil,  ad:um  fuum  vitialcm  fimul  ehciendo. 

Ordine  tcmporis  vix  diftingui  poflunt  opus  Dei  covertentis  hominem,  &  atìio  ho- 
minis feconvertentis  ad  Deum;  ordine  tamen  caufalitatis,  divlnum opus  praecedar, 
noftra  operati©  fequatur,  eft  necefle.  Malaarborfruftus  malosfua  natura  profetcnSj 

prius 


jj,  A  e  T  A     S  Y  N  O  D  I 

'  piius  in bonam  ipCi  mutctur  opus  haber,  quam  frui^ um  ullum  bomim  profcrar.  Ho- 
niinis  autcm  nondum  regeniti  voluntas  non  modo  mala  eli  aibor,  Icd  &  moriua.  Fra- 
cuim  vero  bonum  fi  proferat,  non  id  facit,  ut  corrigatur ,  autlua  cooperatione  vivifi- 
cctur,  (ed  quia  mutata  &  vivificata  clL 
AA  fimplic         Scite  Auguft:  No»  ideo  bene  currìt  rota,  ut  rottmli  ftt,fedquU  rotunda  ejì.   Sic  &  nosdici- 
iib.  I .  qusft.  mus,  non  tdco  bene  currit  -vohmuts  ut  re.enemta  (à,fidcjuu  tam  regeyierata  ejL 
t.  In  candem  iententiam  Hugo  c\c  S'° ..  Vidore.  Gratin  reparatrix  homm  'volmtatenj  ajpi- 

Dc^icFià^ì  yat,  ut  Jh,  deinde  bon^  volimtaii  ir'ffirat,  ut  moreatur.  pnmum  oferatur  eam,  detnde  per 
earn. 

Sccundo  dicimus,Deumnon  modo  efficere  habitualemillam  mutationem,qua  ho- 
mo novas  fpirituales  vire<  acquiiit  ad  credendum  &  convertendum  ,  fed  etiammira 
auadam  arcana  operatirflis  efficacia  proliccre  ex  lanata  voluntate  ipfum  a:;um  crcdédi 
&convcrtendi.    Sicp^^ìi'^'^loquitur  bcriptura.  Ioan.  6.  66  .  Pater  dat  'venire  ad fìlium^ 
M  eft   credere.  PRiJ'-^"  ^9-  ^obis  donatum  eft  credere  iffirmò  Tiri';éjiv,  2.Tìm..lz.\z6^ 
De'ts'd.it pcenitm*'^-   Qiipd  fi,  vires  quafdam  infundendodaret  Deus  tantum  pofTe 
credere  poffe '^"^'"^^''^'^^^P^"^^^"^^^'-'^'^^*^''-^^'^'''-^"^^''^^"^^'^'-^*'^^'''^^ 
trio  certe  qH'^  P^"^^""-^^  P^'^^"^  ^"^*-'''^'  ^ceremusomnes;  libero  arbitrio  àDeodeficcrc- 
mus  nec  n^mbilitatem  hanc  in  actum  perduceremus.   Hxc  itaque  cxii^j^  illa  fpe- 
ciali's  <^r"^^  Eledisin  Chrifto  concefla,  qua  non  modo  poflunt  credere-l^eiint,  fed  5c 
i^j^'^um  pofllnt.  Phil-  2.13.    Dat  Dcw  nobu  dr  -velie,  érperfcere. 
pnc  contra  Pelagianos  gratiam  operativam  afleruerunt  Catholici.     ^ 
InEpift.Sy-    iuhit  Dettshomim,  ut  velit  :  fed Dominus  in  homine  operatur  &  velie;  iubetm  faciat ,  fed 
nod.  Afric.  peratur\ó'  facere. 

Epilcop.  ^^      omnU,  qui  didicit a  V^tre,  non  folum potè (l 'venire,  fed  venit;  uhi  iam  dr pofsibilitas prcfe- 
lia  ipiP^    i?«j,  &  voluntatis  affcSlu^s^  &  aziona  effeUus  efi. 
14,  Operatur  Detti  Jìdem  nofiram,  miro  modo  agens  in  cordihumoflris,  utcredamttf. 

p^X  fajnft-      Tandem  &  illud  adjicimus ,  hanc  Dei  aftiónem  in  prolicienda  fide  non  impedire, 

imo facerc,  ut  ipfa  voluntas  fimul  agat ,  &  aftum  fiium  eliciat.   Ideoque atìus  crcden- 

di,  utcunque  à  Deo  immittatur,  tamen,  quia  ab  homlne  exercetur,  ipfi  homini  tribui- 

Tflrfn  de       ^^^  '  I^oni-  ''"•  ^°-  Corde creditur adiujiitiam.  &  2.  Cor.  4.  13.  Credidi, propterquod locutus 

P;rfev.lib.z7»'W-Df»:J.f/?finquit  Auguft.  )  non  qui  credit  omnia  in  omnibus,  fed  qui  operatur  ownia  in  om- 

cap.  j.  nibus.  Ctrtumefl  nos  credere,  cum  credimtis,  fed  Deus  facit  utcredamus.  Kos  operamur,fed 

Deus  operatur  in  nobisoperari. 

IL 

Divina  ha^c  adio  non  \xà\t  voluntatis  libertatem ,  (ed  roborat:  ncque 
tamen  cxtirpatradicitus  vitiofam  refiftendi  poflibilitatem;  ied  efficaciter 
&  fuaviter  dat  homini firmam  obcdicndi  voluntatem. 

Duohicnegamus,  primum  voluntatis hac  in  parte  lacfioncm.  NcmpcficDeusagit 

in  natura,  etiam  ubi  evehit,  ac  fiiprafphaeram  fiiam  attoUir  eam,  ut  non  evcrtat  fingu- 

larem  rerum  naturam,  fed  relinquit  unicuique  proprium  modum  motumquc  in  adio- 

neproducenda.Cumigiturpcr  Spiritum  gratis  agitin  voluntatibus  humanis ,  facit 

cas  filo  nativo  modo  operari,  id  cft,  libere,  6c  co  liberius,  quo  movcntur  à  Spiritu  effi- 

cacius.   Ioan.  8.  36.  Stfilms'vos  Itberaverit, •vere  liberi  eriti:.   2.  Qox.  i.  ij.  Vbi  Spiritus 

Domtni,  tllicltbertas.  Incredibile certenobis  videtur,  Dcum,  qui noftras fecit  volunta- 

,  tcs,  eafque  libertatc  donavit,  non  pofle  in  eas,  vcl  in  eis  tali  modo  operari,  ut  quamli- 

Ang.   e  COI-       bonam  adioncm  per  eafdem ,  illa:fa.  carum  natura,  hoc  eft  libere,  eliciat. 
rcpt.  ix.  giat.  *->  i-  ' 

cap.  14.  De  ipfìs  homintim  voluntatibus  facit ,  quod  Tult,  &  quando  vult,  habens  humanorum  cor- 

Pioipe  de  dium,  quo  voluerit ,  inclinandorum,  omnipotentìfftmampotejlatem. 

oc.  genr.  ^^^^  ab undantiorem gratiam  ita  credimus potentem,ut  negemus  violentaw- 

*  Alte- 


NATIO  NAtiS      DO  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ^.  '  Ì55 

•  '•  Aìtehim,  qiiod  hic  diffitemur,  efì:  eradicatio  perverfìtatis.  Q^amvis  enim  Deus 
.in  ipfo  regenefationis  opere  adeo  porcnterin  voluntatem  agat,  ut  adiialiterre^ 
ftendi  pocentia  proxittia  prò  ilio  tempore furpendatur,  remotamtamcn  &,  (ut  lor 
qùuntlìf)  in  aftu  primo  pofitam  rclìftendi  potcntiam  ne  tum  quidem  funditus  ex- 
tirpaf,  fed  in  fiia  amara  radice  dèlitéfcere  permittir.  Qiiamdiu  fcilicet  animo  hu!- 
Hianoirieft  radixillrf'còi-rupéx'cofrtTmpentiiquc  coneupifcenriX;,  certum  eft,  una 
inelTenon  modo^ioiribiIitatem,{l-d  Siproriitarcm  adrefiftendum  motibus  Spiritus  j  i.l  .-la 
f;m£l:i.  Galat.5.r7.  Ciro  concupì fck ^.dverfm Spiri t/ifti-    Sed  lisec  rc(ìfl:ibllitas,proptcr  .sf.rjo 

etfiicacifrimam  &:  fuavinìinam  motionem  gratin,  ncquirin  aftum^fecunduni  hic&: 
nuhc  crumpere.  Proverb.  ir,  i.'C(5ri?f^/j- (  quanto  magis  hominum  minus  libero-  ,-..)' 

xavc\)  in  manii  Domìni^quocun^^  t'ohùri'tyinclinabiiillud.^rimc^T^LÙx  refifti  nequir;quia  De  vei:it'àtfe'^ 
^rimuni  operatirr  velie,  id  eft.nónrefifteré  ;  neqiie  enim  refiftcre  ultra  potell:,  cui  <Tracic-e, 
velie  relìftere  fublatum  eft,  ut  prseclare  ReVeféiid'us  Sarifburieniìs.  pag.zo, 

T  H  E  s  I  s      III. 


-1J-: . 


DeusLominem  converfiim,  &;fìdelem  nonìrafemper  movet  ad  bo- 
nos  ad:us  fub(eqaences,  ut  tolìat  ipfàm  voluiiratem  refìftendijfed  quando- 
qtie  permìtrit  ilìtim  vitió  (lio  defìcere ì  duótu  gratin,  &:  in  particukribuà 
hiulcis  à(5tibusconc,iipircentireiù.^ parere^  ,<     .    ,    i,..i,    j.:    ^.  kìuìi 

■  .    ■•.I       .        ,.  .    ]'■■:!'■(■  iJ'ii ..,i..;);id;i  DU-i-ji-.j,    ifi..!utfi}£ 

Opitìrtet  femper  aiìcriméti  ftafiiefe  inrer  illos  aorus  principàles,  fine  qtiibus  fa- 
his  eledorumnònconftat  fquales  funt,  convertere  fé  ad  Deum ,  credere,  pcrffeve- 
rare  j  &:  particularés-fubrequentej  aìlus ,  qbi  fpe'cia'.iter  condderati ,  non  funt  ad 
falutem  ablblute  necefl'arij,  ut  hoc,  aUt  illud  pcccatum  vitate,  tale.aut  tale  bonum 
opus  non  omittere  ;  Ad  illos  eiiirii  èliciendos  (le  operacurgratia,  ut  det  eledis  fuo 
tempoi'é  &  poiTc;  &:  velie,  6<r  pcfficere:  ad  pofceriorcs  non  deeft  quidem  nobis  per 
totum  vitas  noftra*  curium  motus  &  duftus  Spiritus  di  vini, ita  tamen,  ut  gratile  de- 
cfl'e  polTìmus,  imo  litnimis  ixpé  dcfìmus,  ac  ìlibinde  ccncupilcentiis  noftns  libere 
turpiterque  parearnus;  Hincillà  Galat.5, 16.  Spiritu  ambulatele-  defidenaiarms  ttojtt-. 
pcrficietis.  Ephef.4.3b.  NoBfie  confrijfar'e  Spritum finii ti-m  Dei ,  m  quo  ehjtgnati  eftisin 
dìemredemtìonis.  Spiritum  enim  contriftaredicuntur,qui  ejusduótui  refiftunt,  & 
fervili  quadam  libertate  concùpifcentiis  fuis,  centra  gratix  motum,  &  confcieiiugs; 
di<5tamen,  indulgenr.  ;      , 

TgJ:§,p;:SbnnHlE/T  E  R  O  D  O  X  ^^  il-  .^.,»a.dil 

:  :jn.;:l  i  -   ■        '  '^tvcìi  i.i^  •"_'•* 

^uas  rejtcimm. 
T  H  E  s  I  s   I. 

Voluntatcm  non  effe  capacem  donoriim  Ipirituaiium ,  adeoque  riurj^' 
quam fuifle dona  fpiiirualia in  hominis  integri  voluntace:  nunquam  à  vo- 
Juncate  lapfiHoniinis  fuilTe  feparata:  nunquamin  rcgenefationehunianiis    '  * 

voluritatibus  taliadònainfundi.  isiehos   *^*^' 

Sacra  Scriptura,  dum  iti  cord,e,ponitdona  Dei  fpirituaiia,  èademagnofcitin 
voluntate reàitudinem,  Pfalrn.  ^z.  ji.  Gloriainint  omnes reBi  corde^j.  Munditiem, 
Matth.5.8.  Bcatimundi  corde.  Bonitatem,Luc.8,i5.  Hi  funt  ,quiincorde  bona  drho- 
neflo  "verbunirctinent-.  Quod  fi  quis  hxcad  affcdus  retulent,  eofque  extra  volui;!^' 
catem  collocaverit,il}ef  quodnefas  eft;  prsEclarillima  gratin  divina  dona  in  irraV 
tionali  animai  parte  collocabit.  ^  ■' 

Quinetiamipfahabitualisconvcrfiovoluntatis  ad  DeumCreatorem,&avetfi<y 
lab  inordinata  libidine  fornicandi  cum  creatura,  procul  dubio  maximum  erat  do- 
num.    Htijusautem  doni  capacem  fuifle  voluntatem  inde  liquido  conftat,  quod 

m  cum 


i34  ACTASYNODI 

cum  tali  réi3:itudine  creata  fuic.  Nempe  Deus  ab  initio  hominem  fecit  reftum. 
Hancefl'e  amifTamexcffedis  nimium  patet;  cumjam  ipfìi  hominis  carnalis  volun- 
tas  non  poflit  nonfiui  ucendis,  &:  liti  fraendis:utpote  in  quam  irruerit ,  &  irruperit 
turma vitiofairum difpolicionum.  Porro  cum  Voluntas hominis  animalismala  dica- 
tur  ab  innata  quadam,  Sdinharrcnte  malitia,  quae  in  improbo  etiam  nihil  agente 
habituaHs  eft,  Viciflim  agnofcenda  efb  in  voluntate  renatorum  donara  quidam  6c 
ìnfufà  boni  ras ,  qua:  piis  illotum  adionibus  prsefupponitur.  Hanc  habitualcm  bo- 
Enchrid.  nitatem  paflìm  celebrat  Auguftinus-,  Preceda  bona  'voluntas  homtnis  multn  dona,  Dei, 
cap.3z.  fèdnonomnia-,qiUAutem  non-^r£ctdtti'^[a,,ineis eU(^i^fà.     Nequis  aurem  Ibmniet, 

hanc  voluntatis  bonitarem  non  efle  donum  internum,  ifacultaci  intufum  j  fed  me- 
De  vocat.     tam  denomirtationem  ab  aftu  voluntatis  ipfìus  petitam ,  vocac  iliam  Profper  pri- 
lib.i.  cap.6.  YCi2xci  f'upremi  agricola;  piantationem.  PJantatio  autem  defignat  quiddam  animae 
infitum,  non  aduni  ex  ea  dimananteim; 

T  H  E  s  I  s       li, 

Gratiam  tìua  converdmur ,  efle  Icnem  tantum  ,  &  moralem  fuà- 
lìonem. 

Non  infìciamùr  in  opere  converfiohis  vcì  futiirx  pr;Eparahdo,veI preteriti;  con- 
firmando, Deum  adhiberecomminationum,  promiffionum,aharunique  hortatio- 
hum  vmiiuafbriam,  qua  animoshominum  lubigat  jaUiciat,  cDmmoVeatq:,verurri 
'  adipfàmhujulcenegotij  cataftrophen  infalhbihterproducendam  potentiusfem- 

perac  infuperabihus  operatur,  fro  magnitudme potentia:,j>ro  effcaata.te  rohorisfoten- 
?/'^_/«<e ,  Ephel".  i.  i8.  Nec^fuiìcit  iUalio  eontingenter  tantum  afficiens ,  &  invi- 
tans.     Nam 

i.  Suafiomorahsmovettatìtumobje£tive,&:  in virtute finis.  Redeautemfta- 
tuunt  Philofophi,  Quahs  unuiquifq;  eft,  talcm  ei  iìnem  videri.  Dum  itaquchomò 
carnalis  eft  &  nondum  rcgenitus,bona  fupernaturalia  ei  repra:rentata,non  poffunc 
ita  afficere  voluntatem,  ut  illorum  ddìderio  prorfus incehdatur  ad  credendum  & 
convertendum:  fed  potenti  operatione,  oinnem  fuafìonem  excellente,fuperandaj 
ac  immutanda  eft  Voluntaà,  ut  bonum  oblatum  e'fficaciter  ampledatur. 

2.    Si  morali  tantum  fuafione  homiiles  ad  Deum  convertercntur,tum  \\xc  quae- 

ftio,  Cut  oblataxquali  gratia,  hic  credat,  illenon  credat,  per  liberi  arbitri]  velie 

&  nolle  folveretur ;  nec  uUa  reftaret  hac  in  parte  imperveftigabilis  fapicntix,  ac  ju- 

dicij  Deinoftraadmiratio.     Atqui  contra  Pclagianos  oirrhodoSa  hxc  fententia 

Aiig.de Per-  {^^^^  defenfa  eft ,  Converfionem  &  fidem  ex  occulta  Dei  gratia  efle ,  quK  datur 

levcrant.       aijjsfecundummiferieordiain,  aliis  non  datur  fecundnmjuftitiaifi. 

'  y  Si  mera  morali  fuafione  hominesconverterentur,  qui  hanc  fuadentem  gra- 
tiamadmifcrit,  pofletvere  dicere.  Ego  me  dificrevi  :  accepi  enim  gratiam  leneao; 
&  fuaforiam,  quas  ad  fidem  &:  cònveriìonem  me  quidem  lolUcitavir,  Ted  a?que  et- 
iam  alioS  :  illi  j  prò  fua  libcrcate ,  moralem  hanc  luafionem  repulerunt;  ideoquc 
tnanent  ineonverfi  :  Contra  ego  ,  prò  mea  iibertate,  eandem  iuafionem  fum  am- 
plexus  ;  ac  ideo  fum  coiivcrfus.  Vbi  interim illud  Pauh,  ^mte  dtfcernit  f  ,^idha~ 
^Si  quod  non  accepiJH  ? 
/ùguft.dle  Fides  &  inchoata  &  perfefta  donum"Dei  eft:  &  hoc-donum  qflibufdam  dari,' 
Prsd.San-  quibuf^am  non  dari  omnino  non  dubitec,  qui  non  vult  manifcftilfimis  Sacris  Li- 
ceris  rcgugnare. 

Th  e  s  i  s     Ut 

Pofitis  omnibus  gtatia:  opcràiionibus ,  quibus  Deus  ad  cffìciendam 
hanc  converfionem  utitur ,  voluntatem  hominis  relinqui  in  a^quilibrio^ 
velitne  credere,  vel  non  credere ,  con  vertere  fé  ad  Deum ,  vcl  nofi  con- 
ycrtcrc. 

^     Contra. 

I.  Si 


ftor.cap.^. 


NATIONALIS      D  ORDRECHTAN^.  ì^^ 

■  I.  'Si  poftomnes  divina?  gratile  opcraciones  hominis  volunrasin  sequilibrio  re- 
inquatur,  neceJrariofeqnetur,  non  Deumpergratiam,  fed  hominem  per  liberum 
rbicrium  elfeprincipalemcaufam  autoremqiieipniis  creditionis,acconverfionis. 
>ui  enim,  omnibus  gratia:  fux  viribus  exerris,  nilaliud  valuic,  quamvolLmrarem 
«l medium  quendam  xquilibrij  (larum  attollere,  is  adnovam  abarquilibrio  muta- 
tinem.hoceft,  adaótumcredendiconcurrit,  nonprincipaliter,  aut  praedominan- 
tc,  fed  folummodo  concomitanrcr,  &  contingcnter,  nempe  ,  fubhac  conditione, 
iì  t)luntas  ex  equilibrio  fé  prius  Tua  vi  naturali  dimovent.  Quod  ergo  minus  eft, 
vojntas  accepit  à  Dco,  nimirum,urponereturin  indifferenti  quadam  mcdietate, 
ut  (redcrer,  vel  non  crederetjquod  aurem  rhajus  cft,  ipiumq;  eventumfpccifìcat, 
fibhxfc  prceftititvoluntasipfa,  nempe  ut  a£l:u  crederer. 

2  Item  fequetur ,  nonmajorem  à  Deo  gratiamexhibitam  elcdtis,  quam  ri^n- 
elc6is;  necillos, quam  hos,  Deo  majori  gratitudinis  debito  obftriingi  ; quandoqui- 
dem  inutrilque  divina  manus  nilaliud  operata  fit.quam  voluncatJS  ^equilibrium, 
quodinpundoconfirtit,  ncc  laritudinisefl:  capax. 

3.  Gratia  convertens  eainrentioncdatur.urfit  efficax,  hominemq;  permovear, 
imo  perducat  ad  ipfum  fìdei  a<fi^um  infruftrabiliter  eliciendum:  quoctlì  aliquando 
forte  pertingerct  ex  yoluntatis  in  arquilibrio  poiirx  libera  propeniìone  ad  ampie 
xandum&obfequendum  grafie, tamen  band  miduSiipe  fruitrabitur,ex  voluntatis 
in  codem  ^equilibrio  polita;  libera  fui  detcrminatione  ad  repudiandam  gra- 
tiam,eiqucreiìn:endum:ntmpe,  cuminarquilibrio  femperfupponatur  contingen- 
za prorlùs  a^qualis  ad  urrumque. 

Hacc  gratia  à nullo  duro  corde  reipuitur:  ideo  quippe  tribuitur.,  ut  cordisduri-  Augiift.  de 
tia  primitHS  aufcratur.  pri-deftin  ; 

Sandor. 
tap,8. 

T  H  E  S  1  S       I  Vi 

Hominem  non  pofTe  plus  boni  facere,  quam  facit,  nec  plus  mali  omic- 
tcrc,  quam  omittit, 

Falfafunth9Ec,&:abfona,fivedehomine  irregenito  &: animali  intelligaiit(ir,{ìvc 
ètiamde  renato  &  gratia  fanaificantefuffolto.  Primum,  quodad  hominis  nata- 
ralisftatum  attiriet,qu.1mvis  non  polfitinfìtam  fuampravitatemexucre  ,  aut  pec- 
cati generaliterfurripti  dominium  excutcre,  porefttamcn  mulroS  aftus  externos 
cohibere,  in  quibus  frena  laxat  concupilbennis  fuis.  Vitiofa  concupifcentia  indi- 
nat  hominem  impium  ad  omne  malum,  non  tamen  determinar,  aut  cogir  ilium  ad 
hocvelillud  malum, hic,&:nunc,nccef]a rio  patrandumjUt  hancc3edem,hanc  rapi- 
nanijhoc  adukerium.  Hoc  etiam  inde  confl;at,quod  homines  improbilTimi  fua  fce- 
Icra  aggrcdiuntur  non  fine  previa  deliberatione,liberrimaq;  mediorum  dirpofitio- 
ne;  quòdq-,  ad  ipfum  faciiius  jam  aCaindi  temperare  fibi  poiTunt ,  ex  alterius  reve- 
rentià,  aut prcefentaneo  periculi  mctu.  DcniqUc  fruftraex  Icgibus  humanis  posn^ 
fceleratisintenrantur.finemoea,  qua^admirrit  flagitia,  omittere  potucrir.  Quod 
dutem  ad  a<Slus  fuo genere  bonos  attinet,ccrtum  eft,  ipfos  irregenitòs  omictere  l'x- 
piffimemultasaélionesmorales  exrernas,  qUasfecundum  operis  fubftantiam  pò- 
tucrantprasftarcjacob  voluntariamtalium  operumomiifionem  juftilTìme  condc- 
)mnari.Matth.25.42.  Èfi{ri'vi.,d^  non  dedijfls ?nihi ad comedendum  :  Sitivi,  &  nen dedtflis 
fotum,S^c.  Deinde  etiam  derenatis  ac  vere  (anctificaris  idem  eft  allerendum. nem- 
pe quamvis  fint  a  peccati  dominio  liberati ,  Rom.  6. 14.  &:  i8.  Servi  fadi  jiifticia^f 
Rom.S.i.&non  fecundum  cameni  ambulenr,fcd  fecundum  Spiritum.-ppfàint  ta- 
men, idq;  libere,  extra  redumjuftitisetramitemgreffus  dimovere,  etiam  rum  cuni 
riontranfgrcdiuntur  :  itidcmq;  cum  labuntur,pornerant  gratia;  vi  acfubfidio,per 
Voluntatem  liberam  .hoceft,  liberaram  .concupifcentiis  fuisrcftitifle  ,  vitafteilla 
tarnis  opera manifefta,quxGal.5.  19-  reccnfcntur,  fornicationem,  immunditicm, 
■traSjrixaSj&c.QuisfanusdixeritDaVidem  non  potuifte  non  perpetrare  adultenunv? 
■&  hoc  patrato.non  pòtuifTe  il!i,cui  fumma  injuriam  inrulerat, non  etiam  pellima  Se 
deliberala  machinatione  ipfarti  vitam  eriperef  Vcfuoij  ne  longe  cxemplapetantur, 

m     2  fingulo- 


1^6  AGTASYNODl 

lìngulorum  piorttm  confcienrias appellamus.  Quis  non  quotìdie  Deum  orairs,  De» 
niitte  nohii  debita ,  fimul  agnofck ,  libi  per  Dei  gratiam  in  promprii  fuiffe  bona  pra:- 
ftare  officia,  qua:  camen omific,  irem  tentaciunculas luperare,  quibus  tamen  ceflìt' 
i.Cor.io.i3.  Fidc'lisDeu4efl,qui  non  fatietur  vos  tentari  fu^ra  idqtiod ^otefifs,fedfacie 
ttiam  tum  tentAtwneexitum  >  ut  fojptUfuJimere^. 

Ceorgitti  Landavenjis, 
■   Joannes  Davenantim, 
Samuel  VVardtu. 
Thomas  Goadm. 
Cualterns  BalcanqmBus. 
» 

DE  ARTICVLO  TERTIO    ET  QVARTO 

DiJì'mSiìs  fropojttiombm  expùcam, 

ludicium  Theologorum  Palatinorum. 

PrOPOSITIO        pRIMAl 

Inftatu  peccati  nec  a  mens  hominis  intelligctitia  fpirituali  piane  de- 
ftituitur,  nec  ^  voluntasejus  caretfacultateampleclendibonumlpiritua- 
leiquam  citra  infulìonem  (ànólitatisalicujus  ab  incclledlu  &  affcdibus 
vivificatis  ex  citata  exercerc  potcftnmoipfam  hominis  convcrfjonemfive 
regenerationem  e  bonaquieciara  opera, ceu  condiriones  pisercquilfìtse  an- 
tecedunt: agnitio peccati,^:  ex  ea,ofFenfi  numinis dolor,humi]itas,defide- 
riumgrati^,pxcces,propofitumactentamenvit^  in  melius  commutanciìe, 

a  CoU.Hag.fag.  zc)%..é'fiqf-  EpiJcop.deperJjnc.Scriptur.theft.'^.y. 
b  C<?//.//^^.^4^.  298. 195).  301. 303. 

e  Coll.Hag.pag.  30Ì.    Gre-vinch.  -pag-  nj.  EpifcoP.diJput.  de ptenitent. pag.i.^.i^ 
leh.  Arnoldi  adverfas  Tilen .  pag.  397. 

Judicmm. 

!bcviribus  hominis  corrupti,  qui  ipfumméthofhinemteftemaut  jiidicem  facir, 
iiaeille  judici  cacco  &  quidem  in  propria  caufajudicium  deferr.  SoIusDeushic 
idoneus  teftisac  )udex  eft ,  quialienus  à. 'a(j)iTU7ro)\yi-\^t«.  abdiuflìmos  etiamcòrdi^ 
humani  fecefl'us  penetrar  ac  rimatur,  lercm.17.9.10.  Is  pronunciar  in  Verbo  Tuo, 
quod  homo,  prout  naturali  conditionenafcitur  ex  Adamo,fItir2fi]ius>Eph.z,3.  & 
tranfgreflbr  inde  ab  utero, Efai.  48. S.non  femi-mortiius,f'ed  totus,quantusquantus 
eft,  mortuusin  pcecatisfuis,Eph.2.i,3.  Col. i.  13.  nec  ulhsad  bonumfpirituale  viri- 
bus  infl;ru6ì:us,Rom.5.6^.  utpote  ca^cus  mente,Eph.5.8.  i.Cor.2.14.  pravusvohinta- 
te,Gen  6.5.&8.zr.  aifedibusrebel]is,Tir.3.3.  Roni.3.iz&:  Teqq.  Et  in  hac  calcitate, 
pravitare  ac  rcbelHone  fua ita  obfirmatus  natura  ac  vohintate.ut  non  magisexuei^ 
vitiofitacem  &abjicere  pravasinchnationesvaleat,quam  aut^thiopspofefljnu- 
tare  pcllem  fuam,aut pardus  maculas,  Ier.13. 13. vel  ctiam  arbor  mala  bonos fruduS 
ferre,Matth  7.18.  Qua: omnia ejufmodi  font,  utnullam  five  intelligentiajfpiritua- 
lisluccm,five  boni  fpiritualis  cupiditatem  &ad  illudinclinationem  rclinquatho- 
mini  animali.  Proinde  nec  bona  opera  anteconverfioné  ab  eo  proficif'ci  autexfpe- 
£tariqucunE.  Nam  qualis  arbor,tales  e)us  frud:us,utdocet  Servatornofter  Match. 
11.35.  Cerrumquidemeft.etiam  nonregenitos  quaedam  honefla  laude  dignaiu 
rebus  civihbus  oc  morahbuspraeflare  auxiho  V&ì,  £xodi3i.  verr.  z.  &:reqq.  Rom. 

2. 14. 


NATIONALIS  DORDRECHT  AN^.  _  rjf 
i.  14.  qux  tamen  ex  fide  &  bona  confcientia  non  procedunc ,  Se  iprorummec  vitiis 
varie  concaminantur.  Certumitem  adusquofdam  agnitionis  peccati,  doloris, 
contritionis &c.  precedere  fìdem  &  converfìonem  in  homine  regenerando,  dum  ^ 
minifterio  Lcgis&  Eiiangciij  prarparatiir  ad  accipiendamgratiam.  Acincereos 
pra:ter&  centra  veritatem  Scripturajponuntur  plerseqiie  condicioncs  Remon- 
ftrantium  tanquam  ^vxvix  converfioni  :  cum  tamen  eam  auc  confequantnr  ut 
fruòtus,  autinclioenc  ut  falutaria  ejus  initia.  Dolor  (ìqiiidem  ofFenii  numinis, 
ut  magis  ofFenfa  Dei  angatur  peccator ,  quam  pcenx  metii ,  eft  dolor  fccundum 
Deum,  2.  Corinth.  7.  io.  credentiuni  proprius,  qui  ipfum  benignillìmum  ia 
Chrifto  Patrem  intuehtes  ampledentefque,  peccatisiuis bifenfum  fuifl'e,rcrio& 
ex  animo  dolent.  Humilitits,  non  hypocritica  aut  inomentanea,  qualis  Adiabi, 
l.Reg.  2,1.  fed  (incera acconftans ,  frudus  eft  regenera'tionis,  quo  Chriftocon- 
formamur ,  Matth.  11.  29.  Dejìderium  gmtik'y  five  fames  ac  fltis  jurtitiitifides  eft 
initialis,  Matth.  5.  6.  ejufque  inclioatio  qu^edam  ,  Pliil.i.^.  &  2.  13.  Preces  à  Spi- 
iritu  fando  excitanturincordibus:quihon  modo  a  generali  regenerationis  apo- 
telefmate  Spiritus  renovationis  Tir,  3.5.  verum  etiam  à  fpeciali  hoc  opere. 
Spirala  prccation/i  dcnominatur ,  Zachar.  12.  io.  'Do-hic^ue  propojìtum  ac tentamen 
*vit£  in  meliui  commutando y  eft  ab  inchoara  converlione,  lìcur  (ucceflus  &  con- 
ftantia  in  eodem  propofito  eft  à  continuat ione  cj us.  Vnde  Antiochencs  creden- 
tes  jam  hortatusfuitBarnabas,  utpropofìtocordismanerent  in  Domino  ,  Adtor. 
'  31.  33.  Qu^  cum  ita  finr,  thefi  Retnohftràntium,  autòtitatc  Scripttir^  reprobata} 
hanc  antithefìn  figimus  : 

Homo  animalis mente  ccccus  eft;  pravus  voluntate&rcbellis  aftedibus: 
nec  ante  fui  converilonem  uUum  opus  verebonum,  ac  Deoplaccns 
prieftare  poteft. 

PkoposiTio      SecvndÀ. 

Gratia  Dei  alia  prima  eft ,  in  lumine  naturae  five  reliquiis  imàginis 
Dei  confiftens  :  alia  {ècunda ,  cju^e  eli:  pricdicatio  Euangelij ,  eju(qiie  etfi- 
tacià.  Ec  hanc  gratiofa  Dei  dilpenlatione  adipifcitur^  quifquis  prima  illà 
digne  ucicur, 

'jirmin.  in^ntiperkìnfp.  iiS.  ii^'^.  160. 
Jàh.Arnold.adv.Tilen.f.i^^.&diquotfeqq.Item,p'^yo.l^o.i'^-j, 

fudicjum. 

Naturam  gratix  titulo  ornare  aut  velo  ejus  palliare,  Pelagianum  eft.  Nam  Pela, 
giani  ne  negare  gratiam  viderentur  ,nomen  ejus  tranftulerunt  ad  naturam  ;  quin- 
imo  gratianri  in  naturam  transformarunt,  Scriptura  veronihil  bonoru  naturaliuni, 
ceufunt,ratio,voluntas,liberumarbitrium,dignaturifto elogio.  Euangeliumqui- 
dem ejufq;pra:dicationem gratiam  dici  lubentespermittimusjcum  fit  miniftermm 
Spiritus  gratia:  2.Cor.  3.  acfalutisfermo.-interim  ,  fi  ftylum  Scriptura  attendamus, 
nec  eft  prima  illa  gratia,quam  in  noftfi  converfione  five  regencrationehobis  pro- 
poniti neque  etiam  fccunda  ;  fedordinariumutriufque  organumac  inftrumen- 
tum:  quo  fenfupotentiaDeìadfalutem  vocatur  Rom.i.i^.  Prima  gratia  in  con- 
verfione peccatoriseft,  qua,  vocationc  Dei,  quse  eft  >^'  -zsoS-ecnv  ,  traducitur  ex 
ftatu  peccati  in  ftatum  gratia::  rcnovatur  mente,  Voluntate,  affedibus,  omni- 
bufqueviribus;  non  extertore  folum  fuafione  ;  aut  interiore  illuminationeSd  fol- 
licitatione,  fed  novarum  qualitatum  five  virium  infiifione  :  qux  infulio ,  fyno- 
nymia  Metaphorica.dicitur  mortuorum  vivificatio,  refuTcitatio  ,irregenitorum 
rcgeneratio  ;  corruptotum  nova  creatio,  Ephef.z.  i.  Iohan.5.  21,25.  Cap.3-5.7. 
2.  Cor.  5.17.  Eph.4.14.  Et  hazc  eft  gratia  prseveniens,  qua  adusnoftros  in  converlio- 
ne prevenir  &: antevertic  mifericors  Deus,juxtaillud  : In'uentmfum  abi/s, qmme  non 

m    3  ^«'«?'^- 


338  .      A  C  T  A     S  Y  N  O  D  r 

quàirebarit;  mamfejìns  faBm  fum  iis,qM  de  me  non  mterregabantyKom.io.io.  Item,  Gra- 
da excitans, qua  moriuos  in  offcnlìs  fuis  cxcitat ,  ac  lethargo  peccati  oppreflos  ex- 
pei'o-cfacit;  ut  eft  Ephci.5. 14.  Excitarequi  dormis-,érrefiirge  k  mortiiis^  ^  illticefcet  tihi 
Chnfìm.  Dcnique,  GrarJa  operans ,  qua  Dem  ipl'um  velie  bperatur  in.mhlsfeamditm 
hene^Ucitum  volnniatii fiA,V\-\\h^ .t.i^.  Ephcf.  i.ii.  Secunda  vero  gràtiailla  ed, qua 
homo  jam  converCus  five  rcgencratus  cófirmatur  à  Dco  &  corroboratur  ad  profe- 
dum&perfeverantiajeodemq;  incus  excitante  &:  cooperante  bonxvoluntatijpfe 
quoque  opcraturDeo  grata, iibi  falutaria.  Didade  eafunt,Ierem.32.  40.  Iiìdam 
timoreìnmeicordihmifforum-,&nonrecedent  a.  me.  i  Cor.  1.8.  Dem  confrmabifnosin 
fnem ufqne mcidpatos,V\-\\\'\1^ .1.6 , qui ccepit m  vobis opus bonnm ,  idemperfctet.  Et  2. 13.* 
I^eo  eB  crve//e  drperfcere.  Hxc  gratia  dici  poteft  rubfequens  ;  quia  primam  imme- 
diate fequitur;  cooperansitem^quiavoIuntaticonverlÌEcooperatur.    Proinde  in 
prima  ilfa  gratia  homo  Te  habet  mere  pafCve  ,  ut  fubjcdum  patiens ,  &  in  i'c  recipi- 
ens,  rubflratus  Spiritui  S.regenerantimon  ut  principium aut  inftrumentum  agens, 
eifubordinatus.  Cujus ratio  efl:,<|uod  mortuus  fu  in  peccatis,  viribusomnibu?  ad. 
bonum,qua'p6i:ionum  bonarum  principia  flint,  deftitutus;  prour  loquiturApofto- 
lusRom.(T  6.  At  m  gratia  fecunda  non  pallìve  tantum, (ed  etiam  adive  fé  habet;  uc 
qui  adus  à  Spiritu  S.  agit  iple,  &  ei  operanti  cooperatur ,  non  focia  aut-xquali  vir^ 
tutejfcd  prò  acccpto  regeneratioliis  modulo  ac  modo,  lotojgiturcoelo  aberrane 
Rcmonftrantes  in  conftitutiohè  ac  defcriptione  utn ufq;  gra tiacipra^ter  quam.ll  aha 
parata  non  efl:,auc  obtingit  homini  peccatori, in  nullo  iuttìciens  aut  cfficax  (  iTe  pò-» 
tcft  ad  conCcqucndam  faliirem.  Aut,(i  fequacur  f'.ilus,  non  utiq;  proveniet  à  bene- 
ficio grarix,  i'cd  ab  arbitrio  natura;.  Efl:  hoc  cr.iflunì  &  aperrum  nimis  interpolati 
Pelagianifmi  documentum.  Acceditalrerum  iii  co,quod  redoulu  luminis  naturze 
homo  parer  fibi  &  comparat  lumen  graiix, hoc  tft,agnitionemEuangelijjidque  ck 
gratiofaquadam  Dei  dii'pehfatione.  Vnde  vero  didicerunt  illarh  difpcnf'ationis  ra- 
tionem?Chrif[:us  quidem  docet  Matth.13.  habenti  datum  iti,  hoc  eft,  rede  urenti, 
Glofl'a  vero  textui  cotraria  eft, qua  habentes  dicuntur,qui  dudum  rationis  fequun- 
turinquxrendo  &:  colendo  Deo.  Iifunt,qui  fidem  habent  ex  gratuita  donatione 
ipfius  lecundum  propofìtum  eledionis,  eamq;  lucere  faciunt  in  frudibus bonorum 
operum  ad  Dei  gloriam.  Lumen  natur^e  quouiqjprocedat  &  provehat  hominem 
docet  Paulus  Rom.i.  &:  2.  &  exempla  comprobant  e.orum  ,  qui  monftra  virtutum 
habiti  in  genribus.  Sermo  ille  de cruceetiamfapientilfimis  ftultitia  eft  i.  Cor. 1.23. 
Sapientia  illa  Dei  latens  in  myfterio  etiam  ab  acutiffimis  Philofophis  non  fuit  com- 
prehenfajquodipfi  quoq;  aniraales  eirent,i.Gor.2.7.i4.  Ador.J7.i8,52,Ratio  vero 
difpenfationis ,  quam  commento  nimis  audaci  defìniunt  ac  prxfcribunr,  nec  in 
VetenTcftamentoobtinuit  inter  gentes,  quotacirum  ipfis  fuit  Euangelium  ex 
imperio  xtcrni  Dei,Rom.  i6.z^,i6.  nec  valer  in  Novo  ,  cmn  eas  ubique  terr^rum 
per  prcedicationemEuangelijaddudas  conftet  ad  ejus  nocitiam. Fides enim  exau- 
ditu  eft  auditusautcmper  verbum  ,  R01T1.10.17.  Delirium  igitur  eft  &excremen- 
tum  Pelagiani  cerebri,  in  quo  tum  Veteres,  tiìm  novi  Pelagianirneritorum  huma- 
norum  fundamentum  ponunt.  Quodnos  horremus  ac  deteftamur  ex  animo  >  co- 
que ThefiPelagianK  antithefin  Orthodoxam  hancopponimus. 

Prima  Dei  gratia  eft,  qua  folus  operatur  in  nobiscohverfionem  :  Secunda 
cft,quanobis  converfis  cooperatur,  &  fidem  ac  fanditatem  in  nobis 
confirmac  &c  auget;  non  noftro  ahquo  merito, fed  gratuita  fiià  bónitace.  '• 

Proposi  Tio      Tertia. 

Operano  gratin  in  prima  converfione  indiiferens^ft  &:refiftibilisy  itt 

per  eam  pofsit  homo  converti  vel  non  converri:  nec  fèquàtur  ejus  con  ver- 

fio,nifi  libero  afjenfu  ad  eam  (è  determinec  &  converti  veliti 

Remonfir.  in  Coli.  Hag.p.  t^6.  ó'feqq.  Epijl.  advvd.p  6j^6%.  é^feq.  Toh.  Ar- 
nold, contri  Ttip.HJ.ó'ddverf.  Bogermannitm  f.z67,, 

Iiidicium. 


NATIO  NALIS     DORDRECHTANi£:         139 
ludicium. 

Niliildieemus  de  terminis  gratin  refiftibilis  &  irrefiftiijilis,  quos  ad  populiap-^ 
plaufumribi,detefl:ationemorchodoxisconciliandam,aftucanovitateconfinxerunc 
.Remonftranres  ,  centra  Scripturam,  ipfam  gratiam  ,&7rc«(^«a?Theologica:  Tfó-zs-ov. 
Dodrinam  ipforum,quxterminishirce  occulitur,  indagabimus  &  protrahemusin 
lucerti.  Quod  ut  fiat  commodius,interna2  operationes  gratise  Eiiangelica:  in  homi- 
ne  convertendo  ante  omnia  diflinguendx  veniunt .  Huiurmodi  vero  tres  facete 
folent  prò  triplicis  fiibicdi  condicione  :  Quorum  prima  pofita  efl:  in  illuminatio- 
ne  mentis  ad  agnitionem  Evangeli]  :  Altera  confiflit  in  puiratione,excitatione  ac 
vivihcatione  cordis  &c  aft'edruum  :  Tertia  autem  circa  voluntatem  occupatur, 
qua  fleditur  ipfa  atque  inclinatur  ad  fìdem  Chrifti  acque  obfequium  Evangeli] , 
llluminationem  irrelìftibilem  efleipfimetfatentur  Remonftranres,  quando  virtu- 
te  piane  ir.reiiftibili  fcientiam  hominibus  ingenerati  docent.  De  pulfatione  cor-, 
dis,&;  afFéftuumidem  ientiunt.   Sive  cnim  velit, live nolithomo, non  poteftnon  ^ 

fentiire  pulfum  divinum,  eiuique  fcnfu  affici .  Igitur  de  fola  voluntate  manet  qux- 
ftio  refiftibilitatis:  circa quam  nullamomnino  gratiam  vere  eificacem,  coqueir- 
refiftibilem  agnofcunt  aut  admittunt.  Pofitis,inquiunt ,  omnibus  operationibus 
grati3e,quibusad  converfionem  in  nobis  cfficiendam  Deus  utitur,  manet  tamen 
ipfa  converfio  in  noftra  potcftate  libera,  ut  poffimus  non  converti,  idcft,nofmec 
ipfos  convertere,  vel  non  convertere.  Qu^x  vero  firoperatio  gratin  in  voluntate,  ' 
-à  vero  muffitare  malunt,  quam  rotunde  profiteri .  Res  tamen  ipfa  loquitur ,  nec 
omnino  tacent  Scripta  ipiorum  ,  quod  operationem  illam  fuafìone  morali,  autei 
analoga  quadam  adione  definiant ,  Quam  folam  fi  in  convertcnda  voluntate  ad- 
hiberet  Deus,  utiquerefiftibilis  elletillagratia,imo  convcrfio  per  eam  impoffibi- 
lis  ;  quando fuafio  converfionis,  rei  eftfimpliciter  impoflìbilis  homini  peccatori; 
Rom.S.7.  Ser.'fui  carrUìifìmicitiaeJìadverfmDeum  :  Legiemm  Deimn  ft'.bijcitur  :  ntim 
ne ptejì cfuidem  :  EtMatt.  7.18.  ISlm  foiefi  mala  arhorhonosjruclmfcrre-,  piane  ficuc 
impoffibile  efta^thiopi  cutem.pardomaculasfuas  mutare, aut  mortuoad  vitam  fé 
ipfum  refufcitare .  Scripturavero,  etfi  moralem  {'quam  vocant)  fuafionem  non 
removet  ab  hoc  negotio  (  qnid  enim  eft  totum  minifterium  reconciliationis.quara 
ciufmodi  commendatio  ac  fuafio  ?  i.  Cor.  5. 18.19.2,0.)  prcecipuam  tamen  vini 
converfionis  in  ea  minime  collocar ,  verum  in  adione  longe  diviniore  ,  qua:  effica- 
Cia,nec  creatìoni,  nec  refufcitationi  mortuorum  quicquam  concedat .  Eft  fiqui- 
dem  nova  creatio  homiriis  Pfalm.  51.  12.,  2.  Cor.  5.  17.  prima  eius  reilifcitatio  à 
morte  peccati  loh.  5.  25.  Ephef  2.  i.  altera  generatio,  qua  Deo  gignitur,  loh,  3  3.  5. 
renovatio  cordis  omniumquevirium  Ezecli.  ■t,6.vzx.{.%6.T\t.  3.  verf.^.  traftus  Pa- 
tris  Ioh.(j.44.&:gratia  illajqua^nunquam  eftinanis  i.Cor.  1^.10.  Et  quid  mirù.cum, 
Deus  operetur  converfionem  fupereminente illa  magnitudine  potentine  fuar;&:  prò 
efficacitate  foboris  virium  fuarum,qua  omnia  fibi  poteft  fubjicere:prout  graphicc 
eam  depingit  Apoftolus  Ephef  1.19-  Tarn  effìcax ,  tara  potensDei  operatio  optimo 
maximo  iure  dici  pòteft  irrefiftibilis,  fi  terminum  barbarum  nuper  malis  avibus  ex- 
cogitatum  liceatautlubeatuiiirpnre.  Et  irrefiftibilis  quidemcft,  tum  exparte 
gratile  Dei, tum  ex  ^^2XX.cso\\^\^.x.^x\'=>.Ex  fané  gratiit;  quia  effìcax  Dei  operatio  eft  iu 
aftu  pofita,  cui  nemo  poteft  refiftere,  Rom.  9. 19.  prout  Chriftus  de  gratia  fapien- 
ti^e  Apoftolis  datge  dixit  :  cui  omnes  non  poterunt  refiftere, Lue.  2».  15.  Et  Pe= 
trus  de  gratia  gentibus  data:  Ego  quis  eram  ,  qui  poflem  Deum  prohibere  Ador. 
•  lì,  17.  Quod  dum  negant  Remonftrantes,  evidente  contradidione  fé  implicane, 
gratia»  efficaciam  fimul  ponentes  &:negantes,  non  minus  abfarde  ,  quam  fi  vo- 
ccm  auditam  inaudibilem  dicant.  ut  enim  vox  audita  adum  auditionis  in  àure  ||p 

ponir,inaudibilenegat:  ita  gratia  effìcax  adum  efficacisein  voluntate  ponit,  refi- 
fl:ibile  negat .  Ex  parte  voluntatis:  Namfubdita  gratia:  efficaci  idm  non  vult  refi- 
ftere :  &:  quia  non  vult,  neceflario  non  vult,  ficque  refiftere  velie  non  poteft  falva 
fua  libertate.  Nam  unumquodque  dum  eft  ,  necefl'arium  eft.  Vndc  Chriftus 
loh.  S.y/.  ^uicquid  dat  mihi  Pater,ad  mcvenit.  Et  Auguft,  de  Corrept.  &  Grar. 
Gap.  14.  J)eo'VolentifAlvumfacere,ni(llumhominimreJìJìùarbttrinni.  Sic  enim  velie  & 

ni  4  nollc 


J40  ACTASYNODI 

nolle  in  volcntis  aut  nokntis  eft  poteftate,  ut  divinarti  voluntatem  non  impediat, 
hec  flipcrct  poteflatem .  Quoi(iim  vero  gratia  Dei  refiftibilis  prxdicatur  ?  Nem- 
toeut  yircs  arbitri]  luimani  conerà  gratiam  Dei  extollantur:  neque  efl:  alia  vera 
caufà.  Acque  hoc  eft  in  iìifirmiratejn  malicia  gloriamquarere.  Pofl'e  enim  gra- 
tia: Dei  tcfifterc,  non  efl:  potenti^,  ied  dcfeótus  ;  non  virtutis,  fed  màlitia:  :  imo  eft: 
hominem  in  Deum  armare  contumacia  &  lliperbia.  Qjjaiì  omnipotenciflìmam 
Dei  operationcm  impedire  polllc  &  eludere  pulyis  Se  cinis  ;  &  dum  non  impedir, 
Jiabeac,  quod  glorictur  in  feiplò,  qui  gratiam  libcrrime  detcrminaric  ad  /in  con- 
verfionem  ,  eflìcacem  reddiderit,  feque  ipfum  eius  auxilioconverteric.  Quod 
certe  eft  gratiam  homini  reddereinutilcm  ,  ipfum  vero  inexitium  mifere  preci- 
pitare. Ex  quopcriculum  Pelagianihuiils  dogmatis  pi)  omnesintelligunt.  Vrx. 
cipua  eius  firmamenta  convellerCj  maioris  foret  opera;.  EvertilVe  iiypotheles, 
quibusmaxmieniticur,  id  vero  fatis  cric  in  prseièntia,  Vna  eft,  quod  poiita  gratia 
irrcfiftibili  elidatur  indift'erens  ad  utrumlibec  oppofitorilm  voluntacis  libcrtas- 
Quaiìveroin  adu  converlìonis  indift^erentem  relinquat  volunracem  raiovationis 
*  Spiritus,  hoc  cft,nihil  agat;  auc  dum  reformandam  ie  Spiritui  permirtac  voluntas, 
vim  ahquam  coadivam  ab  eo  patiacur,  A'^-eóT^oyce-hxc  lune,  ignota  fansB  dodrins, 
qux  eft  f'ecundum  vericatem. 

Altera,  quod  infufio  gratiarum  habitualium  locum  non  habeat  involunrare. 
Quorlbm  ergo  prom.iflìo  illaDei  apud  Ezech.  36.  z6.  Dahotohù cormvum,  &Jpiri. 
tum  riovum.  te  apud  lerem.  31. 3Z.3^.  Indam  legem  meam  menti  ifforum é"  cordthm ìpfo- 
rum  infcriharn .  Nunquamne  igitur  diligemus  Dominum  Peum  noftrum  ex  roto 
corde,  ex  tota  anima,  ex  tota  cogitatione ,  ex  omnibus  viribus  ?  Matth.  22. 37.  5S. 
nec  integer  nofter  fpirirus  &:  anmia&:  coi-pus  Tandificabuntur  &  inculpate  con- 
fcrvabuntur  in  adventum  Domini  noftri  leìii  Chrifti,  i.ThefT.  5.23.  Ne  Pon- 
tificii quidem  tam  infulfe  delirant,  nec  tam  craffe  recodum  Pelagianilmum  Orbi 
Chriftiano  reponere  audent. ,  Exploi'o  igitur  periculoib  ac  damnabili  errore,  thefi 
Rcmonftrantium  hanc  Antithefm  opponimus  ; 

Opcratio  gratia?  in  prima  converfione  tam  efficax  eÙ.  in  omnibus  &  fingu- 
lis  elcdis,  ut  non  modo  pofllnt  conVerti,  Ied  etiam  cèrto  ac  infalHbili- 
ter  convertantur. 

I'ropositio     Qv^arta. 

I^ihilomìnus  initium,  progrefìTus  &:  complementuttì  fidei  &conver- 
jfionis  pi-:Edi6VrE  gratin ,  ut  caufe  principalioiiacquum  eft  attribuì:  fìdef- 
que  dònum  Dei  poteft  appellati ,  quatemis  homo  abfque  illa  gratia  eam. 
concipere  non  potuiflet.  Non  autetii  eft  donum  infufum,  irrefiftibile, 
parcum  morte  Chrifti,aut  etiam  in  Novo  Foedere  promiftum. 

Joh.  Alnold. adverf.Tilen.p.  441.     Et Remonflrantes  fajjtm [cripta editis df 
exhibitis. 

Jadimm- 

Inprodudionc  fìdei  Scriptura  non  partituropcras  Inter  gratiam  Dei  &  volun- 
tatem hominis,  quafi  ut  caufae  fociae  o-vvip^eioc.  quadam  ad  eam  ctoncurrant  ;  fcd 
gratiae  eam  in  folidum  vendicar  ,  etiam  kut  cÙtìB-ìo-ìv  Ephcf.  z.  8.  Gratia  fervati 
eJHsperJidem:  &  hoc  non  ex  l'ohis ,  Dei  donum  efi.  1.  Cor.  3.5.  Nonfumta  idonei  per  nos 
ipfos ad  cogitandum  quicejuam  -velut  ex  Mebis  tpjìs , fed  cftwd  idonei  ftm.m ■>  id  ex  Deo.  eft, 
Ji/Iatth.  16.17.  Caro  &fanguis  h^sctthi  non  re'vclavit  fed  Pater  metts , qui  in  cala  ejl,  Quod 
ufqire  adeo  vcrum  eft ,  ut  ne  miniftri  quidem  Euangelij-,  difpeniacores  variai  gra- 
tiae  Dei,  venire  queanc  in  fociecatem  divini  huius  operis:  quando  neque  qui  pian- 
tar eft  aliquid  ,  ncque  qui  rigar,  fed  qui  incrementum  datDeus  i.  Corinth. 3.  7. 
Equidem  li  ita  ie  res  habet,  iic  Remonftrantes  volunt,  Gratia  Dei  non  principalis, 

fcd 


NATIONALIS      DORDRECHTAN^.  ^i 

fed  minus  principalis  caufa  fìdei  dicenda  eft ,  eiufque  in  caufando  virtus  infra  vo- 
luncatem  humanam  JongifTime  rublìdit.  Quid  enim  ad  fidem  ,  Se  converfionem 
hominiconfert?  Solam  utriufqiie  eificicndxpocentiam  :  adum  non  magis  ponic 
auc  ponere  poteft,  quam  congenitam  volunrati  libertatem  auferre  .  Et  quis  po= 
rentiamillam  deducic  in  aòtum,  utin  hisfequaturiides  &  converfio,  in  illis  noli 
fequatiìr?  liberrima  hominis  volunras,  qua  fponte  admitticoblacam  fìbi  gratiam, 
&elficacem  reddic;  quam  prò  eadcm  libercatc  fua  refpuere,  irriram  &ineffica- 
cem  reddere  porerac .  Si  caufa  afta  dignior  eli  ea ,  qua;  vlcra  potentiam  non  pro- 
gredicur  ;  efficacior  item  ,  qua:  ex  pocenria  in  aftum  deducic ,  quam  qu.T  deduci- 
tur  ;  profefto  inanes  fuci  &:  ftrophu?  verborum  funr,  quicquid  de  grana  fidem  priri- 
cipalicer  cau/ànte ,  nugantUr  Remonftrantes. 

Illud  pra^terea  attendendum  venie,  quo  fenfu  fides  Dei  donum  apbelletur .  Si 
Remonftrantibus  crcdimus  ,  Dei  donum  dì  ,  quatenus  hominibus  eam  offerc 
Deus  verbo  Evangelij .  Nam  Evangelium  prjecipic  fidem  in  Chrillum,too^hitione 
eius  mentes  illuminar,  dileftione  corda  imbuir  &:  acceridir,  ut  polTmt  ipium  rcci- 
pere,  modo  veline.  Quod  autem  aliqui  recipiu'nr,aut  voluncrecipere,  nonmagis 
Dei  donum  effe  cenfent,  quam  quod  alij  refpuunt:  quando  uterque  aftus  exvo- 
iuncatibus,  indiffercnter  fé  habentibus,  pariter  patique  libertate  clicitur  &  effluir. 
Conerà  Scriptura  Fidem  Dei  donum  vocar,  &  vocari  docce,  non  tam  quod  oifeir- 
tur,  qiiam  quod  confertur  à  Deo ,  hoc  eft,  iìmul  &  ab  ipfo  datur  &  ab  homine  ac- 
cipieur  :  prout  naciira  ac  ordo  relaeorum  poftulac.  Fob/^,  inquit  Servator  Maech.  13. 
I  r.  dafum  ejì  mjfe  myjferia  regni  calorum.  £c  Apoftolus  Philip,  i.  29,  Vohts  daturn  eli 
credere  m  Chn/f.-m;  neinpc  ab  co,  qui  elficir  in  vobis  Svelle  &perficere,  uè  eft  Gap. 
i.  13.  Nec  aiiter  loquitur  Deus  aplid  Icremiam  Gap.  31.40.  Indum  timorcmmei 
{qui  cfì ex  Rde)  a»/mù  tpfirum  :  apud  Ezcch.  ^6.  z6.  Babo eìs cor mvum cr Ifiritum 
nozium.&Lc.  Ex  quibus  didis  alijfque  fimilibus  j  geminam  doni  huius  qualitatem 
cruimus. 

Vna eft;  quod  fit  donum  infufum  ;  quia  inditur  cordibus'noftris  per  Spiritum 
Sanftum ,  quem  Deus  effudie  in  nos  copiofe  per  lefum  Chriftiim  Servatorem  no= 
fìrumTie.  3,  ^. 
.  Alcera ,  qiiod  etiam  fit  doiium  iirrefiftibile,  cum  ij ,  quibiis  obtingic,  certo  ere» 
dant  in  Chiriftum.nec  ab  eó  recedane.  loh.  ^.  37.  68. 

Negare  véro  idem  donum  Morce  Chrifti  pareurh  efle,  eft  negare  lefum  auto= 
tttn.  &  confummacorem  Fidei,  prone  eum  nominae  Apoftolus  Hebr.  12.2.  Fa- 
tì:um  nobis  efte  fapieneiami  à  Déó  i.  Gor.  1. 30,  aue  Spiritum  £dei  nobis  acquifii 
vifle  z.  Gor.  4. 13.  Gal.  3. 14; 

Negare  irem,  promiffum  eire  Novi  Fcedcris,  eft  obliterare  arque  inducere  prò- 
Jniffìonem  foederalem;  qua  polliceeur  Deus  fé  legem  fuam  indieurum  mentibus 
noftris,  uccognofcainusipfum  à  minimo  ufque  ad  maximum  Ierem.31.33,34.  Hajc 
vero  qui  faciunr,  annon  Deo  affirmanei  in  os  contradicunr  negando ,  adeoque  pa- 
lam  blafpherìiant?  Quamobrem  fìilfitatis  ac  blafphemiaz  mcrico  damnamus  The= 
firi  illam  Remonftrantrum,  hacque  Antithefì  fubvertimus  : 

Graeia  Dei  fola  eft  caufa  fidei  &  converfìonis  ;  Fidefque  Dei  donuiii  voca- 
turjquod  Deus  propeer  facisfaftionem  Filij ,  fecundum  Novi  Fcederis 
promiffionem,  eam  cerco  donec  cleftis  fùis  ,  efFufo  in  ipfòs  Spiricii 
SaniSto. 

Propositio     Qjt  I  n  t  a  , 

Vocatio  cfficax  ad  fidem,non  fluitex  eleólionc  ad  lalutem,nec  eius  fru^ 

tStus  eft.  ^w3.ii.  ;.     . 

Remortfi.thejih.é'deckrtexhihitls. 

luàicìum, 

Quemadmodum  cantera  bonaac  beneficia  falvifica  ex  foncé  Eleftionis  proce- 
dune;  ita  hoc  etiam  beneficium.  Rem,  8. 19. 30.  in  aurea illafalutis  catena  voca- 

rione 


i4i,  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

tioneexpraccognitioncacprjedeftinationededucitur.  Gap.  9.  zj.  quos  dicit  Apo~ 
ftolusvafamifcricordi^pritparata  adgloriam,  eofdem  etiam  vocari  docer,vcrf. 
2,4.  Necaliacaufa  eft.ciir  vocatio  ìcaQ '!fft$Q-i<riv,Ka.T"K^w23tsB-i9-tv  A^ipc\ìctin,Kom. 
8.  28.  1.  Titn.  I.  s>-  ^  cum  ipfa  Eledione  nexu  immediato  copuletur,  i.  Cor.  i.z6, 
17.  '  i.  Pèt.  I.  IO.  Se  alibi .     Sic  igitur  hxc  antithefis  : 

Vocatio  cfficax  ad  fidem  fluit  ex  Elezione  ad  falucemj  eiufquc  eft 
fruéluSi 

SENTENTIA    theologórvm 
hassiacorvm, 

De  Gratia  Dei,  Se  Libero  Arbitrio  : 

De  quo  argumento  in  'Tertio  ^  ^luarto  KcmonHrantium 
Articùlis  agttur. 

VT  dodrina  de  Libero  Arbitrio,  &  Gratia  Dei ,  accurate  &  diftindle  pcrcra- 
detur,  ante  omnia  diligcntiffime  diftinguendum  effe  judicamus  inter  ipfani 
Liberi  Arbitri)  effentiam  ,  ciufque  ia-mìmicw  effentialcs  faculcatcs ,  quac  fine  to- 
tali Liberi  Arbitri)  fubverfìone  ab  eo  i'eparari  nequcunt,  &:  inter vires  &  faculta- 
tes  eius  accidentales,  fine  quibus  Liberi  Arbitrij  effentia  falva  &  integra  confi- 
fterepoteft. 

T)e  Libero  Arbitrio ,  fcundum  ej^entiam  jtum  conjtdefatà. 

Th  E  S  IS. 

Libetum  Arbitrium  ,  fecundiim  nnturam  &  effentiam  fuam  confidcratum,  cft 
ahimse  rationalis  facultas,  feu  pòtentia,  ex  <2iny«t*^i(r£&if,  hoc  eft,deliberata  elezione, 
abfqucomni  coazione,  proprio  &  fpom-aneomotu  volendi  autnolendi,  quod- 
cunque  intclledus  cligendum  aut  rcfpuendum  judicaverit.  Hoc  modo  fumptum 
Libenim  Arbitrili,  homini  in  quovis  ftatu  competit,  nec  vel  in  ftatu  corruptionis, 
fcrvitnte  &  neceffitace  peccandi  evertitur ,  nec  in  altera  ccelefìi  futura  vita,  bene 
agendi  neceffitate  &  immutabilitate  evertetur. 
■♦ 

A  NT  I  T  H  E  S  IS. 

Execramur  itaque  Manichsorum  &  Stoicorum  fataleni  neceflìtatem  ,  qua  fin- 
Scere  ipfametiamhominisvohintatem  ad  adiis  fuoselicitos,  qui  (unt  velie  &  nol- 
le,  neceffitate  quaficonftringi  &:cogi.  A  quo  errore  Ecclefias  Reformatas  Or- 
thodoxas  alienas  elle  ,  certo  nobis  perfuafiim  eft ,  ita ,  ut  magnam  ijs  injuriam  fie- 
ri putemus ,  dum  Manicheifmi  &  Stoiciimi  à  fratribus  Remonftrantibus  infi- 
snulantur. 

*X>^  Libero  Arbitrio ,  pcundum  <^ires  fuas  accidentales 
conjtderatq. 

_  Thesis 

Caeterum ,  fi  vires  &  facultatcs  Liberi  Arbitri']  accidentales  rpe<3:entur;  utiqù© 
longe  alio  modo  Te  habet  homo  in  ftatu  peccati  &  miferia:,  ante  omnem  regeuera- 
tionis  gratiam,  quam  in  ftatu  gratia: ,  in  qucm  mifericordis  &omnipotcntis  Dei 
efficaci  operatione  gratiofc  transfertur. 

De 


NATIONALIS    DORDRECHTAnJe:  143 

^e  Libero  Arbitrio  in  Jlatttfeccati, 

T  H  E  s  1  s     I, 

.  In  ftacu  peccati  homo ,  quoad  incellcdum ,  prorfus  deftituitur  luce  cognitionis 
fàlucaris  Dei,  &  rerum  ad  aecernam  vicam  pertinentium,  qua  ipfum  Deus  in  prima 
fui  crcatione  colluftravcrac.  Licer  cnim  poft  lapflim  in  honiinis  intelleftunon 
tanrumluxrapienrije  naruralis, adres  huius  virxincel]igendas,veriim  etiam  qua:- 
da  veluti  fcinrillul^  cognitionis  &  notiti^  Dei  Creatons  remanfèrintquas  D.  ApO' 
ftolus  Rom.i.i9.zo.rerum  creatarum  vifibiliuihtuitu,aliquomodo  exìufcitari,  &:irì 
actum  educi  pofTe  dicit  :  quo  nomine  etiam  gentes  ;qiiibus  ycrbum  Dei  annun- 
ciatum  non  fuit, inexc'ufabilescoram  Deo  fore pronunciar':  Ha:cramen  Dei  no- 
titia  naruralis  nequaquam  vel  in  fé,  ad  falutcm  aeternam  obtinendam  fufficiens  eilj 
vel  hominem  paularim  ad  maioremgiratiam,  etiam  lalutarem, dilponere,  &  gra- 
datim  ad  Kterrlam  falutcm  perduccre  poreil .  Ita  enim  JD.  Apoftolus  i.  Cor.  a.  14,, 
air  ;  Animdii  homo  von  feretri  ta. ,  qiufunt  Sprttui  Bei  :  funt  emm  eijlultitta. ,  neque  Potefi 
ea  cagmfiere .  Eti.  Cor.  3, 5.  Non  fumus  idonei  ex  mbis  tpfìs  ad  cogitandum  (juicquam 
( (cìhcci  boni  (^iiìx.\X!i\ii)velut ex  nebis  ifjìs.  Hinc  intelletSrus  hominis  obfcuratus 
dicitur  tcnebris,  propter  ignorantiam,  qua;  in  ipfo  efì;.  Ephef.  4. 18.  Et  cor  homi- 
his  infìpiens.obtenebratum  vocaturRom,  i.zi.  Quin  &:  homo  corruptus&:  noti- 
dum  Uluminatus  dicitur  ipfre  tenebras  Ioan.  i .  5.  Eph.  5,8, 

Th  E  s  I  s     lì; 

Quoad  voluntatem, homo  ni  ftatii  corruptionis  ita  depravatus  &  corruptus  efl, 
lit  quamvis  bona  huius  vitJe  defiderare,  aftionefque  morahter  &  civihter  bonas 
velie  &  efEccre,  adeoque  difciplinam  externam  praiflare  queat ,  nihilpminus  ta- 
men iuftitia  &:  fanditate,  quam  Deus  ioluntaci  concrcaverat,  &  omnibus  viribus 
&facultàtibus  naturalibus  ad  bonum  fpirituale  ac  coclefte,  quibus  Deus  eam  in 
prima  creatione  inftruxerat,  prorfus  deftituatur,  ita  ut  bonum  falutare  fpirituale 
&co£leftenec  velit  oc  efficiar  ,  hec  poìTit  velie  &  efiScere.  Omnis  boni  afFedio 
voluntati  coirrùptx  adimitur  Rom.3.10. 11. ii.Pfalm;  14^3^  hL<)\.i.,.  i^en  efl iuftas^ 
ve  tinui  quidem,  non  efl  qui  inteUigai,  non  efl  qui  exquirat  Ùeum^  omnes  deflexerunt^flmulin- 
ÙtilesfaSiiftint;  non  efl ,qutfaciat  qitod quod  honumeH,  ne  unm  quidem. 

ùvvctiA^if  feu  potehtia  volendi&efficicndi  boniim  falutare',  corrupra;  voluntati 
denegatui:  lererri.  13.  23,  Jn  Tnutare potefl  4thi'ops cutem fuam ,  mtfArdus  liventes macu' 
lasfuoi?  Etìàm  vos foteflii  beneficere ,  qui  edocli  eflà  malefacere.  Macth.  12.  Z4.  Progénies 
'viperarum,  quomodo  feteflis  bona  loqtn,  cumfltis  mali.  Rom.  8.  7.  Id  quodfatitcaroy  inimio. 
eitià  efl  adverfui  Deùm,  dr  legi  Dei  nonfubijcitHr':  Nam  ne fotefl quidem, 

l"  H  E  S  i  S'      Ili. 

Quoad  cor ,  homo  in  ftatu  corruptionis  ita  depravatus  eft ,  ut  omnes  cordis  af- 
re£fcus  &  defìderia  cantùrhmodo  prava  fìnt  omni  tempore.  Genef  6.  ^.  &c  8.  ii. 
Òmneflgrnentum  &  omnis  cogitatio  cordis  iantu)nìnodomdum  efl  omni  tempore.  Marc.7.  21» 
5-V  corde  hominum  próceditnt maU cogitationes yadulteriayfurt»,  iniuria,òcc.  pertinent  huc 
illa  Scriptura:  di£ta ,  qua:  ,prav3e  cohcupifcentiàc  memiiicrunt.  Ephef  4. 22.  Rom. 
1. 12.  Gal.  5,16. 17.  &c. 

T  H  E  s  1  s  IV. 
Proinde,  quicqiiid  homo  in  ftatu  peccati,  ante  regèiléràtionis  grafiam,  vel  mèri-i 
te  cogitat,  vel  voluntate  eligit,  vel  corde  appetit  &  defidcrat ,  utut  forfìtafi  ,  quoad 
fobftantiamaftus,  motaliter  bonum  fit;  nihilominus  tamen  péccatis  ita  eft  con- 
taminatum,  ut,  fi  ad  exadiilìmam  legis  divinS  normam  exigatur,  reVera  peccatura 
potius,  quam  bonum ,  Deoque  placens  opus ';appellari  meféatut.  Généf  è.  5.  &  8. 
ZI.  Òmneflgrnentum-,  ice.  Matth.  7.  1%.  MalaarborKonpoteflbonòsfru£ìui  ferre.  Rom.  14, 
23.  ^aicquidnenefl  exflde,feccdtum  efl.  Heb.n.5.  Sinefldeimfoflibile  eft  piacere  Deo. 

Anti- 


144:  A  CT  A     ,S  X:N  O  !>:  I.  <  ,         .  ,< 

A  N  T  I  T.H  E  S  E  S  -  iVi'.J  %<Sj 

Reijcimus  itaque,  ut  heterodoxa,  fequcatìai, 
I.  Hominem  in  hoc  corruptionis  ftatu  ,  anteilluminationis  granam,Ìicet  dqétrii 
namin  E'^arì^'elio  revelaram  fuopte  ingenio  excogitare ,  &  modum  libera  ti  dhis 
o-eneris  humani,  in  Evangelio  patefa^lum,  invenire haudpotuericFaciliitne  tamèn 
pofredoftrinamil!am,ficireveletur,  &:,proponatur,  intelligere ,  adèoq'iiefenflim' 
omnium  eorurn^quas  fcitu,  creditu,fa£tii  neceffariafunt,  ex  fefe,  fìnelumine  fu- 

pernaturali  capere.  ......  , 

'"'II.  Luminis  naturalìs,  quod  in  homiiiis intelledu  poft'lapfum  remànfìt^  te£tò&:  ' 
bono  ufu.qui  hómini  corirupto  pofTibilis  fit,  hominem  confequi  pofTe  himetì'fuper- 
naturalc,  &  s;ratiam  etiamiàlutarem»  Id  quod  exfententià  Arminij  afTerit  &:  de- ' 
fendere conatur  lóh. Arnold,  conerà Tilen.pag. 153. 1^.155, i5(j. 157.  &:c.vel,cogni. 
tiòne  Dei  naturali  peccatorem  ad  uberiores  divinai  gratin  opes  recipieiidas  aptio-  ' 
rem  reddi,  ut  Remonftr.  in  exhib-  déclar.  articul.  3.  &  4.1oquuntur. 

III.  In  voluntate  hominis  nunquam  fuifle  dona  fpiritualia  &  fupernaruraliai 
ac proinde  non  potuifle  eà,  ih  morte  fpirituali  ab  ea  feparari;  Quod  fratres  Re-' 
monftrantes  in  Coll.Hag,  expreffis  verbis  afleruerunt,  ut  videre  eìl  in  Gbll.  Berti)  ' 
pag.  ijc).  ^  _  ....... 

IV.  Vb^untatem  hominis,  etfi  in flatu corruptionis ,  ante  regcnerationem,  vi- 
res  fuas  bene  agendi  reipla  excrerenonpóffit,  propter  tenebras  intclleétus  &:  de- 
pravationem  affeftuum,  retinuilTe  tamen  eas  m  fefe.ut,  fublatis  impedimentis 
iftis ,  in  aftum  exire ,  hoc  efl: ,  bonum  Velie  &  cligere  po/Tit .  Qu^  Remonftran- 
tium  fententia  non  obfcure  colligitur  ex  Coli.  Hag.  loco  proxime  citato. 

V.  Hominem  in  ftatu  peccati  pofìTe  facef^é ,  &  vero  etiam  fsepenumero  facete 
eiufmodi  opera,  qux,  fi  ad  redamrationem^&^ad  legem,  qua:  cordi  hominis  cor- 
rupti  natura  infira  efl;  &  manet,  examinentur,non  folum  peccata  non  fìht,  fed  et- 
iam maiorem  &  ulteriorem  Dei  gratiam  mereantur ,  quod  Renìonftrantes  in  De- 
claratione  fentehtix  fux  circa  5  &  4  articulum  innuuilt. 

"■  VI.  Honiinem  in  fl:atu  peccati ,  ante  fìdem  &  Spirittim  rcnovationis,  haberc' 
poflè,  &  vero  etiam  fsepenumcro  habere  zelum,curam,  &fludium,  quod  ad  oBti-^ 
nendam'  falutem  adhibèat;  &  verbum  Dei  audire  ,  de  peccato  comiiiiflo  dolere, 
gratiam  falutarém  &  Spiri  tu  m  rcnovationis  expetere  pofle:idque,ad  obtinecdam 
iìdem  ,  &  Spiritum  rcnovationis, hominiutiliflìmum  ,  &  quam  maxime  necefl'a- 
rium  eflre,utRemonfl:r.  inThef  exhib.  circa  3&:4artic.  thefì  3.  expreffe  docenti 
Item,  Hominem  in  ftatu  peccati,  ante  fui  vivificationem  feu  rcgenerationcm,  ha- 
bere agnitionem  mortis  fu:^  ( fcihcet  Spiri tuàlis ,;  cius  dolorem  &  dcplorationem,' 
defiderium  &votum  liberationis,  fimem&  fitimvitacjitem  peccatorum  confeffio- 
nem, dolorem  ,  initialem  timorcm  &c.  ut  in  Coll.Hag.  pag. 283. fratres Remon- 
ftrantes  ;  Et  in  fcripto  adverf  Tilen.  loh.  Arnoldi  pag.  397,  loquuntur. 

De  homine  in  Jìatu  Gratta  i  uhi  Jìmul  De 
Grafia  Dei. 

T  H  E  s  I  s      L 

Etfl  vero  Deus  juftiffime  totum  geftus  humanum  in  ftatu  peccati  &:  miferise 
relinquere,  acternumque  propter  peccatum  damnare  poterat,  placuit  tamen  in- 
effabili bonitati  &  mifericordià:  ipfìus,  è  genere  humano  lapfo,  quofdam,  quos  prò 
benevolo  atfedu  voluntatis  fuac  in  xterrio  &  immutabili  {ho  confìho ,  in  laudem 
gloriofjE  fuaz  gratiai)  ad  vitam  ìeternam  elegerat ,  effieaciter  è  ftatu  miferiaj-hbera-i 
fé,  &  in  ftatum  gracias  transferre. 

Thesiì 


NATIONALIS    DORDRECHTANjÈ.  Ì45 

T  H  E  S  I  S       II. 

[Qjjapropter  Deus ,  cum  illi  è,  reliqua  hominum  turba  evocandi  &  fegregandi 
fine, non  folum  excerne  omnibus  promifcue,  reprobispariter  &  eleftis,  verbufuum 
ahnunciandum  curar,  &in  co  volunratem  fnam  patefacicfquie  gratia  dicitur  ex- 
terna,  reprobis  &;eIetì:iscommunisj  verumetiamper  illud  ipfum  verbum  ,  uc  or- 
dinarium  medium  &inftrumencum  ,in  quibus ,  &  quando,  &quatenu£  ipfiviCum 
cfl,  incus,  Spiricus  fui  fandi  gratia,  inrelleftum  ,  difcuffis  ignorantia:  tenebris, 
novocognitionis  (ni  &:  rerum  (piritualium  ac  ccfcleftium  lumineilluftrar/qu^ gra- 
tia dicitur  inrerna,  rcprobis  &  elcftis  communis)  iniuperque  peculiari  &  lìngulari 
iSpiritus  my^^noei  gratia,  elcdrorum  voiuntatem, Tua  naturali  pravitate  à  Deo  piane 
averfam,  ad  res  ipirirualcs,  &  ccclcftes  eligendas  &:  volendas ,  novis  viribus  &  fa- 
icultatibusfupernaturalibusinftruir,  eamque  ad  fui  obfequium,hoccll,  adconver- 
lìonem  &  fìdem  in  Chrifi:um:flcfì;Ì£:&incHnat:Et  deriiqueetiam  corda, omncfque 
iafFcdtus  ipforumfanótificar,  &c  botta  defideria  eisinfpiirat:  quar  gratia  Dei  vocatur 
interna  elficax  prima.   Ab  Auguftino  dicitur  prxveniens  &:  opcrans. 

De  illuminacione  intellcdus  cgrcgius  eft  locus  Ephef  i.  verf  16. 17.  18.  No/t 
iejfo  grati as  agere prò  njobis ,  menìtonem  -vefiri  faciins  tn  p'ecihm  mek ,  ut  Dem  Domini 
jìofiri  lefu  Chnjìi  -,  pater  ille  glorile ,  det'iiohls  SpritHmfapentiài.  dr  rcveLtttonii  per  cogni- 
tio7iem  ipfius  :  Illuminatos  eculos  mentis  'Vefirói ,  utfciatis ,  qtufit  jpes  illuminationis  tpfms, 
LUC.Ì4.  45.  Icgimus,  ChrilKim  nperuiffcmentem  Bifc iunior tim  fuornm ,  ut  tntelltgcrent 
Scrtpturai.  Atque  huc  etiam  pcrtinetillud  Chrifti,Macth.  13.11.  Vohii  datum  el^t 
nojjé  myjìerix  regni  cAÌornm  :  illis  autcm non  efi dutinn.  Vide  etiam  i .  ioan . 5 .  20. 

De  voluncatisimmutatione,novarum&  fupernaturaliiim  viriumac  facultatum 
laipfam  infufione,ejdfdemquead  bonum  fpirituale  accarlcfte  eligchdum  ac  vo- 
lendum,  potenti  &  efficaci  inclmationc;  iniìgnis  locus  eftPhil.  z.\y  Dettsejl ,  qui 
fiùeraturin  fobls  velie. 

De  cordis  &  arfeduUm  fandificatione  itidem  Scriptura  clariffirae  tcftatut 
tfalrh.ji.  1 1.  Cor  mundum  crea  mthiDem ,  cii'  j^iritum  frmnm renovain  'vijceribm meisl 
Ezech.n.9.  Et  36.36.  Auferam  corlafideum  ,  ^  ditho  v'obk  cor  carneum-  Dabo leges meai 
in  corda  eorum ,  ér  in  vifceribm  eorumfcribam  eas. 

T  H  E  3  I  S       HI. 

Non  folum  vero  inteliedus  illuminatio ,  &  cordis  fandifìcatio  ,  fed  ipfa  quoque 
voluntatis  immutatio,  hoc  eft,  qualicatumfeu  facultatum  &  virium  fupernatu- 
ralium  in  voluntatem infufio ,  ejufdemquead  converfìonem  &  fìdem  efHcax  flexio 
&:  inchnatio ,  fit  irrcfiftibìliter.  Vt  maxime  cnim  gratia  Dei  prima  pra^veniente  & 
operante  non  in  totum  voluntatis  pravitas,  &  refiftendi  ac  renitendi  potentia  natu- 
talispenitus  tolIatur,('cam  voluntatis  regeneratioin  hac  Vita  imperfedafit,  ipd- 
que  etiam  regenerati  faepcnumero  gratisc  Dei  fubfequenti  feu  cooperanti  oblu- 
^cnturj,  nequaquam  tamcn  in  primo  fahuaris  converlìonis  momento  ita  voluntas 
humana  Spit itui,  regenerationem  intendenti  &  operari  volenti,  rcfiftit,  tit  gratiam 
éjusptaevenicnterri  &operantem,quamvacant,  fuperet,feupenitus  refpuat,  adeo- 
cjuefuiadDeum  converfìonem  impediat;  fcdpotius  prima  illa  gratia  Dei  cfficax 
feu  pracveniehsefficit,  tu  voluntas  refiftere  non  velit,  fed  ipiinecefrario&:  inevita- 
bilitetj  libere  tamen  &:  abfque  omni  coadionc,fpontaneo  motu,  aflentiatur  &: 
obfcquatun  Ita  cnim  D.  Apoftolus  Ephef  I.19,'  io.dicit  :'  EfefifeKeminentém  ma- 
enitudinem  totenti&  Dei  in  nobis ,  qtii  credimtt-s-,  prò  ejJiatcitAteroborts  virium  ipfiits-,  quod 
exeruit  in  Chriflo ,  cum  fufcttavit eum ex  inortuis  ère:  Et  ad  V\v\\,\.\''yDetl5keIt,  quief- 
fcitin  vobls  iffi'm  Velie.  Quo  pertinent  etiam  illa  Scripturx  dida  ,  quibus  cohver- 
fìohominisdicicureffe  ablatio  cordis  lapidei, &datio  cordis  carnei,Ezech.iì. 9.  Ec 
36.36.  Vivifìcatio,  Eph.2.5.Nova  creatio,  Ephef.  1. io.  Ér  cap.4.z4. 

Operatio  vero,qua  cor  lapideum  aufertur,  &  cor  carneum  datur,niortui  vivifi- 
cantùrjafiquidquod  anteanonerat,creatur,  tanta?  eft  poteniiar,virtutis ,  &  effica- 
ciae,  ut  ei complete  refifti, feu,  quod  idem  eft,  eafuperari,  td'  oqsptorfus  impedir! 
neutiquampoffit. 


,4^  A  C  T  A       S  Y  N  O  D  I 

Th  E  S  IS       IVo 

Nec  tamen  proptcrea  bominis  voluntas  ihfl-ar  ftipitis  &  trunci  in  fui  rcgehera-  . 
rione  i'e  habet,  vel  etiam  invira  ad  convcrfionem  &  fidem  cogitur,  (quod  falfo  Ec- 
clefnsrcformatisàPontificiis&Remonlliranbus  impingitur.;  Pra:rcrquam  cnim, 
quod  potentia  paffivalcu  habiliras  cft  inhominis  volunrate,  ad  vircs  &  facukates 
fiipernaturales,volendi  bonumCpiritualeaccccleftcfiei  denovo  infundantur,  re- 
cipiendas  ;  qiice  habilitas  in  i^ipite  aut  tninco  non  reperitiir  :  infnper  etiam  Deus 
Voluncaccm  in  fui  regeneratione  non  violenter  ad  converfionem  &;  fìdem  cogit,&: 
invicam  veluti  rapir,  ied flaturae  voluntatis  congruenter  agir ,  non  tantum  pathe- 
ricis  invitationibus,exhortacionibus,  fuafionibus,  excellentilTnnis  vitae  acternae 
promillis  eam  ailiciendo  ,  &  conveffionem  ac  fìdcm  moraliter  iliadendo  ,  verum 
etia  m  fupernaturalibus  facuìcatibus  &  vinbus,quibus  obtemperare  poilìt  fuafioni- 
busiftis,  eaminftruendo,  S^potentiiTima  efficaciilimaquefuaoperationejUtreipfa 
óbtemperet,  immediate  cam  inclinando  &fledendo,  etfiaendoque  ifta  fila  gratia 
praevcniente  &  operante  ,  ex  nolente  volentem ,  ita  qmdem,  ut  volunras ,  licer  ex 
fé  ,fu  aque  natura  non  nifi  ad  rejici  endam  Dei  gratiam  apra  nata  fit.  hac  tamcn 
prima  Dei  gratia  efficaci  immutata,  &c  ex  nolente  volens  fàdajiberc  &:fpontaneo 
motufeadDeumconvertar,  Se  in  Chnitumcredac. 

T  H  E  s  I  s     V, 

Arque  hoc  modo  voluntas ,  prima  Dei  gratia  prsevenra ,  efficacirerque  ad  cori- 
verfioneii  6c  fìdem  àDeo  fiexa&inclinata.gratixDeifubfequènti  (qua  homo  re-< 
generatusin  fèatu  gratin  confìrmatur&dingiturj  cvnifyéì  feu  cooperatur,  adeoq; 
à  Deo  a6ta  &:  mota,  ipfa  quoque  in  regenerationis  fux  progreflu  &  pietatis  ftudio 
agit,  &  una  cum  gratia  adjuvante  ad  ipfos  fidci,  caritatis^fpei,  aliarumq;  virtutuiti 
adus  efficiencerconcurnt.  Teftatur  hoc  Scriptura,quoticsregcneratos  jubet,ut 
ferenovent,mundePt,  in  praeceptis  Dei  ambulcnt ,.  &■  fhlutem  fuam  operentur^ 
Èzec.hicl. 3<j.  17.  Pacidm,utambulctiim praceptis mels.  rhilip.z.ii.15.  Cnmtimoreac 
tremore  oferamini  falutem  ijeJlrAm.  Detts  eaim  is eli ,  qui  effiat  in  vobU  ifftim  velie ,  éf 
ipfhm  perjìcere^o 

T  H  E  s  I  s     V  L- 

Voluntas  itaque  hominis  ad  qualitares  feu  facultarcs  &:  vires  fupernaturales.nec 
non  ad  inclinarionesnovasrecipiendas,habetfemerepafTìvejita,  utaftio  Spiritus 
fandi  fupernaturales  illas  vires  in  voluntatem  infundentis,  eandemq;  efficacicer 
èc  potenter  ad  converfìonem  &c  fidem  fiedentis  OC  inclinantis.non  à  voluntarc  hu- 
mana,c;ufque  cooperatione  vel  confcnfu  pcndeat:  Adipfosvcro  fìdei,caritatis, 
fpei,&c.  adus,  motufq;  bonos,  non  pure  paffivcled  paffive  &  adive  fé  habet:  cum 
Dei  gratia  prseveniente  ada  6c  mota,ac  fubfequente  adjuta,ipfa  etiam  agat,fìdeiq;, 
caritatis,fpei, aliarumq;  virtutumadiis  producar.  Arque  hincnonDeusinnobis, 
feu  per  nos^fed  nos  gratia  Dei  credere,  fperare ,  diligere  dicimur. 

Antitheses 

Rejicimus  itaque,  partim  ut  ambigue  dida,  partim  vero  ut  li^terodoxa,  (e- 
quentia  ; 

1.  Dona  natura:  ;  qux  etiam  in  gentibus,  quibusVerbum  Dei  revelatumncri 
fuir,  loci?n>habent,  utiiinr,  nociria  Deinaturalis,  &:  femina  Icgis,  cordibus  homi/ 
num  natura  infcripta:;  vere  effe  &  appcllari  poffe  gratiam  Dei:  Quomodo  ohm 
Pelagius,  &:ejusafreclae,  ne  vidercncur  gratiam  piane  negare,  ambiguitate  voca- 
buligratixlulèrunt.  Qjaos  fecutus  loh.  Arnoldi,  exfentenria  Arminij  ,in  fcripto 
adverfus  Tilen.cap.6.  lumen  naturale  vocat  gratiam  Dei  prsevenientem,  qua  qui 
bene  ucuntur,  ulteriore  à  Deo  gratta,  doncntut, 

li.  Volun- 


'nationaIìs  dordre chtan^;         r^y 

II.  Voluntatem  hominisin  regenerationc  à  Spiiiturandonon  renovari ,  novif- 
'que  &  riipernaturalibus  viribus  &  facilitati  bus  inftrui ,  fed  rcgencrationcm  feu  vi- 
vificationemlocum  tantum  habere  in  intelledu,  quiilluminctur,&;afFe61:ibus,aui 
fandificentur:  Qua  inteIle£tusiliuminatione  &affcduum  fanòlifìcatione  polita, 
voluntas,  qu^e  proptcr  tenebras  inrelledus  &:  depravationem  affcduum  antea  vi- 
resfiias  re  ipfa  exerere  inhomine  peccatore  non  poterat,  fliblatis  iflis  impedi- 
mentis  jam  potens  reddatur  ad  iniìtam  libi  faculcatem  bene  volcndi  exeren- 
dani ,  ut  in  Coli.  Hag.  Fratres  Rcmonftrantes  pag.  zjj.  281.  &c  alibi,  palfim  lo- 
quuhtur. 

Ili,  Nihil  obliare,  quo minus  dicatur  ve!  fola  t)ei fuaiìo  moralis  Iiomfnesani- 
males  reddere  Ipirituales.  Q30  propendere  videntur  Rcmonftrantes  ih  Coli. 
Hag.  licet  exprefle  illud  profircri  aulìnon  fuerint:  Grevihchovius  vero  totidem 
verbis  ailerere  non  dubitavit,  Adverl!  Amef.p.Ì97. 

I V.  Gratiam  Converfionis,  qua;  intus  homini  à  Dee  confertur  ,  &  collat^a  vi- 
ics  beile  operandi  in  homine  operatur,  non  ita  inftruere  hominem  novis  vinbus 
quii!  l'empcr  mancar  in  hominis  poteftatc  ,  iis  uri  vel  non  uti  :  adeoque  pofitis  Se 
prarlcntibus  omnibus  ad  converfionem  hominis  requilitis  grarix  adtionibus ,  fem- 
pertamencffe  in  hominis  poteftatc  reipfum  coilvertcre  vel  non  convertere.  Se 
gratisE  Dei  confcntire,utconverlìofequarur,  vel  etiamita  relìftere,  ut  celiare  pof. 
fìt  ab  adione,  adeoque  conicnl'us  &:  converfio  non  fublèquantur.  Jd  quod  Re- 
monftr.  in  Coli. Hag.  pag.z74.  Etioah.  Arnoldi  advcrlusTilenum  pap-.  12.7, 128, 
Et  337.  ailerere  non  verentur. 

V.  Voluntatehi  hominis  in  fui  converfìone ,  efficaci  &  potenti  Dei  opcratione, 
ad  adiam  cohveri^ohis&:  fidei  non  ira  detcrmmari,  ut  converfio  Se  fìdcs  iplìusne- 
cellario  fequatur,  &c  non  pollìt  non  fequi. 

V I.  Gratiam  Dei  fufficientem  ad  converfionem  &  fìdem  ^  omnibus  Se  iln^ulis, 
quibus  Verbum  Euahgelij  prxdicatur,  adeoque iisetiam,  qui  adu  iplbnoil  eon- 
vertuhtur  Se  crcdunt,  a  Deo  conferri  :  ut  vero  gratia  illa,qua£a:qual!.s  eilé  poteft, 
&fxpenumero  etiamiqualiseft,  in  quibufdam,  qui  adii  converctmtur,eftìcax,  in 
aliis  vcrù,qui  noti  convértuntur,incfticax(it,  ejus  rei  caufamnon  efrealiam,quam 
quodilli  gratia  illa  fufficiente  bene  utuntur ,  eidemque  obfequuntur ,  hi  vero  eam 
afpcrnantur  Se  negligunt.  Vide  Thcf.exhib.  Reìnonftrantiutn  circa  iir.  Se  i  v,  Ar= 
tic.Thefm  5.(j.  Et  Ioli;  Arnold.  contraT1Ien.pag.134. 135, 

vii.  Gratiam  Dei  fprirnam  leu  prxvenientcmj  inhomine  non  ita  agere,  quia 
àgàt  etiaiii  ipfé  cùm  gratia  :  adeoque  homini  commode  tribui  polle  ,  quod  le  iple 
difcernat.  Q^od  Rcmonftrantes  in  Coli.  Hag.  pag.^Sj,  Et,  Grevinch.  adverd 
Amefium  afl'erunt» 

De  Libero  Hominis  Arbitrio ,  &  Modo^ 

§^0  Gratta  dìnjim  in  hùmihe  fidem  ^  cowverfiò- 
hèìTt  o^eratur^, 

SENTENTIA     HELyETIORVM, 
I. 

HOmo  ante  lapfum  ihteger  fuit,  libcf  ac  bonus,  ut  intelledu  fuo ,  cum  c^teras 
res  omnes ,  tum  creatòris  fui  pra^cepta  rcdilTìme  nofle ,  voluntate  fua  bonum 
ab  intelledu monftratum'apprehehdefe,&:  affedus  reliquf'o^  fìbi,fi  vellcr/ubj'e'dos 
habere  poffcr.'  Per  lapfu'm  vero  his'  omtìib'u^  exCi dir,  f^. quali s  à  lapAifu^us  ef£ 
ipfe ,  tales  ex  rpfo  fànt  pofteri  omniho  omnes. '  Intelledus,  hiim.aniis  'Dei  lalutarf 
co'gnitioné  orbatus;  arbicriumìud  ad  bòninn  flipernatùralé'a'ppreh'e'ndenduìn  li- 
bertate  fpoliatum  ;  affedus  reliqui,  cum  Deilége  &:reda  ratione  éanfórmrrrit^, 
privati;  dcniq;  omnia  corrupta  ac  depravatià  fiiht  adeo,ut  hòino  niiferrtihil  ffft'tra- 
ris  vereq;  boni  cogitare  ve! velfe,  Deiìrrinón  vere  nofte,  net'  Deum  aut'trrdxiri-iuin 
diligere, autquicquam  alìud,  c^uod  lcita,creditu,  fadii,  fpcfatii  ad  falutifjyfiift  j-fci- 
celTariuin', viribus naciMtibijs òaperc aùr  efficere vel  vtiHt;' véf  poffit:  '  '  "'  "'•"■' 
s  :.-.  ■  n     z  IL  Profi. 


J48  ACTASYNODK 

IL 

Profitemur  ergo  Fidernveramatqùefalvificam  Dei  donumcfTe  mere  gracuitum, 
quod  eledtis  fuis  fecundum  mcnfuram,  oc  quando,  &  quantum  vult  ipfe  donar,  in- 
fundit,auo-cc,cufl:odir.  Hanc  Fidem  ordinarie  effici  credimus  per  Dei  Verbum,ex- 
trinfecus  quiàem  adminiftratum  arqueauditura,  intrinfecus  vero  per  Spiritura  S. 
nicncem  non  tantum  falutari  cognitione  iiiuminantem  ■,  Verum  etiam  volunratem 
ita  effìcacitetrenovantem  &:fled:entem ,  ut  aflentiri  vel  non  afTentiri ,  credere  vel 
non  credere,  converti  vcl  non  converti ,  hominis  elefti  arbitrio  acceptum  ferri 
tiequaquam  polFft. 

IIL 

Hominem  tatìicn  tiequc  ante  converfionem ,  ncque  in  converfione ,  veì  faxiim, 
truncum  aut  ftipitem  facimus  :  nec  voluntati  humanx,  etfi  converfionis  concaufà 
nonfìt,  ncque  ut  caufa,fcdtanquamlubjedumconcurrat,  adioncmin  univerfb 
omnem  adimimus,  -Homini,inquam,  etiam  rrr egenito,  non  intelle(3:ummodo&: 
voluntatem,  fed  opus  legis  quoque  in  cordibuis  omnium  fcriptum,coni'cienriamfe 
accufaìitem  vel  cxcufantem,  aliafq-  ìmdginis  divina:  collapfe  fcintillas ,  &  Dei  no- 
titiam  aliquam  fenfumque  tribuimus.  Verum  fi  vel  hxcip(a,vei  bis  acceptamajo- 
rahomo  ininjuttitia  detinet,  euminexcufabilem  fieri,  &  judicium  fibi  accerfere 
gravius,  ex  Scriptuiis  non  ignoramus.  Contra  quoque ,  fi  donis  bis  rede  utitur  ;  fi 
juiferiam  fuam  vere  agnofcit,  &  mortem  fpiritualem  ita fi;ntifcir>uE  liberatioiicm, 
vitamque,  vere  &:  falutariter  efuriat  fitiatque,  fi  Domino  pullànti  cor  aperit,&cor- 
de  aperto  porro  attendit  ;  fi  facit  alia  ìd  genus  plura,  qua:  converfionem  vel  incho- 
ando  prsecedunt,  velprogrediendóconftituunt,  omnia  haec  nec  libero  arbitrio, 
nec  lumini  naturali,  ncque  viribus  aut  meritis  humanis  ullis,  fed  foli  Deo',  à  quo 
bona  donatio  omnis ,  &:  donumperfedum  omne  fuperne  defccndit,  grati  humi- 
iesque  adfcribimus, 

tv. 

Non  homiìiis  folum  mentem  in  boni  fupernaturalis  cognitione  còecam ,  fino  cc= 
nebras  ipfas  efle,fed  voluntatem  quoque  ad  bonumquantumvis  ab  intelledu  mon- 
ftratum.mortuam,  ad  mahim  propenfam  &  pravam  effe  aflerimus,  nifi  &  ipfa  quo- 
que à  Spinta  fando  fanetur  &  vivificetur.  Ideoquè  voluntatem  humanam  man- 
datis  EuangeliciSj  nbtoralib'us  cxhortationibus,  fuafionibus,ampliffimisfumuioruin 
bonorum  promiflìsi  ii^e.  contra  ,  dehortationibus  &:  minis  falutariter  affici,  auc 
efficaciter  impelli,  nifi  Spiritusfandus  cam  vel  ordinarie  vel  extra-ordinarie  gra- 
tiofa  fua&:  efficaci  operatione  regenerct,  piane  negamus.  Prasterea,  quando- 
quidem  promiffionibus  aut  comminationibusiifdem  diverfi  afficiuntur  diverfe, 
Spiritum  fandum  audientibus  omnibus  gratiam  parem  largiri  haudquaquam 
agnofcimus.  Ed  cnim  Euangelij  vox  aliis  odor  vita  ad  vitam,  aliis  odor  niorris^ 
ad  morremo 

V. 

Voluntas  humaria  iti  converfionis  initio  habet  fé  mere  paflive  ,  ncque- tó 
cenfum  caufa: ,  quando  de  converfione  eft  quaeftio  ,  ratione  uJla  adinittìj-? 
tur.  Vt  enim  nec  intelledus  fux  caiifa  eft  iltuminationis ,  ncque  vitioi(i.affe-; 
dus  caufa  iunt  fuse  corfedionis, ita  ncque  humana  voluntas  eft  c'aufa  ù;x  óan-. 
vcrfionis  :  &f  quantum  Lazarus  contutit  ad  fufcirationem  fui  in  vitJui  -oruo.^ 
ralcm  ,  tantundem  contulit  homo  rcgenitus  ad  reftuurionem  lui  in  vitaiai 
fpiricualem . ;  Eftque  revera  Deo  tam  proprium  opus  crcationis  iccundi,,,af^ 
que  ipii  eft, proprium  opus  creationis  prima*.  Nifi  aifcrcre  iib.eax  arboreijii; 
malam  bonos.  pofteproferre  frudus;  -^chiopem  poir<??fuam  mutare  pellem> 

tenebrai 


N  A  T  I  O  N  A  L  I  S    D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ^.  145 

tcnebras  fuaptc  fcupropriisviribus  tranfire  inlucem  ;  autmorcuis  abipfa  morte 
.  reftitui  vitam.  Voluntacem  enim  hominis  mifèrrimam,  non  folum  languencem, 
l'ed  mortuamprorfiiSjgraciaDeiinvenic;  {urgere  nunquam  volentem  ncque  va- 
lentem,  gracia  Dei mirerencisprarvenic  ;  quam  erigic fola,  cidemfoJaad  'uogre- 
diendum  vires  infundit.  Et  hoc  fenfu  fuse  converfionis  inirium  ,  progreflum  &  fi- 
nem  mens  vere  pia  Deo  uni  &c  foli  in  folidum  tribuit. 

Voluntas  edam  nondum  converfa  camen  vulc  :  fed  quia  eft  mala  &  prava ,  noii 
vulc  nili  mala  aut  male.  Voluntas  a  Deo  converfa ,  acque  ex  mala  fafta  jam  bo- 
na, vulc  &  bona  &:  bene:  fed  Deus  eft,  qui  operacur  utrumque.  Hinc  eft  quod 
hominem  regeneratum,  in  cledione  &  operaci  onè  bohi,  non  palli  ve  tancum,  fed 
aòlivc  quoque  l'cfc  habere  omninoagnofcimus.  Agitur  enim  à Deo  ,  ut  agacipfe 
quod  agir.  Voluntas  mutata  eftprius  per  Spiriturn  S.  &facultatibusitainftrua:a, 
ut  bonum  fponte  revera  velit  &  poflìc.  Regenicus  operacur  ;  fed  operacur  in  ilio 
Deus,  ut  operccur.  Poft  converfionem  operacur  &  coopehìtur  voluntas  hòminis 
converfi, quspocuic aiòlo  Deo convcrci,  Ecrcrverafic  eft:  fica  Deo  quod  volu- 

mus,  qui  folusefficit,  ut  velimi,is.  Elle  enim  nos  opus  Dei,  ad  opera  bona  in  Chriftò 
conditos,  non  concondicores  ex  Paulo  didicimus. 

VII. 

Deo  in  fuisfidemSc  regeneracionem  arcane  &  ineffabiliter,  fed  efficacicer&s 
ìnfallibiliccr  operanci  quancum  refiftacur,  novic  opcime  omnium  is,  cui  foli  re- 
fìfticur.  Dehomine  Vel  reprobo  vel  nondum  regenico  verillìmumeft,  ipfum  fer- 
moni  gratia:  &;  lalutaribus  monitis  natura  relìftcre,  iieque  aliud  quicquam  quam 
relìftere  poirc,riec  unquàm  ea  percipere,  qux  funi  Spiritus  Dei.  Cceterum  ad  eos 
quod  attinec,  quos  Deus  prò  benevolo  fua:voluncacis  aiFedu  falvare,  acproin- 
de  convercere  decrevic,  hos  ut  folos  Deus  convertendo  refticuic,  iìcexhisnul- 
lus,  operationem  divinam  impediendo,  refiftit.  Equidem  in  omni  homine  rege- 
hÌto,quamdiuin  Carne  mortali  hac  vivit,  duofemper  manent  oppofita:  carovi- 
deliccc,  feu  homo  vetus ,  Spiritus  item ,  feu  homo  novus  :  undc  carnis  &:  Spiritus 
lu£ta  perpetua ,  &  qùidem  nonnunquam  pugna  ardua  adeo ,  ut  caro  regeneratio- 
iiis  progrelTum  non  raro  fiftat,  fpiricumq;  crifticia  afficiac  gravi.  Deo  aucem  falva- 
re volenci  candem  humanum  omne  fuccumbit arbitrium ,  qui  fuos  tam  valide  tra- 
hit,  ut  fponte,  fua  qUifque  bora, fequantur: non  adumrcfiftendi  tantum/ed  ipfam 
èujua[x,iv  in  iifdem  debellat,tandemque  tollit;  voluritatem  non  violento  impulfu, 
fed  efficaci  blandoquemotu  ex  nolente  volentem, ex  prava  ingenuam  promptam- 
que  efficit.  Ovem  fugientem  &:  reludtantem  Paftor  bonus  ac  potens  vel  in  humC'^ 
rosipfos  attolht.  Spiritus  fandus  mentem  voluntatemque  uc  renovat,  ut  cor- 
ruptionemagnatam  cognofcant,  deca  ex  corde  doleant,  membra  terreftria  fua 
crucifigi&  mortificati  fubinde,  operationemque  Spiritus  fandi  magis  oc  tnagis 
intendi  exoptent. 

VIIL 

Quarc  refìftendi  mah'gtiìcatcm  in  homine  eledo  curn  ante ,  tum  poft  conVbr^ 
fìoriem  omnino  agnofcimus,  ut  tamen  indubia  fit  cenx  vidoris  gloria ,  nec  Spi- 
ritui  fando  defit  debellandi  jugis materia.  Cor  tollit  lapideum ,  qui  promifit  cor 
carncum.  Vcrum  quamdiu  in  mortali  domicilio  hocpercgrinamur,cor  lapideum 
atteri, non  prorfus  contcri,donec  tandem eledus  per  Chriftum de  carne  vido- 
riam  acque  triumphum  reportec,  nolentcs  volcntes  fentimus. 

— ^  ri    3  iX.  Deni- 


ijo  A  G  T  A      S  Y  N  O  D  I 

IX. 

Dcniquc  ,qUse  hominem  invitant ,  titDeum  quacrat  atque  glorifìcer ,  ea  omnì 
iiominimanifcftan,  Paulo  docenti  tredimus.Atramen  propteiea  dicerehominem 
ò'mnem  ad  raìucem  vìcamq-,  aeternam  vocari,  aut  media  ad  falutem  necefl'ariafuffi- 
cientev:  &c  efticacitcr  omni  iTomini  adminiìbrari,  id  vero  non  modo  contrarium  fa- 
crae Scripcura: ,  vcrum  etiam experientiz ipfiairerimus.  Deus enim, ut  gentes ire 
viam  iiiam  oiim  permiiìc ,-.  Tic  in  Fcedere  novo  ad  populos  plures  Euangelij  vocem 
ntm  miiìc. 

fudicium. 

NOMINE    ORTHODOXARVM   feCCLESIÀRVM 
NalTovio-"W^etteravicarum, 


TERTIO    ET    QJARTO    ARTICVLO; 

De  Gratia  Dei  &  Converfione  hominis". 

l~he/Is  de  Lihertate  Voluntatis, 
tentenna,  ^monfirantium.  Sententia  recepia  ^  yera. 

Libertas  voluntatiS  humana^nihil  eft  Voluncashominispercirentiamfi.lftrrit 

aliud  ,  quam  indeterminatio  &  indif-  femper  manec  libera,  etiam  quando  ad 

ferentia  ad  a£tus  oppofitos  ,  quas  non  unum  determinatur.     Ncque  hanc  li- 

poteft  conlìftere  cum    neceflliate  ad  bertatem  tollitneceflìtaSiftajquaepen- 

unum  determinante:  neque  cum  ne-  det  à  decreto  Dèi^ 
celfitate  illa  ,  qu*e  dicitur  pendere  à 
decretoDei. 

Dedaratio  $^  confirmatfo  ^zrerx Jèntentm. 

Deus  in  prima  creatione  omnibus  rebus  crcatis  peculiarem  iiìdidit  natùrafrl," 
euius  inftituta  non  convellit.  Sic  voluntatcm  hominis  ornàvit  libertate,  ita  ut  nori 
pofllt  cogi  ;  Hsec  igitiir  proprietas  a  voluntate  tolli  nori  poteft .  Sic  autem  ifta  li- 
bertas  eli  comparata,  ut  rion  pugnet  cura  omni  necelTitate  &determinationè. 
Pugnar  equideincum  derermmatione  violenta,  fìvccumneceffitatecoaftionisi 
fed  optime  convenit  cum  neceflìtate  immutabilitatis,intallibilitàtis  &  depèndén- 
tia:.  Nam  Deus  neceirario'odit  peccata  ,  Pfalm.  5. 5.  neceflìtate  fcilicet  naturae 
fua:,  feu  immurabiiitatis  :  &  eadem  odic  libere,  id  eft,  non  coade.  Sic  beati  Spiri- 
tus  in  cttlis  maiori  libertate  funt  praediti ,  quam  nos  in  hac  vita .  Illi  autem  necef- 
fario  tantum  iufta  &  reda  volunt  :  quia  in  gratia  funt  confirmati.  Et  hsec  eft  m.-i^xi- 
mavoluntatis  perfcòlio,  ferri  duntaxacin  bonum.  Deinde  multa  fiuntneceflarió 
ex  hyporhe(ì  feu  formula  decreti  Dei,.qu£C  refpcftu  voluntatis  humanx  fiunt  liba- 
re. Ita  ludsei  ctucifixerunt  C.hnftum  neccifario  &:  libere.  Neceftario;  quia  Chri- 
ftum  definito  ilio  confiIi,o  &:  pra:ftituEo  deditum  acccperunt,  &:  manibus  fcelcra- 
tis  cruci  affixum  incercmerunr,  Ador.  2.  23.  Libere;  quia  piena  ]uberitia&  deli- 
berata feu interprct Ulva,  utloquuntur, voluntate,  quxfivcrurit Chriftum truci- 
dare, uti  teftatur  hiftoria  Evangelica. 

Thefa 


NATIONALIS      DORDP.ECHTAN^, 
Thejìsde Statu miJèrU)^ dignitate  hommù  'luócxndi. 
Seni.  Kemonfirantium.  '         Sententia  <-u6ra. 


ift 


Tamerfi  libcrum  arbitrinm  ih  hoc 
ftatu  ad  bonum  fpirituale  efl:  niiUnm  : 
iiipcrcft  camen  nocitia  Icgis  natura:,  rc- 
ttxque  rationis  fcmen  :  ob  cuius  melio- 
rtm  Lif'um  Deus  quoitiam  hominespi-;^ 
alijs  iàoncos  iudicat  ,  quos  ulteriore 
gtatia  doner.  Idem  iudicium  cfl:  de  gra- 
ci3e  communioris  niciiore  ufu. 


Libcrum  arbitriurti  in  hoc  flatutiul- 
lum  eft  ad  bonum  fupernaturalc .  Ac 
tametlì  in  mente  hominis  reliquie  iunt 
notitia:  naturales  ,  quas  ah'j  (ufFocanc, 
alij  rede  collocant  :  rcdus  tamenilla- 
rumuliisnonnióvctDeum,ucquo/dam 
hominem  prsc  aliis  idbneos  iudiccr,quos 
ulteriore  gràtia;  V.  g.  prardicatione  £-. 
Vangeli]  donct.ldem  de  grati.?  comma- 
rùoiis  meliore  ufuiudicuun  elt. 


Declaratio  ^  conjìrmatio  yera  Jententt(£. 

.  CognitiòDei  ut  Creatoris  petitur  è  libro  Natura  &:  Creatura-:  hoc  eft,  oritur  è 
diclamine  con(cienti;K,&:haurjtur  ex  operihus  Dei,  Roma.  Vtriurque  ufuSiperfe, 
eft  manuducere  homines  ad  Dcum  cognoicendum  &  glorificandum  ,  tanquam 
architedum  &  conlervatorem  mundi  :  per  àccidens ,  ut  hominem  reddat  inex^ 
Gulàbilcm  .  Quando  igiturhorhoanimalis  hoc  modo  Dcurp  cognorcit&  glorifi- 
car, gravitatem  sEtérni  f'upphcjj  mitigat,  non  autem  mover  Deum  ,  ut  ilUim  ulte- 
riore gratia  dpnec.  Ho.c  enitn  eft  opus  purse  pura:  milericordiae,  qqpd  Deus  ex 
cive  mundi  facit  civemEqcleha^  Deut.  7.  6.  7.  Et  vero.Deus  multos  vocatin  Ec- 
elefiam,  qui  lumiiie  natura;  abutuntur  ,  muJtofque,  qui  ilio  refte.  ututitur,  non  vo- 
cat.  Ad  gratja;  communioris  melioremulùmquod  at;tincr,.ne  hic  quidem  poteft 
movere  Deum  ,  ut  gratiam^  ulteiriorem  dònet:  quia  non  eft  yolentis,  ncque  cur- 
rentis ,  fed  mjfcrentis  Deij  Rora.  9. 15.  iC,  Verum  quidem  eft  ,  Deum  foìere  gra- 
tiarum  fuàrum  priorum  redum  ulum  alijs  &  maioribus,  &  pluribus  gracijs  com- 
penfare,  iuxta.illud.  Match,  z^.  Hahenti  dabitur ,  Scd  id  non  facit  rnocus  idonci- 
tateahqua  hofninis,  quamipft  concjliec  redusdonorum  ufus:  led.promilfo  fuó 
gratuito  impulfus.  y: 


'Thejis.de  mtentione  T>ei  in  homims  yocatione. 


Sentent.  ^monflrantmm. 

Deus  hac  intcntiotie  vocac  homines 
per prisdicationem  Verbi ,  utiniaffen- 
tian tur  yocationi,'refipifca"nt,  credane, 
&adfalutemadducantur:  ideoque  o- 
mnibus  quos  vocat,  impercicur  gratiam 
fuftìcicnten). 


Sententia  yerà. 

Deus  hacirtce.ntione  Voc-ic;e!e(5i:os  j 
ut  per  pradicationem  Verbi  reilpi- 
fcanc, credant  &:  falyentur,  utqne  ipfius 
mifericofdia  in  ipCorum  glorificatione 
elucejcat:  hyppcrit^Sp  uc  oftendat  fé 
deledari  cqnvcrftone  éciàlute  3  irem- 
qilCj  ut  ipfi  iint  cwei7ro7\óyyiTzt, ,  &:  cius  iu- 
ftitià  in  ipforum  damnatione  elucefcar^ 
Lue.  8.  IO.  i.  Cor.  2.1^.  Vnde  cblh"-"- 
gitur  ,  VQcatiouem  illam,  qua  hyppcri- 
tsE  vocantur  ,  éflc  jtufKcientem  partità 
ad  converfioRpa?, ,,  partim  a;d.  ^'«^^JA»? 


n  4 


Ve^ 


ij^  ACTA      SYNODI^ 

DecUratio  t^  confirmatio  yer^  fententU. 

Bonitas  Dei  fcopum  faum  afleq'uitur  duobusmodis  in  annunciatione  Evange- 
li] .  Primo. iì  homines  perdiicantur  ad  refipifcentiam  &  faluteni  ,Rom.  1. 16.  17. 
Eph.  I.  6.  &  leqq.   Ec  hxc  eil  ipccialis  illa  Dei  bonitas  erga  eleftos  z.  Cor.  2.  \6, 
Deinde ,  lì  non  perducantur  ad  fakuem  .  Tum  cnim  clucet  Dei  bonitas  in  hoc, 
Guod  ille  non  iìt  autor  interitus  illorum.Elai.  5.34.  Ethxc  eflgencralisilla  x^sj^t'tjjs 
2^0£à  erea  hypoCtitas.Dcus  autem  Vocando  reprobos.vult  eorum  converlionem 
oc  falli tcìn  ierio,  voluntate  approbationis,  non  eifeótionis ,  Si  enim  hoc  modo 
vcllet,efficeret:  quia  beneplacitum  Dei  infalhbihter  impletur.  Confilium  nam- 
que  Dei  ftat,  &  voluncati  eius  nemo  refiftitEfai.  46.  io.   Quxutpleniusintelli- 
(Tancur,  diftiaguendum  eftintcr  vocationem  communcm  ,  &  propriam  .   Voca- 
tio  communis  efb ,  qu«  etiam  ad  hypociitas  pertinet  :   cftquC  vel  pr^dicatio- 
nis  ,  vel  illuminationis  .  .   Ilio  modo  vocantur  homines  per  Vcrbum  &  Sa- 
cramenta :    Hoc  modo  docentur  voluntatem  Dei  &  viam  falutis  agnofcere  , 
adeo  quideni,  ut  doleant  de  peccatis ,  cum  gaudio  excipiant  fermonem ,  credane, 
illuminentur ,  o^ufient  donum  coelelle ,  participes  fìant  Spiritus  fandi,  guftcnc  vir- 
tutes  futuri  fcculi .    Lue.  8. 12. 15.  14.  Hebr.  6.  4. 5.    Vocatio  propria  pertinet  ad 
folos  elcftos;  &:  dicitur  gratia  renovationis,  qua  per  SpiritUtn  Sandum  regenè- 
rantur  voluntates  &  corda .   Et  hxc  eft  nova  illa  creatio ,  de  qua  paffim  in  Scri- 
ttura .   Ouod  attinet  ad  vocationem  communem  ,  five  gratiam  prxdicationis  & 
illuminationis,  illa  duobus  modis  eft  fuffìciens  :    Ac  primo  quidem  ad  convcrfio- 
nem,  non  fimpliciter ,  fed  fecundum  quid  ,  hoc  eft ,  in  ordine  caufarum  fecunda- 
rum    leu  mediorum  ;  quatenus  nulla  alia  converfionis  media,  fivelìnt  externse 
pfaedicationis,  five  interna  illuminationis,  pr^eterilla  rcquiruntur.   Sednon  elt 
fufficiens  ad  converlionem  limpliciter,  hoc  eft,  line  internje  motionis  vél  tradtìo- 
nis  pratià:  fine  qua  quenquam  converti,  &  ad  Chriftum  venire,  Scriptura  pronun- 
ciar impoffibile,  loh.  6. 44.  Matth.7. 18.     Deinde  eft  fuffìsiens  ad  à.m-7ToKoyitM 
feu  inexcufabilitatem  .     Efai.  5.  3,  4.  ubi  Dominus  accufat  ingratitudinem  lu- 
dseorum  ,  ut  omni  eoS  excufatione  carere  doceat ,  quafi  falutis  viam  &c  media 
non  fuffìcienter  eis  revelaverit.  Deniquc  gratia  renovationis ,  de  qua  loh.  3. 3.  Se 
6.  44.  fola  eft  fuflìciens  ad  converfionem  limpliciter  :  quia  fola  tSi  femperefficax; 
Si  quxras,  cur  Deus  hanc  gratiam  non  impertiatur  omnibus ,  quòs  externe  vocac, 
dicam  cum  Chrifto  :  Etiam-,  Pater,  quia Jìc  com^lacuit:  Et  cum  Apertolo  ,  Mifereturi 
ciiim  vtilt:  &c  cum  eodem,  0  altitudoi 

T^hefis  de  GratU  divina  aBibus  in  homìnis 
ConverJIone. 

Séntent.  I^monftrantmm.  Sententia  a^era. 

Spiritus  Sanctus  hunc  ordinem  in  Spifirus  Sanftus  hunc  ordincm  in 

convertendo  hominefervat:  Pracdica-  converfione  homi'nisfervat.  Prxitpr.'B- 

tur  Euangclium,  exiguntur  fidei  &  pie-  dicatio  Euangehj ,  qua  Deus  ab  homine 

catis  adu^  :  per  prxdicationem  Verbi  &  exigit  fidem  &:  bona  opera.    Ha:c  exi- 

operationern  Spiritus  fandi  vires  fuper-  gendo  per  prardicationem  Verbi,opera- 

haturales  homini  dantur  ad  ehciendos  tione  Spiritus  interna,habitus  fidei  ani- 

adus  converfionis:  concomitante  porro  mis  eledorum  infunditur.  Quo  habitu 

Spiritu  credit  &:  bene  agit  homo  :  ere-  homo  inftrudus ,    adum  fidei  elicit, 

bris  fidei,  fpei  &  charitatis  adibus  com-  adeoquc  agit-adus  à  Spiritu  fando. 
pairat  fibi  habitus  :  quibus  comparatis 
adus  fupernaturales  cum  facih tate  di'- 
ciuntur  à  voluntate, 

l^sdaratio 


NATIONALIS      DORDRECHTAN^;  153 

*J>eclaratio  ^  confirmatio  '-verinfentent'u. 

Quando  Deus  per  verbum,  Spiritu  Tuo  animatum,agit  in  hominis  eledi  intelle- 
(ftum  &:  voluncacem,  femen  fìdei  iacit  in  agrum  cordis,  quod  ibi  arborefcir,  &  fru- 
d:um  macurum  cdic.  Matth.13.  S.  23.  Lue.  8.1^.  Pfalm.  1.3,  Hoc  fidei  femcn  eft 
habitus  ille  fupernaciiralis ,  quem  Deus  infundic .  Eft ,  inquam ,  habitus  ,  id  eft, 
qualitas  nova  &:  principium  vitale,  adufque  primus ,  a  quo  fluunt  bona  opera  can- 
quamaótusfecundi;  lacob.  2..  zi.  Vnde  pater,  aìiam  eiTe  rationem  fidei, habitus 
illius  rupernaturahs;  alìam  habìtuum  moraliuiti.  Hi  ehirri  crcbris  adionibus  com- 
parantur:  illeà  Deo  infunditur,ibiqueuhaDei  miferìcorditer(ìmuI&:  potenter 
influentis  adio  fupplet  vicem  mukarum  adioniìm,  qualesrequiruncur  ad  habitus 
hiorales  produccndoSo 

Thejts  de  modo  Conyerjionù, 

Sent.  Kemonjirantium.  Sentenù  yera. 

.  In  cxfcraordinario  Convcrfionis  mo-  .  Grana,qua  Spiritus  Sandusinhomì^ 
Ho  vixdixerimusjgratiìE&motioniSpi-  neefficitfidem  f'fiveidfaciat  ordinarie 
titus  Sandi  rellftì  polfe.  Ad  ordinariam  five  extraordinarie  )  hsec ,  inquam ,  gra- 
verò converlìonem  quod  attinet,  illa  tiaeft  irrefiftibilis:  adeo  quidem,  ut  pò- 
non  efficitur  gratia  irredflibih,  f'ed  re-  fita  interna  renovationis  gratia  (  qux 
iìftibili:  adeoquidem;  ut pofitisomni-  non  eft  fuafìo  rnoralis,,aut.fimplex  & 
bus  gratin  opcrationibus  ,  maftcat  ta-  indifFerensmotio,fed  effìcax  tradio  & 
incn  ifta  converlio  in  hofninls  potefta-  creatio  nova  )  ut  inquam  ,  hac  Dei  gra- 
te, ut  fé  iplum  convcrcere,  vel  non  con-  tia  polilra ,  homo  qui  ^convertitur  ,  non 
Tenere,  Deoqùe  &:  Spiritai  eius  rege-  velit  refiftere  Spirimi  Sando,neque  et- 
il?rationem  intendenti  reiìftcre  poffir.  iam  pollìt,  quatenus  invida.  Dei  virtute 
Cum  vero  voluntas  femovet  ad  conf'en-  vitiofitas  ipfìus  fuperatur.  Quando  igi- 
lum,  &  vult  fé  convertere,  tura ,  &  non  tur  Deus  hoc  modo  in  hominem  agir^ 
prius.  Deus  cum  éàtoncurrit.  In  quo  voluntas  hominis  Te  habet  mere  paf- 
concurfu  gratias  &  voluntatis  duae  fune  five  :  quippe  qux  recipit  influxum 
caufepartiales  convcrfionis,  non  qui-  gratia:,  reformata  à  Spiritu  Sando. 
dem  collaterales,  fed  tarneh  fubordi-  Proinde  Deus  eft  caufa  fòhtaria  con- 
tLztx.  verfìonis  prima: .      Ad;  converfionem 

fecundam  quod  attinet,  homo  agit,  (cà. 
adus  à  Spfritu  Sando.  Ibi  eft  gratia  Dei 
prsveniéns  &  operanS  :  hic  gratia  pra:^ 
Veniens,  (iibfèquchs  &  cooperans, 

JDeclaratio  ^  conjìrmatio  yerieJèntentU. 

Gratia  prjedicationis  &  illumin'ationis  eft  refiftibilis  ex  parte  hominis  non-re- 
geniti,  &  regeniti.  Ex  parte  non-regeniti, TJuàhtum  ad  eius pravitatem,  gratia 
Dei  eftnimis,  eheu/  refiftibihs.  Home  emm  animala  non  vercitit  ea ,  qudfnnt  Spirti 
ttis  Dei  I.  Cor.  2. 14.  &C  prudenti  a  carnis  legi  Dei  non  fnbjicitnr  ^  dr  ne  poteft  qmdcm 
Rom.  8. 7.  Deirtde  ex  parte  hominis  regeniti  éadem  Dei  gratia,  ut  &:  gratia  reno- 
vationis ,  eft  refiftibilis  ,  quatenus  caro  concupifcit  aduerfus  Spiritum ,  Gal.  5. 17; 
&  luda  perpètua  eft  inter  partem  regenicam  &  non-regcnitani.  Rofn.  7.  Sed  ex 
parte  Dei,  quantum  ad  eius  beneplacitum  ,  gratia  renovationis  nullo  modo  eft 
refiftibilis.  Deus  ehim  trahit  hominem ,  id  eft ,  ex  nolente  facit  volentem,  loh. 
6. 44.  circumcidit  cor  noftrum,  Deuter.3^.dat  cor,ut  intelligamus  ;  oculos ,  ut  vi- 
dcamus;auresjut  audiatnus,Deut.  29.4,  nos  ex  morte fpiritualifufcitat5loh.5. 25. 
&:  nos  cum  Chrifto  vivificar,  Eph.  2.5.   Vnde  colligere  eft,  hominem  in  piima  hac 

conver- 


ij4  ACTA      SYNODI 

convei-rione  fcìiaDere  mere  pafTive,  nihilque  ex  fé  adferre.ne  ipfum  quidem  iì  vel- 
ie rc^cnerari .  Siene  enim  homo  ad  fui  gencrationem  nihil  prorfus  confcrc  ;  ita 
necadfuiregencrationem,  quippe  quxefl:  fpiritiialisgeneratio:  eftque  huJLifce- 
modi  aftio,  qua  Deus  cor  lapideum  auferr,&  carneum  indir,  Ezech.ii.&;  36.  Per- 
perami^itur  grariaDei  &:voIunras  hominis  ftatuuntllr  caufx  locix  regeneratio- 
nis  :  rum  folus  Deus  nos  regignar»  &;  cor  novum  indat.  Pofteaquam  autem  Deiis 
nobis  indidit  cor  carneiim,  id  eft,  principium  internum  bene  agcndi ,  fpirirum  fci- 
licec  rc<Tcnerationis,tum  convcrcimus  nos  ad  Deum,ificipimus  virare  peccara:,& 
bonaprarflrare:  itacamen,utàdfingulasa6liones  bonaspraevctìiat,  comitetur,&: 
fubfequattir  gracia.  Deus  quippe  facit,  ut  ambulemus  &  pergarrius  ambulare  in 
vijs  ipiìus.  Ezech.56.  acque  ha:c  efl:  converfio  fecunda,  in  qua  homo  agir,fed  adus 
à  gratia  .  Tametfi  autem  homo  hic  non  habeat  fé  mere  paffive,  utpotc  qui  aftus  d 
Deo  acit&ipfei  bonitas  tamen  voIuntatis&  aftionis  non  efl:  à  vokintate,  fed  a 
,gratia,ita  utlaus  bonitatis  fòli  Deo  in  folidum  ik  tribucnda,non  autem  incei-  gra- 
tiam  Dei  &c  voluntatem  hominis  dividenda.  i.  Cor.  15.  1  o,  Sed  ,  inquis ,  homo  fé 
potefl:  prxparare  &:  difponere  ad  primam  converfionem  ,  meditando  Vcrbum 
Dei, dolendo  de  peccatisadmjffis,&:  expetendo  gratiam  Dei.  Sed  inquam  ego, 
h^ec  omnia  profìcifcuntur  à  gracia  illa  communi  prxdicationis  &  illuminationis, 
non  aurcm  ab  hominis  voluntate ,  ut  difpucatum  efl;  fupra  ad  Thefin ,  De  Inccncio- 
ne  Dei  in  hominis  vocacione.  Deinde  quod  accinec  ad  prarcedanea  il]a  regene- 
racionis,  fivefint  externa,  iìveinccrna,  uri  efl;,  dolor  de  peccato,  defiderium  gra- 
tiis&:  (imilia,  illa  inhypocrfcisfunt  non  fàlucaria,  in  eledis  falutaria,&  proinde 
differuncfpecie.  Csterum,  homo  renatus,  etfl  iam  vult&: potefl;  i  gratia Dei  il- 
lum  Gomitante ,  mala  fugete  &  bona  profequi  :  tamen  quamdni  hic  vivit,  nec  om- 
nia mala  Fu<^erc,  nec  omnia  bona  profequendo  perficere  potefl;.  Plus  camen  mali 
pocefl:  omiccere,  quam  omiccic ,  &  plus  boni  praEfl;are ,  quam  pra:ftac ,  fl  principium 
vitale,  quod  ipfi  Spiritus  Sanctus  indidit,  fpedecur.  illud  enim  eft  veluc  viva  radix^ 
■qusenunquam  emoritur. 

Corollariurii 

De  adtione  Dei  circa  peccata. 
VaD  Deus  ili  tempore  2git  circa  peccatum ,  ea  ab  eterno  circa  ilìud 


Q 


agere  decrevic. 


Declaratio  ^  demonfiratio. 


Éfficiencia[Dci  circa  peccacum,  concérnirparcim  materiale,  partim  formale 
peccaci,  hoc  eft,  aduni  ipfum  &  vitiofìtatem  zàns  :  idque  tribus  modis .  Princi- 
pio, fi  fpedetur  initium  peccati^Deusillud  vclimpedit,  velpermittit.  ih  ifta  au- 
tem permiffione  triplcx  cefnicur  Dei  operacio .  Nam  auc  incelledum  non  illumi- 
nat,  auc  voluncacem  &  affedus  non  fledit,  aucoccafiones  bonas&indifferences 
objicit,  quibiishominesabucuncur.  Deinde,  fi  confideretur  progreflbs  peccati. 
Deus  illud  dirigir  in  optimum  iinem,&:  determinarne  vagetur  in  infìnitum.Deni- 
quefi  fpcdesfinem&terminam  peccati.  Deus  illud  velpunic  profua  juftitia,vei 
remittit  prò  fua  mifericordia .  Hxc  omnia  ut  Deus  in  tempore  potentcr  ,  fapien-» 
ter  &  libere  circa  peccati  initium,  progreflum  &c  finem  facit:  fic  abxtcrno  hxo 
taha  facete  decrevit.  Quid  ergo  ?  an  peccata  fiunc  ncceflario  ?  ita  eft  fané  ;  lì 
nempe  intellfgas  neceflltatem  illam,  quce  pender  à  gemina  hypothefì,  decreti  fcili- 
cet  permirtentis,  &  finis  boni .  De  priori  ncceflltate  legete  eil  Ador.  z.  2.3.  de  po-^ 
fteriori  Matth.  18.  7.  &  i.  Cor.  11, 1^, 

DE 


NATIONALIS    D  O  RD  R  E  C  HT  A  N^. 
DE    IH.     ET    IV.     ARTICVLIS, 
qui  flint 


m 


D  E 


Efficacitate  Gratix,  &  Libero  Arbitrio^ 

SujfragÌHm  ^ pntentia  Geneuenfinm. 

T  H  E  S  I  s    L 

HOmo  animalis,  id  eft,  non  habens  Spiritum  Dei  ,  nulÌam  h.ibcc  ve! 
in  intclledluj  vel  in  volunrate  faculratem,  difpofìnoncm,  vel  aptitu- 
dinem  ad  ea  quas  fune  Regni  Dei  intelligenda,  credcnda,fadenda,  fpe™ 
randa:  imo  ficutmens  ipliusmcrx  fune  tenebria,  ita  voluntas  cllinimi- 
citia  adverllis  Deumj  qua  perpetuo  rellft»Cj  ncque  unquam  iubjicitur 
Deo. 

I.  Cor.2. 14.  Homo anìmdk non  cafit  ilio.  quAfunt  SfiritùsBei ^  quàndcqiiidem  frtnt  ipjì 
(lultitu ,  necpptcji  nojfe  quiiifj/irtttaliter  dijudicantnr. 

lu d X  19.  Ijìifunt.  homines  aniniidcs  non  hahentes  Spini tim., 
I .  Cor.  1 2.  ^  Nemo  potefi  d'iene  ìefum  'Dcminum ,  ni// per  Spiritum  Sancì ttm, 
1.  Coir.  i.  7.   Loqutmur  inmj fieno  occtdtamfapicntiam  Dei ,  quum  Dlus  aiìtefeada  de- 
teyrninavitadnojfrjm'glorìum,fipientiammnfeculihuiiis,nequeprimtpnwfecH 
efdnefcnnt,  cjtum  nemo  prtncipumhfdm fendi  cognon.it  ;  namfi  cogncviffent ,  ncqriaquarn  Do- 
rninum  gloria  crucifxijjèni  :  fed,fictit  Jcriftum  eft ,  qu£  octdt-t^  no»  l'idu ,  ncque  ànrà  andiiir, 
nec  introieruntcoT  homiiiis ,  qujipardi'it  Deia  ^s  qui  ipfnm  diligmt ,  Ifobìs  ea  revelavit  Deus 
perSpintitmfuum  :  Spiritus  enim  omnia  firutatur ,  et  iam  prof  inda  Dei  ;    Qrm  enim  nodit  eà. 
qu A  flint  hominisy  nijìjfiritiié  homirui ,  qui  efl  in  homine  ?  La  et  iam  qv'&ftmi  Dei  ne^t'o  novit, 
nifi  Spirititi  D  ci .    Nos  vero  non  fpiritum  mundi  accepimta ,  fedfpiritvm  qui  efl-  a  Deo ,  ut  ho- 
fcamtts  illa^  quA  mhls  datafunt  a  Deo  :  f^k  noviimentem  Domini  ?  nos  autem  inentcm  Chri- 
Jli  hahemusi         . , 

z.  Cor.  3.  f.  Non  apti  fumiti  ex  nohifmetipfis  ad  cogitandHrn  quic^uam  ^feAerhhU  noHrÀ 
\ìt.ouió'ni?ef[ì,Deo.  .:.',•.,,'. 

Match. 16. 17-  caro  é'fangutihoc tilt nonreveltidt ,fsd Pater mcm,quiefi i»ccd-ài~, 
Rom .  8.7.   (p^óvrj[x.ei  carmi  efl  inindcitia  adverfiió  Deum.  , . , .  , .  j 

CoIofT. I . ,21.  Vos olirn aiienos é" inimicos mente, tn operihm mali-:., iarn recenciliazìtytScc. 
Ephef.  2.12,  UratU  eò  tempùre  fine  chrifo,  alieni  a  feederibui ,  fine'Jpé ^  é' fine  ÌJco  in 
hiundo.  '  , 

Thés  I  5       II.  ,  ...•.u 

Salutaiisfenfus  peccaci,  Goniundìuscum  firi femcdij,  bona rpe",!c©ixfìs 
emollicione,  odio  peccati,  &perfugio  ad  Deum,  fune elfeda Uremia. Spix 
ritus  Sandìivad gratiam  iuftitìcationis  &  regenerationem,hominémpàu- 
latim  comparancis  &  adduccntis.  '^•.  .'' 

lerem.^.  18.  Audìvi  Ephraimùm  lugemem  :  Cafligafà  me  &  cafligatm  fid.,fict(t  fittO' 
Ihs  non  edòBm  ;  converte  me  &  convertir ,  quia  tu  es  Dem  metfs  :  ^uià  pcjtquarft  con-oerfiis' 
f Itero,  posnttebtt  me,  (^fofvquam  erudititi  fiero  ,percuttCini  femiir  miurn ,  ([^pudore fff'undar, 
.0:  etjam.  cenftndAr,  quia  tidiprobrum  pucruià.  mea.  ■  -  ^  -  .-r-  ;:    ■ 

Zach..iA-  W: ,  fffiiffda^^fttper  domum  Dazidif  é"  incoiai  lernfdcm  .fidritiim  gratis  c^ 
precnm,  0"  reflicien't  me  qtièià  cònfixerint ,  &  lugebunt  ut  de  unigenito ,  '(jr  dm'aiitudinc  ajp. 
cientu/èt  é  prmogènùoV 

Pfalm, 


i5(?  A  C  T  A      S  y  N  O"  D  I 

Pfalm.  27. 8.  Co'  metm  dicit  ex  te,  ^Avìtefuciem  mc:m. 
loh.  \6.  8.  Stiritm ccn'vincit  mtindum depeicafc, de  ìuJiHia  é" de indicìo. 
loh.  6.  44.  Nemo  fotejl  vemre  adme,  nifi  Pater  qui  me  mrjìt,  traxerit  eum. 

,  Th  E  s  1  S     III. 

Coenitio&fciendailla rerum divinarum.refidens in  mnlcorum  non 
rcc^enitorum  menribus  j  eftcffedtusillius  lucisnndiquein  Ecclefìa,  la 
Verbo,  in  Minifterio  circumfulgentis ,  «qua  cditur  quodJam  vcluri  à,7mv- 
ydiTficc  in  ipfoium  inrellediu ,  ad  levem aliquam  &  evanidain  corticis  fcri- 
ptur^e  veritatem  pervidendam ,  adjunóto  etiam  aliquo  momentanese  la- 
tina; motu  :  afTenfus  vero  fi  quis  eft>  eft  à  Spiritus  fanc^ti  generali  quadam 
baptizatis  colkca  interna  gratia. 

Hebr.  ^;  4.  ImpoJJibile  ejl  eos  cjui  femelfuerutttillumifiati,  é"  gujlarttnt  domm  ceelejle, 
é'  -participes  fiienmt  Spirttm Skn6tit  &c. 

Ioli.  5.  ^5.  lohames  érat hicerm ardem &  luc€m,&  vos  libenter  ad momentum  exuhajlii 
in  eim  luce. 

E2echiel.33.51.  Populut  ifte  venti-  ad  te, [ed  &  cvram  te ,  dr  Mdiunt  verha  tua ,  ^u£  in  ore 
ipforumfunt ,  ve  luti  cantilena  amatoria,  [ed  cor  ipfirumjèffatur  avaritiam  Jiiam  :  Tu  es  jpfis 
Ut  canti  le  fra  amatoria;  venujla  voce,  ér  bene  finam ,  audiunt  verhum  tkum,[ed  non  ex  e- 
quuntur. 

Match.  13.  20.  Satuminpetrojìs,  llle  eft ,  quiaudivit  verbum,&  ftatim  cum gaudio reci" 
fityfed  non  habet  radicem  infe,fed  èfttemporarius. 

I.  Cor.  14.Z4.  Si omnes prophetent,  ingrediatur autem injìdelù  qitijpiamaut idiota,  argtn- 
turabùmnikui,  dyudicatur  ab  omnibui ,  &  irapatefunt  occulta  cordis  etm,  &  ipfì  proadens  in 
ficiem  adorabit  Deum,  renuncians  vere  Deum  in  vobii  cjje, 

Numer.  24.  3. 16.  Super  Balaam  fiat Jpiritta  Dei^é'  dtxitifìc  dicit  Apertili  oculo,  qui  audit 
verba  Dei  i  qui  vtdet  vifionem  omnipotentis ,  qui  novit  fcientiam  alti£imi,  qui  procidit  Iti^ 
mi ,  &  hàiet  oculos  apertes. 

loh. 5. 3^^.  Non  habetis  verhum  eitti  manens  h  vobii,  quia  non  creditis i quod  ipfe  me 
miftt. 

T  H  E  s  I  s      IV. 

At  vero  illa prófunda,  penitifsima, radicata,  viralis,  amica,  fuavis,  per- 
manens  ,  effieax  cordis  fcicntia,  certitudo,  perfuafio ,  qua  fìt  verbum 
ifi<pvm  &  fide  cohtemperatum  ,  eft  propria  regenitoruin  &  fola  .eft  fa- 
lutaris. 

z.  Cor.  4. 6,  Detti  quidixit  ut  ètenebrìs  lux  Jplendefceret ,  ìs  eft  qui Jplcndttit  incordibui 
noftrisadpYAbendam  lucemnotitix  gloria  Dei  in  fide  ìefuChrifti. 

Ephelii.  17.  Det  vobis  Pater  gloria  Spiritumfiptentia  &  revelationis  per  agnìtionem  ipftus^ 
illuminatos  eculos  mentis  veftra.adfciendum,  qua.  fttffes  vocationis  ipftni,&  qua  dtviti£  gloriti 
hAreditatÌ6Ìpfntsinfan6iii. 

1.  Cor.  3.18.  2^s  autem  omnes  defeca ftcie gloriam  Domini  quaft  infpeculo  ìntuentes ,  in 
tandem  imaginem  transformamur,  de  gloria  ingloria>n,ftcut  Domini fpiritu. 

C  ó  1 .  3 .  IO.  In  dui  te  novum  hominem  qui  renovatur  in  cogniti  one  ad  imaginem  ìUìm  ,  qui 
treavit  -pfvm. 

lacob.  Io  ZI.  Recipite  cum  mmfuetudine  verbum  ìnfttum  ,  qttod poteft  fervare  animai 
•veftroi. 

T  H  E  S  I  S       V. 

Illam  certo  femper  fèqùitur,  &  efficaci/lima  &  fuavifsirna  fìmul  eiu{- 
dem  fpiritus  operatione,  in  corimprefsio  ,  inspirati© ,  influxio  nova- 
rum  proprietatum  ,  inclinationum ,  motuum,  &inf&mma,  ipfufn  cor 

vivifi- 


NATIONALIS      D  O  R  D  R  E  C  H  T  AN  ^,  157 

vivificatur  vic^  nov^  parte  Tua  ,  qua  ante  converfìonem  piane  defti- 
tuebatur, 

Rom.  II.  2.  TrAnsforniamimrenovatione  mentis  vejlrxputprobetis  quafit  hona.,accepta, 
(^  ^erfeciAxehtntctsDei.  i 

Eplief.  4.  iJ.  EdoBi ejlii in  Chrijìo  ,  deponere  icterem honànem , qui concmifcentijsfedu- 
'Bricihm  corrumptttr,  dr  renovari  Spiritu  mentù'vefha ,  &  induere  novum  hominem  ^  qui  fc- 
cundtim  Denm  co/iditits  ejl  in  iujìitia.  é'  f'^n^ttite  ventata. 

Pfalm.  51.  II.  Cor  mimdum  crea  in  me  Detti,  ^  Spirilum  rcBiiminnoz'^  in  inedia  mei, 
Sfirittts  t  duntarim  fujlcntet  me. 

le  r  e  m .  3 1 . 3  7 ,  Ecce  dies  veniunt,  qiàhw  pangam  fa  dm  no  x  nm  cum  demo  ifa  elìs  (^  domù 
Judit,  nmfcciindum fcidm  quodpcpigt  lum  ipforum  Pan  ibm ,  quo  die  edtixi  ipfos  e  terra  Aei-v- 
pti,  qitod  fxdm  vio.'averunt ,  quamws  ego  ipfornm  effem  Dorninm .  Nam  hoc  efì  foedm,  quod 
pangam  cum  domo  lj>-aelis posù  dies  iìlos,  inquit  Dorninus,  Iridam  legcm  meam  in  medio  eorum, 
e^  ihfcriham  eatn  cordi  eortim,  dr  ere  ipjìs  in-Denm ,  &  ipfi  erv.nt  mthi  inpopuhim.  Non  doce- 
bit  ampliM  vir p:  oximttm  futim ,  'velfratremptum ,  dicendo  ,  Cagne fci te  Domirmm  ,nam  me 
emnes  gemes  cogmfcent  k  mimmo  ipforum  ad  maximum, 

lerem.  32. 39.  Dahoipfis  cor  unum,  d"  '^'i^m  unam,  ut  timeant  me  in  xfernttm  ,ut  benefit 
ipfìs  & fiiijs  tpforum  pojttpfos ,  indam  timor em  mcum  in  cor  ipforum,  ut  nunquam  recedunt 
à  me. 

Pfalm.  %6. 1 1.  Bóminei  dèce  me  vìaì  tuoi,  dr  tini  cormeum  timori  tuo. 

Ezech.  i.  19.  &:  3<J.  16.  Dabo  ipfìs  cor  unum,  &  indam  ipfis  Spiritum  novum  :  aifcratH 
cor  lapideum  ex  carne  ipforum ,  dr  dabo  ipfis  cor  ca.neum  :  Et  ind.im  Spiritttm  meum  in  medip 
l'cfiri,  d'faciam  ut  ambiiletis  in  fiat  ut  ts  meù,  c^  obfervetùfiatuta  mea,  &  ea  exequamm. 
,   lerem.  13.  9.    Cor ejt pravumfuper omnia  ó" immedicabile ,  quis cogmfcet illud? 

T  H  E  S  I  s    17. 

Iftas  duas  partes  noftras  rcgenerationis  acceptas  ferimus  ,  tanduam . 
fonti,  arcana  illi,  myftic^c,  inenarràbili  &  veriflim^  noftri  cum  capite 
Clirifto  unioni,  qua  tadi  unius  Spirirus  cutnipfo,  caro  ex  carne  eius ,  & 
OS  ex  ofsibus  eiuSjinfluit  in  nos,  ut  in  membra,  Spiritus  Chrifti,  &  Chri- 
ftus  eft  &  òperatur  omnia  in  omnibus  nobis ,  qu.-e  nos  vicifsim  in  ipfo, 
tanquam  in  fpirituali  noftra  iis7Z)?-«V«  pr^ftamus  :  nec  ulla  pars  hominis 
regeniti  eft ,  quam  non  pcrvadar,  perfpirer,  obfideat ,  vivificete;  agiret  &: 
moveat  Chriftus  motu  efficacifsimo  :  quod  de  corde ,  ut  de  arce  hoiKwiuff 
Chrifti,  porifsimum  affirmamus. 

Ephef^  I.  2,2.  Beditipfumfuper  ómnii caput  Ecclefis, ,  qiiàejlcorpuéipfiits,complementum 
ÌHiuf,  qui  complet  omnia  tn  omnihm. 

Ephef.  4. 15.  FeritatemfcBanies  in  charitate.,  crcfcamm  per  omnia  in  ilio  qui  eft  caput  » 
•nempe  Chrifio,  ex  quo  totum  ce^'pm  congruenter  ccag7nentatum  &  compaBum ,  per  omnes  com- 
mifitiroi  fubminisiratiom's ,  ex  vi  int'M  agente  ,pro  menfura  unicidufque  membri  incrementuni 
capit  carpari  conveniens  ad  fui  ipfìtti  extruBionein  in  charitate, 

Róm.  7. 4.  Vos  eftis  mortui  legiper  corpus  Chrifiì,  ut  finis  alterim ,  nempe  eius ,  qui  refur-^ 
fexit  ex  mortuis,  utfi-uBum  feramus  Beo. 

1.  Cor.  6. 17.    ,^i  adhi&retBomino,unus  eft Spiritus  cum  ipfo. 

Gal.  2.  20.  CrucifixUi  fum  cum  Chrilio  ,  &  "vivo  non  ampliifs  ego,fied  Chrìfius  vivit 
in  me ,  &  quod  nunc  vivo  in  carne ,  vìvo  mfde  Filij  Bei ,  qui  dilexit  me^  dr  dcdit  femet- 
ipfum  prò  rr:e. 

C  o  1 . 3 . 1 1  •  Omnia  &  in  omnibus  efi.  Chrifius . 

Philipp,  i.  13-  Betis  òperatur  in  vobis  &  velie  é"  ferficere,  prò  beneplacito  fio. 

2.  ThclT.  1 . 1 1.  Beiif  nofier  impleat  omne  bcneplacitum  voluntatis  fuA ,  &  opus  fida  cum 
potentiit,ut glortficetuT  nomèn  Bomini  nofiri  lefn  Chrifii  in  vol>is,&  vos  in  ipfo,fecundumg:a~ 
tiam  Dei  nofiri,  &  Dmini  le  fu  chrifii, 

©  Hebr, 


5^g  ÀCtÀSYNODi 

Hebr.  3 . 2.0.  Deus  facù  aftos  vel  confummatos  voi  reddat  in  omnì  hono  opere ,  adfacien- 
d'am  volimtatemfnam^fitciem  in  z^obù  idquùd  acUpum  efi  toram  ipfi  y  fer  lefttm  Chripim,  cui 
fuglorÌA  infeculAfecidomm, 

't'HESlS       Vii. 

Ira  tam'en  in  hac  vita  agit  Chriftas  per  Spiritum  in  membra  Tua,  ut  ve- 
tus  homo,  &  corpus  peccati,  &  mors  illa  fpiritualis  omnibus  hominis 
partibus  adjaceat  adliuc  femper  &  adhsereat:  iftanon  fimplice  volunta- 
tis  libera  in clinatione  &  applicmone  j  fed  Tua  congenita  malitia  &  pravi- 
tace,  refillit  Spiritui  perpetuò  ,  ficut  ex  adverfo  novus  homo ,  corpus 
Chrifti,  &  ipfìus  creatura,  id  cft,  pars  regenita  advcrfari  illi  nunquarh  vel 
inclinatione  vult;,  vel  proprietate  fua  poteft  ;  quandoquidem  nova  for- 
ma, nova  imago,  nempe  ipfius  Chrifti,  in  cor  eft  imprclTa ,  per  quam  agic 

&  movetur. 

Gàlat.  5. 16.  Ambulate  fecundum  Spiritum  ,  &  cóncupifcemias  carm  ne  implete;  Caro 
enim  concupifcit  adverfits  Spiritum,  et  Spirittts  adver[m  carnem  ;  Et  hìéc  interfe  ita,  adverfan- 
tur,ut  non  omnia  qua  'vultii,illafaciatìs. 

Aétor.  9.5.  DuràmtiU  eft  fontrafììmulos  calcitrare. 

Rom.(>.  17.  Gr^ti^Deò,  quodfuiftù  quidem fervi  peccati^fed  ex  «orde  obediftis  illi  forma 
dscfrinit  in  quamejlis  traditi  ;  &  liberati  a  peccato, fervi  fatti  ejìà  iuftitii.  Hominum  more  lo- 
quor,propter infirmitatem  carnis veftrA\nempe ficut ftitilHi mèmbra  vefira ferva -adimpunta- 
tem  ér  iniquitatem,  ita  nuncfiftite  membra  veflrit ferva  iujìitia  adfanfitmoniam  :  Nunc  libe- 
rati a  peccato,  fervi fatli  Deó,  habetù  ftuffum  vejirnminfantiimomam. 

'^om.y.i^.&cc.  Lex  eft  fj)iritualis^at  egocarnalàfumyvenundatmfubpeccato;Tnvemohanc 
legemy  ut  volens  facere  bonum,  adiaceat  mihi  rhalumi  Deletfor  enim  lege  Deifecundum  homi" 
nem  internum\  fed  video  aliarhìegem  in  membrù  meis  belligerantem  adverfits  Legem  mentis 
^Cit  é'  captivurn  me  reddentemlegi  peccati  i  qua  eft  in  membrismeù:  Egoipfe  mente  fervi&  , 
Legi  Dei)  fed  carne  Legi  peccati. 

Rom.  8.  i.   Lex  Spirittisvit£  liberavit  me  À  lege  peccati  ér  rhoriù. 

Et  vcrf.  I  j.  Si  fecundum  c&rnem  vivttisy  moriemini,fed  ft Jpiritu  atitis  corporis  vivifica- 
tU  yvivetis. 

Ephef  2.10.  Sumus  ip/ìtts  opus  irt  Chrifto  lefu ,  creati  ad  bona  opera,  qua  ante praparavii 
Detti  ut  in  ipfis  ambulemtts. 

Col.  z.  li.  Futftis  cum  illofepulti  in  Baptìfmo,  in  quo  etiam  cum  ipfo  refurrexijlis,pcrfdem 
vìrtutis  Dei ,  qui  excitavit  ipfum  a  mortuis. 

Rom.  6.  4.  IpftfumM  confepulti  per  Baptifnum  admortem ,  utjìcut  Chrijlifs  refurrexit  è 
fnortuù  per  gloriam  Patrù,ita  ér  nos  ambuiemt*}  in  novitate  vita. 

Ephef.  4.' 29.  Vefiiamini  homine  novo ,  creato  fecundtim  Deum»  in  iuftitia  ^fanSiitate 
veritatls. 

Col.  5.  9.  Exuto  vetere  homine  ctim  operibmfuts ,  induite  novum ,  qui  in  cognitione  reno- 
't/Aturyad  imaginem  iliitts  qui  creavit  ipfum. 

T  H  E  S  IS      Vili, 

Malitia  cordis  gratin  efficaci  non  pòteft  refiftere ,  quìa  per  gratia^  in^ 
fufionem  aufertur,  debilitatur,mortificatur,&  tandem  piane  abolettìr.- 
£t  quod  homo  rcgenitus  ftat  prò  Spiritu  contra  carnem  èc  peccatum 
fuum  proprium  ,  eft  motus  gratia^ ,  &  Spiritus  ipfius  ;  ubi  infirmatur  Spi- 
ritus,  tum  ad  carnem  proclivis  fìt  &  labitur,  fed  nunquam  fpiritualis  vo- 
luntas  refiftic  Spiritui,  fedgemit,  fi  a  voluntate carnali  abripitur&op- 
tìrimitur. 

Hof.  14. 2.  Jufer omnem  iniquitatem yé" ^A^onum. 

kom. 


NATIO  NALIS      DORDRECHTAN^.  ijc, 

Rom.  8. 5.  li  qui ftmt  fecundum  carnem ,  fapiunt  ea  quafunt  carnis  :  quifmt  Sfirìtm,  illn 
qttxjunt  Spiritus. 

^h\-  ^.  2.^  •  ^^  i'i''>''iniai  Spiritu,  Spiritu  étiant  a.mhulemm. 

Col.  5.  7.    In  qnil'm ambfilajlii  etiam  l'os,  quum  in  tllis  l'iverett;. 

I.  loh.  4.  4.  l'cs  ejìis  exDto,  &  'vicifiis  ipfos  :  fortiorcnim  efi ,qui  ejltn  vohU ,  quam  qui 
cjl  in  mando. 

Ephef.  1. 1 9.  Vt  cogfTofcitir,  qtu  fìrfipcreminens  magnitudo potcntik  Bei  in  no 5, qui  ct^di- 
wu-i  Ccciindum  l'irtutcmpctcmi^  robons  ipjìttf. 

Plàlm.  18. 14.    Intcger  fai  coram  ipfo,  &  cdz'i  a  peccato  meo. 

Rom.  8. 15.  Si  per  rpirit;(r»mortip\ati<fùcfaco}po;'t:^zivetis. 

Pvom .  8.  Z3.  7(05  ifjì  qui habemus primitias  Spintm ,  gemimi^*  in nobiJmetipJts,expeBaK~ 
tcs  adcpttonem,  redempiionem  ccrpons  riostri. 

z.  Cor.  5.  4.  r\^.f,  quifumm  in  hoc  Taberna:uìo,ftJjiira}Mm,aggravati;aptantes  non  exfhò- 
iiari^  (ed  ftiperindui,  ut  quod  cfi  montale  ahforbeatur  a  vita. 

Rom.  7.^3-  P'ideo  aliam  Lcgemin membm  mets ,  hellanfèm  &dterfut Lcgem mentii meay 
■^  captivurn  me  reddenttm  Legi  peccati ,  qu£  c/i  in  métnbrii  mels  :  ólàfèrum  me  hominem  ! 
quii nre liberahit ex corpore hoc mortn ?  Ncn ego epetor peccàtumy qitod non  l'o'.c : fed  operatur 
-lUuàypeccatum  quodin  me  habitat. 

Match.  II.  29-  ^cmodo potefl  aliquù  ingredi  auìam  'virifortà,  é"  "-'^ft  eiusdiriperey  nifi 
fritti  l'inx'erit  illumfortem.  tnm  revera  diripiet  eiw  domum. 

Th  E  S  I  s      IX. 

in  ip(is  etiam  rcgenìtis  (ìcpe  exrànt  taler,  Spiritus  Sàndli  motus  ,  qui 
non  eadem  efficacia  agant  &  fcranmr ,  fed  tancum,monendo,  hortando^ 
pulfando,  deftinantur  ad  er.perimentum,  ad  e>:erciuum,  ad  humiliatio- 
nem;  in  iliis  fepiflime  voluntas ,  non  quidem  fìmplice  aliqua  indifferen- 
te proprietace  &  arbitrio,  fed  bllacijs  peccati abrepta,  refiftit,  &  pecca-r 
tifm  contrahit.  Vbi  non  reftitic  led  obedijt,  ex  animo  gratias  agat  Deo, 
de  fincrulari  auxilio  efficaci. 

O  .1 

Dcurer.  2,7 . 2.  VidiflU  quxfecit  Domtnm ,  mei'gnas  iìtas probationes ifignA ^  miracuf&i 
fed  non  dedtt  vohis  Bomtnsti  cor  ad  intelligendum ,  nec  aitres  ad  audiendum ,  nec  ecutos  ad  -vi- 
dendum,  ufque  in  diem  hanc,  , 

z.  Chron.  32. 31,  DetndereliquìtEz^chidmadprohandumipfum,ut  cognofceret  id  quod 
irai  in  corde  cim. 

Pfalm.  107.  IO.  ^HÌ.  funt  in  umbra  mortis ,  vincili afjli6iione  cjrferroi qui*  reheUesfue- 
runt  Verbo  Dei,  &  cvnfuium  Alttffimi  fafiidi'verHnt . 

Apoc.  3,  zo.  Ecce,cgofo adosHumcr pulfi  ,fi qtm àudifvòcem  m€am ,  &p9rtamaperif, 
ingrediar  ad  tpfum,  &  cannalo  cumtpfo,  &  ipfemecum. 

■'  Hebr. 3.  iz-  Cavete.^fiatres,ne tn aliquo 'vef^rumfìt cor pravum imredulitatìé in deficiéndo 
a  Beo  l'ero:  Imojjortammi  "jos  invicem  quotidie,  dum  adhuc  nOminatur  Hodie  -,  ne  quii  ve- 
firurhindurettirfeduUione  peccati. 

Eph.  4.  zz.  Vettis  hontò corrumpitur  fedactricibttf  concupifcenttjs. 

Rom.  6. 17.  Gr^ṭ  Beo ,  quod  eratii  qutdem fervi  peccati ,  fed  corde  obedijfts  UH  forma  do-. 
cirins.  in  quam  eflis  traditi, 

T  H  E  S  1  S       X. 

'"^  Atin  crenerali  Converfione  teftatur  Scriptura,  Deùfìi  agcre  per  fho- 
dum  CTcnerationis,  creationis,  exfufcitationis  à  mortuis.  Qua;  certe  omnia 
modum  ^ratix  refiftibilem  nonadmittunt  :  fed  omnipotentia:  Dei  opus 
ifuum  fortiter  &  fuaviter  fimul,  abextremo  ad  cxtremum  pcrducentis, 

fune  effeóla. 

•'        -  o  i  Ioli. 


l6o.  AGTA      SYNODI 

ioli.  5'  25.  Tempffi  veniet^  dr  iam  eTt,qtio  mortiti  audiem  ixcem  Fil^  Dei^^  qtiì  audier'mt, 
l'ivent  :  Ht  Pater fufljtat  morttios  &  vivifcat,  ita  eliam  Tilim  1  ivifcat  quos  rjuft. 

lac.  I.  18.  Bcus'volensgemnt  nos^erVerhumveritatis  ,ut  ejfemm  qtiodamj'Kcdo^frii^itioé. 
creatura  iffius. 

Ephcl.  2,. IO.  Surnt^s iffitts  Troin^^ct, creati  adhna e f€rd^,quie Demante  frafarAvit,  utin 
ilUs  ambfdernus. 

Thes  I  s      XI. 

Eandem  vim  adhibcfe  in  continuatione,  reparatione,  confummationé 
Viòiorix  adverius  Diabolum,  mundum,  €arnem,&  peceatum,aircrimus, 
eaque  fola  nici  certicudinem  {àlutis  obtinends, 

loh.io.  2.8.  Ego  do  'ovihm  ìneà  vitam  àternam  ^  ncque unqueim  in <£termm  feribunt,  é" 
nemo  rapiet  eoi  de  manti  mea.  Pater^  qui  mihi  illas  dcdit^^iawr  ejl  omnibus,  &  nefnofotefi 
rapere  illas  de manu  mea. 

Col.  2. 12.  Eflà  Chrifto  corifefuhi  in  Bhptifmo,  dr  cum  ipjò  etiam  r^ttrrexiJlU  ,ferfdem 
tmentìdDei,q!ti  excitavit  ipjiimkmortuts, 

2.  Thefl'.  I.  II.  Detti nojter  imfleatin 'vobls  omne  beneflàcitum  bonitatìsfua  é" opits^dei iti 
potentia^. 

i.  Corintìi.  I.  8.  Deus  vos  cònfrmubitinfnem  inculcatosi  indiem  Domìni  nojlri  Jefì 
■ChriJIi. 

1.  Petr.  I.  5.  Nos  'virtute Dei cujlodifntirìn ptlutcin  revelaridam ultimù  temforibtti. 

luda:  24.  I/Ii,qtii fotcns  efi 'VOS fermare  immunes  k  laffu,  ^fifiere  tn  conjpe^u  gloria  fu£ 
incitlpatos  i  Deofit  gloria,  &  e . 

Ephef.  5.  zo.   ////',  qui  fnper  dmniàfatefi  exuherdmjjlme  facere ptper  ea  quapetimus  atti 
£0gitamtts,fecundttmpotenttam,qu£  agttin  rtobk,  il/i Jìt gloria  tn  Ecclefia  inChriJlo  lefu' 
->     Rom.  lé.  25,  Deofiltfapienti,  qui  'vos  poteJlJUbiiire  jécttndam  Evangelium  meum ^  Jìi 
gloria. 

I.  Petr.  5.  IO.  Detti  omnis  gratta ^  qui  vocavit  v0s  ad  itternamfufim  gloriami  compietti 
vos^Jìabiliat,  roboret,fundet,  » 

Thesis     XII. 

In  quibus  vero  non  fefè  profert  virtus  Dei  ad  rcgenerationem  ufqucà 
&  malid^e  atque  tenebrarum  hominis  debellationcm,  ibi  efle  perpetuanrl 
&  triftilTimam  obludationem  voluntariam ,  tum  adverfus  Verburn  ex- 
trinfecus  oblacum,  tum  adverfus  Spiiicum  intus  in  mente  lucentem^  &: 
cor  puliàntem,  cum  Scripturis  confitemur. 

Genef.1^.3.  spiritai  metti  nònfemper  difceptabit  cum  hominìbtii,qttandòqttid'em  carofuHt. 

Iob.21. 13.  Sunt  rebelles  luci,  non  no'verunt  njias  eit^<,nec adhaferunt femitis  ipjìui. 

Ifa  i  j'  63 . 1  o .  Ftterunt  rebelles,  é"  contrijìarunt  SpiritumfanClitatìs  ipjitts,  (t  ipfefacfttsfuit 
ipfis  in  ininiictim- 

After. 7. 5 1 .  Homines  duri  cervice,  dr  ìncirctmcijt  corde  ^  aurihUi,  vosfemper  rejìjlitù  Spu 
ritta  Sanalo,  ut  fecerunt  Patres  'vejlri,  ita  etiamfacitù. 

i.Tim.3. 8 .  Ft  Ioannes  d^  lambres  rejliterunt  Moyjì,  ita  di'  tBi rejìjttmt  veritati  ;  hliminei 
mente  corrttpti,  reprobi  circa  fdem,  •      ■  ■• 

Th  E  S  IS      XIII, 

Huic  tamen  modo  omnipotcnti  &  efficaci  operationis  Spiritus  Se  gra- 
titE,  non  adverfàcur  illa  paterna  in  fìlios  oìxoyofita  prasceptorum ,  hortati'o- 
num ,  monitionum ,  promifforura  conditionalium  atque  alia  eiufmodi  ; 
quibus  Deus  admodum  noftrura  loquitur^quanquam  cum  illis  omnibus 


agat  ad  fuum 


Rom. 


NATIONALIS      D  ORDRECHTAN^.  i^^ 

.    Rom .  6. 8.  Liberati  a peccatoy  fervi  facfl  eftù  iupti^e.  K^dmorem  hominum  loqttor,pro- 
pcririfirmitAtemcarnisveJlrti.  '" 

I.  Cor.  1. 3.  Fratres,  non  potili  (equi  advos  ut  J]>irittàles,  imo  locutuifutn  advos,  titadcar* 
fialesy  ut  itd piteros  in  chrijlo. 

I.  C  o  r .  1 3 .  I  r.  Ciim  epm  infans,  loquehay  ut  infans^^ferniebam  ut  infins. 

rhilofophica  placica ,  qiur  fìmplicitaci  Verbi  Dei ,  in  hac  doftrina,  &  olim  & 
niiper  tam  triftes  tcnebras  oifuderunr/facercere  oronino  ab  hoc  lacrario  De.\ 
bpcamus. 

Bremenfium  Sententia    ■ 
AD     ARTICVLVM     III.     &     IV, 

De  Regeneratione  in  Genere. 

I-    ì>   Egeneratio  effc  adio  falyificx  gradx  Dei  ,  qua  nos  ex  infidelibns  fideles, 
-É-V  acque  ex  non  filijs  llios  tìlios  facit,  &impuros  natura  ,  fupra  naturarti  fan^ 
Sificat.- 

II.  Hxc  ut  intelligatur,  videndum  eft: 

Io      ^Inid  emcndetitr? 
X.     <^ quo  &  per  quid  ì 
3.     ,^omodo? 

III.  Emendatur  homo  vetus  prsecipue  in  intelledu  &  volunrate  omnibufquè 
tiribus  fuis  à  Dco  per  Verbum  &  Spincum  Sandum,  opcratione  invida. 

De  inteìleUu  O"  'X^oinntate,  ubi,  de  Lìbero  Arbitrio. 

.  I.  Intelledusaftioriesfunt,  res  cognoicere  :  deinde  iudicare  ,  aliquid  nude  af- 
iìrmando  vel  negando  vel  unum  ex  alio  colhgendo:  auc  dubitare  jargumenca  in 
ucramque  partem  inchnantia  trutmando. 

Vohmtaris  adiones  dicuntnr,  amare,  ac  probare  j  odilTe  &;  non  curare  qu*e  pro- 
ponuncur,  feu  fulpendere  conlenlum  vel  diirenfum. 

I I.  InteHigimus  nonnulla  neceffario  per  le  iplà,  veluti  principia  nullam  patien-. 
tia  contradiò^ionem  :  nonnulla  autem  per  alia, ubi  ixpe  conrradidio  &  dubi- 
tatio  incidit,  &  per  notiora  ad  ignotius  devenitur  incelligendum. 

Coniimiliter  quidam  volumus  neceflarit)  ,  uc  contraria  velie  non  poffimusj 
quxdamliberej  ut  poilìmus  etiam  nollerutraque  camenincoade. 

III.  Siene  Deus  inclinare  &  determinare  pote/ì:  voluntatem  :  ita  inclinat  &  de- 
terminar eam,  quandocunque  vulr,  femper  bene  &c  ad  bonum. 

IV.  Voluntas  vires  fupernaturales  ex  fé  nullo  modo  habere  poteft,  ncque  fo- 
lum  divintis  concurCus  nobis  fufficit;  fed  opusen;:,uc  lìngulari  Spn-itusfui  gracia 
Deus  praeveniat  &c  impellat  >  &  conerà  omnes  Sacanje  incurfus  ac  carnis  obftacula 
parerne  fuccurrat,  &  munlar. 

V.  Acqjita  DeusinnosagitfcÈundumpropolìtumiliumjexfingularigratiafuaj 
&;  nobis  donafaainftillat  :  nos  autem  hic  patimur  adperfedionem  noftn,  acquea 
Deoi^ccipimusjquod  paterne  nobis  largitur  adnos  purgandos  &  falvandos. 

VI.  Arbitriumnoftrumconfideraturinilatu  quadruplici, nempe^innocentix, 
miferiae,  gratia;  &  glorix. 

VII.  Inftatu  innocentia;  erat arbitrium  Iiberum  a  peccato &:pcena:fed rauca- 
bilicer. 

Vili.  Inftacu  miferix,  manfitquidcm  liberum  à  necelTitate  in  rebus  animali- 
bus,  civilibus  &  externis  Ecclclìufticis  :  item  liberum  a  necellìcace  huius  aut  illius 
facinoris;  fed  tamen  tencturfub  peccato  &:mirena. 

IX.  InftatU/m  grat4aj,de  quoproecipue  hic  qnseritur,  devenit:homo',quurn  con- 
vertitur.  Et,  quum  Deuseum  convcrcereaggredicur,  fidcm  infundic cordi eius, 
omninoque  eum  ad  imagincm  fuam  inilaurare  incipic. 

o  3  X.  Poft. 


1^4  .  A  e  T  A      S  Y  N  O  D  I 

X.  Poftqùamiiomolìcinftauracuseft,  arbitrium  eius  eft  liberum  àdominàra 
peccati;  fedita,  uttamen  mulriplex  remaneac  infirmitas,  fxpeqliegravis  exor- 
bitatio,reludante  ad  tcmpus  carne. 

X I.  In  ftatii  glorix,  ent  libcrum  ab  omni  peccato  &  miferia. 

1)6  (fratta  Dei. 

\.  Quamvis  vox  Gratix  Tua  natura  late  patear:  tamen  Tpeciaìiter  fumitiir  in  Iiac 
'caufa  prò  gratiavocationis;ut  infra  Thefi  6.patebit. 

1  l/Hanc  gratiam  fakitarem  adminiftrat  Deus  Verbo  &  Spiritu. 

HI.  Verbo  Legis,  preparar  Deus  bominem  ad  notitiam  miferi^E  fu.T ,  &:  addu- 
citad  defperationemdcreipfo:  deinde  docet  Evangelio,  &oftenditviam  confe- 
qucndx  falutis  tuto  per  fidem  in  Chriftum.  ubi  funt  narrationes  &:inftitutiones 
hifloric^e,  mandata,  interdica,  promiiriones,comminationcs. 

IV.  Hsec  omnia  fpirant  divinam  veritatem,fan£litatem,  bonitatem,  iuftitiam; 
^rronpofTunt  non  notitiam  aliquammyfleriorum  cceleftium  confequi,qui  eas  ani- 
mo divinitusilluftratoperpendunt.  Solet  etiam  hincinmultisnafciallenfus,  quo 
veritatem  in  iliis  afHrmanr,&.  bonitatem  pr±dicant ,  tantoque  fìrmius,  quanto  cla- 
rior  eft  mentis  illuminatio:  &:guftus  aliquis  iiicundiffimorom  bònorum.  Atta- 
nienhxc  omnia poflunt  cadere  in  eos  etiam,  quinon  rcnafcuntur, 

V.  Quid  igicur  eft  proprium  eledorum  Dei  Filior.um? 

Refb.  Ex  fingulari  gracìa,  poretìter  &  cificaciter  duci  &  trahi  per  Spiritum  Dei 
&  Chrifti,  fìdem  in  eis  gratiofe  operantem,ur  ex  Verbo  Evangebj,non  tantum  fibi 
communem  ^ratiam  polEmt  &  velint  adiudicàrcin  intellcdu  ;  fedcciamutconci- 
piant  &:  rerineant  fìdóciam,qua  in  Cbrifti  meritis  &  Dei  favore  acquiefcant  ;  pro- 
inde Deum  filiali  aft^edu  diligant,  ea  cum  fpe,forej ut  iplis  omnia  cedane  in  bo- 
num;  &  ut  per  hanc  gratiam,  diicantur  in  gloriam.  ,.•.•. 

VI.  Quid  autem  de  grada  converfipnis  &:regeneratiohisiiìdicabimus,fitneea 
refiftibilis,  aut  non  rcfiftibilis? 

Kefi.  Vt  de  ea  judicari  rcdius  queat ,  vox  gratias  italatefutnaturjUtcompre- 
hendathsctria:  ExternampriEdicationem  Evangelij  j  intcrnam  illuminationeni 
comriiuniorem  -,  Zc  lUuminatioricm  atque  tradumfingularem,in  quo  vetaregene- 
rationis  ditferentia  ponitur. 

V I I.  Grati*  extcrna?  prèdicationis  fjepe  refiftitur  ;  quando  homo  vel  contém- 
nit  verbum  ut  non  audiat,  vel  ncgligenter  audit ,  vel  cum  carnali  aifedu ,  ut  illud 
ad  appetitus  fuos  tìedtat. 

Vili.  Gratis  illuhiinationis  communiori  refiftitur,  quum  vel  propter  prx- 
conceptasopiniones,vel  negligentiammeditationis,  non  praebetur  affenfus,  auì: 
lubrice  tantum,&£  fine  adjudicatione,  aut  certe  fine  feria  &  (olida  per  fidem  veram 
applicatione. 

iX.  Hismodisgratia;Deirefifterefolentreprobi,proutdiverfeafIìciuntur;etia 
Vero  aliquando  elcdi,doncc  eis  gratia  regcnerationis  fuperveniat,  &  carnem  dc'- 
fnet  :  peculiari  autem  &  hornbili  modo,  per  DiaboHcam  malitiam  hic  gratile  divf- 
nx  i41uminationis  refiftunt,  qui  blafphemiam  in  Spiritum  Sandum  admittunt. 

X.  Eft  autem  etiam  fingularis  gratia, qua  intelleftus  à  Deo  potenter  &:  efficaciter 
difponitur,movetur  &:  illuminacur,ad  hocut  fibi  promilfas  in  Evangelio  promiflìa- 
nes  peculiariteradjudicet,&quavolunrasfupranaturalemfuamconditionemele- 
tatur,  ducitur&:  trahitur,  utinùbjeftum  clarecognitum,  tanquam  hic&  ubique, 
nunc  &:  femper  bonum  feratur.  Atque  ita  voluntas  divinitus ,  paterne  &:  fuaviter 
fuperata  non  poteft  non  fincere  &  conftanter  confentire. 

XI.  Priererea  hs:c gratia  folis  elcdis  datur,  licer  in  fingulis  prò  menfura  divi- 
nitus deftinatafuis  gradibus  diftinguatur  .  Nam  alias  Deus  inrenfiore  gratia  do- 
eet  &:  ducit ,  alias  autem  remiftiore  prò  arbitrio  fuo  :  ideoque  in  alijs  caro  maglis 
ae  diutius  &:  crebrius ,  in  alijs  minus  obledatur  :  at  Spiritus  Dei  tamcn,  liib  cuius 
ftiagifterio  &  imperio  funt  eledi  vocati ,  ita  \\xc  moderatur,  ut  femen  regcnexa- 
sionis,nunq.uam  penitus  excuciatur,  &:uc  tandem  beata  viftoriaobtineacur. 

XII,  Atque 


NATIONALIS    DORDRECHTAN J?.   .  lé-, 

XII.  Atque  ita  videmus,  Deum  alias  fic  agore  in  liominibns ,  ut  certo  rcipeétii 
refiftere  poffint  fi  velint,alias  ut  non  velint,  cefi  per  natiiram  poflIn.t,alias  ut  ncque 
poilìnt,  ncque  velint. 

XIII.  Hictertius  modus  maxime  pcrficitvoluhtatem,  tantum  abeft,  ut  cani 
evcrtat,  &  naturam  eius  £crdat. 

^anquam  Heterodoxa  reijcimm  ifia: 


Nunquam  fuifle  dona  fpiritualia  in  hominis  integri  voluntatè, 

2. 

Hominem  lapfum  abfque  fupcrnaturali  lumine  efle  capaccm  corum ,  qucefunf 
Spiritus  Dei. 


Natura:  lumen,  efle  primam gratiam,  quse  Inter  veras converfionis  caufas prx- 
dicctur. 

4- 
Naturam  à  Dee  Creatore  datam,&  gratiaiii  Dei  Redemtorisjefle  retìi  eandem, 

Naturae  Iredo  ufu  homines  gratiam  falvificam  promei'eri  pofle. 

^'' 

Gratiam  converfionis  aliam  congruarri,  aliamincongruam  homini  efle:  quali 
èfficacitas gratiae  ab  hominis  difpofitione propria,  &:  inetftcacitas  ab  cjufdem in- 
difpofitione  pendeat. 

7- 
Gratiam  erga.omncs  homines  effe  ajquàlefnJ 

8. 

Hornihem  feipfurà  difcerherc,  iitapud  Deum  glòfiari  pòfiìt. 

9- 

Gratiam  non  inclinare  &:  determinare  arbitrium  noftrum  ad  bonura. 

Io. 

Adionem,  qua  convcrtimar,  effe  tantum  moralem  fuafionem ,  &  tion  vere  fu- 
pernaturalem  aótionem  ab  omnipotentia  Dei proficii'centem,&  exercxtam iniri- 
telledtum  atque  voiuntatem  noflram. 

IX. 

Èffe  tantum  excitantem  &  adjuvantem  gratiam ,  cui  libere affeùtieiido  coope- 
remur:  non  autemtalem,quiE  revera  intelledum&:  voiuntatem  corrigat, 

iz. 

Ad  convcrfioncm  requiri  vim ,  qux  omném  cfeatam  vim  multis  partibùs  cxcc- 
dat ;  vim  auterh  illam  effe,  promiffioiicm  de  Vita  xterna, 

Virtutem  eam  ,  qua  eonvertimur ,  effe  tantum  debilem  potentiam ,  quse  nobis 
finceritatcm  lubentiam  èc  conftantiam  credendi  non  afferat. 

o    4  14.  Fideni 


^^4  A  C  T  A     S  Y  N  O  D  I 

14. 
FidemnonefTe  donum  morte  Chriftipartum ,  nec  Novi  Fcederls  promiffumi 
fcd  ejus  conditioncm,  qux  libere  ab  homine  ex  fé  prxftetur, 

iSIullam  efle  fidei  hifufionem. 

16. 

Fidemnon  effe  qualicatem  feu  potentiam  firmam,  qua.ad  credendum  Verbo 
bei  inciinemur,  uc  hocfenfu  rede  habitus  dicatur. 

Fidem  temporariam  &:  vere  falvificam,  non  diftingui  per  certam  difFeren- 

tiara. 

18. 

Veram  &  juftificantem  fidem ,  non  effe  fìgnum  eledionis. 

19. 

F^ominem ,  in  mente  Se  voluntate  fanatum,  non  poffc  abuti  donis  divinitus 

acceptis. 

20. 

Hominem  converfum,  non  poffe  plus  boni  facerc,  quamfacit 
EMBDANORVM 

T   H    E    S    E     S, 

Senceritia:   Remònftrantium 

0 e  Gratta  Dei  :  Virihtis  arhìtrtjhumani:  ^modo  Converfwnis 
aàDmm.ìn  IIL& IV.  Artic.explicat&\oppofitA. 

^ibus  adjunSium  ejì  Examen  Controyerfiamm,  qu<e  de  itfdem  rehus 
in  Ecclejiù  Belgicis  motàjunt. 

TErtius  &  Quartus  Articulus  Remònftrantium  extant  in  Coll.FIag.  Belgica, 
pag.8.  &in  Latin. Brand. pag.io. 

Tertuim,  qui  eft  de  Fide  faluran,  fi  hmpliciter  ut  verba  fonant,iifque  nulla  fub- 
fit  ambio^uitas  vel  doUis ,  intelligatur ,  verbo  Dei  confèntaneum  putamus.  Quod 
vero  controverri  poteft,  infra  in  Examinenoftro  indicabitur. 

In  Quarto  obiervamus.  i.  quod  de  praècedanea  feu  adventiria,  excitante,  con- 
fequente  &  cooperante  gratia  dicunt,  non  tamèn  explitantes, quatis  unaquxque 
iit  graria,  Se  qux  eujuique  operarlo. 

Secundo  obfervamus, quod  ajunt  :Qjioad  vero  modum  operationis  illiusgra- 
tiae,  illenon  eft  irrefiftibilis.  de  mulriscnim  dicitur  eos  Spintui  fando  reftitiffe. 
Ador.7.  &  aliis  multis  locis. 

His  duobus  quarti  articuli  capitibus,  fequehtes  Thefes  opponimus ,  ut  inde 
hujus  rei  veriras  eo  luculentius  cognofcatur. 

I.  Omni  remporc  certamen  fuit  Ecclefia;  Orthodòxaj  cum  hoftibus  veritatis, 
de  modo  Se  ordine  converfionis  Hominis  ad  Deum. 

z.  Pela<TÌanierroribus  Philofophicis  &Pharifaicis  nimisaddidti,  ne  viderentur 
gratiam  Dei  piane  negare ,  fateliantur  hominem  gratia  fervari.  Per  gran'am  vero 
intelligebant  bona  natura:,  rationem,  voluntatem, liberum  arbitrium  :  infuper  le- 
pcm  &  do(5trinamà  Deo  gratis  datam,quibus  homo  ad  bene  operandum  excitetur. 

3.  Ponti- 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^:  \c'^ 

3.  Pontifici)  Pelagianorum  erroribus  frametil  verbis  id  negare  vidennturj reve- 
ra participant.  Primum  cnim  ,  peccatum  originale  in  ulla  qualitarc  prava  confl- 
fterc  negane,  z.  Voluntatem  non  rcnatam  dicunc  polle  cooperati  graciae  preve- 
nienti, &:  cfficaciam  hiijus  a  libero  arbitrio  pendere. 

4.  Grevinchovius  coatra  Amefi  pag.  198.  ad  hunc  modum  fcribit  :  Sicuri  unum 
correlativum  dicitur  pendere  ab  altero,  nulla  prioritate  natura;  ;  &  cauia  partialis 
ab  alia  concaufa:  hoc  modo  dicimus  gratiamin  adunli  efficacia  liberi  a£bus  etiam 
pendere  ab  influxu  arbitri)  exgratia  operancis.  Imo  ut  confidentius  agam,  dico 
efFeftum  gracicX,  ordinaria  Icgc  pendere  ab  adu  aliquo  aibitrij ,  ut  prxvia  condì- 
tione  fine  qua  non. 

5.  Hsec  (fcilicet  Grevinchovij  vcrbaj  à  fententia  Bellarmini  non  admodum 
aliena  videntur,  qui  icribit:  Nec  Deus  dererminat  voluntatem,  nec  voKintas 
Deum  :  led  uterque  concur(um  fiium  libere  adhibct,  &  fi  alter  nolit,  opus  non 
fiec.  Simile  addit:cum  duo  baiuliferunt  ingcntem  lapidcm,  quem  unus  forre norì 
polVet,  neuter  alteri  vircs  addir,  auteum  impelliti  &c  utriquc  liberum  eftonus 
relinquere.  ' 

6.  HuicGonfentire  videturDodt.Conradus  Vorftiusad  hnncmodumfcribensj 

Ergo  converfio  noftra,  fine  cooperatione  noftra  perfici  nequit.  Quarelicet  Deus  „. ,. 

ex  lua  parte  lufficicnter  hic  operetur;  homo  autem  cooperari  iiolit,  efteftum  .   ', 

'■  ■    ,-  n         X'  ì       re   n  •/■  r  r  camciasclu- 

commune  reipla  non  exiltit.   iNam  tale  crrectum,  cuni  uti/.ilque  caulx  quali  coni-  pijj-^t  (-óua 

inunisfcetusfit  ,non  ftarim  icquiturad  fiifficientiam  unius  cauli  ,  led  utramque  Pifcat.cap.S 

caufamfiifficiencer  maflu  fi.iopon!  oportet,  ut  opus  ab  utroqucpendetis,  véiapc-  pag.5iz.& 

telefinàcommuneproducarur.  ^^<1*1* 

■7.    Cum  autem  RemonftranteS  in  iv.  Articulo,  varias  ponanr  GratiseDei  vei 

partcsvel  gradus,niniirum  prsecedaneam  veladventitiam,excitantem,  colèquen- 

tem,&  cooperantem  gratiam  ,  &tamen  quid  proprie  perunamquamq;  gratiarnin- 

telligant,&  quse  cujulq;  opcratiofitinon  cxplicent:  nos  paulo  fufius  dehis  agcmus, 

8.  Abinitio  vero  ad  evitandos  varios  Remonftrantium  errores,  Dei  operatio. 
neserga  creaturas  hic  diftinguendasarbitramur,  in  auxihumDei  &  Gratiam  Dei, 
quarum  illud  ex  Providentia,  ha'c  vero  ex  Prxdeflinatione  lluit. 

9.  Auxilium  vero  eft  generale  vel  Ipeciale.  Generale  auxilium  eft  univerfaliS 
operatioDei,  qua  dirigit  omnes creaturas  juxta  concjitionem  &:  proprietatem, 
quamfingulis  dum  eas  forrharet,indidit.  hù:ov.\-j>  Ipfi  dat omnibmvitamér  hali- 
tum,  ^omma:  impfi  enim  vivimu:;  dr  movernHr  c^fu7nU4,  Auxilium  fpeciale  eftj 
quo  in  genere humanò  ,  etiam  extra  Chrilli  gratiam, aliospraealiis,  dotibusfpe- 
ciofis,  animi  vel  corporis  :  theoricis  vel  prafticis:  mechanicis  vel  moralibus  ex- 
ornar;  Exod.35.32..  quod  fpeciale  Dei  auxilium,  nonnulli  gratiam  reprimenterqi 
appellant.  ^ 

10.  Sed  hoc  auxilium  cordis  innatam  maiitiàm  fion  minuit  &;  abolet ,  fed  eam 
tantum  in  aliis  coercet  magis ,  in  aliis  minus  :  &  datar  homini  in  tefiimonium  ,  ut 

"  fìtinexcufabilis,  Rom,  i.  3.0.  &  difciplinitinter  homines  in  politica  fòcietate  con- 
fervandx  caufa.  Hoc  genere  auxilij  vel  reprimentis  gratile,  Ethnici  &pagani  non* 

nulli  nominati  funt,liberales,  jufti,fobrij,cafti  &:c.  

-  II.  Errane  vero  hic  Remonftrantcs,qui  docent:HominÈiTi  Qui  lumen  naturìEha- 
bet,aliquidper  iJlud  lumen  polle Aitut  hoc  fit  perexiguum.  Ideoque  non  eft  negan- 
dum,  talcm,fiquidem  hoc  ex'guum  prxftet,  &  in  parvo  fidelisfit,  à  Deo  majus  hi- 
men&majores  vires  ,quibus  plura  fàcere  polTitjaccepturum.  Hseccniminccliigì 
poil'unt,ac  fivoluntas  humnnaad  fui  converfionem,  hqcluminenaturx  refte  uci» 
volenSjfe  paulatirri  praeparaceaptamqtre&idoneamredderepoffet.  Videloh.Ar»^ 
nold.contraT1len.pag.159.     -, 

li.  Prascipnaigiturinter  Orthodoxos  &:  Pelagiarios.PontificioSjRemonftranr- 
tefque  hic  controverfia  eft  &  manet,  de  primo  convcrlìoi\is  noftraè  pan6}:p  ieu  m%. 
tio,  undeillud  Tit,  ex  Deo  ne,  an  ex  homine.  '>'i-t'j7no:;  "      •'  v  ."  '  ':. 

13.   OrthodoxijCoUvetfionis  inicianequaquam  ,  neq.ueih  tòtù'mfieque  cj^ùo  ad 
'    partem,humanisviribus, ncque  a  generali,  rreqùe  h  fpecialiDci  auxilioyq^U'odho-  a  Acior.17, 
minibus  etiam  extra  Chrifti  gratiam  f^ut  paulo  ante  didtumeft  J.c.onftiC4)ris^,pbtini-  2S.2Ì. 
gitjtribuunt,  feci  ex  mera  Dei  gratiaiilaproficifciatiiEman?,..  ,     : .   ,-  b£x<».j;,^-'. 

14.   Gratiam 


5^(5  A  e  T  A      S  y  N  O  D  I 

1 4.  Gratiam  porro  Dci^ quod  probe obrervandum  )  hic  non  intcIUgunt  òrtho- 
doxi,  ut  Remonftrantes  faciline,  derequapiam  externe  oblata,quaminftarhofpi- 
tis  advena:,quis  intronìitterevel  excludercpoteft:  leddc  gratiaintus  cfficacitec 
inhominibus  operante. 

15.  Porro  cuiTi  gratià  Dei  erganos  varia  Tir  &multiplex,  cujns  diflindiones 
omnes  hic  reccnferc  opcnrpretium  non  efl::de  gratia  ejus  movente  interna  hicpo- 
tiflìnuim  diccndiim  arbitramur. 

16.  Gratia  movehs  interna,  cft  vocatìo  interna  Spiritus  fanfti  per  illuminatió- 
a  Tb:rtp.2.ts-  ncm  mentis,  &  renovationem  voluntatis  &:  cordis:  ad  quam  pernnet  a  tota  rege- 
bloh.6.44-'   neratioj  diredio  &  pcrfeverantia  noftra  in  fide  ufque  ad  finem  :  h  Hanc  Chriftiis 

vocat  tradii  ni  Patris:  eaque  omnibus  falvandis  efiicaeiter  datuir,  quia  eftfalvando- 
rum  propria,  &  de  hac  proprie  hic  difputatur. 

17.  Hax  gratia  à  quibuldatti  diftinguitur  in  Prxvenientem ,  Operantem8«: 
Cooperantcm.  Hic  cani  cum  aliis  brevitatis  caufa  diflinguemus  in  Primam& 
Sccundam,  cum  res  eodcm  recidat. 

18.  Gratia  Prima,  tcfte  Augulì:ino,eìl  motusmifericordixDei  efficax,  quan- 
■c2.Cor.6.i.  do  per  gratiam  in  hominis  pcccatoris  mentem  in  divinis  c^ecam,  novam  lucem  ; 
fìt.2.  ij.  in  voluntatcm  pcrveriam  ,  hovam  quahtatem  ,  leu  novam  inclinatìonem  ;  in  cor 
i.fbef.2.3.  pravum,i>ovos  afFedus  inferii  &:impcimit.  Atque  per  hanc  gratiam  e  èftatupec- 
d  2.cor.j.iu  cati  efficacitervocamur,  &  in  (tatumgratiac  traìisferimur. 

cioan.j:.2j.       j^     l-jjcc  in  Scripturisdicitur,  fl?  nova  creatio:  f  fufcìtatio  ex  morte  peccati  : 

fioan.6. 6j.    r  vivificatio: f  reseneratio  &c.  Atqiie  hanc  gratiam  ahi  appellant  cum  Auguftino 

e  Katth.  ip.  J  ■  ^  o 

^g  prsevenicntem  &  operantcm. 

jgjj ,  .  2.0.    Sccundam  gratiam  vocamuis  cam,qua  in  ftatu  Gratis ^corroboramurj 

rtus-f-         dirigimur,  confervjnuir,  ut  perfevcremus  ad  finem.    Hancalij  fubfequentem 

h.  lere.sà.  40.  &:  cooperantcm  vocant. 

Tfal.143.io.         2.1.    Gratiam  Primam  feu  prieveriientem  vocabat  Pelagius  gratiam  Legis  & 

Tlnl.1.6.        DodriniT.  Hancfententiam  damnat  Auguftinusexprefle  dicens.  Intelbgant  & 

^'?T^  ,      fatcantur  ergo  Pelagiani,non  Icge  àtque  dodrina  forinfecus  infonante  ,  fed  inter- 

^  /4f.^^^*  na  atque  occulta,  mirabih  &  ineffabih  poteftate,  operar!  Deum  in  cordibus  ho- 

€ao  14,         minum,  non  folum  veras  revelationes,  led  etiam  bonas  voluntates. 

°  iz.  Bcllàrrtiinus  cum  ConciHo  Tridentino  &  Pelagio  ,  intelligii:  per  gratiani 

primam  feu  prcevenientem ,  vocationèm  &  fuafionem  moralem  foris  oblatam, 

cujus  efficacia  ab  hominis  ingenio  pender.    Atque  hanc  gratiani  fophiflae  tales 

appellant  auxilium  fufficiens  ad  converfioncm,  quod  omnibus  hominibus  dari 

Tolunt ,  cui,  fi  modo  velint,  libet o  arbitrio  fuo  poflìnt  cooperati  &  converti ,  hcet 

auxilium  aliud  efficax  nullum  accedat. 

25.    Ab  illa  fcntentia  alienos  non  effe  Remonftrantes ,  ilfi  facile  obfcrvabunr^ 

qui  ledione  Scriptorum  eorUndem  paulo  attentius  occupantur. 

24.  Bellarmihus  illufèrat  fententinm  fuam  hoc  fimili,  qUo  aliquoties  utitur: 
Quod  Deus  tantum  moralis  caufa  fit  convcrfionisnofì;rac,quemadfnodum  Ofator 
perorandojcaufa  motuiiro  in  animis  auditorum  exiftit. 

25,  Econtra  vero  tcnendum  efl,  quod  fuadendo,  confulendo,  adum  conver- 
lìonis,  circa  voluntatcm  hominis  animalis  ,  non  magis  quis  perficiet,  quam  fi 
^thiopem  exuere  nigram  pellem  fuam  :  pardum  deponere  maculasfuas;  caecos 
ridere;  furdosaudirc;  mortuos  refiirgere  &  ambulare  fuadetet. 

z6.  Adducit  quoque  excmpkim  ndentis  navigare  io  Orientem  ,  qui  ramen  aJ- 
«teriusperfuafionemotus,  tandem  illuc  navigar.  V'erum  exempltim  illudtotogè- 
^  nereeftdiffimile,&:  hjcreticam  fuam  opinioncm  manifcfliusprodit. 

27.  Diffimilc  eft, quia  navigatioefi  res  indifFerensrpoffibilis  viribuS  humahis;qni 
non  vùlt  navigare,  potefl:  tamen  naturaliter  velie  navigare  :  qui  pcrfuadet,  tantum 
cxternis  rationibus  voluntatéalterius  inducit,in  poreflate  vero  eam  nonhabet,&e. 

28.  At  ncgotium  converfionis  roto  genere  diverfurti  efljquia  nec  efl  itìdifferens, 
nec  noflraruin  virium  aut  voluntatis. 

29.    Scripturaenim  facradocet,  hominis  cafnalis  converfioncm  fieri,  non  fo- 
lum fuafione  morali ,  fed  opcratione  Dei  longe  diviniore,  nec  oùinino  inferiore 
^l-;-  •--=  .quam  fuic  prima  hominis  creatio.  -"^-^i^- 

30.   Cum 


NATIONALIS    D  ORDRECHTAN>5.  iéy 

30.  Cum  enim  homo  poft  lapfum  oculis  &  auribus  mentis  fìc  caecus  &:  furdus,  Tfalsi.u. 

^cotdetotus  perverfus,  in  peccacis  morcuus,  ut  ad  Deumconvertatur,  Scriptura  loh-S-s- 

hecefl'eeirc  docet,  utgratia  fìngulari  Spiritus  Dei  denuo  creetur,  regencretur,  ^T^'n-f. 

renafcatur,  iìluminetur,  corei  aperiatur,  lapideum  auferatur,  carneumdecur,  ^'  •'^■'4' 
,  .  -      -^^  r  r  •    -t  e      r  i-  Acl. 26.18. 

trahatur,  a  morte  peccati  luiciretur,vivincefur.    buauo  ergomoralis,  vim  gra- ^     i. 

ris:  cffìcacis  &  converfionis  noftrie  non  fufficienter  exprimit ,  fed  extenuat ,  abne-  ^  -e, 20. 

gat&rroriit.;  _  .  .  ioh.6..f4., 

31.  Addimt  pra^rerea  Pontifici],  coòperationem  divinam  cum  libero  homi- £p/j.^.j. 
his  arbitrio  Te  tenere  ex  parte  effedus,  non  ex  parte  caurx,hbce(l,concuriiimDei 

non  determinare  voluntatem  noftram ,  nec  aliquid  in  illam  imprimere  aut  òpera- 
ri,  fed  immediate  influere  in  effedrum;  eumque  producere  ilio  ipfo  momento,quò 
à  volutatc  noftra  producitur.  Quodnihila]iudcft,quamDeum,.  cum  fuamotione» 
tooperatidne.gratia.hominis arbitrio  Aibic(5tum  elìe.&currum  bovcs  trahcre. 

31.  Idem  fcntiunt  Grevinch.  centra  Amef.  pag.  198.  Et  Vorftius  m  amica fua 
Duplicationc  contraPilcatorem  cap.8.  pag.512.  &:  Teqq.  Grevinch.  inquit.  Imo,iic 
confidentiusagam,dico  cilfìeftum  gratixordinaria  legc  pendereab  a<ftu  aliquoar- 
bitrij,utpra:viaconditione(incquanGn.  Votftij  vcrba  funt:  Ergo  con verfionoftra, 
fine  cooperatione  noftra  perfici  nequir.  Nam  tale  efFeftum  ,  cum  utriufqUe  caufse 
quafìcommunisfcEtusfit,  non  ftatitn  fequiturad  fufficientiam  unius  caufe,  fed 
litramque  caufam  fufficienter  in  adlu  fuo  poni  oportet ,  ut  opus  ab  utroque  pen-> 
dcnSjVel  apotelefma  commune,producatur. 

33.  Sed  tàlfum  efl;,quod  primiim  velie  converfionis  noflrx,  efficieriter  fitDci  8£ 
roftrum  fimul,  nofq;  in  eo  cooperemur  Deo,  &  Deus  illud  non  opereturfine  no- 
bis.Apofl.oUis  ehim  Kbi  periuafum  habet.Deum,  qui  in  nobis  ccepit  bonum.opuS;, 
illud  perfefturum  ufq:  ad  dierh  lei'u  Chr!fti,Phil.i.^.  Item ,  Qu^od  Deus iseft, qui 
fcfficit  in  no  bis, &  il  tvelimus,&utelficiamus,pro  gratuita  fua  bene  volétia,Phil.z.  13. 

34.  Hacautemdoctrinahequaquam  ftabilitur  Enthufiaflrarum  errorf'quodRe- 
jnonft;rantesprxrendLint)  qui  gloriofejadtitantafflatus  fine  Verbo  Dei.  Vfusenim 
minifterij  nullo  modo  excluditur,  fed  ut  fingularc  Deiorganum,  cxeius  inftita- 
tionc  maxime  hicteqùiritur.        , 

3^.  Non  enim  fingendi  funt  violenti  raptus ,  neq;  Deus  utitur  homihis  corde  Se 
voluntate  in  cohverfiorie  eius,ficut  arreptitiorum  membris  maligni  Spiritus  utun- 
iur.  Nec  homirlis  Voluntas  transformanda  efì:  in  ftatuam  :  differì  enim  quoad  mo- 
dum  agendi, natiììrà  hóminis  ab  ihanimatis  &  brutis  naturis. 

36.  Fons  autem  erroris  eft ,  quod  non  confidcraro  ordine  ,  quo  Deus  fé  ac  fua 
bona  nobis  in  hac  vita  communicat,  perverfc  ac  impie  diftrahunt  illa,quaE  con- 
jungi  debebant ,  fcilicecminiftetiùm  cxternum ,  &:  cfficaciam  internam  Filli  Dei 
&  Spiritus  fanfti. 

37.  Deus  enim  non  tantum  per  internam  vocatJònerft'  nos  ad  fe  trahit,  fed 
ctiam  per  externam  vocationem  ad  fui  convnriunionem  nos  invitai.  Vtraque 
vero  vocatio  duos  habèt  gradus  ,  quos  amplioris  intelligentia:  caufa  hic  ad<I 
demuS. 

38.  Externà  vocatio  fir,  vel  per  Librum  Natura? &:  Creatura  :  Ha»c  univcr-; 
falis  eft  omnium  hominum,fufficiensadomnes,  non  quidemconvertendos,  fed 
àvuTTo'hoyriTiig  redderidosin  Dei  judicio  :  vel  per  librum  Scripturas.  Hxc  non  eft 
ùniverfalis  omnium,  fed  aliquorum,  quos  Deus  fic  dignatur  vocare:  &:eftfuffi-* 
ciens  ad  converfioncm  fecuhdum  quid,  hoc  eft  j'  quarenus  in  ordine  caufatunì' 
fecundarùm  feu  mediorum  ,  nulla  alia  eXterna  converfiofiis  media  pr^eter  ilU  f  e- 
periùhturmon  tamch  fufficiens  ad  converfionem  fimpliciter ,  hoc  eft  ,  fine  inicrnx  ^^^  ^  -■. 
motioniS  five  tràftionis  gratia,  fine  qua  queuquim  converti ,  6£ad  Chriftuftt  veni-  j^iatbj'ig. 
re,  Scriptura  pronunciatimpolfibile. 

39.  Errant  igitur  hic  Rcmonftrantes,qui  affirmant,  i.  Deum  omnibus  media  ad  loh.  Arnold; 
fidem&refipifcentiam  neceffaria fufficienter, &  efficaciter  adminiftrare.    Huic *^""^"  r. ^"'. 
errori  conrradicit  Propheta  David,  inquicns:  Indicat  lacobo  verhafua^  é^jur/tfua  {^^  f^^^^S' 
Jjraeli  :  nonfecitita,  uUi genti,  ideoque  jura  ifia.  non  noveriint-,  Pfalm.  147.     Et  Paulus  niutn citar.: 
Rom.  xo.  1 9.  Per  gentem  intellìgentU  exfertem ,  adiram  vos pro-vocaùà.  Item ,  Ador. 

14,  itS.  Ephef  2.it" 

40.  Errane 


jfc-S  A  e  T  A      S  Y  N  O  D  I 

40,  Errattt  etiam  cifati  Remonftrantes ,  qui  in  fententla  Tua  de  primo  Articu- 
loadhuncmodumfcnbunt:  Quod  Deus  non  hoc  confilio  procurar  Eiiangeliurm 
pra'dicàri,  homines  exrerne  vocari  &:c.  ut  iftamedia  eflcntper  qux  eorumali- 

*'■  quosad  vitam  perduccrec.  ContrariumScriptUra  docet,  Rom.10.14.17.  Adonia. 

9.  IO.  AiStor.i'ò.$).io. 

41.  Interna  vocatìòetiaduoshabetgradus:Priorefl:  grafia  inuminationis,qua 
homines  volunracem  Dei  &;faiutis  viamagnorccre,&intelligere  doccntur.  ìAxc 
etiam  non  eft  omnium, redaiiquotum,de  quorum  ah'qua  parte  Petrus  diciv.Saiius 
ftnjjet  eos  viamvcriiatk non  agnoviffe,  z.Pet.z.zr,  Et  Paul.  Hebr,<J.4.  Qm  femd  ftte- 
runt  illtijlrati,  é'poflc'aproUbiintur,  &c.  Eft  vero  hxc  gratia  fufficiens  ad  cwWo^Mp^cM-, 
adeonverfionem  aucem  minime  fine  interno  vocationis  gradu  altero  &  pr^ecipuo. 

4z.   Alter  vocationis  internai  gradus,  eft  gratia  renovationis,  perSpiritum  re- 
senerantem  voluntat-em  &  corda,  qu£E  gratia  non  eftiìmplexvclindifferens  motio, 
lèdetììcax  tra(5tio,loh.(J.44Xonverfio,  &inScripturadicitur,iV^T'4  Creatio-,  2. Cor; 
^.i7./?f?^wfr^?w,Ioh.3.3.&:c.Hancgratiamfolamdicimuseirefuf]fìcientera  adeon- 
verfionem firopliciter,  quia  fola  femper  eft  effìcax:  reliquos  gracise  gradus  exter- 
nos  &internos,  de  quibus  alice  diélum,  tantum  fecundum  Quid. 
aFfai.40.7-        43.   De  hac gratia  frequenterceftaturScriptura  rf.  David  eam  per  aurium  per- 
hMattb.ìSQ.  forationem  à  Deofliólam  L  Chriftus  peraures  ad  audiendum  e  :  per  traétionem 
Lue.  8.8.       àPatre  d:  Paulus  per  apcrtionemcordis  e:  per  apertionemoculorum  explicant. 
cioh  6.44..    jjgj^^yp^uscircumciditcorpopulilui  ^:  aufertcorlapideuni,  &:daccarneum  h: 
e  Aall'.M  inclinar  corda  ad  fé  ut  ambulent  m  vns  luis. 

£Dcut  so.is.  44-  Materia  in  qua,  vel  (ubjedum  Converfioni$,funt  mens,  cor  feu  voIuntas,& 
gE:(fc;;.ii.ipomnes  afFedioneshominis  in  quibus  fìt  mutatioper  Conveifionem  i:  ut  cnim 
&  3S.  27.  Mens  &:  Cor  fé  primum  avertunt  à  Deo ,  Cordis  vero  a  verfionem  fequitur  averfio 
h  i.Rf^-5.;^.  reijquarùmpartium  &  anima:  &:  corporis,eoquctotiusvitiE  ^ritarurlum  veracon- 
\Dcux.so.17.  Yej.(ÌQ  ih  mentis  &  cordis  mutatione  cumprimisconfiftic,  id  quod  proprie  fignifi- 
^^'''^^^•'^- cat /ASTaKJ»» /,&  hinc  fequitur  totius  vita:  mutatio. 

^e«f.  Ì0.2.  Errane  isitur  Remonftrantes ,  qui  prxvehientis  vel  prima?  grana: a£tum  ori- 

ipbef.4.22.    marium  in  illuftratione  mentis  ponunt:Iecundum  inattechbus  apparere  tradunr, 

lif/^^i.i7./7  atquehxc  rellftibiliter  effici  concedunc.     Voluntati  vero  fuam  manere  liberta- 

&JS-7'       temalHrmanc,  gratiam  Deirecipiendi  vel  ei  refiftendi  ;  ideoque  converfionem 

noftri  non  fieri  irrcfiftibiliter ,  concludunt.     Collat.  Hagienf  Belg.pag.  244. 

Brand.  2,90. 

46.  Falfum  &:  hoc  eft.  i.   Quia  cor  in  quo  voluntas  eft,  omnium  cft  aifeduum 
fedes,quomodo  ergo  aft'edusfanari  &  reformari  pofTunc,  ipfo  corde  in  piena  fua 
pravitate  relitto  ?  Si  vero  voluntatem  ipiàm  includant,  &  gratise  nos  convertentis 
participem  faciant,  tum  totam  hominis  converfionem  irrefiftibilemeftefatebun- 
tur .    z.  Quia  Scriprura  docce,  Deum  in  hominis  renovatione,  cor  circumcidere: 
cor  lapideum  auferrc:  &  dare  cor  carneum:  inclinare  cor  ad  fé  ut  ambulent  in  vijs 
fuis  :  trahere  nos  ad  Chriftum  :  aperire  cor,  &:c.  Loca  Scriptursc'anre  fune  annota- 
ta.  Qua  ergo  fronte  dicere  audcbunt,  Deum  in  hac  cordis  tam  efficaci  mutatio- 
ne,  voluntatem  intadam  oc  fine  ullafanatione  relinquere.''  Cum  Paulus  aperte  re- 
clamet,  Deum  in  nohìs  epctre,  & ipfum  ielle  &fe;f  ere,  Phll.  2. 13. 
i,Ìmm'^-23-      47.   Ad  hanc  mentis,  cordis  &  aifeduum  mutationem  voluntas  naturalis  poft 
Uatth.7.\^'    hominis  corruptionem  a  fé  prarparare  &  impedimehta  amoliri  non  poteft .  b   ut 
i.Cor.z.  4.      enim  homo  ab  initio  ad  fui  crcationem  prseparare  fé  non  potuit  :  ira  quoque  pec- 
2.Cor.3)-.      catorad  fui  converfionem  (r  qua; nova quiedameit  creatio,  «fregenerario,^  fufci- 
"^■j.*"^^*  ratio  ex  morte,/ vivificatioj  id  prarftare  nequit,^  ideoque  prceparationis  opus, 
EpfceT.  2. /o.    E)ei  eft,  non  noftrum. 

àloan.3.3.  48.  VehementerigiturcrrantPelagiani, qui  homine  fine  Spiritus  gratia  feipfum 

€ioh.$.2^'  convertere  poffe  tradunt:  &  fimiliter  Pontificij,  qui  eum  per  Hberum  arbitrium 
iEfyf.2.5.  ad  gratiam  le  preparare  poflc  affirmant:  quibus  fuccinunt  Remonftrantes,  ut  an- 
gntlip.i.  6.  jea  ex  illorum  fcriptis  demonftratum  eft. 

Tini  2.  /3.  ^^^  Nam  in  primo  converfionis  initio ,  quando  Deus  novas  qualitares  &  incli- 

lerem.31.39-  jj3(JQnes  in  mentem,  voluntatem  &  cordis  afledus  inferit,  quod  mcrum  Dei  opus 
p-^o.ii.ip.  ^^  innobis,homo  paflivc^nonautem  adivc  fé  habcc. 

50.  Spiri» 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  i6c, 

50.  Spiritus  enim  Sanctus  efficicns  efì:  noftrx  convcrfìonis  caufà .  Vcrbum  in 
iifii  Tuo  recto ,  organum  feu  inftrumentum  cft ,  per  qiiod  opcratio  Spiritus  cft  ef- 
ficax  .  Voluntas  vero  hominis ,  patiends  fìve  iLibjedi  tantum,  in  convcrfionis  ini- 
tio,  rationem  obtinec. 

51.  Cooperationem  enim  hominis  in  initio  converfionis  fus?  primams  Sacra 
Scriptura  fimpliciter  ncgae,  ut  converfionis  noftra^  gloria,  Dco  foli  in  foJidum  ma- 
ncar .  Sophiftse  vero  contra,  ram  primam,  qiiiim  Iccundam  cooperationem  mor- 
dicus  tucntur.  In  prima  enim  cooperatione  meritum  congrui  fabricaht:  in  fecun- 
da  vero  merirum  condigni  ftatuunt. 

52;  Summaeorum  qui  de  gratia  prima  hatilc-nus  diximiis,  hxc  eft:  Quod  in 
qualitatibus  fìve  inclmationibusnovis,  voluncaci  &  cordi  imprimcndis,  homo  fé 
r;intam  ut  fubiedum  in  quo  Dtfus  opcratur,  habeat,&  in  co  voluntatem  f"c  tan- 
tum palfìve  habcre. 

«;3.  Nequaquam  vero  primus  illemorus  pafllvuSjlibercati  voìunraris  deroo-at„ 
Ad  voluntatis  enim  humnnrc  libcrtatem  iatisc/l,  fi  proprio  &c  ipontaneo  moni  &L 
cleiStione  agacurvel  ngat,  ctiamlì  is  motus,  ea  clc6Ìio,aiiunde,  nimirum  à  p-ratia 
cxcirctur  &  dirigatur. 

,  54.  Ha'c  de  prima  gratia  fufficiant:  Nunc  de  Gratia  Secunda  ,  cuius  antea 
Thefi  17.  meminimus,  pauca  fubjiciemus.  Secundam  Gratiam  vocanuis  eam,  qua 
in  ftatu  gratile  corroboramur ,  dingimur  &  fcrvamur,  ut  pctlevercmus  adfinem. 
De  hac  dic'icur  lerem.  32..  40.  Dabo  timore-rn  7ncumin  corda  eoritm  ,  ut  non  recedunta. 
me.  Itcm  Pfalm.  I4y  Sfiritt4^stittts  recìm  ding:itnie inviArccia.  Item  Phil  i.  6.  &;  i. 
^•Maj  cicpjtinvobif  opus  bonurn.ferfiaet  idipf,:77i in dieìn Iefn  Chrifli.  Item,  i.  Cor^r.8. 
Deus  coK-firiftabit  110S  iifqtte  ad Jìnem  inciilpaios.  Item,  Colofl,  2.  13.  Coriìm  Chrifit 
f'quod  eft  Ecclcfia  j  mgefcit  Da angmento. 

5<.  Sub  hac  fecunda  gratia,  voluntas  hominis  non  tantum  eft  fubjcftum;  fcd  et- 
iam  inftrumentum  divinìe  opcrationis,  &  quidem  Tua  vi  ipfi  di vinitus  indita  agens 
in  producendo  eiìectuj  atquein  eo  fé  voluntas  nequaquam  paflìve  tantum,  fed 
àSii\'c  parirer  &  paflìve  habec ,  qtiandoquidem  ideo  movctur  à  Spiritu  Sando  ad 
agendum,  ut  ipfa  hoc  agat,quod  Deus  per  eam  vult  efhcere  i  id  quod  in  omnibus 
voluntatis  aftionibus  bonis  evenir,  quemadmodum  &  in  malis  ,  cum  a  Diabolo 
vel  alijs  caufis  incitatuir,  ipfa  nequaquam  interea  cft  onofa. 

^6.  Atque  haftenus  de  primo ,  quod  in  Q^uaf to  Airticulo  obfervandum  duxj- 
mus:  nuDcad  Secundum  pergemus. 

57.  Secundum,  his  verbis  Remonftrahtes  pofuerunt,  in  Coli.  Hag.Belg.  pag.8j 
lat.Brand.  pag.  io.  Quoad  vero  modum  operationis  illiusjlle  non  eft  irrcTìftibiIis. 
De  multis  enim  dicitur,  Eos  Spiritui  Sando  rcfHtifte,  A6lor.7.  &:•  multis  alijs 
locis. 

^8.  Contra  hanc  fcntentiam  nos  affirmamus,  Quod  Deus  voluntatem  hominis 
gratialua  movet,non  ut  Pontifìcij  tradunt  (quibushicaflèntiri  videtur  Doct.  Vor- 
fìius  in  amica  Tua  Duplic.  p-507.&fcq.^  ut  noftrxpoftcafiteleftionis,  mozioni  auc 
obtemperareaut  refragari:  fedutillam  efficacitcr  eriam  abobfequcndum  fle^Vat, 

59.  Nam  quos  Deus  convcrtcre  vult,  eos  fìmul  &:  fuffìcicnter  &  effìcaciter  mo- 
ver. Rcgcnerario  enim  non  eft  penes  voluntatem  humanam,fèdà  voluntat-e  divi- 
na fimphciter  dcpendet.  Et  quando  Deus  nos  convertere  &:  renovare  vult,  etti 
voluntas  hatura  iba  refìftere  poflìt,  tamen  immurabihs  Dei  voluntatis  &:.intcrnx 
eius  opcrationis  efficacia:  rcfpeftu,  relu6tari  atquè  Dei  opus  repellere  non  poteft. 

60.  In  hominis  enim  convcrfìone,Deus  operarur  velleS^perlìcere  prò  gratuita 
fua  benevolentia,  Philipp.  2. 13.  Atque  homines  ih  mandatisfuis  ambulare  facir, 
Ezcch.3(^.  \6.  Sic  autem  moti  àDeo,non  invici  convertuntur,neq;  coguntur  bene 
agere  nec<?flìtate  quadam  phyfìca,  quahter  ignis  urit,  &:pecudes  agunt:  fed  bene 
agunt  libcrrima  voluntateinf.illibilitcr,  quia  Dei  motio  non  poteft  carere  fuo  ef- 
fe£tu  ;  fed  irrefragabiliter  ex  nolcntibus  facit  volentes.  E2cch.36.  27. 

6ì.  Quapropter  gratia  refìftibilis,  quam  Remonftrantes  ad  turbandas  Ecclcfìas 
Belgica*  docent&  urgent,nihil  aliudeft  quam  cxcremcntum  leluiticum  nupcrin 
has  Ecclefìas  invcétum  ab  eo  ,  qui  novas  molieiis  opinìones,novas  phrafes  cx,co- 
gitavic 

p  6i.  Cura 


i-jcy  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

6t.  Cum  autem  in  hac  voce,quam  Orthodoxi  omnes,  ut  à  myflerio  converfio- 
nis  prorfus  alienam  ,  rejiciiinc,  Remonftrantes  caput  ipfum  totius  controverfix 
collocant,nospaulo  plenius  de  hac  Redftibilitate,  ut  vocant,  agemus. 

(J3,  Rcfiftcncia  dicitiir  pugna  feu  adio  contraria  patientis  cum  agente,  qua 
agcntis  actioncm  prò  facultate  impedir  aut  rcpellit. 

^4,  lamgratia  Deiagit  in  hominem  ad  converfionem  eius;homo  ex  propenfio- 
he  carnis  repugnat,  &,  in  contrarium  tendir.  Si  repugnantia  \\xc  zequahum  iìt  vi- 
rium  cum  exettagratix  virtute,  rum  rion  efficitur  converfio  ,  necut  fequatur  ex- 
Tpeclari  potcft  :  Etle(5ì:io  enim  femper  eft  ab  inxquah  imperante. 

65.  Sin  vero  gratis  virtus  excedat,  tum  quamvis  incompleta  refìflentia  fiat  à 
carne,  vincitur  tamenà  gratia,  quiahiec  Fortius  agir.  Sed  (ì  repugnantia  major  fir, 
Cd  gratiasoperatio  minor ,  tum  caro  eam  (bperar,  qus  refiftcntia  prajvalens  eft  & 
completa.  Ethxcilla  refiftentia  eft,cui  gratiam  Dei  obnoxiam  elle  Remonftran- 
tes  defendunt,  quando  operationcm  grana:  rcfiftibilcm  elle  contcndunt. 

66.  Res  autem  ipfaadhuncfe  habet  modum.  Ex  partehominisnon  rcgenerati, 
gratia  nimis  eft  refiftibilis,  Cum  nomo  animalis  non  percipiat  ea  qu3e  funt  Spiritus 
Dei  I.  Cor.  2.14.  Etprudentia  carnisiniraicitiafitadverfusDeum;  nam  legi  Bei  non 
fubifcitur,  in:0  Me  ■poteHquidem,  Rom.  8.  6. 

67.  Ex  parte  vero  Dei  quantum  ad  eius  bcneplacitum, gratia  reéliflìme  dicitur  ir- 
refiftibilis, gratia, inquam,movens,&:  efficax,f'de  quafolahiceftquctftiojadeout  di- 
cere, gratiam  cfficacemeflerelìftibilem.lìt  negare  elle  efficacem. 

68.  Pvciiftibilitas  autem, qua;  àRemonftrantibus  urgetur.eofpeftatjUt  vi'res  vo- 
lunratis  humanxftabiliantur.  Sed  quales  quarib  erunt  ex  vircs?  Sane  nulhi:  alix, 
quamquibus  homo fummumTcelus  poil'etcommitf ere,  nimirunijurgratia:  Dei  & 
Spirimi  Sando  hominem  intus  convertere  volenti,  refiftere  j  Deumque  oftenderc, 
flimme  peccare,  arque  rcipfum  in  exitium  precipitare  poffin 

69.  Verum,idpofle  hominem,  Scriptura  non  li  berta  teni.fed  pectati  fervi  tu  rem 
f^^ètn.  "6.  cfle  reputat.  Sed  de  hac  re  Auguftini  fentcntiam  aficribemus.  Beo  a  oUnti ,  inquit. 
De  CoTtept.plz'umf.icere  ,  nullnm  hominum  rcftpit  arhìtrikm.  Sic  entm  velie  ò  noUe  in  volentis  ejì pott-Jia- 
&  Grat.  Iib.  /^^  f^t  divtnam  voluntatem  non  impediat,  necfiiferet  vctcfìatcm, 

^4.  70.   Tcftimohia  Scripturce  nonnulla,  demonftrantia ,  quibufdam  dati  gratiani 

efficacem,  per  quam  infalltbilitcr  convertantur,  pra'ter  ea  ,  que  fupra  in  diverlis 
Thefibus  luntannotata,hicannotabimus.  loh.  6.45.1oh.  io.z8.  Rom.  8.30,  Ezech. 
36.  37.1erem.  3Z.  40. 

71.  Teftimoniaquxprorefiftibilitateproferuhturjha^Gruntprxcipua.  I.ex  lefa. 
5.).  II.  exMatt.  2.yiy.ì  li.  ex  Ador.7.51. 1 V.  exRom.2.4.  V.ex  Apocal.3.20, 

yi.  Ad  eorum  quondam  refpondcbimus  paucis: 

Ad  lcla.5.4.  De  vinca fufficientcr  eulta  &  tamen  frudusidoneos  non  ferente, 
Refpondcmus  i.  Paraholas  non  facere  dogmata.  2.  Loquitur  Deus  de  omnibus  fuf- 
ficienter  adhibitis  in  ordine  caufarum  fecundarum,quia  loquitur  non  ut  Deus,fcd 
humano  more  ut  vinitor:  idque  ad  eMoLTrohoytau  eorum  latis  fuit.  Sic  Paulus  plantat. 
Apollo  rigat  I.  Cor.  3. 6.  3.  Deus  eorum  prò  tot  beneficijs  ingratitudinem  accuf.it. 
4.  Habuille  vero  illos  auxilium  fufhciens  ad  converfìonem  fimpliciter,  iraut  alia 
efficace  gratia  nulla  accedente,  fua  fé  voluntate  conver tere  poffent,  eft  falfum,  uc 
fupra  abunde  eft  demonftratum. 

73.  Ad  locum  Ador.7.^1.  De  ludxisqui  Spiritufandoobnitebantur  velrcfifte- 
bant,  Refpondcmus  i.  Remonftranccs  perperam  ifta  vcrba  intelligere,  exifti- 
mantes  Spiritum  S.  bona  defiderialudacis  infpiralTe ,  quibus  illi  reftiterunt.  Per 
bona  enim  dcfideria  Spritui  landò  non  refiftitur.fed  obtemperatur.  2.  Loquitur 
Stephanus  de  ijs  qui  erant  duri  cervice, &:incirciimcifi  corde &:auribus:  Èrgo  non 
de ijs  quorum  cervicibusemolliendis  &cordibuscjrcumcidendis  Spiritus  S.  occu- 
pabatur.  3.  Reftiterunt  Sp.  Sando  non  intus  efficaciter  in  ipfis  operanti,  fcd  foris 
per  Verbi  minifteriuim  gratiam  ipfis  olferenti.  4.  Textus  inquit:  RcfiftehAnt fiatt  & 
fatreseorum:  Hi  vero  reiìftcbant  Spiritui ,  quia  Spiritum  in  Prophetis  loquentem, 
contumacitér  rcjiciebanr,  ficut  Deus  conqueritur,  lefii.  6.  9.  Et  63.  io.  &  alibi  :  Ec 
Chriftus  òìcit  A^oi[o\'\sìAiitAo.z/Sf.Vos non ejtis qiii !o juimini.fedjpirittis Patrìivefiri (]ui 
locfuitur  ini'ohi;-.  5.  Sacfnmcntafis  eft  locutio,  qua  contumelia fignis  illata,  ipfi  Deo 
vel  rebus  fignificatis  illara  dicirur  ;  videantur  loci  Genef.  17. 14.  Levic  io,  i.  Lue. 
IO.  16.  Matth.25.40.  i.Cor.ii.z^.  74.  Ad 


NATIONALIS      DORDRECHTAN^.  ip 

74.  Ad  locum  Apoc.  3.20.  Ecce  fio  ad  oftitim ,  &J>ulfo:  fi  qtiis  audierit  'vocem  meam, 
C^  iiperuerit  ofiinm,  ingrediarad  eutn,  ^  ccenabo  cum  eo ,  & ipje  mectim  :  Refpondemus  i. 
Locuseftparabolicusnon  Litcralis.  z.  Habenc  quidem  auxili'um  aperiendi  fuf- 
ficiens,  qùoad  exterria  media,  prxdicarionem  Verbi,  ufum  Sacramentoruhi, be- 
neficia alia,  quibiis  ad  Keilpifcentiam  invitancur  ;  nec  non  quoad  divinse  vokmtatis 
agniitionem,  nqn  vero  fufficiens  ad  aperiertdiim  cor  fine  grarfa-Dei  efficace,  qua 
Spfènos  aperire  faciat,  imo  ipfc  aperiat  cor  fioftrum  ,  ficuri  de  Lydia  purpuraria 
dicicur,Ador.  i<?'.  18.V  3v,Mì"inìeignorat  Chi-in:uspiilfan^,riosyperirerionp^ 
fed  iacere  mortuos  in  peccacis .  Nequé  pulfando  eft  ftultus:  Quin  ideopulfàc 
quialbitnosaperire  non  poflc  ,  ucpulfandò  rios  ex  morte  peccati  {'ufcicer,  aiires 
fijrdisaperiatjVoIuntatem  &:  vires  apcriéridi  h'obisinflillet,  iion  lecus  ac  fi  quis 
pulfèt  domum,in  qualbit  omnes  yeterno  iacere  fepulros...        :.   •    •  '       ;•:- 

7,5.  Ad  locum  Matth.  2.?.  37. 38.  lerufiiUm,  Ter u falem ^inrefemf tris:  Prophétarumé' 
lapìdutrix  eonim  (juia.dte  mifiifunt  j  quotks  -vo  lui. aggregar  e  libèrort'uos  ,  qucrtmdmodmn 
gallina  aggregai  fulUsfub  alas ,  é"  nolttìfi'h?  RcrpòndeinLTS  i,  Chriftum  hic  confide- 
randum  efle  ut  Dcum  fimul  &:  hominem  ,  qui  fecundum  Dcitarem  proteftatur, 
fé  per  minifterium  Prophetarum  Hierolblymis  docentium  ,  voluille  aggregare  li- 
beros  corum.  Spiritus  enim  Chrifi:i,qui  èracin  Prophetis,  declaravit  eveaituras 
^irifti  perpefllones^ut  Petrus  teftatur  i.  Per.  i.  ir.  Ideo  dicitChriftus  hoc  citato 
loco  :  lerufiileyn ,  lerttfilem ,  interemprix  Frophetdrum(jr  Upidatrix  eorum ,  cfui  ad  te  miffi 
fuftt,  Icem.  J^oties  l'olmuggrenàre  lìheros  titos :  Hcec  vero  DeiCatis  fuse  voluntas 
per  Prophetas  explicata,  non  fuit  voluntas  beneplaciti  ;  alióqui  fuiflent  omnes  ag- 
gregati i  fed  fuit  voluntas  Signi,  qua  Deus,  quid  ab  hominibus  fieri  vel  omitti  ve- 
lit,  declarat ,  quam  prò  fua  fapientia  fic  ipfi  patefacere  placet,^  non  ut eos  fallar, 
feduiipforum  bonum  prompveat.  i.  Refpondemus  Chrifturn  etiam  hic  loqui 
uchomincm,  &:  ut_PauIus  Rom,i5Ò8.  eum  appellar  miniftrum  Circumcifionis, 
quirationemuneris  fui-f*roph etici  &  ut  Evangelij  fui  minifter,  omnes  fuos  audi- 
rores  promiscue  aggregare  voluit  ac  étiam  fì  uduit,  ficut  &  fidi  omnes  miniftri,  re- 
lióto  penes  Deum  arcano  fuo  confilio,  facete  confueverunt.  Hxc  autem  Chrifti, 
ut  hominis,voluntas  difccrnenda  eft  ab  illa  arcana  &  immutabili  Deitatis  fuse  to- 
Juntate,  qua  mukos  inter  Mierofolymitanos ,  reprobos  &  piane  inconvertihiles 
effe  fciebato        . 

7^.  Has  ad  loca  citata  refponfiones ,  fi  quis  probe  obfervaverit,  multa  alia,fi- 
inil,ia facile  explicarepotei'it;  quareampliore labore fuperfedemus,  atqueadEx- 
araen  Qus^ftionum  inter  Remonftrantes  &  Ecclefiam  Orchodoxam  in  his  Arti- 
lis  Controverlàrum,  progredimur, 

EMB  D  ANO  RVM. 

■"■".irto  :=  ^:,;.v/  f-.rrn 

„ ,  ■     Examèn  controveffiarum  circdlll^  IV  Artìculums 

'  '^De  caufa  Fidei  &  modo  Converfionis. 

Ux  TheJÌ  dMata  prima^ 

AN  Deus  omnes  homines.aliqua  vocatione  vocet  ad  falutem,  mediaque  ad  Qu^ftio  h 
fidera  &  conYerfionem  necefliiria  omnibus  fufficienter  &  efficaciter  admi- 
niftret.  Affirmant  Rcmonftranc  Armin.ad  Perkinf»  pag,259.26o.  Coli.  Hag, 
Brand,  pag.  189. 190. 192.  lohan.  Arnold,  contra  Tilen.  pag.  p^  104. 105. 106.  &: 
feq.  Et  pag,  3(^7.369.370.372. 373.  Etadverfus  Wal.  pag.  60.  ubi  dicunt  Remon- 
ftrantcs,  Deumpofle  alia  occulta  ratione  fenfus  verbo  prsedicato  comprehenfòs 
animis  hominuni  ingererc,  &  quibufdam  Evangelij  fummàm  hoc  modo  notam 
.  facere.  Etpag.6i.  Deum  ijsjqui  veritatemininjuftitiànon  detinentjfedeumj 
uti  cognofcunt,  glorificant,  Evangelij  doftrinam  extraordinaria  ratione  revelarè, 

V    T  A  N  T  I- 


j;ì  À  C  T  a       S  Y  N  Ò  D  I 

Antithesis 

Deus,  idquc  iuxta  beneplacitum  fuum,  nonvocatomnes  homincsadfalutem. 
ncque  media  ad  fìdem  8c  converlìonem  neceflaria  omnibus  fufficienter&effica- 
citeradminifti-at.   Probamus       ,       •    -     „      . 

1.  ex  Pfalm.  147. 19.  20.  Ir/dicatverhafuaUcoho ,  &fiatutapiATfraeÌiimrtfecttJtcu(ri 
qenti.  Refpondecloh.  Arnoldi  ad  Til.pag.5>9.  Propheram  loquihic  comparative 
&:  imparitacem  tantum  ac  divcrfam  vocationis  menfuram  exprimere. 

RcfpondemuSi  Concedere  nDspnmum,videIicet,  Propheta'm  loqui  compara^ 
tivc.  Confcrt  enim  populum  ludaicum  cui  dedit  Verbum  fuiim,  cum  alijs  gcn- 
tibus  quibus  iJlud  non  dedit.  Alterum  illud  ,  diverfarii  hic  tantum  vocatio- 
nis menfuram  exprimi,  neganius.  Nulla  enim  hic  fit  mentio  vocationis  gen- 
tiUm.  Demde,  fubjicit  Prophetahxcverba  de  gcnt[hus\,ideòqueiurajJlanonnove- 
runt,  quod  certe  nullo  modo  dicere  potuiflet^fi  aliqiià  vocatiorle  ad  fahitem  fuif- 
fent  vocati ,  mcdiaque  ad  eam  neceflaria  fuffìcienter  &  effìcaciter  eis  fuilTdnt  ad- 
miniftrata.  .        ,     . 

2.  Probafnus  Antithefiin  noftram  ex  co,  quod  Apoftolus  tempora  pra;terita 
vocetighorantiae  tempora,  Ador.  17.30.  Etgehtes  conferat  ijs,  qui  noiftu  &  ili 
obfcuro  aìiquid  palpando  quarunt. 

3.  Ex  ec,  quod  Àpoftol.  ad  Rom.  i.  20.  dicar,  gehei'alerh  illàm  &  cohfufatii Dei 
notitiam  ideogentibus  reliflam,  wtiwiX. oùdTroKiyy^-ni. 

4.  Ex  Pauh  vcrbis  i.  Corinth.  i.  ubi  dicit  ,  mundum  nìm  cò^noviJfÈ  Deum  per 
{«arn  fapentiam  ,  ideoque  flacuijfe  Dea  fer  fiult&m  fradicàtìònem  Evangclij  cr edentei 
fahare. 

5.  Dcnique  ,  fi  eiufmodi  media  fufliciehtia  &  efficacia  omnibus  adminiftrac 
Deus,  mirum  cft  nullum  ex  pr^rtanrifilmis  Philofophis,  quales  imprimis  Plato 
&  Socrates  ,  converfum  effe.  Ex  quibus  liquetpalam,  humanum  figmentuni 
effe  ,  quod  de  medi}s  ad  falutem  fufficiehtet  Si  efficacifei-  adminiftratis  fabu- 
lantur. 

Quod  autem  in  rcfp.  adWalachfds  afl*erunt,  t)eum  occulta  ratione  fenfiis  ver- 
bo predicato  comprehenfos,&  Evangeli]  fummam,ratione  extraordinaria  revela- 
re ;  cum  illud  (Ine  tefte  affcrant,  eadem  facilitate  à  nobis  rejieitor ,  qua  ab  fllis  af. 
feritnr. 
èjjtiaftra  11.  An  homineS  mediorum  iftorum  redo  u'fu  maiorem  gratiam  confcquantur  f  vel, 
Àn  qui  lamine  natur^e  refte  ufi  funt,  alijfque  propterea  digniores,  coiifequancur 
lumen  grana??  Sic  Ioli.  Arnold,  ad  Tilen.  pag.  373.  &  437=  Et  ad  Wal.pag.  47. 
Et  Armim  ad  Pcrkinf. 

Antithesis. 

Lumine natura;,  quod  valde  obfcuratum  efl,  abfque  fingulariDeigratianulIus 
homo  fède  utipoteft,  ideoque  ncque  cius  redoufu  ampliorem  gratiam  mereri; 
Nemo  enim  per  lumen  natura  &  redum  mediorum  ifl:orum>  quem  vocant,ufum, 
ad  veram  Creato.ris  cognitionem  pervenire  potefl.    Ratio, 

1.  Quia  vera  Dei  cognitio  non  nifi  per  Chriffum  revelarur,  Ioho'14.  ^.  Natura» 
àutem  lux  non  ducitnos  ad  Chriftum,  Ioli.  i.  Inmtmdoerat,érmuììdmfereumfa£ftis 
<■/?>  &  (amen  mtindtti  etim  non  cognovit.  Ergo  naturrelux,  cum  ad  Chrifl:um  non  du- 
cat ,  non  ducir  quoque  ad  veram  &  falutarem  Dei  creatoris  notitiam.  Quid  ita- 
tìue  homo  corruptu^  mereretur ,  qui  ne  in  ftatu  quidcm  gratis  mereri  quidpiain' 
potefl:  ?  Qliìs  eilim  dedit  Deo  r  ut  retributionem  accipiat  ? 

Ratio  2.  quia  etiamfapientilfimi  inter  gentes  jfliulti  fadifuntin  ratiocinàtio- 
tìibusiliis,  Rom.  I.  21.  Confidercntur  fada,  didaMeges  etiam fapientiifimorum 
Ethnicorum,  deprehcndemus  ea omnia,  collata  ad  ea  qua:  funt  Spiritus  Dei,  nihil 
aliud  quam  tenebras  fiiifle.  Videatuc  de  horrendis  Gentil.  Legibus  Tlieodorètiis 
lib.  9.  de  curandis  Gvxc.  aflfed.  Et  Hieronymus  lib.2.  ad  lovinianiim. 

At,  inquit  Armin.  contra  Perkinf.  habenti dahitur  Matth.  13.  Non  habertti  auferett&^ 
^ttodhabet.  Refp.  i.  nonloquitur  Chriftus  dehabcnte  naturalia,fed  quidam fiipèr- 
hacuralia  dona. 

2,'.  A  non 


NATIONALIS    D  O  R  t)  R  E  C  H  T  A  N  A  Ì73 

1.  A  non  habenrc  aufertur,  nimitum,  ut  Lucas  8. 18.  explicat  quod  vidctur  ha» 
bere  etiamlì  reipfa  npn  habeac. 

Obj edio  loh.  Arnoldi ,  incedem  albati,  quìa  dignìfunt. 
Rejp.  Loquitur  Sp'irkus  Sanàus  de  dignicate  gratia:  non  naturce» 

Ex     Th  E  SI    II. 

Anomnis  homo  poft  laprum,ante  Evangeli]  rcvelationem.verfctqrin  tenebris  Qusft.  nj; 
ignoranti^  eiu5  boni  qiiod  in  Evangelio  reveJatur,  neque  poflìc  ex  {e,  fuoingenio, 
naturalibufque  vinbus  abfque  ulla  revelatiorie  illud  invenire  vel  excogicare,ideo- 
qu^  nec  velie  nccfacerc.  .     .  .  .., 

Remonia:ran:es  hoc  concedere  vìdentur ,  inprimis  ad  Wal.  ^ag:  62..  Sed  dolus 
latet  in  illis  vcrbis,  ante  Evangeli;  revelacioncm;  IceiTi>abrqiie  ulla  reVelatione.  Di- 
cuntenim  Deum  excraordinaria  ratione  doftrinam  Ev  r.gclij  hominibus  revela- 
re. Deinde  flillunt  incaiitos  etiam.voce  prarvenientis  ghinee,  per  qua.m  nihìl  ahud 
quam  lumen  nacurx,  &  excernam  Evangelij  prèdicatiohem  intelligurit.  Ideoque, 
quod  uno  loco  affiimahr,alio ,  pieno  ore  negant,  &  prorfus  contrarium  ftaruunr. 

Sic  enim  Remonftr.  Coli.  Hag.pag.  2518.  m  morte /pìrituaji  non feparantur  pro- 
prie dona  fpiritualia  ab  hominis  vokinrate,  quia  illa  nunquanieifuerunc  inlìta^ 
Vbiobiter  &:  aliusettornotandus,  qiiod  homrficm  hi  creatiohe  dona  ipiritualia 
accepiire  negent. 

EpifcoplThef.i.  privatdifput.  de  peirrpic.  Sacrx  Scriptura?,qiiae  univerfis,  intuir, 
&  fingulis  creditu  ad  làlutem  neccllaria  funt ,  dare  omnibus  &  fmgulis  etìam  pro- 
ponitScriptura,ita  utàquolibet  homine  facile inrelligipoflìnt. 

EtThel".  z.intelligi  poffc  cum  dicimus.aliud  nihil  volumHs,q«am  pcrcipiatquc 
tomprehendi  pofTe,  qux  fit  verborUm  quibus  neceilaria  cnunciantur,  mcns  &  fen- 
tentia.  HoC  non  polTibile  tantum,  fed  ctiamflicilc  effe  credimus. 

Et  expreifius  Theri5.  Ad  hanc  intclligcntiam  confequendam;  aliud  nccefla-. 
rium  non  effe,  quam  vis  apprehcndendi,  qua:  vis  narurah§  cft ,  &  omnibus  rationc 
pracditis  comitiunis  in  omni  ftacu ,  neque  ullam aliud  fuperhacufale  ,Ìumcn  iequi= 
iituf.  &c. 

Antithesis' 

Nullus  homo  poft  lapfum,utut  fit  ratione  pr3Ì:ditùs,in  ftatu  peccati  fua  vi  natu- 
rali, abfque  ullo  fupernaturah  lumine  fenfum  omnium  qua;  fcitu  ,  creditu,  fadu, 
/peratu  neceflaria  in  Evangelio  projponuntur,  capere  poteft.  r.  Cor.  i.  14.  Tatara- 
ili  homo  non  intelligit  ea ,  quxfmt  Sfirttm  Dei ,  nonptej}  int'elligere,[um  eifiulmia.  Sig 
1.  Cor.  I.  prxdicatio  Evangelij  gentibus  fluita  effe  dicitur. 

loh.  I.  Ephef.  5.  Homo  ip{a:  tenebra  appèllatur, 

Deut.  Z9. 3-  4-  Viderunt  acuii  vejlri  frolatienes  illas  magnas ^Jignà  ^frodigid.  Sed  non 
dedit  l'ùbis  hhovahmentemad  cognòfcendum  .Se  e. 

Icfa i .  6 .  9 .  Indeprjenter atidite cr »^ iytelligatis, 'videte ìndefinent'er, necfue cognofcatìs, 

Matth.  II.  Nemo  novit  Filium  nifi  Pater  i&  nemò  no'vit  Fatrem  nip Filim ,  (^  cuicunque 
'veliierit  Filiit-j  détegere. 

An  pauca  tantum  in  Sacra  Scriptura  cf  editu,  fcftu,fpe'ratu ,  fadu  necejfaria.  (Int.  Qiiiftio'  i  v^ 
Sic  Epifcop.  Thef.  2.  &  4.  Difput.  2.  dicit  qua:dam  tantum  neceffaria  effe  ,  line 
quibùs  nullo  modo  fieri  poteft,  ut  quis  ^eternam  falutem  confequatur,quxque  fine 
manifefta  culpa  hominis  ignorari,  ncgari,  aut  in  dubium  Vocari  nequeunc. 

Deinde  Thefi  3.  quondam  elle  tantum  utilia. 

Denique  quc^dam  in  pure-puta  fpeculatione  èonfiftcre  tantum,  qu^e  ad  cultum 
Dei  relationem  nullam  neceiìariam  habeanr ,  quasque  ignorari ,  in  dubium  voca- 
ri, perperam  credi  fine  voluntaria  hominis  culpa  facile  poffunt. 

Et  Difput.  I.  Thefi  3.  dicit,  mmutulos  quofdam  SI  leviculos  fenfus  in  Scri- 
.ptura  elle,  quos  pius  religiofufque  animus  non  admòdum  éuret,  ncque  operofe 
confedctur, 

p  i  Ai^Ti- 

V 


ij.^  A  G  T  A       S  Y  NO  D  V 

' Àm  T  I  T  H  E  S  I  S. 

iZtiamfi  quxdam  in  Sacra  Scriptura  primo-necelTariaJ&:  quafi  fundamentalia 
dici  poiììnr,  quaiia  fune  primaria  dodrinae  Chriftianie  capita,  Decalogus ,  SymBo- 
lum  &:c.  omnia  tamen,  qua:cunquein  Sacra  Scripcuracontinentur,  maxime  ne- 
cell'aria  &:  utilia  effe  fìatuimuS ,  ncque  eiufmodi  minutuli  &  leviculi  fenfus  &: 
purc-putx  fpcculationcs  in  ea  inveniuncur ,  quas  homo  pius  &:  religiofiis  non  de- 
beac  fummo  (Indio  confeclari. 

Omnia,  enim  dici  a.  lehovx  dieta  pura funti  argentufn  furgAtum  In  catino  UBiJftmo  terra  j 
dcfrcàtumféfties.  Pfalm.  li.  7.  "... 

Rora.  15.  4.  ^u&cunque anteafiriftafunt,  ad  nofiram  doBririam [cripta funt , ut  ter 
tolerantiàm  &  cóhfoltitionem  Scri'phtrarum  Jpem  habeamns. 

z.  Tim.  3.  Tota  Scrittura  dtvinitus  injptrata  utiìis  eft  ad docendum,  arguendum-,  corri- 
gendum,  infiitiiendum  in  iujlitia.  SiCc, 
Qjadl,  V.  An  nocicia  Dei  reiìdiia,  opus  Lcgis  infcriptu'm  cordibus,confcientia  accufans  &: 

èxcufans  gentesjcliitinx  ima'ginis  Dei  poft  lapfum  rcliqusfc  ;  etiamfi  omnia  &c  feor- 
lìm,&:  per  fc  non  fufficianc  ad  hominem  vivificàndum,  media  tamen  fint,qiije  Deus! 
ufurpat  ad  vivificandum,  aut  fi  homo  noli  rcfpondcar,  ad  excufationem  omnern  ei 
adiraendum.  Sic  in  Refponf.  ad  Wz\.  ^ag.  60.  Et  in  Coli.  Hag.  pag.  299, 

A  NTl  T  H  E  s  I  s, 

Vltimum  hoc,  quod  nimirurri  ad  excùratiònem  homini  adimehdam  illà  omnia 
fufficianccum  Sacra  Scriptura  afferimus.Rom.i.zo.prius  illud  piane  repudiamusl 
iSfufquam  (ìquidem  legiffe  nos  mem.inimus,  Deum  per  legem  cordibus  infcriptam, 
per  confcicritiam  excufantem  vel  accufantèm,  perquè  fcmtillas  imaginis  Dei,  tan- 
quam  per  media  hominem  vivificare,  fed  per  Verbum  &:  Spiritum  funm,  iohan.  3-. 
Aftor.  z.  IO.  &  16.  &c.  capp.  i.  Per.  i.  renati  fcr  je-mcn  immortale. 

Obfervandum  autem ,  quomodò  his  quid  fbntiant ,  palam  remctipfds  prodanr, 
himiriim  rcliqùias  illasimàginié  Dei  ir!  homirte  feorfim  &  perfc  non  fufficere  ad 
hominem  vivificandum.  Vnde  colHgitur  cum  gratia  aliqua  &  auxilio  conjunr- 
£tas  (ufficcre ,  Accedente  itaqiie  ad  primam  gratiam  ,  hoc  efl: ,  notitias  Dei  refu 
duas,de  quibus  in  RcCponf.  ad^^alaclt.  pag.  53. 54.  proHxè,  gratia  fecunda^qu^e 
?ft  prardicatio  EvangeUj ,  tum  per  fulficientem  gratiam  hominem  vivificari  poiTe, 
Quem  errorem  multiplicem  nos  piane  reiicimus.  Sed  de  hifcc  in  feqq.  latius. 
Qaslì.  VI.  An  ilìud  ipfum  quod  hominem  coram  Deo  reddit  inexcufabilem,  vel,  An  na- 
turahs  iftius  luminis  reliquia:, lìntaliquà  rerum  divinarum,  qujeque  ad  vitam  ira- 
mortakm  pertinenr,  cognitio?  SicRcmonftr.inRefpotil'.ad  Walach.pag.53.34. 

« 

A  N  f  I  T  H  È  S  I  S . 

S 

Cum  homo  anteregenerationem  nulla  falutari  Dei  cognitione  imbutus,  fed  in 
iisqux  ad  regnum  Dei  pertinent,  piane  ca'cusfit,  nihilque  intelligat  eorum,  quie 
font  Dei  ^puitus,colligimus  hmc,  nullam  ad  v\tz\T\immortalem  in  homine  cogni- 
tionemreliquam  effe.  Hàic  enim  efi  vita  aterna  ,  inquit  Chrìdui,  ut  te  cognoJcant,Jj^ 
lumtllttm  l'eriim  Deumy&  quem  mtjijii  lefim  Chrijìutn.  Ioli.  17. 

Objicii.HU  Remonftr.  ad  Walach.  pag.  «ij.  verba  Pauff  Rom.  i.  20.  ^ 

Refpoird.  hic  nullam. fieri  mentionem  vitse  iramortahs  ,  fed  tantum  uvuttoKì- 

Objiciunt  fecundo,  Artic  14.  Confcilionis  Belgica:,  Refpond.  nibil  tale  hic  in- 
veniri .  Nihil  enim  aliud  dicitur,  quam  aliquas  tantum  exiguas  fciritillas  &  vefti- 
gia  reiida  effe,qu,ìe  fufjficiantad  homincs  reddendos  inexcufabiles. 

Objic.  3-  Wilhelmum  quendam  Teilingium  Middelburgenfem,  infigni  erudl- 

tione  &  pietate  virum  ,  qui  lex  ad  falutem  capita  fcitu  &:  creditu  revera  necellaria 

dixerit,  qua;  natural'i intellcdus  luminè  cognofci  queant, &  citrafjpecialemrevi:- 

lationem,  etiam  irregenitis  perfpeda  effe. 

•  Centra 


NATI.ONALIS     D  ORDRECHTANì^.  17^ 

Conerà  dicicAppftolus,  Rom. 8.  ^^óvrjf^a.'iì^g  m^vaz  ejfe wimkitiitm adrerjlt^s  Deiim. 
Ii£  loco  antc.i  ex  i.  Corinth.  z.  citato.  Homo  animalìs  non  p.otclt  intelligere.  Ephelz. 
Ah^lienxti  a  vtta  Dei,JìneDeo , fine f cedere-,  &:c.  Ex  quibus  ù.  ilmilibus  evidentcr  col- 
ligiturjniliil  elle  in  hominisirregenici  mente  rcliquum  jqnofahis  ipiius  procurari 
&:promovcri  queir.  Ac  proinde  falfifTimum  cHe,  quoddicunr,hominem  irregeni- 
tum  citrafpecialcmrevelacionem  naturali  incellecius  lumine  cognofcere  illa.qus 
ad  (àlutem  icitu  &:creditu  funtncccfiaria.  .   ..    ., 

An  dirpen{htorcs  myfteriorum  Dei  horliimobligatifihc,utomni  creatura Euan-  "^^  ''^^^^ 
gelium  pfctdiccnr,  noneo  rantum  loco  in  quo  runt&  vivunc,  culpaquepenescos 
ile,  quod  Euangelium  ubic^ue  non  prasdicetur,  quia  cum  Iona  ire^recufant  quo 
mittuntur,  Siclohan.  Arnold,  adverf,  Til.pag.  105.  additque  base  verba,  fi  tantus 
nobis  ellet zelus  erga  Dei  g!oriam,quantus  aniprauri  ed,  non  conqucreremur  cani 
tnujtasnationesjcognitione  Chrifti  defcitui,. 

Rci'bondemus,  mirum  elle  ,  quod  Rexiionllranres  qui  tam  liberales  funr  in  aliis 
reprchendendis.ipfi  fé  non  prarftcnt  immunes  à  tali  rcprehen(ìonc,&  non  pra:eanc 
in  Indiam  urramq;,  aliaquc  remota  loca  ad  prardicandum  Euangelrum.Si  hic  tan- 
ta  eftapud  Verbi  pra^cones  culpa  ,quare  ipfi  culpam  non  pra^ftanc.  Et  (i  maiorell: 
apud  ipfos  gloria'  Dei  zelus ,  quam  auri  amor ,  cùr  ,  quod  voce  fatchtur,  reipla  non 
implcnt? 

Deindéjfi  qnis  abfque  vocatione  &:  miffionc  ad  gentes  Barbaras ,  quales  fune  In- 
diani ,  C.'hinenfes .  Turcce ,  Tartari,  &:c.  proficiici ,  iifque  pr.'edicare  vellec ,  an  noti 
eflet  prò  a^orptoeTnoxaVa  habendus? 

Annon  tentaretDeum^quodabrqjvocatìorìeineiufmodidircrfmenrecojiceret? 

Denique  auriimlndoruni  Éra(ìlicnfium,Peruvian3rum,a}!arumquegentium  In- 
ter Refornìacos  potifIìmuÌTìqua:runt  Belgx.  Cùm  iraquc  Rcmonllranrés  Belgae 
finr,  &:nullibi  niiiin  Hdilandia,  Vltrajedcnlidìttone,  Geldria,  Tranfifulania  re- 
pcriantur,  prieànt  illi  cxemplo  ,  ialuteni  gehtilium  quaercndo,  cum  eorum  au- 
rum  &:  divitias  qiia'rant. 

An  Gratia>qu3eprcTvenicrisdicitur  jfitaliqua  communisgratia,  putaìurnenna-  ou^fì  y^f 
turse,  &  riaturalis  fcientii  Legis,  &c.  SicRemoriftr.ad  Wal.pag.  47.Externairem 
prxdicatio  Verbi  conjunda  cumtradiooe  aliqLia  qu^fit  per  Spiritiim,  fic  in  Coli. 
Hag.  pag.^ij.  lin.15, 14.  qui  Spirixus  operatiofemper  cum  Verbo  coniun^ta  iìc,  ^ 
in  omnibus  externe  vòcatisoperetur,  fic  Ioli.  Arriold.  adverf]  Til.pag.  431.  Armi, 
nius,  inquit,  fentit  èxtefno  Verbi  preconio  internum  Spiritusauxiliiim  coniuhl 
ilumeffe^hequeinternarnSpiritus  adionem  ab  afbione  exterria  Verbi  efle  Tepa- 
randam.  Etpag.43z.  Sencentia  Arminii  eft,  inceriium  Spiritusauxilium  commu- 
hiter  &  ordinarie  iis  contihgetre ,  qui  per  Verbum  Euangelii  vocantur.  Et  pao-.  rzc . 
dicit,nemini  externam  vocationcm  line  interna  contingere.  Hinc  ad  "W'àI.pao-.(35; 
Hàtuunt  grafia:  paritatem  ili  omnibus  quoadfufiicieritiam, 

1 

A  N  T    I   T    H    E     S    I    S        I. 

Multi  externe  vocantur,  qui  interna  &:cfficacis  vocaciohis  minime  fìunt  parti- 
cipes.  Audiuntenim  multi ,  qui  non  intelligunt.  Iefa.5.  he  Klatth.13.  multi  Chri- 
ftum  docentem  audiunt,fed  paucisdatur  nolTe  rnyfteria  regni  cxlorum-  Ador.z. 
Nonomnescreduntad  praedieacione.m  Apofl;olorum,fcd  quidam  illudunt.Actor. 
17.  8.  iz.  quidam  concitantplcbem  ,  quidam  véro  crediderunt.  Ibidem  ,  Atlieni-. 
cnfes  audienees  Paulum  docentem  ridebatìt,  féd  Diony/ìus  Aféò|iagica&:Daàia- 
ris  aliique  credcbanc,& Paulo  adhxfébanr.  Hinc  oritur. 

A  N  T  I  T  H  E  S   I  S        I  I, 

Gratia  interna ,  qua  Spiritus  S.  movet,immurat,  cxcirar,  cortìgiccorda  ho- 
minum  ,  non  tantum  eft  lufficiens,  verumetiam  efficax  :  ac  proinde  dilìinólio 
illagratixinfufncientem  &:  eftcacem,fìnon  de  extcrnis  mèdiis^fcd  de  vero  &  in- 
terno Spiritus  traftu  loquamut,  .minime  nobis  probatur.-  Retineant  cam  libi 
Bellarmlnus  &  Arrainiusadv,Perkinr.pag.z45.  Quofcunqu'c  enim  Spiritus landivs 

p     4  trahir, 


ij6  À  C  T  A     S  Y  N  O  D  I 

trahir,  illis  non  tantum  dat  pofTc  currerè ,  fc4  etiam  ut  reipfa  curraht.  Cant.r.  3* 
Ncque  dat  tantum  Deus,  utpoflìmus  ambulare  in  viisfbis,  led  etiam  ut  re  ipfa 
ambulcmus,Ez<  ch.36.27.  Ncque  dat  tantum  ucpoiffimus,  quiinpeccatismottuì 
fUmus,  viviiìca'ri'5  fe'd  eciam  ut  adu  ipfo  vivifìce'mur,  Lphef.2, 

k  A  N  T  I  T  H  E  S  X  S        1 1 L 

Gratia  prscvenìenV,  non  efl:  Auguftino ,  aliifque  cum  prifcis  tum  reccntioribu^ 
brchodoxis  EccleiìxDoftoribus,  communisilla  &:  naturalisgratia,  qua  Deus  il- - 
luminat  omnem  hominem  vtnicntem  ìnhuncmundum,  utperperainRemóftran- 
tes  Icntiunt  :  fed  qua  Spirituis  S.  per  Eliangelij  vocem  &;  prxdicationem  in  animià 
clcaorum  efficaciter  bonas  cogitationes,  bonumpropofitum,  boni  defideriuni 
operatur,  quaque  ita  eorum  mentes  &  voluntates  praeparat ,  ut  aflentiantur  &  ob- 
iequantuirSpirituiS.  Ptòbatur  cxcmplis  converforum,  Ador.  2.&  S.&j.à:  le. 
5(:i6.  Sifeqq. 

Antithesis     ÌV. 

Gratia  Hxt  prxvehiehs ,  ficuti  &  prxparans , operahs ,  cooperans ,  interha  cuna 
externo  Verbi  prxconio  conjunda,  non  cit  communis  gratia,  i'có  tantummo4<> 
cledorum.  Si  enim  ha:c  communis  efiet,  non  daretur  alia  gratia  eleftis  quam  re- 
probis,  quòd  nimis  eft  abfurdum.  Deinde ,  fi  par  gratia  omn^ bus  ofFertur  &  daturi 
unde  tam  nnpar  efFeftus?  Ex  impari, ajunt,  hominum  aifeftu  vclafbiti:io,quounuS 
acceptati  alter  refpuitoblaturnbonura.  Sed  hinc  alterutruiii  neceflaric  (Iquiiur; 
autimpar  fuilTe  remedium, quod  non i"anatutrumque:aut  impaiémi'i  'Te  nicrhuni 
Se  corruptionem ,  quod  eft  Pelagij  placitura .  Eligant  nunc  uttùin  veiifit ,  &  fèfe 
abfque  cavillationibus,  fubterfugiis  5^  dubiis  lòquendi  modis  expediaiu:  Si  Chri- 
ftus  nonpotuitomnes  fervare,  elUmperfedus  Salvator  ;  quod  blafphemum  ;fi  no- 
luit.falfum  eft  dogma  còrum  fccundo  Articulo  traditum. 

Deinde,  fi  noh  acque  corrupti  funtomneshomihcS,fedhire£lius  communi  gra- 
tia uti  norufttj  quam  alij  ì vicic  Pelagius. 

Sia  vero  omhes  aeque  corrupti  funt,  ita  ut  non  fit  bonus,  neuhusqùidem,  vi- 
cit  Paulus  Rorìi.  3.  Vincat  autem  Paulus  Se  confuridatur  Pelagius  cum  omhibui 
afTeclis  fuis. 

Fatemur  cquidetà,  multa  dona  communia  dati  Hypocritis ,  etiam  prxtci  exter- 
nam  Verbi  prscdicationem ,  mentis  lUuminationem,  Cquamvis  non  Ipecialem  il- 
lamouxeledisdatur,  qua  noruntita  Deumutruum  Deum,  quemadinodum  Fi- 
lius-ferailias  Pattern  fuum  novit,eumfingulari  ergaPatr€maffe£tu,urpote  tertus 
de  Patris  fingulari  erga  fé  afFcdu  :  )  fèd  nuUum  omnium  illorum  dqnorum  fepara- 
tim ,  ncque  conjundim  omnia ,  eum  communia  fint ,  ad  falutcm  conlcquendam, 
fulficientia  effe  concedemus  unquam. 
Qi^ftio  IX.  An  vis  iituminationis  &c  vivificationis  in  mente  fit  irrefiftibilis ,  cum  in  corde, 
vel,  ut  illi  loqui  malunt,  in  voluntate,  fit  refiftibilis  ?  Affirmant  Remonftr.pag.2.73. 
ubi  dicunt,  mcntcm  noftram  ipfiim  icire  elfugcre  non  poffe,  led  velit  Holit,  coga- 
tur  illud  cognofcerc. 

Antithesis     L 

illuminatio nieritis ,  vera nimirum  &: eledorum  propria,  ac  Innovatio  Volunta- 
ds  &:  cordis,  nunquam  à  fé  mutuo  feparantur.  Deus  enim ,  unicus  noftras  conver- 
fionis  autor,  totum  hominerf»  mente,  corde  &  voluntate  renovat,  opufque fuum' 
inchoatum  magis  magifq;perficjt.  Idcoqueficutimenshornims,  quem  Deus  con- 
vertere vult,non  rejicif  fcientiam,quod  natura  tamcn  poteft  Se  facit,Rom,J'a2,28, 
ita  voluntas  ems  qui  convertif  ur,  non  vult  non  converti. 

An  t  1  TH  E  s  I  s       II. 

Novam  lòquendi  formulam  ,  &  ad  nova  dogmata  occulte  ihtroduccnda  invc- 
(3lam,de  vi  irrcfiftibiii  mentis  6<:refiftibilivoluntacis,cumdoiusfabeala£eat,libc- 

rumqtìc 


NATIONALIS      DORDRECHTAN^;  Ì77 

rumquc  hominis  ai-bitriiim  plusxquo  riccxrolIatur,cxEccIdìaDeieIiminandam 
cenfemus.  Nam  abfurdumell  dicere >  Deum  in  convertendo  hominem  ei  vim  in- 
ferre,  quod  hoftil.e  aliquidTonare  videtur.  At  Deusexfiliis  irx&tenebrarumjfa- 
cians  filios  liicis  &  grati:^,  facit  molli  tradu,neamplius  rclìrtant.  Quid  i'raquc  Obi 
v-ulc  vis  illairrelìftibilis  in  mente?  ..,,,. 

Voluntatemquod  attinet,  fi  hominis  corruptam  nacuram,confideremus,porcft 
fané  refiftere  ,  nec  potcft  non  reiìftereDeo,  inprimis  per  cxternum  Verbi  prascor 
niiVm  hominem  vocan'ti  :  fed  cumetfìcaciter  vocarur,  ita  alTìcirur  voluntas ,  utli-r 
bere  &;  fpontanee  abique  pmni  coaclione  yelit  boniim,quod  anrea  nolebat,  idqurf 
abfque  ullo  adu  refiftenti^e.  Exemphim  in  Paulo,  Ador.9.  Domine, quid  -vis  me fa- 
xere?  Et  Ador.i.  Viri  Fratres ,  quid  faciemus  ? ,  Et  A  dtp  r.  il^..  in  prxfedo  carceri  s. 
Quanta  hic  iibicue  fuit  promptitudo,  cgm  cor  intus  taftum  efletà  Spirita  fando  ì 
Qjj.orrum  itaque  figmcntum  hoc  de  rcfiftibilitate  .'"nifi  horfiim,  ut  fub  hoc  umbra^ 
culoconatiis  hominum  nova  dogmata  fpargcre  fatagentiunideliteCcerent?        .       ■    . ,' ;  .  ,., 

An  Liberum  Arbirriuni  ita  fitcapax  gratixnatura ,  utà  gratia  illam  capacitn-  Qusftiox^ 
tem  dono  accipere  non  fu  opus.     SicexprcfTe  Armin.  ad  Perkinf  pag.  244.    Ec 
addir,  gratiam elle inftar  formx,quaecapacitatcm  &:potentiam materia;  inadum 
producat. 


An  T   I  T  H  E  S   I  S, 

Cum  homo  fit  fervus  natura  injuftitìaè ,  Rom.(J.  mortnus  in  peccato  Eph.  2..  cor 
habcat  lapideum  &:c.  non  eft  capax  ullius  boni,  niH  illam  capacitatem  à  gratia 
omnimodeaccipiat.  Quomodoenim  capax  boni  eft  natura,  qui  ne  adcogitan- 
dum  quidem  bonumidoneus  eft  ?  Rede  Auqu^mus , ut  'velimHsJìne nobis  operatttry 
cum  AUtem  'volumuSiCooperatur^Dc  Grat.  Se  Lib.  Arbit.  cap.17. 

Ex  Thesi  in. 

An  communi  illa  illuminationis  gratia ,  fìmul  cor  hominis  pulfetur ,  ut  afiPednj  du^ftjo  xx, 
quipropter  mentis  tcnebras  erantinordinati,accendantur  dilcdione  veritatis,  rc- 
hoventurqueac  vivifìcentur.  Sic  Remonflr.  in  Coli.  Hag.  pafììm. 

A  N  T  IT  11  E  s  is. 

Cum  cor  hominis  fit  pravurn,  &  fìgmentum  cordis  humani  malum  ab  ineunr© 
SEtate,  Genef.6.  &  8.  Ierem.17.  nullo  modo  communi  illa  gratia  praiveniente,  quse 
ipfis  efl  lurnen  natura  &:  vox  Euangelij  externa ,  cor  immutari  &c  accendi  verità- 
tis  diledione  potefl  :  fed  opus  efl:  ut  cor  &:affedus  renoventur  per  potentiam  il- 
lam, qua  Deus  lefum  ex  mortuis  excitavit ,  Eph.  i.  quaque  cor  novum  in  Davide 
creavit,  Pralm.51.  Ec  qua  cor  lapideum  juxta  promiffioncm,  Eìech.ii.  éc  }6.  com- 
mutat  in  carncum. 

An  Spiritusubicunquepulfat  &intrarc  vulc,  non  intret,  necTemper  cordis  Qh^^'^"» 
apertionem Tequatur  attentio.  Affirm.  Remonflr.  Coli.  Hag. pag.  294.  lin.  14.15. 
Nonfequitur  Jnq'uiunt,in  omnibus,  quibus  cor  adapertum  efl,  talis  attentio, 
quahs  nimirum  fiiicin  Lydia ,  tantum  abefl,  ut  necefìario  illam  apertionem  cor. 
4is  fequeretur.  Imo  probanduni  efl'et  prius ,  omnibus  cor  reipfa  adaperiri,  qui- 
bus  illud  Spiritus  fandus  adaperire  vult,  quod  nps  negamus  :  quia  ubicunque 
Spiritus  pullat ,  hoc  vult  aperirc  &  eo  ingredi  :  fed  non  ubicunque  pulfat ,  aperitur 
cor,  ncque  Spiritus  fandus  ingrediturquocunquc  vult  ;  vocat  enim,fed  homines 
detrcdant  venire,  Èroverb.i. 24.  Matth.  13.37.  Ita  &  non,  ubicunque  Spiritus  S» 
aidaperire  vult,  cor  reipfa  fèmper  aperitur. 

Ibid.pag.3ii.  Multipofrunrvcnire,quitamcnnonveni.unf.  ;^ 

Et  pag.328.  Pofleriorem  autem  pattern ,  qliod  nempeoperatio  ,  qua  Deus  nobis 
fìdem  dat,  femper  fit  cfficax  &  irrefìftibilis, negamus  fìmpliciter,  imo  cxiflimamus 
illud  è  diametro  pugnare  cum  natura  ipfìus  fìdei,  &  cum  communi  donorum  con- 
ditione,qUieeiusplerunquenaturx  funt,  utpoffintrecipi  veì  rcjici. 

Anti« 


jy^  A  C  T  X-''^^^;y  N'-Q' DI 

An  T  I  t  h  e  S  I  s      I, 

SpiritusS.  ubicunquepulfat  inrerno&:  efficaci  pillfii';  illiicìntrat,  &  femper 
cordJS apertionem  fcquitur  attentio.  Ventus  enim  quo  vultjpirat  .•  i/4  £■// ^uigenihis 
eH  ex  Sprkti.\o\i.i.2>.  ,  V"'  V  -ìì-'^ì'  •-'!_'•' 3Ìu-.- 

■  'De'inde,  quando  l'ehòvah  init  confìlmm ,  qiils  irritufk  ÌttuWpLcÌeif^Sf''fnìinum  efùs'ex' 
ientam-quls apertati lzLJ4.fj.  ConjìUum  enim  Domìni  (iahit,  ^ omriéhi  deleBationèm 
ùam.faUiirmeU\\c(-Xi.i\6A0.  '  ''•   '     '■  -j 

Exempiorum  appòfitiohe  res  matiifeftior  evader. 'Àdor. 2.  9.ioi'&'fó,'/caJj.  liò.tf 
evidencer  docctur,  Spirirum  S.  cor.multorumingreffuiti  effe, éai:^u:e corda  àdà-' 
peruiii'e,  ita  ut  veraattéhtio  fubfcquutafuerit. 

Qiiàè  centra  alferuhrur  ex  PtoVerb.  i.  &  Marrh.  23.  e'a  à  FratribuS  Conrra-Rc- 
inonftrantibits  in  Colìarionefatis  refuràrafunr.  Agitur  eiiim  nrrobiq;  de  cxrerna 
rantum  vocarione.  Locus  étiam  Kù.ox.\6.  ex  quo  Lydia:  convèrfiònisexemplunì 
prolàtum,  ab  Amefio  fatis  efl:  vindicatus; 

i         ..■,.     :  .       '  '  ^  . .  1 

A  N  T  I  T  H  E  S  I  S        II.  ... 

Quorumcunq-,  cor  divina  gratia  tetigir,ira  ur  poflìnr  venire,in  illis  portò  ira  èifi- 
caciter  agir,  utreipfavenianr,  &  curri  fìlip  prodigo  reipfafurganr ,  &:redeanrad 
Patremluum,  à  quo  fueranr  averli.  Deus  enimhxc  omnia  fimul  conjungir,  polle 
yenire,veUeycnire,&;ipfuma£tu  venire,  Philip.  %.  Anne  putandurneft  ,  Patrem 
aliqùosad  Chriftum  traliere,quiramennon  vénUìnr?Ioh.6,  Hocàurèm  nullo  mor- 
dopiignat  cum natura fidei,fìquidenì  in  confiderarione ad  Articulum  II.  proba- 
tum  eli,  Deum  utrumque  dare,&:  po{re&  velie  credere,  cum  utrumqiac  conjun- 
Qìmvcl  efle  oportear.  Eft  quidem  hsec fidei  natura,  iì  incremencurn  fpeòtes,  ut  per 
Verbi  pra^dicationem, &  Paftorum  tempefti vas  &  intempeftivas  inftantias ,  mohi- 
ta,  obfecrationes,augmen rum  capiat  &;  crefcat  :  led longe  aliter  fc  res  habet  circa 
initiumfidei,fìcuti  alias  oftenfum. 

Ncque pugnat  hoc  cum  donorum  omnium  conditione,  utioquuhrur  loco  ci- 
tato Remonftrantes.  Bonòrum  enim rpirirualiumrahta eft  dulcedò,  tanta  jucun- 
ditas,  tam  iunt  defìdèrabilia,  ut  merito  de  iis  dici  polfit ,  quo  plu^  funtpot^,  plusfi- 
tiunturaquaz  fpiritualès;  idquod  ex  iifdem  exemplis,fupraex  Actis  Apoftolicis  al- 
Iatis,palamliquet:  imprimis  Pauli,  Lydiie,multitudinisfidelium  Aótor.x.  Com- 
mentarienfìs.qui  tremefaftusprimo  acciditPaulo&  Sylsead  pedes  :deinde,quid, 
inquir,  oportetme  facere  jUtférver  ?  Etannuntiaro  ipfi  lefu  ,  credit prorinus  re 
iplà  &a£lu,  baptizatur,  gaudet  &exultat  cìj  rota  domo  fua,quod  credidiffèt  Deo, 
QusfL.xiii.  Anhomo  ante  fui  regenerationem  poiTit  morrem  rpìritualem  agnofcere,  eam 
dolere  &  deplorare,  libcrationem  defiderare,vitamq;  eflirire  &  lìtire,  aliaqùe  plu- 
ra  pra:{^are,qua:  in  hominercgenerahdo  dcfideranrur  ?  Affir.  Remohft.  CoIl.Hàg. 
Brand,  pag.z90.lin.22,  &;feqq.  Dcnique,  inquiunt,  probamus  ex  contextu  hoc. 
Ego  indam  illiscor  novum.quiarevertentur  adme  :  converfionein,  cùm  fit  hò- 
mmis  aiStio  per  Dei  gratiam,  hicnon  fequimox  donatiohemnovi  cordisjfed  prJe- 
cedere.jnftar  conditionis,  qua  Deus  cor  novumprornittir.  Ibidem  dicunr,  Iiomi- 
netn  poffe  aliquid  ad  fui  converfìonem  Conferre  ante  habitus  fìdei  infufionem. 
'  Etpag.  300.  dicunt,  irregeniros  aliquos  effe  vpcatos  ;  Dei  gratia  excitatos;&: 
ejusauxilio  eo  perdnftos,  utmens  illuftrara  veritaremfalutifcrafn  norit;  &afFe- 
«Stus  amore  virturis  inflamrnatos  effe.  Et  pag  302.  pr^ecedir  ergo  aliquod  hominis 
òpus  fui  vivifìcationern,  nempe,  morrem  luam  agnofcere,  deplorare,  velie, rogare, 
ut  ex  ealiberehtur,  vitam  efurire,  fitiré,  quxrere.  QjJod  omnp  &  plus  etiamà. 
Chrifto  exigittìr  in  eisqups  vivificabir  &  regenerabir.  Sic  ftiamad  Wal.  pag.  6^4. 
Epifcop.diiput.  de  Pòen.thef.  i. 9.13. loh.  Arnold,  adv. Tilen.  pag.3'91^, 397.  ubi 
peccatorumconfeffionem,  dolorem,initialem  r)rnorem,irregcnitis,tribuit,  &:vi 
Spiritus  peccatorcm  exlegis  concionepr^parari  diciràd  regenerationem,  Probac 
ex  Pfalm . 5 1 .  &:  lef.  66. 


,  quihuifdtem  Hrf 
Antithejes  ofpnimm. 


eh  MS  hic  continetttr  errorum,  quihuifAltem  hr^vèshA^e 


Ant  ith  e- 


NATI  ON  ALI  S      D  Ò  R  D  «.  E  C  H  T  A  N  ^.  Ì79 

Antithesis 

I. 

Cum  homo  natura  corcus  fìc,  mortuus  in  peccatis  fiiis ,  fìlius  irx  ,  verfeturque 
in  cupiditatibus  carnis  fuse  ,f;iciens  qu^  carni  &:cogicationibus  libebanc,  habeat- 
que  cor  lapidcum  ,  ex  quo  nullus  bonus  fuccus  potefl:  exprimi  :  fìgmencum  illud 
Pelagianumdeoperibus  ante  regenerationem  prxparatoriis  piane  repudiamusa 
iit  facra:  Scripturae  è  diametro  adverfum. 

AnTITHES 13 

IL 

• 

Miferiamfuam  agnofccre,  dolere  ,  deplorare  >  liberationern  delidcrare,  eftJ- 
rire,  ritire,qua:rcre  &:c.  nemo  poteft,  line  Speciali  gratia  Spiritus  rcgcncrantis, 
à  quo  nos  quani  Se  inveniri  primum  oportcr  ,  antcquam  nos  illum  quaeramus,  IcC 
6^.  Inventi  autem  à  Ded  non  agnofeimus  &:  conficemtir  citius  peccatum  ,  qiiam 
Deusignofcit;  ncque efurimus  &:  fitinnis  juftitiam  ipiius  beneficio,  quin  ftatim 
faturemur.  Matth.^,  Tribuere  itaque  hommibus  ifta  vel  in  lotum,  vel  ex  parte  an- 
te regenerationem,  Dco  cft  contumeliolum. 

Antithesis 
ÌIL 

Converfio  donationcm  riovi  cordis  ut  conditiò  non  pricedit,  hombque  ante 
(donationem  iìdei  ad  fui  convcrlìoJiem  nihil  conferre  potefl,  quia  natura  duru^ 
eft,  &  corde  incircumcifo,  Ador.  17.  Turpilfima  autem  haec  cft  loci  lercmias 
24.7.  tam  plani  corruptio,  quando  ex  hoc  loco  concludunt»converfionem  efìè 
Conditionem  antecedaneam  donationis  novi  cordis ,  ac  fi  fcriptum  efiet ,  quia  re- 
vertunruradme,  proptereaindamilhscor  novum,  Cum  fic  fcriptum  Cìi,Indmm 
eis  cor  novum ,  eruntque  mthi  populii-s  dr  ego  tilorum  I)em  ,  cum  rcverft  futrint  ad  me  ex 
tato  corde fm.  Senlìis  eft,  Deum  converfurum  aliquos,  eos  nimirum,  qui  bonis 
fìcubus  còmpairantUr  5  Et  curii  cònvèrtérit  eos,  ipfique  ab  eo  converfi  ad  eurn 
fuerint  revcrfi,  tiim  fé  copiam  honorum  corporalium  &  fpiritualium  in  eos  effu- 
furum,  Sifuaipfius  dortaineis  coronaturum.  Converfio  itaque  non  prarcedit  àó- 
liationem  novi  cordis  ut  coriditio,  iéd  eft  ipfa  novi  cordis  donatio,  &  vice  ver- 
fa ,  novi  cordis  donatio  cft  jpfa  converfio,  contiiietque  onxhia,  qux  ad  eam  per= 
dnenr. 

Ant  IT  h  e  s  is 
IV, 

Mehs  eledorumrionilluftratur  veritatisfalutifersccognitione,  neque  afFt£l:u$ 
amore  veritatis  inflammantur,  qiiin  fimul  voluntas  vivificetur  &  immucetur  ,  (S.^ 
vires  novaz  homini  ad  obtemperandum  Deo  fufficiantur,  Deusenim  hommem 
convertens  non  partemaliquam ,  fcd  totnm  hominem  convertir.  Hinc  videmus 
lercm.  2,4.7.  NoVum  cor  &:  cognitionem  veri  Ichova?  conjungi.  Inpnmis  etiam 
Ierem.31. 33,  34.  &  paflìm  alibi,  noretur  hic,  quod  infuiìoncm  omnem  habituum 
jniiifentcm,  voluntàtem  &:  ailetSus  poft  lapfum  omnino  rcpudient.  Ad  "W^a- 
lach.  pag.  5<J.  Quod  in  fecundo  Thcfis  Tercia:  Corollario  annotatumeft.  Vnde 
palam  liquet,  quidipfisfit  illa  mentis  &  aft~cfl:uum  illuminarlo  &  vivificatio,  cunj 
quibus  toties  in  arenam  profiliunt,  &:  undc  illa  ortum  fùum  habeat,  vidclifdc 
non  à  Deo, cui  habituum  ic  novafum  qualitatum  poft  laprum  infuiionem  non  coii^- 
eedunCp fed  ex  ipfis  Liberi  Arbitri j  huraani  vitibus. 

Ex   The  s  i 


jSq  a  c  t  a    S  Y  N  O  D  I 

'  ExThesiIV. 

Q^fl.xiv.  Ali  in  voluntate  hominis  nunquam  fiicrint  dona  rpiritualia  ,  ideoqne  infufiò 
fanditatis  in  ea  locumlìaberenonpoflìc,&:,annec  in  morte  fpirituali  talia  dona 
ab  ea  fuerint  Separata  :  fed  an  fueric  in  ea  duncaxat  libertas  bene  ve!  male  agen- 
di,  bonaque  velmatavoluntasdicatur  tantum  ab  albione  bona  vel  mala.  Affir. 
Remonftr.  Coli. Hag.pag.  298.  lin.  i(j.  fed  ajunc,  in  voluntate  non  potuic  talis  in- 
fililo fieri,  quippc  quK  ex  fé  libera  ed  ad  volendum  bonum  vel  malum  ,  &c  ab 
opere  fiio  vel  bona  vel  mala  denominahda  eft,  quod  mens  illi  monftraiet,  & 
quo  affetSlus  illam  impcllerenr.  Et  lin.  24.  At,  inquiunt,  in  fpirituali  morte 
non  fcparantur  proprie  dona  {jpiritiialia  ab  hominis  voluntate ,  quia  illa  nunquam 
ci  fuerunt  infita,  led  tantum  liberras  qua  pollet  vel  bonum  vel  malum  facere^ 
àdWal.56.57.  • 

ÀntithesisI, 

Cum  homo  conditus  {ìtad  imaginem  Dei,  qu£e polita  fuit  in  vera  Dei  agni- 
tione.  Col.  3  .&:fan£l:itare  ac  juftitia  in  veritace,  Ephef  4.  Colligiturhinc  ,  non 
tantum mentcm  &;afFed:us  hominis,  fed  etiam  voluhtatem  infignibus  donis  fpi- 
ritualibus,  inpiimis  juftitia,  reditudme  &  intègritate,  qua  perfette  interne  &: 
externe  divina:  voluntati  homo  obedivit  (  unde  fadum  ut  nude  ambularen; 
parentes  primi,  nec  erubefcerentj  ornatam  &  infignicam  fuifle. 

Falfum  itaque  figmentum  lefuitarum  eft,  cum  qiiibus  Rcttiónftrantes  confen- 
tire  videntur,  hominem  in  puris  naturalibus  conditum,  juftitiam  deinde  fu- 
perinfufam  efle  :  Hanc  ut  donum  fupernaturale  amifla.n  ,  naturahbu?  re- 
lidis. 

Falfum  etiam,  quod  Remonftrantes  dicunt,  in  voluntate  tantum  fuifTe liberi 
tatem  bene  vel  maip  agendi. 

Ant  ithe  s I s     il 

Etiamfi  pod:  lapfum  reliquia  quidam  imagihis  Dei  in  homine  remanferint, 
ita  tamen  ea  obliterata  eft,  ut  prseftautiflìmajlla  dona,  ceufunt,  fanditas,  jufti- 
tia,  integritas ,  reditudo  &  ad  Deo  obediendum  admirabilis  promptitudo,à  vo- 
luntate hominis  omnino  lepatata  fuerint,  ita,  ut  qui  ante  lapfum  libenter,fpontc 
&  cum  voluptate  Deo  fèrviebat,  eidem  nunc,  cum  figmentum  cordis  eius  malura 
fit,repugnet,  prorfufquc  abeo  fit  averfus. 
I^aslt.  XV.  An  libertas  volendi  bonum  &  malum  poft  lapfum  in  homine  temanferit,  ut 
pars  creata:  hztuix ,  vires  autem  fuas  propter  tenebras  mentis  &:  connexam  aiFe- 
duumdepravationem  exerere  non  poffìnt.  Sic  Rèmonftr.  Coli.  Hag.  pag- 198, 
lin. 18. 19.  pag.500.  Iin.14. pag.  301.  Deus  hominem peccatorem,  a)unt,  natura 
nonprivavit,  cu)us pars  eft  voluntas,  cujus  proprium  eft  libertas  ad  temprppofi- 
tamvelrecipiendamvelrejiciendam.  Etpag.  302, 

AìTTITHESIS. 

Étiamfi  facultas  volendi  &  quidem  volendi  libere  poft  lapfum  remanferit,^!- 
la  tamen  in  homine  corrupto  libertas  eft  ad  bonum ,  fed  ad  malum  tantum ,  ^od 
libere  abfque  ulla  coadlione  vult  &  patrat .  Et  hic  boni  omnis  in  Voluntate  de- 
fedus,  noneil  tantum  ex  mentis  tenebris  &:  affc£tuum  depravationc  ,fedipfius 
voluntatis  per  lapfum  corruptione.  Probatur  iifdem  teftimoniis  &  argumentis 
quae  fupra  iiint  aliata. 

Aneadcm 


NATIONALIS     DORDRECHTAN/E.  i8i 

Anccidcir,  libertasvoluncatismaneacin  rcgeneratis ,  quse  fuic  in  homine  corni-  Qli?"-^^^^ 
pto.     Affimi. Remonftr.  Coll.Hag.pag.301, 

Pvdjp.  Negamus  :  Nani  homo  coiTi-iptuseft  tantum /èrvi'.s  peccati,  idcoque  non 
potcftnilì  malum  velie .  At  homo  rcgcneratlis  eli  tcrvus  jullitrx,  ideoque  poteft  ct- 
iam velie &fccere,  &:vultacfacit  reipfà  quod  bonum  eli.  Rom.  6.  per  totum,  &; 
Roni.7.  in  fine.  Nequaquam  itaque  hi  duo  Itatus  hominis  ante  regenerationem  &c 
pofteam  contundi  debent. 

Anrcgeneratio&vivificatio  inchoentur  ab  opere,  quod  Deus  ipfum  hominem  vii^"*^^^^- 
jubet tacere, &: quod  cum homo  facir,  paulatim  reviviicit;  Et  an  hominis  aliquod 
opus  >pra;cedac  lui  vivificatioiflln.     Aitìrm.Rcmotillr .  Qoll .  Hag .  pag.  502.  lin. 
jS.&ij.       ■  - 

*  •      "      Antithefis-." 

*'  '  * 

«■-  :Ciim  Dcusdervelk  &perficcre ,  Icgcm  lìiamindat  cordibus'noftris ,  mutet  cor 
lapidcum  in  canieum  ,^olus  nos  vivìhccCj  &  cxmortuis  excirer ,  det  Spiritum  novum 
h^c  :  Colli  itur  hinc ,  initium  Coiiveriìonis  non  elle  ab  opere  aliqiio ,  quod  facit  ho- 
mo ,  fcd  quodfacit.fòlus  Deus  ,iux{^Tiukiphcescius  hac  de  re  promillìones.  Con- 
trariam  blalphemiam  detcllamur..  » 

An  mente  &  afteftibus  vivificati?  ,  voluntas  irta  virtute  mentis  &:  àtfeduum  ^^^ 
reddatur  potcns,in{itam  taculta'tem  ,^olendf«&:-  volendi ,  exercendi ,  & ,  an volun-  '^^'"° 
tatis\iivincatio  proprie  in  eofitalìt.Affirm.Remonft.  Coli. Hag.pag.  3  00. ubi  dicunt, 
affeclus  amere  veritatis  inflamniaynotS.vólmitatGm.ad'illam  ampleitendam  inftiga- 
^re^     Etpaulopoll:^am.&:intelledus&alfe6tusjamnuHc  vivificati  funt,  atque 
*aratiònevoluntaséftpotens  fada,ui?  innatam  vol^idi  ac  nolendi  facultatem in  *     -.. 

|tólumproducat,inquovoIunratiSYiYificatioproAieiìtaefl:.        " 

'■  .      '*  '  ■    iAntithefìs^i  ;>     '"  " 

.«  ^  *'■■.■':■ 

IntelleiStus  &  afFedlus  vivificatine*!  A'ivifica'ht'Vofuittareri:! ,  autpotentem  eàm 
faciunt  ad  nolendùni  &:  volendiim.  Se4.1plus  Dei  Spiritus  qui  mencem  illuminat 
écai-Tedus  veritatis  amore  iniiamniAct  vclLmtatcM'fimul  immutar,  ut  velit  bonum 
coque  deleéletu'r ,  qua;  ante  efticacem  illam  Spiritus^  operarionemnil  nifi  irulum 
velie  poterat.  Pallini enimha:'c  in  Sacris  Literis  foli  Deo4trj^\uintiir.  Sic  Pau, 
lus 5  cum  dixiflet ,  nos  omnes  fujitìe  mortuos  in  peccatis  ,  &:nrftura  filios  ira:,  dicir 
non  nos  ipfos  ,-fed  Denm  nos  viwificafle  :  de  roto  homine,  non  de  parte ejus  lo-* 
qucnSjEph.2.  <>•■!., 

J^ntitheiìs  II, 

Vivificarlo  'foluntatìs  non  eft  proprie  in  co  f  ita ,  quod  voluntas  per  mentem  &  af- 
fed.us  vivilìcatos potens  fada , innatam  volendi  &f  fiolendi facultatem  in adum  pro- 
ducef^ucat;  fcd  ,  qudtì  qua:  antea  lèrva  fada  fuerat  peccati,  bonum  jam  poilìc 
■vclle&:  acluvclitjfueque  Converfionis  incrementumleriodefidcret. 

^htithefis.  m. 

Sacrifìcivmi  ilìud  cord.is  fratti,  &  animus  fradus  ac  contrirus,  qu^-e  Deus  ribn 
^crnit\  Pfàlm.'^iyion  cft  irregenitorum ,  ut  fòmniat  Toh.  Arnold,  pag.  soj.adv. 
I.iicn.  Sed  tantum  vere  regenitorum  ,  qualis  erat  David,  cum  halce  preces' 
funderet. 

An  per  Euangelicorum  mandatorum ,  patheticarum  invitationum ,  exhortatio-  Qua-ft 
num,fuaiionum,excellentiirimorunivita:a;tern^promillbrum,querelaruni,prote-  ^-'    '    *  ' 
ftationum ,  comminationum notitiam &:c.-  voluntas invitetur,excitetur,  propellatur 
&:in{ì:igeturadprebcndumairenlum,ideft,adcredendum&obedieiidum.Ailirm. 
Remonftr.  Coli.Hag.pag.3-z.323.Ioh.Arnold.advcrfTil.pag.11. 

q  Anti, 


JÌlVeU.  XXI. 


i8i  "A  C  T  A      S  Y  N  O  D  ì     ■ 

Anrithefìs. 

Etiamfi  Deus  mandatis,cxhortarionibus,  obtellationibus ,  fuafionibus,  minis> 
addo calamitates ,  pcenas&c.  ad  convciCendum  homines  pJcrunque  utatur:  nul- 
lo tamch  modo  hec  omnia  ad  convertcndum  hominem  fufficcrc;  Scd  aliam  &  in- 
finito majorcm  vim  fupcrnaturalcm  ,  &:  fiipcreminentem  magnitadinem  potcn- 
da'  Dei ,  c]ua  Deus  Icfnm  à  mortuis  cxcitauic ,  ad  hominis  convcrfìoncm  ncceirariain 
ed'c.  Quam  vim  rcfiirrcóbionis  Domini  Pauliis  optatutEpheiij  cognolcant,  coque 
nomine  ardente!-  Dominum  precatur.s  ipfàque  jam  ebnverfus  magis  magifque fènrire 
dciidcrac,  Phil.3.10. 

Fall^itaque  fune  ha;  Rcmonftrantiumaflcrtiones.  ^  •  '     * 

1.  Quod in  hifcc iLiafìonibus  ah jfquc  al licij^conftet  grana cxcirans  cii'ca  volunta-»' 
rcm,vocatio  cfficax,  potentia  credendi,  omnibus  attentis  auditoribus  communi-* 
ter  collana. 

2.  Rihilcccohfìrtere  Deivolunrarcm  &intcnrionemhominemrcgenerandi. 
n,.  Hanc  elle  vim  illam  Tupernaturalem,  qua  homo  convertitur. 

4.  Hanc  die  naturam  majorem  &:  potentiorem ,  qua  natura  (cipfàm  vincere  S£ 
convertere  pollìr. 

5.  Denique  velhac  fola  morali  grafia  homines  anìmalcs  rcddì  ipintualcs. 

ExThefiV. 

Anpofitis omnibus  grati^'opcrationibus,  quibus  Deus  ad.converfìonemutitur, 
Converiìotamenitam.aneatinhominispoteftatej  ut  fcipfum  poffit  convertere  vel 
non  convertere,  credere  vcl  non  credere,  Deoque  &  Spiritai  ejus  regenerationcm 
intendenti  atqueoperari  volenti  rc(ìfl:ere,eamque  impedire  vel  non  nnpcdir^  Scc: 
Affir. Rcmonftr. inColI.Hag.  infìnitis  locis ,  inprimis  pag.  zy^.hn.  i8,ubi  dicunt, 
mukosSpirituiSandoitarefiflere  reipfa&ef5caciter,ut  opus  convcrfionisfua:im- 
pediant,adeoquegratiamDeireiìltibileinmanere, loh.  Arno!,  ad  Tilcn. pag.  337Ì 
Arminij  ,inquit,fcntentiaha;ceft.*  gtatiam  non  ita  inftruere  hominem  novis  viri- 
bus  ,  quin  lèmper  maneat  in  hominis  poteftate ijkuti  vel  non uti.  Ad  Walach-  pag. 
^(3.  hn.25.&:pag.(S8.  Arm.iniusadPcrkinfipag. 243.  Manet,ait,femper  in  pote- 
vate Liberi  Arbitrij,gratiam  datam  rejicere  &  fublequentem  repudiare  ,  quia gratiai 
lion  eft  omniporens  Dei  adio,  cuirelìfti  à  Liberò  hominis  arbitrio  non  poilìt. 

Antithcfìs. 

Deopergfatiarh  fnarii  hominem  convertente  ,  inque  hominis  mente, corde  & 
voluntate  grana  {uainterna&:  efficaci  operante  ,  nullo  modo  in  hominis  poteftate 
manctconvcrfionemlliam  impedire  vel  non  impedire.     Sifccus  ciret, 

1.  Deus  tantum  liiaderet,  non  iimulperfuaderèt,  f'ed  hominis  arbitrio  hoc  per- 
àiitterct,  five  morem  gererevelit, fìue  non.  Et  lìc  nihil  aliud  pricftaret  quàm  ho.-, 
mo  amicus,  qui  multis  rarionibus  &:  argumentis  amicum  in fìiam  lèntentiam  pertra- 
heremoheur.  quod  abfurdumcfl:  de  Deo  dicere,  qui  corda  noftra in  fùa  habctpotc^ 
ftatc ,  eaque  inclinat  quo  vult. 

