Skip to main content

Full text of "Althochdeutscher Sprachschatz; oder : Wörterbuch der althochdeutschen Sprache ... etymologisch und grammatisch bearb"

See other formats


This  is  a  digital  copy  of  a  book  that  was  preserved  for  generations  on  library  shelves  before  it  was  carefully  scanned  by  Google  as  part  of  a  project 
to  make  the  world's  books  discoverable  online. 

It  has  survived  long  enough  for  the  Copyright  to  expire  and  the  book  to  enter  the  public  domain.  A  public  domain  book  is  one  that  was  never  subject 
to  Copyright  or  whose  legal  Copyright  term  has  expired.  Whether  a  book  is  in  the  public  domain  may  vary  country  to  country.  Public  domain  books 
are  our  gateways  to  the  past,  representing  a  wealth  of  history,  culture  and  knowledge  that 's  often  difficult  to  discover. 

Marks,  notations  and  other  marginalia  present  in  the  original  volume  will  appear  in  this  file  -  a  reminder  of  this  book's  long  journey  from  the 
publisher  to  a  library  and  finally  to  you. 

Usage  guidelines 

Google  is  proud  to  partner  with  libraries  to  digitize  public  domain  materials  and  make  them  widely  accessible.  Public  domain  books  belong  to  the 
public  and  we  are  merely  their  custodians.  Nevertheless,  this  work  is  expensive,  so  in  order  to  keep  providing  this  resource,  we  have  taken  Steps  to 
prevent  abuse  by  commercial  parties,  including  placing  technical  restrictions  on  automated  querying. 

We  also  ask  that  you: 

+  Make  non-commercial  use  of  the  file s  We  designed  Google  Book  Search  for  use  by  individuals,  and  we  request  that  you  use  these  files  for 
personal,  non-commercial  purposes. 

+  Refrain  from  automated  querying  Do  not  send  automated  queries  of  any  sort  to  Google's  System:  If  you  are  conducting  research  on  machine 
translation,  optical  character  recognition  or  other  areas  where  access  to  a  large  amount  of  text  is  helpful,  please  contact  us.  We  encourage  the 
use  of  public  domain  materials  for  these  purposes  and  may  be  able  to  help. 

+  Maintain  attribution  The  Google  "watermark"  you  see  on  each  file  is  essential  for  informing  people  about  this  project  and  helping  them  find 
additional  materials  through  Google  Book  Search.  Please  do  not  remove  it. 

+  Keep  it  legal  Whatever  your  use,  remember  that  you  are  responsible  for  ensuring  that  what  you  are  doing  is  legal.  Do  not  assume  that  just 
because  we  believe  a  book  is  in  the  public  domain  for  users  in  the  United  States,  that  the  work  is  also  in  the  public  domain  for  users  in  other 
countries.  Whether  a  book  is  still  in  Copyright  varies  from  country  to  country,  and  we  can't  off  er  guidance  on  whether  any  specific  use  of 
any  specific  book  is  allowed.  Please  do  not  assume  that  a  book's  appearance  in  Google  Book  Search  means  it  can  be  used  in  any  manner 
any  where  in  the  world.  Copyright  infringement  liability  can  be  quite  severe. 

About  Google  Book  Search 

Google's  mission  is  to  organize  the  world's  Information  and  to  make  it  universally  accessible  and  useful.  Google  Book  Search  helps  readers 
discover  the  world's  books  white  helping  authors  and  publishers  reach  new  audiences.  You  can  search  through  the  füll  text  of  this  book  on  the  web 


at|http  :  //books  .  google  .  com/ 


h 


^S^/-^ 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


u^TjTT 


^^^/^ 


^Ä^^ 


r#..^ 


«. 


J»l 


'"'^^!!^^^  w***" 

^^ 

>■  fvOlV)  "r  M  £ 

1 1      »^H'- 

(!      # 
1'  1  1  f 

Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Althochdeutscher 


JS  p  r  a  eh  schätz 


oder 


Wörterbuch 


der 

althoehdeutsehen  Sprache, 

in  welchem 

nicht  nur  zur  Aufstellung  der  ursprimglicben  Form  und  Bedeutung  flei'  heutigen  hochdeut- 
schen Wörter  und  zur  Erklärung  der  althochdeutschen  ficbriflen  alle  aus  den  Zeiten  vor  dem 
IS**'*  Jahrhundert  uns  aufbewahrten  hochdeutschen  Wörter  unmittelbar  aus  deto  handschriflli- 
'  eben  Quellen  vollständig  gesammelt,  sondern  auch  durch  Vergleicbong  des  Althochdeutscbeu 
mit  dem  Indischen,  GriedhiscJ»en,  Römischen,  Litauiäcben,  Altpreuf^ischen^  (iotbischen.  An- 
gelsächsischen, Altniederdeutschen,  Altnordischen  die  schwesterliche  Verwandtschaft  dieser 
Sprachen,  so  wie.  die  dem  Hoch-  und  Niederdeutschen,  dem  Englischen,  Holländischen, 
Dänischen,  SchwedisclK*n  gemeinschaftlichai  Wurzelwörter  nachgewiesen  sind, 

f 
etymologisch    und  grammatisch   bearbeitet 

von 

Kdais;).  Pronfs.  Re^icrangsraUic  nnd  ordeittlichem  NUgliedc  der  KönigL  Akademie  der  Wisst  nschaflcn  zu  Berlin. 


Vierter    The  iL 


Die  mit  den  Gutturalen  G,  K  (C,  CIl),  Q  und  11  anlautenden  Wörter. 


Berlin, 

beim  Verfasser  und  in  Commission  der  Nikolaischen  Buchhandlung. 


Digitized  by  VnOOQ IC 


5^  d'^/  ^ 


Digitized  by 


Google 


Althochdeutscher  8prach8chatz« 


Vierter   Theil. 


Die  mit  den  Gutturalen  G,  K  (C,  CH),  Q  und  H  anlautenden  Wörter. 


Digitized  by 


Googl€^ 


Digitized  by 


/Google 


y  0  prede. 


lAi  auch  für  die  mit  Gutturalen  anlautenden  Worter  Grimm's  Budi^t^benlelire  be}  nSherer  Plrüfung' 
als  unrichtig'  erscheint  und  der  organisdie  Anlöut  [s*  S.  X— XV  der  Vorrede  zum'l*«"  Theil  des  ahd. 
Sprachschatzes  und  die  Buchstaben  G  (K)  und  K  (CH)]  wieder  in  sein  Recht  einzusetzen  ist^  so  habe 
ich  fiir  diejenigen  Wörter,  denen  ein  altdeutsches  G  ab  Aiiläut  zukommt,  eine  6-  (tmd  nicht  K^)^  Ali* 
theilimg,  für  diejeüigeA  aber,  die  fiti  Aftdeutschen  mft-K  anlauten,  eine  K«-  {CR)  AbtheOung  gemacht 
Aus  folgender  Zusammenstellung  der  dthochdtatschen  Quellen^-  ^i^  denen  die  gutturale  media  im  Anlaut 
geblieben  und-entweder  gar  nicht  ödcfr  nur  tuib  Th^tur  tenuk  verhärtet  ist,- mit  denen^  welche  die 
media  au%egeben  und  durchweg  gegen  die  tenuis  vertauscht  haben,  wird  die  Unstatlhafti^Ceit  der  Am 
nähme,  dals  der  Anlaut  K  statt  G  sbreng  dthoehdeutsdi^  *).  Schreibwdse  sei^  ^ch  dentlich  ergeben« 

Die  anlautende*  media  Qr 
bleibt  uud^  geht  nie  in  K  über,  in' 

t,  •^  ©.  ^.  Aid;  1.  5i;  4;  6.  Ar.  ft  3.  Asc.  2-  3-  Bfed;  21  BJb.  3.  Br;  Can.  4;  1.  Co.  3.  4.  Cr. 

Ct.  Da.  D.  I.  342:  D;  H.  168—188.  D.  H:  280.  D.  «.282—287.  D.  IL  378.  Em.  25.  27w  28. 

Eng.  Fr.  G.  Gc.  11.  12:  Gh.  5.  7.  Hör.  Hh  Ist  1<;  Juv.  2:  Ky.  L*  Lb.  »Tart  2:  Mat  Mom  2.  0. 

etl.  Or.  1.  2.  OA.  Persv  t.  2:  PÖ.  6.  Pr;  e;  m.  Prud.  4.  5.  Ps;  1.  Ran.  RB.  2;  Schw.^Sg.  270. 

913.  SC.  SI.  T.  Ter.  Tg;  3.  4i  Tr.  Vc.  6;  VS.  Wmi  Wn.  244.  3355.  Zf.  2. 
ed^r  wechselt  mit  K  (C)  in: 

95.  €.  er.  1.  2.  8t  1.  2.  m^.  m.  ^.   am.  l.  2:  Aid:  3;  Ar.  2:  Ase;  1.  Btb.  i;  2.  4*  5.  6.  T. 

8.  10.  11.  12.  13.  Bö.  1.  2.  3.  5.  Bl.  C.  Can.  1.  2.  3.  5.  6.  8.  9.  13.  Co.  1.  2.  E.  Ep.  can,  1.  2. 

Eb.  Erai  1—254.  26!  29.  32.  33:  E^^.  P.  1^  f".  FVg.  €b:  2:  3i  4.  5.  8.  9.  10.  Gd.  1.  3*  Gh.  4.  Gg, 

Gx.  H.  Ha.  Ja.^  Ib;  Ic.  Is.  2.  K.  Ka.  La.  I.  1^  Le;  5.  M:  Mart  1\  Mii.  Mcp.  N«  Org;  Pa.  PiL  Jh^ 

fe  t  V.  Prud.'  1.  2.  a  Ra.  Rh;  Rc  Rd.  Re.  Rf.  Rg.  Rü.  Rk  Seh.  75.  Si  Sb.  Sbe.  Sg.  183.  184. 

193.  242:  292:  299.  (gl  K.)  Syt  St  Virg.  VP.  3:  4  W.  Wess-  Wn-  863i  X.  ZE  i< 
d2^;egen  ist  sie  aufgegeben  und  zu'  K  verhärte t^  nur  inr 

Em.  30.  Sg.  878.  Z.  AIA  5.  Rg.  8.  Bib.  9.  Seh.  85.  Tg,  Iv- 


*)  Welches  sind  denn  streng  althochdeutsche  Denkmäler?  Warum  Werden  £^er0,  Notker,  die  Hymnen; 
exhoriaüOj  gl.  Hrab.^  gf.  mons.  dazu  gerechnet,  da  diese  nicht  allein  in  der  Schreibweise  von  einaoder  ab*- 
weidieü,  sondern  auch  die  media  viui  iet  tetiuis  nxA  H^' tefiuis  mit  de^  aspir^aiik  wechseln  lassen? 

^  Die  mit  S3.  S*.  @.  li  2.  3.  4.  @f.  1.  2'.  3.  |)1  SR.  1.  2:  SR^.  38!  3.'  bezeichneteü  Qd^Uen  sind'  in^ 
Diulisk«  n.  310^354.  naehzoseh^n,  wo  &  310.  Z#  17.  @.  3.  statt  %  3.  zu  lesen  ist. 


Digitized  by 


Google 


/^ 


▼I  ^*  Vorrede., 

RDt  der  onlaatendeii  femris  K  (C)  verhalt  es  mch  frieiEch  anders; 
Sic  bleibt  und  geht  Bie  ifCk  CH  über,  in: 
^    e.  ®.  3.  V.  Aid.  i.  2.  4.  6.  Can.  4.  D.  IL  199.  Es.  Gc  12.  Gd.  4.  5.  Gg.  Gh.  6.  Gx.  Hr.  Ka. 

Mart  2.  0.  Pers.  2.  P^.  Pr.  f.  Pfl.  4.  6.  Prud.  5.  Ps.  3.  S    Schw.  SC.  T.  (doch  auch  chor, 

Arist)  VP.  4.  VS.  Wo.  3.  Zf.  2. 
sie  wechsdt  mit  CH  in: 

95.  e.  e.  i.  «.  Sl  1.  2.  91^.  ffi.  3.  A.  Aid.  3.  Bib.  1.  2.  4.  5.  6  7.  a  10.  11.  12.  13.  Bl.  Can. 

8.  13.  Co.  1.  3.  Cr.  Ct  D.  H.  282—287.  Eb.  Em.  1—24.  26.  28.  29.  31.  32.  33.  Ep.  can  2. 

Fr.  Frg.  G.  Gc  3.  4   16.  11.  Gd  3.  Gh.  4.  H.  Ho.  Ja.  Ib.  K.  L.  La.  I.  1.  Le.  2.  M.  Mart  1.  Mat. 

Mon.  2.  N.  Otl.  Pa.  Pr.  e.  m.  ▼.  Prud.  L  2.  R.  &a  Rb.  Rc.  Bd.  Re.  Ri  Rg.  Sh.  Sbe.  Sg.  183. 

184.  193.  242.  292.  299.  911.  <«!.  K.)  Sl  Tg.  1.  Tr.  Virg.  W.  Wm.  Wn.  244.  863.  3355.  Wo.  2. 

Wess.  X.  Z.  Zf.  1. 
dagegen  wird  sie  durchweg  zn  QI  asjnriri  in: 

AI.  Ar.  2.  Aac  1.  2.  Bed.  2.  Bib  3.  9.  Bo.  1.  2.  3.  5.  C.  Can.  2.  3.  5.  6.  9,  U  L  342.  D.  IL 

378.  E.  El  Em.  25.  27.  30.  Ep.^  1.  Ep.  can.  1.  Ep.  P.  1.  Fdg.  Gc.  5.  9.  Hör.  b.  X.  <doch  auch 

€Tuci)  Jttv-  3.  Mcp.  Org.  OA.  Pers.  1.  Pn.  Pr.  t.  Prud.  4.  Ps.  1.  Ran.  Seh.  75.  Sg.  397.  913. 

SyLTg.  3.  4. 

Ifiemadi  erscheint  die  AspiraUoa  de^r  gnitaralis  /z^sa:  verbreiteter  ids  die  Beibehal,tuiig  der 
gutturalen  tenme;  doch  ist  sie  (urspriinglich  fehlt  sie  der  deutschen  Sprache)  in  den  mebtsten  t^uellen 
nidit  durchgedrungen  und  in  einer  jbedeutendeu  Zahl  derselben  gar  nicht  eingetreten  (audi  verringert 
sich  dies  Uebergewicbt  der  A^^iration,  wenn  man  die  aus  dem  Griechischen  angenommenen  mit  CH 
anlantenden  WSrter  absondert).  Daher  habe  idi  die  mit  ursprün^chem  K  anlautenden  Wörter^  und 
die,  deren  ursprünglidierK- Anlaut  tu  CH  aspurirt  worden  ist^  mit  einander  vereinigt  und  in  die  Ab- 
theihmg  K  (CH)  gebracht  Es  sbd  ala#  die  mit  €H  anlautenden  Wörter  in  dieser  K(CH)-AbtheUung, 
die  mit  unorganischem  K  adiautenden  aber  in  der  G^  Abtheilung  an&usuchen. 

Dagegim  tritt  hier  als  3*^  Abtheiluog  die  Sammlui^  der  mit  Q  <Qu)  anlauioiden  Wörter  auf; 
s.  Q.  Aülserdem  sind  als  4'*  Abtheilung  auch  die  nut  H  anlautenden  Worter  in  diesen  'fbeil  des 
althd.  Sprachschatzes  aufgenonunen. 

lieber  das  Verhälfiiis  der  deutschen  Gnttnralen  xq  den  sanskr.^  griech.^  tat.,  lit  a.  6  X — XV 
der  Vorrede  mm  i'^^^  Theil  d«s  rithd.  Spraehsdiat^tes,  4ie  BudisUben  G,  K  (CH)^  Q,  H  imd  die  in 
dem  voriiegenden  Theile  enthaltenen  W&rter. 

Folgende  auf  die  gnttiffalen  AbleitungssuQixe  im  Allgemeinen  sieh  beziehende  Bemericungen 
sdiicke  ich  gleichfalls  hier  in  der  Vorrede  voraus.  Zuv5rder8t  muls  ich  die  in  Grimms  Grammatik" 
vorgetragene  Ableitungstheorie)  nadi  welcher  ^er  letzte  von  2  mit  einander  verbundenen  Consonanten 
am  Ende  einer  Siammsylbe  ds  AbleitungssufEx  au^gestdlt  wird,  för  die  gutturalen  Suffixe  eben  so  zu- 
rückweisen, wie  ich  es  bereits  bei  den  in  den  vorbeigehenden  Theilen  des  aUhd.  Sprachschatzes  abge- 
handelten Suf&xen  gethan  habe  und  später  bei  den  Dentalen  thun  werde. 

Für  diejenigen  Wörter,  von  denen  sich  mit  Bestimmtheit  eine  Wurzel,  die  mit  einer  nnmittel. 
bar  an  L,  R,  N  sich  anschlieCsenden  guituralis  ausUutet  (von  den  auf  SK  auslautenden  Stammsylbeo 
weiter  unten),  nachweisen  lälst  {Autdk  ein  entweder  im  Althd.  oder  in  einem  andern  altdeutschen  Dia- 


Digitized  by 


Google 


Vorrede.  vm 

lekt  ¥0rfindEdieft  Stade  coDJugirendes  Verb  mit  dieser  CoosonaaLvefbindiiiig,  wie  z.fi.  fiir  abulgi,  ira, 
dwch  belgan»  för  snarahha^  laqueus,  durdi  snerhan,  oder  Tür  gaawerc,  nimöus,  durch  das  alts. 
BVir erktiU^  -obscurari)^  ist  Grimms  Äimabme,  dals  sie  durch  die  Suffixe  ak^  ag,  ah  abgeleitet  und 
z.B.bplgan,  singan  nicht  ab  belg-au^  aiog-an,  aondernals  bel-^ag-an^  bel-gao,  8in«-ag-an, 
sin-gan  anzusehen  sind,  geradezu  und  allgemein  zu  verwerfen«    Denn 

1.  wenn  andi  die  dieser  Annahme  zum  Grunde  liegende  Behauptung ,  dals  jede  Wurzel  mit  dop- 
pelter Sdilufidconsonanz  auf  eine  einfachere  hinweise,  begründet  wäre  (wiewohl  kein  Grund  ab- 
zusehen ist,  warum  es  nicht  iauch  ursprünglich  mit  doppelter  Consonanz  auslautende  Wurzeln 
geben  sollte  *),  so  darf,  falls  man  nicht  GeCedir  laufen  will,  Unwahres  und  Unnützes  oder  Irrefuh- 
rendes zu  lehren,  doch  für  die  mit  doppelter  Consonanz  schlielsenden  Wurzeln  nur  dann  eine 
etnCMfaere  au%estellt  w^den,  wenn  sich  letztere  ah  wirklich  vorfindlich  nadiweisen  lälst;  kann 
dieses  nicht  geschehen,  wie  z.  B.  bei  der  zu  felhan,  goth.  filhan   (im  nord.  felan  ist  H  auft^ 

geCillen)  gehörenden  Wurzel  FALH,  so  muls  man  siidi  begnügen,  die  mit  doppefter  Consonanz^ 
also  audi  die  mit  liqu.  c.  guii.^  endende  Wurzel  als  eine  nicht  weiter  zerlegbare  auELufuhren  und 
es  unentschieden  lassen,  ob  die  schliebende  guiitsralis  sulBgtrt  sei  oder  nicht    (Cf.  Nr.  2*.) 

2.  ist  Grimms  Zerlegung  der  auf  liqu.  c.  guii*  auslautenden  Wurzeln  in  eine  einfache  auf  üqmda 
auslautende  Wurzd  und  in  ein  gutturales  Suffix  **)  in  den  mehrsten  Fällen  eben  so  ungälig^  ala 
wenn  man  z.  B.  im  skr»  mArg,  quaerere,  im  fgnefii.  SeQjKBiVy  kaläL  folgere,  im  lit  ).iiBgli,  die 
Sylbcn  mar,  öeq^  fnlj  jun  als  die  primären  Wurzeln  und  die  guilnrafh  ab  Suilii&  ansehen  wollte^ 
da  m&rg  nur  eine  Nebenform  von  mr>g  ist,  in  welcher  sich  der  ri- Vokal  geltend  gemaeht  ha^ 
in  SeQAEtv  das  x  zur  Wurzel  gebort  und  dem  palalinen  S  der  sanskr.  Wurzel  dris,  videre,  ent-^ 
spricht,  deren  ri  zu  griedi.  9q  geworden  ist,  in  fulgere  die  Wnrzelsylbe  jfii/;  genau  die  skr« 
Wurzel  bhräj  wiedeigiebt  und  jungt!  dem  sanskr.  ya|  ein  N  eingeschoben  hat  Wie  in  den 
hier  angeführten  Wurzeln  |der  yerwandtei»  Sprachen  steRt  sich  aoeh  im  Deutschen  bei  der  Zu^ 
rückfiibrung  der  mit  liqu.  c.  guti.  auslautenden  Wurzeln  auf  einfachere  mehrentheils  die  guiti^ 
rali$  ab  Bestandtheil  der  Wurzel  und  niehl  als  SufOx  heraus,  wie  z.  B.  in  der  Wurzel  von 
melehan,  gimolchan,  deren  auslautende^'//<i#ra/r5  dem  palalinen  j,  im  sanskr,  mrij^  absier'^ 


^}  CE  SMi&kr.  airj  (lat  imgere)r  ranj,^  iingere  [wenn  das  ptirt.  praeU  pass,  rakta  nicht  auf  eine 
primäre  Wurzel  raj  (cf.  räj,  splendere)  hinvreiset,  sondern  die  indiisdieii  Grammatiker,-  die  in  diesem  part^ 
der  mit  N  und  nmia  sdilieCsenden  Wurzeln  das  N  als  ausgeworfen  ansehen,  Recht  haben ],  sank,  timere^ 
opinarw  (das  wohl  nicht  anf  sak,.;90«^^,  xuriick  zu  fuhren  ist )7  lang hy  iransgredi^  A-ling,  complecti^ 
T«nc,  decipere,  (wohl  kaum  auf  yac,^  loqm^  zu  beziehen)V  tark,  eonsidtpore  and  taTJ^,  reprehendere  (falb 
diese  beiden  Wurz^hii  nieht  aus  triV  iransgredtj  sich  entwickelt  haben )i 

^)  Wonach  z;BJ  sitygan  und  sinchan  als  sin^gan  und  sin^chan  ad^estellt  mid  auf  eine  War> 

sei  SliM  zor&dcgef&lirt  werden,  die  in  singa^u  das  Sufiix  G'  und  in  sinefaan  das  Suffix  CH  angenommen» 

hat;  ein  Verfahren,  das  eben  so  unstatthaft  ist,  als  wenn  man  t&pcanere  xaArCodere  nicht  V^AJN  nnd  v^Aiyj, 

sondern  i^A  als  Wurzel  aufstellen  wollte.  Was  f&r  eine  Bedeutung  sollte  wohl  einer  Worzel,  die  mit  an^ 
gehängtem  6  oder  iV  fto^tn,  eanere^  und  mit  angdifing^env  CH  oder  D  fiuf  tn,.  cadere^  bezeichnet,^  beigei^ 
legt  werdemZ 


Digitized  by 


Google 


Vlff 


Vorrede, 


:gere,  entspricht,  und  deren  e'l,  o1  ^icdi'dem  griech.  iX  m  u^)/^  |ind  demlat  ul'm  mulg^^ 
Sich,  vie  es  häufig  -gesdiieht,  aus  dem  sanskr.  vi-VoLd  eatvipckeU  hat  NamentUdi  fiif  Jäit  mit 
'N  ^.  glitt,  «uslaulenden  ^Viirzeln,  die  auf  einfachere  2uriidduhrb«r  and,  lassen  sich  nur,  einfache 
Wuraela  mit. gutturalem  Auslaut  als  wahrscheinlich  Jiachwdsen,  <so.da(s  in  ihnen  N  als  eiage^ 
.schoben  und  nicht  als  .\nR3&eIban,  dagegon  die  gtUt.  als  wuraeHiaft  und  nicht  :als  Suflix  anzuneh- 
'inen  ist  ,So  läCst^ich  t«  B*  ftirslingiin  («ichtunser  aus  slintan  enisteUtes  fc^Iingeir/  son- 
dern das  iimpiex  von  zuoslingap.,  adverfire,  accidere)  kerne  Wurzel  SLIN,  aber  .vielleicht 
;SIiItI  (jslihan;  cf.  sl^nga;  sicherer  ^heuit  ang^ls.  ^Unc AP,  rcpere,  lit  sUnkti,  fc^itJc^eit; 
.auf  SUH  bezogep  .werden  zu  kennen)  au&tellen,  fiir  sinchaa  keine  Wurzel  !^lr^  aber  o^iel- 
bleicht  SJH  (cf.  das  praet.  «se^rh  von  aigan  und  das  lit  iiu«-&ekti,  4^erftegett).    Auch  «die  >in 

.81  n^ an  befindliche  Wurzel  SANG  kann  sowohl  auf  o AG  (cf.  fageii  und  fingen),  als  (unter 
der  Voraussetzung,  dals  i$ie  mit  sanskr.  aa^nf,  mirnare,  Inaetfit^e,  zusammenhängt,  und,  wie  das 
lat  canere.y  wenn  dieses  d^  saqskr.  sanf ist,  das  auslautende  ;f  abgeworfen  iat,   der  palatlne 

Anlaut  s.aber  imlat.e^/i.zur  giHturaiis,  im  £|llhd'  j5AjN-G  aber  /.u  f  geworden  ist)  auf  SAN 

zurückgefilhrt  werden.   Vielleicht  istauch  die  Würze  SWANG^s  w.ijig  an)  aus  WAG  eptstan- 

*den  und  S  als  Prä&c  anzusehen.    Die  Wuc^el  LANG  (gaUagaa)  möchte  ich  auch,  wenn  »ie 

iniclit  zum  san^r.  langh,  transiline,   oder  ft-ling,  ampleoti,  gehört,  lieber  aus  LAG  als  aus 

LAN  herleiten.  Auch  .iu.springan  läfiM^  sich,  wenn  auch  nicht  ^us  einer  deutschen  Wurzel, 
60  doch  aus  .dem  sanskr.  «phvurj,  £a^pIodere ,  gnech.  crcpQiySvf  11t  «prugU,  eine  im  Deutschen 
.erfolgte  Eipschiebmig  eipes  .N  vermuthen,    so  wie  in  klingan  schojn  eine  frühere,   wie  es  sich 

aus  dang^re  ergiebt,  wenn  anders  dieses  ßjix  einer  Wurzel  CLAG  oder  zu  emer  noch  einfache- 
.ren  CLA  zu  bringen  ist  (cf.  xeidÄijya  und  dorisch  pc^x^<x5o&;  klaga  mit  klingan  zusammeazu- 
stellen  ist  bedepklieb).    ^In  bringan  halte  ich  weder  N  noch  G  (ur  wurzeUiaft,  sondern  leite  «s 

«von  BAR,  sanskr.  hltt^ ,  ferre,  aib;  s.  bringan  unter  BAR  im  älthd.  Sprachschatz  lll.  Diese 
Einschiebung  des  N  erklart  sich  leicht  aus  den  sanskr.  Wurzelverben  der  7.  Classe,  die  im  Pra- 
esens, Imperfectum,  Potentlalis  imd  Imperativ  N  einfügen  .(ef  auch  die 'Einschiebimg  des  N  im 
Präsens  mehrerer  Ut  verta^  %.  JJ.  ap-jekti,  ap-jenku,  6Ilnb  merbett/  niicti,  ninku,  an* 
fanden/  pUkti,  pli.nUu,  laW  ö><^f ^-^"z  tlkti?  tinku,  taagew,  txukti,  trunku,  i^txxoüUn 
.und  die  formen  mit  ^  lieben  den  Eormen  »ohne  N  in  griech«  und  lat  verlas,  wie  z.  B.  in 
XoiyX/xv(ü,,£X<xx<yvyeiXfi^)^  rnvxmoh  ^^i^^^<^y  froagQ,  fregi,  Vinco,  t)ici) 

und  findet  auch  :eine  Analogie  in  den  sanskr..,  lat  und  JU.  verhis  mit  JS"C.  gutf.,  die  auf  Wur- 
^ehi  ohne  N  hinweisen,  wie  z.  B.  sanskr.  vänch,  qptare  (cf.  vas,  optare,  oder  auch  vac,  lo- 
qui)y  hh^rij,  frarigere  (neben  bhAj),  hl,  ftmgere  (aanskr.  yuj),  mingere  (sanskr.  raih),  lit 
krankti  (cf.  griech.  xßo^^ii;)^  sUnkti  (c£  althd.  slihan). 
3.  In  einigen  liqu.  c.  gutt.  enthaltenden  Wurzelverben,  läfst-sich  zwar,  wenn  auA  nldit  mit  Gewis 
heit,  die  gutturalis  als  suffigiert  ansehen,  nämlidi  in  swelchaji,  whlchan,  bergan,  bringan 

(viel- 


'Digitized  by  VnOO^lC 


Vorrede. 


IX 


(vielleicht  auch  in  belgan  and  snerhan,  ja,  selbst  in  den  oben  besprochenen  melchan,  sprin- 
gan;  klingan,  wenn  sanskr.  mrij  ans  mri  und  fphurj  aus  fphur  entstanden  und  für  klingan 

eine  Wurzel  KLA  anzunehmen  seyn  sollte);  auch  lassen  sich  im  Sanskr.  mehrere  mit  palaiinis 
vermehrte  Wurzeln,  thells  ohne  theils  mit  Veränderung  der  Bedeutung,  nachweisen,  wie  z.  B.  car 
und  carc,  ire,  ri  und  r>ch,  ire,  yu  und  yuj»  pingere^  grt,  sonare  und  garj,  clamare,  ri,  obti" 
ncre,  arj,  acquirere.  Allein  wer  wollte  diese  angehängte  gnUuralis  zu  den  gutturalen  Suffixen, 
von  denen  bei  der  Wortbildung^ die  Rede  ist,  d.  h.  zu  den  gutturalen  Ableitungs-  und  Bildungs- 
Suffixen  stellen?  Diese  Icilcn  eine  bestimmte  Classe  von  Wörtern*)  in  einem  bestimmten  Sinne 
ab,  z.  B.  ag  adjecllva^  wie  manag,  gratag,  heilag  und  ähnliche,  oder  ahi  sübstaniiva,  wie 
cihahi,  quercetum,  rorahi,  arundinetum,  mirtalahi,  myrleium  und  ähnliche;  dagegen  hat  das, 

z.  B.  in  BALG  und  BARG  (angenommen  dafs  diesen  die  Wurzeln  BAL  und  BAR  zimi 
Grunde  liegen),  angehängte  G  keine  gemeinsame  Bedeutung  und  dient  nicht  zur  Bildung  von 
.  Wörtern,  sondern  nur  zur  Entwickelung  einer  neuen  Wurzel.  Daher  ist  es  nicht  als  Ableitungs- 
suffix, sondern  nur  als  Wurzelaugmcnt  anzuführen«  Auch  unterscheidet  es  sich  schon  dadurch  von 
den  gutturalen  Ableitungssuffixen,  dafs  es  nur  unmittelbar  an  die  Wurzel  angefugt  wird,  diese  hin« 
gegen,  wie  die  mehrsten  andern  Ableitungssuffixe,  nur  selten  unmittelbar  (und  in  diesem  Falle  ist, 
wenn  nicht  immer,  so  doch  in  der  Regel,  ein  Vokal  ausgefallen),  sondern  gewöhnlich  in  Verbin- 
dung mit  einem  ihnen  voranstehenden  Vokal,   der  entwieder  Bindevokal  ist,    oder  auf  eine  schon 

vorangegangene  Bildung  hinweiset**),  sich  der  Stammsylbe  anschlielsen.    Man  vergl.  z.  B«  BARG 


*)  Namentlich  nomina  [weshalb  sie  auch  immer  das  (im  flexionslosen  Zustande  des  Worts  abgefal- 
lene) NominalsnfBx  A  oder  I  hinter  sich  haben,  während  das  Wurzelangment  aus  der  blofsen  giUturalis  be- 
steht]. Die  wenigen  verba^  wie  z.B.  bimunigon  (s.  die  einzelnen  Gutturalsuffixe),  die  ein  gutturales  Suf- 
fix aufweisen,  ohne  sich  von  einem  nomen^  das  schon  darch  dieses  Sufßx  gebildet  ist,  wie  z.  B.  heilagon 
von  heilag,  herleiten  zu  lassen,  sind,  wenn  ihnen  wirklich  kein  nomen  zum  Grunde  liegt,  als  unurspriing- 
liche,  dem  ältesten  Znstande  unsers  Sprachstammes  fremde  Bildungen  anzusehen  [so  wie  auch  die  im  Althd. 
durch  Z  (goth.  T,  griecL  4)  gebildeten  verba^  z.  B.  lohazan].  Das  den  abgeleiteten  verbis  allgemein  zu- 
kommende Suifix  ist  J  (s.  ahd.  Sprachschatz  L),  entsprechend  dem  sanskr.  y  in  aya,  ay  der  Wurzelv^rba 
10<*'  Classe  und  der  verb.  caus.  [Auch  die  denominativa  werden  im  Sanskr.,  weQn  sie  ein  Sufßx  annehmen, 
durch  ayu,  ya  (fya,  afya,  kämya)  gebildet.  Zur  Bildung  der  intensiva  wird  das  Suffix  ya,  zor  Bildung 
der  desideraiiva  das  Suffix  S  verwandt,  in  beiden  Fällen  aber  nur  in  Verbindung  mit  Reduplikation.  Andere 
Suffixe  zur  Ableitung  der  verbu  (anfser  P,  das  bei  der  Bildung  der  causal.  einigen  Wurzeln  vor  der  Ablei- 
tungssylbe  ay  angefugt  wird)  kennt  das  Sanskrit  nicht.] 

**)  Diese  Erklärung  des  dem  ableitenden  Consonanten  voranstehenden  Yokals  scheint  mir  richtiger 
als  die  Annahme,  dafs  dieser  Vokal  zum  Sufßx  gehöre.  Wenn  die  Sanskrit- Grammatiker  das  Taddhita- 
Suffix  aka  (wie  fast  alle  mit  Vokalen  beginnende  und  schliefsende  SufGxe)  als  einfaches  Suffix  aufetellen,  so 
ist  dieses  ungenau;  es  mufs  als  a-ka  [oder,  wenn  man  in  ka  auch  noch  das  (männliche  und  neutrale)  Nomi- 
nalsuffix A  von  der  zum  Suffix  verwandten  Baumpartikei  k-  absondern  will,  als  a-k-a],  d.  h.  als  ka  (oder 
k-a),  das  sich  an  eine  frühere  durch  das  Nominalsuffix  A  vollzogene  Bildung  anschliefst,  aufgestellt  werden. 
Ich  bemerke  hiebei,  dafs  das,  was  hier  und  oben  im  Text  über  die  Gutturalsuffixe  kurz  und  auf  den  vorlie- 
genden Zweck  berechnet  ausgesprochen  ist,  auf  einer  ailgemeinen  und  ausführlicheren  Untersuchung  beruht, 
durch  die  ich  nicht  allein  die  ursprünglichen  Formen  und  Ftinkiionen  der  Suffixe,  sondern  auch  die  noch  im- 
IV.  [  2  ] 

Google 


Digitized  by 


X  V  o  r  r  e  d  e. 

mit  bar-ig,  oder  abulgi  (wenn  man  dessen  Wurzel  BALvi  auf  eine  primäre  Wurzel  BAL 
zurSckführen  will)  mit  abulg-ig;  wäre  nach  Grimms  Ansicht  das  G  in  abuig  das  AbleitungssufOx 
G,  so  würde  daraus  die  unglaubliohe  Annahme  folgen,  dafs  in  abulgig  das  Suffix  2  mal  angehängt 
sey.  [Grimm  nimmt  zwar,  zur  Unterstützung  seiner  Ansicht  von  den  Suffixei^  vor  dem  gutturalen 
Auslaut  der  sekun^lären  Wurzel  auch  einen  Vokal  an  und  stellt  z.  B.  bergan  als  beragan  dar, 
allein  dieser  bisweilen  zwischen  L  oder  R  und  der  folgenden  guttnra1i%  erscheinende  Vokal  ist 
eine  unorganische  durch  die  Aussprache  veranlafste  Einschicbung,  wie  sie  häufig  zwischen  liguida 
und  TUN  in  (auch  zwischen  liqu,  und  liqu.)  statt  findet;  die  sanskr.,  griech.  und  lat.  Wurzeln  mit 
doppelter  Schlufskonsonanz  (s.  die  früher  gegebenen  Beispiele)  sprechen  deutlich  für  die  unmittel- 
bare Anheftung  der  wnfa  und  gegen  die  Anhängung  einer  Sylbe  ak,  ag,  ah.] 

In  den  auf  Uqtiuh  c.  g"tt.  auslautenden  Wörtern,  die  sich  nicht  auf  eine  mit  dieser  Consonanz- 
Verbindung  schllersende  Wurzel  zurückführen  lassen,  ist  die  guiinraUs  nur  dann  als  Sufpx  anzuneh- 
men,  wenn  Tür  sie  eine  Wurzel,    die  mit  der  dieser  gutturalis  vorangehenden  liquida  endigt   (wie 

z.  B.  vielleicht  für  arg  die  Wurzel  AR)  oder  wenigstens  ein  mit  der  liqmda  schlielsendes  Wort,  als 
ihnen  zum  Grunde  liegend  [wie  z.B.  vielleicht  für  funclio,  welches  man  aus  dem  goth.  föna,  ignis^ 
ableiten,  aber  auch  auf  sanskr.  pivaka,  ignis  (in  welchem  Falle  N  eingeschoben  wäre)  beziehen 
konnte]  nachgewiesen  werden  kand.  Diese  Nachweisung  ist  aber  nur  selten,  und  mit  Sicherheit 
vielleicht  nie,  möglich.  Vielmehr  zeigen  einige  Worter  Schon  diese  Consonanzverbindung  in  den  ver- 
wandten Sprachen,  z.B.  falhö,  lateinisch  falco,  arha,  lateinisch  arra,  farh,  lateinisch  ^orcMJ, 
angi,  lat.  üngtisius,  bircha,  sanskr.  bhurjja;  in  anderen  ist  N  eingeschoben,  wie  z.  B^  in  zunga 
(und  eben  so  im  lat.  dingun^  lingua)  aus  sanskr.  jihva*).  (Auch  in  jung  kann  N  als  eingeschoben 
betrachtet  werden  und  die  Annahme  eines  gutturalen  Sufßxes  in  diesem  Worte  ist  nicht  nothwendig, 
wenigstens  nicht  aus  den  Gründen,  nie  in  Grimms  Grammatik  II.  S,  307  angeführt  sind;  man  sehe: 
althochdeutscher  Sprachschatz  I.  S.  601  )  Bei  den  übrigen  Wertem  dieser  Art  mufs  es  unentschieden 
bleiben,  ob  sie  durch  das  Gutturalsufilx  gebildet  sind,  oder  die  guttnrnlis  schon  ihrer  Wurzel  zukommt, 

z.  B.  starb  kann  vielleicht  star-h,  star-ah  seyn,  aber  es  kann  ihm  auch  eine  Wurzel  STARH 
zum  Grunde  liegen;  denn  der  zwischen  der  liquida  und  gtitturnUs  stehende  Vokal,  wie  z.  B«  in  bi- 
richa  (cf.  sanskr.  bhurjja,  d.  i.  bhurdfhdfha,  betnin)  beweiset,  da,  wie  kurz  vorher  bemerkt  ist, 
einige  ahd.  Dialekte  den  Einschub  eines  Vokals  zwischen  liqu.  und  einen  mit  ihr  verbundenen  Conso- 
nanten  lieben,  so  wenig  eine  Wurzel  auf  liquida  und  ein  Gutturalsufiix,  als  die  unmittelbare  Anschlie- 
fsung  der  suttnralis  an  die  liquida  die  Wurzelhaftigkeit  der  gutluralis  beweiset,  da  der  Vokal,  bei 
der  I^ichtigkclt,  mit  der  liquida  sich  an  einen  andern  Consonanten  in  der  Aussprache  anschmiegt,  aus- 
gefallen seyn  kann,  wie  z.  B.  vielleicht  in  funcho  so  gut  wie  in  swehelgiu. 


mer  schwankenden  Begriffe  von  Wurzel,  Stamm,  Ableitung,  Zasammensetzung  festzustellen  gesucht  habe,  und 
deren  Mittheiliing  ich  für  die  grammatischen  Abhandlungen,  die  ich  nach  Vollendung  des  vorliegenden  Wer- 
kes unter  dem  Titel:  Anhang  zum  alt  hochdeutschen  Sprachschatz  herauszugeben  Willens  bin,  mir  vorbehalte. 

*)  Die  Annahme  Grimms,  dafs  zunga  gleich  zun-ga  sey,  ist  daher  eben  so  unrichtig  wie  seine  An- 
nahme, dafs  zunga  auf  ein  stark  conjugierendes  Verb  zingan  hinweise. 


Digitized  by 


Google 


Vorreda-  v  xi 

Auf  ähnliche  Weise  müssen  auch  die  Wörter,  deren  Staitimsylbe  auf  SK  auslautet  und  für  die 
Grimm  eine  auf  S  auslautende  Wurzel  und  K  als  Ableitungssufßx  annimmt,  beurlheilt  werden.    Für 

sie  können  theOs  Wurzeln  auf  SK,  z.  B.  fiir.eiscon,  wasca  die  Wurzeln  ISC,  WASC  (s.  beide 
Wurzeln  nn  Sprachsch*  I*  h  oder  schon  m  den  verwandten  Sprachen  SK  enthaltende  Wörter,  z.  B.  fiir 
fisc,  miscjan  die  lat  piscis^  miscere,  nachgewiesen  werden  *)>,  theils  lä&t  sich  für  sie  keine  auf  S 
auslautende  Wurzel  angeben  und  daher  auch  K  nicht  als  AbleitungssufGx  auffuhren.  Nach  dieser  An- 
sicht 'habe  ich  von  den  auf  liquida  oder  S  cum  gutt.  auslautenden  Wörtern  nur  diejenigen,  bei  denen 
ich  mich  weder  für  noch  gegen  "die  Annahme  eines  gutturalen  Suffixes  entscheiden  konnte,  in  das  Ver- 
zeichnils  der  mit  gutturalen  Suffixen  anlautenden  Wörter  aufgenommen  (unter  Beifügung  eines  Frage- 
zeichens); alle  diejenigen  aber,  die  sich  entweder  auf  eine  mit  solcher  doppelten  Consonanz  auslaufende 
Wurzel  oder  auf  keine,  nur  mit  liquitfa  oder  S  schliefsende  Wurzel  oder  frühere  Bildung,  oder  auf 
sanskr.,  griech.  und  lat  Wörter,  aus  denen  ihre  doppelte  Schlufskonsonanz  erklärt  werden  kann,  zu-, 
rückfuhren  lassen,  von  diesem  Verzeichnifs  ausschliesfen  zu  müssen  geglaubt.  (Natürlich  sind  auch  alle 
die  Wörter,  die  dem  Gr.  und  Lat*  nur  nachgebildet  sind,  wie  z.  B.  porzih,  lat.  porftcus.  nicht  aufgeführt.) 

Das  sanskr.  Suffix  K**)  erscheint  im  Althd.  theils  als  G,  theils  als  K  (CH),  theils  als  H.  Nur 
das  erslere  ist  in  vielen .—  nicht  in  allen  —  Fällen  mit  Sicherheit  als  organisches  G  zu  erkennen,  da  das 
goth.  G  sich  ihm  häufig  zur  Seite  stellt;  aber  schwierig  und  bisweilen  ganz  unmöglich  ist  die  Entschei- 
dung, ob  einem  Worte  das  Suffix  H  oder  das  Suffix  CH  zukommt,  da  eines  Theils  ahd,  H  sowohl  dem 
goth.  K  als  dem  goth.  H  entspricht,  andern  Theils  im  Goth.  nur  wenige  Wörter  —  und  zum  Thcil 
nur  unsicher  —  als  Bildungen  mit  den  Suffixen  K  und  H  nachgewiesen  werden  können.  Hiezu  kommt, 
dafs  CH  im  Auslaut  gewöhnlich  zu  H,  und  auf  der  andern  Seite  da^  schon  im  Golh.  als  H  erschei- 
nende H  bisweilen  im  Inlaut  zu  CH  wird. 

Da  nun  ohnedies  die  Suffixe  CH.und  H  ursprünglich  ein  und  dasselbe  Suffix,  K**^,  sind,  so 


*)  Grimm  hält  zwar  aneh  piscis  für  pis-cis  und  miscere  f&r  mis-cere,  aber  ohne  allen  Grand  und 

ohne  f&r  jenes  eine  Warzcl  a  lO  und  für  dieses  eine  Wurzel  MIö  nachzuweisen,  die  sich  auch  schwerlich 
nachweisen  lassen.  Ich  sehe  in  dem  SC  von  pisch  das  fh  im  sanskr.  jhafha  [Pott  versucht  eine  andere 
Erklärung  von  pUcis  und  fuhrt  es  ^nS  pi-scis  zur&ek,  d.  h.  auf  eine  Zusammensetzung  einer  BUdung  aus  der 
Wurzel  cha,  iegere^  mit  dem  Präfix  pi  (^tatt  api)];  das  SC  in  miscere  ist,  wenn  dieses  Wort  nicht  zum 
•anskr.  majj,  mergere,  gehört,  entweder  aus  dem  sanskr.  kfh  in  makfh  entstanden  [in  welchem  Fdle, 
wenn  makfh  durch  das  DesiderativsufOx  f  (fh)  aus  einer  einfachen  Wurzel  mak,  wie  das  oben  genannte 
ish,  optttre^  vielleicht  aus  der  gleichbedeutenden  Wurzel  i,  gebildet  seyn  sollte,  das  C  und  nicht  SC  als  ur- 
•prüngücher  Auslaut  der  Wurzel  von  miscere^  oder,  vor  dem  SC  der  Ausfall  eines  C  (K)  anzunehmen  wäre]  - 
oder  miscere  ist  auf  sanskr.  mis,  griech.  /itY-  zu  beziehen  (in  welchem  Falle  man,  wie  Pott  gethan  hat,  SC 
in  miscere  als  Suffix  und  die  ursprüngliche  guituralis  als  ausgefallen  ansehen  mufs). 

^)  Das  Sanskrit  kennt  kein  anderes  Gutturalsufßx  als  K,  wie  denn  auch  im  Griechischen  nur  «  [mit 
Ausnahme  von  47,  137  (z.  B.  «raXxt^,  eaXt^yq,  tuba^  arrc^v',  «rl^i^To«,  aJa)  und  dem  dialektischen  1%  (z.  B. 
ogvhi,  o^vixo«  statt  o^t«  oder  das  hesiodische  ftacuxoLv,  masiicare)]  und  im  Lat.  nur  C  (aufser  -Ägo,  -igo, 
-ügo,  z.  B.  planiago^  peiigOj  lanugo)  als  gutturales  Suffix  sich  zeigt. 

***)  Einige  H-  und  CH- Suffixe  mögen  auch  mit  dem  sanskr.  Suffix  sa,  das  ein  palatines  s  zum  Anlaut 
hat,  zusammenhängen. 

[2*] 

Digitized  by  VnOOQlC 


XII  Vorrede. 

könnte  man  füglich  die  Wörter ,  die  CH  und  H  als  Sufßx  zeigen,  zusanunenwerfen.  Allein  aus  dem- 
selben Grande  miilste  man  denn  auch  das  SuQix  G  nicht  besonders  behandeln.  Der  Uebergang  des  K 
in  G  ist  aber  für  eine  zahlreiche  Menge  von  ädject.  zu  entschieden,  als  dals  ihr  Suffix  nicht  als  6 
au^estellt  werden  sollte.  Der  Gleichförmigkeit  wegen  habe  ich  daher  auch  ein  Suffix  H  aufgeführt 
und  ihm  diejenigen  Wörter  zugetheilt,  für  deren  H  sich  in  den  andern  altdeutschen  Dialekten  AnalQ* 
gieen  vorfinden  oder  bei  denen  das  gutturale  Suffix  auch  im  Inlaut  nur  als  H  und  nicht  als  CH  er- 
scheint.  Man  übersehe  aber  nicht,  dals  dieses  H  nie  die  ursprüngliche  spirans  H  ist;  .diese  ist  nie  als 
Suffix  gebraucht  worden. 

Vor  den  mehrsten  der  sanskr.  Gutturalsuffixe  steht  entweder  A  oder  I  oder  U.  Bei  den  Tad- 
dhitasuffixen  aka,  aki,  ika,  ikii,  ika,  üka  sehe  ich  diese  dem  Gutturalsuffix  voranstehende^  Vokale 
nicht  als  zum  Guttündsui&x  gehörig  an,  sondern  halte  sie  theils  für  die  Nominal-  und  Geschlechts- 
suffixe  A,  I,  ty  y,  durdi  welche  das  Wort,  aus  dem  durch  das  Gutturalsuffix  ein  neues  derivatum  er* 
zeugt  wird,  gebildet  ist,  theils  für  Bindevokale;  auch  von  den  Kritsuffixen  aka,  äka,  ika,  uka,  üka 
mögen  einige  vielleicht  mit  Unrecht  als  solche  aufgestellt  seyn  und  den  mit  ihnen  gebildeten  Wörtern 
schon  firühere  mit  A,.  I,  U  vollzogene  Bildungen  vorangehen,  in  den  andern,  die  entschieden  Kritsuffixe 
sind,  dürfte  der  dem  K  voranstdiende  Vokal  als  Bindevokal  zu  betraditen  seyn«  Hierauf  ist  denn  auch 
vielleicht  im  Gothischen  die  durdigehende  Unterscheidung  von  ak  und  uk  und  von  ag,  eig  und  ug 
gcgriindet  [cf.  z»B.  möAstg^iratusJ  von  m6d  (a),  ansteig  (^ra/ioii^^  von  anst  (i),  handug  ("sa- 
pitmj  von  handu].  Im  Althochdeutschen  ist  ag  schon  häufig  in  ig  geschwächt  und  auch  eig  erscheint 
nicht  mehr  inuner  als  ig,  Sondern  audi  schon  als  ig;  so  wechselt  auch  das  U  mit  A  in  den  ahltd. 
Gutturäbuffixen.  (S.  die  Suffixe  G,  CH,  H.)  Daher  ist  im  Althochdeutschen,  wenn  das  Gothische 
nicht  die  entsprechende  Belege  liefert,  nicht  mehr  zu  entscheiden,  ob  in  einem  Worte  A  oder  t  oder 
U  vor  dem  gutturalen  Suffixe  organisch  sey. 


Digitized'by 


Google 


G(K). 


G 


entspricht  im  Anlant  dem  gotlh,  angds.,  nord. 
G,  %.  B.  geban,  goth.  giban,  angels.  gifan, 
nord  gefa.  In  einigen  Mundarten  wird  die  me- 
dia G  zur  temds  K  verhärtet,  z.  B.  keba.  K.; 
8.  die  Vorrede  zu  dem  Torliegcnden  Theil  des 
Spradischatzes.  In  Notkers  Schriften  steht  die 
anlautende  media  nur,  wenn  das  Torangehende 
Wort  mit  Vokal  oder  Uquida  endigt;  nach  an- 
dern auslautenden  Buchstaben  oder  im  Anüange 
eines  Satzes  wird  statt  der  media  die  tenuiß  ge* 
setzt,  z.  B.  nnde  gelih,  ter  gibit,  mvgen 
gan,  aber  urloub  kab,  halC  crunden^  sang, 
cutten,  sih  kareuueut,  erdcot,.  maohot 
kuldinemo,  dazkebe,  deskah^s^  lustsami. 
cruozta.  C(.  Vorrede  zum  3.  Theile  des  ahd; 
Sprachschatzes  und  die  Buchstaben  B,.  IX  Ab- 
weichungen von  (fieser  Regel  sind  nur  selieO)  s.  B. 
aide  kelegeni,  tar  kesprocheo,  ist  ge- 
meine, taz  guota,  nals  gesito.  •—  Am  eni* 
schiedensten  steht  das  althd.  anlautende  g  dem 
sanskr.  h  (bt  A,  gr.  x)  i^ur  Seite,  z.  B.  in  ge* 
Stern,  sanskr.  hyaf,  gr.  x>W,  lat  heri;  abet 
audi  sanskr.  g,  k,  s  (selbst  1^  z.  B.  in  ga*,  skr. 
fa)  und  aspirirte  Consonanten  bieten  Verglei- 
diungen  dar;  s.  die  Vorrede  zum  1.  Tbeä  des 
althd.  Sprachschatzes  S.  .XL 

Bisweilen  wird  das  anlautende  G  auch  aspiiirl^ 
in  ghibu,  firghebaa  b.  gheba.Is.Frg.  gheisli 
k  Mart  Frg.  gheizzin,  Is.  ghelC  Asc  3.  ^hel^ 
denda  Is.  ghelstar.  Is.  ghiri.  b^Frg.  beghon- 
tez.  Gg.  g.hoto.  Gg.  ghrimme.  SI.  — >  h  ga- 
ginghertamo.  D.  IL  328.  steht  auch,  gk  stati 

eh.    CfL  au(^  das  Präfix  GÄ. 

üeber  den  Uebergang  des  J  in  G  stehe  X  mt 
1.  Hieil  des  ahd.  Sprachschatzes. 


.  Einige  Mundarten  erweichen  in  einigen  Wör- 
tern K  (C,  CH)  zu  G,  in  gapitalot  Bib.  1.  2. 
Can.  7.  M.  Sb.  celtgegil  Zt  1.  gerwla.  Es. 
u&guscida.  Sg.  292.  gustor.  Bib.  1.  2.  5.  M. 
Sh.  glagon.  A.  Can.  4.  giglenchis.  A.  globo. 
Tr.  (auch  in  glinsontiu.  D.  IL  343.)  grocce- 
zan.  M.  granich.  F.  gradema.  D.  U.  328.  gre- 
tigisc  Prud.  1.  Virg.  gnehta.  Wm.;  cf.  auch 
gapfa  mit  cafia,  gozze  mit  chozzo. 

Dagegen  geht  audi  G  bisweQen  in  K,  C,.  CH, 
KH  (s.  K,  CH)  über;  daher  ist  fiir  einzeUie  Wör- 
ter der  Ansatz  des  oi^nischen  Anlauts  schwierig, 
z.  B.  in  garmiBon,  carminon  (cf.  lat,  car^ 
men\  gavra*,  carra  und  charra,  glocca  und 
klokka  und  chlochon^  geiz  und  chizzi,  grL 
phan  und  chriphan. 

Ueber  den  Uebergang  des  6  (vor  W)  in  Q 
8.  Q. 

Anlautiendles  G  leidet  aufeer  in  den  Zusammen- 
ziehungen des  Präfixes  ga  mit  dem  folgenden  An- 
laut (&  GA)  nurL,R  (und  in  gnarun,  gnitan 
audi  wohl  N)  hinter  sich,  z.  B*.  glas,  graban* 

Im  Anlaut  steht  vor  G  kein  anderer  Conso^ 
nant;  die  Cbnsonantverbindung  SG^  z.  B*  in 
agjalto,  sginit  ist  eine  Erweichung,  des  organi- 
adien  Sa 

Ueber  in-  und  auslautendes  G^  über  seine  Ue- 
bergänge  in  K  und  CH,  über  seine  Verbindung 
mit  andern  Consonanten,  über  seine  Einschiebung 
swischen  2  Vokalen  8%  den  Anhang  und  Suffix  G. 

.Die  Starkeon jugierenden  verba,  deren  Stamm-  - 
sylbe  mit  G  sdilieist  (die  mit  ausUutendem  lg, 
vg»  ^i  ^ehe  in  hy  R,^  N)   haben  theils  A,  k 
(aagaa,    traga^,     wegan^    liga^n,    flegan^ 
bigan),  tfaeiki  (wlgan,  hntgan,  stigan,  sl^ 


Digitized  by 


Google 


a 


G. 


gaiiy  swigan)^  thcils  U  (liugan,  biugan,  fliu- 
gan,  triugan,  sügan)  zum  Stammvokal. 

—  ij"^  Suffix.  Su  die  Vorrede  zum  vorliegenden 
Theile  des  Sprachschatzes.  Es  dient  nur  zur  Bil- 
dung von  Adjektiven;  doch  zeigt  es  sich  auch  in 
einigen  verbis  der  zweiten  schwachen  Conjuga- 
tion,  die  «ich  nicht  auf  adj.  zurückfiihren  lassen, 
wie    bimunigon,    chruzigon,  tiligon    [viel- 

;   leicht  aus  bimunjon,  chrüzjon,  tiljon   ent- 

,  standen,  oder  nach  Analogie  der  aus  Adjektiven 
abgeleiteten  verba  gebildet;  cf.  aber  auch  die  laL 
achwachen  verba  mit  -»<?->  x  B.  mitigare,  le- 
vigare  und  den  Wechsel  zwischen  rnminare  und 
rumigare;  vielleicht  sind  auch  verba  wie  nnvi- 
gare,  remigare,  fnmigare  (cf.  Utigare)  auf  die- 
selbe Weise  gebildet;  doch  ist  auch  die  Ansicht, 
daJs  sie  mit  ng  (agere)  komponirt  sind,  zu  be- 
rück^chtigen.  Bopps  Annahme,  daCs  navigare 
aus  navi  und  gare  (sanskr.  gA,  ire)  zusammen- 
gesetzt sey,  wird  schon  dadurch  zurückgewiesen, 
dafs  die  Wurzel  g&  dem  Lat  fremd  geblieben 
ist].  Die  verba  cheftigon,  predigon  sind 
aus  dem  lat  castigarey  predicnre  gemacht. 
Grimm  fuhrt  zwar  audi  haruc  lind  merugi  als 
2  Substantive  auf,  die  durch  das  Suffix  UG  gebil- 
det seyn  sollen;  allein  das  letzte  Wort,  merugi, 
ist  gar  kein  deutsches  Wort,  sondern  in  Pez. 
ihes.  fehlerhaft  gedruckt,  der  cod.  hat  menigi, 
und  bei  haruc  ist  es  zweifelhaft,  ob  G  oder  CII 
oder  H  Ableitungssuffix  sey,  denjoi  wenn  auch  im 
nord.  hörgr  und  im  Plural  des  ahd.  Worts  (ha- 
ruga,  baraga)  G  sich  zeigt,  so  steht  dagegen 
im  Angels.  neben  hearg  auch  die  Form  hearh 
und  im  Althd.  neben  harue  (dessen  C  nuin  für 
eine  Verhärtung  des  auslautenden  G  annehmen 
kann)  die  Form  haruch;  auch  scheint  das  II 
von  haraho  in  in  haraho  conjurare  (L  ru 
puar.J  dafür  zu  sprechen,  dals  das  G  nur  ein 
Uebergang  aus  H  ist,  wie  z.  B.  in  einag,.aus 
goth.  ainah.    Doch  scheint  auch  das  subsL  ho- 

*  nag,  hoQec,  honeg,  honig,  honang,  honing, 
mely  durch  das  Suffix  G  gebildet,  vielleicht  auch 
marag,  marg,  medulla,  und  da  die  Suffixe  G, 
CH,  H  gemeinschafUich  aus  dem  Suffix  K  (s. 
Vorrede)  entsprungen  sind,  so  kann  ursprünglich 
jedes  derselben  zur  Bildung  von  subsL  oder  von 


adf.  gedient,  später  aber  sich  die  G-Form  aus^ 
schlicfslich  für  adjeciiva  festgesetzt  habe.^.,  und^ 
wo  sie  für  subst  gültig  blieb,  ihr  ein  N  vorge- 
schoben seyn.  Cf.  das  Suffix  NG  im  Sprchsch.  II. 
Bisweilen  erscheint  aujch  dieses  Adjektivsuffix  G 
als  CH  und  H  (auch  als  GH  zeigt  es  sich  in 
spatigher.  Ja.  wizigh.  N.),  in  ainah.  B.  ei- 
nich.  Is  N.  kenadich.  N.  gratach.  X.  qhu- 
mich.  Virg.  salich.  N.  ungiristich.  Can.  10. 
11.  13.  niazziche.  N.  moziho.  Bib.  7.  luzzi- 
chiz.  gl.  K.  uppichemo.  Co.  lettihera.  Bib. 8.; 
später  auch  gewöhnlich  vor  lih,  z.  B.  minnech- 
licho.  N.    S.  auch  Suffix  CH'und  H. 

Im  Gothischcn  (cf.  die  Vorrede)  erscheinen 
noch  die  3  Formen  ag,  eig,  ug,  und  zwar  ohne 
Wechsel  mit  einander  (im  Angels.  sind  diese  schon 
zu  ig  und  im  Nord,  zu  ug  oder  ig  oder  g  ge- 
worden). Im  Althochdeutschen  (wie  im  Altsäch- 
sischen) ist  die  Form  ug  ganz  au%egebea  [nur 
in  Pn.  kommt  einmal  emizzugaz  vor  und  in 
Prud.  1.  wird  tetrum  (hymn,  post  cihum.  v.  22.J 
durch  chürugo  (charago?)  glossiert]  und  nur 
ag  und  ig  beibehalten,  doch  zeigt  sich  im  Althd. 
schon  ag  zu  eg  und  ig  geschwächt,  z.  B.  sca- 
mag.  Ib.  Re.  scameg  und  scamig.  N.  (Die 
Form  og  in  giotogot,  irrostogon,  gehono* 
got,  hungorogon,  heilogo  scheint  durch  As- 
simUation  entstanden;  doch  auch  leimoger«  A, 
wenn  dieses  nicht  Schreibfehler  ist;  cf.  auch  goth. 
ein  oho  neben  ei  nah.)  In  einigen  Wörtern  ist 
die  ag -Form  verschwunden,  z.  B.  in  muotig, 
ja  nach  Notkers  Accentuation  zu  urtheilen,  ist 
schon  in  einigen  Wörtern  statt  ag  das  Suffix  ig 
gebraucht,  z.  B.  in  unmanigen,  heilig,  lustig 
^nd  selbst  das  eben  angeführte  muotig  ist  bei 
O.  muotfg,  wie  mir  der  Versausgang  otmüa- 
tigi  zu  beweisen  scheint  Auch  die  Form  ig  ist 
später  zu  ig  geworden  (cf.  auch  goth^  g^big  ne- 
ben gab  eig)  und  bei  dem  Mangel  der  Accen- 
tuation lälst  sich  nicht  entscheiden,  wo  tg  schon 
als  ig  erscheint  Dafs  bei  Otfrid  noch  tg  gegol- 
ten habe,  geht  aus  seinen  Versen  hervor;  zwar 
wirdig,  ginadig,  sculdigetc.  am  Schluls  des 
Verses  beweisen  nichts,  wohl  aber  die  zum  Schluls 
des  Verses  gebrauchten  ungil^Subige,  wirdig^, 
s^Hgün,  geginw6rtig  ist  Dagegen  scheint 
Notker  schon  einige  tg  als  ig  angesehen  zu  lia^ 


Digitized  by 


Google 


G. 


G. 


ben,  wenn  man  ans  dem  Mangel  des  Circumfle- 
zes  dieses  schlielsen  dar^  z.  B.  In  unstig. 

Bei  dem  hier  nun  folgenden  Verzeichnis  der 
mit  G  gebildeten  Adj.  habe  ich  diejenigen  Wör- 
ter, die  im  Allhd.  niemals  ag  oder  eg  neben  ig 
zeigen,  unter  ig  gebraclit  (nur  bei  2  Wörtern» 
ehtig  und  11  ig,  habe  ich  eine  Ausnahme  ge- 
macht, und  sie,  obgleich  auch  einmal  ehtagaz 
und  ilaga  vorkommt,  den  adj.  auf  ig  beigerügt) 
und  dabei  diejenigen,  deren  ig  von  Notker  mit 
dem  Längezeichen  (w\enn  auch  nicht  immer)  ver- 
sehen i$t,  auch  mit  diesem  bezeichnet,  wodurch, 
nach  den  obigen  Bemerkungen,  weder  für  alle 
diese  ein  oi^anisches  ig,  noch  für  die  unbezeich- 
neten  ein  aus  ag  entstandenes  ig,  oder  eine 
Verkürzung  des  ig  zu  ig,  behauptet  wird.  Zur 
Vergleichuiig  lüge  ich  hier  noch  die  wenigen  ctdj, 
auf  ag  und  cig,  die  uns  in  den  golliischen  Sprach- 
denkmälern aufbewahrt  sind,  bei: 
auf  ag:    audag,   vulthag,  'mAdag,  manag, 

gredag.  —  auf  eig:  uhleig  (vacwtsjj  anst- 

eig,    gavizneig    (gavizneigs   im,   conde^ 

lecior)^  y SiUTSty eig  foperansjy  gavairtheig 

fpacißaisj,  li 8t eigy  mahteig,  andan^meig, 

usbeisneig  (patiensj^,  gabeig,   hrAtheig 

(triumphansj ,   thiutheig  (bonusj,  sineig 

(senexj.  — 
Adj.  mit  dem  SufGx  ag   (die  Nebenform  s.  bei 

den^ einzelnen  Wörtern  im  Sprachschatz): 

otag.  einag.    Auch  arag? 

jamarag. 

welag.  wenag.  winag.  wuotag.  wizag« 
Auch  warag?  worag? 

leideg  (kommt  nicht  als  leidag  vor,  da  es 
in  den  ältesten  Sprachdenkmälern  fehlt),  un- 
giloubag.  leimag.  lustag. 

rotag.  ramag.  rostag.  rozag.  ruozag. 

manag  (auch  mihnag?  cf.  minneglih). 
mandag. 

nota-g  (auch  niotag?  Es  steht  nieteg  in 
Mcp.;  sonst  erscheint  dies  Wort  als  niotig). 

bluotag. 

frostag.  freidag. 

charag. 

gorag.  gratag.  gitag   graseg  (Mcp.). 

hantag.  heilag.  harzeg  (Mcp.).  hruomag 
(hruomege  /steht  nämlich  bei  Is.).  hri  wag. 


hu'ngarag  [vielleicht  gehört  auch  horag 
oder  bor  wag  hieher?  es  kommen  nur  die 
Formen  horga,  horgemo  vor,  deren  G 
auch  aus  dem  W  in  faoraw  (horo)  ent- 
standen seyn  kann]. 

durstag.  trureg  (N.). 

zornag." 

