Full text of "Ad tractationem de ministrorum evangelii gradibus"

See other formats

'AD    TRACTATIONEM 

DE 

MINISTPvORVM 

EVANGELII    GRA- 

DIBVS,  AB    H  A  D  R  I  A- 

noSarauiaBelga 
editam. 


/ 


THEODORI    BEZj% 

refjionfio. 

EDITIO    SEGVNDA. 


Excudebat  loannes  Le  Preux. 


m.  d.   xeni. 


Digitized  by  the  Internet  Archive 

in  2012  with  funding  from 

Princeton  Theological  Seminary  Library 


http://www.archive.org/details/adtractationemdeOObzet 


V 


AD     TRACTATIONEM 

DE     MINISTRORVM 

EVANGELII    GRADI- 

bus,ab  Hadriano  Sara- 
uiaBelgaeditam. 

Ontroversia  mihi  te~ 
cum  eft,mi  Sarauia:  &  quidem 
de  re  magna,  ficut  tu1  rc&e  iu- 
dicas:nempede  prsecipuis  Ec- 
cleikftl&e  iurifdi&ionis  capi- 
tibus ,  id  eft,  penes  quos  iila  refideat ,  &  quae 
fit  iis  a  quibus  exercetur  diuimtus  attributa 
poteftas.  Etfi  enim  abs  tenon  fum  ego  no- 
minatim  appeliatus  *  vt  cft  ab  alio  poftea, 
non  tam  certe  Chriftiano  difputatore ,  quam 
petulante  conuitiatore ,  factum  :  tamen  ifta 
quorfum,&  in  quos  dicantur,  res  iofa  de- 
monftrat.  Eft  igitur  mihi  tecuin  iila  de  re 
neceifarib  fufcepta  diiceptatio  ,  fed  amica  <5e 
fraterna  ,  atque  adeb  ex  vetere  illa  formula 

INTER      BONOS       J3ENE       AGIER      O  P  O  RV 

tet.  Iudexautem  inter  nos  Dominus  iilc 

A.  j. 


|  D  V.        M  I  N  IS  T  "l  O  Jl  V  M 

noitcr,&:  iumus,vnicus,  ac  pcrpetuus  etp^nrot- 
fxlw  cx  lacris  illis  fuis  tabulis  iiidicatiirus  fedc - 
to,iis  quos  tadcm  ipjfi  vifutn  crit  adhibitis  in  lc 
gitimo  conuentu  intcrprctibns ,  quorum  ien- 
tcntiam  omncs,licuti  par  eft,Ecclefi&*  fcquutx 
mutuam  inter  ic  paccm  &  concordiam  fer- 
ucnt.  Inprimis  vcrb,vtlectorcsintelligant  in 
quibus confentiamus &  diifentiamus  ,  quod 
ad  illam  bonorum  Ecclciiaiticorum  facrile- 
gam  viurpationem,  &  facri  ipfuis  minifterij 
ContemptLim  attinct,  in  co  tibi  communis  eft 
nobiicum  qucrcla,    quamuis  rcmcdia  malis 
iftis  abs  tc  propoiita  non  omni  cx  parte  pro- 
bem.  Quod  autcm  iisnon  ailentiris  (qiiiiiam 
autem  illi  iint  fatis  nofti)  qui  omnem  morum 
dilciplinam  Magiftratui  committcndam  pu- 
taf.ck  qubd  Exc6municationem,itiicmquc  ab 
cius  vinculo  abiolutioncm  legitimaEuangclij 
miniftris  vindicas,iftud  tamrcctefacis,  quam 
pcrperam  cv  adulatorie  fortalfc   faciunt  qui 
contrarium  fcntiunt.    At  qui non  omnia  Ma- 
giftratlii  pio  in  Ecclefiafticaiurifdictioncat- 
tribuunt,  omnem  ei  proptereanonadimunt, 
vt  calumniator  illc  calumniatur.   Si  quiiunt 
autcm   (qtiod  ianc  milii  non  facile  perfuafc- 
ris)  qui  omncmEpifcopomm  ordincm  ,  vttu 
fcribis  ,  rciiciant ,  abfit  vt  quiiquam  iatis  Lmx 
mcntis  furoribus  illorum  aifcntiatur.    Ncquc 
hocfcclere  tcnentur,  qtii  dc  Epifcopalis  mu- 
neris  fiuc  Qfosraffiat  finibiisregundis,&:de  dii- 

crimi- 


£  V  A  N  G  E  |  I  I      G  R  A  D  I  B  V  S.  j       V 

crimine  inter  ordinem  &  gradum  poftulant 
vt  ex  Eki  verbo  decidauir.   Quod  h  quilogiusj 
vel  iftic  vcl  alibi  funt  ptogreili ,  nihil  iftud  fa- 
he  neque  adnos ,  neque  ad  orthodoxas  &be- 
he  conftitutas  Eccleiias.  Scimus  enim  Dei  be~ 
neficio ,  quod etiam  rcs ipfa  pofcit,  omnia iti 
domo  Dci  prarfertim  ,  decenter  &  ordine  fieri 
oportere.    HLincautemordinemcur  aliun<ie 
quam  ex  Apoitblicis  fchptis ,  id  Hl  ex  Spiritu 
vereSancto&inEccieius  pra^iidcnte  petieri- 
fnus?Fuef  itne  vctO  ille  vt  clt  ab  Apoftoiis  con- 
ititutus  linc  vlia  prdrius  mutatione  pcrpctuo 
f  ctincndus,  an  alicui,  pdft  eius  coititutionem, 
mutationi  obnoxius,(uo  loco  viaebimus.  C6~ 
uitiatorem  aute  illum  a  quo  difcrime  inter  cu- 
i  irfque  rei  «V/acT>j  &  adiuctas  circuftantias  tol- 
litur,&:  qui  nos  ridicule  adlogicam  doctrinam 
deprardicameritisreuocat,  quis  a^quo  animo 
ferat  >  Tu  vis  deriique  Ecclefiafticam  ccnfuram 
Epifcopis,&  re  ac  riomine  prefbyteris,  cum  ea 
auctoritate  tfibui,  quam  Deus  Apoftolis  8c 
Eccleiiae  futuris  Epiicopis  dcdit.    Et  ribs  verb 
quid  aliud  poftulamus?  Scd  quinam  fint  ifti  E- 
piicopi  <k  prefbyteri,&:  cjuav  auctoritas  a  Chri- 
fto  fit  illis  attnbuta ,  hoc  iilud  cft  de  quo  inter 
nos  controLieititur.Hic  igitLirveluti  campus  e- 
fto,in  quo  nonpedes,  fedmentes  confcramus. 
Ego  qLiidem  certe  tuis  vbique  veftigiis  infi- 
ftam,vt  vtrique  ad  eandem,eamque  veram  rrie- 
tam,duce  Veritate,perueniamus. 

A,  ij. 


DE      MINISTIv'oRYM 


A  D     C  A  PVT  P  R  I  M.V  M     1  2^ 
quo  quxritur  quidfit  Euangelij  mi- 
mjlcrium>& qua  eiutpartes. 

VrV  RVSefi,  inquis,  mihi  in 
hoc  libro  fermo  deiyfoTnm  mimftro- 
mrn  Euangelij  in&qualitate .  Immo 
deipfisquoquc  fingularum  facra- 
rum  fiindtioniim  appcllationibus, 
Sc  tcmporariarum  a  pcrpctuis  diftin&ione, 
internoscontroiiTtitur.  Difputatio  vcrb  dc 
ina?qualitateiicaccipicnda  cft,vt  omnes  no- 
rint,anobis  nequc  facro  miniftcrio  fungcn- 
tium  fupra  fuos  greges  eminentiam  negari, 
neque  facras  inter  ie  functiones  exa^quari,  ne- 
queintcr  eiufdem  muneris  collegas  *rpor*fi*v 
ordinis  tolli. 

Ca?terum  minifterium  Euangelicum  vni- 
uerfum  dcfinicns  myfteriorum  Dei  difpen- 
fatione,  tres  eiuspartes  non  inepte  facis  :  E- 
uangelij  vidclicct  prsdicatienem,  Sacramen- 
torum  adminiftrationem ,  <Sc  Ecclefiaftica?  gu- 
bernationis  auctoritatcm ,  quam  rurfum  diui- 
dis  in  miniftrorum  ordinationem  6c  morum 
eeTuram.Sed  tu  videris  an  Diaconorum  fic  fpe- 

cia- 


1  V.  A  N  G  E  L*I  I       GRADIBVSr       ^ 

cialiter  &  proprie  appeliatorum  munus ,  fatis* 
rede  poftit  hac  dennitione  comprehendi :  h\ 
qua tamen  illam excludere  nefis  eft,  qua  de rc 
ftio  loco  dillcremus.  Ordinationis  autem  no- 
mine,fi  electioiiemipfam  miniftrorum  intel- 
ligis ,  miniftris  nonrecte  tribuis  quod  totius 
eft  Ecclefia? ,  eo  tamen  ordine  fcruato ,  quem 
fuo  loco  explicabimus ,  ne  quis  nos  arbitretur 
illi  nuper  iftic  mortuo  phantaftico  Moreilifc 
Pariiienfi  in  Democratica  politia  reuehenda 
aiTcntiri .  Denique  quod  facrarum  functionu 
nomina^&ordinemJ^.AHAo^repetis  ex  Apo- 
ftolo  Ephef.4.11.  facis  quodfactum  oportuit: 
fi  modb  prifumamus  quod  cerciilimum  eft, 
Apoftolum  non  omnes  illic  facras  functio- 
nes ,  iam  tum  in  Ecclefia  conilitutas  cxprime- 
revoluiifejfedeas  duntaxat,  quse  fermoni  8c 
dodtrinae  vacabant ,  vt  apparct  i.Timoth.5.17., 
quem  locumafalfa  interpretatione  fuo  loco 
vindicabimus.  in  iftis  verb  functionibus  inter 
fecomparatis5&ex  Dei  verbo  adminiftratis, 
non  fimplicem  tantum  ordinem  ,  fed  etiam 
gradum  agnofco  :  fic  tamen  vt  Prophetis  fic 
neculiariter  appeliatis ,  non  tertium,  vt  tu,  fed 
fecundum  gradum  cum  Apoftolo  aflignem. 
Sed  illud  vere  prorftis  icribis ,  diftincbos  eflc 
duosillos  numero  ordines ,  paftorum  vnum, 
presbyterorum  aiterum ,  fic  propria  &  angu- 
ftiore  fignificationeappellatoriim.  Hoc  enim 
apertiffime  demoftrat  Apoftolus  ,  non  eo  tan- 

A.  iij. 


fr  DE        MINISTRORVM 

jtilti  loco,  quem  modb  citaui ,  fcd  etiam  aper  - 
ftifTimeRom.n. 8.  *$4  <^&iy*£$J«c,  ficitidcm 
peculiariter  vocatos  ,  tum  a  Doctoribus  ,  rum 
ab  Exhortatoribus  fiue  Paftoribus ,  difcrtc  di- 
fcerncns.  In  iisverb  quxfubiicis  non  pauca 
magni  momcnti  mihi  videor  non  immeritb 
dcfidcrarc Vtimtia  (inquis)  veteris  &  nou&Ec- 
c/efe  congruerent^  prtrnum  funt  duodecim  Apoflolt 
ileclufuturt  Patriarch*  &  prirm  auclores  noui  po* 
pu/t ,  cjuern  ex  ornmbus genttbm  fibicolltgere Deus 
conftituerat :  detnde  quurn  mator  effet  meflis  quam 
aperarijjCjuernadmodurn  Aiofi feptuagtntafeniores 
Dominus  invetere  T  eftamento  adiunxerat ,  quj  ei 
effent  auxtlto  tnpopu/tDet  regtmine  :  fic  Seruator 
nofterpartrattone  a/tos  feptuagtnta  duodecim  A~ 
pofto/ts  addidit :  atque  tta  tn  prtrnis tllts  Ecc/eftA 
incunabttlts  ,  dms  ordtnes  mimftrorum  Euange/ij 
Domtntts  ivftttuit  ,  cjuos  ejuando  numero  dtfttnxtt, 
(fr  tn  duas  c/ajjes  dtsiributtjoonore  grpoteftate  tm~ 
pares  effe  demonftramt ,  ejuod  nuncjuam  feciffet  fi^ 
Euanoeltj  mimftros  in&cjuales  effe  autlorttate  & 
dignttatefce/us  futurum  effe  tudtcaffet.  Htfuerunt 
prmiJitb  Dormm  direchone ,  dmn  htctn  terrts  vi- 
xtt,  Euange/tj  pr&cones.  Poficjuam  autem  tn  cce/os 
afcendityProphetat  tn  Ecc/efiafua  excttauttrfuan- 
do  dte  Pentecosles  Sp.Sanctum  mtfit.  Succejfu  ve- 
to  ternporis  quurn  crefce-et  Ecc/efiarum  nurnerus3i- 
fit  (ld  eft  d.uodecim  illi  Apofroli  &  ilBE  feptua- 
ginta  difcipuli)  afctueruat  fibt  cooperatores  ex 
difcipuhsfms^msdocu&rant.    Ethiiiintquostu 

poitca 


EVANGELTI       GRADIBVS.        J 

pofteacapite  fexto  facis  alteram  Euangelifta-* 
rumfpeciem  :  ab  illis  ieptuagintaeo  quoquel 
diftin&am,  qubd  illi  quidemabipfoDomi- 
no  Jfti  verb  per  homines ,  nempe  per  Apofto- 
los  &  illos  feptuaginta  fuerint  ad  miniftcrium 
Euangelicum  vt  cooperatores  adfciti.  Haec, 
inquam  tua  verba  fnnt,  nobis  expendenda.Pri- 
mum  igitur  in  iftorum  diicipulorum  numero 
tibi  non  conftas.Vis  enim  pag.iy.miire  feptua- 
ginta  duos^vcterem  interpretem  Latirium  fe- 
quutus  Lucio.I.Sedhoc  teniculum  eft.  Qupd 
autem  audes  afhrmare  iftos  feptuaginta  ee/at- 
<r«  a  Chrifto  miflfos  ab  ipfms  aicenfione  ad  E- 
uangciij  praedicationem  cum  illis  duodecim 
Apoftolis  exercendam,  quo  tandem  verbi  di- 
uini  tcftimonio  comprobaueris  ?  Nani  ne  illa 
quidcm  duodecim  Apoftolorum  miflTio,cuius 
ntmentio  Matth.io.Marc.5.  &  Luc^  fuitilla 
proprie  &  peculuriter  Apoftolica  appellata, 
adquamtumimplcndam  prorlus  inepti  fui£- 
fent  Apoftoli,  fed  fuit  duntaxat  quoddam  eius 
praeludium  &  rudimentum,  vt  omnes,  ac  pre- 
ne  finguli ,  ad  audiendum  ipfum  Chriftum  ac- 
currerent.  Deniquc  non  alia  pcene  fuit  ha?c 
miftio,quam  illa  Iohannis  Baptifta^,eo  excepto 
qubd  Apoftoli  nuntium  dc  Chrifti  <n<tp6viex. 
miraculis  additis  confirmarunt :  Iohanncs  au- 
tem  nullum  fignu  fecitloh.10.41.  Iftosautem 
duodecim  poftea  demum  Chriftus,  noua  & 
prorfus  alia  vocatione ,  plantandis  in  vniuer-. 

A.  iiii. 


8  DE       M  I-.N  I  S  T  1k  O  R  V  M 

fo  mundo  Ecclcfiismifit,  pcculiariSp.Sancl:! 
Jtgratia  Sc  abundantia ,  tum  antc  fuum  in  ccelos 
"afccnfum,Ioan.  20,  22.  tum '  prcecipue  in  die 
Pentecoftes,  admirabilibusadditisillius  lcga- 
tionis  cxtcrnis  iignis ,  donatos :  a  qua  miffio- 
ne  Apoftolus  proptcrca ,  tum  Apoftolatus, 
tumaliaru  Apoftolatus  minifterio  poftea  ad- 
innctarum  facrarum  functionum  reccnfio- 
nem  meritb  eft  aufpicatus,  Eph.3j0.cx:  11.  Ifto- 
rum  autem  feptuaginta  difcipulorum  vllam 
vel  ciica,  vel  poft  afccnfum  Domini  mentione 
quam  tandem  inuenics  ?  Eorum  verb  mif- 
fio  Lucae  io.v.i.  commemorata ,  fuit  ab  Apo- 
ftoiatu  proprie  fic  appcllato,  &:  poft  afcenium 
Domini  inftituto  ,  pcnitus  diuerfa.  Quod  au- 
tem  alibi  excipis  non  omnia  illa  fingularia 
fuiife  fcriptis  tradita ,  vaniilima  eft  exceptio. 
Qvnsenim  fibiperfuadcatpotuiire  veldcDiiif- 
fe  a  iacns  iilis  fcriptoribus  rem  tam  neceifa^ 
riam  prserermitti ,  in  folam  duodccim  illorum 
Apoftolorummiilionemintentis  ?  Iftam  igi- 
turEuangeliftarum  proprie  fic  appellatorum 
fpeciem  ,  tu  videris  vnde  tandem  deprom- 
pfcris. 

Dcinde  vt  illarn  tibi  iargiamur  ,  vnde  tan- 
dcm  iilam  intcr  iftos  feptuaginta  Euangcii- 
ftas,  &  duodecim  Apoftolospoteftatisimpa- 
ritatem  deducis  ?  Ex  eo,  inquis,  quod  Chnftus 
hos  dnos  ordincs  numero  difttnxtt ,  qt  mduas  claf- 
fesdiftribmt.  Numvero  quicquidnumero  di- 

ftin- 


evang.eIii  GRADIBVS.  f 
ftinguitur,  idcirco  ftierit  akero  inferiLis  ?  niim  •' 
quicquid  pofterhis  eft  inftitutu  &  alteri  priori  Jl 
adiunc~tLim,idcirco  cenfendum  inferius  ?  Inil- 
la  verb  miflione  feptuaginta  difcipulpmm, 
qLiam  folus  Lucas  commemorat,  quem  tadem 
gradum  imienies  ,  quo  duodechn  illis  prius 
miflis  fLibiiciantur:  Immb  quamuis  duodecim 
illos  Chriftus  ea  gratia  pectiliari  fit  dignatus, 
qubdillos  vnos  fibi  domefticos  afciuerit ,  vl- 
lam  tamen  inde  poteftatis  inter  illos  Sc  reli-* 
quos  difcipLilos  imparitatem,  nihilb  iuftius^ 
conftitueris,qLiam  il  lohannem  reliqLiis  vnde- 
cim  fuperiorem  inde  fuifle  contenderes,  qubd 
Chrifto  chariflimus  pra?  c^teris  fuerit  difcipu- 
lus.Apoftolatus  verb  functione  fuifle  illospo- 
ftea,propria,  no  tantum  ordinis,fed  etiam  po- 
teftatis,  eminentia  casteris  pradatos,ablit  vt  in- 
ficiemur:  vt  meram  efle  calumniam  omnes  ifi- 
telligant ,  qLLLim  nobis  hoc  mendachim  tri- 
buitur.  Denique  qubdadfeptLiagintaillos  fe- 
niores  Mofi  adiudtos  attinet,  qLLos  tu  vis  fuifle 
illorum  feptuaginta  typum  duodecim  Apo- 
ftolis  additorum :  inuenio  ifttid  duabus  vici- 
bus  factum,  primum  vidclicet  ex  Ietronis  mo- 
nitu  Exod.iS-21.  &  qnidcm  non  ab  ipfo  Domi- 
no  diuinitus  ,  fed  ab  iplis  ifraelitis  felectos,  te- 
fte  Mofe  illam  hiftoriam  repetente,Deut.  1. i$. 
feCLindb  verb  non  qLiidem  rurfus  electos  ,  vt 
apparet  ex  Domini  verbisNum.ii.i6\  fed  no- 
uoprophetis  dono  donatos,idque  adtempLis, 


10  D  E        M  I  N  I  S  T-R  O  R  V  M 

bibidemverf.25.vidc  autcm,qua?fo  quam  cadn  - 
(rcum  fundametum  ifti  fentcntia:  ciiae  fubftruas, 
quum  tantum  fit  inter  iftos  typicos,  vt  tu  qui- 
dcm  arbitraris ,  Sc  iftos  imaginarips  tuos  fc- 
ptuaginta  difcipulos,di(crim en.  Nam  illi  nc- 
quead  facram  fundtionem,  Aaroni  vidclicct 
&Leuitis  attributam,  fcd  ad  ciuiles  audien- 
das  controucrfiasdecidcdas,  &  politicum  po- 
puli  regimcn  fucruntinftiniti:  ncquc  extra  or- 
dinem ,  (ed.  populari  clcdtionc  miili,  &  poftca 
prophctia:  quidcm  dono ,  fed  non  nifi  ad  tem- 
pus  inftructi :  iftos  vcrb  tuos  Euangcliftas  fe- 
ptuaginta  tu  vis  ad  facras  functioncs  «VcVac 
abipfo  Domino,  cV  quidemminimc  ad  ali- 
quod  tcmpus  fuiffe  vocatos. 

Poftrcmb  vclim  tc  in  hac  diiputationc  hu- 
rus  mcminilfc  quod  in hoc  extrcmo  capitc  rc- 
ctiflime  fcribis,tandcm  vidclicet  crcfccnte  cre 
dentium  iupra  modum  numero  ,  ordinatos 
fuiite  fingulis  Ecclefiis  paftorcs  ,  citradifcri- 
mcn  epifcopi  &  prefbyteri ,  vocatos ,  quod  tu 
poftca cap. videlicet  23.  in  Hicronymo  iumma 
contcntionc  refutare  ftuduifti. 

M 


EVANG  ELII 


o^D   C  A  P.   II.  L  IB.   L 

Be  ordinaria  &  extraordinaria  vocatione  ad 

Dei  minifterium\in  quo  difputat  Sara- 

uia  de  extraordinaria  &  ordina- 

ria  ad  Ecclejix  mini(le- 

rium  vocatione. 

Nhocfecundo  capite  firmitiV 
mum  quidem  fundamentum  po 
nis,  Soliusejfe  Dei  fibi  rmnifiros 
deligere^uod  dmbw  avTiS"wp»[j.i- 
vok  modisfaciatiVno  extraordina- 
rio ,  altero  ordtnario.  Sed  extraordinarium  ne- 
que  a  forma  exteriore,neque  exiui  naturaiatis 
explicate  mihi  videris  definire.  Ordinariam 
igitur  vocationem  eam  appello,  cuius  quidem 
au&or  eft  Deus ,  (eA  quae  fiat  eorum  furrragiis 
quibus  Deus  in Ecclelia  fua  hoc  ius  tribuit  fe~ 
cundum  leges ab ipio praefcriptas.  Extraordi- 
naria  autem  ea  eft ,  cuius  Deus  ipfe  auctor  eil, 
fiue  proxime  &  iptius  Dei  voce ,  vtvocatus  eft 
Abraham,  Mo{es,Samuel,alij  denique  plurimi 
fub  vetere  teftamento,  Sc  ticut  Chriftus  ipfe- 
met,  tum  fuos  illos  duodecim  Apoftolos  ad 
Patrem  reuertens,tyi  Paulum  ex  ipiis  ccelis  ele- 
ftum  vocauit  :  iiue  adhibitis  aliis ,  non  a  qui- 
bus  illi  vocarentur,  fed  quibus  vt  internuntiis 


II  DE      MlNlSTkoRVM 

Livfus  eft,  vt  Dei  vocatione  &  mandatu  denun- 
fitiarent.  Sic  Aaron  &  tribus  Leui  per  Mofis  in- 
teruentu  vocati  funt,&  Eliznens  millb  ad  ipfum 
Elia.Sic  aute  nullu  a  Chriito  vocacu  lego  ,  nec 
ante  nec  poft  afceniione,qubd  ad  ipfam  mini- 
fterij  fundtionem  attinet ,  fed  duntaxat  certi  a- 
licuius  operis  refpectu .  Sic  per  Angelumin- 
ternuntium  vocatus  eft  Philippus  ad  eunuchu 
baptifandLim  Adt.  8.  i6.  &  Ananias  ad  Paulum 
iam  Apoftolum  diuinitus  defignatu,  baptifan- 
dum  &  confolandum  miiius ,  Act.9.11.  &  tum 
Barnabas  tum  Paulus  ex  Prophcrarum  denun- 
tiatione  non  ad  Apoftolatu ,  fed  ad  primam  il  - 
lam  ex  Antiochiaprofec~tioncm  Adt.13.2.  Sed 
aliam  practcrca  fpeciem  huius  extraordinarise 
vocationis  abs  te  pra?termiflam  9  qua?  tamen 
maximi  cft  momenri,m  Scripturis  inuenio, 
poft  conftitutam  etiam  Hierofolymitanam 
Ecclefiam.  Hi  funt  cnim  quos  Chriftus  no  fua 
voce ,  non per  vifionem  de  qua  nobis  conftet, 
non  per  internuntium  vllu  fiue  Angelum  fiue 
hominem ,  fed  fuo  afflatu  intrinfeco  huc  &  il- 
luc  mifit.  Talis  proculdubio  fuit  illa  Philippi 
antea  Diaconi,&:,  poft  Ecclefia'  Hierofolymi- 
tana?  difpc  rfionem,  Euangelifte^oc  aftlatu  fa- 
<5ti  profedtio  in  vrbcm  Samaria? ,  ignaris  pror- 
fus  Apoftolis  ,  ncdu  vt  illum  eb  miferint ,  Act. 
8.4.&5.&14.  Tales  fucrunt  &  illi  ex  eadem 
difperftone,  qui  primi  inPhcenicia&Cypro 
euangelizarunt^atque  adeb  celeberrimam  il- 

lam 


EVANGEtyll      GRADIBVS.         Ij     J) 

lam  Antiochenam  Ecclefiam  ,  infciis  etiam l[r 
Apoftolis ,  feliciffime  funt  aufpicati ,  A&.  n.| 
19.  &  20.  &22.  Neque  dubium  eft  quinalios^ 
eiufmodi  quamplurimos  eodem  aftlatu,nofi 
modb  in  illis  primis  Ecclefia?  incunabulis, 
fed  fcquutis  etiam  feculis  dominus  paflirn 
excitarit,vt  exEcclefiaftica  hiftoria  repetere 
licet.  Et  ne  longius  abeamus,primailla  in- 
ftauratae  inAnglia  EccleiiaefundamentaHen- 
ricio&aui  temporibus,  Anglicani  fane  Epi- 
fcopi  non  iecerunt,  fed  pro  viribus  potiusim- 
pediuerunt.  Idem  quoque  diuinitus  factum 
in  aliis  Europae  totius  regionibus,  fed  in  Gallia 
praefertim  5c  in  Belgio  ,  teftantur  eximio- 
rum  illorum  Dei  feruorum  hiftorise  ,  quo- 
rum  vocationem  martyrij  coronafanciuit.Vix 
igitur  ac  ne vix  quidem  prasftiteris ,  quod.hoc 
loco  fcribis  eos  videlicetfefe  fktis  explicare  nort 
pojfe  ,  qm  qmftionem  mouentes  de  eorum  vq- 
cationeguibus  Deo  ad  Ecclefias  paucis  ante  annii 
reformandasvti  placuit ,  ad  extraordinariamvo- 
cationem,  nulla^vt  tibi  quidemvidetur^necefiitatt 
confugiunt ,  Cedo  verb  quamobrem  ?  quoniam^ 
inquis ,  quotquot  Deus  excitauit :  ordinariam  vo~ 
cationem  habuerunt ,  paucis  quidem  exceptis:  gr, 
quodad  iftos  paucos  qnofdarn  attinet ,  corruptam 
&  falfam  de  Filto  Dei  &  prxcipuis  fidei  noftr£ 
capmbus  doEirinam  impugnare  &  veram  affere- 
re  qmuis  Chriftianns  in  facris  literis  verfatttspo- 
t*ft&debet. 


14  D  E      MINISTRORVM 

U  Qu}A  igitur  obftabit,mi  Saiauia,  quonunu? 
rauiuis ,  vbiuis,  qui  fe  fapicntcm  cxiftimaucrit, 
(?corrupt± ,  fcu  vcrc,  fcu  falsb ,  doctrinae  impu  - 
gnaridae  praetcxtu ,  vel  fuggcihim  confccndat, 
vcl  clandcftinos  conucntus  habcat,vtfac~titare 
folent  Anabaptifta?  &  Libcrtini ,  pcffimum  il- 
lorum  cxemplum  fequuti  qui  Antiochiaz  pri- 
mum,ac  deinceps  in  Galatia,&alibi,clam  lrrc- 
pentcs ,  tantos  cdidcrunt  tumultus  ?  dc  quibus 
loqucntes  Apoftoli  Act.15.  24.  audiuimus ,  in- 
quiunt,  cjunfdam  e  nobisegre[fos,vos  turbaffevef- 
biSy  labefaUantes  anirnas  vefiras^  inbendo  vos  ctr- 
cuncidi  &feruare  legem ,  <juibus  mandata  nulla 
dederamus.  Abfit  igitur  vt  huic  liceiitiae  longc 
perniciofiirima^oftiumapcriamus.  Ncc  pto- 
ptcrca  tamcn  mirificam  illam  cxtraordina- 
riamvocationemcx  vnius  Dci  intrinicco  af- 
flatu  profectam  rcpudiamus,  in  qua  potius  Do 
minus  Deus  noftcr  admirabilcm  icicad  aftc- 
rcndam  fuam  Ecclcfiam  prxbct.  Sed  vt  vcram 
cv  legitimam  illam  ab  adultcrina  &  lummo 
ftudio  vitanda  diiccrnamus ,  trcs  proponimus 
rcgulas  :  vnam,  vt  ibi  dcmum  fit  ci  locus ,  vbi 
hujlus  cft  legitimx  vocationis  v(us,qucm  ciui- 
modi  quifpiam  doctor  contjmpiiifc  vidcri 
poftif.altcram,  vtprobctur  ciufmodi  hominis 
fpiritus  priufquam  admittatur,id  cft,  tum  eius 
doctrina  ad  vcrbi  diuini  normam  quoad  cms 
ficri  poteit ,  exigatur  (quod  Chriftus  ipic  inie 
fieri  iuflit  Ioh.5. 59.  <3c  in  Bcroenfibus  laudatut 

K€t. 


EVANGELJI      GRADIBVS. 

Ad.17.12)  tum  eiurmores  &  ingenium  diligc- 

ter  explorentur ,  ficuti  monct  Chriftus  Matth 

7.20. &  quales defcribuntur Rom.  16. 17.1.T1-V 

moth.6.3.«Sc  4-&  5.2.Tim.3.6.2.Pet.2.i4.  &  de- 

inceps.&  in  primis  Iud.verf.i2.&  alibi  paffim: 

tertiam  denique,vt  fic  probati,ab  Eccleiia,  cu- 

ius  ipfi  fundamenta  iecerint,  legitime  ordi- 

nentur.    His,  inquam,  quafi  cancellis  iftam  de 

qua  nunc  agimus   extraordinariam  vocatio- 

nem  circiinfcribimus>numquam  illam  alioqui 

approbaturi :  &  iic  a  falfifiimis  aduerfariorum 

calumniis  beatos  illos  Dci  ieruos  aiferimus ,  a 

quibus  tot  ecclefiae  funt  noftra  patrumque  me- 

moriaAntichriftifaucibus  ereptse.    Scd  pras- 

terea  quamam  ifta  eft  qusefo  ordinariavoca- 

rio,quam  eos  habuiife  dicis,quosDeus,paucis 

quibufdam  exccptis,cxcitauit  ?  Certe  Papifti- 

ca.Namhaectuaverba  funt.   Hodie  fi  Epifivcpi 

Gallivanarum  Ecclefiarumfie  &fi;as   Ecclefias  a 

tyrannide  Epficopi  Romam  vindicare  velmt  ,  cjr 

easab  omni  idololatria  e^fiiperslitione  repurgare, 

non  habent  opits  alia  vosatione  ab  ea  cjuam  habet. 

Quid  ergo?  Papifticas  orciinationes,in  quibus 

ncque  morum  examen  praeceftit ,  nequc  leges 

vllae  feruatae  funt  inuiolabilitcr  ex  diuino  iu~ 

rc  in  elcctionibus  &  ordin  ■tionibus  pnefcri- 

pta:  :  in  quibus  puri  etiam  omnes  canones  im- 

pudcntiilime  violati  funt:  qure  nihil  aliud  funt 

quam  fcedifiimaRomani  proftibuli  nundina- 

tio ,  quauis  meretricum  mercede ,  quam  Deus 


11 


*&  DE       NINISTFORVM 

p  teplo  fuo  infcrriprohibuit',  inquinatioT,  qui- 
]%us  dcnique  alij  non  ad  praedicandum  fcd  per- 
^uertendum  Euangclium :  alij  non  ad  docendu. 
fedadrurfus  facriticandum ,  &  ad  abominan- 
dum  fifUvypet  fimt  ordinati ,  vfque  adeb  fir- 
mas  tecum  cife  ccnfcbimus  ,  vt  quoties  tali 
quifpiam  pfeudcpifcopo  Dcus  conccfterit  ad 
verum  Chriftianifmum  tranfirc  ,  omnis  illa 
iftiufmodi  ordinationis  impuntas  fimul  ex- 
purgata  ccnfeatur?  Immb  qui  tic  animum  pcr 
Deigratiammutauit,  quo  ore,  quo  pudorc, 
qua  confcientia  Papifmum  quidem  detcfta- 
bitur ,  fuam  autem  inordinatifiima  ordinatio- 
ncm  non  eiurabit  ?  aut ,  fi  eiurct ,  quomodo  ex 
illius  iurc  auctoritatem  doccndi  habcbit?Nec 
tame  ncgo  quin  tales,  fi  probc  docrrini  veram 
tenerc ,  ii  honcftis  moribus  prarditi ,  fiad  gre- 
gem  pafccndum  apti  compcriantur,  ex  pfeu- 
doepifcopis  noui  paftorcs  lcgitime  dcfigncn- 
tur.  Sed  non  ncfcis  tamcn  quanti  fit  momcnti 
Apoftolica  illa  dc  ncophytis praeccptio ,  i.Ti- 
moth.3.6.  Et  quantum  fit  iftiufmodi  homini- 
buscredcndum,  ipfa  quoque  Angliaeftolim 
triftiiiimis  excmplis  experta .  Quod  autem  in. 
genere  de  Gallicarum  Ecclcfiarum  Epifco- 
pis,  &nimirum  de  prcsbyteris  facrificis,  fa- 
ciendumcenfesjvidc  quam  leuitcr  tibi  cs.ci- 
dcrit :  ignaro  nimirum  ex  illis  plerofquc,  ctiaii 
milliescx  Papiftis  Chriftiani  euadercnt,  non 
magis  tame  ad  Epifcopalemmn&ionemido- 

neos 


EVANGELU       (i  K  A-D  I  B  V  S.  IJ         | 

neos  inuentum  iri,  -quam  boues  ad  volandum,  Jr 
aut  afinos  ad  lyram.Sed  $c  illudnefcio,an  quui  { 
primumEccleiisE  apud  Anglos  inftaurarentur,  v 
tales  fuerint  qui  tum  erantin  Anglia  epifcopi, 
id  eft  ea  eruditione ,  &  iis  donis  ac  moribus 
prsediti,  quales  efle  neceirario  oportet  in  facro 
illo  minifterio,ac  praefertim  in  epifcopali  gg&g 
du  collocatos.  Ad  prefbytcros  autem  qubd  at- 
tinet,  quos  oranes  etiam  idoneos  ad  docen- 
dum  eile  vis,  &  quorum  tot  funt  in  Gallia  my-« 
riades,  fallcris  quoque  vehemeter,  fi  vel  vnum 
ex  centenis  in  Gallia  inueniri  polTe  putas ,  qui 
expediteeb  vfque  literas  norit  vt  expeditele- 
gere  &  recitare  quicquam  poiTit.  Itaque  bella 
lane  fuerit  Gallicarum  Ecclefiarum,  fi  tibi  cre- 
ditur,inftauratio.  Sed&iftatua  expendamus. 
Vbt  tmpietas  ^ino^xis ,  vniuerfaliter  Ecclefeam  oc- 
cupautt^  ncm  eft  extraordtnarta  vocatione  opus. 
Pojfunt  enirn  Ecc/efix  ab  tis  yui  ordtnariam  auclo- 
ritatem  habent  in  RepubL  reformari,    Stc  in  regno 
Juda  plures  reformattones  legimw,  ad  c/uas  neque 
extra  ordtnem  ciuilis  magtslratus  creatits  eft  yne~ 
que  nouumfacerdottum.  lpfifacerdotes  quifuerant 
antea  multa  tdololatria  contaminati  ffe  fimul  & 
templum  &popuUtmab  omniidololatrta  &  impie~ 
tate  repurgarunt.  Hic  ego  vero  primum  qua^ro 
quid  per  extraordinariam  vocationem  intelli- 
gas,id  eft,an  iftam  nouitafe  ad  aiiquas  functio- 
nes,  abrogatis  vetuftis  ,  inilituendas,  an  vero 
extraordinariam  veterum  funcluonum  refti- 

B.  u 


i  t  D  E        MlNlSpoRVM 

**  tuendarum  formam,  an  denicjucad  nouas  per- 
L:fonas  Ordinandas  ittud  rcferas.  Nos  quideno- 
uas  vllas  functiones  (ubftatialcs ,  ideft  quibus 
facrii  miniiterium  iplum  cotineatur,  in  Eccle- 
fiis  reftituendis  tantum  abeft  vt  cxcogitandas 
fentiamus,  vt  contra  toti  in  co  fimus  vt  veteres 
i\\x  Apoitolica^abolitis  temere  inucdtis,  pure 
&.  integre  rcftituantur.  Sin  vero  non  de  nouis 
aliquibus  fun&ionibus  initituedis,  fcd  deno- 
ua  quapiam  forma  vcteribus  functionibus  rc- 
ftitucndis  apta ,  ifta  vocationis  nouitate  refcrs: 
cjuatenus ,  in  huiulmodi  Ecclefiarum  alicutus 
regionis  itatu,vocationis  cxtraordinarue  tcrtiA 
quam  fccimus  fpeciem,  (  eam  vidclicet,qua:  a 
mcro  intrinfeco  Sp.S.  benc  perlpedfco  impuHu 
proficifcitur)non  jsfkkIo  non  repudiandam,lccl 
contra  vt  flngulare  Dci  beneficium  amplccte- 
dam  ccnfcamus,  paalb  ante  dcclaraui.  Vbi  vc- 
rb  lupi,  (ub  paitorum  larua ,  in  grcgcs  Domini 
grailantur,ncc  icfe,quod  facere  coniueucrunt, 
velabigi, velin  ordincmredigi  patiuntur:  ii 
piis  fcmper  cxpectandum  putas  dum  llli  vltrb 
ccdat,vcl  publicaauctoritate  expulii,  tibi  qui- 
dcm  minime  aifentior.  Nobis  igitur  tuc  nouis 
non  quidcm  fundtionibus ,  fcd  perfonis  opus 
effe  ncceilitas  ipfadeclarat.Qiibd  ii  ceiIarit,aHC 
etiam  opus  Dci  impedierit  Magiftratus  adhuc 
falfo  cuitui  deditus,  nihilquidcm  temere,  ni- 
hil  fcditiofe  mouendum,  cxtra  controueriiam 
eft :  fcd  pic  tamcncV  conitanterample&endas 

a.iiir- 


E  V  A  N  G  E  L  fr   I      CRADI3VS,         l9   M 

affirmo  omnes  diuinitus  oblacas  veri  cultiujj 
ciiuinireitituedi  occafionesmeque  expe&andi^ 
vt  ab  ipfis  proliibulis  lupanaria  ciaudantur.  Ec 
ni  ita  fa&u  eiTet ,  quas  tandem  Ecclefias  hodie 
haberemus?Deinde  quomodo  tecu  iple  cofen- 
tis?Qumam  enim,  ii  impietas  vnuierialiter  ec- 
clefiam  inuaferit,  reformari  poteruntEcclefias 
ab  lis  qui  ordinaria  aiicftoritate  habent?nifi  for 
teEecleiia?  nomine  folii  quemvocant  cierum, 
comuni  maximo.  errore,intelligis.Sed  quid  ii, 
vtpleruque  acciditjCa^cis  paitoribus  ceaitiant 
etiaMagiitratus,immo  etiam  ipfis  ceds  pafto- 
ribus  caeciores ,  illis  ad  lucem  veritatis  quo- 
quo  modo  obruenda  fubicruiat?  Hoc  enimra- 
riflime  accidit,quod  Rcgno  luda?  datu.  eit:  ne- 
pe  vt  faccrdotes  antea  idololatre.,vltrb  fefe  pre 
buerint  inftaurad^  religionis  adminiftros.Ncc 
rninus  etia  rarii  eit  iedere  regcs  pios ,  &,  quod 
vel  praecipuu  Regu  munus  eil,  diuini  cultus  ex 
diuini  verbi  prefcripto,vel  conitituendi,vel  v- 
bi  coniiitutus  eft,  conferuldi,  iicuti  par  eit  ftu- 
diofos:a  quoru  voluntate  &  arbitrio  i!  penitus 
dependere  fubditorum  conicietias  oporteret, 
nulli  magis  eiTent  violate  Regix  Maieitatis  ac- 
culandi,  qua  qui  illis  maxime  &  coiiantifiime 
reftiteruf.nempe  Prophetse  &:  Chriftus  ipfe,ac 
deinceps  Apo(toli,cC  veri  illorum  fucceffores; 
quo  beatior  eit  AngiiaRegina  eccleiiarum  etia 
pcregrinarum  nutrice5&:  tales  ab  cnis  confiliis 
homines  nicta,  quales  iilos  eifc  pra^dicas^c  c- 
go  quoque  exiilimo.'  B.  i/,J 


D  ¥     MINISTI    ORVM 


AD   CAPVT  III. 
De  duodecim  ^fposiolis. 

Vodecim  Apoftolis  pcculiari- 
ter  &  kolt  ify^Uv  fic  appcllatis, 
quibus  poftca  dccimus  tcrtius 
additus  eft  Paulus,  mcritb  no  or- 
dinis  duntaxat,fed  ctiam  potefta- 
tis,  primatu  in  Ecclciia  Chriftiana  tribuis :  fed 
in  dcicnptione  illius  Apoftohcar  potcftatis 
qiuedam  dcfidcro.Nam  ncquc  do£hin3e,quam 
a  Domino  acccperant,promulgatio,nequcSa- 
cramcntorum  adminiftratio  ftiit  fimpliciter, 
&  in  fefe  Apoftolico  muncri  propria  ,  quan- 
qua  ab  illis  inccepitpoft  Chrifti  difccffum:  fcd 
ccrtarum  duntaxat  circunftantiarum  relpecta, 
a  carteris  facris  omnibus  Euangelicis  fun&io- 
nibus  fic  fuit  Apoftolatus  diftm&us,  vthaeab 
illo  penderent:quarum  trcs  penitus  cxpreffifti: 
vnam,  qubd  eoru  legntio  dfjiUuc  £c  ipfius  Chri 
fti  voce  ftt  iliis  commiffa,  no  autem  ab  homi- 
nibus,nequeperhominemGal.i.i.altcra,qubd 
indcfinite  ad  quafuis  getes  fine  vllacxceptio- 
ne  fuit  illis  delegata:  tertiam,  qubd  ipforfi  do- 
clrina  fuerit  canon  &  rcgula  totius  Chriftianq  . 
religionis,adconfummationem  vfque  feculo- 
riunannuntianda::quartamaute,  eamque  pra?- 

cipuam 


EVANGEL.II     GRADIBVS.  21 


}I  I     GRADIBVS.  21 

gifti,  f uod,  inquistfili  Apo-  m 

wrdiisfigno  tmpofitionls  manu*/ 
a  conferrent.-qaod  latiusfui  1 


cipuam  tantum  at^ 

ftoli  tn  Ecclefi£primordiis  figno  impofitionis 
vifiHli  Sp.  Santtttm  conferrent :  qi 
explicandu.Sic  enim  Dominus  iignincare  vo- 
luit,datam  his  vnis  initio  fuiile  plantandarum, 
Sc  conftituendarum  per  vniuerfum  mundiim 
Ecclefiarum  poteftatem :  quamuis  quum  huic 
oneri  fuftinendo ,  foli  pares  eilenonpoilent, 
quodipfi  perficere  vbique  non  potuenint,  per 
Euangeliftas  proprie  iic  vocatos  ab  ipilshuc 
vel  illuc,prout  expediebat,  miilos  peregerint; 
&  certis  diuinitus  di&atis  legibus,  ordinem  in. 
Ecclefiis  obieruandum  ftatuerint,  vt  exipforu 
actis  liquet.Haec  autempoteftas,cuius  fymbo- 
lii  vifibile  fuit  Manuii  impofitio ,  ipfo  quoque 
^S.  Spiritus  nomine  pailim  vocatur ,  propter  S. 
Spiritus  £<*p»V/u*Ttf,  quibus  euangelij  prasdica- 
tio  coniirmabatur.  Itaque  Philippus,poftdi- 
fperiionem ,  euagelizauit  quidein  vrbe  Sama- 
ris,  fed  eb  mifti  funt  poftea  Petrus  &c  Iohanes, 
qui  Ecclefiam  illic  conftituerent  A&.6.$.8c6. 
Et  hoc  ipfum  quoque  fecit  Cefaree,  PetrusAcl:. 
io.44.&45.Barnabas  aute  Hierofolymis  mifliis 
ide  prejlitit  Antiochene,  Ecclcflae  Ad.11.22.Sic 
PaulusCorinthiacam  Ecclefiam  plantauit,qua 
Apollos  poftearigauit  i.Cor.j.^.Quamobrem 
Patris  nomen  fibi  apud  illos  vindicat  i.Cor.4. 
i^.vt ■&  Galatas  fe  peperifle  &rurfum  parturirc 
dicit  Gal.4,19.  &huc  referendu  eft  qubd  de  S. 
Sanctononnullos  percontaturEphefl  A&.i^. 

B.   iij.- 


:  1  BE      MINISTRORVM 

©i.cV^.Nequc  dubium  cft  quin  ab  aliis  Apofto- 
*gs  idem  fit  paflim  factitatum.Eft  autcm  hccc  A- 
v^oftolatus  nota,p:r  quam  ab  inferioribus  fun- 
clionibus  difcernitur,inter  ca*terasfummopc- 
ic  obfcruanda  ,vtpotc  quamanifeftequoque 
tita  rcfellituropinio  ,  qua  Apoftolicamadhuc 
auctorititem  in  Eccleiiaminime  defuife  cefcs 
dequareincaput  17.18.cV  I9.dicemus, 

Deindc  qubd  primam  illam  duodecim  illo- 
rum  mifiionem,  qua?  fuitillis  cum  feptuaginta 
difcipulis  communis ,  eo  tantum  ab  altcra  d*- 
ftinguis ,  ejuod  iila  vltrt,  ludxx  terminos  fefis  non 
yorrexit  ^  curnon  probem  paulo  ante  dixi ,  &c 
itcrum  repeto,quoniam  ld  fsepiflimc  inculcas. 
Fuit  cnim  illa  duntaxat  proclamatio  quaedam 
cV  ad  audiendum  ipfum  Chriftum  citatio  ,  vt 
apparet  ex  ipfius  mandati  rbrmula,Matth  10.7. 
longe,qubd  ad  rcm  ipiam  attinct,diuerfaab  ea 
giiae  fcribitur  Matth.28.19.  &  20.&:  Marc.i6.i6\ 
&  expreflius  etiam  Luc.  24.  47.  Nec  fatis  fir- 
mu  efle  arbitror,  quod  ais  baptifandi  quoque 
poteftatem  tnncillis  fuilfe  commiifam,quum 
iudla  ne  tenuilTima  quidem  fiat  eiusreiapud 
Euahgeliftasmentib.  Denique  nullas  nequea 
Chrifto  ipfo ,  nequeab  eius  diicipulis  feorfim 
tumcollecfcas  fuifle  Eccleiias  aludaicis  fyna- 
gogis  diftindtas ,  re&e  feritis ,  quibus  denique 
plantadis,ficufi  dixi,  poftca  duodecim  ifti  fue- 
runt  conftituti.Sedilludplane  veriffimum  eft 
qucd  in  hoc  extremo  capite  affirmas  vnam  & 

ean- 


EVANGILU      GRADI.BVS.         1$       * 

dem  iftorum  duodecim,  quibus  adiunctus  po-vJr 
ftea  fuit  Paulus,  potcftatem  fuitfc,&  parcm  A-j'  / 
poftolatus  dignitatcnv.quod  quum  ita  fit,puto.J 
&  illud  manifefte  liquere ,  gradum  iftum  Epi- 
fcopalem,  acmulto  minus  Archiepifcopalem, 
pcrpetub  inEcclefia  non  extitifle  ,  quali  aliter 
ftare  Ecclefia'  commode  non  potucrint  nec 
poflint.  Quanto  enim  maius  eft  &c  grauius  o- 
nus  Ecclefhs  plantare ,  quam  rigare:  fiue  fimr- 
damentum  illarum  ponerc  ,  quam  fupcrftruc- 
rc,  &  extructas  rcgere  :  tanto  magis  iftum  gra- 
dum  vigere  inter  ipfos  Apoftolos  illos  duo- 
decim  oportuiflet.    Etfi  tam  effet,  vt nonnulli 
contendunt ,  velut  ipfa  natura  fic  prrecipiente, 
in  omni  facro  coetu  gradus  ifte ,  ad  feruandum 
intcr  collegas  confenfum  necefTarius :  faltem 
quandiu  fimul  Hierofolymis  fuerunt  congre- 
gati  Apoftoli,vel  adillam  vfque  difperfionem, 
quae-  Stepbani  mortem  eft  confequuta  Act  8.1. 
vnum  quempia  iam  tiim  fupra  fuos  Coapoftor 
los  extitifle  oportuiflet:  quo  fundamento  Oe- 
cumenicum  illum  Chrifti  vicariatum  aPetro 
Romana:  fedi  collatum,  Rornanus  pfeudoepi- 
fcopus  contendit.  Iacobum  autem  illum,fra.- 
trem  Domini  vt  concedam  ordine  primum 
fuifle  in  Hierofolymitana  Eccleiia,  graduta- 
men  fuperiorem  fiue  Apoftolis  fiue  collegis 
fuis  fuille  minime  fequitur,ncc  Papa  faltcm 
CGiiccflerit. 

B.    iiii. 


1  .1 

t 


DE      MINIST-RORVM 

L^fD   CAPVr   III I. 
Defeptuaginta  difcipulis. 


Era  fabulaefttotahejctuanar 
ratio,quam  non  cx  facra  hifto- 
ria,fed  ex  illis  fcedis  lacunis,  id 
cft  fuppofititiis  Clementis  & 
Anaclcti  cpiftolis  hauftam,mi- 
ror  abs  tc  nobis  tanquam  cerriiiimum  quidda 
obtrudi.Stf^,  inquis,  quurn  Eidefiz  datos  Euan- 
gelisias  legamus^uos  dicemm  ilios  fuifefifii  non 
fmifilmmo  vcro  rcipondco  hos  ipfos  e{Te,quos 
vocat  Apoftolusrta^pT-tfC  &  <rv'AXet%pyvs ,  non 
ab  ipfo  Chrifto/cd  ab  Apoftolis  ipfispoftea, 
prout  res  fcrebant ,  dcledfcos ,  quos  nulia  ccrte 
decauifa,  nec  vllaprobabili  rationc,abiftis, 
quosimaginaris  fecudiriis  Apoftolis,diuerfos 
facis?  iiue  (quod  non  inuitus  tibi  vt  probabile 
concedo, )  plcrofque  iftos  Apoftolorum  coo- 
peratores  ex  illis  fcptuaginta,vt  probatioris  fi- 
dci  difcipiilifi,alle<£t.os  fuiile  dicamusifiue  cx  a- 
liis,  qualeshabere  plurimos  potuit  Chriftus, 
fuerintab  Apoftolis  afciti.  Ncc  aliosEuange- 
liftarum  nominc  ab  Apoftolo  fignificatos  fuif- 
fe  affirmo,  vt  propterea  non  fuerint  abs  tePro- 
phetae  fuo  loco  in  tertium  locum  itiickndi. 


E  V  ANGELH    GRADIBVS, 


1 


IN  CAPVT  gVINTVM. 
De  Prophetis. 

Rophetarvm  nomine  a  pa- 
ftoribus  &  docTtoribus  diftincto- 
rum,recte  mones  eos  intelligen- 
dos,qui  Spiritu  Dei  de  futuris  fi- 
bi  diuinitus  patefa&is  Eccleflam 
tunc  praemonuerint,  &  recondita  myfteria  eo- 
demSpiritu  docuerint ,  ficut  expreffe  legimus 
Adorum  13.2.&11.27.&  28.&  20.2$.&  21.11.qua 
ratione  Paulus  inter  ^ctWau^1* ,  8c  yvam  dii- 
crimen  conftituit.Fuerunt  igitur  iftiProphete; 
peculiariter  appellati ,  quos  Dominus  Apo- 
ftolis ,  licet  hoc  ipfo  quoque  Spiritu  Prophc- 
tico  prasditis  adiunxit ,  vt  hoc  etiam  Spiri- 
tus  fancri  prorfus  fupernaturali  chariimate 
Apoftolicam  praedicationem  conflrmaret.Sed 
quod  tu  illorum  numerum  audes  definirc, 
qubd  videlicet  triginta  fex  fuerint ,  explendo 
centum  viginti  illorum  numero  ,  qui  pofta- 
fcenftonem  Dornini  ad  eligendumMatthiam 
comienifte  regutur  Ad.i.  15.n1  videris  cur  tam 
praefertim  confidenter  affirmes .  Vis  enini 
compoiitum  hunc  numerum  fuiife ,  primuin 
ex  duodecim  Apoltolis,deinde  ex  feptuaginta 
llis  quos  tu  comminiiceris  Eiugeliftis,  ac  dc- 


inceps  ex  triginta  fex  iilis^rophetis ,  qualT 


VI 


ivi    l    11    1    3    1     *.   U    IV    y    M 


jiciicet  toto  illo  tcmporc  quod  ab  elc&ione 
vlatthix  ad  Pentecoftem  interccffit ,  nec  plu- 
:cs  nec  pauciorcs  cum  Apoftolis  conuencrint, 
quamin  primo  illo  poftDomini  afccnfioncm 
coacto  catu :  quod  tu  vidcris  vnde  didiceris. 
Immb  qubd  triginta  fcx  lftos  Prophctastam 
ccrtb  airirmas  Sp.  Apoftolici   primitias  vna 
cum  12.  illis  Apoftolis  primariis  ,  <Sc  illis  tuis 
feptuaginta  Euangcliftis  dic  Pcntecoftes  acce- 
piile ,  multis  euidentiilimis  rationibus  rcfclli- 
tur.Primum  cnim,qubd  dicuntur  illi  quibus  ta 
folertni miflione  datus  tunc  fuitSpiritusSan- 
ctusjconcorditcr  codcm  loco  fuiife  die  illo 
Pentecoftcs ,  non  poteft,  nifi  valde  coactc ,  ad 
fupcriorcm    illum   ccntum  viginti    capitum 
conucntum ,  quaii  die  Pentecoftcs  rcpetitum 
rcfcrri :  fcd  cum  proximc  pra:cedcnte  vltimo 
prxccdcntis  capitis  vcrficulo  prorfus  coha?rct. 
ibi    cnim   dictus  cft  Matthias  vndecim  il- 
lis  Apoftolis  adiunchis  x  qui  omnes  tunc  cx 
vndccimfacti  duodccim  ,iimul  diePentcco- 
ftes  conuencrint:  promiilioncm  vidclicct  cx- 
pccbmtcs,  totius  quidcm  Ecclcfia'  commo- 
do,  tamennontotiEccleiia,  nccdiicipuliso- 
mnibus  ,  icd  iftis  propric  &:  pcculiaritcr  fa- 
ctamLuc. 24.49.  Matth.28.16  i9.Marc.i6.i4.& 
15.  Act  1.2.  &  4 .  Ncque  id  temere  fic  fuit  gcftii, 
vt  vnus  &  idcm  cife  Apoftolatus  eo  quo- 
que  dcclararctur,qubd  non  vt  antca  vnus  ante 
aliiup  diucriis  locis^;  tcmporibus  ad  difcipu- 

larum, 


EVANGEI.II      GRADIBVS.       Z 

latum ,  fed nmul,  ebdemque  loco  &tempore,  jjP 

&  iifdem  adhibitis  fignis  ad  vnum  &  eundemi 

Apoftolatum  fint  adfciti.    Deinde  in  illius  hi- 1 

ftoriae  progreflii  dicutur  omnes  ifti  fuiife  Ga- 

lila^imec  dicitur  Petrus  ftetiife  cum  aliis  quam 

cum  illis  vndecim  fuis  collegisAd.2  7.&14.& 

&  37.  vt  manifefte  liqueat  hanc  miflionem  Sp. 

San6li  tamfolennem,  ad  nullos  alios,quam  ad 

illos  duodecim  plantandis  perorbem  terraru 

Eccleflis ,  cum  peculiari San&i  Spiritus  abun- 

dantia  deftinaros  pertinuiife  ,  quorum  poftea 

minifterio  ,aliis  ipforum  ffiwtpyoit  futuris  Sp. 

Sancfci ^pwfjLttra communicarentur ,  quodii- 

gnificatum  etiam  voluit  Petrus,Ioelis  prophe- 

tiamcitans.    Inter  lios  autem  Prophetaefunt 

peculiariter  vocati ,  quibus  arcanafuaDomi- 

jius  ipeciali  reuelatione  detegebat  :  meritb 

^propterea  tum  ab  Apoftolis,  tum  ab  E- 

uangeliftis  diftincti,quanuis  ifto- 

rum  quoque  nonnulli  illo 

prophetis   dono  eifent 

inftrudti,  vtexfcriptis 

Apoftoiicis  li- 

quet. 


6       28  DI     JlIKISMaRVM 

-\ic— — >r 

fe  AT>   CAPVT  VI. 

In  quo  contendit  Sarauia  nomina  Apotfolo 
rum^Prophetarum^  &  Euangeliftarum  tn 
butafuiffe  aliis  etiam  Ecdefiarum  paftori 
busacdofforibus. 

Erissimvm  quidcm  eft  qaoc 
fcribis  dehorii  nominu  interdf 
latiorc,interdu  anguftiore  &pe- 
cnliari  fignificatione :  fed  patere 
me  paulb,nifi  fallor,  redtms  iftud 
explicarc.  Ergo  qubdad  Apoftoliappellatio- 
nem  attinet,ex  co  loco  quem  citas  Rom.  16.7. 
Andronicum  &  Iuniam  neceilarib  concludc- 
renonpotes  fuifle  Apoftolos  vocatos  ,  quum 
illospotius  fignificetPauliis  infignes.fiiiflea- 
pud  ipio?  etiam  Apoftolos,  veteres  illos  &  co- 
ftantes  Chrifti  difcipulos.  Deinde  2.  Cor.8.2}. 
duobus  illis  collegis  Tito  adiundtis,  non  fim- 
pliciter  tribuitur  Apoftoloru  nomen,  fed  cum 
adiecl:ione,ideft  qubd  eilent  ab  Ecclefiis  non- 
nullis  adElcemoiynarum  colle&ionem  legatj. 
Sed  Sc  Epaphroditus,  non  fimpliciter  Apofto- 
lusfvidelicet  Chrifti)  (td  Philippenfium  Apo- 
ftolus  vocatur,  id  eft  ab  illis  ad  Paulum  mitiiis» 
vel  potiiis  remiilus,  ad  iubleuadam  Pauli  ina- 
piam.  Hoc  autem  temere  non  obferuo,fed  vt 
nouerimus  hoc  auguftiflimum  nome  non  fim  - 
plici  homonyrru>,(  fcdadd ita  femper  aliqua 

voca- 


£  V.A  NGELI,  I     GRAPIBVS.  2.$ 

*  vocabuli  latius  accepti  explicatione)  fuiiTein^ 
Ecclefia  vfurpatum:  vtno  temere  dixerit  Paul.| 
;  Numomn  s  Apoitoii?i.Cor.i2.29.&intolera- 
u  bilem  eife  huius  nominis  profanationem,qua 
noniiulliApoftolicam  illam  peculiareaucto- 
ritatem  inEcclefia  vfurpat.  Hoc  enim  illud  effc 
quod  a  nonnullis  iam  tum  fa6tum  fuiire  >  dicit 
I  Apoitolus  2.Corinth.  n.  verf.13.vt  qui  (efe  pro 
I  Apoftolis  iacr.arent:nempe  qnafi  huius  fun- 
1  <5tionis  obtentu  teCtis,  &  quah  diuinitus  ipfis 
quoqne  miflis  ita  crededum  efTet  vt  illis  duo- 
decim  ,  qudrii  miflionem  &  auctoritatem  ne- 
mo  Chriftianus  dubitabat  tantam  effe  vt  quif- 
quis  iis  non  afientiretiuypfiDeo  refifteret.Sic 
enim  etiam  olimpfeudoprophet^  propterhac 
vtramque  rationem  appellati ,  fuis  mendaciis 
propheticum  quoquc  Spiritumaccommoda- 
fcarauEt  idem  etiam  hodie  fibi  Antichriftus  tri- 
buit.  Ad  Euangeliftas  verb  qubd  attinet,  repe- 
rio  quidem  ro  ^vufy&JtfJfou  omnibus  quibus 
docendi  munus  mandatum  fuit  ,  artribui :  fed 
Euangehftarum'  appellationem  nullis  profe- 
etb  aliis  inuenio  attributam,quam  iis  quos  A- 
poftoli  iibi  in  obeunda  velpotius  perao-enda 
Ecclefiarum,  quasplantabant,  fundataru  itru- 
ctura,proutres  ferebat  adiungebanab  iis  quos 
peculiariterpaftores  &  doctores  vocat  Apo- 
itolus,ifto  vtgeneralioreEuangeliftaru  noini- 
ne  idcirco  diitinctos,  qubdnon  vni  pleruque 
Ecclefiar/ed  prouinciis,idque  ad  tepus  dunta- 


I 


$0  D  E       M  I  N  I  S  T(1R  O  R  V  M 

iXac,  plcne'  vidclicct  conftitucndis ,  vcl  confir- 
mandisillarumEcclcfiis  illifucrunt  abApo- 
ftolis,  huc  &  illuc,  prout  res  ferebat,  deftinati, 
vt  cx  Pauli  ptcdcrtim  cpiftolis  liquet.Prophc- 
tarum  autcm  vocabulum  cxtra  coritrouerham 
eft  interdum  generaliter  omnibus  verbi  diuini 
intcrprctibus  conuenire.vt  Rom.i2.6.&  i.Cor. 
I4.2<).intcrdum  verb  aDoctoribus  peCuliariter 
fic  vocatis  diftingui  >  veliiti  quu  inter  fifa^luj 
cV  ^favndhu^iv  diicrimcn  conftituitur,vti.Cor. 