2.  Sic  Deus  ab  hominependerctj  non  homo  à  Dee. 

3.  Sicgratiaefficaxpenderettafttumabeventu>eoque  incerto,fi  /cilicct,  homQ 
velitvelnolit.  •» 

4.  Sic  efTet  hominis  currentis&volcntis,  non  Dei  mifercntis  tantum:  quod  indu- 
bitato Icquitur ,  fi  homo  gratiam  aut  acccptare  aut  repudiare  poteft.  Atnon  eft 
volcntis,  fèd  Dei  mifcrcntis.  Èrgo:&:c. 

5.  Coniìdercntur  exempla  Apoftolorum,  qui  fimulac  audircnt  voccm  Chrifti, 
Sequere  me,protinus  rehàis omnibus, fèquebantureum.  Vnde  vero  hoc.^Num 
ex  morali  tantum  fuafìone  ?  Nihil  minus  ,  cum  fecundum  extcrnam  Ipeciem 
Chriftus  omnium efi'et  miferrimus  &  contemptusac  abje6biflìmus  virorum,  dolori- 
ìbusafFedus  Iefà.53.  Ergo  ex  interno  &  efficaci  traélu.     Exemplumlatrorxis  admi- 

rabilc 


NATIONALIS    D  ORDRECHT  AN^Ìl.  183 

i-abile  eft  ,  qui  Spiritu  Chriftitadus  &:  ciaaus  ,  miferere  mei  ,  clamar,  'Do?mne  cnm 
''venerisinregrumi  tuum.  Etauditprotinus  dulciilìmam  illamvocem,  <^mendko  ti- 
bi ,hodiemecum  erls ,  &c.  Anne  exiilimandum  tum  languidam  &  inefficacem  in 
cis  faille  Dei  operationcm  ,  ut  prò  lubitu  grariam  oblatam  repudiare  potuc- 
rint?     Quinpotius  ita  fìia/ìt  Spiritus  Sandus  ,  ut  iimuletiam  perfiiafèrit. 

6.  Porro  iì  Deus  hominem  ita  converteret,  ut  homo  poflet  convcrlìonemfui  im- 
pedire &:c:  tum  Deus  non  daret  velie  &:pcrficere,  Philip.  2, 

7.  Sic  ctiam Deus  non  dilcerncret  hominem  i.Cor.4.SedhomoDeum, 

8.  Sic  homo  poirctgloriarifè  aliquidhaberé  cjuod  non  accepiflet,  nimirum,re- 
ctum  Liberi  Arbirrij  ufum  &  adum  ,  fòla  utcndi  co'poteftate  per  gratiam  iìbi 
collata. 

9.  Sic  Chriflus  hominum  Servator poteftate  tantum  eflet;  homo  autem  fui  ipfìuS 
fervatoraiStu, 

10.  Sic  homo  amplius  ad  falutem  fuam  conferret  quam  Deus ,  cum  poteftate  lon- 
gepotiorfitaftus. 

Ex  quibus liquido  conftat,  Blafphemam  efle  hanc  Remonftrantium  dodrinam, 
ideoque  merito  ab  Ecclclìa  Dei  dcteftandam, 

Antirhefis.  IL 

Homo  quando  convcrtirur,  irrefiftibiliter  convertitur  ;  etiamfì  ante  converfio- 
nem  nihil  aliud  quam  Deo  relìftat  ,  poft  converlionem'  etiam  ex  infirmi  tate  ei 
relìflere  polìk  &:  iarpenurnero  relìftat.     Nam  Deus  hominem  converrens  ,  ita  in 
%o  agit  elHcaciter  ,  ut  ex  nolenre  faciat  volentem  ,  atque  ita  adu  omnem  refi- 
ftcntiamtoliat.     Fiuntejaimqui  convertunturFilijDei ,  amici  Dei,  fratres  Chri- 
fti,  vivi  lapides ,  concives  Sandorum  ,  qui  magno  cum  gaudio  Deo  efficacitervo- 
canti  obtemperant ,  .tantum  abeft ,  ut  relìftant,  .  Q^uamvis,  cum  virus  afpidum  fiib 
hacrcfiftibilitate&:  irrelìftibilitatelateat,  haice  x«M»o<^&)y/«f  ex  Ecclcfiaeliminandas 
cenleamus.  :,    ......      ,...-.  .■   ■   ,...y.  ,    <   ■   ,      ... 

^,.  Àniion  fola  Dei  gratia ,  fcd  &  hominis  voluntas  tanquam  fubfequens  &:una  cum  Qusft.xxtJ 
gratia  iens ,  non  ex  le  icd  efficacia  gratix  vna  operetur  ad  efficiendam  ipfàm  adu  fi- 
dcm  ,  atqucita  lit  concurliis  gratix  divin^e,  &  voluntatis  human^;Et,an  hiec  fic 
gratia adiuvans ,  concomitans ,  profèquens.''  Affìr.Remonftr.Coll.  Hag.  pag.  27X0 
Iin.18. 19.20.21.  pag.  Z75.  Voluntas,  inquiunt ,  excitàta  per  gratiam  prasvenientem 
(quxiplisfunt natura;  lumen  &Verbiprceconiumjidonea  fadacft,  ut  cum  gratia 
concomitante  &  per  eam  operetur.  Et  pag.  290..  converfio  eft  adio  hominis  per 
Dei  gratiam.  Et  ad  "Wal.  pag.  6z.  6^.  dicitur  voluntatem  hominis  effe  gratiae 
Dei  caulàm  lìibordinatam,  & adejufdcm  operis boni apotelefma  concurrere. 

Antithefis  L 

,  Cum  vires  Liberi  Arbitrij  ad  bonum ,  per  lapfum  non  tantum  vulneratiE ,  fed  pe- 
nitusinhomineannihilata;&amifl'seiint,concuriiimejufrnodi  gratiseDei  &  voiun~ 
tatis  humanx  in  eonverfione  hominis  piane  tepudiamiis.  Inrelledus  quidem&voT- 
luntas  leu.voicndi  vis,  cogitationcs  &c.  ipflus  hominis  font,  idque  exgeneralis  Dei 
gratia; benefìcio :Sedbonii-as,puritas,  reditudo  in  intcUedu , voluntate  &  corde,, 
JòHus  Dei  opus  funt  mere  &:integre. 

Antithefis  IL 

Vnde  colligimus ,  &  adverfus  varia  haec  Remonftrantium  figmenta  indubitato 
concludimus, hominem  ad  primam  fui  converfionem  nihil  conferre  ,  fèd  habere 
fcmerepafliv.e,quemadmodumcxcusiIleIoh.9.  cum  viliim  reciperet,  &Lazarus 
cum  ex  mortuis  excitaretur.  Homo  tamen  jam  converfìis  in  continuatione  fiia: 
cbnveriionis  Dei  ovn^y^^  defiderahdo  iricremcfitum  donorum  fpiritualium  ,  fi-' 

«J  ^  deijSpeij 


i«4  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  1 

dei ,  Spei ,  caritatis  v  òmniumquevirtunim  Cfariftianarum,  ideoque  verbumaudicn- 
do,  legende,  meditando  ,mdcrinenter  orando  &:c.  merito  dicatur  :  ita  lanica  ut  ini- 
tium,medium,  augmCntum,  finis  omnis  boni  m  folidum  fòli  Deotribucndumfit,qui 
dat  velie  &: perficerc.  Hinc  Dauidjam  converlus ,  adhuc  crac  ardencer ,  o  Domine 
Recte  animum  metim  ad  (l'attua  tua  ,  néqiiejìnas  defleih  ad  quéijitim.  Pfàlm .  119.  3  (J .  Item 
Pf  ài .  1 4  3  •  Doce  tne  facere  pLuitum  tmim  ,  quia  tu  D  eus  rneui  es  :  tuo  Spiritu  hono  de  due  me 
per  terramplanxìn. 

Nullumitaqueconciirfumgrati3e&:  Liberi  Arbitrij  in  prima  noftri  converfionc 
agnofcimus.  Ratio. 

1.  Siimus  enim  mortui  inpeccatls-,  Eph.  z. 

2.  Ammumnmndum crea m  me  Deus,  Pfàl.51.  Vndeliquetjhominisconvcriìoneni 
cH'enovam  creationem.  Ergo  hominis  voluntas  cum  Deigratia  non  magis  opera- 
tur ,  quam  cum  creatore  creatura  dum  creatur. 

3.  Agnofctte  lehovam  efeaffe  nos,  non  nostpfou  Pfàl.  i  òo.  Loqui  aucetn  Prophetam 
non  tam  de  prima  creatione,  quam  de  regeneratione,patet  exfeqq.  Nos  populta eitii 
fumiii,&  grex  pajta^s  eius, 

a^.Deus  dat  velie  ér  perficere.  Ergo  non  adjuvat  tantum,  fed  totum  ipfe  operatur. 
Sic cx^rcii'c  AuguAinus, rt'uehmus ,Jinenoi>isoperatur  :  cum  aittem  volumus  nohifeunt 
cooperatnr.  De  Grat.&lib.Arbitr.Cap.iy. 

5.  Amplius  ego  laboraui  quam  tilt  omnes  :  Non  ego  tamen^  fed  gratta  Dei  qu£  mecum  elt, 
Hasc  paucula  fìifrìciant ,  cum  res  ex  Sacris  Literis  plana  &  perlpicua  ut. 

Non  pofTumus  itaque  non  fummam  Remonftrantium  in  proferendis  cerebri 
fui  vanitatibus  audaciam  &  impudentiam  admirari ,  quando  exprelle  ad  "Wal. 
dicunt,  pag.(?3,voluntatemhominisadoperis  boni  (loquuntur  autemdeinitiocon- 
verfionis)  ><7rj7ì AEo-iwa  concurrcre.  Itcm ,  voluntatem  efl'e  caufl'am ,  qua  proxime  & 
immediate  velit  bonum ,  credat ,  fpercr,  diligat.  Item,  omhem  aQ:ionem  ab  aliquà 
proxima  pocentia  emanare,  ideoqUehosiplos  conuerlionisa£lùs,puta  credere,  fpe- 
rare , diligere,  dolere, pceniterc ad  voluntatem  referri  necefle  effe,  non  ad  Deum, 
Et  {ìmilia  alia  ibidem  £75^o?o^a£,,  nimis  audaci  aufuproferrenon  erubucrunt,  quasnos 
merito  abominamur ,  &:  prò  blafphemis  habemus. 

Subtiies  auteiniilos  &fublimesDifputationes  de  Concurfu  gradx  Dei  &  voJun- 
tatis  hominis  ijs  relinquimus ,  qui  ingenij  fui  acumen  oftcntare  malunt,  quam  S.  Scri- 
pturx p^rfpicuafimplicitate contenti efle.  Quid,  quod  ne  ipfi|quidem  acutifllmi 
Philofophi,hac  dereadmcdumrubtiliterdiflerentes,  cumfcipfis  confentiant,  quod 
liquebit  ex  Libro  Suarezij  de  hoc  concurfuDei  &  hominis  confcripto. 

Exhifceitapofitis,&:  exDci  VerbofirmatiSjahasenafcuutur  quaeftiuncula^  à  Re- 

monftrantibus  paffim  mo t:e ,  quje  paucis  mdicanda^  tantum  erunc ,  cum  ex  {uperioii- 

bus  reipfàfàtis  lìnt  confutata. 

.  An  Gonditionem  ftipulari ,  camque  irrefiftibilirer  efficcre ,  &:  propter  eam  aliquid 

'  promittere,&  hoc  ipfùm  quoque  irrefiftibiliterpr2ftare,nonpugnentmteriè.<'Aiunc 

Remonftr.Collat,Hag.pag.282. 

Relpondemui ,  minime  hxc  pugnare.  Deus  enim  poftulat  à  nobis ,  quod  ex  nobis 
ipfìs minime praeftare  poflumus,ut  fciamus,  quidnam  ardenter  à  Domino  petcrc 
debeamus.  Hinc  cum  Auguftino  nobis  diccndum,  Domine ,  da ,  quod  iuhs ,  d^iube 
quod  vis.  Ergo  quam  Deus  à  nobis  ftipulatur  conditionemjeam  ipfe,  quae  eft  naturae 
noftra:  pravitas  &;  corruptio ,  in  nobis  adimplet: 

Deinde  promiiTiones  fìias  prxftat,  fed  non  proptcrea ,  quod  nos  conditionem  re^ 
quifitam  prxftitimus,  fed  ex  mera  gratia ,  atque  ita  fua  dona  in  nobis  coronat,  ut  ita 
omnis  gloria  in  fòlidum  foli  Deo  tribuatur. 

Deinde,  fihasc  inter  fé  pugnant ,  tum  ipfa  Scriprura  3  adeoqwe  ipfe  Deus  fe- 
cum  pugnar.  Nara  poftulat  ut  Ifraehtac  corda  fiia  circumcidant,  Deut.  10. 
Sed  Deut.  30.  promittit  perMoyfen  ,fequodabipfìspofl:ulavit,in  cis  effediurum. 
&cor  eorum  circumcifurum.  Sic  Ezech.  i8.  mandar  Dominus  :  facite  vohis  cor 
novum,  éf  Spiritumnovum:  Sed  Ezech.  32.  promittit  Dominus  :  Bgodaho  vohis  cor 
novum ,  drjpiritum  novum.  Quae  itaque  ha:c  hominum  vsfaniaeft  >  ex  hifcc  pug  * 
nantiavenari  velie? 

Ah  ho- 


NATIONALIS    DORDRÈCHTAN^.  1S5 

An  home  pofllc  illud  quod mandar  Deus  vel  facerc  vel  omitttcre  J  Remonftr.  Qh^"^' 
,  Coli.  Hag.  pag.zSi.  non oblcure fehoc  ièntirc  facentur. 

Antithefis. 

Homo  poft  lapfiim  nequaquam  illud  prxftare  poteft  quod  mandar  Deus  :  non 
magis  quam  ^rhiops  pcllem  fìiara  aut  pardus  mac^ilas  flias  immurare  porcft, 
Ierem.13. 25,  MandariraqxicDominus  iiuilrainlege,  ur  fciamus,  nonqua^  fmr  no- 
ftrze  vires,  ièd  quod  ilr  noftium  otiicium  :  quidque  facere  debcamus ,  non  quid 
facere pofllmus .  Et  fimul  promictir  le  hoc.quod  mandar  in nobis  efFefturum.  Vt 
fciamus  à  quo  hoc  perere ,  &:  cui  illud  acccprum  ferre  debeamus ,  nimirum  Ioli  Deo» 
Ciù  lìr  omnis  gloria  in  fecula. 

Ha:cqua^ftiocumprioribuscoincidir,  AnlcilicerDeusnon  polTir  jure  nobisoim- q^    a 
pcrare  ,   quod   ipi'c  irrelìftibilircr  in  nobis  efficir  •    Sic  Remonftr.   Coli.  Hag-  ^" 
pag.z9i,29i.  .     .  ..       ^ 

Refpondemus,  Dcum  iure  à  nobis  omnia  qux  mandar,  pollulare,  Dederar  enim 
poiribilirarem  ;  quam  cùm  iiia  culpa  amifèrir  homo  5  Deus  proprcrea  non  amirrit 
iusllium. 

.  Deinde, quando Deushocquodjureànobispoftular,quodqueminime  nospra;-  « 

iftarepoflumus,  in  nobis  fé  operari  velie  promirrir  ;  annonporius  cum  admirarione 
ija'nc  immenfamDei  bonirarem  exofculari ,  depra'dicarc,  &  magni  facere  debemus, 
quam  illam  in  j  us  quali  rrahere ,  &  ad  rarionis  noftrie  caprum  facrolànóia  hasc  my ile- 
ria  aprare  velie.  ;    .     .  ..-      ..    ' 

An  infuilo  novarum  qualirarumbonaruminvoIunrarem,inrelIe(3:um  &  afFedus  Qiia:ft. xsv, 
repugnermediorum  adminiftrationi,  quibus  Deusinhominenovamviram  operari 
Vulr,eamqueob  cauilam  virrures  quaeiiinrin  homine  regcniro ,  porius  comparara: 
quam  infufe  dicanrur.     Allìrm.  Remonftr.  Coli.  Hag.  pag.  292.  lin.  ulr.  &:  ad 
"Walach.  pag.  5^,    v     ,    .    ,    .       .       ■  .  ■  -  :  .  .      > 

Rcfpondemus ,  Nequaquam  pugnare ,  cum  fubordinara  non  pugnenr.Nam  Deus 
uriruì"  medijs  iftisò  nimirum ,  pr^dicarione  Legis  &  Euangelij ,  &  per  illa  media  effi- 
cax  ell;,efficiens  ineledis  illud  grariofc  quod  in  Lege  &:Euangehorequirir.  Vbihic 
rcpugnanriaaliquar'DeumauremmuItaànobis  poftulare ,  quxpracftare  nequimus, 
anreaoftenfiim,  &  per  lefaris  cftmanifcftum, 

Aaaurem  virrures ,  qua:  liinrin  regcniris,  porius  comparata;  quam  infuf^  dicanrur, 
deeo  noninulrumlaborabimus,mo do omne illud, quod fiuecompararumflue  in-  , 

fuilim  firUolidivinsEgrariaeprorlùs  rribuarur.  Remonftranrium  aurcm  fenfu ,  qui 
nunclatere neminem facile poreft,compararasefl'e,ftnehonoris  divini  imminutio- 
nciiicinecporeftnecdeber.  ,  ,    .  .  ..  ^ 

..   AnlibertasvoIuntaneft'enriaIiteradli<^r.ens,quaporeftobje£l:umnolIc& velie  aut  Ouiftxxvr" 
nori-vellc,  rollarurè  volunrare  ,fi  dicamus,  Deum  in  converlìone  hominis  rolJcre  ' 

cninem  refiftenriam  ?  Aiììrm.  Remonftr.  adverf  "Wal.  pag.  55.  In  Coli.  Hag. 
pag.  292.  «       . 

_.  .Refpondcmus  primo,  nos  ejufmodi  liberrarem,  qua  poffir  volunras  nolle  aut 
velie  :,  aur  volle  &:  non-velie  bonum  ,  minime ,  hominis  aure  fui  converfionem  vo- 
lunrari  adhxrere,  concedere.  Eft  enim  homo  férvus  peccar!  narurajRom.^.ac 
proinde  nulla.in  ep  ad  volendum  bonum  hberras. 

Secundò,negamushqc  fcqui,quod  ex  hoc  modo  Converllonis,  quam  exScri- 
pruraruemur,  Rernonftranresféqui  conrendunr.  Nam  Deus  hominem  conver- 
rens,iramouer&:renouar;non  ranrum  ìnrellc£tum  6c  aife£l:us,fcd  eriam  volunra- 
tem  3  vr  volunras  libere  &c  minime  coa6te.velir  bonum  ,quòd  eriam  vulr Deus.  Arque 
ira  àvokinrare,  non  liberrarem  ,  fcdmolh  rradioUe refiftenriam  roUir.  Iraur  homo, 
qui  narura  nihil  aliud  poreft  quam  Deo  refiftere,  non  reliftar  in  {ili  converlìone  Deo, 
fed Iponre  &:  alacrirer  ac  liberrime ,  morus  à  Deo ,  ablque  reCftenria  velir  bonum  oc 
fui  converfionem.  r%     a 

An ,  li  lic  converramur ,  omne  robur  admonirionum  ,  omne  defiderium ,  omnis  ^^  «^xv!.; 
feduliras  &:  foUicirudo  converiionis  inhominejcxtinguarur.  Affìrm.Rcmonft.inCol. 
Hag.pag.279: 

q  j  X.  Relpon- 


jZ6  A.CT  a     S-YN  0:D  1  .   i    . 

1 .  R erpondemus  ■,  ex  fupeiioribus  liquere  hoc  iTìinimc l'equi.  N^im  clìtn  adhot- 
tationes  omnes  totidem  media  iinc,  per  quse  nos  Deus  convertir  >  acque  fiaapo- 
tcuciainnobis  opcratùr,  qiiod  noflris  vinbus  nullo  modo  quimus ,  quomodo  hac 
ratione  extinguitursàc'non multo potiuS;ftabilituradmonitlonumrobur.<' 

2.  Dicimus,  nos  eyaimodi  defidcrium,  fcdulitarem  &:  foiicitudincm  converlio- 
Ois  i  abiqué  Dei fuigulan gradai  in  nullo  liominum  ante  ftM'  converfìonem  clTe  pof- 
(ejafl'crere.  .;,.r,n'       ■     :-.   -•--  - 

3.  Qjianjdo  jam  homo  oonverfus  &;  fid&'donatus  eft  ,  tum  mirum  in  modum 
lìonunis  deiìderium  ,  ("edulitas:&:  foiicitudo-pro  confèrva-rione  boniac'ceptiexa- 

'  cuicur  ,  tantum  -abell ,  ut  extinguatur.  -   Tum  clamant  cum  I)avide ,  Domincy  cofì- 

fit.m.i  in  Mbis  quod  operafus es  :  cùmDiicipulis,  Domine ,  iida.ttgeriohis  jìdem:  Etruriùs 
cum Davide, Domine ,  notAsfac miht  via^s  ti'.ds  ,  docc  me  femitas  tuas.  Plalm .25.  Vni 
cor  meurr^ tibi ad timendum  nomèri  tuum  Piai  86;  Quod  iraque  tories  IlDc  mculcant 
Remonftrantes  ,  id  llnexaiuia  faciunt ,  &:  illud  ad  fallendum  rude  &  infcitum 
VLilguspcitinct  &do6ì:rinam  OrthodoxamiuJpcdamreddendamapudincautos. 
Qiixitio.  ^^^  ^^  1^,^^  doclrina  fequatury Deum  non  eilb  (ìncerum  in  offerendo  vèrbo  fuo  ho- 

^^^^   '         mmibusinequejuftuminpimiendisijidcm,'   ■ 
AuintRemonft.ColI.Hag.  pag.296., 
^  Refp.  I.  Deumfìnccrenihilorainusverbum  fiium  hómiriibus  offerre,    Serio  enim 

^lynccredocet&:  iuculcar,quidnanìahhomiiie  rcquirat,  c^quodnarn  fir  hominis 
debitum  Deó  officium:  acfèrio  quoad  approbacionem,  vult  oninium  converfìonem. 
Quare  antem  Jion  omnibus  eam  velit  dare ,  cunofius  illifcnitenttir ,  tjui  valantternitio-' 
/^f'/r/zrt',  utloquicur  Auguilinus.  "  ..  . 

...fjsT.'C  '^'  Deunietiamjuftifìunepunireyerbononobcdienres.  lufim enim eUìeh ava é" 
iftftitias  Jili(^it;VÙLÌ.  1  i.Item ,  u-flusefr,  (jr  recta omnia ejus indìcia^  Pfàl.ii 9. De  hoc  vide- 
acur Quseflio IX.  Catechefi Heidclb.  Quiitaque hic Deum injuflitix arguere nu- 
dent,  co^x.ctit.Deum  itifitim ejfetn  fermonihm fuk ,  cjrvincere ^quando  iitdicatur.  Pfàl.5 1 .. 
Ipfè  enim  multa  Icnitate  tulit  hominum  malitiam  ,  qua  dlum  ad  iram  prQVOcarunr, 
ejufque  tótcrantiam&henignitatemfpreverunr,  Rom.z. 
Quxft.xxix.  ^j-^  (y^^  efìentialis  voluntati  indeterminatio  &  agendi  indiffercntia  roilatur?Hoc  in^ 
fpeciemabf  ardo  mirum  in  modum  fé  oble£tant  paffim  Remonftrantes  ,  in  primis 
ad^X^ai.pag.66.       _•  , 

E.efpondemiis ,  Nos  ejufmodiindeterminationem&indifferentiam  voluntatis  ad' 
bonum  &malum  nullo  modo  pofllapflimhomini  concedere,  ficuti  fupra  oflenfiim, 
Summahaeceft.  Nos  nullumLiberumArbitriuminhominc  non  regenerato  ad  bo- 
riumagnofccre  jfedferuum  peccati  tantum.  Fruflra  itaqne  totiesillam  fiiaminde-' 
terminationemnobis  obtrudunt. 
QuaEft,  XXX.  ÀnhacdoftfinaOrthodoxademodoconverfioniSjVefapraÈcipiehdi  ^ob^dien- 
dirariotóllatùr,  SicpurantRemonflr.adWal.  pag-70. 
Rcfp.  Neutrumhincrcqui  dicimus. 

I.  NontolhrationemprxcipicndiquaEromnino  neccfiariaefl. Omnibus fìquidem 
hominibus  Gonfiare  dtbetomni  tempore  ,  quidnam  coramDeoredum  &:  a;quum 
lic ,  quidque  Domino  Deo  fìio  homo  debeat. 

Deinde  hxc  prxcipicndi  &:  prsecepta  indefìncntcr  inculcandi  promiffiones  & 
comminarioncsproponendi&:  explicandi  ratio,  medium  efl ,  quo  Deusutitur  ad" 
hominemconvertcndumjUtfiipradi6tum.Ergo&hanc  ob  caufàm  praecipiendi  ra^ 
tio  neceflaria  eft. 

1.  Non  obedicndi  rationem ,  quia  homo  per  media  illa  converfus ,  vere  Deo  obe- 
dire  incipit.  Deinde,  poflquam  hominem  con  vertit,indefìnenternihilominus  pra?- 
eepta fìia  proponi,  doceri  &: explicari  vult  Dcus,&  lecundum  ea obedientiam poflu- 
lat,  quam  filiali  timore  fponranee&  cum  fiimma  voluptate  vere  converfì  prarftant, 
ferio  &  ex  animo  dolentes ,  fi  quando  eos  cxorbitare  contingat,  Deumque  rogantes 
aflìdue prò  peccatorum remifTione  &  Spiritus fili  Sandi perpetuo  dudu. 

GravifTimeiraqueerrantRemonflrantes,  quando  nos  Deo  non  obedire  flatuunr, 
nifi  obedientia  illa  ex  noflrisvinbus&voluntate,  indeterminate  &indiiFerenter  ad 
bonum&admalum  fehabente,initiooriatur.  ■      ■ 

Qusfl,  XXXI.    An  fìc  nuUum  fìt  difcrimen  inter  hominis  &  trunci  vivificanonem,&  an  hic  agendi- 

modus 


N  A  r  I  O  N  A  L  I  S    D  O  R  D  R  È  e  H  T  A  N  ^.  187 

modus  non  fitalius ,  quam  fi  Deus  ex  lapidibus  cxcitaret  Abrahae  fiUos,  &  cumex  limo 
terrx  Adamum  foimai-et.     Sic  pbcuit  Rcmonftr.  adWal.pag.71. 

Scd  inlana  ha:c  cdminandi  &  vcriiarem  traduceadi  pioreruia reiponiìonc  digna  non. 
cft.  Cum  conllef ,  &  mukotics  iiiciUcatum  fu ,  hominem  effe  creatuiam  vi\  am ,  ra- 
tionepr:cditam&  volendi  poteniia,  idqucquod  vult  libere,  non  coacte  volendi.  In 
eiufmodi  homint  Deiim  agere ,  ita  ut  mcntem  in  Ipiritualibus  ca-cam  illummec ,  affe- 
dus  pi'avo:>  6ccorrup:os  fanct ,  voluntiicm  ad  maluin  tantum  natura  propenfam  im- 
mutctj  &  ad  obedicntiam  libere  abfque  coadione  praeftandam  incliner.  Hoccine  eitm 
truncoautin  ftatualapideveagerc  fcnfu  &  vitacareniibus.?Seddigni  funt  qui  cjulmo- 
di lepidis tabellis ic  mutuo (educant,idco quodamorem  nudae  &  limplicis  veritatis  ab- 
jeccrint.  ^  '  ad 

Anridicamusvcllecffeabhomine,  bene  velie  a  gratia^  reale  difcrimen  inferant.   iH*'*-" 
Item,  an  falilim  lit  ,  bonitatcm  clic  aliquid  fupeiadditum  actui.'^  atììr.Remonft,  ad  ''^^ 
VValachr.p.72. 

Rclpondemus  i.adum  volendi  &  bene  volendi  numero  non  diflferre.  Eft  enim 
unus  idemque  adus^qui  quarenus  adus  etl  volendi  ,  cft  ab  homine ,  auxiiio  tamen  Dei 
generali  fuilentato  ;  quatenus  vero  actus  eft  bonus  ,  a  Deo  eli. 

2,.  Nimisaudafterdicunt,  FallumelVe  ,quodboniias  aftui  fuperaddi  p  offe  ali  era- 
tur.  Cum  è  conerà ,  hoc  verum elle ,  lippos  &  lonibres  ipfa experientia  edocear.  Sa- 
ne, li  adui  interdum  fuperadditur  malitia;  nunquid  è  contrario ,  adui  in  fé  indifferen- 
ti bona  qualiias  fuperaddi  poterit? 

An  converte  me  Domine,  idem  fit  ,  quod  cafligame,  lerem  31.  18.   Sic  fapiunt  Ciarle, 
Rcmonftr.  Coli.  Hag.pag.  283.  xxxin, 

Rclpondemus  paucis  idem  quódPhilippusMarnixius  ,  cuius  memoria  in  benedi'- 
dione  cft,  in  Apiario  fu  o,  loco  de  S.  duce,  refpondit  ijs,  qui  ex  litcra  n  Ezech.cj, 
fecerunt  lignum  crucis  ;  Etiamfi  tantum  lit  Inter  literam  Tau&lìgnum  crucis  difcri- 
men ,  qiiantum  eft  Inter  catum  &  anatem  ,  tamen  hoc  credendum  efle  cum  tic  S.  Ma- 
tri  Rom ,  Ecclelix  vifum  fuerir,  explicare.  /Eque  ferme  magna  differentia  eft  Inter  hjEc 
duo:  caftiga  me  &  converte  me  ;  icd  ita  placuit  cxponere  iis,  quicum  Scriptiu-a,  ut 
pueri  cum  lefleris  &  aftragulis  ludunt.  Si  autem  locum  ipfum,  verba,  fenfum  confide- 
remus,  liquebit  de  converfione  loqui  Propheram,  non  de  caftigatione .  Et  quis,  obfe- 
cro,  unquam  ficprccatuseft,  caftiga  me  Domine,  licut  caftigafti  Ephraimum,  quemad- 
modum  Remonftr.  explirant.  Legimus  faepenumero  fan>:;ios  poenas  &  caftigationes 
ilvc  prxfcntes ,  five  imminentes  deprecatos  efle,  ut  Pfalm.  (? .  &  3  8.  ne  cafiiga  me,DO' 
7nine,in  excandefccntU  tua.  &c.  contrarium,  raro  invenietur,  nimirum,  qucmpiam  pè- 
tìvifte,  ut  fe'DoiTiinus  caftigaret. 

ExThefi  VI 

Quacritur,  an  Rcmonftrantes  revera  fentiant  corde  .  quod  ore  fatentur  &  manu,  Qu^ft- 
Artic,  3.  nimirum,  initium,  progrcflum&complementumfidci,  gratix  Dei  princi-  ^''^civ. 
palitereffeattribuendum.  Vidcatur  Artic.  3 . de cauffa  fidei ,  Etloh.  Arnol.adv.  Ti- 
len.pag.  44i.lin.  5.8. 

Refpondemus,  docuiffe  nos  experientiam,  &crebram  nunc  ipforum  fcriptorum 
leciionem,  verba  haec  tantum  ad  fallendum  excogitata  effe.  Quam  enim  multiplex  er~ 
ror  hic  lateat ,  &  quid  variae  illae  diftindiones  gratia;  contineant  monftri,  haud  facile, 
nifi  qui  ipforum  facris  initiatusfuerit,  exade  norit.  Audiamus,  alijsomiflis  loh. 
Arnoldi  verba  loco  citato  :  Aflenfum  vero  efle,  dicit  Arminius,  partim  ex  praevc- 
nientis  gratis  impulfu,  partim  ex  libera  voluntatis  poteftate,qua£  fi  non  refiftat  impul- 
fui  pranenicntis  gratis ,  ipfam  gratiam  aflenfum  operati  cum  voluntate  concomitan- 
ter,  ad  quam  anteainvitarat  praevenicnter.  En  portenta  &  ludibria  verborum.  Ex- 
plicet  qui  per  otium  poteft;  nobis  interim  ad  finem  properandum  erit. 

DcFide,  cujus  inGorollari)s  fit  mentio,  qitalis  fit,  &  quid  fit,ac  an  eledionis  fit 
effedus,de  co  fupra  aliquoties  monuimus,ideoquc  hicacquiefcimus,  Deumorantcs, 
ut  nos  in  veritate  fuà  conferve!.     Amen. 

q  4  Theolo- 


i88  '  A  C  T  À      S  Y  N  Ó  D  I 

Theologorum  Magn^  Britanni^ 

DE 

V.     ÀRTICVLO     SENTENTI  A, 

^F  I      EST 

Perfeverantia   Sanóloruni. 

IN  hoc  Articulo,  quando  de  Sandorum  perfeverantia  quaeritur,  manifcftum  eft ,  de 
illis  tantum  Sanótis  agi,  qui  rationis  ulli  pòllcnt,  a:\uque  fadei  ex  Euangelio  pre- 
dicato concepta;  juftificantur ,  quiquc  in  cadem  fide  propria^  voluntatis  aótu  aut  per- 
Cell.  Hag.      feverare ,  aut  à  perfeverantia  denccre  ponuntur.    Nam  primo  patct  ex  ipfo  Quinto 
Ben. parte     Remonftrantium  Articulo ,  agideijsqui  Chrifto  vera  ftde  infiti  funt.  Soli  autem 
^•pag,  IO.      adulti  per  veram  fidcm  infiti  funt.  Secundo,idem  pa.tet  fex  Articulorum  connexione. 
Nam  in  IV.  Articulo  Remonftrantes  contendunt,  Deum  operari  fidcm  in  homini- 
bus  per  vini  &gratiam  rcfiftibilcm  :  &  proinde  Deùm  itidem  fidem  jam  in  cordibus 
fidelium  ingcncratam,  per  vini  refìftibilcm  confervire  &  cuftodire.    Ideoque  eum, 
qui  fenici  iìdem  adeptus  cft ,  polTe  eandem  amittere.  Vt  pater  in  ftatu  hujus  Contro- 
Co?/.  iWrf.p/ij.  verllae  à  Remonltrantibus  formato.  At  Deus  operaturlc  confervat  fidem  refiftibili- 
h''-  ter  in  folis  adultis  :  ut  qua  foli  libere  poflunt  graiias  refiftere.  Ergo.  Tertio  Remon- 

fttantes  aflcrunt  Perfeverantiam ,  de  qua  Iiic  agitur,  elle  beneficium  omnibus  fideli- 
bus  fub  hac  conditione  ex  acquo pblatum  ,  fi  gratis  fufficienti  non  dcfuerint.  Qu^ 
aflertio  piane  fiipponit ,  Alticulum  intelligi  debere  de  Perfeveréntia  adu.ltorum,  qui 
foli  libere  deefle  pofTuntgratias  fufficienti.  utpote  penesquos  folos  eft  libertati.s  ufus. 
Coll.Bert.  Haccfi  diligcntius  perpendiflent  Remonftratites,  abftinuifle  poterant  ab  argi;mentp 
iHi.  f-tg.  ip.  fumpto  à  parvuhs  baptizatis,  adaflerendani  juftificatoriim  defeOtionem;,|)ràÈfertim 
ij ,  qui  negant  in  Baptifmo  parvulorum  uUam  efle  rcalis  gratis  collationèrn.  ,  v  - 

Quia  in  hoc  Articulo  duo  funt,  qus  ventilari  folcnt ,  Frimum,  an  non-eledi  ad 
fiatuiii  fandificationis  &  juftificationis ,  ex  quo  in  vere  Sanòìorum  numero  cenfeanr 
tur,  unquam  pcrtingant,  fccundum,  an  Eledi  jullificati  &  fantìificatiunquaniab 
hoc  ftatu  pcnitus  defìcianf'  :  ideo  primo  in  loco  Thefes  ponimus  eas ,  quibus  often* 
ditur,  quoufqucnon-ckdi  in  via  ad  jufiificationem  progredì  pofTmt. 

Qfioad  non-elecfos  p  TheJIs    L 

Quibufclam  non-eledìiis  cònceditur  qua:dam  illuminatio  fupernatura- 
lis,  CLijus  vinate  intelligant  ea,  qua;  in  verbo  Dei  annunciantur,  cfTe  vera; 
ijrdemque  affenfum  pr^ebenc  minime  irmulacum. 

Hujus  Thefeos  veritas  quoad  priorem  partem  ,  illuminàtionem  fcilictt  mentis; 
aperte  ex  ScripturiscoUigitur.  Heb.  6. 4.  ubi  Apoftolus  meminit  coruni ,  quiinSp; 
Sanftum  peccarunt,  aflerens  eos  fuilfe  cpwnS-ivTug  ;  &  cap.  io.  26.  innuit,  eofdem  poft 
acceptam  veritatis  cognitionem  ultro  peccare  pofle.  Ircm,  Apoftolus  Petrus  2.  Pet. 
2.21.  mentioncm  ficit  quorundam,  qui  cum  cognoviflcnt  viam  juftitia: ,  tamen  re- 
grelTi funt àfanf^adodrinaijs  tradita.  luÀ'^sttztJìliusperditionii  ,  loh.  17.  12.  idem 
tamen  cognitione  Euangeli)  inftrudtus  eft.  Vnde  &  miflus  à  Chrifto  una  cum  reliquis 
difcipulisadprxdicandumEuangeliumIfraeli,Matth.  io.  7.  Eafdcmque  poenas  in- 
terminatur  Chriftus  ludaepiccconiumafpernantibusac  aliorum.  verf  9.  Hiomnes 
illuminati  funt  cognitione  fupernaturali  veritatis  Euangelij  .'  qus  illuminatio  à  Sp. 
Sando  profeda,  vcram  notitiam  in  horum  mentibus  genuit  ;  ex  qua  atìus  elicie- 
bant,  quotiesopuserat,  ei<Jcm  conformcs.  Imo  fieri  potcft,  ut  Philofophus  Ethni- 

cusdi- 


NATIO  NALIS    DORDRECHTAN^.  m 

cas  diftindius  &  .iccuratiusapprchcndat  myftcrium  Incarnarionis  Chiifti ,  &  fubùlius 
inrelUgendodìlccrnat  unitaicm  perfoaa; ,  6c  ivaturaruiii  diftindiones ,  quam  rudis 
Chrillianus. 

De  aficufu  minime  rimulato,qui  Euangeliopra-beri  &poteft  &  foler  ab  hominibus 
non-ekctis,  acque  liquer.  Lue.  S.  13 .  Semen  quod  cccidit  fupèr  petrolam ,  cos  deno- 
tat au<lirores ,  quiad  tempuscredunt.  iddi,  qui  divinitus  revclacis  alTentiuntur,  oc 
&  in  primis  patto  Euangelico:  Aflcnfumauternhanc  minime  lìmulatum  fuifls  in* 
deconflat,  quod  feimonemeum  gaudio exciperent.  A:. or.  8.  12.  Ipfe  Simon  Ma- 
gi;s  Piiilippo  Euangclizanti ,  qua;  ad  regnum  Dei  pertinente  credidu  ,  &inteftit 
monium  tidei  baptizatus  eft.  Hymensus  &  Alexander  naufragium  fecerant  fidei» 
non  quidem  ticls ,  aut  fimulatje ,  led  verse.  Ncque  cnim  cuiquam  vitro  venendmii, 
quod  à  fide  hypocriticadeiciat;  nec  fidei  llmulara;  naufragium  lit ,  led  deteftio,  Se 
manifeftatio  :  nec  naufragus  efle  potcrit ,  ni  li  qui  vere  in  navi  fuit.  i.Pet.  2  2o> 
Nonnulli  dicuntur  eftugifle  inquinamema  mundi  e*  ^yt/caim  ^  kv^Jh  quorum  ul- 
tima conditi©  detcriorfadaeft  priori  :  ha-c  autem  iTariyvutng  non  nudam  cognino- 
iiem,  fedòcaffenfumcognitis  datum  denotar  ,  ex  quo  nata  ilia  fuga  inquinamenta- 
rum  mundi.  loh.  12.  42.  Ex principtbm  multi credtdcrunt in  i'dum  :  fed proprer  Phari- 
Osos  non  cotifitel^dntur,  ut  ì  Sinagoga  non  eiicerentur.  Tulexerunt  enim  gloriam  homi- 
num,  magli  quam glortam  Dei.  Credcbant  fcil.  fide  dogmatica  minime  llmulata  ,  in 
cordibus  quidem  tum  latente,  led  in  externam  profeffionem  non  erumpente,  prò- 
pter  periculi  metum.  Qui  (\xz  inquit  Auguftinus  j  m  hoc  fngrejjujìdei  Ji  vrojìcerent,  .  ^^  ,^^"  ^^» 
umorem  quoque  buman£  glorm  yrojictenao juferarent. 

Omnes  hu^ufmodidefertoresjufte  coarguuntur,  ac  puniunmr ,  non  quod  fidem 
Cam ,  quam  nunquam  habuerint ,  fimularint,  fed  quod  cam  >  quam  habucre ,  dereli- 
querint  :  ac  multo  gravius  peccant  à  Hdei  giatia  collaia  reccdcntcs ,  quam  illi  quibus 
iuangelij  praecomum nunquam innotuit,  utdocetfalvator. loh.  15.  22. 

In  ijsdem  ex  haccognitiohe  &  fide  orkuraffectuum  qua^dam  mutatio, 
^  fnomm  aliqualis  emendacio. 

Ex  illuminatione,  &  fidei  affenfu  prscdidis  nafcitur  quaedam  in  non-eledis,  cum 
jnutatio  aftedluum ,  tum  vitie  emendarlo:  de  priore  conllat  ex  Matth.  1 3 .  20.  audiunt 
'verbum  rs'  cumgnudio  accipiunt.  Item  i .  Reg.  21.27.  Cum  audijfet  Achabfermones  iJloSi 
jcidit  vefttmenta  fita,  (^  operuit  cilicio  carnemfuam ,  jejunwvitq^e,  f^  dormiz/it  in  ficcOt 
tjraì}ih>(!.vvit  demiffo  capite.  Hofccgeilusfuiffe  indices  veri  doloris  ex  Próphet«e  ver- 
bis  concepii  inde  conllat,  quod  Deus  hanc'humiliationemfupplici)  temporalis  amo- 
tione  remunerai  US  fir,  vcrf.ap.  quia  humtliatus  ejl  ma  caufa  ,  non  inducam  malum  in 
diebuiejus.  Heb.6.4.  Quj  ibidem  defcribùntur  apoftats ,  non  tantum  illuminati 
fnnt ,  fedcr  guftarunt  donum  coelejìe -,  honum  Dei  verbum  ^  'virtutes  futuri  feculi.  Et 
Verf.  6.  innuiturcofdemaliquo  mòdo  fuill'erenovatos.  EtCap.  io.  26.  lidem  ,  qui 
acceperant  cogrnttonem  'veritatis ,  verf.  29- dicuntur  conculcare  Janguinem  fonderli ^  quo 
fanótifcantur,  Marc.  6.  20.  Herodes  libenter  audiehat  lohannem  Baptiflam. 

De  aliquali  morum  cmcndatione  idem  Herodes  exemplo  elle  poteft,  qui  lohannem 
Baptijhm  obfer'uabat,  coque  audtto ,  multa faciebat.  2.Pet.z.  20.  Inquinamenta  mundi 
tjfugerant  per  agnittonem  Domini  ér  Servatoris  lefu  Chrifi.  Hi  ex  hujus  cognitionis  & 
£dei  operatione  averfati  funt  hxc  mundi  inquinamenta.  item.  e.  i.  9.  Quidam  obli- 
'utfcuntur fefe àveteribus peccatis  purgatosfuijfe.  Et  Matth.  I2.  43.  Extalibus  Spintus 
immundus  exifjje  dicitur.  In  hifce  ut  illuminatio  &  aflenfus  divinitus  revelatis  pra;fti- 
tus  minime  limulatus  erat  ,  fed  fuo  gradu  &  ordine  verus ,  ita  affetìus  quoque  & 
morum  immutatio.  Hxc  fcilicetinitialia  nonerant  fida,  vel  fucata  ,  fed  ex  vi  dif- 
jofuionum  ad  gratiam,  &afflatu  Sp.  Saiidi,  quem  in  Me  prò  tempore  fenfcrunt. 
Qupdpatct  exaffeclibus,  gaudio,  dolore,  zelo,  quosnon  tam  prae  fé  ferunt  ócllmu- 
iaiir,  quam  in  fé  vere  experiuntur. 

De  talis 


I90  A  C  T  A     S  Y  N  O  D  I 

m compt.  é"      De  talibiis  pronunciat  Auguflinus',  Non erant  Filij,  etìnm  quando  erant  in  frofej^oni 
Gratta  otp.p.  ^  nomine Jìliorum,  non  quiajuJimamJimHU'vertmtjfedqim  in  ea  nonvermanferimt' 

IIL 

•  Ex  his  inidalibusj  edàm  per  externa  obedienri^  opera  teftans,  fiimùni- 
tùr/^  ex  caritads  judicio  fumi  debenc ,  prò  credendbus  ,  juftificads  6s 
lanótificatis. 

Qui  iftiufmodi  Sp.  Sanfti  donis  internis  cum  vita;  emcndationem,  tum  fidei  Chri- 

ftiana;  externam  piofeffionem  adiunxerint,  merito  à  nobis  ('quibus  intima  cordium 

pcnctialiaiiicompcrtarunt&inCctutabilia  j  Hdcliimi,  julliiicatotum,  &  fancìificato- 

rum  ccnfu  funt  habcndi.  id  qiiod  (atis  luculemcr  ex  Apoftolo  Paulo  cvincitur  :  qui 

in  Epiftolis,  quasad  Ecclcfiasdcdit  particulafesllomìE  ,  Cotinthi,  Ephclì  &c.  omnes 

promilcLie compellat,.ut  ri!?/ft7(?i Pa,;/r?»c?<?^,./^;?c?/y/rd/<?j-.   Rom.  i.  7.  i.  Cor.  i.  2.  E- 

phef.  I.  I.   Phil.  1. 1..    Similiter  Àpoftolus  Petrus  in  fronte  primae  Epiftolas  advenas 

dilperfos  hac  formula  afFatur,  dikciis  ex  prxnotione  Bei  Patris  xdfa.nciificationem  Sviri- 

l?ttontpt.&  tits.  Auguftini  calculus  accedat  de  non-eledisficloqucntis.   Ijii,cum  pie  ^ivunt,di- 

Gratiacap.fi.  ciinturfiLij  Dei;  fid qnoniam  'uióftiri funt impie ,  (^  in  eadem impettite  morituri-,  noneos 

■'■'-  diatjilios Det pr^efcienttaDei.   Etpoft.  Sunt  rurjìis quidam ^quiflij Dei proPter Jìifceùtam 

f€mp)oralem  gratiam  dicuntur  à  nobis,  necfunt  tamen  Deo^ 

-.       •     '  IV- 

Non-elccti  bue  u(que  progredì,  ad  ftatiim  tamen  adoptionis  &:  juftifi- 
'cationis  nunquam  perveniunt:  ac  proinde  ex  horurri  apoftafìa  perperarri 
deducitur  Sanótorum  apoftafià. 

Licctnon-eleftiih  Ecclefia;  gremio  enutritì  didis  initialibus  in  mente,  voluntate, 
&aflfedibus  adjuftificationemaliquomodotendentibus  difponantur,  non  tamen  in- 
de in  ftatu  juftilìcationis  vel  adoptionis  pofui  funt.Adhuccnimvitiofarum,quibus  in- 
duigent,  cupiditatum  fibras  radicefque  funditus  defìxas  rctincnt,  amore  terienoruni 
penitius  afficiuntur ,  &  durities  in  imis  cordium  recefllbus  latens  non  aufsrtur.  hinc, 
iirgente  perfecutione,  àut  tcntationc,  à  gratia  recedunt,  &  aut amore  voluptatum  car- 
nilque  illccebris  inelcati,  aut  aliquo  alio  vitiofo  affeduabreptiprodunt  tandem  fé 
(piT^avTiii ,  acpotius  ^iXri^óiis,  quam  (pt^cùins;  nihilque  minusquaniDeofrui,  quic- 
DeCiv'tt.  Dei  quid  libi  falib  perfuadeant ,  fed revera////  voluijfe  Deo  ,  utfruantur  mitndo,  ut  alicubi 
lib.  1J-.  Auguftinus'.unde  conftat,eos  nunquam  rcipfa pertingere  ad  illam  mentis  & afFeduuni 

mutavioncm&rcnovationem,  qua: cumjuftih catione  coiijunòìaeft,  imo  necad  il- 
lam qua:  proxime  prarparat  ac  difponit  ad  juftificationem.  Nunquam  enim  feriarri 
poenitentiam  agunr  ;  nunquam  ferio  dolore  afficiuntur  ,  hoc  ipfo  quod  peccando 
Deumoffendcrint;humilemcordiscontritionem  nonattingunt,ncc  fincerum  propo- 
fitum  de  non  peccando  impofterum  concipiunt;  ijsnon  datur  refipifcentiaadvitam. 
Cor  7  IO  '^'-ijusmentio  Ador.  11. 18.  non  dolor  iile  fecundum  Deum,  qui  rcfipifcentiam  effi- 
Matth.5.13.  cit  ad  falutenij  cujus  nunquam  pxniteat;  Non  funt  pauperes  Spirita,  quoniam  talium 

cft  rcgnum  caelorum. 
Cantra  Mia-      Huc  facit  illud  Aug.  qui  de  rcprobis  agens,  iftorum  (  inqttit^  neminem  adducit  Deus 
tium  lib.  5.     adpcenitCMtiam  fdubrem,  <:^  fpiritualem,  qua  homo  in  Chrifio  reconciliattir  Deo. 

Mar;/;.  «■  6.  Addc,  quod  nunquam  ferium  in  fé  fentiuntdefiderium  rcconciliationis  ;  non  efu» 
Avoc.  21. 6.  riunt  nec litiunt  juftitiam  :  talcs  enim  faturabuntur,  ijfque dabitur  è  fonte  aquae  vivae, 
loh.  jj..  14.  qui  fons  erit  aqux  falientis  ad  vitam  a:ternam.  Porro  fé  ipfos  non  abncgant ,  nec  fuis 
Vini.  i.  8.  cupiditatibus  penitus  abrenunciant,  ncque  unquam  rerum  omnium  prx  Chrifto  vi- 
1.&2.TU11.Ì.  lipcndentiam,  quam  habuit  Àpoftolus  ,  fordibus  fuis  perfentifcunt.  Deniquefì- 
f,Jit.i.i.  dcm illam  vivam,  ^wvTnKi/^m,  qua;peccatorcm  juftiHcat,  &;  per  diledionem  ope- 
rai ur. 


NATIONALIS    DORDRECHTANv£.  rpi 

rarur,  nunquam  adipifcuntur.    Eft  cairn  bsec  fidcs  pccLilium  Elc.oium  ;  &  ncpatm  loh.to.  36. 
non-elc(^tis. 

PriEicrca  folos  elefios  jiiftificari  conftat  ex  aurea  i  Ila  Apoftoii  catena ,  ^oi  vrxdcfti-  Kom.  8.  ^o. 
nn'vit-,hos  vocavit,  quosvoca'ujt,jtiJtificavtt:  hos  nempe, &  nonalios;  ut  ex  Aucruil. 
ollendimus  ad  Afticulum  I. 

IdemAugùll.  Non omnitimBeiis , [ed cortim ,quos fr^fcivit ér fr^deslirm'vit.  delicta  Cor.tra adulr. 
dtmitiit.  i^g-  &  pro- 

Eofdcni  non-elcftos  ntinquam  ad  ftatum  adòptionis  pervenire  ex  Scripturis  etiam  V>'<^^-^tb,2.c.2, 
fatis  liquido  conftat.   Nani  primo  grafia  adòptionis  fundatur  in  pra-deitinatione:  £lià  éhI;.  i  .  j. 
frddefnnavit  nos,  quos  adoptaretinjiliosper lef/im  Chrijfum.   Sccundo,  ilarus  adòptio- 
nis, ut  &  jus  acprivilcgiuiìi  fìliorum ,  non  nifi  fide  viva  àcquiruntiir.   Sjiotquot  eum  ioh- 1-  /^. 
recepernnt,  t-js  dcditV^iiin'M,hoc  eftjns  dr  privilegitira ,  ut  ejfcntjìlt^  Bei  .  ncmpeijs ,  qui 
credunt  in  nomen  ejits.   Item  ,  Omnesesiis  Filij  Bei  per  fidem  in  Chrtfio  lefìi.    Eft  auien\  ^'■'''  5•■^^• 
ha:c  fides  propria  Ele^lorum,  ut  fiipra  divi' um  eft.  Tertio,  onines  ,   qui  in  iiiios  ad-  ^'  ^"'  ^'^^° 
optantur,  regenerantur,  &  quidem  ex  Temine  incorruptibiji ,  per  fermoncm  Dei  vivi, 
Jfuifqtus  natusefi  ex  Beo,peccatumfio?ì  cornmittit -,  qnoniaw fen/en  ejns  tn  ilio  manet .  j_  j^jj  , 

Quarto,  lidem  fìlij  adoptivi  funt  eriam  hcsredes:  ha-redcs  quidem  Dei,  cohasre-  koih.s.i/. 
des  autem  Chrifti  :  &  ha:reditatisarrhabonem  accipiunt .  At  non  eie  Mi  nunquam  ex  G.d.  4.  7, 
Temine  incorruptibili  regenerantur,  ncc in  Te  manens  Dei  Temen  habent ,  iiec  in  eaiì-  ^ph.1.14.. 
demcumChrifto  hxreditatemconlcribuntur.  . 

Hinc  Aug.   Non  erant  in  numero  fliorHm,etia.ìn  qurtndó erant  infidefììnrnm.  RnrTns  :  ^'^ '^"''■P^-à' 
■Sicutnon  vere  difctptdi  Chrijli',itanec  vere  jìiij  Dei fiierunt,  etìain  quando  ejjevidcban-    ^*^  ■'■"?•  ^• 
tur-,  ó'  ita  vocahantttr. 

Ambrofius  ;  Nurn  Bem  Pater  ipfe ,  qui  contidit,  poteflfua.  dona  rejcindere  ?   éf ,  quos  i\i^  ^jg i^^gi, 
adoptionc f'.jiepit,  eosapaterni affetti'^ gratia  relegare^.  é-yn.hc.c.6. 

Gabriel  Bici,  Prefetti  non'funtjìlij  adoftivi.  patet,  quia  non  funt  per  voluntatem  Bei  sJiJl.io.q.i. 
ad  hxreditatem  preordinati.  artic.  i. 

Horum  tantum,  quiadveraEJuftificaticnis  metam  5c adoptiortis  ftatuih  nunquam 
perveniunt,  veri  nominis  apoftafiadatur. 

;     Eorum  vero,qui  in  filios  Dei  cooptati, veraque  Tand:itate  imbuti  Tuht,certaac  indu- 
bitata eli  pcrTeverantia,  ut  poftdemonftrabimus. 

Autergo  horum  filiorum  Apoftafia  diicrtisScripturarum  tcfi:imonijscrat  proban- 
«àa,  aut  infaufti  nominis  ominiTque  titulo  de  ApoftaTia  Sandorum,abftinendum. 

B   E        PERSEFERANTIA 

Quoad  ipfos  eledos ,  ipTiuTque  certitudine,  quoadrem: 

T   H    E   s    I    s        L 

Protei  ndem  illam  dogmaticam  ,  affetluum  morumquc  aiiqnalerti 
cmendationem,dacur  Tuo  tempore  eledis  omnibus  ip(a  fides  juftifìcansp 
6c  gratia  regenerans,  eaque  omnia,  per  quiE  ex  ftacu  ir*  in  adòptionis  ac 
ialutis  ftacum  transferuncur. 

QuaiidoDeus  cumeleftisagit,  ncnTubfiftit  in  preparatori) s,  autinitialibus  qui- 
buTdamoperibus,  Tedopus  TutunTemperablbluit,  eoidem  vera  fide  donando,  juftiii- 
cando ,  adoptando;  &  ex  ftatu  mortis  in  vita;  ftatum  transfercndo.  Hoc  oftcndit  A- 
poftolus  8.  30.  ^ups pr&defiinavit ,  eos  etiam -votavit ,  d^ quos  vocavit,  eos etiam  juftt- 
jìcavity  quos  autemjuflifica'Vit ,  eos etia^n glorile avit .  Et  Col.  i.  I2.  Gratias  ago  Patri, 
qui  idoneos  nosfecit  ad  portionem  h&reditatis  Sancì  orimi  in  lumine ,  e^  redemit  nos  depo- 
teft  afe  tenebrar  um ,  d"  tranflulitin  re(![numjìlij  diletti  fui.  Exquibuslccis  conftat,  dari 
eiedlis  omnibus  perpetuam  quandam  benefìciorum  Tpiritualium  Teriem  ,  qua;  illos 
hunquam  derelinquit,  Ted  uTque  ad  ftatum  gloriae  proTcquitur. 

V  IL  Quatti- 


1^»  ACTA      SYNODi 

II. 

Quamvis  clcdi  in  hoc  (latu  conftiruti,  ratione  reliquiarum  concupif» 
centia!  in  omni  opere  bone  aliqaid  omictant ,  &:  ievibra  peccata  fubre- 
pcionis,  negligcnciai  &  inadvercenti^  quotidie  coinmircant,  inde  tamen 
nec  juftifìcacionis  itauus  concudcur ,  nec  juris  ad  regnum casleitc  ha^rcdi- 
tai'ij  ufque  inccrcipitur. 

■'  Exlegis  quidCm  rigore  quodvis,  vel  Icviffimum  peccatum  cfl:  mortifcruiii,  &ex- 
cludìi  pcccaiorcm  à  favore  Dei  &  regno  calorum.  Scd  cani  hlijs  cum  Chrilto  jana 
adoptaris  &  julìiiiicatis ,  Deus  iiunquam  agit  llriclo  jure.  Sunt  quidcm  peccata  aliqua 
ob  qux  Devis  hifce  tìlijs  luis  iram  atqiie  indignationcm  denunciar  ,  imo  è  cslis  ex-i 
clulionem  ,  mortemque  Kternam  interminatur.  Qualia  ca  Ilint,  vidcre  licer,  i. 
Cor.  6.  IO.  Galat.  5.  25.  Colofl'.  3-6.  de  quibus  in  Thefibus  Icqucnnbiis  dicetuf^ 
Sunt  autenl  &  alia  quaedam  peccata,  ob  qua;  Deus  mifericors  non  folct  filiosfuos  vel 
ad  rempus lamine  vultus  fui  privare,  ncn  metum  condemnationis  aut  mortis  illis 
incutere.  Hujufniodi  funt  rebelles  concupifccntia:  niofits  ,  de  quibus  conqueritur 
Apoftolus  Rom.  7.  Item,  defeclus  &  na-vi ,  qui  etiam  optirnis  rcnaroi-um  operibus 
adhxrefcunt.  Dcnique  ea  quotidiana  humana;  infirmitatis  dclióta  j  qux  commit- 
tunturabfque  certo  aliquo  propofito  committendi  ,  &  quotidiana  remilllbnis  portu- 
latione  dimittuntur.  Dehifcelacob.3,2.  Inmulti-s offc^dinmsomnes.  Eri  .  loh.  i.  8. 
Si  dixerimus,  quoniam  peccatum  non  hahemusy  ipfi  nos  fediicimus.    Hifce  peccatis  non 

TKomJ.i.  obftanribus ,  rede  di  xerit  qui  vis  fidelium  :  Nihil  condemnAtionk  eft  ijs ,  qiaftmt  in  Cini- 
fio  lefn.   Imo  in  medio  harura  infirmitariim ,  cuivis  juilifìcaio  Deus  dicit  quod  Apo- 

^.Cor.12.9.  Itolo  dixir,  Sufficit  tibi  gratta  mea.  Namvirtiis  mea  in  inJìrrKitateperp'citiir.  Non  ex- 
cidunt  àllatu  juftihcationisfuis  infirmitatibus ,  quorum  iniirniitate  virtus  Dei  pcr- 
fìciair,  quique  interim  gloriati  poflunt  virtutem  Chriftiiu  fé  inhabirare^  ut  eodeni 
loco  habe  tur. 

ili. 

iidem  regenici  ac  juftificati  quandoque  fuo  vitio  incidunt  in  atrocia 
peccata,  acque  hifce  indignationcm  Deipaternamincurrunt  ,  reacum 
damnabileni  contrahunC,pra2lentem  ad  regnum  caslorum  ingredicndum, 
aptiCLidmem  amictLint. 

Excmplis  Davidis  ac  ?etri  conftat  poflc  rcnatos  in  gravidlma  peccata  feipfbs  pre- 
cipitare, Dcoid  quandoque  pcrniicicntc,  utdifcant  cum  humilitateagnofccre,  non 
fuis  viribus  aut  mcritis ,  fed  folius  Dei  mifericordia  fé  fuifle  à  morte  sterna  fcrvatos, 
&  vitaa-'ternadonatos.    Dum  hujufmodi  peccatis  inha:rcnt  ,    ijlquc  fecure  acquief- 
VfulJp.ji.      cunr,  indignatioDci  paterna conrracos  fuboritut.   Sijiijìitiasme'tsprofanaverint,  (^ 
mandata  mea  non  cuftodierint ^  'vifitaboinuirgainiquitates  eorum  -,  ^  in'uerherihustec- 
Ts.om.2.p.        cata  eortim,   Tribulatio  dr  angufiia  in  ómnem  animam  hominis  operantis  malitm.   Qujn- 
etiamreatumdamtiabilemcontrahunt,  ita  ut  dum  in  eo  flatu  impoenitentes  pcrd- 
lìunt,  necdebcantnec  pollnit  ali  ter  libi  perfuadcre,  quam  le  efle  naorti  obiioxios. 
Kom.s.13.       Si fecimdnm  carnem  l'ixeritisi  moriemini.    Sunt  enim  capitali  crimine  conllrifti ,  cu- 
jus merito  fccundum  divinam ordinationem  morti  l'iibjacent,  quamvis  nonditm  mor- 
;  ti  traditi  fiat ,  ncque,  fi  patcrnum  Dei  amorcm  fpcdemus ,  tradcndi  ;  fed  ab  hoc  pec- 
cato prius  cripiendi ,  ut  Tic  ex  mortis  reatii  eripiantur. 

Dcnique,  prò  pralaiti  eonditione  amittunt  aptitudinem  ad  ingrediendum regnarti 

Api.  21.  27.  cxlorum;  o^ì'Xtnilliid regnum  non  intrabit  aliquid  coinquinatiim  aut  abominationem 

facicns.  Cceleftis  enim  corona  non  imponitur  nifi  ijs ,  qtii  bonnm  certamen  certartinf* 

z.lm.^.i.   ■  ^  curfumfniitn  infde  ^  fani^iitaic  confummarunt,   Ineptus  ergo  ad  hanc  coronara  ad- 

cundam,  quifquis  impietatis  openbus  adhuc  inha^relcic 

IV.  Dei 


N  A  T  I  O  N  A  L  ì  S     D  ÓR  D  R  E  C  H  T  A  N  /E.  iV? 

T  H  E   S  I  S       I  V. 

Dei  immora  ordinario  poftulat,  dt  fidelis  fic  exorbirans  per  renova- 
ìum  fidci  &  poenirencia:  aclum  prius  rcdcac  in  viani ,  qiiàm  ad  vìx  me- 
tam^  hoc  eli,  regnum  cocleite,  perducipollit. 

Ex  eleélionis  decretò  ita  ad  finem  prsedeftinamur  fìdelcs  ,  ut  non  àliter  quaiii 
per  media  àDeoinftituta,  quafi  per  viam  quandam  regiam  ad  eiindcm  fìnem  per- 
ducantur .  Nec  minus  rata  &  certa  llmt  bxc  Dei  decreta  de  medijs  ,  de  modo,  ac  ordi- 
ne cvemorum,  quam  de  fine ,  ac  ipfiis  evcntis.  Si  quis  igirur  infiftat  viam  divìnaj  or- 
dinationi  contràriam,  pura  latamillam  viam  immuiiditix  &  impoenitentia: ,  quae  re- 
£t:aducitadgehennam,  nunquam  poreritin  coelum  ilio  pafto  pervenire  Imo  li  mors 
illiim  oppreflcrit  in  hoc  devio  errantcm,  non  poterit  non  inmortem  incidere  fem- 
piternam.  Hxc  efl  perpetua  &  clara  vox  Scripturarum.  Nifip<eKiten!iajn  egeritis,  'vos  ine,  /j.  ^. 
Jimiltter peribitli.Ne  errate:  nequefiortatores^  neqne  ideloUtrs.  &c.  regni  Dei  ìidreditatem  i.  cor.  6.c), 
fojjìdebimt.  Fruftra  ergo  fan t,  qui  opinaiitur  cle.l:tum  in  ralibusflagitijsvolatantcm, 
&  ita  morientem,  vi  eiefiionis  nihilominus  neceflario  lalvandum  fore.  Nam  Deo 
q'uidcm  decernente  certa  eft&  firma  laluS  EÌeòtorum  ;  at  eodem.  Deó  decerneu- 
tc  non  nifi  per  viam  fMei,  ■poenitencia:  ,  ac  Sanditatis  eft  certa  .  Abfqne fan-  Heb.12.j4. 
Slitatenemo  'videhit  'Domimim.  Solidumfundamentum  Dei  fiat  ,  ò"  dificdat  ab  inju- 
fiitta  omnis  qui  nominat  lefum  Chriftum.  Sicuri  ergo  certuni  fuit  ex  Dei  decreto  &  prò-  ^'  ^''"•'•^^• 
iniffo  ill'os  òm-nes ,  qui  in  eadem  cum  Paulo  navi  navigabaiir,  incolumes  è  naufragio 
emcrfuros;  &  tamenillud  Pauli  diftum  fimul  certum  fuit,  Nifi  hi  niarfierint  m  nn'i'i,  Acior.\-j.ìu 
filivi,  ejjè  non  potefili;  ita  certum  fuit,eleLlos  Dei  fervos,  Davidem  &  Petrum  ad  re- 
gnumcoelorum^erVenturos;  óctamennon  minus  certum,  fi  iiie  in  adulterio  &ho- 
micidio,  hicin  Chrilti  abn'egationc  &  perjurio i'mpoenitcntes  permaulillent,  neutei^ 
corum  fai vus  elle potuillet.  VerLimcftimeililludTheologicum  pronunciatuin,  Ma- 
iumoritur  ex  quovis  defeda  ;,  bonum  non  nifi  ex  cauiis  integris.  Ingens  igitur  illud 
bonum  vira;  a;tern£  non  poteft  nobis  competere  ex  eo  Iblo  quodfumas  eletti, nifi con- 
eurrant&reliqua, quaead  exequendam  eleftionemex  necelVaria  Dei  ordinationere- 
quiruntur .  Si  quid  horum  deilr,  &  contrarium  i'nfit  homini  ekdo,  vidctur  ex  utra- 
quc  parte  ftare  quxdam  impoillbilitas.  Exempli  gratià,  impofsibile  eft  ut  Paulus  ele- 
duspcreatnmpofsibileeft  ctiam  ut  Paulus  bIafphemusinChriftum&incredulus,lì 
hociiiftatumoriaturjnonpereat:  vel,  impofsibile  eft,  ut  David  eledus  pereat:  im- 
pofsibile finiLil,  ut  David  adulter  &  homicida ,  fi  mors  illum  oppreflerir  impoeniten- 
tem,  non  pereat.  Sed  hunc  nodum  divina  Providentia  ócmiferecordia  facile  foluit: 
curando  ut  nomo  eie  '"'orum  in  eo  ftatu  moriatur,  in  quo  à  vita  a:terna  juxia  aliquarìi 
"diviate  voluntatis  oidinationem  excludcretur. 

T  H  E  s  I  s     V» 

In  ilio  interflitiocjnod  eft  Inter  cohtraótum  ex  gravi  peccato  reatum, 
&  lìdei  ac  pceiiicentiiE  adtum  renovatum,  ftactalis  peccator  Tuo  merito 
damnanduSjChrifti  merito  &  firmo  Deipropodcoablolvcndusrnon  prius 
autem,quamj>er  excitatam  fìdem  ac  poenkentiam  ,  veniam  impetraveritj 
acluabfoJiitLis. 

De  damnationis  merito  ob  tale  peccatum  nulla  poteft  effe  quxftiò.     ^i  ta-  Gal  ^.n. 
Ita  agftnt ,  regniitn  Dei  non  pjfidebunt .■   Nihilominus  fub  tali  reatu  non  eft  eadcm  • 
tonditio  fidelium ,    &  improborum.    Fidelibus  Chrifti  fangais  eft  inftar  antidoti 
parati,  &  in  próximo  pofiti  ,   quo  fimulac  fidcs  eorùm  cvigilaverit  ,    uri  poi- 
fimt  ad  hoc  Icthalc  venenuna  fuperanduni.   At  infidclibus  deeft  internum  hoc 

r  princi- 


J94  .  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

principium,  iiempe  fides ,  abfque  qua  ipfum  remedium  eft  quafi  è  longinqub  pofi-' 
tum,  nec  potcft  illis  f:cii  propriijm  ,  a^iuque  applicavi.  Huc  accedit  fpecialis  Dei 
amor,  qui  quamvis  non itapcdiat,  quin  patema  iplius  indignatio  fuboriatur  con- 

r.  Cor. 11.32.  tra  hlium  immoxrgcrum,  arcet  tamcn  odium  hollile,  quod  cum  propollto  damnandi 
conjnnctum  eli .  Cum  ptnimur.,  à  Domino  erudimur ,  ne  cum  hoc  mttndo  damnemur.  Ve- 
runtamen  hic  Pater  milcricordiarimi ,  qui  non  vult  filios  (uos  ,  etiam  peccati  reatu 
■conftriótoscummundodai-nnai-c,  ncque  vult  eordcm  pcccaiis  iuis  cum  miindo  fua- 
vitcr  indormire.  Hinc  illuni ordinem  inftituit  ,uta-':us  pocnitcntia-,  benelìcium  ve- 
nix  prxcedat,  Pfal.  32.3.  'Deiicfummeum  cogmtttm  tibifeà,  (jr  t»inJìttÌAm  meam  non 
abJcoKdi.  Dixi ,  Confìteh.or  adverfum  me  injujlttiam  meam  Domino.  Et  tu  remijìjìi  iniqui- 
tatcm  peccati  mei.  Et  Ezech.  ìS.i'/.  'Cvwuverteritfeimpiusabtmpetatefua,  quam  ope- 
rattis  cjl,  ipjc  ariimam  fuam  vivificahit. 

Si  quis  igitur  ipfum  momentum  cognofcere  \'elit  ,  in  quo  poft  contradum  c% 
gravi  peccato  reatumfìat  adu  ablblutus  ,  videtur  Cyprianus  clarc  illud  hifce  verbiè 

Cyprtan.  de    iiiJicalVe.    Ciim  te  in cor/fptctu Domini  video  frejpirantem,  SpiritumSanSlum  non  dubito afpi- 
'^"'^   '       rantem:  £umintueorfiemem,fentioignofentem\, 

Vi. 

in  intetftitìo  pr^edido  jus  ad  regnnm  ca^lomm  non  rollitur,  juftifica- 
tìo  univerfalis  non  irrita  redditur,  ftatus  adoptionis  manet  imtnobilis,  & 
cuilodiente  Spiritu  S.  femcn  regcncrationis  una  cnm  omnibus  tunda- 
mentalibus  donis,  finequibus  hoininis  regenerati  ftatus  non  confìftit, 
{àrta  teda  confevantur. 

lus  noftrum  ad  i-cgnum  coelette  non  in  aftionibus  noftris  j  fcdiiigramita  adoptio- 
neatque  in noftra  cum  Chrifto  conjundione  fitum  eft.  Idcoque  jus  ad  regnum  non 
kem.S.17.  toUitur  ,  nilifublato  eo  in  quo  fundatur.  Si^/if,  h^redes;  luredes Dei,(^  coh^rcdes 
Chrijìi.  Manente  ergo  adoptione  &  in  Chriftum  infitionc ,  extra  viam  regni  aberra- 
re poteft  fìdelis ,  at  iure  regni  ha'reditario  exciderè  non  poteft.  Nam  ficuà  is ,  qui  in 
lepram  incidit  ,  propria  domo  curere  cogebatur  ,  donec  ab  ìlio  morbo  eflet  purga- 
tus,  nequc  intcrea  loci  jus  ad  fuam  domum  amilit  :  ita  Dei  hliusadoptivus  adulteri), 
homicidij,  àut  cujufcunque  atrocis  peccati  lepra  correptus ,  non  poteft  quidem  csclum 
ingredi,  nifi  per  hdem  Oc  poenitentiam  renovatamab-hac  contagione  prius  expurgc- 
tur:  òctamen  jus  ejufdemha;reditanum  interim  non  extinguitur. 

Porro  nec  illa  univerfalis  Scproprijisime  didaluftificaiio  ('quam  dépingit  Apo- 
fìolus  Rom.  3.  24.  25.)!  irrita  redditur  interveniente  reatu  particularis  peccali  ,  li- 
cei atrocis  &  cohfcientialn  graviter  faucianris.  Nam  huic  luftilìcationi  è  diametro  op- 
ponitur  non  quilibet  reatus  cujufcunque  peccati ,  fèd  reatus  univerfalis  omnium  pec- 
catorum  nondura  expiatus ,  nec  reatus  cujufcunque  perfona-,  fed reatus  incredulorum 
Chrifti  fanguinenondum  ablutorum ,  nec  cujufvis  mcnfura;  reatus  ,  fed  reatus  talis, 
proptcr  quem  odium  Dei  hoftile  perfona;  reie  fuperincumbir.  Qui  femel  vera  fide 
juitiricatus  eft,  nunquam  eritpoftmodum  hoc  modo  reus. 

Dicere  itaquepofliimus ,  Effcdum  juftificationis  interveniente  particularì  tali  pecca- 
to ad  iempusfufpend:quiaperfona  ex  hocnovo  reatu  indiget  particulariabfolurione< 
Atdiccre  non  poifuiiius,  ftatumjuftì:  c.ttionis  diflblvi.-  quia  eadcm  perfona  nonex- 
cidit  ab  univeriali  peccatorum  praxedcntium  rcmifsiòne,  non  privatur  fpeciali  Il- 
la, quam  credenti  bus  omiiibusChriftuspromilìt  in  tcrcefsione,  ncc^ratiiìtaDeiPà- 
trislui  diledione.  ,;.  ^  :.....    .. 

Par  ratio  eft  adoptionis.     Nunquam  enim  Deus  in  Chrifto  adoptat  fibi  filium, 

quem  poftea  exha:redare,  §c  è  familia  fua  cjicere  aut^cogatur  aut  conetur.  Peeeaije  qui- 

I  vi      ^^'^^  pofllint,  &  graviter  Filij  Dei:  itatameneos  peccare,  ut  orbemur  paU'ia  &  patrc, 

,  J ..'    c2Elcfti,minimepaticturDei  providentia.&mifericordia.  Serz/us  naa.  manet  in  doni». 

Beat.  Uh  I.    tn  £ternHm,^lius  antem  manet  in  xter-mmyl^'Stm.,  (  ut  ioqmtur  AnibKìl.^  donum  ado- 

(ap.6,         ftionts^  Deus  ffp»  rejciftdif>.  ..     -,.. 

T  Pelli- 


NATIONALIS    D  ORD  RECHT  AN^.  195 

Deniqne  fcmcn  regencrationis ,  cum  fuaùamentalibus  illis  donis,  fine  quìbus  vita 
rpiritualis  non  confUlit,  falva  confcrvanrur.  Hoc  inde  dare  pater,  quod  idem  Spiritus 
Sanétus,  quihocfemen  co  rdibus  renato  rum  infimdit,  eidem  femini  vini  imprimit 
ccekftem  &  incorruptibiiem  ,  eandemque  jperpetuo  fovet  &  cuftodit.  £lui  hiherit  lih.4.  /^7 
f .V  aqua  qua^n  ego  dabo  ei,  non  jìtiet  in  leterniitn  :  J'cdaqtta,  quam  ego  dabo  ei,jìet  in  eofons 
aqu£  fdientis  in  zìitam  xtern.im.    Omnis  qui  natns  ejì  ex  Deo, peccatimi  non  facit,  qitoniam  ^-  ^°^'-  S-  s- 

femcn  iffìas  in  eo  munet.     Manente  in  ijs  iioc  vitx  femine,  vivx  tìdci  6c  caritaiis  dona 
prorfusextinguiefl:  piane  imponibile.    Hinc  vere  Gregor. .  Jn  Sanctornm  cordibus  fé-  Gregor.  mor. 
cundum  quafdam  virtnt^  Jcmper  mxnet  Spiritus ,  fecundtim  qitafdam  rccef[iiriis  venit  &  ''^-  ^-  ^'^^•4-^' 
njentitrtis  recedit  :    in  hk  virtutibits  ,  //ne  quibus  ad  "vitam  non per'vcmtnr}  in  eUclorum 

Jìtorum  cordibtis  pcrmanet. 

VIL 

Quod  renati  prorfiis  non  excidant  a  fidcjfànótitate  &  adóptione^mini- 
ine  oritur  ex  ipds  auc  ipforum  voluntate,  led  ex  fpeciali  Dei  amore ,  divi- 
na opeiationc,  Chriftique  intercedìòne  &cuftodia. 

Certuni  eft,  fi  Deus  ftrifto  iure  nobifcum  agcre  vellet ,  poffe  eum  juftifsi'me  pater- 
num  fiumi  favorem  gratiseque  falutifera  dona  nobis  ob  ingratitudinem  &  prorerviant  -- 

noftram  fiibducere.Sed,  cum  ex  ipilus  Schola:  Decreto  peccatum  non  tol  lat  gratiam  ef-  ; 

fedive Ted  demeritorie,  nifi  evincatur,  Deum  cum  fiiis  agere  fccunduni  mala  eo- 
rummerita,  haudconfequetur,  ex admiffioneatrocisalicujus peccati  hdemeosamit- 
tere,  autjuftiHcationis  &adóptionisftatuexcidere.   Nam  quod  nollro  merito  inalo 
jufie  fieri  poflet ,  id  boni  Dei  miicricordia  ,   &  Chrifti  intcrcefsione  ,  ac  Sp.  Sandi 
opcratione  ne  Eat ,  impeditur.   Ntdk  creatm-A  poterit  nos  feparare  a  cantate  Dei,  quA  efl  ^'""■*-«"'  -.^ 
in  Chrijì  ole  fu  Domino  noHro:^QnV>\7^o\\x%  :   Hunc  enim  Deus  conterei fubpedibus  -no-    "'"','  '  ^°° 
ftris.  Non  mundus  : /?//;^r  é'/?/w  C/?r;7/«j- T'/r;>;&  ira  operatur  in  omnibus  Ibis,  ut  ipfi  ' 
quoque  per  1  dcm  tandem  viftores  eyadant.    Noti,  denique   (  unde  maximum  nobis 
imminet  pexiculum^  propria  noftra  infìrmitas. ,  aut  Uberi  noftri  arbitri)  in  malum 
proclivitas  &flexibilitas.  NaniDei  virtusin  hac  fidelium  infirmitatc  femper  often-  j-,^^  ^^  ^- 
ditur,  ócper  Chrifii  intcrcefsionem  prò  ijfdera  nedeficiant.àlua  fide  femper  obtine-  ioh.1j.20, 
tur.  Bgo  rogavi  prò  tene  defciatfdes  tua ..  Non  tantum  prò  ijs  rogo  ,  fed  §cpYO  ijs  qui  cre- 
diturtfìint per  frmonem  eorum^  ò'c.   Perfeverantiani  igitur  fidelium  in  fide  &  Dei  gra- 
tia,  non  arcefsimus  ab  eorum  libero  arbitrio ,  fed  ab  eorum  liberatore  Chrifto. 

Liberabit  me, Dominm ah  omni opere  malo-,  ó"  tid  calejleregnmnfuumconjèrvabitme.  ^'  T»». ^. if. 

Huc  fpe^fant  illa  apud  Auguftin.    Tutiorcs  'vivimtts  fi  totum  Deodamm,  non  autem  ^'*^l  ^^^om 
nos  UH  ex  parte  ó-  nobis  ex  parte  committimus.  .  t  j.  ap,   . 

Sictit  ipfe  operatur  ut  accedamus ,  fic  c!r  ipfe  oper/itury  ne  difiedamus,  •         iViL  cap.  7. 

Villo 

Perfeverantia  itaque  Sanólorum  eft  gratuitum  Dei  donunij  &  ex  de- 
creto Eledionis  ad  nos  derivatum. 

«  .  ^     • 

Conclufìo  lise  ex  ijs  omnibus,  quae  jam  difta  fiint ,  enafcitur.    Verum  ut  clarius 
conftet,  pauculaad)ungemus. 

Primo,  quod  fit  donum  Deigratuituin ,  evincitur  ex  illis  Apoftoli  verbis  ,  ^uid  1.  Cor.^^fì 
habes  quod  non  accepifii  Si  autem  accefifii  ,  quid  gloriarti  qtiafi  non  acceferis?  Si  res 
ùlla  juftani  gloriandi  caufam  hominibus  prarbeat ,  ea  profeto  eft  conftanter  in  bo- 
noufqucad  finem  perfeveraflc  ,  etiatti  tum  cum  potuerint  mediis  ad  perfèveran- 
dum  fiifficientibus  prò  arbitrio  non  uti.  Aut  igitur  hoc  fingulari  munere  datur 
fidelibus  ,  aut  habcnt  aliquid  quod  non  acceperunt  ;,  in  quo  magnifice  glorien- 
tur.  Nos  autem  è  centra  aflerimus,  five  per  perfi:verantiam  intelligi  veliraus  ipfam 

i  2  vim 


156  ÀCTASYNODI 

vimftaruminantem&fufFuIciemcm  fidcles,  fivc  ipfam  ftabilitatem ,  &  invidam  fi-, 
dei  firmi tatem,  fivedenique  ipfum  acluai  pcdeverationis  ,  nihil  horum  cfle  quod 
non  fit  donum  Dei. 

in  rcfponf       Qnpd ad  vim attinet,  qua  fulcitur  voluntas ,  ut  poffit  perfeverare  ,  Remonftrantes 

ad  "Walach.haud  gravate  concedunt,  lòlam  Dei  gratiam  effe ,  quae  hominem  liifce  viribus  ad  pcr- 

i^-7ì-  fcveranduminlhuir. 

Qnpdattinet  ad  ipfam  ftabilitatem  Scfirtnitatem  ,  qus  confideratur  ut  modus  vel 
adiuncìum  vcrx  fidei ,  hoc  ctiani  in  donis  Dei  numeranduni  eli.  Nam  qui  dat  ipfam 
rem, nempe fidem,  ille  &niodum  rei  fimul  dat,  puta flabili^tem  ejuft^m  fidei,  il- 

2.  Thef.  3. }.    yc  firmi tatem  5  Fidtlis  efl  Deminm ,  quijlabiliet  tios.  Nullo  dono  deflituti  ejlis,  fidexfpe- 

i.C^t.i.y.S.  ^-ifis  re'veiitionem  Domini  nojhi  Jefii  Chrijìi ,  qui  coìijìrmahit vos  ufqne  adfnem  ìnculpa.- 
tos.Ex  quibus  didis  patet,Fidem  effe  donum  Dei,tam  in  fuis  incremcnns  &  itabilitate 
quam  in  fuis  initijs,&  quafi  tenella  aitarci.  Denique,fi  fanas  loquendi  formulas  ex  Scri- 
pturis  peterecupiamus,  ipfum  aifium  perle verationis  noftra;  donum  quoque  Dei  ap- 
pellemus  oportet  ;  Nam  fi  Scripturanon  modo  ipfam  fidei  qualitatcm  donum  Dei 

PhiLi.io.  appellar,  fed  7Ì7n9(S0etv  gratuito  hominibus  donatum  pronunciat,  tumetiam&nos 
dcbemus  non  rnodoperfeverantiam>fed  &  ipfum  pcrfcverationis  adum  Deo  acceptum 
leferre.  Hoc  in  loco  allegato  dare  docetur  ^  ubi  Apoftolus  ait ,  non  modo  datum 
fuiffe  Philippenfibus  credere  in  Chriftum,  fed  etiam  pati  prò  Chrifto  ;  quod  quid 
aliud eft, quam  iiab  crucc  infide  Ghfifti  perfeverare.  In  hanc  fcntentiam  Augufti- 

T  E  "ft  Hi-  ^^^  '  Jjjèrtmus  donum  Dei  ejfeperfe'verantiam ,  qua,  ufque  infinem  ferfe'ueratur  tn  Chrijlo. 

lariiad  Àue.  Et  Inter  Maffilicnfium  errorcs  refertur,  quodnegaverintdari  cuiquam  talem  perfeve- 

Aug.  deBo-rantiam  ,  k  qua,  non  fermittitur  prt&var icari.    Quem  errorem  refellit  Auguftinus  de 

ao  Periic  I.  Bono  perfeverant.  Gap.  6. 

lam  reftat,  ut  hoc  donum  perfeverantiìe  abEledionis  font£  diihanare  oftendamus. 
Cui  rei  firmandje  unicum  hoc  argumentum  afferemus. 

Qnpddatur  ex  etficaci  intentione  mfallibilitcr  fervandi  illam  perfonam  cui  dona- 
tur,  illud  ex  decreto  eleòiionis  dimanare  manifeftum  eft.  Qu_id  enim  aliud  cft  ali- 
quem  eligere,  quam  eundem  adfalutem  infallibiliter  confequcndam  ordinare,  jara 
vero  ea  ed  vis  6c  natura  hujus  doni  ,  ut  ne  cogitare  quidem  poffimus,  cuiquam  à 
Jito  deftinatam  aut  donatam  effe  perfeverantiam,  nifi  ex  intentione  previa  eundem 
ad  falutem  infallibiliter  ordinandi  &  perducendi.  Quicquid  enim  commodi  ex  quo- 
cunque  divino  beneficio  ad  quemvis  redundat,  id  totum  abfquedubio  benefici)  autor 
in  eum  confcrredecrevit,  cui  idem  benertcium  impartiri  dignatuscft.  Atex  immo- 
ta Deiordinatione,  quifquis  perfeveraveurit ,  falvuserit.  Ergo  cuicunque  Deus  da- 
re voluit  perfeverantiam,  manifeftum  indicinmeft,  eundem antecedenn  Dei  decre- 
to ad  falutem  fuifle  deftinamm.  Hucfpedàt  illud  Matth.  I4. 24.  Vbi  fcdudionis  im- 
poffibilitas  quoadccrtas  perfonas  Deo  notas  in  praevia  eorundem  cleifione  fundatur. 
Et  illud  Pauli  Rom.  1 1 . 5 .  Vbi  pauculorum  refervatio  qui  à  Deo  non  dcfcGeiunt,  fe- 
cundum  eìcdionem  gvahiitam  fadla  cfle  dicitur. 

Dehis  vide  plura  apudAuguftin.de Bono Perfever.  Gap.  17. 

^£      PBRSeFERANTI^ 
éertitudme  qHoadnos. 

T  H  B  s  I  s      L  • 

Quivis  fidelium  poteft  certo  etTe  perruafiis  ^  quod  per  mi  (èri  cord  iam 

Dei Patris  fui fìc  in  verande  conlervandus,  &  ad  «tcrnam  falutem  per- 

ducendus. 

Deperfcverantiaegimus,  quoad  certitudinem  objefti,  nuncde  eadem  agendomi 
quoad  cerdtudinem  l"u  bjedi ,  ncmpc,  quatenus  rem  in  fé  ccriam ,  euam  nos ,  in  qui- 
bus pcrficitur,  prò  cena  ac  infallibili  apprehendimus.  Quemvis  hdelium  ,  dumin 
hujus  benefici]  fortem  admittimus,  hocnon  paucisinduliumprivilegiumjfed  fidcli- 
busoauiibus,  qua  fidclibus  attributum,  ijique  quarto  modo  propriumaftruimus. 

Poffc 


N  A  T  I  O  N  A  L  j^  S    D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ^.  157 

Poflc  aurein  podus,  quain  lemper  aclu  efle,  ira  pciiuafum  dicimus ,  quia  certa  hctc 
pei-lualìo,  ctll  cxipfàndci  natuia  cmeigat,  noniamen  (emper,  prour  poieft  ,  ac  dc- 
bet,  adumfuumcxerar,  rcdnonnunquamiupprimaau-,  ut  paulopoftdicemus.  Ve- 
runtamcn  hic  aflcrimus  ,  quenivis  vere  f'delcm  incus  à>/udjé  ^^ fémper  é"  ad Jèmper 
fundamcntum  hujufmodi  habere  in  pfomptu  firmum  làtis,  cui,  li  rcdc  llatum  luum 
divinamquepromiflloncm&cuftodiam  penlitet,  (ipcrittuere  polTit  a<5ì:ualcm  hanc 
isKnooipo^cMi  de  dia  in  f:de  ad  làlutcm  a:i-crnam  confcrvationc. 

1 .  Deo,  proptet  gloriam  fuam  non  eli;  latis ,  nos  confcrvare,  niii  etiam  nos  de  hac 
fiiacontcrvaiionc  taciatcc'rtiqres.   Bcnedtcim pem  cupis /vtrtttte cujìodimiir per fdem tn  ;.  Vet.i.s. 

falittem.   Nonautem  bcnedicimusDcum  deijs  ,  qux  nobis  funt  incomperta  :  Chri- 
llo  non  erat  laris,  prò  Ferri  perfevcranria  orare ,  unde  eficftum  in  Te  ctat  infallibile  ; 
nifi eiiam  Petrus  idipllimiciret ,  unde  iìrma  cjultieni  perfiiafione  frueretur.    Oravi  im,  22.  S2 
prò  te,  Petrs,  ne  dejìccretfdes  tua. 

2 .  Nobii- ,  propter  folatium  noftrum ,  non  cfc  faris  in  Ecclefi^e  navi  pofitos  verfias 
l'aluris  portuni  tendere,  nifi  etiam  ^"rmirer  perfualum  habeanius  ,  nulla  tempeftate 
polle  nos  àportu  optato  fccludi.  No.*icho  non  fatiserat  Arca  includi  ,  fcd  etiam  ad 
liduciam  iplius  confirmaìidam  contra  lUufroigiunVdivinà  promiirionemunitus  erat, 
Ponamfa'diis  meum  teciim  ^  ingredicris  ardim  &c.  ,  Gcnef.  e  ig 

3 .  Hax  perfuafionis  certitudo  promanar  ex  ipfa  fidei  fpecialis  natura  ;  utpote  qnx 
fcrtur  non  taiitum  adii  dircftoinremproniiilam,  ied  &aclu  rctìexo  in  iuam  apprc-     " 
henfionem.   De  priori adu,  illa;  jnjlifìcati per fdem\  p^icem  habemus  erga  Deum.^  0%-es  Rom.^.i. 
p.Citnonperihtint  in  Aternum.   Dcpoftcriori,  illa  p^i;^V>co|Wsr  oti  iyv6ÓKci,[A,iv  cùniv .   Item,  Z"'^- "'• -?^. 
,^/  credit  in  Filittm  habet  tejtirnonium  Dei  in  fé.   Item ,  Nos  accepirnus  Sprittirn  qui  ex  Deo  '•  ^*''-  ^-  3- 
e  :,utf(iiìmtuqnd  ì.  Deo  donata  funt  ncbis.    Ergo  omnis  vere  fidelis  per  intimu'm  fidci  '■^""•S-  io. 
ilix aduni  credit ejurdcmiidei Illa: confervationem.  ,.         .  i-Cor.2.i2. 

4.  Ideinftabilirurex  iidci  hujuste.ftimonijs.  Infigne  t£>jjw>j'^iov  eft  fpirituale  gau- 

diuni.    Credcntesexultaris  gaudio  ineffabili  &glorioro.    Qaudium  autem  hoc  non  i.Tetr.ui^ 
eil  evanidum.   Gaudium  z>ejtrum nemo  tolleta  vo'ois.  Item ,  Spiritualis  gloratio.    Ha-  ^<'''-  <^-  22. 
bcmus  acccHìim  per  hdem  in  grariam  iftam  ii^  qua  ftamus ,  &  gloriamur  in  fpe  gloriae  K"'"-/-?» 
f  liorum  Dei.  Hxc  autem  gloriatio  fertur  in  objedum  fuum  ut  prafens  &  jam  com- 
prchenfum,  etrireipfafuturum.   SicChryfoftomus  (inlocum)  Gloriatur  quiifnper 
ijs ,  qua  in  manu  jam  hahet.  ^upniam  igi'tur  re'rumfuturaruìn  fpes  itafrma  eji  atque  evi- 
den;^  ut  jam  datar  um  ',  xquc;  in'quit  K^pojhlus ,  crjìtper  illis  gloriamur. 

5 .  Denique,  hanc  non  modo  perfeverantix,  fed  &  perfeverantis  certitudinem  pro- 
bar  mutua  ini  er  Deum  &  fideles  oppignorarlo  ,  illinc  depofiri  noftri  in  Dei  manu 
cuftodiri ,  bine arrha: divinae  cordibus noftris indits.  Vtrumqu&pignus nonadutriuf- 
que,  fed' ad  unius  tantum  partis  fecuritatcm  datiir;  nempe  noftri.  Vtrumque  licet 
utrimque  pollk-icatur,  tamcn  unius  tantum  partis  fidelitate  cuftoditur ,  nempe  Dei. 

De  priore  Paulus ,  Non  conft:ndar,fcio  enim,  cui  credtdi  :  &  certus  fum ,  quia  fotens  eB  2.jtm.  ij£ 
fervare  dcpojìtmn  meumimlium  diem.   Depofitum:  ibipignus  falutis.    Potens  ferva- 
le: ibi  cullos  firmus.    Scio,  &  certus  fum;  ibi  tides.   Non  confundai:  :  ibi  fiducia. 

Depofteriorcpenesnos  fito;  idem  Apoftolus,  Credentes  Jignati  ejl^  Spiripu  promf  ^"^'  ''  ^'^ 
fanii  S.  qui  e(ì  arrhabo  hxredi'-atù  nojlrx.  Item ,  dedit  arrhabonem  Spirilm  in  cerdihm  no- 
firis.  Qupd  li  Deus  hacarrhanobis  priusdara,  rcliquamhareditatisppffclTiGnemcon-  2..  cor  22 
fcquentcr  ruon  adjiccret,  ipfearrhs  perdita  dairinum  pateretur;  uteleganter,  fimul-  , 
que  folidc  infert  Chryfoftomus  ,  y?«/> ,  «  jit>?  \y>i>h.i  7»  jtok  Mévof ,  èiMis  ài  tÌ»i  dy^a^uvei,  0nyfojl.  HO" 

'  idem' ;  0<  cnu>%  ■mi&jfiaT^  {Ain^^ms  muciv  071  dfpctfiay  -njs KAì]povoi^icu  ri^uy  i<n.  j^^^^^  Hemil 

,  .  2.in  Eph.  u 

ih 

'   Extra  ftudium  fanditatis ,  &  ufiim  medioriim  non  poteft  in  adlum 
Cxire  hxc  fìdei  perluafio, 

p  3  Perfe* 


198  A  G  T  A     S  Y  N  O  D  I 

PcrfcverantiàedònandiKac  vhx  jsternaeadipifccndaefìvmamper'fuafionem  ad  folam 

quidcm  DcimifenTOi-diamacChi-ifti  imeiceffionem ,  utcauram.refenmus,-  ita  la- 

mcn ut  ad ianclifuatiouem,  ut  comitcm individuam,ac ccrtam  indiccm  llmul  reaiit- 
/.  loh.2.s.  tJJJ-^^^c.  Hoc  ipilim  Iblidx  hdei  iudicium  ponituv  ;  I»  hocjcitmts, qiiodcogrJovi?nuseinr/, 
Rom.S.i.      Jìwand.ita  eJHS  Jh-ucmus.   Hic  juttilicaLionis  quali  propria  paffio  delcribitur.    NulU 

condemnatio  tjs,  qui  in  Chnjìofimt,  qui  non [ecnndum  carnem  amhiilant\ 

Hanc  autem  lali  : •  itatem,  non  gradu,  fed  ftudio,  fivc  propofivo  nietimur;  iplamquc 

&  i>aìdi;a.cm  6c  'dei  pcrllvafioneni  precatione,  jejunijs,  vJgilijs,  mcmbrorum  niOL'- 

tifìcaiione ,  alillque  mediis  à  Dee  inftitutis  promoveri ,  &  f.rmari  polle  ac  debcre pro- 
iy.ìi.i6.2i.  ininc'.amus.  J'igil.ite  é-  orate,net>ìtreTÌs  in  tenLttionem.  'Cdjìtgo corpus  ma:?n -,  ne  ef- 
i.cor.^.-zy.  j^^-^^^^  rejechnem.    Interini  tamen  ftudiurri  hoc  6c  pluiH  horum  nicdiorum  ufum  irà 

Inter  noitra  liberata:  voluntatis  curricula  recenfcmus,  ut  fimul  inier  grafia:  ad) uvan- 

tisauxilia,  &  SpiritusS.  iniiabitantis  notioncs  numeremus. 

Hanc  autem,  qua  de  lioquiniui-j  firmam  perluailoncm ,  conftat  line  his  non  emcr- 

I.  QiMa  juftii^cationis  cómes  San'UFcàtio  hoÌA  cbnfiftit  extra cbediencia;  propofi- 
tum.  Q^od  quidcmproporuiimhabituale,  liccc  mulds  interruptum  laplìbus,  lliffi- 
citekolio  adllatumlulliiicationis  in  fé  {ìtlvumcullodienduni;  ad  pra:(cnrancuni  au- 
tem i;ducia;  Iblatium  neccflario  rcquiritur  luijurmodi  propofuum  attuale.  Nec  po- 
teft  quiiquam  e-!:  Spiritus  teftimonioad  corfuum  loquente  diccrc  ,  F.g,o  jaiii  hrmitcr 
credo  me  in  rtatu  gratia:  indefectibiliter  perftiturum;  nifi  llmul  ex  fynceri  cordis  ftu- 
dioadjiciat,  Egojam  fìriiiiter  ftatuo  in  SantìorumDei  mandatorum  viis  ambulare. 

Multò  minus  cogitari  poteft  rivus  hujufce  fiducia  aòlus  Ilare  cum  aduali  &:  direfto 
peccandi  propolito,  cum,  ut  habitus  habitui,  ita  adus  a:' ui  opponatur .  Nec  Une in- 
lulfa contradicìiionc  quenquam  fingemus  ita  ftatuentem,  Ego  vitam  astérnam mihi  cri- 
pi  polle  piane  conHdo.Simul  tamen  mihi  decretum  cft,  illecebroiis  cupiditatibus  infer» 
UAnh.  è.  24 .  vite-  H^c  àein^m  elle  oftendit  Salvator .  Nemofioteji  duobus  dommis  fervire. 

ili. 

Perfuafìo  ha^c  non  habet  illum  certitudinis  gradum,  qui  omncm  con- 
trari] formidinem  perpetuo  cxcludar:  fed  aliquando  vivida  eft,  aliquan- 
dolanguidaj  aliquando,  ut  in  graviilimis  tentationibus,  nulla. 

Indonisfpiritalibus  quibusinhacvita  iinbuimur,rpetfìandarinceritas,  non  cxfpe- 
fì-anda graduum  perrecìio  :  etiam  illud,  quod  reliquis  omnibus  arripiendis  clt.manus; 
fuos  habet  morbos,  Òcdebilitates,  ita  ut  fummo  certitudinis  gradu  non  fempcr  frua- 
tur  1  dclium  de  lua  laluteperleverantixqus  perfuafìo. 

Primi  debilitas oriiur,  ipfafundamentalihuju&perfonalis  fiducia:  depèndentiajqu9 
infra  fidci  dogmaticae  certitudincm  videtur  fubfidere.  Alfenluin  quippe  nolbum 
■cifficiuntfidei  Catholicx  Articuli,  ut  principia  immediata  ,  ac  prima.  Fidei  autcni 
foccialis  vcritas,  nonindededucitur,ut  quiddam  nccellarioconfequens,  fed  tantum 
fubjungiturpcr  modum  alìumptionis.  Ergo  illius  ,  qu^  hanc  perfuafionem  facir, 
conclulionis  non  poiell  elle  tìrmiiudo  major,  quam  qu^  prcmillarum  debiiiori  in 
eft.  Subfumptioautcm  illacxperimentalibusnintuc  indicijs  per  privatam  hominis 
tonfcientiam  pcnfiiatis.  Q_n^  cum  nonnunquamindubium  vocentur  ,  an  finriì- 
gna  genuina,  Ikpe  autem  tciiiationum  nube  occultentur,  ne  ad  prefens  folatium  ef- 
fulgeant  ;  quid  mirum  li  non  femper  in  promptu  fit  vegeta  &  valida  fidelium  de  fua 
^terna  falute  perfualio. 

Qu^id  quod  etiam  ipfa  Eidei  Catholicf  principia,  utramque  rcvelato  lumine  in 
fé  Clara,  cum  tamen  per  certitudincm,  nonevidentie,  fed  tantum adheilonis  nobis 
innotefcant,  nonadeo  equabilcm  apud  nos  fortiuntur  aflenfus  iìrmitatem  ,  qua- 
Icm  demonlìrationes  Mathematice,  aut  communes  Notiones.  Scd  in  ijs  ipfis  in- 
ni cndi  sex  noli  re  carnalis  diffidenti^  reliq^uijs  quuiì  vapores  oboiiuntiir  aliquando, 
;     .  per 


N\TIONALIS    DORDRECHTANÌÉ.  199 

per  quos  divini^  immutabilis  vericitis  lumen  ictiingi  nobls  videtur  ac  vacillare. 
Qjjanto  crcbrior  ac  duiturnior  efl  in  pcrfòiiali  fiia  fiducia  intuenda  hallucinatio  iìn- 
gulorum  fideliunif'  Quorum  quidemoculi  ièmper  Vacillarcnt ,  nili  &  liane  com- 
muncmfideiC'atholica:  revelationem ,  &:  illam  propriam  fubfumehds  confcientise 
applicationemfirmarec  ,&  cordibus  noftris  oblignarec  Spiritus  Dei  ^  qui  teftmio- 
niumpcrhiber,  Sj?tritinnoftro ri-osefjcjìlios Det.  Hocautem  ipilim  Spintus  teftimo- 
nium  ,  edì  nunquam  (cmen  ipfìim  prorius  extinguarur,  quoad  trudtum  tamen  &: len- 
fùmaliquando, vel icllibducic,  ucnobispateacintìrmirasnoflraj  veìad  tem,pus  no- 
ilrarcbellione &:ingratirudine  obruitur. 

Altera itaque deb] litasoritur  ex  teTitationibus,quibushxcperfuafìo  oppugnatur, 
Exiuntpartm-i  afflidioncs ,  c^xx.  malum  paena;  videntur  intentare  ,  param  perveriè 
nofì:reconcupifcentic',qnx  malum  culpa:  reatumque  mipnmunt;  paitim.  Diaboli 
laquei&:in{ulcus,quibusnosutroquein genere  infeftat:  precipua  vero  paì^llra  elt 
incarnisi  Spintus colludatione.  Durante  hac  luita  languida  eftfìdes.  Quod  fi 
vincatSpiritus  carnem ,  tum vividaeft,  actnumphumcanit,  ^is no^fep/traha à ch.x-  n^,^_  ^ 
ritate Chrifli^Sm  ,quodfà:pefit,deIaflatus,  &  fradus  ad  teinpus  luccumbat  Sniri- 
tuSjVclaiiiictionummoleopprcfruSjVclgraviorumpeccarorummacuns  fordidatus, 
nulla  tum  rclèat  actualis  hujuiinodiperiualìo  ,folatium  omne  fpirituaìe  intcrcludi-r 
tur ,  divinique vultus  luriicn  ablconditur.  Hinc  illsc  Sandorum  querule vocesjob. 6 , 
4.  Sagittj>  I) omini  in  mefiit?t,  quorum  indignatio  ebibit  Sprititm  mettm  ,  c^  terrores  Do- 
mini militant  contrame.  Threnor. Ca^. ^..^z.Nos iniq f.'e egimus /d'" ad iracHftidram  tro- 
'uocp.vimus.ldcìrco  tiiinexorahills eSyOppofuijti  niibem  tihi  -,  ne  tranfeatoratio.  Quod  fi 
altiusflirganttentanonumfluclus,  &:'conlcienriamluo  onere  preHam  etiamvulne  • 
rentignitaDiaboli  tela, tumnon  modo  exuìaflùavis  ha:c  perfuaiìojfèdprorius  con- 
traria lùccedit,  quafànòb  turbati  Deum  ut  iratumapprehendunt^acin  apertas  In- 
ferorumportas  ruituri  libi  videntur.  Hoc  monftrapt  pene  delperabundcilLx  voces 
lobi  j.  2.  Fereat  dies,  tn  qua  natas fum.  Davidis  Pfàim.  3  i.  3Z.  dixim  excej[n mentis 
tnex,  Projefftisfim  àfacie  oatlorum  tmrum. 


T  H  E  s  1  s     IV, 

Poftquam  fidelis  ex  huiiifmocii  tentacionibus  elu(5latUs  cft,  adus  ilìe, 
iquo  apprchcndit  pa'ternàm  t)ei  erga  fé  mifericordiam ,  vitamq;  alternarti 
(ibi  infalìibiliccrconferendam;  nonedaclusincèrtasopinarionis,  autfpei 
ccnj'ecluralis ,  cui  taKum  fLibcfle  poteìl,  Ted  ver?e  &  viv3c  fidci  per  adop- 
tionis  fpiritum  in  ejus corde  excirats&  obdgnar^. 

Vt  in  natura,  fìc  eriammgratia,nubepulfaclanor  it  dies;&  morbi  quidam  fune 
impollerum  fàlutares:  Fidelis  è  gravium  tcntationum  fluftibus  emergens,non 
modoeandem  ,  qua?  pehefìiflocata  erat,f;duciam  rcfiircitat,  red&  majorem  ejuS 
gradum  acquirit  -.^z  cnim&ab  cxercitiofortior,  &:avnflonalxtior-  Quod  fi  ea 
ia  lu£la  etiam  ofla  ilii  fuerint  confraòla  ,  inlumiorern  modum  confolidabuntur. 
Pfal.  5 1 ,  IO.   Èrtiltabtint  offa  humtliatà, 

Qjjia  hominis  regeniti  vita.&: ftatus  eft  Tpiritualis ,  6c  quafì  conerà  haturam  dilli" 
netur  ,  dum  peccati  aut  tentationis  vi^  abripitur.  Itaque  fpiritas  facile  adinge- 
niumriUimrcdit,&:prioremfuamdeDeimilencordia  paterna  fiduciam  recognol^ 
eie.  Hoc  ex  Snndorum  exemplis  conftat ,  qui  ludas  liaas  vehemeniiores  in  vivam 
lìdeivocem  delincntes  exprefì'erunt,Iorias  in  ventre  Ceti ,  Abieétus  fum  a  con(pe£lii  lona.i.f. 
ocidorum  tuorum  :  ■veruntamen  lurfits  videho  temflnm  Sanciiim  tutim.  Paulus ,  InfeUx 
€go  homo,  qms  me  liber abita  correre mottk  hmiisì Gratta  Domini  nofiri  lefn  Chrijli,  ^^^     ^ 

Quia  anima  anhela,  &  reconciliatioriem  pacernam  lìtiens,  ad  aqu?  viv^  fontem 
avidius  accurrit ,  &:  fuavius  guftat ,  qua  aliquantulum  fé  privati  fènlic ,  placati 

r  4  Dei 


Kom-s. 


2<vo  ACTASYNODI 

Dei  fruitiònem. .  lndeiìdcifcmeninreagnofcit,cujiasviadipfìisfidciruinas  refàr- 
ciendascxurgit.-cujusquidcmradixipfìiconcuflìone  crcfcit  &  novasfibras  emirdt: 
linde  majoris  cert'tudinis  propagines  fiiccrcfcunt.  Ex  bac  colluctadone  &c  affli- 
zione paciendamdiicit,  qua  (e  domat  ;  ex  pati  e  fìtra  prokttroficm,  qua  fccxplorat,  ex 
trobnttone  s.àfhem,  aiccndic  dcfutuiis  tentationibus  iimilitcr  Ibperandisj  2.Corj  i.io. 
^ui  de  tantii  periculhnos  eripitit  S"'ey»it:fn'quemjperamus  ijtioniam  adhmeripiet:  deperfe 
verantia ,  adeoque  vita  etema  confcrenda.  i .  C  or.  i.  Confrmahit  uos  iipjiie  in  fìnem  in- 
aihatos  in  dicm  Domini  nojhi  le  fu  Chrijh.Hec  autem  ipcs  non  confundic ,  ut  ibidem  lè- 
quiturapudApoftokim.  Non  eli:  itaque  vaga  opinio,  aur  incerta  conjechura  :  fèd 
fpes ,  que,  utà  fide  orta,  eandem  habct  cum  fide  certitudinemjdeoqiic  fblidaeff:,ac 
infrufirabilis.    ■  .  ..  , 

Renovat^hujus  confirmat^quefiduci(^  exempium  haDenins  ih  Davide  ,pofl:  ma- 
culami gravis  peccati  ablutamPialm:  SI. Pofttentationispenculof^rctufumimpetum, 
Plàlm.73.  In  utroque  elucetSpintusprecum,gaudiumlpintuaIc,&ob(ìgnatioado- 
ptionis.  Spritiim  SAnBumame  neanferas.  Teniii(lima.numdsxtrammeam  yérc:  In- 
de fiducialis  illa  conci  uiio  i  Mihi  aiitém  adeo  adh^rere  bómM  'ejl  ,  'pónere  in  Bònùrfo 
J^em  meum. 


Thefes  Heterodox^, 


quas  rejictmm. 

T  H  E  S  I  s     I, 

Perfcverantiam  vere  fidelium  non  cfle  cife(5l:um  Elcdionis  •  fcd  benefi- 
tium  omnibus  fub  hac  condicione  ex  «equo  oblatum ,  nempe  fi  gratile 
(ufficienti  non  defiierint. 

Pnmumhujufce  Thcfeos  membrum  confutavìmus  in  Thefibus  noftris  de  i.  Arti- 
culo,  Orthodoxa  3.  &Heterodoxa5.  Iteminhoc5.Artic.Thefì  S.Orthodoxaj  de 
Perreverantia  eleótorum ,  quo  ad  rem. 

Secundumejufdem  membrum  mukanumeratabfurda. 

1.  Falfiam  eft ,  perfeverantiam  effe  donum  tantum  oblatum ,  non  ctiam  dafumJ 
Scriptur^  cnimteftanturDeumgratianiperfeveranti^luisnon  tantum  offerte,  f'cd 
^tiam  dare ,  ac  iplbrum  cordibus  indcre.  Ierem.3z.40.  Timor em  meum  dabo  in  cor- 
da tpforiim  ,  ut  non  recedxnt  a  me.   Ioh.4. 1 4.  Aqtia.  quum  ego  dabo  tilt  ,fet  in  eofons  aquÀ 

falteiitis invitam £ternam.      ì. Cor.  10.13    Sedunacumtentationedabitetiamexitum. 

2.  Falium  eft  ,  idem  ex  a^quo  omnibus  offerri ,  utpatet  ex  noftris  de  artici. 
Theiìbus  fliprà  citatis.  Vbi  pcricvcrantiarii  in  fide  ad  folos  eledos  pertiriére 
probavimus. 

3.  Falflim  eft,  perfeveirantiam  effe  donum  fub  conditione  oblatum,  Eft  enim 
donum  à  Deo  abfolute  ptomifl'um  fine  ullo  conditionis  refpeftu.  Ratio  hxc  elb 
promillloues  Dei  alisefunt  de  fine,  ali^  de  medijs  ad  finem;  Promiffiones  define, 
verbigratia,  de falutc  flint conditionat^.  Crede \  ér  fal-vaberis .  Efiojìdelk admortem^ 
(leu  perfeveraj  ^  ego  dabo  tibi  coronam  ■vit£.  Cum  autem  nemo  par  fìt  condidoni- 
busprxftandis,  Deus  quoque  promiflìones  fecit  liberrimas  &c  ablòlutas  de  dandis 
ipfis  conditionibus  ;  quas  ipfc  in  nobis  efficit ,  ut  per  ipfas ,  tanquam  media ,  poffimus 
ad  finem  pertingere. 

Deut.  3  6.\6.  Beta  circumàdet  cor  ttium ,  ut  diligiti  Bominum  I)eu?n  tttum ,  ex  foto  cor- 
de df  totaanimx  tua,  ut  vivas.  Finis  hic  promiflus  eft  vita;  quem  Ifiraelita:  nunquam 
àilcquentur ,  nifi  pra^ftita  hac  conditione ,  ncmpe  Dei  dilezione.  Verum  Deus  hic 
abfblutc  promittit ,  fé  daturum  iftis  ipfam  conditionem. 

Cum  itaque  promrfTiones  de  fide  &  perfeverantia  in  fide,fint  promiflìones  de  me- 
dijSj  omnino  fune  de  donis  abfolutis,  quibusDeus,  pcrfpedahominumii^w «,«<«;■ 

cum  de 


NATIONALIS     DORDRECHTAN^.  :àoi 

cumde  affequendo  fine  fine  medijs,  cum  de  ipfis  medijs  feu  conditionibus  ex  ih 
pr<jftandis,  pollicetuc  fé  cffeólurum,  ut  condiriones  ipfàs  pra^ftenr.  Deus  viram 
ipondetconltanterip/umumentibus.  Promlflìo  de  vira  eft  condì cionata:  de  con-' 
ftanri  aucem  timore  abfoluta.  Timorem  meum  dahoin  cordaùfornm ,ut  non  rec£- 

da'at  a.  me. 

4.  Eftodonumhoccondiciohatum.  Nontamenofferturfiibliac  conditione ,  fi 
gratis  f ufficienti  non  dcfuerinr.  Contra  hanc  conditionem  militant  illc  rationes, 
qua  a  nobis  allar^  funt  contra  vires  Liberi  Arbitrij  inhominis  converfione.  Qui- 
bus&hasaddimus.  i.  Exhaccondirione  ièquetur,  fruftra  nos  pl'o  ullis  homini- 
bus  orare  Deum,  ut  det  ipfis  donumpcrieverantiar:  quia  de  more  otfert  illis  univer- 
fàiem ,  &:  lufficientem  ■  ratiam ,  cui  fi  nolint  ipfi  deeile ,  perlèverabunt.  z.  Otiolà 
cflhecconditio.  facitenimpericverantiamcoiiditionem  perièvcrantias.  Non  einm. 
deeile gratiaerutEcienrieftperfèvcrare.  Siitaquefubhac  conditione  Deus  perfeve- 
rantiamofferat ,  oiFerteandem  liib  fili  ipfius  conditione. 

Dcniquefècundumhujus  antichefèosmembrumfolideab  Auguftino  convelli  tur. 
Cuius  diiputationis hxc lumina  eil; ocT^^  fu.it datum  tapoffet  Jivelletàn  bono perfeverare;  Aug.deCor- 
jedmnfuit d&tumiit vellet.     Nohis -vero , qui  vere  Chrijìo tufiti fumus ,  talis data cfi gratta ,  ut  ^P'^-^Grar. 
rìO/?folumfoJJir/ii^:,Jivelimti^>fedetia.m,ut'vetimmin'Chr!jIoPerfeverare.  ^^'^     ^  - 

IcemdevnitateEcclefi£e^ap.9.idemAugufi:inus  ipfilfimam  hanc  vocem  inDo- 
natiftis  damnat ,  Si  voUmt  homines ,  credimi  :fi  volunt ,  non  credunt  '  Ji  voùmt^perjè-ve- 
rantm  eo ,  quod  crednnt;Ji  nolunt  ,non  pcrfe'uerant, 

T  H   E  s  I  s     II 

Pcrfcveràntiam  èue  condicionem  novi  foederis  antcceclaneam  ad  Eie- 
€tionem. 

Vide2.&:5.  Thefes  Heterodoxas  à  nobis  in  I.Articuìo  reiedas. 

T  H  E   S  i  S    III. 

Vere  fidelem  pofTe  peccare  in  Spiritimi  Sanòbutó* 
Thefi-n  hanc  h^  rationes  opugnant 

\.  Peccare  in  Spiritùm  Sahd:um  eft  peccare  ad  hiòrtem  i.Ìoh.5.i(?.  Vere  fidefcs 
non pojfunt ad mortem peccare .  Quia  peccare  ad  morcem,  eflillud  peccatum  admit- 
tere,exquocertamorsrèquetur,  nempe  eterna  &  lècunda  :  qua:  tamen  nunquam 
porcftatemhabct  in  vere  fidcles:utpote  qui  peccato  moriuntur,  &;à  peccatis  refiir- 
gun t  a  d  vitx  novi tatem .  Apoc.  zo .  6.  Seatits  drfanlìtts ,  qui  hubetiartem  in  prima,  refur- 
r elione  :  in  talesfectinda  morsnon  habetpotejìatem. 

z.  QuipeccantinSp.San£tum  ,  illi nunquam pervenicnt ad  gloriam  autregnum 
ccElelì:c:ad  qUod  tamen  vere  fidelesinfallibiliterperveniunt.  Efl'eenim  vereiìde- 
icm  idem  eft  quod  elle  iuftificatum,  ac  filium  Dei  adoptivum.  luftificati  a.utem 
adgloriampervenient.  Rom.8.  £lups  jufttficAvit .,  hos  glorificcivit.  Et  filli  ado- 
privi  pervenient ad regnum  c^Iefte.     Gal.  4.  7.     Siflij,etiamh£redes  Dei. 

3 .  i.Ioh. 3  .c).^uifqHÌi natus est  ex  Dea ,  qualis  eft  omnis  vere  fidelis , peccatum  nen 
j>o t est  fac ere  :  (\noò.  (interprere  Apoftolo,  verfiS.  Slui peccatum  facit  ,ejl  ex  Diabolo) 
inceUigendumcft  de  iftiufmodi  peccatis,  qux  conftituunt  hominem  lub  regno  éc 
potcftate  Diaboli,  quale  cumprimis  eft  peccatum  in  Spiritùm  Sanélum. 

Ouo  {pc6tat  illudquoque  A^o(ìoli,Liberabit meDominus abomniopere  malo,  é^acl  ^  Tm.4.ih 
cxU'fie  rcgnum  confervabit  me.  Ouid.<*an  ab  omnl  opere  malo  ?  Non  id  quidem.  Sed  ab 
omni  tali  opere  malo,  quod  ipfi  ius  ad  regnum  ca:lefte  prorfus  adimat.  Cuiufrnodi 
proculdubio,proptcr  non  modo  malitiamlniicam,fèd&:  finalem  adiunólam  impig- 
nitcndaiii,  eft  peccatum  in  Sp.Sandum, 


ioa  A  C  T  A     S  Y  N  O  D  I 

T  H  E   S  I  s      IV. 

Nuilum  vere  fidelcm  ac  regenitum  pofTe  efle  certum  in  hac  vita  de  fua 
'perfeverancia  ac  ialutc,  abfque  ipeciali  revclatione. 

De  priore  lìujus  Antithcfeos  parte,  adtumpriusin  hoc  Arnculo.  Perfeverahtiam 
autemde  futuro  polle  line  revclationis  Ipecialis  privilegio  innotclccrc  ,lìcproba- 
tur hac ratione.  , Quofdani Sa'ndos, pr^lèrtimPauIum ,  hanc  certitudincm  adeptos 
in  confeiro  eli.  Rom.  8.  'Ccrtùsfum , quod ncque  mori^  ncque  'uita,&:c.  Atqui  Paulus 
ipfe hanc  fiduciam  non  dfcveiationeextraordiriarìapetijt,  ledàrationibus  ilhs.  quae 
iplìciimalijs  fidelibuslìlntcommunes.  verl.'3Ì.  ■^2^i-proprioFiliononpepercit,fedpro 
rj'Ohh  òmnibus  tra'diditillnm ,  quomodo  non  etiam  cum  jUo  nobis  omnia  dcnabit  ?  ^ujs  acatfi- 
hitadverfiis  eleitos Dei? Deus  ejl,quiiujìijìcat.  Chriflus efi -, qidintcrpelbtpro nob/s.Nun-^ 
quid  Ioli  Paulo  ,  non  itemaliisfìdchbus,  datus  Chriftus?  Num  lòlus  Paulus  eleftus 
Dei  ?  NumlblumPaulum  Deus  iuftificat'.''  autpro  Iblo  Paulo  Chriftus  interpellar? 
Cum  ergo  ex  his  pr^Emiffis  roti  Ele(Sborum  Ecclèlìse  commuhibus,  ibidem  fubinfe- 
rat  Apoftolus  Conclulìonem  fiducialcm ,  ^uls nosfeparabifi  ó'  cercus  fum,  &c  :  con- 
ilat  alios  etiam  fìdcles ,  quibus  iiis  eli  ad  eadcm  media  falutairia ,  polle  inde  haut  hau- 
rire,  &:  lìbiapphcare  ■aXyipocpo^ctii  de  fualàlute  &  perlèverantia.  Eandem  conclu- 
iìoneni  fidelis  quifque  potei!  ex  alns  ordinariis  prxmiflls  inferre- 

1 ,  Ex  Dei  fidelitate .  i ,  Cor.  10.130  Fidelis  efi  Deus .  qui  nonfinit  &c.  2 .  Ex  expe- 
rientia prioris  benevolentix ,  Phil. i  .6^  Perjìiafum knbensthoc  ipfumfore-, utqm  incepit 
opus  bonurh  ^perficiat.  3 .  Ex  honorum  operum  praxi  in  fide  preftitorum,  2.Pet.  1. 1  o. 
Si  enim  hxcfcceritis ,  nunquam  excideti-s.  qu^e  autem  ilk  iìnt ,  èonftat  ex  yerf".  5.  &  (J.  4..I 
Ex teftimonio conlcienti(j  ,i.Ioh.3.2i.  Si corneftrum nos non  condemnat ■,_fiduciamha- 
hemus apudDeum .  5.  Ex  tcftimonio  alitead^  vit^,  2  .Tim.4..7. .  Bonum  certamen  cer-^ 
ia'vi,S£C: deinceps niihi repofita  eH corona.  Vltimo,  hxc  omnia  oblìgnat  teftimoniura 
Spiritus  Dei,  Rom.8.16^.     Spiritus  Deiatte(laturSpirituinoJlro.S^c: 

H9C&:  lìmilia media fìngulispatentfidelibus.  Ergo&Conclufio.'   -.. 
à.Vet.uii.  Qu,odlì  \\xc  certitudo  ab  extraordinaria  tantum  revelatione  proflueret ,fruftra 

moaeret  Petrus  omnes  fìdeles.  Date  operam  ut  ele£iionem  vejirantjìrmam  reddatUl 

Th,e  s  I  s      5. 

•  Quociés  grave  carm's  peecatum  committitur,  toties  ftatum  juftificat- 
tìonis  oc  adoptioiiis  amictL 

Centra  hanc  Antithefm  militant ,  prxter  alias ,  hx  rationcs. 

Non  potcft  homo  ullo  peccato  adus  divinos.relcindere.  At  luftificatio  &adoptio 
funtadus  divini  ..iique  ex  beneplacito  emanantes. Ergo  &c.Cumitaquequ9ritur,An! 
per  peccata  carnisgratiaiuftificanspollìt  intercidi,  non  folum  qu^ritur,  An  homo 
per  peecatum  poHit  aliquam  qualitatem  amittere  :  fèd  litem  hanc  opertet  multo  al- 
dusreperamuSjAnnimirum  peecatum  humanum  poilìtadus  divinos refigere ,  aut 
mutare illam Dei  lcntcntiam,quaiamapudle  Deus pronunciavit  nosiullos,&:  ad- 
optavkiniusfìliorum.Frufbraautemhic  obtenditur  deficientia  fubiedi  ;cumDeus 
fubiedum  quod  per  fé  procul  dubio  dcfìcerct,  refìcit  continuo,dando  iplìs  perfève-' 
rantiam, ne polTit  delìcere.  Ft  enim  cujhdiat  nosperjidem ,  cufioditetiamin  noblsfidem 
ipjam  ,  ut  feite  RcverendilI'.Sarifburienlìs. 

2.  Tantum  abeft,  ut  etiam  gra  via  illa  earnis  peccata  fìdelcm  à  ftacu  iuftificatio- 
nis  adoptionilque  lèmper  deturbcnt,  ut  contraà  Theologis,  prxfèrtim  pradicis 
ftatuatur ,  Deum  eadcm  Ixpe  in  iuftiiìeatis  &  adoptatis  permittere  ,  ut  con- 
iìrmatior  poftea  Ut  iplìs  cum  iulfifìcatio  tum  adoptio  ,  lèeundum  illud  Prophe- 
vx  Piai.  119.  72.  Bonum  efi  mihi  ,  quod  humiliafii  me ,  ut  difiam  iuftificatìones  tuas. 
Hoc  non  modo  inDavidis,  fèd  etiam  io.  Hezecliia:  &  Pecri  lapfibus  pater:  qui- 
bus 


NATIONALIS    D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  >£.  '10^3 

iquibusoccalionaliccrpromotumcftinijsftudium  fàniftitacis,  ihfìrmitatis  Tue  agni- 
no ,  ac pio  pcrievcrandi  dono  vchcmcndor  Dei  obiècratio.     Concludimus  itaquc, 

Sandorumlapllbusnonabrumpijiiiì;ificationcm,autamittiadoptionemjfèd  afficf, 
'Mt  reiìirgentcs  eo  cautius  rum  timore  ac  tremore fdutemfttam  operentttr. 


X  H  E  s  I  s      V  L 

Doólnnamde  certiciidine  peifèverantiiE  ,  Scfàlutis  effe  ex  Tua  natura 
ver^  piccati noxiam,  &  to ti  religióni perniciofàm. 

Hanc  vero  calumniam  fiicile  retundit  &:  vcritas  divina  &  htimana  cxpcrienda. 
Ifth9C,fcilicet;,Chrift:ianadePerfcvcrantia  &:  fàlutc  ccr  titiido,  non  modo  quoad. 
reinatuianijlèdctiamquoadipfuminEcclefìa  cventum,  cffcdus ,  Dco  benedicen- 
te,  producit  prorfiis  contrariós. 

1.  Quoad  rei  naturam  /finis infallibilitas  non  tolìit ,  fcdftabilic  ufum  mediorum, 
lidemque  fandi ,  qui  certifllme  fibi  fpondent  &:  conftantiam  in  via,  &:  fruicionem  in 
patria ,  Gmul  norunc  hoc  non  preftari  fine  intcrmcdijs  faniStimonii^  officijs ,  &c  oppofi- 
rorumfliga:ideoquemedijsilIisnonvaIedicunt,redfcdiiloincumbunt,  i. Ioli.  3.  3. 
Omnii ,^iti hahct hancjpem tn co ,  fw&ijìcat fc ,Jìcnt é^  tlle pinBus  eft.  lfai.38.5.  Heze- 
chias ,  accepto  divino ,  de  quuidecim  ahnis "vita: lux  adij cicndis ,  promiilb ,  non  ideo 
omnemmedi'camcntorum,  alimcnrorumqueuflim  abjccit.  lèd  ad  ipfùm  evenrum. 
inaftumprodùcendunij  catapIafmafibiàProphetaprarfcriptum  ulceri  curando  ad- 
hibuit. 

Hanccarnalisrccuritatis  exIucdocÌ:rinaconfequentiamj  prorfus  relpuit  Apofto- 
ius  quad  indignabundus,  Rom.i?.!.  Permanehimus  tn peccato,  ut  gratin  abtmdet?  At/Jìt.- 
G^  enimmurtui  fnmus  pece  Ito-,  quomùdo  vtvemus  in  ilio?  quafì  non>modo  incongruita- 
tem,  fed  &:  impofllbilitacein  innuerct. 

2.  Quod  ad  eventum  attinet,  veruni  quidcm  cft,  pofTc  vea-itacem  quamlibec  Dei 
faiuberrunam  ex  hominum  abufu  in  perverfiim  rapi.  At  ex  liac  dodrina  ne  de  fa- 
doquidem  extare  ullum  hujufmodi  incommodum  agnofcimus.  Contempiemur 
Eccieiìasrcformatas,  in  quibus  viger  h^cperfeveranti^,acinviolabiiisadoptionis  fi- 
ducia, Nunquid  inde  concupilcentiis  fraina  laxantut?  num  pietas  pefllmdarur? 
Cratias agimus  Dep,per  Dommum  noftrum  leflim  Chriftum,  quod  apudnoftros, 
qui  hacfòlatij  ipecialis  plenà'perfuafione  fruuntur ,  &fìbi  inamiflìbilem  in  celis  hq- 
reditatemconlcrvari  prorfus  confidunt,  non  minor  reperiatur  pietatis  cura,vit^- 
quc  5  prout  fragilitas  humana  fert , inculpatx  fludium ,  quam  apud  alios  quofvis ,  qui 
liikm  à  Libero  arbitrio  fiirpenduntperfèverantianijnecab  uUa  eledioiae  Dei  previa 
fcandemprofliiereconcedunt. . 

Expofuimusnoilramde  ceicberrimis  liifcc  quinque  Articulis  fententiam  ;  quam 
credimus  Verbo  divino  effe  confcntaneam ,  &tot  Reforniatarum  Eccleflarum  Con- 
feifionibus  conformem.  Aquibus  ut  una  ba:c  Belgica  divellatur  nec  tutum,nec 
piumijsvidebiturjquibusvelniicaineftpì'udèntii^jvelvct^pietatis  fcintilla. 

Hoc  certe  Serenifj:  n after ,  ac  ?otenti(f.Magn&  Britarini&  Rex ,  Fidei  Chrifiian£  defen" 
for,  acpropugnarorlongeaccrrimus^^quietiam.uniceinvotisliabet,  ut  in  iiorentif- 
iuliishifceProvinciis  fidesflncera,Eccelefi(^que&:  Reip. pax fàrta  teda  confervetur^ 
ìnprim.is  curayit ^  cum  nobis,  huc  deflinatis ,  in  mandatis  diiret ,  ut  publicam  Eccle-» 
Hi  vcftrx  pacèiri  modcratioribus  confìliispro  tnodulo  noftro  promoveremus-,  ac  ut 
ircnérandos  Symmyftas  in  Synodo  hac  celebri  coados,  liortaremur ,  nequid  in  De- 
èretis  Synodicis ,  quod  contraveniat  recepitaz  Ao^zìxiX,.m  còt.publicis  Eccleilarum 
CònfcfTionibus  ConfìgnataTjflatuatur.  r  -   -, 

"'pifplicuit  "jtìph  ita  pridem  novatorum  quorundam  ingeniis  lifc  reccpra  do- 
Srina  >quarrt  dum  onini -ppe  ,„&  opera,  exagitare  fluduerunt  ,  ea  nihilominus 
$ìitaf  cselcllis  cùmfdam  flamm'9  ,  ipfomotu&conGuifìone  clarius  emicuit.     Nos 

demi 


204  A  t:  T  A      S  Y  N  O  D  I 

quiJcm  ex  animo  optamus  hiTcc  fratribus  noftris  Rcmonftrantibus  c^r  B<p^jfiSì 
V  Zlff^'Jotcc^  7rr(pic)72(r/xS^«f,animofquc  a  pacisftudio  minime  abhorrentcs:  Q_uinctianl 
&:  csccris venerandis  fratribus  cam  er  a  illos  caritatem ,  ut  quorum  «rrorcs  oppu- 
gnan  t ,  cor um  pcriònis  bene  velie  non  definant. 

Atquehicliccatnobispaulifperan  AmpliiTimos,  &  Prepotentes  Ordines,  eorum- 
r[ueConfi.rlciilìmosDclcgatos,omncfqueadco,quiadclavumReipubl.in  hoc  Bel- 
gio fèdent ,  f èrmohem  noltrum  convcrtere.  Veftnim  eft  liluftrcs  D.D.  non  minus 
•curare, ne  religio  Orthodoxa,  quamneRefpublica  vcftrx  lìdci.concredita,quic- 
quam  detrimenti  patiarur.  fa  hoc  enim  Deo  lérviunt  Magiftratus ,  cum  ea  faeiunc 
zà(crvìtnàumi\\\ ,qiLcfdcere non pojfimt mfi Magifiratus.  Hic  icaque  non pietate tan- 
tum, &:  exempìo,  fèdpotcffcate  vcflra,  &  imperio  opus  cft.  Impermm  coercearil- 
-\a\x\prophetandi. ,unvoc:inX'i libertatem  ;  quafretinonnulii,fundatiflima  iìdci  noftrc 
cìogiuata primo  leviter  tentare  folent,  dein  aperte  impugnare,  tandem  exploderc 
'&L  exfìbilare.  Si  Orthodoxam  dodrinam,  &c  communi  omnium  Eccleliarum  Re- 
Tormatarum  calculo  comprobatam  cuivis  liceat  impetere  ,  nictuendum  profe£lo 
cric, nc,qui,Magiftratu connivente, res  novasìn  Ecclclìa  moliti  cceperinr, eodem. 
€t>am  repugnante ,  cum  occafìo  fcrar ,  idem  quoque  in  Republ.  moliantur.  Sed  mi- 
nime opus  habcntnoftra  hortationc,  qui  jampridcm  ingenti  labore,  &:fijmptuca 
omnia procurant,qux ad rcvocandam&:  ftabili'endam  inhifce  Ecclcfijs  pacem  ,ac 
veritatem  optati  potuerunt. 

Quorum  ergo  {ìngularempfudentiam,  pietatem,  &  indullriamperfpeximus,  de 
corundem  conftantiavel  dubitare ncfasputamus.  Deumqueprecabimur,ut,quaR 
pio  annuo  ab  iji'dcm  profezia  funt ,,  felici  fuccellu  abfolvantur. 

Vositidempaucisconueniemus,  diledli  Fratres  ac  Comminiftri ,  quorum  pru- 
dentiam  latere  non  potcfi: ,  hilce,qua:  difceptantuf ,  primariis  controverfiis  immifce- 
•naliquandoqu<gftiuneulas,quae ncque  eandemhabent  lìdei  certitlidincm ,  ncque 
multum  momenti  ad  vetampietatcm.  Qujc  autem  flint  eiulinodi,  ut  ablque  illis 
Gratia  Dei  gratuita  inliominum  làlutc  procuranda  enervetur ,  &:liberum  arbitriurrè 
in  Dei  iblium  euehatur,pro  illis,  tànquam  prò  aris  &:  focis  dimicandum;  ncc  ullo  mo- 
do linendum ,  ut  certitudo  fàlutis  noftrx  à  firmitate  divini  propofiti  ad  humani  arbi~ 
triifragilitatem  revocetur;  Vcrum,  fi  qua  intercurrant ,  qu^  in  ipJìs  Eccleiìjs-Re- 
formatis  nondum  definita ,  à  do6lis ,  &  pijs  in  vtramque  partem ,  fine  hdei  detrimen- 
to ,probabiliterdi(putantur,  non  decer graves &: moderatos Théologos,  quae  ipfi  in 
.talibus  privatim  fentiunt ,  omnibus  credenda  obtrudero.  In  hifce  làlua  res  efl,  mo- 
do idtaveatur,  ne  diverfìtasopinionumauc  inter  Miniftros  ibluat  vinculum  pacis, 
aut  in  populum  ipargat  f  emina  faótionis. 

Porrò  Scilludmonemus,  inter  ca ,  qua:  certa  funt ,  &:  in  verbo  divino  folide  fun- 
Azztl^  efletàhìcn  quedam,  qua;  non  flint  omnibus  promifcue  inculcanda,  fcdfuo 
loco  &:,tempore prudcntef  attmgenda.  In  bis  eft  fublime Fradefi'wAtionis  myfleriitni^ 
fuaviirmiumilludquidem,  &  fòlarij  plcniflìmum,  fed  illis  fblis,  qui  in  fide  radicati 
fimr ,  &c  in  pietrate  exercitati ,  qualibus  in  gravi  confcientise Inda  ififtar  firmi  propug- 
naculi  elle  poted. 

Verùm  enimvero  ubi  Prxdicantium  quorundam  imprudentia  ad  liane  abyl- 
fi.iuifp€culandamvocanttir,  quinóndumprima  religionis  fundamenta  probe  didi- 
teruhf  ,  quibufque  ihens  adhuc  carnalibusa'fftftibus  tota  diffluit  jid  unum  effic|- 
tur  ,  ut  dum  de  arcana  Pf^defiinàtione  litigaht ,  fàfutifcrum  Éuangelium  negli- 
gant,&:  dumnihilaliud,quamr'rasde/linationcrnadvitarn  fòm.niant,viam  vita:  ?ter- 
n^pracdcftinatisconflitutamnunquaminfiftaiìf.  '  De  Reprobationis  arcarlo  maio- 
ri  fbllicitudine  cavehdum  ,  ut  notì  modo  pafce  prudcnterque  proponatur  j, 
fbd  etiam  ut  in  eo  explicartdó  fludiofe  vitentur  horrida:  illx  opinione s ,  &  iu 
Scnpruris  minime  fundata»  ,  qu^  ad  defperatiofiem  potius  ,  qùam  icdifìcatio- 
ncm  faciunt ,  &  f  cclcfias  quafdam  Rcformatas  fcandalo  ingenti  gravant.  Dé- 
nique  de  Mortis  Chrifti.prctiolìlTimo  merito  ira  flatuamus,  utnec  primitive  Ec- 
clefix  fentcntiam ,  nec  Keformacarum  Ecclefiariim  Confeflióiies  negligamus. 


NATIONALIS     DORDRECHTAN^  1-05 

nec  (quod caput  rei  eft)promiiIioncs  Euangciicas  in  Eccleiìa  univeriàliterpropohcn- 
das  enen'emus. 

Paucula  hxc  monuimus,  potius  ut noftrum  erga  venerandos  Fratrcs  amorem,offi- 
ciumqueteftemur,  quam  quod  eos  monitis  hifce  noftris  indigerearbitremur. 

Quodreliquumell,  DcumOpt.  Max.  fiippliciter  obiècramus,  uthuc  collimcnt> 
hoc  aircquanturconiìliaProcerum,ll:udiaMiniftrorurn,auxiliacxterorum,  vota  om- 
nium;  quo  Ecclelìa  ha^c  Belgica,  extirpatis  erronbus,&:  compolìtis  diflldiis,fidc  Or- 
tliodoxa,  ac  ftabili  pace  in omnc a:vum  perhuatur ,  per  pacis  noftra:  lequcflrum  le- 
{iimChriflum,Doniinuni  noftrum.  Amen. 

Subfcripferant  ac  (ubfignaranr, 

(jeorgim  Landayenf 
jfoannes  Davenanlius. 
Samuel  Wardm. 
Thomas  Goadus. 
*  Cualtems  IBalcafiquaUns, 


De   Articulo  Quinto 

DiBinófis  propoftionihHS  ex^lìcato 
I   V  D  I  C  I  V  M 

Theologorum  Palatinorum. 


Propositio     li 

PErleverantiaverefideliLìm  in  fide^effeóbiim  Eleólionis  non  eìl^,  lieo 
edam  Deidonum.Eflvcrorcondido  novi  Fcrderis  àDeo  imperata,  òi 
abhomineante  peremptoriam  fui  Eleclionem  libere  prxftanda. 

a  ThcJI.  exhib.  i.  de  V.  Artic.       ^ 

b    ColUt.  Hag.pag.  ^oy. 

e   DecUr.  exhtb.  de  V.  Artic.y.  8. 

1    V     D     I    C    I     V    M. 

Perfcverantiam  vere  fìdelium  in  fide  ex  fonte  £ctcrna:EIcctionis  défluere  &  ante 
demonftratum  eli:  ad  Ardculum primum,&:  bis  &  lìmilibus  Scripturarum  teftimonii5 
plenius  demonftrari  poteft.  Rom.  8.  29.30.  ^^ms frMognovit ,  fréideHinavit ,  hos 
'vocavit  y  iuHifcavit-,glorìfìca-vìt.  Undevcrf.  35.infert  Apoftolus:  G^s  nos  fefArn- 
hit  a  charitate  ChrilH  ?  cap.  11.  ir.  Ele£li  all'ecuti  lun:  (nempe  fidem  &  lalu- 
tcm)  reliqui  occalluerunt.  z.  Tinioth.  i.vcrl!  18.  Ì9.  Hymendm  ér  Philetm  circx 
OJeritatem  aberrartmt  a  Jcopo -,  cr  f'ibvcrtiiyit  quortindum  jìdcm.  SoUdnm  tamen  fiat 
Dei  ftmdamentum ,  hahens  ftgillum  hoc  :  Novit  Dominm  eos ,  qui  fimt  fui.  Matth.  24. 
veri".  24.  Excitabnntur  Pfeudo-Chrijìi  c^  ffiudo-prophct£-,c^  edent [ignei  magna  drpyodi- 
fia ,  ita  utfedncant  (fiferifojftt)etiam  ele^os.  OmnibYis  hil'ce  locis  perfeverantia  fide- 
Iiuminfide,quodnonlubmovennirautlèducuntur,ledairequuntur&glorificantur, 

i'  Elcdioni 


2o6  .  A  C-  T  A      S  Y  N  O  D    I 

Elezioni  ipforum  ad vitam adCcribitur.  Eiicclum igitur Eledionis  effe  oportcr.Non 
crfopriorefl  Elezione,  ncc  ut  previa  conditio  eam  antecedit.  Quo  pr^lbppciico, 
jam  alterum  fiiaprc  fponte  corruir,  quod  pcrfeveranrianon  ili  donuni  Dei ,  &male 
hoc  nomine  vulgo  appcllecur.  Quicquid  cnim  eleftis  (iiis  ex  propoiito  Eleftionis 
o^ratificatur  Deus,  ejus  gratia  ac  donum  cfl,  &  ad  bcnedi£tiones  illas  pertinet,quibus 
benedicitnobistn  Christo,  Epher.1.3.  Et  quid,quxiumus,  Perievcrantiaeftjquamfides 
pericverans?  Fides  igitur,iì  donuni  Dei  tede  dicitur  ab  Apofl:olo,Ephel.2.8.  Quidni 
i  pfà  quoque  peri evcrantia ?qu andò  qui  co-pi t  in  nohts  hontmi  jllndfdei  opm,idem  confum- 
wat in diem tifqne lefiiChrilìi.  Pliil.i.  <3.  Sandidum quoti dianis  precibus  interpellane 
Deumproperfevcrantia,iplius  certe  donum  elle  agnoicunt,  ex  ipfuis  Iblius  dona- 
tione  eam  ex{peftant,&:  cum  accepere,  utbeneficiumiplìus,  grati  predicane.  Nec 
aliud  vult  Celebris  illaDei  promilTio  apud  Icrem.  5Z.  z^.Timorem  meum  indam  anìmis 
ipforum-,  ut  von  reccdantnmc^.  Timor  illcyperquem  I)eoperfevera»teradh£refcimm,  ut  lo  - 
quitur  Auguflinusjfi/  Bet  donum  :  Ergoiplà  Perfèvcrantia  cius  donum  efl.  Fallun- 
tur  vero  &  fallunt  Rcmonllrantes,  eo,  quod  opinantur  perlèverantiam,  liquidem  ef- 
fedum  EleiStionis  &  Dei  donum  cenleatur ,  conditionem  N.  Focderis  à  Deo  impe- 
ratam,  ab  hominc  autem  libere  pr^eftandanijefTe  non  poHb.  Qjjalì  vero  dffv^^^hxc 
rmt&:repugnantia,necpotiuslubordinata,maximequeribiconfèntanea.NamDeus, 
qui  in  Novo  Foedere  conditionem  perfeverantixfoederatisadultis  pra'lcriplit ,  &  ex 
pra-fcripto  exigit,  fu (pcnfàm minime  rclinquit  ab  ipfoi-utnmet  arbitrio  aut  viribus, 
icd  efficaciter  eam  operaturj&aduponit  in  ipfìs.Adcoquequodforisprecipir  verbo 
mandati,  intus  cfficit virtute  Spiritus  conjundi  cumverbo,!.  Cor.  3. 8.  Aliter fi  ellet, 
foedus  gratia:  nihil  prxcelleret foderi  Icgis  &operum:  nec  minuS  irntum  fieret  il- 
lud,  quamhoc:  quando  utrumque  inhominis  tuma(5'ayo!^/«,tum  mutabilitate  confi- 
fteret.  Atque  huc  faciunt  promillìonesfcrderis,  quibus  annexarumei  conditionum 
proteftationem  à  Deo  pendere  docet  Scriptura  verbis  clarifllmis,  Deuteron.  30. 
veri!  6.  Circumcidet  lehcva  animum  tuum  ó"  animum  fcminls  itti  ;  ad  deligendttm 
IchcvamBcum  tuum  extotocorde^.  Ierem.3z.  veri!  39.  40.  Indam  ijs  cor  unum  adre- 
'uerendum  me-,  dr  reverentiam  mei  indam  cinimls  ipforum,  ut  non  rccedant  a  me.  Ezech.  38. 
%(<.  27.  T)a.ho  'vohiscor  novum.-,  é'-if^ovens  cor  Lipideumkcarnc  veUra. ,  inddm  'vobis  cor 
carneum:  ó'  Sp-  meumponitm  in  medio  'ueJìri,e0ìciamqHe  ut  inflatiitis  mek  ambuletls.  Simi- 
liadida&alibireperiuntur.Elà.  59. 21.Zach.12.10.  i. Cor.  1.8.  Phil.  i.ó'.  i.  Pet.1.5. 
Ut  verbo  concludamus;  non  alia  ratio  eft  perfeverantia:,  quam  rellpifcentiae  &  lìdei, 
quxin  conditionesN.  Fccderisparirer  pra^lcribuntur.  lam  relìpifcentiam  exigit  à 
nobis  Deus  &  lìmul  dat,  Matth.  3.2.  Rejìpifcite.-appropinquavit  regnum  cdorum.  Ad:.5.3r. 
Hunc  Dem  consiituitprincipem  ac  Servatorem,  ut  det  rcfipifcentiam  ifraeli ,  (jr  remijjìonem 
■beccatorum.  Cap.  11. 18.  Nempe  etiam  gentibus  Deus  relìpifcentiam  dedit  ad  vitanx.. 
Fidem  quoque  lìmul  exigit,  &dat.  VÌamcl^.  CrediteEuangelio.  Matth.  13.  ir.  Vobls 
datum  efl  nonfolum  credere  in  Chrifìum,fedetiam  prò  eopati.  Qqare  mandare  &  donare 
perlèverantiam  repugnantia  elle  non  polUmtjled  confcntanea  lunt,adeoque  conjun- 
'tìiflìmain  diljjenlationefcederis gratuiti,  ubimandatumperleveranti^eejus  in  nobis 
per  Sp.Sandumefficienda^  eftorganum,  Elài.59.  2.Cor.3.  Proinde  tumhoc,:um  cse- 
terisprimje  propolitionis  erroribusreprobatis  ,  antithelìn  veram  ex  Scriptura  liane 
fubftituimus. 

PerfeverantiaverefidciiLim  infidc,effectum  efl:  Eledionis  ac  Dei 
donum:  quam  Deus  innovoFoedereJtaabiis  exigit, ut  eciam 
operetur  eam  in  ipfis  per  Spirirum  Sandum. 


1?%0?  0  SITI  0     S  eC  FU^DA. 

Cum  a  Deus  vere  fideles  gratia  &  viribus  fupernaturalibus  ad  perfè- 
vcrandum  fufficientibus  ac  necefTariis  abunde  inftruxit  :  ù  ip(ì  etiam 
fideles  iiabitum   fidci    crebris    credendi   obediendique   adlibus    (ibi 

acquili- 


NATIONALI^    DÒRDREC  H  T  ANJE.  ìò.; 

acquifiverunr;  manet  tamen  femperin  ipforLimporeftatepeiTeverarevel 
non  perfèverare.-c  quorum  Voluntas  fècundum  ruamindolem  libere  agens 
proxima  &  fola  caufa  Pliyfìca  ed:  perfevcracionis. 

à  Thejtb.é'declaf.exhibitls  de  '^.  Articttla: 
b  Declar.exhihit.pag.  11. 
e  £pfjL  adFFaUch.pag.  74. 

I      V      D      I      C     I     V       M, 

PerfcverantijE  fideliuminfideduofundamencafubftemuntRcmooilranteSjGra- 
tiam  refìftibileminitialis  quoque  fideioperatricem  cxfènfli  Arriculi  Quarti, &  habi- 
tumfìdei  crebriscredendlobediendiqueadibus  comparatum.  Quibus  fi  £rniiora 
aut  fblidiora  alianonfunt,  nihilmirum  fi  indù  bio,  in  lubrico  pofìtafìt  fìdelium  pcr- 
fcverantia.  Nam  grada  illa  ut  maxime  penctret  in  animos  ipfòrum  ,  illuminando 
mente5,cohcirando  aft'cdus,^&:  concitatos  vivificando,  non  tamen  mutat  animos 
infufioncnovarum  qualitatum,nec  malasvoluntatesinbonas  transformat.  Habi- 
tus vero  ille  ut  facile  acquintur,fic  fàcile  amittitur  ex  fententia  Remonftrantium.-uf- 
queadeo,  ut  quoticfcunque  vere  fidelcs  opus  aliquod  carnis  patrant  ,  totiesveram 
fìdem  toralicer  excutiant.  Scriptura  vero  alia  fidei  fulcra  fubminiftrat,  quibus  in- 
nixainconcuflà  immotaqueconfiftatadverfiisomricsinfcrorumporras.  Eorumpri- 
mumacfummumeftpropofituhiEleólionis,  Solidum  illudDei  fundamentttm,  quod 
in  omnibus  eleftisfirmumeft  ac  immutabile,  Rom. 9.  ir.  z.Timoth.  2.  19.  Ouan->- 
doquidemeligentisDcinccvoluntas  mutati, Malacb.  1.6^.  Ncc  potentia  impediti 
poteft,  Iol1an.10.29.  Intermedium  five/ùblatcrnum  eft  Chriftus  Sctrator  merito 
&:  efficacia,  fiiperquern  tanquam  petram  ardificati  funt  fidcles,Matrh.  16^.  16.  &  qiìf 
proipfisapudPatrerhintercedit,nedeficiatfides  ipfòrum,  Lue.  22.32.  Proximumi 
intimumque  fulcrtim  eftSp.  Sanftus  manens  nobifcumin  xternum.  Toh.  14. 16. 17. 
Semenillud Dei  iiicorruptibile, quod  manet  in  cordibusnoftris  contemperatum  fi- 
de, i.Ioh.3.9.  His  Dei  pr.Tefidiisquiaad  fàlutcm  cuftodiUncur  fideles  ,  perfeveranc 
in  fide:  eoqtie  perfcverantiam  non  ex  fé  prxftant ,  ncc  fùis  mulrum  licer  itcratis 
adlibus  acquirunt,  verum  ex  donantis  Dei  largitale  obtincnt:qui  fidei  iniria,progrer- 
fus,  incrementa,  roburjcohftantiamunusfolufquclargitur,  Phil.i.6^.  Hebr.12,  i. Vo- 
luntas libere,  non  coaòte  agens  caufà  quidein  perfèvcrantia:  dici  potefl:,  quatenus  re- 
novatavultperlèverare,  noiiVulticecedere  àDeòfijo:quinetiam  non  male  dicitur 
caufà  proxima,  cum  caufà  fit  immediata  aftus  perfèverationis.  At  ncque  fola  cins 
càulà  eft,  quia  reno  vara  movetur  &:agitur  ab  co^qui  in  ipfàincf-fabiliter  opcratur  Spi- 
rituSandlojuxtaillud:  àÌ>eoeJl  crocile  drperfcereyVhil.i.  17,.  ncque  etiam  Phyflca 
caufà  efl  proprie  loquendo,veIfàltcm  non  caufà  PbyficaPhyf  ice  agens,  quia  fecuh-- 
dum  form.am  fupernaturalem  fiipernaturali  regeneratione  fibi  inditam  operatur.  Et 
hanc  igitur  Thefìn  Remonftrantium  merito  rejicimus,  ac  antitheli  Orthodoxa  eii-j 
dimus: 


Deus  vere  fideles  g;ratia  &  viribus  rupcrnaturalibus  ad  pcrfèvc- 
randum  tam  fufficienrcr  inftruic,  ram  effìcacirer  mover^ 
tamque  potenterconfervac,  ut  non  modo  pofsint,  (ed  &: 
Veline  perreverarcjatque  adco  ipfoadu  pcrfcverent:utriuC- 
que  aucem  rum  potent:i:E,tum  volunratis  caufà  hyperphy- 
fica  eft  Spiri  tus  Sanctus. 

fi  TT^O- 


io8  A  C  T  A      S  Y  iSI  O  D  i 

F%^0T>0S1T10     T  eKTlA. 

Verefideles  non  modo  pofTunt  peccare  peccato  piane  regnante,  &  eò, 
quod  efl;  ad  mortcm  :  nec  poffunc  tantum  a  fide  jufì:ificante,gratia  &  falute 
totalitcr  &  finaliter  excidere:  fed  etiam  non  raro  fic  p.eccant,  eoque  totali- 
ter  ac  finaliter  excidunt. 

ColUt.  Hag.pag.  353.  &feqq. 
Efifi.  adFFalachr.fng.  75.  dr  /'» 
Thefib.  ac  Declarat.  exhibitis. 

I     V    D    I    C    I     V    M 

Io  controverfiamnon  vcnitjAnfidclesinflatu  grarix  conftituti  incidere  in  pec- 
cata poffinc,  fìveieviora,  quje  exinfirmitace  ànolentibus,lìvegraviora  &  atrocio- 
ra,quse  centra  conrcientiam  àvolcntibusadmircuntur,  Scriptura,  confcientia  lìn- 
gulorum,&lugendifan£l:orumlapfus  dubitare  de  eo  finunt  neminem.  Necillud 
controyerfiimeft,num  fideles  fenfum  grada; Dei  adcempus  amictere,a£ì:um  fidei 
impedire,  habitum  etiam  arcuare  &:  imminuere  valeant;  Nam  Scriptura  pariter 
&  experientia apertele  luculenterid  teftantur.  Imo  ne  de  eoquidem  quarftio eli, 
utrum  in  Te  &  fragilitatis  {Lixrefpe£tu,cui  omncs  homines  obnoxij  funt,  excidere 
Dei  gratia  ac  falute  poiTmt.  Omnia  ha:c  utrinque  in  confefTo  fiint  &:  cohcefl'a.  Ilr 
lud  manet  controverfìim  :  Num  fideles,  quia  Elcdi  funtadvitamztcrnam,  recon- 
ciliati Dee  per  Chriflum,  &:  Spiritu  Sanato  in  fidei  cuftodiam  donati ,  poflint  exci- 
dere elezione  &:  reconciliatione,  amittereSp.  Sandum,  xternumque  perire  :  ad- 
eoque  non  raro  excidant  &  pcreant.  Hoc  vero  non  fine  infigni  errore  affirmari 
cenfemus,  &:doceriàRemonftrantibus  :  quando  Scriptura  apcrtis  &  rotundis  ver- 
bis  non  acStum  modo,  fcd  etiam  potentiam  peccati  ad  mortem  ,  &perillud  excidii 
cxitiique  ab  eledis,  reconciliatis,  fandificatis ,  qua  talibus,  removet.  Adum:  i.Ioh. 
i.  I5).  Sifuijfentexnobis,  manjìjfent  utiquenohifcum.  cap.3.9.  ^^mquii genitm  eHexDeoy 
peccAtonondatoperam;  quomcimfemeniffitisineoma.net.  Pfàlm37.  Z4.  ^luum  caditjn- 
fitUì  non  dejicitur :  quia leho'uafìiiientat mantim eius. Matth.  \6.\^.  Torta inferorum non 
fràfVAlebunt ad-verjus Ecclefiam.  Rom.  8.32.  C^uis  intentabitcrimina  adverfiiseleffos  Dei? 
Deus  efi, quijufiificat;  quisesi  qui condemnet?]?oientÌ2im  etiam  I.  Ioh.3. 19.  ^lui ex  Dea 
genitus  e f^,  non pote/l peccare.  Matth.  14.  24.  Surgent  pfiude-propheta  ^  edent  figna, 
magna  (^prodigia,ita  utfiducant  (fi fieri pofitt)  etiam  eleBos.  Ioli. io.  29.  7{on  poteH  quif- 
quameripereease  manu  Patrls  mei.  Rom. 8.  39.  Nihil  nospotefifiparare  a  caritateDei, 
quét esi in  Chrifio lefii.  Qu^e  cum ita iint,  Thefi  affirmativae  Remonftrantium  anti- 
thetìn  negativam  hanc  opponimus. 

Vere  fideles  non  modo  non  peccant  peccato  piene  regnante  &  ad 
mortem,  nec  tantum  totaIiter&:  finaliter  non  excidunt  gratia  6c 
falute,  verum  etiam  fic  peccare  &  excidere  non  polTunt. 

^%0T  0  SITI  0     ^AKTA. 

CcrtitudoPerfeveranti^adralutem  nullaqflepoteftin  hac  vita  abfqac 
fpcciali  revelatione  :  ncque  etiam  ad  folidam  fidelium  confolationèm  èc 
pacem  confcientiarum  neceflaria  eft. 

Coli.  Hag.  pag.  409.  c^ alibi, 
Cr  iheftb.  ac  Declar.  exbibitk. 

I  V  D  I- 


NATIONALIS     DORDRECHTAN^.  209 

I    V   D  I  C  I  V  M. 

Quemadmodmn  fidcsfuahabctincretncnra&decrementa;  alias  major,  firmior 
alias  minor,  infirmior,languidior  eft:  ita  gradibus  variatur  &:  alteratur  certimdo  Per- 
fèveranrix':  quinetiampeccatis  conerà  con{ciennam,&gravioribus  tcnration-ibus, 
qujefìdcideliquiumadferunt,renfi!sejus  ad  tcmpus  amitdcur.     In  his  facile  con- 
lencimus  cum  Remonftrandbus.     Conlèntirc  vero  in  eo  nullo  m.odo  poHumus, 
quod  certitudinem  Perféverantix  ad  fàlurem  extra  fpecialem  reVelationem  non 
agnofcunc.    Hoc  ipfò  fìquidem  negane  cerdciidinem  promiffionumDei ,  negant 
'z^}]po(po(Jcu>  fidei,negantcieniq;precum  rum  Chnfti,  tum  noftrarumexaudidonem. 
Promiflìones  Dei  non  minus  perlèverandam  in  grada  &  fìde,quam  ipfàm  gradam  & 
fidem  nobispolliccntur.   lercm.  51.40.    Indamtimoremmeianimisif forum,  ntnonrc- 
cecUntame.     Eiài.  46".  3.  4.      ^}m  hajuUmini  inde  ab  utero  ad fenium  ér  camtiem  ufque 
ego  portatura fum,  ego feram,  é^  ego  ge(tabo.    Philip.  l.  veri!  6.     ^^i  céipit  in 'vobis  bo- 
num  opm-,idem perficiet.  Hebr^or.  13. 5.  ISlon  deferam  ncc derelinquam  tc^.     Tarn  certa 
igirurpcrfeverantiaefl:,quam certxfùntpromiffiones  Dcimentirinercij,Tit.i.2. Fi- 
delescredunthifcefèrmonibusDei,ampie61:untureascertiorato  corde,  iniis  filiali 
fiducia  acquiefcunt:  &  fidesiplbrum  Hypoftafiseft  rerum, quje  fperanturexverita- 
tc  earum.     Quomodo  igitur  qui  creduntperlèverantiam, incerti  de  ea  cflc  pofllmt? 
autquicrcduntvitama:ternam,dc  perfeverantiaadeamdubiimanere  ?  An David 
incertus  erar,  cum  profiteretur  fidem  perfèverantias?  Plal.23.aut  incertus  Paulus,cum 
exultans  de  ea  glonaretur?  Rom.8.39.    2.  Tim.  1. 12.  Ncque  elt,  quod  dicane  ,  ha^c 
finguIariafuiiTefpecialisrevelationis  effed:a  :  quse  ipfìmet  communia  fociunt  omni- 
bus fidelibus,&  ex  gencralibuspromilTionibus  deducunt.     Quanquam  fingulis  fi- 
delibiislpecialis  ctiam  obtingicrevelatio  SpiritusDei  reftificantis  fpeciacim  fingu- 
lis, qua;  ipfis  Deus  fitgratificatus.  i,  Cor.  2.  ir.  12.     Poliremo  &  Chriftus  oravitpro 
fidclibus,ne  fidesipfòrumdeficiat,Luc.  22. 52.  Ioh.17.  24.  &  ipfi  pedeverantiam  ex 
fide petunt,  dicentes,  Domine ,  adauge nobis fidem.  Lue.  17.5.  i^dveniat  regìtum  tuum; 
Fiat voluntastua: Neinducas nos intentationem.yi.zt.xh..6. 10.  &c.   lam  ex  ore  Chrifti 
conftat  fidelibus,  quod  Pater  ipf imi  fbmper  exaudiat,  lohan.  ii.  42.    Conftat  item, 
quod  iplòs  fimiliter  exaudiat  precanres  in  nomine  ipfius,  cap.16.23.  Ccrriflìmi  igitur 
&;  perruaiilfimidefiii  perlèverandainhacvita  e(repofllint.Ha:c  decertitudinePer- 
fevcrantix.   Necefllratem  ejus  ad  lòlidam  confblationem  ac  confcientiarum  pacem 
quisquis  non  admittit,isnectentationum  inliiltus  Ihftinuit  unquam,  nec  f^iiritualis 
noftrarmiliciie  pericula  expendit,  &  Apoftolo  indice  expcrs  Ipei  futurse  mortaliura 
omnium  Milèrrimus  eft.     Nos  igitur Thefinillamutimpiam  &c  defperationis  ma- 
riftram  detcilantcs,  antithcfinhanc  ftatuimus  &  ftabilimus. 

Certitudo  perfcverantixadfalutcmlnhacvitaobtincturàcredenribus 
ablque  fpeciali  &:  extraordinaria  revelatione  :  &  ad  fòlidam  fide- 
Imm  confblationem  &  confcientiarum  pacem  fummenecciTaria  efl. 

COROLLARIVM. 

Fides  'sre$axcup^  eft  vera  &:  juftifìcans  fides  :  eft  quamdiu  durar  grata 
Dco  :  nec  fpccie  differc  à  fide  adfinem  ufque  perfeverante. 

Declarat.exhibita.pag.  4. 5.  d"  alibi  pajjìm. 

I    V    D     I     C    I    V     M. 

Fidem  ar0<nta<^ov,temporariam  &:perreverantemtempprisrolumac  durationisad- 
junfto  dif'criminantRemonftrantcs  :  veritatc,  natura,efi"e£bis,  hoceft,tota  fpecie  dif- 
ferre  non  agnofcunr. 

f  3  Et 


ilo  A  e  T  A       S  Y  N  O  D  I 

Et  tamen  pofleriorc  modo  à  fc  invicem  non  minusevidenter  diflinguuntur  in 
Scriptum,  quam  priore. Qujn  diftcrentix  illius ,  qua:  ex  duratione  eft,fandamcntum 
poniturindivcrlìtate  vcricansac  Ipccici  :  cum  duratio  index  lìtveritatis,-  veriras  au- 
tcm  principium  durarionis.Q^iod  pacelcit,fì  fccundum  locos  invencionis ,  prout  in 
Thcmacclimplici  (icn  conlucvit,  eiirfercntia:  precipua:  nar  ùv2i')i<nv  proponantur. 

Primo  i>TÌtur  ditferunt  caufa  etììcientc,  tarii  remota,  quam  propinqua.  Cau(-i  re- 
mora iìdci  perlcverantis  eli  grafia  EledioniSjAdor.  13.48.  Rom.8.29.3o.Fidei  rem 
porarixgratiacommunis,ex  qua  reprobisetiam  vana  ;^^ag/o-/*<iS  diipenfàtDeusadx- 
diiìcationemEccleiìseiquac  gratis:  gratis  data:  appellar! iolcnt:argumencolociji.Cor. 
12. 8.9.10.  13. 1.  &  fcqq.  Caufà  propinqua  illius,cft  Spiritus  renovationis,Tit.3.^.Rc- 
gencrationis,lQh.3.5.  adoptionis,Rom.8. 15.  Iftius,  SpiritusiIiuminationiSjHeb.<J.4. 

Secando  ditTeruntSuhjedo:tum^,quod  infideperièveranrccllEIeòtus,  Tit.i.r. 
Rom.11.7.  A(5lor.  13.4Ì5.  In  temporariareprobus,Matth.24.n.  &  24.  i.Ioh.  2.19.  tura 
a>  w,  quod  illiccftintelledus  cognofcens  &  voluntasfeucor  acquielcensinpromi{- 
lione&;  lènfugratia;,Luc.8. 15.  Aaor.10.37.Rom.  io.  9.10.  Eph.3.17.  !iic,intelledus 
tantum,vcletiamcoralÌLÌnde,  quam  ex  vivifico  gratile  fenfu  dilatatum..   Lue.  8.  13. 

Hcbr.  ^.4.5. 

Tertio  difFerunt  Forma.  Nam  in  Fide  pcrfeverante  eft  fiducialis  Chrifti  appre  - 
heniioj per  quam  inipfo  radicatur  credcns.Col.2.7.  Ierem.i7.7.8.&  quam.  ^/>s&)jt*ct7?5 
7n<^u5  Apoltolus  nuncupat.  Col.  2. 5.  Centra,  Fides  temporaria  radicemnoiiliabet, 
Matth.  13. 20.  Lue.  8. 13. 

Quarto  diiferunt  Fine  Se  Effedis.  Finis  fidei  perfcverantis  efl  falus  animarum, 
Hebr.io.  39.  1.  Per.  i.  5. 9.  temporariaenon  item,Matth.  24. 13.  EiFcda  illius  varia 
funt,  dequibus,Rom.5.6^.  In  primis  autemgaudium(bIidum&:confl:ans,Iohan.  16. 
22.  InmediisafHidionibus  perdurans,  Rom,5.3.  Quod  inde  gaudium  fidei  voca- 
tur,  Phil.1.25.  Atncc  iftud,Luc.  8. 13.  nec  ca:tcra  cffcda  ex  temporaria  prove- 
niunt.  craudium  enim  eiuscft  cum  ipfà  evanidum. 

■  Qiiinto  diffcrunt  Adjun£ì:isfinceritatis&:  durationis.  Sinceritatis,qu!a  fidesper- 
fevcrans  mvhsh^^-  eft,!.  Tim.1.5.  temporaria, hypocritica,  i.Iohan.2.i9.Luc.8. 18. 
Durationis,  quia  pcrfeveranspermanet,Luc.  22.32.  Temponadeficit,Matth.i3. 20.21. 
i.Iohan.2.19.  Antithelìsigiturhxcefto: 

Fides  's^ó'^^p^  vera  &  juftificans  fidesnon  eftjnec  ad  falutem  placet 
Dco: àfide  autemadfinemufquc  pcrfeverante  fjpeciediiFert. 


£  P  IL  OGF  S. 


Jximus  de  Quinque  Articulis Remonftrantium,  proutfcriptis  editis  & exhibitis 
cos  declararunt  ipfimet,qux  dedit  Dominus  veritatcm  in  facrofanclo  Verbo  f uo 
inquirentibus.  Omnes  e)uidcm  funt  moneta:  omncs  idclum  arbitrij  humani  cum 
Pelagianifinopoftliminioin  Ecclcfiamreducunt.  Nam  Articulo  Primo  eos  eie. 
gifl'edicitur  Deus,  qui  credere,  obedire,  &infideac  obedienria  pcrleverare  volue- 
runt.  Articulo  Secando  aireritur ,  Chriftum  impetrafle  omnibus  &:fingulis  recon- 
ciliationcmcumDeo,&remifllonem  peccatorum,  modo  fide  accipefeh^c  ejus  be- 
neficia fiiflineant. 

Articulo  Tertio  &:  Quarto  efficacia  Gratile  converfionis  ab  Humana  voluntatc 
fufpendicur,  ut  efficaxlltad  convcrfionem,  fi  homo  velit,  inefficax,fi  nolit. 

Quinto  Articulo  Perfèverantia  in  fide  eidem  voluntati  attribuitur.  Ita  princi- 
pium fàlutis,  ex  quo  illa  primo  orirur,  &in  quod  ultimo  reiblvitu'r ,  aperte  ponitur 
in  ipfius  hominis  arbitrio  acmanu.  Hocvcro  quid  aliud  eft  ,  quam  Deo  glorir.ni 
gratuita: Eleólionis, Chrifto laudcm Rcdcmptionis ,  Spiritai Sanólo  virtutem Con- 
verfionis derogare?  Chriftianam  in  vita  &:mortc  confòlationcm  labefiidare  ;  fàlu- 
tis noftrx  certitudinem  convellere  ,  timorem  deniquc  ac  fiduciam  filialem  -n 
cordibus  credentium  enervare  :   contra,hominem  advcrfijs  Deum  fliperbia  in- 

flare. 


NAT  IONA  LlS    DORDRECHTAN^.  in 

flare,  ut  non  inDco  ,inChrifco,  fedin  feipfo  glorietur,  diccns,  Ecro  me  difcrevi; 
ut  non  Dei  virtù  re,  fcd  fiiis  viribusnitatur ,  cameni  ftatuens  prò  bracino  iho;  adeo- 
que  utomnemlàlutis  iiix  glonam  taiìu  diabolico  fìbi  arrogct,  qui  fuapte  inonte 
credere,  obedirc,  perseverare  voIuent?quodcftbarathrum inferni  ac  defperatio- 
nis  abyilus. 

Quamobrem,  Nos  quinque  illos  Remonftrantium  Articulos  univerfbs  &:  lìngulos 
obcothurnosarquivocaFÌonumnontolerandos,proptererroresautemmultipliccs&: 
&:  graves,tum  apertos  tum  occultos,etiam  fòlenni  iudicio  damnandos,&:  ex Belgicis 
Ecclefijs,  tanquam  infelix  Pelagianilini lolium  ,.autontate  publica  exterminandos 
cenfemus. 

Deum  vero  acPatrcm Domini  noftri  lelu  Chtirti  ardentibus  votis  precamur,  ut 
prò  multitudine  mifèrationumf'uarum ,  autores  acdefeniòres  horum  Aniculorum 
ab  errore  ad  veritatem,  à  Ichifmate  ad  unitatem  reduccrc  dignetur,  condonata  i\iis 
culpa  graviffima  contnftatarum  acconturbatarurnEcclelìarumi'uarum  :  Ecclciias 
veroBelgicas  cum  om.nibus,  qu^c  paflim  invocant  nomcn  Domini  noftri  leiu  Chri- 
fti,  mveritate  magis  magifque  làndifìcet,  conlòciet  atque  confòlidet,quo  per  viam 
veritatis  procedant  &  pcrveniant  advitam  paratam  nobis  ante  jafta* mundi  tuuda- 
mcnta  ineo,  qui  via,  veritas,  &:  vitacft,Iefù  Chrilto  Servatorenoftro. 


SENTENTIA 

Theologorum  Hafsiacorurn, 

De 

PERSEVERANTIA   VERE  FIDE^ 

lium  6c  per  Spiritum  Sanóbmii  regeniromiib, 

EccUCix  OrthodoxseReformatx  ex  Verbo  Dei  docenc. 

£t  de 

APOSTASIA   feu    DEFECTIONE    TOTALI 

&  finali  eorundem, 

■.^am  '^monfirantes  extra  Verhum  Dei  tradunt. 

VT  propofita  qu^ftio  de  Perreverantia,&  Apoftalia  vere  fidelium  &  per  SpiritUm 
Sandum  regenitorum,  commode  ac  diftinóte  pertradaripoftit,  ante  omnia  ex- 
plicatio  Terminorum  quxftionis  prxmittenda  erit: 

^idper  'Z'erefideles  intelligatur:  ubi  de  difcnnune  Vida 
ìemporaria,  t^  juHificantìs  ac  <-vere  fahificx.. 

Cum  vere  fìdeles  nominamus,  non  intclligimus  eos,  qui  vcl  fidcm  hiftoricam, 
ve]  tìdemmiracuIorum,vcrdcnique  fìdem  -3jiy'i77ca<|0<>vrcu  temporariamhabent,  (c^'ì 
cos,  qui verejuftificante  &  làlvifica  in  Chriftum  fide  prarditi  iunt. 

Eft  enim vocabulum Fidei ambiguum, quatuor  potiflìmum  (ut  alias  ad  liane  pra:- 
l'entem  matenam  non  ulquc  adeo  pertinentes  nunc  prxtereamus)  lìgnificationes 
habens. 

Primo  enim  in  Scripturis  accipitur  prò  fola  &:  nuda  notitia  &  aftenfu,  velprofef- 

j'  4  fione 


iii  A  e  T  A     S  Y  N  O  D  i 

fione  etiam  dodrinx,nobis  in  Verbo  Dei  rcvelacjc:  quarfideshiftoricadicicur,  2^in 
iplìs etiam  Da^monibus rcpcrirur,  lacob.  2. 29. 

Secando  denotar  (pedale  Dei  donumcdcndimiracula,  qua:  iides  miraculoram 
appellatur,  I.  Cor.  13.  2. 

Tertio  lignificar  non  nudam&:fblam,fedeiufmodinotitiam&aiTenfam  dodrin.-e 
in  Verbo  Dei  tradita:,  quse  conjundam  habet  aliquam  ketitiam ,  verum  evanidam, 
exlpecommodorum  temporahum  conccptam,  fine  fiducia  certa  remifiìonis  pec- 
catorum,  &  rxquielcentia in  promilTioneDei,  propter  Chriftuni  nobis  fiifta;  qua:  fi- 
des,quoniam rebus  quidem  lecundis  diirat,adverfisveropenitus  cvaneicit,^07ta<- 
p^  leu  temporaria  appellatur.  Matth.  13.  21. 

Quarto  lignificar  notiriam  &  allenllim  fiducialem  ,  qua  promiflìonem,  nobis  à 
Deo  in  Chnilofadamjapprehendimus,  &  in  Dei  erga  nos  milèricordia ,  amore  & 
favore  paterno,  per  Chrifti  meritum  nobis acquifito,  lùaviter  acquielcimus,  certo 
ftatuentes,remilfionempeccatorum,  juftitiam,&:vitama:tcrnam  ex  mera  Dei  gra- 
na ;  propter  unius  Chrifti  meritum,  non  folum  alijs,  Icd  etiam  nobis,  &:  quidem  in 
particulari;mihi,tibi,  &c.  vere  donari.  quomodo  vocabuiumfideiaccipltur,  cum 
per  eam  coram  Deo  juftificari,  seternumque  làlvari  dicimur.  Rom.  3.  &  4.  Et  1 1. 
Gal.  2.  &  3.  &  alibi.  Undehxcfidesjuftificans  &:  làlvifica  dicicur. 

Arque  ha:c  Fides  juftificans  à  Fide  temporaria  multismodisjiplàque  edam  Ipecic 
differt.  Nam  diftinguuntur: 

1.  Subjedo.  Fides  enim  Temporaria  eli  in  intelledu  tantum  ,  &  ex  fé  gignic 
quidem  in  corde  aliquodgaudium,  fed  inftabile,  excaufis  evanidis ,  Ipe  nimirum 
commoditatis  temporalis,  ex  doólrina  Euangelij,  cbtinenda:  :  Fides  vero  iuftificans, 
licer,  quatenus  notitia  cft&all'enluSjin  intelledu  fir,  tamcn  quatenus  fiducia  eft  & 
acquielcentiain  Deo,  involuntate&:  corde  radicatur.  Rom.  io.  9, io.  Corde  credi- 
tur-,  &:c. 

Illa  fuccrefTerc  poteft,  &quandoque  etiam  fuccrellltin  agro  nonbono,  fed  lapi- 
dolb.  Matth.  5.  (?.  20.  21. 

Ha:c  non  provenir  nifi  in  agro  bono,  hoc  eft,  inhomine,  cui  Deus  cor  lapideum 
abftulir, &:dcditcor  carneum,Ezech.  ii.  i9.Et36^.  i6. 

2.  Diiferunt  ratione  foimah.Fidei  enim  iuftificantis  forma  eft  ipfa  fiducialis  Chri- 
fti,  &:  mcritorum  iplìus  apprehcnfio,  leu  firma  illa' wi-aroi'^ija-i?  leu  perfuafio  ,  qua 
quifque  fidelis  certo  ftatuit,  promiflìonem  Euangelicam  ad  le  pertinere  ,  libiquc 
eam  applicar:  Fidei  vero  remporarise  forma  eft  Verbi  Dei  airenfus,cum  gaudio  eva- 
nido,  quod  exfpe  commodorum  temporahum  nalcitur,  coniunflus. 

3.  Eftedibus.  PerillamChrifto  inlerimur,  eiufque  membra  efficimur,  ira,  ut 
ipfe  in  nobis,  &  nos  in  iplò  fimus,Ioh.  6.59.  Ephef  3. 17.  Per  hanc  Chrifto  non  infe- 
rimur,  nec  membra  eius  efficimur  :  ahas  enim  nulla  perfecutione  aut  compreilìonc, 
itcrumà  Chrifto  fepararentur,  qui  fidem  illamOTe9ra<*<^<"'habent,  lècundum  illud 
Rom.  8. 35. 

Per  illam  homo  coramDeo iuftificatur.  Rom.  3.  &  4.  Gal.  2.  &:  3.  per  hanc  iuftitia 
non  obtinctur. 

Illaproducit  ex  le  bona,  Deoqueplacencia opera,  caritatem ,  fpem,  patientiam, 
&:c.  ut  frudius ,  in  alijs  quidem  centenos,  in  alijs  fexagenos,  inaliis  vero  triccnos, 
prò  menliu-a  nimirum  donarionis  Chrifti,  ^Spiritus  eius,  vide  Mahh.  13.8.  27.  Eph. 
4. 7.  I.  Cor.  12.  II.  Galat.  5.  6. 22.  23.  Hxc  frudus  illos  non  fcrr,  fed  antequ'am  ad 
maturiratem  perveniat,  in  prima veluriherba,  ante  ^/^ùjotv,  perir.  Matth. 13. 6^.21. 

Illa  ex  le  parit  la^titiam  Ibfidam,  firmam  &  permanentem,  qua  in  Deo  fuaviter 
acquiclcimus,  qua;  quoddam  veluti  initium  eft  ineftabilis  illius  gaudij  cxleftis  & 
a:terni.  Rom.  5.  i.  2.  Et  14. 17.  Ha:c  cum  gaudio  quidem  coniunda  eft,  fèdeva- 
nido,  &  rebus  adverfis  non  rantum  languefcentc,  Icd  etiam  pcnitusemarcefcente 
&cmoriente.  Marth.  13.6^.  22. 

4.  Adjundis.  Fides  iuftificans  eft  fcmper  durabilis:  Linde  vere  fideles  &:  iufti 
dicuntur  cfle  inftar  arboris  piantata  ad  rivos  aquarum,  qua:  frudum  fuumedit  in 
temporcliio,  &:cuius  foliumnon  decidit.  Piai,  i,  3.  Fides  temporaria,  perlecutione 
otta,  ftatirn  deficit,  quoniamradicemnonhaber,Matth.i3.(J.2i. 


NATIONALIS    D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  JÌ.  ii^ 

^idper  Spirìtum  '^^eneratiónis  inteUigatur. 

Spiriturft  Regenerati  onis  cum  vocainus,  non  intclligimus  ea  Spiritus  S.  dona,  quac 
rcprobis  cum  cledis  flint  communia,  ut  funt  tuni  Ex  tra  or  din  ari  a  illa  prunidvx 
Ecckfìas  dona  miraculofà ,  de  quibus  loquitur  Chriftus  Marth.  7. 21.  22.  25.  EtD. 
Apoftolus  I.  Cor.  12.  4. 5.  6. 7.  8.  9.  io.  11.  tum  ordinaria  illa  ;(;;a^'c-ywaS 5  inteiledus 
illuminatio,  myfleriorum  regni  cxleftis  cognitio,&  quidam  veluti  Verbi  Dei,  &  vir- 
tutum  futuri  feculi  guiìus.  Heb.  6. 4. 5.  Et  10.26^.  qu;s  reprobisetiam  obtingunt,  led 
ca intclligimus  Spiritus  Sanfti  dona,  quibus  eletti  à  reprobis,  vere  fìdeles  &  fànftifì- 
cati  ab  hypocritis  difcernuntur,  ut/iint  iinceraDei  &  proximi  djledLÌo,verafàndl:i- 
tas,juftitia,patientia,fpes,  alijquefru.£tus  Spiritus,  delenpti  ab  Apoiloio,  Galat, 
5.22.23. 

^idftt  Terpyerantia. 

Perreverantiamin  fide  &:fànd:itatevocamus,  noncontinuatam,&nulIisIapfIbus 
Ìntcrruptam,a£luumfidei  &  fanditatis  produdionem  ,  fed  habituum  potiusiìdei, 
diledlionis, Tandtitatis,  &c.  in  vere  fìdelibus  &  iàndis  continuatam  3hf*o)ir,v leu  per- 
manentiani.. 

^idjtt  ÀpofiafìatùtaUs  ^jtnaBs, 

Apoftafiam  totalem  a  fide  &:  gratia  vocamus  omnimodain  &  plenariam  habi- 
tuum fìdei,  &  donorum  Spiritus  i^o')taic(4  effufionem  leu  amifTionem ,  ita ,  ut  homo 
fide  &:  donis  regenerationis  Spiritus  Sandti,  quibus  antea  donatusfuerat,  penitus 
privetur  &:  defì:itua:uf,adeoque  ex  fìdeliiterum  initdchs,  exipirituali  iterum  ani- 
malis,  ex  libero  Dei  Fiho  iterum  mancipiumSatanzc  fìat. 

Finalem  dcfectionem  à  fide  &  gratia  dicimus  eanijqua  homo  à.  fide  ita  penitus  de- 
ficit, &:  Spiritu  renovationis,  cjufque  donis  itaprivatur  ,ut  nunquamijfdemdènuo 
donctur,fbdin  apoflafiaillapcrfiftat,  &:;Eternumperear. 

HisprxmiiTis  ac  diftindisjfententiam  noflram  de  propofito  Pcrfeverantiae  vere 
fideliumargumentOj  fequentibus  Aphorifmis  concludimus. 

Aphorismvs     e 

QuosDeus prò  benevolo  afFeftu  voluntatis  fu3E,è genere kumano lapfo, ante  jadti 
mundi  fundamenta,  ad  vitam  arternam  elegit,  in  ijs  etiam  in  tempore,  non  folum  fs<. 
cundum  fiipereminentémagnitudinem  potentine  fua;  &  prò  efficacitate  roboris  vi" 
riumf'uarum,  veram  &falvificamin  Chriftumfidemoperatur,eofqueperSpiritum 
fuum  Sanftumregenerat,  &:  exanimahbus  Spirituales  reddit,  verum  etiam  in  eaipfa 
fide  &:fàn£timonia,  virrutefìia  divma,  adfàlutemxtcrnampotenter  &mifericor- 
ditef  confervat  &  ciiftodit, adcoque  pcrfeverantia  donat,ita,utnon minus, perfeve- 
rantiainfide&fan£bitatc,  ac  ipfa  fides  &:  fànftitas,  ex  elezione  ad  vitam  ^eternam, 
ut  frudus  fccffedus  àfiia  caufà,  depcndear,  &:  ncceilario  promanet,  omfiefque  & 
foli  elefti  vere  in  Chriftum  credant>  per  Spiritum  Sanclum  (àndificentur,  &  in  vera 
fide  &  fanótitate  ad  finem  ufque  perfeverent. 

Fidem  ex  elezione  ad  Vitam  arternam  neceftario  flucrc,  adeoque  eledborum  efTe 
ptopriam/equentiadocentScripturxfàcrseteflimoniajAdor,  I3.48.Cr^'^/W(er«»f^/«/- 
^«<7/■  (?r/t»/  ordinati  advitam  Mernam.  Rom.  8. 30.  ^Imspr&deHirìAvit,  eos  etiam  'vota^ 
-y/^fcilicct interhe, f'eu,  quod  idem eft,  fide  donavir. 

2'T\\G,{Ì.'2,.z.  2lon  omnium  eftjìdes. 

Tit.  I.  I.  Secundumjìdcm  elcctortim. 

San<9:ificationem  Spiritus,  fèu  regcnerationem  ex  Eleclionc,  utfruftum&efre- 
£tum  ex  fua  caufà  promanare ,  tum  ex  indilìolubili  fidei  verse  falvifica^ ,  &  Spiritus 
regenerationis  ac  renovationis,  inter  fé  nexu,tum  vero  etiam  ex  fequentibus  Scri- 
pturse  didis  patet.  ^ 


it4  •    -A-Cr  A      S  Y  N  O  D  t 

2.  ThcfT.  2..  13.  5/^^/>  'uosDcM  db inìtìo ad falutem^'^er fandtificationern  Sfirìtm, drf- 
dem  habitam  l'eritati. 

I.  Pct. 1. 2.  Electis  exfrxcoqTittione  Bei  Patris, .idfancfìfìcatiorjem Sprittu. 
.  Ephef!  I.  4.  Elegttnos  in  Chrijh ,  ut  ejfemm  fmài  dr  inculcati  in  confpectu  cita  cum  ca- 
ntate. 

Pei'fcvei-antiamin  fide  ex  fan£l:itafej  &  eleéliòne,  ut  effedum  ex  fiia  caiifa  proma- 
nare, (equentia  doccntScripturiE  tcftimonia. 

lohan.  6.  29.  H^c  cH  volmitoi  ejw,  (jiti  mifit  me-,  Patrii,itt  quicqtiid mihi  dederit,  non 
terdam  ex  eo,fedfufdtem  illiidin  ultimo  ilio  die,  fcilicct,  ad  vicam  zeternam. 

Rom.8.30.  G^sfYéideHinavit,  &c.  eos  etidm  glorifeavit.  Et  à  verf  35.  tìfquea-d' 
fìriem  capitis  :  l^ifcparabitnos  k dilezione  Chrijii,  é'c.  tjìiihi  ferfiafum  esi  ,  neque 
mortem-,neque  vitam  i  ère.  fojjè  nosfeparare  a  cantate  Dei ,  qu£  est  in  Chrijlo  lefu.  Do- 
mino noHro. 

Rom.  II.  29.  Dona  illa  &1IU  voeatio  Dei  (fcilicet,  efficax,  feti  fidei  donano)  ciuf. 
modtfmtyuteorumipjìimjxeniterenon-pojjìt. 

I.  Per.  1.5.  Firtutls Dei pmjìdio  cujledimini fer jìdemad falutem^ 

Ap  H  o  R  I  s.      IL  ;,, 

Hahcautemperfevcrantiamin  vera  fide&fanditate,  Deus  non  minus,  ac  ipfarrt 
iìdem  & fànditatem, in  eleótis  fuis  operatur  per  cerca,qu2e eam ad  rempotenter  ad- 
hibet  media,  tum  externa,  tum  interna. 

Aphoris.     III. 

Extema  mediaTunt,  tum  verbi  divini  praedicatio ,  &  qua:  in  ea  nobis  proponotì-' 
tur,  Dei  iànótiflima  mandata,  gravifTimx  exhortationes  &  commonefaftiones,  dul- 
cifllmsE  &  fLiaviUìmx  promiiriones,{everifrima;  comminationes,  &:c.  quibusadper- 
fcverandum  infide  oc  fànditatis  ftudio  excitamur  ;  tum  paterna:  caftigationes  j 
crux ,  calamitas,  quibus  Deus  nonnunquam  fidcm  &  pietatis  ftudium  in  nobis 
ócuit.  De  quibus  externis  fnedijs  quamplurima  occurrunt  Scriptuja:  Sacra:  te- 
ftimonia. 

Aphoris.    ÌV. 

Interna  fimt,  efficax  Spiritus  Sandi  in  cordibus  eledorum  per  externa  illa  media 
operatio,qua  vere  fideles  non  tantum  viribus  {"upernaturalibus  ad  perfèveraneium, 
&:  Diaboli,  carnis,  &  mundi  tentationes  fiiperandum,  neceffarijs  &:  flifficientibus  in- 
fìruuntur,  ita,  utpoflint,  fi  ve.lint,perreverare  fquod  Remonftrantes  agnofcere  vi- 
denturj  fcd  inlìiperetiam  potenter  adverfus  Satanse,  mundi  &:  carnis  tentationes, 
infidias,  technas,  &:fraudes,  in  fide  &  {ànditate  confèrvantur  &  cuftodiuntur,  vi- 
refque  iplbrum  iiipcrnaturales  ad  perfèverandum  neceflarije  ,  inipfiim  perfcvera- 
tionisadumpcrducuntur.  Etvoluntasipfbrum  regenita,  ad  hoc,  utiemper  Dea 
conJftanter  adhxrerevclit,  fleditiu-  &:inclinatur,adeo,utDeusinverefidelibusnon 
tantum,  utpoifint,  venun  etiam,  ut  velint  peri^verare ,  &  ut  ipfo  adu  perièverent, 
cfficaciter  operetur. 

Deum  vere  Fideles  viribus  fiipcrnaturalibus ,  ad  perfeverandum  neceflarijs  in- 
fìruerc,  adeoque  effìcere,  ut  polfint  perfèverare ,  ex  fèqucntibus  Scriptura:  didis 
manifeftum  eft. 

Eph.  6^.10.  II.  Corroboramini in  Domino-,  ^  rohore  viriumipfim.  Induite  univerfam 
illam  armaturam  Dei,Ht pojjìtls  flarc  adverfas  artes  Diaboli. 

Phil.  4. 13.   Omnia  pojjumper  eum,  qui  me  confort at,  Domìntim. 

Deum  vere  fideles  potenter  in  vera  fide  &c  fànditatc  confervare  &  cuftodire, 
adeoque  eftìcere,  ut  perfèverare  velint,  &:  ipfo  adu  perièverent,  ex  fèqucntibus  Scri- 
ptura:  Teftimonijs  liquer. 

Phii: 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  215 

Phil.  1. 6.  Perfuajì'.m  habeo  hoc  ipfum  fore,  ut  qui  incepit  in  'vobis  o^m  boni(m,perfiàatt 
ufqne  ad dicm  lefii  Chrilii. 

PJiil.  z.  13.  Beni is  eB,  qui  effcit  in  ^obis  ^ipfum  irllc,  dr ipJìtmferfcere,tro  gratuita, 
fua  benevolentia. 

I.  Cor.  IO.  13.  Tidellseli'Dem,  qui  non fintt  uos  tentari  fufra  id ,  quod poteTiis,fcd  una, 
cum  tentatione  pr&flabit  etia?n  exitum-,  ut  j)ojfitì-s  eam  f.tff'err<L-j. 

1.  Pet.  1. 5.  Virtutis  Bei  prafidio  cnsiocUmini  per  Jìdem  -,  ad  falutenh  paratam  revelari 
pr£Jìituto  tempore  ultimo.  « 

APHORISMVSV. 

Nitituritaqueharc  verefìdeliumpcrfcvcrantia,  nonfìrmitatevirium  ipforumna* 
ruralium,  ncque  naturali  voluntansiplbrum,conllantcr  volendi  bonum  lupernam- 
rale  &  cxlefte,  facultatc.  Eli  enim  edam  in  vere  fidclibus  virium  humanarum 
tanta  imbecilliras,  &  voluntatis  ipfbrum  etiam  regenita:  (quia  non  in  totum  ,  féd 
ex  parte  tantum  in  hac  vita  renovatur)  tanta mutabilitas, ut  vcrcfìdcles,  fìbi  reJidi, 
centra  Satana;  aftutiam  &potentiam,  mundi  infìdias  &  technas,-nec  non  propna; 
carnis  concupifccntiam,  ne  quidemad  momentum  lubiifterc  poilìnt:  Unde  Scri- 
ptura  totiesnos  ad  vigilandum  ,  precandum  &  operandum  ialutcm  noflram  cum 
timore  ac  tremore  hortatur,  Lue.  21. 36.  Phil.  2. 12.  i.  Per.  5.8.9.  &  alibi,  &:c.  Scd 
potius  nititur: 

1.  Immutabili  Dei  confìlio,  de  eleétis  fuis  in  vera  fide  ad  fìncm  ufque  confervan- 
dis,  &  per  eam ad  ^ternam  làlutem  nccefì'ario  &:  infallibilirer  perducendis.  Quod 
Dei  conlilium  à  nulla  creatura  irritum  reddi ,  nec  ab  ipfò  Dco,  propter  iplìus  immu- 
tabilitatem,  revocati  unquampoterit,  Elài.  46^.10,  Piai.  33.  11.  Mal.  3.1?.  Matth.  24. 
a4.    2.  Tim.  2. 15. 

2.  Nititur  virium  fupernaturalium  quibus  Deus  hominem  vere  fidelcm  ad  perfe-^ 
verandum  inftruit,  immutabili  ac  conflanti  in  iplìs  permaniìone.  Deus  enim  effi- 
caciter  in  eledis  iuis  operando  lìdcm,  inditipfis  principium  a;tern£E  durationis,  & 
eiulmodi  iplìs  largiturperièverandi  vires,  quse  nec  inarternum  eis  ab  ulla  creatura 
adimipollunt,nccabipfifmetunquampenitus  excutiuntur.  Quod  principium  vo- 
catur  inScripturisradixinfita,  Matth.  13.  21.  Scmcnmancns,  i.Ioh.3.  9.  Et  immor- 
tale,!. Pet.  1.23.  itemUnótiomanenSji.loh.  I.  21. 

3.  Perpetua  SpiritusS.  alTiftcntia,  &invcre  fidclibus  maniìone,  nec  non  potente 
ipfbrum,  per  Dei  virtutem,cufl:odia, protezione  &:  dirc<51ionc,  adeoque  vjriumilla- 
rum  lupernaturaliuminipfùmperfcvcrationisadumdeduttione.  Vide  Ioli.  14.15.23. 
i.Cor.3.i<?.  Et,  2.Cor.^.i6.    i.  Pet.1.5. 

4.  Infallibili  Dei  promifTione,  qua  vere  fìdelibus  &  vireS  ad  perfcverandum  ne- 
cellarias,  &:  perpetuam  Spiritus  fili  Sandi  aflillentiam ,  eorumque  cuftodiam,  pro- 
teótionem  &  diredionem  in  vijs  mandatorum  fiiorum  pollicetur.  Videatur  Efài* 
46^.4. lerem. 32.40.  j.Ioan. 2. 25.  27.   i.Cor.  i.  8.  Et,io.i3. 

5.  Indefìnente  Chrifli  prò  vere  fidelibus,  eorumque  in  fide  perreverantia,  inter- 
cefTione,  &  Spiritus  S.  dDeo  Patte  impetratione.  lohan.  14.  16.  Etcap.  17.15. 17. 
20.  Lue.  22.32. 

Aphoris.     VI. 

Atqueha:cverefìdeliumperfcverantia,  non  finalem  tantum,  verum  etiam  tota- 
lem  defed:ionemà  fide,  penituscxcludit,  ita  quidem,  ut,  qucmDeuslèmel  vera  & 
falvifìca  fide  donavit,  is  nec  linalitcr,  nec  totaliter  eam  amitrat,  nec  vero  etiam ,  ob 
fundamenta  fiiprapofita,  amittere  pofllt. 

Quodfinaliter  abeanondeficiant,eaprobant  ScnptUiXteflimonia,  qu^  verefì- 
deles  &rcgenitos  vitamaeternam  habere  -,  &  à  morte  ad  vitam  tranjìjjfe  ac  tranjlatos 
effe  teftantur.  Ioan.  5. 24.  i. Ioan.  3. 14.  Qui  vero  vitam  arternamjam tumhabcnt,  &: 
ad  eam  tranflati  fiint,  ncquaquam  eaprivari  poflunt.  Qu^od  ne  quidem  totaliter  fi- 
dcm&;Spiritumregcncrationisexcutiant,amittantque,  cxf'equcntibusliquet: 

lerem. 


ii^  .  A  e  T  A     S  Y  N  O  D  i 

lereni.  51.  40.  Timorem  meum  daho  in  corda  eortim,  ut  non  rccedant  a  nic^-.  t^i 
vero  à  Deo  non  recedane ,  nunquam  fìdem  &  Spiritual  regenerationis  totalicer 
amittuntjfcd  Deo  pcdcveranter  adhxrent.  Vide  edam  Efài.^4.io,Liic.  22.32.  Rom. 
11.28.  Et  infìgncm illuni  locuni  i.  lohan.  3.  9.  ^l/n  natm  esi  ex  Beo ,  peccatum  no» 
committit:,  quoniam Jèmen ipftis  mAUctin  cornee  -potesf peccare, eo^quod ex  Deonatasefi. 

Aphoris.     VII. 

• 

Quamvis  itaquc  vere  fideles nonnunquam  etiam in  gravilTima  &  atrociilìma  pec - 
cataprolabantur,  quibus extemi  adus  fidei,  caritatis,  aliarumque  virtutum  Chri- 
ftianarum  interturbantur ,  &interrumpuntur,  adeoque  forisaliquanidiudefìciunn 
ac  cclIaRt,  &  Spiritus  Sanctus  intus  in  ipforum  cordibus  contriftatur,  Ephef!  4. 30. 
Donaque  eius  ira  imminuuntur  &  debilitantur,  ut  quandoque  homo  interior  ad 
agonem  velati  redachus,  &  tantum  nonenedus  videatur;  fèmper  tamenDeuslè- 
cundumpadummifèricordijefux,  peracpropter  Chrifti  mcrituni ,  &:  perpetuam 
prò  fidclibusi"uisinterceflìonem,manum  eis,  nepenituscollidantur,  fiipponit,  ic- 
nienfideiin  ipfìs  potenter  &:miiericorditer  confervat,  &  è  lapiibus  eosdenuocri- 
<rit:  adeoque  fidei  lcintillulam,qua:  in  ipfis  remanlèrat,extcrius  Verbo  Legis  &  Euan- 
gelij,  nonnunquam  etiam  paternis  cafligationibus  adhibitis,  interius  Spiritus  S.  vir- 
ente ,  qux  i'ci'c  de  novo  iniplìs  exerit,  itavcntilat,  ut  in  actum,per  iapiùs  iUos  Inter- 
ruptum,  iterum  erumpar. 

Veriras  huius  aphorifiiii  exfcqucntibus  pater. 

Piai.  37.  24.   Ctim  cadtijtiftu-s-,  non  dejicitur,iciìicct,  ut  perear. 

2.  Cor.  4.  9-   ^f^ia  lehova  fuHcntat manum  eim. 

Proverb.  24. 16.  Septies  cadatJHsiiis,cxttrgitt/tmen. 

Lue.  22. 31.32.  Simon,  Simon, Satan  petijt  vos,  quos  l'entiUret  fuut  triticum  ,Jèd  ege 
deprec&tm [um  prò  te,  ne defcÌAt  fdes  tua. 

I .  lohan.  3. 9.  G^  natm  est  ex  Beo,  pecca ttim  non  committit  >  ^uoniam  femen  ipjìn-s 
mànet  in  eo. 

Atque  hoc  ipfum  probant  exempla  Davidis,  Petti,  aliorumque  vere  fìdelium  &r 
Sandorum,  in  quibus  femenDei,  quod  ipforum  lapfibus  veluti  fuffocatum  vidcba- 
tur,  tandem  iterum  germinare,  &  frudum  ferre  ccepit,  cum  virtutc  Dei  è  lliis  iapiì- 
bus  refurrexerunt,&:  adDeumper  veram  pcenitentiamredierunr. 

Aphoris.     VIIL 

Unde  facile  cft  intelligere,  ingens  efTe  difcrimen  inter  peccata  non  renatorum, 
&  lapfus  vere  fìdelium  &  regenitorum^.  Illi  ex  contemptu  Dei,  toto  animo,  piena 
voluntate,  &  cum  quadam  veluti  deledatione  in  peccata  prarcipitestuunt,  eaque 
{ine  ullaluda  Spiritus  committunt,quod  Scriprura  vocat  àiA.u^loui  vroióìv,  i .lohan.  3.  9. 
Unde  etiam  peccatum  hoc  non  renatorum,  dicitur  regnans.  Roin.  6. 12,  IpfìquS 
diculimrvivcre  in  carne  &:fècundum  carnem.  Rom.  8.  i.  4. 5. 8. 12. 13.  &c.  Eli  nec 
ex  contemptu  Dei,  nec  toto  animo,  &:  deftinaraquademmalitia,  plenaque  volun- 
tate, f'ed  ex  carnis  qua:  in  ipfis  refìduaefl,  infìrmitate,  reludante  fèmpcl:,  licet  non 
pra^dominantc,  imo  vero  fliccumbcnte  Spiritu,  peccant.  Unde  in  Scriptura  Sacra 
negantur  djjbafìicM  vnnSv  >  i.  lohan.  3 .  9.  Nec  in  carne  vel  f'ecundum  carnem  vivere 
dicuntur,  fquxphrafìs  habitum  denotat,  &carnisregimen&:dominatum5quiinre- 
natis  locum  non  habet)  licet  opera  carnis  fxpe numero  commiccanr. 

Aphoris.     IX, 

M^c,  de  Perfevcrantia  verefidelium  &:per  Spiritum  Sandum  regenitorum,  do- 
drina,  fìrmum  ac  fblidumnobis  in  omnibus  tentarionibus  fòlatium  prxflat,  nofquc 
de  incorruptibih,  incontaminabili  &;immarceflibihh2rcditate  ccclefli,  arternaque 
animarumnollrariunfàlute  obtinenda  certos  oc  fècuros  reddit:  Securos,  non  car- 
nali 


NATIONALIS     DORDRECHTANtE.  217 

nalifed  fpirituali  fecuritatc,  adeo  ut,  qui  vera  &  falvifìca  inChriflumfide  prsediti 
iunt,  &:fpintumregenerationis&:renovationisintusin  cordibus/uis  fcntiunt,  certa 
&:  indubitata  animi  fiducia,  fcà  Deo  ,  ante  fècula  condita,  vcrcadvitam  artcrnahi 

clcélosell'c,  &prxfidiovlrtutisip^lus,pcrfidemadfaJutemcufl;odirum,adeoqucne- 
cefl'ario  & infallibiliter  xtcrnum fàlvatumiri,  ftatuere  poflìnt  ac dcbcanr. 

Videantur  de  hoc  fblatio  &:fàlufis  certitudine,  ex  hac  dodrina  promanante,  infi^ 
gma  loca  Rom.  8.  averi.  33.  adfinemcap.  2.  Tim.  i.  iz.  i.  Ioan.3.14.  Et  5.  io.  11. 12. 
13. 14.15.  EtconjunganturcumhiseaScriptura:teftimonia,  qute  Spiritum  fànftum 
dicunt  elTe  arrhabonem  lijcreditatis  ca;leltis ,  qui  vere  fìdelibus  tcftimoniimi  pcrhi- 
bet,  quod  fintfilij  &  ha;rcdesDei ,  ac  coha-redes  Chrifti,  quiquc  ipibs  obfignat ,  iji 
diemlelii  Chrifti,  &  de  obtincndaiEtcrnalàluteccrtos  redditi  Rom.  S.kJ.i/.  2. Cor. 
i.zi.  Ephefii.ii.ij.&c. 

Antithesès. 

Rejicimusitaque ,  ut  hetcrodoxas,fequenresRemonftrantiumaflertiones; 

I.  Veram fidemjuftificantem&ralvificam,noncfre eledorumpropriam;  Q_iiod 
ex  ifta  Remonflrantium  ailertione,  cum  dicunt,  vere  fideles  in  atrocihus  flagitijs  & 
fcelcribus  perfèverare  &:mori,ac  proinde  in  ijsa^ternum  perire  poilcj&lxpenumcró 
ctiam  perire,  necefl'ario  fequitur.  Eletti  enim  aeternum  perire  nequeunt. 

2.  Fidem  -^(nccu^ev  feu  tcmporariam  efle  fidem  totalcra,  juftiiicantcm,  ncc  dif- 
ferreipecicà  vera  fide  ad  finem  durante 

hi  Declar.  i^rtic.  5.  cxfnhit.pag.  4.  5. 

3.  Perfcverantiam  in  fide,  non  elle  effcótum  EleAionis  ad  falutem ,  fcdcondjtio- 
nem  prarrequiiìtam  in  honiine  eligendo. 

Thejìb.  exhibi  7.  ó"  i-  de  <^rtìc.  5. 

4.  Si  Deus  prò  abioluto  fiio  jure  quo(dam,diu  multumque  in  ftadio  pictatis  excr- 
citatos,  &  in  varijs  adveriìtatibus,  veluti  igne probatos,  dono  indefcctibilis  per/ève- 
rantia:remuneretur;  id  extraordinaria  quadam  ratione  fierij^nec  in  ccnfum  venire, 
ubi  de  ordmarijs  Dei  aftionibus  agitur* 

In  D  ed.  ^rtic.  5  i  -pag.  8.9* 

5.  Perfcverantiam  infide,  non  efle  donum  Dei,  &  quidem  tale,  qiiod omnibus 
clediis  detur.  Hsecaflertio  ex proximaprxeedcnteneccllario  fequitur.  Si  cnim  ex- 
traordinaria ratione  fieri  dicatur,  cum  Deus  quofdam,  diu  multumque  in  ftadio  pie- 
tatis  excrcitatos,  &  in  varijs  advcrfitatibus  veluti  igne  probatos,  dono  indefedibilis 
perfeverantia:  remuneratur,  iitiquenon  omnibus  eledis  ordinarie  hoc  donum  ob- 
tinget. 

6.  Deum  qUidem  gratia  &:  viribus  fupernaturalibus  inftruete  hominem  vere  fide- 
lem,  quantum  ad  pcrfèverandum,  &: Diaboli,  carnisacmundi  tcntationes  iLiperan- 
dum,pro  infinita  iua  fàpicntiafuffìccrc  indicar,  inliipcrque  paratum  efle,  porro  gra- 
da &auxilio  fiio  divino  ipfi,  fi  oificiumfuumfaciat,  &:gratiavinbufqueadperf"eve-  , 
randumfiiflìci  enti  bus  bene  utatur,hoc  eft,vigilijs,precibusjahifquclàn6lis  exercitiis, 
invera  fide  perfèverare  ftudeat,  adell'e:  nihilominus  tamen,  ftante  auxilij  divini 
promptitudine,&  gratia- fùfficientispra:fèntia,pofitifqueilhs  omnibus,  qux  adper- 
lèverandumneceflaria  atque  fiifficientia  fùnt,  quaquc  Deus  ad  fidem  eonlcrv.mdam 
fldhibere  vult,  imo,  pofito  etiam  inipfà  voluntate  fidci  habitu ,  manete  tamen  fera- 
per  inhominispoteftate,  pcrfbverarc,  vcl  nonpcricvcrare:  Qua  Remonftranrium 
afl'ertio  non  obfcure  colligitur  ex  Thejì.  exhih.z.  Se  8=  dt-Articiib  5^  Et  exhibita  declar. 
ì^rt.^.fag.u. 

7.  Vere  fideles  à  vera  fide,  &:  confequcnter  à  gratia  ^falute  totaliter  non  folum 
cxciderepofl"e,fèd etiam  non  raroexcidere,  quotiefcunque  videlicct  opus  aliquod 
carnis  committunt;  Theficxhib.  }.deK^rtJc.  5.  Coli.  H.ìg.  Benl/pag.iS.i^.  de  Artics- 

8.  Vere  fideles  à  vera  fide,  gratia  &  fàlutc  etiam  fìnalitcrexciderepofle,  &:fxpc- 
numeroexcidere,  adeoquein  Apoftafia  perfèverare  acmori,  atcrnumqueperirc, 
TheJì.  exhib.  4.  Artic.  5.  Coli.  Berti/ pag.  18. 1 9.  de  Artic.  5. 

e  f).  Vere 


218  ACTASYNÒDI 

9.  Vere  fidcles  in  ipRim  ad  moiTcm  &  in  Spiritumfahdumpcccatum  incidere 
pojl'e.   Quod  ailcrit  Epifcop.difp.fubl.  depeccato  acluali.    Corro.  \.&  2.. 

10.  Nullum  vere fidelcminhac  vita, cittaipecialcm  rcvelarioncm, porte  cflc  ccr- 
tum,  le  ièmperin  tìdepcrlcYcracurum,  adcoqiic  ictcrnurn  ialvaium  iri.  CoiL  Beri, 
p.  j'^^o. de Arìic.  5. 

11.  DoclrinamdePcrfeveiranrf^e  ccrtitudine  fecuritati  carnali  fcneflram  aperirc, 
&  natura  arquc  indole  flia  idoncamefread  ingcnèrandamhominibuslecarifateiTi, 
iitinmcdio  currupeccatorum  ipiìs  lìtloco  pulvinaris,  quo  femetipibs  molliter  fo- 
vere,luaviccrqucdemulcerc polirne.  Thcf.exhib.  6.  deArtk.  5.  Coli.  Berfif  pag.  57.  de 
K^rfic.  5. 

12.  Dubitare,  utrumnc  fcmpcr  ij  futuri  limus,  qui  nunc  furtius  (Icilicet  vere  fide- 
Ics,  DeiFilij,xterna:  vitx  hxrcditatem  certo  adeptun)  fémperquc  illum  animum 
lervaturi  iìnnis ,  quemnunc  habemus,  non  elle  noxium,  lèd  laudabile  cumpriirfis 
atque  ùtile.   Co//.  Berttjpag.  6^.  6^.dei^rtic.  5. 

Expofuimus,  Dei  adju ti  gratia,  noftram,  &:  noftrarum,  qux  in  infcnori,&  ex  partd 
etiam  m  luperiori  Halììa  Chnfto  colliguntur,  Ècclelìarum,dc  Prsedeiì:inatione,Me- 
rito  Clìtiftij  GratiaDei,  Libero  arbitrio,  &  Pcirrcverantia  vere  iìdelium  lènrcntiam: 
limulque  quid  de  Contrarijs  Fratrum  Remonftrantium  heterodoxis  aflettiombus, 
quibus  Ecclclìx  Belgica:,  alias  florentilTiftia:,  miicre  aliquotnuncannosafilifta:  ac 
turbata-  fucruht,ex  Verbo  Dei  ftatuendum  lit,  aperuimus. 

Vos  itaque,  Illuftres,  Nobilifllmi  &:  Ampliflìmi  DD.  Delegati,&:  in  vobis  Illuftrir- 
ac  Prxpotentes  DD.  Ordd.  Generales,quòs  Deus  Ecclclìjs  hilccBelgicis Reforma"- 
tis  dedit  Nutritios,  per  SS.DoJiiini  noftri  lefu  Chrifti  nomen,&  prcciolum  ipfius  làn- 
guinem,  quo  care  admodum  Ecclcliam  luamredemit,  per  tot  millium  animaruna 
aEternam  Ihlutcm,  obtcfhimur  ac  prccamur,  ut,(quodratione  officij  veilri  &:porefti? 
&  debetis)  lanam  liane  doftrinam, quam  unanimi  conlcnlLi  innumere  Ecclelìx  Re- 
fe rmatàm  Germania,  Gallia,Anglia,  Hcivetià,  alijfqucinlocisliuc  ufque,  per  Dei 
gratiam,  conftanter  amplei5tuntur,inflorenti/fimo  hocveftro  Belgio  Eueamini,  neve 
eammaledi£l:is&  calumnijsmale  feriatorum  hominum  diatius  traduci,  exagitari&r 
opprimi  patiamini.  Quin  potius  in  id  lèrio  in(?umbite,  &  conlìlia  vcftra  eo  dirigi- 
te,  an  qua  ratione,qui  à via  aberraruntha£benus,revocariV&  iterum  lucrifìéri,  Ecctè- 
fixque  Belgicx  milère  nunc  diftrad*,  denuo,  pulfìs  errorum  nebulis,  in  unitatem 
jfidei  ac  doòirinx  coniungi  &  uniri,  adeoquc  cum  veritatc  lincerà  pax  &c  tranquillitas. 
ipfisrcflitui  &  deincepsinijs  conférvaripofllnr. 

Sic  conienfum  in  Orthodoxia,  cum  tot  Regnorurii,  Ducatuum,  Provinciarumi 
Comitatuum,&:  Rerumpublicarum  EcclefìjsRcformatis,quantum  in  vobis  eft,rue- 
bimini,  &  benediiStioncsDeiimmenfàs ,  quibus  florentiffimas  Vcllras  Relpublicas 
haólenuscumulariilimc  atfecit,  in  porterum quoque  abunde  perlènriicetis,  ut,quod 
per  multos  haftcnus  annos  fuiftis,  deinceps  quoque  hoftibus  veftris  terrori,  vicinis  & 
amicis  vcftrisfubiìdio  &adiumento>  necnon  llibditis  veftrisfolatio  elle  poflìtis. 

Atquehancrem  vobis,  qui  Provinciarum  harum  Confcederararum  Eelgicarum 
ftatum  exaòtillime  cognitum  habetis  ac  per/peftum,&:  quidRelpublicxveftra:  libera 
ferant  vcl  non  fcrant ,  omnium  optime  noftis,  prò  veftra  eximialàpientia  diipicien- 
dumrclinquimus;  noftro  loco  precantes  ,  &:  deinceps  etiam  precaturi  Dcum  Opr. 
Max.  utlanctis  conlìlijsvcllris  carlitus  bencdicat;  Eos,  quia  redo  veriratis  tramite 
aberrarunt,  inviam  rcvocet;  Ecclelias  veftras  Bclgicas  mifere  difieótas  recolligat, 
diftraftas  de  integro  uniar,fìrmaqueac  folida  in  {'e&c  Filio  ilio  unigenito  Domino 
noftro lelliChrifto  pace  lì:abiliat,&:nos,&noftras,omnefque  alias  Orthodoxas  Ec- 
clelias, per  totumTcrrarumorbem  diftiifas, potenti  lùa  dextra  contra  portarumin- 
ferorum  potentiam,  ac  Satana:,  ncc  non  impij  mundi  fraudes ,  technas  ,  &:  infidias 
£ueatur,prorcgat,dcfcndat;fandemqueadleincoelcftemParadifijmtranflatas  xter- 
humglorificct,pcracproptcrFiliumluumUnigenitum,  Dominum  ac  Servatorem 
noftrum,Icfum  Chrilhim,  cui  una  cum  Patrc  oc  Spirita  lande  fìtlauSy  bonor,  &:  glo- 
ria, infccula  Icculorum.    Amei'L. 

De 


NAtlOKTÀtlS    DORDRECHTAN^.  it^ 

De 

SANCTORVM    PERSEVERANTIA 

Et  falucis  fidelium  Certitudinc. 

Sententia  Helvetiorum; 


e 


Rcdimus  i^^profìtemur  omnes  vere  credentes,  qui  fide  viva  &  vera  Icfu  Chri- 
^fto,  tanquam  palmitcsviti  Smembra  capiti  lune  iniìri,  Spirirusitern  iàndifica- 
tionis  acregenerationisflinc  fadi  participes,  inhac  vera  in  Chriftumredcmptorem 
fide  &  iànctc  vivendi  propofìco  ad  vince  finem  uiqueperfèveraturos ,  &  ita  iàlutem 
illam  artcrnam,  ad  quam  ab  eterno  ex  mera  gratia  cle&i  lune,  &  per  Chriftum  re- 
demptij  certiflime  all'eeuturos  efl'e. 

lì. 

EH:  nempe  Patris  eligentis  voluntas,  utquofcunqiie  dedic  Filio,noii  pereant;  feci 
novilllmo  die  ad  vitam  xternam  rciùicitentur.  Eft  Filij  Redemproris  voluntas,  ut  à 
Patte  dati,iìntfccum5&iccumvivant,ipc6lentquegIoriam{uaiTi  in  seternum.Spiritus 
landlus  quoque  Paracletus  cum  clcótis maiiet  in  a^rcrnum.  Et  revera  quos  Deus  Pa- 
ter pio  libera voluntatefua  elegitmifèricorditet,  quos  Dei  Filius  lànguine  pretiòfb 
liioredemir,  quos  Spiritus  iàndtus  illuminavit&lanftiiìcavit,  ij  giatiolc  certoque 
/èrvantur  &:perducuntur  adfincm deftinatuni potenter. 

III. 

Hancautem  vere  fidelium  in  fide  vera  &  fìinditate  perreverantiam  nonullisad-^ 
fcribimus  voluntatishuman2e,aut  liberi  arbitri]  viribus,  fcdDei  Patris  omnipotenti 
virtuti,Filijipfìu;i unigeniti,  Paftoris  noftri  fummi&vigilantiirimi  omnipotenti  cu- 
ftodiae ,  nec  non  infallibili  Spiritus  fàndi  obfignationi,  eam  in  foliduni  tutoque 
tribuimus.  Nam  quia  fideles  pr^eiìdio  divinx  virtutis  per  fidem  ad  hicreditatem 
asternam  cuftodiuntur;  quia  ex  lemme  incorruptibili  renati  lunt;  quia  Spiritus  S. 
duóbit  reguntur;  quiaChriftiPaftorisfidiflìmi  tenenturmanu;  totalitervelfinaliter 
à  vera  fide  deficere  ,  aut  falute  arterna  exeiderc  nonpollunt.  Contra  tamen,  li 
fidelium  pcrlèvcrantia  viribus  humanis  &:propnjs  Itarct  aut  cadereti  fi  fideles  per- 
mitterentur  fibi;  ii  virtute  propria  ipfis  eilbt  pugnandum  ;  lane  eos  ne  ad  momen- 
tum  quidem  contra  Leonis  rugicntis  inlìdtus,  mundi  &  carnis  tentationes,  quae 
iplbrum  in  carne  eli  imbecillitas ,  confiftere ,  l'ed  in  peccata  oc  apoftalìam  labi,  ini 
laplli  perlcvcrare,  &  mori,  &c  ita  arternum  perire  polle  non  dii^temur  :  propterea 
quod  Sanftorum  perleverantia  opus  eft  non  carnis  &  languinis ,  non  liberi  noftri 
arbitrij,  nonhabitus  alicuiusper  crebros  credendi  &:  obediendi  actus  acquilìti,  lèd 
donumDei  mere  gratuitum  ,  Spiritus  làndi  elFcótum  proprium  ,  eledtionis  Dei 
Patris  ,  &c  conlequuta;  Filij  rcdemptionis  ,  nec  non  intercellionis  perpetua 
fruólus. 

Etfi  autem  vere  fideles  &  eledos  ncque  totalitcr  ncque  finaliter  à  vera 
fide  deficere  ,  liilutcque  alterna  excidcre  polle  ciedamus ,  tamen  non  uega- 
mus  vere  fideles  i^'  eleftos  propter  inliabitantem  legem  peccati  &:  veteris  Ada- 
mi reliquias  interdum  in  gravia  &;  enormia  peccata, mundi  exemplo  6c  Satana:, 
tentationibus  dcceptos incidere,  ita  iit  conlcientiam  graviillme  Ixdznt,  Sp>ritum 

t  z  ianiStum 


xi.6        '  ACTASYNODI 

Sanulum  contriftent,  eiufquc  charifmataquaedamamittant,  fìdesreddatur  infirma, 

S<:  confòlatio  piane  languelcat:  Si  tamcnhicadunt,Deusillorum,ne  proflernantur, 

manus  {uftentat;  nimquam  ut  tentano  maior  lìt ,  quam  pofilmt  terre,  permittir; 

opusbonum,  quodcccpit,etiamperficit;Iychnumfumigantcn-i  afflata  Spirirus  Sanfti 

rurlus  accenditi  adveramrefipiicentiam  certo  revocai,  &:  tandem  ad  metani  beatam 

perducit. 


Atque  de  hac  perfeverantiarua  vere  fidclespoflimt  certi  cfle  non  tantum  prò  tem- 
pore prxfènti ,  fed  etiam  prò  futuro,  idque  tum  ad  Dei  gloriam,  qui  eos  gratioie  &: 
potenter  contraapoftafìamfinalemconicrvat,  tumadeorum  in  hac  miicriarum&: 
rentationum  valle,  confolationem  eximiam.  Habent  enim  fìdeles  de  hac  lua  pcrfeve- 
rantia  &lìdelicuftodia  Dei  &:  Salvatorisnoftri  non  tantum  promiflìonescertiflìmas. 
Verbo  Deiluculenter exprefl'as, verum etiam  Spiritus  S. internum teftimonium,  qui 
cum  Spiritu  noftro  teftatur,  quod  Filij  Dei  flimus,  quo  etiam  in  diem  plena^  redem- 
ptionis  oblìgnamur,  quique  hsereditatis  caeleftis  eft  infallibilis  arrhabo. 

VI. 

Non  tamcn  elc(9:i,  proptercaquodpcrfevcrantiaE  fiix  certi  funt,  adomne  genus 
peccata,  flagitia,  federa,  noxiamque  carnis  fècuritatcm  feneftram  (ibi  autportam 
aperiunt,  fed  per  inhabitantem  Spiritum  Dei  in  vcritatis,  pietatis,charitatis  &  grati - 
tudinis  via  omni  collato  fludio  incedunt  ;  opera  carnis  &  membra  terreftria  fiia 
mortificant  ;  ad  novam  vitam  fubinde  refurgunt,  ftudentpietati  &  bonis  operibus; 
Deumtiment;  àpeccatisfìbicavcnt;  dcniqueoperantur  cum  timore  &:  tremore  fa- 
lutem.  Dat  enim  illis  Deus  cor  novum  &  Spiritum  novum,  efficitque  ut  in  ftatutis 
fiiisambulent,  &  jura  fùafaciant,  fìantque  tanquam  arbor  piantata  adrivos  aqua- 
rum  que  fructum  edit  tempore  fuo. Revera  enim,qui  ex  Deo  natus  efl,peccatum  non, 
facit,quonianifèmeneiusmanetinipfo,  necpotefl  peccare,  quia  ex  Deo  natus  efl, 

VII. 

Neque  hinc  fequitur,  omnes  admonitienes,  adhortationes,  prsemonitiones,  pr^e- 
ceptiones,  minas,  confìlia,  obfècrationes,&c.  propterea  efie  inutiles,  inanes,aut  irri- 
£as,rcdfuntpotiushxcomniafalutariamedia,quibusDeusperfèverationiscQnfìlium 
donumqueexpediti&fùos,  quibus,uthortationibusconcedantlocum,potenterlar-. 
gitur  vires,  ad  fìnem  deftinatum  perducit. 

Vili. 

Multo  minus  certitudo  falutis,  autperfeverandi  fpcs  certa  preces  fìdelium  tollir. 
Caput  utique  fìdelium  Redemptornofler  lefiis  Chrifì:us,qui  de  gloria  fùa&  Patris 
favore  perpetuo  non  certus  elle  non  potuit,  inprecibus  dies  nodefique  fuit  aflìduus; 
neque  beato  Paulo  mortalium  quifquam  in  precibus  fuit  ardentior,  in  commendan- 
do fHèprccibusaliorumfrequentior,quotam.en  de  fàlute  atque  corona  (ùa  vixalius 
extiteratcertior.  Quemadmodum  enimnihilofegnius  agebantMofes,Iofua,  Ge- 
deon,  David,  alij,  populi  fàn(5tiDuces,Iudices,Regcs,  propterea  quod  divinis  ora- 
culis  certi  fuerunt,traditumirihoftem  in  manus  fuas:  flc  vere  fìdeles  de  confcquen- 
da  fàlute  non  dubij ,  aiacrius  etiam  fUam  falutem  operati ,  &  adverf'us  tentationes 
omnes  pugnare  non  dubitant.  linde  hanc  de  ccrtitudine  lalutis:  dodrinam  non  f o- 
lida^  confblationis  fblum,  verum  etiam  filialis,  fpontanex  atque  ingenu^e  pietatis 
magiflram  ell'eprofìtcmur  &:  credimus. 

IX, 

Si  qui  vero  àfide  defecifTe  dicuntur,autij  fuerunthypocrita:,  fidemprofeflì  ore, 

quam 


NATIONALIS    D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ^t.  ut 

quail'.nunquamliabucrunt  in  corde,  qualis  fuic  Simon  M^gus.  Auttcmporari)  funr, 
qui  filici  verx  &c  làlvifìca:  radices  in  corde  non  hahuerunt ,  de  quihusin  parabola 
Chrillus.Autcalesexcharicatisjudiciopropter  profefnoncmexternam  abalijs  prò 
vcrcfìdelihus  ilinrliabiti,  cum  incus rcvcralaiidifìcati  non  eflbnt 

X. 

Concludimus  eirgo  verbis  Apoftoli,  ncque  morrem,neque  vicam, ncque  Angclos^ 
ncque principatus, ncque  potellates, ncque pra:icntia, ncque  fururarneque  rubìimi- 
tatem,  ncque  profunditatem,  ncque  crcatam  rem  aliam  ullam  iìdeles  lèparare  pofl'c 
à  charicate  Dei  qux  eft  in  Chrifto  Iclii,  Domino  noftro. 

EftquchxcnoltrafidcSjnoftrafpes,  noflradc  quinque  Arciculis  conrroverfìs  fen- 
tentia,quamin  Scripcura  Sacra  rcvelatam  ;  iuftitia:,  mifèricordi^e,  iàpicnci^  divina; 
oninmo  congruam  &  honoritìcamì  confolationi  &  £edi£cationi  apprime  fèrvientem, 
piatati  vero  &:  bonis  moribus  inimicamnequaquam;  à  maionbus  noilris  ex  verbo  di- 
vino hauflam,acreIigioiiff.mecraditamj  totisanimis  &  confcientijs  inotFcnfiis  ani- 
pledimùr:  InEcclefijs  &:  AcadèmijsReformatar  Helveri^E  fidei  noftrse  commifììs 
conftanter  etiamnum  docemus.  Hanc  dodrinam,  acque  adeo  vericacem  fàlvifì- 
"camcocam,  IlludrilFimis  &:  Prxpocencib.DD.OrdinibusGeneralibus,nccnonPro- 
vinciarumBelgicarum  rcformararum  Magiftraribus,  Orchodoxis  rcliquis  omnibus, 
Eoclcfìx  Chriftiana'nucricijsccÌebracillImis,commcndaciffimam  cile  ex  animo  cu- 
pimus.  Academiarum  &  Ecclelìarum  Bclgicarum  ProfeiForibus  &:  Pafloribus,  fra- 
tribus  in  Domino  Icfli  Chrifto  dileóbifllmis ,  in  dod:rina  hac  ardua  acque  liablimi 
proponenda  prudenciam,  in  propugnanda  conftanciam,  in  ucroque  Dei  incremcn- 
tum  bcnignum,  qua  poillimus  animorum  iìncericate  precamur.  Deum  quoque  Pa- 
trem  mifcracionum  liipplices  humilefquc  oramus  ,  afquc  d^^ocÀet'nìui  orabimus ,  ut 
fcncienccs  concrarium,  Se  gregi,  quem  acquifìvic  fibi  fànguine  ilio  Deus,  non  par- 
cences,  aucgratiofèemcndec,  autmànu  potente  fua  còerceat;  denique  ucEcclelìas 
Bclgicas,  &  Rempublicam  hanc  IlluftrifTimam  univerfàm  adverfiisTyr'annos,  ad- 
vcrfiis'hxrcfes,  advcrfus  omnes  omnium  fraudulencorum  infìdias  clemencer  cufto- 
diat,protegar,  confèrvec,  ad  fàcrof'andi  nóminis  fùigloriam,  ad  Eccìciìx  &  Rcip, 
Chriftianxcociuslàlucem ,  per  Dominum  noftrumlclum  Chriftum,  cui  cumPatre 
ic  Spiritu  Sando  Ile  laus,  honor,  &c  gloria  in  iècula.   Amen. 

I    V    D    I     C     I     V     M 

j^j^mme  Orthodoxari^m  Ecclefidrutn  ^^Jfovió- 
Wetterd'vìciirum^ 

D  E       Q^  INTO      ArTICVLO. 

De  Pcrfèvcrantia  Sanótorum  &  cerdtudine  falutis. 
Sentemia  '^moììFirant'um*  Sententia  Onhodoxornm. 

I.  i. 

"P  Erfeverantia  iìdelium  in  fide  non  cft  T)  Erreverantia,  qua  ufque  infinem  per- 

-■■  cfFedum  cledionis  ;  ncc  cft  donum  -'-  levcrarur  in  fide  Chrifti ,  Se  fine  qua 

Dei  concefllim,  icd  oblatum ,  Se  condi-  ncmo  rervatur,Matth.  24. 13.  Eft  donum 

rio  novi  Fcederis,  quaniDcusinccr  mul-  Dci;quod  dacur  omnibus  eledis,  ica  ut 

taspoiftbilcs  priefcripficquamquchomo  illi  habitu  fidei  fàlvificx  pr^edici,  5£.yir- 

habicu  fidei  Se  obediencix  per  crcbros  cuce  Dei  cuftoditi,  non  pofllnt  non  ad 

crcdendi  &  obedicndi  adus  acquifites  fineni ufque perle ver.arc. 
facile  preftarepoccftj&accedcnceinccr- 
no  Spiritus  S.  auxillo  plcrunque  prarftaC. 


i.  3  Confr- 


Z22. 


ACTA      SYNODÌ 


Confirmatioyemjèntentk. 

Etfeda EÌe(fl:ionis  cnm  paflìminScnpturaSacrajtum  nomiìiatimRom.  S.Epd.i. 
nobis  dcfcribuntur  hac  lène.  Deus  efficaciter  vocat,quos  elegie  ad  ^^o^du*  per  Chri- 
ftum:  eosfideveradonat:  periìdemjuftificat:  jiifl:ificatoslanu:rficar,veterem ho- 
minem per  ccrtòs  gradus  in  illis  mortificando,  novum vivificando:  morrificatos 
carne,  &:  vivificatos  Spirim  exercer  tolerantia  crucis:  in  cruceilloserigit  ac  firmar 
fpe  mclioris  vita:  :  in  hac  fpe  firmos  perfcverantia  finali  donar;  denique  pugnam  ipfo- 
rum  contra  omnes  hoftesinhac  vita  continuam  gratis  remunerarur  seterna  vidoria 
l3etitia:&: gloriar.  Undcpatet,perfeverantiamefle  inter  dona  Dei,  quazille  gratis 
confert  ijs,  quos  ab  eterno  ad  hoc  elegit ,  ut  decerrent  pra;clarum  illud  cerramen, 
curflim  conlumment,fidemfèrvent,&accipiantcoronam  juftitias,  quariUis  eftrc- 
pofita.  2.Tim.4.7.i{. 


Sentent.  Orthodoxit* 

II 

Pofitis  illis  omnibus,  qua:adperfeve- 
randumiuntnecefl'aria,  voluntas  homi- 
nis  eledi  a  Deo  gratiofe  determinatur  ad 
pcrlcverandum.  Ncque  tamen  ideo  ho- 
minis  voluntas  ,  fcd  lòia  Dei  grafia  eli 
caufa  proximaperieverantiXé , 


Sentent.  '^monjìrantium. 

IL 

Pofitis  illis  omnibus,  qucx'adperfeve- 
randum  lune  necefl'aria ,  manet  in  homi  - 
nis  potcf%te  perfeverare  vel  non  perfc- 
verare:ita  ut  voluntas  hominisfècundum 
nativara  fi.iam  indolem  agens  libere > 
proxima  fitperfeverationis  caufà» 


Cdnjifmatìo  verte  pntentide. 

Coìifirmatio  vctx  feritentiae  in  hac  Thefi  péhdet  à  Teftio  èc  Quarto  Arriculo, 
ubiha:c  rcs  fufe  eft  difputata.  Summa  huc  redit.  Pofita  operatione  Spiritus  S.  qua! 
ille;  efficaciter  agitin  corda  eledorum  ^  voluntas  invida  illa  virture  Dei  inchnatuf,, 
luaviterquetrahitur,  ad  eliciendum  adus  illos  ,  quiproficifcuntur  ab  habitibus  fivc 
ijprincipijs  Tupernaturalibus  divinitus  infufis.  Tametfi  ergo  homo  fit  caufà  proximrj, 
qux  credit  &:perlèvcrat:  loia  tamen  gratia  eft  proxima  caufa  conferetis  donum  fidci 
&  peri bverantia:.  quippe  qux  loia  inftruit  hominem  his  viribus,  &  eundem  cxcit:  ir, 
ut  adus  agat,  ita  ut  bonitas  operis  foli  gratia;  fit accepta fereiida.  i .  Cor.  1 5. io. 


III. 

Tametfi  verefidelesinatrocia  pecca- 
ta Ikpe  incidunt,  adcoque  conlcientiam 
fibi  vaftant ,  Spiritum  Sandum  perrur- 
banc,  Lxtitiam  cordis  amittunt,  &:iram 
Dei  incurrunt ,  attamen  nec  timorem 
Dei,  nec  fidcm  omnino  cxcutiunt  ;  fed 
manet  in  eisfemenDci  :  ideoque  gratia 
Dei  ncque  totalitcr,  ncque  finaliter  ex- 
ciderepoirunt. 


IH. 

Vere  fideles  non  folum  polluht  in  at  rc- 
cia  &  conlcientiam  direde  vallantia  1  ce- 
lerà, adeoque  inipllimpeccatum  in  5  ìpi- 
ritum  Sandum  incidere:  fed  etiam  h  1  ijs 
perfeverare  &  mori ,  ac  confèqucnrc  ;r  à 
fide  juftificante,  gratia  &fàlute  totali  ter 
èc  finaliter  excidere  :  mulcifque  id  e  ve- 
nir, ac  etiamnum  non  raro  evenir. 


Deciaratio  ^  confirmatio  'verajèntenti^s. 

Vere credentcs fibi  relidipofruntamitterefidem,gratiam&fàlutem,qu'oad  vi  res 
fuas.  Vpluntarefiquidcmhumananihilmutabilius,  viribus  fiumani  arbitrijnihiliin- 
becillius,  carnis  &  mundi  lUecebrisnihilpotentius,  Satana  &:lcanda!is  mundi  ni!  lil 
violcntius:atque liane  ob  caufam  dicitur  omnibus  fidelibus.  Quiexiftimatfèftai  :c-, 
videat  ne  cadat.  2.  Cor.  io.  iz.  ■    > 

Rurl  l:s 


NATIONALIS     DORDRECHTAN^.  225 

Rurfusvere  credentesnonpofruntfidemamittere& grana  Dei  cxddcre  penitus 
quoad  eledionem  &  vocacionem  Dei  ùy.iQi[A,iX>jnv.  Etli  cnim  non  raro  o-raviilìmis 
lapfibus  Deum  oifendant,  Spiritum  S.contnftcnc,  plurima  eius  dona  excurianc  & 
amitcanr,  confcientiam  polluanc,  jfidemlabefaacnr,&:  quantum  inièejQ:,fran,(ranc,  ut' 
exemplumDavidis  &:  Pctri  oftendit:  nunquam  tameniictoco  corde  adverfus  Deum 
ruuntjUtfiantholtesDeis&gratiapcnitus  excidant,  Spiritum  S.  pror/ùs  excutianr, 
fidem omnino  amittant,&:  in  Spiritum  S.  peccent  :  quomam  fèmen  Dei manct  in  cist, 
I.  loh.  ^.9.  &:virtuteDei  cuftodiunturinfide,  i.  Pet.1.5.  &  perpetua  Clirifti  intcr- 
ceflìone  fulciuntur,  ut  fìdes  eorum  totaliter nunquam  defìciat,  lohan.  16.  &  17.  In 
quotidianis  deniquelapfìbifóDominus  eis  fupponit  manum,  ne  collidantur,  P/àl.  3-7. 
24.  Etvero  fieri  non  potcftuteIeélireducantur,Mattli.24.24.utoves  Chrifli  ra- 
pianturexmanibus  eius,  Ioli.  Io.  28.  Utfidcles  ièparenrurà  dilezione  Dei  in  Chri- 
fto,  Rom.8. 35.  Deniquc  vocatio  &  dona  Dei  iunt  ajweS^eTijj^,  Rom.i  i.  2  c,'.&:  ha:rc- 
ditas  a(p6ap(^  Kj  df^Mvì@^,  Xj  ù/xclpavì^^  nobis  in  ca'loièrvatur,  i.  Pet.1.4.  Et  Deus 
cftfìdclis,  qui  non  ilnitnos  tentati  fìipraid,  quodpoiìlimus,  fèdunacum  tentatione 
pra:ftat  exitum,  ut  poffimus  eam  fùfterre,  i.  Cor.  io.  13. 

Smtent.    Orthodoxa.  Sentent.Kemonpr. 

IV.  IV. 

Vere  crcdcntes  de  fui  juftiiìcatione  Quiiibetvcrefidelisprofìatuptaricnri 
vitaque  a:terna  certi  efle  pofllint  ac  de-  certus  eHepotcfcde  fidci  ftic  intcgritatCj 
bent,  proftatuprx(ènti&;tlituroa  &:fàlutifcra  Dei  erga  ipfiim  benevolen- 

tia.   Pro.ftatu  futuro  non  poteft  effe  cer- 
tus fb  perfeveraturum  infide. 

Confirmatio  yeTtz  fentemijs. 

Omnes fideles exemplo  Apoftoli,  Rom.8.  (ubi  dcrcribiturjvidoria&triumpl-u-is 
fidei)  poflunt  &:  debent  certo  effe  perfliaiì de gratia  Dei pra^icnre  &  futura.     Argu- 
. menta  peifuaiìonis  harcfiint: 

1.  PromillìonesDeiinfallibiles,  quarum  Epitome  clHoh.  3.  i5.i(S'. 

2.  Immutabile  Dei  propofitum  de  eledis fervandis ,  quodillihabent:  cognitum 
ex  vocatione&;  fide  fila,  Rom.8. 

3.  ImmcnfàDci  charitas  diffufàmcordibusiprorumpcr  Sp.  Sandum  ,  &obfì- 
gnatatraditioneFilij,Rom.5.5.(j.     Et  8.32. 38. 

4.  Chriliidile^lio&^interccffio  prò  nobis,  lohan.  17. 

5.  Interna  SpiritusSandi  teffificatio,  Rom.8. 

Quibus  omnibus  adde  naturam  &  indolcm  fidei  juftifìcantis.  Tribuitur  cnim 
illi  ■z^.y}pc(pci/a, ,  m)i'pf»i(ria,,  &  Tn-zs-oijijing ,  &C  dicitur  visreVacnf  fi  i'^tx©^'  Qiu^  fidci  non 
compctunt,  ficredensdubitetde/avore  Deipcrenni  ,  ncc  poffit  gloriari  cum  Apo- 
ftolofùbfpe gloria  Dei,Rom.  5.1.  ncque  cumeodem  diccre  :  2^vi  cui  crediderimi 
ér  nnhiferfuafum  efl,  eitmpojfe  depofitiim  meum  in  illum  diemfirvafe,  2.  Tim.  1. 12 .  Cum 
qua  fèntentia  è  diametro  pugnat,  quod  Sophiftce  noflri  dpceiat ,  cef  titudinem  fidci 
effe  infra  fcientia;,lèdfupraopinioniscertitudinem.  .  ri ■.'. 

Senteat.  Orthodoxa.  Se/i^ent.  Kemonjìr. 

V.  .  V. 

Dulciflima de  finali pcrfcverantia  do-  Tantum  abefl  ,  ut  cewitudo  perfe- 

'£lrinacfl  aculcus  adftudmm  bonorum  vcrantix  &  falutis  ad  fblidam  fìdelium 

operum.ac  materia  fòlid^conlblationis:  confblationem&confcientiarumpacem 

quippeque  fidem  in  nobis fovet,amorcm  inhacvita  fitneceffaiia,  ut  è  contrario 

accendir,  Ipcm liiftentat,  &  fpiritualem  lixsipfa  dottrina exie^natura,  acque  in- 

iicu-  t   4                             '^ol^. 


224  A  C  T  A      S  Y'N  O  D   I 

fecuriEatemgignit.  E  contrario  doólri-  dolefuaverxpietaci  &  roti  religioni  fit 
na,quajubenturhomincsfìdeIcs  dubita-  pcrnitiofà.  Contra  dodrina  de  dubita- 
re de  ialutc,  ex  le,  natura  >  atque  indole  tioneinhoc  ncgotio  apprime  cft  utilis: 
lùa  eft  wcix  piccati  totique  religioni  per-  eo,  quod  dubitare  de  ialute  non  lòlum  lic 
niciola.  laudabile  militi  Chriftiano,  Icd  etiam  ad 

excitandum  veternum  &c  torpor cm  in  re- 
ligionis  ncgotio  pcrquam  utile. 

Confirmatio  i^era  fentenùa. 

Fru(5lus,  quos  ccrtitudo  falutis  in  nobis  gignit,  funt  hi  pr^ccipui.  Principio ,  ha:c 
dodrina eil maximus  aculeus ad ftudium  bonorum  operum  ;  dum fcimus ,  nobis  elle 
decurrcndum  per  viamlànótitatisadfàlutem^tcrnam.  Namcumcercitudineper- 
lèvcrantia:  Ibmper  mance  propolì tum  vitandi  lapfiis,&  ex  laplìbusreiurgendijRom. 
7.  averi".  i5.uiqueadfìnem:  Deohxc  omnia  lècundum  arternam  -sreo^civ  lìiam  im- 
mutabiliter  in  cis  operante,  nec  milbricordiam  luam  ab  eis  penitus  abllrahcntc,  Eph. 
i.ii.  2.  Sani.  7. 14.  Piai.  89. 30.  &lcqq.  Deinde ,  nos  gratos  erga  Deum  reddit; 
quia fcimus caufam  hujus  certitudinis  non  elTeinnobis,  lèd  in  Chriflo,  ex  virtute 
mortis ,  reflirreótionis  &c  intcrceflionis  ejus,  Rom.  8. 34. 35. 3  8.-39.  loh.  1 7. 28.  &  ex 
ìEterno  Dei  propoiìto,  Ephel^  1.4. 6^.  2.  Tini. z.  19.  Rom.  8.30.  Porro  lia:c  dodrina 
eli  materia  lolidx  conlblacionis  iUtpotequìE  fecuros  nos  eifieit  contra  omnes  ho- 
ftiuminfulcus,&inadvcrlìspatientesreddit,  dum  fluftus  tentationum  fuperamus 
hac  anchora  nixi  :  ^lui  C£pit,-perficiet:  Tiihil nosfefarAbit  a  charitate  Dei: In  his  omnibm 
\;zs-ipvMÙ{d,u.  Hac  conlolationeDavidlè  crigebatinlapfìbus,  Piai.  37. 24.  lustttsfi 
cecident,  noncoUidetur.  Confer  cum  Plàlm.23.  E^'contrario  ii^ox^  Sophiftarum  no- 
ftrorum  eft  peftis  conlcientix,  officina  dclperationis ,  &  veftibulum  mferni.  Nam 
fine  perlèverantia  Sandtorum  in  fide  &  Ipe  ,  nulla  cft  certitud.o  gratia:  Deo  Patrc 
digna;,  nulla  juftificatio  fidci,  nulla  denique  efficacia  Mortis  Chrifti- 


C  O  R  O  L  L  A  R I V  M. 

Sentent.  Orthodoxa.  Sentent.  Kemonjlrant. 

Fides  ts^(nccup^  non  eft  fides  juftfiì.  Fides  '^s^try-cu^f^o  eft  fìdes  vera,  totalis;, 
cansrlcdabilladiiFercipecie.  juftifìcans,  &;Deo,  quamdiu  durar,  gra- 

ta :  nec  differclpecie  à  vera  fide  ad  fineni 
durante. 

Confirmatio  yerx  jèntenùx. 

DifFefentia  fpecifìcafidei  temporarix  &juftificantis  cum  ex  ahis  multis,  tum  in 
primis  ex  elogiis  iìdei  juftificantis  colligitur.  Tribuitur  enim  illi  t^ri^of^o^ai^ 
Rom.  4.  21.  Col.  2.2.  Hebr.  6^.11.  Et  io.  22.  5/a|èp>jOT'a,  Ephef.'3.  12.  2.IoIian.  2.18. 
Hebr.  3.  6.  Et  io.  3^.  wsaro/^OTf,  Ephef.3.12.  Phil.  3.  4.  &  dicitur  \sm<ra(ni,  Hebr. 
II.  I.  2.  Cor.  9.4.  Et  11.17.  ItcmqueÉAej.;)^©-.  Heb.ii.i.  Porro  fides  làlvifica  cft 
donumdonorum,  anima  anima^,ratio  racionis,  viva  radixfanditatis,chara£berfiho- 
rumDei,  clavis  GazophylacijcoEleftis,materfòhdi  gaudij,  nutrix  bonas  conlcien- 
tia:,manus,os&oculus  filiorunrDci,  pignusxternce  noftrxharreditacis,  paciscum 
Dco  t^^iv(^  &L  ai-rha,  eledionisfigillum,lcala  ca'lijfcutum  fidehs  anim^e,  telTera 
unionisnoftrarcum  Chrifto,  vidoria  noftra,  &  denique  vinculum,quo  fummo  bono 
per  Chriftum nobis  unitum  unimur.  Qua;  omnia  fidci  teroporaria:  fine  làcrilegio 
tribui  non  poftunc. 

Corona 


NATIO  N  AL)  S     D  O  R  D  R  E  G  H  T  A  N  ^.  ii^\ 

Coronìs  qmnque  Articulorum. 

Atque  hsec  eQ:ì?entas  illa  conrroverfiamm  cardinalium  ,  qux  Remonftranrium 
Pandora,  &  fludus  decumani  dicipoflunt  :  quibus  Satanas,|Wug/57%-i';?5  ille,  Tyria, 
quoddicitur,  maria,  concitare cft  aggrefllis.  Hinc  qui  tute  &  cito  enavigare  cu- 
piunt,(cupereautemdehcntomnes)hanc{ìbi  Cynofliramproponant.  Illa  demum 
doófcrina  eft probanda,  quxfànitatem&fìmplicitatemphrallum  ,  fànditatem  vita:, 
ferenitatem  confcicntise  fibihabet  propoiitam;  quarque  KUKKa{^ui  d  Gratia  Deiin- 
cipicndum ,  per  gratiam  Dei  pergendum,  in  grana  Dei  conquiefcendum  effe  docet. 

Qiiorumnihil  competit  in  dodrrinam  Remonftranrium:  quippe  qux  &ceternam 
Dei  cleiSlionem,  &  Chrifti  Servatoris  pretiofam  iàtisfadionem  ,  &  Gratix  fàlvifìcse 
oblationcm ,  &:  perennem  in  ftatu  gratile  confervationem ,  fìifpenditab  hominis  vo- 
luntate.  Orthodoxavcro  Contra-remonftrantium  (quos  vocant)  doftrina,  &  Scri- 
pruris  S.  confentit,  &  Orthodoxxantiquitati  nonrepugnac  ,  &:  praxi  potius  folidse, 
quam meteorologiche  TheoriìEfcrvit.  Deusigitur  pacis  &:concordix,potenterpér- 
hciatbonumiIludopus,quodinIlIufl:rib.  acPra;potentib.DD.  Ordd.  Gcnn.  Con- 
fosderati  Belgij  clementer  co-pit  ;  Et  liane  laudis  Hecatombam,  quam  ipfì  in  ara  cor- 
dismei  quotidieofferimus,gratiofeacceptet: 

Gratta ^oU  Dei  certo s  elegia  ah  avo, 

Dat  certis  Chriftum  gratia  Cola  Dei. 
Gratia Jòla  Deifidei  dat  munera  certù, 

(^ertos  fiar  e  facit  gratia  Jòla  Dei. 
Gratia  Jòla  Dei  cum  nobis  omnia  donet^ 

Omnia  noHra  regat  Gloria  fola  Dei. 
Gloria  Jòla  'Dei  regat  ò  te ,  Belgica ,  ocelle^ 

Orbisy  ^  inviala  Pace  coronet  agrosì 

DE    V.     ARTICVLO, 

De  Perfeverantia  Sandorum, 

Sententia  &  fufFragium  Genevenfium. 

T  H  E  s  I  s     h 

QVos  ab  eterno  Deus  clegir- prò  quibusChriftns  certo  atque  deftina- 
co  confiliomortuuseft^pro  quibus  perpetuo  intercedi^  quos  peref- 
hcaciisimam in  corpus  fuummyfticumunionemfibiadlcivit,  &inreruitj 
quos  denique  Spiritus  fui  dudu  &  regimine  vitali  rull:entandos,conrer- 
vandos ,  provehendos  &  confummandos  Tufcepit;  illi  a  gratia  Chrifti, 
a  communione  Spiritus,  àjuftificatione  fua^nectotaliterjnecfinaliterdc- 
ficerepofllinr. 

Iiai.5S, 


ii^  A  e  T  A      S  Y  N  O  D  I 

\(aì.^').12.  Blecfir/jcii'cterafcercfacientopmmamiumfuarum. 

Rom.8.2C)  G^s prxnonjit ,  eos etiam frxdeflinci'vit conformandostmd^nìFilijfui-,utfit 
ipfe frimogenitm  inler  ìniiltosjratres:  Et quos frxdesiiiui'vit ,  eos  ctiam'uocA'vìt  ,  éfquos 
'i\icavit,eos  etiamjiisìifica'vit,  &  qnosjufltjicd'vit-,  cosetiamglortfìcavit. 

Phil.i.i(J.  Confidens dehocìpfoiqiiodquiincx^ìttn  vohis  opm  homim-,ferficiet  tifquein 
diem  Jefu  ChrisH. 

z.  Thcir.2,.17.  Domwm?}flFhr  Jefus  Chrif{-u^,drT>fH'!Ó'  FAter,  quinos  dilexit,ó'dedif 
&ternam  confolittioncm-,  &  hotiAmj^cmin gratia^vonfoletur corda'vcjìrA,& confirmet ^uos in 
omni  hono  -verbo  ó"  opere. 

I ,  Cor.  1.7.  Nidlurn  'vobis  donum  deeìi,  exJpeSfantihm  manifeflationcm  Bominì  noflri  leJJi 
Chrisii,qtii  etiam  uos  covfir?»abit  infnern  tifque  iyicidpaios  in  die  Domini  noHri  le  fu  Chrijìi: 
fdelis  cjt  Dem,  a  quo  vacati  ejìis  in  communionem  Tiltj  iffim  le  fu  ChriHi,!)  omini  rioHri. 

1.  Thcfl'al.  3. 12.  Dominm  augeat  vos,  ef  Ahimdarefaciatin  charitate  invicem,  dr  crgA 
omnes ad fifibiliendA  corda  ìnfanclitatc-,imulpata coraìnTìeo^in adventiim Chrifti. 

lercm. 24. (^.  Ponatn  ocidos  meos in  ipfòs in  honum,  ó"  tsdifcabo,  ncc diruam ,  plantabo  nec 
evellam^  &  dabo  ipjis  cor  ad  me  cognofcendnm,  me  efe  Bominum  :  &  erimt  mihipopulm ,  c^ 
fgo  ero  ipjìs  Dem. 

Ilaia:  6.  13.  Sictitrohoraó'querciiS,qutiJìtntin Saflechet ,  habentjìmmroburinjèmetip- 
fis,itafemenfanClumeritfrmitasipforiim. 

2.  Tim.  2.  18.  fimdamentum  Dei  fiat  immottim,  hahens  hoc  Jìgilliim,  NovitDominus 
eos,  qui fnnt fili. 

Luc.22. 51.  Satanpetijtcribare  'vos niiriticHm-,fed cgorogaviprote^nedejìciatjìdes  tua: 
tu  ergo  qmim  con'verfmfueris,  confrmafratres. 

Iohan.17. 12.  Cumeffent  cum  ipfis  tnmundo,  ego  confervaham  i'ilos  in  nomine  tuo  :  cu- 
Jlodi'vt  illos,  qtios  dediéimihi\  ncque  ullmperijt,  mfflimperditionis,  ut  Scripturaimpkre- 
tur: hiec dicoinmtindoy'ut hah^^fztinfe gaudiummeuìnplcniim :  7\onrogout  tollas  ipfos  de 
mundOìfedut  custodias  ipfos  a  malo. 

lohan.  IO.  17.  Oves  me£  "vocem  meam audiunt^  ^  ego  novi  ipfas,^  ipfejèquuntur  me,(^ 
ego  do  cis  vitam  £ternam,dr  in  Aternum  nonperibunt,  d^  nullm  rapiet  eAs  de  manu  mea. 

lohan .  6^.  3  9 .  Uxc  eli  vohmtas  Pntrls  mei  qui  mifit  me,  ut  nihilperdam  ex  onmi  eo  ,  quod 
dedit  mihtyfcdfitfcitem  in  ultima  die^. 

Rom.  8. 33.  ^lujs  acctifabit  eleBos  Dei?  Dem  eU,  qufjuflijìcat  :  ^u/sdamnabit?,  Chri- 
flm  is  efl,  qui  m  or  tuia  eft,  qui  etiam  refurrexit^cjui  etiam  ejladdextram  Dei, qui  etiam  inter^ 
cedit  pronobis. 

I.  lohan.  3.  9.  ^}uìfquh  natpts eli exDeo,peccatum non facit, quia  Jèmen  ipjìus manet  in 
ipfo,  é-non  potejl  peccare,  quia  natuseft  exDeo. 

lohan.  8. 35.  Servm  non  manet  perpetuo  in  domo-,filim  manèt perpetuo. 

lohan.  14.  \6.  Ego rogabo Patremjó" ipfè dahit vobis alium Paracletum,  quimaneatvoi 
hifcum  in  perpetuum. 

Icrcm.  31.33.  Hoc  effcedus quod pangam  cum  domo lJrael,iUts  diehui  ,  inquitDominm. 
Jndam  Icgem  meam  in  medio  ipforum,  &  infiribam  cordi  ipforum. 

Et  lercm.  32.40.  Et pangam  cum  ipfis fadus  £ternum.,me non  recefftmtm  ab  ipfis,  ut  be- 
ne faci  am  ipfis  :  fdindam  timor  emmeiim  cor  di  ipforum,  ut  non  rccedant  a  me ,  dr  gaudcbo 
fuper  ipfis  ad  benefaciendum  ipfts,  (jr  ift  veritateplantabo  ipfos,  in  hac  terra,e-x  tota  corde,  d^ 
tota  anima  mea. 

Heb.  12. 2.  Rejpicientcs  dncem,  d-  confummatoremfdei  Chriflum. 

Thesis      II, 

Perfeverantia,  c[uantumvise«K9V6)ttiKwf  exigatur  a  fi delibiis  omnibus  fub 

fpecicconditionis  ciijufdam  ad  vitsarrern^  adeptioncm;  quia  poffideri 

vel  recineri  non  poteftj  nifi  ab  homine  voluntatem  fiiam  vokinrati  Dei  ac- 

commodante,&  omnia fi:udiajConatum,atque  follicicudinem  adhibcntc: 

tamen  leverà  ePcdonum  verum  Dei,  ex  mera  grana  coHatum,  de  quo  fìn- 

ojulares  &:  vera:  gratia:  Deo  dcbcnrur, 

■    •    :  Kcbr, 


^JATiÒNALIS     DÒRDUÈCHTAN^.  I17 

Hebr.  3. 13.  f  aEìì fumtu  pArtkifes  Chri(1:i,fi?/iodo  frmiim  retinuerimus  tidfinem  ujtjue 
trincipinmi'xssTO^a^ooi.  Erverf!<?.  Chriftiisefìjìdclisjìtperdomumjìiam,  ut  flius  :  cuitts 
domiisfumiis  nos-,  modo  retineamusfrmam  ufqiiea.djìnem  liberi  ut cm  & Jpeìgloriiitionem. 

Rom.  H.Z2.  Videhenignìtatem'DeiinteyJìferfeveras  in  benigmtate  ;  altoquin  éf  tu 
reciderii. 

Iohan.8.3r.  'Dìxitlejmludie.liqtàinìffu^  creaiderunt  ■■>  Jì perfe'uera'vcritii  in  docirinA 
rncAi'vere  meidtfcipuli  eritis-,  crcognofcetis  ■vcritatc7n ,  tjr  'uerita-s'vos  liherabit. 

C  ol .  1 .  2  2 .  Reconcilin'vit  hjos  in  e  or  por  e  carnls  (ita  per  mortem,utJlBat  "uos  coramfe  incul- 
f  Atos  c^finBos, fi  modo  perfe'veratis  fundati  ^frmiinjìde:,  nec  dimovempnia.Jpe  Euangelij 
quod  iiudiviHls. 

Ioh.3.27.  Homo nonpotejl recipere  quicquam,nijìjtt ìpjì datum  ccelitm. 

Heb.  13. 21.  BempÀck  àjoscompkat  (jr perfeSte tnliruófos  reddattn  omni  bona  opere  ,  ad 
faciendam  'volimhtem  ìpfim,  f adendo  in  vobis  qtwd  est  acceptum  coram  fi^  per  le  firn 
Chrisiurn. 

Ephef !  5 . 1  o .  Reddite gratias  de  omnibus  Deo  &  Patri. 

ThesisIIL 

ì^erfèveranria,  ordirle  natura:  &caufàrum,  ut  cffedusvcrus  &  germa* 
nus,  fequitur  elcòtioncm  &  juftifìcationem  :  refpetfla  vero  notitia:,  fenfus, 
&:  cpnfcicnti^  noftriu  fatemur,  prò  modo,  incrementis  &loliditate  perie- 
veràntia:,  parefcerearcanum  Elediionis  :  &  ulcimum  aólum  pcrfèverantia^ 
efle  uliimam  dubitationem  carnis,  &ha:[ìràcionum  debellationem  atqtie 
Viótoriarn. 

Apoc. 22.11.  G^j;iJ}i^  e[ì,juj}ijìcetur  adhucqui fanclas  esi y  fan^ifcetiir  adhuc.  Et 
Match  .13.12.  Habenti  dabitur,  utabundet. 

z.  Pet.  i.  IO.  Stiidete  njeHram  "uocationem  &  ele^ion'cmjìrmam  cffìcerc:  Si  enim  hoc  fece-, 
r itisi  nunquam  impingetis . 

i,Ioh.3.i9.  Ex  hoc  cognofcimtis  no!  (Jfe  ex-veritate,  ^  confirmabimus  corda  nojira  co- 
ramipfo  :  quiaamammjratrcsyfcimmitos  cfe  tran  [latos  a  morte  advitam.  Etver(.24.^g^i 
cufioditipjìm  mandata  ma7iet  in  ipfi,&  ipp  in  ilio:  Et  ex  hocnovtm'.ts  ipfum  manere  in  nobili 
ex  Spirita,  qucmdcdit  nobis. 

T    H    E    S    I    S       IV. 

Quicunque  non  vultperreverare,fcandalizatur,remittit  ftudium,  deeft 
gratix  Dei,  ditBuir,  feipfum  fubducir,  ad  pofteriora  regreditur,  admittic 
dcnuo  Diaboliim  femel  exturbatum,  relabicur  in  ftatum  univerfalempcc- 
caci,Dominum  abnegar,  Spirituinextinguir,  ille ipFo  fadlo  iz^z  n^nqual■n^ 
vereelcótumacjuftificatumfuiflTeprodit. 

Match.  T  5 .  12.  Tum  accedentes Difcipuliadlefìmi,  dixernnt  UH,  Kj4n[cu,?hartjkos,auditù 
hoc  fermene,fuijje fcandaliz,atos?  Et  ipfe  refpondit  cis,  Omnts  pianta  ,  qiiam  nonplantanjit 
Tatvrmeitscoelestisie'radicabitnr. 

Hebr.  io.  38.  luflm  ex  fide  vi'uet  :  fivero  fefe  fubduxerit,  non  complacet  fibi  anima  mea 
in  ipfo  :  lS{os  vero  non  fumm  \:7^<^ohr,g  ad interitt>m,fedfidei  adfalutem animx. 

1.  Iohan.2. 19.  Egrcjjì flint  ex  tiobh:  fednon  erantex  nobis ,  namffni(?ent  exnobis,man- 
Jìfent  utique  nobtfcum-fcd  eg^reff funt  ex  nobis.,  ut  manifefìmnfieretnon  o?nnes  ejfe  ex  'nobis. 

Toh.  1 3 . 1 7 .  Si  hdcfcitis,  beati  cstis ,  ftllaprafatis  :  non  dico  de  vóbis  ownihm  ;  fio  quos 
tlegerim. 

loh.  17. 12.  Servavi  cos,quosdediIiifnihi,ó'nnllmexijSpérijt,mffilimferdftionisyUt 

Scripturaimpleretur. 

Rom.ii. 


A28  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

Rom.  II.7.  T.leEftoohtimnt,  esteri  indurati  fuerunt. 

Phil.  3. 12.  Terfequor  experiens,  an  iffe  quoque  apprehendamjcujtts  etinm rei caujà  appre^ 
heiìfusfuiaChrisioJeJìt. 

T    H     E    S    I    S.        V. 

Tales  funt  omnes  isétncou^oi,  non  habentes  radicem  vivam  fìdei,Chrifì:i 
Corpori  Ecclefiaftico,  &  religiofo^influxu  quodam  fiiperficiali, tantum  in- 
•fiti,  non  vero  myftico  &  arcano:quorum  fides  nunquam  vera  &  folida,  re- 
generatio  nunquam  abfoluta  partibus  omnibus  fuis  fuir,  neque  cor  vn- 
quam  intime  &  pernitillime  occupatum  &  renovatum  a  Chrifto  per  Spi- 
ritum, neque  unquam  fruólus  gcrmanos  &  durabiles,rcgni  cocIorum,Deo 
probatos,  prorulerunt. 

Matth.  17.  IO.  idquodfuperpetrofafatumfuìftìUeefl^quiauditfernionem,  (^  confeHim 
cum  gaudio  excipit  illum^at  non  hahet  radicem  in  fernet  ipfo-,  fed  temporariits  efiuccedente  au~ 
tem  tribulitione  velperfecutione ,  propter  verhum flatimfcandaltz.atur. 

loh.  15.  z.  Pater  aufert omnem palmitem,qui  in  me  nonfertfruBum. 

Matth.  z^.  3.  Fatud'uirginesnonhahent oleumin'vajìs. 

Matth.  ZI.  19.  ficus  non  hahens  fruófus  ,  etiam  maledicente  Chrifio  folijs  ipjìs  txa,^ 
rejcit. 

Inda:  iz.  Nubes aquae inanesj^iv^^  cpSive-srui/ivà  x.aKeipiTet  vocantur, 

T   H    E    S    I    s       VL 

Veri  fideles  habent  donum  perfèverantiac  ì  gratia,  modo  gratis  efficaci 
Conveniente,non  brutoj  fed  vivo,  voluntario,  per  continuum  influxum  in 
cor&voluntatemjquo&ipfaDeocooperaturin  ftadio  decurrendo,  &: 
per  fuftentationem  perpetuamSpiritus  fanòti  adverfus  infirmitates  carnis 
atque  Diaboli  machinamenta&infidias:  adeo  ut  caufà  veraperfeverantias 
fìt  ipfèSpiritus  fànctus  voluntatem  hominis  regens,  non  voluntas ipfa, 
motu  indilFerente  &  naturali  Tua  indole  agens. 

1.  Ioh.5.18.  NosfcimHsqHodquifqulsmtuseJlexJ)eo,nonpeccat,fedquinatusefiexDeo, 
cuflodit feipfum ,  ^  malignus  ipfum  non  tangit. 

z.  Cor.  7.  \. Habentes hafce  promijftonesipurificemus nos  ah  omni  contaminatione carnk 
é'  Spiritus,  implentes  nofiramjanBtJìcationem  in  timore  Domini. 

1  ha.  2.  iz.  Implete  njefiram falutem  arm  timore  ó'  tremore:  'Deuienimefiì  qui  efìcit  in 
'Vohis  é-  'velie  é-perjìcere prò  beneplacito. 

1. 1  et.  I.  5.    ^  irtute  Detperfdem  cujlodimur  injkktem  revelandam  ultimo  tempore. 

2.  Tim.4. 17.  Dominus  mihi  adfuit  é- robora'vit  mcé"  Uberatusfui  a  manu  leonis-,0' 
etiamnumliberabitmeDominusab^mni  malo  opere,&  fervabitme,&adducet  in  regnum 

fuum  ccelefie, 

PfaJm.  84.  6.  Beatui ille,cujtu rohurinte esl,dr cui  cordi Jìmt  itinerAide robore inro- 
iurincedens. 

The    SIS       VII. 

Pcrfèverantiacft  imago ,  imoprincipium  vitar  ^terns,&ifta  illam  con- 
fequitur,ut  adolefcentia  infantiam,vinlitas  adolcfccntiamj&c.per  modum 
ordinis^non  caufe. 

Ephcfr4. 


N  A  T  I  O  N  A  L  I  S     D  O  R  D  U  EC  H  T  A  N  ^.  Iz^ 

Ephcf!  4.15.  'dXrfiivovTii  in  charitate  crejcami-ts -per  omnia  in  illo,qtii  eìt  caput,  Chrijìó,  i» 
rjiio  totum  corpttS:,ó-c.  donec per-veniamm  adumtatemfdei,  d^ cognitionìs Filtj  Dei  in  homi- 
Hemperfectum-,  admenjuram  adulta  dtatìs  complementi  Chrifli* 

T  H  E  S  I  s      VIIL 

Vere  fidelescuinfuccumbunttenrationibus,  &à  Diabolo  &  carne  vei 
fcduGunturvclabripiuncurinonproptereatocalirerdefiduncàChrifto^ipi- 
litLi, fide,  nec dona  èius  omnia  profundunt:  quandoquidcm  peccarum, 
quantumvis  atrox  non  ftatinl  abmmpic  vinculu  noftri  cum  Chnltorquod 
lolaimpcenicentiafinalis,  delectatio&  obduracio  mtima,  &  gloriano  la 
maloj  6:  peccatum  in  Sp.  Sanótum  pr^eftarcnr,  fi  in  eleCtos  cadere poflent. 

Lue.  ZI.  3Z.  Rogavi prote,Petre,ngdeJìciatfides tua. 

Klatth.  17.  zo.  Artindinem  quajjatam  non  confiinget,df  Unum fumigans non  extinguet. 

'Lzc\\.'ì,.  2..  K^nnonejìhic titioereptus exigne? 

Marth.  16.18.  Port£  infercrum  nonprxvalebunt  adverfus  Ecclejtam. 

Piai.  150Ì  3.  Si  attendii  adiniquitatcs,  ò  Domine-,  quls  confifiet?  Jedpeneste  eli  propitìatio, 
'vt  timearis. 

I .  Ioli.  z.  I .  Hxcfiriho,  nepeccetis:quodJìquispeccavit,habemMi  advocatum  apudPatrem 
lefum  Chrijlumjujlttm. 

Ioli.  17. 13.  Ego fumin  ei<,(^ tu esin me,ut  ipfi confummentur in  unum,  ó'titmundmcO' 
iinofcat,te  mi  fife  me-,drte  ipfos  amajje,  ut  amasti  me;  T^on  oro,  ut  tollas  de  mundo ,  [ed  ut  cu- 
JìodiiU  ipfos  a  Cefalo . 

Lue.  15.18.  Ftliusprodigfn,inquit,Redibo  ad  Patremmeum,dr  dicam  ipjì.  Pater  mi, peC' 
cavi  in  cxlHm,d^  in  te^.   Ergo  adhuc  Parer. 

Hof.  II.  7.  Redihoadmantummeumpriorem.     Ergo  adhuc  maritus. 

Apoc.3.8.  Dedi oflium apertum€oramt€-,quia habesparumvirium ,  ^  fcrvajìiverbum 
meumj  nec  abnegaUinomen  meum.  : 

lohan.  14.16.  Dabo  vobis  confolatorem  alium,qui  vobifcum  maneatinperpetuum. 

Piai.  3  o.  6^.  Ira  Dei  e  fi  momentum ,  fedbenevolentia  eitu  eH  vita. 
\    Ilài.  54.  7.8.    t^dmomentum  reliqui  te,abfcondi  faciem  meamate,in  momento indig-' 
nationis,  fedmifcrtmjumtui  benignitate Aterna. 

Ilàl.  5  9, 1 1 .  Hoc  eltfcedpts  meum  cum  eis,  Spiritm  metti,  ^'  ver  bum  meum  nunquum  recC' 
dent  a  te,  neque  a  [emine  tuo. 

Ierem.3z.  40.  IndamtimoremmÈumincoreorum,utnonrecedAnta?ne. 

I.  Iolian.3. 9.  ^luicunque  natta  eli  ex  Deo,mn  facitpeccatum,  qttiaJemenDeìmanet  in 
ipfi,  neque potcH peccar€,quia  natm  efi  ex  Beo. 


T    H    E  S   I   S        IX, 

imo  vinculumcum  Chrifto,  integrum  virtù  te  gratin  Dei^confervàtunl 
in  maximis  lapfibus ,  eft  unica  caufa  &  principium  redintegrationis  per 
poenitentiam:  quod  vinculum  (ì  abrumperetur  ,  nulla  darecur  reftiEutio. 

Hebr.6^.(J.  Sicaduni  (iii  èft  omnimodo  excidunc  à  Chriftoinftatumgcneralcm 
peccati)  impojjìbile  ejl  renovari adpeenitentiam. 

lohan.  15. 5.  Fxtra  me  nihilpoteftis  facere  \fiquis  in  me  non  manet,foras  ejicitur,  ut  pai- 
mes,ér  exarefcit,*:^  ejufmodi  palmites  collìguntur  infafccSjdrprojicittntHrin  ignem,ó'  com- 
burtintur. 

Marc.  II.  i4.f/V//^(euimaledieitChriftus)7?<t/'/wfx^r(/?/>,  Sai infatuatusnon  habef 
quo  faliatur,fcdejicitur foras,^' proctdcatur  ab  hominibw. 

Match.  z^.y^K^o i Servta inutfliijCfii  attfertitr  talentum, projicitttr fiatim  in  tenebra.) 

V  extenorei 


43^  A  C  T  A     S  Y  N  O  D  I 

exterìores,uhi eflptmSitts ^Jlndordemium.  Confcientia  cauterio  inufta  non  poreft 
tevivifccre.  i.Tim.  4.3.  Bis  mortui&  eradicati  non  reftituimcur.  lud.iz.  &Hofi  9; 
12.  y£ÌfJìscumr&ceferoabÌ2fìs, 

T    H    E   S    I   s       X. 

Scnfus  vìzx  fpirituatis  reparatio,  pacis  &  gaudi]  confcientia^  rcftitutiOj 
fanatio  membri  Chrifti  graviter  per  peccatum  fauciati,  non  nifi  per  pceni- 
tentiam  recuperati  poteft.  Illa  vero  confVare  vel  dari  non  poteft  omni  ex- 
cufla  fide,  &  vitafpirituali,quae  per  illamàChrifto  hauritur:  cujus  \kx  eft 
proprium  ,  dolere,  remedium  fitire,  oc  quasrere^  fanitatem  a  fanitatc 
crahere. 

Ephcf.  4*  19.  Gentes  atienatéi  a  vita  Dei ,  eii/tm  dolor em  omnem  cenJcientU  atnijè- 
runt. 

loh.  II.  i6.  ^ut  'vivit  df  credit  in  me,  non  morietur  in  xternum. 

I.  Cor. 5. 7,  Expurga.te'vetusfermentum^iitjitismajfa  nova,Jtcut  eflls  Jìnefermento.^^t 
verfl5.  Incejltiofùs  deturin  manum  Satana,  ad  destruBionem  carnls,  ut  Spiritusfilvetttrjn 
die  Domini.      Ergo  manebat  Spiritusin  co,iIla  caftigatione  expurgandus, 

I0han.13.10,  ^ui  btm esticget tantum jVt ^edibm  abhtatur. 

t  ri  E  s  I  s   xr. 

Vcrefidelis  perSpiritum  Dei  intus  habitantemj&operantem,novicfefè 
efle  verum  membrum  Chrifti,&  ifteSpiritus  imprimit  illi  in  corde  verita- 
tcm  promifiionum  Dei  dePerfeverantia,  quxin  Verbo  extant,quibus  ille 
(dubitationes  &  hafficationcs  carnis  exorientes  vincit,  acque  in  metu  lapfus 
pra^fentis  fiderecogitat  fé  habere  repagulum  acque  obicem  obje6ì;um,gra-' 
tiamnempe,cuftodiam,  pra^fènciam  Spiricus  Dei  ;  qui  eciam  infundicin 
ìpfum  donum  cimoris,  fbllicitudinis,  prudenci^,fidelicatis,  quibus  caveaE 
à  Deo  cencando,  imo  ex  mandato  Dei,illis  tanquam  mediis  ordinariis,{àn- 
«Stificacis,  neceffariis  ucacuradperfèvcrandum ,  ncque  unquam  (enfus  per- 
fcverantias  cum  lafcivia, audacia,  ignaviacarnis  confiftere  poceft.  Labare 
fatemur  &  concuci fepifTime  in  fideli  hominehanccercicudinem,-  ideoque 
nondum  confirmacis  gradacim  &  fènfim  viis  Domini  infiftendum  potius, 
quamimmenfà  omnia illa  perfèverancia:  Ipaciaunofideiincuitu  comple- 
ótendaSc  antecapienda:  Atvero  jam  habentibusfenfus  cxercitatos  proprer 
babicum ,  quos  Dominus  poft  mulcas  centationes  folari  &  munerari  vulc, 
illis  per  fpiritum  communem  corporis  Chrifti  dac  vim  apprehendenda^ 
vitas  ^Ecerna^j  &  de  perfeverancia  fua  firmicer  ftatuendi  apud  Ìlc(q. 

I.  Ioli.  3.  i4.  Et  4. 13.  Ex  hoc  cognofcimui  iffum  manere  in  nohis,  ^  nos  in  ìpfo ,  ex  Spi- 
ritti, qitemdeditnobà.  EtRom.8.9.  T^nefiisinearneyfedin  Spiritu,  fimodo SpiritmDcì 
habitat  in  'vobis;fed  fiqtnsnon  habct  Spiritum  Chrifti,itlenoneH  eim: 

ì .  Cor.  2,.  I  o.  Deuirevela-vitilla  nobis,  qu&  oculusnon  'vidtt,drc.per  Spiritumjtuim:  nam 
Spiritm  investigai  omnia^etiamprofimda  Devaccepimm  Spiritum  non  mundi,  fed Spiritum 
qniefiaDeo,ut  nofcamm  tHa,qtunobis donata funt aDeo.  Paiilus  loquens  Spiritucom- 
munis  fìdci,  z.  Corinth.  4.  veri."  i3.dicit,  2{ihil  nos  potejl  (eparare  a  dilezione  Dei^qua 
tUinCbriHoIefu,Kom.%.:^^,     Et  Philip,  i.verf.19.     Hoc  mihi  cedet  in/abttem  per 

vtUram 


NATIONALIS    DORDREtìRTANv^.  ij! 

iieltram dcp-ecationem  c^fer  fu^^editationem  Sfirittis  Chrisìi :' fecundarn  intcniam exfpe^ 
(fAtionem  (j^  (pem  meam,  quo  din  nulla  re  p(defiam,fed  ctim  omnidkendi  liberi  atcutfemper, 
tt A  quoque  nunc  magntficabttur  Christm  in  e  orrore  meo  ,  fer  vitam  aiit  per  mortem. 

Ephef.  I .  ^ 3.  0 Ifignuti eflis  Spirita  Sanciofromijfionis^  qui  efl arrhaboharedttdtis  hofirx. 
in  redcmpionem  acqui fitionis. 

•  Eplicf.  4.30.  l{e  contristate  Spiritiim  Sancium  Bei,  quo  ohfignkit  efiis  in  diem  redem- 
ftisnis. 

l.Tim.6.  II.  K^ttu-.'vir  T>ei^fugeiftaérfeBareiuftitia7nipetatem.,jìdem^ch&ritatem, 
fr.anfnetiidmem,patientiam  :  Certa  bonnm  certame»  Jìdei  -,  ap-preirende  vitam  aternam  ad 
quam  ziocatUies.  Etverf!  17.  Mone  divitesinfcciilo  ^fx{àntì,ne  fmt  animo  elato,  ne'- 
i^ue  Jpem  ponant  in  incertitudine  divitiarttm  fed  in  Dco  'ui'vo-jftnt  benefci,  di-vites  operi-' 
hm  boni! ,  facile!  ad  impertiendum,  xsivuvtrsh  thefaurizantes  fibi  bonum  fttndamentum  in- 
pojlcrum,  ut  apprehendant  'uitam  dtcrnam. 

Ilài.  35. 15.  §}mambidatinÌ!iJìttia,é"qniproloquitHriulla ,  quirejpnit avaritiant ,  inju- 
riitm,&cc.  Ille  habitabit  in  locis  exceljìs  :  receptus  eiits  ernnt monimcnta  riipium  :  pankdabi- 
tiiripfh  ncque  dejìcient ipfim  aqux.  Videbitnt  octditni  Regem  in  décprefuo,  &  conternplabun' 
turterram  longinquam.  ■   -   •     j. 

Pfal.  m.6.  hiHuinunquam  commovebitur,nihiltimeVtt:cortpjit44frmnm'é^^éonfdem 
in'Doìnino:Coripfiuifujftdtumejl,necqiucqnamtimebit, 


T   H  E    s   I   s       Xn.  ;.:oi(.rioDrTr- 

Dodrina  h(^c  die  Perfeverantiajqu^r  cfl  verum  pcculium  àntmarùmpia' 
rumjfàcrariiimpcniciflimum  Dei,  in  quodintroducicIuos,àquoarcentur 
omncs  profani  &carna'es,  KiKva-fict,  cuirentium,  iolacium  laborantium  & 
anhelancium  &:  Iabentium,nonconveIIic  Rcligionis  ver^e  ftudium ,  ncc 
pieracis  follicicudincm  labctaótat  :  imo  contra  ftatuimus,  pcrfevcrannam 
abiblute  negantes,  ad  veriari  aperto  Verbo  Dei  :  illam  vero  alii  fundamen- 
to  fuperftruentes,  quam  Eleótioni  astemie  &  gratuita:  Dei,  Scali)  caufa^per- 
netusE  atcribucntes,  quam  efficaci  Spiritus  Sanóli  operationi,  cuftodi^, 
pra^fenticE  in  corde  ipfo,  eflèinDei  majeftatem  injurios,perfeverantia: 
tanram  molem  luto  atque  aren^,quale  cft  voluntatis  humana:  arbitrium, 
imponere,  penitus  convellere  confolationcm,  facrilegos  homines  facere^ 
atque  adeo  ipfàm  omnino  Perfeverantiam  è  medio  tollere. 

lerem.  17.5.  CAUlcdioim quiponit  carnem  brachiumfumn, eritntmyrica:  Benedicim qui 
confdit  in  D  omino, e  ni  m fiducia  efl  Bomirms. 

Piai.  115.  I.  Tion  nobis,  Domine,  non  nobis,fed nomini  tuo dagloriam  propter  benignità^ 
tem  dr  veritatem  tuam.  , 

Iacob.1.17.  Omnishonadonatio  S' donumpcrfeBum  eFf  ex  altodejcendens  aPatreliimi- 
num,  apudquem  non  est  miitatio,  nec  obtimbratio  rcvoliitionis. 

I.  Cor.  I.  7.  'Nullufn dontim  "vobis deefl,exJpe6lantibu'S  manifestationem  Domini  noshi 
Jefu  ChriFH,quivos etiam confirmahit ufque ad finern inculpatos, in  die?n  Domini noflrilcfìt 
Chrifli  ifidelis  est  Deus,  a  quo  eflis  vacati  in  communionem  Filijfui,  é^c. 

Heterodoxa  htzc  rerjcimiM, 

PErfeverantianon  ed  proprie  donum  Dei,  nec  efte£tum  EIe£tionis,  fed  habet  cau- 
fàm  propriamvoluntaté  hominis,  nativa  fiia  indole  libere  &  flexibiliteradutrum- 
que  agentem  :  imo  ordine  caufàrum  perfeverantia  antecedit  eledionem ,  nec  ullus 
dici  poteft  eledus  complete,  niiì  qui  adiìnem  ulque  perfeverayeric. 

V  3  Fideles 


13*  :..A  C  T  A      S  Y  N  O  D   I 

Fidclcs  veri  in  peccatis  carnis  fidcm  totalirer  amittunt.  '.^'ììj-.-Ì'5 V",'-.  v,  fxiH^'i' 

Fidcles  veri  pollunt  peccare  in  Spiritum  landum  &:  mori  in  ^etcrnumy  &:  ita  fifìafr- 
tcr  cxcidere.  ■ 

Nulla  datar  ccrtitudo  Perfcvcrantia:,  nifi  per  revclationem  {pecialem. 

Dodrina  dcPcrlcvcrantia,  ed:  doclrina  pictati  &:  religioni  pcrnitiofa. 

H4C,atquealiaeiulinodi,  ex  doctrma  de  Libero  Arbitrio  promanantia,  roto  pe- 
core rejicimus:  atqucgcneratimdogmacanova,  quibusElcd>ioa:terna  Dei,  Morris 
&  Satisfaòìionis  ChrilU  efficacia  &:  applicatio;  Spiritus  Sanali  intra  hominem  opcra- 
tio:Pcrfcvcrantia  ipia,&;totus  genera txm  hominisfpiritualisftatus,  à naturali  volun- 
tatis  indifferente  Se  ad  utrumquefkxibilimotu  &  inclinatione  pendere  conftiruiruri 
damhamus;  Et,  invocato  Dei  nomine,in  ipfìus  timoreyientenriara  rogati,EccIcri^  no- 
(hrx  publico,  &  noftro  privato  nomine,  repudiamus  &:  avcdàmur  :  quippe  qux  con- 
tro. Scripturas  manifcfl:as,contra  conicni'um  antiquiratis  pnrioris,&:  Èccicfiarum  om- 
nium vere  Reformatarum,  gloriam  Dei  obicurcnt,  fundamcntum  fhlucis  reddanc 
jfluxum  &:inftabile,  confòtationé  omncm  toUant,  Papatum  intcriorem  revehant.Pc- 
lat^ianam  ha-rclin  rccocbam  &  interpolatam  denuo  obtrudant,  nervum  &:  arcum  Pa-* 
patus,  liberi nempcArbitrij  idorum,  adverfiisGratiam  ,  in  altari  eordis  reponanr, 
ctHcacem  influxum  &  operationem  Spiritus  Sandi  in  cor,  ncgent  ;  enervent  do- 
ftrinam  iuavillìmam  de  nofiri  cum  Chrifto  ipirituali  unione,  vita, viarc^-affi^:  vctus 
fccdusoperumcumNovo  Grada:  &  Fidci  confu'ndant,  hominem  denuo  Chrillo  a- 
vulfum  iibi  reddant,  &: in  immenliim dubitationum, agitationis,  defperationis  baraw 
thrum  con;iciant,  &:  Eccleiiamr:riftiihmo  Schiima,ce  confcindant  &c  faccrcnt,  &:  ina- 
mhus'fsr^:i:i^t/i0-Mf&CMvc(:pMViMsfincei-it:itcm  Euangclij  adulterent.  ADeoOpr. 
Max:vensÌLdpiriisyrcilpiiccntiam  aberrantibus,&  errorum  dodboribus exoptantes, 
&harumProvinciarumIlluflriir.Re£ì:oribuseumanimum,ut  fortiter  &  fànde  ex- 
purt^ationi  iftius pelbFeri fermenti incumbant_,  &  Ecelefìas  alias  omnes p^riculo  ejua 
(contagij  liberent.'        , 

Ì,V   D  I  C  1  V   M      B  R  É  M   E   N   S  I  V  M 

De  Qiiinti  Articuli 

REMONSTRANTIVM 

De  Perfevefantia  Sanólorum, 

conti'overfà  quctrtionc: 

Jfi  "uere  regeniti  ynherjàll  yipofìafta  Spiritum  C^ratU penitus  queanf 
excutere^  ^fe  bonù  omnibus  coeleHihm  j^ohare. 


QUum  Sandorum  perfeverantiam  dicimusjper  Sandos  quidem  intelligimus  om- 
nes &:  iòlos  regenitos,quos,  rcihcer,Dcus  per  verbum  &'Spiritum  f  lium  fàlvifica: 
fideijfpei  (fecharitatis  dono  affecit;  nomine  perieverantiae  autem  eam  conftanriam 
&:fLabihtatcm,ut,qui  fèmel  FilijDeiefrecccpcruntperregenerationem  ,  etiamFilii 
mancant,  atque  ita  certo  h.'eredes  ejus  evadant.  etiì  in  obedientia,quantum  ad  par- 
tes  &gradasahquos,  fubmde  ad  tempus  deiìciant  ;  &:  hadenus  perfèverationem 
fiiam  interrumpant.  Hi  flint,  quiadillam  fèntentiam  ;  ^^  perfeveraverìt  adfmcKy 
falvtts erit,zS^nmcxe  pollunt  &  debent:  NosperDeigratiamperièverabimus3&  con- 
cludere^Itaque  fàlvi  erimus. 

IL 
Utfcihcetcreationiannexaeftconrervatioinnaturajneres  condita  in  nihilum 
reIabantur;itarecreationifeurcgcnerationiadheretconfcrvatioin  gratia  ;  neilli,qui 
in  Chrifto  fadi  f unt  nova^  creatura ,  in  ftatum  non-fìliorum  feu  piane  cxtraneorum 
hòminumrccidant,&pcnitusirxfìhj  evadane. 

Icaque 


NATIONALIS     DOP.  DRECHTANìE.  135 

III. 

Itaque  pronunciamus,verc  rcgcnitos  non  tantum  dcberc  perfevcrarc  ,  fcd  ctiaitl 
tollc  &:  velie  pervirtutemàDcodatampericverare.  Quod  dcbcant,patet,  i.  Quia 
iJcusmandat,  2.  Their.2..i5.  i.  Cor.16.15.  i.Tira.  3. 14- Iolian.15.4.  2.  QuiaLcus 
perieverantibusprxmiaptomittitjLcvit.zó'.  3.  2.  Cor.ij.16^.  Iohan.5.11.  &:  31.  loh.  15. 
y.  Mawh.  1C.12.  £124.13.  Quod  pofrihtacvelint,col!igitur  ex  eo,  i.  Quia  Deus 
iplìsadcxteris  cfl,  Rom.8.31.  2.  QuiaDeusipfisviresilibminiftratj  Philipp.4.13. 
5.  Quia  SpiritnsSandus  in  ipfìs  habitat. 

IV. 

Idque  adeo  veruna eft,  ut  ncque poflìnt  feduciininteritum,  Matth.  Ì4-24.  lob, 
lo.  28.29. 

V. 

Hinccft,  quod  renati  certo  perfcverantj&vitam  a:ternamconrequunturjRom.8i 
^0.35.  Iohan.10.z7.28i 

VI. 

Huiuspeirfeverantixfirmitas  pcndctabimmutabihtate  divini  confìhi, quo  eIcdo<£ 
fuos  per  &L  propter  Chriftum,  Se  in  co  ac  cum  co  certo  fèrvare  conftituit,  &:  adverlus 
omnia  obllacula  in  via  virar  ad  bcatammctamperducere. 

VIL 

EthocipfumpertinetadgloriamDciredernptorisnoftri,  quem  nos  elcdos,  non 
foktm merito,  fèd&  efficacia  làlvos  faccre  credimus,  &prohtemur. 

Vili. 

Abfque  hoc  benefìcio  fi  Cit,  nuìlatctius  in  fecundo  Adamo  fehciorcs  crimus,quaru 
fuimusin  primo:  quippeinifloacceperamusjuftitiam&fàlutem  mutabilem  ,  &:,ut 
poflemuSj  quod  vellemus:  in  ilio  autem  accipimus  immutabilem.ut  &c  pofTimus  quod 
volumus,  &velimus  quodpoirumusi  quantum  tamcn  labilis  huius  pcregrinationis 
conditio  &  •zSìttìtÌcì  patitur. 

IX. 

Ca:rerum  renati, quantumvis  alacritermilitentadvcrfum  peccatajtamen&  inulta 
&c  magna  carnis  imbeciUitate  laborant,  cui  quidem,ipiritu  divinitus  excitato,  oblu- 
élantur,  crebro  tamen  à  cupiditatibus  carnis  fc  vinci  patiuntur ,  ad  Rom.7. 1 9. 22.23; 
24.    Gcnel!8.2o,  Genef.'i9.3o.   2.Sam.  12.9.   Matth.  26. 30.  Gal.2. 14. 

X. 

His  talibuspeccàtisDeumgravifTimèofFéndunt,  &,  quantum  ih  ipfls,  a?ternaj 
damnationi  fc  faciunt  obnoxios,ex  ca  nunquam  emerfuri,nih  remifìls  peccatis,Chri- 
fti  juftitia  eis  à  Deoimputaretur,  ipfìquc  ad  fèrium  verx  poenitentix  ftudium  con- 
verterentur. 

XI. 

Quando  renati  hunc  in  modum  pcccatisfuisDeum  ofFendunt,  quantum  in  ipfìs 
eft,  fé  gratiaDciexcludunt,Spiritum  contrifl:antjbonamconfcientiam,cordispuri- 
tatem,  lartitiam  Spiritus,fcn{ùmconfblationis,  ardorcmaudicndi  Verburo  Dei,pre- 
candi  ac Deum  religiofè  colendi,  aliaque  plura  Spiritus  Sanóbi  dcnaamittuntj&iram 
Dei  ex  adverf b,  angores,  &  pavores  confcientia:  patiuntur  ;  communis  experi cntia  id 
nosdocet. 

XII. 

Attamen  vere  renati  nunquam  co  ufquccxoibitant,ut  univerfàli  apoffcafìaàDeo- 

V  3  prorfùs 


i34  '  ACTASYNODI 

prorfusdeliciant,  hoftilicum  odio  prorcquantur,  acque  allegata  malicia,  diaboli  m 
morein,pecccnt,oinniburque  cxleftibus  bonis  le  expolient.N  ullum  enim  exemplum 
laJis  Apoftalìa:  ex  S.  Literis  afferri  poteft. 