Serag,  spildeg  (D.  11.316.).  scamag.  scim- 
balag.  studag.  steinag  (goth.  stainah). 
slafag.  snewag.  sleprag.  slafrag. 

Adj.  mit  dem  Suffix  ig,  ig: 

üppig,  ehtig.  eitarig.  oftig.  ilig  -einig, 
emazig.  andig.  enstig.  unstig.  aban- 
stig,  abunstig.  ang'ustig.  anig.  innig 
(nur  in  inniglib).  einluzig  (nur  in  ein- 
luzigheit).  deheinig.  niheinig.  entrig. 
irrig  ewig,  ewinig.  azig.  filufrazig. 
obanohtig.  obenahtig.  ihselig.  uza- 
nentig  uzenahtig.  innantig.  innahtig. 
aftanontig.  ostrig  (armötig). 

jihtig,  bijihtig.  jarig.  jarsamig.  fior- 
juchig. 

wintarig.  -wegig.  wilowanchig.  wanchi- 
lig.  wihselig.  wendig,  wallig.  made- 
wellig, -waltig.  willig,  -wanig.  tiu- 
falwinnig.  werig,  wirig.  michilwur- 
chig.  gawurtig.  giantwuriig.  -wartig, 
-wertig.  wirdig.  awerfig.  -wurftig. 
warzig,  rehtwisig.  wizig.  wahsmtg. 

lanzig.  galaubig.  galuhtig.  durhluhtig. 
louganig.  einlichamig.  lettig.  liuhtig. 
suhtluomig.  farleitig.  luftig,  lirig,  le- 
rlg.  galirnig.  listig,  -lustig. *antlazig. 
luzig.  Icbentig« 

rihtig.  rouchlg.  einratig.  rudig.  runsig. 
runstig.  rertig.  garistig.  lutreisig,  lut- 
relstig.  Sollte  auch  rüstig,  rustih,  m- 
sticiis,  hieher  zu  zählen  und  nipht  aus  dem 
Lat  angenommen  seyn?  cf.  nord.  rusti, 
rustiass,  TustiklegT^uigrestiO. 

mahtig.maganig. -machig. -muotig.  -^ma- 
lig.  mammuntig.  morianig.  meistig. 
mezig,  mazip.  muozig.  muzig. 

ganuhtig.  nahtig.  durhnohtig.  ganadig. 
nidig.  ananemig.  farnumftig.  -namig. 
nnganistig.  unganizig.  nidanentlg.  nor- 


Digitized  by 


Google 


G. 


G. 


8 


tdanontig.  nebulig  (ps  kommt  nur  nebul- 

•giu  vor), 
(Unbuochig.  balawig.  beitig.  gibulabtig« 

abulgig.  biledig,  notbentig.  unbauha- 

nig.  burtig,  -barig.  birlg.  -bizig.  wi- 

darbirgig.M^idarbrustig.  widarbrubtig« 

unbruhig.  bruzig.  prazelig. 
«^idarfahig.  antfangig.  -faltig,  fellig.  fol- 

lig (Uli),  -fölgig.  feihanig.  fennig.  ia- 

rig.   fartig.  -fuorig.  faselig,   festcnig. 

forbtig.    fizusig.    frumig.    zM^ifurchig. 

fluzig.  flehig.  fluhtig.  flizig.  fravaligo. 

ir^hti^*  freisig.  zitfristig.  fornig.  for- 

nontig.  lornafaLtig. 
girig.  girnig.  gebigernig.   firgibtig.  gc- 

sterig.    missagangig.    grifig.    griosig. 

gjemizig.  grimmig*  gundig.  gibedig. 
ichosig.  chreftig.  chamig.  chuonig.  chun- 

uig.   chunftig.  chundig.  chistig.   chu* 

stig.buochciiamajrig.chluftig.  chnistig. 

ohniurig« 
quelig.  -quitlg.  chnmftig. 
hebig.  habig.  -haftig.  gihengig. -haldig. 

ehaltig.   liuthazig.  -heitig.   heistigo. 

Jtaligo.  drihendig.  hirmig.  hiutig.  -hlu- 

.tig..hliume.ndig.  bruthlauftig.  gahorig. 

gahrorivg.  <-huhtig.  huorig.  einhurnig. 

-hwarbig.  hint^non.tig* 
-.tagig.  tarnigo.  -teilig.   gadahtig.  -ta- 

.tig.  dlubigo.   elidiutig.  dnltig.  bider- 

l)ig(beit).    dornig,   todig.   ungidowig. 

^ragig.  abtrünnig*  urdruzig.  tngedig. 

tuqiig.  dunstig,  dürftig,  gaturstig.  du- 

ruhtig.  d^aendig.  tusig.  twaligo. 
salig.  zimig.  zuomig.  zumf^ig.  inzihtig. 

z^ubtig.  ziiig.  zwifallg, 
«alig.  antseidig.   apatig.  apaltig«   spen- 

atig.  sp.entig. -sprahig.  granasprungig. 

«precchilohtig.spuotig.5celmig. -scei- 

^ig.-8ca'ftig.  ftcebedig.  ein&ciltig.  scih- 

tig.    gculdig.*hintar&cr.encJhig.  «cran- 

ch^lig.  «xupig.  .stentig.  «latig.  sUttg. 

Ätellig.  &tipbig.  «trltig.  ungastnomig. 

unstuomig.  -sihttg.   -sinnig,  seimig. 

zehan&eitig.  unebansUig.   sitig.  ^im- 

Wig.  lobaingig.  sinnig,  suhtig.  antsa- 

zig.  managslahtig.  slaffig.  slewig(beit). 


slidig.  sinnig«  seefsouf  ig.  8uparig(heit). 

sumig.  suntig.  suntarig.  ubersweifig. 

swebelig. 
Es  schlieüst  sich  dieses  Suffix  an  folgende  andere 
Suflixe  an: 
«-nt:   aftanontig.  uzanontig.  nidanentig. 

nordanontig.  fornontig.   hintanontig. 

innantig.     -lebentig.     -mammuntig. 

-hliumuntig. 
*r:  ostrig.  buochchamarig.  gesterig.  sla- 

frag.  sleprag.  suntarig.  « 

•>ht:   innahtig.   fornabtig.  uzenahttg(i)« 

-sprechilohtig.   —   (In   gibulahtig   ist 

ig  ^'ohl  nur  an  t  angeschlossen  und  h  zur 
Wurzel  zu  stellen.) 
-1:  wanchilig.  nebulgiu.  brazelig.  fase. 

lig.    fravaligo.    scranchclig.   simblig. 

swebelig.  (zwifalig?)  wartasalig.  nci- 

zisalig. 
-d:  gebedig.  scebedig.  tugedig.  biledig, 
-s:  fizusig. 
-st:  angustig. 
-m:  wahsmig. 
-n:  ewinig.  louganig.  maganig.  morga- 

nig.  unbauchanig.  feihanig.   festenig. 

fornig.  girnig.  -gernig. 
-w:  balawig. 
-z:  gremizig. 
So  auch  an  die  zu  Suffixen  gewordenen  nomina: 
-luom:  suhtluomig. 
-sam:  jarsamig. 
-heit:  manaheitig. 
-falt:  einfaltig,  managfaltig, 
-haft:  redihaftigo.  mezhaftig.  namahaf- 

tig.samanthaftig.  houbithaftig.  hlium. 

haftig. 
(-scaft:  halbscaftig.) 
-bar:  agisbarig.  unwerhbarig.  unlastar- 

barig.  hibarig.  danchbarig.  scinbarig 

Cf.  barig. 
Hinter  sich  nimmt  es  folgende  Suffixe  auf: 
-ä  (zur  Bildung  von   subsL  fem.):   ehtiga. 

tumpwilliga. 
-i  (zur  Bildung  von  Äwi^/./wn.):  obigi.  erai- 

Äigi.  uppigi.  armuotigi.  ordinhaftigi. 

ewJnigi.    ubarazigi.   uzanentlgi.   uze- 

nahtigi.  jukiligi.  zwijarigi.  wahsmigi. 

wahs- 


Digitized  by 


Google 


G. 


GA. 


10 


wahsmuntigi.wendigi.  v^uotagin. -wal« 
tigi.  gawilligL  welagi.  wcnagi.  wirigi. 
unwartigi.  unwartasaligL  waragi?  in- 
wartigi,  aftarwartigi,  uzwertigi,  wt- 
darwartigi,  nahwertigi.  wirdigi.  gi- 
wirftigi.  ungalaubigl  unlidigi.  leidigl. 
'einratigi.  antrunnigi.  lutreistigi.  ru- 
stigi.  mahtigi.  mammuntigL  muOtigi. 
m  an  ah  ei  tigi.  managt,  managfal  tigi.  me- 
zigi,  mazigi.  muozigi.  nidanentigi. 
ubarganuhtigi.  durhnohtigi.  ginadigi« 
niotigi.  unfarnumftigi.  nendigi.  birigi. 
burigi.  furiburtigi.  gafelligi.  fornan- 
tigi.  fornahtigi.  charagi.  firgihtigi.  gi- 
tagi.  cbosigi*  chreftigi.  archustigL 
ubercholliki.  chumftigi.  -haftigi-  gi- 
haltigi,  ehaltigi.  hantigi.  hebigi.  hei- 
lagi«  ebinhelligi.  hliumhaftigi.  hliu- 
mendigi.  missahliutigl  gidahtigi.  to- 
digi.  abtrunnigi.  trurigi.  spuotigi.  hin- 
tarscrenchigi.  statigi.  stir^bigi.  -stri- 
tigi.  pisiunigi.  seragi.  missisitigi.  sin« 
nigi.  slafcrigi.  slunigi.  unsuntigi.  sun- 
tarigi.  zimigi  inzihtigi.  zuhtigi. 

-oti  (snbst.  fem.):  managoti. 

--msstt  (subst.  femj:  heilagnissa. 
und  die  zu  Suffixen  gewordenen  nomina: 

-heit:  uppigheit  enatigheit.  einluzzig-'' 
heit  einigheit  irrigheit,  ewigheit.  we_ 
nagheit  unwirigheit.  wizagheit  mah. 
tigheit.  unmezigheit.  muozigheit.  fi^u- 
migheit  flizigheit  gitagheit  grimmig- 
heit, heilagheit.  unreinighcit.  bider- 
beoheit.  trurigheit.  saligheit.  statig- 
heit  unsinnigheit,  subrigheit.  sumig- 
heit  slewigheit 

-tuom:  wizagtuom.  heilagtuom. 

-falt:  managfalt 

-haft:  salighaft  (i). 

-sam:  wizagsam. 

-lih:  iliglih.  inniglih.  einiglih.  irriglih. 
ewigliho.  williglih.  wenaglih.  wirdig- 
lih.  wiziglichen.  wizaglih.  listiglih. 
mahtiglih.  ubarmuotiglih.  minneglih. 
muoziglih.  ganadiglih.  foUiglih.  fru- 
miglih.  fliziglih.  goraglih.  gidultiglih. 
saliglih.  suntriglih.  gizumftiglih. 
IV. 


Folgende  «chwache  verba  (fast  alle  S**'  Con- 

jugation)  erzeugen  sich  aus  den  mit  dem  Suffix 

G  gebildeten,  ad/ectivis  (cf.  auch  die  oben  S.  3 

angeführten  verba  mit  dem  Suffix  G): 

gaptagon.  emizigon.  abanstigon.  gaeinig- 

)an.  ga willigon.  wizagon.  leidegon.  le- 

digon.garotigon.  irrx)tagen.  rostagon. 

irrostagen.    gamabtigon.    gaotmuoti- 

gon.     gamuntigon.    gamuozigon.     ga- 

durhno'htigon.    ganadigon.    notagon, 

ginotagen.    gibirigot.   bluotagon.   fei- 

~    migon.  festigon.  gafrehtigota.  gichref- 

tigota.    gegrasegotun.   chumigen.  ar- 

chustigon     hcilagon.    ungahirmigon. 

biderbigon?    durftigon.    gaturstigon. 

trurigon.  saligon.  sculdigon.  seragon. 

slunigen.  solagon.  gazumftigon.  inzih- 

tigon.  —  Wenn  walagon  mit  goth.  va- 

lugjan  und  beides  nicht  mit  sanskr.  valg 

zusammenhängt,  so  ist  dieses  Verb  auch  liie- 

hcr  zu  zählen. 

Aus  diesen  verbis  werden  folgende   subsh    auf 

unga  gebildet: 

emizigunga.  wizagunga.  leidegunga. ^no- 
tegunga.  heilagunga.  solagunga  (wie 
aus  chüstigon  und  chruzigon  die  suöst. 
chestigunga  und  chruzigunga). 

GA,  goth.  ga,  alts.  gi,  angels.  ge  (im  Nordischen 
nur  noch  in  einigen  Wörtern  als  g,  z.  B.,  glik, 
gnftg),  Präfix,  das  noch  im  Golhischen  bei  ver- 
bis sich  trennbar  zeigt  (z.  B.  ga-thau-laubi- 
'dedeithin  jabai  allis  mose  gataubidedeith, 
gathaulaubidedeith  mis,  ii  yoQ  ixicrrevsTe 
/iMöor^,  iiti^revsre  av  i/Lioi.  Job.  5^  46.)  und  xiuch 
im  Angels.  als  für  sich  bestehende  Partikel  in 
ge-ge,  inm-tum^  vorkommt  Auf  seinen  wahr- 
scheinlichen Zusammenhang  mit  der  gleichbedeu- 
tenden sanskr.  untrennbaren  Partikel  fam  (die 
auch  als  fa  erscheint)  hat  zuerst  Grimm  auf- 
merksam gemacht,  und  es  zugleich  mit  lat  aan, 
gr.  crw,  verglichen;  s.  Grimms  Grammatik  II. 
S.  752—754  u.  1018.  Die  von  Grimm  vermife- 
ten  Forrtien  ha,  hi,  he  sind  Seitdem  von  mir  in 
den  Pariser  und  Reichenauer  Glossensammlungen 
au%efunden.  Es  &chlielst  sich  diese  Partikel  so- 
wohl an  Wurzelwörter  als  an   Ableitungen  an, 

[3  ] 
Digitized  by  VnOOQlC 


11 


GA. 


GA. 


12 


^  theils  ohne  Veränderung  der  Bedeutung,  oder  nur 
^zur  Verstärkung  derselben,  tbeils  als  Mithülfe  zur 
Bildung  von  nomirnbusi  aus  veriis  und  von  ver* 
bis  aus  nominibtiSf  iheib  mit  Hinzufiigung  des 
"Begrifls  der  Gemeinschaft,  Behaftung,  Theilha- 
bung;  8.  die  folgenden  Zusammenstellungen  der 

Worter  mit  dem  Präfix  GA.    Folgende  Formen 
, demselben  kommen  in  den  ahd.  Denkmälern  vor: 
ga.  Can.  2.  Mat.  Ter. 
ka.  Ef.  Wess. 
ca.  Can.  2.  Tg.  1. 
gi.  €.  €.  3.  4.  y.     AI.  .2    Aid  1.  2.  6.  Ar.  1. 

Asc.  3.  Bib.  X  Bp.  Co.  4.  D.  I.  341.  342.  Do. 

Ec.  2.  Em.  25.  26.  Ep.  2.  Ep.  can.  1.  3.  4   6. 

Gc.  6.  12.  Gh.  5.  7.  Go.  Hild.  Juv.  2.  Ky.  Le. 

1.  4.  Lu.  Marl  2.  0.  Oü.  Or.  2.  Ph.  1.  Pri  v. 

Pro.  Ps.  2.  Ran.  RB.  1.  2.  Sbe.  Sg.  184.  242. 

T.  VP.  2.  3.  Wn  3355.  Wo.  2. 
ki.  Bib.  D.  U.  378.  Ho.  2.  Po.  Sg.  911.  Wo.,3. 
gc.  Ar.  4  Asc  2.  Cr.  D.  11.  190.  D.  IIL  40  — 

112.  (bisweilen  auch  gi)  Em.  27.  F.  2.  Gc  11. 

Ild.   Hr.   Mos.   Prud.  3.  Pers.  2.  Rg.  3.  St 

Schw.  Virg.  2.  Wn.  232.  460. 
ga,  ka.  Can.  9.  Pn.  Wess.  X. 
ga,  gi.  Can.  7.  11.  GL  4.  Ph.  2. 
ka,  ca.  B. 
ka,  ki.  Rx. 
ca,  ge.  C. 
gi,  kl  Aid.  3.  Bib.  8.  9.  12.  Can.  6.  Em.  33. 

Gc.  7.  Gd.  4.  OA.  Pr.  m.  t  Prud.  2.  6.  Rf. 

Tg   3.  VP.  1.  Wa  863. 
gi,  ge.  €.  1.  ©.  2.  3.  Aid.  4.  Ar    3.  Asc   1. 

Bib.  5.  Co.  1.  3    D.  IL  282—287.  Eb.  Em. 

32.  Ep.  P.  3.  4.  Fdg.  Gc  1.  Gd.  3.  Hs.  l.  2. 

L.   Le.  3.  M.  Mon.  2.   Or.  1.  Phys.  Prud   4. 
Sal,  2.  SC.  SL  Tr.  VS.  Wm. 
gi,  kc  Ka.  Le.  gf.  Sg.  183. 
gi,  che.  SaL  3. 
ghi,  chi.  Is. 
ki,  gc  SÄ.  2. 
ki,  kc  Ho.  1.  S.  Sg.  70. 
ge,  kc  Bo.  4.  5.  (in  Bo.  5.  wie  in  den  übrigen 

wSthriften  Notkers  bisweilen  auch  gi)   Co    2. 

Db.  Gc  10.  Plor.  Li.  L  1.  (bisweilen  auch  gi) 

M.  Mcp.  (auch  einmal  ga)  Mu.  N.  Org.  Rg.  2. 

Ru.  Syl. 


ga,  ka,  ca.  Em.  29. 

ga,  ka,  ki.  V. 

ga,  gl,  kl.  GR.  1.  Is.  2.  Virg.  1. 

ga,  gi,  gc  Bed.  2.  Bib.  10.   11.    Can.  4.   Ec 

Le.  Ö.  Phys.  Pr.  e.  Ps.  1.  Sg,  913.  SL 
ka,  gi,  ki.  Re. 
gi,  ki,  gc  m^  Bib.  4.  Bo.  t.  e  Em.  31.  F.  1. 

Mart.  1.  Sal.  1.  4.  Sg.  292. 
gl,  kl,  kc  ».  Seh.  85.  Tg.  5.  VP.  4. 
gi,  ge,  kc  Ep.  ein.  2.  Ep.  P.  1.  Gx.  N.  FI. 
ki,  ge,  kc  8t.  1.  Ct. 
ga,  ka,  ca,  gi.  E.  W. 
ga,  ka,  ca,  ki.  Da. 
ka,  ca,  kha,  ki.  gl.  K. 
ga,  ka,  gi,  kL  Can.  3.  10.  12.  Gc  9.  Zf.  1. 
ga,  ca,  gl,  ki.  Ra.  Sg.  299. 
ga,  gi,  ki,  gc  m.  Bib.  13.  Gc  3.  5.  Gd.  1.  Sb 
ga,  gl,  ge,  kc  (£:  % 
ka,  ca,  gi,  ki.  Rd. 
ka,  ca,  ki,  kc  K. 
ka,  ki,  ge,  kc  Sg.  193. 
ca,  ki,  ge,  kc  Ic 
gi,  ki,  chi,  ke.  Gc  2. 
gl,  ki,  ge,  kc  ©.  1.  3-  A.  Ar.  2.  Can.  5.  Gh.  6. 

Rg.  1. 
ga,  ka,  ca,  gi,  ki.  GL  2. 
ga,  ka,  ca,  ki,  ke.  Pa. 
ga,  ka,  gha,  gi,  ghi.  Fi^. 
ga,  ka,  gi,  ki,  ge.  Can.  8.  * 

ga,  gi,  ki,  ge,  ke.  Bib.  2.  6.  Can.  13.  Prud.  1. 
ka,  ca,  gi,  ki,  ke.  Ib. 
ka,  gi,  ki,  chi,  ge.  Bib.  7. 
ka,  gi,  ki,  ge,  kc  Bo.  3. 
gi,  ki,  ge,  ke,  che.  Rc 
ga,  ka,  ca,  gi,  kl,  gc  Gc  4.  Gh.  3. 
ga,  ka,  ca,  gi,  ki,  ke.  Gc  8.  H.  R. 
ga,  ka,  ca,  ki,  ge,  kc  Em.  1—24.  Rh. 
ga,  ka,  gi,  ki,  chi,  gc  Can.  1. 
ga,  ca,  gi,  ki,  ghi,  gc  BL 
ga,  ka,  ca,  gi,  ki,  ge,  kc  Bib.  1. 
ga,  ka,  gi,  ki,  chi,  ghi,  kc  Ja. 

Aulser  diesen  Formen  zeigen  sich  auch 
CO  in  uzconominiu.  Mart    iocouueri,   eo- 

couuelih.  K. 
go  in  iögouucri.  K.    eogohuuanna.  R  go- 

gozzen.  Bib.  7.  gosofot  Gh.  2. 
ku  in  kujruni.  gl.  K. 


Digitized  by 


Google 


13 


GA. 


GA. 


14 


gn  in  gunaati,  gnuuntoniii,  gubenti,   gu- 

boshcti,   ungubap,   gusc^anu,  fuser« 

gotia,  aaguzamutemo.  äB^npuro.  Bib.  5« 

gulaste.  WoL  IIL   gutruust,  gusuoztun« 

Ran. 
gie  in  giestirne,  gicswil.  Wn.  232. 
ha  in  haarpit  Pa. 
hi  in  hicoz.  Pa. 
he  in  heuuinnent  Rc. 
<qni  in  quiqnirnet  gl.  K. 

Statt  ki,  ke  steht  auch  ei,  cc  in  unciscu- 
tit«  Pa.  cetiurlt  Ar.  8.  cetruobit  Gc.  10. 

Abfall  des  Vokals  von  ga  findet  nicht  nur  vor 
mit  Vokalen  anlautenden  Wörtern,  vrie  z.  B. 
guobida,  kepanont,  zogautthot,  geichon, 
geitta,  keitirity  goffanot,  guntarsceitut, 
gauarit,  cophrot,  gantfristo,  galtro,  gal- 
tinoti,  gella^  gunfrowit,  gilit,  gimpitot, 
gunnen,  geinon,  ganizit,  genton,  gawic- 
cont;  garmeter,  gerbida,  garpeitiu,  gar- 
nen,  gdron,  girridp,  garahot,  geiscota, 
gazün,  güzoty  ginzihtigoti,  statt,  sondern 
auch 

vor  J  in  gjazanter. 
Vor  W   in  gwepan,   gwift,   gwet,   gwant» 

gwalzat,  gwulct,  gwon,  gwinnan,  gvar, 

gviris. 
vor  L  in  clut  (statt  cahluod),  glouben,  fu- 

reglegida,   glih,  clafer,   cloffo,   glura, 

glust,  glerinriy  gierten, 
vor  R  in  gro  wi,  groubit,  greh,  greht,  grlhtii 

grihten,  grafodi,  uzkrunnan,  granter, 

krisit  (auch  in  grobo?). 
vor  N  in  gnagu,  gnuog,  gnuht,  gnöt,  gnada, 

gnemea,  gnanno,  gnesen,  gnist,  gniuz, 

gnoz. 
vor  F  (V)  in  ^uogualhetin  (st  zuogifalge- 

tin),  guirmont  (st  gifirmonf). 
vor  H  in  khrortora. 
vor  S  in  gsoumi,  sgprahhi^  gscephanter, 

gscurpht,  gselio,  gsunt 

Die  Wörter,   die  mit  dem  Präfix.  GA  erschei- 
nen, sind  folgende: 
1.  verba   (einige  zeigen  nur  einen  Infinitiv  mit 

GA,  z.  B.  gawellan,  gawimidon). 

.Wurzel verba  ohne  ga  und  mit  ga: 
unnan,  gaunnan. 


ezan,  gaezan. 
jehan,  gajehaa 
weban,  gaweban. 
wegan,  gawegan. 
virahsan,  gawahsan» 
vichan,  gawichan.» 
winnan,  gawinnan. 
wintan,  gawintan. 
werdan,  gawerd^n. 
Werfan,  gawerfan. 
werran,  gawerran. 
waltan,  gawaltan. 
wesan,  gawesan. 
vascan,  gawascan. 
wizan,  gawtzau. 
^wizan,  gawizan. 
rechan,  garechan. 
^     limfan,  galimfanu 
ligan,  galigan. 
(lidan,  galidan) 
lesan,  galesan. 
läzan,  galäzan. 
rinnan,  garinnan. 
riban,  gartban. 
richan(?),  garichan. 
rAtan,  garAtan. 
riuzan,  gariuzan. 
xtzan,  garizan. 
rtsan,  garisan. 
magan,  gamagail. 
melchan,  gamelchan. 
midan,  ga^iid^. 
mezan,  gamezan. 
meizan,  gameizan. 
nagan,  ganagan. 
^neman,  ganeman. 
nesan,  ganesan. 
niuzan,  ganiuzan. 
bägan,  gabägan. 
bi;igan,  gabiugaa 
hintan,  gabiutan. 
hintan,  gabiutan. 
bitan,  gabitan. 
heran,  gaberan. 
bergan,  gabergan. 
belgan,  gabelgan. 
bizan,  gabizan. 


[3'] 

Digitized  by 


Google 


■  /^ 


15 


GA. 


GA. 


16 


blantan,  gahlantan. 
blasan,  gablasan. 
bliwan,  gabliwan. 
brechan,  gabrechan. 
brestan,  gabrestan, 
bratan,  gabratan. 
fahan,  gafangan. 
fallan,  gafallan. 
felhan,  gafelhan. 
faldan,  gafaldan. 
faran,  gafaran. 
fchtan,  gafehtan. 
fichtan,  gaflehtan. 
fliuhan,  gafliuhan. 
fliuzaDy  gafliuzan? 
flizan,  gaflizan. 
friusan,  gafriusan. 
gangan,  gagangan. 
geban,  gageban. 
giuzaiiy  gagiuzan. 
kiusan,  gakiusan. 
queman,  gaquemaitk 
quedan,  gaquedair. 
hriuwaiiy  gahriuwan. 
hwcFban,  gahwerban. 
hnigan,  gahnlgan. 
faladan,  gahladan. 
blaufan,  gablaufan. 
hliiizan,  gahlluzan. 
bahan,  gahangan. 
baltan,  gabaltan. 
helfan,  gahelfan. 
belTan,  gahellan. 
beizan,  ga  heizan. 
dihan,  gadihan. 
dinsan,  gadinsan. 
tragan,  gatragan. 
tfctan,  gatretan. 
trcfan,  galrefan. 
driagan,  gadriagaiK 
trincban,  gatrincbai»; 
triugan,  gatriugan. 
triufan,  gatriufan. 
triban,  gatriban. 
tuan,  gatuan. 
dweran,  gadweran« 
dwingan,  gadwingan. 


sachan,  gasacban. 

salzan^gasalzah. 

spana^rfl^gaspanan. 

sprechan,  gasprechan. 

spriaizan,  gaspriuzan. 

springan,  gaspringan. 

scafan,  gascafan. 

sceidan,  gasceidan. 

scriban,  gascriban. 

sUgan>  gastigan. 

staatan,  gastantan. 

stozan,  gastozan. 

stritaiiy  gastritan« 

sehan,  gaseban. 

sinnan,  gaainnan. 

singan,  gasingan. 

sinchan,  gasinchan. 

sig^"^>  gasigan.. 

sizan,  gasizan. 

alahan,  gaslahan. 

slifan,  gaslifan. 

sliufan,  gasliufan. 

snidan,  gasnidan. 

swellan,  gaswellan. 

swichan,  gaswichan. 
'swerban,  gaswerban. 

zeman,  gazeman. 

zihan,  gazihan.  . 

ziuban,  gaziuhan. 
Folgende  Wurzelverba  kommen  nur  mit  ga  vor: 

gawahan. 

(galidan.) 

galingan. 

garidan. 

ganab.  / 

gabannan. 

erafeban. 

gadriuzit 

gatar. 

gascehan. 
denen  icb  bier  zugleick  diejenigen  beifüge,  die 

zwar  auch  nur   mit  ga  vorkonmien,   aber 

keinen   andern  Tbeil  des   Verbs   au&eigen, 

als  das  prattcriium: 

ganand. 

garehit. 

gafaz. 


Digitized  by 


Google 


17 


GA. 


GA. 


18 


Alit  J  theiU  unmittelbar  aus  Wurzeln,  theils  aus 

Wörtern  abgeleitete  verba  ohne  ga  und  mit 

ga  (cf.  auch  die  weiter  unten  folgenden  verba 

mit  ga  vor  andern  Präfixen):' 

uobjan,  gauobjanu 

obaron,  gaobaron. 

ebanon,  gaebanon. 

ahton,  gaahton. 

auchon,  gaauchon. 

egjan,  gaegjan. 

augjani  gaaugjan. 

eichon,  gaeichon. 

atamoUy  gaatamon. 

offanon,  offanjan,  gaoffanon,  gaoffanjan. 

ufjan,  gaufjan. 

afalon,  gaafalon.     - 

afaron,  afarjan,  gaafaron,  gaafarjan. 

iljan.  gailjan. 

emazigon,  gaemazigon. 

einoui  gaeinon. 

anazjan,  gaanazjan. 

angustjan,  gaangustjan. 

enton,  gaenton. 

antaron,  gaantaron. 

axbeitjan,  gaarbeltjan. 

argeron,  gaargeron. 

arnen,  gaarnen. 

arton,  gaarton. 

eren,  gaeren. 

irran,  gairran. 

eiscon,  gaeiscon. 

azjan,  gaazjan. 

uzon,  gauzon. 

jazjan,  gajazjan. 

jihtjan,  gajihtjan. 

winton,  gawinton. 

widaron,  gawidaron. 

wankjan,  gawankjan. 

wanchon,  gawancho-ir. 

warmja^n,  gawarmjan. 

weichjaUi  gawelchjan. 
'weichen,  gaweichen. 

wehsalon,  gawehsalon. 

wihjan,  gawihfan. 

wentjan,  gawentjan. 
.    weljan,  gaweljan. 

wimidon,  gawimidon. 


wünjan,  gawänjan. 

wenjan,  gawenjan. 

woneUy  gawonen. 

wunnlsamon,  gawunnisamon. 

wuntarouy^gawuntaron. 

wirjaUy  gawärjan. 

werjan,  gawerjan. 

weren,  gaweren. 

warnon,  gawarnon. 

wartjan,  gawartjan. 

wertjan,  gawertjan. 

wirchjan,  gawirchjan. 

werdon,  gawerdon. 

wirslron,  gawirsiron. 

wisjan,  gawtsjan. 

wison,  gawison« 

wlzinon^  gawizinon. 

weizjan,  gaweizjan» 

labon,  galabon. 

liubjan,  galiubjan. 

lobon,  galobon. 

legjan,  galegjan. 

lastaron,  galastaron. 

lechön,  galechon. 

lichison,  galicbison. 

liehen,  galichen. 

lauganjan,  galauganjan. 

lochon,  galochon. 

ladon,  galadon. 

leldagon,  galeldagon. 

leltjan,  galeltjan. 

langouy  galangon. 

lonon,  galonon. 

limjan,  galimjan. 

lelstjauy  galeistjan. 

lerjan,  galerjan. 

Urnen,  gallrnen. 

lernen,  galerni^n. 

lösjan,  galösjan. 

lustjan,  galustjan. 

lezjan,  galezjan. 

antlazon,  gaantlazon. 

raubon,  garaubon. 

ruabon,  garuabon. 

raupjan,  garaupjan. 

rachon,  garachon. 

rekjan,  garekfan. 

Digitized  by 


Google 


19  GA. 

rethanon,  garechanom 
reichjan,  garelchjan. 
Tihtjan,  garihtjan. 
ri^kjan,  garut^jan. 
rigilon^  garigilon. 
^redon,  garedon. 
rifjan,  garifjan. 
reisjan,  garefsjan. 
T^ftiDJan,  garümjan. 
rennjan,  garennjan.  , 

.    rartjan^  garartjan. 
rustjan,  garustjan. 
restjan,  garestjan. 
rAstjan,  garöstjan. 
mammunton,  gamamroai)ton. 
muojan,  gamuojan, 
mag£n,  gamagin. 
michillichon,  gamichillichon« 
machon,  gamachon. 
,     '  mahaljan,  gamahaljan. 
magarjan,  gamagfirjan. 
metam^n,  gametamin. 
deomotjan,  gadeometjan. 
,  mietj^D,  gamietjan. 
mal^n,  gamaUn. 
anamaljan,  gaaBamaljan, 
melden,  gameld^n. 
meldön,  gameldön. 
roangjan,  gamangjan. 
mangalon,  gamangalon. 
managfalton,  matiagfaltoD. 
manön,.  gamandn. 
minnön,  gami^n6n. 
meinjan,  gameinjan. 
munton,  gamunton.  »  ^ 

minniron,  g/iminniron. 
marjan,  gamarjan. 
roarrjan,  gamärrjan. 
m^6n,  gam^röD« 
marchon,  gamarchon. 
marchjan,  gamarcbjan. 
mlsaillchon,  gamissillchon. 
muosjan,  gamuosjan. 
miscjan,  gami6C)aD. 
misctlon/  gamisci^on. 
mezon,  gamezon. 
ebanmezon,  gaebanmeioQ. 


GA. 

ebanmason,  gaebaümazon. 
gnotmexon,  gagnotmezon. 
namnjan,  ganamnjan. 
nawaOy  ganawan. 
nahjan,  g,anahjan. 
notagoDy  ganotagon. 
notjan,  gaDotjan. 
nietODy  ganieton. 
nidarjan,  ganidarjan. 
nerjan,  ganerfan. 
niwon,  ganiwon. 
itlniwon,  gaitiniwon, 
nezjan,  ganezjan. 
neizjan,  ganeizjan. 
badoDy  gabadon. 
(banon,  gabanon?)  i 
beton,  gabeton. 
beitjan,  gabeitjan. 
bauhanjan,  gabauhanjan.' 
baugjan,  gabaugjan. 
anapichjan,  anagapichjan. 
bittaren,  gabittarjan. 
bildon,  gabildon. 
berhton,  gaberhton. 
berahofton.  gaberahofton. 
burjan,  gaburjan. 
birnjan,  gabirnjan. 
borgen,  gaborg^n. 
beziron,  gabeziron. 
buozjan,  gabuozjan. 
nzbuosamjan,  ingibuosarojan. 
bUjan,  gabl^jan. 
blidjan,  gablidjan. 
blödjan,  gablödjan. 
blötagon,  gablöta^on. 
blöjan,  gablöjan.      . 
bruhjan,  gabruhjan. 
brüttjan,  gabruttjan. 
breitjan,  gabreitjan. 
bff&cban,  gabrüchan. 
fuogjan,  gafuogjan. 
fagon,  gafagon. 
fühtjan.,  gafübtjan. 
fuoljan,  gafuoljan. 
fuolazjan,  gafuolazjan. 
fulljan,  gafulljan. 
falgjan,  gafaigjan. 


20 


Digitized  by 


Google 


21 


GA. 


GA, 


22 


folgen,  gafolgftnr 
^  falscjan,  gafalscjan. 
f^rdn,  gafärftn. 
fuörjan,  gafuorjan. 
farton,  gafarton. 
fordaron,  gafordaron. 
furdarjan,  gafurdarjan. 
frumjan,  gafrumjati« 
fiarjan,  gaflarj^n. 
furbjan,  gafurbjan. 
iTiittifer,hjan,  gamittiferhjan. 
forhtjan»  gaforhtjan. 
farwjan,  gafarwjan. 
finstarjan,  gafinstarjan. 
fascon,  gafascon. 
fastjan,  gafastjan. 
festinoDi  gafestlnon. 
fazoOy  gafazon. 
flanzoDy  gaflanzon. 
flozjan,  gaflozjan, 
frewjan,  gafrewjau. 
frönjan,  gafrönjan. 
fragfen,  gafrag^a 
freison,  gafreison. 
fristjan,  gafristjan. 
fnotoiiy  gafnoton. 
gahon,  gagahoD. 
garwjai),  gagarwjan. 
choufjan,  gacboufjan. 
gaumjan,  gagaumjan. 
geroDi  gageron. 
kerjan,  gakerjan. 
chestigon,  gachestigon. 
gingen,  gagingen. 
choron)  gachoron. 
chnupfjan,  ga<;hnupfjan. 
chlagon,  gaqhlagon. 
chleibjan,  gachleibjan. 
cboson,  gachoson. 
chnusjan,  gachnusjan. 
gremjan,  gagremjan. 
gruozjan,  gagruozjan. 
grunzjan,  gagrunzjan. 
guoUichon,  gagaollichon. 
chuoljan^i  gachuoljan. 
chundjan,  gachundjan. 
gurtjan,  gagurtjan. 


qüichjan,  gaquiclijaii. 

hwenjan,  gahwenjan. 

hwerbjan,  gahwerbjan* 

hwezjan,  gahwezjan.  .  ' 

hruofjan,  gahrnofjan. 

hruomjan,  gahruomjaiib 

hreinjan,  hreinan.  gahreinj^n,  gahrei- 

■non. 
hro^jan,  gabrorjan* 
hneigjan,  gabneigjan. 
hnikjan,  gabnikjan. 
hlutjan,  gahlutjan« 
blosen,  gahlosen. 
hlutarjany  gahlutarjan. 
hab^n,  gahab^n, 
haften,  gahaft&n. 
heftjan,  gaheftjan. 
faalon,  gahalon. 
heldjan,  gabeldjan. 
halsjan,  gabalsjan. 
hangjan,  gabangjan. 
hartjan,  gabartjan. 
hertjan,  gahertjan. 
harmjan,  gabarmjan. 
hekjan,  gahekjan. 
heizjan,  gabeizjan. 
heiljan,  gabeiljan« 
heilagon,  gabeilagon. 
herjon,  gaherjoa; 
faintarjan,  gabintarjan. 
hirmjan,  gabirmjan. 
hiwjan,  gabiwjan. 
hobjan,  gabobjan. 
huldjan,  gabuldjan. 
hönjan,  gahönjan. 
horjian,  gaborjan. 
horsamon,  gahorsamon. 
hurscjan,  gahurscjan. 
hugjan,  gabugjan.  \ 

hufon,  gabufon. 

dagen,  gadagen.  -i 

taranjan,  gataranjan. 
daubon,  gadaubon. 
dawjan,  gadawjan. 
tisiljan,  gateiljan.' 
temperon,  gatemperon. 
denchon,  gadenchon. 


Digitized  by 


Google 


23 


GA. 


GA. 


24 


danchon,  gadanchon. 
denjan,  gadcnjan. 
terjan,  gaterjan. 
digjan,  gadigjan. 
dingon,  gadingom 
titulon,  gatitulon. 
iiurjan,  gatlurjan. 
dolin,  gadol^n. 
dultjan,  gadultjan. 
trahtOD,  gatrahton. 
drawjan,  gadrawjan. 
trenchjaDy  gatrenchjan. 
trostjan»  gatrostjan. 
trozjan,  gatrozjan. 
truchanjan,  gatruchanjan. 
truwcn,  gatruwen. 
truobjan,  gatruobjan. 
tuomjan,  gatuomjan. 
dunchjan^  gadunchjan. 
twaljan,  gatwaljan. 
sagen,  gasagen. 
'  segjan,  gasegjan. 
saton,  gasaton. 
salbon,  gasalbdn. 
saligon,  gasaligon« 
samanon,  gasamanon. 
sparen,  gasparen. 
spenton,  gaspenton. 
spildjan,  gaspildjan. 
spreitjan,  gaspreitjan. 
spriuzjan^  gaspriuzjan. 
spuen,  gaspuen. 
spunon,  gaspunon. 
spurjan,  gaspurjan. 
scaffon,  gascaffpn. 
seentjan,  gascentjan. 
scaron,  gascaron. 
harmscaron,  gaharmscaron. 
seerjan,  gasecrjan. 
scawon,  gascawon. 
scidon,  gascidon. 
seimjan,  gascimjan« 
scelnjan,  gaseeinjan^ 
scirmjan,  gascirmjan. 
sculdjan,  gasculdjan. 
scrichjan,  gascrichjan. 
screnchjan,  gascrenchjan. 


scutjan,  gascutjan. 
scutison,  gascutison. 
scunijan,  scuntjanr 
stellan,  gastellan. 
stätjan,  gastätjan. 
staton,  gastaton. 
sterchjan,  gasterchjan. 
stallen,  gastaben. 
stiftjan,  gastiftjan. 
stekjan,  gastekjan« 
stikjan,  gastikjan. 
stillan,  gastillan* 
stungjan,  gastungjan. 
stoubjan,  gastoubjan. 
stiurjan,  gastlurjan. 
strewjaa,  gastrewjan. 
striunjan,  gastriunjan. 
seganon,  gaseganon. 
selidoD,  gaselidon. 
sentjan,  gasentjan. 
s&rjan,  gas^rjan. 
seston,  gaseston. 
sibharon,  gasihharon. 
siton,  gasiton. 
sezjan,  gasezjan. 
slihtjan,  gasllbtjan. 
sliunigan,  gasllunigan. 
smechjan,  gasmechjau. 
smidon,  gasmldon. 
suohjan,  gasuohjan. 
suonjan,  gasuonjan. 
suozjan,  gasuozjan. 
subarjan,  gasubarjan. 
sunton,  gasunton. 
suntaron,  gasuntaron. 
sür&n,  gasören. 
swarjan,  gaswarjan. 
swarzjan,  gaswarzjan. 
swigfen,  gaswigin. 
sweigjan,  gasweigjan. 
swintiUn,  gaswintilon. 
zehon,  gazehon. 
zalon,  gazalon. 
zeljan,  gazeljan. 
zamon,  gazamon. 
zumftjan,  gazumftjaa. 
ziarjan^  gaziarjan. 

Digitized  by 


zei- 


Google 


25 


GA. 


QA. 


%^ 


zeigon,  gazeigon. 
zelhanjan,  gazeihanjan.        .       ;  . 
zimbaron,  gazimbarjan.       . 
zeinjan,  gazeinon. 

zuhtjan,  gazuhtjan. 

zuchon,  gazuchoo, 
zw^hon,  gazwehon. 

Folgende  theils  aus  Wurzeln  theils  a«s  Wör- 
tern abgeleitete  verba  kommen  n^ur  mit  ga;  vor. 
Cf.  auch  die  weiter  unten  angeführten,  verbß  mit 
ga  vor  andern  Präfixen. 

gaagaleizjan.  .  , 

gaagaleizon. 

gaeidjan.  '    i 

gaitaljan. 

gauffinon. 

gaimphon. 

ga^inigan. 

gaarindjan. 

gaerran. 

gaarzenon  (aber  arzinjan). 

gawafaanjan.  i       , 

ganiowihtjan. 

gawemjan. 

gaandarwison/ 

gadanehwerchon. 

galibhafton. 

galaubjan. 

galiublichota. 

anagaleisjan. 

galihjan. 

galichinon. 

gaebanlichon. 

galihtjan. 

galid'oti.      *  ! 

galedigon» 

galephan. 

galindizjan.  "  '     ' 

gaieisanfan. 

garelchon  (aber  reifajan  und  gareihjan). 

garehthafton. 

garehthaftigon. 

gar&hjan  (aber  rühon). 

gafot}fin. 

garotigon. 

garasen.  , 

garisjan.  > 

IV. 


garisiron. 

garostagen. 

garuspjan. 

gamuotsamon. 

gaodmuotigon. 

gaeinmuotjan. 

gameitison. 

gameinsamon« 

gamuntigon. 

gamundjan. 

gamezlichjan. 

gamezhafton. 

gamuozigjan. 

ganogjan. 

ganuhtsamon. 

ganuhtjan. 

ganakaton. 

ganadjan,  -Sn,  -ön. 

ganadigon. 

ganozsamon. 

ganozon» 

gabaren. 

gabaron. 

gabolzjan« 

gabrochon,  gabrochoson. 

gabrittolon« 

gapresson* 

gaf^hjan. 

gafehonj 

gafadiman. 

gafoUön. 

gafolliglichon. 

gaframadjaa 

gafrerajan. 

gadankfazon. 

gafriuntscafljan. 

^afridon. 

gafrchtigon. 

gafrehton, 

gachalawjan. 

gaganzjan. 

gachennan. 

gakewen. 

gakawaron« 

gaklenkjan. 

gakneweiL 

gagrabön. 

[4] 


Digitized  by 


Google 


27 


GA. 


GA. 


28 


gagrason. 

gahantgreifon« 

gagriphjaii. 

gachrumpjan. 

gahelzjan. 

galiowon. 

gaheien. 

gafairzjan. 

ungahirmigon. 

gahugilichon. 

gahurtjan. 

gatapfarjan. 
/      gadancwerkon. 

gadiubjan. 

gadurstigon. 

gaduhjan. 
-gasceitaljan« 

gaskiorjan. 

gastatigon. 

gastemon. 

gastertan. 

gastuljan. 

gasiumon. 

gastorchanSn« 

gaselhaftjan. 
•   gasmahjaR. 

gasmahteon. 

gasneiton. 

gaswäsjan. 

gaswefjan. 

gazalazjan. 

gazemjan. 

gazumftigon. 

gaziugon. 

gazocharon. 

Folgende  abgeleitete  verba  erscheinen  zwar 
auch  nur  mit  ga,  kommen  aber  nur  im  praet. 
vor.  (Ich  setze  immer  die  i.pers.sing.  an^  ob- 
gleich nicht  Immer  sie,  sondern  oft  ehie  andere 
Person  es  ist,  in  der  das  Wort  sidi  vorfindet.) 
Cf.  auch  die  welter  unten  aufgcfulirlen  verba  mit 
ga  vor  anderen  praeßx. 

gaatahaftota.  '  .> 

gaotagota. 

gaeinidota. 

gaimpitQta. 

gajihota.  ^ 


gawittota. 
gawitta. 
gawiterota, 
gawerdlicheta. 
gawuntarlichota. 
gahantreihta. 
garingta. 
gamahtigota. 
gameHta. 
ganusta. 
gaprugilota. 
anagabranta. 
gafronisgota. 
gafeilota. 
gachreftigot^a. 
gagrasegota. 
gahefigota. 
gahursta. 
gahringta. 
|adiIIota. 
'     gatotta. 

gadragota  (neben  drageta). 

gadunnerota. 

gasemota. 

gasalota. 

gaselta.  . 

gasarfta. 

gascreiota« 

gahaubitsculdigota. 

gastimmita. 

gastudita. 

ganotzogita. 

In  einigen  verbis  steht  neben  dem  praesens 
(finii.  und  infinit.)  ohne  ga  kein  praeleritum 
ohne  ga,  sondern  dieses  ist  nur  init  ga  gebildet. 
Hier  treten  2  Falle  ein: 

1.  neben  diesem  praet.  mit'ga  findet  sich  kein 
praes.  mit  ga  vor,  nämlich  in  den  Wurzel- 
vcrbcn 

brcttan-,  gabrat 
chlenan,  gachlan. 
chnetan,  gachnat. 
und  in  folgenden  abgeleiteten  vei^bist 
innon,  gainnota. 
Mrahsjan,  gawahsta. 
ellendon,  gaellendota. 


Digitized  by 


Google 


*29 


GA. 


Gi. 


30 


lagooj  galagota. 

kben,  gelebeta. 

aatlazon,  ga^ntlazota. 

odmuotjan,  gaodmu^tida. 

nuzjan,  ganusta« 

brouchjan,  gabrouhta. 

f und]  an,  gafundta« 

coronon,  gacoronota« 

chunnen,  gachunneta* 

tehmon,  ^tebmota. 

halsslegilon,  gahalsslegilota.  ^ 

scoDJan,  gascoDota. 

swiljan,  gaswillta. 

zlnsjan,  gazinsta« 

notzogon,  ganotzoigota. 

augazorbton,  gaangarzo^btota. 
2.   Zu   diesem  praet.  mit   ga  gehört  auch   cm 
praes.  mit  ga,  nämlich  in  dem  Wurzelverb 

fnehan,  gafnehan,  gafnah, 
und  in  den  abgeleiteten  verbis  (et  auch  die 
weiter  unten  aufgerührten  verba  mit  .ga  Tor 
anderen  Präfixen): 

angjan,  gaangjan/  gaangta. 

briefjan,  gabi^iefjaB,  ga^briefta. 

firmon,  gafirmon,  gafirmota^  . 

heren,  gaheren,  gahexeta.    ,.  ^r 

Andere  verba  zeigen  neben  ibrepn  preßt,  ohne 
ga  auch  ein  praeteritum  mit  ga,,  ohne  dals  für 
dieses  praeL  mit  ga  sich  auch  em:  praesens 
mit  ga  vorfindet,  nändidi  die  Wurzelreiba 

slihan,  »leih,  gasleih. 

Strihan,  streih,  gastreih. 

scinan,  scein,  gascein. 

sciuzan,  scoz,  gascoz.    -' 

sweran,  swor,  gaswor. 

kliban,  kleib,  gakleib.    * 

hahan,  hiang,  gabiang. 
und  die  abgeleiteten  verbat  v  *^- 

altanon,  altinota,  gaaltinot^. 

innon,  innota,  gainnöta.      '  '  ' 

werchon,  werchota,  gawerchota. 

watjan,  watita,  gawatita. 

waizjan,  walzta,  gawalzta. 
'    wunscjan,  wunscta,  ga^ünscta. 

fergon,  fergota,  gaferg'Ota. 


filjan,  filta,  gafilta. 

firon,  firota,  gafirota. 

freissamon,   freissamota,   gafrelssa- 
mota. 

hlinen,  hlin^ta,  gahlineta. 

quetjaü,  quatta,  gaquatta. 

garon,  ganrota,  gagarota. 

chruzigon,  chruzigota,  gadhruzigota. 

chusjan,  chusta,  gachiiista. 

langjan,  langta,  galangta. 

leben,  lebeta,  galebeta. 

dekan,  dakta,  gadakta. 

dioQon,  dionota,  gadiouota« 

drajan,  drata,  gadrata.     ' 

muzon,  muzota,  gamuzföta. 

rauchjan,  rauchta,  garauchta^' 

spoton,  spotota,  gaspotota. 

äcancjan,  scancta,  gascancta. 

serichjati,  scricta,  gascricta; 

zilon,  zilota,  gazilota.    * 

zuchjan,  zuchta,  gazuchta. 

zuntjan,  zunta,  gazunta. 
Folgende  praeierita'koxnmen  ohne  und  mit 
ga  vor,   ohne  ein  praesens  aufzuweisen,   näm- 
lich das  starke  pra^i^r.  \ 
r     iias,  cazias.            \  . 

le  schwachen  praeL  /cf.  auch  die  weiter 
unten  aufgeführten  verbarinit  ga . yor  anderen 
Präfixen):  ( 

ridilp^,  gari(Jilota. 
,     mi^otiagqtaj.samuot^^gota,  , 

:     .  futidamentota^  jgafuiHl.ai»eiM.ot«. 

iwalpt%,,g^twal9taK  ....,> 
salzota„  gas9r^7;x>ta.   ,  '   ^  ; 
sces&ota,.  gasces^ta.      . 
r     6id4l^a„g^6i4a.Ua.,  ;    ,,  ,.,  .- 
Partidpia,  pase.  ^odetlprMei.).>*^ 

Ninr'  Tköth  wWrtigiö'/wi/*^^  oo^ä'.'  erscheinen  im 
Althochd^t^hen   ohne   ga,   nämlich   folgende 
pari,  mit  dem  Suffix  N: 
frezan.    '  '  *  ' 

wuhtan,  ''    '  ^ 

wortan.  ^    '   ''     ' 

worfan.     '  '  i     i    / 

.  DigitizedbyVnOOQlC 


^ 


31 


GA. 


GA. 


32 


wizan.  ,         .  i   ' 

runnan.    . 

bizzan. ' 

brungan. 

funtan  (auch  gafanfaD,  ohne  ein  Verb 

gafindan). 
graban   (auch  gagraban,    ohne  ein  Verb 

gagraban). 
queman  (choman). 
haban  (von  hefjan). 
heizan  .(su<^h  ^aheizan,   woneben   aber 

auch  ein  Vi^rb  gabeizan). 
holan  (auch^aholan,  ohne  an  Verb  ga- 

helan. .         .  .        i 

ana  81  b^ngan..     <       .^  .<  . 

trostan.  ,  .» 

triban  (auch  gatrlban^  .^hne  ein  Verb 

gatriban).  ,       <. 

irunchan   (auch,  gatrujichan,  aber  auch 

ein  Verb  ^trinchan).; 
scafan  (auch  gascafan  peben  einem  Verb 

gascafan). 
scriban   (auch  gascriban  und  ein  Verb 

gascriban). 
scruntan  (auch  gascrüntan,  ohne  ein  Verb 

gascrintan). 
smizan  (auch  gasmizan,  ohne  ein  Verb 

gasmiz^n). 
SM^ihan   (auch  ga^wihan,    neben  einem 

Verb  gaswihan). 
zogan  (auch  gazogan,  neben  eiilem  Verb 

gaiiinhan,  'wozu  noch  die  in  folgenden 
■'■•''  c&ntpos,  Torkonfkmenden  zu  zählen  sind: 

halbezan,  unwahsäri,  friläzan,  mis- 

sinoman,   afarborari  (eri^tbofan, 

einboran-,     iriboran,     niwiboran, 

blintboran,  fulboran,  widarboran, 

wolchboran,  chriechboran),  niu- 

brochen,    missifaran,     folquetan 

;.;[.  (alt.quetan),  misait.an  (untan),  fu- 

I    ,Ti,spToc|ian  (ingag^n^prochan),  da- 

nasceidan,  niwisotan. 

und  folgende  mit  dem  Suffix  T: 

bräht  (Nebenform  von  brungap). 

unartot. 

wärmt  (neben  gawarmit). 

wizinot  (neben  gawizinot). 


lonot  (neben  galönot)«  *  • 

rihtit  (neben  garahtit).  *     -^ 

michilit«  . 

mart     * ' 

nidarit  (neben  ganidarit). 

namnit  (n^Hen  ganamnit). 

braht  (neben. gabrahit^^abraht). 

breitit  (neb^n^gabreitit).  » 

pinot  (neben  gapinot).  * 

furifangot  (neben  gafurifangot). 

fillit  (neben  gafillit). 

fristot  (neben  gafristit)» 

festinot  (neben  gafestinot). 

rehtfestigot  (n^ben  garehtfesiigot). 

chruzigoi;  (ndieni  gachruzigot)^ 

chuT^It  (neben  gachutzlt). 
,  bizot  .  .1  ..C.     ,,      ■  / 

horgot 

denit  (neben  gadenit). 

dionot  (neben  gadionot). 

drat  (neben  gadrait). 

truobit  (heben  gatruobit). 

sant  (neben  gasant). 

scamot. 

slewit  (neben  gaslewit). 

zusct. 

ubarahtot. 

untarauhot 

samo  s-warzt. 

samodaht     .    .^ 

niwisazt,  an  dKe  sich  noch  folgende^  denen 
kern  Verb  zur  Seite  steht,  anreihen: 

flechot  . 

twalot 

zuchot« 

stiuft 

ahart  (neben  gaahart). 
[Man  vergleiche  auch  die  ad/\  mit  dem  Suffix 
T  (D),   die  auch  als  Participialbilduugen  anzu- 
sehen sind,  z.  B.  chunt,  tot,  alt] 

Von  deii  pari.  pass.  mit  ga  führe  ich  nur 
die  auf,   neben  denen  sich  kein  Verb  mit  ga 
zeigt     Sie,  sind  folgende: 
1.  part.  pass.  mit  dem  Suffix  N. 
gaaran.  ^ 

gajetan« 
gawollan 


Digitized  by 


Google 


33 


GA. 


GA. 


34 


gawalchan   (neben  dem  auch  kein  einfa- 
ches Verb  'walchan  steht), 
gawigan  (gleichfaUs  ohne  Verb), 
gawetan  (gleichfalls  ohne  Verb), 
g^logan. 

garigan  (ohne  Verb), 
garumfan. 
gamalan. 
gabachan. 
gabctan. 
gablozan. 

gafuntan  (neben  funtan) 
gaplegan. 
gachuwan. 
gaghitan. 

gagraban  (neben  graban). 
gahagan  (ohne  Verb), 
gahnuan. 

gaholan  (neben  holan). 
gahowan. 

gatriban  (neben  triban). 
gadroscan. 
gadwahan. 
gaspaltan. 
gaspannan. 
gaspunnan. 

gaspiwan.  ' 

gascnban. 
gascaltan. 
gascoltan. 
gascoran. 
gascoban. 
gascrotan« 

gascruntan  (neben  scruntan). 
gastochan. 
gastrichan. 

gasotan  (auch  niwisotan). 
gasluntan« 

gaslizan  (slizan  in  gl.  K.  ist  Schreibfeh- 
ler für  sliz^anti). 
gasmolzan. 

gasmizan  (neben  smiznh). 
gaswinan. 

gaswungan  (ohne  Vei^b). 
gazwochan  (Ohne  Vörb). 
(^^elleicht  gehören  auch  dnlge  ad/,  mit  dem 
Suffix  N  hieherO  '     - 


,  2.  parf.  pass.  mit  dem  Suffix  T.,  denen  ich  auch 
diejenigen  ad/ectiva  beifüge,  die  nicht  von 
verbis  gebildet  sind.  Cf.  auch  die  weiter 
unten  angeführten  pari,  pass»  mit  dem  Suf- 
fix T  und  der  Yorsylbe  ga  vor  anderen 
Präfixen« 
Vgaabuht 
gauppcft   (wondben  auch  kein   einfaches 

Verb  uppon). 
gaubillichot  (gleichfalls  ohne  Verb), 
gaahart  (neben  ahart),  ohne  Verb, 
gaotot  (ohne  Verb). 
gaQtagot  (neben  dem  praet.  ga^t^agota). 
gaeitit  (ohne  Verb), 
gaeitarit  (ohne  Verb), 
gaufot. 
.  gaopfarot 
gaaltisot 

gaemazot  (ohne  Verb)k 
gaimpitot  (neben  dem  praet.  gaimpi- 

tota). 
gaangllot  (ohne  Verb)w 
gaandot* 
gaanderüchot. 
gaarit. 

gaerrinot  (ohne  Verb), 
gaert  (ohne  Verb), 
gaarahot  (ohne  Verb), 
gaordinot 

gaorzot  (ohne  Verb).  " 
gaisarnit  (ohne  Verb), 
gaestrichet  (ohne  Verb). 
gae:(it. 
gajagot. 
gajungit. 

gajerit  (ohne  Verb), 
gawegit. 
gawaht 
gaweigit 
gawehsali^ 
gaweidot. 

gawittot  (neben  dem/^ra^.  gawittota). 
gawafanit 
gawilot 
gawilchit 

gawulct  (öhiie  Verb), 
gawantalöt. 


Digitized  by 


Google 


y 


35  GA.  GA.  36 

gaweinot.  gantuntarit 

gawuniot  gamirrot  (ohne  Verb).  ^ 

gawurgit.  ganotmarchot  (obne  Verb), 

gawerfot  gamurdrit. 

gaworfozit  (ohne  Verb).  gamartarot 

gawarmit  (neben  wärmt).  gamastit 
gawormot  (ohne  Verb).                                   *       gawismezot  (ohne  Verb), 

gawurzalot.  gamezzot  (ohne  Verb), 

gawissot  (ohne  Verb).  gamuozot. 

gawizinot  (neben  wizlnot).  ganuiet  (ohne  Verb), 

gawizagot.  .  ganagalit. 

galobet.  ganidot. 

galuppot.  '  ganidarit  (neben  nidarit). 

gallehot  ganothaftit  (ohne  Verb), 

galihterot»  ganamot 

galeidazit.  ganamnil  (neben  namnit). 

galidigit  ganeimlt 

galidot  ganiumot.  ,  ^ 

galiudot  ganusgit  (neben  dem  praet.  ganusta). 

galemit  gabewit  (ohne  Verb), 

galonot  (neben  Innot).  gabiugot  (ohne  Verb), 

galandit  gabolot. 

galindit  gabaldet. 

gafolleistit  gapelzot.  ^  ^ 

galusiidot.  gabanchot  (ohne  Verb). • 

galustsamot  (ohne  Verb).  gahaubitbantot  (ohne  Verb), 

galesot  (ohne  Verb).  gabirigot  (ohne  Verb), 

galisemit  (ohne  Verb),  gaburllchot 

gariglt,  garigot  (ohne  Verb).  gabirnit. 

garingt  (neben  dem  praet.  garinetun).  gaburdinot  (ohne  Verb), 

garingit  (ohne  Verb),  gaheribergot« 

garihtit  (neben  rihtit).  gabosot^ohne  Verb), 

garedinot.  gabeizit 

garotlgot  (ohne  Verb).  gablomot 

garuoderot  (ohne  Verb).  gablentit 

gacimit  (ohne  Verb).  gabrahlt  (neben  brahi). 

garuowit.  gabrachot 

garizot.  >  gabrochosot  (ohne  Verb), 

gamait  (ohne  Verb).  gabruoglt. 

gameltot  (ohne  Verb).  gabreitit  (neben  breitit). 

gablalimalot  (sowonl  ohne  blabmaloa  gabrant. 

als  ohne  gablahmalon).  gabruat. 

gamulit  gabrortot  (ohne  Verb)* 

gameiligot -(ohne  Verb).  gapheterot. 

gamammuntot  gapimentot  (ohne  Verb), 

gamammentsamet  (ohne  Verb).  gapinot  (neben  pinot). 

gamantalot  (ohne  Verb).  gaphantot  (ohne  Vert). 


Digitized  by 


Google 


37 


GA. 


GA. 


38 


gapurpurot  (ohne  Verb)f 
gaphkinzot  (aber  niuphlanzot). 
gaplumet  (ohne  Verb), 
gapredigot 
gafaget 
gafuotit 
gafaotarit./ 
gafatot  (oHne  Verb), 
gafetachot  (ohne  Verb), 
gafidarit  (ohne  V^b). 
gafeltit  (ohne  Verb), 
gafilot. 

gafeiloP  (neben  dem  praet.  gafeilota). 
gaflUit  (neben  fillit). 
gafalzit. 
gafinstarit 
gafierot  (ohne  Verb), 
gafuorot 
jgafurdrit 
gaferret 
gafirrit. 
gafiurt. 
gaforscot 

g^afestinot  (neben  festinot). 
garehtfestigot  (neben  rehtfestigot). 
gafezaro^t  (ohne  Verb); 
gafeizit. 
gaflobrit. 
gaflehot. 
gafligilot. 
gafluochot 
gafloht 
gafrotit 

gafrenchit  (ohne  Verb). 
'  gafristit  (aber  fristot). 
gachetennet  (ohne  Verb), 
gacapitnlot  (ohne  Verb), 
gagangrot. 
gachochot. 

gachalchit  (ohne  Verb).. ' 
gafadelgoldot  (ohne  Verb), 
gachampot  (ohne  Verb), 
gachempit. 
gachemphit. 
gagirtot  (ohne  Verb), 
gachurzit  (neben'  churzit). 
gachaatot  (ohne  Verb). 


gachostort.  , 

gachizilot.  ^ 

gachlechlt. 

gagleifit  (ohne  Verb). 

gachlopfot. 

gachnistit 

gachnusit. 

gachr.eftit  (ohne  Verb). 

gachraphot  (ohne  Verb). 

gachrinnot  (ohne  Verb).' 

gagruntsellot  (ohne  Verb). 

gachranzit  (ohne  Verb). 

gachrisamot  (ohne  Verb)* 

gamerigriozot  (ohne  Verb). 

gachruzigot  (neben  cbruzigot). 

gaquelit. 

gahaubithaftot  (ohne  Verb). 

gahefenot. 

gahefigot   (neben  dbm  praet*  gahefi- 

gota). 
gahuhot. 
gaheilisot. 
gahullit. 
gaholot. 

gahelmit,  gahelmot  (ohne  Verb), 
gahimilot  (ohne  Verb), 
gahimilzit  (ohne  Verb)« 
gahandit  (ohne  Verb), 
gahantalot  /      ^ 

gahonagot  (ohne  Verb), 
gahertuomit  (ohne  Verb), 
gahurnit  (ohne  Verb), 
gaharet. 

gaharstit  (ohne  Verb), 
gahurst  (neben  dem  prtiet  gahursta). 
gahasanot. 
gahwizit  (ohne  Verb); 
gahregilot  (ohne  Verb), 
gahringilot  (ohne  Verb), 
gahringot. 
gahraspot* 
gadictot* 
gataufit. 
gadiutit. 
gatollot 
gatuldit. 
gadenit  (neben  denit). 