I4.26.item  qiium  <T/<JWKa>/*,  &  rG%fc'>iAwc7iC  ,  V& 

eft;Dodorcs  a  Paftoribus  diftinguuntur,vt  Ro. 
12.7.&8. 

Castcriim  curnon  hic  etiam,  qila?fo,maiore 
in  Prefbytcroium  ,  Epifcoporum  ,  Paftorum 
Diaconoru  deniquc  vocabulis  homonymiam 
explicafti?Scd  hac  de  rc  poftca» 


ieitn 

ftolo 


AD    CAPVT  VII. 
De  Diacoms. 

VvtNAM  vel  priores  vel  poftc- 
riorcs  tcrnporc  conftituta^  fmt  ab 
Apoftolis   facri  miniftcrij    fun- 
clioncs  nihil  intcreftnoile,  qubd 
w  adrcmipfamatti.net.  Itaqiiemal- 
tin  caruinreccniioneordincm  ab  Apo- 
politum  fcquutus  cilcs ,  id  eft  natur.im 

ipfam 


EVANGfcMI       GRADIBVS.       $1     A 

ipfam  rerum.Prius  enim  certe  docentium voc</f 
coiiigi  Ecclefiam ,  &  colle&um  ilium  coetun1 
■ordine  difponi  oportuit,quam  exercendae  iri* 
pauperes  cnaritatis  rectores.Meritb  igiturPau 
lus  abApoftoiis,vtipfius  do&rinas  ducibus,in- 
ceoit,quibus  Euangeliftas  vtiubfidiarios  vide- 
licet  Apoftolos  fubiicit ,  inde  ad  Prophetas,id 
eft  ad  extraordinario  reuelationis  Spiritu  prae- 
ditos  defcendensfquas  tres  fun&iones  redtifli- 
meadoctiiiimo  Pauli  intcrpreteD.  Caluino 
beats  memoriae  temporarias  dici  euincam  in 
caput  17.  )hin'c  demum  ad  ordinarios  &  per- 
petuosEuangelicae  do&rina?  per  fingulos  a- 
gros  Domini  diftributos  fatores ,  Paftorcs  ni- 
mirum  &Doctores  progteditur.    Neque  ve- 
yo  fibi  contrarius  eft  idem  Apoftolus,qumque 
iftas  fundtiones  ad  ternariummirneriimreuo- 
cans  1.  Cor.  12.28.  Apoftolorum  vidclicet  no- 
mine  Euangeiiftas  quoquc  comprehendens, 
&:mediis  interiec~tis  prophctis  iilis,  fub  Do- 
ctorum  nomine  Paftores   etiam  intciligcns. 
Qood  fiquis  roget  cur  Diaconorum  nullam 
■neque  hic  ncque  illicmentiohem  faciat,re- 
(pondeo  minime  id  ficri  quafi  Diaconcrum 
proprie  fic  appellatorum  facra  non  fit  functio 
(quodnimium  abfurdnm  ftierit  cogitare, )  fed 
quod  vcrbi  miniftcrium  (  ciiius  demum  varias 
hmctiones  vtroque  illo  loco  fibi  enumeran- 
das  propofuerat  Apoftolus  )  iit,  non  quidem 
rine,id  eft ,  ardificacione  Eccieiis  3  fcd  materta. 


v. 


J2,  D  E      MINISTROKVM 

jtamen  in  qua  funcldones  ifue  verfantur ,  quid- 
jdam  a  particulari  Diaconatu  diuerfum:  qua  e- 
utiam  rationc  Prcibyteros  pcculiarcs,  id  eft, 
morum  ccnforcs  illis  etiam  locis  ab  Apoftolo 
fuiifc  praeteritos,alibi  tamen  cxpreifos,faucnte 
Dco  ,  dcmonftrabo.  Sed  age,de  iftisDiaconis 
videamus.Eftautem  Diaconi  appcllatio(quam 
homonymiam  ,  ncfcio  cur  hic  praeterieris) 
tam ,  vt  non  ignoras ,  gcneralis ,  vt  ipfc  quo- 
quc  Chriftus ,  iicut  dicitur  ieruus  patris  Efa. 
53.  vocetur  S^iolkovo;  circunciiionis ,  6c  fuum  A- 
poftolatum,Paulus  FicikovUy  appellet,Rom.H. 
13.  Nos  autem  hic  de  Diaconls  ficproprix 
fundtionis  facrae  reipcttu  vocaris  diiicrimus. 
Eos  igitur  tu  quidcm  ais  poft  illud  exor- 
tum  murmur,  quod  ipfis  in  ecclefia  confti- 
rn^ndis  caufam  praebuit  ,  colligcndis  diftri-- 
buendifquc  elcemofynis  praefecfcos  fuiife.  Et 
ita  fane  cft ,  fcd  hoc  tamen  110 n  fatis  oftcndit 
quod  fucrit  lllorum  munus.  Quod  cnim  di- 
cuntur  menlarum  miniftcrio  vacaife,  dcclarat 
expreffius  qub  fpcdarit  illa  colligcndarum 
& diftribuendarum  ruMoyuv  &c*por<popw ca- 
ra,  exquibus  Agapas  inftruebantur :  ita  vtto- 
tius  etiam  ordinis  in  toto  iilo  fanctidimo  con- 
fcftu  conferuandi  follicitudo  iftis  fueritim- 
poiita  :  ficut  fub  Lcge  faccrdotibus  Leiii- 
ix  in  tota  facriiicorum  adminiftratione  hib- 
feruicbant  ,  quibufcum  meritb  proptcrea 
iftiDiaconi  a  vctcribus  fcnptonbus  compa- 

ran- 


EVANGELII  gradibvs,  51  J 
rantur.  Iftae  autem 'kgapa?  ( ficut  manifefte  li- 
quet-A£t.20.7,)  partimincapiendo  communi 
cibo,  i.Cor.n.20.  dc  quidem  in  primis,  in  Cce- 
nx  Domini  celebratione ,  partim  in  facris  de- 
incepsfermonibuserantpoiitae,!.  Cor.14,26. 
quod  copiose  inter  caeteros  IuftinusApologe- 
tico  pofteriore,&  Tertuliianus  declaranr. 

Exhis  verb  apparet  quantam  adhiberi  cu-    * 
ram  ab  his  Diaconis  oportueritjVt  ordine  exa- 
ctiffimo  cundtain  iilis  ctetibus  gererentur:qua 
de  re  paffim  in  Synodis  &  Canonibus  facris 
braecipitur.  Exolefcentibus  autem  iliis  conui- 
uiis,  mahfit  eadem  Diaconorum  cura  in  iitur- 
criis ,  ouod  attinet  ad  Sacramentorum  admini- 
ftratione,  veroi  praedicationi ,  &  puoiicis  pre- 
cibusadiunctam.  Immb  creicentibus  externis 
ritibus ,  operoiibr  euafitDiaconorum  admini- 
ftratio  ,  diftributis  pofteainterfehypodiaco- 
norum  ,Le6torum,  Cantorum,  Oftiariorum, 
Acoluthorum  muneribus,quorum  aiios  pcni- 
tus  exoleiuffe^aliorum  vmbras  &  inania  limu- 
lacra  in  liturgiis  P o ntifi ciis,i ubiati s  inter ea  re- 
bus  ipiis,  mannfle  cernimus.    Re6te  igitur  ha- 
ctenus  fcripfifti  adhibitos  ftuifc  Diaconos  Ver- 
bi  quoq,  &myfteriorum  minifterio.Nam  facra 
etiam  myftena  abientibus  argrotantibus  iliis 
[  detuliife  teftis  eft  Iuftinus:&  alij  Lectores,Ca- 
I  tores,Oftiarijfuerunt.  Calicis  autemdiftribu- 
tores  mirum  non  eft  eos  fuiife  qui  menjis  pro- 
prieferuirent.Seddocendi  quoquein  Ecclefia 

C.  1. 


J4  D   *        MlNISTRORVM 

t.  suangelij  fundtioncm  (quod  tn  fton pf iniul 

wbitraris)  Diaconis  attributam  fuiifc ,  pcrab- 
C;fiird.ii  eftcxiitimare.  Qujd  cnim  incptius  fuif- 
letilla  Apoitolorum  petitionc:  dcligcnios  cf- 
(t  nonnullos ,  ojui  rncniis  iimul  &  pnedicatio- 
nivacarciit,  quoniam  ipfimct  Apoltoli  vcrbi 
adminiitrationcm  curarc ,  &:  menfis  miniftra- 
rcnon  poiTentrlmmO  PaulusEpifcopos,id  cit, 
quibus  dodtriiicT  miftiftefnim  commiflhm  clt. 
diiccrncns  ab  iftis  Diacdnis  >  comrriunia  qui  - 
dcm  vtrifque  permuka  rcquiritjquibus  pra?di- 
tosciTeoporteat  ornncs  facra  tradtantcs,  tum 
qubd  admorcs ,  tum  qubd  ad  fidei  Chriitiana? 
veram  notitiamattinet:  icd  ita  vt  Epifcopos 
quidem ,  id  eft ,  paftorcs  vclit  cile  cft^av.Tix^in 
Diaconis  autem  duntaxat  requirat  vt  myftc- 
rium  fifLi  feneanc.  ItaqucStcphauus  Acl\6.8. 
quanuis  digniiiimus  quidcm  $i  ipfc  qui  Euan- 
g  ;lizarct,tamcn,  quia  Diaconus  tantum  crat  in 
Ecclefia  I iicTofolymitana,  no  dicitur  docuiife 
inEccleiia,  ied  in  ivnagogis  Iudarorum ,  vbi 
c  liuis  licuiifcpcrcontari  &refpOnderc(archi- 
fy:rae;oe.is  intcrca  rcm  totam  modcrantibus) 
apxu'tLuc.2. 4^.^:4.17.^  Act.ij.T^.cuiufmo^ 
di  poitca  ruilie  conuentuum  Chnftianorum 
mor:m,  abundaiitibusin  Ecciciia  Sp.  SancK 
charilmatibus,apparet  ex  i.Cor.J^.  Philippn?: 
autcm,  vnus  &c  ipie  cx  icptcm  iliisDiaconis, 
dicitur  quidcm  poftca  cuangelizaile  in  vrbc 
SamaFiit,fednonampUus  Hierofolymis  Dia- 

conus 


EVANGELII       G  R  A  D  I  B  V  S*        jj 

conus,  vt  apparet  ex  A6t.8-4.&  5.  &  iarn  Euan-  . 
gelitta  fa&Lis^Cxfares  nabitans  Act.21.8.  Qui 
vero  tum  exveteribusi  tum  ex  recentioribus  * 
fcriptoribus  exiftimarunt  Diaconis  etiam  im- 
pofitum  fuiile  docendi  in  Eccle  iia  verbi  diui- 
ni  munus ,  decepti  fimt  ambigua  fignificatio- 
ne  verbi  Ktipilrl&v:  quod  paftoribus  attributum 
idem  declarat  atque  ttiac^yixigie&g,  in  Diaconis 
verbjdeclaratillaDiaconorum  edicta,  quibusi 
dato  Orarij  figno •',  actionitm  faerarum  ritus  Sc 
ordinem  moderabantur.  Erat  a.iitem  Orarium 
illudqiiodpofteaftolam  vocarunt,  &  hodie 
Gallice,  vneeftole,  quo  habituetiamhodie, 
(fedinutiiiter  &  ridicule,)  mnicati  &  ftolati 
■apparent  hiftriones  illi  ,  quos  m  magnis  f  uis 
Miffis  Diaconoriim  &  hypodiaconorum  no- 
ininibus,magno  cum  totiusEcclefise  dedecore 
Catholici  Ponnficij  dignantur, 

Interfacriru  verb  neccfrariarurri  &perpe- 
tuarum  funcHoiium  deprauationem ,  magno- 
pere  depioradaeft  Diaconatus  Chriftianifub- 
uerfio,  quce  cstcris  corrupendis  aditu  aperuit, 
idque  modd  quodam  a  facri  minifterij  csteris 
eorruptelis  diuerfo*Mafenit  enimPaftorit,  Do 
ctom  6c  Prefbyteroru  vt  &  Epifcoporu  nomi- 
na^rebus  ipfis  penitus  fublatis  :  Diaconatum 
autem  reipfa  inEcciefiafticis  facultatibusmon 
tradtandis,  fed  diripiendis,  eumquece^^sJSc- 
909 3  omnes  vfurparunt,Diaconorum  appella- 
tione  iis  deraum  hiftrionibus-  relicta,  quiin 


j6  DF       M  I  N  I  S  T  R  O  R  V  M 

.,  JMillatica  fabula  perfonaui  hanc  fuftinent. 
yMihii  igitur  miror  Magiitratus  plcrofque 
((Ptochotrophiorum  fuorum  curam  prxdo- 
nibus  illis  creptam  ,  fibi  fuifquc  paupcribus 
aireruiifc:  rcctius  facturosfi  Latroriibtis  illis  cx 
Domini domo iemel,Chrifti  excmplo,cxpul- 
iis ,  vcrum  Diaconatum  in  intcgrum  reftituif- 
fent.  Qupd  ii  qui  fefe  hac  in  rc  tales  prsbue- 
runt  vt  mutati  fint  tanttim  Eccldiafticarum 
facultatum  praedones  ,  Achanis  hiftoria  certc, 
quis  illos  exitus  maneat,  exprefiifiime  dcmon- 
ftrat.  Caetcrum ,  vt  plurimas  illas  &  operofas 
Diaconorum  veterum  functionesmunc  in  pu- 
blicis  conuentibus  facris  ,  excepta  calicis  in 
CernaDomini  adminiftratione ,  minime  ne- 
ccilarias  prcetermittam,  diuerfam  elFc  facram 
facra?  pccunia:  cv\*oyluj\  &c  diftributionem ,  a 
mcre  ciuili  publicorum  bonorii  adminiftra- 
tioneresipfa  clamat:  ac  proindc  grauitcr  ab 
iis  peccari,qui  hxc  duo  a:raria,  &  duas  iftas,vt 
ita  loquai,qua:fturas,  non  fine  facrilegio,con- 
fundunt.  Scd  viciffim  illosEccleiiae  pcflime 
confulcre  exiftimo ,  qui  verbi  miniftros,  niii 
fi  neceftitas  &  operariorum  inopia  cogat, 
fiue  reluctantes ,  fme  hoc  arfcclantcs  ,  one- 
rantDiaconorum  muncre ,  quod  ipfi  a  fe  reie- 
cerunt  Apoftoli.  Itaque  bonorumEcclcfia- 
fticorum  illam  diftributionem  quantumuis 
vetuftam,  quatrientem  Epifcopo,iiue  TaVpo«- 
?toTt  attribuerunt,i  d  cftDiaconatus  Dilacera- 

tioneni, 


EVANGELT'1        GRADIBVS.         $J 

tionem  ,  Apoftolica*  prasdicationi  ex  diame- 
tro  repugnantem,  novideo  quinamvtteCtam 
tueri  quifqua  poflit.  Quanuis  enim  poftea  ca- 
nonibusnonpaucis  fuerit  definitum  in  quem 
vllim  illoe  facultates  eftent  diftribuends,  co- 
mimte  femperEpifcopum  ex  Diaconis  aliquo: 
&  inter  bona  Ecclefia:  &c  ipfius  Epifcopi  pro- 
pria,fueritprasfcripta  exacta  defcripcio,  tamen 
&ifti  comitesApoftolommDiaconimoxab- 
iecti  funt:&  tantum  abfuit  vt,fuo  triente  prout 
ipiis  libuit  confumpto  ,  contenti  fuerint  mali 
fka,'.vi7ivS-tu>3i Diaconi  facti iftiufmodi Epifco 
pi,vt  nihil  Ecclefie  reliquerint,  nifi  cui  rapaces 
illos,&  fanguine  pauperum  cruetos  vngues  in- 
iiccre  non  potuerunt.  Quid  ergo,  dicetali- 
quis?pauperum  curam  paftoribus  impofitane- 
gasi-Nequaquam  certe.Sed  duplexhxccurafta 
tuatur  neceife  eft:  vna,  in  colligenda;  &  diftri- 
buenda^  facra?  beneficentias  functione  pofita, 
qua fefe  Apoftoli,creatis  demii  Diaconis,  abdi 
carut,vttoti  facri  fermonis  minifterio  &  preci- 
bus  vacarent :  altera,tantum  pofitatum  inEc- 
clefiis  ad  demonftrandam  ergapauperesbene- 
ficentia.  exhortandis,  tum  in  ipforuDiaconorii 
infpectione :  quam  curam  &  folicitueline  tan- 
tum  abeft,quod  re£te  admones ,  vt  a  fe  abiece- 
rint  Apoftoli ,  vtcontra  eo  nominelegationes 
ad  varias  Ecclefias,  &  ipfi,  quum  opus  fuit,ob- 
ierint,  &  fubinde  delectis  ad  hoc  ipfum  fratri- 
buscommiferint,  vt  ex  Adis  Apoftolicis  li~ 

C,  iij. 


38  DE       MINISTI.ORVM 

v^taeti    Et  hoc  tu  quidem  attigifti ,  fcd  prarter- 
Aniila,  quain  tamcn  cxprciram  oportuit,harum 
curarum  diftinctionc. 

Iam  vcrb  qubd  cx  folis  Ecclef  afticis  exifti- 
mare  videris  deligendos  Diaconos,  (Ecclefia- 
fticos,  vtopinoropponens,  idquemala  con- 
fuetudinc ,  laicis  quosvocant ,  &  quos  rectiiis 
ApoftoluslAa&c ,  id  cft,  priuatos,ck:nullain 
Ecclefia  functione  fungcntes  appcllat)  in  co 
plane  tibi  non  aifcntior.  Cur  non  enim  potius 
honeftidimus  tk  maxime  ad  hoc  bpus  idoneus 
quiuis  cx  vniuerfo  Ecclefa?  ccttu  lcgitime  de- 
ligatur  ?  qui  tunc  ccrtc  U^eirtic  non  crit.  Dcin- 
de  ,  quos  tuhicnobis Ecclcfiafticos adDiaco- 
natum  dcligendos  proponis  ?  i\  Paftorcs  aut 
Do&orcs ,  iam  dixi  cur  ifti  hac  fundtione  non 
iint  oncrandi.  Multb  mmus  verb  dc  Archicpi- 
fcopis  &  aliis  vllis  ,  in  quibus  adhuc  (upereirc 
Apoftolicamaucroritatcm  putas  ,  onus  iftud 
eommiferis.Supcrfunt  Prefby  teri,quos  Pafto- 
res  etia  elle  vis.  Supcrcft  ergo  vt  aliquem  hie 
nobis  Clerum  inter  laicos  &  Eccjefiafticos  pu 
blico  iam  aliquo  munere  fnnjentcs  medium 
conftituas ,  qtiem  &  ex  quibiis  perfonis  com- 
pofitum,vbi  fis  iniienturns  nelcio. 

Sedhoc  vchunenter  tibi  difplicet,  cjuoda- 
yud  nonnullai  Ecclefiat  reformatas  Diaconatus 
totiu  ceconomkiM  cr  annwufaftusfu.  Refpondeo 
negari  non  poile  quin  totus  Diaconatus  fit 
ceconomicus :  fed  non  vt  in  priuatis  familiis, 

neqne! 


EVANGELII      GRADIBYS.  39 

flequevtinpolitiamere  ciuili ,  fed  vt  in  facra  y 
Domini  domo  .  Nam  &  facr$  funt  iftae  facul- 
tates,&:  facra  earundem  tum  colle&io,tum  di- 
ftributio,  additapaupcrum  fpeciali  vilitatione 
&c  confolarione  .  Quod  autem  hoc  onus  per~ 
petuum  eile  vis,nifi  qiiurn  Diaconusin  hoc  o- 
pcrc  orobatus  ad  fcrmonis  minifterium  pro- 
mouetur ,  quo  tandem  argumento  nititur  ?  an 
qubd  fic  ol-im  confueucnnt?  Rcilituc  igitur 
nobis  felicia  illa  Apoilolicarum  Ecciefiariim 
tempora ,  &c  cos  paffim  homincs  cxcita,  fi  po- 
tes,  qui  tancum  hpc  onus  hac  conditione  fubi- 
rc  non rccufcnt ,  ac  non  potius  illo  ad  iuftum 
aliquod  tempus  probe  defuncti  ,•  miflionem. 
iuftis  ailatis  rationibus  flagitec.  Sic  autcm  (ne- 
quishic  malus  nos  calumnictur)annuumDia- 
conatum  ftatuunt  reformatas  noftra:  Ecclefia?, 
vt  tamcn  annuo  curricuio  peradto  ,  probatis 
non  facilc  miftionem  concedamus :  &,  fi talcs 
ad  verbi  miniftcrium  idonci  comperiantur,il- 
los  libcntcr,  quum  de  paftoribus  cligcndisa- 
gitur,  aliisdcquibusnon  ita  conftccantepo- 
hendos  mcritb  ccn(camus.  Immb  talcs  mulcis 
egrcgiis  donis  prardicos  Diaconos  ad  illud 
Presbyterij  genus,  quoad  cius  ficri  potcft  d.eli- 
gimus,  non  vtin  vcrbi  prardicandi  miniftcrio 
verientur :  icd  qubd ,  quum  morum  ceniura  <$C 
iudiciunon  fic  cuiuique  dieifunclrio,  has  duas 
fimul  functioncs  ohire  facile  poflint. 

Denique,  qubd  illa  vetera  viduarum  collc- 

C-  &jv 


40  *>E        MINISTRORVM 

^iacupercsreitituca  ,  hoc  idcm  &:nos  opca- 

lTius  ,  tcd  ita  vt  rnagna  hic  adhibcacur  circun- 

Cpccrio,  &Cy  quantb  fexus  i(tc  mfirmior  cft,tato 

cauciiis  hic  agatur :  ica  dcnique  vc  iftas  lcgiri- 

mt&cx  Apoicoli  praefcripto,vbi  commodum 

hoc  erit,delc£tas,  memincrimus  ab  illis  plcrif- 

quc  proriusciTe  diucrlas ,  quse  in  vetcribus  Sy- 

nodis  ,  &  a  Patribus  Epifcopa? ,  Prefbytcra?, 

Diaconiilk,  Hypodiaconiifae  vocantur,&:  de 

quibus  multa  minime  ccrtc  in  Ecclefia  Dei 

probandaftatuuntur:  &  quas  proindc  in  Ec- 

cleiiam  reuchcre ,  nihil  aliud  fit  quam  illam 

rurfum  millc  offendiculorum  fpccicbus  ob- 

noxiam  rcdderc.Nec  tamcn,  ctiamfi  talis  qua?- 

dam  functio  inEcclcfia  nonrcitituatur,  pro- 

ptcrca  piarum  fiue  nobilium,  fiue  ple- 

bciarum  mulierum  in  paupercs 

beneflcentia  &  pia  foli- 

citudo  inhibe- 

tur. 

Ai 


EVANGELI       GRADIBVS.  4rW 


f^AD    CAP.    VllL 

Jn  quo  contendit  Sarauia  Bcclefias  nullos  0 

fuis  primordiis  habuiffe  Bpifcopos  & 

presbytetos  ,pr#ter  Apoftobos 

&  eorum  cooperato- 

resy&c. 

V  o  r  s  v  m  iftud  docere  infti- 

tueris ,  fateor  a  me  non  intelligi. 

Nec  enim  quenqua  exftitiile  arbi 

tror ,  qui  iimul  ccepiife  cv  fuis  o- 

mnibus  partibus  inftructas  fuiile 

Ecciefias,neHierofolymitana  quide  excepta, 

;  cenfuerint,  quod  noftris  quoque  temporibus 

j  vfLiuenitJmmo  perpetuahaec  eft  Ecclcfiarii  in 

\  terris  coditio,  vt  vix,  acne  vix  quide,itavt  o- 

portLiit,c6ftituit  potuerint,neq',  lemel  coftitu- 

te_  in  eodegradu  diutius  perftet.Sed  caufa  tarhe 

nulla  eft ,  cur  hoc  fiias  negligentias  pratexant, 

qLii  in  domus  Domini  inftauratione,plane  no- 

ftris  tcmporibus  renouant  eorurn  exemplum 

quos  a  captiLiitate  reLierfos,in  fuis  qLiidem  do- 

mibus  sdificandis  fupra  modum  diligentes, 

in  Domini  verb  domo ,  alios  quideuf  tardos, 

:  aiios  verbtimidos  ,  alios  deniqueveriipclieSj 

i  &  eum  aduerfariis  colludentes,  Aggeus  &  Za~" 

|  charias  tam  acriter  reprehendLint.  IterLim  igi- 

.tur  dico  videre  menon  poiFe  quorfum  hic  fpe- 

£taris.  Age  tamen  tua  hic  nonnulla  expenda- 


V 


42  T)  E       MINISTRORVM 

-anus.  Apoftolos ,  quandiu  mnt  Hicrofolymis^ 
iiue  omncs ,  fiue  maiore  cx  parte  commorati, 
<4ubiumnon  cft  initio  functioncs  omncs  Ec- 
clefiafticas,  qiue  poftcadcmumdiftincbe  fuc- 
runt  quam  (Migeririflime  ( quod  ad  Stcphani 
vlquccardamnicium  cile  vcrifimilitcr  colligi 
poteft  ex  Luce]  hiftoria  A&8.i.)obiiiTc.Cm;af- 
le  tamcn  eos  quam  primum  ficri  potuit,  vt  or- 
dine  conuocarctur  Eccleiia  dubiu  non  cft,  do- 
nec  longms  Ecclefiac  fundari,  8c  Apoftoli  ad 
iilas  conftitucndas  partim  ipii  proficifci ,  par- 
timaliquoscumauCfcoritate  mittcre  caeperiit. 
Sic  autcm  illostoto  lllo  tcmporc  muncrahsec 
omniaohiiife  ,  vtqui  inDiaconjs  conftituen-- 
dis  tam  fucrant  diligentcs ,  no  nifi  fcrb  admo  - 
duadiunxcrintquorumialte  opcra  xtercntur, 
#c  in  Ecclefia?  gubcrnatione  adiuuarentur,qua 
tandcm  conie&ura  pcrfuafcris  ?  Quod  cnim 
adfers,  ncmpc  qubd  Lucas  nullam  faciax  men- 
tioncm  Prcfbytcrorum   Apoftolis  adiundto- 
rum  ,  antc  Synodum  illam  Hieroiolymis  coa- 
ctam  A&.  15. 2.  non  cfficit  quod  tu  vis ,  fediam 
anteaibifuiftc  conftitutos  oftendit.  Idcm  ego 
non  video  cur  nonfcntiam  dcproximis,im- 
mb  ctiam  de  rcmocioribus  Ecclcfiis  poft  il- 
lam  kStephani,ac  deinceps  a  lacobi  cxdc  di- 
fperfionem  phntaris :  nifi  Apoftolos,  &alios, 
hue  ab  Apoftolis  ,  liue  peculiari  Dci  aftlatu 
miifos  ,  &  primarum  illarum  ordinandarum 
Eccleiiarum,  inlciis  ctiam  Apoftolis,  audtores. 

miniis 


EVANGBLII      GRADIBVS.       4£ 

jninus  fuiiTe  circunfpe&os  &  fedulos  opera- 

irios  dicamus ,  quam  Paulum  &  Barnabam  in 

illafuapriorepcregrinatione  A6t.i4.23.    Im- 

mbinipfaEcclefiarum  fundatione,  a  quibus 

potiusanfpicariipfosApoftolos  &  Euangeli- 

ilasoportuit,  qLiamtiimaminiftris,  acdein- 

ccps  ab  aliis  quoque  Eccleiia:  cuiufque,quoad 

eius  rleri  potuit,rectoribus?Nam  quidaliud  fi- 

bi  vult  illa  Sp.  S.  donoru  pcr  Apoftolos  colla- 

tio  A&.8.14.15.&  i6.&i9.2.&6rNeque  fane  fir* 

mum  eft  quod  nufquam  vllos  a  Paulo  in  Creta 

fuiiie  conftitutos  Prefbyteros  cenfes  ,  quo- 

niam  apud  illos  reli&us  fuerit  Titus,  vt  Prei- 

byteros  oppidatim  illis  conftitueret.Hoc  enim 

potius  nongeneraliter  ,  fed  de  iis  demum  Ec- 

cleiiis  intelligendum  eft  in  quibusinchoatum 

^adriucopusreliquerat  Apoftolus.    Nec  enim 

Titus  (impliciter  Prcfbyteros  qui  nuiquam 

adhuc  eftent  in  illa  infula  ,  fcd   oppidatim 

Prefbytcros  conftitucre  iubetur.Quod  fi  Pref- 

byteros  non  alios  quamquostuvis,ideft,ver- 

bi  miniftros  fuifte  dixerimus :  quaenam  fuiilct 

in  Crcta  Eccleiia?  vllius  fpecics,nullis  dum  in 

eainiula,  Vcrbi  pra?dicationi  ordinatismini- 

ftris  ?  ac  cui  non  potius  Titus  ibi  relichis  dica- 

tur,vt  vbique  extruerct  quod  alicubi  tantum 

inchoarc  potuerat  prsiens  Apoftolus  ?  Pra> 

tcrea  cjualis  eft  hxc  tua  colle<5tio?Nullos  vide- 

ri fuiile Epifcopos  & Diaconos  in  iis Eccleiiis 

adquas  icribit  Apoftokis,  exceptis  Philippe*- 


44  ^   E        MINISTRORVM 

riibus :  quonia  vidclicet  in  fola  epiftola  Philip- 
penfibus  infcripta  mentionem  faciat  Epifco- 
^orum  &c  Diaconorum,in  aliis  non  item.Nam 
fi  vera  cft  hax  tua  coniecraira ,  quam  ego  qui- 
dem  inaniiTimam  eile  ex.iftimo  ,  omnes  itidem 
Ecclefix,  quasfuisfcriptis  dignattis  eft  Apo- 
ftolus,  nec  Paftores,  necDiaconos  habuerint,, 
id  eft,  oues  fuerint  temerc  aggregata: :  quas  ta- 
men  Ecclefias  videmus  ab  eo  magnirice  lau- 
dari  vt  praeclare  conftitutas.  Etfane  quum  hxc 
ma  legerem ,  fum  admiratus  hoc  aulum  effc  te 
dc  Corinthiis  praefertim  arHrmare.  Nam  cui 
perfuaferis  Paulum  toto  illo  feiquianno  qua 
Corinthi  fubftitit  Ad.18.11.  Ecclciiam  illam 
fibi  chariflimam ,  folum  prcefentem  ita  rexiife 
vtnullosibi  Paftorcs,nulios  ordims  guberna- 
torcs,inde  difcedcns  reliquent?  velfolicuipia 
Ettagelifte,  qualis  illic  poft  Paulum  fuit  Apol- 
los,  eam  regendam  commiiiife  l  Sed  &  iubens 
inceftttofum  illum  a  congregatis  Satanae  tradi* 
nttm  cenfebitur  voluiife  confufam  multitudi- 
nem  a  nullis  Paftoribus  >  nttllis  Prefbytcris 
gubernatamconuenire?  nempe  iihuiuscon- 
gregati  ccetus  nomine  vniueriam  Eccledam 
cum  plerifqucinterpretibus  intelligas.  Imrao 
qttinam  fuerint  potius  iftiin  qttorum  confef- 
£l  inceftuoitim  danari  vttlt  Apoftoius,  quam 
«rbelovtc  illi,  ideft,Paftorum  &c  Prefbyterorum 
confelfus ,  a  qttibus  poftea  tam  grauiter  incre- 
patusjcV  ad  reiipifcentiam  fuiifc  perductais  in- 

ceftuo- 


IVANGELII       GKADIBVS.        45 

eeftuofusillcdicitur2.CQrint.2.6?  Quodfiad  f 
eumvfquedie  caruiilet  Diaconis  Connthio- 
rum  Ecclefta,  quinam  de  illis  tunc  faltem  in- 
teripfos  conftituendis,aiiquid  Apoftolus  non 
prascepiifet,  de  extraordinaria  colle&a  fuble- 
uandae  externaruEcclefiarum  inopiae  deftinata 
<liilerens  i.Cor  .16.1?  Deniquetanta  illa  fchif- 
mata  vnde  nifi  a  Paftoribus  &  Prefbyteris  am- 
bitioiis  exorta  ?  Qubd  fi  quis  ibi  tunc  Euange- 
lifta,  velille,quem  tantoperevtneceirarium 
I  commendas,Epifcopalis  gradus  extitiilet ,  cur 
j  nonilliustollendifchifmatis  onus  illi  impo- 
!  fuiilet?  ScribebatjncpLiSyApoftolus  nafcentibus 
Ecc!efiis,quAadhucfonnabantur,erantquein  pri~ 
rnafua  infantia.lmmb  vt  omnes  illius  epiftolas 
iigiliatim  confideres ,  nullas  ecclefias  coperies 
extitiife  quas  non  iam  eifent  ab  ipfo  fund:ic«,& 
pulchre  conftitutae :  vtpotequastanquamfide 
&\pietate  inlignes  commendet,ne  Coloilenfi- 
bus  quidem  exceptis,  quanuiseb  ipfemetnon 
\  perueniifet.Neque  his  obftat,qubd  Titum,Ti~ 
motheum,  &,alios  nihilominus  fubinde  ad  eas 
miferit:  aquibusvidelicetnoncertetunc  pri- 
mumconftituerenturEcclefise  ,  fedpartim  vt 
longiiis  promoueretur  opus,quod  alicubi  tan- 
tuminchoatinnipfenonfemperperncere  po- 
;:  tuerat,partim  vt  magis  ac  magis  conflrmaren- 
i  tur.  Epheli  quidem  certe  toto  biennio  nullis 
conftitutis  Paftoribus,Prefbyteris  &  Diaconis 
non  fubftiterit  Paulus.  Atenim  rurfum^  inquis, 


46  t)  U        MINISTRORVM 

..i  *arn amanterin ornnibw  fuis  epiftolis  plurimos  fas- 
lutans.num  Eptfcopos  ^  Prcsbyteros^finjuitumtbi 
ufui/fe?.t  prtterujfet?  Etcjua.idi  Romdv^nit^afra- 
trtbus  cjuidernreceptw legttur,  atnon  a  Pafiortbpts^ 
cjuodnon  magis  ibifmffet  omijfitfn ,  au  im  Acl.iK.A. 
Quid  igirur  ?  Fueritfliric  fcilicet  RomanaEc- 
clefia  dUitp * >. oc,fi  tibi  creditur,quarrfuncicfeo- 
mhium  Eccleiiarum  caput  efle  praedicat  ?  Im- 
mo  non  potuit  tunc  Ecclefi^Romana?  fama 
tam  celebiis  cife ,  riifi  benc  iam  conftitutae  Sc 
floretis,{iue  a  Barnaba,vt  yeteres  nonnulli  vo- 
lunt,fiue  a  Petro  in  vilias  corporis  formam  rc- 
dacbe.   Quodautem  nominatimniillum  inter 
Romanos  Paftorem  aut  Prefbyterum  Paulus 
falutat  ,  ncfcio  an  caufa  vlla  lit  venfimiliot 
quam  quod  ipii  Ecclelia?  toti  epiftola  infcri- 
pta,-  fatisillius  Paftores  &  Prefbyteros  com- 
pcllailc  iibi  viderctur:    Quodautcmtot  alios 
priuatim  faluerc  iubct ,  non  tam  ianc  amicitia? 
c\i  familiaritatis  caulafecit,  quam  vt,  iicut  do- 
ctifiimus  intcrprcs  diiigcntcr  obferuat  ,  Ro- 
manis  demonftrarctilliiisEcciciiac  iumina,  <Sc 
quosfummo  iupretidapud  Rdmanos  habcri 
tunc  decerct.Fratrcs  aurcm,communi  tunc  lo- 
qucndi  in  Eccleiiamore,  Lucam  vdcarc  con- 
tentum  ,  nullum  pra?terca  neque  cx  nomine, 
n -que  cx  aliqua  Ecclefiaftica  funftitfffe  appcl- 
Liiicquismcrito  fniruur?  Quod  ar.tem  fcribi* 
hinc  duuticanpofie  c-juts  Ecclefit  Romdna  fuertt 
ftatw^juafi  tnnc  proprio  Pajhrc  &Presbjtem  ca- 

rentii; 


EV  ANGtLII      GRADIBVS.  ^J 

vtntisrfuum  adeos  Apofiolm  fcnberet^  non  tan- 

tum  refellitur  tam  magniftco  teftimonio,quod 

illis  reddit  Paulus,citra  vllam  adiilationis,  fufp* 

cioncm  Rom.i.8.  fed  multb  etiam  nianifeftius 

refutatur  illa  plenidima  Ecclefiaiticarum  o- 

mnium  fundrionuminm  enumeratione,  tum 

diftin&iohe,  quas  ita  defcribit  R01T1.12.7.&:  8. 

vtnonadillascbnftituendas  eos  excitet,  fed 

vtiam  illisin  illa  Eccleiia  fungentes  ad  offi- 

cium  magis  ac  magis  faciendum  hortetur.    E- 

piphanio  denique,  cuiusteftimoniumprofers, 

racile  aflentior  ne  Roma:  quidem,  tuncali- 

quem  fuiile  Epifcopum  ,  quaiem  ipfe  ima- 

ginatur  ,  id  eft  ,  non  tantum  ordinis  ,  fede~ 

tiam  gradus :  non  tamen  qua  putat  ratione, 

fedquianullituncin  Eccieiia  Chriftiana  gra- 

dusfuerunt,  verum  (vt  ait  Ambroiius ,  quem 

etiam  tefbmlaudas ,  in  locum  Eph.4  11.)  tjtiia 

primi  Presbyteri ,  Epifcopi  appellabantur>  vtrece- 

tientevno  fejuens  eiftccederet  :  quae  aureaprc- 

ducti  ate  teftis  verba  vel  fdla,  niri  vehe- 

menter  fdlor,  noftraeconiirman- 

dns  fent:ntiae ,  tuae  vero  irifir- 

mandae  u,ifficiiint,{i  dili- 

genter  expendan- 

tur. 


48 


DE        MINISTRORVM 


12^    CAP.      IX. 

De  Presbyteris  &  Epifcopis. 

AV  LV  S,inquis,  Eph.q.  i  \.Apo- 
fto/ts,Prophetu  &  Euangehftis(^Hi- 
bus  nomtmbpu  vtdetur  eos  tndicaffe 
cfutproxime  aDeo  habuerunt  voca- 
ttonem  non  ab  homtntbus  )  fnbticit 
Dotlores  &  Paftores,ftue  eofdem  intelltgamus  ,  fe- 
ue  diuerfos  ,  eos  mrnirum  cjhi  ab  homtmbusfuerunt 
Ecc/efitsprapcfitt.    Epifcopi  &  Presbyterifant  tlli 
quos  Paulm  vocat  Paftores ,  eodem  ipfo  tefte  Acl. 
20.2S.V  bi  cjuiprtiis  djfhfuerunt  Presbyteri,Ephefo 
accerfttivocantur  Eptfcopi  a  Deo  conftituti  adpa- 
fcend,am  Eccleftam  Det.  Itayue ,  inquis,  millum 
tntelligtmus  Eptfcopumve/  Presbyternm  tn  Eccle- 
fia  Chrt/h  cjut  nonftt  Paftor ,  tranfiato  ab  Hebr<zis 
hocnomtne  ad  reclores  Eccleftarnrn  Cbrijh  ,  cjuo 
honoratiores  &  Adagtftratus  tn  veten  Teftamen- 
to  nuncupantur.    Etjitnt  przterea  plura  nomtna^ 
cjuibw  communiter  Ecc/eftarnm    mtmftrt  figmjh 
cantitr^vt  oiKovo/xoty  <$fGtG-a{jfyjoi,  -TDpoeg-ttTe  <,«>«'- 

/jSjjUO^KuC^pv/^^C^eiTdpyoi^TrHpi^j^JivKOvOf.      Ego 

verb  mallcm  hxc  a  te  cxplicatius  dcclarac.i, 
qiiLim  ex  iflarum  vocum  homonymia  rccfce 
expotita,  pendcat  magna  cx  parte  noftra:  pr#- 
cipua?  controuerhae  cxplicatio.  Dico  lgitur 
Piefbyterorum  8c  Epifcoporum  appcilatione 

latio- 


E  V  A  N  G  E  I  I  I      GRADIBVS,       49       » 

latiore  multb  quam  hic  fcribas ,  plurcs  com- 

prehendi,nempe  ipfos  quoque  Apoftolos,vo- 

cante  fefeipfo  Petroo-y^^e^JTspo^i.Pet^.i^vt 

hocnomendedignaturi  non  fuerint  etiamE- 

uangelifbe.  Prophetas  autem  notum  eil  iam  o- 

lim  T5  o  phim  fuiffe  vocatos.   Et  Apoftolatus 

ipfe  dicitur  3&w*03rw  Adt.i.io  Paftorum  autem 

appellationem ,  inter  quos  Chriftus  apfe  &p%t- 

voifAhu  dicitur,generali(iimam  eife  liquet.  Ita- 

que  iftos  Ephefinos  nifi  fatearis  arcriore  figni- 

ncatione  di&os  fuiffe  tum  Prefbyteros  tum  E- 

pifcopos,  concluferis  etiam  fuiife  quoque  A- 

poftolos  &:Euangeliftas  &  Prophetas.  Neque 

hanc  homonymiam  vitariseb  qubd  hinc  col- 

ligisnullosPrefbyterosagnofcendos,  nifi  qui 

docendi  munere  fungantur:  quum  docere  vel 

maxime  ipii  quoque  ApoftolijEuangelifhe  8c 

Prophetas  dicatur.  Sed  voluifti  nimirum  Pref- 

byteros  illos  vt  a  nobis  excogitatos  excludere, 

quos  proprie  tk  peculiariter  fic  appellatosa 

Paftoribus  &  Dodtoribus  ipfis  difcernimus. 

Nam,  inquis,  Presbyterosiftos  &  eofdem  Epifco- 

pos  Ephefinos  dicit  Apofiohu  ad  Ecclefiam  Do- 

minifahtbri  doclrina  pafiendamfiti/fe  a  Deocon~ 

ftitutos.  Quafi  verb  Ecclefiam  non  pafcat  etiam 

doctrina  Presbyteri  de  quibus  agimus,  Pafto- 

ribus  &Docioribus  in  indiciis  Ecclefiafticis 

exexcendis  adiuncti.  Immb  quid  dirlert  illa 

publicaverbi  diuini  predicatio  paftorum  pro- 

pria ,  ab  ea  qua?  in  confiftoriis  exercetur  prolit 

D.  ,. 


50  DE       MINISTRORVM 

1  argui,  inftrtii,  increpari,vcl  cofolationc  iuuarc 
hos  &  illos  oportct,  quam  eb  qubd  illa  cft  co- 
•umis  ccetui ,  ifta  priuatis  ad prcsbytcrium  ei- 
tatis  propria  ?  quod  ctiam  propria  quada  cura 
ad  paftorcsipc&at,Ezcch.33.&:  Act.20.  Immb 
ponamus  nonillo  gencraliofc  Pafcendi  voca- 
bulo,fedDocendi  vfum  fuiifc  Apoftolum:  nc 
i\c  quidem  noftri ,  id  cft  illi  dc  quibus  agimus 
pre&yteri  fucrint  exelufi  :  niii  fortajfe  putas 
morum  ccnfuram  &  Eccleiiaftica  illa  iudicia 
non  ciTe  do&rina?  C\crx  fpcciem;  Tam  fallax 
eft  crgo  tua  lixc  demonftratioi  quam  tu  fir- 
mam  illam  etle  exiftimas .  Docuerunt  enim  in 
EccleiiaEphefma  omncs  ifti  *  Sc  Epifcopi  fue- 
runtjid  cftlnfpcctorcs  illiusEcclcfue:  fed  Pa- 
ftorcs  quide  propric  fic  appellati,doccndimu- 
nus  inEcclciia  excreucrunt,vt  Paftorcs,2.Tim. 
j.Kj.Doctorcs  autcm  vt  Doc~tores,id  cft  fimpli- 
eitcr  vcrbum  Dommi  cxplicando  :  &c  ifti  qui- 
dcm  docucrunt  in  communi  totius  Ecclefia? 
ccetu,  illi  vcrb  Paftoribus  propria  munera,pu-1' 
bliec&priuatimobierimr.  Prelbyteri  auteitt» 
ifti  propric  iic  apppellati,  paucrunt  quoque  & 
docuerant  in  Ecclcfia,  fcd  vt  paftoribtis  illis 
adiuncti ,  in  peculiari  morum  cenfura,  &:  eitii- 
modi  Eccleii  iftica  iurifdictionc .  Paftores  e- 
nimilloPauli  loeo  Ephei.  4.11.  diucrios  eiTe 
abiisquos  Doctorcs  appcllat  ,  ncc  vnam  dc 
prorfus  candem  fun&ioncm  iftis  nominibus 
intelligi  ,  quamtiis  Auguftinus  alitcr  alicubi 

ccn- 


ITANGEUI      GRABIBVS.        53 

r,enfeat,  ego  quidem  non  dubito  -  Cuf  emm 
iuplex  vnis  &  iiidem  nomen  Apoftolustri- 
jueret?  &in  fynagOgis  Iuda^orumdiftin&arn 
'uiite  le&ionem  legis  &  Prophetarum,  quse 
>er  vo/uix«s  &  ioiAofifctfK.a\\tc  fiebat,  ab  exhor- 
atoriis  concionibus,facile  animaduerti  poteft 
E  Luc.2.46.  A&.13.15.&  15.21.  quaratione  ma- 
aifcfte  Paulus  alibi ,  nempe  Rom.12.7.  &  8.  de 
:pnuentibus  Chriiriams  nou  diliimiliter  eoii- 
titutis  loquens,  D.ocentes  at>  Exhortatotibus, 
$cfiPae*a\i*v  &^*jftfxAMfgr  masnifefte  diftin- 
mit.  Ethucfpectat  qiiaede  Prophctitibus  cd- 
piofiflime  dicuntur.  i.Cor.14. 
L  Ad  alias  autem  illas  appellationes  quod  at- 
:inet,quibus  tu  vis  Eccleiiarum  miniitros  fuif- 
e  communiter  appellatos  (etfi  malwifti  earum 
[ignificationem  ab  aliis^pcti^contentus  inde 
iiucere  argumenta  prout  tuum  iriftituttfm  po- 
iftulat)  vide^qusefo,  ne  quis  callide  id  abs  te  fa- 
ctum  exiftimet,quod  ex  illis  ipfis  vocibus  ma-^ 
lifefte  videatur  confirrriari  noitra  fententia  de 
ordine  fic  in  Eccleiia  conftituendo ,  vt  inter. 
cade  fundtione  facra  furigentes  omhis  illa  gra- 
dus  vTipoyj tollatur.  Huius  enim  in  Eccleilam 
inLiectionc,iibere  affirmamus  primu  oligar- 

Ichiam  ,  ac  mox  tyrannidem ,  duo  illa  maxima. 
■rnala,  omnem  Ecclefiafticam  tti&£/«?j ac  tan- 
dem  ipiam Eccleiiam labcfactiife .  Et  vt  hoc 
laltius  exordiamur,  nempe  ab  ipiis  Apoftolo- 
( tum ,  Euangeliftarum  &  Prophetarum  appel- 

D.  ij. 


5&  DE       MINISTRORVM 

lationibus,  ncgari  certe  nifi  pcrtinacitcr  non 
potcft  nulltim  fuiffc  Apoftolu,  qui  iupra  Coa- 
poftolosmullum  Euangcliftam,qui  fupra  Coc- 
uangcliftas :  nullum  Prophctam  ,  qui  fupra  a- 
lios  Symprophetas  j  vllum  potcftatisac  multb 
minusdominationisaut  imperij  ius  affectarit, 
uedum  vt  habucrit.Nam  ab  Apoftolis  quidem 
fuiife  miilbsEuangeliftas,  (iliorum  cnim  fe- 
ptuagintadifcipulontm  fabulofam  a  Domini 
aiccnfione  miftionem  a/ue<rcv  nihil  moror:  & 
qubd  poftca  frnt  Euangelifta?  dicbi  quatuor  illi 
Euangelica:  hiftoriae  fcriptores)  &  illis  munc- 
ris  fui  fines  pra^fcriptos  eife ,  Sc  quos  miferanr, 
quoties  expedicbat,  reuocaife ,  ac  proinde  po- 
teftatem  in  illos  habuiife  lcgimus. Ad  Prophe- 
tasautcmillos  kolt  *&7VKu*u^tv  loquetesquod 
attinct,  quum  perilloscxtraordinemloque- 
retur  Dominus  ,  nec  omnia  fingulis    Pro- 
phetico  fpiritu  praeditis  patefaccret,  ipfose- 
tiam  Apoftolos,  quam*iis&:  ipfos  Prophcti- 
co  fpiritu  abundantiftime  prazditos  ,  tamen' 
Prophetiseaquae  ipfi  ignorabant  annuntian- 
tibus3paruilfc&  parcre  dtbuilfe  liquet:  nedum 
vt  Apoftolatus  in  fefe  &  per  fe  fucrit  Prophc- 
tia:  dono  &  fun&ionefuperior.Sic  Aaronicos 
Sacerdotes  reprehendcre ,  arguere ,  immo  Dei 
decreta  aduerfus  illos  pronuntiare,  iufli  funt 
Prophefap Domini :  nec  impune  tulerunt  qui 
iilos  contempferunt.Sic  a  Prophetis  admoniti 
Antiocheni  Paftores  &Do£tores,  Barnabam 


IVANGELII      GRADIBVS.  5,      .f 

&Paulumdimiferunt,  &  quidem  addita  ma- 
nuum  impofitione ,  Act.  132.  &  3.  adlegatio- 
nem  intergentes  ipfis  commifTam  obeundam. 
Sic  Ecclefias  omnes  particulares  per  quas  Apo- 
ftolus ,  in  illa  vlrimafua  ad  Kierofolymitanos 
profectione  ,  tranfibat ,  illum  ne  vlterias  pro- 

;  grcderetur  dehortat  £  funt ,  in  quibus  etiam  e- 
rat  Agabus  Propheta:  Sc  tamen  illo  teftato  fc^c 
Sp.Sancti  monitu  hoc  iter  f  ufcepiile,  ipfius  vo 
luntati  funt  obfequuti,  qui  alioqui  abfoliii  a 
pertinacianonpoire^Ad.io.zi.&Ad.zi.^.ij. 

|  &  14.    Non  negamus  igitur  (quod  antea  quo- 

[  que  monui)  imparitatem  inter  ipias  facras  flui 
diones  fuifle,  &  eile:  quamuis  iliae ,  de  quibiis 
modb  dixi,defierint,ficutfuo  loco  demonfha- 
bo:fedhoctantum  dicimus,  &  exverboDei 
contendimus,non  in  Apoftolico  cofeiiii ,  non 
inter  Euangeliftas,  non  inter  Prophetas  vlium 
fuiile  fuperiorem  alicuius  vel  Apoftoli ,  velE,- 
uangelifhe  vel  Prophetae  fupua  fuos  collegas 
gradum.    Kocautemverumepremulto  etiam 

i  apertius  confirmant  c^teiae  illa^  miiuftris  £c- 
clefiae  communes  appellatipnes.Nec  e.nim  Pa- 
ftores  aliorum  Paftorum ,  fed  ouium :  neque 
Do&ores  aliorumDocirorum,  fed.difcipulo- 
rum:nec  Presbyreri  fiueSeniores,fuorum  fym- 
prefbyterortmvd  eft,confeniorum,fed  eorum 

;  quos  regebantrefpechi  funtappellati ,  vt  eiuf- 
modi  Relatorum  natura  teflatur.  Et  /ridicu- 
lum  eft  commentum  eorum,qui  Agnorum  ap- 

D.    iij. 


JjJ.  B   I        MINISTRORVM 

pcllarionc,  quorum  pafcendorum  onus  Do- 
minus  Pcn  o  imponit,Apoftolos  cocteros  intel- 
lcxeriit,)ab  ouibus  diftinctos.  Er  vraccedamus 
ad  illaabs  rc  propofiranomina,Oeconomi,n6 
coceconomorum  ,  fed  familiae  rcfpc6tu  appel- 
litiir.npois-tpfyw  aurem  c\:«yo«s-wSc,id  cft,An 
tiftites,fiuc,vt  loqui  folctTcrtullianus,Prepa- 
fitos ,  itidemque  »>«juJJu«c'(qua  voce  ter  vrittir 
Apoftolus  Heb.13.id  eft,Ducl:orcs,quod  voca- 
bulum  exprefle  Chriftus  inrerpretatur  Ioh.  10. 
4.)  nufquam  niii  mc  fallir  mcmoria,  in  fcriptis 
Apoftolicis  imienics  Eccle/iae  miniftros  voca- 
ri ,  alio  quam  gregis  iplis  coimriiiTircfpe&u. 
Scd  &  Epifcoporum  appcllarionis  eandem  cf- 
fc  rarioncm  manifefte  declaranr  illa  ipfa  Apo- 
ftpliverbaAeT1.20.28.  quae  adticrfum  noscira- 
fti:  acproindcpcriCulofa,  quodmox  expcrra 
cft  Ec.clefia ,  confuehidinc  faetum ,  vt  «spots-»- 
Twr,  ScWno-noTroiv  appcllatio  ad  eos  fit  tradticta, 
qui  nonvtgradu  eminentiores',  fed  duntaxat 
vt  ordine  prirni,  cbnfeflui  fuorum  collegarum 
prxerant.rVwptTrtf  vero  dieti  fimt  omnes  ina- 
groDomini  publici  opcrarij,  ck  quidcm  gc- 
neralirer ,  yr  1.  Corinth.  4.  verf.  1.  Iridemque 
Diaconi  appcllari  funr ,  partim ,  &:  praecipuc 
CommimisipfiusDomininoftrilefu  Chrifti  a 
c|iio  mifti  fttnt  re(pe6hi",  Matrh.  9.  verf.  38. 
parrim  quoad  ipfas  oues  ,  quibus  Cic  pra:- 
iunr  •  vr  omnem  operam  procuranda?  illarurrf 
£3  Liti  irnpeiviint ,  '& >  nquidem  fidi  fcrui  fint, 

ipiius 


IVANGSLII      GRADIBVS.  55 

ipfias  Domini  exemplum  imitentur  Ioh.l3.15. 
verborum  ipfius  memores  Mar.9.35.  Sed  qui 
peculiariter  Diaconi  vocatifunt,  hancappeU 
lationem  a  menfarum  minifterio  fumpferunt, 
nec  fuerunt  vnquam  presbyteri ,  vel  paftorcs, 
yelDoctoresvocati.  Kvdpvno-zQv  denique  ,  id 
eft  nuCipwTtov  nomen  nufquam  inuenies  facris 
mi>}iftris  communiter ,  vt  tu  fcribis  attribu- 
tum  ,fediis  demum  proprium ,  qui  diftin&c 
ab  aliis  facris  functioriibus  tum  temporariis, 
tumperpetuis  dilcernuntur  vt  1.  Cor.1z.28.  dc 
peculiari  quoque  ratione  ab  aliis  illis  itidem 
diMn&iyGrpcis-afjfyjot  appellantur,  Rom.i2.8.&: 
-Presbyteri,  id  eftSeniores  (nomine  Hebraris 
idem  atque  Gra^cis  zv&pvty ,  Latinis  Guberna- 
tores  fonante)  dicti  funtji.Tim.^.n.  fk  hi  funt 
quorum  functionem  tu  quidem  vt  nouam  & 
inauditam  oppugnas ,  nos  vt  Apoftolicam  in 
Ecclefia  reftitaendam  contendimus. 


2  7^    CAP.  X. 

I>€  duplkiPaftprupt  orfHne. 

Vi  v  s,  capitis  haec  fumma  e&,^£ 
ipfo  Dvmino  duos  gradus.Ettagelij 
mimflroYHmfuiffe  inflimtos ,  Apo- 
flolos  videlicctty&alios  illosfepma- 
ginta  difcipuks  Apofloiis  adim- 
D.  iiij. 


5<5  DB      MINISTRORVM 

.Bos ,  quibtts  ipfideinceps  Apofloli  &  illi  feptuagm- 
tafimiliter  duplices  ipforum  cooperatores  per  ma- 
mum  Presbytertj  impofitionem  ordiriaruntivnos  vi 
delicet  cjiubiismultarum  Ecclefiarum^ac  etiam  eo- 
rum^uifeupr&ficiendi^iamprdtfecli  illis  erantycura 
fuerk  commiffa ,  yualesfuerunt  Titus ,  Timotbeus 
Cr  alij ,  qtiorumfit  inallu  &  epiftolis  Apoftolicis 
mentio :  ahos  vero  oppidatim  vni  tantum  Ecclefia 
pr&felhs.  Atcnim  quid  opus  erat  fabulam  iftam 
de  ieptuaginta  illis  difcipulis  toties  reponere? 
Veros  autem  Euangeliftas  iilos  Timotheum  $c 
Titum,&:  alios  fimiliterdelegatos  ab  Apofto- 
iis,agnofco  certc,non  tamen  vt  alteram  Pafto- 
ium  proprie  iic  appellatorum  fpeciem ,  fed  vt 
per  Apoftolura  Eph.4.11.  tum  nomine,  tum 
iun&ione  a  Paftoribus  diftinctos :  non  eo  tan- 
tiim  qubd  ipfi  quidem  pluribus  Ecclefiis  ,  PaT 
ftores  autem  fuis  vnis  praeerant:  verumetiam 
qubd  illi  quidem  Euangelifta?  vocati  ,  qua/i 
uibfidiarij  quidam  Apoftoli,  varios  in  locos 
partim  operi  ab  Apoftolis  inchoato  perficien- 
do :  partim  confirmandis  iam  conftitutis  Ec- 
clefiis,&  quidem  ad  tempusmittebantur :  Pa- 
ftores  autem  fuis  quifque  priuatis  Ecclefiis  e- 
rant  addicti.  Male  igitur  ex  duabus  nomine  & 
re  diueriis  functionibus  vnam  bimembrem 
duarum  fpecierum  conflafti,  &  Ecclefiafticam 
functionem  temporariam  cum  ordinaria  con- 
fudifti,  vtMetropolitanorum  &  Archiepifco- 
porum  gradus  non  humanitus ,  fed  [diuinitus 

confti- 


EYANGELII      GRADIJVS.      57      « 

conftitutor,  id  eft,  non  fimpliciter  pofitiui ,  vt 
loquuntur/ed  vere  diuini  iuris  efte  nobis  per- 
fuadeas. 


^AD  CAPFT  XI. 
ln  quocontendit  Sarauia  Presbyteros  annuos? 
qui  addocendumfunt  inepti  3  &  pr*~ 
funttantum  inBcclefa^  <^4po* 
ftolicis  literis  nullos 

agnofci. 
O  s  i  t  o  diftin&ionis  illius  tuq 
duplicis,  Paftorum  ordinis  fun- 
damento ,  qubd  quam  infirmum 
fitoftendi  ,  haecdemum  fuper- 
ftruis,  toto  coelotibitrrare  videri, 
qui  nvCtpviic-ito;  eximium  &fingulare  donum  Sp. 
Sanblijn  infimo  qnodam  Presbyterorum  ordinepo- 
nnnt ,  eoque  nouo ,  $-  ad  docendum  inepto,  qui  in 
Ecclefia  veluti  annuum  quendam  Magiflratum 
fprtiuntur  ,  &  temporario  funguntur  Presbyterioy 
yuodpofiea  deponunt.  Age  igitur  pedem  hic  fi- 
gamus.  Gratiam  illam  ad  vfum  Ecclefiafticas 
gubernationis  neceiTariam ,  iis  etiam  Presby^ 
reris,  quos  vocamus,  tribui,  cur  tantopere 
mireris  ,  quaefo  quod  tendein  vel  leuiffimum 
argumentum  profers?  Vt  enim  fint  ifti  £  Pafto- 
ribus  fecundi  in  hoc  gubernationis  ^enere3 


58  DE       MINIST^ORYM 

num  hoc  prohibet  quominus  Dcus  iftis  quo- 

que  legitimc  vocatis  neceilarium  ad  corum 

fundtioncm  donum,quamcnfura  opus  cft,lar- 

giatur ,  ficut  olim  prcsbytcris  illis  Mofi  adiun- 

clis?  Dcindc  ncgamus  hic  quoquc,id  cft  in 

facro  iito  fcnatuquodPrcfbytcrium  vocatur, 

vllum  fupcrioris  aut  infcrioris  potcftatis  gra- 

dum  intclligcndum ,  fcd  pofitam  effe  duntaxat 

ordinis  diftmdionem.Sic  cnim  in  Prcsbytcrio 

partim  cxPaftoribus ,  partim  ex  his  prcsbyte- 

ris  compofitp  prxhint  Paftorcs ,  vt  tamen  ne- 

que  hi  abfque  illis,nequc  illi  abiquc  iftis  quic- 

quam  in  morum  ccnfura ,  &rcliquo  Eccleiia- 

ftico  communi  vtrilque  rcgiminc  dcccrnanr, 

fcd  communi,  pariquc  diccndi  icntentiam  iu- 

rctota  hxc  rcs  adminiftrctur  :  hocproptcrca 

toto  conccffu  Prcsbyterij  nomen  fortito,qubd 

in  hac  cominuni  fundtionc  Paitorcs  Prcsby- 

teris,&  Presbytcri  Paitoribus  (alioqui  in  ii>s 

qua;  paftorum  ac  ctiam  Doctorum  muncus 

propria  funt ,  non  primis  tantum ,  fed  etiam 

gradufupcrioribus)  exaequcntur.  Scd  excipis 

nouum  <k  Apoftolicx  Ecclcliae  Sc  iis  quae  po- 

iteaper multalecula  iequuta:  iunt,  prorius  in- 

cognitum  fuitfe  ifti.ufmodi  Prcsbyterium :  fiue 

adiftospresbytcros  non  fpectare  quaeinEpi- 

fcopis  (Epifcopos  autcm  vis  eoldem  prorfus 

eife  atque  Presbyteros  )  Apoftolus  requirit, 

Tit.L9.Eg0  verb  primumomnmm  dico  Apo- 

ftolum  ibi  non  defcribcrc  donaquibus  prar- 

ditos 


EVANGELII       GRADIBVS.       59 « 

ditos  cffe  omnes  quibufuis  facris  muneribus 
-  fungentes  decuit,nec  etiam  vitia,a  quibus  illos 
alicnos  eile  pporteat,  fed  de  prscipuis  dua- 
busfiin&ionib.mEcclefiaperpemis&  necef- 
fariisPaftorumvidelicet  &Do6torum  agcre: 
ilcut  i.Tim.3.  pleniorem  hac  de  re  tractatio- 
heiti  inftituens,funcl:ioncs  illas  perpetuas  & 
hecefiarias  ad  duas  numero  reuocauit,ad  Epi- 
fcopatumnempe&  Diacpnatum,  illo  nomi- 
ne  tum  paftores  tum  Doctorcs  intelligens. 