XIII. 

Quaproptcr  &  nunquam  ex  grana  ac  favore  Dei  penitus  excidere  qucunt:  (ed  ira 
Deus  eoriimpcccatisirafcitur,ucipibstamenceufilios  non  oderic,  ledcaftigct ,  ne 
fìanc  rejedanei.  2.  Sam.  7. 14.   Plalm.  89. 33. 34. 55. 

XIV. 

Abufus  vero  huiusdodrinx  precipue  cavenduscft  duplex  :  unus  ne  in  peccata  la- 
bamur,  alter,  ne  in  eismaneamus  :potius  vero,  quo  certiores  iùmus  de  Dei  bene- 
Volentia,  eoacriusnos  ad  omnia  noftra  officia  excitemus. 

XV. 

Ut  lapfus  cavearnus,  fcmper  oboculosnobisponemus,  quod  Deus  gratiam  fuam 
his  mediis  &  non  aliter  in  nobis  velit  confirmare,  ut  attendamus  ad  divinamiuftitiam 
&;  làndritatemjadhibeamusjugespreees.  Verbi  divini  meditationem,  Baptifrni  fii- 
Vide  Vrlin.  {^^^^i memoriam,  S.  CxnxTpium frequentemque  uf'um,  fobriam  vitam, fugam  mun- 
locodeSp.  j^j^g^  converfàtionis&fimiliasadeout, quiiftafecureufqueadfinemnegligunt,  io 
modo^is'ac-  ^^  regenitis  ^Dti  filiis  non  effe  oftendant, 
cipiatur,6c  XVI 

araitcatut. 

Utautem  à  lapfibus  rerurgamus,confìderabimuS  divinammifencordiam,mentein 

convercemus  ad  immenfiim  precium  mortis  Chrifti,  lubentiSi  grato  animo  piorum 
hommum  admonitiones  admictemus.  &c. 

XV  IL 
Ha:c  do(5trina,&  fìc  eredita ,  &:  fic  quoque  tra(5bata,gratia2Deiplenitudinem&: 
eonftantiam  commendar,  lècuritatem  carms  comprimit,  &in  filiis  Dei  convenien- 
tem  timorcm  atque  fiduciam  fovet  &:  confèrvat  :  ut  nos  regeniti  &  adoptivi  filli  Dei, 
indolem  &  perfedioheru  unigenti  FiliiDeipro  modulo  noftro  imitemurj&:  membra 
illi  capiti  afllmilemuri 

De  Qj^into  Articulo  / 

REMONSTRANTIVM 


A' 


I. 

Sfertio  Quinti  Articuli  duas principales partes habet.  Prior facultates  &  fecuri- 
-tatem  lalutis  fidelium  aileritj  pofterior  eandem  in  dubium  vocat. 

II. 

Prior  pars  tria  docet,  i.  Eos,qui  Chrifto  vera  fide  infiti,  ac  proinde  vivificantis  ejus 
Spiritus  participesfaftifuntjfufficienterinftrudosefle  viribus,  quibus  adverlùs  Sa- 
tanam,  peccatum,  mundum,fuamque  carnem  polfint  pugnare,  atque  adeo  ctiam  vi- 
£boriamab  eisreferre.  2.  lefum  Chriftumipfis  per  Spiritumliium in  omnibus  ten- 
tationibus  adefl'e,manumporrigere,eordemfulcireac confirmare.  3.  Nullafraude' 
aut  vi Satanas  leduci,  aut  ex Chrifli manibus  eripi  poffe  ,  juxta  promiflìonem diri--' 
fti,Iohan.io.  28. 

III. 

Pofterior  pars  ambigit,aniidcm  non  polline  per  focordiam,  ut  loquiturApoftolus,  ' 
Hebr.3.verf!(f.  14.  tIu)  'è>'^xliv  ^■C;z:^<^cnùùg ^i^-S  x.ct'Q.'h&t'miv,  prasfens  feculum  itcrum 
ampleóti,  à  Sanata  Dodrina  iplìs  tradita  accedere ,  bonamconlcientiaraamittere, 

gratiam- 


NÀTIONALIS     DORDRECHTAN^.  23  j 

gratiamque negligere.  Et  air:  hoc  clic  prius  accuratiore  ex  S.  Scriptura  cxamine  in-  Bere.  Coli, 
quircndum,  quamnos  illudpofl'emus alioscum  ■zsA'^oopo^a.  animi noftri decere.    '    P^gi'-^^'g» 

IV. 

At  lì  ifì:atria,qu:e  priori  parte  Articuli  contincntiir,Remcpftranrcs  vere  5:  ex  ani- 
mo afleriierunr,  dchocambigerenccpoflunr,necdcbcnt.  Si  cnimilli,  quiChrifto 
inferri  llint,  abunde  inUriidi  lunt  viribus,  ad  vidoriam  de  Satana,munGo,&:  carnej&r 
Chrillus  in  omiiibus  tencationibus  illis  adelt  &  manum  porrigit,  &jiit  nulla  Sacance 
fraude  vel  vi  poflìnt  lèduci  &  ex  manibiis  cius  eripi,  eos  confirmat;  quomodo,  (ob- 
fecro)  dubium  eflepoteft,  quin  illi  &:  facultatibus  à  Chrillo  libi  datis  &  ciufdem 
■È^^atff^  &  conlìrmatione  adjuti  ac  freti,  initium  liii  elle  in  Chrifto  nunquam  lìnn 
dclèrruri,  &c  à  fide  defeduri,  Oc  agraria  deftituendi ?  quid  hoc  aliud  cPc,  quara 
fecumdiiridere? 

V. 

At  dicent ,  non  abfolute ,  fed  cum  conditiohe  le  affirmalTe ,  Chriftum  fide  vera 
flbiinlitis  Spirita fuoadelle,  manum porrigere,  eolque  confirmare, lìrempe  ad  pu- 
gnam  parati  lint,  eius  auxilium  dcpoicant ,  fibique  iplis  non  delìnt.  Hanc  autem 
conditionem  à  multis  non  prjèftarii 

VI. 

Hxc  exceptio  non  tribuir  omnem  debitamlaudemDeo,  Chrifto,  &  Spiritai  S, 
quafi  vera  fide  Chrifto'infitos  facultatibus  gratiarrefiftibiìisquideminllruat,  ad  pUr 
gnam  vero  paratos  nonreddat,  kdadeolupinoselle  patiarur;,  ut  auxlliurn  ei-us  non 
petant,  fibique  iplis  definr. 

Vii. 

Divinx  proinillìones  longc  aliud  ollendunt.  Quantumvis  enim.  pugna,  preces, 
vigilantia, fimilelque  conditiones,  quasexigunt,  omninonecellaria:  lint  ad  pcrlcve- 
rationem ,  tamen  canon ponuntur  àfidelibùs,  fed  à  Spiritu  ian6o  in  fidehbus  effi- 
ciuntur,  iuxta  ha;c  tcftimonia  :  Deut.  30.6'.  Circun:cu!et  Dominm  Beta  tam  cor  tntnn- 
^  cor  [emiri  is  tui-)Ut  diligiu  BominumBeum  tnum  foto  coi^de.  lerem.  3z.  ^o.  TimorenS 
meum  dabo  incorda  eorura ,  ut  non  recedant  a  «?e^'.  Q_uod  citans  B.  Augullinus  de 
BonoPerlcv.  cap.  2.  prò  bono  perfeverantise  exphcat.  His  adde  Ezech.  ^6.  27.  Elài. 
59.  ZI.  Zach;iz.  IO.   I.  Cor.i.  8.  Phil.  i.(j.   i.Pet.  i.<j. 

Vili. 

Ncque  magni  momenti  eli,  quoddicunt,promJlIìones  non  clTe  abfolutas,fcdcon=; 
ditionales  & Ihide  intelleftas,  excludcre  cciam  minima  làn6l"orum  peccata.  Proi 
milfiones  cnim  deiplàconditionefidci,precum,  pcrfeverantia;  m  fidelibusperSpi- 
ritum  làn6tum  efficienda  dilette  loquuntur, 

IX. 

Necfequitur,  conditionem  non  promitri,  tanquamà  Spiritu  landò  innobis  effi- 
ciendam,  quoniam  prxcipitur  &  exigitur  à  fidelibus.  Nani  pra:cipitur  etiam  ,  uc 
Dcum  timeantj  ut  ipfi  adhxreant,  ut  in  vijs  iplius  arnbulent,  &  tamen  Deus  polli- 
cetur,  fé  id  daturum,  le  efFedurum^^ 

X. 

Nec  tamen  promiflìones  illa:,Sandorum  lapfìis  &: peccata  excludunt,  fed  lapfos 
à  ruina  erigunt.  Nam etiam  adirare  quandoquc  difcrre  exiencluntur,  PfàI,  37. 24. 
Plàl.89.34. 

XI. 

Quarelì  prior  Articuli  pars  eli  vera  òl  certa, uti  vcrillima  ac  cèitillima  eli  :  falla) 

V  4  omnino 


Coli. 


^5^  •         A  C  T   A      S  Y  N  O  D  I 

omnino  eftpars  pofterior,  quippe  qux  priori  aperte  contradiclt  :  id  quod  ertfnani- 
fcftum  malx  cauli  argumentura.. 

XII. 

Neque  liane  contradicftionem  efFiigiunt,  negando,  fé  perfeverantiam  fandorum 
in  dubiiimvocare,fcddeeaaccilratiorem  inftitutionempoftulare,  quoniam  m  tota 
Collationc  de  Perlèvcrantia  Sanftorum  ita  difputant ,  ut  quod  in  priori  parte  huius 
articuli  veruna &:certumftatuerint,non modo  dubium&incertum,fcd  &:manii:efte 
follum  &mipiui"n  elle contendant:  ut  jam  nihil  dicanuis de  iplòrumThclìbus,  &  5. 
Articuli  ÌDeclaratione,  quamSynodo  exhibuerunr. 

XIÌI. 

Prseterca  utplaufibiliusdilputent,  fiepe  in  Collatione  dicunt  nos  docere;  qui  re- 
mei  crediderunt,  eosnunquam  polle labijnequelaplurosjlèdperllialum  lìbihabere, 
35 4-4-0 3 -4-° ^-  q^,j(,q^jj  pc-ccent,  le nunquam polle  fideni  amittere  &gratia  cxcidere,lèd  inevita- 
biliccr  perièveraturos  &  lalvos  futuros ,  atque  lume  perlcveranti:K  modum  dun- 
taxat  le  in  dubium  vocarc  &:  impugnare* 

XlV. 

Huc  fcptem  argumentorum  ordines  dirigunt: 
^        ,,  I.     Quia  ex  le  verx  pietati  &  bonis  moribus  obfit,  feu  quia  eius  prxdicatio  lìc 

.  Icandali  piena. 
■pàT.-'S^-  ^'     Qi;i'i"^edia  exhortationum,  mandatorum> promilEonum  &  comminatio- 

num,  carumque  iflUm  eVcrtat. 

3.     Quia  pra:monitiones  Spiritus  fandi  de  follacijs  &: fraudibus  Satanx  cavendis 
^  ^'      '      enervet. 

pao:z6o.  4-     Quia  multos totalirer  & lìnaliter  defecille  cxempla  doceanr. 

paq;.  3  61.         5-     Qi-i'^  multi  fìdcles  graviter  laplì  in  ea  peccata ,  qux  cum  fide  coniìllere  ne- 

queunt,  in  Scripturis  legantur. 
tafr.i6i.         ^'     Qtìiahoc  dogmate  pofito  ,  omnes  baptizati  infantes  fidelibus  parenribus 

nati  fervarentur. 
pair6x.  7-     Ohì.^  multi  ex  fidelibus  ijs  fefc  flagitijs  obUringahtj  ut  excomraunicentur  & 

Satana:  tradantur, 

XV. 

Adlixc  breviterrefpondcmuSj&quidemad  1. 

Si  dodrina  Perlcvcrantix  ofFendiculum  &c  licentiam  parit,  tum  Prophetx  &  A-' 
polloli  erunt  accuiàndi,  qui  camEcclefix  commendaruntjnequc  illihabuerunt  cal- 
car ad  pietatislludium.   AthocablìirdumeftjErgo  &:illud. 

Adz.&v  Hismcdijsftudium  &:  certitudo  Perlèverantia:  in  renatorura  animis 
fovetur  &  roboratur. 

Ad4.  Arili  vere  renati,  &viva  Ecclelìx  membra  nuriqùaihfuerunt.  i.Ioh.i.i^. 

Ad  ^.  Nihil  Mofis,  Aaronis,  Davidis,  Saulisjuda:  &  aliorum  exempla  hic  faciunr. 
Nam  hi  au  t  non  fucrunt  vere  regeniti,  aut  tandem  reiìpu  erunt  &  fervati  firn  t. 

Ad  6^-  A'vetraTwTnv  cft  quanquam  idin  Ijs  qui  in  infantia  moriuntur  confidimus, 
fìcutad  I.  Articulùmdidum  elt. 

Ad  7.  Exeommunicati  non  funt  ciufdem  cenlus.  Alij  renati  funt,  &:  hi ,  etfi  pec- 
catìtm  luartt  ccnruraEccleliaftica,tamen  manent  in  interiori  communionc  landò - 
rum  per  fidci  vinculum,  quod  externo  offendiculo  nonpenitus  abruperunt:  alij  non 
renati  funt,  qui  li  renalcantur,  tandem  perlèverant,  fi  non  renal'cantur,  Inter  profa- 
nos  ccnlcri  debcnt- 

XVI. 

Cxtcrum,  fi  qui  aliud  nihil  in  hoc  capite  impugnant,  ij  rationem  nullamido^ 
neamhabcnt,  quare  Ecclelias  inquictaverint.  Nam  hoc  ipfum  non  lolum  ut  du- 
bium, Icd  ctiam  ut  falfiim  &:  offendiculi plenum  rejicimus,  improbamus,  &  ex  Ec- 
cJcfiaDei  eliminamiis, 

Quarc 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  -f^y 

XVII. 

Qu are  male  faciunt,  quodnobis  dogma  affingunr,  quodpro  noftro  hciitiqiiam 
agnofcimus:  &:  ibptem  rauqmbus  prar'fatisfallumillud  dogma  quidcmdeftruunr' 
Icn tcnciam  vero  nollram  nuìlaccnus  acnngiiht,  Ut  ih  Coli,  cftendicur.  pag.  ^6. 

xvin. 

Coronidis  vice  apponimus  acrcpudiamusprxcipuos  circa  hanc do6lrinam  auo- 
tumcumquo 

Mjì  R  O  R  £  ii..'  ^.;. 

;  i2    .Zinn\y':}  ■i')-ìvroi<j  i.':'^^-iu  il-    •  /aBTJÌo/I  .     • 

t.T)  Erfevérantia  eli:  uniformis  ac  2equàbilis,riullqque  ■gettati  afta  iritéi'rupta  con'^ 
-■-  ftantia  in  fide  &:  obcdicntia^.  :  ' 

2.  Quotiefcunque  vere  iìdelcs  opus  aliquod  carnis  committunt,  toties  vcrani 
lìdem  totaliter  amitturir.  Laplìs  polì:  Baptifrnumnon  eft  iht^  rclìpifccrltije  réftaii- 
randa:  &:venixconlèquendx.  ;!::ijon 

3.  A  fblàhominisvoluntate  pender Perrcverantii,;  •      i'^- 

4.  Petftverandipotentia,  nonaiitcmipfavoluntasfidelibusdarur. 

5.  Perlèverandi  facultas  &  voluntàs,  non  eft  elleétum  eleftionis  adfalurem,  fcà 
elcdionem  anrecedif . 

6.  Perlèverantia  non  eft  "donum  liobis  morré  Chrifti  partinti ,  (ed  tantum 
o'iatuni.. 

7.  Horribilia  peccata  j  qu£aliquarido  fideles  admittunt,  funt  tanturri  infìrhii- 
tatcs. 

8.  Nullusrcgcnitus  in  hac  vita  poteft  elle  certusdcPerreverantiaabfqile  /pccialì 
revelationc 

9.  Doctrina  de  Perlèverantia:  certitudine  eli  veraepietati  &;  tori  religioni  per- 
iiiciolà  per  le.'. 

10.  Dubitarlo  de  perfevcrantia  eft  laudabilis&utilis. 

11.  De  perlèverantia  pollimuis  elle  certi  ablque  vigilijs,precibuSj  alijrquefanftii 
éxèrcitijSjofficium  noftrum  negligentes. 

12.  Fides temporarianondiffcrtlpccie a  f-ilvifìca&: durante. 
.13.  Nullum eli: principiumunde  durarlo fìdeineceirariofluar: 

14.  Perlèverantia  poteft  aliquorum  fìdelium  elle  extraordinarium  privilegium  &: 
donum,  non  eft  autcm  eommune  omniuhi^. 

ly   Ex  dod:rina  de  perlèverantia  non  nalciturpictatis  affcétus. 

16.  Nulquam  in  Scripturis  legitur ,  Deum  vim  conlèrvatricem  fìdei  conftantix 
inlèrere  velie  hominis  voluntati. 

17.  Fidelis  de  lìialàlutecertuselTe  non  poteft. 

18.  Non  eft  homini  neceilarium,  ut  Iciat,  le  perfevcratiirum  eflc- 

FHgiend^lotjuutìonesaltAut  falpij  almut  in- 
commod&  Adtjìcationi. 

Hominem  ne  quidem  volentem  polTe  atnittere  fidem_. 
Fatalem elTe  perlèverandinecclTiratem:  quum  regenerati  peccant",  idindc 
elle,  quia  gratiaaliquaeisfubtrahatur:  delèrtionem  diviham  praeviam  efle  caufam, 
curhominesdelìnanrobedireDeOi 

Nullis  flagicijs  renatos  fìdem  perdere:  peccata  non  polte  Teparare  à  gratia  Dei; 
credentes  non  magis  polTc  ftudium pcrlèverandi  amittere,  quam  ^thiops  colorem 
mutare,  autmas  aut  fccminalèxTimabjiccrc. 

Vere  fìdeles  non  pofl'e  deliberato  conlìlio  peccare,  kò.  tantum  ex  ignorantia  ^  in  ■ 
•£rmitatc> 


.ii^  AC  T  A     ,S  Y  N  O  D   I  ' 

C  ONC  LV  S  I  O 

ludiciorumrNoftrorum 

De  .V.    Articulis, 

ATque  ha'c  de  quinque  famolls  Articulis,  quorum  varijs  difputationibus  nofi 
tantum  ad  recepta;  Orthodoxa:  Confefllonis  depravationem  ,  vcirum  etiam 
chantatis  &  concordia-,  olim  in  his  Rcgionibus  merito  ad  cxcmpli  laudem  prardi- 
catx,  imminutioncm  &:  dcftruótionem,  cum  publicofidcliumludu  &:  dolore  itmn 
eft.  Noftram  fèntentiam  quidem  hreviter  diximus.  Si  uipiamopus  iìt,  qua'dam  à 
nobis.explicari  aut  probari  plenius:  nonpaticmur  in  nobis  iìdem,  lìuccritatem  &: 
induftriam,  proutDeo  juratos  dccct,  dcfiderari. 

Quid  autem deinceps  fa£l:o  opus  iìt;  òL  prudcntiores  re6tius  dixrcnt,  &  Illuftres 
ac  Pra;potentes  Magiftratus,  nobis  quoque  non  monentibus,  prò  iuapietate  &:  pru- 
dentia  difpicient.  Hoc  interim  non  dubitamus;  Deo.  omnia  iàpientillìmc  &:  agenti 
&:  pcrmittenti,  iti  propofitum  efle)  utlarior  inpoftenmi  xdificandi  &:  protcrcndi 
regni  Chrifti  arca  pateat,  &  ex  omni  parte  vitia  incuria'  noftra  emendati  polTint. 

Duo  in  dicendis  fèntcntijs  noftris  ipe£tare  julll  liimus;  ventatem  divinam,  &  pa- 
cem  harum  Provinciarum.  ad  utrumque  exigitur  in  primis  fìmplicitas  &  fìn.ceritas, 
ut  contenti  ea  dodrina ,  qua:  nobis  fiducia  ergaDeum  &  perpetua:  humilitatis  ac 
pietatis  fit  magiftra  :  Ipcculationcs,  qux  rixas  &  contentionespariunt,etfugiamus. 
Id  Caput  rei  eftj  ut  nulla  nobis  dodrina  arridear,  quxDeum  parvum  &  Homi- 
nem magnum  ei?ìciat,  &:  non  fèmper  in  illud  Apoftolicum  reiblvatur ,  ^lui gloriattiry 
in  Domino  glorietur.  Multa  iimt  arcana  in  tetris,  quorum  cognitionem  mclius  in  ccc- 
leftem  (pirituum  coniiimmatorum  panegyrin  diiicrremus,  &:  interim  inpuritatc 
cordis  &c  conftante  dilezione  Deum  colercmus. 

Certe providendum  eft, ne  fiib  libcrtaris  prophetandi  titulolicentia  modum  juì 
ftum  llipergrella,  tencram  &  lartam  Ecclefia  Icgetem  inundct  &:  ililFocet.  Con- 
troverlia  de  Religione,  ipiò  Verbo  nosmonente,  religiolic  lunt  traftand^e ,  &  jufto 
cumdiicrimineac  delcftu  ;  non  ut  alij  alijsiegrefaciamusj  fedmutuo  noftris  labori- 
bus  faveamus,neccflariaà  non  neccfl'arijs,  probabiliaà  minus  probabilibus  diftin- 
guamus;  qua  line  cequitate  nunquam  vel  in  Ecclcfijs  vel  in  Scholis  ulla  pax  iperari 
poteft. 

Ad  res  prafentes  autem  quod  attinet,  merito  nos  Ibcios  aflcribimus  ijs,  qui  his 
altercationibus  hadenus  Ecclefìas  turbatas  adcoque  convullàs  efle  gravitcr  indo- 
luerunt.  Et  non  polìlimus  non  judicari,  gravi  crimine  iè  obftrinxifle  eos,qui  temere 
&  leviter  dedcrunt  atque  arripuerunt  haice  lites,  quas  in  ipfb  exordio  iì:atim  cp- 
prelTas  oportuit,  &:  certa  moderatione  ad  divinas  literas  exada,  fcandalorum  extre- 
ma  prohibita  &  impedita,.  Optaremus  cquidem  eo  rem  deduci  pofie,  utflibiato 
omni  ichifmate  &  dillldio,  Ecclefìarum  doólorcs  &c  auditores  in  unitatcm  revoca- 
rentur.  at  non  videmus ,  quomodo  ad  fàlutarium  conlìliorum  effedum  haftcnus 
perfratrcscitatos  perveniri  potuiilct:  nec  diilìmulamus  vereri  &;nos,  quodfub  Ar- 
ticulis in  Controverfiamdedudis  peius  aliquid  lateat,  quod  inf'uum  commodum 
Satanas  vertere  cogitavcrit  :  multis  quoque  &:  Fratrum  éc  Audirorum  ignotum  mi- 
nimequefpedatum.  Q^uid  autem  de  fingulis  ftatucndum  judicaverimus,  quofque 
erroresexcludentesexiilimemusjfcnpranoftraoftendunt.  Sunìmahucredit,Deum 
efle,  qui  hominesin  perditione  acquali  politos  mcrafuagratia&  iudicio  dilcernat> 
&  adpafllonum  Chrifti  frudum  vocet  quosvult,  eiiquc  merita  illius  applicet.  Fi- 
dem  inhisper  Vcrbum  &  Spiritum  luum,  divina  ac  paterna  eiiìcaciaipfbrum  vitio- 
lltatem  vincente,  adfe  inclinatis  &:tradis  generct,  eofque  ad  beatuni  fincm  certo 
ac  perpetuo  confcrvet.  Ideoque  à  veritate  &:  gloria  Dei  &  fldelium  iblatio  atquc 
officio  alicnum  efle,  opinati,  quod  gratia  cledionis  ab  hominis  arbitrio  pendcar, 
quodqueipie  gratiam  iàtisfadionis  meritorumque  Chnfti,  &  gratiam  regcnera- 
tioftis  totiufque  fpirifualis  confcrvationis,  quali  inpotellate  fliahab^at.  ut  volunta& 
"  '  nolira, 


NATIONALIS     DORDRECHTAN^.  'ì^§ 

noftra,  onini  Dei  confllioac  decreto  alioquin  in  incertum  cafliro  ,  colòphonem 
imponat. 

Exaudiat  omnium  noftrum  vota  Deus ,  ut  iii  afflidorum  confcieiitijs  pax  revi- 
irefcat,  &  omnibus  odiorum  atquefìmultatum  fibris  elifis  j  amceniflìraa  germina- 
tione,  concordia  rcvalcicat  :  muniat  etiam  Dei  clcmcntia  adverfus  prarfència  &  fu- 
tura pericula  omnia,  harum  regionum  ftatum,  ut  in  eis  oppugnandis  Satanas  &c  An- 
tichriftus  deinceps  quoque  omnem  opcram  ludant ,  &  omnia  fiia  confìlia  atquc 
vires  cum  pudore  fuo  &:  ^Eterna  gloria  Dei  Servatoris  noftri  atterant,  &:  apud 
nos  mancar  vis  atqueufiis  angelici  illius  hymni,  Gloria  in  excelfisDeo,^inperra  pax^ 
in  homines  benevolcntta. 

Subjcri^ium  jfùbJtgTzàtumqHe  erat^ 

Deputati  Reip.  Bremenfls^ 


T  H  E  S  E   S 

Embdanorunl , 

SententiiZ  T^emoriBrantium  de  <iApoftajfIa  Sanéìorum^ 

^  Jìdelmm  de  fua  pilute  dubttatione  -,  quam  in 

oArticuli  V.  tra^atione  profiten- 

tur,  oppoflla. 

Quibus  adjunda  eli:  confideratio  eiufdem  Articulf. 

T  H  E  s  I  s      I. 

Ratia  Dei  erga  homines,  interna,movens  (ut  in  tra<3:atione  quarti  Articuli  dixì- 
mus)  diftinguitur  in  primam  &:  fecundam.  Prima  eft,  qua  è  ftacu  peccati  effica- 

titer  vocamur,  &  in  ftatum  grafite  transfcrim.ur.    Secunda ,  qua  in  llatu  Gratix  cor- 

tobamuir,  dirigimur,  conièrvamur,  utperfèveremus  ad  firiem. 

2.  Perfeverantiahasc  in  vera  fide  ad  vita;fincm,  eft  a  donum  Dei,  quo  primam  zRolu.z^. 
"gratiam  eleòtis  in  regeneratione  datam,fìc  in  ijfdcm  b  con{èrvat,auget&;  confirmat,  Phil.  z.  13. 
ut  e  £naliter  in  ea  permaneanr,  ita  ut  gratiam  Dei,  fidem  qua  donati  {unt,&  Spiritum  bEo.  1^.25.' 
fanftum^nunquam  inhac  vitapenitus  excutianc,  &  à  Chriflo  prorfùs  excidant.  e  Mae,  24, 

3.  Confìftitautemeledborumperieverantia,  tìftum  in  perpetua  eorum  voluntate  Z4. 
perfeverandi  in  bono,  qua  donantur  in  regeneratione:  e  tum  in  attuali  quadara  boni  Luczz.^tì 
ad  iìncm  ufque  perlecutione.  qua; modo  remiillor  eft,  modo  intcntior,  prout  Sp.  S.  loh.io.  z8, 
Speciali  gratia iùa,  aut  efficacius  aut reminius  in  ijs  operatur.  Rom.%.  35. 

4.  Erranthic  errorem  magnum  Remonftrantes,  qui  i.  negantjPerfeverantiam  2,.C<?r.i.2i.' 
efle  donum  Dei,  &:  cfte<Stuni  unici  ac  xterni  illius  decreti,  quo  Deus  fìrigulares  per-  Efhef^.  30 
fonas,nullaconditioneobedientia^circumrcriptaselcgit.  i.Sedeamexfècundoillo,  Phil.i.  lé. 
quodconftituunt,  decreto  fluere,  quo  decrevitDeus  credentes  jam,  &:medijs  ad  i.Pet.i.')' 
perfeverandum  inftitutis  rite  utèntes,  non  defbrere,  priu{quam  deferatur  ab  iplìs.  i.Ioh.z- 19» 
EpiFLaàvFd.  p<.  74.  Remonstrant.  citati  in  Thcjì.  de  5.  (^rt.  7  he  fi.  i.  Coli-  Hag.  Belg.  vy. 

■pag.  543  i  circa  ffiem-,  Brand.pag.  407.  Hit.  4.  d  Phil.  1.6, 

e.  Quidnam  vero  iplìs iìt  Perf'everaiitia ,  hisverbis  explicant  :  Imo  ne  dojmm  Bei  cPhiLì-iy 
cH  proprie ,  lèd  eft  conditi©  rcquifitanovi  & gratiofi  fcederis, quam  Deuspro  Uberri- 
mo Tuo  arbitrio,  intcr  multas  polTibiles  pr±fcriplìc,&:  ante  peremptoriam  cledionem 
ac  peecatorum  rcmiirioneminhorninepra;requirir,quamquehomo  habitufidei  &C 
obcdicntiae  per  crebros  credendi  &:  obediendi  adus  acquilito>facilepra;ftare  poteft, 

accedente 


Ì4tf  ACTASYNODI 

aecc  JènCc  autcm  interno  Spiritus  fan£ti  auxilio  &  fòlado,  ctiam  prillare  vult,  &:ple- 
rllmqucpra:ftatJ/^/WfDfr/^r.  ^.K^rticuli RemonHr.  Citat.-^ng.'j.ó''^' 

(,.  Hax omnia  eo  {pcólant, ut  gratiseDei in  nobis  cfficaciter  operanti,  quod  ipfuis 
eft,  dctrahantjhuman^everovoluntati  &:viribusidtribiiant,  quodiplisncquaquani 
competit. 

7.  Caufàm  cfficienfGmpcrfcverantiarinnobiSjScn'pturaDeumefle  doeet.  Insilai:, 
Wftuicns,  cnmcecidcrit  no-n  froshrnetnr ,  quia  JshovA  fu'sientat  mafiianeins,  Pfal.  37.  24. 
yfque  ad  Cit'/ntiem  portabo  'vos,1(zì.^6.  4.  Mtfencordramea  a  te  non  receder  -,  Ifà.54.  io, 
Timorem  meum  dabo  in  corde  eoriim,  titnonrecedant  a  «zc^j  lerem.  32.  40.  Rohoraho  eos 
in  Ieho'va,dicit  lehova^  Zach.  io.  12.  Fieri  non  potesi  ut  Jèducantur  eleiii,yi.iìx.ih..  24.  24. 
^lui  venit  ad  me,  nequaquam  efuriet-,  nec  Jìtiet  unquam-,  Ioli.  (J .  3  5.  Beti^s  est ,  qui  efficit  in 
'vobis  éripfum  velle-i  ^tffìtmprficercL^-,  Pbil.  i.  13-. 

8.  Remonllrantes,  contra  Scripturam,  diipliccm  Pcrfcvcrantix  caufàm  ftatuunt: 
Supernaturalcmunam.-:  Phyficam  akeram,ad  huncmodiim  ad^-'al.  pag.72.74.  fcri- 
bcntes.  ProfitemurfoIamDei  gratiam  cflcperlcverantia;  caufam  iupcrnatLiralcm, 
quxfacitut  voluntasnoftrapcdèvcrare  polììt  &;vclif.  Etpaulopcfì;:  Nihilominus. 
tamcnvoluntas  pròxima  &:  fola  eft  perievcrationis  caufà  phylìca  ,  quia  voluntas 
perfeverat  in  fide  &:  pietate ,  non  Deus,  &:  perfcverac  libere,  fèeundumvoluntatis- 
humana:  in  hoc  vita;  ftadio  indolem  ac  proprietatcra.. 

9.  Porro  tencndum  eft,  quinamij  flint >  de  quorum  perfcverantia  hic  agitar, 
I.  Primum  enim  non  lunt  illi,  qui  ilmpliei  quadam  notitia  predici,  credunt  vera  cilc 
quse  S.  Scriptura  continentur;  Nam  hxc  fìdes  tantum  eft  hiftorica,  qua:  nifi  uitcrius 
procedat,  fìdes  morena  &DiaboIis  communis  dicitur.  lacob.  2. 9. 

10.  Securido5lioiTÌ"unt^<rxa<^flj,Matth.  13,  zi^qui  cmn  ganglio  excipiunt  Termo- 
nem, {'ed  radicem  non habent,&:  tempore  fentationisabfccdunt,  Lue.  8.  13.  Tertio^ 
nequeiuntij,  quorum mentes  aliqua  cognitioneEaangelijfunt illuminata;,  &  qui 
aliquem  guftum  doni  carleftis  perccperunt,  &  deinde  prolabuntur ,  &  ad  pccnitcn- 
tiam  non  renovantur,  Heb.(?.  4.  Sed  Filium  Dei  conculcant,  & fànguinem.  padi  pro- 
fanum  ducunt,Hcb.  io.  29.  TaleseniminSpintumfàndumpeccant.  Dehisomni- 
bus  hic  non  agitirr,  fed  de  vere fìdclibus. 

11.  Vere  autem  fideics flint,  qui  vera,  viva,  juftifìcante, fide;  &:Spiritu Dei,  quo^ 
adoptamur  in  Dei  Filios,  &  fànd:ificaiTLur,&:  qui  iwbis  eft  arrhabo  hxreditatis  futu- 
ra:, prediti  funt ,  Rom.  8. 15.  \^.  Eph.  i.  5.  Qjjique  radicati  &:  fliperftrudi  funt  ia 
ChriftoIeruDominonoftrojÈph.  1.13.  Col.2.7.  Hieeiidesn.onextinguitur,nonex- 
ciditj  non  evaneìcit  rotaliter  ncque  finaliter.. 

12.  Elcdi  &veri  fideics acfàn6li,tametfìE)eocliarifint,frequenteE  tamen&gra- 
vitcr  (ùbindc  peccant,&:  quidcm  contra  utramquctabulam, ut  exempla  Aaronis,Da*- 
vidis  &  Petti  deraonftrant.  Qus:  peccata  fi  quis  extcniure  conetur,peccabit  ipfc. 

13.  Obfèrvandumtameni.Diver{ImodeeIcdos,&  qui  eledi  non  funtjad  peccali- 
dum  adduci.  In  eum  namque  qui  clcdus  non  eft,  nec  vere  regenitus,princepshuius 
Icculi  icmperal'iquodjushabet,  quo illum ad  omnis  generis flagitiaimpellit.  2.  Cor. 
4.4.  Eph.  2.2.  cuiUsreiexemplumludasexhibet.  loh.  13.  27. 

14.  In  eledo  vero  regenito ,  telte  Apoftolo,  duo  quali  liomines  confiftunt.  Ve- 
tus  homo  &:  novus  homo.  Eph.  4. 22.  Col.  3.  9.  caro  &  Spiritus,Rom.  8. 13.  Gal.  5.  ló". 
Intcrnus  &:  externus  homo,  2.  Cor.  4. 16.  Rom.  7. 22.  Intcrnus,  (hoc  eft,  quatenus 
rcgcncratus  eft)  Spiritum  fàndum  habet  redorem,ac  dclcdatur  lege  Dei.  Externus. 
(hoc  eft  quatenus  non  regcneratus  eft)  habet  carnem,  acdcledatur lege  peccati. 

15.  Hinc  in  elcdo  ,  quando  peccatum  committit ,  ccrramen  oritur ,  &  tandem 
externus  eius  homoadverflis  internum  quamvis  rcludantem  prseyalct.  Linde  per- 
fpicuumfit,eledum  hominem,  quomodocunquc  labatur,  nontamen  peccare  toto 
animo,  tota  mente  ac  piena  voluntate.  Malum  enim  quod  agit,  ncutiquam  probar> 
Ted  odit,  &:  confentitinterea  icgi  Dei,  quod  bona  fit,  Rom.  7. 15. 16, 

16.  Ergo,  fi  peccata  quxab  eledis  admittuntur,  refpicimus,  flint  quod  ad^c- 
cicm  attinct,  peccatis  reproborum  paria  ;  in  modo  vero,  quo  ad  peccandumindu- 
cuntur,  piane  imparia. 

17.  Reprobi  enim  cum  tantum fint  caro,  animum  &:  curam  ijs,  qua'  carnisfimr, 
inrcnduntjRom.  8. 5.  coto  animo  plenaque  voluntate  peccane  Rom.  (J.  12.  peccatfs 

delcdan- 


N  A  T  I  O  N  A  L  I  S      D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ^.  i^, 

dele>5Larant;&etiamcumijs,quicafliciunc,  confcruiuntsRorn.  1.32.  acque  hoc  nio" 
do  inimicitiam  ciim  Deo  cxcrccnr,  Rem.  8. 7. 8. 

18.  Elcdi  vcrociimgravicer  Jabuntur,  r.unquamfìne  lilla  luda  peccane  ;  neqitc 
totayoluntatein  peccata  fcruntur;  ncque  roto  animo  ijs  confcnuunc;  nchliabenc- 
aiicduseomodo,  quo  reprobi,  peccatis  implicitos  :  non  delinquane  ut inin-ilcitiain 
cuni  Deo  exerccant:  dcniquc  etiamfì  vis  peccati  inhabitantis  in  ipils  animadvcrta- 
tur,  peccata  tamcnrcgnantia&:  dominanna^  plenum  impcrium  in  ijldemnon  obti- 
ncntjRom.  6^.  li.EtS.  I.  8. 

19.  Obiervando  fecundo;  quam  diverraudmillorumpeccatoruni  inclcdis  Se  rc- 
probis  erfeifla  fcquanrur. 

20.  Fveprobi  ob  crimina  Tua,  a  remora  omfii  cxccptionc,  daninanrur.  In  l;  eledos  a  r^eìn.f.12, 
vcrojCtiamlipeccaverint,  mors  fcu  damnatio  non  cadic.    Roproborum  federa  pu-  Rom.tì.^s- 
niuntur  tum  inhocfèculo,  tumin  futuro:  Eledorum  autcm  peccata  tantuxnpunic '^^'""•*"''^'^' 
Deusinpric/èntivita,  quarnvisetiamacerbillìmc,  ut  in  Davidis  Hifcoria  vidcrcel?:, 
2.Sam.i2.49. 

II.  Reprobcrum peccata  Deusfrequcnter etiam  novispcccatis  punit,Rom.i.24, 
indurar,  oC  in  rcprobum fcnlum  traflir.  Electorum  vero  peccata,  abiìr,  ut  Deus no- 
vis  peccatis  puniar,  quin  potius  tandem  eos  ad  peccati  perpetrati  agnitionem,  ad  iè- 

riamreilpilcentiam,adveramDeiinvocationem,adpetitionemvenixexcitat,atque 

ita  peccata prorliis  ab  ipfìs  transfert,  ut  2.  Sam.  z.  13.  legitur. 

22.  Reprobi  quando  pcccant,  atquc  pcccatum  in  ipiìs  dominatur;  fidem  eam, 

cujufcunque  (it{pcciei,quamhabent,citoamittiint:iìquidcm  quam  ore  fueruntpro- 
'tefii,  nunquam  vera  &  vivafides  hiit,  ied  tantum  temporanea,  Lue.  8. 13.  mfrUgirera, 

lacob.  2.  14.  n':ortua,Iacob.  z.  17. 
.       13.  Quandoautcmeledipeccant, fidcmqliamconfccutifiintjvcram,  non  pror- 

fus amittunt;  quamvis ea qua: rclinquìtur, exiguaiuBindc  fìt,debilis  &  mortUv-K  lìmil- 

lima,  quod  Fetri  excmplum  mahifefte  evincit,  Matth.  16. 70.  75. 

24.  Graviflìrnehic  errantRcmonftrantcs,  qui  piane  contrariam/entcntiam  pro- 
fitentur,  &mordicustuericonantur.  Siccnimicnbunt:  * 

25.  Fidcks  qui  eoufq;  poAunt prolabi,ut opera  carnis  &  turpia  flagitia  comitranr, 
illipoffunt  fìdcmanìittcrc,  &  amifcruntillam,nempeadtempus,flfc  convcrtant  :  in 
alternimi  vero,  nifi  fé  convertant*.  Co//.  Hag.  Bela.  p.  3  04.  infne-,Brand.-^6\.  in  fin.  Ircm, 
poUlmt in  ij  (dcm  perseverare  &  mori,&:  proinde  fìnalitcr  excidere  &:  perire.  ihef.Re- 
monflr,.  Chat. Àrtic.  5. Thef.^.  Co/l. Hag.  Be/g.-pag.  443.  d- 44v  Brand. 504.  cr  ')06. 

z6.  Huicerroriadduntaitcrum,  de  perpetua  fidelium  dubitationc  dcfàlute,  fìc 
fcribentcs:  VerelìdcliSjqui  oiiìcio  iuo  non  deci]:, prò  tempore  prijltnci  certus  quidcn\ 
efiepotefl::ied  quomodo  certus  clic poflìt,  le  officio  filo  inpoftcrumnon  defuturum, 
non  videmus;nec  uthac  de  re  certus  litfìdclis,ncccirariumclicarbitramur;i^."Wf;?^'?. 
Citati inThefih.exhih.Artic.^,  T/'fy'?. 8,qux  cftintcrdogmataqua: re)iciunt.  Item,du- 
bitarcnunilìnìUsijdemfèmperfuturi,quinunc,n(.)nobcfl:,fcd  ef:  laudabile,  quippc 
qua: efl:  cau'fa anxia:  fbllicitudinis,  ut  vitemus  pcecaca.  CoU. H.tg.Bclg.pag.-!,^.6.  tnmcd. 
ili  rcjhonf. ad  Wal. pag.  75.  antervied, 

27.  Éxhis  duobuserroribus,  nimirum  i.  Quod  vere  credcntcs  pofTurrt  fìnalitcr 
perire.  2.  Quod  vere  fidelis  defila  falute  certus  cflc  non  potelhapparctRenicnPiran- 
tesnon  tantum  in  Ubiquitariorum,verum  etiam  in  lefuirarum  cailra  tranUjll'e. 

28.  Bcllarm.  enim&Stapletonus,Pontifìciorumantcfignam,^5Aj;^5(^«g/0M'  fìdci<8>: 
certitudincm  falutis  fìdelium,omnisconfblationis  iioltro:  b<ifin,modis  omnibus  dc- 
ftrucre:  6CT-s::K*;i'vero  fcu  dubicationcmdegratia&:  flilurc  propugnareitaconanrur,uc 
neminem  quoad  vivit,  abique  (pedali  revclationc,  de  fide  llia,  an  vere  crcdat,  &:  ere- 
diturus  fìtinpofì:erum,&;  de  vitacrterna,an  fltfàlvandiis,ccrtum  drepoflcaflìrment. 

29.  Hac  pelHlcnti  dodrin  a  quid  aliudRemonllranrcs  agun  t,nifì  quod  fidem  Chri- 
flianam  aperte  abnegant,&  pullulantcm  in  iplìs  Antichriftum  produnt.''  atquc  turba- 
tisconfcientiis  barathrum inferni  apcriimt!' 

30.  Errori  corum,quieftjquod  vere  credcntcs  poilunthnalkcr  perire,  ha:c  argu-> 
menta,ex  fòlo  Dei  verbo  perita, opponimus. 

31.  Argumcntum  i.  Deus  in  fefc  prò  benevolo  afFcccufiio  ,  prxddlinavit  & 
adopcavitdcdosinfìliosperldiuii  Chriftum, Eplicf.  1.5.  ciique  largituscftSpiricum 

■  X  adoptionis, 


i4Ì  ACTASYNODI 

adoptionis,  qui  teftacur  eos  die filios  Dei,  &:  hxredes forc, Rom.  8. 15. 16.  Gal.  4. 5.7. 

Ergo  nec  fidem  nec  Spiritum  fàndum  pcnitus  amittenc. 

32.  Arcrumentum  2.  DeusexmuItafuamilcncordiaregenuiteieftosinfpemvivaiTi 
&:hxreditatem,  qux  perire  non  porcft,  i.Pet.  1.3.  Iacob.1.18.  &;/èmen  eiusmanet  in 
ipiìs,  utadmortem  peccare  nonpoffinr,i.Ioa.  3.  9.  Ergo  non  peribunr  fìnaliter. 

33.  Argumentum  3.  Deus  elcdis  iiiis  lalutem  Spiriru  ilio  promiilionis  Sanato ob- 
fignavir,  qui  ipiìseftarrhabohxreditatis  futura',  Èphef.  1.13.  2.  Cor.  1.22.  Arrhabo- 
nem  vero  nemo  qui  promiills  ftare  vulc,  repoicit:  Ergo,ele6ti  Spiritum  fàncluni 
nunquàm  prorflis  amittunt. 

34.  Argumentum  4.  Eledi  funt  templum  Dei ,  &Spiritus  Dei  habitat  in  ipfìs, 
i.Cor.  3. 16.  i.Cor.  (J.  i9.vivifìcateos,Rom.  8. 11.  ducit  eos,  Rom.S.  14.  &  qui  eunx 
habent,  ij  lunt  Chrifti,  Rom.  8.9.  Spirirus  vero  ille  Chrifti,  domicilium  fìium  fìxam- 
que  lèdemnon  relinquit,  ncque  vagatur,ut  nialus  Spiritus,Chnfto  telle  tacit,  Matth. 
12.  43.  lèdmanet  inillis  in  aEtetnum.Ioh.  14. 16.  undio  quam  à  Chrifto  acceperunt, 
manetinipiìs,!.  Ioli.  z.  zj.lcmenDeimanetiniplìs,  i.  Ioli.  3. 9.  Ergo  eleóti Spiritum 
fandum  nunquamamittent  totali  ter. 

35.  Argumentum  5.  Idemconftat  ex  muItispromifTionibuSjCumpijsquibufdam 
privatim ,  tum  omnibus  in  Ecclefìxperibna  fadis.  IuHhì  cum  cectdent^inquit  David, 
nonfroHe-^netnr-,  quia lehova, fuHentat mannm  eim.  Piai,  37.  24.  Calammn quajfatum  non 
conteret-,  lefài.  42.  5.  Matrh.  12. 20.  vfqiie  adcanitiem  portabo  nos,  lefài.  41?.  4.  Mijèri- 

■  cordi.",  mea  k  ti  nofì  ncédet.  lefài.  54,  lo.  Timore?»,  menni  dabo  in  corde  eortim,  ut  non  rece- 
dant  àme^.lcrcm.  -^1.  40.  Jioborabo  eosinIehova,dicitlchov3.,Zàch.io.  12.  Porta  in- 
ferorurn  non  Vincent  Ecclefiam,ìA2Ltth..  16. 18.  Fieri  non  potejt, ut JèducantHyeleóti.,yÌiLtth.. 
24.  24.  G^  venit  ad  me,  nequaqitarn  efuriet,  nec  fitiet  unquarn.  Ioli.  6. 3^.  Deus  efl,  qui 
effcitin  vobis  ért^fum  velie,  & tpfnm perjìcere^.  Pliil.  2. 13.  Ergo  perfeverantiam  ad 
nnem,  quam  Deus,  qui  mcntiri  ncquit,  eleòlis  promiiìt,  ipfìs  dabit. 

3(?.  Argumentum  6.  Eledi  funt  Chrifto  dati  à  Patte,  &  veniunt  ad  eum,  atque 
illos  Chriftusnonejicietforas,Ioh.  6. 37.  Non  perditcxeisquempiam,Iohan.  ó'.  39. 
Pater  eos  trahit  ut  ad  Chriftum  veniant,  &  Chriftus  eos  fiifcitat  ultimo  die,Ioh.  <j.44. 
Patris  erant,  &:ille  Chrifto  eos  dedit,  ijqueférmonemPatris  fèrvant,  lohan.  17.  6. 
Ergonunquampeiibunt.  ^ 

37.  Argumentum  7.  Deuselcdosjuftiiìcat,  &  Chriftus  mortuus  eftproiplìs,  nc- 
moque  eos  condemnabit,  ncque  ulla  rcs  eos  icparabit  à  charitate  Dei,  qu^  cftin 
Chrifto lelìi,  qui  tradiditfèmetipfum  prò  ijs,  Rom.  8. 33. 34. 39.  Gal.  2.  20.  Chriftus 
rogavit&: rogar Patrcm  prò eifdem,  ne  fideseorurn  deficiat,  Luc.22.32.  loh.  17.  9. 
z6.  Rom,  8. 3  4.  Et  vult ,  ut  ubi  ipiè  eft ,  &  illi  iint  cum  ipfò,  eiulquc  gloriam  confpi- 
ciant,  lohan.  17.  24.  Datovibusvitamxternam, ncque peribuntin  xcerniun, ncque 
rapietcas  quiiquamèmanuipiius,  lohan.  io.  28. 

38.  Argumentum  8.  Catena  fàlutisnoltra^ex  annulis  certisrnuruoinviccmjun- 
dis,a;terno  &  immutabili  Dei  con{ìlio&:  decreto  connexa,  nunquam  diirumpetur. 
Catenam  illam  iìc  defcribit  Paulus,  C^s  fr,efcivtt,  etiampradesHnavit:  quos  yr&deUi- 
navit,  eos  etiam  vocavtt:  (jr-  quos  vocavit,  eos etiamiuftifcavit:  qnosautern  tufitficavit,  eos 
etiam  glorifc&vit,  Rom.  8. 29.  3  o.  Ergo  elcdi,  per  liane  catenam,  ab  ^Eterno  in  caslis 
connexam,  in  tempore  Vero  in  terrasdemift'am,  è  tetris  certo  in  carlos  ffttraliuncur, 
&:ibi  glorificantur. 

3  9.  Argumentum  9.  Bona  é"  voc&tioDei  funt  a^ttS^wé?)?^,  hoc  eft,  eiu(modi,ur  co- 
rum  ipfùm  pceniterenonpoflit,  Rom.  n.  29.  Fides  eledorum  tale  zQì.  donum  Dei. 
Tit.  i.i.  Ador.  13 .  48.  Ephef  2.  8.  Ergo £dcs  nunquampenitus deficit.  Si  cnimfidcs 
defìccrer,  etiam  vocatio  ccflaret  &  Rercz  f/,i7^[AUì^(^.  id auteni  fieri  nequiì,quoniam 
Dcusquicoepitineledisbonumopus,perfiCictilIudad  diemlciii  Chrifli;  Piai.  i.  6. 
Et  eft  is,qui  efficit ut  velint,  &  ut  efficiant,pro  gratuita fua  benevolcntia.  Phil.  11.13. 
Hinc  fìdelesdefi-ixfàlutis  ccrtitudinegloriantur,  R.om..8.38.  2,Tim.i.i2. Erf^o,66C. 

40.  Argumentum  i  o.  Quia  eledi  (tametf ì  m  fé  fìnt  infirmi^  virtute  Dei  cnficdiiin- 
tur  per fidtm-,adfalutem  qua  prtsparata  est  pate^eri  tempore  ultimo.  i,Pct.i.5.  Etjìcecide- 
rint  non  proHernentur,qmaIehovafuflentatmannmeoruin.  Pfàl.  37. 24. 

41.  Argumentum  li.  Scripturafìdelium  conditionein,eiufrnodif:m.il!bus  nobis 
ob  oculos  ponit.  Vnde  eorumin  fìdeperfeverantia  manifefte  hquet.     Sunt  enim 

arbo;: 


NATIONALIS    D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ^.  243 

enimarbor ad rivos piantata,  quacfruftumfunmdattcmporefuo,  P(àl.r.3.  Suntuc 
mons  Sion  qui  non  commovetur ,  i'ed  in  fccnlum  permanct.  Piai.  125.  i.  edificane 
domumfùamfuperpctram,  qua;  venienti  bus  tìuminibus,  &r  ventisflantibusnon  ca- 
dit,  fundata  cnimfuit  fliper  pctram.  Matth.j.  24.  Retinentauditumfcrmoncm  in 
corde  bone,  Scfrudumalferuntpcrpaticntiam,  Lue.  8. 15.  Sunt  radicati  &:fundati 
incharitate.  Eph.  3.  18.  Sunt  radicati  &:rupcrlh-udi  in  Chriflo  Icfu  Domino  noflro, 
ac  confìrmatifìde.  Coli.  2.  7. 

42.  Argumcntum  12.  Ex  dottrina  contraria,  nimirum  cle£tos  pofle  totaliter  & 
fìnaliter fìdcm  iàlvitìcam amittere,  Se  làlutc pcnitus  excidere,multa abflirda lèquun- 
tur.  Nam  propolìtum  cle6tionisfalleretur:  Propolìtumelcdtionispenderctnon  ab 
immutabili  voluntatc  Dei,  lèdab  hominis  voluntate  mutabili  :  Non  ellet  iirmum 
fundamcntum  Dei,  de  quoVaulus, Solidumfu^damefitum Dei Jìaf,  hahcns figillum  hoct 
Novit  Dominm  eos,quifìtnt  Jìd  ,  2.  Tim.  2.  19.  In  hominum  poteftate  &:  manu  ellec 
artcrna ialus  :  Nullus  fidelis per  totam  vitam  poHet  de  fàlutc  Tua  cfl'e  ccrtus :  Itcnij 
qui  hodic cft  Dei  Filius,  cras  poterit  effe fìlius  Diaboli,  idquc  vicibus  diverfìs,  quam- 
diu  in  hoc  mundo  verfàtur:  Imo  deficientibus  omnibus  fidelibus,  Chriftus  forec  fine 
Ecclelia,  &;  caput  fine  corpore,contra  promifiionem,  Matth.  i<J.i8. 

4j.  Argumcntum  13.  Dcniquc  fi  vis  illaSpiritusiijinSti  qua; {"e  exerit  in  regcnc- 
randis  ad  vitam  xternam  eledis,vel  Icmen  illud  Dci,cujus  meminit  lohannes  i.Epifì:. 
3.  9.  ièmcladmifl"um,pofl:eaprorfi.is  amitteretur,planequeinteriret,  effet  de  integro 
inducndumbomini  :  videreturquc  regencrationis  Symbolura,  quodcflBaptifinus, 
omnino  eilcrcpetendum,  quando  idquodSyrnbolo  adumbratur,tertioatque quar- 
to imo  fxpe  foret  donandum,  quod  Verbo  Dei  &:  Ecclefia^  confenfui  repugnat.  Hxc 
argumenta  hoc  loco  fiilficiant. 

44.  Non  ditfitemur  quidcm  fidem  ,  fi;u  fiduciam  aduaiem,  ad  tempusamitti 
pofle,  cum  homo  fidelis  grave  peccatum  admittit.  Aòìus  enim  peccati  ex  quo- 
dam  confenfli  perpetrati,  cum  attuali  fiducia  de  remiffionc  peccatorum  confifterc 
nequir. 

45.  Prajterea,  homo  fidehs  in  tali  cafu  fidem  vehementer  labefadat:  Spiritum 
fan^tum  tnllitia  afficit ,  Ephef!  4.  imo  quoad  afiqua  dona  amittit  :  &:  Spiritus  fàncti 
energeian  non  ita  piene,  ut  antea  fcntit. 

4(5.  Fidem.  vero  habirualcm,  qua:  rcfidetin  corde,  etiam  cumhomo  fidelis  alia 
ae;cnsaiitdvOrmiens,  nihil  de  Dco  cogitar  autloquitur,  pcnitus  interire  conftanter 
negamus.  Ha^c  enim  (aduali  fiducia  ad  tempus  amiila)  dcnuo  adnovum  aftuahs  fi- 
ducia adum,nova  verbi  Dei  pra:dicatione,le«51:ionc,  mcditatione,  Sacrarnentorum 
ufuj&c.  excitatur,  utinDavidis&Petri  exemplisvidcrecft,  2.Sam.i2. 13.  Pfàl.51. 
Matth.  2(?. 7<).Luc.22.(Ji. 

47.  Quapropter  vero  renati,  nonplaneà  gratiaDci,  à  fide&  communione  cum 
Chrifto  excidunt:  hoceft,nondeficiunt  in  universum  à  Dco, ut  fianthofles  agnitx 
veritatis  :  ncque  in  peccatis  illis  gravioribus  perlcverant,  fedpocnitentiam  agunt,& 
amiila  dona  Spiritus  iànòti  r-ccuperant. 

48.  Qiicmadmodum  enim  lol  nubibus  obducitur ,  &ignis  cincribus  obruitur: 
ita  in  Santìis  labentibus,  opera  fidei  nulla  confpiciuntur,  fcd  tandem  fé  iccrum  pro- 
ferunt,  &:difcuffiscarnisnebulis,lsetitiafalutis,  turbatis  fidelium  conlcientijs  inilar 
fblis  affulgcns,  redditur,utDavidis,  Petri  &aliorumoftenduntexempla.  Similiter 
inlethargicis,phreneticis,ebrijs  oc  infantibus,  mentis  quidem  ufiis  ceii'at,  ip/àm  ta- 
menmentem  non  amittunt. 

49.  Sicutigitur  animx  facultatumufusad  tempus, manente  ipfàtamen  anima, in- 
terrumpi  potcft  :  iìc  etiam  ipuitualcs  Spiritus  fàn£ti  &:  fidei motus&:  adiones,  non 
liiblatis  tamen  nec  ipia  Spnitus  ^vvu[/.{  ncque  fide,  intercidere  poflunt.  Spiritus 
enim  S.  Se  fides,  firmius  quiddamfùnt  inhomine  ipirituali,  quam  anima  &  ipiìus  fa- 
cultatesinhomine  animali. 

50.  Porro, quxrunt nonnulli  hic,  annon eodem res  rccidat,  five  doceamus, nun- 
quam  penitus  excuti  m  elcótis  &  vera  fide  przcditis,  lèd  tantum  fopiri  ad  tempus, 
quod  ad  ienfumSc  energiamattinet,  Spiritum  S.  &:  fidem  ac  fidei  truflus:  five  cum 
alijs  dicamusjcxcuti  quidcm  pcnitus  fidem  ipiam  &  Sp.iàndum  peccatis  contra  con- 
f'cicntiamadmiffis,redqui  peccatoribus  poftea  per  panitcntia^donum  rcftiruatur? 

X  2  5i.Rcfpon- 


244  A  C  T  A      SY  N  O  D   I 

51.  Rcfpondcmus.  i.  Plurimumduas  iftasrentcntiasinterfc  difFcrrc, nifi  hoc 
adjiciatur,  t.imefle  certam  illorum  rcfipifccntiam  apud  Deum,  qtiam  certa  efl:  de 
immurabilis  clc£l:io,quod  ramcn  poflcrioris  lentcntia:  autorcs  non  addunr.i.Etiamil 
liocaddcrenr,  tamen  prior  fcntcntia  non  tantum  ex  Dei  Verbo  ccrtior  efl,  vcrum 
etiamperculfir  00  pecca  ti  magnitudincm  menti,  confblationcmciTìcaciorcmafFerr. 
Frigida enimeritconfolatio,  iìquis  dicat:  Vere  cxcidilli  tìdc,  &:Sp.  (ànflumpeni- 
tus  amififli,  fèd  fortaffis  Deus  te  de  novoadoptabit&rrcgenerabit,  utpocnitcntiam 
a^ens,  ipfi  rcconcilieris. 

52.  Efto  ergo  huius  materia:  conclufiohxc:  Quodfidcsvera  nunquam  excidac 
autckfìciatpenitus,  fed  conjuntfta  fit  cum  Perfcvcrantia  totali  &:  finali,  ita  ut  licer 
iapfìbus  &:peccatis  fàndorum  aliquando  foris  deficiat  fidci  aftus:  intus  tamcnnun- 
quampenitus  deficiat ndei  habitus. 

53.  Porro, qui  hanc  doftrinam  de  PcrfeverantJa  Sandlorum  oppugnant, varia  cen- 
tra eamScripturar  loca,  &  graves  quorundam  piorum  lapiiis,  proi^erunt.  Nos  ad 
unamfàltem  atquealteram,  exprx'cipuis  eorumobjeclionibus  hic  relpondebimus^ 
J^'ide Coli.  Hag.  Belg. png.  p^.c^a/ihL 

54.  Objedio  1.  David, inquiimt,aduÌtcriumcommifit,&:  Uria: innocentis  nc- 
cem  procuravit,  &:c.  1.  Sam.  1 1.  4. i  5.  Ergo  Fidem  &c  Spintum  fandum  prorfùs  cx- 
cuflìt  ;  Refpondemus,  GraviafiagitiaDavidem  tum  perpetrale,  nemo  piusinficia- 
bitur:  Fidem  vero  &z  Spiritum  fàndum  penitus  eum  amifille,  fequentibus  rationi- 
bus  nixi,  negamuSi  i.  Peccavif  ehim  quidem  David,  at non  totus,ièd  quatenu s  non- 
dum  eratregenerattiSjfbpito  intra  illum  ad  tempus  horame  ilio  interno,  peccare  no- 
lente, de  quo  Apoftolus,Rom.  7. 1 5. 19.  inquit  :  £^od  e^im perpetro ,  ;?tf»  agnofco  :  noìi 
enim  qtiod  volo,  hoc  facto-, fed  quododi^  hoc  facto:  Item  Gal.  5. 17.  Caro  conctiptfcit  adnjer-^ 
fili  Spiritum,  Spirita!  aduerfus  carnemyhac  atitem  iriter  fc  oppofita  flint,  ut  non  quxcunque 
voltieritis,  eademfaciatis. 

55.  1.  Q^amprimum  à  NathancPropiieta  eflct  rcprchcnfiis,  ad  hundmoduirf 
Pfhlm.  51.  veri.  3.  cft  precatus  :  0  Deus  fectindum  amplitudinem  mifericordiaru?»  ttia- 
rum  dele  defcShones  tneas.  Unde  vero  ilìse  preces,  fi  non  Spiritus  ille  precimi,Zachi 
iz.  IO.  qui  in  centrocordis  eiusadhucdehtelcebat,  ene.giamluam  rurius  cxerens, 
ad  deprecandum  culpam  eum  excitaflet  ì 

%6.  3.  Orar,  veri!  13.  Ne  abijcias  me  a  facte  tua  5  Ergo,  tamctfi  adulrer  &:  homi- 
cidafadus, nontamenabjeduseratà  facie  Domini.  4.  Conrriflarat  quidem,  ut 
Paulus,Eph.4.3o.  loquitur,  Spiritum  fàndumfednon  penitus  eum  exculìèrar.  Dicic 
cnimverl.  12.  Spiritum  firmtim  renova  intra  mc^  :  èci^.Spirttumfan&um  tuumne  aufe- 
rasame^.  Animi  vero  leu  conlcicntix  kxx.  munditiem,  quam  amilèrat,  crcari  libi 
rurlijm  petit,  veri".  12.  &:gaudiumlaIutisquodimminutumeratin  ipfo,  fibireftitui 
precatur,  veri!  14.  5.  Denique  non  ram  facile  expergefadus  fuiUct  ad  oh}urgatio- 
nem  Nathanis,  nifi  occultimi  timoris  Dei lèrr  cn,  in  eius  animo  latuilìet. 

57.  Objed.  z.  Heb.6.4. 5.^.  dicitApoftolus:  ImpolIìbileeft,eos  qui  Temei  fuc- 
runt  illullrati,guftaveruntq;  donum  ilìud  cctIefieA'  participes  fueruntfadi  Spiritus 
fandi,  fi  prolabantur,  denuo  renovari  ad  refipilcentiafn.  Ergo  totaliter  &  finaliter 
gratia  Dei  excidcre  pofiamt  fideles. 

58.  Refpondemus:  Utiocus  hic  rede  intelligatur,  h^ec  tria  obfervanda  fianf. 
I.  Qualia dona ilh,  de quibus  Apoftolus loquitur,  accipiant.  2.  Quale peccatum ad- 
mittant.   3.  Qua  pcena  afiìciantur. 

59.  I.  Dona  fùnt ,  illuminatio  mentis  :  guflus  doni  cacleflis:  participario  Spiritus 
fandi,  verum  hxc  dona  etiam  in  hypocritas  &  temporarios  cadere  pofìbnt.  Quare 
tenendiun  hiceft,  amplius  &pra:ll:anrius  quid  requiri,  utquisvere  fit  fidchs,  quam 
recitata  illa  dona.  InDci  enimfihum.  adoptari  eum  oportet,  Eph.  i.  ^.  Spiritum  ado- 
ptionisuthabeatnecefleefl,quiSpintuiluotelletur,  eumcfl'e  DeiFihum,Rom.  8. 
15.  \6.  Spiritum  Dei  &:  Chriftì  inlè habitantem  habere  debet.  Rom.  8.9.  Rcgen<  rari, 
fàndificari,  vivificari  eum  oportet,  &:c.  Iohan.3.  i.  Cor.^J.i'.  Ioh.(J.  Demde,aliud 
eftguflare  donum  cxlefi:c,quam  piena  eius  perceprionc  fruì.  Quemadmodumcnim 

"^cibum  oblatum  guftat,  fed  mox  refpuit,  nec  m  ventriculum  trnjicit:  fic  illi 
:dinem  quandamEuangelij  guftant,  lèd  nihil  in  cordis  ventriculum trajiciunr. 
^tura  vero  decer, vere  fidelesnon5antumguftarcChnltumjlèdhabereChr!flum 

habùan- 


KATIONALÌS     DORDkÉCHTANÀ-  iJi 

nabiciincemperfìdem  in  fùis  cordibus,  Eph.  3. 17.  Iccm,  eoseflc  radicatos,fundatos 
&  iùperilrLiilos in  Chrifto  leiù  Domino  noftio ,  oc  coniirmatos  in  fide ,  Ephef."  3.  i8i 
Cololl.  2. 7. 

60.  Secundo.  Peccatum  c[uodadmittunt,c(ì,ut  A^oiìolusinciim, Si proLzi\tfitur. 
Hic^r^//i:^y»f  noncftpartictiLirJs  c]i!idam  iapJiis  hominis  Chiiil:ianì,  inhoc  vcl  illiid 
peccatLim,contrapnmamaiitfcciindaml  abulam  Lcgis  aduiiiliim:  i\:d  dì  uiiiverià- 
lis  &  cotalisapoilafia  &:  dcfcftio,  ab  agnira  Eiian^^dij  veritatc,  qua  defctlionc  t^uis 
non  ex  parte  Dcum  oftcndir,  led  totani  Dei  niaicilatemdclHnato  aamio  contemmt, 
omniquc  Dei  gratia  fèmctipfum  excludit.  Dcmde,  quod  Filium  Dei  Eleb.  10.  20. 
conculcar,  &c  Spiritum  Dei  contumelia  afficit.-Unde  manifcflum  e/r,  Apoftolum  hie 
depeccato  in  Spiritum  S.ioqui  ,  quod  ChriftusMatth.ia.  3 1.  blafphcmiam  in  Spi- 
ritum S.  vocat;  quoniam  qui  illud  conimittunt,  guflum  gratia;  &  virtutis Spiri- 
tus  lànfti  quem  perccperunt,  probro  afficiunt  &:  oppugnanr. 

61.  Tertio.  Pa:naeorum,rcfl:e  ApoftolojVcrOj.  pnrnaefl-;  Quod  non  rcnovcntuf 
adrcfipifccntiam:{ecunda,quodpropeGcaiiseorumnonfìtrcliqua  holHa;  icd  hor- 
rcnda  quxdam  cx{pC(ftatio  iudicij  &  ignis  ferver,  Hcb.  io.  26. 27.  quoniam  tale  pec- 
catum non  rcmitretur  eis,  ncque  inhoc,  nequc  in  futuro  iecuJo  ,  inquit  Chnflus 
Matth.  1 2. 32.  idell ,  nonrcmittitur  in  trtcrnum ,  Marc.  3. 29.  Cimi  icaque  hic  noa 
de  vercfidelibus,  fcddehypocritis  &remporarijs,  qui  in  Spiritum  fànftum  peccare 
poilunt  fquopericuloexemjf^ifuntelecli,  Matth.  24.24.)  agatur, nulla  ratione  inde 
concludituc,  clcftos  &  vere  tìdeles  fidem  &:  Spiritum  làndum  totaliter  &  finaliter 
amirtcre,  &  xternum,  ut  Remonilranrcs  doccnt,  perire  pode. 

61.  Objcól.  3.  Petrus  dicit,  2.  Pet.2.  I.  Quoldam  Dominum  qui  illos  njercatus 
eft,  abnegare,  &:cclcremperniciemribiaccerlcre:  Ergo  £delcs  fidecxcidere  &  pe- 
rire polle.  Rcipondemus  i.  Petrus  de  plcudoprophetis&rfaliis  dod-oribus,atque  de 
i)s,quipcrilIos  fèducuntur,  loquitur,  nonautem  de  vere  fidelibus,  veri.  i.  &:(èqq. 
2.  Quod dicir,  Dominum  illos  mercarum,  refte  inrelligendum  eft.  Quos  enim  quaz- 
fomercatuseftDominus?Rcfpon.  Angelus, Mat.  1.21. Libera  vitpopulumfuumà  pec- 
carisipfius.  Et  Chriftusip{e,Ioh,io.  15.  Animam  meam  ponopro  ovibusmeis.  Quis 
veronovir,qua:namfìnrChriftiovcs?  Re/pondetChri.ftusIoan.  io.  14.  Egoagnbl'co 
oves  mcas.  Novitetiam, ibidem verf.2<J.  quinamnonfintcxovibusliiis.  Et  Paulus,- 
z.l^ivn.i.i^.Solidufnfii/ìdameptumDet  fìat,  hahem  fiqillum  hoc:  l^vit  Deminuf ,  q:ii 
funt  fui.  Sciebat ne  &: Petrus,  quinam  ellent  illi  quos  revcra  mercatus  eratDomi- 
nus?Neqnaquam,  foli  enim  Dcoilli  lunt  notij  ut  dcmonftratum  eft.  Curego  dicic 
quofdam  abnegare  Dominum,  qui  illos  mercatus  eft;  Reipondemus:  Hoc  arcanum 
illi  Deus  peculiari  quadam  revelatione  nonparetecerat.  fed  ex  cauiis  iecundis  ià. 
probabiliter  colligebat,  nimirum ,  quia  baptizati  erant  in  Chrifti  nomine  :  profire- 
bancur  Chriftum:  &:  fidem,  qua  aiebant  iè  pef  Chriftum  elle  redemptos  &  libera- 
tos.  Ergo  Petrus,  cordis  eorum  fcrutationcm  Deo  rclinqucns,  ex  caritatis  regula 
ftatuebar,  eos  vere  elle  redemptos,  donec  contrarium  ex  dodrina  &  fadis  eorum 
apparcrer.  Sic  Ador.  8. 13.  &  ipfc  Simon  Magus  Phihppo  euangelizann  credidit& 
haptizatus  eft,  &  à  Philippe  prò  genuino  diicipulo  tuit  habitus  ;  perdurabat  enim 
apud Philippum.  Cum  vero  ambitione  &avaritia  dudus,  Spiritus  làndi  dona,pecu- 
niamApoftolisoftercns,  emere  vellet,  hypocnfin  fhampatefecit,  quam  Petrus  ex  re 
nataagnofcens,  dixitei.  Pecunia  tua  tecum  pereat,  cor  enim  tuum  non  eft  rediun 
inDeiconfpedu. 

65.  Adplures  Remonftrantium  objediones,  nimia;  prolixitatis  evitanda  caufà 
refpondere  iuperfcdemus  :  Quare  ad  fecundam  ludicij  noltri  partem.-,  Confidera- 
tionemnimirum  ciufdem Articuli  5.  progredimur. 


X  ^  C  O  N^ 


x^6  A  C  T  A      S,Y  N  O  D  I 

C  O  N  S  IT>  E  RAT  IO 

Sente  riti  A  ^R^onHrant'mm  circa'\.  ^ìArticulum, 
De  Pcrfèvcrantia  Sandlorum. 

QuarfHo  I.   Q  Irne peiTeVerahtia Vere fidelium  infide  efFefbum  Eledionis  ad  falurem  ?  y.egant 
^  KfmonHr.  adVFal.pag.  74.  Et  Thtjì'exhibìta  i .  x^rtunli  5. 

Antithesis. 

Perfeverantia  vere  fidcliumin  fide  cft  efFeftum  cledionis  ad  ralurem,  Rom.  8. 
^nos  v^-xdeHinAvit-,  eos  vocavit.  Loquitur  autem  de  vocatione  efficaci ,  qu^e  com- 
pìcditur  ipf am  fidei  donationem.  Deinde,  qtios  l'oca'vh-,  eosyiUiJica'vit  é-  glorif caviti 
\\xc  o-lorifìcatio  inchoacur  in  hac  Vita,  quando  fandificamur,  pcrficitur  autem  &: 
completur  in  vita  futura.  Ex  initioitaque  de  complemento  certi  ibntfideles.  linde 
coIli«^iturperfèverantiamin  fide  &fànàificationcm  ex  prxdeftinaticne  oriti, eiufque 
efFeòtum  efle.  Quodcumin  confiderationibus  noftris  ad  Artic.  i.  pluribus  proba- 
verimus,  nolumuS  actum  agere,  eademque  cum  tsedio  repccere. 
QusftioII  An  perfeverantia  in  fide  fit  donum  Dei  morte  Clirilliparturn?  Negant  Remenjl .ex- 
'  frejfe  Coli.  Hag.p.  407.  Im.  4. 

Ahtithesis. 

Cum  perfeverantia  in  fide  fit  effeftum  eleftioniSjneceffario  fequiturjquod  quem- 
adniodum  clcdtio  gratuita,  vocatio,fides,  &c:  Sic  etiamipfà  fit  gratuitumDei  do- 
lium.  Sic  enim  exprelfe  dicit  Apoftolus ,  ad  Phil.  2. 13.  Dem  ìs  est  -,  qui  ejjìcit  in  vohis 
^  ippum  l'Ielle  dr  ipfiff/  perf cere  prò  gratuita  fia  benevolentia.  Et  cap.  i.  29.  Grata  da- 
timi cH  vohisin  Chrilii  neqotio  nonfoliim  in  cum  credere, [ed etiam prò  co  pati-,  hoc  eft,  ih 
cruce  etiaili  &  calamitadbus  prò  Chrifto  fuflinendis  in  fide  perfbverare,  &vitam 
potius  prò  Chrifto  fondere,  quamfidem  abnegare  velie.  Undc  manifefte  colhgi- 
tur,  perieverantiam  non  eife  tale  Dei  donum,quo  Deus  dat  tantum  potcnriam  per- 
fcvcrandi,  fi  homovelit,  ut  Remonftrantes  fubinde  vocabulo  doni  Dei  ludunc  & 
£illunt>fed  tale,  quo  etiam  ipfumadu  perfeverare  datur.  Nequaquam igitur  vo- 
lunrati  hominis,  fcd  foli  Dei  gratix  acceptum  fercndum  eft  donum  perfcverantia\ 
Qu^fllo  III.  -^l'i  Perlèverantia  fit  conditio  N.  Fcederis,  quam  Deus  prò  liberrimo  flio  arbi- 
trio, inter  mulras  poflìbilcs  prsefcripfit ,  &  ante  peremptoriam  Elcdionem  ad  pec- 
catorum  remifllonem  in  homine  prserequirit.  Affirmant  Remonftr.  pailìm;  videa- 
tur  prima  eorum  Thefisin  Coli.  Hag.  &  adFFal.pag.^6. 

Antithesis     I, 

Perfeverantia  non  eft  conditio  N.  Fcederis,  qux  ab  homine  praeftandaprxrequiri- 
tur,utpromifrio  Novi  Fcederis  lìt  firma  :  fcd  eft  ipfiffimum  Novi  Fcederis  donum, 
quod  Deus  gratis  eledis  liiis  fé  daturum  promifit.  lerem.  31.  &33, 34.  &  cap.  52.  38. 
39.  40.  ^ 

Antithesis     II. 

Cum  remiifio  peccatorum  fit  primum  novi  Fcederis  promifl'um.  lerem.  31. 33. 
nonprxrequiritur  ad  cam  confcquendam  perfeverantia, fedeam  ut  ahud  priori  an- 
nexumNovi  Fcederis  donum  fubfèquitur  ,  quod  ex  formula  novi  Fcederis  manifc- 
ftum  eft.  Pangam  enim  inquit  Dominus ,  cum  ipfis  fcedus  perperuum,  Se  revcren- 
tiam meamindam  animo  ipfòr.um,  &non reccdcntamplius ànie.  lerem.  3 z. 40. 

A  N  T  I- 


NATIONAL  IS     DORDPvECHTAN^.  2^7 

Antithes.     III. 

Ncque  pra^requinturperfe veranda  ante  peremptoriam  elcdioncm  ,  cum  Sacri 
ScriptLirajdejcjufmodi  ab  hominibiis  novatoribus  confi  età  eIc(fl:ionc,nihilnovit:  feii 
eft  cledioniscjus,  cuius  ScripruramemimCjquxfadaellin  Ciinfto  ante  mundi  jacla 
fondamenta,  elfeòtum,  ut  iupra  oftenkim. 

An  homoperfeveranriamjhabitu iìdci &: obcdicntie percrebros  credendi &obc-  Qusflio IVi 
diendi  ad:us  acquifito,  facile  prxftare  pofHr,  &  accedente  interno  Spiritus  auxilio,ac 
Iblatio  prxflare  velit.       Sic  Remonshantes  fajjtm,  E^tfcop.  in  Thejib.  de  condit.  Noz^i 
fosderis. 

Antithesis. 

Fides  vera,  viva  &juftifìcans,  dequanos  loquimur  ,  non  eft  habitus  percrebros 
credendi  adus  acqui{ìtus;ièd  eft  habitus,  per  ordinariam  Verbi  pra:dicationcm  &:  • 
Sacramentorum  uiLi  Dcigratiaini:ufijs,iìveinitium,  feuincrementumfìdeiipcdes. 
Hinc  Dilcipuh  fide jam  pra'diti  orant,  Botninc  adaiige  nohisfdcm.  Lue.  17.  %.  Poliu- 
mus  equidcm  nos,  Spiritu  Dei  adjuti,  qui  aurcs  perforar.Plà.40.  verbum  Dei  attente 
audirCjSacramentis  uti,preces  prò  augmento  lìdei  fundcrc;  ièd  ipfi  noftris  vn-ibus,(Sj, 
utioquuntur,  crebris  credendi  adibus  fidem  augere  nonpoilumus,  ideoque  (ìcuct 
iplàiides,itaetiamejufdemincremcntum  &:  complementuni  aiolo  Deo  provenic; 
Cui  fòli  dcbcturomnis  gloria. 

Falfumitaque,quodperfèverahtiainfidc,abhominc,  accedente  interno  Spiritus 
auxiliofquod  auxilium  ipfis  nihii  eft  aliud  quam credendi  potentia)  prieftari  poflìt. 
Paulus  enim  cxprcfie  foli  Deceamtribuit,  cumdicitPhihpp.  i.  6.  Pcrfua.fitm  hnbes 
hoc  ipfumforcy  ut  qui  incept  in  vobis  bonum  op^-s,  terficiat  itfqnc  addiem  lefii  ChriHi.  Et 
i.Their.  5.  24.  §lm  vocA'uitnosfideliseft,qtit  cthimillndefjìciet.  Hinc  ibidem  Paulus 
Deum  orat,  ut  Thcflaloniccnfès  inculpatc  confcrvet  in  adventuni  Domini  noflri 
lefii  Chrifti.  Et  ,2.  The/T  1.3.  Dcogralias  agit,  qtiodfdes  eortim atigefcat.  Et Hcbr.  15. 
à  Deo  hoc  pollulat  Apoftolus,  uteosadcmne  bonum  opa-sinfìruchs  reddat. 

Perfcvcrantiaitaque  invera  fide  non  nobis,  noftrifquc  credendi  adibus  crebris, 
fed  f  biius  Dei  bcncvolenticT,  potcntise,  &  promiflìonum  vcritati  innititur  ; 

Falfum  etiam,quod  Articuìo fècundo  aficriturjftante  divini  auxilij  prom.ptitudine 
&gratia:iufEcientis  pr^fentia,  fubi  voce  gratia- more  fiio  ludunt&fallunt)  pofitif- 
que omnibus  ad  perf'everandum  ncccflariis,manere  tamcnin  hominis  potcftatc  per- 
{cverare  vclnon  perfèverare,  hominemque  cauiàm  elle  phyfìcam  perfeverationis. 
Voluntas  enim  rcnovata,licet  pliyfìcc  velit  quod  vult ,  &  velie  ipflim  merito  homini 
tribuatur;tamen,ea(|uxDei  flint,  non  vultphyficc  f'e'd  Spiritu  Dei  mota  hyperphyfì- 
ce,  ideoque  phyfica  caufà  perfcvcrantia:,  qua:  donum  hyperphyfìcum  eft ,  dici  non 
poteftnecdebct. 

Deinde  Dei  auxilium  in  eledis  fuis  non  tantum  eft  fuihciens,red  ctiara  efEcax,dat- 
que  non  tantum  pofle,  ncque  tantum  velie  perfèverare  in  fide,  fèd  etiam  fimul  ipfàm 
adufidei  pcrleverantiam  ,  quod  ex  allatis  Scripturx  teftimoniis  luculenter  evin- 
citur. 

An  qui  mediocrem  diligentiam  in  hifce  duobus  adhibet,  ut  contra  clarum  natura-   <Ii*'"o  ^' 
lisrationis  &  fupernaturalisrevelationisdictamcnnon  peccet ,  &:  infirmitates  fuas 
emendare  non  negligat,  injudicio  divino  perfèverare  dicatur?  Sic  Eemonjl.  in  Declar. 
exlnhita. 

An  T  I  T  H  E  s.      I. 

Cumratiohumana  in  rebus  divinisca:cafìt,utfupra,Artic.3.  &:4.oftenrum;dic1:a- 
men  rationis  naturalis  in  iisnullum  locum  habet.  Ideoque  pafllm  monemur,  ne  hoc 
quodratio  diktat,  fed  quod  Deus  in  Verbo  fuo  requirit,fectemur:neque  faciamiis, 
quodreclum  eft  inocuhs  noftris ,  fed  in  oculis  lehovx.  Deutr.  4*  verf  i=z.  Et  7. 
éc  i2,&:c. 

X  4  Anti- 


248  ACTA      SYNODI 

A  N  T  I  T  H  E   S  I  S       II. 

Centra  i-ationisnaturalis&revelationisfupcrnaruralis  didamen  non  peccare,  &c 
vitam  emendare,  non  eli  in  ullius  honiinis  anlmalis  poteftatc,  ièd  Iclius  Dei  cfl:  bene- 
ficium.  Quomodo  enim  homo  non  renatus  natura:  lumine  utatur  &L  abutatur  ,  ex 
1.  Cap.  Rom.  iàtis  {iipcrque  liquet.  Et  quomodo  multi  fupernaturali  revelatione, 
flìvc  illa iìt  Verbi prxdicatio,  fìve  interna, ?cd commums  tamen,  mentis illuminatio) 
■  donatijturpitcr  tandem  dcfìciant,  ex (J.  cap.  ad Hcbr.conftat. 

Antit  h  es.     III. 

Utquism  fide  perfcycrct,  nonfufficit  naturaJis  rationis  ncque  fìipematuraJis  re- 
Velationis  didamcn  :  icd  cademvis  &c  potentia  divina  qua  Deusfìdem  dedit,  &cor 
novumindidit ,  ad  eorundem  bonorum  ipiritualiumconièrvationemrequiruntur. 
Non  enimvirtutehominis,.fed  Dei  cuftodimuradfàlutem.  t.  Pet.r. 

A  N  T  I  T  H  E  s.     IV. 

Non  peccare  centra  rationis  naturalis  &  fupernatinalis  revelationis  drdamcn  ac 
vitam  emendare,  non  iunt  ipf  à  in  fide  peribverantia,  fcd  fidei  perlèvcrantis  effedum. 
Nulli  enim  nifi  vera  fide  donati  ,  in  caque  divina  gratia  perfcverantes  ;  (li cet  non 
seque  firma  fcmperfitfideSjlèdcum  tentationibus  &:  dubitationibus  variis  luftctur;/ 
peccata  vitate  &  vitam  emendare  ftudent.  Hinclacob.i.  probat  veramfidempet" 
bona  opera.  Et  PaulusGal.5.  percharitatem,perquam  efEcax,  &:finequibus  mor- 
ula eflcdicitur. 
Quxftio  VI.  Anilla  fides,  non  peccare  &  vitam  emendare,  gratiofe  vitae  zternìe proemio  àDeo 
digna  cenfeatur.     <^'l^rm.  Remonsi.  infiin  DecUratione, 

Antithesìs. 

Etiamfi  fidelcs  peccata  vitate  &  vitam  emendare  omnino  teneantur,in  eoque  ipf» 
ómni  cura  &:  ibllicitudine  incumbant,Deus  etiampiis  promifllones  dederit  \iz:e.  pre- 
fentis  oc  fu  tuta;:  minime  tamen  peccatorum  fuga  vita:que  emendatio ,  ncque  ipfà  fi- 
des etiam  vit^e  a;ternc  prxmio  digna  ccnfcntur,ac  fi  Deus  fugam  hanc  peccati  &:vit2e 
emcndationem,tanquamhominis  opus  vita  dignum,titSEpra:mioremuneretur.  Vi- 
ta enim  arterna  eft  gratuitum  Dei  donum,  morte  Chrifti  partum ,  quam  nos  fide  ap- 
prchendimusi  atqueita  non  propterfidcm ncque  proptet  vitx  cmendationem  ,  ied 
per&propter  Chriftumvitie  aeterna;  praemio  gratiolc  digni  cenfemur.   Romanor. 

QiaEft.  VII.  Anquotics  vere  fidelesopusaIiquodcarniscommittunt,toties  veramfidcmtota- 
litcr  amittant.  Et,  an  in  Spir.  Sandum  pecccnt,&  ad  mortem,  ac  in  peccatis  peri  ève  - 
rare  &:mori  atquc  itatotaliterac  finalicer  à  lalute  excidere  poflìnt,multifqucillud  fi- 
delibus&rregenitisevencrit,  ac  etiamnumnon  raro  evcniat.  Affìrm.  Remonjlranteì 
'Thefihiis  de  5.  Articulo  exhib.'^.^. 

AntithEsiS     I. 

Verefideìesfidem  totaliternonpofilTnt  amittcre,  etiamfi  fides  cofurn  faspenume-; 
ro  vacillet,&:  tentationis  tempore  quali  conlcpitafiibinde,  &:  carbonibus  in  fgneab- 
fconditis  fimilis  clic  vidcatur. 

Antithesìs     II. 

Ncque  iidem  vere  fideles ,  etiamfi  peccent  faepenumero  ,  &  ex  infirmitate 

r        opera  carnis  l'ubinde  patrent  &:  labantur  ;   tamen  non  pcrleverant  in  peccatis 

ncque  in   iis  moriuntur  ,    nec  finaliter  ac  totaliter  à  làlute  cxcidunt ,  nuilif- 

<^uc  unquamvere  regcnitisilludaccidir.     A  lehova  enim  grefllisviri  flatuuntur, 

cujus 


NATiONALIS    DORDREC.HTAN^.  ì^ 

tujus  dclcdatur  via.  Cum  caditnon dcjicitur,&  Ichova  fuflcnratmanui-n.Pfàlm.37. 
Ì3. 34.  Vere  fìdeles  /ìintarbores  bonx  Icmpcr  vircntcs,  &c  fruduinfcrcntes  ino  tem- 
pore.Pfàl.i.Dòmuseorumfiiprapctramfundata  efljideoqucnbnfubvcrcctur.Mat,^. 
Suntd  Parre co^lcfti piantati, idcoquc non  cradicabuntui-jMatth.  15.  Namilleom- 
hcm  palmitcm  qui  fcrtfrudiimpurgat,  utplusfru£tusadfci-at,  Ioh.i5.3.&:c. 
-  Chriftusetiamindcfìnentcrpro  eis  intcrccdit,  ne  deficiat  fidcscorum,  Lue.  ii. 
Nam  ncquisilludfolius  Petti  ptivilcgium  fuilleautunict,  Paulus  omnibus clcdis 
hancgratiam  fieri  tefl:atur,quod  Chriftus,quiproiismortuuscfl:,  ctiam  prò  iJlis  in- 
terpcllet,fcdens  ad  dcxtram  Patris,  Rom.8.  Et  Johannes  hoc  argumento  omncs  fide- 
Ics  confòlatur,  quod{ìpecccnt,advocatumh'abcantapudDeiim,i.  lohan.i.  Chriftus 
autem  prò  fiais  orans  femper  exaiiditur. 

Ip{ì  etiam  fidcles  quotidie  prò  augmehto  donorum fpiritualium  &: pcrfevcrantia 
in  fide,  Deum  invocane,  clamantcs,  ó  Domine,  confirma  in  nobis,  quod  operatus  es. 
Habcnt  autem  infallibiles  profniirioncs,  fi  quid  in  nomine  Filii  petivcrihc  refte  ,  &C 
qucd  pctcrc  licer,  illudfcaccepturos. 

Dona  etiam  &vocatio  Dei  flint  à/^siSywsA»)^  Roman.  11.  Pcenitentiaque  abfcondi- 
taeft  ab  oculiseius,  Hol.  13.14.  Ideoquequodca-pitin  eiedis  flus,  fideliterctiani 
pcrficier. 

AntitheS.     III. 

tlndc  etiam  aiiudcolligitur,nimirum  vere  fideles  in  Spiritum  S.  nunquam  pec- 
care. Qui  enim  deftinato  odio  veritatem  agnitam  malitio/e  oppugnane,  eamque 
perfequuntur  &c  medioTublatam  vokmr,  ij  vere  fidelesnunquam  fuerunt.  Hinc 
lohannes  dicit  eos,  qui  ex  Deofi.mt,  non  peccare  ad  mortem^  cum  icmcn  Dei  in  cis 
fit& mancar,  i. lohan. 3.&:5. 

Annullusvcrefidelisdeperreverantia&  falutefiiainhac  vita  poflìt  eflc  ccrtus,  Qyjgjt,  ^.„v 
abfquc  fpcciali  revclatione.       Sic  fentinnt  Remonjìrant.  locis in  Thejib.  di^atis,  ci- 
tatisi 

Avi  tith  e  s  is, 

Omncs  vere  fideles  de  Tua  pericverantia  &:  falutcetiainabrquerpccirdireveland- 
lìe,  certi  elle  poflunt  &  debent.  Spiritus  enim  S.tci1:ificatur^pirituinofi;ro,  quod  fi- 
mus  filij  Dei,  Rom.  8.  Eft  autem  hoc  tellimonium  SpiritusSandinon  extraordina- 
rium  &:  speciale,  ut  Enthufiafì:^,  Pontificii  &  Remonlbrantes  fòmniant  ;  fcd  ordina- 
rium  &  omnibus  eledis  commune.  Nam  Spiritus  S.  per  ordinariam  Verbi  prcdica- 
tionem,fidemin  eledris  operatur,perque  eam  fidcm  tcftificatur  Spiritui  noftro,  quod 
lìmusDeiFihi.  Exempligratia:  Mandar  Deus  in  Verbo fiio  ut  credamus;promitti£ 
tuiT-  nos  forc  lalvos  :  per  illudmandatum  autem,  perque  illam  promilllonem  iterato 
repctitamelletHcaxin  cordibusele(5lorum,fidemqueineisoperatur  ,  ita  ut  vere  di- 
cere poffint,  le  credere  in  Dominum  leiiam.     Hinc  ita  infallibiliter  concluduntj 

^^i  credit  in  'Dominum  Tefum-,fal'viihituri 
Ego  vere  in  Dominum  lefum  credo. 
Ergo  fdvahoTi 

Non  itaque  ha:crpeciaìis  aìiqua  revelatio  cfl:,  qua  aliqui  tantum  fideJes  extraor- 
dinaria  ratione  de  lliaperleverantia  ccrtiorcntur:  fèd  ordinaria  ,  qua  in  danda  fide, 
eaque  in  omnibus  eledis  confervanda, ordinarie  Spiritus  S.  utitur. 

Ca:tcrumde  certitudinenoftra:eIeftionis  &  conièquenter  perfeveranti^e  in  fide 
clc£torum,in  confiderationibus  noftrisadSi  quarftionem  Articuh  primi  teftimcniar 
&:exemp]a  varia  in  medium  attulimus  ^  quar  rcpetere  nunc  rupervacaneiim  pii- 
tamus. 

Ancertitudo  pcrfevcrantia;  ^rfalutis  ad folidam  fidclium  conrolationem&:  con- 
fcientiarum  paccm  inhacvicalitncceflaria.     Ncgant  RemonJl.TheJì.cxhfb.2,.  QuaelUpix; 

Tarn  eft 


Z')0 


ACTA      SYNODI 


Antithesis, 

Tarn  eft  neceflanaccrtitudo  falutis  &perreveranti3e  adfolidam  confolationcm  Se 
confcicntiarum  tranqulllicatcm,  ncqui  contrarium  ftatuunt,&:  DeofuamgIonam,&: 
hominibus  vcvum  in  vita  &:  morte  fblatium  fàcnlcge  fufFurcntur.  r.'eum  cnim  fìngunc 
inconlìliisfiiismutabilem,  &  ab  hominibus  noicntibus  aut  volentibus  perfeverare 
abiùrdiilìmedcpcndcntcm,  &  hominibus  ftimulos  dubitationis  de  falute  iiia  infi- 
gunt,  anfàm  ad  defperationem  pia;bent,atquc  ita  afflidas  confcicncias  mirum  in  mo- 
dum cxcarniiìcant,  Quomodo autem  Paulus remetipfum  adeoque  omnes  eledros  & 
lìdeleshocargumentolohdeconfbletur,  decovideatur,  cap.5.  &8.  adRoman.  Item 
2.  Tim.4.  Parata  fi?  tnihi corona juHitix, ncque  mihifolum,&LC.  Et  1.  Theil.5.  9.  Non con^ 
jìituit  nosDem  adircm^fed  adfa.lutemconfequendamfer'Dominum  nofirum  lefum  Chriftum, 
Quxftio  X.  An  dod:rina  de  Pedèverantia  ex  le,  natura  &  indole  iiia  vera:  pietati  Scroti  rchgio- 
ni  fit  pcrniciolà ,  i'crviatque  ingenerand^e  ac  mollis  pulvinaris  inftar  carnah  fecuritaci 
fovendae. 

Sic  Remonlir.^ajjim. 

An  T  I  T  H  E  s. 

Cum  omnia  ea^qua;  ad  verampietatem  &ftudiumrehgionis  fynccrc  promoven- 
dum  pertinenc,  ceu  flint  Verbi  auditus,Sacramentorum  ufus,preces  ardentes,cxhor- 
tationes,comminationes,terrores,&c.totidem  media  fint ,  per  qua:  Deus  donum 
perf'everantiaclargitur:  indubitato  hincTequitur,  do(5lrinamdeperfeverantia  piccati 
&:  rchgioni  minime  elfe  perniciofàm, neque fervire  carnah  fecuritati fovenda;. 

Qu_inpotiushominemexcitar,  ut  in  cimorc&:  tremore  fàkitemfuamopereturjme'.' 
diifque  per  qua;  perfeverantia  datur^icrtudiofe  accommodec.  Deus  enim  pecencibus 
dar  Spiritusfuiaugmentum.  Hoccumnorintfideles,  avide  )ufticiam  fìciences,inde- 
(ìnencer  Deum  precibus,  prò  incremento  donorum  fpiricuahum  &  perfeverantiae 
dono  ibllicitant.  In  primis  quando  fiiam  infìrmiratem,  &:  ad  omne  malumi'quacenus 
adhuccaroiuncjpronitatem,  Deique  adverfiis  peccata  indignationem&graviflìmas 
caftigationes,etiam  fìhorumfuorum,confiderant,noncef]antinquam,ficuci  expro- 
fundis,Dei  auxihum  prò  fànfta  in  omni  bono  perfeverantia  indefìnentur  implorare. 
Tantum  itaquc  abcfl:,  utha:cdod:rinahominescarnahrerfccuros  reddat ,  uc  potius 
inflar  ftimuh  &:  calcaris  fànftis  admonitionibus  ad  vigilantiam  &  omnia  pietatis  ofE- 
eia  cxcitet  &  impellat. 
Qusflioxi.  Andubitatiolaudabihsaccum primis utihsdicenda  fìtJ 
K^ffirmant Remonìtr .  ad  VVal.fag.j'). 


Antithes. 

Cum  dubitatio  verefìdchshominis  deTaluterua,  Dei  gloriai  advcrrctur,ac  fì  non 
efrecinfliispromifrionibusverax&  conflans,  hominemque  fèmpcr  anxium  ceneac, 
acque  ita  Deum  fUa  gloria,  homin'es  aucem  veracónfòlationefpoliec  ,  nequaquam 
laudabilis  &ucihs,fed  potius noxia  &:vituperio  dignacenf cri  debct. 

Etfì  dubitatio  talis  laude  digna  ccnfctur,cur  toties  Chriflus  il]udinculcar,rantum- 
modocrede?&:c.  Cur  dicimus,  credo  remiflìonempcccatorum,  credo  vitamxter- 
nam,fidubitandumadhucefl,anunquam  cafìmusconfequuturi  ?  ^gre  fere  homo 
intcger,  verax,fìdus,fì  promicrenci  fìdcm  habere  derrecles:  quanto  magis  Deus,fihac 
ignominia  cum  afficiamus,  quod  promiccenti  non  crcdimus  ?  ac  lì  verax  &  conftans 
nonefl'et,neque  poti ens, qui  poflìt&  velie  quod  promi{ìtprxfl:are?,^/4;*^/^//-,inquic 
lacobus, /&«/■/«  esifluBui marlf,quiventis agitatur  é^jaBatur->  cap.  i.  Nequaquam  itaque 
laudabilis  dubitatio. 
Qusft.  XII.  AnfìdeSCT€9ffxa</)@-fìtvera  fìdesjuftifìcans,&Deo  grata quamdiù  durat,  ncc  dif-. 
feratfpecie  à  vera  fide  ad  fìnem  duratura,     <^ffirm,  RemonUr.  in  Declar.  exhih. 

A  N  T 1- 


NATIO  N  ALI  S     D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ^.  iji 

AfJTITHESIS. 

Fides  OTd"««^^«f  noncftfìdesverajnequejuflifìcans.idcoquehcc  vere nec proprie 
Deo  grata,  ac  proinde  Ipecie  diftert  à  iìde,  ad  fìnem  duratura.  Nam 
T.  Defìnitione diil'erunt.  Fides  enim  juftifìcans  eftilkid  quo fiiblìftunt qua:  fpcran- 
tur,8cquajdemonÌLrateaqua:noncernuntur;  Ibdfìdcstcì-nporaria  dì  hiftorica  tan- 
tum cognitio,  cum  qua  communis  quxdam  mentis  illuminatio ,  quse  etiam  reurobis 
datur,  conjundà  eft,  Flebr.  6.  4. 

2.  Subjedo.     Nam 

I.  Fides  vera  in  terra  bona  reperitur^hoccfl:,  ineleftis,  A^Iatth.  13.  temporarix  au- 
temfìdei  fundamentum  eft  terra  perrolà. 

1.  Fides  vera  habet  radicem  firmam  &immotam  :  telliporaria  minime.  Ibidem 
enim  exprefTe  de  ea  dicitur,  quod  radicem  non  habeat. 

3.  Fides  vera  in  corde  locum  habet:  temporaria  in  cerebro  volitat,&;  ore  fefe  ven- 
di tat. 

3.  Dirterunt  Effedis.  Nam  i.  juftifìcans  tanquammanus  apprehendit  Chriftum 
ejufque  beneficia,  remilFionem  peccatorum,  juftitiam  &  vitam  xtcmsim:'^<ncu/.o(§4 
nihilminus. 

1.  luftifìcans producitfrudus, centeiìmum,rexagefimum,trigeiìmam:.tr£p'£"«a<jO©J 

nuUos,  cum  ante  maturitatem  cxarel-cat. 
3.  luftrtìcamDeoièfèapprobar:  rcip.porariahomiiiibus. 

4.  Objefto.  NamjuftificantishdeiobjecStum  eft  promiffio gratia; ,  in  é^lque  Chri- 
flusejuiquemeritum,&  merito  ejuspartuspatcrnus  Dei  favùr,qua:orr  niafìdesjufti- 
licans  apprehendit.  At  temporari'a;  fìdei  objedum  eft  terrena  felicitas ,  com.moda 
temporaria,  honores,opcs,  &cc.  Exemplum  in  Simone  Mago,  qui  credebat ,  ied  cor 
ejus  non  erat  integrum  coram  Domino  :  quxrebat  honores  &:  magnum  nomea. 
Qux  cum  tempore  perfèeutionis  •z^irKcupoi  conCequi  non  poflunt ,  deficiunr. 
Matth.  13. 

5.  Adjunclis. 

I.  Certitudinebonoiumpromilloruiii,  quccfides  fecurepoflìder.  Eft  enim  re- 
rum ipcrandarumùsre'^OT?.   At  temporaria, incerta  fìuftuat. 

?..  Perlèverantia:  Namjuftificansperfert&:obdurat,Diabolo, carni, mundo  refì- 
ftit,  temxporariainftar  herba:  in  petrolà  crefcenris,arcfcit  orto  iole. 

3.  Laetitia.  Nam  etiamiì,  quiinpetroià  fcmenexcipir,  cum  gaudio  illudaccipiat; 
gaudium  tamen  illud  taiitum  eft  in  rebus  terrenis,  ideoque  inftabile.  At  jufti- 
fìcans fides,in  Domino  Deo  iùo  tantunvIa:tatur,FiaI.32. 11.  Piàl.35.  I.  Piai.  1^4. 
In  fine.  lci.6i.  io.  Omnirio gaudeom Jehoz'a^exuhai ammaìnea-,&cc.Qn3CÌZA.(y\.ic 
harcliominumdemcntiacft,  nul'um  inter  fidcmjuÌLÌfìcantem.,qu£eeft  elecìo- 
rum  Dei,  &  temporiarn.qua:  hypocritarum propriaeft  ,  difcrimen  agnofccre? 

AnDcusquofdaminltadiopietatisdiumuItuniqueexercitatos,  invanjs  adverfi-  Qu^ft.  raii, 
tatibus  vclutiinigne probatos  extraordinaria  racjone, dono  indcfeftibilis  perfevc- 
rantia:  remuneretur. 

SieRcnionftr.inDeelar.  exhibita. 

A  N  T  1  T  H  E  s  I  s    I. 

Quodlibeticas  cjufmodi  ouxftiones  ,  qux  nullum  in  Scnptura  fundam>entum  ha- 
bcnt ,  mento,  cum  niiiil  aliud  quam  contcntionts  pariant;  ex  Ecclciìa  Dei  eliminan  - 
dos  efic  cenlcmus. 

AntithesisII. 

Deusdonuni  perfeverantiarnonproptetdignitatemaliquaminhomine,  ut  picra- 
tem,  utafHiftiones&c.  largitur:fbd  cxmeragratiacleftos  iiios  oir.nes  ,  non  paucos 
tantum  exercitatos  &:  probatos  co  dignatur.Quolcunque  enimelegit,  ilJos  vocavir, 
nimirum,  efEcacircr:  iIIosjuftificavit&  deniquc  glorifìcavir^Rom.S.  Scd  de  hifce 
plura  in  Arric.I.dePrardeftinat. 

A  N  TI- 


ajz  ACTA    SYNODI    NATION.  -DORDRECHT. 

Antithesis    hi. 

Deiudcciu-rusinftadiopiccatiSjDei  timor,  paticntin  ^tolcrandainafflidionibus 
ctiamipiaDci  dona  flint;  iiciit  Apoftolus  tcPcatutael Philip,  i.  29.  CumitaqueDeus 
li^c  omnia  iolLislargiatur,  colligitur  inde,  homincninon  polle  uno  Dei  dono  ,  aliud 
eju{demdonum,tanqLianipi-a!mium  &:  rcmunerationem  mcrcri.  Quis  enim  prior 
dcditillijUtrctributioncmaccipiat?  R.om.11.  Q_uamvisnonnegemus  ,  Deimìfiia 
dona  in  nobis  coronare,  verum  non  ex  dignitatevel  merito,  fcd  ex  grafia. 
Quaeit.  XIV,  ^j-,^  ^  q^jj^  Jodrina;  de  Perlèverantia  adha:rcns  pius  iìc ,  illud  non  habeat  ex liac 
do6trina,icdalimidc.  Sedadhoc  iiipra  qiutftione  io.  làtis  rciponlum  eft,  ncque 
liane  quxilioncm,  tctidem  vcrbis  Jii  Libris  Socinianis  exprcHanijrelponfb  prolixiore 
dignamj  lidi  Camus. 

Ideoquc  hicconridcrationcsnoilrasruperhorce  Quinque  Articuloscontrovcrfns 
fìnimus,  palam  coramDco,  fànclis  Angelis  ejus.  Se  totomundo  profìtcntcsaios hanc 
dodrinam,  variis  in  hoc  icripto  noftro  Thclìbus,Hypothefìbus  &:  Antitheiìbus  com- 
prehcnihm,  Verbo  Dei  conlèntaneam  efle  indubitato  credere.  ContrariamRe- 
monjftrantium  doòlrinam  circa hofce  Articulos  contro verfòs,  cum  ahis  eorum  mon- 
ftrisopinionum,quaruminThc(ibus  Epifcopijprivatis  Svnoplìn  habemus  brcvem, 
quibus  omnibus  trillillìmoshoice in  florencillimis  BeJgicis  Ecclelìis  motus  excita- 
runt,  eafquc  mifèrrimc  diiiìparunti  ut  falfàm>  Verbo  Dei  è  diametro  contrariam,glo- 
ria:Dei  inimicam,  verx  confolationiadvcrfam,  ex  variis  hivreiibus  coni^aram,  in  Pe- 
lagio olim,&:  nunc  in  Socinianis,  Pontifìciis,  Anabaptill:is,Libertinis,  aliilquedam- 
iiatamy  ab  omnibus  Reformaris  Ecclcfìisii;i  Germania,  GalJia,  Anglia,Scotia,Belgio, 
&ubivxs  terrarumexpIoiàm,retutat.u'n  ,  rejcdam  &c  repudiatam,ex  animo  dete- 
ftantes. 

Et,  fìharumProvinciarumProccrcs,  Patria  Patres ,  gloriam  Dei  fartam  tedam, 
pacemactranquillitatem  Rcipubl.  &  Ecclefìa^jinfuisProvinciis&Ditionibus  refti- 
tui  &  reftabilin  deliderent;  Exiftimamus  omnino,  dodrinamhanc  novam  ,  hctcro- 
doxafn  &:  taliàm  ex  Ecclciìis ,  P.ebuipubhcis  &:  Provinciis ipfbrum  ehminandam,&: 
tanquam infclix  loIium,extirpandam,  ut  quifquilias  everrendam ,  &  ut  Pharifàicum 
fermentum,  à  quo  mandato  Chrifti  cavcredebemus,  Matth.  16.  abjicicndam  &  ex- 
purgandam  eile.  Q_uodfuperef1:,Dcuraoramus  Sando  Zelo,  vtMagiftratusharurrk 
Provinciarum  accendat,quotantam  peftem  ab  Eccleiìis  Belgicis  avertane  &  ever- 
runcent,ne iì  principiis,  quodnunc  opportunum, non obftetur,  fero  tandem  medi- 
cina pareturjConcludentes  voto  Pauìino,  prò  afflidis  Ecclcfiis  Belgicis  j  Utinam 
ctiàmabicindantur,  qui  vos  conturbanti   Gal.  5. 12. 

Subfcriptum  erar, 

Sicfinttmtts  Embdan£  Ecclefì^  Mmiflri  ad 
Syuodum  V^tionalcm  '~Delcgati. 


F     I    JA(     /    S, 


I  V  D   I  e   I  A 

THEOLOGORVM 

PROVINCIALIVM. 

DE 

Quinque  Controverfis  Remonlìran- 
tium  Articulis, 

SINODO    DORDRECHTANM 
Exhibita. 

Anno  MD  CXIX. 


^1 


DE     PRIMO      ARTICVLO 

Qj I      EST 

DE     ELECTIONE 

ET     REPROBATIONE, 

ludicium  trium  ProfefToruin  Belgicomm. 

Sententia  Remonflrantium 

1)€ primi  Articuli  membro  ^  nimirum  de  Ek^ione-^ 
Prima  Thejts  Kemonfirantium, 

DEcrccum  feu  volunras  qua  Deus  confticuit  in  Chrifto,  per  Chriftum 
&  propcer  Chriftum  credentes ,  &  in  ea  fide  fideique  obedientià 
ufquc  ad  (inem  virx  perfeverantes,  qua  tales,  fervare  j  cft  ver um,  unicum, 
&  totum  Ele6tionis  decretum* 

Cefi.  Hag.  Belg.  57.  Bert.  61.  &  deìncep. 

Sententia  Orthodoxà. 

Gluam  in  nofirù  Ecckfiis  retinendam  ejfe  judicamm. 

Antithejts  prima  Orthodoxa^ 

Pisdcflinatio  ad  falutem  eft  a^rcrnum  ,  liberrimum  &  immutabile 
Dei  dccretum,  quo  prò  gratuito  voluntatis  {ux  beneplacito  quofdam  ho- 
mines  ex  univerio  genere  humano  in  peccatum  prolapfo  ac  perdite  ad  fa- 
lutem in  Chriftoclegit,  eofdemquelecundum  fuam  eleóbionem  per  ver- 
bumacfpiricum  fuumefficaciter  vocare,  per  fidem  in  Chriftum  juftifica- 
re,  fànftificare,  in  fide  aclànditateconfcrvarc,  &  tandem  glorificare  con- 
ftituit,  ad  divitis  fiixgratix  ac  mifèricordi^  demonftrationem.  Atque 
hoceft,  de  certis  quibufdam  hominibus  in  Chrifto  &  per  Cbnftumlal- 
vandis,  vcrum ,  unicum  &  totum  Eledionis  decretumc 

Antìthefeos  prohatio. 

I.  Dccrctum  hoc  Elc£lionis  effe  icternum, pater  ex Ephef.  1.4.  E/egit  roi  i» ipfi 4fu 

tequam  jacerentur  mundi  f andarne  ma. 
Matth.  15. 34.  PoJJìdete  regnum  faratttm  vobù  àjaffù  mundi  fundamentis, 

II.  Effe  liberrimum  ex 

Rom.  f .  15.  CMiferebor  cuìuiniiferebor&CC. 

Et  18.  Cuitu  vult  nnferetttr, 

Ephcf.  I.  5.  ^i pr^cdeJìinAvù  nos  prò  benevolo  affeSiitvolmtatìs  fu4^ 

A  a  a    2,  Et  vcrf. 


pP-\:^ 


À  ACTASYNODl 

Etverr.  11.  In  Chrìjlo  in  fòrum  adfciti  fumus ^  cum  ejfemiu  j)r,tdejlinati  fecimdam prO' 
■pofitum  eiu-s,  a  ut  omnia  efficit  fecitnAum  cmjìlium  Jujtvolu/itAtis. 

I II.  Effe  immutabile  Rom.9. 11.  yt propoJìtumI)ei,cjttod  eli [ecundum.  elecìionem,  ma- 

neret.  ,    : 

Rom.ii.28,&;  19.  Donailla  éj' l'ocatio  Da  einjhiodi  fiint^tU  eormn  ipfim  fxnitere  non 

.   "  -   ^'1  T         :'■■■' 

IV.  Ì>ccreHTfn  hoc-effe  ex  gratuito  Dei  beneplacito  liquet  ex  locis  flipra  cicacis 

nenipe  Eph.  i.  5.  &  11. 
Itcm  Roman. 'n.' 5^,   Hcfcr-vittio  fccunddm  elcBione'm grati xf ..Ha  cH , 

V.  Idem  eiìc  quorundam  hominum  ex  genere  huroano  in  peccatum  prolapfo  ac 

perdite  colligituréx>  "...     ■ 

Rom.9.  15.  \6.  OMiferebdrcuiuf  miferelo^. 
Et  verf.Z3 .  Fafa  mif^ricordi^t ad.gloriam  trapara^'it . 
Et  veri",  zz.  VJbi  p'raiteriti  ex  eadcm  malia ,  va(à  ir'ne  vocnntur.    Dei  autcm  in 

homines  ira  peccatum  illorum  prxiupponit ,  ut  docet  Apoftolus  Rom.i.iS. 

Ira  Dei  e  calo  mariifejlattir  adverfm  omnem  hominum  im^ieiattm  &  mj/ifuiiiim. 
Item  Eph.cap.i.  irb'i  dicimur  elefti- in  Chrifto,  idque  ut  cffemus  fandi  &  in- 

culpati.     Item  pracdeftinati  in  adoptionem  filiorum  per  leiiim  Cliriftum. 

Qnx  abfque  peccati  refpedlu  confiderari  nequcunt. 
Necnon  Rom.8.  29. 30.  &  9. 2^24.  Et  Ephefi.  7.8.  9.     Qu^ibus  in  locis  tum 

.redejn.ptio  noftri  per  leliim  Chriftum  ,  tum  vocatio  ad  fìdem  &:  refipifcen- 

tiam,  decreto  Elcdionis^proxime  iubordmantur,  nufquam  autem  hominis 

crcacio  ad  Dei  imàginem. 
'-  'Qi/àlis  d'cnique  cft  Vocatio  feu  Eleftio  in  tempore  flida,  tale  eligendi  prcpo- 

iitum  fuit  ab  alterno.    Atqui  ifta  Vocatio  feu  Eleftio  in  tempore  fatata  efìex 

corrupto  genere  humano.     Ergo  tale  quoque  fuit  eligendi  propolìtumab 

alterno. 

yi.  Eodem  eledionis  decreto  conftituiffe  eIedosvocare,j unificare,  fandifìca- 
re,  confervare  oc  glorificare  probatur  ex  Rom.  8. 30.  ^uos  p-^dcf! inii%'tt .,  eos 
locaiify  qtios  lOta'vit ,  eos  jujlificavit;  cjues  jujìificavit .,  cos  quoque  glorìjìca'vit. 

z.  Theff.  2.  13.  Flegit  fos  Deus  ah  initio  ad ^aluternin pinHifìcatione  Spritm ,  ^  in 
fde  'v£ritatÌ5,quo  'vocavtt  z'os  per  Evangelittm  nofirum  ,ad  ohtinendam gloriam  Domi- 
ni nofiri  lefu  chrijìi. 

I.  Pet.  I.  2.  EleSii  dicuntur  expr£notioneDeiPatrii,infanBifcationemSfiritm^aobe- 
dientiam  ^  afperfionem  fangninis  lefu  ChriJìi. 

Io  h  a  n .  I  o .  2  9 .  Pai  er  meus ,  qui  ea,s  mi  hi  dedif ,  major  ommbm  e  si ,  neque  quifquam  eoi 
poteft  rapere  e  manu  Patrts  mei. 

Ioli.  17.  II.    Pater  finci  e  ferva  eos  per  nome»  tuum,quos  dedif  i  mihi. 

Vii.  Finem  denique  huius  Eledionis  effe  dcmonftrarionem  gratia:  ac  miferi- 
cordia:  Deiteftatur  Apoflolus,  Rom.9.29.  &  Ephef.  i.5.(J. 


z. 


The/ìs  l^monjlrantium. 


Éteéìiio  ad  fàlutem  eft  multiplex,  definita  fcilicet  &  indefinita,  gc- 
neralior  &  particulanor  :  hsec  aut  eft  incompleta,  aut  completa,  per- 
emptoria  &  non  peremptoria,  conditionata  &  abfoluta,  &  h^c  itcrum 
vel  Veteris  vel  NoviTcftamenti. 

Remonfr.  Geld.  p.  44.  &  5^.  Adverf  Walach.  p.  34.  &  35.  &  44.  Tkef.Epifc.  de  dif- 
crimint  Veteris  &  Novi  Teji.  6.  érj. 

ÀntithS' 


NAT  lONAdrS    DORDRECHTAN^.  5 

nÀntkheJts  i.  Orthodoxtt. 

'  'Eledio  illa  'quorundam  Iiominum  ad  faliiremjram  ràtione  Veteris, 
quam  Novi Teltàmcnri,  eli:  unica,  uno  eodemque  aélu  divino  ab  a:rcrno 
peraóla,  definita,  completa,  &  abloluta:  tametfi  ex  noftio  concipiendì 
.modo,  ac  finis  diverforumque  mediorum  refpediu,  per  qu^  eleftiad 
finem  illum  fune  desinaci,  ac  Tuo  tempore  pcrducuntur  ,  diflinóli  in 
eo  gradus  confidcrari  pofIìnt,arquein  facrislicerisproponantur. 

Antìthefeos  probatiù. 

Iv  Primum  mcmbrum  huius  Thefìs,  qiiod  Eledio  illa  fit  unica,  confìrmant  loci 
citati  Rom.8. 29.30.  &  9  II. 

Et  verdi  12,13.  CÀ'lii]or  ferviet  minori  ^  quemadmodtim  fcriftum  eli ,  TacobdiUxi,  ÈftU 
odio  babai. 

Rom.  II.  I.  2,.  Nurn  igitnr  abjecit  Deus  populum  fntnn^.  f^ljìt.  T^m  ^  ego  ifrae- 
Ut it  firn  ,  fribm  Benjamin.  Non  abjecit  Deti-s  pcpulum  funm  qtiem  pr^cognovit], 
K^n  nefcitis  quid  de  Elia  dicat  Scrittura  ?  S?LC.  Vnde  conftat  eandem  elle  ele- 
ftionem  Veteris  &:  Novi  Teflamenti,  quoniarn  eodem  eleòlionis  genere 
reliqui^e  ills:  fub  Novo  Teftamcnto  coni'ervat^e  luntjquo  eas  tempore  Elise 
fuille  confervatas  teftatur  Apoftoliis. 

il.     Alterimi  mcmbrum,  qiiod  nempe  diftindli  in  decreto  ilio  unico  gradus 
polfint  coniìdcrari,  pater  ex  cadem  gradacione  ac  falutis  catena,  Roman, 
8.29.30. 
Item  Ephef  1.4.  5. 

3.   Thejts  Kemonjìrantium. 

Caufà  fine  qua  non  vel  conditio  pra^requifitaEleótionis  fingularium 
perfonarum  efì:  fides  fideiquc  obedienna  a  Deo  in  eligendis  pr^evifài 
hscque  fmgularium  "perfonarum  ele61:io,efl:  quoque  ex  Dei  beneplaci- 
to, quoniam  fcilicet  ex  mulcis  conditionibus  poisibilibus  liane  potius, 
cjuam  alias  ipfi  eligere  placuit  ad  premium  fàlucis  ac  vit^  ictern^  huic 
pis  ilio  deflinandum, 

■  In  Coir.Hag.Arr.  primo.  Adverras"W'alach.4.2i.Inthefìb.  exhibit.Thef,i.&7,' 
Grevinch.  adverfus  Amef.  pag.  iii.&c. 

3.   Antithejts  Orthodoxi^. 

Caiifà  Èlédiònis  fingularium  perfonarum  efi  liberrimum  voluntatis 
Dei  confilium  ac  bencplacitum,quo  folo  in  femctipfo  permotus  abfque 
ullo  fidei,  obedientia;,  aut  pcrfeveranti^Etanquam  cauli,  conditionis, 
aut  bonas  qualitatis,  dignitatifque  ullius  in  homitle  pr^exiftentis  in- 
tuitu,  huic  pr3£  ilio  gratiam  falutiFeram  in  Chrifbo,  per  Chriftum,  &pro- 
pterChnftum  conferre  voluit:  ac  proinde  base  Eleótio  non  ex  illis  con- 
ditionibus  efl;  facla,  fed  ad  illas,  tanquam  ad  eius  firudtus  &;  cfFe6ta. 

Aaa     3  froba-^ 


,è  ,  A   C  T   A      S  Y   N  O  D  I 

Vroh(ttÌ0  Antithejèos. 

I..  Cau&m  Bleftionis  fingularium  perfonarum  eflc  liberrimum  voluntatis  Dei 
conf^llium  ac  beneplacuum  fupra  probacum  eft  ad  Thefin  primam  ex  Roma 
■  '     9.  II.  15.  i<^.  Et  Ephef".  1.4.5.  Rom,i(.5.(3.  &;c. 

IL'  Hgeque  decretum  faòlum  elle  ab/que  ullofìdei,  obedientiae,  aut  perfeve- 
rantix  pixexiftencis  incuitii  ;   prccter  locos  jam  ciratos  demonftrant  fe- 
qucnces. 
Ioh.15.  15.   ISton  i>0s  we  elegi/ììs  -,  fed  ego  elegi  vos  &  cens'/iuii  t'os,  ut  ctitis  c^  frnclum 

ferÀtky  &fra^(ii  'vejler  maneat. 
Aclor.  13. 48.   Credtdcrunt,  qiotquot  ordinati  erant advitam  .tternam. 
Rom.p.  II.  <^ritequiim  boni  aut  mali  qnicqt'.am  fccijfent ,  itt propojìttim  Dei,  quodelijè- 

cttndum  eltSiìoriem ,  maneat,  non  ex  operiitts,  (ed  ex  loi ante, dici itm  elt  et.  &:c. 
Et  veri.  i(J.  Igitur  non  eìt  volenti^.,  nec  currentir,fed  miferentis  Dei. 
Roman.  II.  j.  ^.    Ita  igitur  &  hoc  tempore  referzatio  fecundum  ele£tionem  grafia 

f.i^ii  est, 
Ephe-f!i.  4.  'EleBi  fumai  in  iffo-,  &c.  ut  Jìwtts  faricfi  &  inculcati  coram  i^fo  in  charita- 

te:  non  autem  quia  /hn£i:i&.  inciilpati  eramus. 
I .  Pet.  I.  2 .    Elecfi  ad fin^ijìiationem  Sfirittu  éj"  ad  obedientiam  é"  afperjionem  Jàmui- 
m  Chrijìi.   Nonergo,quia  jam  per  fìdemfanguinis  Chriftiadfperfi  autobe- 
dientes  erant.     Quibus  addi  poiTnnt  loca  illa,  per  quK  demonflratur  vo» 
cationem  elle  ex  elcftione,  ac  proinde  ipfam  etiam  iìdemad  quam  voca- 
iniir,Rom.8.  Z9. 30.  ^^ups pr^defiinafit ,  eos locavit.  Rom.5).23.  24.  ubivafà 
niii'ericordia:  primum  ad  gloriam  dicuntur  prseparata  ,    &  deinde  vo- 
c  ta. 
Idem  indicant  loca  fequentia.   2.  ThefT.  z.  13. 14.  2.  Timoth.  1.  9.   ^ifervaiit 
KOS  &  locaz'it  ncs  vocatione  fanHa ,  non  ex  operibtn  nojiris ,  fedex  fuo  propojìit  (^ 
gralia,  quit  data  eHnohis  m  Chrifio  ante  tempora  feadaria. 
Idem  docent  Joci,in  qui  bus  fides  purum  putum  Dei  donum  cfTe  afTeveratur,  uc 
Ephef.2.8.  &Phil.i.29. 

4.      Thefis  Kemonfirantium. 

Elenio  incompleta,  conditionata,  &  non  peremptoria  efl:  mutabi- 
lis,  adeoqueintcrrumpi,  revocar!,  ele<5ì:ique in  numerum  reproboruna 
traniìre,  illorumque  numerus  augcri  &  minui  poteft. 

Grevinch.adverfus  Amef.  pag.137.  &  ^9^-  Renionftr.Geldr.  The£7.  ex  Artictj- 
lis  exhib.  chef.  5.  Epifc  de  Iuftifìcatione,thef.  22.  pag.65. 

4.    Antithejìs  Orthodoxa. 

Elcdio  fingularium  perfonarum  ad  fàlutem,  cum  /ir,  ut  fupra  dixi- 
mus,  «cernum  &  immutabile  Dei  propoHtum,  nec  revocari  nec  intcr- 
rumpi  poteft:  ac  proinde  electorum  ita  certus  6c  definitus  eft  numerus» 
utnecaugeri,necminuipoiIìt:  qui  licet  pauci  &  grcx  fine pufillus,  cum 
turba  reproborum  comparati,  in  iàcra  tamcn  Saiptura  innumcrabilcs 
elTe  dicuntur. 

Antithe^ 


NATIONALIS     DORDRECHTAN^.  y 

Antithepos  probatio. 

ì.  Decretum  Dei  non  pofle  revocari  nec  interrumpi  afTerit  Sacra  Scriptura. 
■     Efai.  14. 27.  lehovA  exercttnum  imvit  conftlium^qiiis  trrhumfttciet? 
Rom.8.30.   Loco  aliquoties  citato. 
Et  Gap.  9.  II.  Vi propofiittm  Bei  jecundumeleSlionem  maneret. 
Et  II. 7.   NontihtecitBem  fopulum  fmmquem pr^fiorit.   ^od reqtàrit ifrael ,hoc non 

eftiiffcfjtiHtii^tfedcle^iaJfequutifuj'it. 
z.  Timoth.  2.  IO.  Soitdumfat  Dei fundamentutHi  hahens  figillum  hoc,  NovitDeffs  eos 
cjui  ftnt  fui. 
\  I.  Numerum  Ele£torum  certuni  effe  ac  defìnitum,  ideoque  nec  augeri  nec  mi- 
nai poffe,  evincitur  ex; 
loh.  IO.  27.   Ego  oves  meaó  agnofco. 

Rom.9.27.  Etiitmfifiierit  mimermjìliorum  ijrael  ut  arena  maris^  reliquia  fervabuntitr. 
Rom.  11.7.  ^od restii; itlfael,  hocnoneJtajfeijutitM,fedele^iaJ^eqt$utifunt,reltqHÌ 

occiilltierunt. 
i.Ioh.  2. 19.  E  nohls  egrejjt  funtfed non  erÀnt  ex  ncbis .  Namft  fmfjènt  exnohis ,perman- 
filjent  Htique  nohifcum  :fedegrejji  funt  ex  nobis-,  ut  pitefieret  non  emnes  efj'e  ex  nobis. 
III.    Depaucitate&  multitudine  eledoriim,  divcrfo  refpedtu  confideratorum, 
loquitur  Sacra  Scriptura  in  locis  fequentibus. 
Macth.  20.  \6.    E. taci  ele£H, malti  vocati. 
Lu  e.  12.52.  IS^e  time,  grex  parve, 

Ap  o  e .  7 .  9 .   Eofiea  %'idi,  (j  ecce  turba  multa  quam  numerare  nemopojfftt  ex  omnibus  Geti- 
tihiis,  di'  Trjbuhtii  drc.  Jlabantque  ante  thronum  cr  /»  conjpicfu  agni. 

5.    Thejts  Kemonftrantium. 

Senfus  ac  certiriicìo  Eleólionis  completai  ,  peremptoria;,  &  abfolur^ 
ante  mortcm  haberi  non  potcft ,  ideoque  nullus  ilUus  frudus  in  hac  vica 
percipitur. 

5.    Antithefis  Orthodoxa, 

Quamvis  in  eled:is,  ante  vocationem  ipforum  efficacem,  fènfùs 
fic  nullus  eleótionis,  &pofl:  eam  vocationem  ob  varias  infìrmicates , 
confcicntia:  angores  &  conflidlationes,  quibus  in  hac  vica  fipeiaótan- 
tur j  fit  incerdum  debilior,  ob{curior  &  quodammodo  interruptus ,  non 
minus  tamen  de  Tua  elezione,  quam  de  Tua  efficaci  vocatione  &  juftifi- 
catione  ex  Tua  fide,  fidci  (\ix  frudibus ,  atque  incerna  Spiricus  Sandi  ob- 
fignatione  cerciores  effe  polTunt  ac  debenc,  idque  prò  fidei  àDcoipfis 
donacas  modo  ac  menfiira, 

tAntitheJèos  probatio. 

I.  In  cle6tis  ante  efficacem  ipforum  vocationem  fenfum  nullum  effe  fua:  elediò- 
nis  cruitur  ex 
Eph.  2. 3. 12.  Eramtu  natura filij  ir£  y  ut  &  reliqui.  tj^ementote  vos  iUe  tempore fttijfe 

abfque  chrijlo  (^c.Jpem  non  habentes  (^  Dei  expertes  in  mundo. 
Rom.  3.  9.  ^^td  igitur  ?  prMellimus  ì nullo  modo:  islam  ante  criminatifumtts  &  ludxos 
-  :  r  ;  &  Gracoi  emnes  effe  fub  peccato, 

Verf.  23.  Omnes  emm  peccaverunt  ac  deficiuntur gloria  Dei, 
Rem. ^.17.   Fi*ifiù fervi peccati,&c. 

Aaa    4  II.  In 


.8  ;A,C  T  A      S  Y  N  O  D  I  ,: 

il.   In  ele6iis  poft  vocationcm  ipforum,ob  varias  in  hac  vita  infirmitates^inrcr- 

diim  elle  debiliorcm  ,  ohicuriorem  ac  quodammodo  intcrruptiim  ,  patetex 

qiicrimonijs  :ic  lamencationibus  lobi.  Ca^■6.^.&:c.  Davidis  Pialm.31.z80 

jL^,lah5iii2..  &  feq.  Et  Sponfse  in  Cantico  CantÌGoriim.Cap.  3.&  5.4. 
III.  Éìciàós  interim  in  hac  vita  certiores  elle  polle  ac  debcre  de  (aiate  fua,legitur 
L  u  e.  I  o .  2  o .    G. 1:1  de  te-,  cjiiod  nomim  vefira  fcriftafi»t  in  cwlu . 

Io  h.  I .  i.    c)tiotqitot  eim  exce^erurit,  dedit  eis  hoc  im^,  ut  Tilij  Deìftnt  fa£fi ,  nemfe  ijs  qui 
,.         Crcdn'nt  in  fiomeneìm.  .  '  .    ■. 

j oh .  4 . 1 4 .    (^idfqiiis  biherit  ex  aquÀ  il/a,e]uam  ego  et  dabo ,  nonjìtìet  in  àtermìrn  .fedaquó. 

ilLiquamcgo  dalo  ei^fet incòfom  aqu^e  filie»tà inuitam aternam  .   Cui  confimiHs 

locus  efl  loh.  6. 35. 
loh.  10127.28.  OvesmcAnJàcem  meàm  aitdiitnt  &  fcquunturmeij  ego  do  ets  vitam  .tter*- 

nam,  yiec peribunt  in  xternuyn,  nec  rafiet  ea,s  quifqmm  e  mAìin  mea,  (yc. 
Rom.5.2.  Perquem^ncm^f:  lefiim  Chriiìnm, adduci fui/nU'Sinljaficgratiam, per quam 
■    :  ft diritti  &  f'iorif.mtir fib  j^e  gloria  Dei, 
\ . ,  Ve rf.  5 .  Spes  non pndefacn,  eo  quod cha/ itas  Dei  effufi  cfì  in  cordihm  nojlrù  per  Spiritum 

SanBum  qui  daim  efinobié. 
Verf.  9.  lujìifcatt  igtturmmc  eim  fanguine»  fervabimur  multo  magis per  eum  ab  ira  ilk 

Dei. 
Ro  m,  8 . 1 4.  ^(Otqnot  Spi>  kit  Dei  aguntur,  ijfant  Tilij  Dei. 
Verf.  35.  Non  enim  accept/ìis  Spiritum  fervitiitiutd metum ,  fed  Spiritum  adoptionif,  per 

qucm  cìamamm ,  Abba  pAter .  ^^ji  ipfe  Spiritu-s  tefiatur  una  cum  Spirita  nojl,  0  nos  ejfe 

Ti  ios  Dei  ;  ^iodj!fltj,etiam  h^redes,  h.eredes  quidem  Dei,  cohxredesautem  chrijli.  Ec 
Veri'.  35.    c)uii  t.os  fcparahit k chantate Chrijii.  Et  Icq.  ufque  ad  lìnem  capitis. 
I.  Cor.  1.  9.  IO.   Deas  ea,qu£  qs paravit  qui  ijjfim  diligunt,  nobà  revelnitt per  Spiritum 

fnuni.  (jrc. 
z.  Cor.  1.21.    0;fi  nos  confirmat vohifcum  inChrifium  (^  qui  unxit  nos ,  Deus  ejl.  j9«i 

etiam  ohfinnarit  nos,  mdiàitque  arrhdbonem  SpiritUs  cotdibtis  nofiris.  Cui  correfpon- 

detlocus,  Eph.  1.13. 14. 
a.  Pet.i.lò.   Studile  eleEiionem  &  vocationem  vejìramjìrmam eff cere ■^H.sc enim Jì fe- 
..         ceritis  nunquamiwpingetM. 

ì.Ioh.3.  2.  NuncTilij  Dei fumm  -i  fed  nondum  patefacium  efi  quod erimus : fcimus autem 

fore,  ut,  quum  itfe patefa^u^sfueritfimilesetfimm.  &€. 
Et  veri*.  24.  Terme  novimm  eum  in  nohts  habitare,  nempe,  ex  Spirita  qucm  nohis  dedit. 
1 .  Ioli.  5.9.  Si  tejliìnoninm  hominum  accipìmm^teflìmonìum  Dei  maim  ejl.  Nam  hoc  tejli- 

monium  est  Dei,  qnodtejìifìcatus  efi  de  Ttliofuo. 
Et  verf.  IO.    Qui  credit  in  Tilium  Dà,  hahet  tejìirnoninm  in  fé  ip\o.&c. 
Et  verf  II.   Eli  autcm  hoc  tejlimonium  quodiifiam  aternam  dedit  nobii.  ère 

Sententiae  Remonftrantium;, 

SDé"  primi  Artìculi  membro  pcundo ,  riempe 
DE      REPROBATIONE. 

Thejìs  prima  KemonJìra?}tium. 

DEcretum  feu  voluntas,qiia  Deus  conftiruic  infideles  inluainobc- 
dientiacontumaciterperfifteriEes  fub  ira  relinquere  ac  condemna- 
re,  eft  totum  Reprobacionis  decretum, 

Antìthejts  prima,  Orthodoxa. 

Reprobatio  eft  liberrimum ac iuftiflìmum Dei decrerum,quo ftatuit 
quofdam  homines  ex  genere  humano  in  peccatum  prolapfo  ,  non  eli- 

gere 


ÌSIÀTIONALIS..DORD.RECHTAN^.  ^ 

gerein  Chrifto,  ncc  cadem  Spiricus  fui  cfficacia,qua  eleClos,ex  (latu  (ux 
periiidonis  vocare,uteosiu{l:ifìcet  &glorificec,rcd  eo^infuis  ipforum  vijs 
iinit  incedere,  acvericacem  ipdus  in  injui'Htia  decinentcs,vel  Évancrelium 
jpfis  prasdica'Euin  diverhs  nVodis  ac  gradìbus  reijcicnreS  ,  atque  in  fuis 
peccacis  iufteinduiacos ,  poil  mulcam  fuam  tolcraniiam  merito  ràndérii 
exicio  adjudicare.     , 

Antiihejèos  prìmceprobatìo. 

l\  -  D^um  quofdam  homines  ftatiiiffe  non  elfgere  -,  nec  ex  ftatu  pcrdìtionis  effica» 

citer  evocare,  &c.  Demoilftracur,  _      _.       _ 

Rom.^.  verf.  é'.  Kon  omnej  qui  fnrit  ex  lfrae!,fH)ìiTfyael,»ecc]ujafii/itfeme»Ahrah£y 

'  -•      idedfilij, &c.   Ec  verfl  1 3,  latoo  dilexi,Efiit  odio  habtti.   Verfn  8.  ^em  vult,  wdurut:. 

.  Veri".  II.  A»  non  'hahet  foteflaian  fìgidus  m  lutum,  ut  ex  eàdemmaj^.ìfactat  àiiud'qtiU 

dem  vas  a.ddecu,s,aliudad  dcdecm? 

Match.  II.  25.  Confteor  tihi,pter^  &c.  qriodahf:o»dcyàh,uhfif>ief?tihm  ,  ér  iìitdlinen. 

uhm,  df  e^  detexerk  irifiinfìbiis,  'izc.  Etiam,  Pater.,  qiiia  tihiplacuit. 
Et  verf.  2,7 .  Nemo  novit  Pa.tr em  nifi  Vilius  6"'  cuicunque  'voluerit FiUhì  revelare. 
Rom.n.7.  Eiecfi  ajfeqiiuti  funi,reliqt!Ì  ocialluerunt: 
loh.<j.43.  Nemo  fotcH  venire  ad  me,  ?jfì  Pater  traxerit  eum.   Etverf.<J^.  Proptcreadixi 

mohù  neminem  ^o[Je  venire  ad  me,  vififnerit  ci  datiim  à  Patre  n,co. 
Ad.  16. 6. 7.  Peragrata  Galatia  regione,  &  Phrfgia ,  frohthttifnnt  a.  SprituSan^o  loqui 
fermonem  in  Afta .  Cum  vero  venilfnt  in  CAhfiam,  tentabant  ire  in  Bithyniam,fed  fon 
fivit  e  OS  ireSpirituó,nemfe,  ad-pr<edìLandiim  Evà/ìgelium. 
II.   Deum  fìnere  reprobos,  tamecfi  Dei  cognicione  non  omnino  (Intdeftituti,ih 
vijs  ibis  incedere,  ciirqrceaffirmatur, 
Rom.  1.24.    Tradidtt  eos  'Dettò  cvpditaìihtn  cordiitm  ipforum,  &c. 
Et  verf.  28.  E*Jìct!t  non  vifum  e'sr  eis Denm  in  notitia  retinere,  ita  tradidit  eos  IkiH  in 

mentem  o'mnts  tudìctf  expertcm,  utfacerentqua  non  conveniebant. 
■Adi.  14. 16.  Dewprieternis  atattbus  fìvitomnes  Gentes fuis  ipjàrtim  vijs  incedere ,  quam- 
quam nonfàjius  ejìje  ejje  expertern  testimontj.  &:C. 
Aftor.  17. 30.   temporibus  iiiiusigrorAntiA  diffimuktU,  Deus  mine  denunciat  omnilui 
ubique  hd?nimbus  ut  rejìpifcant.  &c. 
.  -  Pfàlm .  147. 1 9.  Indicàt  verbaft/a  lacoho.  &cc.   Nonficfecit  ulti  Genti,  ideoqueìnra  illa  non 
noverunt.  Quibiis  loci  l'unt  parelleli,  Ephef.  z.  l.  2. 3.  &  verf.  12.  &:  cap.  4. 17. 
18.    r%  Cor.  1.8. 
IJI.  Reprobos  Evangeliiim  fìbi  prardicatumdiverfis  modisacgradib'us  rejicere, 

probatur  ex  parabola  feminantis. 
■    Matrh.  13.  verf  1 9.  &  fcq.  ex  Ador.  28.  24.  &  25,  ^idam  vero  non credehant ,  8^c, 
ideo  r cele  dixit  Spinttis  Sahclus ,vade  ad populum  ijium  d^  die  ,\_/iudftuaudtetìi  é' 
non  intcUigeiis. 
.   Heb.  6. 5.  6.  Nam feri  non  potejl,  Htquifemelfuerintìlltifirati,guf^(iverìntque  h'onunt  Dei 
ve>bitm,  Scc.fprolabantur,  ut  denuo  renoventur  ad  refipfentjam  .   Cui  paral'ielus 
efl:   Heb. io,2(^. 
IV.  Deum  denique  reprobos  in  peccatis  fuis  iufteinduratos  merito  tandem  exi- 
tio  adiudicare,  colligi  potell:  ex 
Rom.  9. 18.  ,Quos  vult,  indurai,  &:  icq. 
Gap.  II.  7. 8.  Reliqui  occalliierunt  :  Deus  enim  dedit  eis  Spiritum  fopbris  ,  octdos  ut  non 

videant.  &:c. 
z.  ThelT.  2. 1 1 .  12.   Propterea  mittit  illis  Deus  efìcaciam  deceptionis  ut  credant  mendacio, 

utdamnenturomnès  qui  non  crcdtderunt  ventati,  fidacquievcrunt  in  iniufitia, 
j.  Per.  2.  8.    Chrifusefpetra  offenfonisynempeijsqui  off endunt  ad  fermonem, immorigerif 

adquod  etiam  pof ti fiierunt. 
ludie  verf  4.  lam  ohm  defcriptiadhoc  tudicìum. 

t.  Thell.  1. 8.  Infiiget  ultionem  ijs  qui  Deum  non  noverunt  j  ncque  aufcultant  Evangelio 
Di^mm  nofri  lefuchrifli. 

%.  Thejts 


10  ACTA      SYNODl 

i.  Thejìs  Kemonflrant'mm, 

Caufa  Reprobationis  meritoria  eft  impoenitentia  &  infidclitas  advci'-* 
fus  Evangclium  &  perfcvcranciain  ea. 

i.  iAntitheJìs  Orthodoxa, 

Quamvis  Deus  ncminem  nifi  ea  forte  dignum  3  &  non  nifi  iuftas  ob 
caufasprastereat,  tamen  cum  etiameledii  ante  eleólioncm  fuam  in  co- 
dem  miferi^  ftatucoram  eo  fuerint,  nulla  caufa,  cur  hos  potius  quatn 
illos  reprobaveric,  a  nobis  dari  poteft  ,  quam  libera  Dei  voluntas  nemi- 
ni  obllrida,  &  de  Tuo  quod  vult,  faciendi  poredas.  Caula  vcro,car  Deus 
reprobos  cerris  poenarum  gradibus  addicat,re6be  ipforum  impoenitentia 
&  infidelicas  ftatuitun 

Hscc  Thcfìs  locis  pra:ccdcntibus  abunde  ed  probata, 
The^s  tertia  ^emonfirantium, 
infantium  hec  eledio,  nec  rcprobatio  eft. 

Antithejts  tertia  Orthodoxa. 

Longc  diverfà  eft  conditio  eofum  infantium, qui  ex  faderatis  parcn- 
tibus,  &  aliorum  qui  ex  non  fcederatis  nafcuntur,quoniam  Scriptora  hos 
impuros,  atque  à  Chrifto  &  foedere  gratia?  alienos  pronunciar. 

I .  Cor.  7. 14.  A'ioqui  liberi  veHrì  immuri ej^ent,  nunc  verofanBtfunt. 

Gal.z. iv  'Hos naturdluddi,^ nonexGentitotateccatores. 

Eph.  z.  I.  Ves  Gentes  eratU  ahfque  ChriBo  aliem  a  Repuh/ica  Ijraelis,extra»ei  à  fa^ìs  prò» 
mijjionis-,  &c. 

Centra  vero  ad  illos  promiflìonem  ac  vitam  a:ternam  pertinere  afleverat. 

Gen,  1 7. 7.  Stahiliofadus  meum  inter  me  (jr  te,  acfcmcn  tuumfofi  te,  utfoedwftt  perpe^ 
tuum,  me  effe  tibi  Detmiy  é'  femini  tuo  foB  te. 

Match.  19. 14.  Sinite  pueros ,  &  ne  pohtbete  ad  me  venire  :  riAm  talium  eli  regnum 
ccelorum. 

A£tor.  1.39.  Vohìs  fd^ia  efi  j)romiJJto,&  liberis  feslrii .  Ex  quibus  locis  concludi- 
mus  liberos  fidelium  in  fua  infantia  morientes  cledìs  efl'e  accenfendos^cum 
àDeoex  hac  vita  graciofe  eripiantiir  ,  antcquara  fcederis  illius  conditioncs 
violaverint.  Infidclium  vero  li beros  extra  Ecclefiam  Deiconftitutos,  Dei 
ìudicio  relinqucndos  cenfemus .  Nzm  eos  qui  exfraKeifunt,  Deus  iudicahit» 
ì.  Cor.  5. 13. 

Atquc  hoc  noftrum  eft  judicium  fupcr  primo  Arciculo, 

Johannes   Tolyander, 
Antonina    Thyjtuj. 
Antonius  W aliene. 
Q^od  approbavic  ac  manu  fua  fubfignavic, 
Sibrandfis  LubbertHs. 

Suffra^ 


NAtlONALlS    DORDRECHTANiS, 
Suffìragium 
S  IB  RANDI     L  VBB  ERTI 

PRIMO    ARTICVLO. 


OMncshomincs  in  Adamo  pecca  verune,  oc  fafti  fune  rei  damnationis,  &  mor<a 
tìsxttrnx. 

Deus  igitur  jure  potuit  omnes  homines  propter  pcccatum  ipforum  condemna- 
irc  :  nequc  cuiquam  fecillet  iniuriam  ,  fi  omncs  honiines  propter  peccata  ipfbrum 
condemnafl'ec.aut  condemnare  decrevifTer. 

Scd  Deus  maluit  uri  mifericordia  erga  quofdam  iniferois  peGCatores,iifque,  ex 
gratuita  grafia  propter  mortem  &  ^Kaiufia  fui  filij,  peccata  condonare,  quain 
omnes  propter  rigorem  jurtitis  fua?xternis  pcenis  addicere. 

Hinc  eftjquod  Deus  ab  ^Eterno  aliquos  miferos  pcccatores  in  ìcfu  Clirifto  dc- 
gerit,  ut  efTent  fandi  ic  inculpati ,, &:  cofdem  praedeftinaverit  ad  r/o^eja*,  juxta be* 
neplacitum  voluntatis  fua:,ad  laudem  gloriofa:  gratile  fua:. 

Ex  eodem  foqtc  eft,quod  Deus  aliquos  miferos  peccatores  ab  actcrno  in  Chriflo 
icfunonclegerit,  ncque  prxdeftinaveritcos  ad  ^/c^im'a*,  féd  in  seterna  eleóbionc 
prxterierit,h.e.  rcprobaverit.Vtrumq;  hoc  fub  Pra^deilinatione  comprehenditur. 

Prxdeilinatioeftscterrium,  liberrimum>&  juftum  confili um  five  propofitum» 
quo  Deusfibi  ab  xterno  ex  cortupto  humano  genere  aliquos  exmeragratia  6c 
mifericordia  in  Chriflo  lefu  elegit,  Se  advitam  sternam  pra^deftinavit,  uccosia 
tempore  eificaciter  vocaret  ad  communionem  Filii  fui ,  vera  cognitione  lefii 
Chrifii,fide&  refipifccntia  donaret,  juftificarer,  ac  tandem  glorificaret ad  lau- 
dem gloriofa:  fua:  gratile;  aliquos  non  elegit  in  lefu  Chrifto ,  ncque  ad  vitam 
a:ternam  pr^edeftinavit,  fed  judo  fuo  judicio  in  alterna  eledionc  prseteriic,  SC 
tanquamvafa  irae  in  peccatis  &:miferia  reliquie,  eofquc  tandem  proprer  peccaea 
ipforum  iuile  condemnabic,  uc  in  illis  fuam  mifcticordiam ,  in  his  fuam  juflitiani 
declaret. 

Elfc  talem  elcdionem  &:  rcprobatiohem  inde  conftae,  qiibd  Geiis  aìiquoruni 
miferetur,aliquorum  non  miferetur;  aliquos  illuminat,  aliquos  non  illuminar:  ali- 
quos per  verbi  prsEdicationcmvocat  ad  refipifcentiam,aliquospcrverbiprajdica«. 
tionem  non  vocat  ad  refipifcentiani  ;  in  aliquibus  excitat  fidem ,in  aliquibus  non 
cxcicacfidem:  Abel  recipitur, Cainrejicitur.  Semaccipicbenedidioncm,Chami 
non  accipit  bcnedidtionem.  Abraham  vocatur  ex  Vr  Chaldaeorum>c3cecri  non  vo» 
cantur.  Ifaac  faauseflhxres,Ifmaelpelliturforas*Iacobumdilexie  Deus,Efavuni 
odit  Deus .  Petrus  intuitu  Chrifti  conve:rtitur,  ludas non  convertitur 4  Duo  la^ 
trones  cum  Chrifto  crucifiguntur,  unus  recipitur  in  paradifum,  aleernoh  recipi- 
tur in  paradifum.  Duo  crune  in  uno  leito,  unus  accipictur,  alter  relinquctur. 
Duxerunt  molentes  fimul,  una  accipietur ,  altera  relinquctur.  Duo  crune  iu 
agro,  unus accipietutj  alter  relinquetur.  Luc.17.54. 

Ele<3:io,qua  Deus  nos  ad  gratiàm, &  gìoriam  elegit,  eft  una  &  eadem;  vcl  quod 
idem  eft.una  &  eadem  eledione  elegie  nos  Deus  ad  gratiam  &  ad  gloriam,  hoc 
cft ,  ad  media  &  ad  finem  .  CoUigitur  hoc  ex  EpheC  r.  5.  ubi  legimus  Deum  nos 
piaedeftinaflead  tjo^a-ieu  prò  beneplacito  voluntatis  fux,  ad  laudem  gloriolìe  fuae 
gratis  .   Idem  ex  aurea  illa  catena,de  qua  eft  Rom.8.29.5o.colligi  poteft. 

Caufa  quare  Deus  non  omnes  elegerit,  ncque  omnes  reprobaverit,  aut  quaré 
Petrum&Paulumeiegcrit,  Iudara&  SimonemMagum  non  elegerit;  aut  quarc 
illos  potius  elegerit  quam  hos,  nulla  alia  ex  S.  Scriptura  afferri  poteft,quamliber- 
rimum  Dei  beneplacitum, 

EleaìQ 


«I  A  C  r  A .  aS  Y  NODI:  :   ♦       ' 

Elenio  flicVa  eft  ex  una  &  eadem  inafla,  hoc  eft,  ex  corrupto  &:  mifero  humatio 
genere  .  Hominem  igitii  r  in  seterna^cleftione  confìdcrayic  Deus ,  non  ut  crcdeh- 
rem,  ncc  ut  vocatum,  nec  ut  iiiftifìcatam,  nec  ut  fnndificatum,  ncc  ut  regenitum; 
fed  ut  miferum  peccatorem,&:  conftituit  (barn  mifericordiani  in  ilio  vocando.fide 
donando, iuftifìcando,fan€bificando,&regignendo  t^trcttc.AOi.ii.^^'è.Crediderunti. 
auotqiiot  erATìt  ordinati  ad  fitam  xternam.'ì>\ox\  ergo, quia  crediderunr,  ordinati  font  ad 
vitam:  fcd  quia  ordinati  crantad  viram,  crediderunt.  'Kom.%.  z<). ^^o< prtide/ìinavit-, 
eosetÌAm'vocivit;  cjttos  l'ocavit^cos  etinm  inflifcAvit;  Ergo  non, quia  vocati  &  iuftificati 
fiicrunt^jTt^dcftinamur',  fcd  quiaptxd^rtinati  fueri\nt,  vocanti^r  &:itìftifiGantur. 
Eph.  u\^klegit  nos  in  ipfi  ut  effemUs-finlìi.-  Ergo  non, 'quia  fanali  fuicous,  eligimur; 
fed  quia  eletti  fuimus,  fandificamur. 

Deus  non  elcgit  nos  ob  pra^vifam  fidcm,  neq;  ob  prxvifam  rcflpifcentiam.  Nul- 
lam  cnim  fidem  aut  rcfipifcenriam  in  eléftis  prxviderc  potuit,  nifi  quam  ille  ex 
mifcricordia  iuxta  bencpiacitum  fuum  in  illis  eftefturus  erat.  Ob  quam  caufani 
iìdesa  Deo  in  alterna  cleftioncnoii  ut  prasvia  condicio  eledionis,  neq;ut  antece- 
densiTed  ut  efFed:um,fìve  Con{equens,five  fruftus  eius  conlìdcrari  potuit. 

Quos  Deus  ab  sterno  ex  liberrimo  beneplacito  fuo  ad  vitam  xternam  elegie, 
cos  in  tetnpore  ex  eodem  beneplacito  fuo  vocat  ad  communionem  fui  Fili) ,  do- 
nat  iUosfide,  regignitillos  per  Spiritum  Sand:um,&iuftificat  cos,  hoc  eft,deduciÉ 
eos  per  media  à  fé  conftituta  ad  finem  deftinatum. 

Quos  vero  Deus  ex  eodem  beneplacito  fuo  in  sterna  elezione  prarterijt ,  hoc 
cfl:,  reprobavit  :  ijs  vel  non  revelat  viam  falutis  ,.vcl  non  donat  eos  fide  aut  cogni- 
tione  lefu  Ghrifti,  non  regignit  eos  per  fpiritum,  non  iuftificat  eos  :  fed  relinquic 
eos  in  peccato  &  miferia,in  quam  fé  ipfos  propria  fua  culpa  prascipitarunt.  Ncque 
propterea  iniuftus  cft.  Z./Vf/enim  tilt  de  fuo  pcere  qiwd  vult-tìA^tth.  20.  15.  Quin  fi- 
nit  eoSjpoftquam  adoleverunt ,  in  vijs  fuis  incedere,  fa^pe  eriam  ob  magna  flagi- 
tia,quibus  fé  polluunt  excsecat,  &  tandem  propter  peccata  ipforum  iufliflìmc 
punir. 

Beneplacitum  Deieft  vera  caufa  pra^teritionis  fquam  rcprobationem  ncgati- 
vam  vocamus  )  (ed  non  efl  vera  caufa  peccati  :  fui  epim  operis  quod  iuflum  eft, 
non  fcclerum  noftrorum  qus  iniufta  funr,  ipfe  auélor  efl. 

Vndc  fequitur  fidem  effe  effedum  eledionis  ;  fed  peccarum  non  cfTc  effedum 
reprobationis .  Nam  ut  Deus  eligens  in  eledis  fidem  &  refipifcentiam  operatur: 
ita  Deus  reprobans,  in  reprobis  non  operatur  malitiam  ncque  peccatum. 

Omnes  hominestam  eledti  quam  reprobi  in  fé  confìderati  fuerunt  squaics, 
ncque  quifquam  eorum  melior  aut  dctcrior  fuit  altero, antequam  Deus  illos  ex 
iEterno(Sd  immutabili  confilio  fuo  difcerncret.  Proinde  nulla  qualitas  in  illis  cfl'e 
potuit,  quare  Deus  illos  elegerit ,  hos  non  elegerit;  aut  quare  illos  potius  ,  quam 
hoselegerit;  ncque  in  ijfdem  ulla  qualitas  reperta  fuit,  quare  illos  prxterierir, 
hos  non  prsterierit  ;  aut  quare  illos  potius ,  quam  hos  praeterierit.  Quin  vide- 
mus  à  Deo  in  asterna  elcftione  prsteritos  efie  qui  inter  alios  externa  vits  hone- 
flafe  excelluerunt ,  ut  Catonem,  Scipionem,  Anftidcm,  Fabricium  ,  Phocionem, 
Pomponium  Attìcum ,  &cc.  Ex  adverfo  etiam  videmus  eledtos  effe  qui  alios  (cc- 
lerum  magnitudine  fuperarunt.  Equidcm  Paulus  erat  iniuriofus,  blafphcmus, 
perfecutor  Ecclcfi^e,  iuratus  Chrifli  hoflis  :  &  tamen  ab  sterno  ad  vitam  eletSlus 
ftiit.  Latro  cum  Chrifto  crucifixus  totam  vitam  fuam  fcelenbus  attriverat,  &  ta- 
men ab  sterno  àJDeo  eleftus  fuit,  ut  vere  dicere  poflìmus  cum  Apoftolo:  O  j)rO' 
fundas  divitias  tum  fapiemid  tum  cognitionis  Bei ,  qtiam  infcrutahilia  funt  indi  eia  eiust 
Rom.  11,33. 

Eledio  Dei  efl  immutabilis.  Fieri  enim  non  pot?fì:  ut  muretur,quod  à  Deo  dc- 
cretum,  definitum  ,  &  dcterminatum  efl .  Quam  ob  cauiàm  qui  eledus.cfl,  nun- 
quam  fit  reprobus;&  vice  verfa,  qui  rcprobus  efl:,nunquam  fit  eledus. 

Hinc  fequitur  certum  eflc  eledorum  oc  reproborum  numerum,&  neutrum  ho- 
rum  vel  augeri  vel  minui  poife. 

Non  debemus  in  arcana  Dei  penetrare,  ncque  ifticfcrntari,  an  fìmus  eleftit 
fed  debemus  nos  ipfos  excutere,an  Chnflus  in  nobis  habitet.  Veri  enim  fruftus 
eiedrionis  funt  efficax  vocatio,  fides  à  Spirita  Sanato  per  VQcemEvangelij  in  cor- 

dibu:» 


NATIONALlS     DO  RDRECHTAN.^.  tj' 

dlBiis  no/Iris  éxcitatà,  nova  obediéntia,  pax'  fn  DéO ,  teflTm^fifiirn  Sf>itirus'fònÓ*uà 
de  noftri  adopcione.  Si  hxc  vere  &:  reipfa  in  noBis  fentimus  .-poffumiis-cìé'  fioftri 
elezione  cerei  eiTe  ;  &i  fi  ea  noiidùm  innobisrendmùs  i  ràittièn  dénobiS  defperare 

non  debemiis.   '     ,  '  ",  ..■      ,  ;     .:     :-.injjx  r;         .::,;..•,  . 

"  Haò  dod-rtna  nemini  dhttviis  ànfahi  defpefanHi;,  Docettiiis  èhlm  Détim  man- 
dare omnibus  hóminibiis  ut  fé  convertane,  &r  Cliriftum  aUdiarit,  &  p'rómirrefé'i'J- 
li's'qiji  fé  ad  Deiim  convertuht*,  &;  Chrifhim  audiuht,  {ainceni  Se  vitam  a?terrianii 
Hinc  hofno.ahtequam  conVèttitur,  non  habet  quod  curri  ad  defperationern  adii 
gàf,  féd  habet  caulnm  acctifatidi  fuamcontumaciam,  &:  irigfatftudinenf  t^tiae 
rpUithredduntinexcufabilem.-'    'i' /''''''''''■■  r;;.!-'    ■  f;  ■  .,:       i:r  n:  r .   ■• 

"  Rurfus  docemus  omncs  illos,  qui  vera:  fidei  &  convérfìohis  renfum  ii^  cordi- 
bus  lllis  fentiiint.  debere  e^  Dei  mandato  ftatuere;  le  ad  vitam  xternam  clc.- 
ftos  effe.  Hctc  enim  efl  credere  &  expedare'vitam  cpternam  jam  in  nobisin- 
choatam  &:  un  xtcrnum  conferyandam  ,  ficut  diòliim  efl  Johan.  io.  i^.'Nrmora- 
fiet  eas  e  manibiis  nuis.  Et  Ròm^h.  1 1.  2  f)i-pbnk  Dei  eiufinòdififÀry  utiHorum  itfitntce- 
mt'etenùnfofjìt.  '.    '  ■•     '      -;-  -i:---;.  .  •-•  ■     . 

Nemo  igicur  fìdelium  habet  caufam  defperandi ,  fed  hocdemum  efl:  funda- 
mentum  Chrifliana?  religionis  in  ipfa  morte  ,  quod  fciunt  illos,  qui  edificati  fune 
fuperpetramjhocefljChnflunijnunquam  periturosefTe.Hancconfblationemcri- 
piunt  piis,  quicunque  docent  vere  credentes  fìnaliter  deficere  ,  &:inSpiricum  S. 
peccare  poile  ;  quod  ncgat  Chriftus,  lohan.^.  40. 8^  loh.io.zS.i.Epift.lohan.cap.j, 
com.  18, 

Sed  ncque  fuppeditamus  cuiquam  hac  doflrina  anfani  impietatis.  Docemus 
ienim  illos  fua  culpa  perire  ,  &:  fibi  pcenas  accumulare  &  exafperare,  cumDeum 
ipfbs  ad  feinvitantem  audire  recufent,  ipfique  hanc  blafphemiam  impinganr, 
quod  ipfos  quidvis  boni  facietitcs  darniiaredecreverir, 

'  Fideles  ex  hac  doclrina  anf'am  fecuritatis  carnalis  capere  non  pofTunr.  Doce- 
mus enim  non  hypocriras^féd  vere  credentes  retinentes  ftudium  bonse.  confcien- 
tiae,  &  in  affidua  pcenitentia,  timore,  &:  invocatione  Dei  vivcntes,  &  habentes 
ferium  ac  ardens  fludium  &  dcfìdcrium  perfeverandi  in  vera  pietate,  &:  fludio  ca- 
vendi  peccata,  certos  elTe-debcre  tanquam  ex  effe£lu  proprio  de  propria  caufa,  & 
(ui  elezione  ad  vitam  xcernam.  Fatemur  quidem  fecuritatcm  Spiritus  nafci  ex 
Bac  dottrina: fed  fecuritas  fpiritus  &:  catrtis  fé  invicem  riiiritiunc  &pellunt,  quod 
ipfumétiamfaciunt  timor  fìlialis  &:fervilis. 

Non  docemùs  peum  fìmpliciter  nolle,  ut  omneshominescónvertantUr  ti(ct- 
yentur;  neq; docemus  Deum  umulare,  aut  non  velleferio  omnium  converfiòriem, 
aut  habere  in  fé  voluntates  contradicentes, 

Sed  docemus  Deum  fer-io  velie  omnium  hominum  converfìonem  &  falutem, 
quoad  approbationem  &  la'titiam  fuam.  Non  enim  vult  &:  approbatpeccatumj 
fed  horribilircr  irafcitur  peccato;  ncque  deleftatur  cuiufquam  inreritu,  &  de- 
flruótione  tanquam  deftrudione  fui  operis.  Nihil  ergo  fimulat,  fed  fefio  omiies 
vocac,  iifque  oflendit  in  fùoA'érbo,  quid  fibi  placcar,  &  quid  fibi  ab  hominibus 
debeatur.  '  .      . 

:  HjEcDei  voluntas  ad  omnes  pertinet.  Omnibus  enim  mandat  ut  refìpifcant; 
hoc  fìitis  arguir  Dei  jufticiam.  Sedad  noftram  falutem  requirebatut'  non  tantum 
ilia  Dei  voluntas,  hoc  efl,  julTio  :  fed  etiam  requirebatur  ejus  gratia,  qua  nos  fide- 
les &  refipifccntes  etfìcercr.  ■'  ■'■'' 

Hancrefìpifcentiam&  fìdem  in  omnibus  efficere  non  dccrevitab (Eterno.  Èrgo 
quo  ad  efFe£l;ionem,"non  vult  omnibus  hominibus  falutem, fed  èledis  tantum,  ficuc 
do'cet  Scriptura.A6l.13.48. 

Etiam  in  percuntibus  peccata  &  natura  deflruélio,  quatenus  efl  divini  operis 
deflruftio,  Deo  difplicent  ferio:  &  exigit  ab  illisDeus  juflitiam  &:  vitam,  quam- 
vis  infolis  eleólis  efficiat,utfaciantquo  Deus  deledlatur.  hanc  ob  caufam  hi  foli 
perveniunt  adconverfionem  &:  falutem,  ut  inquit  Apoft.  Rom.n.  7.  EUéJioapfrC' 
hendit,  cxteri  occalliiemnt. 

Ha?c  duo:  Deus  non  vult  dellru  di  onera  creaturae,  quatenus  efl  deflruélio  crea- 
tura:. Et,  Deus  vulc  deflrudionem  creatura:,  quatenus  efl  juftapoena;  non  con- 

Bbb  tradì- 


ifc4  ,      A  C  T  A      S  Y  N  O  P,  I 

lt¥adicun^..Piuseni{p,^iuftusju(JcxvuIt  nccemhomicidi,quatenuseftjuftapa^^ 
n.'r).§6aqnvult  eairij  (juatenus  efthominisdeftiiidio.  ..^ 

.•j,Ngniioceiiius.P£un3Ììne  relpc<flu  peccati  nuda, ^  abfoliira  yoluntatjc  aut de- 
creto,aliquos  ad  a-'ternam  damnationcm  ordinaffe  :  fed  docctiius  Deum  in  da^^ 
iftflfVti^e  repro^ìoviim  velie  fiiam  jiiflitiam  dcciarare  ;  ac  projnde  non  velie 
que;n>qi.}.^ni  dajpnatipni  addicere,  nifi  obpcccatum:  ac  ne  quidenj  damnatio- 
ncm velie,  quatcnigs  cft  damnatio,  five  operis  lui  delìruftio,,  l'cd  quatcnijs,efll^ 
pftapa.na.  Nonautejri  locumhaherpccna  nifi  ubi  peccatum  antecedir*,  r .  ^^p 
■  •  in  eleclis  voluicDeus  iuam  mirericordiam  dcciarare,  quia  cum  propcer  pccca- 
tum  in  quod  fponte  erant  prolapfi ,  juftilTime  potuiflet  totum  liumanum  gepu^^ 
abjicercfnam  omncs  eramus  natura  fìlii  irx,  ut  &.reliqui  )  ex  fola  gratuita  mise- 
ricordia ftatuit  aliquos  ex  communi  iatcritu  eripere,  atqnefuam  milericordiarrii 
falva  juftiriafua  exfrqere.&:  dcciarare  i,  iic  omne  os  obrurctur^  èc  omnis  gloria 
iribuatHr  Deo.  .    :  .   :   ' 

,.yÌ-ixc  dodrina  non  eft  blafphema, ncque  impiài  ncque  conn'net  liòrribileser- 
.rorts,  Litaliqui  irrequieti  hofnmescragice  pronunciane;  fcdert  vera&S,  Scripcu- 
rseconlontanca.    !j3,,HL-' 

Antithejès 
DE     PRIMO     ARTICVLO. 


xiiùaCXii 


tìeterodoxa.  Orthadoxa-. 


DÈi  voluntas  fervandi  credentes  per     T^Ei  voluncas  fervandi  credentes per. 
fidem^  eft  totum  decretumPraede-     J--'fìdern,nonefl:  decrecumPrxdefti- 
ftinationis.  nationis,nedum  totum  decretumPrae- 


j-jjfisnr 


deftinationis. 


Vrobatio  Orthodox£  Jèntentia. 

lieii  eU  idem  decrei um.  Nam  ut  juftificarc  non  eft  idem  quod  prjedeftinare:  ira 
decretum  jurtiticandi,  non  eft  idem  quod  decretum  prxdertinandi.  NuticH  lotiim 
cft  enim,§<:  dccretumcooptandi  in  filjòs  ,decretumpatefaciendi  viam  falutis.de- 
crccum  diligendi,  decretum  mittendi  Chriftum,  decretum  dandi  fidem,decre- 
tum  exigcndi  pccnaspeccatorumnoftrorum  à  lefu  Chrifto,  decretum  vocandi  ad 
conimunioncm  tìlii. Dei, decretum  convertendi,  decretum  lan(2:ilicand!,&: multa 
alia  decreta  ad  f.ilutempertinentia,  qua:  ncque  conjunótim,  neq;  divifim  fumpta, 
fune  decretum  lervnndi  periìdcm.  Decretum  feri  andì  credentes  c^  phrafis  ambigua. 
Poteft  eniiu  hunc  ienfum  habere,  quod  illi  qui  nunc  vere  creduntjfint  à  Deo  ad 
vicam  seternam  eledi.  Atque  hic  knfus  eft  verus.  Oranes  enim  vere  credentes 
funt  eletti  ad  vitain  xternam.  Potcft  eriam  hunc  fèrilum  habere;  quod  eligendi 
ad  vitam  aJternamante  lui  eleóbionem  fuerint  credentes;  aut  quod  talesfuerinc 
in  mente  \y^\,  antequam  illos  ad  vitam  sternam  eligeret.  Atque  hic  fcnfus  eft 
falfus.  Nam,utmquic  Scriptura ,  Ador. 1 3. 48.  Oedidertuit c^uotquot erAnt o-di»aii  ad 
vitam  isfe/nàm.  Ergo  non  quia  crediderunt  funt  ordinati  ad  vitam  seternam:  fed 
quia  ordinati  erant  ad  vjcam  asternam  crediderunt, Rom. 8. Z9.  ^^s  p- éedefiinavit, 
<oi  etiamvocavif,  quos  vocavit.,  eos  ettar»  jujlifca'vit.  Ergo  non  quia  vocati  òC  juftifì-» 
cati  erant,  funt  praedeftinati  :  fed  quia  prsdeftinaci  erant,  fune  vocati  oc  ju- 
ftificati. 


Decreta  juftificatfonfs&prasrdeftinà-  Decreta  juftifìcationis  &  prasd erti- 

fi^  coti- 

frohatid 


donisfuntuniforn3ia&conformigc.„^^,^j.,nationis  ncin  fune  uniformia  &  coti 

.'  ."formia 


NATIONALIS    DÒRDRECHTANJS.  15 

Frobatio. 
Huius  veiirasconfl;atexpra:cedcntc.  * 


5 


3 


iEledio  alia  cft  defìnica,alia  indefini-         Eledio  ad  gratkm  &:  glcriam,  hoc 
ta;  alia  generaJis,  alia  fingularis  :  alia     eft,  ad  media  &;ad  finem  ,  tantum  eft 
Completa.alia  incompleta  :  alia  pcrem-     una  &  eadem  omnium  falVandorum  ili 
f  coria,alia  non  peremptoria;  alia  irte-     V.  &  N.  Tefl» 
vocabilis.alia  revocabilis;  alia  V.T.alià 
N.  Teftamcnti:  alia  eorum  qui  funr  in 
EcclefiaN.alia  corum  qui  funt  extra  Ec- 
ciefiam. 

Probatiò. 

Scriptura  docet  eife  unam  «S^  eandem  eledrioncm ,  qua  Deus  nos  ad  gratiam  & 
ad  gloriam  elcgit  Eph.  i.  4.  Elegitnos  in  iffo  N.  antequam  jacerentur fmdamenta.  mundio 
ut  elJernH4  fattUi,fr£d(JHnAzitn'os ad  v^oyc(ncM  ■^rohene^UcitQ  loluntatà  fi/<e,ad  laudem  pio- 
rtoftt  fii£  gratU.  Idem  ex  aurea  lUa  catena  qux  efl  Rom.  8.  Z9.  colligi  poreft.  Nam 
^HOs  fr<ei:pgnG''jit ,  eos  etìam  fradejlinai  it  ;  quos  fr<xdejìinavtt^  eos  etiam  vocavìt:  auos  voca- 
"vit,  eos  etiamjufiifiiavtt:  quosjuflifcavit,  eos  ett&mglorifìcAvit.  Ergo  una  prxdeftinatio- 
nc  prsedeftinavit  nos  ad  vocationcm,  jiiftificationem,  &  glorificarionem. 


Fides  eilcoditio  in  objedo  cligibili,  Fides  non  eft  conditio  in  objedo  eli- 
ante  i^ifius  eledionem  requifita.  gibili,ante  ipfius  eleftionem  requiflta. 

VYohAtio. 

Deus  in  eledis  nullam  fidem  pra^videre  potuir,  nifi  quam  in  illis  in  tempore  cfc 
fe<3:urus  erat.  Ergo  fides  in  sterna  ele£tione,non  ut  antecedens,  neque  ut  con- 
dirlo prajcedens  eledtionem  ,  fed  ut  conlequens,  fivc  fruólus  fivc  cffeiStum  clc« 
.(ftionis,  àDeoconfìdcraripotuic. 


5 


5 


Sìngularcsperfonxfunt  rationeprx-  Singulares  perfona:  non  funt  ratio* 
vifce  fidei  ad  vitam  ccternam  prxdefti-  ne  pra^vifaefidciadvitamxtcrnainprxi 
natx;  dcftinatjc, 

Vrohatià. 

Hacc  tliefis  conftat  ex  primse  &  quartae  thcfeos  pf obationc. 


Solum  bcneplacitum  Dei  non  eft,  Solum  beneplacitum  Dei  cft  unica 
tmica  caufa ,  quare  Deus  hunc  prae  iHo  caufa ,  quare  Deus  hunc  prae  ilio  elC'» 
(tlegerit.  gerir. 

'j  '  '  Trohatio. 

Hoc  effe  folam  &:  unicam  caufam  prxdeftinationis  docet  Scriptura  Ephe/!  i.  ^, 
Trjedefnnaru  nos  ad  ^jojiaiocv ,  prò  beneplacito  voinntatU  fux.  Nequc  ulla  alia  caufa  in 
Scriptura  reperitur. 

Bbb     a.  7  Deus 


i6  ACTASYNODI 

7  7 

Dciis  in  eligendo  homine  fpe(3:avic         Deus  in  homine  eligendo  non  fpeda- 

aliquam  bonam  qualicatem,  qiiare  il-  vit  bonam  aliquam  qualitatem,  quaré 

liim  potiiis  qiiam  hunc  ad  vitam  xter-  illuni  potius  quam  hunc  ad  vicam  xter- 

namelegenc.  namelegerit, 

Probattó, 

Àpoiìoius  fcribit  Eph.  1.4.  E/egù  nos  m  ipjò  ai  eJfemUs  fanStì.  Ergo  non  quia  in  no= 
bis,  antequam  eligcremlitr,  aliqua  lanftitaS  fiiit,  elegie  nos;  fed  quia  elegie  nos 
ab  ^eterno,  fanditaccm  &  novam  obedientiamin  nobis  jam  eleftis  per  Spirituni 
fàndum  efHcir,Rom.8.Z9.  ^^osfrxcognoiìt  eosetiamp'AdeJìinixvtt ,  ut coìiformes fiant 
imagmifìliifm.  Ergo  non  quia  in  nobis  ante  noftri  cledtionem  aliqua  conformicas 
fuit,  elegie  nos:  icd  quia  elegie  nos  ab  seeerno,  facicnos  in  eempore  imaginifiiiì 
fui  conformes. 

8  % 

Chriftus  cft  meiritoria  caufa  hoftrjE  Chriftusnoneftmericoriacaufano^ 
eledionis.  ftrée  elcólionis. 

Vrohatìo, 

Scripeura  docce  nos  elTe  juftificatos  Chrifti  fanguine,  ^^^z  Dco  reconcilia- 
tos  per  moreem  fìlii  fui  ;  fed  nufquam  docce  nos  elle  eleftos  fanguine  leiu  Chiiiti, 
ncque  docce  nos  efleprcedeftinaeos  per  moreem  lefu  Chrifti.  Addìclohan. 3. i<J.  Sic 
Dem  dilexit  nnmdiim,utflutmfiium  unigenituni  dederitt  ut  omnìs  qui  credit  in  eum,  ^onper- 
eat.,fcd hahcat  z'itam  neternam.  Èrgo  non  quia  Chriftus  prò  nobis  moreuus  eft,  di  "iit 
&  elegie  nos  :  icd  quia  dilexie  &:  elegie  nos  Chriftus,  prò  nobis  morcuys  eft.  Idem 
colligi  poeeft  ex  loco  Rom.5.  8.  Comntendat  Dem  erga  nos  charitatemfuam ,  quod  cun: 
tid/juc  pecca/eres  ejfemui)  Chrijlus  prò  nobis  mortuus  cfL 


Quajdameledioadfalutemeftrevo-  Nulla  elcdio  ad  falutem  eft  rcvo- 
fcabilis.  cabilis. 

Trohatio. 

$cripcura  hoc  dare  docce  Efa.  14.  zj.  lehovah  exercituum  decrevtt ,  quh  irritabit, 
Efa^46.ii.  cenjtlium  meumjiabit,  &  omnem  voluntatem  meamfaciam.  Mal.}.  6.  Ego  lehoi 
'vah,  non  muto. 

io  10 

Eledi  poffune  fieri  reprobi ,  &  repro-  ÈIedi  non  poflune  fieri  rèprobi ,  ne- 
bi  fieri  polirne  elcdù  que  reprobi  poiTune  fieri  eledi. 


Trohat. 


'IO. 


Idem  Scripeura  docce  lohan.io.  zj.  Oves  nie^e  vocemmeam  dudiunt,  ego  coq^nòjco  eat^ 
érfeqiMntur  me  ;  &  ego  •vttam  aternam  do  eis  5  neque perihunt  in  aternum ,  neoue  rapiet  eoi  è 
manu  me  a  quifqium.  Pater  meits ,  qui  cas  dedit  mihi,  maior  eft  omràbm  y  neque  quifquam  ca- 
fict  CMemanu  Patrìi mei.  Rom.9.  zj.  Etiamfifueritmtmerttsfiltorum  iCrtiel ut arenama.- 
vis,  reliquiii  jervabimtur.  Rom.K.  Ele^i  ajfecutifunt,  rcliqui  occalluerunt,  ^ 


li.  Nerai» 


N  A  T  1  O  N  A  L,I  S    D  Q  R  D  ItEC  H  T  A  N  ^.  17 

1  r.  ^-.^1     ,  il. 

Nemo  citra  peculiarem  revclatio-  Aliquis  de  Cui  eledlione  in  hac  vita, 
Dcm,  de  fui  elezione  in  haò  vita /'certus  citra  peculiarem  rcvelacionem,  ccrtus 
eiTepoteft.    ■  iefle  poteft. 

IProhatio. 

Huius  Thefeos  verìtas  probatur  Roman. 8. 15.  i^ccefìfiù  fpnnm  adoptioms ,  ter 
ejuem  clarfianituAbba,  id  eft,  Pater.  z.Cor.  i.  zy.  ^uinos  confrmAt lohifcum in  chnjìum 
'cf  tinxitm.^:,  Deus  eft,  qui  etiam  ohfignavìt  wj.Eph.i.  13.  ohfighAt,tefi,iiffiritufromijJiomi:. 
^uiefiarrhabohxreditatismjìr*. 

U  ìz 

Nemo  porefi:  guftum  autf^nfum  eie-  Aliquis  potefl:  fenfum  &  guftum  eie- 
ftionisfui  ad  gloriam  in  hac  vita  per-  ftionis  fui  ad  gloriam  in  hac  vita  per- 
cipere.  cipere. 


Prohdt, 


to. 


Hujus  thefeos  vcritas  probata  eft  thefi  precedente.   Deinde  Apoftolus  diciC 
Rom.Sii^.  ^ì  i^èfpiritHstejiaiùr^unacumffimumJire  i»os  ejfefiios  Bei, 


T>  E     RE  P  RO'B  AT  IO  N  E. 


Dei  voluntas  damnandi  peccatores  Dei  volunras  damnandi  peccatores 
propter  peccatum  ipforum,  eft  totum  propter  peccatum,  non  eft  decrctum 
dccretum  reprobationis.  reprobationis ,  ncdum  totum  decretuni 

rcprobationis. 

Trobatió. 

Vt  damnare,  non  eft  idem  quod  reprobare.-  ita  voluntas Civc  decretum  damnan- 
di non  eft  decretum  reprobandi .  Ad  totum  decretum  reprobationis ,  pertinet 
étiam  decretum  non  revelandi  viam  fahitis,  decretum  rehnquendi  in  ignoran- 
tia,  decretum  indurandi,  decretum  exc^candi, decretum  odio  habendi,  &:  multa 
alia,  qua:  ncque  conjundim  ncque  divilim  fumpta,  funt  decretum  damnandi. 


Decreta  dainnationis,&  reprobatio-         Decreta  damnationis,  fcreptobatio- 
ftisfuntUniformia,&  conformia.  nis  ,    non  funt  uniformia  &  confor= 

mia. 

HuhiSfvcritasconftatexpraecedentis  thefeos  probatione. 


3  ? 

Deus  decrcvit  nullos  homin^cs  in         Deus  decrevit  ahquos  homines  ìu 
lapfu  Adx  rehnqucre.  lapfu.Adserehnquerei         "■-.:■:.', 

Bbb    3  Vrobatioi 


i8  •'  ACTA      SYNODI 

IProhatio. 

Huius  thcfeos  veritatem  docet  Scriptura.  Quofdam  cnìmfrarogmvitV^ova.^.ìi^l 
quof'dam  nunquam  novit  Match. 7. 23.  quofdam  vocat  per  vocem  Evangelij,  quot 
dam  non  vocacper  vocem  Evangelij; quofdam  rcgenerat  perS.vSandliim,qljofdani 
non  regeneratper  Spiritum  fand:um.  Equidem  quosnonregeneracper  Spiricum 
fan<5tiim,  cos  conftituit  in  lapfu  Ads  relinquere. 


Denis  decrevic  omnibus  hominibiis  Deus  non  decrcvitomnibns  homini- 
daregratiamfufficientem,  cuius  bene-  bus  dare  gratiamfufficicntem,cuiusbc' 
ficio  (alvi  fieri  pofl'unt.  neficio  falvi  fieri  pollunr. 

Trobatio. 

Huius  tiieifeosvérirasconftat  ex  pr^eccdente.-deinde  Scriptura  dicitMatt.n.zj. 

Confteor  tibi  Pater  Domine  cm  &  terra ,  quod  h*c  abfconderis  àfapeNtibm  bmus  mundi ,  ^ 
reveiAveris  ea  ^a,rvtilis . 

5  5 

Deus  fubminiftrat  omnibus  homi-  Deus  non  fubminiftrat  omnibus  ha- 

nibus  neceflaria  &  fuificientia  media  minibus  neceflaria&fufficientia  media 

ad  fàlutem,  idquc  cum  intentione  fer-  ad  falutem,  idquc  cun»  intsncionc  fer- 

•vandi.  vandi. 

VrohAÙo. 

Primum  riiértibrum huius  thefeos  probacumeft  thefi  precedenti.  Alterum 
rnembrum  probac  Deus  ipfc  Efa.6.9.  Fade ér  dicas fo-pulo  buie,  indite  andie»do ,  & 
ile  iiitelliqaiis ,  cr  vtdete  videndo ,  cf  ne  cognofcatls  :  impingua  cprpopu/i  huittt ,  é^  awes  eitts 
aggi  ava ,  &  oculos  eiia  e  laude-,  ne  forte  'videat  octilùfuis ,  (^  attribui  fuù  audtat,  ^  corde  fuo 
intelligat,  ér  con'vertatur-,  &  finem  eiim. 

Num  Deusillis  ofFcrc  lufficientia  media  ad  falutem,  quibus  in  hunc  modura 
verbum  luum  annunciari  J  ubct  ? 


Deus  vult  omnibus  hominibus  ex         Deus  non  vult  omnibus  horainibus 
jcquo  falutem,  ex  arquo  falutem. 


Frobat, 


IO, 


rè  velie  Dei  aliquando  eftidem,  quod  approbare,&  efficere  fìmuI,utPfaIniu 
11^.  3.  Deus  no/ìer  in  coe.'o  eft  1  qtticijmd  vult  facit.  Aliquando  eftidem  quod  approba- 
re  tantum,  ut  r.Tim.  z.  ^.  Deus  vult  omnes  hemines jalvos  fieri.  Omniumcnim  falu- 
tem Deus  approbacfednon  efficit.  lam  vero  eledtis  vult  Deus  falutem  appro- 
bationc  &:  cfFcftione  fimul.  Reprobis  vero  tantum  approbatione  vult  falutem» 
non  eifedione;  Ergo  non  vult  eam  eledlis  &:  reprobis  ex  equo, 

7  7 

Non-reftus  ufus  mcdiorum  eft  caufa  Non-redus  ufus  mediorum ,  non  eft 
teprobanonis.  caula  reprobationis, 

Vroha* 


NÀTIONALIS     DOkDRECHTAN^,  f> 

Trobatio, 

Ratio  efl manifefta.  Rcprobatio  enim  fada  eft  ab  iecerno  ;  non-reftus  ufus,  five 
abufus  ficin  tempore,  feci  quod  temporale  eft,JEterni  caufh  eirencqtiit.  Deinde 
Scriptura  dicit  Rom.  9.  ii.  Nondiim  natii fueris , cum  neque  boni  quicquamftct([ent  ncque 
mali,  utfropejìtum  Dei,fion  ex  operibiUf  fed  ex  vacante  maneret ,  fcripfum  eff ,  l4coi>  di/exi, 
Sfauodiohabui. 

8.  8, 

Nemo,qui  tantum  peccato  originali  Quidam,  qui  tantum  peccato  oricri- 
contaminatus  eft ,  in  xterna  ciccione  à  nali  inquinati  funtjin  eleótionc  «eterna  à 
Dco  i[)rà:teritus  eft.  Deo  practeriti  funt. 


Proiati 


fo. 


Hanc  Thefin  probat  intcritus  multorum  infaniium,qùi  in  infamia  extra  Eccle- 
fiam  Se  extra  Chriftum  moriuntur. 


Infantiumnalla  eft  eledioj  nulla  rè-  Infantium  aliqua  eft  cleftio,  aliquì 
probatio.  reprobatio. 

Probatio.  • 

Hanc  Thefìn  probat  Scriptiira  Rom.  9. 7.  ncque  quiafuntfemen  Ahrahx,  omnes  funt 
Tiltj,&CvcT{\6.  T{onom»csquiJj(nt  expdtre  Ffrae/e,Juntlfrael.  Deinde  ad  infantes  Ec- 
clefìxpcrtinet  promiffio.  A£t.  2. 39.  VobióficìaefifromiJJioj&liberisvefim,  Caste- 
ris,  qui  funt  extra  Ecclcfiam,  nulla  fafta  eft  promifllo. 

Sibrandfti  Lnbbertus. 

ludicium  hoc  de  primo  Articulo  legimus,  &:  approbamuSs 

lohmnes  Polyander, 
Antonius  T-ifius. 
Antonm  FF'iUfif-. 

I    V    D    I    C    i    V    M 

De   Primo    <iArticiflo  ,    nempe 

De  Eledione  &  Reprobatione, 

D.D.     FRANCISCI     GOMARL 


D 


Articulu'S  KemonHrantium  frimus, 

Eus  JEtcrno  &  immutabili  decreto ,  in  lefu  Chrifio,  ante  iada  mundi  funda» 
menta,  ex  genere  humano,  in  peccatum  prolapfo ,  ftatuit  illos,  in  Chrifto, 
propter  Chriftum,  &  per  Chriftum ,  falvare  ;  qui  per  gratiam  Spiritus  Sandi ,-  iti 
cundem  eius  Filium  lefum ,  credituri ,  &: in  ea  fide,  fideiqiie  obedientia,  per  ean- 
dem  gratiam,  ufque  ad  finem,eflent  perCeveraturi  :  contra  vero  converti  neicios  & 
incredulos,  fub  peccato  &:  ira  rclinquere,&  condemnare,  tan^uam  à  Chrifto  ahe- 
noSjfecundum  Verbum  Evangeli] ,  loh.  3. 3<J.  ^i  credit  in  Filtum,  hdetvuam  ater- 
mm  :  qui  'vero  Filio  non  aJfentttHr)  non  videhit  zitam  ,fed  ira  Dà  fnaaetfuper  cum  :  Plura-= 
(jue  alia  Scripturx  loca, 

B  b  b  4  Articull 


&0 


ACTA      SYNODI 


Articuli  huius  explicatio. 

The/ès.  Antithejès. 

Ve  unherja  hornmum  pr^deflinatione. 


ì.  Praedeftinatio  Cqusc  eIe£ì:ionem  & 
ireprobationem  complcditur  )  non  cfl 
unica,  fcd  duplex.  Remonftrantes  ci- 
tati declarat.  Artic.  i.  &  Epift.  ad  Wa- 
lach.  41. 

2,.  Prima  efì:  decretimi  divinum ,  gene- 
rale, feu  univerfale  ;  quo  conftituit  cre- 
dentes  fervare  ,  incredulos  damnare , 
Ibidem. 


5.  Hoc  eft  totum  &  integrum  pra^de- 
ftinatipnis  decrecum.  Coli.  Hag.  Bclg. 

57- 


'4.  Decrctum  de  falvandis  fidelibns,  fo- 
fum  eft  fundamentum  ChriftianiTmi, 
iàlutis  oc  certitudinis  falutis.  Collat. 
Hag.  Belg.  6\. 


Secun- 


I.  Pr^edeftinatio  (  qu^e  eledioncm  èc 
reprobationem  compleditur  j  non  cft 
duplex,  led  unica. 

Idquc  ex  requcntibus  conftabit. 

1.  Decretum  divinum  generale  feu  u- 
niverrale,qno  conftituit  credentcs  fer- 
vare, incredulos  damnare,  non  eft  prae- 
deftinatio  ad  falutem  &  condemaa^'j 
tionem. 

1.  Quia  per  fé  ,  necfaUitem  ,  nec  con- 
demnationem  ullam  futuram  ftatuit: 
fed  modum  tantum  ac  conditionemfa- 
lutis,  &:  condemnationis  defcnbit. 

2.  Quia  nullam  hominum  ,  iedquali- 
tatum  tantum,  fidei  «Sd  infidclitatis  ele- 
tìiioncm  &  reprobationem  defignac. 
Remonftr.citati, Declarat.  Vtpote  cum 
generale  hoc  decretum  (  ex  Remon- 
ftrantium  fententia^  non  folum  fìngu- 
Jarium  hominum  fidelium  pra;vifìonem 
antegrediatur :  fcd  etiam  mediorum, 
ad  fidem ingenerandam  necellariorum, 
deftinationem  omnino  prascedat.  Re- 
monft.  Epift.  ad  "Walach.  35.36. 

3.  Hoc  non  eft  totum  &integrumpra:- 
dcftinationis  decretum. 

Illius  cnim  conftare  poteft  veritas, 
fìaut  omnibus  credentibus  ac  fervatis, 
,  nemo  damnaretur;  aut  omnibus  incre- 
dulis  ac  damnatis,  nemo  ficret  falvus» 
Id  quod  integra:  prxdeftinationi  f  quas 
eleiiione  fimul  &  reprobatione  conftat^ 
è  diametro  adverfatur. 

4.  Decretum  de  falvandis  fidelibus, 
non  eft  folum  fundamentum  Chriftia- 
nifmi,  falutis  &:  certitudinis  falutis  :  kà. 
fundamentum  primum  falutis  eft  gra- 
tuita Dei  dile^tio,  &  eledio  :  qua:  cau- 
fa  eft  &c  fundamentum  non  tantum  fa- 
lutis ,  fed  etiam  donationis  Salvatoris 
Chrifti,  &  fidei  in  ipfum,  Rom.8.ic).30v 
■loh.3. 16. &é.37.  Ad.  13.48.   J/x./.  f 

5^,   Special' 


NATIONALIS     D  ORDRECHTAN^.  ^i. 

5.  Secunda  prxdeftinacio  ,  efl:  decre-     5.   SpeciaJis  quidcm  eft  pr^deftinatio: 
tum  divinum  fpeciale  feu  fingulare,  quo     fed  veriorc  racipnc  defcnbenda  :  ut  ex 
cònfticuiciuxtaprxcedens  illud  decre-     fequenti  diftinda  explicacione  llque- 
tum,  hosfalvare,  iilos  perdere;  id  eft,     bir. 
hos  confideratos,  uc  fideles ,  a^tern^E  vi- 
tx  deftinare;  illos  confideratos,  ut  in- 
fìdeles,  five  qui  credere  nolint ,  azternae 
morti  atque  exitio  addicere.  Remonft:. 
citatiDeclar.  EtEpift.  ad  "Walach.  34; 


thefes. 


Antithefis. 


De  fr^defiinatione  ,  Jèu  eleSiione  hominum  ad 
falutem  l^eaali. 


i.  Pràsdeftinatio  hominum  ad  fàlu- 
tem  (pecialis,  duplex  eft  ,  peremptoria: 
qua?  asternx  falutis  communicationem 
adualem,  &  realem ,  fibi  coniundam 
habet  :  &  non  peremptoria,  contra.Re» 
monft. citati  declar.  ad  Articul,  i. 

i.  Peremptoria  efl:  decretum  Dei,  de 
falvandisijsfigiliatim,  quos  perSpiri- 
tus  fui  gratiam,in  Chriftum  credituros, 
atque  in  hac  fide  ad  lìnem  ufque  perfe- 
vcraturos,  praevidebat.  Remonftr.Epift, 
adWalach.36, 


3.  Qua»  pra:defl:inacio ,  folummodo  ad 
falutcm  &  gloriam  efl:  ;  non  etiam  ad 
gratiam.  EademEpifl:.38.&45. 


4.  Quajfalusin  credentibus  fidei  prjB- 
mium  eft,  non  autem  finis,  Remonfl:r. 
ckati  Declar, 


I.  Sacr$  Wn^xx  non  aliam ,  quam  uni- 
cam  pr2dcfl:ihationcm  hominum  ad  la- 
lutem  fpecialem  agnofcunt. 


2..  Prsdcftinatio  hominis  uà.  fàlurcm 
eft  decretum  Dei,  de  gloria  &:  graua 
ad  fakjterh  rufficiente,&:  efficacìterpcr- 
ficiente ,  certis  ,  ex  univerfo  genere  hu- 
mano,  hominibus*  prò  Uberrime  ac 
mere  gratuito  beneplacito, i  conferen- 
da,  z-Thefl*.  2.  ij.Rom.  8.28.Z9.30.PÌ1ÌL 
z.  13,  Ad  laudem  gloriofx  (nx  gratix. 
Ephef.  Io  6, 

3:  Eadein  prxdeftinatìo  non  folum  eft 
ad  falutcm  ac  gloriam, fed  etiam  ad  gra- 
tiam ,  quae  ad  gloriam  conferendam 
neceflaria.  2.  ThelF.  2. 13.  Rom.  8.  28, 
29.30. 

Qualis  eft  gratia  dationis  Chrifti  In 
Servatorem,  Iqh.3.j6.  i.Petrii,  20.  &: 
I.  loh.  4.  IO.  &  vocationis.  Rom.  8. 
28.30.&:  Fidei  Aa:.i3. 48. &  z.THefl: 2, 
ij.Phil.i.  29.  &2.  13..  luftifitationis 
Rom.  8,30.  Conformitatis  cum  Chri- 
fto  Rom. 8. 29,  ac  fandificationis  Eph. 
1.4.&  2.  Thefl~.  2.13.  Adoptionis  Eph. 
1. 5.  &  confervationis  in  Chrifto  & 
per  Chriftum  loh.  6.  29.  &  io.  28.  29. 
donario  .  Ad  quam  gratiam,  non  mi- 
nus  quam  adfalutem,  praedeftinatio 
eft  inftituta  i.  Pet.  i.  2. 

4.  Qux  falus  in  credentibus  &:  pjse- 
miumeftfidèi  2.  Tim.  4.  8.  &t  finis  r. 
Pctr.  1.8.  Quia  bònum  eft  fummum,cu- 
jus  caufa  fides  datur  :  &:  quo  fides  ten- 
dit  2.  Thefl'.2.i3.  Ioh.20,31.  Ad.if^.iS, 


5- 


Gratia 


ii  ACTASYNODI 

5.  Grada  vero  donationis  Chrifti.  vo-  5.  Grana  vero  donationis  Chriili,  vó- 
cationisjfidei.juftifìcationis,  fandiiìca-  cacionis, fideijjuflificationisjfan&fìca- 
tionis,  fidoptionis,  perfcverantia: , non  tionis ,  adoptionis,  perfèverantije,  falu- 
cft  medium  pr.xdcftinationi  fpeciali  ad  tetti  ipfam  antecedit,ut  medium  eo  dc- 
falurcm  lìibordinatutn  :  fed  ea  pra:de-  ftinarum  ,  fed  ipfam  priEdcftinàtionem 
ftinationem  ipfam  natura  ordine  ante-  ad  lalutem  ordine  confequirur. 
cedit.  Epift.ad  Walach.  41.  &:  44.  idqueex  Antithefi  tertia  apparar. 


6.  Fides  enim,obcdicntia  illius  &  per- 
feverantia  ,  ut  ab  homine  pra'ftita,  &:  à 
Deo  prjevifa  ,  eft  condicio  in  objedo 
eligendo  prarrcquifita  ,  ac  caufa  fine 
qua  non,  cui  decrétum  elcftionis  inni- 
tirur.  Remonfl:.  citati  Declar.  &  Epift. 
ad  "Walach.  41.  &;  44, 


6.  Fides  enim,  obcdicntia  illius,  &  per- 
fcverantia in  ea,  non  eft  objcd:i  eligen- 
di conditio  ,  ante  eledionem  prasvifa, 
nec  eaufa  fine  qua  non  :  fed  eledio- 
nis  ctfcdum  proprium  ,  ex  ea  proma- 
nans  Ad.15.48.  Roni.8.5o.&:  2.  Thcfl.z. 
lyScì.  Petti  r,  i^ 

Alioqui  dilt  dio  &:  ele£Vio  noftra, 
dileftioncm  &  elcdionem  Dei  an- 
teccdcret  contra  fcripruram.i.Ioh. 
4.  io.Rom.9.i6.&  5.  8.  &  IO. 

f.   Qua:  iidei  gratta  ,  non  f(-)Ìis  elcdis  7.   Quz  fìdei  gratia.folis  cledis  adglo- 

àd  gloriam  &:  fervandis  confertur  :  fed  ri3m,acfcrvandis  confertur:  nullis  vero 

rcprobis  etiam  ac  condcmnandis .   Re-  reprobis  accondemnandis.  loh.  io.  26^, 

monft.  citati  Declar.  ly.  &c  C.  44.  45.  Tit.  1. 1. 2..  Thefl.  3, 1. 


8.  Ac  fides  clcdorum  iTemeJ  colfata, 
omnino  amitti  ac  reflitui  potcfl; ,  adeo- 
que  re  ipfìi  interdum  amittitur,  &  amif- 
fa  reftituitur.  Ibidem* 


9.  Idcoque  pcremptoric  ele6lus,  in  hac 
vita  fieri  porefl  reprobus ,  &  rurfum  ex 
reprobo  ele£tus. 


10.  Vnde  fequitur  cleftioncm  perem- 
ptoriam  aliam  effe  mucabilcm  ,  quae  eft 
eleftorum  viventium:  aliam  immucabi- 
Icm,  quas  ed  mortuorum  tantum. 

11.  EIe£tionishuius  caufa  impulfivaefl 
&:folumac  liberrimum  Dei  bcneplaci- 
tum  &  Chrifli  meritum.  Epifl.  ad  Wa- 
kcb.  35.  &  41,  &  4Ó.  &  j(?. 


y;,.  Pidelium  in  hac  vita  de  cleéìionc  fui 
falvifìca,  certi tiido  non  efèabfoluta,fe(i 
tantum  conditionata ,  ut  qux  ab  incer- 
ta perfeverantix  conditionc  dependct. 
Grevinch.  contra  Amef  138. 

13.  Abfo- 


8.  Ac  fides  clcdorum  femel  collata 
nunquam  omnino  amitti  poteft,obDei 
confervantis  veritatem  &:  virtutcm; 
multo  minus  amill'a  reftitui  :  étfi  partim 
minui  queat,  vel  augeri.  loh.  io.  18.  29. 
&i.  Pet.i.5,Matth.24.24.Rom.8.3o.39. 

9.  Ideoque  peremptorie  etcìftus  in  hac 
vita  fieri  non  poteft  reprobus  :  neque  ex 
reprobo  cledus .   Match.  24. 24.  Rom. 

8- 50- 33- 3^39. 

10.  Vnde  fequitur  nulTam  elcctioncm 
peremptoriam  efie  mutabilem.-proveri» 
ratis  &  seterni  confilij  divini  natura  im- 
mutabili. Icf  46. 3. lo.  lac.i.i/. 

11.  Eleflionis  huius  caufa  impulfiva  efi 
folum  liberrimum  &  gratuitum  Dei  he- 
ncplacitum  :  tdeoque  non  Chrifli  mcri- 
tum:  nec  quidquam  extra  Deum. 

Prajfertim,  cum  Chrifli  donatio  fic 
medium  elezioni  hominum  ad  falu- 
rcm  fuboi^inatum  :  ut  Antichefi  ter- 
ria  oflenfum  efl .  Ideoque  falutis  efb 
caufa;  (ed  cledionis  confequens  ef- 
fedum. 

u.  Fideles  in  hac  vita  de  elezione  ftii 
falvifica  certi  funt;  non  folum  hac  eodi*^ 
rione  fi  perfèveravcrint  :  fed  ctia  abfolu» 
te.  quia  fefc  perfcveraturos  efIe  per  Dei 
Se  Chrifti  gratiam  certi  (une  a  :  idquc  ex 

Del 


quod  fide  prarvila  carcant.  Grevinch 
conerà  Amef.  p.  150 


NATIONAfciS.     D:OR,DP.ECHTAN^.  15 

^  Dei  protniflìone  generali  de  danda  omni- 

bus vere  fidclibus  perfcvcrantia,^&  ex  fpe- 
.  .  t'.i      ...  •     fxciali  fìdeijclcdis  pi:oprie,f  fcnfu.&Spiritus 
.^•^:ro-.ì^«^.5.\.  Ij^v.  ^^^^^nai^,,[ii^onio,dfc  canquam  arrhar  lix- 
non  oÌ3::do|ffj;t?i  ziistMl  gnosi  ni  cliuVlrcdiraris  noflrxobfìgnatione  ad  diern  re- 
■    '         .vi:  n-.rr.-i  r  ;.•.,-.       ^ttetnpcTOTiis, f  & fèrio  deniquc opertim  bo- 
norLim,/hdéi  &  charitatis  Ihidiù.  a  Eovt.'ò. 
39.  b  ler.  31.  40.  lohan.  4.  14,  ^6. 37.,39.  ^6, 
58.  &  10.  z8.  29.  e  Tit.i.i.Sc  z.'Thef^.z. 
d Rom.'i.  13 .  e  i^/^»^ 1. 13- 1 4 •  &  4- 30.  f z-Pf- 
&i  I.  io. 

f^.  Abfoluta  eleftionis  cerdtudo  ad  ^^  Abfolutx  elcdionis  certitiido  ad  piè- 
pietatemnon  Gonducit.  Ibid.  139,  rarem  conducicplurimum;  m  Deum  ,  prò 

■  .     :  gratuito  &  incomprchéfibili  hoc  dileclio- 

nis  &:  eledionis  ,  ad  gratiain  &  gloriam  az- 

ternam,  beneficio,  debita  gratitudine  ,  vi- 

,    .  offim  diligant,  adorent ,  glorificenc ,  &: 

.    -..-.  digne  fé  grafia  &  gloria  gerjnt:.^  &  in  cru- 

.    , .  cis  tolerantiaco  fé  iuRentent:  ^  fortiter  &: 

cònfiaritet  adverfus  Satanam,carncm5milndum  ('tanquani  Dei  glorix  &  gratise  ac 

falutis  noftra:  hofles  perperuos)  militent  :  e  folidumquein  vita  S>c  morte  habeanc 

folatiurn  ,  &:in  Hoc  favoris  Dei  fendi,  tanquaiii  vita:  a-tcriia:  prceludio  ,  fìinfteac- 

tjfiiefcant&exultenr.tìf  ^z.Thef.z.  13.  &:  14.  :Epìy.  i.  4.5.  Fph.^.-i.i.Pet.i.'^.PhiLy 

14.  hEom.^.ij.  18. 35.  2.  C<?;'.  4. 18.  e  z:Ti?n.-^.j.'6.dRoyn.'è.  33.38.39.  &  5.  23; 

14.  Infantibusniillis  convenir  eleftio,     14Ì  Irifantes  Foedetatortim  Deo  pcf  Cbri- 

fium  ,ac  Vere  fìdelium,  ctiam  eledos  efle, 
pie  credimus ,  fi  arite  ufì.im  rationis  moria. 
tur,ex  formula  fcedcris, Ego  fum  Deustuus 
&c  f'eminis  tui  :  a  fin  vero  ad  ufum  rationis 
pertinganr,fbloSeos  clcdos  elle  agnofci- 
mus,  qui  creduntin  Chrifìum,  quippe  hi 
foli  fecundum  Evangeli um  fervantur. 
z  Gen.  17.  &  i^cl.  2. 35), 

15:  Non  peremproria  prxdcflinatió,  & 
fcriptur^e  Sacra; ,  &  naturi^,  uniche  atque 
immutabilispraedeflinationis  ad  fàlutem, 
repugnat. 

Jdque  ex  anteccdentibus  liquer. 

16.  Eaquevelconimuniscflnoncre-  i^.  Quum  nulla  non  peremptoria  firprae- 
dentibus  &:credentibus:  vclcreden-  deftinatio  ,  nulla  illius  poteft  elle  divi- 
tibus  propria.  fio. 

17.  Communiscfiquxcommunirer  17.  Quumfacr^literoe vocationemquan- 
fe  extendit  ad  omnes,  qui  divinai  vo-  dam  communem  ab  elezione  ad  falutem 
cationis  gratiofx  participes  fiunt,five  fecernarit  ;  nec  omncs  communiter  voca- 
Tocationipareanr,  fiveincredulitare  ti  falventur:requiturnullam, Communi  vo- 
cam  refpLianr.Remonfl.  citat.  Deci,  cationis  decreto ,  prxdeflinationem  ad  fa- 
lutem, cont'ineri,  Matth.  22.  40. 

18.  Nulla  eli:  prjedcflinatio  ad  fallì terti  non 
perempioria,  qux  vere  credentibus  non 
venit.  perfeverantibus  convcniat. 

Nulli  enim  vere  credentes,qui  non  per- 
leverent:  nullaq;  [r.'edcflinacio  ad  falu- 
tem, quse  non  fìc  permptoria. 

^i.,^...  ;.  Thefes. 

:  ..    •  a  •/  r 


i\.  Non  pcremporia  prardeflinatio 
cft,  qua:  xternx  falutis  communica- 
rionem  adualem  &:  realem  fibi  con- 
junftamnon  haber. 

Thefin  primam  confequitur. 


18.  Propria  efl  ,  quje  folis  vere  cre- 
dentibus  non  perfeverantibus  con- 


*J^ 


Thejès. 


A  C  T  A   '  S  Y  N  t^é'^1'   ■ 

'  '  ',  &AntuheJès. 


De  réprobatione  homtnum  jpecìali  ad  damnationem. 

1.  Rcprobatio  alia  eft:  peremptoria     i.  Nulla  in  facris  lictcris  reprobano  noii 
quiE  ad:ualem  &  realem  damnatio-     peremptoria  reperitur. 
nem  fibi  conjundam  habet;  Alia  non 
peremptoria,  contra. 

1.  Reprobatib  peremptoria  cfl:  de-  z.  Reprobarlo  peremptoria  efldecretum 
cretum  Dei  deijs  (ìgillatim  damnan-  Dei,  quo,  prò  voluntarclua  Uberrima,  ad 
dis,quos  in  infidelitate  morituros  declarationé  luftitia:  iua;  vindicantis,cer-' 
prasvidebat.  tos  ex  huniano  univerfo  genere  homines, 

hec  gratia  nec  gloria  donare, ied  in  pecea- 
tum  libere  prolabi  permitrere  &  in  pecca- 
tis  rclinqucre  ,  iufteque  tandem  propter 
peccata  condemnare  conftituit.  Matthii. 
i6.c^7.23.Ioh.<?.^4.&  65. &:  io.z6.Rom,n. 
7.8.Apoc.2o.i3.Rom.5>.i8.zo.2.i.ii. 

^.   Reprobi  quidam  ad  tempus  viva  3.   Reprobi  nunquam  viva  fide  fune  pr(^di- 

fide  flint  prxditi,vivaq;  fiunt  Chrifti  ti,nec  viva  fiunt  Chrifti  membra, nec  jufti» 

membra,  juflificantur  &  regeneran-  ficantur,  necregenerantur,  multo  rainusa 

tur,  fcd  tandem  omnino  ac  perpetuo  fide  deficiunr.  Ioli.  io.  2.6.  27. 1.  Thefn3.  2.^ 

àfidedeficiuntacpereunr.  Tit.  i.  i.  Matth.7.23. 

4,  Ideoque  reprobi  fieri  pofTunt  ad  4.  Ideoque  nec  reprobi  fieri  pofTunt  de- 
tempus  eledi  ad  ralutemj&rurfus  ex  6ti ,  nec  eiedi  fadi  rurium fieri  reprobi  ia 
eledis  fieri  reprobi  in  ceternum.  ìEternum.  ,  ^  ■• 

f.  Reprobatio  non  peremptoria,  qua»  5.  Reprobarlo  non  peremptoria  huiufino- 
a£tualem  &;  realem  condemnarioné  di ,  &c  reprobationis  &  eledionis  naturx 
conjundam  non  habet  ,  eft  eorum  immutabili,  &  intcr  fé  contraria: , omnino 
qui  Evangelio  vocati,initio  non  ere-  repugnat. 
dunr ,  aut  fi  crcdant ,  à  fide  ad  tem- 
pus dcficiuntjfed  in  fide  tandem  mo- 
riuntur. 


Ita  enim  eodem  tempore  ,  unus  idcmqj 
&  eledus  eifetad  falutcm  &c  reprobatus  ; 
filius  Dei,  &:filius  Diaboli. 


6.    Caufa  impulfiva  antecedens,  non 
Iblum  damnationis,  fed  ctiam  rcpro- 


6.  Caufa  impulfiva  antccedés  reprobatio- 
nis à  gratia  ac  gloria  ad  )ul^am  damnatio- 
bationis  à  gratia  ac  gloria  ad  juitam  nem ,  eft  foluni  liberum  Dei  placitum  ,  etii 
damnationem,  eft  peccatum  prsevi-  executionis  ipfius  feu  juftse  damnationis 
fùm  ,  &  quidem  cum  originali  adua-  cauia  fit  quodvis  peccatum  ab  homine  fa- 
ìb  conjundum.  d:um,à Deo  permiffum  ac  toleratum.  Mar; 

11.25.26.  Roman. 9. 16.18.22.  Roman.  6.23. 
2.Theff.i.8.9. 


7.  Narh  propter  folum  originale  pec 
catum  nemo  reprobatur,nemo  dam 
natur:  Ideoque  nec  infantium  repro 


7.  Nam  propter  folum    etiam  originale 
peccatu damnatio  eft,  quse  omnis  peccati 
ftipcndium  eft, etiam  non  adualis,  Rom.5, 
batio  eft.Grevinch.  contra  Amcfìum     i2.i4.2i.Ideoq;infantcsinfidclium  à  fiede- 
142.145. 150. Epifc.Thef.p. 28.  reDeialienorum  ,  non  renati, natura  fune 

fìlij  ira:,fineChrifto,finefpe,fineDeo.Eph. 
2.3.12.  uteriam  in  diluvio, infantes  mundi 
improborum,&:  Sodomitarum  impiorum, 
in  conflagratione  etiam  infantes  perierut, 
irxqueDei  cum  parentibus  jufte  fubjedi 
fucrunc,  2.  Per.  2. 5. 6. 

IVDICIVM 


NATIONALIS     DORDRECHTAN^.  25 

I  V  D  I  C  I  VM 

Deputatorum  Synodi  Geldric^, 

De  Articulo Primo  Remonflrantium, 

G^  esi 

DE    PR^DESTINATIONE, 
Defumto  ex  CoIIationc  Hagienfi. 

Aniculus  Kemonfìràntìum. 

DEum:etenio&: immutabili  Decreto  in  IcfìiChrifto  filiofuo,  ante  iadum  mundi 
fLmd.amentum,fl:atuifre  exiapfò  pcccatis  obnoxio  humano  gcnere,illos  m  Cliri- 
fì:o&  propterChriftum,  &:pci-  ChnftumfervarejquiSpir.  Sandigratiaineundem 
fìlium  eius  Icfiim  credunt,  &  in  ea  fide ,  ac  fidei  obedientia  per  eandem  gratiam  in 
£nem  perfcverant. 

Centra  vero  eos,  quinonconvertuntiir,&infideles,  in  peccato  &:  nx  fubie(3:oS 
rclinquerc,&:condemnarc,tanquam  à  Chrifto  alicnos,  fècundum  illitd  Euangclij, 
lohan.  3.36^.  ^lmcreditinJìlium,habetvitAm iSLterHAm: qui'veroflionon ajJcntitHr i  non 
'videhit  'vitartiffèd  ira  Dei  manetfuper  eum. 

Col.Br.  p.  66. 1. 2  r.     Hoc  Articulo  dicunt  Remonftrantes ,  i.  contineri  totum  De- 

p.  85. 1.  2.1.     cretum  prxdcftinationis:  ipiàm  dodrinam  de  Prardeftinatione 

p.  69.1. 17.     adfàlutem:  hancPriedcftinationemeilbunicam&veramPrx- 

p.4i.I.i6'.22.  deflmationem:nullam/c,pretcrhancdcPr;Edeftinationeadfa- 

p.  42.  1.  4.     lutem,  Euangelio  revelatamdodrinamagnoiceré.  ii.Illudu- 

Col.Br.  p.  70. 1. 25.     nicum  Decretum,cire  fuudamcntum  Chn{ì:ianiiÌTii,falutis ,  &: 

certitudinisdefàlute. 

Nos piane  alitcr  cxillimamus.  Nam  i. 

Pra^dcftinatio  qua:  in  Euangelio  revelata  cft,en:Decretumpracì:icum. 
PrxdeftinatioRemonftrantiumnoneftDecretumpradiciijfbdfpcculativum. 
Ergo.  Prardeftinatio  Remonftrantium  non  cft  ea  quas  in  Euangelio  revelata  eft. 
Maiorpatet.  EftenimPra'deftinatioDecretum  dceoquod  facete  vuk  Deus  ,  & 
faciet.  Minor  etiam  patct.   Nam  fieri  potell  ut  Deus  niliil  eius  f:iciat,quod  ifto  De*- 
cretodicitur  velie  facerc,  &:  tamen  firmum  ftaretDecretumipfiim.    Antelapfum 
vita  decerncbaturhominifubconditione obedientia::  Si  non  comcderis  -vives.     At 
comedit  homo,  &à  vita excidimusomnessmanet tamen firmumDecretumiftud. 
Ita  poflctnunc  fieri  ut  nemoveIficret,velmanererfidelis,  (nam  fides  à  mutabili  tate 
voluntatis  humana:  pendct  Remonftrantibus j  ac  fic  per  conlequens,  ut  nemo  iàlva- 
retur,  &:  tamen  hoc  immotum  llarct,  Egofirvabo  Credentes. 

II.  SiDecrctumdcfcrvandispcrìònis  fingularibus,  eft  Prsedeflinatioadfiilu- 
temjtumilludquodcontinetur  fuperiori  Articulo,noncfttotumDecretum 
Prxdcftinationis.  Atprius  eft  veruni.  Ergo  &:p olle rius. 
Conlbqucncia patct.  NamDccrerum  de  Icrvandis  lìngulanbus  non  continctur 
Articulo:  imo  omninodivcrliim  eft  ab  eo,&:difì:inòT:um;  ut  generale  àfingulari,  de-  ^°"-^"'^^ 
finirum ab  indefinito:  Dcindc  elc£tio  fingularium  innititur  pr^efcientia:  fidci  qux  ^'^^      ., 
aduineftcIigendo,fiveeiquitligitur:  Eleòbio  qua:  in  Articulo  delcnbitur  non  inni-  j^^JNcrfus 
titurprarfcicnrix fidei;  quia  huiceledionis Decreto fùccedaneum  demum  ponitur  j/^alachr. 
illud,  de  adminiflrandis  mcdiis  ad  tìncm  nccelVariis.  pag.  ^7, 

Anteccdens  eft  ipfbrumRcmonftrantium,   Collat.Erand.p.4.92.     Ergomanet 
conlequens. 

Ccc  IIl.Eleaio 


2^  ACTASYNODI 

III.  Elcdio  incompleta ,  nonpcrcmcoria,  rcvocabilis,auc  in  Euangelio non  cft 
revelata,  autnon  eftelectio  ad  (àlutcm  ,  aut  illa  qux  in  Articulo  continetur ,  non 
cft  unica  eleótio  ad  ialutcm,  quxi!bla  in  Eiiangelio  efl  rcvelaca. 
va  G   -         Ratio:  Nan-ueleòìio  de  qua  ArticulusIoquitur,eft  completa,  peremptoria,  irre- 
vinch.p.i^ff.  vocabilis. 

Sc\S7.  conc.      Atclcòlioincompleta,&c.  efl  rcvelaca  Euangelio,  &  efl: ad fàlutem, ex fenten- 
Amellum.     tia  Remonftrantium. 

Er2;o  ElciStio  quxin  Articulo  continetur,  non  efl  unica  elenio  ad  fàlutem. 
Atque  ha:c  de  primo.   Scquitur  altcrum. 

I.  Dccrctum  quo  Chriilus  à  Deo  flatuitur  in  Scrvatorem  &  caput  eorum  qui 
harreditario  iàlutem  accipicnteflfundamcntum  Chriflianifini.  Decreto  Remon- 
flt^antium  non  flatuitur  Chriftus  in  Servatorum  &  caput  eorum  qui  hxreditario 
lalucem  accipient.  Ergo,  &:c. 

Maior  eft  P.emonflrantium,  Coli.  Brand,  pag.70.  J.  zd. 

Minor  probacur  :  ubi  nulli  ponuntur  elle  vel futuri  qui  Ialutcm  accipient,  ibi 
Chriilus  dici  nonpotcfl  flatucus  efle  in  Scrvatorem  &  caput  eorum  qui  fàlutem 
accipient. 

In  Decreto  Remonflrantium  nulli  ponuntur  effe  vel  futuri  qui  fàlutem  accipient. 
Ergo. 

vcl  hoc  modo: 
Qualesin  Decreto  Remonftrantium  ftatuuntur  fervandi  &  fideles,talisftatuitur 
Chriftus  in  eodem  Decreto  Scrvator  &:  caput. 

At  in  Decreto  Remonftrantium  ftatuuntur  fervandi  &fideles,  qui  nec  adu  fine 
talps,  necpotentia.  Er^o. 

Chriftus  in  eodem  Decreto  ftatuitur  Servator  &  caput, qui  nec  adu  talis  fìt,  nec 
potentia.. 

PrsEcIarum  fané  Chriftianifmi  fundamentum!, 

II.  Decrecum  quo  nulli  hominifàlus  in  re  aut  fpe  decernitur,  fed  quo  manente 
falvo, fieri  adhucpofìer,utnemo  omnino  fieretfàlvus,  idefl'e  fundamentum  fàlucis 
nonpoteft. 

Tale  aurem  eft  Decretum  Remonftrantium.  Ergo,  &:c. 
Nec  refertj  quod  in  Decreto  hoc  mentio  fìat  Chrifti,qui  fàlutis  fundamentum  cft. 
Nam&  in  Decreto  de  mittendofìliomcntio  fìt  Chrifti,  adeoq;  ordinaturiftic  Chri- 
ftus ut  fàlutem  &  Spiri tuales  omnes  benedidiones  promereatur  :  nec  tamen  efle 
hoc  Decrecum  fundamentum  fàlutis  agnofcentRemonflranteSjUtpotequodprsece- 
daneum  faciunt  huic  quod  fàlutis  fundamentum  appellant. 

III.  Exquohomoquamdiuvivit,ccrtus  efle  nullo  modo  poteft  aut  debet  de  fa- 
Iute  fua,  id  fundamentum  efle  certicudinis  de  falute falfb afleritur. 

Ex  Decreto  Remonftrantium  homo  dumvivit,  certus  eflTe  nullo  modo  poteft  aut 
debet  de  iàluteflia.  Ergo,  &:c. 
Maior  pater  per  fé. 

Minor  probatur  ex  Confefllone  Remonftrantium.  Namftatuuntutvidereeft 
in  Articulo, objedumEle£l:ionisperemtoriae('undefoladependerepoteft  fà- 
lutis certitudojhominem  qui  ad  finem  ufque  perfèverarit  in  fide  &:  fìdci  obe- 
dicntia:Ncmineniautcmcertumefrepofle&:  debere  de  fua  Perfcverantia, 
paffim  affirmant.  Collac.  Brand,  pag.  410.  lin.  io.  Dubitare  numfimm  ijdem 
femper futuri,  laudabile eH.  &  pag.  504.  lin. 2.  Nullusjìdelis  Jine peiuliari  reve- 
latione  foteji  certti-s  ejfe  fi  fimper  in  fide  perjèveraturum.  &  pag.  50^.  ^^ui  fi- 
Coli. Brand.  ^^^/  ^^^^  credit ,  non  eH  extra  omnem  metum  condemnationk.     His  addatur 

p.7o.l.pe-  Grevinch.  contr.  Amefium  ,  pag.  131^.  137.  &  138.     Ac  piane  afe  abeunt 

""  ^*  Remonllrantes,  fuique  pcnitus  obhti  videntur,  dum  fìc  docent  argumcn- 

tari  :  Fidcles  fbrvabuntur:  Ego  fumfìdelis:  Ergo  ego  fèrvabor.  Quumfìc 
potius  ex  ipfbrum  mente  dicendum  fuiflet  :  Fideles  perfèvcrances  ,  fivc 
quijam  perfeverarunt,fàlvabuntur:  Ego  quidemfidelis  fum  ,  fed  nondum 
ad finem  ufque perfèveravi,acprorfus  incerrus  fum  an  firn  perfèveraturus, 
imo  non  fum  extra  metum  condemnationis,  fierique  poteft  ut  condemner: 
Ergo  ego  incertus  quoque  fixm  an  f im  fèrvandus. 

Ita 


NATIONALIS     D  ORDRE  CHT AN^.  27 

Ica  hadenuSjlicct  breviter,  liquido  tamenratisprobaflcnoscredimus,  I.  Pr^ede- 
ftinationem  quarà  Remonflrantibus  tradita r,  non  efle  totalTi,qux  Euangclio  reve- 
lata eft,  pra^deftinationcm.  II.  Nec  eandem  elle  fundamentum  Chriftianifmi, 
•  filutisj&ccrtitudinis  de  fàlutc.  Rcftatutquam  ipfi  prxdcftinationem  Euangclio 
revclatam  ac  vere  fundamentiim  Chriftianiimi,  (àlutis,  &  certitudinis  de  fàlute  efTe 
judicamus,  fuccindc  &  diflinde  expliccmus.  Sic  ergo  rcntimus. 

De  EUcHonCi 

»  Deus  artcrno  ^  &:  immutabili  confilio  juxta  '  beneplacitum  fuiim  *  ex  lapfo  ge- 
nere humano  ^  ccrtosquofdam,  quorum  *  mi/èreri  voluit  7,  prxdeftinavit ,  quos 
I  I.  Chrifto  darct,'  vocarct  efficaciter  ad  gratiam  &  gloriam,adoptarct  '°  in  iìlios 
perlcfum  Chriftum,  "  jufl:i^<:aret, '^fàndtificaret,  &:  tandem  "  faccrct  adu  hxre- 
des  vita'  arternx ,  idque  "^  ad  laudem  gloriofegratix  flix. 

I.]  lohan.  15.18.     Non  de  omnibus  'vobis  loquor  :  ego  fcio  c^mselegerìm. 

Ephef!  1. 3 .  4-     Benedicliis  Deus  ó"  Pater  Domini  noUri  lefu  Chriliiqui  elegit  noi 
in  ìffo. 

Non  ergo  homo  Te  ipfumclcgit,  fed  eligitur  à  Dee. 

Ncque  Deus  Pater  tantum,  icd&  Dei  iilius,  eaufài  fons ,  &  au6bor  efi:  eIe£tio* 
nis  noiira:. 

2.]    Match.  25.34.     PoJJtdete  regnum  faratum  vobls  k  ìaciU  mundi fundamentìs, 
Ephcf ! I .  verf!4.  Elegit nos  antequam  iacerentur fundamenta  mundi. 

&  verf.  II.    In  fortem  adfctti  Jitmus ,  quum  ejfemuslfradesiinati  Jècundum 
propojìtum  eius qui  omnia  efficitexconfUievoluntatis  fu£. 

2.Timot.  2.19.   Soltdum  fundamentum  Dei  fiati  hahem  hocfigillum,  novit  Domi-i 
9JUS  qui  fin  t  fui. 

Hebracor.^.  ij,  VolensDeus ofiendere  immutabilitatem  confilijfin,ó'C, 
lacob.  1. 17.       i^pudquem  (pattern  luminum) non  efi tranfmutatio ^autconver'  ^^jj  jj^ahci 
fionis  obumbratio.  ^  p.<7^,<f.pen/ 

Elài,  14.  27.     lehovaexercituum  ineunte  confilium,  ecquls  irritum  faciat. 
Se  4^.  II.     Foco  ab  oriente  Uolucrem  ,  e  terra  longinqua  effeiforem  confilif 
mei,  é'  locutu-sfiim,  ^  adducam  ili ud\ formavi,  ^faciam  ishtd. 

Hinc  docemus ,  immotam  ftare  eledionem ,  &:  eledorumfalutem.  Ac  proindè  i.Cor'm.iz.p. 
Iicct clcftorum fìdes,  adoptio, fàndificatio,  & fàlus,  quamdiu hic  militane ,  incom-  Rm.8.is.2^. 
picca  Ile,  tamen incompletam,  non  percmtoriamj  interruptam,&:  revocabilcm,  eie-  i.cormt.j.t, 
dioncmnullamefl'epofle.  i.I«/m«./.i. 

3.]  Matth.  II.  25.  ^updabfconderish&cafa^ienti^us&inteHigentibuSió'eiidetexerìs 
infantibus. 

verf.   2.6,  Etìam Pater ,quiaìtaplacuittibt. 

Et  20 .  ver  f  14.  Volo  autem  huic ultimo  dare  ut  ^  tibie 

1 5.  Jn  non  licei  mihi,  quodfacere  volo  in  melsì 
Ergo  «T€9xaS^p>c77K)j  cledionis  ad  gratiam  &:  gloriam  faciendx  caufa  nulla  eft. 
Ncque  in  homine,  cui  gratia  aut  gloria  obtingit,  cogitati  quicquam  poteft,  auc 
4ebet,  quod  Deum  movcrit ,  vcl  quali  moverle  ,  ut  gratiam  illam  &  gloriam 
ipfi  decernerct  ac  conferrcc.  Poterae  Deus  omnes  rclinquere  in  peccato  :  potè- 
rat  eligcrc,  quos  non  elegit;  &  non  eligere  ,  quos  elegit;  vcl  pauciores  plurefve 
ehgcre.Sed  elegit  quofdam  :  &  quide  hos,non  illos:QAjare?cantumjquiaiEa  placuic 
4.]  lohan.  15. 19.    Ego  elegivosexmundoi 

Roman.  9.  zi.  An  non  habet  poteFUtem  figultis  in  lutum^ut  ex eadem  maffafaciat 
aliud  quidem  vasaddecus,  aliudvero  addedecus'ì 

verf!  22.       ^>uod fi  vero  volens Deus oBendereiram,^t. 
Ira  prxfupponit  peccatum:  ut  &:  pcena  j  qualis  certe  nobis  eli ,  fa£tio  vafis  za 
dedecus. 

Prxdeftinatio  igitur  non  eft  caufa  lapfuS. 
5.]  Rom.  9.  13.     Jacob  dilexi ,  Efaii  vero  odiohabui. 
i.  Tim.z.ij.     Novit  Dominui  qui fint fili. 

Ccc  a    -  lohan. 


i8  ACTASYNODI 

lohan.  17.  9.  Non -pro  mundorogo,fedpro  ijs  quos  dedìfli  mihi. 

verf,  20.     Non  tantum  autem  prò  jjlis  rogo  ,  Jèdtjrpro  ijs  qui  per  fermonem  eorum 
creditiiriftint  in  mo^. 

Ideo  non  agnofcimus  generalem  &:  indefìnitam  ullam  talem  eledionem,  quapo- 
ficajficnadhucpoHetutnemoomninofàlvaretur. 

Patet  &hincmanifefte  ,  EJedorum  numerumimminui  &:augennon  pofTe:  eof- 
que  quos prò fùishabet Deus,  in  omni  centatione  perftare  immotos  ,  ac  proinde 
ctiam  immotam  ftare  cleftionem. 

6.]  Roman.  9.  \6.  Ele^lio  non  eli etm  qui  velit,  ncque  àus qui currat ,  fedmifereit' 
tis  Bei. 

verf  18.   Cuim'vult-,mifcretur,quemvult-,indurat. 
Cauia  <zsfsn'yiitdj!:i]  clcdionis  cftmifericordia  Dei,  idefi:,  grariorus  Dei  mifereri 
Voicnris  attecSbus  erga  quofdam,  mifcros  quidem,fednon  ideo  ,  quia  mileri  erant; 
omnes  enimeranc  miferi  ,  &  aliquorum  tanrummodo  mifereri  voluir. 

Cum  autem  mifcricordia  pra:iìipponat  milcriam,  ucique  mifcrum  cojnfiderabat 
Deus  quemeligebat:  non  ergo  fidelcm,  nonlànftum,  non  qui  curfumpietatisab- 
lblverat,  is  enim  ralis  ab  omni  omnino  mifcria ,  nimirum,non  à  reatu  tantum  te 
dominio  peccati,  fcdàcorpore  peccati  &  mortisiamlibcratusefì:. 
lohan.i4..e.        Q  uin  edam  bine  inferimus,aliam  non  elleVeteris  Teftamenti  fandorum  cledio- 
^ikr.4..i2.  ncm,aliam  Novi:  cum  eadem  utriuf'que  Teftamenti  populorum  mifèria  ,  cadcm 
''/  ,"    mifcrendi  ratio,  eadem  à  mil'eria  eludandi  via  per  Chi'iftum  ftatui.,  omnino  de- 
beat. 

7.]   Ephef  1.5.     ^Im  pradejlinavit  nost'sfsit^cct?. 

Rom.8.  29.    ^luospraJcivit,eofdem Pradeftina'vit.  -arÈsJg/fft. 
Finem  igirur  intendit  ordine  prius ,  quam media.  Et  quidem  fìnem  fùum  asque 
atque  fìnem  hcminis,  ita  ut  credamus  ftatuifle  Deum  ad  laudcm  grafia:  fiix  (hicDei 
finis  eftj  certos  quofdameligerc  advitam  a:ternam(hic  ut  finis  extremuseft  hcmi- 
nis, ita  medium  cft  illuftranda:  Dei  gloria)  quos  Chnftodarer,&:c- 

Ha^c  funt  media  deducendi  hominem  ad  finem  iuum  eledlicne  ipfiiamprzftitu- 
tum,nequepcflumusvel  cogitationc  adequi  quomodo  nosprxdeftinaverit,  quos. 
adoptaret  in  fihos,  nifi  decommunicandahasreditate,  &  quidem  nobis  commu- 
nicanda  antea  certi  ahquid  apudf'e  ftjatuiflet  Deus. 

8.J  lohan.  17.  (j.  Patefeci  nomentuum  hominibmquosdedilH  mihifele^osemundo: 
tui  erant-,  ér  mihi  hos  dedtjìi. 

&  (?.  veri."  3  7.  ^luicquiddat  mihi  Fateti  ad  me  -venie t. 
Ha:cdatio  omnino  fidemantegrcditur:  nam  venire  eft  credere  :  uthquet exto- 
ro conrextu,  Chriftus  itaqueut^ai''5-/)aJ5r^&:mediafor,  eft  fundaitientum  &  meri- 
toria caufafàlutis  noftrx,  omniumque  honorum  qux  ab  arterna  elezione  prepara- 
ta fimt,  &  in  tempore  conferuntur  à  Deo.  Imo  eft  etiam  fundamentum  EIc- 
(Sborum. 

9.]Rom. 8. 30.  ^luospr.&deftinavit-,eos etiam voeavit. 
i.ThefT.  1.4.  Vt  qui  fciamus  -vosejfe  a  Deo  eleBos: 

verf.     5.  ^uontam  Euangelium  nojlrum  confijlit  apud  vos,  non  loquutione dun- 
taxatifi'd  etiam  virtù  te. 

2.Thef.z.i3.  Bebemus gratias  ageredevobis  Deoquod  elegerit  vos  Deus  ab  initiiy 
ad falutem  ■yperfancfijìcationem  Spiritus ,  c^fdem  habitam.  veritati. 

z.   Petr.  1.3.   Bivina  vis  ipjius omnia  nobis donavit,  qtm  ad  vitam,<^ pietatemper' 

tinent,  per  agnitionem  ilìins  qui  vocavit  nos  adgloriam  dr  virtutem. 

K.om.8.2Ì.  Non  deftinavitcrgoquemquam  ad  finem  Deus  nifi  per  media.    Etquosadglo' 

riam,  id  eft,  fakitem  deftinavit,  eos  etiam  ad  media  fàkitaria  deftinavit;  non  ut  olfer- 

reteainistantam,fcd  ut  conferret etiam.    Ideo  vocatio  hxc  lècundum  propofitum 

dicitur.     Et  qui  finem  defiderat  ,  omnino  de  pra:ordinaris  mediis  adhibendis 

ferio  folhcitus  cfie  debet.     Ut  ftultum  &  impium  fit  dicere  ,  fi  ad  fàlutem  &  fì- 

cicm  fàkitarem  fum  prjedcftinatus,  obtincbo  utrumque  quicquid  tandem  agam. 

Imo, fi  vis  fàlvus  efìe  ,  crede  :  fifidemexpetis, audi  vcrbum.Namexauditufides. 

CoIIat.  8.  p.    Efficax vocatio&:  fidcs,omniaq; que fcquun tur fidé,fru£lus flint  &:  etfefta eiedionis 

4^?^.  cap.*.    advitam  :  five  ut  cum  Remonftrantibus  centra  ipfofrnctRemonftrantesloquamur, 

prsede- 


NATIONALIS     DORDRECHTAN^.  19 

Prxdcftinatio  cft  vera  cauia  &c  fons  ipfCjUndc  grana  &:  reliqua  fcquuntur.Non  potcft 
ergodici,  in  cligcndis  fuillc  prxvilam  fìdcm;  multo minus  ut  ea  prxvifa  iìnt  qua: 
fidem  fbquuntur.  Qui  aucemnunquam  iicr  pra'dicatumverbumvocantur,  crede-  „ 
re  non  poiuimuseosfioquimurdc  adultis^advitamxrernamcliecJccros. 

Non  omnes  quivocantur,  àDeo  vocantur.  Sed  loquutionc,id  cfì:,extcrna  ho- 
minis  prxdicatione  vocanturonincs  quihus  vcrbum  annunciatur:  virtute  autcm, 
id  eft,  interna  &  efficaci  operatione  Spiritus  làndi ,  fòli  cledi.     Scd  ncque  ad 
gratiam  iàlutarem ,  &:  gloriam  vocantur  omnes  ;j  qui  à  Dee  virtute  interna  Spiri- 
nis  vocantur.     Duo  enixn  omnino  fiint  prxdicanda:  lex  &  Euangelium^.     Illa 
peccatum  docet  &  iram  operatur  :  hoc  gratiam  &  gloriam  annunciar.     Illius 
prxdicationis  ,  qua:  anteccdanea  ciìe  dcbcr,  ohjcftum  proprium  &  adxquiuum 
eft  homo  in  peccatis  mortuus  ;  huius ,  qua:  fuccedanea  eft,  homo  in  quo  pecca-  m^[^,,  jg 
tum  revixit.     Finisilliusnonfcmpcr  cft, utad gratiam  ialutarcm  ,  ipCàmquc  adeo  luc.:!^..^/. 
fàlutcrn  xtcrnam  expetcndamhomoadigatur,  fcd  ixpe  tantum  ,  ut  ad  corporale  loh.7. 37. 
bencfìcium  recipicndum,  prxftira  pcenitcntia,  aptus  reddatur;  hujus,  tantum  ut 
gratin  lalutaris  &  glorix  hominem  taciat  participcm.     Qike  cum  ita  iint ,  Ètli  ^"'^'^  3-  >'-'^'^' 
credimus  ncminem  ex  (e  ac  virtute  ftia  tiolorem*  de  peccato  debitumconcipere&;^-^^^^""^' 
converti  polle,  nequidcm  il  per  loquutionem,  id  eft  ,  cxternam  prareiicationcm  ^'  ''^o-''-^"* 
legis  vocetur,  fèd  neccfle  elle,  ut  qui  hxc  faciat,  etiam  virtute,  ideft,  voce  inter- 
na Dei  vocetur,  quin  etiam  ut  dolorcm  iftum  Se  conver/ìonem  operetur  Deus; 
tamen  ,  quia  fxpe  Deus  converfb  peccatori  tantum  intcndit  dare  bonuni  aliquod 
externum,vcl  auferre  po^nas  aliquas  extraordinarias  :  concludimus  ,  ne  quidem 
omnes  ad  gratiam  fàlutarem,  &:  gloriam  vocari,  qui  à  Deo,  iìve  virtute  Dei  in- 
terna, vocantur. 

IO.]   Ephef!  I.  5.     ^lmpr£desHna'vitnos,c]nosadoptaretinfliosferIefìimChrifìum. 
Quum  adadoptioncm  nos  elegerit,  non  clegit  lane  quos  fìdeles  elle  jam  prxvi- 
debat.     Nam  per  fidem  adoptamiu-  in  filios  Dei.     Si  autem  fihi  f'umus ,  erimus 
&;ha;redes.     Proinde  fimulatque  adoptionis  hujus  fpiritimiaccepimusjdeeleólio-  Joh.t.izl 
ne  noftra  certi  efle  pofllimus.  Gal.}. 26. 

II.]    Rom.  8.30.  ^li^s'uocavit^eosetìamitiflifìcavit.  Rom.  .ij't  » 

Ethincliquet,juftiiicationem,fdeft,peccatorumgratuitam&:falutaremremifrio- jjp|,^/-^^,^  . 
hem  elle  fruòlum  ,  conicquens,&:efFedumelccl:ionis:  id  eft,juftifìcatos  non  eligi, 
fed  eledos  juflifìcari.  Nonquod  credamus  omnes  cledos  effe  juftifìcatos  ,  qui 
_  ne  vocati  quidem  omnes  lunt,  fèd  fieri  non  pofle  dicimus,  quin  quos  clegit  Deus 
ut  vocaret  eos,  acfìde  dcnaret,  ij  etiam  vocentur,  Rdc  donenrur,  ac  per  fidem 
juftificentur. 

iz.]   Ephef.  I.  veri.  4.    Elegit  nos  ut fimm [aneli  ér  wcnlpati  coram  eo per  charita- 
tem. 

I.  Perr.  i.  2.  Dilcflis  expr.ifcripto  Dei? fl.tr is  ad fanfiifrationem Spiritm. 

Ideo  tantoperc  commendamus  fànólitatem  vita',  &  pietatis  lerium  ftudium, 
omniaque  quxad  pietatcm  iuvarc  nospoirunt,utfiintpreces,)cjunia,  vigilia',  car- 
nis  mortifìcatio, peccati  fuga,  &c.  Hinc  etiam  illud  Apoftoli  toties  inculcamus, 
Cum  timore  ac  tremore  'vcjìram  ipforumftlutem  confiate.  Et,  ^^Jìbi  videtur ftare,  'vi-       '  ' 
deat  necadat.    ^t,  Studete  tocationem  ó"  Elcci'ioriem  vestram  jìrmam  effìcere^.      ^^-i  ^Vet  \]o 
Difiedat  ab  injuHitia  ,  omnis  qui  nommat  ?iomen  ChriUi.  Nam  oranino  crcdim.us,  ^_jj„,_^p_ 
^luotquot  Spirita  Dei  ducuntnr ,  eos  ejfe  filios  Dei .  Et ,  Si  quts  non  habet  Spiri  tum  Chri-  Rom.  8.  i^. 
Jli ,  illum  non  ej[e  eius:  omnefque  qui  Chrisii  funt  ,  carnem  crticifixifhc  cum  aff'ccfibm  c^  ibid.  a. 
concupifeentiis.     Unde  prò  aperte  impiis  eos  omnes  habcmus,  qui  quicquid  tandem  Galat.^.29, 
agunt,  fàlvos  fé  indubitato  forc  dicunt ,  quia  fcilicet  Elefti  fint.     Imo  vero,  ex 
frudtu  de  arbore  ,  ex  opcribus  de  fide  ,  ex  fànftitate  interna  paritcr  Se  externa, 
-  id  eft,  ex  Spiriti!  adoptionis  &:  fàndtificationis,  opcribufque  Spiritus  iftius,  deele- 
ótione  judieare  queralibet  debere  (a.c  nepoffe  quidem  alia  ratione)  afferimus. 
Sine  fanóìtmonia  nemo  videbit  Deum.     Licer  autem  nifi  fhnctificatus  nemo  fàlvetur,  Hebr.u.14, 
non  tamen  ideo  etiam  Eledi  flint  adfhl*tcm,  quos  fàndificatos  iam  effe  in  mente 
Illa  prxcognofcebat  Deus.     Nam  ad  fànditatem  xque  clegitnos  atque  ad  fàl'i- 
tem:  &  quidem  prius  ad  hanc,  quamad  illam^ut  fupra  dixiraus,etfiadhancnon 
nifi  per  illam. 

Ce  e  ?  i?.l  Mac. 


30  ACTASYNODI 

13.]  M?tt.  25. 54.   Venite  fcjudeti' haredìtatis  iure regnumfaratiim  'vohis, ^c. 

&c  IO.  23.  Sedere  ad  dcxtrar/j  incanì  (jrfiniUram  meam  dalitur  quihfn^aratum 
ejì  k  Pane  meo. 

1.  Pet.  I.  4.        Jn  h^reditatetn  fohis in  exlìs  fervatam. 
Lue.  12.32.  •    Vifum  eji  Patri  -vejlro  dare  vobis  rcgnum. 

Uri  gratis  filii  fimus,  &jLishaTediratisacqLiirimus,  ita&:  inpoflcflloncmhzcrcdi- 
tatismittJmur  piane  gratis,  mifcricorditer,indebite.  Perpcram  ergo  dicitur  vitam 
arrcrnam  à  Deoccu  praniiumdccem  écdariiis  qui  tonditicnes,quas  ipfc  prxfcri- 
piìr,  implcvcrit.  N.-ìm  dare  vitam  ut  pr3cmium,prà'flita  iam  conditione ,  lub  qua 
decreta  crat  vira  illa,  ut  prainium,  non  eli  on:nimode  gratis  &  ex  éj^cKla,  dare  vi- 
tam, (ed  ex  debito. 

14]  Epheli  1.6.  \_^dlaudem  gloriofefua  grati£ ,  qua  nos  gratis  effecit  fihi  gratos  in 
ilio  dileólo. 

Idouein  folidum  :  utnihil  omninooperantijcredenriiperfeveranricedacde  quo, 
tanquam  de  luo,uJla  raticneglcriariquear.   Hatìenusdeeledione. 

Acque  hanc  de  elezione doòlrinamjfundamentumreiSte  dici  Chriftianifmijfàlu- 
tis,  &L  certitudinis  delalute,hinc  pfcbamus: 

I.  Decretum.  quoialus  infallibiliter decernitur  certisperfonis ,  fìmulquemedia 
ad  làlutem  nccellaria  ordinantur,  &  ex  cuiiisvi  primitus  &  efficaciter  liuit  partici- 
patiotum  mediorum  illorumad  lalutcmneccfiarlorumjtum  iplìus  lalutis,  Idvere 
dicitur  fundrmcntumfa.luris. 

Tale  clèilludjam  ànobis  defcriptum.    Ergo. 

I I.  Decretum quoddocet  nos  rotosà  Chrifto  pendere, &:  ab  cofolouniverfàm 
falutem  petere  ,  fimulque  indicar  cmnia  media  quibus  lolis  ad  participario- 
nem  Chrifti  &:  làlutispervenitur,  idcontinet,  flve  eft,fundamentum  Chnflia- 
nilmi. 

Taleeft  illud  à  nobis  iam  defcriptum.   Ergo. 

III.  Decretum  qucd  a'ternam  làlutcm  infallibiliter,  &:  irrevocabiliter  para- 
tum  elle  flatuit  omnibus  &  lìngu]is,qui  mediorum  ad  làlutem  neccflariorum  {e-- 
mei  vere  fadi  funt  participes ,  id  demum  certitudinis  de  lalute  fundamen- 
tum  eft. 

Tale  eli:  illud  à  nobis  defcriptum.   Ergo. 

Namfic  omnino  docemus  argumentari  :  &  primo  in  thcfi: 

Quolcunque  Deus  elegit  ab  aterno,  ij  infallibilirerfalvabuntur. 

Quorumcumque  milcrcri  voluitDeus,  eoselegitabaterno.   Ergo. 

Quorumcumquc  milereri  voluitDeus,ij  infallibiliterlalvantur. 
Syllogifmus  eflapodidicus,  Stermini  omncsconvertibiles.  Deinde  lìc  aflumi- 
musin  Hypothcfì: 

ÓHorumcumquc  mifercri  veluitDeus,  ij  infallibiliterfalvabuntur. 

Mei  miiéreri  vcluit  Deus.    Ergo. 

Ego  infallibilitcr  làlvabor. 
Minor probatur:  Nam, 

1.  Deditme  Chrifto.     Idcolligo  ex  viva  fide  mea,  juxta  lohan.  6. 37. 

2.  Vocavit  me  efficaciter.  Er  hoccolligoexfidem.ea,Rcm.io.i7. 

3.  Adopravit  me  in  lìlium  per  I.  Chriftum.  Id  me  decer  Spiritus  Ado- 
prionis  quo  oblignatus  limi.  Rom.  8, 16.  Galat.  4.  <J.  &:  fìdes  mea.  lohan.  i.  iz. 
Gal.  3,26^. 

4.  luflif^cavit  me.  Id  fcio  ex  pace  confcientijc  mea,  Rom.  ^.  i. 

5.  Santìifìcavit  me.  Id  pattini  vira  meamihi  teflatur  ,  in  primis  autcm 
animi  mei  &:  conlcientia  conftitutio.  Ador.  15.  9.  Mattli.  12.  34. 35. 
Colof  3. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 

Hic  rcmin  Decreto,  quam  in  executione,id  eft,  tam  ubi  in  Thelìloquor  ,  quam 
ubi  in  Hypothcfì ,  omnia  non  lunt  currcntis  ,  ncque  volentis ,  led  miferentis 
Dei. 

Et  hac  ratione  reddor  certilHmus  de  eledione  mea  à  pofteriori:  ac  rurfus,  ex 
elcdicne  mea,  id  eli  à  pnori,  reddor  cernHìmus  de  perléverantia ,  &:  per  conle- 
qucns  de  lalute  mea, 

Quod 


NATIONALIS     DORDRECHTAN^.  31 

Quod  maximum  ianc  &  certiflìmum  cft  fòlatium.     Neque  timendum  ctiam 
cfl,  qui  lic  agunt  ne  ad  lécuricatem  prolabantur.    Rcs  cft  mamfcitillima. 
Scquitur  ut  expliccmus  quid  Icntiamus. 

DE      %^€  F  K  0  B  A  T  10  V^E. 

Crcdimus  vero  reliquos  '  quorum  mifercri  Deus  non  voluit,pra'reritos  cHe  =  &: 
in  lapiii  relidos:  qui  ^  Chrifto  dati  non/unt,  quibufqueunquam  +  fàlutarcm  Chri- 
fti  atque  cius  Euangclij  cogi)itioncm  &  fìdcm  qua  ^  adoptcntur  in  f.lios,  iulhficcn- 
tur,  dare,  quia  ^  ita  placuir,  7  non  propo/uit.  Scd  proptcr  peccata  quofdamin  hac 
ctiam  vita  ,  '  indurando,  cxceccando,  in  ixprobum  fcnium  eos  tradendo,  omncs 
autem  pofl  hanc  viram  '  :rferna  damnatione  punire  ,  idquc  ^^  aci  oflcnclcndam 
ìram,  potentiam,  &:  iuftitiam  fuani-,. 

I.]     ^ovi\.^.\%.  Ctiim  viilt miferctur. 

Quorum  in  tempore  mifcrctur,  corum  mifercri  vult  &  voluit  ab  rctcrno  Deus. 
Centra  quorum  non  miferetur,  eorum  non  vult,  nec  voluit  ab  jeterno  mifcreri.  Efl 
ergovoluntas&:  beneplacitumDciunicacaufa,utclc6ticnisillorum,itancnclc(rtio- 
nis  horum:  &  obictìum  utriuique,  tam  cledionis,  quam  non  cledicnis  adct'qua- 
tum,homo  niifcr, peccato  &:  ira:  Deiluaculpa  obnoxius.  Undcfìcutnìilcricordi- 
terclcóluscft  quiiquis  eft  cledus,  ut  gloriari,  autfe  pra:  alio  cfferre  nulla  raticne  ■Rom.p.i^.iS' 
t>ofi'it, itaiuftencncligipotuit,  quilquis  non  elc6tuscfl,  neque habet  talis  de  c^uo 
iufte  queratur,  niii  de  fiia  culpa. 

2.]      Matth.  24.  z|o.   Frius ejj!<metur:,aher'relinqitetur. 
Rom.  11.7.  UlcEfi ajfccuti  flint-,  reliqui  vero  occalluertmt. 

Invenitcrgo  mifcros,  corruptos,  peccato  &  ir^e  obnoxios,  ad  malum  propcnfos, 
ineptos  ad ullumbonum  {aiutare,  eos  quos  noncligebat  iìve  prxtenbat  Deus:  ut 
omnino  tantum  reliquerit  eos,quales  fua  culpa  eranr,  non  auicm  fecerit  talcs  de- 
creto ullo  filo. 

3.]     loh.  ij.è.   Homimhus  quos mihi dediTtì feleBcs e  mundo. 
Non  Ergo  dedit  Chriflo  totum  mundum. 

Rom.  9.  V  Oftarim  ego  ipfe  anathema  cjje  feparatum  a  ChrìHo.  Ergo  reprobi  funt 
feparati  à  Chnfto. 

Ioli.  ^.37.  ^Imcquid  dat  mihiVAter^adme  ventt.  Qui  itaque  ad  Cbriftum  non 
veniunt  unquam,  id  eft,  qui  in  infidclitate  manent,eo  ipfo  nofcuntur  Chriftodari 
non  elle.     Sed  de  hocfulìus  Articulo  fbcunco. 

4.]  Matth.  13.11.  Vohis  datr.m  cH  ncffc  tny'sieria  rtgni  ciubrum,  illis  autem  non  (H 
datum. 

loh.  IO.  16.  Vos  non  credit is:  non  enim  eHìs  ex  ovilta n. ets. 

1.  Thell.  5.  2.  Fides  non  eH  omnium. 

A 61:.  13.  4  8.   Credidcrunt  quotquot  erant  ordinati  ad  vitam  atcrnam. 

Scientiam  ergoomnemde  Chiifto  &  regno  calorum  ,  gaudiumque  in  corde  ho- 
minum  enatum,veram  &:  fàlutarem  c^l^  lìdcm  ncgamus.  Quod  ex  eo  probatur: 
Qui  dolorem  de  peccato,  qui  fecundum Deum  eft, non habuit,  is  Ihlutarem  fi- 

demnonhabuit. 
Qui  in  impietate  &  infidclitate  moritur  (qualifcumque  tandem  in  vitafuerit) 
is  dolorem  de  peccato,  qui  iccundumDeumeft,nonhabuit.  Ratiocius  eft 
idquoddicitur  2.  Cor.  7.  io. 

Ergois  talis  quoque  fàlutarcm  fìdcm  ncn  habuit.  Sed  de  hoc  fufìus  in  quinto 
Articulo. 

5.]  Eph.  1. 1 3.  Jn  quo  etiamfofenqnam  crcdidiHis ,  oljìgnati  estis  Spritu  ilio  promif 
Jìonis  fanffo. 

V  crf .'  1 4.  ^^i  eft  arrhabo  hxreditatis  noftrx . 

lohan.  1. 12.  Quotquot  etim  exceperunt,  dcdtt  eis  hanc  dignitatcm,  ut fdtj  Dei  ferenti 
newpe,  ifs  qui  credunt  in  nomen  cim. 

Quibus  fìdem  igitur  dare  non  conftituit ,  eofdcm  adoptare  in  filios  non  confti- 
tuit:  atque  ita  neque  iuflificarcncquefanftifìcare.   Fide  enimiuftificamur,  blandi- 2j(„„  ,  _,^^ 
ficantur  corda  ncftra.    linde perpcram  lane  nobis  ctiam  objicitur,  quafi  doccamus,  aiì.  /y. ,, . 

Ccc  4  reprobos 


ji  ACTA     SYNODI 

rcprobos  fcivaii  non  pofìc,  ctfi  faciant  omnia  opera  fànftorufó.  Nam  quamvisnon 
dcHtcamur,  in  fpccicm  multa  ab  hypocritis  fìcn  qua:  matcriaJitcr  iàn^lorum  opcri- 
hus  non  abiìmilia  vidcn  pollcnt ,  nihil  camcn  quod  vere  &:  formaliter  bonum  fìr, 
ab  ipfìs  fieri,  imo  quamdiu  hypocrita' manent,  polle  ficri  ccntcnd)mus,cxMatth. 
7.  16.  18.  Collato  cumMatth.  12.  34.  Ad.  15.  9. 

6.1  Alatth.  11.25.  26,  ^uod  abfcondcris  h^c  afapieittihm  (j;^  i>7telligcntihm.  Etiam 
Pater:,  quia  ii.iplacuit  tibi. 

Atquc  ita,  ut  (alutis,  lìc  quoque  difpenfàtionis  mediorum  ad  fàlurcm  ncccfTa- 
riorum  caufhm  unicam  ftatuimus  Dei  beneplacitum  ac  voluntatcm  liberrimam 
fmiul  &:  iufliffimam  fàpientilllmamque.  Ncque  llatuitur  hoc  modo  Deus  infìdeli- 
tatis  caufa  positiva,  fcd  negativa  tantum  :  cum  homo  ipfe  fìt  caufà  pofìtiva  fua:  infi- 
delitatis ,  utpote  qui  iuamet  culpa  carcus,  piervcrlus ,  impotcns  ad  bcnuni  fadus, 
ncque  pofTit  credere. 

7.]  Matth.  13.  li.  lllls  mte?n  datiimnon  est.  Ergo  non  propofuit  dare.  Nam 
Deo  ab  omni  sevo  nota  flint  omnia  opera  fìia. 

Acque  ha£tcnus  negative  omnia  tantummodo,  nihil  dum  pofitive  ex  parte  Dei, 
circa  reprobos .  Et  ut  ncgatio  hxc ,  live  noluntas  caulà  efl'e  polìtiva  ullius  peccati 
non  poteft ,  ita  ncque  peccatum  ,  cui  obnoxij  erant,  qui  non  chgebantur,  caulàm 
elTenegationis  vel  noluntatis  iflius  polle  credimus. 

8.]  Rom.  1 .  28.  Tradidit  cos  Bem  in  mentcm  omnls  iudicij  expertem,ut  facerent  qua 
minime  connjenichat. 

Etcap.  9.  18.  Willem  'vult-,  indurai. 

loh.  12.  40.  Exc£caziit  oculos  eorum,  cf  cbduravit  corda  eorum  ne  'videant  oculls  cr  in- 
tclUiant  corde  (jr  fife  ceni'ertant  (jr  fancmeos. 

Hi  aftus  lùnt  iulliticE  punitivse  :  ideo  peccatum  prxllruimus;  fine  cuius  intuita 
Deum  punire  quenquam  non  credimus:  acproptereanc  decrevjfle  quidcm  hanc 
psenam  nifi  peccatoribus  Deum  exiftimamus.  Pofito  ergo  peccato  pofitive  circa 
reprobos  verlàtur  Deus. 

9.]     Matth.  25.41.  Execrati  abite  a  me  in  ignem  Aternum. 
ludae  veri.  4.   Prim  iam  olim  defiripti  ad  hanc  damnationem, 

1.  Thell.  1.9,  Picnam  pendent  eterni  exitij  ,  expuljì  a  facie  Domini  &  ^  gloriofi 
ipfim  robore. 

DamnatDeushomines  propter  peccata, &:  dccrevit  damnare  propter  peccata. 
I  o.]     Rom.  9. 1 4.   Num  iniufiitia  est  apud  BeumìabJIt. 

Verf.  22.  Sll^dì  fi  vero  njolens  oflcndere  iram  ^  notam  facere potenriamft^.m,  dfc. 
Hic  Dei  finis  extremus  fuit  reprobatione  intcntus.  Ira  autem  &  iuftitia  pecca- 
tum prxfiipponunt.  tlt  omnino  iniuria  nobis  fiat  cum  dicimur  credere  ,  Quod 
Deus  decreverit  damnare  homines ,  ablque  relpeftu  peccati  quod  admilcrunt. 
Nam  five  peccatum  confidcres  quod  in  Adamo  omnes  commifimus,fivc,quod  quo- 
tidie  dum  vivimus,com.mittimus,rcmper  Deum  punicntem  alterna  morte  hominem 
ad  peccatumattendere  credimus  :  &  quidem  peccatum  non  àth^c/j;  tantum,  fi  priva- 
tive incelligitur,  lcdetiamaV^é«'«<f  omnis.  Et  ha:c  quoque  breviter  de  Reproba- 
tione, quia  parce  de  ea  in  Scripturis  legitur. 

Ncque  potcll:  quifquam  ex  hac  dottrina  legitime  occafioncm  captare  ,nedum  cau- 
fam  arripere  negligendi  &  contemnendiauditum  Verbi  Deiac  de  Iba  làlute  delpe- 
randi:  Nani  llquis  ita  argumentetur, 

Qiiorum  Deus  mifereri  voluit ,  ij  infallibiliter  làlvabuntur.    Mei  Deus 
milèreri  non  voluit.     Nam  nondum  milèrtus  cft.     Ergo  ego  non  làlvabor 
infallibiliter. 
Relpondemus:  Alijs  citius,  alijs  firrius  mifericordiamcontingcrc.     Vocari  hos 
hora  Icxta,  illoshora  undecima  :  &  tantundem  accepifie  latronemqui  infinevitx 
ad  Chriftum  venir,  atque  alios  qui  tota  vita  Deo  Icrvierint  :  Ncncnim  ex  m-erito 
dari  vitama'ternam,lcdexgratia.     Cum  ergoin  rebus  alijs  quasvicamprxlcntem 
conccrnunt,  quifque  de  le  optima  fperet  &  media  adhibeat  quibus  Ipei  luas  fé  com- 
jiotem  polle  fieri  exiftimat,  monemus  lìngulos  ne  fibi  define  quoque  in  ijs  qua*  fu- 
i.Tm.2.2s.  turamvitam  attingunt,  quin  potius  vcrbum  Dei  audmn,f  forfè  daliirus aliquando 
26.  fitijs Deus refipifcentia?n  ad cogmtionem  vetitaik,  utque  lànitatc  mentis  reccpta  eva- 

dane 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  33 

dant  ex  Diaboli  laqueo.  Sic  de  nullius  fàlure  defperamus,  dum  vivit.  ncque  du- 
bitare quenquampermittimus,  niiì  manifefl:areprobationisindicia,exc:Ecationem, 
puta,&peccatum  in  Spiritum  làndlum,  quodadmorcemcftj  &  prò  quo  orare  non 
licer,  in  quoquam  liquido  comperiantur. 

^£cfkho  meliort  iudicio  noBra 
de  primo  Antcnlo  hoc  ,  efi 
Jententia. 


IVDICIVM 

Deputatorum  Synodi  Zuydt-Hollandicae, 

De  Primo  Articulo  Remonftrantium, 

DE    PR^DESTINATIONE    DIVINA. 

D  Epurati  Synodi  Zuydt-Hollandicx,  omnibus  -,  in  timore  Domini, ad  nornaam 
verbi  divini^  diiigenter  &:  accurate  expenlìs,  ftatuunt: 

I,  Eleólionem  fèu  Prajdeftinationem  ad  falutem  fìgnificare  liberrimum  Dei  de- 
cretum,  quo  apud  feabxterno  ftatuit,  certas  quafdam  fìngularesperlbnas,  nullo 
aótu,  qualitate,  difpolìtione,  aut  Euangelica  &  gratiofa  dignitate ,  inh^renteaut 
prazvifà,  difcretas ,  ex  roto  genere  humano  Icligere,  per  verbum  &  Spiritumfuum 
vocarcj  vera  fide  donare,  ineadem  ad  finemvita^  conlèrvare,&:per  fideminChri- 
llumj unificare,  lanòbificare,  &:  glorificare,  ad  laudcm gloriola iUae gratile. 

(^onfeBaria. 

Conferì.  I.  Adeo  ut  unico  hoc  decreto,quod  à  juftificatione  diftinguunt,fentiant 
Deumfingularibus  illis  perfbnis  non  tantum  gloriam,  fed  etiam  gratiamfLiam,pcr 
quam  certo  &  efficacicer  ad  gloriam  perducantur,  deftinafleac  prarparafle:  leu 
eas  non  tantum  ad  finem ,  qui  eft  vita  eterna  ,  lèd  fimul  etiam  ad  omnia  media 
ad  hunc  finem  confequendum  necellaria ,  deftinafl'e,  eaque  fuo  tempore  certo 
atque  efficaciter  ijs  adminiftrarc.  2.  Ac  proinde  deftinationem  ad  gratiara 
iEque  late  fé  extendere  atque  deftinationem  ad  gloriam,  &vicevcrfti.  3.  Unam 
&  uniformem  eleftionem  omnium  falvandorum.  4,  Omnefque  illos  qui  horum 
mediorum  per  gratiam  Dei  participes  fadii flint,  ex  ijs  certo  ftatuere  polle  ac  de- 
bere, fé  à  Deo  ab  a;tcrno  ad  vitam  xternam  eile  eledlos. 

Docentidharc  Sacra:  Scripturaeloca.  AdEphef!i.4.5. Marth.zo.vcrfi  \6.  &cap. 
i2.verf.14.  2.Timoth.2.verf'.  19.  Ador.  15.  verf]  18.  Rom.  9.  verf!  11.12.13.  Rom. 
8.verf;29.3i.  &:fèqq.  Ad  Galat.  i.  veri!  15.  Marth,24.verf^2i.  Marci  15.  verf^az. 
Ephef.  i.verf^ii. li.   i. Cor. 2,.  veri",  iz.  2. Cor.  i3.verf;5.&;lìmilia, 

Keijcìunt  itaquey 

I.  Eledioncm  feuPrcedcftinationem  ad  falutem  in  S.  Sciiptura,  nihilaliud  figni- 
fìcare,  quam  decretumDei  quo  in  genere  ftatuit  fideles  &  in  fidei  obedientiaper- 
ievcrantes  juftificare  &:  vita,  .eterna  donare. 

II.  Decreta 


54  ACTASYNODI 

I I.  Decreta  Ele£tionis  &:  lullificationis  cfl'e  uniformia  &  ccnformia.  a 

III.  Deumvcile  perfcvcrantcs  fìdcles  juftifìcare  &  vita  eterna  donare  ,  elle 
totum  atque  intcgrum  decretum  prsedeftinationis  ad  falutem,  in  Euangelio  reve- 

laturrb. 

I V.  In  hoc  Elcdionis  decreto  vitam  xternam  non  finis  à  Deo  abfolute  intenti, 
fed  tantum  prarmij  in  genere  propofiti  rationem  habcre. 

V.  Aliam  elle  Eledionem  in  Veteri,  aliam  in  Novo  Teftamento  :  &  Deum 
abfolute  loquendo  perpaucos  homines  quofdam  ,  tanquam  aliorum  credentium 
duces,fin<^ulari  quadam  &:  prorfus  extraordinaria  ratione  ad  fidem  &:  falutem  eli- 
gere  potuiife  ;  ita  ut  abfolute  hos  tales  ad  Chriftum  fìve  ad  iàlutem  perducere  de- 
creverit. 

V I.  Eleclioncm  efic  multiplicem ,  puta  aliam  ad  vitam  a^ternam ,  aliam  ad  fi- 
dem, hancque  latius  illafe  extendere:  aliam  ablolutam,  aliam  conditionatam,  aliam 
indehnitam,  aliam  definitami  aliam  gcncralcm,  aliam  particularem  :  aliam  incom- 
pletam  &  revocabilem ,  aliam  complctam  6c  irrevocabilem  ;  aliam  non  perempto- 
riam,  aliam  percmptoriam^. 

VII.  Elcdionis  ad  vitam  nullum  effe  certum  fenfum  nullumque  frudum  in 
hac  vita. 

//.   De  Caujls  EkBionù. 

Deuni  in  eligendo  omnes  homines  confiderafle  in  pari  flratu  :  Caufamque  clir 
Deus  aliquos  elegerit  non  cife  aliquod  bonum  (five  iè.  adus,  fìve  qualitas,  five  difpo- 
ikio,  fivegratiofa  &:  Euangelica  dignitas  nominetur)  aut  in  homine  iam  exiftens, 
aut  à  Deoprasvifum,  quod  Deummoverit  ad  eligcndum,  fed  (blum  Deibenepla- 
citum  &  gratuitam  benevolentiam.  Fidem  auretn  &  perfeverantiam  ceterafquc 
benedidiones  fpirituales  media  elTc  faluti  fubordinata  à  Deo  j  &  eifeda  ex  alterna 
eledionef  manantia. 

Docenthajcfequcntia  Sacra: Scripturx  loca,  Matth.  il.verf  ^6.  Lue.  ii.verf  ji. 
Exod.  33.  vcrf  19.  Rom.  9.  verf.  1 5.  i^.  18.  Deuteronom.  7.  verf  7. 8.  & cap.  9.  verf.  6. 
Match,  zo.  verf.  15.  Rom.  1 1.  verf.  5.  Eph.  i.  vcrf.  5.  2,.  Theff.  2.  verf  13. 

Jtaque  reijciunt, 

1.  Fidcm,convcrfioncm,obedientiamfideijfanditatem,  perfeverantiam,  totum- 
que  pietatis  curfum  confummatum  efle  conditiones  in  eligendis  prxrequiiiras ,  auc 
caufas,qux  five  ex  dignitate  emerito  fuo ,  five  ex  gratuitaDei  a:ftimatione,Deum 
moverint  ad  eligendum^ . 

2.  Eandemque  eledioncm  Dei,  ulla  ratione,five  adl:u,{Ive  confideratione,  in  prx- 
fcientia  Dei  precedere. 

///.   De  Immufabilitate  EleStionif. 

Decretum  Eledionishujus  alterna»  effe  firmum  atque  immutabile  ;  ita 'ut  omnes 
Eledi  complete,  irrevocabiliter  &  peremptorie  fint  eledi,  nullique  eorum,  licct  ex 
infirmitategraviterpcccent,  poflint  fieri  reprobi:  proinde  apud  Deum  certum  ac 
definitum  elfc  Eledorumnumerum,qui  nec  augerinecminui  poflìt. 

Docent  locafeqq.  Rom.  8.  verf  29.  &fcqq.  Rom.ri.  verf  29.  lacob.i.verf  i7.E{ài. 
4^.  verf  I  o.  Ioan.  6.  verf  3  9.  2.  Timoth.  2.  verf  1 2.  &  19.  Pfàlm.  23.  verf  1,2.6.  Heb. 
6.  verf  17.  Heb.  io.  verf  23. 

/  V.   De  OhjeBo  EleBìonis. 

An  Deus  in  eligendo  homines  confideraverit  ut  lapfos,  an  ctiam  ut  nondum  la- 
pfos,  exiflimantnon  elfc  neceflarium  ut  definiatur ,  modo  ftatuaturDeum  in  eli- 
gendo 


NATIO  NALIS    DORDRECHTAN^.  35 

gcndo  confiderafl'e  omnes  homincs  in.  pari  ftacu,  ira  ut  qui  Eleftus  efl,  nonfiierit  à 
Deo  coniìdcratus,  velcxfe&:  mencoi'uo,  vel  per  gratioiàm  aEftimationem  dignior 
altero,  qui  non  eli:  elcftus:  quemadmodum  viri  dcùi  Se  pij  fèntentias  de  objc6to 
Pra:defì:inationis,  quae  intcr  ih  videntur  difcreparc,  reconciliaverunt, Spilli  non inu- 
tilicer  reconciiiari  polle  exiftimant. 

D  E      ^£^€  P  R  0  B  A  T  I  0  ^NiE.         -i 

/.    ^^od  quorundam  fit  Reprobatw, 

I.  Ut  Deus  ab  jeterno  non  omnes  homines,  fed  quoldam  tantum  ad  vitam  xtcr- 
nam  elegie,  ita  etiam  ab  arterno  decreville  ad  gratiam  &  gloriam  liipradidam  qual- 
dam  lìngulares  perlbnas  non  eligere,leu  pra;terire;  lìbique  iplìs  relinquere,  &:  iufte 
propter  peccata  damnare  ad  laudcm  iuftitix  luar: 

Probant  \\xc  S.  Scripturacloca.  Rom.  9.  veri."  13,  te  11.  2.2.,  1.  Timoth,  2.  veri!  2.0, 
I.  Pet.  2.  veri!  7.  8.  lud.  veri!  4.  &c  limilia. 

Ideoque  reijc'mnt , 

I.  Deum  ftatuilTe  ncminem  prscterire,  aut  libi  relinquere ,  aut  vita  zterna  me- 
dijfque  ad  eam  liifficientibus  non  donare,  Icd  media  necefl'aria  &  lufficientia  om- 
nibus hominibus  adminiftrare,  ita  ut  omnibus  prodelTe  polTmt  ad  falutem ,  &  re- 
vera  prolint,  nilì  ea  ipli  libi  eorundem  abufuin  exitium  vertant. 

z.  Intcgrum  Decretum  Reprobationis  in  verbo  Dei  revelatum  hoc  effe,  quod 
Deus  ftatuerit  infideles  &  impoenitentes  damnare. 

//.  De  (^aufa  Reprobationis. 

Caufam  adarquatam  curDcus  aliquos  non  eligendo  pr^terierit,  effe  folum  divi- 
na: voluntatis  bcncpl'acitum  :  Caulàm  vero  cur  eoldem  damnare  dccreverit,  effe 
non  tantum  aftualem  oblatce  sjrarias  divina:  rcjeftionem,  led  ctiam  alia  omnia  pec- 
cata, tam  originale,  qunm  aélrualia: 

Docent  h^ec  loca  Sacra;  Scripturse,  !Matth.  11.  verf.  z6.  Rom.  9.  veri!  18.  &  zi. 
Matth.  13.  veri',  11,  &:c. 

Itaque  repjctunt  y 

Caulàm  cur  Deus  aliquos  rejccerit  effe  infidelitatem  &:  impcenicentiam  prx- 
vilàm, 

///.   Y)e  Jmmutah'ditate  Reprobationis.  „ 

Decretum  hoc  Reprobationis  effe  xternumi&  immutabile  ita  ut  reprobi  non  poA 
iint  fieri  ele£ti: 

Probatur  hoc  ijfdem  locis  quibus  fupra  Eledionis  immutabilitas  eft  probata. 

ldi,eoque  reijciunt-, 
Reprobos  ullos  aliquando  poffe  fieri  eledos. 

lY.  Vi 


3^  ACTASYNODI 

IV.    T)e Reprohatione Infant'mm, 

Infantes  omnes'proprer  peccatum  originale,  acccrnse damnationi  obnoxios efle, 
&:ininfantibuscnamfidelium  vivcntibus&  adolefcentibus  reprobationem  locum 
habere,  S.  Scripturam  atque  expcricntiam  dare  tcftari.  Verum  an  eadem  quo- 
que locum  habcat  in  infantibus  fidelium  in  infantia  ,  fine  peccatis  aótualibus, 
morientibus,  exi/èimant  non  cfle  curiofè  inquiicndum  :  fedquia  exftant  S.  Scri- 
pturas  teftimcnia,  quse  fìdelibus  parentibus  omnem  de  Eleftione  &:  fàlute  horum 
in£intium  dubirandi  anfam  praecidunr,  cxiilimant  in  ijs  efleacquiefcendum:  qua- 
lia  font,  Genef.  ly.vcrfi  7.  Matth.  19.  veri!  14.  A6tor.  z.  veri."  39.  i.  Cor. 7.  veri!  14. 
&  fimilia. 


IVDICIVM 

Fratrum  Noordt-Hollandorum, 

De  Primo  Articulo  Remonftrantium. 

PRìmus  ArticuIusRemonftrantiumin  CoIIatione  Hagienfi  fìc  habet: 
Deum  alterno  &:  immutabili  decreto  in  leiii  Chrifto  fìlio  fiiOjanteiadum  mun- 
di fundamcnt;}.m"i,fl:atuifre  ex  lapfo  peccatis  obnoxio  humano  genere  illos  in  Chrifto, 
&:propterChrillum,&:perChriftum,fèrvare,  qui  Spiritus  làndigratia  ineundem 
filium  cjus  lefum  credunt,  &  in  ea  fide  ac  iìdei  obedientia  per  eandem  gratiam  in 
fìncm  perfèverant. 

Contra  vero  cos,  qui  non  convertuntur  &:  infìdeles  in  peccato,  &:  ira;  fubie£tos 
relinquere,  &  condem.nare,  tanquam  à  Chrifto  alicnosjfbcundum  illud  Euangelij, 
Ioan.  3. 3  6.  Qui  credit  in  filium,  habet  vitam  a:ternam  :  qui  vero  Filio  non  alienti- 
tur,  non  videbitvitama^ternam,fed  ira  Dei  manet  lupcr  eum;. 

Dehuiusautem  Articuli  vera  &:  genuina  lènrentia  ex  ipfa  Hagienlì  CoUationc, 
alijfqueRemonftrantium  editisfcriptis,  &  cxhibitis  huicSynodo  Thefibusfidchtcr 
eruta,  certifque  Articulis  feu  quxftionibus  à  R.  D.  Prjelìde  ad  formandum  Synodi- 
cumjudicium  comprchenlà  &:  propollta,  FratresNoordt-Hollandi,  expenlis  in  ti- 
more Domini  tam  S.  Scriptur:E  locis ,  quam  argumentisab  ipfis  Remonftrantibus 
iniam  di6ta  CoIIatione  &  pafllm  alibi  ad  fba-'Tententise  afl'ertionem  addufìis,  ijl- 
que  diligenter  adlolam  divini  verbi  normam  infallibilem  examinaris,  lìc  in  con- 
Icientia  apudfc  fentiunt,  &,  lèpolita  omni  humana  confideratione,  judicant.  Et, 

Primo  quidem  falfum  elTe  aflerunt;  Plura  enim  &  malora  dicunt  decreto 
quodftatuunt  Remonftrantes,  hoc  Ar-  Eleftionis  contineri  :  vidclicet: 
ticulo,  contineri  totum  &:  integrum  Eie-  Dcum  ab  arterno  decreto  immutabili 
élionis  decrctum  quo  dicitur  :  Deum  ftauiilTe  &  prò  mero  fùo  beneplacito,  ex 
decreville  alterno  he  immutabili  decrc-  toto  genere  humano  in  peccatum  &  pet- 
to, in  Edio  Tuo  lelii  Chrifto  credentes  &  ditionem  prolaplò  ccrtos  quoldam  & 
in  fide  acfidci  obedientia  perlèverantcs  fingulares  homines  conformes  redderc 
iervare.  imaginiFilij  fui;  eofque  in  tempore  effi- 

caciter  vocarc,  fide  &r  perfcvcrrmria  do- 
nare, juftificare,{àndificare,  glorificare, 
atque  ita  per  Chriftum  lervare  ,  ad  lau- 
dem  «-loriofe  lua:  g;rati:e. 

Sic'enim  Scripturateftatur,  Rem.  8.  veri!  29.  ^li^s  frxfcìi'it eofdem  é' p&deìtinx- 
■vìt^t  ut  conformes  fant  imagini  FiUjfui. 

Verf. 


NATIONALIS     DORDRÉCHTAN^.  ^7 

Vci'/i  30.  ^ms p'xdeftinAvit-,  cos  etìam  -vacavi t:  cr  qttos  vocai'it  eos  ctiam  iujlijìcavif' 
qnos  autcm  iiisiifca.'vit-,  eos  etinm  glori fìcàvit. 

Et  ad  Ephcl.  cap.  1.  ver/.  4.  Sutit  elcgtt  nos  in  iffo  anteqnam  iacerentttr fnncLiìnenta 
mundi-,  ut ftmus  fancti  c^iriculj-ati  coram  eo  fer  charitAtem. 

Vcrf.  5.'  §lhi  fr(«de(lina'vit n<)s,ciu8S adoj)Tarct m jilios  -fier  Jefum  Chrijìumin fefe-,prohe- 
Scuoto  affeóìit  'voluntiitisfuA . 

Veri!  6.    x^d  laudem  glorio  fé  Jtixgrati^ì- 

Itcm  :  2.  Thcll.  2. 1 3.  Nosaritem  dehemm  gratias  aqere  Deo  fimper  de  'vohì<  Tratres 
dtleclia  T>omino-,quod  ehgerit  uos  Deus  db  itikto  adjdutem-^erfmiiitficattoneml^iritm^c};^ 
fdem  habitam  meritati. 

Verf.  14.  Ad quod  yocai'it  %<os  j>cr  Eua/igeliiim  nojìrum  ad  ohtincndam gloriam  Do- 
mini noHri  ìefii  Chrijli. 

2.  Timoth.  I.  9.  ^Im  fèrvavit  nos ,  c^  z'ocavit  vocatione  finfla  :  non  ex  operiliis  no- 
Jlris,fedexJìio^rofeJito ,  d^  gratiaquAdataqùidérncfinobisin  Cbrijlo  le  fu  ante  temuoraje- 
c  filaria. 

I.  Petr.  I.  2.  Eleitls  ex prxnotione  Dei  Patris  aà  fanclificationem  jpiritus  fcr  ohcdien- 
tìam  d^  aJJ)trJtonenifang!iinis  lefìi  Chrifli. 

Quihvis  exlocis  patct  Pra'dcftinanoncm  ad  conformitatcm  imaginis  Fiìij  Dei> 
patctaólioncm  rayftcnj  voluntatis  divinx,  vocationcni  cfficacem,  fìdcm,  adoprio- 
ncminfìliosDci,  fhnftihcationcm  ipiritus ,  rcdemptioncm  per  fànguincm  Chri- 
fli, &;jufi:ificationcm  Decreto  Elcòlionis  includi;  &:partim  ut  cius  effcda  fruduf- 
que,  partim  ut  cius  llibordinata  media  iiipponi,  per  quarDcus  elcclosfìios  ad  (àlutem 
&:  gloriam  perdncit;  qua:  omnia  ilio  Remonftrantium  Articulonon  continentur. 
Qu^arcverumnon  cfl:,eo  totum&  intcgrum  Eleftionis  dccretum  contineri.  Imo  ne 
eft  quidem  liic  decretum  ullum  Eleótionis.  Fieri  enim  poflet,  ut  manente  hoc  de- 
creto, velomnes  (ine  exceptione  credercnc&:  fèrvarentur",  vel  ut  nemo  crederec 
&  omnes  perirent  :  quia  fintne  futuri  qui  crcdant  ;  item,  llntnc  qui  credunt  in 
fide&:  fidei  obedientiaadpoftremum  ufque  \ìtx  halitum  perfevcraturi  ;  nec  unde 
crcdentibus  fides  &  perfevernntia  iint  obventura  uUo  modo  hic  decernirur.  De- 
niquevelexipfòrum  Rcmonftrantium  fcriptis  hquido  conftat  ilio  Articulo  totum 
&:  integrumEleftionis  decretum  minime  contirferi.  Iplì  enim  in  Collatione  Ha- 
gienlì  pag.  4. 13.  quemadmodum  &:  in  Ibripfo  nuperrime  exhibito,mentionem  Ei- 
ciunt,'  cuiuldam  decreti  particularis,  quo  decix'vit  Deus  certas  quafclem  &  lìngula- 
rcs  pcrlònas  fervare ,  quas  credituras  jam  videbat,  &  ad  finem  ulque  pcrlcveratu- 
ras.  Quod  lì  veruni  eli  amplius  aliquid  Deus  decrevir ,  quam  credentes  &  in  fide 
pcrlcverantcs  lervare:  quia  aliud  eli,  Becrei'i  fervare  credentes-.,  aìiud^Decret'i hos vel 
illos  homines  quos  ^rAvideo  creditiiros  ò"  'r^on  aUos  homines  fervare^ i 

Secundo,  flatuunt   Relnonftrantes  FratresNoordt-Holl.  contraalTerunt: 

multipliccm  elIeEleótionem;  aliam  gè-  unicam  tantum  elle  cleólionem  eamque 

neraliorcm  ,  aliam  particularem  &:  lìn-  particularem  ,  definitam,  completami 

gularem;  aliam  indefinitaftì,  aliam  deli-  pcremptoriam,  ablolutam;  eam,  nimi- 

nitam;  aham  incomplctam,  aliam  com-  rum,  quxpaulo  ante  ab  ilHs  ex  Dei  verbo 

pletam;  aliam  non  peremtoriam,  aliam  dclcripta  eli,  quxque  cum  làlute  certa 

peremtoriam  ,    aliam  conditionatam ,  eledorum  omnium  &  lìngulorum  ,  line 

aliam  ablblutam^.  ulla exceptione,  ctiam  media  ad  làlutem 

prjcordinata  comprchendat. 

^  Quod  teftantnr  loca  Scripturx  non  oblcura ,  necpauca.  Matth.  zo.  \C.tL 
zz.ij\.  Multi  vocatipaitcielecli.  Lue.  lo.  20.  Gaudete  quod  nomina  ve^lrafcriptit 
funt  in  c&Us.  loh.  io.  1 4,  Agnofco  ovesmeas,  d"  agnofcora  meis.  lohan.  i  3 .  ib'. 
7{on  de  omnihm  vobis  loqnor,fiio  quos  elegerim. 

A(fl.  13. 48.  Crediderunt  quotquot  erant  ad  vitam xternam  ordinati.  Rom.  8. 
29.  §l»os prMcgncvit,eofdem  & pradeslinavttydrc.  Veri".  30.  ^)uos^ràide'siina- 
vit  eofdcm,drc. 

2.  Timoth.  2. 1 9.   Novit  Dominus  qui  funt  fui. 

Ddd  Nam 


38  ACTA     SYNODI 

Nam  ctfipronoflro  confidcrandi  modo  varia videri  poffenc  cfle  decreta,  reipfa 
tamen  Decrctum  vnicum  &<ìmpliciffimum  elle  ex  eo  conllar,  quod  Deus  a£tus  efi: 
flmplicifllmuSjqui  uno  ac  fìmpliciilimo  adu  omnia  intclligic,  vult,  decernit  & 
agir. 

Et  quia  ex  teftimonijs  SacrcE  Scripturas  jam  allatis  manifefto  conftat ,  Ele^lio- 
nem  ad  falutem  unicam  tantum  effe,  particularcm,  defìnitam,  completam  ,  &ab- 
fòlutam,  qua:  certa  eft  &:  infallibilis  deftinatio  antecedanca  iìnis  &mediorum;  ita 
ut  fìnem,  qui  eft  gloria  Dei ,  &  lalus  Eledorum,  fimulcum  medijs  ad  iftum  finera 
certo  includat  ;  merito  illam  multiplicem  Remonflrantium  fallàm  &:  fidam  efl'e 
iudicant. 

Tfr//tf  fentiuntRemonftrantespr^de-         Fratres  Noordt-Holl.  hanc  Remon- 
ftinationem  ad  (àlutem  clTc  exconditio-     ftrantium  ièntentiam  falfam  elle  iudi- 
nihusFidei,Obedicntia:,RefìpilccntiaE,&     cant,  &:  contra  all'erunt  : 
Perlèverantiicfìnalispraerequilitis.  Eledlionem  elle  ex  mero  &:gratuitoDei 

beneplacito ,  non  ex  iftis ,  nec  ullis  prar- 
requilltis  in  homine  eligendo  conditio- 
nibus. 

Quod  manifeftis  Scripturje  teftimonijs  &  rationibusprobatur.  Sic  Mofes  Deuter. 

-j'.  ycti.G.j.Te  elegit  Boniinus  Deus  tum,vtfis  eipofulmpecttliariside  cunBls  fotulU^quìfunt 
fuper  terram-^  non  cjttod cun^as gentes  numero vinceb/ttls, vobls iun6tm eH Dominm,ó'  ele- 
gitvos,cttm o;nmbusJìtis -populis pauciores;  Jèdquod dilexitvosDominuf ,  dr cu^iodivit tu- 
ra m  en  timi  quod  tur  avi  t  Patrihm  veHris.  , 

Matth.  1 1. 2,5 ,  Conjìteor tibf, Pater ,  Domine  Cdi  dr  Terra^quodabjconderls  hac afapien- 
tibui  &intelligentibiis }  dreadefexerisinfantibus.  veri.  z6.  Etiam,  Pater,  quia,  ita  pla- 
cuit  tibi. 

Lue.  11.  ZI.  Ne  titne,  0  parve  grex,  nam  vifum  est  Patri  veltro  dare  vobis  regnum. 

Rem.  9. 1 1  :  Nondum  enim  natis  pueris,cum  nihilfecijfent  boni  velmali ,  ut propojttum 
Dei  quode(l  fecundum  ipjìiis  Elecìionem,  ideft-,  non  ex  operibus-,Jed  ex  vocante-tjìrmum  ma-, 
neret.  veri.  12.  DiEliim  est ei-,maior fcrviet minori.  ver£  13.  Sicut  fcriptum  eH,Iacob  di- 
lexi,  Ef AH  odio  h  ah  ni.  verf.  15.  2(am  CA'toJì  dixit;  Mifirebor  cuius  mifertus  fuero  ,  df 
commiferabor ,  quem  commiferatus  fuero.  veri.  1 6.  T^mpe  igitur  Eleótio  non  eFt  eius  qui 
velit ,  neqne  eius  qui  currat ,  Jed  miferentis  Dei.  veri;  1 8.  Itaque  cuius  vult,  mifiretur, 
quem  autem  vult-,  tndurat. 

Eplief.  1.5.  ^^  prxdeflinavit  nos,  quos  adoptaret  infliosper  lefum  Chriftum  in  fefe, 
prò  benevolo  affe^fu  voluntatis  fu£. 

Ratio  quoque  id  ipfùm  confirmat.  Si  enim  Eledio  z^tt  cxprserequilìtis  iftis  con- 
ditionibus,  hominesprius  cIcgilìentDeum ,  quam  ellent  à  Deo  cleài.  Quod  ab- 
furdum  eli ,  &pugnarct  cum  dido  Chrifti,  lohan.  15.  \6.  Non  vosmeelegtftis-,fed 
ego  elegi  vos. 

Deinde  elcdio  non  eli  ex  fide ,  obedientia,  relìpifcentia,  perrcvcrantia;  fcd  ad  fi- 
dem,obedientiam,  &:c.  A£ì.xi.i/\..  Deus  Patrum nojìrorum delegit te-,ut cognofceres  tpfius 
voluntatcm-,  &:c.  Ephel.  i.  4.  Elegit  nos  ut  ejjèmus  fanéfi  c^  inculpati  coram  Deo  per  cha- 
ritatem.  lacob.  2.  ^.  Nonne  Deus  elegit pauperes  mundi,  ut  ferentdivites  infide  d^  h^re- 
des  regni,  quod promifit  tjs  qui  diligunt ipfìim.  l.  Petr.  i.  2.  Eleóti  ex prs.cogmtione 
Dei  Patris  in  fanciificationem  Spiritus  ■>  ad  obedientiam  ,  d"  afperfionem  finguinis  Jeftt 
Chrisii. 

Prxtcrea,  fi  cledio  eli  ex  iftis  conditionibus,  ncmo  vere  eleótus  crit,'  nifi  qui  ia«i 
a£tu  rcfipifcat,  credat,  &  ad  extremumvira'  halitum  in  refipilcentia  &  fide  perfe- 
veraverit,  imo  &  in  fide  iam  morruus  fir.  Atqui  in  Sacra  Scriptura  eledi  fijnt  &  di- 
cuntur  etiam  illi,  quinondumaducredunt.  SicPauluseledusérat  antequamcre- 
derct,  vel  crcdens  dici  pellet.  Etiam  ludxifiibfinemmundilèrvandinondumadu 
crcdunt,  liint  tamen  &  vocantur  à  Paulo  clcdi ,  Rom.  1 1. 25.  z6. 28.  Quin  &  iple 
Servator  Chriftusvocatoves  fiiaseos,  qui  nondum  credcbant,  lèd  adhuc  Ilio  tem- 
pore vocandi  cranc  &:  aggregandi  ad  ovile  ipfius.  lohan.  io.  \6. 

Quarto 


N  A  T I  O  N  A  L I S     D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  tE.  39 

^"^uarU  docenrRcmonftranres,EIcdio-  Iti  iridcui  fliHiim  elle  uidicnnt  Frarres 

ncmadhdcm  iìmiliicr  cife  ex  condicio-  Noordt-HolJandi,&  centra doccnt: 

nibus  prxi'cqiiilìtis;  qnales  funt,ac  homo  Prxdcftinationem  ad  iàlutcm  limul  &: 

peòcacorpcrlcgcmpcccatafùaagnofcac,  fìdcni,cf]'ecxmerogratuitoqucDcipra;- 

dcijs  pocniteat,  advitam  xternam  fìc  dr-  dcftinanris  hcncplacicoi 
ipolitus,  (ìt  humilisjparvusjprobufqj  Sjc. 

Quia,cum  una  eadcmque  ElciStio  (It  ad  rakitcm  qua:  ad  fìdcm,  fidcs  autem  fru- 
£lus  lit  elcdionis  ad  làliitem,  ut  patct,  Ad:.  13. 48.  Credidernyit.  quotcjnot  ad  fitam  ater- 
namordiììAti  erann  &  alijs  locis  Scriptura;  fupra  citatis,necelìc  cft  Elcdioxìcra  ad  fì- 
dcm etiam  efie  ex  mero  &:  gratuito  Dei  beneplacito. 

Et,  li  Elcdio  ha;c  ex  prarrequilìtis  eiletconditionibus,  alia  infupcr  eiezione  force 
òpus  ad  iitasconditioncsrurùis  ex  conditionibus  prarrequilìtis,  &lìc  daretur  prò- 
grelTus  ininfìnitum. 

Pr2:terea,cumDcuslk<w«('Tj(^jnonpotGri:ab  ullaextrinlccaconditionc  determi- 
nari. 

Quinto  aflerunt  Remonflranres  :  Ali-  Quod  falfìlllmumelTeiudicant  Fratres 
quam  Eleftionem  ad  lalutem  elle  muta-  Noordt-Hollandi,  qui  conerà  ut  ujiam 
bilem^.  tantum Eleftioncm  adlalutcm  llipra  ò\- 

xcrunt ,  ita  eandem  omnino  immucabi- 
Icm  elle  alTerunt,  &:  ftare  fìrmilTimam  ex 
vi  immutabilis  conlilij  divini  ;  Undè 
iìeri  non  poteft  ut  vel  unus  Eledorum 
excidat,  aut  pereat. 

Quod verum effe teftatufjPfal.  35. 11.  Cffn/ìlium Do-mimin atérnHmperfiìHti  cogitii-> 
tienes  cordli  eiiisingenerationerfid^generationcm. 