Digitized  by 


Google 


39 


GA. 


GA. 


40 


gadionot  (neben  dionot). 

gadunnit. 

gatunicbot 

gatarot 

gaderrit. 

gatarnit. 

gaturrot  (ohne  Verb). 

gaiiurisot. 

gadurftig^ot.    ^ 

gadeismit  (ohne  Verb). 

gadrait  (neben  drat). 

gatruobit  (neben  trdobit). 

gadruchit. 

gatruginot 

gatretlot. 

gatraumit. 

gadrangot 

gatruregot  (ohne  Verb). 

gatriweot  (ohne  Verb). 

gasait 

gasibbot  (ohne  Verb). 

gasibenot  (ohne  Verb). 

gasibenzalot  (ohne  Verb). 

gasoffof. 

gasegot 

gasaugit. 

gasatalot 

gasalot  (ohne  Verb). 

gaselit. 

gagruntsellot  (ohne  Verb). 

gasolot  (ohne  Verb), 

gasilbarit  (ohne  Verb). 

gasulit  (ohne  Verb). 

gasant  (neben  sant). 

gasarwet  (ohne  Verb). 

gaseragot 

gasewenot  (ohne  Verb), 

gaspilot. 

g asperot  (ohne  Verb). 

gaspizit  (ohne  Verb). 

gasprengit. 

gascift  (ohne  Verb). 

gasciuhit 

gascuocbit 

gascelit 

gascolet  (ohne  Verb). 

gasculdigot 


gascalcbit 
gasclndUl. 
gascartit  (ohne  Verb), 
gascurfit.  -       . 

gascazot  , 

'gascozot. 
gastechot 

gastuchot  (ohne  Verb), 
g^astedjt 

gastudit  (neben  dem  praet.  gastudila). 
gastemphit  (ohne  Verb), 
gasteinit  (ohne  Verb).  ^ 

gasternot  (ohne  Verb), 
gastirnit  (ohne  Verb), 
gasturzit 
gastozoL 
gaslrubiL 
gastrechit. 
gastruchot. 
gastrutiL 
gastralit. 
gastrengisot. 
,  gahalsslagot 
gahainarslagot  (ohne  Verb), 
gaslahtot 
gaslaffet 

gaslewit  (neben  siewit). 
gaslizit  (ohne  Vetb),. 
gasmechrot, 
gasmalzll  (ohne  Verb), 
gasmirit  (ohne  Verb).  • 

gasnuzit. 

gaswelzit  (ohne  Verb), 
gaswert  (ohne  Verb), 
gazuhhot  (ohne  Verb). 
gazuhtoL 
gazugidot.    . 
gazetit 

gazanot.  ,       , 

gazunit  i 

gaiinsit  (aieben  gazinsta). 
gazerrit« 
gazertit 
gazwechot 
gazwigot. , 

gazw^^irnet  (o}ine  Verb). 
Hieher  gehören  ^ohl   auch  die  ad/\   gaalt. 


Digitized  by 


Google 


41 


GA. 


GA. 


42 


gaberaht  gac&utit  gahaft  fingahuht. 
gaacaft   gasiaht.  ungasliUt    and    viel- 
leicht noch  einige  Ton  den  üHtj.  mit^a,  die 
ich  als  adj.  ohne  anderes  als  das  vokaliscfae 
Nominalsuffix  aufgeführt  habe. 
III.  Subsiantiva.   Das  Präfix  GA  gehört  bisweilen 
auch  schon  dem  verbo  oder  nomen  an,  das  der 
neuen  Bildung  zum  Grunde  liegt. 
1.  Nur  masc.  u.  neuir.,  die  im  Nominativ  das 
vokalische  Gescblecblssurfix  abgeworfen  ha. 
ben.   Cf.  auch  die  collectiva  weiter  unten. 
,  '  gaweb. 

gawet. 

gaweL 

gawalt. 

gawin. 

gawant. 

gawer. 

gawerk. 

gawerf. 

gäwix. 

galit. 

galeit 

galir. 

galirn. 

galaz. 

gareh. 

garih. 

garit. 

garing. 

gamach. 

gamez. 

ganiuz. 

gäbet  ' 

gabot. 

gaban. 

gabara,  slgnoy  hieher? 

gabor.  < 

gaberg. 

gabiz. 

gabrecb. 

gabroch. 

gafeht. 

gafal. 

gafang. 

gafloz. 

gagoz. 


gagrim. 
•  gachnet. 

gahei? 
gaheiz.      ' 
gahruor. 
gahresp. 
gadig. 
gadancfa. 
gading. 

gatrip. 

gatriug.  gatrog. 

gatret. 

gatrineh« 

gadresk. 

gadwang.  gadwiag. 

gadwor. 

gasic. 

gasuoch. 

gasod. 

gasang. 

gasez. 

gaspan. 

gaspring. 

gasceid.^ 

gascer. 

gascoz. 

gasloch? 

gascrei. 

gascrib.  ' 

gastor- 

gastrit 

gaslof. 

gasliz. 

gasloz. 

gasmach. 

gasweb. 

gaswil. 

gaswin. 

gaswcrc,  gasworc. 

gaziuch. 
3.  Subst.  neutr.  niit  dem  Nominalsuffix  L    Cf. 
die  weiter  unten  folgenden  collectiva. 

gaeidi. 

^aiocht. 

^aweppi. 

gawagi. 

gawatL 

Digitized  by  VnOOQlC 


43  .GA. 

gaiv^lbi. 

gawerrl 

gawurchi. 

gawurti  (diciioj* 

gawisi« 

gawizi. 

garaubi. 

gariliti. 

garati. 

gateiti. 

garuiii. 

garosti. 

garusti» 

gareizi. 

gamuoti« 

gamali. 

gamerri, 

gamerchi. 

gamiski. 

gabagi. 

gabildi. 

gabcnti« 

gabari. 

gaburi. 

gabosi« 

gabuwi* 

gafuogt. 

gafclli» 
gafuori. 

gafazi. 

gaflnhti. 

gagarawi. 

gakosir 

gachunni. 

gachnupfn 

gaquitk 

gaquimn 

gabebi» 

gahelli» 
,  gaklosi» 

gahwarbf. 

gadingi. 

galrugu 

gatrahti. 

gadrengu 

gasauml 


GA: 


44 


gasiuni,,  biefaer?   .. 

gaspracbi* 

gascirniL 

gastei^i« 

gastelli. 

gastrlu^ii. 

ga^trewi. 

gfrsmidL 

gasmelzi. 

gaswasi. 

gaziari. 

gazami. 

gazengi. 
3.  Subst.  masc.   (nhstracia)    mit   dem  Ge- 
schlechtssufiix    O    (s.   meine   llieorle    der 
schwachen  Dekl.). 

galaubo. 

gafeho. 


gadin 


so. 


gahoTO. 
4*  Subst.  fem.    (abstracior)    mit    dem    Gc- 
schlechtssufiix  Ä.    Cf.  bei  den  adj.  mit  GA 
die  von  ihnen  durch  Ä  und  1  gebildeten 
mbst-  fem. 

galauba. 

ganada. 

gabara,  signa^  hieher?^ 

gabracha. 

gahaba. 

gadinga. 

gafrahta. 

gaspreita. 
5.  Mit  consonantischen  SufHxen  gebil Jete  sfibst. 
CL  die  weiter  imtcn  folgenden  coUectiva. 

a)  mit  -L-. 

gacdili. 
gawizali. 
gabuntili. 
gasprachaJi. 
gaziugali. 
gazungali« 
gazwinili.' 
und 

gawehsali. 
gamerisali« 

b)  mit  -R-;  cf.  auch  die  collect iva. 


Digitized  by 


Google 


45 


GA, 


GA. 


46 


güirrari. 

gajibia^K, 

galaubarL 

galichiaarL 

gafloaari.        *. 

gamacbarL 

ganadaru 

gabosari. 

gaaprecbari. 

c)  mit  -M-, 

gasmagmo. 

d)  mit  dem  ParticipiabiiflSx  -N*  und  dem 
GescblecbtssuCßx  1.  . 

gaworfani. 

gawazaai. 

gawizani. 

galegaai. ' 

galitaai. 

galerani.  .     ^^    ' 

gabolgani. 

gabunlani. 

gafplbani. 

gafanganL 

(ramgafarani. 

gagangani. 

gabellanL 

gadigani. 

anagatani. 

gadrungani.    . 

gadwungani.    ' 

gasalzani: 

gasprocbani. 

gascorrani. 

gaswicbani. 

gazogani. 

e)  mit  -NG-. 

gaentunga. 
gajazunga. 
g-alicbisungi. 
galTrnunga. 
gamietunga. 
,   gamiscpnga. 
g^ibiugunga. 
gaburiunga. 
gabezirunga, 
gaflehtunga« 
gakosunga. 


gatauganung. 
'  gadrahunga« 

gaaamanunga. 

gasliuzunga. 

gazamunga. 

f)  mit  dem  Suffix  -T-.    Cf.  auch  die  aus 

ad/,  durch  das  Geschlechtssußk  1  gebii- 

delen  snbst,  und  die  suAsi.  unter  Nr.  3. 

a.  mit  dem  Suffix  Tl  <d<men  I  im  No- 

minativ  abgeworfea  wird)   gebildete 

subfi.  fem. 

gafiht 

gawaht 

gawahtit. 

ga  walt  £das  ich  aber  meht  mit  Grimm 
ündBopp  als  gawal-t(i),  sondern 
ab  gawalt-tCi)  ansehe;  denn,  wenn 
auch  ich  WAL  als  primäre  Wur- 
zel  dieses  Worts  aufgestelk  Jiabe, 
so  gebort  doch  das  T  \v^  gawalt 
schon  zu  der  sekundären  Wurzel 
"ALT  (das  daraus  gebildete  Verb 
walt  an  conjugiert  ^tark;  et  das 
folgende  gawurt]. 

gawurt  [auch  wohl^  wie  gawilt, 
nicht  blos  durch  Abwerfimg  des  I, 
sondern  auch  durch  Ausfall  des  ei- 
nen  der  beiden  T-Lauie,  die  in  ga, 
wurt-ti  (c£  Wurzel  WARD) 
zusammenstolsen,  entstanden]. 

gawist 

galust 

gamaht 

gamuni. 

ganuht 

ganumft 


ganisL 

gabulht 

gaburt 

gabUt. 

gablast 

gabruht 

gagift 

gahubt 

- 

gatat 

gadult 

[5-] 

Digiti2ed  by 

Google 


47 


GA. 


6A. 


48 


gatursL 

gatwalt. 

gasiht 

gaspuot 

gaapanat 

gaaciht.  • 

^Asiaft 

i    -gASWultfi.    ::  * 

gaxumß^    ' 
p.  die  aus  den  Partieijpien  mit  T  durch  das 
Gesehlechtssxiffix  1  gebildeten  subsi.fem. 
gaallinoti. 

gaarbit?  ^ 

gawiritireU.  *         '  '' 
galcrti.  *    - 

garavotl? 
garisti. 
,      gacoupti. 
ganotL     , 
ganuotiT 

gaburi^i.         j    j;    M 
''''•    gali^^il^btL'  , 

gabt  ei  tu 

gafagoti«r     ' 
'  gafertl^ 

gafasdtl?      \ 

gafrOnti. 

gahaVetL 
..  gabvuofth  / . 

gadahti« 

gadeniti. 

gadawiti. 

gatrahti.^ 

gadrati» 

gasuozti.^ 

gaspehoti*^ 

gaspensti.^  ' 

gascefti^ 

gaslahtk 

gaswumftir 

gazuhti, 
g)  mit  dem  Suffix  •^D-*.     Cf.  die  welicr  un^ 
ten  feigenden  colleciiva. 
a.  subst.  nealr.  auf  6D-» 


gaafarod?  (oder  gehört  es  als  gaafa- 

faroti  zu  £.  ß7).   < 
gafazod, 
gahufodi. 
p.  subst.  femrmf  IDAi  IDL, 
gauobida, 

gaaugida,  i 

gaentida. 
gairtida.  ;  i 

gaarbida. 
gajauchida. 
gajihtida.        *    • 
gawaida. ! 
gawegida. 
gawaltida. 
gawonida. 
gawuntnussida. 
gawarida. 
gawirchida. 
gawurfida, 
gawizida. 
garechida, 
galubida. 
galegida. 
galigida. 
galichida. 
galimfida.         .i  • 
galengida.      .1 
galawida« 
garechida.i  i  * 
gahantrelchida« 
garihtida. 
garatida. 
garunnida. . 
garertida. 
gaihagida« 
gamachida. 
gamuogida. 
gameitida. 
gamietida« 
gameinida» 
gamengida. 
gamuntarida* 
gamcrrida* 
gamarchidju 
gamiscida. 
gamezida» 


Digitized  by 


Google 


49 


GA. 


GA. 


50 


nngamozo^a. 

ungamezhaftida. 

ganahida. 

ganuogida. 

ganiihtida. 

ganemnida. 

ganuzida« 

gabuitla. 

gabougida« 

gabarida« 

gaburida. 

gablaida. 

gabriefida, 

gafehida. 

gafuogida. 

gafellida. 

gafolgida. 

gafaltida.  

gafazida. 

gaflehtida* 

gaflosida« 

gafluzida« 

gafrumida. 

gafronlda. 

gachundida. 

gacherida. 

gacfanupCida 

gagirida. 

gagarwida» 

gahabida. 

gahugida. 

gahuhtida. 

gahaftida,  gaheftida, 

gahaltida. 

gahellanussida» 

gahelzida.  ' 

gahengida. 

gahorida. 

gahurscida. 

gahirzida. 

gahruorida. 

gahwerbida. 

gaturstida. 

gatruobida. 

gatragida. 

gatrugidfl. 

gatrahtida. 


gairiwida« 

gasuochida«    ' 

gasamanida. 

gnsuoiiida« 

gasunlida. 

gasezzida.       ^-      • 

gaaprengida. 

gascephida. 

^ascihida.    ' 

gasceidunga. 

gascentida. 

gascuntida. 

gascirmida. 

gastapiii? 

^astatida. 

g'astelltda. 

ungastillida. 

ongastuomidi.    . 

gastungida. 

gastriunida. 

gaslegida. 

gasmechida« 

gaswibida. 

gazamida. 

gazomida. 

gazumftida. 

gaziarida. 
7«  subst.  neutr.  auf  IDL 

gamachidL 

gamalidi. 
.  gafazidi? 

gatrugidL 

gasemidi. 

gastapiti  (fem*?)^ 
h)  mit  Suffix  -Z-. 

gamalizzK 
i)  mit  Suffix  -SS-. 

gawuntnu&ai. 

gawiznissi 

galaubnissa. 

galihnissi.  > 

«ngamotnissi« 

gamiscaissi. 

gafuognisaa. 

gahellanussi. 

gahaltnisaa. 

gahorneaai. 


Digitized  by 


Google 


51 


GA. 


6A. 


5-2 


gahruornis«!. 

g^hworfanissa. 

gadahtnissi. 

gatruobnissL 

gatrognissa. 

gadwingnissi. 

gasihtnis. 

gasaznissi. 

6.  mit  leih,  heit,  scaf  (acaft),  tuom  ge- 
bildet 

a)  mit  leih« 
gahileilw 

b)  mit  heit 
gawonaheiU 
gawarheit 
gaw&rheit. 
gawisheit. 
gameitheit 
gabosheit 
gaswasheit. 

c)  mit  scaf,  scafL 
gawizscaft 
gameinscai 
game^scaft 
ganozscat 
^aburgscaft 
gaselliscaftj 
gasindacaf. 

d)  mit  tuom. 
gasvastuom. 

7.  subsi.  neutra  collectiva  verschiedener  Bil- 
dmig  (cf.  Nr.  V.);  s.  auch  die  $ubst.  neutra 
unter  der  Nummer  1  —  6.  —  Einige  der 
hier  aufgeführten  (wie  z.  B.  gawikki,  ga- 
twerch,  gachlep,  ganibuli,  gahiizi, 
gasamani,  gazit,  gazungi)  sind  viel- 
leicht nicht  hieher  zu  stellen. 

gawafani« 
gawikkL 
gav^itari. 
galeih. 
galehtar. 
galid. 
galentL 
.galarL 
glura? 
garlumL 


gamulli., 

gamundL 

ganibuli. 

ganozid. 

gabetti 

gabulstari. 

gabelnL 

gabirgi. 

gabuzzi. 

gabroz. 

gafugalL 

gafedaru 

gaphaffi. 

gafildL 

gafingir. 

gafesahi. 

gafasgi. 

gachamari. 

gachlep. 

gachnihti. 

gagadami.  ' 

gahufL 

gahilmi. 

gahilzi. 

gahimilizi. 

gahurwi» 

gahraspi,  gahraspahL 

gatubili. 

gadachi. 

gadigini. 

gatafali. 

gadarmi. 

gatros. 

gadruski. 

gatwerch. 

gasidili. 

gasof. 

gasoli. 

gasamani. 

gasindL 

gasinter. 

gasarwi. 

gasperrL 

gaspreidahi. 

gascuochi. 

gascirri. 

gastuoli. 


Digitized  by 


Google 


53 


GA. 


GA. 


54 


gasteioi. 
gastlrnL 
,  gastarmi. 
gaswert 
^   gaziti. 
gazimbari. 
gazungl.  ^ 
gazuahti. 
8.  Männliche  und  weibliche  ^ibsi*  zur  Bezeich- 
nung von  Personen,  die  an  einer  Sache, . 
einer  That,  einem  Verhältnifs,  einem  Ge- 
fühl gemeinschaftlich  Theil  haben, 
gaella. 
gaaltro. 
gaerbjo. 
ga^eido. 
gawizp* 
galego. 
galanto. 
garato. 
garuno. 
garingo. 
gamahaloy  -a. 
gamihni. 

gamarcho,  gamarchi. 
gamazo,  gamazi. 
ga^amno. 

ganoz,  ganozi,  ganozo;  ganozzinna. 
gaburo* 
gafeho. 
gaferto. 
gahelfo. 

gahusa.  * 

gahleibo. 
gahlozo. 
gateilo. 
gadingo. 
gasippo. 
gasachi  (^ii5^« 
gasouga. 
gasello.  ^ 

-gasindo. 
gastallo. 
gastaldi(l/5j.   - 
gaslafo,  -a. 

gas  was  o  kann   vielleicht   auch   so  ge- 
nommen werden« 


Uiezu  kann  man  noch  die  Verwandschafta- 
namen  mit  dem  Präfix  GA  zählen: 
.gabruoder. 
gaswester. 
gafateroy  -a. 
gaswio. 
IV.  Adjectiva  und  die  von  ihnen  mit  dem  weibl. 
Suffix  1  und  A  abgeleiteten  s^Ast,  abstr. 
1.  nur  mit  den  NominalsnfBxen  A  (im  Nomi- 
nativ immer  abgeworfen)  und  I  (auch  oft 

im  Nominativ  abgeworfen)  gebildet    Fol- 
gende kommen  sowohl  mit  als  ohne  GA 

vor;  das  vorgesetzte  GA  ändert  nur  selten 

die  Bedeutung,   wie  z.  B.   in  zami  und 

gazami. 

wir,  gawir. 

bosi,  gabosi. 

gahi,  gagahl   (ans  gigahe,    gigahon 
zu  sdilielsen?). 

chrumbi,  gachrumbi. 

triwi,  gatriwi  mit  dem  ^fi6^.  gatriwa. 

färi,  gafari. 

faro   (statt  farwa),    gafaro  (statt  ga- 
farwa). 

fradj,  gafradi. 

forht,  gaforht 

hiuri,  ungahiuri, 

hradi,  gahradi. 

laub,  galaub. 

lindi,  galindi. 

Hub,  galiubi« 

mast,  gamast  (vielleidit  mit  Ableitungs- 
suffix T  von  MAZ). 

nami,  unganamL 

nuog,  ganuog  mit  dem  subsi.  ganuogt. 

reht,  gareht  mit  dem  subit.  garehtt. 

ringi,  garingL 

reidi,  gareidL 

(?redi,  garedi?) 

aeli,  gaseli. 

ser,  gaser. 

swas,  gaswas,  mit  dem  subst.  gaswast. 

zart,  gazart   (oder  ist  gazart  aus  ga- 
zartit  entstanden). 

zami,  gazami  mit  dem  subst^»  gazami. 

zeso,  gazeso« 


Digitfeed  by 


Google 


55 


GA. 


GA. 


56 


Dagegen  erscheinen  folgende  nie  ohne 

GA  (aufser  einige  ki  ZnsammenseUungen 

>vie  z.  B.  unmaziy  ehanmazi): 

ungaz. 

gadt  (wenn  es  nicht  ans  gaotit  entstan- 
den ist). 

gawonmit  dem  subst  gawoni  und  ga- 
wona. 

gawar  mit  depi  suhsU  gawari. 

gawis  (doch  auch  das  adv.  wisso)  mif 
dem  subst.  gawissf. 

galaub  (credensj. 

galuppu 

galuaf. 

galih  mit  dem  subst.  galicht 

galuchi. 

galimf« 

galuDmi.  ^ 

galant  (seUnbcf/  ist  ^Ileicht  aus  ga- 
lantit  entstanden). 

galangi. 

gar  eh. 

garad. 

gariht  (aus  garihtit?). 

gamah« 

gameit  mit  dem  subsf.  gameitt. 

gamuoti. 

gamali. 

gamein  mit  dem  subst.  gameini. 

gamazi. 

gabari. 

gabart  mit  dem  subst.  gabartt 

ungabrachi. 

gÄfag- 

gafuogt 

gafeh. 

gafahs. 

gafuori. 

gafaz. 

gagat  (aus  gagatit?). 

ungahab. 

gahel. 

gahendi. 

gahlos.  >  t 

gahradi. 

gaxlig. 

gadiutL 


gadionL 

gatasc? 

gatrost  (aus  gatrastit?). 

ungatras? 

gasit. 

gasunt,  mit  dem  subst.  gasun^i. 

gaspirri. 

gaspatter  (wohl  aus  gaspatiter). 

gaspreit  (aus  gaspreitit?). 

gastimmi. 

ungastuomi,    mit    dem    sfdßsi.    unga- 

stuomi. 
gasmach. 

Bei  einigen  derselben  scheint  das  Präfix 
GA  zur  BUduDg  des  Adjektivs  aus  einem 
Substantiv  (wie  z.B.  in  gafahs  aus  fahs) 
mitzudienen;  allein  auch  ohne  dieses  GA 
findet  solche  Bildung  statt,  wie.  z.  B.  in 
seli  aus  gaseli. 
2.  Mit  consonantischen  Ableitungssuffixen. 

a)  Mit  Suffix  -L-  (cf.  die  subst.  mit  Prä- 
fix GA  und  Suffix  -L*). 
gaforhtah 

gasprachal. 
gazungal. 

b)  Mit  Suffix  -R-. 
gasubar  (neben  subar). 

c)  Mit  Suffix  -N-.    Cf.  die  part.  pass. 
mit  Suffix  N. 

gataugan,  mit  dem  subst.  gataugani. 
ungareisan,   aus  dem  subst.  unga- 
reisani  zu  schUefsen. 

d)  Mit  dem  Suffix  -G-. 
gaotag. 
^awaltig. 

g^awillig  mit  dem  subst.  gawilligt 

^awurtig. 

galaubig. 

nngalaubag. 

galuhtig. 

galirnig^ 

galusjtig. 

garistig. 

ungamezig. 

ganadig  mit  dem  subst.  ganadigl 

unganistig. 

ganuhtig. 


Digitized  by 


Google 


Sf7^ 


GA) 


GAi 


5S 


IV. 


gabnlhtig.v        *  I*  -•  «i   ' '  '     ^^^   » 

gaburtig.  ^  «       r 

gafellig  mit  demjvitft.  gafelligi  ' 

gafalgig. 

gafluhtig. 

gacbr^ftig, 
.  ttBgaquitig.  ' 

nngafaebig,'  i 

gahubttg. 

gahaltig  aus  AexaßubM.  gahaltigt  zu 
acUie&ea.       >> 

gabengig.  ; 

gaborig. 

gahraorig. 

gabwurf  tig,  ans  »dem  subst^  gab  würf- 

tigi  zu  aeblidken..^ 
'  gada btigy. aus  dem  subsi.  gadahtigi 
zu  scblieftoi.  .i 

gadultig. 

gaturstig. 

ungadowig. 

gasibtig. 

gasarag. 

gaspenstig. 

u-ngastüomig.  '     •  ^ 

gazumftig*  j 

e)  Mit  dem  Sufifiz  -*SC^. 

gaburisc 

gatulisc  ; 
3.  Gebildet  mit  Hb,  baft,  aam.  Das  Präfix 
tSA  geböct  in  der  Regel  scbon  dem  Worte 
an,  von  dem  durcb  Hb,  baft,  sAm  das 
Adj.  gebildet  ist  —  Die  verba  und  periS^ 
cipia  galiublicbon,  gabugelicbon^  ga- 
micbillicbon,  gawerdlicben^  gai/vuil- 
tarlicbon,  garebtbaftigon,  ganotba^ 
tot,  gaunmezbaftot,  gawunnisam.ön, 
galustaaili'otsetzen  nicbt  hotbwendig  at^. 
galiublib  etc.,  garebtbaft  etc^,  gawun- 
nisam  etA^ocava,  sie  l^önnea  aus  deoi 
ad/\  Uublib  eifii  gebildet  seyn  und  er$t 
als  verba  das  Präfix.GA  angenommen  babenu 
a)  Mit  Hb. 

gaffr.abtHji  lAit  dem^siftft^f.  gawabt- 
l|cW. 

gawaltlib^ 


•^'j  . 


j,) 


gawonliL  f. 

.^äwaralib.'    :       i»      •; 
galaublib  mit  dem  subst.  galaubiicbt 
galidilazlib.  .  > 

galimflib  mitdemiii&f/.gaHmfHcbL 
galerlib.  .r  .. 

galustlib. 

•  garibbiUh*  M  !  >.    - 1.; 

garistlib. 

gamablib. 

gamaitlib#       i 

gameinlib. 

gamezlilu 

ganubtlib.  .r 

ganadlib. 

ganumftlih.    uu  un-.    .    ' 

ungabetUli.  ^,>^,    ,,  /:    .  / 

gaboralih.       >      .  , 

gnbnriih, 

gaburglib« 

gaburtlib.  ,^  , 

Sablaslib. 
gabretlib. 
gafuoglib. 
gafuorliL 
ungakuntlib. 
gabilib. 
gabubtlÜL 

^adtiitHii:'  y  ; 

gatui'rfillh.  i: 

gatrii^Iib. 

gasiunlib.*' 

gasprablib. 

gas'e4ibi4ib<  ^ 

ungasceidllb.    • 

^ascafililu 

gaswasHfa. 

gazamlib«  ' 

Uiezu  kommen  noch 

g^n^diglibjgadultigHh,  gazumf* 

>tondi  ;. 

gameinsamlili. 
Mitbaft  .   •    . 

.gaq&iezbaf  t  mit  dem  subsi.  gam-ezfaaft 

und  ungameabaftida. 
{6} 


Digitized  by 


Google 


j^ 


59 


GA; 


GA* 


m 


ganadhaft 

gastathaft  (mit  dem  mkit.  gastat« 

c)  Mit  sam. 
galihaiim.  : 
gamahsam. 
gamuotsam« 
gameinsam  mit  deia  wbft.'  gamein« 

samt.  I     • 

ganuogsam« 
ganuhtsam  mit  dem  subst.  gannht« 

samt 
ganozsam  nnt  dem'»6jif#gianozsamL 
gafuogsam* 
gafuorsam. 
galioraam  mit  deb  mftir^  •galiorsaml. 

V.  Folgende  yon  subst.  mit  GA  gebildete  ad- 
yerbiale  Worter.    Cf.  Nr.  IV.  7.  u.  Nr.  VL 

gajaro. 
götago. 
galuomo. 
gamanno. 

und 
gazito. 
gaslago. 
gaorto. 
gasito» 

VI.  {folgende  vom  Pronomen  hwer  herstam- 
ipende  Wörter,  in  Verbindung  mit  eo,  wo- 
durch ihnen  der  Begriff  der  AUgemanheit 
beigelegt  wird;  d  Nr.  V. 

eogahwar.  eogahwannn«  eogahwan- 
nan.  eogahwelib*  eogahwedar.  eo- 
gawarther« 
Wenn  unmittelbar  aus  dtr  Vfund  gebHdete, 
starickonjugierende  verba,  oder  die  dasn  gehöri- 
gen particip.  pass.  (mit  Ausnähttie  Ton  gaun« 
tarsceidan)  sdion  ein  iVifix  angMommen  ha- 
llW)' w  kann  diesen  tudit  mehr  ga  vorgesetzt 
werden.   Bei  einigen  abgeleiteten  (schwach  kon^ 
jugierenden)  verbis  aber  zeigt  sich  (hisweOen 
nur  im  praet.)  vor  ^nigen  Präfixen  audi  noch 
ga,  nicht  allein  bei  denominatipU,  deren  Präfix 
schiln  dem  rkmen  angdiirty  so»ton  auch  bei 
andern  abgeleiteten  »«robV^  Iheils  Vor  einigen  un- 
trennbaren, theils  iror  trennbaren  Partikeln,  und 


eben  so  audh  in  einigen  znsddieiidifrMf  gehö- 
rigen pari.  pass. 

Vtir  A  (ymkbtß  im»,i  sdhen  deoa  momen  enge* 
gebort)  in  gaawartot,  gaawSgtgeon  (neben 
awiggeon),  gaachnstcot,  gaa^wichot, 
gaagezot 

Vor  UN  in  gaunerot,  gannmagcto,  gaun- 
mahteta  (neben  unmjdkteiB)^  ^unmuo- 
zon,  gaunmuozhaftot,  gaumwirdjan  (ne- 
ben naarird|iA«>,  ^luachc^Etigot,  gaun- 
hlimunton  (nd>en  unUiomMnton),  ga- 
nnhliumunthaftot,  gaunhrciaLJan  (neben 
nnhreinj^an),  gaunfaton,  gaumfrotjan, 
gaunfrewjan,  gaunsuinarfan  (meben  un- 
subarjan),  gauasaligpt,  ga«nstdllan  (ne- 
ben unstillan)^  gauiasweTon. 

Vor  rr  (nur  m  dmmnaatwis')  in  tgaitlonot, 
gaitniwon,  gaitwizaL 

Vor  ANT  (nur  in  denonänatims)  in  gaantwur- 

.  tit  (neben  antwurtjan)^  |;aantlazon,  ga- 
antlengit,  gaambahiit,  gaaatip rurten, 
gaantfriston  (neben  ant&istanX  gaant- 
heizen,  gaantreitot^  gaantseidon  (ne- 
boi  antseidon),  gainziOitigoia. 

Vor  UR  (dem  nomen  angehong)  inigaurdriu- 
zon,  gaurchundon  (ndm  arohnndon). 

Vor  BI  (wenn  dies  aehon  dem  nomüi  ai^gdiört) 
in  gabiheizon  (neben  bilieivon). 

Vor  FRAM  (schon  dem  namen  anging)  in 
gaframbarjan. 

Vor  UF  in  gaufrunjan,  gmufslagon  <neben 
u£slag4>n). 

Vur  GAGAN  »i  gagaganwieriita,.  gagagan- 
mazit.' 

Vor  ANA  in  gaanamaljan,  gaaQa>leitot,  ga- 
anabrechon  (neben  anahrechaii),  gaana- 

.    fjenzota,  gaanafun4at 

Vor  UNTAA  in  gauotarscidota,  ganntar- 
seeidon  (neben  uotarseeidon). 

Vor  FORA  in  gaforaredon,  gaforahotot 

Vor  FURI  in  gafurifangot  (neben  Intifan- 
got),  gafurihaUot 

Vor  DURH  (wenn  es  schon  dem  liomaa  ange- 
ibSrt)  in  g^ad^irkn^htjan,  gadurfanohtigom 

Vor  WIDAR  in  gawidarwarto't^  gawidar- 
mezot 

An  folgende  Präfixe  schlielsen  sidi  mit  ga  getnl*» 


Digitized  by 


Google 


^ 


G^ 


04. 


m 


rita'ttai 

AttUNMingaliirniigOBi  nilgBKumfUiuCuiih 
gihienne&>  Man  vc^i^^eic&eaiidk  die /lar/« 
ac#*  ungalaobaaiik  uagaUmfaBtu  nn- 
garisantL  ungahengenter*  ungaiho* 
rendo  und  ^  imt  Hh  (a^.  UH)  f maam- 
moDgeseteteii  pari.  acU 

ANA:  anagawinnaB.  anagawahsAB.  ana» 
galegita.  anagaleisjan.  anagaiaaehion. 
,  anagabliaa«  anagabcadta.  aaagapicliaiu 
anagafieL  anagafaldan«  anagalar^iu 
aiMtgafarioD.  anagafuorta«  anagatra- 
gaA.  airagateuweta«  anagatma^V^anaga- 
gao^iu  an-aigaali^lebaii.  aoiagaabnupf* 
jan.  anagaha^il  aiiagaaeut)aii.  ana« 
gaacricta.  anagaatephaa.  aaagaatiez« 
aaagasak  anagaaeaaiL  aaa^^aalagin. 

IN;  iogawab.  iagabti#8amjaii,  ingabliaai 
üigagiaDg.  iagaheftjaii*  ingatuQQ*  in* 
§asteig  (in  zi  giaaaann.aX 

ABA:  abaganemaiw 

UBA&s  ubargaadi^tsa^ioii. 

tSF%  ufgarihttaa.  ufgaU^taih  u{gaa%aiu 
ufgastephjan. 

AFTAR:  (aftargabetaiiti). 

ÜZ:  uzgawintaa.  as&gawionnB«  juzgali- 
daii.  uzga4eIt|aiL  uzgalf^aii^  uzgane- 
man.  uzga&ciad.  nzgaacri^bjfajv  uzga- 
aentjan.  uzgazucb^aa* 

NIDAR:  Midargalazaa.  i^isdatS'^^^^^^^« 
nidargasteig.  nidargaaa^^tiu 

FORA^FURI:  fQTag^meinta,;fo.?|i^#marta. 
faiagamacUota*  foraga^^huodj^an.  fora- 
gahiaz.  foragadenjan«  foragaaiionjan« 
foragaaehan.  foragaapaato^a-  faraga- 
apcah.   fuTigailan.  fmrigaaezjaa.fnri- 

gaatateta.  fuvigaziuban^.  .  r 
FRAM:  frafBgawiajan.  firaingaleitjan. 
framgareihta.  framg^^iialU  framga- 
ataont 
ZUO:  zuogaauchpn.  zuogawunscta.  zuo- 
galazan.  zuogalidan.  zuogarelc^ijan« 
znogabant  znogabauhnjan«  znogafa«» 
han«  zuogaiuogjan.  znogafolgjan.  zua> 
gafiald.  zuogafuor.  zuogaf  estinon.  zuo- 
gachnnsita.     znogabengjan     (znoga* 


hlg^a9t»>  z^uogabufiat  z^u^gaMlota. 

zaa,g^^on.  zoi^aalioig^an.   , 
Vor  den  part^  pqss*  mit,  ga^  findeq  ^idi  fol- 
gende Partj^eb«  vor  [et  a^iä  die  miiV  Üb  (a.  - 
UH), zusammengesetzten  pari,  pass.'], 

1  mni^a^ar^n-  m»ga;ff l?gafft-  iingawasgan.  un- 

i:  garachani  iii^amezai^  unganpman.  un- 

^    gabacban*    ungabatan«     uag^b^ntan« 

ungaboran.   ungafalgaa,  ^ngabaltan. 

nngatan.    ^ii^gatorraHi  ungadwungan. 

ungaspnnnan.  ungascafan.  ung^seei- 

;  dan«  nugaßqarait  ungaseha^  unga- 
8t) tun»  ungaswicb^an.,  ungazaman.  un- 
gazogan. 

Uflgaabect  U9giiftl^t  n^gf  findet,  wiga- 
einot  ungiftenteot.  ang^j^rpet^  ungae- 
ret  ungalrrit  ungaazit  ungpw^ibit. 
ungawegit  ungawangU  UQgaw^icbit 
ungawebselot  ungairilqt*.  ui\gi«^wem- 
mit  nngawanit  nngawone(»,  U9ga- 
wannot  n^ngawerit  ungawarn;<^tii  un- 
gawertit  ungawo^alit.  ^ngal^issot 
ungawizinot  ungaladot  nnga)onot 
ungalerit  ungallrnet  nngarihtit  lyn- 
gareitenot  u^gariiititt  ungarawei. 
ungamoit  uMigameilit»  ungamerrit 
nngamarchot  ungamisct  unga^iisllpe- 
lot  ungamuzat  nnganait  unganiusit 
ungabeitit  ungapillot  ungaberi4;.  nn» 
ga.brittoIoL  ungabnozit  ungafergot. 
ungafarwit  ungaflecbot  (nebra  nnfle- 
ehot>  ungafraget  nngaratfragot  un- 
gacapitulat  nngaebouCit*  ungagran- 
pit  ungaeborot  ungagurtit  ungaeiila- 
got  ungagruozit  ungahrorit  ungaha- 
sanot  ungabalot  ungaba^delot  un- 
gahirmiL  ungabtwit.  ungahonit  nnga- 
liorit  ungatauCit  ungateilit.  ungatro- 
stit  ungatruobit  ungasegit*  unj^asazt 
nngaseeit  ungascendit  ungaseawat 
nngaseessot  nngasculdet  uagascutit 
nngascuobot  ungastarcbit  ungastra- 
lit  ungaslihtit  ungasmechrot  uaga- 
aviget  ungazamit^  -ot  ungazukt 
ANA  in: 

anagawabsan«  anagawunnan.  anagabun-^ 

Digitized  by  VnOOQlC 


63^ 


GÄ. 


6A. 


64 


•   '    '  tafa  aiiagaboran.  anagäblasan.  anaga* 
fohtan.     anagagangan.     anagatragan. 
anägatan.    anagäsazit     anagaspiwan« 
anagascinan;   anagadagan.   anagasto- 
zan. 
anagaimphot   anagawait    anagawörht 
'  aaagalegit;  ahagamachbt anagapiehit 
anagabrachit      aüägabrant      anaga- 
choxipft    anägafeistinol    anagafuorit 
anagaharet     anagasagef.     anagasait 
anagazetot  anagazeichahit 
IN  in: 

ingam^izan.  ingafaldäo.   ingatan.  inga* 
lesan.  ingaslagan.  ingastozan.  ingazo- 
gan. 
ingabestit  ingafiahJL  ingaduht  ingaae« 
zit  ingaaleibt  ingastuncot  ingastact 
ÜMDI  in 
umbig«gezan. 
umbigacherit 
ABA  in 

'  abaganoman.  äbagübrochan.   abagaäca* 
ban.  abagaacrotan.  abagasürtan. 
abagafillit 
ÜF  in 
ufgabogan. '  ufgastigan. 
ufgalegit  nfgacherit'  ufgazucbit 
tZm 
uzgarunnan.    uzganoman.     ilzgagozan» 

nzgatrtincbati.  uzgazogan. 
tizgafrumit  uzgasentit  tizgascittit 
WIDAR  in: 
widargaslagan.  ' 

widargacberit  widargahalot 
NIDAR  in: 
nidargalazan.    nidargabogan«    nidarga- 

flozan.  nidargazogan. 
nidargalegit    nidargaAeigit.    nidarga* 
nict  nidargffbeldit  nidargadaht  ni» 
dargaaant 
Blin: 

bigacberit 
FONA  in: 

fonagatan. 
FORA,  FüRI  in? 
foragawizan.  foragabrochan.  faragabei- 


zan.  foragaacribaa  loragaalündan.  fo- 
ragasprochan«  foragaseban.  * 
foragale^it.    foTagalengit    foragasaget 
foratfQri)ga8azt  foragasant  (ora(furi)- 
gaatract  furigazuchit 
-PRAMin: 

framgafaran/framgagangan, 
{jramgareibt  f^amgacbundit  framgafuo- 
rit  framgasegit 
GAGANin: 
gagangaatelllt 
*  ZUO  in: 

znogalazan.  zuogagangan«  zuagageban« 
znogahangan.  zuogatan«  zuogadunsan. 
znogatragan*    zuogaslungan.    zuoga- 
scribaa  zuogascoban,  zuogaaproehan. 
zuogaz^gan. 
zuogaancbot  znogafnogit  znogaforit 
zuogalegit    znogatimil.    zuogaladot« 
zuogalant      zuogamiscelot     zuoga- 
cbnnpfit     znogahaldit     znogäcbert. 
znogahaft  zuogaaezit  zuogasuoehit 
Folgende  natnina  (et  ancb  die  participia)  mit 
^i  GA  kommen  aacb  mit  der  Negation  UN  vor. 
1.  subsiantiva: 

ungawara.  nngawftrL  nngawnrt  unga- 
^oni*  nnga'wizi.  ungalanbo,  -a«  un- 
galicbi  ungalnst  ungareb.  unga- 
rebti.  nngaribtL  nngarati  üngarei- 
sani.  ungamab.  unganuht  unganada. 
ungabreh..ungafuori.  nngababa.  un- 
gabelli.  ungahiuri.  ungabubt  unga- 
dult  ufigadurft.  nngadwiag.  nnga- 
-  atuoml  ungazami.  ungazumftL  unga- 

znngi.  nngazubti. 
ungawitari. 

ungawerida.Qngawizidl  ungamachida. 
ungamezbaftida.  nngabarida;   iinga'» 

8tillida.ungaatuomidLiingazumfHda* 
ungawizali. 

ungawizinoti.  • 

ungalaubigi. 
nngamuotnissL^ 

unganomani.  nngazogani.  ^ 

nngawaräheit  ungawärbelit  ungawo- 

nibeit.  ungawisbeit 


Digitized  by 


Google 


65 


GA. 


GA. 


66 


:  uHgalaublichL 

uBg^meiosamL  unganozsamL  ungahor*, 
samL 

2.  ad/ectivat 

nngaz.  ungawoiu  ungaivar.  ungawär. 
ungawia.  ungaliL  tingalimi  unga* 
reht  ungaredi.  ungaVad  ungaring. 
ungameinu  ungamez.^  ungamaxl,  an- 
ganami«  unganoz.  ungabart  utignbra- 
chL  iiBgafuogi.  ungafaro,  ungahlos» 
ungagat  ungahab.  tingahaft  unga- 
herz.  ungahiuri.  ungatriwi.  ungatrost 
ungasar.  nngaaprachL  ungastalt  un- 
gaatralt  ungastuom.  ungaslaht  un- 
gaaliht  ungaswaa.  ungasmacb.  un- 
gazam« 

ungaapracbaL 

ungawaltig.  nngawillig.  ungawurtig. 
angalanbag.  ungalaubig.  ungaluatig. 
uRgaristig.  ungamezig.  ungaBadig. 
nnganistig.  nngafellig.  ungafolgig* 
nngaquitig.  ungahruorig.  ungahebig« 
ungaborig.  ungahuhtig.  ungadilltig. 
ungadowig.  unga8tuomig.junga8ibtig, 
n&gazamftig. 

BDgawabtlih.  ungawententlib.  nnga- 
wonlih.  ungawaralih«  ungalaublib. 
ungarefsentlib.  angaristlih.  ungamah- 
liL  ungameinsamlib«  ungamezlib.  un* 
gaboganlib.  ungabetlib.  ungafaldant- 
lih.  ungabwerfantlih.  u&gahorentlib. 
ungaehiosantljh,  ungacbnntlih.  uü^ 
gadolentlih.  ungatraganlib,  unga- 
aprablib.  ungascowontlib.  ungasceit- 
lib.  ungastillentlib.  ungasebanlib.  an* 
gasiunlib.  ungazoganlib. 

ungamezhaft 

ungaiiozsam.  ungahorsam. 

IxiL)  griecL  ßay  aanakr.  gA,  ire  (auch  gam, 

ire,  mit  dem  vieUeicht  die  Wurzel  QUAM 

zusammenhängt). 

GiN,  GANGANy  S^^^n,  ire,  gofb.  gaggan, 
^uigels.  gän,  gangän,  nord.  ganga.  Das 
Ptätecitom  (giang)  wird  nur  von  der  2<«'»  Fchiq 


(gangan)  gebildet  (gie  findet  sich  erst  im 
12*«A  Jahrhundert);  dagegen  kommt  daapraes. 
indic.  und  infinit,  von  gangan  nur  bei  0. 
T.  Prg.  Mat  K.  Pa.  vor. 

Formen: 
in/,  gän.  K.  3.  0.  I.  4,  86.  IH.  13^  27.  IV. 
3,  16.  T.  17,  1.  46,  5.  119.  N.  2,  12. 
12,  3:  24,  4.  106,  40.  142,  8.  Mop.  Org. 
Bo.  5. 
gen.  ML  31.  Ho.  Od.  N.  IL  Wnu  1,  7. 
zi  ganne.  0.  lU.  8^  36.  N.  41,  5.  59, 
3.  118,  30.  138,  3. 
gangan.  Frg.  59.  T.  101.  135.  Hl.  0. 
I.  1,  47.  n.  7,  6.  IlL  4,  38.  21, 31.  23, 
39.  IV.  16,  10. 
gangen.  T.  92. 
in  kankanne«  K.  60. 
zi  ganganne.  T.  106. 
zi  gangenne.  T.  113. 
praes.  ind. 
von  gän.  • 

(ih)  gäa  T.  123.  N.  25,  4  41, 10.  42, 4. 
65,  13.  85,  11.  131,  3. 
gen.  N.  n. 
(du)  gas.  N.  17,  10. 

gast  N.  31,  8.  90,  13.  Mop. 
g^sL  T.^1,  5.  47,  4. 
geist  0.  IL  22,  21. 
(er)  gät.  T.^  42,  1.  Db.  SyL  Mu.   Org. 
Bo.  5.  Mcp.  N.  1,  1.  2,  2.  17,  31. 
39,3.60,3.109,2. 
gad  (an  sia).   N.  7,  l7.  aber  auch 
ohne  folgenden -Vokalanlaut  in  N. 
16,  12. 
kät  a  14. 
gftt  M?r.  MX.  3,  Bib.  1.  2.  5.  T.  131. 

135.  N.  H.  Wm.  4,  1. 
geet  T.  139. 

geit  O.  IL  7,  11.  Wm.  H.  4,  1. 
(wir)  edmes.  Ic. 
(ir)   gänt  Bo;  5. 
geet  T.  94. 

gfet  T.  25,  7.  O.  m.  16,  24.  V.  9, 14. 
(sie)  gänt  Bo.5.  Mop.  N.  17,  43.  36,20. 
55, 11.  81,  5.  85, 11.  88, 31.  90, 4. 
115,  4.  118,  1.  127,  1.  143,  12, 
käut  K.  65. 


Digitized  by 


Google 


67 


GA. 


GA. 


GS 


g«nt  O.  0.  32, 14.  V.  19, 53.  N.  IL 
Wm.  2,  3.  4,  2.  6,  5. 
von  gangan. 

(ih)  gangu.  T.  125.  162,  1. 

(du)  g engist  Ö.  m.  8,  33.  V.  15,  43. 

(er)  cangit  Pa. 

gengit  Mat  Frg.  15.  17.  T.  57,  6. 
107.  133.  135.  OL  3.  0.  H  23, 19. 
m.  23,  35.  IV.  4,  75.  26,  14.  V. 
25,  17. 
(sie)  gangent  T.  40,  9.  64,  3. 0.  IL  22,  8. 
kangant  K.  7. 
praes.  cor/. 
von  gän: 
(du)  gSs.  T.  51,  1. 
(er)  gft.  0.  n.  17,  12.  ra.  24,  104. 
(wir)  gämds.  T.  166,  4. 

gSmös.  T.  135.  182,  8. 
gö  uuir.  Wm.  7,  11. 
(ir)  gfit  T.  180,  3. 
(sie)  gÄftn.  T.  145. 

gÄn.  O.  V.  16,  29. 
von  gangan: 
(ih)  gang4.  0.  IIL  1, 11. 13, 30.  N.  22, 4. 

118,  34. 
(du)  kangees.  K.  7. 
(er)  gang£.  T.  28,  3.  0.  L  23,  29.  IIL 
7,  9.  Bo.  5.  Mop.  N.  36, 15. 38, 7. 
{mr)  kangamis.  Kp. 

gangen.  O.  L  26,  13.  IV.  5,  54. 
(sie)  gangen.  T.  223,  3.  Bo.  5.  N.  39, 15. 
128,  5. 
praet.  ind. 

(ih)  k«ang.  K.  7. 

giang.  0,  m.  20,  38. 
gieng.  T.  149.  N.  16,  4.  37,  7.  56, 
7.  72,  27.  118,  30.  130, 1.  138, 3. 
141,  3. 
(du)  giangi  0.  V.  15,  40. 
giengl  T.  238,  3. 
gienge.  N.  49,  18. 
(er)  giang.  0.  I,  5,  9.  6,  3.  27,  17.  IL 
11,  11.  m.  4,  32.  6,  11.  8,  15.  9, 
16.  13,  45.  14,  8.  17,  2.  IV.  6,  3. 
16,  35. 
gieng.  T.  2, 11.  4,  1.  13,  12.  15, 3. 


47,  1.  81.  Mep.  B«.  6.  N.  17,  7. 
3»,  5.  70,  17.  79^  10.  11«,  3. 
giengh.  Mcp. 
gienh.  Wm.  IL  5,  14. 
gienk.  Wm.  ^  14 
gen«.  Mat  Frg.  3. 15..  3L33.  57. 61. 
(wir)  giengeo.  N.  54,  14. 
(ir)  giaogut  O.  U.  14,  im 
(sie)  giangun.  0.  L  32,  13.  27,  8.  a  7, 
15.  UL  24, 44  IV.  5,  6L  V.  16,  3. 
giengan.  T.  22,  7.  61,.  %  76.  157, 

5.184  3.192,3^223,4 
gengua.  Frg.  11.  27. 
kengwa.  Fig,  31. 

gicogeo.  Mep.  N.  72,31  U8^3. 123, 1. 
praH.  conj. 

(ih)  giangL  0.  V.  30^  74  7& 
(dn)  giangia.  0.  IL  7,^  30.  IV.  21,  6. 
(tx).  giangi.  0.  L  4  11.  6^  la  IL  13,65. 
IV.  8,  6.  V.  10,  4 
gienge.  N.  80,  14  Bo.  5.  Org. 
(sie)  giangin.  a  IL  1,  46.  3,  37.  HL 
14  93. 
giengen.  N.  106,  7« 
inp.  sing,  nur  von  gangan. 
gase.  Is.  9,  1.  Frg.  3. 
gang.  0.  L  18,  44.  HL  4  38.  T.  34,  3. 
54  6.  88.  N.  36,  7.  Bo.  5. 
imp.  ph  nur  von  gdn: 
geet  T.  92.  139. 

g^t  T.  44  3.  60,  13.  64,  3.  IIL  148. 
gänt  N.  95,  7.  99,  2.  4 
pari,  praes.   . 
von  gäa. 
gände.  Bo.  5» 
gdntL  T.  44,  4  (so  hat  der  cod.;  im  Drack 

steht  gente). 
gändo.  N.  134  8.  Bo.  5.  Mcp. 
gAendo.  Bo.  5.       ' 
n.  s.  m.  gdnder.  Org.  N.  100,  6. 

der  ginto,  gindö.  Bo.  k. 
n.  s,f.  gindiu.  Bo.  5. 
n.  a.  n.   gdendes.  Org. 
d.  s.  m.  gäntemo.  Org. 

k4htemo.  Rg.  1. 
d.  8.  f.    gAndero.  Mc^. 


Digitized  by 


Google 


59 


GA. 


GA. 


70 


a*  4.  JR.  f  Anten,  fio.  5. 
a*M.f.  kienda.  Oig. 
ginda.  Bo.  5. 
a.  $.  n.  gliendez.  Org. 
tuphrn.  giende.  Org. 
n.  pU  n.  gändlu.  Bo.  5. 

d.  pL  gAntln.  N.  77,  71. 

o.  ^.  gAnt-ejL  N.  66,  5. 
V(m  gaogan: 
ganganti  T.  19,  1. 
kancaDtl-Ic 
gangentl  Ct  95.  T.  3,  S.  188,  3. 193,  Z. 

n.  s.  m.  ganganter.  T.  81. 
n.  s.  f.   gangendiu.  Mq>. 
d.  s.  m.  kaagantemo.  Rb. 

gangendema.  D.  1«  288. 
d.  $.f.  gangentero.  V6.  IL  298. 
a.  s.  m.  gangantan.  T.  16,  1.  81. 
n.a.plwi.  gangante.'T.  126.  B.  11. 
kangante.  K.  5. 
gangente.  T.  116.  218, 5.  O.  IV. 
26,17. 
d.  pl.  gangenten.  T.  2M,  1« 
Bedeoftung  nnd  Gebraach: 
gangaiv,  ambülare*  Frg. 
so  an  aar  8«  er  lante«  giangL  O.  IV.  8,  6. 
gangente,  eunies.  T.  218,  5. 
kancanti,  niteus.  I& 
gangenti,  Mecedens.  T.  183,  3.   abkm.  T. 

193,  3.  incedems.  T.  2,  2. 
kanganteafo,  gradiente.  Rh. 
f  angendemo^  ascendenie.  D.  IL  283. 
gisah  er  gangan  thara«nn  then  selben 

drahtlnes  sun,  Q.  U.  7,  6. 
nnb  er  zl  ganne  in  thrati  sibfontbemo 

saife  dati.  O.  BI.  8^  36. 
irre  gin.  Wm.  1,  7. 

^et  fic]«tichö,yraiicb/^ii<ar  incedet.  M>. 
ziu  gan  ih  Xeideger.  N.  41,  10. - 
Ihn  geiat  n»kob  O.  IL  22,  19. 
nnaz  kant  ir  auoehendo — .  Bo.  5» 
IT  get  aus  drurenio.  O.  V.  9,  14 
nuir  giengen  einiibtigo.  N.  64,  14« 
ir  get  i&isanane  O.  IIL  16,  24. 
ih  anuiggon  ni  gange.  O. ^HL  1,  U. 
naher  gande  gesaz  sl  Bo»  5.  . 


gang  thines  ainthes.  O.  IIL  4,  28. 

gamea  hina  (hinc).  T.  166,  4. 

der  hA  glkndo  uueg,  eeha  via.  Bo.  5. 

gaendez,  gressibile.  Org. 

gander,  ambidans.  N.  100,  6. 

idun  in  reizia  nnis  käenda.  Org. 

atrimen  gaende  in  strazo  uuis.  Org. 

dar  disses  libes  ende  gat  N.  70,  18. 

dar  gat  uuerches  ende.  N.  103,  23. 

unz  dara  din  possesii^  gaL  N.  60,  3« 

unz  tara  ain  hohi  gat  Mu. 

diu  hohl  gat  10  nidenan  x^t  Org. 

anafahendo  ze  demo  menniacen  «nde 

80  gando  unx  ze  demo  fehe.  N.  134,  8. 
er  gat  under  zuisken,   e$i  medius  inter 

faristotelem  et  stmcos).  Syl. 
imo  C^UoJ  gant  prospera  unde  advena  ge- . 

licho.  N.  138,  12. 
ein  nnde  guot  al  gelicho  gan,  uman  id 

ipswn  esse,  quod  bonum  est.  Bo.  &. 
80  gienge  iz  kelicho.  Org. 
#0  ne  gat  iz  toh  nieht  kelicho,  differt. 

arme  ioh  thie  riche  ao  geniu  algiliche. 

O.  V.  16,  29. 
taz  kat  also  man  chede — ,  intulenim  hoc 

differi,  dlcere-^.  Org. 
also  gat  ouh  taz,  also  man  chede — ,  hoc 

auiem  nihil  differt,  quam  tUcere — .Org. 
ze  eine  ne  gat,  non  iJem  est  Org. 
iz  kat  al  ze  eine,  man  iz  keheize  aide 

ne  geheize.  Org. 
taz  cat  al  einis.  Syl. 
an  ^ro  gat  tir  einis  ze  chedenne,  nihil 

enim  differt,  dicere  (vel  hominem  ambu^ 

lare  vel  hominem  ambulaniemj.  Org. 
BGt  m/. 

giengen  opheron.  N.  123,  1. 

ih  gangu  gicoron.  T.  125. 
Bfit  accus,  (weg). 

lere  mih  kan  dine  nuega.  N.  118,  26. 

laz  in  gan  den  breiten  uueg,  käng  du 
den  engen.  N.  36,  7. 

nuanda  unrehten   uueg  ne   hanctost 
du  uns  ze  ganne.  N.  59,  3. 

die  den  breiten  uueg  kant  dero  huor- 
luate.  N.  17,  43. 


Digitized  by 


Google 


71 


GA. 


GA. 


72 


daz  sie  unrehten  uueg  ne  gant.  Na, 
80  gi'eng  ih  herta  uuega.  N>.  16,  4. 
gang  the«an  uueg.  0.  f.  18,  44. 
giang  er  uuegarihti.  0.  III.  8,  19« 
Mit  aba: 
ih  kieng  aba  uuegc.  N.  7%  27. 
gaut  aba  dero  uuarheite«  N.  36,  20* 
Mit  oba: 
gieug  oba  tbemo  uua^are.  T.  81. 
gaugauter  oba  tbemo  seuue.  T.  81. 
Mit  u bar:  ^ 

'    gau  über  den  mere.  N.  39,  6. 
du  gast  über  aspideml  N.  90,  13. 
über  sie  gange  iz  (swert).  N*  36,  15.    , 
die  (suertskeiden)  über  sin  uuinstera 

dieh  kaut.  Mq>.. 
ubar  fraukoQO  laut  geugit  allu  sin  gi« 

uualt  Ol.  3. 
daz  über  mib  rebt  urteilda  gieug^ 3o.5. 
sin  vin^icta  gat  über  antichristum.  Nd. 
Mit  aftar: 

ibar  liuti  after  uuege  gent.  0.11.22,14. 
Mit  üfan: 

er  ufan  einan  berg  giang.  0.  III.  13^45« 
Mit  ana: 
mit  dat, 
die  ungeflecbote  gant  an  demouuege^ 

N..  118,  1. 
die  ne  giengen  an  sinen  uuegen.  N. 

118,  3. 
unde  gesazta  er  mine  fuozze  an  den 

stein,   der  christus  ist,  unde  ap  imo 

geriiita  er  mine  genge;  der  ne  irrot, 

d-ar  «n  imo  gat.  N.  39^  3, 
übe  histrio  dar  gat  an  seile  (per  funem). 

N.  39,  5; 
mina  leidun  stiga,  ^an   dero  ib  kieng 

föne  dir.  N.  138,  3. 
petrus  kieng  an  dipn  uuel^on,  in  undi$. 

N.  39,  5. 
8.0  uuieo  der  mennisco  gang.e  an  demo 

£ot,es  pi)de.  N.  38,  7. 
so  gan  ib  an  dinero  uuarbeite.  N.  85, 11;. 
mit  acp. 
iz  gad  an  sia  uud.e  ana  iro  scheitelun. 

N.  7,  17. 


ge  uuir  anne  den  akker^  Wm.  7,  11. 

uuistuom,  ter  an  got  kat.  Bo.  5. 

diu  coniraversio  gat.  an  debeine  persth 

nas.  Bo.  5*  •        /    . 

Mit  in: 
mit  dat.: 

in  dero  fecclesia)  ist  ze  g^nne.  N.  41,  5. 
in  ungefleccbotemo  uuege  ganden  N« 

100,  6. 
die  in  sinen  uuegen  gant  N.  127,  1. 
ib  kieng  in  erdo.  N.  56,  7. 
gat  in  uueido.  N.  16,  12. 
gange  ib  oub  bier  in  mittemo  acatue 

de8  todes.  N.  22,  4. 
gat  in  nabt.  T.  135. 
gant  in  finstri.  N.  81,  5. 
get  in  finstarnessin.  T.  131. 
übe  ib  can  inmitten  arbeiten«  N.  137,7. 
in  tbemo  uuillen  giangis.  O.  IV.  21,  6. 
in  miuen  gerfbten  ne  gant  N.  88,  31. 
ib  gieng  in  uuiti,  in  laiitudine.  N.  118,45. 
poh  ib  ne  gieng  in  micbelen  dingen. 

N.  130,  1. 
gangeuti  in  allen  bibotun.  T.  2,  2. 
gant  in  einemo  füoze.  N.  17,  46. 
mit  acc: 
In  morgan  uuolta  ber  gan  in  galileam. 

T.  17,  1. 
80  tbaz  her  ni  mohta  giu  ougazorhto 

g.an  in  thie  bürg.  T.  46,  5. 
ni  gat  in  himilo  rihbi.  T.  42,  1. 
in  himil  ni  gengit  Ö.  II.  23,  19. 
in  die  herebirga  mines  huses  ne  gan 
'  ih.  N.  131,  3. 
in  ferbrennedo  gan  ih  in  diu  hus.  Pf. 

i65,  13. 
giang  er  in  thia  palinza.  0.  I.  6,  9. 
gant  in  sina  houa.  N.  95,  7. 
sie  ne  giengun  in  thenfrithof.T.192,3. 
gieng  in  gibirgu.  T.  4,  1. 
80  giang  er  intben  oliberg.  O.IIL17,2. 
in  Jbaz  seif  er  giang  tho  zin.  O.  UL  8, 47. 
genc  in  sceffilin.  Frg.  3. 
rugh  kat  in  holing.  N.  36,  20. 
al  thin  lihhamo  gange  in  faella  fiur. 

T.  28,  3. 

der 


Digitized  by 


Google 


73 


GA. 


GA. 


74: 


der  (ruoft)  gieng  in  sin  otb.  N.  17,  7. 
er  geteta  sie  gan  in  iro  mnotuuiUin, 
in  concüpiscentiüs  Cordts  sui.  N.  106|  40. 
kengun  in  spraliha,  consiüuni  inierunt. 

Frg,  31.       •  . 

ni  giaag  in  atrit  nmbi  thaz«  O.L  27, 17. 
diu  gTU4>ni  beginnet  kän  in  rötl.  Mq). 
uniht  ni  giang  in  es  in  muot   O.  UL 

17,  6a 
kät  aber  in  spedeS'^,  dividitur  rursui^. 

Org. 
in  sedil  gan,  obire.  D«  IL  319. 
in  sedal  gat,  oCddii  (sol).%S3f» 
in  sedel  gändiu  zeichen.  Bo.  5. 
Mit  innan^ 
gang  innan  thina  camara.  T./34,  2. 
er  giang  innan  thaz  hus.  O.  IL  11^  11. 
ACt  durh: 
tbes  selben  thionostes   giuualt  thaz 

gengit  tfauruh  ira  hant  O.  V,  25,  17. 
snert  kange  in  dnrh  iro  herzen.  N.36,15« 
Mt  fona:  f 

föne  dien  skerten  gant  die  feltaeha« 
N.  90,  4. 
REt  fora: 

thar  ih  fora  imo  gange.  0.  DI.  13,  30. 
Mit  nah: 

daz  sie  nah  mir  gangen.  N.  39^  15. 
gdng&n  njih  ^tbn^  ambiarU.  Bo.  5. 
nah  temo  (genualte)  ir  so  gnoto  gan 
sulent«  Bo.  5. 
Mit  zi: 
unde  gan  ih  hina  in  ze  gotes  allare. 

N.  42,  4. 
giang  zi  themo  gotes  has.  0.  IV.  6,  3« 
gang  ze  bluomgarten.  Bo^  5^ 
gemes  ci  imo.  T.  135.  - 
ze  unrehto  farenten  ne  gan  ih.  N.25,4« 
anagenne   des    nningarten    gieng    ze 

seuue.  N.  79,  10. 
zi  achara  ^in^  fadere.  M.  31. 
zi  akare  ne  gangent(fogala).  O.n.29,8» 
ze  acher e  gange.  Bo.  5. 
ze  achere  gienge,  humum  f oder  et.  Bo.5. 
uueg  ter  dannan  gat  ze  utica.  Bo.  5. 
gat  mdnnolih  ze  sinemo  uuerche.   N. 
103,  23. 
IV. 


ne  gat  (AlphabeiX  nteht  fuird»  Ana  ze 

sibene  buohstabes.  Mu. 
ne  gengit  zi  imo  fon  then  seafon,  mm 
periinei  ad  eum.  T.  133. 
nba  gangan:    .  ^ 

man  gangenti  oba^  emtes  supra,  ni  uuiz- 
znn.  T%  141. 
widarortes  gangan: 
giengtfn  nuidarortes,  ahierunt  retrorkan. 
'  r.  184,  3. 
fnrdir  gangant 

fnrdir  gangaati,  procedens.  T.  19,  8. 
frammort  gangan: 
ne  gang  thti  frammort  inti  sih.  O.-IO. 
17,  55u 
<gagan  gan:   der  herre  ire  gegen  gie.  D. 