Deinde  cur  non  hxc  quoque  ad  Prefbyte- 
tos  jcv€c/>v»'QU  fuo  modo  referatur ,  vtpote  quos 
a  Tito  iubeat  oppidatim  conftitui  ?  Nam  in 
-his  queque  Prcsbyteris  gubernatoribus  quis 
negct  requiri  vt  &  ipfi  ftnt  tcnaces  fidelis  illius 
lermonis  qui  ad  do&rinam  facit,vt  poflint  ex- 
hortari  doftrinafana  ,  &  contradicentcs  con- 
uincere?  quantum  quidem  iftud  adEccleftafti- 
cas  cenfuras  recte  vna  cum  Paftoribus  exer- 
cendas  attinet.  Nam  in  hoc  etiam  munere  ne- 
monefcitnontantum  in  moribus  peccantes, 
fedctiamvclmaxime  indo&rinaerrantes  in- 
i  crepari,  redargui ,  &  ad  refipifcentiam  adduci 
oportere.  Quodfimeritb  conquereris  homi- 
nesadhocmunusineptosdeligi  velin  Belgio 
tuo  velalibiconfueuiire,  an  propterea  femel 
abolenda res  ifta,  ac  non  potius  id  in  quo  pec- 
catur  corrigendum  ?  Itaquepro  eo  qubd  tam 
cofidentertotum  iftorum  Prcfbyterorum  ge- 
nusindefinite  vt  ad  docendum  incptum  con~ 


:<$©  DE     MINISTRORVM 

demnas,  videneexiftisineptis  nondefmtqui 
te  potiusfl  non  vt  calumniantem ,  faltem  vt; 
pammlogice  colligcntem  rcdarguant.  Nec  e- 
nim  quifquis  ad  Concionatoris  velDo&oris 
fun&ionem  aptus  non  eft,  propterea  fuerit  ad 
cenfuram  morum  &  aiias  Ecclefiaftici  regimi- 
nis  partes  cum  aliis  obeundas  incptus.  Co gor 
autemhicegononnihiladiicere  ,  abs  te  qui- 
dem  vtmodeftiorepraeteritum  ,  abaltero  au- 
tem  illo  adueriario  conuitiatore  tam  fatpe  in- 
culcatum.  Huius  enim  Presbyterij  hoftescon- 
queri  vidco  ,  qubd  adhibeantur  plebcij ,  vilcs, 
lixisdenique&  calonibusnon  diflimiles.  Hx 
funt  enim  quorundam  hypcrbola^  ,  a  qnibus 
haud  fatis  fcio  an  rei  vcritas  iltud  extorferit,ac 
non  potius  velferuilisadulatio,  vel  magnifica 
defcipfisopinio.  Vtcunqueverbres  ifta  fefe. 
habeat ,  haocndam  quidcm  ego  quoq.ie  facri 
miniftcrij  ratione  eo  vfque  arbitror ,  vt,  quo- 
ad  eius  fieri  poteft,  vitentur  quaeciinque  illius 
defpicicndi  occafionem  prasbitura  videantur, 
quodpraeftarcdifricilenonefl  in  iis  Ecclefiis 
quae  Chriftiano  fruuntur  Magiftratu.  Sic  per 
Dei  eratiam  inhac  ciuitate  Gcneuenft  Senio- 
resilliexipfo  x  x  v  ,l  x,&  c  c  virorumor- 
dine,confcio  &  affentiente  populo,  quotannis 
velnoui  deliguntur,vel  veteres  confirmantur. 
Sic  paftim  in  aliis  Chriftianis  liberis  Eccle- 
fiis,  pro  loei  ratione-,  non  diflimilis  dele&us 
obfematur.    Sed  quid  iis  Ecdefiis  facias ,  in 

qui- 


EVANGELII    G  R  A  D  I  B  V  S.  6$ 

quibus  plerique  onerofum  iilud  huius  fun« 
£tionis  onus ,  &  contumacium  odiis ,  (quales 
Fere  funt  locupletiores,)  obnoxium ,  vel  plane 
detrectant,  vel  timide  adminiftrant?  Et  inifto- 
rum  numero  quibus  vfque  adeo  funt  viles  Se- 
niores  ex  plebe  delecti,  vtinamnulli  fintqui 
neque  reprehenfores  ,  neque  reprehenfiones 
ferant,  iis  profe&o  non  prorfus  diflimiles,  qui 
deipfo  Chrifto  dictitabant,  Nonne  eft  ifte  fa- 
berfabrifjlius?  Mar.6  $.  Itern,num  quifpiam 
ex  Principibus  aut  Pharifaeis  credit  in  eum? 
Atqui  non  quibus  veftibus,  fed  quibus  Sp.San 
£tidonisfplendeant  qui  ad  facras  functiones 
adhibentur,quaerere  nos  iubet  Apoftolus.Nec 
veterem  iiiam  veram  Ecclefiam  puduitapif- 
catoribus  &  tabernaculorum  confectoribus 
doceri,ac  etiam  quu  opus  fuit  increpari.  Ifto- 
rum  autem  moroforum  hominum  delicias, 
fratresmon  eft  quod  moremur.  Natus  enim  eft; 
&agnitusavilibus  paftoribus  Dominusapud. 
Bethlehemae  prsfepe:  contra  vero  in  Caiaphae 
palatio  a  magnificis  facerdotibus  damnatus. 
l&x  ver6  voces  cuiufmodi  tandem  funtqui- 
bus  nonnullos  vtinon  pi\d.et}SemorHmifiorHm 
arbitrio  cunflageri  in  Ecclefia?  quod  abfit  vt  ve- 
re  dicatur.  Eilet  enim hae c non potcftas fancta 
&legitima,fedintolerabilis  tyrannis.  Etfi  igi- 
Aur  vbi  Magiftratus  au&oritate  vti  non  pote# 
Ecclefia,non  pauca  in  Confiftoriis  dece:cnun- 
tur  &;  geruntiu?,  qu#  alioquivel  nonaitinpe- 


0.  D  E     M  I  N  I  S  T  R  O  R  Y  M 

rent,velnondefinirentPaftorcs  &;  Scniorcs* 
Hullatamen  id  fitvelminimo  ciuilis  iurifdi- 
ctionis  pranudicio,Apoftolo  fic  ctiam  Corin- 
thiis  fuadcnte,  vt  luas  ciuilcs  controucrfias,  a- 
lioqui  in  foro  agitandas ,  dccidcrent :  &  ,  nc 
in  iis  quidem  qiuc  mere  ftult  Ecclefiaftica,  cx- 
ccdcre  vere  Ecclefiaftici  ordinis  fines  dc  li- 
mitcs  potcft  mihiftrorum  &  Seniorum  coii- 
fcffus. 

Ad  nouitatem  venio.,quam  accufationcm 
tantopcie  a  vcro  abefie  dicimiis ,  vt  contraaf- 
firmcmus  hunc  ordincm  fuiffe  diuinitus  & 
veteri  populo  pnrfcriptum,  <k  in  Eccleiia  tum 
vetcretum  Chriftiana  Apoftolicapuraobfcr- 
uacum.  Nam  adfynagogam  quidcm  quod  at- 
tinet ,  tu  ipfc  agnofcis ,  &:  quidem  re&c,  fuilfe 
in  concciui  Sacerddtum  adhibitos  qui  Sacer- 
dotes  non  erant,  lcd  Iudaici  populi  Magiifa^r 
tus.  Sed  eiufhiodt(inc[uis)  nullifiterunt  Apojlolo- 
rwm  temporibusyVtpcre  yutbiiA  nonmdli  fuermt ca- 
pitales hofles  .  Accipio  quod  merito  concedis: 
<k  dequo  conftat  tum  ex  Mole,  tuin  lofaphiti 
hiftoria,  &c  A&.4  i.Cv  5.  Sed  hinc  riego  confe- 
qui  quod  tu  ais ,  ncmpe  nulios  vel  in  Ecclefia 
Hierofolymitana,  vel  in  aliisEcclefiis  confti- 
tutos  fuiife  Prefbyteros,  qui  Concionatorcs 
velDoctorcs  non  cflcnt.  Locuscnim  ille  Act. 
lo.  nihil  tale  probat ,  iicut  paulo  antc  oftcndi, 
&c  nominatimlcrcm.19  i.  Seniorcscxpopulo 
4uib.  noftros  fuccefiiifc  dicimus,  a  Senioribus 

cx 


EVAKGELII       UADIBVS.        6j 

ex  Sacerdotibus  diflinguuntur .  Et  propterea 
manifefte  Paulus  i.Cor.12.28.  Ku£«pwV«c  ab  aliis 
facris  functionibus  difcernit.  Hunc  autcm  lo- 
cum  quum  ilc  eludis  vt  Apofiolum  dicas  non  de 
gubernatoribus  aliqmbm  qui  pafiores  &  doBores 
non  effent^fed  de  ipfo  dono  gubernandi  dijferere9 
nihil  agis.  Dona  enim  illa  antea  enLimerauerat 
verf.8.&r  £.ac  deinceps.  Hoc  aLitem  verf.28.  de 
iplius  Chrifti  in  Ecclelia  mebris ,  &:  eorCi  fun- 
dtionibus  manifefte  loquitur .  Alios  enirn ,  in- 
quit }  Deus  conftuuit  m  Ecclefia^  prirnum  Apoftc^ 
los,  deinde  Prophetasjeruo  Dotloresideinde  Pote* 
fiates,deinde  Donafanationu\  Opitulationes,  Gu- 
bernationeS)  Genera  hnguarum.  Ha^caute  poite- 
rmspofita  abftracte,  vt  Grammatici  loquun-- 
tur,  nomina,  nili  concrete  accipias,  pro  perfo- 
nis  ipiis  ea  dona  in  Eccleiia  excrcentibus:id  efl 
Poteftatcs ,  pro  iis  qLiibus  iniignis  illafpecia- 
lium  miraculorLim  edcndorum  jrotcitas  erat 
ad  Ecelcfias  ardiricationcm  data:  donum  Sana- 
tionum ,  pro  iis  qui  per  impofitione  manLium 
a:grotos  ianabant :  Gubernationcs,pro  GLiber- 
natoribus  Prefbyteris  quos  Paulus  Rom.  12.&. 
a  caeteris  functionibus  dilerte  diftinctos  vocat 
«yjoli  >*  fjSjj^c:  Opitulationcs  pro  Diaconis:Do~ 
na  linguarum  ,  pro  iis  qni  variis  linguis  in 
Eccleha  loquebantLir  :  Paulus  eadem  temere 
incLiicarit,^c  h^y^a!^  cluu  ipfisdoriisper- 
miicuerit.  Sed  ncc  iftud  quidem  quicquam  ad 
rem  facit,  quod  poftea  hoc  loco  fubiicis  de 


6$  DE      MINISTRORVM 

Chriftiano  Magiftratu ,  ejui  k  Synodis  &  Conci- 
liis  Epifcoporum  Ecdefix,  excludi  iure  non  magis 
pofiint ,  qukm  olim  ludaicipopuli  Magiflratns  a 
Sacerdotum  conci/io. 

In  hoc  enim  argumento  multiplici  diftin- 
ctione  opus  eft,ne,vel  Cxfari  quae  Dei  funt,  & 
ipiiusEcclefiacpropria  tribuantur :  vel  ab  Ec- 
clefiae  miniftris,  qua?  Caefaris  elTe  Dcus  voluit, 
vfurpentur  :  qua  de  re  alius  crit  dicendi  locus. 
Hoc  autem  de  quo  hic  agimus  ordinarium 
quiddam  eft ,  &  pene  quotidianum  in  fmgulis 
Eccleiiis.  Synodorum  autcm  &  conuentuum 
indi(5titiorum  alia  eft  rario.  Sed  duo  funt  qnae 
concoquere  norinulli  non  poifunt.  Vnu  qubd 
exlaicis,quos  vocant,ifti  prcfbvteri  deligan- 
tuf.:  alterumqubdannuum  iit  corum  munus, 
Ad  prius  illud  quod  attinct,primiim  hic  quar- 
ro  vnde  igitur  iftos  diligcndos  putcnt,  fi  non 
ex  iis  quos  laicos  appellat.  Ex  Cle r<?,inquiunt, 
yuem  poflea  definiunt  Ecclefiafiicorptm  coetum. 
Quafi  fcilicet  reliquus  populiis  Ecclefiae  no-. 
mine  non  comprehendatur.  Mirum  aute  non 
eft  iftos  Diotrophcs  Eccleiix  nomcn  aufos  fi- 
bi  fuiile  vindicare,  quiipfam  Ecclehae  comu- 
nem  auc-toritatcm  ,  per  facrilegam  audaciam 
ad  fe  transferrc  non  erubuerunt .  Vtinam  verb 
quod  optabat  olim  Moies,  Num.11.29.  omncs 
exiiirlma  etiam  plebcpoftent  propheta.re ,  & 
is  eifet  inEccleiiis  do&orum  diuinitus  homi- 
mim  numerus  qui  olim  fuit  Corinth.  1.  Cor. 

14. 


EVANGELII        GRADIBVS*       <^ 

j4.Sedvtnucres  furicper  hominu  negligentia 
licut  olim  in  populoL>ei  i.Sam.3.i.quem  iftum 
inEcclefiisreformatis  Clerum  nunc  effe  defi- 
niemus  ?  num  aliquam  eorum  turbam,  qui  ex 
Papifticiillius  Cieri  ,  ac  pra^fertim  ex  Sacrifi- 
culorum ,  quos  falfo  nomine  Presbyteros  ap- 
pellant,  fentina  emerferint?  Nam  tu  quoque 
paulb  ante  noua  ordinatione  Papifticis  Epif- 
copis,ad  Chriftum  tranfeuntibus,opus  non  ef- 
{c  iixifti  :  qua  in  re  quatenus  &  quare  tibi  af~ 
fentiri  non  poftim,  antea  refpondi ,  8c  nunc 
hoc  loco  refponfum  velim.  Ca^terum  iftius  n5 
Papiftici,fed  Chriftiani  &  reformati  Cleri  no- 
inine  (ii  quidem  hoc  nomine  abuti  placet)  ego 
quidem  non  video,  quinam  alij  ceieri  poflint, 
quam  Paftores,  Dodtores  Sc  Diaconi,  nifi  quis 
illis  adiungat  ftudiofos  (vt  loquutur)  clericos, 
qui  Eccleiia^  ftimptibus  ad  facru  minifteriura 
aluntur:  quos  tame  nullus,  vt  arbitror,cenfue- 
rit  Ecclefiaftica?  iurifdictioni  &  cenfurae  adhi- 
bendos .  .Atqui  Paftores  &  Do&ores  funt  ipfa 
potiftimaCoiiftorij  ftue  Presbyterij  Ecclefia- 
ftici  pars .  Diacprtos  autem ,  ii  talis  eifet  facul- 
tatum  Eccleiiafticarum  adminiftratio  ,  qualis 
vtinam  reftitui  poifet,  ipfa  iilius  muneris  diffi- 
eultas,  aduplici,nempe  Diaconatus  &  Pref- 
byteratus  munere ,  nifi  iumma  vrgetct  neceffi- 
tas,excuiaret.  Superfunt  ergo  reliqui  ex  popu- 
lo,  quos  dum  aPresbyteratu  excludisj  omnem 
ee.tte  Presbyteratum  tollis ,  qualem  tu  ipfe  m 

E.  j, 


65  D  E     M  I  N  I  S  T  R  O  R  V  .\f 

vetere  populo  dhrinitus  conftitutum  fuiflea- 

gnofcis,&:  nos  in  EcclefiaChriftianarcftitui 

cupimus.  Eft  cnim  hxc  diuina  ordinatio,quam 

abrogarc  fuit  ncfas  :  <k  fic  quoquc  prudentifli- 

me,  tum  olimfubSaccrdotio  LeuiticoScnio- 

rcs  populi  Saccrdotibus :  tum  poftea  inEcclc- 

iia  Chriftiana,aetate&  prndentiagraues  homi- 

ncs  Paftoribus  in  Ecclcfiaftica  iurifdictione 

adiun&ifuntcxreliquo  Ecclefiarccetu  :  nc  fi- 

cut  quod  totius  erat  Ecclefia*  ambitiofi  illi  Sa- 

ccrdotcs  olim  arripuerunt  ,  iic  poftea  nihilo 

meliore  confcicnria  praediri  in  Ecclefia  Chri- 

ftiana Paftores  ad  fe  pertrahcrent.  Et  hoc  ma- 

lum  tamen  ,  fatcor ,  ne  fie  quidem ,  ncque  fub 

Lcuitico  Saccrdotio ,  Afmoncis  diadcma  Re- 

giufn  Pontificix  thiara:  adiungcntibus :  neque 

in  Ecclciia  Chnftiana ,  inueclo  illo  graduum 

Hicrarchicorum  impcrio  ,  quod  tadem  ipfos 

fiiis  pcdibus  Rcgcs  fubiccit  ,  caueri  potuilfe. 

Scd  &  lllud  conftat,laicis  quoquc,  id  eft  priua- 

tis ,  faclam  in  Synodo  Niccna  loquendi  ev  di- 

foutandi  facultatcm:  8c,  ficut  olim  inludaeo- 

rum  fvnagoeifc  Chrittus ,  non  tantumlc^cntcs 

&  docentes  audiuit,  vcrum  ctiam  lntcrroga- 

nit,  Luc  2.  46.  &:  4.16.  (extra  ordincm  quidcm 

eubd  ad  aetatem  attinct ,  at  non  prarter  morem 

A  6L 13.  vcrfic  15. )  iic  fuiifc  in  Chriftianae  quo- 

quc  ecclefiae  facrisad  doccndumconuentibus 

fa&itatum,  apcrtc  liquere  potcft  cx  1.  Corinth, 

34.  modo  id  ordinc  neret.    ^cb&multb  ctiam 


maois 
9 


IVAHGELII      GRADIBVS,  4% 

mag is  id  conftat  ex  lis  quae  tu  ipie  poftea  citas, 
ca.26.Sed  &  quondam  Demetrio  Alexandrino 
Epifcopo  hunc  morem  reprehendenti  , 'totide 
iftis  verbis ,  Eufebio  tefte  ,  librb  Ecclefiaftica? 
hiftoriae  fexto^Theodiftus  Cadarienfis  &  Ale- 
xander  Hierofolymitanus ,  Epifcopi  fpectati 
&  pra^ftantes  ,  refpondertmt ,  vt  pluribu» 
refert  Nicephorus  lib.  5.  cap.  14.  vbi  repe^ 
riunturidonei  homtnes  y  cjui  dotlnna  fua  prodeffe 
fratnbus  pofiint  ,fifantlorum  Eptfcoporum  iuffu  & 
perrmfitone  per  cthortattones  ad  populum  verba, 
faciant^id ojfendtctdo  rikn  efiificutt  apud  Larandos 
Euelpis  A  Ngonejtonif  Paulmus  a  Celfiy  Synnada 
'Theodoras  ab  Attuofa  beatu  illkfratribns  muita- 
ti  fecerunt.  Verifirmh  auiem  efi  in  aliis  quotjtte 
iocis idemfa&itatum.  lllud  tamcn  verum  eft3a- 
liud  effe  inuitatum  intcrdum  fn  facro  ccetu  lo- 
qui ,  quam  ad  ordinariam  facram  fun&ioneni 
iurifdicfcionis  Paftoribus  adiungi.  Sed  viciffim 
plus  eft  docere  &  exhortari  pQpulumpublice 
quam  in  cenlnra  morum  in  paftorum  coetu 
fententiae  dicendar  ius  ad  tempus  habere.  Sed? 
inquis ,  in  arbttriofenji  Chnflt  non  efr  afemel  fu- 
fcepto  minifleno  fefe  temere  ^dfrf^^Efto.Neque 
verb  temerenoftri  Presbytcri ,  velipiifeie  de- 
ponuntjvel  deponuntur.  Immb  iummo  ftudio 
fetiftentiir  qui  iidem  iuam  Sc  diligentiarn  in 
fuo  Pxcsbyteratu  probarurit.  Quod  autem  cer- 
tum  illis  fpatium  vel  annuum  vel  lonp.ius* 
CCniiftorialibus  legibus  prarferibitur ,  pafdui. 

E.     fra 


68  DE        MINISTRORVM 

idcirco  fi:,qubd  plcriquc  alioqui  munusiftud 
vitrb,vt  nunc  funt  tcmpora,fint  recuj(aturi:de* 
inde  qubd,quauis  legitimc,  &  ita  vt  oportuit, 
dcledfcos,  cxpericntiapoftea  interdum  teftctur 
cxpedirc  mutari :  quod  alioqui  abfquc  ipio- 
rum  exiftimationis  detrimcnto  aliter  ficri  non 
poifct.  Ad  harc  &  illud  acccdit,qubd  Ecclefiae 
ad  Ecclcfiafticam  tyrannidcm  vitandam  ma- 
xime  intereft ,  vt  aliqui  etiam  cx  populo  no- 
rint  quid  in  Confiftoriis  &  Ecclefiaftica  iurif- 
di dione  geratur,&  quam  recte  leges  dc  iis  rc- 
bus  pofita.'  obierucntur:  iicut  olimRomae  co- 
hibenda?  fenatoriae  potcftati  cautum  crat,  vt 
Tribuniquoqueplebis  Scnatui  intcreiTcnt,7fc: 
Senatufconfultis  intcrccdcndi  ius  haberent. 
Quodigitur  nobis  cx  Tcrtulliano  quail  innoa 
fcriptumobiicis,calumnianon  carct.  Ncce- 
nim  Saccrdotalia  muncra  ,  id  eft  ,  Paftorum 
propria  Prefbytcris  committimus  :  ncc  tcme- 
raria?  funtprefbyterorumapud  nosordinatio- 
ncsmcqueleues,  inconftates,autncophyti,  aut 
huic  fcculo  iic  obftri&i  vt  Ecclefia*  fuam  ope- 
ram  commode  prxftarc  ncqucant ,  multb  mi- 
nus  Apoftarar,fcd,quoad  cius  rieri  poteft,cx  A- 
poftolica  norma  idonei  iudicati  deliguntur, 
niii  iicubi  contra  leges  peccatur. 

AD 


EVANGELII      GRADIBVS.       6$ 


AD    CAPVT  XII. 
Interfretatio  loci  Ambrofiani. 

M  b  R  o  s  i  v  s  fcribes  in  hiic 

Pauli  locu^i.Tim.5.1.  Seniorem 

ne  increpaueris ,  fed  exhortare 

vt  patre,  Propter hononficemiam 

&tatis  (inquit)  maion  natu  dicit 

jipoflolus  cum  mafuetudine  adbonum  opm  prouo- 

candum,vtfaciliusfufctpiat  adrnomttonem.  Potesl 

cnim  vereri  ne  comonitm^posiea  corriptatur ,  quod 

turpe  eflfeniori.   Narn  apud  ornnes  vtique  gentes 

honorabilis  efifenecimwnde  &fynagoga,&  posiea 

£cclefiaxSentores  habuitfine  cjuorum  ccnfiho  Ni« 

K  i  l  agebatur  in  Ecclefia  :  auod  qua  neghgemia 

cbfiluenty  nefcio,  nififorte  Do&orum  defidia ,  aut 

maoisfiiperbiaydumfili  volunt  aliquid  videri.  Ad 

hoc  verb  teftimonium,quo  amrmamus  liquc- 

re  noftrum  ilhid  Presbyterium  a  Paftoribus, 

quatenus paftores  funt,  diuerfum ,  tum  diui- 

nitus  fuifTe  in.Ecclefia  conftitutum,  ficut  in  fyj 

nagoga-.tum  paftorum,velnegligentia,  vel  fu- 

perbia  defiine,quid tu  refpondes  ?  Hor,inquis, 

prorfiu  ahenum  esl  ab  hacqmflione.  Loquitur  e~ 

nirn  Ambrofius  de  Senioribus  dtate non  of/jcio.Re- 

fponiumprofeclo  valde  confidens  :  ied  qiiam 

nrmum?  Quis  enim  non  videt  Ambrofium, 

priorc  quidem  huius  expofirionis  parte ,  PauM 

B.  ni. 


7P  X>  I      MINISTHORVM 

contextum  cxplicare,qui  ccrte  hic  agit  dc #ta- 
te  non  de  dignitate,  vt  recte  quoquc  obfcruat 
Chryioftomus:  fcd  poftca  progreimm  dc  Pref- 
byterorum  ofncio  diftcrcrc ,  oblata  fibi  cx  no- 
minc  Prcfbytcri  occafione,  cv  qubd  non  fa~ 
cile  iuniores  ad  hoc  munus  ddigcrcntur? 
Noneftigitur  profccto  tcftimonium  iftud  a- 
licnumabhac  quaftione  quae  internosagita- 
tura  icd  tua  potiits  exccptio  mera  eft  tcrgiucr- 
iatio.  Itaque  hoc  ipfum  atepoftcavcritas  cx- 
torht.  Egonon+iuerfor^  inquis,// c/uis Seniores re- 
rttm  peruos  tn  conjihum  rerum  Ecclefiafiicarurn 
ndmittat ,  quemadmodum  vetus  finagoga  facere 
corifuevterat.  Sed  Ambrofius  eos  non  <zcjuiparat  cum 
presbyteris  vocatione  cjuos  habebat ,  &  cjmbufcum 
Ecclefiarn  /vlediolanenfem  regebat\&  nihil  ninus 
cogitauit  cjukrn  tud.icare  mimfirorum  aHcjuem  or- 
dinemab  Apnfi-Hs  vfiitutum  interuffe.  Scd  quid 
fi  contraria omnia.  cx  verbo  Dei  <3c  his  ipfis 
Ambro(ij  verbis  euiucantur?  Adrnittebat,  in- 
quis yfynagoga  iflmfmodi  Semoyes.  Quafi  videli- 
cet  non  nccefiltate,fed  vltrb  id  facerct,ck  quo- 
ties  ipfi  liberet.  At  contra  conftat  cx  Mofe  di- 
uinitus  conftitutum  hiiffc  huncccetum,aIota- 
pnato  reftitiitum  2.Patalip.io.Ncquc  hoc  reti- 
cuit  Ambrolius ,  diferte  lvgnificans  hunc  ordi- 
nem  a  fynagoga  fluxifle  ,  eiufdem  profeclo 
Spiritus  diuini  prsccpto  &  mandato.  Deinde 
»e  quis  Seniorcs  iftos  tantum  quoties  Paftori- 
basiibuilfet  ,  &ingrauibus  duntaxat  caufis 

ali- 


IVANGILII    GRADIBVS,         7I 

aliquibus  accerfttos  &  admiiros  fiiifle  exifti- 
met.  A flH.Jf.  L,  inquitjfme  horum  confilio  ageba^ 
tur\  Vbi  ?  In  Ecclefia,  inquit,  id  eft  in  Ecclefia- 
ftico  confeiiii ,  Ne  quis  dcnique  iftud  confue- 
tudine  quadam ,  non  diuinitus  fachim,  crede- 
ret  facile  poftea,  ^nullo  magnocumEcclefiaj 
detrimenro  feniim  concidiife:  non  dubitat  eos 
quorum  id  culpa  accidiiret ,  duorum  grauiili- 
moruminEccleiia  criminum  accufarc  ,  deii- 
diasvidelicet,vel  potitisiuperbia?.  Ethicerte 
funt  fontes  ex  quibus  tota  haec  d-rafya.  emana- 
uit.  ^Edituos  autem  quos  commemoras,  mini- 
ftrorum  genus  mihi  quidem  penitus  incom- 
pcrtum,  libens  omitto.Tantum  dico,arbitrari 
me  quum  Anglicanarum  Ecclefiarum  refor- 
matio  a  magnis  illis  &  aetcrna  mcmoria  di- 
gnis  hominibus  inftituerctur  ,  minime  iliis 
propoiitum  fuifte  pofitos  ab  Apoftolis  Eccle- 
iiaftica?  difciplinas  terminos,  nouis  fubftituris 
functionibus  &  ordinibus  amouerc,  quos  po- 
tius  reftitutos  voiuerunt  :  fed  quid  tunc  heri 
poiEet,  pro  fua  prudentia  fpedtaife.  Vtautcm 
ad  te  redeam ,  beue  eft  qubd  petulans  quorun- 
dam  ingenium  minime  fequutus  ,  Ecclefias 
illas  reformatas  non  accufas  iimiii  quodam 
genere  Seniorum  vtentes,quos  Ambroiius,in- 
quis,videtur  deiideraife:  (ed  in^eo  falleris  qubd 
prudentia  tantum  quadam  illos  introdu&os 
Fuiife  arbitraris :  nempe  qubd  mali  in  ordinem 
aliter  cogi  non  poirc  viderentur,  nih  ex  totius 

E.  iiij. 


71  *>E      MINISTRORVM 

Eicclcfise  corporc  pij  nonnulli  Kamincs  Pafto- 
rum  confeflui ,  in  cxcrcenda  Ecclefiaftica  iu- 
rifdictione  adiungcrentnr.  Nam  contra  non 
introdudos  illos  a  nobis  iu  Ecclefiam  ,  fed 
poft  longum  exilium  iniquiftimuminEccle- 
iiam  reductos  fuiirc  arbitramur.  Et  curhos, 
obfccro,non  ccnfuerimus  in  eorumnumcro 
fuiirc,qui  Act.14.23. dicunturaPaulo  &  Bar- 
naba  nominatim  in  Afia  conftituti  ,&c  a  Tito. 
in  Creta  ?  &  qui  alibi  in  Eccleiia  Hierofolymi- 
tana  Apoftolis  <5c  reliquae  multitudini  accen- 
fentur  ?  quos  denique  Apoftolus  Rom.u.  verf. 
S.aPaftoribus  &  Doctoribus,fic  proprie  vo- 
catis,diftincl:os,^e'/rtf^m*c,ck  1.  Cor.12.28.  av- 
^vvKF&tc,  appellat? 


17^    CAP.  XIII. 

Expojrtio  loci  Paulmi,  1 ,  Tim.$.  \  J.gui* 
fit  laborarc  vtrbo  & 
doffrina. 

Postolvs  i.Tim.5.17. Quibene 
w&fmtt  Presbyteri,  inquit ,  dupiici 
honore  dignt  habentor,  maxime  cmi 
laborant  in  fcrmone  (  nimirum 
concionantes  Paftores)  &  in  do~ 
ffrina  3  nempc  DoCtores.Ex  his  autem  Pauli 
vcrbis,veftigiis  ifraelitics  politiae  infiftentis,a 
qiu  Ecclefiafticum  noftnuw  triwtfeiQV  au&ore 

Chri- 


IVANGEIII      GRADIBVS.        73 

Chrifto  defluxit5Matth.18.17.  manifefte  colligi 
dicimus  alios  tum  fuiiie  in  Eccleiia  Presbyte- 
ros  a  Paftoiibus  Sc  Doctonbus ,  ac  multb  ma- 
gis  ab  Apoftolis ,  Euangeliftis  &  Prophetis 
proprielkappellatis  diftinctos:ficut  videlicet 
Seniores  expopulo,  aSenioribus  exfacerdoti- 
bus,  in  eodempresbyterio  diftin£te  coniide- 
baut,Ierem.  19. 1.  At  vos  contra excipitis  Pau- 
lum  vfum  eife  verbo  zotticlv  ,  quo  non  vulgaris 
fedmoleftus&dihicilisiabor  iignificatur,  vt 
hic  fit  Pauli  fenfus,£^0  Fresbytenplures  &gra- 
uiores  molesiias  infito  mitnere  perferuru\eo  maiore 
honore  dignos  cerferi.Nec  ego  verb  inricior  hanc 
verbi  zotticlv  notationcm,de  qua  probandami- 
nim£  fuit  tibi  laborandum:  fed  hoc  miror  a 
vobis  non  animaduerti ,  ii  vera  eifet  veftra  ex- 
poiitio,  id  eft,ii  Presbyteri  omnes  ,  de  quibus 
loquitur  Apoftolus, verfatiftiiifent  in  fermo- 
ne  &  dodtrina,  non  oportuiiTe  addi  Lv  Xoyw  ^J 
(htPxe-Kctxiet,  poft  kotmvtzc,  ,ied  vel  omittipo- 
tuiife,  vel  iubiici  verbo  zzXtoc,  ^ag-uc ,  hoc  vi- 
delicetordine,  Qui  bene  pr&funt  Presbyteri  in 
fermone  &  dotlrina>dup/ici  honore  dignihabentor, 
maxime  qui  oraniores  curas  fujfinent .  Contra 
verbquis  non  videt  Apoftolum  verbo  «syo/- 
s-««9j ,  generaliore  praspoiito ,  duas  iftius  (®f>o- 
s-deicte,  diuerfas  fpecies ,  a  tertia  quapiam ,  ad 
Presbyteratum  quoque  pertinente  diftincias,- 
fubieciife,  illi  tertias  anteponendas  ?  Nam  rur- 
£is  nifi  Xoycv  a  M&TKtthlcf,  diftinguas,  fuperflua 


74  DE      MINISTROH.VM. 

duplicata  voce  vfus  fuerit  Apoftolus,a  quo  vi- 
tio  iudiciofiffimus  hic  fcriptor  procul  abcft, 
alibi  quoque  Ji^eto-KA^ictv  a  fza%tJiA»<re*  vtRom. 
I2.7.&8.  Sc^oycv  <ro<pi<tc;,  a  *©*&>  yveoTtot.  1.  Cor. 
12.8.  itidcmqucXoV0»'  ckyvuotv.  i.Cor.1.5.  id  cft 
Paflorcs  a  Do&oribus  difccrnens  :  quae  hu- 
ius  loci  interprctatio  tam  mihi  quidem  vi- 
dctur  fimplcx  ac  gcnuina  ,  vt  illi  rcfiftcre 
(quod  iine  cuiufquam  contumelia  dictum  ht) 
« 'j0ot{TWotc  cfTc  potius  quam  fani  iudicij  exifti- 
mcm. 


o/23  CAPVT  XIIIL 

Vbi  contendit  Sarauia  ordinem  illum  efje  di- 

uinum  quifuperiores  Presbytcris  con- 

flituit  Epifcopos\&  humanum, 

vbi  omnes  Presbyteri  Pa- 

floresfunt  tquales. 

Ic  nobis  duo  impingis  ,  vnum 
cjuod  dnos  tanium  mwi/trorumgra- 
dtu  ab  Apojlolii  rehftos  Ecclefit 
dicamus  ,  Paftorum  videlicet  cjr 
teMg,Doft»rum  :  alterum  quad  fiib- 
lato  P 'aftorum  difirimine ,  &  reieftagubernationis 
'Vetere  ratione ,  aliud  regimmts  cjr  Presbyteru  no~ 
uwngemuiMroduxerimustfHod  magnafiducia  dt- 
ninum  efifie  afieramus.  Iftis  autem  duobus  «vr/pa- 


XVAWGELII      GRADIBVS.         75 

^tit  duo  tucris :  nempe  relitia  Ecclefie  ah  Apo- 
fiolisvfcjne  ad  confummationem  feculorum  Apo- 
ftolicam  aucloritatem :  alterum^  Epifcopalemgra- 
dumtfualisfnit  Tttt,  &  Timotheifupra  Paftores, 
ejfe  Apcfiolic^  acprctnde  diuwa  irftitutionisX)z 
illa  vero  Apoftolica  aucloritate  *fdvrt  a  Chri- 
fto  inftituta,ordinem  tuae  difputationis  fequu- 
ti  fecando  demumloco  agemus,&  a  pofterio- 
retecum  incipicmus.Sic  ergo  colligis,  Perma- 
nere  debet  regiminis  forrna  qua  ab  ipfo  Domino  fuit 
inftituta,  &  ab  Apcftolis  tradita.  ltla  vero  habuit 
rtferiores  grfupenores  Paftores.  Ergo  idin  Eccle- 
fia  Chnfti  retinendiun  efi.  Nos  verb  totum  huiiis 
tui  argumenti  fundamentu  tibi  cocedimus,  cv 
hac  ipfa  collectione  Hierarchicos  gradus,  tum 
eos  qui  iiint  humanitus  excogitati  vt  foenum& 
paleam,quam  nucdies  Domini  retegit,merito 
a  nobis  repudiatos  cflc  dicimus:  tum  illos  vere 
Satanicos  ,  in  quos  ilii  humani  degencramnt, 
dcteftamur.  Supcreft  crgoadailumptione  tua 
probanda,qu#  eft  tui  totius  argumenti  k€avo~ 
f^oovjprimiim  vt  Apoftoloru  fupra  Euangeli- 
ftas,quos  tu  mauis  Epifcopos  vocare:&  horum 
Euangeliftarum  fupra  Paftores  fuae  peculiari 
Eccleiis  addictos ,  &:  uipraDoc~tores  cminen- 
tiorem  gradum,  ( quern  minime  negamus  ad 
conftituendamEccleliamfuiire  a  Chrifto  or- 
dinatum)  ir\ Ecclefia  Chriftiana  iam  conftitu- 
tu  perdLiralle  doceas:  deinde  vfhiic  ctiam  gra- 
dum  intcr  ivios  Faftores  &  Dodrores  fuifte 


j6  Vt      MINISTRORVM 

eonftitutuni :  fmePaftori  &  Doctori  cuipiam 
fuprafuosnoniamfimpliciter  collcgas/cd  in- 
feriorc  gradu  collocatos ,  Apoftolica  traditio- 
ne  poteftatcm  attributam  oftendas:  quod  fi  fc-> 
ceris,  manus  dabo.  Sin  minus^rogo  vt  vcritati 
cederc  non  graueris. 

Sed alterum  etiamiftudpoftea  torqucs,  in 
nos  argumentum:  <ts£cjualitas  mimfteripwn  im- 
fediuit  in&quahtatem  in  gubernaticnefub  vetere 
teftamento.  Ergo  non  maois  hoc  hodie  vncjuurn  eft. 
zuamfuitohm.  Antecedens  autem  fic  explicas. 
Jnvetere  teftamcnto  vnum  fmtSacerdotmm  &  <z- 
ejnale  cmmbiu  ficerdotibus  :  tamen  m  regimine 
Aiuerfi fnere  S acerdotumgrddus ,  &  in  Sacerdotij 
■pari  dignitate ,  imffaresfiterunt  regirnims  honores» 
Sed  (y  Leutta  Leuit£paruit.Qutd  obftat  tgiturquQ 
rnintts  mimfier  Euangelij  mimilro,  &  Pattor  Pa- 
ftoripareat?  Refpondco  non  fuilfe  aequale,  ne- 
que  Sacerdotum  ncque  Leuitarum  inter  fe  mi- 
nifterium.  Fucrunt  cnim  aliae  <Sc  eminentiores 
iummi  Sacerdotis,  quam  aliorum  infra  ipfum, 
partes,vt  cui  foli  Sacrarium  ingredi  liceret,vt 
Iefii  Chrifti  Ecclefiae  fue  capitis  vmci  typo.Sed 
&  Leuitarum  aiij  primum  quidcm  in  taber- 
naculo ,  ac  dcmii  in  tcmplo  cultui  diuino  ier- 
uicbant  (ub  Sacerdotibus ,  iique  in  iuos  diuer- 
fos  ordincs  diftriburi :  alij  verb  pcr  varias  rc- 
gioncs  difpcrii,partim  facra  in  Synagogis,par- 
tim  ciuilia  in^ortis  cum  Senioribus  populi 
fra&abant.  Sicin  Ecclcfta  illa  prima  &  vere 

Apo- 


EVAHGELII      GRADIBVS,        Jf 

Apoftoiica ,  Apoftolos  fub  vno  sterno  Ponti- 
fice  Chrifto ,  fupra  reliquum  iacrum  minifte- 
riumconftitiitGsfiiiirejpleniflTima  cum  audfco- 
ritate,&  abundantia  San&i  Sp.  agnofcimus ,  & 
quidem  iingulos  ,  vt  vmci  illius  fummi  Sa- 
cerdotis  in  folidum  vicarios ,  platandis  &  fun- 
dadisEcclefiisin  vniuerfo  terraru  orbe  deiti- 
natos.Iftis  autem  adiuctosmo  illos  feptuaginta 
falfb  creditos  ad  fecundarium  quendam  Apo- 
ftolatum  dfj.Um  a  Chrifto  vocatos  ,  fed  ab  A- 
poftolis  ad  rigandas  Ecclefias  a  fe  platatas  mif- 
fos,&  proptereaEuangeliftas  vocatos,fatemur 
velutirecundarios  quofdam  Apoftolos,  Pafto- 
rum  oppidatim  conftituendorum,ordinis  de- 
nique  iacrorum  in  Eccleilis  ad  quas  mifli  fue- 
runt  inftituedi  ius  &  poteftate  habuilTc:  idque 
tantiiperdum  ab  Apoftolisreuocarenttir,(icut 
paflim  ex  Apoftoiicis  Actis  <$c  Epiftolis  liquet. 
Paftores  denique  fuis  peculjaribus  Ecclefiis 
praefecfcosjgradu  tumfupra  Diaconos,  tum  fu- 
pra  (iium  gregem  eminere,  quis ,  niii  pertina- 
ciflimus,inncietur?Adiundos  autemillis  fuif- 
(e  ex  ipfo  populi  ccetu  Prefbyteros,iicpro- 
prievocatos,  Iperamusanobis  fuiiTe  firmifli- 
mis  argumentis  demonftratum.  Fuerint  igjxut 
iili  omnes ,  nempe  Apoftoli,  Euangelifta^  Sc 
Paftores  noui  teftamenti,  Spirituales  Sacerdo- 
tes  conitituti.  Apoftoli  quidem  plantandis,  E- 
uangelifta?  verb  rigandis  Ecciefiis  deftinati3  i- 
deoque  tcmporaria  functione  defuncti.  Pafto- 


75  D  E       MINISTRORVM 

rcs  denique  &  Docr.orcs,  quafi  fartis  te6tis  co  - 
tcrtiandis  Ecclcfiis  ad  confummationcm  vfquc 
fcculorum  prxpofiti.Ncc  enimperpctua  plan- 
tatione  aut  rigatione  (quod  opusfelicitcrilH 
obicrunt)  fcd  corumquae  redte  plantara&  ri~ 
garafucrutpcrpctuacouferuatione  opus  fiiiti 
clt,  &  crit,  minime  omiifa  ruinarum  vbi  & 
quoties  opus  cffc  inffcauratione.  Hactcnus  igi- 
turLeuitici  Sicerdorij&  Euangeliciminiffcc- 
rij  collatio  procedit,&  inter  has  fundtioncs  ac 
proindcpcrionas  illis  fungcntcs  eftgradusc- 
mincntia.  Scd  offccnde  nobis ,  fi  potcs,  fub  ve- 
tere  quidcm  teftamcnto  inter  ipfos  tacerdo- 
tcs  pari  ficerdotio  fungcntcs :  intcr  Leuitas 
facrificiis  fubferuiehtes  :  inter  mnitores ,  intcr 
cantores,  &  alioscofum  ordines:iuEcclcfia 
vcro  ApoffcolicainteripfosApoftolos,intcrE- 
uangcliftas,intcr  prophctas,inter  Dodtoresiin- 
ter  ccrtx  fiue  rcgiohis ,  fiuc  ciuitatis  patfcores, 
aliqucm  cxtitiflc  cxtcris  fuis  collegis  graclu  & 
impcrio  luperiorcm.  Hunc  ,  iriquam',  intef 
parcs  &  vno  ac  codem  muhere  fungeiltes  gra- 
dnm  ,  oftende  nobis,fi  potcs.  Oruincm  cnim 
in  iilis  caetibus  diligcntiffime  fuiffc  feruatunij 
acvtvnus  quiipiam  qtii  maxime  idoheus  vi- 
fus  cffct,  aiiis  prVeflet,  cxtum  agcret,  fcn- 
tcntias rogaret,  actioncm  deniquc  totam  1116- 
dcraretur,fed  iine  imperio,&  vila  aliter  quam 
ex  communi  confcnluquicquam  gcrcndi  po- 
ttffcatejabfit  vt  negemus.    Scd  quis  tiim  ordo. 

iiic 


EVANGELII      GRADIBVS.       JA 

ilie  fucrit  poftea  viderimus. 


AD   CAPVT  XV, 

Jn  quo  contendii  Sarauia  eminentiorem  atir 

cioritatem  interEcclefiarum  PaBores> 

nulla  lege  Seruatom  anti- 

qu&tam. 

ERY  AT OR  Msler (  inquis) 

fnperioritatt  illa  inter  veteresSa- 

-   cerdotes  conslituta,  nullapofiea  le- 

Jge  interPaslores  antiquauit^fedea 
potius  fiabilmit  cjuando  in  prirna 
mimsierij  Euangeltci  ordinatione fiperiores(  nem- 
pe  Apoftolos)  &  infemres  ( nempe  (eptuaginta 
difcipulos)  ordmauit.  Acqui  falfiiTiimim  cft  &c 
prorfus  commentitium  quod  toties  inculcas* 
de  ifta  feptuaginta  difcipulorum  poft  Chrifti 
in  cados  afcenfuiTi  Apoftolis  fubordinatorum 
miiTione  :  quam,  ii  qua?  extitiftet,  Eiiangeliftas 
non  magis  quarn  Apoftolicam  vocationem 
pra^termifiiTent,ficut  fepeiam  antea  oftendi. 
Demdefacishic  profccto  quod  Sophiibe  fo- 
lent ,  mutato  quafftionis  genere.  Nec  enim* 
quodfarpe  cogor  iterare ,  dc  funcrionum  inter 
ie  comparatarum  gradu  inter  nos  controucr- 
titur,  vt  qui  Apoftolos  Euangelifiis  >  <S:  Euan- 


8o  D  E      MINISTRORVM 

2;eliftas  Paftoribus ,  &  Paftorcs  Diaconis  trra- 
du  fuperiores  conftitutos  dininitns  fuiile  mi- 
nime  ncgcmus.  Scd  hocquaerimus,An  diuini- 
tusaliquisinter  Apoftolos  fupcrior  fuis  Coa- 
poftolis,ideft,  vtpoftealoqui  cceptumcft  iti 
Ecclefia,  Archiapoftolus:&  intcr  Euangeliftas 
ab  Apoftolis  ordinatos  Archieuangeiifta :  in- 
tcr  Paftorcs  dcniquc ,  propric  fic  appcllatos,  6c 
oppidatim  conftitutos  ap%i7roiy.luj  fucrit,  qua- 
lis  eft  quem  tueris  Dominationis  Epifcopa- 
lis  gradus.  Nam  hi  funt  demum  dominationis 
gradus,quos  &  humanitus  initio  inuentos-,  & 
icnfim  in  tyrannidem,  primum  quidem  Epif- 
copalcm  ,  dcinde  Archicpifcopalem  ,  tcrtib 
Patriarchalem,  ac  tandem  vhiucrfalcm  Pieu- 
dapoftolicam  &  Antichriftianam  cuafiile  di- 
cimus. 

Quoniam  vcrb  omnem  iftam  Dominatio- 
ncm  ctiam  Spiritualcm  (fic  cnimingcnue  iftos 
gradus  appeilarcpotiusoportuit,  qnam  ambi- 
guis  Auctoritatis?Potcftatis  &  Dignitatis  vo- 
cibus  occultarc)  vnius  Chrifti  regis  aeterni  d- 
KGivcovnTux;  propriam  eifc ,  acproindc  diuinitus 
non  tantum  non  ordinatam ,  (cd  ctiam  diierte 
prohibitamcile  Ecclcfiafticisminiftris  omni- 
bus,  contcndimus,cx  Ghrifti  verbis,  Matth.20. 
2.5.  Mafc.  10. 42.  Luc.22.25.  agedum,  vidcamits 
quas  hic  exccptiones  proferas.  Chrifti  verba 
hxcfimt  ,  Luc.22.25.  Regesgentnm  dominantur 
ci*7  &  qni  habcnt  in  eas  fotcflatcm  ;  bcnefuivo* 


£  V  A  N  S  E  L  I  I       G  R  A  D  1  B  V  S.       fjf 

cantur.  Vos  autem  non  ita  eftote  ,fed  qui  maximus 
eft intervos^eslo ficut qui  minimus  eft;  &  qui  an~ 
tecedit,ficutquimimftrat.  His  igitur  verbis  ne- 
S2.s  fublatampoteftatemgubemationis  in  Ecclefia 
qua  Euangelij  mmifter  fetpra  aiium  Euangehj  mi- 
nisirum  eminet,  non  magis  quarn  ea  fublata  eft^ 
cjuam  Paslorfupra  commtjjum  fibi  gregem  habetm 
Jtaque  Seruatoris  noslri  rejfonfionem  ad  Aposro- 
iosreftring^ndamnonejfe^  tanquam  folmmmdo  ibi 
Chriftm  vetu&it  Apoftolum  m  C£teres  Aposlolos 
vfurpare  imperiumjed  illam  vis  adquofms  exten- 
di  qmbus  eratprafiaendh&fupra  quos  omnispro- 
hibetur  tyrannis.Prohibet  iguurDomtnus  (inquis) 
non  Domtnarifedmore  Regum  &  Prmcipum  aa~ 
fitKuewj&Viideftividominariy  quod  ne  pnuatis 
qutdem  iri  priuatos  hcet&x  hxc  tu  quidem  valde 
confidenter  affirmas  >  (ed  quatandem  ratione? 
Primmm  proprianotatione  verborum  jcagUue^t^o 
&:  fcetTe§«cna£ esvrfuibtu  non  quoduts  imperiu  ,fsd 
immoderatum  &  tyrannicum  notetur.  Deinde  quo~ 
\  wd/»(inquis)  nifi  Domtnus  tntellexiffetin  Ecclefi& 
I  gubernatione  >  ahquos  matores  c&teris  ejfefuturost 
>   nunquam  dtxtjfet ,  Qui  maximus  eftmter  vosy  fiai 
ficut  minimns.    Vbt  emm  omnesfnntfuturi  pares 
1   pr&cepto  nthil  opm  eft,  quo  moderatio  mandetur  tn 
praeipua  dtgmtate  conftkuto  :fed  compendio  dixifi- 
|   fet  Chriftm  ,  Nemo  tnter  vos  prirmzs ,  nemo  maxi-* 
|    mus  aut  prmceps  erit. 

Hic  ego  verb  primum  ex  te  qusero,  qua  ob- 
remquum  iftafint-  a  tribus  Euangeliftis  feri- 


8l  DEMINISTKORVM 

pta  ,  tu  vnicum  Lucam  tibi  intcrpfctandum 
dclegeris.  Nempe,qubdille  vnus  tibi  vifus  cft 
hanc  tuam  intcrpretationem  tibi  fuggcrere  cx 
his  vcrbis  pctitam,  Qut  maximws  tnter  vos  eft. 
Atqui  ii  Euangeliftarum  vcrba  intcr  fe  com- 
paraireSjficuti  racicndum  fuit,fallitatem  hiiius 
tua:  intcrpretationis  facilc  deprehediftcs.Nam 
pro  eo  quod  dixit  Lucas,  Qmrnaximtts  esl  inter 
vos>&C)Qui antecedit iiue  cjutprAcedit^  Matthanis 
&  Marcus  fcribunt  ,  Qmcunqne  voluertt  inter 
vos  magntu  effe ,  &:,  Qntvc/ttertt  tntervos prirntu 
ejfe.  Vndeconftat  primumomnem  domina- 
tioncmintcr  Apoftolos  a  Chrifto  improbari, 
addita  rationc,quoniam  (uum  illud  impcrium 
fpirituale  nolit  ita  vt  terrena  rcgna  in  tcrris  gu- 
bernari.  Dcindc ,  oftendi  vnde  Apoftolos  ha^c 
cogitatio  fubiifFet  ,  nempe  ab  ambitione  & 
prxiudicata  illafalfiflima  opinionc  de  tcrrcno 
Meffia:  regno:a.  qua  ianc  tandcm  prodiit  tota 
ifta  Pfeudepifcopalis  Dominacio.  lftud  vcro 
vtinam  iisbonis  &  iancfcis  aliociui  nonnuilis 
Patribus  in  mentem  vcniifct ,  qui  dc  ilia  ccrtis 
potius  imibus  circimfcribcnda  laborarunt, 
quam  dc  toll,  ndis  cius  iiiudamcntis ,  qua:  iam 
tum  intcr  Epilcopos  ia£fca  fuiife  Ecclciiaftica 
vetuftiiiima  hiftoria  tcftatur.  bic  ergo  <k.  a 
l  lattha:o,  cV  a  Marco  tua  prior  ratio  rcfcilitur. 
Contraverbalteratua  interpretatio  noi\  ma~ 
gis  vcra  vcrborum  nct(&v.ve*weiv  &  **t*%*oix~ 
$HVt  ex  ipfo  Luca  rcfutatur,  vt  qui  fimpKcibus 

ver- 


SYANGELII    GRADIEYS.          gj    j 

Y cfbis  »«etew«f,&  iJz*et*£e*v  iitvfus.    Ruit  ioL 
tut  vtrumque  tu  ^  interpretationis  randamen- 
tum.Nec  enimLucam  iimplicibus  iliis  verbis 
vtentem  ex  Matthaeo >  vel  Marco ,  compoilto 
vtroque  illo  verbo  vtentibus ,  fed  contra  Ma^ 
thseum  &  Marcam  ex  Luca  interpretari  nos 
oportereliquet  etiamexPaulo  z.Cor.i.i^.  vbi 
hac  ipfa  de  re,  nempe  de  ipirituali  dominatio- 
neloquens,  iimplexitidem  verbtim  Kv&w&f 
vfurpat ,  nequaquam  emphaiinprsepoiitionis 
*$  omiflums,  ii  quatalis  ipiius  vis  elfet  in  ver- 
bo  Jt*S&ue«*uW  quo  vtiair  etiam  Petrus  i.Pet. 
5'3-Qil0^  auIem  vls  Chrifti  refponfioncm  nori 
eifead  Apoitolos  tantiun  referendam  ,  hact.e- 
nus  admitto ,  vt tamen  ibi  proprie  &  peculia- 
riter  ad  eos  referatur  a  quibus  fucrat  Chriitus 
interrogatus.   Quid enirn  alioqui  Chrifti  re- 
iponfo  foret  ineptius  2  Damnatur  autem  vt  di- 
xi,  non  dominationis  alieuiasabufus,  fedo- 
mnis  dominatio ,  illi  hrnilis  quam  Reges  Sc 
Principes  in  fuos  fubditos  obtinent ,  in  re- 
gnurn  Chrifti  ipirituale  inuctta :  ftue  tempo- 
ralis  ab  iis  qui  vtrumqtie,vtipfi  loquutur,  gla~ 
dium  quaii  fibi  diuinitus  commiilum  commi- 
nifcutur:iiueipiritualisrib  iis  qaiiihi  iuomo- 
do  domum  Dci  crdinandi,  nuc  gabernandi, 
immb  eciam  leecs  ab  \mo-iilo  legiil  atore  r-oii- 
tas  rcngendf  atque  adeo  notias  aiiquas  coiCieii 
tiis  fercndi,  ius  vlllim  vfurpant.  Ld  enim  ecrte 
hrOcinloco^&iilisChriili  verbisaperte  ,  nort 

F.    iu 


<     S^  D  E       M  I  N  I  S  T  R  O  R  V  M 

cantum  inter  Apoftolos,  (ed  ctiam  intcr  Euan  - 
geliftas ,  intcr  Prophetas,  intcr  Paftores  ,  inter 
Do£tores,inter  Prcsbytcros  deniqueiliis  ad~ 
hmctos  inhibitum  fuihe  demoftratur:  vtquod 
de  Prophetis ,  id  cft  inEcclefia  doccntibus  or- 
dinariis  Paftoribus  &  Do&oribus  ftatuitPau- 
lus,  i.Cor.  14. 32.  nempc  Spiritm  Prophetarum 
Prophetisfubuciy  de  Apoftolis  quoquc  &  Euan- 
geliftis  ,  &  pccLiliariter  appeliatis  Prophetis, 
(qtUT  tuncfun&iones  inEcclefiavigebant)  di- 
ctum  intelligatur.  Sed(inc[uis)tametfi  omnes  A- 
pofio/i  einfdem  ordinis  &  potesiatis  fucrmtjamen 
fieri  non  potuit ,  quin  illi  qui  inter  eos  rnaiora  dona 
acceperantrfuam  alij,maioris  etiam  quam  alijfue^ 
rint  aucloritatis  :  quodindicauit  Apofiolm  ad  Ga- 
latas^vbi  aitfe  contulijfe  Euangelm  cum  iis  qui  vi- 
debantur  aliquid  effe-quod  identide 'repetens,figni~ 
fcare  voluit  quofdam  fuifje  inter  Apofiolos  pr&- 
cipu&  aui~loritatis,a  quibvu  fe  tamen  qiuccjuam  ac~ 
cepiffenegat.  Enimuero  fi  Audtoritatis  nomine 
dominationem  vilam  iiue  imperandi  potefta- 
tem,  cui  parere  alios  Apoitolos  oportucrit :  a- 
liud  quicquam  denique  m:elb'ois,  quam  ordi- 
nem,quo  fitvtattio  tota  ab  aiiquo  iic  rega- 
tur,  vt  obtineat  iila  mutiia  fan6ta  conieniio 
omni  cp/ActoTict ,  ttvBaS&a.)  ^i^o-mfao-teiA  3  <$c  <5r/>o- 
ff^-rc^M^iu  oppofta,a  tc  fane  penitus  hac  in 
rediiferitio  .   Sin  autem  Au&oritatis  nomine 
aion  impenum,non  dominiuimied  illud  intel- 
3 igis  meiifurae  donorum  Dci  difcrimen ,   quo 

fit 


EVANCELII      «RABIBVS*        §J 

fit  vt  alicuius  habeatur  peculiaris  in  eo  audie- 
do  &  expendendis  quas  ab  eo  dicuntur,  ratio 
(qualem  praefertimPetro  plerunque  in  Apo- 
ftolorum  ccetu ,  Sc  lacobo  fratri  Domini  Hie- 
rofolymishabitam  fuiife  ex  hiftoria  facra  li- 
quet)  in  eo  tibi  prorfus  aifentior.  Sed  quorium 
hocadillumdominationis  gtadum,  qaem  tu 
propugnas  ,  ego  autem  oppugno  ?  Denique 
quodtuexGal.2.6.  Sc  9.  profers,  vbi  lacobo 
C.ephae  Sc  lohani  tribui  videtur  columnarum 
appellatio  ,  miror  potuiife  te  arbitrari  fic 
accipiendu  ,  quafi  Paulus,  alibi  teftatus  (e(c  ni- 
hilo  fummis  Apoftolis  eife  inferiorem ,  illis  a- 
liquam  in  ipfo  ApoftolatuuTrepo^fo/tribuerit; 
aut  quafi,ratione  Apoftolici  muneris,  aliter  il- 
lis  Ecclefia  quam  casteris  Apoftolis  nitere- 
tur.  Nec  enim  illosPaulus  dicitfupra  caeteros 
aliquidfuifTe,fed  vifos  fuiiTe  Sc  exiftimatos  efle 
aliquid  :  nec  ipfe  appcllat  eos  columnas,  fed 
fuiiTe  exiftimatos  qubd  eiTent  columnse  :  la- 
quens  videiicet  ex  f uomm  aduerfariorum  fen- 
fu,  qui,  vt  Apoftolatum  Pauli  deprimerent,  & 
eam  ipfam,de  qua  hic  agimus,  imparitatem 
inter  Apoftolos  ftatuerent,illos  quidem  didti- 
tabant  eiTe  aliquid,  vt  qui  cum  ipfo  lefu  Chri- 
fto  eiTent  verfati ,  Sc  illafolenni  Sp.  Sancfci  mif- 
fione  die  Pentecoftes  ordinati  :  Sc  rurfum 
Iacobum ,  Cepham  ,  Sc  loannem  inter  illos 
duodecim  ,  quaiifuis  etiam  Coapoftolis  rna- 
iores  venditare  apud  firnplices  illos  Galatas 

F.  iii. 


$6  T>  t      MIHISTRORVM". 

confueuerant. 