Elài.  46^.  IO.  Confdittm  meum  ftabtt,  ó^  omne  beneplacitum  meumejjìcum. 

2.Timoth.  1. 19.    Selidumfiindamentum  Deijìat. 

Rom.  11.2.  NonabjecitDcmpof>HliimJ'.'.i'.mqttemfr£cognovìt.  vcrf]  5.  Itaigitur(^ 
hoc  tempore  rcfernjatio  fecund:im  Ekólionem  gratnìtam  faEìti  eli.  veri.  29.  Dona  S-ajoca- 
tio  Dei  eiìifmodifunt,  vt  eoriim  ipfìim  pcenitcre  non  pojjìt. 

Rom.  8.38.  Mihi ferfiafum estr, ncque  mortem,  néque  njit!im,neque  angelos-,  neque  vrin- 
chntus-,  d^c.  pojje  nos  [epurare  a,  charitate  Dei,  qua  ejl  in  Chnjlo  lefu  Dommo  nojìro. 

Matth.  2.4.  2.4.  Fieri  non  poteft-,  'vtfeducantttr  electi. 

Unde  hoc?  nifi  quod  làlutis  nollra:  firmitas  non  in  nobis  ipfis  fcd  in  arcana  &:  im- 
mutabili Eledione  Dei  fundaca  Ut/' 

Sexto  affìrmantRcmonfl:rantes,Deum  Sed  id  Fratres  Noordt-Hollandi  fal- 
in  hac  vita  Eledos  fuos  de  llii  Elcclione  fum  quoque  &  cum  S.  Scriptura  aperte 
ad  gloriam  Incertos  &:  llilpenlbs  relin-  pugnare  iudicant;  contraque  affirmant: 
quere.  Deuminhac  vita  llios  Eleòìos  per  Spiri- 

tumlàndiun  de  hoc  tanto  &;  i.ncompre- 
henfibili  lùo  beneficio  certos  facere. 

Cuius  vcritas  ex  Scripturis  conftat,  Prai.23.  i-  ^'^'''^  est paftormeus^non  egebo.y^tL^. 

T.ttamfi  ambulavero per  -vallcm  umbra lethalis, non timebo;quia  tu mecum  es.ycxi.  6.  Certe 
bonitAs  c^  benìgnitevs perfequentiir  ine  omnibus  diebus  'uitct  mex,  ò'  maneboin  domolehovx 
in  lengitudinem  dierum, 

Rom.  5.  5.  Spes  nonpndefacit-,  quod charitas Bei ejfufa  fit  in  cordibus nojiris per  Spiri~ 
tum  pi.n^lmn  qui  datùs  eft  nobis. 

Rom.  8. 15.  JSlan  acccpiftls  jptritum  fervitutis  rurfus  admetum-, [ed  accepifiisjpiritum 
adoptionis,per  quem  clamamus  Abba-,  idefl^  Pater,  veri".  16.  £)ui  ipjè  J^tritiis  tejiatur  una 
tum  Jpiritu  fìoftro,  nos  ejjejìlios  Dei,  d^c. 

2.  Corinth.  i.  21.  ^hn  nos  conjìrmat  'vobifcum  m  Chriftum  drqtàunxit  nos^Beus  efh 
veri]  22.  ,^i  etiam  objignavit  nos  deditque  arrhabonem  in  cordibus  nojiris. 

Ddd  1  Ephcf. 


40  ACTASYNODI 

Ephef.  1 .  1 3.  OhJìgnatieHls Jpiritu  jfio-promijjìonis  S. 

z.  Tim.  1. 12.  No'Vi,cut  crediderim,  dr  mihi  ferfiiafum  ejl  illum pojfe defojìtum meiim 
in  illum  diemjèrvare^. 

Et  certe,  ììElcdi  in  hac  vita  manentEle^bionisfuas  incerti,  nullus  eritfenfus gra- 
tin, nulla  7r7it!pc<po^ct  Hdci,  nulla  certitudofalutis,  nulla  confcientiarum  pax.  Qu^e 
omnia  ,  vt  bencdiótiones  omnesfpiritualeSjCX  elc(Shione  tanquam  fonte  Icaturiunc, 
acque  promanane. 

D  E      %^e  P  R  0  B  A  T  1  0  ^E. 

Qu2critur  hic  primo,  An  Deus  ex  Tuo  beneplacito  ad  iuftitiae  fux  declarationem, 
quoldam  homines  decrevit  in  lapfu  &  miieria  relinquere,  mediaque  ad  fidem  & 
converfionem  necelTaria  ijs  non  conferre? 

Quxftionis  huius  feu  propofitionis  Fratres   Noort-Hollandi  affirmati- 

negativam  tuencurRemonllrantes.  vam.     Qu.im  probant fèquentibus  Icri- 

pturaztcftimonijs. 

Sic  enim  Chriflus  ipfcMatth.  1 1.  25.  Confiteor tihi,PAter  Domine  deli  dr  terrts-,  quod 
ahfi  onderà  Imc  kfàpentibm  c^  intelligentibm,  &  ea  detexeris  infantihm.  16.  Etiam 
Pater  quia  itacomplacuit  tibi.  Hic  videmus  Chriftum  tam  c^blcorfioncm  myfterio- 
rum,  quameorundem  revelationem  foli  beneplacito  Patris  tribuerc: 

Rom.  9.  II.  li.  13.  Nondumenìm  natis piieris ,  quum  nihil fecijfent  boni  velridi ,  vt 
^ropojìtum  Dei ,  quod  efl  fecundum  Eleófionem ,  non  ex  operibu-s  ,  Jèd  ex  'voca.niefirmum 
maneret-,  Di6lttm  efl  ei ,  CMaior  Jèrviet  minori,flcut  fcriptum  efl,  lacob  dilexi,  Efau  vero 
vdto  habui.  Icem  verf^  18.  /taque  cuim  vtilt  mifiretur^  quem  atitem  vult,  indurat.  Item 
verf.  22,.  §lmd  fl  volens  Deus  offendere  iram,  (^  notam  facere  potentiam  fuam ,  per  tuli t 
multa lenitate  vafa  ira-,  coagmentata  ad interitum.  Videmus  hic  Apoftolum  diferte 
non  tantum  Eleftionem,  &:  Prscdeftinationem  ad  falutem,  led  etiam  Reprobatio- 
nem  &  deftinationem  ad  iuftum  odium,  itemqueindurationem  foli  volimtati  di- 
vmx  alfcribere. 

Quod  idem  patet  ex  hifce  rationibus: 

Prima.  Deus  fecundum  Apoft.  Eph.  1. 11,  Omnia  effìcit  ex  confllio  voluntatls  (ùm. 
Quod  igitur  quofdam  homines  in  lapfli  &:  mifena  relinquat,  ijfique  media  ad  confèr- 
vationem  &:  falutem  neceflaria  &;fufficientia  non  conterat,  ex  eodcm  piane  volun- 
tatis  fua:  confilio  facit. 

Secunda.  Cum  caufà  elcdrionis  fìtfola  voluntas  &:  (€^oxta  Dei,  non  autem  ali- 
quid  in  homine  prxvifurn,  fequitur  ex  natura  contrariorum  ,  Reprobationis  ,  auc 
non-Eledionis  quorundam,  feu  defertionisinlapfù  &  mifèria  fìmiliter  efìeeandem 
Dcivoluntatem  &  beneplacitunx,. 

Tertia.  Si  quae  eflct  in  hominibus  defertionis,fcu  non-Ele£l:ionis  caufa  flatucn- 
da,ea  non  pofleteffe  alia  quam  peccatum  &  infìdelitas.  Et  liane  ob  caufàm  efl'ent 
omnes  homines  abfque  exceptione  ulla,  defèrendi.  Omnes  enim  fiint  natura  ir  fide- 
les  &peccatores.  Et eadem caufà  in  eodemfùbjedoeundcmfèmperelFeóluni  j^ro- 
ducit. 

Quod  autem  huius  voluntatis  divina  finis  fìt,  patefa£bio  gloria:  &:  idfliria:  Dei, 
conftat  ex  locis  fcquentibus.  Prov.  16. 4.  Deusfccit  omnia propter  fé  ipfltm,  etiam  im- 
fiurn  ad  diem  malum. 

Exod.  9. 16.  &:Rom.  9. 17.  x^d  hoc  ipfum  excitavi  te ,  ut  oflendam  in  te poteftatem 
meam,  dr  ut  annuncietur  nomen  meumtn  tuta  terra,  &verf  az.  Volens  Deits  oflendere 
iram,  dr  notam  facere  potentiam  fliam. 

Quod  idemprobaturex  co,  quod  Deus,  utomnium  rerum  fummum  &c  primum 
Ens, omnium  etiam fìimmus  finis  efl;  fecundum  illud  Apofloh,  Rom.  ii.  36.  Exeo^ 
feretfm,ó'  in  ipfim  funt  omnia.  Ipfl ft  gloria  infcuU ,  Amen. 

Falfum 


NATIONALIS    DORDRECHTANtE.  \t 

Fali'um  ergo  indicane  fratrcs  Noordc-  Centra  venuti, &:  verhoDci  confènra- 

Hcllandi,quodRcmonfi:ranrcs  doccnc,  neum  elle  dicline;  Deum  nulla  motiun 
Dcun-uncminem  prxciie,  ex  iiio  bene-  caufà  extrinféca,  qua:  iii  hoinine  cll'ct, 
placiio,addcmonll:rationcn)uiititixlux,  fed  ex  fèlè  ,  &  mero  ilio  beneplacito, 
potcrians,  &c  domini)  abloluti ,  dccrc-  decreviffe  non  eligere  ,  id  eil,  pra^tcn- 
vilìc  in  lapfii  Ad.T  aut  mifèria  rcJinquefe.     ré,  quos  ipfì  vi/ùm  tuit  :  ncc  ijs  media  ad 

converlìonem  Se  lalutem  .necciiaru  &5 
fìifficientia  conferre. 

Caufam  igitur  cut  Deus  hos  per  Euangcliuinvocet,  illos  non  vocet,  ncgant  fra- 
tres  Nocrdt-Hollandi,  authorumidoneitatem,  aut]llorumindignitatem,fcdibIam 
elle  Dei  voluntatem  affirmant,  qui  media  ad  converlìonem  &  lalutem  ncccliaria 
confertqliibusvult,  &:quibusvultnonconferr,profuo  beneplacito. 

Facit  enim  de  liio  quodvult,  utpote  qui  nemini  quicquam  debct:  Quis  emiri 
Tpnor  àcditci,  &c  a^^mSo^enTKj  cùmSi  Rom.  li.  35.  Et  Piai.  147.19.  Notim  fAcit  lacoh 
'uerhtim  fuum,  judicia  (riti  ifraeli.  IS^on  fecit  fic  omni  nationi  -,  ^  indici  a  fua,  ncn  mant- 
festavit  els.  Itcm;  Matth.  13.  1 1.  p'obis  datiim  cU  nojfe  myUeria  regni  cdonim ,  i!ùs 
untem  non  esi  datttm.  Johann.  (^.  6^.  Nemo  pote[ì  ventre  ad  me,  nifi  fucrit  ei  datmy:  ì 
Patre  meo.  lohan.  io.  z6.  Vos  non  eredita,  quia  non  eUii  ex  o'uibus  mels.  Elài.  53.  i. 
&c  lohan.  12..  37.  Domine ,  qins  crcdtdit firmoni  noHro?  &  brachmm  Domini  cui  re- 
teffum  cH  ?  frofterea  non  foterant  credere,  quia  Ffai ai  iterimi  dixit:  Excts.ca'vit  oculos 
eortim-,  &:  ebdura-vit  corda  eortim,  ne  videant  ocidis-,  ^  intelligant  corde ,  éf  con'vertan- 
tur.  Ador.  14,  16.  Demfivit  prxteritis  ^etatibus  omnes  gentes  fiiis  ipfiirum  hjìjs  ince- 
dere. R om.  II .  7 .  §luod  requint  ifrael  non  eli  afifecutm ,fed  eleài  ajfecuti  ftmt,  reliqui 
'vero  occallutrtint-,  &c. 

Nec  poteft  hicidoneitashorum,  aut  indignitas  illorum,  huius  difcriminis  ftatui 
caufa.  Sunt  enim  homines  omnes  natura  pares  &  ciuf dem  omnino  códitionis,ut  Pau- 
lus  docet,  Rom.  3.  9.  ^^uidigitur pr^cellimus?  nullo  modo.  Namante  criminati  fitmm  Ih- 
d&os  dr  Gr£cos  omnes fiibpeccato  effe-, ficut fcriptum  eft  ,  non  efitufitii,neunusqt(idem.  Eph. 
2..  I.  z.  3.  Et  vos  una.  vivifcavit  quum  e(jetis  mortui  tn  ojfenfis  df  peccai is  :  In  quibtis  olim 
'verfati  eltis,  ut  efl  vita  mundi  huius,  &cc .  Inter  quos  dr  nos  omnes  converfatifumit-s,  olin* 
in  cupidttatibus  carnìs  nofirx,  ère.   èramufque  natura  filij  ir £,  utetiam  reliqui. 

Itaqjtametli  FratrcsNoordt-Hollandi  fatcantur  Deum  nomine  damharc,nifì  prò- 
pterpeccatum,  ideoq;ab  seterno  non  dccrcvill'e  aliquemdamnarc,nilìpropterpec- 
catum  Cquod  enim  &  iìcut  ab  sterno  dccrcvit  Deus,  id  quoque,  &  lìc  ut  decreA'it,  ivi 
tempore  exequiturj  ncgant  tamen  antcccdaneam  infìdelitatem  &:  ih  ea  perfeve- 
rantiam,  aut  peccata  leu  originale ,  leu  aduale,  qux  Deus  futura  prxvidit;  caul'am 
clTe,  cureos  homines  Deus  non  elegerit  quos  iullc  propter  peccata  damnat:  cum 
alialltcaulà  noneledionis,  leu  prxteritionis,  alia  damnationis.  Huius  enim  unica 
&:  loia  eli  peccatum,  illius  vero  fola  Dei  voluntas  leu  <£§okU,  uti  ex  llipra  citatls  S. 
ScriptursE  teftimonijs  manifeftum  eli. 

Fallii migitur Ut  oportetquodRemonllrantesllatuunt,  Quod  Deus  quibufdam 
hom.inibusEuangcIiumannu-nciari  curet,  quibuldam  non  curetshosper  illud  vocet 
ad  làlutem,illosnon  vocet;his  media  ad  iàlutcm,nccellària  conferat,  iUis  non  confe- 
rat,caulam_  cricaliquidinhominibus'larcns,  propter  quod  hi  Euangelio  llntprorlus 
indigni,  illi  gratiolà  quadam  Dei  .rlbmationc,proptcrGommuniorisgratijemelio- 
remu{i.im,digniorcs  qui  ulteriore  gracia  donentur. 

Conckidimus  itaquc  primum  hunc  Articulum  Remonfl:rantium,proutjacet,fion 
continere  totam  &  integram  predellinationis  dodrina:  &:  iccundu  Rcmonftrantium 
fentcntiam  ex  ipla  Hagicnlì  CoUatione ,  iplbrum  pallini  editis  leriptis  &:  exhibitis 
huic  SynodoThelìbus  cxpolìtum,  complcdi  docbrinamcum  SS.Dei  verbo  pugnan- 
tcm,  ideft,fallàm,ha:reticam,impiam,  piccati làlutiqùc  hominumliimme  noxiam, 
Dei  vero  gloria'  maxime iniuriam:idcoque  in  Ecclelìjs  Dei  verbo  reformatis  minime 
ferendam:  contra  vero,  quam huic oppofuimus  verbo  Dei  confentaneam,  ideft,  ve-" 
ram,orthodoxam,  piani,  in  Ecclelìjs  &:  Scholis  Reformatis  omnino  iretinendam,  do- 
cendam..Docericnimdcbent  qus  verbo luoDc'asEcclciìxrcvclavit,etlìlonge capti! 
humani ingenij  exccdant,  im»o  human^erationircpugnent.    Cmnis  enim icriptura 

Ddd  3  divini- 


4z  ACTASYNODI 

divinitus  mfpiratautilis  ift,  &:c.  2,.  Timoth.  3. 16.  Dummodo  idf atfobrie/olide  & 
prudenter.  Stultxenim,  cunora;,&ineruditxqu£eftionesadChnllianam  inftitutio- 
nem  inepta:,  cum  ab  alijs,  tum  ab  hoc  prazfèrcim  dodrinx  Chnftian^  capite  facèfl'e- 
re  debent. 

ludicium  Zeelandoruni., 

De  Primo  Remonftrantium  Arciculo. 

C"»  Onfidcrata  fcntcncia  Remonftrantium  de  Primo  Articulo,  expublicis  &priva- 
^  tis  corum,  quos  prò  vindicibus  iux  {"cntenti^e  habent,  Tcriptis,  eaque  ad  làcram 
Scripcuram  cxaminata  :  liane  judicamns  Orthodoxam  doétrinam,  qux  haólenus  in 
rcformatis  Ecclefijs  fuit  tradita,  eilb,  qux  duobus  hif'cc  Articulis  contineturiCui  ex 
oppoiìto  ièntentia  heterodoxa  ànobis  reijcitur.  , 

aArticulm  I.    De  Eleàiont^. 

Praedeftinatio  ad  /àlutem  eft  seternum  >  gratuitum  ,  &:  immutabile  decretura 
Dei  j  quo  conftituit  ex  coniìlio  voluntatis  fii^e,  certas  &  lingulares  quafdam  perfo- 
nas  (quarum  numerus  deiìnitus  foli  Deo  notus  eft)  ex  Japfò  genere  liumano,  in 
Icfii  Clirifto  cligere,  efficacitervocare,  per  fidem juftifìcare,  fànftil'care,  inque  ijf- 
dem  doniSju/que  ad  iìnem  vitx  conservare,  ac  tandem  glorificare:  idque  ex  mero 
bcnc^  lacito,  in  fcfc,  fìnealiquo  refpedu  conditionis,  eleftioncm  antecedentis,  vcl 
prarrequiiìtje  fidei,  bonorum  operum,  fcu  alicujus  dignitatis,  qualitatis^  &  difpofì- 
tionis  Euangclicajjadlaudemgloriofeacdivitisfuxgratiaj. 


Sententia  Orthodoxa. 

I. 

Tr^deHinatio  ad  falutem  e  Fi  decrettim 
' £ternum.'\  Probatur:  Matth.  25.34.  Venite 
benedicfi  Patris  mei:poJJìdete  regnum  fara- 
tum  'vobiiyajacfls  mundi fundAmentis .  Eph. 
1. 4.  Elegit  ante  jaBo.  mundi  fttndamenta. 
2.  Timoth.  1.9.  Ante  tempora  Jkcularia. 


IL 


Decrettim gratnitttm.']  Prob.  Ephef  1.5. 
Tr&deHinavtt  nos  prò  benevolo  affetti  'vo- 
luntatis fu£.  z.  Tim.  I.  f).fer'va%iitnos  ex  [no 
fropofito  dr grafia.  Rom.  11. 5.  6.  Refervatio 
fa£ia  eHfecundum  Electionem  gratuitam. 

III. 

Immutabile.']  Prob. Rom. 9.6'. Tìerìnon 
fetefi  ut  excideritfermo  Dei,  verf.29.cap. 11, 
Dona  é-  vocatio  Dei-,  ftint  à/A.iQ.y.iT^ì^i'Q ,  1. 
Tim.2.19.  Solidum  fundamentum  Dei  fiat. 
Ratio.  Cum  Deus  (itfàpientiffimus,  &:o- 
mnipotentiflìmus,  coniiliumfemel  capra 
murari  non  poteft.  Omnisenimmutatio, 
vel  ab  errore,  vel  ab  impotentia  orta,  im- 
perfeftionem  iudicij  fìgnifìcat  :  quorum 
neutrum  in  Deum  cadit. 

Certits 


Sententia  JF/eterodoxa» 

I.  II.  III. 

ludicamus  itaque,  graviter  errare  Re- 
monftrantes  ,  qui  ftatuunt  eledionem 
quandam  incompletam  ,  revocabilem, 
non  peremptorianj,  adeo  ut  eledus  pof- 
fit  fieri  reprobus ,  &:  contra.  Ha^c  enim 
&  fimilia  ipfum  Deum  faciunt  mutabi- 
lem,  contra  expreflam  Malachia:  fènten- 
tiam,  capite  3.  verf  6.  Ego  lehova  &  non 
mutor  :  ipfàmque  decreti  didi  xternita- 
tem  fubvertunt,  eiufque  executionem  à 
mutabili  hominis  voluntate  flifpendunt, 
contra illud  Iefài^46^.  io,  Conjiliummeum 
jlabit  c^  voluntasmeajìet. 


ludica' 


NATIONALIS     D  ORDR  E  C  HT  A  N^. 


4} 


IV. 

Certas  cr  JìnguUres  qttafdam  ferforìasf\ 
Prob.  Mact.2o.i(j.  OMulti "vacati, pAua  ele- 
c?/.  Matt.24.  ZI.  Propter ele£los contrahen- 
tur  dies.  verf.  24.  Vtfedticant, fi  fieri  pojfit, 
etiam  elecios.  Rom.9.13.  Exemplum  la- 
cobi.  Rom.  ll.y.Elecil  ajfeqiiutiftmt:reliqid 
'vero  occdluerunt.  Ratio.  Ncque  aliam 
quam  fingularium  perfònariim  eledio- 
nenijf  cripmra  f  aera  novit. 


V. 


Numerm  definitm  Soli  Beo  notasi]  Prob. 
Ioan.i 3 .18.  Scio  quos elegerim.  Ioann.i o. 3 . 
Vocat ovesfdM nominatim.  2.  Timoc. 2. 1 9. 
Novit, qui Jìntjìii. 

VI. 

Ex  lapjò genere hu/nafjo:]  Prob.  Primo, 
quia propofitum  eligendi,  Rom.9.15. 16. 
vocatur  CH4i/èratio.  &  verf.  23.  Vocantur 
eledi  vafaMìfericordÌ£.  lam  vero  mifera- 
tiojprarfupponit  miferiam ,  confìrmante 
Paulo,Rom.n.32.  Conclufit  Deus  omnes 
in.conttimacia,ut  omnium  miJèreretur.T)ein- 
de  i.Timoth.i.  9.  Focavitnos  exfuofropo- 
fito  S"  grafia,  qu£  data  eU  nohis  in  Chrisio 
lejùy&c.  Grada  illa  nobis  data  in  Chri- 
fto,&:  peccatum  pra:iùpponit,&:  illius  re- 
medium  lìmulmonllrat.  Quin  imo,om- 
nia  media  cledioni  iubftrata,puta  Chri- 
ftus  Mediator,vocatio  efHcax,fìdes,jull:i- 
ficatio,  fàndificatio,  ad  itatum  hominis 
corrupti  lune  attemperata. 

VII. 

In  Christo lefu:]  Prob.Eph.1.4.  2.Tim. 
1.9.  Cratia  nobis  data  in  Chrilioante  tem- 
jorajècularia. 

Vili. 

Efficaciter'vocare:'\Vi:oh.Kom.%.7,o.^os 
pr^dcHinavit,  eos  'vocavit,ò'c.Ys%. quo  loco 
colligitur  eos,  quos  Deus  priedeftinavit 
ad  gloriam jCtiam  ad  media  ifta,quibus  ad 
gloriam  pervenitur,  pra:deftinall'e,Rom. 
8.28.  ^Imex-propofito'uocatifimt.  2.  Tim. 
1.9.  Vocatit  nos  'vocatione fancla,fecimdum 
fropojìtiim.  Ioan.6'.37.  ^}uidqttid dat  mihi 
Pater, ad  me  venie t.  A6bor.  13. 48.  Credebant 
qtiotquot  advitam  ^ternani  erant  ordinati. 


IV. 

ludicamus  igitur  errare  Remonftran- 
tes  cum  ftatuunt ,  EleÓlionem  indefini- 
tam,generalem  ,  eamquetotnmDecre- 
tumPr^edeftinationiSjEuangelio  rcvela- 
tum,continere.Qu;E  tantum  abeft,utto- 
tum  Pr^dcftinationis  Decretum  lìr,ut  ne 
eledionis  quidem  vere  nomen  mereatur, 
utpote  qua  polita  fieri  poiritjutnulluslcr- 
vetur. 


V. 


ludicamus  errare  Remonftranres,  qui 
certum  &:  definitum  eledtorum  nume- 
rum  effe  negant.  Eumque  augeri  &;  mi- 
nui  pofle  afl'erunt. 


Vili. 

Errant  Remonftrantes  ,  qui  negane 
Deum  (quos  ad  làlutem  elegit)  ctiam  de- 
crevifl'e  prsedicatione  Euangelij  vocarC;, 
&  Ipiritu  fuo  trahcre,  ut  per  veram  fìdcm 
ad  Chriftumveniant,  lì  hoc  ita  accipifur, 
utilla  rmtmedia,quibus  Deus,  decretum 
lìium  de  Ihlute  lìatutum,  vclit  exequi. 
Colloq.Hag.  pag.19.  Biandij.  Item  Grc- 
vinchovius  ;  qui  ad  gloriam  Iblamdicic 
prsedeftinari  fìdeles  &  non  ad  fìdem, 
Ddd  4  piiS-13  2- 


44  A  CT  A 

Perfdem  jiijìificare:]  ÌProb.  Rom.  8.30. 
^ups  'vocavit,  eos  iufiificavit. 

Sanc7ip'can',]Vioh.EY'hei'.t.4.Elegitms, 
uteffèmnsfinciiò'  incitlp.iti.  Ephef  z.  io. 
Conditi  ad  bona  opera,  ^u£pr^par4VJf  Deus. 

In  ijfdemdonis  adfintm  vtt£conJèrvarc.~\ 
Prob.  Ioan .  IO.  2  8.  zcf.O'ves  me<x.  nonperihimt 
in  eternimi.  M.atth.Z':\..z^.Seduccnfelec?oSy 
jt  feripofct:  Rom. 8. 35. 39.  ^uis  no$ [cfx- 
rabit  k  caritale  Dei. 

Glorificare:]  Prob.  Rom. 8. 30.  in  Cate- 
na. Rom. 9. 13.  Vafa  preparata  ad  gloriam, 
i.Thefl".  2. 13.  Dcm  elegit  nos  ab  initio  ad 
falutcm. 


idcjtie  ex  miro  beneplacito  infifè,]  Prob. 
Match.  II.  i(J.  Etiam  Pater  l  quia  ita placuit 
tibi.  Ephef  1. 5.  9'.  Per  lefum  Chrifltim  in 
fefe  probenevolo  affeBuvoltmtatis ftm^oìX\. 
9.  \6.  EUlÌìo  non  est  eim-,  qui  Tjelitjfed  mife- 
rentls  Bei.  Et  verf.  1 8 .  Cuius  vult  miferetur. 


X. 

Sin  e  ali  quo  rejpe£}it  conditionìs  anteceden^ 
tisi]  Prob.  Rom.  9.  \6.Non  eHvolentis-,nec 
currentis.  verf  !  1 1 .  Nondum  nata  cum  nihil 
fecijìentboni.  Nonexoperibus.  Rom.ii.<j. 
jQupdJì per  grati am  ,  iam  non  ex  operibus. 
Rat.  I.  £luia  fdes  d^  bona  epera  funt  jìrti- 
Bhs  Ele£ìionis.  A6tor.  13.  48.  Ephcf.i.  4. 
Ephel.'  2. 8.  Eides  dontim  BeicH.  Et  latius 
hoc  probatur  in  Collar.  Hag.  1 1.  Si  vo- 
catio  eft  effeftum  pr^dcfl:inationis,ctiam 
fìdcs  qua;  efl  ex  vocatione.  Roman.  8. 30. 
Slups  prxdeflinavit ,  vocavit.  Si  vocatio 
non  fit  fada  ex  fide  praeviia,  multo  minus 
eleitio.  Iam  vero  vocamur  ad  fidem  & 
nonexfìdc.  ni.  Quos  Deus  ab  alterno 
in  eligendo  confìderavit,ut  Chrifto  per 
fìdeminfìtoSjijnon  opus  habebant  cligi 
in  Chrifto.  iv.  Sequcretur  nos  Dcum 
clegifle  oc  dilcxifl'e  priores,  conrra  Chri- 
fti  vcrbajoan.  15 .  i(?.  lS(on vos me  ekgtHìs^ 
[ed  ego  vos  elegi. 


S  Y  N  O  D  I 

pag.132.  SimiliterCorvinus,  qui  alTerit, 
fidem  donum  quidem  efl'e  Dei  in  eh'gen- 
do  prxrequifìtum,  verum  non  ex  clectio- 
ne,(èd  aliaDei  voliìtatedarum.  AdverJiis 
Tilcn.  pag.52.ltem  Remonftrantcs  Cita- 
ti inThclìbus  exhibiris,  3. 

Similitcr  errant  cum  dicunt,neminem 
in  hac  vita  de  fiia  eledionc  pofìe  efle  cer- 
tum ,  contra  Apofl:olum,Rom.8.35. 

Manifefta  quoque  calumnia  Ecclcflis 
impingituràRcmonftrantibus ,  cum  ab- 
folutum  hoc  Decretum  Dei  dicunt  ex- 
cludere  vocationem,fidem,  &L  bona  ope- 
ra, &  fundamentum  Religionis  evertere, 
ut  loquitur  Corvinus  advcrfiis Tilen.  pa. 
314.  Cum  ifta  omnia  Dei  Decreto  inclu-^ 
dantur  &:  non  exclu  dantur  ab  eo. 

Fallunt  Remonftrantesjcum  bcnepla- 
citum  Dei,  caufàm  •sf^rìyaiB^nv  Eledionis 
efle  dicunt,  &;  tamen  beneplaciti  Decre- 
to nihil  aliud  intelligunt  ,  quam  quod 
Deus  abrogato  legis  exa^tifFiraze  obe- 
dientias  rigore,  cujuflibet  vere  credituri 
mifcreri  propofuit.  Refponf".  ad  Walach. 
pag.43.  Atqueita  beneplacitum  caufàm 
tantum  faciunt,  curDeus  conditionem 
Fidci  praE  legis  obedicntia ,  &  non  cur 
hunc  prxilload  fàlutemelegerit. 

X. 

ludicamiis,  errare  Rcmonftrantes,qui 
fcntiunt,fìdemeire  conditionem  in  eli- 
gendo prerequifìtam.  In  primis  Grevin-^ 
choviumi  qui  dicit,  Deummoverifìdci 
conditione  ad  eligcndum,  fìcut  voluntas 
judicismoveturà  conditione  pr^eftita  ad 
prxmium.  pag.  24. 

Deinde  cum  dicunt,Deum  movcri  ad 
dandum  fidem huic  magis  quamilli,puta 
magis  Paulo  quam  Caiaphx:  quiaPaulus 
eft  humliis,  parvulus,  non  refìftcns  gra- 
tin oblatx.  Cajaphas  vero  fàpiens,f'uper- 
bus,  &:contumax.  Grevinch.  contra  A- 
mefl  pag.  1 1 7.  Tertio,cum  dicunt,fàn(5ti- 
tatcm  ,  obedicntiam  &:  refìpifcentiam, 
tanquam  dignitarem  &  difpofìtioncm 
Euangelicam,  à  Deo  confìderatam  ci^Cy 
cur  unum  pras:  altero  elegerit.  Qua: om- 
nia pugnant  cum  Apoftolo,  I.  Cor.  4.7. 
G^uistedtfcernit?  EtRom.  1 1.3J.  ^uispnor 
deditDeoyUt  retribuatur  et  ì 


Ad 


Articu' 


NATIONALIS    DORDRECHTANjE. 


4J 


XI. 

\_AdUudem  gloriofkfux  gratta:']  Proba- 
tur  f  phefi  I.  veri."  6. 

Articulpis  IL  De  Reprobatione, 

Reprobano eftseternum,jufl:um  ,  &:  immutabile  Dei Decretum,  quoconftituit 
certas  &c  fìngulares  quafdam  perfònas  in  Adamo  lapfàs  &:  corruptas ,  in  lapfu  &  cor- 
rupcione relinquere:  ijlcjue,media ad lìdem & converfionem,vel iimplicitcr  non  da- 
re,vel  non  eificacicer  applicare ,  idque  ex  mero  placito  &  liberrima  voluntatc  ,  fa- 
cientcdcfuoquodvultrac  tandemjuftifllmojudiciojpropterpeccata  damnare  :  ad 
oftcniìonemir» &potentÌ£fua:invafàirx.  Vtuomeniplìusannuncieturin  univer- 
fa  terra. 


Sententia  Orthodoxa. 

I. 

Jtifium]  ProbaturRom.9.14.  Ejlfiein- 
iuJlitiA  apiidDeiim?  Abjìt.  Gen.18.15.  <^^ 
iudex  est  totius  mundi,  an  non  faceret  iti  di- 
cium?  ^ova.^.  5.  Num  iniujluseji  Deus  qui 
inferat  fcenam?  AhJit.Alioquiit,quomodo  iu- 
dex eritDens  fnundiìEz  ratio  eft  manifefta: 
cumDeus  juftus  iìt,  omnia  ipiius  opera 
efl'ejuftillìma. 


Sententia  hfeterodoxa. 


ludicamus,  gravitar  errare  èos,quifen- 
tiunt  omnes  eiie  Ele6los,nullos  vero  Re- 
probatos  ;  cum,  multi fmt  vocati^  &  pattci 
Ele^i.  Mate.  20.  i^. 


II. 

Immutabile:] Probatur  kd:ox.i.i6.    0-         Errant Remonftrantes qui dicunt,ali- 
forttdt  implen  fcripturam  hanc  de  luda:     quamreprobationemefie  mutabilem  &: 
verfi  z').  A  qua  aberravit  Tudas, ut  ahiret  in     polle interrumpx  :  ut  lupra  de  Eledione^ 
locum propruf m. loa.n.  ij,  iz.     Etnemoex 
ijsperijtjfiijìjìlius  illeperditionis,  utjcriptura 
impleretur.   ludae  4.  Hominespriusjam  0- 

limdefcriptiadhancdamnatJonem:,V^zt,Si-  .   . 

cutmimutabile  eftEledionis,lìc  cftRe- 
probationis  Decretum. 


III. 

Certas  ér  frngulares  perfonas\  in  Adamo 
Ltpfaf^^  Prob.  Rom.9. 13.  Efauodio  habui. 
veri".  17.  Ad  hoc  ipfìim  Pharaonem  exàtaui: 
Exemplum  ludxllcariotx'  antecitatum. 

IV. 

Jn  lapfu  dr  corruptione  relinqticré:']  Pro  b. 
After.  14.  i^.Sivit  omnes gentes  ambulare 
in'vijsfuis.  Piai.  81. 13.  Deus  ^ermijìteos  in 
difiderijs  cordis  ip forum. 


Errant  Remonftrantes, cum  dicuntre- 
probationem  elFe  generalem  &c  indcfìni- 
tam.  Item,  propolìrumdcdamnandisin 
genere  in  Inlìdclibus&impcenitcntibus, 
elle  totum  Decretum  reprobationis. 

Errant  Remonftrantes  cum  dicunc 
Deumneminem  prxcilb  decreviiTeinlar 
più  &  milèria  relinquere  ,  &c  in  eligendo 
ad  vitam  sercrnam  pr^eterire,  Icann.  Ar- 
nold. adverllTilen.  p.  121.  &:CitatiRe- 
monftrantes  in  traditisthclibus.2.&:3. 


Jifque 


Errant 


4^ 


ACTA      SYNODI 


V. 

lifque  mediai  ad con-oerfionem.]  Probnrnr 
Pfal.  147.19.20.  Jndiait  'verhafKa  Iacobo-.& 
vonfecit  itAtillì  genti,  ideoque  tura  futi  non 
jioverimt.-Vauhìs  prohibicus  ire  in  Bythi- 
niam  Aùor.i6. 7.  ìAztt.ii.z'^.  Ahfcondidi- 
Hi  hdc  kfavii'ntihus,cjuiajìc  tihifUcuit  Pater, 
Ioan.io.  27.  ?{o,ncreditls,qHÌanoneHisex 
cvibttsmcis.  Ioan.  12.3 9.  Non poterant cre- 
dere,quia  lefaias  di  xit  ,  Exccuavitoculos  eo- 
rum.  2.  Cor.4.3.4.  Etiangelium  ejltecltim 
ijsqtufereunt. 

VI. 

Ex  mero  placito  ^  Uberrima  'uoluntate{\ 
Prob.  Matth.  1 1.25.  ^}uìa  ita  tibi  placuit. 
Rom.9.18.  Indurat  c^ucm  'vtdt.vexLii.Deus 
njolens oflendere iramfiiam ,  Matth.  20.  iif. 
%^nnon  licet  mihi  de  meofacere  qucdvolo? 


VII. 

Jujlipmojttdìcio  propter  peccata  damftare.] 
Prob. Matth. 2 6.  24.  Vd autemhomtni, per 
quemjìlius  hominis proditur.  Rom.  11.  20. 
2z.  Perìnfidelitatem  detraiti  funt.  Item, 
Vide  henignitate  érfe'veritatem  Dei.  Rom. 
c).  22.  VajairA.  Epift.Iudx  io.  w cri. 4. Imp^ 
unte defiripti adhoc judicium.  i.  ThelT.  5.9. 
Confiituti  ad  iram.  Rat.  Cum  poenae  iìnt 
inxqualesrcproborum,  inde  neceflario 
f'equitur,Deuminprxdamnationerefpe- 
xifl'cadillorum  peccata. 

Vili. 

t^d  oflenfionem  ir&  dr  potentia  in  vafa 
7><«;]  Rom.  e,.  17.  &:  22.  De  Pharaone. 


Errane  Remonftrantes  cu  m  dicùntjne- 
mincm  à  vita  cterna,ncc  à  mcdiis  ad  cam 
fliltìcientibus,  ablbliito  ahquo  antcceda- 
nco  DecxctOjrejedum  eflcin  thelìb.  tra- 
diti s.  6. 


ErrantRemonftrantes ,  ciim  dicunt, 
caufiam.cur  Deus  aHquibus  Euangelium 
offerat,  ahquibusnon,  noncflcablolu- 
tum  ahquodDecretum,fed  aliquid  in  he 
minibus  latens,propter  quod  hi  Euange- 
lio  fint  indigni ,  ilh  gratiofà  quadam  Dei 
arftimatione  digniores.  Pura  propter  me- 
lioremgrati^  communioris  ulum,idonci, 
qui  ulteriore  gratia  donentur.  adverfi 
VValach.pag.47. 49. 

Calumnia  eftmanifefl:a,Primo,  exhoc 
Decreto  fequiDeumefleinjuftum.  Se- 
cundojinfidehtatem  &: peccata  ode  effe- 
£taReprobationis  :  fìve,Deumhoc De- 
creto (ut  odiofìus  loquuntur  Rcmon- 
ftrantesj  homines  ad  peccatum  ncceill- 
tare.  Tertio ,  ahquos  ab/bluto  Dei  De- 
creto damnati ,  fine  ahquo  refpeólu  ad 
peccata. 


Corollarium. 

Hanc  Orthodoxam  de  Pr^defl;inationedo6trinam,  quas  ha(5lenusin 
Ecclefiis  Reformatis  obtinuit ,  cenlemus  effe  retinendam  :  citatos  vero 
crrores,  Remonftrantium,&fìmileshuiccontrarios,  nullo  modo  inijl^ 
dem  poITe  doceri. 


I  V  D  I- 


NATIONALIS    DORDRECHTANìE. 


47 


ludiciumUltrajeótinorum, 

De  Primo  Remonftrantium  Articulo. 

Theps  Heterodox^ ,  ex  zArticulo  '^monftrantmm  i.  eìufdemque 

tn  yarijsexhibitù  abipfìs  Jcriptùieditifque  inyulgus  librisi 

expltcatione  excerpt£,qutbuj  Orihodox£cum 

S.  Scriptura  conjèntientes  antkhejès, 

ex  adyerjò  opponuntur. 


Kemonjìrant'mm  JFfeterodoxtc  de 
EleSiioneadfalutemtheJès. 


VolunrasDei,  de  credentibus,invera 
in  Chriftumfìde  advirse  fìnem  perfève- 
rantibus,ialvandis,  eft  tota  atque  unica 
pra:defl:inatio  ad  iàlutem  in  Euangelio 
patefada. 


II. 


Eledio  fingularium  ad  fàlutem  non  ab- 
foluta  fèd  conditionaliseft ,  fundata  in 
prxicientiaDei  fècundum  quaminfalli- 
biliter  novit,  qui  in  filium  ejus  I.  Chriltu 
fìnt  creditun  ,  &:  in  fide  perfevcraturi, 
Hos  autem  tales  elegit  Deus. 


III. 

Eleóbio  ad fàlutcm  non  unica  fed  multi- 
plexcfl,indefìnita6c:  definita  :  generalis, 
&:particulansrive  fin  gularis:h(^citem  in- 
completa,completa:  revocabilis,  irrevo- 
cabilis  :  non  percmtoria,peremtoria:  ite, 
alia  Veteris ,  alia  Novi  Teflamenti. 

IV. 


^ntithefes  Orthodoxte  de 
Ektiione  adjàlutem. 

I. 

VoluntasDei,quapro  filo  beneplacito 
flatuit  quorundam  ex  humano  genere 
lapromiièreri,eordemq;  Chrifto  fìlio  Tuo 
fervandosdare,fìde  vera  in  ipf'um  donare, 
atque  itajuftifìcare,fàndiiìcare  &  glori- 
ficare,adlaudemgloriof2e  fusegranaj,  effc 
totumdecretum  prasdcftinationis  ad  fà- 
lutem  inS.Scriptura  patefaótum. 

II. 

Elenio  ad  falutem  abfbluta,non  autem 
conditionalis  eft,  no  fundata  in  prxf  cien- 
tia  Dei, qua  tali.  Etfì  enim  infalli biliter 
novit  Deus, qui  in  filium  ejusl.Chnfluna 
credituri,&infìdcperfèveraturifìnt:noa 
tamen  credituros  elegitjlèd  eos,qui  nun- 
quamexfe  credituri  fuilfentpab  alterno 
elegitjUtcos  filo  tempore  credentes  per- 
feverantefque  efficerec. 

III. 

Eleftio  ad  falutem  unica  &  uniformisi 
non  autem mukiplex  efljdefìnita,  fingu- 
laris,compIeta,irrevocabilis,percmtoria, 
Una  tum  inVeteri  tum  N.Teflamento 
efl  Eledio. 

IV. 


Caufa  Eleftionis  cfl  beneplacitum  Dei,  Caufa  Eledionis  efl  fblum  Dei  bene- 
hoc  icilicetfenfu,  cum  è  variis  poifibili-  placitumjhoc  fenili  ,  quod  cumnemini 
bus  conditionibusaliampofl'et,  nullam  gratiamdcberctDeus.neculIamuIlisef- 
tamc  conditioncm,(ubqua  làlutemcon-  fet  hominibus  caufà,ipfìs  miièricordiam 
fcrretjaliam  cicgerit,quam  fidem.  pra:fl:andi:fecundum  verojuflitiam  ipflus 

iblafupereiret  irxacdamnationis  in  fìn- 
guliscaufli;  libcrrimo  vokmtatis  fu^  confilio,horumprxi]lismifereriin  I.  Chriffo, 
hos  prx  illis  Chrifto  donare,  bis  prx  illis  fìdem  veram  ac  vivam  in  Chriflum ,  refìpi- 
fcentiam,  iànclitatem,pcrleverantiamque  conferre,  decrevit. 

Ad 


ACTA     SYNODI 


V. 

AdfingulanumperemroriamElcclio- 
nem,non  tantum  verain  Chriftum  iìdcs 
&c  obcdientia  fideijfcd  ctiam  perfevcran- 
tia  in  utraq;  tanquam  conditio,  aut  caulà 
fine  quanon,antecedcnter  in  mente  Dei 
coniidcrata,icupr^requifItafuit.Proindc 
iìdes  hxc  ncc  firudus,  nec  efFeólus  eft  E- 
Icdionis. 

VI. 

Elcftio  quidam  ad  falutemmutabilis 
eft,elc6toiumq;quorundamapoftaiìàin- 
terrunipi  aucabrumpi  poteft. 


VII. 

Eledtionis  ad  gloriam  nec  fenfus  ccrtus, 
nec  frudus  ullus  eft  inhac  vita. 


V. 

Fides  vera  in  Chriftum;  obedientia  fi- 
dei, &:  in  utraqueperfcverantia,non  tan- 
quam conditio ,  aut  caufà  fine  qua  non, 
adEledionempra:rcquifita,autantccc- 
dcnter  coniìderata  fuit  à  Deo,  fèd  ilìx  ex 
Eledionc tanquam frudus è  radice,  aut 
cfFedus  è  cau{à  (iaafluunt ,  &:Eledorum 
funt  propria. 

VI. 

Elcdio  adTalutem  immutabilis  eft.Etfi 
enim  eledi  fÌKpenumero,&graviternon- 
nunqualabuntur:  elcdio  tamcn  Dei,nec 
interrumpitur  ncc  abrumpitur. 

VI. 

Sicut  luftificati  onis  ita  &  Eledionis  ad 
gloria,iniis  qui  fide  vera  infitifunt  Chri- 
fto ,  &:  fcnius  certus  (etfi  non  femperj  & 
frudus  in  hac  vita  eft  ampliflimus. 


2)^  Keprobatione  ad  mortem. 

^  T 

TheJèsHeterodoxx  Kemonjìrant.  cAntithe/ès  Orthodox<x. 


I. 

Voluntas  Dei  de  infidclibus  in  infidc- 
litatead  finem  vitse  perfevcrantibus  fùb 
ira  relinquendis  ac  damnandis,eft  totum 
Decretumreprobationis  admortcm. 


IL 

Reprobatio  non  unica ,  fedmultiplex 
eft,indefinita,definita,gcneralis,particu- 
laris.  Hxc  item  incompleta  completa; 
nonperemtoria,percmtoria,re;vocabilis, 
irrevocabilis. 

III. 


I. 

Voluntas  Dei, qua  prò  beneplacito  fuo 
ftatuit  quorundam  ex  humano  genere  la- 
plò  non  mifereri,  fèdeos  in  pcccatis  fiiis 
relinquere  &  propter  illa  condcmnare, 
adjuftitiae  fux  declarationem ,  eft  totum 
reprobationis  ad  mortem  decretum. 

II. 

Reprobatio  ad  mortem  non  multiplex, 
fedunica,immutabilis,  definita, 'particu- 
larisfivefingularissirrevocabilis,  pcrem- 
toriacft. 

III. 


Caufa  Reprobationis  meritoria  cft,in-  Caufareprobationis,five  cur,cum  gra- 
fidelitas  adverfus  Euangelium  &  perfb-  tiofequofdaelegeritDeus,  cxterosprre- 
verantiain  ea.  terire,eorundemquc  ad  fàlutcm  non  mi- 

fereri decrevit,  eft  Dei  beneplacirum,fèu 
liberrimajuftiflìmaque  voluntas:  Caufa  vero  damnationis  eft  tum  peccatum  origi- 
nale, tum  adualia,adverfLis  legem  &  Euangelium  commiira. 


IV. 

Quod  Deus  hos  Euangelicx  prxdica- 
tionisfaceiiluftret,  illosprsetereat,  gra- 

tiam 


IV. 

Quod  hos  Euangelicaj  pra:dicationis 
face  illuftret,illospra:tereat  Deus, grafia 

Euangclij 


NATIONALIS     D  ORDRECHTANìE.  4^ 

tiam  EuangelicK  pra^dicationis  iis  non  Euangelij  iis  non  cdmmunicando  ;  cau- 
communicando,  caufa  illius  praeteritio-  la  illius  pia:teritionis  eft  beneplacitum 
niseft  indignitasin  ipfis  hominibus  la-  Dei,  five  eius  liberrima  juftilfimaque 
tens.  voluntas. 

TheJis'^motiflrantiHmheterodoxa.  Antithefìa  Orthodoxa. 

Infantiumnec  EIe6lioj,nec  Reproba-         Elcélio  &Reprobatio  etiamininfart- 
£io  e{b.  tibus  locum  habenc. 

VltrajeSììnorum  Fratmm 
DE 
iSVPRAPOSITIS     THESIBVS, 
Antithefìbufquc  ludicium, 

THefcs  hafce  tum  de  Elc(5i:ione,  tum  de  Rcprobatione  t^tnqu.'/m  Scriprura:S, 
contrarias  ,Dei  gloria:  mjurias,  ac  folidx  vere  fidelium,  in  ludis  tempoftad- 
bufque  confcienna:  gravillìmis,  confolatioiii  officientesjmprohamus  ac  danlna- 
ìmis.  Proinde  doòtnnam  aùc  i'cnccnciam  eis  contenram  ,  in  EccIcdisDei  rcfor- 
irtatis  minime  terendam  ccnfemus.  Antirhefes  autem,  eis  Thefihus  oppolìcaSs 
facra:  Scriprnra:  confenraheas ,  ad  Dei  gloriam  rede  promovendam  ,  &  ad  vere 
fideles  in  quibiiCvis  etiam  lummis  tentncionibus  adveriuS  defperationeni  firmifil- 
nic  confblandos  ,dcniquead  pictatem  veire  Chriftianam  proVehendam,  utililfi- 
masac  ncccfiarias  elle  minime  dubiramus.  Proinde  dodrrinam  aut  fentehtiam 
€[\\x  in  eis  continetur,in  Ecclelìis  Dei  Rcformaris  porro  conftanter  docendam  ju- 
dicamus.  Rationes  autem  huiiis  judicii  noftri,rcripto  deinceps  exhibirurifumuso 

'\ationes  VltraieSiinorum  fratrum,  oh  qua-s  de  Thejlhus  Kemonjlvan- 
tmm,  o^poptifaue  antithejibm  ^  itajìatuerint. 

THefinprimam  liererodoxam,  &:à  veritate  alieham  elTe  aflerimus.  Etfìenim 
Euangelium  auc  Scriptura  S.  docet,  Deun»  decreville  credencibus,  qui  in 
fide  finnlirer  pcrfeverantjfaluccm  auc  vitam  xternam  conferre,  nec  id  in  Refor- 
matis  Ecclelìis  unquam  à  quoquam  lìcindubiiim  vocatura  (ut  necclTe  minime 
fuerit  id,  tanquam  novum  articnlum,Ecclefis  ReformataJ  obtrudere,  atque  ita 
pacem  illius  perturbare  )  non  tamen  docet  illud  effe  totum  atque  integrum  Dei 
de  pra^dcftinatione  ad  falutem  decrerum. 

Ratioi  Scriptura  lacra  pcrlpicue  tradit  hxc  fequenria  decreto  de  priededina- 
tione  includi ,  nempe,  adoptionemin  filins^  Ephel.  1.4.  mifericordià  co/Iationem ,lkom. 
9.16.  focati  ori  em  e,juacem ,  z.  Tim.  i.  9.  fi'dei  do/ì^itionem ,  Aftor.  13,  4S.  luflifcationem 
perfdem,  Rom.8. 50.  CuriBifìcaimicm,  Epher.1.4.  Summa,  Decreto  prasdcftinatio- 
nis  ad  falutcm  ,omnem  ialurarem  gratiam,  fingulaque  ad  falutem  confequendam 
neceffaria  dona  mcdiave  comprehendi  ,abunde  Apoftolus  tradit,  Rom. 8. 2.9-30. 
Ephelii.  veri'.  4.  %.  6.  7.  8.  9,  io.  11. 

Concludimus  ergo  thelìn  hancheterodoxam,  &:Scripturae  Sacrx  contrariam 
cffe,nam  quod  Thcfis  illaponit  effe  totum  de  prjedeftinationeDei  decrerum, 
Scriptura  docce  non  effe  totum.  Plura  enim  id  decretum  completticur  :  ea  au- 
tem diffimulariauclìlentiopra:rcriri,nec  veritas,  nec  gloria  Dei  permittit.  Anti- 
thefuiautcm,  quiaea  compleftitur  ,Scripturse  S.  conlentaneam  ccnlèmusT  àc  in 
Ecclefia  rcformara  porro  rctinendam,  atque  conftanter  docendam  effe. 

Thefinrecundam.nonmodo  non  in  fcripturis  fundacam.lèd  etiam  illisrepugna- 
Te,dieimus.  Noncffein  Scripturis  S.  fundutamprobamus.  Nufquam  n.  Scriptura 
S.hancconditionaIemponit:ficredideris,cligeris,autad.falutcmpriEde(i:inaberjs, 

Éee  •  auc 


5Ó  A    C   T   A       S  Y    N   O   D   i 

aucquicunqUc  crediderit,  ad  falutem  eligetur,  nec  iiftiiiam  ponit  a:qiiival&ns; 
ScripturK  S.  rcpiignare;patet.  lllaehim  docet,  Decretum  de  Eleótioheefleabfo- 
lutum  à  priori.ideft.nullam  inhomine  ullo,  qui  ad  falli tem  à  Deo  eiigendus  aut 
prxdcftinandiis  erat  conditionem  aut  caufam  antecedente!'  à  Dco  eile  coniìdcra- 
tam.  I.  Sic  enim  Apoftolus  Rom.8.29.30.  G^sfr^cognovit ,bos  &  frxdcfiinavit con- 
formes  fieri  im^gi/iijfìij'fui.  j^osfradefliriavit^  eos  voi  avi t:  quas  vocavit,eo  •:  j ni: i ficai' ìt:  quos 
jujlifca-cit ,  ecsé' glorificAvtt.  De  eledlione  aut  pra^deftinacione  ad  (alucem  hic  agi., 
indubiumeft.  ]ncipicautcm  Apoftolus  à  primo  termino, qui  eftprcEcognitio.idelt, 
dileótio  ^Eterna  (ita  enimprxcognitionis  vox  aut  verhum  prcccognoicendi  prono- 
titia  cum  aftedu  &  amore  conjuncla  Rom.ii.2..&:  alibi  fumitur)  &  per  gradus  (ìvc 
media  lubordinata,  ad  ultimura  tcrminum,gloriiicarionem  fbilicer,  defccndir.  Si 
ergo  pracdcftinationis  Dei  ad  conformitatem  iniagjnis  filii  ;p(ìus,antecedaneaeft 
pra'cognitio.id  eft,  dilccrio  Dei,  &  exca  Huic  quod  ordinari  ilimuSjurfìlio  Deiaut 
imagini  illiusconformcs  in  tempore  fieiemus ,  id  eli,  cffìcercmur  lìlii  Dei,  ac  pro- 
inde ad  fideni  in  illum  eiHcaciter  vocaremur  ,pcrfidem  juiHtìcarcmur  ,juftjficati 
glorifìcaremiir,  fequitur  quod  elcclio  adialurem  à  Deoabfolute  (ìt  Fafta  ;neculla 
in  nobis  cnufa  aut  conditio ,  ob  quam  aut  fecundum  quam  à  Deo  eligeremur  ,  ab 
eo  prxconfìdcrata  fucrit,  auc  praxonfiderari  potuerir.  Priedeftinationern  autera 
ad  conformarionemimaginis filii,  velie  ad  cruccm,iisqui  Deumdiligunt,obven- 
turam,re{tringere,  inane  Remonftranrium,vim  argumcnti  eludere  conantium.ef- 
fugùimclì:.  Ordinavic  quidem  Deus,  ut  qui  ddigunt  iprum,cruce,pcrpcffionibuf- 
qiVe  exercqrentur,  fedordine  pra'deflinavitfeu  propofuit,ut  cum  confiderarcntur 
t;mqu;im  non  populus,  vocationeTanóla  vocarentur  efficaciter,  ut  fierentpopuhis, 
aiwt  filli  Dei,per  donationem  fideiin  Chriftum,atq;  ita  Deum  tanquamPatrem  in 
fiiiodiligerent;  eundem  vero  diligentrs,à  mundo  perfccutionem  paterentur, pro- 
ut  &  Chriftus  roto  vita?  fuas  tempore  perpeflìones  fuftinuit.  Qua-'  quidc  perpeifio- 
nes  eis  aut  faluti  eorum  minime  eilent  obfutura?.  Qjjotquot  enim  in  Chrifto  Filio 
diledionisifunt  prxdcftinationis  beneficio  &  gratia  in  filios  adoptati,  atque  ita  ipfi 
tumin  eojturo  in  crucefi-intccnformes  futuri;  eos  etiaordinavit  Chrifto  capiti  fuo, 
fecundum  eandcmprxdeltinationem,in  gloria  conformandos.  Nam  quosvocavit, 
eos&:juftificavit:quosjuftificavit,eos&gIorificavit;inquit  Apoftolus;  docens  ele- 
clionisaur  pra'deHinationisfingulariu  ad  falutem  Decretum,  abfblutu  effe  à  priori. 

2.  Probatur  illud  vcrbis  Apoftoli  Rom.9. 11.  Nondum  natis  cum  mbtl  fccijje»t  bofii 
tìec  mali,  ut  propoJìtu?n  ilitid  Dei ,  cjtiod  eHfccttfidnm  ipjlm  elcBioncm ,  id  eli ,  non  ex  eperibtify 
[ed ex  "j0iarite,fìrmHm  maneret.  Hinc  ita  argumcntamur.  Si  propofitum  Dei  eft  ex  vo- 
cant<:,non  autemexopenbus,non  eft  etiam  ex  fide,necexobedicntiafidci;Ut  con- 
ditionibusantecedcncer  in  fingularibus  eligendis  confidcratis.  Ratio.  Si  enim  ex 
fide  autobedientiafidei ,  autlceundum  eam  eflcr  prnpofitum  Dei;  )am  non  ex  vo- 
cantc  eftet, fedex  vocato.aut  vocati  quilitatciive  condÌEÌonc,aut  fecundum  eam: 
Ar  eft  ex  vocante  iblo;  non  ergo  ex  vocato,  autqualitare  ulla  ciufdem,  five  condi- 
tionibus  Lillis  ajuccedcnter  confidcratis  in  ipfo.   Ac  proinde  eleftio  eft  abfoluta. 

3.  Probatur  ex  verbis  Apoftoli  Rom.9. 16.  N«»eFt  voleìuà  nec  eurrer?tis,fed  mifereif- 
tìs  Dei.  Si  fidem  Deus  in  eligendo  confideravit  ut  anteccdaneam  decreto  ele£tio- 
fflis,  falfum  erit  quod  Apoftolusait  ;  w«fi?^7?/f«//*.-  ncmpe,  credere  aut  bene  ope- 
rxt'v.necest  cuìrerjUi  :  ncmpe ,  in  fide  &  bonis  operibus.  Falfiim  etiam  erit  quod  ad- 
dit  Apo!ìoìus,fed  ?/;ifere??f/<  Dei.  Vtrumqueabfurdum.  Si  igitur  &  velie  &:  currerc 
Dei  mifcricordise  &  quidem  foli  acceptum  eft  ferendum ,  uciq;  elcAioncm  fingu- 
larium  ad  iàlutcm  ,  ex  fide,  tanquam  conditionc  prarvifa,  fadam  eflb , falfum  eft. 
Eiedio  igitur  eft  abfoluta. 

Ideex  locisRom.ii.<j.&:Eph  i.5.9.demonftrarepoiremus,fedbrcvitatiftudemus, 
Concludimus  ergo,  Thefin  fecundarn  falfam  cfl'e,  &  facrse  ScriptunT  contra- 
riam  :  antithefinautem  vcrilfimam  ac  S.  Scriptura:  confentaneam  effe.  Videlicer, 
éledrionem  ad  falutem  eflb  abfolutam  à  priori. 

TertinmThefintalfam  efle  hoc  modo  probamus.  i.  Qua?  diftindioncs  necdi- 

fertis  è  Scriptura  S.  verbis  ,  ncc  jufta  confequentia  ex  ea  probari  poflunt,  cas  com- 

mentirias  Se  fallàs  efle  necefTe  eft.  Has  autem  non  tradir  Scriptura  S.  Nam  nec  Pro- 

fhetx  in  Veteri,nec  Chriftus,Apoftoli,Euangeliftx  in  N.Tcftamcnto,indefinitam 

^  <&:gene- 


NATIONALIS      Ù  0RB)RE  CH  T  AN  A  ji 

&:  gcneralem  elc(5tiorrcm  docuerunt:  non  eri.im  incompletam,  revocabilem  ,non 
percmcoriam,  feci  defìnitam,  paiTÌciilarem,compIctam,  irrevocal>ilem,perèmto-- 
riam  tantum.  Ergo  hx  diftinctiones  flint  fialfa:,  &  unica  tantum  eft  Elctìio. 

z.  Si  ha?diftin6liones  ver» flint, fequirur  de  uno  eodemq;  lubjedo  auchoniincj 
Dei  Decreta  enecontradid:oria,autfaltem  contraria.  Hocautcm  imponibile  eft. 
Ratio,  Deus  cft  imniucabilis,  ut  eilcntia^ita  &c  Decretis.  ConJìliummcumJìahit,&cc. 

3.  Si  fides  vera  non  eft  omnium  ,  f'ed  eleótorum  tantum  ,  ut  difertc  Apoftolus 
teftatur,  &  fìdes  non  indefinite  datur,  fcd  definite ,  fèquitur  elediunem  non  indc- 
finitam,  fed  definitam  elle:  verum  prius.  ergo  &  pofterius. 

Srìo  1  inquit  Chriftus,  ^uos  elegemn  .  Itcm,  non  l'os  me  eleqjfìis ,  fedeq^ovos  elcqi, 
Meqit nos a-atetemfora.fecuUria.iiCc,  Ha?^  omnia  docentEledtionem  efle  definitam  &: 
fingularem.  4.  Omnis  aitus  Dei  rtternus  &  interuus  eft  completus  :  Elcftio  eft 
talis  aflus  Dei.  ergo  Eledio  eft  completa.  Major  pater  ,  quia  m  Dcum  non  cadic 
ullaimperfcdio.  Minor  non  poteftnegari.  Salus  quidem  in  hac  vita  efl  'ncomple- 
tajgradibulque  ijlafuis  pcrficitur  f'ucceiTive:  bine  autem  non  fequiturElcól-ionem 
aliquam  in  Deo  effe  incompletam:nifi  dicamus  totidera^tamque  varias  effe  de  uno 
codemquchomine  Eleftioncs,  quot  &  quam  funtvarij  falutis  gradus  jimoin  fin- 
gulas  horas  momentaque  elc£Viomutabitur,quodabfurdiffmium. 

<f.  Irrevocabilem  &:  peremtoriam  efle  elcclionem,eximmutabib"tate  Dei  con- 
filiorumque  ilHus  pater,  ncque  cnim  Deusinftar  bominum  decretum  fuum  revo- 
car ,  refcmdit,  aut  miitat,  fed  ratum  firmUmque  babet  in  xternum  ,  ut  jam 
didum  cft. 

6,  Eft  &:  una  omnium  fingulorumqtie ,  tum  in  Vereri ,  rum  Novo  Teftamentò 
elediò,  non  duaj.  Vtenim  una  in  urroque  juftificatio  ,  A6lor.  i»;.  ri.  Roman.4. 
Z3.Z4.  Sicut  unumgratix  foedus,  fundamentum  falutis  uruim.  i.  Conntb.3.  unus 
Deus  Pater,  Epbef"4.  una  eademque  glcv'ificatio.  Mattb.  8.  11.  tum  in  Veteri  tum 
in  Novo  Tefìramento  :ita  &  una  eademque  in  utroque  Eledio.  Rom.11.5',  Vbi 
Paulus,  produdoeorum  feptem  milbum  ,  qui  gcnuacoram  Baalc  non  fle.Keranc, 
exemplo,  air.  Ita  etiam  boc  tempore  reHqua^  fecundum  eledionem  gratix.  Qu3e- 
namiila  Eled;io.?utique  nonaba,  quam  de  qua  ante  cap.9.  differueratv  Vide  ctiam 
Rom.ii.y.  &  verf!z8.  &  verf.52.  Si  mif'ericordia  igiturin  omnes  una,  una  &:  erir^ 
eademque  cleftio,  &:  unum  de  ea  mifericordia  confcrenda  decretum. 

ConcUidimusigiturhanc  etiam  Tbcfinfabam  ,&:  verbo  Dei  contrariam,  anti- 
tbefin  autem  veram  ac  verbo  Dei  confentancam  effe. 

Thelìn  quarcam  rejicimus.  Scriptura  enim  facra  beneplacito  Del  folam  cledio- 
nisadialutem  caufam  impellentem  adfignat;  non  boc  fenfujquod  ilbid  beneplaci- 
tum  ad  ebgendam  fidem  in  fahitis  conferendo  conditioncm  (  cum  Deus  abas  prò 
vokmtatis  luxbbertate  conditiones  eligere  poruiffetj  reftringatur.  Nufquam 
enim  id  docer  Scripturajfed  in  hunc  modum,cum  par  omnium  &  fingulorum  effeC 
conditio,par  miferia,  cumque  omnes  &:  fingub  cflcnt  peccatorcs,  rei  irac  &.ma- 
-  Jediftionis,  natura  ex  Adamo  omnes  mortui ,  Rom.ii.  3Z.  Epbef.  z.  3.  &:c.  omnes 
dejtittierentur gloria  Dei  Rom.3.  quodDeus  borumprse  ibis  mifereri  in  Chrifto  de- 
creverit,  nulla  tameniri  illis  caufa,  qua  ad  liane  mifcricordiam  prarftandammo- 
veretur,  inventa.  LMifereturyCuimvult  yV^om.<^.  Prxdejliriavitnos  ad  ado^tattonem  trt 
fiiosfer  lefum  Chriftum  in  [e  ipjò ,  fecundum  heneplacifum  Toltmtatis  tpfim.  Epbef.  1.5. 
fìc  etiam  verf  9.  &11,  &  Mattb.  ir.  ^6.  Prxterea,  finec  fides,  nec  bona  «^era, 
nec  obedientia  fidei,necrefipifccntia,necperfeverantia,funtcaufa  eledionis ,  uc 
ipfi  Remonftrantcs  fateti  vldentur  ,  fequitur  quod  folum  Dei  beneplacicum 
illiusfit  caufa. 

Imo  vero  ,  fi  bcneplacitum  Dei,  uc  teftatur  Apoftolus  Colof.i.18.17.  caufa  cft, 
quod  Cbriftus  nobis  mediator  fitdatus,  &quidem  fuiiìcicntiffimus ,  quidni  be- 
neplacitumDei  caufa  criteledionis  noftrii  Denique,fi  eledionis  uUa  in  bomine 
caufa  aut  conditiopraaequifica  eft,  falfum  erit  quod  ait  Apoftolus ,  Tion  est  uulentis 
nec  current!s.,fed  mifercntù  Dei. 

Rejeda  igitur  tbefibac,  antithefin  oppofìtam,  tanquam  verbo  Dei  congruen- 
temamplcdimur. 

Eec     ^  Tbefin 


5i  AGTASYNODI 

Thefin  quintam  ex  eodem  piane  fundamenco  damnamus. 

Ratio  I.  Eleclio  non  conditionata,  fed  abfokica  eft ,  Nufquam  dicentc  Seti» 
ptura  :  Si  crcdidcris,obcdiveris,pcrreveravcris,cIigeris  &c  ad  falutcra  pc^sdeftina- 
bcris.  Vocacio  (^Liidem  adgloriamfiveialutcm  condicioneshabctniemo  enimf'al- 
vabitur ,  nifi  reripueric ,  credidcrir  ,  perfeveraveritque  :  ac  Eledionis ,  qux.efl:  adus 
Dei  incernus  lìmpliciflìraulq;,  alia  eft  ratio,  z.  Si  hse  conditiones  ante  eledlionis 
fìngularium  decretimi  funt  antcgrcll^e  ,  jam  cleftio  non  erir  omni  modo  gratuita:" 
fed  aliqua  parte  meritoria,  {ì  non  ex  condigno,laltem  ex  congruo.  3,Fides,  obe- 
dientia,perl"cverantia5  funt  Elcdlionisaut  frud:us,aut  cffeda.  Ad. 13. 48.  Eph4i.4é 
Tit.i.i.  z.Thefi.i.i3.  i.Ioan.2.19. 

St^t  igitur  antithefìs  ex  verbo  Dei  firma,  Nam  quod  ex  ele(5lione  tanquamef- 
fc6tus  è  caufafluit ,  idnon  potcft  tanquam  conditio,aut  caufa  iìne  quanon,  ante- 
cedenterantc  eledtioilem  in  mente  Dei  confiderari.  Atqui,&c. 

Thefin  fextam  non  modo  tanquam  f.diam.,  fed  etiam  blafphcmam  damnamus. 
Ponit  enimnobis  Deum  mutabilemin  decretis  fuis,  contra  expreflum  Dei  ver- 
bum,  Plàl.33.  Efa.34.  &43.  Matth.Z4.  Sijìeri poffet  etiam  eUéii  fedmerentur.  Ioan.io. 
Iberno  rapiet  &LC.  Pater  maior  &cc,  Rom.  9.11.  ut  propùfitum  qnod  e¥t  fecundum  electio- 
nem  fìrmmnmmcitt.  Fundamefttiim  Dei  fìat  &cc.  Antithelin  ergo  tanquam  ortho- 
doxam  probamus. 
.  Thefin  VII.  verbo  Dei  contrariam  efieftaruimus,  atque  eàomnem  vere  fide- 
lium  infpiritualibus  certaminibus  tentationibulq;  graviflìmis  confolationem  fun- 
ditusfubverti  judicamus.  Elcftionis  enim  adgloriam  in  fidelibus  fenfum  eflcjac 
proinde  fruclum,  hoc  argumento  probamus.  Pro  quo  beneficio  fanfti  Deogra- 
tias  agunt,  eiusienfum  ac  fruftum  eos  percepifte  necclle  eft.  Ratio.  Nam  cuius 
beneficii  aut  reinulkis  pft  fenfus  frudufque,  prò  eogratia^agi  non  poffunt:  At- 
qui  fandli  tum  in  Veteri,  tum  novo  Teftamento  Deopro  Eledionis  ad  gloriane 
beneficio, gratias  quantas  potuerunt,  egerunt.  Pfal.  77.  &  144.  &c.  Ephelli.3,4. 
2.Thcf  Z.13.  &:c.  Ergo.  &;c. 

Judicìj  à  nohù  de  Thefìbus  antithefìhufjue  de  reprobatione 
lati  rationes. 

TocumdcDeiad  morteni  reprobatione  decretum,thefi  prima  comprehcndi 
negamus.  Verumeft  Deum  velie  perfeveraotes  in  infidelitatefub  ira  reJinqucre 
&  damnare,  idque  inEuangelio  (cu  Scripturacft'e  patefaòtum.  At  inde  non  fequi- 
tur  Deum  decreto  de  reprobatione,  ià  t.uitum  ftatuiftc>&  prarter  hocnihil  in  Scri- 
ptura  aut  Euangclio  manifcftaviffe.  Docct  cnim  Scriptura  Deum  ex  genere  hu- 
manofquod  univerfum  per  Ada:  lapfum.fcu  tranfgreftìonem,rcum  eft  tadum  xtct- 
nx  damnationis  Rom.5.i8.j  majorem  hominum  partem  (^  Matth.  2.0, 16^.)  quam 
Spiritus  fhnftus  mundum  vocat,  loan.i7.6."9.  non  dilexifl'ein  Chrifto,Matth.7.z5. 
decrevifie  non  eligcre,  Matth.  zo.  i^.  Apoc.17.8.  eius  non  mifereri,Rom.9.i8, 
Chrifto  non  dare  *  Ioan.17.  9,  (ed  inlapfu  ilio,  corruptione  &;  peccatis  relin- 
qucre,  Ioan.3.3(j.  eos  foris  verbo  ,  aut  omnino  non  vocare,  Pfalm.  147,  zo.  aut  {Ì 
vocct,  fide  tamen  in  Chriftum  non  donare,  Matth.  13.1J,  2..  Thefl.  3.  2,  Ioan.io. z6, 
proii^c  neque  a  peccatis  juftificare,  cis  Spirirum  fandificationis  non  confer- 
re,Ioan.i4.  ly.fed  in  peccatis  relid:os,contumaciterq;peri"everantes,  alterna  mor- 
te punire.  Matth. 25.  ad  juftitia:,  potentia:,libcrtatifquefux  declarationem.  Hoc 
illud  eft  quod  Scriptura  de  Reprobatione  tradit.  Falfa  igitur  eft  Thefis.  Accedic 
quod  ftante  ilio  decreto  Reprobationis  fieri  potuerit,  utnemoadu  reprobarus  fu- 
iifetjacnemodamnaretur.  Antithefin  ergo  tanquam  Scriptura;  facrce  eonfenta- 
neam,ac  totum  de  Reprobatione  decrctum  comple£lentem>approbamus. 

De  fecunda  Thefi  idem  pronunciamus ,  quod  de  I.  Non  enim  multiplex ,  fed! 
unica  eft  reprobatio.  Reprobatio  eftaclus  Dei  internus  abfolutefimplex.  Simul- 
tjplex  &:  mutabilis  eflet  reprobatio,  id  fieret  inde  quod  prsefcientia  Dei  pofiet 
falli,  aut  Deus  qu^edam  ignoraret ,  aut  de  novo  quicquam  cognofccret,  aut 
praetcr  voluntacem  ei  quicquam  acciderc  poflct.  Atnihil  horum  eft.    Eft  enim 

omnifciusv 


NATIONALIS     D  ORDREC  HT  AN  ^.  ?j 

òmnifcins/pcrfecìiirimuSjOmnipotcntiffirmis,  ab  xrcrno  novir  &c  poreft  omnia, 
&:  facitquicqiud  viilt.  Voluntaseiiis  mntari,  conliliurnque  illius  impedirinon 
poteft.  lehova  dixit  quisimpediet  ?  Non. 

Terti.i  Thcfis  falla  eft.  Si  reprobationis  vox  prò  damnacionerumatiir ,  faremur 
meriroriam  cauiam  ciusperfèvcrantemelVe  adverfus  Euangeliuminfidelitarem.uc 
doc«t  Chi-jliiVs,  loiìn.^.]6.  At  non  eli:  fola  caiifa.  Nam  &  quiadvcr/usLcgem  pcc- 
caverunr ,  (ine  Lege  peribunc.  Elavus  ,  Clini  hihil  mali  feciflcc  ,  imo  nenacus  cfler, 
rcprobatus  fine, Rem. 9.  Ar  reprobnrio  fiinita  prò  decreto  non  eligendi ,  live  nori 
mifercndi,  caufam  non  habct  infìdclicatcm  antpeccatum  ;  (ed  Dei  voluntatemli- 
berrimam,  luftillìmamque  :  Voluntati  eiiis  quis  refiitit?  quem  vulcindurac.  omnia 
ngic  ex  coniilio  voluntatis  (Lia:  Pa  ter  ira  placiiit  tibi.  Vera  igicur  cìl  antitlielis  &: 
Scripturx  confentiens. 

Tlicfis  IV.  itidem  fefe  habet.  Falfitas  eiiis  parcc.  Si  indigniras  in  hominibus 
iatens  calila  ert:,  quod  nonhullis  Deus  gratiam  Euangeliì  non  confcrt,  omnes  & 
iìnguloshomiiies  pra-'teririiriis  elìct  Deus.  Omnes  cnim  cpque  indigni  natura. Auc 
neceile  cllc*t  natura  aliosaliis  elle  digniores.  Hocautem  fliHum.  Omnes  exeadeni 
flint  màfl'a  corrupta  ,  Omnes  in  &:  per  peccata  mortui,  omnes  natura  filli  irx.  Si 
indignitas  eli  cauCa  non-manifeftationis  Euangelii^  curlationi  le  patefacit  Cliri- 
fiusnoti  autem  Socrati,  ndn  Fiatoni  ?  Hi  enim  lì  vici'  Forisadx  ratio habeatur, ilio 
digniores  videntur  fuille.  Scriptura  contra  tellatur.  Sicur  quod  è  vocatis  nliis  da- 
tum  eftinteliigere  myPceria  regni  tcclorum,  aliis  non  item  ;  idque  Iblo  De)  bene- 
placito. Matth.  11.  z^.  ita  quod  alii  loris  vocantur,  alii  non  ,  caufa  eli  Dei  bene- 
placitum ,  Ephel.  i .  9:  Nottm! fecit  nohis  myflerium,  ^ro pia.  éjìc-Àa,.  Omnia futt  ex  con* 
fiLiovoltintatii  fu/i.  Plàlm.  147.  zc.  Antithelis  ergo  vera  eli:,  &:  in  facraSciripturà 
fundatur.  ,  .       . 

Coròllarium  heterodoxis  Thelìbus  rubjeéVum  advetlàri  S.  Scriptura?  ex  co 
patct ,  quod  Apoflo.lus  ait ,  ISljndiim  natis pticrii ,  antccjuam  boni  velmali  quiccjtiam  fe- 
(i([ent  &CC.  ut  frofofiliim  Dei,  (jnod  est  featndum  T.Ulliorìem-ifiynium  nianeret.  Si  infantium 
noncftclccliò.  Ergo  neqi<ieialutis  promilllo  ,nec  Ihlus.  Salusenim  &  promiilìo 
illius  non  nilì  ex  Elezione  ad  iàlutem.  Atqui  infantium  eli  promilfio,  Fgofiim 
Bcuj  ttim  cr/^''«^w>  tui.  Vohis  Cf  Hheris  t-cflriffaÙa.  efi fromijjìo.  Liberi  l'elhipint  faKcti. 
Et  lalus  iplbrum  eli.  Sìnite  cosadme  fcmreiqttonÌAm  eorum  eUregnum  ccelorum.   Ergo. 

Si  eledio  eli  infantium:  erit  &:  infantium  reprobatio,  demonflratid  Elavi  in- 
fantis,  imonondilm  nati  treprobatio.  Q_uod  cxemplurii  Apollolus  adgeneralem 
de  Dei  reprobatione  dodrinam  dcmonllrandam  ('  prout  &:  doftrinam  de  Elezio- 
ne Dei  lacobi  infantisSc  nohdiimnati  exemplo  ollcndic)  infeirtab  hypothefiad. 
thelin  progredicndo.        ,    ,       ,  • 

Glorix  Dei  thefes  liàs  de  Elezione  officere  judicamus.  Nam  fi  fides  &  perfeve- 
rantia  non  ellexEledlionc,  ledconditioin  eligendo  pr^erequifita,  gloria  non  in  fo- 
lidum  gratia?,fed  ex  parte  laltem  libero  hominis  arbitrio  tribuendaerit,  cuius  be- 
liehcio  aut  ulu  fé  homo  iple  dilcreverit.  Contra  illud  Apoftoli,  ^mste  difcermt? 
quidhabes  quod  non  nccepijtiì  &cc. 

JudiciurH 

Deputatoriim  Ecclefiarum  Frificarurrìj 

DE 

SENTENTI  A     REMONSTRANTIVM 
circa  primum  Arcjculum  Hagienfèm. 

SEntentiam  &c  do£lrinam  Remonftrantium ,  circa  primum  de  Eledione  &:  Re- 
probatione Articulum,exlibrisipforum,in  lucemeditis,publicilque&:authcn- 
ticis  eorundem  Rcmonllrantium  declarationibus  &:  fcriptis  in  hac  Synodo  cxhi- 
bitis  ac  lubfignatis ,  fincere  &  fìdeliter  excerptam ,  argumentaq;  quibus  illam  in 

Eee    3  Collatio- 


^4  ACTASYNODI 

CoUationc  Hagienfi  ,  aliifque  fcriptis  confirmare  conati  funt,  in  timore  Domìhi 
cxpendimus,&;fecundum  tenorem  juramcntiabUl.Ord.Gcn.prxfcriptij&àno- 
bis  prjeftici ,  fola  divini  verbi  ftatcra  examinavimus ,  deque  iis  lèntimus  in  confci- 
entia  &: Judicamus,  ut  fequitur. 

i. 

ì>e  EleSiiont^'. 

ì'iimum  Articulum  Remonftrantium  111. Hollandio?  Ord.  exhibitum, &:  ab ipfià 
in  Collatione  Hagienfi  declaratum,  ac  prò  viribusdefcnfum,  ciiiiis  fummamipfi- 
ìnet  (  qua  eledlionemfive  prxdcftinanonem  adialutem  couccrnit)  ficexprimunt: 
Deiim dea'ev'tffe  credentes,  ér  infide  fìdeiqiie obedientìa ^lerfeverantesfervare,  fi  fimpliciter 
&fane  intelligatur,  judicamus  indubitatseapudomnes  veros  Chrjflianos  icmper 
fui{leveritaris,ideoq;Remonftranres  nulla  juftaneeclTitatis  fpecie,hunc  Articu^ 
lum  formafle  ,  ejufque  tolerantiam  peiiifle  ,  ac  fi  in  Ecclefiis  Reformatis  Belgicis 
effcnt,  qui  dehujus  aficrtionis  veritate  dubicarcnt,  eìve  contradicerent,  autpe- 
culiaris  quxdam  efl'ct  Rcmonftrantium  ha^c  doctrina  ìLc  fententia.  Cumque  id 
ipfos,  ut  rerum fatis  periros.  Intere  nonpotucrit,  dubitare  nonpolTumus,  quin 
alium  fibi  in  Articuli  huius  eftormatione  fcopum  propofitiim  habuerint,  nimirum, 
utimperitis  caufa;  arquitatem  perfuaderenc,  &:fiib  fpeciofò  huius  Arciculi  prae- 
textu,  tanquam  clypeo,  errores  tutius  difleminax.cnt  j  quod  ex  fi^quentibus  pla- 
numfore  cxiftimamus. 

Si  vero  refpiciatur  ad  Articuli  huius  cxplicationem  &  declarstionem ,  quam  in 
Coli. Hagienfi  propofiierunt,  manifeftum  eft.illos  hunc  Articulum  Ecclefiis  voluif- 
fe  obtrudere,utconrinenreminregrum&  totum  elcdlionisad  falutemDccretum, 
pr^terquod  nulla  alia  ad  falutcm  Prxdeftinatio,in  EuangeliofitpatsfaLla  .  quod 
iplum  variisargumcntis  conati  fijnt  evincere  in  eadern  Collat. Hagienfi.  Hocau- 
tem  Remonftrantium  fenfii  Articulum  hunc  acceptimi  reijcimus  :  ludicamus 
enim,illumneutiquam  continere  dodrinam  divina:  Eledionisin  Scripturis  facris 
traditam,!mo  ne  quidem  continere  ipfam  Remonftrantium  fententiam  totam  &c 
intcgrarn  de  Ele£ì;ionc;  utfibimetipfis  aperte  contradicant;dum  contcndunt  hunc 
Articulum  continere  intcgrarn  prcedeftinationem  ad  falutem,  nullamque  praeter 
hancin  Evangelio  eflc  revclatam;  &:  è  contrario  ipfi  aliam  pra:cer  hanc  elcclio- 
nemdifcrtctradLint.  Vtrumque  breviterprobabimus. 

Trimmn  probatur  fèquentihHi. 

Articulushic, ex  fententia  Remonftrantium, continet  toram  doftrinam  prxdé- 
ftinationis&:  elcdionis  ad  falutcm  :  Scriptura  autem  facra  hancdoftrinam  fictra- 
dit, ut  aperte  interalia  declaret  efie  decrctum  pra-defl:inandi& eligendi  kosveliU 
los  five  fingulares  quofda  hominesadlalutem,  Rom.8.30.  qttos  prjedeflmavitDeus, 
J'/fs  vocavit.  Ioh.13.18,  Scio  ^«(?j elegeti m.  Marc. 13. 18.  Eledi  qu&s  eìegir.  Mattfa. 
ZI.  14.  Multi  vocati ,  p'auci  eletti.  Aftor.  n.48.  Crcdebant  quotqmt  erant  or- 
dmati  ad  vitam  CEternam.  Ephef.  1.4.  Elegit  ;?w.  2.  Thef.  z,  13.  quod  elegeric 
los.  Rem.  9. 15.  ^^orum  vult  mifercrur.  lohan.  17.6.  Manifcftavi  nomcn  tuurri 
là  hominibus,  qiios  dedifli  mihi  :  &' vcrfu  12;  qtios  dedifti  nubi,  eos  cuflodi- 
vi  &:c.  In  hoc  autem  Remonftrantium  de  Prxdcflinationc  «SdElcdione  Articulo, 
nullihi  comparer  honirnvel lUorum  hominum  mentio.  Hac  phrafi  {hié  •velillà) 
cum  Scriptura  co  libcntius  utimur,  quod  vix  alias  occurrant  voces ,  quibus  fen- 
tentiam veran» ,  ab  ipforum  fententia  difcriminemus .  Si  dixerimus  ccrtos  par- 
ticulares  quoidarahomines,idem  quidem  nobis  cflet,  quod  hos  vel  il/os :  veruni 
iiliiftavoceutentes,  intelligunt  p:r  certos ,  certa  &  particulari.fidci  fciliccr,qua- 
litate  veflitos,  five  certuni  genus  hominum,  puta  fidelium.quatalium.  IpfiRe- 
monflrantes  cardinem  controverfix,  rotunde  fatis  in  eo  verfari  fatentur;  quod 
jplorum  doclrina  de  Eleólione  flatuat,^W«  Deus  voluerit  eJigcre:adverfariorum> 

quos 


NATIONALIS     D  ORD  R  ECHT  AN^.  5^ 

^^«w  voluerlt  eligere.  Hoc  autem  Decrctura  eligendi ,  hos  tei  if/os,  eft  Scripturie, 
uc  fupra  oflenfum;  Remonftrantium  autem  de  eligendo  tales,fi.dcì ,  obcdicntia;, 
perfèvcrantiseque  qualitatibus  veflitos,  pugnar  cum  Scriptura.  Quumque  ipfis, 
de  eligendis  tahbui  decretum  (ìt  duplex  ,  unum  generale  &L  abfolutum  ,  quod  nul- 
lum  concineac  refpedum  ad  has  vel  illas  perfonasfingulares.quahtate  iftavcfti- 
tas,  fed  duntaxat  ftatuat  in  genere,  fi  qui  talesfuerinc  ,  eos  cligendos  :  fiVe  ,  De- 
cretum falvandi  quoflibec  crediturois  :  Alccrumcondirionatum, defingularibus 
iftas  conditiones  prxftancibus,  eligendis  :  quorum  prius  illud  (ecundum  incer  ipfo- 
rum  decreta  locumobtinec  ,foù.criust^uart!ifK^ulrimr{w:  apparet  vel  ex  ipforum 
fententia  in  decreto  huius  Articuli ,  quod  ipiìfmet  explicantibus,  eft  prius  illud 
generale  ,  nuUam  mentionem  ,  nullum  refpcdum  fingularium  hitrum  vel  illarum 
perfonarum,  nequidcm  ///«  f'ia'itatihuó  vesHtarum ,  locum  ullum  habere  polle; 
Decretumquehujus  Articu]i,ex  ipforum  confeffione,  potius  appellandum  tft  De- 
cretum de  conditiomhm  faluris,  quas  Deus  è  multis  pofllbilibus  elegie.  Quale  ergo 
difcrimen  eft  inter  elcciiomm  conditionk  huim  l'el  illitM e  mn'tis  ,  &  eUnionem  l.o^nmm 
hortim  vel  illvrum  e  communi  hominum  multimdine ,  tantum  eft  inter  hunc  Articulum 
&  dodrinam  ele£tionis,quam  Scriptura  tradì  t,  difcrimeo. 

IL 

Hic  Articulus  nihil  ponit  aìiud,  quam;  pofle  homihes  falvari ,  bcquaconditìone^ 
fide  fcilicer,  poffint  {ilvari.  Non  autem  ponit  origtnem  ,fontem  (^  fundamentnm 
certa:  &:  infallibilis  quorundam  hominum  definitorum  iìdei  (Scfalutis,  quod  tametì. 
Scriptura paffim  facit,  ubi  agir  de  divina  ad  falutem  elezione,  qujeilkim  Fontem 
aperit  &  continet .  Sive  hrexiu'S:  Hic  Articulus  tradir  Deum  tales  fervare  velie ,  fi 
cxiftant.  At  Decretum  eledionis  in  Scriptura  tradicum,  ponit  Deum  certoS 
quoldam  homines  fervaréW/V ,  é"  ejficere,ut UH  tales^^nt,  quales  fervare  vult.  j9'/w 
emm p'-d:dcJlfKavit,  hos  l'OCiivityjnflifica'vit.,  glorificatiti  Kom.  8.  Oves  d/ias  hahee ,  ^  i/las 
me  oportet  additcere,  loh.  io.  16.  Oì'fawfejlavi  mmen  ttium  hominibta  ,  ^iios  dedijìi  mihi, 
ér  verbum  tunmjervarimt.  Credebam,quotqu0t  erant  ordinati  ad  vìtam  Aternum,  Aólo- 
rum  13.  48. 

ilL 

Hoc  Decreto  falvo,  potuifTent  tamen  omnes  homines  damnari,  aut  etiam  om- 
iics  Calvari  ;  fi  fcilicet  omnes  vel  non  credidifTent  vel  credidifTent ,  quod  fieri 
potuifTe  Remonftrantes  non  diflìtentur.  Quale  autem  hoc  efTet  Decretum  elc- 
ftionis  ad  Talutem  ,  quo  pofito  vel  nemini  vel  omnibus  falus  obtingere  potuifTet  ì 
Omnibus  liquidem  vel  damnatis  vel  fèrvatis  ,nullus  efTet  elezioni  ad  falutem  lo- 
cus .  Contra  Scriptura  ,  Rom.  II. 7.  EleSli  ajfecuti  funt.  Rom.  8. 30.  Quos  pra?- 
deflinavif,  hos glorifcavit.  Matth.24.30.  \A\x.x.zx.  kw^tXosivio^  ^conqregabunt  ele- 
clos  .  Rom. 8. 34.  ^u^iicondemntibìtcleBosì  Apocaì.  i  j.  i^,(^  qui  cum  ipfo  (ChriHo) 
erant  elecit  :  Lue.  18,  7.  annon  vindicabit  f/^t^w .'' vindieabic  eos  cito.  loh.  17.  li. 
Quos  dedifti  mihi  eos  cuftodivi. 

IV. 

Articulus  hic  nihil  aliud  continet,quam  pronunciatum  &:  promilTutn  hoc  E- 
Vangelium  :  Si  credtdem,(ìr  ferfeveraverisyfahaberis  :  Vel,  ^i  credit  &  per fezierave- 
rit,fak'abitur.  Hujus  Evangelici  efFati  fundamentum  eft  in  Decreto  Eledionis, 
quo  Deus  ftatuit  qupfdam  ad  vitam  3eternam  eligere,  eofquefide  in  Chriftum 
donare,&:  per  eam  ad  falutem  perducere.  Cum  igitur  ex  fonte  eledionis  ad  glo- 
riam,  emanet  hoc  donum  fidei  in  eledos  &:falvandos,illorumque  lltproprium, 
hinc  promulgatur  in  Evangelio:  ^ì credit fihabttur .  Quare  ablurdum  eft,  hujus 
generis  promifla ,  totum  Prxdeftinationis  ad  falutem  Decretum  appellare,  cum 
horum  annuntiatio,  medium  dttrttaxAt unicum  exfermmjìt.  Quo  deus  Decretum  ele- 

Eee  4  dionis 


<^é  A  e  T  A      S  Y  N  O  D  i 

t^ionis  ih  cledis  fuis  exfequitur ,  per  verbum  hoc  promiflìotiis  extrinfecus  &:  Spi^ 
ricum  fiuimintiinfeeiis  ,  tìdem  in  cordibus  ele£torum  accendendo,  conlervan- 
do  &;augcndo. 


Hoc  primi  Articuli  dccretnm  poflet  confìl^crc  ciim  defc£lu  èc  negatJone  Pra- 
fiienlU'ìn  Deo  .  Poteft  enim  ftatui  condicio  falutis,  licct  ignoretur,  num  quis  eam 
fitprsftituriisnecnc,  &:  conicqucnrer  hic  Articuliisadmitti  eciani  podcc  ab  illis, 
qui  omncm  futurorura  concmgcncium  ('qualia  omnia  elle  cxjfbmanc^  in  quibiis 
àdio  voluncacis  humana:  inccrvenic,;  prxfcienciam  Deo  derogane. 

Alteriim  probatur  ex  ipfa  Coli.  Hagienfi,  plunmirque  ahjs  Remonftrantiiim 
fcripcis  editis,  acque  eciam  in  hac  Synodo  cxhibicis,  inquibus  omnes  ftarnunc, 
eledionem  iìngularium  perfonarum  ,  quam  vocanc  condirionaram  ,  innitenccm 
prsevifioni  pra^ftira:  fìdei  conditionis  ;  cui  prKvilìoni ,  in  decreto  hujus  Articuli 
primi  de  fervandis  fidelibus,  loeum  nullum  efl'ejipfi  exprefle  fatcnrur.  Quare  auc 
in  confirmatione  hujus  Articuli  male  contenderunt,  eumcomplefti  tocum  eie- 
élionis  adfalucem  decrctum  :  auc,  eleclionem  fingularium  ex  prxvii'a  fide,  excra 
Scripcuram  excogicarunc,  auc  denique  luferunc,  intelligcntes  per  totvm  Pr;ir- 
dcftinationis  decrctum,  totiim  illud  generale  Decrccum,  quod  fecundum  ipiìs 
eft  inter  quacuor,  pr^tcr  quod  tamen  fcircnc  aliud  c(^c  decretum ,  de  fingulanbus 
ex  prxfcita  fide  fervandis,  quod  quarto  loco  reponunt,  &  fimiliter  tòtvm  dicc- 
rc  pofl'ent  in fuo  genere  decretum,  eledliohis  fcilicet  fingularis,conjunftje  cumi 
priefcientia. 

Acque  h^c  fufficiant  de  Articulo  primo  ex  Remonftrancitim  fenfu,  nec  Scri- 
ptura:,  ncc  ipforummec  fcntencix  confentaneo  ,  cujus  in  locurii  nos  hunc  Ortho- 
doxum  &  S.  Scriptura:  confentaneum  fubftituimus. 

Eledio  adCalutcm,  eft  Decretum  Dei  xternum,  liberrimum  &:  immutabile, 
quo  ftatuic  certam  hominum  multitudinem  fquam  ut  alijs  nec  meliorem.nec 
dio'niorcm,  fed  per  peccatum  paricer  morti  &  malcdiiflioni  obnoxiam,  jufte  in 
fponte  attrada  communi miferia  relinquere,  &:  propter  peccata  damnare  potuif- 
fetj  ex  mero  beneplacito,  mifericordia&  gratia  advitam  aeternam  cligere,  ijsFi- 
iium  fiumi  Redemptorem  &  Servatorem,  eofque  Filio  fi-io  redimendos  ac  fervan- 
dosdare,  ad  Filij  iui  eiuique  beneficiorum  communionem  ,  per  Verbum  oc  Spiri- 
tum  Sanftum  eificacicer  perducere,  &;  in  eadem  communione  per  media  ab  ipfo 
ordinata,  graciolè  &pocentcr  cuftoditos  tandem  glorificare  :  idque  in  hunc  fi- 
nem,  ut  totus  Elcftorum  chorus  ipfi  conftanter  adhxreat,  ipfiim  fervide  diligati 
ipfi  benedicac&  gloriofim  acque  incomprchcnfibilem  hanc  ipfiusgratiam  in  x- 
ternum  prxdicec. 

In  explicatione,  Articuli  de  Elezione,  fequentes  crroneasaiTertiones,  in  varijs 
Remonftrantium  fcriptis  obfcrvavimus,  quarum  prima  hxc  eft. 

I. 

1)e  Elecfione  ad  Fidem. 

ELcdio  ad  fidem,  prior  eft  elezione  ad  gloriam  :  nec  omnes  qui  ad  fidem 
fune  eledi  ,peremptorie  quoque  ad  gloriam  lune  eledi  :  in  homineautem  ad 
fidem  eligendo,  pr^erequiritur  hxc  condicio, ut  homo  peccator  peccata  fua  per  le- 
gem  agnofcac ,  de  i js  pceniteat ,  fit  humilis,  parvus ,  probus  &  ad  vitam  icternam 
difpofitus. 

Hanc  Remonftrantium  fententiam,  S.Scripturajdiflentaneamcftejadicamus. 
Nam  S.  Scriptura  teftatur  ; 

I.  Deum  nos  fimul  ad  gloriam  &  fidem, aliaq;  media  elcdioni  ad  gloriam  fub- 
ordinaca,  elegilfc  ac  prajdeftinafle.  Vidcantur  loca.  Rem.  8. 30.  Eph.  i.àverf.  4, 
ad  tj,  2».Their.  2..  13.  i.  Pet.  1. 1. 2. 

2.    Omne» 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  57 

'  .  1.  Omncs  in  Filium  vere  credentes ,  habere  vitam  seternam  in  Filio  ,  Ioli.  ^.  3  6. 
i.  loh.  5.  u.  elle  immunes  à  condemnatione,  Rom.  8.  i.  34.  effe  hxrcdes  Dei  &  co- 
ha^redes  Chrifti,  Rom.  8. 17.  &:  credere  quotquot  ad  vitam  xtcrnam  fune  ordinati, 
Aft.  13.48.  Fidcm  effe  Eleélorum  Dei,  Tit.  1. 1.  Linde  liquido  conftar,omnes  vere 
credentes  ad  vitam  a^tcrnam  mimucabiliter  eledos  erte,  fecutidiun  illud  Rom.  ii. 
Eledi  artequuti  llint,  &:  Màtth.  2^,  Seducerent  eledos,  lì  fieri  pellet. 

3.  Nos,animaIes,  carnales,m  peccatis  mortuos,&:iad  vitam xternamincptiflì- 
mos  &  maxime  indifpofìtos,  ex  mera  gratia  efficacirer  illuminari ,  regencrari ,  vivi- 
iìcari,  reiìpiibentiaque  fimul  &  fide  donati.  Ioli .  3. 3. 5-.  6.  1.  Cor.  1. 1 4.  Ephcf!  3 .  à 
vòrf.  i.adii.   Ad.  5.31.  &  11. 18. 

Quare  huic  lèntentia^  ,  Pelagiana:  non  ablìmiii  ,  opponimus  liane  Ortho- 
doxam. 

Deusnosfimul  ad  gloriain  &  gratiam  luiitis  virx,  ipfamqiie  fidem  elcgit  :  & 
quotquot  .ad  Veram  fideni  perducuntur  ,  indubie  eledi  fiint  ad  gloriam.  Ad  fi- 
dcm  vero,non  ex  ulla  prarrequifira  èc  pra:rt:ita  à  nobis  conditione  vel  difpofìtio- 
ne,  fed  ex  mera  &  gratuita  gratia, nos  omnibus  modis  ineptos ,  incapaces  ,  in- 
difpolìtos  Deus  clegit ,  &:  potenti  ac  gratiolà  Spiritus  operatione  pcrducir, 

11 

De  "Beneplacito  Dei,  quod  caufaefl  E  lecito^ 
nù  ad  gloriam. 

"Ki  Erum  &  gratiofum  Dei  beneplacirum  ,  mera  gratia  ,  libcrrimum  arbitrium, 
'*--'■  qita:  califa  cft  Eledionis,in  hoc  conrtftit,  quod  Deus  adum  fidei  iji  lèfè  igno- 
bilem, nullo  eius merito,  è  multisportìbilibus  in  conditionem  communicanda; là- 
lutis  elegerit,  tantique  illam  gratiofè  arftimare  voluerit,ut  eam  rcputarit  prò  per- 
fcda  legis  obedientia,  cumliberumipfì  fuerit  alias  conditiones,  puta  opera  Icgis 
&CC.  eligere. 

Hoc  commentum  Remonftrantitini  è  Socino  ìiauftum,  explodendum,  eiuf- 
que  loco  verititem  liane  fùbftituendam  elle  judicamus. 

Beneplacirum  Dei,  quod  Eledionis  noflrx  caufa  efl,  non  in  eo  con'fìflit ,  quod 
Deus  fidcni  è  multis  conditionibus  polTibilibuSjelegerit  ,fèd  nos  mifèros  &  indì- 
gnos  nullo.noitro  merito,  nulla  fidei  &c  alia  bona  qualitate  veftitos ,  ex  gratuita 
gratia  &  miléricordia ,  prae  alijs  xque  ac  nos  indignis ,  ad  vitam  asternam  elegerit. 
Videantur, Rom.  9.  II.  15.  Ephcf".i.  5.  9. 11.  Ephef."2.à  verf  i.  ad  11.  Deut.7.  G.  òcc, 
&C  Cap.  9.4.5.  <J. 

Ut 

Elcdio  ad  fàlutem  multiplex  eft  ,  alia  generalis  fidelium,  alia  particularis  five 
fingularis  horum  vel  illorum  fidelium  ,  illa  fine  pra;vifione  fèu  pra^fcientia  fidei; 
hsec  innitens  pr^elcientia:  fidei  :  item  alia  indefinita,  alia  definita  :  rurfiis  definita 
five  fingulans,  alia  incompleta,  nonpercmptoria,revocabilis,  vel  conditionata, 
alia  completa  ,  peremtoria  ,  irrevocabilis  vel  abfoluta,  cuius  adxquatum  obje- 
dum  efl:  homo  fidclis  in  fide  meriens  vel  iam  mortuus  ;  aha  item  Vet.  aliaNov. 
Tefl:amenti  :  alia  illorum ,  quibus  Evangelium  annunciatur  :  alia  illorum  ,  ^quibus 
non  annunciatur. 

Hanc  Eledionem  multiplicem  ,  ut  cerebri  humani  figmcntum,  Deo  ignomi- 
niofunijVera:  pictati  noxium,  fblidumque  fidelium  in  vita  &  morte  Iblatium  fiib- 
vertens,maxiniopere  improbamus;  cum  Scriptura  tefl:etur  unicum  efle  benepla- 
citum,  propolìtum  &  confilium  eledionis,  eiufquefingularis,  definita,  ab  ieter- 
no  in  Deo  perfedsc  &:  completa  i  irrevocabilis ,  peremtorix  (  fi  quidcm  hoc  ipfò- 

rum 


^.g  A  e  T  A       S  Y  N  O   D  ì 

runv ternano  à/p^(p« liti  liceat)  horiim  vcl  illorum  mifcrorum  mortalium  :  ea- 
detTn:]^}.ie,  cft  uniforinis  in  Ver.  &c  Nov.  Teflamento  ,  Ephef."  i.  4-  s-  ^-  7-  9-  ifv 
Rmndw.  9. 11. 8.  z8.  i.  Thcfi.  1.4.  i.  Petri  1. 1.  Roman.  11.  7. 8. 30.  lohan.  io.  z8. 
17.  rz-;  Match.  2,4.  Z4.  Roman.  4.  per  totum  :  i.  Corinth.  io.  r.  z.5.  4.  Hcbi.  11. 
per  totum  &c. 

I.  Dco  ignommiolÌE  liint  Iure  Eleòlionis  divifìoncs .  Nam  rcip/àDeumiUlpcn- 
{urn,itteómplecum ,  in  mòmcnta  inu'rabilem ,  id  eft  ,idolurn  ccrebri,loco  omni|.x)- 
tentis,  aecerni,  omniicij  &  immutabilis  Dei  lùbllituunt. 

i.  Piccati  iiinc  noxia:;  quia  carnis  dubicationes  acque  diifidcnciaiTi  iuvant  ac  fla- 
biliunt ,  fìduciamque  ac  fpem  vivam  fidelmm  fubvcrtunc .  Vera  aucem  &:  gerniana: 
piet'as  'non  ex  dubitationc ,  iéd  ex  Spineti  adoptionis ,  fide  &:  icnfu  dileólionis  Dei 
conftantil]lma%  vcluc  radice  pullulac. 

3 .  Confblacionem  fideluim  fubverrunt  ;  quia  Eleftionem  m  momentapro  ra- 
tione  noftrieniutabilitatis  mucabilem  inducunt.  Sed  Scriptufa  teltatur  ,  Spiri- 
tum  adoptionis  tettati  Spiritui  noftro,  nos  ha^redeseife  Dei',  cohsredes  Chritti; 
n<is  habere  vicam  xternam  ;  nos  te  Chrifto  in  fiiperccElcftibus  ette  cotiftitutos; 
nos  in  Deo  elìe>&  ipllim  innobis;  ftos  fivc  viveiites  iìve  morientes  ,  diritti  Do- 
mini nottri  clic.  Idem  Spirirus  facic  nos  exultare  Se  gloriaci  in  Deo  noftro  patto- 
re,  ttmiliaque  fentire  &:  loqui,  qualia  exrant ,  ad  Rom.  8.fub  tinem;  2.  Cor.  5.ab 
initio  ufque  ad  p.  &  Piai-  23.  pattimque  alibi  ;  sonfer  z.  Cor.  4. 13. 

Q^are  nos ,  ignitis  hifce  Satanicis  telis,  fcuto  fidei  retufis,  opponimus  liane  R- 
dei  loquelam. 

Unica  eft  ad  (àlutem  &  media  falucis,  Eleftio  ,  in  Vetcri  &  Novo  Teftamen- 
to  :  eaque  ttngularis ,  definita  ,  irrevocabilis  ,  immucabilis  :  ut  numerus  eleilo- 
ftorum  augeri  aut  minui  ,  Elc£lio  interrumpi  ,  elcduique  reprobus  fieri  nc- 
que at. 

IV. 

Éleftio  ttngulanurr»  nerfonarun-i,fada  ett  ex  prarrequifitis  ac  pr.x'vifis,uc 'pra'fti- 
tis,,conditionibus  fidei ,  obedientiae,rclipi{cenrÌ3E,  fànftitatis.pietaciS",  vel  mchoa- 
ta!"&'  aliquo  ufque  concinuacac  ,  vel  eciam  conliimmatx  &  ad  cxcremum  vicx  cer- 
minum  perduda: ,  prò  diverfà  non  pcremptorisr  &:  peremconae  Elcòlionis  racione. 
Adferunrque  hx  condiciones  dignicaccm  &c  dilpolìcionem  gracioiam  Evangeìi- 
cam,propter  quam,quieligicur,  dignior  eft  eo,  qui  non  eligicur.  Q_uare  fides» 
obedientia  fidei ,  ianditas ,  pietas ,  perleverantia ,  item  vocatio ,  juttiiicatio,  iàndti- 
ficatiohitius  vita;,  non  fune  frudus  ex  immutabili  Dei*elc£l:ione  manantes,  eiulve 
elFeda  &:confèquentia,fed  eius  condinones  pr^requifitas  &:  antecedane^. 

Ethanc  Thefin  ,  ut  Pelagianara  &:  Sacrae  Scriptura:  ex  diametio  repugnan- 
temjeiuf'que,  ut  &:  fàlutis,ièriematque  ordinem  pervertentem,  quam  maxime 
improbamus. 

I.  Scriptura  cnim  docet  nos,  non  à  Deo  ex  ìm  tanquam  conditionibus  prasre- 
cfùifìtis ,  fed  ad  kec  omnia  elcftos  &  prxdcftinatos  ette ,  &  ett^eda,  fru£tufque,haJC 
efle,  ex  eledione  gratuita  Dei  manantes.  VidcaturRom.  8.30.  Ephefi  i.  4. 5.9. 
II.  I.  Petfi  i.  2.  lohan.  (J.  37.  3^.  44.  io.  16.  Matth.  11.  z^.  i6.  tj,  i.  Timoch. 
1.9. 

z.  Deinde  abfurdum  &:  àB-ioXéycv  cft,  hominem  lam  perfidemin  Chrifto  exi- 
ftentem,  vocacum  ,  juftificatum ,  à  condemnationé  immunem ,  in  fiipercceleftibus 
in  Chrifto  conftitiitum,  vitxque  alterna?  hsredem ,  ad  vitam  seternam  eligi ,  id  eft, 
lìonprx  fèd  ^(7/?  dcftinari .  Ifta  autem  omnia,  fìdelibus  in  Chrifto  exiftentibus,  paf- 
iìm  in  Scriptura  tribuuntur. 

3.  Prseterea  hasc  dottrina  Eleftionem  ,quajomnis  promiflionis,fcederatis,fons 
eft,  vertit  in  promiflum ,  in  hailc  fcilicet  formam  ,  Si  credideris,  digerii,  fed  non- 
dum  pcremrorie  5  Si ^èrfevernverk ,  eligerii  feremtorie .  Q^sc  peregrina  flint. 

4,  Deni- 


NATIONALIS    DORDRECHTAN>£.  ^^ 

4.  Denique  dignitatem  aliquam  picTreqiiifitam  &  prscviam  in  eligendo  pone- 
te, five  nacuralem,  fivelegalem,  fivc  Evangelicam,  propter  quam  qui  digitur, 
dignior  fìt  ilio  qui  non  eligiciir,  efl;  Scripturce.adeoque  ipfì  Deo,  velucin  os  con- 
tradicere:  Videatur  Dcucer.  7.  6.  &  feq.  9.  4.  &:  feqq.  Rorn.  n.  9.  2.1.  Ephcll  2,, 
2.  Tic.  3.  5.  Rom.ii.  ^.(?.  , 

Nec  excufaceos,  quod  has  conditiones,  negent  caufam  pronric  didam  Eie. 
ftionis  effe.  Eo  enim  nihil  aliud  (ibi  voiunr,  quam  liane  fìdcrn  ,  fideiquea)hc. 
dicntiam,  rcfìpifcenciam  ,  fancliratcm  &  picratem ,  non  mereri  quidem  fba  infita 
dignitate  Eledlionem  ;  Sed  vere  tamen  movere  Deum  ad  eligendum,  quando- 
quidem  ft;Uuro  previo,  ca  jam.in  conditiohem  elegerit,  «S^  benigne  tanti  jcftir- 
mare  voluerir.  Qux  omnia  quomodo  non  longius  abeant  à  vcritate,  quam  fen- 
tentia  Ponnficiorum  de  meritis  condigni ,  equidem  profiremur  nos  non  videre. 
Pontifìcij  (ìquidem  operum  merita,  ex  merito  Chrifti  ftudent  derivare  :  Remon- 
ftrances  aucem  ftatuunt,  Deum  obedientiam  Evangelicam  bonorum  operum, 
liberrimo  (iio  arbitrio  tanti  faccre;  cum  libcrum  ei  effec,  alias  conditiones  eius 
loco  eligere,  credentefque  fquod  Socinus  explicationis  caufa  addic)  ut  cieteros 
perdere. 

Huic  igitur  Rcmonftrantium  Sehtentìse  ,  bpponimus  Contrariam  Ortho- 
xam  hanc. 

Deus  nos  elcgit  ac  pra'deftinavic  ad  fidem,  obedientiam, rcfipifcentiam,  fan- 
ftitatem,  pifetatem  &  perreverantiam  in  illis;  item  ut  nos  vocaret,  jurtifìcareCj 
fanctificaret ,  flmtquc  hxc  omnia  fruclus,  elfefta  &:  coni'equentia  Eiedionis  &: 
Pra:deflinationiS. 


Vniro':mia&:  conformia  funt  Eleftionis  &  juftificacionis  decreta  :  Sive,qua- 
Jes  Deus  bomines  coniìderavit  in  juftificando ,  tales  etiam  confìderavit  in  elio-en- 
do  :  Sive;  ijrdemqualitatibus  ve/Uti  obijciuntur  homines  Deoeligenti  &  jufti- 
ficare  volenti. 

Et  hxc  peregrina  pronunciata  5  five  Pontifìci,a;,  five  Socinianse  Sententise 
confentanea  ,  vehemcnter  improbamus,  utpote  adverfus  Scripturam  fta- 
tuentia,  Elcctionem  &  luftifìcationem  ex  fide  &  bonis  operibuSjilìve  ex  obt- 
dientta  vira:  Evangelica. 

VI. 

Eledionìs  immutabilis  ad  gloriam,  nec  fenfus  ccrtus,  nec  frudtus  ullus  eft  iri 
liac  vita  :  nullaquc  eius  certitudo,  nifi  conditionata  &  contingcns. 

Hoc  impium  dictum,  Sententix  quidem  Remonftrantium,  confentaneum & 
conforme  eft;  ied  omnium  ,quotquot  in  Scripturis  commendantur ,  Sanftoruni 
fcnfiii  ac  fentencix  dillentaneum  ,  adeoque  deforme  &  Scripturse  Sacrse  adver- 
fiffimum. 

Nec  judicij  noftri  alias  hic  probationes  afferimus,  quam  ipfa  viva  fenfus  San- 
ftorum  documenta  &:  frudus  amplifiimi  veftigia ,  qua:  nobis  Sandorum  praxis  iti 
S.  Biblijs  exhibec  copiofiffime. 

I.  Confiderentur  Sanétorum,  inDeo,  conftantilfimaque  eius  dileótione, eie- 
elione  ac  filare,  gaudia,  gloriationes,  exultationes,  tripudia,  qua;  totidem  fune 
ccclcftis  gaudi]  ,  vera  initialiaque  pra^ludia  ,  nil  nifi  feniiim  Eleftionis  vivum, 
fpem  Lxtam  &  vivam  glorix  in  Patria  poffidenda: ,  "Satanseque  &  inferorum  con- 
temtumfpirantia, 

z.  Denique  quot  diledionis  paterna  effeda,  in  pc£toribus  fuis  eledi  in  dies 
perlentilcunt,  tot  elcdionis  ceternaz  veftigia  ac  figilla  lentiunt,palpant,  contrc- 
dant ,  eaque  ex  gracifiimo  ilio  omnis  bcnedidionis  fonte,  ad  fé  profluere  gratiffi- 
meagnofcunc. 

Tantum 


6o  -  A   C  T  A       S  Y  N  O  D  i 

Tantum  véro  abeft,  ut  hic  fuaviffimus  Eleftionis  {"enfus  &:cercitiido,  ElcftoS 
degeneres,carnales  aut  in  curfu  pietatis  fegniores,  rardiorefvc  rcddar,  ut  è  con- 
trario hic  demum  ffrvidx  ac  fìncerac  Dei  ac  proximi  diledionis,  fanfticjue  la 
omni  bono  opere  zeli  ,  non  tantum  incentivum  &c  calcar  cflficaciflìmum  ,  fed  &c 
radicem  ac  quafì  (edem  cum  Scriptura  collocemus;  quod  vel  ipfa  Sandtoruni 
cxperientia  tclLitiilìmum  eft.  Et  iìcuti,  Hic  aeterni  Dei  favoris  lenibs,  paradifiis 
cle£lorum  eiflin  rcrriS)  ita  nihii  iplìs  triftius  8£  durius  accidir,  quam  carnis  dubi- 
tationum  aut  gravium  tentationum  ncbulis  ,  eam  Ixtitiam  oblcurari  aut  intcr- 
rumpijquo,  iandis  &:)uiì:isde  caufis,  Tapiens  pater,  nonunquam  iuos  elcdos  in 
hac  vita  excrcet  ^  humiliat,  uti  ex  Scripturis  pater. 

De  RcprohatiorJ . 

T^  E  Reprobationis  decreto  ,  licct  p.ircé  ac  fobrié  ^  prò  ut  SpirituS  Sandus 
^^  pr^eivjr  in  Scripturis)  in  Ecclcda  loqucndum  efTc  ai:bitremur  ;  h;tc  tamen 
fequentia  Remonftrantium  dogmata,  ut  à  Scripturis  Sacris  aliena,  non  polTu- 
mus  non  improbare  ;  eaque,po{ìra  elcdionis  dcdrica,fponte  fua  conciderc  exifti- 
«lamus,  ut  operole  ijs  immorarinon  fitnecefle. 

\ 

Deusneminem  decrevit  in  lapfu  Ada:  &  miferia  rclinquere,  fed  omnium  fa- 
iutem  defiderat,  omnibus  f.ilutcm  intendit,  omnibus  mediatorem  dedit,  me- 
diaque  ad  fidem  &c  converfìoncm  necefl'aria  ,  fufficientia  &:  efficacia  admi- 
niftrar. 

li  Conrrarium  pater, ex  veritate  doélrinx  Orthodoxse  de  Elezione.  2,  lon- 
ge  aliuddocet  Paulus,Rom.  9. 11,  iz.  15.15.  t8.  zi.  Chriftus,  Matth,  11.  tyi.6. 
Z8.15.  II.  Ad.  14. i^.  Deut. 7.  é.&feq.   Pfal.  147. i^.  20.  loh.  17,  ^. 

IL 

Decretum  de  damnarldis  infidclibus  perfeverantibus,  eft  totum  Reprobatio- 
his  decretum. 

Huius  falfitas,  ex  oppofita  Eleftionis  doftrina,  in  primo  Remonftrantium 
Articulo  exprelVa,  percipitur.  Eft  fiquidem  hoc  decretum  generale,  inde- 
finitum  de  qualitatibus  damnandorum,  non  concernens  defìnitas  has  vel 
illas  perfonas,  quas  Deus  in  eligendo  prxteri  jt  &:  propter  peccata  iufte 
damnare  decrevit,  qualem  Reprobationcm  Scriptura  tradir.  Et  ut  Eleòlo- 
tmri,  ita  reproborum  certus  Se  dcfinitus  numerus  Deoconftat.  Exempla 
quidam  fingularium  perfonarum,  Rom.p.extant. 

III. 

Reprobatio  dividitur ,  ut  Eledio ,  in  generalem ,  (ìnguiarem , indefìnitam,  noa 
6crcmtoriam,peremtoriam,  &c. 

Et  hsc  divifiones,  eiufdcm  funt  geni)  cum  illis  Elc£lionis  fupra  pofitis  df- 
vifionibus,  quas  ut  naturar  Divina  &  Scripturse  difl'entaneasreijcimus, & 
Reprobationcm  intcrrumpi ,  reprobofque  Eleftos  fieri  pofle,  pcrnegamus. 
Corìftlium  enim  Dei  fiat ,  omncm  ftiam  'volunta.temfACit  &:c.  Ego  lehofa  j  non  mutar  ì 
Item  ;  nulla  efi mutationìmmbra  tn  Beo. 

IV. 

Reprobatio  Cngularium  peremtoria  ,  fada  eft  propter  pravifam  antccederr- 
ìem  advcrfus  Evangelium infidelitatcm],  inobedientiam, perfeverantiamq;  in  ea: 

adco 


NATIONAL  IS     DORDRECHTAN^.  et 

ndco  utncmo  propccr  pcccatum  Originis  rcprobcrur,ledqui  rcprobantur,  tantum 
rcprobcntur  ,proptcr  propria  peccata ip(briima£tualia,  qiix  oniittcre  potucrunt. 

Conrrarium  docct  Paulus,  Rom.9. 11. 18.  2i.CIiriftiis,Matth.ii,  vcrf!i^.z(r, 
27.  Exquibiisconftat  bencplacitumE)cicaulameirG,curDeUs  quofdam,  aliis 
('clcdis)  non  indigniorcs  prà:tcricrit,  &:  non  clcgcrir  advitam  xtcrnam:  caii- 
fàm  vero  cur  Dcusprxtcritos  d.imnarc  voliicrit  clic  pcccataomnia,  tum  ori- 
ginale tum  adualia,  nnivcrla  tcilatur  S.  Scnptura. 

V. 

Caiifa  cur  Deus  ad  Kos  Euangclium  mittar,  adalios  non  mittat,  cft  liominum 
illorum  gratiòlèa^'llimataidoneitas,  velindignitas. 

Hoc  fi  verum  eflct  ,  nemini  unquam  in' tetris  Euangclium  fuilìct  annun- 
ciatum  ,  cum  ad  unum  omncs  co  lint  mdignillimi.  Solaigitur  hujus  diicri- 
minis  caulà  eftjullriilìmum  aclibcrrimum  Dei  bcncplacitum,  iccundum  illa; 
Matth.  II.  25.16.  zy.Plàlm.  147.  19.  20.  Ad:or.i4.  i<J.  R0m.10.20. 

Q^uatenoshisHetcfodoxisaflcrtionibus,  has  duas  Orthodoxas  opponimuSi 


Deus  unico,  coque  faniSlilììmo ,  irrcprchenfibiliatque  immutabili  beneplacicó- 
decfcvit  quoldamm  pcccatum  prolaplbs,u-xque  &:maIcdi61:ioni,  fiia  culpaobno- 
xios,  in  milcria  &  peccatis  relinquere,  cos  ad  vitam  artcrnam  non  eligere  ,  corum 
adlalutemnon  milererijCos  adFilij  lui  coramunionemcfficaciternonvocare,non 
juftifìcare,nonfanditìcare,  &:  tandem  propter  peccata, tum  originale,  tum  a£lua- 
liaomnia,eof'dem  jufte  damnare. 

II. 

Caufa  cur  Deus  Euangclium  a  nonnullisaufert ,  procul  dubioeft  ipfbrum  dcte- 
llanda  ingratitudojcurvcroadhosilludmittatjadaliosnon  mittaf,non  cllidoncitas 
vcl  indignitas  hominum ,  icd  i  lum  Iibcrrimum  Dei  bcncplacitum,  quo  de  ììjo  fa- 
cit  quod  vult,  ncminiquehabcL-  rctribuerc,  cum  ncmo  prioripfi  dcdcrit. 

Ad  ArgumentaRemonllran  num  quod  attinet,  quibus  liane  liiam  Hcterodoxam 
lcntcntiam,inColIat.  Hagicnli  aliifquc  icriptisllabilirc  conati  iimt,  nos  ca  partim 
ex  male  intellcóbis  &:  dctortis  Scriptura:tcltimoniis,  partimex  depravato  Immane 
rationisjudiciodclumta&:  formata  clic judicamus,  pridcmque  fòlide  confutata, 
tumà  prifcx,  tum  etiam  moderna  Orthodoxa:  Ecclclìx  dodoribus;  etiam  à  Cia- 
rlìi! Theologisinhaciplà  Synodo,  in  quorum  labonbus,  nos  certa  fcicntia&:  bona 
conrciehtia,acquieiccrc  profitcmur.  Atquc  ha:c  de  Sentcntia  Remonilrantium 
circa,  j.  ArticulumdcElediione&Rcprobationclufficiant.  Exquibus  cum  liqui- 
do apparcar,  illorum  de  Elcótionc  &;  Rcprobationc  dodlrinam ,  elle  in  bis  EcclciiiS 
Ortlìodoxis  novam,  Hcterodoxam,  S.  Scriptura:diircntancam;  ludicamus  illam  in 
EccleliisBclgicisReformatis  non  debere  doceri,lcd  è  contrario  Icntentiam  Ortho- 
doxam,  ut  Verbo  Dei  confcntaneam  in  iiidcm  porro  conflantcr,  ut  in  omnibus  aliis 
ReformatisEcclefiisfìt,  clVeret^iendam&docendam,  ut  Dee  per  cam  iiia  conftet 
gloria,  vera  humilitatis&:  (incera: pieratisradix  llabiliarur.conlcicntiilqucfidclium 
lòlidum  in  vita  &:  morte  lolatiumadminiih-ctur.  Ita  fixit  clcmcntillimus  milcri- 
cordiarum  Pater,  propter  filiumlìium  unigenitum.     Amen. 


Fff  I  V  D  I- 


6x, 


A  CTiAI   £  YNOIDI 


I  VDICI  VM 


;:;;;;;^:;.Deptit:kòrriftfTratóIfulani^, 

De  Primo  Articulo.     ^ 


The/esHeterodox<e  Kemonfirantium 
De  Elethone. 


■      -  -   f  '     j        ;  - .    ' 

VoluntasDci  defervandis  fidelibiisin 


Antithefes    Orthodoxa 
De  EleBiofie. 


Voluntas  Dei  ,   qua  ^r  prò  benepla- 

fide  eiufqueobedientiapcHcverantihus,  cito  Tuo  ftatuit ,  ^quorundam  (quos  f 

cfttocumDecreturnpràrdeftinationisad  arterno  fiio  ^  coniìlio   &  Decreto  ad 

vitam.  vitam  jeternam  e  immutabiliter  elegit  j 

Hancthefinfalfamcfle  aflerimus ,  ob  ex /genere  liumano    lapfo  mifèrcri  ^ 

fequentes  rationes.  eoldem  Clirifto  Filio  fuo  fèrvandos  da- 

1.  Quia  hoc  poteft  confìftere  cum  re />  efficaciter  vocare  ,?fidein  Chri- 

negatione praclcientix  Dei,  &: omnium  flum  donare,  atque  ita^  juftificare,  / 

hominumdamnatione.     Cumncgatio-  fandifìcare,   &  »z  glorificare,  ad  »  lau- 

ne  praricientia:;  quia  articukis  hancnon  dem  gloriofe  fux  gràtia; ,  eft  <?  totum 

prxiùpponit  :  adcoque  Deus  potuillec  Decretum  Prsedeftinationis  ad  gratiam 

iìmpliciter  apudlè  ftatuere,  velie  fècrc-  &:gloriam. 

dentes  falvos  facete,  quamvis  non  pra:-  Di(2:aScriptur3E,e3t<JtìfibUsveritashu-- 


f'ciret,  qui  crcdituri  eUent.  Quemad- 
modum  &  ipli  Remonftrantes  luce  ve- 
ritatis  convidi ,  haud  obfcure  indicant, 
cum  aliud  Decretum  clcdionis  ad  ihlu- 
tcnide  fìngularibus,  bis  velillishomini- 


justhefèosliquet. 

a  Ephef!i.  verf!  5.  PrtedeBijìavit  nos 
quos  adontar  et  in  jiUos  per  lefum  Chrisium 
in  fefe ,  prò  benevolo  affe6fu  voluntatis  fuix. 
&verf.  II.  PrxdeHinati  fecimdum  prasti- 


bus  fervandis ,  quod  prarfcientix  divina:  tutum  eius  qui  agit  omnia  ex  confìlio  'volun- 
de  ipibrum  fide  ,   ócobedientia:  in  fide     tatls  Jìht. 

perièvcrantia,  imitatur,  ftatuunt.  Cum         b  lohan.  13.  vcr{.  18.     Non  de  omnibus 
omnium  hominum  damnationc  ;  Nam     %<obls  loquor:  ego  fcio  quos  elegerim. 
il  Deus  ex  gratuita  mifericordia  fidem     ±.Tivt\o\.h..i.w<tri'.\^.Solidnmtamenfun- 
nemini  daret ,  nemo  Icrvaretur  :  ideo     damentum  Dei  Jìat ,   habcns  Jìgtllufn  hoc: 
ipii  interponunt,  Decretum  tertium  de     Novit  Dem  eos  qui  funt  fui. 
medijs  ad  fidem  neceflariis  iuppeditan-  e  Ephef.  i.vcr/.  4.  Elegitnosinipfoan- 

dis.  te  -jii^iurn  mundi  f fin damentum.  i.Theflal. 

II.  Qina  non  flatuitvcram6v:unicam     z.vcrf.ij.  Elcgit  njos  Dem  ab  inttio  ad  Jk- 
caufam    impuliìvam    Prazdcflinationis,     lutem. 

nimirum  libcrrimum  bcncplacitumDci;  d  Ephefi.  vcrf.ii.Vidcrupraliteram  a. 
non    finalcm  ;    illuftrationcm  icilicet  e  Li'ai.  ^^.vcrf.w.ConJìlium  meum  fla- 

gratiofse  fiaa:  milcricordia;  in  Elcftis:  hit  cr  omnem  delcHationemmeamfaiiurw 
non  certum  &:  totum  numerum  eie  fum.  ì.^vn.^.\cv{'.z<^.jQutnetia}nquieJl 
ftorum  ;  non  omnia  voluntatis  mifèri-  xternitas  ifraelis ^  non  committit  mendaci- 
cordisefteóla;  non  frudum  nec  fenium  ter,  nequefcenitcbit  eum:  non  enim  homo 
Elcólionis.  f // ,  ut  ya'ntteat  cu?/!.    Romanor.  t  r.  veri] 

29.    Dona  -ilia  c^  illa  njocatio  Dei  eiufmodi 

funt ,  l't  eorum  ipfir,?i  pcenitere  non  pojfit. 

y  Roman.  9.verri8.    Cuiiis  vult  nnfcretnr.      &  veri.  23.  Vafn  mifericordi/n.  , 

g  lohann.  6.  veri.  39.  Hm  est  autcm  l'oluntas  eim ,  quimìfitme,  id  eU ,  Patris, 

njt  quidquid  mihi  dederit ,  non  perdam  exeo  ifed  fufcttem  illudin  ultimo  die.   Ephef.  i. 

vcrf!  5.  Prxdejlinavit  nos  quos  adoptui'it  infliospcr  Icfuij:  Chrijlum. 

•  h  Rom. 


NATIONALIS     D  O  R  D  R  E  C  HT  A  N  ^.  ,^5 

h  Rom.  8.  verf.  30.  §luos  Prxdeshna'vit  eos  ctiamvocavit.  z.Timorh.i.vcrfg.^^ 
fi-yuavit  nos,(^voca'vit  vocatione  far/cfa,  nen  ex  oj>ertbuó  noJhis,fidex  fito  ttopofito ,  ér 
gratta,  qu<£  data  est  qtndem  nohis  tn  Christo  leftì,  ante  tetnpora  fecidornm. 

t  Ador.  i3.ver/.'48.  Crcdiderunt,quotquot  erant ordinati  ad njitam&ternam.  Tir.i. 
veri.  i.  Fides Eletiorimi Dei. 

k  Roman.  8.  verf.  30.  ^os prxdeìiina'vit ,  eos  etiam  'voca-vit  :  (jr  quos  'vocavit  eos 
ftiam  iiifltfica'vtt. 

/  i.Petr.  i.verf!  2.  Fleófis  ex  frxcognitìone  Dei  Patrls  ad  fin^ttfìcationcm  Spirittts-, 
per  ohedientiam  &  ajperfionem  fxnguinis  le  fu  Chr  iftì  \  gratta  %>  oh  is  é^  tax  multtulicetur: 
Ephef .  I .  veri.  4 .   Ekgit  nos  utJìniusfancH  ò'  incubati  in  conjpe^u  etns  cum  charttate. 

m  Rom.  8.  veri.  30.  ^npsjuHfftca'vtteosetiamgloriJìca'vit. 

n  Rom.  9.  ver/.  23.  Vt  notas  faceret  ditntitts  gloria  fu  £  erga  vafa  mifericordix  ,  qua. 
jrdpara'vit  ad  gloriam.  Ephef.  i .  verf."  6.  i^d  laudem  glortofxfiu  gratin,  qua  nos  gratis 
fibi  acceptos  effecitfn  ilio  dtlecto. 

0  Rom. 8.  verf.  19,  30.  2{am  q»osprs(civit,etiam  pradeHinavit  conformandos  ima- 
giniflij  fui;  ut  is fit pritnogenitu-s  mtermultesfratres  :  £htpsz>eropr,edefinavtt,eesetiam 
'voca'vif-,  cf  qitos  vocavit,  eos  etiam  jufitjìcavit  :  quos  atttemjusttfcavit ,  eos  etiam  glyitf- 
cavit. 


Thefìs  JF/eterodoxa   1 1. 


^ntithefìs  Orthodoxa  IL 


Eledio  ad  falutcm  non  unica, fed  mul- 
riplex  cft:  indefinita  &  defìnira:generalis 
&  particularis  fìve  fìngularis  :  &:  \\xc  ite- 
rum  incompleta  &  compierà  5  non  pc- 
remptoria  &:  peremptoria. 

Thejìs  ÌMcfalfk  ejl. 

1.  Quia  Deus  efl  ens  fìmpliciflìmum, 
omnis  compofìtionis  expers ,  ac  fàpicn- 
tiflìmum,  adeoque  uno  &:  flmpliciiruno 
adu  omnia  fcit,  vult,  Se  decernit. 

II.  Quia  EleiStio  internus  efl:  Dei 
aftus,  ideoque  unus  &:  fimplcx. 

III.  Quia  Deus  efl  2:tcrnusac  immu- 
rabilis  adeoque  Decreta  nova,  caque  in- 
ter  fé  realitcr  divcrfà  faccre  non  potcft. 

I  V.  CujusDccrcticaufàimpuliìvacfì: 
unica:  objeòìu  idem:  finis  unicus;  ac  me- 
dia executionis  eadem ,  illud  non  potefl 
cflemultiplex. 

At  Decreti  Eledionis  caufà  impullìva 
cfì:unica,obicduejus,  finis  &  cxccuno- 
nis  media  flint  una  atque  eadem  :  ut  ex 
prima:  antitheic&js  Orthodox^  probacio- 
ne manif'eflum  cft. 

Ergo  Decrecum  illud  non  poreft  efle 
multiplcx. 


Elcdio  ad  falutemnon  multiplex,  fed 
unica  tantum  efl,  omnium  eledorum in 
Veteri  &  Novo  Teftamento. 

Huc  pertinettotumnonum&  unde- 
cimutn  caput  Epiftol^e  ad  Romanos. 

Pfàlm.  33.  verf.  1 2.  Beata  gens  illa ,  cuitu 
lehova  Deus  est.-popu/us  quem  elegit  in  pò  fé f- 
fioiumfihi. 

Lue.  2.  verfr30.31.32.  Viderunt  ociili  mei 
falitcmtuam-,  qtiani  parafi  in  oculis  omnium 
populoruìì'il'imcn  detegendiim gentibus ,  c^ 
gloriam  populi  tui  ifaelis. 

Ador.  i^.verfà  \.  Imo  per  Gratiam  Domi" 
ni  I.  Chrifi,credimm  nosfervatum  iri,quem- 
admoduTn  cr  illos.  Ephef.  1 .  verf.  9.  i  o.  Po^i-- 
qtiam  notumfccit  nobis  ni-^Hcrium  voUmta- 
tis  fiU ,  fecundum  qratuitam  fuam  benevo- 
lenti am-,  quam  vr&fititerat  in  ffe-j.  Nempc 
ut,  in  piena  tefnpgrum  illorum prafitutorum 
dilpenfxtione  fnnmatim  recolligeret  omnia 
ilLi  in  Christoytum  quie  in  calisfint,tnm  quA 
in  terra. 

Ephef!3.  verf^ó".  Gentesfint  cohinredes  é' 
concorpores,  conforte fque pr orni fwnis  e j usiti 
Christo  per  Euangelium.  Hebr.  13.  verf."  8. 
lefiu  Chrtfus  beri  c^  hodte  idem  eft  &  infc- 
cula. 


Thefìs  Heterodoxa  III. 

Caufli  Elcdionis  efl  hencpiacitum  Dei, 
quoexmiultis  condinonibus  pollìbilibus 
placuitipfifìd-emeligere  inconditioncm 
communicanda:  falutis. 

1.  Hanc 


oAntithefìs  Orthodoxa  III. 

Caufà  elcòlionis  cfl  a  beneplacitum 

Dei  ,   quo   b    nemini    quicquam    dc- 

bens  e  liberrima   voluntate  ac  graria 

d  hujus  prx  ilio   miicrcri  in  Chnfto, 

Ftf  i  hunc 


^4  ACTASYNODI 

I.  Hancchcfin  S.  Scripturaubiqucfal-  hunc  prx  ilio  e  iiàc  &:  fauclicate  ad  (à- 
fitatis  arguit,quippe  tale  bcneplacitum,     lutem  donare  decrcvir, 

quod  humani  cerebri  fìgmcnrum  cfl:,nul-         a  Vide  in  Antirhcli  prima  lirrcram  n.  ' 
quamagnoicit.  l^  Roman. ii.vcr{!5.  6.  Itaigitnr  ó'hoc 

II.  Quia  Scriptnra  flatuit  bcneplaci-  tempore  rejèrvatio -Jeaindtim  eleóJionem 
timi  Dei  aftumcire  irtcrnum  &c  ablblu-  gratuitam  fach  ejì.  [^wd  fi  fer  gratUniy 
tuirijà  nullis  conditionibiis  pendentem.     nonjamex  operibas-)  ahcquifì gr.tnujamno» 

ejt gratili:  fin  exoperihus,ia.m  non  ejl gratin: 
ahoqnin  opis  ìam  tion  est  opus.  8>c\cv(.-i,<f.^uis priordeditei,  d^ reddetttr ei^. 

e  Rom.  9.  veri.  18.  CuiH'Svnlt,miferetur,  quem  autem  'uitlt-,indurat.  Et  verf.  21. 
K^n  nonìiahet  poteftatemfigultts  inlutum-,  ut  ex eademmajfa  faciat  aliud  quidemvas  ad 
decHS,  aliud  vero  addedecusì  Match.  20.  verf.  15.  Annon  luet  mthi  quod  ■volofacere  m 
mels  rchia?  an  oculiis  tnm  nmìm  efl,  quia  ego  bontà  fumi 

tìf  Roman.  9. veri!  13.  lacobum  dilexi,  Efa'vmn  autem  odio  habui,  verf.  \6.Nempe  igi- 
tur  fcleclio)  non  efi  eim  qui'velit,  nequc  eius  qui  currat ,  fd  eim ,  qui  miferettir,  ne?n- 
■pe  Dei.    veri.  \%.Itaquecuim'vultmifcretur,  quem autemvidt indurai. 

e  Match.  11.  veri!  25,  z6.  Gloriam  tibi  tribuo-,  Pater  Domine  cali  òrtcrrd  ,  quod  Imc 
occult averli  a  fapientibm  (jr  intelligentibiu,  d^  ea  rctexeris  tnfantibm.  Etiam  Pater,  quia 
itaplacuittibi.  March.  13.  veri.  11 .  Fobis  ddtttm  ejl  nofie  mysteria  regni  dulorum ,  illls 
autem  non  ejldatum. 


Thejis  Heterodoxa  IV. 


Antithejìs  Orthodoxa   I K 


Caufa  fine  qua  non  ,  Eleftionis  ,  five  Fides  a  in  Chriflum  b  obedientia  fìdei 

prazrequillta  ejus  conditio  eli  lìdes,  nec  &in  utraque  perlèveranciar ,  frudus  & 

non  fidci  obedientia,  &:  in  utraque  per-  efFedusfuntEledionis^Eledorumpro- 

lèvcrantia.  prij. 


Faljà  hxc  Thefis. 

I.  Quia  nullis  Scriptura^  teftimoniis 
riicicur,  adcoqueeadem  facilicate  rcjici- 
turjquaafleritur,  quod  ipfum  Remon- 
flranrcs  non  obfcure  fatentur  in  Colla- 
tione  Hagienlipag.  42.  Lat.  Ed.  Brand, 
dicentes  :  ^jtpad  modum,  quojìdem  in  e- 
ligendo  (Deus)  rejpexit,nempe,  an  ut  cau- 
Jam,  an  vt  conditionem,  rejpondemm  confi- 

deraffe  nullo  modo  ,  njt  caufam  ,  ncque  -vt 
quippiam,  quod  gratin  Dei  falutiferx  aliqua 
ratione  adi<erjaripofftt:quopofito  non  pttta- 
mm,nos  ulterim  de  bere  effefolicitos ,  fedra- 
tionem  eius  Deo  Ele^ori  commendandam 
effe-j-  Vide  veri",  no.  eiufdem  Ed:  Jn 
facra  Scrittura  nufquam  hxc phrajìs  inveni- 
tur,  Dettm  nos  quafdeles  elegiffe. 

II.  Quia  Eledio  eli  ad  iìdem  ran- 
quam  medium  ,  adcoque  non  antece- 
dancum  &r  prxrcquifirum  quid,lcd  con- 
IccucnsElcdionis.  HincEpher.i.vcrl!4 


a  Aftor.  13. verf.  48.  Crediderunt  quot' 
quot  erant  ordinati  ad  'vitam  dtefnam. 

^  Ephef!  2.  verf.  IO.  Nam  ipfms  fumm 
opm-,  conditi  in  Chrifio  le  fu  ad  opera  bona^ 
qu/s pritpara'vit  Deus ,  ut  ineis  ambulemus, 
I .  Pet.  I .  veri!  2.  Vide  lìipra  literam  /.  in 
Antichefèos  probacione. 

e  I.  Pecr.  I.  veri!  3.4.5.  Benedi^us  eflo 
Deus  cf  Pater  Domini  nofìrilefu  ChriHi-,  qui 
ex  multa  fa  mifcrtcordia  regenuit  nos  infpem 
invanì  per  refurre^ioncm  le  fu  ChriHi  ex 
mortuis ,  idesi,  adh&redjtatem-,qu&  nec  cor - 
rumpi  potefl,  nec  contamìnari,nec  marcefce- 
re,vobis  m  ciilofervatam.  ^là  virttttis  Dei 
pr&fidio  cuftodimini  perfidem,adfalutem  pa- 
ratamrevelari  prafìituto  tempore  ultimo. 
Macc.24.  verf!  24.  Excitabimtur  Pfeudo- 
Chrifìi  &  pfcudoprophetx-,  é'  edent  figna, 
mazna  ér  mir acida ,  ita  utfeducant  (fi feri 
pofft)  etiam  EleCios. 

d  Tit.  I.  vcrl!i.    Fides EleBorum  Dei. 


Roman.  ii.verl!7.  £lnid  igitur?  ^updre- 

,.   .    ri     I  n-  T-i    n  -  quiritlfi'aelyhocnoncft  adeptm,(èdEle^iaf 

dicit  Faulus  nos  clic tlecros,  non  quia  r        r         1      ■  n 

r        ■  /•     n  ■  /    1       /•        r    r^-  ^  ì  jccuti  unt-^reliquiveìo occulluerunt. 

mx\n■\c:\::^vc■usL\nSil,icdutfmmf^ncìì,kò.  J        ■>      '      i 

hxcfubjicit  v.^.  \nxdcfì:inatosnos  Cile  in  adoptioncmjilioriim  :  At  fideinlefum  Chri- 

fluminfiliosDci  adoptamur,  lohan.i.verf.  iz. ^uptquot eum exceperunt ,  dediteishoc 

jm }  vtflij  Dcifintfa5ìi,  nempe  ijs,  quicredent  innomen  eim. 

rhejls 


NATIO  NALIS     DORt)RECHTÀN^. 


é5 


Tbefs  tìeterodoxa.   V.  Atìtithefts  Orthodoxa.  V. 

Elc*aio  omnis  immutabilis  non  eft  ^  ut         EJe£l:io  ad  {àlurera  a  immutabilis  érti 

qureipfbrumEIcdorum  Apoilaiìa  intcr-  nec  ^  defedibusaur  lapiìbus  Eledorum 

rumpi  &  abnimpi  porcft.  edam  e  gravionbus  intcrrumpitur  auc 

HancTheiin  fòUìratis  convincunt  ar-  abnimpitur. 
gumenta  evidcnnflìmalunipra.  /z  Rom.9.verf!ii.   liondum  enim  fiatis 

I.  A  natura  Z»!»/.  Qui  equi  d  finiplcx  cft,  fueris,  qmm  mhtlfecifent  boni  aut  mali, ut 
nec  in  potentia  ad  aliquid  eft,id  immuta-  frttfìitutum  Dei,  quod  efl  fecundum  Elccfio- 
bile  eft.  Divina  eflentia  eft  lìmplcx,nec  nem,  ideH;  non  ex  ofenbus  ,  fidex  vacante, 
in  potentia  ad  aliquid  e/K  Divina  igitur  frmum  maneret.  z.Timoth.  z.  vcrf.  19. 
eflentia  immutabilis  cft.Hinc  veto  quic-  Selidum  fundamentum  Deiftat,habens  (igil- 
quidinDeo  eft,  id  immutabile  cih  Prre-  lumhoc^'Novit'DominU'Seos-,  qui funt  fin  Xo- 
deftinatioin  Deo  eft  ,  utpote  adusDei  han.  \oMcxÌ.z'^.Ego  vitam  xternam  doeisi 
artcf  nus.  Prajdcftinatio  igitur  immuta-  necferibunt  in  £tcrnum  ,  neque  rapiet  eas 
bilis  eft.  quijqname  manumea.  Pfalm.  33.  vcrf!  ir. 

II.  A  PrJifcientia Dei^Qm.cc^nìiì'Dtns  '  Confilium  lehovainfectdtim  confniit ,  cmri- 
abaJEcrnopraevidetaccognofcit,  id  ne-  tationes mimtetm  in  States  fingulas.  Elài; 
ceflatio  atque  immutabiJifcr  fìt.     Non  54.  vcrf.  io.    ^ImmvU  hi  montes  recede- 


enim  aliter  res  Icfe  habere  polluntjquam 
cognofcunturi quia  unumquodque qua- 
tenus  eft,,  dum  eft,  necefl'ario  eft.  Atqui 
resomnes  ab  aeterno  à  Deo  prseviden- 
tur  ac  co2;norcuntur.   Omnia  enim  vere 


rent,é'htcolles  dimoverentur-,  attamen  be- 
nigni tas  me  a  k  te  non  recedet,  &fxdfi6  pacis 
me&  non  dimovebitur,  ait  miferator  tum  le- 
ho'va. 

^  Pfalm.  37.  verf.  24.    Cum  cadit  non 


proprie  uno  &:  immutabili  adu,  fimul  dejicitur  ,  quia  Jehova  fufientat  manum 

perfcótiflìme,  certo,  evidenter,  diftinde  eius. 

lcit&:  intelligit,nihil  unquam  ignorans,  e  Lue.  22.  verf  32.  Ego  deprecatiis  Jùm 

nihil  fiiccefllve  dilcens  ,  &  cognofcens,  prò  te ,  ne  defciatfdes  tua.     Confcr  cum 

nihiloblivifcens.    Hebr.4.ver(.i3.    Res  hoc  loco.  lohan.  17.  verf  20.   Non  tan- 

igitur  omnes,prout  àDeo  funt  pra:vifie,  tum  nutemproiHts  rogo, feddr  prò  ijs,  qui 

tandem  fìant  necede  eft ,  &  per  confé-  per  fermonem  eorum  credituri  funt  in  me^. 


Et  verf  1 2.  ^^uum  ejjèm  cum  eis  in  mundo, 
ego  cuftodiebam  eos  per  nomentuum-,  quos 
dediftì  mihi,  ego  cujl odivi ,  ^nemo  ex  eis 
perp. 


quens  immutabilis  eft  pr^deftinatiOjCum 
prarfcientiam  comprehcndat. 

III.  AVoluntateDeiabfoluta:  Quic- 
quid  Deus  fecundii  confilium  optimum 
&:bencplacitumvoJiuntatis  ad  fìncmfìbi 
gloriofflimuiTi,ftaruit,illud  immutabile 

eft.  AtquiDeuslccundum  optimum  conlìlium  &  bcneplacitumvoluntatis  fuxad  fi- 
nem  fibi  glorioliflimum,  ftatuit  aliquos  eligere,  reliquos  prieterire.  Ergo  De- 
crctumilludeft  immutabile. Major  cft  manifefta;  nihil  enimnunc incipit  velie  no- 
vi,quod  non  voluerit  ab  alterno  :  ft  cnim  inciperct  aliquid  nunc  velie,  hoc  eflet  vel 
quia,quodanteaignorabatbonum,nunc  judicaret  bonum,  aut  vere  cognofceret: 
(^eft  enim  bonum  cognitum  voluntatis  objedum)  vcl  quod  bonum  &: utile  ipfi  non 
erat,  poftmodum  inciperct  eil'e  bonum.  Neutrum  vero  in  Deo  locum  habet, 
quum  jam  ab  xterno  omnia  apprime  noverit,  nihilque  in  Deo  fui  caufafit  bonum 
aut  utile, utpote femper  idem  cxiftens. 

IV.  K_Ab  omnipotentia  Bei.  Si  divina  prardeftinatio  eflet  mutabiJis  ,  ita  ut  auc 
Eleótus  pofllt  fieri  reprobus,  aut  centra, hoc  erit,  quia  prius  fuum  conllhumnon 
poteft  excqui.  Quando  cnim  non  polllimus,  quod  volumus  ,  volumus  quod 
pofllimus,  Atqui  hoc  eft  abfurdum  de  Deo  dicere.  Eft  cnim  omnipotens,  ita 
ut  quicquid  velit,  poffit,  atque  ita  pollìt,  ut  etiam reipfà  quajcunque  vclit  fìeri,in  cx- 
lo  &  in  terra  faciat.  Pfàl.  115.  vcrf  3. 


r//"} 


Thejès 


66  ACTASYNODI 

Thsjìs  Heteì'odoxa  VI.  eAntithe/ìs  Orthodoxa  Vi. 

Ele£lionis  ad  gloriam  nec  fenfus  cer-  Scnfus  accertimelo  Eledionis  adglo- 

tus,nec Frudus  ullus  cit  in  hac  vita.  riam  non  minus,quam  vocationis,autju- 

Hxc  Thelìs  eft  bipartita.     In  primo     ftificationisEleótisetiam  in  hac  vita  con- 
membro agitiir  de  certitudine  &  lenlu     fiat. 
Eledionis,  in  altero  ,  de  fru6tu  ejus  in 

hac  vita.  Sedutrumque  mcmbrumScri-  Huc  referantnr,  qux  inRefuta- 

pturafahitatisconvincit.    Prius:Sienim  tione  Theleos    Heterodoxsc 

nullus  elìet  certus  fèniias  Eleftionis  in  dida  funt ,  ex  quibus  veritas 

hac  vita  :  nullum  quoque  ex  ea  flueret  Antithcleosiàtis  pater, 

gaudium,  nulla  pax  confcienti^E,  nullum 

rcconcihationisnoftri  per  Chriftum  fadse  teftimonium,  nulla  gratiarum  ad  Deum 
a6tio,  nullum  pictatisfludium,  nullum  arternse  vit^e  defìderium.  At  falfùm  po- 
fterius .  Etenim  ex  Eleftionis  ad  gloriam  certo  fenfu  fluet  gaudiurru  Lue.  io. 
veri.  20.  Ga,Hdcte  qmdnominA  'uestra,  fcrifta,  fint  in  c&lis.  Pfalm.  47.  verf.  2.  Om- 
nes  populi  plaudite  manu  ;  clangite  Deo  voce  canora.  Caulam  inter  alias  adfert  & 
hanc  verf.  5.  Seligit  nobis  pojfejftonem  no^iram -,  excellentiam  lahhacobi  ,  quem  diligi t 
maxiffie.^. 

Piàlm.  100.  verf  i.  2.  3 .  Clangite  Ichovx.  omnes  incoU  terrx  :  Colite lehovam  ciim 
Utttia  ,  "venite  in  conjpe^um  ejm  ctim  canta.  \^gnofcite  Jehovam  effe  Deum,  ipfum 
ejfectjfe  nvs  (non  autem  nos  ipjòs  )  populum  fimm  e^  gregem  pastui  fui. 

Pax  confcientia;;  Luca;  2.  verf  14.  Gloria  in  ccelis  alti fjìmls  Deo ,  (^-m  terra  pax-^ 
in  homines  henevolentia.  Rom.  '^.vet(.i. lujlijìcati  exjide ,  facem  hahemm  erga,  Deum 
aptid  Dontinum  noflrum  lefum  Chriflum. 

Reconcihationis  noftra:  per  Chriftum  fadJE  teftimonium  ;  Roman.  8.  verf  33. 
34.  ^nis  intentabit  crimina  adverfus  ele6los  Dei^.  Dem  Is  eH^,  qui  juHifcat.  §ltns 
eH  qui  condemnet?  Cbrijlm  is  ejì,  qui  mortum  eli  ,  imo  vero  qui  etiam  fujcitattts  ejf: 
qui  etiam  eH  ad  dextram  Dei  :  qui  etiam  interpellat  prò  nobis. 

Gratiarum  aòtio  ad  Deum  ;  Ephef  i.  veri!  3.  4.  BenediEtm  elio  Dem  ó"  Pater 
Domini  neflri  le  fu  Chnsii ,  qui  benedixit  nobis  omni  benediclione  ffiritnali  in  ccelis  in 
ChriHo,  ficut  elegit  nos  in  ipfo  ante  jaBum  mundi  fundamentum.  z.  Thefl'al.i.  verf  13. 
2{os  autem  debemm  gratias  agere  Deo  fempcr  de  vobis  ,jratres  dileBi  a  Domino  ,  qnod 
elegerit  vosDeus  ab  tnitio  adfalutem  per  Jàncìijicationem  Jpiritus  drjìdem  habitam  me- 
ritati. 

Pietatis  ftudium.  2.  Pctr.  r.  verf  io.  Studete  vocationem  (S^  eleBionem  veftra^n 
jirniam  elìcere.  2.  Timoth.i.  verf  19,  poftquam  dixiC^cv.  Soltdumtamen  fundamentum 
Dei  fiat,  habensfìgillum  hoc  :  novit  Dominm  eos  qui  funt  fui  :  lub)ungit  ftatim  :  S' tb- 
fcedat  ahinjusiia-squifquis  nominat  nomen  Chrilti.  verf  21.  Si  quis  igitur fé  ab  bis  ex- 
pur  garit ,  erit  vas  ad  decm,  faniiificatum,  éf  accommodum  ufbm  Domini  :  dr  tid  omne 
opus  hojìum  comparatum. 

Vit:E  a;terna;  deliderium  :  Apoc.  22.  verf  17.  Etjpiritiudrfponfa  dicunt  Veni,  dr 
^ui  audit  dicat  veni.  Et  verf  20.  Dictt  qui  teUatur  ilio,  :  etiam  veni  cito.  K_y{men. 
Veni  igitur  Domine  le  fu. 

Ergo&pofteriusfahìim. 
Alterummembrum  quoque  falflim  eft,  fcilicet  ,  nullum  effe  fructum  elcóbionis 
ad  gloriam  in  hac  vita.     Patet  hoc  ex  prarcedentibus,  lèdilluftrationisgratiahos 
quatuorfequentcs  pr^cipuos  fruólus  ele6tionis  addimus.  ' 

Primtts  eli,  ut  fiducia  de  noftra  falute  in  cordibus  noftris  confirmetur.  Cura 
enim  una  ex  parte  credimus  fàlutem  eleftorum  fìrmam  elle  idque  ab  eterno  in 
Chriflo:  ex  altera  vero  parte  ex  verbi  regula  credimus,  nos  elfe  pergrariam  Dei  ex 
ElciStorurii  numero, quomodo  amplius  dubitare  poflumus  dcnoftra  fàlute?  Con-- 
ferRom.8.  verf"30.  &:  deinceps;item  2. Timoth.  2.  verf  19. 

Secimdm  esi ,  uthumili  adoratione  agnofcamus,  quamfìmus  obftridi  Deo,  qui 
nos  iridignos  è  turba  pcrdirornm  cligere  &  ad  gloriam  coeleflem  inftaurare  di- 
gnatus  cftj  intìammentur  ergo  corda  noftra,  viciflun  ad  Deum  reclamandum ,  & 

modis 


NATIONAi:iS     DORDRECHTAN^.  c-j 

modis  omnibus  glorifìcandum.  Huc  refpicicns  lohannes  air  :  Epift.  i.  caD.4.  veri! 
1 9 .   lios  diligimm  etitn,  quoninm  ipfc  tri  or  dilexit  nos.  ^        ' 

Tertimciì,  Lir  ad ipCum  quoque  proximum,  prxfèrrim  frarrcs  in  Chrifto,  de  qui- 
busiperamus,eos  ad  eandem  vicnm  eledos  elle,  amore  complcdcndos,  &:  bencfi- 
cijs,quibulcunquepoirmiusprolcqucndosaccendamur,  i.Ioh.4.  veri!  n.  DiUaift 
Dcti-s  nostra  dilexit-,  dehemmé^nos  dij  alios  diligerci. 

^artm  eft,  ut  in  omnibus  afflidionibus  nos  ea  Tuftentemus  fortiter  &  confiian- 
ter  adverllis  Saranam,carnem  &  mundum  miliremus,lòlidumque  in  vita  .&:  in  uìorte 
Iiabeamus  IblatiiUTi  ;  inhocEivorisDeilcnfii,  tanquamvitxa:rerniE  pra;lìdio  lande 
exultemus.  Hucpertinct  totapofteriorcap.  8.  adRom.  pars;  Tic  Chri.lus  Lue.  12.. 
veri.  32..  2ie  metue,  parve  grex  isie,  nam  libintPatn  uejho,  dare  vobis  rerrnurn  isiud. 


Thejis  f/eterodoxa    VII. 

Decreta  Eledionis  &  luftifìcationis 
uniformia  &c  conformia  lunt. 


<t4ntithe/ìs  Orthodoxa. 

Decreta  Elcdionis  &  luftifìcationis 
non  lùnt  uniformia  &  conformia. 

Rom.  8.  veri".  30.  ^0$  frxdeftirìtinjity 
Tal  fa  hxc  TheRs.  ^"-^  etiam  vocavit,  é'  qtios  vocavit,  eos  ctiam 

jiijiijìaivit. 
Quia  hoc  modoEIcdio  &:  luflifìcatio, 
qua'  iàcra  Scriptura  accurate  diltinguit ,  imprudenter  confunduntur.     Etcnim  i. 
Eledi  flmimus  ab  alterno,  fèd  juftificamur  in  tempore.    2.  Per  fìdemiuftiiicamur, 
fcd  non  per  fìdem  eledi  fumus.     3.   Omnes  vere  iuftificati  adu  eledi  lunt,  fèdnon 
omnesvere  eledijadujamiufì:ifìcati,lèdluotemporeiuflificandifunt. 


Thefes  Heterodoxa  Kemonjìrantium 
DE  RepRO':BATIONE. 

Thefìs  Heterodoxa  L 

Voluntas  Dei  deinfidelibus  perfeve- 
rantibus  fubirarelinqucndis&condem- 
nandis,  efl  totum  decretum  Reprobatio- 
nis  ad  mortem... 

Thef?i  hanc  fdlja)v  judicamu-s. 

Quia  difFerunt  Decretum  Reproba- 
tionis&Condemnationis.     Reprobare     tionis  &  damnationisadmortcm. 


DB     REPROBATIO^B. 

oAntithe/ìs  Orthodoxa  I. 

Voluntas  Dei,  qua  pro<?  beneplacito 
fuo  ftatuit  b  quorundam  e  quos  a'tcrno 
ìlio  conlilio  Se  decreto  ad  vitam  a'tcr- 
nam  non  elcgit,  d  ex  genere  humano 
laplò  non  milereri ,  fèd  e  eos ,  tanquam 
vafà  irxrclinquere ,  &  tandem /propter 
peccata  dam.nare  ad  declarationem  ju- 
fbtia:  liisc,  elt  totum  decretum  reproba- 


nihil  aliud  cft,  quam  prsetérire,  aut  non 
eligere,  quod  pendet  à  Iblo  beneplacito 
divino.  Damnare  cft:  adiojudicis,  pa'- 
nam  pcccatis  promeritam  deccrnentis, 
&c  iniiigcntis.  Reprobatio  leu  non-Ele- 
dio  fada  eft  ab  arternojlèd  Damnatio  fìt 
in  tempore. 


a  Rom.  9.  18,  Ciiim  vuh  rnifèrctur: 
quem  a.utemvult-,ìndiirat\  Matth,  ii.verf! 
25.  2.6.  Vide  Antithefìn  Orthodoxam 
quartamlit.  e. 

h  Rom.  9.  verf!  1 1 .  tì.  13.  Nondum  enim 

natis  -pueris ,  quimi  nthil  fecijjent  boni  vel 

mali-,  ut fr&(litutum  Bei ,  quod efi fecv.ndum 

ifjìti'S  Electi0ncrrh\ò.t{k-,nonex'openbus-,[ed 

ex  locante firmummaneret  ■)  di£tum  eft  ei  ^  maior'firuiet  minori  ;  Jìcut  Jèriptum  ejì  :  laco- 

hum  dilexif  Efavum  aiitem  odio  h  ah  iti. 

e  Rom.  II.  veri.  z.  Non ahiecit Deus popubim  illtim  fitnm ■>  quempfi»cognovit.  Apoc. 
17.  verf.  8.  CAtirabnntur  incoU  terrai  (quorum  nomina  [cripta  non  fnnt  in  libro  z'itji  à 
ìaé7o  mundi  fnr.damento  )  cernentes  hejìinm.  Matth.  7.  vcrf.  23.  Certe  nunqnaìn 
nput  njos. 

d  Rom.  9.  verf!  22.   ^Imd fi  vero  volens  offendere  iram ,  c^  notam  facere  potentiam 
Juam^pertulit  multa  cumiracohibitionevafair^y  compaia  ad interitttm. 
-  .-■  .  Fff4  i.Thcl?: 


68  ACTASYNODI 

I.  Tlicfl'.  5 .  verf.  9.   lipn  conUìtuit  nos  Beta  ad  tram. 

e  Inda:  veri!  4.  Subreyfcritnt  quidam  hcminesiam  olim  frxjcripti ad  hanc  damnatio- 
rum,  impj ,  qui  Domini  nasi  ri  gratiam  transferunt  ad  Ufci'viam ,  &  folum  illum  herum 
Detim,  ac  Bomtnum  noUriim  lefum  Chrtftum  negant. 

f  Rom.  9.  v.cti'.  22.  Vide  llipra  lit.  d. 

Prov.  ì6.\ti(.  4.  Omnes  over  atta  dt  Jehova  fr  after  fé ,  (tiamque  imfrohnm  ad  diem 
mali. 


Thefts  J^eterodoxa   1 L 


Anttthejis  Orthodoxa  1  L 


Reprobatio  unica  efl:  omnium  Re- 
proborum  in  Veteri  &:  Novo  Tefta- 
mento. 


Reprobatio  non  unica/ed  mulciplcx 
cft,  indefinita  &  definita  ,  generalis  &: 
particularis,  five  fingularis  :  Et  hxc  ire- 
rum  incompleta  Scompleta:  nonper- 
emptoria  &  percmptoria. 

Falfitas  Thefcas  huius  Hcterodoxaf,  &veritas  Antithcfews  Orthodoxze,  li 
quet  ex  lecunda  Thefi  &:  Antitheiì  de  Elezione ,  idque  ex  natura  centra' 
riorunL.. 


Thefi  //eterodoxa  III. 

Caufa  Reprobationis  meritoria  efl:  In 
£delitas  adverfus  Euangelium  &  perfe- 
verantiainea. 

HancThefin,utpote  fcripturis  diflen- 
taneam  rcjicimus:  quia  Reprobatio  eft 
adus  Dei  internus ,  jeterni  &  ablòluti 
beneplaciti ,  quas fingulas  antecedaneas 
omnes  conditiones  excludunt.  Quod 
innuens  Paulusait,  Rom.  9. 15.  Oi'Itfire- 
bor  cuim  miferttu  fuero ,  &  commiferahor, 
quem  commiferatta  fuero  .  Et  ver{.  1 8. 
^tfem  'vtdt, indurai.  Adhx'c,fì  hoc  ita 
cflet,  ut  voluntRemonfì:rantcs,tumnul- 
lum  neccflìtatis  colorcm  haberct  obje- 
tì:io  illaapud  Paulum  eiufque  Refutatio 
Rom.  9.  veri!  14.  ^uid  igittir  dicemmo 
JSlum  iniiiflitia  e  fi  apid  Detim  ?  K^hfit. 


Anthheps Orthodoxa  ìli, 

Caufà Reprobationis ,  cur  quibufdam 
gratiolè  eledis  caeteros  a  prseterierit,  eli: 
b  bcneplacitum  Dei,  live  f  liberrima  ac 
(^iuftiflìma  eius  voluntas.  Caulà  autem 
damnationis  efl:  e  peccatum ,  tumyori- 
ginale ,  tum  g  adualia  adverliis  h  Icgem 
&  i  Euangelium  admifla. 

a  Apoc.  io.  veri!  15.  Slui  non  inventm 
eH  in  libre  vitxferiptm,  conieófm  est  infia- 
gnum  ignii. 

b  Vide  fupra  allegata  ad  Antithelìn 
primam  deReprobationé. 

e  Matth.  20.  veri!  15.  An  non  licet  mihi 
quodvolofacerein  meis  rebus? 

Rom.  9.  veri!  21.  An  non  habetpotejìa- 
tem  fgulus  in  lutum  ,  ut  ex  eadem  majfa, 
faciat-,  aliud  quidem  vas  ad  decus^liud  t'era 


ad  dedecus? 

d  Rom.  9.  veri!  14.  Num  iniuflitia  est  apudveum?  Abjìt. 

<>  Hof.  13.  veri!  9.  Perditiotuaex  te,ljrael. 

y  Rom.  5.  verf.  12.  Per  unum  hominem -peccatum  introtjt  in  mundum  ac  per  peccatum 
mors  ;  ér  ita  in  omnes  homines  mors  pervajìt ,  in  quo  omnes  peccarunt.  OC  veri!  1 8.  Per 
unam  ojfenfam  reatwoenitin  omnes  homines  ad  condemnationem .  Plìil.  51,  veri!  7.  £», 
in  iniquitateformattisfum,  ó"  in  peccato  fouit  me  matermea.  Atfiipendiitm peccati  mori 
Rom.  6^,  veri!  23. 

a  Apoc.  22,.  veri!  15.  Foris  autem  erunt  canes,é'"veneficì  dr  fiortatoreSjér  homicid<x, 
^  idololatr£,  (^ quifquis amat (^committit  mendacium.  Apoc.  21.  verf.  27.  Nonintra^ 
bit  in  eam  quicquam,quod inquinai,  autahomtnandum  quippiam patrat^vel mendaciiim  lO" 
quitur,[ed  qui  [cripti fiint  in  libro  'vitx  agni. 

h  Rom.  2.  veri!  12.  §lm  in  lege  peccaz/erunt ,  ex  lege  ìudicabttntiir.  Gal.  3.  verf.  io, 
^uotquot  ex  operihus  legis  funt-,  fub  execratione  fimt.  Scriptum  eft  emm,  execrabtlU  eftj 
qmfqtils  nonmanferit  in  omnibus, qu^  [cripta  funt  m  libro  Legis,  utfciatea. 

t  lohan.  3.  veri! ^(j.  ^ui  non  ajftnthur  Filio,  non  videbit  vitam  ,fèd ira  Dei  manet 
fuper  eum* 

Thefts 


NATIO  NALIS     DORDP.  ECHTAN^. 


^9 


TheJìsHeterodoxa.  IV. 


oAntithefis  Onhodoxa  11''. 


QuodDeus  iionnullosprxterit  grafia  QuodDeus  nonniillosprxtcric  r.ratia 

prxdicationis  Euangclij ,  •eiiis  cauià  cit     prxdicationis  Euangciij  ,  eiiis  caula  cft 
inipiis  hominibus  latens.  idembcnepJacicLim,  iìvc  eadcmiibcrn- 

ma  ac  juftiliiina  cius  voluntas. 

FalfitasThcfc&is&r  VentasAntìchcfcias  liquet  ex  rcqucntibusScripturxTen.imo- 
nijs  ;  A£b. 1 6.vcv{.6.j.^.  Phrygia atttem peregrata. cr  Ga.la.tica regione,  prohibitifii?tt à  Spi- 
rituS.  loquifermonem  Dei  in  i^fìa  .  ^mim  -vemjfent  tn  CAlyfiam ,  tentabant  in  Bithy- 
niam  :  [ed  nonfivit  eos  ire  Sptrituó  le  fu.  Et  'vtfum  per  no£tem  conjpe£lum  ejì  Paulo.  Vir 
(JA'Iacedo  quidam  ajlahat precans  enm ,  (jr  dicens.  Tra?ijtens  in  OMacedoniam ficcnrre  no- 
his.  Sic  Ad.  18.  veri!  lo.iiibctur  pra.'dicai-c  Corinthi,  adfcrc  rationcm  Deus ,  quo- 
niam  populus  eli  mihi  multus  in  hac  urbe.  Qu^am  vero  Corinthij  pr^e  alijs  digni 
fucrint  hac  grana,  colligcre  licer,  ex  i.  Cor.  6.  verf.  5).  io.  ii.  Sic  Match.  11.  verf. 
25.  z6.  En  bencplacitumDci  ,  illudquc  a:tcrnum,  ahquibus  revelandi  Euange- 
lium,  coque  verarn  fui  &  Chriftì  cognitionem  donandi,  alijs  autem  ablcondcndi. 
Matth .  13.  veri.  1 1 .  Vobìs  ejl  datiim  nojjè  mysterium  regni  delornfn,  illis  autem  non  efi  da- 
tum.  Matth.  20.  verf.  15.  t^n  non  licetmihi ,  quod  volo  fai  ere  in  meis  rehm?  Pfàlni 
147.  verfi  19.  20.  Indicai  z/erbafua  lahacobo  ,flatutafua  é^iura  ifraeli.  Nonfecit  ita, 
iilli  geliti  ;  ideoque  iura  ifla  non  noverunt.  An  vero  ludseos  dignatus  efl  hac  grada, 
quia  digniorcs  illa  elìent  ahjs?  Neutiquam  Confer  Deut. 7,  vcrii  8.  &:  cap.  b.  verf'. 
17.   Vide  etiam  tocum  16.  caput  Prophetce Ezeclaielis. 

-  Corollarium. 


Thefts  JF/eterodoxa. 


nAntithefis  Onhodoxa. 


Infantiumnec  Eleftio ,  nec  Reproba-  Elenio  &:  Reprobatio  etiam  in  infan= 
tio  eft.  tibus  locumhabec, 

Falfìtas  Thefeas  &  veritas  Antithefeas  hinc  hquct,  Rom.  9.  verf.  11.  Nondiim 
natii  puens,  quum  nihtlfecijient  boni  velmali-,  ut pràifìittitum  l^t,  quod  eflfecundum  eius 
Ele£ìionemffrmum  maneret.  Genef.  17.  verf.  7.  Ero  tibi  Deus  effemini  tuo  pofi  /c^. 
Gal.  I.  verf.  iv  Dem  me  (èparaverat  ab  utero  matris  niea,  (^  vocavit per gratiamfiam. 
lerem.  i.verf  5.  ^mim  non dum  forni aviffem  te  in  utero ^  agnovite,  ó'quum  nondum 
prodijjjès  ex  vulva.,  fìnffijicavite^. 


SententiamRemonflrantiumhisThe- 
lìbus  expreffam,  ut  verbo  Dei  diflenta- 
ncam,  &:  Heterodoxam  rejicimus,  &:in 
Ecclefla  Dei  Belgica Refbrmata  nonefre 
docendam,  iudicamus,  ideoque  liberan- 
damefTeEcclefìam  abillis,  quihuius  i-n- 
^oh^ioa;  introdudione  &:profeflìoneha- 
tìrcnus  eam  turbarunt,  «Su  etiamnumtur- 
bant,  cenfcmus. 


Hanc  Orthodoxam  hifce  Antithefì- 
bus  expreffam  fententiam,  ut  verbo  Dei 
confcntaneam,  porro  in  Ecclefìa  Refor- 
mata Belgica  conflanter  retinendam  &: 
docendam  cfle  iudicamus. 


De 


-jo 


KQT  K      SYNODI 


De  Primo  Rcmonftrantium  Articulo^ 

DE    PRAEDESTINATIONE-, 

Deputatorum  Synodi  CivltatisGroningae 
6c  Omlandise 

I  V  D  I  C  I  V  M.     '# 


1. 


CRedimus,  a  Elcdioncm  àut  h  Prx- 
dcftinationcm  advitam,  efle  e  aeter- 
num  ac  tì^immorum  DciDecretuin:  quo 
ycx  mera  voluntaris  Tuie  dOSoKia,,  gante 
ja<3:a  mundi  fundamenta  ,  conftituit; 
h  ex  corrupto  genere  humano,  /'  certos 
quofdamhomines,  /'  quorum  numerum 
definitumipf'e  novit,  /  abfiqjprarvifefìdei 
aut  ulliusqualitatis  bona:rcfpedu,  m  in 
Chrifto  adfàlutem  eligere,  eumque  in  fi- 
ncm»illis  cleftis  Chnftumin  mcdiaro- 
rcm  dare,  &  per  certa  ac  afe  definita  me- 
dia, id  eft  per  o  vocationem  efficacem  at- 
que  ita  per  ^  fidemin  lelum  Chriitum, 
per  ^  iuftificationem  &:  r  fhn£tificationé, 
ad/'laudem  gloriae  iux  grati  ac  /  fàlvos  fa- 
cere  &  glorificare,  atque  hoc  totum  pra?- 
deflinationis  divina:  ad  fàlutem  efle  De- 
cretum. 

/?Mat.20.i(?.Ioan.i3.verf]i8  Rom.8.33. 
Eph.1.4.  i.Pet.i.verfiio.  (?  P.om.8.  29.30. 
Eph.  1.5.  e  Eph.  1. 4.  i.Tim.  i.vcrf;  9.  dEi'ai. 
14.27.  &: ^6.  IO.  Rom.9.6.  &  II.  veri!  29. 
<'Rom.8.28.&  9.1 1.  Eph. i.ii.  2.  Tim.1.9. 
/"Mar.  ii.2(J.Luc.  i2.32.Eph.i.5.9.ii.Rom. 
9. 15. 18.  &  ii.^.^Ephef.  1.4.  2. Tim.1.9.  ^ 
Rcim.9.i8.&verf.2  5.  ;Mart.2o.i<J.  Rom. 
9. 18. Mar. 25. 34.  Rom-.ir.y./'Luc.io.verC. 
2o.Apo.  21.27. Ioan.  10.3. 14.  ■i-Tim.2.19. 
/Matth.ii.2^.  Lue  12.32.  Ephefii.^.  9.  u. 
2.Tim.i.9.Ezech.i6.6.Eph.2.3.^,Tit.3.3. 
4.5.  m  Eph.  I  4.  2. Tini. I.  9.  »E(ài.  42.7. 
&  49.<?.  &C  61.  1.  2.3.  Ioan.3.i(J.  Colofl.  i. 
i9.Ioan.i7.verf.6,T2.i3.tfIoan.6.44.Rom. 
1. 16.  &:8.  29  2.  Tim.  1.9.  i.Cor.  i.  21.  p 
Ioan. 3. to'. 3 <?.  Adb.  13.39.  Rom.i,i6.  Se  io. 
9.  IO,  II.  &  4.  2.  3.  &  5. 1,  2.  Ephcf!  2.  8. 
Phil.  3.  9.  I.  Ioan.  5. 1. 4.^.  ^  i.Cov.6.11. 
Rom.  8.  z8.  61:5.1.    2.  Cor.  5.21.  Rom. 

3.24. 


I. 


COntra  iudicamus ,  voluntatem  Dei 
de  fàlvandis  fidelibus,  &  in  fide  eiuf- 
que  obcdientia  perfeverantibus,non  efle 
totum  pr^deflinationis,  ad  vitam  ,  Dc- 
cretum ,  icd  voluntatem  fàltem  de  exe- 
quutione  Decreti  illius,  qux  voluntas 
zCtio  Dei  immanens  dicitur. 
Ratio  efl  manifefta  : 
In  prasdeflinationis  dottrina,  confide- 
randa,  ipfiim  Decretum  &:  Decreti  exe- 
quutio. 

Decretum  cfl  ipfà  voluntas  Dei  «terna, 
qua  ex  mero  beneplacito  cóflituit,  certos 
quofdam  hominesin  eadem'cum  cxteris 
mifcria,  &:  indignitatc  confiftentes  Eph, 
2. 3. 5.  non  tantum ,  fiio  tempore  per 
Chriflum  falvare  ,  vcrum  etiam  vocare, 
fide  donare  ,  iuflificare  &  per  Spirituna 
fanftum  rcnovare  :  qux  in  hoc  Articulo, 
cujnfint  omifla  ,  totum  certe  non  conti- 
net  pra'deflinationis  Decretuni. 

Excquutio  Decreti  fit  per  certa  &:  à 
Deo  definita  aut  preordinata  media. 
Rom.  8, 18.  fcilicet  per  vocationem  effi- 
cacem, 2.  Tim.  1.9.  i.Cor.  I.  21.  Atque 
ita  per  fidcm  in  Icfum  Chriftum  lohan, 
3. 16. 3<?.  A£b.  13.  39.  per  iuflificationem 
Rom.  3. 22.  23.  24.  2.  Cor.  5.  zi.  &  per 
fànftifìcationem ,  Ephefi r. 4.  &l 2.  io.  i. 
Pet.  1.2.&3.  Cumitaque  Remonftran- 
tcs,  primo  hoc  articulo  agant  de  homi- 
nibus  fàlvandis  per  fidem,  fàtis  conflat, 
non  ad  ipfum  Decretum  proprie  hoc, 
((aluare  per  fidem)  elle  referendum,  fed 
ad  iplàm  Decreti  exequutioncm,  aut  ad 
media  cxequutionis  per  vocationem  &C 
iuflificationem,  id  efl  ad  illa  media,  in 
quibus  fides proprie  locum  obrinet.  Fi- 
des relpicitpromiflìones  in  Chnfto  gra- 

tuicas 


NATIONALIS     DORDRÈCHTAN^.  yi 

3.14.  r  I.  Cor.  r.  30.  &:<?.  II,  Epbefz.  io.  tuitas  aut  Euangelij  ;  fune  enim  tcfte 
r.'Pet.  r.  i,  3. /Ephef."  1. 6".  i.  Cor.  i.  31.  t  Apoftolo  fides  &:  promidìones  rckra: 
loan.  5. 39. 40.  &3. II?.  &  5.  24.  &  10.  28.  Rom. 4.20.  ZI,  Gal. :?.ver(!  14.^2.  Cimi 
Rom. 8.28.Iohan.  17.24. Phil. 3. zi.  i. Io-  aucempromifrioneseledionemnonpr^- 
han. 3.  verf."  3.    i.  Thefi  4.  17.  cedant,  cft  enim  illa  ab  sterno  ex  lolo 

Dei  beneplacito,  fcd  in  tempere  aut  in 
hac  vita  ,  ubi  per  media  executionis 
decretum  Dei  executioni  mand^tur , 
faftx  iìnt ,  &  in  Chrifto  fint  etiam  & 
amen.  z.  Corinth.  i.  verf.'  20.  fèquitur  il- 
lud  ,  fàlvarc  per  fidem  ,  ad  exeqiuitio- 
nem  per  vocationem  &:  iiiltifìcationem 
pertinére,  ac  proinde  hancvoluntatem 
de  {hlvandis  credentibus  ,  totum  non 
efle,  aut continere  prcedeflinationis  De* 
creturrL. 


II. 


IL 


Credimus  ele£tioncm  efl'e  unicam  o- 
mnium  Eledorum  in  Vcteri  &  Novo  Te- 
ftamento  ;  qua  Deus  ab  zetcrno  uno  &: 
lìmplicifFimo  a£tu  &  ad  fàlutcm  &  ad 
media  fàluti  fbbordinata  ,  certos  reli- 
quoshomincs  deflinavit,  quiinfc  qui- 
dem  multi  fimt,  Matth.  8.  n.  Rom.  5. 
14.  Apoc.  7.  9.  at  comparate  ad  repro- 
bos,  pauci.  Matth.  zo.  16.  Lue.  iz.  3Z. 
Rom.  9.  27.  qui  foli  &nonalij  Deo,  iic 
fui funt  noti. Ioan.  la  3. 14. Lucio. 20. 

SoliàChriftorcdemti:  Apoc.5.9.  Soli 
fide  fàlvifìca  donantur.  lohan.  6. 37.  45. 
Aftor.  13.48.  Tit.  i.i. 

Soli  efficaciter  vocantur,iuflifìcantur, 
glorifìcantur,Rom.  8. 50. 

Solidcnique  &:  certo  ac  infallibiliter 
làlutemconlcquuntur  Rom.  11.  verf.  7. 


Contra  negamus  Eledionem  ad  falu- 
tcmcfiemultiplicem,indefìnitam,nem- 
pcj&  finitam;gcneralem  &particularcm 
live  fingulare:  &  liane  iterumincompie- 
tam  &:  completam  ;  non  peremtoriam^&i 
peremtoriam,&:c.&:iudicamusmultipli- 
citatem  liane  confìliorum  &: decretorum 
à  Dei  naturai:  verbo  efl'e  alieniflìmam; 
unus  enim eftlehova,  hoc  efl^fìmplicifll- 
ma  &  perfeótiffima  effentia;  &  uno  x- 
ternoque  eius  decreto  omnia,  qux  vulc 
comprehenduntur  -,  quare  etiam Spiritus 
f.inftus  lUud  fìngulari  numero  nobis  in 
verbo  ilio  proponir.  Pfàl.  33. 11.  Efài.  4^. 
IO. lohan.  6. 39.  40..  Eph.  i.  verf!  5.  &  11, 
exconfilio  'volu?itatùfu£. 


IIL 


IlL 


Credimus  caufam  ElcftionisefTeme- 
rum  beneplacitum  Dei  ;  atque  fìdem, 
reiipiicentiam,  totiufque  Euangelij  cur- 
fiim,  ac  perieverantiam,  ut  &c  vocatio- 
nem, iuflificationem  ìk.  fàn(5lifìcatio- 
ncm  ,  frudus  &  efteda  eiVe  eleftio- 
nis  ad  fàlutcm  ,  &:  media  fàluti  fìibor- 
dinata. 


Contra  ,  iudicamus  Remonflrantes 
contrafàcramScriptur.midoccre,fìdcm, 
&L  refipifcétiam  efie  caufam  fine  c]uanon; 
fìve  conditionem  in  eligendo  prxrequifi- 
tani  &:  à"Deo  poftulatam,  qua  pricfèita 
confcquatur  non  folamfalus,  ièd  &ipfà 
falutisvolitio  &  deflinatio. 


Rationes. 


■  Nam  nufquam  in  facris  litteris  traditur,  ullum  unquam  vcJ  hominem  vcl  po- 
pulum  fuifle  à  Deo  propter  fìdem  elefìum  ,  vcl  per  fìdem  fieri  cledum  ;  con- 
rrarium  vero  habetur  ,  Deuteron.  7.  8.  9.  Ezcch.  16.  doccturque  in  verbo 
Dei;   I.  fblam  eleóìionis  caufam,  efte  unicum  illudvoluntatis Dei  beneplacitum, 

Ephef: 


71  ACTASYNODI 

Ephcfii.^. 9.'Matth.  II.  z6.  L11c.1z.51.  PropolìtumDci,Rom.8.i8.  &  9. 11.  i.Tim. 
1.9.  Conilluim  voluntatis,  Ephcl!  I.  II.  Clratiam&;  mifcricordiam,  Deuteron. 
10.  15.  Rom.  9. 15. 18.  2.  Tim.  I.  9.  UnJcctiam  ApollolusliocDei  coniìlium  aut 
Dccretum,  gnuuitam  appellar  Elcdioncm  :  Rom.  u./.  &:  Elciftos,  vaia  mifèri- 
cordia-  ;  Rom.  9.  23.  &;  nos  dicit  elcdos  clic  ad  laiidcm  gloriola:  liia:  gratias  Ephcl! 
I.  6.     2.   Elcdioncm  non  circncc  ex  fide,  ncc  cxopenbiis  Euangelij  prxvifis. 

Tionexjiàe  tr^tuift.  i.  Sumus  cnim  clcfti  ut  crcdamus,  non  autcm  credimus 
ut  cligamur  :  vocatio  cnim  &:  lìdcs  non  pixcedunt ,  Icd  Icquunrur  Elcdioncm, 
Rom.  8.  29.  Ephcl."  I.  4.  Att.  13.  48.  2.  Fides  non  elt  xterna ,  Icd  icmper  eli:  in  luo 
luhjcdo  ,  ncmpe  in  fidcli,  idquc  in  tempore  &  uteledionis  clfcdum^.  Ador, 
13.  48.  Non  potcft  ergo  clic  caulii  Decreti  eterni.  Tcmporarium ,  rei  letcrna: 
non  potcft  clic  caulà.  3.  Fides  eli  donum  Dei ,  Pliil.  i.  29.  Rom.  12. 3.  Ephel."  2.  8. 
Non  elt  ergo  caulà,  qua:  Dcum  movit  ad  cligendunx.. 

ISl^n  ex  operibm  Enangelij  prtivi/is.  i.  Paukis  omnia  opera  à  caulìs  làlutis  & 
elccìionis  cxcludit,  Rom.  9.  n.  12.  Nondum  cnim  natis  piicris,  quum  nihilfccil- 
lent  boni  velmali,  ut  propolltum  Dei ,  quod  cft  Iccundum  iplius  cledtioncm  ,  non 
ex  opcribus,  led  ex  vocantc,  lìrmum  mancret,  dicFum  cft  ci,  &:c.  Sic  ctiam  2. 
Tim.  r.  veri!  9.  Tit.  3. 5.  2.  Opera  noftra  lùnt  linis  &:  cftcdum  ciedionis.  Eledi 
enim  l'umus  utfimus  Lindi,  Ephel.  i.  veri!  4.Sunt  pra:parata,  ut  inijs  ambulcmus. 
Ephel. 2.  IO. 

Caulà  autcm  cfficicns ,  non  potcft  elle  tempore  poftcriorfuo  cffedu  :  Atopcra 
flint  tempore  pofteriora  cledionc,  quia  opera  lìuntin  tempore,  elcdio  vero  cft  x- 
tcrna  :  nulla  ergopoteft  clFc  cledionis  caulà,  quam  a:terna,qux  cft  inDco,  nem- 
pc  bcneplacitum  voUmtatisllia-.  3.  Opera  non  funt  caulà  vocationis,  2.Tim.  i.  9. 
necjuftilicationis,  &c.  Rom. 3.  20.  Gal.  2.1^.  Tit.3. 15.  imo  eum  in  lìnem  Chri- 
ftus  Icmetipliim  prò  nobis  dedit,  ut  purificaret  libi  ipfi  populum  pcculiarem,  ftu- 
diolùm honorum  operum,  Tit.  2. 14.  multo  minus  Itmt  caufa  cledionis.  Itaque 
in  genere  certuni  cft,  fìdcm  iìdeiquc  frudus  promanare  ex  elcdione,  Ador.  13. 48. 
lohan.  6.  37.  Rom.  8.  veri!  29. 30.  Ephel!  i.  4. 5. 13.  2. Timoth.  i.  9.  &:  gratiam  cle- 
dionis nobis  cfte  faòtam  ut  fideles  lìmus,  non  contra.    i.  Cor.  7.  2^. 

Fides  igitur  &  fidei  obedientia, cledionis  bcnelìcium  cft,  non  eligentis  motivimi: 
alias  Deus  nonprimum  noftrx  làlutis  cllet  principium  :  clcdio  non  cllet  gratuita, 
Rom.  II. éT.  imo  nullus  eflet  cledus,  quia  in  nullo  fìdes  &:  fìdei  obedientia  natura 
eft,  ncque  quilquam  credere  nec  fidei  frudus  proferre  potcft,  nillci  datum  fuerir. 
loh.  6.  44.  ^<{.  lohan.  15. 5.  Phil.  i.  29.  Ezcch.  36^.  27. 

Et  quia  Rcmonftrantes  per  illam  fidem,  quam  dicunt  elTc  conditioncm  aut  re- 
quilltum  eledioncm  antccedcns,  proprie  intclligunt  iplàni  obedientiam  Euange- 
licam  conliimmatam,  id  eft,  fidem,  pccnitentiam,  obedientiam  novi  fccdcris'^&: 
perl'everantiam  ulquc  ad  cxtremum  vitx  tcrminum,  Icquercturjncmincm  cledum 
elle  adu ,  duni  eft  in  vivis.  Et,  clcdos  diccndos  non  qui  fideles  liint ,  léd  qui  tales 
fuerunt.  Imo  fieri  poflc,  ut  nullus  corum  qui  nunc  vivunt,  elcdus  lit  S>c  làlvetur. 

IV.  IV. 

Credimus  caufam  cledionis  &:ad  fa-  Contramagnum  crrorem  errare  Re- 

lutem  &adfidcm,ciremerumDeibcne-  monftrantesiudicamus,dumlcntiunt  in 
placitum  ,  quo  nemini  quicquam  de-  eligendo  ad  fidem  prxrequiri  ahas  coa- 
bcns,libera,fimplici,ac  gratuita  volunta-  ditiones.Videlicet,ut  homo  peccata  iiia  ' 
te,  hujus  prx  ilio  milcreri ,  in  Chrifto  exlcgc  agnofcat, &:  deijldcmposnitear. 
hunc  prx  ilio  fide  &:  fànditate  ad  iàlu-  lohanncs  Arnold,  adverfus  Tilenum 
tcm  donare,  dccrevit.  pag.  ^6.  lin,  2o.lItprobus,  humilis,&  ad 

xtcrnam  vitam  dilpofitus.  Epilcopius  in 

Thcf  privatis,  diljp.  15.  Thel!  7.  8.  pag. 

4v     Grcvinchovius  advcxlùs  Amellum 

p.ig.ii7.&:c. 


NATIONALIS     DORDR  ECHT  AN^.  75 

Kationes. 

Nam  taìem  quaiitacem,  difpofitioncm  vel  habitudinem>  qua  dignior  fi  e  qui 
fide  donatur  ,  eo  ,  qucm  Deus  hac  gratia  non  OTgiiatur  ,  facra  Scriptiira  in  ho^ 
mine  lapfo  ante  efficacem  vocationem  non  agnofcic,  icd  innumcris  pene  lo- 
cis  teftaturi  in  homine  pofl:  lapflim,  nullam  onnnino  vim  rclidam  eile  ,  qua 
Deo  ad  (e  vocanti  rerpondcre,  vel  falurem  proponenti  annuere  poilit  ;  quip- 
pe  qui  non  percipic,qu^  funt  Spiritus  Dei.  i.Connth.  2. 14.  £t  (i  more  natu- 
rali intellcxerit  ,  non  potcìl:  aiientiri ,  quia  fluita  judicat.  i.  Corinth.  i.  zj. 
&  2.  14.  ineptus  ad  bonum  quodcumque  cogicandiim  z.  Corinth.  3,  cuius  in- 
telligentia  ininiicitia  cfl:  advcrlus  Dcum  Rom .  8.  quique  opera  tantum  carnis 
&  malos  fruòtus  mortis  profert.  Rom.7.5.  Matth.7.  &c  nequeipfe,  ncque  ope- 
ra eius  Deo  piacere  poilunt.  Roman.  14.  25.  Hebr.  u.6.  E  centra  Scripturado- 
cet,omne  bonum  quod  in  nobis  eft,  eid'eex  elezione  ,  Rom.  8.  29.  ^c  .Ephci.2.8. 
9.  IO.  &  gratia:  Dei  afcribcndum  ;  i.  Corinth.  15.10.  qui  efficit  velie  &  perfìce- 
re  in  nobis  ,  Plul.  2. 13.  fine  quo  nihil  pollumus  ;  lohan.  i<;.  5.  ncc  habemus  quic- 
quam  boni  quod  ab  ipfo  non  accepimus.  i.  Corinth.  4.7.  adeoque  omnia  elcòìis 
ad  fidutem  confequcndam  ncceilaria,  ab  hoc  gratia:  fonte  perenni  ,  minime- 
que  ex  turbidis  arbitrij  noftìri  lacunis  prolìuere,  nuJlamquc  in  nobis  diipolìtio- 
nem  vel  aptitudincm  Cile  ad  vitam  arcrnam  ,  qua:  non  (ìt  clfcftum  eius  &  con- 
fequens,  ac  proinde  condicio  ad  fidem  pra:rcquifica  elle  non  portìc.  Pr.Tvifió 
enimearum,  voluncatc  eius  qui  ea  clficere  decrevir,  pofterior  eft  ordine.  Ncque 
cnim  priievideret  nifi  etiìccrc  dccreviflet.  Alias  fidcs  cflet,  ex  parte  faltcm,  ex 
nobisjcontiadlud  Pauls  Ephef. 2. 8.  Phil.1.29.  Rom.  12, 3,  initiumfalutisefiet  ab 
eo  q^iilcrvatur^non  autcm  a  Deo,  qui  iervat. 


5-  5- 

Credimuseleftionemadfalutem  im-  Conerà   verbo   Dei    diftentaReum 

mutabilem  efìe  ,  &:dcfc6libusauc  lapfi-  elle  judicamus  ,   quod   dicitur  ,   De- 

bus  etiam  gravionbus  non  interrumpi  cretum  ele£b)onis  ad  falutcm  elle  mu~ 

autabrumpi.  cabile,   eledorumque  "^tm^sctncx,  inter 


rampi,  revocari ,  &:  eledos  in  nume^ 
rum  reproborum  nonnunquam  tranfi- 
re  poile; 


Kationes. 

Thefeos  noftr^E  veriras,  & antithefeos  falfitas ,  pàtet  ex  claris  S.Scripturae diótis, 
jum  de  decreto  eledlionis,  tum  deipfis  elcdis. 

De  decreto;  illud  dicitur  seternum  &  immutabile. 

^ternum  ,  non  tantum  quia  eft  ab  xterno  ,  Ephef.  i.  verf  4.  2.  Timoth.  i.  9, 
z.Their.2. 13.  verum  etiam  in  jccernum  duracurum,  Hof  2- 18.  lerem.  32. 39.  40, 
lohan. IO.  28. 

Eft  immutabile.,  quia  eft  aeternum ,  uti  probavimus,  &  quia  eft  abfolutum, 
nihil  enim  extra  Dcum  fuit ,  quo  ipfe  moveretur,  auc  mover!  pofl'ec  ;  nullus 
cnim  refpeàus  hrc  eft  ad  dignitatcm,  opus  auc  qualitatem  alìquam  in  homini- 
busr  fed  cum  ouìiies  jcque  fine  peccatores,  &:  natura  pares ,  acque  adeo  indi- 
gni vita  :£tcrna ,  contra  digni  pcena  secerna,  Ephef  2.3.  Deus  fecundum  pro- 
poficum  &  beneplacitum  iuum,  ex  communi  hominum  genere  corrupto  hos 
cIegit,illos  reprobavit,  horum  miferecur ,  lUorum  non  miferetur,  Roman.  9, 
15.18.  omniaque  efficit  ex  confiliovoluncatis  fux,  Fphef  i.  verf  5.11.  AbfoJutum 

G  g  g  ergo, 


74  ACTASYNODI 

ergo,  quia  fine  ulla  alicuius  qualitatis  conditionc:  acque  efl:  abfque  conditionc 
aliqtia,  quia  cft  gr.uiiicum.  Ephef.  i.  <S.  2.  Timotli.  i.  9.  graria  autem  &  condi- 
tio  qualitatis  prxvila;  aut  operum  ,  fimul  coìififtere  non  polTunt,  Roman.  11, 
verf.  6. 

Immutahilitas  porro  decreti  Dei  in  facra  Scriptura  &  in  genere,  &:  in  rpeT:ie 
qiioad  elciaionem  alieritur: 

In  genere,  Niim.  25.  verf.  19.  i.  Sam.  15.  2.9.  Triumpkiror  ifniel  non  mentìtiir-i 
Cr fcc/diiidhic non  jliclitiir :  ncque enirnhcrno esi ut agat foemientiam, 

Ef.1i.14.  zj.  Deus  exercitHum  decrevit  >  &  qua potest  dijjolvere. 

Efn'i.4'J-  to.Confìlium  meum  fìahie,  CT  omnls  vohmt.u  meafiet. 

In  fpecie  :  Rom. 9 .  veri".  6.  fieri  non potejt,  ut  excidcrit  (e,  mu  Dei. 

Er  \  eri".  II.  ut  tropofitum  Dei,  qnod  eii  fecundum  elenio  ne  m  ,  non  ex  operihta ,  fcdcxi'O- 
Cante  fi;  munì  nnineret. 

Rom.ii.  verr29.  Doni  ó'  voca/io  Dei  funt  ù{A.iju^i.')\ri-ru,:  ergo  etiam  immucabilis 
clcdio. 

De  eleStii  ita  Deus  in  verbo  fuo  loquitur:  Piai.  37.  v.i8.  non  dereUnquet fin^os 
fuos  :  in  £ternmn  tonjervabunturt 

Efài.41.  vcrf.io.:3.i7.  Efa  45. 17.  Jjì'aelferraimeft  in  Domino  fdute  xterna:  non  con. 
fiiiidernim^  Cr  non  erubefetii  tifqne  in  feculum  fu  tilt. 

Eiiii.  46^.  3.  4.  (^ridite  me  don.m  lacoh  -,  qui  portantini  h  meo  utero,  ufque  adfene- 
ct.nn  ego  ipfe,  (f  uff  uè  ad  canos  ego  portalo  :  ego  feci  cf  ego  fcram ,  ego  portato  0-jàl- 
x\do. 

Efai.49.  15.  ni'nquid obliz'ifcì  potesi  mtdier  infantem  fimm^  itt  nonmifereatur flii  uteri 
(ni  ?  e-Jiilìa  obiitafnerit ,  ego  tamen  non  oblit'ifcar  tiii ,  ecce  tn  manti m  niets defcyipjlte ,  muri 
I  tui  coiam  ocidii  meà  femper  :  (ic  Elai .  5 1 .  ^.  &  5 (J.  5 . 

Jerein.32.  verf. 40.  Ftfericìm  cis  pa6Ìum  fetnptterntim ,  (^  non  definam  eis  bemfuere, 
C^  timor em  meum  dato  in  corde  eorum,  ut  non  recedant  a  me. 

Match. 7.  25.  non  cecidii ( domin)  fandata  entm  erat  fupra fetram» 

Mattli . 1 6 . 1 8.  porta  irferorum  non  fuperubunf  cam. 

Ioh.8;  verf.35.  Filìtti  rnanet in aternum  (  in  domo.) 

Ioh.ió.28,  Igp  "vitam  xiern..m  do  cis^  nec peribunt  in  Mernum -^  neque  rapiet eas  qtnfpiam 
ex  mar?u  mcd. 

Rom.8.verr.39.  nulla  creatura  nospotcH  [epurare  a  charitate  Dei,  qu^  eli  in  JefuChriJìo 
Domino  nofiro. 

■  I.  Corintb.  i ,  v.  8 .   Deus  etiam  confirmabit  vos  ufque  ad  fnem  inculpatos ,  in  dicrn  Do- 
mini no/hi  lift  Chrìjii  :  &C  Piai,  i .  veri!^. 

I.  Petr.ij  veri". 5.  tirtute  Dei  iufodtmurperfdem  adfttlutem,  qus.  parata  eB pateferi 
tempore  ultimo. 

Immutabilcm  itaqueeile  eleàioiìem  ad  falutem,  ex  iftis  Scripturx  didis  jam 
fatis  conftat  :  Graviter  quidem  peccant  elcdi ,  aut  ex  ignoranria.  Pfalm.  19. 
autex  infirmitate  carnis  ut  David,  aut  ex  mecu  periculorum,  ut  Abraham,  ut 
Petrus  :  attamcn  iilis  lapfibus  gravioribus  non  interrumpitur  cled:io  ;  Semen  enim 
Dàynanetimpfs,  i.Iohan.5.  v.  9.  Dominu^s  ftpponit  m.mnum  fiiam.  Pialm.37.  veri".  24. 
emendancur&:  reiurguncuci  videre  eft  in  Davide,  Petro,  &:c.  Conftac  ergo,elc- 
i5tionem  efle  unmutabilcm. 


6.  6. 

Credimus  eledos  inhacvira  à  Deo  Conerà  judicamus  ,    Rcmonftran- 

de  hoc  gracuito  &:  incomparabili  be-  tes  conerà  làcram  Scripturam  docc- 
beficio  certos  fieri.  re,   quod  Deus  in  hac  vita  eledos  de 

eledione  fiia  l'ufpenfos  ac  incertos  re- 

linquat* 


^tionès. 


NATIONALIS     DO  RDRECHT  AN^.  Ys 

Euangclium  enìm  afHrmat,vcreficleles  cercam  eleftionisfujefiduciam  &  -zsAs}.* 
-^ocpo^lcui  habere  ;  idque  ex  Spiritus  iàndi ,  rum  tcftimonio  interno  ,  tum  efFeftis 
in  nobis. 

Ex  Sfiritusfi/'i^iteflimonh,  quoobfignari  funtihdicm  redemptionis,  &fciunc 
€\\.ìX  Deuselctìisfuis  eftgracifìcaciis.  I.  Conntli.  t.\i.  Dehoc  reftimonioita  Pau- 
lus  tcftarur  ,Rom.8.  i>;.  (_Accepijìis  fpiriium  adoptionis ,  -^er  cjiiem clamamus  Abha ,  tdflt.^ 
fater.  z.  Cor  in  eh.  i.  21.  zz.  £luinos  confìrmat  i^htfcum  in  Chrifìum  ,  (^  {^ui  u»xitmst 
Demejl.  qui  etram  obJìgnat<it  m^ ydeditque  arrhithènemj^iritui  incordihtu  nofhis.  Ephef. 
1.13. 14.  oifigtiati  ejìt^s Ipirnuillo  ftomijjhnìi  fan^o,  qui  eH  arrhaho  h£reditiitU  nofira.  Ec 
tandem  Rom.  8.  ló.  ^m  i^fe  JpifittM  teflatur,  una  cum  Jpmtu  neflro,  nos  ejjejìlies  Dei: 
idque  non  ad  cerrum  aliquod  cempus,  ied  inquit  Paulus,  Ephef  1,14.  dum  in liher^ 
tiitem  lindicemur ad  la^idem  glorid  i^jtus:  Et  Ioannes ,  urtalo,  quamvos  accepijià  abeo), 
manetin'vohlSi  i.Ioh.2,17. 

Ex  effeBis  ,  hic  enim  /pirirus  quoad  gradus  nd  raliltem  omnia  in  nobis  opc- 
ratur. 

^gad  r'jfcationem  :  hic  qui  fpiritus  cfl  rapiehcix,  intclledus,  confilii.  Efai. 
II.  2.  ilkuninat  oculos  mentis  noftr^e,  ut  iciamus  qua:  fit  fpcs  iJla  vocationiis, 
Ephef".  1. 17.  J{5.  qui  eft  fpiritus  fidei.  2.  Corinth.  4.  verf.  13.  operatur  in  nobis  ve- 
ram  fìdcm  in  Icllim  Chriftum  ;  nemo  enim ptefi  dicere  ìcfum  D'omimim ,  nifi  per  Spi- 
fitiimJancÌHrn.  i.  Corinth.  12. 3.  Hinc  certi  de  Chrifti  in  nobis  inhabitationc;  fi- 
gilluai  ccrtum  hahemus  ,  quo  agnofcimus  nos  in  eodcm  Domino  noftro  lefd 
Chnllo  fuiflc  ad  a^ternam  viram  ele£tos  ,  oc  in  adòptionem  fìhorum  Dei  prae- 
defhnatos,  Ephef.  1.5.  eamque  adòptionem  acctpiiTe.  .Ex  hac  ergo  nota  agno- 
fcunt  fìdeles,  fé  ad  vitam  sternam  eflc  elcdos  :  unde  Paulus  2.  Corinth.  13.  5. 
Vcfìpfcs  ternate ,  annon  fitis  in  fide ,  i-ojìpfos  probate ,  annon  ainofàtìs  njofmetipfos ,  vide- 
licet,  Icfitm  chriftum  in  tobii  effe  ?  tiift  reprobi  eJlL  ;  Et  i .  Ichan.  <\.  verf  io.  jó^/  cred.it  in 
ftiitn'ì  Bei ,  habei  tejìimonttim  in  fcipfo  :  qui  non  credit  Beo  mcndacem  eum  fecit ,  quia, 
non  credidit  tefìimenio ,  quod  tefificatui  cH  Deus  defilo  fi'O  :  ejl  autem  hoc  tejliynoniumi 
nejKpL'-,  qucd %itd}u  ,iterf7iim  dedit  nohà  Deus,  é^hxc vita  inflio  eim efi. 

^}mad  lujlifuationem  ;  Per  Spiritum  Dei  lioftri  abiuri  fumus  &  juftifìcati," 
I.  Corinth. 6.  II.  hic  Spiritus  gratia?,  Zachar.  12.10.  efFundit  in  cordibus  noftris 
charitatem  Dei,  Roman. 5. 5.  hoc  efl,  obfignat  in  cordibus  noftrfs,  nos  à  Deò 
diligi  :  quare  hic  fpiritus  adoptionis,  vere  &  infalhbihter  teftatut-  nos  effe  fi- 
jios  Dei ,  Roman.  8. 15.  \6.  &c  ipfè  Spiritus  &  oleum  exultationis,  Hebr.  i.  9.  re- 
plet  nos  omni  gaudio  &  pace  ,  ut  fpc  abundcmusj  per  ipfìusvirtutem:  Roman» 
15. 13.  unde  ad  Roman.  5.  verf  i.  z.  jffffifùiti  exfde  ice.  tandem  hicverus  confo- 
lator,  I()han.i^.i(J.  &:  \6.  z6.  fbblevatinfìrmitates  nolh'as  ,  &:interpelIatpro  nobis 
fufpirns  incnarrabihbus.  Rom. 8.  z6.  efficitque  utinoppreflìonibus  confolatioiie 
rcpleamur,  Ad-or.9.51.  &:  glorieivuir.  Rom.  5. 3. 

• 
Qjioad jarMìficatÌGnem  ;  ipfe  Spiritus  fan^tifìcationis,  Romanor.  i.  4.«egene- 
rat  &  fanòìificar  nos,  Iohan.3.5.  8,  i.  Corinth.  ^.  11.  mortifìcat  corporis  adio- 
nes.  Rom.  8. 13.  facitquc  ut  in  prxceptis  Deiambulemus,  Ezech.36^.27.  unde  ex 
jftis  fruftibus  cognofcunt  fìdeles  fé  fìlios  Dei  aut  eledos  effe;  ^otquot  enim 
fpirttti  Dei  ditcuntur,  ij  fiint  flif  Dei ,  Roman.  8.  14.  atquc  hinc  monet  Petrus, 
X.  Epifl.  I.  10.  nt [ìudeamns ^y^zx  fandifìcationem  fcilicet  aut  opera  bona,  i^pc^r//^- 
ncrn  &  eleUionem  nopAmJìrmam  ejfìcere.  itemjPauIus,  2.Timoth.2.io. 

Et  tandem  qticad glorificationem  :  Spiritus  hic  gloria?,  i.Perr.  4. 14.  non  tan- 
tum facit,  ut  gloricmur  fub  fpe  glorias  Dei  Roman.  ^.2.  verum  etiam  ita  ope- 
ratur ,  ut  ipfe  Spiritus  roboris.  2.  Timoth.  1.7.  &  fortitudinis,  Efii.  11.  2.  nos 
ad  iinem  coafìrmct,  &:  in  ipfo  habeamus  eiHcacern  fiiftentationem  &i  confer- 

Ggg     z  vationcra 


76  ACTASYNODl 

vationem.  Efai.  41.  io,  Hinc  PaulusDeum  prò  fidelibus  precatur,  ut  dei  illis 
prò  divire  fir<i  gloria,  ut  fortiter  corroborentur  per  Spirirum  fuum  in  intcriore 
homine  ecc.  Ephcf.^.  16.  17.  18.19.  Coi'ifìrniaHt  emm  nus  tifqne ad ftìemiaadfatos  zn 
diem  Domt.-ìi  mjiri  lefii  chrijli.  i.  Corinth  1.8.  perfunfum  habcntes  fere  ,  ut  qui  c<spit 
in  fìobii  opus  bomim  j  eliam  perfìciat  tifque  addiemUfuChriJli.  Phil.  i.  6.  vera  ergo  Ele- 
£lionis  csjrtitudo  :  Ita ,  ut  eledionis  ncftrx  in  Chrifto  confideratio ,  iuavis ,  dulcis 
&  ineifabilis  confolationis  piena  fit,  vere  piisj  in  iisque  efficiat ,  ut  Deum  dili- 
gant,  adorent,  glorifìcent,  digneque  fé  tanto  beneficio  gerant ,  in  crucefeea 
{uflientent,  fortiter  &:  conftanter  adverfus  Sathanam,  carneiTi&  tnundum  mili- 
tent,  &  quicqiiid  hic  dubitationis  obrcpit,  gladio  Spiritus  enccent,  &:  fidci  leu- 
co  extinguant  :  Ephef.cj.  folidumquein  hac  vita  &  morte habeant  folatium,&  ia 
hoc  favoris  Deifenfu,  tanquam  vitae  actern^E  preludio  ,  fande  exultent.  Rom.  8. 
z.  Tim.  4. 

Huius  certitudinis  fenfum  &  fra£tum  pii  in  hac  vita  pcfceperunr  :  lob.  t^.  ' 
vcrf.  2.).  t6.  ly.  Scio  qned  Redemftormem  l'ivìt,  &:c.  David  PAUm.  4.  v.  9.  io.  hi  pace 
do'miAm  &  reqtiìefam ,  quoniam  tu  Domine  Jìngiilanter  in  fpe  confiituifìimc^  :  Pfalm.  23. 
vcx(.6,  O\'lifericordia  tua  fnhfeqttetur  me  omnihfli  diehus  l'itji  mex,  qr  hahitalo  in  domo 
Domini  in  longitudine  dierum  aut  in  xternum.  Eiai.ii.  z.  Ecce  Dem  [ah'dtornnm  ,Jìdii- 
ciiiUter  O-inni  CJ"  non  timeho ,  quia  fortitudo  Cf  1^"^  ^f'i  Domintu  -,  é^f  ictus  eli  nìihi  in  falu- 
trm.  Paulus  Apoilolus  ,  Gaiat.  2.  zo.  chrijim  dilexìtme ,  d^tradidit fìmctipfum  pyo 
me.  I.  Tim.  i.  \6.  Chrijlm  mifertia  elt  mei  &c.  2.  Tiin.  :.  12.  Non  erubefco;  novienim 
tui  crediderim i  ó'  mihi perfiafum  eB ,  eum  po[fe  depofttum  meum  in  iflumdiemfetiare^. 
z.  Timoth.  4. 7-8.  &  Rom.  8. 38.  39.  de  fé  &  ca;tefis  fidelibus  :  Perfìiafum  mihi  efh 
neque  mortem ,  neque  vitam  òcc.  nos  pojje  fcparare  a  cantate  Dei ,  qu£  eU  tn  lefu  Chajlo 
Donnr:o  r.ojiro. 

Ex  hac  de  cettitudincEledionisdodrina,  Spiritus  fan£tus,multis  in  locis,  fuòs 
«t  confolaretur,  &:  adverfus  diffidenti^  fcopulos  in  certitudine  eIc£tionis  &  falu- 
tis  confirmaret,  certiflìma  deducit  argumenta  ,  S^rationesfirmifTimas  proponit, 
centra  metum  eterni  pudoris  &  ignominia,  Efai.4^.v.i7.  ifrael  falvatm  eìt  in  Domi- 
no falut  e  aterna,-,  non  conf.i^ìàemini  O' non  erubefcetà  ufque  tn  feculum  fcculi.  Cum  di- 
cunt  fidcles,  dereliquit  me  Dominus,  &:  Dominus  oblitus  eft  mei  ;  refpondcc 
Deus  ,  nunquid  o'HtviJct  fateli  mulier  infantcm  fuum  &f.c.  ecce  in  manibiM  mels  defcrtpjt 
te,,  muri  tui coram  oculis meà  femper.  Advtrfus  peccatorum  pccnas ,  Pfalm. 89. 33.34. 
Vifitabóin  l'irqainiquttates  corum:  C^lifericordiam  autem  meam  non  difpei gam  ab  eo  &c. 
Cum  loquiturpopulus  Dei,  Ierem.31.  verf  3.  \oT\^tY)ommn%  ^ìp^armzmìhi  y&crc- 
f^onàctÙcwSjin  cavitate  perpetua  dilexite ,  ideo  Attraxi  temi ferum  :  contra  metum  fe- 
dudionis,  dicit  Chriftus  Matth.  24.  24.  Seducerent,  fi  feri  pofet  ,ettam  elt&os:  Sic 
etiam  Paul.  2.  Tim.  2.  vcrf  19.  Subvertunt  quorundam  fidem  :  folidum  tamen  fundamen- 
■  tum Dei  fìat:  Scc.  fic  Johannes  i.Epift.  z,  19.20.  e  n&bisegreffìfmt  Òcc.fed los  tii£lio. 
nem  habetUa  [ayi^oìUo  :  &  cap.4.  verf. 4.  adverfus  antichriflos,  losex  Deo  efìs  dr  'vi- 
cifiis  eos ,  quoniam  potentior  fi?,  qm  eìi  in  vobii,  quamqui  in  mundo  eH\  adverfus  om- 
nem  folicitudinem  rerum,  temporalium,  dicit  Chriflus,  Lue. 12. 32.  netime,opari'e 
grex,nam  vifum  est  patri  vefho  dare  l'obis  regnnm.  Sic  &:  Paulus  adverfus  non  modo 
corporales,fed&fpirituales  tentationes  Rom.  8.1.2.3.4.  Nulla  condenwatio iìs ,  qui 
^mttnChrifio:^v.z%.z^.7,o.^lì..-i,y 

CertlfTima  ergo  &:  fuavis  eledionis  dodrina  ,  eiufque  fenfus  &frudusinhac 
vita  percipicur.  eftque  longe  certiflìmus  &:  indiflolubilisnexus  ille  ,  quo  «just»- 
pik'Kvi-ra.  illa  ,  qu^  Deus  in  cle£tos  fuos  confert,  beneficia  cohxrent  ;  Rom.  8.  29.  30. 
ac  proinde  ex  illis  prardidis,  ceu  efFedis,  de  antegrefl'a  ab  aetetno  caufà,  certi  effe 
pollLint  fideles  ;  In  aeternum  non  peribunt,  ncque  rapiet  eos  quifquam  è  nianu 
Chrifti.  loan.  io.  28. 29. 


Ì)f  Repro- 


N  A  T  I  O  N  A  LI  S   ©ORDREGHTANìE, 
DE     REPROBATIONE. 


77 


-  Credimus  Deum  ex  beneplacito  vo* 
luntatis  lux  j  ad  fiise  juftitix  demonftra- 
tionem ,  qiiofdam  decreviiTein  lapfìi  & 
niiferiarelinquere,  mediaque  ad  fidem 
&  converfionem  iis  neceflariajillis  non, 
confcrre  ,  ac  tandem  proptcr  pecca- 
la damnare  :  atque  hoc  totum  eìre  de- 
cretum  reprobacionis,  feu  prsdeftina- 
ndnisadmortem. 


Conerà  judicamus ,  voluhtaccm  E)eij 
delnfidelibus  &  in  infidelitate  perfe- 
verantibus  damnandis,  non  effe  totum 
DccretUm  Reprobationis  ad  mortemi 
nec  etiam  verum  cfre,quod  Deus  ncmi- 
nem  ad  demonftrationem  juftitiar  luae 
decreveritin  lapfu  Adsaut  miferia  re- 
linquere,  fed  affetta  &:  voluntate  ge- 
nerali omnium  falutem  <iefiderct  ac  in- 
tendat,  omnibus  media  neceffaria  &:; 
fùfficientia  adminif!:ret,  (le  ucomnibus- 
ad  falutcm  prodeile  poiHnt,  &  revera- 
poflìnt,  nifi  ipil  fibi  ea  in  exiti.um ,  eo- 
rundem  abufu  vertant. 


Rationes. 

Si  enim  aliqui  eledi  funt,  neccflario  reliqui  fuat  reprobati.  Etenim  fine  re- 
probatiotie  ne  cogitari  quidem  poteft  eledio:  nec  folum  eledionis ,  fed  &re-i 
probatibnis  mentionem  tacit  Scriptura;  Efai.  30. 3^.  lerem.  1^.30.  Proverb. 16^.4. 
Roman. 9.  18.  zi.  ii.  ij.  z.  Corinth.13.5.  luds  v.  4.  Multi  curruntin  via,  quae  du- 
cit  ad  inrCritum  ,  quiiiltimo  die  relinquentur,  &:in  exitiUmautfuppliciumjEter- 
numabibu'nt.  Matth.7. 15.  14.  Marth.2^.30;  46.  Lue.  17. 34.  Apocalypf  19.  zo:. 
&  zo.  14. 15.  quod  non  fieret,  nifi  ab  alterno  reprobati  eitent.  Narri  prout  Deus 
ab  eterno  decrevit,  fic  omnia  in  tempore  evcniunt:  &  fi  tanta  eft  fapientia,po- 
tentia  &:  voluntas  eius,  ut  invito  vel  infcio  ipfo  ne  pafi'crculus  quidem  pereat,nec 
capillus  de  capite  noftro  defluar,  multo  minus  tot  pra;flaniifrim2B  creatura ,  abf- 
que  eius  conillioac  decreto  perdueuncur  adfinem. 

"  Vóliintas  vero  illa  gcneralis,  omnium  falutem,  converfionera  j  &c.  defidé- 
rans  ;  intendenfque,' comraentum  ed  ccrebri  humani,  ac  Deum  in  impoten- 
tem  hominem  transfòrmat,  qui  cuperet  omncs  homines  falvari ,  fed  non  pofFic 
tVóccfficcre.  Non  omnibus  eti-am  fiifficientia  media  ad  falutem  fubminiftrar, 
Pfalm.  147.  zo.  Exrerne  enim  non  omnes  vocantur,  quod  Paulus  de  omnibus 
ilfisgenribus,  quas  Deus  arite  primum  advcntum  Chrifti  fivic  ambulare  in  viis 
fuis  A  db  r.  14.  I(J.  affirmat;  &  etiamnum  vel  tertia  pars  hominum  adeo  non 
prazdita  cft  notitia  Chrifti ,  ut  ne  famam  quidem  Chrifti  vel  tenui  rumore  au- 
diverinr.  Interne  illi  foli  vocantur ,  qui  ad  gloriam  prxdeftinati  funt,  Roman.8. 
Z9. 30.  fine  qua  efficaci  vocatione  nemo  ad  Gli  ri  fi:  um  pervenir,  Ioan.  <3.  adeo 
nec  ad  falutem,  quia  extra  Chriftum  nulla  efl:  iàlus.  Nempeita:  Deus  ab  asterpo 
agere  decrcvit,  qui  fine  injuftitia  de  univerfis  &  fìngulis  homini^us  flatuere  fo- 
rnir, quidquidipfi  placucric  in  alterutram  partcm,'uc  docet  Apoftolus.exemplo 
figuliRom.9. 


Crcdimus  unicam  efTe  réprobatio-  Contra,  multiplices  illas  Remon- 

nem  omnium  reprqborum  Veteri ,  &  ftrantium  reprobationes  ,  ut  falfas  &: 

Npvi  Teftamenii  ^   eamque  immuta-  Dei  natura?  ac  verbo  eius  contrarias 

bikni,^__^_-  rejicimus. 


PSS    5 


JR.ationes, 


7? 


A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 


Rationes, 

Decrctum  enim ,  quod  Deus  ab  actcrno  fccit,  in  tempore  non  mutat,  non  re- 
traftac,  ur.quod  cum  infallibili  eius  Prxfcicntia &  Omnipotencia  eft  conjiin- 
tìrum  :  qnarum  illa  non  falli ,  hxc  impediri  non  poteft.  Reprobi  etiam  non 
poflunt  fieri  ele£ti ,  fcd  manenc  in  morte  zterna,  in  quam  fefe  ipfos  praccipi- 
tarunc  :  Deo,  qui  miferetur  quorum  vulc,  Roman.  9.  gratia  fua  ialvifica  cos 
non  donante. 


^ 


3* 


Caufam  cur  hos ,  non  ilIos,pcr  Euan- 
gelium  vocet  Deus,  merum  Dei  be- 
hcplacitum,  live  liberrimam  &  juftif- 
fimam  eius  voluntatem  eilc  credi- 
muSé 


Contra.non  effe  horum  idoneitatcm, 
illorum  indignitatem  in  hominibus  ipiiJ 
latentem  judicamu^. 


Nulla  enim  in  hominceft  dignitas,  ve!  idoneitas,qusr  hunc  prarillo  difcef= 
ftat  coram  Deo ,  quas  non  indatur  ab  eo  ,  qui  aufert  cor  lapideum ,  &  dar  car- 
neum  ;  nec  ulla  caro  aures  habet  adaudiendum  vocantem,  aut  oculos  ad  vi- 
dendum,  nifi  quos  ille  fecerit ,  &  aperuerit5  nulla  etiam  indignitas,&  inha» 
bitudo  eile  poteft,  quam  Deus  non  emendare  ac  tollerepoflitjUtin  eleftiseam 
rollar,  fidemfandimoniamqucingencrans:  Curnonfaciathoc  inomnibus,quod 
fecitinquibufdam?  Rcfpondec  Cnriftus,  Matth.  11.  verf.  11.15.  ^^'  EtÌAm  Pater» 
quia  pUcHÌt  tibi. 


Caufam  reprobationis  cur  quibuf- 
dsm  grariofe  ele£l:is,carteros  praeteriit 
Deus:  relidros  in  communi  exitio  in 
quodomnesfe  ipfos  pr^cipitaturi  erant, 
eandem  juftifiìmam  ac  liberrimam  Dei 
Voluntatem  eife  crcdimus. 


Centra  verbo  Dei  diifentaneutn 
effe  judicamus,  quoddicunt  Rcmon- 
flrantes  ,  reprobationem  fadara  fc- 
cundum  confiderationcm  anteceda^ 
nea:  infìdelitatis  ,  &  perfevcrantise  in 
ea  ,  five  peccatorum  tantum  aftua- 
lium ,  qu2  omittere  potuerit  homo. 


'^tioms. 


Veram  quidem  caufam  damnationis  ,  peccatum  quodiibet  ,  Cum  origina- 
le, rum  aftualia  adverfus  Legem  &  Euangelium  admiffa,  aflerimus  :  fed  cau- 
fam impcllen?em ,  five  meritoriam  decreti  reprobationis,  necprxvifam  infide- 
litarem,  nec  ulhim  aliud  peccatum  cfle,  Hocet  Apoftolus,  Roman. 9.  verf.  18. 
ubi  elcdionem  &  reprobationem  pares  facit  in  caufa  impellente  ,  quam  non 
ftatuit  in  eligendo  aut  reprobando ,  fed  in  ipfo  eligente  &  reprobante  tantum* 
&  li  peccatum  caufa  effet  reprobationis,  non  minus  lacobus,  quam  Efavus, 
imonosomnes  effemus  reprobati,  quia  omnes  peccatores  fumus, Roman. ^.  èC 
natura  fìlii  irje,  Ephef  2.  verf  3.  &fifìgulus  non  alia  ratione  ,  quam  fola  volun- 
tate  fua  motus ,  ex  una  maffa  facit  vas  unum  ad  decus ,  aliud  ad  dedccus ,  tum 
inulto  magis  Deus ,  non  ob  aliam  caufam ,  alios  elegie ,  aiios  reprobavit ,  quara 

quia 


NATIONALIS     DORDRECHTANiì.  75 

quia  voluit.^Ierem,  18.  verf  4.  Rom.  9.  vcrf.  zr.quam  camcn  vpluntatcm  Dei  non 
«Aoj/oy  ftatuimus ,  fed  rationem  hanc  ipfi  dicimus  confiate  :  ecfì  nobis  non  red- 
datur,  ac  proinde  eam  ultra  verbi  patefadi  metas  non  fcrutandam  ,  fed  adoran- 
dam  effe  ftatuimus ,  cum  -n  ìtóit  ilJiusne  Angeli  quidempercipere  qucant. 


IVDICIVM     DRE>JTANORVM> 

De  Sententia  Kemonftrantium 

Circa  ^rticulum  Vrimum 
Hagienfem, 

1. 

PRàedeflinatio,  eftartcrnuhi  Dei  decretum,  quo  Deus  homines  certos,  è  lapfd 
genere  humano  decrevic  denuo  erigere ,  reliquos  aurem  juftè  in  miferia  relin- 
quere.  Roman.  9.  iik  ii.13.  nondum  nads,  &c.  Cadunc  ergo  Antitheles  fe- 
quemes: 

I.  Deus  pr^cifa  voluntate,  neminem  in  Ad*E  lapfu  voluic  rclinquere  :  quia  (ci-  j^,  Arnolà 
licechoc  ipfum  Scriptucis,  &  Conftanti  afFcdlui,  quo  Deus  omnium  falutem,  &:  cantra  TiUn,. 
converfionem,  fé  defiderare  teftatur,  planifTime  ad verfarur.  pag.  121. 

1.   Decreta  Dei  quidam  non  f unt  alterna  :  &:  Generalia  decreta  poffunt  con-  yerji. 
Cftere,  etiamfi  fpecialia  eiufdem  decreta  nondiim  cxftanc. 

3.  Qusedam  opera  primum,&  ante  omnia  aliaà  Deo  inftituanturacdecernan-  Epifcop.  dìjil 
tur  necelFe  eft ,  antequam  de  ullo  homine  nominatim  falvando  ,  quippiam  certi  e.ibef.u^ 
apud  (e  ftatuerit.  ; 

IL 

Prxdeftinationis  partes  fimt  :  Elenio  &  Reprobatiò .  Elèdio  eft  aeterniim ,  im» 
mutabile  Dei  decretum,  quo  Deus  è  lapfo  genere  humano,pcrdiraque  mafia,  cer- 
tos quoidam  homines  ex  mero  iuo  beneplacito,  in  Chrifto,  adnominis  fui  glo- 
riam,  &  ipforum  elcdorum  falutem ,  ftatuit  erigere.  Ephef  i.  4.5.  ^.  Cadit er- 
go Antithefis  fequens: 

Eecretum  Eledionìs,noneft  decretum  tale  abfolutum,  quo  Deus  prò  fuo  be-  jh/Cf. 
ncplacito, addemonilrationem  fuxmifericordÌ2C,falutemtanqunm  finem  homi-  HfEUiUtn^ 
ni  prajcife  intendere,  eique  media  talia  fubordinare  ,  quibus  eledos  ad  iftum  fi- 
nem eificaciter ,  &  infallibiliter  perducere  voluerit .  ncque  etiam  beneplacitum, 
caufa  unica  eft,  curhuncprae  ilio,  ex  genere  humano  lapfo  ad  gloriamflmul  i£ 
gtatiam  elcgent.  • 

III. 

Huius  definitionis  fingala  membra  feparatim  dcclaranda  ,'&  detnonllranda 
erunt.  Primum  membrum  eft,  quod  eledio  fit  decretum  aeternum.  Eph.  i.  4* 
Rom.  9.  II.  Ad.  15. 18.   Gadunt  ergo  Antithefes  fequentes.- 

I.  Nemo  in  hac  vita  dici  poteft  peremptorie  eleótus.  Thef.io^ 

1.  Elenio  particularis  five  fingularis  horum  vel  illorum  fidelium,  eftahain-    ,  ^ 
completa,  non  pcremptoria,  alia  completa,  peremptoria,  &  irrevocabilis. 

}.  Dei  pr^efcientia  futurorum  contingentium,  non  eft  ad  falutem.  Epifcop.di&.À 

TDtf.io. 
IV. 

Secundum  membrum  hoc  eft,  quod  eledio  fit  decretum  Dei  immutabile: 
i.Tim.  1.19.  Rom.  9.  <J.  II.  Rom.  8.Z9.&38.  Mal;3.<J.  Matth.  i4.  verf  ^4.  Ga- 
dunt ergo  Antithefes  fequentes  : 

Ggg  4  I.  Gon- 


g^^  /K  ••  '-  A  vp^.  C^T  A  'i  =  S'Y  N  'O  D  1 ■ 

^'ii^  CjtAifiTiu'ftv  Dbiè  de  fdvancki  hoc' vcl  UIo  hothine  ;  non :e{l certuni ,ynccira<p, 

ttlùiìmìt^  -■'    - '^'^    -M-'i. .,...,   _>,.>»  .;l,  .1    >    ,,,.,1  ;.,.,!., ;,..,n      ,.    ;. 

y^^i-p^  ''^z.'^'ÉItàf^  irttò^)[)lfetav*  &  non-peretoptori^i  'poteftIncerrumpii,.at3Ue  intcCi. 

D< £/«?.        ^^^^  int1è^^'ó'i^pìh*It^,TUìltqtìe'imJotbpl€te  eIe<ai'Vere  Iquidem  eledi , ux  &:rjuftj^cAn^, 

ti,  ac  poffunt  fieri  reprobi,  atque perire,  numerufque  illorum  poteft  augeri  Sc 

minili. 

3.  DeusaIiqU(aipd^EijOfi^vp|t,;fiu^(^^i\te^y9luit.,  , 

irfiutJnj/rflnonp  /!  .  <  .     ,         ;     /  f 

Tertium  membriim  hoc  eft:  quod  Deus  in  ehgendo,  intuitus  (ìt  gènus  huma- 

num  tanquam  lapfum  in  peccata  &mortem  seternam  ,ira  ut  ele6lio  fitconfilium 

miferendi  quorum  vulr,*"éx"1m'afra  perdita.  Ronn.9.  ir.  •Eiì'enim  genus  hunianum 

è  corrupta  Adami  natura  propagat-um,  &  mafia  damnata  eft  proprie  obieftuna 

eledlionis  &:  reprobationis,  mirericordi^&  ir.x.   Rom.9.  iz.  Pfalm.  51.5.  Eph.  z. 

2.  Cor.  3.5.  Tit.  3.3.    Caduntcrgo  Anfitl^efes  fcquentes; 

Thef.i.  I.   In  eligendo  hoc  vel  ilio  individuo  prxrequiricur  conditio,  quamvis  ea  novi 

foedcris  non  llt.  Hasc  fcilicet,  vt  homo  peccator,  peccata  perlegem  agnol'cat^  de 

ijs  pceniteat,  ad  vitam  xternam  fit  dirpoiicus,humiIis,parvus,  probus,  &c.  ^      '[ 

thgfx.  .  z.  .Qiiod  Deus  quibufdam  Evan^eJium  annuntiari  curar,  quibufdam  non,  eius 

De  Re^rebat.  rei  caufìi  non  eft  jabfolutum  aliquod  decretum;  fed  aliquid  in  hominibus  latens/ 

i£  t^     ^>  prppter  quod  hi  Evangelio  funtindigni  jilli  propter  gratiofam,  &c.  '  - 

«Si*-  vvw     .1 3-  -Peccatum  Originis  noi^ eft  fumciens,  ad univerfi  generis hhmani  condem- 

-    o.v  nationem.  .     ,,    , 

^M  ;ri.vj\i':i    r  Qij^rfwnrmembrum  eft  hoc:  quod  elenio,  fit  decretum  fpeciale  de  certis  8t 
.....,va.:. ..  fìngula,ril?^s  p,crfonis,,quarum  numerusDeoeftnotus.   Rora.9.  wWaw»4/^,&:c. 

loh.  13. 18.  loh.  15. 19.  loh.  17.  9.  Caduntcrgo  Anrithefes.    ■  "' 

thef.  t.  I-  Decretum  generale  fervandi  credentes,  eft  integrum  Eleftibhià  decretum, 

nullaque  alia  pra^deftinatio  revelata,  &c. 
Thef.t.  ^^.  ^^tjus  neminemprecife  clegit  :,redafFe£i;u  &  voluntate  generali,  ex  sequp 

DeRtpeh,     pmniu{}i,(alt|temjiefideratj  omnibus  Mediatorem  dedit,&faluterhindifcrlmi- 


'111  \ 


ùQjg'ntujm  ^£.^^\tÌQn\t  n^ei-nbrum  hoc  eft  :  C>uofcunque  Deus  elcgit  è  folo  be- 
Hepjjicijo,,  ancore,  64  i;n^,fericqrdia  elegit  ;  Rom.  9.  ii.  i'^.  Ephcf.'l.  4. 11.  Quii', 
q^ipd  n^h^lpo^tuf^if,  in  riopis  pr^Vidèré,  probatum  lartl  eftThéf^  5.  NeqUe  adver- 
fir^s  j,uv^t -quod  dicirpur  ele^i  xa^  •aresV*'^'''"'  «  Rom.  8.  29.  i.  Pét.  i.i.  Qljail 
el^ftiollt  hind^tain  prgercienti'acujufquam  bonT;  in  nobi  làténtis  j,non  antèmin 
abfoluta  óOSokio,  .  Signifìcat  enim  hic  'Z!rt$'yvu<rig  nihil  aliud,  quam  f[->ecialeftT  illam 
notitiam,  de  qua  z. Tim,  2. 19.  eonjunftam  cumapprobationc  ,  favore,  &c  amore 
(^up^Pcus  ehgendosi  compJeditur.  Pfalm.  i.  6.  Quo  fenfu  magisad  voluntatem, 
quam  ad  int£lle£t,t}m  pcrtjnet;  uri  Chriftus  dicitur  prseicirus,  aTiteiadia  mandi 
ÌFundamenta.  i.  Pet.  i.  20^  qu^  OT^'j/iz&xfif  ab  eleftìone ,  &C'ah  (C^oxU  ,  ut  caufaab 
effedbdifcernitur.  Cadunt  ergo  Antithefest'  ■■■  ^. 

Tbef.V  '''  .  I,  pGus,..ex  fapientiae  fuae  prxfcripto,  abrogato  primo "fcbdete,  decrei^ic  adu 
'^      ipfo,  in  gratiamre'cipere  &fervare  rcnpifcéhrcs,&:c'.'  '    '  ^       ■    ■'• 

Thjif.3,:^-  2.  Elctìio  f^;guIapurn.perfonàrum  fafta  eft  ex  cdrifìderatiòné  pr^eviia^antc- 
\\ ,  ,A^    cedente  illarum  fide,  fideìobèdieritin  &  rcfipifcenrip,&c.    '      '         ■       >  ' 

thef.;.'  ,  j.   Decretum  hoc  cled:ionis,non  eft  decretum  tale  abfolutum,&c. 

'  Séxtura'  tncrnbi'iim-  definiti^his  eft,  de  fundamjcnto  eledionis.:  quod  eft  Chri- 

ftus,nonqua  Deus,  ncque  qua  homo,  fedquatenus  eft  ^i«f^/)«{7(^,' caputa  Me- 

:    '  ducor 


NATIONALIS      D  ORDRECHTAN  ^.  «i 

diator  nofter  :eternus ,  per  quem  fervamur  :  quippe,  qui  nobis  ilio  merito  conci- 
liac  Dei  gratiam  ,  &  fuo  Spiritu  fìdem  in  nobis  eliicic  :  Epliefl".  i.  4.  j.  6.  Cadunc 
Antithefès  fequences  : 

1.  Chril^us  non  eft  fundamentuin  {ìmplicicer ,  fed  qua  fide  apprehenfus  :  acce-  tk/7« 
dente  infliper  ad  fidem ,  obedienna  8c  piccate  velinchoata,  &:  aliquandiu  conti- 
nuata, vel  confiimmara,  continuata  Scadfinem  vit^eperduótajproutaliquis  com- 
plete vel  incomplete  eligitur. 

2.  Sandi  Veteris  Teicamenti,  imo  Ethnici  fèrvantur  fine  fide  in  cognitione 
Chriftì,  &c. 

IX. 

Septimum  &  ultimum  definitionis  membrum,e"ft  de  caufa  finali  :  quod  finis 
•cledionis  lìt  gloria  Dei ,  &  fàlus  elettorum.  Rom.  9. 23.  Cadunt  ergo  impije  An- 
tithefès : 

1.  Si  eledio  eft  abfoluta;  Deus  eft  injnftus,immirericors,  Tyrannus. 

2.  Si  eleétio  abfoluta  doceatur,  homines  ad  inanem  fiduciam ,  carnifque  fecuri- 
tatem,  à  ftudio  bonorum  operum  avocabuntur, 

X. 

Finem altcrilm  diximus  efTe  falutem  cleiSfcor.um :  quippe  quos  Deus  elegit,  i.  ad 
Granam.  2.  ad  Gloriam.  Rom.  8.  19.  &:c. 

Grafia , qua  per  eledioncm,  in  lefu  Chriflo  fruimur,  eft  donorum  fjpiritualium, 

1.  Collario,  2.  Confèrvatio. 

Conferuntur  eledis  fine' ipfbrum  viribus  aut  cooperatione  ;  i.  Vocatio  efEcax  : 

2.  luftifìcario :    3.  Sandifìcaiió.  Rom.  8.verf^29, 

Ad  vocacioncm  iftam  eihcacem  quod  attlnet;  fit  prsedieatione  Evangeli)  &  Ver- 
bi Dei  intus  in  corde  per  Spiritum  Sandtum,  Rom.  8. 50.  Ioli.  6.  37.  Èrgo  seterna; 
cledionis  arbitrio  fit,  quod  bis  Evangelium  praedicatur ,  illis  non  ,apudhos  locum 
invenic,  apud  illos  non.    Ergo  cadunt  Antithefès  fèquentcs  : 

1.  Q^od  Deus  quibufdam  Evangelium  annunciati  curar,  quiburdamnon,ejus  Thef.2. 
rei,&C.  DeReprok 

2.  Eledio  e(k  &:  illorum  incredulorum ,  quibus  Evangelium  non  eft  annuncia-  Thef.is. 
tum,  quiquc  gratia  communiori  corriguntur,  &:c. 

XL 

E  vocatione  ifta  exonturfides  falvifica,  ex  operatione  Spiritus  Sandi,  fine  no- 
ftta  cooperatione.  Ad.  15.  Ioli;  6.  29. 61:36.  loh.  io.  26.  Ephef!  2.  8.  Cadunt  ergo 
Antithefès  fèquentes  : 

1.  Chriftus  eft  fundamentum  falutis ,  &:  eleóbionis ,  &:c.  non  fimpliciter ,  fed  qua  Thef.;^ 
fide  apprehenfus,  accedente  infiiper  ad  fidem,  &c. 

2.  Fides  non  eft  novi  foederis  promiflum  ,  nec  datur  ex  elezione  ad  gloriam,  Thefg. 
fed  alia  quadam  Dei  voluntate. 

3.  Fides  Jnon  confideratur  tanquam  promiffio  novi  fcederis ,  fed  ut  conditio,  &:  j^i/co^ja^; 
àclio  à  nobis  prasftita. 

4.  Eledio  fingularum  perfbnarum  eft  fada,  ex  confiderata  Bc  pfcevifà  antece-  xJ^w:^. 
dente  illarum  fide,  fidei  obedientia,  &  refìpifceiitia,  tanquam  conditione  novi  fce- 
deriSjà  Deo  poftulata,  &  ab  homine  ehgendo  libere  prxftita,  &;c. 

5.  Eleòtio  éft  &c  illorum  incredulorum ,  quibus  Evangeliumnon  eft  annuncia- r/«//x.] 
tum:  &c.  qui  fidem  aliquam  in  Deum ,  fine  Chrifti  &  meriti  eius  noticia,  con- 
cipiunt. 

XII. 

ScQundo  diximus ,  quod  eledis  conferatur  iuftificatio,«qua  credentes  iufti  co- 
ram  Deo,  per  obcdientiam  Chrifti  acceptantur:  ita  utipfis  peccata  remittat,  &t 
iuftitiam  Chnfti  imputet  -,  Roman.  8. 25.  &:c.  2.  Corinth.  5. 21.  Rom.  5. 17. 18.  ip. 

I.  Petri 


8i  ÀCTASYNODI 

I.  Pet.  1.  z.  Rom.  4.  &,  Pfàlm. 32.  Cui  juftificationi  annexa  eft  adoptio  ;  Ephef  li 

5.   Cadimi: ergo  Antithcies: 
rhtf.2.  I-   VniFormia  &:  conformia  funt  clcftionis5^:jiiftificationis  decreta:  utjuftifi- 

catio  alia  iimilicer  lìt  incompieta,  non  peremptoria  ,  revocabilis  :  alia  completa, 

peremproria,  irrevocabilis, 
rt.<tf,  2..   In  dipendo  hoc  pirx  ilio  ad  iìdcm,pra:requiritur  etiam  conditio,  quamvis  ea 

novi  fa'deris  non  fitjisec  fcilicet,ut  homo  peccator  peccata  per  legeni  agnofcat,de 

iis  pceniteat, ad  Vitam  arternam  fit  difporicus, humilis,parvus,  probtis  denique. 

3.  Condiciones  novi  fcederis  fitx  iijnt  m  pcehitentia,  obedientia  ,  obiervatione 
prxceprorumEvangelicorum&lìde,  non  confidcrata  ranquam  inftrumento,  quo 
apprehendimus  promiiTionem  remilìbrum  peccatorum,proptcr  fànguincm  ChrilUi 

4.  Cadunt  etiam  iuxta  hanc  Theiìm,  Antithefcs  Thclì  pra^cedcnti  {ubicata:. 

XIÌL 

Tertio  diximus  quod  eìefti  fandificentur  :  Rom.  8.  Spiritus  enim  Tanftus ,  divi- 
na qiiadam  &c  liipernaturali  ratione,  cameni  mordficat,vivificarque  ad  relìpifcen- 
riam,  obedientiam,  &c.  qux  degnino  diverià  continet  membra  feoriìm  probanda. 
Primum  eil,  quod  base  rcgcneratio  &:fàn£Vihìcatio  pcrtineat  ad  Iblos  eledos,  tan- 
quamfradus  eledionis.  ^om.8.  Eph.  I.  Cadic  ergo  Antichefìs. 
thef.2.  LJeus  omnium  fidem  &c  conuerlionem  delìderac,oroniuniqiic  fàlutein  intendit, 

VeRecrob.  omnibus  illam  oftert,  omnibus  pa-nitentiam  &:  iìdem  mandat,  mediaquc  ad  ea  ne- 
ceflaria&  iliificientia  admiìiiftrat,  ita  ut  omnibus  ad  iàlutem  prodeil'e  poflint,  &C 
revera  prolinr,nilì  ipil  fibi  eain  exitium,  eorundem  abulù  vertant. 

Secundum  mcmbrum  eft,  quod  operatio  hxc  SpiritUs  Sandi  ,  rcfiftibilitate  no- 
ftra  nunquam  impediatur.  Phil.  i.  13.  Eph.  1.18.  19.  Eph.  2. 5.  Cadit  ergo  Anuti- 
tlicfìs  pra.'cedens,  &:  lequentes  : 

1.  Deus  piui-es  convèrrere  intendit,  quaftì  convertit. 

2.  Quìedam  prxparatio  converlìonisin  nobis  eft,  &£C. 

Terrium  membrum  eft  ,  quod  pcenitentia  &c  obedientia  lìnt  gratuitus  fruótus 
cleòtionis ,  à  SpiritU  Sando  produdus.  lerem.  3 1,  veri!  1,8. 19.  &:  veri!  33.  &  2..  36. 27. 
2.8.  Eph.  I.    Cadunt  ergo  Antithcies: 

Thef,h      '         j_  Deusdecrevit  ingratiam  recipere  reiìpircentes,  &:c. 

Thef.^.  2..  Fides,  ObedientixEvangelica^totuscurruSjPerfeverantia,Vocatio,Iuftifica- 

£io,  Sandifìcatio,  &:c.  non  lime  frutlus  elcdionis. 

XIV. 

Porro  hxc  fidcsvjuftificatio  &:  fandiiicatio,  non  tantum  à  Spiritu  Sandtó  gene- 
ràntur,  fed  etiam  l'emcl  generata  ad  finem  vitx  conlcrvantur  :  ira  utfrudus  ele- 
dioms  lit  Perfeverantia.  Icrem.  $z.  z8.  2.9.  30.  Elài.  59.  zi.  loh.  14. 16.  Phil.  r.  6. 
&iàluns  Certinido,  Roman, 8.29. 30. 31.  z.  Corinth.  i.  z.zi.  Cadunt  ergo  Anti- 
tlieies  iequentes: 

I.  Anrithefis  qux  proxime  precefTit;  nimirum  Thcfìs  4. 

._,  r  g  i.  Nemo  in  ha*c  vita  dici  poteft  percmtorie  eleftus ,  fed  ille  demum  percmpta- 

rie  cligitur ,  qui  moritur  &:  mortuus  eft.in  fide  &;  obedientia ,  ideoque  nec  fcnfus 
huius  eIe(5Vionis  certus,  nec  frutStus  uUus  eft  m  hac  vita. 

rhcf.i.  3.  Nulla  ccrticudù  fàlutis,niiì  in  decreto  làlvandi  credentes. 

XV. 

Pr.rter  hanc  certitudinem  falutis,  (uni  &  alij  fruftus  ex  elezione  5  eiufque  donis 
commemoratis  manantes,  nimirum  5  humiiiationoftri;  i.  Cor. i.  30. 31.  i.Cor,  4.7. 
Amor  Dei  &  Spontanea  obedientia ,  Eph.r.4.  ^^h..  2..  Conditi  in  Chrtfro  ad  boHA 
opera,  &c.  Cadunt  ergo  Antithefès  fcquentes  : 

r.  Gratiofà  &  Evangelica  dignitas  Deum  ad  ckdionis  premium,  huic  prxalijs 
dcftinandum,movit. 

i.  ■  Eicòtio  abfoluta  facit  homines  falvos^  &c. 

XVI.  Diftum 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  8^ 

XVI. 

Diftnm  de  elezione  ad  Gratiàm  :  fequicùr  elenio  ad  Gloriarn .  Ha:c  enim 
duplex  cleftio,  in  Dei  Decreto  minqiiam  fepnratur,  Rom.  8.  29.  icaiir  illam  fèm- 
per  ifca  randcm  feqnatiir  :  habeatquc  fiiiim  inirium  ftarim  pofl  mortem  :  nam 
wnc  anima  noftra  ferrar  in  lìnuni  Abrah;Yjpercipicqucgaiidia  ineffnbiliaiLuc.i^. 
Ad-, 7.  60.  Lue.  23.  42.  Apoc.  14. 13.  Phil.  I.  23.  2.  Cor.  12.  2.3.  4.  Cadir  ergo  ab- 
bminanda  Epifcopij  Anritlicds: 

Siiperftitem  ramen  nianere,  cum  dicimus,non  audcmus  confidenrer  afTerere,  r^j/?.;»  coK 
■quod  extra  (e  quippiam  agat, rcntiar,antpercipiar  fpiritus  corpore  exntiis,etiam-  le^.di^.^3, 
(1  non  improbabilcm  eorum  (cncenciam  elle  credamus,  qui  ftatuu'nt  eum  in  fé  tbff7> 
ipfuiT)  converfum  rpecularr&:  inrclligere  pofFe  ea  qux  antea  percepir,  ac  proinde 
neunquam  dormire:  ad  ea  vero  ,  q\\x  extra  lunt  indigere  organo  jitque  inftru- 
mcnro  corporis. 

De  Rsprohatione. 

XVII. 

Reprobatio  eft  Decretum  Dei  arternum  &:  immutabile  :  quo  Deus  è  lapfo  ge- 
nere humano,  cerros  quofdam  homincs  in  fuo  lapiu  &  perdicione  ,  ad  nominisfui 
gloriam,  &  fhlucem  eleftorum/cx  bcncplacitc»  Tuo,  lufte  ft.uuit  relinquere.  Inhac 
dcfìnitione  membra  imgula  Icordm  probanda  lunt. 

1.  Reprobatio  eftDccrerum  arternum  ;  Pvom.  9,  ó'.  11.  Ador.  15. 18.  Ergocadic 
Antithclis:  Deus  futura  inf.illibiliter  non  novit.  itern  nemo  peremptorie  repro- 
batusinvita, 

2.  Reprobatio  efì:  Decrctum  immutabile;  Mal.  3.  6.  quia  antea  probatum  fuic 
eledionem  effe  immutabilcm,  quippe  qua:  mutabilitas  pugnarct  cum  Dei  Volun- 
tate  òi.  Sapientia.  Cadunt  ergo  A.ntithefes,  fubjedx  thefi  quinta,  &  haecfc- 
quens: 

Reprobatio  alia  cfl:  indefinita,  alia  definita  &c  fmgularis,  &  hxc  rurfus  alia  in-  Thefs'. 
completa  nec  pcremptona:  poiruntque  incomplete  reprobati  fieri  eledi,  ac  ferva-  DeRefrok^ 
rijnumerufquc  illorum  poteft  augeri  Sc  minui. 

3.  Quod  Deus  in  prajdcftinationc,  adeoque  inRcprobatione  fua.gcnus  huma» 
num  tanquam  lapfumi  in  mileriam  fit  intuitus,  ea  de  re  fuperius, thefi  5.  adum  eft- 

XVIII; 

Qiiartum  mcmbrum  definitionis  eft  quod  Dei  Decretum  reprobandi,non.{ìt 
generale  rsntum  ,  fed  velcum  primis  fpcciale  ,  de  certis  &:  fingularibusperfonis: 
quarum  numerus  Deo  notus  eft,  Rom.  9.    Cadit  ergo  Antithells  pra^cedens.  Re-  Tjjif» 
probatioalia,&c.  De  Reprehì 

Hicquasdam  de  infantibus  (fuh  quibus  &  adultos  mente  ab  exordio  vitae  alie- 
natos  comprehendimus)  dicendafunt,  de  ijs  nimirum  in£intibus,  qui  moriuncur 
in  infantia. 

I.  Infantes  infidelium  morientes  in  infantia,  reprobatos  effe  ftatuimus,  LCor» 
7.  Rem.  II.    Ergo  cadit  Antithefis. 

1.  Ethnici  fervabuntur  bono  rationis  Lumine  utentes. 

2.  Nemo  ob  Peecatum  Originale  condemnatur. 

XIX. 

Ataliter  fefe  reS  habet,cum  infantibus  fidelium,  morientib.us  in  infantia:  de 
quibus  duo  aflerimus. 

I.  Infantes  fidelium,  ut  ut  in  infantia  moriantur, iurte  tamen  à  Deo  reprobane 
&infuamiferia,  relinquipoffint,  fi  Deus  fiioiure  vellet  uri.  probancne?  extanc 

Thei: 


84  ACTASYNODI 

ThcC.^.  quippe  qui  rotum  genus  hum;?num  potiiiffet  in  lapfu  relinqucrc,  fi  ita 

vifum  fuiilcc,  Rom.  9. 

1.  Interim  parcntcs  fidcles.dc  infantulorum  talium  fallite  certam  fpem  poflunc 
Goncipcre:non  cnim  in  Scriprura  Icgitiir  tales  fuiil'e  unquam  reprobar os  :  cen- 
tra vero  de  bono  Dei  erga  talcs  aftcdu  teftatur  eadem  Scriptura  :  Gcnef.ij.-/. 
Matth.  15).  14.  Ad.  i.  y^.  ex  his ,  qua:  hac  de  re  dida  funt ,  apparct  falfitas  Ancithe- 
feos  fequentis: 

Intantes, ncque  funt  reprobati,  ncque  elcdi. 

XX. 

Sextum  definitionis  membrutn,  hpc  eft:  RèprobatioeflvìroloDei  beneplacito, 
bònaq;  &:  libera  voluntate.  Matth.  11. 2.5.16.  Lue  io. 2.1.  quidquid  Deus  vult,  bene 
vulc:  quidquid  ei  placitum  eft  ,  bene  placitum  cfl:.  Rom.  9. 18.  (juew z'tilt nidurat ^ 
idcft,  non  miferetur  .  Porro  hoc  quod  dicimus  de  abfokua  Voluntate, id  efl  in- 
tell!gendum,non  tantum  de  reprobatione  à  Gratia,fcd  etiam  à  Gloria.  In  illa  qui- 
denl  agit  tantum  fecundum  ius  abfolutum;  ut  teftatur  Paulus.  Rom.  p.  ad  verf.  it. 
ufque  :  at  in  irta,  agitpartim  exiure  abfoluto,  partim  ordinato:  Rom.  9.  it.  &cc. 
unde  apparet,  quod  utrumque  rede  dicatur;  i.  Reprobationem  efl'e  abfolutam. 
z.  in  ea  Deum  aliquem  rcfpcdum  habuifle  ad  peccata  &  pravitatem  reptobo- 
rum:  neutiquam  tamen,  eo  modo, quo  Remonftranres  volunt.  Cadunt  igitur  eo- 
rum  Antithcfès: 

"jlhef.t.  I.   Deus  nc  nincm  prxcife  ex  Tuo  beneplacito  ad  demonfìrrationem  iuftitiaefua:, 

DeReprok  pptcftatis,  6c  Dominij  abfolutijdecrevit  in  lapfu  Adae  ac  miferia  relinqucre ,  &  in 
eligendo  ad  viram  irternam  prceterire,  &c. 

Thef4.  ,    2.  Reprobatio  fadaeft  fecundum  confiderationesantccedanesinfidelitatis. 

De  Rcprob. 

XXI. 

Septimum  &  ultimum  definitionis  membrum  eft,de  fine  reprobationis:  prima- 
rius  eius  finis  efl:  Gloria  Dei,  qux  apparct  ex  liberrimo  agcndi  iure  &:poteftatc,fà- 
pientia,  iuftitia,  &c.  Rom.  9. 17.  &  verf  Z2.  Proverb.  lé.  4.  Imo  harcreprobatio 
facitàd  commendandam  mift-ricordiam  fiiam  ergaeledos  5  Cadit  ergo  Antithe- 
fis  proxime  antecedcns  :  &  qux  fequitur  : 

•  SI  Déhkfine  peccairopraecedaneo  reprobavi!;  efi:  iniuftus,  crudelis,  Src. 
■  i.*  Scxundarius  reprobationis  finis  eil ,  falus  cledorum  :  quia  i.  confideratione 
reprobationis  aliorum,  excitantur  ad  metum  &revcrentiam  potentine  Dei,  quac 
in  reprobatis  dcmonftratur.  2.  admirationegracix  indebita%  cxcitantur  ad  arden- 
tem  Dei  amorem.  3.  Per  reproborum  impiorum  illatas  injurias ,  tribulationes  &C 
pérfccutioneSjpaterne  tanquam  Dei  virga  caftiganturjEf  10.5.  qui  omnia  novit  ad 
falutem  ipforum  convertere.  Rom.  8.  2.8.  Cadit  ergo  Antichefis: 
•l-\  ■■  Dodrina  Reprobationis  tacit  ad  dclperanonem  &:  carnis  fecuritatem .  Obftac 
•^vi^i.'i  .  .  ftudio  honorum  operum. 

Hafce  Thefes,  tanquam  è  puro  Ifraelis  fonte  hauftas,  tota  mente  &  corde 
approbamus  &  amplexanuir;  eafquc  cuin  xdificatione  Eccleiì^e  Chrifti  pu- 
blice  proponi  pofle,  perfuafiffimum  habemus.  Contra  vero  Antithefes  Re- 
monftrantuuiì,  hilce  thefibus  oppofitas,  tanquam  fallàs  ,  Verbo  Dei  contra- 
rias.ex  humani  cerebri  figmcnris  profedas,hlafphemis  fundamentis  innixas, 
&  multis  alijs  erroribus ,  (  brevitatis  grana  in  hoc  fcripro  non  commemora- 
tis,J  individuo  nexu  coniundas,  Socinumqueolentes,  in  rotum  rei)cimus, 
ealquc  in  Ecclelijs  Belgicis  fine  magno  fana:  dodrinse  detrimento  &:  labe- 
fadatione,  non  polle  tolerari  arbitramur. 


IVDI- 


NATI  ON  ALI  S    D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ^.  ^ 

I  V  D  I  C  I V  M 

Deputatorum  Synodi  Gallo-Belgica:;  ;;:' r^!-' 

De  Primo  Remonftranciuhi  Aidculo,  .  ,_ 

:m{fhS:i'VE     de 

DEGRETO     PR-^DESTINATIONIS, 


Sententia  Kemonfira}2tium. 

i 

IN  Prxdcflrinationis  definitione  q'ia- 
1 


Se'ntentia  Orthodoxa. 


'S'Al 


■  tuor  diflinfta  funt ,  ex  ordine  conlc- 
quenya  decreta.     Epift.  ad  "Wal.  pàg. 


DEcretum  Eledionis ,   fuis  auidem 


membris  diftindum  ,  numero  ta- 
men  unicum  eft  ;  compledens  totum 
or  din  em  grada' 4Si  gloria:  adeoqueipfàs 
perlbnas  lingulares,  quas  Dee  yifum  fuit 
eligcre.   Ephef  i.  4. 5.  <?.  7. 8.  9.  ,1.  Thefl".  2.  13.  14. 

Proinde  varia  illa  decretorum  genera,  &c  ordinem,  quemRemonftrantesinDe^ 
cretis  divinis  ponunt ,  non  agnofcimus  ;  ut  qua:  humanis  tantum  imaginationibus, 
non  ccrtisScriptuira;  teftimonijs  innitantur. 

_  Nobis  quidcm  fktiseft,  quo  ordine,  modo,  &:  tempore  Deus  confilium  f-aum  per- 
JEcere  voluerit,  ab  executione  prasfertim  colligere.  Sedquje in  mente  divina  aiite- 
c.eflerint,  qux  fiibfcqunta  fint>  periculofum  judicamus  extra  Scrìpturam  corifcquén- 
tijs  humanis  definire. 


...i.  ui-ll. 


n  :ùi^r 


-.  .—  ni;-  ' 
Deum  velie  perfèverantcs  in  fide  Ter-  Deum  velie  perfeyeranres  in  fidefèr- 
varc;  iramvero  fiiper  incr^dulis  &  im-  vare,  eft  quidem  concio  Euangelica>&: 
pcenitcntibus  velie  relinquerc;eiì:  totum  Thefìs  mnveriàlis  ,  quam  quiique  i^bi 
&  mtegrum  Decretum  Pra:deftinatio-  dcbcc  applicare  :  fed  non  eft  totum  & 
nis.  integrum  Decretum  Prxdeftinationis, 

quod,  prxter  alia,  criam  fingularcf  }.er- 
fbnas  includit.  Ephel.'i.  4.  <;:  a.  ThefC 
2.13.  lohan.  13. 18.  Et  15. 16.  Et  17.2.1^. 


III. 

Ele£tio  ad Talutem ,  alia  cft  percmto- 
ria,  completa,  irrevocabilis  :  alia  non 
percmtoria,  incompleta,  revocabilis. 


III. 

Elcdio  ad  falurem  unica  tantum  eft, 
4  eaque  certa  &  immutabilis ,  i;  à  qua 
vere  credentes  dimovcri  non  poiiunt: 
e  non  variabilis,  vcl  ab  hominis  aftione 
fiifpenfà,  (ed  firma,  &z  quae.  loia  Dei.gra-, 
tuita  <^^oKtoi,  d  in  Chrillo  nititur. 


tfRom.  8. 30. 33:  Ephefli.4. 
^Mal.  3.  (J.  Rom.9.^.  Et  II.  29, 
f  Iohan.(?.37.   Et  io.  27.  28. 
</  Ephef.  i.^.  Rom,  9. 11.  2.Tini.  i.  9, 


Hhh 


Eleaio 


ACTA      SYNODI 


IV. 

Eleitio  peremtoria  cfl:  eorum  de- 
dendum, qui  totam  coniummatam  fi- 
dei  obedientiam'  praeftiterunt ,  curfuni 
abfolverunt,  &  ad  finem  ufque  pcrfcve- 
rarunt. 


IV. 

Ele£ti  peremptorie  funt  omnes  vere 
credentes,  quos  Deusgraciole  &  effìca- 
citer  vocavir,  juftificavit,&  per  Spiri tum 
{'uutn  in  diem  redemtionis  obiìgnavit, 
quofque  Icduci  non  pcrmitdc.  a  Linde 
edamnum  viventes  &  anteperadtumvi- 
tse  curilim  abfolute  &:  limpliciter  Ele£ti 
vocantur.  a  Rom.  8. 30.  2.  Thefl'.  z.  13. 
i4.^EpheC  4. 30.  Mactii.  24.  xìf. 

^Luc.18.  7.  Ephel!  I.  4.  C0I.3.IZ.  2. 
Tim.  z.  IO. 


V, 


V. 


Elc£torum  numerus  augcri  &  minai 
poteft. 


Cum  Elc^lio  ad  falutem  certa  fit  & 

invariabilis,  fequitur,  ex  eledo  néminetii 

fieri  polTe  reprobum,  nec  ex  reprobo  ele- 

QiurrL.     a,  Àc  proinde -certum  efle  Ele- 

ilorum  numcrum,  Dee  notum,  qui  nec  augeri,  nec  minui  poteft.     Unde  edam  d« 

cerdtudine  Eledorum  fads  conftat. 

A  2.  Tim.  i.  19.  Et  4. 18.  Iohan.<?.37.  Et  io.  27.28.  Rem.  8.35.  "^ 


VE 


VI, 


Senfus ,  ele£tionis  ad  fàlutem  &  per-  Fideles  in  hac  vita  de  alterno  Dei  amo- 
cmtorix,  nullus  eft,nec  frudus  ad  fàlu-  re ,  fuique  elezione,  &:  de  vita  xtema, 
tcm...  «  ex  fide  fideique  frud:ibus,atque  inter- 

no  Spiritus  Sandi  teftimonio  certi  funt. 
b  Et  ex  huius  rei  fcientia  atque  7r'?^)jpo(pa~ 
fio,  tum  in  vita ,  tum  in  morte>folidam  &  immotam  confolationem  animo  perci- 
piunr.  f 

a  Gal.  2. 20.  Rom.  8. 33.   i.  Pct.  ^.  i. 

h  2. Tim.  1, 12.   z. Pet.  t.  Io.  Rom.  8.  i6.  Ephef!  4, 30.  2.  Cor.  i.  22. 

f  lob.  19. 25.  2(j.    2. Tim. 1. 12.  &:  4.18.  Rom.8. 28.33. 


VIE 

Eledio  fingularium  perfonarum  eft 
peremtoria,ex  coniìderatione  &  prxfci- 
cntia  fidei  in  lefum  Chriftum  &  perfeve- 
rantia:  fidei  :  non  autem  citra  conlìde- 
rationem  fidei  &  perfeverantia:  in  vera 
fide ,  tanquam  conditionis  m  eligendo 
prxrequifitae. 

Ideo ,  quod  alij  cfficaciter  vocantur, 
iuftificantutjinfide  perfèverant,  glorifi- 
cantur  jcaufa  non  eft,quod  abfolute  ad  vi- 
tam  aeternam  funt  eledi. 

h  Rom. 8. 30.  Eph.i.8.9.  2.Ther.z.  14. 
Porro  EledionesDei  gratiofe,nec  ex  vi  ipfius  vo  cis,nec  ex  ufii  Scripturac,quidquam 
in  eligendo  prc^requirunt;  fèd  à  fola  Dei  gratuita  bcnevolenda  iìuun  t.  a  Acque  hoc  eo 
magis  in  cledione  ad  fàlutem  valct,  quia  ipfa  fides  donum  Dei  eft,  h  &c  gradof se  voca- 
donis  efFedum,  quam  non  antecedere  ipfàmElcdionemjfedconfequi  ex  Scriptura 
conflar. 

4  1.  Par. 


VII. 

Caufci  eledionis  fingularium  perfona- 
rum eft  fola  mifericordia ,  &  amor,atque 
é0^oK<a  voluntatis  Dei ,  gratiaque,  qua 
nos  fibi  acceptos  facete  voluit  in  dile- 
do Filio  fuo.  Unde  etiam  Eledio  gratia; 
vocaturj  a  eoque  nomine  abfolutum  de- 
cretuni  dici  potefl,  quod  ipfiim  tamen 
line  medijsperficereDeusnunquam  vo« 
luit.  b 

a  Rom.  9. 16.  Ephef  i.  5. 11.  z.  ThefH 
2. ij.  Rom. II. 5. 


NATIONALIS    t)ORDRÈCHTAN^,  87 

à  i.Par.  z8,4.5.(?.  Deuc.iS.  5.  Gal.i.  ij.  Ad.  9.1/.  Deut.7. 7.  Etc).  4.5.<5^.  7.  Rom 
11.5. 

^Phil.r.24. 

r  Eph.  I.  4. 8.9. 13. 18.19.  2.The/r.  2. 13. 14.   2.  Tim.  i.  9.  io. 

Hincfcquiturnecfidci"n,nccfìdei  pcrfcverantiam,neefànclitatem  prxrequifiram 
effe  conditioncmin  eligendo,  fcdfruitum  pocius  &  conlèquensa^ternx  elcdtionis.  à, 

a  Act.  13.  48.  Eph.  1. 4.  1.  Thcff.  z.  13. 
'     Quod  ergo  Deus  Pater  leiii  Chrifti  aiiquos  feleótos  ex  corrupto  genere  hufnano 
efficaciter vocet, gratis  juftiiicet,  donoperfèvcrantia^ornet,  tandcmque  gloriftcet; 
Toliiis  dO^otticc^  &  mifèricordia:  Dei  circa  perfònas  fìngulares  dì  beneheium  a  non  ti- 
nien  fine  medijs  fàpienter &:  gratiofepcrfiGiendumi 

a  Rom.  9. 18.  Eph.  i.  5.   2.  Tini.  i.  9. 

DE     REPROBATI  O^E. 


l 

iveprobatio ,  prout  Elediohi  aa  falu- 
tem  opponitur,  eft  Decretum  Dei  aeter- 
num,quo  ftatuitex  genere  humanolapfò 
non  eligerc ,  fed  iti  ruina  &  perditione^ 
in  quam  Te  homines  prajcipitarunt ,  re- 
linquereomnes  iilos,  quos  &  quia  fìc ipfivifum  fuit;  ^  juftiffimo  tamenjudicio  pro- 
pter  peccata  &  incredulitatem  indurandos  &  damnandos,  h  ad  demonflrationem 
p  otetitia:  &iufliti2e  Dei.  f 


Reprobatio  fada  eft/ccunduin  con/i- 
dérationeniantecedanese  infìdclititis  & 
pcrfeverantia:  in  ea. 


Il 


tt. 


Reprobatio  alia  eft  definita ,  alia  inde- 
finita: alia  completa,  peremtoria;  alia  in- 
conipleta,non  peremtoria. 


Atque  bine  patet  Reprobationis  De- 
cretum non  effe  multiplex;  i'cd  unicum, 
idcmque  immutabile. 


liL 


III. 


Quod alij inlapfu  deferantiir,  aut non 
efficaciter  vocentur,  indurentur  ,  dam- 
nentut;  caufà  non  eft  quod  à  lalute  eter- 
na abiòlute  iint  reprobati. 


Nemo  à  gloria  &  faltite  seternd  rejé- 
(fbiis  eft,  autadpcenam  &c  damnationerti 
ordinatus,  nifi  propter  peccata  :  adco  j 
utquicunque  pereunts  propria  Tua  culpa 
pcreant.  Itaque  mera  eft  calumnia  & 
depravatio  noftrac  doótrina:;  quando  fin- 
gitur  nos  docere  ,  Deum  fine  rerpedu 
peccati ,  nudo  &  abfoluto  decreto ,  aii- 
quos ad  dàmnationem  ordinaffe. 


Hhl 


1  1 


ProfciTo- 


88  ACTASYNODI 

ProfelTorum  Belgicorum 
IVDICIVM. 

De  Secundo  Remonftrantium  Aiticulo: 

N    E    M    P    E, 

Vtrum  Chrijiuspro  ommhtis  O'Jtngulù  hominibtis  fìt  mortum, 

I.  T^  Atemur ,  meritum  &  valorcm  mortis  &  fatisfactionis  Chrifti ,  tantum,  tan- 

-T  tiquepretij  cfle,  tum  proptereiusperfcdioncm  tumpropterperfona:ipfìus 

infinitam  dignitatcm  a  ut  non  tantum  fufficiat  ad  omnia  hominum peccata,  ctiam 

maxima, ^  expianda,  fbd  etiam  ad  omnes  Adami  pofteros,  quamvis  multo  pluies 

eflent,  fervandos  modo  id vera  dàc  amplefterentur.  e. 

2.  AéÌ.2.o.z%.  Deus  Ecclejtam  acquijivit proprio fuofangttine^. 

Heb.  9. 14.  ^luantomagisfanguls  Chrifti,qiii  per  Spiritum  xternum  fé  ipfum  obtu- 
lit  inculpatum  'DcOipurgahitconfcientiamnoìiram  ab  openhin  mortuisì 

I.  Vet.  1. 18.  Scientes  quodnon  corruptilibtis  rebus  auro  ó"  argento  liberati  eliis-,  a.  vana 
converfatione  veBra,  apatribwnjobk  tradita-,  fed  pretiofb  fanguine ,  tanquam  agni  in- 
culpati  &  immaculati,  nempe  Chrifti. 

b  I .  loh.  I.  7.  Sanguis  ChrisHpnrgat  nos  ab  omni peccato. 

e  loh.  3.  \6.  Ita  Deus  dilexit  mundum ,  ut  filittmfmm  unigenìtum  dederit.  Ut  omnis 
qui  credit  in  ipfum,  non  pereattfed  habeat-vitam  xternam. 

Rom.  3.  2i.  lusiitia  Bei  revelata  ejl  in  omnes  &  fuper  omnes  qui  credunt.  7{on  enim 
ejl  diFiin£}io,  ó'c. 

I.  Cor.  (J.. II.  Et  Ime  quidem  fuistls  (nempe  idoloUtrd-,  adulteri,  fures,  nv ari) [ed  loti 
€His-,fedfan£ìificati  eJlls,fedjuFlificati  ejlls  in  nomine  lefu  Chrijli,dr  per  Spiritum  Dei  n offri. 

1.  Non  cfi  etiam  dubitandum,  quin  ha^c  fucritDei  Patris,Filiumfuumtradentis, 
&  Chrifti  fé  ipfum  ofFcrentis,  intentio;  ut  tale  ac  tantum  Xvrpov  perfolvcret.  Nara 
quidquid  Cliriftus  per  mortem  fiiam  cgit,  hoc  ex  intentione  Patris  &c  fua  egit.  a 

a  Non  quisro  voluntatem  meam,fid  voluntatem  Patris  qui  mifit  me^,  loh.  5. 50. 

Sicutprxcepitmihi  Pater,  ita  facio,  lohan.  14.51. 

3.  Nec  hoc  ab  Orthodoxis  lìegatum  eft,  quin  populo  Chriftiano  &  quibufcunque 
Euangelium  prsedicatur,  AwT|Oov  illud  Chrifti,  tanquam  tale  indifcriminatim  (\x.  an- 
nunciandum,  &  in  nomine  Clirifti  offerendum,idque  ferio  &;  ex  conftlio  patr-is,^  re- 
lidlis  interim  Deo  occultis  fliis  judicijs,  gratiam  liane  diipeniànti,  &:quoufque  ac 
quibufcunque  vult,  applicanti  b. 

a  y^^.  13.38.39.  2\(gr«w/^z>«r7?/'i/^^//,w>/yr/?/rw,f'Iuda2Ìsloquitur maxima  ex  parte 
poftca  incrcdulis)  quodperhunc,  (nempe  Chriftumj  vobls  annunciatur remi ffìo peccato- 
rum  crab  omnibus  a  quibus  non  potuijlis  iujìtfcari  in  lege  Mojìs,  quicunque in  ilio  credi derity 
iujlificahitur. 

X.  Cor.  5.  20,  ProChrìHo  igitur  legatione  fungimur ,  tanquam  Deo  per  nos  adhortantCy 
ro(i^amm  in  ChriUi nomine^  Reconciliamini  Deo. 

bj£l.  II.  20.  il.  Et  erant  quidam  ex  ip/ìs  viri  Cypry,  (y-  EuangeliT^ntes  Dominum  lefum. 
Et  manus  Domini  erat  cum  ipfis ,  ó"  magnm  numcrus  credens,  converfus  ejlad  Dominum. 

I .  Cor.  3;  6.   Ego  piantavi,  ApoUos  rigavit,JedDem  dedit  incrementum. 

lohan.  i.%.   Spiritm  ubi  vnlt,JJ>irat. 

I.  Cor.  12.    2(emopoteJl  dicereDominum  lefum, nifi  per  Spiritum  San6tum. 

4.  Si  vero  fincm  proprium  ac  fingularcm  &  vim  fàlvifìcam  mortis  Chrifti  fpedes, 
afì'erimus  lefum  Chriftum  cxconlìlio  Patris  &:fuo ,  nonprorcprobis  &:perituris,  fbd 
tantum  prò  clc£tis&  crcdituriscffìcacitcr  effe  mortuum,ut,  nempe,  RemifTioncm 
pcccatorum,  reconciliationemcumDco,  non  fòkim  merito  fuo  ijs  acquireret,  fed 
etiam  gratiam  eiScacem,  perquamnobis,ea,  rcipfà  conferret. 

^od 


NATIONALIS     DÒRDRÈCHTAN^.  §9 

^l[!od  multU  argumentis  per(pkuU  demonfiranfoteU,  e  quihus  hac  t anca  fujfic tenti 

Argttmentum  i.  Ex lorii.,in qmbusmors  ChriUihocfaBodiferte  refìrinqitur. 

Matti).  I .  Voca. hit nomen eim Iefum\ ipfè enim fervtihit fopulum  ftiiim kveccatisfiiis. 

lob.io.  Ego  fono  animani  meamfro  ovibMi-,rìempe  proprtjs  dr  rneis,  qtt€ma.dmoduìn  liquet 
excomparatiene,  verf  11.  li.  e?"  1 4. 

Afì.  2.0,1.%.  ubi  pafiortbus  EphefinU  ctmwendat pectdiariier  aira^Ecclciìx,  quam 
Deus  proprio  Tuo  {Iinguinc  acquilivic. 

Ephef.'y,. 25.  Chiariti diligiteuxorcspropriasyquemadfnodum  Chrtlius dilexit Ecclefianit 
&  tradidit  /èmctipiumpro  ca  ut  ipfàm  fànftifìcaret. 

Apocalypf.'^.  8.9.  tumaUattis  esbCQVwi^inos  Dèe  per  proprihmfanguinemtuum^ 
ex  omni  ramilia  &  lingua  crpopulo  & gentVì&fecifiinosDeo  reges,  é't. 

In  quibta  omnibii^s  locìs,  etfi  vox  (òlus  non  exjiat,  ttimen  rebus  per  i'crha.Jiq}iificxtis  in- 
clufa  efly  aitt  omnem  ejjìcacinm  c^  argumentcìndi  vim  ex  -verbis  illis  toilt  erit  necejft. 

2{am  Jt  ChriHus  eji  ftlvator  omnium  poptdorum  ex  xquo  -,  jrttjìra,  addidit ^J^ngelus  po- 
pulum  flium  .  Si  ChriJìU'S  pojìiit  animam  Jìiam  Aqnxliter  prò  ommbits ,  fruftra  dixit 
Cbrifim'^vo  ovibusproprijs.À'i  Christti^s emit fuo fangnme omnes  ér  finutdos  homines.nul- 
lam'vimargumentihabet-,quodPaulusaddit-,  quam  (Lio  lànguinc  acquilivic,  quem^idmo- 
dum  nec  mariti  magis  iiias  quam  alienas  uxorcs  diligere  clebebunc,j?  ChnfÌHS  ex  £qudli 
amore  fé  tradtdtt  prò  omnibus  in  mortem,  néc  emptus  dici  poteft  ex  omni  populojj? 
reliqui  non  minm  quam  ipfifint  empti,  (^c. 

Cyìrgumentum  z.  Pro  qui  bus  Chrijha  effcaciter  efl  mortuus,  eorum  loco  tanquamjp  on- 
JpreHmortuU'Sjideft,  fic  proijs  efl:  mortuus,  ut  eos  à  reatu  mortis  liberet:^?  reprobo- 
rum  loco tanquamjponjor  non ejl morttmsì idefi^pro  hisjìc non  eìt mortnusiut eos kreatumor- 
tis  liberet.     Ergo,  ó'C. 

Ollinor  certa  eB.  Alias  enimaJDeòpuniri  UH  ìufle  noti  pò(fent ,  citm  Deus  unum  pecca- 
tum punire  bis  non pojftt,  femel  in  ChriJlo,^femelinipJispèreuntibm,àquibmadultimum  uf- 
queqiiadrantem  debitumfuumexigit.  CM^atth .  ^.  z6 .  jE/ 18.34. 

Maior prohatur  ex  vi  vocis  ànmtRom.  5.  verf.6.j.%.  (jr  ujìtatijjtmajìgnijìcatione  vocis 
v7rfp,quibus  in  hoc  negocio  Scriptura  utitur.   Deinde  ex  locis  fequentibm. 

Efai.  53. 5.  Fbi  dici  tur-,  niorbos  noftros  pertuli(]e,dolores  nojlros  bajulajjèjcajligationempa' 
cis  noftraei  fuijfe  impofitamliniqnitatem  omnium  noìirum  in  ipfutnincurrijjè,  (^  fé  ipfum 
expofiifp  facrifcium  prò  reatu  nostrorumpeccatorum,  ó'C. 

Gal.  3.  Dicitiirpro  nobis facfm  ejfe  maledi£ìto, 

z.Cor.  ').  2.1.  Dicitur,  prò  nobis  failus  peccatuWi  verf  \^>  Si  iinu^  prò  omnibus  mor- 
tuus e  si-,  fine  ó  omncs  UH  mortuifunt. 

§luod  etiam  facrijìciortim  typi  demonlirant,  ó'  vox  XvTpoy  %  ainihvTpoVì  quibus  Scriptura 
in  hoc  negotio  utitur. 

t^tgumentum  3 .  Quibus  promifftones  Veteris  Te  (lamenti  de  Chriflo  in  morterh  traden^ 
do-,  ófructuac  benefcijs  falutaribus  per  etim  ad  Ecclcfiam  reipft  redituris ,  ftnt  faófdi,  prò 
t/sfoUs  eficaciter  efl  mortuus.     At  folis  ele&is  hx  promijjtones  funtfaBx.  Ergo  óre. 

CMincr  ex  prcfeffo probatur  a  Paulo  Rom.  9.  7.  8.  namfoliflij  promijftones  cenfenturin 
[emine ,  ad  quos  filicct  ver  bum  illud  de  Aterna  hareditatis  pojfejjìone  pertinet.  Et  cap.  ili 
Elecli  affecuti  funt  (quodqu.crit  l(r.iel)  reliqui  occalluerunt. 

Argumemum  4.  Ex  locisfequentibus, in  quibus  manifejlo  ad  EleCtos  ér  credentes  mori 
Chrifi  proprie  refringitur, 

lohan.  II.  5 1.  Prophetavit-,  quod  Chriflus  effct  moriturm  prò  poputo  ilio.  Et  non  tantum 
propopulo  illoyfedutflios  Dei  dijpcrfos  in  unum  congregaret> 

Rom-  8. 32.  ^lui  proprio f  Ho  non  pepercit,fidpro  omnibus  nobis  tradidit  illum,  quomo- 
do  non  cum  ilio  omnia  nohis  grati  fic  abituri  Non  grattjicatur  omnia  cum  ilio  omnibus  óff^- 
giilìs .  Ergo  nec  prò  ijs  dedit  jiltum  fuum . 

Item  verf.  34.  ^làs  e(l  qui  condemnet?  Chrifìm  est  qui  mortuus  eU,  imoi  Ó"  refurrexit. 
Ergo  proprie  prò  non  condemnandis  efl  mortuus. 

Item  Heb.  2.10.  Decebat  eum  per  quem  funt  h&C omnia-,  ó'C.  ut  multos flios  in  qioriam 
adducendo,prtncipem falutis  ipforum  per  afflictiones  confecraret.  Nam  quifanclifcat  ó  qui 
fanCtiJìcantur,  ex  uno  funt  omnes.  £luamobrem  non  pudet  ipfum  eosfratres  appellarci. 
Et  verf.  13.   Ecce  ego  ó  pueri  quos  dedit  mihi  Deus. 

^luoniam  igiturpueri  ilHftmtpariicipes  carnis  óffanginnls,iffe  etiam  fimiliter  eorum  est 

Hhh  3  particeps 


90  ACTASYNODI 

farticepsfaBm,  ut  ver  mortcm  ahokreteum  qui  morta  habet  imferium. 

Exquibu'Sfatet,JìngularemJìnem  mortU  Chrifiimorientis jìiijfe  ,  ut  film  Bei  ó'  fueroi 
ìhjìàpatre  datas, morte  futi  liberar  et. 

Sicó'tìehr.  9.  12.  Chriflus  per  frofrium  fanguinemfemel  infancia  ejt  ingrejfm  -,  dter- 
nam  rcdemptionem  tiactmiln  reprobis  mtem  eterna  ejfenon.  potefl. 

Item  verf.  1 5 .  Vropterea  JS^ovi  Tefl amenti  mediator  efl-,  ut  morte  faci  a.  ad  expiationem 
eorum^qiuifub  priore fcederc  erant,peccatorum.,ìUi,qui  'uocatt  fimt ,  pojjejftonem  atern.t  hx- 
reditatis  acctperent.  Ergofnisproprim  mortis  ChriBi  fuit  -,  ut  nj acati  fcilicet  ejjicaciter) 
tim  ficrcnt  participes. 

/.  Argumentum.  Exlocismultis-,in  quibm  mors  Chrifti  cum i/pfaredemptione neccffario 
nexu  coniungifur. 

Heb.  9.  z6.  OlianifeBatti^  e(l  per  oblationem  fnam  ad  abolendum  pcccatum.  Et  njerf 
28.  Oblatmefl  ad  tollenda  multorum  peccata.  Item  cap.  io.  io.  Santtificatifu-mta  per 
oblationem  corporis  Chrifti.  Et  'verf.i^.  Vnaoblatione  confummavitcos  in  perpetuum 
qui  fan  ci if e  an  tur. 

6.  Argumentu^ .  Ex  locis,in  quibm  mors  Chrisii  ó'  eiu^  ejfcacia  adfolos  Novi  Tefta- 
menti  hxredes  pertinere  dici  tur,  quorum  cordibm  nova  lex  infcribitur-,  dr  quorum  peccata, 
remittuntur,ita  ut  non  amplim  in  recordationem  vcniant. 

Heb.  9.  i^.  Focatur  Mediator  ó'finófifcator  novi  feeder  ii  :  hocque  morte  fa  confirmajje 
dicttur  verf.  17. 18.  idem  prolixe  afferit  cap.  io.  verf.  15.  ó'feqq-  atque  ideo  pocultim  eU' 
chariflicumvocatur fanguis Novi Tef  amenti.  Et  Gal.  ^.verf  15.  ó'  17.  Promijjtones fa^ 
deris  Abrahami faBaSjér  feminieius,dicit  effe  per  Chnftum  confrmatas. 

i^rgumentnm  7.  Ex  locls,ubi  ChriHtts  dicitur  fro  folis  eleófls  df  credentihm  inter- 
cederei. 

lohan.iy.  Non  oro  prò  mundo. 

Heb.  9.2.4.    Chrifm  in  ipfum  cxlum  intravit,  ut  compareat  in  conjpeófu  Dei  prò  nobis. 

i.Iohan.t.  Tiliolimeiydre-  habemmadvocatumapudPatrem,ó'ipfeeHfropitiatiopr(> 
noflrispeccatìs. 

K^rgumentum  8.  Benique quia  reprobosnunquam  novit,  Uì^atth.j.c^z'^,  eorumnon 
7ìnferetur..fedcosodiohabet,Rom.<).  Omnes occallefcunt.  Rom.w.  ^lu£  omnia, ut quam  mol- 
liffnne feri  potest  explicentur-,  tamcn  demonstrant  Chriflum  proprie  (^  ex  amore fummOy 
ac  cumpropofito  certo  falvandi,  prò  fohs  eleElts  ejfe  mortunm. 

His  ergo  affirmatis  &probaDs,rcjicimus  fequcnda  Remonftrantium  dogmata. 

I. 

Coli  Belcrp       QuoJ  Chiiftus  ex  xquo  omnibus  hominibus  falutem  impetraviCj  cum  tamen 

/;«.  Bran°  w  naultis  hominum  myriadibus  mors  Cfirifti  nec  prasdicetur  nec  innotef cat. 

Refp.ad 

VVal.p.jo.  IL 

&  j/. 

Gre.  adveif.      QjJod  Chriflus  moriens  nullam  certas  perfonas  fàJvandi  intentionem  habueric, 

Amef.p.4'.&:  fcd fieri potueric,  ucperada  morte  Chrifti,  velnullus  fervaretur  vel  omnes  ferva- 

p.  &:  ij.        rentur. 

CoU.B.;/^. 

Br./^p.  TTT 

CoU.B.  i;/. 

Br.  i2s.  Quod  Chriftus  non  fìt  loco  vel  vice  eledorum  mortuus ,  fed  tantum  in  eorum 

In  Refp.  ad  bonuni.. 

Thef.&  An- 


tithefes 
Delph. 


IV. 


Quod  Chriftus  non  refùrrexerit  prò  omnibus,  prò  quibus  eft  mortuus:  cum  mors 

o  ^.  p.  /    .  Qj^j.j^j  nemini  fàlutaris  efle  pofl'et,  nifi  refùrredio  eam  eflet  (ècuta.  Vide  Rom,  4. 

Refp.  ad      -V  R^rn*  8. 28.  &  i  o.  9.     Si  confeflus  fueris  ore  tuo  Dominum  lefiim,  &  credideris 

VVal./o.;i.  in  corde  tuo,  quoei  Deus  eum  ex  morte  fiifcitaverit,{brvabcris.  i.  Cor.  15.  14.  &:i7. 

fi  Chriftusnonrefurrexit,vanaeftfìdesveftra>  adhuc  ellisinpeccatis  veftris.  Vide 

quoque  Phil.  3. 18.  &  Col.  3.  1. 

Rejicimus 


NATIONALIS     DORDRECHTAN^.  91 

V. 

Rcjicimus  &  liane  ipforiim  fcntentiam,  tanquam  in  Chrifti  meritiim,  confolatio-  Collat  / 
ncm  acLiIutcm£deluim,omninoin)uriam,qiiod  Chriftus  non  fìt  mortuus,qiioad  &i47.v./^/! 
fàlutisimpetracioncm,propeccatoribnsiniìgniflaginocircumfcriptis,autprofideli-  Reipon.ad 
bus,  aut  fidelibus  quatalibus  ,  fed  tantum,  qua  in  communi  lapllis  &: peccati  fòrte  W.il.p.^p. 
condderantur.  quia  flagitia  infignia,&:  iplii  infìdelitas,  qua  quidam  etiam  vere  fide-  &  Gieviu.j. 
Icsadtempus  fuerunt  circumlcripti,  non  nifi  morte  Chnfticftexpiaca.  i.Corinth.ó'.  '^'^' 
Qindam  taleseratis,fèdloti  eftis in  nomine  leliiChrifti.  Itcmcxcmplo  Pauli  antea 
infidelis&perfccutoris  Euangclij.    i.Tim.  i.   Et  non  tantum  peccata  fidcm  ante- 
cedcntia,fcd  &:fiib{èquentia  morte Chriftifiint expiata:  ipfeque  fidci  infirm.itatcs 
&defccl:us non  nifi  morte  Chrifti  remittuntur,  atqueipfàadco  fideliumbona  ope- 
ranon  nifiinChrifloplacent:  Hebr.13.   i.  Pet.i.   Denique  fides  innobisper  inrer- 
ceflìonem  Chrifti  confèrvatur,  quxintercelfio  morti  iplìus  omnino  nititur .   Kebr. 
o.  &:ipfàfàlusperobedientiam  mortiscjusfidelibus  eftacquifita,ut  icriptura  iicpii- 
fime  tcftatur. 

Temerarium  etiamjudicamus  &profanij,  quodafleruntjquod  Deus  decreta  jam  Grevinc.p.^. 
morte  ChrilHMediatoriSjpotuerit  etiam  aliamquamvis  conditionem  prx-fcribere  i^Q^'-S-^ 
(etiam  ip{à  opera  legisjper  qu^E  meriti mortis  eiusfieremus  participes,quamfidem  ^^•>* 
inipiiim  :  cum  alia  nulla  conditio,  autnullum  aliud  mediuinex  immutabili  Carter- 
nò  Deiconfilionobisfìtrevclatum:  CEnangelium,  tanquam  contraria  inncgotio 
juftificationis,  perpetuo  interfeopponatfidem&:  opera,  feugratiam  Chrifti  Scoperà 
icgisjomnifquegloriandi  materia  à  novo  fcedereaDefle  debeat.   Ephciiz.  quaràle- 
ge  operumabefienonpotcfl:.  Rom.  3.  27.  &4.  21. 

Poftremo^iocipfòrum  dogma  rejicimus,quod  Chriftus  curri  morte  fiia&  fati  sfa-  In  Thefibus 
elione  non  fit  promiflbm  Novi  Teftamenti,  fedquodomnem  N.  Teft.  promillio- ^'''^'bins  de 
nem  ac  padionem  antecedat,&:  Patri  tantum  impetraveritpoteftatcmfcu  volunta-  Ait.^.thd.^. 
rem  Novi  foedcris  condendi.    Nam  Chriftus  vocatur  fponfbr  &  obfignator  Novi 
Teftamenti.  Quod  omnino  novi  foederisantecedentis  propofitum,  Cpaótionem 
arguit.  ■  ' 

)  Qu'n  promiilìoncs  illze  de  fcmine  mulieris, contrituro  caputièrpentis ,  de  femi- 
ne  Abrahami,  de  Silo, de  filioDavidis,  depucro  nobis  nafcituro,  filio  nobis  dan- 
do, vel  adnullum,  vel  ad  novum  fceduspertincre  dicend^e  lune. 

Hoc  cft  judicium  S  S.  Theologix  ProfefTorum 
in  Belgio  foderato,  exhibicum  D.  Prsefidi 
13.  Februarij,  Anno  1619. 

Trancifcuj  Gomarus. 
ìohan.  Volyander. 
(tAntoniu-s  Thyf.us. 
Antonim  VVaUus. 

Ego  hoc  CoUegarummeorumludiciumlegi 
&  approbo. 

Luhhertm. 
Uhh  A.  IV  DI- 


e,!  ACTA     SYNODI 

I  VDICI  VM 

Deputatorum  Synodi  Geldricas. 

Articulus  pcundiis  Kemonfirantitmi. 

PRoindel.  Chriftum  Servatorcm  mundi,pro  omnibus  &lingulishominibus  mor- 
tuum  elle,  atqiieidita  quidem,ut  omnibus  per  mortem  crucis  recenciliationem 
&  rcmifTionempeccarorumimpetrarit:  ea  tamen  conditione,  utnemo  remifllo- 
nis  peccatorum  re  ipià  particeps  fìat ,  nifi  fìdclis ,  &c  hoc  quoque  fecundum  illud 
Euan^elij.  lohan.  3.  \6.  Sic  Detti  dilexitmnndum,  ut dederttjìliumfuum  tmigenitum  ,  ut 
anicumque  in etim credit-,  non  pereat ,fed  habeat  'uitam  £ternam.  &  i.  Ioann.2.  verf.  z. 
jpfe  eli  propitiatio  Pro  peccatls  noshis,c^nonfolum  prò  Hosiris  ,fedprc  totim  mundi  pec- 
catis. 

Quod  hic  dicitur,  Chriflum  morttmm  ejìepro  omnibus:  &  Tieminem  remijfwnls pec- 
cittoriim re ipjk participemferi ntfijideles ;  (fide  adultis fermo  efl)  id  coro  corde  credi- 
mus:  toties  cnim,  &  tam  difertis  vcrbis  Scriptura  hoc  inculcar,  utnegare,  vel  in  du- 
bium  vocare  ncmojnifi  aperte  impius ,  pofTit. 