IIL  7a). 
ingagan  gftn,  gangan,  eittgfgen  st^tn. 
ingagen  gangenter,  eongressus  (acMlliJ. 

VA.  L  470/ 
ingagan  gaanter,  eongressus.  VA.JX.  889. 
get  ingegin  imo!  T.  148. 
giang  ingegin.  O.  U.  15,  4.  T.  223,  % 
giengua  ingegia  O.  IL  8,  24. 
giengun  ingegin  imo.  T.  116. 
engagine  gan,  congredt.-D^  U.  323. 
hinagin,  gangen,  ^init^tn^^inmt^Qt^ttu 
fainagangan,  abire.  T.  184,  5.  ^    , 

er  gat  hina  in  dia  alt^n  slahta  sinero 
fordere^.  N.  48^  20. 
hintarot  gangan: 
hintert  kangen,  avertaniur  r^rorsum.  N. 
12Ö,  5. 
hera  gangan,  ^trge^ctt. 

dn  giengi  hera.  T.  125« 
dana  u.  danan  gangan,  l^on  bannen  $<^itL 
thana  gieng.  T.  i43.  ' 
thana  giaag  "O,  IIL  4,  32. 
thana  giengun.  T.  223,  4. 
thana  gangente,  abeunies.  T.  215,  4. 
thanan  gangenten,  abeuntibus.  T.  64,  4. 
giefig  thana.  T.  101. 
,    kenc  dana  uz,  egressus  est  foras.  Trg.  31. 
AFARGAN. 

auargat  Ra.     \  j.^ 

afarkat.  sI.K.^'•^»^^'""•' 
FOLLEGAN,  FOLLEGANGAN. 

Digitized  by  VjOOQ  IC 


y^ 


75 


GA. 


GA. 


76 


sid  tie  chttninga  niomaa  eba  ne  stozet 
unde  in  iro  saligheit  folle  gät,  perpe^ 
tuo  penbirat.  Bo.  5. 
mide  din  gn^da  follegat  mir  (subuque^ 
türme)  alle  taga  mine»  libea.  N.22,6. 
folle  gilt  si  (vindicta)  in  euua«  Nd. 
die  sih  iro  (mperbiae)  ne  gelonbent  nnde 
mite  folle  gant  N.  30,  25. 
'  follegiengin  sie  (salda)  imo  uns  tara, 
nutnereni»  Bo*  5« 
mit  temo  einen  argumenta,  so  ai  begonda, 
habet  si    allen   finnen   fjollegangea 
Bo.  5. 
BDSSIGANGAN,  miiit^tni  aberrare,  peccare. 
thas  ih  nt  miasigange.  O.  IIL  17,  65. 
ni  firlaze  unaih  thin  uuara  inthea  uni- 

daruuerten  fara, 
thas  unir  ni  misaigangen,  thar  ana  ni 

gifallen.  O.  U.  31,  3S. 
uuio  ther  ander  missigiang  ioh  harto 

hintorort  gifiang.  Oh.  31« 
ni  unarnn  uuola  unachar,  bi  thin  mis- 

sigiangnti  sie  thar.  O.  IV.  7,  66. 
ni  miasigiangin  nuir  ao  fram.  O.  II.  6,31. 
thaz  uuir  ni  misaifiangin  onhsonimis- 

aigiangln.  0.  11.  11,  41. 
[ime  an  niehte  missegie  (u6e(  sUttg).  D. 
D.  m.  94.] 
GAGlN,  GAGANGAN. 
Formen: 
inf.   gig^n.  Bib.  1.  3.  , 

kegftn.  D.  IL  35t. 
gig^n.  Mip. 
gigangan.  Bo.  1.  4. 
kikank-an.  gl.  K. 
praes.  ind. 
(er)  gigät.  0.  m.  7,  49.  IV.  11,  43.  Bib.  1.3. 
kikät.  Ib.  Rd. 
gegät.  Bo.  5. 
kekat.  K.  64. 
gigÄt  Bib.  1,  Pnid.  1.  Mi[i. 
gigeit.  0.  L  2,  19.  in.  3,  12.  7,  63. 
IV.  9,  31. 
(sie)  geg^nt  Bo.  5. 
(ih)  geganga.  Schw. 
(sie)  gigangenl  0.  IL  13,  95. 
praes.  conj. 


(er)  gigee  Mo.  Sb.  Bib.  1. 

gig*.  0.  V.  23,  363. 
(er)  gigange.  O.L  18,  31.  27,46.  0.16,18. 
IV.  7,  7.  11,  30.  20,  20.  (0. L  18,36. 
cod.  P.). 
Gdiort  ändi  giganna  in  an  frono  gi« 
ganna,  pubUcetur.  A.  hieher? 
(wir)  gigange n.  O.  IV.  9,  6. 
(ir)  giganget  0.  ID.  14,  103. 
praet.  ind, 
(er)  gigiang.  Ol.  24.  O.  11.  41.  HL  16,  5. 
gigieng.  VA.  m.  333.  VIL  636. 
gegieng.  N.  1,  1. 
(sie)  gigiangnn.  O.  J.  23,  18.  HL  8,  11. 
praet.  conj. 
(er)  gigiangl  0.  L  20,  15.  U.  3,24.  6,  34. 

11,  2a 
(sie)  gageingin.  Db. 

gigiengin.  O.  L  23, 11.  27,  21.  DL 6, 15. 
part^  praet. 
kigangan.  K.  58. 
kekankan  si.  K.  14. 
kegangen  birn  uuir.  N.  131,  7. 
n.  s.  m.  kekanganer.  K.  35. 
d.s*m.n.  giganganemo.  T.  193,  6. 

Bedeutung  und  Gebraudi: 
ao  aie  in  thaz  seif  gigiangun.  0.1118^  11. 
thar  man  kikankan  ni  mac,  adire.  gl.  K. 
nahor  gigiangin.  O.  I.  27,  21. 
Quir  birn  in  sin  gezelt  kegangen.    N. 

131,  7. 
kegan,  cessisse.  D.  11.  351. 
gigangan,  cessisse.  Bö.  1.  4. 
kekat,  cedet.  Rd. 
gigat,  cedit,  Bib.  1.  2. 
gigee,  cedet  (in  partem  tuamj.  Ma. 
giget,  cedit  (in  leges  diuinas  impie  agere 

impune  ne  cedit).  W^. 
giget,  concessit  (mortale  genus  sab  regnam 

remi).  Prud.  1. 
kekat,  pertinet  (locus  ad  dioecesin).  K.  64. 
gigen,  cadere  (sub  regis  potestaie  cadere 

universa).  Mij;.    ^ 
kikat,  cadet.  Jb. 

sie  gegant  aba  iro  uuistuome.  Bo.  5* 
ob  iz  uuar  zi  thin  gigat,  thaz  man  thia 
diufi  ni  firstat  0.  ül  7,  49. 


Digitized  by 


Google 


77 


GA. 


GA. 


78 


ni  Quird  ther  tbarthc  faBtan,   tbet 

unolti  uuidarstantan^ 
thai  %i  thin  (^igiangi,  ai  nueri  thoh  gi- 

fiangi.  0.  IL  11,  28. 
ob  iz  %i  thiu  thoh  gigeit  thnroh  mina 

dnmpheit  0.  I.  3,  19. 
sie  tho  uuuntar  gifiang,   so  iz  zi  thiu 

tho  gigiang.  O.  HL  16,  5. 
80  niiar  so  iz  io  zi  thiu  gigeit  O.  UL  8, 

12.  7,  63. 
theiz  io  zi  thiugigange,  theih  thionost 

thir  gihenge.  O.  IV.  11,  30. 
salig    ihie    armherze    ioh   thie     armu 

u^iihti  smerze, 
then  mmat  zi   thiu  gigange,   thaz   iro 

leid  sie  irbarme.  O.  IL  16,  18. 
thaz  uuir  zi  thiu  gigangen,   nuir  suli* 

ches  biginnen.  O.  IV.  9,  6. 
ir  ouh  thaz  ni  uuollet,   thaz  ir  zi  thiu 

giganget, 
odo  ouh  zi  thiu  giloufet,  thaz  ir  es  uuiht 

firkoufet  0.  HL  14,  103. 
al  iö  sulicha  giuuurt,  so  duat  thes  gei- 

stes  giburt, 
then  zi  thiu  gigapgent,    fon  imo  irbo« 

ran  uuerdent  O.  IL  12,  48. 
so  iz  zen  thurftin  gigeit  O.  IV.  9,  31. 
odo  iauuiht  thes  man  thar  big«,  thes 

zi  tode  gige.  O.  V.  23,  263. 
uuizit,   quad  er^   thesa  dat,   thaz  si  in 

iuih  gigat  0.  IV.  11,  43. 
indi  mit  ludheren   in  nohheiniu  thing 

ne  geganga.  Schw. 
ob   uns  in   muat    gigange,   thaz   unsih 

heim  lange.  0.  L  18,  31. 
ziu  feris  thu  inti  doufist,  nu  thu  ther 

heilant  nijiist, 
noh  thero  manno  ouh  thanne,  in  thero 

ambaht  iz  gigange.  O.  L  27,  46. 
zelle   ouh    in   giuuissi,    thaz    er   selbo 

krist  si, 
io  thia  beldida  gigange,   then   namon 

imo  feige.  0.  IV.  20,  20. 
gigiang  er  in  zala  uuergin  thar,   drub*- 

tin  half  imo  sar.  OL  24.  < 

thaz    er   gigiang    in    baga  thera   gotes 
fraga.  O.  IL  6,  41. 


gigiangna  si  es  in  ernust  in  thrata  mi- 

chila  angust  0.  L  32,  18. 
ouh  unorolt   ni  gigiangi   in  thesa  go- 

ringl  O.  IL  6^  34 
ni  uuas  ther  nan  intfiangi,  in  gilouba 

gigiangi  0.  IL  2,  24. 
zi  giloubu  gifiangin,   in  riuua   gigian- 

gin.  O.  L  23,  11. 
in  tod  ni  gigiangin.  O.  IL  6,  1&. 
girate    giganganemo,    conälio  Muto.   T. 
.     193,  5. 
zasamana  giganganiu,   cmfusa  (unda). 

Prud.  1. 
Buola  gigan,  cenisse  (pareniHusJ.  Prud.l. 
GAGANGENNI,  congressus  (meos).  VA.  V.  733. 
ANAGAGAN, ,  ANAGAGAJNGAN. 
anakigat,  invasiL  Ib.  Rd. 
anagigiench,  iMtquor  (conveUerevimenJ. 

VA.  111.  33. 
anagigiene,  aggressusesi  (iakmvitamj. 

D.  IL  285. 
anagigiongan  (VcJ,  athrH  sunt.  Ec 
anacagangan,  inito.  Tg.  1. 
anagagangan  sini,  adorsi  sunt.  Em.  20. 
anakiganganemu,  inito.  Rd.';  in  Ib.  steht 

anakikannemu. 
[anagigean,  ambire  (gloriam).  firud.  1. 
gehört  vieUeicht  als  Sdireibfehler  fiir  ana- 
gigan  hieher;  doch  kann  es  auch  zu  gian, 
hiare,  gehören.] 
INGAGiN,  INGAGANGAN. 
inkiget,  incedit.  Gc  4. 
so  er  erist  thia  arka  ingigiang.  O.  IV« 

7,  51. 
die  dara  in  gegangen  uuaren.  N.  40,  8. 
dara    ingegangener   iiho   ih   gote.   N. 

117,  19. 
ingaganganer   (inkagankaner.  K.  62.) 

ist,  ingressus  est.  K.  60. 
inkegangane  (sin),  ingrediantur.  K.  43. 
in  sin  kegangan,  ingrediantur.  K.  6L 
herain  pistkrkangan,/72^rddf>mAiic.Rb. 
FRAMGAGANGAN. 

thiu   gigienc   fram   in   managa- taga, 

processerat.  T.  7,  9. 
beidu   framgigiengun    in    iro    tagun, 
processerant.  T;  2,  2. 

Digitized  by  VnOOQlC 


79 


GJL 


GA. 


80 


min  quena  fram  Ut  gigangali  ia  ira 

taguiiy  proaasit.  T.  2,  8. 
framgigangenesy  persenilis.  A. 
ftamkiganganem  hlisktum^  progreuioris 
aetatis.  Rb. 
ÄBAGlN,  a^se^ett. 
tar  dia  naht  aba  g&t,  deswit.  Bo.  5» 
tiu  unsamfta  aba  gAnt,  difficUe  mobilia^ 
nnde  uuirig  sint  Org. 
ANAGiN,  ANAGANGAN  (<£anagag4n),atiee^ 
Form  und  Flexion: 
Inf.  anag4a  N.  120,  8. 
anagin.  b.  2. 
anagangan«  IL 
praes.  ind^ 
(ih)  anagdm.  R 
(er)  anagftt  K.  21.  N.  21,  12. 
gät  ana«  Bo.  5.  SyL  Nd« 
anageit.  O.  V.  10,  5* 
(sie)  anag&nt  Db. 
gftnt  ana.  Bo.  5. 
anakänt  IL  7.  32. 
pra^s.  conj. 

(er)  anag^ange.  0«.  L  18^  36*  Bo.  &» 
praet. 

(er)  anagienc  SC« 
anagieng./Bo.  5. 
gieng  ana.  Bo.  5. 
(anegie.  D.  IIL  HO.) 
part.  praes.  anagändo.  Bo^  5. 

n.  s.  m.  der  anagftndo.  Bo.  5» 
^  d.  s*f.  anagäntero^N.  102,17. 

anagintero.  N.100,8» 
a.  s.  f.  anagäenda.  Bo.  5. 
anagaDgendu,  incessu.  Can. 
Bedeutung  und  Gebrauch; 
anagam,  invado.  R. 
anagangan,  invader^.  R. 
7th^8  sjelben  pades  auazi  suachit  reine 

fuazi, 
ai  therer  situ  in  manne,  ther  thar  ana 
gange.  O.  I.  18,  36^  (ana  kann  auch  zu 
thar  gehören), 
anakant,  incedimt  (in  hella).  K.  7. 
anagat,  succedii.  K.  21. 
anakant,  succedunt*  K.  32r 
der  anagändo  tag.  Bo.  5. 


foaa  anagdnteTo  uuerlte,  a  seculo.  N* 

102,  17, 
(iz  sint  zuei  iar  daz  anegie  diser  hun- 

ger.  D.  IIL  HO.) 
aband  unsih  anageit  O.  V.  10,  5. 
mit  diu  not  anagat,  proximaeH.  N.21,12l 
vze  anagentero  irsuochungo.  N.  100,  8. 
daz  kH^t  io  personas  ana.  Bo.  5.  * 
taz  ne  gdt  ten  ora/orem  nieht  ana.  Bo.  5. 
ttuaz  in  anagange  ze  tuonne.  Bo.  5. 
mih  kat  der  gerich  ana,  mea  ist  ultio.  Nd. 
daz  ten  considem  anagieng  ze  tuonne, 

taz  frumeta  sin  legatus.  Bo.  5. 
taz  sint  die  strite,  die  einluzliche  Qien-  - 

niscin  anagant  Db. 
der  uuint  taz  skef  anagindo«  Bo.  5. 
anagienc,  se^uebatur  (illum  ghriaj.  SC. 
er  (hercuUsJ  gieng  iz  (paksdem)  ana  mit 

temo  fiure.  Bo.  6. 
gänt  (leuuenj  ten  meister  ze  ereat  ana 

(faUm  an).  Bo.  5- 
aus  kat  man  in  ana  (cf.  cruozit).  SyL 
INGiN,  INGANGAN,  goth.  inngaggan  (cf.  iii^ 
gagAn),  einsehen;  l^itteittaelicn. 

Form  und  Flexion: 
Inf.  ingÄn.  Ja.  O.  Ü.  23,  21.  V.  6,  28.  Mcp. 
incannes,  intrandi.  H.  18. 
ingangaa  T.  62,  6.  95.  97.  106.  119. 

227,  2.  Can. 
incangan.  Pa 
inkankan.  gL'K. 
ingangen.  T.  125. 
in  zi  ganganuQ.  0.  V.  6,  52. 
praes.  ind. 

(ih)  ingäm.  Pa.  gL  K. 
gän  in.  N.  42,  4. 
(er)  ingit  T.  42,  1.  N.  14,  2. 
iukät  Ic  Rb. 
ingÄt.  T.  84.  133. 
gät  in.  N.  23,  7.  9.  Bo.  5. 
geit  ia  O.  IV.  15,  5. 
(ir)  g6t  in.  T.  141. 
(sie)  inglint  Bo.  5. 

gant  in.  N.  117,  20. 
(er)  ingengit.  T.  84.  106.  lU  13&  157,2. 
(ir)  iuganget  T.  44,  7.  8. 
(sie)  ingangent  T«  106. 


Digitized  by 


Google 


81 


GA. 


GA. 


82 


prae$.  conj. 

(du)  ingang^fit  Bo.  b. 
praet.  irßd. 

(ih)  ingieng.  T.  13& 
(du)  ingienge.  Bo.  &  ' 

(er)  ingiang.  O.  l.  4, 19.  IL  11, 5.  V.  12, 26w 
ingeng.  T.  84. 
ingieng.  T.  4,  1.  18,  1.  47^  1.  79.  ^. 

93.  110.  117.  Mcp. 
inkienc  Ic 
giang  in.  O.  L  22,  33. 
kenc  in.  Frg.  19. 

gieng  in.  T.  60, 13. 14  125.220,3.Mc{k 
(ir)  ingiengunt  T.  87. 
(sie)  ingengun.  Em.  29* 
gieng en  in.  N.  40,  7. 
kengun  in.  Frg.  27. 
praet.  amj\ 
(ae)  ingiengia  Mqi. 
imp.  s.  ingang.  T.  92.  149. 
pl  g4t  in.  T.  40,  9. 
gftnt  in.  N.  99,  4. 
part^  praes. 

ingAndo.  Mcp.  Bo.  & 

n.  pL m.  inglinte.  Mai. 

ingangenti.  T.  2.  114. 

d.  s.  m.  ingangantemn.  K.  3&. 

n.pLm.  ingangante.  Frg.  17. 

ingangente.  T.  8,  6.  57,  8* 
.    *  d.  ph  ingangenten.  T.  157,  2. 

a.pLm.  thie  ingangenton.  T.  141. 
Bedeutung  und  Gebraudi: 
incangan,  invadere.  Pa. 
ingan,  peneirofe.  Ja» 
ingangan,  intrare.  T.  62,  6» 
ingam,  invado.  Pa, 
der  dar  ingat,  ingreditur.  N.  14,  2; 
inkat,  ingreditur.  Rb. 
inkat,  penetraL  k. 
thara  in  zi  ganganne.  0.  V.  6,  52. 
rehte  gant  darä  in.  N.  117,  20. 
get  in,  intrate.  T.  40,  9. 
,    ingengit,  intrat.  T.  157,  2. 
ingando,  ingressurus.  Mcp.  32. 
ingante,  intrantes.  Mat 
daz  du  ingangest,  introeas.  Bo.  5. 
du  ingienge,  introisti.  Bo.  5. 


gieng  in,  ingressus  est.  T.  60,  13.  infrowit. 

T.  220,  3.  irrumpit.  Mcp.  , 

inkienc,  subiit.  la 
ingengun,  inierunt.  Eau  29. 
Mit  acc.  ,         k 

glt  iz  tih  ieht  in.  Bo.  5.         . 

uuanda   dik  ingdnt  mine  reda,   in  te 
descendtmt.  Bo.  5. 

ingieng  hierusalem.  T.  117. 

thanne  ir  inganget  thaz  hus«  T.  44,  8. 
Mit  in: 

in  heidanero  uueg  nigetir  in.  T.  44,3. 

ingangit  in  mund.  T.  84. 

ingangit  in  richi  kimilo.  T.  106. 

ingieng  ih  in  thin  hus«  T.  138. 

ir  in  iro  arbeit  ingiengunt  T«  87. 
Mit  zi:  , 

ze  gote  gan  ih  in.  N.  42,  4» 

kat  in  ze  iu.  N.  23,  7. 

gat  in  zu  ze  in.  N.  23,  9. 

gant  in  ze  sinen  porton.  N.  99,  4. 

ingangan  zi  libe.  T.  95w 

sie  gi engen  in  ze  mir.  N.  40,  7. 
ÜBARGiN,  UBARGANGAN,  goth.  ufargaggan, 
und  UßARIGAN,  überge&etti  übertreffen, 
ubargan,  trandero'.  BL 
upari  kat  (ubigaL  Raw),  exsuperaU  g^.  K. 
upargaat,  transgreditur.  R. 
fliahemes   thio   ubili,   thiu  unsih  geit 

hiar  iibirL  O.  V.  23,  75. 
upari  gant  Pa.       \ 
ubiri  gant  R&       >,  exsuperant. 
ubiri  kaant  gl.  K.) 
(dine    ehornstadale    gen    allenthalben 

ubere.  D.  HL  74.) 
uparkenkit,  transgreditur.  gL  K. 
ir  ubergangent  gotes  bibot  T.  84. 
ubergangent  lera  altero.  T.  84. 
ih  ubargieng  (thiu  bibot).  T.  97, 
ubirgiench,  prevaricatus  est.  Bib.  5. 
mit  thiu  er  thaz  laut  al  ubargiang.  O. 

IV.  20,  30. 
ÜFGAN,  ÜFGANGAN,  attfae^en;  s.  auch  M- 
DAR  GiN. 

wi/  üfkän.  Mcp.  Bo.  5. 
üfgÄn.  Wm.  3,  10. 
ufgangan.  T.  32,  3. 


Digitized  by 


Google 


/'' 


83 


GA. 


GA. 


84 


praes*  ind. 
(er)  üfkät  Bo.  5.  Mcp.    , 

gAt  ü£  Mcp. 
'    (me)  üfgftnt  Wm.  4,  1. 
(er)  ufgangit  Pa. 

nfcangit  gl.  K 

uphgengit  Frg.  25. 
ptaei.  conj. 
(er)  üfgÄ.  Wm.  4,  5. 

üfkange.  Mcp.  Bo.  5. 
^praet.  ind. 
(er)  nfgienc  M.  30.  Gb.  4. 

ufgiench.  Le.  1.  3.  Gh.  1.  3. 

gicng  ut  T.  21,  12.  Mcp. 

giang  ut  O.  IV.  35,  43. 

genc  uph.  Frg.  11. 
(ae)  giengun  uf.  T.  71,  3. 
part  praes. 

üfkftndo.  Bo.  5. 

n.  s.  jfi.  der  üfginte  (ÄfgÄnde.  Wm. 
m.).  Wm.  6,  9. 

gf.rf.^./.  ufgaagantcru.  T.  71,  3. 
ufgangentera.  T.  216,  3. 

part.  praet* 

ufkekangan  slnt  K.  65. 
Bedeutmig  und  Gebrauch: 
ufgen  ze  demo  diske.  Wm.  3,  10. 
ufgent  uone  uuaske.  Wm.  4,  1. 
ßint   ufkekangan,    oriuntur    (scandalaj. 

K.  65. 
ufgangit,  adolescit.  Pa. 
giengun  uf,  exorta  sunt  (semina).  T.71,3. 
lauph  uphgengit  Frg.  25. 
unxie  der  tag  üf  gfe.  Wm.  4,  5.. 
der  üfgente  morgenr6t.  Wm.  6,  9. 
der  ste^ro  beginnet  üfki^n.  Akp. 
kieng  ter  mano  uC  Mcp. 
so  diu  sunna  ufkat.  Mcp. 
iovis  Stella  ufkat  Mcp. 
Hobt  gieng  in  uf,  lux  orta  est  eis.  T.21,12. 
ufganganteru  sunnun;  orio  sole.  T.  71,  3. 
tho  giang  uns  uf  uuunna,  tbiu  euuinigu 

sunna, 
ich   ouh   salida   ubar   al,   so   man   biar 
fora  sagen  scal.  0.  IV.  35,  43.  44. 
üMBIGiN,  UäIBIGAJNGAjS,  umgc^eitr  ^erum* 
Qt^tUi  umgeben. 


inf.  umbegän.  Org. 

umbicangan«  Pia.  gL  K. 
praes.  ind. 

(er)  umbicat  Pa.  gl  K. 
umbegät  Org.  Bo.  5. 
g&t  ümbe.  Org. 
(ne)  umbegint  N.  58,  7.  Org. 
umbegint.  Wm.  3,  7.  5,  7. 
gint  umbe.  N.  II,  9.  Org. 
(ir)  umbiganget  T.  141. 
praes.  conj. 

(ßie)  umbicangen.  K.  48. 
praet.  ind. 
(er)  umbigieng.  T.  22,  1. 

umbegieng.  Bo.  5. 
part.  praes.  d.  pl.  umbicantem.  Ic. 
part.  praet.  umbicancan.  Ic. 
Bedeutung  und  Gebrauch; 
gant  umbe,  ambulant.  N.  11,  9. 
uqfibicangaa,  circuire.  Pa. 
umbicat^  circuit.  Pa. 
umbicantem,  ambientikus.  Ic 
tia  erda  daz  uuazer  umbegat  Bo.  5. 
umbegantsie  diaburg,  ciiYtiiAifn/.  N.58,7. 
umbegent  (daz  bette),  ainbiunt.\Vn.3j7. 
ir  umbiganget,  circuitis  (seo  inti  erda). 

T.  141. 
umbicangen,  circumeant  (das  Kloster).  K  48. 
umbegieng  taz  hus  sumelicfaer.  Bo.  5. 
umbigieng  ther  heilant  alla  galileam. 

T.  22,  1. 
relativum  ne    mag  neheinest  umbegan, 

converli.  Org. 
übe  ^i  umbe  ne  gat,  si  non  convertitur.  Org. 
umbe  ne  gant  siu,  converiunteir.  Org. 
mit  tien  sie  umbe  gant,  convertentia.  Org. 
so  ne  gjät  iz  umbe  nicht,  non  convertitur 

(Salz).  Org. 
föne  diu  ne  gat  iz  umbe.  Org. 
so  gat  iz  ouh;umbe.  Org. 
i%  kat  10  danne  umbe.  Org. 
pediu  ne  gat  si  umbe.  Org. 
föne  diu  ne  mag  iz  umbegan.  Org. 
umbicancan,  obsida.  Ic.  ' 

ANTGAN,  ANTGANGAN,  enfae^ett. 
Form  und  Flexion. 
inf.  intcan.  Ib« 


Digitized  by 


Google 


85 


GA. 


GA. 


86 


intkan.  Rd. 

ingan.  IN.  73,  2a  118,  116. 
intgangan.  0.  IV.  37,  11.  cod.  P.i 
ingangan.  O.  IV.  37,  11.  V.  15j  2a 
19,  16. 
(er)  ingat  Bo.  5. 
(sie)  ingant  Bo.  5. 
(er)  iogieng.  T.  134.  N.  37,  11.  106,  27. 

iogiench.  N.  71,  6. 
(er)  iogiangl  O.  I.  19,  15.  IL  5,  27;  IV. 

8,  8.  16,  20. 
(sie)  ingiaogin.  O.  L  24,  2.  V.  13,  6. 
p€ott»  pmet. 

ingangan  sL  O,  V;  3,  17. 
ingangen  ist  N.  54,  22.  Mep.  Bo.  5. 
engangen  ist  (oder  ergangen?)* Bo.S. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
intkan,  evadere.  Rd. 
daz  erbe  ne  laz  uns  ingan.  N.  73,  20L 
ingät  imo  ioh  tiu  gnnht  Bo.  6. 
sie  (irä)  ingint  in  sar.  Bo.  5. 
ni  laz  thir  nan  ingangan.  O«  IV.  37,  11. 
in  herzen  si  iz  bifangan,^  ni  laz  es  uuiht 

ingangan.  O.  V.  15,  20. 
er   uuergin  megi   ingangan,  uuetd  er 

thar  bifangan.  O.  V.  19,  16. 
do  ingicng  imo  däz  lieht  N.  37«  11. 
do  si  (lera)  ingiench  (iudHsJ.  N.  71,  6. 
ingieng  in  iro  uaistuom.  N.  106,  27. 
er  ouh  baz  ingiangi,   siu  uuafan  nt  bi- 

fiangi.  0.  1.  19,  15. 
in  themo  pade  ouh  fiali,   ioh  salidon 

ingiangi.  O.  IL  5,  27. 
er  er  imo  io  ingiangi  O.  IV.  8,  8. 
thai   man  nan  gifiangi   mit  niaüuihtu 

er  pingiangi.  0.  IV.  16,  20. 
uuio   sie    ingiangin   alle  themo  egisli« 

chen  falle.  O.  I.  24,  2. 
thie  fisga  in  al  ingiangun,  niheinan  ni 

gifiangun.  O.  V.  13,  6. 
mit  thiu  si  ih  io  bifangan  ioh  fianton 

ingangan.  O.  V.  3,  17. 
an  dero  uuelchi  ne  ist  in  iro  chraft  in- 
gan gen.  N.  54,  22. 
ist  Inir  ingangen,  perit  (nuillo).  Mcp. 
ist  mir  ingangen  diu  gehuht  Bo.  5. 
ist  imo  ingangen  daz  kestriga.  Bo.  5« 


uuio  mir  engangen  (?y  ist  min  uiiska- 

delL  Bo.  5. 
er  ingiang  fon  iro  hanton«  T.  134. 
üNTARGlN,  UNTARGANGAN,  nndr^e^ett 
untarkat,  infercidit  fanheüiusj.  Rh. 
untirget,  occidet  (solj.  Bib.  51 
einer  imo  den  stuol  ze  romo  undergieng 

unde  alla  italiam.  Bo.  5. 
nntarkiangi,  iniercessisset.  Ib.  Rd. 
ÜZGAN,  ÜZGANGAN,  auisthtn. 

Form  und  Flexion. 
/»/•  uzcaan.  R. 

uzcan?  Pa. 

uzkan?  gL  K. 

uzgangan.  T.  44,  7.  145. 

uzgangen.  T.  60,  6. 
präes.  ind. 
(du)  üzkäst  N.  67,  8. 

uz  ne  gast  N.  43,  10. 

ges  uz,  T.  27,  3. 
(er)  uzkat  ^.  K» 

uzcat  Pa. 

uuzkaat  R. 

uzgct  T.  57,  6.  133. 

gat  üz.  N.  94,  12.  117,  29. 
(er)  uzgengit  T.  84.  145. 
(sie)  uzgangent  T.  77.  84. 
praes.  conj\ 

(du)  üzkang^st  Bo.  5. 
(sie)  uzkanken.  K.  8. 
praet,  ind, 

(ih)  uzgieng.  T.  57,  7.  175,  5.  6.  177,,  5. 
(du)  uzgiengi.  T.  176,  2. 

uzgienge.  Bo.  5. 
(er)  uzgieng.  T.  17,  8.  49,  6.  53,  2.  79. 
92.  109. 

gieng  uz.  T.  131. 159,  7. 194,  L497,  1- 
N.  18,  6. 

giang  uz.  O.  I.  4,  75.'       ^    ,.     \ 
(ir)  giengut  uz;  T.  64,  4.  5.  6.  185,  7. 
(sie)  uzgiengun.  T.^3,  12.  13.   12a   121. 
166,  5.  235,  3. 

giengun  uz.  T.  87.  125. 

giangun  uz.  O.  IL  3,  24.  IV.  34,  3. 

giengen  uz.  N.  4(T,  8. 
praei.  conf. 
(er)  uzkienge.tBo.  \6*    *  \  .    :   ; u* 


Digitized  by 


Google 


>^' 


87 


GA. 


ga: 


88 


ünp.  *.  nzgang.  T.  53,  7.  92. 

gang  uz.  T.  92.  125.  Wm.  1,  8. 
ganc  uz.  Wm.'IX.  1.  8/ 
ph  gant  uz.  Frg.  27. 
g6t  dz.  Wnl.  3,  11. 
part.  praes. 

Azkändo.  ^o.  5. 

uzgangenti.  T.  2,  10.  46,  5.  70,  2. 

86.  97.  188,  6.  209,  4, 
uzkanganti.  K.  55« 
71.  s.  m.  uzganganter.  T.  79. 
d.  s.  m.  uzcangantemo.  Frg.  31» 
71.  plp  771.  uzkante.  K.  48. 
uzgante.  Ib. 

uzgangante.  T.  44»  9«  31* 
53,  2.  lOe 
g.  pt  uzkankantero.  K.  44. 
d.  pL  uzkanten.  N.  101,  7, 
uzkankantem.  K.  42. 
uzganganten.  T.  61,  5f 
uzgangeuten.  T«  l^ö. 
ptsrU  praet* 

uzkakangan  uuesan.  K*  68. 
77.  s.  m.  uzkikanganer.  K.  35. 
n.pLm.  uzkicangane.  le 
g.  ph  dero  uzkegangenon.  Mqif 
Bedeutung  und  Gebranch: 
uzcan  (uzkau,  gl.  K«),  exitui.  Pa.;  c£  uz«- 

gang. 
uzcaau,  egressus.K  (sollte uz ca a n  ak/ior^» 
praet.  von  u  z  g  ä  n  angesehen  werden  könn/ei^?) 
Bi  ges  thu  uz,  non  exies.  T.  27,  3. 
80  du  uzkast,  egredieriss  N.  67.  8. 
uzkat,  exit  gl.  K. 
gaat  uz,  e^iie.  Frg.  27. 
get  uz,  egredimird,  Wm.  3,  IL 
uzkante,  exeunies.  K.  48. 
uzgaute  sint,  palantes,  incerii  in  diuersß 

fugientes.  Ib. 
uzgangent,  exibunt.  T.  77. 
du  uzkangest, '^^^£//am.  Bo.  5^ 
uzkanken,  exeanU  K.  8. 
uzgieng,  exivL  T.  57^  7. 
uzgiengi,  exiisiL  T^  176,  2. 
uzgienge,  egressiis  es.  Bo.  5^ 
gien^ut  ir  uz,  exUstis.  T.  64^  4. 
uzgiengun,  exierunU  T.  53,  12. 


«zgang,  exi.  T.  53,  7. 
uzgangenti,  egresms.  T.  2,  10. 
uxgaagahter,  exiens.  T.  79. 
uzcangantemo,  exeunte.  Frg.  31. 
uzkikanganer,  egressurus.  K.  35. 
uzkajcangan  uuesan,  egredi.  IL.  58. 
sniumo  uzkigangane,  dto  egreäsi.  Ic. 
dar  feat  er  (Psalm)  uz.  N.  117,  ». 
gat  (Psalm)  uz  ze  amere.  N.  94,  12. 
dero  uzkegangcuon  lehtero.  Mop. 
ter  mere,  der  gerno  uzkienge.  Bo.  5. 
giangutt  ingegin  uz.  O.  II.  3,  24. 
liumunt  uzgieng, /ama  exüL  T.  17,  8. 
uzgieng  thaz  uuort  in  alle  iudeon  fon 

imo,  exivit*  T.  49,  6» 
ozgengit  fon  themo  munde.  T.  84. 
giengun  uz  fon  thero  burgi.  T.  87. 
uzgengit  blekezunga.-T.  145. 
ni  curet  uzgangan  fon   huse  zi  huse. 

T.  44,  7. 
ARGiN,  ARGANGAN,  goth.  usgaggan,  tu 

Form  und  Flexion: 
J^^f'  ergan.  Bo.  5. 
praes.  ind.     ^ 
(ir)   irgät  N.  30,  6. 

irget  M.  30.  Gh.  1.  3. 

irgeit  O.JI.  19,  6.  III.  25,  1. 
(sie)  ergänt.  Sfcp.  Bo.  5. 
(iz)  irgengit  Oh.  73. 
praes.  conf. 
(er)  argee.  Em.  33. 

irge,  0.  IL  21,  4.  24,  34.  III.  20,  14L 
21,  35.  IV.  37,  6.  14. 
(ä)  irgange.  0.  I.  2,   18.  V.  21,  10,  N. 
72,  10. 

er  gange.  Bo.  5, 
Csie)  irgangen.  N.  72,  17.  O.  III.  12,   34.  , 

jer gangen.  Bo.  5^ 
praet  ind. 
<er)  argieng.  T.  22,  2. 

arginc.  VP. 

argienc.  Prud.  1. 

irgiang.  0.  III.  24,  10. 

irgieng.  N.  105,  36. 

ergieng.  Bo»5.   inti  her  tho  er  gieng 
fon  in,  e^  ipse  progj^ssus  est  ab 

Digitized  by  VnOOQlC 


eh.  T.   181,   1.   gehört   wohl  nicht 
bieher« 
irgienc  Sb.  , 

irgiench.  Mx.  Bib.  1.  2.  Pmd.  1. 
(ne)  irgiengun.  M^.  AI.  31.  Le.  1.  3. 

irgiengen.  Le.  2. 
praet.  conj. 
(er)  irgiangl  O.  IL  6,  45.  (la  24,  15.  IV. 

4,  4.  34,  24. 
(sie)  irgiangin.  Gb.  3.  Pmd.  1.  Bib.  1.  2.  5. 
irgiengan.  Gh.  1. 
imp.  s.  argang.  T.  19,  8* 
pari,  praet. 

irgangend,  in  praeterito.  N.  43,  8. 
irgangen.  N.  38,  5.  85,  9.  ist  N. 
2,  7.  20,  3.  70,  19.  86,  4.  89,  8. 
uuare.  N.  43,  8.  sint  N.  76,  6. 
ergangen  ist.  Org.  was.  D.  IIL  64. 
g.  s.  n.  irganginis.  N.  104,  27. 

ergangenes.  Bo.  5. 
d.s.m.n.  irganginimo.  N.  78,  1. 

Irganganem^.  Sb.  Gh.  1.3» 

Bib.  2. 
ergangenemo.  Alz. 
arganganemo.  Bib.  1. 
n.p/.m.  afgangana.  T.  7,  1. 
d.  pl.  arganganen.  Bib.  1.  ^ 

irganganen.  Ma.  Sb. 
ergangenen.  Org. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
thar  ih  oba  uuille  thic  mine  liobon  alle 
gizimboron  thaz  min  hus,  thaz  sie  nir- 

gangen  thanan  uz.  O.  111.  12,  4. 
argang  fon  mir,  exi  a  me.  T.  19,  8. 
arginc,  excesserat.  VP. 
argienc,  cessU  (furor).  PruA  1. 
irgiench, yZiAanV  (labor  dieij.  Pmd*  1. 
irgiengin,  peneirarent  Gh.  3. 
argieng  sin  liumunt  in  alla  syria,  abüL 

T.  22,  2. 
irgiengin,  /ron.n;o/t;er^/ttr  (annaliwm  nd- 

liaj.  Ptud.  1.     >^ 
^r  daz  so  ergange.  Bo.. f). 
umb6  sumeliche  ergieng  iz  so«  Bö.  5. 
uuieo  diu  (iico  lezesten  ding)  irgangen. 

N.  72,  17.  • 

uuieo  ist  dir  daz  irgangen.  TS.  70,  19. 
IV. 


GA. 


90 


nuio  sin  ergangen  (exittssj.  Bo.  5. 

%e  uniu  in  daz  irgange,  daz  sie  uuerlt« 

salig  sint  N.  72,  10. 
ttuaz  uuanist  themo  irgange,  ther  an* 

deran  ronbot  thanne.  O.  V.  21,  10. 
so  daz  irgat  (geschieht).  N.  30,  6. 
so  gotes  nuillo  ergän  soL  Bo.  6. 
anderes  ergAn.  Bo.  5. 
irget,  evolviiur.  M.  30. 
tar  diu  namolichosten  ding  ergänt  Mcp. 
daz  ist  irgangen  after  sinemo  uuillen. 

N.  20,  3. 
ergant  (geskihte).  Bo.  5. 
unzi  diu  suona  argee.  Em.  33» 
theiz  thir  irge  zi  guate.  O.  IL  21,  4. 
irgiang  iruz  zi  guate.  0.  III.  24,  10. 
theiz  thir  irge  zi  liebe.  0.  IV.  37,  14. 
nirgeit  imo  iz  zi  guate.  0.  IL  19,  6.  i 

irgeit  iz  zi  angustl  O.  III.  25,  IL 
irgieng  in  ze  arge.  N.  105,  36. 
thaz  mir  iz  iouuanne  zi  uuize  nirgange. 

O.  I.  2,  18. 
iz  irgiangi  thanne  zi  beziremo  thinge. 

0.  U.  6,  15. 
uuanta  iz  zi  thiu  io  irgengit  Oh.  73. 
theiz  io  zi  thiu  irgiangi.  O.  OL  24,  15. 
er  iz  zi  thiu  irgiangi,  thaz  man  nan  gi- 

fiangi.  0.  IV.  4,^4. 
diu  (uuerlt)  nu  irgangen  ist  N.  89,  8. 
(der  hunger  was  ergangen.  D.  IIL  64.) 
daz  nu  ergangen  ist,  guae  facta  sunt.  Org. 
ergangenes,  praeteritu  Bo.  5. 
irganganemo,  lapso.  Gh.  l.  peracto.  Bib.  2.     - 
irgangeno,  in  praeterito.  N.  43,  8. 
irgienc,  vertebatur  (duodecimus  mensisj,  Sb. 
irgiengun^  volverentur  (temporum  spatiaj. 

irganganen,  evolutis  (annisj.  Ma. 
argangana  uuarun,  consummati  sunt  (ahto 

taga).  T.  7,  1. 
in  irganginimo  zite,  in  tempore  praeterito. 

N.  78,  1. 
samo  so  iz  irgangen  uuare,  praeteritum. 

N.  43,  8. 
daz  sehen  uuir  nu  irgangen.  N.  85,  9. 
die  (alten  daga)  nu  irgangen  sint  N.76,6. 
ergangenen  dingen,  praeteritis.  Org. 

[8] 
Digitized  by  VjOOQIC 


91 


GA. 


GA; 


92 


IRGANGENLTCHO,  in  praeterüo.  N.  84,  1. 
ÜZARGiN,  UZARGANGAN. 

d^er  unhreino  gheist  uzargengil  fona 

manne«  Mat 
argieng  iho  uz  thiu  liumuni  in  alla 

thia  erda,  exivit.  T.  60/18. 
uz  ni  urgent,  excedunt.  Gc  8. 
WIDARGiN,  WIDARGANGAN. 
widargAn,  resuliare  (uuotgrimliho).  Gc.  4. 
uuidri  cat,  repedat.  Ja. 
uuidargiengun,  regressi  mmt.  T.  244. 
Min  GAN,  mitseien. 

tiu  gänt  io  mite  (komo  et  bipesj,  Org. 
dien  mite  gdenden,  accidertiihtts.  Org. 
miti  kantun,  pedissequi.  Ib. 
NÄH  GiN,  NiHGANGAN,  nac^ge^eii,  nac^-^ 
folgen- 
aUf>  ofto  geaciehet,   daz  plig  fore  gat 

unde  regen  nah  kat  N.  134.  7. 
taz  nüh  kät,  conseifuiHir.  SyL 
dien  nAh  kiend&n  geburedon.  Org. 
demo  nlhkdnden  uuinde  Bo*  5* 
nibkdndo,  seguendo.  N.  34,  4.  Bo.  5. 
näh  kangen  sie  (averiank$r  reiroriumj.  N» 

MDARGAN,    NIDARGANGAN,    niberge^ewi 
^intmeergc^en. 

nidergän  (7/i/l^  atraza  aba  berge.  Org. 
himil   sehet  ir  indan,  tbie  engila  ouh 

hera  nidargan.  O.  II.  7,  73* 
uf  unde  nidergan.  N.  de  ps.  gr. 
uf  unde  nider  gantentlin  braunon.  Db. 
dannan  gant  nider  die  seiteji.  N.  80,  3. 
fon  thema  berge  er  nidargiang.   O.  IL 

24,  7. 
ist  nidergegangan   ze  sinemo  garten. 
Wm.  6,  1. 
BIGlN,  BIGANGAN,  freflc^ew- 
Form  und  Flexion: 
praes,  ind. 
(ib)  pikaan.  gl.  K* 

pikam.  Pa. 
(er)  pegat  N.  17,  26. 
bigeht.  Gc  11. 
(bigat  D.  111.  48.) 
(sie)  bigangent  T.  84* 
praes*  conj\ 


(er)  bigÄ.  a  V.  23,  263- 
(sie)  begangen.  N.  1U4,  45. 
praet.  ind. 
(ih)  begienc  Co«  3* 
(er  begie.  D.  m..96.) 
(sie  begingen.  D.  HL  87.) 
praet.  conj. 

(er  begienge.  D.  HI.  95.) 
imp.  $.  piganc  gl*  K. 

picanc  Pa» 
part.  praes. 

pikankandi.  gl.  K. 
part  praet.  begangen.  N.  79,  13. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
picanc,  evadere.  Pa. 
mit  dero  (festi)  er  (wingarto)  began- 

gen  uuas.  N  79,  13. 
(der  garte  stat  so  hohe,  daz  ime  bigat 

der  mane  D.  IIL  48.) 
pikankandi,  exercens.  ^   K. 
fiantscaf  pikaan,  immicilias  exerceo.  gl  K. 
aines  selbes  unreht  pegat  iegelichen. 

N.  17,  26. 
bigeht,    exequitur   (proximorMim   atram). 

Gc  11. 
odo  iauuiht  thes  man  thar  bige,   thes 

zi  tode  gigc  O.  V.  23,  263. 
(er  begie  si  gnote  mit  suiu  er  bete.'  D. 

m.  96.) 
bigangent  mib,  colunt  me.  T.  84. 
(daz  er  si  begienge  suie  izimegeuiele 

D.  111.  95  ) 
ih  hcilega  daga  so  ne  begienc,  «o   ih 

solta.  Co.  3. 
daz  sie  begangen  sina  ea,  reqmtant.  N. 

104,  45. 
ai  begingen  iudiske  Site.  D.  III.  87.) 
UNPIGANGONO  (unkikankano.  gl  K.),  in» 

culta  (locaj.  Ha. 
FARGAN,  FARGANGAN,  Dergc^in,  »orfibcr« 
segelt. 

so  diu  naht  fergat  N.  48,  15. 
zit  kebetis  fergat  N.  62,  6* 
des  kestirnis  chraft  fergat  Ru. 
fergat  in  eines  stozes  friste  Mcp. 
himii  unde  erda  fergant,   tratuibant.  N. 

103,  5. 


Digitized  by 


Google 


93 


GA. 


GA. 


m 


y  invaseruni  (pnrue)^  Rb. 


sine  taga  fergant,  praeteretuU*  .N.  143,  4. 
nnz   das  unre'ht  fergange,  inuueai.  N. 

56,  2. 
fergangenea  xitea.  Bo.  &. 
\%  iat  druhtin,  quad  ai,  ao,  glloiibii  ib 

tbaz^giuuiaso, 
tbeiz  (das  Auferstehen)   oüb  inan    (laza* 

rmnj  ni  firgeit,    Ihann  ellu  uuorolt 

üfsteit.  0.  Ml  24,  24. 
die  arbeite  dero  gageouuertunuuerlte 

ne  sint  mih  fergangen.  N.  41,  8. 

ANAFARGANGAN. 
änauarkange',  invadat^  Sg.  193. 
anafarkiangnti.  j 
anaforkiairgtin. 

FORAGiN,  FORAGANGAN,  torgc^en,  t>or^ 
angeben, 
folgen  mnoziq  sie  ze  guotej  nais  fore- 

gdn  ze  ubele.  N.  34.  4. 
also  petrus  ubelo  uuolla^  fore  gan^   do 

in  Christus  uuanta  sua  chedendo^   redi 

reiro  me  satanas.  N«.  69^  4. 
\k  foregän  confessiqnem,  so  folget  sar  nah 

p^lchritudo.  N.  95,  6.    , 
plig  fore   gät  unde  regen  nah  kät   N. 

tiu  mäht  gät  fore,   tara  nah,  folget  tiu 

tit  Org. 
taz  fore  git,  praecedit.  Syk 
tehi  kät  fore.  N.  84,  14. 
tes  fore  gßntin  sumpti^  super iorls.  Syl. 
tiu  fore  gant,  prqecedeniia.  Syl. 
forakantemu,  praevia,  ü.  20. 
.     detnp  foregändcn  uuillen.  Bq.  5. 
forakantem,  praecederUibus.  B. 
foregant^n  güottatin,  praecedeniibus.  N. 

67,10. 
foracanganti,  pr'ogrediens,  Rh. 
forakangante,  antecessores.  Rb. 

FÜRIGAN,  FÜRIGANGAN,  goth.  faurgaggan, 
toxQtfftn,  t>oratt0e(^en/  Dortrctctt 
(uüända,  sinen  rat  füre  gc^tea  rat  gan. 

N.  62,  9.) 
post  conterhplnfienem  nur«  gen  ad  praedi» 

cationem.  Wm.  3^5. '    . 
sie  hiazun  thiu  (die  Eltern  dea  geheilten 


Blinden)  gan  furi  sar,  thaz  siugizaltin 
thaz  nuar.  O.  III.  20,  79. 
furigangan  (sie),  praeierlre.  T.  81. 
uurc  gÄt,  progreditur.  Wm.  6,  9. 
furegando  dia  sünnnn.  Bo.  5; 
fureg^nde  den  manen,  praecedens.N.li^i. 
furcantun,  praecedentia.  Ic 
furigange,  praetereat.  EL  9. 
furikanganteran, /rai9^)0»i3/«  ^i}Mi/oiv?^.K.63. 
FRAMGANGAN   (c£  framgagangan),  proce- 
dere,  proficere. 

(er)  framgengit:  ther  (geist)  fon  tbemo 
fater  framgengit, /iroc«i//t  T.  171,1. 
(sie)  framgangent  T.  68.  fon  themo  mun- 
de. T.  84. 
(er)  framkange,  processerit.  Kp.  procedat. 

K.  28. 
(sie)  framkapgeen,  prqficiant.  K.  2. 
^ib)  framkianc,  prodivL  Ja. 

framgieng  fon  gote.  T.  131. 
(er)  framgieng,  processU.  T.  184^  1.    in 
lozze   framgieng,    tbaz«*-,    sorte 
eaciit,  ut—.  T.  %  3. 
(er)  framgiangi: 

80  er  (pelrusj  tho  zi  einen  dnron 
quam,  ih  uuanii  er  giangi  zi  fram, 
zi  imo  harto  thar  tho  sprah  thaz 
uuib,  thaz  thero  duro  sah.  O.  IV. 
18,  & 
DURHGlN,  DURHGAINGAN,  goth.  thairhgag. 
gan,  bUrcf^gc^tM/  ^urc^bringeu. 
Inf.   thuruhgän: 

lafc  iz  sns  thuruh  gan,  so   uuir 
.    eigun  nu  gisprochan.  0.1. 25,11. 
durhkan  mag,  penetrare.  Mcp. 
(er)  durhk&itx   din  seibun  sela  durhk^t 
uuaffin,    periransibU   gladium.    N. 
104,  la 
<   durbkit   diu    zeichen   (des    Him- 
mels). Mop. 
nnz  er(Sät)ann)  durhk^t(disFeld). 

Bo.  5. 
.  der  uald  durhkit  alla  dia  breici 
des  tuochis.  Org. 
(sie)  durhkünt:  tie /V/^i?rm/io#^  ne  durh- 
kint  nieht  föne  demo  oberin  ge- 
nere  ze  demo  niderin.  Org. 
[  8*  ] 

Digitized  by  VnOOQlc 


95 


GA. 


GA. 


96 


tiu  (trang)  dih  turhk&nt,   pene- 
trant Bo.  5. 
inf.   thurubkankan^  perambulare.  gl.  K« 
J[er)  durhkieng:    isan    durhkieng   sina 

aela,  periraraiit.  N.  104,  18. 
(de)  durhkiengen:    diniu    uuort    turh- 
.kiengen  dero  menniacon  herieo« 
V  N.  76,  18. 

pari»  praet,  darhgangen: 

uuir  haben  alle  durhkangen  den  ro- 
4en  mere.  N.  80,  11. 
UZDÜRHGANGAN. 

durhkiengen  uz  in  druccheni,   ambu- 
laverunt  per  siccum.  Nm.  19. 
ZUO<SiN,ZÜOGÄNGAN,|U9C^cn,^in|tt9e^ett. 

Inf.   zua£rAn.Rd. )  , 

:*  1  a      IL    U  decedere. 
zUak^n*  Ib.  r 

zocangan?   daz   zacangan  C^icJ   ni 

mac,  quod  adire  non  poiest,  inac- 

cessibile.  Pa. 

.      (ih)  zoagjinu  Pa.  \ 

zoac^m.  Ba.  gl.  K.>,  adgredior. 

zogiknu  R.  ) 

(da).ogansi».Pa      ,      ^^^. 

zocangia.  gl.  K.(' 

(er)  zuogdt,  accedet.  N.  63,  8. 

g4t  zu:  tar  gAt  tiu  unmaht  z&i  sulh 

intrat.  Bo.  5. 

(du)  zo ganges,  adeas.  Ra. 

(er)  zugange:   nu  habest  tu  fernomen, 

uuaz  nu  zu  gange,  habes  qnod  in^ 

stet.  Mqi. 

^(sie)  zuakangen,  accedant.  K/42.  43.  63. 

(er)  zuogieng.  T.  91.  S^.  149. 

zuogienc.  T.  149. 

gieng  zuo,  accessit.  T.  49,  3.  51,  1. 

60,  1.  149. 

(daz  leit  gieng  ire  zuo.  D.  III.  50.) 

(ir)  zuo  giengent:  ir  imo  zuo  ne  gien- 

gent  N.  33,  6. 

(sie)  zuogiengun.  T.  184,  6.  188,2.  92.  93. 

100.  144. 

gtengun  zuo,  accedeiant.  T.  15,  6. 

62,  4.  157,  1. 

kengun  zuo.  Prg.  31. 

imp*pl  cant  imo  zuo,  accedite  adettm.  N. 

33,  6/ 


port.  praes. 

zuogAndo  unde  sin  (Psalm)  beginnendo. 

N.  118,  1. 
zuogangenti,  accedens.  T.  217,  1. 
d.  #;/*.  allero  zuog&ndero  slahto,  ge- 
neratione  omni  wperveniura.  N, 
70,  18. 
n.p/.m. zuogangante.  T. 74, 4.79.),iicc^- 
zuogangente.  T.  80»  84.  Vdentes 
zogankante,  adgressi.  Ra. 
pari,  praet. 

n.^/.m.  zogagangane.  R.    \ 

zocagancane.  Pa.       (,  adgressi. 
zoagacangane.  gl.  K.\ 
ZAGÄN,  ZAGANGAN,  ZIRGiN,  ZIRGANGAN, 

Form  und  Flexion: 
Inf.  zegda  N.  38,  6.  Bo.  5. 

zeirgän.  N.  78,  U. 
praes.  ind. 

(ih)  zegÄn.  N.  101,  23. 
(er)  zacät.  Pa. 

zakdt  gL  K. 

zigit  Ra.  O,  IV.  7,  8. 

cergdt  Rg.  1.  D.  IL  350. 

zegät  Org.  Bo.  5.  N.  43,  23.  44,  2.  58, 
17.  67,  3.  71,. 7.  75,  5.  103,  9.  lU,  10.' 
148,  6. 

«igit.  D.  U.  283. 

zeg^t.  Wm.  3,  17. 

zegeit  Wm.  II.  3,  10. 

gerget,  depravatur.  Gc  11.  ist  viel- 
leicht auch  hieher  zu  stellen,  als  Schreib- 
fehler für  zerget. 
(sie)  zegint.  N.  36,  20.  38.  57,  8.  67, 3. 101, 
25.  118,  112.  Org:  Mcp.  Bo.  5. 

zag^nt  Gc.  8.  9. 

zig^nt.  Prud.  1. 
(du)  zegengest?  N.  142,  12. 
(er)  zagengit  Frg.  5. 
(sie)  zegengent  Org. 
praes.  cons.     • 
(er)  zigfe. 

zagehe.  D.  II.  347. 

cigange.  M^.  Btb.  1.'2.  5. 

cigange.  T.  160,  4. 

«egange.  N.  loi  13.  15. 


Digitized  by 


Google 


97 


GA. 


GA. 


98 


(ir)  ziganget  (oder  iW.?).  >T.  lOS. 
(sie)  zigangen.  T.  89. 
cigangen.  Aid.  4. 
begangen.  N.  67,  3.  103,  103^  35. 
praet*  ind. 

(er)  zigiang.  Oh.  70.  O.  II.  8,  11.  IH.  8,  15. 
zegieng.  Nh.  N.  9,  7.  29,  6.  72,  1. 
cigieng.  Nh.  IL 
(sie)  zegiengen.  JV.  72,  1.  77,  33. 
praet.conj. 
(er)  zegienge.  Bo.  5* 
(sle>  zegicngiiu  Org. 
jHvrt.  praes. 

z«ginda.  N.  36,  20.  Mq». 

d.s^m.n.  demo  zegänten.  N.  101,  11. 

d,  i.  /•  zaganganteru.  Em.  19. 
pari,  praet. 

zegangen  ist  Bo.  5.  N.  11,  2.  72,  26. 118, 
22.  Org.  sint.  N  72, 19. 26. 101, 3. 109, 4. 

zelrgangen  ist  Org. 

i/.^.  ni.n.  ziganganietno.  T.  45,  2* 

u.a.pLm.  zegangene«  Org.  Bo.  5, 
d.  pl.  zegangenftfi.  Org. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
zegan,  interire*  Bo.  5. 
^iget,  rflif^/.  D.  II.  283. 
«acat,  deficit.  Pa. 
cergat,  rarescit.  D.  II.  350. 
cergat,  desolatur.^.  1. 
gergei  {!),  depravatur.  Gc  11. 
zigent,  vanescunL  Prud.  1. 
zegant,  fraMam/.  Org. 
deo  im  neo  ni  zagent,  quae  sine  iransitu. 

Gc.  8.  9 

zi$tj  faiescai. 
zagehe,  marceat.  D.  H.  347. 
zagengit^  desolabitiir  (regnum).  Frg.  5. 
ZI  gange,  alter  atur  fcaelrnnj'  M/i. 
cig^ngeüy  fatescant.  Aid.  4. 
zigangen,  deficiant.  T.  89. 
zaganganteru,  deiinenie.  Em.  |.9. 
zegangene,  consumtos.  Bo.  5. 
die  (taga)  zeg4n  ne  mugin.  N.  3^     . 
daz  ih  ne  zeg^n.  N.  101,  23. 
dero  bergo  h«hi  ne  zegat  N.  75,  5. 
also  rugh  zegat  N.  67,  3. 
zit  zegat  N.  103,  19. 


menniscon  uuort  zegat  N.  44,  2. 

persecutio  zegat  N.  43,  23. 

gereda  zegat  N.  111,  10. 

disiu  uuerltnaht  zegat  N.  58,  17/ 

ea  zegat  N.  148,  6. 

todigi  zegat  N.  71,  7. 

«caz  zegat  Bo.  5. 

uuorolt  zigat  O.  IV.  7,  8. 

zegando  zegant  sie,  deficientes  d^ficUmt. 

N.  36,  20. 
zegando  sih  kedunnerota  (f&hi).  Mcp. 
himil  unde  erda  zegant  N.  101,  25. 
dero  ubelon  aleiba  zegant,  inieribant.  N.^ 

36,  38. 
diniu  iar  ne  zegant.  N.  101,  25. 
sie  zegant  also  uuazzer.  N.  57,  8. 
demo  zegdnten  heuue^bin  ih  kelih.  N. 

101,  11. 
thaz  ni  cigange  thin  giloubo.  T.  160,  4. 
namo  zegange,  deleatur.  N.  108,  13. 
gehuht  zegange.  N.-108,  15. 
mit  thiti  ir  ziganget,  defeceritis.  T.  108.  , 
do  lumen  sapientiae  zegieng.  N.  29,  6. 
gentium  persecutio  zegieng.  NU. 
romannm  imperiutn  ist  zegangen.  Bo.  5. 
gegangenen,  peretmtibus.  Org. 
zegangen  ist  min  fleisch.  N.  72,  26. 
taga  sint  zegangen.  N.  101,  3. 
victimae  sint  a;.eg.ingen.  N.  109,  4. 
druhtin  after  in  tho  giang  so  ther  liut 

tho  zigiang, 
ioh   thie  nan   firliazun,   thie  thar    zen 

goumon  sazun.  O.  III.  8,  15. 
bi  thiu  zigiang  in  thiu  kraft  Oh.  70. 
zigangaifemo,  deßciente  (vino).  T.  45,  2. 
tho  zigiang  thes  Iides,  ioh  brast  in  thar 

thes  uuines.  O.  II.  8,  11. 
?in  dinen  genadon  zegengest  du  mina 

fienda,  disperdes.  N.  142,  12. 
UNZlGANGAim  treso,  non  deßdentem  the- 

saarfsm.  T.  35,  4. 
ZlGAlSGkTSl  f.,  defecins. 

d.  s.  dero  zigangani.  Gd.  1. 
GANG,  pi.,  ®attS/  nord.  gängr,  goth.  gagg 
Cvia,  plateaj. 

^Orm  udd  Flexion: 
n.  «.gang.  N.  100,  2.  v 


Digitized  by 


Google 


99  GA. 

ganc-  Tr.  Hd. 
ganch.  Mcr.  Bib.  1.  2. 
canc.  Sg.  242. 
kanc  gl.  K. 
g.  s.  ganges.  O.  IV.  5,  44.  V.  4,  19.  Bo.  5. 
d.  J.  gange.  0.  l.  22,  14.  IIL  9,  20.   10,  4. 
14,  33.  tV.  4,  57.  5,  2.  23,  5.  Bib.  1. 2. 
D.  U.  342.  Mcp.  \\n.  232. 
cange.  Pa. 
kanke.  gl  K. 
a.  s.  gang.  N.  118,  30.  VG.  III.  160.  Bo.  5. 
gangh.  Mcp. 
ganch.  Gd. 
cauc  Pa. 
kanc  gl.  K. 
fua.pL  ganga  M.  4.  Can.  10.  11. 
gangi.  Can.   13. 
gange.  Bib.  5. 
gengL  Wm.  U.  7, 1.  VG.  IIL  117.  Gc.  3. 

Prad.  1. 
genge.  N.  16,  5.  17,  33.  36,  23.  31. 
39,  3.  67,  25,  72,  2.  118,  133.  Mcp. 
Cr.  Em.  32.  Wm.  7,  1. 
d.pl  gangon.  0.  IV.  22,  31.  36, 19.  V.  9,  6. 
g  eng  in.  Pnid.  1. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
gressui.  Sg.  242.  D.  II.  342.  Prad.  1.  Gd.  VG. 

lU.  117.  N.  17,  33.  W^m.  7,  1. 
ingressus.  M<r.  Bib.  1.  2.  Pa.  gl.  K. 
egressus.  gl.  K.  Pa. 

gradus.  Bib.  1.  2.  VG.  ffl.  169.  Gc.  3. 
iractus.  Prad.  1. 
incessus.  Mcp. 

processio.  M.  4.  Can.  10.  11.  13. 
deamhulacrwn.  Wn.  232.  Cr.  Em.  32. 
secessus.  Tr.  Hd. 
lairina.  Bib.  5. 

uuar  (id}i)  uuas  der  gang.  N.  100,  2. 
in  mittemo  gange,  incessu  media.  Mcp. 
fiur  habet  io  ungrebien  gangh.  Mcp. 
in  gange  odo  in  louftL  O.  111.  10,  4. 
in  ferti  inti  in  gange.  O.  IV.  5j,  %. 
thie  gomman  fuorun  thanQ,e  inihemo 

afteren  gange.  0.  L  22,  14. 
thih  thringit  man  bi  manne  inth^semo 
selben  gan^e.  O.  111.  14,  33^. 


GA. 