Hoc  igitur  loco  Chriflus  fuorum  difcipulo- 
rum  ambitiofnm  ftukitiam  arguit,  vt  qui  ter- 
renum  fore  ipfius  Rcgnum  fomniantes  fpcra- 
rent  fefc  Principatus  Sc  Satrapias  adcpturos. 
Vt  autem  iilis  femel  hanc  cogitationem  cxi- 
mcret,  declarat  primum  rationem  fui  rcgni  di- 
uerfam  prorfus  eflc  ab  huius  mundi  Regnis. 
Pofitam  cnim  hac  eiTe  in  opum  &arbitrarij  in 
fubditos  homines  imperijfplendorc.  Suaaute 
regnandi  rationcm  contra  in  co  poiitamelfc, 
vt  qui  aliis  prsefiint  omni  abicdta  tcrrence  po- 
tentiae  qua*rcndns  cura,  aliorum  faluti  feruiant: 
qua  in  re  quo  magis  quifque  fe  demiferitjco  fit 
inter  cartcros  fuos  conferuos  prceftantior  ha- 
bendus.  Etli  igitur  valeredcbet  inomnibustu 
aliqua  potcftatc  publica  in  hoc  mundoprae- 
ditis ,  tum  ctiam  in  priuatis  hominibus ,  quod 
nicaduerfus  ambitioncm  dicitur  :  tamen  aliud 
fpeclauit  Dominus.Primum  enim  non  tantum 
difcrimcn,vcrum  etiam,vtCanoniftae  loquun- 
tur ,  incompatibilitatem  inter  temporalem,  fi- 
uefccularem,dominationcm,&  fpirituale  fiue 
Ecclcfiafticam  runctionem  declarat  ,  idque 
propolito  fuiipfius ,  licet  fpiritualis  Regis ,  e- 
xertyplo.  Deindc  miniftris  huius  Regni  fpi- 
rituaiis  omncra  fubditorum  huius  Regni 
Coiifcientiis  imperandi  •  poteftatem  adimit, 
vt  qui  in  Regfco  fpirituali  non  fint  Reges, 
icd   vnius  iliius  Regis  mandatarij  miniftri, 

non 


IVAKGELII      GRADIBVS^       87 

nonadleges  vllas  confcientiis  ferendas,fed  ad 
eas  quae  iam  pofita?  funt  promulgan  Jas  ,  inter- 
pretandas,applicandas  ouium  ipfis  commifla- 
rum  vfui:ad  Sacramenta  denique  adminiftran- 
da,&  iurifdic~tionem,addita  quoque  rebellium 
coercione,exercendam ,  fed  vnici  huius  Leg  i£- 
latorisacRegisnomine,  &c  ex  prxfcriptis  ab 
eo  legibus  :  a  quibus  ne  tantillum  quidem  vel 
ad  dextram  vel  adfiniftram  deflectant,  Sc  ita  vt 
iit  tota  hxc  adminiftratio  fpiritualis.  Hxc,  in- 
quam ,  eft  horum  Chrifti  verborum  vera  ex- 
plicatio,quatamen  neque  ipfas  huius  facri  mi- 
nifterij  ,iub  eode  Domino ,  functionesinter  fe 
exacquantur  (quid  enim  prohibet  mediafti- 
numvel  ceconomumferuumfub  eodem  hero 
tmiinere )  neque  ordo  quo  vnus  alterum  ante- 
cedit:.&  qui  collegij  aclionem  moderatur ,  in- 
ter  pari  miniftcrio  fungentes  tollitur.  Aliud  e- 
nim  eft  primum  inter  fuos  collegas,idque  cer- 
tis  legibus ,  eife ,  quam  iis  fupcriorem  eiTe ,  Sc 
quidcmcumimperandiiure.  Etgradus  mini- 
fterio  fungentium,  eius  aquo  mifli  funt  nomi- 
ne,  fupra  eos  qui  Regiperfuos  miniftroslo- 
quenti  obedire  tenentur,  nonmodb  iic  non 
prohibentur,verum  etiam  ftabiiiuntur.  Tu  ve- 
rb  tuo  more  ordinem  cum  gradu  confundis, 
neque  inter  fun&iones  inter  fe  comparatas,  8c 
eiufdem  fundionis  coliegas  difcrimen  confti- 
tuis:  ac  proinde  nobis  iniuriimfacis,  quum 
Patresanobis  tyranmidis  accufr.ri  cominini- 

F.   iiij. 


'-^Vp£  tionisformam  ab  Aposlohs  &  Eua- 
*%  v§  gehftts  obferuatam  &  inslitutam9 


p*S4*^§!*  neque  Scripmr£  autloritate ,  ne cjuc 
ratione ,  nulio  deniyue  Patrwn  exemplo  demcflrari 
potefl  morte  Aposlolomm  fuijfe  finitam^  quod  ta- 
mep  a  nonnullis  tradnur.  Refpondeo  aliud  efle 
potcftatem  a?dincandi  domum  ,  quam  ip/ius 
extruche  &  partibus  omnibus  aptatas  domus 
fpeciem  Sc  eihgiem.Eft  autem  Ecclefia  Catho- 
licadomus  Dei ,  cuius  folum  eft  vniucrfus  ter- 

ra- 


38  BF,        MINISTRORVM     ■ 

fceris,  quafi  funclrioncs  facras  inter  fe  exaeque-* 
mus,qubd  ncque  illis,ncquc  nobis  vnquam  hi 
mentem  venit.Scd  hoc  quidem  affirmare  non 
vercor ,  quod  heu  nimium  triftis  experientia 
iarri  pridem  docuit,fen(im  intcr  codem  &:  pari 
munerc  facro  fungentcs  ordinemdiuinum  ,  in 
gradum  humanum,cv  hunc  gradum,ruptis  ve- 
rorum  puroru  canonum  vinculis,  in  tyrannide 
manifcftani,  &,  fi  reftitutam  Eccleiiam  volu- 
mus,abolendam,cuafilfc. 


^AT>    C  AP.  xri. 

In  quo  cotitendtt  Sarauia  Apoflolici  regimi- 

nisformam  morte  ^Apoflolorum  & 

Euangeliflarum  non 

defufe. 

%^^??m  POSrOLlCV  M,  inqui$£*. 

fec£ '-fevyi  vimenjd es~UEcclefias~lic<t guberna- 


IVANGELII        6RADIBVS,       8# 

rarumorbis  ,&ciiius  (Sp.Sancfcovbiquepra?- 
eunte,&  vircs  neceftarias  fuppeditante)  archi- 
te6ti  qiiideminmndamento  iaciendo  fuerunt 
Apoftoli ,  adhibita  modb  in  his,  modb  in  iilis 
illius  domuspartibus,prout  expediebat,Euan- 
eeliitarum  opera ,  in  fuperficie  ad  culmen  vf- 
queaedificij  extruenda,  Prophetis  velut  ipyo- 
cA^T^adiundis:  quod  etiam  de  reliquis  in- 
telligitur,in  quibus  extraordinariailla  Sp.San- 
cl:i.^p«V//otS  viguerunt.  Sicutergo  extruda 
domoquapiam,  neque  archite&is ,  neque  i- 
pforum  operariis ,  in  eius  fundamentorum  ia~ 
ctione ,  vel  faperficiei  extru£tione  opus  eft 
quoniamhoceffet  aetum  agere:  fed  fupereft 
vt  extru&ae  domus  inilla  fua  forma  coferuan- 
dae,&  vbi  labefactata  fuerit  inftaurandae ,  cura, 
fidis  &  idoneis  adminiftratoribus  committa- 
tunfic  Apoftolorum  funiatorum,Euangelifta- 
nimfuperftructorum,  prophetarum  deniqtie 
Sc  aliorum  ipyoJieoKTav  mnctio  &  opera  cum 
ipfisdeftit,  vt  quiquantamaximafide&rdili- 
gentia  fieri  poteft  ,  aedificium  fibi  demanda- 
tum  ad  culmen  vfque  perduxerint.  Huius  au- 
tem  farti  tecti  conferuandi  curam  nemini  qui- 
dem  vniuerfaliterilli  architecti  demandarunt: 
(Hoc  enim  eft  vnius  diuinae  potenriae  opus,) 
fed ,  Paftoribus ,  Dodoribus ,  prefbyteris,  8c 
Diaconis  commiferunnfua  cuique  huius  sedi- 
ficij  parte  commendata,  qua  in  recto  fuo  ftatu 
inuentam  tueretur,  aliorum  autem  neglteen- 


5>0  DE      MINISTRORVM 

tia  vel  perfidialabcfac~tata,&:  fuperuacaneis  vel 
priori  rccta:  ftructurae  contrariis  adftructio- 
nibus  deformatam,  euerfis  eucrtcndis,  &:  rcfti- 
tutis  reftitucndis,inftaurarct.  Ncquc  hic  vcrb 
pratermittendx  fiint  Magiftratus  parces ,  qua? 
iniftiufmodi  inftaurationc,  vel  pr^cipuq  funt: 
ab  illorum  tamen  huius  rcftitutionis  opcra- 
riorum  diftinctis  fundtionibus  difccrnenda?. 
Narn  operariis  ipfa  fubftructio  fpiritualis  eft 
propria,  Magiitratuum  vcrb  munus  eft  opcra- 
rios  vbi  deiunt  inuenicndos  legitime  curarc> 
Sc  inuentos,  tum  ceiTantcs  vrgcre»  tum  fuum 
munusridelitcrobcuntes  audtoritate  iua  tue- 
ri:perridos  autem  vcl  mulctare,  vcl  faltem  abi- 
gerc  :  totum  deniquc  opus  Domini  totis  viri- 
bus  promoucrc.  Sic  Dauid  &:  Salomomquam- 
uis  ille  quidem  Prophetico  &  ipfc Spiritu  pre- 
ditus,iftcvcrb  cxtraordinariaomnis  fupientiae 
menfura  donatus ,  facro  tamen  ipfo  miniftcrio 
abftinuerunr.fed  diuinum  illum  cultum,  8c  o- 
mnes  cius  functioncs ,  prout  demum  confulti 
Propheta?  faciendum  refpondcrunt,inftauran- 
dum:  immb  velut  ab  altero  rcpctito  principio 
extrucndum,ac  deinceps  pcr  Sacerdotes  &:Le- 
uitas  exercendum  curarunt.    Si  c  Ioiaphat ,  E- 
zechias  &  Ioiias  fefe  geiferunt.Sic  quoqueZo- 
robabcl  pro  fuo  munerc,&  Nehemias  diui- 
nitus  excitatus  :  adiuncto  doctiiTimo  illo  & 
religiofidimo  Scriba  Efdra  ,  domum  Domi- 
»i  inrcrnam  potiilimuminftaurarunt.  Sic  no- 

ftra 


IVANGELII    GRADIBVS.        5>I     1 

ftramemoriaDominus,  tam  mifere  rransfor- 
matam ,  profanatam ,  3c  pene  a  fundamentis 
fubuerfam  domum  niam  ,  iicut  olim  Hieroio- 
lyma?  fiue  rudera ,  rcfpiciens ,  primum  quidem 
Pfincipes  ,  ac  deinceps  ciuitatum  nonnulla- 
ru:n  Magiftratus ,  Reges  denique,  quos  ipfi  li- 
buit,  excitauit,  Sc  inter  carteros ,  illum  beatifii- 
ma:  memoriae  Regem  Edouardum  fextum ,  ac 
deinccps,poft  interruptum  in  Anglia  opus  Do  - 
mini,  Screniflimam  iilam  &Ecclenarum  non 
tantum  Anglicanarum  fortiilimam  inftaura- 
tricem  ,  verum  etiam  peregrinarum  religioiif- 
fimam  nutriciam  Elizaberham  ,  inftaurandaE 
fua*  domui  quaii  fua  ipfius  manu  coelitus  de- 
mifit:  qui  omncs  iicuti  facere  felicitercoepe- 
runt,  ita  porro  in  hoc  opcre  tam  fan6to  dies  ac 
nocr.es  vtina  pergat,  donec  cofpicuum  illud^in 
fuaquifque  regione  diuini  in  terris  palatij  de- 
cus  reftitutum  cernant .  Hoc  autem  quifquis 
rite&itavtopus  eft  abfolutum  volef.fedulb 
8c  iri  primis  in  hoc  oportet  incumbat ,  in  fua 
quifque  inftaurandas  huius  asdificij  fpiritualis 
parte  iibi  commifTa:  vtquemadmodum  olim, 
Mofes  quidcm  ab  exemplari,  quod  inmonte 
viderat,  nufpiam  difcedere  iuifiis  eft:Sacerdo- 
tQs  autem  igncm  pcrcgrinum  altari  Dornini 
inferr*  prohibiti  funt:  fic  operarii  qui  ad  hanc 
rem  curand.im  adhikcbuntur  ,cun&a  $c  iin- 
gula  ad  lllam  amuffim  /ipoftolicam  perpe- 
tuam  exiganr,  ncque  adlauiam,  ncqueadfi- 


9-  DEMINISTRORYM 

niftram  deflectcntcs  ,  fiue  in  ipfa  doctrina» 
fiueinEcclefiaftica?.  adminiftrationis  ipfa ,  vt 
ita  loquai\ .,  elfcntia,  duabuspia?cipue  inrebus 
po/ita:  nempe  in  ipfis  perpetuis  muncribus, 
facris  ,  &  in  eorundem  accurata  &  diftinda 
defcriptione  ,  ad  quam  earum  vfus  eft  refcrcn- 
dus  .  Apoftolorum  verb  Euangeliftarum  & 
rrophctarum  functiones  qui  temporarias  fuif- 
fe  nolunt  ,  neceffc  eft  vt  vcl  ab  illis  opus  ex- 
truenda?,&  fuisomnibus  pastibus  abfolucn- 
da?  domus  Domini  imperfcdum  fuiife  reli- 
<5tum  ftatuant ,  quod  fmc  ipforum  contumelia 
dici  non  poteft,  &c  ccrte  falfiilimum  cft:  vel  eb 
vfqucpoftea  fubuerfumfuiifc  illuda?diricium 
totum  di cant  ,  vt  ad  eius  reftitutionera  non 
tantiim  Paftoribus ,  Doctoribus  &:  Presbyteris 
bonis  &  fidisjfcd  ctia  architcdtisnouis  ad  rur- 
fus  hciendo.  fun  damenta,  Euageliftis  ad  fuper- 
ftru&ioncm ,  Prophetia  denique  &  aliis  Sp.  S. 
donis  ad  illorum  operis  conrirmationem  fit  o- 
pus.lllud  autcm  adinittere  noii  poifumus  quia 
<k  quod  adftructuram  Apoftolicam,6<:qubd 
ad  do&rinam  attinet ,  cum  Antichrifto  ftatua- 
musmacam  cifc  docfrinam  Apoftolicam,fcri- 
pto  verbo  compreheniam :  cui  non  tantum  a- 
ypenpot  traditiones  vetercs  meritb  fuerint  ad- 
iun£ta?,  verum  etiamnoua?  quoque  (intin  dies 
adiicenda?.  Neq;  certior  eritEccleiiaftica?  ex-^ 
ternacadminiftrationis  forma,  cuius  leges  ef- 
fcntiales  fis;ere  &  renVere  licuerit ,  &  liceat.  I- 

ftis 


EVANCELIl     GRADIBVS.  <?j 

ftis  autem  quid  a  veritateremotius  dici  poteft? 
Reftat  ergo  vt,  quum  extru&a  iam  domus,non 
extrucloribus ,  (ed  a^dificij  iam  conftru&i  8c 
fuis  omnibiispartibusabfokiti,  cuftodibus  dc 
conferuatoribus  indigeat :  tres  ilias,nempe  A- 
poftolorum,  Euangeiiftarum,  &  Prophetarum 
illorum  proprie  lic  appellatorum  fun&iones 
cu  illis ,  peracto  ia  fuo  ab  ipiis  opere,  dicamus 
deiiilfe:  nec  aliud  ab  ipforu  exhac  vita  difceifu 
reliquu  fuiife,  quavtPaftoreSjDodoreSjPref- 
byteri ,  Diaconi,  prout  eft  quifque  illorum  ia 
aliqua  domusiilius  regione  coiiocaais,  faftara 
te&am  iilam  tueretur.  Atenim ,  dicet  aliquis, 
tantum  abeft,  vt  hoc  ftt  aplerifque  praeftitum, 
vtcontrailli  ipfipartim  ftru&uram  iibicom- 
miifam  fubruerint ,  partim  vaftari  &c  in  defer- 
tum  redicri  nnt  pafli.  Efto.  Nec  enim  iftud  ne- 
gan  poteit ,  in  quamcunque  partem  orbis  ter- 
rarum  ocuios  conuertamus  .  Nego  tamen 
vllis  Apoftolica,  vel  qualis  illafuitEuangeli- 
ftarLLm ,  poteftate  vel  fun&ione  ad  huius  ruinae 
inftaurationem  opus  fuiife  vel  eife.  Hoc  autem 
ipfr  quoqiie  experientia  noftra  memoria  de- 
monftrauit,  &,  vt  ipero  demonftrabit :  iiue  in 
inftauratione,  fiue  in  noua  aliquarum  huius 
a^dincij  regionumexftru&ione :  idqueduobus 
modis.  Nec  enim  particLilaribus  fuis  gregibus, 
Paftores,cvDo&ores(hi  funt  enim  praecipui 
&  primarij  in  hac  inftauratione  operarij)  ita 
funt  addi&i,  quin  mutuo  fefe  coniio  tum  prs- 


94  DE        MINISTRORVM 

lcntes ,  tum  ablcntes,  &  vocc,  &fcriptis  adiu- 
uare,  &:  mutuas  opcras  conferre,  laborantibus 
fuccurrcre,regnum  etiam  Dci  vel  ipfi,vel  legi- 
timemiftis  fratribus  totis  viribus  promoucrc 
po(iint,ac  ctiam  tcncantur  :  quod  fcdulb  vcte- 
res  bonos  Patrcs  factitafTc  lcgimus ,  &  adhuc 
quotidic  ipforum  fcriptis  edodti  expcrimur. 
Deinde,quotics  ita  fuit  opus,nondcftititDo- 
minus  ccrtos  quoldam  homincs,ctiam  cx  ipfis 
Bcftix  luftris  euocatos,alios  quidem  inuitatos, 
aliosverb  (quod  cx  ipiorum  fru&ibusappa- 
rct)  intrinfeco  afrl atu  impulfos,&  fpcciali  qua- 
dam  acmiriiicaSpiritus  Sancti  virtute  dona^ 
tos  excitarc  ,  qui  fpiritu  crroris  fafcinatos  ex- 
pcrgefaccret,6c  difperfis  oucs  colligcret,ordi- 
nariapoftea  reftituta  adminiftratione  rcgeiw 
das,abfque  covtvlla  Apoftolica,velEuangc- 
liftarum,velProphctarum  illorum  poteftas  & 
au&oritasfuentaccerfenda.  Ecquis  cnim  ex- 
ccllcntiii  illorii  Dci  feruorum,  per  quos  Domi 
nus  totEccleiias  in  orbc  terrarum ,  <3c  iupcrio- 
ribus  aliquot  icculis ,  &  noftramcmoriahifce 
vidclicct  annis  oct.oginta,ex  Beftic  fiucibus  & 
vnguibus  eripuit ,  Apoftolicam  vllam ,  aut  E~ 
uangeliftarum,  aut  Prophcticam  auctoritatern 
iiue poteftatem  iibi  vindicatiit  ?  Scd  fcirc  vis, 
Sarauia  ,  quomodo  poteftatem  illam  6c  au- 
ctontatem  perpetuam  mancrein  vcra  Eccle- 
iiavoluerit  &  velitDominus  ?  quatenus  vide^ 
licet  cx  iliorum  fcriptis  vera  tum  dodfcrina ,  tii 

Eccle- 


EVAKGELII      GRADIBVS.  95 

Ecclefiaftica:  adminiftrationis  formapetenda 

eft,& tum  in  inftaurandis  domus  Domini  rui- 

nis,tuminpromouendis  eius  pomasriis  ad  a- 

muffim  obferuanda :  vt  ne  nunc  quidem  illi 

mortui  videri  poftint,  fed  adhuc  in  illis  fuis 

fcriptis,admirabili  plane  bonitatis  ac  potentie 

Dei  beneficio,ad  hanc  vfque  diem  conferuatis 

Ioquentes,quicqLiid  ad  hanc  inftauratione  re- 

quiritur,opcrariis  illiscuufifonoravoce  pra?- 

cipere  nunc  quoque  videantur.  Eiverb  quod 

diximempe  pcrfedtam  ab  Apoftolis ,  Euangc- 

liftisyac  Prophetis  iilis  fuiflc  domus,  id  eft,Ec- 

clefiae  Chriftiana:  ibrmam ,  non  eft  cur  quif- 

quam  opponat3quo4nimium  verum  eft:  nern- 

pe  ne  vnum  quidem  Chriftianum  inhacvita 

polle  perfe&ein  Domino  ajdifi  cari.Hinc  enim 

e/Eci  videtur  multb  minus  dici  pofle  Ecclefia 

totam  perfecte  in  tcrris  vnquam  extruclam» 

quum  illa  non  aliunde  quam  ex  fingulis  Chri- 

ftianis,vt  viuis  lapidibus,conftct.H^c  inquam, 

obicdtio  non  eft  cur  qucnquam  moueat.  Aliud 

enim  eft  fidcm  infefc  8c  in  fuaipfius  natirra 

coniiderare ,  quam  illam  relate  <5c  quatemis  in 

his  vel  illis  fidelibus  ineft  conftderare  ,  fme,  vt 

vfitatius  lo  quar  >  in  abftracto  quam  in  cocrcto 

fpeCtare:Sic  ctiam  quum  domum  Dei  ilue  Ec- 

clefiam,  in  quam  colliv  i,  &  in  qua  pcrmanerc 

feruandos  omnes  neccllceft,  infefe  8c  prout 

eft,  tum  qubd  ad  doclrinam ,  tLim  qubd  ad  ad- 

miniftrarionis  extcrna^  formam  attinet,  conft- 


$6  D   E        MIKISTRORVM 

dcramus  ,  tam  perfe£fce&  omnibus  fiiisparti- 
bus  abfolute  dcfcripta  &  rcipfa  conftituta  efi 
per  Apoftolos  fundatorcs  &  Euangcliftas  fu- 
pcrftrudtores ,  vt  nihil  in  capoflitdefidcrari. 
Sinvcrb  hominesfpectemus  quatcnus  iri  illa 
domo  doccri  fc(e  &  rcgi  patiuntur ,  aedificatio 
illorum  eft  in  continuo ,  vt  in  fcholis  loquun- 
tur,  ac~tu ,  nec  alibi  quam  in  futuro  feculo  con- 
fummabitur.  Sic  Ecclefia  ipfa,  etfi  quatcnus 
fuamillamformamhabetinfefe  perfcdtam  Sc 
ad  confummationcm  vfquc  fcculorum  immo  - 
tam,eadcm  f empcr  eft :  tamen  qu6d  attinet  ad 
vfum  Sc  errc£tum  illius  forma?  in  hominibus, 
recte  a  vetcribus  patribus  cum  Luna  confcrtur 
cuiusorbisinfefefcmpcr  vnus  Sc  intcger  eft* 
habito  verb  fplcndoris  refpectii,modb  crefcir, 
modb  decrcfcit,  atque  adcb  in  interlunio  in- 
teriiire,tcrrarumiucolis  videri  poteft.  Summa 
autem  omnium  praeccdcntium  hxc  eft.  Apo- 
ftolorum,Euangeliftarum,  &  Prophetarum  il- 
lorum,fiue  edendorum  miraculorum  fundtio- 
nes ,  qubdadpoteftatem  &au£toritatem  fim- 
dandarum  &  ad  cxternae  adminiftrationis  for- 
mampcrdLicendarumEcclefiarum  attinet,  ii- 
CLit  plantandis  &  conftitucndis  in  illa  forma 
Ecclefiis  fuerunt  diuinitus  ordinatae :  ita  abio- 
lutaiilius  aedihcij  fimdatiQne,cWuperftnidtio- 
niscLira  illi  us  aedificij  farti  tccti  conferuandi 
perpetLiisPaftorLim,  Dodtorum,  Prefbytcro- 
rum  M&pvtiTuv  >  8c  Diaconorumlunftionibus 

com- 


EVA^GELII    GRADIBVSi         f%     , 

commiffa  in  terris  defiifte. 

Nunc  audiamus  quid  in  contrariam  partem 
obiicias.    Caufam^inc[\xi ^aliquam  afferri  velirn^ 
curpotms  regendi  Ecclefiam  forma ,  qu<e  fuit  fiib 
Aposiolis^ceffare  debeat,  cjuarn  Euangelij  pr&dica- 
iio ,  (fr  Baptifmi  &  Coenz  Domint  adrmnilfratio* 
TJam  horurn  ornnium  potesias ,  erat  &(jue  extraor- 
dinaria-i  ac  Ecclefix  gubernatio,  Jmmb  verb  pri- 
mum  in  eo  falleris  qubd  a  nobis  cxiftimes  A- 
poftolorum ,  Euangeliftarum  3c  Prophetarum 
fiinctiones  idcirco  ftatui  temporarias  ,  quo- 
niam  illi  fint  extraordmem,id  eft^a/^V&cad 
eas  vocati  Sc  introdudi.  Nam  ne  hoc  quidem 
in  Euangeliftis  per   Apoftolos  miilis  verum 
eft.    Neque  nos  (  Deo  iit  laus )  ita  infanimus 
quemadmodumtuputas  ,  vt  temporariam  ef- 
fe  fun&ionem  in  Eccleiia  Chriftiana  neceiiaiib 
fomniemus  >  ad  quam  fit  quifpiam  extraor- 
dinem  vocatus.    Temporaria  enim  fit  nec- 
ne  aliqua  functio  ,  an  verb  in  perpetuum ,  fi- 
ue  ad  confummationem  vfque  feculi  in  Ec- 
clefia  conftituta ,  non  ex  alicuius  vocatione 
ad  illam  funcfcionem ,  fed  ex  ipiius  natura  &c  fi- 
ne  dignofcendum  eft.  Fuerunt  igitur  Apofto- 
li,  ad  Apoftolicum,  Prophetae  ad  propheti- 
cummunus  extraordinem  vocati,Euangeiifta- 
rum  verb  (eorum  dico  ,  quos  Apoftoii  mife- 
runt ,  non  aut-em  aliorum  aVfr&;  quoque  vo- 
catorum,qualis  fuit  Philippus  Act.  8. 4.6C  $.  Sc 
j4..&alij5Acl:.  11. 10.  8c  20.)  ordinaria  fuit  voca- 

g:  ,, 


0    $8  D  £       MlNISTRORVM 

tio,aut  non  faltem  «V6 &'•    Illorum  autcm  tunt 
Apoftolorum  tum  Euangeliftarum  fundtiofi-. 
cut  diuerfts  duobus  modis  fpcCtari  potelt  ac 
dcbct,  iic  partim  ordinaria  &  pcrpetua,  partim 
cxtraordinaria  8c  ad  tcmpus  conftituta  fuiife 
dicipoteftac  debet,quod  tu  attigifti  quidem 
cap.i^.fednoniatis  exprciiifti.  Quatcnus  cnim 
Apoftoli  fuo  ApoftolatiijCv  Euangcliftx  fuo  o* 
uangelizandi  munere,fundti  funt  docendo,Ba- 
ptifmum  ac  Ccenam  Domini  adminiftrando, 
cv  Ecclcflam  cum  Paftonbus  &  Prefbyteris  re~ 
gendo,hactcnus  excrcuerunt  quod  pcrpetub  tn 
Ecclefia  vigere  dcbet.  Ad  tcmpus  autcm  Apo- 
ftoli  pcculiari  quadam  cum  potcftate,c\:  ex  fpc- 
ciali  mandato,  Ecclcfias  fundarunt  x  ha*c  ipfa 
cxcrccndo  ,11011  vulgaritcr,  fedcum  Apofto- 
1  ica  authoritate av%.ri^ta ,  &  nullis  finibus tcr- 
rarum  circumfcripta :  cv  Spir.  San<fti  yayisyLafc 
ctun  impoiitione  manuum  conferendo :  fun- 
ctionum   dcnique  iacrarum   perpctnarum  in 
Ecclcfia  \  iuni  coftituendo.  Sic  Euagcliftae  qua- 
tenus  cum   peculiari  quoque  auctoritate  ac 
potcftate  per  Apoftolos  data  ,  ccclefias  riga- 
runt,  &  iaclis  ab  Apoftolis  fundamentis  fuper- 
ficicm  (  vt  Iurilconfulti  loquuntur)impoiue- 
runt :  hactcnus    illorum  munus  fuit  prorfus 
temporariurn.  Qiiorfum  cnim,perac~taabipfis 
Eccfefise  ftructura,Apoftolos  Apoftolis,Euan- 
geliftasEuangcliftis  fucccdere  oportuitqui  a- 
^um  agcrent  ?  Prophetia:  verb  8c  reliquorum 

illo- 


£YANG  iLlt       GRADIBVSc       <$j     i 

iliorum  y* e*trp*rtov  munus  fuit  prorfus  extra- 
ordinariitm  &temporarium,quatcnus  illa  vtra- 
que  fuit  vocatio  cxf:aordinaria.    Sarta?  autem 
te^be  conferuanda  Dei  domui  iidem,  ante  qua 
exvita  excedereiit ,  conftitutis  6c  ftabilitis  Pa- 
ftorum,  Do€fcorum ,  Prefbyterorum  <Sc  Diaco- 
norum  funcrionibus  ,  profpcxerunt  ,  quibu£ 
nuill  aiia  poteftate  nec  auStoiitate  opus  eft. 
Qubd  enim ,  vt  ante  dixi,  fua  cuique  iilorum 
ftatio  eft.attributa,ita  eft  accipiendum  vto- 
mnis  *&%U  &  ambitio  vitetur.  Hac  autem  ra- 
tione  cedante  ,  8l(cic  regni  Dei  promouendi 
nedum  iaborantium  aliarum  Eccleilarum  ad- 
muandarum  occaiione  orrerente  %  minifteiio 
fuo,prout  res  ferctjderun^i  poiluntac  etiam  te- 
hentur  :  abfque  eo  vt  noua  eleclione  velor- 
dinatiortc  ftt  opus.     Quod  ii  non  adiint  ex  iam 
electis  &  muiiere  fuo  alibi  fungentibus  qui 
hoconusptaeterca  fubire  poffint  jquidprohi- 
bet  Eccleiiam  nouo  alicubi  vel  inftaurando,vel 
fulciendo ,  vcl  etiarn  inclioando  operi,  non  A- 
poftolum,  non  Euangeiiftam  ,  non  Proph:- 
tam,fcd  Paftorem  vel  DocTroremordinare  ?N6» 
eft  ergo  qubd  mireris  docendi ,  facramenta  ad- 
mirtiftrandi ,  &  Eccieiiam  gubcrnandi  audto- 
ritatem  &  formam  perpetuam  marimTe,  vt- 
pote ,  Paftoribus >  Doctoribtas , Prefoyteris  ab 
Apoftoiis  pcrfe  &:  Euangeiiftas  prsfcriptam: 
ik  tame  horum  poteftatem  uvr67r,g-cv,Schis  per 
&rbem   teriarorn  totum    Ecciefias   fundand* 

G.    ij.' 


>    lOO  DE      MINISTRORYM 

&  extruendi  cum  ipforum  vitaceftaife. 

Atenirn ,  inquis ,  Mofes  &  Aaronpoftfuami- 
fforummortem  eandem  gubemandi  rattonem  c/u* 
fuerantvfiposlerisreliqHerc:  ita  etiam  Aposlolt  & 
Eaavgehsia  fitermt  exemplum  $  lex  nobispofie- 
risferfeftt  regiminis  Ecclejiaslta.lR.nA  verb  con- 
tra  nos  non  facit.    Tantnm  enim  abfumus  ab 
eo,  vt  Ecclefiaftici  minifterij  formam  quam 
Apoftoli  &  Euangeliftx  Paftoribus  ,  Dodfco- 
ribus ,  Prefbyteris  ,  Diaconis  denique  tradi- 
1  derunt,ad  finem  vfque  fcculorum  obferuan- 
dam  negemus ,  vt  contra  de  illius  non  minus 
quam  dc  doArinx  Apoftolicas  in  integrum re- 
ftitutione  laboremus.Sed  vt  manferit  gubcrna- 
tionisforma  aMofe  indiuino  cultu  Saccrdo- 
tibus  &c  Lcuitis  tradita ,  Lcgiilatoris  tamcn  & 
conftituende  tum  Ecclefia?  tum  Reipublica;  if- 
racliticar  munus  cum  Mofis  vita  celTauit :  gra- 
ui  cum  interminatione  vctante  Domino  ali- 
quid  ad  praxeptafua  pcrMpfcm  traditaadii- 
ciautillisveltantillum  dctrahi  Deutcrono.  4. 
2.  tk  12. 52.  quse  propterea  non  innouari ,  icd 
quam  diligcntiiilme  cuftodiri  a  Magiftrati- 
bus  &  tum  a  Saccrdotibus  ,  tum  a  Leuitis  exer- 
ccri  mandauit.  Haudaliter  verb  Apoftolatum 
&  Euangeliftarum  illorum  munus  cumApo- 
ftolis  &  Euangcliftis  deilitre  dicimus :  forma  n 
autem  cVregulam  eius  gubernationis  Paftori- 
bus,Docl:oribus,  ckDiaconis  commiftam  pcr- 
manere  debuiiie :  minime  proculdubio  mui- 

cam 


SVAtfGELII       GRABIBVS.      lot 

tam  pairuro  Domino  &  vnico  noftro  sterno 
Legiflatore  lefu  Chrifto  Iac.  4. 12-  per  os  Pro- 
phetarum  &  Euangeliftarum  loquuto,  inexcu- 
iahilem  illorum  audaciam,  qui  vel  in  doctrina, 
vel  in  eifentia minifterij  Euangelij,  vel  tanrillu 
immutarint,nedum  vt  iis  iit  parciturus,  qui  pro 
fuo  libitu ,  immo  etiam  impudentiflimo  reli- 
gionis  obtentu ,  or dinis  a  Deo  poiiti  leges  ab- 
ro^arint.  Quodautem  inifta  minifterij  Euan- 
gelici  cum  Leuitico  collatione  Aaronem  Mo- 
fi  adiungis,perperam  facis.  Nec  enim  guberna- 
tionis  formam  tradidit  Aaron,feda  Deoper 
Mofen,vtDomini  interpretem,accepit.Et  ideo 
tam  verum  eft  Aaroni  aliosinipfoSaccrdotij 
munere  fuccefliile,quam  falium  fueritdicere 
Moil  in  ofhcio  Legiflatoris  &  ecclefiae  acRei- 
pub.lfraeliticae  conftituendas  audtoritate  quen- 
quam  fuccefliife.At  tu  rurfum..Q^,inquis,  S*r 
ttator  no&erdtxit  deSacerdetibm  Jud^orum^eosfe- 
derefupra  cathedram  Alofs  &Aaronis^dem  dici 
potefide  Epifcopurfuod  in  catbedra  Pauli  &  Petri 
fedeat^  hoc  eftquod  in  eodem  regiminis  munerefuc- 
cejfertnt.  In  quibus  verbis  viieris  tu  quidem 
mihi  mulripliciter  peccare.  Primumenimin 
contextu  Euangelico  nulla  fit  Aaronis  mcn- 
tio.  Nam  ne  fibi  quidem  cathedra  Aaro  poiuit, 
fed  Mofes  potius  Aaronem  ipfum  vt  Dei  mini- 
fter  in  eaiede  collocauit,in  quapofteapofteri 
ipfius  iedcrcnt.  Ncque  id  vcrb  contra  nos 
facit,  minime  negantes ,  quin  Paftores  Paitori- 

G.  iij. 


jC*  DI        MINISTRORVM 

bus  ,Doctorcs  Doctoribus,  Prcfbyteti  Prcfby- 
teris,DiaconiDiaconisfucceflcrint,quoscxfuis 
CJthedris  Antichnftiana  tyranide  dcpulios,nuc 
in  poffeflionem  rcftituedos  clamamus.Scdh.ic 
nobis  oftcndc,ftcut  Aaroni(quo  nominctotam 
hic  tribum  Lcui  in  fuas  partes  dc  functioncs  di- 
ltnbutam  mtclligo  )  inSaccrdotij  fiii  cathcdra 
hierunt  qui  fucccdercnt :  fic  Mofen  in  Lfegifla- 
torisiolio  fucceiTorcm  habuiiTe:&aliquodtuC 
dcmum  fucrit  hnius  argtirrieti  tui  pondus,  quo 
alioqui  no  tua  fentetia,fed  noftramanifcfte  co- 
firmatur.  Deinde  vt  tua fibi  conftct analpgia,{i- 
cut  pares  Aaroni  nietuht  ipfius  in  Saccrdotij 
catheirafucceifotcs :  ftciftos  Epifcopos  opor- 
tct  Apoftolis  ,  quib;;s  lllos  vis  {ucccmilc,pares 
faaas  :  vt  ilcnt  Aaronis  Sc  fncccftorum  ipfius, 
fic  Apoftolorum  &  corum  quos  illis  fucccififte 
vis,vna,par,cxcadi'  i\t  carhcdra,que  ccrtefcffo- 
rum  numcro  non  mutatur  ,  ncc  multiplicatur: 
quodquum  tc  dicere  confcientiaprohiberet, 
iftam  paritatcm  vel  potitis  T«/j?oT«St  in  aliquam 
fimilitudincm  tandcm  tnmsformas.  Ha?c  enim 
tua  verba  iunt.  Qttamuu  tam  ampJa  legatioy  cjua- 
I/sfuit  Apoftolorum ,  mand,an  nemtmpofiit>  aliqua 
fimillspoteftcnm  (imih  autlontate.  Fucrint  igitur 
ifti  cti«im  quaii  fucceffores ,  &  de  hac  fimilitu- 
dine  rurfus  exorietur  noua  controucrfia.Sed  in 
ipio  vocationis  modo  pcrmagnum  erit  difcri- 
mcn ,  totarri  hanc  fimiiitu dincm  fortafris  eucr- 
fura.  Apoftoios  cnim  nullos  vnquam  delegit 

Ecclc- 


EVANGELII      GRADIBVS.  10$ 

Ecclefia,fed  ipfi  potius  fuo  miniftcrio  fpiritua7 
les  fuerunt Eccleharum  Patres ,  vt  loquitur  A- 
poftolus  i.  Corint^.Etfiqua  eiTeteiuimodic- 
lectionis  facta  Ecclcftae  poteftas ,  ea  profecto 
potius  alicui  Synodo  ,  quam  vlli  particulari 
Eccleiia:  competcrct.  Et  quid  illis  donis  fict, 
quaz  cum  Apoftolorum  &c  Euangeliftarum  au- 
clorirate  &  funcfcione  neceftario  vinculo  co- 
ha?ferunt  ?  Nepe  qubd  dVToirig-ot  fuerunt,vt  qui 
illoru  do<ftrina?  refifteret  non  homini  fedDeo 
relifteret:&  quidemfcueriilimis  iudiciis3etiam 
quum  fuit  opus  excraordinariis ,  rcbellionem 
illam  vlcifcenti,vt  in  Anania  &  in  Elyma  mago 
apparuit:  Et  an  temere  Paulus  non  dc  fuo  certe 
vnius  Apoftolatuloquens,  fed  rebelles  omnes 
inCorinthiorum  perfona  ad  Dci  tribunal  fi-. 
ftens^haec  totidem  verbis  fcripferit:  Arma  mili-. 
tia?  noftrse  non  carnalia  funt,fed  diuinitus  vali- 
4a3&  paratum  habcmus  quo  vindicemus  om- 
nem  contumaciam 2  Sed  quid  fi  praetcrea  Epi- 
fcopalis  ifte  gradusquem  Apoftolatuialiqua- 
tenus  faltem  limilem  auctoritate  facis  *  nufqua. 
inScripturis  extat:immb5vt  paulb  ante  exLuc. 
22.25.  oftendiife  me  fpero ,  in  ipfis  etiam  Apo- 
ftolis  prohibetur:  &fenfim  demum  inEccle- 
fiam  irrepens ,  primum  in  oligarchiam,ac  tan- 
dem  in  tyrannidem  cuafiife  comperictur  ?  Tum 
certenullus  hiceritfucccflioni  iuftas  $c  lcgiti-r. 
ma?  locus ,  vel  hoc  ius  omne  fola  humanapru- 
dentianitetur. 

G.  iiij. 


|9*f  fc  £        MINISTRORVif 

IN  CAPVT  XVII. 

Jnquo  docere  vttlt  Saraniaymandato  omnr 

busgentibmpr&dicandiEuangelium 

t^poficlts  in  ccelum  receptls ,  e- 

tiam  Ecclefiam  obligari:  ad 

quam  rem  ^Apofiolica 

auttoritatefit 

opus. 

jKJ$j^£Sf£0|  1  au&oritatis  nomine  reueren- 
^^pS^^I  r*am  inam  intelligcres,ad  quam 
Si^SlS®  ?fa%attk  Eccieiia  fcriptis  Apo- 


^^S^S  ot,nSatlir  ^ccieiia  fcriptis  Apo- 

f^&^0J('&  ftolicis  habcndam :  ad  quae  vide- 
k^^li  licet  tam  Chriftiana  do&rina, 
tum  Ecclefiaftica  gubernatio  lit  cxigenda ,  mi- 
mmc  abs  te  dilfentirem.  Sed  quum  hocvoca- 
buio  intclligas  Legationem  ad  omnes  gcntes 
deftinatam,  quae  obiri  fine  Apoftolicapotefta- 
tenonpoiIit,inhoc  vtroque  plane  abste  dif- 
fcntio.  Audiamus  tamcn ,  quibus  argumen- 
tis  nitaris.  Hac  pror/ufiio,  inquis,  qua  dixitDo- 
tninus ,  Ego  vobifcumfurn  vfijue  ad  confiurnmatio- 
nemfeculi^non  potefi  adfi/os  Aposiolos  referri9 
nec  etiam  a  pr&cepto  fieparan ,  quo  mandatur  vt 
euntes  doceant  omnesgentes.  Pertment  ergo  & 
promifiio  isla  &  pr&ceptio  ad  Ecclefiam ,  cjmfic 
tubetur,  vt3  receptis  m  ccelum  Apostolis ,  Euange- 
liurn  pr&dicari  curet,  mcredultsgentibus ,  pro  tem~ 

porum, 


BVA.NGELII      GRADIBV  S.'      I05 

|  forum,  locorum,  grperfonarum,  cjuathabimra  ejfet 

I  ad  ea?n  rern  idoneai  ratione.  Refpondeo  non  eife 

quidem  difcerpendam    hanc  promiffionem 

1  ab  hac  piseceptione  :  ied,  qubd  ad  Apoftolos 

;  attinet,aliquid  eifein  hac  praeceptione  quod 

i  fitiliisvnisproprfum,nempe  qubdadomnes 

gentes  docendas  mittantur  :  ac  proinde  pro- 

miffionem,  quain  tu  ipfe  fateris  folos  Apofto- 

los  non  refpicere ,  latius  quam  praeceptionem 

illam  protendi ,  nempe  ad  eos  omnes  qui  poft 

Apoftolos  erant  ad  facrum  verbi  minifterium 

ad  iines  vfque  feculorum  vocandi.    Sicut  ergo 

nonquicunque  iuffifunt  docereEuangelium, 

intelliguntur  ad  illud  omnibus  gentibus  prae- 

dicandum  miffi :  iic  datum  Apoftolis  praeceptu 

de  docendis  omnibus  gentibus  non  eft  quibuf- 

uis  ad  docendum  Euangelium  miffis  accom- 

modandum.    Quod   fi  prout  aeftimanda  eft 

praeceptio ,  ita  quoque  metiri  fpiritualis  Chri- 

fti  praefentiae  doni  &  efficaciae  promiffionem 

oportet :  quantb  maius  fuit  onusEuangelij  a- 

pud  omnes  gentes  praedicandi ,  qnam  hanc  vel 

illam  Ecclefiam ,  fiue  vnam,fiue  plures  docen- 

di:  tantb  maiorem  poteftatem  &  ampliora  do- 

na  hicfunt  Apoftolis ,  quam  aliis  eos  fequutu- 

ris  promifta.Etne  hic  mihi  obiicias,fpecienon 

difrerre ,  qiiae  duntaxat  fecundum  plus  &  mi- 

nus ,  vt  in  fcholis  loquuntur,  differant :  fateor 

■quidemomnes  docendi  ELLangelij  fun&iones 

in  genere   conuenire  ,  in  eo  videlicet  qubd 


106  DE        MINISTRORVM 

omncsvnum  &:  idemEuangclium  iubeturdo^ 
ccrc,  ltidemquc  commune  hoc  illis  cife,  qubd 
codcm  fpiritu  Chriftus  fefc  illorum  nunifterio 
alfiitiirupromittatikdnihilominus  dicoApo- 
ftolicam  poteftatcm  ab  illa  ordinaria  &  pcrpc- 
tuo  duratura,itidemque  dona  Apoftolis  hic 
promiiTa  &  poftca  cxhibita,diucria  fuiifcmon 
tantum  fecundum  modii  &  mcniura/cd  ctiam 
rcipfaab  iis  qtux  ordinario  &  pcrpctno  mini- 
ftcrio  funt  promilla:id  quod  manifefte  ex  ipfo- 
rum  6v  rcbus  geftis  &  fcriptis  apparct,fi  cu  vel 
cxccllcntiffimis  eos  fequutis  hominibus  con- 
fcranttir.His  adde  Apoftolici  gradus  v*%po%iu} 
&c  gradum  illum  auctoritatis  lectmdum  Dcum 
plcniiTima\,qua  frctiS.ianctumftio  miniftcrio 
pcrimpoiitioncm  manuu  contLilcrut,&Ecclc- 
iiasipias  pcr  vniucritim  terrartl  orbe  ordinarut 
A6t.8.i7.&I 9.5.1  taquc  hscc  Chriili  vcrba,  Dtf 
tono  vobisrcgnumficut  illnd  rmbi  difpofutt  pater^ 
Luc.22.29.adfolu  Apoftolattl  funt  reftringeda: 
vt  &  illud  ciufde  Chrifti  iamia  difccifuri,  Sicut 
Tnifttme  Pater^ta  &  ego  ?nitto  vos.loh.io.  n.Fal- 
lcris  ergo  vchemeter  quum  cxiftimas  Apofto- 
lica^poteftatis  cuiquam  tribu^da?  ius  fuiifeEc- 
clefia:  conccilum,  ncdti  vt  fucrit  illi  demanda- 
tu,Yt  potc  quod  nc  Angelis  quidcm  copetierit. 
Ncquetamen  nego  fidis  Ecclefiis  onus  Regni 
Dci  quocunqueloco  polfunt  promouendi ,  &z 
ad  eam  rcm  idoncos  homincs  deligedi,&  pro- 
m  fcfe  fert  occaf  o  mittendi:  quod  hxc  Gene- 

uenfts 


IVANGELII      GRADIBVS.       lOj 

uenfis  Ecclefta ,  Dco  fit  laus  hoc  feculo ,  pro- 
fpere  &  feliciter,  fi  qua  alia  fub  ccelo  Eccle- 
fia,faclitauit.  Sed  quorfum  hoc  ad  Apoftolica 
poteftatem&audoritatemf  Illacnim  ad  hoc 
opus  minime  requiri,  ipfa  quoquc  experientia 
teilatur.Immo  velim  hic  te  meminiife  tuahaec 
verba,capite  huius  tuae  tracfcationis  2. 

Devocatione  eorum  cjmbus  Deo  vtiplacuit  dd 
Ecclefias  reformavJas  (  car  non  ctiam  ad  plan- 
tandas?)ww#/ri  cjH&flwnem  monent ,  ex  aua  qui  ne- 
cjueunt  fe  explicare  ad  extraordmariam  confu- 
giuntvocationem.  Sed,  mfirgo  vehementcrfailor, 
nullaid  necefittate  factum.N  am  corruptam  &faU 
fam  de  Filio  Dei  $  prdLcipuis  fidei  noftr<*>  capiti- 
bm  dotvrmam  impugnare  cjj  veram  afferere ,  ejui- 
uis  Chriflianus  i?i  facns  literis  verfittuspoteficjr 
debet,  Ha?c,  inquam,  tua  funt,  quae  a$  ipfuiti 
miniftermm  relata,etii,nifi(ficutfuo  loco  dixi) 
certis  adhibitis  rcgulisintellisantur,  Anaba- 
ptifticLimSpiritum  iapiunt,quem  nihilominus 
minime  velim  tibi  impingere:tamen  manifefte 
euincunt,  teipfo  au&ore ,  hanc  Apoftolica  au- 
ctoritatem,  qLiam  ab  Ecclefia  dari  vis ,  non  elfe 
fimpliciter,(icLit  tu  hic  difputas,a  d  propagan- 
das  per  orbem  tcrrarum  Ecclefias  neceiiariam. 
Sed  &  iftud  cuiufmodi  cft,quod  ibidem  totide 
iftis  verbis  adiccifti  ?  vbiimpietas  vniuerfaliter 
Ecclefiam  occupamt ,  non  efl  extraordinaria  voca- 
tione  opM^  ad  iilam  profltgandam.  Ab  aliis  qui  or- 
dLinaria  auBoritatem  habcntin  Rep.Ecclefiareftr^ 


Io8  DE       MINISTRORVM 

maripojfunt.  Hxc  tu,  inquam,  co  loco,qiice  ta~ 
mcnno  fine  magna&  accurata  diftin&ionead- 
mittenda  funt.  Nec  video  quam  bene  tecum 
hic  confentias.  Ifta  verb  qux  tu  fubiicis,profc- 
£tbne  refutationem  quidem  mercntur.  Q^id 
cnim  iftud  rci  eft?  S/,  inquis,  potesias  Aposlo/tca 
tcmporariafmffet^  &  perfonale  donufuiffetacpar- 
ticularc.necfibifocios  &  cooperatores  inAposioltco 
wunere  admnxtffent.  Quafi  fcilicet  Apoftolicun 
fuam  poteftatcm  ad  Euangcliftasrranftukrint 
Apoftoli,id  eft,quafi  Plantare  &  rigare:Funda- 
rc  &Superftruerc:  Ad  omncs  gentes,prout  Spi- 
ritus  fandtus  monebat,Legari,&  modbhiic  rno 
«dbilluc  cum  certis  mandatis,  &  quidem  ad  te- 
pus,  Mitti,vna  fit  &  eadcmpotcftas.  Vtl>qiiafi 
Apoftolos  quomodo  intelligendum  efTetma- 
datum  aDomino  acccptum,pardmipfcS.fan- 
£lusnon  docuerit,partim  ipft.  neceflitas  illis 
non  oftcnderit. 

At  *tfiw,inquis  tmdem>Stfimu/ cum  Apofto- 
lis  in  coelos  commtgrajfet  Aposlo/ica  legatio,&pr<z- 
terparttcularium  Ecclefiantm  curam>  propagatjo- 
wem  vlteriorem  Euange/tj  adfe  nihil  perttnere  in- 
dicaffent  Epfcopi  cjhos  fucceffores  re/icjuerunt  A- 
pofiohinunquam  adtantam  magnttudmem  regnum 
Chrislt  peruemffet.  Iitud  verb,  Sarauia,  non  eft 
argumcntari ,  (cd  calumniari.  Quis  enim  no- 
ftrum  vnquam  dixit ,  immb  cogitauit,  particu- 
larium  Ecclefiarum  curam  prohibere  propaga- 
di  quouis  rcgni  Chrifti  ftudium,  &  Chriftianae 

itt 


EYANGELII       GRADIBVS.      10$ 

m  quofuis  Charitatis  ofHcia?  Quod  cnhn  re&e 
veteribus  Canonibus  praefcriptum  eft,  vtquif- 
quefuaSpartacontentus,  aliena  noninuadat, 
m*«xwrp«^w«  &ambitiofos  turbatoresdi- 
&um  eft ,  nec  quidquam  ad  rem  facit :  &  in  eo 
quoque  grauiter  falleris,  qubd  inter  Apoftoli- 
cam  au&oritatem  Sc  particularis  ecclefiae  cu- 
ramnihil  medium  ftatuas. 

AD   CAPVT  XVIII. 
Vbi  probare  conatur  Sarauianonminm  con- 
feruandis  &  confirmandis  Ecclefiis  o- 
pm  ejfe  auBoritate  ApoHoli- 
ca^quam  nouts  plan- 
tandis, 
Vt  niliil  videO,autvideo  tepau* 
latim,fkut  extremo  capite  tuae 
traclationisitf.  quum  mere  Apo- 
ftolicam  au&oritatem  perpetua 
in  Ecclefia  tueri  nonpoifes  ,ad 
aliquam  Apoftolicoe  llmilem  defcendifti :  ita 
nuncabilla  Apoftolica  adEuangeliftarum,id 
eft  ad  eorum  quos  Apoftoli  ei  quod  fufceperat 
operi  perficiendo  huc  ci  illuc  miferunt  (vt  fue- 
runt  Titus,Marcus,  Tychicus,Timotheus,&  a- 
lij )  runctionem  delabi  ,  quorum  fucceftbres, 
mutatis  quidem  nominibus,  ied  re  ipfa  manen- 
te,facis  Archiepifcopos  Primates  &Metropo- 
litanos.    ZV^jinquis,^/  Afosioli  non  alios  reU- 


IIO  DE        MINISTRORVM 

cjuerunt  cjuam  Paslores  &  DoEtor$s,acfualis  poie- 

flatis ,  qui  tanium  fingnlarum  EccUfiarjtm  curam 

habuennt^  ctrcumjcnptafutt  eontm  prouincia  tt~ 

mittbiisfiuarum  Ecclefiarum  :  cjmdfactum  eftatits 

'Ecctefitsiqmbm  Apostott^autij  cjiticum  illts  Eccle- 

fias gubernarant,  morte  thrercluft,  ordtnare  Pafto- 

res  nonpotneruMt?  Nurn  enun  dtxenmus  eoru  mor- 

ternftc  apte  euentjfe  vtomnes  EccleJU  tunc  Paslo- 

res  &  dociores  habuermt  l  Aut  igttur  defierendum 

futt  Gptts  ab  Apostohs  mchoatum ,  autab  iltts  tpfis 

qttos poflfie  rehcjiierunty  ac  demceps  pofiillos  ettam 

mortuos ,  ab  tpforumfucceffortbiU  fiene  fic perpetua 

profiecjuendum.  Scd  quid  hic  agis  ?  Nam  li  rcs  lta 

{c  habct,  id  cft,  fl  tantum  abiolucndi  opcris  ab 

Apoftolis    &:   Euangeliftis    inchoati    caufa,, 

fun&io    Euangcliftarum  *  mortuis  Apofto- 

lis  ,  fuit    contmuanda  :  faltcm  illas  Ecclc- 

fias  cxcipics  qiue  fucrunt  viuis  ipfisApofto- 

lis,qubd  ad  ftruclruram  ipfam  attinct ,  pcrfc£te 

cxxdihcata*.     lpfbfnevcrb  Euangcliilasdice- 

muS  nullius  Ecclcfise  ab  Apoftolis  inchoata^ 

tk  libi  commiifi:  ilru&uram  abfolucrc  ante 

mortcm  potuiife  ?  Hoc  fane  nimis  abfurdum 

eft.Ergo,&:  ifta:  Eccleha:,  ii  firma  tua  cft  ratio, 

non  fucrint  cx  carum  numcro ,  qua;  iita  Euan- 

gcliftarum  peculian  poteftatc  tk  auctoricatc 

indiguerint.    Quid  ii  vcrb  ctiam  lfti ,  quos  tu 

ais  Euangeliftis  iilis  fuccdfiifc ,  aliquas  Ecclc- 

fias  adhuc  informes,  id  cft,  vt  tu  ipfc  fntcrprc- 

taris  fme  Paftoribus,finc  Doctoribus,fine  Dia- 

€0- 


fcVANGELII       G  R  A  D  I  B  V  S.        II* 

conis  reliquerunt,quibus  ad  noftra  vfqite  tem- 

pora  exaedificandis  neceffarij  fintifti  Archie- 

pifcopi,  Primates,  &  Metropolitani  ?  Sane  fi  i- 

ta  eft,ad  illas  demum  Ecckfias,  fi  nominare  il~ 

laspotes  ,  iftosrelcgari  oportucrit^  &adiftas 

exaedificandas  aut  nouas  plantadas  illosmitti, 

non  aute  in  iis  quae  petre.&s  cenientur  retine- 

ri.Immo  verbunquies,  in  iis,  quac  poftea  deio- 

lata?  funt  inftauranclis ,  Sc  poftquam  inftauratae 

funt  confirmandis ,  hac  ipfa  Euangeliftarum 

auctoritate  opus  eft.  Hoc  verb  nunquam  pro- 

babis  quum  ipfa  expcricntia  noftroruiji  tcm- 

porum  contrarium  euincat ,  vt  paulb  ante  plu- 

ribus  oftendi.Immo  intertotEcclefias  noftris 

tcmporibus  ,Dei  beneficio  inftauratas ,  quam 

tandcm  mihi  oftendcris  per  fuos  illosEpifco- 

pos,  Archiepifcopos.,Primates  ,Metropolita- 

nos  ab  Antichrifti  tyrannide  aifercam?  Duos  e- 

go  quidcm  inGermania  Archicpifcopos  Co- 

lonienies  hoc  tentaifc  coperio,  (cd  vfque  adeo 

irrito  conatu ,  vt  mo  etiam  Archiepifcopatui- 

!  deb  exciderint.Qaod  fi  niic  Anglicanae  Eccle- 

*  iix  inftauratae  fuoru  Epifcoporum  &  Archie- 

piicoporum  an&orinte  furriika?  perftant(quc~ 

admodu  hoc  illis  noftra  memoria  contigit ,  vt 

eiusordmis  homines  notantum  infonesDci 

martyres,ied  etia  preftatmirsas  Paftores  ac  Do 

dtores  habuerint )  fruatur  fane  Anglia  ifta  fin- 

gulari  Dei  beneficentia,quae  vtinam  fitilli  per- 

petua:  qua  de  re  piuribus  jn  caput  25,  agemus. 


III  DE       MINISTRORVM 

_____ —l— 

12^  CAPVT  XIX. 

Vbi  conatur  Sarauia^EnfebijhiltorU  Ecclefia- 
flicx  testimonioyp&ccdens  caput 
conjimare, 

Vo  r  s  v  m  verb  nobis  ifta  ex  Eu* 
febio  quafi  contranos  faciat?Ni- 
hil  enim  narrat  aliud  Eufcbius, 
fjk  quam  Euangcliftarum  ab  Apo- 
J^^^,--. :  ftolis  millorum  fummamfidcm 
ac  diligentia,de  qua  nuquam  dubitauimus.  Sed 
&  fuifle  quoque  poftea  excitatos  ftrcnuos  illo- 
rum  imitatores ,  cur  ncgauerimus:quod  fupcr- 
ftitibus  adhuc  Apoftolis,  &c  iifde  ncq;  coiultis,  1 
nequc  confciis  factum  legimus,  Act.  8.14.  &  II.  \ 
20. 6c  22?  Atnullahic  mentio  ncquc  vocatio- 
nis  pcr  Eccleliam,  nequc  ordinationis :  &  iftos 
narrat  Eufcbius  ardentiore  fapicntia?  cceleftis 
ftudio,&  pra?  quodam  vcrbi  diuini  defiderio  a- 
nimis  quaii  cxtra  fc  abreptos ,  &  fic  demum  e 
-domiciliis  fuis  cgreifos,munus  Euangeliftarum 
'obiuiiie.  Immo  noftra  quoque  memoria  nofli 
paucos  vidit  Gallia  eodem  planc  Dei  Spiri- 
tu  ( iicut  <Sc  illoriim  do£trina  &  mores,  ipfe  dc~ 
nique  beatiflimus  exitus  declarauit )  non  Aifc- 
miiiter  opus  Dei  aggreifos,  quod  ne  nunc  qui- 
dem  vlla  periequutionum  fauiiffimarum  tem- 
peftasdifiicere  potuit.    Sedex  iftismirifice  <k 

cxtraor- 


EVANGELII      6RADIBVS.        Ity 

extraordinem  fa&is ,  qua  nam  tandem  ratione 
Apoftolicae  illius  vel  Euangeliftarum  potefta- 
tis  &  auctoritatis  ordinariam  perpetuam  fuc- 
ceffionem  elicueris? 

Neque  vero  nobis  hic  curioie  inquirendum 
puto,num  ad  omnes  gentes  peruenerint  Apo-^ 
ftoli:  necetiamnucmas.ncperenobisdekga- 
tione  ad  remotiffimasaliquasgentes  laboran- 
dtim,quum  nobis  domi  &  in  propinquo  fitfa- 
tis  ftiperq;  quodnos  &  pofteros  noftros  exer- 
ceat.Has  igitur  potius  ta  loginquas  peregrina-* 
tiones  faltatricib*  locuftis  lllis  ex  abyffi  puteo 
nuper  egreffis*facrofancT:iimIefunome  emen- 
tientibus  relinquamus:  de  qtiibus  in  Pharifa^o- 
rum  perfona  loquens  Dominus ,  Matth.  2,3. 15. 
Vx  vobis,  inquit ,  Scribse  &  Pharifad  hypocri- 
tae,quonia  circuitis  mare  &  aridam  3  vt  faciatis 
vnum  Profeiytum:6c  quum  fuerit  factus,facitis 
eum  filiu  gehena^dupio  magis,  quam  vos  fitis. 

H        '  ■» '■     II  ■»      ■■  1      u 

O/D     C  A  P.  XX. 
In  quo  docere  vultSarauia,  confenfu  totius  or- 
bis  Ecclefiamm  conftttutam  Epifcoporum 
fupra  Presbyteros  Dominationem. 

ri  m •  v  m  hicnouerit  lectorvi- 
tandam  trium  vocum,  qtubustit 
Sarauia  hic  vteris,homonymia,  vt 
quadereinter  nos  cotrouertatur 
perpetub  meminerimus.  Nsuii 
H.    jj 


^4  I>  E        MINISTRORVM 

fcuquidemEpifcopum  appellas  cum  qui  pra:~ 
eft  alicui  Paftorum  coetui :  Prefbytcrorum  vc- 
ro  nomen  tribuis  Paftoribus:  &  audtoritatis 
voce  fuperiorem  gradu  intelligis  cii  imperandi 
iure  coniuctum.  Nos  verb  omnes  Paftores  vo- 
camus  Epifcopos:  Prefbyteros  autem  t&,x&- 
&P»t*$  Paftoribus  inSeriatu  Ecclefiaftico  ad- 
iunctos:  Au&oritatis  denique  vocabulo  ii  vti- 
mur,inhoc  quidemarguuunto  nihilaliudin- 
telligimus  quam  primi  in  facro  confeilu  loci 
dignitatem ,  cum  rcgenda:  communis  actionis 
inre,  lme  vllo  in  caetcTos  conimentcs  iiuperio. 
Narh  alioqui  Paftoribusfupra  gregcs  auctori- 
tatem  in  nontihe  Do.nini  imp-randi  tribui- 
mus,  ncc  functioncs  facras  intcr  fe,  vtfa?pc  iam 
dictum  eft ,  cxrequamus .    Hic  igitur  intcr  nos 
r*ft  huius  controucrtia*  ftatus,  An  qui  caetuiPa- 
ftorum  alicuius  Eccleiia:  prxeft,  aliquod  in  il- 
losfuos  coilegas  tanqua  infcnorcs  iurcdiui- 
no  obtineat  impenum,  quocunque  nomine 
prsefes  ifteappellctur.  E^o  hoc  ncgo,  tu  Sara- 
uiaalijrnvas ,  producto  Apoitolico  canonc^j, 
Atqui  non  ignoras  Gvlaiuim  ipiuin  Papam 
huius  iibelli  infcriptionem   vt  apocrypham 
iuguiare,  quod  &  ipfainfcriptio  latis  dcmon- 
ftrat.  Quando  enim  &c  vbi  conucniirc  Apofto- 
losadiftos  edendos  canones  pommus  ex  hi- 
ftoria  facra  vel  probabilitcr  colligere?  nih  qu-'s 
fbttaiFe  fabuhs  illis  ridem  habcat,  in  quibus 
Cic&iens  nefcio  quis  llios  confabulantcs ,  <5c 

hoc 


IVANGEIII       GRADIBVS.       11« 

hoc  &  illud  confticueces  non  minus  impuden- 
ter  c6minifcitur,qnam  folet  Philok>phi  &  O- 
ratores  in  fuis  dialogis  colloquentesperfonas 
introducere:  &  tamen  Clemens  ifte  inter  illas» 
quasvocat  JfyTuv&aiic,  nihil  cale  commemo- 
rat,quale  canon  ifte  continet.  Sed  6c  huius  li- 
bri  faliitas  >  qabd  ad  inicriptioncm  attinet ,  ex 
non  paucis  canonibus  deprehedi  poteft ,  quo-> 
rum  argumentum  in  Apoftolorum  tempora 
noncadit:  velutiquum  deponi  iubetur  Epi- 
fcopus  per  mundanos ,  vt  loquitur ,  Principes- 
Epifcopatum  adeptos,can.  31.  Quis  enim  tunc 
Majjiftratus  feie  Ecclelie,  negotiis  immricebat? 
Immb  quorfum  tiinc  quiiquam  Epifcopa- 
tum  inEcclciiajhis  prarfertim  artibns  arnbi- 
uiffet  ?  vt  multa  alia ,  chiae  non  tunt  huius  lo- 
ci  praetermirtam.  Sed  age  hunc  tamen  cano- 
riem  expendamus  his  verbis  conceptum>£- 
pifcopos  fingularum  gentium  eum  noffe  opnrtet 
qut  efl  tnter  tpfos  prtmus  ,  &  epim  extfttmare 
tanquam  caput  :  &  nthil  alicums  grauis  m<*~ 
wenti  fine  tpfia  fintentici  gerere  :  fed  tlla  tan- 
ptm  vnufqutfijue  a°at  qua  ad  ipfius  7rctpoiy.i<iv 
ipfifque  fubie&as  regiones  pertinent.  Sed  nec  il- 
le  abfijxe  ommum  fententta  quidquamfaciatx  Sic 
$mm  ent  confinfio  ,  &  ghrifcabttur  Deus  m, 
Domtne  per  Spmtum  Santium.  In  eo  certe 
jionagiturde  conitiracorum  oppidatim  Epi« 
fcoporum  iupra  ciufdem  vrbis  Preibytcros 
y^aag&oriiatca  iicut  fert  huius  tui  capitis  x^ 

H.     iif 


116  Dl       MINISTRORVM 

infcriptio.  Loquitur  enim  de  ctiiufqiic  gcntis 
non  ciiiufquc  vrbis  Epifcopis,  quos  agnofcere 
©porteatprimum  quempiam  qui  fitipforum 
vcluti  caput.  Nulla  igitur  hicdePrefbyteris 
oppidatim  conftitutis,mcntio,fed  de  eo  qui  fit 
intcr  alios  Coepifcopos  primus ,  qui  poftca 
dic~hisfttitArchiepifcopus.  Deinde  nondici- 
tur  ifte  efte  illorum  caput ,  fcd  t  a  n  o^y  A  m 
c  A  p  v  T,  &  hoc  quid  fit  poftcaexplicatur:  in 
eo  videlicetpofitum,quod  aliis  fuam  vnoquo- 
quc  •prapoty.Uv  &  pagos  ad  illam  attinetes  ctira- 
tibus,inrcbus  ad  communem  prouincia  pcrti- 
nentibus  nihil  abfque  primi  illius  fentcntia 
quiique  illoru  poffet  gcrerc:&  ille  viciifim  ni- 
hil  abfquc  omnium  f cntentia  ftatueret.  Itaque 
nullushicgradus,  nulla  huius  Archicpifcopi 
iniuosCocpifcopos  potcftas  vel  Dominatio 
attribuitur/ed  ordo  tantum  coftituitur  tam  ll- 
lum  primum  Epifcopum  fuis  Cocpifcopis, 
qtiam  Cocpifcopos  illi  vt  totius  ccctus  mode- 
ratori  obligans.  Quorfum  igitur  hic  tu  nobis 
Epifcopalem  fupra  iuos  collcgas  Paftorcs  aut 
Presbytcros  gradum  ( qucm  etiam  non  vercris 
prxrogatiuam  Apoftolicae  potcftatis  appclla- 
reypro  Apoftolica,  id  cft,  mere  diuini  iuris  re- 
gula,exhoc  canonc  vcniitas  ?  cuius  tamenrci 
ne  tenuiflima  quidem  hicrit  mentio  :  3c  quae 
ne  Archiepifcopo  quidcin  iuos  Coepifcopos 
hoccanonetribuitur.  Immb  quid  aliud  hic 
ftatuitur  quam  ordo  ille  >  quem  in  omnibus 

Ec- 


EVANGELII      GRADIBVS.         llj     • 

Ecclefiis  reftitutum  cupimus?Nec  funtleuiter 
praetereunda  extrema  nuius  canonis  verba, 
quibus  ex  hoc  ordine  nafci  dicitur  ipiorum  in- 
rer  fe  cuiufque  caetus  collegarum  cofcnfio  5c 
vnanimitas.  Nam  e  contrario  iftius  ordinis  iri 
fuperioritatis  &imperij  gradum  mutatio,ficut 
ex  triftiflimaEccleiiae  Cnriftianae  diflipatione 
iampridem  cernitur ,  pulcherrimum  hunc  or- 
dinem  in  oligarchiam,  ac  demum  in  horren- 
dam  tyrannidem  transformauit. 