Addimus&hoc:  i.  Chrijliim prò omniordinct conditione,  (^ genere hominum  mor- 
tuum  effe .  ir.  Vim  d^ dignitatcm  Pajfionis  ChriUi fufìcientem  fuife, tnfè, ad  tollendA 
omnium  ò"  fingulorum  hommum  peccata. 

r  llR      d       Illud  autem-,  ChriUum  pr  0  fingiiliihominihmmortutim  e^Cyé'fingulis  impetrale  ^oh- 
y  I  22     '  tintale  crucis  [ha  morte  reconciliationem  &peccatorum  remijfionem  ,  admittere  nonpof- 

Nufquam     fumus,  ut  quod  fdfum  eire,juflitia£;quc  divinx  contrarium,&  ardifìcationiac  confo- 

chriflus  di-  lationilaborantiumChriflianorum  non  modo  non  utile,  fed&noxium  judieamus. 

citurmor-     Rationes  hx  flint: 

tuus  prò/»-      I  Sacrx  litcrx  tale  nihil  ufquam  afTerunr. 

gulK.  QuodattinctMundum,  &  Omnes,  prò  quibus  Chriffcus  dicitur mortuus ,  &;  fé  re- 

demtionis  pretium  dediflc;  Conftat  voces  illas  nunc  communiter  tantum,  nunc 

*De  vocat  gcneraliter  fumi;  ahquando  fingula  gencrum,  fxpeetiamfìngulorum genera dun- 

Gcncium  1./.  taxat  filo  ampleóli  ambitu. 

C.3.  ubihzc 

etiam  Seri-  Iohann.12.5T.  Nunc  damnatio  huimmundi  adefl;  &  verf!  32.0mnes  traham 

pturaeloca,  admcipfiim. 

inter  cxte-  Roman.  4. 13.  Abraham  promifTio  cefTit  ut  efTethajrcs  mundi.   6c  cap.  n.  12. 

ra,  producic  [ludxorum]  ruina  efl:  opulcntia  mundi. 

Tpt.i4..2yS.  2. Petr.5.    Munddstmproborum. 

ECa   0  ^'&  i.Iohan.5. 19.   Scimus  mundum  totum inmzlo )accr e. 

4.1.  ig,  20,21.  Apoc.  12.9.   Satanfèducit  totum  terrarumorbem.  &: ca^.  13.  verfr3.  univerfa 

&^;.i3.&  terrafècutaeflbeflianu. 

Joèl  t.zi.  *  ^^^  alibi  pafl'.m.Q^is  vero  bare  deomnibmé^JìngulìsinterpretetHr?H.ibet,in^int., 

loan.$.  V.&  Vtof^cr-,populmDeiple»itudinemfùam  :  ^  quamvis  magna  pars  hominumfxlvantls  qra- 
12. 3  2.  tiam  aut  repcllataut  negligat-,in  eleólis  tamen  ó'prAfcitìs,  atqueab  omni  generalttate  dtjcre- 

Ctrinth.j.17.  tis  ,  Jpecialis  quxdam  ccnfetur  tmivcrfitas  :  ut  de  tato mundo  totus  mundtu  liberatus ,  dr  de 
Thilip.2.if^'  o^fjtbits hominibm omnes ho?nines  'videanturajjumtt.  &rurfus.  Cum de tmpijs fermo e(l,itA 
Cololj.1.20,    locHtionefn  fuam  di'vinmjhltis  ordmat,  utea,qu£de  quadamparte dicuntur,adomneshomi- 

'  nes  pertinere  ■videanttir. 
t  Neauidc  t  ^^^  accedit  :  quodnufquam  mScnptunslc^itur,ChriJlus  efl  mortutts  prò  omnibus 
didim  mor-  hominibm,  fcd  tantum,  Pro  omnibus.  Atqui  (iinr  illi  omnes  ?  fìmtomnes  oves,om- 
tuus  prò  om-  nes  fìlij  Dei,  omnes  crcdcntes,  omncs  Chrifto  obedientes,  omnes  fàndifìcati.  Ita 
nibusbommi-  quidcm  nosintcrprctamur.  Seddchocpoflea.  Ecutvelmaxime  diceretur  inScri-> 
btu.  ptuns,  Chrijì  US  prò  omnibus  hominibus  mortuus  est,  non  ideo  tamen  necefTario  quoque 

diceretur 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  3,3 

diccreriir  morttiusfro  omnibus  érfingtdis.  z.  Corinth.  3.  z.  Epiftola  no/Ira  vos  eftis, 
infcripta  in  cordÌDUsnofl:ns,quarinteJligitur  &  legitur  ab  omnibus  hominibus.  Er- 
gono ab  omnibus  &  fìngulis?  i.Timoth.  2.  i.  Hanc  preces  prò  omnibus  homini- 
bus.     Eciamneproiisqui-admortcmpeccantJibid.  vcrf!  4.  Deus  vult  omnes  ho- '•^'''■"^"■^■"^' 
minesfervari,&  ad  agnitionem  veriratis  venire.    Nunquid&illos  quibus  Spintus  '^^  '"'•"^■^•7' 
prohibetveritatis  verbumannuntiari?Rcs  cfl:  manifcila. 

II.  Quofcumque  Deus  ad  fàlutemvocat  morte  Chrifti  parram,  proijs  Chriftus 
mortuus  eli.  At  Deus  non  vocat  fìnguloshomines  ad  fàlutcm  morte  Chnlli  partam- 
Ergo  Chriftus  prò  iingulis  non  efl:  mortuus. 

Major  eft  Remionftrantium.  Coli.  Brand. 

Minoremprobatexperientia.NamDcusmuItisnunquamlìnitpr.TdicariverbumP«  i4o-l-  ^o. 

fàlutis.      Qupdcos  attinetadquosverbumialutis  pervenir,  vccari  illi  quidem  di- 

xruntur  omnes,  fèdnon  omnes  ad  fàlutem  vocantur.  Nani  Scriprura  meminit  voca- 

tionis  ad  lucem,  ideft,  agnitionem  veritatis  ;  adcommunionem  Chriftì ,  id  eft  fi-    „,.  " 

dem;  &  quibus  dicitur  Refipifcite,ij  ad  refìpifcentiam  vocantur.     Quin  &  Chri-  ,'.  corm.i.n. 

ftus,  fa  cujus  tamcn  ceu  Sacerdotis  intercellìone,  &:  ceu  Rcgis  applicaticne  col- M.irc./. 4. 

jationeque,  tota  pender  fàlutis  ac  mediorum  ad  falutem  conièquendam  nccella-  Lu-.i^.  ^7. 

riorum  diipenfàtio)  nec  inrercedir  prò  omnibus  vocatis  cum  intentione  fàlvan-  ACtor.z..3%. 

di  (ut  dicunt  adverf.  VValacLpag.  51.!.  i.)  nec  adu  ipiìs  confert falutem,  (ut  res  ^^"^-  coltra 

ipfà  loquitur)  acproindenec  conferrevulr,  autpropoluit  unquam.  Pcik.p.70. 

Quomodo  autcm  ad  falutem  dici  pofTint  vocari,  quibus  fìliusDei  ,  ideft  ipfe  '  ^•^^"''* 
j-   ri  i  ■  T-  /•  I  ■  .    /      incxplicar. 

vocans,  non  intendit  lalutem,nos  quidem  non  capimus.  Et  vero  li  hic,  quod  alias  primi  fui  ar- 

plus  minus  operose  faciunt,  diftinde  confidcrarent  omnia  Remonftrantes ,  ordi-  ticulip.p.ì.i. 
nem  iciMcQt  quo  fàlutem  operatur  Deus,  objedorum  juxta  huncordincm  &: gra- 
tin incrementum  diverfitatem,terminum  etiam  à  quo  &  ad  quem  finguli  prò  fili 
divcrfìtate  vocantur,  nulli  dubitamus,  faterentur  nobiicum  nitro  ,  fìnem  proxi- 
mum  fàltcm  vocationis  cuiuflibet  non  elle  fàlutem.     Imo,  cum nullus  definite, 
five,  flngulariter  ad  falutem  vocetur  ut  fìnem  ,  fed  tantummodo  ut  premium, 
quemadmodiim  &:  fàlutem  nemini  dare  decrevit  Deus  nifi  fiib  ratione  prarmij, 
Illudautem  premium  folis  fidelibus  &:  in  fide  fìdeique  obedicnria  pcrfèvcranti- 
bus  propofitum  &  promilfum  efl:  ,   (nam  hxc  Rcmonflrant.   eft'  fcntcntia  )  di-  ^   .  ^'^P''^; 
cendum  erit,vcl  fòlos  fideles  vocari  haftenus ,   quod  abfiirdum  eft ,  vcl  non  om-  ^"';-.P"™* 
nes  &  fìngulos  qui  vocantur,  ad  falutem  promilcue  vocari.  Scd  dchis  adprimum 
Arriculum  nonnulla  etiam  monuimus. 

in.  Quibufcumque  Deusjubet  in  Chriftum  crucifìxum credere, prò  iis  Chri- 
ftus  mortuus  cfl. 

Singulis  hominibus  non  jubet  Deus  credere  in  Chriflum  crucifìxum: 
Ergo. 

Major  efl  Collat.Brand.pag.  140.1. 29.  Explicat  Artic. primi,  pag.  4.  Rcmon- 
flrantium. 

Minorcm  quod  attinet,ficfcribuntRcmonflrantcs,ZfAr»^;7  lata  aut  noK  intelleBa-, 
cum  intelligi  non  pofjìt  ,  non  obli gat  :  quomodo  enim  credent  ei de qitonon  audi'verunt. 
Atque  hinc  probanr,  nomine  Infdeltum ,  quos  objcftum  Rcprobationis  effe  dicunt, 
non  venire  IndoSj&alios  iisfìmiles.  Lcgatur  locus ,  &  patcbit  cuivis ,  etiam  ex 
Rcmonflrantiuin  fèntcntia  non  iuberi  fìngulisut  in  Chnjhim  crcdant.  Sed  nos  &: 
hoc  addimus  ad  maiorcm  lucem: 

Quos  folos  ad  fé  vocat  Ghriflus,  ij  fòli  ad  Chriflum  venire,  id  efl  in  iohatì.7.3/. 
Chriflum  credere  jubentur.  Matth.ii.zS^ 

^     Solosfiticntes,  laborantes,oncratos,  c^ecitatem,  inopiam  &:  nudkazcm  ^po'^l-}-'^^^ 
fiiam  agnofcentes,  ad  fé  vocat  Chriflus. 

Ergo. 

Cum  autem  fìnguh  non  fmt  nec  fiant  fìticntcs ,  laborantcs ,   &:<; .    ncque  fìn- 

culis 


54  -   A  CT  A     SYN  O  DI 

gulis  juberi  diccndum  eli,  ut  ad  Chriihim  veniant ,  id  eft  in  Chriftum  cre- 
dane. 

IV.  Pro  peccatis,  qux  Deus  non  pr3:vidir,  cum  dccerneret  Filium  fuum  dare  in 
niortcm,  Cnrifhis  dici  non  poteli:  ex  intcntione  Patris  mortem  obiiire. 

Peccatimi  crucifixionis  Chrilli,itcminfìdclitatempofitivamrive  inobcdientiam, 
qux  ad  tcmpus  prxftarurEuangclicadde  &:  peccatuminSp.  SaniSum ,  non  prxvi- 
dicDeuSjCumdeccrncretiìIium  TuLim  dare  in  mortem. 

Ergo,  Pro  iis  peccatis  Chriflusdici  non  potcftex  intcntione  Patris  mortem  ob- 
ijfle:  &c  per  confèquens ,  Non  cft  prò  omnibus  mortuus.necimpctravitrcconcilia- 
tioncm  &:rcmiflìoncm  pcccatorum  omnibus  &:fìngulishominibus. 

Maior  patet  per  (è,  &  confìrmatur  ex  ordine  Decretorum  qux  à  Remonftran- 
tibus  ponuntur. 

Minor  probatur,  primo  ex  confcflìone  D.  Arminij ,  Deus  prxvidic  ab  xterno 
^°"«  1  hominum  naturas  &  peccata.  Hxc  prxvifio  prxcedit  Decretum,  quoftatuit  Chri- 
y-^S  •  •'  •  fi-yn^  j^i-e  S;iJvat:oi-em  mundo,  Prxvifio  peccatorum,  inquam,pIerorumque  Pec- 
catum  enim  crucifixionis  Chrifti non prxvidit,  nifi  poft  Decretum illudiamfadum. 
Deinde  quod  peccatum  infìdelitatis  &  inSp.Sandumattinet,nonpotuitillud  exi- 
ftcrc.  Ergonec  prxvidcri,  nifi  poft  tertium  quod  ftatuunt  Remonftrantes  Decre- 
tum, cum  tamen  iam  ante  alio  decreto  ftatuilletDcus  fìlium  fuum  tradere  in  mor- 
tem. HxcnotilTmialunt. 

Difquiripoteft,  anex  fententia  Rcmonftrantium  Chriftus  prò  alio  pec- 
cato ie  Patri  obtulerit,  atque  prò  peccato  primo ,  quod  Adam  admifìt  &: 
omnes  homincs  in  eo?  Nos  quidem  hoi:  eos  fentire  arbitramur. 
Hxc ipforum  verba  funt  :  Chrisi^us -pro  Caino  ér  ludo,  qua  falibusy  (  i.  Qua  ille 
Cont.VVal.  fratricida,  hic  proditor  fuitjut  exantecedentibus  liquet)  aut,qua  peritU' 

p. 4.9.1.12.  risT?nortem}ionfidtmuit,ntinecfro<^beled^Petro  quafidelthui,  quoadfklu- 

tisimpetrationem,fidindiJcrtmi»atim prò  His    ILLIS    IN    COMMVNI 
LAPSvs    ET    Peccati    sorte    conjideratis.    Similiter  D.  Ar- 
Contr.Perk,  minius  :  Chrillus  obtulit  carnem  prò  caufa  &  culpa  communi ,  nempe 

pae.74.1./j.  P^^o  peccato  mundi:  cuius  rcfpe£tu  nulla eftinter  homines  diifercntia. 

Vide  &L  Grevinch.  cont.  Amefi  pag.  4<J.  47. 

Nos  ergo  fic  argumentamur: 

Qui  prò  fòlo  peccato  primo  mortem  fuftinuit,  utiquenon  prò  omnibus  pecca- 
tis lìiftinuit  mortem. 

Chriftuspro  folo  peccato  primo  mortem  fuftinuit.   ErgOj&c. 

Et  per  confèquens ,  Impetratio  remiflìonis  peccatotumnon  eft  univer/àlis,faltem 
refpedu  rcatuum.  Unde  piane  concidit  fundamentum  foladi  eius,  quod  aflìidis 
fuggerunt  Remonftrantes  ex  iua  fèntcntia.  Sic  enim  jubent  concludere: 

Coli  Brand.  Chriftus  eft propitiatio  omnibus  pcccatoribus. 

p,^;;,  1.^,  Ego  fum  peccator ,  Ergo  eft  &  mihi  propitiatio. 

Imo  vcrojinquiet  peccator,  ut  ut  Chriftus  propitiatio  cft  omnibus  peccatori- 
bus,  non  tamen  cft  propitiatio  prò  omnibus  peccatis.    Et  quomodo  peccati  illius 
Iperem  à  Dei  mi/cricordia  remilTionem,  prò  quo  juftitix  eius  non  eft  per  mor- 
'   tcm  Chrifti  perfblutum.'' 
•   lan  .      Ac  fànc,  il  rem  pcnitius  introfpicimus,  tantum  abeft  Ut  omnium  peccatorumre- 
Liauet  hoc  ^^   ^°^'^"'' ^'^P^''-^'-^'-*     -Hoc  enim  tantum  efrccit ,  ut  Betts  jine  tiijtitu  jus  Ujione 
ex  ordine      honnrii  peccatori  grattxfiéi  januam  apenierit.      Quid  vero  hoc  eft  ?  ut  janua    gratix 
decretorum  divinx  nobis  peccatoribus  jam  aperiatnr^Proriusnon.Namcumdecerneret  tìlium 
quae  ponut,  fuum  Deus  in  morte  tradere,nihilquicquaftatueratdeiàlvandispereumhominibus 
advcr.V  Val.  ullis,in  genere, autin  fpecie,abfolute,aut  conditionatc:&  pera(5ta  jamimperratione, 
p-i§-i'^-         liberrimu  adhuceratDco  grarixapplicationem  velie  vel  non  velie, &rquidéfi.ib  con- 
i'^^'"'^''^'^*  di  tionequacumq;vellet.quidergo?homininihil;Dcohocimpecravit,ut  velie  nunc& 
9^"  '^?^""  '  cfficere 


NATIONAL  IS     DORDRECHTAN^.  9^ 

cfficcre  po/rit,quod  ante  ne  velie  quidempotcrac.   Prasclara  Redemtio!  Sed  hax 
mittamus. 

Si  quidquam  homihibusimpetraVitChriftusfua morte,  ideritreftitutio  univcr-  170.&  17/ 
falis  omnium  &  fìngulorum  hominum  in  ftatum  gratile  &  fàlutis.  Ncgant  (è  id  fen-  &  209. 
tire  Remonftrantes.  At  viderintquam  vere  ?  Omnes  &  fingulos  enim  tales  nafci, 
ut'fì  recens  nati ,  vel  etiamanteannos  difcrctionis,  ideft  ,  priufquam  nova  aliqua  '^™'"-  ■"'"^P- 
contumacia  (esterna  vitaindignos  rcddant,moriaiitur,  indubitato fàlvcntur, non  ^"^'•'^"":' 
negabunt.  &;  quisfàlutem  ulliunquam  mortalium,  quiinftatu  irxeflet,  polliceri  Yfc''.  ■ 
auiùsfuit.?  hucfpedant  ctiamilla:  Videtur ftatuendtim,  eum  (v^damum)  totimgene-  contr.Til  p* 
ris  httmani  perfonam  non  mìnus  infecundo ,  qtiam  in  primo  faci  0  gejp/e ,  ntpote  qui  titro-  2^2.  \.  2^. 
bique  (Hrps generis  humani fucrit.  Et-,  Veccatumoriginls  nonfacere  reum  mortls  &tcrn&:  ibid.pag.jj^. 
neqtieejfe  damnationis  caufam ,  nifino'vx  contumaci  a  accejferit.  Et,  Beumfcedus  irratiin.  ad  '•  -'• 
fdutem  cum  omnihw  ó'fingulis  hominihusposi  Upjìimpepigijfe.  Con:.  VVal. 

pag-i(J.  1. 12, 

V.  Si  Chriftus  meriendo  promefitus  efl:  hominibus  gratiam  &:  eìoriarh  ,  tum  S''^"^'^'!" 
iaut  fides,  iplumque  polle  &  velie  credere, non  elt  grana  ,  aut  efl:  eam  omnibus  j,^  Synodo 
&  fingulis  meritus ,  aut  non  efl:  prò  omnibus  &  lingulis  mortuus.  Amhcmieii; 

Atqui  moriendo  promeritus  efl:  Chriftus  hominibus  gratiam  &  gloriam;  &;  fi- 
des, ipfum.que  &  velie  credere,  eft  gratia  ;  &:  omnibus  lìngulifque  eam  non 
eft  meritus  ^  (nani  omnes  non  credunt  ,  ncque  poflunt  aut  volunt  credere: 
quod  tamen  tam  deberet  fieri,  atquc  illud  ,  quod  fìdeles  fàlutem  obtinent> 
quia  fidelibus  làlutem  promeritus  efl:  Chriftus.]  Ergo  omnibus  &  fìnguhs  noli 
eft  mortuus. 

Vi.  Pro  quorum  peccatis  femel  juftitia:  Dei  pleniffimò  à  Mediatore  fatisfa- 
ftum  eft ,  iidem  ob  eadem  peccata  à  Dei  juftitia  conveniri  ,  &  ad  ulteriorem 
fàtisfadionem  conftringi  non  pofluht. 

Multi  homines  à  juftitia  Dei  conveniuritur ,  &  ad  fatisfadioiiem  conftringun- 
tur ,  dum  in  ignem  &  poenas  a^ternas  prascipitantur. 

Ergo,  prò  multorum  hominum  peccatis  iuftitix  Dei  à  Mediatore  nòlieft  pleniffi- 
me  {àtisfa<5lum. 

Maior  per  le  vera  eft  &  à  Remoiiftrantibus  Geldris  admittitur.  Minorem  confìr- 
mat  tota  Scriptura. 

Ncque  hic  quicquam  iuvat  diftin£l:io  illa  inter  impetrationem  &:  applica- 
tionem:nam  ut  verum  eft  ,  non  applicati  nifi  fìdelibus  iàtisfadbionem  Chriftij 
ita  quoque  &  hoc  veriffimum  ex  Scntentia  Remonftrantium  eft,  pcrlòluille 
&  fàtisfecifle  Chriftum  Patri  prò  omnibus  &ó  Singulis  ;  quam  folutionem  lì 
accepit  Pater  ,  exigere  novam  iure  nullo  poteft ,  live  apphcetur  ,  live  non 
apphcetur:  Namnon-applicatio  facit  quidem  ut  homini  nonproftcimpetratio,led 
non  tacit  ut  Deo  nonlit  facta  lòlutio^ 

VII.  Pro  quibuscumque  Chriftus  eft  mortuus ,  eorumdem  eft  quoque  Me- 
diator. 

Sed  fìngulorum  Mediator  non  eft^ 

Ergo,  Pro  (ìngulis  mortuus  non  eft* 

Major  eft  manifefta.  ^     .  . 

-'  ^  Armin.conti 

Minor  probatur.    Chrifrus  enim  dicitur  Mediator  merito  ^  eff cacio,  appUcationis  :  Perk.  pa.  70, 

meritum  acquifwit  facrificio  ;  prò  applicatione  intercedit  :  utrumque  facit  ut  Sacerdos.  ^-  *• 

At  eandem  applicationem  aóìu  peragit  ut  Rex  ^  caput  Ecelcfu  fu-x.     Atqui  Chriftus 

non  intercedit ,  ut  apphcetur  fingulis  fuum    meritum  ,  ut  fùpra  probavimus  ; 

multo  minus,  ut  applicationem  in  omnibus  adu  pcragat  ;  quod  quidem  ex- 

perientia  tcftatur.     Linde  non  nifi  dimidius  Mediator ,  ac  ne  dimidius  quidem 

omnium  erit  Chriftus, 

Rurfusj 


9^  ACTASYNODI 

Idem  Deci*  Rurfus,  Tnmum-é'  ahfoliitìim  Dei  Decretum  de  hormne  peccatore  firvando  ,  eFh 
léiu.pag.47.  quo  dccrenjit  Jìlium fauni  Icfu'rn  Chrijìum  ponere  in  U\'[edtatore?n ,  Redemtorem  ,  Salva- 
l.i.  turem,   SAcerdatem-,  &  Re.gem\  qui  feccatum  morte  firn  aboleat ,  amtjjkr)i  fdntemobe- 

dientia  futi  imfetret ,  6"  l'irtute  fua  communicet.  Ceree  omnibus  &:  iìngulis  bona 
ha:c  non  communicac  Chriflus;  quod  nodus  eft  quam  ut  probari  dcbcac.  Quor 
modo  ergo ,  fi  Mcdiatoris  fuit  ifta  communicare  ,  omnium  &:  fingulorum  ho- 
minum  Mcdiatoferic  Cliriftus  ?  Scimus  quidcm  qua  ranone  difpartiantur  Mc- 
diatoris officia  :  Sed  &:  improbamus  hoc  £i£lum  eorum.  Cum  primum  con- 
derct  Decrctum  Deus  ,  nulla  erat  fìdclis,  crcdituri  vcl  non  crcditun,  fada  diicre- 
tio  :  ne  quidcm  conflituta  ad  huc  fìdes  crat  conditio,lub  qua  vel  per  quam  tklvare 
vcUethomines  Deus  :  qui  potuitigiturChriftus  eodem  ilio  Decreto  ordinari  Me- 
diatorjdiverlìmode  ) uxta  diverfìtatcm  hominum,quum  tunc  eadem  &  piane  uni  fotr 
mis  omnium  omnino  cfiet  ratio ,  nec  de  futura  &  poflibili  uila  diverfitate  quic- 
quam  ftarutum  Deo?An  diccnt  RcmonftranteSjpofìtumcflc  Chriftum  Mediaco- 
rem&Saccrdotem  omnibus  &  iìngulis  redimendis,  morte  fua  ,  iblis  aurcm  f  deli- 
bus  aftu  &:  per  communicationem  meritorum  fuorumfervandis.idque  co  Decre- 
to ,  quod  cum  condcrctur  non  tantum  non  erant  lìdeles ,  quia  Icilicet  aliam 
conditionem  eligere  potuilfet  Deus  quam  fidem  ì  Nugx. 

Aut  ad  omnia  Mcdiatoris  Officia  ordinatus  efl  Chrillus  primo  ilio  Decreto, 

arque  ita  arqualitcr  iìve  adequate  omnium  &  lìngulorum  crit  Mediator  ,  fmp 

ullo  Diiciiminc  fìdclium  vel  infìdelium  :  aut  fi  hoc  negant  Remonflrantcs,  do- 

ceant  quo  fucced.ijieo  Decreto  ifthxc  ,  quam  pra:tendunt ,   fafta  fìt  diicretio. 

Nullum  '  profcrcnr.     Ideoque  fmgulorum  elle  Mediatorem   Chriftum    nega- 

mus. 

Cont.VVal.      Dcnique  ,  Chrifim  non  efl fufcttatm  fra  ommhtts  (jr  fingitlis.     Et  tamen  refur- 

p,;/.  1./.        regione  fua  oftendit  fé  Chrilèus  verum  eife  Mcdiatorem  ;  ut  qui  non  lu?re 

CollBrand,  tantum  ,  llibeundo  mortem  ,  ièd  &  Iblvere  prò  nobis  potuerit ,   ex  carcere  ò£ 

p./?p.l./.       imperio  mortis,  qux  peccati  ftipendium  efl: ,  gloriole  eludando. 

Propter  quorum  ofFenfas mortuus  efl:  Chriflus,  propter  eorundem  jufl:ifica- 
tionem  excitàtus  eft. 

^  Hocliquet  ex  Apoflolo  ,   Rom.4.  15. 

Propter  fìngulorum  juftifìcationemnonefl  cxcitatus  Chriflus. 

Ergo,  Propter  fìngulorum  offenfas,  mortuus  non  efl:  Chriflus;  &:  per  conl'è- 

quens  ,  Chriflus  non  efl  Mediator  fìngulorum  :  ne  quidcm  quo  ad  impenratio- 

nem  reconciliationis  :    ea  cnim  obtineri  non  potuit  nifi  prius  juflita;  Ld  effet 

fàtisfaftum  per  mortem  Mcdiatoris; Ncque  prius  illi  fàtisfadumfuitjquamèmor- 

1  te  emerlìilet  ipfè. 

Armin.cont.  Huc  ncccdit,  ^luod,electi  fumm  in  Chrifto  morfeo  ,  f [fatato, gratiamque  c^ 
Vcxk.^.  l'è ^.gloriam  promerito.  Et  quod  f  dei  ,  qu&  eligitur  -,  objeBiou  eB  Chriìhi-s  Sttcerdos  ac 
1.  ult.  Mex. 

Ut  ergo  (fccnndum  Remonflrantcs  )  Chriflus  mortuas  &  fufcitatus  funda- 
mentum  efl  Eledionis ,  &:  fidei,  cujus  in  Elezione  habetur  ratio  ,  objedum; 
ita  fané  flibjeótum  pr^dicationis  effe  Chriflus  mortuus  &  fufcitatus  deber: 
Et  quidcm  ideo  magis  ,  quod  fecundo  Decreto  jam  fìdes  in  Chriflum  (uti- 
que  mortuum  &  fiifcitatum)  conflituta  erar  conditio  ,  per  quam  fàlus  obti- 
neri poflìt  :  ut  hunc  onmino  putcmus  efle  dcbcrc  ordinem  ;  Primo  Decre- 
to ,  fubflernitur  Chriflus  ceu  fundamentum  Ele6lionis  &  falutis  :  Secundo 
ordinatur  fìdes  in  Chriflum  ,  medium  &:  conditio  Eletlionis  &  fàlutis.  Ter- 
tio  Media  difccrnuntur  ad  gencrandam  fìdem;  quae  utique  funt  verbum  &  Spi- 
ritus  ;  Se  quidem  verbum  rcconciliationis  ;  quo  Chriflus  mortuus ,  fjfcita- 
tus,  glorificatus ,  omnibus  &:  fìngulis  crcdendus  proponitur.  Quarto  demum 
falus  fìdelibus  affignatur. 

Primum  Decrctum  fundamentum  efl  cxtcrorum  ;  «5<:  Chriflus  primo  Decreto 

ordmatus. 


NATIONALIS    DORDRECHT  AN^.  $7 

ordinatus,  eadcm  ratione&  rcfpedu,  id  c{ì,frorfus  talii,  objeftum  fidei  eonftitui- 
tur&  fìc,  quin  eciam  tnlis  porfus  per  prardicationem  offerriir  crcdendus,  qualù 
eo  decreto  primo  ordinatus  eft.     Si  ergo  Cfiriftus  non  cft  fbCcicatus  prò  omni-  ^"^^  Adòr. 
bns^uti  quidem  Remonltrantes  dicunt, rum  fieri  non  poteft.ut  omnibus  per  Ver- "^''^'^^     ^■'^' 
bum  calisproponatur,  id  eft,  ur  jubeantur  omncs  crederein  Chriftum  fufcica- 
tum  :  ('alioqiiin  jubeantur  credere  quod  falfum  eft  )  &:  quod  credere  non  )ube- 
tnur,  id  objcdum  fidci  noftra:  eflc  non  dcbet,aut  poteft  :  ncque  etiam  cbnftitu- 
tum  à  Deoefle,  ut  adu  ipfb  ingratiam  recipiac  &  falutc  donet  quotquot  in  Ic- 
fum  Cliriftum  fufcicatum  à  mortuis  ellcnt  credituri,  dici  jam  amplius  poteft. 
Breviter:  ^^artum  decretimi  tr^pippojh^  ^dei  c^  i'ìfideiitatù  frà:f(ù/.'tia  ,fnb  fecundo  ttin-  Córra  Wa- 
quArn  ftnguUre  fuh  fuo  timveìfalt  fiihftamtur ,  cr  ex  eodem  confeqitentU  necefTndte  ijrfal-  lach.  p.^^. 
libili  deducitnr,    Hocnirnirum  modo:  Quicuhque  in  lefum  Chriftum  mortuum  l'7. 
&:furcitatum  Sacerdotem  &;  Regem  credent  &toti   rccumbenr ,  eos  ièrvabo. 
Hi  &  lUi  credunt  in  Chriftum  mortuum  fuicitatum  Scc.  Ergo.    Secundum  Autem  CócraVVa- 
decreium  exigebat pxcedens  illud,  quod  eft  primum.     Icaque  primo  decreto  diri-  l^ch.p.jj.l.^. 
fìus  poficus  eft  ih  Mediatorcm  ,  qui  moreretur,  refurgeret,  Sacerdos  &  Rex 
eilet:&  quidem  indifcrimin.itim  omnibus  &  ftngulis  horninibus.  Nam  nondUm 
difcretio  fada  crat  Remonftrifntibus-    Addunt  dcfecundo  Decreto»  qitodfequen.  Ibidem. 
//,  id  eft ,  tertio,  necellìtatem  dederir.    Eft  autem  tertium  de  collatione  medio- 
rum  ad  fìdem  &  rcripi/òcntiani  ncceffariorum:  intcr  qua:  media  verbum  Recon- 
ciliationis  venir  imprimis.  Ergo  necefte  jam  fuit,  ut  Deus  fineret  omnibus  &  lìn- 
gulis  hominibus  annunciari,  lefum  Chriftum  prò  ipfìs  eile  mortuum  ,  refufcita- 
tum,  dacum  &  pofituni  in  Saccrdòtem,  &  Regem ,  ut  hoc  credenres ,  &:  in  Regem 
iftuhì  ac  Sacerdorcm  roti  rce.iimbcntes,  ("alvi  fìant.   Si  hsec  vera  cfl'e  Remonftran- 
tesagno{cunt,fal{umigicur  illud,  quod  Chriftus  prò  folis  fidehbus  rciiirrexit.    Si 
profolis  fìdehbus  reilirrexiire  Chriftum  pergunt  dicere,  ('à:  fané  pergent,  quam- 
diufccundofuo  Articulononrenunciantjfaliumigiturjquicquid  de  Eled:ionis  or- 
dine ftaruunt:&iìc  primum  acpotifllmum, imo  vero  &  unicum,  quod  habent  &: 
ponunt  Icncennx  fu^e  de  1 1.  hoc  Artic  corruet  fundamentum:Q_um  &  Argumen-  Collat.  Bc 
tumil]ud,quod  ex  z.Cor.vi^.  deducunc, fponce fuaconcidet.  Sieratiocinantur:  p-'i<»-i-'-f- 
Qui  debent  Chrifto  vivere,  prò  iis  illc  mortuus  efti  Ibid.p./^*. 

At  non  fbhdcbent  Chrifto  vivere.   Ergo  *■'"*' 

lile  non  eil  prò  illis  folis  mortuus. 
Cumficpotius  dicere  dcbuiflent:  Pro  quibus  Chriftus  mortuus  &  excicacus 
eft,  illi  debent  Chrifto  v'ivere. 

Pro  folis  fìdclibus  Chriftus  mortuus  &  excitarus  eft. 
Ergo  foli  fìdeles  debent  Chrifto  vivere. 
Deinde  &:  (ìc: 

Qmcunque  debent  Chrifto  vìvere,  prò  iis  ille  mortuus  &  éxcitatus  eft. 
Soli  fideles  debent  Chrifto  vivere  :  Ergo 
Pro  folis  fidelibus  Chriftus  mortuus  &  excitatus  eft. 
Atquehxc  haftenus.  Ex  quibus  omnibus  liquere  pofFe  ctedimus,  fententìam 
Remonftranciumdeiecundo  ArticuloelTcfalfam,  pietatinoxiam,Dei  juftitisein- 
juriam ,  ac  talem  qua:  paradoxis  falutis  noftr^e ,  rnediorumq;  fàlutarium  difpcnfa- 
tionem  pcnitus  lubvertcntibus  ,  ideoque  ex  Ecclefla  Chriftiana  exterminandis, 
quanta  quanta  eft,fliperftruitur  timul  &:  fubfternitur.  Noftram  de  eodem  articulo, 
quam  verbo  Dei  conlentancam  ,  Deo  minime  injunam,  folandis  confcicntiis  af- 
fliftis  utilifllmam  elle  judicamuSjfententiam  ita  paucis  explicamus. 

Deus  I  )  filium  fuum  unigenitum  lefum  Chriftum,  juxta  a:cernii  &  immutabile 
fuum  z)  confilium  inmortem  3J  crucis  ignominio(ìfllmatradidit,ut  vice  &  loco  4^ 
omnium  &fingulorumhominu,quorumexmeragratiamifercrivoIuitDeus,Patri$ 
fui  5J  juftitijEpleniiTime  farisfaceret,iisqucimpetraret,&:mox etiam applicaret  6) 
reconciliationem  cum  Deo,  remiifionem  peccatorum,  &:vitama;ternam:Adeouc 
Deus  propter  perfcòtilfima  Chrifti  fatisfiidionem ,  à  -j)  nemine  eorum,  prò  quibus 
Chriftus  femcl  perfcftefatisfecit,  ullam  fatisfadionem  prò  pcccatis  ipforum  depo- 
fcere  queatrunde  vere  8j  reljpifcétes,cujufcumq;fìntordinis  autnationis, peccati 
onere  defatigaci,  &  gracià  Dei  fitientes,cerco  poflunc ,  &  debent  credere  Chriftum 

Ili  profe 


9*  A   C  T  A      S  Y   N  O  D  ! 

próféeiflemortU'tìttìj  cum  fuper  <)}  ìmpoenitences  ira  Dei  mancar  quoufqucipli 
tales  manfeiinr.      j  . 

1.)  Ioan.  5. K?.  Ita  iietii  dite xìtmundam^  ut  fìltum  (mim  untgenitum  dederit.  Deus 
dèdit  hobis  hunc  Mediatorem  &  fponforem,  non  ipifi  cum  nobis  delegimus.  Acque 
idèo  remidio  peccatorum  gratuita,  qua:  nobis  fit,  confiate  pocefl:  cum  plenaria fa- 
tisfadionc  juflitix  divina  ' 

2)   Ador.  1.13.  i/ww  [  Chrifl-um]  definito  confili»  (^ ^rvviderìtÌA  Dei  deditumauum 
accepijfcris ,  manihuijc'eleratis  cruci  ajfixum  interemifìis: 
t^h.z-i.  Ex  confilio  itaque  ParrismortULiseft  Chriftus:  quod  cumfitfempcr  fapienciiTì- 

tiij)4n.s^s.     mum,  fieri  non  poilecredimus  ut  fallatur:  Ac  proinde  cum  omnes  nafcamur  filii 
•t--    •       irac.mujti  etiam  moriantur  qui  in  gratiam  cumDeonon  redeunt,  utpote  fuper 
qtìOÈ  ira  Dei  manet,  non  fuit  faneconiìlium  Dei,  tradereFiliumin  mortem,uc 
omnés  hominesreconcilientur,  &]n  gratiam  rccipiantur. 
■  5)  Vh\\ì^.z.^.  Faffufohcdiei'is ufjae ad ryio?tem,n:o;'tematttem crucia. 

Galar.3.13.  Chrtjlii! no$  redemit  ab  execratiotie  legls -,  dum ^ro  nohii fa^M est execrdtìoi 

fcriptttm  emm  efi,  execrabtlis  quiscjuis  fendet  tn  Ugno. 
Ergopcenas  temporales  &:  xternas ,  debitas  peccato  non  tantum  primo  ,fed  & 
omnibus  qucc  qudtidic  admittimus,  tulit&:  ruftuIitCliriflus. 

■4^    Match. 10, z8.  Tiliu-s homttm 'vcmt ,ut  dei  anìmam fiiamin  redemiionU ^retitimtro 
-  ^  '  multii.        ■   ' 

&  c.2.<5.  28.  Hoc  élt  [iingiih  metuNovi  Teflamenti -,  qui  prò  multii  ejfunditur  in  rernij/io* 

nctn  peccatorum.  Sic¥{chtxo.<).t%. 
lohan.io.  15.  K^ntmam  me&fn  deponopro  ovibu-s, 
&  e.  II .  51.  Prophetazit  foie,  ut  Icfus  prò  gente  moreretur. 

5  2.    ISl^ec  tantum  prò  ea  gente.,  fcdut  cttamjilios  Dei  difperfos  cogeret  in  unum, 
Adpr.  io.28.  Bcci'efam propì io  ilio  finguine  accjuifiiit. 
Ephel!5.  25 .  Chrifms  dilexit  ecclefiam,  O" femetipjitm  expofuitproea. 

'  ApKJC.  5.  9.  Ex omm  tribù,  (jr  lingua,  & populO)  ^natione. 

6  ci  14.  3.  ISllcjue  qufcjuam  polerat  di  fere  canticiim  tliudy  nifi  Ila  centum  quadragìntA 
■    '        qimitor  millia,  if  vide  Ite  et,  qui  emti  funt  e  terra, 

&veriu  4.  Hiemtiff(ntexhominibus,primitiaDeoé!'A^o> 

Non  cft  ergo  mortuus  Chriflus  prò  omnibus  &  fìngulis  hominibus,  fed  prò  mul- 
tis  hooiinibuSjidcfl:,  prò  omnibus  &  fìngulis  eledis ,  proiis  quorum  mifercri  vo- 
Cont  VVa-  lùitDeus,  [nam gratiofns  miferendi in  Deo  ajftcfui  mediatorem-  Chrifurn  ordinavit)  prò 
lach.  p.  j^.    omnibus  &  fìngulis  ovibus,  filiis  Dei;  prò  ecclefìalua,  quam  djlcxicpnus,  qunmfe 
1.20.  proeaexpofiiit;  quam  &  fuifTcprius  dicimus,  quam  diligi  potuit;nonquidem  vo- 

Armin.cétr.  cata  tuit,  vel  confìderata  ut  vocata  ,  jam  tum  cum  eom  diligeretpnus,  &ipfeor- 
Peik.p.7tf.  dinaretur  rcdemtor  eiusjfedfuit  eleclaut  daretur  Chriflo  redimenda,  coiligen- 
*•*•  da, conlcrvànda,  Siifalvanda  tandem: 

[Non  credimus  Chriflum  mortuum  efTepro  iis,  quorum  Deus  mifèreri  no- 
luir,  prò  hircis ,  prò  filiis  diaboli ,  prò  fynagoga  mundi ,  prò  iis  qui  non  vc- 
,  .  niunc  ad  Filium,  nani  illi  tales , non  funtipfià  Patrcdati.] 
Matth.20.2S.  .Sic  autem  mortuus  eftpro  omnibus  eled:is  Chriftus,  ut  nonipforum  tantumbo- 
dvii  7ro?hm.  no  ,ied  &:  loco  ipfbrum  fit  mortuus.  Nam  emit  eos,  redemit,  &  fé  pretium  re- 
lohan.  IO.  1  ;.  deiBraonis  dedit  :  PertuUt  motbos  noftros,  &  doìores  ipfos  nofros  bajulaiit  :  dolore  affcitur 
VjsTE^  Twv  exAcfditentbus nof^ris ,  attentar  ex  iniquitatibus twfris,  cafigatiopacis  nofrx  ipf  imponitur^ 
"sr&'oaTcdv.  ^  lii'orc  eiusfit  cmatio  nofra,omnesnos  ut  oves  erra tirmis^qnfque  in  liamfuam  nos  cenver- 
i.  Conn.S.  11.  liffuff^  ^  Iehov.i  facit ,  ut  incnrrat  in  eum  pcena  omnium  nofrttm. 

Hem  t  6  7  Et  h»c  putamus  fatis  elle  manifcfla.  objiciunt  tamen  Rcmonflrantes,  per 
idéeieo  cft,  multos  nonnunquam  inrelligi  omnes  &:  fingulos.  ut  Daniel.  12.  2.  Rom. 5. 19.  Y^c- 
rii.e  atictnusy  fpondco^  Multiiudinem  etiam  elle  univerfalitatem  quandam,  nunquam  tamen 
j>rodu]no,pro-  per  Multoi  intelligi  pofì'e  aut  debere ,  omnes  &  fingulos  ,  nifi  quod  nunc  de  multis 
l'teraliqiim,  dicitur,  alins  de  omnibus  &:  fìngulis  dica  tur.  Ncque  dabitur  veluna  h^cif  in  con.- 
lidepeiiona  [farium.  Itaque  Daniel  12.  2.  Multi  refurgent ,  ià  eft,  omnes  &  finguli,  quia  hoc 
lermo  1:.  Scriptura  alibi  teftatur.Ioh. 5.28.  2.Corinth.s.lo.  S^pafTim  quanquam  eo  loco  vox 
jM.;3-àf,s>  jyiLjifj^adfiibjedumnonyidcaturreferenda/ed  adpra:dicatum:utverumquidem  ' 

'  •.  '  "  '  fit  omnes 


NÀTIONALiS     DORDRECHTANiE.  95» 

feomnesquiinpulveredormiunt,refurrecturos,attamen  hon  omnes homìnes rc- 
furrec^uros,  quia  non  omnes  in  piilvere  dormienr.  i.  Corinth.  15.51.  Similicer 
Roman.  5. 19.  estuiti  peccatqres ,  id  eft,  omnes  &  fin'guli ,  quia  hoc  alibi  dicitur, 
Roman.  3.  9,  io.  5d  cum  eod.  vcrfu  19.  additur,  CMitUi jujtifìi-abitntur:  an  multi,  id  eft, 
omnes  &finguli?  Quod  aucem  rem  pra:fentem  artihec,  nulli bi  Scriptura  dicic, 
Chìijìum  mortuam  ejfe prò  òmnibus  t:$tntmhui:  tantum  abcft  ut  dicat  mortuum  effe  profìn. 
gttlis  hominikuf.  Objiciuntfecundo:  C oliar.  Br, 

Qjuofdam  emptos  elle  à  Domino  qui  tamen  pcreunt,  vel  perdi  poflìint.  P'^J9' »••'*- 
z.Petr.z  I.  Roman.  14.  15.  i.  Corinth.S.ìi.  Refpondeo:  Apud  Petrum  mcctio 
non  fitChrifti,  ncc  ianguinis  eius,  autcuinfdam  preti},  nec  dicitur  onde  emci 
{ìnt.  &  certuni  eft  voce  emere,  Hvclada  iìgnificari  quamlibet  liberationem:  vid. 
Deuceronom.7.8.  &  e  15. 15.  Iercm.15.21.  I. Samuel. 15.45.  2. Samuel. 4.9.  &c  c.y.i^. 
ac  paftìm  alibi.  Liberati  ergo  erant  ab  idolatria,  &c.  verf.  20.  2i.*22.  non  liberati 
crantà  poteftate  diaboli,  non  reconciliati  Deoper'fan^uincm  Clirifti. 

Apud  Paxilum  locis  citatis^mrf  vcì  perdere.,  non  figniiìcat  exitium  «ternUm, 
{ed  fcandalum,  derivationcm  à  refto,  contriftationcm,  &c.  Vide  Matth.  io.<J. 
1,00.15.4.6.  &19.  IO.  &:  alibi  paflìm.  Scd  hequc  dicitur  à  Paulo,  ijuempiam  fer- 
ijffe,  imo  ne  quidem  monelur  quifquam  nepereM-,  fed  rnonentur  alij,  ne peràant 
fratrcm.  id  eft ,  ne  cabfàm  vel  occafionem  dent,  uhde  quis  pereat,  ideft,ofFen- 
datur.  Sunt  oftendicula  caufas  peccatorum  nonnunquam,  &  per  confequens  exi- 
tij  ;  fed  non  tamen  pcccant  omnes  ideo  .  multo  minlis  ut  pereant,  quibus  oiFen- 
dicuià  ponuntur.  vide  z.  Timoth.2.18. 19.  i.  Corinth.  11. 19.  Matth. 24. 24. 

5J     Ro mail. 8.3.  ^Inf.  le^!<  erat  impotentia  ,  Densfuo  ipjìiis  Filìv  miffo  prò  feccafo,  co»'- 

dcmndTitpeccatiim  il  carne: 
4.  ut  jus  i/htdiegiscompleJturin  nòhli. 
^  e . 3 . 2 5 .   ,^nem  [  tzlìnflum  ]  profofuit  Dem,  ut  ejfet  plAcametitum  ferjìdem  injanguine 

ettttydddecUrdndiim  iu(ìitiam]uam. 
i&:  C.8. 32 .    c):it  proprio  Ttlio  non  pepe)  cit,fedpro  nohis  omnihta  tradidit  eum. 

Tradidii  Filium  fuum  Deus  ex  amore  juftitise;  tradidit  fro  nohis  ex  amore  mi- 
fericordiac. 

6)    z.  Corinth. 5. 19.  Deus èrat tu Chri(ìo mundum reconcilians Jthì ^  non  immutandoci 

peccdia  tpfornm. 
Hebrae.z,  14.  ut  aholeret  fer  mortem  eum  qui  morta  imferìum  hàhet-,  hoc  eft,  dÌA" 

helum. 
15.    Tt  liherós  redderet  qtiotqti'ot  meta  mOrtis  per  ùmnem  vitam  obnoxtj  erànt  fervi- 

tuti. 
Iohan.io.z8.  Ego  vitam  àtternam  doijs. 
I.  Corinth.  1 .  30.   Chriftm  fdiia  eB  nohù  k  Deefipientid ,  jujfitiaque  &  fanSfificatio  & 

redemtio. 
Hebrà?or.  9.  z6,    jd  abdlendujft  peccatuf»  per  immolationem  fui  ipfius  patefaSlat  eB 

Chrifìui. 
z.  Cor  in  th.  5 .  21.  Fedt  ut  qui  non  novitpeccatum,pro  nobis  peccatum  effet^ut  nos  effìcere- 

mttr  j  tifiti  a  Dei  in  ee. 

Nufquam  Icgimiis  ahud  Chriftom  nobis  Tua  morte  commericum  quam  rc- 
demtionem ,  peccarorum  remifllonem  ,  &  vitam  aeternam.  Castera  omnia  bona 
falutaria, non ram  (proprie  loquendo)  ex  morte  Chrifti,quam  ex  benevolo Patris 
affeftu  credimus  prodire:  nifi  quod  nuUis  ea  conferri  poffint  aut  conferantur 
quam  quibus  Pater  rcconciiiatus  eft.  Vndeetiam  ftatuimus,  iis, quorum  mifercri 
noluit  Pater, quos  Chriftonon  dedit,  ià  eft, non  eleftis  fivereprobis,  nulla pror- 
fus  contingere,  qux  quidem  ipfis  falutaria  rint,&  qualiafiliis  fuis  abundelargitur 
beneficia.  Quin  imo ,  &  omnibus  ca  beneficia  conferri ,  qui  reconciliati  funt  :  ut 
òmnino  nobis  applicati©  &  impetratio  fquas  vocantj  xque  late  {c(c  extcndant. 

X  lì     X  i)  Roman. 


soo  A  C  T  A      S  Y  N  O  b  I 

'j)    Roman.  8.  53.   ^Ims  imentahh  crbnina  adverftts  elecìosBeiì  DeM  ìs  eìf ,  qui  ju- 

ftificat. 
34.  §lù^s  est  qui  conàemnetì  Chrìfitts  U  eH  qui  mortum  eFf,  imo  njero  qui  etiam  exri- 

tAtm  est. 
38,39.    CMihifeyfuitfnmesi .,  ncque  mortem&LC.  foffè ms  fepararekcharitate  Dei,  qua 
(Jì  in  Chrijìo  le  fu. 
-ju  ■.  Docetidipfum  natura  &:  ratio  juftirix.    Atqiie  hic  vellemus  Te  explicare  Re- 

V  v-^>  ,  monftrantes,  an  patene  Chriftum  morte  Tua  reconciliaiie  Patri  &  fhtìsfccilfe 
eiu(*-iem  julliriaj,  cos,&:pro  iis,  qui  alterni  ignis  pcenam  iuftinebanc,  atqueitaipfì 
latistaciebant  Dei  juftitiJE  tum,  cum  Chriftus  moreretur . 

S)     Atì:or.3.l9.   RefìpfcUcc'conz!ertimim,utdeleamurteccataveflra,J>oJlquiimve?fé' 
--■  rint tempor.i  r(f.igerationii  à  confpeiìn  Domini: 
ZO^  .E(  miferit'pr.i'/untintum  vob/s  lefìim  Chrijìum. 
].  TiiTiorh.2.6.  ^i  fèmettpfifft  dtdtt rùdemtionis  tretitm prò  quibufcis. 
.    Matth.  II-  z8i   Venite  ad  me  onmes  qm  fatiguti  ejfìs  CT  Orierati ,  &  ego  faci am  ut  re- 
quiefcdtis. 
\o\\.'j.YJ.  Siquif'fnit.yi'ema.t a^me.,érhthat. 

Galat.  i.  T  o.  Vttiim  quam  nunc  vivo  in  carne:,  vivo  per fdemfìlij  Dei ,  qui  dilexit  me^  (^. 
.tradidit  fernetipfumpre  me. 
.   Vide  etiam  Lue. 24.47.  Apoc  :?.i8.  Ador.19.  4. 

Hinc  non  omnibus  promiTcue  hominibus  mandamus  ,  Ut  in  Chriftum  credane: 
etli  t;tmen.&;  hoc  omnibus  inculcamus  ipfosad  vitam  a?ternam  non  poile  ingredi, 
ncque  àpeccatis.iraDei,  &:  damnatione  liberati ,  nifi  per  Chrifhim. 
-  Non  permittimus  intcrca  quenquam  dubitare,  an  in  Chriftum  debeat  &poffic 
credere,  an  Chriftus  prò  fc  mortuus  fit.  omnibus  enim  &  fingulis  vere  pcenitenti- 
bus  mandatum  dicimus  ut  ad  ChrifHim  veniant ,  id  eft ,  in  eum  credane,  ac  prò- 
mittimus  ipfis  ccrtamquietcm,lcvamen,peccatorum  remiffioncm,  omncmq;  ca- 
leftjs  Patns  bcnivolentiani.  Non  dicimus  Chriftum  reconcihabihtatem  quandara 
.  morte  Tua  imperrafle,red  reconcihationcm:  Non  pofTibihtatem  rcmittendi  pecca- 
ta jfcd  remiiììoiitm  peccatorum:  non  omnibus  hominibus  adacquate  è  quorum 
n.umcro  multi  pcrcunt,  etiam  [juxta  Remonftrantes]  poftquam  Temei  credide- 
runt/ediis,  quorum  mifereri  voluit[ut  fànejam  mifertus  eft  omnium  illorum  ^«z- 
i'/  '(5  "        l'«.((s'd'(a?z/^,  ut  rclìpifccntes  veritatcm  agnofcantjquos,  poftquam  ad  Chriftum  vene- 
' à'c.io'.zì  runcnon  tantum  nonejicic  foras,fed  cuftodit  etiamjneexmanu  ejus  rapiantur, 
imo  dar  iis  vitam  a'ternam. 

9J  loh.j;  3<?^  £lut  nsfi  obtemperat filo , non  videhit i'iiam,fed ira  Dei  manet  fupereuni. 
Obtemperarc  iìlio  ,  non  eft,  credere  tantum  in  filium,  led  etiam  refìpifccre: 
Vcrumque  enim  mandar  filius.  Et  hoc  prius  quam  illud.  Hoc  omnibus  &  fingulis. 
('nam  omnes  &  finguliiunt  rei  violata  Icgis  )  illud  no  nifi  iis  qui  prius  prcrrtiterint. 
Et  hadenus  quidem  Euangelium  dici  potcft  omnibus  &  fingulis  iis  annunciati  qui- 
husvcrbum  prxdicatur.  Nam  lex  non  jubet  poenitentiam  ;  etfi  legis  prxdicatio 
horfum  faciat,ut  de  pcccatisfiiis  &:ira  Deicontrafc  convidus  homo.poflìc  &  ve- 
litrcfipifcere.  Inproprie  tamen  doftiina  de  refipifecntia  vocatur  Euangelium: 
•  cum  ncque  totum  illafit  Euangelium  ,  ncque  &  pars  etiam  eorum  qux  fidei  obji- 
c-iuncur,  qucK  proprie  Euangeliocontinenrur.  Nihilominus  gratin  alicuiuseft  ,vo- 
cari  ad  refipifcentiam  :  fèd  non  eft  gratia  Euangelica.  Namhcccin  fblo  Chrifto,  & 
propter  fialum  Chriftum  oftertur,  cum  intentione  fcmperfalutis  a'ternx  :  illa  au- 
tem,  cum  intentionefalutisa:tern^enon  praricnbitur  femper  (ut  Arriculo  primo 
probavimus^idcoquenecabfoluee  prò  tundameneo  habec  Chriftum.  Hinc  perpe- 
ramdicitur,  gratiam  Euangelij  efie  univerfalem,  id  eft,  beneficia  morte  Chriftj 
parca,  omnibus  &:  lìngulis  quibuspraEdicatur,oftcrri. 

HiEcfratrum  Geldrorum  dehoc  Artìculoefifèntent'ta^fàhùaUo- 
rum  mdms  fentientium  judicijs. 

ludtc'mm 


NATIO  RÀ,L  IS    D  p  R  p  R  E  C I^  T  A  N  JE:  Uit 

L-oiip  c^inonfiiobai  n.-i.ij    .   .ria  ,>,\h.l  ')      ■jiiiom'Jj  m^ 

DEPVTATORVM    SYNODI    ÀVSTRÀLÌS 

■  i  - 

HOLLANDI^, 

De  Secundo  Articulo-, 

DE     R  E  D  E  M  P  T  I  O  N  E. 

Quam  Remonftraritcs  vocanc  univerfàlicacem  acquifitse  re- 
conciliacionis,  per  morcem  Chrifti. 

Deputati  Synodi  Aujlralis  HoUandU  oìnnibm  in  timore  Domini j  adnofmam 
Verbi  Diyitiii  ddtgenter  O"  accurate  ex^enjìs^flatuunt^ 


DEum,  liti  ab  alterno  decfevit,  Mon  omneshójmincs,  fed  certos  quofdam  ex 
genere  h^mano  leletì:ai,ad  laudem  gloriola"  Ina; gratile  Icrvare,  ira  etiam  li. 
jnul  ftatoifie,  ut  latJsfadio,  ÒL  meritum  obediemi^e  &:  mortis  Chrifti ,  quod  iri 
fé  quidem  liìffieeict  omnibus  &:  lìngulis  hominibusredimendis,fic  inediuin  fub- 
ordinacum  &  proprium  ,  quo  expinris  peccatis  a  illorum  ,  qui  fibi  à  Patte  b  dati 
funt,  eflìcaciter  &  infallibiliter  r,  Elcdi  ad  lalutem  ^eternami  tanquam  ad  finem 
abfoluce  à  Dee  intentum  perducerentur, 

a.  Efai.  5v  ir.  ìnfàentiAfuAijujiifcahitiffejuJlitsfer'vmmttìtmHUoSi  &  imquitAtes 

illorum  ipfe  portabit. 
Dan.  9. 17.  Confìrrnahitpa&nm  multisi 
lohan .  1  o .  15.  Vittìm  pofìo prò  cvihtùs  nieis. 
Marth.i.  21-  Sdhiim  fuiet  popiilumfmtm  a  peccatis  eorum, 
After.  IO.  z8.  Martb.2o.i8.  &  h6.  z8. 
Ebr.9.28.  Rom.S.^z.  Epheli^.  25.  z.  Corinth.5.i4.  &  ir. 

b.  Ioli- 1. 6.  Pdtcftci  nomen  tutim  homimhHi ,  quos dedifti  mihi  e  mundo ,  tui  ermt  ^ 

ìniht  eos  dedijii. 
Et  veriu  9.  Ego  prò  às  rogo,  nonpromimdorogo,fedprohis-,cjuosdediJli  mthi. 
Et  verfu  15».  Pro  eis  fw^ijìco  me  tpfum  ego,  ut Jìnt e  ipjì frn^'ficaUW'veritate. 
e.   Io  li .  I  o.  z8.  Et  ego  l'itam  atertiam  do  eis ,  neque  rapiet  eas  qmjquam  è  manu  mea.  Pa^ 

ter  meni ,  qui  eoi  dedit  mihi ,  maìor  omnihfts  e  fi.  ncque  qutjquam  potejl  iUas  raperc 

e  manu  Patris  mei. 
Ioh.17.z4.   Pater, quos  dedtjli  mihi ,  velim ,  utuhifum  ego ,  &  iUifint  mecutn,  ut  confpu 

ciant  g'oriam illam ,  quam dcdifii  mihi, 
Eph .  5  •  z  V   Vir  caput  est" uxori;,  ut  (jr  Chri/l»s  caput  ejl  EccleJÌA ,  é"  fi  tB,  qui  falutem  dat 

corpori. 

II. 

Et  quia  media  fàpicntcr  deftinata,  finem  adsquatum  non  excedunt.    Sra- 
tuunt: 

I  i  i    3  Sacisfadio- 


Satisfadionem  &  meritum  Chrifti ,  feu  prediim  redcmtionis;,  'quod  Chriftus 
paflìone  &:  morte  Ina  Deo  Patri  perfol\^-t;tìónòCé\efficax,(ìve  adìmpetrandum, 
uve  adapplicandum  finem  illumadiEquatum,nifiinfolisElediisi 

Ili, 

StATVVNT       PB.&TEB.EA. 

*  '  /  J  '» 

Sapientem  Deumijfil'iimi  fiitjiyv,eClntx:hriohielifmòrte  non  tfadidifle,ut  per 
cam  ,  remiflìoncm  peccatorum  &  reconciliationem  acquircret  etiam  iis,  quos 
seterno  confilio  ilio  non  elegit,fedpra^teriir,iìbiqUei:eliquit,acjuftcpropter  pec- 
cata damnare  decrevic. 

e.'d.    r  •    '•    •'•   1      Wfoinde te^cmnt pquentià:  .  CX    V-;. 

L 

Orhnes  &:  fingulos  homines ,  credentes  &  incredulos  in  gratiam  receptos ,  fa-i 
lutcmque  re  ipfa  in  Chrifto  confecutos  efTe  ,  fed  alios  infaluteaccepca  mancre 
credendo,  alios  ca.dénuo  non  credendo  privari. 

JFfuheriii  in  compendio  Thepum  fuarum  <^  paffìm. 

II. 

Omnes  &fingulos  homines,  beneficio  &  gratia  univerfali  fummi  Patris , per 
Chriftum  fervatos  eile^miHumque  in  aetcrnum  pcrire^niiìqui  Iba  perpetua  ingra- 
titudine malitiaque,  in  hac  vita  poenasxternasfibi  parer;  fed  communi  rationc 
fingulos  colluftrari,  fidemque  inDeum,  naturalem,  &:  omnibus  inditamacin- 
tiatam  elle. 

Vrancìfcus  Vucc'tm  Tedelinus  Jihrode Chrijìi Seryatom 
e^caatate)    Gouda  excufi. 

III. 

Pretium  Redemptionis,quod  Chriflus  Deo  Patri  fuoohtulit.non  tantum  in 
fé  &c  perle,  roti  generi  Iiumano  redimendo  fufficienscfle,  fed  etiam  prò  omnibus 
èc  lìnguiis  hominibus,  ex,decreto,  volunratc  &  gratia  Patris  perfolutum  effe. 
. .      ■Ram^ì'ìjlrant .  in  Thefih.fuis  Synodo  exhihitls,  thef.  z.cle  z.  Artkulo. 

IV. 

Chriftum  fndifcriminatim  ,  quoad  faluris  imperrationem  ,  prò  omnibus  indivi- 
duis,  in  communi  lapfus  &:  peccati  forte  confideratis,  tam  pereuntium ,  quam  fer- 
vandorum:  tam  prò  Caino, quam pro.Abcle  :tam  proluda,  quam  proPetromor- 
tem  obijife. 

lidem  in  Reponf.adVFAlachr.pag.  49. 

V. 

Deum  univerfum  genus  humanumin  reconciliationis  gratiam  afrumfifre,&: 
cum  Adamo  omnibuiq;eius  pofteris,  in  eofcedus  gratile  iniviffe,  in  quo  remiffio- 
nem  peccatorumomniumpollicetur,quotquot  inillofoedereperftabunt,  &:  ad- 
verfushocnon  prxvaricabuntur. 

tìiidrian.  Bonimin Eefp.  D.IacobiJrmin^'jadArtic.p.pag.iij.  &  118. 

Vi.  In 


NATIONALIS     DORDRECHTAN^.  ro. 

In  Adamo , in  gratiam  recepto,  totum  genus  hiimanum  ingratiam  receptum 
effe:  cum  videatur  ftatuendum  effe,  eum,  totius  Generis  Humani  perfonam,  non 
minus  in  fecundo  ,  quam  in  primo  pado  geflìiffe ,  atpote  qtii  utrobique  flirps  fue- 
rit  generis  humani.  '"'  ■' 

Corvintu  contraTilemm.fag.ìf^i, 

TIL 

.     Omnes  &  fingulos  homines  à  Patre.Chrifto  traditos,  jure  ralvadohis  in  omnes, 
&  bono  falli cis  prò  fingulis  acquifira:. 

Nicol.  Grevinckh.  contra  t^mef.mg,  49. 

Vili. 

In  Deo  effe  affedum  conftancem  ac  perpetuum,  bonìjm  impetratum,omnibu? 
acfingulis  applicandi. 

idem  ibidem , -pag,  c) ,      p 

It  EU. 

Chriffum  prò  omnibus  effe  mortmim  ,  quandoquidem  intentio  &fcopus  eius 
fuic,  omnes  falvare,  tametfi  res  multo  alicer  inplerifque  eveniac,  propriaipfo. 
tum  culpa. 

Remo!ifir.Col/at.HagienfBelg.pag.\<^%.Bertiam-fag.ij(5, 

It  E  M. 

intentionem  &  prtìpoficunì  Chrifti  fuiffe,otnnes  homines  re  ipfa  falvarc. 

ihid.fag.  174.  cr  175*  -^^^S,'  ^^^^'  ^9^' 

IX,     . 

Impetrationi  fuam  digniratem,  neceflìtatem  atquc  utilitatem  abunde  con- 
ftare  potuilTe,  etiamli  in:ipetrata  Rcdemptio ,  nulli  individuo  unquamapphcaca 
fuifier. 

NicoL  Grevimkh.  adverf.  Amef.  fag.  9. 

I  T  E  M. 

Quxcunque  impctracionis  fit  ad  applicationcm  ordinario  ,folam  tamen  per 
fefe,  fine  applicatione  complccam  atque  intcgram  conftare  potuiffc ,  &c  pocuiffe 
omnibus  impetraram  effe  Redemprionem,  &;  camennullis  eam  applicar! ,  proptet 
intervenicntem  omnium  incredulitatem, 

idem  ibidem. ^ag.  14. 

X. 

Chriftum,  intercefforem  effe  prò  omnibus,  &:  ficut  omnes  rcconciliat^ita  etiam 
orare,  ut  Pater  illis  condonet  peccata. 

In  ColUt.  H.ig.  ptg.  168.  Be!g.  Bert.  188. 

I  T  E  M. 

Etfi  Chriflus  non  oret  prò  Mundo,  eo  modo,  quo  orar  prò  credencibus,  ncque 
eafdcm  prò  illis  preces  fundat,  quas  fundit  prò  iftis ,  tamen  cum  orare  etiam  ab- 
ili 4  quo 


^94  ....  ••  ìA;  C  r,An  ,  ,S  V  N:  Ò,D  ì 

quo  modo  proMundo,  &efleReconciliationem  prò  utnTque,  prò  incredulis  ad 
folam  impetrationenijpro  credentibus  vero  eciam  ad  applicationem. 
ibidem  fag.fequente. 

.     . .  ;  ■    1  i  i  :  ; .'     . 

Dcum/ummò'quo.fieri  potcrat gradii,  fecundum  Voluntatcm  OC  lufticiam  fija> 

prxrticiircfingiilis  hominibus  dilcdioncm  iliam.  '  '  r,"- ■ - 

I/i  Collat.  Hag.  Belg.  i66.  Bert.  ii6.  '     '  '-i 

XII 

Sacerdoti)  Chrifti  a£tus  acque  fundiones,  ita  diftindas  effe ,  &  TubordinataSi 
iit  etianV  (ine  divulf'ce/adeo  ut  cui  una  eàrum  competac,  ei  non  fcmper  autftatinx 
convenianc  reliquie. 

Oblationem  Voluntariam  in  terra  peradam,per  maftationem  corporis,&  effu- 
fionem  languinis,  quam  mors  infèquuta  cfl:  ,  abfblutam  effe  bono  omnium  &2 
rin2;uloriim  hominum ,  etiam  pro-Phàraone:  interccllìonem  autem  inccelis,non 
effe  abrokiram,  ncque  prò  omnibus,  fed  tantum  prò  credentibus. 
Niiolatii  Grevi ràh .  contr.  Amefpdg.  45.  4^.  &fiq'J' 

Vcl  ut  Rcmonftr.  loquuntur  conjundim,f"eu  omnes  fimul. 
Morruum  effe  Chriftum  adacquate  prò  omnibus  j^ccatoribus  :  refurrexifle  au- 
tem &  intercedere,  cum  falvandi  intenrione adequate, prò  fidelibus. 
ReJJfONf.ddEfiJIoUm  VFaUchrorumfag.  50.  &  J^. 

XIIT. 

Servali  nos  quidem  morte  Chrifti,  fed  non  fola:  fubakernas  caufas  efle.morteni 
Clirifti,  &  Fidemnoftram. 

Conr.  Vorfi.  in  Amica  dtifìic.pag.  450. 
Omnes  hos  errores,  ftatuimus,  ex  duobus  fontibus  promanafTe,  nimirum 

I.  Ex  mala  &  perverfa  interpretatione,  illius  Phrafeos,  Mori  prò  aliejuo. 

I I.  Ex  diftindionibus  quibufdam  monftrofis ,  &  nullum  in  Dei  Verbo  funda= 
tnentum  habcnubus,  ideoque  exBindionis  potius  Titulo,  quam  aliquoalioap- 
peHandis, 

De  'Pnmo,puDePhraJt:,  Mori  prò  Aliquo. 

Mori  prò  aliqno  ,  in  hoc  Argumento,  non  fignifìcac  tantum  hono  dìicuim moru 
nt  cum  Apoffokis  ad  Coloff.  cap.  1. 14.  dicit:  fé  explere  in  carne  fua  rehquias  af- 
tìidionum  Chnffi,  prò  corpore  ipfuisj  id  cft,  Ecclcffa  :  fed  idem  fignificar,quod 
vice  &  loco  alicuius  mori  ;  idque  cum  intentione,  ut  ille  vivat .  Qu^omodo  acci- 
pitur,  i,  Samuelis  18. 35.  cum  David  dicit; 

Ttli  mi  ^hColon ,  i^h(olonplimi,  qnis  mthi  tribunt,  ut  ego  moriarpo  te  ì 

Votum  enim  Davidis  fuit,  iicuiffe  fibi  mori,  ut  viveret  Ablolon.  Hunc  effe 
fenfum  parricuLx/^r^?,  cum  de  morte  Chrifti  agitur,  liquet  ex  Eiaia;  cap.  ^3.  4  :  cuni 
dicitur  Meiffas  vere  languores  noftros  tuliffe,  &:  dolores  noftros  ipfe  portafle ,  òc 
quidem  lic  ,  ut  quemadmodum  verfu  5.  dicitur  ,  vulnerntus  fit  prof  ter  iniqtiitates  nO' 
fira,ii  &  itttrittMfttpropter  ^celerà  tiostra. .  Bifciplina  paa's  nofirx  (itper  enmfuerit,  &  livore 
etili  no: fummtu [dfìati.  Item  ex  locis  ahjs  Novi  Teftam.  huic  genuinis  i.Cor.  5.2,1. 
Coloft".  i.ii.    i.Petrii.  24.&cap.  3.  18.    Apoc.  1.5.   Eb.  9. 14. 

Qiiare  contriftamur  magnopere,ob  hoc,  quod  Remonftrantes  Collat.  Hagicnf* 
p.  158.  cdir.  Bclg.  &  ijó.edit.  Bertiana.  prcffi  phrafeos  huius  (mori  prò  aliquo)  vi, 
cumSocino,  cuius  in  hac  re  funt  Difcipuh',dicerc  non  verentur  :particulam^r<>, 
folJ'e  tantum  valere,  atque  noflro  hono-,  vel  nojha  caufa.  quod  quale  fyrma  errorum  fccum 
trahat,  expendendiim  omnibus  relinquimus. 

Ve 


N  A  T  I  O  N  A  L  I  S    D  Ò  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ^.  lo^ 

De  Secundo,  id  ejì,  De  DiflinEiionihm  '^monjìrantium^  quihfis  nojìra 
tArgumenta  cotiantur  (fèdfmjìra.)  eludere. 

Diftinguunt  inter  impetrationem  &  applicationem  ,  &hacdiftindionefrcti, 
modo  dicunt :  chriJìuM pio ommihm &Jì,igulù  morttmm effe, dr  ommbmper mortemCru- 
cispeberij?e  rcconciliAtionem  &  Rctnijjìonem  peccatorum. 

Coliate  Hag.  fag.  4 1 6.  Bclg.  Bertian.fecunda  SeSl.fag.  143. 

Modo  negane  :  Incredtilos ,  qui  in  increduluatefuA  munent,  rèconciliatìo»ìs  cum  T>eo,  é" 

remijjìonis feccatomtn,  unquam pariuipesfuiffè. 

ibidem  pag ,  [eque  ut  L 

Nos  hanc  diflinaionem , ut  à  Remonflrantibus  expìicatur ,  negamus  :  nam  im- 
petratto  (uc  lunlconfuki,  optimi  llgniiìcationis  vetbo.rum  Interpretcs  fatentur) 
conccflionem  rei  petita;  includit  èc  prxfupponit .  Sic  impetratum  reicriptum  illis 
eft,  cum  Princeps  conceflìt,iupplicanfque  obtinuit.  Et  vulgati  fèrmone  noftro,cum 
àlicui  oificium  aut  munus  mipctratum  dicimus.non  ius  tantum  admunus  illud,, 
fed  realem  illius  pofieilìonem  &:  conccfiìonem  ei  impetratam  efle,  fìgnificamus. 

Scd  ad  fontem  mali  veniamus.  is  cft  hitentio,  quam  Remonftrantcs  Cliriflumiil 
paffione  fìia  hahuifle,  putant. 

Duìunt  confidentcr  ,  Chnjliim  applicationem  Recónàlidttonis  omnìhiis  ^  fingulii 
prò  quibiis  mcrttius  efi  ■,  abfolute  nec  'voliujjè  nec  noluijfe ,  fed  hoc  intendtjfe-^ut  Deus  non  ob- 
jUnte  tujittiafuaipecca.toremfdva.r€pojfèt-,  &peccator,non  ohjhnte peccato,fahari, 

Repu^nare  hoc  iudicamus  vetbis  Chrifti.  lohannis  17.  z.  Sicut  dedijìi  ei  autori- 
tAtem  irroninem  t&rnem ,  ut  quotqnot  dedifii  ei ,  det  ek  'vitam  &ternam.  &  verf  1 1 ,  Servn 
eosper  nomen  tunm  qiios  dedijti  niiht ,  utjìnt  unum  ,proiit  (^  nos-,  ver/i  i  z.  Slups  dedisii 
mthi cufiodivi.  veri.  15.  Serva eos amalo,  ycvi.iy.  SanBt^cajllos inveritate.  verf.  14. 
Foto  ,  ut  ubi  egofum ,  etiam  UH  mecumftnt  ,  tit  conj^iciant  gloriam  illam ,  qitam  dedifti 
mihi. 

Repugnare  itidem__vcrbis  Apoftoli,  ad  Hebr.  9.  z6.  ubi  dicitur ,  Chrijìiim  ad  abo- 
lendtim  peccatum,per  tmmoktionemfui  ipjìus  patefaifum  ejfe  :  verf^iS.  Oblattim  efe,  ut 
multorum  peccata  tolleret.  Et  cap.  io.  14.  £lupd  tmtca  oblatione  ChriHus  confecraverit 
in  perpetuum  eos-,  qui  Jancfijìcantur.  QjJa:  omnia  aliam  intenttoncm  ,  aliumque  effe- 
cium  m.ortis  Chrifli  nobis  depingunt,  quam  à  Remonflrantibus ,  loco  citato  fpro- 
ponitur. 

Ex  his  etiam  Scriptura^  locis  patetj  quod  intcrceflìone  Chrifti  in  tetris, &  obla- 
tione, quje  fada  eft  in  mundo,  non  ianua  tantum  falutis  iìt  aperta  ,  ut  Remonftran- 
tcs loquutur  in  explicatione  fecundi  lui  Articuli  ;  ('quanquam  quomodo  fine  adua- 
li remidìonepeccarorum,  quamilli  morti  Chrifti  non  adfcribunt,  hoc  fieri  potue- 
rit  ignoiamus  )  led  quod  vi  lUius  introdacatnur  in  ccelum  ipfùm. 

Item  :  Non  ita  diftingui pofle  adus  Sacerdoti)  Chrifti,  ut  prò  quibus  Chriftus 
mortuus  eft,  prò  omnibus  ijs  etiam  non  refiirrexerit;  namApoftolus  Paulus,Rom. 
4. 2.^.  Chriftum  traditum  dicit  proptcr  offenlàs  noftras,  &:  excitatum  efle  propter 
iuftificationem  noftram.  Non  dicit,  traditum  efle  prò  mimimi  offenfa,  &  excita- 
tum efle,  prò  qtioriindam  tantum  wAi'^iC'àx.ioXi^.,  ut  fèntiunt  Remonftrantcs.  Idem 
Apoftolus  capite  ciufdem  Epiftolx  8.  verfii  34.  Coniungit  Mortcm,  Re/ùrredio- 
ncm  &:  Sclfionem  ad  dextram,  eamque  omnibus  ijs  inièrvire  indicar,  prò  quibus 
Filium  (uum  tradidit  Pater. 

Vndc  concludimus,quod  nihil  per  mortcm  Chrifti  lblam,reparatam à  Refur- 
redionc,impetrari  poflìt.  (^o  Apoftolus  refpicit  cum  dicit,  i.ad  Corinth.  15.17.  Si 
Chriìtus  non  refurrexit.,  adhuc  efìis  in  peccatis  velirts .  Adde  quod  interceflìo  Chrifti 
in  ccclis,  nihil  aliud  eft,  quam  continuata  oblatio,ideoque  hxc  duo  ita  fèpararinon 
pofllnt,  ut  quorum  vicem  Chriftus  obivit  in  Cruce,  prò  illis  etiam  omnibus  non 
intercedat  in  ccelis,  cum  fit  Mcdiator  eorundem,mcnto  &  eflìcacia  fimul.  Quod  lì 
poftremum  non  accedat ,  inutile  eft  benelìcium  prius .  Quare  non  parum  errarunc 
Remonftrafttcs,  cutn  in  Collatione  Hagienlì  pag.  418,  editionis  Belgica:  &r  Ber- 

tianx 


,g6  a  c  t  a     S  Y  N  O  D  I 

tìanx  pag.  145.  Sci^iionis  pofter.  Chriflrum  omnibus  &  fìngulis  promeritum  efle  di- 
cune  mcdicinam  ad  iàlutcm  ncceirariam  ,  cum  tamcn  ftatuant,  Chriftum  mukis 
non  elle  morte  ilia  promerirum  applicationem. 

Quomodo  quxfumus  tale  meritum,  ipfis  pereuntibus  dici  potcrit  fuifTc  ad  falu- 
tem  iufficicns,ut  Remonftrantcs  (entiunt?  Si  Pater  omnia  dat  tumCiirirt:o,ut  di- 
citur  Roni;  8. 3z.dat  quoque  applicationem:  &:  viceverià,quibus  Filij  mortemnon 
applicar,  ijs  nunquam  Filium  iiium  dedit.  Nam,  ut  ignis  non participàtur  )  niii  cum 
roto  fiio  calore  :  ita  qui  Chridi  participes  iuntin  morte  ,  eius  quoque  participes 
funt  in  refurreftione ,  ut  docet  Apollolus  Rom,  6. 5. 

Vt  autcm  abfurditatcs  pra:cipuas  huius  fcntentix  proponamus  &:  rcfutcinus,  di- 
dmus:  Primo,  Fieri  non  potuiil'e,  utpro  quibus  Chnltus  mortuus  elì:,ijsa<Stunon 
condonarit  omnia  peccata,  diccnte  Àpoftolo  ad  Colollenlcs  i:  zi.  &:  iz.quod  re- 
conciliati  iìmus  in  corpore  carnis  per  mortem.  Fons  igirur  applicationisjnon  quse- 
rcndxis  dì  in  fola  Reilirredione  Clirifl:i,led  m  Decreto  Patns  tradentis  Filium,  &: 
in  Obcdicntia  Fili),  qua  obcdivit  patri,  uique  ad  mortem  crucis. 

"Secundo  j  dicimus  abiurdum  ciré,  Chriftum  prò  ijs  mortuum  efle,  prò  quibus 
mortem  non  lUperarit,  cum  tamen  in  Paillone  ma,  mortis  mortem iè  oftenderir. 
Ebr.i.i4.  1.  Cor.15.54.  Vnde  rurliam  inferimus,  inipià  morte  fìi-miflìmam  fuillé 
applicationem  mortis  Chrifti,  prò  omnibus  ijs,  quorum  vicem  iple  moriens  fiifti- 
nuit,  cumintentlone  iplòs  làlvandi,&  illius  mortis  virtutc,fènfiim  huius  benefìcij, 
in  ipfis  quoque  liio  tempore  extiturum  ,  quando  nimirum  Evangelio  ,  quod  ipfis 
prazdicatur,  opcrarionepotentixDei  credent. 

Tertio ,  Abfùrde  dici  putamus,  Chriftum  in  tetris  fé  obtulifle  prò  ijs,  prò  qui- 
bus non  intercedat  in  cccìis. 

Merito  itaque  divulfio  illa  Sacerdotij  Chrifti,  exploditur,utpote  qua  inter  alia, 
qux  ex  ea  naicuntur  incommoda,  confòlatio  piorum  magna  ex  parte  minuitur. 
Nam  Iccundum  Apoftolum,quilibet  prò  quo  Chriftus  mortuus  eft,  dicere' p'oteft; 
^rie's  intcKtahi/  crimine  ad-verfus  me?  Deus eH  qui  iuliìfìciit.  £IhJs  eH-,qui (ondemnet? 
Chrifliti  Is  ejì ,  qui  mortuus  e  fi ,  imo  'vero,  qui  eitam  excitatm  e  fi-,  qui  ejt  ad  dextram  Dei, 
qui  eiiam  inter fclUt  prò  nobis .  0\'[thi perfuafu?n  eFt,  ncque  mortem ,  neque  vitam  ,  neque 
Angeles ,  neque  Princi^atiis ,  neque  Potejlates ,  neque  infiantiA ,  neque  futura,  neque  fubli- 
mitatem-,  ncque profundttatemy  neque  ulUm  rem  Aliam  creatam  ■> pojfe  nosjeptirare a  ehari- 
tate,  qu£  est  m  ChriJFo  lefu* 

Qua;  confòlatio  longe  melior  eft,  quam  illa  qux  refultat  ex  do£trina  Remon- 
tì:rantium,  &:  cuius  vi  adiguntur,  ut  in  Collatione  Hagienlì ,  editionis  Belgica^ 
pag.  i58.dicunt:  Bonum  Paftorem  fìc  ponere  vitam  prò  ovibus,ut  intendat 
eas  confèrvare,ctiamftnon  omnes  conièrventur.  Qjjod  de  fummo  animarum 
Paftore,  cuius  voluntati  nihil  poteft  refìftere,  &:  cum  quo  nobis  dantur  omnia,- 
Roman.  8.  3 1.  non  fine  blafphemia-dici  pofìe,iure  meritoquc  omnes  pij  cre- 
dunt. 

I  V  D  I  CI  VM 

Fratrum    Northolkndorum^ 

De  Sectmdo  Remonftrantmm  Articulo. 

Articulushic  Rcmonftrantium,fìc  adverbum  habec: 

PRoinde  Icfus  Chriftus  prò  omnibus  ac  fìngulis  mortuus  eft:  atq;  id  ita  quidem; 
ut  omnibus  per  mortem  crucis  reconciliationem  &  pcccatorum  remifTioneni 
impetrarit  :  ea  tamen  conditione,ut  nemo  illa  peccatorum  remiflìone  fruatur,  prx- 
ter  hominem fìdclem.  lohan,  3.16.  i.  lohan.  z.  z.Duo  autemfunt  quas  hoc  Articulo 
afleruntur  ;  qux  fingula  diftinfte  vcniunt  confìderanda. 

trimum  est,  Chriftum  prò  omnibus  &  fìngulis  hominibus  mortuum  cfTe,  ijfq;  per 
mortem  crucis,  reconciliationem  Dee  fcremifConem peccatorum  impetfafle. 

Alterunf 


NATIONALIS      D  ÒRDRE  CHT  AN^.  Ì07 

Alterum ,  reconciliationcm  tamen  iftam ,  &:  remiffionein  peccatorum  non  om- 
nibus ac  fìngulis  applicar!,  icd  tantum  fidehbus. 

Vtrumque  tn^óSo^ov ,  &  S .  literis  contrarium  Fratìres  Northollandi  iudicanf. 

De  Primo. 

Nam  primum  quodattinct,  nunquam  Scriptura  ile  loquitut;  Chriftum  mor- 
tuum  prò  omnibus  &  fìngulis  honjinibus:  prò  omnibus  mortuum  efle  aiicubi  di- 
cit  j  prò  fingults  nulquam  :  Nec  ex  eo  ,  quod  prò  omnibus  mortuum  affirmat,con- 
cludendum  eft,  prò  fìngulis  mortuum  efle  .  Aliud  enim  eli,  prò  omnibus  mori  j 
aliud  prò  fìngulis.  Pro  fìngulis  qui  moritur,  prò  omnibus  mona  tur  neccffe  efl:  feci 
non  centra.  Sanarunt  Apofloli  omnem  morbHm,fednon  fìngulos.  Scriba  &c  Pha- 
rifjei  decimabant  omne  oliis  ,  fed  non  lìngula  olerà,  &:c.  quivis  morbi,  fèu  omnia 
morborum  genera;  quodvis  olus,  feil  omnc  genus  olerum,  non  lìngula  generum 
ligniiicantur  :  hoc  fenfìi  Scriptura  dicit  Chnflum  prò  omnibus  mortuum ,  id  eft, 
prò  quibufvis,  fine  difcnmine  lud^^orum  ,  gentium,  huius  vel  illius  lmgujE,populi, 
riationis,  &c.  Mortuum  igitur  dicit  Chnftum  prò  omnibus ,  nempc  ,  prò  elcdis 
omnibus^  ex  omnuun  hommum  genere ,  ut  liquet  ex  Apoc.  5.  veri!  9.  ubi  fcnes  can- 
ticum  novum  dicuntur  cecinifl'c  agno,  dicentes,^;^»«j  es  qm accipias  Itbrtm,  d^  ape- 
rioifigilla  eim,  quoniam  ma^atus  es  ,  à'  redemiHi  nós  Deoperfanguinem  tuum,  ex  omni 
tribù,  &  lingua,  ef-  populo ,  (jr  natione. 

Hinc  efl,  quod  eadem  Scriptura,  fine  ulla  fui  contradìflione,  alibi  paffim  dieari 
Chriftum  mortuum  elle  prò  mukis,  Efa.53'.  12,.  Matth.  zo.  2.8.  Marc.  9.  45.  Ftlttif 
hominis vemt,  ut daret  animam  fuam  rcdemptionis pretium  prò  multii.  Matth.  z6.  28.  Hoc 
eflfingms  rnem  Novi  Tcjiamenti,  cjtnpyo  multis  effunditur  in  remiljìonem peccatorum.  Heb. 
^.  i8.  Chrifius  femel oliata^,  ut  muitorumpeciata  totleiet .  Manifefle  indicans  y^aKomnei 
non  fìngulos  intelligi .  C^uinam  veto  lUi  multi  fìnt ,  declaratur  fèquentibus  Scri- 
pturaz  locis,  Matth.  i.  21.  Ipfe  ehim  fcrvabir  pcpulum  fuum  ex  peccatis  ipfìus,  lohan. 
IO.  15.  animam  meam  pono  prò  0-  ilm.  lohan.  17.  z.  dedifli  ei  autoritatem  in  om- 
nem camera,  incfuotej/iot  et  dedtf/i,  det  ipfìs  vitam  «eternam.  lohan.  11.  ^r.  &  52.  Fore 
ut  lefusmorereturnon  tantum  prò  ea  gente  ,  fed  ut  f//^wZ)<'/difperfos  cogerct  in 
unum.  Ad.  20.  z8.  Eiclefiam  Dei,  quam  proprio  ilio  fanguihe  acquifìvit.  Rom.  8.  3^ 
34.  quis  intentabit  criminaadverfbs  eUcljsDet?  Deus  eflis,  qui  iliftifìcat;  quis  eft 
quicondemnet;  CliDflus  is  eft,  qui  mortuus  efl.  Eph.  5.  23.  Chriftus  efl:  qui  falu- 
tcm  dar  Corpori.  verf.25.  Chriftus  à\\t\\t Ecclefiam ^  &  tradidit  femeiipfum^r<?  ea, 
Heb.  10.14.  vnica  oblatione  confecravit  in  ^cr^ttnum  eos y^ui (àn£ìifcantur.  Tic.  2. 
14.  qui  dcdit  femetipfLim  prò  nohii ,  ut  redimeret  nos ,zh  omni  iniquitate,  &  purifì- 
caret  fìbi  i^d populum pecu.iarem.  Pro  ijs  igitur,  quos  dediceì  Pater, prò  ovibusjpo- 
pulo  fuo,  &quidem  peculiari,  prò  Ecclefìafua,  Corporefuo,  FilijsDei,pro  ijsqul 
iànclifìcantuf ,  m.ortuus  efl  Chriflus.  li  autem  funtelcdi:  prò  quibus  omnibus, 
folis,  fingiili* ,  fìve  ante  morcem ,  in  ipfa  morte,  poli  mortem  Chrifti  in  crucc  per- 
a£lam  vixerunc  ohm  ,  nunc  vivunc ,  &  viduri  fune  adufque  fìnem  miindi,  mor-  ■- 
tuus  efl. 

Pro  omnibtif,  ut  Tohan.  17.  2.  ficut  dedifli  illi  poteflatem  in  omnem  carncm ,  ut 
i^uotcjtiot  dedifli  ei,  dee  eis  vitam  xternam.  lohan.  6. 39.  Vixc  eft  voluntas  eius ,  qui 
mifìt  me ,  Patris ,  ut  cfuidquid  mihi  dederit  non  perdam  ex  co  ,  fed  fufcitem  illud 
novifTimo  die.  loh.  ij.ii.cftios  dedifli  m.ihi.ego  cuftodivi;  &nemo  exijsperijt. 

Pro  folis.  loh.  17. 6.  Patefcci  hominibus  nomen  tmxm ,quos  dedijii  mihi  e  fnnndoì 
verf  9.  Ego  prò  ijs  rogo,  non  prò  mundo  rogo. 

Vxojingulis :Kom.  10.9.  fi  confefl'us fueris  É?rf  f«^  Dominum  lefum,  &credideris 
in  corde  tue ,  (\uo  A  Deus  eum  excitavit  àmortuis,fervaberis.  Gal.  2.  20.  qui  dilcxic 
w^,  &:  tradidit  fèmctipfum  prò  ^^(f. 

Pro  ijs,  (jHÌfuerunt,funt,c;  erunt.  A(5l.  15. 11.  per  gratiam  Domini  Icfu  Chrifti  crc- 
dimuswj  fervatum  iri  ;  quemadmodum  &  tllos.  Hebr.  15. 8.  lefus  Chriftus  heri,SC 
hedie  idem  eft,&  in  fecrda.  Apoc.  13.  8.  c^adorabunteum  omnes  incolse  terrx,  quo- 
rum non  funt  fcripta  nomina  in  libro  vitae  ,  agni  illius,ma£tati  h  iaEiis  mundii  fundlà- 
mentis,  Quancumvis  igitur  mors  Chrifti  in  fefc  confiderata  eius  Ile  dignitatis  &: 

preti). 


ìo8  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  j 

brerij,  ut  rufficicns  cfTc  polfit  Aut^oi»  rèdfmendis  omnibus  é'  fingulis  hominibus,  ex 
ijs  tamcn  teflimonijs,  qua?  adduximus,  conftare  poteft  ,  Chnftum,  non  prò  aljjs, 
quani  eledismorruiimelle.  Eftque  hoc  ccrtilfimum:  prò  quibus  Chriftus  non  ora- 
vie,  pVo  ijs  quoque  mortuus  non  eft.oWàtio  enim  &:  inrèrceiGrio  individuo  nexu  co- 
harrenc.  Non  oravi:  autem  prò  omnibus  &:fingulis.  Non  enim  oravicpromundo. 
Non  jgicurpro  omnibus  &:  (ingulis  mórtuus  eft.  Vnde  Icquitur; 
Falfillìmum  clic  ,  Chnftum,  non  prò  eie-  Conerà  vcriflimum:  lefum  Chriftum 
«Stis  tantum,  fed  prò  omnibus  «Scfìnguns  ho-  mortuuitì' cfìe  prò  omnibus  &:  iohs 
minibus,  idcft,  etiam  prò  rcprobis ,  Sdijs  elcftis,  quós  ei  Pater  redimendos 
qui  pcreunt,  mortuumeflc.  dedit. 

^que  faiiiim  eft.quod  Remonftrantes  de  intentione  rradunt,videh'ccti  inten- 
tJioncm  Patris ,  FiHum  fuuni  in  mortem  tradenti*,  &  Filij  mortem  obeUntis  fuiffe, 
omncs  &  fingulos  homines  per  eandem  ex  a:quo  fetvare  ctfi  res  per  multorurri 
culpam  ahtcr  cvenerit. 

Nam  (i  ha:cfuin'ct  Patris  &:  Filij  intenrio,  prò  omnibus  &rmgulis  mori  Chn- 
ftum oportuiflet,  atqui  jam  plurimis  S.  Scriptura;  teftimonijs  probatutn  eft,  Chri- 
ftumeil'e  morruum  ,  non  prò  fmguhs  ;  f'ed  promultis,  prò  populo  Tuo,  ovibus  fuis, 
fìhjs,Dci,  Eledis ,  Eccleiiarua,&:c.  Ex  quo  fcquitur  ,  hanc  quoque  fuifle  Patris, 
Fihum  fuum  tradentis,&:  Fihj  mortem obcuntisinrentionem  ;  uteo<dem,non  ahos 
fèrvaret  ;  &  hanc  folam  fuilTe  Patris  fìmul  &  fìlij  intentionem  exprellc  tCftatur 
Scriptura,Ioan.  ii.5i.5i.Prophetavit  Caiphas,non  exfèfejf'ed  exafflatu  SpiritusS. 
loquens,fore,  ut  lefus  moreretur,  non  tantum  prò  ea  gente, fed  wtflics  Dei  di/per- 
y^5  cogeret  in  unum  Gal.1.4.  Dedit  femetipfum  prò  peccatisnoftris ///fx/wfrfr 
nos  ex  prarfenti  farculo  mAoy  fecundunì  loluntatem  Deidr  PatrUmUflri.  Eph. 5. 26.  Ex- 
pofuitfeiprum  prò  Ecclefia,?/-/  eam fxr.BifcAret .utfijìeret  eam  flbi  gloriofam.Ioan.j.i^. 
Dedit  Fihum  fuum  unigenitum  ,  «/ omnis  qui  credit  &c.  loan.  17. 19.  &  prò  ijs 
egofandifico  meiprum.////?/;;  ^iprifandifìcati  per  vexitatem.Tit.z.i^.  Qui  dedit 
femetipfum  prò  v\oh\%tUt redimeretno%  &c.  i.Pctr.i.2o.2i.^rrfW/>rf//quidcmante 
iada  mundi  tundamenta,/'d/</Ii^/ vero  ultimis  temporibus,^r<3p/frTi»j,quipereum 
creditis  Deo. 

;  Deinde,fiintentio  Dei  Patris  Fihum  in  morremtradcnris,  &  Filij  morrem  ob- 
euntis  fuerit ,  omnes  &:  iìngulos  per  mortem  Crucis  fervare ,  nccefl'e  eft  ut  omnes 
Icrvcntur;  quia  condlium.  Dei  non  poteft irritum  fieri,  prout  patet  ex  Efa.46.10.  & 
flifius  probatum  eft  ad  Articulum  primum.  Atqui  non  omnesfervantur.  Ergo  &c. 

QuinimocontradicunthicfibimetRemonftrantes,  quoties  aiFeruntjDeum  de- 
ftinalle  Chriftum  in  Mediarorem,  ante  ccrtam  voluntatem  &  intentionem  quem- 
<juam  fiilvandi,  &  cum  nihil  adhuc  ftatuiflct  de  conditione ,  fub  qua  homines  fer- 
vare veilet,  Adeo  ut  imtetrationiuim  ^r£siit£ ,  ac-pem^^ifua  digmtas,  nectjfitas ,  arque  utili- 
ioi  abunde  con/lare  pò  tue,  it,  itiuh.fnmpetrata.  redemftio  nulli  individuo  uncjua.  applicata  fui f 
fet:  hoc  eftjCtiamli  nuUus  ujiquam  adu,  live  reipfa  fervaretur.  fimul  cnim  hacc  duo 
ftarenon  poflunt;  intentionem  Dei  Patris  Filium  fuum  in  mortem  tradéris  fuifle, 
omnibus  &:  fingulisfalutcm  conferre  propter  mortis  Filij  fui  grenum^  &,Deum 
deftinafte  Chriftum  in  Mcdiatorem  ,  ante  certam  voluntatem  &  intentionem 
qucnquamialvandi. 

Vtrumqueigitur  falfumeft,&femu-  Contra  vero  vcrifllmum  efteexfacris 
tuo  deftruens.  literis  oftenfum  eft,intcntionemDei  Pa- 

Hahc  fuillc  intentionem  Dei  Patris,      tris  &  Filij  fuiftc  folos  eledos  fervare. 
Filium  fuum  in  mortem  tradentis,&:Fi-  Deum  deftinafte  Chriftum  inMedia- 

Iij  tnortem  obeuntis;  ut  omnes  ÒL  fingu-  iorem,cum  certa  voluntate  ac  intentio- 
los  homines  fèrvaret.    Et,  ne  fervandi  eledos  iuos  ;  qucm  finem 

Deum  deftinafte  Chnftum  in  Media-     quoq;  eft  aflecutus&  Patera  Filius. 
totem  ante  certam  voluntatem,  ac  in-  Neque  enim  irritum  fieri  potuitDei 

tentioncmquemquam  falvandi.  confilium  ^Eia.  46.10.  j  aut  falli  ipfafa- 

pientia .  Neque  fàpientise  Dei  fummaf 
confentancum,  permittere,  ut  inrepricfertim  tanta,qualisefttraditio  Filij  fui  in 
mortem,  &redemptionis  opus,aliquid  fiat  temere,  &:  abfc[ue  certa intcntionc 

ac  confilio. 

Ncque 


NATIONALIS     DORDRECHTAN^.  109 

^  Ncque hic iuvàt Remonftrances,quod aflerunt per  GKriiiimòrtem quandam poC 
^bilitatem&velleiratcmimpetraramDco  Patri,  qua  potuit  velie  cum  hominibus 
novum  aliquod  fcedusinirc,  flib  quacumque  ipfi vi/iim  e/I  coiidi'done.  Nam  tantum 
.  abeft,ut  hoc  fuo invento  doclrinalux  abiurditatcmpallicnt  aut  tcganr;  ut  centra  eo 
magis  eiusfaliìtatem  &:foeditatem  prodant,  &c  palam  faciant.  Etcnim,  vt  Scriptura 
pafl^.mtcftatur,]onge  alia  &:pra:fi<mtiora  beneficia  Chriflus  morte  (uà  acquifivir, 
nimirumveram  &:realem  cumDeo  reconciliationem  ,  remiflìoncm  peccatorum, 
adoptionem  infiliosDei,jusha;reditarisvira:a'tcrn2e,adeoque  omnes  illas  benedi- 
itiones  fpirituales ,  quarum  author  &  fons  nobis  à  Patre  conflitutus  cfl:,  vr  Apofto- 
lus  docet.  Epheiii.  &:pailimextota  Scriptura  conftat,  ac in fecunda parte latius  de- 
anonilrabitur. 

Quinimo  hoc  fuo  falfìfsimo  commento  fibimet  non  confl:ant,recedentes  ab  hoc 
ipib  Articulo,quoafierunt  Chriftum  iplàm  reconciliationem  èc  rcmillìonem  pec- 
catorum,permortem  crucis  acquifìviire;nonautcmjus  aliquod  pofiìbilitatiSjautvel- 
Ieitatis,quopoisit  Deus  velie  cum  hominibus  fccdusinire,idquelubquacumq;  con- 
ditione  vel  fi  dei,  vel  operum. 

Qua:  omnia  ve  figmentacerebrihumani,  cum  à  Dei  Verbo  longifsime  recedafitj 
imo  dirciSte  cum  eo  pugncnt,  fratres  Noort-HoUandi  utfalfìlsima  rcjiclunt  Se  dete- 
ftantur. 

De  Secundd. 

In  {'ecundo  membro  aflerunt  Remonftrantes,  omnibus  quidem  &:  fingulis  homi- 
nibus reconciliationem  cum  Deo,  &c  remillìonem peccatorum  impecratam  :  verum 
non  om^nibus  ac  lìngulis,  ied  tantum  fidelibus  applicari. 

De  quo  fic j  udicant  fratres  Noort-  Hollandi. 

Verum  effe  &:  facris  liceris  confenta-  Contra  vero  falfum  effe  &:  S.  Litcris 
neum:  diffentaneum: 

Non  nifi  fidcles,  ìd  efl:,fbIos  fìdeles,te-  Non  omnes  fieri  reconciliationis  ehm 
conciliationis  cum  Dco  per  morte  Chri-  Deo,  per  mortemChrifti  impetrata,  & 
fti  im.petrata?,  &  remiflìonis  peccatorum  remiffionis  peccatorum  participes ,  qui- 
fìeri  participes  ;  &  impctrationis  propriiì  bus  Chrilì:us eam  impetravit  :  &c applica- 
frudum  elle  apphcationem,  tionem  non  fuiffe  impetrationis  propriù 

finem,  aut  fine  à  Dee  proprie  intcntum. 

Docet  enim  Scriptura  aperte, impetrationem  &  applicationem  a:quelate  patere, 
paripaffu  incedere,  &:  omnibus  ac  fingulis  applicari  reconciliationem,  quibus  Chri- 
ftus  eam  mipetravit,  id  eft,  fohs  fidelibus:  &  lume  hnem  à  Deo  proprie  fuiile  intcn- 
tum. Efa.  ^3.10.  ^lyttmfofueritpro  dcliclo  animamJnam,'videbitfemen,frolongabitdies, 
S'  ■volimtas  Domini  per  manum  eiiisprojperahttur,  ver£  1 1.  Propttr  Uhorem  aijimxjìixfa- 
turahitur^é'  infcie-zitiit  flit  JHsiificabit  ferviis  meta  iusiiis  multos  ,  quia,  iniqniutes  ipforum 
ipjè batulahityé-c-  Matth.i'J.ii.  Venitjìlitis  homtntsvtfervet,  qiiod perierat.  Ioann.  6.- 
verf.  33.  PaiiisilleDei,  iseftquidcca:lodelcendit,&  dat  vitam  mundo;  Et  panis 
quem  ego  dabo,  caromeaefl.quam  dabopro  mundi  vita.  Rom.3. 24.  Per  redemptio* 
nem  facfam  in  le  fa  Chrifto.  25.  §liiempropoftnt  Dei46 ,  vt  ejfet  placanientum  per  fdem  in 
fangnineipfiiis-,  Rom.S.  34. 

eliseli  qui  condemnetrChriftus  iseft,  qui  mortuuseft.  i.  Corinth.  1.30.  Chri- 
flus faduscÓ:  nobis  à  Deo  fàpicntia  ,  jufiitia,fàn61:ificatio  &redemptio.  2.  Cor.  5- 
verf.  15 .  Si  un  tu  prò  omnibus  ìnorttimftnt  ^ncmpe  omnes fnerunt  morti:  i ,  &  tUc  prò  omnibm 
mortumeU^njt qui 'vivt'.ntpofìhac  non Jihi'vi'vant ,  Jedehqm protpjìs  7n0rtuii.se fi  (j^rc- 
furrexit.  veri".  18.  Hjìc  omnia fimt  ex  Deo  ;  qui  reconcilia'vit  nosfibi  per  lefum  Chnflum. 
verf!  1 9.  Newpe  quia  Deus  erat  in  Christo  mtindum  reconciliansfihi,  non  imputando  cis  pec- 
cataipfortim.  verf  21.  Fecitenimvt  qui  non  noi'itpeccatinnjpro  nobis  peccatiim  effet ,  njt 
noseffceremuritìlìitia  Dei  in  eo.  Galat.  3.  13.  Chrifiu-s  nos  redemit  ah  execrationelegUy 
dum  prò  nobis  fafius  est  execratio .  verf  14.  Ft  in  gentibifs  benediaio  Abraha  exTiet  in 
ChriHo  le  fu.  Gal.  4.verf  A^.Tacfiis  ex  mtdiere.faclus  kgi  obnoxms.  vo^l.  5.  Vt  eos  ,  qui  legi 
€rantobnoxÌ4,redimeretiVtadcptionemacciperemns.Lu\-ì.i.'jJnqfiohabemfisredem^tionem 
^  Kkk  /^r 


„o  ACT  A  ;  S  YNO  DI 

■perpinirumem ipJìn^.vtrf.^.iScC'  Ephcf! il'ix.  K^t mmc inChrìfto ìep:t<omr<fui olim eratls 
procul,  propinqtd  factiejfiSyperfanguiyjefh  Chr/ftì.vcri'.i^.  '  Tpfeenim  tft  pax  noflm-,  é^. 
Colofl.  1. 15.  Liberavit  nos  a poteftatéteaehrarnm ,  ac  trxnflulit  in  regnumjìl'jjìhi  dilectk 
Vcr{!i4.  In quohcihemui rcdemptionerrifó"^ .'  veri.  19.  §^num  in  ^0 placult Patri, 'Vtóm- 
rìii  plenit/idv  inhabitarct.  veri.  20.  EtpACf  per  fangidnem  Crucis  etiti  fà^à, per  eur/ireCo}i~ 
ciliare omniA fili-, tumqtiitìnterra,-,tumqus..incizlis.  veri.  zi.  Itaque  vos quondam  abaliè- 
natosd^hosies, mente operihm malls intenta-,nunc reconcilia''vit-,d^c.  Htbroior.i.  verf.lci. 
Becehat  enim,vt  ipfe,propterquernhAC  omnia-,  c^  per  quvm-'hsc  oniHia,  inultosjìlioìin 
alorian^ addHcendo,prìncipemjal!itii ipfirumper afflicHonés  confécraret.  Ver/!  14.  Vt  per 
mort.epi  aboleret  ettm^quimortis  imperimn  hahetjjocefi-,  Diabolum .  verfi  15.  E-t  lìberosreà- 
deret-,qHotquotmetumortkper omnem'vitamobnoxij erant fervituti.  Hebr.'^.-verf;i2. Piet 
propriìim  fangttinem  ingreffus  efl  femelinfacrarium ,  Mernam  redemptìoncm  na£lm.  verf! 
14.  G^uacnto  magisfanguis  Chrijìi,  qui  per Jpiritum  &terni(mfe  ipfum  obtnlit  incidpatum 
Deo,puriT^abitconfcie>:tjam  vejlram  amortttis  opertbm  ■,  vt  (ern.'utt!S  De'ó  vi'Uó.  verf.  15. 
Itaque  obid novi  fwderisL!Aiediator  eft  ,  vt  morte  intercedente,  ad  redemptiònem  earum 
prdvrncationtim  qux  fuerant  Jìib priori  tefìamento,  vocali,  promijjìonem arcipunt ater- 
nm  hxreditiitis.  Hebr;  i o.  veri",  io.  G^  volimtate  fanElifìcntifimm per  óhiationem  cor- 
torisIefuChri'Xi femelfaBam,  veri.  14.  Vnica  enim  oblatiònc  confècraviftn  perpetimm 
eos  qiiifm^ifcanttir. 

Imo  perrinethuc  totum  argumentum,  &  integer  fcopus  eorum,  quse  ab  Apoftolo 
duobusillis  Gap.  Epiftola:  ad  Hebr.  tradantur. 

I.  Petr.  i.vcrl!  18.  Rede-mpti  ex  vana  vefira  converfatione^.  verf  19.  Pretìofo  fan- 
guine  agni  immacidati  ér  incontaminati  Chrifli. 

Quìe  Scripturas  loca,  cum  non  de  impetratione  làlutis  tantum ,  fcd  de  falute  ipfa, 
vel  a£tu  là! vandi  agant,  rcquitur,  non  impetrationem  nudam ,  lèd  applicationem  là- 
lutis &  falutcm  iplàm,  Icopum  &:  fìnem  fuiile  3  quem  Deus  propolìtum  habuit,tam 
in  inillione ,  quam  in  traditione  Chrifti  :  aperteque  delìgnatur,  ip'làni  remilllonem 
peccatorum, liberationem  ab cxecrationelegis, &  porcftate  tenebrarum ,  /ullifica- 
tionem,  làn6tilìcationem,tranflationcminregnumFilijDei,  addudionem  in  glo- 
riam ,  deniquevitamxternam, ell'epropriumjfinemimpctrationis,&;frud:umab ea- 
dem individuo  &:indolIblubiIinexudependentem.  Ita  ut  quibulcumquehaec  mor- 
te lùa  Chriftus  Mediator  impetravit,  eildem  omnibus  &;  folis  ea  Pater  applicet.  Nec 
potpll  ulla  rationis  Ipecie,  vel  probilitatis  colore,  applicatio  ha^c  ab  impetratione  fe- 
parari:  exjureenim  impctrationis,resaliquafìteius  propria,  cui  impertata  eft;  cum 
largitio,  vel  concelTio  rei  impetrat^,impetrationemnon  comitetur  lolam  ;  lèd  eam 
quoque  conftituat  &: perii ciar.  Alias  certe  impetraci©  dici  aut  ell'enon  poflet. 

Vnde  &hoclèquitur,  merum  elle  humani  ingenij  &  orioli  cerebrifigmentum» 
quodRemonftrantesdevoluntateimpetrandiablòlura  &:  applicandi  conditionata 
Iblent  nugari.  Etenim  ftatuta  abrolutavoluntateimpetrandi,neceireeft  volunta- 
tem  applicandi  ablblutam  quoque  elle.  Nec  iuvateos,  ut  hoc  luum  commentura 
defeparatione  applicationis  ab  impetratione magis  conlìrmentpallientque,  mor- 
tem  H.  oblationem  Chrifti,  à  relurrcftione  iplìus  &  intercclììone  divellere  :  quod 
Iblent,  dicentes  Chriftum  refeobtulillc  Quicontraftatuunt:  Chrifti  mortcm 
&mortuù  elle  prò  omnibus  in  univerliim  &  oblationem,  à  rellirreólione  &  inter- 
hominibus,  rclurrexille  autem ,  &  Inter-  ceftìone,  nullo  unquam  modo  &  tempo- 
cedcre,prolòlislìdelibus.  Namid  quo-  re  lèparari  polle  ;  tamque  mortis,  quam. 
quefalllimjudicant  Fratres  Noort-Hol-  relùrreftionis  &  intercelllonis  Chrifti 
landi.  benelìciaarquc  late  patere,  atque  ad  lò- 

los  Eleftos  &fideles  pertinere. 

Quod  liquet  ex  iis  Sacrse  Scriptur^  teftimoniis,  qua:mortem  &:  refurtcdionem 
Chrifti  conjunguntrvt  Ioan.  17.  verl.9.  Egopro  ijs  rogo:  non  prò  mundo  rogo  ,  fedpro 
ijs  quos  dedi[!t  mihi.  veri."  19.  Et  prò  i)s  ego  fancfifico  meipfnm.  vt  fìnt  dr  ipfi  JànBiJì- 
caii  per  veritatern.  Rom.  4.  24.  Excitavit  lefum  Dominimi  noftrimi  k  mortuis.  veri!  2.5. 
Traditumin  mortem  propter  ojfenfas  noftras ,  di'  excitattimpropter ytfiificattonem  noflri. 
Rom.  8 . 5  4.  ^h/is  efl  qui  condemnet?  Chri(fm  is  eft  qui  morttms  efl, imo  vero  qui  etiam  excita- 
tm  esi,  qui  etiam  efi  ad  dextram  Dei,  qui  etiam poflidat  prò. nolis .  Rom.  1 4.verl!9.    t^d 

hoc 


NATIONALIS       D  O  P.  D  R  E  C  HT  A  N^.  nr 

hoc  emm  Chrifìus  ^mortims est, drrejttrr exit,  cr  rcvixit-,vt  ér  mortuls  (jr  "Jtventihm  do- 
mtnetur.  Hcb.  9. 12.  Verfrofrinmfmginnemfemclefl ingrcjltuinfacrArium^Atcrnamre- 
dempmiem  na£Ìm.  veri.  24.  Non  e  nini  m  manufattum  furarium  ingrejfus  e'd  Chrilìm, 
fedin  ipfum  cAum,  vtaffa.rea.t  nu,icin  conJpechiDei prò  nobts.vtH'.  26.  Sedrinnc  flmelin 
confinrmatioi'ie  fkculorHm,ad  abolenditm  peccatimi  paufafhisefl,per  immoLitionem fili  ipjìiis. 
-  Seti  &hiclìbi  contrari)  liintRcmonftrantes.  Qqod  cnim  lue  llatiuint  remillìo- 
ncm  peccatorum  non  omnibus  applicari  quibus  ea  impetrata  c{l,non  vidcciir  pofle  ■ 
confiilere  cum  co,  quod  alibi  docent,  nimirum,  Deum  univcrfiim  genus  humanum 
in  reconciliationis  gratiam  all'umpiiire,  &:  cum  Adamo  cuirquc  pofleris  fccdu*;  s:ran£e 
iniviire,in  quopeccatorum  omnium  remiilìoncm  pollicetm-,  quotquotinillofccde- 
repcrftaburitjitautneminemlìncintervenientibuspcccatisatìualibus  à  fpe  fàluris 
ièclufum  in  lapiix  relmquere  dccrcverit;&:  proinde  nemo  à  Dco  reicótus  fìt,5^  adin- 
fcrnumdeftinatus,niriobpropriumfuumpcccatum,quodomittcrcpotuit.  Erenim 
novum  fo[;dus  gratis:  àDco  cum  homimbuspcccatonbus  iniri,&:  peccatum  criminale 
eoulque,  utnemincmcondemnet,  remitnnonpotuit,ablque  reali  applicationc  fa- 
tisfad:ionis&  meriti  Chnfti;niri  aliam  ftatuant  caufàm  &  fontcmprxcermcritum 
Chrilì:i,undegratia  novi  fccdcrjs  &  peccati  originahs  rcmilììo  procedam  ac  pro- 
fiuant.  Quod  ab  fùrdillimum  &:  lacr::e  Scripturse  contrarium  cil'cjCX  plurimis  liipra  al- 
lesatis  tcftimoniis  conila  re  poteft. 

Ex  quibus  omnibus  liqucre  arbitrantur  Fratrcs  Noort-Hollandi,  hunc  fccun- 
-dum  Articulum  Rcmonftrantium,live  is  limpliciterconfidereturprout  iacet,  leu 
proutRemonllrantesinCollationeHagienlì,Exhibitisthclibus,aliif(quepub]iceedi- 
tis  icriptis  cum  cxponuntjContlnere  multa  Hetcrodoxa, aperte  falla,  inter  le  &  cum 
facrisliteris  ex  diametro  pugnantiadogmata,  Dei  gloria:  adverlà,pictati ,  fhlutique 
liominumnoxia.  QuxinEccleliisreformatis,  &iispra:fertim,  qui  Ecclclìaftico  ali- 
quomunerefunguntur,  tolerari  nullo  modo  debent.  UtDeo  l'uà  gloria,  Dei  Verbo 
fua  veritas,  fidei  &  piccati  fua  integritas  intemerata  le rvctur  &:  maneat. 

Loco  Cor  oliar ij  adijciunt  Fratres  Noort-f/oUandi. 

Hunc  Articulum,non  fuo  locò  polìturii,fi  ordinem  Decretorum  confideres  quem 
Arminius  excogitavit,  &qucm  ipll  Remonftrantcs  lequuntur.  Collocandus  cnim 
erat  primo  loco,  utpote  qui  primumiplòrum  Dccretum  continet:  Centra  vero  pri- 
mus  Artlculus,vellccundo,vel  poliremo.  Sed,  an  non  id  aflutc  &:  certo  coniilio 
fadum Ut,  dubitati  merito  potell,  ne  vidclicetvideantur  ordinem  falutis  in  Scriptu- 
ra  traditum,  &:inEcclelìisReforinatishadenusre6teutilicerqueoblervatum,inver- . 
tille.  ,     ,     .  ,  ,..      »,„..,,.: 


EXAMEN   ET.IVDICIVM 

Fratrum  ZelandorurrL, 

De  Securidò  ArtìculQ  Remonftrantmm: 

Qui  agit  de  Redemptionc generis  humani  per 
mortcm  Ghnfti  fada. 


'     '■'    "  '  '■  ' '"SententiaOrthodoxdl"-"' 


I. 


ETllfateamur  AoV/ievmcrtisChriflifufficiensefre  in  fefe,  ad  cxpiandum  peccati' 
omnium  &:lìngulorum  homlnum:  ablóluta  tamen  voluntas  éc  intcntio  Patris, 

Kkk  i  Filiura 


Ili  ACTASYNODl 

Filiumunigenitumin  morcem  tradentis,  &  Fili)  eam  fubeuntis  fuit,  perfolvere  re- 
dcmptionis  pretium  prò  omnibus  &  f olis  Eledis. 

II. 

Proinde  reconciliatio  &:  falus,  omnibus  &  folis  eledis,  per  mortcm  Chrifti  efl:  im- 
petrata, iifque  fòlis  certo  &  infallibiliter  applicatur , 

Priorem  Articulum  fic  demonftramusexDci  Verbo.  Ioan.  io.  verf.  14. 15.  Ego 
firn  fasior  ill'e  bonus-,  &  Animam  meam  fono  prò  o'uibus.  &  verf.  1 8 .  Hoc  mandatum  accepi  à\ 
F atre  meo.  Hinc  evincitur,Chnrt:um  ex  mandato  Patrisanimam  fiiam  pofliifTe  prò 
ovibus  &  non  prò  aliis.  Ioann.  11.  verf.5  \.^z.Cauphaffropheta'vitfore  -vtlejtts  prò  gente 
woreretur.  Ncc  tantum  prò  ca  gente,fed  ■vt  etiamjìlm  Bei  dijperfos  cogeret  in  unum. 

Unde  patet,  Chriftum  fila  morte  hoc  intendile,  ut  cogeret  in  unum  filios  Dei  di- 
fperfbs,qui  flint  foli  Eleóli. 

Rom.5.verf.5.  ChAritoiDei diffufa  efi in  cordihmnoHris^per SpiritumSanEtiim  ,  qui 
datus  eft  nobis,  èi.  verf.  8.  Commendat  autemfuam  charitatem  erga, nos Dem,qnodcum  ad- 
kuc ejjemu^ peccatores,ChriJ}ui prò nob^s mortufis esLlndc {ec^uitur,  Chriftum  prò  iis  effe 
mortuum,quos  Pater  fummo  &fàlvifìco  amore  complexus  eft,  qui  Cunt  foli  Eletti. 
Conferloan.  15.  verf^  13.  OHaiorem hac charitatem nemo habet,  ut quis animamfuam  po- 
nat  prò  amicisfuts. 

Ephef]  5.  verf".  25.    Chrifim  dilexit  Ecclejìam,  ó'fimetipfumexpofuit proea. 

Hinc  evidenter  liquet,  Chriflum  tantum  efl'e  mortuum  prò  flia  Ecclefìa  ,  ut  di- 
le£lafuafponfà;  quam  fìbidcfponfavitinf^culumin  juflitia,judicio  ,  benignitate, 
ac mifericordia,  Hozeje  2.  verf!  19.  Confer  Ador.zo.  verf!  28.  Deus  acquifivit  Eccle- 
Jtam  proprio fuofanguine^. 

Apocal.  5.  vcrf^p.  ^^niam  maSfatHS  es-y^redemiftinos'DeoperfAnguinemtuumyex 
cmnitribu^  C^populo,  drnationc^.  Hinc  evidens  efl,  non  omjies  &  flngulos  per  mor- 
tcm Chrifti  efTeredemptoSjfèd  tantum  ahquos,ex  omnibus  nationibus  qui  fiint  foli 
Eleai. 

SecfHuntur  %ationes  èS.Scripturapetiu, 
I. 

Si  redemptio  per  Chriftum  fafla  fluir  ex  Elcdione>  pertinet  ergo  ad  folos  Eledos: 
fed  vcrum  prius,  ex  Ephef.i  .7.  In  quo  habemm  Redemptionemperfanguinem  ipfitis. 

VbiApoftoIus  aperte  redemptionemderivaf  ab  elezione  Dei.  Confer  verf  4. 5.  <j. 
&  9.  Ergo  &:  pofterius. 

II. 

Si  Chriftus  pcrfolvit  Redemptionis  pretium  prò  omnibus  &  flngulis ,  rum  omnes 
&flngulidebentfalvari  &ncmo  perire.  Atqui  non  omnes  &  fìngali  fervantur,  quin 
imo  multi  pereunt.  Ergo,&:c.  Maioreft  veriifima,  ex  jufticiaDei,  qui  alias  damnatos 
iniuftepuniret, prò  quibus  Chriftus,  ex  fèntentia Remonftrantium  ,  perfblvit Re- 
demptionis pretium. 

III. 

Si  omnibus  &  flngulis  hominibus  reconciliatio  cumDeo,&:remifIIopcccatorum 
impetrata  eft,  fermo  reconciliationis  quoque  omnibus  &  flngulis  cft  annunciandus. 
Sed  falfiim  confèquens.  Ergo  &:  antecedens.  Maior  probatur,  ex  2.  Corinth.5. 
verf  19.  20.  Ubi  reconcihatio  mundi,  &annunciatio  fermonis  reconciliationis  ab 
Apoftolo  conjunguntur.  Minor  probatur  ex  Ador.  16.  verf  7.  Ubi  Spiritus  fan- 
tì:us  non  fìnit  Apoftolum  ire  in  Bithyniam  ad  annunqiapdum  E^uangelium.  Con-- 
fer  Pfàl.147.  verf.  ultimo.  &  A6bor.i4,  verf  \6. 

Pofteriorem 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  ,13 

Pofteriorem  Ardculum  iraprobamus: 

Ifaia:.  53.verf.10.  BenepLutrtimleho'vapcreHm projperabittir.  òcycvC  ir.  Propterquod 
hhoravtt anima  ipJìiM j'videbit^é-fitiabìfur :,&co^KÌtionefii  iitUtJìcabitfcr'VHs  mews  in- 
jim  mtdtos^  quorum  iniquhatestpfe  baiiìkvit.  Ex  hoc  loco  colligitiirPatremhoc  afle- 
cutumcfle,  quodinrendic;  &  fìlium  edam  id,  prò  quo  anima  ipfiuslaboravit,  riem- 
pe falutem  ele(5l:orum,quam  illeefùrivit&iìtivic.  Sequ]rurenammanifeil:e,expo- 
ftremis  verbis,illos,  quorum  iniquitares  Chriftus  baiulauit,ctiam  revera  iuftifìcari, 

Ioan.(j.verf.3^  Chrìftm  eft  panis  ille  Bei^  qui  de  cdo  defcendit  -,  é"  dafvitammundo. 
Hinc  apparer, Chriflum non  tantumiua  morte  vitam impetrare,icd  etiam  reiplà  da- 
re qui  bus  impetrar. 

Rom.8.52.  Is  quiproprioflio  nonpepercit-,  fcdpro  nobls  omnibm  trndtdit  etim ,  qui  non 
etiam  cumeo  omnia nob/s grat ip'cabiturFliinc ìic^net applicdùoncm  mcritimorris  Chri- 
fti  cum  omnibus  eius  benefìciis,  ab  impctratione  i'alu  tis,  nullo  modo  polle  divellisied 
individuo  nexu  coha:rere,  &  ad  folos  elcciros  pcrtinere. 

z.  Corint.5.  vcrf.  1 9.  Deus  eratin  Chriflo  mundumfibi reeoncilians^non  imputando ipfis 
peccata ipforum.  Hinc  lèquiturirrefragabiIitcr,omnescos,quos  Pater  fibi reconcilia- 
vitpermortem  fìlij  lùi,accipere  etiam  reiplà  remillionem  peccatorum. 

In  EpiftolaadHebrxospaflìmdocet  Apoftolus,  iisquibusChrifl:usfàn8;uinc  Tuo 
falutem  impetra vit,et]am  meritumluum  reiplà  applicare  ,  èc  eoidem  per  Spiritum 
fùum/ànduficare.  Exempligratia: 

Heb.2.14.15.  Vtper  mortem  aboleret  eum,qui  mortis  imperium  habet  (hoc  e  fi  Biabolum) 
(^  li  ber  OS  redderet,  quotquot  me  tu  mortis,  per  omnem  'vitam,obfioxij  erantfcr'vituti. 

ltemHeb.9.14.  ^luanto magìs fanguis ChriHipurgabitconfcientiam  nje^iram  a mortuis 
operibus,adfer'uiendum  Deoi^ivo.  &verl.i5.  ChriHiis ob id eJlCMediator now f(ederis,vt 
avocati  accipiant promijjtoneni  uternd  h&redttatis.  &C  verf.  16.  Chrijltt-s  eH  patcfaciti^  per 
immolationemfui  ipjìm  adabolendum  peccatum. 

EtHeb.io.  verl.14.     Vnicaoblatiofie  confecranjit  in  perpetuumeos-)  qui  fan  ci ijì cantar. 

Sequunturalic^uot  argumenta  idem  probantia. 


Redemptio  continetremilTìoncm  peccatorum. 

Ephel.  I.  veri.  7.  Jn  quo  habemii-srcdemptionem^per  fanguinem  ipjìits,  remijjtonem  ,  in- 
quam, peccatorum.  Confer  Colofl.i.  veri!  14.  Ergoquotquotfuntpermortem  Chnfti 
redemptijlìmul  habentremilfionem  peccatorum. 

IL 

Chriftus  eft  Salvator  fui  corporisjid  eli,  Ecclefia:  Eph.5.verl!z3.  Ergo  Ecclefiaz  fux 
falutem,  non  tantum  mipetravit,  ("ed  etiam  acbu  confert. 

III. 

Chrilluseft  MediatornoviFcedens,  cuiuslìt  mcntio,  Icrem.31.vcrr.51.  Qiiod 
etiam  morte  fua  ratum  fecit.  Atqui  ilio  Fcedere  promittuntur  fosderatis ,  remiffio 
peccatorum^&lanclificatioSpiritus,  quxrevcranihilaliudrunt ,  quam  applicatio 
iàlutis  impetrat^i .... 

IV. 

Pro  quibusChriftusmorruuscftjilIifentiunt  revera  vim  mortis  Chrifti  admor- 
tificandum  peccatum,  &;  fiunt  R  eges  &:  Sacerdotes  Dco  Patri. 

Roman.6.verf;5.6.  Fetus  homo  ,  qui  in  nobiseH,  cum  eo  efl  crucifxti^-,  ut  cner-vetur 
coryHsphcatii>ìépofiÌyacferz'iamus peccato,  8c  z.Cormt.^.i<^.  Si unus  proomnibus fuit-mor- 
tuus  ,  fiempe  oriìnes  cum  eo  fuerunt  mortui.  Vt  qui  l'ivunt ,  pósthac  non  fibi  'vivant^ 
£f'^-i'--'-     •-  Kkk    ^  fed 


ji4  A  CT  A      S  YN  O  DI 

[ed  ei  qui  froiffis  mortmiscH  ^  c-rrejurrexit.  Apoc.  5.  verf.io.  ^upniam  maSfatta  es  cjr 
redemijH  nos  Deo  ter  [Anguinem  ttmm  ,  é"  fecijli  nos  Beo  nofiro  Reges  ò"  Sacer- 
dotes. 

V. 

Pro  quibiis  Chiiftus  mortuus  efl:  falucem  impetrando ,  prò  iis  edam  refurrexit, 
partam  ialiitcm  applicando.  Probat.Rom.6.  veri.  5.6.  Si  citm  eo  ^Untati  coaluimus 
conformatione  mortis  eim ,  nimirutn  etiam  refiirre^iionis  conformatione  coalefcemut,  & 
vcrf.  8.  ^luod  fi  mortuiftimui  cum  Chnsio ,  credtmm  fiore  ut  ettam  vivammcumeo. 
Se  Rom.8.  verl.34.  ^ufi  est  qui  condemnet^.  Chrifim  efi  qui  mortims  efi ,  imo  vero 
qui  etiam  exatAtmefi.  &c  Corinth.5.verl.  i^.Ft  qui  vivant fofihac  ,  nonfiibi  vivant 
fièd  ei  qui  fro  ipfiis  mortum  efi  dr  refitrrexit. 

VI. 

Quorum  Chriftus  effc  advocatus  apud  Patrem  ,  illorum  duncaxar  efl:  t'Xue'fJbof 
feu propinano.  Ratio  eft,  quia  unius  eiuidemquePontifìcis  cft,propopuIo  orare, 
&c  lacrificare.  Sed  Chriilus  tantum  eli  advocatus  prò  iis  quos  Pater  iplì  dedit,  & 
non  prò  mundo  :  Ergo.  Minor  probatur  ex  Ioan.  i7.verlÌ9.  Ego  rogo  prò  ifi  quos  de- 
difiimihi,  no» prò m/mdo  rogo, Komun.S.vcd'.^^.  ^tusefiqui  condemnet?  Chnltm  ù  efi 
quimorttiwefi,  imoetium  qui  excita.tus  ■>  qui  efi  ad  dextram  Dei ,  qui  etiam  toUuUt  prò 
nobis.  Item,  i.  lohan.  2.  veri]  i.z.  K^dvocatum  habemmlefiumChnfium  ,{^  ipfieefi 
propitiatio  prò  pece  atis  nofirls. 

SententÌA  EVf £5c)^o|s  Rejeéìio, 


ludicamus  errare  Remonftrantes,  qui  dicunt,  Chriftum  prò  omnibus  &  fingu- 
lis  hominibus ,  ex  Decreto,  voluntate,  &:gratia  Dei  PatriSjperfolvifleredempcionis 
pretium.  InThelìbus  exhibitis  de  Articulo  lècundo,Theli  prima. 

IL 

Cum  dicunt  Chriftum  fanguine  fuo  Patri  impetralTe  tantum  jus  poteftatemque 
aeternsE  redemptionis,  iilquc,  quibus  ipfi  vil'um  elVct  conditionibus,  làlutemconfe- 
rendi.  RelponL  ad  V" Valach.  pag.  47.  Grevinch.  contra  Amelì.  pag.  9.  lin.  9.  Aut 
ut  Epilcopius  allerit,  Hacìenushomines  per  mortem  Chrifii  Deo  reconciliattos,  ut  non 
obfiante  amplius  jufiitia,fialutisfiem  ijsfiacere,  ofiiumquevit£  aperire  ■,  five  novum  fiadus 
fancirevoluerit, in  quo  federe  vita  Jpemfiacere decreverit ,  fitb  hac  conditione  ,  fi  iufii- 
tiamamarentjdrodiohaberentpeccatum.    Theli  exculipag.  19.  th.ef.j.%. 

IIL 

Cum  afl'erunt,  Dcum  omnibus  &  fìngulis  hominibus  falurcm  indifcriminacim 
conferrc  voluille,  pura  tam  Pharaoni ,  quam  Abrahamo^tamlud^,  quamPetro; 
etli  res  per  multorum  culpam  ahtereveniat:&:  proinde  CbrillumelTeiàcerdotcm 
omnium  hominum,  etiam  Pharacnis,  quoad  aà:um  oblacionis.  Relponl'.adV Va- 
lach. p.  49.  Grevinch. cont.  Amel."p.  48. 

IV. 

Cumdicunt,Chriftum  adequate  prò  omnibuspeccatoribuselTemortuumirefùr- 
rexille  autem  &:  intercedere  ,  cum  làlvandi  intentione, adacquate  tantum  prò  fìde- 
libus.  ad  Walach. pag.  ^o.  5 1. 

Rejicimus 


NATIONALIS      D  O  RDR  E  C  HT  A  N^.  115 

V. 

Rejicitnus  edam  rententiam  Adriani  Borrci,  qui  dicit,Deum,univerrum  «reniis 
humanum  in  reconcilationis  gratiam  aflumlìile  ,  &  cum  Adamo,  omnibulque  euis 
pofteris,  fcedusgracixinijn'e,  in  quo  remillìoncm  peccatorum  poUicetur,  quotquoc 
in  ilio  federe  perftabunt,&  non  prxvancabuntur .  Cui  fèntenna-  cnam  non  obfcure 
fubicribit  Arminius ,  in  Re/poni:  ad  quarft.31.  pag.  117.  &  Ioan.  Arnold,  qui  ftatuit 
Adamum  totius  generis  humani  perfbnam,  non  niinus  in  Iccundo  federe,  quod  efl: 
grada;,  quam in  pomo, ncmpe legis  (S.:operum,  gefTifle,  urpote  qui  utrobjque  flirps 
gencds humani fuent,  contra  T1len.pag.232.  Nccabhoc  errore  alieni  fiuit  rcliqui 
Remonftrantes,quicommuniterièndunr,Chriflum  expiaircpeccatum  originis  prò 
toro  genere luimano.  EcThefì.^.exhibita  deprimo  Arnculo,exprcfIe  dicunc,nemi- 
nemà  vita  eterna,  velàmcdijs  adcamilifficiendbus  rejedum  elle  abfoluroaliquo 
anteccdaneo  Decreto,  fèdmericum  Chrifti,  Vocanones,  omniaquedona  Spiritus, 
prodefle  ad  falutcm  omnibus  poffe,  &  revera  prodelle,  nifi  caipfi  in  exiuum  libi 
eorundem  abuiU  vertane. 

ludicamus  etiam  errare  Remonftranres  cum  ftatuunt,  Deum  Parréfn  deftinafTe 
ChriftuminMediatorem,antevolunratemacmrentionemccrtam,  dealiquohorni- 
ne  nominatim  làlvando,  ut  patet  ex  ordine  decrcrorum  quem  communitcr  ftarnunr 
& Thefibus Epifcopij  de  Redempdonc,  Thelì,  12.  pag.  20.  Adeo  ut  etiam  aufìnt  di- 
cere, Impetradoniiamprxftitxacpera£l:ie,dignitarem,necefritatem,arqueudIita- 
temfuamabunde  conftarepotuifle,  edam.fi  impetrata  Redemptio  nulli  individuo 
unquam  fuiilet  applicata, pofueritque  omnibus  impetrata  elle,  &:  tamen  nulli  appli- 
cati. Grevinch.  contra  Amefipag.  8. 9.1in.  ii.&pag.  i4,lin.  7. 

VII. 

Denique  cum  ftatuunr,  Deum  Patrcm  Chnflum  inMediatorem  deftinalTe,  cum 
nihiladhucftatuiiretdeconditione  iub  quahomines  velletièrvare.  Adeo  ut  opere 
oblationisjamprarftitoacperado,  integrumipiìfuerir,  quamcumque  vellet  condì, 
donem,  tam  operum  quam  fidei,  ad  làluccm  conlèqucndam  praricribere.  Armini 
contra  Perkini."  pag.  76.  lin.  18.  Grevinch.  pag.  9.  lin.  7.  &  i^.  lin.  7.  &:pag.  4 1 5.  lin.  u. 
&:  ha^c  direde  contra  Apoft.  Galat.  2.  veri!  zi.  SijidHtiaper  legem,  ChriHus  frufira 
mortuus  eU. 

K^ugufiin.  contra  lulianum  Uh.  ^.cap.  3. 

.  Redimuntttr , [ed non  liberantur:  lavantur,fed  non  ahluuntur.  Ha  Jìtnt fententiarnm 
portenta  'vejlrarum,h£c paradoxa  Pelagianorum  htereticorum,  ^c. 

C2terum,rogo  te,  quomodopotell:  intelligiiftaredemtio  nifi  à  malo  redimente 
ilio  qui  redimir  lirael  ab  omnibus  iniquitatibus  fiais?  Ubi  enim  redemptio  fònat, 
intelligitur  &:  pretium .  &  quid  efl  hoc  nifi  pretio/ìis  fanguis  agni  immaculati  leiu 
Clirifti?  De  hoc  autempretioquarefitfuium,quidinterrogamus  alium  ?  Re/pon- 
Jdeat  ipie  Redemptor,  dicat  ipfc  mercator:  hic  efi  mquit  fanguis  meta  qui  prò  multis 
effiinditur  in  remijjtonem peccatorum.  Pcrgite  adhucpergite,  &  firut  dicitis  in  iàcra- 
mcnto  Salvatoris  baptizantur ,  l'cd  non  fàlvantur  ;  redimuntur,  lednon  liberantur; 
fic  etiam  dicite,funditurproijs  languis  inremiffionem  peccatorum,  Icdnulliys  pec 
cati  remilTione  mundantur.  Miraiìint  qua: dicitis,  nova  llint  qux  dicitis  ,  talfà 
funt  qua:  dicitis.  .    .; 


Kkk4  IV  DI- 


ii6 


ACTA     SYNODI 


ludicium  Ultrajeftenfium, 

De  Ardculo  Sccundo  Remonftrandum  : 

Thejès  Heterodoxée ,  ex  aÀrticulo  '^monfirantmm  z.  eiufìemqtie 

in  yarijsabitofis  exhibitis  fcnptìsyeditijque  myulgus  liùrùt 

explicatione  excerpta, qmbm  Orthodox£  cum 

S.  Script  ura  conjèntientes  Antithejès, 

ex  adyerfi  opponuntur. 


Thejès  J^eterodox£. 
I. 

DEi  Patris ,  in  tradendo  in  mortem 
fìlio  ,  voluntas  &  intendo  fuit ,  a 
omnibus  &:  fìngulis  hominibus,  b  tam  pe- 
riturisquamfalvandis,  e  iàlutem  aut  vi- 
tam  ieternam  conferrc  d. 

a,  Collat.  Bclg.  pag.iiS. inmedio. The- 
fibus  exh.  de  fecundo  Art.  Thefi  i , 
^Advcrf.'WaIachr.pag.5i.lin.  ultima, 
f  Ibidem  lin.  i. 
dVoiàcinlin.  ultima. 


nAntitheJès  Orthodoxa. 
I. 

DEi  Patris  ,  in  tradendo  in  mortem 
iilio,  voluntas  &intcntionon  fuit, 
omnibus  &  fmgulis  hominibus,  tam  pc- 
riturisquam  falvandis,  falutemautvitam 
ìcternam  conferre. 


II. 


II. 


Hazc  Dei  voluntas  conditionata,  non 
autem  abfbluta  fuit.  a 

a Contra  Wal.  pag.  52.  lin.i. 

Ultrajeót.  Remonfl.  in  Notisfuis  ad 
Thefes  de  fecundo  Artic.  d  fuhfnem  ad 
§2. 


Si  Dei  voluntas  &  intentio,in  tradendo 
fìlio  in  mortem,  hxc  non  fuit,  utique  ea 
nec  abfoluta ,  nec  conditionata  fuit. 
Cuius  enim  rei  negat  ejfe  ,  eius  &  mo- 
dum  tolli  nécelTe  efl. 


III. 

Chrifti  in  fubeunda  morte  intcntio 
fuit,  a,  homines  omnes  aut  lìngula  indi- 
vidua b  fcrvare  ,  tam  eos  qui  pereunt 
quam  qui  fervantur  e  feu ,  Chriftus  prò 
Caino  &  Abele,  prò  luda  &:  Petro,  in- 
difcriminatimin  communi  lapfus  &  pec- 
cati forte  confìderatis,  mortem  fiiili- 
nuit.  d 

a  Collat.  Belg  pag.  158,  lin.  17.  inBertij 
b  Contra  "Walach.  pag.  /i.  lin.  z.  5. 
e  Ibidem. 
d  Ibidem  lin.  ii.&feqq. 


III. 

Chrifti  in  fubeunda  morte  intentio 
non  fuit,  omnes  homines,  aut  fingula 
hominum  individua  fervare,  tam  eos  qui 
pereunt  quam  qui  fervantur.  Chri- 
ftus prò  Caino  &  Abele ,  prò  luda  8i 
Petro  ,  indifcriminatim  mortem  non 
fuftinuit.        ' 


ilA     .iu3r:".b;.i;tn  anoa 
Verfìonc.  pag.  \y6.  lin.  ij,  14. 


Chriftus 


NATIONALIS     DORDRECHTANvE. 
IV.  IV. 


"7 


Chriftus  prò  omnrbus  &  fìngulis  ho-  Chrifliis  prò  omnibus  &  flngulis  ho- 

iTiinibus  mortuus  cft  :  a  reconciliatio-  minibus  non  eft  mortuus,  rcconciliatió- 

nem  cum  Dco  &  remiUionem  peccato-  nem  cum  Dee  &;  remillionem  pcQcato- 

rum  /ìngulis  promeruic,  l^  impctravit,  e  rum  fmgulis non  promeruitnecimpetra- 

&  iuftitix  Dei  prò  peccads  fingulorum  vie,  jufticix- Dei  prò  fingulorum  peccatis 

fatisfecit  ;  d  ctiì  non  omnibus  &  fingu-  non  fàtisfccit ,  fed  quibus  reconciliatio- 


lis ,   quibus  impetrata  funt  ,  appliccn 
tur.  e 

a  Artidi. 

h  Ibidem,  &;  exhibit.  Theiìb.  Thefì.3 
Ultrajed.  Rem.  in  notis  de  Articulo  z.  fol.  z.b.  lin.  3^  4, 
e  Contra"Walachr.  pag. ^i.lin.  2. 
d  Ultrajedl:.  Remon.  ibidem  fol.  2.  a  lin.  ir.  à  fine. 
e  Artic.  II.  Ultrajed.  Rem.  ibidem  fol.  2.  b  lin.  8.  9. 


nem  cum  Deo  &c  rcmiilìonem  peccato- 
rum  promeruit,{àtisfacìionc  fua  plenifll- 
me,i|setiam  omnibus  &:fingulis  applicar. 


V. 


Proinde  Deus  Pater,  qui  merito  mor- 
tisChriftiuniverfo  generi  humano  eft  re- 
conciliatus  ,  a  novum  gratin  Fccdus 
cum  omnibus  &:  fìngulis  peccatoribus 
damnationiq;  obnoxijs  hominibus  inire 
potuit,voluitque.  h  cum  pretiumredem- 
ptionis,  quod  Chriftus  Deo  Patri  obtu- 
lit,  in  fé  totihumano  generi  redimendo 
fit  flifficiens.  e 

a  Thefibusexhi.  Thefìsi. 
h  Ibidem. 

e  Ibidem  Thclì.  i.  &  fcripto  ingenti 
heri  exhibito. 


V. 


Proinde  Deus  Pater,  qui  merito  mortis 
Chrifli  univerfb  generi  humano  non  eft 
recjjiicihatus,  novum  gratin  Fccdus  cum 
fìngulispeccatoribusdamnationiqueob^ 
noxijs  hominibus  inire  non  voluif,  Et- 
fi  enim  pretium  redemptionis  ,  quod 
Chriftus  Deo  Patri  obtulit,infe  propier 
dignitatem  perfonìe  (  eft  enim  verus  Se 
xternus  Deus,verus  perfeóliffimeque  iu- 
ftus  homoj  roti  humano  generi  redi- 
mendo fit  flifficientiifimum,  efficacia  ta^ 
men  &  frudtus  illius  prctij  ad  fòlos  re- 
dundat  eledos. 


VI. 

Quia  Deus  univerfum  genus  huma- 
num  in  recon  ciliationis  gratiam  ailump- 
lit,&  cum  Adamo,  omnibufquc,ac fìngu- 
lis eiuspofteris  gratile  Fcedusinijt,nemo, 
nec  infans  nec  adultus ,  propter  origi- 
nale peccatu  damnationi  eft  obnoxius.  a 

a  Arm.  &  Borrh.  ad  Articul,  31.  pag. 
117. 118..  Ultraj.  Remonft.  in  notis  liip. 
Thefìb.  de  Prardeftinatione  ad  Thefin 
4.  fiib.finenx,. 


VI. 

Deus  univerfum  genus  liumanum  in 
reconciliationis  gratiam  non  aftumpfìt, 
nec  cum  omnibus  &:  fìngulis  Adami  po- 
fteris  gratis  Fcedusinijt.  Propter  pecca- 
rum  autem  originale  omnes  Se  finguli  in- 
fantes  damnationi  funt  obnoxij. 


H 


Vltrajeótinorum  fratrumde  antefcriptis 

Thefibus  Antithedbufque  ludicium. 

Asde  Chrifti  morte ,  deq;  Pàtris  &  Chriftiin  ca  intenrione,  &:c.Remonftran 
ciumThcfeSjSacrxScripturascontrariaSjgloriazChrifti&gratijeDeiialutifcrje 

inimicas. 


ii8  ACTASYNODI 

inimicas,  dcniqucadveramfolidamqucvere  fidcliumconiblationem  incptaSj&r  mi- 
nime accommodatasellciudicamus,  ac  proinde  in  rcformatis  DciEcckfìjs  minime 
tolerandas. 

.Antithefcs  autcm  cis  opporiras,Sacrx  Scripturx  confentaneàs,  ad  gloriam  Chriftì 
&c;ratiam  Dei  fàlutiferam  prardicandam  atque  extollendam  ncceiiarias,  èc  vere 
fìdclesfìrmiter  coniblandos,  udiinìmas  accommodatiflìmafquc  ftatuimus:  ac  pro- 
inde  dodrmam  eis  comprchenlàminEcclelijsDei  rcformans.publice  porro  priva- 
timque  tradcndam^. 

T\aùones  ludicij  nojlri  ex  compluribiis 
has  adferimus. 


Utà  poftremo  exordiamur,  Thefeshas  confolandis  vere  fidelibus  incptas  effe, 
hoc  argumento  pradico  probamus:  Efto  aliquis  vere  fidelis  animo  ob  peccatum 
anxio,  vehementerque  perculfb  ,  ad  cum  erigendum  ,  &L  adverfus  defperarionis 
tclum  m.unicndum ,  hoc  modo  ex  Remonftrantium  dodlrina  cric  argumentan- 
durrb: 

Qui  prò  omnibus  &:  iìnguhs  hominibus  eft  mortuus ,  edam  prò  te.  N.  eil 

mortuus. 
Atqui  Chriftus  prò  o^mnibus  éfc4lnguhs  hominibus  eft  mortuus.  Ergo. 

Hoccine  fìrmum  erit  adverflis  defperationem  munimentum? 

Fac  Chriftum  prò  omnibus  &:  finguhs  mortuum ,  quid  me  id  fcire  juvabit ,  nill 
fciam  fàkitem,  qux  mihi  impetrata  eft,  etiam  apphcari.  Eft  ergo  dottrina  de  impe- 
trationis  univerfàhtate,  ad  vere  fideles  confòlandos,  inepta  ;  imo  vero  hoc  argu- 
mento,ludas  fé  confòlari  potuiilctjqui  tamen  damnatus  eft.  Contra  vero  Antithefes 
\\x  firmilfimam  vere  fidelibus  ilippeditant  confblationem.  Hunc  cnim  inmodum 
argumentabiturverc  fidelis  : 

lUi  omnes&:  iìnguliproquibus  Chriftus  mortuus  eft,  habentremillìonempecca- 
torum,  &cumDeof"untreconcihati;ha:cenimeft  vox  totius  Euangclij. 

Atqui  Chriftus  eft  prò  me  mortuus.  Et  unde  autcm  id  conftat?  Inde  quia  vere  in 
Chriftum  credo,  eft  eniminter  fidemveram&  Chrifti  mortem  mutua  relatio. 

Promilftones  Euangelicx  quidem  univerl'ales  iìint,  non  aurem  lìmpliciter,  ut  ad 
lìngula  generum  pcrtlncant,  fed  ad  omnes  &:lìngulos  credcntes  &  eledlos.  Pro  his 
enim  omnibus  òc  iìngulis  &  Ibhs,  utpoft  diduri  &  probacuri  fumus ,  Chriftus  eft 
mortuus. 

II.  -'■[ 

Thefes  hse  in  Chriftum  &  gloriam  Dei  injuri^  funt.  Si  enim  Chriftus  non  in-' 
tendit  reconciliationem  cum  Deo  ijs  omnibus  applicare,  quibus  intendit  impe- 
trare, il  etiam  ialutcm  ijs  omnibus,  quibus  eam  impetravir,  non  applicat,  iàne  Chri- 
ftus non  eritperfedus,  Icd  impcrfedus  fàlvator.  Id  autem  falfum  &:  blafjjhemurtìi 
eft,  toti  Sacrx  Scripturx  reclamans,  Hebr.  7.  23.  Mattb.  i.  ty.  ratio  cxjnfequentis 
patet.  Ad  fàlutis  pcrfedionem  non  fìifficit  impctratio  fola,  (ed  ii:neceiraria  eft  ap- 
plicati© illius.  Gloriai  Dei  hac  Remonftrantium  dodrina  difceditplurimum.  Ra- 
tio, fi  non  applicati©  tota,  aliquafàltem  impetrarle  iàlutis  applicationis  pars  ,  ho- 
mini  tribucnda  enr,eique  erit  matcries  de  lèipfogloriandi.  •' 

III.  Scriptura;  Sacra;  contrarias  qìXq.  Thelcs  has  dicimus.  Nondocet  ufquam 
Sacra  Scriptura,  Dei  Patris,  in  d.indo  in  mortem  fìlio,  intentionem  fuifte  iìngulis 
falutem  confcrre  ,  fed  docct  fuill'c  hanci  làlutcm  dare  clcdis,  ijs,  quos  fìiio  (ijo 
dedit.  -   ;-  T  T 

loharK- 


NATIONALIS     DORDRECHTAN^.  119 

Iohan..i7,  2.  I>edifiiilli\is\.\o\^otesta.temin  omnemcArnem,  ut  ijsquos  dedijliillidet 
l'itam  aternam. 

Patris  igitur  intendo  non  alia  fi;iic,quarr),vicama;tfrnam  conferre  cleftisimanifefte 
.enimChriftuseos,  qLios Pater  ipiidedit,  abomni  carne  dilcriminac.  Voluicquidem 
Pater,  ut  fìliuspoteilatem  haberet  univcrfè  in  omnem  carnem,  imo  in  calo  &:  in 
terra,Matth.  28.  At  voluitidernPaterquoqueutparticulariterdarec£lius  yitani  ijs, 
qijos.ipfi  dedit.  nojiaLitem  omn'i  carni  univcrfè.'  , ,  ;,   ,,   ,   ,  .     -  • 

lohan.  6.  40.  Hac  eli volimtas  eim cjui mijìt  me,  ut  /juifquis^'uidePJ^Humy  ò"  credit  in 
etim,  habeat  vitam  dterntim.  fic  lohan.  3.  \6.  Voluntas  ergo  &:  intentio  Patns  fuix  in 
fìllj  nìiiiìone,  non fingulis  fèd  credenribusfàlutem  conterrà.  '"'  ' 
.'  Rem.  8.  51.32..  ^lij^i proprio filio  non pepercit,  fid tradidit  eum  prò  Mohts,(jiiù  accujkhit 
ekiìos  Dei,  quis ejl  qui  conàemnet?  Patris  igicur  intentio  fiiit,  non  ut  linguli  homi- 
nes,  (ed  eletti  tantum  à  condemnatione  liberati  fervarentur. 

Accedit  ratio ,  Si  Patris  in  fìlio  tradendo  intentio  fuit,  omnibus  &;  fìngulis  làlu- 
tcm  conferre, ctiam  fingulis  media  ad  cani  confequcndam  neccfTaria  confcrrct. 

Ratio.  Salutem  Pater  fine  medijs  nemini  vult  conferre.  i.  Timoth.  2. 5.  at  fìngu- 
lis ca  media  nqn  conferr.  Singulis  cnim  É^'liigelium  non  annunciar,  ncque  ungulis 
quibus  annunciatur  conferturfìdes  .  VoWs  datiim  est,  alijsnon  e[ì  datimi.  Credìderunt 
quotqiiot  ordinati  erant,  drc.  Ergonec  intentio  Patris  in  tìlij  morte  fuit  fìngulis  vitam 
conferre. 
-     Tjiefìs  igitur  prima  falfà  eft,  &:  S.Scriptur^e  adverfatiir.  - 

Antithefìs  autem  cum  eadem  confèntit  maxime. 

Everfà  Thefì  prima,  fecunda  per  fé  ruit. 

III. 

Thefeos  falfìtas ,  etlì  manifefte  ex  antecedentibus  colligi  poteft,  tamen  alijs  inSi- 
per  perfpicuis  eam  S.  Scripturx  teftimonijs  probamus,  atque  demonftramus. 

Matth.  I.  2.1.. S dv urn faciet populum  fuum. 

Matth.  20.  28.  Venit  dare  animam  redemtionempro  multis. 

lohan.  11.52.  lefum  moriturum  prò  populo ,  nec  folitm  ^ro  ilio  popitlo  ,/èd  ut  dijperjos 
Deif.Uos  in  unum  colligeret. 

Heb.  5.  9.  Covfecratm  eB-,  cmfa  fdutis  xternin  fa,Bm  omnihm  qui  ipfiohediunt-,  c^c. 
Hinc  argumentamur, 

Quibus  Chriftuscaufàfalutiseftfadus,  bis  folis  Chriftus  falutem  intendit. 

Atquifbhs  &:  omnibus  obedientibuseftfaóluscaufafalutis eterna-. 

Ergo,  folis  obedientibus  &  omnibus,  falutem  intendit. 

Major  probatur.  Nam,  fìneintentione  falutem  conferendi,  caufa  ipfisfalutis  effe 
ncn  potefl. 

Minor  eli  Apoftoli  Heb.  5. 9.  &:  Chrifti.  Ioan.  3. 3^. 

Statergo  conclufio,  Proinde  fìngulis  hominibus  Pater  falutem  nonintendir. 

Qiii  venitmoriturus  ut  filios  Dei  difperfos  colligeret  &c  populum  fìium  falvum 
faceret,is  non  intendit  falvos  facete  reprobos.  Reprobi  enim,  necpopulus,necfilij 
Dei  lunt.fèdfìlij  diaboli.   lohan.  8. 

Kt(\mChriJfuó venit  ut  flios  Dei  colligeret,  (jrfahum  fuceret populum  fuum.  Johan. 
Ji.  &:  Matth.  I. 

Ergo  Chriflus  non  intendit  reprobos  coUigcre  nec  fervare.  Proinde,  ncque  fin- 
gulos  homineSjtam  perituros  quamfalvandos. 

Qui  intendit  omnes  &  fìngulos  homines  morte  fua fervare ,  cum  omnes  &  fìngu- 
los  novitle  acdilcxillenecefìecfl. 

Ratio.  Intentio  eos  per  mortem  fervandi ,  corundem  notitiam  ac  diledionem 
neceffario  importat.  Ephef5.25.  Chriflm  dilexit  é' tradidit feipfim prò  ea.  loh.  io. 
15.   Ego  cognojco  oves  meas,  ^^ono  animam  prò  oTjibm. 

Atque 


uo  A  e  T  A      S  y  N  O  D  I 

Atqui  Chriftusnonomnes  &c  lìngulos  novit  Match.  7.  2^.  non  omncs  &:  iìngulos 
dilcxit  Rom.  9.  Malach. '. 

Erco omncs  &  iìngulos  morte fna  fervare  non incendit. 

SiCliriftus  intendit  omnes  &:  lìngulos  morte  lua  fervare  ,  etiam  intendit  omnes 
&;  fmgulos  verbo  &C  Spiritu  fuo  vocare. 

Ratio.   Salus  fine  ea vocatione  non  obtingit.  Rom.  8. 29. 

Atqui  omncs  &fingulos  verbo  &:fpiritunon  vocat:  teftis  eftexperientiainec  vo- 
care intendit.  Matth.  9. 13. 

■     Ergo  nequefingulos  morte  fua  fervare  intendit. 

Ha:c  igiturThciisiacra:  Scripturse  contraria eft:  Antithefis  autem  eft  veriffima. 

IV. 

Thefis  eodem  fefe  modo  habet,  &  faliitas  iJlius  ex  ante  citatis  tum  tcftimoni)S 
tum  argumentis  evincitur. 

Si  Chriftus  non  intendit  omnes  &:fì^ÌgiiIos  morte  Tuafervare,  utique  non  omni- 
bus &:iìngulis  reconciliationem  cumDeo,  &:rcmiirionem  peccatorum  promeruic 
aut  impetravitj  nec  Dei,  prò  omnium  Se  lìngulorum  peccatis  iuftiti^e  iàtisfecit. 
Conlbquentiapatet:  Salus  enim  in  reconciliatione  cum  Deo  Se  remiflìone  pecca- 
torum confiftit  [Rom.  4.  &;  Piai. 22.1.]  parta,  obedientia,  fànguine,  &: fàtisfadionc 
ChrifURom.<f.i9.Ephef".  1.7.  Cololf.  1.14.  Heb.  9.12.  i.Iohan.  1.7. 

Atqui  Chriftus  omnes  Se  fìngulos  morte  Tua  ièrvare  non  intendit ,  ut  ante 
eft  probatun'u. 

Ergo  iìngulis  reconciliationem,  &c.nonpromeruit. 
Si  Chriftus  ilngulis  morte  fua  reconciliationem  promcruit,  etiam  prò  fingulis  in- 
terccdit. 

Ratio.  Interceflìo  Chrifti  cum  eiufdem  oblatione  infeparabiliter  conjimda. 
Ioan. 17.19. 20. Rom.8.34.  i.Iohan.  22.Efài.  ((3. 
Atqui  prò  fingulis  hominibus  Chriftus  non  intercedic.    lohan.  17.9.  nonorofro 
mundo. 

Ergo  prò  finguhs  reconciliationem,  &c.  non  promeruir. 

Chriiì:us  ponit  omnia  prò  ovibus  iuis.  lohan.  io.  15.  Atqui  finguli  homines  non 
funtoves  Chrifti. 

Ergo  animamfuam  prò  finguhs  hominibus  non  ponit 
Major  eft  Chrifti. 
Minor  eft  indubitata.     StatergoConcluiìo. 

Quod  Remonftrantes,  CoIlat.BeIg.pag.  155.  §  ultimo,  refpondenr,  Hic  non  agi 
de  ovibus  quse  ad  gloriam  primum  abiòlute  ;  deinde  vero  ad  fidem  fimt  eledac; 
item hic  agi,  de  eiufmodi  ovibus,  qua:  Chrifti  vocem  audiunc,  noverunt,  &  fe- 
quunrur,ac  proinde  ab  hominibus  cognofci  polfunt,  id  nonevertit  argumenti  ro- 
bur.  Nam  quod  ad  prius,  five  eleftio  abfoluta,  five  conditionalis  fit ,  mhil  facic 
ad  rem,  illud  certum  eft,  fingulos  homines  non  efl'e  Chrifti  oves.  quod  ad  pofterius, 
oves  etiamà  Chrifto  appellantur  ex,  quas  vocem  eius  nondum  audiunt,  nec  dum 
fequuntur,  fèd  tempore  à  Deo  definito,  auditur^e  fint,  atquefècutur^e,  lohan,  10.16". 
ita  Saulus,  cum  efl'et  perfccutor,  blafphemus ,  non  erat  adu  ovis  Chrifti,  erat  tamen 
ovis  Chrifti,  decreto  elcdionis. 

A£l"or.  20.  28.  K^ttendite  ad  fafcendam  EcclefiAm  Dei,quam finguine fìio  acquijl'uit. 
Ephef  5.  25.  Ecclcftam  dtlexit  é-  tradidif femetipjtim  prò  ea,Scc.  Hinc  itaargumen- 
tamur: 

Chriftus Eccleiìam  fuam  fanguinefuo  acquifivit,  proqueea fefe  tradidit. 
Atqui  non  omnes  &  finguli  fiint  Ecclefia  Chrifti,  eft  enim  Se  quajdam  Eccle- 
fìa  Diaboli. 

Ergo  fìngulos  fànguine  non  acquifivit, nequepro  finguhs  fé  tradidit. 


Except. 


IO- 


NATIONALIS    D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ìE,  m 

Uxceptiones  '^monjlrantium  eludendù  hù  locìs  adhihit£^  pag.  ijtj. 
coUat.  Belg.  fùnt  dux.    Adpriorem  locumpc  rejpondent. 

Si  Ecclcfìa:  vox  notat  folos  clcdos ,  tum  prct'cipit  Apoflolus  Ephcfìnis  EpiTco- 
pis,  ucfòlos  elcdos  pafcant  j  idautcm  ab/urdiim  cfì:  I.  quia Eccleria,illa  vifibilis 
crac,  in  qua:  &  hypocritx.II,  Epifcopi  illi  cleóbos  dignof'cere  non  potuerunt,  non 
ergo  de  cledis  agitur. 

Refp.  Ecclefìa:  nomine,  eìedos  denotati  verum  eft  j  (ìve  autem  de  viflbili ,  live 
de  elcdrorum  Ecclclia  agat  Apoftolus ,  id  nihil  ad  qua-lHonem ,  firmum  enim  cer- 
tumque  manetillud, lìngulos  homincs  Eccleiìam  Chrifli  non  elle, proinde  neque 
omnes  fanguine  Chrifli  fune  rcdcmri  ,  aur  ncccire  cHet  dici  Epifcopis  Ephefìnis  j 
non  modo  paiccndos  curandolque  fuiire  datosiìdclcs,  Chriftum  ,prolìtenteSjfcd 
etiaminfìdeles,  hoftes,  adverfàrioique  Chrifti  ;  quod  falfum  eft.  In  Ecdefìjs  qui- 
dem  vilìbilibus  hypocric^e  locum  obtinent ,  atEccleiìx  nomen  coti  costui  commu- 
niter  tribuitur,  obmcliorcm  eiuspartem,  ea  autem  fùntcledti ,  fanguine  Chrifti 
acquifìtum  efi'e ,  de  Ecclcfìa  prxdicatur  &:  quidcm  fola.  Si  enim  bcncficium  id  uni- 
verfàle&ifingulorumeirctj  quxnamobfecroeflctvis  illius  cxhortationis,  Atten- 
dite  Ecclefìxvos  Epilcopi  &:  pafcite  eam.  Ratio  efi:,  Deus  fìngulos  homines  fan- 
guine filo  acquilìvic.  Abiiirdum;  ex  benefìcio  (òli  Ecclefìx  à  Chriflo  collato  argu- 
mentatur  Apoflolus,  prcsbytcrorumque  erga  eam  offici um infert. 

Ad  alterum  locum  ex  Ephef.  5.  25.  fìc  excipiunt 

Rcnionflrantcs  :  non  habcri  in  ea  particulam  tantum. 

Proinde  non  fequi,  Chriflumnon  fé  etiam  prò  aiijs  tradidifle. 
Refpondcmus  cfFugium  illudefìe.  Nam  I.  Chriflus,  cumait,  fé  viam,refurre6tio- 
nem,  vitam  &c.  non  additparticulam  tantum,^n  ergo  prartcr  Chriftum  aliaeflvi- 
ta,  alia  reflirreftio,  alia  via?  Paulus  ait  placUifle  Patri, ut  in  Chriftohabitaret  om-. 
his  plehitudo ,  non  addirà  pàrticula/4»///,^/,an  ergo  eft  alia  ufquamplenirudo,  prje- 
terquamin.Chrifto?  omnia  fuftineo  ,  inquit  Apoftolus,  propter  eledos:  an  igi- 
tur,  quia  exclufìvam  diferte  non  appónit,  etiam  propter  reprobos  omnia  fliftinuifl 
fé  dicendus  erit  ?  II.  dicimus  locum  de  Ecclefìa  tantum  aut  fòla intelligendum 
heceffario  elle  :  fi  enihidiledio,  de  qua  hic,  ad  omnes  univerfè  pertinet,  cur  earii 
iad  Ecclelìam  ApoftdluS  particulairiter  rcftfingit  ?  dicendo  :  Chriftus  diiexit  ecclc- 
fiam  &:  expofuit  fèmetipfum  pi'o  ea.  III.  fcopus  &  argumentatio 

Apoftoli  exccptionem  illara  refcllir,  fcopus  eft,  maiiios  Fdeles  ad  uxoresdiligeri- 
das  e\hor[ari;ar<2;umcnrum  adfcrtu  r ,  ab  amore  Chrifti  cr^a  ecclelìam ,  &  illius  amo 
risteftimonio,  feu  aifedu  certilllmo,  nonaurem  ab  amore  communi  in  pmnes  Se 
fìngulos  homincs  ;  fcd  lingulari  in  corpus  fuum  myfticum  -,  in  eos  qui  fune  eumipfo 
una  caro,&c.  vcrfu  30.  non  autem  homines  omnes  &  fìngali  liint  corpus  Chrifti,  fed 
Ecclcfìa  ;  prò  ea  fola  ergo  fé  tradidit  in  monem ,  ut  eam  rcdderet  libi  gloriofam  ,  fau- 
tì:am,inculpaiam.SiabuniveLlaliinlìngulosamorcargumentarctur  Apoftolus,  pa- 
rum  ftringcret  aigumcntum. 

^  Falla  igitur  eft  Thelìs  quarta,  contraria  Scripiurx  facivc.  Antithefis  autem  verilli- 
ma  fclidilfimis  teftimoniis  illius  fubnixa .  Teftatur  quidem  Scriptura,  Chriftum  prò 
omnibus  mortuura  ,  nufquam  autem  prò  fin§ulis,ncc  difcrtis  lice lequivalentibus 
verbis.  Qiiamobrem  omnes  in  hac  propofuione ,  aut  notat  gentes  paritcr,  &  ludxos. 
Rem.  3.  verf  9.  aut  noiat  variahominum  gcncra,ut  1.  Tim.  1.  5-  -itit  deniqueomne* 
&  lìngulos  ndeles, ut  2.  Cor.  5 . 1 4.  i  j •  Nam  hunc  locum  de  fmgulis  hominibus  univer- 
fè non  polfeaccipi,  fed  de  credentibus  &:  rcgcnitis  his  rationibusevidenier  probamus. 
I.  Apoftolus  ait, /.'/(//«w^7,7-'/^,  f70f!jlùi  wvaritjjojìhac.fdeiqnifroijs  mortnmefì, 
vcrf  15.  Arque  non  omnes  univcrfi  homincs  vivunt  Chrifto,  fed  vere  fìdeles;  ne- 
que enim  hicde naturali,  fed fpirhuaU  vira  agitur.  Qupdcunl  ncgent  Rcmonftran- 
tes,  nos  probamus;  fi  \itahs:c  Apoftolo  notat  viiamnaturalem  ,  &  mors,  quam 
huic  vitac  opponit  ;  ('dicendo  ergo  omnes  mortui  vcrf  14.  )  naturalem  moiftem  no- 
tabit.  Qualis  enim  ea  mors  ,  talis  ex  oppofitorum  natura  etiam  &  vita  eftintel'- 
ligenda.  Atque  mors  illa  ,  de  qua  loquitur  ,  non  naturalis  eft  ,  neque  enim  ij 
prò  quibus  Chriftus  monuus  eft  ,  naturaliter  erant  mortui .    Ergo  vita  nomine 

L  li  >ioi^  i^S'- 


«  A  e  T  A    S  Y  N  O  D  1 

nonnaturalis  ,  fed  fpiritualis  vita  iìgnifìcat,  II,  Apofìolus  morti  Chrifti  addit 
refùrredionem  illius  ;  eam  autem  rcftringunt  ad  folos  fidelcs  ipfi  Rcmonftrantcs, 
CoUat.  belg.  pag.  ì6o.  linea  13.  &:  i4:in  refutatione  argumenti  quarti  in  fine.  Ergo 
voce  ^w^alolihic  fìdeles  dcfignantur:  III  Apoftolus  fubdit  yjì  quis  in  Chriflo  eHt 
eH  nava,  creatura,  veriu  17.  non  autem  omnes  &  finguli  funt  nova:  creatura,  ncc  o- 
mnesfic  fìngulifuntin  Chrifto,  quia  multi  Antichrilli  &:  multi  extra  Chriftum.  So- 
li vere  fidelcs  iunt  in  Chriflo,  &  nova:  creaturaE ,  ergo  prò  his  fblis  Chriftus  mor- 
tuus:  IV  d^iìàit  h^oCiolus  y  "vetera-pràiterierHntynovafa^aJìmt  omnia,  hdc  autem  om- 
nia ex  Beo,  qui  nosreconciliavitjìhifer  le  funi  Chrijlum:  quidclarius,  quam  Apofto- 
lumloqui  de  omnibus  &  lìngulis  fideiibus,  aut  Ecclcfiatotaj  de  ea  fìquidem  fola 
vcxnmciìy  vetera pmterijjfe dr  nonja  faÓla  ejfe  omnia,  à<t  fingulis  hominibus  fiiHura. 
Qu^od  igitur  Apoftolus  hic  nota  univerfali  defignat,  id  &:  ani  e  in  tcllexit  eadcm  no- 
ta, atquihicdclìgnatEcclcfìam&  vere  fideles,  ergo  &  ante. Confcquentiamaioris 
patet.  agit  enim  de  una  eadcmque  charitate  Chrifti,de  qua  vcrfu  14.  poftremo 
concio  dir  Apoftolus,  exhac  ch.a.Tnaie,neminemJ?no'viJJeJècundumcarnem,idc{\:ic- 
cundum  cxtcrnam  fpccicm,  nequidcmipfum  Chriftum  verfu  16.  Chriftus  enim 
lèabomnibuscarnisinfirmitatibus,  acmorte  ,  rciurrcdionis  virtute  vindicaverat, 
omnes  ergo  &firìgulos,  innuit  Apoftolus ,  novill'e,  ideft,  confiderafTeiecundum 
fpiritualem  corum  confti  tutionem  in  C  hrifto,  rr.nquara  membra  capitis,  hoc  autem 
de  fmgulis  hominibus  nequaquam,  fed  fòlis  fideiibus  regenitifqueperfpiritumlàn- 
ilificationis,  accipi  dcbet,  hi  enim  foli  fpiritualem  conftitutionéhabent  in  Chrifto, 
rcliqui  ab  Apoftolo  tantum  fccundum  carnem,tanquam  Adami  filij  ccgni ti,&  con- 
flderati  fuerunt,  unde  luce  meridiana  clarius  eft,voce  omnes,  hoc  loco  non  fìngulos 
homines  univerfe,  fed  folos  fideles  dcfignari. 

AfTerit  etiam  Scriptura,  Chriftum  propitiationem  effe  prò  peccatis  totius  mundi 
1.  Ioa.  1.  z.  fèdneque  vocibus  /^««j  »z/W/,notanturfinguli  homines  in  hacpropofi- 
tione:  alibi  nonnunquam,  prò  fingulis  hominibus  univerfe,  licer  fumantur,  hoc  ta- 
menloco  eo  f'enfiiaccipi  ncgamus.  Ratio  eft  quiahic  non  de  impetratione  fola  re- 
conciliationis ,  SrCremilTionispcccatorum  agitur,fedetiam  de  illius  applicatione; 
nam  cum  propitiationeChrifti  eiufdem  interceffio  conjungirur,qu^  non  eft  univer- 
fàhs  prò  fìnguhs,  fèdpro  elcftis ,  five  adlu  credant,  five  credi  turi  iiWX.Non  o^-tf,inquic 
Chriftus,  fromimdo.  NamquodintercelTionem.  Chriftiduplicem  faciuntRem.on- 
ftrantes,aliamgeneralem  prò  omnibus  &:  fingulis,  ahamparticukrem  prò  fideiibus 
tantum, illud purum  putum  eft  eorundem  commentum,  cuiusnullam  ex fcripturis 
probationem  adferre  pofTunt. 

Haec  de  Thefi  quarta. 

De  V.  1  heiì  ita  flatuimus,poftremo  iHius  membro  nos  fut  rcribere,fanguis  enim 
Chriftiin  fé,  ad  univerfum  humanum  gcnus  redimendum,f  ufficientiffimus  eft:cau- 
fa  ilhusfufficientiaj  eft  dignitas  pcrfòna:  Chrifti ,  eft  enim  Chriftus  verus  a^ternut 
que  lehova,  exea  autem  hypothefi  non  fequitur,  Deum  pattern  finguhs  homini- 
bus reconciliatum  efl'e ,  ncque  fequitur,  Deum  patrem  novum  gratiae  fcedus  cum 
fingulis  univerfe  inirc  vcluifVe. 

Namquodprius  attinet,S.  Scriptura  contrariumteftatur.Iohan.  3. 3(3.  ait Chri- 
ftus ,  qui  non  ohtemferatflio ,  non  'videbit  'vitam  ,  fedirà  Deimanet  fufer  ipjttm .  unde 
inferim.us.  Super  quos  manet  ira  Dei ,  ijs  Deus  pater  non  eft  reconciliatus. 

Arqui  fùper  incredujos  manet  ira  Dei.  Ergo  &:c.  Proinde  ncque  univerfb 
generi  humano  reconciliatus.  Maiorparet.  quid  enim  eft  reconcdiatum  efl'e,  nifi 
iram  antegreflam.  depofuifte  ;  eum ,  cui  oftenfus  fueras,  in  gratiam  recepilTe.  Re- 
conciliatum enim  alicui  efte ,  &  ira  in  cum  ardere  fimt  à,m^Ta. 

Minor  eft  Chrifti ,  ftat  ergo  Conclufio. 
Duo  in  Collatione  pag.  158,  Belg.lin.  30.  &  feqq.regeruntur:  i.  fatentur  Rem.ma- 
nere  quidem  iram  Dei fuper  infideles,  cum  non  fìnt  in  flatu  gratin  reftituti,  nihilo 
tamenminus  morte  Chrifti,  ianuamipfìs  ad  gratiam  efleapertam.  z.  dicunt»?*- 
»^rf  non fempcr  lignificare,  locum, in  quo  es,  tenere,  ab  coque  nunquara  rece- 
dere. 

In  ftatum 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  ,ij 

Refpondcmus  ad  i .  fi  ira  Dei  manet  fuper  incredulos  ,  &  ftatum  gradar  non  fìinc 
rcftitutijfèquicur,  non  efle  reconciliatos  Dco.  Qui  cnim  rcconciliatus  cft  Deoi 
inflatum  grada:  iam  eil:  reftitutus ,  ncque  enim  eft  tcrdus  aliquis  auc  medius  fla- 
tus inter  reconciliarionem  &:  flatum  gratia: ,  autfì  efìcputant,  dcmonftrent  è  fcri- 
ptuds.  2.  efìo  fìt  ianua  elidili  morte  ad  reconciliationem  patcfada  incredulis; 
(quod  ramen  falfiim  cfl  )  non  pollunt  tamen  propterea  dici ,  Deo  elle  reoonciliadi 
Ablbloni  perfcminam  Tekocnlèm  ianua  ,  ad  rcconciliadonemcumpatre  Davi- 
de apcriebatur ,  nondiim  tamen  patri  Ablblon  rcconciliatus  erat. 

Refpondcmus  ad  2. Quod  manet,  dum  manet,certe  non  rccedit.Atqm  Chriftus 
inquit,  liipcr  incredulos  manet  ira  Dei:  Cxterum  illud  ex  Remonftrantibus  fcird 
defìderamus ,  cum  ,  qui  increduli  exiftunt ,  aliquando  ab  incrcdulitate  ad  iìdcm 
&:  Chdflum  convcrtantur  ,  quando  ira  Dei,  qux  fìiper  incredulos  ,  manere  d 
Cliriflo  dicitur,  incipiat  venire  ?  cumque  dicant  Remonflrantes,  vere  fìdeles  rur- 
llis  mfidelcs  omnino  fieri  polle,  quopado  ira  Dei  fuper  cos,  fuperquos  niinquam 
fuit,  manere  dicipotefl/' 

Quod  attinct  pollerius  de  novo  focdcre  Gum  fìngulis  hotninibus  inito.  Refpon- 
dcmus, an  Deus  id  potuerit,  nolle  nos  contendere  :  voluilVe  autem  aut  inivifTe  ne- 
gamus.  Nulquam  cnim  id  fcriptura  docet. 

I.  Cum  qmbus  Deus  novum  gratin  foedusinire  voluitj  ijs  etiam  fcederis  illiuj 
&  grada:  verbum  annunciati  voluit. 

Atqui  gfatia:  &:  Rrderis  verbum  fìngulis  non  voluit  afinhhciari. 
Ergo  nec  cum-fingulis  gratise  foedus  inire  voluit. 

Maior  paté;}:,  cum  Adamo  novum  gratin  fosdus  initurus,  cum  Abrahamo  illud 
fccduspadurus,  cumgcntibusidurus  verbum  foederis,  aut  ipfeannunciavit,  auÉ 
annuntiandum  curavit.  Gen.  3.  &:  li.  &:  Matth.  28.  Marc.  16.  Ephef".  2. 

Minorem  docet  experientia,tum  Veteris.Pfal.147.tum  Novi  teftameriti  A£t.  i/ji' 
Statergo  conclufio. 

Si  cum  fìngulis  hominibus  novum  gratile  fredus  inivitDeus,  fequitur,  nuìlum 
inter  fèmen  ferpentis  &:  lemen  Chrifti  cfle  diièrimen,  aut  omnino  nullum  die  fé-, 
men  ferpentis, 

Falfiim  coìifequens.  ctgo  &:c. 

Si  cum  fìngulis  gratile  fccdus  inire  voluit  Deus  Pater,  tum  verum  efl,  Déum 
etiam  fingulorum  mifèrcri  voluilfe.  Rat.  quod  milericordiam  pr^eftat  Deus ,  e^i 
gratin  fcedcre  eft. 

Atqui  non  miferetur  fingulorum  Rom.  9. 15. 18.  Ergo  &c. 
Si  Deus  cum  fìngulis  gratia;  fcedus  iniit ,  fèquitur  quod  fìnguli  pacctn  habeanl 
cum  Deo ,  &c  nemo  fìt  iìlius  kx  natura. 

Atqui  multi  pacem  cum  Deo  non  habent . 
Sunt  fììiiirx  natura  omnes*  Ergo&c. 

Major  per  fé  pateti  Minor  probatur  exinitijs  Apoftolicariìmepiftolarum,  ubi 
pax ,  gradai  com^s  individua,  aut  elfeóbus  caufx  adjungitur. 

Falfàeftigitur  hadenus  Thefis  quinta.  Arititheiìs  autem  illiusveriffima  in  Scrù 
ptura  Sacra  fundata. 

V I.  Theiistria  compleditur  membra.Priora  duo  iam  ante  falfitatis  convicimus: 
poftremum  effceiufrnodi ,  Propter  originale  peccatum neminem nec  adultùmnec 
infantem ,  damnationi  obnoxium  clic. 

Contrarium  teitatur  Apoftolus  de  infantibus  Ephef  z.  3.'  de  adulds  Davidi 
Pfàl.  51.7.  deutrifque  Apoftolus  Rom.  5.18.  Falfà  igitur  efthasc  poftrema  The- 
fis,  Antithefìs  autem  vcriffima.  -  ; 

Concludimus  igitur,  omnes  hafce  Thefès  falfas  effe ,  &  fcripturie  facrx  Centra^; 
rias ,  gratis  Dei  &  gloriac  Chrifti  inimicas ,  ac  proinde  Cas  damnamus,  ncque  ift 
Ecclefìa  Dei  Reformata  ferendas  iudicamut. 

LU    z  Afttithe*' 


U4  AÓTASYNODI 

Antithcfes  autem ,  quia  S.  Scripturx  funt  conferitane^  ,  gratiam  Dei  &  Chrl- 
fìi  gloriam,  fecundum  Scripturx  canonem  extollunt,  confolationifqueverae  mate- 
riam  fuppeditant  ampliflìmam,  in  Ecdefia  pracdifta  rctinendas ,  ac  porro  doccndas 
effe. 


Sententia  Remonftrantium 

Circa  Articulum  Secundum. 
ludicium  deputatorum  Ecclefiarum  Frificarum. 


INfecundohocarticulofimiliter  agunt  Remonftrantes ,  atquc  in  primo.  Partim 
enim  de  non  controveills  novumformant  articulum,  partim  fpcciofe  loquunrur; 
vt  eo  tutius,quos  fovent  enores^incautis  obtrudant.  Si  pax  Ecclefise  iplìs  cordi  fuifler, 
nihilquealiud  in  pectore  geftaflenr,  quamquod  verbis  llmpliciter&fàneinrelleiìis 
prx  fé  ferie  videntur,potuincnt  etiam  ab  tioc  articulo  efformandp  abftinere  ,  &  in  re- 
cepta  dotìrina  acquicfcere.   Ncque  enim  ipfos  fugit  doftrinam  de  fu^cientU  meriti 
mortis  c/;r//?/,ad  expianda  omnium  &fìngulommhominum  peccata,  liomnes&lìn- 
guli  crcderentjconftanter  in  Ecclclijs  Bclgicis, omnibus  haftenus  ,  nemine  contradi- 
cente,retentam&doclamefre.  Non  ignorant  propterea  à  compluribus  Orthodoxis 
fano  fenfu  ufurpatam  elTe  liane  diftin càonem:  chrijlum  prò  omnibus  drjingulis  mortuum 
ejje ,qu.oAdhx)T^iifiifficientiam,  proeletìis  vero&  crcdentibus,  ^«Wf^V^f/rf»;-  Denique 
cum Remonftrantes  dicunr,Chrifl:um  prò  omnibus  &fingulis  mortuum  efle^nón  hoc 
J?«;^//V/>^raccipivolunt  :fcd  certo  quodamfenfu,/>4niniirum  ut  omnibus  &fingulis 
/w2^^/r/^^'fmrcconciliationem&remifflonempeccatorum.     Hanc  Chrifti  impetra- 
tionem,cum  in  declaratione  liuic  Synodo  exhibita,negent  effe  abfolutam  autfimpliciter 
fa£iam  qii,andoquidem  (vti  aiunt,  abfolutaremiffionis/'ré7tf//^«(?impetratio,nonpof- 
fìt  con  filiere  cu  m  conditiombus  Ycmiffionis  poJfeapr^fcribe?ìdis)  fatis  indicant  camfw- 
dif/omtam  effe,  idcfi,  Chriftum  impetraffercmifsionempeccatorum  pio  omnibus  & 
Cin^wWSyJt  conditiones  fcederis  ér  fdutisìipeitre  prd^cribendoi  frajient  jià  efl:,credant ,  &  in 
fide  ,  tìdcique  obedientia  perfeverent ,  abfque  qua  etiam  perfeverantia,  ipfi  jani  ali- 
quamdiu  vere  credcntibiis  fafta  remifsio  rcvocetur  :  ijs  vero  qui  conditiones  iftas  non 
pra;(knt,Chi-iftumrevcra  rcmifsioncmnonimpetraffe  ,quin  txxwsxnemini ,  fi  nemi- 
nem  (  quae  fieri  fecundum  ipfos  poterat  )  contingeret  eas  prxftare.  Cumqtie  obUtio  mor- 
tis (^  imperati  o\^^vì,is.o;<xe  pateant,  quid  aliud  inde  confequi  poteft  ,  quam  Chriftum 
pon  fimpliciter,fed  conditionate  mortuum  effe  prò  omnibus  &  fingulis  ,  fi  nimiru  m 
credant.Si  jam  hisaddaturalterum  ipforumaxioma ,  Chrifttis  mneft  mortnusptojìdeli- 
Ì/a^«tf/<?i'/^»i.ltentt,Chrift:us  ad  mortem  crucis  deftinatuseft  ,  antequam  Deus  quid- 
quam  apud  fé  de  quoquam  mortalium  nominatini  falvando  ftatuiffct,  imo  ne  de  con- 
ditionibusquìdemfalutis,quidquamdecrevilIèt ,  fequetur  Chiiftu,  necproommbus\nec 
frofidelibus  revera,imo  ne  prò  ullo  quidem  mortalium  nominatim  ,  fcd  tantum  mot;^ 
tuumjcffe  in  genere,in  honum  homimtm\  hoc  fenfu  ,  ut  mors  eius  fit  caufa^/w  quA  non 
vjiriaerù'Pxicx  mifericordix  fores  hominibus  aperire  conditionelque  de  novo  prae- 
fcribcre,quas  praeftando  ,  homines  confequi  poffent  remiffioncm  peccatorum,& 
Jvitam  xtérriam.     Nifi  hìs  &  ali  js  (dit  quibus  polVea  )  horrcndis  opinionum  poften- 
tis.  fuiffent  gravidieaque  fub  plaufibili  quodam  Articulo  diffeminare  ftuduiffent 
equidem  nulla  ncceffitatis  fpecies  ipfos  ad  novum  hunc  Articulum  cudendumadi- 
gei3c?potuiffet.  T  otura  autem  hocquod  fub  lui jus  Articuli  fimbria  occultare,  &  inve- 
here  conati fijnt ,  in  eolatet  ,  quod  non  contenti  recepta  de  fufficicntia  mortis 
Chrifti  dottrina,  ta.Um  impetrationem  remifsioms peccatomm  prò  omnibus  &  fingnliiy 
'.hwA  invenerint: 


NATIONALIS    DORDRECHTANtE.  uj 

invenerinc  ;  quse  ab  omni  remifTionis  participatione  Ile  feiunóba.  Vbi  inprimis  no- 
tandum  nobis  videciir  ,  quod  cum  illis  propofìtum  {ìtagcre  de  morte  &  (àtisfa- 
ftione  Chrifti ,  eiulquc  fnidibus  &  efficacia,  bonifque  per  eam  impetratis;  nec 
rationcm  fàusta òtionis  exponant ,  nec  vllam  fpirittis  fànd:i  donorum,  pura  fidci, 
pcrleveranna:,  imaginilque  divina;  in  nobis  iniiauradonis,  feu  natura;  noftrjere- 
novationis,mentionem  facianr.  Quo  lubindicarunt,id  quod  alibi  dare  aperiunr, 
Cliriflum  fàlutem  impetraflc  ut  peccata  poJJef2t  rcmitti ,  fcu  peccatorum  remiflibili- 
tatem,  &  hominum  Deo  rcconciliabilitatem:  (cdeius  boni  participationem  om- 
nem  a  libcrapr^fìatione  priifcriptariim  conditioniim ,  idefl;,  ab  homine  eiufque  libero 
arbitrio  lufpcniàm  elfe. 

Veruni  nos  primo  hunc  Articulum  confiderabimus  fimpIiciter,prout  iacee,  dcin- 
dc  ad  crrorcs  lub  eo  occultatos ,  &  in  icriptis  Rcmonftrantium  proditos ,  deve- 
nicmus. 

rin  Arriculo  hoc  quatuor  confideranda  iudicamus. 
I .  quod  dicunt  ;  Chnihnn  prò  omnibus  morcuum  efTe. 
z.  prò  lìngulis  mortuum  eiìe. 

Mortuum  efle  prò  omnibus  &;  fìngulis  ,/>4  vt  ijsremijponempeccatcrum  ó" 
reconcili&tiorìemimpctrAvcrit. 
4 .   Neminem  QÌusparticipemJìeri prxter  credentes. 


<, 


Deprìmo. 

Ad  primum  membrum  quod  attinet,  eum  reripturaidexprefTedicat,  quis  Cliri^' 
ftianus  contradicct? 

LegimusCbriftirmpro^TK^i^^mortuumeflez.  Cor.  5.  15. 
Chriflum  feipfum  dediffe  àvH'ì^vTfiov  prò  omnibus  i.  Timoth.  z6. 
Chriftum  mortemgufl:afl'epro(?«z«i^«jHeb.  2.  19. 

Chriftum  propitiationem  efle  non  tantum  prò  noflris  pcccatis,  fed  &  ^xotot'ms 
mttndi(ó\-^^ccztis  i.loh..  Z.2. 

Per  Chriftum  omnes  vivificandos.  i.  Cor.  1 5 .  za. 

Chriftum  efle  agnum,  qui  toUit  peccata  mundi  loh.  1.29. 

Carnem  Chrifti  eile  datam  prò  mundi  vita  loh.  <J.  5 1 .  33. 

Verum  &  in  eadem  Ccriptura  Evangelica  legimus,  Chriftum  dediflTe  anìmamin 

?^vTpov,  prò  multts.  Matth.  20.  28. 
Sanguinem  Chrifti  fufom  efle  prò  multis  in  remiflTionem  peccatorum.Matth,26.z8< 

Marc.  14.  24. 
Chriftum  animam  fuam pofuilTe  prò  ovibusfuis.  Ioli.  10. 15. 
Chriftum  mortuum  efle  prò  gente,  fcilicet,  ludaica,  &  non  prò  illa  gente  (ohxm^ 

i'cà  &  xxtjìlios  Dei  difperfos  in  unum  congregar  et.  loh.  11.51.52. 
Chriftum  fé  dedifl'e^r^  Ecclefia.  Eph.  5.25. 
Chriftum  Ecclejìamfuam  acquifìviflTe  fànguine  fuo  A£t.  20. 28. 
Chriftum  jfr(7  eleBis  mortuum  efTe  Rom.  8. 3  4. 
Chriftum  oblatum  efle vt  multorum  peccata  tolleret  Heb.  9. 28. 
lefìim ,  ut  per  propriumlanguinem  populum  fandiiìcaret ,  extra  portas  palTum  et- 
fé  Heb.  13. 11.  <   '-';ii'>  '■;  -ri 

Chriftum  moriturum  rogaflTe  non  prò  mundo ,  fed  prò  ys  qtios  pater  ipft'Aedifàt  f* 

mundo  loh.  17. 9. 
Chriftum  mortuum  efle  prò  nobis ,  prò  peccatis ,  propter  peccata  mjfra ,  paffun  A- 

poftoli  nomine  Ecclefim  ingeminant. 

Similiter  io  veterì  Teftamento. 

Chriftum 


iitf  ACTASYNODI 

Chriftumportafle,  baiulafle  peccata  mnltortim  Efa.  5  j. 
Chriftum  Icptimana  illacorioboratiirumfoedus  multis  Dan.  9. 27. 

Ex quibus,  alijfque  fimilibus  Sacrae feri ptu ras locls,liquet,  commoda  cxpliqationc 
hiEcefleconcilianda  •  Adnosautcmquod  attinet,  pedlftimus  in  hac  Onhodoxis, 
tam  prilcis  quam  recentioribus  vlitatiffima  explicatione,  quod  fcriptura  in  hoc 
arguracnto  omnium  &  mundi  mentioncm  faciens,  y€i'vi\Kc\\\^\\.omnes  credente  ■,vxx 
manifcdum  cft  in  locis  citatis.  2.  Cor.5.  15.  &.i.Cor.  15.  22.  Hebr.  9.  ló.  &  ali- 
bi leperitur  Ephef.  4.  io:  i.  Cor.  15  28;  vcl  quofvis  feti,  cui  tfcumcjue  ordims  homi- 
nes ,  vt  I.  Timoth.  i.  6  ;  Sicuri  vocem  omnes  &  omnia,  hoc  Icnfu  in  fcriptura  vll- 
tatiffnnam  eflc ,  à  plurimis  antehac  folide  eli;  dcmonftratum  :  vel  denique  ('quod 
SpirituiSanfto  familiare  ell^j  omnes  non  tantum  populi  ludaici  ;  fed  &  Graecorum, 
fivegentiumelcdos&.credcntes  5  quod  vcl  ex  fola  collatione  locorum,  quse  ex 
beato  &  dilei^o  Chrifti  difcipulo  lohanne  prolata  funt ,  conftare  poreft  .  Is  prse 
alijs  videtur  elle  delcólarus  hac  voce  mundi ,  vt  faniiam  in  myfterio  vocationis 
gentium  exultationem ,  &  quidcm  in  nollrum  folatium ,  exprimeret .  Quid  illc 
fibi  voluerit  celeberrima  ifta  fententia  .•  ejl  propitiatio  non  [cium  prò  noftns  pecca- 
tis,  fed  &  totiiis  mundi  :  &  hac  Eaptillse  :  Ecce  agntis  Dei  qui  tellit peccata  mnndi:S>c 
his  iplìus  Chrifti  ;  carnem  meam  daho  prò  t'ita  mundi:  &  ,  panis  Dei  est  ,  c^ui  è  ccelo 
defcendjt,  CT  xiitam  dat mundo.  Kw  iion  fatis  idem  Apoftolus  declarat  lohan.  11.  di- 
cens,  oportuit  vt  moreretur,  no» prò  gente  fohim  (Iudaicalc;j  fed  vt  fìlios  Dei  di- 
fperfos  ("i'cil.  in  genribus ,  five  in  mundo  )  colligeret  in  vnum.  An  non  &  ipfa  con- 
ncxio  in  loco  i.  lohan  2.  2.  id  evidcntcr  oftendit,  cum  eademratione  Chriftum 
propitiationem  cfle  alferit  prò  peccatis  totius  mundi ,  qua  prò  noftris ,  id  eft  fìde- 
lium,  ad  quos  fcribcbatr  nifi  quis  velit  lohanncm  hic  voluifle  diccre,  Chriftum 
cfle  propitiationem  prò  peccaiis  Hdclium  perfeverantium  ahfolute ,  partim  abfo- 
lute  partim  conditionate  ,  prout  nimirum  vel  credituri  cflent  homincs,  &  pcrfe- 
veraturi;  vel  non  ;  quod  ipfe  contextus  Apoftoli  refpuit,  &  fentenàa:  Remon- 
ftrantium  fqua  Chriftum  prò  fdelibus  qua  talibus  mortuum  ellcnegant)  contra- 
dicit.  Ncque  enimdicit  Apoftolus  prò  noftris  peccatis  efi  ;  prò  aliorum  etiam 
omnium.  &•  ilngulorum  hominum  ejfe  pojjet  :  fed  es^  propitiatio  ,  non  tantum 
prò  noftris ,  fed  etiam  totius  mundi  peccatis .  Deinde  intercejfwnem  Chrijti  in  coe~ 
//i' ('quamad  fidelcs,  Remonftrantesipli  reftringunt,  connedtit  ibi  Apoftolus  cura 
propitiatione ,  vt  illam  ex  hac  dcducat  oftendcns  Chriftum  vt  advocatum  in  coelis 
intercedere  prò  peccatis  illorum ,  prò  quorum  peccatis  fadus  erat  propitiatio  in 
terra.  Idem  patet  ex  collatione  loci  eiufdcm  Apoftoli ,  qui  ^xftat  in  Apocalyplì 
cap.  5.  9.  tjAiactatm  es  (y-  emijìi  nos  Dea  per  funguinem  ,  ex  omni  trihu  CT  lingua 
ó"  populo  (^  gente .  Prsdidx  auxell,  qua  lohannes  vfus  4^,  non  ablimilia  funt 
illa  Chrifti;  finguis  meus  efìlmdirur/'r^?  ziobis ,  quod  Lucas  habet:  &c prò  multis^ 
quod  Mattha:us&  Marcus  habcnt.  Item  illa  Angeli;  gaudium  magnum  erit  vobist 
&  toti popido:  item  illud  Chrifti  5  habco  alias  oves  fpro  quibus  fcilicet  etiam  ani- 
mam  pono,  quas  me  oportet  adducere  :  &  Petti  'ì\\x,'vobis'vefirifque  liberis  fada  eft 
promifllo,  &  omnibus  qui  longe  funt.  quofcumque  fcilicet  advocaverit  Dominus 
Deus  nofter. 

Prjeterea  gentium  Apoftolus  aperte  docet ,  quid  in  hac  materia  per  Mundum  fa- 
cra  fcriptura  intelligat ,  cum  divitias  gentium  &  divitias  mundi  prò  vno  &  eodem 
fiimit,  Rom.  II.  12.  &  per  mundum  dcfignat  eos  quibus  Deus  non  imputat  pecca- 
ta, id  eft  eledìos  &  credentes  in  mundo  vni  vcrfo  1.  Cor .  5 .  19  .Vno  verbo  multi  &  om- 
ficsillr,  iiulli  ali)  CnntqvLiimfccleJia'Catholica. 

Hifce  Novi  Teftamenti  phrafibus  confentanea  funt  ea  ,  quibus  in'Vetcri  Tc- 
ftam'ento{Vbi  degratiaTeftamenti/ruduque  adventus  &  morti s  fervatoris  noftri  agi- 
turj  nunc  findehnirej  populos  &  gentes,nuncomnes totius  terrarum  orbis gentes,  & 
nationes ,  non  remijjtbilitatem  atit  reconciliabilitatem  quandam  confecuturas  efle ,  fed 
Chrifti  eiufquebenefìciorumfalutariumrf/^ySp4ma^^j-yj)r<?  prsdicitur.  Vt  extra  du- 
bium  fittalia  didanon  de  omnibus  &  fingulis  hominibus ,  fed  de  ekda  ex  quibufvis 

genti- 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  117 

gcntibus  Ecdcfia intclligi oportere,plane  in  eundcm modum,  ut  Apoftolusad  Rom.  ' 
;j.tradit,adomnes  nonjuiHncabilitatem  ,   i^cà  jujlificiuionemvhx  per  Chriftum  per- 
vcniiTe;quod  de  omnibus  fidelibus,Iìve de  iisquiChrifti  flint  T  vcidcm  ApoftolusJo- 
quitur.  i.Cor.  1 5 .  j  accipiendum elle ,  res  ipfa  clamat.   Non  txdcbit  nos  paucala, qua: 
amplitudinem  iltam  frucxus  mctitorù  Chnlli  dcclarant,ex  vet.Teft.in medium  adfer-  Gen./i.^.  1^. 
re.  CekbratiffimumeftilludPaitiarchisfa^uunpiomilìum,  in  Temine  tuo  fnonbe-  c.iS.zi./S. 
ncò\a.foteyHnt)(cAbened:ceni!irojnncsge»tcs.  fìve<?w»fifamili£  &nationes.  Itemillud  ^ft.  5.1J. 


ex  cantico  MoiisabApoitoload  Rom.15.  àdcn^iwnwspiVLAG^xc  gentes  cumfopuloeius.  In  Gal.i.S./.^. 

quo  loco  &  limilibus,  Apoftolo  interprete  ,  iacra  Scriptura  prffdixit,gentes  cum  pò-  ^'^"'^  ^'^"^^' 

puloludaico  Dcum,proptermirericordiamipiisfacl:am  ,  celcbiaturascire,quodfidc-  pf^'ò^'^"* 


lium&convcrforum  proprijtTimueft.Item,dabogi?/^/«inha:reditatem,&inpoflefllo-  y>ÌI.  '"  \ 
nemtuam/');'<?x/i;rr^.  Item,convcrtcntur  ad  Ichovam  <?;;'.' w//»(f.f  terrx  ic  incurvabunt  Pfai.n7.rl 
le  corani  te  om}ie!fA?'uli£^c\rÀ\.\m ,  quoniam  lehova;  eli  Rcgnum  ,  &  dominabitur  in  Rom.  15.11. 
gentibus.  Et ,  hudztcTìcum  oM/jes  gefjifs ,  &  celebrate  eum(7w;;f^popuIi;&,  extremis  E'a.  n.  &c 
femporibusmonslchovscrit  conttitutus  in  vertice  montium,&elatusfupracolles,&  fequen. 
confluentadcum<??»«c.fgcmcs,  &  piena  erit  terra  cognitionislchov^,&radix  Ifaifla-  E'.^-u-p-"'- 
bitinvexilIu/'('/'«/orw»/,«:S:gcnteseum  confulent/ivein  ipfumfpcrabunt.Etjdedi  te  in  f'':^-^'^-^- 
foedus^(7jp////,&luccm{7f«///;?».Et,tacietIchovainmontehocconvivium<7w»/^/wpopu-  f^^"^^ 
lis,expinguibus, ex  vino  defecato, ex  meduilatisjex  vino  àfjecibus  expurgato;  &,abfor- 
bebit  in  monte  hoc  vcluni  faciei,vclum  illudquod  operit  on/nes  gcntes ,  &  operimen- 
tum,quodeftobdudumtf»'!/.'/Z'/.'.r gentibus. Abforbebitmortcm  in aetcrnum,  &abftcr- 
gct  lachrymas  ab  (5ww^//.f/'«7c'^.7.t,&  opprobrium  populi  fui  amovcbitur i  /^;/(j/fr/-v? ,  &  Era.54. r, 
inmez>/«/.eexfpe£l:ationemhdbebunt.Et,cantaftcrilis ,  qucc  non  paris,  dilata locum  fequen, 
tcntorij  tui,aul3Eahabitaculorumtuorum  extcndantur/neprohibete,  prolonga  funes 
tuos,&  clavos  tuos  confirma.nam  dextroì  fiim,(^JiniJhorfiém  prorumpes ,  &  femen  tuii 
haEreditario_gf«/fypollidcbit,&civitatesdefolarashabitabilesefficict;  èc,  teftcm  natio- 
num  conftitui  te,;  conftitui  eum  principem^&prxceptorcm  nationum  :  <re»tesq\.ix  non 
novcrintte  ,  adteadcurrent  ,&,  Amhuhbunt ge^ues  ad  lucem  tuam   ,   &  reges  ad 
fplendorem  exortum  tibi.      Attolle  «;r.'/w<7//rf^r/f  oculos  tuos  ,  6c  vide  ,  omnesifti^J^-^''-i-^ 
congregantfe  ,   &veniunt  ad  tcfilij  tui  ,  è  longinquo  vcnient    ,    &  fìlix  tusead  ^^'l"^'^" 
latuseducabuntur,tunc  videbis,&inftarfluvij  crumpes,&cxpavcfccta'quedilatabitur 
cor tuum,cum mutabitur,atquead  te \cnìct gef?tium multitnào ,  quia cofióigentium ad 
te  vcnicnt,apertastenebuntportastuas)ugiter,interdiu&nodunon  claudentur  ,  vt 
introduca^t  ad  te  copiai gentitim^  ctiam  regibus  eorum  adduftis  ,  efficiam  te  cxcellen- 
tiamperpetuam,gandium^w«/«;»  generationum.    Et  fuges  lac  ^f;?///;»?  &  mammas 
regum  fugcs.  Et  :  cffundam  de fpiritu  meo  fuper  i;w»fw  f<ir»fw,&  temporibus  vltimis 
populi  ad  montcm  Domini  conf!ucnt,ibunrque^^c,7/f/  w«//^dicentcs,  venite  afcenda-  Efa.tJo.iC. 
mus  &c.   'Et,\cnìci\t popn/i rr/tiJn ,é~ gef;ics fjfm/erofi ,  ad  quxrcndum  lehovatn  eicerci-  Ioel.1.18. 
tuum  lerofolyma'jo:  ad  deprecandam  facicm  lehovac ,  eritque  dicbus  illis  prehendent  Mich.4.1. 
decem  homincs,ex  omnibus li}7gti!sgcntinm.,'^\x\\cnò.cxk ,  inquam  ,  clam  viri  ludei ,  di-  ^  fequen, 
centesjiturifumus  vobifcum  ,  quia  audivimus  Deumeffevobifcum.  Inhiscitandis  ^^^"■•^■^^■= 
fuimusoperofiores  ,  vt  phrafm  S.  Scripturx,  tum  in  Vet.  tnm  in  Novo  Tcftamento  ^^' 
vfurpatam,conferrcmus,  eiusque  fenfum ,  fua  evidentia  fé  in  hocargumento  oftercn- 
tem,oftendcremus.    Nos  equidcm  hifcc omnibus  conildcratis, nulli dubiramus ,  quiii 
meridiano  fole  clarius  fit,  S.  S(;:ripturam,in  illis  &  fmiilibus ,  vniverfalitatcm  infinu- 
antibus  promi(ris,refpicere  ad  exercitum Sanfti  populi ,  vnivcrfamque  Ecclcfiamele- 
fton'i  &  credentium,ex  omnibusangulisorbis  tcrrarum,omni  tribù, omni  lingua, pò-  Rom. 4.15.11 
pulOjSc  gente,primoad  Chriftu hic  cvocandam.dein  ad  nuptias  Agni  congregandam,  Matdi.  S.i  i\ 
&cum  AbrahamoU1'f«»^/('ideftgentiumfidclium  )  ilio  patre&hxredc,incoelisac- 
cubituram, 

Etvero  ficuti  optimo  mifericordiarum  Patri  placuif,  Myfterium  iffiits  'vnìverfa.Hta.' 
tìs\x\ noflTum,qui  gentes  fumus,folatium,in  fcripturis revelare,  parictemqueinterge- 
num  è  medio  tollere  ,  ita  cum  fanclo  cordis  gratilTmii  gaudio  nobis  eainde  in 
noftrumfolatiumdcfumimuSjDeumquefccundum  Apoftolidoftrinam,  &  fidelium 
gentium,qu£  in  Aftis  paffim  extant,exempla,  prò  mifericordia  celebramus.  Qncd  uti- 
que,qui  non  faciunt,ad  eos  iftud  falutaris  illius ,  &  non  &  generali  quodam  omnium 

Lll    4  hominum 


J30  ACTASYNODI 

hominumtanquam  creaturarum,  mifcrcndi  afifedu/cd  fpeciali  Dei  ergAtUàos  gen- 
tium  mifeiicordia(dodore  Apoftolojprocurata:  vniverfalitatis  beneficium/quod  gra- 
ticordis  faci-ificium  infcrt)  non  pertinerccum  Sciipturaiudicamus,&;hsc  de  membro 
Articuli  primo. 

De  fecundo. 

SecLindodicuntCliriftum  non  tantum  morruum  effe  prò  omnibus,  fed  tiizmpro 
jÌHml!shon/!mbus.Qucxoy.j!>'giilis  cum  vocQm.,Gmmbus,2À  certam  rignificationem(qu2e 
ncc  fempcr.ncc  in  hoc  arguniento,phrali  &  menti  S.  Scripturze  vt  fupra  vifum,eftcon- 
Icntanexj  reftringat,ncc  ufpiam  Scripturarum  rcpcriatur, nulla nos  vrget  necefTitaSjVt 
cani  admittamus,quum  potius  phrali  Scriptuvx  in  hoc  argumcnto  religiofe  inhaeren- 
dum  efle  Qxiftimcmus.  Favores  ampliandos  efTc  fcntentia  eft  politica  &charitatem 
omnia  (qua',fcilicet,Deus  jubetXperare  teftatur  Apoftolus;  fed  indivinisadionibus 
contra ,  aut  praeter  verbum  iplius  Dei ,  ampliare ,  five  difpenfare,  non  eft  in  poteftatc 
hpminis,ncclì facete  pra;fumamus,quicquam  eo etfedlum dabimus ,  qui  ne cubitum 
qiiidem  noftra  cura  ad  ftatuiam  noiham  addere  valemus  ">  tantum  abeft  vt  mortis  fer- 
vatoris  (  benedigli  in  fxcula)  frudus,vltra  terminos  àPatre  prxfcriptos,fi  vel  maxime 
diix;upiamus,humanacommifevatione  extcndcre  poftlmus.  Carnis  vero  maledisse 
infaniam  ac  per\  erlitatem,qui alio  quam  fpiritus  malico  retundere  laborat,fruftra eft. 
necquil'quam  cum  ea  in  gratiam  redire  potefl^nili  qui  cum  ea  infaniendi  nec  modum 
nec  tincm  ftatuere  voler.Cuius  vtinamnon  vivum  nobis  praberent  Remonftrantes 
documcntum,quibus  fruftra  meriti  mortis  Chriftiprxdicatur  vniverfalitas,nififnTiul 
elc-iionis  divina'  ncgeturvcritas,  fideique  &  converlionis  homini  tranfcribatur ple- 
naria poteftas,id  etì.nifimifcris  nobis  omnibus  prajrciri  datur  falutis  poflibilitas. 

De  tertìo. 

Pergimus  adtertium  membrum,quo  explicant,quarationcChriftus,  exipforum 
fenterjtia,  prò  omnibus  &fmgulisfitmortuus,hocnimirum  ,  ita,  vt  illisimpetraverit 
remifsiomm  peccatorum  cr  reconciliationem.  Hic  i,  notamus  S.  Scripturam  voce 
impetrationis^cum  de  morte  Chrifti  loquitur  nufpiam  vti,faltem  nos  haftenus  in  fcri- 
pturis  non  repcnmus.Eftautem impetrare  proprie  per  precesaliquidobtinere ,  vti  no- 
tum  eftivcrum  cum  promifcue  vtantur  vocibus  imptranàt,a,cquirendi,ohtinendi ,  equi- 
dem  videre  non  pofllimus,  quomodo  Chriftus  fimplicitcr  obtinuerit  acquifiveritque 
omnibus  &  lingulis  recoiìciliationcm  &  rcmifsioncm  peccatoruni,ea  ratione,vt  om- 
nibus-Se iingulis  non  lint  remifla  peccata,  omnefqueóc  fmguliDconon  fint  recon- 
ciliati. Nccdubitamus,quinomnes  rationc  prarditi  &  ha^c attente  con fiderantes,flnt 
iudicaruri,nihil  aliud  ha:c  verba  fonare,quam  omnibus  & fingulis  per  Chrifti  mortem 
rcmiflà  effe  peccata,omnesque  &iingulosDeoeflereconciliatos.  Sienimapudprin- 
cipcmquifquamintcrcedat  proreo,aut  rcbelli,omnibufquemedijs  ftudeat  impetrare 
remiflìonem  &  reconciliationem, tandemque  cani  fimpliciter  impetret  &  obtineat, 
quisvnquamhocaliter  accepit,quameumimpetrafle&  obtinuifte,  vt  reo  deliftum 
fitcondonatum,&rebellis  principi  fitreconciliatus. Et  hac  in  parte  (fìcuti  &  in  alijs 
pluiimisjdifcìpuliàpr^ceptorefuo  Arminiodifcedunt.  Ille  lìquidem  fimpliciter, 
&  phrafi  convenienter ,  aperte  profeflus  eft  cum  Borrio  ,  omnes  &  fingulos  homines 
jnftatumreconciliationiseffeaflLUTiptos  ,  foedusque  gratis  cum  omnibus  &  fingulis 
à Dee initum effe. Cuius etiam  vcftigi)s  inliftit  lohannes  Arnoldi  advcrfus  Tilenum. 
Item  Arminius  fmiilitcr afleruit,  Decretum de  impetratione  rcmifllonis  &  rcconci- 
liationis,effe  abfolutum,  non  conditionatum,quod  nunc  ftatuunt  Remonftrantes. 

Nos  ergo  hoc  Articuli  membrum  fumemus,  prout  jacet,&  fimpliciter  atque  fecun- 
dumcommunemfenfum  accipidebct,additoautem  ,  Chriftum  omnibus  &  fingulis 
hxcbona  impctraflcacquifivifle, obtinuifte, f a- t^i?/»»/*?/^,  decretate'  intenttoneVatrisac 
fuA  (  quod  Remonftrantes  exprefle  alferunt  J  hxceritipforumthefis, 

Chriftus 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  u^ 

Chriftus  ex  voluntate,decL-eto,atqueintendoncPatris,&fua  ira  prò  omnibus 
&  fingulishominibus  eft  mortuus,vt  ijs  impetrarit ,  acquiiìerit,&  cbtinucrit, 
remiflionempcccatorum  &  reconciliationem. 

Hanc  fententiam  nos  S.  Scripmrsdiflenraneameflejudicamus  ,  propter  rationes 
fequenres: 

Qups  Deus  inelcdione  ad  vitamseternam ,  confilio  actetno  &  immutabili, 
pia^terijt.-quorumnon  voluitmifcreri  :quosnondilexit  ,  fed  odio  immuta- 
bili odit  ;  qui  vaia  iix  funt,ad  imetitum  praeparata,quos  Deusnunquam  no- 
vit,qui  eius  iiunquam  fueiunt,quos  hlio  nunquamdedic,  fuper  quos  ira  Dei 
manetjillisDeusnecdecrevit,  necvoluir,  necinrendit,  impetrarionem,ac- 
quilirioncm  ,  obtentionem   recoiiciliationis  ,  &  remifsionis  peccarorum, 
Atqui  rales  multi  iunr  in  mundo. 
Ergo  illis,&e. 
Major  pater,quia  Decretum,\  oluntas,&inrentio  àcquirendi  &obtincndi  remifsio- 
nem  peccai  orum,&  reconciliationem,irem  impetrata,acquirita,  &  gbtcnta  ex  voIun<- 
tateDeircmifsiOj&vohmtasacDccretumnonmiferendi  ,  fimul  in  Deo  poni  noti 
poflunt  ,  abfque  aliqua  T^o-^?  feu  conver(ìonis&  mutabilitatis  in  Deo  umbra,  qua: 
abfitabomnifcio  omnipotcnre,&:  (apientifsimo  Deojaci. 

Minor  eft  S .  Scripmrae,xterna  Eie  f,  io  ponit  praeteritionem,{lve  nbn  Eledioncm.rc» 
liquaextantRom.9.  Match. 7.  Ioh.17.  loh  3. 

Omnesij,quibus  ex  decreto, voluntàtc,&intentiòne  Patris,  &Filij  impe- 
trata,acquilita&obtentarunr  ,  remifsio  peccàtorum  Screconciliatio  ,  fune 
beati,&  à  condemnatione  immunes  :  fecundum  dióa  ;  Pfal.3  2.Rom.4.  bea- 
ti,quorum  remiflkfunt  dvójxiai  &  quorum  tedafunt  peccata..  ItemjRom.Si 
34.  quiseft,qui condemnetjeosfcil. proquibus  Chriftus eft mortuusr' omnia 
dabitqui  Filiumdedit.  ibid.verr.31.32- 
At  quidam homines nonfùnt  beati,nec immunes  à  condemnatione,  nec  cum 
filio  omnium  participes  :  fed  damnandi ,  &  in  ignem  aiternum  cum  Sathan^ 
abijciendi. 

Ergo  quibufdam  non  funt  per  Chtiftum  impetrata,acquifita,obtenta  re^ 
mifsio  peccatorum;&  rcconciliatio. 

Quibus  Deus  peccata  non  vultremitterc/edcaillis  retinere,&impurare,i;srcmir-; 
llonem  peccàtorum  ex  Patris  &  Tua  intentione  non  obtinuit  Chriiìus. 

At  impani tentibus  &  incredulis  non  vult  Deus  peccata  remittere,vti  tota 
Scripturadocct. 

Ergoillis  non  eft  ex  Patris  &Fìlij  intentione  acquifita  &  obtenta  peccà- 
torum rcmiflìo. 
luftanr.  i.  At  velleteisremittcre,fipoenitcntiamagercnt,&crederent. 
''       Refp.  Atprsfcit  Deus  eos  nec  poenitenfiam  afturos,nec  crediruros  eflej  praefcit 
fé  illis  peccata  non  remiflurum  efle,  fed  ie  eos  propter  incredulitatem  damna- 
turumcfle.undefequitureum  quoque  ab  aeterno  decreviflc  ,  illis  peccata  noni 
,  ■  '    remittere  ;  nifi  Voiiìianam  velleitatem,feu  famofam  iftam  conditionatam,  Se 
'  "    '    fufpenramvoluntatem,idcft,mutabilitatemDeovelimusadfingere;prcmifTa 
quidé  ócminas condicionatas agnofcimus in Scr-ipturis,& Euangeli}  annuntià 
tionCjfcd  voluntatem  proprie  licdiiitam,quìfufpendatille  ,  qui  omnium  fu- 
turorum  eft  pr^fcius  ócimmutabilis? 
Inftant.  2.    Curergoinvirat,&  vocatDcus  omnes  ad  convcrfionem,&fidem,pro- 
mittitquercmiirioncm  peccàtorum  ,  Iicredant,&convcrtantur?  Re(p.  i.  Non 
omnes  invitantur&vocantur.  2.  conftans,uniformis,& feria eftDeiinvitatio, 
&vocatio:  vtnìtcaànxc  omnes  onerati  defatigati  :  vcmteadme^tig/jteSjScc  :  qui 
^rfi^Z/Vliabebit  remilTioncm  peccàtorum  &  vitam  aeternam,  qua  ipfa  invitandi  & 

vocandi 


I30  A  C  T  A       S  Y  N  O  D  I 

vocandi  forma  fatis  indicami- ,  Dcum  ncmini  nifi  credenti  (  de  adultls  Icqui- 

murJremilTioncm  peccatoriim  dccrcvifi'c. 
Inft.  3.    Cur  vero  Deus  illos  invitar  fero^óc  vocat.  ad  fidem,  quos  prxfcit  non  efle 

credituros  &  contumacia  fjia  graviorcm  libi  damnationem  attradurosfRelp. 

ad  hanc  inftantiam  refponfio  non  magis  nobis  quam  Rcmonftrantibus  in- 

cumbit,quifatentnrDeum  omnia  contingentiaab  a;ternopr3efcivifl'e,&qujE- 

cumque  in  tempore  facir,ab  arterno  facere  decrcviflè.Quarenonnecefleelt  in 

eo  conlidcrando  hoc  in  loco  immorari. 
Ciim  fuperiore    Remonftrantium  aflertione  fimpliciter  fumta  coincidit  ha:c 
altera, 

Deusproptcr  Chriftum  vnivcrfum  genus  humanum,  inreconciliationis 

gratiam  afTumfitj&in  Adamo cjufque  pofteris  cimi  co  foedus  gratia;  inivir. 

Hancthefin  ciim  veri  tate  verbi  &  perpetua  praxi  Dei,  quamin  foedere  fuo  fancien- 
docommunicandoque  obfervavitjóc  nobis  rcvelavir,  pugnare  aflerimus.Quod  proba- 
tur  ex  illis  ,  epa-  ad  primam  Remonftrantium  thefin  dida  funt.  Si  enim  Icfus 
Chriitusnoncll  itapro  omnibus  &  (Ingulishumani  generis  individuis mortuus ,  ex 
decreLO,intentione,&voluntatePatris,utijs omnibus  &  fingulis  reconciliationcm  & 
peccatorumremifsioncmimpetrarit.acquificrit^&obtinucrit ,  jamtotum  genus  hu- 
manum,hoc  eft,omnia  &  fmgula  eius  individua,non  (unt  à  Deo  per  Chriltum  in  re- 
conciliationis gratiam afliunta.necf;!  dus  gratige  cum  ijsinitum  eft. Ratio  confequen- 
tiaeft.NamproquibusChnltusex  decreto, intentione  &  voluntate  Pams  ,  lic  non 
eft.  mortuus,ut  reipfà  eis  rcconciliationcm  &  remifsipncm  peccatorumimpetrarit, 
acquilìerit,  &  obtinucrit ,  cumijs  Deusnecpotuitnec  voluit  foedus  gratis  inire,& 
in  gratiam  reconciliationiseos  aflumere. 

Atquijamin  refponfionead  primam  Thefin  demonftravimus,  Chriftum  non  ciTe 
itapro  omnibus  &  fingulis,cx  decreto,in:entione  &  voluntate  Patris.mortuum.  Vnde 
conclufiorcquiturconrra  hanc  fecundam  Thefin,Dcum,  per  Chriftum,  vniverfiim 
genus  humanum,hoc  eft  omnia  &  fingula  eius  indi  vidua,non  aflumllirein  rcconciiia- 
tionis  gratiam,necfocdus gratiae  cum  in ijs  inijfle. 

2.       Thefeoshuiusfalfiras  hoc  argumento  probatur: 

Qupfcumque Deus  inreconciliationis  gratiam  aflumfit  ,  &cum  quibusfocdus 
gratis  inijtjillis  omnibus  oc  fingulisharc  gratia,  &  hoc  foedus  gratiae  fuerunt 
imanifeftanda:communicandaqueijsfiieruntomiaiailla,qu3ead hanc  gratiam 
&  ad  hoc  foedus  pertinerent. 
Atqui  hanc  gratiam  reconciliationis ,  Se  hocfoedus  gratis  ,  omniaquead  illud 
pertinentia,omnibus&fingulis  humani  generis  individuis  nonmanifefta- 
vit,nec  communicavitDeus.Ergo,&G. 
Confequentia  majoris  eft  manifefta.  Namafllimtio  in  gratiam  reconciliationis, 
&  fcxderis  gratis  iftio  ,  non  potuit  (  quod  vcl  ipfi  non  aufint  diffìteriRe- 
monftrantes)ijs  adfalutem  cedere  ,  nifi  acciperent  &  crcdcrcnt  ('loquimur 
hic  fempcr  de  adultis)  Hoc  vero  fine  manifeftatione,  annuntiatione ,  &  com- 
municatione  eius  fieri  non  potcft.  Nam  quomodo  invocabunteurri  in  quem 
noncrcdiderunt.quomodoautem  credent,  de  quo  non  audiverint, quomodo 
audient  fine  prsdicante,Rom.io. 
Minorem  veriftì mam  quoque  efre,ex  vniverfa  Scriptura  ,  Dcique  praxi  in  foe- 
dere fuo  pangendo  &  communicando  ,  in  Scriptura  revelata  abunde  conftat. 
Adamum  quidem  Deus  poftlapfum  recepir  in  gratiam,  6c  foedus  cum  eo  ini)  t, 
promittens  femen  mulieris.  Sed  foedus  Deum  cum  femine  ferpentis  inijfle, 
quisaufitaffirmare  ?  Deinde  hoc  foedus  non  cum  omnibus  &  fingulis  Adami 
pofteris  initum,&apudeoseorumquefamiliascontinuatumcfle  Scperman- 
fifle, Caini  ab  hoc  foedere  alienarlo, ex  Ecclefia,&àfacie  Dei  eied:io,ac difcef- 
fus ,  exprefla  difcretio  eius,  &  poftcrorum  eius,  à  Setho  &  Enocho,  eorum- 
quc pofteris,penes quos,& cum  quibus  hoc  fadus gratis  remanfit, aperte  te- 
ftantur,&  ipfcMofcsexplicatiflime  iftdica:.Gen.4.26. deinde  liquidilsime  hoc 

conftat 


NATIONALIS     D  OR  D  RE  C  HT  A  N.S,  ìji 

conftat  cxfoedcrc  hocgratias  inito  cum folo  Abrahamo  &folis  poftcris ,  five feminc^ 
non  cum  reliquis  gcntibus  omnibus,  de  quo  foederc  Deus  ipfc  ad  Abrahamum  oc  ^f^'i^'é'ifl 
Moresiipiusadpopulumlfraelis,  inter  alia  loca,  Deut.  7.  6,  Te  felegit  lehovaDcus 
tuus,  vt  fis  populus  peculiaiis  prae  omnibus  populis  ,  qui  funt  fub  vnivcrfo 
coelo;  &  Pfal.  147. 19.  zo.indicat  verba fua Iahacobo,ftatuta fua  &  iura fua Ifraeli.noa 
facit  ita  vili  genti,  ideoqueiuiaiftanonnoverunt:  Aól.  14. 16.  quique  fDeus)  praeteri- 
tisjetatibus  livit omnes gentes  fuisipfarum  vi)sincedeie:Eph.2,  ii.i2.propteiea  me- 
mentote  vos  quondam  in  carne,  qui  dicebamini  pia'putium,ab  ea,  qusvocatur  cir- 
cumciiio  manibus  in  carne  fatta:  vos,  inquam,  ilio  tempore  fuifle  abfque  Chrifto,  ab 
alienatos  à  civili  ftatu  liraelis,  &  extraneos  quodad  paftorum  promiflìones  attinct^ 
fpem non  habcntes ,  &  abfque  Deo  in  mundo.  His  perfpicuis  fcripturae  teftimo- 
nijs ,  qualia  plura  poflunt  proferri ,  Minor  Syllogifmi  làtis  fuperque  confirmatur, 
Deum  nempenon  omnibus  &  fmgulis  humani  generis  individuis  foedusfuum gratis 
prsdicari  &communicarifecifle,undefequitur,eum omnia  &:ruigula  humani  generis 
individua  in  reconciliarionem  non  aflumlìlie,  f  xdafque  gratic"B  cum  eisnoniniviflè. 

Similis  farina:  eft  &  illa,  quamut  tertiam  libetopponerc. 

Chriftus,  inquiunt,elt  mortuus  aditquatcpro  omnibus  peccatoribus,  refurrexit 
autem  &  apud  patrem  in  ca;lis  intercedit,cum  l'alvandi  intcntione  adsquare^ 
profolisfidelibus. 

Adhancalienam,  &  verbo  Dei  incognitanl  pofirioneni,  pra:ter  pracedentia,  ni- 
hilaliud  refpondemus  ■)  quam  quod  Spiritus  Sanòius  per  Apoftolum  in  verbo  Dei 
longe  alirer  Ut  loquutusjnonvtique  divellens  mortem,  relurretìionem,  &intercef- 
fioncm  Domini  noftrilefu  Chriftijfèdhsc  omnia  ardifllmo  nexu  copulans.  Rom. 
8.  5  4.  quis  eft  qui  condcmner,  (nempe  ekdos  Deij  Chriftus  eft  qui  mortuus  eft,  ime» 
vero  qui  etiàm  excitatus  eft,  qui  etiam  eft  ad  dexteram  Dei,  qui  etiam  interpellar  prò 
cobis.Hocinloccutetiamcap.  4.verfuvltimo&cap.i4.  verf. 9.  &paflìm alibi,  A- 
poftolus  Rcmonftrantiumiftud,inter  niortem  &  refurreiìionem  Chrifti,  divortiuM 
ignoravit,  dodrinamque  ci  piane  contrariam  tradidit,  in  qua  &  nos  Vt  indubitato  ve^ 
ra  acquiefcimus. 

De  quarto. 

Quarto  dicitur;  nemìnem  ia,men  reipfa  remijjìonis  furtìcifem fieri frxter  credentes. 

Haecfane  &  fimpliciter  intellefta  extra  controverfiam  funt,  verum  cum  prftcei 
dentibus  fimpliciter acccptis  confiftere  nullo  modo  poflunr,  nam  quibus  acquifita 
&  obtenta  funt  remiffio  peccatorum,  &  reconciliatio.ij  non  poflunt  non  camhabe» 
re  five  participes  eius  fieri;  i)s  remifl'a  funt  peccata;  ijque  Deo  vere  funt  reconci- 
liati. Cum  vero  Remonftrantesiftamimpetrationcm,  acqui fitionem,  &  obtentio- 
nemabapplicatione  &  participatione  fciungant,  illamque omnibus  &  fingulis,hane 
credentibus  attribuant,  rcipfa  per  rcmifTioncm  &  reconciliarionem,  nilnifiquan- 
dam  remiflibilitatem  &  rcconciliabilitatem  intelligunt.  Hic  ergo  videndum  eft  quar- 
namimpietatis  fibra  fub  hacnovitarelateant:  casinfcriptis  (infcriptoadverfus  VVa- 
lach.  indeclarat.  &defcnf  communi  1. 2.  &  5.art.Grevinch.  adverfus  Amef  in  Epifc; 
Thefibus.ex parte  etiam  inCoUat.HagienfijinThefibusCitatoitimSYnodoexhibitis; 
Arm.inAnriperkinfiojfcripto  adverfus  Walach.&inAntithefiS;DelfenbJalijs  aperte 
poftea  prodiderunt.in  quibus  hanC  peregrinorumdogmatum,adhunc  Articulum  pcr- 
tinentium,  feriem  ac  iyftema  cbfervavimus. 

1.  Deus  omnes  &finguloshomines  propter  primi  fotderis  violationem,  scrér- 
n£  damnationis  reatu  prelTos,  vt  creaturas  tamcn  fuas  dilexit,  àtque  ex  hac  Hiledtio- 
nefeu  charitate  fuit  in  ipfo  affcftus,  &  voluntas  corundem  miferendi,beneficiaqu«J 
fua  de  novo  illis  communnicandi. 

2.  Verum  non  voluit  {'licer  alitcr  facere  potuiflet)  de  novo  Cum  hominibusagere, 
fine  vlla  previa  odi)  adverfus  peccatumd?clarationc,vel  abfque  habitalaefae  iultitis 
ratione. 

3.  Propterea  ex prxdifto  omnium  ilio  mifcrendi  affedu,Pilium  fuumin  malcdidàm 
crucis mortem  voluit  tradere,quofux  iuftitia:  hadcnus  fatisfieret  ,  genusquehu- 
manum  hadenus  fibi  recoiiciliaretur,ut  &  ipfc  jam  libere  &  piene  poflèt  &  vcliet 
denovocumhominibusagcre,deratione  falutis  pra:fcribenda.,  &  Filius  porefta, 
temacjusacquireret  peccata  remittendi  ,  falutem  cjnferehdìijs  conditionibus- 
quas  Pater  praefcriberct.  4-  Defti  - 


^i  A  e  T  A    S  Y  N  OD  I 

4.  Deftinavitautem  Pater  Filium  in  mortem ,  cum  nihU  ad  huc  apnd  fc  ftatuif- 
fetjdequoquam  homine  nominatim  falvando.  Si  enim  fflicuiceirolalu'.eriì  ex 
dilezione  deftinavitjamCliiilH  moi'S,fuiflet  irrita  ac  fiufì ranca,  nul!a:c,i.e  con- 
ditiones  falutis  potai flentprasfcribi  ,  in  quo tamentotoreligionis  ratio  ccnlillit; 
Vnde  porro  &  hoc  confequitur,  Chriftum  pronuUis  ad  viiam  aeternam  )?ap  ele- 
6tis  elle  mortuum,taliburque  nihil  impetrafle,promeruifie ,  inio  ne  imperare  qni- 
dem aut  promercri  quidquam  potuiflet. 

5.  PotuilVetautem Pater, ChrilU morte  )amperafla,&prxftita legale  fc  dusre- 
dintcgrare ,  rigidamq;  Icgis  obfervationcm  rurfus  exigere,livc  opera  legis  in  faluiis 
conditicnempr9rcribere,redexmero&  libcrrimo  beneplacito  ex  omnibus  j  ofàbi- 
libusconditionibusfidcmfideiq;pr£eftabilcm,pofl"ibilemAmediocremquaiidanl 
obedientiamvoluiteligere,eamquenonimputatisdefedì:ibus  ,  proexadìa  &  rigida 
legis  obfcrvaiione  habere,&  prxmio  vite  a;tern2e  grarioit  dignam  cenfere. 

6.  Pra'tcrca  ctiam  ex  liberrimo fuo  arbitrio  voluit,  innoxias  &  tenellas  in"an:iu 
animas  àpoena peccati  Adami  immuneiprxftari  ••  ncmiuem  ciiam  adul  l'mp.o- 
prer  peccata a«ftualia xternum punire, nifi  novaadverius  novi  foedeùs annuntiat.o- 
nem  contumacia  accederet. 

7.  Fieri  autcm  potuifTet,  vt,  nemine ex  aduhis  conditiones prxfcrip'-as prafftsn- 
te  omnes  peiircnt  vel  omnibuscas  pixlafficibus Icrvarenturomnes.  moni  vero  & 
oblationi  Chrifti  Tua  utilii  as  dignitas  &  neccfllias  omnibus  numetis  iena  teda  con- 
ftarcpotiii{let,etiamrincmo  crcdidifie:,  aut  l'alvatusfuifìct ,  cumChriftiisin  hunc 
fincm  proprie  iltmonuus  ut  Pater  de  novo  polìet  &veilet  conditiones  faluiis  prx- 
fcribere,lìvcianuami'alutisapcrire. 

8.  Unde  porro conftat,  Chriftum  nec  prò f delibus, ncc prò infidelibusaut etiam 
infigni  flagiiio  circamicriptis.  quatalibus^morruumefie:  cum  fidelibusdefe''.us& 
imperfediones  revera  non  propter  Chrilti  ratirfa6tionem,condoncntur  ;  fedex  te- 
nore novi  foederis,quod  Pater  ini jt, cum  peccatoribus,f.v-  Uberrimo  arbitrio:  ini-dcli- 
busautcm&flagitioiis,  ideft,  contumacibus  advcrlltsEvangeliii  peccata  ex  eodem 
foedcrc  retineantur,nilì  fé  poUmodum  convertanuquod  llfecerintjam  ex  faderis 
prardidi  ratione  rcmiflionemconlequantur. 

9.  Proteica  ex  diesis  apparet,Chril\um  cum  fua  morte  &  merito,  non  cfle  donii 
éc  promiil'um ,  novi  focdcris,lcd  hoc  efteciflCjUt  Pater  foedus  illud  novum,  de  polli- 
biliquadamobedicntiavoluerit  ire  cumhominibus. 

10.  Similiterlxincliquetjfìdem  &fidci  obcdicnt!am,nonc(rc  donnm  6r  promif- 
fum  novifadcris,morteChrifti  nobis  partum,fed  conditioiiem  novi  f  j-dcris  libere 
ab  hominc  pra:ftandam. 

Exhis  jamapparet  ,  quid  fibi  Remonftrancesvolucrint  ,  fuà  ifta  impetra'ior.e 
feiunf.aàparticipationebcni  impetrati:Qujd  iplls  fìt  Chrifti  ratisfadlio,&:  /i/7^ov  quid 
Patri  recuiidumipfos per ipfàm acccflcrit,quid ipll Chriflo ,  quidomnibus & fu.gulis 
homimbus. Patri  (ci. hoc acccffit,quod cum  antea affé  um  tantum  haberetmilcrcndi, 
jam  propter  fìlij  mortem, piene  velie  po;uerit,&voluerir  denovoagere  cum  hominiT 
bus.Filiohocacceffit.quodius  acceperitfalvandi  cosqui  conditiones  acPaireprxfcri- 
ptas  obfcrvarent.Hominibus  hoc  accer$it,quod  de  novo  Pater  cum  ijsagerc,&  ianùam 
coeli  aperire  voluerir.  Porro  quod  lex  fu  abrogala  &  eiusloco  poflìbilis  qua-dam  &; 
imperfctìaobedieniiapra:rcripta,eiqueiuftificaLÌo&viraa'ternagraaòCepromifla,  il- 
luddcbcri  liberrimo  ratrisbcncplacito,quiC  hiiPiolicétmonuopotuilTcttameh  Kge 
nullis  perfeóre  fervandam  pracfcribere  ,  cum  faiis  jamingtatiampeccatorumfaftum 
eirevicleripoil'ct,  quod  Chriftum  in  monem  dare  ,  &  per  illuni  vianì  de  novo  agendi 
tum  homir.e  (  que  omnia  omitterepotueratj  libi  aperire  voluerir. 
^Kanc  peregrinam  &  portcntofam  P  emcnftrantum  TheologiamCxSocini  6r  Pe- 
lagli foeci  bus  hauftam  ,  Chrirtianis  fidelium  auribus  &  pcdoribus  intòleran- 
damiotopedcrcderef  amur,  quia  " 

.  I.  Omnem  faluiis  rationem in  Scriptura  traditam,  deteftandii  in  modu ,  corrui^jpit 
^J;_     écdcpravat.  .   -/"i^ ',!!'.     .^     ^^ 

2.  Sua\  ifsimam  &  fapientifsimam  illam  ,  in  indi\  ulfa  Chrifti  &  ho'ftri  eletìiohe, 
mifcricordiae & iuftiii» confociationem difrumpit ,  &ex unius  pofitionealte- 
lìus  fubverfionem  inducit-  .        ^'.'        ' 

" ''P^';''^  Do^ri- 


N  ATION  ALiS     DORDRECHTANA  135 

3.  Doftrinam  de  peccato  originis  &:miièria  hominis,  itcmquc  Dei  vindicatrice 
jufticia  oblciuac  &:  depravar. 

4.  Preciolìflìmum  Filii  Dei  fanguinem ,  &  vcram  fatisfadionis  eius  rationem, 
acque  efficaciam,  penitus  enervar  acprdculcàr., 

5.  Omnem  nexum  inrer  Chrirti  fervatoris  noftri  mortem  &:  ciiis  fpiritLim ,  no- 
fìra^que  natur^x  depravata:  inrtaurationern,  fìdem  ac  rakircm  dillolvir. 

6.  FiliLim  Dei  revera  in  titularcm  &  occaiìonalem  Serv'atorem  cransformar, 
confticuens  Servatorem  line  iahitc,  redemrorem  line  redemtione,  lacerdotem 
fine  popiilo,  Regem  fine  regno,  e  jpur  fine  corpore. 

7.  Novi  foederis,  fidei  ,  j^ìftificationisque  naturam  in  Scriptura  traditam,  & 
hadenus  in  Chriltiano  orbe  cre.diram,  horrcndis  modis  confpurcat. 

8.  Omnem'mórtis  Chrifti  trudum  ad  lalvabiliratern  Se  reconciJiabilitatem 
qiiandam  revocando,  omnc  Dei  decretum  de  nobis  fervandis,  omnem  mortis 
Chriftì  ctficaciam,  adcóqiie  faliitem  omniuhì  hoilrum, putti  vbluntatis  noftrarfìlo 
fui'penditjidcoque  omnibus  lalutem  reipiareddit  impoilibilcm  ,ca'lique  januam, 
quam  omnibus  &:fingulisuna  manu  videbatur  aperire,  altera  omnibus  &lingulis 
occludit. 

9.  Omnenoftrum  in  Chrifti  Salvatoris  noftri  morte  folatium,, in  quo  corda  no- 
ftra,  rum  in  vitatum  in  morte, exultant,  pcnicus  profligat. 

10.  Dcnique  hoc  impium  huius  Theologii'  myfterium  diflìmulare  non  poflu- 
mus,  quod  ex  ea  neceft'aiio  fcquatur,  nulli  peccatori  revera  peccarum  proprerea 
rcmitti,autquenquam  juftifìcari  co  quodCbriftus  ipfiuSloco  pocnas  peccatorumt 
tulcritjìed  quod  peccator  ipfe  conduiones  N.  fcrderisgratiofe  pr^lcriptasprcefti- 
tcrit,  quarum  conditionum  pra;("criptioni  Chnftus  per  luam  morrem  viam  dun- 
taxatftraverir.fivc  idinrcrvehtu  mortis  Tua;  effecerit,utconditiones  de  novo  qui- 
dam prxlcnbi  poruerint. 

Hiice  omnibus  fanà;  dodrina:  corruptelis  &  male  fanorum  comméntis,  nos  iim- 
plicera  liane  &:  Scriptura:  con/bnraneam  veriratemopponimus. 

Mors  Filli  Dei  &;hortiinis, immaculati  iftuis  Dei  Agni,Domini noftri  lefu  Chri- 
fti, eftquidem  maledida  Se  acerbi/lima  in  rcfeabundeliiftìcicns  &c  unicum  reme- 
dium ad  expiucla  peccata  omnium  &:  iìngulorumhominum;  qUoru  peccata  omnia 
per  illatii  reipfa  expiarétur,(l  òfiines  &:finguli  cam  veraiideamplederentur.  Qu.a- 
re  etiam  omnibus. qui  per  Euangelium  vocantur,  promifcue  ea  offertur,fidc  appre- 
hcndcnda.Patris;mtcfut&ip(ìus  Chriftijranda,mirericors&:irreprchenlibilis  vo- 
luntas,  benepl.icicum  &e  intentio  fuir,utper  mortem  hanc  preciofilsimam  universe 
tledorum  in  roto  mundo  mulritudini  reipfa  acquircretur,  no  tantum  peccatorund 
omnium,  ram  originaiis  qua  adualium,remirsio,ièd  etiam  r^tlvijìcprumSpiritus  S. 
donorum,quibus  natura  lioftra  renovatutjnofq;  ad  communionem&;  conformità- 
rem  Filli  dcducimur,  &  in  ea  cuftodimur,  collatio:  Adeoque  hxc  falvilica  fccderis 
dona  rcipia  per  minirterium  Euangelii ,  &:  Spiritus  S.  virtutem  toti  &  foli  eledo 
populo, certo  conferunrur,ut  Ecclcfia  femper  fit  in  mundo-, quce  prò  hoc  beneficio 
Servarorem  fuum  cordc,ore&:  opere  celebrec,eiq;  fervida  &c  conftantidilcdionc 
adhxrcat  ,&:ineo  adverlus  mundum,  fitanam  &carnempacem  habeac,  acfola- 
tium  in  vita  (Se  morte.  Quotquotautem  pereunt,  nonaliqua  Dei  culpa,aut  meriti 
Chrifti  dcfcdu ,  fed  fua  propria  culpa  pereunr,  &  jufte  propter  peccata,  tum  origi- 
nale,tum  adualiadamnanturscuius  judicii  juftiti^jipiànietpereunciumconfcien- 
tjatcftimoniurn  pcrhibebit. 

JDeur»  mife-iìcordiarum  Pdtrem,per  preciojìjjimam  Serial  or is  nojlrì  prò  nobù  prjiftitamfatif. 
fd^io)iern,ardef/!ÌjJtme  nrecamitr ,  ut  opirìiontim  tfta  monfim^eo,  unde in  nojirin  ingratitudinis 
pte^jamerti^ntd  [urit,  retrudat,  (^  hanc  fatanicam  mu prophetandi  libertatem,  fedinpropriam 
Cr-  aliO''itm  pernitie?n  iripiniendi  lihidmem  ,fua  dextera  compefcat  :  Ecclejìamftiam  in  vera  (^ 
'VÌI  a,(ì'le  c^fc'rfidii  ddecìione  Scrvatoris-,  cjuife  prò  ilLi  in  mortem  crucis  nialediBam  expofuit, 
Sufhdiat ,  errantes  fedncfos  ^  feducenlespro  immenfa  mifericordiix  in  l'iani  veritatù  tandem 
dedttcat,  omnibitfquc  CffingiàU  nobis  hanc giratiam  fuiat ,  ut  eodem-,qtto  Apofloim,fpiritti 
fidei  dicamm  ; 

Vivo  non  amplitt^  ego ,  fed  vivit  in  me  chrijltts  :  ér  vitam ,  quam  nane  vivo  in  carne ^ 
vivo  perfdcm  Fila  Dei,  qtii  di/exit  me ,  &  iradtditfemetipfim  prò  me. 

M  m  m  ludicium 


134 


ACTA      SYNODÌ 
Judicium 
DEPVTATORVM    T  R  A  NSIS  VL  ANI^, 

De  Secundo  Articulo. 

QVI    EST 

)  E     RED  EMPTIONE 

PER    CHRISTVM    FACTA. 


Thefes  Heterodoxa  '^monjlr. 
L 

Bfotuta  voiiintas ,  &  inrentio  Dei 
Patris ,  Filium  unigenitum  in  mor- 
tem  tradentis  ,  &c  Filij  cam  fubcun- 
tis,  fuicuc  omnibus,  &  fingnlis  homi- 
nibus,  tam  pereuntibus,  quam  fer- 
IrandiSjimpetraretur  reconciliacio  cum 
Deo,  &  peccatorum  remiffio. 

Hanc  Thejìn  falfìtatù  arguit  tota 
Scrittura. 

Etenim  non  fuifle  hanc  abfolntam 
voluntatem  Dei  Patris  tradencisFilium 
in  mortem,  hinc  liquct. 

I.  QLiibus  Deus  Pater  ab  ^eterno 
abfohita  voluntace  intendit  impetra- 
tionem  remiffionis  peccatorum  Se  re- 
conciliationis  per  Filij  fui  mortem, 
eos  etiam  in  tempore  cius  facit  par- 
ticipes, 

Pfalm.  115.  verf.  3.  Deus  nofter  in 
ipfis  cxlis  eft,  quicquid  placet,  facit, 
Efai.46'.  10.  Confilium  meum  ftabir, 
&omnem  deIe£tationem  meam  fadu- 
rusfum.  Rom.^.  V.19.  Eius  voluntati 
quis  obfiftet? 


<t4ntìthejes  Otthodoxa. 
I. 

a)  A  Bfoliita  voliintas  &  intentio  Pa- 
■*  tris  h)  Filium  unigenitum  in  mor- 
tem tradentis,  &:filii  e)  eam  fubeun- 
tis  fuit,  ut  à)  omnibus,  e)  folis  &c  f) 
fingulis  ad  vitam  g)  seternam  ,  ab 
sEterno  elcdis  impetraretur  h)  fecon- 
ciliatio  cum  Deo,remiirio  peccatorum, 
&  vita  sterna. 

a)  lohan.  ^.  verf.39.  hxc  eft  volun- 
tas  eius  qui  mifit  me  ,  ut  quicquid  mi- 
\\i  dederit,  non  perdam  ex  eo  ,  fed 
fufcitcm  illud  in  ultimo  ilio  die.Rom.9. 
verf.  18.  Cuius  vult,  milerctur. 

b)  Roman.  8.  verf  31.  proprio  filio 
non  pepercit,  icd  prò  nobis  omnibus 
tradidit  eum.    Galat.  4.  verf,  4.  Poft- 


quam  venit  plenum  tempus  ,    emi 


fl£ 


Deus  Filium  fuum,  fadum  ex  mulie- 
re ,  faftum  Icgi  fubjcdum  :  ur  eos ,  qui 
legi  erant  fubjedti,  redimerete  ut  ad- 
optionem  acciperemus. 

e)  Philip,  z,  verf  8.  habitu  invcn- 
tus  ut  homo,  ipfe  ^è  fubmifit,  fadu^ 
obediens  ufque  ad  mortem  ,  mortem 
autcm  crucis. 


At  Deus  pater  non  omnes  &  fin-  d)  lohan.iz.verf  31.    Ego  fi  fublatus 

gulos  homines  impetrationis  remiffio-  fuero  è  terra  ,  omnes  traham  ad  me 

nis    peccatorum    &c    rcconciliationis  ipfum.     Omnes,  id  eft,  omnes  prx- 

per  Filij  mortem  in  tempore  facit  par-  deftinatos  ad  falutem,  ex  quibus  nul- 

sicipes.  lusperibit. 

Ergo  Confer 


NATIONALISDORDRECHTANÌE.      .ijj 

Ergo  non  omnibus  ab  a:tcrno  ab-  Confercciam  £^11.54.  v.  13.  ^  loh.  (f. 

foliua    voliintate    intendic    impetra-  verf".  45.     Eriinc  omnes  dodi  à  Dee. 

tionem  rcmiflionis  peccatorum  &:  re-  Sic  i:Corinth.5- verfiiy.  Ecce  fadiafunt 

conciliationis,  per  Filij  ini  morcem.  omnia  nova. 

Minor  probatiir.  e)   Kom.n.  verCj.    Elefti  aflequuti 

I.    Qjji  impctrationis  peccatorum  funt,  rcliquivcro  occalluerunr.  lohan- 

remiffionis  fiunt  participes ,  fcu  qui  ha-  io.  veri!  15.      Ammani  meam  dcponó 

bene  remiflìoncm  pcccacoranijilh  beaci  prò  ovibus.    Confcr  cum  verf.  z6,  Vos 

iunr.  Pfal.3i.v.i.  non  crcditis,  non  enmi  cftis  ex  evi- 

Ac  non  omncs  &  (ìngiili  homincs  bus  lUis  meis  ,  Ad:or.i3.  verf,  48.     Cre- 

beati  funt.    Ergo  non  omnes  &  fin-  diderunt,  quotquoc  eranc  ordinati  ad 

guli   homines  impetrationis  peccato-  vitam  aeternam. 

rumremifrionisfiuntparticipes.  fi  lohan.  13.  verf.18.  Nequaquam  de 

2.  Super  quos  manet  ira  Dei,  illis  vobis  omnibus  loquo'r,  novi  enim  eos 
nec  reconciliario  cum  Dco  ,  nec  pec.  quos  elegerim.  Lue.  21.  vcrf.  3Z.  Ego 
catorum  remiflìo ,  unquam  fuit  impe-  deprccatus  funi  prò  te,  ne  defìciat  fìdes 
trata.  Nani  verbuni  Manendi  notar  tua.  Gal.  2.  verf.  zo.  Filius  Dei  dilexic 
a£tum  continuum  ,  nec  unquanì  inter-  me,  &:  tradidit  femetipfum  prò  mfc. 
ruptum.  g)    Ephcf.  I.  verf!  45.    El.git  nos  in 

At  fuperreprobos,  infideles,  &  in-  ip!b  (Chrifto  j  ante  jaólum  mundi  fun- 

poenitenccs  manet  ira  Dei,.    lohan. 5.  damennim,  ut  fimus  fanòti  &:  inculpa- 

verf.36.  Qui  non  adentitur  Filio,  non  ti  in  confpe(Sbu  eius   cum   charitate  * 

videbit  vitam  >  fed  ira  Dei  manet  fu-  qui  praedeitinavit  nos ,  quos  adoptarec 

pereum.  in  Filios,  per  lefìim  Chriflum  in  icle. 

Ergo  ilhs  nunquam  impetrata  fuit  prò  benevolo   atledu  voluntatis  fuae. 

reconciliano  cum  Deo,  &  peccatorum  Vide  eciam  Rom.8iV.52. 33. 34. 

remiifio.  h.)    2.  Corintli.  5.  verf  19.  Deuserac 

3.  Uuicunquc  femper  fuerunti  &  in  GJirifto,  mundum  reconcilians  fibi^ 
adhuc  funt,  &:  in  xternum  manenc  non  imputando  cis  ofFcnfàs .  eorumj 
inimici  Dei ,  illis  nec  peccatorum  re-  pofuirquein  nobisfermonem  illum  re- 
miflìo ,  nec  cum  Dco  reconciliario  conciliationis.  lohan.  3.  verfi<j.  Ita 
unquan  impetrata  efl.  Deus  dilexit  mnndum,  ut  Filium  fuuni 

At  reprobi ,  irifidcles,  &Ìrnporni-  illum  unigeniturhdèderit,  ùtquffquis 

tentes  fempci"  fucrunt ,  funt  &:  in  seter-  credit  m  eum,  non  perenti  fedhabeac 

hum  manebiun  inimici  Dei.  M.atth.7.  vitam  aeternami 
V.23.  Certe  nunquam  novi  vos. 

Érgoreprobis,infidclibus,&  inptehi-  .     .                                            ■" 
tentibus, nunquam  peccatorum  remif^ 

fio  &  reconcilralio  cum  Deo  impetra-  , 
tacft. 

II.  Quibus  Deus  pater  tradens  Fi» 
Jium  in  mortem  ,  intcndit  impctratio- 
hem  rcconcihactonis  &  pcccatorurti 
remiffionis  ,  fèu  jus  &  poreflatcm  fal- 

Vandi  j  ilHs  etiam  media  f'utiìcientia,  &: ad falutcm  percìpicndam  neccflTariafub- 
mmiRr.u. 

Atnon  omnibus  &:  fingujis  hominibus  fubmlniftrat  media  fuificientia,  &:  ad 

falutempercipiendamneccfTaria.  ,.    ,  . 

.;   ri::') 

I.  Quia  fìdem  non  dat  omnibus,  i.  ThcfT.  3.  verf  2.  iion  omtìium  eft  fidesy 
/ed  eleftorum  tantum.  Tit.r.  verf.r.  Ovibus  Chrifli  hxc  tantum  datur.  loh.  lo. 
verf  2<3.  Quarc  Paulus  ait  Phil.  ti  Vi  29.  Gratis  datum  eft  vobis  in  Chrifti  nego- 
tio.non  folum  in  cum  credere,  fcd  etiam  prò  co  pati.  Contrà  de  reprobis  di- 
citur.  lohan. 12.  verf  39.  Non  pòtdranF  credere. 

II.  Quia  prajteritis  xtatibus  fivit  omtics  geintes  fùis lipfarum  viis  incedere. 
.A6i:or.i4.  verf  16.  , .  ^..>     j^.j,  ,j;;      .^    '..;.:j    .;....    . 

eu../i^iijMmm    *  III.  Quia 


135  ACTASYNODI 

III.  Quia  ipfi  placuit,  Euangelium  occultare  à  fapientibus  &  intelligenti* 
bus.  Matth.ii.v.  15.1(3. 

IV.  Quia  Chriftus  aie  Match.  15.  v.  11.  Vobis  datum  eft  nofle  myfteria  regni 
ccelorum,  illis  autem  non  eft  datum. 

Ergo  non  omnibus  &  fingulis  hominibus  intendit  impctrationem  reconcilia- 
tionis,  remiilìonis  peccatorum  &:c.  Nec  Chrifti  mortem  fubeuntis ,  liane  vo- 
lurttatem  &:intcntionem  fuill'e, ut  omnibus  &  fingulisimpetraretiir  remilFiopec- 
catorum,  &  rcconciliatio  cimi  Deo.  hincliquct. 

L  Quia  pater  &:  filius  unum  lune  Ioh.17.  v.2,3.  Qi^iicquid ergo  vult  pater,  illud 
vult&  FiliuSiUnde  fervus  dicitur ,  per  cuius  manum  decretum  Patris  profperatur, 
Erai.53.v.u.  Hincipfe  Filius  ait,  Ioh.4.v.?4.  Efcamea  eft,exequi  voluntatemeius 
qui  mifitme,  &:conlummare  ipfius  opus.  loh.5.v.i9.  Qua^cunque  pater  facit.hxc 
etiam  Filius  pariter  facir.  Ioh.6.  v  38.  Defcendiè  co^lo,  ut  exequar  non  volunra- 
temmcam,  fèdvoliintatcm  eius  qui  mific  me.  loh.8.  v  29.  Fgo,qua: piacene  Pa- 
tri, facio  femper.  At  quse  fuerit  voliintas  &  incentio  Patris  liquet  ex  prajcc- 
dentibus. 

II.  Qui  hoc  fine  in  mundum  venir,  &  mortem  fubiit,  ut  prò  fuis  quos  pateC 
ipilabxternodederat,  rogarer,  &corum  caufa  feipiiim  iandifìcaret,  ut  pecca- 
ta multorum  pcrferrct  -,  ut  animam  Ibam  in  redcmptionis  pretium  daret  prò 
ihultis,  ut  tanderet  fanguinem  promultis  inremillìoncm  peccatorum,  ut  femet- 
ipfum  cxponeret  prò  Ecclcfla ,  ille  non  intendit  omnibus  6c  fingulis  remilfioneni 
peccatorum  &  reconciliationem  cum  Dco  impetrare.  At  Chriftus  hoc  fine  in 
mundum  venir  &  mortem  fubiit,  ut  prò  fliis,  quos  Pater  iph  ab  a-terno  dede- 
rar,  rogarer.  lohan.  17.  v.  9.  &;  illorum  caufa  feipfum  i'andifìcarer.  ibid.v.19.  ut 
peccata  'multorum  perfcrrer.  Efai.  53.  v.  n.  11.  ur  animam  fuam  daret  in  redcm- 
ptionis precium  prò  multis.  Matth.io.  v.  18.  ut  fundcret  fanguinem  prò  multis 
in  remiilìonem  peccatorum,  Matth.  16.  v.  18,  ut  cxponeret  lemcciplumpro  £c- 
clefìa.  Eph.  5.  v.15.  Ergo  non  incendit  omnibus  &  (ingulis  reroiflionem  peccato» 
rum,  &c  reconciliationem  cum  Deo  impetrare. 


Thefès  Heteròdox£  *^monJlf. 


z4ntkheps  Orthodoxie. 
II. 


luxta  hanc  abfolutam  voluntatem 
&  intentionem  Patris ,  &  Fili)  >  Chriftus 
mediator  ,  remiflìonem  peccatorum, 
&  reconciliuionem  cum  Dco,  omni- 
bus &  fingulis  hominibus ,  tam  pereun- 
tibus  ,  quam  fervandis  per  mortem 
crucis  impetravir. 

Wxc  Thefis  non  rantum  non  eft  fun- 
data-in  fa-cris  litef i&j^fè^  iisetiam-m-ahi- 
fefte  repugnat. 

'  I.  Qlioriim  Chriftus  eft  advòca- 
tus  ,  illorum  dunraxat ,  eft  ^Xaa-jxcg. 
Quia  unius  &:  eiufdem  Pontificis  eft 
orare  8c  ("acrificarc  prò  populo.  Qua- 
re  ha;  dua:  offici]  Sacerdoralis  parres 
conjunguntur  à  lohan.i.  Epift.  cap.  1. 
verf^ii.  Quod  tì  quis  peccaric,  advo- 
catum  apud  Parrem  habemus ,  lefum 
Chriftum  ,  juftiim;  Se  ipfe  eft  propi- 
•tiatiopro  peccatis  npftris.  Et  à  Palilo 
Roman.  8.  v.  14.  Chriftus  is  eft  ,  qui 
/     '•  Jii  i     f;  .-:  •  ;mortuus 


luxta  hanc  abfolutam  voluntatem 
&  intentionem  Patris  &  Filij ,  Chri- 
ftus mcdiaror  remiflìonem  j<eccato- 
rum,  reconciliationem  cum  Deo,  &: 
vitam  arternam  omnibus,  lolis& fingu- 
lis eledis  &:  fervandis  per  mortem  cru- 
cis impetravir. 

F^uius  anrichefeos  veritaspatetexal- 
legatisad  primam  Antithefin  orthodo- 
xam.   Huc  etiam  faciunt  fequentia. 

Hebr.9.  v.  18.  Chriftus  fèmel  obla- 
tus ,  ut  in  fcipfo  attolleret  multorum 
peccata. 

Rom.  3.  V.  i^.Iuftitia,  inquam,Dei 
per  fidcm  lefii  Chrifti  in  omnes  ,  &C  fu- 
pcromnes,  qui  credunt:  non  enim  eft 
diftindio  :  Omnes  enim  peccaverunt, 
flc  defìciuntur  gloria  Dei ,  ut  qui  jufti- 
fìcentur  gratis ,  id  eft,  eius  graria  per 
redemptionem  fadam  in  lelu  Chrifto. 
Quem  prxftituit  Deus ,  ut  eftet  pla- 
camene 


NATIONÀLIS     iDORDiRECHTANÀ, 


Ì37 


mortuus  eft ,  imo  vero  qui  etiam  fiifci-  camentum  per  fìdem  in  fanguìne  ipfius, 
tatiis  eft:  qui  etiam  eft  ad  dextràm  Dei:  ad  demonftrationem  juftitias  fuse ,  prò- 
qui  etiam  interpellar  pronobis.  pterdiflìmulationem  peccatorum,  qua: 

Sed  advocatus  non  eft  infidelium     anreccfterunt  Deo  illa  tolerantc  :  ad 
&reproborum  pereuntium,  vcrum  fi-     demonftrationem  jiiftirise  fuxprxfenti 
delium   &    clcótorum   ialyandorum  .     tempore  :  ut  lìt  ipfejuftusi&juftificans 
Hincait  lohannes  17.  V.9.  Ego  prò  cis     eum,  qui  eft  ex  fide  lefu, 
rogo  ,    (  quos   Icilicet  mihi   dedifti  è 
mundo  Verf!  6.  )  non  prò  mundo  rogò 
(qui  totus  in  improbo  jacer,  \.  lohan.^. 
verf.  19.  &  condemnatur,  i.Corinth.ii. 
verf.  3z.j  fedproiis,  quos  dedifti  mihii, 
quia  tuifunt.  Hebr.7.  v.z4.2'5.    At  irte, 
propterea,   quod  in   Kternum  manet, 

perpctuum  habet  facerdotium  :  vnde  &  fervarc  perfedle  porcft,  Cos  qiii per  ipfuni 
accedunt  ad  Deum,  femper  vivcns,  ut  interpelletpro  eis. 

Ergo  non  reproborum,  pereuntiuna  &  infidelium,  fed  eleftorum  &:  fidcliuni 
fervandorum /Arto-//.s?  eft.  "^ 

li.  Ex  Matrh.i.  verf  11.  Ipfc  fervabitpopulum  fuum  à  peccatis  eorum.  undé 
fic  argumenramur. 

Qui  tantum  populum  fuum  fervavit  à  peccatis  èorum,  isnon  omhibiis  &:fin- 
gulis  hominibus  impetravit  rcconciliatiònem  cum  Dco,  &:  iremiiTionem  pccca- 
torum.  Populus  cnim  Chnfti  eft  Eccleiìa  ipfiuS  omnium  locorum  &:  a:tatum: 
qua?  eft  ccrtus  ccctus,  à  quo  agnofcitur&:  invocatur  Deus,  quem  ipfe  prò  fuo 
peculio  viciilìm  agnofcit,  &  cuius  funt  pada  &  promiiTiones.  Confer  i.Cor.  6^; 
V.  18.  ex  lerem.  31.  v.i.  Levir.zé.v.iz.  Hof  i.  v.io.  &  capia.v.lj. 

At  Cliriftus  tantum  populum  fuum  fervavit  à  peccatis  eorum,  quare  Paulus. 
Tir.  z.  verf  i4.aic,Chriftus  tradiditfemetipfum  prò  nobis ,  uiredimerct  nos  ab 
omni  iniquitate,  &  purificaret  fibi  ipfi  populum  peculiàrem  accenfum  ftudio  ho- 
norum operum.  Sic  I. Per- 2. V. 9. 

Ergo  Chriftiis  non  omnibus  i5^ fingulis hominibus  iitipètravicreconciliacionem 
cum  Deo,  &:  remiiTionem  pcccatorum. 

Ac  proinde,  qui  comminifcuntur  omnes  homìnes  cflc populum  Dei, illi fide- 
Ics  cum  infidelibus,  juftitiam  cum  injuftitia,  lucem  cum  tenebris  ,  Chrifturrt 
cum  Belial,  tcmplum  Dei  cum  fimulachris  conjungunc,  &  milcent  facra prò- 
fanis. 


Thefes  tìeterodoxa  Kemonjìr. 
III. 


Antkhefes  Orthodoxa. 
III. 


Haec  impetratio  remifsionis  pecca-  Hxc  impetrarlo  remiffionis  pccca- 
torum, &i  reconciliationis  cum  Deo,  torum,  &  reconciliationis  cum  Deo» 
ciufque  applicatio  non  xque  late  pa-  ac  applicatio  eiufderii  aeque  late  pa- 
tene, tent. 

Falfitas  Thcfeos  Hecerodoxse ,  &  veritas  Antichefeos  Orthodoxx ,  patet  ex  (e- 
quentibus. 

Si  omnibus,  quibus  per  fanguinem  Chrifti  remifsio  peccatorum,  &  rccon- 
ciliatio  cum  Deo  impetrata  eft,  etiam  liberatio  à  fèrvitute  peccati,  fides,  adoptioj 
&fpiritus  regenerationis  ,fan6tificationis  &  converfionis  ad  novamvitam  impe- 
trata iunt,  &:  conferuntur  ac  applicantur,  tum  impetratio  remifsionis  peccato- 
rum,  &:reconciliaiionis  cum  Deoj  aceiufdem  applicatio  a:que  late  patene. 


Mmm    y 


Aé 


J38  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  i 

At  veruni  cfl:  prius.  Ergo  &:  poftcrius. 

Prius  probatur.  Rom.6,  v.5.6.  Nam  fi  cumeo  piantati  coaluimus  aflìmilatìonc 
mortiseiiis:  nimirum  etiam  rcfiirredionis  alfimilatione  cum  eo  coalefcemus: 
lUad  fcientes  veterem  illuni  noftrum  hominem  cum  eo  crucifixum  efl'e,  ut  abo- 
leatur  corpus  peccati  ne  nos  àmpluis  ferviamus  peccato.  Luc.i.'verf.  71.  74.  yy. 
Servavitnos  exinimicis  noftris,  &L  è  nianu  omnium,  quioderunt  nos,ut  fineme- 
tu  è  manu  inimicorum  noftrornm  liberati  ,  ferviamùs  iplì,cum  fanftitate  &  ju- 
ftitia  in  ipfiiis  con/pcdu ,  cuniStis  vita:  noftra:  diebus.  Hebr.  i.  veri.  14,  15.  Vrpcr 
mortem  aboleret  eum  pencs  quem  eft  mortis  robur  5  hoc  efl:,diabolum  :  Etlibe- 
ros  redderet,  quotquot  mecu  mortis  per  omnem  vitam  damnati  erant  fcrvitu- 
tis.  Hebr.  9.  V.14. 15.  Quanto  magis  fànguinc  Chrifti,  qui  per  fpiritum  xternum 
ièipfum  obtulit  inculpatum  Deo,  emundabit  confcicntiam  veftram  à  mortuis 
operibus  adcolendum  Deum  vivum  ?  Itaqoe  obidnovi  paóti  mediatorcfl:,  uc 
morte  ad  rcdemptioncm  carum  tranTgrellìonum  intercedente,  quse  fuerant  fub 
priore  pado,  qui  vocati  er^nr,  prpmifiam  arrernam  hxreditarem  acciperent; 
1.  Corinth.  i.  v.  30.  Chriftus-facius  dì  nobis  fapientia  à  Dee  ,  juftitia  &:  f'anfti- 
ficatio&  redemptio.  Ador.  5.  V..31.  Hunc  f  fcilicet  lefumj  Deus  dcxtera  fua  fur- 
fum  fìiblatum  conftituit  principem  ac  fèrvatoiem,  ut  det  rcfipilcentiam  Ilraeli» 
&c  remjllionem  peccatorum.  hic  coniunguntur  individuo  nexu  rcfipilcentia,& 
remifTio  peccatorum,  quemadmodum  8c  utróque  focdere  gratise  coniun£tum 
promiiVum  efl:.  lerem.  31.  v.  33. 34.  Sic  Ephef.  5.  v.  25.  26^.  27.  Chriftus  dilexit  ec- 
clefiam  fuam ,  &  fé  ipfum  tradidit  prò  ea ,  ut  fàndifìcaret  eam ,  &:  mundarec 
eam  lavacro  aquarum  Se  verbo.  Vt  confticueret  eam  Ecclefiam  libi  glorio- 
{àm,  &:  in  qua  non  eflet  labcs  ncque  ruga  ,  ncque  quicquam  quod  illis  fimild 
elFet,  icd  cflet  fanda  abfque  macula.  Colof.  1.  v.  12.  13.  14.  Gratias  agentes  pa. 
tti ,  qui  idoneos  nos  fecit  ad  participandam  fbrtcm  fandorum  in  luce.  Qui, 
ipquam  ,  eripuit  nos  ex  poteftate  tenebrarum  ,  ac  tranftulit  in  regnum  fiH)  fui 
diledi.  In  quo  habemus  redemptionem  per  fanguinem  ipfius,  id  eft,  remilfio- 
Ì7em  peccatorum.  Ecce  qui  redcmpti,  &:  quibus  peccatorum  remiflìo  acqui- 
fica,  illi  etiam  participant  forti  fandorum  in  luce,  erepti  funt  ex  poteftate  te- 
nebrarum, ac  tranilatiin  regnum  diledi  Dei  filli.  Confer  etiam  Galat.4.  v.4. 
Philipp  I.  Yerf»29i* 

-    Sentetitiam  Remohftrantium  hifce         Hanc  Orthodoxam  hifce  Antithcfi. 
Thefibus   expreflam  ,    ut  verbo  Dei     bus  exprellamlententiam,  ut  verbo  Dei 
didcntaneam  &  heterodoxam,  Rejici-     conientaneam  ,  porro  in  Ecclefia  refor- 
mus,  &:  in  Ecclefia  Dei  reformaraBel-     mata  Belgica  conftantcr  retinendam, 
gica  non   elle  docendam  judicamus.     &:  docendam  elle  judicamus, 
Ideoque  liberandam  effe  Ecclefiam  ab 
illis,  qui  huius  é-n^i5^o|/as  inrrodudio- 
ne  ,  Se  profeilione  hadenus  eam  turba- 
runt  ,  &c  etumnum  turbant  ,   cenfe- 
mus. 

DepHfatomm  Synodi 

GRONINGAN^    &    OMLANDI^ 
I  V  D  I   C  I  V  M, 

De  Secundo  Articulo. 

C"^Redimus  ex  intentioneDeiPatrisFilium  fuuminmortem  tradentis,  &  Fi- 
■^ìn  eam  fubeuntis,  recóciliationem  cum  Deo ,  &  remiffionem  peccatorum  im- 
petratam  elle  eledis  &  fervandis  tantum, iifq;  vere  efficaciterque  applicati, huiufqs 
applicationis  foncem  &cauraminabiòlutoDei  decreto  SfvoluncaceMediatoris 

Chrifti, 


NATIONALIS    D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ^.  139 

Chrifti ,  non  vero  in  hominum'  voluntace  aiit  qualitaee  confiftere  ,  ac  proinde 
acque  late  patere  impetrationem  &;  applicationem. 

Centra  rcjicimus  opinionem  Remonftrantium  docentiiim,  Ex  voluntate  &: 
ìntentione  Patris  Filium  in  mortem  tradcntis,  &;  Filij  cam  fubeuntis  omnibus  5Ì 
fingulis  tam  pcrcuntibus,  quam  falvandis,  aduimpetraram  elle  reconciliationem 
cum  Deo  &remi(rionem  peccatorum  ,  voluntatem  autem  ea  applicandi  &ialu- 
tem  propter  mortis  Fili)  prerium  confercndi,  cfTe  conditionatam.ac  proinde  non 
^que  late  patere  impetrationem  &  applicationem. 

Triain  bac  Thcfi  noftra  tanquam  Orthodoxa  &:  verbo  Dei  confencanea  aC- 
ferimus  ,  &  quse  haber  antithcfis  Remonftrantium  iis  contraria  ,  ut  lietero- 
doxa  &  verbo  Dei  difl'entanea  rejicimus, 

i. 

Primum  effjin  inrentiorte  hac  Parris  &;  Filij  fpedari  tantum  elcdos,  illifquc 
ifòlis  morte  Chriièi  reconciliationem  &c  remiffionem  peccatorum  impetratarri 
eUr. 

Hic  norandum  eli:,  quiftionem  non  effe  de  fufficientia  mortis  Chrifti;  indu- 
bitanter  enim  affirmamus,  {-icrificium  Chrifti  tantam  haberc  vim  &  valorera 
ut  abunde  futficiat  ad  omnium  bominum  peccata, tam  aétualia  quam  originale  ex- 
pianda,  necrcproborumquemquam  perire  ob  defedumaur  infulficienriam  mor- 
tis Chrifti  :  fed  qua:ritur  an  ex  intentione  Dei  Patris  &;  Filij,  non  tantum  cledis, 
a£tu  impetrata  fit  remullo  peccatorum  &  reconciliatio  cum  Deo. 

'  Hanc  nec  Patris  ncque  Filij  intenrionemfuiiTe  liquetexfequentibus. 
I.    Non  Patris;  Ratio. 

I.  Quia  fcriprura  alTcrir.Chriftum  tantum  prò  eledlris  fuifTe  in  mortem  tradi- 
tum.  Sic  Matth.  i.dicirur,  falvabit  populum  fuum,id  eft,  qucm  Deus  ante  prxco- 
gnovit  Rem.  II.  z.  loh.  11.  dicitur,  Cbriltum  debere  mori  ut  diipcrii  Dei  Filij ,  id 
eft,  elcél'i,  qui  tuncquidem  paganifmo  &:judai{ÌTio  immerfi,  fed  ratione  eledionis 
Dei  Filij  crant,  cohgregarentur.  Et  aliquotiesfit  mentioeorum  qui  Chriftoà  Pa- 
tte dati  (unt  falvandi,  loh.  17. at  foli  eletti Chriftofunt  dati,  quod  bine  pater, quia 
bmnes  qui  Chrifto  dati  funt  falvantunlohan.  6.  17.  ad  Chriftum  veniunt,  id  eft,  in 
jpfum  credunr,Iob.  6.  at  (oli  elcdi  ialvantur  ;  foli  eledi  vera  fide  Chriftum  am- 
pledunrur:  Fides  cnim  elcclorum  eft  Tir.  i.  Klat.  15. 11.  Ador.  13.  48, 

Hinc  fcquitur  1.  morrcm  Chrifti  ex  intentione  Dei  Patris  non  in  omnibus, 
fed  in  Iblis  eledis  hunchabcre  eifedum.  2.  incentionem  hanc  Dei  Patris  filium 
in  morrem  cradentis,  elle  poftcriorcm  ipfa  elezione  quorundam  ad  falutem;  quae 
ratio  noftra. 

z.  Eft:  nam  qui  aliquid  facit  propter  finem,prius  finem  intendit propter  querri 
facit;&:  nullum  medium  adhiberi  poteft  fine  refpeftu  ad  finem .  Cum  ergo  falus 
hominum  finis  fit,  Mors  Chrifti  medium  conferendo  faluti  fubordinatum,necefte 
eft  ut  prius  falus  aliquibus  decreta  fit ,  quam  ordinarit  Deus  medium  de  confe- 
rerida  illis  (klute.  Sic  prius  oves  dicuntur  dat^  Chrifto  ,  quam  fuerunt  in  mani- 
bus  Chriftijloh.io.iy.imofalusomnisquajin  Chrifto  illis  paratur,fontem  &:  origi- 
nemprimam  habetinilla  donatione  Patris, loh.  6.  quam  donationem  Apoftolus 
voeatprjedeftinationem.Ephef  1.5.  Se  redemtionem  ex  e.adem  pendere  declarac 
verf.  7. 

■  3.  Suppofita  generali  reconciliatione  omnium  hominum,  verbum  reconcilia- 
tionis  ctiam  omnibus  &:  fingulis  annunciati  debuir,  quia  fides  eft  ex  auditu  Evan- 
gelijjRom.  IO.  fine  qua  nemo  (^loquimur  de  adultis/Chrifti  eiufque  bcneficiorum 
particeps  fit  :  at  quomodo  audient  illi  ad  quorum  aures  Evangelij  fonus  nunquam 
pervenir.^  Multas  enim  gentes  eife,  quibus  nomen  leùi  Chrifti  nunquam  innotuir, 
lieque  occatìo  etiamnum  eft  Evangcliun;i  audiendi ,  tam  manifeftum  eft,  ut  qui 

Mmm     4  inficias 


uà  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

jnficias  ire  velie  amcns  &  infanus  haberi  poflìc.  Necfolvunt  nodum  tiunc  Rè- 
monftranres  qiiin  potius  fernet  ipfos  confodiunt  hac  lua  excepcionc  ,  videliceti 
«olle  Deum  polteris  eorum  qm  Euangelium  annuntiatiim  repudiarunc  olim  ,  &: 
•à  fccdere  per  infidelitatem  excideriinc,  Euangelium  inprsfenriarum  revelare. 
QL^xriiur  enim  aii  Deus  falucem  eorum  intenderle,  quos  ob  parentum  ingrati- 
tudinem  ,  ut  placet  Rcmonftrantibus ,  hac  gratia  falvifìca  dignari  noluit  ?  Con- 
cludimus  igitur:  quibus  Chnftum  non  revclat  eorum  falutcm  non  intendit  Deus 
tradcns  Filium  fuum,  in  mortem  .  Abfurdum  enim  eft,  Deum  falutem  eorUm  in- 
tendine fub  ratione  finis,  &  medium  tamen  fine  quo  ialus  fruftra  expeftatur  iliis 
non  concedere  :  Atpofteris  eorum  qui  Euangelium  òlim  repudiarunt,  Chriftum 
nonrevelat.  Ergo  pofterorum  horum  fidutem  Deus  Filium  in  mortem  rradens 
non  intendit.  Nifi  dicane  extra  Chrifti  cògnitionem  &  communibnem  ijs  fuffi- 
ciens  auxilium  ad  fhlurcm  dati,  quod  ablque  facrilegio  ,  òù  ignolninia  Chrifti  dici 
non  poteft.  Ad.  4.  loh.  15.  Rom.  8.  &c. 

il 

Eartdem  Chrifti  morientis  intencionem  fuilTc,  cutii  exìam  diiftis ,  tumex  ftr- 
quentibus  pacet.  Nani  licec  Chriftus  qua  homonullam  dilcreeionem  aut  parei- 
tioncm  hominum  inftituerie,  eamen  qua  Mediaeor  prò  impofico  fibi  munere  o» 
rans  &  fé  oftcrens,  palam  fecernic  eos  à  mundo  prò  quibus  intercedie,  loh.  17.  & 
vitam  le  dare  dicit  proouibus,  lohan.  io.  prò  illisquos  ipfi  Pater  dcdit,  lohan.  6. 
Proamicis  fiiis.Iohan.  iv  qui  quidem  l'ut  Bernhardus  aitj  fecundum  ecmpus  im- 
}5ij  &  inimici  erane,  fcdlccundum  pra:deftinarionem  fratres  &  amici. 

2.  Si  mundus  iheerceflìonis  Chrifti  non  fie  parciceps ,  ncque  eciam  in  illuni 
aliquod  bcneficium  moree  Chrifti  acquifitum  redundat,coniunclas  enim  (une  in- 
dividuo nèxu  ha:  partes  offici]  Chrifti  facerdoeales. 

3.  A  raeione  omni  alicnum  cifle  vidctur,  quod  Chriftus  voluerit  prò  ijs  mo- 
ri ,  quos  nullo  modo  agnoicie  prò  fuis  :  Nam  lohan.  io.  agnieioncm  ovium  &: 
animse  depofitionem  prò  iplìs  coniungit,  &  hanc  arguere  illam,  ucefFedus  caufàm 
oftendic. 

4.  Sic  dicieur  Ephef.  5.  Chriftum  fé  prò  Ecclefia  tradidifTe,  ut  cam  fandifi- 
icarec,  purificaree,  glorificarce  :  aefoli  Pr^edeftinaci  ad  vieam  juftificantur,  glorifi- 
caneur,  Rom.  8.  ergo  profoliseledisfe  tradidir  Chrifhis. 

5.  Hoc  beneficiuhi  fibi  pra;  alijs  prxftitum  celebrar  Ecclefia  triumphans  in  cce- 
lis,  Apoc.  5.9. 

6.  Ee  nufquam  Scripturarum  reperire  eft,  omnes&fingulos  per  Chrifti  mor- 
tem à  peccato  Originali  liberacos  Deo  reapfe  rcconciliaeos  efife. 


II. 

Secundum  membrum  Thefeos  noftrxeft:  nudam  impeeraeioncm  reconcilia- 
tionis  &:  remiilìonis  peccaeorum  non  finire  inregrum  Dei  Patris  Filium  in  mor- 
tem tradentis^  &  Fili)  morientis  propoficum  ,  Ted  quod  coniundam  habuie  incen- 
tionem  ea  omnibusapplicandi, quibus  impetranda  fuere,  ac  proinde  xque  late  pa- 
tere impetrationem  &c  applicationem. 

I.    Nam  nuda  impetrarlo  extra  reipedum  applicationis  nulla  eft. 

i.v  Quia  nullus  Scripturselocus  dari  poteft,  ubiagatur  de  taliim.peerarione. 

z.  Q_uia  ab  omni  ratione  alienum  eft,  Deum  intendifie  medium  line  ullo  re- 
fpcftu  ad  finem  .  Nam  intendere,  eft  proprie  per  aliquid  ad  ahud  velie  per- 
venire. 

3.  Quia  abfque  applicatione  nullo  ufiii  infervie  impetratio. 

4.  Qjjia  univerlhle  nihil  eft  quod  non  in  particulanbus  omnibus  ciufdem  ge- 
neris, aut  alitcr  alibive  quam  in  ipfis  exiftit  :  fi  ergo  univerfalis  omniupj'fit  re- 
conciliatio,  particularitcr  his  &  illis  non  poteft  non  applicati. 

5.  Quia 


NATIONALIS     D  ORDRECHTAN^.  ^t 

<f.  Quia  paradoxum  hoc  remonftrantium  Chrifto  ignominiofum  eft.  Nam  i. 
ipoliat  meritum  Chrifti  iua  efficacia. 

z.  Honorem,  qui  Chrifto  dcbetur ,  ad  hominem  transfert:  fi  cairn  impctratio 
abapphcationc  fccernatur  &  nuda  impctraco  Chrifto  tnbuatur,  applicati©  aii- 
tem  Se  eius  effcda  ex  voiiintate  hominis  dependeant,fequitur  hominem  maxima 
ex  parte  faluris  (ux  caufam  elFe. 

1 1.  Sacra  Scriptiira  impetrationem  &c  àpplicationem  coniungit  &  hanc  pende- 
re ab  illa,  ut  cffcdiim  à  ina  caiifh  tcft.uur,  i.  lohan.  17.  nit  Thriftus,  ego  eorum 
caula  fanÓLifico  meipllim,  uc  iìnt  &  ipiì  f.ìntlificati  in  veritate  ;  idem  afhimnt  Pau- 
lus  Ephef  5.25.  Pro  qiiibus  ergo  Chriftjs  fcmctipfum  fandifìcavit  &:inmord:m 
tradidit,  eorum  fandificationem  ut  fcopum  &:  frudum  mortiS  (ux  intendit. 

z.  Roman.  ^.  Apoftohis  altcrum  ex  altero  concludit;  argumentando  à  maiore 
adminus:  fi  Chrilìius  fecit  quod  maius  eft  reconciliando  nos  Deo,cum  pecca- 
torcs  efl'emus,  &c.  multo  magis  faciet  qUod  minus  eft  fcrvando  reconciliatos. 

3.  Eadem  ratione  argtimentatur  Roman.  8.  Si  Deus  Filium  f'uum  prò  nobis 
tradidit ,  qui  non  fimul  omnia  nobis  cum  eo  donaret:  videlicet,  Fidcm,  Po^ni- 
tentiam,  Spiritum  Sandum  ,  &  per  illum  omnia  quibus  nobis  ad  (alutjm  opus 
eft. 

'4,  Sic  infccderegratix  remiOìo  peccatorum&:  fandificatio  coniunguntur.  Se 
alterum  fine  altero  eil'e non  poteft,  ler.  31. 

5.  Chriftus  quorum  eft  Salvator,  eorumSalvatoì:  eft  merito  &:  etiìcacia. 

6.  Tandem  prò  quibulbunquc  Chriftus  oravic  in  terris,  &:  apud  Patrem  inter- 
cedit  in  ccclis  ,  illis  hoc  impetrar ,  ut  ipfis  larisfadio  ,  &:  beneficia  mortis  lux  im- 
putentur  &:  applicentur ,  Hcbr.5.  i. lohan. z.  At  prò  omnibus  ijs  prò  quibus  ieob- 
tulit  in  terris,  etiam  oravit  &  etiamnum  intercedit  apud  Patrem  :  Ergo  omnibus 
illis  imputantur  Se  ^fficaciter  appiicancur  beneficia  Mortis  Chrifti  . 

Qj^iod  remonftrantes  hicexcipiunt  Chrif^uui  prò  oninibus  quidem  mortuum 
eftc,  atcum  /alvandi  intentionc  rcliirrexifie  Se  intercedere  adequate  prò  fide- 
libus  tantum, tundamcnto  carer.  N.;m, 

I.    Nullo  Scriptura?  dido  hoc  probare  poterunr. 

z.  Abiurdum  eftChriftum  prò  omnibus  voluiile  impetrare  idem,  &tamen  prò 
omnibus  idem  non  rogare.  Sacerdotes  V.  T.  prò  omnibus orabaht  prò  quibus 
facrificaverant. 

3.  Et  Paulushsec  omnia  coniungit, &: ad  eofdemextendir,  Rom.  8, 

4.  Tandem  iequeretureos,pro  quibus  ex  Remonftrantium  fententia  Chriftus 
non  rcf'urrcxit  nec  intercedit,  penitus  &omni  modoadhuc  efle  in  peccatis  fiiis, 
I.  Corinth.  15.  Item  *  peccatorum  rcmiillonem  ipfis  per  mortcm  Chrifti  nrtn  effe 
impetratam  jfiqiiidem  redeir.ptio,  id  eft,  remiilìo  peccatorum  complete  obtine- 
rinon  potuit,  nifi  per  ingrefium  Pontificis  noftri  iummi  in  Sanduarium  ccelcfte 
cum  fanguioe  iuo,  Hebr.  ^.  12.  Se  io. 

IIL 

Tertium  mcmbrum  thefeosnoftrxeft:  voluntatcm,bonamorfe  Chrifti  impe- 
trata, apf'licnndi,  Se  lalutem  propter  mortis  Filij  pretium  conferendi  non  elTè 
condition.uam,à  conditione  in  homine  latente  dependentem  :  Nam> 

1.  Decrctum  eledionisablblutum,nonconditionaIe  efle,nuper  in  judiciono- 
flro  de  I.  Arriculo  oftendimus,  &:  confefll  fiimus. 

2.  Qiiorfum  fiifpendcrct  Deus  fijam  voluntatem,  cum  praeviderit, quod  certo 
faduruseflet.  Nam  dum  Deus  intendit  finem,  intendit  Se  ordinavit  ea  quoque 
qux  ad  finem  perducunt.  Gratificati  voluit  Deus  nobis  vitamxtcrnam  in  Chri- 
fto, conftituit  ergo  ea  fimul  dare  per  qua:  ad  falutem  pervenitur.  Fidem  videlicec 
vocationcm,juftificationé,  glorificationem.  Ròm.8.  Operatur  cnim  omnia  fecun- 
dum  coniìlium  volunratis  fux.  Ephei!  i.  Voluntas  igitur  beneficia  mortis  Chrifti 
nobis  applicandi  abfbluta  eft ,  non  pendens  à  conditione  in  homine  pra:vifa,fed 
folo  eius  beneplacito. 

'  3-  Si 


s^i,  A   e  T.A      S  Y   N  O  D  1 

3.  Si  voliintashsec  Dei  conditionatacft,requitiirinhominis  poteflate  cìle  Coh- 
dicioncm  illam  pra:ftaic,  hoc  cft,  credere  fi  velie,  at  pofteriiis  hoc  fììirumcfl:,  ergtj 
&privs:  Nani  crcdendipoteftasfokimelcftis  conccditur,  loh.  io.  Non  creditis,  • 
quia  non  clbs  ex  ovibusmcis,  id  cft,  non  cftis  eledi.  Sicfidcs  dicirurDei  donums 
Ephcl'.  2.  Dei  opus,  loh.  6.  29.  ElcdoTiim,Tit.  i.  cuiiis  ,  ut&  ornnisDei  doni  prin- 
cipium-progretlus,  finis  à  Deo  folum  promanar  ,  Rom.  9.  i,  Phil.  2.  13.  lohan.  15.^.. 
nec  tale  donimi  qnod  xquali  ter  omnibus  oiTeratur ,  quod  aliqui  accipiant ,  alij  re- 
fonane ,  fed  quod  clcdis  tantum  offertur  ,  Se  cfiìcacitcr  confertur:  Vobis  datum 
dì,  inquit  Chriftus,  reliquis  non  iteni;  Matth.  ly  Mifericordia  mihi  fafta  cft ,  ut 
£dcles  cilcm,  z.  Corinth.  7. 

Prxtcr  lisce  ctiamfequentia  Remoniflrantium  placira,  reijcimus, 

r.  eft,  Chriftnm  per  mortem  fuam  Patri  acquifiviftc  poflìbìlitatem  &  velleità» 
rem  forderis  novi  cum  peccatonbus  ineundi,  quafinon  potuerit  peccatorum  mi- 
fercn  Deus ,  aur  velie  tcedus  gratia;  cum  ijfdem  inirc,  nifi  previa  deftinatione  là- 
tisfadicnis  Chrifti. 

Contrarium  enim  verum  eft: 

1.  Quia  intentio  de  dando  &:  mitrendo  fequitur  ipfam  cledioncm  ad  falutenij, 
adeoquc  dccretum  de  incundo  fcedere  gratin  cum  peccatoribus. 

2.  Nujquam  Scripturarum  extat,  Chriftum  morte  Tua  Patri  talem  velleitatem, 
poiribilitatemque  acquiùvifle .  Vnde  fequeretur,  Chriftum  juftitiie  Dei  noftró 
loco  non  fatisfecifl'e.  reconciliationem  clim  Deo , remiflionem  peccatorum,  &  vi- 
cam  xternam  nobis  non  acquiflville,  fed  hoc  tantum  cfFccifle,  ut  Deus  pollct  & 
vellet  noftrùm  mifcreri,  fccdus  gratis:  inire. 

Sed  Scripcura  hos  fines,  &:  frudus  Mortis  Chrifti  recenfet. 

1.  eft, fatisfactiopro  peccatis  noftns,  Ephef  5. 3.  Matth.  zo.  2(?.  Rom.3.  z.Ccr.^i 
1.  Tim.  1.  Tit.  i.  I.  Petr.  i. 

2.  ReconciliationoftricumDco,Rom.5.2.  Cor.  <;.  18.  r.  Petr.  3. 18. 

3.  Deftrud'io  Sathanit  &:  noftri  ianòtificatiOj  Roman.  6.  i.  Corinth.  5.  Hcbr.  i. 
JPhil.  3.  I.  Corinth.  I. 

4.  eterna  falus,  loh.  3.  lohan.  14.  Ador.  4.  ro.  Hebr.  5.  9. 7.  44. 

Quod  dicunt  Rcmonftrantcs ,  Deum  per  juftitiam  non  potuiife  alieni  falurem 
decernere  abfque  inruiru  fatisfadionis  Chrifti ,  adeoque  fatisfodioncm  Chrifti 
caufam  elle  -sBfjx-ct'Qpy.ltKlu)  liuz  praevia  Deus  permotuslitad  falutem  noftram  vo- 
'lendanri^fallum  eie.     Nam, 

I.  Scriptura  decreti  hujus  caufam  in  fola  Dei ,  ipfura  nobis  Chriftum  largien» 
tis,bonirate  &  d^haia,  quarrendam  elTe  docet,  Ephe(i  i.  3. 

i.  ioh.?.  Dicicur  Deum  prius  mundum  dilexilfe ,  hoc  eft,  ad  falutem  bene  vo= 
luiire  ,  quam  Filium  fuum  prò  co  tradidit. 

3.  Nufquam  finda  Scriptura  dicit  nos  eledos  cfie  quia  Chriftus  mortuus  eft 
prò  nobis,  fed  contrarium  afHrniat. 

4.  Redcmptio  clcdionis  cffedus  cft,  non  ergo  poteftefleeius  caiifa,  Eph.i. 

■  5,  •"Tandem  jufticia  Dei  non  licditur  hoc  decreto  ;  nam  etiamfi  Deus  aliquibus 
falutem  dcxrevit,  eam  tamennullis  rcapfi  largitur  nec  largiti  decrevit,  nifi  perfe» 
dilfimx  juftitix  Chrifti  inrervcnru  ,  qus  in  ipfo  decreto  comprehenfà,ejufq;  exc- 
Gutionc  patefada,ab  omni  injuftitix  crimine  Dcum  vendicar. 

II  eft, 

Chriftum  cum  morte  fua  non  ciTc  donum  fivc  promifTum  novi  fcederis.  Con- 
trariuin  Verbo  Dei  confentaneum  efte  judicamus,  i.  vidclicet  Chriftum  fpoofo- 
rem,mediatorem,  fundamentum  ,  &fimul  donum  acprxcipuum  promiflum  effe 
novi  fcedcns,  per  quem  ,in  quo  ,  propter  quem,  &:  cum  quo  Deus  omnia  reliqua 
dona  falutaria  nobis  promifit&confert.  Vt  patet  Gen.  17.  Efa.9.  Rom.8.  i.Cor.i. 
Porro  unicum  fa-dus  gratia;  efte  agnofcimus  quoad  fubftantiam ,  quod  Deus  cum 

fideli- 


NATIONAL  IS     DORDRECHTAN^.  145 

iìdelibus  &:  femine  corum  ftatimà  lapfu  Adami  inijt,  quo  peccator  in  feperdi- 
tiis  in  graciam  recipitur  per  Chriftum,  licec  àcircumftantijs  &  externis  ricibus 
quafiveftibus  variasformas  &c  quali  facies  liabec,  obvariam  myfteriorum  Chriftì 
Óeconomiam.  Sub  hoc  federe  candem  vim  iam  inde  ab  initio  habuic  &  exeruic 
meritum  Chrifti.  Hcbr.  13.  Apoc.  13.  &:fìdcs  in  Chriftum  rempereiufdcm  fcede- 
ris  condicio  fuitprincipalis;  ad  quam  altera  condicio  perfeà:x  obedienti.T  inftar 
gradusfuicauC'23^(r;c^T)f ,  Gal.  3.  Quare  Scripturaceftatur  fìdeles  in  VeceriTe- 
ftamencoetiam  fide  in^Chriftum  juftificacos  &  Talvaros  fui/le,  A6t.  io.  verf.  ic,  & 
Paulus  juftificationem  ex  Davide  definic,  aifirmatquc  non  aliccr  nobis  remicci 
peccaca,  quam  remiila  fuerunc  pacri  credencium  Abrahamó, 

III. 