100 


sie  quamnn  mit  githrenge  in  thesemo 

selben  gange.  O.  tV.  4,  57* 
giang  krist  tho  in  themo  gange  mit  ro- 

tcmo  gifange;  0,  IV.  23,  5. 
er>(si)  uuas  io  in  theru  fristi  zi  sinen 

^     faazon  festi, 
nintuueih  imo  io  uuanne  zi  sines  sel- 
bes gang^.  O.  lU.  9,  20. 
ze  gehaben.ne  den  gang.  N.  118,  30. 
thar  tho  ihero  gango  ni  uuas  er -bora 

lango.  O.  IL  11,  3. 
ihes  ganges  sie  iltun  gabun.  0»  V.  4, 19. 
thes  ganges  thih  nirthruzzi.  0.  IV.  ö,44. 
sie  sluagun.sar  then  gangon  thiu  hei- 

legun  uuajdgun.-  0.  IV.  22,  31^- ; 
sie  sliumo  thes  sar  zilotun,   tha^  grab 

gizeinotun, 
sar  io  in  theru  fristi  mit  michileru  festi, 
io  sar  then  gangon  mit  giuuafoiten  man- 

non.  O.  IV.  36,  19. 
sie   fuarun  qiiitilonti  thio   armilichun 

dati, 
iamarlichon  thingon  io  in  then  selben 

gangon.  0.  V.  9,  6. 
GANGHEILL 

N.pr.:  GANGOJJ'.  GANPPERET,  t^TGANG. 

HRÜODGANG.  WOU'GANG.  WIUGANG. 

GENCHINGA,  Ortsnamen.     GEP«G£NB£RG, 

Bergnamen.    Hieher? 
ÜBARGANG,  m.  (Ueberganfl). 
f/.  s.  uparkanc,  lues.  gl.  K.  Ra. 
a.  1.  uperganch,  excessum»  Gh.  3.  . 
ÜFGANG,  //i.,  aufgang. 

».  s.  ufcanc,  orins  (soüsj.  Pa   gL  K. 
d,  $,  uf gange,  ascensw  (diluculij.  MA.  5. 
ortu.  H.  8. 

fona  ufgange,  ab  origine.  Ba. 
ufkange,  oriu  (soUsJ.  N.  79,  1. 
ITGANG,  III. 
II.  pL  itkenge,  deambtilacra,  Bib.  6.  (ia 
Bib.  4.  steht  irgaengi  und  in  Bib.  13^ 
cigenga). 
Gehört  itganc,  semlns.  %.  913.  hidier? 
cf.  itgart 
UMBIGANG,  2».  (Um9att9> 
13.  s.  umbegang,^co/»t;<frjfo  (Hes  Satzes).  Org. 


Digitized  by 


Google 


101 


GA. 


GA. 


102 


nmbeganc,  elreuUus.  N.  139,  9.  am- 

bitus^  Hd.  ambiilaioritim.  Hd. 
umbiganc,  ambitas.  Tr.    deambula' 
cra.  Tr. 
d*  $.  ambicange,  circuUui  (von  6  Mpna- 
ten).  K.  58. 
umbegange:  after  umbegange,  re^ 
dprocative  friicuniurj^,  Org. 
n.  s.  umbicanc,  circulum  (zweier  Monate). 
K.  58. 
umbegang    habet!,    converleretur. 
Org.   habit,  converiiiur.  Org.   ha- 
bint, converiwUur.  Org. 
AFTERCANC,  m.,  successus.  Ja. 
ANAGANG,  m.,  angattg. 

uuider  dien  anagangen  i cro  faLforum 
argnmentatornm ,  contra  tophisticas  in- 
portunitates.  Org. 
ANAGENGI  r/,  wj,  SlngaMfl/  «nfang. 
n.  8*  anagenge  (dero  tugede).   Wm. 
4,  14. 
*   d.  s.  ane  demo  anegengeCanegeinge. 
Wm.  m.).  Wm.  2,  15. 
f on  anagenge  uuorolti  unz  anan 
ira  ziti.  O.  1.  3,  35. 
fon  anagenge  unorolti  ist  er 
ginadonti.  O.  L  7,  11. 
anigenge.  Nz.  IL 
£r  anagengi  uuorolti  O.V  20,70. 
a.  s.  äna  anagengi.  0.  V.  6,  64. 
äna  anakenc  Nt  IL 
filGANG,  m.  (95e9anfl> 
n.s.  pigancRa      )    ^.^^^ 
picanc  gl.  K.) 
iares  piganc  Ra.     \ 
—     pig^ng.  gL  K.>9  annua. 
— '    picanc  Pa.,    ) 
d.  $.  pikanke^  cultm.  R. 

pigange,  escerciiio.  Dtu 

i«/rjn  pig.nga.  Pa.     j  .„^^;^„„.^. 
m  pikankn.  gl. K-)' 

INGANG,  m.,  Ctnganj. 
n.  *.  ingang. 

indanunsuuarct  thar  ana  nnäok 
thes  himilriches  ingang.  O. 
IV.  33,  29. 


insanc.  Ra.  cL  K.)     .  ^    ., 
.    ?  ,    T?         J,  introiius. 

mkanc.  e:l*  K        i' 


incanc,  introituu  Pa.  aditus.  Ic.  ve* 
stihnlum.  Ic  - 
g.  s.  inganges.  0.  HI.  12,  36. 
d.  s.  an  demo  ingange,  tU  ingressus^esL 

Mcp. 
a.  s.  inganc,  jawiam.  Ps.  2. 

in  gang.  N.  36,  23.  O.  IL  4,  8.  10. 
12,  19. 
ii.^/.ingenge,  ingresstss.  N.  67,  25. 
d.pL  manodes  inkangum,  neomenüs.  Rb; 
ÜNTARGANCH,  m.  (Unterflang/  3n)tf(^en* 

gang),  interceptum*  Da. 
UZGANG,  m.,  aiu^gang. 
n.  s.  Qzcanc,  evenius.  Ic 

uzkanc,  exitus.  Ra.  (cf.  uzgän). 
u  z  g  a  n  c,  diarria.  Tr.  disinteria.  SaL  2. 
nzganch,  dysenteria.  Bib.  4.  6.  13. 
d.  s.  zi  uzgange  uuego  (exitulj.  T.  125. 
a.  s.  uzkanc,  egressum.  Ra. 

in  uzgang  uuirdit  gisentit  T.84. 
i/.;^/.  uzkengen,  cgressibtis.  N.  143,  13. 
uzkengin,  excessibus,  Gc  8. 
FRARIKANC,  m.,  processus.  Kp. 
DÜRHGANG,  m.,  ©irrc^flang. 
R.  s.  durhgang,  linea.  Org. 

durhkang.  Org. 
n.^/.  durbkanga.  Org. 
11./7/.  durhkanga.  Org. 
HINAGANG,  m.,  ^inganfl. 

a.  «•  hineganc,  secessum.  Hd. 
ZÜOGANG,  m.,  Suflanfl. 
R.  ^.  zoacanc  Pa.  gL  K. 
zoganc  Ra. 

zokanc  Pa.  \y  aditus. 

zokang.  gl.  K. 
zuacanc*  Ic 
d*  9.  zuakanke,  aditu.  Rb. 
17./7/.  zuakangi,  adiius.  H.  18. 
ZURGANG,  Hl.,  Sergang. 
n.  «.  zarganc^  de/ectio.R.  defccitis.SsA.  4. 
zurganch^   defcctio  (hrnheUsJ.  N. 
65,  4. 
d.  #.  fora  zurkanke,  77/y>  defecia.  Rb. 
a.$.  zurganch,  defectum.  Gh.  6. 


Digitized  by 


Google 


103 


GA. 


GA. 


104 


zurgengiuiB  (?),  disp^ndium  vUae. 
Aid.  2.  6. 
ACIIARGANG,  m.,  9tcfergatt$,  agriculiura. 
a.  s.  acbarganch.  Mcr.Bib.  U 2. K  rusiica- 
achirganc  Bib.  5.  '  iianem. 

durh  achergang,  colendi agri causa. 
Bo.  5. 
(BLOTGANK,  dysentetia.  Ja.) 
7PRÜIVNEKANG  la  doldö   (ia  gl.  K.  steht 
prunckan  edho  sundarlihhi),  eximie" 
tas>  PsL 
GA31ErrGANG,  m* 

i/.  s.  gimeitgange,  otio.  Gc.  3. 
FELDGA>G,  m.  (Sdbgawfl).  lairina. 
n.  f.  feldgang,  latrina.  Aid«  3. 
feldganc,  latrina.  A. 
feltganch,  latrina.  F. 
veltganc,   latrina j  publicus   seces- 
sus.  Tr. 
o.p/.  veldkanga.  M/.  Bib.  1. 
veltganga.  Bib.  8.  13. 
veltgangi.  Bib.  4.         Si  lairinas. 
veitgange.  Bib.  6. 
veltgangas.  Bib.  10. 
cf.j9/.  veltgangan,  cloacis.  Prud.  1. 
SEDALGAiNG,  m.,  occasus. 
I?.  s.  sedalcanc,  occasus»  R.  II.  18« 
d.  s»  in   (sunnun)   sedalkange,   in  oc- 
casu*  R.  K.  4. 
nah  (sunnun)  sedelgange.  Mqp. 
GASWASGANG,  m. 
n.  pL  gesuasgenge,  cloacae.  Hs. 
AHAKENKUN,  a.  pl,  incolas  aguatiles.    D. 

n.  324. 
ÜNDGENGIO.  Ra.      j  , 

UNTKENKEO.  gl.  K.]'  "'"  ^oufragus. 
WARGAISGO   (angels.   vergenga,   ^txumfitd^ 
C^).  —  omnes  wargangi  (gar gängig  wäre- 
gangj,  qui  de  exteris  finibus  in  regni  nosiri 
Jinibus  advenerini.  h.  Uoth.  390«  gtwreganc 
(guaregang.  cod.  cav.J^  qui  de  exteris  fini- 
bus  venit.  D.  II.  358.  si  quis  wargengum  oc- 
ciderit.  Cap.  reg.  fr^ 
LAISTKENKIA,  /.,  prostibula,  meretrix.  Ra. 
MITIGANGO,  m^  SKügätiBcr. 
71.  pl.  mitikangun,    fuazfolgun,  pedisse- 
qui.  Rd. 


tf .  p/.  Ain^n  miiegtmg^üj pedisseqfiis.Mcp» 
KAMEITKENGO  (ca  steht  kametkengo),  gi. 

rovngwH.  Ic 
BIGAINGO,  m. 
n.  «•  f  igengo,  cultor,  Re. 
pigangeo.  Fa.     v     . 
pigenglo.  Ra.     >,  extorris. 
pikenkeo.  gl.  K.) 
trisuues  pigankeo.  Pa. 
tresoes  pigenglo.  Ra. 
trisounes  pigangeo.  gl.  K.) 
AClIARßIGANGO,  w.,  ngricoh. 
n.  pL  accarbigengon.  T.  124. 
d.  pl.  accarbigengon.  T.  124. 
ERÜBIGENGIO,  m.,  rusticanus.  Ra. 
LANTPIKEMiEO  (angels.  landbegengea), 
191«,  accola,  R. 
lantpikengeo.  R.\ 
lantpikenko.  Ib.  L  indigena. 
lantpigeiiko,  Re.  ) 
FORAKANGü,  m.,  prqevius.  Ja. 
GENGI,  gätts  (gcbraud^lic^,  gwS^nllc^). 
cheden  so,  doh  iz  kenge  ne  si.  Org. 
tise  sint  toh  tie  gengestcn,  maxime  d/- 

cuntur  (hae  quiiliinten).  Org. 
diz  ist  toh  kengesta.  Org. 
MISSIGEiNGIG,  m\i%'i\\^x%. 
n.  s*  I».   missigengigaz,    decolor  (plebsj. 
PruA  1. 
DURHGENGIG,  burc^gäugl^. 
durhkengik.  Can.  9.  a 

thurhkengik.  Can.  10.  12.|si,  obtineat. 
duruhkengik.  Em.  2.         ) 
GIMEITGEMGIL,  m.,  otiosus.  Gc.  3. 
NAHGENGIL,  m; 

d.  pl.  nahgengilen,  familiaribujf  ("regumj. 
Bo.  1.  3. 
FUOZGENGIL,  m. 

a.  s.  fuozkengel,  incedenfem  pijdibus.  Bo.5. 
BIGENGERI,  m.,  aOtor  (deij.  T.  132. 
d.  s.  bigangere,    cultori   (thes    uuingar- 

ten).  T.  102. 
ACARBIGENGERI,  m.,  agricola.  T.  167,  l. 
UMBEGANGEZEREr^/c/  lIs.) 
LMBIGAGINZARI  (sicj.  Tr.     1 '  peripatehcus. 
BIGANGIDA,/ 

bigan* 


Digitized  by 


Google 


105 


GA, 


Gl. 


m 


B.  U.'338.  .;    .'    ,  .•■ 1,  ,     » 

ZIGANGIDÄ,  ZURGAKQipA,  / 
'  n.  s»  zegengeda    un^e  .unuuixighcit   ist 
al  daz  er  (bomoj  iat  N.  38,  7. 
dar  ist  sin  zegei^^eda  (JupiiJ.^  36,20. 
ö.  s.  zigen^xjdAyptUrwfqptiffiietpr^osirifnor' 
ini  \Corpqrisj.  JIo.        .  i 

zegcngeda:   äae  zeg^n^g^jjla  uucret 

si  (ecclfisiaj.  N.  118,  90- 
ziir';(^ngida^,€/f/ptfaiii-  Gd. 
ZIGANGA^ÜH,  ZIRGANGAN^ 

zursaulihiu.  Gc  1*  M.  39.)     .  ,. 

zirganlibvu.  Gc.  6.     .  y 

ÜNZIGANGANLIH,  unjerftäitglic^. 
unzeganglib  (ist  got).  Bo.  5^^ 
unzigan^anlih,  imnmrccssibiiis.  Mc  Ep^ 

can.  1.  3.  4. 
unzirgenchlich, im^orcessilnlif. £p  can. 5. 
uoz  erganch  liehe,  impinrccxatiilci.  Bib.  1 1* 
n.  $•  f*  uDzig^ngaulibiu^   ifumarcessiöi' 
lis.  Sb. 
a.  s.  unziganganlichin.  Bib.  7.\,  im» 
unzigaachliohan.  Bib.  13.i  mar- 
unz  e  gan  Glichen.  £p;  can.  7.)  c^^5i- 
bi/em  (hereditatemj., 
n.pLn.  unt;ßprgaatlichiu,  indemniiates. 
•Can.  1.  , 

ANAGANGÖN. 

anagang4>nnes  cot,  Janus.  Mcp. 
GANGARON,  degere.  M.  32.  VP. 
ANAGA^GARÖN. 

anagangeront  sie    gelüste,    t^rsat  li- 
bidx),  Bo.  &. 
OEBIGANGARÖN. 

ujfnbigangarot,.€^aiii&ii/a/.  VG.  IIL  538. 
GANGARARf,  m. 
g.  pL  gangararo,  p^egrinarum.  K.  53. 
d»  pL  kankararura^  pereffri/iis.  K.  56. 
GAZAi/*^  Safilt/  goth.  gatvo  (nord.  gata,  angs. 
g^te,  pQrta)j  sanskr.  gatyä,  iier. 
d.  pL  gaznn,  vicis  (uvitatisj*  Mcr.  Bib.  1. 
2.  3.  7. 
gazziQ,  vicis.  3ib.  5. 
gazzon,  plateis.  N.  54,  12*  Wra.  3, 1. 
HÜNTESGAZA.  —  in  platea  huntesgaze. 
Urk.  aus  dem  10.  Jahrh. 
rv. 


vrX«  Cf.  lat  hi-are,  hi^scere  und  saaskr.  Iiä, 
hiy  desf(erßf.  ,  AuCser  gien,  ginen,  giwen, 
gewön,  gescon,  die  ich  unter  dieser  Wun^I 
^ulf^bre,^^^ehorcn  vielleicht  auch  git,  giri,  gil, 
gilon,  f^eil,    ^ingen^  ginnan    hieher;   auch 

vxXkd  ist  vielleidit  nur  eiile  sekundäre,   aus 

j  ^  *  ' 

vxl  gebildete,  Wurzel. 
GiEN,  hiare. 

gii^n  ze  golde,  inhinre  anro.  Mcp* 
^  ulre  indignaiio  io  giet,  hiaty  unde  io  ge- 

rot  Bo.  5. 
GlNfcN,  GINÖN  u.  GEBSON,  hiare,  nord.  gina, 
/rlare^  ibgels.  ginan^ '^ar^,  geonan^  hiare, 
oscitare. 
inf.  ginen,  hiare.  F. 

iro   ginen  iiuns    gagen   imo.    N 
21,  14. 
(ih)  ginen,  hio.  Pr.  e.  de^sfo^  patesco.  L. 
ginon,  hio.  Wn.  232.  Em.  32. 
geino,  dehiscOj  patesco,  Em.  32. 
(er)  ginet:  diu  girheit^in^t,  pandit  hia- 
ins,  gagen  andermo  (guote).  Bo.  5. 
(er)  ginata  v.,  geuuota,  o^scitavit.  Bib.  1. 
Le.  1.  3. 
gineta.  Bib.  10.  11. 
ginoto  (sicj.  Bib»  6. 
geinota.  M.  31.  )  ,  oscitavit. 

geinoti.  Bib.  7. 
gseinot.  Bib.  4. 
(sie)  gineton  gagen  mir,  aperuerunt  super 

me  OS  suum.  TS.  21,  14.   ., 
(du)  kinetis.  Bo.  3.  |,  hisceres,  os  aperie» 

kenetist  Bo.  1.)  ris. 

p.Os  ginanto,  v.,  girigo»  Manier.  {Ic. 

d.  s.  m. n.  ginan temo, hinnti (ore).  Mart. 
n.  pl.  m.  sinente.  Pa.  )     y.     ^ 

kinente.  Ra.  gLKo' 
d.  pL  ginent^n,  hiantihus.  Bo«  5. 
ginentem.  Prud.  l.\  ,  hiulcis 
>    ginenten.  Prud.  %\(lictibMj. 
a.  pl.  n.  k  inen  tun,  hiulca  (arvaj.  VG. 
IL  353. 
ANAGINEN,  inhinre. 

anagitt^ende,  inhians.  D.  II.  321. 
GAGANGINEN? 


[91 

Digitized  by 


Google 


w 


GIÜ.  GAB. 


GAB. 


108 


'   cacan  kinet,  obpilat.  Ic  hicher? 
GINO?  GINA7 

d.  s.  gl  nun,  ore  (t^astoj.  D,  II.  345. 
GlNOD,  ricius.  Sal  1. 

i/»  s.  ginnngo,  hiatu.  Ec  riciu.  Prud.  1» 
ginunga,  rfC/f#.  Prud.  I.  iE. 
ginungc,  Äia/ii.  Hd. 
c/./?/.  ginungun,  rictibus.  Prud*  1. 
GEVEZUNGA,  /.,  riclus.  Hs. 
GEINO,  7/1.,  rictus. 
rupl.?  kein  An,  rie^is  (^lconi.f/,  Mcp.  „  * 
€i,  pL  keinon^   ricius   (tleoneos  herculis 
ccmebat  innoj.  Mcp. 
INGEINAN,  hieher? 

ingeiaent,  fiislmlant  L  t.  ßndiutiy  di^ 
darma.  Mcp. 
GlWtN,  hiare. 
ANAG4UUE  TA,  inMavet^t  (in  bona  eorianj- 
Mart. 
GEW6N,  öscitarcy  ga^neit. 

(ih)   gewom.  Tr.  \ 

ccuuon.  L.  I    -A 

gcwon.  Wn.  m  Mon;  2.  '  ^^'  ^* 
keuuon.  Fr.  v.^        \ 
gcnon.  F.  /  '  ' 

(«r)  g.cuuota.  Me.  Sb.  Le.  1.  3.  Bib.  l.\ 

geuota.  OA.  f^osci» 

gewote.  Btb.  liavii. 

(gcwde.  Id.)  / 

GESKÖIN,   osiitare;    Weher?    auffallend  bleib* 
aber  das  folgende  gescizjan  mit  nochmaliger 
Abfeitung.     Cf.  auch  gacazan. 
ge.skon,  osciio.  Gd.  5; 
«ESCIZJAN. 

geSgizita,  osclttiüit.  A. 
GESGIZÜNGA  (a,  s.J,  singuHum.  A. 

GIÜ  s.  JU. 

VrixJJ» .  Ist.  diese  Wurzel  als  eTne  sekuudäre- 

anzusehcn,  der  eine  Wurzel  VXA.  (entweder 
das  sänskr.  gä,  ire,  odfer  das  sanskr.  hd,  ifese- 
vere,  oder  du,  dare)  zum  Grunde  liegt?     Oder 

sollte  vfAfy  mit  sanskr.  grabh,  stmere,  zu- 
samiuenhängen  ? 


^GEBAN  (gab,  gkb),  goth.  giban,  angeU.  gi- 
fan  (aber  gefon,  capere),  hord.  gefa,  dare.^ 
Form  und  Flexion. 
■    Inf.  gebaa  T.  39,  8.  40,  2.  82.  109.  t54, 

I.  194,  2.  Frg.  17.  O.  IH.  12,  35.  V. 

II,  33.  24,  I. 

gepan.  M.  29.  Gc.  1.  5.  6.  Ib.' 

keban.  K.  4.  5.  66.  Rd. 

kepua  Pti.  gl.  K. 

geben.  Ct  N.  29, 10.  33,  9.  49,  a  57, 

7.  65,7.  77,  19.  20.  llö,  162. 144, 13. 
Org.  Bo.  5.  Mq>. 

kebin.  N.  34,  20. 

zi  gebanne.  T.  4,  15.  35,  3.  40,  7.  lOO. 

112.  126. 
zi  gepanne.  Gh.  1.  3. 
ze  kebanne.  K.  31.  48. 
ze  gebenne.  Nz.  N.  16,  1.  134,  13. 
ze  gebene.'Wm.  5,  12. 
(ih)  gibn.  T.  15,  5.  79.  81  159,  9.  160,  6. 

165,  5.  a  II.  14,  40.  IIU  22,  24, 
ghibu.  Is.  3,  3. 
kibu.  Fi^.  51. 
gibo.  N.  2,  8.  II,  6.  27,  8.  31,  8.  108, 

1.114,  1?.  Nd.  Org.  Wm.  1,  10.  Mu. 
gipo.  Sal.  1. 
gibe.  Wm.  ».♦  1,  10. 
gibon.  Wm.  4,  1.  T,  12. 
gibun.  Wm.  li.  4,  1.      ' 
gib  ih.  O.  IV.  33,  23.  O.  V.  22,  24. 

cod.  F.  N.  20,  3. 
gibuh.  O.  IIF.  22-,  24.  cod.  V. 
(du)  ghibis.  Is.  9,  5., 

gl  best  N.  5,  13.  20,  6.  35,  6.  39,  11. 

17.  41,8.  49, 12.  50,  9.  55, 11.  64,  6. 

8.  79,  19:  Wl,  2.  103,  10.  28.  109,  3. 
118,  17.  38.  139,  7.  143,  10.  144, 15. 
Nh.  N.  n.  Mcp.  Bo.  5i 

gibiiK.  N.  Ifc 
(er>  gibit  T.  3,  5.  21,  7.  40,  3:  4.  6.  7.  44, 

29.  82.  164,  2.  175,  1.  Frg.  25.  O.  L 

4,  54.  5}  27.  H.  8,  47.  13,34.  W,  27. 

22,  20.  40.  Pa.  gl.  K.  Org.«SyL  Wm. 

n.  IX.  8,  11.  N.  14,  5. 
gFpit  VA.  X.  711.  P».  gt  K. 
kipil.  Pa.  gl.  K. 
gibel.  Hok  Org.  Wm;  1,  4.  Mcp.  Bo.  5. 


Digitized  by 


Google 


tOO,  GAB: 

,  N.  1,3.  IOC«),  17.a3,!7.  14,1.17,  51. 

/,•       18,  3.  91,  87.  24,  0.  28».  IL -82,  19- 
33,  11.  36,  4.  26.  33.  80,  17.  41,  7- 
.....,,     4^  3.  :4&,  10,  48,  8.  9.  52»  7., 54,  7. 
...       13.  24.  67, 12.  36.  71,  i,  79,  17.  84, 
;      13.  93, 13.  90,  6. 101,20. 102,  tl.  103, 
,    ,  ;15.  104,  11.  IW,  ,7^  ItAy  h  118,  127. 
.       130.'  126^3.  145,  7.  147,.2i  Na.  Nh. 
git  Wh».  1,  8,  11. 
(irir)  kebarae8.:K. 

gebe«.  O,  y.  10,  7. 
Cir)  gebcnt  Mop. 
(sie)  gcbant  Ib.  can.  1. 

gepant  Sb.  Gc.  3.         ,    -> 
kebant  K.  55.  59.  Fa. 
kepant.  Ic  Ra.  gl.  K. 
geben t.  T.  39,  4.  0-  IH.  7,  84.  V.  28, 
81.  N.  45, 3.  49,  5. 146,  8.  Oig.  Bo.  5. 
gebint  Gc.  7. 
gepent  M.  29.  Gc.  1;  6.^ 
CA)  geba.  S.  14.  ) 

gebe.  Mcp.  Bo.  5. 
(du)  gebest  Od  N.  38,a.73,  19.  118, 149. 
139,  8.  Mcp.  Bo.  7.  ' 
gebes.  T.  79.  ,  v 

(er)  gebe.  H.  3.  T.  13,  16.  29,  1.  147.  168, 
4.  O.  I.  24,  7.  Os.  19.  N.  4,  6.  34,  4. 
40,  3.  66,  2.  80,.  3/  110,  6.  114,  13. 
127,  5.  Bo.  5.  Mcp. 
kebe.  E.  17.  K.  3.1.  58. 
|;ibe.  T.  177,  1. 
(wir)  kebem.  H.  9; 
(ir)  gebet  T.  32,  16. 
(sie)  gebftn.  Bo.  5.  Wm.  7,  2. 

kebcen.  K.  3.  7. 
(5h)  gab.  T.  67,  5.  156,  3.  177,  5.  179,  2, 
Is.  4,  6.  Co.  3.  O.  HL  14,  IQO.  Bo.  5. 
gap.  £t  95.  Co.  4. 
(du)  gabi.  T.  177,  1.  3.  4.  5-  178,,  t.  3.  4. 
179,  2.  3. 
cabL  H.  24. 
kapi.  H.  7. 
capL  H.  24.^ 

gAbe.  Mu.  N.  }9, 7.  20,  3.  5.  22,  5.  38, 
-      10.  40,  4.  43, 13.  64,  7.  67,  29.  70,  22. 
73,  14.  111,  5.  118,  49;  52.  73. 
(er)  gab.  T.  44,  2.  64,  2.  68,  3.  79.  82. 85. 


GAB. 


110 


I«.  a,  7,  IIo.  &  Mcp.  0.  I.  5,  34.  17, 

36:  27,  26.  32.  39.  37.  IL  4,  91.  6,  5L 

,;  m.  11,  20,  12,  27.  SyL  Bo.  5.  M.  30. 

N.  14,  5.  lau  7.  21,  25.  32,  15.39,  4. 

43,  18.  45,  7.  55,  5.  62,  2.  66,  2.  71, 

j  r    ;  1.  77,  24.  48.  66.  ,^0,^  5.  88, 49.  94,  3. 

1Q4,  25.  110,^.  115, 12.  16.  118, 161. 

.    -    123,  6.  125,  3. 

gap.  0«.  30.  T.  143.  Can.  12. 
cap.  Can.  9. 

kap.  K.  64.iEm.  7.  la  Rb.  Da. 
(wir)  gabunnies.  T.  152. 
gabun.  0.  IV.  24,  7. 
gaben.  N.  117,  27.  '    . 

(ir)  gabut  O.  m.  14,  lOl.  T.  152.  Frg.  29. 
(sie)  gabun.  O.  IL  35.  HL   18,  25.  20,  95. 
IV.  16,  45.  T.  71, 5.  89.  135.  193,  6. 
202,  a  VP.  4. 
gapun.  M<p.  Bib.  1.  2. 
capum.  Pa. 
kapua  gl  K. 
gabon.  Wm.  5,  7. 
gaben.  Bo.  5.  Mcp.  N.  34,  12.  78,  2. 

90,  7.  121,  6. 
gab  in.  Bib.  5.  N.  78,  1. 
cabia  D.  11.  319. 
(ih)  gabi.  0.  IV.  13,  46. 

gäbe.  N.  50,  18. 
(du)  cabis.  H.  24, 

gabist  5.  42.  N.  118,  17. 
(er)  gabi.  0.  L  1(1,  14.  fl.  14,25.  IV..6,1[4. 
35,  6.  T.  87.  111.  159,  5.  Jb. 
gapL  Mart 

gäbe.  Mcp.  Bo.  5.  N.  52,  6.  98,  52. 
(sie)  gabia  T.  7,  3.  N.  104,  17. 
imp.  s,  gib.  0.  I.  24,  8.  IL  14,  15.  21,  33. 
IV.  19,  3a  Df  IL  285.  T.  31,  6. 
,34,  6.  82.  87.  Ct.  60.  83.  OU.  Mu. 
N.  9,  21.  16,  7.  34,  3.  38,  6.  59, 
12.  73,  19.-  74,  1.  77,  72.  78,  12. 
85,  16.  95»  7.  115,  i.  U8,-66.  149, 
--  3.  No.' 

gip.  H.  16.  VA-  VllJ.  403.  XL  408. 
kib.  Kp.  Rg.  1. 
kip.  Ct  189.  Pa  Rb.  IL  2. 
imp.  pl  gebet.  T.  32,  8.  35,  4.  39,  4.  44, 5. 
80.  83.  97.  148.  149. 


[9-] 

Digitized  by 


Google 


lil 


GAB 


GAB. 


112 


pcpcL  M.  29.  Gc.  1.  ß. 
^kebet.  Frg.  47. 

Rebcnt.  N.  57,  7.  80, 3^.  111,  5.  Nsm. 
pnrt.  proes.  kepÄndi.  gl  K, 
kcpanti  n.  25. 

gcbenti.  0.  I.  4,  68.  5,  31.  10,  21. 
'    gebchric^k  18,  8.  103,  14.  Mcp. 
gebencJo,  N.  83,  12.  IVI,  5.  144,  S. 
7/..^.  7/1.  kcpei>ter.  II.  24.  ^ 

gebenter.  N.  11.  6,  18. 
d.  .?.  711.^  gepanlemo.  Gh.  1.  2.  3. 
r/.  .f.  77t.  kpbanlan.  K.  3. 
gcbentea.  Bo.  5. 
a.  .*.  /*.  gcj)eutun.  >.  32,  15. 
port.pass.  filu  kepan,  va/r//?  e/r/Zö.  Pa.  ^.  K» 

Bedeutung  pml  GebrancK: 
darr.  Ra.  Rd.  U.  3,  3.  T.  160,«-^.  2,  8.  IL  9. 

Ho.  Pa.  gl.  K.  K.  3.  S. 
dtdire.  D.  II.  319.  Ra.  gl.  K.  fia. 
fargere.  Sal.  1.  Gc.  3.  Gh,  1.  2.  3. 
donore.  JH.  3.  7.  24. 
Irlltutre.  H.  16. 
Tcdikre.  N.  II.  6,  18. 
proesfarv.  N.  18,  8.  • 
impcndere.  Ic.  ' 

infuudere,  Gc.  1*  5i  6*  Ät  2t>.  •  \    ' 

iro  geben,  t^r  @c6ni.  Bo.  5. 
rl  gcpannCy  ^072^7irfrf.  Gh.  1*  3^.  * 
gab  t^/  r  r  h  t a ,  ministro vif.  M.  30t 
»    gepet,  mims&ate}  M.  2^.  Gc.  1.  6. 
kn  p,"pifalh,'  comfnendavitJ  Da. 
gapi,  indnhcrk,  Marl, 
k  e  p  a  n  d  i ,  gratia  (Jotmnnes).  gl  K. 
dia  gcbcntuA  hanL  N.  32,  15. 
gcbhA  fribuz.  *r.   1»4,  2.    zins;  N.  49,  8. 

€zz»in.  N."77;  19^  trinkan.  S.  14.  fuora. 

N.  144,  15.  phrHcmda,  N.  103^  14.  nest 

*  Rb.   ^i4t  O.  U  22,-20.    loa  N.  110,  7. 

'  poenas.  NJ11%7.'  lioht  N.  102^11.  sela. 

O.  IV.  35,  23l  ü^sföndida.  N.  20,  5.  lod. 

Nd.    Hb.  Nd.   gcist  T.  21,  7.   lang  libu 

N.  5'4;  2^1* Intl  N.;i20^  3.  aöastuom.  O. 

V.  10,  7.  wint/  N.  102,  11.  tegan.  N.  102, 

ll'.    gcbi*  N.'  4,  6.'  ojyhäT^.  T.  7,  3..   ga- 

^oubi.^-y.  HS.  162.    fridu  K.  4.'ßibba. 

T.  165;.  5.    ticliL  T.  35,  3.    himilrlchi. 


N.  104,  11.  icdi^I.  T.  3,  5.  kelida.  N.99,ft. 
hersaini.  K.  5.    gürali.  K.  3.  antwurti. 

K.  66.  trösl.  N.  89,  10.  biböt.  T.  160,  6. 

ewa.  Is.  5^  7.    gäbor.  Ig.    rediun.  K.  3. 

seti.  Nd.  segan.  N^  &,  13.  wahamon.  T. 

71,' 5.  ^andalitnga.  Ni  88,  52.  guoIlichL 

N;  20,  6.   ziei^ida.  N.  fiO,  6.    farnumist. 

N.  31,  8.  gasihU  T.  64,  2:  lirnunga.  N. 

118,   66.    gnadi.  N.  35;  6.    sterchL  N. 

64,8.  chrefti.N.139,7.  gtiwalt  N.36,33. 

mäht.  N.  64,  7.  gawizida.  Pa.  heili.  IN. 

143,  10.    chunst.  M  103,  10*    gäbet  N. 

16,  1.    galaub^.  N.  67,  39.    wizzaakeit 

Nz.   wiha.  O.  I.  5,  27.    cra.  a  I.  5,  27. 

fruma.  O.  Ü.  22,  40.  folieist  N.  .59,  12. 

wuochar.  N.  1,  3.  elemosynnmi  N.  48,  9. 

lera.  N.  i8,3.  suozi  des  rehtea.N.84, 13. 

antlaz  sundon.  N.   101,  20.    ablaz.  N. 

73,  19.  Urlaub.  Ba.  5.  ubarvranL  N.  93, 

13.  galust  N.  103,  15.  gadingi.  N.  41,7. 

frrsti.    O.   III.   7,  81.     seama,    Pi  34,  4. 

forhlun.  N   34,  4.  b^Idi.  N    114,  13.  fa- 

gari.  N.  179,  2.    gadult  N.  38>  10.    un- 

rawa.  N.  40,  4.   itawiz.  N.  77,  66.  defi- 

nitioncm,  Org.  biladi.  T.  156,  3w  namon. 

Kknii  opieram.  K; 
grtttiA  ilei  igihek  dilrelionem,  N.  118,  127. 
obd  ir  gebsct  u'uebsal,   si  mfitimm  dederi- 

tis.  T.  32,  6. 
pil  gipit,  subsiilit  (ff per),  VA.  X.  711. 
stal   gepant,    rcsUiiirtt.   Sb.     gebant   stal, 

ressalßtmt.  Ib.    stal  kipit,  cessavil.  gl.  K. 

stal  gabun,  rcsS/ftn'ntri^.  VI\  4.   tressave- 

Pi/nf.Vsi.  stat  gabJ,  ffesisAcP.'^.  stal  gip, 

ahsiste.  VA.  Vlll.  4<ö. 
gäpun  uueltiy  dedcnmt  manfes  si/&s»  M9. 
kib  mir'  es  tagedinge,  paiicntiam  habe  in 

me.  Rg-  ^ 

d  an  eh  es    kuot   kebendo,    miserxitor.    N. 

144,  8. 
cap  sih  sclpo. 'Em.  7. 
sih  kebant  keile,  se  rrdihmt  el^tos^  Kp. 
brot  gab  er  in  ezzam  T.*  82. 
gabui^  imounltt  trinka^n.  T.  202,  3. 
anderan  fluob^reri  gibit  her' iu.  T.  164,2. 
nucr   gibet  iaae  syM^   haltare    israltelL 
■    R  52,  7. 


Digitized  by 


Google 


113 


GAB. 


GAB. 


114 


er  gab  in  mlnen  munt  niuuez  sang.  N. 
39,  4. 

thir  gab  nn,  quad,  zi  gvatß  min  fater 
thaz  zi  muate.  O.  III.  12,  29. 

gib  mir  thcs  drinkanncs.  O.  11.  14,  15. 

geban  zi  —  ezanne.  O.  V.  II,  33.  zi  Irin- 
kanne. O.  II.  14,  40.  zi  wuocharoniie. 
N.  14,  5. 

ni  ghibis  dhinemu  heileghin  zi  chise- 
hanne  unuuiliun.  Is.  i>,  5. 

carnalcs,  die  terra  keizent,  cab  er  ze  le- 
ren ne,/j7iw  homiimm.  N.   115,  lö. 

du  gäbe  in  zc  frezzene  auarzen  iiuten* 
N.  73,  14. 

gaben  dinero  heiligon  fleisgzi  zanonne 
fogalen.  N.  78>  2. 

geban  zi  —  lonc.  N.  126,  3.  zi  gebo.  N. 
45,  7.    zc  wideme*  Mep. 

der  unsih  iro  zanen  ze  uueldo  ni  gab, 
N.  123,  6. 

du  gäbe  dine  martyres  ze  slahto.  N.  43,  13. 

got  gibit  in  zi  lonon  llien  sclbou  na* 
mon  sconon.  0.  IL   16,  27. 

gabun  sie  mit  uuorte  thaz  selba  zi  ant- 
utturte.  O.  IV.  16,  45. 

geban  in  —  erbi.  N.  27,  8.  gawalt  N.  40,3. 

uuir  gabun  inan  thir  in  bant.  O.  IV.  24,  7. 

gabun  sie  in  accar  leimuurhlen  T.  li)3,6. 

daz  sie  in  füre  scalch  kabin.  N.  104,  17. 

iro  fchagab  erhagale,  iratKiiit,  N.  77,4t^. 

also  sie  dir  gebeut,  daz  sie  sint,  sa  ge- 
beut sie  ouh  dir,  daz  sie  rehte  sint; 
andersuuieo  gaben  sie  dir  daz  min- 
nera  undein selben  daz  mera.  N.  144,  7. 

anderen  gab  er,  daz  sielebcnL  N.  88,49. 

giuuerdo  uns  geban  drulitin  mit  thinrs 
selbes  mahliny 

uuir  unsih  muazin  bilden  mit  beilegen 
thinen    O.  V.  24,  L 

auerc  gientota,  thaz  thu  mir  gab!,  thaz 
ihiz  tati.  T.  177,  3.* 

er  gab,  daz  sine  scälcha  dieken  begon- 
don.  N.  104,  25. 

du  gN>ebt,  daz  sin  lera  aadermo  toug. 
N.  41,  8. 

kebc  man  sie  zesamine,.  jungantnr  (als 
Gatten).  Mcp. 


GAGEBAN. 
inf,  gegeben.  Bo;  5. 

zi  kikebanne,  //irgirntli.  Rb. 
(ih)  gegebe  (Vo^//y.  Bo.  5. 
(er)  gis^abi  (^cor,/.;.  O.  IV.  14,   10. 

gcgibe.  Mcp- 
pur^^  pnss.  kakcpan,  ilntns.  IL  7. 
kikepan,  remotnmy  siiblalum.  Ig. 
kekepan,  conccssa.  Ic 
eliigheban  uuirdiL  Is.  5,  2. 
kagepan,  inponatur.  Gc.  8. 
kikeban  si.  K.  2.  38.  58.    uuarua 

K.  55. 
kekeban  ist  K.  8.  43.  65.  sin.  K.  31. 
gageban  uuarth.  Frg.  43.    uuirdit. 

Frg.   1. 
gigeban  ist.  T.  13,9.  44,  13.  160,  1. 
242,  1.    sint  O.  V.  16,  20.    uuas. 
T.  429.  uuari.  T.  197,  9.  uuirdit 
T.57,2.  124.  138.  149. 151.  uuerde. 
T.  21,  5.  (uucrda.  T.  82.)  uuard. 
T.  79. 
gigepan  uuard.  VA.  L  524. 
gegeban  uuirdit  Wm.  3,  8. 
gegeben  habest   N.   4,  7.  43,   12. 
60,  6.  75,  5.  144,  11.    habet  Mcp. 
N.  12,  5.   2>,  2.    110,  5.   118,  162. 
habeta.  N.  72,  1.  ist  Mcp.  Org.  N. 
41,  5.  80,  5.  88,  25.  118,  130.  sint 
N.  118,  i'l\l    si.  N.  IkS,  130.  138, 
15.  uuordcn.  Org.   uuirdit  Mcp. 
Wm.    IV.    3,   8.     uucrdcnt    Org. 
uuard  (ih).  N.  87,  10.  uuard  (er). 
^      ÄIcp.  lougin  gegeben  uuirt  fore, 
praf'ponitiir,  S)'I. 
gegeben  ist  N.  74,  9.  SyL 
d.s.m.n,  kikepenenio,  expenso.  Ic. 
d.  s- f.  kakebaneru.  K.  11. 

gcgebcnero.  N.  102,  7. 
n.pl.  Tl.  gigcbanu  sint  T.  84. 
rf.  pl.  gegebenen.  Org. 
'  IIINAGAGEBAN,  f;in9cbcn. 

(er)  hina  gegit  al  sin  guot  Wm.8,  7. 
ABAGEBAN,  abgeben,  weggeben. 
apagab,  dcstiinit.  B. 
apagepan  (si),  destihtetitr.  Gc   8.  9. 
apakepan,  desiitutus.  R. 


Digitized  by 


Google 


115 


GAB. 


GAB. 


116 


apag^epaner,  destituilun  Gc  8. 

apakepano.  Oh.  3.)    ^ 
mißIGEBAN,  umgeterf. 
umbigibit,  circumdat.  Ra. 
umbigebent  thih.  T.  116. 
uubigebint,  ybw^/?/,  D.  If.  337.  hiehcr? 
fUmb^gaben  mlh  mitiientlichen  uuor- 

ten,  circumdederunt.  N.  108,  3. 
umbigefa an  (part.  pass.J  f  on  kcre.  T.  145. 
UNTARGEBAN  (parL  pqss.J,  untergcbtii. 
uniarkeban  si,  subdaitis.  K.  34. 
untarkebanem,  sub/iciendU.  Ib.  Rd. 
ARGEBAN,  golh.  usgiban,  ergebet!. 
Fonn  und  Flexion. 
Inf.  argebaa  Frg.  7. 

urgeban.  E. 

irgcban.  0.  IV.  35,  10.  Wm.  II.  8,  % 

•erg^ban.  Wm.  8,  2. 

irgepan.  M.  30.  Gh.  1.  3.  ^ 

irgcben.  Nf.  N.  67,  32. 

ergeben.  Co.  2. 

irgebanne.  O.  V.  20,  26. 

arkebanne.  K.  2. 

crkebannc.  K.  30. 
(er)  erglbo.  Sal.  3. 

argipo.  Sal.  1.  4. 

ergiebo.  Em.  32. 

irgibe.  Sal.  2. 

irgiben.  L. 
(du)  erktbls.  Rb. 
(er)  argipit  gl.  K. 

arkipit.  Pa. 

irkibit  K.  2. 
(sie)  irgebent  O.  IIL  13,  8.      * 
(du)  ir geh  eist.  N-  141,  6. 
(er)  argcbe.  H.  20. 

ergebe.  Bo.  5. 
(wir)  ergeben.  Bo.  5. 

irgeben.  N.  94,  2. 
(ir)  irgeben^  N.  113,  5. 
(sie)  ergeben.  N.  73,  19. 
(er)  argab.  T.  92. 

irgab.  O.  IV.  21,  13.  24,  37.  V.  4, 
24.  7,  7. 

ergab.  SI. 

•hergab,  tradidli.  Aid.  4.  hiehisr? 


(«ie)  ir^^bun.  0.  IV.  21,  16. 

ipgaben.  Mos. 
(er)  irgati.  O.  IV.  24,  36. 

ergibe^^Bo.  5. 
(sie)  irgabin.  O.  I,  11,  9*    ^ 
Jmp^  s.  irgib.  N.  34,  17. 

Lrgijp.  Prud*  1^ 

ergib.  N.  50,  14. 
imp.pL  hr^ep^t  Piiud.  1. 

irkebei.  IIo. 
f).  a.  «rkebanter.  K.  2.  31.  63.  64. 
p.  p.  argepan.  H.  2l!. 

ergcban  ist  SI. 

erkepan  ist.  H.  25. 

harchepan  ist.  H.  12. 
d.s.m.n.  arkepanemu.  H.  8. 
xl,s./.  argepanero.  Can.  10. 

urgepaneru.  Can.  12. 

-argepeneru.  Em.  3. 

arkepanneru.  Can.  9. 
Bedeutung  und  Gebrauch  : 
-erkibis,  reddis.  Rb. 
argipit,  reddit.  gl.  K. 
iirgebe,  reddai.  H.  20. 
argepan,  reddita  (sjmt  praemia).  H.  21. 
arkepanemu  leohte,  reddita  luce.  H.  8. 
rcdea  argeban,  raiionem  reddere^  Frg. 
,     rediun  ze  arkebanne.  K.  2. 
arkepanneru  puozzu.  Can.  9. 
erkepan  ist,  redii  (spesj,  H.  25. 
irkebet  ubel  mit  ubele.  Ho. 
so  sie  sih  dir  ergeben.  N.  73,  IQ. 
argepat  iuuuib,  redete  vos,  Prud.  1. 
dazir  iuh  imo  irgebent.  N.  113,  5. 
ergab  sich,  dedilionem  feciU  SI. 
ergebener  (er begeber.  Tr.),  dedititius. 

Hs.  Cr. 
crgeban  ist,  dedititius  est.  SI. 
argipo,  deäo.  SaL  I. 
samo   so   er    imo    ergebe    daz  uuelf, 
reddat.  Bo.'5. 

erkibit  pihuctigcer,  redditur  sclUcitus. 
K.  2. 

irgebeist,  retribuas  (mina  gloriam).  N. 

141,  6. 
bi  hin  ist   thaz  sie  thih    namun   sus 

haftan  mir  irgabun.  O.  IV.  21,  Iß. 


Digitized  by 


Google 


117 


GAB. 


GAB. 


118 


ergeben  demat  maniie  sl^  uut4r,  dona- 

mus.  Bo.  5»  " 

I    irgebent  mib  zi  nof  fremicTemo  t-fariote. 

O.  in.  13,  8. 
argt^fo  in  an  sinemo  fater.  T.  92* 
ther  Hat,  ther  thih  mir  irgab.  O.  IV. 

21,  13. 
er  sih  caesari  ergäbe.  Ba.  5» 
thie  selbe  irstantent  aHe    fo-n^  the^ 

licbamen  falle^ 
fon  themo  fnlen  legare,  ira  uuerk  zi 

irgebannc.  O.  V.  29,  26. 
ioh  si  slinmo  tfaar  irgab  thaz  dreso 

thar  in  iru  I«g.  O.  V.  4,  24. 
ai  thia  stat  iioh  tho  Dirgab,^iob  lua- 

gata  auur  in  thaz  grab..  Oi  V.^  7,  7. 
(rrgaben  ire  botsCafL  Mos.) 
imo  es  zala  irgabin.  O.  f.  11,  6. 
ergib  mir  dia  frouui,  redde,  N.  50,  14. 
ergib  sia  (sela)  irsiagena  zc  übe.  IS« 

34,  17. 
ÜZGEBAN,  ausgeben;  ^erau^gei^en. 
übe  man  sfe  (pecnnicts}  uzkibet  Bo.  5. 
(er)  uzkabe  (guot).  Bo.  öy 
tizkebendo   (daz  in   dien  eimb-erin-en 

uaas).  Mcp. 
BI6EBAN,  %tiiU\\. 

[er  ho\.  sie  (Vater  nnd  Müller)  begeben, 

au^e6eir,  t^eriaßen.  D:  IIL  49.] 
ni  pigipit  Ma.  Bib.  \.A  ^non  dhniliet  (nee 
nfht  bi^ipiL  Bib.  5.     *•    dcrelinquet  te 
0  deusj. 

er  bigibit  sine  diemuot  Mos. 
er  ne  begibel  üppige  sorgun  (gieM  auf)* 

N.  38,  12. 
dazp  mi-h  dina  gnada  bigeba.  Ott. 
unz  wir  die  sunde  nicht  begeben.  D« 

IIL  55. 
duo  ich  bigab  min  heim  Q)cr(ic^.  Mos» 
dise  werft  si-  begab  (terlief;  parb}.   D* 

m.  67. 

die  werlt  er  bigab.  D.  IIL  80. 
^   pegab  mih  diu  uinstri,  Utjuerunt  nte  te- 

neftrae.  Bo.  5. 
begibdinaheizmuotijrfi?r^/i/i7ii^.N.36,8» 
ÜMBIBIGEBAN,  umgefttn. 

(umpipigebit,  circumdatm%  R.  weidet,. 


weim  es  nfchlf  Schreibfehler  ist,  auch 
auf  ein  Verh  umbibigebjan  hin.) 
umbibigabun,    circnmdcderunt    (chla- 
mydem).  T.  200,  1.  in  an  thie  indaeu 
T.  134. 
FARGEBAN,  t^ttgeten  (gebw,  Dcrld^cii;  gejlaö^ 
tetT;  tjerjei^en;  vergiften),  golh.  fragiban. 

Form  und  Flexion: 
/«/.  fargepan.  Gh.  2.  3. 
farkeban.  Ib.  Rd. 
fergeban.  Ar.  2. 
•  u ergeben   Bo.  5; 
ze  fergebenne.  N.  24j  10.  No. 
ce  firgcbenne.  Ct.  83. 
(du)  fergibest.  Co* 

fergibist  N.  39,  II. 
(er)  farglpit  Da. 
farkiprt.  Pa. 
forgibit  T.  84.  Ct.  96i 
.    furgibit  Schw. 
fergibit-  N.  58,  6. 
fergibet.  N.  111;  5. 
(wir)  fergebemes.  Ep.  can.  2: 
(du)  f  er  geh  est  N.  58,  6; 
(du)  fbrgapi.  Wcss. 

f ergäbe.  N.  118,  26. 
(er)  firgab.  O.  Ilf.  14,  70.  VIH.  15.  \.%  (>0. 
firgap;  (Jd.  1.  3. 
virgap.  M.  28» 
forgap.  Da. 
forgab.  Frg.  3.  T.  158. 
fergab.  Gx.  Rg.  1. 
vergab.  D.  II.  3W. 
(er)  fergab e.  Rg.  2.. 
imp*  s.  forgip.  Ct  96.  Wess; 
forkip.  Pn. 

fergib.  N.  24,  18.  3»,  14.  93,  2. 
101.  7.  108,  4. 
i/n;;./;/.  fergeben t  Rg.  2.  N.  111,  5. 
p'.  ö.  firgebende.  Nm.  If.  ^ 

fergebendo.  N.  71,  13.  14 4,.  8. 
pi  p.  fargeban.  Can.  8. 

fargepan.  Em.  5.  €an.  9.  lOi  12. 
farkepau   Pa. 

farkeban  ist  K.  4.  si.  K.  36.  60. 
forgeban  ist  Frg,  IL  33* 
Cirkepant  gh  K« 


Digitized  by 


Google 


119 


GAB. 


GAB. 


m 


iirgheban  uuard.  Is.  3,  6. 
firkebin.  Bib.  13. 
fergeben  sint  N,  69,  6.    uuirdct 
IS.  64,  4.   uuerdent.  N.  73,  19. 
uuerde.  No,  habest.  N.  50,  14, 
habcL^N.  31,  2. 
fergebin  uuirt  N*  111,  5. 
firgcben  uuerde.  Ct.  83. 
u,  s.  f.  farkebaniu.  K.  60. 
d^s^m,n.  farkepanemo.  Gh.  3. 
fargepanemo.  Gh.  1.  3. 
a.  s.  f.  fergcbina«  N.  37,  6. 
n./7/.m.  firgebani.  Bo.  5. 
Advcrbialiter:  fergebeno  (oetgeSen^), 
gralis.  N.  43,  18.  55,  9.  64,  10. 
67,  10.  71,  4.  108,  21. 
uergebene,  gralwia.  liib.  6.  hieher. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
dore,  Frg.  11.  33. 
Inrgiri.  Gh.  2.  3, 

donare.  Ib.  Rd.  £p.  can.  2.  Rg.  1.  2.  Gx. 
siihrogare.  Da. 
offerre.  M.  28.  Gd.  1.  3. 
confcrre.  Da. 
promittere.  Pa. 

impendere.  Em.  5.  Can.  8.  9.  10.  12. 
solvere.  D.  II.  316. 

cancedere.  Gh.  1.  2.  3.  K.  6.  36.  60.       . 
iudulgere.  Ar.  2. 
misereri^  N.  58,  6. 
reimitere.  Ct  83.  No. 
ignoscere.  N.  24,  10.  Ct  83. 
so  fram  so  mir  got  mahti  forgibit  (es 

steht  forgibig).  Ct  96. 
forgibit,  praestat  (ducatum).  T.  84. 
du  mannun  so  manae  coot  forgapi.  Wess. 
forgab  themo  mera.  T.  138. 
forgab  solihha  gauualtida  mannum,  de- 

diu  Frg.  3. 
forgip  mir  rehta  galaupa.  Wess. 
firkepv-i,  deditus.  gl.  K. 
farkepan  uuerch,  dedita  opera.  Pa. 
dhemu  izs  firgheban  uuard,   constiiuium 

est  Is.  3,  6. 
firgebani,  honorati,  impunitate donati. Bo.  2. 
gnadig  ist  der  andermo  gibet  aide  fer« 
gibet  aide  intliehet  N.  111,  5. 


der    andermo  ignoscendo   fer^ibet   unde 
gibeUN.  111,  5. 
,     fergibet  sunda.  N.  58,  6. 

fergeben  uuerdent  suuda.  N.  7*},  19. 
fergeben  uuirdet  irredo»  N.  64,  4. 
sculde  fergebendo.  N.  144,  8. 
firgab  in  thiu  sin  gu^ti  thio  iro  missi- 

dati.  O.  III.  14,  70. 
fargepanun,  indulta,  Gh.  3. 
suelonins  saget,  taz  er  (nero)  sinero  muo- 
ter  diccho  u^rgqben  uuolti  (txrgtfteu). 
Bo.  5. 
firkebin,  gratniia.  Bib.  13. 
fergebeno,  gralis,  gab  er  uq^  den  lib. 
N.  43,   18.    fergebeno    unde   ane    iro 
frchte.  N.  55,  9.    fergebeno  cham.  N. 
67,  10.    fergebeno  skcinest  du  guada. 
N.  108,  21. 
HINAGEBAN,  Eingeben, 
(du  gist  hine.  D.  III.  32.) 
hina  gäbe  du  dinen  liut,   vcndidislL    N. 

43,  13. 
hina  gab  tien  hostibns  arma.  Bo.  5. 
derö  hinagegebenon.  K  43,  13, 
ZIGEPAN,  dehUcere,  patere  C rubrum  $alum), 
Prud.  1. 

zigepan,  zaiuchun,  dehiscc  j.  Prud.  1. 
ZUOGEBAN,  jugeJcn,  ftinjugeJeii;  beilegen, 
zuo  geben  eteuuaz  ungefragetes  (ad* 

dere).  Bo.  5. 
zua  si  kikeban,  addatur  (die  3*«  Speise). 

K.  39.  ^ 

zuakakebenc,  adtrihutL  Ib. 
GEBA,  GIBA,  GEBI,/.,  @aie,  goth.  giba. 
Form  und  Flexion: 
w.  s.  geba.  T.  12,  1.  13,  9.  84.  141.  Frg.  47. 
N.  16,  1.  32,  15. 
gheba.  Frg.  21. 
gepa.  Pa. 

kepa.  Pa.  gl.  K.  Ic.  R. 
g.  s.  geba.  T.  13,  7. 

gebo.  N.  103,  16. 
d.  s.  gebu.  T.  12,  9.  141. 

gebo.  N.  45,  7.  118,  66.  Bo.  5.  Wm.  7, 1. 

kebo.  Rb. 

geba.  Wm.  III.  7,  1. 

gebe.  Wm.  II.  7,  1. 

gibo. 


Digitized  by 


Google  ' 


121 


GAB. 


GAB. 


122 


gibo.  SL  Mep. 
a.  s.  gebe.  t.  13,  9.  27,  1.  46,  4.  87.  118. 
141.  Frg.  47.  O.  I.  5.  49.  17,  50.  64. 
66.  IL  18,  19r  Mcp.  N.  16,  1.  45,  7. 
gheba.  b. 

keba.  K.  31.  40.  Rd. 
kepa.  Ib. 
w.  a.pl.  gcba.  N.  44,  13.  67, 19.  20.  30.  71, 10. 
74,  11.  75,  12.  144,  9.  147,  6.  Mcp- 
Bo.  5.  T.  8,  7. 
gheba.  Is.  9,  3. 
keba.  Rb.  Frg.  21. 
kepa.  Jo.  Pa.  gl.  K. 
'  kebo.  II.  6. 

giba.  Mcp.       ^ 
g.pLgehono.  T.  3,  2. 
ghebono.  is.  9,  3. 
kepono.  Pa. 
kepano.  gl.  K. 

gcbon.  N.  67,  19.  Mcp.  Bo.  5* 
d.pL  gebon.  N.  107,  7.  RIcp. 
kepim.  Em.  19. 
kcbcm.  Frg.  21. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
donum.  Va.  Ftg.  21.  gl.  K.  Rb.  K.  4U.  b.  9, 3. 

N.  107,  7.  SI. 
dafum.  K.  31. 
muwu.  Pa.  gl  K.  T.  27,  1.  Frg.  47.  N.  74,  1 1. 

II.  6. 
mimusculum,  Bo.  5. 

fSralia.  'W  li,  1.  13,  7.  N.  103,  16.  Is.  6. 
ohtaiio.  Frg.  47. 
zi  gibo  gab,  dortO  dedit.  Mcp. 
dien  gab  er  sia  ze  gebo.  IN.  45,  7. 
marlich  kepa,  munificenfia.  Ic 
die  mai*un  geba.  N.  45,  7. 
gotea  geba  uuas  io  imo.  T.  12,  1. 
euua  tburuh  moysen  gigeban  ist,   geba 
inti  uuar  thuruh  Usum  chrisium  gitan 
ist  T.  13,  y. 
,  ful  geba  inti  uuarea.  T.  13,  7. 
tber  heilant  theh  in  spahidu  inti  in  al* 

lere  inti  in  gebu.  T.  12,  9. 
80  uuieo   ih  sia  habe  föne  dinero  gebo. 

N.  118,  66. 
gebe  minero  hente.  Wm.  7,  1. 
IV. 


fon  ainero  folnessi  uuir  inphahemes  geba 

furi  geba.  T.  13,  9. 
geba  gotes.  T.  87. 
santun  in  gotes  geba.  T.  118. 
gheba  dhera  daufia  Is.  6. 
imo  geba  bringe.  0.  L  5,  49. 
simo  geba  brahtun.  O.  L  17,  64. 
oba   thu  thes  biginnes,    thaz  thu  geba 

bringes, 
gifti  gimuate  zi   themo  gtitea  biete.   O. 

U.  18,  19. 
eocouuelicher  hebit  eikana  keba   fona 

cote.  K.  40. 
kepa,  manaheiti,  sporlulam.  Ib. 
armherzlich  keh a^y  jßlemosynam.  N.  16,  1. 
pruutliho  keba,  s/HmsaHai  Rb. 
kepa  edo  buldi,  i2o/ia.  gl.  K. 
gebono  foUu,  gratiae  pleno.  T.  3,  2. 
kepim,  opibus.  £m.  19. 
EITARGEBA,/. 

eittarghebon,  veneßcia.  Wo.  2. 
MORGAINGEBA,  MORGANGABA,  /.,  gjlor* 

quodei  in  morgangeba  traditum  fuerat. 

L.  rip.  37. 
mariliis    mens    dedit    mihi    morgangeba 

(vor.  morganagheba,  morginaghepha, 

morgangheba,  morgangabir/  L.ahbt. 
$i   quis  langobardus    morgingab   conjngi 

suae  dare  volurriL  L.  Liutprandi  2,  1. 
ipsum  morgengab  volumusj  ut  non  sit  am 

plius  nisi  quarta  pars  de  ejus  snbsiantia, 

qui  ipsum  morgengab  dedit.  L.  Liutpr. 

2,  1. 
vidna  habeat  sibi  morgengab  el  melhium. 

L.  Roth.  199. 
habeant  filii  morgingap  el  faderphium. 

L.  hoth.  201. 
absque  morgengab  aut  aliquid  de  rebus 

maritirevertatur  adparentes.  L.  Roth.  2 1 7. 

morgincap(morgincaph.e(M/.cat;.),  9/<<?/*/a 
pars.  D.  II.  358. 
UUIDARMEZKEPA,  repensatio.  R. 
BRUTGEBA,/,  f&tautsaht,  sponsale.  F. 
brutgeba.  Zf.         )  ,. 

prutkeba.  Rd.  Ib.!'  'P"""^"'- 
[10] 


Digitized  by 


Google 


123 


GAB, 


GAB. 


124 


nrutiseba.  M.  33.     )  ,. 

'    pruti^epa.  Fn  .1.  2. )'   '^ 
SUiSTiVRGEPA  (suntirgepa.  Bib,  7.    sun- 

tirgebe.  Bib.  5.  suntirgcbi  Bib.  7.),  do- 

naria  (et  sumtusj.  Bib.  1.  2.  Mt{i. 
SIGUGEBÄ,/,  6ie3e«,lo^n. 

a.  pl  sigegcb^.  Bo.  5. 
ZUOGEBA,  /.,  Sugabe. 

a.  s.  zuogeba.  Bo.  5« 
de  FORCAPIiV.  Cap.  Car.  m.  IV.  36. 
GEBALIH. 

geb  eil  eher,  munißcus*  Hs. 
GlIEBFiVZ?    Ilichef? 
GEBAGERNI,  GEBAGERNIG. 
GIBOHUS.     * 

N.  pr.  GEBAÜNT,  /  GEBALINGA,  /.  KE- 
-      PAHILT,/  GEBARIH.  GEBAWIN.  GEBA- 

IIOII.  GEBAHART.  GEBAHERI. 

GIBEDlG. 
gibedig  sin,  feraces  (dero  nnipnnm).  Bö.  5. 
gibedig  sin,  praestent  (fisco).  Bo.  5. 
KEPIGF,  opulentia.  D.    Cf.  goth.  gäbe  ig  s. 
GEBÖN,  GEBilN    (et  auch  umpipJgebit  in 
umbibigeban). 
man  nam  fronosx:az  unde  gebeta  allemo 

demo  burgliule.  Bo.  5. 
(uile  groziich  er  in  gebete.  Mos.) 
Riit  tiu  habet  si  imo  gegebÖt.  Bo.  5. 
GEBO,  w-,  ©iber;  daior^ 
».  s.  kepo,  dator.  V-  2.    donatus,  maiJuus. 
gU  K^  donaiiiSy  zebedeus.  gl.  K. 
kebot  erhafit  kebo^  munljlcus.  Ic. 
a.  s.  kebon,  datorcm.  K.  5. 
\V1]NEGEB0,  m.r  5IBeinfc^inter,  caupo.  Tr. 
RATGEBO,  FW.,  Slat^gebcr. 
n*  9^  ra'tgeba,  aitricularius,  F.  1.  2.  L. 
ralkebo.  Sg.  299.[    ^^^^^ 
ratkepo%  Gh.  3.    >' 
e:  s^  raikebun,  consulem.  Rb. 
»./?/.  ratkeben  fiovUJyd^i  eonscufes.  Mcp. 
g./?/.  ralgepano,  satellitnm.  Prud.  1. 

latkcbene.  ßHj.  6.),  anriadarium 
patgeUen.  Bib.  13.  Woder  ist  t^  a. 
ratgaebn.  Bib.  4.     ;        sing,?^ 
TROSTGEBO,  m.,  Sröfljebei?. 
a.  pl.  trostkebin,  consolantes.  N.  68^21» 


FUOROGEBO,  m.;  der  fuorpgebo  triptolc- 

m/M.  Mcp. 
SPÜOTGEBO,  TW,  —  jow^spuolkcben,  se- 

cundani.  Mcp. 

GEBA,/.,  ©eSerin. 
GEPA,  OTIGEBA,  n.  ftr.  f.  (oder  zu  geba, 

donnm?). 
CIIORNGEBA,  /,  ceres.  Mcp. 
.  GASTGEBA,  /• 

a.  s.  gastkebun,  kospifam  (dcommJ.Mcp. 
FLOZGEBA,  /. 