Can5  auteAntiochenaeSynodinonus  nihil 
te  iuuat.  Eft  enim  hoec  Synodus  particularis, 
Nicaena  illa  prima  aliquotannis  fubfequuta:  Sc 
priore  quidem  illum  Canone  citat,nulla  tame 
Apoftoloriijfed  tatum  Patrummentione  facta. 
Deinde  Metropolitano  quide  primu  hunclo- 
cu  tribuit,fed  nulla  vllius  poteftatis  vel  aucfco- 
ritatis  metione  facta:  &  cauens  dutaxat,  vt  ho- 
nore  caeteris  praeeat:  hoc  rurfum  expreiTe  repe- 
rito,vt  neq;  ipfe  abfque  reliquoru  fentetia ,  ne- 
que  ipfi  abfque  Metropolis  Epifcopo  quicqua 
agant.  Rurfum  igitur  hoc  canone  nullus  gra- 
dusfiue  Epifcopalis,fme  Archiepifcopalis,  fed 
tantum  ordo  in  communibus  &  prouinciali- 
busfynodis  ftatuitur:quem  tu  nunquam  Apo- 
ftolici  y  fiue  mere  diuini  iuris  effe  probaue- 
ris,  nifi  ex  illa  generali  &  veriifima  Apofto- 
lica  regula,qu32  ftatuit  vt  cuncta  ordine  in  cfo- 
moDomini  adminiftrentur  i.Cor.i^^o.Efti- 
gitur  ordo  in  CcCq  &c  per  fe  diuinitus  pra> 

H.    iij, 


hS  feft     MINISTRORVM 

icripms  :  ipfius  aurcm  ordinis  ratio  &c  modus 
quatcrius  a  circunftantiis  temporu.ni  ,  loco- 
i  um,&  perfonarum  pcmdctjpontiui,  vt  loquu- 
tuijiuris  eft.Scd  profc&b  tamiuttus  &:  natura- 
li  xquitati  conueriiens  eft  hicordinismodtis, 
tmo  rir  vt  vrruiquifpiam  castus  conuocandi, 
f  ententias  rogandi,actioiicm  totam  modcran- 
di,respropoiitascx  collcgarum  fcntcntia  dc- 
rinicndi  ius  habcat ,  vt  ftudiofe  quoquc  obfer- 
uand us  omnino  vid catur.  Dc  ifto  verb  gradu> 
quem  diuinitus  intcr  pares  alioqui  collcgas 
iam  inde  ab  Apoilolorum  tcmporibus  vni- 
nerfali  confcnfu  rcccptum  fuiilc  vis,abfit  vt  ti- 
bi  affcntiar,  qucm  potius  magna  cum  Ecclefiac 
pernicic  iii  Ecclefiaminucclum  ftufFe  crcdam, 
doucc  cernsex  vcrbo  Dci  teftimoniis  rcfcllar. 
Deifto  vcrbprimoioco  Mctropolitanis  attri- 
buto  in  ?5.cip.diifcram.  Tu  quidcm  certe  il- 
Inrn  rc&e  ccnfcs  fuiifc  a  cofuetudinc  &  difpo- 
iitioncEcclc(iae,nonfuccerTionibus ,  fcd  vrbiu 
commoditatidatum,  ac  proinde  mutabilem, 
£c  qui  ob  iuftas  caufis  poftit  a  Metropolibus 
alio  transferri.  Quid  fi  igitur  cx  hoc  tuo  prin-r 
cipio  illius  nunc  murandac  difpof  tionis ,  citra 
vilarntarnen  ordinis  aboiitionem,  plurcs  ili- 
ltimmas,  arque  adeb  nccetfarias  cauias  cifc  o- 
ftendtro,  quam  vnquamfuerinrillius  confti- 
?uenda?:aut  nunc  fint  cius  rcrinendsc?  Scd  dc 
hoCafooi  iiobis  dicendum  erit. 

Pro- 


EVANGILII     GRADIB\*S.       ll? 

Frofers  denique  Niceni  Cocilij  fextu  cano- 
!  nem,  in  quo  trium  Metropolitanorum,  nempe 
Alexandrini,  Antiocheni,Romani  fines  defcri- 
butur  $  t«  *}%£*  e  3-»  ,  id  eft  ex  antiqua  con- 
fuetudine:  quafruftra  conaris  no  ad  ipfum  co- 
muneMetropolitanoru  ius,fcd  ad  tres  iiros  Me 
tropolitanosreftringere:  quihacvidclicet  an- 
tiquacofuetudine  fuerint  hos  fines  loititijpo- 
fteainhac  NicenaSynodo  confirmatos.  Iftud 
autcm  Metropolitanorum  ius  contcndis ,  qui- 
dcm  fed  non  oftendis  Apoftolicae  difpofi- 
tionis  fuiile .  Cur  enim  Niccni  Patres  hoc  re- 
ticiufientiDeiride,an  nonfuiifet  aliquibus  iam 
tum  Ecclefiis,  ac  pra:fertim  illis  iam  cckberri- 
mis  atrributum  ?  Res  igitur  ipfa  clamat  non 
ab  Apoftolica  quapiam  difpoiitione  fcripta, 
Cci  ita  ferente  Ecclefiaram  ftatu  ,  vt  Eccie- 
fias ,  (pra?fertim  poft  Apoftolorum,  &  ma- 
ximorum  illorum  tnwtpyav  obitum  )  inter  fe 
mutnb  capcre  confdia  de  variis  ncgotiis  o- 
portcrct  ,  plcrafque  ad  ceiebriores  vicinas, 
non  ex  aliqua  prxfcripta  lege  ,  fed  qubd  ita 
facto  eftet  opus  ,  conferre  fcfe  confue- 
uiife  :  quac  confuetudo  poftea  fenfim  Legis 
vim  obtinuit .  Sic  Antiochcna Ecclefia,  quan- 
uis  eifet  maxima?  auctoritatis  ,  Hicrofoly- 
mitanim  propter  Apoftolos  adiit ,  Acb  15.  2. 
nimirum  etiarn  qubdabilia  Ecclciia  aduene- 
rant  illi  Antiochenorum  turbatores,  <Scpro~ 

H.  iiij. 


tlO  DE       MINISTRORVM 

culdubio  Apoitolorum  nominibus  &aucto- 
ritate  abuterentur:  non  autem  qubd  Antio- 
chcna  Ecclcfia  fic  ficret  Hierofolymitanae  per- 
petuo  quodam  ordineobnoxia.SicPaulusipfe 
non  qubd  de  fua  doctrina  dubitarct :  non  vtab 
aliis  Apoftolis  noui  quicquam  difceret:  fcdvt 
de  fuo  cum  caeteris  Apoftolis  confenfu  cunctis 
liqucret,Hierofolymam  eft  profedtus,  xmtXto- 
K**u4iv,id  eft,sSp.San£to  praemonitus,  Gal.2. 
2.  Sic  pofterioribus  feculis  qubd  magna  fcm- 
per  fuifTetEcclefiae  Romanej  celcbritas,fed  iam 
tii  Satanicae  tyrannidis  tandcm  fequutae  myfte- 
rium  exordicntis,aIohanne  in  Apocalypfi,&  a 
Paulo  2.Thclf.2.4.&  7-  apertiffime  praedidtum, 
fi&gtius  ille  Athanafius ,  a  nullis  magis  qua  ab 
Epifcopisapofcopis  cxagitatus,cb  refugit.Hu- 
ius  autem  exemplu  alij  poftca  fcquuti  Romane; 
tvranidis  primordia  iccerunt.  Ordo  enim  ini- 
tio  voluntari  us,tandem  Legis  vim  habere  cce- 
pit :  &  mox  Metropolitanorumambitionein 
gradum  oli^archicumeuafit.  Sic  tumultuan- 
tibusinterfede  fuae  gubernationis  flnibus  E- 
pifcopis,quiiNiccnaSynodus  iila  cogeretur, 
nullum  firiem  habiturae  concertationes  illae 
f"aerunt,ni(i,ucut  harum  rerum  hiftorie;  teftan- 
tur,  accufatorios  fibi  propofitos  abEpifcopis 
libdlos,  cogeftos  inignem  Conftantinus  Im- 
perator  abieciifct  .  Huic  autem  malo  ,  iic 
ferente  quodam  Ecclefiarum  fato  (fitautem 
nulla  cum  fan&orum  alioqui  Patrum  illorum 

iniu- 


EVANGELII      GRADIBVS.       121 

iniuria  iftud  dic"him)  no  modb  occurfum  non 
fuit,verum  etiam,  ficut  experientia  mox  often- 
dlt,&  adhuc  hoc  noftro  ieculo  experimur,ad- 
hibitum  eftremsdium  ipfo  malopeius.  Nec 
enim  quam  vetus/edun  iufta  &  verbo  Dei  co- 
fefitahea  ha?c  eifet  confuetudo  inquirendum 
fuit:  quodft  factum  eifet,  poft  Quartuuiratum 
non  iarn  tum  fuiifent  (licet  Patribus  illis  nihil 
mifius  cogitatibus)Qiuntuuiratiis  iadta  funda- 
mf  ta.S  :d  de  his  alibi  plura.Tatum  hoc  niic  di- 
c~fcuvolui,vtaquibus  initiis  ifta  funt  profedta 
omnes  inttlligat ,  &  falte  exemplis  crudiamur. 
Sed  tamealiquidhicmihi  denomineT»c«£«- 
9ikk  dicendum  eft,que_  tribus  illis  Metropolitis 
hoc  canone  in  fuas  prouincias  attribuitur.  Hac 
enim  voce  poteftate  nulla  fuperiore  hic  intel- 
ligi,  primum  id  dectarat ,  qubd  expreile  &  ante 
6c  poft  hunc  canone  fuit  declarntu,  nihil  Me- 
tropolitanum  abfque  Coepifcoporum  fenten- 
tia  agere  magis  potuille  quam  ipfos  -abfque 
fuo  Metropolitano  Coepifcopos  .  Deinde 
quod i%*rUv  vocarat,mox  explicans  tdficrCeia. 
appellat.  Eft  autem ^ia-C&sv^  tefte  Plutaicho, 
propriero^  rQ  yjow  ^cJl^ov^id  eft,honor  ilre 
prioritatis-,  vt  lta  loquar ,  qui  propter  aetatem 
fenibus  exhiberi  folet,quodpoftealatius  oc- 
cidi  confueuit  pro  honore  qui  cuipiam  pro- 
pter  dignitatem  aliquam  habetur.  Deniquc  i- 
%wUv  i-^etv  in  hoc  canone  Niceno  nihil  a- 
liud  eft  qiiam  quod  legitur  in  canone  An- 


Ill  DE      MINISTRORVM 

tiochcno  antca  citato,nempcT*;  nfjLti  &fo»y£- 
•$<tf,id  cft,hochonorc  aftici  quempiam  vt  cx- 
teris  praeeat:&  quam  »'£/&^tf  Hierofolymitano 
Epifcopocanoneeiufdem  Niceni  concilijfc- 
ptimo  tributum  :  &"  qua?  Ephefina  Synodas  v- 
niucrfalis  ,  babita  armo  Chriili  435.  appcllat 
Ttf  eWc-H  t**p%i(f.  ntpoGvTct  fUty*,  que_  cuiufmo - 
di  fucrintfuo  loco  conabimurcxplicare:qua- 
tuuis  iam  tum  mirabiliter  pfeudoarchicpifco- 
palis  illc  graius  procxfluTet.  Quod  »utg,quo- 
niam  Pctrusnon  femcl  a  veteribus  ,  Princcps 
Apoftoioru  &  Epifcopus,  pcriculofa  **(£>phV<J 
6:  intcrdum  in  vctcrum  lcriptis  Sacerdotum 
Princcps  rppeilatar,  cvhinc  luos  illos  d^yjt- 
fetrmii  gndus  inter  eiufde  functionis  collcgas 
quidam  cxtruunt,  (  quum  tamen  co  nomine 
primi  tantum  in  iiiorum  collcgarum  ccetu  di- 
grtitas  notetur )  non  tantum  diaini  Ecclciiafti- 
ci  iuris ,  vcriim  etia  craffa  Latinrc  lingua?  igno- 
rantia  £dIjkur,o.uum,  vt  tu  ipfe  re£fce  obfcruas, 
cap.25  princcps  is  fit  Latinc,qui  primus  eft  or- 
dinc,ctiamfi  nou  gradu  fupcrior. 

Qiiod  vcrb  poitea  difputas  an  intcr  fe  pu- 
♦ncntEpifcopum  agcre,&:  Apoftoli  &  Euage- 
iifta?  opus  exequi,ambiguc,  proptcr  horum  vo 
cabulorum  homonymiam,  abs  tc  propofitum, 
ego  quidem  fic  accipio,ac  (1  qua?ras,Nurn  quis 
mius  cife  ex  Paftoribus  oppidanis  ,  &  nrhul 
Compaftoribus  fuis  pra?eifc,id  cft  ordinc  in 
IHorum  ccetu  primus  &  comrriunis  a&ioni* 

moie- 


'tVANGItH  GRABIBVS.  I2J 
feoderator  eife  potTit:  itidemqiie,Nu  quis  fuae 
proLiineiarfLmul,  &  aliarum  prouinciarQ  Co- 
epifcoporum  coetui,  eo  quem  diximus  ordine, 
graeeife  poilit :  refpondeo  ifta  duo  neque  inter 
iepiignarcmeqiie  effe  in  vno  Sc  eodem  legiti- 
inc  delec$o,vt  vulgb  loquuntur,  incopatibilia, 
fi  modbquiiic  eft  dekctusintra  fibipre,{cri- 
ptos  limites  fefc  cotincat.  Gradu  verb  iiiperio- 
rem  quo  quifpiam  teneatur  de  iuorum  colle- 
garum  parceciis  &  fimu!  de  fua  curam  eandem 
gerereme  Paftoti  quidem  oppidano  lupra  fuos 
collegasconceiferim.  Quum  enimvix  acnc 
vix  quidem  Paftor  quifpiam  fuse  regendas  pa- 
rceci*  fatis  idoneus  vnquam  fit  inuentus: 
quemnam  tandem  exiftimauerimus  &  paroe- 
cia^  iiiae  regenda?  &  tot  Paftoribns,  immb  e- 
tiam  fuae  vni  toti  Eccle/ias ,  3c  prartcrea  pluri- 
bus  alibi  pradidentibus  Coepiicopis  ,  non  ex 
CollcgarLimicntentia,  quos  velnuilos  habeat, 
vcl  audirc,niii  quatenus  ipii  libucrit,no  tenea- 
Tur,ma  ipfms  auc~Loritate  in  orricio  continedis 
parem  effe  poftVrNam  Apoftolis  quidem  tanta 
Spiritusabundantiadonatis,  itidemque  fum- 
mis  illis  vlris  Apoftolorum  comitibus  &  Co- 
operatoribus  datum  Riiile  fateor ,  vt  tantifper* 
dLim  conftituere  poifent  Eccleiias,  modbo- 
mnes,  modb  pleraique facri minifterij  partes 
obire,&  quidcm  cum  fpirimali  qLioque  coer- 
citionispoteftate  poifent.Scd  vbi  tandcm  pro- 
milit  Deus  iftorum  donorum  fucceiTtoncm? 


J24  »E       MINISTRORYM 

&  vbi  &  quando  &  cui  tandcm  Ecclcfiae  cf cli- 
gendorum  illorum  poteftatcm  aedit?  Immo  i- 
pfi  tot  donis,  &  conftituendarum  Ecclefiarum 
poteftate  inftru&i  Apoftoli,  tantum  ab  eo  ab- 
fuerant  vt  tot  vltro  fundt-ionum  onera  in  fe  rc- 
ccperint,  vt  contra,  limulatque  fratrcs  aliquot 
collegcraiit,nihil  fucrit  illis  antiquius,quam  vt 
vclperfc  ,  vt  Act.  8.14. 14. 25.  vclpcr  aliosad 
hoc  ipfummilfos,  Act.  11.22.  Tit.1.5.  Prcfbyte- 
ros,id  eft,Paftores,Do&ores,  Prefbytcros  w- 
^^«"5c,prout  fieripolTet,  conftitucrcnt:  qui- 
busregendasillas  Eccleiias  committercnt,  & 
qtiictcm  non  fuo  arbitrio,fcd  (vt  ctiam  in  Mat- 
tniar  8c  Diaconorum  dele&u  facHtarant)  cx 
fratrumfunragiisdelcctis.  Vtitur  enim  Lucas 
verbo  %&pc?gveiv  :  nec  alitcr  intclligendum  eft 
illud Hva,  Kt&g-UK  Tit.  1.4.  quum  alioqui  plc- 
nam  habcrcnt  Apoftoli  a  Domino  Ecclefias 
conftituendi  potcftatem ,  &c  quidcm  adiuncta 
aduerfus  rebelles  fpirituali  cocrcitionis  iure, 
z.Cox.10.6.  tum  ordinariae ,  vt  1.  Tim1.20.tum 
cxtraordinaiia?,vt  A&.^.^.&c  9,&ij.i2.Tantum 
vidclrcet  abcrant  illi  afuarum  virium,  quas  ta- 
mcn  maximas  habebant,  cofidentia  !  claman- 
teApoftolo,Etquisadha?ceritidoneus?i.Cor. 
2.i6.nedum  vt  tot  fnne"tionum  onera  vel  vltro 
fubirenr,  vclalios  onerarcnt,quipotiiis  illas 
<iiftinxerant,vt  (\ix  quifque  eb  facilius  fatisfa- 
ceret. 

Qure  denicjue  ex  Cypriano,  Ambrofio,  Au- 


gu- 


JVAN$2III      GRADIJVS.       J2f 

gnftino,Theodoreto  citas,  tantum  oftendunt 
appellationum  Apoftolatus  &  Epifcopatus 
catachrefln ,  quam  minime  negamus  :  fed  quas 
noftram  controuerfiam  no  dirimat,  immove- 
ro  perplexiorereddat.Sed  hoc  quidem  certum 
€ft,teipfo5vtfpero3nondiirenmro  ,  Ambro- 
fium  Prophetarum  nomen  quos  Paulus  fecun- 
dos  ab  Apoftolis  ftatuit  in  illa  exadtaminiftro- 
rum  facrarum  rcccnfione  l.Cor.12.  28.  &  Eph. 
^.  u.male  pro  fcripturarum  explanatoribus  ac~ 
cipere,vt  alibi  dixi:  &  in  Apoftoli  quoque  ap- 
pellatione  Theodoretum  fuiire  deceptum, 
quamnego  quidem  ego  vfpiam  ad  alios  refer- 
ri,quam  ad  illos  fpecialiter  fic  appeilatos  duo- 
decim ,  quibus  allectus  eft  poftea  Paulus:ficut 
Diaconisnec  Paftorummec  Do&orumnome 
vfquam  eft  attributum. 


AD    CAPVT  XXI. 

In  quo  docetur  Epifcopos  effe  diuin*  inftitu- 

tionis,&  ^pftolicatraditione 

ordmatos. 

I  c  verbtute  tibi  moftra  fabri- 
cas.^o/?o/(?j-,inquis,  nihilcon- 
ftitmfte  in  Ecchfta  quodaDomine 
nonaccepijje^tcertumeft.  AfTen- 
tior.  Crearunt  autem  Etnfcopos, 
qndtsfmtTmu  &  Timotheus ,  ybiCHnyHe  opm 


116  D    E         M  I   N   I  S  T  R  O  R  V  M 

/«//.Ludis  in  Epifcopi  appcllatione,quam  mo- 
do  refers  ad  Euangeiiftas ,  modo  ad  oppidatiui 
conftitutos  Paftorcs ,  modb  ad  Senatus  Ecclc- 
iiaftici  cxoppidmis  Paftoribtrs,  Doctoribus, 
&PreJbyteris  h.vC^vyit^  conftituti  ©poes-wtjc, 
qii£  omncs  fundfciones  fpccic  incet  fe  dirfe- 
runt.Quocunquc  autem  nominc  hanc  appel- 
lationcm  accipias  (licct  poftca  pcriculofa  **- 
St^wW^quum  omncs  ifti  dicerentur  Epifcopi 
gregis  interioris  rcfpectu,hcc  appcllatio  ad  fo- 
los  «yoes"ft)'Sc  traduct-a  cft,quafi  fuis  compafto- 
ribtas  Cv  comprefbyteris  eifent  gradu  luperio-. 
rcs)  talcs  Epilcopos  diuinitus ,  cv  quaii  ipfms 
Chrifti  vocc  ,  conftitutos,  abilt  vt  vnquam  ii- 
mus  innciati.Non  igitur  dc  his  ordinibus  intra 
nos  controucrtitur ,  qucm  etiam  exiftimamuj? 
innoftrisEcclciiis  cilcad  amulTim  vcrbi  dhii- 
ni ,  &  Apoftolicorum  temporum  ,  quoad  eius 
ficri  potuit,rcftitutum  :  fcd  dc  ordinis  iftius  iq 
gradum  humanitus  inuentum  ,  Cv  qui  mox  in 
Pfcudopatriarchalem ,  Pfcudarchiepifcopale, 
Pfeudcpiicopalem   deteftandam   tyrannidem 
cuaiit,mutationeinccrnos  agitur.  Neque  ta- 
men  prqpterea  huius  tyrannidis  omnes  Ar- 
chiepiicopos,Leu  Epiicopos  hodie  vocatos  ac- 
cufaitius.     Quae  fuerit  enim  hac  arrogantia? 
Iraifto  clicIo5  iiv hodic  appellacos,  modo &n~ 
ctiiiimorum  iliorumEpifcoporum  exemplurn, 
imitcntur,  &  tam  miiere  dcformatam  domum 
Pci  diii^ciiLw-r  cx  vcrbi  diuiai  regula  pro  vi- 


EVA&GELII     ekADliVS.        Hj 

ribus  inltaurent  ,  vt  Ecclef  a?  ChrifHanae  fidi 
j&ftores,  curnon  agnofcamus?  obferuemus?  8c 
omni  reuerentia  profequamur  ?  nedum  ,  vt, 
quod  falfiflime  &  impudentiilime  nonnulli 
nobisobiiciunt,cuiquamvfpiam  Ecclefix  fe- 
quendum  noftrurn  peculiare  exemplum  pras- 
fcribamus  5imperitifIimorum  iiiorum  iimiieSj 
qui  nihilmifi  quod  ipii  agunt,recl:urc>  putant. 


IN   CAPFT   XXII. 

In  quo  contendtt  Sarauia  izter  Efifropum  & 

Presbyterum  nihil  ejfe  difcriminisfaifte 

opinionem  Aertj\  qux  b&refis 

e(l  habita  a  pa- 

tribu>s. 

1 S  I ,  inquis  ,  verbo  I)n  Epifcpo- 
rum  crdinem  futjfe  confiuutum  or- 
tloodcxi  Patres  credidtffinty  nm~ 
<jnam  interbxrefes  z/Erij  ovinionem 
numeraffentyam  pofi  trecentos  annos 
ab  Apoihlorum  temponb>As ,  aufks  efl primw  ajfi - 
rere  tnter  Epifcopum  &  Presbyteru  mhil  intereffe* 
Abfit  vero.anobis,  vt  vlloruin  de  EccleiiaDei 
hcne  meritomm  memoriam  debita  reuerentia 
non  profequamur.  Abiit  tame  viciflirn  a  nobis 
vteouumicripca,  quod  &  ipli  fieri  vetuerunt 
tanquam  aWoV.g-*  rccipiamus.  Supereft  ergo 
vtiliaad  verbi  diuini  trutinam  expendamusc 


Il8  Dt      MINISTRORVM 

Certum  cnim  cft  in  illornm  fcriptis,vt  qni  ho- 
mincs  fnerint ,  non  tantura  gcmmas,  aunun  & 
argentum ,  f ed  etiam  fcenum  &  pajeam  inuc- 
niri,quas  dics  Domini  igne  vcrbi  (lii  paulatim 
abiumit :  immb  etiam  rcperiri  qua:  nc  palcas 
quidem  &  fceni  nomen  mercantur :  tanta  fuit 
omnibus  fcculis  Spiritus  crroris  erficacitas.  Et 
tamcn  ifta  fic  reprchcndcnda  puto ,  vt  Chami 
dcteftandam  turpitudincm  in  Noachi  patris 
fiii  detegendis  pudcndis  ncquaqua  imitcmur. 
Liccat  igitur  hicnobisinEpiphaniuinquire- 
rc  ,  qui  primus  iftum  contcmporaneum  luum. 
(Vixit  autcm  Epiphanius  cum  Chryfoftomo) 
intcr  ha^reticos  rctulit,  &  fortafte  folus.  Nam 
inhiftoriaEuftathij  Scbaftieniis  Epifcopi,cu- 
ius  hic  dicitur  fuifle  prcsbyter,nulla  prorfus  fit 
harefcos  metio  ab  vllis  hiftorise  Ecclefiaftica? 
vctcribus  (criptoribus:&  qua?  dc  hache/efi  po 
ftca  fcripferiit  Auguftinus  &  Philafter,exEpi- 
phanio  defumplerunt.  Qu«nam  aute  ifta  funt? 
Quod  orare  vel  offerre  pro  mortuis  non  oporteatz 
QuodfanUi  morthi  no  fmf  muocadt:  Quodftatuedi . 
nofttertntcertt  lemntorum  dies:  Quod  Fpifcopm  & 
Presbyter ftnt Acjuales,  Quod  cnim  illi  Arianii- 
musquoq,  obiicirur,fiv"crueft,ha;rcticus  fane 
efto,&:  habctor,qubd  ad hoc  attinet.  Sed  quid 
fi  Arianifmii,&  alteram  lte  hxrefin,  Encrarira- 
rumvidelicct,  parum  probabiliter  Acrioob- 
u£tadi;amus?Quiim  enim  Euftachius  iftc  vt 
Ananus,  &  propter  alia  quoqnePieudomo- 

na- 


EVANGELil     GRADIBVS,      22^     4 

naiticse  «Vsc»W>e  dogmata  in  Gangrcnfi  Syno- 
do  fuerit  damnatus,  quis  Aerium  ,  quem  ipft 
fnfenfiffimum mifie  idem  Epiphankis  fcribit, 
illi  cfjJ^ntpov  fuiiie  credat?    Quantb  vero  pro- 
pabilius  eft Aerium  exiftimar?,non  inuidia-fi- 
ue  asmulatione  propter  Epifcopatus  repulfam 
ah  Epifcopo  illo  fuo  diifenii{fe,fed  quM  illum 
6c  alios  nimirum  multos  cerneret  iampridem 
Epifcopali  ordine  non  cotentos ,  Ecclefiis  do- 
minarf?   &  Pfeudepifcopaii  imperio  fretos, 
quaecunque  illis  lihuiifet  Eccleiiis  crcdenda 
vel  ftatuenda  ohtrudere?  Certe,Sarauia,ii  hunc 
Aeriuhaereticufuiifecefesintribus  illis  prio- 
ribus  capitibus :  hsereticae  hodie  funt  tibi,  vt 
Pontificiis,omnesreformat2e£ccieii3?.  Et  cur 
non  tam  mihi  liceat  Hieronymum  3c  Aeriu 
inhoc ,  de  quo  agimus,  capite  conientientes, 
orthodoxosappellare,  quam  Epiphaniumab 
Aerio  in  quatuor  illis  capitibus  diircntientem, 
vt  grauiffime  errantem  reprehendere  ?  A  quo 
enim  alio  ,  quam  ab  Epiphanio  ,  repreheri- 
fum ,  nedum  damnatum  hunc  Aerium  hiiiTc 
comperies?  Sedage,reprehencterit  Aeriusnon 
tantum  Pfeudepifcopalem  illum  gradum ,  fed 
etiamordinem  ,  quod  tamen  probabile  non 
eft.Erraue.ritprofe6to.Sed  num  propterea  fue- 
ritinter  damnatiflimos  illos  hasreticos  repo- 
nendus,nuiiacuiufquamSynbdi,  de  qua  no- 
bisconftet,  cognkione  praeeunte  damnatus? 
Sed  age,ad  rem  ipfam  accedamus ,  &  tum  Ae- 

i.  j. 


H°  D  K       MINISTOKYM 

rij  argumenta,  qua?  multo  plurafortaffis  hate- 

rcmns/i  ipfms  fcripta  cxtarcnt ,  tum  Epiphani  j 
relponfioncs  cxpcndamus. 

Afift/  dtffert  bic  ab  illo  ,  inquicbat  Aerius 
Vnus  emrn  efiordo,&  vnushonor^-  Vna  dionitv 
Impomt  rnanus  Eptfcopus ,  ita  etiam  presbyter-  U- 
bacrum  dat  Eptfcopus  fimihter  &  Presbuer  •  di- 
ftenfmonem  mltm dimni  facit  Epifcopm,  fimliter 
&Presbyter:fedetEptfcop;ismthrono,  fedet  & 
presbyter.  QmdcontraEpiphamW  Etertnon 
potefivt  Epifcfn,  &  Presbyterfmt  ^uales.  Ept- 
fcoporumemmordoPatrmngencrator  esl.  Patres 
emrngigmt  Ecclefia.Prcsbyteroruautem  ordo^mct 
nonpotcjrgenerare  Patres  aut  Dotlores  ,  filtos  ot- 
gmt  EcclejU.Qm  igiturmodo  Presbyterum  consli- 
tueret  am  manuum  impofitionem  ademn  creandum 
mnhaberet,  acprotnde  Presbyterum  Eptfcopo  df* 
xeris  Acjualem  efle?    Atqui  minime  Cic  cliditur 
Aerij  argnmentu.  Primu  enim  quod  ius  £«/>«- 
SnrUc,  i.manuu  impofitionis  ad  folos  Epffco- 
posEpiphaniusrcftringit  ,facit  quide  hoc  cx 
morc  quekm  tu  innexerat  ambitio,fed  coritra 
Dcivcrbumcxpreflum  ,  pcripicuum,  ailuci-i 
du,dc  impofitione  manuu  Prcsbyterij,  1.  Tim. 
414  Qujd  cnim  ht  Prcsbyteriumynepe  Prcsby 
tcrorii,il  cft ,  SenatusEccIefiaftici  cofefliis  res 
ipia  clamat :  &  hc  vocabatur  olim  ccctus  corii 
qui  tiic  ex  inftituto  Moiis,ii  ordine  ipfum  ipe- 
cleS,  Ecclefiae  Hicrofolymitana:  praerant ,  po- 
puli  nomi/ieLuc.  11.66.  Sicquocuieloquitur 
*  de 


SVAKGILII     GRADl^S.  tftfi 

&e  Chriftiams  fc\m  iiotvJsiak  fenatu  Cypr.lib.|. 
Epift.n.vtfatispcrfercfeilantur  qui  Presbyte- 
rium  hocloco  pro  wnwvei?,i&  eft,  trium  mi- 
nirnumEpifcoporii  cescu,ex  primo  comennticr 
Apoftolicocanonc,intcrprctantur,&  qui  fub- 
tiliorcs  hic  interpretationcs  quaerunt  :   qui- 
bus  vt  femel  os  obruretur  ,  ecce  audiamus 
quod  fcribitur  a  Gratiano  diftind.  cap.prcf- 
byter.  25.  ex  Concilio  Tolctano  11.  Presfyter 
quum  ordinatur.Epifcogo eum  henedicentey:?  mx- 
mmfuper  eapnteitu  feheMe%  ifiam  omves  Pres^/H 
teriiqutvr&fentesfimtymatii&$fiias  iuxt4  manm  £- 
■pifiopifitpercapHt  illius  tenejtnt.  Scd  qiridatti- 
netdehoc  ritu  contendcre  >  quum  Epiicopus 
iiue  folus  ,  ftue  cum  aliis  Presbytcns  ma- 
nus  imponcns,  faciat  quod lacit ,  ex  tcntcritia 
&  nomine  prcsbyterij.5  Itaque  ft  Ordinatio  ift£ 
fpeciem  gencrationis  habct ,  certe  presbyteriil 
illosgenerat,non  autemlolus  Epifcopus.  Sed, 
vt  hsec  futiliilima  omittamus,  Ordinatio ,  iiue 
Impolitio  mahuum,  certe  nullos  proprie  creac 
miniftros ,  fed  legitime  vocatos ,  iiue  electos9 
adhibitis  precibus,mittit  in  iui numeris  pof- 
feflioncm.  Phrieigitur  infirmiifima  eft  Epi~ 
phanij  refponiio:  8c  Aerius  re£fce  nullum  in- 
ter  eum  qui  in  ccctu  Paftorum  praeeft  ordine 
yt  primus ,  &  rcliquos  PaftoreS  diicrimen  ini- 
paritatis  ,  qubd  ad  ipf  im  Paftoralem  fundtio- 
nem  attinet,  conftituit,  faluaiemper  primi  lgi~ 
Ci  dignitate. 

1. 1 


tp,  DE      MINISTRORVM 

Alterum  argumentiUTi  Acrij  fiimptum  eft 
exEpiftolas  Pauliad  Philippenfes  infcriptio- 
ne,quae  trcsilliusEcclefiar  partes  facit,  plebem 
videlicet  ((Itic  to  7T*w3oc,vt  loquitur  Luc.  Act. 
15.  n.)  Epifcopos ,  &  Diaconos  :  vnde  collige- 
bat  Prefbytcrorum  &  Epifcoporu  ,  ficut  com- 
Hiune nomen  hiciortiti  funt,  vt  &  A6t.20.28. 
itamioquevnam&eadcm  funcfcionem  fuiife. 
Adhoc  aute  refpondens  Epiphanius,aitw(?«z« 
omnibmflattm  Ecclefiu  repertos  futffe  tdoneoscjui 
fierent  Presbyterijvel  cjuifieret  Eptfcopi.  Vbi  tgitur 
noinucnttts  efi  auijpiam  dtgnns  Epifcopatu,perma- 
fijfelocufine  Epifcopo:  vbtvero  no tnuettfitnt tdonei 
qut  Presbyten  co/iituerentur^  tbifolu  Eptfcopufutf- 
fe  conftttutu.Sed  quid  hoc  ad  rerNa  fi  nullos  tuc 
Presbytcros  Philippis  fuiife  concedcrc,  116  in- 
fcripfiifct  hanc  Epiftola  Paulus  Epifcopis,  fcd 
Epiicopo  :  &:  niii  Epifcoporu  nomine  Prefby- 
teros  intelligamus ,  itatuamus  oportet  plures 
tuc  fuifleflSjwWtJorS?  epifcopos.quod  neSarauia 
quide  dixcrit .  Quod  fi  nulius  erat  lbi  Epiico- 
pus,fcd  tantu  Prefhy  teri  &  Diaconi,cur  no  po^ 
rius  Prefbytcroru  qua  Epilcoporu  nomine  vfus 
eifet  ApoftolusrCaruiile  verb  Philippenicsvel 
Epircopo,vciPrenSyteris,quaineptu  ruerit  cxi- 
ftimare  ?  Nec  enimEpifcopus  dicedus  Saraui# 
fuerit,qui  nullos  habuerit  coilegas,quibuspras 
eHetrnec  Presbyteroru  coetus  rite  coftitutus  di- 
ci  poteft  in  quo  nulius  iit  «>«^oc.Ergo  ne  hec 
qiudem  Epiphanij  refpoiio  vllius  eft  mometi. 

Nunc 


EVANGELII     GRADIBVS.      2jJ 

Nuc  aute  audiamus  an  ide  fortius  illu  oppugnet 
argum~tis  ex  Dei  verbo  depromptis. 

Scnbit  Paulmy  inquit ,  Timotheo,  i.  Tim.5.1. 
ojtf-«(T^yTe/)«//»'<^T^Aw5»)c,  Seniorem  ne increpato. 
Ergo  alicjuam  habitk  Timotheus  in  Presbyteros 
\potesiatem.  Atqui  (quod  tanti  viri,  fed  paruiri 
profe&binterdumiudicioii,  pace  didumfit) 
animaduertere  Epiphanium  oportuit,  Presby- 
terum ,  id  eft ,  feniorem  hic  dici ,  qui  aetate  fit 
prouectior,  non  qui  Paftoris,  Doctoris,  vel 
Presbyteri  munere  fungatur ,  quod  manifeftif- 
iimeoftedit  njfri&ftyii?  mox  fequ.es  antitheiis. 

PratereaMC[mt  Epiphanius,  Paulmnon  di- 
xit  alicm  Presbytero ,  Ne  admittito  accufationem 
contra  Epifcopum  >fed  Timotheo  qui  erat  Epifco- 
pus^Aduerfuu  Presbyterum  ne  admiferis  accufatio- 
nem.Ergofunt  Presbyteri  obnoxij  Epifcopofuo ,  vt 
iudici,acproindevt  fuperiori.  Sed  dupHciter  hic 
falliturEpiphanius.Primum  enim  Timotheus 
nonfuitEpheiiorum  Epifcopus ,  quales  fue- 
runtqui  oppidanis  Paftoribus  collegis,Pafto~ 
res  &  ipii,iuas  parceciae  praeerant :  fedEuange- 
lifta  riiit ,  id  eft ,  cum  Apoftolica  auctoritate  a 
Paulo  Epheii  iufius  permanere ,  vt  illam  nimi- 
rum  Demetriana  iila  feditionc  conturbatam 
confirmaret  A&.20.4.  &i.Tim.i.3.  Interiftos 
autem  Euangeliftas,  &  oppidanos  illos  in  col- 
legarum  fuorum  ccetu  Epifcopos ,  vt  f#pe  iam 
antea  diximus ,  appellatos ,  duplex  fuit  difcri- 
men ,  vt  ex  Apoftolicis  fcriptis  liquet :  vnum9 

I*    iij> 


S54  »£      MlHlSTROaVM 

ijuodminbspartim  ad  plantatasab  Apoftolis 
Eccfefias  rigandas,  id  eft  dti  adolefccrcnt  con- 
fjrmandas  :  partim  ad  fupcrftruendum  opus, 
ctiius  duntaxat  fundamcnta  iecerant  Apofto- 
li,  vr  Tit.  I.  verf.  5.  inftrudtos  cile  pcculiari 
ai.^ctoritaris  gradu  ad  quptidianos  ppcrarios  < 
conrirmandos  attt  conftitucndos  oporttiit.  Al- 
tcrtim ,  qupd  tcmporaria  duntaxat  crat  ipio- 
rum  fimcifio ,  lta  vt  niillam  magis  fixam  qtiam 
ipii  Apoftoli  lcdcm  habcntcs  ,  mbinde  alib 
mittendi  rcuocarcntur,  vtex  fcriptis  Apofto- 
licisliquct.  Epi-bopi  verb  oppidani,  vt&Pa- 
ftcuesquicertp  ccaui  pracrant ,  crant  certae  ^ 
fya$  ihuioni  addicti :  adcb  vt  ctiamnum  hodie 
ncmo  inter  Pontificios  ad  maipres,quos  vo- 
ont  ,  ordincs ,  nifi  ccrto  indicato  loco  cui  in~ 
icruiar,pLomoueri  dcbeat.  Dcindc,vt  hoc  non  . 
amplius  vrgeamtis,  quu  Epifcopis  iftis  iudici- 
bus,  yt  cx  prius  antccitatis  canonibtts  liquet, 
nihil  prorlusdecernere,niii  ex  coprcsbytero- 
rum  fcntcntia&  voluntate  fas  eftet,  116  iudicis, 
icd  Prcsbyterij  totius  hacc  erat  potcftas  aducr- 
iiis  quofctinque  reos  to ^os^-wti  indicatos ,  8c 
in  album  rcorum  receptos:  quod  ipfum  hodie 
tam  diiriitte  in  Presbyteriis  iittc  Confiftoriis 
noftris  obicruatur,  vt  qui  pra?eft,  nevocandi 
qtiidcm  qucndam  ,  nifi  ex  collcgij  fententia 
ius  habeat .  Ex  his  autem  omnibus  confta- 
bit,  vt  fpcro,a:quisomnibusie&oribus,  cau- 
iam  nuilam  iuftam  eiTe  cur  vllms  hxrefeos 

pra> 


EVANGELII      GRADIBVS.        I^e 

pradudicio  grauemur.Neque  quum  hoc  facio, 
id  facioinpatres,  quod  tu  innoshocinloca 
Buerfum  nos  immerentes  facis,  cjuorum^  in- 
quis  jrationt 's  funt  adeo  m  Concilia  &veteres  Pa- 
tres  contumelipfdLjjtme  earumpudeat.  At  eft  po- 
tius  profe&b,Sarauia,cuius  hic  te  pudeat,quod 
omnibus  veritatis  amantibus  diiudicandum 
reiinquo. 


/^  capvt  xix. 

Jn  quo  Satauia  fententiam  Hieronymifiudet 
refutare. 

E  s  i  n  e  igitur  Patres  nobis  hic 
§8§^$  obiicere ,  quaii  ab  illis  cum  ra- 
),  Uonediffentirenonliceat.  (^uid, 
enim  fucrit  iniquius  ,  quam 
$  vt  quod  tibi  licere  vis  in  nobis 
accufandis ,  id  nobis  in  criminatione  tua  re- 
pellenda  facere  fit  nefas  ?  Sed  ecce  muta- 
tx  iam  funt  inter  nos  huius  adionis  partcs* 
Nam  tu  nunc  aduerfus  Hieronymum  vt  ALii) 
ha?retici  patronmn  accufationem  inflituisiego 
verb.  defenforem  illius  ago :  idque  non  iine 
fubfcriptore  grauiilimo  ,  quem  abs  te  in  nos  a*-. 
iibi  produdbuuiteftem  ,  ego  tibi  fi  pati  potes, 
iudicem  feram*  4-iidiamus  ergo  Hicronymum 
loquentcnv 

L  iiijL 


J36  DIMINISTRORVM 

In  Epiftola  ad  Oceanum.  Apud veteres  itdem 
jEptfcopt  &  Presbyterifuerunt ,  cjuia  tllud  dtgmta- 
tU  nomen  efi>hoc  cztatts.l<i<&\\  ad  Euagrium.^oo- 
ftolus  perjptcue  docet  eofdem  ejfe  Presbyteros  & 
Epifcopos.  Qujeris  auclorttatemfaudt  te/?tmoniu?n 
Vhilip.  1 . 1 .  Paulus  &  7 'imotheia ferui  Chrtfii  le- 
fu^ommbmfantiisinChrisio  lefu  c/utfuntPhtltp- 
pis,cu  Epifcopis,  &  Dtaconis.  Vis  &  altud  exem- 
plumHdem  advtiiiu  Ecclefu  EphefiSacerdotes  1- 
tA  /oyuiiary  Attendtte  vobis,  &  cunclo  gregiyin  juo 
vospofutt  Sp.  SanVau  Eptfcopos ,  vtregatis  Eccle- 
fiam,  &c.  Act.2o.  Ac  ne  <juis  contentiose  in  vna 
Ecclefia  plnresfui-Jfe  Eptfcopos  contendat,  audi  a- 
Itbi  mantfcjhfltme  comprobart  eundem  ejfe  Eptfco- 
pum  &  Presbyteru, Relicjut  te%ait  Ttto^ta  Cretajvt 
0  yttuas  Presbjteros  per  cimtates ,  fi  quis  eft fine 
crtmtne .  Oportet  enirn  Epifcopumfine  crtmine  effe 
i.Tim.4.2.  Tim.i.  Petrm  cjuoyue,  i.Canfy  Pref- 
bycerosprecor,  in£p*it3  comp^esbyter ,  gregern  regere 
&  inspicere  ,  tjnod  Gr&cts  dtcttur  fio  afcanttus, 
l£fa<r.i07rQ>'Ttsytd  efi,fitperintende//tesyvnde  traclum 
Epfcoptnomen.  lohn.mesdenique^  Presbyter,ait, 
eleftx  domtnsi ,  &  Presbyter  Caio  charifiimo ,  2.  & 
3.  loh.  Quod  autem  vnuspofteletliu  ejlcjui  c&tcris 
pr£poaeretttr>in fchifmatis faclum  eftremediuw,  ne 
vnufjutfhuc  adfe  Chnfiurn  trahens  Ecclefiarn  ra- 
peret.  Nav,  er  Alexandnt  a  M.aPco  Euangelifta 
ad  Heraclam  vfyue  &  Dionyfium  Eptfcopos,Pref- 
byten  vnumfe^nperexfe  elettum,  in  celfiore gradu 
collocatam  Eptfcopum  nornmabant :  quomodofi  e- 

xerci- 


EV  ANGELII       GRADIBVS.       l$J 

xercitus  Imperatoremfaciat.  Quid  enimfacit,  ex~* 
cepta  grdinatione ,  Eptfcopusy  cjuod  Presbyternon 
faciat?  &paulopcfi,  Presbyter  &  Eptfcopw  altud 
atatis,  altud  dtgnitatis  efinornen  svnde  ad  Titum 
&Ttmotheum  de  ordinatione  Epifcopi  &  Diaco- 
nidicitur,  de  Presbyteri  om»ino  rettcetur,cfuiain 
Epifcopo  &  Presbytero  continetur. 

Idem  in  Epiflolam  ad  Tiruni.  Idem  esl  Pref 
byter ,  fui  &  Epfcopus ,  $*  antejuam  Diaboli  in~ 
ftruclufludta  inreligione  ferem^  diceretur  inpo- 
pulis,  egofum  PaHli,ApollO)Ceph£,i.Cor.i.$.com- 
mnni Presbyterorum  confilto  Ecclefidgubernaban* 
tur.Poftcjuam  vero  vnufuifcjue  quos  baptizjiuerat 
fuos  effe,non  Chr:fii,putabat:in  tvto  orbe  decretum 
efi,  vt  vnm  de  Presbyteris  eletlm  c&teris  fuperpo- 
neretur,  ad  fuem  ornnu  cura  Ecclefiz  pertineret,  vt 
fchtfnatumfeminatollerentur .  Putat  alicjuis  no* 
firam  effe  non  Scripturarumfentemiam,  Epifcopum 
&  Presbyterum  vnum  effe ,  &  aliud  atatis  >  aliud 
officij  effe  nome.  Philtppt  vna  efi  Macedoni£  vrbs, 
&  in  vna  certe  ciuitateplures ,  vtnuncupantur,  E- 
pifcopt  effe  non  poteranf.fed  cjuia  eofdem  Epifcopof 
&  Presbyteros  tunc  appellabant ,  vndtfferenter de 
Eptfcopis  quafi  de  Presbyteris  Philippenfibus  lo- 
quums  efi  Paulm*   Adhuc  minks  ambigue  vnius 
idem  ciuitatis  Ephefi  Presbyteros  vocans ,  eofdem 
poflea  (  cjttod  dtligentim  ohferuandam  )  Epifcc* 
pos  dtxit  :  &  ad  Hebr.vr  dtqualiter  inter  plu- 
res  Ecciefiz  curam  diuidit ,  Parete,  inquienSyprin- 
ciptbus.  {prxpofimriy^fMpoicJveftr^  0-c.Petrns 


.     Ij8  Dfc      MlNlSTRORVM 

item  Presbyteros  compresbyter  obfecrat.  H<ec>  in- 
gttity  vt  ofiende-emus  apud  veteres  eofdemfutffe 
presbyteros ,  quos  cjr  Epifcopos.  Pattlatimverovi 
dtffenfionum  p/antana  euelleretur,  advnurn  omnis 
foltcttudo  eft  delata .  Vt  ergo  Presbytert  fittmt 
fe  ex  Ecc/efis,  confuetudine  Epfcopo  fibt  prapofito 
fubicctos  effe  ,  ita  Epfcopi  nouertntfe  cor.fuetudwe 
magis,  cjuam  Dom.tntc&  dijfofittonis  verttate  Pref- 
bytcrts  effe maiorcs>Cy~  m  commtthid^bere  Ecc/efia 
regere  ,  Mofem  tmttantes,  ejui  cjuum  inpoteslate 
haberetfohu  pr&effe  populo  Ifiae/^feptuaginta  ele- 
gHyCjuibufcuin  popu/um  tudicarct. 

Ethaec  quidera  Hieronymus  non  vno  tan- 
tum  loco ,  nec  paucis  ,  ncc  vt  dc  re  dubia  ,  fed 
f.epius,Cv  copiofe,perfpicue,a(ieuc rantcr,Epi- 
fcopis  cv  Prefbyteris  ,  vt  vna  &  eadern  appcl- 
lationem,uc  vnam  &  eandcm  functionem  tri- 
bucs.Huic  aute  aftenties  Ambrofiiis  ad  Eph.4. 
Prtmt  Presbytert  (inquit)  appel/abantr  Epifcopiy 
Tt  recedente  eo  fecjuens  eifuccederct.Sed  cjttta  coc- 
peruntfequentes  Preshyteriinueniriindigm  adpri- 
watpu  tenendosy  immutata  esi  ratio  :  proffitctente 
Conct/tc,  vtnon  ordo  ^fed  meritum  crearet  Epfco- 
pum,mu/torum  Sacerdotum  iudicto  corfittutum^ne 
tndtgnus  temerevfi^yaret^  effet  multUfcandaluy 
Jdem  i.ad  Tim.$.  Pau/:ts pofi  Eptfiopum  ordinem 
Dtaconatusfubtecit:  Quare  nificjuta  Eptfcopt  & 
Tresbjten  vna  ordtnatto  eft?Vtercjue  enim  Sacer* 
doseshfed  Elpifioptts  prtmus  es~i:vtomnts  Eptfco- 
vm EresbjterfiuiQ 'tame ' omnis Presbyter  flr  Epi- 


EVANGEIII      GRABIBVS.       l$f       9) 

fiypus .  Hic  enim  eft  Epificopus  aui  inter  Vresbyte- 
tosprimm  efi.  Sed&  AuguftinusEpift.lo/m*»- 
dmn  HOlSlORJS  vocabula : ,  inquit  ,  qttt 
iam    ECCLESItAS    V SV S  obtimut  E- 

i  pifcopatus  Presbyterto  rnaior  eft  :  vnde  Gratia- 
nus  ex  Ilidoro  Apudveteres,  inqiut,  iidem  Epi~ 
fcopi  &  Presbyten  fremnt  g  Et  ha?c  quidem  illi 

'  Hieronymo  planeaifrntuntiSjquemnimcau- 
4iamus  quam  firmis  rationibus  refutes. 

.  Primumfmo^is^uod  hic  dicttur  communi Prefi 
byterorum  cofilto  Exclefias  w  principto  futffe  gu- 
bernatas ,  non  diffteor.  Fuit  emrn  ettam  ternpus 
tjuando  Ecclefia  communi  confiho  totiusplebis  re- 
gebamur^uapofiea  naEU  Presbyteros,  viinCre- 
ifotllorum  confihogubematdfinnt ,  fitb  cura  tamen 
&  infpettione  Apofiolorum  &  Euangeltftaru.  Sed 
hec  non  argutt,  crefcente  cjuoti die  nwnero  Ecclefia- 
rum  5  &  w  Ecclefiis  multttudtne  Ckrisiianorum^ 
ejuin  vtDiaconipcfi  Apositdos  ,  £r  posr  Diaconos 
jPresbytert<ficpoft  Presbyteros  Apojhli  eadem  di- 
uina  infrttuttonejandem  crearint  Epifcopos ,  cuiuf- 
modifuerunt  Tttus  &  Ttmotheus  cj-plures  alij. 

Agnofco  autem  &  ego,  nonvno  momento 
fed  prout  deditDominus,4iftin6tas  luis  omni- 
bus  functionibus  ,  quafi  pattibus  ,  Ecclefias. 
£uiffe.Sed  quormm  haec  ad  id  de  quo  agit  Hie- 
ronymus  ?  6c  an  ifta  qua:  profers  fatis  inter  fe 
confentiuut?  Fateris  enim  Eccleiias  fuifle  in 
principio  communi  Prcsbyterorum  conftlio 
gubernatas.  Nurn  confufo  cVperturbato?  ita. 


J4°  de   ministrorvm 

Yidclicervtconfcrcntibusinter  fe  Prc/Weris 
cienegotns  qiueincidcbanr,  niillus  clTct  qui 
cxtcns  pranret ,  fentcntias  rogarct,actione  dc- 
nique  totamaprincipioad  extremum  mode- 
ratns,ex  Prefbyterij  communi  fentma  iudica- 
rct?  hoc  quidem  ego  ne  verifimilc  quidem  ar- 
bitror,    Habuit  ergo  iam  tum  Presbyterium 
Imimaliqucmprimum  &  ^n^rct  Ptefhytc- 
rum:  vt  PrcfDyterorum,ficetiam  Epifcopo- 
rum  manentc  coramnni  appcllatione.  Aberras 
igituraicopo,  quum  hoc  di  thimHieronymi 
ad  id  tepus  refers  quo  nullus  Prefhyrerio  prar- 
fuerit,quod  certe  verifimile  non  eft  vnqua co- 
tigifle.    Agit  prercrea  Hieronymus  de  Epi- 
kopis  in  Prcsbyterorum ,  id  eft,  Paitorum  $m- 
bcmatorum  oppidatim  conftitutorum  catu 
prahdcnribus.  Tu  verb  ifrud  accipis  de  Euan- 
gchftis,  qmbuscorjndis  Metropoliranos  fuc- 
cciiiile,  quos  tamcn  confrar  non  Paftoribus 
-aut  Presbyteris ,  fcd  fuaru  prouinciaru'  Cocpi- 
icopispraTuiiTe.  Dcniquequofcnfu  fir  acci- 
picndutnquod  dicit  Hicronymus  Ecclefks  i- 
nitiofuiirecommuni  Presbytcrorum  confilio 
gubcrnatas,  docet  Ambrofms  co  quem  citaui 
loco ,  nempeita  vt  vnus  inter  ipfos  eifer ,  non 
qtude  cerre  gtadu  fuperior ,  CeA  ordinis  Sc  ho- 
nons  dignitate  primus,cui  muneri  finguii  po- 
fteapcr  vices  fuccederent.Quatum  ver6  tepo- 
risfparineiTetifri  <xtoi<r*vi&  p  raefcriprum,  non 
defa-ibirAmbroiiuSj  de  more  iito  videlicct 

qui 


IVAKGELII       GRADIBVS.       I^I 

qui  iam  pridem  elTet  abrogatus,  reftituedo  mi- 
nirue laboras.Sed h~bdomadicam hanc  e'(p»M*~ 
fictv  fuiire  probabiie  eft ,  qualis  fuit  iila  Aaro- 
nica,  vt  conftat  ex  2.Chron.23.verf  4-&  8.  &  cx 
Maymone,Heb.cap.4.  Non  eft  igitur  eo  demii 
tempore  ,  de  quo  Hieronymus  loquitur,  vt 
tu  putas  ,  conftitutus  quifpiam  ,  qui  Prel- 
byterio  praeeffet  :  verum   ioco  (ucceftionis 
illius  per  vices  ccepit  vnus  ex  Prefbyteris  ad 
hunc  ordinis  primatum  areliquo  Presbytero- 
jrum  ccetu  deiigi :  is  videlicet  qui  maxime  ad 
hoc  idoneus  videretur:&  itafa&um  vt  Epifco- 
pi  nomen  anteaprefbyteris  omnibus  commu- 
ne  ,  idqueouium  quas  regebantrefpedu  ,ad 
hunc  ^seg-&S  proprie  fignificandum,  &  qui~ 
demfuorumcompre{byterorumrefpe6h.i ,  lit 
tranilatum.  s$temm,£o£t3.tfis  inquies,*/?^  mnta- 
tio  cnrnon  <zcjue  Domwic<&  dijpojitioni ,  sitgueprior 
illepervices  ordo  tribnetnr?  Certe ,  iiab  ipiis  A- 
poftoliseiTetprofec"ta,non  verercr  illam  ,  vt 
ca^teras  Apoftolicas  ordinationes  ,  diuinar  in 
folidum  difpofitioni  tribuere.  Neq;  propterea 
Deusmutabilis  videri  poiTet,  nonmodb  quia 
non  quicquidDominus  conftituit,  eacondi- 
tione  difpofuit  vt  perpetuumeiTet:  verume- 
tiam  quoniam  aliudeft  ordinismodum  ,  qui 
ad  circunftanrias  temporum,  locorum ,  &  per- 
fonarum  accommodandus  eft ,  mutare ,  quam 
ordinem  ipftim  tollere ,  in  Eccleiia  ad  fines  vf- 
que  feculorum  retinendum.  Sed  quum  Hiero- 


I42.  D  P.     M  1  li  1  S  T  R  O  R  V   M 

nymus  &  Ambroiius  ,  ac  ctiam  Augufclmi^, 
graiiidmii  teftes>ipfi<quc  adco  Niccni  Patrc$,(i 
4">  Apoftolis  ifta  mutatto  cilct  profe&a,  iiuc 
legc  fcripta  (quid  lit  autcm  de  illis  Apoftolicis 
vocatis  eanonibus  ftatrfendumj  alibi  dixi)  fiue 
pcr  vocem  tiadita,rniui!nciftud  dillimuhtu- 
ri,  anticmx  tantum  confuetudini  &  vfm  Ec- 
clefix ,  cV  quidcm  a  Dominica  difpoiitione  di- 
ftincfco,  iftud  tribaaht:  indignafi  nondcbcs, 
Sarauia ,  fi  potius  illorum  pcrfpicuis  &  totics 
rcpetitis  tcftimomis  ,  quam  inhrmiilimis  &c 
nullius  certe  pondcris  conicdturis  fidc  tuis  ha- 
bcns ,  priorem  quidem  ordincm,vt  qui  initio, 
acproindc  Apoftolisipfisauctoribus,  vcl  fal- 
tcm  approbatoribus  viguerit,Diuinum:pofte- 
riorcm  vcrb  Humanum  ,  non  fimplicitct  ta- 
mcn ,  fcd  comparatc ,  nuila  cum  Patrum  &  tdt 
Ecclefiarum  iniuria  appellaui.  Vt  mclius  au- 
tem  liqueat  iufta*-nefuerint&:iatis  magni  mo- 
mcnti  ad  hanc  c^os-atWa?  nouationem  infti- 
tuendamrariones,  agcdum  illas  iigillatim  di- 
fpiciamus,c\:  qiue  tu  viciilim  illis  opponas,  ex- 
pcndamus. 

Cauiatiir  ergo  Hicronymus  fmffe  tandem 
fchifmaiis  vitandi  caufa  tn  orbe  toto  decretum ,  vt 
vnta  ex  PresbytcrU  eleftus  cxteris  fuperponeretur 
ad  cjucrn  om/it6  Ecclcfix  cura  pertmeret>  neftudia, 
tnrelinoneferent,  &  dicereturinpopmis,  Egofum 
Pauh,  Cepbz,  Apollo&o  Et  ccrte  veru  cft  mul- 
iitudincm ,  ctiam  non  admodum  numcroiam; 

focil- 


E  V  A  N  G  E  L  I  I       G  R  A  ©  I  B  V  S.        14J 

facillime  nimium  fepc  in  partes  diftilire  con- 

ftieuilTe,  nifi  vinculo  quodam  quafi  invnum 

corpus  coalefcat,  Sed  quum ,  vr  antea  ex  Am~ 

brofio  didicimus,  non  deeiTet  ordo  inter  Prei- 

bvtcros ,  cuius  aUoqui  gubernatio  vix  ad  mo~ 

mcntum  coniticiifet :  &  Apoftolus  quoque ,  fl 

!  tali  demum  remcdio  ad  compelcendum  Co- 

rinthiortim  fchifma  opus  fuiifet,iftud  minimfc 

fuerit  diffimulaturus :  poiTec  vidcri  profecfcb 

Hicronymus  argumcnto  non  fatis  firmo  niti. 