Pofita  morte  &  facisEi£tione  Chrifti  Deo  liberum  fuiftè  ex  mukis  poflìbilibusj 
incerqua;  &  opera  Legis  flint ,  eligendi  &:  pra'lcribendi  quas  vellet  novi  fcederis 
conditiones,  quasqui  prxftarenr,  illi  demum  promifTa  federis  conrequerentur. 

Contrarium  atfirmamus,  Ratio  i.  QmaDeus  per  Chriftum  nos  falvare  decrc- 
vic.  Chrifti  aucem  non  fumus  parcicipcs  nifi  per  fidem,  lohan.  3.  Ephef;3.  Poft- 
to  ergo  hoc  decreto  Dei ,  neceflario  fidcs  à  Deo  in  condicionem  falutis  ordinaca 
&  priefcripcacft. 

2.  Cumdicirur,  Deum  nos  velie  juftificarc,  falvare  per  fidem,  fidesnon  con- 
fìderatur  ut  qualitas  auc  opus,  fed  ut  inftrumehtum  quo  Chriftum  apprehendì- 
mus.nobifque  applicamus. 

Fides  enim  per  fé  neminem  falvar,  ut  &  nec  adus  fidei,  fed  Chriftus  fide  appre- 
hcnfus ,  hiijus  fatisfidio  prò  nobis  prxftica,  eft  illajufticia  qua  coramDco  juftifi- 
camur,&:  à  reatu  abfolvimur. 

Non  ergo  poreftdici,  Deo, pofita  fatisfadione  &  morte  Chrifti,  liberum  fuifT* 
quancumquc  velletnovi  fcederis  condicionem  praefcribcre,  nifi  fimuldicatur: 

I.    Dccrecum  eleftionis  mutabile,  imo  piane  nullum  efte. 

z.  Homines  extra  communionem  cum  Chriftopocuifte&poflefalvarL  loh.  15, 
Aa.3.Rom.8.&c. 

5.  Tandem  Orthodoxa  dodrina  de  tuftificatione  hac  rationc  furiditus  everti= 
tur.  Hxcut  8z  alia  Remonftrantium  dogmata,  ut  cum  dicunt ,  fidem  in  negotio 
juftificationis  fc  non  habcre  ut  inftrumentum  ;  Chriftum  fua  morte  nobis  acquifi- 
vifle  facLilcjtem  faciendi  bona  Opera  quibusjuftificamur;  fidem  gratiofa  Dei  aefti- 
matione  à  Deo  habcri  prò  tota  j  uftitia  legali  ;  Chriftum,quod  videntur  velie  ,  prò 
originali  filtcm  peccato  fatisfeclfle,  &:c.  firmicer  nobis  perfuadent  eos  Socianif- 
mum  in  animis  ibis  fovere. 

iv. 

Fieri  potuifte,pofita  motte  &  fatisfadione  Chrifti,ut  ncmine  N. T.  conditio- 
nes prjeftance  ,  ncmo  fervarecur  &  impium  hoc  &  blafphcmum  Remonftrantiuni 
placitum  quod  pra:dcftinationem,prxfcientia,  juftitiam,ut  &  mifericordiam  Dei 
erga  fuos  è  medio  tollit,  Deumqueinimpotentcm  hominem  transformac,quicu- 
perec  omnes  homines  falvari,  fed  non  polTet  hoc  effìcere. 

z.  Salurem  maxima  ex  parce  voluncati  &  viribus  humanisaflcribit,  &:  ica  qui- 
dam ,  uc  totùm  Redemptionis  myfterium ,  per  hominis  contumaciam  &  Diaboli 
aftutiam  potuerit  fieri  irritum,nec  ratum  iam  effe ,  nifi  vi  receptionis  humangc, 
reijGimus  non  folum,fcd  &  refucationeindignumjudicamus. 


Examen 


144  '^  ACTA      SYNODI 

Examen  &  ludicium 

DRENTANORVM 

DE 

Afticulo  Remonftrantium  fecundo, 

T  H  E  S  I  S       I. 

Ad  frimum  membrum  primA  ^hejeos 
quod  fic  habet  : 

Eus  deftinavit  Chriftum  in  Mediatorem  ante  omnera  voluntatcm  atque  iri- 
tentionem  quenquam  fervandi.  Refpondemus  : 

i.  Ne  homo  quidem  in  rebus  vel  miniitioribus,  prius  de  ttìedijs ,  quam  de  fine 
cogitar;  neque  quicquam  fine  caufa  &  ratione  dcftinat  :  quanto  minus  Deus  la- 
pientifTimus  &  juftiliìinus,  Filium  innocentem,  ad  mortis  genus  li(c]lic  adeo  acer- 
bum  &  maledidum  dcll:ihavic,  nifi  prius  de  fine  iftius  decreti  cogitall'etjaut  ali- 
quid  eerti  de  ul'u  tantìcrei  decrevilTet .  Ipfavocabulahoc  evincunt,  quod  nimi- 
rum  Deus  prius  co2^\t3iX et  de  fervandls .,  quam  de/èrvatore ,  de  reconaliandù  y  quam 
de  mediatore  reconcttiante -,  de  redtmendis  ,  quam  de  Redemptore:  prius  inquam  de 
illa,quam  de  ilio  quod  ad  ordinem  decretorum  attinet,  eogitavit  Deus. 

i.  Erronea  funt  illa  omnia ,  quibus  hunc  effidum  decretorum  Divinorum  or- 
dinem, prò  fundamentof'ubfternunt:  ut  nimirum  inde  elicianr,  quod  per  fidcm 
eli"amur:  quod  eledio  fingularium  plenaria  non  fitxtcrna,  quoddcniquegratia 
Dei  fit  univerlalis,  Deique  voluntasfuerit,  omnes  &  fingulos  fervare.  Errorem 
iaitur  errore  fulciunt, &ad  rationis  humanx  dcliramenta  confugiunt,  cum  è  Ver- 
bo Dei  id  non  pollmr  probare ,  quod  in  primo  hoc  Thefeos  membro  conrinctur  : 
Scriptura  enim  contra  teftatur  quod  hifans  wtónatus,  ViVms  i^o'oh  datus,  Efà.  9.5. 
quod  elegerit  ;?(?i  icrvandos  per  Chtiftum,  Ephei!i.  5.  quapropter  etiam  Chri- 
^ns  fervM  Dei  dicitur ,  Eia.  <;^  io.  11.  ex  qUibus  omnibus  eiììcitur  Chriftum  elle 
caufàm  adminiflram,  eledis  fervandis  conftitutum  :  adcoque  Dccretum  divinuni 
de  Mediatore,  clic  in  ordine  poflerius  decreto  eledionis. 

Ad  fècundum  memhrum  prima  Thejèos, 
auod  fìc  habet  : 

Àdeo  etiam,  ut  mcdiationi  iam  pra;ftita^  ac  peradtx,  dignitas,  neccflìtas,atqus 
utilitas  Tua,  abunde  confiate  potuerit,  etiamfi  impetrata  redemptio ,  nulli  un- 
quam  individuo 'applicata  fi^iiflet,  potuentque  omnibus  impetrata  elle,  tamea 
nullisapplicari,proptcr  intcrvenientem  omnium  incredulitatem:  cum  finis  mor- 
tisChnfb  propriusnon  fuerit  eiusapplicatio.     Rclpondemus: 

I.  FalfaefTe  hsEC  omnia  :  nam  quod  de  dignitate  mediationisdicunt, etiamfi 
non  applicctur;  eam  ipfam  dignitatem  ef]e  vel  in  fufficientia,  vel  in  efficacitate 
T*  ^vTpa,  illa  potuit  conftare  fineapplicatione,ifta  non:  quemadmodum  ptseftan- 
tia  medicamenti  non  tantum  in  f"e ,  fed  etiam  in  efficacitate  cernitur  fi  cui  utiliter 
adhibeatur,  fanitatemque  reducac. 

X.   Simi- 


NATIONALIS     DORDRECHTANvE.  145 

;.  Similiter  &  utilicas  diipliciccr  confideracur:  prior  utilicas  quam  mediator 
pcrcipic,  cft,  quod  Dominus  ip/um  in  fiimmam  cxtulit  fiiblimitaccm,  ac  donavitj 
4:c.  Philip.  2.  9.  ha:c  utiliras  pocuit  clic  line  applicatione:  atcft&alia  utilitasqu^e 
fine  appiicatione  nullo  modo  elle  pociiit,  nimirum  ha:c:  utoninis  lincia  confi- 
teatur ,  quod  Dominus  fìt  Icliis  Clirilhis,ad  gloriam  Dei  Patris  veri'.  11.  hac  wlor^. 
ficatione  eleótorum  hominum  ncc  in  hac ,  nec  m  altera  vita,  fine  applicadoncj 
fruitur. 

3.  Dcnique  vehemcnter  pugnane ,  impetrafc  redcmptionem  &  impetratani 
non  applicare.  Nam  cum  impcrrario  Ut  ex  iìimmo  Dei  amore,  lohan.  5.  16.  quid 
ni  idem  amor  effedum  dedit,  ut  applicatio  fcquerctur?  line  qua  amor  ifte  piane 
fruftraneus  fuillct,  utur  rcdrmptio  cllct impetrata.  Deus,  inquam,  fàpicntillimusj 
potentiilìmusjinimutabilis,  ex  amore  nihil  mcipit,  quod  ex  codcm,  ad  fincm  pro- 
pofitum  non  polTit,  aut  non  velitpcrducere,  Phil.  z.  13.  lohan.  15.  16.  non  vos  me 
elegiftis,  &c.  lohan.  i<j.  7.  Rom.(5',  5.  conjunguntur  individuo  nexu  impetratio  &c 
applicatio:  quemadmodum  &  Ephcf!  5.  i5,T<r.  &  multis  alijsin  locis.  Conftituic 
igitur  Deus  ab  a:terno  utrumque  Decreto  immutabili ,  adeoque  falfiflimum  cfl:, 
quoddicunt  unum  line  altero  potuiiTe  eirc:qucmamodum&:  in  fcqucntlbus  aiunt. 

Redemptio  potuit  omnibus  impetrata  cfie  ,  &  tamen  nulli  applicar!.  Pugnat 
enim  hoc  cum  omnibus  Dei  proprictatibus.  i.  Cum  Immutabilitate:  hxc  non 
patitur,  ut  quem  fèmel  voluit  &c  c-cepit  liberare,  poftca  nolit.  Malach.  3.  6.  Efài. 
4^.  10.  2.  Cum  mifericordia,  qua^  non  patitur  perire  dilcdum  fìhum,  rcdemp- 
tiim  tanto  pretio.  Elài.  49. 15.  paternus  amor  fìlijs  hxreditatemnon  tantum  acqui- 
rit,  &emit,  verumetiamlargitur&: tradir poflìdcndam,  3.  GumjuftitiaDeij  qujc 
flium  cuiquc  tribuit,  2.  Timoth.  4.8.  4.  Cumiàpientia,  juxtaquamomniaper- 
fedilTime  prarfcit  Deus.  Si  igitur  pircevidilTet,  per  refiftibihtatem  &:  relìftentiam 
Remonftranrium,  neminem  unum  redimi potuille;  fìlium  fuum  unigenitum,  diic- 
dum,  in  quo  acquiefcit.  Matth.  3. 17.  in  tam  horrcndos  cruciatus  nunquam  tradi- 
diffct.  Nam  Deus  &  natura  nihilfaciuntfruftra.  Ergo  faUiillmumeft,quod  redem- 
ptio potuerit  efl'e  line  appiicatione. 

4.  Quod  denique  aiunc  :  illam  applicationem  potuilTe impediti,  proprer  inter- 
yenicntem omnium increduhtatem:  rcfpiciuntadfìgmentafua,  derelìlHbili  rege- 
neratione,  &  fimilia:  de  quibus  in  Articulo  quarto  agitur.  Cum  igitur  hoc  falliira 
fìt,  corruunt  &c  rcliqua,  qua:  prarcellerc,  &:hi{be  fundanientis  falfìs  innituntur, 

^d  ultimum  pnm&  Thefeos  memhrHm 
cfuodjlc  habet  : 

Finis  mortis  Chrifti  proprius,  non  fuiteius  applicatio.  Rcrpondemus.  i.  Cum 
dicunt  ^r^^r/«:r  vel  ipfi  fatentur  ,  quod  applicarlo  fuerit  aliquomodo  finis  mortis 
Chrifti.  2.  Applicatio  eft  caufà  finalis,  quamobremjus  applicandi  fibi  Chriftus 
acquifivit:  fi  ergo  jus  apphcationis  eft  finis  mortis  Chrilli,  multo  magis  &  appli- 
catio erit  finis  eiufdem  mortis.  Ephel."  5. 25.  x6. 

Rejicimus  ergo  totam  hanc  Thcfin,  eique  contrariam  &  Orthodoxam,  adfìnem 
fequentis  lècunda^TheieoSj  llibftituimus. 

II.     T  H  E  S  I  S. 

Admemhrum  prìm  [ècundx,  Thejèos, 
ùfuodfic  habet  : 

Deftinavit  Deu<,  Chriflum  in  mcdiatorem,  cumnihil  adhucftatuifiet  de  condi- 
tlonc,  fiib  quahomines  velletlèrvare;  RefÌJonfiimad  hxc  fuit  iam  antea,  &inlc- 
qucncibus  de  re  eadem  agetur.Opponimus  igitur  tribus  tantum  verbis,hunc  fyllogif- 
munì:  Ordinano  finis,  prior  cft ordinatione  mcdiorum,  &:caufà  adminiftra,qui- 
bus  ad  fincm  pervenitur,     Atqui  conditioncs  iàJutis  fiinc  finis  >  propter  quem 

Nnn  acqui- 


14^  ACTASYNODI 

acqiiircndiim  Chriftus  tnnquam  medium  &  caufaadminiftra,  conftitutus  eft:  ut 
nimirum  conditiones  iftas,  &  media  adlàlutem  acquirat  &  procurcr:  qualialunt, 
fides,panitentia,obedientia,  làndimonia,  perfevcranria,  nominis  Divini  invoca- 
no, cclcbratio,  8cc.  Ephcf.  i.  5. 11.  lohan.  6.  40.  &c  57.  &  58, 

^  Ergo  ex  ordine  Deus  prius  ordinavi!  falutem  ,  &TaIutis  conditiones,  quam  me- 
diatorcm  Chriilum  :  quippe  qui  conftitutus  cfì:,  ut  iftam  voluntatem  Patris  IfLii  fa- 
ciar,unde&:  angelus  focderiSj&ibrvus Dei  dicitur.  lohan.  17.  22.2.3. 1011.^.37.58.39. 
Nam  quod  ukimum  eft  in  executionc,  primum  fiiit  in  intentione. 

oAd poBerim  memhrum  fecunàA  Thefeos^ 
quod  fa  bah  et: 

Adeo,  ut  opere  mcdiationisjam  prseftito  ac  perado,  integrum  ipfi  fuerit,  quam- 
cumque  vellet  conditioncm ,  tam  operum,  quam  fìdei,  ad  lalutem  confèquendam 
pra'fcribere. 

Refpondcmus,  falfiilìmum  hoc  efle,  quod  hic  dicunt,  in  quacumque  tandem  fl- 
gnificatione  ,  \oczhu\um Ji da ,  &c  operum  accipiant.  Qux  falfìtas  ut  appareat  ;  ijs 
quae  diduri fìimus ,  prò  fundamento  &argumento  fbhdofubfternemus,  indubita- 
tumhoc  dogma  de  Dei  natura  &  operatione  :  nimirum  quod  ex  cfledo  Dei  in- 
fallibihter  (emperjudicarurde  voluntate  &:  Decreto  Dei  antegrcflb:  adeout,cum 
primum  iftud  eftedum appareat,  ftatim  infalhbihter  judicarc  poffimus,  Dco  inte- 
grum non  fuiU'e  aliter  agere.  Ratio  eft,  quia  Deus  fiipientiffimus ,  perfeftiffimus, 
optimus,  non  poteft  non  optime  fèmper  agerc,  autprxfcribere  ahud,  quam  quod  eft 
optimum .-  adeoque  non  poteft  ahaprxfcribere,  quam  qua;  pra^fcribit.  Unum  enim 
Icmper  eft  optimum,  faltem  in  rebus  è  diametro  pugnantibus,  uti  fìdes  &  opera 
pugnant:  fimul  ac  itaque  unum  videmus  pnTfcripfifle  ;  ftatim  dicimus  hoc  optimum 
efle:  Non  fuiffe  integrum  Deo,pro  fiimma  Tua  bonitate  &  perfezione  vel  hoc  omit- 
tcre,vel  contrarium  velie,  aut  facete,  vel  utrumque  prazfcribere.  Hoc  fundamento 
poiìto ,  iam  porro  confideramus  varias  fìgnifìcationes  vocabuli  £.àci  &  operum,  uc 
fallitas  Thelèos  appareat. 

1.  Si  itaque  fidem  cum  Orthccdoxis  accipiantpro  inftrumento  quo  apprehendi- 
mus  merita  Chrifti,  &:c.  Deo  integrum  non  fuit  vel  talem  fìdem  vel  opera  pra^fcri- 
bere.  Qyia  £dem  fblam  non  opera  noftra  prxfcripfit. 

2.  Si  fìdem  in  eadem  ut  didum  eft  lìgnificatione  accipiant  &:  tanquam  fontem 
honorum  operum  &  ciììcacem  per  charitatem  Gal.  5.  verf  6.  Deo  integrum  non 

lohan,  j.;ff.  fuit  vel  talcm  fìdem  vel  opera  taliaprxfcribcre,  quia  utrumquepr£efcripfir,idque  ob 
lohan.  20,     liane  evidentiflìmam  rationem,  quod  nec  merita  Chrifti  aliter  apprehendi,nec  Deo 
redemptori  aliter  gratitudo  debita  prarftari  à  nobis,  quam  per  talem  fìdem, pofTit. 

3.  Si  fìdem  accipiant  prò  conditione  novi  &  Euangelici  Fcederis  tradita  in  Novo 
Teftamento  :  Opera  vero  prò  conditione  legali  utnufique  fcederis,  prxfcripta  in 
Veteri  Tcftamento,  quibusfàndiillius  temporisetiamfìnecognitione  Chrifti  fer- 
vati flint;  Deo  integrum  non  fuit  ;  talia  opera  pra;fcribere ,  quia  nec  in  Veteri  nec 
in  Novo  Teftamento  talia  opera  prjelcripfìt,  neque  Sandi  Veteris  Teftaménti  aliter 
quam  Sandi  Novi  Teftaménti  férvantur,  nimirum  fide,  Ador,  15.10. 11.  hac  igitur 
Remonftrantium  dodnna  abominanda,  Chrifti  merita  non  parum  cvertuntur,  Or- 
thodoxadejuftifìcatione  fententia  evercirur,  &dogmataPapatusimo  Pelagiana&: 
Sociniana  aftruuntur. 

oAntithefs  Orthodoxa,  opporsendaprimù 
duabui  Thcjìbus. 

Deus,  èlapfo  genere  humano,  certos  cuofdam  homines,  prò  benevola  fuavo- 

luntate,  ab  alterno  elegit  è  lapfu  erigendos  &:  fervandos.  Cum  autem,  eos  fine  me- 

'   '  '  diatore, 


NATIONALIS      D  O  RDR  E  C  HT  A  Nvt.  147 

.diatore/ervare  per  iuflinam  luarn  non  poiìcc;  ad  Decretum  pra:cedcns  aeìdfdir  con- 
junxitque  &:hocfcquens,  nimirum  de  dando  in  morrem  fìJio  ìlio  ,  ut  prò  cleòtis  & 
làlvandis  omnjbus,  tam  Vctcns  quam  Novi  Tcftamenti  hominibiis,  làrfstacerct, 
ijlque  mortcm  iiiam  appllcarct,  Sdc.  ut  ab  jftis  cJc(^is  in  a'ternumcelebraretur- 
Teftimonia  Scnprurx  quibus  harc  Antithclìsnicitur,  &:iiiprimo&:  in  hoc  Articulo 
iàcis  multa  pra^ccilcrunt.  ■  •• 


T    II    E     S    I     s        III. 

.    oAdmembrum  primumTheféos  tertiiZj 
quodjic  habet: 

Deusomnes  &{àngulos  homincs  tradidic  Clnifto  rcdimendos,  fuitque  intcntio 
Dei  Patris,£liumiuumin  mortcm  tradcntis, omnibus  pcccatoribiis  làlutem  confcr- 
rc,  propter  mortis  filij  fili  prctiiim.   Pcrncgamus  hoc  proptcr  fèqucntes  rationcs. 

1.  Quia  è  fàcrishtteris  probari  nonpotcrit,  quod  Deus  Chrifto  omnes  tradi- 
dcrit  redimendos.  Q_uippe  qux  conrrarium  tcltantur  :  lohan.  17.  9.  ii.  oravic 
Chriftus  prò  libiaPatrc  datis.  Atnonpro  mundo:  ergo  mundus  non  fuicdatusauc 
traditus  Chri{LO,ucredimcrctur. 

2.  Qui  Chrifto  traduntur,  tanquam  pon'cfllo  ipfitraduntur ,  ita,  ut  non  amplius 
fìnt  polìe/Tio  Diaboh,quippe  qui  per  iftam  donationem  &:  traditionem,in  ftatum  re- 
conciliationislìint  reftiruti:  atqui  hoc  de  omnibus  dicere  non  pollumusv  ncque  ipfì 
Remonftrantesvoluntvideri  quod  hoc  l'entiant.  3.  Cum  Deusfit  immutabihs  & 
omnifapiens ,  ncminem  tra'dit  Chrifto  lèrvandum  nifi  revera  fevetur:  quos  prxfcic 
converfiimnon  iri,  hosnontradit:  adeo  ut  Scriptura  paflìm  tefletur  fervari  iflos  o- 
mnes,quiChriflo  datiiunt,Ioh.  6. 37.39.44.  loh.  10.29.  loh.  17.  z.  6.  12.  ncque  ali- 
ter  vox  redtmendi  &  emendi  ('cuius  hic  fìt  mentio)  in  fàcris  ufiirpatur  :  teflatur,  in- 
quam,Scriptura,  eos  omnes  fervati ,  qui  fèmcl  à  Chrifto  empti  ic  redempti  fiint.  i. 
Petr.  1.15.18.19.  Gal.3. 13. 14.   Gal.  4. 5.  Tit.2.i4.  Apoc.  5.  9,  &14. 3. 

2.  Refponlìo:  quod  dicuntintcntionem  Dei  hiifle,  omnibus  làlutem  conferrc: 
dicimus  intentionem  Dei, effe  Dei  voluntatcm  :  voluntatemDei  eiìe  unicam,  cer- 
tam,flipientiirimam,  immutabilem,  qua'fcmper  fìat:  quicquidnon  fit ,  nunquam 
fuitin  intentione  Dei  ut  fierct. 

3.  Refponfio:  adcxempIumPharaonis  quod  attinet,  impudenter  &  temerario 
ogganniunt  manifcfto  Dei  verbo  ,  Rom.  9.  fi  excipiant,Pharaonem  habuille  ex- 
tern'amvocationem,  adcoqjDeiintentioncmfuiirc,  ipfum  fèrvaresRcfpondemus; 
quod  voluntas  fìgni  non  poifit  proprie  dici  voluntas  beneplaciti  :  quod  vel  ex  hifìio- 
ria  Pharaonis  pallim  apparet  :  mandat  cnim  Deusfiibinde  ut  dimittat  populum 
Ifraehticum  :  hxx  erat  voluntas  fìgni  :  Interim  dicit  fc  nollc  ut  Pharao  dimittat 
iftum  populum ,  hxc  erat  voluntas  beneplaciti,  qua:  fcmper  fìt,  &  cauJàs  habet  a:- 
quiflimaSjUtut  nobis  incognita  fìnt.  Nunquam  igitur  probabunt,  tam  Pharaoncmj 
quam  AbrahamunijCx  intentione  Deifervandum  fuiffc. 

<ìAd  membnim  Thejèos  terfi^poHremum, 
qucfdfic  habet: 

Etfl  rcs  per  multorum  culpam  alitcr  eveniat. 

Venilìmum  eflreprohos  flia  culpa  perire,  nec  foloDeijure  abroluto,  fed  flmul 
iure  ordinato  à  gloria  a'terna  reprobati:  interim  tamcnnonreiTte  dicitur,  quod  hic 
cventus  fìtalius,  quam,qucm  Cluiftus  fibi  propofìtum  habuit  :  pcrindc  ac  il  volun- 
tas ipfìus  cflet  conditionata,pra'icicntia  fallax,  amor  mutabilis,  Rom.  1 1 .  ic.  pcrinde 
ac  fi  homo  I  egcncrandus,rclifhbihtate  fila  ingrcfilirum  Spintum  impedu-et,ialutem 

N  n  n   2  oblatam 


148  ACTA     SYNODI 

oblatam  invito  Deoexcuterer,  &:  è  numero  cledorum  ad  rcproborum  tranfìrct. 
cum  Deus  è  plurimis  idololatris,  eximerct  Abraharaum  icidcm  idololatram('faciunt 
cnim  hic  mendonem  Abraham!;  lì  Deo  placuiflet  eadem  dona  conferre  reliquis, 
qua:  Abraham©  ex  mera  fùa  gratia  contuHc,  non  minus  rchqui  idololarrx,  quam 
hic  idololatra  fervati  fuillent,  lohan.  24.2.  Match,  ii.  il.  Tyrij  plus  prseftitiffent 
quam  ludxi,  (ì  placuillec  Deo  eos  f'ua  gratia  dignari.  Quid  multis .'  nemo  venit 
ad Chtiftum,  niiì  pater  traxeric  eum  lohan.  6.  Dchria  igitur  mera  funt,  quse  in  hac 
Thcli  extra  Dei  vcrbum  coacervarunt  :  quibus  opponitur  ha^c  fequens. 

Antithefìs  Orthodoxa. 

Deus  cleiStiosfiros  Chrifto  dcdic  redimendos,  lohan.  17.  z.  9.  lo.i i.  fuitque  inten- 
ti© Dei  Patris,  fìhum  fìium  in  mortem  tradentis ,  omnibus  &  folis  cledris  fàlutem 
conferre,  propter  niortis  fìhj  fui  pretium.  lohan.  3.  i^.&  17. 12,.  2.  Cor.  5.  21.  &in- 
tentio  filij  '^^^^ì  nonomncs  hominesex  asquo,  nontamPharaonem,  quam  Abraha- 
mumlervare.  Rom.9.  Malach.  5.  Rom.  11.2. 7.  lohan.  10.  Urquchocnonalitcr 
evenirer,  omnem  refiftentiam  Spiritu  fiio  tolHt,  novas  vires  inftillat,  inftillatas  ad  fì- 
nemvitjEConlèrvat.  Ierem.32.38.39.40.  PhUip.  2.  Rom.8.29.  &:c. 


ThesisIV. 
Cuim  prius  msmhrum  fic  habet: 

Pretium  redemptionis  quod  Chriftusper  mortem  &  pafTionem  fuam  Deo  Patri 
obtulit,  eiufque  juftitiae  fàtisfecit,  fuit  fècundum  Decretum  ,  volumatem  atque 
intentionem  Dei,  efficaciam habuit  ad  reconcihationcm  in  omnibus  &  fingulis 
hominibus,  non  fblum  in  eleftis  &  fìdelibus,  (ed  etiam  in  omnibus  reprobis  infi- 
dehbus  &  impocnitentibus,qui  in  infidehtate  &  in  impcEnitentia  moriuntur  ac 
pereunt  in  arternum.  Adeo  ut  Chriftus,quiad  oblationcm  illorum  quoque  fàcer^ 
dos  &  propitiacor  fuit ,  licet  adxquate  prò  fidclibus ,  tantum  cum  falvandi  in- 
tcntione  refìarrexerit  &:  intercedat  :  Refpondemus  i.  pretium mortis  Chrifli fàtis- 
fecit juftitix  Divinai.  Fatemur,  fiintcHigatur  de  folis  cleótis,  non  autem  de  repro- 
bis, quia  non  fiint  reconcihati ,  nec  in  (latum  gratia:  reftituti.  Nam  ira  Dei  manec 
fliper  iplbs,Iohan.3.35.  ncque  unquamDeusnovit  ipfòs.  Matth.7.  23. 

2.  Quod  Chrifti  pretium  efficaciam  habuit  ad  reconcihationcm  in  fìnguhs, 
Concedimus  fi  per  hxc  verba  nihii  ahud  quam  fiifficientiam  intcHigant  :  at  fi  volunc 
efficax  fuifle  in  fìnguhs,  id  pernegamus  :  quia  reprobi,  eius  nulla  emolumenta  pcr- 
cipianc  ftemporalia  enim  beneficia,  &  impunitas,  qua  propter  cleftos  interdum 
fruuntur,  Genef.  18.  huc  non  pertinente  ncque  in  hac  ncque  in  altera  vita.  In  hac 
vita:  quia  plurimi,  necxtcrnaquidemvocationevocantur.  Alij  vocati,  neciuftifì- 
cantur,  necfàndificantur  :  fcd  (utRemonflrantium  verbis  utamur)  in  impoenicen- 
tia  fitinfìdelitatc moriuntur.  Ncque  pofl  hanc  vitam,  inde  quicquam. emolumenti 
pcrcipiunt ,  quia  hcc  ipfì  Remonflrantes  fatentur,  quod  pcreantin  a:ternum:  nifi 
forte  extra  Scripturamexifliment  cum  Vorflio,  fublevari  ahquafcnusinde  posnas 
infcrnales,  ipfòrumque  peccata  ctiam  ahquomodo  in  Chriflo  punirà  efi e.  Quod 
falfum,  quia  prò  reprobis  Chriflus  nec  fpopondit,  nec  oravit,  facrifÌGium  fhum  ex- 
piatorium  oblaturus  :  lohan.  17.  9.  quin  imo  Sctipturadicitomne  id  in  gchenna 
folvcndumipfìs  effe  quod  debent,  Matt.  5.25.  i6.  Matt.  18.34.  Ergo  intentio  Dei 
nunquam  fuit,  uriflud  Chrifti  pretium  ullo  modo  efict  efficax  auc  efficaciam  ha- 
beretpro  reprobis,  quiaiplìus  intentio  &  voluntas  fèmpcr  fit,  Malach.  3.  C, 


Sequitur 


N  A  1 1  O  N  A  L  I  S    D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ìE,  149 

Seqiutur  ^oUerìm  memhrum  jf.  Theftòs. 

AdcoutChriftuSjqiJoadoblationcmilloriim  quoque fàccrdoS  &propitiator  fiie- 
nc,Iicecada:quatepro  fidclibus  tantum,  cum  fàlvandi  inccntione  relurrcxcric&m-- 
tcrcedat. 

DicuntquidemRcmonlirantcsinfuis  fcriptis  :  Chriftum  eflercproborum  quo- 
que fàcerdotem  &:  propitiatorium^ijs  rcconciliationcm  obdnuiflcjrcmiilìonem  pec- 
cacorumimpetrafle,  &:intercedci'e  prò ijs.  Quod  lì  vcrum  cft,  rcprobiin  fratum  re- 
cohcilianonis  iiinc  re  iplà  reftituti  :  Nain  quibiis  peccata  iìint  rcmin"a  j  hos  Scri- 
ptura  bcatòs  pronunciar.  Roto.  4.  P(àl.  32.  quia  ubi  partes  rcconciliaca:  fune  ,  ibi 
rollitur  odium,irajinimiciria:  repònitur  vero  amor,  bcncvolcntia,  bcneficcntia: 
imo  tantus  eli  Dei  amor  erga  taics,  ut  vcl  patcrnus  vclmaternus  amor,adeum  nilul 
fìr.  Efà.  49.  Lue.  il. 

Acqui  reprobi  non  fune  in  ftatum  gratix  reftituti  :  quia  hoc  ipii  Rcmonftran- 
rcs,  rotunde  dicere  tfcpidant ,  &:  redc  fànc  :  quia  reprobi  non  pollimt  dici  à  Dco 
itarcftituti,ncque.quoadafifcduin,ncqucquoadeftcctuni,  cum  maximam  parccm 
tie  vocati  quidcm  fìnt. 

2..  FaUitas  etiam  hinc  apparet,  quodipiì  Remonftrantes  dicunt  Chriftum  adac- 
quate prò  iìdelibus  tantum,  cutn  ititciitiDne  iàlv'andi  rciiirrexifle  ,  acque  interce- 
dere: nam  prò  quibus  nonrciìirrcxit ,  prò  ijs  etiam  mortuus  noneft,  necpccca- 
torum  remifTionem  impetravit:  pertment  hax  omnia  beneficia  ad  lolos  elcdios,  ita 
ut  qui  unius,  etiam  alcerius  bcneficij  fine  participes.    Rom.  8.  29.ad35.&;c. 

3'.  Quorum  iàcerdos  cft  Chriltus,  de  ijs  Scriptura  talia  teftatur  ,  qux  de  re- 
probis  nullo  modo  dici  qucunt:  ut,  quod  prò  eorum  pcccatis  làtisfccerit,  Heb.  7. 
24.  peccata  tollat,  Hebr.  9. 28.  peccata  aboleat,  Hebr,  9.  28.  fànct  nos,  Eiài.  53. 
il.  regeiieretnos,  Hebr.  9. 14.  morte  ijs  teftamentum  confirmet.  Hcbr.9.17.  pon- 
tifex  corundemrnaneatpoftArcenfTioncm, Hebr.  8.1.  intercedat,Hebr.  7. 25.  Heb. 
9.24.  i.Iohan.  2.  2.  lohan.  17.  perfede  cofdcm  fervet.  Hebr.  7.  25.  arternam  ij(l 
dem  redemptionem  nadus  ficmortcfiia:  Hebr. 7.  12.  hxrcditatemceternam  con- 
feraci'jidem.  Hebr.  7.1^. 

4.  Nec  iuvatadVeHàrios,quod  qUifurit  òinhia  h±c  &:fimilia  S.  Scriptura:  tcfti- 
monia  eludere  ilmilitudine  medici,  qui  prxparatmedicamentum  ,  fàlurare  quidcm 
omnibus,  non  tamen  utile  ijs,  qui  id  rcfpuunt:  cft  eiiim  firnilc  diftìmilc,  quia  mcdi- 
cus  11  prxfcirec  quinam  ct^iifuri  elicne  &:  conculcaturi  fuum  mcdicamentum,  prò 
ijs  rpedicamentumnon  prarpararet.  x.  Si  mcdi£us  poilet  mutare  animos  eorum^ 
qui  medicinam  relpuunt,  quo  minus  reljpuerenti  nunquaixj  male  cederer  medica- 
menti adminiftratio,  id  autemDeusfacit  &:faccrepoteft,  ex  nolcntibus  facic  vo- 
Icntes,  ut  ex  vclcntibus  faciat  perficientes ,  Phil.  2.  prò  fundamento  itaque  huic 
fimili  fiibfternunt  ablurdifllm&m  rcliftibilitatis  &:  relìftenti.'C  dogma,  de  quo  ini 
Articulis  l'equentibus. 

iAntithefis  Orthodoxdi 

Pretium  redempcionis,  quod  ChriftuS  per  pailìoncip  &:morcemruam  Patri  ùb- 
tulic,  eiulque  juftitix  fàtisfccir,  fuit  lècundum  volunratem,  Decretum  acque  intcn- 
tioncm  Dei  cfficax ,  ad  recondliationcm  prò  cleòVis  lliis  Iblis  ;  quorum  iChriftus  ia- 
cerdos  cft  &:propitiator, prò  quibus  etiain  Iblis  adacquate,  cum  intcntione  làlvan- 
di  refi.irrexit,  atque  intcrcedit:  Iolian.17.  Rom.  8.  29.&;c.  teftimonia  multa  alia: 
lime  in  priceedcntibus,  &  in  colloquio  Hagicnli  :  quibus  ealculum  iubiungimus. 


^  '  Non  3  ThFv- 


150  ACTA      SYNODI 

T    H    E     S    I    s        V. 
quiS  fc  habet. 

Proprius  &:  inccgcr  mortis  Chrifti  finis  fiiit,  &c. 

De  hoc  fine  Deus  nunquam  cogitavic,  eum  nunquam  voluir,  intendir,  decrcvir, 
autopravit.  Ratio  cft,  i.  quia  eum  finem non  cftallecutiis.  z.  quianequxfivicqui- 
dem  aflcqui:  quippc  quinonvocatonines  Piai.  147.  verfàilc.  Cum  tamcn  fidcs  fitex 
auditu  Rem.  io.  cumque  fcrdus  Dei  inEuangelio  cxplicecur. 

Exert'ciStis  Deifemper  &  infallibiliter,  &:ipfius  veravoluntate&DecretisJudi- 
carepoillinTus.  Et  nititurhxc  Thefis  faliis  fundamcntis  opinioni bufquc  erroneis, 
tum  ex  parte  Dei,  tum  ex  parte  hominum.  Ex  parte  Dei:  quafi  icilicct  habeat 
voluntatem  fiifpcnfam,  conditionalem,  inefficacem,mutabilem,  ncque  certam  &c  in- 
fallibilem  futurorumprxf'cientiam.  Exparte  homiuisrac  fiisnonfitulqueadcode- 
pravatus peccato  Originali, utidcpravatusefl:,haberetque  tale arbitrium,  cujus  vi- 
ribus,  invitare  ad  fc  DeumDeique  invitati  gratiam  vel  recipcre  vel  rijecerc  pollìr. 
Qua  de  re  antea  didum  eft,  &  in  fequentibu.s  Articulis  dicetur.  Verbulum  uaque 
non  addimus. 

« 
♦   .  eAntithefs  Orthodoxa. 

Foedus  gratis  eli:,  quo  Deus  Chriftum  iprum,eiufquc  beneficia,gratis  promittf  ns, 
abhomineviciirimcxigir,utfide  Chriftum  recipiat  ac  refipifcat.  Hof.  z.  i6. 1^.2.0. 
Ezech.  ^6. 2.6. -ecc.  Mal.  3.  i.  Finis  igitur  mortis  Chrifti  efl,  ut  beneficia  in  focdere 
promiila  mereretur  &:  apphcaret,  non  omnibus,  Icd  omnibus  eledis.  Matth.  io". 
28.  Dan.  9. 27.  Marc.  io.  45.  nam  ne  omnes  quidem  ad  Euangelij  fui  fccdus  invi- 
rat,  Ephei.  2. 12.  Rom.  9. 4.  Et  ha:c  caufà  eft,  quamobrem  Chriftus  paffim  dicacur 
mortuus  prò  multis ,  prò  Ecclciìa,  &c.  Ad:or.  20.  28.  Rom.  8.33, 34.  Ephef.5.25. 
Eiài.  53. 12. 

QAdqu&rtionemThefihmfuhjunBanu, 

Quodllemonftrantesin  eafint  opinione,  ut  exiftimerit  Chriftum  non  noftravice 
aut  loco,  fcd  tantum  prò  nobis&noftrobonofit  mortuus,  dubitare  non  poflumus: 
quia  in  locis  citaris  hoc  «on  tantum  dicunt,  fed  etiam  argumento  confirmant.  qui- 
bus  &:  ièquentia  fiibjungimus  : 

1.  Quia  dicunt  Dei  juftitiam  non  efte  talcm,  ut  per  eam,  ad  omnia  & fingula  pec- 
cata punicnda  adigatur.  • 

Ergo  Chrifto  non  impofiiit  omnia  &  fingula  peccata  noftraquibus  nos  ceternas 
poenas  commeriti  cramus.  Huc  pertiner  quod  dicunt,  remittere  peccata,  &:  prò 
ijsplcnanamiàtisfixòtioiremaccipere,  talem  proprietatem  inDeonon  eilc.  Linde 
etiam  negant,Chrifti  fàtis£a6tionem,qua mundum  reconciliavitjfuiife  plenam.  Ergo 
non  eft  (lècundum  ipiòrum  mentem)  mortuus  noftro  loco,quia  nos  debebamus  Dco 
plenam  fàtisfaòlionem.  Dijjbitantcnim,an  elcdusin  Chrifto  posnamluifle  rcde  di- 
caturreipfa, anvero  divina a:ftimatione tantum. 

2.  Quia,  qua:doecnt  de  juftificationenoftri,  idemprobant:  ut,  quando  dicunt 
Chriftum  non  effe obiedumjuftificationis&imputatioiiis divina.  Fidemin  ncgo- 
tiojuftificationis,  non  elle  confiderandam  tanquam  inftrumentum.:  fidem  juftifi- 
cantem ,non  cfte, qua,qui  credat,  iìbi  reriiiira eflc  peccata,  &:c.  qua;  ipforum  ha:rcti- 
cajuftificationis  dodrina,adhunc  /ecundum  Articulum  ornnino  pertinere  videtur: 
rationemqueeiushabendamcileomnino  arhuramur.  Ut  vidcant  tandem  plebei  mi- 
fere  hadenusdecepti  ,  quam  turpirer  etiam  errentR.-monftrantes,  cum  dicunt,  fb 
nobifcum  faccrc  &  ftatuere ,  quod  Chriftus  prò  pcccaiis  noftris  mortuus  fit,  &:  ipli 
omnia  efFe  albribcnda. 

3.  Quia 


NATIO  N  AL  IS      DORDRECHTAN^.  ijj 

j.  Quia  dicane  peccatiim  originale  rcum  morns  non  faccrc,  ncc  proprie  perca- 
tum  dici  de&cre:  neceileciIe,omnes  fàlvos  fore,  qui adualia peccata  nuJJaiplìpcr- 
perrartint,  quales  flint inflmccs  omncs  fine  difcrimine,&:c.  Ergo  Chriflus  loco  &  vi- 
ce infontuIorum,(àItcm  in)nfanriamcnenrium,non  eftmortuus. 

Videmus  ergo,  quodlethalcscrrores,  iub  liilceQuinque  Arriculis  lateant;\à  So- 
cinoprofc£ti,ChrilÌ:!que  menta  &  juflitiam  dcmolientes,  quibus  hunc  Syllot'ifhìiim 
oppQnimus,addodnnam  lanam  &c  Orthodoxam  tuendam,  crorcfque  dHucndos 
qui  &  inhac  quxflionc  tliefìbusiìibjcda,  &  in  chcribuiiplis  contmentur: 

^mrupi  vice  egioco  ChnfimeH  mortiuis,  hi  omncs fervantun  at  prò  qui  bufi  tm/q;  Chri- 
Itmmortum  efi--,  horumvice  &  locomortnui  est.  lygojro  qmhtfiti?nqitc  mortims  eli  hi 
omnesferv/inttir,  ó'per  confequens.  non  efipro  omnibus  mortuus. 

PropofìtioeftRemonfhantiuiTij  &  extat  in  CoHoqUioHagien{i Belgico,  pacr.  t?8. 
Alllimptioeflomniunì  OrrhodoxorumThcologorum,&  in  Colloquio  Hagicnfilh- 
tisprobata:  imo  vel  cxfblo  Apoftolorum  Symbolofàtis probari  poteft  :  juxta  quod 
credimus  remiUloncmpcccat'orum.  At  gratis  per  iulliriamluam  Deus  nulla  pecca- 
ta potefl:  remitterc  impimirn,  alias  iìlium  in  mortem  nullo  modo  dediilet,  ex  quibus' 
efficitur,  quod  Chriftus  noftravice  &  loco  fitmortulis^id  quod  Scriptura  paffim, 
cum  primis  Eia.  53,  difcrtctellacur. 

ConcludimusergohafceRemonftrantiumthefcs  ,  opinioncfqucin  iiscompre- 
henlàs,  faHhs,  Verbo  Dei.  contrarias,  ex  Immani  cerebri  fìgmcntis  profedas  efib ,  & 
Socinumolere,  adeoquc  in  return  reiiciendas,  necin  EccleiìisBclgicis  tolerandas 

Contravero  Antithefcsiiidernthefìbusoppofitas,  tanquam  epuro  Ifraelis  fonte 
hauftas,  tota  mente  &  corde  apiprobamus,  cafque  cum  Ecclcfia:  Chriftì  ardifica- 
tionc,  publice  proponi  pelle,  periualìilìmumhabemus. 

IVDICIVM 

Depujtatorum  Synodi  Gallo-Belgica, 

De  Articulo  Secundo  Remonflmntium  :    . 

DE    VNIVERSITATE    MORTIS    CHRISTL 

Th.es  IS.     I. 

m 

"pRetiumredemprionis,  quod  Chriftus  Patri  fuoobtulir,in  fé  &:per  Te digniilìmum 
"*■  efì:  &fufficienriirmuim,  ita  ut  omnes,  valore  &:  dignitatemortis  Chriili,  redimi 
pollent,  fi  omnes  &:  tinguli  crederent. 

IL 

Chriftus reipfa prò nullisaliisfccundumScripturam  mortuus  efl,  quam  prò  crc- 
dentibus.  NecaliafuitvoluntasPatrismittentisFilium,  necFilij  ipfìus  morientis, 
Ioliaii.3.i<J.  Hebr.5.c;.Iohan. II.  51.52.  &;io.i5.  Ephef.  5. 25. is-   2.Cor.5. i5.Gal.ì.4. 

IIL 

Chriftus  novi  Fccderis  Mediator  &:fponfbrefl^idque  tum  merito  tum  efficacia} 
non  tantum  ad  promerendam  rcconciliationem  atcjue  remillioncm  peccatorum, 
(ed  etiam  fìmul  ad  dandam  &:  applicandam  eandcm  omnibus  credcntibus in  ipfùm.  * 
Quam  application cm  eodem  adu  nobis  impetravit,  quo  reconciliaticncm  &c  re- 
millìonemnobis  promerituseft.  Hebr9.14.15.  &cj.zt.  Ador.5.31.  Apocal.i.fj. 
i.Cor.i.;5o,  Gal.  i.4.Ephef!5.2(J.z7.28.   CololI1.21.22-  Hebr.10.i4. 

N  n  n  ^  Mors, 


,^i  A  e  T  A     S  Y  N  O  D  I 

IV. 

Mors,rerurrca:io,&:interce(rioCliiifti,itcraquè beneficia  ^quae  inde  fluiint ,  re- 
conciliatio, juftificatio  &:  peccacorum  icmiflìo, iànctificatio,redcmtio  &:  vita  x-ter- 
na,  fic  indivuHbnexu  cohxrenc,ut  difiungi  ncc  poirincnec  debeant.  Rom.4.25.&  5. 
9. 1 o.&;6. 4.5.  <?.    i.  Cor.  5.14.  15.  Roman.8. 34.  Hebraror.  10.14.  16.17.  Apoci 
xcd.é.   i.Iohan.i.ii 

v. 

t)eus  pofuit  Chriftum  propitiationcm  ilve  placamcntum,  non  fine  fide,  fi;d  per  fi- 
dem in  Tano-uine  cius.  Ncc  ullits  mortis  Chrifti clfedus  in  Scriptura  aliis  quam fòlis 
credentibus&communioncmcumChriftohabentibustribuitur.  Roman.3.verl."25. 
Ephefii.?.  Rom.5.1. &;8.9.Hebr.ii.(J. 

-?''  Vt 

IdcoquchaecRemonftrantiumplacita  tanquam  mera  ingenij  humani  figmenta 
rejicimus. 

1. 

Deumfecijfe  antecedaneum  DecrelHm,qHO  deFilio  in  mundum  miitendo  abfolute  cogita- 
rìtycumfoh  intentione  impetrando  redemtionls  ,Jìne  ulla  determinatime  eiufdem  applicando; 
utvote  quo  demumpofteaperfequentia  Decreta  ft  ordinata. 

n- 

Boque  nomine potuìjfe  chrifti  redemptionem  effe perfe^iim,omnihu[que  impefratam  ,  e- 
tiamfì  nulli  forte  ejfsnt-,  quif radium  hujm  impetrationii  ohincredulitatem  pertiperent. 

III. 

Chriftum  morte ftta  omntsé'fing»ios  homines  Deo  reconciliajfe  ■>  fine  ulU  conjtderatione 
fdei. 

IV. 

Eadem  morte  promerittim  effe,  vt  Bem  pojfet  c^  ziellet  noViim  aliquod gratto  fcsdus  cum 
peccatoribminire,  dr  beneficia fua  commnnicare^  npndum  conftituyifaederey  neclege  ,fecHn- 
dHmquamfoedmiUudcumhominihmeftetineundum, 

V. 

T.xmultU  pojfthilibm  medijs/tnter  qtu  dr  opera  legisejfepoterant,  liberum  fuiftfe  Beo, pò  fi 
deftinatum  óvtediatorem,  etiam  aliam  novi  feeder is  coniitionem  eligere  ó'prafcribere,'quam 
fdem. 

VI. 

Omnibus é' ftngidis^etiampereuntihu'S-.reconcilìatìonem  dr  remiftionem peccatorum effe 
impetratami  nec  tamen  datam  aut  concejfam. 

VII. 

Cumreconciliaffenos  dicitur  ChriTttti  ,  dr  remifttonempeccatorum  acqHÌfivife,hoc  tan- 
,  tumdemefteyatqtteimpetrajfejmvelpoteftatematqttevoluntatem  reconciliandi  crrcmit- 
tendi  peccata. 

chriftum 


\ 


NATIONALIS    D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ^.  % 

Vili. 


'Bum  tnortU 


ChriJlumfromuUUmortuumeJfi-,  froquihm  non  rejìtrrexk:  adeotjue  Jrulì 
Chrijlt  àf'uBtt  dr  effcacia  refurreBionn  tn  quihufdam  hominibas p^e  difiiingi. 

IX. 

ReconcHiAtionem  &  remifpencmfeccatoruf»  tth  intercejjtont  Chrifli,noftrìquf  iuBificA' 
tiene,  fanBif  catione  é' glorifcAtione  fojfe  fèparari,  ...--.-,«-.:.  ci'... . 

Quorum  omnium  nihil  ventati  iccundum  Scripturas  convenienter  dicitur. 


IVDICIVM 

Profeflorum  Belgicorum, 

D  E 
Tertio   èc  Quarto  Articulo. 


nArticuli  Tertij  0*  ^artt  explicatto. 


Thefi.   l 


Àntithejìf.  1. 


EAdcmvoluntatis  human«E  atSbio  ('licet 
divcrfa  ratione  conflderataj  dici  non 
poteft  ,  &  contingens  ,  &  neceflaria: 
contingens  quidem  natura  fua  ;  necef- 
faria  vero  refjicftu  Decreti  divini.  (Re- 
monflrantesadverllis  VValach.  pag.  58. 
&  ArminiuspaiTmì.)  Ea  enim  ratione, 
ex  vi  &  efficacia  Decreti  divini  ,  omnia 
etiam  mala neceffario  fìerenr.  In  Thclì- 
bus  exhibitis.  Artic.3.&4.Thcl."ii.&iz. 


EAdem  voluntatis  humana:  aftio  vere 
dici  poteft  &  contingens,  &:neceila* 
ria,  feu  non  contingens  :  fed  diverfà  ra- 
tione. Contingens  quidem  per  Te ,  fcU 
natura  fua,  &  abiòlute  in  fé  confiderà-» 
ta;  quatenus  à  voluntatc,  tanquam  cau- 
fà  libere  ne  contingenter  agente,proma- 
nat:  neceliaria  vero,  rclatc  ad  Dei  prje- 
fcientiam,  Decrctum,Prophetiam:  undc 
adioillaperfe  contingens  ,  conlèquen- 
tix  tamen  ratione,  neceflaria  eft. 
Quia,  nec  Dei  prxfcieniia  falli  4:  nec  Decretum  murari  b  ;  nec  Prophctia 

ac  Scriptura  fblvi  poteft  e. 
a  A(5lor.i5. 18.  Hcbr.4. 13.  ^Proverb.icj.zi.  lef! 4(1.9.10,  fI0han.10.ver.35. 
Num.  23.  23, 
Idcoque  nulla  peccata  ,  ex  vi ,  &  efficacia  Decreti  divini,  fed  exfolius  creatu- 
ra: libere  dcfìcicntisvitio,  perpetrantur:  qux,  ut  Deus  non  cfficit,  fed  volens  fa* 
pienterac  iufte  pcrmittit  ac  rcgit  ;  fic  ca  nonefficerc,  fedpermitterc  ac  regerede- 
crcvit.  lac.  1. 13. 14.  &,  i.Iolian.1.5.  Ador.ij,  18.&  Ephcf.i.n. 


II. 


Cumab  Adamo,  ante  lapfum  ,  Deus 
obedientiam  exegerit  libera  voluntate 
prxftandam,  habituum  fèu  virtutum ,  in 
voluntatcminfufìo  ,  locum  habercnon 
potuit;  in  intelle^lum&ratfcdus  potiiit- 
Advcrfiis  VValach. 56.  &  57.  Coli.  Hag. 
Bclg.  250. 


IL 


Quamvis  Deus  ab  Adamo  ante  lap- 
fum, obedientiam  exegerit  libera  volun- 
tatc prarftandam,  habituum  tamen  ,  fcu 
virtutum  ,  in  voluntatem  infufìo  locum 
habere  potuit  :  imo  ea  ipfa  de  caufà  dc- 
buif,  ad  voluntatis peifedionem:  ut  ad 
obedientiam  &  virtutum  a£liones  libere 
exercendas,reddcrctur  idonea. 

^dque 


J54  .::.  i  ;-;  a.c.t-a.    synod.i   .  .  ■  .  .    . 

Idque  ex  imaginisDei,percrcationemhominis  perfette  confonnarcT/?;&:  per  lap- 
fum  deformata /-jperqueregcneratioiiiiiBjtandem reformata:  e  ,  delcriptione  per- 
Ipicue  elucet. 

^Gen.  1.31.  Ephef.  4.24.  èEphef.4. 18.  r  Ephef  4.24.  àrv^-g- 
Dcindcfi/uc  Remonftrantes  adverlus-VVaIach.57.  non  diffitentur;  voluntas 
hominisin  regcnerationisftatu,habitibusvirturum,pergratiam  comparatis  ,  infor- 
metur,  iilqueperfìciacur,  &  adflias  opcranoncs  expedidorreddatur  :  quid  verac, 
quominus  habitusinfulij  antelapliini,  adimperatam  obedicntiamexpcditc  pra:ftan- 
dariìjextiterinc.  .....  -     -. 


Ideo  voluntas  hominis ,  cum  virtutes 


IH. 


Ideoque  ut  voluntas  hominis ,  virtutes 
ìHas  admittere  nequiverit,eardcm  per  la-  illas  à  Deo,  imaginis  ipllus  donatione  ac- 
pflim  amitterc  nonpotuit.  -CoUat.  Hag.-  ccpit:  iic  lapfusvitio  ,  eaidem  amittere 
Bclg.  250.  potuitSu  amirmadeoiitlicet  aliquafcin- 

Et  voluntatis  vivificatio  ,  in  m.entis  tillalucisnatura?  in  mente, &faculratisin 
&  atfeótuum  reformatione  conlìftit.Ibi-  voluntate,iìt  relidua,  ad  bonum naturale 
dem  252.  &  civile  quodammodocxercendiim;  ad 

Dei  bonitatcm  declarandam  &  Inumana: 
ingratitudinis  excufàtiònem  prsecidendam  ;  nullz  tamen  lìipcrfimt  vires  idonea: 
adilipernaturale  Fidei,  Spei,  Charitatis,  ver^querelìpifcentia'  bonum.  Nec  volun- 
tatis vivifìcatio  in  mentis,  &  atfeduum  reformatione  conlìflit  proprie. 

Quod,  ut  ex  antecedentibUs  conftat,ita  ex  divinx  legis  mandatis  &  condem- 
nationecomprobatur.Qupniamunivejrfàmtotiushomims,  cordiSjanimsej&cogita- 
tionis  ffeu  voluntatis  affeftuum  &  intclledus)  reditudinem,  &  aftiones  ei  confen- 
taneas,  pr^ecipit  :  &  contrariam naturai  &  aftionum  pravitatcm  evincit  ac  condem- 
nat.  Deut.6. 5.  Lue.  10.27.  Gen.8. 21.  Romanor.3. 19.20.  &cj.y,^.  Ephcf  2.  verf  i. 
2.  &3.  ■  ' 


IV. 

Deus  autem  anteftatum  regeneratio- 
nis,gratiamfalvifìcam,certisgradibusiis 
largitur,  qui  reliquis  imaginis  Dei  fcintil- 
lis,  refte  flint  u(ì  :  quemadmodum  Scri- 
ptum eft, /w^f  «ri  dabitur.  Armin.contra 
Pcrkinfum  218.  &  Relponf.  ad  Articul. 
ad  9.  quxft.  loh.  Corvinus  contraTile- 
numpag.158. 


V. 


IV. 

Qjianquam  habenti,  feu  donis  redc 
utenti  dabitur  eorundemincrementum: 
non  proptcrea  tamen  Deus  poli  lapliim 
iis,  qui  naturalibus  imaginis  Dei  reli- 
quiis,  re£tc  fuerintuli,  lupernaturalem 
ac  falvificam  gratiam  largietur  ;  quia  gra- 
tia  ha"c  non  fecundum  opera ,  fèd  fecun- 
dum  merum  ac  liberum  Dei  bencplaci- 
tum  confertur.  R.om.  9.  i8.i.Iohan.4.io. 
&  2.  Tim.1.9. 


Poftlapfumvero  inftatuperagendi^re-  Poli  lapfum  vero ,  in  fiata  peragendx 
generationiSj  infuiiones  habituù  feu  vir-  regenerationis,  infylìones  habituum,  fèu 
tutum,cum  invoIuntatem,tuminintel-  virtutumcuminvolimtatem,  tum  inin- 
leòlumj&atfeftusf'liordinariamconver-  telleòl:um,&affe(5ì:us,  nullo  modo  repug^' 
lionem  fpeiStes)  repugnant  mediorum,  nant,  mediorumquibusDeus  inhomine 
quibusDeus  inhon^ine  novamvitamo-  novamviram  operati viiltjadminiftratio- 
perarivult,  adminiflrationi.  Adverlus  ni:  fcdeiadamuflìmjcongruunt  &:in{èr- 
VValach.5<J.  viunr. 

Deus  enim  in  novo  Focderejhoc  difer- 
te aderuitrquum  cordis  circumcilìonem a,8>c  Icgum  liiarij an mente  &: in  cordibus in- 
fcriptionem  ^moviq;  cordis  dationem  &:  Spirirus  novi  donationem,amotioné  cordis 
Japidei,&  carnei  cordis  infertionem  e,  ad  obedicntiamiplìpra:ftandampolIicetur. 

De  in  de. 


NATIONALIS    DORDRECHTANtE.  '155 

Deinde,  cum reipfa hoc fcfb  prarflrare  teftatur ,  cium  mente s  cxcas  illiiminat,  d: 
corda  circumcidic  f.-mortuos  vivitìcat/,  &:  regenerar^:  novamcreaturamnovum- 
quehomlnem  efficit  ^'i  ut  verbo  ipfìus  pareamus. 

a'Dcnt.jo.6.   ^lerem.  31. 33,  Hcbr.8.  io.   r  Ezech.  3(j.  27.  «sf  Ephef,^.  verf.% 

e  Colof.2.11.  /C0I0II2.5.  g  Ioan.  I.  i5,Tit.  3. 5.  h  2.Cor.5.i7.  i8.£phcf."z. 

1^2.  &  4.  24. 

Quce  omnia  non  aélum  brevi  tranfeunrem  ,  fed  habitum  gratix  permanentem 

exprimunt:  &:  Spiritusvoce  denotantur  j  qui  à  iliisopcribus,  ucarboràfruchibus, 

diitinguitur.  Gal.5.22.  Epliel5.8.9. 


VI. 


VI. 


Itaquefides,qua  primum  convertimur, 
&  à  qua  fìdelesnominamur  ,  aftuseft, 
non  habitus  àDcoinfufiis,  ex  quo  aftus 
fìdei  oriatur  ,  alioqui  volunras  homniis 
f'cum  habitus  infuf iis  fìt  irrciìftibilis)  ha- 
bcrctfèfè  mere paflìve,pateretur,  non  a- 
geret.  Greuinch.contra  Amef!325. 


Itaque  fìdes,  qua  primum  convertimur, 
&  à  qua  fìdeles  nominamur ,  non  eila- 
dtuSjfcd  habitus,  àDeoinfufijs:eoq;  tam 
potens ,  utvoluntas  hominis  ci  relìUcre 
atque  impedire  nequeat:ex  quo,  ceu  fon- 
te fìdei  adus  certo  promanar. 

Idque  ex  utriuiquc  diftinóbis  attributis 
Ijquebir. 

1.  Fidcscnim  eft  virtusinha:rens:  qua  Chriftus  habitat  in  cordibusnoftris,Epher. 
3.  verf. 7.  Sedadrus  fìdei,  fcu  credere,  efl  virtutis  iUius  vim  iuam  exercntis,  adio 
profluens. 

2.  Fidesperfeverarepotefl:&  fervatur.  2.Tim.  4.7.  Adio  vero  fìdei  non  ferva- 
tur,  fed  prxterit,  ahaqueei  indies,imo  inhorasdiverfìsintervaUisfuccederepotcfl:, 
proutmagnav3rietate&  vicifritudine,aut  EuangeHum  (neccflarium  adionisfìdei 
obied:urn)autahud  quippiam  animo  obverfatur:  Ideoque  ab  ea  nec  fìdeles  pro- 
prie, nec  perfeverantesdenominantur,  Ahoqui  fìnguh  ,  crebris  vicibus  uno  eo-. 
demque  die,  fìdeles,acfihjDciefl'cntacfìerent:&vicifIìm,  defe6tuàfideilla,infi- 
delesfiliique  Sathanjcevadercnt:  quonihilabfurdius. 

3.  Sinefìdcnemofldehs,nul]aque  Chrifli  Ecclefia  (utpotequse  fìdelium  csetus) 
potcfl  fliperefle  :  fed  fine  adione  fìdei,  &fìdehs&  ChrifliEcclefìafsepiffimecom- 
peritur.  Quippe  Noacho  in  arca  fbmno  cum  iiiis  crebrius  (ad  necefl'ariam  qiiic- 
temJconfopito,tota  Ecclefia  in  terris,hcet  fìdei  adu  dcflituta,c^tus  tamen  fìdelium 
elle  non  defìit. 

4.  Denique  fine  fide nemo piacere  poteflDeo,  Hebr.ii.(?.  fedirseDei  eftobno- 
xius,  lohan.^  26.  Atqui  fine  adu  fidei  Deo  nihilominus  placuere  dormicntes,auc 
ahudquamEaangchum  meditantes,  fìdeles  univerfì,  ut  NoachusinArca.  2. Per. 
2.verf!<;.  Petrus  in  carcere,  Ador.  12.  7.  eademque  Apoftolorum  reliquorum 
fquos  ad  fìnem  dilexit  lefiis ,  Iohan.13.  verf  i.)  aliorumque  fìdelium  eftratio:  & 
eorum  etiam  qui  Lethargo  immoriuntur  :  qui  fine  fide  &  gratia  Dei  alias  pe- 
rircnt. 


VII. 


VII. 


Huius  ad'us  fidei  caufa  eft,  Dei  gratia, 
non  omnipotcns  fquafi  ita  fidem  in  ho- 
mine  opcraretur  :  ut  voluntas  liberiate 
fua,eirefiftere, atque  omnino  fidei  adum 
impedire  nequiret)  fed  ea  tantum  ratio- 
nc  potens,  ut  fìiavitur  in  confcnfum  al- 
liciens  fìiafii  fuo,  à  voluntate  rcfiftente 
perpetuo  rejici  poffit,ne  ullus  unquam  fì- 
dei adus  confequatur. 

Grevinch,  320.  &  321. 


Quamvis  enim  Euangelij  auditus,Ie- 
dio,meditatio,  &:c.  (fine  quibus  fidei  a- 
dio  efle  nequit)voIuntatis  libere  agentis 
arbitrio  fovcri  queant,  aut  aliis  adioni- 
bus,  &:  meditationibus  negligi  &  rejici 
pofTmt,  atque  eo  modo  adus  fidei  impe- 
diti, hoc  tamen  perpetuum  efle  nonpo- 
tefl.  Qiiiaadionis  fidei  caufà  princeps 
eftgratiaDei,  omnibus  potenrior  ,  qux 
fidei  habitum,  fèuvirtutem  dedit  /  cum- 
que  Euangehi  prasdicationc  &:  Splrin^s 
Sandi  efficacia  excitat ,  &  vi  iiia  fcar- 

nis. 


,5<?  ACTASYNODI 

nis,  mundi,  Sathanx  tentatione  refrenata)  adaftumfidei,  fuo  tempore  proda- 
cendum,  prò  fuo  beneplacito  dirigir  ac  permovet  :  ut  ex  ante  recitatis  foederis  no- 
vi promiflionibus  conftat  &C  exvariis  Scripturas  locis,  lohan.  6.jj.òc  45.  Philip.i.  13. 

Johannes  Tolyander, 
Trancijcm  Gomarus. 
itAntomm  Thyfìm. 
^ntoniui  VVaìeus. 

Hoc  Collegarummeorumjudicium 
legi&approbo, 

huhhertm. 


D  E 

Tertio   &  Quarto  Articulo. 

S-ujfragium 

SIBRANDI      LVBBERTI. 


HOmo  irregcnitus  habetliberumarbitrium.   Spente  enim  &  proprio  motu  e- 
ligit  aut  repudiar,  quodintelle£buscligendum  &repudiandumcenfet,  Neque 
de  hacrecontroverfia  eit. 

Sed  omnis  controversa  eft  :  An  libcrum  arbirrium  fit  folummodo  debilitatum,& 
tantasadhucviresrctinuerit ,  ut  poflit  boniim  Spirituale  (quodfalvandorumpro- 
prium  eftj  cligere,&:gratiamprinìamadmittcre,  velrejicercproutipiìlibuerit. 

Primagratia ,  quzeopcrans,  pra:vcniens,  excitans  vocatur,  eftaótiodiviraemife- 
ricordisc,  qua:  mcntem  hominis  vera  &:fhlutaricognirione  lefii  Chrifti  illuminar, 
voluntatem  àDeoaverfàm  mutar,  ^  ad  Dcum  convertit  ,  cor  novum  in  homine 
crear ,  &  novas  inclinariones  in  co  excitat,  cumque  fut  verbo  dicamjrcgignit,  &:  à 
ftatu  peccati  transfert  in  flatum  gratix. 

Haec  adioefl:  Dei  propria,  ncque  admittit  imvi^'yiav.  Solus  enim  Deus  mentem 
"  noftram  falutari  cognitione  lefu  Chrifti  illuminare,  voluntatemnoftram  immutare 
&  ad  fé  convertere,  inclinariones  bonas  in  nobis  excitare,  &:  nos  regignere,  atque  è 
ftatujpcccati  in  ftatum  gratix  transfcrre  potcft. 

Impingunt,  qui  dicunt  Deum  per  primam  gratiam  excitare  &  adiuvare,  fìve  mo-* 
verevolunrareminfìrmam;  ur  pollìt velie,  fi  libeat.  Scriprura  enim  dicit  ,  Deum 
in  nobis  creare  cor  novum, &  cfficcre  in  nobis  ipfum  velie  ;  vrnon  rantum  polfimus 
velie,  fed  etiam  rciplà  vclimus,  qua:  Deoaccepta  &  grata  fimt. 

Impingunt  etiam  qui  dicunt,  hominem  irregcnitum  poffe  primam  gratiam  reci- 
pere  aut  rejicere,  atque  adco  in  ipiiuspotcftatc  elle  Illa  bene  aut  male  uri,  eiqucco- 
opcrari,  autreiìftere,  prout  iplì  viliim  fuerir. 

Animalis  enim  homo,  tcfte  Scriprura  ,  non  eft  capax  corum  qux  funr  Spiritus 
Dei,  neque  potcft  cacogno{cerc,ncc  eft  idoneus  ad  cogitandumquicquam,  fed  eft 
mortuusinpcccatisiuis,ciu{que  jntclligcntia  eft  inimicitiaadverllis  Deum  &  legi 
Dei  fubjici  n'equit.  Qui  vero  huiulinodi  eft,  quamdiu  talis  manet,  neque  bo- 
ijum  fpuituale  làlutari  cognitione  cognolcere,  neque  eligere  aut  libi  applicare 
poteft. 

Q£oniam 


N  A  T  I  O  >J  A  L I  S    DO  R  DR  E  C  H  T  A  N  M.  ^1^5 

Quoniam  hxcgratiainhominc  novumcor  crear,  eius  voluntatem  immutat,  in- 
cliniitionescoirigit,camqueregignit,òc  aliati!  peccati  ad  ftatiim  gratis  trantTcrt  ,  fe- 
quitur  hominem  ia  huius  pi-ima;  gratile  receptione  le  habere  mercpalllve  ,  nequc 
huicprim^grariat-  cooperari  pofìe. 

QijjbuscunqueEXcushaiic  primam  gratiam  largiturjilli  revcraregignuntur,atquc 
ctiam  lècundagratiadonanturi  Linde appaierinramqucharl?  gfàtiam  folis  falvandis 
dari.  Secunda gratia,qua;  lublcqueas  ,  concomitans  Oc  cooperans  dicitur ,  cft  aftiodi- 
vina;  milericordix,qua  Deus  hominem  jam  rcgeni,tum  dirigir,  confervat  & gubernar, 
urin  vera  fide  &:reiipirccniia'adHncniufquié-pèrTèvèret. 

Haicgratiaadm't  it  crt/vj^5/«a*i,EtfienimSpiritusSandus hominem  efficacitcrmo- 
vet  :  lamen  homo  à  Spirita  Sando  vivificatus  &  motas,  etiam  reiplum movet  & loon- 
teaclibcre  facir  ^  ad  qus facienda  àDeoefficacitermo\eiur. 

Vtraque  ha:c  gratia  habet  tantam  virtatem,at  nalla  creatara  eaiti impcdircnedunl 
vincere  aut  laperare,poHìr. 

Veruntamen  homo  regenitas,qaamdia  in  hoc  mando  peregrinatar  ,  nonperfefté 
rcgignitar,redrempcraliqaid  carnis,cumqua  ei  tota  vita  pagnandum  eli,  fecam  cir- 
camfcrt;&  ob  eam  caalam  non  folum  habct,  (  quatenas  fcilicet  adhuc  irregenitas  elt) 
potcntiam  relilkndi  ;  fed  ctiam  liibinde  ex  intìrmitate  peccat,  hoc  efl:  ',  ada  &  reipfa 
Dcorefiftiti  , 

Neatra  harum  gratiarumminuit  hominis  libertatem.  Etfi  cnim  cfficaciter  à  Spi- 
rita Sanctomovetur  ;  vimtamcn  nullam  patitar,ncquc  invitas  aat  coaclas,fcd  fpoti- 
te  &  libera  elcclioncfacitea,ad  qua^  à  Spirita  Bando  cfficaciter  movctar. 

Quinatraqueauget arbitri)  libertatem.  Nani  qaiante  regenerationem  nonerat 
capax  eoramqux  llint  SpiritasDci ,  neqaeea  cognofcerepotcrat,  illejamregenitus 
facias,elleorailicapax,&potcftcacognorcere  :  caiafqae  intelligentia ante  regenera- 
tionem erat  inimicitiaadverlus  Deum  &  legi  Dei  labj  ici  nequibat,  illc  jam  regcnitas 
ponit  inimicitiasadverlas  Deum^eialqaelegife  non  folamTabliccre  poteftjfed  etiani 
revera  rabjicit. 

Vtraqae  gratia  tam  prima  qaamfecandaeftprorfas  Divina  ,  non  ab  aìlaPhyfica 
aat  natarali  virtate,fed  ex  gratuita  Dei  mirerico«dia,&:  efficaci  Spiritus  Sanóti  virtuic 
profeda- 

Rejieimusigitar  illorum  opinionem,qui  dicant, 

1.  Primam  gratiam  efle  omnibus  hommibus  communem ,  Corv.eontra.Tilen, 
354.404. 

2.  In  hominis  irregenitì  potcftate  effe  ,  primam  gratiam  accipere  vcl  rejicerc, 
CoUat.  Belg.2.5ii25  3-  Coi'vin.405. 

3.  In  hominis irregeniti  potcftate  effe  ,  primagratia  bene  vel  maIeuti.Corv.TiL 
154.256. 

4.  Hominem  propter  bonum  afum  primx  gratias,  denari  à  t)eofecunda gratia» 
C0rvin.Til.i5  tf.i  5  7.1 54.163 .403 . 

5.  Deam  effe  caafam  phyficam  aut  moralem  regcncrationis  &  juftifìcationis 
noftri. 

6.  Hominem CGoperariprimae  gratile.  Corvin.Tilen.164. 

LtihberthS, 
Hoc  Collegas  noftri  iudicium  legirftus  &  approbamus 

Johannes  Tolyander. 
Trancijcm  Comarm. 
nAntomiis  Thypus. 
^  nAntonmVVdem. 

Ooo  S  E  N- 


i5<  ACTASYNODI 

S  E  N  T  E  N  T  I  A 

Deputatorum  Synodi  Geldricae, 
Artictilm  TcYÙPif^ 

D  E 
Libero  Arbitrio. 


CRedimus  homìiréìn  irregenirum,  Spiritualitcr  cfle  i  mortuum  :  id  eft ,  mcntem 
habcrc  ^  cscam  &  obtenebratam  voluntatem ,  '  peccato  mancipatam,affedus  pe- 
nitus  ■*  corruptos  &  inordinatos;  ut  non  tantum  nihilquod  fpirituale  &falutarceft, 
a£tu  *  intelligat,  *  velit,Uaciat/cd  ne  polTit  quidem  'intelligeré, velie,  »  facete  ,  ante- 
quam  Deus  per'»  Spiritumfuuminipfo&porentiamillàm&adum  ,  tana  "  quoad 
initium,quam  quoad  progreflum  &  complementum  gratiofe  operatur. 

Explicauo  &  confìrmario. 

1  ]   Ephcf.i.i.  ^Ittumeffetìs  ■mortuiìncfferìfìs. 

&  verr.5.  EttAPi  qttumfer  èffenfìs  mortui  eJlemui. 

Iohan.5.2  5.      Mortui  auditht  rocem  FilijDei.ó'  quiaudiverint/uivent. 
Math.  8.22.      Sinite  ut  mortidfifeliant  merti'os  fuos. 
Itaque  mortuus  efthomo,  &mànet  in  morte  ,  quoad  audit  vocem  Filij  Dci;qua 
audita  ,  vivit  jam  5  eoq"p&  vegenituscft  1  Non  quodtotumhominis  jamtum  vivac 
Scrcgenitumllt,  finitium  enim,progreirus,&  complementum  vitìeillius,  Scicgeue- 
lacob.T./J.    rationis non  fìunt  fimul  &  feinel  in inftanti  :  Sed  quod  femen  vita-  &  legcnerationis, 
/.Pet./.^j.     Spiritum  inquam,&  verbum  Dei  vivum  &  efficax  in  fcfe  habcns  homo ,  non  rniniis 
Math.i^.^^  vivere  &rcgenitusefledicendusnobisvideatur,  quamfìdelis  quilibet  vitam  diciiur 
Heb.^.;^.    habereaeternam  ,  cuius  tamen  tenuiflima  tantum  fentit  ^  habetiuicia;  vel  mortuus 
Ioan.j.;j(f.    gj^-g  jsjin  quo  tamen  omnia  nondumemortua  funt. 
Apoc/./.i.  j^j     Ephef.^.8.   Eratisolim tenebra. 

Luc.4.18.        Vtfrjidicem  ^c.  cxcis  vifus  recuperationem. 
Rom.3.il.      7S!jnefic]UÌinteUigat,noneJi  cfuiexqmratDeum. 
2. Tim.  2. 2  5 . 7:6.EcqHando  det eis  'Deus-.tit  ^c.  fmiatem  wfntis recifiiint. 
Non  ncgamus  hominem  animalem  intelle>5lu  praeditumeire:  (le  enim  homo  non 
eflet  ;  {<zàj.iro  intelleflu  ptìeditum.  Idque  fimplicitarin  rebus  omnibus  qua:  seternam 
vitam  concei  nuntjUt  poftea  videtutur. 

3]    Luc.4.18.     Vtprxdicem  captivfs  dimifsionem. 

2  Tim. z. 26.   F.}  elapJtÌDÌaboU  laqueotàquo  captivitetientur^ 
le  han.  8.  ^4.    ,^^/^w/V  committit  fecca.tHm,fervus  efi  peccati. 

Rem.  6. 1 6.     An  ncfiitisjquod  cuififtith  vos  ipfos ferva  ad  obediendunt)  eius fervi 

ejl'u  cui  obeditis,velpeccnti  ad  m0rtem,cjrc. 
Et  verf.20.     ^linim  enim  fervi  effetis peccati. 
Volunras  per  peccatum  amiflà  non  eft;  nccvoluntatislibertas:  libere  enimvult 
homo  quicquid  vuk  ;  (ed  quamdiu  capti vus  diaboli  &  fervus  peccati  eft  homo, 
nihil  vult  nifi  malum,  ( fub  rationelicet  boni_;  five materialiter  idmalum fit,five for- 
Pe  grar  &    nialiter  tantum, 
lib.arbitr.        JBcrnardus  :  Altudejlvelleyolittd velie b9num:  vtUt  fiqu'tdem  ineft  nobisex  libero  arbìtrio,  nqtt  etiampofe 


NATIONALIS     D  O  R  D  RE  C  H  T  AN^.  159 

tftu  velìmm.  T^on  dico  'velie  bonum  aut  'velie  malmn ,  fed tantum  'velie  :  velie  etenìm  ho- 
num ,  frofcctus  e  fi  ;  -velie  mdtim  defe£ipi4.    Velie  t'ero  fmifliciter,  iffum  eftqiwd  v  el  pro- 

fcìt  veldefcit.  Porro  ipjìmt  velie  ut  ejfet,  grafia  crcans  fecit;  ut  p-cfciat  gratta  falvans 

facit; 

4]    Gcncf.  6.  y    Cum  videret  leho'va  —  omne fgmentum ,  id  cjl ,  cop-itatìoìiei  cordls 
ejus  (honùwìs)  tantummodo  malum  ejfcomni  te?npore.  Sic  Gencf.  8. 21. 

Ephe{.  2.  3.     Nos  otnnes  con-verfati  fiimus  olim  in  ctifidttatìhm  carnls  nojìrx,  fa- 
cientes  qua  carni  ac  cogitationtltu  lihebant. 

Rom.  7.  5.     ^hfum  ejjc'mus  in  carne ,  affeci-iones  peccatortim  per  le'gem    cxiften- 
tes  vigehant  in  membrisnoflris. 

Ioan,    3.  6.      ^Inodgeniturn  e(l  ex  carne -,  caro  e(l.   Sic  Tic.  3.3, 
5]    lohan.  1. 5.      Lux  ijta  in  tenebra  lucci  ,  fed  tenebra  eam  non   comprehende- 
runt. 

&  cap.  4.  io.  Si  fcires  donum  illud  Dei  ,  &  quls  fit  qui  dicit  libi ,  da  mihi  po- 
tum  c^c. 

I .  Cor.  2. 14.    i_^nimalis  homo  non  esl  capax  eorum  qux  Jìint  Spiritus  Dei,  Jìrnt 
enim  illi  fiultitia. 

At^or.  8.  30.    Intelligis  qu,t  le  gif  ? 

31 .      K^t  Uh  aity  qui  enimpojjtm ,  niftqiiis  m'tht  pr£Ìverit  ? 

Summa,  Homoanimalis,  (ìve  nonrcgcninis,  Scripturasnon  intelligic,  idcfc,  Rom.  7. 14. 

Neclcgcm  (qua&ripfà  Spiritualised^  nccEvangcliumpcrcipic,  criam  cum  ipfc 

illa  Icgit  vel  audit ,  nifi  mentcm  cjus  apcriat  Deus,  utintelligat.  Lue.  24.45.2.  Rom.  n.  9. 

Tim.  2.25.  2.6.  Ador.  \6. 14.   Non  negamus  tamen  aliquam  fhpercflc  in  natura  et-  s^- 

iam  corrupta,cognirionemDei  &  opcris  Icgis  :  Sedhabccur  illa  non  ex  libro  Seri-  Et  cap.  .j./^. 

ptur^e,  fed  natura:;  ncque  per  potcntiam  vclluccm  naturx,  fcdperrevclationem  '5- 

Dei:  ncc eft  fàlutaris :  dicuntur  cnim qui  cam  habent,  i^norantes  ,   tenebrie,  lì- ^°'^"  '•  '^" 
ncDeo.  '      Afto,.,,.,,. 

EpheL/.  ^. 

6]  \cttti\.  B.\5.  Interrogate  de  femitis  anttquh ,  qu&nam  fit  •vìabonìyó'  ambulate 
fer  eam ,  dixerunt ,  Non  amhulahimus. 

1 7.     Attenditc  adfonum  tubx-,  dixerunt  non  attendemus, 
lohan.  5. 40.  Nec 'vultis 'venire  ad  me,  ut-vitamhabcatis. 

Ifregcnitus  ergo  non  i/«// fé  convcrrerc ;  non  w/Zf  credere,  qua^nolunras,  im- 
panitcntix  &  infidclitatis,  ae  qux  eam  fequitur,  damnarionis  cauiii  eli. 

7]  Rom.  3.  li.  Otnnes  deflexcrunt,fimuliniitilesfaclifunt:  noncjl  quifaciai  quod 
bonum  est ,  non  est  ufque  ad  unum. 

lohan.  5.42.   No-vi  'vos  Charitate?n Dei  non  habere  in  vobis. 

Quid  ni  igitùr  omnia irrcgcnitorum  opera  voccmus  mala  &:  peccata,  qùXcum- 
qiie  tandem  illa  lìnt  &  quàliacumquc. 

8]  Rom.  8.7.  intelligentia  carnis  Icgi  Dei  non  fubjicitur  :  nam  ne  potest  qui- 
dem.  « 

I.  Cor.  2.  14.   necpotejl  ca  cognofcere. 

Non  eli  ea  impotentia  ad  intclligendum  in  hominc ,  quaj  in  lapide  eli  :  ncque 
cnim  perrcgcncrationem,intelleóì:us  confertur  homini  ,  fed  intelleftui  lumen; 
rojpbtle  eftergouthomo  Spiritualia  intclligat,  cummens  ipliusapcritur,  intcUi- 
git^^«;  quandiu  aperta  non  eft,  nccaótu  intclligit,  nec  potentiaulla  innata  aut 
reliqua  fibi ,  co  afliirgerc  potell: ,  ut  intclligat. 

Eadcm  eftomnino  ratio  voiuntatis.  PoHibile  eft  ut  homo  bene  vclit;  cum  dat 
Deus  illud  bene  velie ,  bene  vult  a£lu  ;  li  non  dctur  iUi  illud  bene  velie ,  nec  be- 
ne vultrf^//,  nec  potentia  ullaipli  fupcreftjqua/^^?^/  voluntatcm  determinare  ad 
bonum,  quod  quidcm  vere  &  Thcologice  bonum  fit.  Regcneratiò  voluntatcm 

Ooo    i  honiini 


i^o  A  e  T  A       S  Y  N  O  D  I 

homininon  confcrt ,  fed  voluntati  rcdimdinem.  Seddeeojam  didumeftfu-. 
pcrius. 

9]    Rom.7. 18,  Felle adeft mihi,fed ut quodbcnumefiferficiam,  nonajfeqmr. 

Argument.  .  j^f^j^i.  -^y  23.  An  mutare potefi  Aethyop  cutemfmm ,  autpardusUventesmaculas 

cit  a  iDiiìon  ,-       -  /T ^  •  I       r 

ad  maius     J'''^^    ettam  'vos  fojjetis  benefacere. 

Icrem.  5.  44.  £lupmodo  non poteJiU  credere  éf  e 

Se  cap.  6.  44.  Nemo  poteB  ventre  ad  me  ,  nifi  Pater  qui  mifit  me  traxerit  eum. 
Vide  Match.  7. 18.  &  e.  iz.  34. 

io]  lohan. 3.  5,  Nifi quis  renatuifuerit  ex aqua  &fpritu ,  non  potefi  intrarein  re- 
gyium  Dei  : 

1.  Cor.  iz.  5.   Neminem  pofiè dicere lefum  Dominum ,  nifiper  Sp.  Sanffum. 

2.  Pet.  I.  3.    ProHt  divina  vis  ipfius  omnia  nobls  donavit  i  qu<i  ad vitam  df  pie*' 

tatem  pertinent. 

Ador.  1 1. 18.  Deus  etiamgentihm  refipifcentiam  dedit  advitam. 

Philip.  2. 13.  Demenimisefi,  quiefiìcitinvobisó'Utvelitis,dr'utefiìciatls,pr6 
gratuita  fila  henevolentia. 

Ezech.3(?.2<5'.  Daho  vohis  cor  novum ,  S-  Spiritum  novum ponam  in  medio  vefirìf 
^  amovens  cor  lapideum  e  carne  vefira ,  indam  vohis  cor  carneum. 

vj.    Et  Spiritum  meum  ponam  in  medio  vefiri  >  quofaciam  ut  in  Uatutis  meis 
amhuletis ,  d^jura  mea  ohfirvetis  ,  fiacientes  ea. 

Vide  &:  Ephef;  4.  zz.  23.  24. 2..  Tim.  2.  z j.  Tit.  3.  5. 
Il]  i.Qor:.  i\.j.  ^lf!Ìd  habesquodnon  acceperis?' 

&  cap,  15.10.  Gratia  Bei  fium  id  quodfitm  ;  &  gratia  ejus 'qu&tn  me  collata  eB 
nonfuit^  inanis  ,  fied  amplia  quam  illi  omnes  laboravi  :  non  ego  tamen  ,fied  Gratia  Dei 
qua.  mecum  efi. 

lohan.  3.17.  Uomo  non  potefi  recìpere  quicquam  nifi  eifuerit  datum  e  ccelo. 

Philip.  I.  <J.  Perfiuafìtm  habens  hoc  ipfium,  fiore,  ut  qui  caepit  in  vobis  opus  bonumt 
perficiat  ufique  dddiem  lefiu  Chrifii. 

lerem.  31. 19.  Poflquam  converfus  fiuero  pxnitehitme. 

Lue.  17.  5.     Adde  nobis fidem. 

Vide  &:  z.  Cor.  3. 5.  Match.  \6. 17.  z.  Theflf.  i.  3. 11.  Rom.  8. 14.  lacob.  i .  17. 


^^^  cum  itajìnt ,  reìtcìmus fequentta  h&c 
KemonBrantium  effata. 


Collat.  Br.        Hominem  irregenitum  non  piane  ejfe  mortmm  m  Spiritualibus,fid  Agrum ,  morbidum  , 
p.i$i.&d    fàuciatum. 

II. 

Ibid.p.  sex.       Hegenerafionem  non  fieri  infiufione  Spiritusin  infiantì.    Non  perfìcifur  quidem  in 
1.  itf.  inftanti ,  fieri  tamen  in  inftanti  credimus.  Nam  Spiritus  &  femen  regcneracionis 

in  inftanti  omnino  infunduncur,  à  quo  etiam  inftanti  Regcneratio  incipit  &homo 

irregenitus  acmorcuus  dici  definir. 

ni.  Volun^ 


NATIONALIS    D  O  RD  R  E  C  HT  A  N^.  tei 

III. 

VohntAtem  hominìi  irregenitiy  Ubertatem  vel  bene  vel  male  agendh  habere  in  fé;  lo-  Collac.  Br.p, 
qtiimur  de  bono  Theologice.  .  ^^      P'^"'' 

ÌV. 

Hominem  irreq-enitum  non  totum  effe  cxrnem  ,  licet  Stiritum  Sandium  non  ha-  Antiperkiii. 
beat.  ^•^37.h.n■^ 

V. 

-  Hominem  irregenittim  efurire,fttìre ,  qu£rere  uitam ,  agnofcere  mortemfuam-,deplora- 
re,  velie  &  rogare  ut  ex  ea  liberetur.  Ha'c  enim  non  naturse  fed  gratiae ,  non  carnis 
fed  Spiiitus,  non  mortai,  fed  vivificati  fune. 

VI. 

Cìtm  Euangelitim  attente  a  quodfnam  le  gì  tur  vel  audittir ,  pojjè  tum  àbfque  ullofiper-  Epifcop.  dì- 
tiatiirali  lumine  ^ercift fcnfmn  omnium,<itu  fcitii,  ere ditu,  faci Ui  fperatu  necejfaria  in  E-  'P-d-perfpic 
vangelio  proponimtur^  Th^f 

VII. 

Hominem  nec  rcripifccre  poffc,  ncc  credere,  nccboni  aliquidfacere,  ante-gratiam,  Armiri. 
&  tamen  poflc  eundem  rede  uti  naturae  Luminc,  &  redo  ifto  ufu  confequi  majorem  conr.per- 
gratiam,    adcoque    &    Enangelij  annuneiationem  :  aav^aQi   nobis   & 'e5^'(5'o|e4  ^'"^P-^-^^' 
liinti  ^^'>' 

oArticulusquartusdeoperdtionegràtÌAT^ei, 

Credirrtus  '  Dcuin  ordinarie  per  cxternam  *  verbi  praedicationehi  &  intertiam 
'  Spiritus  Sancii  operationcm  ad+  falurcm  vocare,  quofcumque  ipfi  «  complacirutri 
eft:neque  fieri  *  pofle,  utipfcnon  efficiat  &  perfìciat  in  vocatis  omnibus,  quicquid 
efficere  in  ijs  &  perficere  intendit. 

l]    i.ThefT.  2. 12.  Vt  ambuletis  ftcut  dignum  efltieo  Vacante  vos: 
i.Pet.  5.  IO.  Deus  omnls gratile anthor-,  qui  vocavitnos ^c. 
Ioan.  10.  16.  Altas  etiam  oves  habeo,  tlLti  quoque  oportet  me  adducere,nam  vo- 
cem  meam  audient. 

Et.  e  12. 3  i-.  Egofifublatmfueroìterra-,omnes  ir  ah  am  ad  me  ipftm. 

Vide  Ephef.4.  II.  12.  Aflor.  20.  28. 

Deus  Pater,  in  Filio,  per  Sp.  Sandumauftor  eft  vocatioiiis;  Scdinrilio,  tanquam 
Mediatore,  Rcge,& capite Ecclefiaefua:}  &per  Spiritum  illuni,  quiChrifti  Rcgis  & 
capitis  Ecclelìx  Spiritus  djcitur.  Galat.  4..  é. 

Hinc  manifeftum  eft  ,  •zn^yìyafjt^mv  vocationiscaufam  cfTe  iùScKlavy  -^^ojta-iv ,  y^ 
'X.dy.v  T^yi  ^oS-ftoBcv  ri/^lv  tv^^Tw  -^ó  xfóvuv  diunm,m  loquitur  Apoftolus.  Ephef.ì.p.ià^ 

Perperam  ergo  ittonyaiA-m  caufa  ftatuitur  <^«Aai'$^&)7na"generatim  ita  vocàta.  Ac  fic  ^-  -^'"^-  '•  ^' 
corruet  fundamentum  univerfalis  ad  falutem  vocationis.    Singulari  enim  atfeclu  ^"""^  '^'^P' 
hoc,  non  fingulos,  fed  fingulares  homines  profequitur  Deus:  ncque  latius  vel  ad  più-  £.7^^'^"^^' 
res  fefe  exerit  afFcdusifte,  quamadquos  (e  extcndit. 

3]   Rom.  10.17.  Fides  ex  auditu  ef.,audttus  autem  per  verbum  Dei. 

lohan.  17. 20.  Rogo  &  prò  ijs  qui  perfermonemeornm  ereditari  funi  tri  me. 
i.  Thef.  2. 14.  ^}ui  vocavit  vos  per  Euangelium  nostrum. 

Ooo  3  Dicimus 


Aim..cont. 
pcrkinf.  p. 
2;p.  x6o. 


%é%  AC  T  A       S  Y  N  O  D  I 

Dicimus  ordinane  ita  fieri;  nam  Deus  mcdi)s  alligatus  noncfl::  non  autcm  obli- 
gamur  ad  audicndum  verbum,fiquidcmralri  cfievoIumus>&quidema:qre  adver- 
bum  Icgis  atquc  Euangelij  ,  quiim  vero  ccnftct,  non  ubivis  locorum  prardicari 
verbum  ,  perpcram  dicitur,  Beum  omnes dìgnari  vocatione  aliqna  ndJklutem.ì^Am  vo- 
catio  qua;  per  librimi  natura;  fir,  noneftad  falutem. 

3]  lohan.  f.  z<^.Mortui mdient  vecem  Tilij'Dei. 

lohan.6.  4if.  liemo  fotefi  'ventre  ad  me ,  nijì  Pater  qui  niijtt  me  traxerit  eum. 
2.  Pct.  1.3.  Y)ivina  vis  eim  nohls  omnia  donavit  quA  ad  vitam  d^ ^ietatemter- 
tment. 

Hcbr.   4.  2.i,Fi%>Hi  eftfermo  Bei  y    &  e fficax  &fenetrantior  quovls  gladio  anci- 
pti,ò: fertmgit  iifqtie  ad  dii'ijìonem  anima Jìmril  ac Sfiritus,  ere. 

Matth.  12.  29.  ^jwmodo  pote.fl  aliqtiis  ingredt  domttm  fotentls)  ^  vafi  eim  dirife- 
re^nijì^rimo  vinxerit potentem  illiim-,  ó'c. 


CoIIar.  Br. 
p.  z-73-  Se 
27+. 

Grevinch.p. 
ri4.  &  ip7. 
Ibid.  p.  ^11. 
I.  2. 


Vi'ie  Coloir.  z.  li.  2.  Cor.  io.  4. 5. 

Non  darimur  à  Dee  ad  Chriftum,  tanquam  fponte  noftra  volcnteS  &  afTcntieri- 
tes  fìmulatque  vocamur;  Sed  trahimnr  dum  adhuc  nolumus  &  reluftamur:  &  tra- 
himurpotcnter,  vi  divina,  qua:  penetrar  in  intima  ufque,  omnemque  fublimita- 
rem,  qus  cxtollitur  adveifus  cogniiionem  Dei,  evertir,  &  in  captivitatcm  r?digif^ 
omncm  cogitationem  ad  obcdicndum  Chrifto:  arqueita  ex  cxcis  fadtvidcntes,ex 
noleatibus  volcntes,  ex  refraclarijs  obedientes:facit,  inquam,  omnia  lisec  Spiritus 
Chriiti  Rcgis,  innobiSj  fedline  nobis  hadcnus. 

Talfnm  efl ,  Beum  nììn  xqfìé  potenter  opernri  in  hominis  volHntate,atqueintelleSiuér 
ajfecHhtts,neqti€  friits  in  l'oluntate  oferariy  qtiam  voluntas  feipftm  determinave- 
rit.  stultum  eìi ,  Beumneminem  convertere 'iirttite  omni^otente. 

Vidcntur  enim  qui  hoc  dicuht. 


potentìamDd  gradibusquibufdam  velie  metiri,fecundum  quosnuncrcmiffius,nunc 
intcnfiusagat,  ita  quidcm,ut  hinc  cmnipotenter  agere  dicatur,  cum  omnes  quafincr- 
vos&vires  intendit:  quoddecreaturisdidfolet&po;eft,deDeonc  cogitari  quidem 
poteft  fine  impiotate.  Nos  porentiam  Dei,  voluntate  ipfius  mctimur  ^  &  ideo  omni- 
potentemcfle&  vocari  Dcum  dicimus,  quia  quicquid  effedum  dare  vult,  efficerc 
poteft:  adco  ut  polTet  quidem  omnes  honiincs  convertere,  fi  vellet;  poflct  ex  lapi- 
dibus  filics  Abrahami  faccre,  fi  Vellet  ;  non  facete  autem ,  quia  non  vulc<  fi;d  dum 
Pfalm.i  i;.;?.  vult,  fanc  nonpoflc  tantum  facete,  ied  Scfacere  ,  idquod  vult  :  non  quod  fieri  vulr, 
inquam,  fed  quod  facere  vult. 


CoIlat.Br.p. 
229.  lin,  lì. 
&  pag.  27i. 
1.  i8. 


Dif.ppiiv. 
.f  z.ThefI  IO. 

Contr.  Pcr- 
kinfp.  j-/. 
ciicatinem. 
&p..?4;.  e. 
'5' 


Non  abefl;  àblafpfemiàquidicit, 

Pflfumuf  Beo  refifiere,  qimm  vult  nos  gratiajua  convertere ^  idque  tam  efficientert 

utopus  converftonis  nojirtx.  impediamus. 

Caeterum  cum  ex  concurfu  vocationis  externae,  qua:  per  minifterium  hominufn 
fir,  &  internai,  quae  fit  per  operationcm  Sp.  Sandi;  exiftat  vocationis  efficacitas  ;  telle 
ipfoArminio;  &  illa  cftcax  litSp.Sandi  fuafio,  qua  vult,  credit,  &converritur,cui 
accommodatUr;  fiveilla  fit  efficax  gratia,  qua;  efficitreipfa  elfedum ,  ut  idem  Armi- 
nius  definir:  Concludimus,  ubicumqucvocatusnon  credit  &  convertitur,  ibieffica- 
cemnon  effe  vocationerii,  àc  proinde  Sp.  Sandum  ibi  non  concurrere  cum  voca- 
tione externa  :  Mulros  ergo  vocari  per  minifterium  hominum,  quos  non  vocac 
Deus,  fiveSp.  Sandius.  Quod  de  fuffidentigratia  &  fuafione  Sp.Sandi  dicitur,  qua 
poteft  velie,  credere,  converti,  cui  adhibetur,  nugìe  funt.  Nam  ut  quid  adu  perfcias, 
non  fufficit  polle, nifi  &  vclis  :  velie  autem  bene,  tam  eft  gracile  ,  quam  ipfum 
poffe. 

4]  i.TheiT- 


NATIONAL  rS    DORDRECHTANjE.  Ì63 

4]   I.  Thefl.  z.  12.  Deo  nes  'vocuntea.dfuHm  regnum  àc gloriam- 
I.  Pet.  5.  IO.     T)eus  ■)  qui  vocavitnos ad ieternamjuam gloriar». 

Pngnantia  flint,  Deum  alieni  velie  communicare  fàkitcm ,  nolle  tarncn  intcrca  Collar.  BrV 
ci  dare,  quodneceirariiim  cft,  utquis  fé  converrat  &:  crcdat ,  inquiunt  Remon-  0.^34.1;.; 
ftrantes.  Nequeminus  & haxnobisvidentur pngnantia  ,  Deum  vocare  aliqucm 
adfàlutem  ,  &:  nollc  tamen  ei  communicare  falutem.    Vnde  ccncludimus  ;,  cum 
Deus  omnibus  vocatis  non  det  quod  NecefTarium  iplis  efl ,  ut  fb  convercant  &r 
credant ,  (  darct  autem  fi  dare  vellet  )  non  velie  ergo  ipfiim  omnibus  vocacis 
communicare  fàlutcm ,  ideoque  ncc  ad  falutem  vocare  omncs ,  qui  vocantur  ex< 
terne  :  imo  cum  ad  falutem  omnes  vocet  Deus  ,  quos  quidem  vocat  ipfè,  non 
Vocari  a  Deo  Ergo  ,  quotquot  non  vocantur  ad  falutem  ;  id  efl  ,  illos  ,  quibus 
dare  non  vult ,  quod  nccciiarium  efl  ipfìs ,  ut  fé  convertant  &:  credant.    Effe  au- 
tem fojfe  &c  -velie  necefrarium ,  ut  fé  quis  convertat ,  &  ncminem  nifi  ex  gratuito 
Dei  dono  habcre  utrumque ,  non  crcdimus  quenquam  iturum  infìcias.  At  quam  Collat  Br 
multis  utrumque  non  dat  Deus  ?    Dicant  jàm  igitur  Remonftrantes  ,  Deum  fi-  p.zj^.lin,  * 
mulate  agere ,  aut  videantqua  ratione  fé  expediant.   Nos  fimulate  agerc  Deum  ulc. 
ncgabimus  ,  ut  qui  ad  falutem  non  vocet  quenquam  ,  nifi  &  cui  com.municare 
eam  propofuit.  &  fimul  dare  quod  ipfì  necefl'arium  cfl ,  ut  fc  convertat  &  cre- 
^zx.  Atque  hoc  modo  flia  vocatioili  digiiitas ,  fùus  locus  afleritur  ;  ^^s  enlm 
j^yxdesHnavit ,  eos  etìani  vocAvit.  Roin .  8. 30 , 

/  _. 

Quid  igitur  ?  Minifler  fìdelis,  mifTusad  fccdcratos  Dei,  prxdicct  fermonem,  ^-  Timoth. 
inflet  tempeftive,  ihtenlpcflive  ,  arguat ,  objurgct,  exhortetur,  idque  promi-  ^')l. 
fcue,  fine  difcriminepcrfòharum:  Dominus  enim  quidem  novit  quifìntfìii,  non  l'n.  """^.'^' 
novitMinifter,  Fccderatiaudiatirvocem  Dei  fili,  fine  intermiilione,  (namid  fa- 
né tencnturj  ecquando  det  cis  Deus,  ut  refìpifcentes  agnofcant  veritatem,  Se  z.Tim  2, 
clapfi  ex  Diaboli  laqueo  ,  mentis  fànitatem  recipiant,  ad  pra:fiandam  illius  vo-  25. ^^, 
luntatem.    Atque  ita  finguli ,  dum  faciunt  quod  fliùm  éft ,  exfjjedent  Dei  bene- 
df6tionem:   Sed  de  his  ad  primum  Articulum  nonnulla  quoque  diximus. 

An  non  igitur  fpiritus  pra-dicato  verbo  afiiflit  femper  ?  Omnino.  Sed  non  hor- 
fum,  ut  in  omnibus  quibus  illudproponiturj  operetur  polle,  velie,  &;  perficere, 
Patebic  exfèquentibus. 

5]   Ador.  14. 16.  Fr&teritis  àtatihusfi'vit  omnes  Gentesftiis  ipfarum  vys incedere;, 
&cap.  17. 30.  Temporibus  ignoranti<e  dijjìmulatis  ,    Deus  nuOc  denunciat  $mnu 
bui  tihiqtte  hominihus  ut  refipifcant. 

Videi.Chronic.  31?.  15.  Ephef!3. 5.  Mattli.  11.12.  &:E2ech.  z.  i<J.  Iohan.3.8, 
2.  Tim.  1.19.  i.Pet.2.  lo.Rom.  8.30. 

Hinc  liquct  i.  Deum  non  mifìfl'e  verbum  falutis  omni  tempore  ad  omnes, 

Falfum  igitur  ;  Omnes  homines  vocatione  aliqiia  njacarind falutem.  qui  enim  abfque  Conr.'VJiTal, 

verbo  fàlutìs  ad  falutem  vocentur .?  2.     Quotquot  vocantur  ,  non  merito  id  fiio,  P-?-^'»" 

five  quod  alijs  fint  aptiores  &  magis  idonei ,  qui  ulteriore  gratia  donentur,  fedpu-        • 

reputo  Dei  beneplacito  gratiofb,  confequi  utvocentur. 

Falflim  igitur,  Vocare  Deum  quofdam ,  quia  illos  fernaturalem  legisfìi£  notìciam ,  (^ 

meliorem  gratid  commimioris  ufum  ,  mnnihU  corretios  i  idoneos  iudtcat,  quos  ulteriori 

gratia,  donet. 

6]  lohan.  3 .  8,   Fentus  quo  vult  Jpirat. 

Efai.  55.  10.    Cum  dcjcendit plwvia  aut  nix  de  celo  ,  rtirjìis  illuc  non  revertiturfed 
ìnebriat  terram  ipfam  jfacitque  ut -pari at  iffa  &  producati 

verf.  II.  Sic  efie  verbum  meum  quod  egrefufk  fueritex  ore  meo ,  non  revertatur  ad  me 
vacuum  ,fedfaciat  idquo  deleSior ,  dr projfperetur  id  quodemifero. 

Vide 2.  Chrcnic.3o.  Ó.Roman,  9. 19.  Mattli. 28. 20. 

Odo     4  Nunquana 


16^  ACTASYNODI 

Nunquam  non  operatur  Spiritus ,  ubi  prxdìcatur  verbum  :  Nunquam  non  effidt 
Spiritus,  qiiod  operando  efficerevult  &  inrendit.quidefficere  velit  in  quovis  qui  ver- 
bum audir,neque  novimui^ncque  curiofius  inquirimus  .•  fufficitnobis,  quodnemo 

Sapien.y.i.  yerbumaudiac  ,  in  quo  nonaliquid  efficere  velit  Spiritus  ;  Et  quod  is  tam  lìtfapiens 
&  potenSjUt  impedivi  nulla  ratione  pofsit.quin  agat,cum  vult  agcre,  &  efficiat,  quod 
vult  eftìcerc  :  pertingit  à  fine  uno  ad  alterum  fortitcr,&  difponit  omnia  utiliter. Con- 
verfionisigitur  Sctidcicaufa  efficienseft.non  verbum  pr^dicatum  fhoceftenim  me- 
dium &inllrumeatum  cft^fr^«c«/jnon  homo/ nam  in  homine  ,  non  ^rr  hominem 
aut  ah  homine  ilb  producuntur  j  led  efficacia  Spiritus  Sanfti. 

Coli  Br  p.  Falllim  ciì^effìcjcttatem  roboris  Bei  non  effe  caufam  effìcientem  Fidei. 

,  [1,  ij,  Blafphcmum  cft.  Hominem  f  offe  regenerationemfuam  impedir  e, Acìmf  edire  etiam 

lbid.p.301.  fape  nitmero,quitm  Dei  Spiritus  etim  -vult regenerare. 

1.15).  &pag.  Iftudverointolcrandiimeft:  Satanam uhi  cfimDei  Spiritucertat de homincadfe aUi- 

S iS.  l.2^.8c  ciendo^fortius  interdum  agere  quam  Spiritum ,  tu  quidem  ut Spiritum  etiam fuper et. 

^.27ìX.^7.  Qmd  cogitata  magis  horvibile  ?  Quid  ditìu  fceleftius  ì  Apage  blafphemias 

Ibid  p.j;^.  ^ ufmodi  ex  Eccìefia  Dei. 

5ub  nnem. 

COROLLARIVM 

QV(zntuf\  An  r egeni tm  non  pop it  plus  boni  facere  cjuam 
facit  ,^ plasmali  omittere,qHam  omittit ì Loquimur au^ 
tem  de  hono  ^  malo  T^heologtco. 

Kefpond.  Fergratiam  Dei  potefl  :  potefi  enim  omniapereum, 
qui  illum  corrohorat ,  nempe  ChriHumìFhillip.  ^.  verfij.  Sinc 
aut em  gratta  Dei ,  tale  quidnihilpoteft-  Johan.  ij.  ijerf  ^o.  qui 
'uero  contrarium  ajferit ,  ab  una  parte  in]uriofui  eft  in  gratiam 
*Dei  ,  ab  altera  parte  in  apertum  Pelagiamjmum  incìdat  ne-- 
cejfee}, 

SENTENTI A 

Deputatorum  Synodi  Zuydt-Hollandicse, 

D  E 
tertio  òc  quarto  Articulo  Remonftrantium. 

De  ftatu  hominis  in  lapfìi, 

I. 

Dehominis  ^tatuimus,  hominem  ad  Dei  imaginemcreatum,5clapientia,ìuftitia,ac rettitudine 
torruptio-  ,>donatum,omniaillaprìedara  dona,  per  inobedientiamprimorumparentum  ,  in 
x^  quibusomnespeccavimus,perdidifle;Retinuifreautcmintelle£l:um,  cuiuseftintelli- 

gere&dijudicareobjeiiiumi&voluntatcm,  cuiuseftobicdumabintelledumonllra- 
tum  cligere  &  ampkfti ,  vel  non  cligere  &  nelle  ;  &  afFc6tus,qui  prjccunte  voluntate, 

fenfus 


NATIONA.LIS    D  O  R  D  R  E  G.H  T  A  N  ^.  i6j 

SenCm,5c  membra  corporis  adobjc<^um  volitumconfcqucndnm  vcl  nolitum  fuo-ien-^ 
dumexcitant. 


;Ref 


pjcimtis  ergo: 


i.   Hominem  in  ]-iocftatu,habere  adhuc  rcliquias  vita:  fpii-itualis. 

2.  Polle  hcmincm  tacere  eaqux  Icgis  rum,&  Dco  placent ,  (k  uc  Deus  ijs  movca- 

tur,admaiorcmgratiam  illi  conferendam. 

3 .  Hominem  non  efle  proprie  nec  rotalitcr  morte  fpirituali  mormum  in  peccaris, 

itailtnullàs  habcatVires  ,  quibusfcrvarijaurgradaiim  ad  Hìlutem  pervenire 
polBr.  •■ 

n. 

Hominisintcllc(flnmurv]ueadco  effe  cxcarciram,  utnecdifciplinasarqucartcsad-  De  c^citafè 
difcerc  &  in  ijsexcclkre,nccin  civilibus,Occonomicis,  Scliolafticis  ,  &  EcclellalUcis  intelkclus, 
cxrernisrcc  e  vcr'ari,inque  i)s  verum  à  fallo ,  bonum  a  malo,ÌL]ltumab  iniulìo,  hone- 
fliimàrurpi.exatìcdifcerncre^rincrpeciali  Deiauxilio,  poillt  In  ijs  vero  quxDcum 
Dciqucvoiuntatem  in  Icgc  &  Euangelio  revelatam,  &  Ipiritualia  beneficia  per  Chri- 
ftimi  nobis  parra,pvoprie  Ipciflant,  iolida  &  lalutari  cognitionc  nihil  omnjiio  adequi 
&  mtelligere  pofle;ideoquc 

■  Exiguasillas  lantillas,  quxalijs  vaUon  motoji  dicuntur  ,  adveram&  falutarcmco- 
■gnitioncm  Dei,  &  volunraris  eius,  homines  deducere  non  polle  ;  fed  etiam  per  librum 
natura:,  externamquc  difciplinam  promotas  ,  tanium  fufficeread  cultumaliquem 
numinis  &  metum  lervilem,intcr  iiomines  ad  bonum  Scconlcrvationem  univcrli,  & 
ad  àvcf!n?^cyhv  produccndam. 

Priorpars  rhcleos  prcb.  ex  Pral.52.9.&  49.  13.  Rom.r.zi.  2. Cor  3.5. 

Pollerior  pars  probatur.  I.quiavocanturtenebrs  ,Eph.5.8.  Manh.5.6.23.  Etftul- 
titiaeftiplis  làpientiaDci. nec  poflbnt  ipiritualia  cognofcere;  i. Cor. 2.14.  Vide  etiam 
Rom. 8.7. 1. Cor.  1.20.  II.  Qinacgetintelleclus  Ipirituali  regcncratione  Scillumina- 
tione  ,  fine  qua  Ipiritualia  cognofcere  non  poteft.  Deut.29-4.Matrh.ii.27.&  13.11, 
Luc.i4.25. 

'R.eijdmU'S  efgot 

I.  Hominem  non  effe  intellc£lu  piane  occjccatum,  qui  vcrum  bonum  non  poffit 

ititeli  igcrc. 
.3..  Hominem  in  omnifìam  polle  fcnfus  ad  fdutem  nccclTarios  percipere. 

3.  Adhanc  intclligentiam.nonopusclTcullofupernaturali  lumine  aut  immedia- 
ta SpiriiusS.  operatione  ,  fed  tantum  vi  apprehcndei^di  naturali  6c  omnibus 
hominibus  communi: 

III. 

Voluntatem  hominis  per  peccatum  tantam  fibi  attraxiflé  perverfitatem  ,  contu-  voluntatis, 
lnaciam,corruptioncm,&  peccati  fervitutem,utin  ipllsmoralibus  ,  alijfque  externis 
atì:ionibus&:  operi  bus  nihil  boni  aut  preclari  eligere  &  efficcrepolVit ,  lìnefpcciali 
Dei  auxilio:Spi;itualc vero  &ca:lefte bonum  nullum,  ante  regenerationem  fuam, 
proprie  &  vere  eligere  aut  velie ,  multo  minus  efficere  polle. 

Priorpars  theleosprobatLir,exIcrem.io.23.Iercm.i7.v.9:  i.  Reg.3.  v.9■&:I2- 
Pofteriorparsprobatur,  I,  ex  varijstitulis  ,  quibus  delcri-bituc  voluntas  hominis, 
Izech.3(J.26.Ioh.3.6.  Gencf  6.5.Eph:2.v:i.  Coll.2.i3.Pfal.i4.23.  Eph.i.i2.Ro.i.3o. 
li. ex  ncceflitate  fpiritualis  regenerationis  ,  feu  vivificationis atque  immutationis. 
I)eut.3o.6.Ezech.ii.i9.&56.26.Epli.2.i.Col.2.i3,Ioh.i.i3.&3.  V.3.  &5. 

Jdeoque. 

I.  Libcrum  arbitrium  C\  fumatur  prò  facultate  ad  bonum,  eflcamiffumiacpoilVis 
€iredicendumfervum,Ioh.8,34.Rom.6.2o. 

a.  omnes 


i6-6  ^  A  C  T  A    S  Y  N  O  D  I 

2.  Òmnes virtutcs  &  opera  cxtern:i,in  non  rcgenitis,  quàtenus  bona funt^cfle  fin- 
gulariaDcidona,Iac.i.i7.   Manh.y.iS.&ii-H- 

3.  Quarcnus  tamcn  ab  ipfis  &iniprisimpuns,&perf:dcmnonranaifìcatisfinc 
radice  fidei  prcferuntur,néc  adDci  gloriam/cdadaliud  quodcumquc,  quodnoneft 
Dciis,rcfcruntur:  cfìc  tum ortu/eu  rubjcd:ive,tum intentione,  mala,  & fplendidapec- 
cata.R0m.14.23.  Hcb.ii.6.   i.Cor.io.verf.3i.3i.33.  Mat.j.16. 

'%ejicmiu  ergo: 

I.  In  morte  fpirituali  ,  non  feperari  proprie  dona  fpiritualia ab  humana  vo- 
luntarc. 

z.  F.icultarciTi vokintatis ad  (aiutare  bonum,Tantumefle  impediram,ligafam,ropì- 
tam,la:iam,aut  inHrmaram  proptcr  inrcUedus  tenebras Scaffeduum *Tet|<a*;non  vero 
piane  extindam  &  mortuam leu perditam. 

IV. 

De  ara|/«      Atfedus  hominis  lapfi  ira  effe  inordinaros  &:  depravaros  ,  ut  nihil  veri  &falutaris 
aftcdtuum.    ^oni  c>:petere,dcliderare,&:  ainarc  valcant^fcpiufque  tanto  impetu  didamcn  rationis 
prolkrnant.ut  hominem  mclÌoravidcntcm,dcteriorarcquifacianr. 

Proba,  ex  Gcncf.S.ii.  lohan.i.s.i6.  imprimis  ex  Tir.3.?.  Rom.7.5.  Eph,2.3. 
Rom.i. 29.30.  z.  ex  neccfiliatcregenerationis  &vivificationis:Ioh.i.i3.&3.5.6.Phil. 
Z.13.   2. Per.  1.3.  Itaque: 

Hominis  affcdus,  nullo  bonomotupra:paratorio,  ad  vivificationemfedifponere, 
aui:  Spiritunì  Sanclum,ut  vivificentur,invitare  polle. 

Keijcimtts  ergo: 

Hominem  irregcnitum  ,  ferio  pocnitcrc  &  dolere  proptcr  peccata,  idquemagis  ex 
metu  otfeniionis  divinx,quam  pocnaridclidcrare  liberationem,cura conamine  &ten- 
tamine,vitam  in  mclius  commutandi. 

De  Grafia  Regenerationìs 
eiufque  operandi  modo. 

I. 


Hanc  natura:  humana:  corruptioncm  non  pofle  corrigiautauferrl,niripergratiara 
De  neccffl-  tegcncrationis  ,  fine  qua  impoffibileeft  ut  homo  rcgnum  Dei  ingrediatur.  loh.5.5. 
Eph.2.5.   i.Pctr.1.3.   Eph.i.io.  Col.i.u.ij.  z.Cor.5.17. 

II. 


tate  gratis. 


Ad  hominis  rcgencrationcm,duplicem  requiri  gratiam;  cxternam  ,  &  intcrnam. 
Dcgratia      Extcrnamcflebencficium  Deiquotum  perlibrumnaiursE ,  tum  maxime  per  librum 
cxccrna.       Scriptura;,ideft,externa  verbi,Sacramcntorum,&  aliquando  etiamniiraculorum  me- 
dia, Deus  hominesvocat  ad  fui  cogniiionem.  Rom.1,19.20.  &  10.14.  Ad.  10.14.  & 
16.14.  i.Pct.1.23.  loh.i5.3.&i7.  V.I7-  i.Cor.4.14.  Tit.3.5.Ioh.2o.3i. 


UCi 


I.  Gratiam  externam,quae  fit  per  librum  naturac ,  effe  communem  omnibus  ho- 
ininibus:Rom.i.i9.Ad.i4.&i7.Pral.i9-v.  1.2. 

I I.  Eam  vero  quie  iìt  per  librum  ScripturiE,non  omnibus  gentibus  ,  nedum  Gn- 
gulis'hominibuscommunicari.Pf.i47.i9-io.  Ad.14.16.  Eph.2.12. 

III.  Cauram,quareDeus  hifce  gentibus  praEalijs,vcrbum  fuum  donet,&prxdi- 
cari  faciat,efle  folum  Dei  beneplaciium&  gratuitambcncvolentiampfineulladigni- 
tatis  prs  ali)s,aut  pr3Eparatioms,probitatis,docilitatis,prxviHone. 

Keijci' 


NATION;ALI5    DORDRECHtANìE.  ,68 

'-■ilì''U:0'>       Reijcimus  ergo: 

I.  Dcum  òmnibus.  SciìntgulLs  hominibus  admìniftrare  ^  aut  paratum  effe  admini- 
Iliare,media  rufficielida  ad Tui  cohvcrfìonem. 

z.  Deum  omnibus  &;fìngulis  hominibus  offcn-erccondliationemffcrChrillum, 
&  ab  ij s  peteic  obedientiam  lidei. 

■  3.  Deum  omnibus  ócfingulisctiam  in  illis  gentibus,tibi  nihil  unquam,  de  Euan- 
gelio  auditur,-iilterioiem.gratiam  &  falutarcm  vocationeni  donare,quocumque  modo 
id  tandem  fiat  ;  illis, inquani,qui  probi  funtj&  naturalibus  auc  alijs  donis  acceptis  bene 
utuntur. 

'  •  j  ^  ^^ 

Gratiam-haircextemolliqtiòcumque  gradu  aùt  menfiira  détur,  nonfufficere  :  fed  ^ 
ncceflario  prastcr  hancad  co'nuerfionem  icquin,internam,cfficacem  &. invirkcibilcm       ^  * 
Spiriius  S.  gratiam,  per  quam  homo  exmortclpiritualijadnovam  vitam  fpirtiualem  i^ntè  in  gè- 
exciteiur,renovetur,&  vivificeturjqua:  propterea  fpecialiter  &  proprie  gratia  Spiritua-  nere, 
lis^regenerationis  &  fàlutaris  dicitur. 

Itaque. 

1.  Diftindam  effe  hanc  gratiam  ab  externa,etiam  adu  feparatam,  in  ijs  qui  reipfà 
&aftunon  convertuntur. 

2.  Non  cilecommunem  omnibus  hominibus ,  nequidem  illis  ,  quibus  verburti 
pr3^dicatur,&  mens  ex  parte  ad  vcritaiis  cognitionem  illuminatur,  Icd  propriam  efle 
eleiìis.  Dcur.29.4-  Mat.11.25.z6.  Matth.i3.ii.Ioh.5.2i.Ioh.  i4.i7.&ii.39.2.Thcn 
3.2.TÌC.1.  i.Ioh.  ly.ó.p.Rom.ii.y.Phil. 1.29.  i.Timoth.z.ij.zó. 

Reijcimm  erqc: 

1.  Gratiam  rcgenerationis  non  conferri  &  difpcnfari  ,  ex  prccedaneo  decreto  cle- 
fticnisadfalutcm. 

2.  Già liam  hanc  nihil  aliud  effe  qnam  propofitioncm  verbi  ,  quod  à  Spiritu  S, 
di*5ìatum  vivum  efl  &  efficax  &  potentiaDci  ad  falutemjadeo  ut  nulla  aótio  immediata 
SpiritusS.in  mentcm  aut  voluniatem  requiratur,ad  hoc  ut  quis  credat  verbo extrinfe- 
cus  ptóponio. 

3.  Vcibum  Euangcli  j ,fcmper  fìbi  habcre  adfiftentem  Spiritum  S.  ita  ut  nulli  of-  ' 
fcraturextcrna  verbi  prxdicacio.  cui  non  adfit  interna  Spiritusoperatio. 

4.  Vocationcmexternam&intcrnamnondiftingui,  fedefleduasuniusvpcatio» 
nis  partcs  &  gradus  ad  unum  apotelelmaconcurrcntes. 

5.  Omnibus.quibusverbumprxdicatur  ,  dari  gratiam  fufficientem  ad  conv€r«. 
fionem. 

IV. 

Grariamhanc,  neccflàriam  effe  ad  omnes  animxfactrltates.  Ac  primo  menterr^  De  gratia  re- 
illallr.'ii  nova  luce  fupernaturali.aclapicntia/eu  prudentialpirituali  infufa.'Quanon  generante 
tancumconfiftitincognitionethcorcticafcu  hiltorica  promiffionum  Euangelij  ,  fed  cnxaintells- 
praftica  fcu  expcrimen'ali,(  quam,  ali)  vocanr  intuitivam  &  per  propriam Ipeciem,)  "^""^ 
qua  vera  fapientia  illuminati ,  adu  &  infallibilitcr  incipiunt  iapientiam  Dei  (  qu* 
amcaipfis  ftultitiaeratj  apprchenderc,ut  talem,&  fpiritualia  fpintualiter  difcernere- 

Itaque. 

I.  Priorem  luminis  fupernaturalis  gradu  m  ,  communicari  etiam  per  internam 
Spiritus  S.  illuminationem,  illis  ,  quinonconvertuntur.  z.Pet.z.zo.  2r.  Heb.6.4. 
quorumvoluntatcm&affciUisctiamlevitcr  Oc  cxteriusispe  quali  Itringit  &  afficir, 
fcdcosnonpcnetrat..imi-nutat,autpcrficit.Mat,i5.2o.  Ioh.5.35. 

I I.  Tofteriorcm  autcm  cum  priore  fimul,idcl1:,vcram  (àpicmiam feu  prudcntiam 
Ipiritualcm^nemini  conferri}  nifi  ele:'as  qui  aàu  convcrtuntur  ,  idque  per  Spiritum 

regencra- 


De  grada 
rcjrcncranr 


168  A  C  T  A   .S  Y  N  O  DI 

rcgcncrationìs.  Hancfapientiam  Paulus,Phil.i.  9.  conftituit in <?OT>*»ori  &  «ìéS-j^ctti, 
SchancfolisFadibus  adlcribit,  1X01.2.10.11.13.14-  Eph.i.iS.  .Apcc.2.17.  z.Pctr. 
1.9.  i.Ioh.2.27.  loh.14.  V.17.  (^ommvoluntatem&:afl(e([tuspenetrat;Urit,acccn- 
dit,&imn-mtar,Ioh.6.63..  2.  Cor.3.18.  Iac.3.17.  Vndc&cpccuVnntct  ^  avuùiv  Qi(p!à. 
dicimr,quodpei-  Tii/i'^wSevregencrationem  proprie  in  nobisproducatur. 

1 1  I.     llluminationem  hanc  Spiritus  S.  per  infulioncm  luminis  &  iàpientisefpirTi 
tualis  tierimodoirrefilUbili  &inimpcdibili.  ,.     '  .;   ...'■,^, 

l  I  V.  Sapicntiam  hanc ìnfaram,non  habcre fé  ad  modum  adus  trahfcuntis  ^Tédfa-^ 
caltatis  icii  dirpolltiòriis  permanenti?. 

Reijcimui  ergo. 

1.  Nullum  lumen  fupernaturale,potentÌ2;  fuperinfufum^eamqaeetevanSjrequiri 
adintelligeniiamcorum,quxinScripturis  creditu,fìiitu,fpcratufunt  necefiaria. 

2.  Iniulloncm  liane  luminis  leu  fapientia:  ipiritualis ,  repugnare  adminiftrationi 
rhediorum^quibus  Deus  in  homine  novam  vitam  operati  vult.  , 


Voluntatem  etiam  non  tantum  per  gratiam  hanc  excitari  &  affici ,  fed  reipfa  &effi- 
caciter  infallone  &  impielTionc  nova;lan;titatis  feufaculratisad  bonuni  fpirituale 
circa  voiu'nl  permoveLÌ,immutan, inclinali  ac  converti, ita  ut  ex  nolente  volenstada ,  ipla  adu  oc 
utem.  infaliibiliter  bonum  (piritualcab  intelleduIpiritualinionftratum,velitatqueeligar. 

loh.(S.44.  Rom.9;ió.Phil.2.i3. 

Itaque. 

I.  Modum  huius  operationis  in  vólimtafcm,non  elle  per  Spiritus  S.  influxum  in- 
difterentcm,aut  motionem  metaphoricam ,  ^aut  efficientiam objedivam  ,  aut  fuafio- 
nemmoralenijrcdperrealitererHcacemmotionem  ,  mutationem  vniusinaliud,ac 
prtfdeterminationcm  ad  modum  cauta:  vere  &  proprie  efficicntis  &  pcrfìcicntis.  Qua 
opcradone  pofua,  reipfa  inclinatio  non  aflentiendi  quicfcic ,  &  reliftcntia  à  voluniatc 
tollitur,utexnolentibustiantvoleaies,6cnonpolfint  non  converti. 

II.  Polle  hoc  rcfpeCtu  opcrationem  hanc  appellati  irrefiftibikm  ;  quamvispro- 
pter  ambiguitatem,malimus  dicere  e-fjicucem  &  mnjimibilem. 

Ili;  Per  iftam  operationem  Spiruus  S.  in  ipfam  voluntateni  infundi  ac  im- 
primi facultatemfeudifpolitioncm&  aptitudinem  fpiritualem  permancntem  ,  per 
quam  voluntas  informatur  atqueapta  rcdditur,adoperationesfpiritualesexercendas 
& produccndas.  Qua:  difpolitio,vocibus/?w/«w,»tf'i^<«  creaturAy-jìta  ,no'vihomims,^zÌ- 
llm  notatur. 

IV.  Spiritum  S.  per  gratiam, in  primo  converlìonis  momento,  in  ordine  ad  in- 
fufionemfacv\ltatis,  eflefolam&unicam  converfionis  caufam  ,  hominernque  ficfc 
habercpurepaffive.  i.Cor.3.7.Rom.6.i3.  Eph.2.8. 

V.  In  l'ecundo  vero  momento  ,  quod  ad  adus  fecundos  ,  effe  caufam primani& 
principalem  cauialitate,&  voluntatem  vifacultatis  jamacccpta; ,  ut  caufam fecundam 
&  inftrumentalem,agere  &:  cooperari,  ac  determinare  fé,  fub  prxdeterminatione  Spi- 
ritus S.Adeo  ut  Spiritus  S.  tanquam  caufa  fubordinaus,&:  voluntas  tanquam  liibordi- 
nata,concurrantad  eundemaòium, 

V I.  Nihil  tamen  per  hunc  operationis  modum  difccdere  libertati  voluntatis ,  fed 
congrucnter  &  conformiter  ipfius  namrs  fieri. In  primo enim  momento  voluntariù  & 
involuntarium  proprie  locum  non  habct ,  non  magis  quam  in  prima  creationc  vo- 
luntatis.Facultas  enim  illa  qucinfunditur,non  eftadus  liber  oc  à  voluntate  produdus. 
In  fecundo  momento,  ipfa  voluntas  fccundum  deliberans  judicij  confilium ,  libere  fé 
inovct,&  adum  fuum  voluntario  producic  imperio. 

Rejìcimus  ergo, 

1.  Regcnerationcminchoari  ab  opere,  quodprzftat  homo. 

2.  Per  regenerationem  in  voluntatem  nihil  fanditatis  infundi,aut  pofle  infundi.^ 
Et  infiifionem  iftam  repugnare  adminiftrationi  medioru,  per  quìe  Deus  novam  vitam 
innobisoperari  vult. 

j.Gratia 


NATIONAL7S     D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ^.  iè^ 

3.  Grana  regenerarioiiis  dctcrminante,non  efle  opus  :  immo  Deum  non  pofTe^ 
voltintatcm  ad  a£tusluosproduccndLim,irieIìfl:ibiliter  determinare. 

4.  Grada:  moralem  opctratiohcm  ,  per  modiim  obje^ii  fuadencem&:  moven- 
tem,  fblam  homlncs  animalcs  reddcre  poilc  fpiritualcs. 

5.  Huiufmodi  operationcm  elle  nobiIiflimarrì,ncG  convenire  Deo,  ut  alia  circa 
lioininis  voluntatem  utatur. 

6.  Cum  eodem  operationismodoinfcfèjequé  efficaci,  circa  horhinis  volunta- 
tem ,  agant  Deus  &:  Satan,  nihil  tamen  abfurdi  hinc  fcqui,  eo  quod  Satana:  fit  rcfi- 
lìiibilis.  Dei  autcm  cHicax,qiiod  circa  tale  tempus,  taics  homines,  m  tali  ftatu,  ex  Dei 
infinita  fàpientia  adminiflrctur. 

7.  Volunt^item  Dei,  qua  vult  homines  per  gratiam  eonvcrtere ,  nihil  aliiid  efl'e^ 
quamqUod  vclituthomo  fciplùm  convcrtat. 

8.  Deum,  converiìonem&fàlutcmiioftram,  non alitcr Velie  auròperari,quain 
voto  &:  deliderio;  ncque etiam  poilc  conllantiori  &:majori  voluntateveriàriinhoc 
rcrumgencre.  Sic  Dcutron.5.  dicit:  egoquidem  opto  ut imtpij&falvi, immo fa- 
cio  ad  eam  rem  quicquid  làlvo  meo  Decreto  facete  pollimi.  Scd  t]uiaip(ì  libi  dc- 
lunt,  optaremaliosipfishic  polle ahquidprodeil"e,&:c.  Vorftiuspng.  441.  innotisad 
librum  de  Deo. 

9.  Gratiam  &■  libcrum  arbitriumfimul  concurrere;  necillam  ordine  caufàli- 
tatis  cfficientiamvoluntatis  antecedere.  Ncutrum  elle  m  via  ad  altcrum. 

10.  Gratiam  eiuique  efficaciam  ,  atque  adeo  Deum  ipfum  ,  dependcrc  aut 
detcrminafi  àliqUo  modo  à  libero  arbitrio, aut adualiquo  cius. 

1 1 .  Pofitis  omnibus  operationibus  gratin  ,  manere  tamen  converfionem  ita 
in  poteilate  libera  hominis,  ut  pollitiis  uti  velnon  uti ,  converti  vel  non  con- 
verti. 

12.  Pari  polita  fuffieiente  gratia ,  imparitatemeffcdus  efle  ab  Arbitrio  Libero 
&:  praeter  hoc  aliam  communem  caufam  dati  non  pofTe. 

13.  Virtutes in homine regenito, ut fìdem,  fpcm,&G.  non  elTé  habitus  infu- 
fos,  ledcomparatos&acquilìtos, 

14*     Imtiio  fidem  ne  habitum  quidcm  elle ,  fed  aiSturri. 

15.  Eandem  noli  appellati  donum  Dei  ,  rcfpedu  adualis  infufionis  in  corda 
noftra;  fedrelpedupotcftatis  pervcnicndi  ad  ipfum. 

VI. 

Affei^us  deniquc  pei: gfatiam  liane  fandifìcari ,  idque  infufione  reÀ:itudinis,qu.i  Dcgratià 
a  mundanis  &caducis  averli,  &:  adfpirituaha&coeleftia  incitati  ac  dirceli,  ipfì, regenerante 
tanquam  cxecutrices  potentia: ,  cum  intelledu  &c  voluntate  fervcant  in  opere  fu-  *^''^'^^  *"^" 

IT  «US. 

pcrnaturali.  Itaque. 

I.  Per  gratiam  regenerationis,non  tolliaffeiSrushumarios,  quatales  ;  fedcorri- 
gi,&  in  girumreftaEac  regenita;  rationis  r  evo  cari,  id  eli;  ,  toUi  &  abolcri  iplòrum 
UTa^ioiv,  non  iplbs. 

II.  Corrigi'autem  duplici  ratione.  I..  VelaVerfione  illorumab  objeftopccca- 
ininofojcuianteregenerationcminhxrebant  ,  &fimul  convcrlione  ac  direzione 
«d  obiedumlàlutarc.  II.  Vel  inhibitione  &c  tempcratione  excefllis  ctga  obje- 
£tumperfenonmalura,  lédnaturaliteraut  civiliter  bonum  ,  feu  quodcumque  non 
^ftDcus. 


Pop  ludicium 


170  ACTASYNODI 

ludicium  Fratrum  Noort-Hollandorum, 

De  ArticulisRemonflrantium  Tercio  &;  Quarto^, 

In  quihm  de  Lìbero  homìnis  aArhitrìo^  ^  GratU 
ài^iriA  efficacia  agitur. 

ARticuIus  tertius  ad  verbum  fic  habet.  Hominem,fdemfalutarem  a  feipfi  non  h.ì- 
bere -inecvi  liberi  fui  arhttrij,quandoqii.idem  in  fiata  defe£lìonis  ér  peccati ,  nihil  hni, 
qiìod  quidem  vere  fi t  honum  (quale  quid:,  eìt  Fidesjalutaris)  exfefoffìt  e  ogitar elvelle  yAutf a- 
cere-.fedneceffkritim  effe,  eum  aDeo  in  Chrisloper  Spiritum  eiHs  San^Hm,regig?ii,ac renova- 
ri, mente,  affecìibus^feu  vohmtate,éromnibmfnctdtatibm,vtaliqmdhompojJlt  tntelligere, 
cogitare,velk-,ó'perfcere:  fecundum  illud  \o\\i.n\\i%  15.  vedi  ^.  Sine  me  mhil  poteltis 
facere^  . 

Videntur  Remonftrantes  in  hoc  Tertio  Ardculo,  fi  verba  ipfa  fpeéles,  nullas  óm- 
nino  vires  Liberi  Arbirrij  ad  bonum  fàlurarein  homine  lapfo  &  non  regenito,  agno- 
fcere.  Adeo,  ut  fi  ex  animo  fyncero  ha:c  fcripiìflent,  eos  credercs,  idem  prorfiis  cum 
Orthodoxislcntire.  SedJatent  hicinfidi^E.  Fide  enimagunt  non  bona,  &:  fpcciofis 
vcrbis  aftiite  /cntentiam  fuam  &  errores  tegunt.  Quodexaliisiprorum  paflìmcdius 
fcriptis  liquido  conftat.  Docentenim  alibi. 

FrimOy  Delntelleflti  humano, 

.   Holminem,modoururationis&  judi-  Contra  autem  veruni  efTe  afferunr, 

cij  pollcat,  in  quo  vis  flatu  fine  ulla  pccu-  Hominem  non  regenitii,quamvis  natura- 
liari  immediata  vcl  interna  lucis  collu-  lisrationis&judiciiuiupoJleat,itatamen 
ftatione,  f'uavi  naturali  facile  pofl'einrcl-  occxcatum  effe,  utablquc  iiipernaturali 
ligere  &percipere  omnesScripturseièn-  lumine,& interna coUuftratione  mentis, 
fi.is,  qui  ad  falutem  neceflarij  funtfcitu,  ea,qu3eluntSpiritus  Dei,  non  polfitper- 
crcditUjfperatu,  vcl  faélu.  Et,  intelligen-  cipere;  imo  prò  Ihiltitia  habeat,&  intclli- 
tiamhominisnoncfl'einimicitiamadver.  gentiaeius  inimicitia  fit  adverfiisDeurn'. 
liis  DeunL.  Docctid  S.  Scri|)tura.      i.    Quotics 

mentem&intelledumhominis  non  re- 

Quodfalfumefi!ejudicantNoort-Hol-     geniti,  C5ecurn,&:meras  efic  cenebras  te- 

landi.  ftatur.  SicenimChiifl:usipfè,Matr.i?.z'. 

Si  lumen^quodefl  m  te,  teriehrxfttnt,  ipfete- 
'nebrte quanta?  loan.i.^.  Liixipjà  m tenebrìs lucet,fidtenebrx eam non  co'mprehendcrun't. 
Rom.3-11.  l^on ejl,quiintelligat,non efi,qin exqttiratDeum.  Roman. 8.  7.  InteUigen- 
tia  carnà,inimicitia  e  fi  adverfm  Detim.  l.  Corinth.  2 . 1 4.  K_y4niff:ahs  homo  non  e  fi  capax 
(orum-,qu£  fnnt (piritits  Dei,funt  enim  ei finiti tia-,  necfottfi  èa  cognofcere ,  quia  (biritualitèr 
dijtidicantur.  Ephef .  4. 17.  Sicnti reltquxgentes  verfanturin  vanitate mentis fim,v:x%.  Gogh 
tatione  habentes  obfcuratam,  é'abalienatam  a  vita  Dei,-propter  ignorAatiam,qH<£  efi inivfis. 
Ephcf.j.8.  Eratis  olim tenebra.  2.Pet.i.9.  Namcuihac nonadfuntyiscxcHiefijnibilpre'- 
ctd  cernens .  Ap 0 c.3 .  17 .  Ncque  nofii  te efe  arumnojùmjdffnifirabilemjdrfàup^rem,  ^  f«> 
CHm,ér'C.  ...  ;.,     ,.-vt'.     ..,;...:..,'         .     •    ' 

2.  Quoties  exprefle  dicunt,cognitionem  rerum  fpiritualium  à  Deo  &  Spirj'ni-S* 
in mentibusnollris accendi.  Mafth.KJ.17.  Refpondens  Idnsàhkci: Beatm es,Simcn 
Bar  Iona,quia  caro  é^fa^sguis  ime  non  r  et  exit  tibifid  Pater  mem  qui  eH  in  cceik.  Lu  e.  2  4. 45. 

Tiinc apernit eortim mentem,ut intelligerent Scripturas.  Iohan.3.3.  Nifi q ni sf neri tgeni- 
tmdenao,  tìonfoteit  videre  regnum  Bei.  lohan.  14.  verf.  %6.  Confolator  autem  ille. 
Spirititi  San£lM  qtiem  mittet  Pater  in  nomine  meo  ,  ille  vos  docebit  omnia  ,  ó"  f'^gZ,^- 
ret  vobis  omnia  ,  qua  dixi  vobts.    i.  Cormth.  2.  veri".  <).  &  io.    Sedprxdicamm  ,  ut 

firiptum 


NATIONALIS      D  O  RDR  E  C  HT  A  NtE.  if^ 

fcriptum  efl -^qtid  ocultis  non  vidi t,nec  atiris  audivit ,  necin  menteyn  hominis'venernr/t,  qu:Z 
paravit  Demys,quiipfum  ddignnt.  Nobis  aiucm  Deus  ea  revclavicpcr  Spiritum  fuiini. 
z.  Cor.4.<J.  Dciii,qui  dixitvtctenehrls  lnxJplcndefceret,Mefì:-,qritJplendutt  in  c.ordihus  no- 
jlriiiad frshendum  lumen  cognttionis in facie  leftì  Chriiti.  Ephef.r.17.  J^^t^ Domini  nollri 
I.  Chri(ìi,Pater  illc gloria, detvobà  Spirttumfa.fientÌ£Òrrevelationis,vcr  agnitionemip/ìns. 
verf.18.  llluminAtis ociilis mentis  veHrx yUtJciatii-iC^c. 

3.  Quotiesiaducit  fànclos  petcntcs  tumprofc,  tumpro  aliis,à  Dco,fpintum  re- 
velationis,  &  fapientia:. 

Pfàl.  1 1 9. 18.  Revela  octdos meos,utaJ])iciam  mirabilia  legis  tua.  verf. zj.&c-f'^.  Viam  fr£~ 
cep forum  tuorum  intelligerefac  mc^.  Ephef . 1. 1 6.  Mcntionem  'veflrifacio  in  frecihm  mcis. 
vcrf.  1 7.  VfDens  B  omini  noftri  le  fu  Chnsii  dei  vohis  Spirftumfij.>icntice,  cJ-r .  CollofT.  i .  9» 
Ex,  quo  die  id  audivimti-s-,non  de  fini  mm  prò  l'obis  orare,  crpetcrc,  vt  impleaminì  omni  agni- 
tione  voluntatis  eim-,cum  omnifapientìa  ^  intelligentiajpirittiali^ 

Secundo  de  '-uoluntate  homimtJnJlAtn  defeSìionis^  i^ peccati 

Docerit  Rcmonftrantes  hominem  irre-  Verumcflc,&:S.Lifcrisconrehtanctini 
genitii  non  proriusfpincualiccreircmor-  òmninoaffirmanc.  Hominem  non  rcge- 
tuum.  In  morte  enimfpiritLiali  dona  Ipiri-  nitum,inpeccatisplanc  cn"emortuuiu,& 
tuaiiaproprienonfeparariabhominisvo-  donis  fpiritua]ibus,ip lì  in  crcaticnc  datisi' 
luntatC,qUippe  qu:K ex fc libera efl ad  vo-  perlaplùm  taminvoluntate  ,  quam  reli^ 
lendumvcl  bonumvel  malii;  &:  ab  actio-  quis  anima:  faculratibtis  omnino  dcftiru- 
ne flia  tantum  vel  bona  vel  mala  dicenda  tum.  Sic  ut  voluntasipfius  Ubera  aon  lic 
eli.  Quam  libertatcm,  Ut  pattern  creatx  ad  fpirituale  bonum  :  led  tantum,&;  pror-  ' 
natura:jetiam  polllapfum  in  hominepec-  lus,  feratur  admalum.  linde  non  folum 
catore  remanlìlle  aflerunt.  ab  adtione^fed  ctiam  natura  f uà,  mala  di- 

cenda fit. 
Quoditidemfalfum,&S.  Litcris  con-         Sicenimdocetcvidenter&  pallìm  S. 
trariumjudicantNoort-hoUandi.  Scn^tu.i:ù..Gcn.6.  yEtviditDominui,quod 

Qui  contra,  multa  malitia  homtnn  in  terra,é''omnis ima- 

I  ginatio  cogitationum  cordts  eim  tantum  ma- 
liim  omni  die.  Gen.8.21.  ^l^àa  coqitatiocordis  homink,maU  k piteritia  fìia.  Piai. 14*  2..3.4.' 
EtRom.3.io.ii.i  z.Non  est  luftiM^ne  unm  quidem,non  eji  quiintelligaf,non  efi  qui  exquirat 
Dettm.  Omnes  deflexerunt-fimulinutilesfacH  funt.Noa  ejl, qui faci.it  bcn/!m,non  ejlnfque  ad 
unum,&c.  Ier.17.9.  Fraudulentum cor prxomnihu'ireku^ é>'per'vcrfum.h\':it.\^.^.E.x corde 
egrediuntur  cogttattones  maU,Ciidcs;  aduUerta ,fortationes,furta-,falfa  teiiimonia,obtrecia- 
tiones,&c.  Rom.8.7.  Intelligentiacarniiinimicitia  efi adverfm  Deum.Legicntm  Deinott 
fiibijcitur,  namnepoteflquidem.  Ephef.z.i.  ^uiim  efetts  mortiti  in  offenfis  CTpeccatis.  v.i. 
In  quibtis  olmi  ver  fati  ejlis,ut  efi  vita  Mundi  huinsfecundum  Principem^cui  potefas  efi  aeris, 
(^  Spirttus  nunc agentisinhominibm contumacibm.vtxi.  3.  Inter  quos  &  nos  omnes con- 
verfati  fumm  ehm  in  cupditatibm  carnis  noflr^.ficieutes  qux  carni  ac  cagitationibiis  libe- 
hant  ;  erammque  naturajìlij  irx-,  ut  cr  reliqui.  Tir .  5 . 3.  Nam  eramta  quondam  & nos^amen- 
tes,rebelles-,errantesfervicntescupid:tatibiis  ac  voluptatibta  varijs^in  malitia  cfr  invidia  de- 
gentes,  odufi ,  alt}  alios  odioprofèquentes. 

Qi]ibusinlocis,quum  cor  hominis  non  regeniti,  aperte  condemnctur  ut  fraudu- 
lentum&:pervcrlUm,eiu{q;imaginationcs  &cogitationcs,  ut  tantum  malx,  imo  ex 
corde,omnis  generis  mala  dicantur  provenire,  totulique  homo  dicatur  in  peccatis 
mortuus,in  iis  ambulare,  Deoq,  rcbellis,&:  inimicus  elle,  làtis  patet  voluntatem  ho- 
minis  irregeniti  (qux  cordis  voce  defìgnatur  jad  Spirituale  bonum  non  elle  liberam, 
ied  tantum  ad  malum  natura  fua  inclinare  &:  ferri. 

PcrtinenthuceaetiamScripturx-loca,quseCircumcirionemcordis,&:converfio- 
nem  hominis,Deo  foli  adi  cri  bunt  :  ut  Deut.  3  o.  (j  .  Circumcidet  Doìninm  Deus  titiis  cor 
tuum  dr  corfeminis  tui,addiligendum  Dominum  Betim  tuum, ere -Ezech.i  i.io.Daboeis  cor 
ttnuffhC^  Spiritumnovum  dabo  in  interiori  eorum.  Ioh.^.44.  Nemo  potefi  venire  ad  me, 
nfì  Pater  qui  mifitme  traxerit  eum.  Coloir.2. 11.  In  quo  etiam  circumcifiefiis^circumafio- 
ne  qu&fit  fine  manibw  ,  dum  corpus  carnis  peccato  obnoxu  exuifis  per  circumcifionem 

Chrifti. 

Ppp  2  Idem 


i-jì.  ACTASYNODI 

Idemquoq;probatur  ex  eo  quodfànéli  renovationem  ccrdisj'nclinationcm  ani- 
mi ad  divinarnlegern5&:du6ì:urnSplntus,&c.àDcopetanc.Pfàl. 4^.4. jF^rrw(f^;wZ'w/;jrÉ' 
in  ventate  /«4.Pià.  ^  l.  u.Cornnindu  crea  mihi,I)em,d^  Spiritum  re^ftì  innova  interiori  meo. 
Icr.  7;ì.\%.  Converti facme^ity'convertar.'bA'Xt. 6.10,  Vcniatregnum  ttium)fiat volitntas tua. 

Ne  autem  Remonflrantes  videri  poflìnt  omnem  humanse  Natura:  corriiptionem 
negare, gi'atiarque  Dei  nullas  omnino  in  converfìone  hominis  partes  relinqucre ,  fic 
nonnunquam  loquifòlenr,  quali  hominis  mentemtenebris  obfcuraram,  alfeftuique 
depravatosultro  agnofccrent:  arque  indevoluntati  impedimentumadferrijquomi- 
nus  viresjvellibertatem  fliamnaturalem  exercere  poflet. 

Scribuntcnim,  libertatcmvoluntacis,         Corruptionemhomini"s  non  regeniti, 


non  tantum  in  intelledlu  ,  &  afFeòlibus, 
qui  voluntatem  impediunr,  ièdetiamin 
ipfà  voluntatc  fitam  effe .-  ita,  ut  ea  etiam 
in  ièfe,&  (ila  natura  ,  corrupta  &:  prava 
dici  debeat. 

Quod  ante  ex  Scripturis  evidenter 
probatum  eli. 


licetpoft  lapfum  in  homine  rcmanferit, 
ut  pars  crearx  natura: ,  vires  tamenfuas, 
propter  tenebras  mentis  ,  &  afte^luuni 
depravationcm  exercere  non  polle.  VcrQ 
hic,&:  libi,  &  S.  Literis ,  contradicunt. 

Sihiy  tum  in  eo,  quod  alibi  intelledum 
hominis  lua  vi  naturali,  &:  line  ullapecu- 
hari immediata,  vel  interna  lucis  collu- 
ftratione^iofle  intelligere  &  pcrcipere  omncs  Scripturx  fenfuSjad  falutem  fcitu,  ere- 
ditu,  Iperatu,  velfadu  necell'arios,  allerant:  tum  in  eo  ,  quod  hoc  terrio  rticulo 
ponunt,neceffariumefl'e,uthomo  per  Spiritum  S.  rcgencretur,  &:  renovecur,  men- 
te, alFedibus,  feu  volun  tate,  &  omnibus  facultatlbus^ 

S&cris  Literis.Nzm  ex  aperte  teftantur,  quod  &:  nos  credimus.  Videh'cec, 

lam  vero, quod  ilIam,quamagnorcunt         Quod  etiamll  in  homine  polì:  lapfum 


qualemcunque  pravitatem ,  univerlàli 
quadam  gratia,in  omnibus  &  lìngulis  ho- 
minibus  corrigi  acaliquatcnus  tolU  alle- 
runt,  quando  Icribunt. 

Deum  omncs  homines  aliqua  vocatio- 
nevocareadlalutem ,  mediaq;  adlìdem 
&  converlionem  neceffaria  omnibus  fuf- 
fìcienter&  efficaciter  rubminifl:rare,iirq; 
poteftatcm  conferre,  adminiftratis  me- 
diis  re£te  utendi,acre61:o  eorum  ulii,  ma- 
lorem  gratiam,  etiam  Euangelij  annun- 
ciationem  conrequendi:  Utenb.  in  Apol. 
p.58.&6^5.  Itautunicuiquehominiuliim 
rationis  adepto,  fufficiens  aliqua  donata 
lìt  grafia,  tanquam  principium  aliquod 
quo  curliis  human:?  corruptionis  admo- 
du  filliturj&homo  li  bene  uratur,nec  ipfe 
libi  oblir,maiorem  gratiam  pollitadipilb'. 

Idquoq;  Noort-Hollandi  judicant  effe 
iTi^c^o^ov.Qui  contra  veruni  effe  allerunt. 


fuperiintldntilli^  quidam  quibusbonum 
aliquod  naturale,  civile,  morale, cognof- 
cerc  &c  facere  poffit,  itemque  perlpicerc 
Deum  effe,eumque  amandum,  &  colen- 
dummon  tamen  ullum  in  homine  non  re- 
genito liipcrlit  principium  adbonumfpi- 
rituale  vel  cognofcendum  vel  faciédum, 
nullifq;allis  àDeo  media  ad  làlutemfuf- 
ficientia  efficaciter  adminiftrentur,quam 
eleftis  lblis,lèu  iis,qui  reiplà  regeneràtur. 
Sic  enim  delcribit  Apoftolus  Paulus 
homines  irregenitos.Rom.3.10.  II, &c.  ex 
Plcàl.i4.&  53.  aliifquelocis  veteris  Tefta- 
m  enti  :  Non  e[l  ittfim,  ne  vnm  quidem.  Non 
efl  qniintelligat:  non  eft  qtiiexcjuirat  Deum  : 
Omnes  deflexerunt:  Simtilinutiles fa£iifnnt. 
Non  ejl  quifaciatquodbonum  ejì:  nonejtuf^ 
adimum.Sepiilchrum  apertimi  gtittur  eornm, 
lingtàsjìiis  ad  dolti  ufi  flint:  Venenum  ajpidit 
fiih  labijs  eorum, quorum  os  diris  ò-amarulen- 


tia pienti  eft.  Velocespedes  eorum  adeffunden 
dumfanguinem;  contritio  cf"  càlamitas  in  vijs  eorum,  dr  viampacis non  cognovenmt.  Non 
eft  timor  Dei  coram  oculis  eorum.  Qu.amdercriptionem  univerlàlcm  effe  omniumom- 
nino  hominum  prout  limt  a  natura,patet  ex vcrbis  ièquentibus.  veri."  19.  Scimmqux.- 
cunquelcx  dicit-,ijs qjii in  leq^e  fìint  dtcere,  vt  omnees  ohturetur-,  &  obnoxitisfiat  totus  Mun- 
dm  condemnationi  Dei.  &c  Chriftus  dicit.  loh^n.-!,. 6. §luod  genitum  eft  ex  carne, caro  efl. 
Quidautemcarohxclignificet,docef  Apoftolus.  Rom.8.(?.7.8.  cuminquit,  Intel- 
ligenti am  carnis  inimicitiam  effe  adverfus  Deumycjfe  Tnortem,ér  non  poffè  Deo  piacere  qui  in 
carne funt.  Cum  quoconfbnatChrifti  didum  Ioh.3.3.  Hominemnon  poffe  videre 
rcgnumDei,nilifucritdenuo  velfupcrnegcnitus.Etlànelilc  res  haberetv  Remon- 
flrantes volunt,nonrcgencrationehomini  opus  effet,fèd  tantum  bono  ufu  commu- 
nioris  gratin. 

Prxtera 


NATIONALIS    ©"0  R  D^R  E  C  H  T  A  N  ^.  ,73 

PrxtereaafllmulatProphctaEfàiashominesirregenitosnoxiis  quibufiiam  &  ve- 
ncvìAtishc^iìs, Lupo, Pardo,Leoni,  Frfo,K^Jpidt,  Bafiltfco.  cap.ii.verf.Y(j.&c.  Quibus 
fìmilitudinis  corruptionem  &  ftatum  hominis  ance  regencrationis  gratiam  ad  vivum 
exprimit.  EtiamanreoftenfumeflJiominemjUt  quimcnrccfl:  excscacus,  &:  vo- 
luntate  depravatus,totufqueinpcccadsmorcuus,  revera  malam  efle  arborem.  Ma- 
lam  aurem  arborem  non  polle  bonosfruftusferre  teftatur  ipf e  noftcr  Servator  Chri- 
/liiSjMatt.7.18.  Luc.6.  43. 

Denique,quianihilagir,necagere  poteft,  ultra  fuumgenus;  certum  efl:  hominem 
nacuralcmjnullamldoneamproportioncmhabereadobjedumfpirituale. 

Secjmtur  Articuliis  Q^artus;   qui  ad 
yerbum  fìc  habet: 

Hanc  Dei  gratiam  ejfeinitiitm  yfrogrejfum.,é'ferfe^ionemoìnnls  honiiatque  idadeo  qui- 
dem,vtipfe  homoregeHÌtus,ahfqtie  hacprdcedanea-ifeu  ddventitia,€xcitante,confequente,  dr 
cooperante gratia,ncque  boni  quid  cogitare,  'velie,  autfacere poJJÌt,neq:te  etiam  ulli  maU  ten- 
tationirefifiere.  K^deoquidem,'vto?nnia  honaoperaqu&excogitare popimm,Bei gratin  in 
Chrisio  trihuenda  [int.  §^p  ad  vero  moditm  operationis  illim  grati£  ilU  non  eji  irrejìsHbilis . 
De nmltis enini dicitur, eosS.San^oreftitiJfe,  After.  ■^.(^ alibi mult li locis. 

Agithic  Articulus  de  efficacia  gratia:  Dei  in  hominis  converlione.  Et  vidcntur 
quidemRemonftrantesinitio  pcregregie  de  gratia  divina  loqui,  cique  amplam  in 
converfionehominisefficaciamtribuere.Dicuntenim,gratiamDeieireinitium,pro- 
grefllim,&  pcrfe£l:ionem,omnisboni,&c,Sed  revcraquoduna  manu  largiuntur,  al- 
tera aufcrunt,  Totumenimilludqiiod  in  priore  parte  huiiis  Articuli  tam  fpeciofìs 
vcrbis  videntur  pofuiile, altera  parte, &:fUblìnemprorfùstolIunr.  Hac  adiefta  clau- 
{\Az\^}uoad'vero  modum  operationis illiu} gratia-,illa  non  eFiirreJìfiibilis.  His  enim  verbis 
dodrinam  de  gratia  Dei  ante  pofitam  depravane,  vires  liberi  arbitri)  ftabiliunt,quod 
cxipforumdcclarationibus  manifeflumfìr. 

Sic  enim  Jè  ipfifajsim  explicant. 

Hominem  nimirumirregenitum,gratie  Dei  in  cumagentisjadconvcrfìonem, non 
modo  (ìmpliciter  re{iftere,aut  refifterc polle:  Icd eius  ctiam  opcrationem  impedire, 
& fuperare  pofle:  imo fepenumero,  aftu  iplo  impedire, &:  Hiperarc.Sic  ut  hpmo  Deo 
in  iplò  operante  cum voluntate  &:  intcntionc  iplum  convcrtendi ,  per  kiam  rclHlcn- 
tiam  non  convertatur. 

Noort-Hollandi  id  non  modo  fallum,  fcd  &  in  Deum  blafphemum  effe  iudicant. 
Et  contra,  exS.Scripturaftatuunt:hominemirrcgcnitum,tametiì  ex  le  ,  &:  natura 
fùa,corrupta,rebcllisDeo,nihilautpoflitautvelitjqu2m  gratia:  Dei  reliftere  j,  Deo 
tamcn  per  luam  gratiam  operante  in  ipfojcum  voluntate  &:  intentione  iplum  conver- 
tendi,operationem  eius  ncc  polle  nec  velie  impedire.  Ea  enim  eli  grana:  efficacia  in 
flettendo, &:fubigendo  cor  &  voluntatem  hominis  con  ver  tendi,  ut  neceflario  &L  in- 
fallibiliter,  convertatur. 

Gratia autemhicnobisfignificat non  exrerna  quandamllialìonem  moralem  quse 
cxtrinfecus tantum invitatjlèdvimquandam divinami  motum  milbricordiar  Dei, 
fccundum  eius  propolltum  a^ternum  in  eledtorum  mente,  vgluntate,  corde  efficace, 
qua: eadcm  efl:  cum  vocationc  illa interna  &  efficaci,  quam  clcd<ionis  xrerna:  &  gra-^ 
tuitar,&:  elFcdum  &:  frudum  elle  ad  Artic  primum  demonftratum  cft.  Uh  cxtcrnse 
fualloni  relìfti  polle,non  negatur;  huic  vero  interna  grati£e,etlì  corrupta  hominis  na- 
tura per  le  prona  efl:  ut  refiftat,  minime  tamen  ab  homine  convertendo  relìllitur  aut 
relìfti  poteft: lècundum dida Scriptura:.  Ephel!  l . i^.Ftfciatis qtt£fit  excellens  illa  ma- 
qnitudopotentÌ£  ipfius  in  nobis^qui  credimHS,pro  effìcacitatefortis  roboris  ipfius.  v.  20  -^f^f» 
txeruitinChrifio,  cum excitavit etim exmortuis .  i.Thel.r.ii.  Vrecamurfemper  provobis, 
•vfvos  digneturiJlavocationeDcusnofter,  ^ compie at oninem fuix.  bonitatis gratidt^i.:?} bene- 
'uolentiam  (ir  opus  Tideipotenter.  i.Pet.  i  ,5.  Cuyn  diinnaipfim -vis  omnia  riobts  donarit  qu£ 
advitam-tC^pietatem  pertinent,per  agnitionem  illius,qtii  uocavit  nos  ad  gloria  ér  virtittem. 
Qua: loca,  cum  convcrlloncm &  Fidem  noftram  all'cribantpoteniia:  Dei,illa  au- 

Ppp  j  tem 


174  ACTASYNODT 

tcm  {itinfupcrabilis,  aperte  ladsfìgmficaturgranam Dei,  qux  illa in  nobis  efficic, 
impediii  aut  (uperari  non  polle. 

IdemPiobatur  iis  Scriptura^Iocis,  qnxtradunt,  veram  ac  realem  efficientiam 
Deiinconvedionehominis,  utDeuter.  30.  verf!(J.  Circumcidet  Dominus  Deus  cor 
tuitm,  dr  corfeminii  ttii  ad  diligendum  Dominimi  Detim  tuitm  ex  foto  corde  tuo ,  ó"  ex  tota, 
anima  tua  vt  'vi'vO'S.  Ier.31 .33.  Hoc efl foedm meum .  Dabo  legem  meam  in  interiori eorum 
^  in  corde  eorum  infcriham  eam.  veri.  34.   ó"  non  docehit  ultra-i  cs^c. 

Ierem.3Z.  veri!  39.  Dabo  ijs  cor 'unum  ^'viam'vnam  vt  timeant  me  omnibus  diehuiy 
(^c.  vcrr.44.  Timoremmeumdaboin  corde  eorum, 'Ut  nonrecedantame.  Ezech.3(f.  z5. 
Dabo  'vohis  cor  no'uum  ck"  Jpiritum  novum  dabo  in  interiori  "vefho  ,c^  amonjebo  cor  lapi- 
deum  e  carne  vefha,drdabo  vobls  corcarneum.  veri,  ly .Spiritnm  meum  dabo  in  interiori 
'vejìroi'ut  in  Jiattitlsmets ambuletis,drjudicia meacnflodiatis  érfaciatis.  h£t.  16.  veri.  14. 
Cor  Lydiii  adaperuit  DominuSy'vt  attender  et  ea  qu£  dicebantur  a  Paulo. 

Q^zibus  in  locis  videre  eft  non  tantum  potentiam  quandam  adhibere  Deum,  qua 
homo  converti  &  Deo  obedire  pofl'et,  fi  veliti  fed  limul  etiam  inmentibus,  oc  cordi- 
busfuorumoperari&  efficereiplàmliiicognitionem,  ipfamconverlìonem ,  lìdem, 
&  obedientiam  lliorum  mandatorum.  Qupd  &  Paulus  exprefle  docet.  Philipp.i. 
veri!  29.  Vohis  ■>  inquit,^r/ì/^/Jf  datttm  est,  in  cattfa  Chrijli  nonfolum  in  eum  credere ,  fed  et- 
iam froeo  fati.  Hic  non  tantum  polfibilitatem  credendi,  fed  &  ipfiim  -n  credere  y 
qratuDeiajfcribit.  Et  cap,2.verf.i3.  Deus,ìnc[\xit-,ejl  qui  efficit  in  vobis  ■,  di' velie é* 
■perf  cere -pro  beneplacito.     Hic  iplùm velie  &:perficere  à  Deo  effici  docet. 

Ubi  autcmipfa  Fides,  ipfaconverfioj  iplum  velie  &  perfìcere,  à  Deo  efficitur, 
fieri  non  potell,  utha:c  iplìus  a£tio,  ab  hominis,voluntateaut  relìftentia  impedia- 
tur.  Quodipfum  etiam  neceflario  ex  iplk  priore  parte  Articuli  Quarti  Remon- 
flrantium  concluditur.  NamiìgratiaDei  cftinitium  progrefTus ,  &  complemen- 
tum  omnis  boni,  refìftcntia  certe  cam  fuperans  &r  impediens ,  locum  habere  non 
poteft.  Linde  manifcftum  eft,  Remonftrantcs  libi  efl'e  contrarios,non  minus  hic, 
quam  in  prarcedentibus  Articulis.  Eandem  enim  gratiam  ftatuunt,  &:  efficacem 
&  refiftibilem.  Fieri  autem  non  poteft  vtgratiaefficaxfitrefiftibilis:&  contra,re' 
fiftibilisgratiafìt  effìcax. 

Huc  etiam  faciunt  ea  loca  Scriptura^,  ubi  convcrfio  hominis  vocatur ,  No'vacrea- 
tìo.  Piai.  51.  veri",  iz.  Cor  mundum  crea  in  me  Deus.  z.  Corinth.  5.  veri!  17.  ^uii/t 
Chrifioefi,  eft  nova  creatura.  Ephel!  2.  veri!  io.  Ipftus  fumm  fa£lura ,  ère.  &  4.  cap. 
veri.  24.  Induite  novurn  hominem  qui  fecttndum  Deum  creatuseH  ^c. 

Item  Regeneratio.  lohann.  3.  verr3.&  5.  Nift quis  denuo genita^ fuerit  ex  aqua  drjpi- 
ritu,(^<^.  lacob. I. verf!i8.  Is quiavoluit , progenuit nosfermoneveritatìs^^c.  i. Pet.r. 
veri.  23.  Renatinon  ex  [emine  corruptibili.,  fedincorruptibili: 

Item,  Refufcitatio  five  njivif  catto ,  lohan. 5.  verf.  2 1.  Sicut  Pater excitat mortuos  ,  e^ ' 
'ui'vificaty  ita  d^Jìliusquos  'vtilt, vivificata  Ephel!2.^.  Cum  per  ojf'enfas  mortili  e ftemus-^  vnx 
vivifìcavit  nos  per  Chriftum.  Collofl.  2.  veri!  12.  Cum  eo  rcfurrexiftis  per fidem  Dei» 
fjjìcaciter  agentis,qui  excitaviteum  ex  mortiiis.  verf.  13.  Vojque  mortuos inpeccatis ,  dfprs- 
putio  carnis  veftr£  cum  eo  vivificavit. 

Quemadmodum  enim  homo  fui  Creationem^  generationem,Sc  ex  mortuis  Refujci- 
tationem  impedire  non  poteft ,  ita  etiam  hanc  lui  novam  Creationem,regeneratio- 
nem,  refufcitationem  ex  morte  peccati,&  vivili carionem,  id  eft,  converfionem,  non 
poteft  impedire. 

Etlàne,lìDei  confilium&voluntaslpe£l:etur,non  poteft  nonirrefiftibilis  efte  ilk 
grati2edivinxvis,qualecundumbeneplacitumfuum  &:  voluntatemDeus  converfio- 
nem hominis  operatur.  Confilium  enimipfius  non  poteft  fieri  irritum.  Plàlm.33.11.  &:vo- 
luntati  eiusnon  poteft  refifti.Rom. 9. 19. 

Contrarium  autem  ftatuere,nimirum,homines  fine  efficacia  gratin  Dei  pofle  felc 
convertere,vcl,Deum  omnia  foris&intusefficaciterfaciendo&eius  converfionem 
intcndendo,nihiltaméproficere,fi  homo  non  vclit,  quidaliudquxfo  eftqiiamcon- 
fdium  Dei reddere  irritum,  &:omnipotentiamDeihominummahṭefubjicere ,  ve 
h^ec  illam  fuperet,&:  fic  Deus  omnipotens  non  fit? 

Hucacceditquodeafithumanxnaturarcorruptio (quemadmodum ex iis  qua:  in 
cercio  Articulo  ànobis  è  Sacris  Litteris  allegata  funt,  manifefto  liquetj  vtnon  nifi 

viribus 


NATIONALIS      D  O  RD  k  E  C  HT  A  N  ^.  175 

viribus  humanis  longc  majori  vi ,  &  efficacia,  id  eft  ,  irrefìftibili  divina:  oratile 
operarióne  tolli  aut  corrigi  poffit.  Eli  emm  in  rebus  divinis  ca:ca  prorfus  &  adeo 
avcrfa,  legi  Dei  inimica,qux nil  nifi  carnale  Se  tcrrenum  fàpit,  ut  omnino  vi  qiiadam 
fupcrnaturali  &:qua:ipfàmlongefuperar,  opus  fic,  qua  adc^lcll:ia&  lupcrnaturalia 
cognoiccnda,  &  quxrcnda  evehatur  arque  elcvetur  :  alias  nunquam  corrigenda  aut 
convertenda. 

Qijaproprer  flilfum  eft  quod  Remonllirantes  docent, ad  ftabiliendam  illam  fuam 
refìftjbilem  gratiani.  : 

Hominem  quamvis  ex  fé,  Tuo  ingcnio,  Humani  ingenij  cxcicatem  in  rebus 

naturalibufque  viribus  bonum  quod  in  f'piritualibustancam  elle,  ut  quamvisE- 
Euangeliorevelatur  invenire, vclcxcogi-  uangeliumhomini  predicetur,  raméabf- 
tarenonpoffit;  tamencumEuangcIium  que  interna  Spinrus  S.  illuminationc 
ipfi  revelatur,  &  attente  ab  ipfb  auditur,  Scriptur«^lènfLis,qui  ad  iàlutem  neccilarij 
vellegitur,  fine ulla interna lucis  collii-  liant,  fcitu,  &c.  non  poffit  intclligere, 
ftratione  omnes  Scripturx  fcnfiis  ad  fìi-  atque  adeo  externam  Euangelij  prardi- 
lutem  Icitu,  creditu,  fperatu,  vel  fadu  cationem  ad  fidcm  in  homine  ingcne- 
neceflarios,  intclligere  pofre,adeoutfòla  randamnon  fufficere. 
externa  Euangelij  prardicatio  ad  fìdcm  Non  enim  in  tenebris  tantum  vcrfa- 
ingenerandam  fiifficiat.  tur  homo ,  lèd  eft  ipfx  tenebrxj  ut  fupra 

oftenf'um, 
Cum  centra  verum  fìt:  Nam  quemadmodum  qui  cxcus  eft 

videre  non  poteft,  ex  co  quod  externum 
folis  lumen  oculisipfiuscircumfuIgeat,nifì  interna  qua  deftituitur  videndi  facultas 
ipfì  reddatur  :  Sicnec  homoirregcnitus,  quemScripturafacra  cxcum  appcllat,per- 
cipere  poteft  illa  qua^  ad  fàlutcm  requiruntur,etiamfi  priedicatio  Euangelij  externe 
ipfius  aures  feriat,  nifi  Spiritus  Sandus  fiia  quadam  efficacia  mentem  iplìus  intus 
colluftret. 

Unde  &illud  falfum  effe  convincitur,  quod  ijdem  afterunt: 

Nobiliffimum  agendi  moduminconverfìone  hominis  &  humana^natur^e  conve- 
nientiffimum,  eum  efle,  qui  fìt  fuafionibus  :  nihilque  obftare,  quo  minus  fòla  mora- 
lis  grafia  hominem  animalcm  reddat  fpiritualem:  inque  co  confìftcre  operacionis  di- 
vinas  cfficaciam,  qua  Sathana:  operationem  fliperàt,  quod  Deus  alterna  bona  ,  Satan 
autcm  temporariapromittat. 

Similiter  &illud:  quod  tametfi  interdum  mentis  quandam  internam  illumina- 
tionemjaffeduumque  purgationem  vidcantur  concedere,  ncgent  tamen  aliquam 
voluntati  bonamqualitatemàDeo  infundi,quaex  mala,bonaredditurjaflcrantque, 
non  priusad  adualem  hominis  converfionem  concurreregratiam,  quam  ipfàfe  vo- 
luntas  movet,  aut  detcrminat. 

Cum  contra  ex  Scripturis  verum  effe  conftet: 

Solammoralemgratiam  non  fufficere  ad  converfionem  hominis,  fcd  aliam  longe 
nobilioremvim  agendi  requiri,  quacognitioncm,amorem,  fcnfum,  guftumque  x- 
ternorum  honorum,  qux  in  Euangeliopromittuntur,  Deus  in  cordibus  elcdorum 
accendat.  : 

Eaque  nonmentem  tantum  illuminari,  affeftufque  purgari,  fed  voluntati  quòque 
pereamnovasqualitatesinfundi,  quibus  ex  mala  redditur  bona,  efficaciterque  ad 
Deo  fìdendum,  &  obedicndum  fleàitur. 

Probationibus  hic  fuperfedemus  cum  ha:c  omnia  &fìngulaS.Scripturaz  teftimo- 
nijs  &:  rationibus  fiipra  abunde  confìrm-ata  fint. 

Sed  &hoc  hicnon  prsetercundum,quod gratiam,quam  primam  &  precipuam  cau- 
fam  converfìonis  ftatuunt,  eius  tamen  fblam  &  unicam  negent  elle,cui  hberi  arbi- 
trijconcurfumutroi'amoy  vel  caulàm  partialem  adiungunt,  atque  ita  converfìonis  , 
duas  caufas  partiales,  gratiam  fcilicet  &:  hberum  arbitrium  faciunt. 

Quoditidemut  t-npó^o^oy  &c  falfiim  Noordt-HoUandi  repudiant. 

Qui  contra 
Ex  Sacra  Scriptura  didicere  ;  Quamvis  arbitrium  rcgeneratum  à  gratia  Dei, 

Ppp  4  adum 


,^6  A  e  T  A     S  Y  N  O  D  I 

a£tum  agatjgratiam  tamcn  Dei  ipfius  converfìonis  non  primariam,  fcd  folam;  non 
fiimmam  {ed  unicam,non  prxcipuam,  l'ed  totamcaufam  elle. 

Solus  enim  Deus  ert^ui  cor  noftrum  circumcidir.  Deuter.  30.  verf.  6.  Solus 
Deus  efl;,qui  Icgem  {"uam  cordibus  noftris  infcribic.  lercm.  3 1 .  verf.  33. 

Solus  Deus  cft,qui  cor  mundum  in  nobis  crcat.  Plàlm.  5  i.verf:  n.  UniusDei 
cft  cor  lapideum  auferre ,  &  dare  cor  carneum.  Ezech.  36.  veri."  26.  Dei  unius 
eft  cor  aperire,  Aftor.  ii^.  verf!  14.  Solus  &:  unicus  Deus  eft,qui  trahit  fuos  ad  fi- 
lium.  Ioan.  6.  veri'.  44.  Totum  velie  &  perficere  folus  &  unus  Deus  opcrarur  in 
nobis.  Philip,  z.  verf.  13,  Idem  cft  qui  operatur  omnia  in  omnibus,  i.  Cor.  ii.ycr'  6. 
Omnifquc  donatio  bona  &:  perfeda  dciuper  defcendic  à  Patte  luminum.     Iac.;i. 

veti.  IT- 
Si  ergo  homo  intelligat  qua:  Dei  funt,  Deus  is  eft  qui  mentemilluminavit.  Si  fpi- 
rituaha&:  ccclcftia  appetat  &  delìderet ,  foli  Dco  afcribendum,  qui  defiderium  il- 
lud  ineius  corde  cxcitavit.  Si  Deo  credat&  obtemperet,  Deo  hoc  in  fòhdum  tri- 
buendum  junus  voluntatem  ipfius  ad  iìdcm  &:  obedientiam  efficaci  gratia  fui  Spiri- 
tus  inclinavit. 

Eiuf modi igi tur,  cum  (ìtfententia  Remonftrantium ,  de  hoc'Fertio  &  Quarto 
Articulis,  quantumvis  in  fpeciem  ,  fi  verba  fpe£tes ,  quam  proxime  ad  cffip^o^iav 
pofTmt  videri;  accedere,  judicant  Noordt-Hollandi,  omnibus ,  qua;  huc  facete 
yidentut  ad  divini  veibi  Notmamin  Dei  timore  examinatis,  eflb  'm^o^o^rt  falla,  &: 
cum  Sacris  litetis  ex  diametro  pugnantia  dogmata,  qux  fubhoium  Articulorum 
titulo  à  Remonftrantibus  afTetuntur  :  ideoque  hxcut  Pelagiana,  &  Hasrerica  in 
Ecclefìjs  noftris  Reformatis  minime  fetenda,  fed  ex  ijs  ut  gratile  &  gloria  Dei 
fomme  inimica ,  fìdemque  veram  fubvertentia,  omni  conatu  ftudioque  arcenda, 
&  procul  eliminanda. 

T-xamen  &^  JHdimm 
Zeelandorum, 

De  Tertio  &  Quarto  Remonftrantium 
Articulo. 

Sententia  Orthodoxa. 


ETiamfi  homo  ;J/u;gj)tof  &  non  rcnatus,  tantum  retinuetit  luminis,  quod  flifHcic 
adeundcm  reddendum  cùtfzFoT^ó^-nv  :  tamen  adeo  corruptus&  depravatus  eft 
in  mente,  voluntate  &  afFeftibus,  ut  ea  qujc flint Spiritus  Dei ,  ne  propofìta  quidem, 
co  quo  ad  falutem necefTe  eft  itìodo,intelligere  nedum  defiderare,  velie,  &:  perfi- 
cere pofTit ,  doncc  per  Spiritum  Sandum  regeneretur, 

IL 

Adhanc  vero  rcgenerationem ,  requiritur  non  tantum  mentis  illuminatio  &  af- 
feftuum  corre£tio:verum  ctiam  ipfius  voluntatis,omniumque  animae  facultatum  per 
externum  verbi  minifterium,  &per  Spiritum  in  ijs  intrinfccus  Se  potenter  operan- 
tcm,  immutalo  &  innovati©. 

HI. 

Quum  vero  Deus  intendit  hominis  rcgenerationem  &  convcrflonem  per  Spiri- 
tum fànótum  operati,  etiamfivoluntasex  innata  fuapravitate  Deo  operanti  refiftat, 

gratia 


NATIONALIS     DORDRECHTANtE.  177 

grafia  tamen  rcgenerans,  hanc  refiftcntiam  tandem  fliperat,  &  facic  hominem  ex 
nolente  volentem.  Adeo  ut  illius  arbitriiim  converlìonem  à  Deo  intentam  impe- 
dire non  poffir,  idque  non  tantum  in  iJluminanda  mente  &  corrigcndis  aftedibus 
verum  etiam  inrenovanda  voluntate. 

Primiim  noflrum  Articulum  fic  probamus: 

Homo  il^v;^KÒg  retinuit  tantum  luminis  quod fuffidt ad  eundetn  redden.dum  dm^ 
•TToXc'yyiTcv.']  Probatur.  Rom.  i.  verf."  18.  Palam  elitra  Dei  e  cteload'uerfus  onìaemimpie- 
tatern  &  injitjìitìam  hominum,ìit  qui'veritAtcm  tnjuiic  detinemt^  Se  verL  1 9.  ^m)f2Utm  td 
qtioddeDeo  cogncfci  fotefl ,  manifeshim  eft  in  iffis:  Dem  emm  ipjìs  mamfejhm  fecit..  &C 
verf.  20.  Ip_fi/i^s  enim  invijìbilia  dum  ex  rebus  conditìs  intelliguìttnr ,  ex  creattonc  mundi 
ferjpicittntur.  ^ttcrna videlicet  eius  tum  potenria,tum divinitas^ad hoc,ut  ipiì  (intuì- 
excuiabilcs.  Hinc  liquet  hominem  nonrenatiim,  tantum  rctinuifle  lununis,  ut  ex 
opcribuscreationispoffit  acquirere  aliquam  cognitionemDei  &:veritatis.  Q_u2e  Ix- 
cet  ad  fàlutem  non  lit  lliificicns,  ipiiim  tamcn  reddit  «mwaT^cj^Tj^ 

Rom.  2.  ver/.  14. 15.  2lam  cum  gentes qiix,  legem  non  hahent,  natura,  qu/a.  legisfuntfa^ 
■ciant,illilegem  non  habentes-fibi iffi Cunt  lex,ut  qmostendantofm  legis fcriftum  incordibm 
Jìiis,  una  tcjiimonium  rcddente  ipforum  confcientia,  dr  cogitationibmjejè  mutuo  accufantibas 
aut etiam  excufxntibm.  Ex  hoc  loco  (èquitur,hominesnonrcnatos,  per  legem natur^e 
&:propriam  conlcientiam  ira  cileinfh-udoSjUt  rerinuerint  ali  quod  diicrimcn  boni 
&:  mali,  quod  etlì  lege  fcripta  clarius  fit  exprefllim,  tamen  futìiciat  ad  illos  reddcn- 
dos  inexcufàbiles.  Ut  qui  didamen  confcicntia:  non  fequantur,  &  ('telie  Apoftolo 
Rom. i.verl." 52.)  poft Dei  jura  cognita  (nempe  eos  qui  talia faciunt  dignos efie morre) 
nonlòlumea faciuntjfcd etiam racicntibuspatrocinantur.  Confer. Rom.  i.verùz. 

Videatur  quoque  Aòtor.  14.  verf."  17.  &  Ador.  17.  verf."  27,  ubi  exprefle  dicitur, 
Gentes  quas  Deus  non  reliquie  abfque  tcllimonio  fu^e  providentia^  &  benignitatis, 
ambulafl'e  tamen  in  vijs  fìiis. 

Homo  \^v;^x.og  corruptus  eft  in  mente  adeo,  utnon  pofTit  intelligere  ad  fakitem  ea 
quse  flint  Spiritus  Dei, &c.]  Probatur.  1.  Cor. 2. verf. '4.  Animalis  homo  non  eli  capax 
eortim  quafunt  Spiri  tm  Dev.fnnt  enim  eijiultitia,nec  potefl  e  a  cognofcere'quajpiritualiter  di- 
judicantur.  Rom.8.vcrf.7.  IntelUgentia  carnls inimicitia  ejì  adverfm  Dcum.  Legi  enim  Dei 
ìion  fubjicitur,  namnepotejl quidem.  Ephef.  4.  verf.  18.  Cogitationem  habentes  obfctiratam 
^  abaltenatdm  a  -vita  Deipropter  ignorantiam  quce  ejl  in  ipfiSyér  obdnrationem  cordis  eorum,. 
òC  cap.  5.  verf".  8.    Fratk  olim  tenebra. 

Ne  propoilta  quidem.]  Probatur.  Ier.53.vcrf!!.  ^uis  crcdidit pradicationi noHrx-,0' 
hrachium Icho'vacuire'veUtHr?  QonÌQ.x:\o\\.  12.verf.37.  &i.Cor.i.  verf.  23.  7{os pradica- 
mus  Chrifitim-,  crucijìxum^ludisis  quidem  offcndiculitm,  Crfick  ojero fluititi am-,  &  1 .  Cor.  3. 
yevi.i^.  Sed  adhtinc  fifqite  diem  cum  legitur  Mofes,velamen  cordi  eorum  impofltum  eft.  &  4. 
verf!3.  Si  te6lum  efl  Euangelium  noflrum,  ijs  quipereunt  teófum  eft,  in  qnihm Deus  htiins  fx- 
culi  excAcavit  mentes,  nec  irradiet  eos  lumen  Euanqelij gloria  Chriflt.  Ex  hifce  omnibus 
patet,  ita  efl'e  obtenebratam  mcntcmhominisirrcgeniti,  utncpropofitum  quidem 
Dei  verbum,  eo  quoad  falutem  necefle  eft  modo,intelligerc  pofTit. 

Corruptus  eft  in  voluntate.]  Probatltr.  Qtn.  6.\zx'ì.'^.'Figmentumcordishominìs'i 
tanttimmodo  malum  omni tempore.  Et  8.  verf.  21 .  Tigmentum  cordis  hominis  malum  esi  ab 
Ordolefcentia  eim.  Icrem.  17.  verf.  9.  Fraudulentum  coripfumfuprit  omnia  éfì^ortifermn  efl. 
^lHji  cognofcat  ipfum?  Matth.  \  5 .  verf.  1 9.  Ex  corde egrediuntur  cogitationes  maU,  cades, 
adultcria,fiortationes,furta,falfj  teftimonia,  obtre£iationes.  Matth.  17.  verf.  8.  Nonpotefl 
arborputris fruii  US  bonosferrc.  Ephef.  2.  verf.  3.  E acientes  njoluntatem  carni-s .  Harc  cor- 
dis malitia&:impuriras,nec  non  hominis  adbonosfrudus  fcrcndosineptitudo,  ar- 
guir irrefragabihter  voluntatem  hominis  ;|/y;t;;(xì^  penitus  elle  corruptam  &depra- 
vatam... 

Corruptus  in  afFcdibus,  ut  fpiritualia  defìderare  non  pofTit,  eo  qUoad  fàlutem  ne- 
cefl'e  eft  modo.]  Probatur.  Ioan.  3 .19.  H&c  eft  condemnatio ,  quoà  lux  venit  in  rnundum-, 
Jed dilexerunt homines tenebnu magis quam lucem:  quiaipfirum  opera  malaflmt.  Rom.  5. 
vejf.  1 1 .  Non  efl  qui  exquirat  Deum.  Tit.  3.  verf.  3.  Eramus  quondam  &  nos  Amentes,  re-- 

belles , 


178  ACTASYNODI 

hellesy  errante!  yfervtentes  ctipiditatihm  ac  'voluftatihas  varijs  ,[in  mdìtìaér  invidia  de- 
gentes,  odiofì,  alij  altos  odio  profequcntes. 

Denique  \\xc totius  hominis  conuptio ,  &  omnium  ipfuis  Eicultatum  depravano 
probatiir  ,  ex  infìgni  ilio  loco.  Rom.  3.  vcrf:  io.  ufque  ad  19.  inter  cxteros  verf.  12. 
Omnes  deflexerimt  ,fimul  intitiles  faci t  fin t.  jS[on  esi  quifaciat  qtiod  honum  est  :  non  eli 
ufque  adtmum.   Confer.  lohan.  i^.  verf!  14. 15. 16. 

Probatur  ctiameadem  corruptio  {eqiientibus  rationibus, 

I. 

Quia  homo  ;|/o;)iHtflf,mortuuseft  in  peccatis.  Ephef  2,.  verf.  i.GoloiTz.vcrf.  13. 

IL 
Quiadiciturfervus  peccati  doneclibcraturàFilio.  lohan.  8.ver/!34.35.3^.  Con- 
fer. Rom.  <>.  veri!  5. 

III. 

QuiaeftcaptivusDiaboh.  A<5b.z<?.verf.i8.  z.Tim.z.verflzó'.  ColofT.  i.  verf!  13. 

IV. 

Quia  cor  debetcircumcidi,Dcut.  30.  verf.  6.  Se  cor  lapideum  auferri.  Ezech.3^. 
verf  z  6. 

V. 

Quia  Deus  efl,  quiinnobis  cfficit  velie  &  perficerepro  fuabenevolentia.Phil.  2. 
vcrf  13.  Undepatetvoluntacem  hominis  in  fé  effe  corruptam,  eumque  omnibus  ad 
bene  agendum  viribus  prorfus  effe  deflitutum. 

DonccpcrSpiritumfàndiimregeneretur.]  Probatur.  Ioli.  3.  verC,-^.^.  Nifi  quù  fue- 
rit genitm ex aqtia  d^ SpritH,nonfotef  'videreregnnmDeinecintroireinillud.  Tic.3.verf! 
5.  Servavit nosper  lavacrnm  regeneration k  c^  renovationem  Spritm  San£ìi. 

Secundum  Arciculiim  noftmm  ita  probatnus  : 

Ad  regenerationem hominis  requiritur  mentis  illuminatio.]  Probatur.  Matth.  11. 
verf  15.  Confìteor tihi Pater^quod detexeris ea infantibtts .S>c\cri. 27. Nemo ncuitfilium  nifi 
Pater,  neque  Patrem  quifquam  nouit  nififilim-,  ^  cuicunque  •volticritfilitis  retegere.  Matth. 
iiJ.verf  17,  §^A  caro  (frfanguis  hacnon  retexittihifed  Pater  mem  qui  cflin  ccelis.  Ad:.  z6. 
verf!  1 8.  Vt  aperioi  oculos  eorum,  ut  fé  convertant  a  tenebrls  ad  lucem.  Eph.  i.  verf .  1 7. 1 8.  ^^ 
Dem  Domini  noBri  le  fu  Cimiti  Pater  ille  gloria  det  'vobisjpiritum  fapienti<x  S"  revelationis, 
■per  agnitioneipfim-,illuminatis  oculii  mentis  ueHrXiUt  fciatis  qusftjpes  ìlla  vocAtionis  ipfim. 

Corredtio  aife£tuum.]  Probatur.  Rom. 8. verf  5.  ^uifècundum  carnemfint,qu£  car- 
nisfintftpiunt.  Sll^  vero  fecundumjpiritum,  qu&fintfpiritm.  Eph.  4.  verf  22.  Deponere 
quodadpriHinam  converfationem  attiri  et  ^  veterem  illum  hominem  qui  deceptricihm  cupidi- 
tatihui corrumpitur .  Gal.  5.  i^.^uifint  Chrifti ,  carnem  crucifxerunt  cum  affeciibm  dr 
cencupifcentijs^ 

Voluntatisimmutatio.]  Probat.Phil.  i.YcrCi^.  Ff  Deus  qui  in  vobls  operatur  érvelle 
^perficer  e  profila  bene'volentia.  Ezec.  36^.vcrf  26.  Etdaho  vobiscornovum  (ji-fiiritum  no- 
'vttmponamin  medio  veltri.  Ioli.  6.  verf  44.  Nemopotefl  venire adme,  nifi  Pater  qui  mifit 
Vietraxerit  eum. 

Renovatio  omnium  animseflicultatum.]  Probat.  2.  Cor.  5.  verf  17.  Si quis igitur  in 
Chrifto,  nova  creatura  eU.  Veteraprjiterierunt.,  ecce  nova  faBafunt  omnia.  Huc  pertinenc 
illaioca  qua:  regenerationem  vocantnovamcreationcmj&regenitum,  novum  ho- 
minem. 

Per  a:ternum verbi miniflerium  &  pcrfpiritum.J  Probatur.  Efji.59.verf  21.  Hoc 
erit  fccdm  meum  cnmiHis  ait  lehovah  .,fiiritmmemqui  eli  in  te,  d^  verbamea  qHd  pofui  in 
ore  tuo,  non  recedent  ex  or  e  tuo,  fìecex  ore  fieminU  tui ,  ex  hoc  tempore  ufque  in  ficulumt 
Confer.  z.Cor.  3.verf  3. 6^.   i. Pet. i,  verf  23.  lacob.  i.  Verf  18. 

Per  Spiritum  in  ijs  intrinfccus  &  potentcroperantem.]  Probatur.  Ezec.  36. verf  21. 
Pon^m  fiiritum  meum  in  medio  veltri.  lerem.  31.  verf  33.   Indam  legem  meam  menti 

corum. 


NATIONALIS     D  O  R  D  R.E  C  H  T  A  N  ^.  i^c, 

eoTum,&corclteorumtn[crihranenm.  loh.  ^.  vcrf;  45.  EjlfcrtftnmtnTrovheiU,  &  erimt 
cmnesdoataDeo.  ^tj(]tus  audi-vtt  aPatre&dtdkit,  venit  adme^.  Ador.  16.  verf  14 
dicitur  de  Lydia,  quod  Dominus adaperuit  cor  eius,  ut  attcnderct  ijs  qua:  dicctxin- 
tural  aulo.  i.  Cor.  3.  ver/,  7.  luqueneque  is  qmfUntat,  efl aUqind.neque  qui  rta:it  fed 
^^^squidati^crementtcm.i.CoYryVtKi.EHtsEpmoUchnFtìfifhmmPnt^ 
jcnpa,mn  atrr.memo/cdf^n-itu  La  vi'vi:  non  tn  tabtdts  Lpdeufsedin  cameistabulis  cordis. 

Terdum  Arciciilum  noftrum  (ìc  probamus. 

Grafia  regenerans  rcfìflentiam  tandem  fuperat.J  Probatur.  irai.55  verf."  11.  Sk 
eji  -verhnm  nieum  quod  egrcjfumfuerit  ex  ore  meo:  non  revertetnr  ad  rne  i<acnum,fèdfàciet, 
id  quodekaor ,  é-projperabitur  ul  quod  tnnfero:  Hmc  Icquitur  id  quod  Deus  intcn- 
dit  opcrari  per  verbum,  effeaum  (uum  iortui.  Acqui  intcndic  converiìoncm 
eorumqmexpropoiitovocantur.  Ergo,&c.  Icrem.31.vcrf;  8.  Converte  me  é-con^ 
verur.  Dcuteronom..  30.  verf.  6.  Circunjcidet  Ichova  Bem lum  cor  tmm,  &corfemims 
un  ad  dihgendum,  lehoi'am  Benm  tttum  ex  foto  corde  tuo,  &  ex  tota  anima  tua,  ut  vivas. 
Ezech.  3 6. verf:  27.  Sftntum  meum ponam  w  medio  veftri:  qaofaciam  ut  inflatutismeis 
Aìnhuletu,  é-jura-mea  obfer'vetis,  facientesea.  Ioli.  6.  veri!  4/.  ^ifquis  auditiiàPatre 
&dtdìcit,i,'enitàdn.e^.  ^^h.x.\cxi'.ic).  Et qudjìt excelìcns  illamagmudo potenti^ ipjlm 
in  nohls  qui  credmitts  prò  efflcacitatefortis  rohoris  tpfmi.  Ccloll.  2.  ver/!  12 .  Confepihiter 
hapttfmum  cumeo  per quem  etiam  cum  eo  rcfirrexiriis,perfdcmDctefficaciteragefìtÌ5,qui 
€xcitavit  eum  a  mortuls.  2 .  TheC  i.  vcrC  u .  / Y  compleat  cmmmfux  bonitatis  gratuitam  he- 
ncvolentiamyé-optisfidetpotenter.  Phil.  2.  verf  I3.  2iam  BemeHqmin  njobis operatur,^ 
perf ceree- 'Velie,  prò  bonafua  voluntate.  2.  Pet.  i.  verf.'  13.  Vtpote  cum  divina  vis  ipfius 
cmnia  nohis  donar  it,  qua  ad  vitam  &  pietatem  pertinent  pef^àgnitionem  illim  qui  nos  vo- 
cavit  ad glortàm  ac  virtutem ,  Confer.  r.  verf!  i6'.  &  i.  Cor.-'  f.^  verf."  18.  &  24. 
r  Hxc  potens  &  irrefiftibilis  Dei  operatio,  etiam  probatur  ex  liifce  fàcrx  Setfptur* 
phrafibus,  quando  hominist^nverfio  vocatur  nova  creano,  vivifìcatio,  &:  excitatio 
àmorcuis. 

■  Denique  probatur  hoc  argumento: 
Si  vis  gratix generantis,ab  hominis  arbitrio poflìt  reddi  irrita,  ergo  éiufdetn gratìsÉ 
efficacitas  pender  ab  hcininis  redo  ufu.  Sed  falflim  eflconfeqU'cns.  Ergo,'&àntecc. 
dens.  Minor  probatur.  loh.i.  verf.'n.  ^/  nonexfinguine?iecexvoluntate  ca^nkinec  ex 
voluntate  virt,fed  ex  Beo  geniti  funt.  Et  cap.3.  vcrf^é.  Slucd  gehitumesi  ex  carne,caro  ef'': 
&  quod  gcnitu7n  est  ex  (finti:,  jpiritm  ejl.V-om.  2.  verf."  29.  Circumcifio  cordìs  èsiin j^irit» 
non  in  litera:  cujm  lam  non  e  fi  ex  hormnibm-fidex  Beò.  i.  Cot.  4.  verf!  7.  ^uis  te  decer  hitì 
quid habes  quod  non  acceperis?  ^odjì  acccpiflt,  quid  gloriaris  acfi  non  accef>eris  ?  Tdciit 
l'equitur  in  corruptione  hominis  fùpraprobàta.  '[ 

Sententia  JF/eterodóxa, 

ludicaitius  igitiir  errare  Remonflrsntcs,  cum  dicunt,  DcuminterdùmKanc  vcl 
illam  gcntcm,civitatem,perfbnninjEuangehj  rcvelatione  prx  ahjs  dignari  quariiip/e 
dignampronuntiat;  non  quidem  cxproprix  fànótitatis  dignitatc  ahqua  (ed  exgra- 
ciofa  fuaa.'flimationej  qua  per  naturalcm  Icgis  fuaÉnotitiam,&mehorcrngfatiiè  com- 
munisufiim.correftos  nonnihil,  idoncosjudicat,  quos  ulteriore grària,idquc  ex  be- 
neplacito filo  donet,  ijfque  antcfcrat,  quos  vcl  gratis;  fcmel  oblatx  cpntcmptore^ 
fiiifleimproboSjvel  horrendis  alioquin  fcclcribiis  mancipatós  deditofque  comperir!, 
ReJponf.adP''Valàchr.  pag.  44.  &  45.  Prima  editionis.  Et  qux'  huc  referunt  excmplà 
Apdflolorum  ,  qui  propter  bonùmùfum  iLiirjihi's  natiiras'acccpcrunt  cpgnitipijem 
rriyfleriorùm regni  ccclorùrn,  juxra ijlud  Euàiigelij  (quod  hbctrahun t)  kahefm  dabi -. 
tur:  etiam excmpla CorneIij,Lydia',lufli,&raIiorum,quos proptcréaputant fìdedo- 
nàtos  quia  ante  fidcrii  eràht  rclrgiofi  &:l3cum  timcntcs.  Ideoque  etiam  aperte  prò-. 
f.tcntin Fejp.ad rp':ila(h.pag.6ì. Edit.prim.  r^r//7»;///^flbi videri,fore,utijSjqui veri- 
tàfcm  in  ihjultitia  non  detinentjfed  Deum  uri  cógnofcuntjglorifìcant,Eùangeli|  do-j 
driiiam  extrao^iliiiiirià  rati'óne-rcvclfft  Deus,  qiiam  ut  citra  Chrifli  cognirioncm, 
iHosTalutem  adipifci,,aut{e.cun(iumdonprumqua;acccpcre  modulum  agenteSjCPU- 
aemnare  creoantv^^  " 

'"'"  Errane 


i?o  A  e  T  A     S  Y  N  O  D  I 

ErrantitemRemonfl:iantcs,C'.im  diciint  Coli.  Hag.  Belg.f.^o.  Dona  fpiritualia 
à  voluiitacc  honiinis  per  mortcm  Ipintualcm  non  elle  fcparara,quippc  quar  nunquam 
fucrincincu:  Itatuunr  ciiim  (ut  \ iàcx e  cÌìR e fp.  ad FFalach.j-ig.  i^-)  in  ftacu  homi- 
nis  antelapdim,  mfulioncmliabituuminmtcllcdum&  arfcduslocum  habcrepo- 
tuillc,  in  voiuntatcm  minime. 

Similitcì-,  cumhomini  antefidem  Se  rcgenciationenitribuunt  dolorenì  de  pecca- 
re commi(ìb,cxpcntionemgLatia'lalutaris,&ipintusrcnovationis,ThelIb.exhib.  3. 
Item  mortcm  Ipiritiialem  agnolcere  ,  deplorare ,  poflulare  &  petere  liberatio- 
nem  ex  ea,elLirire,{inre,&:  qua:rere  vitam.Qu^  omnia  &  amplius  à  Chrifto  requirim- 
tur  in  vivificandis  &  regcnerandis.  Collat.  Hag.  Brand.p.  302.  Quibus  cvidenter  afti- 
puiaturEpilcopius  Thcfibuspublicis  de  pccnitcntiai  i.  cum  dicitpccnitcntiam  qux 
fidcmantcccdit,  elle  a(5lionempecffatoris,quaitamutaturacconvertitur,utpigéat 
ipliim  errati  lui,  &  propterea  dolore  ac  triftitiaatfedus,Iiberacorem  delìderet,propo- 
lìtum&tcnramen  vitarinm^clius  commutanda:  concipiat  acque  elahorct. 

ludicamus  icaque  ,  turpiter  errare  Remonftrantes,  qui  infufiones  habicuum,cum 
in  voiuntatcm,  tum  in  intelledum  &afFed:us  ,  repugnarc  dicuncadminillrationi 
mediorum,  quibusDeus  inhominc  novam  vitamvult  operati,  fi  Ipeftes  ordina- 
riam  convcrlionem  ,  Refi,  ad  FVakchr.  pag.  5^  Item  cum  dicunt,  vivificationem 
voluntatis  ;  proprie  fitam  elle  in  illuminatione  mentis  &c  correzione  affeftuum, 
cu  j  US  vi  voluntas  porens  rcdditur  ad  innatam  noicndi  &:  volendi  taculratcm  in  adum 
produccndum  Coli.  Hag.Selg.z'^^.  Et  Brand.  300.  velut  explicant  Refp.  adVVdachros 
fag.  55.  voiuntatcm  habitibus  virtutum,  fed  per  gratiam  comparatis  informar!,  ijl- 
que  perfici  &:  ad  operationes  fuas  expeditiorem  rcddi. 

Item  cum  dicunt,  nullo  modo  cum  ratione  fcederis  pofTe  confiftere,  fiDcusitx 
eo  promittat ,  {z  effedurimi  in  foederatis,  id  quod  foedere  vetcri  poftulat,  &  fimul 
in  novo  prxlcribitatque  exigit.  In  quo  tamcn  nos  judicamus  fcederis  novieflen- 
tiampGjlìtameirc,juxta  lerem.  31.  Ezech.  11.  &:38.  Vide  Epifcopij  Thefcs  privataS 
Dilp.  iz.  Thcli  2.  pag.  34. 

Errant  quoque  Remonft:rantcs,cum  gratiam,  qua  dicunt  fpiritum  aflìflrere  verbi 
prxdicationi ,  opponunt  gratix  habituali  &  infulx,quamexpreire  negant ,  &;nos 
imaginari  dicunt.   lohan.  Arnold.  contraTilenum,  pag.  437.  &  438. 

Errant  lìmilircrRemonftrantes,  cum  dicunt,  Deum  nullius  converfìónem  abfo- 
Iute  vel  pr;Ecilc  intendere-  Ioli.  Arnold,  contra  Bogerm.  pag.  263.  cui  lèntentisE  er- 
roremlijum  de refiftibilitate gratile  rcgenerantis  lliperftruunt,  Collat.  Belg.  p.  191. 
&  Brand.  226.  &  227. 

Item  cum  per  gratiam  regencrantem  proprie  intclligunt  gratiam  moralem,  qua: 
operatur mandando,  exhorrando,  fuadendo,  promittendo,  comminando,  ineaque 
putantmodumnobililfimum  in  homine  operandi  conliftcre  ,  nec  conveniens  vi- 
deri  humanx  naturx  (Ihlvis  eius  proprietatibusj  alio  modo  opcrari.  Coli.  Belg. 
2.60.  bc  Brand.  311.  quod  Grevinqh.  clarius  explicat  adveriiis  Amezium  pag.  297. 
hifce  verbis.  Quid  enim  obftat  quo  minus  vel  fòla  gratia  moralis  iftos  ■^v^kìì  fpi- 
rituales  reddat-i 

Itdfn,  cum  ncgantDeum  eas  omjiipotentix  fux  vires  in  converfìone  hominis  or- 
dinaria per verbum  cxplicare,quibus  voiuntatcm  ad  adionem neceffario  &  irrefifti- 
biliter  determinet,  uunon  poflìt  illa  adum  lulpendere  autcontrarium  producerc, 
Rerp.ad'W''al.ich.  p.  ()8.  Grevinch.  contra  Amef!  pag.  294.  &  inColl.  Hag.  paiTim. 
Deniqueadverfus  Dei  gratiam  injurij  funt,  cum  convcrfionem  hominis  àpoteftatc 
liberi  arbitrij  ipfius  fulpcndunt.  Ut  liquet  ex  Corvino  contra  Bogerman.  p.  2^3. 
cum  alltrit  :  pólitis  omnibus  operatiohibus  ,  quibus  ad  converlìonem  in  nobis 
efficiendam  Deus  utituf,  mancre  tamen  iplàm  ita  in  noftra  poteftate,  utpoUìmus 
non  converti.  Et  contra  Tilen.  pag.  337.  liane  aifirmat  efl'e  Arminij  fententiam  :" 
gratiam  riòn  ita  inftruere  hominem  novis  viribus,quin  lemper  maneat  in  hominis 
voluntate,  ijs  uti  vel  non  uti. 

Itèm  Grevinch.  contra  Amel!  pag.  211.  Qui  (tatui r gratiam  &  liberum  arbirrium. 
Ut  caulàs  partialcs  ad  converfìónem  hominis  concurrcrc,  adeo  ut  arbitrio  hominis 
canquam  caulx  partiali  hxc  duo  fint  propria,  i.  Quod  agat  &  adum  fuum  eife- 
divé  producac.  z.  Qaod  Ibiplum  determinet  ad  agendum.   Quod  quid  ahudcfl:, 

quara 


NATIONALIS     DORDRECHTANìE.  iSi 

quam  prascipuas  converfionis  partes  hominis  arbitrio  tribnere.  Idem  alibi  fic  fé 
declarat  :  auxilium  cfficax  effe  concomitans  feu  cooperans  arbitrio  noftro  fimul 
operanti,  qua:  autem  fimul  opcrantiir,  eorum  alteriim  non  intìuit  altero  prius  pag. 
Ì64.  Quod  Remonllrantes  in  ColI.Hag.  aperte  etiam  profìtentur ,  cumad  cordis 
apertionem,  lioiiìinis  codjbcrationcm  potillimum  dicunt  requiri.  Belg,  pag.  26^, 
&  Brand.  Z92.  nmuoi,. 

.  _< '    .  r .. li I 

IVDICIVM    VLTRAIECTENSIVM, 

De  tertio  6c  quarto  Artic.Remonflrantium. 

The/ès  Heterodox£  ex  III.  (^7  K  '^monjlr.  Articulo,  O'  explicationefiper 
utroqiie  Artimloineonmdsm  fcnptà  libri fq^  editù  exprejja  decer pt te ,  qmbm 
Orthodox£  cum  S.  Scriptum  confentientes  antithejès  ex  adyerfo  opponuntur. 

The/ès  Heterodoxà.  Antithefes  Orthodoxa. 


1n\Eus  vult  omnibus  liorninibus  Euati- 
•*^gclii  prscconio  gratiam  oftcrri  :  4] 
imo  eisnationibus  qua: ordinario  Euan- 
gclii  preconio  dcfiituuntur  bona  illa, 
qux  Euangelio  ófieruntur;  a?que  ma- 
ncnt  expolìca  ,  acque  i'Iis,  qua:  Euan- 


DEus  non  omnibus hominibus  Euan- 
gclii  pra?conio  gr.itiavult  offerri,*»] 
quaeque  ordmano  Euangclii  priEconio 
deihtuufitur  hationes,  iJhs  bona,  quce 
Euangelio  offcnintur,  non  xque  funt 
cxpolìta  arq;  illis  qusc  Euangelicse  prae- 


gelitic  pra:dicacionis  privilegio  fruun-     dicationispri\ilegio  fruuntur.  h'\ 
tur.  b'\  a]   Pfalm. 147.  19.10.  L^y^w^/y/M^Ti^r- 

hiim  fuiim  lacobo ,  é^JIatuiiifna  ifraeli.  2(0» 

a  ]  job.  Ariioid.  contra  Til.  pag.  105.    Jìcfecit  ulli genti. 

lin.4  &;fcqu.  A^.  \j.'i,o.  Temporihui  igmrarìlix  dijjft- 

b]   Idem  ibidem  pag.  105.  infine,  &     rnuUtis  mine  annuntiat  omnibus  ut  refipi^cant. 

pag.  106.  hdioi.\6.6.'j.  Prohibttifunta  SpirituS. 

lo  qui  fern.  9  net»  in  AfiA . 
Tentnhànthein  Biihymiam  ,fednon  permifitjytriim , 

bj  Eph-a.iz.  tj^'Lcnientote  ^os  olimfuijfe  aLpjiie  Chrifo:  abalienatos  a  Repuhl.ljraelù: 
extram  OS  apa^à  promjjionà  :  Jpem  non  habentesi  Dei  expertes  in  mundo, 

11.  IL 

Etfi  Deus  non  dac  oriinibus  homini-  Deus  univerfe  omnibus &fingulisfuf- 

bus  omni  tempore ,  omnia  ad  iìdem  ne-  fìcicntcr  &;  efficacitcr  media  ad  fìdeni 

ceflaria  media  a.\  :  nec  ea  qux  dar  ex  necelVaria  non  adminiftrat ,  nec  omni- 

sequo,  &  pari  tneniura  dar  b];  tamen  bus&  fingulisea,  multo  minus  omnia, 

om.nibus  &  fìngulis  uniVcrle,  f]  luffici-  adminiftrare  paratuseft.  a] 

enter  &c  efficacker  media  illa  admini-  a]  Vide  loca  allegatdV[a.\.i/^j .  Pfal. 19.2.0, 

ftrat  <5^.  ]   Imo  vero  plura  f:]  adeoque  &A£tor.  17.30. 

omniaji  modo  ipfi  fibi  non  obdnt ,  admi-  Rom.io,  1 4.  ^uomodo  credent  et  de  qm 


niftrare  &  conferrcparatus  eli:./] 

a]  Ioh.Arm.contr.Til.p.37o,lin.  io. 

b]  Idem  ibidem  lin.  2.  &  5. 
e]  Idem  ibidem  pag.360.  lin.5.  feTeq. 

d]  Ibidem  pag. 56^.  lin.z.&  7.&:  pag. 
372.  lin.  z8. 

e]  Ibidem  pag.  5(37.  lin. 7. 
fj    Ibidem  pag.  372.  lin.  13.  &:  31.  & 


ȣ>".  &:c. 

£(3.55.1.  ,^li  credit  àudituì  noflro  ?  cui 
br^ichiiiw  Domini  relei'atum  esi  \ 

Qjjibufcunq;  {liiHciéter  &  efficaciter 
media  at  fidem  neceil'ariaadminiftran- 
tur,iis  etiam  admihiftraturverbii  Euan- 
gelii,  Atqui  non  omnibus  univerfe  ad- 
miniftratiaert,  necadminiftraturetiam- 
numverbum  Evangelii,  Ergo.Maiorpa- 
tet  ex  didl.Rom.io.i  4.iv)iaorem  probac 
éxperiétia  &:  locus  Pialcis.  Pf,  147. 1 9. 20. 
Qqq  III.  Quili- 


i8i 


ACTA      SYNODi 


ITI. 

Quilibet  homo  ratione  prxdirns  a] 
Scripturam  S.  ubi  cain  attente  ,  &:  cum 
j.udicio  legit  i>]  naturali  intellcftus  fui 
vi  e]  ctiam  non  accedente  ullo  fliper- 
narurali  liimine  lìipcrinfiifo  d]  qiìx  fic 
Scriptiira:  S;  verborum  (  quibus  qux  ad 
fai u rem  eredita  necefiaria  lunt  enun- 
tiaritiirj  fehténtla,  itemque  quod  fine 
neccfl'aria  e]  in  omniftatii,  non  modo 
facile  f\  apprehcndere  intelleòbii  Se 
perciperc  g]  fed  ctiam  ca  intellcdu  ap- 
probare,  five  bene  de  iis  judicare  po- 
tè ft. 

a]  Epifcop.  thef  pub.  de  perfp.facra: 
Scriptui.»  thefi  I.  &  thefib.priv.de  per- 
fpic.  S,  Scripturas,  thefi  L  &  1 1 1. 

b]  Ibidem  thefi.  priv.  thefi.  ji 
e]  Ibidem  thefi  3. 

d]  Ibidem  thefi.  3. 

e]  Ibidem  thefi  1.  &:3i 
f  ]  Ibidem  thefi  3. 

g]  Ibidem  thefi  3. 

f  ]  Idem  Epifi:.thefib.  pubhcis  fiapra 
citatis. 

Nam  non  agi  ibidem  de  fimphci 
tantum  terminorum  intelleifVionc,  fèd 
&:  approbarione  ,  &  quidem  prsecipue, 
manifeftum  eli.  Prxiudicium  enim,ma- 
licia  ,  &;  caetetra  quibus  tanquam  obfta- 
culis  intelledum  impediri  Epifcopius 
affirmat,  eiufinodi  iunt,  ut  approbatio- 
nem  intclleclus,  non  autém  iimplicem 
terminorum  perccptionem  remorctur. 
Legatenim  pefllmus  improbifiìmulque 
aliquis  homo  propofitiones  has  in  facra 
Scripturarlefus  Chriftus  cil  verus  Deus, 
&  Dei  Filius  :  item  Icflis  cft  natus  de 
Virgine ,  etfiprarjudicio,  affedlibufque 
Vehementer  fit  abreptus ,  id  tamen  non 
efficict,  quo  minus  reftum  illorum  ter- 
minorum fenfiim  intelligat:red  hoc  effi- 
cientiftì  afledus  ,  ut  fenfiim  iftum  ter- 
minis  illis  &:  propofitionibus  conten- 
tum,  intcllcdlu  non  approbet. 

IV. 

Homo  in  ftatu  defe£tionis  &  pec- 
cati necefife  habet ,  ut  in  intelleétu 
iho,  à  Deo  in  Chrifto  per  Spiritum  fan- 
£tum  regeneretur  ad  {aiutare  bonum 
reòte  intelligendum  a).  Ve  autem  in  in- 
telledlu  filo  regeneretur,  five  illumine- 
tur,  fiiftìcicéirevclatio  per  Scripturam 


ITI. 

Quilibet  homo  ratione  pr^editus,  ac? 
tente  &:  cum  judicio  S-  Scripturam  le- 
gens,  in  omni  (latu  naturali,  intelledus 
(ili  vi,  non  accedente  ullo  fiipernaturnii 
filmine fiipennfufo, qua:  fit  S.Scriptur^ 
verborum  ('quibus  qua;  ad  ialutemcre- 
ditufiintnecefiTariaenuntianturjfenren- 
tia,  itemqucquod  fintneccflariaappre- 
hendere,  .?j  aiit  jam  perccptam  fenten- 
tiam  judicio  intellcftus  approbare^  five 
bene  de  eis  judicare,  non  poteft.  h) 

a)  Manifcfium  efl:  cxemplo  Nicode- 
mi,Ioh.3.Difcipulorum  Chriflri.  Liic.Z4. 
quibus  Chrifi:us  dicitur  aperuifi^e  men- 
tem ,  ut  inreHigerent  Scri[)turas.  Et  Eu- 
nuchi A£t.8,  qui  rogatus  an  intelligeret 
quod  legebat  ,  iè  non  pofiTe  affirma- 
bar,  &:c, 

Matth.  16,  ij.  Caro&finguis  nùn  reve- 
làvit  tihi. 

2,.  Cor.  3. 5.  "^on  fumm  idonei  ex  nohls 
ipjìs ,  adcogitandum  quicquam  boni ,  òcc.  /ed 
qhod  idonei  ftmffs  ex  Deo  est. 

b)  i.Cor.1.21.  Tradicamm  vobù'Chri- 
Jìtim,  gernihusJìultitÌAmjHdxis  offendtculùm. 

I.  Cor.  1.14.  Animalk  homo  nrn  fercipit 
eju£  funt  Spiritus  S,  funt  enim  ei  (tultitia. 
Nec  poteft  quidem^  quia  fpiritualirey  Szc. 

i.Cor.12.3.  Nemopotejìlcfum  dicere  Do- 
mi num  ,  nijìperfpiritum. 

lohan.1.5.  Lux  Im  et  in  tenebra:  attene- 
bra eam  non  apprehenderunt^ 


IV. 

Homo  in  ftatu  corruptionis  natura*^ 
per  Ad^  &:  Ev^e  lapfum  contrada:,  ne- 
ccfie  habet,  ad  falutare  bonum  rede  in- 
telligendum ,  ut  à  Deo  per  Spiritum 
fimdum  rpiritualicer  illuminetur.  Ve 
autem  fic  illuminetur  aut  regeneretur, 
non  fiifficit  exterma  illa  revelatio  per 

S.  Scriptu- 


NATiONALIS     DORDRECHT  AN^.  18^ 

autprxdicatum  verbum.  Namnecefle     flicramScripruramaiitprxdicatiimver- 


jnon  eft,  ut  adilla m  revelationem  pecu- 
iiaris  aliqua  Spiritiis  S.  opcratio ,  aut  lu- 
men fupernaturale  accedac  aut  fuper- 
infundatur  h).  Ante  revelationem  hanc 
intelledus  erat  coecus  ,  fpirituale  bo- 
num  in  S.  Scriptura  monftratum  non 
poterat  invenire  aut  excogitare  cj.  At 
pofitailla  revclationc,  intelledus  om- 
nium quibus  ea  contingit,  puta  ,  in  qui- 
bus  rationis  didamen  non  omnino  eft 
obliteratum  dj  irrcliftibiliter  illumina- 
tur:  quando  quidcm  intelledus  fimpli- 
cem  notitiam  evitare  non  poteft  e). 

a)  Articulo  Remonftr.3.  &  thedb.ex- 
hib.r. 

h)  Epifc.  tlicfih.  de  perfpic.  S.  Script, 
priv.  thclì  3.  &:  di/p.  priv.46.  Corol. 

cJ  Idem  thefib.  priv.de  perfpic.Scri- 
ptur:e  thciì  2.. 

d)  Idem  thefib.pub.  de  perfp.  Script, 
thciì  3. 

cj  Collat.  Belg.  pag.  2,30.  fub  finem, 
Bertii  pag  •i5<'. 

Reje6fio. 

Nos  vero  quomodo  primum  huius 
theieos  membrum  cum  tlieiì  antece- 
dente pollìt  conciliari,  minime  vide- 
fnus.  Si  enim  homo  ratione  prxditus, 
in  omni  ftatu  naturali,  intelledus  vi ,  fi- 
ne ulloluminc  fupernaturali  fuperfulbj 
verum  S.  Scriptura'  Tenfum  percipere 
poteft,  poterit  etiam  in  ftatu  defcdio 


bum  a)  fbd  necelle  eft,  ut  ad  eam  pecu- 
liaris  Spiritus  S.  operatio  h)  ab  ip/a  ver- 
bi operatione  diftinda  acccdat ,  five  lu- 
men fupetnaturalc  fuperinfundatur  e). 
Nifi  enim  ad  eam,  quc^  verbo  propria 
eft,  operatione,  Spiritus  operatio  à  Dco 
adjungatur,  hominis  non  renati  intel- 
ledus, etfilitteralem  facr^e  Scriptura:, 
aut  prjedicati  verbi  fcnfuin  apprchen- 
dat, nonilluminabitur,ledccecus,  imo 
tenebraj,manebit. 

d)  Exemplo  f'unt  ludxi,  Pharifsei,  &:c, 
&;  qui  Scripturamlegcbant,  Chriltum 
audiebant,  nec  tamen  intelligebant. 

lohan.  6,  Calibi.    Lux  lawbat  cjuidem 

in  tenehris ,  at  tenebra  eam  non  atprehen^ 

dent.  Ioh.1.5. 

/'jEra.59.zi.  verbo  cojungiturTpiritus. 

Ioan.3.  3.  5,   liifi quii gemtm  fu  ex  aquo. 

é-jpirittt.&cc. 

e)  Nec  qui  piantar  nec  qui  rigar  eft 
aliquid,fed  Deus  qui  datincrementum. 

d)  Evincunt  id  preces  fandorum.le- 
dioni  S.  Scriptura:,  &:auditioni  praedi- 
cationisftudiofeincumbctium.  Piai.  119. 
Illumina  oculos  &c.  Ephef.  i .  17 . 1 8.  Si  lan- 
dis  ipiìs,ad  intelligédum  tede  verbum, 
fpiritus  illutninatione  opus  eft  ,  quijam 
lux  funt  in  domino, quanto  magis  prieter 
verbi  revelationem,  nonregenitis,  illu- 
minatione  mentis  opus  eft,  qui  funt  nil 
nifi  tenebra.  loh.i. 


nis.  Quorlum  igitur  neceilaria  eft  rege- 
nera tio  intellcctus.  Finis  eius  non  poteft  efle,  ut  homini  conferaturpotcntia  per- 
cipìendi  redelenfiis  Scripturse  S.  Eam  enim  jam  ante  intelledus  naturali  fua  vi 
habet.,  Aut  ergo  antecedens  thefis  authxc  falfa  eft.  Aut  aliud  quidRemonftran- 
tibus  eft  rcgenerario. 

Prarterea  infine  thcfeos  huius  dicitur,  quod  pofita  illa  revelatione,  intelledus 
irrefiftibiliter  illuminetur,  fimplicem  enim  notitiam  non  poffe  evitati.  Certe  fi 
hxc  eftirretiftibilis  illuminatio,  erit  etiam  irrefiftibilis  obfcuratio ,  quando  intel- 
ledui  proponitur  faKum,  quod  abfi-irdum  eft.  Si  vere  fideli  proponatur  hxc  falfa 
propolìtio:  Chriftusnoneftverus Deus,  aut  Chriftusnoneftnarus  de  Virgine, 
etfi  intelledus  eius  fcnfum  horum  termitiorumredepercipiat,  notitiamque  eam 
non  poifit  vitate  ,  hinc  tamen  non  efficitur  intelledum  irrefiftibiliter  obl'curari. 
Intelledus  ergo  illuminatio,eft  aliud  quid  quam  perceptiojaut  apprehenfio  termi- 
norum  in  Scriptura  S.  propofìtorum. 

Hancautem  irrefiftibilitatem  illuminationis  intelledus,  vidcnturnobis  alibi 
negare.  Collat.  Bclg.  2.68.  Bertii, pag. 300. 


V. 

Homo  qui  eft  in  ftatu.peccati ,  ante- 
quam  à  Deo  per  Spiritum  S.  in  fuo  in- 
telledu  regeneretur,  mortem  fuam  fpi- 
titualem  &  impotentiam  cognofcetc 
poteft  a),  hitelligentia  hominis  non  re- 
geniti nec  eft  b)  nec  elle  poteft  e)  ini- 
inicitia  adverfus  Deum. 

a)  Collat. 


V. 

Homo  non  rcgenitus  aut  mortuus  in 
peccato, antcqua  à  Deo  pct  Spiritum  S. 
infuointelledu  regeneretur, impoten- 
tiam fuam,mortemque  fpiritualem  co- 
gnofcere  non  poteft  a)  eftq;intelligen- 
tia  hominis  carnalis  aut  non  regeniti 
inimicitia  adverfus  Deum.  b) 

Q_2q    1  rfjLuc. 


iS4  A   C  T  A      S 

a)  Collat.  Bclgpag.  254.  Bertii  pag. 
2,83.  Ioli.  Arnold,  conerà  Til.  pag.  4o<5. 
infine. 

b)  Propriore  Declarat.BeIg.pag.84. 
in  medio. 

e)   Ibidcnió 


VI. 

Cor  &:  afFedus  hominis  iri  ftatu  de- 
feftionis  &  peccati,  non  adeoiunt  cor- 
rupti ,  quin  priufquam  homo  vivifice- 
tbr,  gratiam  Dei  faiutarem  efurire ,  no- 
vamvicam  fitire,  dcfiderare  iiberatio- 
nem  è  peccato  ,  &:  SpiritusS.  aflìften- 
tiam ,  five  fpiritUm  renovationis ,  expe- 
tere  porfit. 

Collat.  Belg.  pag.254.  Bere. 283. 

lohan.  Arnold,  centra  Til.  pag.  406. 
in  fine. 

Thcdbus  exhibit,de  tertio  &  quarto 
Articulo  thefi  3. 


VII. 

Voluntas  hominis  in  flatu  peccati 
per  tenebras  intelleftus  ,  &  affeduum 
inordinationcm  eli  mortila,  incptaqne 
ad  fiipernaturalc  bonum  eligendum^ 
àut  volendum  :  nec  habet  ante  vocatio- 
ncm  j  potentiam  aut  vircs  ,  libertatcm- 
quc,  illud  bonum  volendi.  a)  Atubivo- 
catione  intelledus  illuminatur,  &  cor 
pulfatur  (id  autcm  fit  in  omnibus  qui 
per  verburh  vocantur  j  rum  volunta- 
ti  vires  à  Deo  conferuntur  bonum  fa- 
pernaturale  volendi  arque  eligendi,  b) 
Atque  in  eo  propria  vivificatio  volun- 
tatis  confidi t,  cj 

a)  Thefi  4.  cxhibita. 

b)  Ibidem.  Et  collat.  Belg.  252.  Ber- 
tii 281. 

e)  Collat. Bclg.252.Bertii  281. 


Y   N  O  D  i 

a)  Lue.  19.  42.  Ojì  tu  mjfesy  qua  ad 
tacemtuamfertinent.  lohan. 9.40.  Sicceci 
effetti  non  habereti.<J>eccatum  :  nunc  'vero  àici- 
tis  Ttdemm-  ideo  manet  -peccatum. 

Eph.4. 18.  Hdhentesmentem  tenehris  oh- 
fcuratam ,  (jr  tibidieKati  À  vi/a  Dei  tropter 

ignorantiam,  &c. 

Tit.3. 3.  Eramtué'  nos quondam amentes, 
h)   Rom.  8. 7.  Imelligentia  xut  pruden- 

tia.  càrnis ,   ininncitia  eFi  ddverfm  Deum, 

ì^egi  enim  Bei  non  fitbticitur ,  ac  ne  poteB 

qtndem. 

Vi; 

Cor  &  afFeftuis  hominis  non  rcgcni- 
ti,  piane  fiint  corrupri.  a)  Ita  ut  ante 
regenerationem,Dei  faiutarem  gratiam 
novamque  vitam  eiurire  h)  liberatio- 
nem  è  peccato  defiderare  r)  &  fpiritum 
renovationis  expetere  noii  poifit.  d) 

a.)  Ezech.ii.i^.  Sc}6.  z6. 

leremias  17.  9.  Pravum  eìt  cor  homìnii- 

Matth.  15.19.  De  corde  exeunt pravtt  co- 
gitationes,  òcc. 

Deut.29. 3.4.  Deui mn dedit tibi corad 
intelligendum,  ecc. 

b)  Lue. 19. 42.  Ioh.9.40.  ante  citatus. 
e)   Matth.  9.  Sani  non  efm  habent  ÒLd 

1^0 n  veni  vacare  jttjios. 

à)  loh.  14.17.  CMundmnonpotefl j^iri- 
ium  accipere,  quia  non  novit  eum. 

vn. 

Voluntas  hominis  in  ftatu  corruptJo- 
nis ,  non  modo  per  tenebras  intclle<^us 
&:  atFeduum  ataxiam ,  fèd  etiam  fiet  in- 
harrérem  fibi  perverfitatem  mortua  eft, 
ineptaqucad  lupernaturale  bonum  vo- 
lendum aut  eligendum.^)  Inifto  autcm 
ftatu  non  modo  ante  externam  vocatio- 
nem^  fed  etiam  ea  pofita,ncc  potentiam 
nec  libertatemhabetlupernaturale bo- 
num volendi.  b)  Imo  vero  voluntas  iri 
eo  ftatu  cflmancipium  fathans,  pecca- 
ti, &L  carnis  :  nec  nifi  malum  in  eo  eligc- 
re  atque  velie  potelh  e) 

a)  Genef.  6. 3.  Non  difceptabit  fhirittti 
wem  cum  homine ,  eo  quodcaro  eH. 

Genef.6.5.&.  8.21.  onine figmentum  S>cCi 

Pfàlm.81.14.  Vtinam  populm  obtempe^ 
raret. 

Provcrb.  1.24.  Vocavi  ér  renuijlis. 

Ioan.  IO.  2^.  Vos  non  credit ii ,  quìa  ne» 
ejlis  de  ovibus  meìs. 

loh. 5.24.  Eph. 2.1. 5.  Corofi2.i3. 

loh,  12,39.  Nonpotfrmt credere.  &c. 

loh.^. 


NATIONALIS 


VIIL 


DORDRECHTANiE.  185 

lohan.^.  44.  TSietno  foteH  ad  me  venire, 
vifi  Pater  traxerit  eiim. 

Matth.7.8.  NonfoteHarhormaUi  honos 
frt0tts  fcrre. 

Match.12.34.  Iereni.15.4.  StfoteH 4^' 
thiops  pcllem  mutare,  &c . 

Philip.  1.  13 .  Dcffs  cfficit  in  robis  velie 
C^  perfcere. 

b)  Efa.  ^3. 1.  ^(i credit  Auditui  nojìroì 

loh.ii.  37. 35^.39. 

Iohan.6.64.<55.  Sant quidam, f  % ohis,qùi 
non  crcdimt,  fropterea  dixi  vohis^nemapoteB 
ad  me  'venire. 

e)  Eph.i.  i.  AmbHLtJììs,aHtverfitieJìà, 
inpeccatis fecimdum prtmipcm  aerii,  &c. 

Ioh.8.  ^mfuitpeccatu-iferztis  ejr  peccati. 

Rom.(J.2o.  Cum ferii  ejjetts peccati,  era- 
tis  liheri  piflitik. 

Eph.  i.  3 .  Facientii  voluntatem  carnts, 

VIIL 


Vt  homo  vere  ad  Deum  converta- 
tur,  &  in  Chriftum  vere  credat,  ne- 
cefle  eft,  ucetiam  voluntate  legenere- 
tur  &  vivificetur  a)  ad  lUam  autem 
voluntatis  vivificatiohem,  non  eft  ne- 
ccffe,  utvoluntati  fpiritualia  Lilla  dona 
reftituantur.  b)  Illa  enim  vokinrari  in 
prima  creationenon  funccollaca,  nec 
per  lapflim  amifla  e)  proinde  non  éil 
necefie  éa  voluncaci  reftitui  d). 

a)  Ador.3.  &  thefib.  exhib.i. 

b)  Contra  Walach.  pag.  56. 
e)  Collat.  Belg.  pag.zjo. 
a)  Ibidem. 


Ve  homo  ad  Deum  convertatur ,  &C 
vere  in  Chriftum  credar, neceftc  eft,  uc 
ctiam  vohincate  regenerecur  fe  viV'ifi- 
cetur.  Ad  vivifìcationem  autcm  vo- 
luntatis, neccfte  eft ,  ut  voluntati  à  Deo 
fpiritualia  dona  reftituantur,  ut(|;  Deus 
fublatapeirverlìtate  ^)  duritia,  &  rebel-  . 
lione  ipiì  inha^rentCjin  cam  indat  aut  in- 
fundat  fanditatem,  b)  eftìciatque  ,  uc 
bonum  aòlu  vclit,  credat,  &c  converta- 
tur  e).  Sicut  enim  Dcusfpiritualia  do- 
na in  creatione  prima  in  voluntatcmho- 
minis  contulit:  d)  eaque  per  l.ipfum 
amific  e)  ita  etiam  per  regenerationem 
ea  inftaurari  necefle  eft/) 

a)  Ezech.i  1.19. 8c}6.t6.  <^uferam cor 
UpideHm,S>CC. 

b)  Ibidem  j  Daho  els  cor  carneum ,  Spiri- 
tummeum  daho  in  medio  vejlri,  effciamque 
ut  in  prxceptis  rneis  arnhuietis. 

Ierem.31. 33.  Infcribam  legem  meam  in 
corde  eorum. 

e)  Ibidem  Ezech.3^.  ^6. 

Philip,  i.  13 .  Betts  effcit  in  vohìs  l'elte  , 
é"  per f cere, 

dj  Genef.i.26'.  27.  Creavit  Deus  homi- 
nem ad  imaginem  Dei. 

Epher.4.  24.  Jnànite  ncvum  hominem^ 
qui  (eciindum  Deum  creattts  e  fi  ad  pijliiiam 
(^  fanólimoniam  veritatù. 

e)  Genef! 5. 5.  Genuit  Adam fììiiim  ffilios 
§i  fìlias  verf.  4.)  ad  imaginem fum.  Gcn.<J. 
èCi.omnefgmentfimScc.  Pf.5 i.7.Eph.z.3. 

f)  £pheì'.4.24.  fupraPral.51.12.  Cor 
mundnm  crea  in  me  Domine. 

Qjj  q     3  IX.  Quan- 


ACTA      SYNODl 


IX. 


IX. 


Quando  Deus  voluntatem  hominis  Quando  Deus  voluntatem  hominis 
in  ftacLi  defcftionis  per  Tpiricum  regene-  non  renati ,  auc  in  peccatis  mortui  vult 
rare  ville, voluntas  cara  regcneracionem  rcgencrare  per  verbum&:  Spiricum  S. 
iinpedire  poteft,  &  fxpe  numero  impe-  voluntas  illam  Dei  rcgencrantis  opera- 
dit  a)  Deus  enim  converfìonem  &  fi-  tionem  impedire  non  poteft.  a)  Deus 
dem  omnipotentefua  virtutenon  ope-  enim  illam  regenerationem  omnipo- 
ratur  ,ncc  vuk  operarli ^j  fed  regenc-  tentefuavirtute  operatur,  quarefiften- 
ratioinchoatur  ab  opere  eiufmodiquod  tiam  rebellionemqucj  qua:  ab  hominis 
Deus  homini  pra:cipit  facete.  Qupd  corruptione  naturali  profeduxa  erat, 
cura  facit homo paulatim  regcneratur  fj     longeexfuperat.  h)  non  quod  volunta- 

a)  Collat.Hag.pag.25z.  &:ic)i.&2.<56.     tem  Deus  ad  regenerationem,  conver- 
&:  23 1 .  fioncm  &  fidcm  cogat  invitam  (id  enim 

Bertiipng.281.lin.  IO.  &:2i5.  Un.  6.  &     non  converfìo^fedevcrfioeflet  volunta- 
&c  298.  lin.9.  &  257.  lm.4.&;3oo.        tis.j  fed  exnolente,  potenti  &  gratiofa 

b)  Collat.Belg.260.  Bertii.29i.lin.7.     fuaoperatione,  volentemreddit,  utnon 
e)  CoUar.Belg. pag.253.  circa finem.     modo  pofllt  convertere  fe  Scredere, 

Bertii  283.  lin.  7.  fed  &:  adu  fé convertat  &  credit:  e)  Erli 

autem  Deus  fidem  converfionemque 
prjEcipiat,  non  tamen  illa  in  homine  ab  opere  quod  homo  facic,  fed  à  Dei  in  homi- 
he  opere  inchoatur  d) 

a)  lohan.3.   Spirifuf  uhi  vult,  Iptrat. 
Pfalm.115.  I.'  ^^idqmdioluit Dem,fecif. 

Ephef  1. 19.  Confer  Ad:.2.24.  Dolores  mortls  non poterantchrìjlum  tenere ,  cum  euw 
t  morte  excitaret  Pater.    Ita  nec  l'oluntas  vivtfcAtionem  im-^edire,  eadem  enim  eU  Bei  fo- 
tentia,  in  Chrìfio  e  corporali,  ^ nobli ejfirituali morte  viiifcandis. 

b)  Ibidem  ,  &:  CololT.  2. 12.    ,^h^a  fit  fufereminens  magnitudo  fotenṭ  eim  in  nobU 
qui credimm-pro  ejficacitale rohvrìi 'uirtuiis ipjìns quam  exerttit in chriJio,èCC. 

Et  2.  Their.  2.  II.  tm-pkat  ofm  fidei  potenter. 
e)  Philip.  2.13.  Detti  ejfìcit  in  vohls 'velie,  &CC. 
d)    Philip.  I.  6.  ^hì  ccepit in  vobis  honum opui,ferficiet. 


X. 

Pofitis  omnibus  operationibus  qui- 
bus  adefficiendam  converfionem,  &  fi- 
dem Deus  utitur,  manct  tamen  in  hu- 
nianx  voluntatis  poteftate  ,  credere  vel 
fton  credere,  converti  vel  non  converti. 

loh.  Arnold. contraBogerm.pag. 36^3. 
&  centra  Til.  pag.337. 


xr. 


X. 

Pofitis  omnibus  operationibus  qui* 
bus  ad  efficiendam  converfionem  &  fi- 
dem Deus  utitur ,  non  manet  in  homi- 
nis poteftate  credere  vel  non  credere, 
fed  convcrfio  &:  fides  infalhbiliter  ^ 
neceflario  fubfequuntur. 

Efa.  55 .  n .  Verhum  metim ,  quod  egre- 
dietur  de  ore  meo ,  non  reuertitur  ad 
me  vacuum ,  fed  faci  t  quod  volo. 
Ezech.36,  27.  Spiritum  meum  daboy 
efficiam^  ut  inpracepis  fneis  ambulent. 
lohan.  6.  Omnis  qui  audivit  a  Patre  ^ 
didicit,  venit  adme. 

XI. 


Ad  fide  &  converfionem  efficiendam,  .  Ad  fidem  &  converfionem  cfficien- 

non  fola  agir  Dei  gratia  :  fed  &  voluntas  dam,  fola  agir  gratia.  Voluntas  hominis 

humana,gratia:  ut  caufa  cooperatur,ctfi  ad  eam  non  cooperatur.In  regencratio- 

non  ex  fele, fed  vi  gratin.  nis  enim  principio,  ut  fubjeftum  fefc 

Collat.Belg.pag.229.  ab  initio.  habet  voluntas,  in  quod  agir  gratia,non 

Bert.pag.254.  poft  medium,  uccaufa. 

Rom.^. 


NATIONALIS    DORDRECHTANÀ;  ,87 

Rom.9.  r<?.  TSton  efivokntis  neccurremìs, 
[ed  mi  fé  tenta  D  ei. 

I . Corin th.  4.7.  ^^  eB cjtd  te  dìfcernit  ? 

Ephef.  z.  4.  5.  8.  Deus  qui  dives  eft ,  mife- 

ricordia,  proptcr  multam  charicaccm  qua, 

dilexit  ms ,  etiam  cum  mortui  ejfemm  in  offen- 

fist  ros  un  A  "Jt'vifca.  vit  cum  chrijìe ,  cuim  gretti  a 

fervati  eiiùfidem,  é"  he  non  ex  vobti ,  Dei  do- 

fium  efl, 

VkrajeSiinorum  fratrum  de  Thejìbr^  antegrejjts ,  eìfdemque 
òppofìtis  Antithejibtts  jitdicmm. 

Thcfes  has  S.  Scripcuras  contrarias ,  gloriofe  Dei  gratiae  inimicas ,  &  ad  vires  li- 
beri arbitrij  aut  natura:  extollendas ,  gloriationem  denique  hominis  in  fé  iplo  fta- 
biliendam,  naras  ac  fadas  effe  judicamus  ;ac  proinde  doftrinam  aut  fententiam 
cis  contentam,  minime  in  Ecclefia  Dei  rolcrandam.  Antithefcs  aucem  eis  oppo- 
fitas.veras.Scripturse  S.  conièntaneas ,  ad  vires  hominis  deprimendas,  gratiamque 
Dei  extollendam  accommodatilTimas  eiìe  :  ac  proinde,  dodrinam  eis  comprehen= 
faro  in  Ecclefijs  porro  conftantcr  retinendam ,  ftatuimus. 


Judicìum  ^e^utatorum 
ECCLESIARVM      FRISICARVM 

De  Tertio  &  Quarto  Articulo. 

SEquuntur  iam  Tertius  &  Quartus  Articulus:  quiquidem  in  CoIIatione  Hai 
gicnfi  conjunguncur.  Videntur  tamen  non  incommode  iic  etiam  diftinguì 
polle:  ut /'^ma^dicacLir  agere  de  hominis  corirupti  iheptitudine  velimpotentiaad 
verum  bonum  ;  hoc  cft,dc  corruptione  hominis,  qua^  &:  quanta  illa  Ut  :  quartus  vero 
deconveilìone  hominis  corrupti.vel  utRemonftrantes  volunt,demodo  conver- 
fioniSjdtne  refilHbihs  anirrefiitibiHs. 

Vcrba  certi)  ArticuH  ,  prout  externe  fonant  &  jacent ,  bona  &  Orthodoxa  efTe 
videntur.  Sed  qiioniam  ,fut  ohm  dixitChryfoftomus,  j  in  fenfu  verborum  folec 
effe  hserefis ,  etiam  horiim  verborum  fenfus ,  ifque  ex  ipforummet  Remonftran- 
tiumfcriptis&  hbris,efl;eruciQdus.  Sicautem  dehae  re  fcribunr&  fentiunt. 

I.  Homo  corruptus  gratia  communi,  quam  habet,  l'hoc  eft,luminenaturjB^ 
poteft  tede  uri .  Quod  cum  facit,  Deus  plura  &  majora  dona  ipiì  largitur  ufque 
adeo,  ut  per  ufum  hunc  redum  communis  gratin,  donaque  propter  huncihi  da- 
ta, homo  gradatim  ad  gratiam  falutarem  &!  cognitioncm  Evangeli]  ,  pervenire 
poffit. 

z.  Homo  animahs  five  corruptus,  non  poteft  quidem  mente  Aia  abfque  revela- 
tione  invenire  oc  excogitare  myfteria  in  Evangelio  &  S.  Scripturarevclara  :  fcd 
tamen,  fi  Scripturam  attente  legat  vel  audiat ,  facile  poteft  abique  ullo  fupernatu- 
rali  lumine  &  immediata  Spiritus  Sandi  operatione  in  mente,  intelligere  fen- 
fus  omnium eorum^  qua:  in  Scripturis  fcitu,  eredita, fadu  &fperatu,  neceffarià 
proponuntur. 

3.  Homo  non  regenitus,  non  adco  in  peccatis  mortuus  eft,  quin  poffit  mortem 
fuam  fpiritualem  agnolcere  ,  eam  fpirituhiimili  &  contrito  deplorare,  liberatio- 
nem  vitamque  novam  defiderare,  efurire  &:  fitire;  aliaque  plura  facete, quje  Chri- 
ftus  defiderat  in  eo  quem  vulc  regenerarc. 

Qiiq  4  4-  Sicuc 


1^8  À  C  t  A       S  Y  N  'O  D  ì 

4.  Sfcut  in  voluntate  hominis  nunqiinm  lilla  dona  Spirìtualia  fncrunt,  ncc 
proprie  inealocum  habent,ica  necper  laprumifta  dona à voluntate  ablatafunc> 
led  rcmanririn  eàpoft  lapfum  poteftas  &:infitafaciiltas  ac  libertas  bene  &male 
agendi,  boniimque  fpiricuale  volehdi.  Qjiam  tamen  liberratcm  &c  facultatem 
exercere  voluntas  non  poceft ,  antequam  intellcctus  &  affcdus  lìnt  vivificati. 
Quo  fado  volimras  hnnc  libertatem  exercere  poreft.  Hxc  Se  fimifia  qux  padìra 
in  icriptis  Rcmonllrantium  inveniuntur ,  longe  aliter  fonant  quam  fpcciofailla 
vcrba  tercij  Articuli.  f/i?»?^, inquiunt ,  m (Idtu defccì-ionli  ^ peccati,  ni\\\\  boni,  quod 
quidem  vere  bonum  ik,  ex  le  poreft  cogirarc,  velie, aut  perficere.  Et  Artit.  1  v. 
Adeo  quidem  ut  omnia  bona  opera  ause  excogitare  pofl'umus,  Dei  gratile  in  Cliri- 
fto  tribucnda  firìt.  De  Pelagio  refert  Auguftinus,  quod  anathema  dixerit  ei ,  qui 
vel  fentit,  vel  dicit ,  gratiam  Dei ,  qua  venit  Chriftus  in  mundum ,  peccatores  fhl- 
vos  tacere,  non  folum  per  fingulas  horas  &:  momcnta,  fed  etiam  per  fingulos  adus 
nollros  non  eflc  ncccliariam.  His  audicis  ,  inquit  Auguft.  Catholici  Dei  antifti- 
tes,  nullam  aliam  Dei  gratiam  intelligcre  porucrunr,  nifi  quam  in  libris  Dei  lege- 
gere,  &c  popidis  Dei  predicare  confuèverant  ;  fed  longe  aliam  ille  gratiam  intel- 
lexit,  ncmpe,  ut  idem  Auguft.  Epift.  106.  inquit,  quse  Paganis  &  Chrifl:ianis,im-* 
pijs  &  pijs ,  fidelibus  &  intìdelibus ,  communis  cft  :  hoc  eft,  gratiam  illam  intel- 
lexit  cómmunem  &  univerfalcm,  id  eft,  lumen  natura.  Quam  procul  abeantab 
liac  doclrina  &:  hac  vocabuligratiaeacceptionc  Rcmonftrantes,  judicandum  re- 
linquimus.  Hoc  aìtirmare  non  veremiir,  ipfos  potius  à  Pelagio  ejufque  alleclis 
quam  à  Spiritu  Sando  in  Scriptura  loquentc  didicifl'c,  quod  lumen  natura?,nomi- 
ne  gratia;  inligniant.  Nam  Spiritus  Sandiis  per  X'^i/^  ^  perpetuo  intelligit  auc 
iplìus  omnium  {"alutarium  donorum  fontem,  Deivc  mifericordiamjaut  gratiofas 
&  riipern.ituralcs  opcrationes  ,  &:  fupernaturalia  ac  fpiritualia  dona,  qux  ex  mera 
gratuita  iila  Dei  dilezione  &  mifericordia  in  Chrifto  &per  lefum  Chriftum,me- 
diatorem,  nobis  confcruntur. 

Apparet  ergo  ex  fupenoribus  Remonftrantium  aftertionibus  eps.  i.  Mutila- 
re &  magna  ex  parte  negare  corruptioncm  illam  hominis ,  quse  ih  Verbo  Dei  tra- 
ditur  &  dficetur;  i.  Tnbuere  vcdco  tifm htminis natura, \\oct^,vmhusmcntìst 
&  opcribus  hominis  irregeniti  &  corrupti ,  id  quod  Ioli  &:  uni  Dei  gratia: ,  verse, 
quaz  perlelura  Chriftum  eft,  tribuendum  erat  : 

Primum  probamus  :  Nam  Verbum  Dei  longe  alia  &:  plura  de  corruptione  ho- 
minis docet  quam  (upraaudivimus  Rcmonftrantes  facete  ;  Videlicet; 

I.  Hominem  irrcgenitum,  totum  efle  corruptum  ,  peccati  fervura,  imo  in  pec- 
cati^ morruum:  Gen.(3.f  ler.  13.25.  Matth.  8,22.  Matth.  7.18.  Matth.  u;  34.  loh. 
^.zy\o\-\.  8.58.  Rom.6.  17.  20.  Éph.  z.  5.  &:c. 

1.  Eadcm  Scriptura  de  mente  homình  irregeniti  docet;  eam  ignorantia  cfte 
cxco^caram  ,  tcnebras  efle  ,  nihil  vidcre,intclligere,  eorum  qu^Dei  &regni  coe- 
lornm  (unr .  Imo  ne  hoc  poft'e  quidem  ,  (ed  hxc  omnia  ipiì  ftultitiam  efle,  ut  do- 
tcnt  lequenria,  Roman.  1. 11.  zz.Ioh.  1,5.  Eph.  5.  8.  A6t.  26,18.  Eph.  4- 17. 18.  io.  8. 
&  I.  Cor.  1. 14.  2.  Cor.  3.  ^.  &  fimilia  loca. 

3,  X>^fW(?  hominis  irregeniti  pronunciar:  Gcn.  6.  <!^.  fgniemum  cogitationum 
cordi!  humuni ■,tantnmmodo  malmn  eft  omni  tempore,  icrcm.  17.  9.  Trmdulenttim  eft  cor, 
ipfumftperomma.  Ephef.  4.  18.  Ex  obduratione  cordis eortmi.  Ezech.  11. 19.  Lapideum 
cor  uiifcratìi .   Rom.  i.  ii.  GhteNebratum  eft  dcfìi-iens  cor  eorum  ,&i.c. 

4.  De  lohwtaie  (nwWtcv  affìrmat  èl  docet  ,  Rcbcllem  &:  refradariam  cam 
.tfle  contra  voKmtatem  Dei.    Matth.  23.  leritfalem  quoties  'voliii  co/igregare  liheros 

trios,tzc.&  inriolriisii .   Idem  dccetur,  quoties  de  rebellione  &:  contumacia  cor- 

dis  humani  Verbum  Dei  teftatur  &  conquerirur  :   nam  lub  corde  voluntateni 

Comprehendi  certifTìmum  eft.  Ncque  enim  Spiritus  Sanduscuriofehic  difcer- 

■'tùt  &  difjnitat ,  ut  in  Scholis  Philolbphorum  fit,  de  potenrijs  &  facultatibus  ani- 

mae,  deque  liberiate  voluntatis  in  utramque  partem  ,  fed  fimpliciter  totum  ho- 

^minemjeiufque  cor,  omnefque  vires  internasi  externas,corruptas  efl'cdocet&T 

'  afterif .   Cognofccre  autem  hanc  corruptioncm  &  miferiam ,  dolere  propter  eam, 

Itifpirare,  (nnc,  elurire  falutem,  &:  fimilia ,  non  docet  efle  hominis  corrupti  opera, 

Mt  Remonftrantes,  fed  dona  ejus,  qui  cor  &  Spiritum  attritum  in  nobis  gene- 

lAtU 


NATIONALIS     ì)  ÓRDRECHT  AN^.  ré^ 

rat  &  crear  ;hoc  cft,  ipfius  Dei.  Iremejus  qui  fu/pirijs  incfFabilibus  inferpellat  prò 
nobis,  hoc  cft,  Spirirus  SandijRom.S.  z6. 

Secundum  capuc  doólrinse  Rcmonftrantiilfn  Thefibus  fuperioribus  compre- 
henfum  ;  quod  nempe  homo  irregenitus  per  reftiim  ulum  liiminis  nacurse  malora 
dona,  acque  adeo  cognicionemialutarcm  EvangeHj  confequatur,  non  modo  re- 
futatur  fiipradidis  teftimonijs  Scripturac,  quibus  docetur ,  hominem  corruptura, 
lamine  naturae  non  nifi  ad  majorem  excxcatiónem,  obdurationcm  ,  &c  condem- 
nationem  uti,  fcd&repugnat&conrradicit  ijslocis  Verbi  Dei  ,qu;r  vocationem 
&  communicationem  Evangeli)  &:ralutaris  cognitionisDei  &  Chrifti,  rribuit  uni 
&  foli  gratia:  &  mifcricordise  Dei,  i.  Tim.  i.  9.  Vùca-vh  ms  njocatione fua  [ancia  ,  mn  ex 
efcrìhiu  noìhis,fed  ex propejìto  &  gratta ,  cjujc  data  nobà  eftin  Chrijìo  ante  tempora  feciilaria. 
Tic.  3. 3.  4. 5.  TSlam eramm  q^itndum  ^ nds  ame/nes,rebelles,errantes,  &cc.  (  en  redlum 
ufum.  luminis  nacurarj  fedf/ostquamlomtaiéfergahonnnesamorapparuitServatotiino- 
jlri  Dei, roti  ex  operibtn  in'dìs ,  qraifecenmus  /ics ,fed  ex  fua  mifericordia fervavit noi ,  &cc. 
Idemdocecur&:  Ephef.  2,.4. 5.  i.  Corinch.  (J.  MaccH.4.  i5.  CoIIoir,  2. 13.  Deuter; 
9,4. 5.  6.  &c. 

Sicuc  autem  haec  dodrina  ReilYonFcranciurti  ab  una  parte  verbo  Dei  repugnat, 
ita  ah  altera  couvenic  cum  veteri  Pelagianorum  errore  ,  &  reponitillud  iam  olim 
tam  ferio  ab  Eccleiljs  Dei  explofura  dogma:  gratiam  dari  ex  mericis:   Scinuis 
quidem  Rcmonftrances  à  nomine  meriti  abrtinere:Sed  quid  hoc  juvac,  cum  res  &: 
dodrina  ca  voce  contenta  Tervecur  Se  reponatur,  Bellarminus  ex  Patribus  definir  „  „  ,.,     . 
merirum  elle  bonum,  cujus  ratione  grana  homnii  dacur.  Cum  vero  Remonftran-  jq     ra  '  & 
tesdoceant,  hominem  lùmine  natut^e  recle  uti  polle,  &:per  redum  cjus  ufum,  ijb  f^b.c!?; 
tilteriorem  à  Dcó  graciani ,  etiam  tandem  (àlutarem  conrequi ,  quomodo  non  lla- 
tuunt  mericum.  &  gratiam  ex  merito  dari? 

Quam  vero  harc  doftrina  Remonftrantium  imo  &  ipfa  verba  Arriculi  hujus, 
totaque  ejusexplicatio,  cum  dòótrina  Pontifìcia  &  lefuitica  congruant  ex  Legio- 
ne Canonum  Concili]  Tridentini  dir  hac  n>areria,  &  incer  alia  fcnpris  Andradij  yi  ^--l 
Lufirani  qui  ei  Concilio  inrcrfuic,  &  mcnrem  ejus  explicuir  ,  manifeftum  eft.  ni.  rondi. 
Quarc  lìcuc  illam,icahanc  Rcmonflranc.  doftrinam,  uc Dei  Verbo  repugnantem,  TntFentin. 
&  ab  Orthod.  Ecclef.  femper  reprobatam ,  ctiamnum  reijcimus  &  reprobamus.    loco  de  liB;  ] 

Quarto  Arciculo  agitur  rurfum  de  gratia  Dei ,  &,ut  Remonfhrantes  volunt,  arbitrio. 
prxcipuB  de  modo  operationis  eius  grari±  in  homine  convcrteiido  ,  quem  modu, 
illi  voczuzrefjìthttem  ,\\oc  efl,  ut  explicanc,  cui,  etiam  volente Deo hominem  per 
gratiam  convcrtere,hominis  voluntaSi<?tó//,  eam  impedire,  &: avellere  poteft.  Ec 
iiepe  impedir  &:  avercic. 

Quandoquidem  vero  hic  rurfum  Remonftrantes  largiter  admodum  gratiam 
Dei  proponunt  &:corhmeridantverbotenus,  exalijseorumfcriptis  èc  librisinqui- 
rendum  &  cognofcendum  quomodo  hoc  intelligant  &  explicenc.  Hxc  autem 
eorum  funttheoremata. 

1.  Pofitis  omnibus  gratia:  operationibus  ,  quibus  Deus  ad  converfioném  &re- 
generationem  utirur,  manet  tamen  converlìo  fic  in  hominis  poteftace  libera,  &j 
voluntacis  arbitrio,  ut  fé  pofllt  convertere  vel  non  convertere, rcgenerari  vel  non 
regenerari. 

1.  Homo  poreft  Spiritui  San£i:o  &  Deo  refiftcre,  quum  in  homine  operatur 
cum  voluntate  &  propofito  ipfum  convertendi. 

3.  Negamus  fìdem  appellari  donum  Dei,  refpeftd  adtualis  infufionis  in  corda 
noftrarfed  ita  appellacur,refpedupoteftatis  veniendiad  illam. 

4.  Fides  &:converfiotalia  dona  Dei  funt,  quibus  nosdonarenon  vult,  nifi  inter- 
veniente voluntate  noftra.  Nam  voluntas  Dei,qua  nos  vult  convertere,  nihil  aliud 
cft.quam  quod  Deus  velit  ut  homo  fé  ipfum  convcrcac, 

5.  Poflcc  quoque  hic  difputari  ,  An  non  nobilifiìma  iìcadio  ea  circa  hominem 
(intellige  convertendumylqux  fitper  fuafionem,an  conveniens  fic  alia  aliqua  circa 
hominem  uti  ;  (ervatis  human2enatura?propiecacibus.  Ac  proinde,  an  non  fàcis  ve- 
hemens  forec  operatio,fi  calis  ellet  quali  utitur  Satan.  Qtiid  enim  obftac  quo  minus 
Vel  foia  gratia  moralis,  hoc  eft  ,  quce  per  folamexternam  Verbi  pra^dicationemfic 
fliafionem  fic^homines  ■i^vxix.éi  fpirituales  reddac  '' 

6,  Etenira, 


I9Ó  A   C  T   A      S  Y   N  O  D  I 

6:  Etenim ,  quid  fi  eflctquxdam  fuafio,  cujus  ratio  &r  argumentum  abejuf- 
rnodi  rebus  fumerentur ,  quas  nemo  porefl:  excogitare,  ncque  in  manu  fua  habep. 
pr^terlolum  Deum,  illa  i'uperarct  omnem  humanam  &:  crcatam  virtutem  ,  Ad 
refipirccntiam  auccm  rcquiriturtalis  virtus,  qua:  omnem  creatam  vircutem  fupe- 
rcc.  Etenim,  ut  natura  vertatur,  necefle  efl  aliquid  fit  ipfa  fortius,  ucluperetur, 
idque  (upcrnaturale.  Sitne  illud  vitxa:tcrnx,  quamoculus  non^vidit,  auds  noa 
audivit,  ncque  in  mcntcm  hominis  vcnit  promifTiOjjudicare  pofl'unt,-qui  aliquan- 
do  bonura  Dei  Verbum,  &c  virtutes  vit^  futura:  guftarunt .  Èius  tamen  aclio  five 
operatio,non  ed:  irreliftibilis. 

7.  EfFcdus  gratia:,ordinaria  legc  pcndet  ab  adu  aliquo  arbitri], ut  praevia  con- 
ditione  line  qua  non. 

8.  Negamus  ad  converfionem  hominis  ex  parte  pei  pra:ter  gratiatn  prxvc- 
mentem,cxcitantcm,  &:  adjuvantern,opus  efl'e.gracia  determinante. 

9.  Negamus  concurfum  arbitri]  in  Paulo,  elle  effedum  neceiìario  gratiam 
confequentem  >  vi  folius  gratias  prardeterminantis  ,  ut  cauiìe  adacquata;  con- 
verlionis. 

10.  Ego^inquiunt  Remonftranres)  me  ipfum  difcerno.  Quurn  eniin  Deo  ac 
prxdeterminationi  Divina'  refiftere  pollem ,  non  refliti  tamen  ,  atque  m  eo ,  quid 
ili  liccat  mini  tanqiiam  de  meo  gloriari  ?  quod  enim  potui.  Dei  quidemmife- 
rentis  eft,  quod  autem  volui  cum  poiTem  non  velie,  mese  voluntatis  cft. 

11.  Iniquiiììmum  eibabeo  exigere  obedientiam,  in  quo  adus  iple  obedien- 
tÌ£E  per  potentiam  eiìicitur. 

Hxc  &L  iìmilia  qua*  ubique  in  fcriptis  Remonftrantium  inveniuntur, aperte  do- 
centjquomodoipfi  Q^attum  Articulumintelligant,  &:  quid  fibi  velint,  cum  mo- 
dum  operationis  gratia;  Divinx  in  homine  convertendo  &  regenerando ,  refiflibi- 
lemefìcatfirmant .  Nempe  ,non  volunt,ut  Vni^Soli  Potenti  &  efficaci  volunta- 
ti  ,intentioni ,  operationiquc  Dei,  per  internam'Spiritus  Sanati  gratiam  ('verbi 
prxdicationem  includimusj  tanquam  caufa:  converfionis  determinanti  &  adac- 
quata: fut  ipfòrum  verbis  utamurj  fides ,  convcrfio,  &:  regeneratio  hominis  tri- 
buatur,  fed  poiitis  omnibus  efficacis 'gratia:  Dei  operationibus  ,  manere  tament 
adhuc  in  arbitrio  &  voluntate  hominis  fé  convcrtere  ,  vel  non  converterc ,  fidem 
concipere,  vel  non  concipere,  regenerari ,  vel  non  rcgcnerari:  ùc  ut  poflc  ilt  à 
Deo,  velie  autem  &  cifeótum  dare  revera  lìt  ab  ipfo  homine.  Vnde  homo  con- 
verius  &:  credens  habeat  quod  de  fuo  glorictur:  imo,  ut  ex  toro  de  luo  glorie- 
tur.  Cum  ]uxta  hanc  doótrinam,  totum  opus  Dei,  omnis  intenj:io  ik.  voluntas 
e]us  de  nihilo  fit,  &  nullum  ellcótum  producere  queant,  nifi  homo  ipfe  velie  & 
efficiat. 

Hanc  vero  dodrinam  ut  impiam,in  Deum5e]us  voluntatem,potentiam,&  gra- 
tiam injuriara,  verboque  Dei  rcpugnantem  reijcimus,  oc  toto  animo  reproba- 
mus  .    Eique  hanc  ut  Orthodoxam  opponimus. 

I.  Fides,  con verfio,  &:  regeneratio  noftra,  à  Deo ,  c]us  voluntate ,  arbitrio  &  ef- 
ficaci intentione,  &:  graciofa  ejus  externa  per  verbum  ,  interna  per  Spiritum.  San- 
élum  operationc,  tanquam  unica,  fola,  &  proxima  caufa  determinante,  pendent, 
dantur,  &  cffìciuntur. 

.  2.  Sic  ut  omnes,quofcunq;  fic  convertere,  regenerare,&:credentes  fiiccrevulc 
Deus, infallibiliter,  certo, &:neccffario,  convertantur&  credant  :  nec  velint  auc 
poffint,  buie  fu£e  cunveìjìom  &c  regencratiom  refiftere,  eam  impedire,aut  avertere. 

/Xwf  (!/<?(^>/>rf>»  ex  Verbo  Dei, fequentibus  ten:imoni]s&argumentis  probamus. 

1.  Deo  tribuitur  quod  cornoftrum  circumcidat  ut  eum  diligamus.  Deuter. 
30.  Quod  indat  legem  menti  noftrse  &:  cordi  infcribat,  fic  ut  eum  revereamur 
omnibus  diebus  noftris:  Icr.  3i.&:32.  Quod  cor  carneum  nobis  det  &  cor  lapi- 
deum  aufcrat,  Spiritum  novum  ponat  in  nobis,  ut  in  ftatutis  e]usambulemus,  & 
jura  c]ns  obfervemus.  Ezech.  n.&:36.  2.  Chron.  30.  22.  dicitur.  Btiamin  hidm 
crai  manm  Dei /tndens  cls  animum  unum,  ad faciendum  pneiept/im  Regu  &  Principum  ex 
'verbo  Ichov^e.  lef  50.  4.  5.  Ex  citai  Dominm  lihovA  unoqueque  mane  mihi  aitremad 
Aiidiendum  :  Dominm  lehova  aperit  mihi  mrem ,  c^  ego  non  rehello  :  retrorfum  non  aver- 
to me. 

2,   Proba- 


NATIONALIS     D  O  RD  R  E  C  HT  A  N  À  i^j 

.,i.  Probatur:eadem  doftrina  omnibus  ijs  Scriptiirx  locis,  cjuibus  grafìa  con- 
Vcrtionis  vocatur,  Regenenitto,  Vivipcatio,  Creatio  nova;  &  Deus  dicicur  nos  ,  ReqenerA- 
reiViviJìcare,  SHJataree  mortnis,òc  ydenuo  Creare,  Vt  Pflil.  51.  li.  z.  Cor.  5. 17.  lacobi 
i.!i8.  loh.  5.3.  &  ^.25.E|ih.  z.  5.  Colof.  1.  &cc. 

Q^ibus  docerur,  nos  ih  hoc  opere  gracia» ,  viribus  &  potentia  voluntatis  &  ar- 
bitri) noftri  non.magis  quidquain  agcre  auc  etìicere ,  quam  in  openbus  iftis  natu- 
ralibus,  crcandi  nos.&c.  egimus,  aut  ogerepotuimus. 

3.  Conhrmacur  cadem  lupra  pofìta  doàrina  illis  locis  ,  qua:  mencionem  fa- 
ciunt  in  hac  materia  i??  ^twxjacùig ^  potcnria:  &  robons  Dei  :  Ephef.  1. 19.  2.0.  Co- 
loll.i.13.  I.  Tlicil.  1.5.  z.Tlicir.  I.  II.  2. Peci. 3.  Ex  quibus  rede  concluditur: 
Si  Deus  in  converiionc  hominis  igic  ,  operatur  porenrer,  cum  robore;  ergo  &  (ìc, 
ut  illi  pocentia:  &c  robori  nequcar  reiìftere  auc  avertere  illc,  in  quo  de  agir. 

Hic  autem  omnino  operse  pretium  cik ,  meminiire  quod  lupra  in  Thclibùs  Re- 
monftrantium  ex  Collarione  Hagienfiarrulirnus,  quo  dli  explicant,  quid  per  po- 
tenciam,&:  robur,&:  virtutem  hanc  Dei  intelhgaht.  Videlicccvim  iftam  argumen- 
corumqua:  àpromilììonc  vitse  &  foelicitans  xcern.x  fumucur.  Quod  quid  eltaliud, 
quamomneni  incerna  realem&atì:uale:n  opcrationem  &.  motionemDei  Spirirua- 
lénà, &;  immediatam,  negare  &  reiiccrcr"  &  iliam  moralem,roIam  fubflicucre f 

4.  Dodrinam  Orthodoxam  fupra  pcfuam  probamus  hifceteftimonijs  Scripm» 
rx.  loh.  (3. 37;  ^^idtjnid  dai  r»ihi  Pater  iìd me zeniet-^  hoc  eft,  qui  dancur  &;  conver- 
tunrur  à  Dco  ad  ^.^hriilum,  non  refiftunt  nec  poOiint  redftere  illi  dationi.  Et  verf. 
5-  4S*  ^^'fijtùi ergo audiiitaPatreò' didicitiijemet adme.  Etverf.44. pra^cedcnre. 2\(£- 
mopotest  t'enire  ad  me  nifi  Pater  qid  mifìt  me,  traxcrit  tllum  :  Colofl  i .  13.  j9v/  zos  erhuit  è 
fotesiate tenebraritm ■,ck' tritn/hdit  in  regnum  di  icH Fi/tjfui.  Phil.  i.  zo.  Fobù  efi daturn  in 
negottoChrilii,nonp)luminemncredcre-,[edo'^roeoaffligi,  Cap.  z.  13.  Detti  er/imejl  atti 
ejficit  in  z>ohis  ut  'velila  cr  ejfui.itis  y  prò  beneDiacito  uetuntdtùft^ .  Wxc  &  (ìmilia  loca 
docent;  graciam  iliain  qua  Deus  noscon\crnt  &?:  credentes  fncit ,  non  elleillam, 
qua  tantum  pra:dicat,  monet,  vocar,  puKar,  iuadet,  jubeci  (ed  qua  incus  periuadet 
qua  a  petit,  qua  nos  elle  facit  quod  jubec  ut  lìmus:  qua  fic  trahicuccurramus.  Non 
qua  expedat  noftrum  velie  led  qlia  operatur  in  nobis  velie  ;  Qua  fututx  glorise 
magnitudo  non  folum  promittitur  ,  fed  et;jm  redditur  &  fperatur.  non  lolum  fa- 
pientia  rcvelacur,  led  oc  amatur.  qun  fiunt  qui  convertuntur  ex  nolentibus  volen- 
tes,ex  repugnancibusconfencicnrcs,exoppugnarwibusamances.  Vtpote  perquartl 
f'gratiamj  chacicas  Dei  non  oftenla,  prsedicata  tantum  nobis , fed  &  diffufa  eftin: 
cordibus  noftris  per  Spiritum  S.uidtum. 

Hic  vero  notandum  efI:,  vanum  &:  ineprum  efFugium.quod  ad  ha;c  veriffima  tc- 
ftimonia  ekidenda  àRemond-.  aftcrEur;  Deuseft  finquiunt)  qui  operatur  in  nobis 
velie.  Sed  bine  non  fequirur.illum  in  quo  operatur  Deus  veIIe;non  polle  non  velie. 
Mira  honìinum  pervicacia.  Certe  non  poreftnon  velie  qui  vulc;  &:  velie  illumne- 
ceffe  eft,  in  quo  Deus  operatur  velie.  Et  ubi  homo  non  vult,  dici  non  poteft,  qilòd 
Deus  operatus  eft  velie.  Operati  velie  utiquc  nihil  aliud  eft  quara  ex  noletìtc  fa- 
cere  volentem.  Non  poteft  autem  non  cfl'e  volens.qui  eft  volens,quia  omne  quod 
eft,  quando  eft,  necelTe  eft  elle.  Ergo  implicar  contradidionem  fi  dicashomiiiem 
pofte  non  velie,  ubi  Deus  operatur  velie.  Simplex  autem  &:  manifefta  eft  Apoftoli 
Tententia, velie  proprium  effcdum  elle  opcrationis  Dei.  Idque  nonpropter  volun- 
tacem  noftram  ,  (ed  quod  Apoftolus  addir,  ^rc  ^<)Wd^W//«/4/f,  nempe  Dei.  Simile 
eft  buie  &:  aliud  efFugium,  vcl  pocius  depravacio  &corruptio  verborum  (S<rphrafìs; 
SacrseScripturx,  à  Rcmonftr.commilTa.  Fidem  fatentur  donum  Dei  elle,  fed  ex- 
cipiunt,  fic  dici  non  refpeóbu  infufionis  in  corda  noftra  aut  realis  collatiojiis,  (eà. 
refpedu  poteftatis  veniendi  ad  eam, hoc  eft, qua  poflimus  haberefidem  fi  velimus.- 
Atq;  hoc  Ipfumfimilià  medico  &  dono  ipfi  oblato  explicac.  (ed  hoc  clariflìme  men- 
ti &f  phrafi  S.ScripturajjUon  modo  contrarium  cft,vcrum  &  in  fé  ineptum  &  falfum. 
>Jam«^7;f«/Dei  donum  dici  non  poteft:  fidesDei  donum  dicitur,  non/zAz/^^/^f/?,/?^ 
uhi  eft.  Ncq;enimdari  aut  datum  tede  dicitur  quidquam  quod  non  habetille  cui 
datur,aut,dacumelVedicicur.Dantisenim&:accipientis  mutua  fempercomplicatio 
&  complexus  eft.  Vbi  ergo  fides  eft  Dei  donum, ibi  dat  Deus  haberefidem.  Ncque 
donum  datum  dicitur,ubiDeus  non  facit  ut  crcdatur:  ubi  vero  facit  ut  credatur? 
ibifacitnerefiftatur,  5-  Conver- 


i.;ì.  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

5.  Convcrfionem  totamque  adeo  falucem  noftram  non  effe  volunratis  noftraej 
fed  Deijidqueefficacis,  docench^ec  loca  SacrJE  Scriptiirse.  Eph.1.5.  ^i  DcU-s prA- 
deUtnatit  rios,  &cc.  fectmdum  berìevoltmi  fyo-ppjìtnm  voluutatìs  fti£.  Et  verf.  5.  ii.femndum 
■proPofitiim  eiu-s,  qutomvhi  cperuturvel ej]>cit  ex conjìlio  -voluntatisfHie;  Loqnitur  ibi  Apo- 
flolus  de  donis  (piritualibus  &  opere  (alutis  noftrx.  lacob.  1. 18.  IsBcm quìa  volnit^ 
■bro<!enint m< [crmoite  irritatis :  Roni.  9.  \6.  No»  efì  cuncmis  ncque  loU'nfM  ('hominis^ 
fed  miferefìtù  Dei .  Match,  ii.  Confìteor  tibt  parer,  Domile  cali  cf  terrx,  qifùd  nhfconderis 
knec  k  fifieniilus  &  iMeìligemihfii ,  &cc.  Eliam  Vater ,  quia  ita  placuit  tibi.  Ad  quem 
locum,  conerà  Retnondranriuni  corruptelam  obiter  nocemus  Fulgenti]  verbaj 
qua:  lìc  habent  lib.i.  ad  Mon.  Ncque  emm,  inquit,  hun.Hes  quilm dat gratiam ,  ante  da- 
tamgratiambumiles  tni'emt: ,  fed  dando  gratiam  humdc>f  li it.  Si  vero  lenrcntia  &  do- 
ttrina Remonftrantium  vera  lìt ,  omnia  illa  di6ta  Scriptiira'  inverti  debent  &c  dici' 
oportet:  fccundum  propoliciim  &;  voluntarcm  hominis.  Item  ,  eft  currencis&: 
volcntis  hominis.  Ec:  quia  homini  placuit.  Quoniam  ergo  ex  prsecedentibus  li- 
quec  ,  convcrfionem  &  rcgencracionem ,  tor.Tmque  falurem  hominis  efie  opus 
cfficacis,  operantis,potentis,&:  gratiolie  volunratis,  propofiti  &  gratis  Dei  j  firmif- 
fime  &c  veriflime  inde  concludimus ,  cfle  tale  opus  Dei ,  cui  relìdere ,  quod  irfjf)bf 
dire,  &  avertere,  non  potefl:  is,  nec  voluntas  ejus,  in  quo  &  circa  quem,  hoc  oj^Và' 
fuum  ctìficere  &c  ngerc  Deo  placet:  Ratio  confequentise  eft,  Quod  nulla  crea- 
tura ejus  potentix  aut  voluntati  relìftere  queat:  leiai.  14.  27. 4<^. io.  11.  Deo  enim 
Volenti  falvum  facete,  nullum  hominum  refiftit  arbirrium  :  fic  emm  velie  &  nol- 
le  in  voicntis  &:  nolcntis  eft  potcftate,  ut  Divih;im  voluntatem  non  impediate 
nec  poteftatem  fbperec.  Atque  hoc  eft  ,  quod  fidelis  &:  bcnedi(5tus  ille  Dei  & 
lefu  Chri/ti  fèrvus ,  beatse  ac  pise  memorile,  lohan.  Calvinus  lib.z.  Inftitut.  cap.13. 
§.  IO.  his  paucisallcric:  Vvlunta'em,  mC[wn->mo vet  Dem ,non qualiter miiltU' ftuculU  trA- 
d:tHm  eH ,  (jr  credi tum ,  ut  tiosirii  pofìea  fit  eleclionis ,  mctioni  aut  obtemperare  aut  ref  agari^ 

fed  ejflcaciter  aff^ciendj.   lia  nimirums  ut  mei  entem  fequAUtr  dr  credat. 

6.  Denique  pra:cedentem  doftrinam  adhuc  confirmamus  evidentl/Tìmis  &:  ir- 
tefutabilibus  hilce  locis  Scriptura; ,  i.  Cor.  4. 7.  ^^jid  aittembahes  qi'odnon  acecperisi 
Roman.  11.  3^-.  ^is  p  ior  dedit  et  S"  retyibuetnripfì  loh.3  27.  Forno  non  potè f  are: per  e 
quicquam-,  nifiei  datumfaerit  de  cesio,  \o\i.  15.  5.  Si  }c  me  mhil potefìi  fdcsre ,  Roman,  n.  6. 
Si  ve- 0  ex g-atiajam non  ex operibm .  alioquin gratta,  iani non  effet g- atia.  Sisero  ex  operi- 
hut,  iam  non  ex gratia .  Alioquin  op'is,  iam  no//  efet  opti^.  Hoc  eft ,  gratia  non  erit  gratia 
uUomodo,  niii  fit  gratuita  omni  modo.  Itaque  nihil  hic  partiendum  autdividen- 
dum  intcr  Deum  &;  hominis  arbitrium  ,  aut  aftenlum  voluntatis  liberum:  fed  in 
folidum  omnia  Deo  fune  tnbuenda.  Non  debct  dici,  vel  illum  nobis  cooperar! 
vel  nos  illi  :  fed  illc  dicendus  om/iia.  cperariin  omnihm.  Atquc  hoc  vere  &:  pie  expref- 
lìt  La6tantius  lib.  i.cap.  11.  De  falfà  Religione,  mutato  nomine  lovis  , hoc  eft  .flilfl 
Dei,  in  Ichova,  hoc  eft,  veri  Dei.  lovem ,  inquit ,  l'inoncmque  a  jnvando  effe  d0os  Ci- 
cero interpretatur,ó'  Inpiter  quafì jui'ans  pater  di£l:ì4,  quod  mmen  in  Deum  mtrtir-ie  cenqyuit; 
quia  tuvare ,  hominis  e  fi  opis  ali  quid  corferentis  in  eitm  quifit  egens  aìicuin^  bencfìi  ij .    T^mo 

Jtc  Deum  precAtur,  utfc  adiuvet,Jèd  ut  jervet  :  ut  'vit&m  fàlutemque  trtbuat .  ,^od  mul- 
to p'tts  é'  maim  cfi  quam  adiuvare.  Et  quoniam  de  Patre  loquimtir,  inqu  i  t  La£tantius ,  nut- 
lus  Pater  dniturfiios  iuva  e  cum  eos  generar  aut  educat-,  itlud  emm  letim  ef}^  quam  ut  eo  ver- 
ino magnitudo  paterni  benefii  ij  exprimatur .  ^^uanto  id  rnagis  inconveniens  efì  Deo ,  qui  lertu 
eli  pater  t  per  quem  fumnA  :  é"  cuim  totifmm .  _A  qtiofìyìgimur ,  animamur  &  illumina' 
mur .  ^^ui nobis vitam  impe/tit^falutcmtribuit^^ìcc.  Tandem  fìc  concluditji\r<?«  intellt- 
git  benc^iia  Divina,  qui  fc  invari  modo  à  Deoputat.  Nosaddimus.  Contumelia  aftìcic 
Deum  ,  &  negat  eius  beneficia  ,  qui  Deum  à  fé  juvari  putat.  Atqui  hoc  eft  illud 
coopcrari  noitri  arbitri),  potentia  illa  voluntatis  noflras,  qua  Deo  rcfiftere  pofili- 
mus  :quaquenon  rcfiftente  Dei  atìio  &  opus  perficitur  ;  frultraneum  alias  futuru, 
nifi  voluntas  noftra  annuerit,  iuxtaRemonftrantium  dodrinam. 

Cum  igitur  \\xc  fic  fé  habeant,judicamus  hanc  doftrinam  R  emonftrantium,  ex 
lacunis  Pclagij  ,Scholafticorum,  &  lefuitarum  hauftam,  alienam  elle  à  dodrina 
pietatisin  Dei  Verbo  revelata,  &  hadtenusin  Catholica  &:  Orthodoxa  Dei  Ec- 
clefia  do6ta  &  tradita .  Imo,  ut  &:  hoc  addamus ,  dicimus  hanc  eorum  dodrinam 
non  efle  alienam  ab  Ethniei  Ciceronis  fencencia  :  hic  enim  fceftibus  autoribus  fide 

dignis^- 


NATIONALIS    DORDRECHTANvE.  195 

dignisj  exiftimans  praefcientiam  divinam  cum  cafìbus  fortuna?  &:  libero  arbitrio 
hominisnon  pofTe  convenire ,  ut  rebus  humanismelius  conlulcret,  arripiuntlibe- 
rumarbitrium,  negata  prarfcientia.  Nam,  ajebat  Cicero ,  fi  it.i fife res  haberent,  hii- 
mana'vita,fuh'vertitur,frnfhxlegesdantur,frtiftraLiHdes-,  objitrgationes  f  nonne  ha^c 
Remonftrantium  funtvcrba?;  exhortationes  adhthentur  -,  neque  ttlU  jaftitia  ■,  honis 
pramia,  malisftj>f>licÌA  conflituta.  fimt.  Ha:c  Cicero  :  Sed  audiamus  Auguftini  de 
ilio  judicium:,^^/?, Cicero,  inquit  Auguftinus,  dum  voluit facere hberos  (homines) 
fé ctt  Sacrile gos.  Anhoc  {acrilcgium  hodic  committaturab  ijs  Remonflrantibus, 
quos  non  pudcc  fic  liberos  £icere  homines  ,  ut  fcribant  in  medio  Chriftianifmo 
coque  x.zioxn\iiX.o:VoluntM  honiinis  ad  aiìtis  fuos  motione  irreffibili  determinari  non^9- 
te[t,nea.b  ipfo  Beo  qtiidcm ,  pijs  ac  do6tismentibus ,  imprimis  vero  veneranda:  buie 
Synodo,  judicandum  relinquimus.  Nos  fìnientes  cum  Davide  Prophera  &C  Rege, 
toto  &;  imo  animo  exclamamus ,  de  Spiritualibus  bonis  dicentes,quod  illc  de  cor- 
poraLibus:  i.  Paralip.  29. 14.  ,^is  ego  funi ,  aiit  quis  fo'pulm  meus ,  ò  leho'vah ,  ut  obti- 
nea7nui  'vires  adfponte  offerendumftcut  hoc.  A  te  enimfint  omnia, ,  ^  de  manu  tua.  de- 
dinms  tibi.  A  Dco  igitur  dona ,  d  Deo  poteftas,  &:  voluntas  dandi.  Omnia  ex  ipfò> 
per  ipiiim  &:  in  ipfum,    Ipii  (ìc  gloria  oc  benedidiio  in  la:cula,  Amen.  , 


DEPVTATORVM     TRANSIS  VL  ANI^, 

t)  E 

Articulo  Tertio  &  Quarto. 

Thefes  HeterodoxA  Remon-  Àntithefes  OrthodoxtH  de 

firanttum ,  de  caufa  ^  mo-  caupi  ^  mòdo  cowver-- 

do  converfionis.  fionis. 


Thefts  1. 


Antkhefìs   7. 


IN  òmnibus hominibtis  poft  lapfum, 
reliqua  manfit  aliqua  Dei  notitia  in 
intelleòtu  ,  in  corde  infcripta  lex  ,  & 
imaginis  Dei  reliquia;  ac  Idntilte  i. 
Qu£e  gratia  generalis  efl: ,  ad  regenera- 
tionem  tcndens ,  &  ad  fàlutcm  omni- 
bus fìifficiens.  Q_ua  fi  homo  reile  uta- 
tur  ,  uti  viribus  naturalibus  potcfl:,  2. 
Deus  ipfì  gratiam  confert  :  3  majorem 
nimirum  Euangelij  ,  quac  regeneratio- 
nem  &fàlutemperficit. 

Kationes  cantra  haric  Thejìn. 

I.  Nullas  remanferunt  in  homine 
fcintilla:  imaginis  Dei  ,  quse  vel  ad  re- 
generation em  tendane,  vel  adialutem 
lufficianc. 

Nam, 


IN  nullo  homine  poft  lapfùm  ,  vel  in 
intelle£tu,  vel  in  voluntate  ,  vel  iti 
corde,  ante  rcgenerationem  aliqua  Dei 
cognitio  reliqua  manfit ,  aliqua  in  cor- 
de ini'cripta  lex  ,  aliquxque  imaginis 
Dei  rchquiae  ac  fcintilL-e  ,  quae  ceu  gra* 
tia  generalis  ad  regerierationem  tende- 
rent,  &  ad  fàlutem  fùfHcercnr <f,  nec  po- 
teft  ille  homo  ,  quippe  totus  &:  fecun- 
dum  omnes  anim^e  partes ,  corruptiis 
&:  in  peccatis  morruus  b  ijs ,  qusc  ipfì 
reliquie  ,  imaginis  Dei  fcintillis,  viri- 
bus  naturalibus  rede  uti ,  ut  Deus  ipfì 
gratiam.  conferrct ,  majoicm  nimiruiti 
Euangelij  ,  qu^e  regcneraiionem  ac  fà- 
lutcm. f  erfìcerct ,  cum  ifta  ex  mci'a  gra- 
tia fiant  propter  ChriflunT. 


Rrr 


Vroin-- 


Ì94  A  C  T  A 

Nam  quorum  mens  ita  eft  tenebris  ob- 
fcui-ata,&  cor  obduratum  ac  pers'erfum, 
ut,  quod  dicitur,  lumen  fine  ipfir  tene- 
bra:, &c  qui  homincs  funt  abalicnati  à  vi- 
ta Dei  proprer  ignorantiam ,  qux  cft  in 
iplìs  per  indurationem  cordis  ipibrum  ; 
in  illis  non  funt  ejufrnodi  reliquia:  ante 
rcgcncrationem,  qua:  ad  eam  tendant 
&  ad  fhlutem  fufficiant. 

Atqui  ita  fé  liabec  in  omnibus  hom.i- 
nibus  non  regenitis  ,  ut  dicit  argumen- 
tum  propofuionis.  Ergo  in  illis  non  re- 
manlerunt  ciulinodi  reliquia  quas  ad 
regcnerationem  tendant  &c  ad  làlutem 
lliiiìciant. 

Major  propodtio  cft  verilTima.  Ob- 
fcuritas  cnim,  qu^  involvic  ipiàs  tcne- 
bras ,  nihil  lucis  reliquum  facir.  Igno- 
rantia  qua  homines  à  vita  Dei  abalie- 
nantur  ,  qua:  cor  obdurat ,  non  tcndit 
ad  regcnerationem  ;  non  fùfficit  ad  fa- 
lutem  :  imo  tendit  (lì ita  loqui  liceat) 
ad  majorem  degenerationem  èc  mor- 
tem. 

Minor probatur  ex  Ephef  4.  18.  Ioli. 

2.   Qui  amcntcs  funt,  in  illis  non  eft 
notitia  in  intellcftu  rcliqua  ,  qua:  ten- 
dat  ad  regcnerationem.    Atqui  omnes 
nos  quondam  eramus  amenes  Tit.  3. 3. 
frgo 


S  Y  N  O  D  I 

Trohatione. 

a  Ephef.  4.  Tenebris  ohfcuratam  men- 
tem  habentes ,  abalienatiaviia  Dei  propter 
ignorantiam  (jux  efl  in  ipfis ,  per  obduratio- 
nem  cordis  ipfornm  loh,  1.5.  £/ ,  lux  ist& 
in  tenebris  lucet  ,  fed  tenebra  eam  non 
comprehenderunt.  Tic.  33.  Nam  eramus  ó' 
nos  quondam  amentesB^oxn.  3.  11.  JS^oneii 
qui  intelligat. 

b  Ephef."  z  I.  'Et  vos  una  ruivifcavit  cum 
ejfetis  mortui  in  peccai  is  ér  lapfihws .  Itcm, 
etiam  nos ,  cum  in  offenfis  mortui  ejfemus. 
Rom.  7.  t8.  Novi  enim  non  habitare  in 
me ,  ide/r,  in  carne  mea,  bonum: 

e  Ephf.  2.  ^.  Etiam  nos  ,  cum  in  ojfen- 
fis  mortui  ejjèmas  ,  una  t'ivifcavìt  cum 
Chìijìo  ,  cuiu-s  gratta  eftis  fdvati.  verf,  7. 
Vt'osicnderet  in  feculis  fuper'venientihiis 
fupereminentei  illas  opes  fiA  gratin  ,  profua. 
erga  nos  benignitate  in  Chrijlo  lefu.  vcrf.  8, 
Grati  a  enim  eUis  falvati  per  fdem.  etiam 
hoc  non  efl  ex  vobis  ,  fed  donnm  Dei  eìL 
verf.  9.  Non  ex  operibm,  ne  qui^  glorie- 
tur,  verf.  IO.  Nam  ip/iu-s  fumus  opus ,  con- 
diti in  ChriBo  lefli  ad  opera  bona,  quxprA- 
paravit  Deus  ,  ut  in  ijs  ambidemus .  verC. 
ìj.  Et  veniens  euangelizavit  pacem  vo- 
bis,  tum  quilonge  ,  tum  qui  prope  cratisy 
&  I.  e.  vcrf  8.  qua  exundavit  in  nos  cmni 


f~J^.'         r  L  L        ■    r  r      Capienti  A  &  prudentia.  verf.  9.  PoHquam 

X   Qui  caro  funt,  non  habentm  fefe    •'^       r   ■       i-       n    ■  t         ■  r 


notumfecit  nobis  myfterium  voUmtatisfu/Hy 
fecundnm  gratuitam  benevolentiam  fuamj 
quam  pr&flituerat  in  fefe. 


quse  tendant  ad  regcnerationem  evi- 
tare .  Nam  quódfapit  caro ,  mors  eft.  R  om . 
t.6.  Efl  inimicitia  adverfus  Deum,  verfu 
7.  & ,  ^^  in  carne  funt ,  Deo  piacere  non 
poffunt.  verfi  8. 

Atqui  tales  nos  omnes  fumus  ante  re- 
gcnerationem.     Ergo. 

Minor  probatur  lohan.  3.  6.  ^usd 
genitum  efl  ex  carne,  caro  efl. 

4.  G^  r;on  intelligit ,  non  habet  reli- 
ffuam  Dei  notitiam^  tendentem  ad  regc- 
nerationem. 

AtquinemoeftquiiittelligatRom.  3.  II.  Ergo liemo habet  rehquam  Deino- 
titiam,  tendentem  ad  regcnerationem. 

5.  Qux  ad  defperationem  &  condemnationem  tantum  facere  pofTunt  &  fa- 
ciunt,  ea  non  pofi'unt  ad  regcnerationem  &  faJutem  tendere. 

Atqui  ea  qua:  homini  irregenito  reliqua ,  tantum  facere  pofTunt  ad  defpcratio^ 
nem  &  condemnationem.  Lex  enim  tam  infcripta  cordi  quam  defcripta  in  codi- 
ce ,  hominem  accufat ,  condemnat ,  occidit.  Rotrv.  z.  15,  2.  Cor.  3,  verf:  9.  6> 
Rom.  7.  IO. 

6.  Cui  Deus  tantum  fàcit  promiffioncm  gratix  fàlutifcrje  ,  illi  etiam  foli 
confert. 

Atqui  nulli  ance  fìdem ,  pr^eparatione  gratise  falutifera:  fa^ta  eft  promiflìo.  Sine 
£de  enim  Deo  piacere  nemo  poteft .  Sine  fide  enimquicquid  fit,  pcccatum  eft.  •• 


Ergo  de 


nationalis.dordreghtan^.         ,5,5 

Ergo.de  prarparationc  alieni  ante  fidem  non  ei^  fada  gratin  raJuriferìe  prò- 
miffio.  .ifi  i  Ji'-..  ^ 

7.  Qui  ante  regeneracionem  naturafuntfilijirxi  fuper  quosiraDci  manetjil- 
lis  non  elt  gfatia  ad  falucem  fufficiens. 

Acqui  omnes  nos  natura  {'umus  filij  irx  &c.  Eph.  2. 3.  loh.  5. 36. 
■  ,  Ergp'nulli  gratiaad  falutem  ,  ante  regeneracionem  iiifficiens.  Vide  etiam  2, 

IL   Hòhjo  njiribusfùù  naturalìhtt-s  gratta  illa  ge- 
nerali  recle  uti  non  poteri. 

•  I.  'xJfi'ala  drbor'mnpoteftfcrre  bonosfruUus ,  Match,  ti .  7.    Caro  non  potcft  fub- 
jici  Icgi  Dei.   Ergo  nec  reae  fccundum  Icgem  Dei  lumine  reliquo  uci. 

Acqui  omncs  nacurafumus  Caro.  Rom.  8. 5.  videeriam  Gen.  8.  zi.  lerem.  13. 23, 
z.   Quibusnullxfbncvires,  illi  nonpoHuncpereasnacuralibusreóte  uci. 
Acqui  ance  regeneracionem  &  bcnciicium  morcis  Ghrifli  ,  nullx  nobis  Vires. 
Rom.  5.  6. 

Ergo. 

,///.   DemhomimpropterhonumtiJùmgr'atUgenerau's, 
maiqremgratiam  €yangelij  non  conferì, 

I.  Qui  non  vocantur  ék  opcribus  fuis^illis  Deus  regencr'ationis  giratiamnon  con- 
fert,  propter  re£lum  aliquem  feincillarum  imaginis  Dei  ufiim. 