ö.  s.  tlozkehuriy  fliivoniam  (fltiorum  fe- 
minis  praestontcmj,  Mcp. 
SÄMOGEBA,  f. 

a.  s.  sämogebun,  saliccnam  (junonem). 
Mcp. 
GEBARI,  m.,  ©eber. 

d.  s.  kebare,  dolorem.  Rc. 
GIFT,  /.   (auch  nord.  und  angels.  gift),  ©ift, 
©a6e.  , 

Form  und  Flexion: 
n.  s.  gift.  S.  18.  Bib.  6.  Q.  IM.  1,  27. 

gipht  Mz.  Bib.  1.  2. 
g.  s.  kifti.  Zf. 
kifpti.  Bib. 

gifti.  O.  I.  9,  4.  IV.  1,  40. 
giphti.  Gc.  3.  Gh.  3. 
d.  s.  gifti.  O.  I.  17,  70.  V.  25,  26. 
kifti.  Ic 
clfti.  H.  7. 
,    gifte.  Bo.  5. 
a.  s.  gift.  O.  U.  14,  23. 
kift  Ep.  can.  2. 
gipht.  Md.  Ep.  can.  4. 
n.p/.  gifte.  Bo.  5.        ,  •• 

a.pl  gifti.  O.  II.  18,  20,(?)  V,  12,  55.  56. 
II.  7. 
kifti.  H.  24. 
gifte.  N.  104,  36. 
Bedeutung  und  gebrauch: 
dntia.  Gc.  3.  Bib.  6. 
^  datfitti.  Bib.  Zf. 
Uonarn.  Ep.  can.  2. 
mnnns.  11  7.  24. 

gralia.  Md.  Mz.  Bib.  1.  2.  Ep.  can.  4. 
misericordin,  Gh»  3.     ' 


Digitized  by 


Google 


iia 


GAB. 


GEPPO— GEBITA. 


126 


nuitis.  Ic 

ouielih  gotes  gift  ist.  S.  18. 

thin  gift  ist  iz  mit  allu.  O.  Ilf.  i,  40. 

uuarun  sie  sih  freuuenti  thera  druhti^ 

nes  gifti.  O.  I.  9»  4.       x 
kundtun  sie  uns  thanne,  so  uuir  firne- 

men  alle, 
gilouba  in  girihti  in  theru   uuuntarli- 

chuh  gifti.  0.  l  17,  70. 
tkaz   sie   thaz   iruuellen   gotcs   gift   iz 

Zeilen.  O.  V.  25,  26. 
oba  thu  tbia  götes  gift  irknatist.  O.  II. 

14,  23. 
oba  tbu   thes  biginnes   thaz  thu   geba 

bringcs, 
gifti  gimuate  zi  themo  gotes  biete.   O. 

IL  18,  20. 
thie  selbun  zua  gifti,  es  sint  uns  harto 

thurfti, 
thie  zua  gifti   drostes  thes  selben  go- 
tes geistes;  ♦ 
hiar  lerit  thiu  sin  stimma  unsih   zua 

minna, 
tho  er  in  zuiro,  so  thuuueist,  gab  then 

beilegen  geist  O.  V.  12,  55.  56. 
die  gifte,  veneria.  Bo.  5. 
gifte,  peste  (Trank  der  Circe).  Bo.  5. 
GIFFHANT. 
A>  AGIFT,  /. 
80  uuas  io  uuort  uuonanti    it   allen 

zitin  uuorolti, 
thaz  uuir  nu  sehen   ofan,   thaz  uuas 

thanne  ungiscafan, 
it  allem  anagifti  theru  druhtincs  gi- 

scefti, 
so  uues  iz  mit  gilusti  in  theru  druh- 
tines  brustl  O.  IL  1,  7. 
URGIFT,/,  reditiis.  Em.  3.  Can.  9.  10.  12. 
restiiiitio.  Da. 

urkift,  reditus.  IRL  urkift  uuingartono, 
redifus  vinearum.  Ib.  Rd. 
WIDARGIFT,/. 

a.  s.  vuidirkift,  redibitionem.  Sg.  183. 
UUINIGIFT  (uuinegift  F.  uuinegifta.  L. 

Tr.),  volema,  specUs  pomU  Hs.   Hieber? 
FARGIPr,/. 
in  firgifte  han  ih  gesundot  Co. 


FRUMIGIFT,  /. 
o.   frunxikift,   frumiuuahst,  prlmitias. 

Rd.  (in  Ib.  steht  frumiki^st). 
17. 77/.  frumegifte,  primilias,    daz    chit 
die  fruosten  gifte  allero  iro  ar- 
beite. N.  104,  36. 
ZURGIFT,  /.,  d^ditio.  Or.  Mon.  2.  F.  2. 
g.  s.  zurgifti   (es  steht  zurgisti),   dedi- 

tionis.  Pnid.  1. 
d.  s.  zurgifti  (es  steht  zurgisti),  prodU 
tione.  Prud.  1. 
GIFTJAN.    Cf.  nord.  gifta,  nupini  dare. 
GAGIF17AN? 
gigifti(?)  (es  steht  gigisti),  dedidUf?). 

Prüd.  1. 
GAGIFT. 
gigipht,  vennndaiiis.  Me.  Sb. 
w.  s.  m.  gigifter  (es  steht  gigister), 
deditus  (offidis).  Prud.  1. 
vennndaUis  1.   servus  pec* 
cati.  Bib.  1. 
a.pl.  m.  gigifta.  AL  6.  Sb.\ 

Can.  10.  II.        f     .  ..^ 
gigiphta.  bb.        r 
gegifte.  Can.  13.  / 
FARGIFTJAN. 
fergiftit,  ad/Ilci/.  D.  IL  335. 
fergifta,  tradidi  (satanaej.  Rg.  2. 
fergiftont   (es  steht  fergistoni),   ad 

dixisfis.  Ep.  can.  2, 
tiuuele  fergiftit,  venundatiis.  Bib.  2. 
uerkiftiu,  uddictn.  D.  IL  319. 
GICHTIGOTER,  locupleiatus  (est).  Bl. 

GEPPO,  n.  pr. 

GIBICHO,  n.  pr, 

GEBITA,  /,  @efS|,  parapsis.  Sg;  292.  /ru^i. 
num,  capita.  Hs.  galleium.  Sal.  4. 
gebita,  galleola.  Cr. 
gebid*a,  galleium.  Sal.  1.  8. 
gebitta,  galleola.  F.  % 
gebeta,  caiinum.  Tr.  gauata.  Hs. 
gebiza,  obba,  vasis.  Pr.  t.  m.  oppa.  Em.  31. 
gepiza,  capita.  Em.  31* 
gerbita,  galleola.  L. 

[  10*  1 


Digitized  by 


Google 


127        GUOBIDA—GEBAL. 


GIBIL  — GIBILLA. 


im 


GÜOBIDA  s.  AB- 
GAPITALÖT  s.  CAPITAL. 

GABALA)  /.  (nord.  gaffal,  /i/rc/7^  angels.  ga^ 
flas,  fnrcae),  ®a6e(,  furca.  Pr.  m.  furcilla. 
F-  1.  2. 

gabela,/r/r£;i7/^.  L.  Mon.  2. 
gabila,  ycirca.  D* 
gabely  pseudinum,  Wn.  460. 
capala, //irca.  Em.  31. 
cabcla,  jT/imV/a.  Em.  32. 
kabala,  tridens.  Rf. 
kapala.  furcelhis.  Tg.  1. 
g.  pl.  gapalono  vcl  houuono,  tridentittm.  Me« 
gabalone.  Bib;  6. 
kabalon.  Bib.  2. 
gabllen.  Bib.  5. 
(gsebel.  Bib.  4.) 
ISARNGABALA,/. 

a.  s.  isan  cabala,  irideniem.  Ib.  Rd. 
,  MSTGABALA,/.,  gRIjlgabel/ /nV/^^. 
n.  s.  mistgabala.  Sg.  184.  Cr-  Tr. 
mistcapala.  Em.  31.  Wn.  863. 
mistgabele.  Hd. 
mistgabeL  Wn.  460. 
a.  s.  mistcapula,  irideniem.  VP. 
g'.p/.  mistgapalono.  tridentum.  Bib.  1. 
ü.^/. mistgabala,  bidentes.  VG.  II.  355. 
tridentes.  Em.  3L 
GARTGABELA  (gartgabcle.  Wn.  460.),  fiir. 
cula.  Sal.  2.  gratcapala  C^icjj  fuscina.  Pr.  f. 
GABULRAND. 

GABAIif,  Volk  in  GalUen.  JuL  C. 

GABILO)  w.  pr. 

GEIBAL,  edf&btU  iesta,  calvaria;  cf.  GIBIL 
und  GIBILLA. 

n.  s.  gepol,  testa  (rmda).  Pnid.  1. 

gebil.  Bib.  11.  \ 

gebiL  Hs.         |,  calvaria. 

gcbeL  Mon.  2. ) 
j.,.gebale8.B,-b    13.)      ^^^^^.^^ 

gepalcs.  Le.  ö.     ' 


d.  s.  gepolc,  testa.  D.  II.  326. 
a.  s.  gebal.  Bib.  13. \ 

kebal.  Bib.  8.  [,  calvariam. 

kebiL  Zt  ) 

(zoch  über   den  gcbcl    ein  uel.    D. 
lil.  44.) 
GEBALKIND. 
GEBALSCEINr. 
GIBULSTAT,  Ortsnamen.    Iliehcr? 

GIBIL,  GIBILl,  m.,  e\tU{,  goüi.  glbla,  alba, 
caatmen,  ptnna   templi.     Cf.    viCjdAL    und 

GIBUiLA.  — ^^ Hängt  es  mit  gr.  xetpaiii  zusammen? 

d.  s.  gibele,  polo.  Mcp. 

gipile.  Moe.  Sb.  Bib.  l.  7.J     ,  . 

gibiL  Bib.  5.  j'  /T?..»  V 

kebile.  Zf.  )    Süftehulte). 

a.  s.  gib  iL  Bib.  5.  KfroniemCpor- 

gipili.  M^  Ml.  Bib.  1. 2.  7.i     ticwn  ante 
JroniemX* 
n.a.pl  gipili f  frontes.  Prud.  1. 
NORDGIBIL,  iRorbpoL 
n.  s.  nordkibel  ist  obe  erdo.  Bo.  5. 
a.  s.  nordkibel:    hara  uuidcr  den  nord* 
kibel  des  himeles,  snmmo  cardiae 
(arcturi  sidera  lablj.  Bo.  5. 
BIMILGIBIL,  4>{mme(ä8ie6e(,  $o(. 

d.  $.   himelgibele,"*  summo  veriice  mundi. 

Bo.  5. 
^.  p/.  himelgibelo.  polornm.  Mcp. 
£/./}/.  himelgibelen, /7o/i>.  Mcp. 
a.pl.  bimelgibela,  poIos.  Mcp. 
SUNITCIBEL  Ceübpol)  ist  ander  erdo.  Bo.  5. 

GIBILLA,  ec^aber,  testa,  calvaria.  Cf.  GIBIL 
und  GEBAL. 

n.  s.  gibilla,  caharia^  pars  capitis  inter  fem 

pora.  Em.  32.  Sg.  242. 292.  Tr.  Wn.232. 

kibilla,  calvaria.  Bib.  1.  glabra.  Wb.  9. 

Iesta.  D.  IL  326. 
gebeile,  calvarium.  Wn.  460. 
g.  s.  gibillun,  cnlvariae  (loa$sJ.  D.  H.  2S7. 
kibillon,  calvariae,  Gx. 
kibillun,  calvariae,  decollaiorum.  Rg.  1. 
BERGGIBILLA. 
perichkibilla,  calvaria.  N.  105,  19. 


Digitized  by 


Google 


129 


GABINI— GAHI 


GAHL 


130 


CHAIAGIBILLA. 

g.  s.  chalakibillun,  cälvariac.  N.  41,  L 
HAUßlTGIBlLLA. 

fK  s.  houbetkibilla,  calvaria.  N.  43,   1. 

g.  s.  houbetkibilUn,  calvarUic  N.  43,  IS. 

GABINIus,  rex  quadßmm.  Am. 

GEBANöN  s.  EBAN. 
GABISSA  s.  GAVISSA. 
GÜBIZA  s.  GEBITA. 

GABRITA,  Berg  u.  Wald  in  germ.  magn.  Pto!. 
GIPS,  ©tp*/  gypsum.  Tr. 

GaHI,  ja^e.  —  Sollte  CS  mit  skr-  gacSh,  der 
Kebenwurze!  von  gam,  ire,  zusammenhängen? 
gahi.  —  gabt,  abrupto.  Gd.  3.  Gc.  l.  zi  gahi, 
perproperam.  Can.  13.  zi  uilo  gahi,  petpro^ 
perum.  Sb.  in  gahi,  in  preceps.  Gc.  3. 
cahn  Ra.  d.  K.|      ^^, 
kahi-Pa.  h^ffi^"^' 

khahi.  —  comman  khahi|  vir  exceltens  (pro- 

iervus).  Ra. 
gäbe.  —  nuio  gahe  (sconij,  rapiflns.  Bo.  5. 
gezi,  preruptnm.  Zf.  hieher? 
n.  s.  m.  gaher,  preceps.  VG.  IIL  236. 
gahar,  preceps.  Prud.  1. 
kaher,  velox.  Ra.  tenkcrariiis.  Can.  S. 
9.  lO.  12.    kaher  odo  za  palder 
odo  piuuellanter,/^mrr/ir///5.Em.6. 
kabar,  vehement,  vehx.  Prnd.  ^1^ 
gaho.   —  ihie  gaho  tag,   repentina 
dies.  T.  146. 
n.  s.  f.    gabiu.   —    zi    gahiu,   praepropera. 
*Gin.  13.  zi  ttilo  ^ihin^praepropera. 
M.  13.  Can.  10.  \i. 
n.a.s,n*%Skht%  (anafzacfr),  decurrens  faquaj. 
^N.  57,  a 
gahis.  —  nilo  gahiz,  prtpföjßerum. 

Can.  7. 
gahaz:  —  arunti   gahaz  iob     filu 

nuahaz.  O.  L  5,  41. 
gaba  (odery^m.?),  repens*  Prud.  4.  zi 
uilo  ^tiha, perpr&perum  Can.  lü.  11. 


g.s.m.n.  gdhes  (muotcsX  Mop. 

kähcs  (tunscs).  Mop.     . 
d.  s.  f.   kaheru,     horskeru,     praepropero. 
Em.  19. 
gabun.  —  in  sinero  gahun  ferte. 
ÄIcp. 
i9.^./i/.  m.  gaba,  praecipiles.  Gc.  8.    zi  gaba, 
praecipites.  Gc  1. 
gäbe  Sturze,  subita  mutatio.  Bo.  5. 
kahe,  veloces.  Pa.  gl.  K. 
cbaen,   precipites   (meriium   perver- 
fmtj.  Re. 
gyph  gahero  (uuorto).  (X  L  27,  36. 
d.' pL  kahem,  e/ficacibus*  Pa.  Ra. 

kahen,  efficacibtis,  gl.  K.  mit  kahen 
uuanden,  rnpidis  iurbinibus*  Mcp. 
gäben   geskibten,    repentinis  casi* 
biis.  Bo.  5. 
Adverbial  gebrauchte  casus: 
gab  es. 
gab  es,  subito.  Mcp.   repente.  Mcp.    uuio 
gabes  mabta  iz  deraosin,  der — .  N. 
63,  5.   ze  gdbes  arg  ne  geloubta.  N. 
14,  3. 
kdhes,  repente,  subito.  N.  72,  4«  19.  Bo.  5. 
kabes  sciezzent  sie  in.  N.  63,  5.   ka- 
hes  nuandon  sie.  N.  63,  S. 
gäes  skinende.  Bo.  5. 
alles  gabes.  —  allis  gabes,  de  repente. 
Bib.  5.    alles  kabes,  repente.  Mcp.  al- 
les kabes  ze  oagon  choment  Mcp. 
alles  kabes  sih  nuehselondo  erstuz* 
zet  Bo.  5.  &o  stigent  siu  (uuolchen) 
alles  kabes  uf.  N.  134,  7. 
in  gahe:    ther  scado  fliabe  in  gäbe.   0. 
IL  24,  37.  ni  uueiz  ih  le8*in  gäbe  nuar 
ib  iz  anafabe.  O.  V.  7,  24. 
in  ala  gahe  (fare  fon  mir).  0.11.23,30. 
gahpn,  subito.   O.  I.  12,  5.   17,  I9l  29.  55. 
22,  31.  48.  n.  3,  17.  8,  25.  24,  10.  IIL  13, 
65.  14,  61.  20,  29.  24,  43.  69.  106.  IV.  7, 
5^^  16,  20.  fortuitu.  Ja.  casu.  Ja. 
eahnn,  casu^  Rd.  extcmplo.  Ja.  confestim. 

Pa.  Ra.  repente.  Pa. 
kahun,  subito.  Pa»  gl  K.  coftfestim.  gl.  K. 
fortnitu.  Fb.  Ic  Rd.    soMtus  (sopitus  als 
subito  verstimden).  Pft  gl.  K.  velox.  gl«  K. 


Digitized  by 


Google 


131 


GAHI. 


GUHL 


132 


kaun,  repente.  gl.  K« 
gahon  (als  Reim  auf  manon).  ihia  sun- 
nan  ioh  then  manon  soubarfuar  er 
gahon.  0.  V.  17, 25.  (cod.  F.  hat  gahun). 
in  gahun:  ih  zell  In  thanne  in  gahun. 
0.  n.  23,  27.    thie  liuti  thar  in  ga- 
hiui  ihiz  zeichan  tho  gisahun.  0.  IIL 
^,  49.    ioh  sie  thar  in  gahun  s'coni 
8ino  sahun.  O.  III.  13,  47. 
ir  gahun,  derepente*  M^.  Bib.  1.  2. 
in  ala  gahun:  iz  uuuahs  in  ala  gahun, 
thar  sie  alle  zuasahun.  O.  III.  6,  37. 
tho  sie  in  ala  gahun  thie  zahari  gi- 
sahun.   O.  III.  24,  72.    tho  uuard  in 
ala  gahun  sin  uuiht  sar  ni  gisahun« 
Q.  y.  10,  19. 
(in  allen  gahen.  D.  lU.  61.  72.  73.) 
kaho.  gl  K.| 
kacho.  Ra.  )' 
GAIU,  /.,  subitatio,  praecipitatiOy  impelus. 
bi  gahin:  iltun  al  bigahin,  thaz  sie  nan 

«isahin.  O.  IL  14,  94. 
12.  .f.^chai.  Ja. 

g.  s.  gahi.  A-  Mi;.  Ps.  2.  Bib.  1.  6.  7.  10.  13. 
gahe.  Bib.  5« 
gsehi.  Bib.  4. 
d.  s.  gahi.  M.  29.  Sb.  Gc.  1.  3.  6.  D.H. 283. 
in  thcs  todes  gahi.   0.  II.  12,  66. 
in  thera  gahi.  O.  III.  14,  95.  20, 
58.76.  in  thcreru  gahi.  0.11.7,60. 
i«  gahi.  6.  I.  8, 13.  20,  12.  11.9,36. 
IV.  14,  10.  V.  20,  84. 
Gehört  auch  giihin,  per  abrupto.  Gc.  5.6. 
M.  29.  zu  diesem  Substantiv? 
UNRIEZCAHI,  /*  precipitatio.  Asc. 
GACHINC,  n.  pr. 

GAHTELINGEN,  Ortsnamen.    Hieher? 
GIGAHE  und  GIGAHON  in: 

ioh  ilit  ^r  :gigahe  thaz  ^inaz  io  gi- 

hojie.  0.  I.  1,  32. 
iii  thiu  Heises  io  gig^hon  zi  then 
.druhtines  ginadon.  O.  11.  3,  63. 
fiind  wohl  adverbial  (cf.  in  gahe,  gahon) 
und  nicht  als  verba  zu  nehpien. 
KAHINGUN.  Em.  29.) 
CAHINGÜN.  R.  Ra.   >,  subitaneus. 
KAHINKÜN.  gl.  K.    ) 


GAHIDA,/. 
a.  s.  kahida  (in^gL  K.  steht  kithiha)^  ef- 
ficaciam.  feu 

gAhenlih? 

ce  gagenliha(?),  propetanda.  D.  IL  337. 
GÄHJAN,  eilet!/  festinare.  Gcliört  gäbt  in: 
tanne  si  sie  rauuente  ze  bette  gdht  aide 
ze  mittero  naht  ze  iro  bäte  chomen, 
cum  eoB  concubiae  auf  intempestae  noctis  si- 
Icntio  quiescenicM  ad  sc  venire  compeüeret. 
Mcp.  46.  hieher?  oder  ist  ein  compos.  betti- 
gaht  anzunehmen? 
ioh  mannilih  thesgahe  zi  buazu  gifahe. 

0.  I.  23,  8. 
uuane  ouh  bi  thiu  so  gahti  (properavct). 

0.  IV.  22,  3. 
GAGAHJAN. 
Mit  zi  diu:   thie  zi  thiu  gigahcnt  gi- 

louba  sina  intfahent  0.  IL  13,  27. 
Mit  dara:   thara    andere  er  gigahent, 
thaz  bad  mir  untarfahent  O.  RI.  4,'26. 
Mit  des:   ioh  io  thes  gigahet,   themo 
egisen  intfliahet  0.  IV-  7,  86.    oba 
sie  thes  gigahent  zi  giloubu  sih  gi- 
fahenU  0.  V.  16,31.  ir  sculut  io  thes 
gigahen,  mit  sulichuiuih  nahen.  O. 
II.  16,  23.    uuilit  thes  gigahen  thaz 
sinaz  io  gihohcn.  O.  IIL  16,  20. 
Mit  daz  und  conj.;  thanne  sculun  uuir 
gigahen,  thaz.  uuir  iz  anafahen.   O. 
IV.  37,  3. 
wi/.  gigahen.  0.  H.  16,  23.  ffl.  16,  20. 

IV.  37,  3. 
(sie)  gigahent  0.  H.  13,  27.  HI.  4,  26.  V. 

16,  31. 
(er)  gigahe?  0.  l  1,  32.  s.  oben  GIGAHE. 
imp.  pl  gigahet.  O.  IV.  7,  86. 
GAHÖN,  üUxi,  festinare. 

Mit  zi:  ze  halsst^icche  gao^  er.  N.  108, 8. 
ai  gaoten  ze  uuerilt  saldon.  N.  105, 13. 
Mit  zi  und  inf.:.  er  ne  gahot  sih  zerre. 
chen^e.  N.  7,  1^.  ih  kah6n  mih  ze  ir- 
losenne.  Bo.  5. 
ih  klilH^n.  Bo.  5.      ^ 
er  gahot.  N.  7,  12.  ,9,  13. 
«r  gähoe.  Mqp. 
gaoc.  N.  108,  8. 


Digitized  by 


Google 


133 


GAHHA— GAUCH. 


GEICH— GAUGAL. 


134 


ih  kahota  in  unzite,  praeveni.  N.  118, 147. 
(er)  gahota,  cderitaie  ferebaiar  (aha).  Mcp. 
(sie)  gahotun,  occurreöami.  BVx  1. 
gahotön.  Mcp. 
gaoten.  N.  105,  13. 
par/.cahonti.  Pa.     )        ... 
k.hondi.  gl.KJ'*"^"^' 
gahonti  (fuarun  sie).  O.  I.  13,  7. 
gahunto,  festinando.  M,  29.  Gc.  1.  6. 
GAGAHÖN.  Cf.  oben  GIG  AHON  bei  GIGAHE. 
(sie)  kigahotin.  Ib.   i 

kikahotin.  Rd.i»'"''^'"*'''^^^'"- 
p.p.  gigahot. 

eilt  gIgAhoiiu,  mbstanila  festinata. 
M4.  Sb.  Bib.  1.  2. 
ARCAHOT.  Pa.    > 
IRCAHOT.  gl  K.i'  ^^^'''^• 
KAIIOSONTI,  procax  (verbosus).  Ra.    Ilie- 

her?    oder  zu  koson? 
GAHÜNGA,/ 

in  gahunga  han  ih  geaundot  Co. 
Ist  uuidar  gaotes  in:   daz  er  scnldig  ist 
unidar  gaotes  caheizes.  E.  i).  als  wi- 
dargahotes  zu  nehmen? 

GAHHA  s.  JA. 
GEHan  s.  JAH. 

«AUCH,  ®<IU(^/  als  mchltis  xini  stnltris;  angs. 
gaee,  cuculus,  nord.  gaukr,  atculus;  arrogans. 
\.  cum/tiSy  XuM;  cf.  sanskr.  kdkila. 
gauh.  Sg.  913. 
gouh.  Sg.  242.  299.  Sal.  2. 
gouch.  Wn.  232.  Tr.  Sal.  3.  Zf.  2. 
gouhc  Em.  31.  F.  2. 
gSch.  Mon.  2. 
couch.  Em.  32. 
2.   stiiliuSi  indpiMS. 

17.  s.  gouh:  der  unuuiso  unde  der  gouh. 
N.  48,  tl.  der  so  gouh  ist,  daz  er' 
nc    ruochet   »inero   saldo*n.    N. 
48,  II. 
d.  s.  kouehe,  stnlto.  N.  57,  11. 
19./?/.  couch a,  Nd.  If. 

koucha.  Nd. 
ir.p/.  goucba.  N.  93,  8i 


^.;9/.  goucho,  stuliorum.  Bo.  5. 
ÜRElZGKOüCHA(r/i.;?/.^,  die  gotes  choront; 

Bo.  5. 
GAUHHEIT,  /.,  stuhitia. 

d.  s.  gouhheite,  siulliliae.  Bo.  5. 
COÜHLICHO,  insipienter.  N.  21,  3. 

GEICHÖN  s.  EICHdN. 

GIUH  s.  JüH. 
GIGGILfeh  s.  FEH. 

GAUGAti,  ©au fei,  praestigium,   nord.  kukl, 
(cf.  gaugalari)    böhmisch   kauzlo,   3au6er; 
cf.  auch  jocuiator. 
n.  s.  goukil.  Tr.  )  ... 

goukel.lld.1' /""''**"«'«'»• 

g.  s.  (goucgeles:  mit  gooegelefrliste.  Mos.) 
d.  s.  coukele:   dislu  zeichen  tuot  er  mit 

coukele,  in  beelzebub.  N.  65^  3. 
GAUGALTÜOM. 
d.  pL  goucaltuomun    (gouccaltuomun. 
Mz.),   magicis    (suis   dement asset 
eosj.  Bib.  1.  2. 
GAUGALLIH. 

goucallih,  magicum.  Pvud.  1. 
gougilllche  liste,   magicae  artes.   N.   11. 
10,  6. 
COUC2VLHEIT,  /.,  divinaiio.  Bib.  1. 

d.  pU  goucalbeitin,  prestigiis.  Prud-  1. 
GÜGGERLA,  praesliginm,  incantalio  magica.  L. 
GAÜGAUAN,  GAUGALÖN. 
gougeleida^  ariolatns  est.  Sg.  29i 
BIGAUGAUAN,  BIGAUGALON. 

bigouff.eralan )     .  *         ^    ,,   «,^ 

i>;L«^Li^«    >  incantare.  D.  II:  348. 
Digouggclon.) 

bigögolota.  Bib.  10.        )     j      ^       . 
begögolota/  Bib.  U.  13.V  Z^^«'';»'^'^ 
pigoukelote.  Ep.  P,  3.  )       «^^^-^• 
GAUGALARly  m.,  (Saufler,   nord.  g^glari 
und  kuklari,  angels.  geo gel  er  e,  /^ra^^/A 
ginfor.     Cf.  canaäfttores  et  ineamiatores. 
Cap,  Car.  et  Lnd, 

n.  s.  gouggilari,;>rö^j/%/fl/or.  aU-Sli- 
goculari,  maleficns.  A?. 


Digitized  by 


Google 


135 


GAGAN. 


GAGAN. 


136 


choukelari.  Gg. 

gSkilarey  magus,  Tr« 
g.  s.  gougularcs  list.  0.  IV.  16,  33. 
r/./?/.  coucalara,  seenici.  Can.  10. 

goukelaere,  m^igL  Hd. 
g.ph^oxkkXtxo^  magorum.  N.  65,  9. 
£f./>/.  coucalar.  M.  11.         \ 

coukalarun.  Can.  12.f  .  . 

coucalaren.  Can.  13.  ( 

goucelarin.  Can.  7.    / 
0./7/.  caucalara,  malcficos.  Ib.  Rd. 

GAGAN,  gegen/  contra .   Diese  dem  Golbbchen 
fehlende,  im  Angels.  gegen,  gan,  gean,  gen, 
altnord.  gagn,  gegn  lautende,  Parlikel,  scheint 
nominalen  Ursprungs.     Im  Allhd.   erscheint  sie 
in  den  Formen  (et  auch  die  Form  ingagan): 
gagan.  Bib.  1.  2.  5.  Ec.  L.  M.  Prud.  1.  Virg. 
kagan.  H.  K. 
eagan.  Gh.  3.  H. 
kakan.  M.  K.  gl.  K. 
cacan.  Ic. 

gagen.  Bib.  7.  Bo.  1.  5.  Mu.  Mcp.  O.  Org. 
kagen.  Phys. 
gaken.  D.  H.  317. 

gagin.  Bib.  7.  Can.  13.  D.  IL  328.  Gd.  3.  Org. 
gegen.  D.  II.  340.  Phys.  Wm. 
gegin.  D.  II.  287.  Ps.  Wm. 
gein.  Bib.  5. 

1.  Adverb,  nur  mit  dem  verbnm  oder  nomen 
verbunden;  alleinstehciid  erscheint.es  in  der 
Formgagani  (s.  weiter  unten).  Cf.  ingagaa 

Es  ^igen  sich  folgende  Verbindungen, 
mit  verbia: 

gaganwartjan. 

gagaganwertjan. 

gaganmezon,  gaganmazon.  gagagün- 
niazit. 

^aganbliuwan. 

gagangin^n? 

gagancherjan« 

gaganhorjan. 

gaganhlutj-an. 

gaganhiaufan. 

gagansezjan. 

gagansprechan. 

gaganstcllan. 


mit  nominlbtis: 

gaganwart,  gaganwerli,  gaganwurti, 
gaganwartig. 

gaganweri 

gaganhorida. 

gaganhluta. 

gagansacho.    ^ 

gagansiht,  gaganaihtig. 

gaganstellida. 

gaganstentida. 
2.  Präposition,  mit  dem  Dativ.  Nur  bei  Wm. 
und  Org.  in  folgenden  2  Fällen  mit  dem  Ak- 
kusativ: der  mir  pacem  hat  guunnan  ge* 
gin  sinan  uater.  Wm.  8,  10.  und  lege 
zuiualt  gagin  halblih  undehalblih  ga- 
gin zuiualt.  Org.  —  CC.  auch  gagen  des. 
Zu  den  in  meinem  Buche:  die  althochdeut- 
achen  Präpositionen,  aufgestellten  Beispielen, 
als  Nachweisung  sowohl  der  ursprünglichen 
(räuniliclien),  als  der  bildlichen  und  abgezo- 
genen Bedeutung  dieser  Präposition,  füge  ich 
hier  noch  folgende  hinzu: 
ter  mano   foller   gdendo  gagen  (gegen- 

genüber)  dero  sunnun.  Bo.  5« 
gagen  iro  loufendc,  aä  cam  accurrens. 

Mcp. 
gagen  dien  heresten  stuonden  sie  uf. 

Mcp. 
gagen  imo  üfständo.  Mcp. 
diu^^mmfl'^  gagen  mitteme  ende  stuont. 

Mcp. 
gemini  sint   gagen  iro   chelun,  Cancer 

gagen  dien  forderen  fuozen,   leo  ga- 
gen dien  afteren«  Mcp. 
gagen  dien  chniuuen  habet  er  ouh  Ster- 
nen. Mcp. 
dri  Sternen  habet  er  gagen  dien  tut. 

.ton.  Mcp. 
jsih  keuuarnot  habeta  gagen  demo  hi> 

melfiure.  Mcp. 
gagen  arbeiten  lidostarchiu.  Mcp. 
^am^nt  ein  anderen  sint  (affirmationts)^ 

nals  gagen  ein  anderen.  Org. 
diu  (virga  mercurii)  gagen  allen  dingen 

li^chcnhafle  uuas.-  Mcp. 
also  uuazzerlös  erda  gagenregene  uuns 

ih  gagen  dir.  N.  14*2,  6. 

etelih 


Digitized  by 


Google 


137 


GAGAN. 


GAGaN. 


138 


etelih  ting  ist  tnichel  gagen  einemo, 

luzzel  gagen  andermo.  Org. 
michel  berg  ne  istnieht  luzzelis  nube 

gagin  luzzelmo.  Org. 
michel  berg  I^enamot  nuirdit  ein  ga* 
/  gen  andermo.  Org. 

pediu  liutet  tiu  oberosta  uuarba  du- 

plum  gagen  dero  niderostun.  Mu. 
nnder  dien  zuisken  gagen  anderro  hal- 

bero  lan^u  gelimflih  sL  Mu. 
alla  dia  erda  aih  kezihen  uuider  demo 
'  himele  gagen  demo  meze  eines  Stup- 
fe 8,  oamem  terrae  ambilum  ad  coeli  spa- 
tium  puncii  obtinere  rationem,  Bo.  5. 
,     driu  gagen  fieren  heizet  epitritus,  tres 
ad  guatuor.  Mq>. 
driu  gagen  zuein,  tres  ad  duos.  Mop. 
föne  einemo  gagen  zueingebotenemo, 

ima  duobus  coÜato.  Mcp. 
daz  gagen  imo  daz  forderora  sL  Bo.  5. 
alliu  relativa  uuerdint  kesprochen  ga- 
gen dien,   mit   tien  siu    umbegAnt, 
omnia  relativa  ad  convertentia  dicimtur. 
Org. 
nuile  du  mannolich^mo  gagen  sinen 
uuirden  lonon,  vis  aptam  meritis  vicem 
referre.  Bo.  5. 
gagen  des  iz  müoza  s\^  quantum  fas  est. 

Bo.  5. 
dara  gagan,  vidssim  (refert).  VA«  XL  123« 
4  gein  einander,  altrinsecus.  Bib.  5. 

INGAGAN  (in  g^agan),  entgegen.    . 
Formen  (cL  ingagani): 
ingagan.  Bib.  1.  2.  Can.  10.  11.  13.  D.  IL 
326.  £c  Ib.  Lu.  M.  Prud.  1.  Rb.  Rd.  Sb. 
VP.  Virg- 
inkagan.  H.  R.  Rb. 
incagan.  gL  K.  Pa.  Rb. 
incacan.  gL  K. 

ingagen.  Bib.  7.  D.  H.  338.  N. 
ingahgin.  Bib.  7.  Can.  7. 
ingegin.  Bib.  5.  D.  tt  3i8.  Frg.  M.  O.T.  Wm. 
ineegen.  Wm. 
engagen.  D.  IL  346.  La.  I.  1. 
engegen.  Hd. 
1.  Adverb. 

engegen,  e  regione.  Hd. 
IV. 


Zusammensetzungen: 

ingagan  werfan. 

ingagan  mezon. 

ingagan  bellan. 

ingagan  brungan« 

ingagan  faran. 

ingagan  gän,  ingagan  gangan. 

ingagan  garon. 

ingagan  cherjan. 

ingagan  hiaufan.  v 

ingagan  hruofan. 

ingagan  denjan. 

ingagan  sezjan,  ingagan  gasezjan. 

ingagan  sprechan. 

ingagan  scrian. 

ingagan  stän« 

ingagan  stantunga. 

ingagan  stritig. 
2.  Präposition,   mit  dem  Dativ  und  Genitiv; 

bei  Wm.  auch  nut  dem  Akkusativ  (auch 

ingegin  einander.  Bib.  5.).    Ueber  Be- 
deutung und  Gebrauch  derselben  s»   die 

althochdeutschen  Präpositionen;  zu 

den   dort  gegebenen  Beispielen  füge  ich 

hier  noch  folgende  hinzu:    - 

incagan  sunnun  sedale«  Pa. 

ingagan  kifaldidu,  contra  flexuram.¥h. 

ingagan  dero  halpo,  a  regione.  Bib.  1. 

ingagan* demo  teile,  e  regione  illiits. 
Bib.  1.  2. 

ingagan  uns  ist,  ex  adverso.  Bib.  1.2. 

ingagan  ein  andremo,a//riii^<cM.Bib.l. 
e  regione.  Bib.  1. 

incagan  des  ttileSf  ex  adverso  vaUis.'Rh. 

dara  ingagan,  e  regione.  £c 

thih  thara  ingegin  rustis.  Q.  IL  3,  61. 

engagen  diu,  secisndtnn.  La.  I.  1. 
GAGANI,  entgegen/  nur  adverbiad  gehraucht, 
"wenn  man  gagani  in  dara  gag-ene  und  in 
dir  gagene  auch   als  Adverb  anisiehL     Es 
kommt  nur  in  folgenden  Stellen  vor: 
kagani,  obviam.  H.  i. 
gagene  iltin.  SIcp. 
apoUinis  perge  dix  gagene  bluomen  ha- 

bentf  mo.  Mcp. 
•dara  gagene,  bastsftr  (^autemj.  Bo.  5.  Org, 
INGAGANI,  entgegen.    Adverb. 

[  11  ] 


Digitized  by 


Google 


139 


GAGAN. 


GAGAK 


140 


Formen : 
ingagani.  Rd. 
incagani.  Rb. 
ingagine.  A. 
ingagene.  N.  Syl. 

ingegini.  Bib.  1.  D.  IL  282.  M.  O.  Sb. 
ingegine«  Blb.  5. 
ingegene«  Blb.  5. 
engagine.  D.  Ü.  322. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
incagani,  ex  adverso.  Rb. 
minemo    geuuiehten    habo    ih    alegaro 

Iiehtfaz  ingagene.  N.  131,  17. 
dar  ingagene,  bagegett  (im  Gegensatz).  Syl. 
uouniar  uuas  ihia  menigi   auur    thara 

ingegini.  O.  I.  9,  27. 
tho  sprah  thara  ingegini  auur  thiu  selba 

mcnigi.  0.  IIL  16,  27. 
fuar  Imo  thar  ingegini  michil  uuorolt 

nienigt  0.  IH.  6,  8, 
thes   uuas  michil  menigi,  fuar  thar  al 

ingegini.  0.  IV.  3,  18. 
thia  uuat  thar  breitta  ingegini.  O.  IV. 

5,  41. 
ilta  kriste  Ingegini.  0.  III.  24,  6. 
quam  tho  thara  ingegini.  0.  IV.  3,  2. 
dara  ingagene  uuartent  N.  134,  21. 
dara  ingegini^  e  regione.  Bib,  1.  Mi.  Sb. 
uuas  tho  thar  ingegini  (zugegen)   harto 

michil  menigi;  O.  IH.  24,  67. 
fhrang  Inan  thiu  menigi,  thiu  thar  uuas 
tho  ingeginlr  O.  III.  14,  15. 
GAG  AISHART,  n.  pn 

GAG  AN  JAN  (nord.  gegna^  occurrere,  respon- 
dere),  bt^tdutn,  entdegnen;  kommt  nur  In 
ö,  K.  Gh.  3.  Ib.  Rd.  vor. 

Formen; 
Inß  gagancp  (gagenen.  codr  F.).   0.  IV^ 

5,  18. 
(er>  gaginit  Ol.  72. 
keginitr  Gh.  3. 
(sie)  kargannani  Kr  63. 

gaganent.  O.  IV.  31,  9. 
(er)  kaganne.  K.  53. 
(cr>  gaganta.  O.  I.   15,  12.  IT.   7,  10.   IIL 
24,  42.  rV.  18,  38. 
gagant  er.  0.  V.  13,  29. 


(sie)  gagantun.  O.  III.  2,  26.  14,  76. 
(sie)  gagantin.  0.  1.13,  19.  23,  13. 
inip,  sing,  kakini.  Ib.  Rd. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
olviare,  K.  53.  63. 
Qvcurrere»  Ib.  Rd. 
objicere,  Gh.  3. 

thaz  fiant  uns  ni  gaginit.  Öl  72. 
thar  gaganta  in  gimuato  symeon  ther 

guato, 
gineig  er  imo  filu  fram  loh  huab  inan 

in  sinan  arm.  O.  I.  15,  12. 
ni  quam  noh  tho  unser  druhtin  in  thaz 

kastei  in, 
er   noh   sih  thar    inthabeta,    thar   itno 

martha  gaganta.  O.  III.  24,  42. 
gagantun  imo  biide  thic  holdun  scalka 

sine.  0.  III.  2,  26. 
gagant  er  sar  ouh  zioro  then  ginozon 

filu  scioro.  0.  V.  13,  29. 
so  uuar  so  sie  sihklagotun  iohmitKpnt 

imo  gagantun.  0.  HI.  14,  76. 
irhogt  er  tho  ginoto  theraselbun  zito, 
thaz  imo  iz  hiar  al  gaganta,  thaz  druh- 

tin  imo  sageta.  0.  IV.  18,  38. 
mit  missidatin  managen  bigan  uns   iz 

harto  gaganen.  O.  IV.  5,  18., 
unsu  uuerk  zi  uuare  thiu  gaganentuns 

hiare.  O.  IV.  31,  9. 
uuio  thiu  uuort  hiar  gagtintin,  thiu  er 

forasagon  sagetin.  O.  I.  13,  19. 
ioh  sar  in  tho  gisageta,   thia  salida  in 

thar  gaganta.  O.  II.  7,  10. 
BIGAGANJAN,  begegnen,  kommt  nur  in  N. 
Mcpr  Bo.  5.  Org.  Db. 

Formen: 
hif.  begdgenen.  N.  118,  172.  Bo.  h.  Mop. 

Org. 
(er)  begagenet  Org.  N.  72,  18.  100,  2. 
124,  4.  Mcp 
pegagenct.  Db. 
bigaginet  Nh.  II. 
(sie)  begagenent.  Org.  Bo.  5. 
(er)  begägene.  N.  33,  2.  68,  12.  Eo.  2, 
(sie)  begagenen.  N.  80,  8. 
(er)  begagenda.  N.  68,  12.  Mcp.Bo.  5. 
(sie)  begagendon.  N.  118,  143.  . 


Digitized  by 


Google 


ut 


GAGAN. 


GAGANT— GIHT. 


14-2 


p.  a.  n.pLn.{äiv)  pegagenenten.  Bo.  5. 

a.pLn>  pegägenentiu.  Bo.  5. 
p.p.  begägenet  (ist).  N.  45,  2.  Bo.  5. 

Bedeutung  imd  Gebrauch: 
begagenen,  occurrere.  Mcp.  15. 
ein    anderen    begagenen,    contrarium 

esse.  Org. 
tcmo  necessario  begägenet  non  necessa- 

rium*  Org. 
nein   unde  iah   ein   andereo  begage- 

ncnt,  opposita  sunt.  Org. 
arbelteunde  angcstfi  begagendon  mir, 

invenerunt  me.  N.  118,  143. 
tiu  uzuuert  pegagenenten  bilde.  Bo.  5. 
daz    mir    freisa   begagenen   suln«    N. 

118,  172. 
rauua  begägenet  imo.  N.  124,  4. 
ubel  begagenda  imo.  N.  68,  12. 
80  ^e  snel    snellemo   pegagenet   an- 

dremo.  Db. 
temo  begägenet  mercurins.  Mcp« 
pezzera  ne  begagene  imo.  N.  68,  12. 
mir   gereh   aide    ungereh  pegagene. 

N.  33,  2. 
pegagene  (leid),  contingat  Bo.  5. 
imo  ne  begag«nen  disiu  uuazzer.  N. 

80,  8. 
tir  ne  begagenda  nieht  ze  stärch  tu- 

nest  Bo.  5. 
dero   (arbeiten)  uns  filo  begägenet 

ist  N.  45,  2. 
tir  ist  pegagenet  ne  uueiz  uuaz  ni- 

uues.  Bo.  5. 
so  getanero  frago  ne  begägenet  nieht 
ein  antuuurte,   non  erit  una  respon^ 
sio.  Org. 
INGAGANJAN,  cntflefliiftt,  fcegegnm. 
(wir)  ingaganin,  conluctamur.  Prud.  1. 
(er)  ingagenda:  dar  ingagenda  er  demo, 

der  in  santa.  N.  18,  ?• 
(er)  ingageifti: 

fon  tbemo  heiminge  quam  krist 

zi  themo  thinge, 
thaz  iohannes  thar  ingagenti,  mit 
doufu  inan  gibadoti.  O.  L  25,  2. 
(sie)  ingagantin: 

mituuerkon  sih  gigarotin  ioh  er- 


licho  imo  ingagantin.  O.1. 23,13. 

cod.  H.  (die  andern  codd>  haben  ga- 

gantin.) 
GEGENI?  GEGENDI?  ©eflfitb,  regio, 
d.  s.  gegende,  regione.  Wb. 
J'/?/.  gegen en,  regionibus.  Wb. 
ö./w/.  gegende,  regiones.  Wb. 

GAGANT,  n.  pr. 

GIGANT,  ©Iganf,  SXiefe,  gigns.  ^ 

et  quam  so  risi  bera  in  laut  ioh  krefti- 

ger  gigant.  0.  IV.  12,  61. 
Ca.  pl.  gigante.  D.  III.  60.J 

(jAUCjARÖN,  vacarij  vagari. 
Inf.  gougarun,  vagare.  Gd. 
(er)  caugrot,  vacat  (fabulis^  otioj.  K.  43.  48. 
cougarot,  vacat  (coffimessationibusj.^. 
(de)  gaugront,  vacant.  K.  53. 
(er)  caugroe,  vacet.  K.  48- 
(sie)  caugarotun,  vagabantur  (incertij.  Rh. 
pari,  praes. 

caugarontiu,  vaga.  Rb. 

cougaronte  pirumes,  evagati  sumus.  Rb. 
part.  praet. 

caugrot,  vacari.  K.  66. 

kecaugrot  uues  an,  vacari  (foras).  K.  66. 

GüGERNi,  deutsches  Volk.  FH. 

GDEHHALM  s.  HAI.M. 
GUGGERLA  s.  GAUGAL. 

GACA2^,  gafjfii,  gifjeit/  miäire. 
IRGICCAZAN.  Bib.  10.    ) 
HIRGACCIZON.  Bib.  11.  (,  mutire. 
IRGIECHAZAN.  Bib.  13. ) 

GIBT  s.  JAH-      " 

GIHT,  ©Ic^e,  paralysis. 
GIHTWÜRZ. 
GEGIHTE,  paralysis.  Tr. 
FIRGIHTA,  paralyticus.  Le.  5. 
FARGIHTIG,  paralyticus. 
uirgihtich.  Le.  4. 


Digitized  by 


Google 


/^ 


143 


GIHTIGOT— GAT. 


GADA— GETI. 


144 


Hirgihtiger,  paratyiicus.  Tr. 
FARGHTnc!,  parafysis. 

a.  t.  firgihtigi,  parafyrin.  Gfa«  1. 
FARGIHTIGOT,  paralyticus. 

firgihtogot  BIb.  13. 

uirgthtegote.  Le.  5.\  ,    . 

»ergihtegeter.  Es.    j'  P^^^'X^^ 

UERGWriGOli,  f.,  paraiysis.  Mart. 

GIHTIGOT  8.  GAB. 
GAUGR6N  8.  GAUGAK6N. 

vfiLX  •  Ich  wage  lueranter  gagat,  begaton, 
gataling,  gataro  zu  vereimgen«  Für  eine  Wur- 
zel Ijf  jCIl  Jl   konnte  vietteicht  das  griech.  xp^^^v 

sprechen;  dodip  kann  auch  IjriLJL    ans  IxiL 

(irej  entstanden  seyn.  —  Sollte  guot  sich  auch 
bieher  stellen  lassen?  gadam  scheidet  sich  durch 
sein  D.  —  Cf.  nord.  gadda,  coarctare,  figere, 
gadidan,  reticulmn^  gaddr,  clavus,  repagtdum; 
auch  altbrittisch  gadal,  Ubidinosui  xmdgadalis 
in  de  gadalibus  et  mereiridbus.  Leg.  reg»  fr. 
GAGAT  (gegatteO)  con/unctuSf  eanveniens 
(angels*  S^S^^^>  ^^'  S^S^^^»  ^ocius). 
siu  (uuort)  uuerdent  gesprochen  ze  iro 

gegät&n.  Org. 
UNGAGAT. 
-übe  servus  gesprochen   nuirt  ze   ei« 
jiemo  imo  ungegätemo,  non  conve* 
nienter  dicitur  ad  id,  ad  guod  dicitur. 
Org. 
ANAGATOOT,  incutaU  R.  gehört  vieUeicbt 

zu  tuan. 
BIGATÖN. 

des  der  »rgo  firrhf et,  daz  pegartot  in, 

veniet  super  ewn.  N.  63,  lüK 

GATALING,  m^  (golli.  gadiligg,  eonsobrinus; 

et  angels.  gsedeling,  comes,  cansors,  soda- 

KSf  $ocius)y  fBcrn>«nMfr|  eonfribtdis^  eor^ 

sanguineus. 

n.  s.  gatulinc,  cossqfremts.  Sg.  91% 
n.pL  katilinga,  parentes.  K.  59; 
katalinga,  coniribules.  Kd. 
[daz  die  selben  getelinge  (die  Kar- 


lingcr)  sih  niemer  ne  geruomen 
daz  sie  den  sige  fuoren  heim  zu 
ire  kinden.  Cdg.] 
dpi.  catalingun,  pareniibus*  K«  54. 
gatelingun,  adßnibus.  W. 
gatilingon  (katilingon.  cod.  F.):  sie 
suahtun  untar  kundon  iohunt»r 
gatilingon.  O.  I.  22,  21. 
GATARO?  GATARA?  ©atter  (gader,  posii- 
cum.  Id.). 

katero  (Tiom.?  oder  dat.?J,  valva.  Em.  31* 
cataro?  ostla,  valvas*  gl.  K. 
k^tarun,  valpas.  R. 

M£nosGADA,  Ort  in  germania.  Ptol. 

GH^lTO,  n.  pr.    St  Galler  Urk;  v.  761. 
GATANI,  n.  pr.  f.    ürk.  v.  779. 

GETAN  8.  JETan. 

GETL  —  et  nord.  g&d,  o.,  metiSi  animus,  g£d- 
laus,  abjecto  animo,  gtdleysiy pusiU€inimUas; 

oder  ist  es  auf  IJjCIl  JL    zu  beziehen? 

GETILÖS  s.  LOS  in  LUS*    Zu  den  un- 

• 

ter  LOS   au%efuhrten  Beüspielen  trage  ich 

hier  noch  folgende  nach: 

kettiloser(?),  lascivus.  D.  IL  378. 

getilosa.  Prud.  1.       v 

ketilosa.  D.  II.  311.  f,  lasciva. 

getelosa.  D.  IL  311.) 

ketilosa.  )        .  , 
1x1         \f  petulans. 
ketelosa.  i'^ 

(iacobes  tobter  tet  sam  diu   getelose 

henne;  D.  lU.  86.) 

eetilosen.  Can.  12.  13.)    ,      •  .    .., 
^   ...     .      ri       4A         i>  lascivientibus. 
getilasin.  Can.  10.        '' 

KETILOSO,  petuUmter.  D.  IL  342. 
GETILÖSLICIIO,  peiiäaniitis.  Prud.  1. 
GET1L0SLIHÜN,  petulanter.  Ec 
GETILÖSi,  luxuria.  D.  IL  337. 

UrGETIuh.  Ra.  urcutilih.  Pa.  urketUih.  gL  K.^ 
hirsuium. 
VRGETLICHO,  porUniuose.  Can.  13.  hieber? 


Digitized  by 


Google 


145 


GETTO.  GiT. 


cf.  nrgotilih  in  got  und  urgnltlicho;  auch 
angels.  orgelHce,  exira  modum. 

GETTO  (oder  gcito?),  lolimn.  Sg.  299. 

GlT  (glti?)  (hieraus  uns6r  ®etj;  cf.  aber  aadi 
goth.galdv,  defectus,  inopia)^  avidiias,  vora- 
Utas  (cL   angels.    gitsian,   Ci$pere,  gittere, 

avams).  —  S.  Wurzel  vjl»  ' 

kite,  tx)racttats.  Gc  4.  (sollte  auch  mit  kire 
D.  IIL  53.  stiitt  mit  kite  stehen?   es  reimt 
auf  nide.) 
CHELGITE,  gula,  commessatio.  HJ. 
GlTAG  (hieraus  unser  dei){9),  avidits.    Gehort 
kichk  in  kirfcon  kichk,  gnhiedediti^  als 
kithik  hiehet?   Auch  kitai&o,  gnlosL  Em.  19. 
ist  wohl  nicht  mit  az  zusammeogeselxt,  son- 
dern gehurt  hieher,  etwa  als  kifaga.' 
kitac,  gnlosus^  R. 
,   kitag,  ambitiosa.  Rg.  2. 
rf.  s.  f*?  g i t i g e r ,     capdclssima     ebrietate. 

Bib.  2.  oder  ist  es  comparativ? 
n.pl.m.  kltege.  N.  23,  2.  kitege  mennis- 

cen  unde  freche.  N.  136^  2. 
CJompar.  kitagor,  fr echor,  avidius.  Gh.  3. 
GITIGO,  voraciter.  Sb; 
GlTAÖHElTI,  /,  voracHes. 

n.  s.  gitachetr,  gl^lae  Vitium.  Gc  3. 
ä.  s.  gitacheitr,  vor€untate.  Gc.  3« 
GiTAGl,  /.,  aviditas.  - 

».  s.  gitigi,  voracitas.  M.  29.  Gc.  t.  6.  gida. 
Prud.  1.  Sal.  2. 
kitiki,  aviditas.  Ja. 
kitige,  gnla.  Sal.  1. 
geitige,  gida.  Sal.  4. 
d.  s»  kitagi,  ingluvie.  Bd. 
kitigi,  voracitate.  A. 
gitegi:   leo  fore  gitegi  ruhet  N. 

21,  14. 
gitigi,   vjenena  (lucith  tendii  illum 
ydros  aqno^i^  intrinsecusJ.Pmd.  1. 
kitat^hi,  inghtvie.  Ib. 
kitake,  ambröne.  R. 
o.  $.  kitagi,  gidam.  Hm. 
«  gitigi^  famem.  Prud.  U    inglmdem. 

VG.  UL  431. 


ENKID.  GOT.  146 

dL/i/.  kitiginum,  iUeceSri^.  la 

ENKID  (?),  inteüeans.  Pa.  gl  K.  —  Ist  es  en- 
gl d  (zusammenhängend  mit  der  Wurzel  \jA£J^ 
cf.  auch  nord.  ged^  animus)1  K  als  CH  für  Qu 
zu  nehmen,  erlaubt  die  Schreibweise  dieser  Dcqk- 
mäier  nicht. 

GOT,  m.,  ©Ott/  goth.  guth,  gud,  nord.  gud, 
angels.  god,  dcus  (goth.  gud,  nord.  god,  ido- 
lum^  nord.  gaud,  nmnen  elhidcoritm).  —  Hängt 
diese  deutsche  Bezeichnung  des  Begriffe  deus  mit 
dem  pers.  khuda,  khoda,  deus^  zusammen,  so 
bedeutet  got  den  ©el&jlgfgeftcnen/  ©clfcflge* 
fc^affenen/  fturc^  fic^  SBepe^etibett/  da  Bur- 
nouf  das  persische  khuda  aui  das  zendische  kha- 
data  (d.  h.  kha-data,  saiiskr.  Cva-datta, 
fkl  6(1-9^3 cbe«/  per  se  ipsum  datns)  gewils 
mit  Recht  zurückfülirt.  Allein  der  Zusammen- 
hang des  deutschen  got  mit  dem  persischen 
khuda  ist  nicht  mit  Gcwilsheit  zu  behaupten. 
Der  Einwand  Bopps  und  Potts,  dals  sanskr.  fwa 
nicht  in  deutsches  gu,  go  übeigehen  könne,  eine 
sich  dem^  Persischen  und  nicht  dem  Sanskrit 
anschliefsende  Form  aber  auDser  der  Regel  sey, 
liefse  sich  theils  dadurch,  dals  zu  dem  Ueber- 
gange  des  a  in  u,  o  das  sanskr.  w  beigetragen 
habe  und  ein  Uebergang  des  sanskr.  f  in  deut- 
sches g  yieUeicht  auch  in  andern  Fällen  nachge- 
wiesen werden  könnte  (wie  in  dem-  deutschen 
PräGx  ga^  sanskr;  fa;  auch  in  guot,  sanskr.  fu?) 
oder  auch,  wie  Pott  selbst  einräumt,  zur  Vermit- 
tchmg  dieses  Ueberganges  ein  Wechsel  zwi* 
sehen  sanskr.  f  und  s  anzunehmen  wäre,  theils 
dadurch,  da£s,  falls  dieser  Uebergang  des  f  in  g 
nicht  zugestanden  werden  sollte,  das  deutsche 
got  nicht  aus  dem  pers.  khuda,  sondern  aus 
dem  zendischen  khadata  sfch  gebildet  haben 
könnte,  zwar  vielleicht  bcSseitigen;  aber  es  drän- 
gen sich  auch  andere  Etymologien  lÜr  das  Wort 
got  ^uf,  die  seinen  Zusammenhang  mit  khuda 
und  khadata  zweifelhaft  machen.  Der  Ueber- 
gang des  B  in  G  macht  eine  Zusammenstellung 
mit  der  sanskr.  Wurzel  bath»  potentem  essc^ 
oder  mit  sanskr.^ budh,  scire  [cC  buddha-  und 
go^ama  (ein  anderer  Namen  fiir  buddha)],  wo- 


Digitized  by 


Google 


147 


GOT. 


GOT. 


durch  auch  vielleidit  das  slav,  bo^  dem  deut- 
schen got  genähert  würde,  mognch.  Noch  wahr- 
scheinlicher scheint  mir  got  von  sanskr.  gudh, 
iegere,  hergeleitet  werden  zu  können,  so  dals, 
wie  die  sanskr.  diva,  eoelum,  und  d^va,  deiis, 
von  einer  dem  Begriffe  des  Glänzens  bezeich- 
nenden Wurzel  (div),  die  deutschen  (cf.  he- 
man)  himil  (q.  v.)  und  got  von  einer  dem  Be- 
griff des  Bedeckens  bezeichnenden  Wurzel  gebil- 
det wären;  oder  got  mag  auch  früher  coelum 
und  später  erst  deus  bedeutet  haben,  wie  noch 
jetzt  Himmel  fiir  Gott  gebrauclft  wird  [und  das 
sanskr.  jagat,  mundus,  als  Beinamen  des  höch- 
sten Gottes  vorkommt  (s.  Humboldt  über  die 
Kawi  Sprache  S.  226;  cf.  S.  102);  aus  diesem 
jagat  ist  doch  wohl  nicht  got  entstanden?]. 
Auch  das  sanskr.  hu,  sacrißcare  (cf.  huta,  i^, 
cui  sacrißcatur)  macht  Anspruch  auf  die  Bil- 
dung des  Wortes  got  Selbst  sudh,  pririficari, 
lustrari,  das  schon  Pott  mit  got  auisammenge« 
stellt  hat,  ist  nicht  ganz  abzuweisen.  Oder  sollte 
got  mit  dem  sanskr.  d^wa  zusammenhängen? 
Es  scheint  auffallend,  dafs  während  im  Griech. 
(^eo^),  LaL  (deusjy  Lit.  (die was)  das  sanskr. 
d^va  sich  wiederfindet,  das  Deutsche  die  Benen- 
nung der  Gottheit  von  einer  andern  Wurzel  her- 
geholt haben  sollte;  got  könnte  sich  aus  der 
Wurzel  div  durch  Anfügung  des  dentalen  Suffi- 
xes, vor  welchem  iv  in  iu  und  dieses  in  u  (o) 
überg^angen  ist,  entwickelt  haben.  Der  Ueber- 
gang  des  d  in  g  findet  wohl  Analogieen;  man 
vergleiche  z.  B.  gelf  mit  sanskr.  dnpj  gaudere, 

superbire,  oder  VjA.""Jl>  mit  da,  dare.    Aber 
das  Deutsche  hat  in  tiu,  ziu    eine  Benennung 
der  Gottheit  aus  der  Wurzel  div. 
got,  dens.  K.  2.  T.  1.  Frg.  13.  gl.  K.  Ra.  Rb. 

Pa.  Wess.  H.  7.  Ky.  Pn.  E.  Asc.  V.  Ps.  h.  3. 

Ct.  62.  Ep.  can.  2.  Wn.  460.  Schw.   0.  I. 

1,  80.  Sg.  242.  193.  Gg.  Wm.  1,  12.  Bo.  5. 

N.  13,  i.  Mcp.  M.  Syl.  Co.  2.  3.  4.  Em.  33. 

La.  I.  2.  Hr.  Ho.  Gh.  3. 
gota,  dii.  O.  III.  22,  49.  T.  134.  Mcp.  Bo.  5. 

N.  46,  10.  Ct.  68.  Is.  4,  1.  R.  Ra.  Pa.  gl.  K. 
i  n  g  a  gr  a  pe  n  e  m  k  o  t  u  m,  in  4culptibilibus.  Em.  8. 
thes  uueiz  iu  god  thanc  La.  I.  1. 
kesah  tih  kot,  trüt  min^  disses  uuänes,  o 

tCy  alumney  hac  opiniane  felicem.  Bo.  5. 


ke^ah  in  got  (der  sih  keipo^  iro  ^e  gesa- 
tonne),  beatus  homo   (qtä  replevU  deside- 
riiim  sutim  ex  ipsisj.  N.  126,  5. 
syoD  ist  daz  heimote,  gesah  in  got,   den 

dara  langet.  N.  136,  1. 
kesah  in  got,  der  dir  lonot,  beaiuSj  quire* 

trihuet.  N.  136,  a 
nnolti  got,  rifinanu  Bo.  5. 
got  uuelle  (daz  sie  darbeen),   vehementer 

exopto.  Bo.  5. 
nn  unere  got  (ist  tehein  nutze?),  sedgtiaeso. 

Bo.  5. 
iä  got!  (ja  toa^x^aftis,  j(a  6d  &t>n).  Bo.  5. 
ia  he  gote  (ja,  Ul  @ott).  N.  105,  33. 

Form  und  Flexion: 
n.  $.  got  T.  1.  49,  5.  82.  84.  O.  I.  1,  80.  4, 
68.  9,  6.  12,  9.  13,  6.  23,  47.  24,  19. 
Is.  3.  Em.  33.  Frg.  37.  Ct.  62.  Ep.  can.  2. 
Sch^e.  Sg.  ^42.  Wm.  1,  12.  Co.  2.  4. 
Bo.  5.  N.  11,  6.  13,  1.  36,  6.  37,  9. 
kot  H.  7. 

cot  K.  2.  7.  Ra.  Rb.  Pa.  gl.  K.  Wess. 
goth.  Wm.  I.  1,  12. 
god.  La.  I.  1. 
g.  s.  gotes.  Ky.  Seh.  75.  Ct  61.  Is.  2,  1.  4,  1. 
T.  2,  2.  14,  4.  206,  2.   O.  L  1,  34.  4, 
21.  5,  30.  11,  27.  16,  12.  22,  61.  Bib. 
1.  2.  5.  Bo.  5.  Co.  2.  Frg;  13.  Mcp.  N. 

I,  2.  2,  2.  5,  2.  18,  2.  19,  6.  28,  1. 
32,  6.  35,  2.  36,  9.  38,  7.  103,  J4. 

kotes.  E.  5.  gL  K.  H.  7.  Em.  33. 
cotes.  Pn.  Kp.  Seh.  85.  £.  Pa.  gl.  K.  Asc. 

Co.  2.  H.  20. 
gotis.  Ho.  N.  9,  15.  15,  4.  17,  27.  35,  1. 

64, 11.  66,  4.  67, 10.  70,  15. 80, 3. 88, 18. 
godes.  Schw.  Hr.  Is.  3,  5.  Co.  3.  4.  Wm. 

II.  3,  10. 

gaotes  in  thaz  er  sculdig  ist  uuidar 
gaotes  caheizes.  E.  9.  ist  wohl  nicht 
gen.  von  got;   ist  etwa  zu  lesen  uui- 
dargahotes? 
,d,  s.  gote.  Frg.  43.  51.  Is.  3,  2.  4.  Seh.  75. 
T.  1.  82.  88.  Gh.  3.  ML  29.  Ep.  eon.  2. 
Co.  2.  Em.  33.  0.  I.  1,  54.  4,  5.  Ol.  66. 
Os.  38.  Mcp.  Bo.  5.  N.  1,  1.  %  7.  4,  6. 
7,  6.  36,  3.  38,  14.  39,  4. 
tote.  Gg.  gl.  K.  Sg.  193.  H.  7. 
cote.  V.  26.  K.  1.  40.  49.  Pa.  gl  K.  Co.  2. 


Digitized  by 


Google 


m 


GOT. 


GOT. 


150 


gode.  Co.  3.  4« 

got:    fon  got  er  muazi  haben  munt. 

Ol.  32.    mit  got  er  iz  ni  uuirkc.  0. 

11.  12,  10. 
a.  s.  got  Ct  61.  T.  4,  12.  13,  10.  15,  4.  49, 

5.  O.  11.  6,  56.  9,  56.  19,  18.  IV.  5, 16. 

19,  47.  N.  7,  15.  9,  18.  13,  2.  14,  4. 