Dicamns  ergo  primatum  illum  ordinis  per 

ihiltuae  fucetnionis  vices,  ipfa  tandem  expe- 

rientia  compertumfuiifenonfatis  virium  nec 

ad  ambitiofos  Paftores,  ncc  ad  auditores  alios 

quidcm  vanos  ,  alios  vcrb  adulatorio  Ipiritu 

pracditos  compefcendos  habuiile :  communi- 

cata  videlicet  iingulis  Pafroribus  pcr  vices  hu- 

ius  primatusdignitate.Itaque  quod  fingulis  fe~ 

cundum  viccs  communc  ruerat ,  poftea  vifum 

fuit  ad  vnum,&  cum  quidcm  totius  Presbyterij 

iudieio  dclectum  transferre:  quod  certe  repre- 

Iiendi  ncc  potcft ,  nec  debet :  quum  praefertirn 

vctuftus  hic  mos  primum  presbyterum  dcli- 

gendi,  in  Alexandrina  ceieberrima  Ecelefia, 

ebdem  tefte  Hicronymo,  iam  inde  a  Marco  E~ 

uangelifta  ciTet  obferuatus. 

Alteram  caufam  afFert  Ambrofms ,  loncr^ 

\  1       •  ^ 

maximi  momcnti,nempe  quod  Pnmatu  fic  ad 

flngulos  per  vices  pcrucn;ente ,  iingulis  Pafto- 

tibus  -non  fcmper  ad   hanc  gubernation^m 


144  D  E        M  I   N  I  S  T  K  O  R.  V  M 

fufcipicndam  idoneiscompcrtis,ita  fierct  vt 
indigni  intcrdum  prardlenr,  quae  rcs  tum  Pre£ 
bvterij  contcmptum  fecum  trahebat,  tum  adi- 
tum  fa&ionibus  apcncbat :  Idcirco  placuiiie 
communi  conu.nfu,quod  antc  dixi ,  ncmpc  vt 
vnus  quifpiam  &  quidcm  legitimc  delecr-us, 
Prcsbytcrio  fute  Ecciena?  Senatui  picccifct. 

Abfit  autem  vt  hunc  ordincm ,  etfi  Apofto- 
Hca&  mere  diuirudifpofitione  non  conftitu- 
tum,tamcn  vt  temere  autiuperbe  inuectum 
reprehendarrr.cinus  potius  magnu  vfum  fuiife 
quandiu  boni  &  fancti  Epiicopi  Ecclenispra> 
fucrunt,quis  inhciari  pouitvFmantiir  igitur  il- 
lo  qui  volcnt  ek'  potcrunnmihi  tamen  quanuis 
inter  Ecclefiae  Dei  per  ipiuts  mifericordia  mi- 
niltrantcs  longc  minimo,  rcligio  fucrit  quid 
hicrcquiram  non  cxplicarc,poitquam  carteras 
tuas  aducrius  Hicronymi  fcntcntiam  obicccio- 
ncs  cxpcndero. 

Pergis  igitur  &  nc  colligis.  Ulafchifmata  fib 
Apofiolts  natafitm.  Tr.rgo  tunc  tncepit  Ula  confite- 
tudo:  $  ipfi  Apofiolt^  fchifmatis  ifiius  vitandt  cau- 
fa ,tttm Domtnicam dijpofitionem  mutarunt.  At' 
koccfiditru  perabfurdwn,  Apofiolommfmffe  me- 
lim  noffe  cjnam  Dominurn  qutd prxcauendts fchif- 
matibtts  ztile  cjr  necefiarium  ej]ety  &  ob  vnius  Ec~ 
clefix  veccatum  wftttutionem  Domtni  rnutare. 
Rcipondco  plurima  hic  rurfum  Hieronymo 
contra  mentem  ipfiits  impingi.  Nec  enim  ille 
profert  Corinthiaci  fchiimans  exempiu ,  qua- 


IVANGELII      G  R  A  D  I  B  VS„       'Jji    * 

fi  huius  mutationis  caufa  extiterit  ,  aut  iam 
tum  coiifuetudo  ifta  casperit.  Abiit  enim  vt 
tam  leues  Apoftolosfuiife  cenfeamus,  vt  hac 
vnacaafacommoti,priftmum  ordinem  muta- 
rint.  Deinde  confuetudinis  iplum  nomenar- 
guit  non  ftatim ,  fed  aliqito  vfu,  &  non  parua 
exp  -rientia,  nouum  ordinis  modum  fuiile  in- 
trodu&um  .    Abik  etiam  vt  Hieronymus  ita 
fuerit  imprudens ,  vt  ii  hoc  fcripiiifet  non  ani- 
maduerterit  fore ,  vt  a  fuis  aemulis  ,  ipio  Apo- 
ftolo  iudice ,  refelleretur.Is  enim  hac  ipfa  de  re 
Corinthiis  fcribens,  riiilllt  prorfus  iftius  reme- 
dij  mentione  facit.  Profert  igitarHieronymus 
hoc  exemplu,non  quaii  inde  hsec  mutatio  cce- 
perit,  fed  qubd  Corinthiorum fa&u  aliis  iam 
muitis  populis  fequutis,res  ipfa  nouo  remedio 
indigere  neceifarib  videretur:ide6que  no  fcri- 

pflt,ET    DICERETVR     C  O  RI  NTH  I  t  fed,  E  T 

diceretvr   in   po  p  vli s.  Jtemm^nquisy 

iddici  non  fati*  fuit ,  fe  d  exhiftonu  demotiflran- 

dumfmto  Tibi  videlicet  &  tui  fimilibus.  At  cui 

notior  eife  temporum  iilorum  cetatem  Apo- 

ftolorum  fequutorum  hiftoriapotuit,  quam 

Hieronymo  ?  &c  quis  illu  in  ea  quide  re  vel  de- 

ceptd  fuiife,  vel  impudenter  falfum  dicere  vo- 

luiile  meritb  fufpicetur  ?  Sed  prseterea,licet  i]- 

lorum  temporum  hiftoriam  no  h?bcamusmiii 

muitis  fabuiolis  narrationibus  prophanaram, 

quis  merito  exiftimarit  Satanam  tot  potitiire 

mperftitibus  etiam  Apoftolis ,  haerefesfercre 

K,j, 


I46  DE       MINISTRORVM 

Jl%oraL<rl*<;  vcrb ,  poft  illorum  prarferttm  tem~ 
pora,£c  frigcfcente  paulatim  Dei  zclo,  excita- 
renonpotuilfc? 

Qu,rrispoftea,inerrorc  quemodb  refutaui 
perfcueras ,  vndc  noucrit  Hkronymus  Corin- 
chioru  Ecclefia  prcsbyteros  ante  illanata  fchif- 
mata  habuiife.  At  ego  qua?ro  ex  tc,qua  tandcm 
Ecclcfiaexiftimandu  ftt  PrcsbytcrisJiuc  Pafto- 
ribus  8c  gubernatoribus  extraprima  ipfaru  ini- 
tia,carcrc  diu  potuiifemedu  vt  Apoftolus ,  qui 
fcfquiannil  illic  fubftitit,  2c  Apollos  eu  fcquu- 
tus,  ca  Ecclefia  Presbytcrio  primo  quoqucte- 
pore  no  inftruxcrint.QiKjro  ctia,quina  illi  fmt, 
quos  iubeatcogrcgari  ad  ina  ftuofu  Satan^  tra 
dcndu,&vetus  fermcntu  Ecclcilaftico  iudicio 
rcpurgandu,  finonhoc  ipfum  fuit  presbyte- 
iiu,quod7cu;  <vXuova(  nppellat  altera  Epift.i.<S. 
Trxterea ,  inquis  ,fiqntcyt4td  tmtiofaUum  non 
eil^aomimcJL  dtjpcfitionts  non  efi,certe  de  Dtacona- 
tit  tdem  erttftatuendum.  Quo  r  fum  autcm  i  ftu  d? 
Ncc  cnim    de  Prcsbytcrij  liue  Prcsbyteratus 
functione  agit  Hicronymus>  icd  dc  nouo  ordi- 
nc  in  illius  adminiftrationc  coftituto.  Cur  au- 
tem  iftc  poftcrior  modus  non  fit  fimpliciter 
Apoftolicus,res  ipta  ciamat. 

Sed,  inquis  ,  non  legtmus  Cortnthiacx  Eeclefit 
Presbyteros  pr&bniff;  fcbfmatis  caufam  ,fed  aplc- 
be  captam  occafione exfuis  Doclonbns  arreptam^a, 
qutbm  autinslitHttfuerantmfide  ,  aut  bapttz^atu 
Et  rurfum  ifta  quorfum  comminifceris  ?   Ncc 

cnim 


IVANGBIII       GRAtflBYS.     tjjf 

«nim,vt  antea  dixi ,  Hierohymiis  hocEcclefiae 
Corinthiacae  fchifmate  nititur.  Et  cui  perfua- 
feris  fchifmatis  iftius  confcios  non  fuitfe  Pa- 
ftores,  de  quibus  auditores  iifci  fuperbiebarit? 
quibus  certefi  fadtionesiftsdifplicuiilent,  fa- 
cile  fuiifet  huic  rtialo,etiam  nort  corifulto  Pau- 
lo,mederi. 

Item.non  eram,  inquis,  Corinthi pr^fentes  y  de 

tjHik'Mfa5iiofiifl:tglortabamHry  nempe  ipfePattlus> 

Cephas,Apollos :  acproinde  nonfuernnt  advitan- 

dnmfchtfrna  Presbyteri^  quifchfmatkoccafionem 

nonpr&buerant,  in  ordtnemfub  vno  Epifcopoco- 

gendi.  Hic  vero facis, Sarauia,  vt pene ctedam 

yfque  adeo  te  feitinalfe,quum  ha*c  fcriberes,vt 

ipiam  Pauli  epiftolam  non  infpcxeris.    Ihue- 

Jiiifes  enim  fa&iofos  iftos  rteque  de  Paulo,  ne- 

que  dc  Ccpha,  neque  de  Apollo  fuiife  gloria- 

tos ,  fed  Paulum  fapientiffiitie ,  ne  malum  cui 

mederi  volebat,exaccrbaret,  ha?c  nomina  fub- 

ftituiire,  Scadfe&Apollo  ,  mutatis  perfonis 

^Ta^^TiV^vtipfemet  iignificat,  i.Cor.4.6. 

miracerte  &rariilima  modeftia,  diflimulati* 

eorumPaftorum  &  Dodborumnomirtibusiqui 

nid  in  culpa  huius  diflidij  fuiifent,  Paulus  ho£ 

fact-um reprehendens ,  non  ad  ipfos  Do&oresj 

fed  ad  auditores  illomm  potius  fiias  repreheri- 

iiones  accommodairet. 

Infitper^Kaidoy  inquis,  &  a  juibuspotuit  de- 
■cretum  illudfieri ,  &  tanto  confenfit  in  toto  orbe.  re~ 
tipt  ?  Refpondeo  Hierbnymi  verbanonpof- 

K,  i\. 


I^fc  *>  *      MINISTRORYM 

fc,quinipfi  fiatiniutia^defcriptoaliquo  decrc- 
to,quod  vel  ab  Apoftolis,  velabaliis  cmanai.t 
intclligi.Id  enim,fi  ita  effet,  fola  confiietudinc 
fa&um  fuiife  minime  diceret.  Dccrerun  crgo 
in  toto  orbe  hic  fuilfe  dicit  quod  Ecclciiis  tan- 
dem  omnibus  communi  confcnfu  vifum  eft, 
aliis  aliarum  confuetudinem  fcquutis.  Ncc  a- 
liter  Confilij  vocabulum  apud  Ambrofium  eo 
quem  citaui  loco  accipiendum  eft. 

Sed  Paulurn ,  inquis,  dominicam  inUitutionem 
mutajfe^  vtidvoluiffet,yotutffe,non  eftprobabile. 
Caterivero  Avoftoli  pervarutfgentes  dtfperfi^uid 
ageretur  Cormthi  ignorabant,  vt  decreto  Pauh  ad~ 
didijfefuum  calculum  creddtur.  Et  vt  demusfchif 
ma  illud  Corinthiacum  ad  eorum  peruemjfe  noti- 
tiam^  ahc/uo  miraculo  fimul  ad  hoc  decreturnfa- 
ciendurn  conueniffe  ,  nuncjuam  tamen  tn  domimc& 
infritutionis  mutationern  confenfiffent.  Ego  vcrb 
paulb  antc  oftendi  fruftra  ha:c  absteopponi 
Hieronyrno ,  vt  cui  nunquam  venerit  in  men- 
ten4  qus  tu  illi  tribuis  de  hac  mutatione  £ 
Paulo,vel  ab  aliis  Apoftolisdecrcta.Q^od  au- 
terri  mutationem  hauc  ncgas  ab  Apouolis,  vcl 
poft  Apoftolorumtemporaficii  hnc  grauiifi- 
mo  peccato  potuilfc,  falfo  abs  te  pofiro  prin- 
cipio  nititunnempe  qubd  perpctuum  &  inua- 
riabile  fit  quicquid  Dominus  inftituit.  Nam 
Deus  quidem  ipfe  nunquam  mutatur  ,  fcd 
quum  de  iis  agitur  ,  qus  mutabilia  elfc  vo- 
luit,tantum  abeft,  vt  quum  ea  mutantur,  pra- 

ptcrea 


I 


IVANGELII      6RAD1BVS.        l^p 

pterea  videri  poffitipfemutatiis ,  aut  contrai- 
pfius  voluntatem  aliquid  fadhim ,  vt  e  contra- 
rio  nifi  mutarentur  quas  mutari  voluit,  muta- 
bilis  ipfe  fuiiTe  meritb  vide?emr.  Sic  abroga- 
tis  legis  vmbris  fucceffit  ELiangelij  veritas,  & 
Leuirici  Sacerdoti)  loco  fucceflitasternumae- 
terni  noftri  vnius  Chrifti  Sacerdothun.  Sic>vt 
adnoftrapropms  accedamus,  quod  rtrit  fun- 
ctionis  Apoftoloriim,&Euangeliftarum  pro- 
priu  Sc  pccLiliare ,  Apoftolica  videlicet  au&o- 
ritas,  cu  extraordinariis  omnibus  facultatibus 
adEcclefiammlegirimam  conftimtionem  ne- 
ceflariisjApoftolis  &Euangeliftis  mLinere  fibi 
demandato  fumma  cum  iide  &  diligentia  per- 
functis ,  defiit ,  vt  paulb  ante  demonftraLii.  Sic, 
ELiangelio  fatis  fuperque  miraculis  confirma- 
to ,  celTarunt  illa  tam  varia  miraculomm  %** 
piV//«eS.  Sic,  quodin  Synodo  Hicrofolymitana 
conftitutum fuit  tolerandae  ad  tempus  Iudaeo- 
rum  infirmitatis  caufa,irritum  fadmm  eft,poft- 
quam  apparuit  ludasos  nonfimplici  ignoran- 
tia  aLit  infirmitate  ,  fed  obftinatiffima  perui^ 
caciaELiangelio  relu&ari.  Sic  Agapae,fraterni- 
tatis  colendae  caLifa,  ab  Apoftolis  inftitutas  & 
diligenter  maximoque  cum  frudm  obferua- 
tx,  quumiis  abuti  Corinthijcaepiffent,  au- 
cfcore  Paulo  ibi  defierunt ,  aliis  Ecclefiis  non 
ftatim  fed  fenfim,&proutres  tulit,Corinthio- 
rum  exempium  feqiiLitis.  Non  eft  igiturhaec 
r.ui  colle&io  necefraria,  peccaffe  videri  Apo- 

K.     iij. 


$J0  Bli        MINISTkORVM 

ftolos,  a,ut  Patres  illoriUTi  tempora  fcquutos  fi 
in  aliquam  diuinae  inftitutionis  mutationcm, 
quam  commemorat  Hicronymus  ,  dicantur 
confenfllfe.  Et  hoc  quidcm  vidco  fuiflc  ali- 
quatenus  abs  te  poftca  animaducrfum  quum 
iftapnccedcntibus  fubiiccrcs ,  hoc  dilcmmatc 
in  noscontorto. 

Decreturn>  inquis ,  ajuodcommemorat  Hiero- 
riymus>aut  contra  Domint  m/ittutionemfaclum  es~ty 
CT  dicendum  Patres  ornnes  &  Cona/ta  erramffe: 
4Ht fatlum  fiiiffe  oportet  de  re  stJlczQopu ,  ^U-tfuerU 
meorumvoteHate  a  quibw  emanant.  Et  cjutfu- 
mui  nos  qui  decreturn ,  cm  tfitns  Chrifiianus  orbts 
parutt,contewnere  audeamus}  Scd  obtuiius  cft 
profcCto  huiustui  dilemmatis  vtramquc  cor- 
nu ,  quam  vt  vcritas  ita  poflit  vcl  kuiflime  vul 
ncrari.  Prioris  cnim  illius  vanum  impctuma- 
bunderctudimus.  Ad  pofterius  autcm  quod 
atdnet ,  profccto  corum,  quae  a  Gra?cis  uil*oo- 
poe,a  noftrisThcologis  Latine  indirfercntiavo- 
cantiu\abuteris,  8t  detinitione  Sc  vfu.  Sunt  e- 
nim  indirferentiain  hoc  argumento  ,  non  quac 
fimplicitcr  toilerc  vehibrogare,faccre  vcl  non 
facerefahta  conicientia  liccat:  icd  ii\  quibus 
perfe  &  cxfui  naturaaeftimatis,  pofitum  non 
fit  regnum  Dei ,  ficut  de  efca  Sc  potu  loquitur 
Apoftohis:  oftcndenstamen  minimepropter- 
calicereindirrerenter  quibufuis  vcfci  aut  non 
vcfci,  &  quiduis  biberc  aut  non  bibere,  quo- 
mam  indirfcrcns  illa  rei  natura  vinculo  chari- 

tatis 


D  2      MINISTRORVM  1^1 

tatis  in  proximum  adftringatur  &  fraenetur  o~ 
portet=Qiiod  (1  charitas  tantum  inrebus  pcr  fe 
jpclifferentibns  valet,  quanrb  magis  expreffum 
Dci  madatum  efficiet  vt  quod  per  fe  &  in  (c(c 
indifferes  cft ,  tamen  ta  fit  nobis  illicitii ,  quam 
quod  pcr  fe  impiii  fcclus  eft?  Sic  mutarc  quid- 
quam,aut  detrahere,  aut  adiiccre  in  diuino  ex- 
ternoCLiltudiuinitusprarfcripto,  &  re&e  in- 
tcllc&o  (ficutdocct  Pharifa^os  Chriftus  de  Sa- 
bathi  violatione)  tam  fuit  ncfas ,  quam  homi- 
nem  occidere.Sic  immundis  vefci  munda  con- 
fcientia  non  licuit ,  vt  Daniel  &  ipfius  focij  e- 
xemplo  fuo  dcmonftrarunt ,  &c  feptem  illi  vna 
cum  fua  matrc  celebratiftimi  martyrcs  ,  Ait-. 
tiochi  temporc ,  inuicta  fua  conftantia  funt  te- 
ftati.Illis  autem  lcgalibus  mandatis,non  aliqua 
hominum  ,  fcd  ipfius  Chrifti  adLientu  &  au- 
6koritate  abrogatis ,  laxatum  quidcm  fuit  legis 
vinCLihim,  fcd  (manente  altero  illo  charitatis 
in  proximum  non  cercmoniali,fed  morali  prc^ 
cepto)  non  quidcm  propter  confcientiamfue- 
runt  immundi  vlli  cibi,  vt  antea ,  (cd  quatenus 
illis  vti,nifi  violata  charitatc,  quifpiam  no  po- 
tuit.  Tandem  denique  Iudaus  fefc  prsbenti- 
bus  illa  charitate  indignos,au&a  eft  lmmundis 
cibis  vefccndi  libcrtas.  Sic  quoque  circunci^ 
flo  ,  ftante  illius  Lcge,necenaria  ruit  hactenus 
vt  qui  Ccicns  illam  contempfilIct,in  Dci  fcedc- 
re  non  comprehenderemr,quamuis  alioqui  in 
praepLitij  abfcifione  perfe  coniideratanuquam 

K.    iiij. 


I$l  DE       MINISTRORVM 

pofitum  fuerit  Dei  regnum.  Illa  verb  pcr  Ba- 
ptifmum  diuinitus  abrogata  ,  ficut  diuinitus 
fuerat  inftituta ,  manfit  tamen,  quod  ad  chari- 
tatis  m  ludxos  infirmos  vincuium,?non  temc- 
re  omittcnda  ,  tefte  Paulo  Timothcum  cir- 
concidcnte :  6c  in  ornnibus  iftis  ad  quxuis  fefe 
non  aliter  tamen  ,  quam  cx  iege  charitatis  dc- 
mittcntCjVt infirrnos  lucrifaccrct.  Cenante  vc- 
rb  illa  charit.ite,  idem  Apoftolus  Titum  mhii-. 
tnc  voluit  circunciderc :  &  Gaiatis  fcribens, 
ficirainridamini,inquit,  Chriftus  vobis  ni- 
hil  prodeft.  Qudrfum  autem  ifta  tam  multis? 
vt  rj  oftcndarrj  de  prioris  illius  diuine  difpofi- 
tionis  mutatione  diiiercnrcm  aducrfus  Hie- 
ronvmum  ,  intempeftiue  dcrebus  indirFeren- 
tibus  loqui,  inter  quas  ncc  ordo  iftc  de  quo  a- 
gim.is,  ncc  lpie  huius  ordinis  modus  reccnferi 
dchuerunt.  Obleruandus  enim  fiiit  neceiFarib, 
ipfc  qi.idem  ordo  ad  finem  vique  fcculorum 
inftitutus,  eius  autem  ordinis  modus,  quandiu 
Deushuncquoqucftarevoluit.  itaque  quum 
aliquidhic  mutatumfu.it,  fci end um  eftmuta- 
tionem  iftaminrdpla,ideft,inipfo  ordine,ne- 
que  fadam  efte  neque  fieri  debuiife :  fed  tatum 
in  ordinis  modo,  qui  fuit,  vtdiximus,mutabi- 
lis  ,  perpetuo  nihilominus  &inuiolato  ordine 
ipfo  permancnte.  Satifne  verb  redfce  an  fecus 
factaiit  iftainordinis  modo  mutatio  ,  poftea 
videbimus.Debuifti  igirur,non  derebus  indif- 
fcrentibus  hoc  loco  difputare,  fed£ircntialem 

& 


EVANGELII      GRADIBVS.        lft 

&  perpetuum,  id  eft  rem  ipfam,  fiue  id  in  quo 
res  ipfa  pofita  eft,  fme,  v-t  in  fcholis  loquuntur, 
^t/jTs'  u),&b  accidentali,&  mutabilijd  eft,ab 
eo  qtiod  non  eft  res  ipfa ,  fedrei  tantum  aihae- 
ret  j  &c  ita  quidem ,  vt  eo  in  aliud  commutato 
vel  fublaco,res  ipia  tamen  permaneac,  difcer- 
nere.  Eifentiale  niit  in  eo  de  quo  hic  agimus, 
qtibd  exDei  ordinatione  perpetua  necelie  fuit, 
eft,  &  eric  ,  vc  in  Presbyterio  quifpiam  &  ±0- 
co  &:  dignitate  primus ,  actiom  gubernandae 
pra^iic ,  cum  eo  quod  ipli  diuinicus  attributuni 
eft  iure.  Accidentale  atitem  fuic,  qubd  Presby- 
teri  in  hac  ^fo^ctdA  alij  aliis  pervices  initib 
fuccedebanc :  qui  ^25-^0-/*?  modns  paulatim 
poftea  vifns  eft  ica  mucandtis,vt  vnus  quifpiam 
iudicio  casterorum  comprefbyterorum  dele- 
ctus,  Presbyterio  isfoi^ai  eifct  &  permaneret. 
Nec  tamen  id  nifi  iuftis  8c  neceilariis  de  cauiis 
fieri  debuit,quales  clfe  vifae  ftint  duas  ilhe,  vna 
quidem  abHieronymo,altera  verb  ab  Ambro 
fio  commemoratae.  Sic  ipio  per  Apoftolos  au- 
dfcore  Deo  ordinaca  eft  Diaconatus  functio 
perpetub  &  inuiolabiliter  in  Ecclefiis  feruan- 
da.Nec  temere,fed  eode  Spiritu  praeeute,dele- 
6ti  inEccleiiaHierofolymitana  fuerut  fepte,no 
pluresnec  pauciores:idq;aduocata  difcipuloru 
multitudine,  &  comunibus  totitis  illius  ctettis 
fuiFragiis  iimul  &eodetepore  colle&is  .  Fue- 
rut  igitur  hxc  omnia  diuina?  difpofitionis,  no 
tamenpariter.Fuit  eniminhocne^otio  eifen- 


154  DI    MINISTROHVM 

tialis  8c  nunquam  abroganda  in  Ecclcfia  Dci 
Diaconatus  conftitiitiom.imcrus  autem  fcptc- 
naritts noa itcm :  vtpotc  ad  Ecclcfix  Hicrofo-» 
lymitanae  circunftantiam  fpcciatim  accom- 
moditus:quod  mirum  eft  ab  iis  non  ruiifc  ani- 
maduerfum  qui  prorfus  incptcpoftcaftatue- 
runt  fcptcm  Diaconos  cffc  in  qualibct  vrbc 
conftitucndos.  Fuit  quoquc  dfmtialis  huius 
tunc  primum  in  Ecclciia  conftituencbe  fun- 
ctionismodus,  nempeclcctio:  fcd  qubdto- 
tamultitudo  (imul  fuit  conuocata,  &  fuffra- 
gium  tulit,  ncc  eilcntiale ,  ncc  pcrpctuum  fuit, 
quauis  ne  hoc  quidcm  tcmcrc  fuit  mutandum. 
Atiud  cnim  cft  clectionis  mandatum  ,  quod 
immotum  non  tantum  in Diaconis  >  fcd  ctiam 
im  facris  functionibus  omnibus  fcruarc  Qpor- 
tuit :  aliud  elcctionismodus,  in  quo  &  illud 
eflcntialc  fuit  <Sc  immutabilc ,  vt  nihil  Ecclcfiae 
nolcnti  &  rcludanti  obtrudatur :  fcd  qubd  i- 
nitioiimuiaduocatafuitrota  Ecclefia  ,  &  fi- 
mul  fuffragia  fumpta,accidentale  fuit :  nempe 
qubd  tunc  primum  Diaconatus  in  Ecclefia  j 
conftitueretur,cui.us  rei  cauiam  cxpcdicbat  ii- 
mul  &  fcmcl  ab  ommbus  intelligi:  &  qubd  a^ 
lioquimurmuriUudGra^comm  aducrfus  Hc- 
braos  vixpotuifrctalia  rationc  compcfci.  Po- 
ftcaverb,  docentc  expericntia  conhiiioni  3c 
ambitioni,crcfccntc  multitudine,hinc  exortx, 
occurrendum  cifc:  prudentcr  in  Svnodo  Lao- 
«liccna, prouinciali  quidcm  illa/ei afextaSy-. 

nodo 


EVANGILII      GRADIBVS.      155 

nodo  Oectimenica  approbata  ,  cautum  fuir, 
canonei^.  ne  adfacrum  miniftcriumdeligen- 
dorum  ele&io  ttirbis  fiue  populis  concedatur5 
minime  id  quidem  quali  ele&ionum  iacrarum 
confciam  '&  approbatricem  eftenon  oporteat 
Ecclefiam  totam:  fcdqubd  eainrefit  modus 
adhibendus  5  id  eft ,  vt  quod  prius fimul  fiebat, 
diftinctc  fiat :  prasrogatiua  quidem  paftorum 
confeifui  tributa,  fecundo  verb  locopiorum 
Magiftratuumcognitioni ,  ex  vero  confenfu 
autdiifenfiiprareuntc,  ac  demum  plebe  dere 
tota  palam  certiorata,&:,  ii  quam  habet  diffen- 
tiendi  rationem,poteft ate  caufas  illas  legitime 
expiicandi  fecta  :  quem  ordinem ,  Dei  benefi- 
cio,rehgiofe  fimul  ik  prudcnter  adhuc  in  hac 
ciuitate  obferuatum,quiim  Dcmocraticus  qui- 
dam  fanaticus  Morcliius  Parifieniis  aufus  eifet 
voce  &fcrituisreprehedere,meritb  fuitipfius 
fcriptum  ik  in  hac  Ecclelia  ik  in  Gallia  plu- 
rimis  Synodis  damnarum.  Sic  in  Ecclefiaftica 
totagubernationecifcntialesfunt  quatuor  il- 
lae  fuh&iones  duiinitus  ad  finem  vfque  fecu- 
lorum  ordinatae  :  cv  iuis  finibus  circunfcriptac 
tum  propriis  6v  vnicuique  illarum  peculiari- 
bus  ,  tum  illistribus,  ex  quibus  Prefbyterium 
componitur,  communibus.Accidentalia  verb 
iunt  qua?,quanuis  non  temere  neeleuiter,tame 
iuftisde  caufisad  circunftantias  diuerfas  tem- 
porii,  locorum  ,  ^perionaru  funt  accommo- 
danda.  Et  ha:c  quidem  in  hoc  argumento  etft 


*5<£      .        DE       MINISTRORYM 

paulo  dirFufiiis,tamen  non  abs  rc  dicta  funto. 

Vtad  fpeciemautcmnobis  propoiitam  re- 
ucrtar ,  non  miror  fane  nihil  hic fatis  appohtc 
abs  tcdici,  quum  cx  Ambrofio,licet  abs  tc  ali- 
bi  citato,non  animaduertcris ,  qux  fuerit  pri- 
nia  illa  &  antiquiflima  diuinx  inftitutionis  in 
Prcsbyterio  <9po$purUs  quam  tupcrpetub  im- 
pcriofam  facisiac  proindc  quid  in  ca  fucrit ,  ex. 
illa  quam  Hicronymus  tradit  confuetudinc, 
immutatum.  Fuit  lgitur  illamutatio  in  duabus 
icbus  pofita,primum  videlicet  in  co  qubd  fuc- 
ceflio  pcr  viccs  ad  excmplum  Aaronici  Sacer- 
dotij  diuinitus  inftituta  ,  in  eledtioncm  fuit 
commutata.  Deindc  qubd  ha:c  <9fog-aL<ri<t  fin- 
gvilis  antea  per  viccs  communis,faCta  eft  vni  il- 
li  Icgitime  dclecto  propria,  &  quidem  pcr- 
petua,nifi  videlicct  vel  mortc,vcl  iuftam  aliam 
ob  caufam  primus  hic  locus  vacarct.  Nequc  in 
iftis  quicquam  eft  quod  rcprehendi  pofIit,ha- 
bitacaufarum  huius  mutationis  ratione,quas 
Hieronymus  &  Ambrofius  exprefterunt.  Sed 
ha:c  Hicronymi  verba  ,  vt  vnus  de  Presbyte- 
riselettis  aeteris  SFPERPONERE- 
T  V  R  ad  cjHem  O  M  N  1  S  cwa  Ecclefit* 
pertineret.  Et  quod  ait,  Presbyteros  quidem  Epi  * 
ficopo  fibipropofitofikbtetlos ,  Eptficopos  vero  Prefi- 
byteris  ejfe matores  exisla  Ecclefiu  confinetudine^ 
tunt  moderata  expofitione  lenienda ,  id  elt,  ad 
honorisprimiloci  dignitatem  &:  regenixa- 
dionis  au&oritaternjnon  autem  ad  vllum  im- 

perij 


XVANGELII    GRADIBVS.        Iff 

pcrij  in  fuos  compresbyteros  gradum  referen- 
da:  qua  loquurione  vtensSynodus  Sardicen- 
iis  in  epiftola  a  Theodoreto  citata  libro  hifto- 
xix  Ecclefiafticse  2.  c.8.  Patremappellat  Filio 
maiorem ,  quoniam  ipfum  nomen  Patris  ma-. 
ius  eft  quam  Filij  :  non  qubdvllafitinter  pei> 
fonasimparitas,  quum  vnaiite{rentia?ident.w 
tas.  Nifi  enim  flc  illa  Hieronymi  verbaac- 
cipiantur,  fat  fit  mihi  dicere  nulla  CumPa- 
trii  iniuria ,  paulatim  fic ,  quanuis  iis  nihil  mi- 
nus  cogitantibus,illi  gradui  Epifcopali  aditum 
humanitus  apertum ,  per  quem  mox  ingrella 
ambitio,  gradum  iftum ,  initio  quideminoli- 
garchiam,  ac  tandem  in  horrendam  illam  An- 
tichriftianam  tyranidem  Oecumenicam  eue- 
xit.-haudfatis  fcio  an  vhquam  abolendam ,  ni- 
fifemel  fublatis  quibus  eoafcendit  gradibus, 
inordinem  di uinar  inftitutionis  redigatur.  Et 
huic  malo  apparet  Hieronymum  mederi  vo- 
luiffe,  vt  qui  mox  doceatEpifcopos  no  diuina 
ordinatione,fed  confuetudine-quadam  fenfim 
obtinente  eb  eue&os,  no  vtfoli,  id  eft,arbitrio 
fuo  dominentur:fed  vt  in  communi  Ecclefiam 
gubernent.  Et  hanc  fuiue  Patrum  mentem  li- 
quet  ex  canonum  fupra,id  eft,cap.2o.huius  tra- 
ctationis  citatorum  contextu  Apoftolicov- 
delicet,vtnonnuliicontendunt,33.  Niceno  6. 
Antiocheno  9.  de  Metropolitanorum  inter 
fuos  coepifcopos  dignitate.  Qms  enim  pu- 
tet    Epifcopo  in  fuos  compresbyteros  plus 


I58  D  £     MINIURORVM 

rributum  au&oritatis  quam  Mctropolitanis 
in  fuos  cocpifcopos  ?  qua  dc  re  mox  alius  crar 
diccndilocus.  Scdquamnonpotucrit  iftms 
Yinculis  adftringi  a^ctxi-^roQ  ambitio,  cxpc- 
rientia  tnftiilimaftatim  oftcdit:  orcmox  Prcf- 
byteris,  fi  pra?(cns  erat  Dominus  Epifcopus, 
©cclufo,quod  acerrime  ad  Nepotianum  idcm 
Hieronymusrcprehcdit:<ScPrcsbytcris  aliis  in 
hiftrioncsfacrificos  mutatis,  aliisnempcillis 
Kv&pvitrcw  fic  coniuctudincpeflima,  (quodcx- 
prefle  quoq;  dcplorat  Ambrofius,)  abolitis,  vt 
nullus  nilc  fit  pudor  negare  illis  nunqua  fuiilc 
in  Ecclefia  locum:  Epifcopis  denique  non  iam 
fimpliciter  fupra  coprefhyteros  &  fupraChor- 
cpiicopos ,  fcd  ctia  in  ipfam  fidi?  dominatione 
nactismcc  ifla  in  mifcras  corifcicntias  tyranni- 
de  cotentis,fcd  aulicis  magnatibus  factis,  do- 
nec  ipfa  quoquc  Caefarum  &c  rcgum  fccptra  fi- 
bi,honorandi  facri  fcilicet  minifterij  obtcntu, 
fubiecerut.  Nequc  vcrb  quum  hoc  dico,  haius 
tyrannidis  Epitcopos  vcram  Chrifti  rcligio- 
ncmproritcntcs&docentcs  infimulo  (abiit  a 
me  tam  impudcs  arrogantia)  ck  qui  in  hoc  hu- 
manograduitaic  gerunt  vteo  ad  asdihcatio- 
nemouiumfibi  commiflarum  vtantur  :  quos 
tamen  prccari  pcr  facrumDei  nomcnaudco, 
vt  totam  Eccleiix  fan&am  fuam  libcrtatem 
reftituendam  potius  procurcnt,  quam  iftam' 
potentiam  ad  pofteros  tranfmittcndam :  hanc 
ipforum  modcrationem  ck  squitatem  minime 

forift* 


ZVANGILII        G  R  A  B  I  fl  V  S.       Ij9 

f  orfitan  fequuturos. 

Caeterum  ponamus  fchifmatum  paffimgti- 
rccntium  ncceffitatem  de  qua  Hieronymusa- 
git,&  Prcfbyterij,  propter  quofdamindignos, 
de  quibusagit  Ambrofius,contemptum,  iuitl 
acncccfTariam  caufam  patribus  praebuifle  am- 
pliandx  primi  Frcsbyteri ,  qui  poftea  Epifco- 
pus  avlgvsfzag-txw  dici  catpit,au6toritatis.  Nuc 
autempoftqtiamEpifcopalis  non  tantumoli- 
garchia ,  vcrum  etiam  tyrannis  (Epifcopos  ex- 
cipio  ifla  vcrbo  &  rc  abominantcs)  diuina  hu- 
manaque  iura  funditus  fubuertit:&  neque  Ma- 
giftratui  fua  iura,  nec  Ecclefice  pra?ter  ina- 
ne  &  cafTum  nomen  quidquam  reliquit ,  qua- 
to  maior  necelfitas  a  Magiftratibus  &piis  o- 
mnibus  Ecclefise  Chriflianas  miniflris  flagitat, 
vtEpiicopatus  in  ordinem  diuinae  inftitutio- 
ni  ,  &  Apoftolicis  optimis  illis  temporibus 
confentaneum  redigatur?  &  rc&efcmelEccle- 
iia,prout  fcrcnt  tcmporum,  locorum,&  perfo- 
narum  circitnftantiar  ,  facris  fun&ionibus  o- 
rnnibus  rcftitutis,ftatis  lcgitimis  Synodis,  quas 
lunt  certum  aduerfus  omncm  ai^Ur  reme- 
dium,rcgatur?Iftud  verb,tu  Domine  Deus  no- 
fterlcfuChrifte  vnicum  Ecclefix  tiue  caput, 
pro  immcnia  mifcricordia  tua  ,  nobis  conce- 
de.Amcn. 

Cseterum  quod  aducrfus  Hicronymum  pra?- 
terca  obiicis  ex  Apocalypfi,  ncmpe  qnod  ttare 
Uhmnis  Jpofiolifiptem  Afi*  Ecclefafeptem  h#- 


l6o  DE        MINISTRORVM 

huerint  Epifiopos  diuina  non  humana  ordinatione 
fibiprsfetlos,  Apofiolo  fwgulosillos fingularum  Ec- 
clefiar-m  Angelos  mimrne  compellatnro ,  &  cul- 
pam  male  obtt<zfuntlionis  minime  illts  attrtbuturoy 
nifi  eminentiorfuijfet  eorum  in  Ecc/efix  regimine 
4»#0rtf^:hoc,inquam,quorfiUTiaducrfus  Hie-  \ 
ronymum  &  nos  torqucs?Ncc  cnim  ille,quum  i 
diccrctEcclefias  initib  fuiifc  communi  Pref- ? 
bytcrorum  confilio  gubernatas,  itadefipuiife 
exiftimandus  eft  ,  vt  fomniaret  neminem  ex 
Presbytcris  illi  ccetui  prseruiffe  .  Namcontra 
qualis  ille  tum  eiiet  ordo  ,  &  cur  fit  mutatus 
cxprcffit  Anibrofms .    Nobis  autcm  iniuriam 
ccrtc  facis ,  quum  nos  ?xiftimas  omncm  vnius 
Epifcopen,idcfiynfpcdtioncm  6c  curam,in, 
vcletiam  fupra  fuos  comprcfbytcros  abolen-. 
dam  ccnfcre :  modb  tu  quidem  iftud  Svpr  aM 
vltra  Tae  <®ptcCeicL ,  &:  to  tw  -rifj.y  fRpony&cd^  non. 
cxtcndas. 

Supereftdcnique  teftimonium  cx  beara?  rr.c- 
motiae  fratris  D.  Hicronymi  Zanchij ,  non  cer- 
te  confefuone  ,  (ed  ipllus  in  iuam  confcflio- 
ne  obfcruationibus,  quod  aducrius  Hierony-J 
mu  obiicis,  &  tarnen  contranos  non  facit.  Di- 
cit  cnim  ille  fe  improbare  non  polfe,  efu&apii* 
Patribtu,  in  nomtne  Dormni  congregatts^  communi 
omnium  confenfu ,  citra  vllam  facrarum  literarnm 
comraditlionem ,  defnita  er  receptafuerunt,  tan- 
mtam  &  tpfa  (cjuancjuam  haud  etufdem  cumfwk 
hteris  autlorttatisja  Sp.S anllofint /inter  qua:  or- 

dines 


E  V  A  N  6  E  L  I  I       GRADIBVS.       l6t 

dines  recenfet  commum  totitts  Chrijhana  Ecciefijs 
confenfu  \  pro  <edtficatzone  Ecclejiarum ,  inftitutos. 
Haecille,  a  quo  minime  celte  diifentimus,  quu 
Epifcopatumiliummerediuinum  £c  Apofto- 
licumab  humano  (quod  tti  ferre  non  potes) 
non  quaii  fint  illa  inter  fe  &per  ie  repugnantia, 
fed  tantum*  vt  diuerfa  &  imparis  au&oritatis 
difcernamus:&  Satanicum  illum  Pfeudepifco- 
patum,in  quem  humanus  ille  degeneraiiif,dc- 
teftemur.Apertius  tame,  fateor,  qtiam  Zachius 
loquimur ,  quuixi  foedttm  illum  riuu  ex  huma- 
no  Epifcopatu  paulatim  corrupto  dedu&um, 
vixaliterpenitus  arefieri  poife  ingenue  dici- 
mus ,  quam  femel  obftru&o  gradus  iilius  Epi- 
fcopalis  fonte :  vix  minus  ambitiofis  nonnullis 
Futuris  qui  ordinabtmtur;  qiiam  qui  funt  fupe- 
rioribus  feculis  ordinati .  Et,  vt  melius  noris 
quid  ipfi  Zanchio  ,  cui  certe  pietatis  &  emdi- 
tioriis  teftimoniu  merito  tribtiis,  magis  iithac 
in  re  probatum :  scce  tibi  iplitis  verba  ex  ea- 
dem  illa  confeffione  deprompta,  ciiius  audto- 
ritati  fi  tantum  tribuendtim  cefes  vt  ipio  etiam 
riitaris,ecce  illum  tibi  iudicem  fero. 

Ex  capteconfefitinis  zj.art.y. 

Vldemm  infacris  literis  infiitutos  fuijfe  a  Do- 
mmo  tres  tmprimis  Jidimflrorum  Ecclefia- 
fiicorum  ordines  :  quorum  pnmm  in  iis  vottfii- 
mnmverfaturqu&adfidem  in  Qhriftum  excitan- 

L.j. 


\6l  D  E      MINISTRORVM 

dam  cjrfouendam  pertinent :  cjualesfmt  DoElores 
V  aslorefcjue  qui  adrnintslrant  verbum  &  Sacra- 
menta  in  coetu  fidelinm:  alter  in  tis  qn&  peculiartter 
adpcenttentiamtn  fratrtbus  excttandam  inslituta 
fmt ,  cjualesfunt  Presbytert  Cenfures  morum ,  qui 
curam  dtfcipltnxfufctptunty  atque  vtc/utfijue  Cbri- 
fitane  &fancle  vtnaty  adglortarn  Dei ,  &  ad  Ec- 
cleficz <idtficationem ,  quantapoffunt  dtitgentia  cu^ 
rant :  de  quibtu  tum  altbi  Apoftolpu ,  tum  rnaxtme 
adTtmotheum\fic  locum  illum  expltcante  Ambrb- 
7?0,er  optimis  quibufque  interprettbpps.Tertituvero 
eaprxctpue  tractat^Hx,  charitatis proprta  effe  vtde- 
tptr,  vt  curampanperum  fufctpere  >  &  <tgrotorumy 
cjualesfunt  Dtacom  de  qmbus  Act.6.  ejr  altbiftpe 
apHdPauIum. 

Excap.y. 

PLures  mmiflrorum  verbt  ordtnes ,  a  Chriflo  in 
Ecclefiatnfiitutosnonagnfctmus,  cjuarn  cjhos 
Apofrolus  tn  Eptslola  ad  Ephefios  exprefitt :  Apo- 
f/olos^  ProphetM ,  Ettangeltsi  as ,  Pajhres ,  Doclo- 
res  cjuomm  tres  prtores  nullis  certvs  locis  addttles 
ejfe  joluttje  imodo  htc,modo  tlitc,aut  Ecclefias  fibt 
eoL/ijrere  &  plantare,  c/uemadmodum  fecerunt  A~ 
ynjiult ,  aitt  ab  AposloHs  plantatas  trrtgare  ,fuere 
corfirmare  ,  vti  Prophettfecerunt  0-  Euangeltsla: 
cjnos  propierca  etiarn  non  opurtutt  effe  perpetuos: 
Duos  veroposieriores  voluttcertis  Ecclefits  regen- 
d'<s  &  coferuandis  cifecrariyPasloresritmirlicy  Do- 
licresjdjtte  infinem  vfque  mudi:cjnos  tdeoetia  or- 
dtnarks cr  perpetuos  mimfircs  appelJare  ,foIemus. 

Ex 


JVAK62LII      G  R  A  fi  I  B  Y  S.      |^j 

QVo^drfHHmprius  omnes  verhi  minislri ,  *»ra 
Pafkores,  twn  Epifcopiytum  Preshyteri ,  «£ 
^»0  appellarentur^ualis  etiam  quum  ef- 
fent auBoritatis  ,pofieavnws  coeperit aliis  omnibus 
pr&fici  coftegistftiancfuanovt  Dominusyfedtanc]uA> 
Retlor  in  Academia  rdicjuis  collegis ,  &  huic  im- 
primis  tura  totius  Ecclefu  commtjfa  fiterit  >  eocjue 
tjr  kat  ifyyk»  qnandam  isfolus  Epifcopi  &  Pa- 
fioris  nomine  appellari  confueuerit  5  rehcjuis  Sym- 
miftis  nomine  Presbyterorum  contentis  ,  ita  vt  w 
vnaquaque  ciuitate ,  vmU  tantum  coeperit  ejfe  E- 
pifcopHS,&  multi  Presbytert-.hocmtntme  improha- 
r%  poffe  iudicamus.  Qua  de  re  Hieronymi,cum  ali- 
biytum  in  Epiflola  ad  Euagrium ,  &  *n  commenta- 
riisepisloU  adTttiCap.\$.  narratio  grfententia 
vobisprobatury  dicentis  totum  hocmagti  ex  confue- 
tudine ,  quam  ex  DominicA  dijpofitionts  veritaic 
profeclumejfe:  vt  dtjfenfionum  plantaria  tolleren~ 
tur  &fchifmatumi  Hacfane  ratione^u^  etiam  de 
Archiepifcopis  y  irnmo  &  de  cfuatuor  Patrtarchis^ 
ante  ipfum  etiam  Concilium  Ntcenum^  crcatisicon* 
ftttutafuerunt,  excufariyAefendic/ue pojfe fenttmust 
quancjuam  ommafucceffu  porro  temports  ad  fum~ 
mamtyrarrnidem  atcjue  ambitionem  deducla  fue^ 
runtiQAti  caufa  esl^cur^uopropiiis  acceduur^tniii 
etiam  ordmtbm  mzniHrorwn,  ad  fimplicitatem  A- 
pofiolicam:  eo  magis  ettan  nobis/probetur :  atcjue^ 
vt  vbtque  accedatur,  dandam  effe  operam  *  iudUc^ 


l6"4  '*>  *      MlHlSTRORVM 

*»^.Ha:cillc,cui  Ci  afTentiris,qua  de  rc  conten- 
dimus?Sin  verb  ab  illo  diifcntis  ,  quod fane  fa- 
cis ,  quo  iure  illius  teftimonio  aduerfus  nos 
vteris? 

Quid  plura  ?  Scito  nos  Nazianzeno,  cui  no- 
tiora  hierunt  quam  cuiquam  alij ,  maia  exhoc 
Epiicopali  gradu  exorta,  prorfus  aifentiri,  qui 
de  ifto  GpciPficH;  gradu  diifercns  in  oratione 
poft  fuum  in  vrbem  reditum ,  Propterhanc^  in- 
quit }  resomnes  nofir&  iaclantur,  &  concutimtur: 
propter  hancfines  orbts  terra  verfantur  tnfujptcione 
&  beilo^eocjuefurdo  y&ne  nomen  cjuidem  habcn- 
te:  propter  hanc  periculum  efljie  ab  homtmbw  effe 
cenfeamur  qui  a  DcofumpH<t(fr  ne  magnum  tliud  &- 
N  O  V  V  M  (nempeEpifcopi)  nomen  arnu^ 
tamtw.cjuod  vtinarn  necjue  ejfet  prdfedentta,  necjue 
lociprtlatto  ,  neque  vtolenta  prdeminentia ,  vt  ex 
fila  vtrtute  agnofccremur.tfunc  enirn  dextrum  hoc 
latas^ flnislrum,  &  medium^^jr fhblirntor  &  in- 
fertorfedes,&  illa  prxeundtvel  eodemgradu  tnce- 
dendi  tnuelta  confnetudo  muhas  nobis  clades  ne 
tjuicquam  tntulerunt:  &  rnultos  tnfoneam  impule- 
rnnt,atcjue  ad  hircorum  locum  ab duxermt ynon  ex 
i  nfenortbus  tantum ,  fed  tam  etiam  ex  Pafloribus, 
tjhi  cjunrn  ejfent  rnagt/Iri  lfaelis,h&c  ignorarmt. Et 
ha^c  quidem  ille,  cuius  tamcn  feculi  vitia  cum 
iis  qu#  mox  confequuta  iunt ,  6c  ne  fele  qni- 
demamplius  ferunt,comparata,  virtutcs  quo- 
dammodo  yideri  poifent. 

AD 


IVANGHII     6R.A-DIB-VS.         165 

AD   CAPVT  XXIIIL 
De  vno  Epijcopo  in  vna  Dioeceji* 

Obis  quoquenonplacet  <re*y- 
Koipavia. :  (ed  vieiffim  difplicet  ty- 
rannis.  Mallem  autem  de  iftarum 
Jlstitiifftav  origine  &  diftributio- 
ne,  quamde  vnitate  Epifcopali 
invnaDiceccfi  tetinenda ,  id  eft,  derefatisper 
fe  nota  diireruiires  :  quod  quum  maxime  ad 
rem  faciat  conabor  quam  brciuffime  potero, 
explicare.  Illud  isitur  conftat,  Chriftum,San- 
&p  fuo  Spiritu ,  fuos  illos  tredecim  verbi  fui 
faluifici  per  vniuerfum  terrarum  orbemfato- 
res  defignatos ,  ita  direxiile,  vt  nulla  humana 
regula ,  fed  prout  ipfi  libuit ,  modo  his  modo 
illis  Euangelium  annuntiarint ,  adeb  vt  ne  hoc 
duidem  fuerit  in  ipforum  arbitrio  femper  pc- 
ittum,  Act.tyz.  &16.6.7.&  10.  Rom.1.13.  Fal- 
luntur  ergo  qui  commentitiis,  ab£Ur4is,  &  in- 
digniffimis  nefcio  quibus  Petri  fuccelforum 
ementitorum  Epiftolis  fponte  decepti,  fuam 
illam,  quam  vocant ,  Hierarchiam  ab  ipfis  A- 
poftolis  repetunt.  TotusenimilleordoDio?- 
cefean  ,  &  Metropole&n,  non  tamen  qualis 
nunc  eft  deprauatus,ad  exemplar  Romani  Im- 
perij  fuit  errormatus :  nempe  qubd  multiplica- 
tx  per  omnes  prouincias  Ecclefise ,  neque  ad 
communia  eapienda  confilia ,  quibus  femper 

L.  iii. 


l66  t)!      MlHlSTRBRVit 

€>pus  fuit,  conucnire :  neque  communi  pcr  o- 
mnia  confenlu  regi  polfe  vidercntur ,  nifl  cer- 
tiquaedam  cogendorum  inccripfos  ccttuum, 
quas  Synodos  vocarunt ,  ratio ,  &  forma  con^ 
fcituerctur.  Qumam  verb  faciliusjvei  vtilius. 
conuenircnt,  quam  quos  ipfa  vicinitas ,  cadcm 
lingua ,  iidcm  maxima  ex  parte  mores,  &  mu- 
tua  in  rcbus  ciuilibus  commercia  copulabant? 
Hinc  igitur  proculdubio  primum  ccepit  poft 
ordinem  inttr  eiufdem  oppidi  &  vicini  tcr- 
ritorij  Prefbyrcros  poficum  ,  de  quo  dixi- 
mus  ,  illa  Epifcopatuum  in  Diceccfcs  diftri- 
butio,  &:  vrbium  quarundam  auctoriras,  in 
qnibus  confticuci  fuerunt  qui  initio  primi  fjht 
pifcopi ,  8&  poftea  Archicpifcopi  &  Pacriar- 
chrfuncappcllati.  Ncque  verb  magis  cxifti- 
mandum  eft  hunc  cxtcrnum  ordincm  fuiifc 
initio  ab  aliquo  coeimtium  omnium  Patrum 
concilio  &  decrcto  profccStum,  quam  qubd 
initiohumanigeneris  pagi  cx  familiis,  8c  ex 
pagis  vrbes ,  &  ex  vrbibus  ciuitates  ipfae ,  fua- 
dentenatura  &  ncccflitate  flagitante,  fenfim 
coierunt,aliis  aliarum  exemplum  fcquutis.  Si- 
cut  autcm  Gcntium  vocacio  ,  qua?  in  Orientc 
poft  Maccdonum  imperium  Grxco  fermone 
plerarque  vtebantur  ,  6V  quasomncs  propter- 
eapaulus  Grarcos  appellat,  ab  Oricnte  ad  re- 
liquas  rhundi  plagas  tranfiit:  ita  etiam  hinc 

{)rimi\m  cccpifle  ifta  Diceccfean,  &  Metropo- 
eanddftinctio  videtur,quod  &  illa:  Gr^ca?  vo- 

ccs 


EVAXGELII      GRADIBVS.'       l6j 

ccs  demonftrant.  Caeterum  ftante  quoqueRo- 
mana  Repub.  erant  prouinciae  in  Dicecefes, 
quaii  gubernationes  dicas,  id  eft  certa  fpatia 
diftributavn  quorum  pra?cipuis  vrbibus  Pras- 
iides  conucntus  fuos  agebant,qu£  liceat  etiam 
fora  appellare :  cuiufmodi  nouem  Plinius  in 
Aiia  proprieiicvocata  numerat,  quaru  quin- 
que  in  Apocalypii  recenfentur :  inquibus  ni- 
mirum  Aiie_  praetes  populis  ius  dicebat.Metro- 
poles  autem  initio  quidem  dictae  fnrit  apud 
Graecos,ciuitates  ex  quibus  dedudtae fuinent 
aliquando  colonix :  quae  appellatio  pofteape- 
nes  celeberrimas  &  frequentiflimas  prouin- 
cix  ciuitates  maniit ,  quaii  materna  quadam 
auctoritate  eminentes.  Sed  hanc  dignitate  po- 
fteaPrincipcs,arbitrio  fuo,  quibus  voluerunt 
conceiierunt. 

In  oppido  igitur  cuiufque  Dicecefeos  prae- 
cipuo  primus  Prefbyter ,  qui  poftea,  pcriculo- 
fa  &  damnofa  catachreii  ,  Epifcopus  vocari 
coepit,  in  quotidiana  communiiurifdi&ione 
praserat  cacteris  tum  vrbanis,  tum  aliis  eius  re- 
gionis  comprefbyteris  ,  id  eft  toti  Diaecefi. 
Quoniam  autem  rcgio  latius  intcrdum  pate- 
bat,  quam  vt  commode  in  vrbem  conucnirc 
omnes  quauis  occAiionc  poifent:  §c  infpcctio- 
ne  quoque  communi  egebanc  alias  vrbes  mo- 
dica?,  itidcmquc  vici  &  caftella  :  ea  quoque 
fuos  habcbant  Chorepifcopos  ,  id  eft  rcgio- 
jiarioa,  fiue  Yicarios  vocatos.Mctropolcos  au- 

L.  iiij. 


36S  D!      MINISTRORVM 

tem  Epifcopus  praerer  fiiam  Dioeccfm  pccu  - 
liarem ,  cocpifcopis  eiufdemprouinciae  praee- 
rar,proprerea  randem  Archiepifcopus,  Primas, 
Parriarchadeniquenuncuparus. 

Et  ad  primum  quidem  illum  Presbyterum 
fiueDicecefeosEpifcopum  qubd  arrinet,  quae 
fucrit  cins  inter  iuos  comprcsbyteros  digni- 
tas,ck  quibus  in  rebus  pofita,faepe  iam  offcendi: 
totam  videlicet  illam  ordinis,  116  gradus  fuilfc, 
fuam  vno  quoque  comprcsbyrero  fiuc  Paffco- 
re  parceciam  regcnte:  ev  primo  illo  Prcsbyrero 
fiue  Dicecefis  Epifcbpo  ,  rum  infpcctionem  in 
fingulos  comprcsbytcros  hacfcenushabcnte,vt 
cos  officij  admoncrct:  tum  de  rebus  ad  Dicece- 
fin  vcl  morum  cenluram  (pectantibus  ad  fuum 
Presbytcrmm,  liiie  ftatis  dicbus,  fiue  extraor- 
dinem  congregatum  referente ,  fenrcnrias  ro- 
gante,c\:  quodcaetcris  viium  effetpronunrian- 
te,  a  quo  iudicio  ad  Synodum  prouincialem 
prouocarelicebat. 

Chorcpifcopi  verb ,  ex  Prcsbyreris  Sc  ipfi 
qnorum  piimam  inucnio  factam  mcntionem 
(Ancyrano  concilio  primo  can.u.&Neocefa- 
ricnfi  cap.13.ck  Anriocheno  can.8)praefiierunt 
quoque,  feu  infraDicecefanu  Epifcopu,modi- 
cis  vrbibus,  pagis  &  vicis:  ldque  profeCfcb  non 
foli,quumneDicece£ino  quide  Epifcopo  foli 
quicquamagere  fas  effet.  Qujdautem  &quo 
ordineipfisagere  licuerir  aur  non  licuerit,cx 
yeterum  fcriptis  non  liquet:  fcd  hoc  conffcat  ex 

quadam 


EVAKGELII     GRADIBVS.      I69 

quadam  praefertim  Damafi  acerbiffima  epifto- 
la,itidemque  Leonis  primi  Epiftola  86.  perpe- 
tuas  inter  ipfos  &DioscefeonEpifcoposrixas 
fuiire,donec  iili  penitirs  expungerentur. 

Prouincialis  denique  Epifcopus  ( qua?  di- 
gnitas  initio  vt  ex  j^.Apoftolico  canone  voca- 
to  apparet ,  ceme  vrbis  non  erar,fed  Metropo- 
li  poitea  addicta  eft  .,  vt  ex  Antiochenac  Sy- 
nodi  can.  9.  liquct )  inlpe&ionemineiufdem 
prouinciae  Coepifeopos  habuit ,  ad  quos  eo- 
dem  quo  Dicecefeos  Epifcopus  in  fuos  com- 
prefbyteros  ordine  ,  bis  aut  minimum  femel 
congregatos ,  de  communibus  toti  prouinciae 
negotiis ,  &c  eorum ,  qui  ad  Synodum  prouin- 
cialcmprouocarant,  cotrouerfiis  referebat,  & 
fententias  rogabat ,  vt  quod  maiori  parti  vi- 
fum  efTet  deccrneret.  Quod ii  pares  fuerat  Epi- 
fcopcrum  fententiae ,  tum  vt  AntiojchenaSy- 
nodus  can.14.  decernit,  alios  aliquos  ex  pro- 
pinquaprouincia  euocabat  ,  qui  ambiguita- 
tem  cum  prouincias  Epifcopis  tollentes,  quod 
alteriparti  vifum  eiTet,confirmarcnt:  inqua 
etiaSynodoEpiicopus  quialicui  eiusprouin- 
cix  loco  dceflct ,  vt  &  ipfe  Metropolitanus, 
creabatur :  ncc  ab  ea  iententia  cuiquam  ab  o- 
mnibus  prouinciaeEpifcopis  danatolicuitvf- 
quam  prouocare ,  vt  eiufdem  Concilij  Antio- 
cheni  can.  15.  cauetur:  donec  aperta  tyrannis 
jatriarchalis  diuina  Sc  humana  omnia  iura 
iubucrteret. 