Atquiquifervantur  &:vocanCLir  voeacionc  fanda  ,  non  voeantur  ex  operibus, 
2.  Tini.  I. 

Ergo. 

z.  Qui  ex  poceftare  cenebrarum  eripiuntur,  &  transferuntur  in  regnuin  filii  Dei 
diledi,  illi  non  ob  redum  ufum  donorum  Dei  in  regnum  Chrifti  transferuntur. 

AtqUi,  qui  idonei  àDeofiurit,  adpatcicipandamlbrtem  fàndoruminluce,  ex 
poteftace  cenebrarum  eripiuntur,  Col.  i.  it.  13. 
Ergo. 

Itettì  ek  Lwce.  i.  78. 79.  Quorum  enim  pcdes  diriguntur  per  liberationem ,  à  te- 
nebris  ad  pacem ,  illi  non  rede  utuntur  ad  gratiam  regenerationis  lumine  aliqud 
naturali,  ante  illam  liberationem. 

Thejts  tì'eterodoxa   I L  Antithejis  Orthodoxa  1 L 

Euangelij  vero  graciam,  cefi  ante  eius  Nec  intelledus ,  utpote  coécus,vi  fuà 

revelationé,  homoexcogicarefuoinge-  naturali  abfque  alio  aliquo  lumine  ,  Se 

nio  &  natoralibus  viribusnonpoflitjta-  quideln  fupcrnatUrali  ièu  fpiricuali  [a] 

men  poftquam  ipfì  per  eius  prardicacio-  bonum,  per  Enangelium  ipli  revelatum> 

nemrevelacaeft,  filavi  [i]  abfque  uUo  comprehendere  ullo modo poteft,  nec 

alio  aliquo  lumine   [2.]   fupernacurali ,  voluncas  fpiricualibus  bonis  orbaca   [b] 

comprehenderc  facile  poteft.  In  volun-  nifi  à  Chrifto  per  S.  fandum  regenerata 

tate  aUtcm  fpiritualia  dona  nunquam  &  vivificata,  idipfum  bonum  vcìlc  [e] 

fuerunt  j  coque  in  rhorte  fpirituali  ea  potéfl. 

non  [3]  feparantur :  &libercas  bene  [4]  a  i.Cor.3.3.vidc&Ancichefinprimami 

vel  male  agendi ,  qux in  ea  manfic  ,  ecfi  h  Ephef.  4.  ii.  DeponereefitodadfriJUnum 

vires  fuas  tcipfa  exercere  pfopcer  tene-  illUm  hominem  attinetjVeteremillumhomi- 

bras  incelledus  &  depravacionem  affé-  nem  ,  cjuifeductricihm  cupiditatibusfecof^ 

iluum  non poceft ,  tamen  per  illurnina-  rumpit.wcxl'. x^.renovariverefptritu mentis 

tionem affeduum  voluntas  vivificatur,  'veJir£VQv(.2^.&c,induereno'vttmillt(mho-, 

éc  libertas  potens  redditur  vires  fuas  ex-  fninem,  quifecundum  Detim  condititi eft^  ad 

crcendi,  ad  bonum  Evangeli;  ampie-  iufiitiam  &  fàndiimoniam  veram.  f  loH* 

fìendum,  vel  [5]  rejisiendum.  8. 3^.  mqusftvosflmi  in  libertatem  -vm^ 

dicavi f,  vere  liberi  eritU.  v.  3  z.  d*  cop^ofcetis 

Rayo-  Rrr    2.                    verità^ 


ajff  AC  T  A    ^^N  ODI 

Rationes centra hancTlì'efin.  njenikiem  ,   'é'"'verttas  ws  in  rthemtem 

..    ■-■  ijmdicabit.  2,.,Cor. 3. 17.  Fbi  antemfpin- 

ì.    Homo  "VÌrìhmfuù  ^roprijs'Eyange-  tm ille  Domini , ih'p libertas ,  i.  Cor.  12.3. 

Imm  ihi  pradicatum  non  fo-  Neminempofle  dicere Iefu|n;Poniiniun 

ttfi  comprehenderf.  Iiifi  per  Spmcw  Sandum  Rem.  ^  17. 

•'          '  Cratia.  antem  habetiir  Beo  ,   qttod  jtitjtts 

Nam  qui  feorfim  à  Chrifto  nihil  pof-  qtitdem  fervi  peccati ,  [ed  ex  corde  mfctd- 

funt  facere ,  illi  vim  nullam  liabent  prò-  f^flk  eiformx  doctfinx ,  'tn^  quam  ejìis  trd- 

pnam.  din.  verf.  18.  (y  liberati à peccato  ,  Jervi 

Atqui ,  ut  cft  Ioli.  15.5.  ncmo  fcorfim  fi^f  ^^^^  inHiti^.  verf.  zz.    Nimc  vero  li- 

à  Chrifto  quicquam  poceft  facere.  herati.à peccato ,  fervi autem  faSti  Beo ,  hx- 
Er^o.                       ':'':!i.'ij     -  .    '.•Ahethfru^umveshcumiri.fanctimonia. 
2.   Qui  perfe  ipfos  idoftéi-ftonrant- • 
ad  cogirandum  quicquam ,  vclut  ex  fe- 
ipfis,  illi  vim  propriamnonhabent  &c,' 
Atqui  2.  Cor.  3.5. 

Ergo.  ; 

lì.  Lumen  Jpirituale  requiritur  ad  gratin  Utiangelìj  intelligent  iam. 

1.  Quorum  oculi ,  ittpote  cocci ,  retigendi  ut ìntucantur  iiiirabilia  ex  IcgeDei, 
illuminandià  Spiritu  làpientiiE  &  revelatiomsperagnitionem  illius,  adfciendum 
qua;  fit  fpcs  vocationis  ChniT:i ,  &  aperiendi  ,  ut  convertantur  à  tenebris  ad  lu- 
cem,  à  potcftatc  Sacana^adDeum;  illi  certe  opus  habent  alio  lumine  fìipcrnaturali 
vel  fpirituali  j  ut  gratiam  intcUigere  queanr.  Atqui  omhium  mentis  oculi,  utpo- 
tecceci ,  retengendi  j  illuminandi ,  aperiendi.  Pfàl.  119.  18.  Eph.  1. 17.18.  Afl:. 
i(J,i8. 

Ergo  opus  habent  alio  lumine  fpirituali: 

2.  Si  Deus  dcbet  facete  ut  intelligamus,  &:  quidem  inditione  cordis  novi  ad 
agnofcendum  Deum  ,  infcnptione  legum  menti  &  cordi  noftro,  apertione  cor- 
dis,  utattendamus  ad  Deiverbum,  &  divina  accederti  patris  revelationc  &:in- 
fìitutione,tumabrque  aUo  lumine  fpirituali  gratiam  Evangelicamcomprehendere 
nequimus.  Atverumprius  Pfal.Jti^.  34.  Icr.24.  y.Heb.^.  10.  A6t.  16.14.  Match. 
16.  i7.Ioh.  <?.  45.  Ergo. 

3.  Qui iterum  regenerandi  funt fpiritu,  utpoflìnt  regnum  Dei  videre  &  illud in- 
troire,non  pofl'unt  fine  fpirituali  lumine  gratiam  Evangeli;  videre.  Atqui  omnes 
&c.  Ioh.3. 3.5, 

4.  Qux  oculus  non  vidit ,  nec  auris  audivit  j  nec  in  mentem  hominis  vene- 
runr,  qua:  animahs  homo  non  poteft  capere  ,  utpote  ci  ftultitia  ,  &  per  fpiri- 
tum  omnia  fcrutantem  funt  retegenda,illanon  poll'unt  fine  lumine  aho  quam 
quod  homo  animalis  habet,  id  eft ,  fpirituah ,  comprehendi.  Atqui  caHs  cft  gra- 
da Euangelii  i.  Cor.  2, 9, 14,  io. 

Ergo. 

Ili.  Jn  Ut) fi  donafpirìtualiaà'voluntatejùntpparata. 

1.  Quodfpiritualitermortuum  eft,  id  orbatum  fpirituah  vita  fpiritualibufquc 
donis.  Item ,  quod  vivificandum ,  ab  co  vita  fèparata.  Atqui,  totus  homo  coque 
voluntas  mortua  eft  vivificanda.  Eph.  2,  verf  2. 

Ergo. 

2.  In  quibus  efEcitur  velie  &  periìcere,  in  illis  non  eft  voluntas  extra  illam  ef- 
fcdionem.   Atqui  Deus  in  nobis  efficit  \c\lc.  òlq. 

Philip.  2.13. 
Ergo. 
'■-■  3.  A  quo  omnis  donati©  bona,  &  omnc  integrum  boaum  fupeme  defcendit, 
ab  eo  fuperne  defccndit  &c  datur  voluntas  ad  bonum. 
Atqui  &c.Iac.i.i7. 
Ergo. 

4:  Si  ài 


NATIONA.LIS     D  O  RD  RE  C  HT  AN^.  197 

4.  Si  à  volunratc  homim-s  per  Adami  primi  inobedicntiam  ,  vita  Trt'i  &  dona 
Spiritualia  ,  non  flint  ieparata  ,  ergo  ncque  ci  per  obedientiam  fccundi  Adami, 
Chrifti  iàivatoris,  recuperata  freddata  flint.  Atque  fi^  eflet  ajiqiii4  vitx.pei 
extra  Chriflum,  quodimpmmefl.  rjtnri  r;:;  ,    '     .;i  !  ,r,  i1';;j  i 

:..'?['■,■'  '■'".-"-  -■  '     '  •irrioffi 

..  libertas  bene  agendi.       ■ 

I .   Quorum  cordis omhe  figmentum  &  cogitationes,  tantummodo  mala:  fune 

abipforLmipucritiajilIisnoncftlibertasadbonum.     ,    :  ; 

Atqui  omnium  hominiim  cordis  figmentum  tale  Gcn.  6. 5.  &  8.  21.  ' 

Ergo. 

ì.  Qui  fervi  flint  peccati  &  captivi  Satanx ,  cujus  laquei5  tenentUE  ,  iUis  iìtjn 
cft libertas ad bonum.  '>  '■  '  >  "'  ~'   ■  '•"  ■^■: 

'  -  Atquij'qni  nondum  cohvcrfì,  tales  funt.  Rom.  6. 17. 2.  Tim.  z.  2.6.  25. 

Ergo  illis  non  cfl:  libertas  ad  bonum. 

3.  Qui  fcmper  vult  malum ,  &  per  {cdtidrices  cupiditates  fèfe  corrumpit ,  lei 
gique  Dei  fubjici  non  potcfl ,  illi  non  eli:  libertas  ad  bonum. 

Atqui  tilis  eli  totus  homo,  qui  caro.  Rom.  6. 21.  Eph.  4.  22.  Rem.  8,  7. 

Ergo-' 

4.  In quibus  eft  peccatoj^bplligeransadvel-fus  legem  mentis,  &  captiviim red-^ 
dens  hominem  Icge  peccati  ac  fcmper  concupifcens  adverfus  fpiritum,  in  illis 
non  eft  libertas  ad  bonum.    Atqui  &:c.  Rom.  7.  23.  Gal.  5.17, 

Ergo, 

5.  Adpoftrcmam  pattern  thefcàjs  ,  in  qua  dicitur,per  illumifiationein  intellc- 
fl:us,  &:ali'cctuumvivifìcationem,  voluntas  vivificatur  &:  libertas  potens  redditur 
ad  bonum  Evangeli)  rcjiciendum  vel  ampleftendum. 

1.  Potentia  ad  malum  non  datur  à  Spiritu  Chrifti.  Potcntia  etiam  adrejicien- 
dam  Euangelii  gratiam  eft  ad  malum.  Ergo,  talis  non  datur  per  fpiritus  vivifìca- 
tionem,[à  Spiritu  ChrilTii. 

2.  Quod  eft  à  natura  corrupta ,  non  eft  à  virtute  Spiritus  vivifìcantis. 
At  talis  eft  potentia  reiiciendi  Evangclium,  feueius  gratiam. 

Ergo. 

3.  Quxpotcftas,  fcu  potentia  ,  eft  à  principio  mere  bono  ,  illa  etianieftad 
bonum  tantum. 

Atqui  potentia  in  vivilìcatione  hominis  eft  a  principio  mere  bono.  lac.  1.17. 

Ergo. 

Thejìs  l/eterodoxd  Uh  Antithejìs  Orthodoxa  111. 

Regcncratio  &  vivifìcatio  ,   initium  Rcgcnerationis  &:  vivificationis,  uti 

iiabet  ab  opere,  quod  Deus  homini  ipiì  initium  ,  ita  etiam  perfeftio   [a]   eft  ab 

prxcepit   [i]    quodque  agendo  homo  eodcm  Spiritu  Chrifti, hominem  virtu- 

paullatim  Vivifìcatur,  primum  Icgis  [1]  te  fua  divina  efficaci  &:irrefìftibihj  feti 

minifterio,poftea  etiam  Evangeli].  Per-  invincibili,  vivificante  &  regeneran- 

fìciturverorcgeneratio  hominis  per  flit-  te.    i.  Per.  i.  22.    Aufcultando  ventati 

ficientemillam  gratiam  excitati  [3]  co-  per  fpiritum  Rom.  8.  io.    Spiriuis  au- 

operatione    [4.]  Nulla  aurcmgratia  ita  tem  eft  vita  propter  iuftitiam.  verf  11. 

novis  hominem  inftruit  viribus  ,   quin  Sed  fi  Spiritus  eiia  ■,    qui [ufcita'uit  lefum 

fcmper  mancar  in  eius  poteftate ,  ijsuti  ex  mortuls  ,   habitat  in   vobis  ,  U  qui 

velnonuti.  Poteftas  enimconfcntiendi,  exatavit  chriHum  ex  mortttis  ,    vtvi- 

fìcàgratiaconfertur,  ut  eademnon  au-  fccvit  etiam  mort alia  corpora  veBra  per 

fera  E  Rrr    3                     inhtibì- 


198 


AC   T  A     S  Y  N  O  D  I 


ferAtpotcfiiatem  [5]  didentietidi,  coque   ■  i/ihabifa^tem ip^us  Jpìritumì»  'vobù , vide 


verf.  15. 16.  2.6.  Vbi  eidem  Spiritili  (ca- 
jus  tantum  primitias  fìdelcs  accipiunt 
ver£2.3.^  attribuituradoptio,  contefti- 
iìcatio  cjus  de  adoptione  noilri ,  adit» 
infìrmitatumnoil:rarumiubIevatur,pre- 
cum  noftrafum  diftatio,  leu  prò  nobis, 
(iiljpirijs  inenarrabili b US  inrcrceflìo.  i. 
Ioan.z.zo.  Atvos  unBioncm  hahetishjhiri- 
tu  ilio  Sanato  profeffam  y^noflisomnia-,  v. 
ij.Sedunéfìo  qiiam  vos  accepijlisabeo,  ma- 
net  in  vobis-,  nec  n  ecejjè  haberis,  ut  qaifqmm 
doceatvoSy  verumjìcut  eadem  uncfio  docet 
vós  de  omnibus,  (ju£  efl  verax  &  nonmen- 
d.tx ,  ér  ficut  docuit  vos,  manebitis  ineo. 
Et  4.  verf!  4.  Vos  ex  Beo  e{ìis  ,  filiali ,  dr 
'viciflis  eos  :  quoniam  fotentior  est  qui  est 
in  vobis ,  quam  qui  in  niundo  efi ,  Gal.  k. 
2  2.  At  fruBti^s  Sprituó  efi  charitas.,  gau- 
di um,  fax  y  lenitasy  benignitas,  bonitas  ijì- 
des-,manfiietudo-,temperantia.  £13.  iiJ.  Vt 
dei  vobis -pro  divite  fica  gloria  ,  utfortiter 
corroboremini  per  fipiritum  eitu  in  interiore 
homine.  2.  Cor.  3. 18.  Nos autem  omnes  re- 
tcBafiaciegloriam  Domini  vt  in  fipeculò  in- 
tnentcs ,  in  eandem  imaginem  transfiorma- 
mur  ex  gloria  in  gloriam  fitcut  a  Domini fipi- 
ritu. 


gratia  fèmpér  manet  reiiftibilis  [6], 

Falfitas  (ingulorum  huius  Thefcos 
membroi'iiin  liinc  liqiier. 

7.  'J^egen eratio  7ion  incipit  ah  opere 
homini.  à  Dea  pnccepto. 

■  '-r.-Qub'd  opus  mere  efl  divinum  &: 
cxlefte,  illudnon  lumit  initiumabope-- 
re  aliquo   homini    à  Deo  praecepto. 
Deus  cnim  homini  non  prarcipit  quod 
D«i  eftporoprium.  Eiai^z.  8. 

Atqui  rcgcncratio  &:  vivifìcatio  ho- 
minis  in  peccatismortui,  eft  opus  nte- 
rc  divinum  &  ca'lcfte.  Vbiquc  cnini 
S.  l'criptura  id  Deo  artribuit,  Eph.  z.  5. 
lac.  I,  18.  Eli ccx-lcflc  opus,  loh.  3.3.  5. 
Ergo  non  incipit  ab  opere  homini 
prxccptOi 

z.  A  quo  eli  perfcdio  rcgencratio- 
nis,  ab  eo  initium. 

At  ab  opere  divino  &  cfflcfti ,  id  cfl: 
Spiritus  S.  inelTabili  operatione,  eli  rc- 
gencrationis  &:  vivilicationis  pcrfedio. 
Ephcf.  ^.  9. 
Ergo. 

3.  Opus  quod  incipit  ab  ilkiminatio- 
ne  mentis;  non  ab  opere  ,  quod  Deus 
homini  prarcipit,  incipit. 

illuminatio  enim  mentis  non  cfl:  opus  homini  prceccptum  ,  fcd  Dei  proprium, 
per  S.  lànftum,  Eph.  1.17. 18.  Matth.  11.  27.  &:  16.  ij.6.  z.  Cor.'4. 

Atqui  rcgcncratio  &:  vivifìcatio  incipit  ab  illuminatione  meiltis.  Matth.  ir.  2j. 
ly.  Lue.  I.  y^.  &c  cap.  2. 32.  Ad.  16. 14.  Apoc.  3. 17. 18. 2.  Cor.  3. 16. 

1 1.   Homo  iegù  mìnifìerio  non  yiyificatur. 

1.  Quod  mortis  efl:  miniflerium,  non  eft  vivilicationis  minifterium  :  mors  enim 
&  vira,  oppollta  funt.   Atqui  Icx  efl  miniflerium  mortis,  2.Cor.  3.  ^.7. 

2.  Per  quod  non  accipitur  Spiritus  ivtce  ,per  id  non  cfl  vivifìcatio.  Spiritus  enim 
autor  eft  vivilicationis. 

Atc[ui  per  legcm  non  accipitur  Spiritus  yìtx  Gal.  3.  i. 

777.  Gratia  illajùffìciens,  de  qua  Kemonfirantes^  non  excitat  hominem. 

Quod  hominem  {piritualiter  non  vivifitat,  id  ex  morte  fpirituali  hominem  non 
excitat.  Eft  enim  rpiritualis  vivifìcatio,  Ipiritualis  mortis  abolitio. 

Atqui  gratia  illa  fiifficicns  hominem  non  vivificat;  fatentibus  remonftrantibus, 
gratiam  eam  tendere  ad  regenerationem  &  vivifìcationem.  Ergo. 

1 V.  Homo  nec  cooperai ur ,  nec  operai ur  regenerationem  Juam. 

Cui  nulla  eft  fpiritualis  vita ,  id  fj^irituali  modo  non  poteft  etiam  operati.  Vbi 
cnim  non  eft  caulà,  ibi  nullus  efFcdus. 

Atqui  voluntati  ante  regenerationem  nulla  eft  fpiritualis  vita,  voluntas  enim 
non  eft  fpiritualiter  revivificata  ante  gratiam  regenerationis  &  vivificationis  ac- 
ccflum. 

Ergo  voluntas  ante  regenerationem  non  poteft  fpirituali  modo  cooperari. 

f\  Gra^ 


NATIoil^AtlS    DORDRECHtAN^.  ,^^ 

V.  Gratta  regenerans  tollit  inhomine  poteftatemdijfentìendi. 

1.  Si  regcneratio  non  auferrct  poteftatem  gratis  diffenricndi  ,  tumillanoii 
auferret  potcrtatem  monis.  Poffccnim  diflfcnLircgratix  ,  efl:  polTc  mori.  Rom.ó. 
23.  peccare cttmortisreum  fieri   ;   poffc  peccare  eit  poile  fieri  monisreum. 

Atqui  regcneratio  aufcrc  potellatcmmortis.  Apoc  zo.(S, 

2.  Poflc  grafia  vivifìcatioIiis"(3t  regcnerationis  dillentire  ,  eft  Spiritus  fanSi 
gratiam  illam  reddere  incfficacent ,  omni  omhinovi'.a  Scvir.utefpoliarepcyfle/eo- 
ciue  hominem Deo  omnipotente  fortiorem  effe  polle  ftatuere. 

Atqui  irta  neceflariocx  poliiis  ,  confequemia  lunt  falla,  abrLirda,impìa  ,  blaf- 
phcma. 

Ergo falfum  eft  gratis  viviFcationìs  poffc  refiftcrc  autdiffentire  homiiicm.- 

3.  Cui  cximitur  corlapideum,  Deiquevolun'arircfiftcns,  &  è  contrario  datur 
cornovum  ,  inditurque  Spiritus  novus  ,  coque  fit,  utambulet  homo  in  pra;ceptis 
Domini ,  omnibus  diebus,  &c.  Illi  aufenur  potcOas  Leo  ciufque  regeneranti  &  vivi- 
ficanti gratis  diffenticndi.  Conrequentiaeftmanifel^a  ;  ablaiaenim  caufatoUitut 
cffedus. 

Atqui  in  regeneratione  &  vivifica:ioneeximiturcor  lapideam,  &c.  Probatur 
Ezcch.3<5.z5.26.27. 

Ergo  aufertur  poteftas  diffenticndi. 

V I.    Grafia  rcgenerationis  e  fi  irrefifiibilis. 

1.  Si  gratia  vivificationis  manet  femper  refiftibilis,  tum  totius  gratis  ipfius  à  va» 
luntate  depcndet  cfficientiafcu  efficacia. 

Hoc  autem  abiurdum  eft  &  fallum. 
Ergo  falfum  etiam  prius. 

Probatur. 

Qualisenimopcratiocaufs,  talisdependentiaefFeftusàcauraen-.  Voluntasautem 
fola,ideft,tantum,conrentitaut  diffcntit.  Inconfenftì  vel  affenfuefl;  gratis  efficieii- 
tia^non  in  potentia  affenticndì. 

Ergo  àvoluntate  gratis  tota  pender  efficientia. 

2.  Gratia  qus  cfficit  ex  abfoluto  Dei  beneplacito ,  ex  confilio  voluntatis  infalli- 
bili, &  potentia  feuvirtute  divina  ìnfupcrabili,  illaefficit  modo  irreliftibili. 

Atqui  gratia  regencratÌGnis&  vivificationis  cfficit  ex  Dei  beneplacito,  6cc. 

Ergo. 
Major  eft  veriffimajCX  2.Chro.2.o.6.Pfal.35.9.&  115.3. 
MinorexEphef.i.ir.  2.Pcr.i.3.4.   Ephef.T.Tp. 

3.  Gratis  vivificationis  poffe  rcfiftere,6:Dcum  in  ca  agere  ,omnipotenter  ,  furit 
contradiftoria,&:fe  mutuo  evertcntia.  * 

Atqui  in  gratia  vivificationis, Deus  agit  cmnipotentcr.Eph.i.iS.icj.io. 
Ergo  gratis  vivificationis  homo  nonpotcft  rcfiftere. 

4.  VirtutidextcrcacrobuftiDci  brachi)  ,  efficacitatifquc  roborìs  virium  ipfiuà^, 
nemo  potcft  refiftere. 

Atqui  gratia  vivificationis  &  regcnerationis  eft  ralis  Dei  virtus.  Efa.jz.io.PraL 
118.T0.  Luc.1.51.  Efai  53.  i.Eph.i.i9.Col.2.ii.  i.Thcf.i.ij. 
Ergo  ei  gratia?  nemo  poteft  rcfiftere. 

Scntentiam  Remonftrantiil  hifcethe-  Hpnc  orthodòxam  hifcc  afttithcfìbus 
fìbus  expreflam  ,  ut  verbo  Deidiffenta-  expreffimfententiam,utverbòDci  con- 
neam  &  heterodoxamrejicimus  :  6c  in  fcntaneam,  porro  in  ECclciìa  Reformata 
EcclefiaDei  Reformata  Belgica  non  effe  Belgica  conftanterretinendam  &  docen- 
docendam  iudicamus  .•  ideoquc  libcran-  dam  cffcjudicamus. 
dam effe  Ecckliam ab  ijs, qui huius iTfpoSoZ'oc^  introduzione  &  ptofcffiOne , ha<Senuà 
Cam  turbarunt,&;  etiamnum  turbant,ccnfemus. 

Rrr     4  DE 


'ne* 


ACTA      SYNODl 

■  ■'  •.':!'>■•  :"••'  ,  ■  '  ■  "^o libroni'  -■ 

:    1.  Et  judicij 


Deputatorum  Synodi  Civitatis  Groningx. 


E  r  . 


Qmkndiomm  de  doófcrina  in  Remonftrantium  Articulis 
tercio  &:  quarto  :,  comprehenfa. 


Confi temur  convenienter  cum  Sacm 
Scripturiss 


IN  liominc  lapio  òc  noncium  rcgeniro,         Centra ÌLidicamusRemonfti-antes,con- 
nullam  prorfus  velminimam,  in  rebus     traverbumDci  aperte  decere  ,  cumfta- 

tuunt.Dcum  in  hominibus,fcintillas,  rcli 

qiiias,aurdona  Uve  lumen  naturacquae  illis 

ed  prima  gratia,hoc  fine  reliquifle,  ut  prò 

menfura  irtorum  doaorum  Dcumglori- 

HcarcntjUt illis  difponi  poflent  ad  dellde- 

randam  &  experendam  gratiam  quas  in 

EiiangclioofFcrturj&utijdemquilumine 

naturali  aut  prima  gratia  redc  utuntur, 

fiiper naturali  gratiae  illuminarentur  ,  aut 

ulteriori  gratia  donarentuivdonec  tandem 

ad  Chriftum  ipliufque  cognitioriem  du- 

cercntur.  Arminius  centra  Perkinfimi.p. 

2:8.1. 30.  lohan.  Arnoldi  contr.  Tilen.p. 

107.1.3.  &p.  118. 1. 18,  19.  &p.  119. 1.21. 

22.  &  154.I.2Z.&  I56.1.i5.&394-I.i8.  & 

407.1.  19.&413.  l.ii.  12.  Et  in  fecunda 

gratia, qusilliseft, per  prsdicationem  Eu- 

angelijjmoralisfuafio:  Deum  illam  (fcili. 

moralcm gratiam j  adhibere,ad  confen- 

fum  voluntatis  clicicndum.  Nicol. contr. 

Amclium  p.  245.1. 1 1  .dicunt  cnim  in  fpiri- 

tuali  morte  proprie  dona  fpiritualia  ,  ab 

hominis  voluntate  non  fuifle  feparata 

quia  illa  nunquam  eifuerunt  infira  ;  at- 

que  ita  libertatcm ,  ut  partem  naturae  crca- 

ta2 ,  in  ilio  reliquam  effe  factam  ,  effcquc 

voluntatcmexfeliberamad  volendum  velbonum  vcl  malum:  Coli.  Hag.  Brand. p. 

248  1.23.  27. 16. Item  Deum  hominem  peccatorem  natura  non  privaffe  cuius  parseli 

voluntas,  cuius  proprium  eft  libcrtas  ,  ad  rem  propofitam  vel  recipiendamvel  rejici- 

dam. Coli.  Hag.  Brand,  p.301.1. 13.  ac  proinde  fidemfcu  -n  credere  &  converfionem 

à  voluntatis  libertate  dependere.  Negantidquidem  Arnol.  con.Til.p.446.1.5.à  fine, 

&deeffedu  gratiae  ibidem. p.447. 1.2. 3. &  Nicol.con.  Amef.p.  206.I.10.  nihilominus 

ex  ipforum  &  aliorum  verbis  fatis  demonftrari  poteft  :  dicunt  enim  Grevinc.  con. 

Amef.p.  206,1.11.12.  eo  quo  dixirjius  fen(u,arbitrium  determinare  gratiam ,  nihil  aliud 

cft 


'N  hominc  lapfo  &  nondum  regenito, 
.nullam  prorfus  vel  minimam,  in  rebus 
fpirituaUbus,aut  ad  faluté  pertinentibus, 
neciu  iatellcdu,  nec in  voluntate,  vim 
relidamcllc  ,  qua,ut  oporter,vel  Deum, 
auteaqux  Deifunt  ,  ciufqucad  falutcm, 
voluntatcmóc  Ipiritualia  beneficia,  inrcl- 
ligereaurpercipere  ;  vcl  uUù  vere bonum 
opus  eligcrc aut  cfficcre  ;  vel  ex  libertate 
voluntatis  proprie ,  ipfiDeo  fivead  le  vo- 
canti  rcfponderc,five  pulfanti  oftium,ape- 
rirc  ,  five  falutcm  proponenti  annuere 
Deique  voluntati  aflcntiri,vcldcnique  in 
feopcranti  cooperar!  uUo  modo  poffit; 
fed ,  cum  in  fc  totus  fit  caroj  ipfiffima  in 
inrcllc£tacxciras  &  tenebra,  atque  in  vo- 
luntate omnibufque  anima:  facultatibus 
corruptio  ac  dcpravatio ,  itaad  fui  conver- 
fionem  aut  regenerationé  fé  merepaffive 
haberCoUt  quicquid  in  ipfo  rcgcnerationis 
principio  aut  pcrcipere  autincipere  vide- 
tur,  id  totum  effe  à  fola  efficacia  gratia: 
Dei, prò  fua  bona  voluntate  cum  regeiie- 
rantis. 


N  A  T  I  O  N  A  L  I  S    D  O  R  -D  R  È-  C" H  T  A  N  ^..  aoi 

cftquamarbitrium  libere  pvjeftareiCÒncarriim  fuiim^gratias  cooperantiiVel  arbitr'ìum 
ila  cooperari,  ut  pofllt  non  cooperali, adcoque  non  cooperandoimpcdìrc  coopcravió- 
nem gratis:  :iit  Amoìd.conr.  Til.p.447.1.6.  h<)mi\icmnon  inllrui  \iribusnovis^ifi 
falva  manente  libcrtat'evoIuntatò,ideoqucufamgraria;voluntari  lubiici  ,  ur  homo 
cadem  uti  poiru,vel  non  uri  prò  naturali  Tua  libertare  :  irem.p.448.I.8.&p.74.:n1ìtn'e, 
criam  Arm.conr.pedcinr.p.245 .1.2ó;manct  femper  in  potcllare  liberi  arbitri  j,  gnvianl 
datamrcijccrc&:  lublcquentcm repudiare  ,  quia  gratianoncriómniporcnsDei  ?.tna^ 
cui  retlfti  à  libero  hotniliis  arbitrio  non  podit.  Se  Arnold  illam  Arrninij  lentcnriani 
explicans.  con.  Til.p.127.1.20.  dicet  (fcilicer  Arminius  j  gratiam  cui  totam.tfficaci^ 
tatcm  lubens  tribuif,'\ion  tam-pdtentei hominem  movere, qitinfem per fit  in'potella- 
Tehominis,intanttlmre(ìfteregrariae,iitceflàre  pollitabadionecum  gratiaramen  >iit 
iigitt,intcndir.  Sicérim'i-i  p.357.'in  hne  ,  &  581.  1  i^Itcm  Remonftrantcs  Coli.  Hagi 
Brand. p.^oi.  1.19-  hominem  Ylibércaté  manente)  polle  rcgcncrationemfuam impe- 
dire,criam  cum  Dei  Spiritus  eiihì  vtìlt  regcne-ràre,  quoUianl  pOteft  fermonem  praxli- 
cationis&:rcconci!ia.ionis,qiiietiremcnrcgcheFattonis.  i.  Pctr.i.i7.  contemr.ere,  &: 
aurcs  fuas ad  illuni  obturare:  ficetian'l.  P.529.L  21.  &  22,7. 1.15.  ,&  229.I.0. 1 5.  Nic. 
Crev.  con.  Anicrp.'  198.  I.12.  &?c.  Ertandem  1. 19;  imo  ut  confidentiusagam  ,  dico 
effeftu  gratix ordinaria  Icge  pendere  ab  ici:u  aliquo  arbitrij,nt  pra;viaconditioheime 
qua  non.  Item.p.204.  hi.i.&c.  Tòtiuslimul  complexi  caulam  communemdarinon 
poffcaliam.pracrer  libeirtatenTVoluntàtiSjOCC.  Etp.  2o6.1.3.aibitriumex  rcfolo,pra;vÌ3 
quadam  morione  detenni  nat  gratiam, &c. 

Atquehicordo,hic  finis, novaehuius  &  heterodoJcae Rerhcnftrantiuni  Theologise^ 
qucm  cnimalium,in  omnibus  arficulis,fibifinempra:ftituunt  ,  quamut  illudab  hà- 
reticisalijsconflattim,nuncerigant&ftabiliant,  liberumhumana;voluntatis,in  rebus 
Ipiritualibus autad  falutcm  pcrtincnribusjarbitrium/.  hucfàciunt  dogmata;  i;elei!io- 
nisexprevilafidc.  2.  mortis  Chrifl-i  GOlnmunicanda',cx  conditione  novi  foederis,  i4 
cft  tidei  &  reiipifccntia?.  3.  de  principio  conci piendse  tìdci  ex  bono  ufu  primxgratia:, 
id  eli:  luminis  naturx,aut  ex  hominis  refta difpoIitione,feu ex  probitate.vel  ut probus 
Ut.  Epifc.  in  privat.  Thcf  Diip.  15.  Ther.7.8.  p.  45,  4.  Operationis  fpii'itus  lanfti 
cxaftu liberi  arbitri),  j.perfevcrantias,  fub cadem  conditione  pergentis,  &perpc- 
tuaefidei  ex  cooperatione  voluntarìs,quam  caufam  vocant  concomitantem.Coll.Hag,- 
Brand.p.403.1. i4.p. 406.  infine,  &pag.407.1.2i. 28; 

Rdtiones  ex  Scriptura  Sacr&  tefiimonijs, 

Pugnat  illud  cerebri  humani  figmentuftì  &  dogma  cUmmanifeftifsinlis  S.  Scriprtii- 
rac  teftimonijs. 

I .  Quae  tradùntjomnes  &  fingulos  homincs  peccato  originali  infeflos  &:  corru- 
ptos  efle,non  tantfi  quoad  reatum ,  qui  in  omncs  homines  migi-avit,  Icd  &  culpam  leu 
totius  natura  depravationem,per  generationem ,  qua:  ad  omnes  pervalk  ;  qua  mens, 
VoluntaSjOmnefq;  facultates  hominis  itafiuit  dcpravata:,ut  naens  excecataDeum  refté 
cognofcere  ,  Voluntas  à  Dco  avcrfa  ,  Dei  voiuntati  obtcmperare  non  poflìt.  de  hoc 
peccato loquutusDeus,Gen.5. 3.  Adamgenult  Filiumadimaginera  &fimilitudinem 
fùam.  ^Xià^zV■^^^\\x%.\.Qo'c..\^.i\9,fict^tqeJh'utmtlsimaginem  terreni,  Item.Gcn.6.5i&8i 
V.zi.Iob.i4.4.Pral.5i.7.Ioan.3.6.Rom.  5.12.14.  &  7.17.  Ephef. 2.3.  (  hocpeecatunl 
Paulus  appellar  inhabitans.  Rom.7.17.  &  legcm  peccati,v.23. 

i,  Qujcinfpecie  docent,  hominis  intellcaum  obcxcatum  ,  5c  volimtatem  cum 
omnibus  affeftibus  ptavam  &  Deo  adverfam  & avcifam  elle  faftam.  de  intelleau. 
Rom.  8. -j.  inteUìgentia.  carnisefiinimicitia  aàverfasDeum.  i.  Gor.  i.  vcrf.  19. 20.  &  ì< 
\ .\i^.Anmdis  homo  non  eH  eapax  corum  qtiitfunt  Spiritus  Dei ,fimtenitn  et  fiuttiri^imc 
foteftea  cognojcere  aiit  intelligere,(ju£  Jpiritualitcr  dijiidicantur. 

Èphef  4.  iS.  Cogitationem  habentes  ohjcuratam  k  viti  Dei  ,fropter  ignòranmntqtnA 
tjtin  ipfts  ex  obduratione  cordis  eorum,  •"  '    ■  '^ 

De  voluntate,  ler.  1 7 . 9 .  io.  Pranjum  effe  cor  honìinìs  é'ìnfcrutabilc,qHÌs  cognofcetiRud', 
ego  Dominnsfcrtitanscor,df'2robansreneSi  ■li'.socr? 

R.om.7< 


xoi  ACTA    SYNODI 

Rom .  7. V.  5 .  ^mtnt  ejfemtts  in  carne,  affecliottes ^eccatorttm ,  per  legem  vigehant  in  mcm- 
hrisnofiris  Ad fruclumfercndum  morti.  .  , 

Ephef.z.v.3.  Nos  omnes converfati ftimus olim in ctipditatihus  carnis  nejìrx ,facief3tes 
^n<e camt ac  cogitationihus  lihebant,  &  (;ap.4.v.22.  degenere  &z.z.Veterem  hominem  qui 
deceptricibus  cupidi  tatihus  e  orrumpititr. 

Deomnibus  affèitibus;  Mztth.j. ij.it.M&tth.^.ìp. excorde  egrediunfurcogit/^tiones 
maU,  cades, adulteri  A  ,fcùrttttiones,  &  e. 

Ephef.2.v.3.  Facientes  &CC.  Et  cap.4.v.i7.  ficut  reliqa£  gentes  verfantnr  in  vanitate 
mentisfum. 

5.  Quiim  itaque  cxprefiedeclarant  hominem  non  renatum  ,  fuis  fc  viribus  ad 
Deumnonpofle  conveitere  ,  aut  abjicereignorantiam  Dei&  pravas  inclinationes: 
Etveram  cognitioncm  recipere,&  novos  feu  fpiiituales  motusinchoare:  haeccnim 
omnia  Deus  hominibus  adimic,  &  libi  foli  tribuit  :  Hominibus  adimir.  \zt.ii.xi.fi 
mutare  fotefl  (^  athtopsfellemfuam  &c. Matth.  12.39.  quomodo  foteflis  bona  loqtii ,  cum 
fui  smalhXoz.n.'ij.'i,.  nifi  quis  renai  US  fuerit  &c:Ircm  Rom.8.7.1.  i.Cor.2.14.  Sibi  foli 
tribuit.  Deut.29.4.  Non  dedit  vobis  Deus  cor  intelligens  èi-C.  Et czp.  30.6.  Circumcidat 
Dotninus  Deus tuus, cor  tuum  &c:Ezecl).ii.v.i9.20.  &  3Ó.26.  daho  vobis  cor  novumà(.c. 
Mattini. 27.  &  16.  17.  caro  & funguis  &:c  :  Sed pater  meus  qiiiejl  in  coelis.  loli.j.  v.27. 
homo  non  poteft  recidere  quicquam  nifi  fneritei  datume  ccelo.  Ioh.6.44.  48.  &dein  v.65. 
froptereadixi  -vobis,  neminem  pcfe  'venire  ad  me, nifi  fuerit  eidatuma  patre  mee.Cic.  Ioli. 
15. 5. &  16.   i.Cor.2.v.  IO.    Deus autem  nobisrevelavit per  fpirittnnfutim. 

4.  Qua:reftantur,liomincmnon,renaruDeononpofl'ccooperari.Ioh.i.v.i2,Dr,^/> 
Deus  hanc  i^aaiav  five  dtgnitatcm ,  ut  Fili]  Deifierent,qiii  credimt  in  nomen  eitis ,  qui  non 
ex  fangtiine  ncque  ex  libidine  carnis, ncque  ex  libidine  aut  uoluntate  viri,fed  ex  De  0  geniti 
y7wA-excludir  itaque  omnia,qua:abhoniine  proferri  poflent,  quafi  vcltantillum  ex  fc 
conferrentad  fui  rcgenerarionem  ;  &foli  Dei  gratia:  afcribit  :  ut  cnim  homo  ad  fui 
formationcm  in  utero  marris  nihil  èfuoconfert,  fed  fubjeftum  eftmerepaflTivum, 
fic  etiamad  fui  rcgenerationemnihilè  fuo  omninoaffert,nec  cogirationis,necdell- 
derijnec  voluntatis,aut  aflenfus  ,  fed  fubjedum  efb  mere  palTivuminmanuDcire- 
gencraiitis.  Gal. j. 17.  caropugnat  ,  adverfus fpiritum.'Rom.i.j .  intelligentia carnis  efl 
mimicitiaadverfus  Deum.  Qupd  itaque  pugnat  &  inimicitia  eft  adverfus  Deum  feu 
Ipiritumrcgenerationis,  certe  nihil  confert  regeneranti ,  neccooperatur  gratis.  Efa. 
45.  9&64.8.  comparanrur  lutoinmanufiguli;quodPaulus Rom. 9.20. etianiadno- 
ftri  recreationcm  accommodat  ;  Vas  autem  quando  fìngiturà  li  gulo,  nihil  confert  ad 
fui  figmentum-,  nec  homo  ad  fui  recreationcni. 

Idem  confirmaiur  ifl:isteftimoniis,inquibus  homines  non  regeniti  dicuntur  ha- 
bere  cor  lapidcum.  Ezech.ii.i^.  &3^.  26.  mortui  inpeccatis,Ephef.2.Lapis,nullam 
ad  moUitiem  in  fc  aptitudinem  habet,  &  mortuus  nihil  ad  vita:  humanae  aiìiones,nec 
ad  fui  fufcitationem  quicquam  potefl::  ita  nec  homo  irregcnitus  &c  :  etiam  nova  crea- 
tura, Gal.<?.i5.  2.Cor.5.i7.  &Ephef.2.v.io.  itaque  nihilo  hic  homo  ex  fé  adfaire- 
creationem  poteft  plus,quam  ad  fui  creationem,quoad  fubftantiam. 

Ergo  cum  certo  certius  conftet,non  modo  homine  tam  efle  corruptum ,  omnefquc 
viresannihilataSjVcrum  etiam ,  initium,progreflum,  finem  converfionis,adeoque  to- 
tam  converfioné  &  falurem  à  fola  Dei  gratia  effe ,  merito  reijcimus  quicquid  Rcmon- 
ftrantes  ex  fuofenfudicuntde  \\XKÌ\viZ.natur&  deque  praevcniente,excitante,&  cooper- 
ante gratia. 

1 1,  Contra  reijcimus    Remonftrantium 

Iraque  confitcmur ,  fìdem  falvificam  opinionem,  qui  quidem  ore  aut  verbis 
&  quoad  initium, &quoadprogrcffum,  fatentur,hominem fìdem fàlutarem,  non 
nonefle  ex  hominibus  aut  ex  ullahomi-  cxfeipfohaberenec,vi  liberi  arbitri;  ,  fed 
nis  difpofitione ,  fed  mcrum  effe  Dei  do-  àChrifto  pei  Spiritus  fanfti  renovationem 
num^quo  elefti  folummodo  ex  gratia  do-  acci  pere,  proptereaque  in  quarto  articulo 
nantur.  gratiamappellant ,  re  tamen  ipfa  negant.- 

quodquam  Ut  veruni  liquido  pater,  pri- 
anocx  ipforum  Rcmonftrantiufcriptis.  Plurimisenimlocispcrgratiamintelligunt» 

dona 


NATIONALIS     D  O  R  D  RE  C  H  T  A  N^E.  105 

donailla,qua:  homini  à  Dco  in  media  conuptionefunt  relida.adeo  ut  jam  illis,gra- 
tia  clic  videamripranatura,aut  lumen  naturale  in  hominibusàDeoreliaum. Sic  enint 
Arminius advcrf.  Peik.p.  118.  i.30.  Spondet  Deus, fé  gratia  lupernatuiali  illuminatu- 
rum,qui  lumine  naturali  reclc  utitur,aut  faltcm  utetur  ,  quantum  poterit  ,  minus 
male.Etloh.  Arnold.  Arminij  mcntcmexpHcans  cont.Tile.p.154.  1-22-  dicit.Notat 
auteminfoper^nullum  eile,quiomnisomnino  gratis  fuexperSjled  omnes  homines 
habere aliquas  Divina;  gratia- ieliquias& fcintillas luminis ,  cognitionifquc  Divina, 
hoc  fine  à  Dco  ipfis  relicìas,  ut  prò  mcnfura  ,  fuorum  donorum  Deuni  glori licarenr. 
Itemp.150. 1.15.  MavultD.  Arminius  tbtuere,Dcum  ulteriore  gratia  donare,  prima 
xeclcutentem.  &pag.  eadem.  25).&p. 157. 1.1.4.  &P.158.I.4.  lam  vero  hoc  peccato» 
gratia  Tua  utente,  quodqucpcreandempoteft,  facieiiti ,  Deumplura&majoradona 
largiturum  fentit  Arminius.  Itcm  p.  394. 1.28. 

Rcmonihantcs  Coli.  Kag.  Brand,  p.  3 2.9. Li 4.  aut,  Belg.p.275.  Negamus  fideni 
elle  donum  Dei  refpedu  elficacis  (  Bclgicum  hAbct,een  datel^cke  ,  aftualis^  infu- 
lìonis.Eadcm  pag.Brand.l.2i.Qualiacunquc  donalint ,  feu  corporalia  leu  fpiritualiaj 
modotalia  ruit,quibus  nos  Deus  non  vulr  nilì  voluntatc  interveniente  ,  donare, 
qualia  lunt  fides  &  convcrlìo  :  eatamen  fiunt  lalia ,  que  pofliint  à  nobis  reijci  &c.  Et 
pag.Brand. 333.1. II. Rei pfa  ergo  ncgantfìdeni  vere aut  proprie  Dei  fpeciale  donumeffc; 
Nameamobcaufam  iplìs  eli  donum  quia  Deus  graiiae  reliquias  &  fcintillas  luminis 
naturalis,  hominibusreliquas  fecit  ,  funtque  illis  prima  gratia.Arnol. con. Tilpag. 
i$6. 1. 15. Imo fidcm&convcrlionem Inter  illadonanumerant,  qus  eodemloco  ha- 
bent,  quo  corporalia,quaE  Deus  non  dat  nifi  voluntate  interveniente  .  Coll.Hagi 
p. 3 29. 1.21.  Secondo, tidem  vere  Dei  donum  non  elle,  etiam  patct  ex  ipforum  dó- 
ftrina.  i.  De  eleclione  Icil.  ex  fide  pravifa.  Si  enimeledio  ex  fide  praevifa  ,  annon 
videntur  intelligcre  non  fidem,quam  Deusnokns  dat, (àlioquin Deus  eligeretpro- 
pteraliquidjquodipfeeft  daturus  j  Tedquam  nos  prima  gratia  ,  aut  lumine  naturae 
beneutentcSjDcohabiturifumus.  2.  detìdeipfa.  cumcnim  fides, ut fatentur,a£t:us 
fitvoluntatis  ,  voluntasautemnonregenereturnecrenovetur,fedex  fé  libera  man-> 
ferit:Coll.Hag.Brand.p.298.1. 16.  Quid.''  annon  inde  fequitur  fidem  proprie  non  elle 
donum  Dei  gratuitum,fedà  voluntate  procedere, quaefemper  libera  manfit,  &in  qu^ 
taiis  iiafufio  tìeri  non  poteratf 

^Kationes. 

Thcfcos  noftrs  veritatem  &  Antithefeosfalfitatem  probamus. 

1.  Vocabulum  gratinili  materia  elcdioniSjjuftificationis &falutis,nufquamiif 
Dei  verbo  fumitur  prodonis  gratuitis  à  Deo  in  homine  relivftis,  autquibushomi- 
nesdonantur  .•  In  caufis  enim  falutis  opponuntur  gratia  Dei  &  opera,lìve fint  legisr 
(IveEuangelij, aut  quidam  hominumdignitates,uti  legete  eft ,  Rom.  11. v.  5.6.  confi- 
njatio  aut  reliqui/nfecundum  ele&ionem  zratuttamfa&£  funt.^lnodfi per gratiamjam  non  ex 
eperihm: alìo(]uin  gratia  jam  nonefl gmtia  &c.  2.Timoth.i.v.5'  ^tfervavitnos^  vo- 
tavi t  vocfittone  fm£ìa,non  ex  operihus  noftrls-fidcx  propofito  dr  gratia  qtiie  dataejl  nobis 
inChrisio  leftt  ante  tempore fxcnlaria.  Tit.  3.4.5.  Pofiqttamhomtas  CT  erga  homines  amor 
appariiit  fervatoris  nojlri  Dei ,  non  ex  operibus  lujtis  &€  :  fed  ex  mifericordia  fervavit  nos, 
bcd  tantum  prò  ilio  favore  Dei  immerito,qno  proprie  elcdis  favet  ,  atqucexfuabe- 
nevolentia  ,  charitateSc  mifericordia  falvos  facit.  Genef.6.8.  Exod.  33.11.17.Ad:. 
7.V.46.  Rom.3.v.24.  &11.V.5.6.  Ephef.i.v.6.7. &2.v.8.atquehancgratiamDeus 
in  verbo  fuo  aflerit  unicam  effe  caufam  elcdionis,Ephef  1.4. 6.5». Rom. 11,5  &  9-v.  1 1 . 
vocationis,  Ephef.i.v.s^.  2,Timoth.i.9.  kiftificationis,  Rom.3.i3.  &  4'V,6.  San- 
ftificationis,Tit.3.v.5.7.  i.Petr.i.v.?.  Glorificationis.Rom.6.23.  Tit.3.5.6.7.Con- 
cludimus  ergo  gratiam  de  qua  loquimur ,  nuUum  habere  ortum  nifi  à  bonitate  &  vo- 
luntate Dei, coque  nullo  modo  à  nobis  effe  ,nec  ab  illis  pendere  qux  funtinnobisrc- 
lida,aut  quibus  à  Dco  donamur. 

2.  SpiritusSandus  aperti ffi me negat ,  fidem  effe  ex  hominibusaut  uUis qualita- 
tibus  in  homine  relidis.  Àlioquin  ex  carne  (  quod  Spiritus  Sandus  reiicit  )  Fili  j  Dei 

auc 


204  A  e  T  A    S  Y  N  O  D  I 

aut fideics  nafcerentur  :  dicit  enim  Ioan.  1.13.  Fili j  Dei  fiunt ,  quìtìon  exfargu'imhui 
ncque  ex  libidine carms,neque  ex  voluntate  'viri,Jed  ex  Dee  geniti  Ji.rit.  Non  tantum  ergo 
fanguinis  propagatio  à  nativitate  Piliorum  Dei  cxcludnur ,  fed  eiiam  vis  hominis 
fumma,ac  ipfius  liberi  arbitrii  parsprxcipua,nempe  voluntas  carnis&  viri,ideftho- 
iTlinisfpiritu  Dei  dcftituti  ,  aut  cuiufcunquc  dignitatis  hcminisconlìdcratio.  Irem 
Rom.9.v.6.7.8.  i.Pctr.1.23.  SicetiaiiiChrillus  D. N.Matih  16.V.17.  Caro&janguU 
hdcnon  retexit  vohis.  Matth.ii.v.25.  Hmc (iint ahfconditaàfipientthiis é^irìtedigentibus^ 
Iohan.6.v.44.  7<lenio-p0te[l  l'enireadme.  Ioh.io.z6.  Vosnon  creditis^nonenìmejìisex 
ovtbus  meis.  Rom.8.5 .  ^in fectmdum  cameni  ftint,  qu&  carnis  funtfapiunt ,  6c  v.S.  qui  in 
carne funt^Deo  piacere  non  pojJrint,ncc  ergo  lìdcm  habenr,  Rom.9.16.  Non  efl  currentis^nec 
l'olentis  ifed  mtferentis  Dei.  1 .  Cor.  i .  1 1 .  In  Dei  fapienda  ,  niundus  non  cogaovit  Demn 
ex  fapicntia.  efl  enimfapientia  Utens in myffeyio  ér  occulta ,\^^n\.  i.Cor.  2.V.6.8.  &:v.  14. 
Animalis  homo  non  efl  capax  eoriim,quxJiintfptritus  Dei.  2.Cor.3.5.  2{on  famus  idonei 
txnobis  ipfii  ad  cogitandinn  qHÌcquam,^c.  i.Thcf.j.  v.i.  non  omnium  efl fides. 

3.  Manifcftiirimis  verbis,lidcm,  donum  Dei  gratuituincfle  Spiritusfandusdo- 
cct:Non  tantum  culli  in  genere  dicit,  Ioan. 6. v. 44.  Hjimopotefl  venire  ad  me  nifi  Pater 
qui mtjit me jraxerit  enm.  i.  Cor.4.7.  quid  habes  quod  non  acceperis?  2.  Cor.3.5.  quod 
idonei fumus, ex Deo  efl.  Iac.i.v.17.  Omne munus honum .(^ omne donum ^erfeclum fuperne 
efì,  defcendens  a  Patre  luminum,c\-%o  &  £des.  Veruni  inprimis  cum  in  fpccie  pronunciat. 
Mattli.  16.17.  Pater  meH5,qui  in  ceelis,revelavittibi.  Ioh.6.45 .  quifquis  audivit  a  Patre  dr 
didictt,venietiidrne.  Rorn.12.3.  Prout cuiqtie Deus  pariitus  ejlmenfuramfldci.  i. Cor.  12.51. 
aIìj datur  fides  per  eundem  ffjirituw.  &  v.  30.  dicit  Paulus  neminem  pofle  dicere  lefum 
Dominum  nili  per  Spiritum  (anftum  ,  quodperindevalet,aci]diceret,  ncmincniiii 
Chriftum  polle  credere  ni  ti  per  Spiritum  ran6tum;confcflio  enimoris  ,  eli:  etfcctus 
fpiritus  fideijfic  cnim  Paulus.  2.  Cor.  4.13.  ^l[<ia  habemus  eundem  Spiritum  fldeit  &c: 
ìios quoque credimus  ,  quamobrem  eiuim  loquimur  :  Gal. 5. 22.  Fruólus  Spiritu-s  efl ,  Scc. 
Fides.  Ephcr.2.8.  Gratta  efìis  fervati  per  fidem  tdque  non  exvobis,Dei  donum  efl.  Philip. 
1.29.  Vobisdntum  efl  in  Chrifii  negot.o,  non  folum  inettm  credere, fed  etiam pro\eoaffligi. 
i.Petr.i.T.  ^l^  txque predofim  fldem  nobifcum  fortiti  flmt .,fer  juflitiam  Dei  ncftri  dr 
Servatoris  lefu  chrifli:  Et,  tandem  Hebr.12.2.  dicit ,  Chriftumducemaut  authorcm 
&:  pcrfedoiemleu  confummatorcm  iidei. 

3- 
Medium  quo  Deus  eledionis  Dccre-     Centra  àveritate  difced^rcRcmonftran- 
tum  exequitur  ,&in  clecis  fidemefficit,     tes  iudicamus,dum  fentiunt. 
elle  efficacem  aut  falutarem  vocationcm,  i .     Deum  omnes  hominesaliqua  vo- 

qua  per  prjedicationemEuangclij  &  inrcr-  catione,  (  late  fumpta  prò  quacumque  ad 
namSpiritus Sandi  operationem.fme qua  poenitentiam  vocatione ,  Arnol.con.Til. 
non  fufficerct  prKdicatio,elcdi  vocantur,  p.po- 1-9.)  vocare  ,  ideft,  per  communcm 
ut  vera  f.dc  &  fiducia  pradicatum  verbum  ilJam  vocationem ,  qua  fé  Deus  non  fine 
accipiant,&  Chrifto  adhaereant.  tcftimonio  relinqueas,  hominibusaliqua 

veritaté  de  potentia  &  bonitatefua  paté 
fecit,&  legeni  mentibus  infculptam  con- 
fcrvaverit:  qua  teftificatione  ,  etiam  illa 
vcritate,quam  in  injuftitia  detinent,hocert,cuius  in  fc  effc^tum  impediunt,&illa,le- 
gis  in  mentes  inrcriptionc,rccunduni  quam  cogitationes  habent  ipfosaccufantes ,  ad- 
duci poiìunt  ut  palpando  Deum inverriant.  Arm.con.Perkinr.p.259.1.4.5.6.7.5cl.3  3. 
34.55.  &  Arnold,  conr.  Tilen.p.99. 1.  27.  &.  p.  417.  1.  22.  &P.415.I.4.  idem  pater  ex 
vcrbis  Arminij^ Arnoldi ,  fupraad  primam  Thefin allegatis.  2.  Mediaad fidcm & 
refipifcentiam  neceflaria  ,  omnibus  fufficienter  &efficaciteradminiftrare,Arn.cont. 
TÌI.P.369.I.6.&P.154. 1.15.  &P.362.I.25.  &  p.35>5>.l. 2.  àHne.mediaque illa efle diverta 
fcilicetlive  mediateper  legem,rive  immediate  per  Euangelium  ,  Arn.con.Til.p.pS. 
1.17. 18.  Per  legem  j  qu2B  ideopr£Edicatur,utanimospeccatoruni  difponat  ad  delìdc- 
randam  &  expetcndam  gratiam,qu3e  in  Euange]iooftertur,&c.  Arn.conr.  Til.p.  107. 
1.3.4.  &  P.4IÌ .  1.8.  veruni  (  inquit  j  antequam  Pater  ad  Chriftum  trahatper  Euange- 
liunijtrahitnos  primo  ad  noftri  ipforum  cognitioné  per  legem.utfcilicetidoneosnos 
reddat,quos  deinde  perEuangeliumadChriftum  trahat:illi  enim  idonei  funt  &  difpo- 

lìti,qui 


NATIONALIS     DORDRECHTAN^.  Ì05 

>lìti,  qui  ex  Icge  peccata,  &:  de  ijfdcm  dolere  didicenint.  &pag.  io-,  lin.  i.  :i,. 

Quid  aurem  perlegcmintclliguntRcm.onflrantcs^  Arncildus  dicit  conerà  Tilcn. 
pag.  107.lin.12.  Hanclegcmonineshahentinlculpram  cordibuS;&paG;.:;o4.1m.i8.- 
aliquas  liomini  fcintillns  luminis  6c  cognitioncm  aliquam  Icgis  cordi  infcnlpcam 
reliquam  fecir,(lci]icct  Deus,'  qua'cxcirara,{ìia:miièria:,  imbcciìiiratis  &  imporcntix' 
convinci  poiler:  conviclus  &  ob. peccata  dolere &:  ex  doloro  gratiam  remiliionis 
peccatoruin,&:(piruus  novi,  implorare  difceret:  &  pag. 407. lin.  19.  alibi  lUam  le- 
gem  appellar  aliquod lumen  reliquum  àDeo  in  natura  rclid:um,quod  natura: tamen 
iitiiipcrioris ,  pag.  iié^.lin.io.  quale  autcmillud  lìtlumen  ibidem  cxponit,  lin.iz.&c. 
Has Icintillas  aiit  reliquias  luniinis,  fatetur  elle  aut  naturx iupefioris, pag. n6.  litui; 
&  pag.  418.  lin.  9.  èc  pag.  4x1 .  lin.  4.  autgrai.iam  ipiritualemidicitcnim  pag. 41 8.1. 2,7; 
efl:  alia  etiam  grana  Ipiritualis  nondum  regcncrans,iéd  ad  regcnerarioncm'dilponcs, 
icilicetquahomoadiui(S,:peccatorumfuorumagnitionenì,  dequc  nldem  dolorem 
ducitur,  &:ad  dclìdcrandum  liberatoren-L.. 

Aut  etiam  omnibus  communcm  gratiam  pag.  424.  lin.  ly  vclcommuniorem  & 
prarcedaneam  gratix  regenerationis.  pag.  421.  lin.  i.z.  aut  etiam  primam  gratiam 
pag.  ì')6.  lin.  15.  &:pag.  430.  lin.  2.  atque  air  pag.  107.  lin.  15.  11?.  hinc  omnes  aliqua; 
rationevocari  dico. 

Hanc  quidam  gratiam  prima  pto  fàlutari  non  vidcnrur  aognofccrejfquamvis  dicat 
Ann.  pag.  9.  lin. 1.2.3 .  cos  qui  externo  verbi  prcrconio  ad  gratiam  uonvocantur.non 
tamen  piane  à  gratix-  aditu  excludi  j  attamen  fatentur  Uti  Salutari  clic  pr:cced,ane- 
am,  Armin.  contra  Perkini;  pag.  260.  Un.  3.  4. 5.  6. 7.  &  Arnold,  centra  Til.  pag.  iij. 
lin.  3.  4.  &:  pag.  399.  lui.  z.  à  fine. 

Et  quamvis  ex  le  Ino  ingenio,  naturalibufque  viribus,  id  efl:,  per  primam  gratiam 
vere  bonum  hornines  invenirc  vel  excogitare  non  pofrintji^dicitcnim  Arnold,  pag. 
419.  lin.  I.  hominem  prima  grana  ad  monllratum  liberatorem  qujerendum  cxci- 
tari:)  multis tamen  in  locis  expreflc  proiìtehtur,  peccatcrum  animos, prima,  per 
legem  icilicct  menti  in{culpt.im,  gratia ,  dilponi  ad  dcfìderandam  &  expetendam 
gratiam, qux  in  Euangeliooti'crturjArnol.  cont.Til.  pag.  107. lin.  3. &:  pag. 413.1.11. 12. 

Item,  Deum  bona  hominibus  rcIiquiUc,  utiìifliS  donis  utercntur,  hoc  efl,  ad 
ipfiim,  obfèquij  prxftatione  promenfura  (ux  cognitionis,  glorihcandum,  amplio- 
rem  Dei  benignitatem  expenrentur,  &  ampliore  grana, clanore  icihcct  rcvelatione 
donarentur,donec  tandem  ad  Chriflum  ipfmsque  cogniuoncm  ducercntur  :  Ar- 
nold, contra  Tilen.  pag.  118.  lin.  17.  18.  &  pag.  .:;o7.  lui.  19.  vel  ad  eorum  omnium 
myfteriorumcogninonem,qua;  ad  fàlutem  cognita  iunt  neceflaria.  pag.  119.  lin« 
ZI. 22.  id  eit  Deum  i'ccunda  gratia  (ut  loquuntur,^  cos  donare,  qui  prima  récle 
utuntur. 

Secundam  gratiam,  qu.rcflpcr  Euangclium  aur  Euangclij  pra:dicationem,fta- 
tuunr  ifli  univcrfhlcm  fuiilein  Adamo ,  item  temporibus  Noacìii ,  Abrahami,  &c. 
Arnold. conti'. Tilcn.  pag.  101. &:  101.  &:c.Itaque  uc  illud  medium  quodcftimme- 
diatepcrEuangelium  omnibus  hominibus  circcom.mune. 

2.  Sufficientcm  &:  elficacem,  un  in  genere  de  oninibus  mediis  cloquuntur,  Arm. 
Deci.  fènt.  pag.  201.  in  Tertio  Decreto,  &:in  Artic.  perpcn.  pag.ai.  Arnol.  con.  Til. 
p.3(J9,lin.  6.  dicit  etiam  Arnold.  Pra'dicationcm  Euangelij,  Spiritus  iànftiopcratio- 
nemhabere  coniundam,  centra  Til.  pag.  433.  lin.  19.  &  exièntentia  Armini)pag.i2y 
lin.  8.  &  pag.  432.  lin. 4.  à  fine  :  Icntentia  Arminij  efl,internum  fpiritus  auxilium  com- 
jnuniter  &  ordinarie  ijs  contingcrc,  qui  per  vcrbum  Euangelij  vocantur,&;  omnibus 
quidem  illis  hoc  contingerc ,  qui  primo  vocantur,  donec  le  fiia  rebellione  &:  con- 
tumacia,iftoauxiliononreddunt  indignos  ,aut  nonmercntur,  ut  ipiritus  in  illis 
operati  delìnat:  Remoia,  in The('.exh.Thci;(5.&  Coll.Hag.Brand.p.3CMfi.Iin.4.a  fine. 

Quid  ?  cum  ientiunt  quod  Spiritus làncìus,quicquam  ex  ie  aut  immediatein  hc- 
mincad  converilonemeiliciataut  operetur?  credimus  (inquiunt)  RemonftrantcS), 
Coli.  Hag.  Brand,  pag.  308.  hn.  6.  Dei  SpiritumnuUuminnobis  robur  adconver- 
llonern  ordinarie  cfHcere  ,  niii  per  vcrbum.  Nani  quod  iplc  Spiritus  clhlcaciter 
opererur?  abfit  :  Vult  enini  Arminius,  ut  Arnoldus  rcfert,quicquid  de  iulHci- 
entia  dicitur,  afllftentix  Spiritus  alcribi  ,  qua  illc  verbi  prx'dicationi  per  quam 
cfficax  cfl:  afliftit ,  quaque  ita  in  hominum  animis  operatur,  ut  menti   lenfum 

Sfi"  verbi 


■zo6  A  CT  A     S  YNODI 

verbi  imprimat,  eodem  corafficiar,  &  aflcnfiim  porro  eliciat,  &:  centra  Tiler.pag. 
4^7.  lin.  14.  qua  autem  ratione  Spiritus  allìftentias  menti fcnfiim  imprimat,  cor 
afficiat  &  alTcnCum  alliciat ,  fàtisfuperque  dcclarant,  cum  gratia:  cfficaciam  ne- 
qiiaquam  admitrunc,  led  in  morali  iliafìone  totum  illud  cojlocant  :  ncque  (in- 
quit  Nicolaus  centra  Amef!  pag.  243.  Iin.  5.  à  fine  :  )  ad  converilonem  pecca- 
toris  concurrcrc  motionem  Dei  prxviam  ,  qua  vokintas  fìc  prse  dererminatur  ad 
conlcnfum ,  ut  non  poflìt  dill'cntire  :  &:  pag.  zo6.  lin.  3.  fatetur  arhitrium  ex  le 
fblo  prxvia  quadam  motione  determinare  gratiam  :  fèd  utarbitriiim  polita  jam 
gratia  pra:vcniente  libere  (e  determinar  ad  cooperandum ,  ita  ncc  gratia  coope- 
retur,  niii  arbitrio  cooperante.  Et  de  fiiafìonc  dicunt  Remonftrantes;  Coli.  Hag. 
Brand,  pag.  314.  lin.  23.  fideminnobis  operari,  per  modum  objedi.  Facultas  enim 
("ut  dicit  Nicolaus  j  eligendi  vcl  repudiandi  obiedum  ab  intelledu  monftratum, 
voluti  tati  naturaliseft,  contra  Ameli  pag.  299.  lin.  2<;.  Quidautem  lUud  obiedluni 
aiiud  quam  gratia  autiùaliomoralis?  Hancfe  intelligere  fatetur  Nicolaus  pag.317. 
lin.  I.  &  pag.  302.  lin.  9.  &  pag.  318.  lin.  IO,  &  pag.  342.  lin.  il.  dicit  Deum  mora- 
lem  Gratiam  adhibere  ad  confenliim  voluntatis  cliciendum.  &pag.  297.  lin.  3.  à 
fine.  Quid  obflac  quo  minus  vel  fola  gratia  moralis  iflos  -^v^kSì  (jpirituales  red- 
dat:  in  Coli.  Hag.  Brand,  pag.  311.  lin.  4.  &  alijs  rtonnuUis  vcrbis  Nicolaus  centra 
Amef.  pag.  320,  lin.  20.  an  non  ut  nobilior  ita  &  Deo  hominique.  convenientior 
(it  ifta  converlìonis  cificacia,  qua  lliaviter  alliciendo  in  conlènfum  ,  peliicitur 
is,  qui  diflentire  poterat  ?  idem  volunt  cumpcrtraftioncm  Patris,  illiciniumPa- 
tris  :  Collat.  Hag.  Brand,  pag.  322.  lin.  22.  29.  aut  luavem  lèd  vehementem  mora- 
lem  motionem,  puta  invitationem  intelligunt  :  Arnold,  contra  Tilen.  pag.  412. 
lin.  2. 

Imo  illos  omnes  ita  fentireclariflìme  ex  eo  liquer,  quod  dicant  homines  lic  gra- 
tin obniti  polle ,  ut  illam  impedire  &  evertere  polTint.  Remon.  Coli.Hag.Brand. 
pag.  274.  lin.  3.  item  illam  non  ita  inftrncre  hominem  novi;  viribus,  quia  lèmpér 
mancar  in  hommis  poteftate,  ijsuti  vel  nonuti.  Arnold,  cohtta  Tilen.  pag.  337. 
liti. 3. à  fine,  ex  Arminij  fentcntia:  &: pag.  381.  lin.  3.  ita  ha^c  Deum  facete,  ut  lem-- 
per  mancar  hominilibertas,  ijfdcmmedijsnon  utendi,  &  gratile  excitanti  proprio 
arbitrio  rclu6bandi:  &  Im.  6.  à  fine:  &  pag.  385.  lin.  22.  Adeo  utpoilint  relillérè 
cum  Spiritus  Sandus  in  homine  operatur  cum*  voluntate  &  propolito  iplìjm  coti-' 
vcrtendi ,  Celiar.  Hag.  Brand,  pag.  227.  lin.  25.  Bclg.  191. in  fine  eius  paginse:  Brahd. 
229.  lin.  i3.Belg.  pag.  193.  lin.  9.  Arnold,  contra  Tilen. pag.75.  lin.  i.  &  pag.  ri7.l1n.20. 
&:pag.  381.  lin.  2.  Nicol,  pag.  198.  lin.  io.  Summatim  exRemonftrantiumlbntentia 
ad  fìdemconcipiendamauthabendamduo  requin.  i.  re(£ta  difpolltio  eius  qui  cre- 
diturus  eft.  2.  argumenta  vel  adibita  vel  infita,quibusmoveatur  uccredar.  Epilcòp. 
Thef  privar.  Dii.  15.  Thef  7.pag.  45. 


Rationes  : 

Thefèos  nofira  <-veritatem  S.  Script ura  docet ,  contrarìam  isr  Heteror 
doxam  Remonfirantium,  clarij^imù  'Z>erl;ij,  rejiaf. 


Cum  homo  irregcnitus ,  id  eft  inlapfu  confideratus,  nihil  ih  le  hàbeat-,  qud 
fé  ad  bonum  fupernaturale  pellet  dilponcrei  Spiritus  Sanftus  aperte  negat  homi- 
nem ullum  ex  lumino  &  donis  naturiein  ilio  rcliótis,  ad  Deum  vere  cognofcen- 
dum,  polfe  moveri  :  dicit  quidem  David  Pfalm.  19.  verf  r.  2.  ex  rebus  creatis 
Dei  gloriam  &:  omnipotentiam  cognolci ,  C^/i  (inquitj  enarrunt  glortàm  Dei ,  & 
oferiDVdnimm  eiw  annunciat  firmamentum  :  attamcn  illud  ad  Ihltii-is  gratiam  cohlè- 
quendam  nihil  cfficere  tefiatur  ,  cum  verf  8.  àicìt.,  Lex  Domini  ('de  Eu^ng;.ii'^ 
lio  loquitut  Rom.  io.  verf  18.;  immaciilata,  cunvertensammas ,  tesfimdnitiWDvmiìii 
fdele,  ftpientiam  prajìam  parindis  ;   tiijìitìx   Bomini  re^£  Utifcantif  còrda  ■,'■'&'*• 

Paulus 


NATIONALIS      D  O  TvDR  E  C  HT  A  N^.  20^ 

■Paulusafleric,  Ethnicosdud:umnaturaIis  luminisfèqucnres,  edàm  cumre  profite-^ 
renturfàpicntesjftulros  eircfad:os,Rom.i.25.  Rom.S.vcrfió.y.  <:pgiiy;fxa,idciìimeU 
ligendam  carnisniortcm  cflc&  inimiciuam  advcrlusDeitm,  nec  Jegi  Dei  /iibjici 
polle.  Quomodo  le  ergo  diiì;oncc  homo  ad  lécundam  gratiam  ?  1 .  Cor.  i.  veri!  19^ 
20.  fàpicnnamlàpientumfcilicct mundi,  utincclligcndaminrelligcncitim,  è  medio 
Deumluftuliiìe&infaruairc:  &  vcd.  11.  PoHquam  inDci  fipieutia,  id  ed  ,  ex  rebus 
crcads, mundmM cit, homincs  non  regeniti  non  cognovit  Deum  exfàpienna,ià  efl,  ex 
fèipfò  auc  lamine  natura;  ;^/;rr/.'/>  Beo  fer ftultam  fr^dicationem  fer'vare  credentes.  Et 
cap.  z.  veri;  6.  7.  8.  dicit  iàpicntiam  veram  in  mylledo  latuiile  aut  occultain  fuiiic, 
quam  nemo  principum  huius  &culi  cognovit;  imo  frddiaimtts  (inquit)  qtu  ochÌu4 
non  vidit ,  ncc  aitm  audii'ìt,  vcc  in  mentem  hominis  'venerunt ,  ijitx  paravi t  Deus  ijì  fluì 
diltgimt  iffiim.  Quod  non  tantum  veruni  eli  relpedu  remcdij  invcntionis  Icd 
edam  quoad  rcmedij  aut  myllcrij  patcfaòlioncm ,  per  Euangelfj  prardicadonem: 
nam  dicic  cap.  r.  veri!  18.  l'ermo ille de cruce,  ijsquipereuntlltilnria  cft,  &  cap.  z, 
veri'.  14.  animalis  homo-,  idefl,  homo  .ì  Spu-itu  Sandìo  non  illuniinatus,  non  alia 
quam  fola  naturaU  animx  luccpra:ditus  >  &  qui  proptereaex  Idrmonibus  ,  quos 
docet  humana  lapicntia  judicar,  non  esi  atpax  eormn  qiiA  ft:nt  JpiritUó  Dei  ,  funi 
tnim  ei  fìultitia ,  id  eli:  cum  in  liiis  naturahbus  non  in  pra:dirus  ea  facultate ,  qlia 
res  /pirituales  dignolcuntur,  iplàm  Ihpientiam  Ipiritualem  prò  ftuldtia  habct,cam- 
que  ut  ftultam  imo  inlànam  derider  «S»:rcjicit:  deinde  addir,  nec  fotesi ca  cvi^io^ 
fcere  -i  quia,  (pirttualiter  dtjiidicantur.  Docet  ergo  Apoftolus  homini  non  rcp;cnera- 
to  imponibile  eilc  ,  dottrinam  EuangcJij  aut  làluds  per  Icium  Chriftum  intelligertì 
&  perciperc.  Dominus  noftcr  Icliis  Chrillus  ,  prardicavitEualigclium  maxima- 
que  edidit  miracula  ad  confìrraandam  Euangelij  dodrinam,  homines  tamcn  ani- 
males  monllratum  remedium  non  lùnt  amplexi,  led  rejecerunt,  in  lelum  Chri- 
ftumnon  credentes,  utidicitur.  lohan.  11. 37.  quas autem fuic  ratio.?  num  quia  ar- 
bitrio liio,  aut  gratixvel  utendi  vel  non  utendi  liberiate  ,  iUis  reliquatada,  abufì 
fucrint?  aliam  Spiritus  làndusjudicat;  dicit  enim  lohan.  12.  verl.'38.  utlcrmoEfaix 
Propherx  impleretur,  qucm  dixit:  Domine  qtiis  credtdit  fermoni  nostro?  dr  hrachtum 
Domini,  id  eft  Euangelium  etti  reteclum  esiì'Hon  intelliguntitaquc  EuangcHj  doclri- 
nam, quorum  Dominus  cor  non  aperit:  addir  proptcrea  SpiritusSanólus.  vcrf.  39. 
40.  proptereanon poterant  credereyquia  iterum  dixitlcfitas :  F.xcAcavit  oculis  eortim ,  dr 
obdaravit  corda  eo'ricm  ncvideant  octilis  (y  intelligant  corde  d^  eonvertantur  :  he  etiam 
lohan.  IO.  t6.  Sed  uosnon  credit is,  non  enim  efti-s  ex Qa}ibu4  mcis :  homines  ergo  cre- 
dere non  pollunt,nilieos  Deus  in  ovescommuraverit:  &  Matth.  13.  li.  Vobis  datum- 
e(l no{Je arcana  regnica;lortim,illìs mtemnon  est datiim :  &:verl.  13.  14.  Propterea  per pa- 
rabolas  loqnoreis,quia  z'identesnon'vidcnt,  CT  audientes  non  auditmt  nec  intelltgunt-,  tta- 
qite  completur  in  ipjis  Prophetia  EjàiiS,  drc.  eandcm  Chnftus  caulàm  incrcdulitatis 
exprimit,  Matth.  ii.  25.  Confìteor  tihi  Pater  Domine  Cccli  d^  'Tcrrx,  quod  abfconde- 
ris  h&e  a  (apientihus  dr  ìntelligentibus ,  Icihcet  huuis  mundi ,  é^  ea  detexcris par-vidisi 
etiam  Pater  quia  ita  pUciiit  tihi:  &:  tandem  ,  lohàw.yi^.  hdc  ejl- condemnatw  ,  quod 
lux  venit  in  miindum  ■>  fcddilexernnt  homines  potius  tenebrai  quam  lucem.  Homincs 
itaquc  quibus  noneft  datum  à  Deo,  aut  quibus  non  cft ,  Ipcciali  gratia  Spiritus 
San£ti  revelatum,  nec  remedium  invenirc,  ncc  patcfaòtum  agnolceve,  admittcre 
aut  apprehenderepoirunt. 

n. 

Cum  Deus  elcétionis  fuxDccrcrum  pcrccrtamediaexcquàtur,utinis,  quos  cic- 
git,  ad  fìnem  perducerct:  eli  illorum  primum  ,  ipfà  voeatio  per  Euangclij  prxdi- 
cationcmi  qua  Chnftus  cleclos  ex  communi  cs:tcrorum  turba  evocar,  cokiue  à 
Uiundo  lèccrnit aut reparati&'idfincmelcdionis incipit  perducere.'cftcnim  in  manu 
iphus  ventilabrum  &:perpurgabit  arcam  l'uamrcogctque  triticum  inhorrcum  luum, 
palcam  autem  exuret  igni  inextinguibili.  Lue.  3. 17.  Itcni  pohrus  eft  Chrilhis 
in  cafum  &:  refurredionem  multorum  in  irrael,&:  in  lìgnum  cui  contradicatur  :  ut 
dcteganturexmulris  cordibus  cogitationes  ,  Lue.  2.  veri'.  34.35.  fio  etiam  Chriftus, 
aUos  oves  habeo  ,  qu£  non  funi  ex  hac  caula  ,  ilLis  oportet  me  quoque  addiscere  nam 

Sii'  i  voccm 


zo8  A  C  T  A     S  Y  N  O  DJ 

vocemmeam  audient^f^tque  unum  ovile,&  untis  erit  Pafior^loh..'  o.  16.&C  Vctn\s,vocavit 
nos  e  tenebra  inadmirabilef»  fuam  lucem,  r.  Petr.  1.9.  Hanc  etiamob  caulàm  Paiilum 
Doininusadmonuir,iit  Corinthi abfquc timore  vcrbiim Dei pra^dicarcr:  dicitenim 
Aft.  i%.\o.fepilm eli wihi multtn ìnhac urbe .  Sono  quidem  promi/cuo,aures omnium 
prcxdicationcm  audicnnum  fcrit,  fed  eftcftu  nonnifi  eos  vocat,  quos  Deus  ad  vicam 
«ternani  tlcgir*  Illis  cnim  ex  Dei  ordinationc,  propria cftvocatio.  Sluosenim^ritfci- 
vir,  &:c.  tlloscrvocavit.  Rom.  8.  ver/'.  29. 30. 

Hxcfìt  cxtcrne&  interne:  cxterneperpr3edicationemEuangclij,quxomnibusiIIis 
cflcommunisquibusverbiunannunciatur,  dequa  Chriftus,Matth.i8.verfii9.Marc. 
16. 1 5,  Qjja  vocati,  qui  noluerunt  venire,&:  etiam quodammodo  veniunt>{ed  ablique 
verte  nuptiali,  Matih.  22. 12.  Undc  tandem  addit  Chnftus ,  multi  vocxti-,  fauci  decìi. 
verf.  14.  qiux  quidem  in  nuptijs  effcftum  fàlutarem  non  habet,  non  quidem  ob- 
effe(51;umgratix,(èdproptcrhumana:  natura:  pravitatcm&perverlìtarcm.quamDeus 
aufert  li;  fànat  in  abquibus/cilicet  fuis,in reliquis non item,quos  )ufto iudicio  in  cor- 
dis  fili  duritie  perlìfere  permittir;  non  tamen  omni  fruftu  caret ,  uti  nec  pluvia,  quae 
non  tantum  m  terram  ferrilem  cadit,  (c^S.  etiam  inpetras,  autalia  loca  petrofà.  Illa 
cnim  cum  evocantur  cledi  &:  à  malis  defcernuntur  ;  impiorum  cxcitas  &  deprava- 
tiomanifcftatur,  omnisignorantixcxcufàtio  prxripitur,  lohan.  15.22.  atqueinDei 
judicio  ,  proprio  conicientia^teftimonio,  de  excitate  &:  depravatione  propria  con- 
viti, redduntur  cùia,m}^cy!iìoi. 

HecGratiacommunis  refi  fl:ibiliseftomnino,hoccft, buie  revcrarcfìftunthomincs 
duri  cervice  &  incircumcifì  corde  &:auribus,  Ad.  7. 51.  Matth.  23. 37.  AóVor.  13.4^. 
ncque  non  poilunt  non  refìftere,  carnalis  enim  homo  nonpercipit,  &c.  imo  ne potefl  qui- 
dam. Voluntas  etiam  non vult ,  &  ne  quidem  poteftea  velie,  quxfimt  fpiritualia, 
I.  Cor. 2. 14.  non  enim  Deus  eis  datmentcmad  cognofccndum  joculos  ad  videndum, 
aures  adaudiendum.Deur.  29. 4.  Ioan.  iz.38.  Interne  per  efficacemSpiritusfandi 
operationem,  qua  in  nobis  facir,  qu2E  vocandojubet  fieri;  diciturque  effi'cax  pro- 
pter  Spiritus  Sandi  operationem  :  regenerac  cnim  &  illuminar  mentcs,  renoVat 
volunratem,  efficitque  ut  verbum  prxdicatum,  cordibii5  eleftorum  vere  ad  falu- 
tem  infìdeat,  A6tor.  i3.verf.  18,  &  1^.14.  Rom.  i.vcx{'.\6.  Hxc  in  Dei  verbo ap- 
pellatur  traccio  Patris.  Johann.  6.  veri  44.  Baptifmus  Spiritus  &:  ignis.  Lue.  3. 
veri!  19.  Apertio  cordis,  Aftor.  16.  veri'.  14.  Sanda  vocatio.  2.  Timoth.  1.  verf."  9. 
de  hac  vocatione  intelligenda  verba  Domini  noflri  lefu  Chrifli ,  lohan.  6.  verf!  45. 
Omnis  qui  audi'vit  ^  didtcit  a  Pat.re,  venit  admc^ ,  &  Apofloli  Pauli  i.  Corinth.  i, 
cum  enim  dixifì'ec  verf!  18.  Prxdicatio  crucis  ijs  quidem  qui  pereunt  ftultitia  efl, 
nobis  autcm  qui  fcrvamur  potentia  Dei  eft;  addit  poflea  verf!  23.  24.  Nos prxdicA- 
mm  Chrtflum  crucifixum-iIudAis  quidem  offendiculum,  Crucis  vero  Jìuhitiam ,  ìpjis  autem 
•vocat Is-,  tum  ludais  tum  GrAcis-,  Chriftum  Dei  potentiam  ó"  Vei  fapientiam. 

Prardicatio  itaque  Euangelij  efì  ordinarium  medium  ,  quo  Spiritus  Sanctus  fì- 
dcm  fideiquc  efFeda  in  nobis  operatur  &producit,  Rom.  1.16.  Se  10.  verf!  14.  &: 
verf!  17.  Tides  eH  ex  audttu-,  auditm  per  -verbum  Dei.  i.  Cor.  i.  verf!  2(.  Placuit  Dea 
perftultam  prtsdicationem  falvare  credentes.  Marc.  16.  verf.  15.  Item  l.  Petr.  i .  verf!  23. 
25.  &  lacobi  I.  verf!  2. 

Non  quod  ex  fcfè  fiifficiens  &:  efficax  fltinflrumentumad  hominis  converfìonem, 
abfque  Spiritus  San6bi  operatione  ;  quod  enim  flifHcienseft  &:  efficax,  tantum  eft 
(tcftantibus  Dei  Santfii  fcrvis  fìdelibus)  à  Spiritus  Sandi  operatione.  Profitetur 
cnim  lohannes  Baptifla  Lue.  3.  verf!  \6.  Ego  quidem  vos  hapttT^  aqua-,  fed  veniet  qui 
-validiorme  eli:  ipfe  njos  baptizabit Spirttu  San^o-,  ò'igni:  &:Apofl:olus  Paulus.  i.Cor. 
3.  verf.  5. 6.  §)ins  c(i  Paulus ,  quls  Apollos,  nifi  mtniftri  per  quos  credidiflis ,  ^  ut  cuique 
Dominm  dedit .  Ego  piantavi ,  Apollos  rigavit-,fedDeu4  dedit  incrementum.  Itaque  ncque 
is  qui  plantat  efl  aliquid  ncque  qui  rigat  ;  fed  Deus ,  qui  dat  incrementum.  I.  Coritnh.  5. 
verf.  IO.  x^mplrm  qnam  tlliomnes  lab  or  avi,  non  ego  tamen  fed  Grati  a  Dei  qus  mecum 
e(l .  Ijdcm  omnia  etiam  illa,  quxin  miniflcrio  obeundo  Fecerunt,  ad  Dei  Chrifli- 
qucmediatoris  honorem  referebant ,  ncque  unquam  paflf  Tuht  utquicquam  Dei 
honori  autglorix  homines  detrahercnt.  uti  videre  efl  in  JPetro  &  lohanne  A£b. 
5. 12.  13.  16.  in  Paulo  &  Barnaba  ,  Ador.  14.  verf!  14.  15.  imo  Se  Deus  verbum  cx- 
tcrne  pr^edicatum  atque  auditum  &  Spiritus  fandi  operationem, plurimis  in  lociS 

eum 


NATIOiSTALIS     DORDRECHTAN^.  209 

euminfincm  coniungtt,  ut  iignifìeet  prxdicationem  Euangelij  /àlutarem  nonclie 
nifi  ex  grana  Spiritus  Sandi  iJIuminantis ,  doccntis  &:  pcrfùadcnris  ;  Sic  cnim 
Deus ,  Efài.  59.  verf.  zi.  Spritui  mem  qui  est  in  te  &  verha  quàpofii  in  are  tno->non  ve- 
ce dent  de  ore  tuo-,  &CC.  dicitDominm  a.  modo  ufque  fempterntim.  Item  lohan.  jc.  ver/: 
x6.  Galac.  3.  veri",  5;  Ephei!  i.  verf.  13.  Hinc  dicirur  Marcì  \6.  vcrC  10.  illi  earcflì 
prcedicarunt  nbique,  Domino  una  operante;  quod  quamverum  multis  exemplis 
comprobatur  ,  ut  in  gencre.iAdor;  8.  veri.'  xCy.  17.  &  capi  io.  veri'.  44.  &:n. veri;  15; 
ita  &  in  fpecie  :  Aòìon  k^.  veri!  14,  Nos  (Lydiaj  audivitcniusDominus  adapcruic 
corutattenderet  eaquxdiccbantur  à  Paulo;  Dicunturergo  fìdcles  opus  elle,  non 
ininiftrorum  Chnfti,  ièd  ipiìusDei  &:  Chrifti,  i.  Cor.  veri!  9.  Det/umus  admtmstri. 
Dei  ar'vum.  Dei  &dtfietum  efia. 

•Docetpr^tcrca  facraScriptura  liorninis  converfloncm  fìefi  noii  fuaiìone  vcl  al- 
licio  morali ,  qua;  polita  eft  nimirum  in  iuadendo ,  hortando,  alhcicndo  ,  icd  òpc- 
ratione  Dei  aut  Sjpiritus  làndi  longe  execllenriorc,  nec  omnino  inferiore  quanl 
fuit  creatio  primi  hominis;  qua  homo  ex  natura  ad  gratiam  ,  è  tcnebris  ad  lu- 
cem,  ex  morte  ad  vitamj  potenrer  trahitur  ;  ita  ut  denub  crcctur,  i-egencretur^ 
rcnalcatur,  illumineturi  cor  ci  apcriatur,  lapideum  auferatuT  &:  carheum  dcrur,  a 
morte  peccati  fulciteturi  vivihcctur ,  ut  in  pra-cedentibus  demonfìrravihius.  Sine 
hac  gratia,  moralis  fuaiìo  piane  futura  eli  frull:ranea;Non  enim  magis  poteft  Ihadcn  ti 
obtemperare,quara  ca;cus  luadenti  obtemperare  potei!:  ut  vidcat,Erhyops  ut  mutct 
pellem,  &:  mortuus  ut  relijrgac.  Merito  ergo  negamus  &  rejicimus  has  Remon- 
ftrantium  opinioncs. 

Primo,  gratiam  primam  elle  lumen  riatura:,omnibufquc  hotninibus  cohimunem; 

Secundo)  In  hominis  irregeniti  poteftate  elle  primam  gratiam  vel  accipere  vel  reji- 
cere,  bene  vel  male  urij  illumque  hominem  propter  bonum  ufum  primje  gratiaelè- 
Gunda  donari: 

TertiojFidem  non  cfle  novi  fcederis  piromiflum^ncc  doniim  morte  Chriftl  partum^ 

Quarto; Fidem  non  cfle  Ipeciale  Spiritus fahdi  donum,  quo  Eleéli  tantum  do- 
hantur  per  efficacemeiufdcm  Spiritus  Chrifti  infulìonem. 

Quinto  ;  Fidem  effe aftuhi  ex at-gumentismoventibus  acquifitum. 

Sexta  j  Hominem  cooperari  primae  gratlo:,  &c; 

IV.  iV; 

Tandem  quamvis  homo  irregcnitus         Contra    judicamus    Remonflrante 

Spirituifanfto  aut  làpientise  Dei  de  ho-  contra  Scripcuram  fàcram  docere,  gra- 

minis  làlute  ex  gratia,  quasipliftultitia,  villìmcque  errare,-  cum  dicunt  gratian- 

non  poffit  non  rellftere,  ut  cft  didum.  Et  no  tam  potcnter  hommem  movete,  quin 

inrtJgeniro  ,  quatenus  noneft  in  totum  (cmper  lìt  in  poteftate  hominis,  in  tan- 

regenitus,  quondam  litrcfiftibilitas,(caro  tum  refiftere  gratia:  ut  celiare  poffit  ab 

cnim  eoncupilcit  adverlus  Ipiritum.  Gal.  actione,  cmn  tamen,  ut  agat,  intendit. 
^.verfiy.  lexquxeft  inmembrisrebellat         lohan-Arnold. contra  Tit.pag.1z7.lin; 

Jegi mentis,  Rom.7i  verf  23.  illilque  ad-  zo.  Remonft.  Collat.  Hag.  Brand,  pag. 

hucinfuntcarnis  cupiditàtesquarmilitac  zzj.lin.  Z5.  &:z;9.1in.  13.  Bclgic.pa.19i; 

adverfus animam,  i.Pet.vcrf  11.)  confite-  in  fine  &: pag.  1 93.  lin.  9.  Remonft. Gcldri 

mur  tamen  talem  tamque effieacem  effe  in  Artic.  dill'enf  Art.z.pag.  ^i. In  Thclì- 

Spiritus  S.  operationem^quamentem  il-  bus  exhibitis  de  3.  &  4,  Arde.  Thelìb.  ^i 

luminat,voluntatemmutat,affed:uscor-  Grevinch.  contra  Amef  pag.  Z71.  lin.  3. 

rigit,  &  mutato  pravo  Iiabitu,  novunii  à  fine ,  &:  alijs  in  locis  ,  quaj  ad  Thelìà 

Virelque  novas  confert  ut  homo  Spiritui  pr«eeedentemfuntadnorata, 
converlìonem  intendenti  ncc  vclir^ideo- 
que  nec  poffit  refiftere* 

Kationet. 

Docet  enim  verbum  Dei,  Spiritum  S.omnem  repugnantiam  impedire  &  tollcre. 
Dluminat  enimmentem,  &:  voluntatem  cum  omnibus affcdibus  corrigit&flcctir, 

Sffj  Ab 


ZIO  ACTASYNODI 

Ab  intcllc(5buj mentis  illuminationc  efficaci,  toUit  ignorantiam,efficitquc  ut  per  prse- 
dicationcm  Euangelij  intclligamus  &c  apprehcndamus  nos  ex  grana  tantum  per 
meritum  Iciii  Chnfti  iàlvari. 

DcEthnicis&Iiida:isirrcgenitis,cumPaulusdixi{retjfapientiam  illisfiiifleoccul- 
tam,  aut  principes  firculi  huius  noncognovilie,  additverìiio.  nohisautemrevelavic 
per  S  Spiritimi  :  quidnij'  Spirifm  enim  omnia fcrufatitr ,  etiam  frofunditates  Bei  :  nemo 
ctiam  ncvit  qua  fitnt  Dei  nifi  Smrttm  Beit^ytti.  12..  T^os  non  Spritum  mundi  accepimu6: 
iddi,  iapicntiamhiiiLis mundi,  velièrmones  quos  docet  humana  iàpientia,  utverl. 
lyìoo^niur.fid  Spiritum  qui  ex  Beo  eU.,ut fcÌAmw  quét  Beus  efl  nobili  giattficatus.  i.  Cor. 
2.vcrf!io.  &:  12.  &c  tandem,  Spiritttalk  aut  homo  regenitus  autillumjnatus,  dijudicat 
«mniadr  hahetmentem  Chrisii.  veriii^.  \6.  item  Ephc/.'i.  veri.  17.  18. 19.  voluntatem 
mutat,  facitque  ut  praccedentiinclinationi  mala?,  iiiccedat  alia  eaquebonainclina- 
tiOj  qux  illuminato  inteJIeótui  rcfpondere poflìt.  Aperte  hoc  jndicarDcuscumEzec. 
II.  vcri.19.  &:  ^(J.veri.  2.6.  dicit  aufcram  cor  Upideum  de  carne  'vejha  d^  daho  'vobis  cor 
f^r»(?//^,  quidaliud  eff:  cor  lapideum,  quam  cor  autvoluntas,  qua:  volunrati  Dei 
adveriàtur,  aut  cum  illapugnat?  cum  ergo  Deus  cornovum&:  carneum  promit- 
ritj  -an  non  docet ,  fé  voluntatem  captivam  ducere  ,  imo  flettere  ad  obedicn- 
dum  Chri(ì;o,utait  Paulusi.  Conicverf.  5.  ?ideminnuitur,Deut.30.ver(."6^.^/r^«;w- 
<;Vf/ ('inquit  Dominus)  £)f«f  f<?r  r////»?;  Corincircumcifiim  eft  corinobediens  &in- 
duratuni;  Deuteronom.  io.  16.  Per  circumcifum  ergo  intelligitur  cor  obediens  & 
in  volunrate  Dei  acquicfccns  \  unde  addit,  Deuteronom.  \o.  veri.'  6.  Vt  dili/ras  Bo- 
THintiìn  Beimi  ttium.  Hoc  Davida  Deo  ardcnter  petit.  Plaim.  119.  veri. 36.  Incli- 
na inquit  cor  metimin  tefiimonia  tua;  Sic  &  Salomon  prò  fc  &  populo  Tuo.  i.  Regum 
8.  veri.  5  8.  Inclinet  corda  nojìra  ad  fé  ut  amhulemm  in  uni'verfìs  vijs  ejm.  Et  Apofto- 
lus  Paulus  qui  dum  uno  loco  dicit  :  Beum  tn  nohis  operari  ^  velie  (jr  perfcerc^. 
Philip.  1.  13.  alio  in  loco  orat  prò  pijs,  aut  iUis  comprccarur.  2.  Theflal.  3.  vcrf!  5. 
yt  Beus  iflorum  corda  dirigat  adcharitatem  Bei  ó'  Chrifti  expe^attonem. 

Il1:a  autem  cum  operatur  &  efhcit  Spiritus  Sanólus;  quid  ?  an  non  inde  certiUì- 

meconilat,  hominem  ifti  gratix  efhcaciter  operanti  refiftcre  non  pofl'e?  nonquod 

converlionem  violenter  eihciat  &:  cogendo  ;  abiit  :  Violenta  enim  aótio  ea  demum 

dicitur,  quaquisadagendum  cogitur.    AtDeus  cum  hominem  convertit,  conver- 

fìoncm  eius non ncceflitat cogendo,  fed flettendo  eius  voluntatem  &  ex  nolente 

volentem  reddcndo  :  nam  Deus  non  mentem  fèu  animam  aliquam  nov.im  & 

cor,  in  fubftantia  novum,   hominibus  indir  cum  regenerat,fed  immutar  folum, 

corrigit&:  illuftrat:  quare  juxtapropriaminclinationem,jam  fìbi  à  Deo  datam,pa- 

ret  &  obfequiturrciens,  ac  volens  Deo,  refiftereque  illi  non  potell,  quia  id  velie 

nonpotcft  :   Cum  corpori  hominis  jam  creato  Deus  mlufflaret  &  infpiraret  fpi- 

raculum  vita:  fèu  Spiritum  viventcm;  Lazaro  mortuo  viram  refl:itueref,  cxco  vilum 

daret, oflaque  arida  vivificaret,  Ezech.  37.  omnipotenti  fua  operatione  certe h(?m-0 

aut  Lazarus,  aut  ccccus,aut  oiTa  non  potueruntnon  velie  vivere,  vidcre  &  reiiir- 

gere,  cum  in  ipiìsjamefl'et  aut  vilus  aut  vitaipfis  quamgratilhma;  ncque  vitae  aut 

viiùi  reiifterepotuerunt,  quia  non  voluerunt,  nec  velie  poterant.    Nec  cquidem 

homo  in  peccato  mortuus,  piane  coccus,  tenebrie ,  &:  in  morte  jacens  :  quum  non 

minori  potentia,  à  Spiritu  Dei  recreatur,  dicitur  enim  Efài.  40.  veri",  io.  EcceBo- 

minm  Bem  tn  fortitudine  venit  dr  hrachmm  eim  dominahitur  •■,  excitatur  ,  Ephef..2. 

veri!  j.     illuminatur,  Ephef."  i.  veri!  18.  Bem  emm  qui  dtxit  ut  e  tenehris  lux  Jplen- 

defceret,Jplenduit  in  cordihm  noflris  ad  prehendiim  lumen  cognitionts  in  f ade  le  fu  Chrifli. 

1.  Cor.  4.  veri."  6.  Et  è  fèpulchro  ducitur  &  viviRcatur, daho  (dicit  Deus  Èzech.  37.) 

Spiritimi  meum  in  vohts  cf  'vi'vetis  :  non  poteftnon  velie  vivere,  &videre,  nec  illis 

reiiftere:  in  (e  enim  habet  ex  Dei  operatione,  ipfàm  vitam  fpiritualem  &  vifum  &  ad 

eainclinationcm  &:infuiàm  qualitatem  ipfì  inditanL.  ' 

Quamvis  enimàTr^&Jf  &;  in  fé  conhderatus  habeat  aptitudinem  ad  repugnanduni 

huic  gratin,  tamen  fi  gtatise  divinse  elhcacitas  ipe£l:etur,  ei  reiiftere  non  poteft, 

quin  gratia  malitiam  f'uperante,  converfio  &:  vita,  quam  Deusintendit,inevitabili- 

ter  fèquatur,  agens  enim  infrimius ,  potentiori  reiiftere  non  poteft,  fquisenim 

inquitPaulusRoman.  9.19.  Foluntatiilliiare/ìitet?)  Q^arc  S.  Scriptura  gratiamhanc 

ita  defcribitjUt  non  tantum  Omnipotentix  Dei  mentionem  faciat;  dicit  enim  Ephef^ 

1.19-   Ft 


NATIONALIS      D  O  RDR  E  C  HT  A  N  i£.  ut 

1. 19.  Ftjciatis  :  qtix^t  excellens  ilU  magnitudo,  potentix  ipjìits  in  nubis  qui  credimi*!  ,  prò 
efìcacitatefortliroborisipjhis.  i.  Thcir.i.verf.il.  comfleat  omnempue  bonitcìtis  qratui- 
tr.?H  benevolentiam  & ofmfdei  jìotenter-)  Item  i.  Epift.  Petr. i.  yerf.  5.  VirtuteBn  enfio-- 
dimur per  Jìdem  ad  fdutem.  Ac  cum  de  miniftcrio  Euangelij,re(pedu  operationis 
SpirirusSanótiefficaciSjloquitur,  dicit  Paulus  z.  Corinch.io.vei/;4.  (.yirma  rnilttia 
TìoHr&noncarnalia  funtìfeddi'vinitm valida,  ère.  Ephcf!3.  ver/"./,  ^luoddatumeH  mi- 
hifecundnm  effcacitatem  fotentii!iifftu4^  &:  Colofl'.  i.  vcrf!  29.  Decertans  jecundumeiji- 
cacitatem  iffms ,  agentem  in  me  fotenter:  Veriim  etiam,  ut  fèmper  aftualem  coa- 
vcrfionem&  fidemcumcaconjungar.  Ezech.  j^'.  veri!  26^.27.  u/que  45.  17.  Ier< 
32.verfi39.40.  Ioan.^.ver£37. 45. 54.57.  Roman. 8. 10.29. 30.  &:c.  Si  enim  ille  ape^ 
rit,quiclavemhabetDavidis,  nemo  potcflclaiiderc,  Apocal. 3.  vcrfÌ7.  Liquct  hoc 
in  excmplo  Pauli,  que in iplb  rcbcllionis  ciirfii  converritur.  Ador. 9, 

Abfurdumigiturefl:,  tribuerchuic  operarioni  reflftibilirarcm  ,  ciiius  proprium 
opusefl  rcfìftentiam  removere-,  ncque  enim  rcfiftere  potcfl,  cui po{]b&;  velie re- 
fiftere  fiiblatum  eft:imo  &abiin-dimi,  violentiam  illic;  &  coadioncm  comminifci, 
ubi  ad  libertatem  voluntati  rcftituendam,  nacuram  eius  Deus  confèrvans,  adven- 
titiam  pravitatem  rollit  &:  perfed:ionem  quandamin  iplàmindit,quaiecundumna- 
turam  iuam  libcrius  agac. 

Eli icaqucharc grada  irrcfiftibilis  ,  qua:,  ut  concludamus,  itadicitur  ,  quarenus 
certam  &  inlbparabilem  elficaciam  bsc  vox  deiìgnat,non  quatenus  denotat  vim  ali- 
quam  cum  libcrcatepugnantcm. 

Merito  igitur  re  jicimusillamRemonftrantiumrefiftibilitatera-,  etiam  cum  Deus 
vulr,autinccndicconverlionemj  utpote  blafphemam  &  in  Dei  potentiam  quara 
maxime  iniuriolàm. 


E    X   A  M   E    N 

E   T 

lud'tcium 

DRENT  ANORVM' 

Tertio  &  Quarto  RemonftVantium 

Arciculo. 

^hefibm  duoàecim  hreviter  com- 
prehenfiim. 


h: 


I.     The  SI  s. 

"Omo  lapfus,  quicquid  pr^eftat,  id  vel  per  lumen  natura,  vel  per  divinam 
-gratiam  denuo  inftillatam  ,  pra:ftat.  Per  naturam  ,  quanrumlibet  cor- 
ruptam  ,  potcft  Verbum  Dei  audire  >  utcunque  intelligcre  ,  credere  quod  ve- 
rum  fit,  &;  inde  aliquatenus  affici.  Qua  de  re  agit  Paulus  ad  Romanos.  i,  & 
2.  cap.  Id  quod  etiam  vel  hinc  apparet  ,  quod  ipfi  Diaboli  gravius  homine 
laplì,  &  graria  divina  in  toaim  deftituti ,  hxc  eadem  tamen  pollunt.  Lucse  4. 
ver£  13.  A£tor.  ló.vcrf!  17. 18.  lacob.  2.  verf!  19.  Concludimus  itaque  in  fano 
fenfu  ,  quod  Remonftrantcs  dicunt ,  in  Thefi  distata  fecunda  ,  homines  ex  viri- 
bus  liberi  arbitrij  polle  Euangelium  revclatum  attente  audire  &legere. 

Srf4  Quid- 


iti  A  e  T  A     S  Y  N  O  D  I 

IL 

Quidquici  autem  id  fìt,  qUod  homo  per  liberum  arbitrium  prxflat  -,  perparum 
id  eft  ,  pcccatis  inqiiinatum  fèmper  cfl:;  ncque  tam  ad  fàlutem  ,  quam  ad  ex- 
cufàcionem  coram  Dco  tollendanij  facit  :  propterea  dicuntur  hi  tales  efie  niil- 
h's  viribus  ,  Romanor.  5.  verf.  (J.  In  malo  jacere  ,  i.  Iohann.5.  verf.  19.  Carna- 
Ics  elle  ,  lohan.  3.  vcrf.6.  inepti  effe  ad  cogitandum  quicquam  boni,!.  Corinth. 
3.  veif.  5.  mortili,  &  iìlij  irse  effe,  Ephei!  cap.  2.  ita  ut  lumen  natura;  in  mc- 
ras  tencbras  abicrit  5  &  carnahbus  hominibus  Scripturafacraob/curafit,  z.Epift. 
Petr.  3.  verf  16^.  Denique  nihil  eft  in  eis,  quodDominum  non  offendar.  Hcbr. 
cap.  Ir.  Roman. cap.  14.  Exempla  eorum  hoc  teftantur  ,  qui  inter  Ethnicos 
facile  prxftantiffuTii  fuere  :  quahs  Democritus  ,  Epicurus  ,  Protagoras  &  ahj  ; 
Socrates  iplc  idololatra  fuit,  &  Abraham  nondumvocatus;  Ncque  enim  habi- 
tat in  carne  noflra  bonum.  Roman.  7.  in  iniquitate  concepti  fùmus.  Pfàlm.  51, 
Immundi  ex  immundis  fumus .  lob.  14.  verf  4.  Etiam  infantes  ,  cum  primum 
vcniurit  ad  fcintillas  aliquas  rationis  ,  perverfitatem  ftatim  produnt  ;  linde  Au- 
guftinus.  Jmbecillitas  memhrorufn  infantilittm  innocens  efi^non  animus.  Quidmul- 
tis?  antegratiam  fic  (èrvimus  peccato, ut juftitiajhberi  fimus.  Romanór.  (J.verf. 
20.  Caro  non  liibjicitur  Icgi  Dei  :  nec  poteft  quidem.  Roman.  8.  verf.  8.  Fihj 
Diaboli  vocantur  hi  talcs,  i.  lohann.  3.  verf.  16.  1.  Timoth.  z.  verf  2<3. lohan.  i i. 
verf  31.  Ephef  2.  verf  3.  Romanor.  ^.  verf  12.  I4.  2.  Petr.  2.  verf  19.  Con- 
cludamus  ergo  cum  Auguftino.  2(emoJè  palpet  :  de  fio  Satanoi  efi  ;  de  Beo  bea* 
tm  ajl.  Efl:  itaque  abominabilis  Remonftraritium  error  ;  dicentium  >  quod  ho- 
mo per  lumen  naturae  multum  poffit,imo  quod  pereius  redum  ufum  majora  z(~ 
Ibquatur."  Theiì  diftata  prima,  linde  luce  meridiana  clarius  pater  quod  ini- 
tium  ,  originemque  primam  Decreti  ele£tionis,  ponant ,  in  homine  corruptiffi- 
mo.  Nani  juxta  ipiòs  Decrctum  Eledionis  eft  à  fide,  fideseft  è  verbo  audito, 
Decretum  dandi  verbum  eft  à  redo  luminis  natura:  ufu.  Deus  hoc  lolium  è  fua 
Ecclefìa  avcrruncet- 

ni. 

Wxc  de  homine  extra  Dcigratiam  pofito.  Reftatutnuncdeincepsde  bacipfà 
^ci  gcatia  paucis  agamus,  per  quam  homo  no  vis  viribus  inftruitur.Eft  autem  eavcl 
communiSjVel  propria  EIe£borum. 

Communis ,  confìftens  videlicet  in  donis ,  qux  tam  improbis  nonnullis,quam 
Elcftis  conceduncur,  &:  interdum  per  vocationem  externam  adhibitam  ,  inter-^ 
dum  line  ea  divinitus  inftillantur.  Falilim  enim  eft  ,  quod  thelì  didata', 
dicunt ,  omnes  aliqua  vocatione  vocari  ad  falutem  >_  omnibulque  media  ad 
falutcm  dari ,  Adorum  cap.i(?.  verf  14.  Romanor.cap.9.verf  i8.  Pfalm.  147. 
verf  ultimo. 

IV. 

Per  hanc  igitur  communcm  gratiam  homines  carnales  necdum  regeniti  (loqui- 
mur  prajcipue  de  vocatis)fìve  lint  reprobi  ,  live  elcdi,  participes  dicuntur  fieri 
Spiritus  Sandi,  mente  illuminari,  &c  corde  afnci:unde  frudus  varios  percipiunc, 
lucem  &  intelligenriam  in  mente,  cognitioncm  Dei,  cognitionemvixjuftitiae. 
2.  Petr.  cap.  2.  verf  zo,  21.  cognitionem  Ihlutis,  Fidei  etiam  participes  fiunt  per 
operationcm  Spiritus  Sandi ,  &  credunt  hadenus  ,  ut  affentiantur  Verbo  Dei, 
quod  vcrum  fu  ;  percipiunt  etiam  hinc  guftum  favoris  Dei  &  vitae  a:tern<e  ,  le- 
vem  tamxn  &  tcnucm,  ita  ut  aliquam  Ixtitiam  fcntianr.  Breviter  inquinamen- 
ta  mundi  effugiunt ,  hoc  eft,  externas  mundi  turpidinesad  tcmpus  relinquunt,  Sc 
cxrernos  morescmendant. 

Harcdonafuntcomniunia  eledis  Scrcprobis  s  Nam  de  reprobis  teftantur  loca  fe- 
qucntia &  fmiilia.   2.  Pct.  2.  20.  Lue.  8.  13.  Hebr.  <f.  4.  5.  (J.     UbiPaulus  loquirur 

deijs. 


NATIÓNALIS    DORDRÉCHTÀN^;  ir| 

de  iis,  qui  grada  exciderepoHunt;  idquod  Eleélitiequeunt:  ncque  enim  vcl  fyl- 
laba  unica  ibidem  juftifìcationis  meminic  ;  quippe  qua:  Eleftorum  cft  propria. 
Roman. 8.  vcrf."  30.  Dilferunt  autcm  hxc  dona  plurimumabillis ,  quxregencratio- 
nem  comitantur  :  ncque  enim  reprobi habetitadjunftamimmutationem  volunca- 
tis,  ad  diligcndum  Dcum  prò  tanto  beneficio.  Luca:  8.  13.  Imo  fìdem  làlviiìcam 
nunquam  habucrunt:  nec  de  mifericordia  Dei  erga  fé,  aut  de  remifllonc  pecca- 
torum ,  fìrmiffime  &  indubitate  perfUad  flint.  Interim  quidquid  donorum  rege- 
nerationcmantecedentiumhabcnt,  a  Deioperationeca  llint omnia, non  amora- 
li fliafione  tantum  :  quia  ne  regenerati  quidem ,  fine  Chriflo  quidqUam  poflunt: 
lohan.  15.  Et  petunt  ;  Domine  auge  nobis  f  denti     Cor  mundum  crea  in  m^^.. 

\. 

Finis  hornm  generalium  dorioriim  non  efi,  lit  eoirurn  rcfto  ufu  majota  &:  più- 
ira  mereamur  aut  aflbquamur,  &:  tandem  Reprobi  fìant  Eleóbi:  fèd  ut  fbcietas  huma- 
tia&  politia  confcrvcntur,  Ele6tifque,variismodis  inferviatur,  utq;advocationem 
intcrnam  prarparentun 

Vi. 

Hxc  de  communi  Gratia.  Sequitur  de  ea,  qua:  efl:  Elcdorum  'propria  5  hi'mi- 
rum  de  Gratia  regcnerationis;  cujus  Ele6Ii  fìunt  participes,permodum  operandi 
vel  ordinariumvelextraordinarium:  idque  intclledu,  àfFediDus,voluntatc ,  omni- 
bufqueviribus. 

Vii 

intelleftus  igitur,  non  (bÌo  Verbo,  Ted  divina  qiiadàm  &  interna  opctatione  illu-" 
minante, opus  habet, fi  debeat  capere  renfimi  eorum,  quxfcitu  ,  eredita,  fadu^ 
fperatu  necefl'aria  fuht.  Lucx  24.  verf  45.  Chriflus  difcipulis  &  Verbum  annun- 
ciabat,  &:  ,  ut  annunciatum  explicatumque  intelligerent ,  mentcm  aperiebar. 
Sic  David  paflim  petit.  Pfàl.  119^  Oculosfibi  aperiri:  &;  Paulus  petit, vt  Colof- 
fenfes  omni  cogriitione  impleantur.  Coloflenf!  i.verf!  9.  Errantitaque  Remon- 
flrantes  ,  dum  tliefi  dióbata  fècunda  ,  fòli  Verbo  hanc  regenerationem  tri- 
buunt. 

Vili. 

Ad  regcnerationetn  Gordis  quod  attinet  ;  ftatuimuS,  qiiodafFe<3:us,à  libera  vo- 
luntate  diftinguinon  pofTuit  :  quia  enim  Deus  circumcidit  cor,  ut  homo  diligat 
Deum  &:  proximum  ;  hoc  fieri  nequit ,  fine  voluntate  diligendi ,  fine  volun- 
tatis  libero  a£tu.  Pugnatenim  cum  tcù.%  iratione  ,  vivificati  quofdam  ih  intel- 
ìc£tu  &  affedibus  tantum,  voluntate  fine  vita  manente.  Ncque Scriptura  Sacra 
novit,  aut  teftatur,  afFeótus  regeneratione  lanari ,  reformari  ,  aut  accendi,  an- 
te vel  fine  voluntatis  reftauratione  ;  nedum  vt  fblo  verbo  fiat  lixc  regcneratio, 
ut  Remonftrantes  exiftimant  thcfi  diólata  tertia. 

l'orto  Voluntas  fé  ipfam  non  vivificar,  ncque  innatam habet  facultatem  bene 
volcndi  ,  vel  noicndi  ,  nedum  ut  eam  in  à£tum  próducere  queat,  Velfponte 
fua  ,  vel  adminiculo  mentis  &  affeduum  regeneratorum  ,  feu  quod  juxca  ipfòs 
fere  idem  efl  ,  per  moralem  f'uafìonem.  Nafn  praftct  fnéntis  illuminationem 
&  affeiStuum  excitationem ,  &:  externam  voluntatis  invitarionem  ,  amplius  ali- 
quid  agit  Spiritus  Sandus  intrinfecus  ,  modo  fùpcrnaturali ,  ad  converfionem 
producendam  ,  idque  anceoedenter,  non  concomitahter  duntaxat  ,  ut  ne  res 

incerta. 


;m4  a  C  T  a      S  Y  N  O  D  1 

incerta  ,  vcl  in  humana:  voluntatis  indifTcrcnti  potevate  ,  relinquanir.  Deus  e- 
nim  dat  velie  &  perfìccrc.  Philipp,  z.  Sihe  tali  operatione  voluntas  mere  carna- 
lis  erit.  lohan.  cap.3.vcrr.<>.  imo  morena,  Ephef.  cap.  2.  lohan.  5.  veri.  25.  Rom. 
cap.  5.  veri;  6.  Gcneli  cap.  8.  veri!  21 .  Dei  imaginem  amilìmus ,  Diaboli  imago 
{licccHìt.  lohan.  veri"  8.  Nova  itaqiie  omnino  crcatione  opus eft.  Piai- 5i.verla2. 
Romanor.  cap.8.verl.ii.  2.  Corinth.  3.verf".^.  Galat.  cap.  ?.  verf.21.  Phihpp.cap.i. 
veri.' 6".  I.  Corinth.  cap.  3.  veri!  6.  Errant  igitur  turpiter  Rcmonftrantes  in  theli 
didata  quarta  ,  ha:c  Dei  beneficia  impudentcr  &  iraprudciiter  neganics., 

X. 

Porro  cum  hoftiliter  huic  dodrinx  refiftant  dogmate  Tuo  de  rcilllibilirate; 
duo  ea  de  re  dicimus.  I.  Fatemur  nos  polle  refiftere,  &  quam  fepilIìmeSpiritui 
Tanòlo  rclirterc,  cum  is  operari  vult.  Dicitur  enim  Deus  operari  velie  duobus 
modis:  improprie  ,  vel  proprie  :  Improprie  ,  cum  id  intelligimus  de  volunrate 
fìgni  :  nani  hxx  improprie  dicitur  Dei  voluntas  :  Et  hoc  relpedu  poffimus  dici, 
Deo  refiftere  operari  volenti  ;  fi  nimirum  verbum  eius  potius  opprimere  quam 
audire  velimus  :  fi  contra  ,  voluptatibus  indulgendo  ,  eam  gratiam  l^etidamquc, 
quam  antea  ex  auditu  perccperamus  ,  iterumobfcuramus,fcpehmus,  fìdemque 
noftram  tantum  nonextinguimus  :nam  hi  talesdicuntur  fpiritumfàncSium  contri 
ilare.  Ephef."  4.  verfÌ3.  &:  extinguere.  LTheflal.  5.  verf.  19.  Propterea  quod  lu- 
ccm  eius,  in  mente  per  verbum  acccnfàm,  multi  ncgligant,  &  paulatim  perire 
lìnant.  Rcfifl:ere  itaque  re£l:e  dicuntur ,  hitalcs ,  quia  voluntatem  figni  fìbi  ma- 
nifcflatam  fìdeliter  exequi  tenebantur.  Sed  quando  Deus  vult  operari fccundum 
Voluntatem  beneplaciti ,  qux  proprie  Dei  vera  voluntas  dicitur,  huic  nemo  un- 
quam  refìfter,  quo  minus  ea  voluntas  fìat.  Efa.  cap.  4(5.  verf.  io.  Errant  itaque 
Remonflrantes  in  thefì  didata  quinta ,  dum  ftatuunt  ,  quod  Deo  ,  vere  operari 
volenti  &:  intendenti,  refiftere  poflimus,  &c.  Contra SacramScripturam  :  in  qua, 
etfi  vocabulum  irrefiftibihtatis,  non  occurrit,  tamen  de  re  ipfa  ,  multis  in  locis 
fatis  manifefte  Spintus  Sandus  tcftatur  :  ut  Philipp.i.  verf.  29.  Et  2.  verfl  3.  Deu- 
tron.  29.  verf".  4.  &:  30.  vcrf'.^.  lerem.  cap.  24.  verf;7.  &  cap.3i.verf^i8.  Sed  fblidc 
fatis  inColIationeHagienfihocconfìrmatur  &:  evincitur.  Imo  ipfi  Remonftran- 
ces  totam  regenerationem  fieri  irrefifUbiliter  dicunt,  dum  dicunt ,  omnes  eius 
partes  eireirreiìftibiles,  quales  rcgencratio  mentis  &  affeftuum  :  plures  enim  re- 
gcnerationis  partes  non  agnofcunr. 

XI. 

Per  eandcm  gratiam  homini  fìdes  datur,  ita  ut  ea  donum  Dei  fìt.  lohan. 6',44, 
Johann. IO. 2(j.  Ioli.  12. 39.  i.Cor.i.  30. 3 1.  Errant  itaque  Remonflr.inres  ,  dum 
in  corollario  primo  hocnegant:  datur  enim  à  Deo  non  tantum  potentiacredcndi, 
fed  &  fìdes  ipfa,  &  habitus  fìdei ,  ante  opera  fìdei ,  ita  ut  ea  non  tantum  fit  adus, 
ex  argumentis  acquifltus,qualis  dormienti  fut  corollario  f'ecundo  flatuunt)  non 
adlit.  Ncque  enim  à  dormicntibus  fèparatur  fìdes ,  non  tantum  quatenus  habi- 
tus efljfcd  etiam  quatenus  bonos  fruóbus  producic  ;  qualis  eft  tranquillitas  con- 
fcientia^ ,  quam  tranquillus  fomnus  &  infòmnia  plerumque  comitantur.  Pro- 
verb.  cap.  3 .  verf.  24.  25.  z6.     Contrariura  apparet  in  infidelibus. 

XH. 

Prjeter  ordinariam  regenerationem ,  de  qua  haótcnus  egimus,  eft  &  alia  extra- 
ordinaria; de  quanonnihil  agiturin  Corollario  tertio.  -  Remonrtrantes  hanc  re- 
generationis  rationem  vix  audent  concedere,  ne  videlicetadhnnc  fcopulumto- 
tamfliam  naveni  erroribusonuftam  penitus  frangant.  Videntenim  ipfi,  ilpolTit 
probari  extraordinaria hxc  converfìo  &:  rcgeneratio,  inde  fequiid,  quodipfbrum 
opinioni  quam  maxime  adverfàturinijnirum,  quod  quxdara  -  fàltem  eledio  fìt 
~-       '  abioluta; 


N  A  T  I  O  N  A  L  I  S    D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ^.  àfj 

abfolutaiquod  quorundam  falcem  regencratiolic  irrefìftibilis  ;  quoddenique  prò 
abfòluto  fuojurc  Deus  ^equales  mterdum  rraóbacinarqualiter:  Qjiippequiludam, 
cum  lèqueretur&profìteretur  Chrilhim,  tamennonelcgeritj  ncque  quoridiiiriis 
dehorrationibus,  cum  interna  rcnovatione  conjundis,  convertcric.  Paulum  ve- 
ro ,  qui  Clùifti  verbum  &c  Apoilolos  non  tantum  non  fèquebacur  ,  fed  etiam 
prò  virili  iua  perfcqucbatur,  clcgit  Se  convertir,  mio  modo  extra ordmariocon- 
vertit  :  In  momento  icihcct  convcrlus  fuit  ;  in  momento  mens  efl:  illuftrata  luce 
Euangclij  -,  quod  excfijm  incognitumque  iplì  antca  crat ,  id  à  Deo  neque  ab 
ullo  homine  didicir  Galat.-tap.  r.  verf.'ii.  Si  quis  objiciaC  edoftum  eum  ab  Anania 
fuifi'e,A£ì:or.  cap.3.  vcr{!  17,  nihil  obftat,  quominus  &  per  fé  illum  òraculis  Deus 
docuerit  &:  ornandi  -^iiiaiitcrij  cauià  'hcminis  opera  in  eo  docendo  uliis  tuenr. 
Ornare  non  tam  Anania:  inftitutione ,  quam  Chrifti  revelatione  Euangelium  di- 
dicit  Paulus.  In  voluntatc  Se  ailedibus  rcgenerandls  eadcm  fuit  ratio  ;  ftatim 
obedivit,  dicens,  quid  vis  Lìtfaciam?  Cur  iplì  tanta  gratia  fa  ci  a  e  ft  ?..  Num  quod 
fìdelis  hierat  ?  nihil  mmus  :  ied  tìdelis  ut  cilet .  Quod  fi  Rcmonftrantcs  hifcc 
rationibus  cedere  &  à  ilio  rciiftibilitatis  dogrnate  per  hoc  cxemplum  recedere  no- 
luerint,  ardiusalijs  cxemplisconftringi  pollunt:  cum  j  rinus  cxcmplo  Chrifli  ho- 
.mihis  :  ftlit  enim  isnobis  quo  ad  ortuni  -qualis.  Hebraror.  cap.  i  veri'.ij.  Fuit 
inaf]xcorruptjeAdamica:p.articula,quippe  Icmen  mulicris  ,  Genei"  ^  icmenAbrà- 
ha:,Gcnei".  cap.iz.  verf!i8.  Nihilin  ipfo  Deuspotuit  prarvidcre,  nifi  qliodpcrmè^ 
rami'uam  gratiam  invasillud  eflunderepro  btncplacitoluo  voluit  :  non  minusta- 
men  Decreto  aztcrnoiilam  partemà  reliqua  perdita  malia  diicrevit  ,  inde  àprimd 
conccptione  iàn(5lificàvit,Luca:  r.  veri."  35.  Voluntatemque,  qu^e  tantum  ad  ba- 
num  crat  libera  ,  largitus  cft  ;  ita  ut  per  omnem  vitam  ne  minima  peccati  labe 
impuratus  unquam  fuerit.  lohann.  8.  Quid  hic  jam  Remonftrantes  dicant?  Chri- 
ftum  truncum  eile?trahi,  cogi,  rapi  ad  bonum  ?  moVcri,  fìcut  puellée  ,  pupasfuas 
movere  fòlent  ?  apage.  Audiant  Auguftinum ,  qui  hoc  exemplo  fundamenta  do- 
gmatumRcmonftrantiumpenitusevertit  &:  Chrifti  exemplumadnosomnesappli- 
c3x,Tom.j-.  lib.i.  de  Pra:dcftinatione  cap-i^f.  inqufens,  Gratta  iik  /««, (puta Chri- 
.ftusj  talis  actantus  e^i.  Cur  diverfa  eB  gratta',  ubi  natura  communis cH? c^c-,  Neque 
enim  Chrìfio  fetrihuta  efi  illn generatìo,fed  tributa,  vt  alicnu-s  ab  omni  ohìigattone  pecca- 
ti de  Spiniti  c^Firgine  najceretur,&c.  Ex  hoctuudamento  porro  vult  probare  idem 
Auguftinus, piane  candem&noftra;cle6lÌonis,&:quicquidindc  fru£lus,in  nos  ma- 
nat,  eilerationem:  inquiens  ibidem  loci  :  Ea  gratia Jit  ab  tmtiofidetfits  homo  qv.i- 
ainqiK  Chriffiantu  :  qua  gratia  homo  Hit ,  ah  iniìió  fiiofa^m  efl  Chrifltls':  '  dèipfi  Spiri- 
tué^hicrenatmydcqnoeiiilleKatusreodem  Spirita Jìt  in  nolls  reynifjto pectàrórum ,  qu^ 
SpiritH  faEium  efl ,  ut  ille  ntiUum  haberet peccatum .  H^c  fc  ejie  faó^hirum  Bem  profecfo-, 
,  prxfcivit.  Ipfa  igitur  eH  TrAdeftinatio  fa?i£torum  quA  in  Sanfh  Sanéforum  maxime  cla- 
yuitìó'C.  Humana  merita  hic  conticefcant ,  qua periere  per  xyédàm.  ^itjfqms  in  capite 
nofiro  pr£cedentia  merita  Jìngularis  illitti  ge-rierationts tnvenerit^/pfe in  mbis membris ejt*s 
triuedentia  merita  multiplicata  regenerattonts  inquirat.  Hxc  Auguflinus  de  Remon- 
ftrantibus  noftris. 

Cum  itaquc  refiftibiliratis  dogma,  dodrinar  Se  Patrum  Se  Dei  ipiìus  reliilar, 
xquum  til,  ut  cidem  ta-nqtutm  novo, vano  Se  Pellagiaiìo  commento  ^x^kiia  Bel- 
gica viciiruii  iclìflat,ab  eoqiic  in totum  de(ìllat.  t\\s\^  il  •  /o.,hs\\ 


I.  V  p^  I- 


xx6  A  C  T  A      S  y  N  O  D  I 

IVDICIVM 

Deputatorum  Synodi  Gallo-Belgicse, 

D  E 

Tertio  &:  Quarto  Articulo  Remonftrantium. 

DOlemusex  animo,  iii tanta Euangelij luce, &:pofttammiiltas ,  citca  hancma- 
teriam,  cum  Pontifìciisaliiiquefcclicitcr  cxantlatasconcercationes,tanclemex 
medio  noftri  llirrexine,  quirancidasSchokilicorum  diflinftiones  &:  tricas,  novis 
augmentis  interpolatas,non  veritifuntinvchcrcin  EccIcfìasBcIgicas:  cum  ipfìsfà- 
tisnotum  clìepotucrit,  quam  parimi  iftmfhiodi  difccptationes  ad  ^difìcationem 
faciant,  quantumquc  ad  animorum  cxaccrbationem  &:  Ecclclìarum  diflìpatio- 
nes  valcant. 

Cxtcrum  cum  noftri  offici)  flt  veritatera  tueri,  &falfa  redarguere;  illis  quidem 
Novatoribus  mentcmoptamus  mcliorcm  ;  de  fenrentia  vero  ipforum  ,  ex  mente 
Sacrarum  Litcrarum&:  doftrina  Reformatarum  Ecclcfiarum  lìc  judicamusiHacc 
vidclicet,  qua:  ex  ipforum  libris  &fcriptis  felceta  exhibemus,  nec  Scripruri  con- 
tineri  &:  maximam  pattern  cum  cadcm  pugnare  ,  ac  quam-proxime  ad  Pelagianas 
hìerefès  accedere. 

Qualia  {une  qu^  fèquuntur. 
I. 

Hominem  corrit-ptum  re^efof^  ufi  lumine  naturXi  ad Deum  glorificandum  &  cokn- 
dtim,  etiam  fine  alia  ftpernaturali grafia  :  Et  qHantulumhomoconupmfaciat^^jam 
grafia,  quam  habet , redenti. 

II. 

Uomini ,  hecfaEto  lumine  natura  recie  utenti,  quodquefer  eandempteH,facìenti,Deum 
flura  ac  majora  dona,  largiri ,  etiam  ipfam  Euangeltj annunfiationem. 

III. 

Dociles  érdignos  efe-,fiveìdoneos ,  qMS  ulteriore  gratta  Detti  donet,  in  quihm  recf£  ra- 
tionisfemina  (^  o^us  legàjcriptum  adhucfupereU. 

Cur  quihufdam  gentihus  dfperfonis ,  nullo  vitti  fu/e  tempore,  Euangelic£  do^rinxcopam 
faciat, effe  talli  placiti  divini,  quo  improbos  legis  naturai  violatores,non  nifi  ab  infignem  cul- 
pam  (jr  novam  ac  aófualem  inobedientiam,Deo  notam ,  Euangeltj  fui  annuntiatione  privare 
vult  :  nttllos  autem  abfoluto  Bei  Decreto ,  cifra  ullam  cauft  meritori  a  confiderationem,me~ 
dsjs  gratin  prorjus  defiitui, 

V. 

• 
Omnem  hominem,  qui  modo  ufi  rationis  d^judicio  polleat,  in  omnìflafufua  vi  naturali, 
nhjquefipern aturali  lumine  potentiaf(perinfufò,pofeapprehendere^  perciperefenfumil- 
lorum  omnium,  quisadfalufem  confequendamfcitu,  creditH,fperatu  (^faSlu  necefaria  ,  in 
Scriptura  dare  fata  proponunfur,  non  tantum  qua  neceffariafunf ,  fed  etiam  fib  ipfx  necejp- 
tatii  ratione^, 

VI.  Voìun- 


NA.TIONALIS     DORDRECHTANìE.  nf 

6. 

Vohmtas  ex  aUionefua.  tantum  poteB  vocari  bona  velmala ,  frout  tpfimonfiraÌtnteUeBus% 
(jr  affe^fn  tmfellunt. 

7- 

Dona  Jpìrìtualk  non  funt  feparata  ah  htimana  'voluntatCt  in  morte  Jpiritualt:  Cum  in  eA 
nunquamftierinttfed  dbertoi  tantum  bene  aut  male  agendi ;  qua  viresfuai  in ftatu peccati  exe- 
rere  nonpotejl,propter  tenebrai  inteUe£lui  ^  depravatienem  affe^tuum, 

8. 
Sola  negai  io  illuminationis  fufficit,  ut  homo  non  fojjit  bonum  filutare  velie» 

K^gnitio  peccatorum,  dolor,  defiderium  &  curaobtiendxfalutù,  ante  omnem  fdem^  conver* 
Jtonem  crfpiritum  renovalionis,  non [olum  non [unt peccata  ^  noxia  ,fed  ctiam  utilia  d^aSÌH4 
congruentes,  Dcoqtie  grati,  ad ulteriorem  homim  gratiam  communicandam. 


Ter  Legis  pyxdicatìonem^  fociacperatione  Spiritus pin&i  Lege  ntentU,  homopeccatorad- 
ducitur  ad  ptccaiorum  fuor  uni  agntiionem,  &.feritim  dolor  em  ,  ut  dejperans  de  fui  jufiijìca- 
tione  &  renovatione,propter  carnù  impotentiam ,  az>ide  dejìdcret  &  exjpe6iet  df  anhelet  libe- 
rattonem.    c)!u  difpofitio  prttceditviviJìcationem&JìdeminChrifiumt         \ 

II. 

Tropofitnm  ér  tcniamen  lìtx in meìim  commutando , eiufque concepiti  ^  elaboratio prace^ 
dit  jìdem  ó'  obedientiam  proprie  dt^am, 

iz. 

<^ stando  teritM  dare  cr  perfpicue  à  Spiritu  fanlJo  pr/sfèntatur  menti  )  é'  difcujjìs  dubita^ 
tionum  caufis ,  mentem  Spiriius  finctus  illuminare  "vult, fieri  nonpoteH ,  ut  intelleilits  non  ajl 
jèntiatur ,  dut  judicium  fvfptndat  ,fedab  obie^o  propófitOt  &  A  Spiritti  fanifo  infmuah  de-- 
terminatur  ad  ajjenti'endum, 

^' 

InteUcBu  boni  falutaris  cognitione  donato,  'voluntas  habens  refiduam  mali  cognitìonem ,  aC' 
cedente  etiam  naturala  potenti^  collatiorie,  Itbertatem  accipit  volendi  bonum  (^  malum  ex 
fé  lolendi. 

'  H- 

Item,  Fera^a,  quantum  fatti  elf,  menta  (jr  affeEtuumrepurgatione  ,etiamvoluntas  excìtA." 
tur,  uti  innatam  facultatem  ifOlendi  velnolcndi  circa  boni  ele^ionem  exerceat, , 

.       ..,,,.  '     ^5- 

Feffèt  hoc  difputari  ;  t^nnon  nobiliflmaft  aBio  ea  circa  hominem',  quxfit  per  indugio- 
nem  cr  mondai  ;  Et,  an  expcdiensfit  alt  qua  alia  circa  hominem  uti  :  Et,  annon  fatis  vehemens 
foret  operatio,fttdÌ6  effet,  quali  fitan  uti  tur. 

\6. 

K^dconverfonem  requirituraliquìdipfa  natura  fotenttfti,  quojèipftm  vincaf,Szc.  An 
Atttcm  vis  illafit  promijjto  vita  Atern*,  poffunt  illijudicare ,  quigujlarunt  benum  Dei  ver  bum, 
■-,     ..  .  T'?  ij.  If» 


^j8  À   C  T  a      S  Y   N  O  D  Ì 

17- 

Jn  (latureqcneratìorìis  perdgendji,  ìnfujìe  habituum  invoUmtatem  atque  ìnteUiBum  ^ 
affccluf,  in  ordinaria  con'vcrfwnc,  refiigriat  adminiliratiom  mediorum-,c]uihui  Detti  no'vam  vi- 
tam  'vtdt  in  homme  opcra'i  :  Certe  in  loluntate  bcum  haberenonfotesf,  ut  qudfua  natura  li- 
bera efi  ad  'volendtim  honum  velmalum. 

18. 
-    Tnhoc fiatu,  hahitihif^  virtttttim acquiftis ,  informatur  nJoluntas  -,  itfque  ferficitur ,  &4d 
ùVerationes  juas  expeditior  redditun 

19. 

Pefi  iìluminatiofjem  mentii  ^  &  voluntati  comejfam  fufernaturalem  potemiam ,  credimtti 
T)eum  ajf'eHiis  nojlros  ò' p^rtem  fenjliivam  corrigere  &  bonls  dejldena ,  quorum  ohjc&a  mon- 
Jlfat  intelle^Hi)  a£lm  vero  imperat  volume,  afficere. 


Hem  omnìhm  hominihus  media  ad  Jìdem  d^  rejìpifcenrìam  necejfaria  fujfìci'snter  &  e^ca= 
citer  admirnjlrat  :  Itemque,  ex  parte Jua  paratia  ejt  omnibus  Chrijìum  r  ève  lare. 


Spiritmfarì^tiu  tantum  gr afidi  omnibm  &Jlngulls,  quibui  verbttm  fidei  pr^dicatur ,  conferì 
aut  co/ferre paratili  esty  quantum  ad  promoverìdam  juU  gradihm  homtrìum  converfionem  fuf- 
fcit  :  Et  htec  tls  etiam  obttngit  qui  a£tu  ipfo  non  convertuntur, 

ZI. 

Exterm  &  interna  vocatio  non  nifi  graàibm  dijferunttnec  dij^aratafuntex  Dei  inìentione. 

^eminem  externe  vocat  Deus,  qui  non  interne  per  Verbi  auditum  converti  poffìt. 

24. 
-    Efficaciam  gratin  nonponimus  in  irr  cfifltb  Hit at  e  gratin  &  omnipotente  agendt  vi,  ve/unta- 
tifque  ad  honum  determinaiione  inevi,  ahiii  ;fed  in  tali  gratia  operai  ione ,  qu^  ejft^um  fuurn 
fortitur  :  ,^updft ,  quando  homo  non  opponit  contumaitam  &  rebellionem  fuam,  quam  oppone' 
re  potuiffet. 

■     ^S- 

TraElio  flt  audiendo  ^  difendo  ;  ò"  efi  amica  invi  tatto  :  Nec  quidquam  obfat,  quo  mintts 
fòla  moraUs  grana  homines  animaies  reddat  fpriiuaies. 

z6. 

Homo  potè  fi  Ubera  fua  1  •Giuntate  ita  f fé  gerere  ér  tales  aUus  producere,  ut  ils  pofit  Is  Dei  gra- 
fia ipfumatiu  non  convertat ,  etiam  tum,  quando  converfum  ipfnm  frio  vult ,  &  convertere 
aggreffus  fuit. . 

27. 

^uininw  pcfttìs  omnibus  gratin  operai ionibus ,  quihus  Deus  ad  converftonem  utitur ,  manet 
tamen  ijla  canverjio  ita  in  hommli  potejiate,  ut  feipfum  pofjit  convertere ,  adeoque  Deo  atout 
Jpiritui  regenerationem  intendenti ,  &  operari  %  olenti,  ab»  ipfo  fape  refifìat.  -  '    '^'^ 

28, 

Denique  auxilium  effcax  non  antecedit  voluntatem  ordine  caufalitatls,fed  quando  voluntas 
fernovet  ad  co!in.>fyfionem,  tum  ejpcaciter  Deus  eamjuvat:  Vnde  etiam  q^ratia  ejfcAcia  non  male 
4uiit*r pendere  ab  arbitrio  bfiminisf  ab  coque  deiermtnari  S>cc.  ' 

His  é 


na;tionalis  dordrechtaNìÉ,       k^, 

Hù  0*  Jìmdibfis  fal/ttatibtts  hxc  ^uumU  omonimm. 


In  ftatu  peccati  homo  animalis  csecus  efl:,ncc  percipit  ea  quar  funt  Spirifus  DciS 
neque  id  tantum,  quia  non  poteft  excogitare  ea  ante  revelationem;  fcd  etiam 
quia,  poftquam  ei  revclata  funt,  non  poteft  ea  falutaritcr  intelligere  ,  aut  affenfum 
prasberc,(ìne  interna  Spiritus  S.  illuminatione&:  peculiari  gratia.  i.Corinth.z.i[4. 
Rom.  3.  II.  £t  I.  ii.Gen.6,5.  Icr.17.9.  Rom.3.12.  Mafth.ió.i/.Aél.  10,14'. 

2. 

In  eodem  ftatu  tota  hominis  natura  fìc  cft  depravata ,  ut  75  cp^évì^fia,  carnis  nihil 
fit,  nifi  inimicitia  adverius  Deum  ,  &  mera  rebeliio  adverfus  Legem  Dei ,  cui  non 
fubjicitur ,  adeoque  ne  poteft  quidem  :  ncque  id  tantum  ratione  affed;uum ,  fed 
ipfa quoque  voluntas  captiva  eft,  &:conftrifta peccati vinculis, fummaqueinordi- 
natione  &C  contumacia  laborat:  fotus  denique  homo  fervus  eft  peccati ,  &  mor- 
tuus  in  peccatis.  Vnde  fequitur  hominem  ih  fui  converfione  aut  fufcitatione  vel 
vivifìcatione ,  non  pofl'e  ex  fé  vel  viribus  veteris  hominiS  fé  ad  gratiam  prasparare, 
vel  difponere,  aut  vcrum  bonum  monftratum  defideràre,  aut  expetere,  aut  vocan- 
ti  Deo  refpondcre,  aut  faliitcm  offerenti  ex  vi  liberi  arbitrii  fui  afl'entiri ,  aut  deni- 
que operanti  Deo  cooperari  vel  ullum  vere  bonum  opus  facere,  non  magis  quam 
arbor  mala  bonos  fruftus  ferre  poteft.  Rom. 8. 7.  Et  7. 5.  Phil.2.13.  z.  Cor. 3. 5.  Io- 
hcUi.s.  34,3^.  Rom.6.20.  Eph.z.i.Colof.2.13.  Iohan.3.6.  Eph.4.i8.ic;.  I.zcch.^6.16. 
Iercm.15.  z}.  Matth. 7.17. 18. 

Gratia  Dei  pra'vcniens ,  non  eft  tantum  extcrna  prasdicatio  Verbi ,  aut  interna 
moralisfuafio  ,  velmotiofpiritus  vivifici  fecundum  efficaciffimas  rationfcs ,  qu^ 
VerboDeicontincntur;fed  eft  donum  fupernaturale  divinitusinfufum.quod  vo- 
liintatem  hominis  prxvenicns  cffìcaciter  immutar,  novas  vires  &  facultatesbo- 
nosq;  motus  in  ea  opcratur.  Vhil  ì,  29.  Rom.5.5.  ki.^i.lS.  Dcut.30.6.  E2ech.36.Ztf, 
lohan.6.44.45= 

4. 

Hxc  gratia  Dei  cor  lapideum  auferens,  &  dans  cor  carneum ,  non  eft  indifferens 
inorio  ,  pendens ,  quoad  eventum  ,  à  liberiate  voluntatis  humanse  ;  fed  eft  efficàx 
tradio ,  qua  voluntas  effìcaciter  mota  ,  non  cogitur  agere ,  fcd  Uberrime  bonum 
monftratum  &  imprcft'um  volt  atqueeligit:  quaque  infallibiliter  Se  certiflìme  li- 
berantur,  quicunqsàSpiritu  S. interna  &  eftìcaci  operatione  trahuntur.Ezech.jtf» 
z6.Ioh. 6.44.45.  loli'i).  5^  Pf  Ji-iz.  Icr. 32.40.  Phil.z.13.  Pfal.110.3.  Ad. 16.14. 

5- 
Non  omnes  illa  ineffabili  &  potente  vocatione  interna  Spiritus  S.  vocantur,' 
quicunque  externe  per  Verbi  pra:dicationem  vocantur.  Ncc  extcrna  vocatio,five 
per  librum  natura; ,  fivc per  verbum  ,  fuffìcicns  gratia  ad  converfioncm  tede  dici- 
cur,  nifi  quoad  extcrna  converfionis  media,  quatcnus  prxter  illa,nulla  alia  ordina- 
ne à  Deo  ad  converfioncm  adhibentur.  El'.6,  io,  Deut.z.  30.  Matth.  11. zj.  Deuter. 
i^. 4.  Matth.13. II.  Pfal.i47.zo. 


In  ftatu  grati^E,  poftquam  nos  convcrtit  Deus,ipfi  jam  converfi  bonos adus  edi- 
mus:  fed  non  nifi  cooperante  ad  fingulas  adiones ,  &  dirigente  atque  roborantc 
gratia  &  auxilio  Spiritus  fan  di  :  àquo,ficuti  efl  principium,  ita  &:  progreffus  ac 
perfedioboni  0perisexift1t.Ier.31. 19.  Pfal.119.111,112.  Pfal. 119. 32,34,35,36^,  i.Rcg. 
8.j8.  PfàL86.ii.  i.Thcff.5.z5.  2.Thefr5.z3.  &Z.17.  &3.5.Phil.z.i3. 

Tee    z  [ftdìcium 


it«^  A  e  T  A      S  Y  N  O  D  I 

ìudicium  T?rofeJforum  Belgicorum 
DE     QVINTO     ARTICVLO, 

Q^  I     E   S  T 

DE   P  ERS  E  VER  ANTIA 

VERE     FIDELIVM. 

Thefis  Rcmonilrantium  prima  Heterodoxà. 

't'erfèyerantia  f-uefe  fìdelmm  in  fide  non  eHeffeSktm  eleSiionù ,  qua  'Ùeiu  jìngttla,'- 
res  ferjònas  nulla  obedientm  conditione  arcumjcriptas  ad  falutem  elegi£e  di- 
cifur, 

ThefiuìTi  cxhibitarum  ptima  de  quinto  Articulo. 

«Antithejts  prima  Orthodoxa* 

Perjèyerantia  yerefìdeltum  infide^  efi  effeSium  eleSiionù ,  qua  Deu^fingulares  per- 
finat,  nulla  motu4  antecedentù  ip forum  ohedientiA  conpderaùone  ^  adjàlutem 
^  media  Jalutù  elegijfe  diatur. 

eAntithejèos  Trohatìo, 

i.  Td  ipfumex  Apoftoiigradatione,  Rom.8.29.  evidenciffimedcmonftratur,  qua 
•''oftendic  eodem  ordine  pr^edeftinationem  antecedere  glorificationem  (  qujB 
perfeverantiam  ufq;  adfìnem,quafìdelis  falvus  erit,pra^rupponitatqueinfecom- 
plcditurj  quo  ordine  prardeftinacio  vocationemad  fidem,  &  juftificationem  ex 
£de  antegreditur,nimirum,  ordine  caufa:  &natursE. 

z.  In  codem  capite ,  verfu  3Z.  &  fequentibus  idem  docce  Apoftolus ,  cum  aie, 
^m  intenuhit  crimim  adverfm  eleUesBei?  Beuselt  qui  jnfììfìcat.  ^iseftqui  condente 
net  ?  chrijlm  efl qui  mortuta  sTt ,  imo  vero  qui  refurrexit ,  qui  etmm  eft  addexteram  Dei,  qui 
etìam interfcU^t  fra  mbà.  Quis  nos feparabit  à  charitate  Chrifti?  &c.  Qu.jbus  ver- 
bis  oftendit  fìdeles  falutarc  illud  pcrreverantias  bonum  non  ex  fé  habere,  nec  ex 
ulla  fìdci  obedicntia  à  Deo praevifa ,  fed  ex  gratuita  Dei  cleftione  atq;  in  Chrifto 
dileaione,Gum  aflerit  cos,  nempe,ele£i:os  ,nec  ulJis  criminationibus  pofle  con- 
demnari;  necullis  anguftiis  aut  oppreflionibus  à  charitate  Dei  feparari,fed  in 
omnibus  plus  quam  viólores  efTe  per  eum  qui  ipfos  in  Chrifto  dilexir. 

3.  Idem  Apoftolus  2.adTim.a,i9.utfcandaloàquibufdam  ApoftolisdatooC- 
eurrat,affirmat  foHdum  Dei  ftare  fundamentum,  quo  vere  fidelium  perfeverantia 
è  contrario  ftabilitur:hocque  duplici  oftendit  figillo  confignari,nimirum,rerpedu 
Dei ,  gratioia  ipfius  cognitione  qua  illos  tanquam  fuos  novit  ab  alterno  :  refpeftu 
vere  fidelium, feria  ad  Deum  converfione,  qua  nomen  ipfius  invocantes  abfcedun{ 
abomni  injuftitia,qua  à  charitate  Dei  poflentfeparari. 

4.  Quibus  hxcetiamlocaadjungipoflunt: 

loh.  6.  ;7.  ^^idqutd  dat  mihi  Pater ,  adme  venit  ^  (^  eum  quivenìt  ad  me  ^mn  eij'' 

tÌAm  forai, 
Rom.11.7.  Ele^i  ^Jpqtiuti  funt t  reliqui  oceallmrunt,, 


NATIONALIS     DORDRECHT  AN^;  i^t 

Et,  i.Theff.  z.  13.  ubi  Apoftolus  monec  Deo  gratias  hoc  nomine  effe  agcndas, 

*  qiiod  Theffalonicenfes  ab  initio  elcgericin  fanòlificarione  Spiritus,  &  fide  vcri- 

tatis ,  ut,  nimirLim,   per  lixc  duo  elcdionis  media,  fub  quibus  estera  omnia 

comprehendiintur,  ac  proinde  ipfa  quoque  in  fide  perfeverantia,  eos  faciac  falu- 

tis  participes,  ad  quam  cos  elcgit. 

z.    The/ì's  Kemonjìrantmm  Heterodoxa. 

Perfeverantia  non  eU  doniim  Dei  proprie  di^Hm  a)  fdelihm  ^  fcilicet ,  infufum  ^  morte 
T>ei  partum,  fed pr^ceptum ,  (^  condifiomoralls  noTtfaederif,  quam  Demtnter  multai  tof- 
fthiles  ^r^fcrrpfìr,  cr  ante  peremptortam  elc^ìionem  ad  peccatorurn  remtjjionem  in  hominere- 
quirit  :  quamque  home  hdbittt  fida  &  ohediemÌ£  per  crebros  credendi  ^-  ohèdtenS  aUm  ac- 
qnijìto,  fiale prxfldre  potejh  accedente  autem interno  Spiritus fanSti fotatio -,  etiam  prj^aré 
lult,  ac  plerutnquc  pr.iflat. 

a)  Culi.  HapEelg.1^%,  Brand,  ^cj.  l.m.^.  Bert.  p.  6.I.S.  Bertim  de  apojfafia  fan- 
iforum,pag.  i.  Grevinch.  centra  K^mejìiim , p.  i^j.  Remonjh.  citati  in  declaratio- 
ne  <^.artutili.pag.y.  8, 

t.    Àntithejis  Orthodoxa, 

Perfeverantia  non  eft  tantum  prarceptum  ,  aut  nuda  condiiio  ex  multù  conditro» 
nibusà  Deo  pra'l'cripta  &:  ante  ele6lionem  peremptoriam  (ut  verbis  Remonftran- 
tium  utamut)  po/ìulata,  quam  habiiujidei  c^  obedtentÌ£per  crebos  credendi  (jr  obediendi 
ailtis  acquieto  ,f. itile  petejì  prufìare ,  fed  eft  dontim  Dei  proprie  dìclurn  (jr  fupernaturale  per 
Sptritum  fn:i£ì:im  ac  verbi  mwfierium  in  ntbis  effufum ,  ac  gratiofe  conttnuatum  :  quo  horm 
Jidelti  SptrttH  fantto  cxornatui-,  c^  obedientiam  perfeverantia  femper  prtejlare  potesi ^  é" 
reipfapr^Jìat. 

Antithefeos  prohatìó. 

Perreverantiam  eiTe  dontim  fupernaturaie  divinitus  infufum,  liquet: 

I.   Exhis  Dei  promiilìonibus. 

Dcut.  50.  6.  Circumcidet  lehova  Dem  cor  tuiim,  &  co^  feminli tui ■,  ad  dilìgenàum 
iehcvam  Deum  tunm  ex  toto  corde  tuo,  ó'  ex  tota  anima  tua,  ut  vivas, 

hzech.^6.z6.  z-j.  Babo  vobiicornovum,ècc.  Et  Spiritummeum ponam  in  tnediove" 
^ri ,  qti-rfacirni  ut  fiatutu  meii  ambuletu ,  (^  jura  rnea  obfervetis^factentes  ea, 

Ierem.^2,.  40.  Indjmreverentitim  mei  cordi  ipforumyHt  non  recedantame, 

z.  Ex  pcn'everantix  caufa  &:  fcaturiginc,  exquailla  emanar,  tefte  Apoftolo, 
Phil.  2.1?.  Dcm  ejpcit  invcbà, ut  cjrveUui  ,&  perfctatìs  pio  gratuita  fuabencvo/entiA. 

3,  Ex  infuiìonefenfus  interni  charitatis  divina: per quem  fpes  certa  perfeveran» 
tiae,  ac  proinde  ipfa  quoque  perleverantia  in  fidelibus  alitur  &:  conlcrvatur:uc 
Apoftolus  attcftatur  bis  verbis, Rom.5.5.  Spes,  nempie,  gratin  ac  glorile  Dei,  in 
qua  gloriamiir  etiam  inmediis  tribulationibus  ,  nonpudeficit,  eo  quod  chantas  Dei  efFufa 
eft  m  cordihus  noftris  per  Spiritum  fanétum,  qui  datuseftnobis. 

4.  Ex  Ferri  precatione,  i.  Petr.  5.10.  Deu^ grattjiqtdvoi'vocavitad aternam  fuam 
ghriamin  lefuChnJlo  ,roboret,  fimdet,  flahiliat ,  ac  perficiatvos.  Atqui  ex  poftrcma 
orationis  dominici"  petitione,  Nenosinducoi  in tentattone, [ed libera  nosà malo. ì^uWnm. 
autem  donum  fupernaturaie  Spiritus  S.  afflatu  inipiratum,  eft  nuda  conditio,auc 
virtusmoralis  crcbris  tantum  aftionibus  acquieta. 

z.  Hanc  perfeverantiam  donum  quoq; elle  morte  Chtiftipartum, colligi poteft. 

I.  Ex  fine  olnavcixla,?  feu  difpenfationis  divin^e  qua  Chriftus  nobis  fadus  eft  fan- 
d-iiìcario  &  redemptio,  :. Cor. 1.30.  per  fpiritum,fciIicet,r;in6tifìcat'ionisac  robo- 
ris  quo  nos  fanftifìcat  in  vcritate  &  iervat  ab  omni  malo  ufq;  ad  die  redemptionis. 

z.  Ex  Chrifti  precatione, loh. 17. 19. zo.  Nifi  enim  Chriftus  hoc  donum  pcrfeve- 
rantise  merito  fux  mortis  à  Patte  fuo  impetraftet.nunquam  illud  abipib  eftlagitaf- 
fet,  dicens,  Al?/?  rogo,  ut  tolUs  eos  ì  mundo,fed  ut  ferve s  eos  a  malo.  Nec  tantum  prò  ijìts  rogo,, 
fed  ettam  preiisqui  per  fermonem  eorum  in  mefunt  credit  uri. 

T  t  C     3  -Thejìs 


%zti  A  e  T  A      S  Y  N  O  D  t 

Thcfìs  Tcrtia'^monjlrautmm  Hcterodoxa. 

Stante  auxilij divirJi  a)  fromftitudineé'griitÌAfuff.cìcntùf--ékfemta.fofitiqueìlli<'omm' 
hm  qu.e  ad  peyfeverandnm  /lecejjari.ì  (jr  fiffcienli.-ifiint,  quoque  Dati  ad  fidem  conferiaiuiain 
'vult adlnhere,imoctiam,  ffi  oi»  iffa-voluritate fida  hahuu ,m,.nct  tamenin  hhera  b)  ho- 
winù po'efhite,  fel  ■perfeve>are,  l'el  nonbetfeverare. 

aj  inDecUr.yart.pag.ii.    h)  adveyjtts FFaUch.f.-j ^.Col/at.Hag.Belg.tag.iyQ ,Be>t.<}0. 

Tenia  <t4.ntithejts  Orthodoxa. 

Stante  auxi'ij Dei po?np!itì'dine(^gratj<efitffiiiemùfr<iefentia;fofnif(j;  iUà  ommhm ,qti£ad 
•peì^everandum  nectjjaria  ò  fi'f^cicr/tia  funt,rjuaq;  Dem  adjìdfm  (  onfeì  'vandam  vnlt  adhibere: 
jojitocfue  in  tpfa  ro!untaic habitufda dnimtus  hifufo-, hominU volitntasjìc  ad -perfeTerandiim 
tnflcÙitur  &  detctmifiaìur,  ut  ad  tttrumque  ofpojitum  non  ftt  squali  momento  fiexihilù,  nem- 
fe,  0-  ad  perfeverandum ,  e/  ad  non petfevetandum ,  fedad  unum  offefitorum  dh^u  Spntm 
fan^iynempe ad j/erfcveraridum,  libere fummaque cum  toliiptate feratur. 

Probatio  èAntithefèos. 

Quamvis  enim  fidcles  ob  peccati  fui  in  carne  reliquias  ad  declinatiohem  à 
legeDei  propcndeanr,  hi  ramcn  continua  Spiritus  S,gratiaficrcguntur,excifan- 
turacfufìcntantur,ut  pravam  carnis  libidinem  frxno  pictatiscoerceanr,arqueirl 
fando  proposto  in  \iis  lehovx  ambulandi  pcrlevercnc.  Hi  enim  flint  yiriaici  feil 
genuini  Dei  focderati,  qui  juxta  Dei  promillìonem ,  Jer.  3Z.  40.  in  Dei  reveren- 
tia,  quam  Spiritus  S.  ipforum  cordibus  indidit ,  conftanter  permanent.  Hi  lune 
exDeonat),  qui,  ut  pronuntiatApoftolus  lohannes,  i.loh.5.9.obfemcnDei,quod 
inipfìs  manct,  non pjjunt  peccare,  uztù'^g.  y peccalo  ad  mortem. 

Thcjts  quarta  Remonjìrantium  JF/eterodoxa. 

^HOt'nfcunqtie  l'ere  fideles  opera  a)  carnhenormiacommittunt ^totiesTeram fdetntota- 
Itter  arnittunt.  JSljn  fulnin  autern pofjunt  tn  atì ocia  ò"  confiienttam  diniJe  'vaj. antiafelerd 
atqueadeo  in  ipfuni  peaatum  admeriem ,  (j^in  Spiriium  S.  incidere  ,fed  etiam  in  ti:  pei  fede- 
rare ac  mori  :  ac  anfcquenter  e  ]  a  fìdejufificante  grafia  (jr  fai  ut  e  iotaiiter  é"  finaiitereX" 
iidere  :  mtdtlsque  id  verejidelibui  ac  regentiu  evenit ,  &  ettamnum  non  raro  ezenit. 

à)    Collat.  Haq.  Be.'g.  304.  Bertiftì  18.  &  19. 

h)  ExUb.  TLcf.Of.de  yart.  Armtn.de  Art,  perpendendù pag.7^1,  Fpifc.  dijp.puhl.de peccati 
abitati.  Cor  oli.  1.(^1. 

c)  Coll.Hug.  Belg.ì,o/{.io^.  Bert  \%.\r). 

d)  ibidem  ér  deci.artic^.Thef  ^yòc  ^. 

^arta  Antitbejìs  Orthodoxa. 

^uam'vù  fdeles  ex  infrmitate  humana  focordia  acncgUBu  exercitiorum  pie  tata  in  gra^ 
•vijjimu  aliquando peccata prolahantnr, nontamen  eacommtiientes,atquein iù  cffcij ftii imme- 
morcs  ohtorpejccntes ,  fidcmpiarn  totaliter  amiitunt.  Ncque  ii  pcjfunt  ob  Dei  co-jfcrt'antis 
grati  ani,  in  peccai  a  irutdere ,  ip'orum  confi  ientiarn  dtnUe  al  qtie  ornnino  rvajlantia ,  quale  e  ft 
peccatum  admortem  C"  in  Spi.  itum  fanti um ,  nedumin  iù perjeverare  ac  mori,  unde  fequi- 
tur 7  nec eospoffe  k  fide j ufi ffu ante,  gratta  &  falute  totàluer  éf  finaliter  excidere.  Neqnehoc 
•vere  fidelibm  exienije  demonjhari  poi  est. 

oÀntithefèosprobatio. 

In  vere  enim  credentibus  radix  fidci  ac  femen  regenerationis  manere  diciturjiu 
loco  jam  citato, nimirum  i.Ioh.  3.9.  Manere  auié  &  excuci ,  vel  excidere  funt  pror- 
fus  contraria.  Hincdeiisafl'erit  Apoftolus,  Heb.10.30.  quod  talesnonfint  qui  fé 

fubducanc 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  's,z^ 

fubducanc  ad  cxirium,  fed  qui  credane  ad  animxfakitcm  .  Et,  i.  Pet.  z.é".  Quod 
in  Chriftum  credentcs,  nequaquam  pudefient.  Quod  ipfis  acciderec  fi  prolabi 
poflencin  peccarum  ad  morrcm  cum  finali  impoenircntia  conjnndtum.vel, in  pec- 
catimi in  Spiritum  Sandtum,  quod  ncque  in  iioc  feculo  remittitur  ,  neque  in  alte- 
ro remittetur.  Item,  quod  per  fidemvirrutis  Dei  prxfidiocuftodiantur,  ne  fcili- 
cet,  à  fide  deficiant,  vcl  ea  excidanr,  i.  Pet.  i.  ^.  E  contrario  lohannes  loquens  de 
fui  fcculi  Apoftatis  negar  eos  fuifi"evera  eledtorum  fide  prxditos  ,  cuminquitjf 
riohù  egrejjtfunt ,  fed/iON  enwt  ex  nohls .  7{am  ,JJfitifjènt  ex  mbii  fermanfj'ent  ulique  mhtC. 
cum ,fed egrejji Junt  ex  ucbis,  ut patejferetit  r^on  onmes  ejse  ex  nobis^  i.  loh.  2. 19. 

Thejis  ^inta  Kemonfìrantium. 

NuUta  vere fidelà  ac  regenitm  a  in  hac  vùa  de  perfeverantia  ac^m^de  de  ftafklute  certm 
effe  potest  abfqiie Jpecidi  reveUt:0/ie. 

a  Coli.  Hag.  BeJg.  p.  413.  Berr.  150. 1. 1.  &feq= 
Antithejls  Orthodoxa. 

^luamvìs  homo  vere p delti  tic  regenitus  rtitiltis  de  caujìs  in  hac  vita  varìjs  duhifatiotHhm 
Atcjue  animi  perturbatioriibmjìt  obmxttts,  de Jìtn  tamen  perjèverantia  acfaiute  exFeiho  Dei 

reve/ato  eerifts  ejfe  potejL 

Antithepos  Vrohatio. 

Hominem  vere  fidelem  ac  regenitum  in  hac  vita  certuin  effe  poflc  d^  fua  pcr= 
feverantia,  ac  proinde  defila  falutc,  evinci  potefl:: 

I.  Ex  bis  Dei  promifiìonibus  &  affertionibus,  "* 

loh.  I.  5.  &;  Hebr.  13.  5.  Ncquaquam  te  deferam,  net  unquam  te derelìnquam. 

Piai .  37. 230  ^  Ithova  gnfjiu  lirijlatuuniur,  cuim  "pia  dele&atur  :  cum  cadtt non  deijct' 
tur^  quia  lehova  manum  ci  -ispijìentiit. 

Et  veri;  28,  Non  derelinqnit  lehova  quos  bcnevolentia  profequifttr ,  ideoque  in  Aternum 
confervahitntur. 

Efaìx  54.  IO.  ^uamvà  hi  ntontes  rccederent  ^  hi  coUes  dimcverentur  ,  attamen  be^ 
mgmtMmeaÀ  te  non  recedct ,  (^  fxditt  pacis  mete  non  dimovebitur  ^  ait  ^  miferator  tuue 
lehova. 

Ofex  z.  19.  Dejfonfabo  te  mila  in  aternum'^  iufitia  tjìde  iudicto  ,bemgnitìite  ^  mife* 
ricordia. 

Matth.  i(j.  1 8.  Ecclejìam  meam  fupra  hanc petram^  fide ,  fcilicct  «dificatam ,  torta 
ìnf'^rorum  nonfuperabunt. 

Io  h ,  4. 1 4 .  ,^1  hiherit  ex  aqm  illa  quam  ego  dabo  ei ,  nonjìtiet  in  aternum  ,fedaqHa  illéi 
quam  d.ibo  ei,/ìet  in  eofons  aqtiafaHentu^  Ììì  vitam  Aternam .  Cui  confimilis  eft.  Ioh.6.35. 
&  alÌ3e  quas  brevitaris  gratia  omittimus. 

z.  A  tutifiTima,  tum  Chrifti,  tum  Patris  ipfius  omnipotcìitis  cufìodia  &  confir- 
inatione  locis  fi^quentibus  dcfcripta, 

loh.  IO.  z8.  Nemo  mpiet  oves  meai  ex  manti  mea ,  Pater  metti  qui  eas  dedit  mihi,  maior 
cmniljti  ejf.  Neque  quipjunm  ea^  potefi  rapere  e  wanu  Patris  mei. 

1.  Petri  1. 5.  Virtutis  Dei  pr,tJìdio  cuHodimim  per  fdem  paratam  pateferì  tempore  »/- 
timo. 

2.  Cor.  I.  31.   ^Ijri  nos confrmat  vobifcumin  Chriffum,  é"  ttnxit  noSìDeus efi. 

3.  A  fidelium  7rÀ)ìpo(po(Ja,  qux  nobis  in  fiicris  literis  ob  oculos  ponitur,  ut: 

Pfalm.  23.  4.  Etiamfi  amhulàremper  vaUern  UthalU  morta,  nan timer em, quia  tu  me- 
mm  es,  &:c. 

lob.  13. 15.  Etiamjt  me  occidereti  in  ipfo  tamenj^erarem, 

Tct  4  Quibus 


1Ì4  ACTA      SYNODI 

Quibus  rubjiingendus  eft  locus  iHuftriflìmus,  Rom.  8.31.  SiDeus eJì^rombls,^uis 
cmtra  nos?  Sc  quis  nos  feparabit  à  charitate  Chrifti  ?  &cc. 

Et  Phil.  I.  6.  rerfuafum  ìmheo  he  iffamfore,  ut  fut  ccepit i»  vohìs  bonum  opus,  ferfickt 
nfque  ad  diem  Icfn  Chrìfti. 

4.  A  certiffimafìderium  advérfusquoflibethoftes  viatoria. 

Rom.  8. 37.   In  bis  omnibus plm  naam  i'i£tores  fumits^per  eum  tjui  nos  dilexìt. 
I.  loh.  ^.  4.     Qnidqmà  natum  ejt  ex  Dco^i  l'incit  mundum,  &  hxc  eFt'vt&oria  quttvich 
Tnundtim,  nempc.jìdcs  'vesirà. 

5.  Ex  primario  juftificationis  fruftii  &:  effcdìu. 

Rom.  5.  r.  &:  fcqucntibus ,  luHifcati  fde  fticem  habemns  apttd  Deum per  leftm  chri- 
Jliim  -yper  quem  etiamjìde  adduéJt  ftimus  ad  grattum  hanc  tn  quÀJìamus  cr  glonamur  tnjpe 
gloriti  Dei. 

C.   A  gloriofo  fpei  qua  fidcs  fideiquc  perfeveratió  fovctur,  complemento. 

Rom.  5. 5.    Spes  non  pudcfacit. 

7.  Ab  àfTidua  &:  efficaci  lefìl  Chrifli  non  tàiitum  prò  ì^etro  &  ipfius  coapofto- 
ìis,  fed  etiam  prò  omnibus  vere  fìdelibus  intcrceffione.  Cliriftus  enim  qui  novic  /e 
à  Patre  Tuo  l'emper  exaudiri,  loh.13.  41.  Non  minus  prò  omnibus  credencibus.qua 
prò  Pctro&alijs  Apoflolis  oravit,  loh.  17.  Lue.  zz.  ne  fides  iprorum  deficeret: 
acque  orando,  ficut  à  Patre  fuo  quondam  impetravit,  fic  etiamnum  impetrar,  uc 
quemadmodum  olim  Pctro&ipiìus  còapoftoliis ,  (ìc  alijs  quoque  fìdelibus  largia- 
tur  liberrimam,  forcifllmam,  invi£tifllmam  &:  perleverantiflìmam  in  fidevolun- 
caterti. 

8.  Ex  aureo  Apbftoli  forite,  Roman.  8.  30.  ex  qdo  fequitur  eadem  confequen- 
tix  neceflìtàte  credentes  fide  juftificatos  glorificari,  qua  eleóli  vocantur  Ìl  ju- 
ftificantur. 

9.  Ex  interna  Spiritus  Sandli  teftis  omni  exccptione  majoris in noftris  cordibus 
teftificatione  atquc  obfignatione. 

I .  loh.  4. 13.  ?er  hoc  cognofcimus  nos  in  Dea  habitare  ^  ìpjum  in  nobis,  quod  de  Spirita 
fio  dedit  nobis. 

EpheH  1. 13.  FoUeaquAm  credidijìis ,  cbfignati  eflù  Spirita  promijjtems  fm^o  ■>  qui  eft  in 
cordibus  nojiris  arrhabo  hxreditAtis nofirx ,dum  lindicemiir  in  lihertatem.  Idem  dicicur 
%..  Cor.  1. 22.  &:  Eph.  4. 30.  &c. 

Si  qui  vero  in  Sacra  Scriptura  à  fide  dicuntur  defecifTc  ,  autillifiierunthypo- 
critje  qui  mera  vera:  fidei  fimulatione  le  &:  alios  ad  tcmpus  fefellerunt  :  auc  tem- 
porarij,  qui  veritatis  Evangelica;  tanquam  rei  fuavis  acjucundae  cognitione  latta- 
ti, -zBOf  u^v  feu  ad  momcntum  in  ejusluce  exaltarunt,lìcucilli  de  quibus  Chri- 
ftus ,  Iohan.5.35.  &:  Matth.  13.  ubi  hos  vcrx  fidei  radicem  in  fé  habuille  infi- 
ciatur. 

Thejts  '^monflrmtium  Heterodoxa. 

Tantum  ab efi  ut  deBrina.dè  certitudine  perfe'uerantid  acfalutis  ad filidamjìdelium  confi' 
lationem  dr  confcientiarum pacem  in  hac  vita  fìt  necej'ayia,  ut  e  contrario  natura  atque  indo- 
le fua  vera  pietali  ac  toti  Religioni Jtt  pernicii'ft ,  firviatque  ingenerando  ac fevmdx  carnali 
fccuritati. 

De  Arr.  5.  Thcf.  exhibir.  Thefl  8.  Armin.  in  Art.  perpend.p.3i.3z.  Coli.  Hag, 

Boet.  p.  64.  8(^5.  Belg.  540.  &c  ^^6. 

aAntitheJts  Orthodoxa. 

Tantum  abeft  ut  dottrina  de  certitudiue  perfe'veranttJi  acfalutls  natura  atque  indole  fia  pie- 
tati  (^  toti  religioni  fit  perniciofa  ,ferviatque  tngenerand/t  acfovcnda  carnali  fccuritati  :  ut  ea 
è  contrario  ad  folidam^delium  confoUtionem  (^  confcientiaritm  pacem  in  hac  vitajìt  ne- 

(gJjAria. 


NATIONALIS     DORDRECHTAN^.  iiy 

Trobatio  Antìthefeos  6, 

Haec  etiam  dodrina  non  minus  utilis  cft,quam  necefTaria. 

1.  Ad  exhortationem  ,  uc  ftadium  fìdei  nobis  in  hoc  virJB  curriculo  propofi- 
tum  conftantcr  decurramus,  donec  li  ^^(iéicv  comprehendamus,  i.  Cor.c».  24. 
Hebr.  li.  I. 

i.  Ad  confolationem  &:  pacem  confcientiarum,  cum  ex  ca  ihtclligimus  Deum 
opus  bonum  quod  in  nobis  inchoavit ,  eciam  ad  diem  ufque  lefu  Chrifti  perfe- 
fturum,  Phil.  i.  6.  nec  permifTurum  uc  fupra  vires  noftras  tentemur ,  fcd  efFc£lu- 
rum  ut  una  cum  centatione  etiam  exicumrufFcrrepofllmus,  i.  Cor.  io.  13. 

3 .  Ad  inftiturionem,  quod,  nimirum,  eleétioncm  noftram  &  vocationem  per- 
fevcrantia  in  bonis  operibus  firmam  cfficiamus>  in  fenfu,  nimirum  noftro  atqucin 
confcientia,ad  anima:  noftr<e  tranquillitacem.  z.  Per.  i.  io, 

Settima  Thejts  Remonflrantium  JFfeterodoxa. 

Fides  'sr€?<rxctipci)v ,  id  efl ,  temferurhrum,  eH fiàes  vera,  malis ,&  iuflifinns ,  nec  differt 
j^ecie  A  "vera  fide  Adfinem  durante. 

In  Declaratione  5.  Art.  p.  4.  &c, 

Antithefs  OrthodoxA. 

Fides  ^sr^(ryiaj\fùùv ,  ìd  eìi-,  temforarierum,  non  efifdes  vera  Jìc  prof  rie  di6la. ,  nec  totàlù.,  nec 
iu(ltficans  -,  fed  tiilis  ejl  fila  fdes  clcfforttm ,  quamjpecie  ab  Uh  differre^  oh  caufts  fequentes 
a^cveramitSi 

Antithejeos  Vrobatio, 

T.  Caufa  cfl,  quia  fide!  Eleftorum  femcn  cadit  in  terrambonam,  fìdei  vero 
temporarioi  um  i'emen  cadit  m  terram  petrofam,  Matth.  13. 

2.  Illa  eft  in  Chnfto  vere  ac  folide  radicata,  ha^c  non item.  Ibidem. 

3.  Fides  eledorum  predica  eft  ira.yfificriu  Se  ir^^ri^ccpo^a,  f  qua:  interdum  ■TrtTréU 
Srja-tg  etiam  apellatur  J  id  efb,  certa  plenaque  cordis  fiducia  gencrales  Dei  pro- 
miflìones  iJbi  intus  lìngulariter  applicante:   qua  caretfidcs  temporariorum. 

4.  Fides  elcftorum  ac  vere  credentium  vitali  Spiricus  adoptionis  fucco  vcge» 
tata,in  medijs  durar  perlecutionibus  ac  frudlus  profert  multos  Deo  acceptos  :  Fi- 
des autem  temporariorum  Spiritu  tantum  revelationis  ac  commonefadionis 
illuflrata  ac  leviter  mota,  a.'fl;u  oppreflìonum  exarefcit  ac  fterilis  excidic. 

5.  Fide  eleftorum  prediti  funt  mundi  corde  ,  tcmporaria  vero  fide  pr2;diti, 
funt  corde  itnmundi.  Illi  enim  fide  purificati  dicuntur,  Aólor.  15.9.  Hi  mente 
quidem  illuminati  ac  guftu  aliquo  boni  Dei  verbi  recreari  dicuntur,Hcb.  6.4, 
fed  cordis  fui  rcfpedu,  cum  canibus  &  porcis  immundis  ad  vomitura  fijum  &vo- 
lutabrum  coeni  revertenribus  comparantur ,  2.  Petti  2.  22. 

6.  UH  vera  fide  ac  juftificantc  à  Deo  exornati,  ab  initio  eleóti  efTedicuntur 
inSpiritusfanftificationc  acfide  veritatis,  2.Ther.2.  i3.itemque  glorificati,  Rom. 
8.30.  Temporaria  vero  ac  deficiente  fide  prediti,  iam  olim  dicuntur  defcripti 
ad  damnationem,   ludx  v.  4.  feque  à  Deo  fubducere  ad  exitium ,  Hebr.  io.  38. 

Atque  hoc  noftrum  eft  judicium  de  Remonflrantium  ac  Contraremonftran- 
tiumfenrentijs  adverfarijs  fiiper  hoc  quinto  Articulo  &:  quatuor  pra^cedentibus, 
quarum  illam  hcterodoxam  ac  Verbo  Dei  repugnantem,ideoquereijciendam, 
hanc  orthodoxam  Verbo  Dei  confcntaneam  ac  proinde  in  noflris  Ecclefijs  re- 
formatis  conflanter  efTe  retinendam  cenfemus.  In  quem  finem  Dominos  no- 
ftros  Illuftriflìmosac  ClementifTimos.necnon  Generofosac  Nobiliffimos  ipforum 
Dcputatosrogamus,  uc  hanc  dodtrinam,  qua  fide,  piccate,  cura  ac  fortitudine 

cccpe- 


2ìl6,  .  A  G  T  A      S  Y  N  O  D  I 

ccEperunt,  eadem  l'pfam  ab  hoftium  veritatis  machinis  &:  cuniculis  fartam,te£ì:ani 
pergant  conièrvarc.  Te  'vero,  Patrem  miferkordiarumDeumTer-Cp.cMaxmHm  ,fup- 
■pUces  conifreCiìmur ,  ut  quemadmoAum  ìmBenuipinclls  'Dcmir.orum  nojìrorum  conAtihts ,fuh 
quorum  fatrocii^io  ìmnc  ttiam  dc^rinam  fullice  in  Ins oris ^rcfeQìfumm ahundehenedixijìi , 
Jtctjfdem  veritatis  tud  propugnatoribt/s  Spirita  tuofemper  adfis ,  ad  Nominis  tuigloriam-^  ani' 
tnitrum  mBrarum  tranquillitatem  &  regni  tui  in  hii  provincijs  incrementum.  Amen. 

Johannes  Toìyander. 
Vrancifcm  Gomarus. 
kAntontPù  Thyfius. 
kAyitomttsVValcfis, 

Hoc  mèoruìn  collegarum  judicium  Iegi,&:  approba 

Luhhertm. 

Suffragìum 
SIBRANDI      LVBBERTI 

De  Quinto  Articulo. 

Sluod ipjum  cMeri profejfores  'Belga approbarnnt, 

PErfeverantiaqua  ufque  ad  finem  pcrfeveraturin  Chrifto*difFertàperfeveratid-' 
ne.  H^ecenim  eft  a(9:io,illaefthabicus,vclinftar  habitus. 

Perfeverantia  eft  gratuitiim  Dei  donum.  Tota  enim  Ecclefia  in  omnibus  mem- 
bris  fuis  eam  quotidie  à  Dco  petit,  idque  ex  Chrifti  inftitutione.  Quoties  enim 
petit.  Matth.  6.  9.  San^fijìceturnomen  tuumii'eniatregnum  tuum  ,fìat  'volurìtai  tua ,  ut  in 
calo-iita  (j;-  in  terra.  Et  Matth.  6.  13.  ISle^no: inducas in  tenia:ionem,fed libera nos amalo i 
coties  poftulac  à  Deo  perfeverannam ,  ut  tede  ex  Cypriano  docet  Auguftinus ,  de 
bono  perfeverantia^.lib. i.  Apoftolus  etiam  otat,  i.  Thef.  5.  Ì5.  ut int.gerThcffa.- 
lonicenlmm  Jpiritus  ò"  animiti  1^  corpus  incubati  ferventur  in  adventitm  Domini  nofiri 
lefiiChrifh.  Sed  fàndi  irriderent  Deum,  fi  pcrleverantiam  ab  eo  pcterenr,  &' fci- 
rcnt  eam  à  Deo  non  dati  ;  aiit  fi  illa,  Deo  non  dante,  eflet  in  hominis  poceftate. 

Ve  autem  à  Dco  pofcitur,  ita  etiam  à  Deo  datur,Iercm.52.4o.  Timo^em  meum  da- 
bo  in  corde  eorum ,  ut  non rccedant  a  me,  loha n.6. 40.  Hiic  eft  lolmitM  eius qui  mtfit  me^  ut 
cmnis  qui  credit  in  FiHiim  habeat  1  itam  titerrtam  ;  Ego  l'ere  fufitabo  illum  in  ultimo  ilio 
die .  lohan.  io.  2.8.  Egovitam  aternam  do  eis  ,  nec  peribunt  in  ^ternum ,  nec  rapict  eas 
^uifquam  e  manti  mea. 

Hoc  donum  non  eft  partim  àDco,  partim  ab  homine;  fed  àfolo  Deo  profiei- 
Tcitur.  1.  Velli  l.  ^.  Virtute  Bei  cu/ odimur perfiderà  ad falatem.  Phihp.z.  I3.  Deia  ejjì- 
cit  in  vobis,  utirlttis,  &  ut  eff ciati.'  prò  gratuita  [uà  benevolentia.  Auguft.  de  bono  per- 
feverantix  cap.7.  Non  nifi  ad  gratiam  fiam  pertinere  io!uit  Dctts ,  ut  homo  adeum  acce^ 
dat  ;  ncque  nifi  ad  gratiam  ju-  mpertinere  l'ohiit ,  ut  homo  non  recedut  ab  eo. 

Deus  fohs  elcólis  dat  perfeverantiam  .  Roman.  8.^9.-  £>upspr&cognoiìt  ,eos et- 
iam prxdefiinavit  -,  conformes  fieri  imagini  Fi':' fui -y  quos vero prddeflinavit ,  eos  etiam voca^ 
vit  ;  quosvocazit  y  es  etiam  iufiificavit  ;  quss  itiUifir^vit  -,  cos etiam glorifcavit.  Ergo  à 
primo  ad  ultimum,  quos  priedeftinavic  ad  conformitatem  Fili]  X\x\  ,  eos  etiam 
glonficavit. 

Quos  Deus  efficaci  Tua  gratia  confcrvar,  utnon  prolabantur ,  illi  nonpatiun- 
sur  vim,  ncque  vioicnter  raptantur,  fed  fponte  &  libera  voluntate  Deo  adhzrenr, 
kL  in  fide  \  errevcrant.  Ae  licet  non  polline  cfficaeem  Dei  gratiam  prorfUs  impe- 
dice 


NATIONALIS     D  O  RD  R  E  CH  T  A  N^.  i.ty 

dire aut evertere,  camenquamdiuhac  carne  circundarifunr,  non  foliim  retinenc 
aliquamfaculraccm  rcfiftendi,  five  rcfìftibiliratem  ;  fed  ctiam  exinfirmitatenon- 
nunquam  peccant,  hoc  eft ,  adii  &:  re  iplà  Dee  refiftunc. 

Et(ì  regeniti  aliquando  ex  infirmicate  labuncur,  &  fides  illoriim  deliquium  pa- 
titur;  tamen  ncc  totalicer,  nec  faialiter  graria  Dei  excidunt,  Pfa].  37.  24.  ^intm 
cecider'tt  j uftus,  non p>oJIcmetur\  e^uLi  lehovachfnsientat  manum  em.  z.  Cor.  4 .  9.  Deijci- 
mur,  at  non  ferimns .  Pro V .  2  4 . 1  (S.  Sepie s  in  die  cadit  jufltu ,  ^  rcfurgtt ;  tmpij  autem  cor- 
rutint  in  malitm. 

Non  finaliccr.  loh.  io.  28.  Ego  daho  cis  intatn  £ternam ,  neque  peribunt  in  teternum, 
neque  r ufi  et  etts  qntfqnam  e  manti  meo. .  \,  Petri  1.5.  Virtute  Bei  cu'stodimur  verfdem  ad 
Jalutem.  Veruni  qui  vitam  xcernam  accipiunc ,  &  adfalutem  perveniunt,  illi  non 
excidunt  finalirer. 

Non  totaliter.  i.  loh.  2. 1 9.  E  nohis  egrcjjtfunt ,  fed  non  eùnt  ex  nohls ,  namjì  fiiij?ent 
ex  nohà,mànJìJsent titìqtie  nobifcum .  Deinde  in  graviffimo  Petri  lapfu  fides  non  fuic 
totitliterrjbrupta,  Lue.  12. 32.  Ego  rogavi  fro  te ,  ne  tua  fides  defiiiat.  Defeciflet  au- 
tem,fi  totaliter  fuiflet  abrupta-  Vcrum  enimvero  ut  Chriflus  prò  Petrooravit, 
ita  oravit  prò  omnibus  eledis.  loh.  17.20.  'Klm  autem  prò  ^s  tantum  rogo;  fed  uro  ijs 
etiam  qui  per  fermonem  eorum  credit  uri  ftint  in  me. 

Haec  cfl:vei*a  caufa,  quare  vere  credentes  &  eledi  inillud  peccatum  quod  cft 
in  Spiritum  Sandum  &  ad  mortem,  non  incidunt.  i.  loh.  3.  9.  J^ifguù  ex  Beo  na- 
tta £■//,  non  peccar  ^  quoniam  fmen  tpftm  in  co  n/anet ,  nec potejì  -peccare  eo  quod  exBcenatus 
eft.  loh.  5.  ló .  Si  quis  xidcritpeccarefratremfuum  peccato,  quod  non  eft  ad  mortem  ;petet  & 
dahit  et  vitam  :  peccantibm  dtt  0  non  ad  mortem  ;  eft  peccatum  ad  mortem ,  non  prò  ilio  dico,  ut 
roges .  Omnis  i/uquiiM  peccatum  est  ^fed  ejì peccatum  quod  non  eB  ad  mortem .  Scimm  quod 
quifquii  natm  eft  ex  Beo  noipeccat. 

Homo  regenitus  rarione  (ux  infirmitatis  potefi:  totaliter  &finaliter  exciderc, 
&  revera  excideret,  nifi  [otentiore  &:alriore  virtute  coniervarctur. 

Ha;c  dodnna  aftcrt  conrolaiioriem,&;  excitat  in  nobis  ftudium  pietatis:  bono 
enim  animo  funt  ;  qui  fciunt  fé  à  Deo  ad  iakitem  cuftodiri ,  &  ad  gratitudinetti 
cxftimuiantur,  qui  hoc  Dq.ì  beneficium  ferio  meditantur. 

KeijcimtiJ  illorum  opinionem  qui  dicunt  : 

1.  Perfeveratitiam  non  effe  Dei  donum. 
Thefì  exinb.x.de  ^luinto  Artic. 

2.  Perfeverantiam  effe  conditionem  ante  eledionem  in  objcdo  eligibili  orse» 
requifitam. 

BecLir.  exh.  Artìc.  Quinto fol.  7.  8. 

3.  In  hominis  poteftate  elle  hanc  efficacem  Dei  gratiam  impedire  &:  evertere- 
Beclar.  exhib.  pag.  11. 

4.  Volunratem  hominis  effe  folam  &Phyficamcaufamperfeverationis. 
Epi(l.  VValachr.  74.  4. 

5.  Vere  fideles  per  quaelibet  opera  carnis  totaliter  exciderc.    Coli.  Bert.  \%, 

6.  Eofdem  poife  incidere  in  peccatum,  quod  eft  in  Spiritimi  Sandum. 

7.  Eofdem  polle  totaliter  &  finalirer  excidere. 
Coli.  Bert.  18.  é"  Thef  exh.  ^.  ^.de  Art.  5. 

8.  Dodrinam  de pcrfeverantia effe  noxiam.   CoH.  Bert,  57.  &pag.  12. 

Lubberttn. 

Hoc  judrcium  noftri  Collegae  legimus,  &  approbamus; 

Johannes  Polyander. 
FrancifcHS  Gomartu. 
\_yfntoniui  Thyfita. 
x^ntonitti  VVAleas. 

^ndicium 


ii8  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

Judic'mm 
SYNODI      GÈ  LORICA 


De  Quinto  Articulo, 
DE     PERSEVERANTI A 

SANCTORVM. 

Credimus  <-uere  fideles  agrafia  Dei ,  fide ,  ^  fàlute  eterna  nunquam  totaliter  aut 
Jinaliter  excidere ,  ''vel  etiam  pojie  excidere  :  idque  non  tam  rat  ione  yirtutls  ali- 
cuÌhs  ipfìs  infujx  ^  mhdtrentis,  quam  quia  Depu  propter  nromi(Jionem  fham,<is* 
Chrijìi  perpetuam  mtercejJìonem,per  Spiritum  San^um  ita  eos  confèwat  i^  mu~ 
mt  centra  omnem  yim  ^fraudes  hoflium  fuorum ,  ut  m  peccatitm  nuUum  inci- 
dant  autpofjint  incidere,  quodyitam  ipfìs  auferat^yel  flintualem^yel  teternam^ 
ad  quam  utramque  gratiojè pradejltnati  Jiint. 

^om.z^z's^g.  Explicatio  &  Confirmatìo. 

Coloff.'i.ó.'     *•  "NCI  ^"  dicimus  quofiibet  fideles  pcrreverarcfed  tantù  eos  qui  vere  tales  funr. 

hìMob.2.19.  Effe  enirn,&,  Efle  vere  ,  pKirimum  a  difFerunt.  Sunc  autem  vere  fideles, 

ciTirn.i.f.   non  qui  fimplicer  creduntijs  qusevcra  fune,  fica  enim  b  &  DiaboJus  vere  fidelis 

j{ebr.io.22.     eiret:  j  fed  quifidc  e  non  fida,  &:  piena  animi  fiducia  Chrifto  lefu  ,  folilervacori, 

Coloff.2.7.      advocato,&:  Regifuoadhxrcnt,in  ipfo  radicati  fijnr,coahierunrcum  eo,&  fervane 

'Rom.ó.s.      fcrmonem  ejus.  Nam  per  hoc  fcinius  nos  in  Chrifto  cfrc.  Ac  farentur  ipfi  Remon- 

1.  oan.2.s.    j[];]-antcs  ^,  vcram  &:fa]utaremfidem,qualisnimirum  ea  eli  quam  finsunr  Deoeli- 

0.  L/CcliirDLt  •  -  T  o 

A,,-      .,.^,  p;entiobii ciucile  non  notitiam  rolumacQ;a{ìen(lim,red  &:fiduciam:&  quidemfidu- 

AltlC.  pumi,  p  ri-  n~  r  in-  •  -        ^  ■ 

pae.8.  ciani  cjufmodijqua-'neceiiariolecummvolvic  &:  importat  vira:  fancbmoniam  &in- 

e  Collat.  tegritarcm  ,  quam  de  fc  Tua  fcecundirate  g'gnic  &  emanare  facin  Et  alibi  :  e  Fidesy 
Brand. pag.  inquiunt ,  aifjuc  operilm efln:0'-tua  ,ac prolude  necpotejl ea  hominis  animo i/ì^CMerareJidK- 
362.1. 8.  liamfe  e(fe Tiliuml)ci,fihique peciAta.  cfc  renjjfa.  Bcrcius  etiam  difcrtis  \cxhìs. f  Fidelis, 
f  DeApofta-  ^jj.^  efl preprie  ii-,  (jui"fj^  ad^nem  fiat promijjis.  Et,  ,^?  crcdtmt funt  dipipuH ,  &  tumenfi 
^^^'^'^^         perjìem  .dicuntur  vere  futuri  dtfciptih  Chr'iHi. 

"*  2.   Per  gratiam  Dci.incclligimus  bcncvolum  illum  Patris  aifeftum  quo  nos  gra- 

tvW  i.  6.      ^^^  efFecit  tìbi  gratos  inillodilefto.Chariratcm  Dei,vocar  palfim  Scriptura.Quum 
&  2.^.         autcm  dicimus,  Fi  de  Ics  non  excidere  à  gratiaDei.nóhoc  volumus,  (quod  nonnulli 
Hom.s.so.     calumnianturj Fideles  nihil  unquam  admirtcre  quod  non  fit  Deogratum;  (fcimus 
2.Jhejj.2,is.  enim  quod  peccentinmultis;  &  quod  nulla  peccata  Deo  grata  fint:)  neque,hoc  Fi- 
deles pari  modo  fcmper  pcrientifcere  liane  Dei  charitatem  ;  fprccatur  enim  pro- 
Pfal.j  1.10.14,  pheca,  Facito ut audium gaiidium  (jr  Ixtitia.  Redde  mihi gandiumpiliitlstux.ó' Jl'iritutngemii- 
talisfujìentesme:)  fcd  lioc  tantum  volumus,   nunquam  fieri,  aut  polle  fieri  ut  filijs 
fuis  tantopere  indignetur  Deus,  UcPatremic  ipforum  in  Chrifto  eilc,  ac  talem 
reipfa  demonftrare Te  pcnitus  oblivifcatur. 

3.  Fidesauthabitum  notar, aut  a£1:uni.  Negamushabitum,  femen,radicem  ,  fpi- 
ritura  fideipolFe  deperdi ,  Sdunclionem  quamaccepimusà  Deo,  polle  non  manere 
innobis.  Concedimus  autem, Ad:um,fiduciani,confblationé,poile  intercidere,  &: 
intercidere  etiam  non  raro,  non  tantum  fecundum  plus&:  niinus,  (ed  &:totaliter, 
■  non  finaliter  tamcn.  Ac  cum  fidelis  àfide;,  non. ìfidci  uiu  &:ad;unomen  liabeat,  fi- 
deles, &  quidem  vere  fideles  appellamus  quotquot  fpiritum  illum  fidei  velfemel 
accepcrunc.  4,  Perfeve- 


NATIONALIS    D  O  R  t)  R  E  C  H  T  A  N  ^.  iz? 

4/  Pci-fcvcrantia:  fìdelium  ih  grada  &  fide  caufàs&fundamentaponimus,  r,  •  ' 
■  Eleftionis  ieternse  decrctum  immutabile.  Fieri  enim  nulla  racioneporefl:,ut  fide 
non  donctur,  ('loquimur  dcadultis  j  vel  donataexcidat,  cui fhlutcm,qu:E non  nifi 
-per  fide  obtineritr,  conterre  alterno  &:  prorliis  immutabili  decreto  Deus  conftituic: 
Quin  etiam  ,  fiicuti  ex  fide  fideique fruólibus  cognofcere  quilibet  certo  poteft  fé 
■electumcireadfàlutem,  icaA^ÌGÌi11m,cymele6i:um.ieeire  certo  quifquam  cognofcir, 
poteft  &  depcrieverantiafiiainfidecertillimus  cife.  Nam  quifquis  pcrfcvtfravent^ 
hic  falvuserit.  •Seddecoplumdiximusad  Ai'ticulum  primum. 

II,  PromilIìonemDci,qiiamvidereef'i:lcfem.32..38.:59.40.  &:cap.3 1.33.34.  &ali- 
bi.  Efbvero  imponìbile  ut  non  Eiciat  Deus  quod  facluruin  fé  promifit  :  abfbhitc  qui- 
■dem,  quodfc  abfolutefa<5ì:urum  promifit;  conditionatc,  quod  fub  conditione.   Hic 
autcm  nulla  vel  cxprimitutT  vcl  intelligi  etiam  &  excogitari  poteft  condicio,  fiib  qua 
iliudvclitfaccrequodfèfadurumdicic:'nammedia  per  qua;  facit  qux  vuk  facete,  ^  ,,  «      j. 
conditio  non  flint  ;& non habenturea  eorumqueredus  ufiis  nifi  dono  etiam  Dei.     °  '    "^^j    ' 
Rcmonftrantes  cum  fimplicicer  ncgant,  Certum  efle  quidquid  verbo  filo  promifit  L^^jt:^ 
•Deus,  Atheifmi  tundamentum  ponunf. 

III.  Interccllìonem  ChrifH.  Nam  certum  cfl  federe  Chriftum  ad  dcxterp.m  PatriS 

fui,  &;  interpcllarepronobis.  Quidautem  orarpro  fidelibus&fàndificatis.f'  An,  ut  Iloman.^.^4 
in  gratiamaneantqùamdiu  in  fide  mancntr'Id  fruflra  ciXct,  fecundum  Rcmonflran- 
tcs.  Nam,  SaKcroscy^dcies^quatales-,  m grat/a  dr  l;ef?ezieìe»tia  Dei perjl fiere  femper ,  né-  Coli.  Brandi 
cejjarium  omnls  reltgionu-,  maxime  Chnfttanafundamentum  e(l ,  quod nititur  -promijjìeni-  p.  ^02.\.g. 
bus  Dei  é^  lefii  Chrifti^nequennqttam  k  nohls  m  dithiu  vocatum  f//,inquiunt  Rcmonf  bran- 
tes.  An  ergo  orat-,  ut  fidclcs poJJJfit  perfeverare?  Atc^ui'virtute gratile,  dr  Sp.  Sancii, effì-  Coli. Brandi 
cacifq^charitatis  ò"  dejìderij  quodin  regeneratione  acceperitnt  fideles ,  fatis  j  amarmi  funi  ad  P-44^-'''4' 
concidcAndHmpecc'àtHyiì,&tUidomi?iandHm,\n<:\\iiu\\t  Remonflrantes.Fidelcs  ergo  qua  ^P-4i^'-i-^« 
tales,poflunt  perfeverare. Quid  oratigiturChriftus  prò  fidclibus?  quid,  nifi  ut  in  fide  T° 
& randlitate  confirmcntur  quotidie,&  perficiantur  ad Ené uf quc:nifi  ut  fcrventur  ab  j^^  j  1,1,4^^ 
improbo.''nifine  dehciatfideseorumrManifefi:aha'cf"unt,neq5negaripofrunt.,^^>?-  Coli. Brand» 
do  'vero  Chriftmprefideliius  orat ,  drquidem  noniinatim  cum  orat  ut  a  peccato  conferven-  p.  4:^7.1..?. 
^«r,4W/>«ry?/»/>fr,inquiuntRemonlh-antes.    Et,  Petrus temeritatefaa  meritui  erat  a.  Ibid.p.43Ji^ 
diabolotriturarid^  'ventilari,  imocrnjentilatusfuijjèt,  nifi  Chrifius  intercefiione fita  eius  '•^■^• 
tentationem  minuijfet ,  ^  eim  memoriam  refricitiffèt  ajpe£iu  fuo  ,  vt  converfus  confir- 
maret  fratres fìtos.   Qu^id  igitur  ?  An  ica^pro  petro  intercefsit  Chriftus  utnon  velit  jt>id.pi.fJ7, 
autpofsic   prò  alijs  idem  tacere  ?  Maski  fané  fiimus  ut  trituremur;  meritus  crac  '^'^* 
&  Petrus  j,  inquiunt.  fuerit  ille  Chrifto  dilcftus,  diledi  flint  omncs  etiam  fide- 
les  ,  inquiunt    :    &:  arque  diledi  atqiie  Petrus  ,  quod  fàlutem  attinet    :    debu- 
erit  ille  confirmare  fratres  fùos  ;  debenr,poflunt,&  volunt,  idem  hoc  frcere  om- 
nes  fideles  ,  ut  notum  efl  :  fuerit  ille  Apoftolus  ;  fed  &;  ludas  Apoflolus  fuit,  prò 
quo  fi  interceffifl'et  Chrifius  cum  meritus  erat  tritutari  à  diabolo  proptcr  avari- 
tiam  fuam,an  non  fuilfet  minuta  eius  tentatio,&:  ipfè  in  fide  coni crvatus.?  An  potius 
veram  fide  non  habuitludasìfdnos  ex  Scripturaafl'erimusrac  proinde,  cum  Apo- 
ftolus  effe  potuerit  ludas,  etiam  fidemnon  habens,ratio,cur  Petrus  ih  fide  quam  ioan.<J.y4J 
habebat  confirmaretur,  efle  non  potuit  ilIa,quod  fuerit  Apoftolus.  Promifcue  er-  Contea W^a.,, 
go  prò  omnibus  fidelibus  interceditChriftus  cum  fiilvandi  intentione ,  utloquun-  lach.ji.l..?, 
tur,&:fcmpcr  exauditur.-  Vndc  non  poteft  non  efl'ecertifIìmum,eosin  fidepcrfe- 
veraturos  &  fàlutem  cohfccuturos.     Imo  fi  fieri  non  poteft  ut  non  cxaudiatur 
Chriftus, ncque  fieri pofi'eftatuimus  utnonpcrfèvercnt&fàlvcntur.  Coli. Brand, 

Sed  multo  adhuc  clarius  confirmant  hoc  Remonftraates  ,  cum  fic  fcribunt,  p..fji.l.  pe:.» 
ffeudoprophetAfeducent  multosper  efficacia  fuam  infigms  drprodi<^ijs,qu£  tanta  erit,ut  non 
tantu  infrmos  &  mediocres  'fajìdc,p:d  &  fi  fieri  pojfct  pr&cUrifsimos  &  excèllentifsimos  in 
de feduccrent  ,nifii  diesin  eorum  gratiam  ahbreviarentur-.quare  d' Marcus  addit,Electosquos 
clegit;  quodtantundé'ualet,ac ^uoiPeculiariter  Eo  Tempore P'ult  Cuf}odire,cr cantra  fedu- 
iltonis  wm  confirvare  ér  eligerc  :  quod  fcimus  Scriptttra  crebro  Deo  tribuere,ut  cvidenter 
ex  multis'videre  f/?.Apoc.3.io.  ^mniamolfervafii [ermonem  tolerantix  me^i/iro  quoque 
te firvabo ex  tempore  tentationis .  Hadeiius  lUi.  Feri  ergo  non  poteft,  iuxta  Remon- 
ftrantes  ,  utfèducantur  &àtentatione  fuperenturilliquospeculiariter  cuftodire 
vultChriftus.Atquiomnes  vere  fideleSjomnes  qui  obfervaruntfèrmonétolerantise,. 

V  u  u  viUc 


ijo  A  e  T  A      S  Y  N  Q  D  I 

vult  Chriftus  peculiariter  cuflodirc  ,  diciirus  nos  ;  ncque  contratiiiin  cvincent 
unquam  Remonftrantes,  NunquEm  igiturlcducentur,  &  per  ccnlequens,  ni-L- 
quam  àgratia&  fide  cxcident  vere  £dcles.  .  : 

IV.  Spiricumiàndum;  quo ceu arrhabone  hscreditatis  fusp  obiìgnatifiirtfde- 
Ephef  I. /^.  lesomncsin  diemrcdcmtionis,  live  di:m  in  libcrcatcrr  vindice ntiir:  ouicaiL;  -'l-. 
ÌCC.4..30.  ijs  gf].^  non  ut  ipfullum  cuftodiant,  Icdutiple  eos  cuflcdiat,  &iil  atcrr.un-  ctm 
lohann.  '-^.  ipfis  mancar.  ^      .  .; 

"^'  Acque  ita  nobis  Deus  Pater,  Filius,  &  Spiritus  Sandiis,  caufa  funr  non  prima,  fui- 

prema,  &:  prin:!aria  tantum,  (ed  unica  eiiam  ncftrx  perkvcraniia-,  cmni/gue  qu  m 
deihlutc  èc  perfcverantia  certitudinem  concipimus,  exeo  dcpcndet,qucdr  cus 
poirit&velit,adeGquenepoliltquidemnollein  fide  &pietate  confèrvarequosiux- 
taa^ternum  graticlarclcdionisdccrctum  fide  vera  &:  viva  femel  cflicacirer  donavit; 
quibus  ccnlcrvationcrr  porro  perpetuam  in  eadem  fide  prcmiiit  ;  prò  quibus  utper- 
feverent,  afliduo  precarur  &l  dcprecaiur  Iclus  Chriftus;  dcniquc  quos  Spirirus  San- 
«Sbus  in  £Eternum  cullodit.  Voluntatem  tk.  potcntiam rcgenitorum quod  attinet,  fa- 
Collat.  br,    tcmur  quideni,  fquod  nec  ipfì  Remonftrantes  diffitentur  j  Dijf.cttUcrferipcJJe  ut  re- 
p. 4.4.7. 1.  2s.  natiadfeccata  reveì t.-.ntur ,pofter ej^ìcAciitm  vitx  Dei, qiu rejijìit peccato^  cf  iHud  eompe- 
,  ?'^^^-  Y'  fcit;  naturamque  (^■proprietatem  eortim  qui  ex  Beo  nati  funi-,  eam  ejfe,  ut  eosfucfat  ^-  incli- 
P'f  ■  '    net  ad  bonumjdru'vertat  amalo  \  dr  quando  agi  tur  de  aiìionihus  ('quemadmodum  fané 
j  ',.      '       perfveratio,  adio  tu.:)  'voluntatem  dici  j)o(Je  caufim  evncomitantem ,  unde  aófio  p'odit ,  ne 
ptoinde  d^  opus  inde  nafcens:Nc^a.mus  tamenipfam  perfeverantiam  àvoliintate  ^po- 
tcntiarcecnicorumullarationedeperuiere  :  idcfì:,  perlcverare  regcnitos  in  fide  & 
fanditate  ideo,  quod  iam  acceperunt  pofIe&:  velie  perfèvcrare.  Vcliintas  enim  ho- 
minismutabiliseftini'ngulashoras,neq;  ^gir,  imcnecpotcftagerequicquamquod. 
Ibidem  p.      Dee  acceptum  eli:,  nifi  oda  àDeo,  Potenriactipm  Diaboli  tanta,  &  tam  varice  artes 
^08. 1.  il.       ^ìjnt,  ut  regenitus,  quilquis  tandem  fir,  nifi  fpeciali  Sp.  Sandi  virtutc  indefincnter  fU- 
.  flentetur,  tentaticncm  ullam  fiiperare,  &  fidcm  gratiamque  Dei  retinere  niillis  fiiis 

\nibus^oirìt,iuxtiiilludChnPd:  Sicutpalmes  non  potefl /erre fruffuniàj(:<^etipjì>,nijt 
manfcritm  'vite-,  ita  nec  vos,niJìin  me  manfiritus.  namfeorfuma  me  nihil potefik  facere.Yx 
Lue.  Z2.ì\.    alibi,  Simon  Simon, ecce fitanas  appettjt  vosquos  ventilaretjicut  triticum/edcgorogavipr» 
$2-  te  ne  deJìciAtjìdestua.,  quafidicat,nifiorafrempro  te,defeciflètfidesrua,  fieri  m.npO' 

Collat.  Br.     fej}:^  in  quiunt  Remcrftrantes,  ut  'velad  momentum perfiftere  voluntas pnjjìt ■,  nifi  mo' 
]p'+07,Sc40g.  fjgatur,mov^atur,fec?atur,excitetur,  infltgetar  [d' fané  mille  modkinftigatur)  agitetut 
a  gratia  Bei,  a  qua,  cum  aBionefiia,  ipfa  dependu.  enfine  qua  neqne  'vellet  l'eque  ptjpt  'velie 
terfeverare:  inde  enim  efl  quod  per fverat,  quum  pcrf"vcrctt,  non  quod  ve  Ut  temere  perjè- 
'ver  are ,  fed  quia  gratia  ceu  canfa  prtecedente  c^  ccrcomi'tante ,  ex  quapendet,  mofetur. 

Hinc  etiam  eft  quod  dicimus,  Hominerr.  refpedu  diverfo  perlcverare  polle;  & 

non  pofie  perlcverare  :pofle,  fi  Deus  eumconlervct,  excitet,  raovcat,  flcdat,  & 

Collat.Br.    perpctuoafTiftatei  gratia  Spiritus  lui:  Nonpofie,  filccus.    Remonftrantes  ficef- 

p.  40/.  1.17.  ferunt  ;  Fidclesin  fide  perkverabimt,  fi  orent,  vigilent,  &c.  ncnper/everabunr, 

finonorent,  vigilent,  &:c.   Quum  ergo  alibi  dlcunt,  ^mscunque  licet  rejpectus 

1  •  P-  -f 'i'  producamus ,  fieri  tamen  nonpoffe  ,  ut  homo fimul  gratia  excidere  pofit ,  ^-  non  pofity 

veritati  &:  fibi  ipfis  aperte  contradicunt. 

5.  Hxc  de  pcrlbverantice  noftrìe  caulà  &:  fiindamentis .  Cxterum  varijs  me- 
dijs  ucitur  Deusutperièverare  nosfaciat;  qualialunt. 

I.  VerbumDei.  Nani  omnesiftx  adhortariones,  prarmonitiones  ,  pr^cepta, 
promifTcnes,  corrminationes,  oblècrationes,  &'c.  quarquotidie.cum  prsedicatur 
aut  Icpiturverbum,  nobis  proponuntur,  horllim  faciunr,  ut  de  officio  noftro  eru- 
diamur,  in  co  contineamur,  &:volentes  acpotentes  ad  illud  fingularibusadibus 
praeftandum  reddamur. 

I I.  Caftigaiicnes  patern^:  tum  nrbis  infiidc;  (n:tm, Bum  iudicamur a do?f;ìno,eru- 
t.  Corinti!,  dimur ,  ne  cum  mvndo  condemnemur.  Et ,  Cafigatio  fruiìum  tranquilli  m  iuHitÌ£  feddit 
FK^'            iji  qui  per  eam  fuerint  exer  citati.    Huc  pertinet  illud,  Balm  ejl  mihifurculus  infixtts 

'  carni,  nempe  Angelus  Satan  ut  me  i  oh.phis  cadat ,  nefupra  modum  efferar  :  tum  alijs^ 

nam  quod  dicitur  de  panis  populo  Ilraelitico  olim  immiflìs,  H^ec  omnia  typice 

1.  Cotinth.    euenerunt  eis  ,  fcriptu  'verofint  adncfri  admoniticnem  :  idem  de  ijs  quar  etiarrnum 

10.11.  hodie  populo  Dei  immittuntur  ,  intelligimus.  Huc  referri  potcft  illud  Apofì di, 

£cc 


NATIONALIS    DORDRECHTANtE.  251 

T-Cce  ijìiid  tpfum ,  qmdfecundum  Deitm  triflttia  AJfecli fuìflls iqtiantum  in  vohis  effeàtjìu'  2.  Corinrh. 
dium?  Sce,  Loquitur  enim  de  fruclu  qucm  confècuci  lune  ex  eo  qiiod  incxiciiolLim  ~-"-    • 
qucndamSatanxtradidcrat.  '•  Corinth. 

III.   Prcccs,  tumPaftomm,  tumEccIefìxtotiiis.   SicprccacurPauliis,  i.ThelV.  ^••^* 
3,  II.  & 2. TheiT.  I.  II.  &:  tota  Ecclcfia ,  Ne  Nos  inducas  in  tcntationem.     . 

Hucpertinent  quoque  Sacramenta;  Dei  longanimitas  ;  omniaque  rum  animi 
tum  corporis  bona  qua:  fìdelibus  largitur  quotidie  Deus quamplurima  &  hc^.ix  his 
funt  fimilia,  qua;  omnia  nunc  non  reterimus  :  lìitficient  ha:c  probando,  Dccictum 
Dei  de  dandaelcdi.s  fìdelibusper{everantia,etri  antccedcnter  five  à  priori  abiblu- 
tumcft,  conièquenterramen  &c  à  polteriori  nobisabiolutumnon  elle  :  ac  proinde 
per  calumniam  nobis  affingi  quod  doceamus  vel  credamus,  hominem  cledum  &  fì- 
delcin, quidquid  tandem  agat,  imo  velie  nolir,  non  poiì'e  non  inevitabiliterfèrvari. 

§.  6.  Hismedi)sconfìrmati,  &:virtute  infhperacpotentiaDci  cuftoditi centra 
omnem  vim  omnelque  fraudes  hoitiumfiiorum  fìdeiesid  confequuntur  j  non  ut        ,    _ 
nunquamlabantur,  (nani  inmultisfaneomncslabimurjfed  utnunquamprolaban-  '■  "^' 

tur,  id  cftutnunquam  iiib  dommium  Satana;  &  peccati,  à  quo  liberati  lemellunt 
redigantur,  utque  grafia  Dei  ,  vita  Spirituali  quam  vivunt  ,  &:  alterna  quam  ha- 
benf,nunquam  totaliter  aut  hnalitcr  priventur  :  fbllicite  eos  curante ,  &  prò  ijs  ex- 
cubante  fidilFimo  Pallore  animarum  iplbrum  Chrifto ,  qui  xgrotos  contìrmat,  ira-    ^^^^-H''-  • 
itos  obligat ,  depullos  redticit,  pereuntes  rcquirit  ,  &  ut  maxime  in  peccatum 
imum,&  item  alterum  incidere  eospermittit  nonnunquam,ex  quo  etiam  non  con- 
tinuo eos  erigit,  nunquam  tamcn  non  tandem  ad  eos  gratiolc  convertat  oculos 
fuos,  quo  peccata agnolcant ,  amare  defleant ,  &  le  ad  ea  poftmodum  fugicnda       ., , 
magis  imagilque  componant.      Iplì  Remonftrantes  fatentur  peccato  veniali,  id     °  "  .^^"j" 
eft,  non.  regnante  non  excuti  Spintum  l'andum .     Et  Bertius  particulari  Apofta-  ^pQ(^]jj,^^  „ 
fìa,  qualisfuit  defedio  Davidis,  Petti,  aliorum,  non  piane  excuti  Sp.  Sandum  /^.i.^.g^c. 
in  regcnitis.  Non  dicimus  autem  peccata  qux  fìdcles  admittunt ,  mortcm  Spiri-  Match.  iC. 
tualem  &  ^eternamnon  mereri  lìmplicifer  &  natura  llia  ,  led  non  aufcrri  vitam  70.  (Scfeqq. 
illam  à  fidelibus  per  &:  propter  peccata ,  quse  admittunt  ;  quia  nimirum  Chriftus  Lue.  22. 61, 
eos  confbrvat  dum  cadunt,ne  occidant  ;  &;  dum  liib  onere  prcflì  iacent,  ne  ab  co 
opprimantur. 

Hxc  noftra  eft  de  hocarticulofcntentia,  cuiusvcritas  manifefte  paret  exlocis 
S.  Scripturxfequentibus. 

Piàlm.  1. 1. 2. }.  &  23. 1.  2. 3.  &:  37.  23.  24.  2.  Samuel.  7. 14.  lerem.  32. 39.  40.  Hofi 
2.18.  i9.Matth.7.  24.&:24.  24.  loh'an.  4. 13. 14. 6^6.35. 37.39. 54- &c.  &:  10.28.  29. 
&  i4.i(J.&  15.2. &:  17. 15. 20. Rom. 5. 1.2.3. 4. 5. 9. & 6.14.&:  8.30. 35.  &:c.  i.  Cor.i.8. 9. 
Eph.i.  13.14.&.4.50.  Phil.  i.ó.&i.  12.13.  i.Thefl'".  5.  2^  2.  Thimot.  2.  19.  Ebrse.  7, 
24.  25. 1.  Petr.  1,3,  4,5.  lóann.  3,  9.  (quem  locum  Arm.inius  tatetur  argumentum  Conr.Perki 
fiippcditare  omnium  qua;  horliim  adferri  polFunt,  lìrmiflimiim.)  i .  Ioan.  5.18,  p..2.2*.l.i, 
Damnamus  ergo  &  rejicimus  fequentes  errores. 

1.  Chriftus  non  orat  properleverantia  fìdelium,  ColUt.  Brand,  p.  437. 1. 17.  &c. 

2.  Conlèrvatio  fidelium^in  fide  ,  non  pender  tantum  ex  certa  &:fideli  lelii 
Chrifti  confervatione.  ibidem  p.  439. 1. 14. 

3.  Vere  fideles  abunde  facultatum  haberequibus  contra  Satanam,  peccatum^ 
mundum,  &;propriam  Tuam  carnempugnent,  Sciviòloriam  obtineant  modo  ve- 
lintpugnare.    Collat. Brand. p.  352. 1.  14.  &p,  407. 1,  15.  &21. 

4.  Vere  fideles  polle  committere  peccatum  admortem,  &:  illud  quod  in  Sp. 
fan£tum  dicitur.  Epifcopius.  Corol.i.adThelesdepeccatisadualibus. 

5.  Vere  fideles  poffe  totaliter  &  finaliter  amittere  fidem  ,  exciderc  falute,  & 
xternum  perire  :  multolque  vere  fideles  eoul'que  adu  iplb  pervenille.  Collat. 
brand,  p.  3^0. 1. 8.  &  358. 1.  21. 

6.  Perlèverantiam  non  efl'e  effedum  eleclionis  peremptori^e  ,  ncque  donum 
novi  focderis  gratuiti ,  fed  conditionem  pra^requifitam  in  eligendis.  Thcl.  1. 
cxhibitade5.  artic. 

7.  Neminem  fanóborum  in  hac  vita  de  perfeverantia  fua  &:  falute  certum  efle 
poflc  ablque  fpeciali  revelatione.  ColUt.  brand,  p.  504. 1.  2.  [  defumtum  hoc  eft  ex 
Conc.  Trid,  Seff.  6.  Can.  i6.~\ 

Vuu     i  8.  Certi* 


,      ^^^  ACTASYNODI 

8.  Ccrtitudinemde  perreverantia,  ad  folidam  fidelinm  confofetionem  &:ccn- 
fcientiarum  pacem  in  hac  vita  non  efl'c  ncccH'aria  imo  laudabile  efl'c  dubitare  num 
fimus ijdcm  Icmpcr  futuri  qui  nunc.  Collat.  Brand. f.  410.  /.  10.  Thef.  8.  exhib. de  'y.ar- 
ticid.  Armtnim  artic.-perj/end.  ^.31.32. 

9.  Vére  fidclcs  cuftodiri  quidcm  conrra  vim  licftiumfuorum,  fednon  conrra 
/J-^a^£'j'&:tìf(7/(?.f, propriainqucfiiamprotcrviam.  CoUiit.bra»d.-p./\.i^.l.  ^.c^6.  [cum 
tamen  in  fraudibus  &  fcdudionibus  vim  eficagnofcat  Scriptura, z.  Theii  i.  9. 11.  & 
iplimet  Refnonlhantcs,  Collat.  Brand,  f.  4  3  i.  /.  4.  kfne.] 

10.  Non  elTe  abfurdum,  iterato  renafci.  Collat.  brand. p.^^j.l.  9. 

11.  Fidcm  non  pofle  conlìfterc  cum  operibus  carnis.  Qualiafunt,  adulterium, 
fcortatio  &:c.  Collat. Brand. p. 361.  l.  8. 

[cui  difèrtis  vcrbis  contradicitBertius,^.  15.  /.  7.] 

li.  Tcmporarios  effe  vere  fideles-;  poffeque  dici,  Eledos  ipfos  effe  &:iufl:ifi- 
catos.  Declar.artic.  5.^.  4.^.  drDeclarat.art.  up.<j. 

13.  Deum non  lìmplicitcr  cfficere  per  hommes  ut  pcrfeverent  ipfi:  fecus  non  ef- 
fetunde  gloriarentur  perfeverantes.  Bertius  de  ApoJìafp.C^.L  16.  Collat,  Brand,  p. 
358.  /.  antepen. 

14.  Non  perffare  hominem  quia  Deus  perftat,  fed  perftare  Deum  quia  perftat 
homo  :  ncque  deferi  hominem  à  Deo  in  aótu  ahquo  fingulari ,  nifi  homo  iplè  prior 
Deum  dcferuerit.  Bert.  de Apofi.p.  63.  /.  i.  Collat.  Br. p.  406.  /.  ii. 

15.  Certitudincm  perfeverantise ,  noxiam  effe  pietati  &  toti  Religioni.  Collat. 
Brand.p.i^^.l.ì^.é'p.  4^10.1. 16.  Thef.%.  exhibit.  de  /.  t^r//V.  K^rmin.  artic.  perp. 

Hxc&:fìmilia,utifaira,  erronea,  Deo  iniuria  ,  &  folidam  piorum  ac  vere 
fidelium  confòlationem  flibvcrtcntia  ,  ex  reforma risEcclefìjs  climinanda  ccn- 
femiis.  Quod  idem  omnino'  de  rchquis  quatuor  Remonftrantium  Articulisiu- 
dicamus,  ut  fuo  fùpraloco  expofiiimus.  Ac  periiialìffimi  fumus ,  niii  univerfi  illi 
&fmguli  Articuli,  una  cum  dodoribus  fìiis ,  ex  Ecclefìjs  Belgicis  in  perpetuum 
exulare  iubeantur  ,  fieri  nonpoffeut  aut  Chriftiana  pax  ullarcddatur  nobis,  auc 
reddita,  diuconfervetur.  Paulum fermenti totammaffamfermentat.  Atqueuti- 

(ja./.p.  ^^j^  etiam  abicindantur  ,  qui  nos  inquietant  &:  inquietarunt  ha£tenusi  impri- 
mis  vero  diffidiorum  oc  fcandalorum  contra  doòtrinam  quam  ex  verbo  Dei  di- 

Rom  is  17  ci^cimus&docuimus,rf«/<?r^j;  quo  declinare  ab  eispoffmthomines  alias  quidemmi- 
*  nime  mah;  fed  per  blandiloquentiam  &  affentationcm  ramen  Doótorum  dufmo- 
di  mifere  fedudti,  &  ab  unitatc  Ecclefix  volcntes  nolcntes  avulfì. 

Faxft  atitem  Bominiis  nofter  lefìts  Chrijlus ,  ut  ij  qui  contrario  animo  affetti  funt ,  qui 
errar tmt  hucufque,  ó-  errare  alios  fecerunt ,  tandem  alt  quando  rejìpifcentes  'veritatem  ag~ 
nofcant  j  ut  idem  loquamur  omnes ,  neque fint  tnter  nos  dtfsidia  ^fedjìmus  coagmentati 
radem  mente  drfintentia.  Tu  vero  lehova ,  mifereberir  Sionis ,  quia  tempm  efl  facien- 
1  lalm.  102.  ^^  grntiam  ei,  quia  adventtHatum  tempus  •■>  quo  dele6lentur  fervi  tui  lapidibus  eius,  (jr 
^'  '  pulveri  eius  gratiam  faciant  :  ut  revereantur  gentes  nomen  lehovx ,  c^  omnes  reges  terra 
honorem  tuum  ,  cum  itdifcans  Sionem  lehova  ,  apparuerit  in  honorefuo  y  rejpexerit  ad 
orationem  humilium ,  d"  nónfpreverit  erationem  eorum.  Amen. 


ludìcìum 


NATIONALIS    D  OR  D  RE  C  HT  AN^.  233 

S  E  N  T  E  N  T  I  A. 

E  T 

Ipidicium 
D^p^tatorum  Synodi  Zuydt-Hollandiae, 

Q_V  I      EST 

De  Perfeverantia  fandorum^  de  Quinto  Rcmonftrantium 

Articulo. 
I. 

Qycmadmodum  Deus  ccrtas  quafdam  fingularcs  perfonas  ab  sterno  fibi  elegie, 
1  js  Filiiim  fuum  dcdit ,  &  Filiits  ijfdem  morte  Tua  reconciliationcm  cum  Deo ,  Se 
peccdtorum  remiflloncm  impetràvit,&  per  verbum ,  &  per  Spiritum  fuum  potenter 
è  morte  in  vitam  fpiritualcm  reftituit,&  Hdein  Chriftum,  perquamjurtiHcentur& 
Spiritu  fuo,pcr  quem  fandilìccntur,  donar  :  ita  Deus  eofdem  per  eandem  fuam  gra- 
tiam  invita  Spirituali  in  fincmufque  conrervat,&  Salvator  nofter  Deus  &  homo  ita 
eofdem  pafcit,gubernataccuftòdit ,  ut  non  patiatur  quemquam  eorum  è  manibus 
fuis  eripi,rurfufquemori,auttotaliter  &finaliter  per  infidelitatem  aut  impaniten- 
tiamàfidedeficere:  quam  gratiofamDeicuftodiam,  cum  omnibus  bencdiótionibuS 
Spiritualibus  eo  pertineniibus^vocamus  donum  perfeverantix. 

Docencl-ioc nos quamplurima  Sacra: Scripturae  loca;  inprimis , lohan.ó.verf.jy,  & 
39.  óccap.iy.  verf  12.  &24.  i.Petr.io.  Rom.S.ip.  &feqq.  Rom.  11.  29,  Ioan.  13. 
verf.ii  i.Cor.i.verf.S.Iuda-.i. 

Keijcimui  Itaqué. 

t. 
Pcrfeverantiam  male  donutn  dici,quafi  &  ipfa  infuridérctui?.    Remonftr.  in  Coli. 
Hag.  Brand.407. 

2. 
Pcrfeverantiam  nihil  aliud  effe  quam  eandem  continuatam  &  perpctuam  fideiii, 
ibid.  p.403- 

3- 
Deuihilla  SpiritusSanftivirtute  ,  quaprimum  fideles  converfifunt,finé  ullalùa 
cooperatione^eofdcm  cullodirc,  &conlervare  in  fide,  abfurdifTimum  efle,  ibidem. 
pag.405. 

4- 
Cuftodiam  Dei  effe  conditionalem,nam  fi  nos  Deumabnegemus,Déum  nos  non 
cuftodimrumjfed  longe  à  fé  repulfurum.  Bertius. 

II. 

Vere  fideles  itaque,ideft  per  vivam  &juftificanteni  fidem  Chrifto  infitos,  femper 
inChriftomanere  &  in  dilezione  ipfius  perfeverare  ;  perfeverationem  autem  hanc 
nequaquam  pendere  à  libera  hominisvoluntate,fcd  àgratiofaDeicuftodiai  ac  proin- 
de licer  fideles  hi.faepe  ex  infirmitatc  etiam  in  gravia  peccata  prolabantur  ,  tamennon 
totaliterexgratia&fidecxcidere,  ncque  in  peccato  permanere  aut  finaliterdehcere: 
quia  habitus  fidei,ut  femen  Deiincorruptibile,in  ipfis  perpetuo  manet ,  Deus  ipfos 
confervat,rurfus  erigit,&  quos fecundum propofitum  fuum  vocavit, juftificavit, faa- 
tìifiavit,  etiam  glorificat. 

V  u  u    3  Doccnt 


t34  ACTA     SYNODI 

Doccnt  hxcnosSacracScripturae loca, Philip. 2. 13.  i.Ioan.3.9.  Ioan.5.18.  Ronv 
6.2..  &L  feq.  Rom. 8.25).  Ócfcqq.&alia  quam plurima. 

Itaque  Reijcimus. 


Volun'^atem  proximam&folamcflepcrfevcrationis  caufamphyficam.  (Rem. 
Rcfp.  adverf.  VValach.75. 

Cuftodiam  fidelium  in  fide  ,  non  folum  pendere  à  certa  &  Edeli  conferva- 
tionelefu  Chriitijcd  ad  eam  etiamrcquiri  debitamobedieniiamipTorumhdelium, 
ne  officio  iuo  iplì  dclìnt.  Rem.  in  Coli.  Brand.43  8. 


Vere  fideles  pofluat  à  vera  fide  excidere  &  in  eiufmodi  prolabi  pecca'^a  ,  qua; 
cum  vera&juftificantc  fide  con  filiere  non  poflunt:  nec  poteft  hoc  tanmm  fieri,fed 
&non  raro  fit.  Inihefib.  exhib.  ihef.j. 


Vere  fideles  pofTunt  fila  culpa  in  flagitiaatrocia  incidere  ,  in  cifdem  perfeverare 
&  mori,ac  proinde  finaliter  excidere  &  perire,  ibid.  Ther.4. 

III. 

Porro  huius  gratiofe  cuftodia?  divinac  in  gratia  &  fide,  vere  fideles  &  iuftifìcatos, 
habere  in  hac  vita  fenfimi  &  ccnitudincm  ;  qui  fenfiis  licer  interdum  veluti  ob- 
{lupcrcatjtamen  femen  &  radix  illius  nunquam  penitus  ab  ipfis  aufi^rtur,  Deo  non 
permirtcntCjUt  fiapra  vires  tcnrenrur,  fed  una  cum  tcntatione  pra;ftanteexitum,  & 
opus  quodinipfisinchoavir,perficienteinf.nem  ufque. 

Docent  nos  harc  Sacras  Scripturae  loca.  i. Cor.  10  15.  i.Thefl[3.verf3.  Phil.i.6 
i.Timoih.i.i2.  i.Cor.  I.2J.  Epher.i.13.14.  Ephef.4.30.  2.  Cor.4.13.  Hcbr.6.17. 
&  feqq. 

Jta/^ue  Keìjcimiii. 

1.     Nullum  vere  ffdelemacregenimmjinhacviradePerreverantiaacfalutcpofie 
cfle  certum,abrque  fpecialir^velatione.  Rem. Coli. Brand. 504. 
z.     Laudabile  &  utile  efiè,de  fiaa  pcrfeveratione  dubitare,  ibid.410. 

IV. 

Hzc  doftrina  uti  veriflìma  &  divino  Verbo  conformis-efi,  ita  vtilifllmaeft  ad  hu- 
militaiem  &  veram  pietatem  in  Fdelibus  prGmovendam,&  excludendam  pmnem 
gloriarionem,&  maxime  ncceflaria  ad  lapfos  erigendos  &  confolandos  ,  &  in  viam 
rcducendos,&à  defperationis  prxcipitio  liberandos,modo  cum  prudentia  fecundum 
verbi  divini  normam  &  exemplum  applicctur. 

Huc  faciunt  loca  Sacrae  Scriptura:  Luc.22.  verf.  29.  &  feqq.  i .  lohan.  3.  verf. 
2.3.  Philip,  2.  verf.  12. 13.  Rom.6.  verf.  11.12.  Rom.8.  verf.  35.  &  feqq.  aliaquc 
complura. 


Itarjue 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^  23  j 

^taque  Keìjcmm. 


Doflrinam  de  pcrrevcrantixcertitudine,exre&  natura  fua,idoneam  efleadfecu- 
ritarcmgenerandam,&in  medio  peccatorum  (Sctranlgrcfrionum  ,  nomini  fervire  in- 
ftarpulvinariSjCui  mollitcr  incuber,  libi  blandiatur  &  feipfum  conroleiur.  Rem.  iu 
Coil.Brand.  403. 

il. 

Non  paucoscfre,cqiiorumanimisSaran/olahuius  dodrinae  pcrfuaTionCjfidem  om. 
ne  ,  fpcm,rcligionem  actimoicmDei  iadicitusevulfit,his  addefperationem  rcdadis, 
illis  in defpciata falutCjbis  mifeie  fccuris.  Nic.  Gievinch.  in  Epiftola  przfixa diflertati 
centra  Amcfium- 

III. 

Nifidcfendatur  Sanftorum  Apoftafia^tolli  omnein  glòriatiònem  hominis.Bert, 


COROLLARIVM. 

Llcetautcm  ftatuamus^  Deum  folos  cledlos  fuos  ea  fide  donare  quas 
non  deficiec,tamen  agnofcimus  eundembeneficcntiilimum  Domi- 
num, multa  beneficia  conferreetiam  reprobis,qualia  funt  illumina- 
no ad  cognitionem  quandam  rpirirualcm,&  aflenfus  adfidem  quandara 
hiftoricam  &  fuperficiaiìam,&  gaudium  quoddam  ex  guflu  illorum  do- 
norum;qu*E  quia  non  (unt  durabiliainipfis,  nec  ad  ipiam  regeneratio- 
nempernngunt-fèd  tempore  tentationis  ab  ipfisniet  fuffocantur,  Sacra 
Scripcura  eos  qui  ea  habucrunt ,  temporarios  vocat  .-  Non  cnim  radicés 
egeratinanimis  eorum  vera  fidcs,qu£ejuftificac  ,  fed  talis  Fides  levitcr 
animos  eorum  affecerat ,  qualis  eft  eorum,  qui  à  Domino  {ènfim  ad 
plenam  &perfed:am  fidem  pra:parancur -,  Quare&  (pecic  differrearbi- 
tramur  àviva  &jufì:ificante  fide  regeneratorum,quaminan'teCedcntibus, 
non  pofle  deficerc  oftendimus.  Ad  qua:  eriam  taciunt  loca  Sacr^eScf^- 
pturas;  ^lath.i$.'-uerfi<). 2,0. zi. tz. ad//el/r.6.yerf!^.j.6.  i.loan.i,yerf.i^.xO. 
&  alia. 

Itaque  "^ijcimus. 

Fidem  temporarìorum  efle  fidem  veram  ,  totalcm  &  iuftificantem>nec  differrc 
fpccie,à  vera  fide  ad  finemufque  durante. 

CONCLVSIO. 

ATque  ita  abfolvimusiudicia  noftra  de  quinque  notisRemonftrantium  Articulisj 
in  quibusconfultoufifumusbrevitatejHcque  necefìarium  arbitrati rumus,lon- 
gius  examen  argumcntorumjquse  prò  contraria  fententiaproducuntur,  fubneólcre, 

V  V  V     4  licet 


ij^  ACTASYNODI 

licet  illud  pene  paratum  babcremus  ;  tum  quod  tempori  confuleremus ,  tum  quod 
in  CoUationc  Hagieniì  &  pluribus  alijs  iaiptis,id  abuiuk  à  noftris  pra.ftitum  eflet; 
maxime  vero  quod  maUemus,&RcveiendosD.  e-ueiosTlieologosdeijs  audire,  & 
ijs  quibus  provincia  Icripti  clcnclitici  coniìciendi  cft  demandata  ,  operamhanc  in- 
tadam  relinquere  :  Satis  itaque  nobis  vifum  indicare  tantum  Sacra;  Scriptura:  te- 
ftimonia,qux  nos  hadenus  in  fcntentiacontirmarunt,  (Scadhuc  confirmant  :  parati 
tamenprolixe  rationem  reddeie  iudiciorum  noftrorum,  ii  necelfitasaut  utilitas  id 
rcquirat;  Ncquaquam  enim  dubitamus,quinex  poiitionibus  noftris,  quibus  cxpli- 
cavimus  eam  dochinam  ,  quam  iiaiknus  in  Eccklìjs  noftris  prò  virili  noftrodocu- 
imus  &  ut  ab  alijs  quoque  doccrctur,contendiimis  ,  luce  meridiana  clariusfir-futu- 
rum,nos  in  veritatc  in  ("acris  literis  tradita  ,   &  ab  EcclcIìaDei,inde  ab  Apoftolorum 
temporibus/edulo  &  intemerate  con(ervata,pcrDci  gtatiam  conftanterpermanere,& 
cum  omnibus  vere  Reformatis  Ecclelljs  vnanimiter  conipirare  :  Remonftrantes  vero 
in  quinque  luis  Articulis ,  (  quos  fané  plus  in  recefluhabere,quam  primo  intuita  vi- 
deatur,ex  fcriptis  eorum  dcclarationibus  ócdefcnfionibus,  manifeiteapparuit  )  nihil 
aliud  propolitum  habuiiìe  ,  quam  novam  &  peregrinam  do^.rinam  recepta;  veritati 
feniim  luperinducere  &  Semipelagianifmum  nonnihil  recodum  fl>  non  peiora, 
quodhorrefcimus  dicere  j  prò  vero  Chriitianifmo  fupponcre  :Quare  nonputamus 
cuiquam  poft  hac  miru  videri  poflc,quod  animi  noftri,  cìeterorumque  Provincialium, 
tantopere  hifce  Remonftrantium  molitionibus  fuerinr  commoti  ,  &  tamacriter  fé 
proveritate,  advcrfus  ferpcntem  fallitatem  oppofuerint:  praeiertim  cum  conremto 
Ecclefi^  iudicio,  à  Magiftratu  impunitas  &  licentia  quidvis  docendi  ,  fub  fpeciofo 
prxtextu  tolerantix  in  quinque  hiiCe  Articulis,haud difficulter  eflet  impetrata:illu- 
dcntibus  Rcmonftrantibus  nonnullorum  Procerum  credulitati ,  aliorum  facilitate 
abutentibus,& quod  rei  caput  efl:  ,   ijs  qui  novi  aliquidinRepublica  moliebantur, 
©peramfuam  accommodantibus,&horum  vicifllmoperam avide  accipientibus.-Quae 
cum  fummoDei  benef-'cioin  apertum  llnt  produd:a,ad  vos  converfi  llluftres^Nobilif- 
fimi,Ampli(simiquePrxpotentu  Dominorum  Ordinum  Generalium  Delegati, per 
pretiofum  D.  N.  lefu  Chrifti  nomen  obteltamur  ,  tum  noftro,  tum  Deputantium 
noftrorumnomine,utapud  Dominosveftros,&noftros  fortiter  infittati sveritatem, 
in  qua  cum  caeteris  Ecclcfijs  vere  Reformatis  plenarie  confentimusjn  Ecdelljs  hifce 
Belgicis  deinccps  fartam  tetìam  confervari  :  &  fcmipelagianum  fermentum  amo- 
veri, &  fiquidem  dicendum  eft,Socinianum  lolium  ex  agro  Dominico  evelli  &pro- 
cul  amandari  :  Eofque  qui  Zizania  h3ec,  tam  confidenter  bono  femini  admifcue- 
runtjtanquam  inidoneos  agricolas,  imo  noxiosmercenarios ,  cenfuris  Ecclefiafticis 
conftringi;&  prò  peccati  cuiufque  menfura,levius  autgravius  ineos  ànimadverti;  Ita 
cnimfiet  utpacem  ,  horum  tribunicijs  concionibus  &  vencnatis  fcriptis ,  ex  hifce 
.provincijspene  exulantcm  ,  felicitcrreducatis,  reducem  ftabiliatis&  confervetis,& 
bencdidiones  omnimodas  à  fupremo  veritatis  fuae  vindice  &  pacis largitore,  iuvos 
ipfos  &  cives  vcftros  derivetis  :  quasutifponte  facere  feliciterinftitiftis  ,  itaDeum 
opt.  Max.  venerantcs  rogamus  ,  utbeneinchoata,  divina  fuagratia  porro piomoveàt 
&  peificiat,ad  aominis  fui  gloriam  &  omnium  noltrum  falutem.  Amen. 


Itidicìum 


NATIONALIS    D  O  RD  R  E  C  H  T  A  N^.-  w^f 

I  V  D  I  C  I  V  M 

Fratrum  Noort-Hollandorum, 

De  Quinto  Rcmonftrantiutn  Articulo. 

in  quo  agitHr  de  perfe^erantia  ^erefidelium  in  fide  ^  ^ 
de  certitudine  pilutù. 

Articulus  Qiiintus. 

QV I  lefu  Chrifto.pcr  veram  fidem  runtinfiti,ac  proinde  Spiritus  eius  vivifican-ì 
tisparticipes,eosabunde  habeie  faculiatum,quibus  contia  Satanàm,  peccatum,, 
mundurPj&piopiiam  liiam  carnem  pugncnt,&viftoriam  obtineant  ;  vcruntamen 
femper  per  auxilium  gratiae  ciurdem  Spinms.  lelum  Chriftum  vero  illis  fuo  Spiritù. 
in  omnibus  tcncationibus  adefle,manumporrigere,&modo  fintadpugnam  parati,& 
eius  auxilium  petant, ncque  lìbidefmr.eos  confirmare.atque  idadco  quidcm^ut  nulla 
Sathanx  fraudo  aut  VI  feduci  ,  vel  è  manibus  Chrifti  eripipoflìnt,  fecundumillud 
C  Lriici  iohan.io.  Nemo  illos  exmanu  mea eripet.  Sedan  illi  negligentia  fua  principium 
fubftantiae  fux  in  Chrirto  nonpoirmt  deferere  ,  praefcnti  mundo  iterum  applicari, 
àSandado  rina.iplisfemel  tradita dclicere  ,  bonae  confcientiae  naufragium  facerc, 
gra  iamnegligere,e(retprius  ex  Sacra  Scripturaexaaiusdilquircndum  ,  quam  illud 
piena,  certaque animi noftri  pcrrualìonepolTcmusdocere. 

In  hoc  Articulo  Renionftrantesvideri  volunt,quam  proxime  accedere  ad  fcnten- 
tiam  orthodoxam  Ecclefiarum  Rcformatarurn,de  perfeverantia  vere  fidelium  in  fidej 
tantum  de  eo  dubitare  ,annon  illi  ipfi  fua  negligentia  deficere  ,  &  à  gratia  excideré 
pofrmt,quodpeniiius  ex  Sacra  Scripturaexpendendumcenfent,antequam  de  eo  certi 
aliquid  aflcrereaudcant.  Siquis  tamenad  ecrum  in  hoc  Articulo  verba  &  phrafcs 
diligenter  attendat  ,  nccnonadea,quxproeiusexplicatione&  defenfione  ,  tam  iii 
Coli.  Kag.  quam  alijs  editis  pafllm  cxhibitifque  eoram  fcriptis  adferunt,  facile  in- 
tclligct  cos  ^i  2^«  micm  ab  carum  fententiadilTcntirejdum  perfeverantiam  vere  fide- 
linm  quam  à  coiiditione  pra;ccdanca,pra:{landa  ab  hominibus,&  fic,  ab  huffiano  arbi- 
trio, llifpcndunt ,  in  dubio  relinquunt ,  imo  omnium  piane  perfeverantiana  &falutis 
ccicituclinem  tollunt. 


Statuunt  cnim  paffirti.vcre  fìdeics ,  in  Atqui  Northollandicoiitra  ftatuuntex 

fingi  ia&  atrocia  federa  ,  qiis  confcien-  Dei  verbo,  vere  fideles,  et  fi  ex  imbecilli- 
tiamdiredevaftant,&cumveraaciuftifi-  tatecarnis  nonnumqiram  labantur&  in 
cante' deconfillere  iicqucunt,  noninci-  peccata  confcientiam  graviter  lardentia 
dere  tantum ,  fed  &  in  ijfdem  perfevera-  incidant  ,  non  tamen  pofle  ad  mortenl 
re,(S:  mori  pofle. Idccque  à  Hde  vera,  gra-  peccare,aut  ita  fé  totos  dedcre  peccatis  & 
tia  Dei,  &  falutc  aeterna  totalitcr  &fina-  feci eribus^qui bus  confcientia  vaftatur,ut 
lier  excideré  pofle  :  idque  multis  vere  in  ijfdem  '  naliterpcrfcvercnr  &morian- 
fìdelibus  &  rcgcnitis  antehac  evenifle,  tur,ac  proinde  à  vera  fide,  gratia  Dei,  5c 
acctiaainum  non  raroe\enirc.  falute,cxcideretotaliter  final itcrque non 

pofle  .•  ut  qui  virtutc  Dei  ad  falutcm  cu- 
ftodiuntur.Pcr  cuius  gratiam  vel  gravifll- 
me  lapfirurfuseriguntur  &  certo  ad  refipifcen  iam  adducuntur.  Adeoutex  verefi- 
dclibus ne  quidem  unus  perierit^aut  periturus  fit  unquam. 

Qu® 


ijg  •  A  e  T  A    S  Y  N  O  D  I 

QnjE  finfTula cùriJiTug Rcmonftrantium fentcntiae oppcfua,  partim Facrae Scriptu- 
ìx  teftimonì)s,partim  manifelUs  vationibus  probari  poflunt.  Nam  pruno  vere  fìdejes, 
cilì&la;pe  &  grLWÌtcr,pcccant,non  tamen  fé  rotos  peccatis  dedere,  in  Spiritum  San- 
tì:um,autad  mortem  peccare,tdtatur  Scriptuia  i.Iq>:\\\.z.9.  ^'fquii  natu-s  efi  ex  Dea 
veccatum  no/ifacit,c]!to»iaTnfe}ne»  ipfìttiiff  eo  manet,necfotefi  peccare, eo  cjuodex  Deo  tiAttu 
ejl.  i.Ioan.5^  r8.  Scimmqiwdqmfquà  natm  efi  ex  Beo,  n'vnpeccAt ,  /ed  c^tàgenilttf  e  fi  ex 
Veo  con fervat fernet iv firn  ,  (^  malusille  non  tangit  eum ,  Kom.  6. t.  ^uimortuifumm 
teccato,quomvdo  Acthuc  'vivemM ineo? &c\cxi^-S.  Si  ciimeopUntAticoAluìmm  ,  ccnforrm. 
tione  mortis  eìns  ,  mmirnrn  etiam  conformatione  refurre&ionis  coalefcemm.  verf.  6.  Illitd 
fcicntes^%ieterénmoftrum  hominem  ctimeo  crucifixum  effe,  ut  enervettircorfm peccati  ,  ne 
voflhac  nosferviamus  peccato.  verf.S.  ^Quod  fi  mortiti  fimus  ciim  Chrifto  ,  crcdimus  fiore 
'vt  eti.trn  vivar/itis  citm  eo.  vcrf.  14.  peccatum  "vobis  non  dominabitur,non  enim  eltlsfiuh  lege^ 
fied  fiib  gratin. 

Secando.  Éofdem  proinde  à  fide  iuftificantc,gratia  Dei,  &  falute  sterna,  nec  tota- 
literneclìnalirerexcidcrepolTedoccntintcralialcqueutia  loca  S.  Scripturse.Marth. 
16.18.  Super  hanc  petram  Adifìcabo  EccUfiiam  mcAm  &  port&  infierir ttm  non  fiiiperabunt 
exm.  ^S^od  etiim  htc  de  tot  a  Fcdefia  dici  tur  ,  defiingulis  cita  membris  vemmfit,  neceffe  efi. 
Matth.2  4. 24.  Jta  vt  [fi fieri  pofifit  )  fieducAnt  etiam  elecìos.  Ioh.4.i4-  S^f^uis  ex  aqui 
biberit,q:;am  ego  ei  dabo.,nonfiitiet  in  aterniim.  Sedaqua  ilU,quam  ego  dabo  ei ,  fet  in  eofiom 
aq  !£  fiilientis  in  vitam  xternAm.  lohan.  6.  37.  Rum  qui  ad  me  venit  ,  non  ejiciam 
fiora,!.  loh. 10.28.-  Erro  vitarn xternam do  ovibusmeis,nec perihunt in  aternnm.^om.%.)^. 
£)^isnosfeparabitachariiateChn(li?Niimafifitnio?Numangu(lia?&c.  verf.37.  Imolnhis 
emnibwjplufiquam  'viBoresfinn.  m,per  eum  qui  'di le  Kit  nos,vcri'.  3  8 ,  ?{eque  mors,neque  vita, 
neque  anqeli, ncque  pìtncipatiH^neque p"tefiates,neque pr^fientia,nequefiutura.  verf.59.  Nc- 
que fublimitas,neque  profiundi t US .,n eque  lilla  res  alia  condita  ,  potest  nosfieparare  a  charitate 
Dei  ,  qiuefiin  Domino  nofiro  lefiu  chrifio.  Hinc  dicuntur  fideles  elle  inftar  arboris 
plantatcead  rivos  aquarum.qnae  fruòtumfuum  edit tempore fuo,&cuiusfoIum non 
decidit.  Pfal.1.8.  EtPfal. 125.1.  Artimilantur  monti  Sionis,  qui  non dimovetur,fed 
in  fxculum  permaner.  Sic,Matth.7.25.  comparantur  viro  prudenti  ,  qui  aedifìcavit 
domumfuam  fuper  petram,qua;necnimborum,necfluminum,  necventorumimpul- 

fucadit. 

Tertio,teftatureos,non  tantum  Temei  in  gratiamrecipì,  &  fide  donati ,  fed  in  ea 

etiam  ad falutcm cuftodiri.  i.Petr.1.5.  ^luivirtutis'Deiprxfiidiocuftodiminiperfi^idem, 
édfialtitem.  Pfal.2  9.r.  hhova  Paftor  meta, non  egebo.  verf.  6.  certe  bonum  dr  benignitas 
profiequentur  me  omnibus  diebm  vitA  me£.,&  quietm  ero  in  domoIehovx,quandtu  longa  eriint 
tempora,! .Qox:.i.^ .  filui  Deus  etiam  conftrmahit  vos  ufiqtie  ad  fiineminculpatos ,  tndiem 
Domini  noftri  lefiuChrtfii.  i.Cor.10.17.  Tidelts  efi  Deus,  qui  non  finet  vostentari .,  fiupnt 
id qitod potefiisficd prxflahit  una  cum  tentatione evófìonem,vt pofisitis fi<fiù:ere,V\\ì\.i.6.per- 
fuafiumhabens  hoc  ipfium  fiore  ,  'ut  qui  coepit  in  vobis  opta  bonum,  perfiaat  ifique  in  diem  lefit 
Chrifii.  Et  pofteriore  adTheff  3.5.  Fidelù  efil  Dominus  quifiabiliet  vos  &  tuebitur 
a  malo. 

Quarto,  eadem  teftatur  etiam  per  carnisimbecillitatcmlapfosmrfus  erigi  ,  nec 
omnihdeexcidere,quantumvis  gravi flime  labantur.  Pfal.37.24.  CumcecideritiUtis., 
non  collidetur^quia  lehova fiupponit  manum  ,  EtLuc.20-v.31.32.  DicitChrillus  Pctro. 
Simon,Simon,ecce  Satanas appetir  vos^quos  ventilaret  fiicuttriticumfied  ego  deprecatm  fium 
frote,nedefiiciatfides  tua.  tuigitur  converfiu^yConfiirma firatrestucs. 

'^RMÌones  autam^  quihmh&c  eadem  confìrmantur, 
hA  flint. 

I. 

Quia  Deus  profuo  beneplacito, cum  Ecclcrijsfoedusiniens,aeternamgratiam&in 
ca  perfeveraiitiamfuis  piomifit,  Gene{.i7.7.  Abrahamo  omnium tam  exprsputio, 

quam 


NATIONALIS    D  G  R  D  RE  CH  T  A  N^.  ijì> 

quam  ex  circumcifione credcntium  V2inì,à\x\t,(l.ibiliofrditdmettm  interme ,  é'te.ac 
jemen  tuumyoft  te,fer  atatesfiias,  vt  fcedmfit  ferpeiunm^  me  tibi  effe  Deiim  >  d^fèmi/fì 
ino  polite.  Pfal.  Sp.ji.  Si  dereL-querint  Fiiij  eius  le^em  meam,drc.vcrC^^.  Sedbenid^ìitit- 
tem meam nonirrttdmfnaum Ab eo^neque mentur  contrafidemmeam.  La. 5 4.8.  Ben'wni- 
tatc f  epitema mtfereor tHi,aÌ4i'umdex tnus khova. \ei-r. io.  O^amfis hi montes r eceder ent^ 
^ hicclles dtmen/erènttir ,  att^men bénignitas meaate non  recedete  & foedus  facis me^non 
dimovehitur^m  mijerator  tuus  hhcva.  Wì:.ì,i.'^c).Ifìdam  iliis  cor  unum, ó"vum  unum  ,  ad 
reve^  endiim  me  omnibus  diebits  ad  boriimi  ijfornm  &  Filiorttm  ipfornm  fofl  ipfor.  vcrf.40. 
^ptWg4m  ipfn fatdHS perpettinn? f'ure njt  non avertam  meà profequendts  ipfis jbenefacim- 
doipfis  &  rivtrentiammei  indam  animo ipfon-.m.'vt  non recedantkme. 

Ab  hacgratia  in  federe  vere  fìdclibus  promiflàneri  non  potc(t,ut  unquam  pcni- 
tus  excidanr.  Deus  cnimcft  vcraxjinoìpfaveiiras  idcoquepromifia  pra^lat ,  &  nc- 
que vult,nequepotertquemquam  tallcre,tum  quia  Idelis  ert,  rum  edam  quiaomni- 
poiens^quilciprum  abnegare  nonpoteft  ,  &  cuius  omnipotenriaànemine  innrmari 
poteft.  Nura.25.  57.  DeMS  fortà non efi hcmo  (jui  ment:atur,ai<t  Fi.ittshominis quernpceni- 
teat,an  ip(e  cHxerit  (^  non  ficiet?  m  Ivqmtus  fuerit  dr  non  fr&flabit  illuda  C'uiconlì- 
milis  cfl.  locus,  i.Sam.  1 5 .  15?.  ^in  etiam  qui  eft  eternit as  ifraelU,  non  committet men- 
d^cimn^neejiie  po^nitebiteuni:'Et-iàTix..i,zadfpem  'vita  xternts,  cjiiam  promifit  Deusille 
mentinnefcius  c^c.  i.Sam.12.24.  Nondeferet IchcvapopuLm  fuum ,crc.  Ef.46.3.4.  au- 
fcultate  mihi  domui  Iacobi-,cjiit  byidamini  inde  ab  utero  ^cfui  qefla,mini  inde  a  vulva.,  tifque  ad 
femum^ego  idencò'  vfque  ddcrnitiem  ego  portatitrus fum,egofeci^d' ego gefla.bo ,  ego  tnquam 
portaturusfam  ,  .&  ereptnrus.  i.  Cor. i .  Z.  ^vi  Bctts  ettam  ccnfirmabit  vos  adfinem  ifque 
inculpatos,tndum  Dormninósiri  hfit  Chnjii.  verf.p.  Tfdeln  Dem,per  quem  vacati  efìts in 
communtonem  tilijipfms.  i.Thefr.5.23.  Dchì pacis funiìifìcet vos  totas.dfiritegervefler 
Sptrttus  d'anima  d"  corpus inuilpate,  in  adventt'm  Demini  nojìri  lefu  Chriìti ferventnr. 
\zt(.i^.F!deltseH  qui Vbcavit nos,'iui etiam idcffìctet.  Eia.  •^i.io-Netimeto  quiatecumfuw, 
ve  (ìupeto,(juta  ego  finn  Dem  tiius ,  fortifico  te^etiam  anxilior  ttbi,etiam  fiiflento  te ,  dextra 
iuffa  mea.loh.ni\  10. z'è. Ncme rapiet  ovcsmcas manu  mea.  vcìCig.  Pater  meus^quieas  dedit 
f/iihi niajoromnibtts est^neqi'e quifquam  easpotefì  raperee  manu Patrls mei,dc-^'y''^-^-'ìl* 
Si  Deitspronobis  ,  quìs centra  nos.  i.Petr. T.5.  ^fuivirtuteDeictiftodimurperfdemad 
faintem.  Qujbus  in  locis  ,  Deus  mentiri  nefcius  ,  &  ille  omnipotens  pol'^ 
licetur  foedere  firmifluno  ,  fc  non  falutaria  tantutri  fingula  abunde  fuis  largi- 
turum,vcrum  etiam  perpetua illa  prsftitcrumconftami  fa dere  ,  &perrenni  Spiritus 
Santìi  influxu  &  auxilio,  quo  fiet,ut  ncque  à  Deo  dcfcrantur  fidelcs  ,  ncque  ipfum 
dcfcrere  unquam  vclint.  Eli:  igiiur  certa  vere  f  delium  pcrfeverantia  in  fide  nixa 
certisDei  promiflionibus,  &fallcrc  nefciis.  Servar  enim  Deus  quicquid  promittit, 
idque  iure  natura;  fua^,  feu  veritatis,conftantis&  potcnLÌa;,qua:utraqueipfinaturalis 
cft.-  Necullumexcmplumadferripoteft,ubi  quicquam  promilìile  dicatur,quod non 
impleverit. 

V  II. 

RaMo  eft  :  Quia  Eilius  Dei  Chriftus  lefus  a.'tcrnam  redcmptioncm  &  recohcilìa- 
ticnem  cumDeo  Patre  fuis  fidclibus, morte  fua&  làcrificij  merito acquifivit.  Heb. 
9.X2.  Per propnum  fanguinem  ingreffuseftfemel  infacrariiim  xternam  redemptionem  naBuf. 
lo.verf.  14.  VnicA  obktione  confecravit  in  perpetumn  eos  qui  fancìificantnr ,  idquefe- 
cundum  prophetiam  Dan. 9. 14.  Cchibcbitur  defe£lio  ilk-,ohJìgnabunlur peccata  ,expiabi~ 
turiniquUAs  ,  d^ndauceturinfiitiapeipettia.  Icr.31.34.  condonabo iniquitatem eorum  ,  c^ 
peccati  eorum  non  recordahor  amphus. 

Si  aetcrnacft  rcdemptio.iuftitia  perpetua,  quamacquifivit&adduxit  Chriftus:  Si 
peccatorun'j  promittiiur  alterna  obli  .io  ;  feqi'.atur  neccfleeft  eos  qui  liorum  benefì-  * 
ciorum  femci  fadi  funt  participes ,  excidere  penitus  à  ['de  &  gratia  Dei,&  perire  non 
pofte.  Atqui  horum  omnes  &  fingulos  tìdeles  participes  eflc,cxtra  dubiumeftrfidcles 
ìgitur  3  gratia  &  falutc  totaliter  &  finalitcr  excidere  non  poflunt  :  Et  proinde  falfum, 
coriunmuiios  excidifre,&etiamnumnon  raro  excidere. 

III.  Ratio 


i4©         '  A  C  T  A    S  Y  N  O  D  I 

III. 

Ratio  cft:  Quia  idem  Chriftus  ex  mandato  &  volu mate  ratl:is,reconciIiationem 
femel  gratiofc  acquifitam,potenter  confervat  ijs  quos-redemit  :  Et  quos  femel  dile- 
xit, eos ad  finemuiquc  perpetuo  diligit.  Ioan.13.1.  Ioan.6.39.  H&c  efivolmìtAS  eiuty 
qtàmifit  me  Pntris,'vt  quii  quid mihi  dcderit  non  perdam  ex  eo,fed  fufcitem  iUudin  vhtmo 
die.  Jean.  17.12.  ^uos dedifiimihitego cufiodivi,&  nemoex  ijsperijt.  Si  confervantuf  oc 
cuftodiuntur  à  Chnfto  vere  fìdeles,idque  ex  Dei  Patris  voluntate,&:quidé  itautnemp 
exijspereatjUtiqueperfcveraminfide. 

IV. 

.  Ratio ,  Sumitur  ab  interccnìone  Chrifti.  Pro  quibus  Chriftus  feìpfum  ut  faccrdos 
obtulit,pro  ijs  etiamapud  Patrcm  interccdit,  ut  beneficijs  omnibus  facriircio  mortis 
fuìe  partis  fruantur  :  lozn. ij  .2  Jf.  Pater  quos  dedifti  mihi,velim  vi  'vbifnm  ego,  &  i/lijtnt 
tnecum-iVtconf^iciant glonamilUm ,  quam  dediti  mihi.  Item.verf.20.21.  Pro  ^srogo,vt 
omnes  unum  fin  t, tu  Pater  in  me,&  ego  in  te .  Rom.  8 .  34.  ^is  efi  qui  condemnet  ì  Ckrifius 
efi  is  qui  mortuus  efi  drc.  ^i  etiam  fofluUtpro nohii.  Hxc  autem  interceflìo  Chrifti  fa- 
cerdotiSjfemperacccptaeft  Deo  Patri.  Impetrat  igitur.  I0an.11.4i.42.  Pater  gratias 
agotibi,quodmeaiidterls:egoveyofiiebammefemperàteaudiri.  i.Ioan.2.1.2.  Filioit  mei-, 
h£cp:yibo'uohis,vt  ne peccens.^iodfi feccavertmus,  f^dvocatum  hat/emus a^ud Patrem le-^, 
fumChriJìum^iufiummum,qutefipropititatiofrofeccAtisnofiris. 

V. 

Ratio  :  quia  vcram  fidcm  prorfus  cxtingui  &.  è  cordibus  eledorum  delcri  non 
pofle,  probant  elogia  illa  ,  quibus  Scriptiua  S.  campafllm  folet  infignirc.  Namvo- 
cantillamnoftram  vidoriam, qua mundum,& mundi  principem  diabolum,  vinci- 
mus.  i.Ioan.5,4.  &  i.Petr.5.5>.  lzcoh.4..j.^^h..6As.ajfumite  fcntumfidei  quofofifitis 
omnia,  ìacuU  mali illiits ignita extinguere,Sì  vincit  fìdcs,  non  vincitur.Si  extinguit  ignita . 
tela  diaboli,non  igitur  ipfaéxtinguitur.dicitur  etenim  femel  dati  eledis, quo  perpe- 
tua eius  &  continua  durarlo  notatur:  quianunquaminterrumpi,multo  mmus  peni- 
tusabrumpipoteft.  lud.verf.3.  Vt  decertetis  prò  fide,quAfi:meldatA  efi fanciis, 

VI. 

Ratio:  Quia  Spiritus Sanctus  qui datur vere fìdelibus,ipfiseftArrhabo  haeredita- 
tiscoelcftis,quoobfignanturindiemredemptionis  ,  &quidicitur  ab  ipfis  nunquam 
recelfurus/edinsEternumcum  illis  manfurus,Efa. 5^.21.  Hocfosdmefimeumcumìjìiiy 
ait  lehova;  Spiritusmeui,qui  efi  tn  te,&  'verbamea,quA  pofui  in  ore  tuo  ,  non  recedent  ex 
ore  tuo,aut  ex  orefiminii  tui^ait  lehova,  ex  hoc  tempore  ujque  in  feculum.  Ioan  .14.1^.  ego 
rogabo  Patrem  &  iliumconfolatorem  dabit  'vobis,'vt  mane^it  'uobtfium  in  atermm  ,  nempe 
Spiritumi/lumveritatis  ,  drc.  2. Cor,  l. 21.  G^jjosconfirmafvobifcuminChnfinm  ,  d* 
qui  unxit  nos.  De  tu  efi, qui  etiam  ehfignavit  nos  ,  deditque  arrhaboncm  Spiri  tuf  in  cordibtts 
noftris.  Eph.1.13.  In  quo  etiam,p0fieaquamcredidiftà,olfignati  efiió  Spiritu  iìio promifito- 
nisfanSlo.vtiCi^.^ui  efi  arrhabo haredjtatis  noìir&,&c.  Eph.4.30.  Hetrifiitia,  affate  Spi- 
ritum  illum  S.  per  quem  ohfignati  efits  in  diem  illum  redemptionis. 

VII.  ,  ,.! 

Ratio  t  Quia  fidelcs  per  fdcm  arcana  SpiritusSandioperatione  Chriftoinfcran- 
tur,&ut  membra  cum  fuo  capite  ita  arctiflìme  &  infcparabiliteruniuntur,  utabeo 
nullo  unquam  tempore  &  modo  fcparari  poflint.    lohan.6. ^6.57.    .^iedit  meam 

carnem 


NATIUNALIS  DORDRECHTAN^.  f  .24^ 
^meditpieAmcarnem,c^  hibit  mcHmfangtnnem,in  me ma.net,  ^ ego  in  co  ijìcut  mìjìt  me 
'u'.-vensUlc  Pater-,&  ego  uiz'o-per  ratrem,ttaetiam  qtùederit  me^vivet  quoque  per  tne,  Ergo 
non  pcnitus  excidct,  ncc  pcnbit,6^c .  Eph.  3.17.  Vt  inhabitet  ChrisÌHsperfdem  in  cor- 
dihm  'vesirii,tit  tn  chariiate  rr.  dicati  c^'f andati  valcatii alfequi,drc.  Eph.  5. 23.  Christm  efl 
caput  Ecclcjix ,  cr  is est^qnifilntem  dat  coYpon.  veri'. 25 . CÌmUm dilextt  EccleJ/am,é' fernet- 
iffum expofuitpro ca>  \.i6.  vt  eamfanóiifcaret.  verfi  27.  Ftfisieret  eamfibi  gloriofam: 
veri. 29. 30.  Bominiisfovet Ecclejìam ,qiioniam  membra  Jìimm corporis eiit'S ,  (jrexcarne 
eii^s,  (jr  ex  ojjtbm  eita^ 

Vili. 

Ratio:  quiapcrf!demercdimus&ohtinemiisv]ramajtcrn.'im.Ioari.3.3<5'.,gw'oT<2'Ì!V 
infdttirn  habet-vitam  ^tcrnam.loan.yzS.  ^hii firmoncm  mettni  atidit  ^cr  credit  ei^,  qt^irnijìt 
medì^het  vitam  dternam  Cr  in  condemnationem  non  vcnit  fed  tranfrcit  a  morte  in  'vitami 
loh.  (i.i').   §ltn  'venie  t  ad^  me,  neqiiaquam  efuriet,  dr  qui  credit  in  me,  nonfitiet  tinquam. 

•    IX. 

Q^uiaVere  fidelcs  regeniti  funt in  {pcm  vitx a-tcrnx,cx  feminc  immprcali  &: incor- 
rupribiIi.i.Pet.i.3.4.&  i^.Regenuit nosinjpem  viz\xm ..per  rejurre&^ienem I.ChriUi ex mor- 
tuis^in  bizreditatem  qu£perire  non  poteft .  Kenati  non  ex  [emine  mortali  fìd  ex  immortali  per 
fermonem  Dei  ziivijdrmancntis  in  icternum.  Quod  fcmen  in  fidclibus  maner,etfì  inter- 
dum ad  certum  tempus  (iios fruftus  cxccrne  nonproferat.  i.Ioh.  3.9.  ^luifqiiis  natm 
est exDeOipeccatHm  non  factt-^  qiionia-mfemen ipftm  m  co manct  :  Si ,  quia  femen  in  ipiìs 
maner,  peccatum  non  taciiint  vere  fidelcs;  l(:x|iiirur,iIlos  principium  i]Iud,quo  fliften- 
tantur  in  Chrifto  ,  dciercre  nec polle,  nec velie,  ^luicquid emm  natum  ejl  ex  Deq 
'uincitmundum.   i.Ioan.5.4. 

X.       • 

Ratio:  quia  fandorumpreces  quocidie  ex  fide  orantium  ,  non  polTint  efTc  irrit^e: 
fecunduni  illud  Chrifti.  loh. 16.  23.  x^men.  Amen  dico  vobis^qucicumque petieritis  k  Pa^ 
tremeo-,  tnnominemeOidabit 'vobis .vzxLiji^.  Petite  ò'accipietis ,  vt gaudium  vejìriimjìt 
ylenum.  Matt.7.7.  Petite ér dabiturv obli.  PetuntauteminprecibusutcuftodiantUE 
infide,  &:  ut  perle  verare  ulqueadfìnem  fibidetur.  Ergo,&:c. 

XI. 

Ratio:  quia  perrevcrantia  efl:  donum  Dei,  quod  non  omnibus  hominibus,  fed  Ì^o^ 
lis  elc£lis  datur;  non  ex  meritis,  aur  ullis  liberi  arbitrij  viribus ,  Icd  ex  Dei  voluntate 
fìmpliciterpendens.  funtenimperleverantia  <SÌ  pra:dcllinatio  inviccmlubordinata: 
Sicutigitur  eleftio  certo  &:  intallibilitcr  ,  làkitcm  infert  : .  ^\c  falus  pcrlcverantiain 
finalem  pra:rupponir,  line  qua  nemo  potcll  lèrvari:  Matt.  10.  22.  ^afastinuerit  adji- 
nem  ufqtieis  fervali  tur.  Apocal,  3. 11.  Tene  quod  habes,tit  nano  accipiat  coronam  tiiam: 
fi  quis  vicerit,daboei,  c^c.  Confert  itaque  Deus  certo  Jfuis  eleftis  &£  Hdelibus,  donum 
perieverantix,  fortifìcat  eos,  &  dextra  Tua  fuftenrat;  ut  quod  in  ijs  coepit  ad  gloriam 
lliam  8c  iplbrum  lalurcm  pcrficiat.  Tellatur  id  Elàias  41. 8.  Tu  if-ael,  ferve  mi,  tu 
Jacob,  qttem  elegi,femen  Abrahami,  amicimei,  veri.  9.  Tu  quem  prebendi  ab  extremitatibu4- 
terrA,(^afeleBis  eim  evocavi  te,  dicens  tibi,fervus  metts  es,  elegi  te, ncque  j^erno  te.vz  ri.  io, 
7ie tÌ77ieto,  quia  tectimfum  ;  nequeflupeto,  quia cq^ofvm-  Deus  tum  :  fortifico  te,etiamfufien- 
tote  dexteraiuHamea.  Idem  Iic]uet  ex  aurea  illalàlutis  catena, quam  delcribit  Apo- 
ftolus,Roman.8.  29.  Namquosprizfcivn ,  eos,ò'c.  V'^om..ii.  i.Num i^itur abiecit Dem 
■hopulum  fuum  ?  veri.  2.  Abff,  nonabiecit  T)em populum  futmt  quem  pracognovit.  verf.j. 
Ita  iqitiir  é"  hoc  tempore  refervatioficundum  electionem gratititamfacta  f/?.Ephel.i.Poft- 
quamdixilfetApoilolus,  Deum  luis  benedixille  omni  Ipirituali  benedizione  &c. 
ijsbenediftionibusetiamaccenlct,  perlèverantiaminfide  ,'  &:  certitudinem  lalutis. 
veri!  13 .  14.  Ohfignati  ('inquit)  efiìs Spiritaillo  promijfionis  S.  qui  eff  arrbabo  b<&reditatis- 
nosh'£.Sic  ad  Pini.  ì.6.  Perfuafum  babens  boc  i.pfum,fore,  vtqiii  ccepit  in  vobis  opus  bonnm-, 
■perfìciat  ufqueaddiem  lefu  Cbrifìi.  &  verl.'29.  Vobis datum  est  tn  negotio  Cbrifli  non  fo- 
Itim  in  eiim  credere  ,fed  etiam  prò  eo  pati.  &2.13.  Deus  est, quiefficitinvobis^&vtve- 
litii  ér  ut  eJJìciatis,pro  bcnevolentia. 

Xxx  QH^ 


i4i       «  A  CT  A     S  YN  O  D  I 

Qua: omnia, &:Scriptiirx'teftimonia,&  rationeSjevidcnterdcccnc  ,  pcrfcveran- 
tiam  elle  Dei  donum  vere  fidelibus  in  gratuito  focderc  promilluiri;,  efi'c  elìedum  ir.a- 
xuTie  proprium  elccìionisxterna;  ad  {hlutcmjcaufhmeiusnoncile  liberairi  hominis 
voluntatcnijicd  fòlamDeigratiam  &virtutcni,ChriftiServatorisfìdam  cuftodiam, 
&:  Spiritus  S.  xtcrnam  in clcftismanentis clìicaciani:  ita  ut  ctfi  vere  fìdcles,  re/pedu 
lui,  &  in  l'eie  conlìderati ,  fidem  amittere,  &:  à  fakite  penitus  defiCcrepolienr,tamen, 
quantum  ad  coniilium,  promiiTioneSjadvirtutcmDci,  Chriftiqueinterceirionem  & 
cuflodiam,  non  poifint  non  perfeverare.  Quia  ccnfiliuni ,  &c  vcluntas  Dei  Chrifli- 
quemtercelHo,  &c.  irrita  lieri  Don  pofllint,&:  cius  dona  &:  vocatio  lune  «^£r«^.£- 

Quare  àvTtJiTùo?,i.T(pc^o^ct  &:faIfàfintneceirccf1:,effataiIIaRcmonfl:rantium,  per- 
fcverantiam  donumDei  ,  làltem  novi  focderis,  non  elle;  nec  eli  ecium  eledionis  ad 
,  -falutem,  elle  ccnditioncm ,  novi  leu  gratuiti  fodcris,  à  Deo  in  eligendo  pra:requifì- 
tam,ideoquclibereab hominepraftandam :  voluntatem*  hominis  elle  proximam 
caulàm  phylìcampcrreverationis,  qux  etiam  ftanrc  auxilij  divini  promptitudine, 
6c  gratia'iùfficientis  prxl'entia,  omnibufque  illis  pofìtis,  qua:  ad  perlèverandum  ne- 
ceilaria,  fufficientia lune,  motui ramen  &  operationi  Spiritus  S.  velairentiri  vel  refì- 
llere,adeoquevel  perfeverare  vel  non  pcrlèverarepotefl:. 

Omnia  breviter  hoc  Syllogifmo  concludimns, 

QiiibusDeus  promilìc  le  daturum  perfeverantiam,  &:quos  virtute  Tua  cuftoditad 
falutem:  quibusChnllusacternam  rcdemptionemacquifivit,  &:pro  quibus  perpe- 
tuo interccdic:  quietiamfreti  Dei  promiilìonibus  donum  perfeveranti^e  precibus 
luis  obtincnr,&:c.ij  non polTuntnonperfeverare  invera  £de.  Vere  fidelibus  eam 
Deusccrtopromiiit,eos  virtute  liiacuflodit,  ijs  Chriftus  a^ternam  redemptionem 
acquilivir,  prò  iis  perpetuo intercedjr,&c:  utante  probatum  eft.    Ergo. 

Quodautemalicubiin  Scripturaaliqui  dictmtur  defeciire5  òc  fidei  naufragium 
feciire,&:c.  idnondevcra&:  iuftificantefidc,fcdde  dodrinaaut  externa  profelTione 
fìdei,  aut  etiam  de  fide  Hypocritica  &  temporaria,qux  in  corde  radiccs  non  egit,in- 
telhgendum  elTe,  conflans  eli  Ecclefiartmi  reformatarum  fèntentia,&:  non  de  iis,qui 
per  veram  fidem Chriftoinfiti,  veraerantEcclefix  membra.  Sici. Ioh.2,Z9.  E nobis 
egre jfi  flint ■, [ed non  erant  e.x  nohis,fifuijfent  ex  nobis permanjìjient  ufiqiie  nobifcum.  Sic  iuftì 
penredicunturapudEzech.j.&iS.  Qui  apparenterluftì  erant coramhominibus, 
quales  erìit  de  quibus  Clirillus,Mat.9. 15  .iV^»  ■veni  vacare iuìtos,na.m.  de  vere  iufto  co- 
ramDeodicitur.Pral.91.13.  Infus  ut  pahna  germinabit-,iit  Cedrm  in  Libano  crefcet .  ¥.14. 
Piantati  in  domo  Ichovs,  in  atrijs  Dei  nostri  germina  proftindent.  v.  1 5 .  Jdhiic  abundabunt 
in  canitie,pngiies  cr  virentes  erunt.  Pfàl.  1 2.5 .  i.  Qu^i  confidunt  lehovc  lìmiles  luntmon- 
ti  Tzionis,  qui  non dimorctur,inlceculumpcrmanet.Plàl. 37.24.  Iuftm:,cum  cecideritt 
non  deijcitur-,quia  lehoziah  fìipponitmaniim. 

De  certitudme fcdutis. 

De  certitudine  fhlutis  doccnt  Remon-  Scriptura  contra  docet:  omnes  &:  fin- 
ftrantes:!.  Nullumverefidclem  &;rcge-  gulosverefidelesdefiiafàlute  certoseire 
nituminhacvitacertum  cfl'e pofle  defila  polle  &;deberc,etiam  abfquefpecialire- 
làIute,ablquelpecialireveIatione.  velatione. 

Aperte  cnim  teflatur;  omnes  &:  fingu- 
Iosverefidelcs,fcircquodin  Chriftofint.  i.Ioan.z.^.  Scimusnos iniffo ejfe.^^^lno<ìhz~ 
beanr,&:  pollideant  Chriftum,fcrvatoré  fui  corporis^  cujus ipiì  viva mébra fune.  Eph. 
<^.Z7,.Chrilìiis  e  fi  caput  eccleji£,(jr  is  qui  falutem  dat  corforiM  r-)<^  .Membra fiimiis  corporis  eius, 
ex  carne  eius^crexojfthtis  ei^^s.  Teflatur  eos  intueri  in  fìdei  duce  &:  perfedorem  Icf'um. 
Heb.i2.2.Habere  eos  Chriftum  paflorem,&  curatorem  animaru  f'uarum.  i.Pec.  i.if. 
Teftatur  ite  fcire  fideles,fb  efle  filios  Dei,&  haredes gloriae  coeleflis.  Rom.  8. 1 5 .  Non 
accepiftis fpìritum fervitutis  rurfus  admetum  ;  fd  accepifisjpirittmi  adoptionis,per  quem  cla- 
mamm-,abba,  ide/ì-yPater.  v.  1 6.§lm  ipfejpiritus  teflatur  una  cum  Spirita  nojiro  nos  effe  filios 
Bei.  verf.  17.  ^jiodfi  filij\  eti.tmh&redes-,  hxredes quidemI>ei,cohxredesautem  ChriHi. 
I.  lohan.  3.2.  Chariffimi,nuncfilij  Dei ftmusfednondum patefa6lnm  efl ^ quod erimus -.fci- 

miti 


NATIONALTS      D  O  R  D  R  EC  HT  A  N^.  i;^ 

yii'M aiitemfore,  vt arni  ipfi  PAtefaciusfiterit^fimites ci  ftmm  ;  quoniam  l'idebimm  eim  fi- 
ciiti  ejh  l'ertariir  criam  liabcic  eos  Syu-itum  arrhabonem  hxrcdicaris ccrlcftis,&  iì- 
gillum  prcmiflìonis.quoohfìgnati/untin  dicm  rcdcinprionis.  z.  Cor.  i.  zz.Ephcl'. 
1.3.14.  &  4.  30.  Hahcre Jpcm certnm ac irìfallihilcm  fàlittis.Kom.'è.  24.  [pe fervati  famm 
Romm.5.2,.  Gbri.nnrirJ:  :f]>cglorhi:  Dei.vcYi'.'^.  Verro  jjesnmptdcfactt  ,  qnodcbaritai 
Dei  effyfajìt  in  e  or  dt  bus  j-ìoffrisper  Spiritrim  S.  quidatm  cfì  nohis. 

Habcntprxrcrca  fìdclcs  innumcras  &:  cximias  proiriiirioncs,Dci  mcntiri  ncfcii,de 
vira  xtcrna,  qua-  in  Chnllo  raraMunr.  Tir.i.z.  \_yidjfem  z'itx  .ttcrria  ,  qitam  promifit 
Detestile mentiri nefciw.  z.  Corinth.  1.20.  ^oujtiotjìini promtjJìoni'sDe-i,in  ipfojiint 
etiam,  éf  n^  ipfi  f<nt  i^mcn,  ad  Dei  glori  ani. 

Sciunt  deniquc  Sccrcduntfe  trannatoselle  cxmorrcadvitam.i.Iohan.3.vcrr.i4i 
Zt  ■vitam  xternam  haberc.  i.  Corine. 5.1.  Scimm  nos  edipei nm  ex  Beo  babere,  domici liiim 
nonnanufaBumi^tternuminccelis.  2.  Timoth.  i.  vcr/.,i2.  Nonji  cnicrediderim  :,  ò'rrnht 
perfuafnmest  eurn  fcjfe  depofttiim  me  uni  in  illuni  diemfernjrre^. 

Ha-cfìfcianr  ,  fifcnriant,  ficrcdant,  &:indiibiratcrpcrcntoinncs&:rmguli  fi^ 
dcles,  fi  fcircfcntirc,  credere,  fpcraretencancur  ;  confcquitur  eosncc  pofle  de  liia 
pcrfevcrantia  &:  faluce  inccrtos  cilc. 

y-  Noe  obftat,quod  eos  aliquando  eriam  in  gravilTimas  tentanoncs  incidere  ,  ^ 
Clini  dubitationibusconfligerecontingat;  in  hoc  cnim  ccrtaminc  concutitur  qiii- 
demcorumfìdcsjfcdnonexcutitur.  Matt.7.  2^.  Deciditantemnimbm ,  &  'venerunt 
fluminAy& fia'verunt 'ventilò- inciderunt domui illi  cf  non  cecidi t  :  fnndatn  enim  fuerat 
fuperfetram.  Tentatur,  non  aiircm  fuperatur,  imo  tandem  {uperac&:  vincic.  i.Con 
IO.  I  j.  Tentatio  "vos  non  caepit  nifi  human i  :  fìdelis  autem  efl  l'em  ,  qui  non  fwct  vos 
tentaritfupraidquodpetejlisffedprxflahituna  ctim  tentatione  eti.tm  cvafioneni,  l't  poffttis 
fiifferre.  Roman. 8.  7.J.  Imo  in  hif  omnibu^pltisquam  viBoresfumm,  per  eum  quidilexit 
nos.  1.  Ioan.  4.  14.  Vosex'De»estis,ò"viclftlseos^qHoniiimpotentior  tfc^qui  invobisefi, 
(juam  qui  in  nmndo  efl.  1 .  Ioan .  5 , 4 .  ^icquid  natum  efc  ex  Beo  ■vicit  mundttm  :  dr  k-ec  eji 
l'iBoriiij quA  vicit mundum-,  nempefides  nostra.  Hinc exurgunc  piorum  illa ,  fidùcia^ 
gloriano, triumpbi-iSj&quari  tripudia.  lob.  19. 15.  \6.  Equidem  ego  novi  r  dempto^ 
rem  meum  vivere,  dr  PO fterioremfiper  pulveremrcfirreófurum,  é'-"  carne  meo.  me  vifirum 
efeBeum.  Davidis.  Pfal.  23.1.  lehova  pajìor  mctu nonegebo,  vcr{Ì3.  K^nimam  meam 
qiiietam  effcit.VQxi.  ^.  etiamfi  ambulavero  pervallem  Icthalis  umhrx  ,  non  timebo  ,  quia- 
fu  mecum  es.  Pauli  Roman.  8.  38.  Terfuafim  cfl  mtht ncque  mortem  ncque  vitam  ,  c^c. 
pofie  nos  fepari'.re  a  Charit^te  Bei,  qusefltn  Jefìi  Chrtjlo  Btnninono'stro.  z.Tmioth.i.  12. 
Novi  cui  crediderim-,  &c:  Qjja:plcrophoria  &  quod  gaudiuminiiscire  non  potcft,qiii 
de  gratiaDei  erga  le,  &falute(ua  dubij  hjcrent. 

Docent  ijdem  Rernonftrantes;cercitu-  Centra  vero  nos  ex  fcriptura  ftatuìmus: 
dinemhancnonrcquiri,autneceflariam  Ccrtitudinem  liane  ad  fòlidamfidclium 
effe  ad  folidam  Vere  fìdclium  in  ]iac vita  confolationemapprim.cneceirariamellc, 
confblarioncm  :  quin  potius  ex  i'c,  natura  &  maxime  ad  acucndum  pietatis  rcligio-! 
arque  indole  Tua pietativcr^&rcligionis  nifqtieffudiumjaccommodani&utilcm. 
fludio  officere.  Conftatid  ex  fiipla  citatis'  Scripturse  te- 

ftimonisj&cxeoquodlcgitur.  2.Timot]i.i.vcr(".  19.  Solidum  fundamentitm  Bei  fati 
hahensfgillum  hoc,  novit  Bominm  quifìint  fui:  cr,  difledat  ab  iniufitia  omnL'qiù  nominai 
ncmenChrifi,S>C  E^h.^-io.Fos au/ern nan  ita  didictj?is  Chrifum.v.  21.  Si  modo  eum  afidi' 
fis-,  cr  per  eum  edoBifuishs  ,fic  ut  cH  veritinsin  lefi-^ncmpedeponerejqthdadprifìinam  eon- 
verfitionem  attinet,veteremtflumhominem,crc.^t  jam  ante  probatum  cfl:,  cani  effe  ve- 
ra: fi  dei  naturam.,  ut  pet  cliaritatem  fitcfHcax. Gal. 5.(1. 1. Ioan. 3. 5.  ^ha  hanc  fpem  ha- 
bent,ptmfcantfeipfos,ftcut  &  illcpurtisefl ,  fcilicet  qui  illis  liane  fpcm  fecif.  undc  &:  A  - 
pcfì:cIiexhociàlutisccrtitudinevarias  dcducuntcxhorrationcsadpietatcm,&:fan- 
éVitatcmvira:.  SicPaul.  Rom.fT.i.Poflquam  docuiil'et precedenti capicc,fìdclescum 
Dco  per  Chriflum  rcconciliatcs,  gloriari  flib  /pe  glorijc  Dei,  &  hanc  fpcm  eos  mini- 
tré  fallere  ,  aut  pudcfacere,  concludir,  ^hidig^iturdiccniM?  permanebimtfs  inpec- 
cato  ,  vt  gratta  auffior  fat  '■:  abft  :  qui  nin^tut  fiwtfs peccato ,  quomodo  adhuc  vivemw 
ineo  ?  &  exinde,  veri!  ti.  -2.  17  .  Subjicit  exliortationem  ad  vitx  fànftira- 
tein^,    Ita.  etiam  vos  colligi  te,  vofpfos  tum  mortuos  ejfe  peccato  ,  funi  vero  vivere 

Xxx    2  B(3 


r44  .:■....  ,^"r:^:- A  GT.A^S'YN  O  D  I     -^'W.  /i 

Ticoferlefum  ChrishtmDommum  noftrttTn.  neregnet  tgitur  feccatuminmertdi  ctrfore^nj^ 
siro,ut  obediatjs percAto  in  cHptditaithm  corpori-s,  nfquejìjìitemenhra  've/haarmA  tniujliti^i 
y.ccca,tJa ìfed ftfltte^vos  Beo,'vtexìnortt!!'S vivoSy&menhrinJcftrAarfnxtnjiitiie  Dee.  &:po- 
lìcn.  eap.i'.  vGrf"..i.z.. .  Abloluta  do^trinadc  juftincatione'pcr  fìdem-,.fàn£ì:ifìcario- 
iie,  pr;«deftinationc,item,  &.qux  ex  iis. fluir,  cercitudine  iàlutis,  hanc-inde  dedu- 
cic exhortatloncm:  j>recorigitnr 'vosjrxtrespermtfcrutiones Bei ,  vtjtjì.ttts corpora veUra,, 
hojìiam  l'ti'am ,-.fmÌ}àfn,  flacentem Deodare .  Idem paflìm alibi vidcre  eli:  Ut,  Ephef. 
4.  &:5.&  i.  Petr.i,  13.  &:.-iequcnt.  Linde  falfumeflecoriftat,  doclrinam  de  cexti- 
tudme.  làlutiSy verae  pietati  obftarc, feunoxiam efiej&hbminesfecuros  &:profaJT,os 
redderc.  Cam  fieri  non  poflir,  quin  ij,  qui  Chrifto  vera  fide  infici  lune,  fruòtus  profe?- 
rane  jullitia:  &:  gratitudinis.  ■ 

Eandem  hancdodrinamfòUdamconrolationem  pioìrum  confcicntiis,  in  omni- 
bus adverfitatibus&tencationibus  adfcrre,  eadcm  Scriptura  teftatur.  Pfàl.119. 91. 
InquicDavid,  mfi  lex tuacfet  omnls ohleftatio  mea,iamdift perijjfcmin affiiéJione  meo.:  & 
veri.  105.  ^luamfnavcs  ftmt  palato  meo  fermones  tui  !  fiia'viores  melle  ori  meo.  &  v.  1 1 1 .  Pop 
JJdcotefiimonia  tua  m  ficidrtm,  quia  gaudiitm  animi  mei  flint.  S>C  verf.  i6z.  Gaudeo  df 
fermane  ttin,  ut  quiinvenit  pradam  amplam.  &  1 74.  Lex  tua  esf  omnis  obleBatiomea^ 
HincChriftusipemercedisvic^e  coelcftis,fiios  confblatur.  Oìfatth.<^^i.  Beatiesiu 
eun^ prohra  iecennt  in  "vos,  ^perfecutifuerint  zios,  d^c.  Gaudete  dr  exultate  qiioniam mer-t 
t-ervefira  multa  eHinceUs.  Itcm,  Lucio,  zò.  Gaudete  qtiod  nomina  vefirafcripta 
fùntin  ccelis,^oxvi.zn.^.z.T,.  <^ccejfum  hahemm fide  tn  grattam  iflam  ,  in  qua(la7nitSy 
ér  glori  amur fuh  J^e  glorix  Bei ,  nec  hoc folHm,fed  (jr  gloriamur  in  affd6iionibm.i.Vtt.\.].0^ 
CuBodimini  per  fìdeminfalutem,  in  quo  etiam  ex  nltatis  modicttm  nunc(fi  opus  ejì)  trijlatt  in 
^)Arij^ afftuHonihtiSy  veri.  8. 9.  Credentes  exultatls  Utitia  inenarrabili  (^.glorificata: y  re,-, 
fortantesfinemfideivefimfiaUttem  animarum.  Hinc  dicitur  Dyiiaftesille,Gandaces, 
reginx  ^thiopum  jamBaptizatus,  &  de  remiffioncpeccatorum  fiaorum,  &  vicaaj- 
Ècrna  per  Chriftum  obtinenda  ccrtus,  perrexifie  in  via  fiia-gaudèns.  Certum  igitut; 
&  iblidum  conlcientiarum  fblatium  ex  cercitudine fàlutis  &  grati»  Dci,>liaurire.fò.T 
lent verefidelts*-  ;  .   :      ,  -,  .^^-vA:^ 

Aflerunt  Remonftranres  :  dubitatio-  Scriptura enim  contra  tèftatur  :  dubi- 
nem  de  iàluté  laudabilem  efle  acque  uri-  tationem  conrrariam  effe  fidei,  &rum^ 
lem.'"-^  .■-''■-  menoxiam  icu  pernitiofàrnhomini.  laci 

Quodfalfumeftj&merepontificium.     cap.r.  verfé^^.  Poftuletcumfide  nihiLambìv 

gens.   Roman.14.  veri".  13.  §}nidubitatyfi, 

-  '  ~  '"/  irJ-ì-*:  i-:.i~.:!'*rì^  j  .^  =  -..  '■:  ^,->'','?  ;  ■  '  cderìt,yim  condemnatm  e  fi  ^  jquoniani  rn>>* 
edit exfide.  Vrìde  conftat  fidem  cum  dubitacione  fcu  lixficatione  ftarenon  poilc:, 
quapropter  vitam  xcernam  credere,rcu  de  ca  certum  efie  ;,  &  de  ea  dubitare  ,,  kie- 
mutuo  dcftruunt.  Vere  fìdelis  credit  le  vitam  ^ternam  habere,hac  incredulus  dubi  - 
tat  anfithabiturus.  lubemur  credere.Mar.  1.15.  Convertiminìó'  crediteEuangeìiQ,^ 
9,  V.  19.  Coarguit  Ghriflus  incredulitatcm  dicens ,  0  natio  incredula  qupufque,  é;c.  &; 
Lue.  24.  18.  O  amentes  ò" tardo  corde  ad  credcndum omnibus, qu£  loquutf  fmt  J'rophex 
frf.'Apoftolus certe lacobus  dubitationem.  e.  i.  y.6.-j.  Non  laudet  tanquam  utilcm, 
(ed  contra  d;iinnat,utexitialem  &:noxiam.  .  ^^ui  ambigtt -fimilis  efifiuàuirnaris  ,qut 
'ventis  agitatur  ó' laHatur:  non  enim  ,  existimethomo  lUe  fé  quicquam  accepturum  a  Do- 
mino.ycri.%.  Vir  animo  duplici  &  inquietus,in  omnibu'S viis fnis .  Concerà  cqmmenda- 
iurllimmafidcs  Abraha::^beo,  quodomnem  dubitationem  excludens  certa  3i»itìì 
-g5rA)3/)o(p«g/*  recuinberct&acquiclccret  in  Dei  promilììonibus,  Roman.  4.  lo.Con^ 
4r.a  promijponem  Dei  non  h&fitauit  tanquam  dejlttutu-sfidefèd  corroboratus  ejl  infide  Ó'-df^ 
dttgloriam  Deo,vct:l.  zì.Etfirmiter  credidit,quod quicquidpromifit eitDetts patens efiet/per^^ 

ficer<^.  \cti^.  12..  Propter  hoc  imputatum  esi  UH  adjuIHtiam.  .  ^     .    .      t 

-  Ex  omnibus.,  qua:  haclcnus  allegata  lùnt ,  conftare  arbitramur ,  quid  .de  caj.tpris 
Rcmonftrantiurn  Articulisrentiendumfit&ftatucndum.videlic  Eos  omnes  conti- 
nere  non  pauca  nova,  érE/!(5(^c'|<t,  aperte  falla,  cum  S..S.  Dei  V^rbo,xeccptqquejam. 
>.plim.cominuoi,lbnli^j palllm in  CJadfliani  orbis  reformatis  Eccl?fiili&^huc  ufque i.^ 
\.i  :.  .    .  _.'  '"  '  ijs  con- 


NATIONALI€     DORDRECHTANt^.  245 

i;s  conflantiflìme  tradita  doftrina  ex  diametro  pugnantia,&:  ex  PcIagianorum^Soci- 
nianorum.Pontifìciorum,  Anahapnfl:arum,alioriimque  Ha^rcticorum  fotidislacu- 
iiishauftadogiTiata,qua:cum  maxima  iiii  parte  Chnitianx  rcligionis  fundamenta 
fiimmc  ledantjgracic  iimiil  &:  glorix  Dei  maxime  iìnr  inimica,  utpote!  converfioncm 
&:iàlutemhommis,  à  naniralisluminisbonoLiiù,  libenquc  arbicrij  viribus  iufpen- 
dcntia,  ftudio  lincerà:  pictatis  &  folida;  afflidarum  confcicntiarum  confòlationi 
ha-udparum  advcdà,judicamus  eainnoftris  Ecclcfiis,  nulla  ratione  toleranda  ,  fed 
ex  iis  omni  ftudio  eliminanda.  Gontra  vero  Dodrinam  hif ce  dogmatibus  oppo(ì- 
tam,  utorthodoxarn,  S.  Scripturarconfcntaneam,  &:modis  omnibus  làkitarcm,ut.i 
haftcnus,  ita  deinceps,  conftanter retinendam  docendamq;  ad  iòlius  Dei,  &:  Chri- 
fti  Scrvatoris  noftri  gloriam, puri cultus divini, &:veritatis in liifceBelgij  Provinciis 
confcrvationcm,propagacionemque,piorumdenique  omnium  fàlutem,  &  Patria: 
iioftra:  bonum,  paccmquc  cxoptatillìmam.  Deum  autem  Opt.  Max.  ardenti/Time, 
&:quantispoffumus  votisinvecamuSjUtllluftrillìmos  OrdincsGcnerales  Patria;no- 
ftr^  Proceres,Dom.inos  noilros  Clcmentirtìmos,eorumquc  adhanc  Synodiim  Illu- 
ftriir.  Delegatos,  rcliquolque  iingularum  Provinciarum  Ordines ,  &urbiumMagi- 
ftrat-tis,  ardenti  gloria,  &  pio  domusfiJ^zcloaccendat,quo  bene  cccptam  &;maximis 
iumptibusiucboatam,Ecclciìarum  &:  Reipublica:  reftaurationcm ,  magno  animo 
&:  focliciterperfcquantur,perficiantque.Utitaapudpiosomnes,tamexternosquain 
domefticos,  cum  immortali  ILia  laude  prardicentur,  Patres  Patrix,&  Escldix  Chrifti 
nutricij.Idfùmmisvotisoptamus,  &: ita faxit Deus ille  Opt.  Max.  &: Pater miferatio- 
num  pcrlefiim  Chriftum  unicum  Servatorcmnoftrum.  Votum  hoc noftrum  cum 
Piàlmifta  claudimus ,  ^ms dabitex Sione fdatern  ifiael'h  inreducendo  lehovah  capivi- 
téitem^fulifHÌ,exitltabitIacob,Uta.bitHr  ijrnel.  Piai.  14.7. 