20,  8.  37,  8.  38,  5.  39,  4.  Bo.  5.  Mcp. 
Frg.  45.  Co.  2.  3.  Wm.  3,  10. 

cot  Rb.  H.  23. 
cotan.  K.  2.  4.  7. 

inslr.mii  godu.  Is.  3,  4. 
u.  s.  got  Ps.  N.  3,  4.  5,  3.  24,  2.  39, 9.  T.  118. 
Bo.  5. 
kot  H.  14. 
cot  H.  1. 
rupl.  gota.  Ct  68.  0.  III.  22,  49.  T.  134.  Mcp. 
Bo.  5.  N.  17,  32.  46,  10.  49,  1.  83,  8. 
90,  1.  95,  5.  134,  5. 
goda.  Is.  4,  1. 

g.pl.  ^oio.  Mcp.  N.  49,  1.  81,  1.  135,  2. 

coto.  R.  Ra.  Pa. 

cotto.  gl.  K. 

cotom  (Mvumjn  Ra. 

cotum  gl.  K. 

cutum.  Pa. 
d.ph  goten.  Mc^  Bo.  5.  Nd.  ]N.  72,  23.  85,  8. 
134,  6. 

kotum.  Em.  8. 

goton.  0.  IL  5,  17.  6,  2t 
a.pl.  gota.  Ct  68.  T.  134.  Mcp.  N.  4,  3.  9,  21. 
95,  4  96,  7.  105,  29.  Nt 

gote.  N.  IL 

IRMINGOT.  Hild.  30.    (S.  IRMlN.) 
ABGOT,  m.  und  n.,  91b got t;  ufoliWh. 

g.  s.  abgotes.  Co. 

d.  s.  Bhcotejfano  öaaL  Rb. 

u.  s.  daz  abegot  Wb.- 

n.  pl  abkot,  idola.  N.  98,  1. 

''J^'^f-  Lfona.  Rb.  idola.  Rb. 
abcutur/ 

apgotir,  excelsa.  Bib.  1. 

abkolere,  sinuilacra.  Wb. 

g,pl.  abgoto.  Wo.  2. 

abkoto,  idolomm.  K  78,  1. 

apkuto  plostar,  idolothytU,  Enir  19. 


apkntio:  zi  apkutio  hus,  ad  fanum. 

Em.  12i 
abcuteo  hohniitsa,  excelsa.  Rd. 
abkotero,  idolorum.  N.  73,  3. 
d.pl,  abgoton:    uuarun   uuir    firhuarot 
mit  abgoton  thuruh  not    0«  IV. 
5,  17. 
abkoton,  simislacris.  TU.  46,  8. 
ab  kotin,  idoKs.  N.  77,  66. 
abgoten.  0.  IV.  5,  17.  cod.  F. 
abgotirun.  Me.         ),  excelsis  (in  eX" 
abgutirun.  Em.  ^6.) celsisimmoläbatj. 
(abgoteren.  D.  Ol.  24.) 
(abkoteren.  Wb.) 

apgotirun.  M.  19.  Sb.|  glopboroten, 
\       a  p  c  0 1  ir  u  n.  Can.  ip.  1 1. )     idolotheüs. 
a./?/.  abkota,  idola.  N.  4,  3. 
abcuti,  staftujs.  Rb. 
diu  abgot,  idola.  N.  U.  4,-3. 
abkot,  idola.  N.  96, 3.  7.  98, 2. 105, 19. 
(abgotir.  D.  III.  26.) 
ABGOTÜOBÜNGA. 
ABGOTRICHL 
ABGOTBILADL 
ABGOTDIEINOST. 
ABGOTHUS. 
ALTGOT,  m. 

n.  s.  der  altcot,  satitmus.  Mcp. 
a.  s.  ten  altcot,   seniorem  deorum  (satur* 
numj.  Mcp. 
ERDGOT,  m. 
n.  s.  der  erdcot,  tellurius.  Mcp. 
n.pl.  erdkata,  herbes.  Mcp. 
ARZATGOT,  m. 

d.  s.  demo  arzatgote,  aesculapio.  Mcp. 
WlGGOT,  m.,  Ärlegeögolt 
n.  s.  nuichgof,  mavors.  D. 
a.  s.  ten  uutgcot  Mcp. 
WiNGOT,  Hl.;  -ffielnsott 
'    n.  s.  der  uufngot,^  kacbus. Mcp.  liber^Mcp. 
LlUTGOT,  m.,  miH^ett. 

Ff.  pl.  die  liutcota,  dii  pfsbliei.  Mcp. 
LUFIGOT,  Fii.,  «uftflott 

g.  pl.  dero  luftcoto.  Mcp. 
MERIGOT,  m.,  SReergott 
iL  $.  demo  meregote,  portuna.  Mep. 
n.  s,  meregot,.  neptune.  Mqp. 


Digitized  by 


Google 


iU 


GOT, 


GOT. 


152 


FIÜRGOT,  JH.,  fjettergote,  plräa.^  Mcp. 
FÜOTARGOT,  m.  (guttergott). 

V.  s.  fuotergoty  pales!  Mcp. 
FLIHTGOT,  m. 

a.  pL  die  fliktkota,  preßiüei  deoi.  Mcp. 
HiGOT,  JH.,  €^e90tt. 

a^  s.  higot  (deum  matdmonüj.  Mcp. 
HEUAGOT,  J&5Ueii9Dtt. 

n.  «.  iiellagot,  /^/iilo.  Bed.  3. 
hellogot  Bo.  5. 

d.  s.  hellegote,  diti.  Mcp. 

i}.ii«p/.  helligota.9  eiimeniSes.  D.  IL  345. 
helligoti^  manes.^VtvA*  5. 
helligot,  Hirnen  Va.  IV.  386. 

if,;f2.  hellegoten.  Bo.  5. 
HALBGOT,  m.,  ^^Xhi^tU  —  (halbe  gota, 

semideos.  Mcp.) 

n.  p/.  halbkota.  Mcp. 

d^  pL  h^lpgotun,  scmidüs.  D.  U.  333. 
HEDMLGOT«  m.,  ^awi^ott 

g.  pL  heimgoto,  penatum.  Prad.  1. 
HEWILGOT,  m.,  ^imtntl^ott 

n.  pU  himelgota,  coelites.  Mcp. 

a.  pL  himelgota.  Bo.  5. 
HERDGOT,  w.,  J&eerbfiott 

V.  s.  herdcot,  7ar!  Mcp. 

n.p/.  herdcota.}    •  m» 

HÜSGOT,  m.,  JS^au^g^tt 

n.  /iZ.  husgota,  lares.  Prud.  1. 

if.  pL  husgotuBy  laribus,  Pers.  V. 

a.  ;?/.  husgota,  penates.  VG.  IV«  155. 

husc^ti^^  penates.  VG.  II.  505.  /ar^.f. 
Prud.  1. 
TEGANGOT,  nu 

g.  pl.  dero    t.egangoto,    decanorum    (die 
dajr  decem  regionum  i\t%^^i\.  Mcp. 
TÜOMGOT. 

a.  s.  den  tnomgot,  swnmum  deum*  Bo.  5,. 
STEHGOT«  m,,  genms,  Prud.  t  Sa|.  }.  S^.  i 

steiegot,  genius.  Mcp. 
ZUlBSLGOT,  m.,/ar^.  Mcp. 
GOTES  LOB. 
GOTES  IIUS. 
GOTES  DIENOST. 
GOTEGELT,  GOIES  GELI. 
GOTOWEBW  bieiier? 


GOTEWÜOTO. 

fiOTOBETTL 

<;arCUU]NDI,GOTCHUNDNISSI,  GOTCHÜND- 

UH. 
GOTFARGEZANI. 
GOTEDAHT. 

GOTFORHT,  GOTAFORffl^AL. 
COTSVEL. 
GOTSCELTA. 

Tfam.  pr.   GOTLEIB  (©otflicb).  GOTAFRID 
(©ottfrieb).   GOTALIND,/.    GOTEBOLD. 
GOTABERT,   GOTABREHT.    GOTEMÜND. 
GOTEMÜNDING.     GOnL\M,   GOTEHARÜ 
(©Dtt^arb>   GOTASCALCH  (©ottfc^alf). 
GOTEDANC.    GOTADIU, /.    GOTTRUT,/. 
GOTANIWI,  f.  —  ADALGOT.  BADEGOT 
hieher?  —  GOTES  DEGAN.   GOTES  MAN. 
GO^fES  SCALH.  —  lASAMERGOT   (ja  sa 
mir  got).    GOrrA,  n.  pr.  /.  hiehcr?    GOT 
NEIA,  n.  pr.  f.  hiehcr? 
GOTLIH,  dSttlic^,  divinus. 
ist  kotelih,  divinum.  Bo.  5. 
gotelih  Kur,  divinus  ignis.  N.  65,  13. 
daz  siu   (uuerch)   gotelich  uuaren.  N. 

63,  10. 
cotlih,  presaga,  prescia.  Ra. 
Gehort  gotlih  in:   mihhii  gotlih  ist,  daz 
der  man  den  almahtigen  trnhtin  ai- 
nan  fater   nuesan   qptdit   Pn.   hieher, 
oder  ist  es  guotlih? 
n.  «.  m.  kolelicher,  deo  proximus.  Bo.  5. 
13.  #./.   min  gotelichaguoIlichlN. 29,13. 
diu  gotelicha  (uuisenthe.it).  Mcp. 
gi  $.  m.  koteliches  sinnes.  Bo.  5* 

4fis  goUiihhin  fater.  b.  2,  % 
£•  ^«Z*  gotliihhun.  h.  3,  1.  5,  1.  7. 
4L$.m.n.  kotelichemo  (ougen).  3o.  5. 
coteliphemo  gehileiche.  IQ[cp. 
id.  $./.  gotelicbujD  (sconi).  N.  44,  5- 
»•P'-/  gP.leli^che  ^critte.  N.  99,  3. 
n.pLn.  Jtla  gotelichin  ^ing,  divina*  SyL  . 

8*  P^*  ^otclichero  gechosou  N.  67,  3J. 
ALLERO  GOTELIJ^^  mnis  ordo  celiadum. 

Mqi.  ^ 
GOllieHt,  IJOTLllIHlN,/. 
g.  s.  dikera  almahtigen  gotliihhin^  di- 
vinae  omnipottntiae.  Is.  4,  6. 


a.  s. 


Digitized  by 


Google 


152 


GOT. 


GOT— GOT. 


i^4 


o.  i.' spiritdlislaetitiae  uuerdent  sie  so 
foly  daz  sie  uuerltlichi  ferlie- 
sent  undegotelicbl  gewinnent. 
N.  35,  9. 
ÜRGOTDLIHHO.  M.  8.        )  .parUntuose.  Hie- 
URCOTIWHO.  Can.  10.  llJher?  ctürgeüih 
und  urgultlicho.  , 

GOTHETrjf.,®ott^tit,deitas,divimias,numen. 
■'  n.  s.  gotehöit,  divimtas.  N.  49,  2.  63,3.  Nf 
goiheit,  numen.  VA.  L  52.' 
g.  s.  gotbeitL  N<  n. 

gothcite.  Mqi.  N.  3,  5.  29,: 

7.  98,  6.  L  deüatis. 

goteheite.'  N.  19,  3.  79,  4.' 
85,  17.  108,  27.  N£ 
•  <£^.  gotheiti,  nomm^.  VA.  I.  12.   ^ 
^otheite.  N.  20,  4. 
goteheite.  N.  84,  8.  Nf.  numine.  Mq>. 
a.  8.  gotheit  N.  27,  1.  numen.  Mqi.    vim 
numinis.  Mcp. 
goteheit  N.  21,  18.  63,  8.  68,  5.  87, 
10.  107,  11. 
GOTNISSA,/.,  ©ottttl«,  dmiasj  divinitas. 
n.  s.  gotfiissa,  deitas.  b.  3,  5^ 
\g.  s.  gotnissa.  Is.  3,  6.  5,  7. 
d.  s.  gotnissu.  Is.  3,  4.  Frg.  53. 

gotnissla.  Frg.  51* 
a.  s.  gotnissa.  Is.  4,  7. 
GOTNISSI,  «.,  diviniias.  O.  D.  9,  81. 
g.  s.  gotnisses.  0.  10..  18,  60. 
a.  s.  gotnissi.  O.  V.  6,  59.  8,  18.  23. 
COTTNG,  tribuntis.  Pa.  gl.  K.  Hidier?  der  nor- 
dische  godi  (goth.  gudja,  saeerdos)  war  sa^ 
cerdas  u.  judex.    Cf.  das  folgende  GOTTEN. 
GOTING,  n.  pr. 
GOTTEN,  ;ii^i/fcflr^.  Em.  29.  Hieher?  cf.GOTA 
und  COTING.    Sollte  sich  hieraus  gote  in: 
daz  allere  manne  uuelih  sih  aelpan  des 
uuirdiean  gote,  cotes  sun  ze  nuesan. 
Pa  erklären  lassen?    Cf.  WIRDIG. 
GUnN,   GUTENNA,  /.,  ©»»In,  angels.  gy- 
den,  dea. 
n.  s.  gntin,  bellona.  D.  U.  346.    da  gütin 

uuorten  bist.  Mqi. 
g.  8.  gntenno.  Bo.  5. 
€i.|9/lgutennA,  deas.  Mcp« 
WEBDOGÜTIN,/.,  3a9&8»«itt. 
nr. 


n.  s.  uueidegutin,  diana.  Mcp^ 
g.  s.  uueidogntenno,   dictyrrnae  i.  dia- 
nae,  Mcp. 
SANGGirnN,,/,  eanssittin,  «fufe. 
n.  s^  sangcuten,  calUopea.  Mcp. 
g.  s.  sangcuttenno.  Mcp. 
€1.;?/.  sangcatenna,  nuisae.  Mcp.  ^ 
COZ,  sinpubium  (NumaeJ.  Prud.  3.  hieher?  als 
®»$e? 

GOT? 

a.  s.  gota^  sericam  (iogam).  Pnid.  1.    Ist  es 

ad], 7  oder  subsL? 
GOTABETTL  >    , .  ,     ^      .  . .    _-,..^ 
GOTAWEBBLi'  "*®'^'*  *'  »«»de  Worter. 

GOTA,  ^at^e/  admater.  Bl.  (altmederd.godc). 
Cf,  das  gleidibedeütende  tota.  -r-  Sollte  es  zu 
GOTTEN,  justificare,  gehören?  —  Im  13«««  Jahr- 
hundert  gilt  goetti  für  adpater  und  gotta  für 
admater. 

GOTEUE  vel  fillol,//;o7a  (lattffinfc,  «at&* 
c^en).  Hd. 

GOTTen,  jusiificare.  Em.  29.  Zu  GOT,  wor. 
unter  ich  es  auch  aufgeführt  habe  (q*  v.)?  Ge^ 
hören  GOTING,  GOTA  hieher? 

GOT,  gut/  goth.  gdth,  nord,,  angels.  göd,  bo- 
nus.  —  Ist  das  sanskr.  Adjektivpräfix  fu,  bonus. 
zur  Vergleichung' zu  ziehen?    Oder  i^t  gAt,  als 

gd-t,  zur  Wurzel  VjA  gehörig?    oder  Eines 
Stanunes  mit  Ä0-11-115?  oder  ist  T  Mrurzelhaft  u* 

führt  auf  eine  Wurzel  GAT? 

Form  und  Flexion: 
cot  Pa.  C. 
koat  gl.  K. 
koad.  gl.  IC 
guot  N.  ftrg.  Bo.  6.  Mcp.  Syl  Wm.  Gc  10. 

T.  M.  Frg.  Ho.  Em.  33- 
guat.  O. 
cuat  K.  Ja.  le. 

gouL  Wm.  n.  \ 

n.  s.  m.  guoter.  N.  72,  13. 

guater.  O.  I.  5, 14.  6,  4.6, 10.  12, 14. 
15,  26. 

[  12  1 


Digitized  by 


Google 


153 


GOT. 


GOT. 


156 


cuater.  Ki  7.  H  24. 

gnoto.  T.  76.  Org. 

guodo.  Hr, 

guato.  08.  28.  L  11,  51.   15,  12.  lU. 

23,  5.  24,  35. 
guote.  N.  144,  10.  ist  Schreibfehler? 
n.  s.  f.   [kommt  mir   schwach  ,  oder   unflektirt 
(gaot)  vor.]   guata.  O.  II.  5,  11. 
IIL  24,  5.  IV.  2,  9.  32,  1. 
guote.  Ho. 
I?.  s.  n.   [kommt  nnr  schwach   oder    unflektirt 
(guot)  vor.]  guota.  Org. 
guata.  0.  V.  25,  50. 
g.s.m.n.  guotes.  t.  6,  3.  N.  5,  13.  Wm.  4,  14. 
guates.  01.68.  0. 1.  12,24.  n.24,28. 
guotis.  Org.  N.  103,  3.  Nh.  IL 
cuetes.  Bib.  9. 
guatcn.  Oh.  108.   0.  IH.  10,  10.  V. 

25,  53: 
cuatin.  K.  2.  27. 
g.  s.  f.   cuotero.  Rg.  1. 

guoderu.  D.  II.  283. 
guoter.  Wm.  4,  9. 
guter.  Wm.  IL 
guatun.  O.  V.  8,  6. 
cuatuu.  K.  21. 
d.s.m.n.  guotemo.  Co.  T.  41,  5.  134.  Frg.  7. 
N.  49,  24  50,  20.  93,  20.  140,  5. 
Bo.  5.  Org,  Mcp. 
guotimo.  N.  107,  9. 
guatemo   O.  L  1,  66. 
guotomo.  Db. 
guoten.  Bo.  5. 
d.  s.f.    guotero.  Nh. 

guotera.  Nh.  IL 
o.  s*  m.  cotan.  Wess. 

guotan.  Frg.  7.  T.  13,  15.  41,  3.  45, 

8.  76. 
guatan.  Oh.  165.  O.  II.  8,  51.  9,  16. 

V.  25,  40. 
cuatan.  K.  31. 

guoten  (stark  und  schwach).  Mcp.  Bo.  5. 
N.  10  (b),  5.  25,  6.  44,  2.  50,  20. 
51,  5.  88,  6.  111,  5.  127,  6.  150,  5. 
Wn.  460.  Bib.  1.  2. 
.      :  guoton.  T.  45,  8. 

guaton.  O.  II.  10,  19.  23,  18. 


a.  s.f.  guota.  Frg.  11.  T.  71,  5. 182, 1.  Bo.  5. 
Syl. 
guoda.  Hr. 
guata.  O.  IL  4,  51. 
guoten.  Ho. 
'  a.  $•  uT  [kommt   mir   schwadi  oder  unflektirt 
(guot)  vor.] 
guota.  Org. 

guata.  O.  V.  23,  212.  25,  41.  66.  81. 
instr.  euatu.  K.  5. 
voc.  (unflektirt  oder  schwach.) 
guoto.  T.  151. 

guato.  O.  in.  4,  23.  V.  15,  17. 
n./7/.iit.guotc.  Ctä2.  Bo.  5.  Akp^  No.  Ne.  N. 
8,  9.  25,  8.  33,  15.  49,  4.  87,  II. 
93,  ß.  119,  4.-138,  20.  147,  1.  ' 
guate.  O.  L  1,  61.  IL  19,  24.  IIL  18, 
30.  V.  5,  19.  9,  4.  12,  97.  20,  22. 
22,  2.  23,  87. 
guoten.  N.  25,  8.  42,  1. 
guotin.  N.  80,  1.  Ne.  IL 
n.pl.f.  guoto.  Oh.  51. 

guato.  O.  V.  23,  126.  , 

guöton.  Wm.  IIL  IX.  3,  la 
guoten.  Wm.  L  IV.  3,  10. 
guodun.  WnR  EL  3,  10. 
n.pl.n*  guotiu.  N.  66,  7.  Wm«  4,  11. 
guoto (?).  Wm.  HI.  4,  11. 
g.  pl.  gnotcro.  Em.  33.  N.  1,  3.  48, 15%  80,    » 
8.  «6,  5.  95,  13.  106,  38. 
cuater o.  Kp. 
g«iolere.  Wm.  IL  4,  4. 
guoter.  Wm.  4,  4.  14. 
guotAo.  Bo.  5.  N.  5,  8. 10(a),  10.  122, 

4.  138,  20.  140,  2. 
guoten.  Ho. 

A  pl.  cuateem.  Kp.  2.  6.. 

Guatum.  K.  p.  (wo  K.  vielleicht  ionis 
för  suAst.  genommen  hat) 

guaten  0.  I.  28,  2.  UI.  17,  46.  IV. 
37,  2. 

guoten  (stark  und  schwach;  nur  wo 
über  e  das  Längezeiclicn  steht,  ist  mit 
Sicherheit  starke  Dekl«  anzunehmen). 
Ct.  82.  Ho.  No.  N.  4,  4.  30,  21.  35, 
6.  46,  2.  47,  80.  54,  22.  61,  12.  62, 

5.  67,  5.  77,49.  91,6.  103,26.  111, 


Digitized  by 


Google 


i&l 


g6t. 


GOT. 


458 


4.  115v  1.  143,f  10.  Bo.  5.  GL  1. 
Wm.  1,  16-  a,  5; 

guoden.  Wm.  IlL  1,  16. 

gouten.  Ho. 

gSten   Pnid.  2. 
a.pl.m.  guota.  T.  77.  N.  33,  13.      •  ' 

gubte.  Frg.  15.  19.  39.  T.  32,  3.  125. 
Ba  5.  N.  17,  23.  66,  2. 79, 17.  93, 1. 

guate.  0.  IV.  5,  69.  V.  20^  55. 

cuate.  Kp. 

guoton.  T.  77. 

guotiin.  Frg.  15^ 

UUoUü.  N.  49,  3.  135,  11. 
a.plf.  guato.  Ol.  7.  33.  81.  95. 

guote.  N.  24^  7.  33,  13. 
a.pL  n.  coiiu.  C. 

guotiu.  Ho.  Bo.  6.  N.  17,  35.  67, 11. 
92,  1.  149,  3.  T.  107.  134. 

cuatiu.  Rb.  K.  2.  7. 

gu^dU.  Wo.  2.  • 

guotu.  T.  25,  3.  62,  10.  11. 

S^^J.^'  \  0.  n.  20, 3.  UI.  22, 37.  IV.  6, 6. 
guaUu.(  '  ' 

V.  pl  m.  guate.  0. 1. 12, 17.  IL  7^  16.  V.  18,  3. 

V.  pLf.  guoton.  Wm.  ID.  IV.  3,  11. 

guoten.  Nh.  I.  IX.  3,  11. 

guodun.  Wm.  H.  3,  11. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 

g6t  (horms^  probaSf  saactus,  piusj:   go.t.  N. 

72,1.  K.  7.   man,  mennisco.  T.  62,  11.  N. 

140,  6.  Oh.  108.  acharman.  Mep.  dionost- 

man.  0.  L   19,  2.    muotafr.   O.  I.  15,  11. 

swcstar.  O.  V.  23,  125.   «un.  N.  44,  2.  O. 

L6,  4.  hirto.  K.  27.  scalcT.  149.  chneht 

Mb.  cheisar.  Hr.  predigari.  N.  54,  22.  zuh- 

tarL  Os.  28.  herero.  O.  IV.  7,  80.  degan. 

O.  I.  1„61.    meistar.  N.  168.  2.    boto.  O. 

hb,  14.  geiat  N.  142,  10.  engiL  N.  103,26. 

druhtin.  O.  HL  4,2*.    krist  O.  I.  12,  14. 

martha.  0.  m.  24,  5.    ioseph.  O.  L  8,  10. 

david.  O.  DL  10,  lO.  ßymeon.  O.  I.  15, 12. 

lazarus.  (S.m.  23,  6.  werinbraht.  Oh.  165. 

foraaago.   O.  I.  15,  $6.    forasagia   0.  L 

16,  3.   gisello.  0.  V.  9,  4.    wtn.  T.  45,  8. 

O.  II.  8,  61.  ole.  Ho.  baüm.  T.  41,  3.  0.  U. 

23,  18.    marigrioz.  Frg.  15.    wahsmo.  T. 

13,  15.    samo.  T,  76.    fisc.  Frg.  15.    scaL 


N.  48, 15.  wudehar*  N.  88^  6.  achar.  Bo.  5. 
erda.  Ho.  T.  71,  5. .  mez.iT.-39,  4  hört. 
Frg.  7.  treso.  T.  41,  6.  stiagil.  K.  31.  gi- 
mah.  a  -m  20,  28.  ding.  N.  85,  6.  tuni. 
cha.  O.  IV.  29,  16.  burg.  O.  IL  4,  51.  stat. 

0.  V.  A  6.    Hut  0.  IL  7,  68.   laut.  O.  L 

1,  66.    weg.  K  35,  5.    lib.  Co.  N.  32,  2. 
.   muol.  K.  6.   aela.  Wm.  3,  11.    I6n.  O.  IL 

19,  26.  herza.  N.  124,  4.  iär.  Bo.  6.  zit 
N.  33,  13.  OL  7.  tag.  N.  33,  13.  wort  N. 
44,  i2t  K.  31.   werch.  Ho.  N.  140,  2.  O.  U. 

20,  3.  gihileih«  Mep.  slahla.  Rg.  1.  arendi. 
N.  32,  5.  aruntporo.  gL  K.  leta.  Wm.  4, 4. 
namo.  N.  51, 11.  stank.  Wm.  4,  14»  chlang. 
N.  150,  5.  fart.  Wh.  sang.  N.  146,  1.  lob. 
N.  146,  1.  blinmunt  Wm.  2,  13.  situ.  O. 
IV.  5,  69.  ellan.  OL  68.  minna.  N.  79,  17. 
forhta.  N.  79,  17.  willo.  N.  5,  13.  0.  L 
12,  24.  gawizzida.  K.  21.  folieist  Hr.  tat 
Kp.  Oh.  51.  frehti.  N.  24,  7.  ahtuwga.  N. 
100,  5.  galust  N.  118,  20.  emust  T.  182, 1. 
otmuoti.  13.  L  5,  67.  frewida.  O.  H.  13,  15. 
bugu.  O.  4L  24,  28.  gidancho.  O.  IV.  37,  2. 
anawanunga.  Bo.  5.  trost  Bo.  5. 

guote  Manes  unde  ubele.  Mep. 
cuatiu  indi  ubiliu.  K.  7. 
guat  ioh  ubil  (uuizzan).  O.  IL  6,  18. 
>iicurat  indi  heilac,  opi/na.  Ja. 
guot  man  redet  die  Samariterin  den  ihr  unbe- 

kanatai  Heiland  an.  S.  13.  27. 
cuatiu,  dei  du  mir  tati.  Rb. 
diu  (guot)  dieü  meniiisken  guot  tuont  N. 

118,  127. 
gAt  sin,  wesan.  N.  31,  2.    er  getuot  siü 

(uuort)  uuesen  guot  N.  65,  5.  thaz  ther^ 

man  scolta  uuesan  guat  O,  UL  17,  47. 

kuot  sint  die  gelüste  beide.  N.  11^,  20. 

die  guot  sint  N.  79, 17.>do  Uua^s  iz  harto 

guot-N.  92,  11.  gote  solman  iehen,  daz 
t  rst  guot  N.  91,  2.      • 
g6t  werdan:    er  guot  uuart  IS.  9,  6.    sie 

uuurden  guot  N.'9,  7. 
göt  ist,  nät  inf. 

guot  i^t  thi^  «i  Übe  ing»i)gan  halzan. 
T.  95. 

uuieo  guot  ist,  st'j^e^t^puenl'X  132,  1. 

mir  ist  guot,  zr  gote  haften.^  N/  72,  28.    "^ 
[12*] 


Digitized  by 


Google 


159 


GOT. 


GOT. 


160 


mir  istguof  an  in  gedingen.  N.  72,  18. 
göt  ist  mitzi  und  i/i/*. 

nist  gnot,  zi  nemenne.  T.  85.  • 
guot  ist  uns  hiar  zi  uuesannc.  T.  M* 
ist  kuot,  ze  sageane  dina  gnada.  N.  91,3. 
ist  inlio  guöt,  2^  singenne.  N.  91,  4. 
nuieo  guot   (in  Schillers  Ausgabe  steht  feh- 
lerhaft got)  sament  dir  ze  uuesenne  ist 
N.  83,  2.  • 
g6t  ist  mit  daz-: 

guot  uuari  imo,  thaz  giboran  ni  uuari 
ther  man,  T.  158,  6. 
.  ist  mir  guot,  daz  du  mih  kenidertost 
N.  118,  71. 
kuot  ist,  daz  man  in  lobot  N.  146,  1. 
guot  i3t  mir,  daz  ih  chunde.  N.  72,  28. 
mir  ist  kuot,  daz  du  mih  doumuotost. 
N.  42,  2. 
gcVtist  mit  dem  dat  der  Person   (s.  audi  die 
vorigen  Beispiele  von  got  ist  mit  in/.,   mit 
^i  und  i/}f^  und  mit  daz):  . 

kuot  ist  mir  ea.  N.  118^  72. 
daz  mir  ai  föne  diu  guot  ist  N.  91,  5. 
intellecius  ist  guot  dien,  die  in  a^keinent 
N.  110,  .10. 
in  götemo  sin: 
ut  judices  faciat  benevolos,  i.  ^  taz  se  in 
guotomo   sin,   atientos,  i.  zu  ze   imo 
loscende,  docilesj  L,  firnumstigc«  Db. 
nu  zimet  tien  lectoribus  in  guotemo  ze 

sinne,  non  decei  conturbarL  Org. 
tes  tu  nu  trureg  pist,  tes  sollest  tu  in 
guotemo  sin«  Bo.  5. 
.    er  (aeiherj  io  in  guotemo  isiyimmutabili 
laetitia  renidebat^  si  (aer)  grunzet  aber 
diccho  föne  ungeuui.tere«  Mcp.   . 
UNGÖT,  ungut 
unguot  uuirt  kuot  Bo.  5* 
unguot  kuot  ne  si  Org. 
duent  se  (sunta)  unsih  unguate.  O.  IV. 
25,8.  .      r^      .  , 

EBANGÖT,  gleich  gut 

(si  dunchet  uberal  ebengu:ot  D.  111.65.) 
uuir  in  (m/  ebeni  gnote  uu^^dene.  N. 
105,  5.  :  .      ' 

>jy\mmiOQ%  p0rfectus.  Sg.  913.          4 
SüNDIRGüOrrE,  pharisa€h  N.  68,  4. 


WUNTAI^6T,  »ttiibergut 

uunterguoter,  mira.  M.  29.  Gc.  1.  6. 
GÖTANSTIG. 
GÖTWILUG. 
GÖTLOS. 
GÖTBOTO. 
GÖTCHÜIND-. 
GÖTHERERO  (oder  ist  es  gAt  herero?). 

GÖTSPRAH-. 
GÖTSCRIBARL 

N.  pr.  KUAT,  CUATO,CÜATA.  GÜOTDEGAN. 

GOITIAT.  GOTMAN.  GÜAIUNDA,/.  KUAT- 

HERI.  . 

GOT,  n.,  bai  ®Utt,  bai  &nt,  bonum.    (Ist 

nicht  immer  yon  ad/,  neut.  zu  unterscheiden.) 

Form  und  Flexion: 
n.  s.  guot  Bo.  5.  N.  53,  9.  89,  12.  104,  45. 
106,  33.  134,  3. 
guat  O.  II.  16,  4.  m.  3,  2.  7,  30. 
g.  s.  guotes.  T.  17,  3-  106.  Bo.  5.  N.  15,  2. 
23,  4.  33,  12.  34,  12.  39,  17.  70,  7. 
74,  2.  83,  12.  87,  12.  91,  1.  102,  5. 
103,18.  106,8.  108,4. 118,81.  136,2. 
Wm.  8,  7. 
götes.  Wm.  III.  8,  7.  O.  m.  22,  29. 

cod.  F. 
guates.  O.  I.  2,  53.  17,  61.  27,  31.  IL 
2,38.  5, 18.  9,  10.  12,  70.  16, 16.  IH. 
9,  14.  14,  27.  22,  29.  (wo  th  meiner 
Ausgabe  der  Druckfehler  gerates  zu 
verbessern  ist ) 
guetes.  0.  V.  23,  292.  cod.  V. 
cuates.  Kp. 
guodes.  Wo.  2. 
götes.  Bib.  8. 
d.  s.  guote.  T.  106.  Bo.  5.  Org.  N.  48,  15. 
22,  3.  49,  7.  73,  17.  82,  10.  85,  17. 
91,  2.  102,  5.  114^  12.  118,  70.  140, 
.    8,  147,  5. 

gu^te-  O.  l  1,  121.  2,  56.  16,  24.  18, 
40.  IL  5,  1.  ü,  65.  10,  22.  15,24.  16, 
9.  III.  7,  74.  II,  26.  12,  29.  15,  42. 
20,  141.  21,  35.  24,  10.  IV.   19,  62. 
^7,  6.  V.  25,  58. 
kuate.  IL  8. 
fl.  s.  coo^.  Pa.  Wcss. 


Digitized  by 


Google 


161 


GOT. 


GOT 


162 


tüaCK,  4.  >  > 

gu-ot  Frg-  2^7.  Bo.  6i  Ni-  4,  6r  10(a),  7. 
18,  11.  29i  8.  3©,  11.  33,  lt.  51,  4. 
.53,  4.  58,  10;  90,  7.  111,  9.  118,  36. 
Wm.6,5.8,7. 
guat  0.  L  9,  38.  18,  41.  24, 18.  H.  6; 
11.  54.  13,  81.  15,  12-  22,  38-  lU.  7, 
36.  Ilr28.  22,  16. 
insir.mii  kuötu.  Ep.  can.  2. 

mit  guatu;  0.  III.  14,  47.  Oä.  i6.    %i 
guatu.  O.  IV.  16,  40. 
'  n.  pL  cot  Ra.  i         • 
koat.  Pa. 

coad.  gl.  £«  *     .  •     ' 

guot:Bo.*5.  N.  89,  10.  118,.  127. 
g.pLgxLoio.  T.  4,  7.  414-  Nf  59,  7.   :; 
c/. /;/.  guoten.  N.  67i  5^  : 
a.pl.  guot  T.  105.  108.  147.  149.  N.  26,  13. 
36,  26.  72,  22.  80,  3.  85,  7.  127,  6. 
Bedeutung   und   Gebrauch,      l^di  @\Xtt 
(als  Gegensatz  des  Bösen,  Üebeln,  Unheils), 
bai  ©Ut  (Besitz),  im  Plural  ©üter.] 
*nals  xe  guote,  nube  ze  ubelc.  N.  82, 10. 
diu  namo  ist  donuntj  küot.  N.  53,  9. 
dfto  irhugg  ih  muates  thes  managfal- 
ten guates, 
thaz   ir   mih   Icrtut   harto   iues   selbes 

uuorto.  Os.  11. 
follan   gotes   ensti   selb  so  iz  man  gi- 

uuunxsfi, 
liuares  inti  guätes  ioh  drubtines^jiniua- 
tcs-  0.  n.  2,  38. 
•  uuaz  mih  frages  fon  guote.  T.  106. 
er    lonota   mir    nbelcs    mit   kuotc«    N. 

114,  12. 
sie  lonotuü  mir  guotcs  mit  üb ele.  N.  108, 4. 
der  dinen  uuillen  in  guote  follot   N. 

102,  5.  , 

kuotis  keuttizzeda,  bona  conscienila.  N. 

91,  1. 
die  in  ubel  cherent,  daz  man  in  guotes 

sa^et  N.  136,  2. 
guates  er  in  onda  sos  er  uuolir  koada. 

O.  L  27,  31. 
coot,  bonum  (sibi  voluntj.  Pa. 
guot  uuirchent  Wm.  6,  b. 


theist  tkiu  ninlnna  ioh  thaz  guat,  thaz 

blasit  lib  uns  in  thaz  rnuat, 
theist  al  fon  tbemo  brunnen,  thaz  uuir 
hiar  guates  Zellen.  O.V.  23, 291. 292. 
ioh  uuir  zi  themo  guate  io  uuesenfast- 

muate.  O.  IL  IQ,  22. 
fon  nazareth  mag  sih  uuaz  guotcs  (alU 

quid  bonij  uuesan.  T.  17,  3« 
so  thu  thaz  tlianne  giduas,   so  uuehsit 

thir  thaz  kristes  muas« 
in  munde  ioh  in  muate  xi  thinesselbes 

guate.  O.  IM.  7,  74. 
uuer  magiro  (der  Seele)  ieht  kuotes  ke- 

sagen.  N.  87,  12. 
ih  gesuigeta  guotes,  ßilui  a  bonis.  N.  38, 3. 
an  demo  guote  iro  geloubo,  in  bono  fi- 
-  dei.  N.  85,  17.  " 

helfare  ze  guote,  adjutar  in  boms.  N.  18,15. 
karichem  inkuateubll,  vineomttsin  bono  > 

malun^  H.  8. 
quad  guat  ioh'ubil  nuessin^  tbes guates 
■    4hoh  ni  missin.  O.  IL  5,  18. 
ni  firnimit  iuar  muat,  thanneih  iu  zellu 

thaz  guat  O.  IlL  22,  16. 
braht  uns  salida  ioh  guat   O.  IL  11,  54. 
lerta  sie  aüur   tho  thaz  guat  ioh  keit 

in  frammort  thaz  muat  O.  HL  22,36« 
aar  gab  staTthaz  ist  uuar,  mer  er  rin- 

naune  thar  brunno   thes   bluates,   si 

fualta  saT  thes  guates.  O.  IlL  14,  28. 
cuat  tua.  K.  4. 

die  guot  in  arg  uuendint  N.  118,  121. 
sie  sint  fastmuate  zi  managemo   guate. 

O.  I.  1,  73.  i^ 

an  dero  zungun  ouget  er  guot  N.  lO(a),  7. 
sie  gaben  mir  ubel  umbe  gtfot,  pro  bo- 
nis. N.  83,  12. 
nehein  guot  ne  täte  ih.  N.  58,  10". 
far  mit  fridu  ioh  mit  guatu.  O.Iil.  14,47. 
nirfreuue  sih  mit  muatu  iamer  thar  mit 

guatu.  Os.  46. 
mit  kuotu,  in  bono  (discendmn  vitamj.  Ep. 

can.  2. 
die  heizmuotlgin  ze  guote.  N.  73,  17. 
sie  gikleibiun   sar  thaz  guat  filu  fasto 

in  iro  muat  0.  1.  9,  38. 
xi  gualu  ir  min  ni  ruachet  0*IV.  16,  40. 


Digitized  by 


Google 


163 


GOT. 


CÖX. 


i6i 


ni  det  er  iz  bi  guatc.  0.  IV.  19,  62. 
ZI  g6te: 

uuerdent  tir  is  tie  friunt  ze  guote,  du 

ne  sist  unsichure,    an  präesidio  sint 

amici,  Bo.  5. 
emmizen  zi  guate  io   heilemo   muate. 

Ol.  61. 
cheret  thaz  in  muate  bi  thia  zuliti  iu 

zl  guate.  0$.  25. 
hiar  bor  er  io  zi  guate,  uuaz  got  imo 

gibietc.  0.  L  1,  12t. 
thaz  kind  uuuabs  untar  iiiaQBon^  so  li- 

lia  uQtar  thornon, 
so  bluama  thar  in  krute,  so  scono  theh 

zi  guate.  0.  t  16,  24. 
due  uns  thaz  zi  guate  blldemo  muate. 

Os.  43.  V 

unis  horsam  io  zi  guate,  ni  hoiithemo 

muate.  O.  I.  18,  4Q. 
uuir  sculun  uns  zi  guate  nukerenthaz 

zi  muate.  0.  IL  5,  1. 
drabto  io  zi  guate,  so  uuaz  thir  got  gi- 

biate.  O.  ü,  9,  66. 
gruazt  er  sie  zi  guate  sus  suastichemo 

muate.  0.  IL  16,  24. 
.     saug  sint  zi  guate,  thie  rozegemo  muate. 

O.  IL  16,  9. ' 
ioh  io  mir  in  muate  sie  Hübet  zi  guate. 

0.  U.  17,  6. 
in  rehtemo   muate   erge   uns   iz    io    zi 

guate.  O.  m.  20,  141. 
intfiang    iruz   zi    guate    mammuntemö 

muate.  0.  IH.  11,  26. 
.«    thir  gab  nu  quadzi  guate  min  fater  thaz 

zi, muate.  O.  IU.  12,  29. 
loboton  nan  zi  guate.  O.  III.  15,  42. 
bruehc  sie  (hende)  ze  guote.  N.  91,  2. 
iro  herza  nc  intlazet  sih  ze  guote.  N. 

118,  70. 
mir  ze  guote.  N.  49,  7. 
er  habet  ze  guote  becheret  N.  22,  3. 
ze  ubele  nais  ze  guote  uuanton  sie  be* 

neficia  dei.  Nd. 
duo  an  mir  zeichen  ze  guote,  in  bono. 

N.  85,  17. 
zi  g6te  ganamnjan,  ganamon,  gaguetjan, 
benedicere. 


dero  rehton  gehurt  Mulrl  ze  guote 
genamot,  beneJicjüun  N.  Hl,  2. 

ze  guote  genamde  ^int  ir.  N.  115, 15. 

ze  guote  genoiiMlp^Ä^iri//cAi^.  N.  ll7, 26. 

zi  guate  ^i  et  gipanto*  Q.l.  4,  2. 

der  ze  guote  geniimdo;  min  got,  bene- 
dictu$  dea^  meu^  N. .  17,  47. 

ze  guote  gechattost,  ^w^rfrjrw/;.  N.84,2. 

götes  bitan,  b^tun  s.  Jl>A.1« 
fone^demo  dinemo  guote  ne  ^.ceid  mina 
sela.  N.  140,  8. 

thiu  uuunna  ioh  ouh  nxanag  guat  O.  II. 
16,  4. 

ioh  gifreuuit  in  thaz  muat  harte  filu 
manag  guat  0.  IL  16,  II. 

thar  ist  inne  manag  guat,  thaz  geist- 
liche uns  io  uuola  duat.  O.  IlL  7,  30. 

noh  ni  quimit  uns  thTz  ßuat  in  unser  ar- 
milichaz  muat  O.  IlL  3,  2. 

thes  guates  uuarun  sie  bald.  O.  L17,  61. 
vunheuig  kuot  N.  89,  12. 
daz  meista  guot,  summuni  bonum.  N.  104, 45. 
duz  fursta  guot  N.  53,  9. 
imo  nehein  guot  kelih  ne  ist  K  134,  3. 
murgfares  kuoie8,feIiCitatis/ragilis.  lio.5. 
alles  irdisgen  guotes.  Wm.  8,  7. 
des  unuuehsalllchen  guotes.  N.  23,  4. 
uuar  ist  doh  ein  iro  guot  N.  106,  33. 
cuuiniges  guates.  0.  U.  9,  10. 
alles  guates  io  ginuht  O.  III.  9,  14. 
thih  bittu  ih  miues  mua^es,    thaz  mir 

queme  alles  guates, 
in  euuon  ginuagi  ioh  zi  drulon  thinen 

fuagi.  O.  L  2,  53. 
bi  thiu  giholota  siu  thar  theru  dohter 

thaz  guat  0.  IU.  11,  28.    . 
uuant  er  Ist  selbo  brunno  iqh  alles  gua- 

ges  uuunno.  0.  IJL  14^  gO. 
thes  fater  min  mirgionsta,  th^ist  alles 

guates  furista.  O.  UL  22,  29. 
mer  guotes,  danne  man  uuizzen  muee« 

N.  118,  81. 
die  beteilen  in  alles  kuotcs.  N.  108,  11. 
cuotes  ne   beteilet  er  unsundige,  non 

privabit  boms^  N.  83,  12. 


Digitized  by 


Google 


ißA 


GOT; 


GOT. 


166 


6#  ttilirdet  ^hbisez  irfuUet  allesikuo- 

tes.  N.  103,  28-   i  

keiDtlicbes  kuotis,'  spirifiialium  bonorum. 

N.  106,  18. 
-  »o  er  ^ot  Ttil^äliet,  5ono.  N.  18,  il. 
der  dih  kuotes  kenietot  ?1.  l02,  5. 
ciK^tes  kesatotii  er  hungcrge.  Nsm. 
dflz  er  lara  sela  kiiotcs  gesatota.  N.  106,8. 
aat  kuotis  N.  74,  2. 

mines  cuotes  ne  bist  du  dürftig.  N,  15,2. 
leh  itt  lib  tnti  guaf.  Of  Ht  15,  12. 
fol  uuerden  auir  dos  kuotes,   in  bonts. 

N.^64,  b.  /   -  '     ^ 

daz  ih  föne  mir  selbemo  guot  nc  habeta. 

N.  29,  8. 
dien   nc   menget  neheines   kuotes.    N. 
*    33,11. 
er  gibet  al  guates,  daz  cc  bitet.  N.i39, 17. 
uuer  ouget  uns  daz  kuot.  N.  4,  ö^ 
in  guotis  unmezze,  in  luxuria^  N.  70,  7. 
ih  forderota  din  guot  N.  121,  9.. 
mit  themo  guate  ih  frauuo  thar  mina 

daga  inti  ellu  iax.  0.  L  2,  56. 
inphah  mih  in  guot,  suscipe  me  in  b<^um. 

N.  118,  122. 
er   scouuot  zi   themo  gu^te   seragemo 

muate.  O.  V.  25,  68. 
so  manac  coot  forgapi.  Wess. 
in  minemo  guote,  boni$.  Bo.  S. 
mit   demo  guote  allemo  uuard   er|  ge- 

mestet  Nd. 
manige  mit  siaemo  g.uote  ^ruoteii,^nde 

skirmen.  N.  147,  5. 
al  sin  guot  hipd  gegrt  WäL  8,  7.      i 
aelita  in  siin  guot,  tradidU  Ulis  bona  $na. 

Frg.  «7. 
er  spendota  sin  ^uät  N.  111,  Q. 
sin  guot  name  ^u  imo«.?f.  51,  4.    '  i : 
cot  carisanti,  Aoto.  <rodkc0.  Ra^ 
zitlkhiü  ^uoU  N.  89,  10.         i      :i 
lukkiu^uot.  B6.  5.  ^ 

iro  ^uot  frono  ih.  N.  US,  161.  »-h    :. 
dero  erdo  guot,.6oiM.  N.  73,  22. 
gote^kuot  JS.  26,  13.  >! 

uuerltkuot,  carpa/Za.  ^[.' 80,  8. 

ANAGÖT,  n. 


</.  s.  anaguate: 

:    thaz  in  tliiu  muat  ni  nuankon^  sin 
fasto  in  then  githankon, 
in   huge   ioh   in    muatc  zi  allcmo 

anagnäte.  O.  IL  24,  16. 
thaz  spentot   er  in  muate  uns  zi 

allemo  anaguate.  O.  III.  7,  43« 
sie  sintial  einmuate  zi  allcmo  ana- 
guate. 0.  IV.  29^  5. 
thaz  ih  mit  themo  (kruze)  thuruh 
krist  si  umbikirg  bifestit, 
1  'in  liohamen  ioh  muate  zi  allemo 

anaguate.  0.  V.  3,  6. 
LAZG4^T. 

si  aliqind  beneßciumy  quod  lazgut  diciiur^ 
tacare  töniingai.  Utk.  r.  1190.    Ct  la- 
tengut  in  Grr.  306. 
GOT!,/..  ©Ute,  gotb.  gddei,  virtus. 
Form  und  Flexion. 
n.  s.  giioti.  N.  138,  20.  Bo.  5.  VA.  II.  430. 
Prud.  1. 
^uati.  Os.  15.  O.  I.  8,  28.  25,  30.  H.  2, 
35.  4,  106.  8,  24.  11,  20.  12,  76.  14, 
'    50.  24,  6.  III.  2,  20.  3,  11.  7,  58.  13, 

58.  IV.  2,  20.  9,  1. 
guote.  Ho. 
g*.  s.  guoti.  N.  7,  5.  15,  2.  25,  1. 

guati.  Ö.  L  3,  22.  8,  16.  II.  6,  1^. 
kuoti.  D.  IL  350.  .     > 

d.  s.  guoti.  Mop.  OU.  Mr.  Bib.  1. 2.  N.  105, 5. 
118,  68. 
guatl  0,  l  3,  18.  7,  14.  IL  16,  28.  DL 
18,  60.  20,  154.  22,  46.  23,  38.  IV. 
15,  56. 
,     ^       kuoti.  D.  n.  350. 
*     a.  s.  guoti  Rg.  1.  Bo.  5.  N.  24,  7.  25,  7.  38, 

.3.  67,  31.  118,  65.  OtL 
'^  guati.  O.  I  8,  17.  11,  48.  18,  37.  27,  3. 

IL  2,  10.  4,  3i.  9,'  22.  16,  30.  HL  19, 
"    11.  V.  2'3,  142. 
n.pl.  guati.  Oi.  16.  O-  L  23,  46.  IL  21,  42. 

■  • .     V.  25, 46..  •  ...  ^;;. 

dLp/.guatin.  0.  11.  15,  8.  V.  6,  65.  12,  42. 
-•«npiguatl  OL  Oft  OsJ  3.  O.  L  8,  11.  16,  4. 
18,  18.  n.  7,  65.  14,  46.  IM.  7,  22.  10, 
42.  14,  110.  15,  47. 


.ilo 


D'igitized  by 


Google 


167 


GOT. 


IGÖT. 


ie% 


Bedeutung  und  Gebrauch:  'a 

bonitas.  N.  24,  7.  105,  5.  108,  68.  138,  20. 

Rg.  1. 
probitas.  Bo.  5. 
pietas.  VA.  tt  430.  D.  IL  350. 
gralia.  Pnid.  1. 
probaiio.  Mr.  Bib.  1.  2. 
nist  man  thoh  er  uuolte  thaz  gamisgi 

fll  gixellcy 
tkdh  «int  these  noli  furlsta  thera  guati. 

O.  I.  3,  22. 
er    nam    gonma    libes    thes    beilegen 

uuibes, 
ioh  hintarquam  bi  noti  thera  michilun 

guatL  O.  I.  8,  16. 
ViAZ  inün  (Adam)  uualtan  alles  thes  uuun- 

nisamen  Feldes, 
nuzxi  thera  guati  zi  thiu  er  thiz  gihialti. 

O.  IL  6,  12. 
mAg  iauuiht  queman  thanana,   thaz  si 

thibeinlng  redina, 
guati  giliches  (gualaliches.  cod.  F.)  fon 

luzili  thes  uuiches.  O.  IL  7,  48. 
ioh  untar  iu  mit  guati  irbiatet  otmuati. 

0.  IV.  11,  51. 

ir  ougt  iu,  quad,  gimuatu  manigu  uuerk 

guatu^ 
fop  mines   fater   guati  suazlicho   dati. 

O.  m.  22,  38. 
er  huab  in  uf  tho  thaz  muat»  so  er  uns 

emmizigen  duat, 
zi  thes    gotnijsses  guati^   thaz  uuas  in 

ungimuati.  O.  HI.  18,  60. 
ioh  themo  ist  io  gimuati,  ther  uuonet 

in  theru  guati.  0.  III.  20,  154 
thoh  er  thaz  tho  quati,   ni  det  er  iz  hi 

guati.  O.  IV.  2,  27. 
eigun  uuir  thia  cuäti^'gilicha  thegan- 

hpitl  OL  45. 
Hat  sih  in  nmtfuarit,  thaz  iro  lant  ruarit, 
ni  sie  biro  ^uati  in  thionon  io  zi  noti. 

O.  L  1,  78. 
irbiat  er  ira  guati  michilo  otmuati.  O. 

1.  3,  34. 

«r  quam  mit  thegaoheiti  zi  ^»ulit^Jt^eru 
guatL  0.  L  3,  18> 


thaz   er  u^armnaiidgiflieiadrlaii  theru 

guatL  O.  L  7,  14.  .^i  ,;,   '  --i 

ebonot  thin  unfr^aU^ili  driilltin^s  gua- 
tL O.  IlL  22,  46.  .1 
er  habet  in^thfit  gj^s^Ha^n  dr^stcmtanag- 

ftaltan,   .  .,  j.  ., 

fon  sin  selbes  guatü,   so  sKu^io  so  er 

irstuantL  0.  IV.  15,  56. 
thaht   er  bi  thia^  guati    er  4ih   fop  iru 

datL  0.  L  8,  17.     .^ 
thu  scalt  halben  gifilti  iqh  ipichilo  ot- 

muatL  O.  L  18,  37. 
got  gibit  in  zi  lonon  then  selbon  namon 

(gotes  kind.)  sconon, 
ioh  duit  in  thaz  gimuati  mit  thes  na- 
mcn  guatL  O.  11.  16,  28.  ' 

sie  ahtotun  thia  guati  ioh  sina  goma- 

heitL  0.  L  27,  3. 
thäz  iagilih  instu'anti  thes  selben  lioh. 

tes  guatL  0.  IL  2,  10.' 
bilido  nu  in  noti  thes  sines  fater  guatL 
O.  IL  4,  34. 
'  irzelist'  thu  öuh  thia  guati,  uuaz  iagi- 
Hoher  dalL  0.  IL  9,  22. 
thaz   (scaf)   gifiang    er   (ahraham)   tho 

sar  inti  opphorota  iz  gote  thar, 
uuehsal  gimuati    bi  sines  sunes  guatL 

O.  II  9,  62. 
then  man  biro  guati  duit  ofto  uuidar- 

muatL  0,  IL  16,  30. 
lerne  hiar  thia  guati,  uuio  unser  clruh- 

tin  datL  O.  IlL  19,  11. 
ioh  zalt  er  thar  gimuati  thes  selben  su- 
nes guatL  O.  L  25,  16. 
er  uuas  dubun  gilih,  thaz  uuas  so  gi* 
^.n>   \    .     Inmflih, 

thuruh   thia   ira   guati   ioh  thaz   mam- 

muntL  O.  L  25,-27.     ' 
thiu   (elti)    mo    allaz  Hob  inseli^it  ioh 

mahto  nan^gihelzit, 
duit    imo    uüidarmuati  thia.  'itigundli- 

chun  guatL  O.  V.  23,.  1^ 
ni  drohtet  iüih  in  thiu  thing,   thaz  ia- 

gilüi  ist  ediling, 
iido  fordorono  guüti  biscirmen  thiuuo 
datL  O.  L  23,  46. 


^o 


Digitized  by 


Google 


169. 


GOT 


GOT. 


170 


60  dilont  »ino  gnati  thio  iuo  missidati. 

O.  IL  21,  42, 
buazent  sina  guatt  thio  mino  mIssidatL 

O.  V.  25,  46. 
sie  gerotun  al  biman^neinan  zi  rinanne, 
ioh  sih  zen  sincn  guratin  io   ethcsuua^ 

gifuagtia  O   IL  f5,  8. 
thaz  unari  nuuntarlih  thiu  dat,  so  slu 

thar  giscriban  stat, 
ungilih  in  guatin'^io  anderen  sinen  da- 
tin. O.  V.  12,  41 
ist  rumo  er  in  then  gnatin  fon  unsen 

arabeitin.  O.  V.  6,  65. 
nn  niazen   nnir   thio   guati   iah   frido- 

samo  ziti  Ol.  29. 
allo  guati  gidue  thio  sin,   thio  biscofa 

er  thar  habetin.  Os.  3. 
iz    uuas    imo    ungimuati    thuruh    sino 

guati.  O.  L  8,  11. 
uuitua  gimuati  gihialt  si  fram  thio  gua- 

ti.  O.  L  16,  4. 
irkanta    ih    thino    guati    in    manageru 

ziti.  0.  IL  7,  65. 
thoh  zelluh  thino  guati  thuruh  theso 

liutL  O.  UL  24,  95. 
giloubtun  sino  guati  manogo   uuorolt 

liuti.  0.  IlL  7,  22. 
ni  sprachun  thie  thaz  zaltun,  thie  sino 

guati  nanlun, 
uuorton  ofonoro  bi  forahtun  thero  iu- 

deono.  O.  m.  15,  47. 
ioh  due  uns  thaz  gimuati  thuruh  thio 

sino  guati.  Os.  42.  / 
ni  niazen  sino  guati,  so  duat  uns  ubar- 

miiatL  O.  L  18,  18. 
theih  thuruh  thino  guati   bimidi   thio 

arabeitL  O.  n.  14,  46. 
uuas   druhtine   iz   gimuati   ioh   lobota 
:  sus  thio  guati.  O.  IIL  10,  42. 
thaz  firdruag.  er   allaz,  ioh  ouh  mera 

ubar  thaz, 
al  thiz  ungimÄti  thuruh  sino  guati.  O. 

m.  14,  HO. 
hazzot  io  thio  guati  thuruh  ubarmnatL 

O.  IIL  14,  119. 
minero  guoti  ne  uuirdcst  du  salig.    N. 
15,  2. 


fv. 


lare  dero  guoti.  N.  7,  5.  / 

gloubct  sih  sinero  guoti.  N.  25,  1. 

der  sinero  guoti  dih  kuollichot  N.  2S,  8. 

lere  mih  kuoti.  N.  118,  66.   ' 

föne  dero  demomim  guoti,  peri  eudemo- 

ntas.  Mcp. 
UNGÖTl,/.,  Uttflutf. 

(mit  micheler  unguote  er  iz  widerre- 
dete. Mos.) 
REirrCÜOTI,  /.,  justUia.  Wn.  460. 
Gft'fNASSI,  /.,  houitas. 

d.  s.  cAtnassi,  bonitate.  Pa«  \ 

GÖTISÖN,  pollere. 

guotisota,  pollebat  Prud.  2. 
GÖTOLlH,  )iUi  6ue,  )zUi  (&uiu 
daz  allero  guotelih,   guot  si.  Org.    dar 
du  mih  habest,  dar  habest  du  guote- 
lih. N.  49,  7.     dar  ist  in  aller  guote- 
lih fcrsaget  N.  94,  12. 
uns  limphit  uuif  mit  uuillen  guatalih 

irfuUen.  O.  L  25^  12. 
ioh  mir  hiac  zi  libe  guatalih  io  klibe. 

0.  V.  3,  20. 
uuio  harto  er  thie  gifreuuita  ioh  gua- 
tilih  (guatalih.  cod.  F.)    in  sageta.    0. 
V.  4,  4. 
guataliches   uualtcnt,  thie   thurst   ioh 
hunger  thultent  O.  U.  1^,  13. 
GÖTLiH;  cf.  das  folgende  GUOLLltt 
cotlih.  Pa.        )       1     ' 
coatlih.gLK.]'^'*'*"'- 
gnotliih,  gloriosum.  Is.  9,  5. 
kuotilih,  insignis.  Da. 
guotlich  wirl,  exaltare.  N.  IL 
n.pLm.  cootlihhe  geista.  Wess. 
götlihör,  Comparativ. 

ist  dir  danne  guotlihhora,  eritiiiiutil 
lius.  Frg.  17. 
GÖTLlHÖ,  Adv. 

guotlicho,    gloriose.    Nm.   ü.     guotlicho 

tuondo.  Bo.  5. 
kuotlicho  uueinon  (pias  lacrimas).  Bo.  5. 
GÖ^rLtCHi,  GÖTLlCIliN,  /,  gloria. 
n.  s.  guotlichi.  N.  IL  Nf.  IL 
guatlichi.  Ct  72. 

guotliche.  Nh.  IL  (kann  auch  zu  güt- 
lich a  gehören.) 

[13] 


Digitized  by 


Google 


ili 


GOT. 


GOT. 


172 


gtiotliilihim  U,  4|  7. 
g.  $.  guotliihhin.  b.  4»  7. 
d.  $*  giiotlichk   Co.  N,  6,  6.  N*  11.    mit 
kuotlichiy  specie  bonorum.  Bo.  5. 
guatliche.  Wo.  2.  [zu  goilichd?  oder 
ist  ein  neutr.   göllih^   g6tliclii  (cf. 
cAtlih,  gforia,  im  Ajdj.)  anzunehmen?] 
gnotliiiihin.  Is.  3,  6.  5,  7. 
guotHhhin(?).  Frg.  53.  (q.  v.) 
a.  8.  coatlilihL  Pa. 

guotlichi.  N.  5,  6.  N.  II. 
guolUihhin.  Is.  4,  7. 
GÖTLlCHA,/.,  fffor/a. 
n.  s.  guotlicha.  Nh.  II. 
g.  $.  guotlicha.  Nrn.  II. 
a.  s.  guotlicha.  N.  11.  5,  6. 
GATliCHfeN,  GÖTliCHÖN,  gforwW,  glortß^ 
care. 

(er)  c6tlihet,  glorificai.  Pa.  gloricUur.  Ra. 
cotlihhet,  gloriaiwr.  Pa. 
coatlihhet  eU  K.)       «    •  ^ 
cu.tliheetK.p.i'*'""'"^- 
guotlihot,   polUt    (ubique    linguaj, 
Prud.  1. 
(sie)  giiotlichont  N.  IL  sih  dar  ana.  Wm. 

4,  3. 
(er)  cuatühee,  glorieinr.  Kp. 
(sie)  guotlichon  sih.  N.  U. 
p.  a.  c6tlihhenti.  Pa.         )       ,    . 

koadlihhendi.  gl.  IlM'*""'""*- 
v.pL  ir  iuuuih  guotlicnente  iuden. 
Na.  n. 
GUOLLIH    (durch   Assimilation    aus    guotlih; 
doch  cE.   auch  GUOL  und  bemerke  den  Un- 
terschied   der   Bedeutung  von    guotlih    und 
guoIUh  bei  O.  und  N.),  gloriosus. 
uuird  guoUich,  exaltare.  N.  7,  7. 
sin  bin  ih  lobesam  unde  guollich,  nala 

min  selbes.  N.  33,  3. 
guollich  uuesan.  N.  83,  11. 
guollich  uuirt  siu.  N.  86,  4. 
sie  sint  guollich  in  himile.  N.  140,  7. 
ziu  dunchet  dir  daz  kuollich.  N.  51,  3* 
an  sin  guollich  keinon,   cleoneos  i.  nobi' 

les  rictus.  Mcp. 
n.  s.  m.  guoMicho  chuning.  N.  23,  8.  sin 
guollicho  namo,  N.  71,  19. 


n.  s.f.  kuollichiu^  glottoio.  Mcp. 
g.  $.  f.   guoliichun  heiligl  N.  144,  6. 
d.  /.  m.  kuollichemo  tode«  Bo.  ö. 
n,  $.  m.  guollichen  namen.   Bo.  5.    sine 
chrefte  tuont  in  guollichen^?). 
N.  23,  10. 
V.  8.  f.  guollicho  bürg.  N.  147,  K 
fi.o«/?/./i.kuollichiu  ding.  N.  86,  3.   gnol* 
lichiu  riche,  fdicia.  Bo.  ö. 
d.  pL  kuollich&n  £ron.  Bo.  5. 
i7./i/.  m.  kuolliohe  sih  ahtotin,  proxUnos 

coeto.  Bo.  5. 
GUOLLICHO.  N.  105,  12.  111,  9  \ 

118,  43.  L  gloriose, 

GUALLICHO.  O.  L  1,  3.  13,  24.(w»  gloria. 

IV.  19,  55.  V.  20,  13.  ) 

GUOLÜCHl,  /.    (und   GUOLLtCHI,   i».?), 
gloria. 

n.  8.  guollicht  Bo.  5.  Nf.  Nh.  N.  3,  4. 
16,  15.  20,  6.  2^,  a  29,  13.  32,  3- 
44,  14.  48,  17.  18.  53,  1.  56,  6.  9. 
61,  8.  72,  24.  84,  10.  88,  18.  103, 
31.  111,  3. 
guallichi.  OL  70.  O.  L  12,  23.  IV. 
21,  27.  V.  25,  93.  101. 
-f.  8.  guollichi.  Bo.5.  N.  23,7.  10.  44, 1. 

99,  3. 
d.  8.  guollichi.  Bo.  5.  N.  8,  7.  15,  11.  36, 
6.  37,  9.  48, 15.  72,  24.  82,  2. 101, 
16.  103,  26.  107,  1.  149,  6. 
in  guallichi.  O.  IV.  4,  46.  zi  gual- 
lichi. V.  18,  8. 
gualliche.  O.  III.  15,23.  (mit  gual- 
liche  sih  irougti.) 
a.  8.  guollichi.  T.  111.  Mcp.  Bo.5.  N.  7, 
6.  18,  2.  20,  6.  25,  9.  28,  2.  9.  62, 

3.  65,  2.  70,  8.  95^  7.  96,6.  144, 11. 
giollchl  W. 

guallichi  O.  L   15,  20.  II.  2,  33. 

4,  83.  8,  55.  V.  4,  53.  9,  47.  12, 45. 
20,  82.  23,  44. 

P.  8.  guollichi  N.^lb?,  2.  id  guollichi, 
guollichi,  cü  do^o,  Ao^ou  Bo    5* 

a.pLmino  guallichi  O.  III.  18,  19.  in 
hoho  guallichi  O.  L  28,  13. 

HiGUOLLlCHl,  /.,  mspiiali8  amplitudo. 
Mcp. 