IJO  DI        MIMISTRORVM 

Et  hxc  quidem  fuit  Ecclefiarum  CHtiftia- 

naruni  per  Diccccfes  &  prouincias  diitriburio^ 
nontcmerc  profcdto  ,  led  ptudcntet  &com- 
mode,  primuanonuliis  inchoata,  &  dcinccps 
cxpreffismultorumcoucnmum  facrorum  dc- 
crctis  in  vniuerfo  terraru  orbc  confirmata :  fcd 
quibus ,  (hominum  vitio ,  non  patrum  culpa,) 
neque  Satanae  ad  irrcpcndum  in  ipfa  Eccle- 
n\*  vifccrafuitiatis  occluius  aiitus,  ncq;  cocr- 
ccri  Ambitio  &  Auaritia,  duae  ilLe  tctcrrima? 
pcttes,  potucrunt,  vttuperius  oftendi ,  &  nunc 
rurfum  cogor  commemorarc.  Qiud  cnim,  vt 
ingenue  loquar,  attincbat  cclcbriori  quidcm 
Diceccfcos  ciuitati  Dioeccfanum  ,  Mctropoli 
verb  prouincia!  prouincialcm  Epiicopatum, 
<k  cum  quidem  uJldfcycv  addiccrc?  Et  hoc  fa- 
nc  pra*tcr  antiquiffimum  illum  morcm  factu 
eft,  hquidcm,  vt  ex  Ambroiio  citauimus,  alij 
aliis  in  Prefbyterij  regirriinc  pcr  viccs  fucce- 
dcbant:  &  in  illo  fiepius  iam  citato  pcranriquo 
Canone,licct  intcr  Apoftolicos  falsb  numc- 
rato,-fit  duntaxat  Primi  Epifcopi  mcntio :  nul- 
\o  cxprcifo  vlliusiedis  loco  :  &  recfce  acfancte 
fcridut  Hieronymus  delec~tum  fuilie  qui  Prcf- 
byterio  praeeffct ,  non  huius  vel  illius-ciuita- 
tis  Prefbyterum  ,  fcd  cum  cx  omnibus  Prcf- 
byteris  ,  qui  maxime  idoneus  viderctur. 
Quorfum  vcrb  ifta  clcclio  li  ^og-cfs-ta.  certae 
eiuitatisfedi  crat  addicta?  niii  forte  tuncdc- 
mu»  fuit  ifti  ele&ioni  locus  quumillius  loci 

Epifco- 


E  V  A  N  G  E  L  I  I      ORADIBVSi       J7I  ° 

Epifcopus  eifet  creandus,  &tunc  fuerit  femper 
ex  communi  fententia  dclect-us,  qui  catteris  a- 
ptiorad  vtrumque  iftud,  nempe  &fuae  ciuita- 
tisregenda?,  &  mpog-asiae,  in totam Diceceiin 
vcl  prouinciam  exerccndas  ,  munus  aptiilimus 
mcrito  cenferetur.  At  enim  ha?c  cledtionon 
potuitafolis  Prcsbyteris  fieri,vtpote  quaeato- 
tius  Eccleiia?  iudicio  in  vrbanis  etiamDicece- 
fc«n  Epifcopis  penderet.  Hinc  ergo  manifefte 
liquet  futurum  «spets*«K  ex  aliis  Presbytetatu 
iam  fungentibus  a  folo  Presbytcrio :  &  futu- 
rum  primum  Epifcopum  ex  iis  qui  iam  Epi- 
fcopatu  Dicecefano  fungerentur,  a  folis  Coe- 

f)ilcopis  deligi  confueuiife ,  nulla  huius  vel  il- 
ius  loci ,  fed  tantum  donorum,  quibus  aliquis 
ornatus  eiTet ,  habita  ratione.  Sed  vt  hoc  rite 
fierifemper  potuiiic  conccdam ,  &  femper  de- 
lectum  qui  vere  fueritad  haec  idoneus  :  quam 
tamcn  ftiil  periculofum  iftarri  ^og-aciav  fecere 
a<Aat«To^sK?  Nimis  enim vcrum  fempcr  fuit  il- 
lud  ,  Honores  mutant  mores:  &  quanuis  huic 
malo  promptum  &  aptum  remedium ,  confti- 
tLitis  prouinciaiibLis  Synodis ,  adhibitum  iam 
tum  fuiiFe  videatur :  tamen  quum  a  Presbyteri  j 
vrbani  iudicio  ad  confeimm  prouincialem  ex 
foiis  Coepifcopis  prouincie,  compoiitum  pro- 
nocareuir,  moxoftendit  cxperientia,  conni- 
uentibus,ac  intcrdum  etiam  coniurantibus,  & 
Comprcsbyteris  &  Cocpifcopis  ,  fic  tandem 
illomalo  peius  cuafnTe  illud  Synodorum  re- 


17*  DE      MINISTRORVM 

medium.  Sic  Samofatenus  ille  teterrimus  hx- 
reticus  vix  tandem  eft ,  quanuis  bonis  intcr  fe 
confentientibus  Epifcopis  ,  Antiochia  deic 
£lus:mmquam  cellurus,nih  extra  ordinem,  &: 
admirabili  prorfus  Dei  prouidentia ,  Romani 
Imperatoris,  quantumuis  profani ,  auctoritas 
interuenifrct:vtAthanafijccrtamina,Theophi 
!i  Alexandrini  arrogantiam  nunquam  corrc- 
£fcam,  Valentes>Vrfacios,  Chryfoftomi  expul- 
flonem,  Nazianzeni  fpontaneam  abdicatione, 
Diofcorum  homicidam,  &  tamen  in  fuo  thro- 
no  permanentem,  Neftorium,  Mactdonium^ 
Photium  vix  tandem  damnatos  &  extrufos,to  - 
tam  denique  ad  noftra  vfque  tempora ,  in  qui- 
bus  hornbilis  ha?c  tyrannis  ad  fuum  faftigium. 
pcrucnit,hiftoriam  Ecclefia*  praetcrmitta.  Hsec 
cnim  omnis  calamitas  vnde  tandem,nifi  ab  his 
duobus  crratis  orta  eft  ?  ncmpe  qubd  ifta  <©)cet- 
«Tp/a,  quam^vtidiximus,  optimo  iure  penitus 
fublatam  optabat  Nazianzenus,certis  ciuitati- 
busaddida,  &perpetua  conftituta,  primmn 
quidemin  gradum  fuperiorem,  mox  ab  hoc 
gradu  in  horribilcm  iftam  ryrannidcm  con- 
fcendit ,  vnde  ne  nunc  quidem  ncc  rationibus 
riecvi  deturbari  potcft?  Vix  enim  exhac  vita 
excefterant  Apoftoli,  &  illos  fequuti  Euange- 
lifta?  ,  hortante  pra?cipue  Ignatio  tum  Epi- 
fcopos  tum  comprefbyteros  ad  pulcherrimum 
iilum  inter  fe  ordincm  conferuandum ,  quum 
quafivnacumillisSp.  quoque  San&us  ille  in 

cce- 


EVANGELII    GRADIBVS,  lj$ 

caelum  remigraffet ,  cxorts  funt  inter  Epifco- 
pos  5c  coprefbyteros ,  praffertim  Chorepiico- 
pos ,  tam  indignae ,  &  tam  indignis  de  rebus  ri~ 
xx  ,  vthodiefinepudore  ne  legi  quidem  pof- 
fint:Satana  interim  dum  his  de  rebus  iftirixan- 
tur,  doctrinam  ipfam  miris  modis  deprauante- 
Sic  io-itur  Epifcopi  Dicecefani  vtadfeomnia 
pertraherent,  partim  presbyteros  illos  KvCifv^ 
3tc,quafi  laici,quos  appellare  cceperunt,ad  Ec~ 
clefia.ftica.iv&fyav  nihil  pertinerent,expulerut: 
quod  meritb  deplorat  Ambrofius-.partim  aliis 
coprefbyteris  fiiis  iamnon  pra?euntesin  comu- 
nibus  deliberationibus,fed  arbitrio  fuo  domi- 
nates,  alios  quidem  ad  fuas  ^*pw*«ee«  relegatos 
ab  Epifcopali  confilio  excluferunt :  alios  verb^ 
quot  8c  quoties  libuit,affumere  cceperunt,non 
quibuicumproprie  derebus  Ecclefiae  delibe- 
rarent  ,  fed  quorum  opera  vicaria  vterentur: 
vnde  tandem  pro  Chriftiano  illo  Presbyterio 
Orriciales  nefcioquos,  &Curiam  a  munda- 
narum  Principum  foris  nihil  differeritem ,  ha- 
bereccepitEcclefia.  ProuincialesautemilliE  - 
pifcopi>aiiiimptis  magnincis  illisMetropolita- 
norum,  Patriarcharum  ,  Archiepifcoporttm. 
appellationibus  ,  non  minus  ambitiose  fefe 
gefferunt ,  aliis  aliorum  fmes ,  quantumuis  va- 
riarum  Synodorum  canonibus  defcriptos,in- 
uadentibtis :  donectandem  Conftantinopoli- 
tanus,  cuiusfedes  (tefte  Gelafio  primo  Roma- 
no  Epiicopo  fiib  annum  Domini  ,494.)nul-' 


174  DE       MINISTRORVM 

lumnomenaccepcrat ,  ncdum  vtintcrMetro- 
politanosccnfcrctur,timcn  in  Cortcilio  Con~ 
ftantinopolitano  primo,  canone  3.  fecundum 
ab  Ei  iicopo  Romano  locum  &  honorcm  pri- 
matus  intcr  Mttropolitanos  obtincrct.  Scd 
qua  tan Aem  ratione  ?  cadcm illa  vidclicct ,  qua 
Romanits  Epifcopus  dpminari  iam  ccepcrat: 
ncmpequbd  Conftantinopolis  Rcgia  elTct  ci^ 
uitas  6c  noua  Roma :  quod  tunc  irridens  Gcla- 
iius  illc  in  EpiftolaEpifcopisDardanias  infcri- 
pta,  alia  cft,  inquit ,  regm fecnlarls  potefias  ,  a- 
lia  dignitatnm  Ecclefiafticarum  difiribntio.  Ec- 
cc  tamen  nihilominus  Chalcedonenfrs  illa 
OeCLimcnicaSynodus  ,  alioqui  qubdaddo- 
dtrinam  attinct,vcnerabilis  &  orthodoxa,  Q6~ 
fcantinopolitano  non  tantum  Primatum  il^ 
lum  fecundum ,  licet  repugnantibus  Epilcopi 
Romani  lcgatis ,  confirmauit  ,  vcrum  etiarr» 
contra  illius  Conftantinopolitana?  Synodi  ca^ 
noncmfccundiim,  ditioncm ,  longe  latcque 
ampliauit.  Quid  plura?  aliquantb  poft,nempe 
in  fcxta  Conftantinopolitana  Synod  o  in  Trul- 
lo  habita ,  iicut  Triumuiratus  aditum  ad  Mo- 
narchicum  impcrium  Augnfto  patcfaciens* 
Rcmpub.  Romanam  perdidit  ,  iic  inucchis 
Quartumuiratus  quo  Romanus  Occidcntcm, 
Conftantinopolitaniiscum  vicinarcgionc  Q- 
ricntcm,  Alcxandrinus  Africam  obtinuit,  Hie- 
rofolymitanusdicis  cauia,  qLiartum  fuumlo^ 
eum  rctinuit  ,  Ecclcfiam  Chriftianam  pei-< 

iurft. 


EVANGELII      GRADIBVS.         I75 

fumdedit:  Antiocheno,cuius  antca nobilifli- 
mx  Eccleiiae  fedestertiaincer  Metropolitanos 
numerabacur,  caeterifque  deinceps  Metropo- 
litanis  fub  Quartumvirorum  illorum  iugum 
paulatim  rcda&is.  Quid  amplius?  Quafi,vt  A- 
lexander  Dario  refpondit,ficuc  mundus  aduo- 
bus  Solibus ,  fic  etiam  Ecclefia  a  duobus  pa~ 
triarchis  reginequeac,&:  neq;  Romanus  parem 
magis  quam  Pompeius,  nec  Conftancinopoii- 
tanus  maiorem  rrugis  quam  Csefar  pati  poffet: 
inde  infinita  inter  Duuuiros  illos,  fpe&antibus 
reliquis,orta  funt  ccrtarnina:  Romano  quidem 
Grcgorio  aduerfus  Iohannem  Conirantinopo- 
litanu  qui  fefc  Occumenicu  vocarat,rcc~t.e  fcri- 
bente  Ancichrilti  prxcurfori  hac  appcllacione 
conuenirc,  fed  imprudcntcr  aduerfusfuam  i- 
pfius  fedem,  prophttante  :  quum  ab  hoc  Gre~ 
gorio  iecundus  Boni£\ciiiSj  emsnominister- 
tius ,  tantum  ab  eo  abfuerit  vt  Grcgorij  fenten- 
tiamprobaret,  vt  e  contrario  aparricida  illo 
Phoca  poitularit  ckimpetrarit  CapicisEcclefiae 
Chriftianae  vere  Antichriftianum  nomen.Cer  - 
te  vero  fi  ad  conferuandum  in  iacro  minifterio 
confenfum  ,  neceilario  fuit  confticucnda  E- 
pifcopalis  Dicecefana  fupra  compresbyreros, 
dc  Chorepifcopos :  Metropolitana  fupra  pro- 
uinciales  Coepilcopos :  Patriarchalis  quadru- 
plex  fupra  Metropoiitanos  Coarchiepifcopos 
dominado:eade  certe  parique  ratione  Monar- 
chicum  iLipra  Compatriarchas  imperium,  fiuc 


Ij6  DE      MINISfRORVM 

Catholicum  fupra  Catholicam  vniuerfam  EcM 
clefiam  dominium  fuit  erigedum.  Quod  cnim 
hic  obiicis  ad  hoc  eludcndum  argumentitm, 
Sarauia,nullius  eft  momcnti,lSlam  p/urimii  cjut- 
de?ninterefi,  vttn  retle  dicus>  inter  prxfettwramv- 
nitu  <Jcntis&  regionis,actotituvmHerfiorbis>ncm~ 
pequod  admcniuram  ditionum,  non  autcm 
quodad  rcm  ipfam  attinct ,  fiucordinem,  fiuc 
gradu  hic  ponamus.No  igitur  propterea  qubd 
iftx  prafe&ura:  aequalis  non  funt  intcr  fe  meja- 
fura?,  inde  confcqucretur  nulla  conftituendam 
vniuerfalem  ,  cui  anguftiorcs  illse  fint  fubor- 
dinat*  .  Pneterea  fi  firmailla  cft  ratio  inter  a- 
lias ,  vti  fajie  eft ,  qua  Romana  quoquc  tyran- 
nis  a  nobis  oppugnatur,  nempe  qubd  omnium 
orbis tcrrarum Ecclefiarum Ciiram  obirc, ipfo- 
ru  ctiam  forfan  angclorum  vircs  fuperet :  idem 
iftud  ccrte ,  etii  non  pari,tamen  eadcm  prorfus 
rationc,  dc  totius  rcl  gentis  vel  rcgionis  alicu- 
ius  infpedione  dici  iurc  potcft  :  quantnmuis 
fcdulu  acdiligcntem  quempiam  nobisgropo- 
namus  ,  pra:lertim  cui  praeterca  Ecclefiae  fuae 
particularis  onus  incumbat. 

Altera  autem  illatua  ratio  ,  qubd  videlicct 
nulli  vni  totus  orbis  a  Chrifto  fuit  commiifus, 
explicatione  indiget.  Nec  enim  Apoftolis  ma- 
datafuit  Eccletiarum  conititutaru  Ciua,  quam 
vocant,paftoralis(quod  fi  fadum  eillr,  non  lta 
exEcclefiainEcclefiamtraniiuifrent)  fed  miih 

funt  vt  Ecclefias  fundarent,quas  ita  tum  i  n  do-  • 

ctrinat* 


BYAN6BLII      •  R  A  B- I  B  V  S«      27^ 

£trina,tu  in  Ecclefiaftica  tv&p&  partim  per  fe> 
partim  per  cooperarios  Euangeliftas  confti- 
rutis  Prefbyteris,  ideft,Paftoribus,Do^ori- 
bus ,  K«C«pv»T*f c  oppidatim ,.  prdut  id  jfieri  po- 
tuit,  conftitutis  regendas  traderent:  vnde  illud 
Pauli,  Vt  peritus  architectiis  fundametum  po- 
fui,alius  autem  fupersdificat  i.Cor.  3.10.  Ha- 
buerunt  autem  iidem  in  Eccleiias  iam  confti- 
tutasinfpeclionem,  Sc  au&oritatem  :  nonta- 
men  vniuerfaliter  ln  omnes  Sc  fingulas  ,  fecL 
iinguli  in  quafuis ,  prout  tamen  huc  vel  illuc 
eos  deducebat  Sp.  San6tus,  ita  iilos  circuhdu- 
cens  vt  aker  fuper  alterius  fundamentum  hon 
acdiricaretRom.  15.20.  Haec  autem  omnis  po- 
teftas  morte  Apoftolorum ,  &  Euangeliftarum 
quatenus  deiierit  aritea  declarauimus :  hacte- 
hus  videlicet ,  vt  Apoftolicisfcriptis  compre- 
henfa  doctrina,  &  vJ&fya.  eiTcntiaiis ,  fit  nunc 
quoque  Sc  zd  fmes  vfque  feculorum ,  vera  illa 
^egula  Sc  amii(5s,ad  quam  Paftores,Do£tores, 
Presbyteri  &  Diaconi  exigere  muneris  fni  ad- 
miniftratioriem  debent:  vt  ab  Apoftolorum 
exceftu,  rieque  Apoftolis ,  neque  Apoftolica 
auctoritate  eguerit  Eccleiia.  Ifta  igitiir  no-n.v- 
niuerfalis,  fed  indermita,  &  tamen  arbkrio  5p. 
Sancti  diftin&a  Apoftolica  poteftas ,  etiam  ir 
riuric  illam  durare  concederem  }  nihil  tamen 
faceret,  ad  ftabiliendam  iiuc  Oecumenicam 
fupratotius  orbis  terrarum  ,  fiue  Patiiarcha- 
lem  fupra  fuae  Tetrarchise ,  iiue  Archiepifeo» 

M.   j. 


Yj6  B  I        MINISTJIORTM 

palem  fupra  fuarum  prouinciarum ,  fiue  dcni  - 
que  Dicecefanam  fupra  fuas  Diceccfis  omncs 
Ecclcfias  vniuerfalem  dominationcm  :  quo- 
niamqua  ratione  Romanailla  tyrannis  ,  oe- 
teri  quoquc  in  Ecclefia  cotraDci  vefir^im  coiv* 
ftituti  inter  Cocpifcopos  &  Comprcsbyteros 
gradus  euertuntur.  NecaliaPatrummcnsruit 
initio quum  <apos-ariaq in  JiontWeis%  &ha»  rur- 
fus'in  prouincfas  fub  vno  quopiam  caetcris 
praccunte  diftribuerentur ,  quam  vt  Ecclete 
non  cuiufquam  arbitrio,  (cd  communi  gubcr- 
natorum  diuinitus  conftitutorum,&  in  nomi- 
we  Domini  ritc  &  ordinc  congregatorum  fen- 
rentia  &  confenfu,ficut  inter  pares,regercntur: 
Dioeccfano  videlicct  primo  Presbytero  in  tri- 
mcftribus  illis  conuentibus  ,  quorum  adhuc 
veftigium  in  quatuor,qua*  vocant,tcmporum 
iciuniisapparct,(icfuis  Compresbytcris  prx- 
c-mrc  :  &  primo  prouinciali  Epiicopo  in  fc- 
nitftribus  prouincialibus  Synodis  ita  omnit 
liirxr  Coepucoposfuos  moderante  :  vtqucm- 
adinodum  veteribus  Canonibus  difcrtc  pra*- 
dpitur,  necaprimo  Prcsbytcro  abfque.fuo- 
r.nm  comprcsbyterorum,  neqne  aprimoEpU 
f.'ono  Jibfque  fuorum  Goepilcoponfrn  fcntciv- 
tin  «x  con{enfu,nec  viciftim  quidquam  ab  iftis 
abfque  fuo  duce  &moderatorc  gcreretur.  Sed 
&  in  generalioribus,atque  adeo  Oecumenicis 
Synodis  hicordp  fuitobf -ruatns,  vt  cx  carum 
hiftoriis  licuiet,  donccper  eorum  imprudcn.- 

tiam 


I  V  i.  5  G  S  L  I  *      OR-ADfBTS.      Yfj     \ 

tiam  qui,vt  &fupra  oftendi,&miferabilisil- 
la  quae  iampriderri  cernitur  Eccleiia?  Chriftia- 
nx  deformitis  dcmonftrat,lublataelec~tionis 
libertate,  (qui  loco  lttCGefliortis  pe*  vices  con- 
ilituta  ruerat ,  quemadmodum  ex  Hieronymo 
&Ambroiioaadiuimus)^r<ie5-^  tu  inDioe- 
ceiibus ,  tum  in  Patriarchiis  certls  vrbibus  ad- 
iigriata ,  8c  etji*fo%u  facta,  fpiritus  ambitionis 
Sc auaritia? facile  irrupit:  &,quod  vrtum  Sy- 
aodorum  remedium  habebat  ab  Apoftdlis 
eduerfus  omnes  hxrefes  $c  et&PUv  Ecclefia, 
malum  omnium  peflimum  euafit.    Eant nunc 
6c  mirentur  qui  volent  triplicem  a  ridbisEpi- 
feopatum  conftitui,  vriumvidclicetplanedi- 
wirium  ab  Apoftolis  conftitutum ,  quem  refti- 
tui  cupimus :  alterum  humanum ,  quo  paula-* 
tim  mutatus  eft  drdo  irl  gradum  >  quo  fan£ 
fruantur  qui  recvfcum  illius  vfum  a  fe  inftaurari 
Sc  obferuari  poile  libi  perfuadent :  tertium  o- 
ligarchicum  6c  tyrarinicum  >  Satanicum  deni* 
que  tum  in  Romana  manifefta  Arttichriftia- 
na  tyrannide,  abominaridttm*  ttim  iii  eaqua? 
vfquam  fttpereft  ,  oligarchica  Epifcopali  do- 
minatione ,  ex  Dci  verbd  corrigcndum .  Sed 
ttuiin  ifttid ,  Saratria,"  ego  quidem  non  poiltim 
concoquefc*   Sifunpromricta,  inquis^  Romantti 
Epifcopw  coMetiiitifutjfet ,  nemo  eum tmpi&  tyran* 
ntdis  accttfaret .   Nemo  t  Imrao  etiamii  iniua 
tantum  ,  quam  falib  Sancfci  Angeli  appellanr, 
arcis  fcptp  agerec  qu&d  agu  quam  latiftim£ 

M.  iy 


i;8  D  E     MINISTRORYM 

potcft,  annon  cflet  illic  tyrannus?  Tyrannis  c- 
nim ,  fiue  facra,iiue  mundana  iurafpe&emus, 
cx  rei  ipfius  natura,non  ex  tcrrarum,  in  quibus 
dominatur,fpatio  definienda  eft.Deinde  qubd 
Patrtbtis  Apoftolorum  tempora  feejuutis ,  tam  H- 
cuiffevis  ex  vetere  Teftamento  mutuari  politicas 
quafdam  conflitutiones  ad  Ecclefi&  adtftcaitonem^ 
cjuam  ab  ipfi  Seruatore  noslro  ,  #  poftea  ab  Apo- 
ftolis  tradttiones  qu&darn  ad  externa  Ecclefia  re- 
giminis  politiam  ex  eodemfonte fuerunt defumpte, 
cgo  certe  tibi  nunquam  concciferim :  minime^ 
id  quidem  quafi  neiciam.quum  de  mere  exter- 
nis  illis  agitur,  qua?  neceilario  a  circunftantiis 
pcndent,iumere  boni  &"  iufti  ordinis  Cxcmpla, 
ctiam^ooT^Tt^^S-tp  licere  :  fcd  qubdplane  ca> 
cum  eum  efTe  oporteat  qui  non  animaduertat 
Chriftianam  cxtcrnam  politiam  iam  tum  ab  il- 
lis  temporibus,non  tantum  ex  Iudaifmo,fed  c^ 
tiam  ex  Paganifmo  conflatis,  non  tantum  ine- 
p  :is  $c  inutilibus,verum  etiam  indigniffimis,& 
cmar  nihil  prseter  fuperftitionem ,  vt  leuifTimo 
vcrbo  vtar,faperent,ca:rernoniis  &  ritibusfuif- 
ie  transformatam.Sed  illud  pra^terca  valde  mi- 
ror  *,  ex  qua  tandcm  Ifraelitica?  politixfacrae 
partc  poffis  iftos  Hierarchicos  gradus  elicerc, 
r.iilviqueadvicariumetiamcaputEccleiia?  v- 
niiierfalenobisafccndendum  putes,  quafi  /it 
Aarpnis  t/Utittftnr* 

ai> 


S  V  ANGSLIl      GRADIBVS.      lf$    I 

,*z>  capvt  xxv. 

JDe  mmihthm  Patridrcharum  >  Archiepifco* 
porum&  Metropolitanorum. 

Vo cvu oy e  te  vertas , Sarauia, 
horrinibus  iftis  Patriarcharum 
&  Archiepifcoporum ,  non  fim~ 
pliciter  fignificantur  ,  qui  prirni 
funt  ordine  in  aliquo  ccetu  ,  fed 
qui  cum  imperio  &  poteftate  fupra  fubditosr 
aliquos  eminent ,  Nec  ignoras  vetuftos  illos 
puriores  canones ,  illos  ipfos  inquam,  quos  ci- 
tafti,&alios  puriorum  temporum  fcriptores 
po.tius  *5y«T«c  tsft-CvTipHS  ,  *mf>tov&c,  'fins-noTniG* 
«o^etg-ttSfj^toTMv  «ad-s^atv  illos  appellare.  Et 
quaefoquis  no  videt  faftuoliores  effeiftasvo- 
ces,  quam  vt  Apoftolicis  illis  modeftiflimis 
^iff^uripav^9tfj^MV>,^h^iiO'7recvi^et.r<6pyavi<ftct- 
xoYtoVyfvXtov  deniqueappellationibus  vllomo- 
<$o  refpondeant?  Et  vtinam  de  tam  facris  re- 
bus  ex  fan&o  Dei  verbo ,  non  tantum  fentire, 
fcd  etiam  loqui  didiciiremus.  Quod  fi  tamen 
intra  iftas  voces  totum  hoc  malum  confifte- 
ret,egoquidem,  etfi  gaudeo  ne  nomina  qui- 
dem  ifta  in  noftris  Ecclefiis  audiri ,  tamen 
contentionem  de  nudis  ifkis  vocabuiis  noa^ 
moueremrfed  quaedam  praeterea  in  hoc  capite 
putaui  mihinon  leuiter  praetereunda. 

M.     iij. 


i*So  9!       M  I  N  I  ST  K  OJLVW 

Vis  igitur  Archiepifcoporum ,  Metropolitanor 
rum&  P  atriarcharum  officia  nominibtu  Apofto- 
iorum  &  Euangeltfiarum  tontineri.  Eph.^.i\.  At 
iftud  quinam  v.erum  fuerrt,  quum  hsc  fun&io-  ' 
nes  fpccie  prorfus  difterant  ,  &  illae  fub  quibus 
vis  iftas  fuifle  ab  Apoftolo  comprehefas,  prius 
in  Ecclcfia  defierint  quam  iftae  nafccrcntur? 
quod  vtrunqvic  antea  demonftraui.  At,  inquis, 
yuos  dicimtu  Eptfcopos  &  Archiepifcopos  Paulm 
Apoftolosvocautt.  De  Epifcopis  concedo.  Eft 
enimiftageneralis  adomnes  in  verbo  Domi- 
nilaborantcsfignjrlcandos  appcllatio.  DeA- 
poftoljs  pcrnego  .  Quod  cnim  de  Andronico 
&  Iunia  cx  Rom.16.7.  &  dc  Epaphrodito  a  ve~ 
teribus  ctiam  nonnullis  citatur  cxPhilipp.  1. 
25.  antca  docui  nihil  ad  hoc  probandum  pcr-r 
tincrc. 

Item  apnri  Paftlum^i\\(]yiis^Romt\i.%.vocabuk 
qtrpois-dfjtyuoc  ejr  1.  adC0r.Ji.2S.  nomtnexuGipvil- 
a*w  fupertores  PafloreJ:  nempe  Patriarch*,  Att- 
tropoluam  &  Archteptfcopi  intelliguntur.  Scilicet 
cogitarunt  vnqriam  Apoftoli,  vel  Euangelifts 
deRomam  imperij  Diceccfibus  &c  Metropo-» 
libus,  &  vllisEcclefiiscertis  fuerunt  addic"tif 
Sed  pra?t<  rea  fi  diligentius  vtrumquc  Pauli  io-? 
cum  infpicias,  compcries  i*fti  g-a  fjfy'>*c  diferte 
ab  omnibus  in  Ecclefia  in  vcrbo  laboranti- 
bus  AifcL-mi .  A  poftqlus  cnim  in  ipfam  Eccler 
fiafticarum  ©ronmm  functionu  reccnfione  in-? 
gfeditns ,  primum  lllas  omnes  in  duas  fpecies 

diuidk 


IVANGILM    GRADIBVJ.        iSl 

«tiiudit :  Prophetiam  videlicet  &  Diaconiam 
Prophetiae  nomine  generaliter  comprehenuY 
fun&ionibusomnibusaddocedi  munus  per- 
tinentibus,  Diaconiae  verb  aliaomniaEccle- 
fiafticamunera  intelligens  illis  fubferuientia, 
quam  diftributionern  iequutus  eft  idem  Apo- 
ftolus  Philipp.i.i.&  i.  Tim.3.  Deinde ,  fingula 
illaduo  generain  fuasfpecies  exprelle  partitur, 
nempe  Prophetas  inDo&ores&PaftorestDia- 
conos  verb ,  tum  in.  eos  qui  menfis  feruiebant, 
&  erant  Ecclefiafticis  eleemofynis  prefecti :  tu 
in  eos  quos  hic  <sy>e*'s"«/4u«c  vocat,  alio  autem, 
loco  KvCtpvvtr&s ,  ( fic  vocatos ,  ftcut  antea  o- 
ftendimus ,  qubd  Prefbyteris  aliis  in  verbo  ia-* 
borantibus,id  eft,  Paftoribus>in  exerccnda  Ee~t 
clefiaftica  iurifdictionc  afliderent)&  in  eos  de- 
mumqui  curandis  ipiis  pauperibus  Ecclefiae 
inferuiebant  ,  quale  fuit  viduarum  in  primis 
collegium.Pulcherrimam  autem  hanc-  &  ccr- 
tiffimamEcclefiafticarum  functionum  diftin- 
ctionemnontantum  perturbas  ,  fed  penitus 
ctiarn  tollis  hac  tua  interpretatione,quod  pau* 
lb  ante  pluribus  oftendi,in  altero  quoquePatt-s 
li  loco. 

Item  nonpofftmy inquis ,  fips  illof  Chrifti  fer-* 
nos ,  ^ui  cum  magnofrHclu  oltm  pr^fnerunt  Eccle- 
fi& ,  nernpe  tfanzjanzjmtm ,  Nyffenum ,  Rafiliunt 
magnwn,  AthanafiHmyCyprianHm,  Chryfoftomum% 
Ambrojium,AugH$~linum  <$*  illis  antufuioreslgna- 
piHmrfolycarpiiWilrefieU)  vllm  ftperbU  aut  Art* 

j&*  iii'f> 


M  X>E       MIKISTRORVIK 

ttchrisitantfito  Aamnare^uos  futjfi  conftat  Epifcc- 
poS)ArchiepifcopoS)&  Patriarchas ,  &  cutnpr&ci- 
pua  cjuaaam  auclorttatejupra  reltcjuos  fuosfratres 
Ecclefiai guhernajfe.  lfta  verb  in  quos  dican- 
tur  tu  videris.  Ncminem  enim  adhuc  audiui 
loquentem,  neque  legi  fcribentem  ,  qui  non 
perhonorince,iicuti  par  eft,de  magnis  illis  Ec- 
clefia:  fuorum  temporum  iuminibus  fentiat.. 
Fuiireautemillos  aquoquam  Archiepifcopos, 
aut  Metropolitanos;  appellatos  nufquam  ad- 
huc  deprehendi.  Immb  ante  Calchedonenfe 
Concilium,quodincidit  in  annum  Chrifti  cir- 
citer455-  nullam  fubicriptioncm  Synodicam 
comperi,in  qua  Archiepifcopus  quifquam  in- 
fcribatur:  &  vt  omnes  intelligant  quam  illis 
fmclis  viris  diiplicitcrint  non  tantiim  faftuo- 
faillanomina,  yerum  etiam  multb  magis  res 
ipfae,quas  tamen  illis  tnbuis,iterum  hic  tibi  re- 
pono  ifta  Nazianzeni  iam  femel  &  me  citata, 
quae  Grasce  iic  habent,»? ocpiXov  fwSt  >»V  isfoifpU, 
fj.n^t.-rii'T07r^ffiOTt/j.Ma-i<i  y  *jfjj  rvpctvviKti  <mpovofticty 
|V«  %%  ctpttnc,  fxovtic  itytved<?Htid[ji.iS<t.,  vvv  St  ro  Stfctiiv 
XjTooteA^ip^iXj  ro  fxt Qv y  yjfi  to  v*\,t>*ortpov  ,  *£|to 
%S-a/JLctX  t^tpov^y^jj  ro  «BpoCaififavyyjMro  avfxdCct- 
CetvwoXXct^tTroinzi  rct  0VLUti^tifJ.fXtt(jL  «^jj*  «ftafcl- 
VHi  5^ti  «roAA«c  m  @i$f>ov  toci^ngt.  ett  rnv  tpitpav  %ei~ 
pctv  ctvJyctytVy  vtffinxra  fcovovytzhhcixjfji  ••ffi&ot- 
flfyjwi$4  JlSctffKetXoi  rQ  l<rpcttiX  ovrit; ,  retvfii  tiyvoti- 

&v,    Qnx  Latine  uint  a  me  antea  expo/ita:&: 
vtinamab i is etiam  atque  etiam  expenckmtitt 

qui 


IVAKGEiH       GRABIBVS.       l8$   % 

3ui  abufum  quidem  iftius  dominationis  re&c 
amnant,&  emendari  cupiunt,fed  in  Ecciefia 
gradus  illos  effe  retinendos  exiftimant:  quibus 
tunc  aifentiar  quum  mihi  velhomines  ab  omni 
ambitione  prorfus  remotos ,  vel  certam  ambi- 
tiofos  quicunque  extiterint  coercendi  ratio- 
nem  oftenderint. 

Apx*,ine^\is,no tanthnimperium  &  magiflra- 
tum^  verurn  etiamprincipium  &  originem  cuiufjue 
rei  declaratjvnde  *p%M  nofemper  Gradsjignificat 
eucjui  Magiflratufungitur,fed  pri?nu  ahcuius  rei 
auclorem,  etiam  in  compofitione :  necfiperbi  cjuic- 
quam  habet,vt  /ipparet  in  diElionibus  ArchiteBus^ 
dp^iaT^ocj  jiYchitriclinus^archibubulcpu.  Ego  ve- 
r6  quod  de  «'/>£«€  nomine  dicis  concedo  :  (cd 
noc  ipfum  fententiam  tuam  conuellit.  Nam  fi 
du.x  tantum  funt  huius  vocabuli  notationes, 
vna  expuncta.,  alteram  ftatuas  necefte  eft.  Epi- 
fcopatum  autem  neque  diaecefanum  >  neque 
prouincialemdicereaufts  principium  &  ori- 
ginem  eife  facri  minifterij.  Supereft  ergo  vt 
<«P£*>°Ppo>natlir  ?$ Jjfemti&i  id  eft,  imperium 
minifterio :  acproinde  Archiepifcopi  nomine 
intelligatur  qui  ca^teris  Epifcopis  imperet,  6c 
cui  Epifcopi  cs£teri  obedire  teneatur.Hsc  au- 
tem  dominatio  quum  propriafit  vnius  Chrifti 
nullo  vicario  capite  indigentis ,  (ed  fuis  mini- 
ftris  fuas  operas  in  Ecclefia  fua  gubernanda  di- 
ftribuetis,  meritb  ab  ipfo  expreliis  verbisinhi- 
bita  efty.it  antea  diximus  in  cap.^.Neque  tu  fa~ 


I&4  D£       MIMISTXORYM 

cite  mihi  in  Grscis  vllis  fcriproribus  «p^orTa? 
appellationemoftendcrisalij  attributa,  quam 
Magiftratui  qui  impcrandi  ius  &  poteftatcm 
habcret.Et  fanc  grauitcr  hillcris  quum  hac  vo- 
ce  in  Architecto ,  Cv  Architriclino  putastan- 
tumordinem,  fiuc  primum  locum  hgnincari. 
Architcdtus  cnim  dicitur  inrequidcm  priua- 
ta,nifiquum  Mctaphoricc  ad  publicas  quo- 
nuc  functioncs  adhibctur,  non  is  quiprimus 
ht  interaediticantcs  ,  fcd  qui^dificij  ftru&ur* 
lcges  praefcribat,&  operariis  impcrct.£r^0,in  - 
qtliesv  conccdU  imperandi  poteHatem  ApoilolU 
fmjje  attributam ,  vt  qui  architetli  cimtatU  tllvu 
ccelettu  dtcantur.  Concedo  profccto  ediccndi 
auctoritatem,lcd  primum  vt  prxconibus,  qui- 
busvidclicct  icgum  non  fcrcndarum,fcd  pro- 
mulgandarum  ojfgLnovU  maiidatur.  Dcinde  vt 
vnici  illius  Imperatoris  lcgatis ,  qui  non  arbi- 
trio fuo , fed  ex pntfcriptis lcgibus  uon  ius  di- 
cant  ,  fed  iudicium  ferant:  non  Uio  ,  fcd  cius  k 
quo  delegati  funt,  impcrio  ik  audtoritatc,non 
in  fuos  colle^as ,  (cd  in  'jrco-es  (ibi  commiifos 
attnbura ,  vt  vcrc  maneant  mius  nnperatons 
Diaconi.  Architricliuum  autern  quam  abfur- 
«lum  fucrit  primum  £<:  praxipuumintriclinio 
•appellattim  hiiilc  cxillimarc,  quum  is  ne  ac- 
*umberet  quidcm?  Erat  itaque  iic  di&us  quod 
cftet  fh^-etmc,  oAw  ^ir.-ictcud  cft,  totius  conui  - 
aijminiftrispraUcctis,  iuos  vidciicct  habens 
miniftras.,  q-.ubiii, ;  quod  Ubaiftc^  faciendii^ 

im?c~ 


IVAN6ILII      SRADIBYS.      &5  % 

fmperabat,  fubfympoiiarchaappellato  ,quem 
Varro  Modiperatorem  interpretatur.  Eadem 
vis  eft  huius  vocis  in  plurimis  aliis  fundioni- 
bus ,  vt  in  id-v*p%tic3  &  Tt<Tfaip%nc ,  qui  vix  fefe 
profecfto  paterentur  a  te  iq  ordinem  redigi.Sic 
exempli  caula  ^tnpctp^nc  di&us  efcnon  qui  pri- 
mus  vel  pnecipuus  eifet  ordine  inter  triremiu 
ductores,fed  quifquis  triremipra^eratmo  ordi- 
necerte,  vtinterfocios,fedcumpleno  infuos 
remiges  &  milites  etiam  coercitionis  iure,  fub 
claffis  Imperatore.  Apx^^k  aute  li  quis  eit  vo 
catus,  ea  ipfa  ambitionc  iftud  factu ,  quam  hic 
reprehendimus:  difcipulis  fortafle  quos  l&tfeSv 
Trctlfotc  vocant,  hocfuo  cuipiam  magiitro  tri- 
buentibus ,  a  cuius  decretis  &  edjdfcis  toti  pen- 
derent.  Ap^Wu  autem  (quem  tu nefcio  an 
perludibriLun  in  noftros  prefhytcros,  ridicule 
certe  &  barbare  archibubulcum  interpretaris) 
qLiid  ni  vocetur  qiii  ijiferiorcs  pecuarios  fua 
quadam  poteftate  regat  ?  Eft  enim,certe,  quod 
ad  rem  ipfam  attinet ,  fce  eratiflimus  ille  Doe- 
gLis,non  minus  magnifico  nomine  appellatus, 
I.Sam.2i.8.Primos  aatem  illos  Epifcopos  pro- 
uinciales,prms  vcro  eis  conueniente  nomine 
yocatos,qubdtu  vis  PatriarchaipoFrea  nuftCH- 
fatos^mnfuperbUfed contra  ?nodeflU  caufa\nem~ 
pe  vt fignijicaretur imperium  quod  ififi  inter  atteros 
Epifcopos ,  qut  Patreshabentur,  obtmerent^pater- 
vam  effe  non  Regium  aut  tyrannicnm :  ac  proinde 
JjcappciUtos ,  yuafi pnmos  mter  altos patrcs  ,  tu 


,)I&S  Dt       MINISTRORVM 

qitidem  ingeniose  excogitafti ,  fed  parum  pro- 
feclo  logice  fiue  ex  re&x  difputationis  legi- 
buS.  Sic  enimilludipfum  praefupponis  quafi 

Efobatum ,  de  quo  inter  nos  quaeritur :  ncmpe 
abuiife  iftos  imperium  in  fuos  Coepifcopos. 
Hoc  autem  manifeftc  repugnat  illorum  hu~ 
manae  inflitutioiii  ,  fiue  canonem  illum  Apo- 
ftolicttm  vocarum  ipe<5tes,exquo  apparctno-* 
dum  tunc  fnille  hunc  ordinis  honorem  certa? 
Ciuitati  addi&um:  fiuemalis  ad  Antiochcnae 
illius  Synodi  canonem  9.  abste  citatum  rcfu- 
gere.  Nam  vtroque  diferte  cautum  eft,nc  quid 
iile  abfquc  fuoriim  coepifcoporum  fententia 
&  confcnfu  gcrat ,  quod  ccrte  imperanti  mini^. 
me  conucnit .  Dcnique  qttiim  E^efy^y  nomen 
iit  Iogc  modcftiiTimum,  immo  facrarum  com- 
munium  deliberationum  incceptori  conue- 
nientiiTimum :  (Neccnimaliudper  fe  iignifi- 
care  Gra?  caharc  vox  potcft  quam  alicuius  con- 
munis  actionis  inceptorem  ,  )  tamen  pro- 
ptcrea  qubd  ,  vt  veriiimile  eft>iam  tum  a  Grae- 
cis  Impcratoribus  mittebantur  hoc  nomine 
gubernatores,  cclebcrrimx  illi  SynodoJJar- 
thaginicnfi,  (inquafuirquoque  ifta  Patriar^ 
chalis  fiuc  Archicpifcopalis  Romanapotcftas 
o^uam  iibi  fedcs  illaiamtum  arrogabar  dam- 
nata)  fic  •  $*'?#*  appcllatio  tantopcre  diipli- 
cuitvt illam expreffisverbis expunxerir,  & ge~ 
ncraliter  eiufmodi  voces  omncs  damnauerit: 
atque  adco  certa  Metropolitanis  illis  appella- 

tionem> 


E  V  ANGELII       GRADIBVS.      jg^ 

tionem,ne  primi  quidem  Epifcopi,  fed  dunta^ 
xat  primae  fedis  Epifcopi  aflignarit.  Cui  igitur 
p  erfuaferis  potuiire  Patres  iilos  pativt  (quem- 
admoduipiiloquuturin  epiflolaad  Caelefti- 
numipfnm,  nonaliterquamPapam,  &;vrbis 
RomanaeEpifcopu  vocatum,milfa,)  c xsccaWtTHc 
*rv<pos  t  ao^fjL^id  eft  ,  fumofus  ille  faltus  mundi 
inEcclefiam  introduceretur,  jjt/c  ro<p«c  t»W- 
7rAo'T«7o«^W  t»c  Tatar&voQQoevMS  rlw  nfJLtpay  ro7$ 
tcv  ■3-tGV  ItF&v  %~ndvtu%(nv  <&pi$tp& :  id  eft,quse  lu- 
cem  fimplicitatis  &  demiflionis  animi  iis  pre^- 
Fert  a  quibus  confpe<5lus  ille  diei  Domini  expe 
titur  f  Sed  &  iftud  tuum  argiimentum,qu£fo, 
cuiufmodi  tandem  effc  ?  Chriftm  proprie  noftet 
(efl  Doftor,  Magtfter,  &  verm  bonm  Paslof.  Ni- 
htlominm  tamen  Presbyteros  &  Epifcoposvoca- 
mm  Vas~lorcs  &  Doclores^necpropterea  cjuicquarn 
Chrisli  gloria  derogatnr.Ergo  ftcut  Chrifim  voca- 
tur  a p^tTroifjtlw  propter fumrnnm  imperium^  qmA 
inomnes  Paftoreshabet:ficnonvideo>  inquis,  cur 
de  hornine  non poftit  dici ,  non  abfolute  ahorum  o- 
mnium ,  fed eornm  Coepifcoporum  reJpeSin^  inter 
cjwsprimum  locum  obtmet.    At  ego  videre  mihi 
videor multiplicia  in  hoc  argumento  peccata. 
Argumentarisenimprimumaiimplici  ad  c5- 
poBtum.    Deinde  <k  nomina  &  res  ipfas  con- 
Fundis  lmiltipiici  homonymia.  Nam  iitua  va- 
leret  comparatio ,  eandem  eife  oporteret  deti— 
nitionemPaitoralis  &  Dodoralis  fun&ionis 
inChrifto  &in  aliis  Pait.oribus  Sc  Doctori* 


*38  DE     MINISTRORVM 

bus  confidcratae:  diicrimine  tantiim  po/ito  cuJ 
iufdam  inter  illos  praftantia*  &  cxceuentte. Ae 
hoc  falfiffimum  eft.  Primum  enim  qitod  ad  in- 
ternum  huius  fundtionis  opus  attinct,liuc  quo 
animus  ipfe  paieitur,  totum  hoc  vnius  Chrifti 
cft  per  Sp.  fuum  San&iim ,  fcu  verbi  prxdica- 
tionem  ieu  Sacramcnta  fpectcs  :  Crcdidcrunt, 
inquit  Lucas ,  qui  praordinati  crant  ad  vitam 
aeternam,  Ad.13.48.  Et  nemo  venit  ad  me,  in- 
quit  ipfe  Dominus  ,  niii  pater  meus  traxcrit 
cum,  Ioh.6  44.  Et  iohanncs  quidcm  baptifk- 
iiit  aqua ,  Chriftus  autcm  is  cft  qui  baptilat  Sp. 
Sancto  tk  ignc,  Matth.j.v.ii.  Et  is  folus  ligat  6c 
foluit  in  ccclis.  Ad  externum  auteminifterium 
qubd  attinct*  etfi  Chriftus  ad  tempus  factus  e(\ 
miilifter  drcum&iionis,Rom.i)\8.  tamen  tunC 
quoquelOquutus  eftvt  auctoritatem  habcnsy 
non  vt  Scriba?  &  Phariian  icdcntcs  iii  cathedra 
Moiis,Matth.7.29.  ck  fcutica  quoquc  ciccit  ve- 
dentes  &  ementes  e  domo  Patris,non  vtfcruus 
abutcnj  Dorhini  auctoritate  ,  fcd  vtFilius& 
iam  tum  ha^rcs  :  quanuis  nondum,  depofita 
infirmitate  carnis ,  totam  illam  takftcm  hx- 
rcdit.item  crcuiifet.  Paftoris  ergo  munus  & 
Doetoris  functio  Chrifto  vt  Dco  non  nifi 
pcr  nnthropopathiam  tribuitur  :  vt  homini 
vcrb  fcruilis  quidcm  fuit  in  lpccicm ,  quando- 
quidcm  iic  ifii  vifum  cft,  icd  cum  Regiapote- 
ftatc  coniunctr.  ac  proinde  iam  tum  Jiucrlum 
cuiiddam  totogcncre  fuit  illudqub  vfqueicle 

ici«ih* 


«VANGELII      UADIBVS.       I§£ 

demifitChriftus,areliquis  Paftoribus  &Do- 
ctoribus  fub  lege  conftitutis.  Ex  quo  verb-  in 
ccelos  afcendit  8c  qualis  nuc  eft,no  cft  *p£/woi- 
fjilw  nofter  tanquam  inter  Paftores  &  Do&ores 
praecipuus,fed  vt  dans  cv  mittens  illos  ad  edifi- 
catione  corporis Ecclefia?  fua?,  agcns  per  illos 
6cinillisficutipfilibet.  Numverb  Regis  cu- 
iufpiam  legatum  ccnfueris  poife  ipfum  Regis 
nomen  vllo  modo  viurparc?  <Sc  eum  quidem  a 
quo  miiiiis  cft  ^sfcorcv  &am\f*9Cc  verb  ieciinda- 
tium  regem  vocare?Scd  ne  hoc  quidem  locum 
hic  habct.  Nam  ouibus  quiclcm  mittuntur  Pa- 
ftores  <k  Doctorcsmon  qui  fuo/ed  qui  Domi- 
ni  fui  nomine  loquantunPaftoribus  autcm  vel 
Do&oribusnullis  commifit  imperandipote- 
ftatem,quam  fibi  vni  fcruauic :  fic  tamcn  vt  illa 
facra  Legatione  rite  fungetibus  rributa  fit  in  a-. 
lios  hbi  commiilbs peCc-nteSjetkm  vbi  Chri- 
ftianus  magiftratus  decft.vel  etiam  rcpugnat, 
ex  lcgibus  ca  dc  re  poiitis  animaduerfiO. 
Aolit  crgo  a  mc  qr.idcm  vt  ap%i'rffti/ufy.>ci  vl- 
lam  vriquam  agnofcam  ,  ne  inter  Angelos 
tmidem  ,  prarr4;r  vnicum  Dominumnoitrum 
leium  Chriftum ,  cui  datacit  omnis  potcftas 
in  ccelo  6:  iii  terra.  pr.niarchas  dcniquc  con- 
frat  Grarcis  fuiilc  dictcs  ,  qiios  I  Lbnri  capi- 
ta  Paerum  i  ifui*  cogr.mrr.ibn:  appdlabant,gcn-- 
tis  yidclicct  ipfacum  primos  au&ores  ev  a 
quibus  denominantur  ,  Liod.  6. 15. 8c  1.  P.ua 
tip.8.  10.  &z.$,    Hxq  autcm  raiip  quurn  if 


%0  DE       MINISTRO  R  v  M 

Metropolitanis  valerc  non  poflit,  ncco^naV 
tionis  quidem  fpiritualis  refpectu,  quantum- 
uisillos  Epiphanius  vocct  patriim  generato- 
res :  nullis  certe  potuit  hsec  appellatio  atttibui 
conuenientius  quam  Apoftolis  illis,  quorum 
minifterio  nouum  iibi  populum  Deus  acquifi- 
uit.Sed  diuinitus  etiam  Mum  effe  video  vtab 
hoc  cognomine  abftinucrint,  ne  aliis  qnidem 
fuam  avaytvvn<nv  ad  Ccpham ,  aliis  ad  Paulum 
vel  alios  quoipiam  referentibus,  Ecclefia  fcin- 
deretur.    Sit  ergo  nobis  vnicus  Iefus  Chriftus 
dp%t7roiijluj ,  dc  animarum  noftrarum  Archie- 
pifcopus:  quanuis  Pcemenarchen ,  nouo  certe 
mihi  cognomine  inucniam  Antiochenu  que- 
dam  vocatum  Nicephori  libro  14.  cap.39.  nifi 
corruptus  eft  locus.    Reliquis  autem  ego  qui- 
demnon  video  curnonfatis  effc  dcbeat  quocf 
illis  in  Cauthaginienfi  Synodo  mitconceifum, 
nempe  vt  prima:  fcdis  Epifcopi  fint  rcipfa  8c 
dicantur,iilius  dicti  Chrifti  mcmores,  Vos  au- 
temnon  fic:&,Regnum  meum  non  cft  cx  hoc 
mundo:eV  illius  Apoftolici  di6ti ,  Vq  mihi  nifi 
euangelizaucro.  Quod  autemais,y?  valeat  hxc 
ratio  ,  nonteJfe trtbuendum  mimsiris  vllum  nornerr 
qnod  de  Magifiratibus,  Prwciptbus  &  Nobili- 
bus prouinciaru  dicatur ,  (jrficfuturum  vtnec*y*~ 
^xivAc  nec  ^ce $-&&<; ,  nec  Presbyteros  appellare  It- 
ceat  Ecc/efiarum  mimfiros  y  vanus  eft  hic  tuus  zi- 
mor,quum  horumomniam.  auctorem  habca- 
mus  Sp.Sancl:um,exquo  vtinavn(quodante  di- 

xu 


XVANCSLII      GRADIBVJi      1$% 

xi,  &  nunc  repeto  > )  &  fentire  &  loqui  perpe- 
tub  didiciiremus.Vt  autem  verum  eft  quod  ais^ 
non  minimum  eife  aftum  Satanae  quo  in  con- 
temptum  adducerenitituf  Antiftites  Eeclefia- 
rum,vtfic  totum  ecelefise  ftatum  labefa&enftc 
quoque  verfutiam  illius  fummam  fuifTe  8c 
efte  experimur,qua  fic  illosprastextuorhan- 
di  facri  minifteiij  extulit,  vt  multi  pro  fidis  pa- 
ftoribus  domini  fa&i  gregu,  &  cbnferuosfuos 
verberatos  expuiermt  ,  &  oues  non  pauerint, 
Fed  deuorarint. 

Vnuiri  autem  prseterea  fiipcreft  de  quo 
'  tecum  mihi  prseterea  difceptandum  videow 
Non  placet  tibi  quod  magntfica  illa  cognomina  no- 
nulli  dicant  ab  Aniuhrifto  imienta  ,  quo  no- 
mine  puto  Romanam  Pfeudeceieiiam  >  cu- 
ius  Rex  eft  eius  vrbis  Pfeudepifcopus  >  fiue* 
vtvno  verbo  dicam ,  Papatum  abs  te  intelli- 
gi.  Ego  ver©  etfi  mihi  facilc  pcrfuadeo  ple- 
rifque  Patribus  nihil  male  fufpicantibus ,  pro* 
primis  Paftoribus,  Epifcopos,  cV  pro  primis  E- 
pifcopis  Archiepifcopos  ik  Patriarchas  iam 
olimvocari  caepiife  (fuerunt  enim  initio  ii- 
dem  Metropolitani  ,  Archiepifcopi  Sc  Pa- 
triarcha?  di6;i)tamcn,quum  diu  fuerint  Eccle- 
fiisignota  Lec  nomina,  nec  temere  etiam  po- 
ftea  vfurpatamon  dubito  quin  iarn  tum  fit  mo- 
litus  Satan  iacere  tyrannidis  iilius  fundamen--* 
ta:  qua3  qub  vfqueaiiurrcxcrint,nc  nunc  qui- 
4em  pleriqtie  agnofeere  v.olunt  aut  poiiunt? 

N*  \i 


\c,l  DE     MINISTRORVM 

lanta  fuit  Sc  cft  Spiritus  crroris  efticacia.     Et 
qiiaefo,qiKcnam  nifi  fcdcs  iftaRomana,tam  cx- 
preffe  in  Apocalypfl  demonftrata,comperietui* 
inter  omnes  orbis  terrarumEcclefias  domina- 
tionem  iftam  affedtaife ,  pcrpetuoque  ftudio, 
doneCeamobtineret,vrfilfe  ?  IllaenimCon- 
ftantinopolitani  de  ifta  dominatione  concer- 
tatio,none  ^  Romanae  fedis  cxemplo&:a:mu- 
l  itione  eft  exorta  ?  Cur  non  igitur  iftam,  fi  non 
fupcrborum  illorum  nominum,(nec  enim  hoc 
velim  aifercre)at  huius  tanti  mali  auctore,  po- 
tius  quam  alium  vlltim  exEpifcopis  exiftima- 
ucrimus?  Sed  etiamfi^mc^wis^hoc concedatur ,  ta- 
?nen  nihileftiSla  cjHam  nonnulli  inferunt^conclufio- 
ne  ineptiWi  Hoc  Antjchrifttu  docct^Ergo  falfum. 
Hoc  AntichriHtu  inuenit,Ergo  malum,  nifiadda- 
tnr aut  intelligaturid ejfe  contraverbum  Dei.  Ego 
vcr6  qu6d  ad  priorem  illam  conclufionem  at- 
tinet ,  primum  refpondco  multo  meliore  iurc 
fufpe&umcflefalfitatis  quicquid  docetAnti^ 
chriftus ,  quam  qttii  diceret  Nathanacl  Philip- 
po,a  Nazarctha  potcft  aliquid  boni  eife?Dein- 
dc  faliltatis  cife  duplicem  fpcciem  dico,  v~ 
nam  qua?  eft  tota  veritati  dvrtQctTiK»,  vt  fiquis 
cfieat,  Chriftus  non  eftnofter  Seruator:  alte- 
ram  ,qua  veritas  rci  non  penitustollitur  ,fcd 
corrumpitur ,  vt,  Chriftus  cft  noftcr  Seruator, 
{ed  per  &  propter  meritoria  &  bona  opcra  no- 
ftra.    Omnisautem  faliitas  nobis  rcpudianda 
eft.gtquoniam  certu  eft  >  quotics  Antichriftus 

>      ali- 


EVAftGILil      GlADlBYS,      *$#  * 

aliquid  veri  fiue  integri,fitie  deprauati  profert, 
id  eum  facere  veneficorum  cxemplo ,  nempc 
vt  veritatis  fpecie  allicitos  ad  mendaciu  abdtn 
cat :  idcirco  affirmo3tuc  quoq;  tatu  abefle  vt  fit 
nobis  audiendus ,  vt  cotra  tunc  fit  maxime  ca- 
"uendiis :  &  quanuis  verum  illudfit  quod  dicit, 
tamen  neaudiendu  quide  tunc  cire:fed  imitari 
nos  Chriftu  tunc  qtioque  oportere,  qui  impu- 
ru  Spiritu  (qualis  eft  ilie  quo  regitur  Antichri- 
ftus)clare  &  fonore  vociferatem,  Noui  te  quis 
fis,nimiru  San&tts  ille  Dei,non modb  no  tulit, 
fed  etiam  tacere  iuiTit,Mar.i.25.&  Luc4.35.H0G 
etiam  imitatus  Paulus ,  clamante  per  os  puellas 
demonejfti  homines  ierui  funt  Dei  iliius  fum- 
mi ,  qui  annuntiant  vobis  viam  faiutis ,  mole- 
fle  iftud  ferens  (  videbat  enim  hinc  facile  e- 
xiftimaturos  miffe  homines  aliquod  eife  inter 
fe  &  impuru  Spiritum  c6mercij)praecipio,tibi, 
inquit,  per  nomen  Iefti  Chrifti ,  vt  exeas  ab  ea* 
Etfi  igitur  veriflimum  eflfe  poteftaliquid  quod 
doceat  Antichriftus,dico  tame  periculofifiimu 
effejiac  veritate  ab  ipfius  ore  excipere:f  ed  tunc 
qtioq;  obturare  nos  potius  atires  oportere  >  ne 
hocobtentu  cu  ipfo  confabulates,  ab  ipfo  de- 
cipiamur.  Nec  enim  a  Spirittt  medaci)  petenda 
eft  veritas»Et  hoc  vtina  diligeter  obferuet boni 
illi  Mediatores,  qui  cu  Antichrifto  trafigi  pof- 
fe  exiftimanc,  mediu  qtiidda  ibi  quserentes  vbi 
nufquam  eft.  Quod  fi  quis  eile  pOteft  audite^  ex 
ore  Antichrifti  veritatis  fruckts ,  is  certe  vniis 

N,  i> 


194  DI       MINISTRORVM 

cft  ,  non  vt  vcritatem  cx  ipfo  audiamus ,  fcd  vt 
illum  fuo  ipfius ,  quo  nobis  fallendis  vtebatur, 
relo  iugulemus. 

Vt  autem  ad  alterum  tuum  illud  veniam, 
quoineptam  hanc  vocas  conclufionem,  Hoc 
AntichriHns  inuenit^Ergo  malwn.dic  nobis,qu^-- 
fo ,  quid  tandem  ille  cenferi  poflit  inuenilfc 
v-el  excogitaife  quod  in  caufa  rcligionis  bo- 
num  cenferi  poftit.    Certe  nihil  ille  nec  An- 
gclus  etiam  vllus  de  ccelo ,  pofTit  ipfi  dodtrinac 
Chriftianae  adiicere,quod  non  fit  reiiciendum. 
Reftatigitur  vtin  extcrnoDeicultu>&  quod 
attinet  ad  ordincm  ipium  extcrnum  Eccle- 
fia:,aliquid  vtilc  fit  commentus  ,  fi  non  per 
fe  vtilc,tamen  indifFercns.Sed,cedo,quama  illa 
fint  profcrantur :  quod  nmic  pluribus  pcrfc- 
qui  mei  non  eft  inftituti.  Scd  hoc  dico,  li  quid 
olim  inucntum  fit  boni,qubd  ad  extcrnum  huc 
ordincm  fpectat,  vix  compcrtum  iri  tale  quid- 
quam  ab  Antichrifto  fuifTe  primb  cxcogita- 
tum  :  fcd  a  puriorc  Sc  antiquiore  Ecclefia  c- 
manaiie.  Nec  enim  ftatini  Antichriftiana  fuit 
illa  Ecclcfla ,  f ed  paulatim  defccit.    Nec  quif- 
quis  in  illa  fcdit,fuit  pcrditus  illc  Filius,quam- 
uis  nulquam  ncc  citius,nec  cfticacius  quam 
inilla  Ecclefia  deprauanda  laborarit  Spiritus 
enoris  cv  apoftafia?,  fiPontiiicum  Romano- 
riim  acta,  quae  vocant^adamuffim  verbi  Dd 
cxiganriu'.    Et  vndc  tandem  nifi  ab  hoc  Anti- 
chrillo  plauftra  illarituiuufupcruacaneorum, 

inc- 


IVANGELII      «RADIBVsJ        I<# 

ineptorum,  ridiculorum,  fuaptenaturafuper- 
ftitioforum ,  impiorum  denique  funt  inEccie* 
fiam  inuecta? 

Sed  hic  pra^terea  poflit  aliquis  facile  non  y- 
no  modo  decipi,  qua  in  re,agedum,tuam  hanc 
diuifionem  expendamus./tf  triagenera>  inquis, 
dislribui  pojfunt  cjH&cHncjue  in  Romana  Ecclefiat 
t]H&  nmiceftyConjpiciHntHr.Qudtdam  cum  verbo  Dei 
confentimty  cjuibw  etfiabutitur  Antichrifius ,  rei 
ill&tamcn  ideo  naturamnon  mutant^vtverbu  Deit 
Baptifmum^  quiccjuidprAterea  tale  apud  Roma-* 
nistas  efificmofanus  repudiare  potefi  tanquamfirtt 
mala^ma  apudillosfunt.Qmdamplane  eiaduer 
fantur,  cuiufmodiefi  omne  genus  idololatrU  ,  & 
yuicquid  doflrinamfanam  tuertitJPleraque  autem 
funt  eiufmoditfualis  eorum  efivfus,  bonmvelma* 
lus>  cju<&  media  aut  indtfferentia  vocantur :  qut  vij 
delicet  cfm?n  milla  lege  nec  diuina^nechumana  ve* 
tita  aut  mandata  fint ,  vfurpari  k  nobis  poffunt^ 
cjuamuis  varie  abufusfuerit  illis  Epifcopus  Roma^ 
nusyaut  alius  cjuiuis  Antichrislus.  Noftram  enim 
libertatem  non  minuit  aliorum  fnperFlitio  aut  im- 
pietasyprtejertim  vbipublica  authoritas  accedityvti 
inbens  aut  vermittenstis  rebus,  qmbut fuperftitiofi 
&  idololatra  ^jt/T/ttfff.Sigillatim.  igitur  illa  tria5 
agedum,  expendamus. 

Quod  attinet  igitur  ad  ea ,  quae  vcrbo  Dc? 
confentiunt,  primum  accurate  circumfpicicn- 
dum  elfe  dico  non  modo  an  vere  fint  ifta  con- 
fentanca  cum  Dei  verbo ,  fedetiam  an  penitiis. 