E    X   A   M    E    N 

ET 

ludic'mm 

Zeelandorum, 

De  Quinto  ArticuloRemonftrantium. 

Sententia  Orthodoxa. 
I. 

QUi  vera  iìdcChriftoinfiti  firn t,  &:Spiritu  vivificante praediti ,  etiamfiipfipro- 
priisfuis  viribus,  ne  momento  quidem  contra  tentationes  Diaboli,  mundi  &c 
carnis  fubfiftcre  queant,imoetiam  indubitationes,perplcxitates,  fenfus  gratin  di- 
vinai velutideliquium,  aliaquegravia  peccata  incidere poirint,atqueinterduminci- 
dant,  tamenfidemjuftificantem,&gratiamrcgenerationis,nectotaliter,acproinde 
necfinaliter,  pofTunt  amittcrc,  idque  proprcrDecretumEledionis  immutabile,  &: 
Gratisefcedus  SEternum,quod  Deus lècundumilludDecretum,  cum illis  in  Chrifto 
pepigit,  ideoque  de  flia  perl'everantia  &  iàlute  certi  eil'c  poflunt. 

II. 

Hajc  Perfcverantia  fideIium,non  excludit  commonefadiones ,  promiiriones,com- 
minationes,perverbum,  vigilias,  preces,  ^fcriumTanditatisfludium,  fed  contra, 
haec  omnia  tanquam  media  ad  cani  promovendam,  divinitus  ordinata  ,  necefl'a- 
rio  includit .  adeo  ut  vera  fide  pracditi,  per  hxc&fimilia,  cum  timore  &  tremore 
falutem  fiiam  operentur  :  &  fi  interdum  labantur  ,  non  tamen  in  lapfu  perma- 
nent  ,  fed  per  Chrifti  gratiam  èc  Spiritum  Sanftum,  ad  Deum  revertuntur, 

X  X  X  3  &:  alacrius 


x^6  ACTA      SYN.ODI 

&alacrius  adnovamobedientiam  cxcitancur;  acque  ita  virtuceDei  ,  ad  falutem 
quasipiìsin  coeliseftrepofita,  adfinemufqueconfervantur, 

Primum  Articulum  noftrum  fìcprobamus: 

^m  <-u era, fide Chr in oinfìti funi:']  Attendatur  hicinprimis  ad  fubjeduixi ,  de 
quo  perfeverantia  pra:dicacur  :  Non  agi  fcilicct  de  iis,  qui  habent  fìdem  hillcricam, 
auttcmporariaiTijVclexternamaliquam  pietatislarvam,veletiam  communia  qua:- 
dam  Spiritus  Sandi  dona,  quales  in  facris  Literis  nonnunquam  per  homony- 
miamjufti,  &credentes  appcilantur:  verumdeiisquivera  &  juftifìcantefìde  fune 
prediti,  qu2E  perchariratemcfì:  efficax  :  quodunum  iufficic  ad  diluendas  varias  ad- 
verfàriorum  exccptiones  &  calumnias. 

ZJerejìdeles  trowijsfuù  yìribus  ne  momento  quidemjùbfjflere  queunt  cantra  0*c,  ] 
Probatur,  Match.  26,  veri.  41.  Sfintmfrompus  -,  fedcaro  infrma.  loan. i  j.  verfl  5. 
K^hfcjiie  me nihil  ptefiis  facere.  i.  Corinth.  i o.  verf]  12 .  §lin  fihi  -videtur ftare^videat 
necadat.  &cvcx(.  I3.  Vnacumtentattme-.eijajìonemfrxjlabit,  vt pojJìtisfufferrc^.'Wnàc 
pater  fidelespcrfe&propriisfiiis  viribuSjintentationcfubiìfterenon  polle. 

Imo  etiam,  in  dubita tiones  c^ perplexitates  incidere.  ]  Probatur  exemplo  Mofìs, 
Exod.  4.  verf.  10.  &:ii.  Numer.  20.  verf".io.&i4.  &  exemplo  lobipaflìmrltcm  Io- 
na: in  ventre  cacti  ;  lonxcap.  2.  verf.  4.  Hiskiic,  lefa.  cap.38.  Zacharise.  Lucse  i. 
verf.  20. 

in  fenfui  gratiis  divina  rueluti  deliquiurns  ]  Probatur  exemplo  Davidis,  Pfàl. 
i2.  verf  2.  Dettsmi,  Deus  ml,q!<arefnedereliq((i^i:V{2.ìm.ìì.2y  Ego  dixeram  in  fé- 
jUnationemen  ^excifpisfumacorìj^eclu  oculoritm  tuorum  .  Plalm.  77.verf  8.  9.  \^n  in 
JkcuU  repelktDominm?K_Anferget  bene  'velie  amflmsì 

Aliaque  ingrazia  peccata  incidere  pofjlnt  atque intevdum  incidant. ]  Proba- 
tur exemplo  Davidis,  adulterium  &:homicidum  committentis:&:Petri,Dominum 
&  Servatorem  lìium  abnegancis. 

Tamen  fidem  jufiificantem  0*  gratiamregenerationù  nec  totaliter  nec  fmaliter 

pojjunt  amittere.]  Probatur  Pfalm. 57.  verf  24.  Cumcadit,nondeijcitiir,  quia  lehcvA 

jìiflentat  manum  ems.  Ierem.32.verf  40.  Reverenfuim  mea.mind.i.m animo  iffurum,  vt 
nonrecedxnt  a  me^.  Match.  7.  verf  24.   ^ui  Adifcavit  domumfuam  fuperfeirAm-,  de- 

Jcendit  autemplwvia  ó-flaverunt  venti  dr  inciderunt  domiti  illi,  crnon  cecidtt.fundatA 
enim ftierat fnyer petram.  Pfalm.i.  verf  3.  Erit Jicttt  arhor  piantata  ad  rivo s  aquariim, 
qtufruBum  futini  edit  tempore fuo  ,foliumqiie  eim  nondecidit.  Pfalm.92.  verf  13. //^//.r 
ut  palma  germinabit-,vt  Cedrta  in  Libano  crefiet:  Piantati  in  domo  lebovia-,  inatrijs  DoìvÀ- 
ni  nofiri-,  germina  prof undent ,  adhuc  ahundabunt  in  canicie -,  pingues  (^  virentes  eriint. 
Roman. 8.  verf  3»).  §^is  nos  feparahtt  a  charttate  Chrifli,&c.  &  verf.  38.  Nequemors 
neque  'vita,(^c.  Neqiteulla  res  creata  nos  foteft-fparare  a  Charitate  Bei>  qua  est  in  Chri- 

flo  le  fu  Domino  nojìro.  i.Corint.r.  verf  8.  ^^ui  Dem  etiam  confirmabitvostfque  in  fin€7n 
inculpatos  in  diem  Domini  nostri lefu  Cbrifli.  Phii.i.verf  ó',  Perfuafum  hahens  hoc  iffiimj 
foreut,quiccepitin  vobis opus  bonum-,perficiat  ufqtie  ad diem lefu  Chrifii.  Confer.i.  Cor. 
IO.  verf  15.  i.TheflaI.5.23.24.  Ha:c  vere  fìdelium  perfeverentia  probatur,  etiam 
fequencibus  rationibus. 


Quia  Decrecum  Eledionis  cft  infallibile  &:  immutabile.]  Matth.  cap.  24. 
verf  24.  Ita  vt  fediicant ,  fi  fieri  poffet ,  etiam  eleclos.  Romanor.  cap.  8.  verf  30. 
-Sl!*os  pradeflinavit,  eos  etiam  vocavit,  quos  votavi  t-,  eosjuHificavit-,  cr  qnosjnfìifìcavit  eos 
etiam glortficavit.   Rom.  9.  verf  11.  Vt  ì)ropofitumDei-,quodeHfecHndumeleclionenh  non 


NATIONAMS      D  O  RD  R  E  CHT'A  Ni£.  247 

ex  óperibiisfèdex  vocantejìrmum  maneat.  Roni.  1 1 . verfii.  Non  ahjecit  Bem  tofuliimfuum 
qium  j)r<xcogìii'.vit:  &c  ver/.  29.  Dorici  érvocatio  Deifnnt  cljUiTctfA.iMj'Q^  &c  z.  Tira. 2.  verf^ 
I  '■) .  Solidumfuìtdamentnm  D  eijU  t,  ha  bensfigtUitm  hoc,  Novit  Dominns  auifimtfui. 

II. 

Quia  fcedus  granar  quod  cum  fidclibus  pepigit  Deus,  efl  a'ternum  &  inviolabile] 
Iclài.  54.  veri.  \o,  £1110.1^^16  hi  rnontes  reccderent  &  hi  colles  dimo'verer/tiir,attamen  beni- 
gnitas  me  A  a.  te  non  recedei  crfceduspacls  mete-,  non  dimcuebitur,  ait,  mifer.ator  tum  lehova. 
ler.^z.vcri,-^i.Etpangam  ipjìs  fcedus  perpetmm,f0re  ut  nonavertam  meàprofequendls  ipjìs 
henef adendo  ipfis-,  d^  referenttam  mei  indam  animo  ipforiim:,  ut  non  recedant  a  me.  Hof  c\T.' 
2.  vcrf!  19.  20.  (^  dejponfabote  mihiin ficulum,defkonfabo,inquam,te  mihiin  jusHtiaJu- 
diciot  henignitate ac mifericordia;  Conkr.  PlJlm.  89.  verl^  34.  lelai.  59.  veri.  21. 

III. 

QuiaChriil:usindclìnentcrintcrccditprofìdelibusfuis.]Luc.22.ver/!32.£^fly<7^/j7;i 
prò  te  ne  defciatfdes  tua:,lo\ia.n.ij.yct{.  2.0:  Tionproeis  autem  roip  tantinn.,  fed  é"  prò  ijs 
qui  per fermonem  eorum  crediturifunt  inme^.  Heb.  7.  verf]  25.  Fnde  ò^  fervore  pr  or !]:■$ 
potesi  eos,  qui  per  ipfnm  accedunt  adjDeum,fcmper  l'ivens^ut,  mterpellet prò  eU  :  ChrilUis 
autemfempercxaudituràPatre.  lohan.  11,  verll  42. 

IV. 

Quia  Chriftus  Tua  potentiaoves  fuas  confervat  ab  exitio.]  Toh. (J.ver/!39. /7kr<^  ■!/<?. 
luntas  Patrismei  quimifitme,  ut  quicquidmihi  dederit,  nonperdam  ex  eo,fedfufcilem  illiid, 
ttltimeillo die, Si cap.  io.vqtì.  2j. 2^.2^.  Oves  me£  'v'ocem  meam  anduint:  Et  ego  vitam 
Aternam  do  els.,  necperibunt  in  £ternum,nec  rapieteas  qtiifquam  e  manu  meo,  Pater  mew  qui 
eas  dedit  mihi,  maior  omnibus  eli,  ncque  quifquam  poteH  eoi  rapere  e  manti^  Patris  mei  :  lo- 
han. I.  7verf;  12 .  J2uos dedisJi mihi ,  ego  cujl odivi  ^  nomo  ex eii perijt^  nififlins  ille per 
ditionis.  Indx.  1,  V ocatis aJ)eo  Patre,jan£ìifcatU  é'Iefu  Chrijlofervatii. 

V. 

Quia  Spirirus S-  qui  rcnatis  datus eli,  manet  apud  cos in  2Etemum:  Ioh.4.  verfl  1 4. 
^uifquii autem  biberit  ex  aqua  illa  quam  ego  ilti  dabo ,  nonfitiet  in  aternnm,  fèdaqua  illa 
quam  ego illi daho,Jjet  in  cofons aquigfalientii in  l'itam <eterna}n.  Ioan.14.  veri.  16.  Eogabo 
Patrem  dr aliiim  confolatorem  dabit vobis utmaneafvobìfcum  m  eternum.E^h.i.vcTi.i^Jn 
qitopofìquam  credidiJìk,obJìgnati  efIis,Spiritu  lUo  promijftonis  fantto,quiefl  arrhabo  hxredi- 
tatis  'vestr&,dumadlibertatem  l'iìulicetnur ad Ltndem glorid  ipJìmsQon^c^. 2  .Cov .1  .vcvi'. 
21.  Eph. 4. veri". 30.  Rom.8.  vcrf.is.  Gal. 4.  veri" 7.  Hicaucemfpiritus  llia  potentia,  itn 
nosinftruit,  &:  confìrmat,  ut  polìimus centra  Sachanam,  ir.undum  &  carnem.fublì- 
ftere,  &  tandem  vidoriam  reportemus.  1.  Ioan.  j .  v.4.  ^Imniam  quicquid  natum  e  fi  ex 
Deo  "vincit mtindum.  i . lohan. 3 . v.  9 .  ^Imfquìs  natmefiex  Deopeccattim  nonfacity  quoniam 
Jemenipfimin eo  manet, necpotefi peccare,  eo  quodexT>eonattu  efi:  & cap.4.verr.4.  Fosex 
Deo  eìiisflioli&  vicifiis  eos,  quoniam potenttor  efi  qui  efi  in  njobis,  quam  qui  efi  in  mundo. 

VI. 

Quiaverafìdcs/pesSicharitas  nunquam  deficiunt.]  Ijic.S.vetf.ì^.^uodautemin 
honam  terram  cecidi t,  ijfitnt  qui  in  corde  honefio  ac  bona  auditum  jermonem  retinent,érfru- 
Rum  adferuntper  patientiam:  He  b.  1 1 .  ver£  i.  Z^  autemfides  fiibfiftentia  rerum fier  andarum 
cf  de?nonfiratio  eorum  qtm  non  videntur.  i . loh. 5 . veri . <; .  H£c  eU  viBoria  qn£  vincit mun- 
dum,  nempe  fides nofira.  Rom  .5.  5.  Spcs  non pudefacit.  Heb. 6. 1 8,  Vt fi-etn propofitam  obti- 
neamus,quam  velut  animai  anchoram  habemus  tiitam  acfirmam  ó"  ingredientèm  ufque  in  e  A 
quxfunt intra  velum.^oìT\.%.2^.7^rn fpe falvatifiimus.  i.Cor.  13.8.  Charitas nnnquam 
excidit.  I. lohan. 4. 17.  Per  hoc e.xpleta esi,in  nobis  charitas,  ut fiduciatn  haheamus  in  dieju- 

Xxx  4  duij. 


i48  •  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

dicij',  &  vcrf  i8.  metm  non  eHtii  chnritat€.,exfktx  charitas  foras  eijcitmetmn,  quoniam 
metu-s  cruciatum  habet.  ^ni  mtem  mettiit,  non  eUfcrfeBus  tn  charhate^. 

VII. 

Quia  vera  Ecclclu,qu2ceft  corpus  Chriftij&fingulaeius  membra  perire  non  pof- 
funt.  Matth.  \6.  l'è .  Super  hanc  Petram  £d!jìcabo  Ecclejìam  mèam  ,  (jr  pori  te  infcrorum  non 
(uperahunt  eam.  Hebr.  1 2.  verf .  Z3.  Conventum  ò"  Eccleji.im  primoq^enitorHm.,quifunt  con- 
fcripi  in  cada.  Imo  ha^cEcclelìa&verorum  eius  membrorum  ftabilitas  ,  adeo  con- 
fìans  elt  &  certa,  ut  Apoft.  Ioannes  diferre  pronuntiet,eos  qui  defìdunr,nunquarn  de 
Ecclefia  fuifle,  i.Ioan.z.  \c).Ex  nobis eqrejfi jrmt-,fed non erunt ex nobis .  Namjìfuijfént  ex 
nobls  ,perrnanjìjfent  utìquenebifciim.  SedhocfaBum  esi'^nt  patefieret  nonownes  ejfe  ex  nobU. 

Idcoquc  de  fua  perlevcrantia  &:  (alute  certi  elle  pofiunt.  Probat.  Rom.8.vcrf.i(j. 
^lui  ipfi  Spintwstellatur  una  cum  Spiri  tu  nosiro ,  2{os  effe  filios  Dei.  &  17.  qiiodftjilij, 
etia.?n  hxredcs-,  hxredcs  qttidem  Dei,  cohteredes  autem  Chrisii.  &Z  38.  Nam  mihi  perfttafum 
est  neqHemortem,neque  "vitam,  c^c.  poffe  nos  fefa.ra.re  a  charitate  Dei,  qu^eH  in  Chrisio 
Donano  noflro.  2..  Cor.  i,  verf.  zi.  G^  ctiam  obfignavit  nos  deditque  arrhabonem  Spiri- 
ta in  cordibiis  noHris.  Ephef.  4.  verf!  30.  2\(g  tnstttia  affiate ffiritum  iUumfanfhm  Dei, 
per  qnem  obffgnati  eUis  in  diem  redemptionis.  z.Timorh.  i.  verfl  ii.Nofienimcui  credi- 
derim,ó"inihtperfuafiime(l ,  eumpoffèdepofittimmeuminilìuìndiemfer'varc^.  2.  Cor.  ^. 
veri.  I.  Scimui enim  nosffterrejìris hmtis donna  nojìrx  tabernaculum  diffoUiturn  fuerit,  &Ai- 
ficiiim  ex  Deo  habituros,  domiciltum  videlicet  non  manu factum,  aternum  in  cosUs.  Liquec 
etiamhxccertitudo,  ex  natura  verx  fìdci,qu£E  eflfubfiftentia  rerum  fperandarum,&: 
demonflratio  eorumquac  non  vidcntur.Fatemur interea,omncs  fìdeles  non  pari  gra- 
du  liane  certitudinem  perfcntifcere,  imo  in  tentationis  conflidu,  vixfdntillain  eius 
fentire,  uti  inipfo  Articulo  noftro  exprefllmus. 

Secundum  Arciculum  noftrum  ita  probamus  : 

Terjèyerantta  fìdelium  htec  omnia  tanquam  media  diyinitus  ad  eam  ordinata 
non  excludit  fèdincludit.  ]  Liquet  hoc  primo  ex  perpetua  methodo ,  qua  Chriflus 
&  Apofloli  in  docendo  uiì  lunt.Quippe  qui  ex  decreto  eledionis  &:  dono  perfeveran- 
tiic,  quod  ex'eo  redundar,  fblidas  admonitiones  ad preces,  ad  vigilias  &  omnem  fàn- 
ditatem  in  genere,deducunt:  Mat.  24.21?.  Monet  Chriltus  Apolì olos  &  reliquosEle- 
dosnccredantpfeudoprophetis,  fed  libi  ab  ijscaveant;quostamendixcrat  imponì- 
bile elTcut  ab  ijs  feducantur.  verf."24.Sic  etiam  Apoftolus  Paulus  in  omnibus  fiiis  Epi- 
ftolis,  exmifcricordiaDei  erga  fìdeles  immutabili,  &pcrrevcrantÌ2e  dono,  quod  per 
DeifìdelitatcmiIlispromittit,deducitadhortationescflìcacifrimas,utpatetexCoìla- 
tionc  cap.  8. 9,  io.  i i.ad  Rom.  cum  cap.  ii.&:i3.&c.  Idemi.Cor.  1.8.  Corinthijs  pro- 
miferat,  DeumpergratiamfuamiUos  confirmaturumufqueadfìnemiuculpatos,  in 
diem  Domini  noflri  lelii  Chrifti.  Et  tamenmox  fubjungit, ut  fìbi  à diffidijs fchifmatis 
&  Tunilibus  carnis operibus  caveant,  &:  è  contra ver2e  fànditati  ft:udeant.Sic  Phil.r.6^. 
poflquam  eandem  promillìoncm  Philippcnlìbus  feciflcr,'in  hsec  verba:  perfuafum  ha- 
bens  hocipfum,fore  ut  qui  coepitin  njobisofui  bonum,perJiciat  ufque  ad  diem  lefu  Chrifii;nor\ 
celTattamcneofdemadhortari,  adbonorumoperumfl:udium;&:nominatimcap.2.v. 
12.13.  poftquam  moniiillct  eos  ferio,  ut  fàlutcm  fuam  in  timore  ac  tremore  oper aren- 
tur,rub)ungit  mox  hanc  promillìonem, tanquam  fundamentum,iV4wDf/^/.f  f/?^a;  efì- 
cit  in  'vobìs  divelle  c^perficere  prò  bona  fua  voluntaie.  Similiter,  i.  Thcir.5.  pofl  fatì:as  va- 
rias  &  lèrias  ad  Ihnótitatcm  adhortationcs  ,  tandem  liibnedit  veri."  24.  hanc  confo  ^ 
lationem,  fidelis  efl  qui  vocavit-vos,  qui  etiam  ideffciet.  Sic  quoque,  z.  Timoth.  2. 
veri!  19.  poftquam  probaflet  perfeverantiar  fìdelium  certitudinem,  ut  qux  Dei  fi- 
glilo eflet  oblìgnata,  addit  prxclaramhanc  admonitionem,  Difcedatab  injuHitin. 
omnis  qui  nominat  nomen  Chrifti .  Ijldem  vcftigijs  etiam  infiflunt  reliqui  Apoftoli, 
inprimis  Petrus  &:  Johannes ,  Prior  enim  de  Decreto  Eledionis,  &:  perfeverantia: 
dono,quodprobaveratcap.  I.  Epiflrolxprioris  veri".  1. 1.3.4.5.  tanquam  è  fuaviflìmo 
fonte  deducit  varias  admonitionés,adpatientia/anditatem,&:fraternam  charitate; 

ncque 


N  A  T  I  O  N  A  L  I  S     15  O  R/t)  R  E  €  H  T  A  N  ^.  149 

neque  tantum  iflo  capite ,  fcciper  tocam  pafllm  epiftolam;  pofterior  ex  charirate 
Dei  Patris  &  Filij,  erga  tìdelcs  inf-allibili,  &:  ipfòriim  ipe  indubitata,  qua  cxpcdant 
3Cternamgloriam,producitvarias  adhortationes  ad  puritatem  Se  lànd:itatem,pr£e- 
fertiiTii  i.Iohan.  5  3.  J^f(ji<lshahethancjpcm  ineofitam-,fnrifratfe,fictit(y-illeturm  eff- 
II.  DeindeidemevincnntexeiTipla iàndorum, quilicetccmeilcnt de  fua pcrle- 
verantia &: làlute, nihilominus  tamcnicdulo, /àndlis prccibus &:  bonis  openbus  invi- 
gilarunt,  utPatetinterrcIiquos  exemplóDavidis,  quilicetPfàl.  23.&a]ibi  lìbiper- 
iiaafum  dicafdehonitate&bcnignitateDci  pafloris fui  erga fc,  quodquepermanfù- 
iifUs  eflety  m  domo  lehovje  iniÌEculumynihilominus  tamen  iàndis  prarcibus ;  alijfque 
^pietatis  cxercitijs  jugitcr  fuitintcntiis,  ut  videre  eft,  ex  Pfàlm.  119.  &:dlibi.  PauìuS 
etiam  qui  ad  Romanosteilatur  fibipcrfiiafum  cnb,  quod  pernullam  rem  creatànl 
pqllìt  feparad  à  cHaritatc  Dei, tamen  contudit  corpus  fuum,&  in  fervitutem  redegit, 
ne  quo  modoipfereprobus  ficret.  &:PhiI.^  ile  contendile  dicit;,ad  palmamfupcrnse 
vocationis  Dei  :  &:  z.  Cor.5.  con£dimus  autem  &  probanuis  potius  migrare  è  corpore 
'&:  addominum  ii'e  habitatum,  quaproptcr  ctiam  ambimus  &:  incolcntes  &:migran.- 
tcs  ei  piacere  :  Imo  Ghriflus  qui'dd  fui  glofifìcatiorie  crat  certiilìm.us,  nmilominus 
àDcoP'-arrfcfiioardentiflìmis  pTeóibùsilIaméfflàgitavit:  lohan.  17.  \ 

''■  Deniqueluccimeridiana  cladusex  fcriptura  patct,  media  cum  Decreto  Dei  non 
pugAarò,rcdeid'emfubòrd'inai'i:  SiC'Gideonjpoftacceptam  promifTioncm  de  vi6lo^ 
ria  centra  Medianitas;  ludic.  6.nihilominusmedijS  bellicjs  ad  eam  confequehdara 
eil  ufiis:  EzechjasRcxpoftpromiflamyitieprolongationcmjfànitatem  naturali  re- 
rnedi'd  procui:àvit:  Daniel  cum  ex  lercmia  didiciilcr,  fìnem  captivitatis  BabylonicJC 
advehiire','órà'0^ifDeum,'utpopulum  ruumreduccret,  &  A<flor.  27.  Paulus  qui  ab 
Angelo  Domini  erat  edo^tus,  fc  cum  focijs  de  naufragio  certo  evafurum,  monuit  il- 
Jos  iàlvos  evaidere  non.pqir?!  iì  pauta:  navem  deièruifl'enr, 

Adeo  ut  cum  ti't^òfè' ^  frèhiore  Jàlutemjuam  operenfur:]  Nam  etfi  propter 
peremptoriam  eledionem  ad  fàlutem  ,  de  fua  perfeverantia  vere  fideles  certi  effe 
pofl'unt,  &:  debent.  Tamen  cum  Deus  iJlam  niiì  per  ordinaria  media  exequi  ftatue- 
rit,  necefle  eftipfbs,  exhortationibus,  comminationibus,  &promifIlonibus,  tan- 
^Ujira,m?dy^QrdinarijjiS  axlcfirleycrantiam  excitarij  id<ju©    ■     .    -  -    ■  ' 


ri 


L..,;r,. .,,,-.„ -■..;. ^^^r./f 


-  7  P.rQpter:prppriam.ip.nrq;  adha'rentcminfii'mitatem5&;  hortiiim  /piritualium  aftiun 
éc.,  pqtcndam  jugiter.iplas  oppugnantium ,  &  bue  /petSbat  fermo  Chrifti  ad  Apoflo^ 
los,quos  propter  infìrmitatem  carnis  hortatur  ad vigilandum  &:  orandum,ne intren't 
in  tcntationem:,Match;26.verf!4i.  Gonfer. ctiam Marc.i3.vcrf,35.&:  37.  hums  etiam 
relpeftu  hortatur  PaylusfìdeJes  adinduendum  totani  armaturam  Dei,titpoflìnt  fiib- 
fiftcre  in  tempore  adverib  &:omnibus  confedis  flare-;Eph.6.verf!  1 1 . 1 2r.  Gonfer. r;Peti 
5.,y^8.  &c  .i.Cor.  16.  ij.  -x/igiku,  ftate-.wiriliteragiteyeshtefort^s.  Sic  etiam  Petrus  B.de- 
Ijes  alloquitur;  /Vos  igitiir.  dileBi  qui  h^cprixfìit-à-,  canjete  ne  illorum  lìefariortim  erVoreab^ 
ducli',  exà^atìs  a  j/rofria.  ftaiiilitate ,  fid crefcite  in  gratta  d^  a^mtione  Domini  noìiri  lejìi 
ChriBi'.  Huius  etiam  infìrmitatis  propria  ratione  monentur  Philippenf'es,Ut  cum  ti-* 
more  &c  tremore  fàlutem.  fìiam  operentur.  Phil.  2.  verf.;i  2.  &:  gentes  monet,  gcntium 
Apoflolus ,  Rom.  II.  2,o„  2U  Ne  animo  crterantur,  fed  timeant,  videntes'ne  De^uS 
qiiinaEuralibusramisnDn.pepcrcit,iIlisGtiamnon  parcat.  ■ 

,PnpptercarnaIem.fe.Guritatem  qua:  ex  ifl:a  infirmitate  interdum  infìdefibus  orittrr; 
^^rjtic.,^.  yerjC A. Pfàl..3D. 7*  &  comminationibus  graviffimis  illa  aut  excutienda.<efl:, 
autantevertenda;&hucfpe6tantfèqucntia  Scriptura: teftimonia;  Hcb.3.  vcvCirAf. 
ìftdete  fratres  ne  quando  fa  in  ullo  vestrum  cor  malum  é'  injìdelv ,  defciendo  a  Beo  vìvoy 
fed  exhortamim'Alij  alios  qmtidie  quoad  uffelUttir  dies  hodiernm ,  ne  qiiis  ex  t'óbi-f  indu- 
returfr'àHde  feccati ,  -,&cap.-6.  ii.  12.  Ctifimu-s autem-,nt untifqiiifquei'esirum  tde??t  oHen-^ 
4^tjìudiuin  Ad^emnìtfdeiferfinifiontm  adjìnemtffg,,  HtnefaìTfegnefjcdiMitattfi^^éOf'ttm, 

qui 


ajo  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

qui  per  fìdem  ac^ntìenttAm  ohtinent ^romi([am  hxreditatcm.  &:  veri .  4.  ì^am  fieri non^à- 
teftì  ut  qui  [mici fueriint  tUuftrati,  gttfia'verimtque  donurn  c&lefte  (^participesfanifuertirit 
SPirtttis  S.  Tujhveriintq.  bonitm  Dei  verhurn-,  ac  virtutes futuri  fxculi.jifroUhantnr  ut  denuo 
renoi'entur,  per  njìpifcentiam-,  ut  qui  rurfum  cr  un  figant  fibimetipfis fiumi  Dei,d^adigno- 
minimi  exponant.    Conter,  cap.  io.  vcHl  26. 27.  Galac.  3.  veri".  5.  &:  5.  verf,  7. 

III. 

Proptcr  rcmiilìoncni  in  pictaris  curfìi,  promillmnibus  interdum  fidcles  ad  officium 
gnavircr&ftrcnucfaciendumluntcxcitandi;  Match.  24.  xySltiifuflinueritAdjìncm 
uJque,falvM-s  erit.  i.  Cor.9. 24.  Sic curritetit comfrehendtitn-,  certantes,ut  incorruptamcoro- 
71  am  accipiAtii.  Hcb.12. 12.  Quaproptcr  manus  remill'as  &: gcnuafòluta flirrigitc.  Apo. 
z.  veri."  4. 5.  Et  partìm  in  iftis  Epiftolis  ad  Ecclclìas  Afiacicas. 

"Et ji  interdum  labantur^  non  tamen  in  lapJHpermanent.  ]  Probatur  ex  exemplo 
Davidis,  Pctri  &:  Thoma;  r  &  Pfalm.  jy.  verf.  24,  Cum  cadit,  non  detjcitur,quia  Jehova 
fHjìentat  manumeim  :  hucpcrtincc  infignis  Illa  promifllo,  Zachar.  12.  vcd'.9.&:io. 
qua  Deus  promittit  domui  Davidis  &:  habitatoribuslerufalem,  ipiritumgiatise  & 
dcprecationum,quo  rcfpiciant  adeum,  quem  transfixcrunt,  &:c.  Center.  Pfal.  89. 
veri".  31.32.33.34.   Itemji.  Cor.  io.  veri".  13. 

'^yertuntur alacritis ad noyam obedientiam.]  Probatur.  Pfal. 5i.verf  15. D<7- 
cebo  defeEiorem  vìm  tuof,  ut  peccatore!  ad  te  convcrtantur.  Pfalm.  1 1 9.  verfi  67.  Triuf- 
quam  humiliarer,  ego  deliqui,  nunc  autcmfermones  ttios  ohfervo. 

Atque'ttaad falutemconjèrvantur.]  Prob.  i.  Petr.  i.  vcrr,5.  ^Itd virtute Bei 
(uìfodimur  perjìdem,adfaliiter»  qux parata  ejl  pateferi  tempore  ultimo. 

Sententìa  tì'eterodoxit. 

ludicamus  ergo  graviflìmc  errare  Rcmonftrantes,  cum  dicunt  Thcftbus  exhibit.  j, 
vere  fidcles  polle  à  vera  fide  exciderc  &;in  eiufinodi  prolabi  peccata,  qux  cum  vera 
&;jufì:ificante  fide  conlìftcre non  poll'unt,  nequc  polle  hoc  tantum  fieri,  fé d  &:  noja 
raroaccidereividcatur  etiam  hic  refponl'.  adver/l  "^-^alach.  pag.  75. 

Itcm,  negantes  perfcvcrantiam  fidelium,  fluere  ex  Decreto  Dei  abfoluto  & 
prremptorio,  quo  decrevit  falvarc  fingularcs  perfonas;  Thel!  cxhibitis  i.  &  adverf! 
Walach.pag.7^. 

Tcrtio,  cum  dicunt  voluntatem  noftram  proximam  &  folam  effe  perfeverantiaS 
caufam  Phyficanij  adverl".  Walach.  pag.  75.  &:  Collat.  Bclg.  Hag.  pag.  370.  Ubi  par- 
tiuntur  perlèverantiam  Inter  Deum  &:homincs,  dicentes  conlervationem  crcden- 
tium  in  fide,  non  pendere  tantum,  ex  certa  &  fida  Chrifli  cuftodia,  fed  rcquiri  quo- 
que ad  eam  dcbitam  credentiurn  obedicntiam,  ne  qua  parte  (ibi  in  noxa  fint  :  quod. 
ipliim  de  ea  obedientia  intelligere  fb  negant,  quie  fic  vi  irrefiftibili.  ColIat.Hag.  Bere. 
part.2.  pag.  90. 

Rcjicimus  quoque  ut  abfiirdum  &:  Atheologum  ,  quod  Rcmonftrantes  dicunt, 
Collat.  Brand,  pag.  457.  mirumnon  elle  pioslccundo  renafci. 

Simihtcr  rcjicimus  Rcmonftrantes ,  cum  negant  perlèverantiam  cfTe  donum 
Dei,  fidelibus  infulìim;  Collat- Belg.  pag.  34v 

Itcm  cum  dicunt,  vere  fidelem  non  polle  clic  ccrtum,  fé  in  fide  perfcveratu- 
rum,  qum  imo  de  hoc  dubitare  &  laudabile  militi  Chriftiano  &:  ad  excitandum  ve- 
tcrnum  &  forporem  anima:,  in  religionis  negotio,per  quan  utile  arbitmntur.  Relp. 
ad"Walach.  pag:  76.  &:  Thcfibus  exhibitis  8.  Ubi  dicunt,  hanc  certitudinem  non 
clTe  necclìarlam.,. 

Manifcfta  quoque  eftcalumnia,  cum  dicunt  Rcm.onftranres,  dodrinam  noftram 
de  perlèverantia, cxfe  verx  pictati  &:  bonis opcribus  obefle;  Collat.  Brand,  pag.35 3. 
354. 355.  &:fcqq.  paftìm;  pcccandi  commcatum  fidelibus  facete,  lòlftcitudinem  & 
trcmorem  filutarcm  ehdcre,  adcoquc  ad  fubdendos  carni  pulvillos  comparatam 

elle; 


NATIONALIS     DORDRECHTANt^.  ^^i 

elTc;  precipue,  cum  fidelcs  nullis  peccatis  aut  flagitijs,  fàlutis  fuxjaduram  pati  pofie, 
auc  paflurosunquam, docecur;  necmori  polle  ,  in  peccacum  aliquod  horrenJum 
prolapfbs  ,  fèd  necdlario  ante  vkx  fìnem  convcrlLim  in  ;  adverllis  Walach. 
pag.  j6. 

Et  hadenus  quidem  ludicium  &c  fententiam  noftram  de  Quinque  Controverfis 
Articiilis  diximus  ;  jadicamufque  dodrinam  Orthodoxam  qua m  non  ex  lacunis 
inanis  Philolòphia:,  non  ex  corrupto  rationis  judicio,  ncque  ex  humanx  fapientise 
verbij,  fcd  ex  puro  Dei  verbo,  utlimpidiillmo  Ifraclis  fonte,  haulìmus;  in  Lcclelia 
efle  retinendam  (Sipublice,  ad  ^dihcationem,  docendam,  quemadmodum  ca  ha- 
denus  in  omnibus  reformatis  Ecclcfìjs  obtinuit;  Hctcrodoxa:  vero  f  quam  Anti- 
theiibus  expreffimus  j  ut  putrido  cerebri  &C  corruprx  rationis  liumanx  ligmento, 
locumnulluminEccleiìjs  eile  debere,  Icdomnino  rejiciendam  elle;  utpote  verbo 
l)ci  contrariam;gIorix&: gratin  Dei,  inimicam;  fìdei,  pietati,  Severe  conlolatio- 
ni  iìdelium  noxiam;  Deuniqucrogamus  ut  quemadmodum  eius  benefìcio ,  in  Ec- 
clefijs  noftns  Zelandicis  ,  iummo  cum  omnium  confenfli  ha:c  dodrina  hademis 
viguit.  Ita  nos  porro  in  iJla  vcritate,  pace  &c  concordia  confcrvct  :  rcliquifque  fo- 
derati BelgijEccIeiìjs,  liane  paccm&concordiam(ubi  turbata  efl)  cum  vernate  re- 
fìituat,  ut  tandem  credentium  omnium  iit  cor  unum,  &:animauna:  &:  iinguli  am- 
bulantesjita  ut  dignum  efì  vocatione  no/Ira,  cumomni  modoftia  &:  manluetudi- 
ne,  cum  animi  lenitate,  tolcrantes  ali j  altos  per  charitatem,ftudeamus  icrvare  uni- 
tatem  Ipiritus  ,  per  vinculum  pacis  :  iìcut  unum  eli  corpus  &c  unus  fpiritus,  unus 
Dominus,  una  Fides,  unum  Baptilma,  Se  vocati  lumus  in  unam  fpcm  vocationisno- 
Htx.  Arnco-. 

VLTRAIECTINORVM     FRATRVM       ' 

D  E 

Quinto  Remonftrantium 

Ariiculo;, 

IVDIciVM. 

Thefes  Heterodoxa  de  ,^i?ito  T\emonJ?ra»tium  oArticulo ,  qua 

de  Verfijerantia  <-uere  fidelmm  agitar:  ex  eorum  editik 

Itbrù   (^  Jcrìptis  excerpta  :    qmbns  Orthodoxa 

cttm  Sacra  Scnptura  conjentientes  Anti- 

thefes  opbonuntur, 

Thefes  Heterodoxne.  Antithejès  Orthodoxa. 

I.  .1.   . 

"PErfeverantia  vere  fìdelium  in  fide, non  /^  Uemadmodum  vera  in  Chrifluni 

-*■  efteftedum  elcdtionisabfòlute  aDeo  V^^fides  ,  ita  &  perlcverantia  elccto- 

faótas^liveDecretitalis,  quo  Deus  certas  rum  in   fide,   efl;   ciicdum  eledionis 

perfonasfineuUaconditioneobedientias  abfblute  à  Deo  fadx,  live  talis  Decreti, 

circumf'criptas  ,   ad  làlutem  clcgit  :    a  quo  Deus  certos  homines  non  confìde- 

('neque  enim  cftullum  eiulrnodiDecrc-  ratos  ut  jam  obcdicntia:  conditione  cir- 

tum  aut  Eledio  abloluta  )   fèd  fluit  ex  cumfcriptos,  fcd  ut  lapfòscorruptofque 

Decreto,  quo  ftatuit Deus  credentibus  in  Adamo,  ac  proinde  inobedienres  ad 

jam,  &medijs  talibus  qux  ad  perfève-  f'autcm  elegit. <?   Quofcumq;cnim  Deus 

randum  iiant  inftituta  ,  ritc  utentibus  exadultis,  ratioaeutentibus,  adfalutcm 

abunde  arternam 


251  A  e  T  A     S  YN  ODO 

abunde  corunJcm  mcdioriim  copiam  a:tcrnam[clegir ,  eos  etiam'ad  vcram  fi- 
faccrc,  granarnSpintusiàndi  minquam  dem  in  Chriftum  &  pedeverantiam 
denegare,  aiit  eos  deferere  pnuiòuam  ab  in  cu,  tanquam  media  Decreto  ilii  flibor- 
ipiis  deferarur.  i>     Inrcrdum  ctiam  ex     dinara,  clcgir.  h 

co  Decreto  fliiit  pericverantia:  donum,  a  Rem.  8.  Z9. 30.  ^Imis  frxcogno'vit  eos 
quo  Deus  dclerenccs  fc  prevenire  prò  frddesttnAVÌt,qHOSfr£dcHtna'vitieos'uoc(i- 
■mulcitudinc  mifcricordiarumruarum,in  i-'it^  quos  'UDc.''.vit,j>iJìificavit-,qnos  injlifca- 
viam  revocare ,  òL  convcrtere  propo-     i'it-,glorifìcdi<2t. 

fuic.   e  .  Si  quos  prxdcftinavit  Deus, eos  &:glo- 

a   Conrra  AX'alach.  pag.  74.  lin.  io.     riiìcavit,  nemoautem  adultus  glorifica- 

&  fbqq.  tur,  nifi  pcrfeverans  in  fìdc,fcquitur  pcr- 

b  Contra  Walach.p.74.I.i3.&:fbqq.     rcverantiam  efFeótum efie  elecìioniSjfive 

e  ContraWal.  ibidem. I.i6.&leqq.       pra;defl:inationis  ad  fàlutemabfolut^e. 

Matth.  24,24.  Collato  cum  veri!  13.  Si 
Jìeritpjfet  etiam  electi  fidttcerentm':  qui  per (èuer averi t  ad  finetn,  falvus  erit. 

Rom.  11.7.  Eleclio  affccutaesi.  Elefìionis  igiturabfbìuta:  etiedum  eli  perfevcrantia. 

i.Pcr.  1.2.3.4.*?.  Elccìio  fccimdtim  prtcnotioNemDci  Tatrii An [anctificattone  (^iritm^ad 
ohedientiam  ò"  afjerfìonemfangtiinis  Chrifìi.  BcncdiB^m fit  Deus  Pater  Domini  nostri  le  fu 
Chrifii,qui  nos fecundum  magnamfuam  nhfericordiam  re<i€nuitin  j^em  vivam-,adincorrufti- 
hilem  dj-  incoìttaminatam  h^reditatem,  qtue  in  ccelìs  cHjìoditurpro  vobis,  qui  virttite  Dei  cu- 
Jìodimini  per  fidem  ad  fallite}»,  qiu  parata  csi  ncvifftmo  die  patefieri. 

.  Si  eledi  lumus  ,  ut  virtute  Dei  cuftodircmur  per  fìdcm  adl'alutcm,  eledionis 
igitur  ablblutx  effedum  eli  perfeverantia. 

b  Rom.  8.  29.30.  Locis  ante  citatis.  Si  glorificationcm  adultorum  anteccdat 
neccflariopcrlcvcrantia,  pcrlbvcrantia  igitur  eli  medium  pracdeftinationis  adfalu- 
tem.  Decreto  lubordinatuni; 

lohan.  15.  1 6.  <^d  hoc  elcgi  fos  ut  friiffum  ferrei ii  é'  fyu^t*'^  njefler  maneat  :  Ergo 
friidum  pcrmanentcm  ferre,eft  medium  cledionis Decreto liibliitutum. 

z.T\\z{\.z.\l.Deu6vos ab  initto  elegit adftlutem  m  fan^ijìcatione Jptritm  ó"  fide  verita- 
tis.  Si  ad  Ihlutcm  elegit  in  làndificatione  &c  fide,  id  eli:  per  fidem  &:randifìcationem 
tanquam  per  medium,  autviam  duccnrem  adlàlutcm:  ergo  &  ad  perlbverantiam 
elegit  in  fide  &;  fandificatione  :  line  perfevcrantia  enim  non  eli  fàlus.  Perlbveran- 
tia  igitur  eli  medium,  cledionis  Decreto  ILibordinatum. 

The/ìs  Heterodoxa  I L  oJ^tithe/ts  Orthodoxa  1 1. 

Sicurfides,ita&:  perfeverantia  eli  con-         Etfi  perfeverantia  ficut&rfides,  à  Dee 
ditio  novi  fccderis,  àDeo,  libcrrimo  ar-     in  novo  fccdere  fit  prxfcripta  :  id  tamen 
bitrio,  hommi  prxlcripra  :  Proinde  nec     non  prohibet  pcrfeverantiam  ,  elle  do- 
di, nec  elle  potell,  donum  Dei  proprie     num  Dei  proprie  fic  didum. 
didum.  ArgumentumRemonllrantium  ab  eo 

Collat.Belg.pag.343.  Bertij,pag.  61.  delbmtum,quodpcrlbverrtntia'fitcondi- 

tio  in  novo  foedere  prielcrip ta,  non  ibqui- 
tur.  RatiOjCircumcifio  cordis,.convcrfio,refipilcentia,fidcs  lùnt  à  Deo  in  novo  fcede- 
repr^lcriptxconditioncSjDeut.io.id.  Ier.4i.Iocl.2.3. Marc. i.i5.Ad.2.38.non  tamen 
delìnunt  clic  Dei  dona  proprie  dida.  CircumcifioncmenimpromitritDeus,Dcuc. 
30.  (J.leprocuraturumautdonaturum.  Et  Apoll.  Colofl'.  2. 11.  docetDei  opus  elle. 
ConveriìoncmàDcopollulatleremias  cap.31.18.  EtDavidPfal.^i.  12.  Eli  ergo  con- 
verfio  donum  Dei  proprie  didum.  Idem  de  relipifcentia  &6  fide  docet  Scriptura. 
z.  Tiraoth.  2.  25.   Philip.  I.  29. 

Ita  ctiam  perfeverantia  &;conditio  eli  innovo  fcederc  pr^efcripta,  &  donum  Dei 
proprie  didum,  in  eo  fcedere  promillum  :  Icr.  32.40.  Teriam  cum  ekpaBum  &ternumy 
(jrtimorem  mcum  dabo  in  cor  eortim,  ut  non  recedant  a  mc^.  Lue.  22.32.  Chriflus  le  per- 
Ibverantiam  Pctro  à  Patte  precibusimpctralle  tellatur.  Eli  ergo  donum  Dei  pro- 
prie fic  didum. 

Addanturloca,Rom.ii.29. Eph.6.23  :2.Thell'2.2.3,Heb.i3.zo.2i.Philip.2.r3. 

Thefs 


NATIONALIS     D  ORDR  ECHT  A  N  ^.  s.^^ 

Thefs  Heterodoxa  III.  <iAntithe/ìs  Orthodoxa  Ili. 

Vere  fidelcs  opera  carnis  perpetran-  Vere  fideics,  etfi  Sarhanje, mundi  aut 

tes,  non  modo  à  vera  fide  totaliter&  fi-  carnis  tencacionibus  nonnunqiiam  ob- 

naliter  cxcidere  poffunt:  a)  fed  &c  non  ruci,ira  proftcrnantur,  ut  arrocibus  fub- 

raroexcidunt.  ^)  imo  vero,etfi  feahiis  inde  laj  (ibus  ,   quibus   damnationem 

operibus  ad  Deum  convertane,  fidem  o^ternam  mercntur,  confcicntiam  gra- 

tamen  prò  co  tempore,  quo  opera  ilh  vicer  ]a*dant,Spirirum  S.contriftent,  &: 

committunt,  totalitcr  amittut.  e)  Fides  pruinde  adtum  fidci  impedianr,  grariie 

vera  igitur  f'emper  non  cftperfeverans.  Dei  fiducisquefcnfumamittant:  a)  ta- 

a)  Thefib.  de^.  Arric.  eichib.Ther.<j.  men  fidei  radicem  aut  femen  nimquam 

b)  Thefib.  iifdem.  Thcfi3.  &:  4.'  nec  totaliterncc  finaliter  amittunr.   b) 
e)  Collar.Belg  pag.?04.  poft  medili.      Mifericordia  enim  Dei  ac  viitute,  oc 

Bert.pag.i8.  in  fine,  &;i9.  abinitio.  Chrifti  mtcrceflìoneconfervanturin  fi- 

de, eriguntatjà  peccatis  ad  Deumrell- 
pifcunt,  ad  Deum  convertuntur  &:  gratix  Dei  (ènfum  recuperant.  e)  Fides  igitur 
vera  perpetuam  &  finalem  perleverantiam  femper  coroitem  habet,  d)  unde  effi- 
citur  temporariam fidem,  non  efleunam  eandemque  eflentia,  cum  verafeu  ju- 
ftificante  fide,  e) 

a)  Tcftantur  de  iftis  lapfibus  fandorum  exempla  :  Noachi,  Lothi,  Davidis ,  Pe- 
tri,&c. 

b)  Vere  fideles,  habitum,  radicem  auc  femen  fidei  fua:,  nec  totaliter  amittere 
nec  fìnaliter,  hoc  Cyllogifmo  probamus. 

Quibus  Deus  daturus  eft  ut  à  fé  non  recedane ,  adverfus  quos  portas  inferorum 
nonprxvalcbunt,  quiinxternum  non  efurient  nec  fitient,  quos  nemo  rapiet  de 
manu  Chrifti  nec  demanu  Patris  Chrifti, apud  quos  Spiritus  S.  in  xternum  mane- 
bit,  qui  fune  fpiritu  promiflìonis  fando  obfignati  in  dicm  perfeft^e  rcdcmptionis, 
quos  Deus  ita  corrobbrabie  uè  fintinculpati  in  die  Domini  lefu  Chrifti,  inquibus 
Deus  bonum  opus  quod  incepie  peificiee)  qui  virente  Dei  cuftodiuneur per  fì- 
demnd  ihlutcm,  qui  Jcnique  ad  moreem  peccare  non  pofiunt,  prcptcrea  quod  fe- 
men Dei  in  illismanec;  ilH  nec  eoealiter  nec  finalieer  fidei  radicem  auefemcnper- 
dieuri  fune,  aue  hoc  refpedu  perdere  pofiune.  Aequi  Deus  vere  fìdelibus  promic- 
tie  fore,  ut  ab  ipio  non  recedane,  porese  inferorum  adverfus  eos  non  pr^evalebunr, 
in  jeternum  non  efurient  nec  fitient  &c.  Ergo,  nec  totaliter  nec  Ifinaliter  fidei  ra- 
dicem fivc femen  funi  perdituri,  nec  eo  refpedu  perdere  poflunt. 
Miior  fua  luce  manitefta  eft. 
Minor  fequentibusfacrjeScriptur^elocisprobatur: 

lerem.3z.  40 .  Vabo  timorem  meum  in  corda  eorum,  ut  a,  me  non  recedmt.  Matth.i 6^.184 
Iohan.4.14.  £16.35.39.  &verf  zJ>.29. 30.  &:  i4.verf  k?.  Ephef  1.13.14.  &:4.verf  30. 
Phil  i.verftj.  i.Petr.i.4.5.1.  Ioh.3.  verf.9.Statergoconclufio.  Totahter  nondefice- 
re  vere  fideles  demonftratur  iis  S.Scripturxlocis,quibus  Spiritus  S.aut  undio,auc 
femen  Dei  in  ipiìsmanere  dicitur,  ut  Iohan.14.  kJ.ij.  i,Iohan.z.  14.1.  Iohan.3. 9. 
aut  quibus  fideles  dicuntur  in  Chrifto  manere,  &  Chriftus  in  ipfis.  lohan.  6.  5^. 
&14.  23.  i.Iohan.3.23.24. 

Finaliter  non  deficereverc  fideles,  demonftratur  iis  locis,  quibus  Chriftus  dici- 
tur fideles  non  perditurus  fed  excitaturus  ac  daturus  vitam  xternam  :  Ioan.6.40, 
&:  verr.57.58.Ioh.3.i6.i7.  Item  iis  locis  quibus  dicuntur  obfignaei  Spiricu  S.  ufque 
ad  diem  redemrionis  ,fpiricu  ,inquam ilio, qui  eft  arrhabo  aut  pignus  hsrcditatis 
illius  coelertis;uf  Eph.i.13.14.  &:4. 30.  item  iis,  quibus  Deus  dicitur  bonum  opus, 
quodcepit  perfcdurus  efie:  Philip. i.^.  Philip.  2.  verf  13.  item  iis' quibus  Chriftus 
nos  dicitur  fcrvare  ,  interpellatione  fua,  ne  deficiamus.  Luc.22.  32. lohan.  17.  zo. 
Rom.8.54.  Quibus  deniqsdicimur  virtuteDeicuftodiriad  falutcm  perfidem. 

e)  Quod  miiericordia  Dei  vere  fideles  fervantur ,  ne  in  peccatis pereanc,  inter 
infinita  Scripturse  teftimonia,  h^ec  etiam  probnnt.  Thren. Ierem.3.22.  CMìfrtcvrdiie. 
lehovx  flint,  (juod  non  conftimti  fumui ,  quia  non  defecerunt  mifericordia  ems.  Pfal .  89. 31 .  & 
fequentib.  St  dereliquerint fiLii eim  legemmeami  tunc  vijìtabo  l'irga  fravaricationem  eo- 
rum, ^flagis  tniquitatem  eorum,  mifericordiam tiittem  meum  rtonauferam  ab  ii^.  Pfal.  1 18.14. 
29.Plal.23.6,&;c,  Yyy  d)  Fidei 


^54  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

d)  Fide! verse, perfeverantiam  comitemfempereflejocis  iisdemonftratur,  qUu 
bus  ante  probatum  eft ,  vere  fidelcs  nec  totalicer  nec  finaliter  defìccre.  His  addi- 
rnus  hxc ,  loharr.i?.  47.  &;  fimil.  qiiibus  vere  credenres  vitam  xternam  jam  habere 
pra:dicantur.  Sicnim  fìdes  vel  in  medio  ciirfu  vel  in  fine  deficit,  jam  falfiimerit» 
credentes  vere  in  Chriftum, habere  vitamarternam.  Adde  Iohan.i<;.i^.  Flegiuos, 
tofì-fìitniros  nt fu£l!imfi:ratù ,  ^frti^m  •vefìerninneat.  Rom.8.  29.  ■ì,ì3.  ^^esfracogmvtt 
^ p'^dejìimvit  ,hos  & gbrìficavir.  Si  individiuis  eftinter  pra'deftinationem  juftifi- 
cationem,  &  glorificationcm.nexiis,  fequitnr  fidem  à  perfeverantia  &:  perfeveran- 
riam  à  fide  leparati  auc  divelli  non  pofle. 

e)  luftifìcanteni  five  veramfìdem,  quaChriftiim  ciufdemq;  juftitiam  apprehen- 
dimus,  non  eiVe  eandem  cum  tcniporaria,manifefl:e  Chnftus  parabola  iìla  ièminis, 
diverfam  in  terraminterferendum  lapfi,  oftendit:  Docet  enim  ditfcrre  tribusmo- 
dis  ;  1.  fiibjcfti  qu  alitate',  n.  principio:  in.  cffedii.  Subjc^li  qnalitate:Tétnpo- 
raria  enim  lociim  habet  in  corde  non  bbno:  veraauteui  fidcsjlve  juftifìcans, tan- 
tum in  corde  bone  obtinetlocum:  Matth.  n-verf.S.  &  23.  item  Luc.8. 15.  quo  loco 
Chriftus,  bonam  terram,  aliis  tribus  fpeciebus  terree,  via^fcilicer,  lapidofej  &:fpi- 
riofe  terraz  opponens,  hasnonbonas  e(rc,fed  ineptas  &:malasoftendit.  Bonitasau- 
temilla,quam  poftrcmx  fpeciei  terree  tribuit^  àfola  regenerationis  eft  gratiaeffi- 
caciaque,  nonaurem  à  natura.  Principio  ditferre,docetChrifl;us,cumair,  tempo- 
rariam  fidem  non  habere  radicem;  Matr.  13.6^.  &  21.  imo  néc  confequi  polTe.  Sicuc 
enim  femen  delapfum  ineiufmodi  fundum,  qui  terrrE  perparum,  lapidum  autem 
habet  plurimum,  radicem  accipcre  non  poteft.  Matth.i3.5.Itain  fidetemporaria 
rcs  fé  liaber.  nam  etfi  femen  verbi  cum  gaudio  fufceptum,  mature  exfurgat,  &  am- 
blam  quandam  frudificationis  fpem  promittere  videatur:  Matt^i3. 5.&:2o.  tamen 
lapidofitas  illa,  qua:  longe  maximam  fundi  five  cordis  partemoccupat,incaulaeft> 
curfolidas  femen  illud  verbi  radicesagerenon  pollit.  Hincfìt  ut  temporaria  Fi- 
des inardefcentc  perfequutionis  fole ,  &  afflitStionum  xftu  fervente, exarefcat  :  of- 
fcnfionibus  iliperata  deficiat:  Matth,  13.  6.  &  u.  Vera  autem  &  viva  fìdes  radices 
cólequitur  &:ag!tin  Chrifto:  Eph.3.i7.Ioh,i5.4.5.  ChMftofupcrftrud:a,Matt.i<J.i8, 
manctin  Chiifto:Ioh.(?.5(j.  nunquamà  Chnftofeparatur:  R.om.8.3^.  vercq;  fide- 
lesunnm  eificit  cum  Chrido:  loh.  17.26.  Non  deficit  igitur  vera  fìdes  in  Chriftum; 
quiaChriiius,  qui  fons  vitaeeft,  &:fpiritus  Chnfti.qui  fpiritus  vitseed,  nunquam 
deficit  nequeexarefcit,  Denique  veram  fidem  à  temporaria  difFerre  effeótu,  ibi- 
dem patct.  Temporaria  quidcm  moxexfurges,fru£lum  promittit:Matc.i..v&:2.o. 
prEt'ftarc  autem  five  reddere  non  poteft.  Caufa  duplex  eft:  altera  interna",  defedus 
fcilicct  radicis  :  altera  extcrna,  eaque  varia:  affliólionii  tcrvorjoftcnfioncs  gignens, 
immoderatus  mundi  amor  &:  rerum  temporalium,  ut  flint  opcs,  honores  &  curx, 
defideriumq;  volitptatum.  His  eniirijtanquam  noxiis  fpinis  vepribufque, fìdes  illa 
temporaria  iuftocatur.Matr.  n-7.&:22.Vera  autem  fìdes, virtute  potentiaquc  Dei, 
in  omnibus  perlcquutioniim  flu£l:ibusinfra6taperfiftens,calcansmundum,omnia-^ 
Glie  qua:  in  mundo  Itint  prò  ftercoribus  ducens5philip.3.7.8.  luo  tandem  tempore, 
convenientem,lecundum  voGationem,trigenum,fexagcnum,  imo  centuplum,pro 
tnenfura  donationisChrifti  fert  fru6lum:Matt.i3.  8.  &  23.  Hinc  igitur  manifeftum 
evadit,  &:  grande  admodum  inter  tcmporariam  &  veram  fidem  efle  difcrimeni 
huius  enim  fubiedum  eft  cor  à  fpiritu  Chrifti  vere  regenitum  :  illius  fubic£tuni 
eft  cor  verie  regenerationis  expers  :  hxc  radicem  habet,  &c  in  Chrifto  fundara  eft: 
illa  radice caret:  hxc  denique  frudum  fert  ampliflìmum;  illa  fruélum  nec  fert, 
tiec  ferre  poteft.  Quofcunquc  igitur  à  fìde  defìcere  videmus,  eos  non  à  vera, 
('eamenim  nunquam  habuerunt,cum  elcdorumfitpropria^ledà  temporaria  fìde, 
defìcere,  ftatuendum  eft. 


»     Thejts  jf/eterodoxa  IV.  Antithejis  OrthodoxalF. 

Vere  fideles,  etfi  de  fidci  fuse  integri-  Vere  fideles,  qui  Chriftofunt  irradi- 

tàte  &C  benevolentia  erga  fé  Dei,  prò  cati,  non  modo  de  fide  iua  in  praefcns 

te  mpore  certi 


N  A  T  I  O  N  A  L  I  S     D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ^.  255 

tempore  prcefenti  certi  effe  pofTunc  ac  certi  efTepofllintjdebent,  &:fUntj  aJetCì 
debent  :  a)  tamcn  fé  in  fide  &  pietatc  ea  certitudopro  gradim  varietatc,nunc 
in  hac  vitae militia ,  perfeveraturos,  certi  aiigefcat,  gratia  Dei  vires  fuas  explican- 
e/I'e  non  pofl'unt  ;  bj  talis  etiam  certitu-  te;  mine  vero  (Bde  per  carnis  iniìdiaSj 
doneciuilis,necnec'eflaria:  e)  imo  ve-  fathan:^,  mundique  tentationes  multi- 
lo noxia  &:perniciofa  eft.  Hasc  enim  plicesjanguercente,atqueanhelantej 
certitudo  natura  atque  indole  Tua,  i'c-  minuaturac  decrefcat;  ied  etiam  le  aa 
curitatem  carnis  generar,  &:nervosiri-  fìnem  ufque,  infide  &  pietateperleve- 
ciditpietatis:  ^j  adeo  ut  dubitare,  an  raturos  efl'epcrfuafi  funt;  l?)  eftqne  illa 
in  fide  perfeveraturi  limus ,  perquarh  certitudo  non  modo  nativa  Tua  indole 
utile  fit,   e)  minime  pernicìola,  Ied  (hlutaris:  f)  nec 

a)  Thefibus  exhibitis  de  5.  articuló  carnis  fecuritatem  generar;  (ed  repri- 
thefi  7.  mit  ^)  pietatis  fervoremnon  exflinguir, 

ContraWaIach.pag.75. ante med.         fcd  accendit:  e)  denique  fohdx  ed  in 

b)  Thefibus  exhibiris  cheli, 0.&: con-  adverfis  omnibus  coniblatlonis  funda- 
traWalach.pag. 7).  ibidem.  tv^cnium.  f) 

e)  Thefibus  exhibitis,  thelì. 8-  3.)  QjdX.x.zo.Vivo  autemno»  dm^lmeqp, 

d)  Collat.  Hag.  340.  Bertii ,  pag.  57.  fedvivtt  in  me  Chrifm ,  dr  <j:<odiam  invo  in 
circa  medium.  carne,  tizoperfidcm  filii  Dei.  i.  loh.  2.  2.0. 

Centra  Walach. pag. 75. poli mcd>         Fos  uK^ìtionem tllam  habetù  kfa>ì£io  ilio-,  & 

mfiif  omnia.  i}6\\^nj,.2.Ji^.  ^erhocnovimm 
kum  Chriftum  hahiiareìn nobù,  nempeexfpiritucjuemnobis  dcdit.  x.\q\\.^..ii.  fer  hoi,  lO- 
gnofcimm  nos  in  ipfi  habitare,  dr  i^fum  in  nobii ,  qiiodde  fuofpritH  d.-ditncbu. 

Qui  habent  undioiiem  iUam  à  Spiritu  S.  &  norunt  Chiriftum  in  re,&:  fé  in  Chri- 
ftohabirare  ,  ac  fevitartl ,  quarnin  carne  vivunc.  Vivere  per  fidem  fdiiDei,  illi  de 
fidefuainprxfensnon  modo  certi  eirepollunt,acdcbcnt:fed  etiam  font  cerei.  . 

Atquiverefideles  habet  uniStionem  illam, norunt  habitare  in  le  Chnllumj'cc. 

Ergoverefideles,  de  fide  fua,  non  modo  certi  elle  poltunt  &  debent,  Icd  etiam 
funt  certi. 

Confcquentiamaìoris parer;  quiaunftioilla  fivefpiritus  ,efl;  fpiritus  fidei,  five. 
fidei  cauf)  efficiens,  &:cognitio  iliade  inhabitatione  Chriftiin  nobis  ,  edexliJej 
quaz  nos  Chrifto  tanquam  capiti  conglutinat.  Minoris  veritas  ex  allegatis  locis: 
Star  igitur  conclufio. 

b)  Fideics  certos  elTe,  le  ad finem  ufqiie  perfeveraturos  in  fide,  hocargumen- 
toprobamiis: 

Qui  fciunr^Dcum,  bohum  opus  quod  cepit,  efle  cohfuìTimaturum,ac  Dei  dona 
&:  vocationem  elle  à;W£Ta/*?A>?rc4,  feque  virtute  Dei  cuftodiendos  per  fidem  ad  fa- 
lutcm ,  Spiritum  S.  fibi  in  infirmiratibus  fuccurfurum ,  habere  fé  Chriftum  perpe- 
tuurn  apnd  Pattern  interpellatorem,  illi  certi  luntfein  fide  adfinem  ufque  elTé 
perlevcraturos» 

Atqui  vere  fideles  fciunt  Deum,  bonum  qliodin  iis  ccepit,  opus  perfédluruixi, 
fciunt  d\3na  Dei  ell'e  àjttcTct^eAjjTtt ,  fé  virtute  Dei  ad  falutem  per  fidem  elle  cufto- 
diendos, fpiritumillis  ni  infirmitatibus  fucciftfurum ,  habere  fé  Chriftum  apud 
Parrem  mrerpellatorem: 

Ergo  verehdelcs  certi  funt,  fé  infideperfeverairuros,  Maior  certa  eft  ;  caufarti 
enim continet  certicudinis  illfus, nempe  fidelitatem  ,  immutabilitatem ,  virtuteml 
Dei,  auxilium  Spiricus  fandi,  interpellationem  Chriftiprofidelibus. 

Minor  bis  Scripturx  facrx  téftimoniis  confirmatur.  Philip.  1.(3;  Rorà.ii.29. 
I.  Petr.1.5.  Rom.8.2.(J.  &34.  i.  lohan.i.  z.Rom.8.38.  Qui  in  omnibus  vidoreseva- 
dunt,per  Chriftum,  qui  dilexit  ipfos  ,&  certi  fimtfore,  ut  nulla  creatura  eos  fepa- 
ret  à  charirateilla  Dei,  qua  diletti  funt  in  Chrifto,  illi  certi  funt  fc  in  fide  adfinem 
perfeveraturos  elle.  Atqui  vere  fideles  in  omnibus  evaduntvidore.s  ,&  funt  certi, 
fore,  utnecprxfentia,  nec futura,  nec  ulla  creatura,  eos  feparet  àcharitatcilla 
Dei  :   Ergo. 

Confequentiamaiorispatet.quiahseceftnoftravidoria,  fides,  &:fi  contingcrec 
eos  feparari  à  charitate  Dei ,  id  fieret  per  defeótionem  àfidemon  liint  auterh  defe- 
óluri  à  fide,  ut  ante  probatum  eft  :  Minor  eft  Apoftoli  ad  Rom.8.37.38.  &  fequ. 

Yyy     2  c.d,e.)QQt~ 


^6  A    C   T   A      S  Y    N   O   D   1 

e. ci.  e.)  Cci-titudincm  l-uiiic,n(;n  cHe  j  crniciofam,  fcd  falutarclm  ,  eaque  fecuri- 
tatem  carnis  reprimi  pietatemqne  Accendi,  parer  :  nihilnonlalurare  docer  Spiri- 
tus  S.  nihil  pcrniciorum  decere  poteft.  Decer  aiirem  Spiritiis  S.  eam  ccrrirudi- 
neni,non  juber  de  perfevcrantia  fua  ranquanì  incerros  fluftuarefideles,  fcd  efle 
perllialos,  nccobftar  qiiod  rimotem  imperar  fidclibus  Spirirus  S.  lUe  enim  rimorj 
non  lervilis,  (ed  fìlialis  eft ,  qui  cum  cerrirudinc  fidei  oprime  confpirar  :  Apoftolus 
enim  codem  capire  Rom.S.iy.air,  Noiì accepif}ii-,fpiritnni  feriitutisrurfum  admetum, 
(ed hiritum ixdofionh ^cr  qitcm  cìan.'arr.'m  Alba -jid e/1  ■,  Pater.  Et i demille  ffirit tu  tejìatur 
um  cum  fpiritii  nojlro  nos  effe  flìos  Dei. 

Facere  cerrirudinem  liane  ad  carnis  fecurirarem  reprimendam  &  acceoden- 
dampierarem,  liquerex  eodem  capire,  quo  urrumquc  facir  Apoftoliis  Paiilus: 
Horrarur  enim  tìdelcsjur  non  ambulcnrfècundumcarnem.verf.  II. 13.14.  Alpw/'f/g/- 
tur  fatres  dcbitores  Jtimm  non  carni,  ut /ectindtim  carnern  1  ivàrKm,  ftd  fpiritui  &cc,  Er  cer- 
tirudinemnon  minns  inculcar  perfeveranrise  in  fìde,verf.35.&:  fcqq.  Idem  Apofto- 
lusdocer  tìdclcs  obfìgnaros  Ipiriru  promirtìonis  i'an&o ,  ac  cerros  de  hxredirare 
cccleftiobrincnda  cile  ;Eph.  1.1^14.  &4.30.  monerquefimul,  ur  Spirirum  S. non 
conrriftenr.&ur  lìnr  imiraroresDei,ambulenrq;cum  charirare:Eph.4.3o.&5.i.Zo 
Apoftolus  lohannes  Chriftianos  ad  fhnditaris  ftudium  accenfurus,  dodrinamdc 
cerrafìdcliiimglorifìcarione,exhorrarioni  illipra:mirrir.i.lohan.3.i.3.  Dilc£li  nunc 
filli  Dei  fiimus  ifctmu!  aiitemf ore ,  ut  cum  mamfefìus  faUti-i  fuent ,  ftmiles  et  fimm ,  é"  ^n'f- 
quis  hanc  fpem  habet  purumfe  conferzat.  &  verf.  9.  ejuifcjuis  natiti  eH  e  Df»,  non  dat  ope- 
ram  peccato,  quonium  femen  ipfru in  eo  manet .  Ergo  qui  de  fide  iìia  &  perfeveranria 
Cerri  funr,  non  danr  operam  pcccaro,  fed  pierari. 

/)  Cerrirudinem  hanc  fundamennì  efl'e  folids  confolationisfirmiflìmum, parer. 
Hanc  enim  cerrirudinem,  opponir  Apoftolus  Paulus  ranquam  fcurum,  omnibus 
afflidionibus.&prxienribus,  &  fururis,  inde  à  verf.  18.  cap.8.  ad  Rom.  ufqueadfi- 
nem  illius.  Hac  cerrirudine  fé  erexir  lob  in  prjefenribus  a'rumnis  longe  acerbiilì- 
mis,  cap.19.  adverfus  fururas  hxc  arma  explicavir  David,  Pfal.  2.3.  Fttamjì ambulave- 
ro per  l'allem  timbrxmortis  ,  non  timebo  tanien  malum;  bonum,  &  Dei  mifertcordta  profe- 
quentHY  me  omnibus  diebm  vit^  '(j  habitabo  in  domo  Iehov£  infeculum. 

Concludimus  igirur  eos  qui  perfeveranrix  cerrirudinem  vere  fidclibus  noxiam 
cflc  conrendunr,non  folum  vera^confolarioni  fidcliumnervos  incidere:fed  eriam 
inSpiritum  S.  elle  coniumeliofos  :  acfiinepris  aur  incommodis  argumenris,  auc 
eiufmodi  qua:  pierarem  convellunr,  eandem  fovere  arque  accendere  moliacur. 

Thefis  hfeterodoxa  V.  Antithefìs  Orthodoxa,  V. 

Si  vere  fidclis  cerrus  eft,  fé  fidem  Quod  veréfidelis  fidem  nnnquam  fic 
nunquam  amiiUirum  :  fed  in  ea  perfeve-  amiiìurus  ,  fcd  in  ea  ufq;  ad  fincm  perfè- 
rarurum  effe,  eam  cerrirudinem  non  ni-  vcrarurus,deeo  cerrus  eft ,  non  ex  reve- 
fi  ex  (pedali  revelarione  liabcre  poreft.     laricne  quadam  fpcciali ,  aur  exrraordi- 

naria:  fed  ex  Dei promiflìonibus ,  a)  ea- 

Collat.Belg.pag.4z5.  abinitio.Ber-  rundemfirmirare  b)  fidei  natura,  fj  re- 
ti) pag.150.  poft  medium.  ftimonio  Spirirus S.  d)  &:  immutabilira- 

*  reeleélionis,  e) 

a)  Cerrirudinem  fidei  &filutis,ab  Apoftolo  ad  Rom.8.doceri,ncgari  no  poteft. 
nondeduciraurc  illam  Apoftolus  ex  fpeciali  aliquarevelarione,fedexfundameH- 
tis  eiufmodi, qua? omnibus  fidelibus  funr  communia;  ex  infirione  in  Chriftum,v.i. 
exfublaropcrChriftum  reatu,ver.5.4.ex  Spirirus  S.  inhabiratione;  v.9.10.11.  Spiri- 
rus S.  reftitìcatione,v.i(3.firmirarefpei;  v.z3.fubfidio  Spirirus  S.v.  16.  cerrirudine 
&  immurabilirare  decreri  Dei  de  Prcdeftinarione.  v. 29. 30.  Dei  cura  &:  amore  fum- 
mo, v.3r.  32.  juftificarione,v.33.meriro&:fatisfa£lione  Chrifti;  v. 34. eiufdemquc 
interceflìone  in  ccelis; ibidem.  Vnde  fequitur  certitudinem  illam ,  aliunde, quam 
ex  fpcciali  revelatione,  haberi. 

Promiffionesdeperfèyerauria,  extantP/alm.iz5.i.Efa.54.io.  Iercm.32.Ioh.^.5^. 
loh.  17.24.  2.Timorh.4.7.  ^• 

b)  Firmiraspromifrionumiftarum  docetur;  Efai.54-io.2.  Cor.2o.Matth.5.i8, 
lerem.*3i.Hebr.6.i3. 

e)  Fidei  narura  certitudinem  iftam  importat,  pugnat  enim  Fides  cum  dubitatio* 
nesRom. 4.20.  lacob. 1.6^.  Rom. 8.30.  Heb.ii.i.  ^  Spiri- 


N  A  T  I  O  N  A  L  I  S     D  O  R  D  R  Ei:  H  T  A  N  ^.  •  'x^f 

d)  Spiricum,  eam  ccrticudinem ,  fìdelibus  teftari  &  obfignare  docet  Spiritus  S, 
Rom.8  i^.  2..Cor.r.ii.i2..  2.Cor.5. 5.  Ephef.i.13.14.  &  4.30.  i.Iohan.z.2o.&  4*13. 

e)  Eledioi^is  dccretum  efl'e  immutabile;  Rom.8.30.  &  9.11.  Pfàl,i38.8.z.Tim.2= 
17.  &aliislocis  teftatur  Scripturafacra. 

7'hefts  Heterodoxa  VI.  %AntkheJt$  OYthodoka  VI. 

Pcrfevcrantia  in  fide ,  etfi  à  fola  Dei         Perfcverantiain  fide,  non  haéleniis 

gratia  haftenus  pender,  quatenus  illa     rantum,  à  fola  Dei gratJa,tanquam  cau« 

loia  hominem  paratum  reddic,  &:  viri-     fa  pendet!  quarcnus  fola  hominem  pa- 

bus  inftniic  ad  perfevcrandum  :  ramcn     rarum  reddic  &  viribus  inftruit  ad  per- 

hominis  voluntas  efl:  proxima,  &:  fola     feverandum,  fed  eciam  ,quod  aétu  ho- 

caufaphyficapcrfeverationis.  Voluntas     minem  perfeverare  faciat  ;  <i)  Edìenim 

ìenim  perleveratin  fide,  non  Deus.  voluntas  hominis  in  fide  perfcverer,norì 

Collat.Belg.pag.344.  Deus:tamen  nccperleveraret voluntas, 

Bertij.(Ji.  nec  vellct  ncc  poflet  perfeverare,  nifi 

GontraWalach.pag,74.pofl:med.     Deus  fuagratiafaceret,  ut  &  poflct  & 

vellet  perTèvcrare,  &  adu  |icrfevera- 
ret.  h) 

a.  b.  )  Iercm.32.  4o,&;3i.  ^3»54-  Ioh.15.5.  Philip. i.^.  S>c  t.ì]. 

Ex  quibus  locis  cfficirur ,  Deum  non  tantum  vere  fideles  viribus  ad  perfeve* 
randuminllrucre,  paratosquc  cos  reddere,  media  itemad  perfeverandum  necef" 
iari.i  (ubminiftrarc  :  led  etiam  efficcre  ut  aétu  perfcverent.  quid  enim  eft  non  re- 
cedere à  Ichova,  nifi  perfeverare?  Efficere  ut  velimus  non  modobonum,  fed  & 
perficiamus,  prò  volunrare  bona  Dei,  Deb  tribuit  Apoftolus.  Caufaigitur  cur 
pcrfevcret  voluntas  noflra,  fola  eft  Dei  gratia,  principium,  progrefium  &  compie- 
mentum  rcgenerationisoperantis.  Ei  foli  gloria  in  Jeternum.  Amen. 

ConclucJimusigituh  dodrinam  de  perfeverantia,  Thefibus  hlfce  comprchen- 
fam,  falfam  elle,  lacro  Dei  verbo  aut  Scriptura:  contrariam,  gratin,  &  gloria: 
Dei  inimicam  ,  ad  veram,  oc  folidam  fidclium  confolationem  tollendam,  n^- 
tam  ,  fidamefle:  eam  veto  dodrinam  qu3c  Antithefibus  oppofitis  continetur, 
lacrs  Scriptur^E  màxime  cònfentaiieam  ,  ad  gratiam  ,  &  gloriam  Dei  rede  com- 
mendandam  utiliftìmam ,  necelfariamque,  denique  ad  folidam  fidelium  in  ad- 
verfis  tonfolationcm  ilatuminandam ,  accommodatilfimam  effe.  Proinde  illam 
è  finibus  Ecclefiarum  Reformatarum  cxterminandam  :  iftam  vero  porro  con- 
ftanrer  retmcndam  ,  atque  docendam  erte  judicamus.  Cum  ergo  ex  facto 
fandVo  Dei  verbo  perfuafi  fimus  do6brinam  Remonftrantium,  de  Dei,  eleóto- 
rnm  ad  falutcm,  &L  reproborum  ad  wiortem ,  Prxdeftinatioiie  :  de  falutis  per 
Chrifti  morrem  univcrlaii  prò  omnibus  &:  fingulis  impetrationc  :  de  viribus  in- 
telleftus.  cordis  &:  voluntarisin  homine  in  lapfu  Adaelèu  corruptionis  ftatu  con- 
fidcrato  :  de  illius  gmtise,  qua  converfionem  &:fidem  in  homine  operacur  Deus, 
refiftibilitatc  :  Denique  de  vere  fidelium  à  fide,  totali  &C  firuli  apoftafia ,  &c, 
quapermulci,  proh  dolor ,  miferrime  fedudi ,  arqueinefcati  fuerunt,ta!cm  efie, 
qualem  eamjnnoftris  de  fingulis  atticulis  judiciis  exhibitis.declaravimus  ;  Illil- 
ftrilfimos&:  pra;potcnres  Dominos  Ordines  Generales,  earumque  dominatio- 
num  Illurtrcs,  nobiliirimos,  ampliillmosque  Dominos  Delegatos  ,  per  facro- 
fan6lum  Domini  noftri  lefu  Chrifii  nomen  oramus ,  atque  obteftamur,  utin- 
foelix  illud  lolium  heterodoxas  dodrinse ,  fathana:  aftu  in  agro  Domini  enatum, 
ac  jam  in  lucem  procradum ,  extra  Ecclcfix  Belgica:  fines  exterminare  velint, 
jubeant.  Fieri  enim  non  potcft,  ut  quamdiu  irti  dodrina?  locus  eft,  Ecclefiae 
tam  mifere  laceratse  diftrad^que  coalefcere,  atque  in  unum  corpus  redire 
cjueant.  Ecclefia  eft  columna  &  ftabilimentum  veritatis,  i.  Timoth.3.  i^.  Veri- 
tatem  igitur  &  (olam  quidem.  Deus  in  ecclefia  fua  vult  fonare.  Ea  autem  cum 
ante  exortam  hànc  tempeftatem ,  unanimi  confenfu  in  bis  ecclefiis  tradita  fuerir, 
ctiam  atque  etiam  earum  Dominationes  inDominoobfecramus,  ut  illam  adver- 

Yyy    3  fus 


i^t     ■  A  e  T  A       S  Y  N  O  D  ì 

fus  maledicas  audaciflìmorum  hominum  lingiias,  calamofquc  conftanrcr  forti- 
terq'ue  adferere  dignenrur  :  Ica  fucurum  efl  ut  Deus  veritaris,  iblium  ipfarunl 
dominationum,  veriraris  fulcro  ftatuminatum  ,  rcmqUe  publicam  Belgicam  ad- 
Verfus  hoftium  omnium  fraudes,  potentidmque  ,  acque  furorem,  lartam  tedtam- 
quc  confervec  :  Deus  Pacis  conccrat  fachanam  fub  pedes  noftros  cito ,  per  Domi- 
hum  noftrum  lefum  Chriftum:  cuicum  PairCj  &C  Spirita  fando  fic  laushanor, 
^gloria  in  fecula.  Amen. 

De  Quinto  Remonftr.  Articulo 

DEPVTATORVM      ECCLESIARVM 
FRISICARVM     IVDICIVM. 

QVintus&ultimus  Collat.  Hàgienfis  Articulus,  agir  de fandorumfive  vere  fi- 
dclium  in  fideperfeverantia,  &  confequenter  de  flilutiseorum  certitudine. 
De  quaicaRcmonftrantes  fliam  proponuntfenrenciamjUtnon  tantum  in  dubium 
eam  vocent,  verum  reipfa  perfevcrantiam  iplàm,  omnemquceius  certitudinem 
evertane,  Nos  hancillorumfentenciam,  prouceamin  Collatione  Hagienfi,  theCi» 
bus  exhibitis,earumq;  declaratione,ac  aliis  fuis  fcriptis  explicaruncpauciis  perpen- 
•demus ,  &  in  bona  confcientia  ad  trutinam  verbi  divini  in  S.  literis  revelati  exa- 
minabimus. 

Articulns  Qìlat.  Hagienfts  '^monftr.  pag.  ^<^t.Brandiana 
pofìtus  (tchabet. 

Qui  Tefu  Chrifto  per  veram  fidem  fune  infici, ac  proinde  Spiritus  eius vivifican- 
tis  participes,  cos  abunde  habere  facultatum ,  quibus  centra  fatanam  ,  peccatum, 
mundum  &:  propriam  fuam  carncm  pugnent,&:  vidoriam obtmcant;  veruntamen 
femper  per  auxilium  gratia:  eiufdcm  Ipiritus  :  lefum  Chrifèum  vero  iilis  fuo  fpiritii 
in  omnibus  tcntationibusadefl"e,manumporrigere,&  modo  fint  ad  pugnam  parati, 
&  eius  auxilium  pctanc.nequefibi  definr,eosconfirir.are,atque  idadco  quidem,ut 
nulla  fatance  fraudeaut  vifeduci,  vele  manibus  Chrifti  eripi  poilìnt  ,fecundum  il- 
lud  Chnfri.  loh.  io,  Nemo  tllos  exmurìumetierifict.  Sed  an  ilii  negligencialua  princi- 
pium  fubllantixfusin  Chrifto.nonpolfint  deferere,  prxfcntimundo  iterum  im- 
plicati, à  fandadodrinaiplls  femel  tradita  dcficere, bona:  confcientiacnaufragium 
facete,  gratiam  negligere,  cil'et  ptius  ex  S.Scriptura  exa6ì:!usdifquirendum,quam 
illud  piena  certaque  animi  noftri  perfuafione  poflemus  decere, 

ìudicmm.  • 

Articulushic  inmembra  duo  fecari  porefl:  .-quorum  priusexcellétiam  conditio- 
his  vere  fìdelium  verbis  fatis  magnifice  dcprardicat:  alrcrum  fragilitatem&;  incer- 
titudinem  eiufdem  conditionis  lubjungit.  Prius  membtum ,  fi  per  fé  confideretur 
&:fàne  intelligatur,  omnia  quae  ad  veram  perfeverantiam  necelTaria  funr,fufficien- 
ter  ponit.  Alterum  aure  fic  eandem  evertit,  ut  nulla  hic  cohaerentia  vet  ccnnexio, 
fed  pura,  putacontradidio  appareac.  Quomodo  enimcoha^rerepoiiunt,  Chrifto 
eflcmfitum,eiufq;  vivifici  fpiritus  participcm,eiufque  patrocinio  &  cuftodijefub- 
jcótum  efle,  &  tamen  àfatana  fuperari  carnisque  &  mundi  violentia  è  manibus 
Chrifti  eripi  ac  perire  pofle  ?  Licec  enim  hypothetice  poftetius  hoc  membrum  ad- 
jiciatur:  ea  tamen, qu;E  abfolute  in  membro  piiori  fidelibus  tribuuntur,  talia  funt, 
iiteiufmodi  hypothefin  nulla  ratione  admittant.  Cxterum  quoplenius  deeorum 
fententia  Gonfiare  poflìt,  cam  ex  aliis  huius  Collationis  locis ,  fcriptis  editis  &  ex- 
hibitis,  in  certas  thefcs  contrahemus,  ordineque  examinabimus. 

Tfhefis 


NATIONALIS     DORDRECHTANÌE,  ajjs 

Thejìs  Prima  Kemonfirantium, 

Perfcverantia  vere  fidelium  in  fide,  non  eft  effedum  Eleaionis,  acdonum, 
quod  ex  ea  ad  obtinendam  falurem,  Tofis  cledis  à  Deo  communicatur  :  fed  Novi 
&  grariofì  Foederis  condicio,  homini  à  Deo  prxfcripta  ,  cujus  prxftado  à libera 
ìiominis  voluncate,  tanquam  proxima  &  fola  phyfica  caufa,  dependec. 

Judióum. 

Quam  diflbna  hsec  divinis  finceloquijs,  fatisfuperque  in  Primo  de  Eleiftionc 
Articulo,  à  nobis  efè  demonftratum,  fic  ut  operofe  ijsrcfucandis  inhxrere  non  fic 
necefTum. 

i. 

Quod  fides  ipfa,  ejus  incrementum,  &  continuano  gratuitum  Dei  fit  donum, 
ex  fequentibus  Scripcur^e  teftimonijs  manifeftum  cft. 

I.  De  fide  ipia  Ephef.  2.  8.  Gratta,  enim  elfù fervati  Der/ìdem-,  é"  ^^oc  non  efì  ex  vobà  : 
Bei  donum  esf  :  Phil.  1.Z9.  ^uì-i gratis  ^atumejliohii  ih  Chrifìinegotto^  non  folumineum 
credere^fedet!amp;oeefati.  ' 

i.  Deaugmento  fidei.  Lue.  17.5.  Tuncdixermt  k^oBoH  Dtimim,addenohisJt. 
dem  :  Marc.  9.  24.  Credo  Domine  ,  fucatrre  incredultiati  mex  :  Match.  25.  29.  Otnni 
enim,qHthahet,  dabttur,  c^  is  exuhcrahit. 

3.  De  continuatione  fidei ,  ejufque  ad  finem  perfcverantia,  lerem.  32. 39.40. 
Indam  ijs  cor  unum  adreverendum  me  :  (jr  rezerentiam  mei  iridam  animis  ipfirum ,  ut  non  re- 
cedantkme:  Ioli.  14.  i<?.  Ego  rogaho  Patrem,  & alium  advocatnm  dalittohù,ut maneat 
'vohifcum  tn  £ternum  :  i.  Cor.  i.  8.  j^'  etùim  couf  mahit  vos  upjue  ad  finem  imulpatost 
in  diem  Domini  rioshileft  Chriiit:  2.  ThefT.  ^3.  Non  omnium  efi  fides  :  fide  lìs  autem  eB 
Dem,  cjui/.Ubiìiet  njos  &  ctiBodtet  ah  ilio  in/probo  :  Phil.  i.  6.  Perfuafum  kibens  hoc  ipfìmt 
fere,  ut  qui  incepit  in  vobis  opus  bonum-,  peficiat  ufque  ad  diem  lef»  Chrijìi.  Hebr.  12,  2,  In», 
t  tieni es  in  fi  dei  ducem  ac  confummatorem  lefum, 

II. 

Hanc  fidem  ejufqUe  perreverahtiam,  ex  «terha ad  falutem  clediione,  profluc- 
re,  five  ejus  confequens  &  effed:um  efle,  apparet.  loh.^.  37.  ^uidautd  dat  mihi 
Pater,  admcveriiet,  &  qui  venit  adme,  ettm  neqv.aquam  eiecenm forasi  lohan  io.  27.  28. 
X)vesme£'vocemmeamatidiunt:  Et  nemoeasraptet  e  manumea:  Rom.8.30.  Oms  pr<ti- 
defìina.'vtt-,  eos  etiam  'vocai'it,  iusHfica'vit,glorifiiavit.  A£tor,  13. 48.  Et  crediderunt,quot>- 
quot  erant  ordinati  advitàm  aternam. 

III. 

Eandem  rnorte  Chrifti  nobis  partam,  ac  ejus  interceflìone  impettatam  clTe  & 
confcrvari:  Hcb.9.  12.  Chrilttis per propnum fi/ìguinemingrefius efifemel in  facrarium,a- 
ternam  redcmt.'vnem  na^lfti  :  Hebr.  io.  14.  Fntca  enim  ohLatione  ccyifccra'Vit  tn perpetuum 
eos,  qui  fancltlt  anturi  Lue.  22.  32.  Sed  ego  rogavi  protette  defiàat  fides  tua-^  quod  non 
tantum  de  Pecri  perfona  ,  fcd  &  omnibus  vere  fidehbus  incelligendum  effe  pacer. 
loh.  17.  20.  Non  tantum  autem  prò  ifià  rogo,  fed  ^ prò  ijs ,  qui  per fcrmonem  eorum  credi- 
turi  funi  in  me ,  item  veri]  15.  Non  rogo ,  ut  tolLts  eos  e  munao ,  fèd  ut  firves  eos  a  ma- 
lo ilio. 

Falfum  igitur,  quod  fides  ejufque  perfcverantia,  à  voluntare  noftra  tanquam 
/bla  &:  phylìca  ejus  caufa  dependeat,  cum  ucrumqueopus  fic  Dei.  lohan.  6.  29. 
2.  Thcff.  5.  3.  Qjai  per  Spiricum  fiium  non  tantum  credendi  potenciam  ,  verum 
ipfam  etiam  fidem  ejufque  perfevcrantiam  in  nobis  operacur.  lerem.  32. 39.  40. 
Philip. I.  29.  Itera.  2.  13.  Voluntas  quidem  hominis  regenerati,  perfeverancisc 

Yyy   4  caufa 


a^o  ÀCTA      SYNODÌ 

caufadici  poteft,  quatenus  per  Spiritimi  Chrifti  rcnovata  ,  in  fide  perfeverarc, 
&  Dco  filo  libere  adhxrere  vult:  imo  &  proxima  e)uscaufa,  quatenus  ipfaper- 
feveratio,  immediare  ab  illa  procedir.  Vcrum  quod  vnluntas  noftra&:  poflìr  & 
velit  pcrfeverare,  imo  reipfà  infìdcfalvifica  peì-feveretjid  omnenon  à  feipfa,  fcd 
ex  mera  Dei  gratia  habet,  qui  id  per  Spiritimi  fnum  in  folis  elcdis  efftcaciter 
operatur  :  After.  13.48.  Pini.  2.  15.  Sic  ut  quidem  eam  Deus  in  conditioncm 
populo  Aio  pra-'fcripferit,  &  ab  omnibus  falvandis  requirat,  fed  ita  tamen,  urfi- 
muleandeni  per  Spirirum  fuum,  tanquam  frudlum  Eledionis ,  per  quem  illam 
exequitur,  efficacirerin  ijs  fecuhdum  eminentiam  fuarporentix  producati  Hifce 
igitur  prima:  The/cos  erroribus  rcjedis,  hancillis  AhtitlieAnex  Sacra:  Scriptur» 
■didlis  allegatis  fubijciraus. 

Perfeverantia  vere  fìdeliUm  iii  fide  cfFcftnm  efl:  elertionis,  &:dohum 
quod  ex  ea  ad  obtinendam  falutcm  folis  cledlis  à  Deo  confertur. 

thefs  Seconda  '^emonjlraniium. 

Qiii  centra  clarum  atqne  apertum  ,  tlim  naturalis  rationis ,  rum  rupernarura- 
lis  rationis  diftamen  non  peccar,  &  infirmitates  fuas ,  quibus  omnes  &  (iuguli  prò 
ratione  temperamenti, ztatis,  locarum  ,aliarumque  circumftantiarum,  plus  mi- 
nufve  obnoxij  fumus,  emendare  non  neglfgit ,  qui ,  inquam  in  bis  duobus  vel 
imcdiocrem  i'akcm  diligentiam  adhibet  ille  judicio  Divino  in  fide  perfèverare 
dipitur. 

^udicìunt. 

HancRemonftrantium  alTertioncni?  ut  impiam&  mere  Socinianam  repudia- 
rnus .  Fidei  cnim  naturam  pervertir,  &  peccatum  originale  omnibus  inhabitans 
in  temperamenti,  a;tatis,locorum,circumftanriarumque  aliarum  quifquilias  con- 
vertir. Abftinentia  à  peccatis  &:  vitxemcndatio  ,  qua:  duo  hic  ponuntur,  non 
perfeverantia:  in  vera  fide,  fed  refipifcentia:  vera:  eflentiam  conftituunt.  Atque 
haec  duo  multis  modis  intcr  fefe  diiFerunt  :  cum  illa  ,  Chriftum  apprehendat ,  fir- 
initerque  ei  adha:reat:  ha.c,  circa  praeceptorum  divinorum  obfenationcm  occU- 
peturrilla,  bonorumoperum  caufa  fit  inftrumentalis:  lisecfrudus  fitex  illa  reful- 
tans.  Aft.  15.  9.  Vide furgatis  cordiim  eorum.  Deinde  perfeverantia  in  vera  fide  tale 
proprie  efl:  donum ,  quo  vivifica  Chrifl:i  gratia  ,  id  efl  ,  habitus  fidei,  feu  vs  illa  & 
Virrus,  per  Spirirum  S.  incorda  elefloruminfula,  pcreundem  Spiritum  Sandum 
adfinem  ufq;  fine  inrerruptionejin  illis  continuatur .  Atque  ex  hac  omnes adtus 
fidei,  prout  in  rcnatis  caro  vel  fpiritus  prxdominatur,  firmiores  vel  imbecilliores, 
vivaciores  vel  remiflìores  producuntur.  Pravitas  veroinha:rens,  &  originalisilla 
omnis  mali  fcaturigo,  five  corpus  peccati  &  caro,cft  illud,cum  quofidelcs  per 
omnerii  vitam  ,  in  omni  temperamento,  loco  ,  ariate ,  &c.  per  gratiam  fpiritus  & 
arma  fpiritualia  Confliólantur  i  ac  tandem  dono  perfeverantia?  fuffulti  vidores 
evadunt,  &;  in  ccelis  ab  omni  macula  &  labe  imnuines,  ut  Sponfa  viro  adornata, 
Goram  Chrifto  fifl;untur  bc  corona  viftoriìe  donanrur .  Huic  igitur  illorum  thefi 
liane  orthodoxam  opponimus. 

Qui  falvificam  Cbrifti  gratiam  &  virrutcm  à  Spiritu  Sanfto  cordi  fuo 
infufam,qua  Chrifìium  apprehendit,  cjufque  hxn^cf  adverfus  legis  malc- 
didionem&Dei  judiciuttiinnititur,  Chrifl:oque  ut  capiti  fùo  inferitiir 
&  adhcerer ,  ad  finem  ufque  confl:anter  confervat ,  carnifque  dubitatio- 
nibus,  diffidentia:&:tt;77TZfisfic  per  ejufdcm  Spiritus  gratiam  rcfiflic  ut 
£dem  retineac,  is  judicio  Divino  in  fide  pcrfcverare  dicitur. 

Thefis 


NATIONALIS    DORDRECHTAN^.  Ui 

Thejrs  Tertta  Kemonfìrantium. 

Quoticfcunque  vere  fìdeles  opera  carnis  committunt,  tories  veramfidem  to»' 
taliter  amictunt. 

fudicium. 

Fides  vera  &  juftifìcans  bifariam  (uù  fiipra  oftenfiim  ed  )  capitur  :  aliquandoj 
prò  ipfò  habitu  fìdei,à  Spintu  Sanato  cordi  infufo  :  aliquando  prò  a^libus,  qui  ex 
hoc  habitu  gignuntur  (ìve  producuntur,  quibus  adualiter,  ut  ita  loquamur,  in 
Chriftum  credimus.  Si  hoc  modo,  id  eft  de  a£tu  inteUigatur ,  facile concedi- 
mus,  utpotc  qui  fubinde  ad  tempus  per  Satana  fraudes ,  mundi  illecebras  &  ma- 
lignam  carnis  potcntiam  reprimi ,  inrcrrumpi,  ac  quafi  fufFocari  poteft .  Verum 
de  fidei  habitu  perncgamus,  qui  noneftadus  tranfìens ,  fed  immanens  &  à  Spiri- 
ta Sandro  infuius ,  quo  corda  noilra  purificantur ,  nos  tanquam  membra  Chrifto 
capiti  unimur,ac  Spiritucjus  vivificamur.  Sic  ut  per  lapfus  &  peccata  vere  fìdc- 
humfidcs  quidcm  concutiatur ,  fed  non  excutiatur  :  Spiritus  Sandus  contriftc- 
tur,  lednon  eijciatur  :rcgenerarionis  progrefl'us  ad  tempus  impediatur,i"ed  non 
annihiletur.  Cum  femen  ipfìus  in  eis  maneat.  i.  lohan.  5.  9.  Quod  ex  ardentif- 
fimis  Davidis  precibus  poil:  commiirum  peccatum  pfalm.  51.  &:  Chrifti  ad  Petrum 
piomifTione  Lue.  22.31.  manifelhim  eft.  Thelis  igitur  Orthodoxahxc  efto. 

Vere  fidcles  lapfibus  &  peccatis  fuis  Deum  quidemgraviflìmeoffcn- 
dunt,  Spiritum  Sandum  tniiitia  afficiunt,  multaque  tappe  exbonis  do- 
nis  Dei  perdunt,  ipiuni  tamcn  fidei  habitum,  feu  vivificum  illud  Spiri- 
tus Sanfti  fèmen  ,  quod  leniel  illorum  cordibus  infufum  eil,  nunquam 
cciam  per  gravillìma  dia  peccata  totalitet  amittunc. 

Tbejìs  quarta  Kemonjìrantium. 

Vere  fìdeles,  non  folum  poiTunt  in  atrocia  &  confcientiam  direfte  vaftantià 
federa,  adeoque  in  ipfumad  mortcm  &:  in  Spiritum  San£lura  peccatum,  incidere, 
lèd  etiam  non  raro  incidunt. 

Judicmm. 

Vere  fìdeles  dum  in  hac  Tua  peregrinatione  vetrfantur,  ex  parte  tantum  jugum 
peccati  excullerunt,  fìcut  carnem  (pirituiadhucannexamhabeanr,  qua;  duo  in- 
ftar  bellarorum  dc-mv^av  perpetuis  (èfe  confliólibus  impetunt;  atque  hincfubin- ^.>  .  ._■' 
de  contingir,ut  dum  in  hac  lucta  caro  fine  externus  homoadverfus  fpiritum,  fìve 
hominem  internum  pra:valct;  fìdeles  quidem  (quje  eft  ipfbrum  imbecillitasi  gra-» 
via  accipiant  vulnera,  &  in  peccata  ctiam  atrocia  incidant»  ut  in  Davide,  &  Petto 
manifclium  eft;  nunquam  ramen  toto  animo  &:  piena  voluntate  ijs  confentiant. 
Quandoquidem  futi  Pauhis  difcrte  ait  Rom.  y.)  quod  agunt  malum,  neutiquam 
probant.  Nec  enim  quod  volunt  hocfaciunt;  fed  quod  oderunt  hoc  agunt,  ilic 
ut  non  ipfi  hoc  pcrpctrent.fcd  inhabitans  in  ipfìs  peccatum.  accedit  etiam  quod 
tefle  eodem  Apofl:olo,Rom.  ^.  14.  peccatum  nobis,id  efl,  vere  fìdelibus,non  (ìt 
dominaturum  5  quod  in  ejiifmodi  peccatis,  qu2e  direste  &  omnino  confcientiam 
vaftant  ,  fieri  necefTe  eft.  Multo  minus  horrendum  illud  in  Spiritum  San- 
d:um  peccatum  ,  locum  in  illis  habcre  poteft  :  quum  hoc,  fìnalis  impcenitentia 
atque  ita  certum  exitium  comitetur  :  illi  autem  ex  alterno  Dei  propofìto  vocati, 
certo  tandem  xcernaj  virx  h.rreditatem  fmtconfequuturi.  Hanc  igitur  Ortho- 
doxam  Antithelìn  opponimus. 

Vere  fìdeles  ex  pertinacia  peccati  inhabitantis  in  tranfverfum  abripi 
pclFunt,  abripiunturque  aliquando  in  peccata  etiam  valdegravia,  ita 

tamen 


a«4  A  C  T  A      S  Y  N  O  D  I 

tamenut  nunquam  piena  voluntatate  in  peccati  regimen  confentiant; 
aut  in  horrendiim  illud  in  Spiritum  Sandum  peccatum  incidere 
poiTint. 

Thejis  ^inta  Kemonfirantium. 

Vere  fidcles  non  tantum  finaliterà  fide  juftificante,gratia  Dei,  &  seterna  fallite 
«xciderepofTunt,  veruni  ctiam  non  raro  excidunt,  jetemumque  pereunr. 

judiciùm. 

Hoc  membrum  pràecipueih  quinto  hoc  Articulo  eftattendendam;  cùm  oqpnis 
certitudo  de  credentium  fìilute ,  non  tantum  eo  in  dubium  vocetur,  fed  pcnitus 
encrvecur  &c  evertatur,  Cujus  dogmatis'falfitasùt  reftiusintelligaturobfcrvan- 
dumliiceftidupìiciterfidelesconnderaripofre:  i.  ìnfeipfis,  five  refpet^iu  fui  tan- 
tum :  2..  Refpeàu  Dei,  ejuspropofiti  promiflìonis  &c  cuftodise.Si  in  fé  ipfis  fideleà 
confiderenturjfibi  fuifquc  viribus  relifti,  non  tantum  fidem  amittere  atque  ita 
falute  excidere  poflunt,  veruni  etiam  tot  tantifque  hoftium  copijs  obfeflì,  fidem 
ifuam  &  fàìutem  cònfcrvare  non  valebunt;  qiìod  quotidie  fremiirius  in  ijs  agente 
Spiritu  Sando  )  ciim  magno  Tuo  dolore  fideles  experiuntur .  Si  vero  refpedu  Dei, 
ifìdelifque  ejuscuftodise  eos  confideres, idem  evenire  eft  impoffibile.  Atque  hoc 
pofteriore  icnfu,  ideft,  non  abfolurc,  fed  hmitate,  ab  Ofthodoxis  afl'eritur, 
vere  credentes  fidem  juftificantem  finahter  amittere,  atque  ita  à  gratiaDei  àc 
asterna  fahitc  excidere  non  pofTe.  veritas  hujus  affertionis  manifcftiflime  patet. 

I.  Ex  condantillìmis  &paternis  Dei  promifTionibus  quibus  hoc  perfeverantiae 
donumverefidehbusefl:poIhcitus.Ier.32..39.4o.  Et pangam  i^sf(edmferpetuum,^c. 
C^  reverentidmmtì  indam  mimo  if forum  ut  non  recedant  a  wf  .Ief.5  9.  ti.Hoc  eritfadm  meiim 
cum  iùjìs  Alt  Ichovah  :  Jjjiritm  mem  qui  efl  in  te  é'  verba  me  a  qua  fofin  in  ore  tuo  non  recedent 
ahoretuo:  Irem  Match.  16.18.  loh. 14.1^.  i.Cor.i. 8.  z.The{I'.3.3.  V\\\\.\.6.éc. 

1.  Ex  potétia  &  virtute  Deiinfuperabih,  qua  fuis  hafce  promiifiones  confirma- 
vic.  lef  41. 1  o.  13.  I4.2\(f  timeto  quiatecumfum:  nejìupeto  quia  ego  fum  Deuf  tum:fortifico  te, 
etirm  auxiltoriibi ,  etiamfufìento te  dextera  mea  jujìa  .  Cum  ego  lehovah  Deus  tun-s  prehen- 
dam  dexteram  tuam;  edicem  tihi,  ne  timeto  egodUxiliortibiy  &c.  Kom.8.31.38.  loh.io.  25». 
i.Pet.t.5. 

3,  ExServatoris  noftri  lefu  Chrifti  perfe^tifTima  reconciUationc,  potenti  con- 
fervatione  &  efficaci  interceflìone.  De  reconcihatione:  Hebr.9.  iz.  Chrifìtts per 
froprium finguinefu  iyigrejsm  eflfemelin  facrarium,  iiternamredemptionem ndtits:  Hcb.  io, 
14.  Vnicacnim  ohlatione  confecrAt'it  in perpetuum  cos qui  fanBifcantur.  Rem. 8. 33.  54.  De 
èonfervatione  :  loh.6. 39.  Hxc ejl aittcm  %olunta,s  ejt*i qui mtjitme  id  cft  Fatris ,  titquic- 
quìdmihi  dcdetit  non  feràam  ex  eo ,  fed fufcitem  illiid  in  ultimo  ilio  die .  loh.  io.  z^.  o'ego 
njitam  ^ternani  do eu-,ne€  penhunt w aternum  ne^  ro-fiet  eas  quifquam  è manu  mea.  loh.  17. li. 
De  interceflìone:  loh. ri. 42;. 17, 11.15. 24. 

4.  Ex  infalhbiH  ceftimonio  Spiritus  Sarnfti ,  qui  tanquam  pignus  &:  figilkim  coe- 
lefl:i«hxreditatis,  credcntibusconfertur,  Ief59.iz.  Ioh.i9.i(J.  Rom.8.i5.i<J.i7. 
2.Cor.i.zi.zz.  Ephef.i. 13.14.  Ephef  4.30. 

5.  Ex  natura  Verse  fidei ,  quae  primo  fohsdaturele£tis.Tit.i.i.fecundo  perpetua 
cft.  Matth.i3.<?.zi.  qua  proprietate  etiam  àtemporaria  diftinguitur.  i.Ioh.z.19. 
loh. 8.31.  Hinc  fideles  comparantur  arbori  frudiferae  ad  rivos  aquarum  piantata», 
cujus  folia  non  decidunt.  Pralm.1.3.  Domui  fupet  petram  edificata:;  Matth.7. 
2,4,  z^.  Monti  Sionis.  Pfalm.  12..  1.5.  cui  porta:  inferorum  non  prxvalebunc. 
Matth.  i(?.  18. 

6,  Ex  firma  dcdionis&falutis  conn-cxione:  Sic  utomncs  qui  funt  eletti  certo 
fint  falvandi.  Matth.  Z4.  24.  Rom.  8. 29. 30.  Roman.  11.  iz.  7.  Z9.  ncmo  autem 
fervatur,  nifi  per  fidem,  quod  ex  roto  Evangeho  patet  &  expreflc.  i.  Petrii.5. 
decJaratiir. 


^JATI0NALISDORDRECHTA^IiE.  léj 

€x  quibus  omnibus  fìc  concludimns. 

Quibus  Deus  perfeverantiam  in  fide  ad  falutem  promifit  &  potenter  confer- 
Vac:  Chriftus  eam  promcruit  &:  fua  inrerceflìoneratamfacit  :  SpiritusS.  in  ejus 
arrhaboncm  acfigillLiin  datiis  eli:  cjiiihus  talis  fidesdaturqux  perpetua  &:iolisele- 
£bis  propria  eftac  cui  certo  falus  annecticur:  illi  cam  fìnaliteramitterc  ,  atqueita 
fallite  excidere non pofiiint.  Atha:c  omn.ijpromifla&prazftica  fune,  pr*efl:antur- 
que  &  confcruntur  aDco&:  Scrvatorc  noltro  vere  fidelibus ,  utexfuperionbustc- 
ftimonijs  patet.   Ergo,  &c. 

Hinc  Auguftinus  de  pcrfeverantia  Saftdorum  cap.  7.  in  fde  cjuéi  fer  diUElionem 
eperatur(c\cù.ì)  uffue inffiefn perfe-verant.  Hortim fi  cjuifquam perita fallitur Deus.  SedmitA 
mnfallitur  Dem  ,  nemo  eorurn  perit  :  item.  Horum  fi  (ju.'fquam  pent  vitto  humano  vimunr 
Dita.   Q'ii^ atitcm nuUa, re zimitur Betu , nomo eorumpertt, 

Haé  itaque  Thejts  Orthodoxa  efìo. 

Vere  fidcles, non  poiTuntfìnaliter  fide  juftificante  &fàlvifica  Dei  grada,  at» 

qiie  ita  alterna  falute  excidere  &  perire. 
Hincetiam  apparec,  falfum  elle,  quodnemoin  hacvica,  de  perfeverantia aò 
falute  poffir  elle  ccrtus,  abfque  fpeciali  revelatione.  Cum  quifque  fidelis  ex  fua  fi- 
de, qua  Chrilhim  CjUique  beneficia  apprehcndit,  quam  in  corde  fuofentic,&  qua 
vivit,  etiam  omnium  promillìonum  &  bonorum  fidelibus  à  Dee  fadorum&per 
Chriftum  impetratorum,  libi  cdnimunionem  applicare  polfic&  debeat:  utinex- 
cmpljs  Abradami ,  lobi,  Davidis,  Palili ,  aliorumque  apparet.  Quod  omnibus  fi- 
delibus lecum  commune  elle  ardentillimo  ilio  epiphonemate  Apoftolus.  Rom. 
8,38.39.  odcndit. 

Faifum  etiani  quod  \\xc ,  de  pérfevérantià  Vere  fideliiith  in  fide,  dodrina,  noxia 
fit  pi  etati,  a  e  fecuritatem  carnalem  animis  fidelium  ingeneretrcum  è  con  tra  ,in- 
dillolubili  nexu  j  ipfa  fides  pictafque  interfefe  cohaereant  j  nec  fidcs  Vera  à  bonis 
operi  bus,  aut  juftifìcatio  àlànftificatione  fepataripolfint.  Imo  Hìec  veracpieratis, 
diledionis ,  filiahs  fiducia^  &;  timoris  if  fiflima  fit  radix.unde  efficacilfimas  Apofto- 
li  ad  pictatem  adhbrtationesliimunt.  Rom.  iz.  i.  Z.3.&C.  item  Eph.  4.1.  zz.x^.z.^, 
I .  I  o  h.  5 . 3 .  &  qtiijquà  ha  ha  haiujpem  in  fé  purijìcat  feipfum' 

Thejìi  Séxta  '%emonfirantiuM. 

Fides  ^cr;ca»^(^temporariorum,eft  fides  vera, totaIis,juftifìcans,&:Deo  quam" 
diu  durai  grata:  nec  diticrt  Ipecie  à  vera  fide  ad  finem  durancd, 

'  judicium* 

Fidem  T^a-Katpov,  veram  quidem  aliquo  modo  dici  polTe  in  fuo  genere  concedi- 
mus,  fic  tamcnutiempér  fit  maneatque  fideifalvificx  feu  juftificanti  contra  di- 
ftinfta.  Quod  clariflimc  Chriftus  ipfe  Marth.i3.  oftendit  cura  cam  à  fide  falvifica, 
1.  terra,  z.  ràdic».  3.  frudibus  diftinguat.  Habet  quidem  illa  dona  quaedam  cum 
fide  falvifica  ex  parte  communia, ut  iunt  illuminatio  &:agnitio  veritatis  in  mente: 
compu]fio&:  convidio  de  veritate  in  corde:  imo  fenfusfubindealiquis  &:  guftus 
bonorum  Dei  donorum;  fic  tamcn  ut  necomnia,nec  eàdem  ratione  h^ec  ipla  cum 
vera  &c  lalvifica  fideparticipet.  Nunquam  enim  adipfam  vitx  fpiritualis  commu- 
riionem,  quazà  Chrifto  capite  per  Spiritum  :/o$£fl-/fltf,  in  fola  illi  vere  unita  mem- 
bra defiuit,  pcrtingunt.  Nunquam  cordis  illorum  penetralia  purificantur ,  &:  fen- 
fus  quem  habent milericordix Dei, tantum  eftconfufus,  gullufque  bonorum  ejus 
externus,  coque  teraporarius  :  fic  ut  nunquam, ipfo  Chrifto  tcltcad  maturitatem 
frudushasc  fides  perveniat ,  albefcat quidenhutait  Bermrdus,  verum  nonadmejfem, 
fcdadignem, 

COROL- 


à^4  ACTASYNODl 

COROLLARIVM. 

In  dodiinahac  de  perfeverancia  populo  Chriftiano  proponenda,  confoLitioni- 
bufque  ex  eamanantibus  adminifl;randis,judicamiis  omnibus  pijsminin.ris&:  Ec- 
clefiarum  doftoribus,  ad  ha;c  duo  diligennirime  attendendum ,  eaqiie  populo  in- 
culcanda  efle. 

I.  Hanc  dodrinam  non  pertinere  ad  hypocritas  vel  carnnliter  fecuros,  mundo 
Scarni  fervienrcs,  fed  ad  veros  &:  gcnumos  Deililios,  qui  mundum  abncganc> 
carnem  cum  concupircencijs  crucifìgunc ,  falucen-ique  iliamin  timore  &  tremore 
opcrantur,quiqiie  fi  in  peccata  ex  infirmitate  jrolabantur  aut  in  tentationes  inci- 
danr,  kmenSpiritusSandi  in  fé  elle  indiciogenuino,fuo  tempore  produnt. 
.  1.  Non  negati ,  vere  fìdcles  non  pati  aliquam  aut  ullam  omnino  fìdei  &  gratias 
intcrruprionem,  aut  obfcurationem,  qualem  fanenonnunquam  patiuntur  &  fen- 
tiunt ,  fed  ralem  tantum  qua  prorllis ,  totaliter  &:fìnalirer  omnem  verani  fidem  a- 
rnittunt  &  omnigratia  Dei  &;fcrvatoris  fui  lefu  Chriftiexcidunr, 

Atqiie  hoc  noftrum  ed  de  Remonflrantium  circaquinque  articuJos  fcntcntia, 
judicKim:  in  quo  nullo  nos  prxjudicio,  nullo  partiumftudio,fed  finccra  confcien- 
tia  coram  Deo  verfiros  effe  profitemur,  idque  fccundum  menfuram  gratix  &  do- 
ni Chrifli.  Summa  fentcntize  ipforura,  noftro  iudicio,  huc  redit,  ut  mifericordiam 
Patris,mortis  filij  Dei  fru6lum  &  efficaciamj&Spintus  Saniti  operationes,  huma- 
ìisepoteftati  feu  libero hominis arbitrio fubjiciant, leu  totum  redemptionisopus, 
quoadfru(51umfaluraremfeueffe£tum,abhominefufpendanr.Qusefententiaquan- 
topere  veritati  fitadverfa,  quantamq;  univerla:  religionisdepravationem  inferar, 
in  fingulis  Articulisànobisfuitdemonftratum.  Concludimus  ergo,  ab  hifce  pefti- 
ferisfideiorthodoxascorruptelis  Eccleiìas  Belgicasquamprimum  effe  libcrandas> 
&  priftinani  concordiam  ,  in  dottrina  veritatis ,  ijs  effe  reftituendam  :  idque  ad, 
gioriamDei,  Religionis  verse  confervationem  ac  propagationem,  Ecclefiarum 
Belgicarum  pacem  ac  tranquillitarem ,  earumque  in  unione  cum  omnibus  alijs 
Reformatis  Écclefijs  confervationem .  Quam  gratiam  affiiùx  fux  Ecclefia:  Bel- 
gicse  Deus  Opt.  Max.  landò  hujusSynodiminiilerioac  judicio ,  lUuftriumque 
Ordinum  Gcneralium  audoritace,  prò  fua  immcnfamilericordia  largiatur.  Amen, 
Amen. 

judìcium 
DEPVTATORVM  TRANSISV  LANI^^. 

De  Quinto  Articulo^ 

QJ^I    EST 

DE   P  ER  S  E  VER  ANTIA 

SANCTORVM. 

Thefis  BeterodoXiS.  Antithejès  Orthodoxa. 

I.  L 

Petfeverantia  vere  fidelium  in  fidcj  Perfeverantia  vere  iìdelium  in  fide, 

nonefteffedumeledionis  flngularium  efteffedumeledionis  fingularium  per- 

perfonarum.  ad  lalutem,    nec  donuni  fonarum  .    eft  donum  novi  foederis  à 

novi  fcedcris  morte  Chrifti  cuiquam  Deo eledtis  gratiofepromiffum,  morte 

partuni ,  imo  ne  donum  quidem  Dei  Chrifti  illis  partum,    ac  per  Spiritus 

prò-  ^               Chri- 


NAT  IONA  LI  S    D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  >£.  ìéj 

proprie  ;  fed  eft  conditio  novi  foederis,     Chrifti  cfficacem  virtutem  conccfTuni, 

à  Deoliberrime  inier  multas  illas  poffi- 

biles  piae(cripta  ,  ac  anic  perc^^p^ol•iam 

eie.'  ionem,  ac  peccatorumjremiirionem, 

in  homine  prarrcquifira  :  pioxima  vero  &  fola  caufìi  pliyfica  perfeverarionis  cfl  vo* 

luntas  hominis,qu?fecundumruamnativam  indolem  libere  agen5,hancccndiiioncm 

libere  pracftare  ,vcl  non  praeflare  perfe\  erare ,  vel  non  peiieverare  potell. 

"Thefos  ìouirn  ^iemonfirantiumj'alfiìatem  0*  Antithcfeos 
OrthodoXiX,  'veritatem.fquentilpmprobamHS. 

I.  Perfevcrantiani  vere  fìdelium  cfle  efFedum  eledionis  fingularium  perfona* 
rumjiincliquct:, 

1.  Qupdefl.  eflfcélum  gratiofa;  xternx  Dei  dile  "ionis  ,  illud  cfl-  etfe^luin  ele<5ì:io-. 
nis  ;  At  pcrfcvcrantia  vere  lìdeliuni  eli  ctfcclum  graiiofa;  &  a;icrn3:  Dei  diledionis. 
Ergo eitcffeftum eie.  ionis. 

Majoris  confequcntia  hinc  evidensfit.  Quia  omnis  eledio,ad  viram  a;tcrnamfà£la, 
fecundumconfilium  voluntatis  Dei, fluir  ex  a'terna&graàofa  Dei  dilezione.  Deur. 
■y.ó.S.Selegif  vos  Iehova,eo(]uoddtligit  'vos.KoìW.^.ii.  Vtfrxjlitutitm  Dei  ,  t^KOdcfìJecun^ 
dum  ipJÌHS  ilecìio/iem^id  eJì,non  ex  operihus  ,f:d ex  vocante  firtnum  maneret.  \  erf.  13 .  Sicut 
fcrij>tt<m  ejlylacobum dl!exi,Ffivum  AKtem  odio  habiii  :  Imo  fi  eie;'  iononcflergraruirje 
&xtern2dilcdioniscffc£tum,tum  grafia  non cficrgratia;  centra,  Rom.ii.6.  i.Tinié 
1.9.  Servavit  nos,(^  'uocavit  vccmone  fxncla-,non  ex  operihus  nofiris  ,fed  exJuoprcpoJìtOj, 
(j;'grtttia,^r!it  data  cfuidem  efnohìs ante  tempoì-apendorum» 

Minoiis  veriras,  perfeverantiaiTi,rcil.  cflccffcóìumgraiiorsE  Dei  dile>?ioniS  ,  hinél 
parer.  Ioan.15.1.  Sciens  lefmvenijje  horatn  ilUm  ,  digredicndi  ex  hoc  niundo  ad  Patrem, 
qunm  dilexiffetfua  illos,qtti  erant  in  n>.undo,tifqtieadjìncm  dilexiteos.  i.Perr.l.v.3.4.5, 
Eenediiius  Defis,Cr  V  ut  er  Domini  nofìri  le  fu  Chrijìi-,qiii  ex  miiha  [uà  mifericordia  regcnuit 
nos  injpem  vivam  ,pcr  refurrecìionem  lefu  Ch  ifli  ex  mortui<,id  cù,adhtereditatem  ,  qu4 
Tiec  corumfi  poteJr,nec  e  071  lami  nari ,  nec  marce/cere  ,  ^obis  in  ca!o  paratam.  ^lui  'virtutà 
Dei prxjìdio  cujiodimini  per  fidem  adfalntem.  Marrh.z4.24.  Vtfeducant  [fi fieri pu([et} 
€tiam  eleclos.  Huic  charirate,&  diledtionc  Dei  perpcruo  innixus Paulus ,  air  Rofti. 
8.vcrr.38.39.  Perfuafummihi est,nequeniorttm,necjue -vitam  ,  ncq-'e  y^ngelos  ,  neque 
trincipatus^neque pctcfiates,neque prxfentia^rìeque fntura^reque fiihlirnitatcm,  nequeprùfuH- 
ditatem,neqite  vllam  remaliam  condttampojfe nos  feparare àcharitate  Dà^utteJiinChrifia 
Jefii  Demino  noflro. 

II.  Qucd  eft  pars  gloriFcationis,illudefl:cffedum  Ekdionis.  Qiijaglori''cario 
ìnchoarain  hacvita.&confumnianda  in  altera,  fluir  exElec.ione:Rom.8.  verf.29.30, 

Ar  pcrfevcrantia  in  fide  eft  pars  glorificationis  ,  i.Cor.j.iS,  Nds  autem  omnet 
retef/afacie glcriam  Domini,  quafiinjpecido  intuenies  ,  in  tandem  imaginem  tràmformA' 
ifiur-,ex gloriain  gloriamfieut  a  Domini  Spiritu.  2.Thef.2.verf.i3.i4.  7^s  antem  de- 
lemus  grattai  agere  femper  de  vobis  ,  qttod eiegerit  vosDemabimtioadfalr.temperfatilìi- 
ficationem  fpirituf;  ér  fidem  habitam  ver  itati.  ^0  ojos  vecavit  pvr  Ftiangelium  noftrumyod 
Acquirendam  gloriam  Domini  nofiri  lefu  Chrifii.  Ergo  perfeverantia  in  fide  eft  effedum 
cletìionis. 

2.  Perfeveranriam  vcrefideliumefle,donum  novifoederis  à  Deograrìofccle5as 
promiffum.morreque  Chrifti,illispartum,acpcrSpiritus  Chrifti  efficaccm  virrurern 
coUarumjhinc  liquer. 

I.  Qupd  fluir  ex  grariofo  Dei  foederc  cum  eledis  iniro,quodquc  à  folo  Deo  prò- 
pter  Chriftum,pcr  Chriftum  ,  &  in  Chrifl;o,nobis  gratiofe  confertur,illud  &  donum 
novifaderismorre  Chrifti  parrum  ;  &  proprie  quidemDci  donum. Ar  perfev erantia 
fidcliuminfide  fluirexgraùofoDeifaderejiuxtapromiflhm.  Icrem.  3  2.verr.39-40. 
Jndajn  illis  cor  "unum-id^  'via?nvnam-,ad  referendum  me  omnibus  dichus  ,  ad  bonitm  i:f>^ 
rumió'filiorum  itforumtofi:i^foSt(^pa,ngam  ipfis  fcedusperpetuum  yfore  vt  non  avcrtcì/n 

TLzz  me  h 


i6(?  ^    A  C  T  A     S  YN  O  D  I 

mek  frofeqnenih  i^JìsMnefaciendoiffis^à-reverentiammeì  indum animo t f forum yUtnoT^ 
recediWtkme.  .  _ 

Perfevcrantia  confertur,à  folo  Dco,  cuitis-virtutisfrxfidio'ctifiodimurferfdemadfi^ 
lutem.i.Vct.y.y  ^hnvcrfcitnfqueaddiem  Jejìi  Chrijlìopts honum^qnodtnHohis incefìt. 
Phil.i.6.  Idquc  proptcr  Chrii1:um,per  Chrillum ,  &  in  Chrirto ,  inquo  omms  flem- 
tudocx  hcnetlcicìto  Vatris  inhabitat.  Col.  i.ip.  Ex  cuins  plenitudine  onmes  accejjimns 
qrutiam  prò  orati  a.  Iohan.1.16.  In  quo  henedixit  nohls  omni  benedizione  Spini  ttaii. 
Ephcf.  1.3.  ^jnfacliis  ejì nobis  fipientid  à  Beo,  tuptiaque &  fanUificatio  é'  redeniptto. 
i.Corinth.i. 30.  ^wxixm.yi\\xi,  omms  donati 0 bona  ,  é-omne  integrum  donum  efl  fiperne 
defccndens  à  Patre  luminum.  lacob .1.17.  Doniim  Dei  eH  vita  <eterna  in  Chrifto  lefu Dumino 
iioftro.  Rom.ó.iì.  Ergo  perleveraniiafìdclium  infìdè,eft  donum  novi  fa  deris  morte 
Chiiilif ai-tum,3<;  proprie  quidem  Dei  donum. 

IL 

Ii^a  arfTunientamur  ex  Hyppthefi  Rcmonfttantium:  Si  perfeverantia  in  fide  cft 
novi  tbedcribConditio,à  Dco  libcrrin\e  ftitcr  multas  alias  prae^ripta,  tum  ha'c  con- 
dirlo non  impletur  noftiis  viribus  (  nifi  idolum^liberiarbiirij  eligerein  locum  veri 
Deiveiimus,  a  quolblo  noftralàlus.  Apcc.12.10;  Et  qui  noilra  faluseft.  Pralm.(J8. 
20.  )  Sed  pra-fiaiur  haiccondiiiololius  Dei  gratia  ,  ex  focdere gratuito  ,  innos  cma- 
Jians.  Hinc  informula  fo^dcui^  dicit  Deus  :  Eago  reverentiam  mei  indam  animp 
ifjorum,utnonìecedantame.  Icrem.3z.40.  Vpde  liquct  omnes  f  xdcris  condiriones 
non  ab  hominc  ,  leda Deo  per SpiritusChrifti  virmtemimpleri.  Confer.Ioan.  15.6. 
Seorftrfi  a  me  tubilpotefiis  facete.  Sic  fidcs  cfi  non  tantum  conditio  ,  fed  &  promifluin 
novi  fcfcdcris  ;  confertur  tamen  à  Iblo  Deo  Eph.z.8.  Sicut  &  rellpifcentia  lere.  51.18. 
Con-verte  rne  ut  convcrtaryqiiia  tu  es  lehova  Veia  meus. 

At  juxta  confcisionem  Remonllrantium, perfeverantia  in  fde  eft  conditio  novi 
foe.dcris.  Ergoimpletur  in  nobisfolius  Dei  gratia  ,  adcoque  donum  Deieti  Ac  per 
conicqucnsjhoc  mcmbrum  Thefeos  Remonllrantium  contradicit  membro  priori,  in 
quoncgantpcrlcvcrantiam  elle  donum  Dei. 

Catcrum  quodalìeruntKeraonftranies,  effe  hanc  conditioncm  perfeverantix  in 
fide,  ante  percmproriam  clcdtioncm  acpeccatorum  remifsionem ,  in  hominc  pra;re-  • 
quifitam;  i'Uius  falfitasabunde  Gonfiare poteft ex refiitatione  fcnrcniias  Heierodoxàs 
circa  primum  de  pradcftinatione  articulum.  Imo  hinc  &  aliud  blarpftemum  abfiir- 
dum  iequeretur,  ,  neminem  in  hac  vitade  pcccatorumfiiorum  remifsionc  certtim 
effe  pofle ,  ac  ne  credere  quidem  illam  debere  :  alioquin  falfiun  crederet;  quandoqui- 
dem  nondumpedeveraveriradiìnemurque  :  conira  quam  docemur  inSymbolo 
Apoftolico,&inEuang.Matth.9-z.  Con  fide  rili.rernijfa flint  tibi  peccatatm.  Gal.  2.20. 
^tliiis  Dei  dilvxit  me,  &  tradtdit fernet  ipftim  prò  me.  , 

III.. 

Proximam  &:  fialam  caufam  phyficam  perfeverationis  non  effe  voltmtatem  homi- 
nisjficprobamus:  Si  voluntas  humana/ecundum  nativamfiiam  indolem  ,  perfeve- 
rarer,  tum  feorfim  à  Chrifio  agcret,6c  fi:orfim  à  Chrifto  totum  hòc  opus,  quod  falu- 
tis  premio  coronatur,efficeret. 

Atfalfijmpoftcrius.  Iohan.15.5.  SeorfumkmenihilpotefisftcereV\\ì\ì^.'2..i^.Deiii 
is  ef,qui  efficit  in  'uobis ,  &  ipfum  'velie  {^  ipfim  agerepro  gratuita  f.a  benevolentia.  Quin 
imo  hoc  fimul  ac  fenici  omnem  Dei  gratiam  evcrteret  :  contra.  i.  Cor.  4.7.  ^tis  te  ah 
alijs  difcernit  ?  ^uidaiitem  habes  qupdnon  receperis?  flwtdfi  etiam accepilìi,quid glofiarisy 
^//^»tf/?^f^^/'fr;j.'' Ergo&  priusfalfum.  . 

2.  Quod  fccu  ndum  fuam  nati vam  indolem  ornili  tempore  tantunimodo  malurii 
eft,quodque  IcgiDcifubjici  nonpQte,ft,.illudnon  potcfì  efle  cauta  proxima '^.linica 
perfeverationis  in  fide. 

At  voluntas  hominis  fecundum  nativam  fuam  iiadolcm  tantummodó  mala  eft 
omni  tempore.  Genef  6. 5.  &cap.8.2i.lcgiqueDeifub)icinonpoteftRom.8.7.Conf. 
Jerem.  1 3 . 23 .y/»  mutare potefl  AEthiops  cutem  fuam ^mt par dus  liventes  maculasfi.as^.  l'tiam 
vos pejfetis  bencfacere ,  edofii  malefacere.  Ergo  voluntas  hominis  non"  poteft  effe  caufa 
proxima  &  unica  perfeverationis  in  fide. 

Ihefii 


NATIONALIS    D  ORDRECHT  AN^.  zcy 

Thefìs  Hetcrodoxa  Kemonjìrantium  Thejts  OnhodoxA, 

IL  IL 

Vercfidelcsnonfolumpofliintìnatro.  Vere  fidelcs  ,  ex  ignoranti!  ,  negli- 
cia  Ócconfcicntiam  dircfte  valentia  Ice-  gcntia  ,  &  caniis  infinnitatc  atrociter 
kra ,  adcoque  in  peccatum  ad  mortem  &  peccare  polVunt  ,  ac  confcicntiam  fuam 
inSpiritum(andumincidcre;fedetiamin  Ixdere,  in  peccatum  vero  ad  mortem  & 
ijs  perfevcrare,  &  mori,  ac  conrequcnrer  in  Spiritumfanftum nec incidnnr  necin- 
à  fide  juftiHcanre,  grada, óclalutetotalitcr  ciderepofllmtoQuotielcumqucveropec- 
ac  f  nalirer  excidere,  multifqiic  id  vere  fi-  carimt,  manu  Dei  ruitentantur,ac  crigun- 
delibus  ac  regcnitis  evenir,  &  etiamnum  tur,acper  Spiritum  ChriiH  inhabirantem 
non  raro  evenic  ad  refipifccntiam  ducuntur  ;    adeoqué 

nunquam  à  fide  iuftificante,  gratia ,  &  fa- 
llite totaIiter&  fìnalitcr  excidere  poflunr, 
lìec  excidunt. 

Thejtn  hanc  Heterodoxam  rejicimm:  nAntìthefin  Ortho- 
doxam  retmendam  judicamus. 

In homineregcnlto duo  funtquafi  principia,  fìbi  inviccm  contraria,  cohtrariof- 
que  adusproduecnria,  vidclicet,  caro  &fpiritus.  Nam  caro  concufifcit  adverfas [pi- 
ritiim  ^fpiritm  aiitem  adverjhs carnem-.hctc  autem  inter [e obpofnafunt^  Gal.  5.  17.  Pro- 
inde  poteftiicri,  ac  fepiflìmeht,  ut  regeniti ,  non  qusecunque  voluerinr,  cadem  fd- 
ciant.  Gal.  5 .  17.  ut  captivi  reddantur  legi  peccati ,  qux  eft  in  membris  ipforum,  6c  vo-* 
lentes  facete  bouum,  faciant  malum.  Rom.  7. 21.23.  idque  vel  ex  negligentia  :  Sicut 
Apoftoli,  qui  bus  Chrifìus  dicit,Luc.  22,  4^.  quiddormittsfurgite  ?  &  orate  ne  introea- 
tis  in  tentationem  :  Vel  ex  ignorantia,  de  qua  David  Pfal.  19.  i  j .  Errores  quis  intel- 
ligat?  me  ab  occultis  abfolve.  Huc  refer.  Rom:  14.  i.  2,  f  4.  Vel  ex  carnis  infirmila- 
te  :  Gal.  6.  i.  lacob.  3.2.  2.  Cor.  u.  9-  Rom.  7. 13.  &cVel  in  metu  periculorum.  Gal. 
a.  12.  Matth.  26^.  69, 75.  Licct  autem  vere  fideles  hoc pado  graviter  peccare  pofsint 
&  lìepius  pecccnt ,  tamen  non  peccant,nec  peccare  poflbntad  mortem  &inSpi- 
ritu m  Sandum  i .  loh .  3 .  9.  ^uifquis  natus  ejt  ex  Beo , peccato  non  dat  operam ,  quoniam 
tmen  ifftus  in  eo  manet ,  nec  potefl  peccare  ,  eo  qttod  ex  Beo  natus  eji.  i.  loh.  5. 1 8.  Scu 
mm  qtiod  quijquls  natus  cfi  ex  Beo,  non  peccat,Jèd  quod  qui  genitus  ejt  ex  Beo ,  confermai 
Jèipfum,  éf  improhus  illc  non  attingi t  eum. 

Quotiefcunque  vero  vere  fidelcs  vel  ex  ignorantia  aut  negligentia,  vel  ex  infirini- 
tate  aut  metu  in  gravia  peccata  prolapfi  funt ,  manu  Dei  eriguntur.  Pfalm.  37.  24. 
§luum  cadit,non  dejicitur-,  quialchonja  fufìentat  manum  eius.  Efai.  42.  3.  t^rundinem 
quajfatam  non  franget,  c^-Eltychnium  ipfumfumigans  non  extinguet.  His  ita  pra:miflls 
pergimus  ad  primaria:  Antiihelc«spartis  probationem. Tei.  vere  fideles  nunquam  à 
vera  fide  juftificante  .  gratia ,  6c  falute  totaliter  &  finaliter  excidere  pofle,  nec  uUi  fi- 
delinm hocunquam  evenifle.  lUud  vero  hac  dcmonftratione  firmum  facimus, 

Quibus  Deus,  decreto  eledionis  immutabili ,  ab  sterno  perfeverantiam  in  fide 
defìinavit;  quos  perpetuale  confanti  charitate  profequitur;  quibus  perfeverantiam 
ifiEuar.gelio,  &faderegratuitocumillisinito,  promifit:  quibus  Chriftuseandeni 
precibus  fuis  expctivit  &  impetravit  ;  qui  vinculo  indiflblitbili  per  vcram  fidem 
Chrifto,ut  capiti  mcmbra,uniti  funt ,  ac  fpiritum  regenerationis  ab  ipfo  àccepcrunt: 
qui  precibus  pi js  perfeverantiam  à  Deo  petunt  :  quorum  denique  fpes  non  fallir,nec 
confondit  ;  illi  ad  finem  ufque  in  fide  perfeverant,  ac  proi  nde  nunquam  à  fide  juftifi:- 
cante,  gratia,&.falute  totaliter  &  finaliter  excidere  poflunr,aut  excidunt. 

Majoriaconfequentiam  per  fingula  membra  probamus. 

I. 

Dccretum  enim  eledionis  eft  immutabile.  2.  Tini.  2. 19.  Solidum  fundamenttim  . 
Dei  fiat ,  hahens  ftgillum  hoc  :  NovitBominmeos  ,  qui  funt  fui  Efai.  46^.10.  Confilium 
nieumftabit  ^  omnem  dele^ationem  meamfaittirusfum,  Pfalm.  33. 1.1.  Confilium  leho- 
tJAinfAculumconfifiit.  Zzz     2  II.  In 


268  A  C  T  A     S  Y  N  O  D  I 

II. 

In  dilezione  quoque  &amore,ficut  &  in  effentia,Dcus  eft  immutabilis.  Ioan.i3.T. 
Dilexit  fws  adjìnem  ufqiif.  Et  certe, il  illos  amavit  gratis,  cum  eflcnt  inimici ,  quanto 
magis  jam,cuni  lìntrecondliatiperChriftumjRom.^.io. 

III. 

Verax  quoque  &  conftans  eft  in  promiflls.cum  fit  vcritas  ipfa.  i.  Reg.8. 14.  Ft  eh- 
cutusfueras ore tuo,ita manu  tua  tmplevijH.  i.Sam.15.24.  Q_uinetiam,qui  eftiEtcrnitas 
Jfiraelis,  non  commipclt  mendacicer,  ncque  parnitebit  eum  :  Non  enim  homo  eli, 
ut  pa'nireateum.  2.  Cor.  i.io.  Sll!ptqiiotenimJùntfromiJftonesDei,mi^fjfuntetiam 
Ò-  m  tpfofi/it  Amen. 

JV. 

Fcederis  fui nunquam  erit  immcmor,  cum  fempcr  fibi  conftct,  &  conftabit,  iux- 
ta  illud  Piai.  89. 35.  Non  frophannho  fcedm  meum  ,  ^ prommciatum  Uhiormn  meorum 

non  mutaho. 

V. 

Adh^c,  quicquidChriftusproclct^isinle  credentibus  &  credituris Pacrem  ro- 
gavit,  illud  etiam  ds  iinpetravit.  Heb.  5.7.  Extiuditus  est  in  prccibm  ;  loh.  ii.  4.1. 42. 
Pater  gratias  ago  tibi ,  quodme  audierk  ;  Ego  verofciebam  mefemper  à  te  audiri, 

VI. 

Cxterum  un'io  fidclium  cum  Chrillo  nunquam  diflblvitur  :  Omncsenim  &fin- 
guli  fidelcs  iimt  Chrifti  membra,  &ad  7rA>f^w^a  Chrifti  pcrrinent.  Eph.  3.  19.  i; 
Cor.  12. 13.  Chriftus  autcm  nunquam  uolec  luis  carere  membris  &  mutilum ha- 
bcre  corpus  Eph.  4.  \6. 

VII. 

Spiritus  etiam  rcgenerans,  ut  &:  cztcra  Dei  dona,  funtiìne  pcenitudine.  Rom. 
IT.  2C).  ita  ut  rieri  non  poflit,  quin  Spintus  iìiam  gratiam  in  ipfìs  ad  extremum  ul- 
que  vita:  prorequatur,ut  ad  vitx  novitatem  infallibilis  perfeverantia  aceedat.  loh. 
4. 14.  Phil.  1.6.  &cap.  z,  13.  Adde  quod  perpetuo  ab  hoc  Spiritu  agantur.  Rom.  8. 
14.  iniplismancat.  i.  loh.  z.  27.  &cap,3.9,  i.  Pet.  i.  23.  loh.  14. 17.  &  in dicm  uiquc 
redemtionis  obiienentur,  2.  Cor.  i.  22.  r 

^  Vili. 

Item,  quicquid  petunt  vere  fidelcs  ex  Dei  vcluntate,  illud  impetrant  Matth.  21. 
22.  G^ufcunque  pccandopetieritis  ,fitredideritii-,  accipgtk.  Mar.  11.  24. 

I X. 

Spes  dcniquefacultas  c^,  à  S.  Sanalo  afflata,  qua  certo  &:  a^quo  animo  expeótant 
fidelcs, utlàlusinchoata per  Chriftum,  òL  per  fidcm  percepta,  in ilhs  al;quandoper 
£ciatur  ex  Dei  milericordia  :  Ideo  regeniti  dicuntur  in  fpem  vivam.  i.  Per.  i.  3.  fpe 
fervatifmt  Rom.  8, 24. 

Trohata  majom  conlèquentia  ad  minorem  pergimusy 

At  Deus  eledis  omnibus  & fingulis, decreto  eledionis  immutabili, ab  ^eterno 
perfeverantiam  in  fide  deftinavit  ;  eofqucperpetua  &:  confanti  charitateprofèqui- 
tur  ;  in  Euangcho,  &  fccderc  gratuito  cum  illis  inito,  perfeverantiam  promifit;  ean- 
dcm  Chnftus  precibus  fuis  expetivit  &  impctravit  ;  funtque  vere  fidelcs  vinculo  in- 
diflblubdi  per  veram  fideni  Chrifto,  ut  capiti  m.cmbra,  uniti,  ac  Spiritum  regeue- 
rationis  cbipfo  accepcrunt  ;  unde& precibus  fuis  perfeverantiam à  Deo  petunt,.^ 
nec  fpcs  illos  unquam  fallet  aut  confundet.  .   ., , ^ 

Huius  minorù  ftngula  membra  probamm. 

I. 

Ex  eterno  &  immutabili  eleéVionis  decreto ,  perfeverantiam  vere  fidelium  in  fi- 
de fluere  colligit  Chriftus.  Matth.  24.24.  Seducent  (fiferifofsit)  etiam  ele£los.  loh. 
IO,  25.  Vos  no»  creditis  ;  non  enim  ejlts  ex  cvi^us  illis  ^jeìs.  Ovcs  autem  funt  ift^.,  ac|^ 


NATIONALIS    DOR'DRECHTANìE.  2^ 

quas  dicit ,  Mat. 2.5.34.  Adefte  henedìEìt  Ptitris  mei ,fofsidete  regmimparatunt  vobis à  ia^a 
mundi  fitnclamento.  Qu_am  coUcdioncm  &  Paulus  inftituitin  catena illaaurea,Ron,l 
8.30.  lufìificatioautem  pi^elupponat  ficlcm,necefle  ell:,ut  qui  iuftificati funt ,  gloriiì- 
ccnrur.  Rom.11.2.  l^on  abjictt Deus foptdnm illumfuum , cjaem priicognovit ;Scvcx(.s. 
Igi tur  ctIjoc  tempore  refervatio  fecundum  eleRtoncm  grAtuitam  falìd  efl.  Er  certe  ,  quos 
Deus  ad  lìncm,fcil.  vitama?temam,clegit,illos  etiam  ad  media,  llnequibushunc  noii 
poiruntconrcqui,clogit.  Medium  vero  cftperleverantia  in  fide.  Matth. 10.22.  ^m 
fltflinuent  adfìncm  ifjueyisjervabttur. 

II. 

Deus  etiam  credentes  perpetua  charitate  profequitur.  ler.s  '-V  T>i'e[lioneferpetuii 
diligo  te.  Cui  dileCijoni  innixus  Paulus,ait.   Rom.ii.3  j.  39.      Mthi  perfuaftm  ejl,  neque 
.fnortcm,neque'vitanh&c.  pojfe  nosfeparare  a  eharitate Dei,  quél ejl in Chrijlo lejit  Domino 
nostro. 

Ili. 

Vere  Fdelibus  perfeverantiam  promifit  in  Euangelio  Ioa.6.37.  ^^^c^juid  dat  miht 
?ateY.,adme'vertiet.,ó'  eiimqia  njenit  ad  me  ,  nequaquam  eiecerim  foras.  lohan.  1 0.2.8. 
Ego  l'itam  gternam  do  ovihus ,  nec peribtmt  in  Aternum  ,  neqnerapieteas  quifquamèmanit 
»zr^,Erai.46.3.4.  Atifcnltatemihi domiis  lacobiytotiimque  rejiduum  dortJtts ijraelis ,  quiba- 
iuUmini  ab  utero ,  qui  gejì amini  inde  ci  vulva.  ,  éi"  ufque  ad jenium  \  Ego  idem  ^ujque  ad 
canitiemegoportaturus  pm, ego  feci  c^  ego  ge/labo,  ego^mquam  jportaturuifum^^erepUiriu, 
Piai. 85?,  ^4.  Ego  beniirnitatem  meam  non irritam  faciam  ab  co,  neque mentiar  contrafident 
tneam.  Sic.  2.Sam.7.i4.i5.  Cui  promiflTioni  innitens Paulus  ,  in perfona omnium, 
ait,  2.Tim.  1,12.  hovi  cui  credtdertm,dr  n/ih/per/uafum  eFt  ,  eum  pojfe  depofitum  meunt 
inifiumdiemcttjlodire.   2.061.4.9.  De^cimur^atHonprimm.  SicPet.i.Epift.c.i.3.4.5, 

IV. 

Fcsdus  etiam  compleftitur  perfeverantiam, ut liquet ex leir.ji. 40.  Btpangatnipjìs 
foedus  perpetuum,fore  ut  non  averi am  me  a  profequendis  tpjìs,  benefaciendo  ipjìs,é^ reveren- 
tiam  mtam  indam animo  ipforum^ut  non recedant  a  me.  Hof. 2.15».  20.  Dejponfabo  te  miht 
infeculum,deJJ>on(àbo  te,inquam,mihi,iuflitia,iudicioque  (jr  benignitate  ac  mijèricordia ,  ó* 
defponfabo temihi fide^tit agncfcas lehovam.  Efa. 59.21.  Hoc erit foedus meum cumijl U ,  ait 
Jehova,Spirnm  meta, qui  ejl  in  te,(^  verba  mea,qu<e  pofù  in  ore  tuo,non  recedentex  ore  ttiOf 
aut  ex  ore  feminii  tta^aut  ex  o>e  feminis  feminà  tui  ,  ait  lehova  ,  ex  hoc  tempore  ufque  in 
fectilum.  Eini.  5 4.  io.  ^^tiarnvìs  hi  montes  recederent,&  hi  colles  dimoverentur^attamèn  benio 
gnitas  meaà  te  non  recedet ,  érf^dus  ^acis  mea  non  dtmovebitur  ,  miferator  tutu  lehova. 

V. 

Chriftus  òravit  prò  elcdis,ne  eorum  fìdcsdeficeret ,  ut  Petto  poftea  eft  tcftificarus. 
Lue. 21.32.  i  go  deprecala  fm  prò  te, ne  defictatjìdes  tua.  Ioh.i7.20.21.  T^on  tantum  prò 
ìflà  r-'gofedé"  p  0  ij  s, qui  per  fermonem  eorum  crediturifunt  inme,ut  omnesunumfmt  ,fìc»t 
t(t  Pater  i;i  fr-ex^ ego tn te,ut  é" ipf  in nebù unum fnt.vcr{'.z4.  Pater  ,  quos  dedijìi  mihii 
'velimvt  uhi  eq^j  fum,(^  UH  (int  mecum.v  .^.  Rogo ,  vteos  ab  impiotilo  confèrves.  Con^QX, 
i.lcan.2.2.     Rom.8.34. 

Vi. 

Pidelcs  funtvinculo  indiflblubilipcr  veramfidem  Chriftù,ut  capiti  membra,  uni- 
ù.  Eph.3.17.  Ioan.6.j6.  Eph.5.30. 

VII. 

Pideles  accepcrunt  Spiritum  rcgcnerationis.Eph.1,13.  Gal.  4.6.  Ioan.14.1^. 

Vili. 

Petuntvcrè  fideles,ne  Deuseos  inducat  in  tentaticnem/ed  libcret  à  malo.  Math, 
^.13.  ne  ultra  vires  cos  temct.i.Cor.io-  Vt  corda  ipforum  inculpata  ftabiliat  in  fan- 

Zzz    3  ftimonia. 


^70  A  C  T  A     S  Y  N  O  D  I 

limonio.  i.ThefC  5. 13.  ne  abjiciat  eosàfaciei'ua,  &:  Spiritum  S.ncrecipiatab 
illis.  Pfal.  51.13.  led  uc  poflìnt  cref'cerc  in  templum  (anótum  Don^ùno,  &  corrobo- 
rari  in  interiore  homine  per  Spintum  fàndum. 

IX. 

Spcs  dcniquc  illos  non  fallir  nec  confundit.  Rom.5.5.  fpesnon  pudefacir:  liane 
veluc  anima;  anchoram  habcnt  tutamac  fìrmam.  Heb.  6, 19.  Ex  bis  omnibus  &:iìn- 
gulis  Minoris  vcriras  abundc  liqnct. 

Ergo  eleòì:i  ad  fìnem  ufque  in  fide  perfèverant;  ac  proinde  à  fide jufì:ificanre,gra- 
tia,  &:ralure,roralitcrac  finaliter  exciderenecpoilunt,  nec  excidiinr,  ledfunrin- 
Àararboris  plantare  ad  rivos  aquarum  ,  cuiusfolium  nondecidit.Pfhl.  i.  3.  inftar 
mentis  Sionis,  qui  non  dimoueturjled  infèculum.  permaner.  Pfàl.izj.i.  inftar  do- 
mus  edificata:  luper  petram,  qu^e  nec  niinborum,  nec  fluminum,  necvcncorum 
impuHu  corruir.  Matth.  7.^4.  inftar  palmaz  perpetuo ilorentis ,  Piai.  92. 

Theffs  Heterodoxa  Remonftrantmm  Antìthefts  Onhodoxa. 

III.  HI. 

Nullus  vere  fìdelis  ac  regenitus,  in  hac  Òm.nis  vere  fìdelis  acregenitus,in  hac 
vita,  de  perlevcrantia  ac  fàlure  potcft  el-  vita,  de  perleverantia  ac  fàlute  liia ,  fine 
fecertus,  abfque Speciali  re velatione.        taliextraordinaria  revelatione,  certus 

elFe  poteft  ac  deber. 

Valptas  Thepus  i^  yerita^s  AntithefcuS 
futet  exJìquentil/U-s. 

Qu.od  fìdeles  fciunt,  &  per  caufas  cognofcunr,  de  eo  non  incerti,  imo  non  certi 
non  eflc  pbilunt,  teftante  Paulo.  2.  Tim.  i.  rz.  Novi,  cui  crediderim ,  &  mihi  per- 
fuafum  eft,  eumpofle  dcpofirum  meum  inillum  diem  cuftodire.  Atqui,  fidcles 
Tciunt,  fé  ex  Deo  c&.  1 .  Ioli.  5.19.  fciunt,  i"e  in  Deo habitare,  &:  Deum  in  ipfìs ,  quod 
deSpiritu  fuodedit ipfìs.  i.  loh. 4. 13.  cognoicunt  Deum, imo  potius cogniti  funt  à 
Deo.  Gal.  4.  9.  fciunt  fé  ChriftumfervatoremJuum  novii]e.i.Ioh.2.3.fciuntfilium; 
Dei  venille,  &  dedilfe  ipfìs  mentem,  ut  cognofcant  veruni  illum  Deum  i.  Ioh.5.20. 
fciuntfe  tranflatos  elle  ex  morte  ad  vitam.  i. loh. M4. fciunt  exSpiticusrcftimonio, 
feefTefìliosDei  Rom.8.i(3,  fciunt  hunc  Spirituminxrcrnumfecumpermanfurum. 
loh.  14.  f"c;untfe  Spiritufàndoobfìgnatos  efl'e.  2.  Cor.  1.  20  Eph.r,i3,i4.  certi  flint 
de  falutiferaDeigratia,mifcricordia,  veracicate  &cc4ifl:antiampromifris.  i.  Cor. 
10.13.  fciunt  per  fàcramenta,  communionem  cum  Chrifto  eiufque  benefìcijs  per- 
petuam, fibi obfìgnari.  Kom-6--!,-  Gal.  3  27.  i. Cor.  io.  16.  perfuafuui  ipils  efi,  nihil 
eos  pofle  fcparare  à  charirate  Dei,  qua:  eft  in  Chriflo  Icfli  Domino  noft:ro,  Rom. 
8.38.39.  norunt  redemptorem  fuuni  vivere  ,  feque  carne fùa  vifliros elle  Deum. 
lob.  19.  25.  26.  ccgnofcuntlb  ex  ventate  cfle,  &  coram  ipfb  fècura  reddituros  corda 
fua.  I.  loh.  3. 19.  fciunt  Pattern  audire  fé ,  quicquid  petierint ,  feque  habituros  peti- 
ticnes,quasabeopetunt.  i.Ioh.  5.14.15.  fciunt,  quod  quifquis  natus  eft  ex  Deo, 
non  peccat;  fed  quod  qui  gcnitus  eli  ex  Deo,  confervar  fcipfiam,  &  improbiis  ille 
non  attingit  eum.  r.  loh.  5. 18.  fciunt  fore ,  ut  quum  ipfc  fuerit  manifellus ,  fimilcs 
eifìnt.  I. Toh. 3. 2.  fciunt  quod  Dominus  ipfbs  eripiet  ab  omni  opere  malo,  &fer- 
vabitin  regnumfuum,quodeftin  cxlis.  2.Tim.4.  i  S.  fciunt  fé  vitam  arternam  ha- 
bituros I.  loh.  5.11.  15.  Summatimperfùafiim  habenr,  fore,  ut  qui  incepit  in  ipfìs, 
cpusbonum,  perfìciat  ufque  ad  diem  lefliChrifli.Phil.  1.6. 

Ergo  fìdeles  de  falute  &:perfeverantia  fùa  certi  efl'e  pofìbnt.  Sin  minus,  ut  volunt 
P.cmcnftrantes,  unoidu  convelleretur  piorum  fìdes  &:fpes,  Deique  in  uromifTis 
conftantia,pra2cipuumque  veraz  rehgionisnoitrx  fundaxnentum. 

COROL- 


NATIONALIS    D  O  RD  R  E  G  H  T  A  N  i£.  i.ji 

COROLLARIFM. 

Thejts  Heterodoxa  Kemonflrantium.  Antìthejts  Orthodoxa. 

Fides  temporariorum  eft  fìdcs  vera,         Fides  temporariorum  non  eft  fìdes 

totalis,jullifìcans,&  Deo,  quamdiudu-  vera,  nectoralis,  nec  juftifìeans ,  neé 

rat,  grata  :  nec  dirfcrt  rcvcra  à  vera  fide  unquam  plenarie  Deo  grata ,  diflfertquc 

JLilUiicanlte.  revera  à  vera  juftificante  fide. 

ludicium. 

Quale  difcrimen  eft  inter  hypocritam,  &  verum  Chriftianum ,  tale  quoque  eft 
intcr  fidém  temporariam ,  &c  fai vificam,  Difcrimen  vero  eft, 

L 

Infubjedo  cui;  Fidei  falvificajfi-ibjeótum  funtfoli  eleéli.  Tit.  i.i.  Adb.  13. 48.  ili 
quihus  Spiritus  adoptionis  eandcmaccendit;  Vnde  Spirirus  fidei  dicitur.  2.  Cor.  4; 
verf!  15.  Fidei temporarix  fubjedum  fimt  reprobi ,  in  quibus  Spiritus  fanólus infe- 
riori qliadam  ratione  cam  opcratur.  Confcr.  Matth.  7.  verf!  2.2. 25.  Difcrimen  hoc 
Chrifìus  optime  omnium  indicar.  Lue.  8. 17.  in  parabola  fèminantis,docens  ele£tos 
efreterrambonam,verf."i5.pra?paratamfc.  ab^etcrno:  Qjiorenf'uPauluSaitÈph;  Zi 
10.  InJÌHsfiimm  opus-,  conditi  in  Chrijìo  left  adopera  bona.,  ^ux prxparavit Detts^ut in  ys 
amhulemus.  Temporarij  contra  funt  terra  lapidofà.  ibid.  v.  13.  in  quorum  cordibuS 
iemen  radices  non  agit,ideoque  vitali  deftituti  humore  tempore  tentationis  abrcc^ 
dunt. 

n. 

Difcrimen  eft  in  applicatione.  Vere  fidèlesChriftuminduerunt  Gal.  3.27.  fides 
ipforumeft  \ssrv?K(ng  Hcbr.  11.  i.  Nam  facit  revera aétufùbfifteregratiam  Dei,  re- 
miflionemque  peccatorum  prò  nobis.  Ed'tMyx'^  ^^^'  demonftratio  corda eleótos; 
rum  convincens,necullam  dubitationem  ferens.  Vnde  &  tutto i^i ai  vocztur.  Eph; 
3. 12.  'zs^^yi^cipo^ct,  certo  pcrfliafà  intelligcntia  Colofr.2.2.  Quare Chriftus  dicitui- hai 
bitareincordibusipfòrum  perfidcm  Eph.  3,17.  &dicuntcum  Paulo  ad  Gal.  2,20, 
Vivo,  non  amplius  ego,  [ed  vivit  in  me  ChriHus ,  ^  vitam  ,  quam  nimc  vivo  in  carnea 
'VÌVO  perjìdem  illamjìlij  Dei,  qui  dilexit  me  ó"  tradidit  femetipfttm  prò  me.  Contra  de 
temporanjs  dicitur,  quod  tantum  guftaverint  donum  illud  ccelefte,  &  bonum 
Dei  verbum.  Hcb.  6. 4. 5.  ore  quidem  guftarunt,  fedin  cor  non  defccndit,  eoquè 
non  fàturati  funti 

III- 

Difcrimen  in  adjun(5to.  Vera  fìdes  nunquam  deficit, ut  fupra  thefl  2.  probatum. 
Caui'a  eft,  quod  iemen  illud  incorruptibile,  de  quo  i.  Per.  i .  altas  radices  egerit  in. 
fidcilum  cordibus.  Eph. 3. 18.  fides  vero  tumporaria  deficit,  quia  radices  non  habet, 
Luc.8.13. adeoque hac  donati  funt,  inftar herbaz  tei^orumsfàtis viriumnonhabenti 
quibus  in  adverfis  fublìftere ,  &:  tcntationcs  carni  duras  fùperare  pofEnt.  Deficiunc 
ergo-,tum  quiaadhonoresnon  promoventur,utfibiimaginatierant:tales,Demas,,2. 
Tiai.4.To.  Scriba  ille.  March.  8  19.  20.  talesilli,  de  quibus  loh.  8.30.  &;feqq.  &  Si- 
mon M.igus,  Ad.8.  tum  quia  perfècutionem  ingruentem  perferfe  detred:aiit,{icttC 
prsedidlum  a  Simeone  Lue-  2..  34. 35. 

IV. 

Difcrimen  in  fruftibus.  Vera  fdcs eft  per  charitatcm  efficax.  Gal.  5.  fruólus  cuius 
fandimonia.  Rom-  6.22perillamplacemusDeo.  Hcb.  ii.  6.  finis  eius  vita  seterna. 
Rom.6. 22.  loh.  3.16^.  fàlus  aniniarum.  2.  Per- 1.9-  verefideles  frudum  adferunt 
per  tolerantiam.  Lue.  8.  15.  periti  cnim  injurijs  &  afHidionibus  ,  Deo  fé  flib- 
mittunt  cimi  Davide.  Ffal.  119, 71.  animas  in  paticntia  poflldenc.  Lue.  21,  Even- 
tum  ipfi  foli  committentes.  z-  Pet  2,  9,    quin  imo  gloriantur  in  tribulationibus 

Zzz  4  Rom.  5, 


27^  ACTA     SYNODI 

Rom.  5-  Centra tempoiaiij,ingruentibusaffli£lionibus,runt  inftar  pluvl3E,quam dif- 
pellit  ventus.Pfal.i.4.idcoque  vcl  murmuiant  centra Deum  & clcfpcrant,ut  Sauhvel 
libi  ipfismanus  violentasiiifcrunt,utIudas.  Adtempusquidemexultant  &gaudent, 
quod  lamenoris  ,  non  cordiseli gaudium.  Math.ij.  loan.3.35.  Sed  tandem  regre- 
diunturàiandopra-cepto  libi  tradito,  &accidit  illis,quod  vero  proverbio  dici  folet, 
canisreverluseftadluuin  iplius  vomitum,  &  fiis  Iota  advolutabrumcoeni.  2.  Petr. 
2.11.11.  adcoquc  Dcoplacueruntnnnquam,  necplacent.  Matth.7.22.Z3.  Efai.  29. 
13.14.  Tif.i.i6.  Hadcnus  igiturvidimusRemonftrantcs,pedeeo  ,  quo  ceperunr,  & 
progrelTi  flint,  etiam  curllini  fuum  fiftere,nimiruminvciiigijs  Pelagianis&Socinia- 
nis.  Vt  enim  cicdioncm  noilri  ad  vitam  aiernam ,  in  Articulo  primo;  falurifeiam 
mcritorumChrilli  efficaciaminfecundo  ,  Scveramac  effi.cacemgratia:,ccn-crfionis, 
&  regenerati onis  operarionem,inTcrtio  &  Quarto  Articulo,  tb  humanis  opCiibus  & 
liberi  arbitri)  viribusilifpendcrunt  j  Ita&gratia;  illiuscontinuationera,&  confmn- 
mationem  ab  eiufdem  liberi  arbitri)  viribus  in  Quinto  hoc  Articulofu  pcnd  lat; 
Adeoque  ,  quemadmodum  in  pvioribus  Ariiculis  iniurij  fuerunt  in  falutis  nollrae 
fontenijPatris  fcil.  milericordiam  &  beneplacifum  ;  inejufdcm  falutis  medium. 
Fili)  fci.  DeiobcdientiamacpeifectifTnnum AuT^iV;ac:nflueniaSpiri;usSan  i,cius 
fcil.  fandiiicationem  :  Itaetiamin  hoc  poliremo  Articulo  in  perenni;atem  huiusia- 
lutifera;  gratis  xque  funt  iniurij, eamque  roUunt.  Qtiare,ut  in  caz.cris  Aiticuiis  fa- 
d:um,ita&;inhocQuinto,fententiamRemon{lranriumfuptadictisthefibusexprefìram, 
ut  verbo  Dei  dincntaneam,&  Heterodcxamrejicimus ,  &in  Ecclefia  Dei  reformata 
Eelgica  non  effe  doccndam  judicamus.  Ideoquc  liberandamefle  abijs  Ecclcfiam,qui 
huius  'nifoSoliui  introductione  &  profeffionc  hadenus  eam  turbarunt ,  &  etiamnum 
turbant,cenfemus.  Contra  fententiam  Orthodoxam  Antithefibus  expreiram,ut  ver- 
bo Dei  confentaneam  porro  in  Ecclefia  Reformata  conltantcr  retinenda  &  docendam 
cflc  judicamus.  Quod  ut  fiat  ad  nominis  divini  gì oriam,Ecclefi:e  imprimisBelgicae 
a'diHcationcm,veritatisacpacisinearellitutionem  &:confervationemjVcrorumfide- 
lium  confolationem&infl:itutionem,totiufqucabuDdeà  Deo  benedici  Belgij  fub 
Selcdiffimis,  &fìdeliflimis  lUuft.  acPrxpotent.  D.  D.  Ordinum  Generalium  auf- 
picijsjbonurn  &emolumentumfummura:utqueco,eorundem,  ac  Illufcrium  ,  No- 
biliflìmoiu,  Amplillìmorumque,  Delegatorum,  &  totius  veneranda  huius Synodi 
corda  ac  ftudia,  inclinentur,  diriganturque  faxii  hoc  veritatis,pacis,omnifque boni 
autor,DeusOpt.  Max.  Cui,  Patri,;Filioéc Spiritai  Sanfto,  iìrin  Ecclefia, aecejrna laus 
&  gloria.  Amen.  Amen. 

EXAMEN 

ET 

ludicium  Drentanorum  fuper  quinto 
Afticulo  Remonftrantium. 

DE       PERSEVERANTI  A. 

nAd  Thejtm  I.  rejfonjtones. 

I. 

C^  Vod  d'cunt  Rcmonftrantcs,  perfeverantiam  non efle  efFedum ele(?ionis;faIfum 
j^cft  ;  Quia,  I.  glorilicatio  cft  effcdum  ekftionis.  Rom.8  29.  2.  Quia  fidcs  cft 
effe  umeledionis.  Ad.13.  credcbant,&c.  Tit.i.i.  Atquifìdem  comitaturpcrfeve- 
ranria.  lohan.j).24.  Qui  credit  ,  &c.  tranfivit  à  morte  in  vitam.  Bona  Dei  funt 
«/*£(»t/*éA9j^  Rom.  1 1. 

IL 
Quod  dicunt  perfeverantiam  non  effe  donum  novi  foederis  ;  refpondemus ,  perfe- 
verantiam non  incommoce  poffe  donum  dici,quia&resipfa  data,  &  rei  data:ufus  & 
frudus,  dona  rede appellantur.  FiliusnobisdatuseftEfai.p.  propter  Filium  damar 
nobisfides,obedientia,&  vircsin  iftisperfevcrandi  &proficicndi, 

Quod 


NATIONALIS     D  O  R  D  RE  C  H  T  AN^.  ^73 

III. 

Qupd  dicunt  perfevcrantiam  non  efle  donum  morte  Chrifti  paitum',  id  pugnai 
cum  l'exccntis  fcriptura^difiis.  Rom.S.verf.jz.  ^^uj  proprio  Fitto non/pepercit  ,  fed 
-pro  nohis omnibus tradidit  euniiquf non ctiam  omnia,  nobis  ctim  eo  dahit  ?  -Omnia  dantur 
-propter  Chiiftum.  Ergo  &perrevcrantia.Rom.8.vcrn39.  Perfuafum  mthiefi,ì^c. 
nuiUm^em  credta^npojje  ms  feparare  a  charitate  Dei  ,  qux  est  in  chrijlo  le  fu.  A  Chriilo 
hi  e  elle  dici  tur ,  quod  Dominus  charos  nos  habet  ,  quodque  ab  iftius  Cbaritatis  fcnftì 
nonfeparamur. 

IV. 

Quod  dicunt;  pcrfcverantiam  potius  efìe  conditionemfoederis,quam  donum  :Id 
fpcda:  addo.'rinamfuamde  elezione  fulcicndam  ,  qucmadmodiun  &  illud  ,  quod 
poftea  in  eademhac  Thell  dicunt,  Deum  requirere  perfeverantiam  anteperempto- 
riam  elc5 ioncm . At cum  talfum  fir  quo fulciunr,  falfum  etiam  erit  id,  quod  fulciunt; 
Nani  donum  Dei  elle  pcrfeverantiamjjam  ante  probatum  eli.  Si  donum eft.quòma- 
do  Deus  in  eleitione  ad  id  rcfpiccre  potuit?  llli  tamen  objiciunt  inThefi,  quod  per- 
leverantialit  conditio,  Scidcirco  donum  elFe  nequeat  :  Quafi  vero  conditiofalutis  efle 
non pollìt  id,quod  donum  Dei  elt.  Amica,  inquam,hxc funt  confentanea  ;  quod  vtl 
ex  iplìsRemonftrantibuscxtorquerepoierimus.  Qupdenimad  fìdem  attinet ,  hàné 
vel  millies  dicunt  elle  conditionem  ad  falutem  :  Eandem  etiam  in  Thefibus  de  Ar- 
ticulo  Tertio  &  Quarto.  Donum  Dei  gracuitum  elle  fatentur.  Invocatio  &  glorifì- 
catiofuntconditioexauditionis.  Pral.50.  Luc.ii.  Interim  non  minus ,  funt  donum 
Deigratuitum,invoca!io  &  gratiarum  adio.  Pfal.si.  Petit  David,ut  fibios  aperiaturi 
Rom.8.  Gal. 4.  Spirituifandohoc  tribuitur.  Medicus  aegroto  milirf  datvires  mi^^ 
litandi,cum  conditione,ut  prò  le  militet. 

tAnth'ithefìs  Orthodoxa  ,  m  antecedentibus  fatù  prosata. 

]?erfeverantia  vere  fìdelium  in  fide,  eft  effectumeledionis  ad  falutem  ,   &donuni 
•  morte  Ctiriili,omnibus,& folis  confoederatis  eledis  Dei  partum.  Ea  refte poteft  ap- 
pellati &  donum  Dei  &  conditio,  qua  Deus  nobis,in  tcrmultas  alias,  divina  gratia  poli 
fibiles,prjelcripfit,requirit,&ineÌe6tisfuisoperatur,accedentefemper  interno  Spiri»  ^^ 

tusrandiauxilio&  folatio;  quje  efficiunt,  ut  eleiiti,infide&obedientia  fé  gnavitej 
exercendo,  liane  ipfam  perfeverantiam  prxftare  velint,&  infallibiliter  prsitent, 

Éxamen  Thefeos  fecund^i 

Haec  Thefìs  refiftibilem  perfeverantix  producend^  mòdum  exponit ,  confiftcnteni 
VÌdelicetinDcivoluntateeonditionata,inefficaci,  &  mutabili  ;  deinde  etiam  in  no* 
fìrae  voluntatis  iiinataad  utrumquc  libcrtate.  De  quibus  irèbuscum  in  tertio  &  quarto 
Arìiculo  prò noltro modulo  didum  llt,verbulum hicaddere ,  opérse  pretiura  non  pu-?^ 
ramus  Orpouimus  tantum  hancOrthodoxam  fequentèm  Anthithcfirt. 
■  Stante auxilij  divini  promptitudine,  &graitià- fu tficientis prelentia, pofitifqucilii^ 
omnibus, qua;  ad  perfeverandum  neceflariàacfu.fficientiafunt,qua2que  Deus  adfideni 
confervandamadhiberevult)  infallibile  figiiumeft  ,  quod  Deus  perrcverantiam  prò-' 
ducere  velit,&  revera  producat.  Nihil  ille  molitur,nihil  incipit, quod  non  perfìciat. 
Prov.i9-ii- Elai.46.10.  Ipfe  enim  perfuampotentemoperationem,fìdeihabitum 
in  voluntate ponit,ita,ut  hoc  refpedu  non  maneat  in  hominis  potefta  e  excidere,  & 
non  perfeverare.  Phil,i.6.  Ncc  minus  tamen  propterea  ab  homine  libere  haec  con- 
ditio praeftatur;  quia  nativa  &c  prava  volumatis  indole  emendata  ,  eiquc  libertatc  ad 
bpnum,^pcr  Hyperphylkam  Dei  operationem,reftituta,ipfavoluntas  caufafocia,  mi- 
nus tamen  principalis  eft  perfeverationis. 


i-.^  A  e  T  A     S  Y  N  O  D  I 

Examen  Thefcos  Tertiaj. 


Quid  vaieamus  Stpoft  &  ante  regencrationem.in  cxamine  Tertij  &  Quarti  Articu- 
li  dcclaiatum  &  piobatiu-n  cft,adeo  ut  hicnon opus  rit,ad  eaquse ininitio& fine  huius 
Thelèos  proponumur,  è  Socino  dccerpta,&:  cum  Papatu  congmentia,  refponderc. 

II. 

Quod  agnofaint  tempeiamentum  hominis ,  infirmitatcs  vari as  vari) fquemodis 
iafcrre; id  veiiillmum eli.  Galenusenimdicitjquodmorestemperamcntumfcquan- 
tur.  Porro  illud  ipllim  temperamenium,cft  maximam  partcm  à  fcmine,  fanguine oc 
hùc.  Vndchomoconcipiiur,coalercit,&nuaimr.Hinciìt,utimpiamatrispraegnan- 
tiSjVel  imaginatiovel  adio  ,  in  caufalir  inrerdum,quamobrcmhicad  furta,illeadho- 
micidia ,  au.  libidinem, impcndio  Cn  proclivior .  Hinc,inquam,gravidarum  vitia ,  in 
Ibbolis  animumnonminuspravitatisimprimunt  ,  quam  alias  macula  naturales  ,  & 
variaemonftrofirates,  eorundem  tcnelliscorpuiculis  ,  per  has  velli lasimaginationes 
imprimuntur:quemadmodum  &  morbi  vari|  parentum,in  fobolem  tranifunduntur, 
curatu  diftìciliores.quam  uUialij  morbi.  Qu;nimo  Plu^archus  &ali}  ellantur,  quod 
alumni, è  nutricibus,quedun;axat  ubera  pra.bcnt,nonmoc'>opurumlac  prò  alimento 
corporis,verum  etiam  impuritatcm  animi,  prò  aliment^o  vidorum  haurianc ,  ira  ut 
earundem  mores  & indolem ,  accedenribus  annis,iftiulinodi  alumai ,  quandoque fa- 
tismanifetlcrcferant.  Ex  quibus  omnibus  efficitur  id,quod  Remonftranium  non- 
nulli valdeinvice  fateri  volunt,nimirù,  revera  elle  peccatum  or!ginale,neque  id  ipfum 
rationem  poenae  gravifTimoe  tantum  habere  ,  verum  etiam  efleomnimodam  totius 
humans^narura;  depravationem,  &pollutionem,inde  à  prima  conccptionc  homini 
mifero  iniiiam.  Pral.5 1.  Vnde  merito  fili)  irae ,  &  mortui  in  peccato  dici  &  pofllmus, 
&debcamus,  Eph.z.  Sacrilegium  itaqueturpifllmumcft  ,  perfeverantiam^fidemóc 
quicquid  in  nobis  bonieft,nonDeo,fedfibi  fuifquc  viribus  velie tribuerc. 


oAnùthefis  Orthodoxa. 

Nemo  hominum  cft,qui  contra  naturalis  ratlonis ,  &  fupernaturalis  revclationis  di- 
ftamcn.fubinde  non  peccet;  ufqueadcoraultisinfirmitatibus  obnoxij  fumus.  Quac 
inrrmitates  varijs  modis,  prò  ratione temperamenti ,  aetatis  ,  locorum,  aliarumqac 
circiuTìftaniiarum, non  tantum  in  non  renatis  icfc  exerun^  In  quibus  iniìrmitaii- 
bus  emcndindiSjUt  &  fummam  diligentiam,homo  adhibeac  ,  &  hac  ratione  per  Dei 
gratiam  in  de  pcrfevevet  ;  iudiciotamen  divino  abfolvinon  poterit.  Ncque  h^c  li- 
dei  duratio,ullo  modo  facit.ut  fi(^,c%  illa  vita  aeterns  premio  ,  gratiofeà  Deodigna 
cenfeatur.  Etli  enim  iiia  vita  mcrces  eft>  indigni  tamen  funt ,  nequc  veltantillum 
merià  fiint, quibus iftamerccs,gratis,propterfolius  Chrifti  merita,  detur.  Sed  hxc 
omnia  in  anteccdemibus  Articulisprobata  fucre. 


NATIONALIS    D  O  RD  R  E  CH  T  A  N  ^.  275 

Examen  Thcfeos  quarta. 


Quoddicunt ,  vere  fidcles  toralirer  fìdcm  veram  femper  amitrere ,  quotics  opus 
aliquod carnis  committunr;  fìilllim  cft;  live  de  tìdei  adu,lìve de habitu intcUigatur.  Ad 
adiim  hdeiqiTodattinct,  illc  fxpcnianer,  edam  dum  homo  peccar:  quia  ncquidcm 
iple  adus  eli  purus  à  peccato,  ncque  in  hac  vira  dì  in  debiro  gradu.  Vbi  aurem  eft  de- 
fedus,  ibieftpeccarum,  Mar.  9.  Quid  verar,  quo  minusSandi,  dum  ipfaaftualia  pec- 
cata, &quidcmcialTiora,  commirtunr,  lìmulaótum  fidei  fenrianr?  quia  ex  infirmi- 
tarc  ranrum,  Iìik:  defperarionc  peccanr.  Quid  abfurdi  eft,  lì'dicamus  Perrum,  inter  ip- 
IbsabneganonisaduSjfidci  quoque aliquem  aduni  pcrcepifle,  aliquamquc  adhuc  & 
fìdei  &  amoris  Chrifti  fcinrillam  deprehcndiflè  &  in  mifericordia  ipfius  rperafle.?  Alia 
eriamrarione, adirsfidci,  in  ipfisfidclium  pcccaris  deprehcndi  polle,  redc  dicerur. 
Quarenus  nimiruni  &  rune  fides  fuos  frudus  cxerir.  qualesfunr,  luda,  dolor ,  merus, 
trenior,  naufea  ,  propofitum  dcfifl'endi ,  ad  Chriflum  rcvertendi.  Vbi  huiufmodi 
boni  frudus  lunr,  ibi  cC  bona  arbor  adhuc  eft  reliqira,  pura  ,  fides  lalurifica.  Denique 
fi  fidem  conlìderenrurhabitum,falfum  itidemerir,  quoddicunr,  fidem  roraliter  a- 
mirti  per  opus  carnis:  quia  Petti  tides  nondefijr.  Lue.  22.  CelTanteadu,  &  inciden- 
te adu  conrrario,  non  ftarim  amitritur  habirus.  Homo  fobrius,  fcmel  arque  ireruiii 
feingurgirans,habirumrobricraris  nonamirrir.Cambyfes,  aiìuuno  iuftitixnonami- 
milirhabirum  iniuftitiar.  Qujd  li  dicamus,  Cambylen  in  asftu  iuftiria;,  feilliflc  amo- 
rem  injuftiticef' 

II. 

■  Quod  dicunr,  regeneraros,  \  creque  credenres,  polTe  in  arrocia  federa ,  imo  in  pec- 
caraadmorrem  incidere,  in  ijfqueperfeveràresLibenrer  hocfaremur,  &  piena  ma- 
mu  larginiur,  rcfpedu  ad  ipibs,  iplbrumqive  vireshabiro .  At  refpedu  Dei ,  ipfos  fu- 
■fìentanris  Sc^confervanris,  eriam  pofle  éxcidere,  id  vero  pernegamus.  i.Ioha.  3.  p- 
Non  fofunt peccare,  quia  ex  Beo  naJtfunt.  Oramus  prò  fìdelibus.  Ioli.  17.  At  prò  pec-<^ 
canribus  ad morrem  prohibemur  orare,  i .  Ioli.  5. 1 6.  Mat.  1 1. 31. 32. 

III. 

Quoddicunt,  vere fidelcs  àfide  inftificante,gratia,&falutetotaliterexciderc,niul- 
tifque  hoc  evenire;  id  evertunt  vel  mille  Scripturaetcftimonia.PromifircnimDeus, 
ctiamfirenrentur,  intentatione  fuccumbant,  &  fuccumbcntes  gravius  caftigen^ur, 
fuamramenab  ipfis  gratiam  auferendani  non  effe;  ira  ut  evenrus  femper  debeat  effe 
bonus  &  falutaris.  1 .  Cor.  io.  1 3.  2.  Sani.  7. 13. Pfal.  89. 3  4.  i.  loha.  2. 19,  Vnurii  tc- 
ftimonium  adhuc  addcmus.  Dicirur  enimRnm.8.  z%.  Quod  ijs,  quidiliguntDcum, 
omnia  fimuladiumenrofinr  ad  bonum.  Si  omnia  mala,  quibus  caftiganrur  ;  ergo  &: 
peccata ipfa;  qua;  peccata,  quemadmodurii  ni  impijs,  interdum  habent  rationem  poe- 
nse.  Sicetiam  ipfilTima peccata,  etiani  in  fidelibus  habenr  rarioncm  paterne  caftiga- 
tionis.  Vr  pater  manupilubtrahens,  non  vult  hlium  ita  labi  j  urnon  refurgar ,. jcd 
iit  poftea  patris  manum  firmius  apprehendat,  fibique  ma^is  ferioà  làpfu  cardar. 
Sic  revera  Deus  in  Sancusluis,pcccaruiiT  morti'ìcat  perpcccatum.Experiunturenifla 
fé  per  peccatum  commiflum,  multo  magishumiliaricum  Petro ,  6c  niaiore  naufea  af- 
fici, &  in  pocnircnrix'  ftudiuni  eo  diligentius  incumberc.Q»pd  fatcbuntur  onines,.^ui 
in  fchola  Spiritus  Sandi  cxcrciraii  fùere.  Cu m  igitur  omnia,  etiam  ipfa  peccara;,  adiu- 
nienro  ad  bonum  fiat  fidelihuSjquÌdexco§itabiinus,J>crquodègràna,4n^Pitume^^^ 
cidere poflìnr?  ifi.-  -  •       :'■■•     .'■;.' * 


C7<f  A  C  T  A    S  Y  N  O  D  I 

Anùthejìs  in  antecedentibus  Jàtis  ^rohata. 

Vere  fideles,  etiamfi  opera carnis  committant,veram  tamcn  fidem  nunquam  in  to- 
tumamittunr.  Poflunt  quidcm  in  atrocia&  confcientiamdiiedc  vaftantia  federa, 
(\.  Sam.ii.jincidcre  ;  nonramen  in  peccata  ad  morrem ,  hoceft,  qux  commirtuniuf 
inSpiritum  fan6tum,perDeigratiam  incidunt;  nedumutineis  pcrfcvercnt  &  mo- 
riantur,&conrequentcr àfide  iuftificantc ,  grana,  &. fallite, toulitcr,&: fìnaliiercx- 
cidant. 

Examen  Thcfeos  Quinta^. 
I. 

Qupddicunt,nullumf:delcmacrcgenitum,in  hacvita,  de perfeverantia  acfalute, 
pofleeiie  cerium;  Id  veruni  erit,fi  elcdioIìtconditionalis,&rcgenerationisinitiuni, 
arquc  progreflus  rcfiftibilis.  Namtalibusfundameutis  ,  liane  cpinionemdcincertu- 
dinc  falutis  faperflmunt,  utvidcrecftin  colloquio  Hagienfi  Eelgico.  Pap.  \zy  ipft 
fciUcct  Tatentur  ,  fi  nos  eleclionem  abfolutam,  &  regenerationem  ,  cui  non  le- 
fnìatur  ,  probare  poflìmus,  perfeverantiam,  quoque  talem  cfre,qualemdocemus. 
At  perfeverantiam,  ejufque  certitudinem  ,  probat  vel  unicus  ifte  locus  ,  Rom.  8. 
2.9-  &c.  Et  multa  alia  ejufdcm  capitis.  Rom.  8.  i.  duplex  teftis  perfeverantia:  no- 
flra;  ponitur.  i.  Quod  ialvificati  fde  fumus  pra'diti.  z.  quod  non  fecundum  carnem 
incedimus.  i.Ioh.  3. 19.  Per  hoc  cognofiuni  nos  ejfe  ex  'ueritate ,  ó'coram  ecjecura  red- 
dìmtis  corda  nofira.  Rom.  8.15.  Tres  probationcs  funt  ,  quod  de  falutc  poffimus  eflc 
certi,  I.  quia  non  habcntSpìiitum  timoris  fideles.  i.  quia  acceperunt  Spi  ritum 
adoptionis.  3.  quiaclamanr  cum  piena  fiducia  Abba  pater,  ita  ut  femper  aildiaiicur, 
&impctrcnt,  quodpetunt.  lac  i.  6.  Lue.  11. 

Rom.  8.  i^.  iteium  duo  teiles  perfeverantia:  proponuntnr.  i.  Spiritus  Dei,  2,. 
Spiritus  nofter.  Inorcautcm  duorum  aut  trium  teftium  ftabit  omne  teftimonium. 
Alia  iui'ìnita  omittimus. 

II. 

E  refponfione  hae  prima  pracmifla  ,  fpontejamfequitur  falfum  efle ,  quod  exifti- 
mant,  paucis  quibufdam  hdclibus,  fpecialialiquarevelationc,  certitudinem  falutis, 
&  perfcverantiiE ,  confirmari.  Nam  Paulus  paflim  hac  de  re  agens ,  loquitur  in  plu- 
rali, non  in  fingulari  numero.    Rom.  8.1.28.30.38.  Rom.  5 .  i.  i. 

III. 

Quod  dicunt  certitudinem  perfevcrantiz  ac  falutis ,  ad  folidam  fidelium  confola- 
tìcnem,  &  confciemiarum  paccm  in  hac  vita  ,  non  efle  neceflariam  ,  falfum  ed: 
Quia  inSymboloApoftoliconobis  pra£fcribitur,utindubitanter  crcdamus  rcmiffior 
ncmpcccatorum,&vitam2ternam.  Ergo  neceflarium  eft,&c. 

IV. 

Quod  dicuutjdodrinam  noftram  de  pcrfeverantix  certitudine,ex  fé ,  natura  atque 
indole  fua,ver?  pietati  dfe  perniciofamiidjrcgamus .  Cum  Paulus  Rom.  5.2.dicir; 
Clorixmur  fubfpe gloria  Dei. ^^nmnm  dicit  fideles  ecrtam  fpem  gloriae  a-terna:  conci- 
pere.  Deinde  dicit,  quod  ipfafpes  non  modo  non  fecuritatemearnalem,fedgloriatio- 
nemfpirituakm  gignat;  Qnpd  nimirumgeftu,&vcrbisexaltent,Deumquepropter 
tantum bonum  celcbrcnt  ;  celebrare autem  Deum  ,  cftbonumopusexbonoaffcdu 
amoris  &la;titise.Quj  affcd:us,ut  in  homine  funt  fortiflTmii,  ita  bona  opera  producunc 
pluriraa,vcrf  II.  Amplius  aliquid addir ,  dicens,  gloriamurin  Dco;  quodeftconfidere 
&  Istari.quod  fummum  bonum  propitium  habeamus.  Unde  fané  non  poflunt ,  non 
vivagratitudinis  opera  proficifci. 

Quod 


NATIONALIS     DORDRECHTAN^.  Ì77 

V. 

Qiiod  dcniquedicere  non  crubefciint ,  diibirationcmenelaudabifem,  accum- 
primis  utilcm  ,  id  non  modotallùm  ,  fed  Socianum  &:  Papifticum  cfl.  Socinia- 
num  ,  quia  nititur  falfb  hoc  fundamenro  &:  piane  ridiculo  ,  ac  fi  Deo  non  fit 
naturalis  iufticia  rctribucns  ,  puniens  peccata  aut  in  nobis  aut  in  Chrifto  :  ea- 
■qiie  fcrncl  punita  nobis  non  amplius  nnputari  ;  contra  ScripfJtam  ,  Romanor. 
cap.  z.  Scimiis  ,  judicium  Dei  clic  fccundum  vcritatem..  Secundo  diximus, 
Papifticum  hocqucque  cHe,  inducens  £^e;i;>)vPontifìciorum,  tradentium non  nifi 
fallacem  coniefturam  de  gratia  Dei,fidem conie£turalem,imo  vagam  potius  opinio- 
nem  &  ludibrium , quam  tìdem.  Quo  abfuido  dogmatc  hdclibiis  gaudiiirii  eripiunty 
anxietarcmperpetuam  conlcicnfijsmducimt,dcfperationcmqiic  afìenint  qux'inilc-i 
rum  peccatorem  abibrbet.  Peftilens  ergo  potius  dogn^a  eli,  &c  conlcicntiarum  tor- 
tura,imo  Antichriftianum  ,  cxpugnanslcilicct  fidenti  folidam  in  leium  Chriftum, 
qu^e cflnon  tantum  notitia,  ^aHenfiis,  fed  &  •:7-A);/)(;<:J^o^'«,  (^: certa perfuaiìo  cordis 
éc  mentis  devoluntatcDei,  &cc.  Rom.  14.  ^.  Rom.  4.21.  Fundata  cftnortraperfeve- 
rantia,non  innoftris  viribus,  lubricis  &:  fragibiiibus,  fed  in  amore  &  robore  Pafto- 
ris  noftri,  Ichan.  io.  Pfàlm.  37.  23.  Pfalmo  125.  i.  Breviter,  qui  dubitat  an  fìt  è  fal- 
vandis,  ille  non  credit  rcmifHonem  peccatcrum,  ncque  vitani  aiternam,  adeoque 
ncc  fide  falvifìca  prxditus  cfl.  Ubi  autcm  non  efl:  fìdes,  ibi  bona  '.'pera  non  funt. 
Ubi  fludluat  &L  nutat  fìdes,  ibi  &:  charitas  rcfngcf'citi  tantum  abcft,  ut huiufinodi 
dubicatio,  falutaris  &:  utilis  elle  qucat. 

Jntitìjefìs  in  antecedentìhus  Jatù  probata. 

Omnes  vere  fìdeles  ac  regeniti,  in  hac  vita,  de  pcrfeVerantia  &  ralutc,pofl'unt  effe 
certi.  Qua;7jf!7s<^«?,etfi  gradibus  quidem  variar,  &:cfl in alijs  &alijsfìrniior  &:  lan- 
guidior;  tanta  tamen  omnibus  datur,  quantum  ad  fiilutem  fìnaliter  fiifiìcit.  Tantum 
abeft,  ut  hicc  dottrina  de  perfèverantise  certitudine,  ex  f"e,natura  atque  indoléfuaj 
verse  pietati,  &  toti  religioni  fìt  pernitiofa,  fcrviatque  ingeneranda:  ac  mollis  pulvi- 
naris  inflar,  carnali  fècuritati  fovendx:  &  è  contrario, dubitatiolaudabilis,  ac  cum- 
primis  utilis  diccnda  (ir. 

Uxamen  primi  ^rollarìj. 


Fides  'sr^<ncct^p(^,  non  potefl  efTe  fìdes  iuflificans  :  quia  omnes  qui  iuflifìcajntuf'i 
fiicrunt  antea  eledi, &  poflea  glorifìcabuntur.  Rom.8. 29.  Ubi  Apoftolus  loquitur  de 
fide  tcmporaria,  Heb.  6.  4. 5. 6.  nullam  mentionem  iuftifìcationis  facit, 

li. 

Fides  falvifìca  vincìtmundum,'i.  lohan.  5.  radicata  efl  in  Chriflo,  lohan.  15.  frii- 
dum  fert,  Matth.  1 3.  At  temporaria  fìdes  non  vincit  mundum,  radices  non  haber, 
fpinas  fert,  non  frudus.  Matth.  15. 6.  Ergo  fìdes  falvifìca  efl  tantum  Eledorum 
Dei.  Tic.  I. fpecieque  differt  à  temporaria. 

Examen  CoroUarìj  Jècundi. 

I. 

.  Quod  dicunt,  fé  in  medio  rchnquere ,  an  Deus  quofdam  abfoluto  jure ,  indc- 
fedibihs  pcrfeverantiac  dono  remuneretur  :  faltem  fatentur,fe  non  invenire  in  Sa- 
crisLitteris  rationes  id  ipfum  negantes  &c  evertentcs.  Curcrgo  fuflincnt  Re. 
monftrantes  negare,  quod  Deus  abfoluto  iureagat,  &  sequales  inxqualiter  tradet? 

Aaaa  II.  Q^à 


lyS  ACTASYNODI 

III. 

Quod  (licunt,  Si  Densità agat,  uti  did:um  efl,  extra ordinemidefTe,  hoc nun- 
quam  potcrunt  probare  e  verbo  Dei.  Quod  verbiim  cum  clarius  fit,  quam  ut  in  to- 
tum  contra  venne  audcanr>fàkem  arrodunt,  detorquent  &:rcftringunt,cum  dicunt, 
cxtraordhiarium  hocDei  donum  efle-ElIe  cnim  ordinarium  jam  antea  probatum  eft. 

Examen  Qorollarij  ultimi. 

Quod  dicunt,  (i  quis  dottrina:  de  perfeverantix  certitudine  adhxrens  pius  fit ,  id 
non  ex  doólrina  ifta  fcd  aliundc  ipfum  habere  i  nihil  eft  :  Contrarium  enim  antca 
probatum  jam  eft  :  quod  nimirum  certa  perfèverantiie  fiducia  bonos  gratitudinis 
frudus  producat.  Dubitatio  vero  eadem  opera  &  fru£lus  maximopere  impediat. 

Concludimus  igitur,  ThefesIiafcCv  cum  corollari  js,continerequidem  veram  Re- 
rnonftrantium  Icntentiam  :  efle  autem  non  veras  fed  falfiflimas ,  verbo  Dei  piane 
contrarias,adeoque  inutiles  &:indignas,quasinReformatis  Ecclelijs  doceri  debeant: 
quippe  qua:  fìmt  fbns  &:  fcaturigo,  quemadmodum  &:  reliqui  Hagienfes  Articuli, 
unde innumeri,  inonftroli,  &  foedi  ertores,  imo  nova  Theologia  fDeus  meliora^ 
profluat. 

SENTENTIA 

E  T 

Judicium-3 

DEPVTATORVM    SYNODI     GRONING^ 
ET     OMLANDIARUM, 

De  Remonftrantium  Quinto  Articulo. 

^I    EST, 

DE    ELECTORVM    PER: 

SEVERANTIA. 

"P  Erfeverantia ,  ideft,  progreftus  &  continuatioinFide  &Regeneratione,  uti  eft 
■■■  Eledionis  gratuita:  effedum;  iic  etiam  tum  novi  Fcederis  promiflum ,  tum  vere 
&  proprie  Dei  donum,  quo  ex  mera  gratia  proprer  lefum  Chriftum,  per  Spiritus 
Saniti  opcrationem,  ij  donantur ,  qui  ab  aeterno  fecundum  gratuitum&:  immuta- 
bile Dei  Deeretum  Elefti  ilint  &  efficaciter  Vocati,  adeo  ut  gratiam  Dei,fidem  qua 
femelfunt  donati,  &Spiritum  Sandum  totaliter  acfinaliteramitterejpenitusexci- 
dere  &  perire  non  poilìnt. 

Duoimprimishac  Thefiexprimimus:  i.  Unde  fìt  Perièverantia.    z.  Quodfit 
certa  &non  inceritura. 


Unde fit;  dicimus convcnienter  cum  Scripturis  Sacris,efle.  i. EfFedum  Eledionis, 
Elegit  enim  nos  Deus,  non  tantum  ut  Tuo  tempore  vocaret,  iuftificaret,{àndificaret, 
fed  etiam  glorificaret.  Rom.  8.  29.  3  o.  z.  Promiflum  Novi  fcederis.  De  novo  federe, 
id  eft  gratuito,  loquitur  Deus,  Ter.  31.  verf.  t,\.&cì,z.  verr4o.  ijfdemenim  inlocisno- 
vumdicitur  &: fempiternum :  idem  tcftaturApoftolus.  Hebr.8.verf!8.9.io.ii.ii.i3. 

&  cap. 


N  A  T I  O  N  A  L I S      D  O  R  D  R  E  C  H  T  A  N  ^.  ^79 

&:cap.  9.verf!  1^.  &:cap.io.  verf."i6.  iftius  autem  ftedcris  promi/liim  eli Pcr/cveran- 
tia:  Ero  eis  (dicit  Deus  Icrcm.  3  i .  ver/.'  13 .  34.)  m  Deum,  é'  ipjìentnt  mthi  tn  popalum, 
propitiaboì'  iniquitati  eorum  &  peccati  eorum  no7i  mcmorabor  amùliHs  :  &  cap.  32..  vcrl.3  9 . 
40.  Indiiììi  iis  cor  miicmn  (^  i<Um  tmam  nàrfoerendum  me  ojnr.'ibits  dicbm  adl/onurn 
ijfrrum  est-  filiortim  tpforum  ^>oH  tffos  0-  punga???  ipJìsja'dM  perpctuum ,  [ore  ut  non  aijcr- 
tA?n  me  a  profcqitendts  ip(hy  hencfactcndo  ijjìs ,  &  rcvcrcntinm  mei  inda??/  animo  tp forum 
ut  non  recedanta  t??c^\  Quibus  vcrbis,  non  modo  jufb(icatio  aur  reiniiìio  peccato- 
rum,  &  rcgencratio,  veruni  edam  pcricvcrantia  cvidenrcrpiomirnrur:atqueij/dem 
cxplicantur  veiba  primxpromiflìonis  Adamo  &: omnibus  F.lectisfadx:  cum  enim 
DcusvifìoriamfcminismulicnsJdcllChii(Hproniitcens,  Gen.3.I5.dicat,^'>/««^f^»-■ 
/frrr^/^JJ'///^/»/.';w,  nonrantum,  quamvisimprimis  Cliriftividoriam  defcribicquaabo- 
Jcvic  Sacanam  qui mortis  impen'um  Iiabcc,Hcb.z.  14:  i'cd edam Elcdorum  viòbonam 
YCYlck\mChxi(^m\rMcncnm\VAu\usKo\Vi.%.^jJnhiscmnibit'Spl!tf(jHamvic7oresfumpts 
per ctr/n  qui  dilexit nos :  Etlohan.  i.  Epift.  2.  veri.'ij.  14.  Scribovobis  Advlcjcentcs -,  quia, 
fortcs  esili  &  ferbiun  Dei  habitat  in  -vobis,  &,  nunc  ?nalnni  vicijtis  :  Et  cap.  5.  ver/.  4.  5. 
Hxc  e  si  t'iBoria  qt'£  t'iucit  mundi'??? ,  fdes  ?io(Ira.  ^^is  ejt  qui  'vi::cit  mundum  nifi  qui' 
credit  lefìcm  efife  jiiium  Dei.  Eandcm  fa-dcris  promiflìoncm  alijs  in  locis  ad  Elcòìo- 
rum  rt)nfolationcmàDeorepetitanilc^,inius,ut  Piai,  ^o.vcr/iro.  /',v  tctcrmmi  fiervabd 
ila  mifericordiam  meam  dr  tefiamentumjìde!.-  tufi:  &:  veri!  33.  34. 3  v  J  ifiitaho  in  iiirgd, 
iniquitates eorum-)^Q.  mifericordia autemmea non  dijpergam  abeoneque  decipiarn  inve- 
ritate  mea-,  ncque propÌjanabo'TeJìamentttm  metim  ^  qud  pr'.cedunt  de  lahijs  melsnonfa- 
ciam  irrita. 

E{ài.5i.  verfió'.  Sahtsmea  in  fcmpiternu»?  erir  cr  iufìitia  ?r/edni)}'ì defctet :  &:  cap.  ^4. 
veri.  IO.  Olfontes  recedent  ò-coHes  dimo'uchuntnr-,  atiamen  beniTnitasmea  k  te  nonrece- 
dct  &  fiwdm  pacis  me  a  non  de???ovebitur ,  ait  mifirator  tum  Irliova.  Et  verf!  14.  In  ju~ 
Jìitiafiundaberii ,  procul  eris  a  vi  dr  calumnia,  non  ttmebis  (jr  a  pavere  q::ia  ??on  approptn- 
quabittibi.  Efài.  ^(J.  veri.  5.  liomenfiem.piternumdabo  e:s ,  quodnonperibit.  Hof.  2. 
verf".  18.  DeJpO/fixbo,  te  mihiin  ficulum  dr defiponfiabomihi  in  iitUitia  driudicio  dr  ift mi- 
fericordia &  in  mifierationibns.  Exdem  promiflioncs  palEim  in  Euangclijs  &:  Apofto- 
lorum  fcriptis  proponuntur  &:  inculcanrur,  Matth.7.verl!25.  &16.  verf.  18.  loh.  4. 
verf  14.  &:  5.  25.  &<?.  35. 37.  lohan.  8.  verf.  3^.  Filius  ma??ct  in  domo-,  in  xterninn.  Itcrh 
lolian.  IO.  verfzS.  Pvoni.  8.  verf".  39.  Pliil.i.  verf."(?.  2.TlicfÌ3.verl.'3.  i.  Pet.i. verf  3.4.5. 
Preprie  donum  Dei prxlìantisfìdclircrquodpromifit:  in  genere  dici'i.ur,Iohan.3.27. 
Hon?o  nonpotest  rccipere  quicquam  nififiuerit  ci  datum  e  Ciclo.  lolian.  1 5.  veri.  5.  {^hfique 
memhil potcfi:is fiacerc^.  i.Qot.4.VQi:ì.y,^mdhabesquodnon  acccperis:  lacob.i.  verf. 
I7.  Omne  donum  pcrfiecium,  &LC.  Infpecic:  ìctcvA.-i^i.  40.  Dabo  timorcmmeirm  in  corda 
eorum-iUtnonrecedantame.  Ezech.  36.  z6.  Daho  vobis  cor novum :  &  (^iritu?n  metmi po- 
nam  in  medio  veUì-i  (dr  fiaciam  ut  in  prmceptis  meis  ambuletis.  Rom.  6^.  13.  Bonn???  Dei 
vita  eterna.  Phil.  2.13.  Bem  efl  qui  efficit  in  vobis  éf  ut  velitts  d' tit  efificiatis,  i  .Tbel. 
5.24.  Fidelìs  efl  qui  vacavi t  vos,  qui  etiam  idejpcict. 

Unde  Deo  perfcvarantiam  donanti,illudpaflìm,non  tantum  tribuitur  ut  i.  Cor. 
verf  8.  §lid  fcilicet  Cbrillus  etiam  confir?nabtt  vos  nfique  ad  fìncm  :  Phil.  i.<?.  Perfiiafiim 
habeo  hoc  ipfum,fiore  ut  qui  ccepitin  vobis  opu^s  bonum^perfiiciat  ifique  addietn  Icfiu  Chrtfli. 
Item  i.TIiellal.  3.  verf  3.  i.Pet.  i.  verf  io.  Deus  omnis gratiit,  ice.  abfolutosvosred- 
dat,flabiliat,  roboret.,fiundct  :  Vcrum  etiam  ut  perlcverarent,  prò  EleélisDeum  ro- 
garuntjUt  Chrifluspro  Petto  Lue.  22.  verf  32.  proDifcipulis;  loh.  17. 15. prò  omni- 
bus fidclibus;  Ioh.i7.2o.2i.24.-fic&:ApolìolusPaulus,Eph.3,i3.  -^6.  ^y^apropter peto-, 
&c.  Vtdet  vobis  prò  divjtefiua gloria  titfiortiter  corrobore??iti?iper  Spiritimi  fiiur??  in  inte- 
riore homine-,  ecc.  Philip,  i.  veri.  9.  i o.  Hoc  precor  ut  charitas  vesìra  adhuc  magls  ac  mt.~ 
ok  rcdundet  in  cogmtione  dr  omni  fienfiu,  &c.  ut  finis  fimceri  d"  inofifiet?fio  ctirfiu  pergatis  ad 
dìem  tifique  Christi:  2.  Thellal.  i.  11.  PrecaT!:ur fiemper  prò  vobis,  ut  vos  dignetur  iHa, 
vocAtione  Demnofier,  &  compleat  omìtemfiuii  bonitatls gratuitam  benevolenttam  d^  opus 
jidei  potenter. 

2.  Thefl'.  2.i6'.  17.  Ipfie  Dominus  nofier  lefius  Chriftus  d' T^^n^  àc  Pater  nojìer  qui  dilexit 
nos,  &c.  confioletur  veftra  corda  & flabili.tt  vos  tn  omni  fiermone  df  opere  bono  ■•  Item 
Hcb.13.verf  21. 

Aaaa  z  II.  Quod 


28o  ACTASYNODI 

II. 

Quod  lìt  certa  &:  nunquam  intcritura.  Dicimiis  enim  inThefi,  Adeo  utgratiam 
Dei,  iìdcm  qua  l'emel,&c  :  quod  quam  fit  verum,  certis  ex  Sacra  Scriptura  dedudtis 
rationibus  prohanius. 

I.  Ex  ipià  dodrina  Eledionis  :  efl:  enim  xterna  &  immutabilis,  uti  in  primo  Ar- 
ticulo  Thcf !  5 .  ollendimus . 

Si itaqueEleótio  non  tantum  cfl:aba:terno,Epher  1.4.  z.Tim.i.g.fed&inseter- 
num duratura, Hof".  z.io.Ier.  3Z.5^.4o.lohan.  10.18.  Si  quos  diligir,  perpetuo  &ad 
finem  diligit,  ler.  51.3.  loh.  13.  i.  Sinonderclinquctfedina^ternumconfèrvabit,  Pfal. 
37.28.  Eiài.45.17.  Dona  Dei  &:vocatiofint  àfii^i^i?^ti'Q.,  Rom.  11.29.  tumnonpoflunc 
Èleóti  prolllis  deficere.  Atpriusconftatcxlociscitatis:  Ergo. 

z.  à  Caufis  falutis  noftra:  :  faluseft  ex  mera  gratia,  per  unicum  Chrifti  meri- 
tum,  &  pcrcfficaccm  Spiritus  San£l:ioperationem,ab(que  ullo  dignitatis  hominum 
fcfpedu,  non  tantum  quoad  falutis  initium  &  acquifitioncm,  verum  &'quoad  eiuf- 
dem  progrelium  ,  continuationcm  6c  confcrvationem  :  qu^e  enim  eil'et  certitudo 
&  conlblatio,  ilquidem  initium  ex  gratia,  atconfèrvatio  & perfèveranna efict  ex 
hominibus  gratia  Dei  bene  utentibus  ?  Centra  verbum  Dei,  docet,  totam  lalutera. 
Dei  opus  elle,  qui  illud  continuo  promovet,  (uftentat  &pcrfìcit. 

Ex  Dei  gratia  eft  initium  ;  ex  illa  enim  Elefti,  Ephel".  1.  4.  6. 9.  vocati ,  2.Tim.i.9. 
iuftificati,  Roman.  3,  24.  Regenerati,  Tit.  3. 5.  i.  Petr.  3.  Ex  eadem  eft  progreffus. 
Piai.  138.  8.  Ezech.  ^6, 17.  itcm  confcrvatio  &:  conliimmatio  aut  perfedio,  ler.  32. 
39.40.  Efài,  4(?.  3.  4.   I.  Cor.  i.  S.  Phil.  i.  6. 

Inlcfu  Chrifto  in  quo  unica eftralutis  noftra^caurameritoria,ciufdemralutis,me- 
ritis  eius  parrai,  certitudo  conliftit:  perfette  enim  nos  ialvat  &  prò  nobis  iideliter 
interccdit. 

Perfette  nos  falvat;  nani  non  tantum  pretium  fufficicns  prò  culpa  &  poena  pec- 
catorum  noftrorum  Patri  perfblvit,  juftitiam  &:  vitam  amillam  promentus  eft,  prò 
nobis  plcnilììme  tum  Icgisimpletionetumpccnarum  perfblutione  làtisfecit,  atque 
ita  ab  omnibus  làlutisnoftra:  hoftibus  liberavir:  Lue.  i.  71.  72.  Colofl'.  2. 13. 14. 15. 
Rom.  8.  1.53.3  4- 1^^"^- 1  •  H-  i-  lohan.  i.  7.  Sed  etiam  ex  coniìlio  Patris  acquilìtam  li- 
berationcmconlervat&adfìnemperducit:  Efai.  45. 17.  ifraelfahatM  eft  i?t  Bomino 
fallite  eterna,  &c.  lohan.  6^.  3 9  40.  Hac  efl  'voluntas  eim  qui  mifìt  me  Patris ,  ut  quicqiiid 
mihi  dederit  non  perdam  ,  fcd  ftifcitem  tlhid  in  ultimo  die  ,  &c.  Et  cap.  io.  verf.  28. 
Ego  vitam  dtcrnam  do  ijs:nec ^erihunt  ininternum-,  ncque  ra'piet  eas  qmflqnam  emanumea: 
Linde PauIusHeb.  7.  25.  Servare prorfiis aut pcrfecf e potesi  eos quiper  tpfum  acceduntad 
Deum. 

Fideliter  prò  nobis  intercedit  :  in  tetris  prò  fuis  oravir  ut  fervarentur.  Lue.  22, 
verf.  51.32.  non  quidem  prò  ioìo  Petto,  verum  etiam  fnam  periculum  quod  Petto 
imminebat  &:  Satanas  intendebat,  alijs  omnibus  erat  commune.  Dicitenim  Chri- 
ftus.  Lue.  22.  verf  3 1 .  Ecce  Satanas  appetijt  vf4,òi(,  vos  ,  ///  cribaret  ficut  triticum  )  prò' 
omnibus  Apoftolis,  lohan.  17.  verf  n.  i^.  imo  &:  prò  omnibus  fidehbus,  verf  20.  24. 
Nunc  autem  in  cxlis  prò  omnibus  Elcttis  :  apparet  enim  in  cxlis  in  confpeótu 
Dei  prò  nobis, Heb.  9,  veri!  24.  &inperpetuum  Icdct  ad  dextramDci,  Hebr.  jo, 
verf  12.  Benefìcium  aut  vitammeritislùispartam,  nobis  externe  &:  interne  vir- 
ente fua divina  applicat,  ad  orandum  idoneos  reddir,  &eorundem  beneficiorum 
participes  facit,  Rom.8.34,Pvom.5.9.  io.  Gal. 4.  6.  Rom.8;2(j.  27.  Hebr.  7.24.25. 
I.  lohan.  2.1.2. 

Et  quoad  efficacem  Spiritus  fandi  operationem,lìne  qua  nemo  dicercpoteft  le- 
fumefl'e  Chriftum,  I.  Cor.  12.3. 

Sic  enim  Spiritus  non  modo  in  nobis  efficit  &  promovet  Elettionem, 2.Thef  2.1  j. 
i.Pct.i.2.illuminationem,Eph.i. 17.18.  i.Cor.2,10.  i;?.  Fidem,Gal.^.2z  i.  Cor.12.9. 
Ablutionem,Elhi.  4.4.  i. Cor. 6. 11.  DilettionisDeierganos  certitudinem,Rom.5.5. 
Adoptioneminfilios  Dei,Rom.8.r^.  Communionemcum  Deo&IelLi  Chrifto,  feti 
immanfionem  &:  inhabitationem  Chriftiinnobis,  i.Iohan,3.24.  Ephef  3.venfié.i7. 

La:titiam 


NATIONALISDORDRECHTANtE.  zSi 

La.'tinamveram&;pacem,Roman.i4.i7.  &:i5;  13.  Libcrtatem  &:  adirum  ad  Patrcm 
cunìfiducia,  Ephel",  z.iz.  Kom.S.i<^.i6.ij.  &: in  omnibus veramconfòlationem,  loh. 
I5.i6.&:i6^.i(?.  deniqucrcfpcd:uSandiiìcarionis,Regencrancioncm,Ioh.3.5.8.  i.Cor. 
é.ii.Morcilìcationemactionum  coiporis&vivifìcarionem,  Rom.  8.  13.  &c  2.  lo.iii 
tdcirqucutinpra,'ceptisDei  ambulcmiis,Ezcdi.3  6.i6.ilIaqucomniaopcracurabun- 
dantcr  &:  clSr.aciter  per  viitlitcm  liiam,  Rom.  i^.  13. 

Veruni  ctiamcadem  in  nobis,  quantum  rarionc  huius  virx utile  ^neceflanurn 
eli,  confcrvac,  fuftentat,  confirmar,  &:  tandem,  qui  Spiritus  cUrglorise,  ad  ipfàm  , 
gloriricationcm  nos  perducir.   GerminabiiKt,  dicet  Deu-s,  tnter  herhasqtiafifaltces  iuxtti 
frxterfluentes  aquas.    Efai.  44.  4. 

Flumina  aqux  -vivafluent  ex  'ventre eim  :  lohan.  7.  ^%.  fortiter  corrohoranìur  in  inte- 
riore hominem.  Ephci.  5.  \6.  In  Christitm  confirmantur  (jrjunguKtrir  k  Beo  qui  nos  ohji- 
gnavitin  die?n  redemptionis^ò- dedit  Arrhabonem  Sptritusin  cordihm nofirii,ò'c ■  2. Con 
I.  22.  Ephcf.'  1. 13. 14.  &:4.  vcrf  30. 

Cum  itaquc  liquido  ex  Dei  verbo  conftcr,  omnem  hoftram  fàlutcm  quoad  ini- 
tium,  progrefì'um  &:  confiimmationcm  tantum  cfi'e  ex  Dei  gratia,  ChrilU  redem- 
ptionc  &  Spiritus  Sandi  confirmatiohe ,  lequitur  manifcfte  ciufdcrii  ccrtJCudi- 
ncin,  confèrvationem  &inea  perfèverantiam  in  Deo.inleiu  Cluifto  &.  Spiritu  S. 
conlìftere,  necEledlos  à  grafia  cxcidereatic  perire  pone. 

3.  Ex  ijs  probamns,  qua:  \n  Trino  Deo  nos  cligcntc,  ex  gfatià  fier  meriruni 
mediatoris  &  efficaccm  Spirirusfandti  operationcni,  falvos  faciente,lijnt  confìde- 
randa,  quibus  fìdcs  noftra  mnititur;  creduntenim  Elcòìi  licerti  lime  illa  fc  omnia 
confèquuturos  )  quoniam  oc'Vcrbo  Dei  certo  iciunt,  Deum  illa  prarftare  velie  òc 
Deum  prarfìiclre  pofTc. 

Deum  vclle,liquido  pater,  hon  tantum  ex  xterna  &:  immutabili  cius  dile^bione 
&:  Decreto  ,  de  quo  in  prxcedentibus  eft:  diftum;  vcrum  etiam  ex  maniFcfliHimii 
promiflìonibus  à  Deo  in  tempore  faiOiis ,  qux  in  lefii  Chriflo  fune  etiam  atque  in 
ipfò  amen.  2.  Cor.  i.  20. 

Plurima  certe  paflìm  apud  Prophetas  &  Apoftolos  occurrunt ,  qu.^rum  non- 
nullas  jam  fupra  adnoravimus.  De  iftis  autcm  &  fi  qua:  fùnt  ali^e ,  i.a  Deus  lo- 
quitur.  Piàlm.  89.  verf!  35.  7{on  prophanabo  TeHamcntum  nieum  é"  qua  frocedunt 
de  Uhijs  meis  non  faciam  irrita:  i.  Sarn.  1^.  veri."  19.  Triuwphator  Jjrahel  non  men- 
titur  &  finitudine  non  flecìitur  ,  neque  enim  homo  e(t  ut  aq^at  fxnitentiam.  Rom.  9. 
vcrf".  6.  Fieri  non  fotcfì  ut  cxciderit  férmo  Dei.  ! .  Thelìal.  5,  Verf.'  24.  lidelii  eli  qiii 
•voca-vit  nos,  qui  etiam  id  effìciet.  Tir,  i.  2.  ^_yfdjj>cm  l'it^e  ^ternAt  qttampromijìt  Dem 
illementinnefcitis,  &:c.  Et  ad  Hebr.  io.  25.  Tenearnm  confejjìonem  Jpei  non  -vacilUn- 
tem  \fidells  enim  eU  qui  promifit. 

Deum  etiam  illa  pra:flare  pofl'e  qux  promifit  ,  quis  dubitabit*  eft  enim  omiii- 
potens;  facete  potcft  quicquid  vulr,  Pialli^.  3.  &  137. <J..  Rom.  4- 20.  &  exequu- 
tioni  mandare  quicquid  decrcvit,  &:  promifit,  Efai.14.  27.  Dominus  excrcituum 
decrevit,  &  quis  poterit  infirmare  ?  eft  enim  maior  omnibus,  lohan.  io.  verf.  29, 
èc  potentior  (Jl  (dicit  Iohannes_j  qui  est  in  'vobis,quam  qui  est  in  miindo.  i.  lohan.  4. 
vetf  4. 

Annon ergo  fìet  quicquid  vult  ?  Conp.lium  meiim  ('inquit  Deus)  ftahit  &  vohintas 
weAfet  :  Efài. 4^.  io.  Imo  pra:  multitudine fortitudinis  &:  roboris  virtutifque  cius, 
neque  unum  rehquum  fuit.  Unde  David  Plàlm.  89.  9. 14.  Domine  Den^  -virtutumy 
quis  fimtUs  tibt,  potens  es  Domine  &  veritas  tua  in  cinmtu  tuo ,  tuum  brachium  cum  po- 
tentta,  c^c. 

Hanc  omniporenriam .,  Deus  populo  ad  ccrtitudihem  &:  confolationem,  multis 
in  locis  proponir;  Efai.  41. 10.13.  i4.'&:  cap.49.1d.  Sic  &  Dominus  nofter  lefus  Chri- 
ftus,  Mar.  13.22.  M.itth.K?.  18,  lohann.  10.28.  29.  unde  &  P.iulus  ad  Rom.  8. 39. 
neque  ullaalia  creatura  nospotesifeparare a charitate  Dei,  &cc.  &:  i,  Timóth, 1. 12.  Novi 
cui  crediderim  é'  nnbi  perptafum  eft  eum  pofe  depofitum  mcumin  Uhm  di em  fermar e^;  Sc 
Petrus  in  prima  Epift.  cap.  i.  verf  5. 

Certuni  itaquc  eft,  ea  qux  divina:  voluntati  5^: Oninipotcnrix  nituntur ,  fum- 
niam quoque  in  Elcftis gignere  certitudinem  fidei,iIlofque  ncc  totalitcr  nec  fina- 
litcr  ,  etiamfi  i  multis  Se  varijs  hoftibus  ,  periculis  6c  tcntationibus  infeftantut 

Aaaa  3  >.Voppu- 


zìi  a  c  t  a     s  y  N  O  D  I 

&:  oppugnantur  ,  à  gratia  poire  excidcre  aut  perire:  in  omnibus  -,  inquit  Paukis^ 
premimur  ,  at  non  coarUamttr  ;  bdifitamm ,  at  non  ^rorfm  hdremu-s  ;  feìfequutionem  pa,~ 
timar  y  fedin  en  non  deferimur;  dejicimur ,  at  non  ferinms.  z.  Corinth.  4.  8.  9.  Ctim 
etiim  cadunt  ,  dicit  David  Pfhlm.  37.  Z7.  non  dejiciuntur,  quia  Jehova  fiiHentat  ma- 
num  ftiam.  .  ■  . 

HincSc  eledi,  in  Sacra  Scn'ptura  comparantur  Arboribus  planratis  juxta  ripas 
aquarum  >  qua;  in  tempore  ficciratis  non  exliccantur  ,  fcd  folia  emittunf&  fru- 
dus  liios  dant  in  tempore  luo  ;  Pfàlm.  i.  3.  lerem.  17.  8.  Ezech.  47.  12..  Domui 
acdifìcatx  l'uper  Petram  ,  qua:  nullis  ventis  aut  procellis  flibvertitur  ,  Matth.  7. 
24.  ^5- 

Ex  his  ergo  omnibus  flitis  fuperque  probatur,  vere  fideies  aut  Eleólos  ^ratiam 
Dei,  veram  Fidem &  Spiritum  iànótum  nunquam  totaliter, ncque  fìnaliter  amitterc 
pofl'e,  fcquiturquenecclìario  Perrcverantiam  vere  fidelium  certam  efle& nunquam 
interituram. 

Quod  autem  Remonftrantesidentidem  regerunt,  omneillud  quod  de  promif- 
iìonibus  Se  Deipotentiaprofertur,intelIigcndum  efl'cfìib  conditione  fidei  &  refi- 
pilccntia:,  &cc.  pugnat  inanifelte  cum  ipfà  gratuitse  redcmptionis  aut  falutisdo- 
£lrina  :  conditiones  enim  proprie  lùmpta: ,  etfì  in  fodere  natur^e-,  aut  operum, 
non  tamen  locum  habcnt  in  fodere  gratuito  ,  in  quo  omnia,  initium,  progref- 
{us  &  finis ,  iunt  ex  mera  Dei  gratia,  aut  in  laudem  gloriofe  gratiae.  Verum  qui- 
dem  eft  Deum  fidem  &  fidei  efleda  requirere,  fèd  ut  media,  quibus  EIe6ti ,  ex 
eius  voluntatc  ad fàlutem  perducuntur,non  itaque  pro^tne  ut  conditiones;nam  quas 
appellant  conditiones ,  Ihnt  dona  qua:à  Deo ,  ut  Sacra  Scriptura  docet,  ex  gratia 
danturElecfhis. 

Merito  ergodamnamus&rejicimus  opiniones  Remonilrantium,  utpote  mani- 
fcfte  cum  Dei  verbo  pugnantes  cumnegant  Perfèverantiam  effe  effeftum  Decreti 
abibluti  ;  Remonff.  citati  in  Theiìb.  cxhibitis  de  Quinto  Artic.  Thefi.  i.  effe  do- 
num  Dei  proprie  acccptum,fed  tantum  tale  cum  qua  volunras,ut  cau(apartialis  coo- 
peratur  &  in  fide  &  in  pietate  ped'everat:  Collat.  HagienfiBrand.  pag.  4o7.1in.  4. 
&:pag.  412.  &pag.  435.  lin.  14.  Armin.  Artic.  perpend.pag,  31.32.  itcm  adverfi "Wa- 
iacb.pag.  74. lin.  24. 

Acque  cum  dicunt,  Eledtos  totaliter  &  finaliter  poffe  à  gratia  ex:cidere  :  CoUac. 
Hag.Brand.  pag.  3;9.  lin.  zz.  &  36^2.  lin.  7.  pag.  402.1in.  19.  &pag.  50^.  lin.  14.15.  & 
alijsinlocis:  Armin.  in  Artic.  perpen.pag.  31.  Thell'al.  1.2.3.  Rcmonfl:.  Geld.  in  Ar? 
tic.  dillent:  Art.  1.2.  pag.  1^2.  Rem.  citati  de  Qiunto  Artic.  Thei!3.4.  Bertiuspalfim: 
Epilcop.  dilpuc.  public,  depeccat.  adual.  Corbl.  2. 

II. 

Verum  quidem  cft  EIe£tos  graviter  peccare,  nEpiflìme  labi ,  &:  peccatis  fuis  me- 
rcrijur,  quoad  ie,  penitus  à  Spiritu  Sando  delcrantur  &:  in  arternum  rejiciantur  & 
pereanr;  attamen  certuni  eft,  ipiòs  ita  à  Deo  cuilodiri  ut  penitus  dona  Spiritus 
Sandi  non  amitrant,  fèd  tandem  gratia  ipfìus  excitati  in  re£tam  viam  redeant  &  de- 
flinatamipfis  fàlutem  certo  confequantur. 

Nullum  certe  eft  peccatum  contrae  primam  &c  fècundam  legis  divina  tabu- 
lam,  excepto  unico  in  Spiritum  fhnftum  peccato,  in  quod  non  pollìnt  EleiSli  in- 
cidere, &fkpiflìme  quidam  in  hoc ,  quidam  in  iftud,  incidunt&:  labuntur:  ma- 
gnum  tamen  eft  difcrimen  inter  regeneratos  &:  non  regeneratos  -,  quamvis  enim 
eadem  committant  peccata  ,  ratio  tamen  aut  modus  &  exitus  piane  eft  di- 
verfiis.  » 

Peccatum  in  Spiritum  San£bum  merito  excipimus:  ex  Temine  enim  incorruptibili 
funt  regeniti,  i. Per.  r.23.  Semen  ergo,  tefte  lohanne, in  ipfis  maner,unde  de  quolibct 
regenito  concludit;  non pote/l peccare  (fcilicctadmortcm,  utfe  ipfe  interpretatur  i. 
Epift.  cap.  5.  t5.)  eo  quod  ex  Beo  natm  eft.  i.  IoKan.3.  9.  Et  apertiflìmis  verbis,  cap.5. 18. 
Scimm  cftiod quifqtils  nattts  ejl ex  Beo^non pccat ^  fid qui genitm eit ex BeOìConJer'JAt fé 
jpjìi??.',  dr  Ma  Ihs  feti  Satana^  non  tangit  e  ir,» . 

Obam- 


NATIONAMS      DORDRECHTAN7£.  283 

Obambulacquidem.tanquam  Ico rugiens, quxrensquem devorcr.  i. Petr.5.8.& 
appenjr  utventiIarerilloslìcuttnncum;Luc.22.3i.  Nontamcnlethalirervulneran-^- 
tur:  Spiritus  Sandti  {ime  Templum  &  in  eis  habicar.  i.  Cor.3.  i^.&:  6^.19.  Roman.8.  9; 
Chl-iftiisinhabitatperfidcmincordibusipforLimjEphefij.  17.  ducunrurà  Spiririi  S. 
&:habentSpintumadoptionis,  per  quem  clamane  Abba,ideft,  Pater.  Roman.8. 14. 
i5.&incordibusob(ìgnanturperarrliabonemSpintus,  i.Cor.i.22,&c. 

Omnibusinterimpeccandimodis  aijislabunturpij quidam,  utdidumeft,  hoc 
quidam  alio  modo  :  Quamdiu  enini  Elcdi  in  hoc  mundo  peregrinantur,  non  pcr- 
fede  rcgencrantur,neque  ad  perfedionem  rcgenerationis  pervenire  poflunt, priiuH 
quamexhocmundo  dilccdant,quamdiu  enimhic/unt,  circumfcrunc  corpus  mortis 
&carnemrepugnanremSpiritui;Rom.7.t4.2  4.Gal.5.i7.VndcPauluscxclamat,iV/- 
fer ego  homo  quis  me  liberabìt de cor^orc mortis huim^.  Rom.7. 14.  24.  Perfcóba  enim  re- 
generatio futura:  glorificationispars  eft;  Ephe/."5.i7.  Apocal.r4.5,  Noner^oinhac, 
iedincx'lefHvitaperficictur;  i.Corint.13.  io.  Ephef!4.i?.  Phil.^i4.  2.  Timoth.4.8. 
ManentitaqueEIeòT:iquamdiuhicruntpeccatorcs,i.Rcg.8.46^.  Pi-overb.zo.9.  Eccl. 
7.31.  i.Iohan.i.  S.IdcmhquctexconftantiSandorumconfcilìone  ìob.9.2.Pfàl.i3o. 
3.  &:  143.  2.  Elà.(J4.6.  Dan.9.Rom.7.r.  Ioan.i.8.nno  &eK  Sandorum omnium  exem- 

plis,quos  Spiritus  SanduSjCtiampoftcaquamprCj'cIarostituIos  eficntconfequutiigra- 
vitcr  pcccafTc  tcftatur. 

Magnum  tamen  elle  difcrimen,  inter  Sanftos  &:  improbos  peccantcs,  diximus  &: 
dicimus. 

Impij enim cumpeccant& frena  concupifcetixlaxantipeccataipfis  domin:;nturj 
Eph.  4.19.  Rom.<J.  peccantenim  cumvohiptatc,abique  Lillo  certamine  aut  lu6la  in- 
terna, anima  cnim  cum  corpore  confentit,  undc  etiam  dicuntur  lècundum  concu- 
pil'ccntias  vivere, i.Pet.  1.14.  &: 4.2.3.4.  Iniislaborantnccdefatigantuf.Eiai.57.10, 
Prov.  4.  \6.  In1ispericverantabiquerciìpifccntia,ctiamlì  graviteraffliganturEla.  i. 
5.  &:  9.12.  Ier.2.30.  &:  5.2.  atque  in  ijs  tandem  moriuntur  &  pcreunt,  ut  mundus  an- 
tiquus,  Genef7.17.2i.  Sodomita,  Gcn.  19.24.  Pharao&.j£gyptijExod.9,&cap.iOó 
&  II.  &cap.i4.27.  28.  Core,Dathan&  Abiron;Num.i(j.3i.32.  Saul:  i.  Sani.  31.4. 
Achab.  i.Reg.22. 34.  Iudas,Mat.27.5.Ador.i.  18. VndePfàl.34.22.dicitur,»2^ry />»/)/£?- 
rum  pefìma. 

Pij  autcm cum  pcccant,iitnrn  tantum,  idquellrpe^exignorantia.  Pfal.19.verf  13. 
i.Tim.i.  13. fed  etiam, idqueimprimis, ex  infirmitate  aut  intèrna, aut  externa. 

Interna, proptercarnem&:  concupiiccntiam  adherentcm  ex  peccato  on'o-inali, 
quxlirpefòllicitatadpeccandum.  Caro  entmconciipifcit advcrfii-s Spiritimi, GnìSiZ.^.ij. 
Léxqux  ejì in mefnbris rebcllat  legi mentìSjKonxj .zyQu^ìàititcs (\ux ìWìs  infunt,  mi- 
litantadvcrlusanimam,  i.  Petr.2.  ii.  Quofìt  utnon  qua;cunque  volunt  eafacianr, 
Gal.5.i7.EtbonumquodvoIuntnonfaciant,  lèd  malum  quod  nolunt,id  agant, 
Rom.7. 19.  Ut  David  &alij. 

Externa,  cumpeccatum  quidcm  intus  &:  in  corde  deteftantur  ,  attamen  autà 
carne&objedisvidijautpropterhoftiumminas&iiìmiliaimpedimetajcommittunr. 
Sic  David  adultcriumcommifìt,&:  Petrus  jurando&execrando,  Chriflum  ab^iega-. 
Vit:ficNicodemusmetuit  de  die  venire  adChriftum,  Ioan.3. 

Non  tamen  mancnt  in  peccatis ,  fed  aut  extcrne  per  caftigariones  Dei  &:  admoni- 
tioncs,antinterneper  Spiritus  S.  gratiam  excitari  &moti  rcfipilcunt&  refiirgunf. 
Pi  ìli .  n  9 . 7 1 .  &  «37.  Bontim  mihì  quia  hiimilmsH  me  ut  difcam  iusiijìcationes  tua^\t)riufqtiam 
himilÌAres,égo  deliquupro-ptereaeloquiimi  tnum  atjhdivi.  i, Cor. 11. 52.  ^Imirn pmimtir 
a  Domino erudimurt'rìe cum  mundo condemnemv.r. 

David adnloTiitus  àNathane  &:  Gado,&:  à  Dco  humiliatus,  confitetur  peccata  &: 
pocniterjtiamagit;  2.Sam.  12. 7. 8. 13.  &:  15.2 j.  30.  2.  Sam.24.10.14.  Pfàl,32. 12. 13.14. 
&:  51.3.4.5.  ficEzechias.Efà.  38.2.3.  Manafles  2.Paral.  33.12.13.14.  Petrus,  Lue. 22. 
<Ji.<J2.Vereitaquedicit Salomon.  Proverb.24.verf.i6^.fbpties  indie  ca-detiullusSd: 
féfurget. 

Ciirti  ergo  pij  peccant  &:labuntur ,  non  quidem  faciunt  quod  Dei  filios  decer,, 
fnànentiìihilominus  fìlii  Dei ,  fbmcn  enim  Dei,  ut  diótum  eil,manet  in  ipiìs  &:  ad  vi- 
t"àtn.re(urgtint,&:c. 

•  'Exafìimòita<jiie  rejicimushasRémorifBrantiumHetcrodoxasopiniones,   i.  E- 

A  a  a  a  4  ledlos 


ig4  ACTASYNODI 

ledospofle  incidere  in pcccatum,quodeft in SpiritumS.  Epifc.  difpur.  Public,  de 
peccar,  aftual.  Corol.i. 

II.  Vere  fidcles  perquarvis  operacarnis  fidcmamittere,aliqui  ad  rempus,aliquiln 
a:ccrnum,Collat.Hag.  Brand.  pag.^6z.lin.7.& 363. lin:5.&:  358,  &  559, lin.  12.  &pag. 
45(J.lin.i8.&:404.1in.n.i2.&:  441.lin.15.  &:439.1in.i8.&:pag.<;o(J.Remonftrant.Del- 
plienil  ad  arcic.  quinr.  ThcC  i.  Si  confcrantur  cum  verbis,Collat.Brand.  pag.  404. 
&c  4io.lin.9.advcrr.  VVaIacl1.pag.75.lin.20.  23.  Remonlhanr.  Citati  circa  5.  Artic. 

Thel".3.4.^-  „  ,  . 

III.  Eledos  bis  regencrari, &:c.  Collat.Hag.Brand.pag.457.l1n.22.27.  &Belgic. 

384.lin.18. 

I V.  Diftindionem  hanc  temere  eflc  fìdam,  quod  fcilicet  fideles  quidcm  exciderc 
pofluntfui  refpcftu,  minime  vero  refpedu  acterni  Decreti  Dei,  Collat.Hag.  Brand. 
pag.509.  lin.8.àfìne:&Belg.pag.427.1in.9.àfine. 

III. 

Etiamfi  gravifTimos  confcientiar  pavores  ac  morfus,  interdum  patiantur  ,  &  cnm 
dubitationibus  multis  conflidentur  Eledi,attamen  dePerfevcrantia  in  fide  certi  efìe 
poflunt,  &  certi  funt  in  hac  vita. 

Certitudo  hxc  iifdcm  rationibus  &  Scripturarum  tcftimoniis  certo  evincirur, 
quibus  iffprimo  ArticuloadfextamThelin,  &:  in  primahuiusjudicijThcfì,ele(Skio- 
nis  &  Peri èverantiaj  certitudinem  probavimus. 

Rejicimus  ergo  Rémonftrantcs ,  ftatuentcs  ;  Pcrfevcrantiam  conditionatam  &C 
incertam;CoIlat.Hag.Brand. pag. 403.1in. 8.  &  412.  413.  &  410  lin.  io.  &415. 
&  alijs  in  locis  flipra  adnotatis.  Remonftrant.  Gcld.  in  Artic.  diflen.  de  quint.  Ar- 
tic. Theli  8. 

IV. 

Hxc  dePerfevcrantia dodrina,  non eft  verae  pictati ,  &:  relligioni  noxia  ,  nec 
fervit  carnali  fecuritati;rcd  ad  pietatem  &  verum  Dei  timorem^Elcdum  magis, 
magifquc  cxcitat  &:  calcar  ipii  addir. 

Veritauèm  fatis  liqucre  arbitramur  ex  Eledionis  nofìra:  &  caufa  &:  fine  fubal- 
tcrno. 

CaufaunicacftDeidiledio,  gratiaautmirericordia.Rom.9.  i3.Eph.i.4. 5.  &cap, 
2.verf.4. 

Contìderatio  autcmamoris  &  mifericordiarDeiEledos  nonfegnes  reddit ,  fcd 
-naagismagifqueadhumilitatem,  &  propria  indignitatis  &c  indigentiaj  cognitionem 
cxcitat  (i'ciiint  cnimlb  ex  fìliis  ira^fados  cfle  FiliosDci.  Ephef!  cap.  2.  wcrf.  3.  &  r. 
v<?rr.5.  EpiftroL,  i.  Per.  2.9.  io.  j  &  ad  Dei  amorem,  aut  rcdamandum  Deum  calcar  eft 
cfficaciflìmum ,  Pfàl.iré.  i.  i.Iohan.4.9.  Quod  tamen  fieri  non  poteft  nifi  &  illa 
amemusquaEipfìplacenr,  &:illa  vitemusqux ille  odit,  nec  cum  eius  amore  confi- 
ftcrc  pofTunf.cumautemdiledio  mundi  &carnis  noflrxintelligcntia,  cum  Dei  a- 
morc  pugnent;  lac.  4. 4.  i.Iohan.2.i6'.i7.  Rom.8.7.  Annon Eledi  Deo amorem 
retribuere,gratitudinem  prarftare,  à  malo  declinare  &  bonumfacere  ,  opcram  da- 
hnnt?  Pfa].i8.2.  &ii(J.i2.  i.Pet.3.11.  Charitas  enim  illaChrifli('ut&Dcijilloscon- 
ftringit.  2.Cor.  5.14. 

Finis  fubalternus  minime  eft,  ut  fecure  carni  &mundo  inferviant,  fcd  utmediis, 
per  qua:  ad  fìnem  ex  Dei  decreto  perducuntur ,  bene  &  fìdclirer  uta;itur;  Qui  enim 
Eledi&exDcoruntgeniti,audiuntVerbumDei,Ioh.8.47.  Pcrdurantin  dodrina 
Apoftolorum  &:  communicatione  &:  fradione panis ,  &  precibus;  Ador.2.42.  Pie 
&  fànde  vivunt  :  Eledi  enim  flint  &:  redempti,non  tantum  ad  vitam  aeternam, 
fèd  ctiamutfìnt  Sandi  &  inculpati  coram  eo  per  Charitatcm.Ephef.  1.4. 0«^;« 
in  Chrifto  lefnad  ofera  bona  qux  fr£^aravf$DeH* »tm ijs  verfarentnr:  Ephcf  z.  veri!  10. 

Ve 


NATIONALIS     DORDP.  ECHTAN^.  ^85 

Ve  lèrvirent  Deo cum  fliaditate  &jiiftitia  in  ipfius  confpeóbu  cunótos  dies  vita:; 
Luci. 74.75.  Tic,  2. 14.  &cap.3.8.  VoIiintascniniDeicll  Eledorum  San£tiiìcatio^ 
I.  Thea:4.3. 

Hanc  ob  caufàm  abeodcm  Spiricu  perquem  rcgenerantur,  &:  adoptionem  in  fì- 
lios  accipiuntjDci  rimore  donantur,utrur,eantDeLimunivedìs  diebuSj&ab  eo  non 
recedane,  lerem.  32.  vcrf.  J9.40.  inprarccptiseius  ambulcnt,judiciacius  cuftodianr 
&operentm":  Ezcci1.36.vcrr.z7.  Ab  eodcm  etiam  Spiritu,  qui  cft  ipiiitus  preciim, 
Zachar.  i2.vcrf.'io.  conlèquunrur,  uthal>cancaditum  adparrcm  ;  Ephci!  2.  veri!  18 
&:ucclament  Abba,  id  dì,  Patcr:&  inenarrabilibus  iufpuiisDcum  Patrem  invo-. 
cent;  Rem. 8. veri.  1 5.26. 

Injurijergo  ^contumeliofiinDcum  ,  qui  varijs  abriirditatibus  cxcercbrofuo 
excogitatis,  hanc  dodrinam  gravane,  &illa  ibiungunt,  qu^  Deus  Decreto  {iio 
coniunxit: minime enimharc dottrina admonitiones,correptioncs,minàs,  preccsy 
&:c.  tollicautinetììcaccsreddic.  Suntcnimcx  Dei  voluntatc  neccllarix;  nam  fune 
partes  dodrinx  Chriftianae,  in  qua  pars  una ,  alterius  uium  non  tollit,  necilla  qux 
adperficicndam  iàkitcm  funt  inftituta  ,  intcr  ic  pugnant ,  etiarrdì  omnia  eundem 
uilim  non  iiabeant.  Doifìrrma  de  San<5borum  Elcctionc,  5c  làlutisccrtitudine  ilium 
habct  ulum  ,  habcnc&:  admonitiones,corrcptioncs ,  mina.%precationes5&:c:iuum 
uliimpcculiarcm. 

Do6brina  Eleftionis  &  certitudinis  docce,  undeiìt  omnis  noflra  idoneitas,ftu- 
diuni,  pcenitentia,  fides,  certitudo,  &c.  nenipe  à  fola  gratiaDeinos  eligentis& 
omnia  dantis. 

Admonitiones  aurcm,  corrcptioncs,  mina',  preccs&c.  fiunt^funtnccefrarix, 
ut  fciamus  tup\  quibus  mediis  nos  Deus  adfalurem  perducae,  tum  quid  noflri  flc 
officij,  aut  tacere  dcbeamus.  Cum  ergo  quarque  pars  fbum habeat  proprium 
ufum,  unaqua^que  efl  ncccflaria,n  ecuna  impedir  alteram. 

Ex  ccrtitudine  iraque  Eledionis  &  fàlutis  Spiritus  Sandus  Eledos  ad  pie  &: 
fan£te  vivcndum  multis  in  locis  exhorcatur:Vei  ex  certitudinc  milcrationum  Dei; 
Rom.cap.  12, 1.2.  Eledionis,Eph.i.4.  Vocationis, Eph.  4.1.  i.Tlief.4.7.  i.  Petr.  i. 
15.  luflificationis,  Roman.  6.vcrf!i.  Tit.  3.  veri!  (j.  7.  8.  Obfìgnationis  per  Spiritum 
Sanftum,  Ephef]  4.30.  Sanòtificationis:  2.  CorincIi.7.vcrf'.i.  Glorificaeionis,2.Pec. 
3. II. 12.  i.Ioan.3. 3. 

Ncque  propter  illam  Eleclionis  auefàlutis  certirudinem  admonitiones  omic- 
tit,  ncque  correptiones,  &: ad precandum  cxhorrationcs.  Dicit  autem  D.  N.  lé- 
fusChriftus,Nemo  venit  ad  me  nifi  Pater  traxent  eum,  lohan.cap.(3,  veri^.44.  Ni-. 
hilominus  omnes  laborantes  ad  ie  invitar, Matth.  cap.ii.  vcvi'.z'è.  Dar  Deus  ueho- 
mines  refipifcentes  agnof'cane  veritaeem,  2.  Timoth.2.verf.25,  Efai.cap.52.  verf.8^ 
Icrcm.31.verf18.19.  Quamplurimis  camen  inlocis  ad  pcenitentiam  iilos  exhorta- 
tur,  Efài.i.  verf!n?.i7.  dicitque  cap.45.  22.  Convert'tmìni ad  me ,  ircmierem.  3.  7. 
12.22.  Marc. 1. 15.  AcTor. 2.38.  Paulus  docce  fàlutemefre  exgratia,Rom.3.  24. Non 
tamen  omilìtproptcreaad  pie  vivcndum  admonitiones, prxcepta,&:exhoreationes, 
Rom  i2.verr.i.2.3.  i.  Corinth.5.&io.  2.  Corinth.7.verf.i.  Ephef!/..  &,pafllm.  Pau- 
lus dicit  Roman. 9. vcrf.i(J.  non  ctìc  volentjs  nec  currentis,  fcd  mifèrentis  Dei,  ta- 
menhoreatur  ut  currant,  Epift.i.  Corinth.  9.  veri.  24.  ncc  voluit  conformati  huic 
fkculo. 

Chriftus  Pharif^is  reprobis  diferte  dicit,  illos  non  credere  quodnoii  fine  ex  ovi- 
bus-fbis,  Ioann.  10.26^.  ncque  audirc  Vcrbum  Dei,  quia  ex  Deo  non  funt;  Ioann. 
cap.8.  verf  47;  cofdcni  nihilominus  arguir  &  acriter  reprehendit,  Matth.  cap. 
23..vcrfi3- 

■Peerus  aie  ludscos,  qui  fé  audiebane,  definito  confìho  &  providentia  Dei  Chri- 
ftumintercmifTe,  Atlor.2,  25.  Interim  eosde  tanto  federe  acriter  reprehendit  &r 
ad  refìpiicentiam  hortatur,  verf  38. 

Chriftus  dicit  Matth.  6.  verf  8.  Pater  fcic  quibus  opus  habeatis  antequara  ora- 
tis,  addir  tamenvcrf9.  T'osigittir  ita.  frecumim-,  &c.  Paulus  air  Roman.  8.  verf  26". 
T^Jciwm  (]uid petamm  fed  Spirìtits  prò  nobis  mt£rpcllat,ó'c.  Et  lacob.  cap.  i. verf  17. 
Omne  ho'/ìum  i^jdsnum  perfecìum  est  a  Patre  lirminum  \  tamcn  moncnt  &:  iubenc 

ut 


186  A  e  T  A      S  y  N  O  D  I 

ut  Dcum  pij  orcnt)  &  fàj-icntiam  à  Deo  petant.  i.Thcffal.cap.^.verf.  17.  lacob, 
I.  veri! 5. 

Licer  ergo  tota  {alus&quicquid  ad  falutcm  pcrnnet,  ciuldcm'ccrtitudo  &  in  ea- 
dempcrleverantia,  dDci grana  &  interna  cledione&r  confcrvarioncpendcat ,  non 
i'equitur  tamcnadmonitioncSjminas,  preccSj&c.  Inancs  rcddi  ,  &  ab  iis  abfti- 
nendiim  ede:  mcdiorum  etiam  ufiisnon  advcrfatur  Dei  Decreto,  qui  enim  decrevit 
nos  fervare  ,  media  etiam  ordinavit,qiiibus  Elcclos  ad  Chriftum  trahit  &in  vitam 
a:tcrnamducit. 

ludicamus  crgomcram  cH'c  Rem.onftranrium  Calumniam,  cum  dicunt  &  ina- 
iiitcr  invulgus  fpargunt,  dodrinam  hanc  de  perfevcrantia  &  certitudine  fàlutis, 
vcrx  pictati  &:  bonis  opcribus  noxiam  effe  ,  itcm  prxmonitioncs  irritas  &  incffi- 
cacesrcddi.  Ci'llat.  Hag.  Brand. pag.  3^4.  lin.4.5.  &:5';5.  &  3^9.  lin.  z.  àfìnc.  png. 
404. lin.  14.  &:409.1in.8.  itcm  facere  ad  gignendamincuriam,utflt  inriccnspec- 
catis  homini  pulvilliis,cui  poilìt  commodc  indormicndo,  iihi  blandin  Scic  con- 
fblari:  Collat.Hag.Brand.pag.403,  lin.3.  &405.1in.2Z.  &:pag.  507.  lin.5.àfiaeJadver- 
flls  VValach.pag.75.lin.  20. 


oAd  Corollari um  Trimum. 
Fides  juftificans,  quoad  eflentialia,    diiFerc  à  fide  tcmporaria. 

Fides  enim  julliiìcans,  proprie inftrumcntumeft,  quo  Chriftum  omniaque  cius 
beneficia  apprehcndimus  &  nobis  applicamusjutinvocationc,  Heb.cap.4.vcrf.2. 
Injuftificatione,  A£tor.i3.  verr.3S.  39.  Roman. 3. 14.  &  10.4.  Ador.  cap.10.verl.45. 
In  juftificationis  effedisjfide  enim  accipimus  adoptionem  in  Dei  filios;  Ioann.  i. 
veri."  12.  Confcicntiarum  pace  fruimur,  Roman. 5.1.  Aditum  ad  Deum  habcmus 
cum  fiducia  ,  Ephef.  3.  verliiz.  Inpromilfionibus  Dei  acquiefcimus  Luci.  veri. 45. 
Mundumruperamus&  vi£toriamobtinemus,  i.Ioan.  5.  vcrl'.4.  Hacad  làlutemcu- 
ftodimur.  i.Petr.  i.  veri.5.  &:làlutem  confequimur,  Ephell2.8.  Ioann.  3.  veri!  14. 
\6.òc6. 

Itaque  ut  externe  homo  vifu  &  gullu  difcernit  vifus  obiefta  &:  cibum  ;  &  pe- 
dibus  ad  optatimi  locum  progreditur,itaElc6li,  fide  ccrnunt.  i.  Corinth,  13.  12. 
non  tantum  guftant,  quam  benignus  fit  Dominus,  Plàlm.34.verlÌ9.  i.Petr.  cap.2. 
verf.  3.  ScdChrifti  carnemedunt  &  cius  languincm  bibunt;  Ioann. cap.(?.verf!^4. 
Ad  Chriftum  veniunt,  lohan.  cap.6.  verl!35.  &:per  fidem  incedunr,  2.  Corinth.  j. 
veri;7. 

Hac  non  tantum  agnofcimus  &  intclligimus  ,  unde  dicitur  agnitio  voluntatis 
Dei&fapientia,  CollolT.i.  9.  io.  Verum  etiam  promiflìonibus  gratin  all'entimur  &: 
cum  fudicia  nobisapplicamus,  certo  fl:atuentes,non  tantum  alios,  led  nos  quoque 
habere  Deum  propitium ,  propter  Chriftum,  huic  itaque  in  Chrifto  &per  Chriftum 
in  Deo  acquiefcimus  &l£etamur,Roman.4.i8.i9.  &  8.38.  Galat.2.20.  i.Tim.1.16^. 
loan.S.verli^i?.  A6lor.  8.39.  in  fide  hac'3rA;;^o(po^'aid  eft  vera,  certa  &  piena  animi 
de  falute  nollra  periliafio,  Coloir.z.verfz.  Hcbr.io.vcrf  22.  Roman.4.11.  Hebr.6'. 
ver{.ii.&:  ii.verfi.  Imperfeda  quidcmeftin  hacvita;  manet  enim  inmentelèm- 
per  ignorantia  aliqua  &  in  corde  concupilccntia  ;  ex  parte  enim  cognolcimus, 
I.  Corinth.  13.  veri!  12.  &:  caro  concupifcit  adverfus  Spiritum,  Galat.5.17.  Atquelà:- 
pilhme  admodum  infirma  &  exigua,  Erai.42.  verf.3.  Mattb. 17.20.  Roman,  cap.14. 
verf.2.  Nihilominus  vera  eft  &  certa,  apprchendit  eniqn  quamvis-infirmius,  le- 
fum  Chriftum  unicum  ipfiusfidciobjedum;  ncque  unquam  totaliter  aut  penitus 
cxtinguitur  aut  amittitur;  Dona  enim  Dei  flint  «^errt,«éA;;S,Roman.cap.ii.verl.'29. 
SpirituDei  oblignantur  Eledi  ;  Ephef! i.  verl!i3.  Epift.  2.  Corinth.i.  verf!22.  Fieri 
non  poteft  ut  Icducantur  &  percant,  Matth.  cap.24.  verf.  34.  non  pofTunt  pecca- 
re ad  mortem,  r.  Iohan.3.  verf.9.  Malusnontangitillos;  i.Iohan. cap. 5.  verf!r8. 
Semen  &:  radix  fidei  nunquaminteritura,  inipfis  mance,     i.Iohan.cap.3.  verf!  9. 

&  vir- 


NATIONALIS     DORDRECHTAN^.  287 

&virtuceDei  cuftodiimtur  per  fidemad  lùlutcm,  i.Petr.cap.i.  ver/!  5.  ut  fupra  di- 
ximus. 

Ab  hac   £de  juftifìcanre ,  omnino  ,  quoad  ell'entialia  ,  diifcrc  fides  Tem- 
poiaria. 

Hac  quidem  fide,  temporarij,veriimcrcduntEuangeliumChrifti,illudaccipiiinc 
&  cum quadam  {uavitatc&:  gaudio là'pecriam  dcgu{ì:anc:cH:q;inillaquajdammei>< 
tis  cognitio&voluntatis  live  cordis  apprchcn(io,dicit  enimChrilIus,  Marth.  cap, 
13.  veri.  20.  Sermonem audiunt  é^eHmJtatimaim gaudio accipiunt:  Iteni  Hcbr.6^.  4.5. 
Gujiiint  bonum  Deiverhum  ac  virtutes juturi  jjictdi :  &  loan.5.35.  lohd-iweser.it  lì' cerna, 
ardens  S' litcens-,  njosautem  voliiish's  ad  tempm  exidtare  in  eitis  luce;  arquc  ica  ad  lem- 
pus ,  codcm  modo  quo  veri  fidcles,  aiìcdi  cile  videntur. 

Arramcn  fides  illa,  i.  non  eiì:  exSpiricu  Adoptionis  {ànfto,  nam  de  tcmpora- 
riam  fidem  habencibus,  dicic  Chnftus,  quod  non  fint  ex  Deo  5  Ioann.  8.  veri".  47. 
imo  quod  fine  terra  perro{à,Matth.i  3.  veri!  20.  2.  Non  eft  fincera  ;  cauia;  enim 
illse  quibus  innititur,  lolidienon  fimt  :  non  iiint  enim  proprcr  Chriftum  in  verbo 
Euangelij  obIacum,non  iunt  proptcr  Deum  &:  cius  gioriamjnon  propeer  cailcilia 
illa  Chriili  beneficia,  iuftitiam  ipiius  &  vitama:rernam,qux  vera fìdcs, tantum  que- 
rit  &:  in  iisacquieicit,  etiam  ante  expcrientiam  ;  Ioann. 10. 2.9.  Hebr.n.  verini,  etiam 
ubi  nilnifixrumnx&morsoculisoblèrvantur,  Iob.13.15.  &:  19.  i.5.  Piàlm23.4.  Pro- 
vcrb.  14.32.  Roman>s5.3<;.:;(J.37. 38.39. 

Fides autcmtemjiàrariaeltpropter alias cauiàs;  autproptcr  novitatem  Euange- 
lij,lohann.5.  verf.  38.&:  mirabilia  &:  iuaviaqux  cum  Euangelio  ,  ex  Dei  dilptnià- 
tionc,  nonnunquamiunt  conjuncì:a;Ioan,(3.i4.  AiStor.  cap.  8.  verf.  13.  aut  pro'jiter 
licentiam  peccandi,  quam  audita  Euangelii  dodrina  de  gratuita  juftitia  &  iàluce  iu 
Chrillo  &libertate  Chriftiana,  ftatim  fibi  arripiunt  ,  &;Dei  noilri  gratiam  ad 
laici viam  transferunt ,  lada;. cap. 4.  de  quibus  etiam  Paulus,  Romanor.cap.  (f, 
veri.  I. 

Aut  tandem  &  imprimis  propter  corporalia  beneficia, di vitias  ,  hcnores  ,  ci- 
bum,  &  alias  huius  vita:  commoditates;  ut  videre  eft  in  Scriba  ijlo ,  qui  Chrifto  di- 
cebat,  Magifter  fequar  te  quocumque  abieris ,  quid  autem  qusefierit  ille  patet  ex 
Chrifti  relponiìone,  dicit  cnim  Fnlfes  lujlra  hnhc/it  c^volucres  c&linidossjìlim  autem 
hominis  non  habet, uhi  caput  reclinet.  Item  inludaeisde  quibus  Chrilìius,  Ioann. ó'.verl.' 
z6.  siluriti!  me  quia,  commedilìiipanes  illos  crfitnrati  ejìis:  &c  Matth.  13.  veri. 21.  Orta 
opprefftone  njelperfequtitìone  propt  er fermonem  ^(l  atim  offendimttir. 

3.  Non  eli  lolida  neque  firma  :  quodenim  non  eft  fincerum,  lolidum  effe  non 
poteft,  &  quod  nonelllolidum,  non  potcit  elTefirmum,  durabile  aut  perpetuum: 
caufx  enim quibus  innititur ,  ut  divitia:,  honorcs,  cibus,  &c.  non  Iunt  lòlidar  ac 
diuturna,  ledinteriturx;  quibus ceflantibus  ccllat etiam  fides  illa  ,  vere  ergo  à 
Chrifto  dicuntur^Temporarii,  Matth.  13.^1.  Cum  enim  radices  non  habentjotven- 
duntur ,  in  Chrifti  lèrmone  nonmanenr,  &recedunt.  Matth.  13. 21.  Lue. 8.  verl.'i3.. 
linde  ctiam  dicitur,  Ioan.  6.  verfi66.  ex  eo  multi  dilcipulorum  eius  pedem  retii- 
lerunt,nec  amplius  cum  eo  verlabantur.'' 

Liquido  ergo  patet,  temporariosnunquam  habuifle  veram  in  mente  fiduris  co- 
gnitionem,  nec  in  voluntate  aut  corde  propnum  afienlLim,  &:  apprehenfionem, 
atque  itanec  verum  gaudium  aut  deledationem  ;  Icvirer  tantum  afficiuntur  &; 
obleiStantur,  credunt,iednon  conftanter ,  tanguntur  ,  Icd  non  vivaciter,  ai-Hciun- 
tur  gaudio,  fed  nonadmeduUas  ufque  anim^e  pertingitncc  penetrati  non  eftcrgo 
vera  fides,lèd  piane  diverlà  leu  alia  à  fide  iuftificante.' 

Grauiter  itaque  errant  Remonftrantes  ,  dumftatuunt  fidem  juflificantem  non 
aliam  efl'e  à  tcmporaria  :  imo  fidem  in  veram  &  temporalemdillingucre,  tantum 
eorum  elle  qui  Eledionem  &:  Reprobationem  ftatuunt  ablblutam  .Bert.  Hym.cn. 
delèrt  :  latine ,  pag.  42.  &  lin.  3 .  à  fine  :  &  pag.  43 .  &  44.  Gre vinch.  adverfi  Amefi 
pag.141.lin.  12. 

Atque  hoc  noftrum  judicium,  utinunc  de  hoc  Quinto  fic  &  deprxcedcntibus. 
I.  2.  3.  &  4.  Remonftrantium  Articulis  :  quod  Verbo  Dei"  cqnlentaneum  elle, 
nobis,  fècundum  tcnorem  pr^Eftiti  juramentJj  diCìat  conlcientia. 

Quarc 


z88  A  C  T  A     S  Y  N  O  D  I 

Quarc  Rcmonftrantium  ciocLnnam,qiia  cum  in  his  Qiiinque  x^rticulis  tum  in 
aliis  dottrina' capitihiislongiHìmc  ab  Orthodoxa  ventate  abeunc,  acliib  objefta- 
mcnto  Qiiinque  Articulorum venenum  PcIagianumJmoPelagiano  noccntius,So- 
cinianum,Ecck'lus  propinare  conantur,  talelqucerroresdefendunr,  quiipfhmfun- 
damentalcm  fidci  doctrinam  non  modo  notabilitcr  inquinane  ,  fed  penitus  ever- 
tunt;nullomodoinEccIclìisjamBclgicis  tolcrandam  ,  fédrepullulantcs  liofce  Pe- 
lagli crrorcs  mature  reiecandos,Eccle(ìas  àveneno  Socmianorepurgandas,  acom- 
ncshuius  dcftn'nx  authorcs,&:  qui  candcm  Remonflrantium  doftrinam  ample- 
ftuntur,  dcfenduntacdocent,  minifterio  (ubmovcndos  cllejudicamus.  ^Equum 
enim  cft,ut  ij  in  Rcformatis  Ecclefijs  doccrc  del!ìnant,qui  carundem  doftrinam  im- 
probanc,  calumniantur,  damnantque,acpublica  proteilationeceflatum  fliciunrju- 
diciumomniimiRcformatarum  Ecclcfìarum,  nuUum  apudfe  &  Ecclcfìas  flias  ha- 
biturum  clic  pondus. 

Ncc  bona  confcientia  cum  illis  pax  coli  auc  Syncretifmus  iniri  fancirive  po- 
tellt  ,  qui  contra  tìmdamentalem  fìdci  dodrinam  infiirgunt  ac  errores  ample- 
£luntur. 

Tandem  putamusRcmonftrantibus  omnibus  &:  fingulis  graviter  quantum  fieri 
potell  injungcndum  eil'cnequid  fcribant ,  ne  quid  viva  voce  fpargant  &  homini- 
bus  liiggerant,  quod  ad  alenda  diilidia  &  fovendam  tTt^oSo^iav  quoquo  modo  perti- 
ncar.  Faxit  Deus,  ut  qui  noluntpacem,rexdifìcari  ac  rcftauri  ri  feliciter,  cum  cor- 
dolio  Tuo,  piorum  autem  gaudio, eam  videant: conccdatquc  idi  m  Deus  &c  mifèratio- 
num  Pater  Clementilìlmus,  ut  tandem  nosomnefque  pij  ,  confequamur  fclicem 
omnium  harumturbarum  ac  molefliarum  exitum  &  optatum  finem;  ad  Ecclefia- 
rum  Reformatarum  ^edificationcm,  Reipublica:  huius  Belgij  profperitatem,  maxi- 
me ad  nominis  lui  gloriam  &  animarum  falutem,per  Dominum  Noftrum  lelìim 
Chriftum.    Amen. 


DE 

Quinto  Articulo  Remonflrantium, 

^FI    EST 
DE 

PERSEVERANTI  A     SANCTORVM* 

ET     SALVTIS     CERTITVDINE, 

ludicium 

DEPVTATORVM     SYNODI 
GALLO-BELGICA. 


"D  Emonsjrantivm  circa  iflum  Articulum, hjcc  praccipua  vidcntur  effe 
^^placita: 

Perfcverantia  nihil  eft  aliud  quam  cadem  pcrgens  &  perpetua  fides .  Vel 
cft  perpetuitas  in  credendo  &  obediendo.  CoUat.  Hag.  Belgic.  pag.  341.  Et 
in  Deckrationc  cxhibita. 

la 


NATIONALIS     D  O  R  D  R  E  CH  T  A  N  ^.  z$^ 

Insudicio  Dei  perfever.iredicicur,  qui  fé  non  facit  reum  eorum  criminum, 
(quxiimc  centra naturalis  rationis  auc  rupcrnaturalis  revclationis  diétamen,  & 
qui  porro  mediocrem  diligentiam  adhibetad  infirmicates  fuas  corrioendas.  In 
declar.  ■ 

Perfeverantia  non  cft  donum.  Dei ,  quafi  &  ipfa.  infunderetur.  Coli.  Hagienf, 

Nec  eli:  effedtum  Eled:ionis  ad  falutem.  thef.  exh.t. 

Non  agrtofcimus  ulhim  vel  intrinfècum  vel  extcrnum  principium ,  aut  efficaci- 
x;atem,auc  vimconfervatricem,  qua  voluntatispotcntia  impediatur,  quo  minus 
contrario  habitu  informari  polfin   In  Declar. 

Deus  vere  fideles  viribus  fUpernaturalibus  inftruit  &;^ufficientibusadperfcvc- 
_i:andum,{ìvelint.  Thef  exhib.i.  &  paflìm. 

Non  tantum  potentia  defìciendi  femper  manet  in  vere  credente,  fcd ctiam pò- 
fitis  omnibus  illisquse  ad  perfevcranduminiìdeneccflariafunt  &  fufficientia  ,  & 
ftante  divini  auxilii  promtitudine  &  gratias  ftifficientis  prarfentia,  imo  pofitoin 
Ipfa  vcluntate  habitu  fidei,  fieri  tamen  potcft,  ut  homo  noiit  perfcverarc .  In 
Declar. 

Si  tamen  ad  pugham  ipfi  parati  fint ,  fibique  ipfis  non  defint ,  Deus  quoque  pa- 
iratus  eft  eos  confirmare,  adeoque  fulcit  &:  confìrmat.  Coli.  p. 256. 

Non  veremur  regeneratam  voluntatem  caufam  perfeverantias  vocare.  Coli. 

pag-343'- 

Vere  fideles  poflunt  à  vera  fide  exciderc  &  totaliter&  finalirer:  pofTunt  iti 
àtrocibus  fiagitiis  perfevcrare  &  mori,  ac  proinde  finalitcr  excidere  &  perire. 
Th&f.exh.3. 4. 

Deus  vere  credentes  tandem  fibi  fuisque  defideriis  relinquit,  in  potìeftaccm 
bialì  vei  m  manus  fatante  tradir,  &:  jufto  judicio  obdurat.  In  Declar. 

Fides  pefcrebros  aótus  gignirur  &Gorrumpitur.  In  declar. 

Sicut  habitus  alii  potcntiam  ad  agendum  facìlitant,  &  indifFerencem  relin- 
(quunt  ad  aftus  oppofitos,  n,aturaliterque  inclihatam  ad  contrarium  habitum fufci- 
piendum:  Ita  habitus  credendi  paulatim  excutitur  per  contrariosa(9;us,utetiani 
exercitatiflimus,  credere  &c  obedire  paulatim  definat,  &  ex  fidcli  atque  probo  in- 
ifìdelis  &:improbus  fiat. 

Qui  vero  habitum  credendi  longa  confiietudine  fibi  comparavit ,  non  tan- 
bira  poteft»  fcd  etiam  libenter  vult  perfeverare,  nec  nifi  cum  difficultàte  poieft 
deficere.  In  declar, 

Fides  ^i7Ka<^(^  de  qua  Matth.  13. 21..  efl:  vera  &  totalis  fides ,  Deoque  grata, 
nec  fpecie  a  fide,  qua:  ad  finem  durat,  diverfa  :  eoqiic  difFerc ,  quod  cuin  proinifla 
prxmii  adeptionenon  fir  conjunda.  In  declar. 

Mirum  noneft,  fi  quis.  f'ecundo  renafi;atur.  Cenfemus  enim  fola,  mutatione 
qualitatum  line  nova  ullainfufione  hic  fieri  regenerationcm.  Et  hancfazpius  fieri 
non  cil^jfiirdum.  Collat.  p.384= 

Qui  à  Ùde  deficit,  non  protinus  delabitur  in  veteretn  peccati  ftatum,  nec  opus 
habet  totali  acuniverfiliregeneratione  aut  rebaptizatione,  fed  tantum  colloca» 
tur  extra  ftatum  gratin.    In  declar, 

Fidei  certitudo  eft  infra  fcientix  certitudinem  &  oritur  ex  irerum  ipfarum  tara 
tiara  propofitione  &  folida  confirmationc,  ut  omnibus  bene  expenfis  nulla  jufta 
aut  folida  ratio  in  contrarium  opponi  poflìt,  cur  quis  de  iis  certus  efie  non  poffic 
nec  debeat.  In  declar. 

Hac  certitudine  vere  fidelis  de  fua  falutc  cèrtus  effe  potcft.  Et  primum  qui- 
dcm  prò  tempore  prxfenti  de  falute  fua  &:  Dei  benevolentia  certus  effe  poteft 
&debet:  prò  futuro  autem  tempore,  fé  fervatis  mediis  poffe  perfeverare  infi- 
de :  Et  vero  permanfurum  nifi  fibi  obicem  ponat  vel  direda  vel  interpretativa 
voluntate,&:c.   Indeclai:.  • 

Hoc  enim  folum  voluit  Deus  homini  relinquere,  ut  negligentiam  &  contu- 
maciam  poffet  divina  voluntati  opponete,  &:  Deo  aliquid  cxigente  poilet  hoc 
velle,vel  contrarium  velie.  Ibid. 

Bbbb  Abfolutc 


tcfo  ACTASYNODI 

Abfolute  autcm  &:  fimpliciterncmo  ccrtuscflc  potcft  de  co  quod  in  fidciaut 
pictatis  adlionibns  fit  pcrievcraturus:  quia  tale  nihil  promifTum  cft,  nec  ut  promit- 
teretur  utile  aut  neceflarium  fuit.  In  Declar. 

Quin  imo  dottrina  Centra  Rcmonftrantium  de  totali  &  finali  perfeverantia  & 
falutiscertitudinetam  aperte falfa cft tamque inimica  &noxia religioni,  omniquc 
pietati  &  bonis  moribus ,  ut  in  Ecclefia  Chrifti  minime ferenda ,  fed  omnibus  vi- 
ribus  eradicanda  &  evellcnda  fit.  In  Declar. 

Atquehxc  quidem  &fimilia  multa  in  libris&  fcriptis  Remonftrantiumrepe- 
riuntur,qua:  nec  fcrjpturae  confcntanee  dicuntur  &  ex  ipfis  Philofophix  lacunis 
haufta ,  vires  liberi  arbitri)  extollunt ,  perfeverantiam  ab  hominis  voluntate  fu- 
fpcndunt,  gratiam  Deiobfcurant,  confcientias  incerta?  &  fluótuantes  reddunr, 
tTroxluj&c  dubitationem  ftabiliunt,  Ecclefiarn  denique  vera  fua  confolationc 
privane. 

•    Quibus  hanc  Ecclellarum  Reform.  Onhodoxam  fencentiam  paucis  nos  op- 
ponirauso 

eps.  I- 

Perfeyerantia ,  qqa  vere  credcntcs  ad  fincm  afquc  pcrfcveranr,  cft  mcrum  & 
gratuitum Dei  donum ,  qui  eos  quos  vocavit  in  communionem  Filij  fui  ad  glori* 
participationemin  Chrifto,  Tanftificat,  ftabilit,  roborat,  adeoque  Spiritu  S.  in 
diem  redemptionis  obfignat,  dcniquc  quod  coepic opus  bonum ,  in  ele^is  fuis  pcr- 
ficit  ad  diem  ufque  Chrifti.  Phil.  1. 13.  i.  Cor.  1 .  8. 9.  i.  ThelT. 3. 13.  &  5.  Z3. 2,4, 
2,.Thefl.z.i^.i7.  i.Pet.5.10.  Ephef.1.13.14.   Phili.<J. 


Hoc  donum  perfeverantia:  fluit  ex  gratiofo  Ele^lionis  decrcto,quo  placuitDeq 
per  gratiam  eledos  fuos  mifcricorditer  &  infallibiliter  adducete  ad  gloriam. 
Ephefi=4.n. 11.15.  2. TheiT.  2.  13. 14.  Rom,8. 30.3j.54.  loh.  15.  16.  Matth.24.j4, 
Proinde  non  pender  à  dubia  conditione  aut  ab  incertitudine  &  indifFerentia  vo- 
luntatis  humana::  non  etiam  à  crebris  fìdei  artibus,  quos  varie  incerrumpi ,  turbati 
&:  mi?iui  pofle  vel  fola  experientia  facis  comprobat» 

3» 

Etfi  vere  credentes  &  Chrifto  pcnitus  per  Edem  infiti  non  fint  immuncs,  dum 
yivunt,  a  lapfibus  etiam  gravioribus,  quibus  nonnunquam  vel  f  x  ignoranza,  vel  ex- 
nimia  infìrmitatc  &  vehementiore  tcntationis  irnpetu,  fecundumcarncm  abri- 
piuntur:  quibus  etiam  Deum  gravitcr  offendunt,  Spiritum  S.  contriftant ,  fenfum 
Iseticiac &  bonse  confcientix  interturbant,  multifque  Dei  donis  fefe  merito  privant, 
adeoque  iram  Dei  fuper  fé  accerfunt, camque  cum  pavoribus  confcientia: aliquan- 
dohorribiliterperfentifcuntrniinquam  tamen  itadeferunturàDeo;  utinpeccatis 
malitiofe  perfcverenr,  aut  à  fide  omnique  Dei  gratia  rotaliter  &:  finalitcr  excidant, 
fed  benignitate  Dei  denuo  refurgunt  &  virtute  Dei  cuftodiuntur  per  fidem  ad  fa- 
Jutem  fuo  tempore  pra:ttandam  poft  finitum  certamen  &  adeptam  vidoriam. 
z.Sam.7.14.  Pfàl.ii5.^  Pfal.(J.i.  i.Cor.10.15.  Matth.  9.  14.  i.Ioh.3.9.  &^.i7.i8. 
Rom.8.3o.&  II. Z9.  loh.io-z/.  28. 19.  &  Matth.  24.  24.  Luc.23.31.32.  Pfal. 105.3. 
9. IO. 13.  i.Pet.ij.  Ioh.17.  i<.  Addecxempla omnium  fidehum  quorum  lapfus  reci- 
tantur  in  facris  liceris. 


Fides  Elediorum  Dei  nunqviam  eft  «r©'<"tw^(^.  Nam  illa  radicata  eft  &  frndus 
^dferc per  coleranciam^  quod  t^  «e»ffx£i<^«  non  coxnpetit:.  Lue.  8.13.14.1$. 

Vera 


NATIONALIS     DORDRECHTANìE.  z^j 

5- 

Vera  &  juflifìcans  fidesnon  tantum  omnem  dubitationem  excludit,  quoad 
ptceterita  aut  pra-fentia  Dei  bona,  fedetiam  quóad  futura,  prsefertim  falutis  & 
vita? arterno?.  Credo  vitamajternam  &c.  Infymbolo.  Rom.8.  38.  39.  i. Iohan.3. z. 
Marc.n.24.  Iac.i.<3.  Heb.ir.i.  Pfai.138.8, 

Erfi  bonorutn  futurorum  prómiflìones  certiflìmas  finr,  non  fine  mediisfidei, 
refipilccntias,  invocationis,  ftudii  Se  conatuspij,  timoris  Dei,  bonie  confcienti^e 
cavcntis  lapfus  ,obtinendx  :  fìrmitacem  tamen  &  certitudinem  eorum  non  vir- 
tuti  aut  intìrmitati  fidclium  inter  tam  multa  certamina  &  pericula  concrcdidit 
Deus,  fed  in  potenti  manu  fua  tanquam  depofitum  aliquod  infallibiliter  per  ea- 
dem  media  fuis  largiendum  gratiofe  refervavit.  £^4(^.3.4.  i.  Pet.1.5.  loh.io. 28.25. 
Matth.iù.18.  i.Tim.i.iz.  &  4. 18,  I.  Their.5.2,4.  z.Corinth.i.zi. 


Certifudofidei  non  tantum  efi:  de  pofllbilitacc  perfeverandi,  fed  deipfa  indu- 
bia  &mfariibiliperfeverantia.  z.Tim.1.12,  &:4.t8.  Rem. 8.38.  &  4.  20.21.  Rom, 
5.  1,2.  &c.  Pfal.25.  lohan.  5.24.  Apocal- 20.  ^.  Hcbr.iii  I.  i.Cor.  1.8.9.  i.  lohan. 

5.10,11,13. 

.      8. 

Certitudo  hdei  de  falutc  &:  vita  seterna  omni  demoiiftracionc  &  fcientia  Tupe- 
rior  prò  tundamento  habet, 

1.  Promiilìones  divinasfadas  crcdentibus,  quacrcdentcs  funt.  Ierem.32.  40. 
Ioh.3.10.  loh.5..24.  Rom.9.^3.  &:  ic.n. 

2.  EfficaciOimam  Chrifti  mortcm  &:  intercelTioncm.  lohan.  17. 11. 15.17.20. 
Lue. 22. 32.  Rem. 8. 34. 

y.  Fcederis  divini  xternitatem  &  ftabilitatem.  lerem.  31:  35. 36^.  Efai.  54.10. 
Olcx  2. 19. 

4.  Spiritus  Sanfti  teflimonium  &  obfignationem.  Kom,%,i6.ij.  2.  Corinth.i. 
21.  22.  Epb.i.  i-;.i4. 

5.  Potcnriiliinaui  Dei  cuftodiam.  1.  Pet.  1.5.  Ioh.17. 11.15.  Ioh.10.29. 

6.  Eiiifdem  tìdelitatern  Se  juftitiam.  i,  Corinth.i.  9.  &10.13.  i.ThefT.  5.  24. 
Hcbr.^.ii', 

7.  Mifericordiam  Dei  &amorcm  durantcm  it1setcrnum.Pfal.i38.  8.  Ioh.13.1. 

8.  Effiicacem  L^ei  vqcationem  &:a:ternanì  eledionem.  Eph.i.4.5.6.  i.Cor.  1.9. 
Roman.  S. 30. 

Arque  hanc  vocationem  &  eleftionem  non  parum  confìrmant  ipfa  fidei  &  re- 
(ìpifcenti^E  opera, bonxquc  confcientiaeteftimonium.  2.Petr.i.io.  i.Ioh.3.i4.&c. 


Hajc  dottrina  de  totali  &  finali  pcrfeVerantia  filiorum  Dei  vere  credentium, 
dequc  certitudine  falutis  ac  vita:  xternse,  tam  non  eifnoxia  pietati  vel  bonis  mo- 
ribus,  aut  lècuritatis  magiara,  ut  contra  pocius  fideles  per  omnem  vitam  cautio- 
rcs  reddat ,  &  vchementer  acuat  ad  timorem  Dei ,  ardentem  invocationcm  ,  ve- 
ramquepietatem.  Philip. 2. 13.14.  1.  Thefl'.5.  22.  23.  &:c.  2.  Petr.i.io.ii.  Hebr.  6. 
IO. II.  In  tentacionibus  veroiSc  angoribus  confcientise  lapibs  erigit,  nutantes  fta- 
bilit,  adverfus  defperationem  munit,  Se  in  fiducia  ac  certa.i'pe  divinse  gratise  con- 
firmat.  1.  lohan. 2. 2.  i.  Sam. 12.20.22.  2iReg.13.25.  lerem. 14. 7,9.  Efa. 48. 9,11.  loel. 
2;,i3.  Pfal.io3.9,io.  &:Pfal.z5.ii.  Rom.7.24,i5. 

Bbbb     i.  Duplicem 


Ì9i  A  C  T  A       S  Y  N  O  D  I 

Duplicem  ufum huius dodrina:  nemopius  confunditaut  inrervcttic,  fed  prò 
•conditione  fui  ftatus  rede  fibi  diftingiiendum ,  &  fuo  tempore  appJicandum 
riovit. 

Haftcniis  fenrcmiam  Rémbnftrantium  de  quinque  articulis  exciiìlìmus.  In 
quibiis  nihil  pra^fertim  deprehendimus,  nifi  fallaces  verborum  cothurnos,  me- 
rashumani  cerebri  confidas  imaginationcs,  mulcorum  noxioriim  erroriir»!  iati- 
buia,  ad  liberi  arbitri]  patrocinium  excogitata,  qiiae  non  folum  iii  Scnpiiira  non 
continentur,  fed  &  maximam  pattern  cum  Scriptura  difcrte  pugnant ,  &  à  do- 
drina  Ecclefiarum  Reformatarum  quam  fongiflìme  recedunr.  Qvx  omnia  quo 
fynodico  judicio  notati  debeant,  in  poftetum  ferio  difpiciendum  erir. 

Oramus  autem  Deum  &  Patrem  Domini  noflri  Icfu  Chrifti,  Dcum  veritatiS 
&pacis,  ut  vclit  huic  vencrandas  Synodo  divinam  (ùam  largiri  gratiam,  qua  in 
timore  Domini  concorditer  ea  ftacuantnr,  quae  ad  divini  nominis  gloriam,  vcrii. 
tacis  defenfionem  &:  confervationcm,  paccm  &  tranquilliratem  Eccle- 
fiarum Belgicarum  quam  maxime  neceflaria  funt  :  iisquc 
omnibus  clementer  bencdicat. 
Amen. 


P    1    N    1    Si 


Reliqua  ludici]  Zuyt-Holland.  deTertio  ^  Sl^arto 
Jrtictflù  pag.  i6cf.  omi/Ja. 

Keìjcimm  ergo, 

I.  Pofl:  lapfum  infufionemnullam  fanditatis  fieri  in  affedus. 

i.  Doloremfecundum  Deum, metumlalutarem, non  tam po?n£E  quam  ofFenfió- 
his  divinar,  verumjuftiti:E  defiderium,  &:plures  ciuimodi  bonos  atfeduummotus, 
non  elle  eiFeda  regcnerationis. 

Vii. 

De  forarla  EundemDci  Spirltum  opus  hoc  regencrationis  in  omnibus  animae  facujtatibus 

fublèquente  jaitt  produdum,  confervarcgubernare,  excitare,ad  adiones  cxercendas  pra;move- 
circa  homi- re  &:  applicare  per  gratiam  icu  auxjiiumlùblèquens.vt  ab  ipfò  fitomne  initium,pro- 
nem  regeni-  grefTus,  complementum  efficaciter  &:  infallibiliter.  Itaque. 

tura.  j_  Novas  tacultates  feudilpofitioncs  noniùperaddereaut  infundercfedmenrcm, 

voluntarem,  &:  afFedus  jamfacultatibusinftrudos  promovere,  applicare ,  &  deter- 
minare ad  adami  ut  ex  non  agentibus  fiant  agentes,  &  adu  utantur  potcntia  &  facul- 
taté  fua  per  regenerationem accepta. 

i.  Applicationem  &dccerminationem  non  tantum  effe  ad  exercitium  adus,  i^cà 
ctiamadfingularitatem,ideft,  determinare  Spir.S.  non  tantum  fimpliciter  ut  aga- 
mus,  fed  etiam  ut  hoc  loco,  hoc  tempore,  tali  modo  agamus  quod  ipfi  placet.  Ut  ita 
in  fòlidum  laus  omnis  boni,five  potenti^,five  adus  Se  uiìis,fivc horum  omnium  modii, 
illi  tribuatur;qui  operaturinnobis&vcUe  &:pcrficere,&;  coronar  in  nobxs  Tua  opera. 
Confidcrcnturloca,  Iohan.15. 5.  Cantici. 4.  Icrcm.31.18.  i.Cor.  3.5.Philip.i.  ^. 
Philip. 1. 13.  Ephef.2. IO.  &3.Ì0.  P{àl.68,2(3.  Pfal.n9. 3^.36.37.  ÒC^o. 

Huc  refpcxit  Auguftinus  Epift.  107.  x^djidem  rectam  df  Catholicam  fertinerejci- 
mus-,  gratiam  Deiadjìngulosatlus  davi. 

De  Natura  agraria cap.  16.  Sictit oculm  corforis  etiam  flenijftme  fanm  nijì candore 
lucis  adjutm  non  potejl  cernere  :Jìc  homo  etiam  perfeóìijjtme  jujìificatuì,  mjidterna  luce  tu- 
Jiitix  divini tm  adjttvetur,  rc^ìe  non  voteji  'vivere. 

Mrrau 


Errata  fic  corrigenda. 


■ji^  Parte  prima,  in  Prtfut.  xdEccl.  pag.  8.1.15.  %-iit  aut  utramque.  pag.ii.l.u.  leg.  logantquc  utLegatus  àfer. 
■'tttt  :•  l-SiS.  inill-squihurdam  depul.  paf.t/erfa  l.zl.  Ifg.  adlud.Syiiodi  Nation.appcI.  p.ii.  1.8.  /fj.  Iplain 
Quoque  C()iifeilionem&  Catc.&c.  p.4S.  I.22.  /fj.  inanu.  Liccat,  p. 45.1.1; .  aque  piene,  p.6  5- 1.7.  /c^.  omnesPro- 
fcflbres,  PalKp.  8  .1.  7.  fimul  pra  fernel.  p.  i  q9.  I-i  ?.  /fg.  quod  ead.  hora  illis.  p.  125. 1.4.  a /in.  deU  ptout.  &  Iw. 
/ttj  ieg  proj'Onendi  proiit  iplls.p.  1 40.  I.  ulr.  Maior ,  Alear.der,  p.i«o.  ].«/r.  Telham  fidcit).  p.  162. 1.16. Fiiderici 
Tciii|.  p.óo  1.20.  pr  >  dchigiffc, definire,  p. 192.1  41.  Cellìtudinib.  p.  197  l.i,.  àfini  fuit  'y^ft-  p.104.1.23. 
&in  ea fide,  fideique:  p.  21  j.  t. ni-. Iti;  negent  omnipoteniiam.  p.284.  1.  is.prsfemilìimum.  iM.  1.  28.  eoiuin 
tig  crrorum.  p.3ii.  1.2S.  morum  /y.  tuorum.  p.  32S.  I.  Io. /«/.  8c  Reip.  p.341.1. 18.  /y.nulla.  P.34S.I.4. /«j. 
Kcip  non  elle  vid.  ibid.  1.  23. /<^.  Nos  enim  ij,  p.rss.  I.27.  tam  le^e  lum. 

in  iecHnda  furti  :  p.;.  l.«/'.  Ephef.  1.4.  p.15. 1  antrp  Scriptura.  p.  J9.  colunn»  funt  tranffoftit,  finteniia  vera  in- 
il/iiV;  Electionis  &c.  p.  41.  iimilts  coiunin.  irMiffolnw.  p.  52. 1.1.2  3.  ita  funt  coniungenia  &  corrigcndu  fl\ii  fio- 
niidionis,  (  id  eli,  ex  gtatia  J(c.  Eom.4.12.)  rcputantur  in  progeniem.  p. 54. 1-27..  de  Przdfftinatione  Theolog. 
Bremenl  lententia:  ^.(is.  I.43  Icg.  pag.m.  p.71.1.5).  Ug.  tutiiris  &  incetto  eleflis ,  Ibid.  jo.conditione  incetta. 
p.  72. 1.7.  /«,;.  Greuiiicli.p.S5.I.J6.  Roin.8.).  p.9«.l.;2.  eifuboidin.  p.i2c..l..!;iff^.mediationi.p  i22.1.4o./fg.i.8. 
p. 1:2. 1,^1.  J^'t  id  eft  prò  nobis.  p. 130.  1.31  ciir/f;.ciii.  p.i  87.  l-2i, /f^.  fuperaddi  nonpoterit!    , 

In  TeriU  pjri/ :  p.;a.  ].3S.  U«.  ex  pt-Tfcito.  p.38. 1.9.  /<;.  Rem.  eleftion.faHam.  p.  41.  1.6.  pIIteiire,8c!^  pec- 
cato ac  raileiia  relinquete,  quos.  ibni.  1. 5 .  (ìyfn.  Eccl.  t.x  Dei  vtrbo.  p.  42. 1.9.  poft  exam.  dele  hanc.  p.l43-  1-3' 
à  /in.  Ug.  p.  7'J.  p.SJ.l.  ;./«j.  Non  eft  Deus  ut  homo  .  ConllHum  mcum  ftabit  &c.  falfaigitur  tiielìs:  antithefis 
auiem  vera  &  ScripturatconlVn  tanca  ibd  I.7.  peccaverunt,per  legemdamnabuniut.Sc  qui  fine  legepeccaverunt. 
p.to.l  lo.à^n.  indefin.  definit.im.  p. 6 7.1.0.  leg.  ptaihidio  faiid.  ib:d.  1. 30-  Rcpiob-  proprie  nihil.  p.70.  I.13.  Itg. 
eiiianans^.o  iinirancP'.  p.74.  I.36.  Piai.  /c^.  Phil.  p.76. 1.3  6.  mifetans.  p.  77.Ì.1  s.  'f?.  prolint.  p.8  2.I.  ult.  lalvos 
/.(-.  lecuits.  p.  5^..  1  24.  adde  &  petfex  eranti.v  in  ta.  p.S6.col.i.l.  15.  ad  lalntem  itg.  in  hac  vita.  p.!>4. 1.7.  àfin. 
Impetra,  addr,  homi nibus  Chrilhis  ut  ne quidetn  ccmmunis  illius  culpa  leu  piimi  peccati  remiflionera impe- 
tra rit.  p.  9  si.  1 8.  ipfumi]ue&;  pofTeSc  velie,  p. 9 6.1.1:".  ''*•  ■'dde ,  Si  crediiun,  fed  iieti  etiam  potuilTct  ut  nulli 
uriKjuain  fuilTent  hdeles.  p.97. 1.j2.  At  non  Ioli  elcfli.  p.i  16. 1.4.  nc-gatur  ede.  p.  124.  I.31.  sque  late  pateant. 
p.  wC.I.'s.  ablol.aii,/f  fed  prò  peccai  is  totius  mundi,  patt.  p.i2  7.1.4o.alam  viri.  p.i2  8.1.:3.pta:fcindatut.  p.ijcj. 
1.3.in.lac  ferio  /frii.  I  5.  quam  ilUs  Rem.  p  132. 1.14  omniumiut'ant  p.133. 1. 30.  Chrifti,  maleditìaSc  acerbif- 
fima,  eli  quidem  in  feft.  p.l4S.l.r.  jd  rcprobos  .  Ihid.  I.20.  drte  fuit.  p.  161.  l.i .  nos  autcm  obi.  p.  178. 1.6.  À/r.. 
/fj.  exieinum.  p.iss.  1.3^.  /c_^.  Anic.  p.i8  9.  I.35.  /f^.  avertete,  p.  198. 1.6.  fublevatio.  p  203.  1.  to.  peccato  Icg. 
pafto.  ibtd  1.25.  nolens  irg.  n'obis.  p.205.  1.  7.  à  fx.  Quid.'  an  lent.  1.  4.  a  J.n.  Numquod.  p  208.  1. 3.  defeftuiM 
gratis,  p.  211.  l.aniep.  Concedimus  itaque.  p.21 5.I.10.  Aft.c.9.  p. 218. 1.6.  à/in.  conv.  velnon  convertcre.adeoq;, 
p  ; 2 1.1.8.  Dei. /fi;.  Chrifti.  p  229.  ì.  aiiief.  ie(.  Tleri  ;p.2i9.1.i8.  ud.eum;  non  enim  homo  eft  ut  poenitcat  CUID, 
iiid.l. 34.  pr.iftiturum  conft. favore,  pag, 253.  ad  Deum^/e^.denique.  p.2s6. 1.4.  ajin.  2.Cor.i.2o. 

Heliqua  errata.  tyfografhìca,fcju&  prater  h,tc  obreffermt ,  henignm 
crfidulm  Lcólor fàcile  emendabit. 


LVGDVNI     BATAVOR  V.M, 
Typis     I  s  A  A   G  I        E  L   S  E  V  I  Ri, 

Academ't&  'Typographi, 


Socictatis  Dop.  DRECHTAN/E  iumptibus. 
do    Io  e  XX. 


^^^^^'/i-^i—^-'  T^v^  J^-t-  '^'-'^^^ 


J-'/^ 


/l/^" 


^M. 


/_  ^;>^^ 


^ 


<?r'j^ 


^l7?AÌ4.' 


Ér*'^^Ai5drtr5^5r^'*"'^.4i^^r^^  {v 


\|- 


i. 


\  y. 


i 


ì 


V 


L5,On-^4V,X«^