N*    iij. 


ty6  D.E    MINISTRORVM 

Confentiant.Si  vere  fint  confentanea,  tucfcia- 
musveritatem  illam  non  magis  ad  Antichri- 
ftum  pertinerc,  quam  gemmam  furto  ablatam 
ad  furem,aut  alium  malas  fidei  poirelTorem.  I- 
taque  tunc  illamnonvtab  Antichrifto  nobis 
traditam  recipiemus,  fcd  vt  a  Deo  nobis  dona- 
tam,nobis  vindicabimus.  Sin  cx  parte  dunta- 
xatillacum  vcrbo  Dci  confcntiant,  rum  mi- 
nime  laborabimus  de  vitiats  illius  rcpurga- 
tione ,  liifi  quatenus  hoc  iuberet  charitas  :  Tcd 
illa  vitiofa  veritate  apud  Papatus  cifternas  re- 
licl:a,puram  veritatcm  ex  ipiis  fontibus  haurie- 
mus.Sic  exempli  gratia,  vcrbum  Dei,qiiale  co- 
fpicitur  in  Papatu  ,  non  eft  purum  niii  ex  par- 
te ,  nempc  partim  fuppofititium  vt  in  Apocry- 
'his  libris  apparet :  partim  a  mangonibus  mil- 
e  modis  adulteratum.  Tale  igitur  verbum  ha- 
?eat  fibi  Papa^tus.  Vcrum  autem  illud  &  nati- 
uum,nobis  iingulari  Dci  bcncficio  rcftitutum, 
amplectamur.  Sic  Baptifmum,  qualis  apud  Pa- 
patum  cft ,  non  cft  quidcm  palTus  Dominus  ita 
vt  verbum  illud  fuum  fcriptum ,  in  ipfa  fui  ef- 
fcntia  corrumpi ,  ficut  apud  Arrianos  &  Pri- 
fcilianiftas.  (Nam  fi  hocita  efTet,nullus  eiretin. 
Paparu  Chrifti  baptifmus ,  ideoque  omnes  a 
Papifmo  ad  Chriftianifmum  tranfeuntes ,  non 
quidemrebaptifandi,  fcd  tunc  demumeflent 
in  Chrifto  baptifandi :  quain  re  deceptus  fiiit 
Cyprianus )  fed  tamen  miris  modis  conlpurca- 
tum  paulatim  fuiire ,  quum  iit  apud  nos  extra 

con- 


EVANGELII      6RADIBVS,      lyj  % 

controuerfiam,talem  certe  baptifmum  noftris 
infantibus  minime  petemus :  verum  autem& 
purum  baptifmum ,  non  vt  quafdam  veritatis 
reliquias ,  quas  abolere  non  potuerit  Papatus, 
fed  vt  in  verbo  Dei  a  Chrifto  Ecclefiae  fuar  tra- 
ditum  amplectemur ,  &  cum  verafide  admini- 
ftrabimus :  hoc  a  Deo  petentes,  vt  pollutiones 
in  illo  adulterato  Papiftico  baptifmo  nobis, 
quum  illic  baptifaremur ,  ignorantibus  appli- 
catas ,  nobis  non  imputet.Idem  de  cazteris  nu- 
iufmodi  iudicium  efto.  Nam  ne  hoc  quidem 
qu6d  fymbolum  Apoftolicum  &  Athanaiianil 
nobifcum  profitetur  Antichriftus  ,  &  multas 
damnatiflimas  haerefes  nobifcu  damnat,fic  ad- 
mittimus,quafi  propterea  cum  Antichrifto  co~ 
munia  iftahabeamus.  Nihil  enim  m  illis  fidei 
noftra?  capitibus,  in  quibus  videripoiret  no-. 
bifcum  confentire,  cotinetur,quod  illi  fibi  co- 
tradicentes  ,  magna  impietate  non  polluant. 
Sic  exempli  gratia,  clamant  fe  credere  in  vnura 
Deum;  6c  tamen  quceDeitati  funt  av.oivM*7toS 
propria,non  tantum  ad  fuos,quos  indigitarunt 
Sanctos ,  verum  etiam  ad  idola  &  ritus  quofuis 
a  fe  excogitatos  transferunt.Sic  in  Chrifto  duas 
naturas  perfonaliter  vnitas  agnofcunt :  fed  ita 
vt  quae  humanitatis  ipfius  proptia  funt ,  effen- 
tialiter  ,  8c  immutabiliter  in  illa  fua  Tranifub- 
ftantiatione  fubuertant.  Sic  Chriftus  illis  afce- 
dit  in  coelos:&  tamen  corpore  fuo  nondum  re- 
liquit  terras, 

N-    iiij. 


3$f8  *>!        M1N1STR8RVM 

Sic  illis  eft  Chriftus  Dominus  :  fed  ita  vt  Maria 
in  ccelis  etiam  ipfis  illi,  matcrno  iure,imperarc 
cenfeatur.  Sic  eft  venturus:&:  tamcn  iam  venit. 
Sic  cft  Redcmpronfed  ita  vt  luendse  fint  adhnc 
nobis  peccatorum  noftrorum  pcena:.  Nulla 
crgo  talis  cftapud  Antichriftum  veritas,  quam 
quum  habeamus  inverboDci  puram  &  fin- 
ceram,  cur  illam  fic  in  mendacium  transfor- 
Tnatam  ab  Antichrifto  ,  feccrnences  etiam 
falfum  a  vero ,  petamus  ?  aut  eam  nobis  efte 
cum  illis,  qttatenus  vera  t  ft,  communem  dica- 
mus? 

Ad  illa  vero  qubd  attinet  qua*  verbo  Dci  *v- 
vivetTtKtoi;  aduerfantur,tccum  illafinc  exccptio- 
nc  deteftor.  Sed  vide  ne  iftnd  diuifionis  mem- 
brum  cum  priorc,  de  quo  modb  diximus ,  co- 
incidat.Veritas  cnim  vcl  minimum,  inefTcn- 
tkfuiadulterata,  veritatis  nomcn  &  dignita- 
tem  amittit,quamuis  quae  falfa  fint,non  a?qua- 
literfmtfalfa.  Etmcminifle  nos  oportct  tepi- 
dos,qualcs  funt  etiam  boni  quidam Neutra- 
les,  velpotius  modb  in  hanc,modb  inillam 
partem  claudicantes,aChrifto  cuomimecfim- 
plicitcr  dixiffc  Chriftum,Qui  non  colligit,fpar 
git:fed dixiifcQui  non colligit  mecv M,fpar- 


glf 


Supafunt  qua?  vocnsmcdia,  fiue  indifFeren- 
ria,idefr,vt  tuilla  d  ifinis,qua:  nulk  Ugcnec 
diuina,nccnnir!ana  vctira  aut  mandata funt: 
f  ui  tua:  definitioni  conucnicntia  ,  quamam, 

qua:fo, 


EVANGELII     GRADJBVS,       1$$ 

quefo,pofIis  exempla,in  eo  quod  tra&amus  ar- 
^umento,proferre  ?  Nec  enim  vlla  inPapifmo 
inuenies  vel  minimi  momenti,quae  non  nnt  ea 
quam  vfurparunt  in  confcientias  tyranide  mi-^ 
feris  ouiculis  mandata,velprohibita.Et  tu  ipfe 
mox  iftapraefertim  indifTerentia  vis  vfurpanda 
ad  qua?  acceflerit  publica  au£fcoritas,vfum  illo- 
rum  aut  inbens  auc  permittens:id  eft^niii  forte 
quid  dicas  non  fatis  intelligo)quae  cfTe  indifFe- 
rentia  deflerint.Malim  e£0,ficut  alio  etiam  lo- 
co  dixi,indifrerentia  ex  ipforum  natura  defini- 
ri,&:  quidem  habita  vfus  illorum  ratione.Sun- 
to  ergo  indiffcrcntia  illa  quorum  vfus  modb 
bonus  &licituscft,modb  malus  &  illicitus, 
proutvidelicet,  aliquis  bene  vel  maleillis  v- 
titnr ,  qubd  naturam  habeant  per  fe  neque  ad 
bonum  neque  ad  malum  determinata :  ac  pro- 
inde  tum  a  per  fe  bonis  ,  id  eft  qua;  quifquis  e- 
xerceat  bene  agat,tum  aper  fe  malis,id  eft,qui- 
bus  nemo  vtatur  quin  peccct  ,  accurate  iunt 
diftinguenda,fi  redfce  vitam  inftituere  volu- 
hius. 

Eft  enim  bonis  quidem  aflidue  ftudendum 
proviribus&pro  vocationis  noftrae  ratione, 
a  malis  verb  iemper  fine  exceptione  abftinen- 
dum,  quarii  reni  difcrimen:etfi  nobis  illud  ali- 
quatenus  fuppeditant  naturales  evjJlnpwut  &c 
cxwetJ vo-iv;  rcliquia?  de  quibus  Paulus  Rom.  2. 
I5.tamcn  a  vcrbb  Dei  proprie  petendum  eft  ne 
fallamur,ncmpc  vt  quaecunque  difcrtc  j?ra> 


200  DE       MINISTRORVM 

cepit,vel  ex  praxeptis  intclliguntur,  bona  cllc 
non  ambigamus:quibus  opponuntur  quecun- 
queexpreife  vel  tacite  pronibuit.  Ethincin- 
telligitur  multaquoque  fimpliciter  <k  natura- 
liter  bonis  annumeranda,&:  cotra  malis  accen- 
fenda ,  quorum  tamcn  natura  pcr  fe  &  in  fefe 
ad  virtutcs  &  vitia  propric  non  pertinct:bonis 
videlicct  ea,que,  Dcus  precepit,vt,Sabbatho  ab 
omni  fcruili  operc  abftincre:  malis,  ea  qua?  vc- 
tuit,vt,carne  fuilla,vcl  aliis  immunditiis  vefci, 
&  fimilia:a  cuiufmodi  tum  preceptis,tum  pro- 
riibitis,quum,bencncio  Chrifti,libcrati  fimus> 
adillamfui  naturam  indifFcrentcm  redicrunt. 
Rurfum  ergo  quum  cx  vcrbo  Dei  difcamus  ve- 
ram  licitorum  &  illicitorum  normam ,  me- 
dia  &  indiffcrcntia  cifc  dicamus,quae  Dei  ver- 
bo  nec  cxpreilc  nec  tacite  iubcntur  aut  pro- 
hibentur,vt  pote  qua:  ncquc  vfurpata  nos  rcd- 
dant  meliorcs ,  nequc  neglccta  deteriores ,  aut 
vt  magis  Theologice  loquamur  ,  in  quibus 
pofitum  noncft  regmirn  Dci ,  cuiufmodi  funt, 
efca,  potus,  veftitus,  &  fimilia  eiufmodi.  Sed 
hic  caucndum  cft ,  nc  hinc  concludamus  libe- 
rum  illorum  vfum  eifc ,  vt  nihil  intcrht  quan^ 
do  &  quomodo  illis  vtamur  vel  non  vtamur. 
Quamuis  cnim  rcs  ilLt  iua  natura  &  funplici- 
tcr,iicuti  diximus,  ncc  bonae  ncc  malaf  fint :  e/t. 
timcnrcdhis  aliquis  carum  vfus,ncmpcfiad 
Dei  gloriam,  falute  noftra :  &c  proximi  charita-- 
tem  rite  referantur  3  cui  opponitur  earum  abu- 

fus 


EVAN&ILII      GRADIBVJ,      2<5l 

fus,quo  nimirum  vel  Deus  ofTendatur ,  vel  ipii 
nos,  vel  proximum  laedimus.  Sic,  vt  ifta  com- 
modis  exemplis,&  ad  id,de  quo  inter  nos  qLiq- 
ritur,accommodemus,quu  Conhigatu  vel  cce- 
libe  elTe ,  contra  quam  nonnidli  exiftimarunt, 
nos  neq;  deteriores,neque  meliores  apud  Deu 
reddat:  tamen  ei  qui  vritur  coniugij  qnaedane- 
ceiTItas  imponitur ,  nempe  ii  vincere  tentatio- 
nem  alio  remedio  nequeat :  quam  do&rina  A- 
poftolicam  qui  negligunt,  videmus  quantisfe- 
fe  calamitatibus  implicent.  ContraverbreCte 
vtuntur  ccelibatu  quiii  ccelibesmaneantjCU- 
ras  euitant  qLLibus  ad  obeundamfLLnclioneni 
ad  qLiam  vocati  funt  tardiores  redderentur. 
Non  eft  igimr  iftis  coiugium  vel  ccelibatus  pe- 
nitLLS  3c  nmpliciter  indirferens  :  fed  qtiatemLS 
vocationi  (Libieruit,  aLLt  nocet.  Sic  efca,vel  po- 
fus,non  ita  funt ,  qubd  ad  vfum  attinet  indifte- 
rentes,  quin  grauiter  peccent  in  Deum,  in  fefe, 
dc  in  proxiimim ,  qui  vel  intemperanter  illis  v- 
ttintur,  vel  valetudini  fuae  noxiis  cibis  fcientes 
>vefciitur:vel  contra  qLLi  ieiuniis  &  aliis  eiufmo 
di  ffcofjLctliitaii;  yvfj.va.iriaj\c  vt  loquitur  Apoftolus 
(quas  monachimalucrunttfVw«s  vocare)im- 
maturam  fibi  &  Ecclefiae  mortem  accerfuierLit. 
Sed  quiddam  eft  longe  maioris  momenti 
cuius  interuentu  res  per  fe  indirTerentes  non 
iimpliciter  illicitae ,  fed  maxime  quoque  fiunt- 
ncrari$,propter  adiuctam  videlicet  diuini  cul- 
fusopinionem  ^id  qLLod  nobis  eftmaximein 


202,  »  B      MIMMTRORVM 

hocnoftro  argnmento  fpe&andum.  Sic  excm- 
pli  gratia ,  abfutio  mamuim  antc  fumptioncm 
cibi,res  eft  ciuilis  ,  ncc  ad  confcicntiam  pcr  fe 
vllo modo  pcrtinct.  Maluit  tamcn  praelcntcs 
Pharifxos  Dominus  offcndcrc  quam  illoruru 
traditioncm  obfcruarc ,  Mat.  7.  ncmpe  quonii 
illi  fuperftitiose  doccbat  peccare  illos  in  Deu, 
qui  iilotis  manibus  cibum  capcrct.  Sic  Sabba- 
tho  vellcre  &:  confricarc fpicas  tritici,&  granis 
illis  vcfci,  itidcmquca*groto  fanando  manum 
adhiberc,  iifdcm  Pharifaus  vidcbatur  fcruilc 
opus  eifc  Sabbatho  interdichim.Chriftus  verb 
nihil  illorum  fupcrftitioncm  moratus ,  non 
modb  illis  non  oDtcmpcraiut,fccl  etiam  illos  a- 
pcrtc  &  facto  8c  verbis  rcdarguit.  Iftud  vcrb,a- 
<;cdum,ad  id  dc  quo  intcr  nos  cuumtur,  appli- 
ccmus.  Dicrum  &  ciborum  difjrimina  rcuexit 
in  Ecclciiam  Antichriftus,  non  fimplici  fuper- 
ftitionc ,  fcd  ctiam  impic:vtqui  non  tantiim 
doccat,cos  mortalitcr,vtipfi  loquuntur,pecca- 
rc  qui  lcgcs  illas  a  fc  poiitas  tranfgrcdiantur, 
ventmctiam  in  iftorum  obfcruatione  meritu, 
quod  vocant ,  cx  fatisfictione  pro  pcccatis  fta- 
tuant.  Hxccine  vcrb  indiifrrentia  vocabimus? 
itempe  i!ltsyincuucsjndiiferentta  nonfunifnwt  ve- 
rotaliaeffe  non  definmt  %cjuia  libenatem  rneam 
abufiu  aliQTHrn  non  tmrmnutt.  Ccrtc  ita  cft:  ldcb- 
que  Chriftus,ficuti  modo  diximus,ncque  Pha- 
rifaicam  rblutioncm  obfcruarc ,  nequeab  co- 
uuu  interdi&o  a  velkndis  fpicis  dilcipulo^ 

ab- 


IVANGELII        6RADIBVS.      *G£ 

abftinere  voluit.  At  contrarium  faciunt  ho- 
die  qui  dieriim  &  ciborum  difcrimen,etfi  non 
in  eum  quem  illi  finem ,  haud  aliter  tamen  ob- 
feruant  quam  Romanenles:qua  inre,quan- 
tumquidem  ego  videre  polium  dupliciter& 
quidem  grauiter  peccatur.  Nam  &  pertinaccs 
adhuc  Romanenfes  in  fua  damnatiilima  t'£«- 
XctyjHs^W*  fic  confirmantur :  &c  multipij  im- 
pietatis  illius  hoftes  orFendutur:  &  adhuc  in  al- 
teram  partem  nutates  infirmi  deftruuntur  po- 
tius  quam  xdificantur.Quod  fi  in  hacfacti  ipe- 
cie  Petrus  >  &  Barnabas  meritb  fucrunt  a  Paulo 
Anriochiae-  ,  &  quidem  palam  ,  reprehenii, 
quum  tamen  ibi  dereageretur  nonhumani- 
tus  &  fuperftitiose  vel  impie  excogitata,fed  di- 
uinitus  inftituta  ,  &  paulb  ante  necellaria: 
quantominus  id  iniftis  Antichriftianis  tradi* 
tionibus  licuerit ,  cuiuis  in  facris  litetis  eru- 
dito  aeftimandum  relinquo.  Atcnim ,  inquicc 
aliquis,  idem  Paulus  Timotheum  circumci- 
dit,cum  aliis  Nazareis  (q(q  fanctificauit  ex  vo- 
to  quod  Chencreis  conceperat,  A&.18.18.&  21. 
2(5.alibi  teftans  fe  factum  omnibus  omnia.  A- 
gnofro  eorum  argumentum,  qui  quantum  ille 
ludxis,  tantum  Romanenilbus  concedendurri 
putant ,  ccrte ,  vt  ingenue  dicam  quod  res  eft* 
commodis  fiiis  potiiis  quam  eorum  confcietiis 
CGnfulcntes.Sed  non  animaduertunt  illi  quam 
inter  fe  difftmilia  iint,  quar  tamen  ipfi  non  tan- 
lum  fimilia,  verum  etiam  paria  ciTc  volunt, 


204  D  E      MINISTRORTM 

Qtiaenam  enim  fimilitudo  eft  inter  duiiiiitus 
perMotcn  prascepta,  quorum  abrogationcm 
Iudasi ,  quibus  fele  accommodabat  Apoftolus, 
nondum  intelligebant :  &  impias  illas  t'dt*o- 
^fnffKeiatg ,  quanuis  in  rebus  per  fe  indirferenti- 
bus  pofitas ,  tamen  Deo  cxoias,  ac  proinde  piis 
omnibus  abominandas?  Num  verb  Paulum  fi- 
militer  profanis  gentibus  in  vlla  idololatriaj 
fpecie  fefe  accommodaifc  cxiftimabimus  ?  Ab- 
iit.Nam  vcrfatus  eft  quidem  AthenisintcriU 
los  xcit«/«x«c,  &c  idolorum  quoque  infcri- 
ptiones  legit ,  fed  vt  illa  vehementillimo  zclo 
abominaretur,  &c  abominanda  docerct.  At  ifti 
fcilicct  ita  fefe  gerunt  ,  Romanenfibus ,  vti~ 
namneinnimium  etiam  multis  quse  nullo  in- 
dirfcrcntis  naturas  praetcxtu  tcgi  poiltint,gra-' 
tificantes ,  ncc  illorum  falutem  profe<5to  qua> 
rcntcs,fcd  crucem  fugientcs.  Nondum  tamcn 
nobis  cxpeditum  eife  hunc  nodum  vidco.Nam 
de  idolothytispracipiens  Apoftolus  i.  Corint* 
10.25.  Quicquid,inquit,inmaccllo  venditur, 
cdite,  etiam  ab  infidcli  quopiam  vocati ,  nihil 
intcrrogantcs  proptcr  confcientiam.  Sed  fi 
quis  vobis  dixcrit,  hoc  eft  ldolothytum,  ne  e- 
dite  propter  confcicntiam ,  non  tuam,{cd  eius 
qui  hoc  tibi  indicauit.  Hinc  cnim  Omnino  cf- 
ncitttr  poile  nos  quoque  ac  etiam  debcre Ro- 
maneniibus  aliquid  eiufmodi  in  rebus  con- 
cedere.  Etabfit  vthoc  negem,quum  liber- 
tatem  noftram  >  quantum  id  patitur quod  Dco> 

debe^ 


EVAHGELII     GRADIBVS.        20$ 

debemus,debeatcharitasproximi  metiri.  Sed 
hicagere  Apoftolum  conftat,  non  de  infideli- 
bus ,  qui  certe  nunquam  religionis  caufa  indi- 
cairentillud  eife  idolothytum  :  fed  de  infirmis 
adhuc  aliquibus  fratribus ,  quos  potiusquam 
offendendo  deftrueret ,  teftatur  fefenec  carni- 
bus  vnquam  vfuru,  i.  Cor.  S.ij.Atnos  de  infir- 
mis  adhuc  fratribus  hic  agimus ,  quos  certe  fa- 
teor  n5  eife  cibi  caufa  offendendos:  ilc  tame  vt 
ne  nimiiim  ad  illorum  infirmitatem  in  iftis  re^ 
bus  conniuendo,  foueamus  in  illishocipfum 
quod  deftru&u  vojumus:  &  ne,ficut  Petro  ac- 
ciditAntiochi^5dum  nouos  ^dificare  cupimus* 
iam  aedificatos  deftruamus.  Qubd  autemad 
peruicaces ,  &libertati  noftrae  iniidiantes  atti- 
net ,  aut  fugiendus  eft  cum  illis  conuictus,  aut 
neceirarib  imitadus  nobis  cft  idem  Apoftolus, 
Chrifti  inter  Pharifaeos  verfantis  exemplum  fc  - 
quutus :  vt  qui  in  iftiufmodi  hominum  gra- 
^riam  non  modb  Tituin  non  circumciderit,  ve- 
rum  eciam  ne  admomentum  quidem  ipfis  per 
fubie&ioncm  ceiierit,Gahz4.&5.  Romancn- 
fes  verb  plerofque,  quo  iure  niic  pro  fimplici- 
ter  infirmis,ac  non  potius  pro  pemicaciffimis, 
&  obftinatiflimis  habebimus  ?  Quod  fi  priua- 
tis  in  communi  vita  nobis  hae  funt  obfcruandej 
rcgulae,ego  quidem  ( quod  tamen  ecclefiae  iu- 
dicio  fubmitto  )  non  video  qirinaminiispo- 
piilis,quibiis  iuxEuangelij  eb  vfque  affuliit,  vt 
auctoritate  publica  poflit  apud  illos  religio 


206  DE    MINISTRORVM 

vera  inftaurari,  totf3tXe£^*r£«Mf,  ifto  indiffo* 
reritis  naturas  falfo  ccrte  obtcntu  tolercntur, 
quiim  femcl  potius  templum  Dei  ab  omnibus 
iftis  fordibus  fucrit  repurgandum.Hanc  autem 
carnis  profc6tbaiion  Spiritus,prudetiam,vtin- 
genuc  loquar,quis  exitus  conicquatur,  vtinam 
tandem  expcrientia  fakcm  ipfa  eos  doccat^ 
quos  in  primis  hoc  opus  Domini  curarc  opor- 
tet,nifi  feueriilimum  Dci  iudicium  cxperiri 
malint.  Ncc  enim  temercDominusnontan- 
tum  deftrui  vitulu  aurcum,fcd  etiam  in  cincres 
abfumptum  in  aquam  proiici,  &  idolorum  al- 
taria  penitus  deftrui ,  &  lucos  ctiam  cxfcindi 
mandauit:  quod  &  in  amco  lerpente  conteren- 
do  fcquutus  cft  Ezechias,  2.  Rcg.18.4.  &  fan&a 
cumanimi  magnitudine,  in  eue.rtendis  omni- 
bus  idololatriae  rcliquiis  obkruauit  Iofias,i< 

RcS'2*  .  ,  , ■  '  .->  j 

At  quid  prffbwct)\n<\\\\s>res  indifferetescjttibiu 

adfuam  tyrannidern  abufus  efi  Anticbrtslw  cjuq- 

ininns  advfum  conuerti  pofitnt  Fcdefu  rjr  Retp.v- 

/i/r^?Nihil  profecT:6.  Sed  in  talibus  rctincndis 

maxima  quoque  circunipectione  eaque  fandba^ 

i.ad  Dei  gloria  imprimis  dirccta  opus  cft,  pri- 

mumquidcm  vtaccurate  djfpiciatur  quae  ma- 

gis  noccrc  diuini  cultus  iuftaurarioni,  quam 

prodeflc  pollint :  deinde  vt  harc  cautio,  quoad 

eii*s  ficri  potcft,idhibeatur,vt  quorundaretl- 

tione,  ncquc  fupcrftitiofi  in  fuo  falfo  cuku  c6~ 

6rmeitfur,nee>ue  infirmis  adhucinridc  pro- 


EVANGELII    GRADIBVS.        10J 

ponatur  quod  eorum  progrenum  remoretur, 
neque  qui  robuftiores  iam  funt  meritb  offen- 
dantur  ,nedum  vtpiis  alicuius  feruitutis  iu- 
gu  imponatur.Hoc  enim  nihil  aliud  fuerit  qua 
ea  ipfa,  quae  vt  indifferentia  retineri  poffe  cen- 
fentur,pro  indifferentibus  neceffaria  facere.Et 
haec  quide  de  iftis  iic  pro  meo  modulo  ientio, 
certiora  tamen  iftis  &  veriora,  ii  quae  mihi  a 
quoquamexverbo  Dei  demonftrabuturvltrb 
amplexurus,  &,  ita  me  bene  Deus  amet,ad  dil- 
Cendu,quam  ad  docendii  paratior.  Itaq;  fic  ifta 
velim  accipi,  vt  ab  eo  qui  fit  ex  iis  vnus,quibus 
loqui  in  Ecclefia  licet,non  tamen  curiose  alic- 
naicrutetur,  nedumvt  deiis  iudicandi  pote- 
ftatem  ftbi  arroget  ( quod  a  me  Deus  auertat) 
fed  qui  ingenue  loquatur,&  ad  ea  fuper  quibus 
eft  prouocatus,neceffarib  refpondeat. 


AD    CAPVT   XXVL 
VtDoctoribus. 


O  c  t  o  r  e  s  re&e  diftinguis  a 
Paftoribus  ex  Apoftoli  loco 
Eph.  4. 11.  Cur  enim  Apoftolus 
ibi  functiones  facras  omnes  eo- 
rum  qui  proprie  in  verbo  labo- 
rant  enumerans,  duplicem  appellatione  vni  8c 
eidemTninifteriotribueret?  Hac  autemdere 

O,    j, 


fuo  loco  diximus  ,  cv  intcr  Paftores&Doctcu 
rcshocelle  diicrimcn,quod  Doctorcs,  ficut 
olim  ij  ex  numcro  Scrinarum ,  qui  vopwi  &:  vq- 
fjofiJac-KxXoi  pcculiari  nominc  in  Euange- 
|ka  hiitoria  vocantur,  Scripturas  fmplicitcr 
ciboc<  nt.  Paftorum  autcm  ( qui  &  Piopheta?  in- 
tcrdum  ab  Apoftolo  dicuntur )  munus  fuitad- 
hortationes  ,  obiurgationcs  ,  confolationes 
prout  rcs  fcrcbat ,  adilCere  ,  ficut  olim  boni  & 
vcri  iaccrdotcs  fecerurit  :  quibus  cetlantibus 
confueucrat Dorninus  cxtraordinem  Prophe- 
C4S  cxcitare,  quos  cx  iplorum  lcnptis  vidcmus 
vrrumquc,  nempc  &  Dodfcorum  in  docendo,& 
Baftormn  in  pafcendo  ,  id  cft  in  Scripturarum 
6c  dogmutum  applicatione  munus  qtiam  dili- 
<;cntiilimc  excrcuiife ,  (cd  y.*ir  ^my.cth v-\iv.  No- 
ftraverb  nunc  diucrfa  conditio  cft,  hacinpar- 
tc,  iublata  cxtraordinauia  ^ra**>.u'4« ,  &c  fola 
nobisrclicta>v»V»,ideft  ea  notitia  quae  fttt- 
dcndo,Cv  diiccndo  acquiritur.  Ncquc  id  tan- 
ciim  dc  rcbus  ipiis,  lcd  dc  tiibus  ctiam  ipils  lin- 
guis  accipiendum  cft,Hcbraea  vidclicet,  Graeca 
&  Latina  :  quas  nuncnon  cx  nutricibus ,  fcdin 
fcholis  magno  ftudio  ac  labore  dilcerc  nos  o- 
portet.  Redfce  igitiir  omnino  facis,  fcholas  vo - 
canS  Ecclefiarum  leminaria,  m  quibusiitam 
dodi  6c  diligentes  magiftri ,  &  tamfcdulicf- 
h:m  diiopuii,  quam  eifcoportuit,  longe  effet 
aljmon  tantuin  eccleiTarum  ,  verum  etiam  re- 
iiun  humanaru  m  facics.    In  his  is;itur  tam  tibi  t 

aiien- 


EYANGELII      6RADIBV8.  2Q$ 

aifentior ,  quam  iii  nonnullis ,  qux  fubiicis,abs 
te  valde  diifentio.  Quum  emm ,  inquis,  dtslin- 
guantur  a  Pasionbus  Doiiorgs^  eaaue  wterpretan- 
difcientia  donumfit  Sp.  Sdncli ,  qnotcjuot  tllo  dono 
praJlant ,  cj-  tamfcriptis  fttamfirrmene  Ecclefiam 
adifiearepojfunt  yinter  Dotiores  cerfendifunt ,  c«- 
tuficunque fint  condunmis  ,  adee  cjttidem^vt  tametfi 
rmtlteremin Ecclefia  loaui  vetet  ApaUolits,  tarnen 
fi dotla  fit ,  pojstt  ficrtb e re ,  cypnua tim  dome^tcos 
docere.ltmc  verbrlmmo  quum  publiceVcrbuni 
pra^dicare  nulluspoifit,  quantumuis  eruditus, 
nifi  lesitime  Paltoi*  adhoC  munus  delecfcus  8c 
ordinatus:  qito  iure  quiuis,iiue  quod  reuera  iit 
doctus ,  hue  qubd  talis  ipfe  llbi  videatur ,  non 
tantum  os  ad  docendu  apcriet  duS-ctip^x,  ied  e-> 
4tia  libris  editis,abfentes,immb  fiafcituros  quo| 
uisdocebit?Hunc  verb  morem  in  Eccleiiani 
inuehere,  aut  inuectu  probare,  qtiid  aliud  fue- 
rit,  quarn  pro  legitima  vocatioiie  Anabaptiili- 
cum  furorem,&:  *£dfottLhu^n  extraordinariam 
pro  ordinarias  yvuci^  regtuaiupponcrc  ?  NaiT* 
illi  quidem,quosDeus  extra  ordinem  mitte-. 
bat  (  qualcs  fiierunt  iub  lege  Propheta: ,  &  ad 
plantandas  Ecclefias  miili  Apofioli  ;  &:  Pro- 
pheta*  peculiatiter  a  prxdiclionis  Spiritu  hc 
vocati)  nulia  cerri  millipne  nec  ordinatiQne 
hurnana  indigtierunt,vt  docet  Apoftoius  murn 
Apoilolatum  ailerens Gal.i.  16.  &  z.  6»  casteros 
verb  (ne  exceptis  quidemEuangeliftis)  Domi- 
ftus  non  nih  miniitefio  hominum  interuenk :v 

O.  iu 


2I0>  D  £    M  I  N  I  S  T  R  O  R  V   iM 

tc,id  cft,  cxaminc  &  delcctu  fcCLindum  cum 
ciucm  vcrbo  fuo  conftituir  ordinem  mittcre 
iritelligendus  cft  ,  vbi  quidem  obtinct  ordo, 
qucm  ncmo  bona  confcicntia  poiTit  afpcrnari. 
Et,qtia:fo,vnde  tantaiftaquotidic  crefces  con- 
fufio,  tum  in  iphs  docrrina:  capitibus  ,  tu  inter 
populorum  animos  ,  quam  qubd  cuiuis  quid- 
uis  diccre,  fcribcrc,  fcriptis  etiam  cditis  pcr  o- 
mnem  tcrrarum  orbemfpargere,impimelicct? 
quainrc  accidcre  femper  confucuit,  vtquo 
itultior  cft  quifpia,cb  fit  audacior:ncc  alij  ma- 
gisplaceant&  ftudiofius  legantur  fcriptorcs, 
quam  quos  vel  nunquam  fcriphile,  vel  perpe- 
tuq  iilentio  damnari  oportuit. 

Dicoigitur  Dodoiibus  Eccleiuenontan- 
tum  eximiis  illis  Sp.Sandti  donis  opus  elTe,  fed 
ctiam  legitimae  vocationis  tcftimonio  vtiint 
audiendi.Chriftianos  tamcn  omncs  mutuo  fe- 
iedoccre,  atque  adco  hortari ,  reprchcnderc, 
confolari  in  Domino  oportcre ,  &  itafingulas 
domos ,  tum  apatribus ,  tum  a  matribus  fami- 
Iias  rcgi ,  vt  fpecicm  totidcm  priuatarum  Ec- 
fcleiiarum  rejferant,quis  negarit  ?  Sed  quorium 
hoc  ad  id  de  q^o  agimus?  Nam  vt  publico  mt- 
niftcrio  non  prohibetur ,  fcd  docetur  6x:regi- 
tur,quod  quifque  Chriftianus  Chriftiano  ie- 
bet:  iic  non  debent  priuata  Chriftianorum  of- 
rjciaiacrumpLiblicuin  minifterium  intertur- 
barc.Dauidis  autem  &Salomonis  exempla  qu^ 
profers,  partirn  particularia  funt,  quum  illum 

quidem 


EVANGELII     GRADIBVS.  211 

quidem  fuiiTe  quoque  excellentiflimumPro- 
phetam ,  &  iftum  fapientia  lingulari  ornatum 
conftet:  partim  itafunt  ab  ipiis  gefta  vt  interea 
nihil  vel  de  Aaronico  Sacerdotio,vel  de  Leui- 
tarum  muneribus  quicquam  delibarint.Etvti- 
naDeus  Optimus  Max.tales  orbi  terraru  Prin- 
cipes,  &"  Magiftratus  ccelitus  demitteret,  quo- 
rum  &  Sapientia  &  auct-critate  Paftores  &  Do 
ctores&  conrirmari  in  bene  agendo  &inma- 
le  agendo  coerceri  poifent.  Fceminis  autem  e- 
go  quidem  iftam  kribendi  quoque  licentiam 
vixarbitrari  poifum  concedendam,  quamuis 
Holdam&Dcboram  &  PhilippiEuangelifta? 
quatuor  filias  legam  prophetaife^  Nequee- 
nim  iftud  ad  id  de  quo  agimus ,  nempe  ad  or- 
dinariam  Doctorum  in  Eccleiia  fundtionem 
fpectat,qui  voixmol;  illis,  de  quibus  dixi,fuccef- 
ierunt. 

Sed  &  in  eo,nifi  potiusipfe  rallprmon  ieui- 
terfalleris,qubdiftosDo&oreslaicisannume- 
ras,quibusextraordinem  fuerit  ab  Epifcopis 
interdum  facta  docendi  in  ccetu  poteftas,  vt  o-^ 
lim  Origeni  nondum  Prefhytero,  &  non  pau- 
cis  aliis ,  quod  Eufcbij  teftimonio  probas  a  me 
quoque  antea  citato.  Nam  contra  fuiife  iftos 
de  quibus  agimusquoqueDoctores  ordinaria 
fundione  publica  faricios  fatis  aperte  liquet 
exPaulo  Rom.i2.7.i.Cor.iz.29.Eph,  4.11,1111.1- 
quam  illos  alioqui  facris  illis  Eccleiiafticis 
fimctionibus  annumeraturo  3  nec  iftos  alioqui 

o.  iit 


212  DE       MlNlSTRORVM 

non  minus  quam  Paftorcs  dicturo  diuinitus  ad 
opus  minlftefij  &  aedificationcm  corporis 
Chrifti  datosti^W  entm  Stepbamu^Eortunatws^ 
&  Acbaicu5,  cjuorum  memimt  Aposloltu ,  i.  Cor, 
16.  tibi  videntur  in  Corinthtaca  Ecclefta  docuiffe? 
nectamen  Eptfcoporum  ant  Presbyterorum  autlo- 
rkatemhabuiJfe^iA  eft,  li  rc&e  mcntcm  tuam  tc- 
nco  ,  pri.uati  fuiire ,  fiue  laici,  ne  leuiffima  qui- 
dem  conieChira  nititur.  Immo  manifeftiffimc 
rcfellitur.  Curenim  Corinthiosalioqui  mo- 
neret  Apoftolus  vt  fcfe  talibus  iubiicercnt,  nifi 
laltcm  fuiifcnt  cx  fco£spv»Tfi>Vnumcro  ?  vt  ii  laici 
fuerintjficurtu  putas,non  alio  teftcfitnobis 
opusquam  tc  ipio  ad  noftram  de  Prcfbyteris 
illisxv&pvwTttjc  cxipfaplcbcdelecris  probanda: 
icntcntiam.  At  entmy  inquis,//  presbyterifittffenty 
7nandajfet  illts  corrupte/as  ($■  tmprobos  mores ,  ejui 
torn  Cortnthi  regnabant^corrtgendos.  Immb  vcro 
Sarauia,quum  lucc  fcribcres,ipiumne  Pauli  lo- 
cum  contuluifH?  Copcriifcs  cnim  tuc  illos  non 
Corinthi,icd apud  Paulum  fuific,ad  quc  paulo 
antc  aducncrant  vt  apparct  ex  veriieulo  17.  pcr 
quos  ctiam  hax  ipia  Epiftola  Corinthum  ab 
Apoftolo  miila  crcdirur.Idcm  poilt  a,icd  iimili 
errorc,  ftatuis  de  Zena  Lcgis  perito  &  Apollo, 
f  ni  tantum  fuerint  tn  Creta  Dottores;  cjnomamjin- 
Q^xis^JieiuJdemfiutjfent  atcjue  7 'ittu  erdtnu  &  an- 
ciorttatts>eadern  mandata  accepijfent.  Naprartcr- 
qua  11  qubdleuiffima  eft  haec  conkchira^vcrbu 
<5^e:7ijU7rftv,quo  vtitur  Apoftolus  Tit.3.15.  ofte- 

dit 


"EVANGELII     G  R  A  D  I  B  V  S.'  21$ 

*£itillosvelante  quam  hanc  epiftolam  fcribe- 
xet  Paulus,  in  Creta  non  fuiiie ,  ant  eb  cum  hac 
ipfa  epiftola  appuliffe  ,  fed  illuc  tran|uilTe  alib 
ftatim  profe<5turos:vel,  fi  in  Creta  iam  eranr,a~ 
lib  fuiife  delcgatos. 

Caeterum  hocqupque  leuis  non  eft  ponde- 
tis5fedanimaduedionedignum ,  qubdDo&o- 
x-es,o  radum  quem  vocat  in  Academiis  adeptos, 
admoMes  ne  feidcirco  putentinPrefbyteroru, 
i4eftPaftoruEcclefia:  Chrifti  numeruaiuim- 
ptos,ni{i  aliaaccelleritordinatio.  Egoverbne 
Dodtores  quidem  Ecclefise  fic  illos  creari  pof- 
fc  dico.  Qup  enimiure,  quaratione,quadeni- 
que  confcicntia  ius  illud  electionis  quodto- 
tius  eft  Ecdefix ,  Sc  quo  aditu  quifquis  inEc- 
clefiam  no  ingreditur,a  Chrifto  fur  &  latro  ap- 
pellatur ,  ab  Ecclefia  ad  Academiarum  magi- 
ijtros  fuit  tranilatiirTribuant  igitur  fane  Acade- 
miarum  recTrorcs  fedulis  difcipulis,quod  mere- 
tur  pietatis  Sc  eruditionis  teftimonium ,  quod. 
iitillisapudEcclelias  quafi  defignationis  iarn 
cuiufdam  loco.  Docendi  vero  ius  tk  auctorita- 
tem  reipfa  docendi  iola  illis  EcclefiasOrdine  le- 
gitimo ,  certo  loco  concedat,  fi  vere  Do6tores 
elTe '&  habcri  volunt.  Et  de  his  quide  hactenus 
inter  nos  cfto  diiceptatiim ,  Chriftiano ,  cuius 
mihi  Dcus  inanimam  meam  teftis  eft,  corde, 
nec  aliud  quam  veritatem  &  pacem  cum  qui- 
bufuis  quaerentc.  Quod  autem  ad  reliquos  tua? 
axactationis  iftius  libros  attinet ,  nuc  atting ere 


214    DE    MINISTR.EYANCGRAD. 

nihil  illorum  placet.Etfi  enim  non  ignoram11* 
facro  minifterio  vix  ac  ne  vix  quide  cum  quem 
par  eft  honorem  haberi  ab  iis  poffe,  qui  mini- 
ftros  ipfos  aip.ernentur:  tamen  de  hoc  vno  fol- 
liciti  eile  confueuimus,  vt  Dominus  noftcrle- 
fus  Chriftus  per  nos  loqucns ,  ea,  qua.  merctur, 
reuerentia  &  obcdientia  audiatur.  In  muneri - 
hns  autem  noftris  Ecclciiafticis ,  tantas  &  tam 
laboriofas  difticultates  mao-isacmao-isinoTa-- 
ucfcentes  cxpcrimur,  vt  aflidue  cum  Apoftolo 
clamcmus,  Ecquis  crit  ad  ifta  idoneus?  nedu  vc 
<a£e)  *ffi@iuTucav  vlla  iint  apud  nos  inftituta  y.pi- 
rJpttt.  Forcnfibus  ergo  forurclinquimus,mini- 
mctame  rccufato,ii  quod  nobis  rogatis  fuppe- 
tat,  quod  publice  vel  priuatim  prodeifc  poflit,, 
coiilio.Dcniq;  <a%*  ^a^0/^,quauisveru  illud 
fit  quod  fa^pe  dixi,Monachos  nimirum  votum 
paupertatis  voucre,quod  a  fe  pcnitus  ncglectu 
nobis  reipfa  praeftandum  rclinquant :  &  iilam 
Ecclcfiafticorum  bonorum  dimpationem  cii 
dcteftando  facrilcgio  coniunctam,  tecum  >  &c 
cum  bonis  omnibus  deplorcmus ,  fcclus  vni- 
uerfo  terrarum  orbi  commune:  tamenDomi- 
no  noftro  Iefu  Chrifto,&:  Petro  ac  Iohanni  di- 
ledtiflimis  ipfius  difcipulis  A£t.3.6\  immb  fidis 
pene  omnibus  feruis  Dei  hac  etiam  ih  re,prout 
Deo  noftro  libet,  fidem  noftram  probanti ,  fic 
quoque  conformes  fieri  minime  recufamus. 

F I  K  I  S, 


LOCA     SCRIPTVRjE 

it\  hoc  tra&atu  expli- 
cantur. 


QJ* 


Luc.n  15.81. 

Ioli.io.ii.ro6. 

A&.1.7-&  I4»p.i7 

Rom.ii.7-p«5i* 

Rom.n.&6. 

Rom,i6.7.p-2.8. 

1X0r.11.1S.3r. 

i.Cor.n.i9.p.i$u 

j.Cor.11.18.63. 

i.Gor.  14.51. 


i.Cor.i4.3i.84« 
i.Cor.8.13.18. 
i.Cor.iu3.p.i9. 
Gal.i.6.&9.84.&8^. 

Ephef.4-"-p.S. 
Ephef.4.n.p.50. 
Tit.r.9.  58. 
i.Tim.3.  p.58. 
i.Timoth.^.  I7f.p.$i- 
i.Tim.5.17.  7*» 
i.Tim.5.1.173. 


INDEX    RERVM     QJT  >E 

hoc  opere  continentur 


infignium. 


AAron  non  tradidit 
gubernationis  for- 
mam  pag.  101 

Aeo^ualitatem  minifterij 
non  fuilTe  in  guberna- 
tione  fub  vetere  tefta- 
mento  76 

Aerius  mafce  ab  Epipha- 
nio  inter  bajrericos  re- 
latus  11$ 

Agapzecjuales  fuerint     33 

Agnoiuappeliatione  ma- 
le  intelligia  quibufdam 
Apoftolos  54 

Arnbrofianiloci  intcrpre- 


tatio.  ££ 

Ambrofij  fententia.  de  E- 

pifcoporum  &  Presby- 

Eerorum  asqualitate    13* 
Anglicanx  Ecd.efts  funda- 

menta  15. 

Antichriftum.    magnifica 

nomina  Archiepifcopo» 

rum ,  Primatum  &  fimi- 

lium  inueniiTc  191 

Antichriftusetjam  aiiquid 

yeri     diccns    cauendus 

193 
Antiochcnae  Ecclefia;  au- 

fpicia  IJ 

P.  j. 


IN 

Antiochena  Ecclefia  quo- 
modo  Hierofolymam 
adieric  H9 

Apoftolorum  miflio  prior 
qualisfuerit  7 

anintcr  Apoftolos  &  fcptua 
ginta  difcipulos  fuerit 
poteftatisimparitas        8 

Apoftolatus  funclio  non  ta- 
tum  ordine,(ed  etiam  po- 
tcftatc' cxteris  fuperior  9 

dc  duodecim  Apoftolis  & 
Apoftolicapoteftate     10 

Apoftoli  nomen  quam  la- 
tepateat  18 

an  Apoftoli  nullos  initio 
habuerint  cooperatores 
4S».&43&deinceps. 

Apoftolatus    dicitur   «f*1 

Apoftolici  regiminis  for- 
mi  num  finem  acceperit 
Apoftolorufc  Ewangeli- 
ftarum  morte  88.  &  de- 
inceps. 

Apoftolosno  eiTedelectos 
ab  Ecclefia  102 

Apoftolorum  functioncm 
tcmporariam  non  fuiffe 
qui  docent  qux  abfurda 
inuehant  92, 

Apoftolorum  functio  quo 
r«fpeftu  temporaria  di- 
catur  97.  &  perpetua  & 
adtempus  9% 

Aaron  fucceiTores  habnit 
ronitemMofes         102 


DEX. 

Apoftolica  au&oritate  a4 
huc  hodie  eiTe  opus  qui- 
bus  argumentis  probec 
Sarauia  104.  vftmeadio^ 

Apoftolorum  dona  pecu- 
liaria  103. &  106 

Apoftolicr  potcftatis  ius 
nulli  Ecdeiir  concef- 
fum  106 

Apoftolicaaucloritate  non 
opus  eiTe  in  confirman- 
dis  &  cogferuandis  Ec- 
clefiis  109 

Apoftoli  Ecclefias  regen* 
das  Paftoribus,  Doc~to- 
ribus,&  Presbytcris  com 
miferunc  24 

Apoftolorum  poreftas  in 
coercendis  rcbellib.  ibid. 

in  voce  Apoftolideceptus 
Theodoretus  12.5 

Apoftolica  in  Ecdeilas 
qurfuerit  poteftas     175 

Apoftoli  quomodo  dican- 
turArchitecti  184 

de    vocibus  *tx*  &  *px.w 
183 

de  Archiepifcoporumno- 
mine  179.  &  180 

Archiepifcopi  vnde  di&i 
168 

Architriclinus  quis  diftus 
iit  184 

Athanafius  Roraam  refu- 

g!t  no 

Au&oritaf-ne  maior  fue- 

rit  quorundam  Apofto- 

lorum 


IND 

!orum  quam  aliorum  84 
B 

Baptifmusin  Papatu  qua- 
lis  196 

Bonifacius  eertius  capitis 
Ecckfia;  nomen  a  Fhoca 
impetrac  I7S 

C 

de  Canonibus  Apoftolicis 
114.&  115. 

Canon  3?.  expenditur  115. 
u6,Sc  117 

Canon  SynodiAntiochenej 
nonus  excutitur  117 

Canon  fextus  Niceni  Con- 
cilijexpenditur  H5> 

Cenfura  Eccleiiaftica  ad 
quospertineat  5 

vox  Kn^Vtay  quomodo  Pa- 
ftoribus  &  Diaconis  iit 
tributa  35 

Chalcedonenii  Synodo  au- 
<fta  Epifcopi  Conftanti- 
nopoiitani      auctoritas 

174 
Chorepifcoporu  dignitas, 

&quandocceperint  158 

Chriftus  in  Synagogis  do- 

centes  interrogauit    66 

Chriftus  folus  *wmiiwt : 

cjUcE  nulli   homini  nec 

Angelo  quidem  dignitas 

poteft  darii87.&  188.185». 

&ISO 

Chriftum   Redemptorem 

quomodo  non  agnofcat 

Papiftae  185 


E  X. 

quis  Cler«s  nunc  dici  pof- 
fit  6? 

Ccelibatus  per  ie  nec  dete- 
riores  nec  meliores  facit 
ici 

Conftatinopolitanus  Epi- 

fcopus  quado  fecundum 

locum  obtinuerit  abE- 

pifcopo  Romano      174 

D 

Dauidis  &  alioru  pioru  re- 
gu  exemplu  in  cultu  do- 
miniinftaurando        90 

Diaconiquidic~tilint54  55 

Diaconorum  functioqua- 
lis ,  &  quam  late  pateat 
voxilla    31.32..&  33.&  3(5" 

Diaconatus  Chriftiani  fub- 
uerfio  3$ 

Diaconi  ex  quibus  eligen- 
di  38 

Diaconatum  an  oporteat 
annuum  aut  pcrpetuum 
efTe  ibid. 

Diaconi  in  <nrpoiVty«v«s  &kv- 
gtpnttrets  Jiuifi  ir 

Dicecefeon  ordo  ad.  quol 
exemplar  efTormatus  16$ 

Do&orum  munus  in  Ec- 
clelia  diuerfum  a  docto- 
ribus  50 

deDocloribus  2.07 

Dominatio  fpiritualis  v- 
nius  Chrifti  impia  80. 
miniftris  EccleGafticis 
prohibita  8r.&  86". 

Du&ores  gregis  refpe&u 

p.  ij. 


difti 


Ecclciiarum  in  hocmun- 
do  qualis  cond<tio       41 

an  ad  Eccleiia:  ardificatio- 
nem  liccat  miuuaripo- 
liticas  conftitutionesi78 

Electioadfacrum  minifte- 
rium  a  quibus  fieri  de- 
beat  154. &  155 

Ilizabetha  Regina  Anglie. 
91 

Epifcopatustriplex      177 

de  Epifcopis  48 

Epifcoporum  ordinem  o- 
mncm  ndreiiciunt  qui 
ordiue  &  gradii  ex  Dei 
verbo  diftinguunt        1 

Epifcopi  Gallicani  quales 
plcrunque  \6 

Epifcopalem  gradum  per- 
petuo  in  tccleua  non 
extitiile  13 

Epifcopos  &Diaconos  quo 
modo  Paulu*  diftinguat 
34 

Epifcopi  gregis  rcfpeclu 
dicli  54 

an  Epifeopisatitpresbyte- 
ris  licucrit  eflc  Diaco 
nis  37 

Epifcoporum,  nomine  qui 
comprehendantur      49 

an  Ecclefla  in  his  terris 
pcrfecla  dici  poffit  <?f.& 
96 

Epifcopi  nomen  eftvaria: 
figniiicari.onis  114 


I  N  D  E  X. 

54  Epifcopum  agcre&  Apo- 
ftoli  &  Euangelifta»  opus 
excqui  an  inter  fe  pu- 
gnent  ju 

an  Epifcopi  fin.t  diuina:  or- 
dinationis  izf 

Epifcopi  nomenambigue 

vfurpatum  n6 

an  Epifcopus  &  presbyter 

finta?quales       X30.&132. 
Epifcppi  prouincialis  qua: 

dignitas  169 

Epifcoporum  ambirio  quo 

modo  crcuerit  17$ 

Epifcopi  Romani  tyrannis 

177 
Euangeliftas    quos   faciat 

Sarauia  7 

Euangeliibc   qui  propne 

dicantur  i? 

Euangeliftaru   fun&iones 

temporarias    non  fuifle 

qui  doccnt  quac  abfurda 

inuehant  91 

Euangeliftam   fun&iones 

quo  refpectu  tempora- 

riar  dicantur  97>  &  etiam 

perpetuce  &  ad  tempus 

5?8 
inter  Euangcliftas  &  oppi- 

danos  Epifcopos  difFe- 

rcntia  135 

de  Epiicopo  vno  in  vua. 

Diceceii  itff 

H*fX*  nomeSynodo  Car- 

thaginicnii      difplicuit 

i%6 
tls^nomcri      quse   Me- 


IN  D 

trbpolitanis      tribuitur, 

expenditur  ui 

F 

Fiiei  atticulos  euertuntPa 

piftas  qubs  ore  fatentur 

97 
in  Fun&ionibus  Ecelefia- 
fticis  non  tantum  ordo, 
fed  etiam  gradus  f 

Fundiones  Ecclefjaftice,  ad 
ternarium  numerumab 
Apoftolo  reuocatas       31 
Fun&icnum  Ecdefiaftica- 
rumquisordo         ibid. 
inFunc1:ionibus  EccleiiV 
fticis  alia  eiTentialia  alia 
accidentalia       153. &  154 
G 
Gelafii  de  Epifcoporu  au- 
ctoritatedictum        174 
Gradum  nullum  fuiiTeaut 
poteftatemApoftolorum 
lnaiios  52 

Gradum  nofuiffeinterpa- 
tcs  collegas  inde  ab  Apo 
(lolorum  cemporibusii8 
Gregorij  de  eo  c]ui  fe  Oe- 
cumenicum  dixeratfen- 
tentia  175 

H 
Hieronymi    fententia    de 
EpifcopOrum  &  1'resby- 
terorumsequaiiote    i?,6. 
^c  137;  quseaduerfus  Sa- 
rauiaiTj  dcfenditurjdein- 
Ceps  i4©.vfque  ad       160 
L 
impantatim  non  fuiiTe  in- 


EX. 
terApoftoIos  j> 

IndifFerenria  qua?  (int  250. 
&  quid  iniisobferuandu 
I5ii&  15* 

IndifFerentia  nulla  funt  ho 
die  in  Papatu  199-  quae  di 
ceada  fint  indifFerentia 
ipp.&ioo 

IndifFercntibus  quomodo 
vtendum  2.01,  &  eorunde 
exemplum  2os 

Romanetibus  inrebusln- 
difFerentibus  quarenus  a- 
liquid  cocedendum  104. 
105.&  quomodo  poflint 
ad  vfum  Ecclefix  conuer 

ti  2Ctf 

L 

Laicis  etiam  m  Synodo  fa- 

ttaloquertdipoteftas  66 
Laborare  vcrbo  &  dodtri- 

na  qui  dicantur  73 

Lcdtio  Legisin  Synagogis 

diftin&a  ab  cxhortatio- 

mbus  51 

Leuitae  fub  lege  facerdoti- 

bus  feruicbant  31 

M 
Magiftratibus  non  omnis 

attnbuenda    iurifdiftio 

in  Eccldia  % 

Magiftratus  qu^  partes  in 

regimine      Ecclefuftico 

9Q 
Manuum    ihipoiitio  quid 

iignificr  it  %i 

_.Manuum     impoiitionem 

nora  eiTe  propna  £pifco« 


I  N  D  E  X. 


porum  130 

Metropolitant  dignitas 
mutabilis  118 

Metropoliranorum  digni- 
tatem  noa  fuifTe  Apofto- 
lica:  &  diuinx  difpofirio- 
nis  H9 

Metropolitanoru  ordo  ad 
quod  exemplar  efTorma- 
tus  i6"c 

<3e  Metropolitanorum  no- 
mine  180 

Mmifterium  Euagelijquid 
fit  &  qua?  partcs  4 

Minilteriu  Sacerdotum  & 
Leuicaruno  fuiflca?qua- 
Ie7^.&  quac  comparatio 
cu  hodierno  minifterio 
paftorum  &  aliorum  77 

Morellij  fcntcntia  deele- 
ctionib^  damnara      i$c 

Morum  tjifciplinaai  mAh 
quidam  omne  Magiltra- 
tui  atrnbuunt  p.a. 

c?e  Mofafca  gubernatfone 
qua?  poft  eius  morte  non 
fn  mtrtata  argumentum 
refcllitur  100 

Mutatio  quarudamrerum 
infcceleiia  nonfacitDeu 
mutabilcm  140 

N 

Na7.ian7.eni  de  Fpifcopalis 
«psnPggsg  gradu  locus 
1^4  &'  18  a 
C 
Oeeoncmi  icfpecTu  fami- 


Iisedicuntur  ^4, 

Orariumquidfit  3? 

Ordinationis  vox  ambi<*ua 
o 

5 

Ordinis  tatio  eft  iurispofi- 
tiui  118 

P 

Paftorcs  &  Presbyterorum 
ordines  funt  numerodi- 
ftincTi  5 

Paftores  quam  curam  opor 
teatde  pauperibusgere- 
rc  77 

Paftorum  munusinEcde- 
lia  50 

dePaftorum  duplici  ordi- 
ne  Jf-&?* 

Paftores  an  fuerint  &  elTe 
debeant  fuperiores  &  in- 
feriores  77 

Paftores  fidos  Deus  extraor 
dinarie  excitat  quum  o- 
puscft  P4 

an  Paftor  qui  caetuialicuius 
Ecclelia^  praeeft  aliquod 
iure  diuino  in  colle- 
gas  obtineat  imperium 
114 

an  Paftores  vocari  no  pof- 
fiftt  Prcsbyteri,«B3j9065-«- 
rtcautaliisfimilibusna- 
minibus  190 

Patcr  maiOr  filio  quomo- 

do  dicatur  157 

Patns  nomen  quomodo  fi- 

biPauIusvendicct         ai 

Patnarcha  vnde  dici  cce- 

rcnt 


IN  D 

pcrit  16S 

jpatriarebas  quosGrseeivo 
carint  169 

de  Patriarcharum  nominc 
i7£-&i8o.&i8s; 

cur  Paulus  iit  lerofolymam 
profeclu'  iio 

Paulus&  Barnabas  ab  Ec- 
eleiia  Anttochena  miffi 
cum  manuum  impofi- 
tione  53 

Philippi  Diaeoni  vocatio 
extraordinana  u 

Philippus  ex  DiaconoEua 
geliftafa&us  35 

«srpeo-£«'ov  quidfit  m 

de  Presbyteris  48 

Presbyteri  pierunq;  omnes 
in  Gallia  quale?  ftnt      17 

Presbyteri  appellati  Epi- 
fcopi  47 

Presbyterij  partim  exPa- 
ftoribus,  partim  ex  pref- 
byteris  copoitti  ratjo  58 

Presbyteris  quomodo  vel 
annuum  fpatium  vel  Ion 
giusconcedatur  67 

Presbyteroru  nomine  qui 
comprehendan?ur4^.  & 
quodeorummunus     50 

de  Presbytens  annuis  qui 
iintad  docendum  inepti 
57. &  deinceps,non  efTe 
nouum  ordinem  61.  vn- 
dedeligeodi  64 

Presbyteros  etiam  doctri- 
na%cletiampaicere  49 


EX. 

Presbyteri  vox  drftinguen- 
da  «4 

Prcsbytcrij  Geneuenfis  ra- 
tio  6o 

an  Presbyterorum  feu  Se- 
niorum  arbitrio  cunfta 
inEcclc^agcrantur     61 

primiPresbytcri  fiue  Epi- 
fcopi  olim  qu£  authon- 
us\  16-J.&16*- 

<&pt(r€uTipoc  apud  Paulum 
ini  ep.adTim.<;.i.pro2- 
tate  proueftiore  fumitur 

Primates  vnde  dici  ccepe- 

rint  '       l6% 

<Grpotg-us  ex  quibus   eligf 

folitus  17° 

Ts-po'icrdf.j%jr)t)i  paftoribus* 

&  Doaoribus  diftiniU 

6 

«9pc'icrcLij9pQi  refpe&u  gre 
JTts  dic"H  f4 

de  Prophefis  quid  eo  no- 
mineintelligatur  15".  3c 
de  eorum  numero  ibid. 

Prophere  vocabulum  quo- 
modofumatur  *o 

Pronheras  prophetisfuiiTe 
fubieclos  11 

Propherann  paftores  &do 
«ftoresdiuift  iSr 

Prophetiae  &Diaconia?  no- 
minibus  fnncliones  o- 
mnes  EccleilafticasaPait 
locomprehendi  181 


INDEX, 


«ypo5*ot<r/etf  cur  apatribus 
in  Stoi?Jv\<,  diftributa; 
176 

Q> 

Quartumuiratus  intcr  Epi- 

fcopos  inuectus  174 
R 
Rcgni  Chrifti  ratio  8tf.quo 
modo  Romanos  falutans 
Apoftolus  nulhus  Pafto- 
ris  aut  Presbyten  faciac 
mentionem  *6 

Romanaj  Ecclelix  ftatus 
quum  ad  eos  Paulus  fcri- 
beret  47 

S 
Scriptaveterum  quomodo 
recipicnda  12,7 

Sedere  in  cathedra  Mofis 
quomodo  dicaturaChri 
fto  Sacerdotes,  &  quomo 
do  id  Epiicopis  aut  pafto 
ribusnoftri  icculi  conue 
oiat  101.&102. 

Seniorum  poteftas  in  Ec- 
cleiia  61 

Septuaginta  viroru  Moiii 
adiun&orum  duabus  vi- 
cibus  facla  ele&io  p.quid 
illis  commune  cum  fe- 
ptuaginta  difcipulis  10 
Septuaginta  diicipulos  non 
fuifte  miiTos  cum  Apo- 
ftohsaDomim  aicenfio- 
ne  ad  prasdicandum  E- 


uangclium  7  &  i* 

deSeptuagu)tadifcipulisi4 
Spintus  ban&us  uuibus  da- 

tus  diePeutrcoftes  xtf 
5-tcphanus  in  Syuagogis  do 

cuicnon  m  Ecclciia  34 
in  Synagogis  JicuifTe  cui- 

uis  pcrcontari  &  reipon» 


dere 


54 


quomodo    Timorheus 

PauJocircumcifus      zc 

V 

VcrbumDei  qualeinPapa 

tu  196 

Viduarum    collegia  quo- 

rfiodo  reftituenda       40  4 
Vocatio  ad    minifterium 

dupiex  11 

Vocationis  extraordinarias 

que.dam  cxempla,&  cius 

dua:  ipecies  1% 

Vocationis  extraordinanx 

tres    regul*  neceiTariae 

Vocatio  ordinaria  Papifti- 
ca  quahs  iic  hodic  if 

de  Vocationc  extraordina- 
nadiiputatio  quando  <it 
eaopus  i7.6c;8 

TV»p<7«t|qui  di cancur  54 

Z 

Zanchi  j  teftimoriti  de  Eyi- 
icopis,PaftonJ>.&.'prc<by 
ten*  160.16 1.16 i.&  16$ 


■V  l  N  I  S- 


m 


/ 


*
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "Ad tractationem de ministrorum evangelii gradibus"

See other formats