Digitized  by 


Google 


173  GVTlGübl  GÄIDA— GÜDILA.  174 

GUOLUClffirr,  /.,  glana,  N.  73,  5.  a  die  lat  Namen  goihi.  gothones,  gntone*  (TG,}, 

d.t.  se  gaolligheite,  ad gioriftoatitnem.      guUones  (R  4.),  golhini  <TG.)  and  gr.  y&ittot, 

^,^TT»«Li?^',"*^  y^'*«-    S.  auch  GAÜTi  and  ISTIO,         , 

GUOLUCHON,  ghn-tßcare  und  slh  guoll!-  gÜDO,  cotanionm  (jn^a  olpesj.  Pnid.  l.  Hichcr' 

ch6n  des-  (auch  -ana),  gloriari.  gÜDI,  gelonos.  VG.  IL  115.   Hieher? 

Inf.  gualhchon:  oba  ih  mih  mit  rna.  ^VALAGOTI  ..  ISTlO. 

chon  b.ginnu  eino  gnalhchon.  gOTO.  iV.  ;,r. 

,..,      "'„.;'/  .  THEODEGOTA,  Tochter  Theoderichs.   Am. 

(ih)  gnOlhchon  dinen  namen  in  eutra.  Hieher?  ""•*"»-»*    «m. 

N.  85,  12.  .S^oUicton  in  in  hi-       güTINGEN,  Ortsnamen. 

iA  .  .Zv\^:ff%'  ^'  f..  .        GUTININGA,  Ortsnamen, 
(du)  guolhchostdih,  glonans.  N.  51,  3. 

(er)  guollichot  dih.  N.  25,  8.  sih.  N,  GAIDA.  -  Thingat  in  gaidn  (vor.  n>a.Ua;  ist 
,  .  ■  ^\Y.  7"  ....  T„  ot  n  .  «  eoida  dmeb  Uebergang  des  W  in  G  daraus  ent- 
(«e)  6«olhchont  ;J'»'-  N-  85.  9.    .p^  N.      ^„^jen?    eine  Contraktio«  aus  go-eiJa  ist 

13,  70, 15.  96,  7.  des  Slh  cnuoge       ,)y„^'t  ;„^„.^^  ^^j^jj^  ^.  ^,^   225     j,.^ 

guolhchont  ßo.  5^  ^,e  sih  kuol-       Glosse  dazu  (s.  D.  H.  358.)  lastet:  gaida,  gise. 

N    "",™*'=*****''   "***"'*•       t^nn  ferrnm,   astale  .agipte  und  gaida.cür. 

"fr'  k      ;    -k    iw  «o   o  tula;  ia  cod.  cav. :  gaiita,casin4iios  md  thinga 

guaU.chont  s.h  N.  93,  3.  ,-„       v/^,  ^.„„^^  ;„  ^^^,  * 

guolhchent  sich  dar  ana.  Wm.4,3.  , 

(ih)  guolHc^ota  mih,  exaltovi  animam  GAüTi  (et  nord.  gaut,  vir  aagax,  Beinamen 

^cam.^.  130   2  Odins)  bei  Prokopius,  GOüTae  bei  PtölomSns,. 

(er)  guolhchot.  Slh  (dero).  N.  88,  11.  Colhen  in  Schweden;  unterschieden  yo4  yor^c 

man  gnollichota  den  sigo  mit  .,,        finTI 

lobe.  ßo.5.                                    .  «••*«'«•  V*^*'» 

(sie)  goollichoton  sih.'  N.  73,  4.    daz  «OTHISCANDZA,  Land  der  GolKen  in  Skandi- 

sie  under  allen  •■fn/jAf«*  sih  ded  .       navien.  /orno/irf«*. 

sccffuuiges.  meist    kuollicho-  r'ATTTk    r^Anrr                       r-r^tw    r^.^r^ 

to«.  w.  47,  8.  GAUD,  GAUT,  «.  pr.   Cf.  GOZ,  GAUZ. 

imp.pl.  guQllichoht  in.  N.  ^l,  24.    got.       HELMGAÜDu*.  HRÜODGAÜDw. 

N.  67,  35.   101,  2.t;    guollichont       GAÜDILA,  ». /ir../. 

iuh  i»nimb,^/onV,W/«.N.3i,fl.   GßlXO  s.   EID. 
p.a.v.pi.  iriuh  kuoIlicnonteniiidr«.Na. 

GAGUOLLfcJHÖN.  -GlüTH  s.  GUITH.    " 

Inf.  sie    uuellen    geguollichon   iro 

namon,  nropagare.  Bo.  5.  GUITH  (?)  )  y  Mtisfaelionem.  Can.  10. 11.  M.  25. 

(er)  gcgiiolliehot  mih.  N.  61,  7.  r'iTTTni  i'>\\  ^^^'  ^^ß^^^^-  —  Jn  Sb.  steht  giith 

/ti.;?.  geguollichot  nüixi,  glorificatur.  WUrH  (?))  oder  g^Üth.     Cf.  quit  u.  ginuht. 

lOs!";?:  """'**"*'^'''"""--^-  GÜOT  s.  GOT. 

GUTl  ^l.K.)'  ©o*^«"  (wnPUniw  den  vindilis  GOTELE  8.  GOTA. 

beigesihh)f  gtoi,  gotfu,  geth.  gn-   /-ix-rrk,»  . 
GUDL  Pa.    )thans  (gutthiuda,   ©ot^eiiwK),  viU*^'*^  goU». JUaönsname».  —  Ct  GOT  and 
angs.  geatas.    Aach  Odins  Vorfthr  heilst  geat       GAUD. 

{13'] 

Digitizedby  Google 


175        GUTTAL— GADAM. 

GUTTALus,  Flufs  in  Germanien.  PL  4 

GATALING  s.  GAT. 

GADAM,  n.y  ®ab<m;  conclave,  domus,  iaber- 

naaihim,  septum.    Cf.  vfix.  1  • 
n.  s.  cadam,  donrn^.  C.  (es  steht  domo;  cf.  den 
dativ.) 
cadum,  aedes.  Pa.  R.    heilac  caduro» 

sanctnarium.  Ib.  Rd. 
cadhum,  aedes.  gl.  K. 
gadem,  conclave.  St.    seena  uuas  ein 
{inster  gddem  in  mittemo  theatro. 
Mq>.  kadem,  iabernacuUan*  N.  77,60. 
d.  s.  gademe.  D.  UL  102. 

gadam,  domo.  C.  ist  yieUeicbt  als  Noml- 

naüv  zu  nehmen. 

a.  s.  gadum:  thermanbisnorgeta  thaz  i4>b 

leh  thaz  gadum  garauuaz.   O.  IV. 

9,  12. 

n./?/.  gadem:  sconiu  gädem,   septa  canden- 

tia.  Rfcp. 
d.pi.kadamiin..tt    I    ^^^^ 
kadumun.  Kd.  r 

(katum  in:   in  gagrapenen  katnm,  in 
sculptUibus*  Em.  8.  isit  ^wohl  kotum  zu 
lesea ) 
a.p/.  gadum:   thaz  er  iz  (körn)  fllu  garo- 
uuo  in  sinu  gadum  samano.   O.  L 
27,  67. 
OBIZGADERL  Hd.j    ^^.^ 
OBIZGADIN.  Tr.  j'/>^'»^«^- 
WERCHGADEM,  ergastellum.  Wn.  460. 
WAZARGADAM. 

(in  einem  wazzergademe.  D.  IIL  92.) 
MUOSGADEM.  Eng.,    ^^^ 
MÖSGADERt  F.  2.  y  ^^»«^^*''^- 
GADAMILI,  I».,  ©abemUin. 
n.a.ph  gadimilL  Bib.  10.  13.) 

gadimilu.  Bib.  IL      U^ecepfanda. 
gatmeli.  Bib.  6.  ) 

d.  pL  gademlinen,  cubilibus.  Wb. 
GAGADARW,  n. 
o*  s.  gagademe,  cubiadum.  Wm.  2,  2. 
a.pL  gegademe,  cellaria.  Wm.  1,  4. 


GADtN— GOFFA. 


176 


GADEM.  :i^RHT£SGAO£M(S5(r(^te«dA»cn). 
Ortsnamen. 

GAD^^Nf  (pQr.  radfnij,  britUsche«  Volk.  P,tol. 

GEaDUNr,  Namto  c\ne&  sitb  imperio  trevirorutn 
stehenden  deutschea  Volkes.  JuL.  C. 

GOTING. 
GATAR-  s.  GAT. 

GUTTER,  Struma, 
catullus  nonium  (ter  föne  gallia   ze   remn 
chomener  mit  gothorum  suffra^io  zc  con- 
sulatu  gesteig)    gutter,   strumam,   hiez. 
Bo.  5. 

GUTüRVATus,  n.  pr.  Jul.  c. 

GODÜSCANr,  GUDUSCANi,  tlüilsYoik  des 

dalmatischen  Fürsten  Borna  im  9.  JahrhunderL 
Annal.  Einhardi  und  /7/a  Ludowid. 

GATMELI  s  GADAM. 

KlGAUAN  (?),  expediri.  Can. 

GAPHA  (cf.  KAPPA),/,  mltra, 
!!•  s*  fcapfa.  Prud.  1.      ) 

caffa,D.  II.  343.  !'"""•«• 
n.^/.  gaphun,  mitrae.  VA.  IX.  616. 
,i7.;9/.  gapha,  iiaras.  Prud.  i. 

GOFFA,  y.,  clunus.    (Ja  warf  in  d^rcdele 

lyigant  deme  ros^e  über  die  |;offen.  Cdg») 

Cf. 'GAUFAN. 

n.  s»  goffa.  L.  Pr.  v.  1 1      ,     . 
coffa.  Ph.  1.  2..   i'  '^'^'- 

g.  s.  coffa,  cluni.  M.  33. 

n.pl.  gofpba.  Pr.  m.     \ 

goffun.  Tr.  Hs.     (,  clunes^ 
goffen.  Wn.  460. )  , 

d,pl'  gophua:  after  gophun,  per  lumbos.  VG. 
III.  87. 

GOFFENECH  («der  ist  es  goffe,  diecb?). 


Digitized  by 


Google 


177 


GÜVÄ— GAVISSA. 


GIFT  —  GAL. 


178 


GUVA,  gobiOy  genus  piscis.  Vr^  t 

GUTTA,  bigerriga  vestis  i.  vittata.  Sg.  292. 

GEFFIDA  8.  kaphen.  ^>7o) 
geffido,./»  consideratione.  Gh.  f.  3.' 

GIFIDO,  Ortenamcn.        '     , 

GAFAN  s.  FAN.' 


GOFFANoN  s.  OFFAN. 


M 


GAÜFAN  [cf.GOFPA  mWiiorf.  ffanpn, 

mnus,  Cava  manus  (mittelhd.  goaf^^oiife;  In 

^  vocaL  tmU.   inamäb.  v.  145fi'  ga wff^  vota), 

:^»njin9ij  ampluii]  isl  dttohr  %veU  ab  Sqbslhn- 

tiv  zu  nehmen  in:  •-     \ 

fleceo  'poplite,    kifaldaAem  fingäranE  edo 

coufanom  Cf^äi  it^ite  nunurM£orian,  qui 

marus  ad  os  pröjkietäe'  lämbashmt  aqugs, 

Irecenti  viri;  omnis  autem  relignti  nuiltitude 

.  ßexopopliie  biberat.  Jud.  7f  6.J»]ih^    v» 

GAFANDüs  s.  FAN,  FAMK 
GAPHANS  s.^FAN;FANDii'  /.'a"  ..- 
GIfAR  s!  FAN,  FAND,  r  '     '':  *-^  •  ^ 

GAFARlAH  äjAFAB.    ...   .r/n  ;   .    .:!  1  V^) 

GAvISSA,  /.,  quisquiliae;    d.   alte.  e|if  und 
,  angel^  ceaf,  paleä;  «•  auidi  FESÄ.  . 
n«  ^*  gabissa:  sin  denni  gikerre,  thiu  ipriu 
thanauuerre,  thaz  thaai  k4>rn  S/civie 
int  ix  gabissa  in  rine.  0».  L  27,  6^^^ 
h.  ^.  oder  p/.  gabissa,  purgamenta.  Wa.  3* 
a.  ^,  oder/?/,  gauissa.  Bib.  1.  2.  4.  6.\  c 

MA.  3:  ^^quiqtä' 

gauisse.  Bib.  7.  i    lias. 

gawissa.  Bib.  9.  y 

GABISAHI,    quisquiliae.;    cf.    gayessalii    in 

FESA. 

a.  gauuissahi,  qaUquUias^  Bib.  13.    * 


GIFT  s.  GAB 

GOPHROT  s.  ÖPHAR 

-"\    ,t^^    ' •''>  ,    •.. '.  .■ . ' 

GAL*  €6  GHAIiundHÄlfc  Somc 
es  mit  skr.  grt,  sonum,  edere,  zusarameobjagen? 
Im  Ang^U.  und  Nord,  finddt  sich  &o«k  das  Woir- 
zelverb  giilan,  cawcr^,  vor»  * 
GELLAN,  gflUit,  nord.  gella,  resonare,  ins(h 
nare. 

{ei)  ^iWitr  mnfiet.  W.  i.' 
(sie)  gellem,  iinnieni  (attres).  Me.'M>.  Bib. 
.      1.  2.  5.  6.  7.  13.  pipmU  Aid.  3. 
gfiellent  Bib.  4.>    ^.     .        *    ' 
gellint  ßib.  5;  )' 
(er)  gelle:  daz;  sr(Irra)  uberdenetiu  nc 
•        r    -     kelle:  Mu. 

(sie)  gellen,  fi/ww^.  Bib.  ft ' 

(sie)  gülUtrf,  HrinÜbanf.  Zt  # 

p.a.  keilafatfi:  Ki;^        ?    /•  '  - 

khellanti.  gl  IL  "  ' 

ARGEliLAN,  ^rflftttiV/  insonare. 

ärgillrl.  Rä.     r     ;  .; 

.    irkillitgI.K.^"'^''^'^^ 
GELZÖN  (tl  imcbch«lz»n),  nord.'geltff,  &- 
trare*  •^''  -'     ■    .    ^'^ 

kclzota,  delairavi  fdot&^e).  Bo:  2^  . 
NAHTIGAtÄ,  /,    8Rat!^ti8iH,    luscinia    (alls. 
nabtagala,  nahtrgala); 
m  #.  ttähtigala,  corö^r.  R* 

nahi»gala,  Itiscinla*  Sg.  999.   noeiicth 
^      rax.  Vbh^ 
^  i}^thagffla;<'&^^/ir.  Sg.  242. 

nahtecala,  iwciua,  R. 
Aachtegala^  lascinia.  Sg.  242. 
natbegala,  luscfnia.  Tr.  £m.  34« 
0«hi eg f  laj  luscinia.  F.  2.  filamela.  P*  !• 
nachtegila,  luscinia.  Zf.  2. 
nathdegal,  luscinia.  Wn.  232. 
nahkela,  nociicotax.  gt.  K. 
n.  ^.  n^ahtagala,  lusciniäm.  Bib.  9. 
nahtagalah,  fpoctuam.  Bib.  12. 
uAhtegtilnn,  tuscmiam,  Zf. 
a.p/.  nahtegelun,7»i^ia^.  Hör. 
GALAN? 
diirnh  kalan,  p^  iManiatianes.  Rb. 


Digitized  by 


Google 


179 


GAL. 


QAHOri-^XiALLO.        180 


GALARI,  inctmtaicr.  :;^ 

n.  pi.  cAlati^  incantatores.Uh. 
BEGALÖN,  inct^fUtre.  U  IL  348«  .. ,  /  j  ,  ; 
begalotiti  (lu^er?),  tacta',  infecia,  poÜ 
kfta.  B».  1.      ,  ,     ^  -    . 

GALM*  'sSau$i  kmiti^Jfrmgori  öUmgor.,  echo» 
tilHUtllti-   ■  ■'  '■■  ■'■■'■■     ■ .  -i    .-  •      '■ 

0.  s,^\mk4\L.  D.  D.J3S7.  ^  Ep.  2.  Wn. 
832.  MoBL  2.  £iiu  32.: SfeL  2.  4.  t 
cakft.  0.  IL  3S>7-  BJl^.lf  2,  Ar.  ?,  . 
galim.  Prucl.  1. 
g.  s.  galmes  t«iig^VM<?l»^#),  0,  \V\,i%  25. 

.     i;,cMȀfr;Af,,2.- 
d.  s.  calme.  K.  ^ 
a.  *.  gaim.  Pihidi  U   li 

..gM^P-ft  H-; 339,1  :       ii   . 
GALSTMl,  »•,  angd«-  g%Wt)r,|«?<^ä^^'»^>  «ord. 
galdr,  magiad.oanfi^^.\^    a   '    ■     (  : 

kalslcT,  praestig^Mi  Jfl]  H-  3X4r 
calstaTj^  incantationß.,  fij^  ist  ^ellcicht 


.'•  .1.  .^ 


«.J*;Ci|A»Mr?.*f«MWW^  j' 


vl:.* 


.VM>'\\ 


fantis. 


galstir,  veneßcia.  Zf. 

GALSTARÖN,  noni.  g  aM  t.a ,  /«scini^r^ 
Inf.  gaf8d]tr.«qrjuifafl4<nT«  SS<:  99*?r 
..  p.  m  f.  i|,'  g«MtB«D^««i|^<i , 

gal8trantfMl^ifiiib..l.  S. 

IcaMvt^n^A,  ;Bib,  U 
caUtcpDtisr  BiU  4>Q^ 
BIGALSTAR^pt,  \         ,  .i:, 
,.v9«CiAUtr«M(v/<i|«HHU»^.(1r«{V<  Gc  10. 

n.  4.  galatMAi:i.  IVujl'  l^j     V 

gaUtcrMf^  ßb.u        '  I,  praesH' 

kalitran.  Ib.  ].^ntator. 

d.  i.  calf  trax^i  yMMioilM^;  VF.  4 


n.pL  galstrara^  incantatores.Eaf^ti.   \ 

calstrara,  veneßcL  Bib.  1. 

calstrare,  mnihematici.  M.^S^  1&. 

galstirun.  Bib.  5.)  y.  . 

calstrun.  Bib.  2.  )'       V 

/T«/^*  g^lastaro.  Ä«         \      . 

calstron.  Bib.  12.  T     .,.  ,     . 
1   *  Ti-u  -o    (      Hieher? 

calstrua  Bib.  9.    ) 

GÄLSTERARA,/.,  ^a\xhix\n(Medea).  Mcp. 

GALO,  n.  pr. 

GALLA^y.^  ©alle;  nord.  gall,  angek.  gealla^ 
griech.  xo^^;  sollte  auch  lat  fei  dasselbe  Wevt 
seyn?  ist  andL  liL  tulzis  hiieher  xu  rechnen  (nii- 
.iter  Annahme  einer  Transposition  des  An-  nnd 
Audauts;  et  leltiseh  shults)?  PoH  sucht  den 
Ursprung  des  Worts  ka  sandir.  hari/  trfhfrfi^^ 
flavus. 

n.  jL  gaHa.  Em.  27i  31.  Nd.  Tr:  IV.  y.  %.'  ^ 
V  V        (g«He;  D;  IIL  45.) 
g,  s,  gallna  O,  1.  25,  27.  Ch.  1.  2. 

'caHmi.  Gh.  3.*^  -»v  -o  •.  •  -•    \*  ,  -^-t 
d.  ^.igaMnn.  Tj  203^  3i  ^ 

gallen.  Nd.  U.        ^  .    ,  .  r     r^ 

galla..*rüd.  l.  ;-    1   .^'   ^  jU ''i/l/.D 
ö.  5.  gallun.  N.  68,  22.  78,  1. 
GALLENFOL.       '         '  '  ^         -"  .MilAJ 
ERTGALLA,  «rbgaUe/C^/aiirfö  (PH).  P1L1.2. 
GALLINER,  felUheusl  Sid.  4. '  i. .  '  *  - 

GALLf,  ©ttllier.  Jul..fe;i.-Cfe  GAIAI^ 
KELTae,   GALLITae,    GALWEDjfA. 

und  IjAJuuU;  auch  Caledonia,  und  d«i  Na- 
men der^sdiottiseben  ü^  iris^h^n'KelteC^iill, 
Gael.  ■  ■'■>.■  .... 

GALLEA.  gl.  K.)    ^     ,,.     '     '  ,.       ^ 
CALLA.  Pal       j^  fffi/Zm,  ©altuw. 

S.   GALLO.    Der  heilige  GaHus  witd  m  den  St. 

GaUer  Handschriften  iS.  Gallusn.  S.  GALLON 
genannt  Davon  der  Ortsnamen  sancti  gallen. 
draht  es  nu  mit  uuillen  in  selben  sancti 

gallen.  Oh.  112. 
zi  selben  sancti  gallen.  Oh.  154. 
In  folgender  SteUe  ist  wohl  nicht  der  Ort,  son- 


Digitized  by 


Google 


181            GAlLO^mj;  '  GfL--GEIL.             182 

dem  der  lusSge  Gdliu  sielbst  gemdnt:  tfcie  GlL6ir,  j^kire.  VA.  VL  257.  -  Cf.  Wnncl 

dages  Mh  nalrtfrfl  thnrvh  aot  thar  sancte      ^^^ 

galten  tiiionont  Oh.  168.  Gl  and  GULON. 

GALLO  in:  gafh  u*.  laoi  inde  diemtur  gnlU  GILjAN  S.  ILjaN. 
a  caadore  corporis.  Sg.  99^  kt  vielleicbt  als 

dedtsches  Wort  aa£Eiifiili^  GILLO,  ».  pr; 

GELO  (GELAW),  flel*,  angela.ge.leTe,  geo-  GOLLAhofA,  Ortsn^nen. 

gelo,  /fitoii*  (rog).  Tr.  GÜL. 

?!  *  |>^^         L  adultOj  matura.  [den  tiefel  er  (christ)  gebant, 

gele*,  croceum,  Wn.  460.  7"^"*  '''".u  '**'''^^  '"  **"  """"*' 

gelan  kruagon,  coo«««.  mÄm«.  Sg.  292.  ^"  ^'""f  '"rr      /     ^A,    ^  m..  1 

Jjgl^QK.    **                                      ^*  alzane  ste  offen  daz  mule>  MOS.J 

GELAGÜNT?  URGÜLE  (?),  cramida  (oder  cannula)1  Hd-  Hie- 

GELASÜHT  '^^'^  ^^  ^^^  ^  mittelhd.  nrgül,  aper. 

GELAWI  GELO  ««r«^.  guLU.  SaL  1.) 

n.  *.  gelo  <sehgelu.  Pb.  1.),  aumgt»,  cdor  ^   porrigo,  Vitium  porcorum. 

statt  pedes  acdpUris.  Bib.  GULLE.  SaL  2.^ 
giliuui.  Ms.  Le.  \ 

giluTui.  Sb.         J  GAILA  (?),  alea,  W,  ^  GUILA. 
gcliauio.  Bib.  7.L  aurugo. 

gelivi.  F.  2.         i  (GEIL,  geü-cf.  angels.  gal,  Ubidim^sus,  g«!- 

gelcwl  Zf.          /  nysse,  iaediim,  desideviumj  ardoPj   garlsa, 

o.  ^.  gilauuui.  Sb«      \  i^T 

giliuui.  M?".        I,  aumginem  (umver-  liixns^  nord.  gäla,  faU$aru    S.  Wmntel  \jl« 

geliuuL  Bib.  7.  >M«/aci^  conversae  gaiL  Sg.  9l3.|      , 

gelauui.  Bib.  l.\  mrU  in  auHginemJ.  keil.  R.          \9  e  a  u  . 

galauni.  Bib.  2./    .  d.  s.  m.  keilemo,  petulanii.  Da. 

.  o«  ^.  n.   sin  geila  muot,  feroces  animos.  Bo.5. 

GELXaA  s.  ELLA  in  ixJLt«  ^  P^*  "*  keiliu  ougun,  elati  ocuU.  K.  7. 

a.pLm.  geile,  elatos.  K.  pr» 

GELLüNBüRG  e.  bnrg  in  BAR.  '^'""'  ^"'P'  ^*^'  ^^"^'  GEILA,/.  KAIL- 

GIL,  herräa.  Wn.  460.    (Cf.  noid.  gll,  Aiä/«.c,  TTTT"  .....       .r                 ... 

^y  *)  Ich  bemerke,  dab  diese  Vcrsre,  so  wie  die 

ßsniramonüumuniLYfnrzA  Vflj  in  voc.tetd  °^'*  darauf  folgenden  6,   fast  werilich   (und  ver- 

1482  gyl  V.  slunt,  gula.)                                 '  volkländigt)   sich  wiederfinden  in  dem  Gedichte, 

r^TTi^^mi7i>          .      ^irr      .  wclches  m  Hoffmanns  Fundgruben  unter  dem  Ti- 
GILOHTEK,  ermosus.  Wn.  460.                         .  tej:    Vom  Leben  und  Leiden  Jesu,   auszugsweise 

^^  mitgetheilt  ist,  sie  lauten  dort:                          i 

\M^*  ih  wan  er  in  baut 

1}RGIL0(?),  adv.        '  n^>t  siner  gewaltiger  haut 

hina,  hina  nim  inan  inti  kruzo  Ihen  man,  ^'  T't^J. '''  *."  ^^^  *^>'>  ?"»^ 
sin  gisiuni  ist  uns  in  uuar  zi  sehanne 


er  leit  im  einen  zqI  in  sinen  munt 
•I  rx   »TT   -^a    .^  ^^^  ^^^  selben  goule 

urgilo  suar.  0.  IV.  24,  16.  offen  stund  daz  mfile  etc. 


Digitized  by 


Google 


183 


GE1LLA-«<3Ü0L. 


GUOi--^GEIiA.W. 


184 


elate. 


GEILSWERTELA. 
GELEHERZl. 

KEILLIHHI,  pompatiza.  Rb- 
KEILLICHO.  R. 
KEILLIIHHO.  Rx. 
GEILl,  GEILIN,  /.,  superbia,  pctulantia. 
n.  s*  geili,  jactantia.  A.  * 

keili,  superbia.  H.  8.   adrognniia.  Ic. 

pHulanfia  carnis.  Gc«  4.  Gh.  1*  3. 
k^ilin,  jactantia,  Ic. 
iL  s.  geili,yWÄ/w.  A. 
•     ,        keili^  pompa.  U.  19. 
a*  $•  keilii)  elationcm.  K.  62» 

gcilin,  mperhiam,  Is.  5,  7. 
n.pLy  keili>  pompe,  Rb.  , 

o./?/.  keili,  superbia s.  Ep.  can.  2. 

CAJLAN.  Pa.  |    /„,,^,,^^^^ 

KEILEN,  Ra.  gl.  K.)'  '''''>^''^'^'''^' 
GEILERI,  petulcus.  Tr. 
GEILISÖN- 

geilisot,  hixuriat.  Mart. 
ARGEDLISON. 

irgeilisoge.  My^  Bib.  1.  2«^,  insolescat 
irgcilosoge.  Sb.  ?  (per  licen- 

irgieliso.  Bib.  7.  ^     tiaiu). 

GEIUSÜNGA,/. 

a.  ^.  geilsunge,  luxnriam.  Ud. 
GAILSWINDA,  ».  /7r.  /. 

GEILLA  s.  ELLA. 


in  Ndl^^«  Scbrif)^i\  (auch . WlB^  M  gaallih 
^  ii^ll^  guptlih)  hieben  gekücep«  oder  eioen  zwie- 
fachen Ursprung  babea,  <and  in  einigen  FJällea 
durch  Composition  mit  lih  aus  diesem  guol,  in 
andern  dui^  As^ipUalion  des  tl  in  11  aus  guot- 
lih  entstandeo  seyn?  Cf.  auch  guotilih^  omne 
bonum  mhA  ^xkoWih.,  jgloriosus.  Doch  kennen 
die  ältesten  Quellen  Is.  K.  gL  K.  Pa.  und  einige 
4  andere  nur  guotlih  und  nicht  guollih.  N»  II» 
hat  immer  guotlih. 

GUOLlih  s.  GOT. 

GALEGAN  a  GALANGAN. 

GALATae,  ©alatetf  bei  Aristoteles,  Pausa- 
niasy  Strabo.    Gf.  GALLi  und  KELTae. 

GALLITae,  Namen  eines  V.olkes  auf  den  Al- 
pen. Plin. 

GELLIDA,  /,  Selbe,  ©ein  (gelete.  Id.),  gaU 
lida. 

gellida,  gallida,  Em.  31.  crater.  Pr.  e. 
gelida,  ga/Iica.  Sal.  2.  4. 
gellita,  gallida,  VVn.  863.  IIs.  gnlcola.  Pr.  v.  t. 

calicula.  Sal.  2.  4.  panduia.  Em.  31. 
kellita,  galcola.  Pr.  v.  t. 
gellate,  mu/garium.  \Yn.  460. 
gelta,  gallida.  Tr. 
gelda,  callida.  Em.  3L 


GLTLA,  alea.  Can.  3.  In  Can.  9.  ist  aha  durch 
ateaior,  eammessator  ant  gnlosus  glossiert  und 
in  Can.  %  alea  durch  guila,  vel,  zabfii  Ist 
alea,  aleator  als  bildlicher  Ausdruck  für  com- 
nwssator,  gu/osns  genommen?  ist  in  guila  vel  GALIM,  GALUM  s.  GALM  in  GAL. 
xabal  eine  zwiefache  Bedeutung  von  alea  an- 
gegeben, oder  ^abai  ds  Synjonymen  von  guila 
aufgestellt?  gaila,  alea.  W.  ist  auch  wohl 
guila.    S.  auch  CHüII^A  und  GÜL. 


GALILEA,  galifea. 
d.  in  galileu.  T.  93.  104.  fon  galileu.  T.  129. 


GELONes,  ein  vgji  den  Skythen  abstammendes 

Volk.  Mabillon,    '  '        /^ 


GUOL?    (cf.  goth.  göljan,  salutare.) 
URGUOL,  ad/. 

a.  s.  u^ffuol'an.  Gx.  )  .    . 

nrgnolon.  D.  ^.S86.r^"''"*'^«'^'"• 
SoUl€  auch  GUOLLIH,  ghriosus,  bei  Otfrld  vnd  GJELAVV  s.   GELO. 


GALANGAN.  >\v  )»  ©«isontiPÄ).  Cf.gai- 

(gan,  galanum.  Id.  gale- 
GALGAN.  D.  U.  48.)gan,  galgana*  Im.  uuix- 
galigan,  cyperus.  Im." 


GALB, 


Digitized  by 


Google 


/^'' 


183 


GALB—GALT, 


GALT. 


186 


GALiB,  pinguis?    Cf.  Stteton.  in  Galbä;  8.  auch 

GELF  und  CHALBANEN. 

GALBai?  —  teptem  mensuras  salis,  vtilgo  die- 
ias  galbai,  MB,  Fl.  406. 

gelban  s.  GALF. 
GELP  s.  GALF.     ' 

GALGO,  m.,  ©algett/  golh.  galga,  nord.  galgi, 

alts.  galge,  angels.  galg,  patibulnm. 

n.  «.  galgo,  paiibulum*  L.    gabalus.  Em.  31. 

tmum  putatorium  (3ie^6runncti)  mtegram 

quod  vulga riter   dicUur   galgo.    Urk. 

V.  798. 

galga,  giönlum.  Sg.  913- 
d,  *.  galgln,  eculeo.  Prud.  1. 

galgen,  cruce.  N.  21,8.  nu  hclf  er  imo 
selben  ufan  themo  galgea  O.  IV. 
30,  15. 
a.  s.  (galgen.  D.  IH.  97.) 
WlZ^GALGO,  m. 

o.  «.  nuizzigalgun,  CadJ  crucis  patibulum 
(sponte  conveniij,  Gc  4. 

Gehört  galcraba  (s.  RAHA  und  KRAPHO) 
und  galgaruota  (s.  RüOTA)  hieher? 

GALGAN  s.  GALANGAN. 

GALT. 

GELTAN  (galt,  gult,  golt),  gelten,  gotb.  gü- 
dan,  rcddere,  nord.  gilda,  valere,  pretium 
reistalnere,  gialda,  remünerare,  angels.  gilr 
dan,  solverey  prpesiare,  gseldaii)  pendere, 
dependerBj  retribuere* 

Form  und  Flexion: 
/«/   keltan.  H..23. 

gelten.  Bo.  5.  D.  IM.  92. 

g eltin.  N.  101,  8, 
(ih)  giltu.  T.  114.  128. 

gilto.  N.  67,  22.  108,  14. 

IV. 


(du)  gJltis.  T.  27,  3.  30,  1. 

giltcst  N.  118,  17.  137,  8. 
(er)  giltit  T.  34,  2.  35,  2.  90.  Frg.  43.  O. 
Ilf.  13,  37.  Rg.  1* 
kiltit  Ra. 
gildiL  D.  n.  284.^ 
giltct.  N.  36,  13.  21.  93,  23.  Nd. 
(sie)  geltent  T.  62,  12. 
(er)  gelle.  T.  33,  3. 
gelto,  Prud.   I. 
(wir)  keltern.  IL  6.  8. 
(ih)  galt  N.  68,  5. 
(er)  galt.  Bo.  5. 
(er)  gulti.  T.  99.  0.  IV.  20,  21. 
(sie)  gultin.  T.  138.  O.  L  H,  24. 
imp.  s.  gilt.  T.  109.  N.  78, 12.  93, 2. 11«,  17. 
p.a.  geltanti.  Wo.  2. 
geltende.  N.  7,  18. 
n.  s.  m.  keltanteo.  Frg.  51. 
gheldendo.  b.  3,  3* 
n. ;?/.  m.  keltante.  Ib.  Rd. 
Bedeutung  und  Gebrmich: 
keltan,  rcddere.  II.  23« 
keltern,  reddamus.  II.  8- 
keltante,  solventes^  Ib.  Rd. 
keltern,  solvamus  (chtisio  vUae  muneraj. 

H.  6. 
gildit,  solvit  (zins).  D.  IL  284.     : 
.  gelta,  It^nt  fpoenamj*  Prud.  f. 
kiltit,  mcrißcat  (ad  arosj,  Ra. 
ih  gilto  in,  reddo.  N/  67,  22. 
giltet  fienden,  reirilmeL  Nd. 
kilt  dinemo  scalch^,  retribuc.  N.  118,  17. 
ih  giltu  thir,  reddam.  T.  128. 
ih  giltu  fierualt.  T.  114. 
tr  thu  giltis  iJben  iungjston  seaz,  donec 
reddas  novissirnttm  qtmdrafHem.  ü  27,  3. 
du  giltest  iribuiian  füre  mih.  1^.137,  8. 
muoz  man  dem^  ch^eisere   zins   keltin 

(dare  censumj?  Ji.  101,  8. 
gilt  in  mieta.  T.  109. 
uuanda  thu  giltis  gote  thtnameineida, 

reddes  domino  iuramenta  t§Hi.  T.  30,  1. 
du  giltest  bona  prp  bonis. ^.  lld,  17. 
giltit  guot  nuidar  ubtle.  Frg.  43. 
ih  kilto  dero  fatero  sunda   dien  chin« 
dea  N.  108,  14. 


[14  1 

Digitized  by 


Google 


/^ 


187 


GALT. 


GALT. 


i88 


giltct  imo  sina  ubcli.  N.  .16,  13. 
gillet  in  iro  unreht,  reddet.  Nr  95^  23. 
gotes   chraft   galt  in  so  iz   rebt  utras. 

Bo.  5. 
uuanta  druhtin  gtltit,  ao  er  sin  urdeili 

duil, 
allen  so  sie  datnn  roh  liiar  glunerkolun. 

O.  IlL  13,  37 
kilt  itt  dei>iteuuiz.  N.  78,  12. 
sundig  man  intliehet  unde   ne    giltct, 

solveU  N.  36,  2L 
ter   scaz,   ten   ioman    andermo    gelten 

solta,  ter  hiez  aes  aliewim,  Bo.  5. 
[lat  in  iw  gelten   (den  Joseph    euch   von 

den  Kaufleulen  bezahlen).  D.  III.  1)2.] 
ih  ka^,  daz  ih  ne  zuhta^  exsolvc^Htw.  N. 

68,  5. 
keltende  iegelichemo  nah  siiten  uner- 

chert,  N.  7,  18. 
geltent  reda  fon  themo  (uuorte),    red- 

dent  rafionem.  T.  62,  12. 
dher  heidheno  abgudim  ghcTdendo,  iWo- 

latriae  dediius^  Is.  3y  3. 
ANTGELTAN,  entgelten,  solvere,  lucre,  pu. 
niri.     (Ist  im   inf.  und  conj\  praes,  niclit 
V4m    antgaltjaji   zu   unterscheiden;   daher 
können  einige  hier  unter  antgeltan  aufge- 
führte Formen  auch  zu  an  tgal  t j  a n  gehören.) 
Inf,   iugelten:   uuio  sie  des  sulin  in- 
gelten. N.  108^  5.  ttuieo  sie  des 
ingelten  so^lton.  N.  34,  15.  ube- 
lis  kesellin  mag  maa  uuola  in- 
*i    '^l  gelten;  tes  man  mag  ingelten, 

t^n  sol  man  miden;  ubelin  ge- 
sellih.  sol  man  uirmid'em  SyL 
)^*  -'    (^ih.)  en^ilta,.  stMmus  poenas.  Bo.  5. 
(^r)  ingiltit,.  luei.  IX  H.  319. 
(da)  engeltest   tiiies  lukken  uu^ne«^ 
"<  falsae   opinionis  supplhium   luis. 

Bo.  6. 
(sie)  itUgeUftU':  faz  tieubelen  dero^ube- 
»'  i  '        '  ti  iwg^lieTLy, puniantur,  Bo^  5. 
•         (leSr)  ingalt:  [des  iurgalt  daz  laut.  Mos. 
^  'des   iakäft    uile    maniclt   maa 

(böfste).  D.  in.  86.  J 
'  ((ep)i  int'gulti:    tWh  man    es  £o   nint* 

gulti,  0.  II.  lt,.24 


[(sie)  inculten:    daz  si  incuUen  wider 

in  der  alten  sculdi.  l\Ios.] 
p.  a.  ingeldender,  luiturus,  D.  II.  345. 
UNANTGOLTAN,  uuentgoltcn,  immmis. 
unangoltan.  D.H.  37S-Bib.2. 12.)  ,    im- 
uningolten.  A.  fmunis. 

unangoltener,  immunis.  Pr.  m. 
unengoltun,  inpwtitas.  SI.   Gehört  hic- 
her,    wenn    unengoltun    Schreibfeh- 
ler   fiir    unengoltani    ist;    steht    es 
aber  slalt  uningaltun  und  ist  inpuni- 
las  pL  ff  pari.,  so  gehört  es  zu  ant- 
galtjan. 
UINENGOLTINI,  impimitate.  Bo. 
FARGELTAN,  Der  gel  teil,  goth.  fragildan. 
Form  und  Flexion: 
Inf  uargeltan.  Gc.  3. 
farkeltan.  Ja. 
uorgeltan.  T.  ^. 
fergeltan.  Prud.  1. 
zi  iargeltanne.  VA.  XII.  6Ö5. 
za  uorgeltanne.  Gc.  8. 
(ih)  uorgiltu.  T.  IW). 

firgilta.  VA.  II    161. 
uirgilto.  Sb:  Bib.   l.  2. 
ucrgilto.  Mr. 
firgillo.  Bib.  7. 
(du)  unrgiltis.  Tg.  5. 

firgilltst.  VG.  IV.  454. 
(er)  firgiltit   VA.  XII.  878. 
tiirgiltlt  Prud.  2. 
ferkillit  Ic. 
(ir)  fargpltet.  VA.  l  140. 

firgellet  »t  3Ö.  Gh.  1.  3,  4. 
(sie)  firgeltant  VA.  IL  140. 
fargeltant.  Gc.  8. 
forgeltent  Gc.  9* 
uergeltent  Eb. 
(du)  firgeltest.  Prud.  1. 
(erf  firgeltc.  Os.  18.  Prud.   L. 

f ergelte.  N.  11. 
(ih)  uergalt    Co.  4^ 
du    uorgulli.  T.  99. 
(er)  firgalt  Prud.  1. 

fergalt.  Ep.  can^  2. 
(wir)  fargultun.  VG.  1.  500. 
(Vie)  firgu^ltiii.  £c. 


Digitized  by 


Google 


189  GALT. 

imp.  s.  forgill.  T.  99. 
firgill.  Prud.  1- 
fergilt.  Marl. 
im/?.;?/.fargeltet  VA.  VI.  530. 
p.  a.  firgeltpnter.  Prud.  1. 
p.  p.  fargoltan   uuirdit   VA.  VI.  742. 
uuerde.  Bl. 
firgoltan  uuirdit  RB. 
uirgoltan.  Gh.  3. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
pensare,  Prud.  1. 
reddere.  Gc  3.  T.  99.  Tg.  5.  Ec. 
restituere.  Prud.  l. 
repcndere.  i2L    Gc.  8.  9.  Prud.   1.  2.   VA. 

IL  161. 
dependere.  Ec. 
luere.  VA.  l.  140.  XII.  695.  VG.  I.  500.  IV. 

454.  Prud.  l. 
solvere.  Prud.  1.         . 
eömpmsare^  Mr.  Bib.  l.  2.  7.  Sb.  Ic  Eb. 
piaie,  VA.  IL  140. 

ih  uorgiltu  aliiu  thir  (reddam).  T.  99. 
firgUtit,  rrponit  (hnec  pro  virginitaiej. 

VA.  Vn.  S78. 
firgeltet,  soluitis  (usurasj.  M.  30. 
fergelte  übel  mit  ubele,  reddal.  N.  IL 
fergilt,  exsolve  (Jenas).  Marl.    ^^ 
fargeltet,  instawate  (ialia  graps).  VA. 

VL  530. 
uorgulti  thia  Bculd,  redderct.  T.  99. 
forgilt,  thaz  thu  scalt.  T.  99. 
firgoltan  uuirdit,  recompensabilnr.  RB. 
fargoltan  uuirdit,  eluitur.   VA.  VL  742. 

uuerde,  punietur,  BL 
mit  Ion  er  iu  iz  firgelte.  Os.  18. 
ih  minan  decemon  ne  uergaU.  Co.  4. 

UNUERGOLTEN  sin.  N.  9,  19. 
WIDARGELTAN,   kommt  nur  in  einer  cnt- 
stellten  Glosse  vor,  in:  uuidergelten,  me- 
tietur.  Rg.  1. 
ANl^GALTJAN,  entgelten,  flrafen;  cf.  änt- 
geltan,   wohin  vielleicht  einige  hier  unter* 
gebrachte  Formen  gehören  mögen. 
Jnf.  incaltan, /t?rir^.  Gc.  5. 

angellan,  ferire.  Gc  3. 

ingelten,  punire.  Bo.  5. 


GALT. 


J90 


zangaltenna    sint,   ferieadi'  suai 

(acriori  invectione).  Gc*  3. 
zingpltenne^  ad  feri^ndum.  M.  30. 
Gh.  1.  3. 
(er)  ingeltit,  referit.  Gh.  1.  3. 

ingeltet  in,  pimU  cum.  Bo.  5. 
(er)  inkalte, /crifl/.  Gh.  1. 

inkeltc.  M.  29.  J,  feriai 

ingelte.  M.  30.  Gh.  3«  ^.Wsermm 
Gc.  1.  6*  )  pigrum 

sententia). 
ingelteubele,  paniat  itnprobos.  Bo.  5. 
(sie)  ingeltan,/^r^i»/.  Gc.  3. 

ingelten:  sie  selben  ingeltensih 
is.  N.  58,  6. 
imp.s.  ingelte  sie  is.  N.  58,  6. 
p.  a.  inctklisinio.  feriendo.  Gc  5. 
p.p.  inkaltit  Sb.  )uuerden 

inkeltit  M.29.  Gc  1.  Z.^feriantur. 
ingeltet  uuart,  plectUiir.  Eb. 
n.pLm.  rehto  ingalte,  iusta  uk 

üone  puniii.  Bo.  5. 
a*pLm.  iro  sundon  ingalte,/?;^ 
711/05.  Bo.  5. 
UNINGELTET  sin,  inpunUi.  Bo.  5. 
n.  s.  m.  unangaller,  immunis,  securus. 

Bib.  1. 
II.  s.f.   uningaltiu,  inpunita.  Bo.  1.  4. 
ii./?/.»!.  unin gälte  (lYO  ubeli),  inpunU 
tos.  Bo.  5. 
ANAGELTÖN. 

änageltont.  Sg.  183.    Von  dem  dazu  ge- 
hörigen lat.  Wort  ist  der  Anfang  nicht  zu 
lesen,  es  steht  niiiaU;  ist  es  imtiate? 
ANTGELTIDA,  /.,  «ntgeltung,  poena. 
d.  s.  ing«JJ;edo.  Bo.  5. 
a.  s.  ingelteda.  Bo.  5. 
UNAMGELTIDA,  /. 
n.  s.  uningelteda,  impuniias.  Bo.  5. 

d.  s.  unengeltedo. )    .  «^  ^    «^  e 

.        w    j      U  impunitate.  Bo.  5. 
uniageltedo.  >'     ^ 

a.  s.  uningelteda.  Bo.  5. 

INGALTNISSE,  sapplicia  (a.  ph).  N.  78,  9. 

AlVrGELTARI,  wi..  gutgelter,  SBergelter. 

du  eino  bist  rehter  ingeltare.  N.  50, 6. 

FARGELTCNGA,  f.,  Söerfleltuiig. 

d.  s.  vergeltunge,  recompensatione.  Hd. 

[14-] 


Digitized  by 


Google 


/^ 


191 


GALT. 


GALT. 


192 


GELT,  ».,  ®db,  SSergeffuttg;  Sttgabc,  Wfuug/ 
goth.  gild,  tiibittum^  angels;  gild,  /iväii- 
iMUv,  praestatiOf  cuftiis,sacra  (auch  yV^- 
Urnitas,  ©übe);  nord.  giald,  pecnnia^  relri- 
butlo^  gi'di,  aesiimatio.  —  Cf,  £///05  g"^/- 
^£►5/  nevenr  geldos ,  gUdoma  (vor.  gildo- 
iiioj,  in  den  alten  Gesetzen  und  die  folgen- 
den composita;  auch  angels.  leodgeld, 
luitio  hominis  i  nord.  manngiald,  mulcla 
fiomicidii. 

Form  und  Flexion: 
u.  a.  s.  gelt.  M.  a2.  VP.  1.  3.  Wn.  460,  BIb. 
f.  2.  D.  Zt  O.  V.  23,  48.  Bo.  5. 
Rb.  Cc.  3.  Caa  2.  D.  IIL  82.  101. 
kelt.  R.  Ib.  Can.  1.  3.  W. 
g.  s.  geltes.  Os.  2*2.  Ga  6.  Co. 
d.  s.  gelte.  Bib.  1.  Rd. 
fcelte?  Ic. 
n.a.ph  kelt  Ujb.  9, 
d.  pl.  kelton.  Bb.  2.  ^  * 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
reiribiitio.  Gc.  6. 
vicissitttdo»  Ge.  3. 
reditiis.  Rb.  Zf.  Wn.  460. 
pensio.  M.  32.  VP.  1.  3. 
censum^  D.. 
ar^.  Bib.  1» 

gelt,  t?fc^/n  (divinae  gratiaej.fio.  &. 
«in  binyilriehe»  seone  so  uuerde  iz  ia 
ZT  Tone, 
mit  geltes  ginuhti,  thaz  i^r  H^ir  datui 

zuhtL  Os.  22. 
so-elgiin  dati  srne  lan  fan  dmhtine, 
gelt  fil«  foll&n  thnruh   then  guataa 

BHillen,  O.  V.  25,  48v 
scuIdanCe  za  gelte,  condemnantes,  Bd% 
In  kiuuonemo  kette,   solito  penso,   Ic* 

Ist  vielleicht  kelte  zu  lesen. 
tul»»Ua^  k  el  t,  arnpKorem  ju^niQ^rm.  Can^  1» 
[des   wollest  du  irane  mrr  gelt  (Er- 
satz) haben.  D.  IH.  82} 
(imc  ne  gab  daz  feit  nroh  sa  sinea^  aa* 

meH  geh.  O.  IHv  101.) 
lelty  veefigalia.  Bib.  ifr 
keUon,  veeligohhas.  Bc.  2. 
kelt  V,  pIoostaF,  caeremoma.  R. 
goies  gelt  v*  eUalti,  eeremomu,  Bib.  1. 


gotes  geltes  unde  opferes.  Co. 

GELT,  n.  pr. 

GELTMEISTARI. 

GELTSUOCHO. 

GELTSTETI. 

OCTOGILT,  octogild,  actogilt,  «c^fgelb 
(wie  SReungelb).  L.  holh.  L.  Linibr.;  et 
auch  octogilt  id  est  sibinomun  L. 
Roth.  346. 

WERIGELT,  ©e&rflelb  [cf.  angek  Vcr- 
gcld  und  das  In  den  L.  alam.,  rip.^ 
binoar.,  fris.  und  in  Urkunden  vorkom- 
mende werigildas  (Varianten  s.  D.  I.  332. 
333-  334.  3a7.  II.  355.  356.)  ab  capiiis 
aesiimatio  und  ßscus  (s.  Sprach^ch.  L 
&  931.  939.  jund  Grimms  Rccbtsalterthii« 
mer  S*  651 },  z.  B.  novem  werigeldos  com- 
pönal,  *L.  alam.  45.  octodecim  weregeU , 
dos,  I.  e.  duplum.  L.  alam.  49,  2.  dimi- 
dium  weregildum.  L.  fris.  22,  58.  medie* 
las  fveregi/di.  L.  rip.  46.  cum  uno  we* 
regildo  soluant.  L.  alam.  45,  1.  ciim 
duobus  weregildis  r^dimerc,  Urk.vV.  841. 
res  cum  rveregeldo  redimere.  Urk.v.817. 
obfioxius  duorum  wengeldoriim.  Urk.  v. 
784.  qui  redimere  volucrit  (iraditionem) 
cum  meo  uuirigeldo  rcdimat.  Urk.  v.  779. 

'  *Auch  leudus  ejus  jacci  firdtus  i.  e.  uue- 
regildus  In  Bruiis  Beiträgen]. 
uuergelt,^.y67/^.  D. 
daz  iro  heiliga  uuerigelt  guzzen  sie 

uz,  prctium  suum.  N.  93,  2. 
sie  trinchen    iro   uuerigelt,    bibant 
pretium  sunm.  N.  93,  2. 

WIDRIGILD,  gttidrigild,  wedregild,re- 
cowJc;l?/l^«/lO,;?^^?//V/wJ  itt  LJangob.y/ranc., 
rip',  alam, 

(daz  sie  nfchein  widergeh  —  mor- 
dis  da  rutphicngin.  D.  I.  13.> 

lAUKELT  (3«()rffclb),  anmats redifus,ni 

LONGELT  Ceo^ngelb),  media,  Em.  I9. 
Ilie^u  launigild  in  den  angels.  Geset- 
zen ^  z.  K  pro  iaunigild  ("var.  lau  ne- 
ehild^  imputeiitr  ei  sarvilium,  qtda  ser- 
VHS  non  habti  unde  launigild  ei  Jodet, 
iL.  Aistulf.  3.  —  si  qui  donaverii,  lau- 
nechild  requisicrit.  L.  Itoih.—  qid  ac- 


Digitized  by 


Google 


193 


GALT. 


GALT— GOLD. 


194 


efperiif  juret,  quod  lafunigiTd  redJiium 
Sit.  L.  JRöth.  [die  dag^u  geiiörige  Glosse  la 
cod.  cav.i  launegild  (cod.  vaL  laune- 
gilt^*,  donum  vel  meritum'].  — *  de  dona- 
tione, qnae  sine  ihingaiione  aul  sine  lau- 
nechlld /oc/a  est,  minime  slare  debet.  L. 
lAutbr.  -^  qui  ipsam  donationem  sine  lau- 
nechild  dederk.  L.  LiutbK  —  nee  thinx 
nee  laiinigild  impedire  debet»  L,  Uathr. 
NIUNGELDi/j  (Sleungelb;  cf.  octogilt)^ 
Variante  s.  in  D.  L  334.  336.  I[.  356. 
niungeldos  solvat,   i«  e.  hovem  capita  re- 

stitnat,  L.  baioar.  L  3,  1. 
trimniungeldos,i.'e.  1er  novem.  L*bai.I.3y3' 
jtres  f^ovigeldos^  L^  ahm.  7,  i. 
innovigeldo.  Ln  bürg.  S>  2^ 

FRONAKELT.  Eb.         \  ai     u       rs.   ^ 
VROT«OGELD.  Prud.  j j>5ro&ii3eIb,/.ai.. 

GOTAGELT  (cf.  goles  gelt  in  GELT). 

kotellelt  Ib.  )^ 

'     ,.   L   iL  »j  [>  ceremonia* 

cotekelt  Kd.  r 

gat ekelt,  ceremonias.  Ja. 

V   HAUBITGELT,  ÄopfgelK 

hauhitkelt(haupitkeItEm.2.CAm9.12« 

boupitkelt  Can.  10.),  enti  (unti.  Can. 

10.)  halp^  summam  capitis  et  dimidiun^*'^ 

Can.  8. 

Hob  mera  bonpltkelt  (haupitkelL  Can« 

^.   tO.   Vi.)    kahalot,    ampUoretn    swn- 

mam*  Em.  3. 

HOUAGELT,  Jg)«>f3elb,  vectigalia.  Em.  8. 

HEIDANGELT  (heidengclt.  Rq.  2.)^  sacri- 

legium.  Ib.  Rd.  idolatria.  Ib.  Rd. 

d.  s.  heideagelte.  Rc.  -    - 

TIEFALGELT.  Zw. 

(HBRRENGÜLT;  cnriam  liheram  reddituunt 

dominorunff  quod  tPi/gariier  dicstur  hcr- 

rengult  ürk.  v.  1284.) 

BARlGILDiM.*  comes  sie  malhnn  mum  teneaf, 

ut  barigildi  eftiS  et  advocati,   (pü  de  aliis 

eoinitatibus  rationes  habent ,    ad  sunm  mal- 

lum  occnrrere  possint.  Ca/nL  Car.  C.  tit.  3L 

N.  pr,  (gothischer  Mannsnamen  GILWA) :  BATU- 

GEUr.  VVOLFGELT.  WIRNIGELT.  HRUOD- 

GELT.  SJPlKEUr.  SPARAG4LDIS,/.  ATIIA- 

NAGILDÜS.    LEWIGILDUS.    HERÄHNIGIL- 

DUS.  GELIFRID.  GILTDIIR. 


GELTINGA,  ZORNCJELTINGÜN,  Ortsnamen;. 
GILnCUi),  n.  pr.  m. 

GELSTAR,  lt.,  vectigai,  triDuium,  sacrificium^ 
gotb.  gilstra,  tributa,  gilstrameleins,  de- 
scriptio. 

r/.  a.  j.  ghelstar,  snerificium.Xs.  5,  6#'  offe- 
func  gbelstar,^a6T^ciafi7'.  Is.  8* 
kelstar,  zins^  vectig<il.  Tc. 
kelstrum  (sicj^  iributnm.  Ib.  Rdl 
g.  pl.  gbelstroT  dhln  blostar  iro  gbel- 
8 tro'  (libamina  et  sacrißciaj.  Is.  5^  6. 
KELSTARARI.gLK..    ,.,      ^ 
KELTARARI.  Ra.      j,^ ''*^'^*- 
KILSTIRRO,  tribufarius.  Ib.  Rd.  (gistriottes  ' 
in  einer  Urk.  v.  856.) 

GALTlS,  Stadt  der  Gepid'em 

GELTA  s.  GELLIDA. 

GOLD)  n.,    00 16,  golB.  gulth,    angels.  gold, 

nord.   gull,  aurum.     Cf.  vrJuA» 
n.a.s.  gald.  R.  0.  I.  1,  72.  17,  65.  111.  1,  15; 
V.  19,  45.  Frg.  21.  T:  8,  7.  44,  6.  T. 
l4LJVIcp.  Org.  Bo.  5.  N.  25, 10.  6»,  3, 
71,  15.  80, 16. 102,  16. 118,  20.  134,.15. 
^Vm.  F.  IV.  IX.  3,  lOl 
pi  gold,  auro  (vendehaf).  VA  I.  488.. 
irsatanaz  gold,  obrizum,  Bib.  1. 
golth.  Frg.  21. 

go4t  Tr.  Ho.  Wnr.  460.  F.  Wm.  IL  IIL 
3,  10.  N.  18,.  11.  80,.16v  102,  16v  1K)3^ 
27.  Bo.  5. 

gesmalzet  goU,  obrizum.  ¥.- 
colt  K.  1. 
g.  s.  goldes.  Hd.  Mcp.  Bov  5.  Ns  33^5.  38v8^ 
67,  14.  118,  20. 

des  gewietelen  go'ldes,^  auriobryzi^ 
Hd. 
00*1  des.  le.  Pa^.  gh  K.  Rb; 
goldis.  N.  67,  14. 
i.  s.  golde.  Uli.  Gc.  4.  Bib.  1.  Mop.  N.  104, 
37.  118,  127.  Frg.  21. 
irsotanema  galde^.  oZ»//ze>.^]\#,ci.  isib.  2« 
GoIde.  Rb. 
insir.  mit  goldo.  ZL 


Digitized  by 


Google 


r 


195 


GALT. 


GÜLT  — GALF. 


196 


ingiang  ei^t'ho  skioro  goldo  garoziaro 
O.  I.  4,  19   (oder  ist  es  gen^pL? 
ORGOLT,  m.,  Ohrring,  inauris.  St 
FEDELGOLD,  n.  taz  chit,  filo  dunse  gold 
Mcp. 
GIFEDELGOLDÖT. 

a^pL  gefedelgoldöte,   braiteatan  (co- 
mas).  Mcp. 
HALSGOLT,  n.,  mmile.  Tr. 

halsgolth,  corolla.  Bo.  1. 
SMALZGOLT,  n.,  obrimm.  Aid.  3. 
GOLDWURZ. 
GOLDRKNG. 
GOLDROT. 
GOLDBANT. 
GOIDBORT. 

GOLDFARWA,  GOLDFARO,  GOLDFARWIN. 
GOLDFEL. 
GOIDFAHSER. 
GOLDFINGAR- 
GOLDFAZ. 
GOLDGARO. 
GOLDKETENNA. 
GOLDGRIOZ. 
GOIDTRAGO. 
GOLDSMID. 
GOLDSTEIN. 
JV:  pr.  GOLDMAR.  GOLDRÜN.  MANAGOLD. 

ENGILGOLD. 
GOLDAHA   (©olbat^),   GOIDGIEZO^  Flul«- 

«ameo 
COLDBRIGA,  OrtsBamen;  hieher? 
GOIDIN  On.J,  GOLDA  (fj,  n.  pr. 
ÜBARGULD,  UBARGULDI,  w,  (auch/?) 
n.a.^.ubarguld.  Tg.  5.  \ 

ubarguldi.  D.  II.  343.  f,  obrl. 

jupargvldi.  Sal.  1.  R.  Bib.  !•  %\  zum. 
ubergulde.  Aid.  3»  / 

(ime  wäre  daz  aller  gnaden  uber- 
gulde. D.IIi  86.  cL  uberguldele.) 
g.  s.  ubarculdi  (oder  n.?).  Rb» 
ubur^uldes.  Bib.  13. 
iiberg'ulde^.  Bib.  4.  6.  8. 10.  ^  ,  obrisL 
ub^rculdes.  D.  TL  343. 
ubirguldi^.  Bib.  11. 
d.  s.  ubarculde,  obrizo,  Rb. 


.     UBARlCULDJAN,  fibcrgolbeiu  ^  <abram, 

der  dazchunne  uberguldele.  D.  III.  63.) 

ub^rgultimd    geuuaie,    di^aurnio.    N. 

44,  10. 

GULDIN,  golden;  aulbett;  nord.  gullinn,  au- 

reuM. 

guldin.  Mcp.  uuaa  diu  lineberga«  Wm.  3,9. 

sint  Bine  hende.  Wm.  5,  14. 
{ultin.  Wm.  II.  5,  14. 
n.  s.  n.  culdiüaz,  aureum.   Rb.    culdinaz 

uuerh,  barbarica.  Ic 
d.s.m.n^  kuldinemo  fahse.  Mcp. 
a.  s.  TL  guldinez  (fahs).  Mcp» 
o./i/.m.  guldine  ep£ele«  Bo.  5. 

efauldine  effili,  mala  aurea.  Ja. 
n.phf.  culdine,  anreae.  Rb.  (oder  masc?) 
n.p/./s.  guldiniu.  N.  115,  4. 
d.  pL  guldiuen    fason,  fimbriis    aureis. 
N.  44,  14. 
mit  culdinen  drüben.  Mcp. 
ü./i/. in.  guldine  fuozze.  Whl  b^th.    ski- 
in en.  Mcp« 
die  gnidinen  epfele.  Ba  5. 
a.pLn.  güldhiniu  pleb,  brait^s,  laminas 
aureas.  Ja. 

Gült? 

URGULTLICHOC?),  porlmtmse.  Caö.  7.;  cf. 
URGOTILIHHO  und  ÜBdETUCHO;  auch 
URGUOL. 

GELDUBA,  casteUum  (der  Ubier)  rheao  impo- 
eitum,  PI.  la.  TH.  4. 

GALTHO  s.  ALT  in  AL. 

GALF.  Sekundäre  Wurzel  von  ixAJL  .  oder 
hängt  es  mit  sanskr.  drip,  gaudere,  zusammen? 
GELBAN.  Cf.  angels.  gelpaa  (gialp^  gulpdn, 
golpen),  gloriari,  galpan,  applaudere^  nord. 
gialpa,  gialfra^  obstrepere.  Dieses  verbum 
Jcommt  nur  in  2  Stellen  bei  O.  vor. 
ni  uuaue  theih  tfair  gelbo,   druhtin  ist 

iz  sclbo.  0.  I.  23,  64. 
ni  uuane  th^ih  thir  gelbo,    tbia   tuni- 
cbun  spau  si  selbo.  O.  IV.  29,  27. 


Digitized  by 


Google 


197         GAIJI— GELSTAR 


GALWED-^GOMO. 


198 


GEIF  (adj)^  kommt  nur  bei  Ö.  (Einmal)  vor; 
hn  Mittcllid.   g3t  es  sowohl   von   anmaalsen- 
dem,  vorlautem  Betragen  und  Reden  als  von 
sdireiender  Farbe, 
ist  thar  uuiht  so  sarphes  ^d»  iauuiht 

ouh  so  gelphes, 
iz  uuirdit  in  girihti  zi    sco-nevu  slihti. 
O.  I.  23,  25.  ^ 

Gl^LF  (subst.J,  angels.  gil^y  geskljf^  ßadtanlia, 
nord.  gialifi,  petulantia. 
n.  #•  g.eip:  ital  gelp,  inanis  glpria^  A^sc  3. 
ghelf:  idal  ghelf)  i/2a/2/5g:/orra.Asc.  3. 
gcU.  Pa.     \ 
celf.  gl.  K.L  jactantia. 
kein.  Ra,  )  , 

gelph,  jactantia.  W»  clamor.  Zf. 

GELFHEIT,  /. 

nist  ttUt^^r  uns  tkeiz^  thulte,  ibaz  unsih 

iam^n  seilte, 
theift  sai;Jilu  redi,  tbaz:UULr  tkar  spre- 
chen uuidarly 
ni   vuollen    ^uh    ii^bav- tkaz    firdragan 

zQrn  niheinaz^ 
uns  thunkit  in  giuuissl,  thaz  iz  honida  si, 
thaz  uujr  tbes   biglooev^  uuir   honida 

gih  engen, 
od.0  in   tbes  uuortes   uuige    unibt  io- 

masne  firsuige; 
tbaz  dua.t  uns  ubarmuati,   naias   unsu 

guati, 
micliilu  g^elf^eit  (gelpfheit  cod.  V.  P.)y 

iQhi:^n§^r,b€rza  gio^jeil.  O.  III.  19,  10. 
gelphpite,  anyoganiiae  levitate^r  Bo.  3. 
JV.  fjr.  G^FRAT,  GELFRICH, 

GAU«  8.  G  AL* 

GILS^  cerebrum, 

d.  s.  ^ils e,  cerehro'fcancri;  uzeiP  dcmogilse 
genomenf  nnnsj.  Mcp. 


GALSTAÄ  s,  GAL^ 
GELSTAR  s.  GÄLT^ 


GALWEDiA,  ©aflwap/  tand  der  Pikten.  Bot- 
land.  act.  sähet. 

GALZA,  y.,  ®aljf  sucnlä;  cf.  nord.  goltr,  ver- 
r^.^^galti,  mojalis,  gilta,  scrofay  angels.  gylte, 
castrntt/s,  und  geize,  iunge  su,  sucula.  Id. 
galza.  Tr.  Sal.  1.  2.  x 
ealsza.  Sal.  4.  /  .^ 

gclza.  Hs.  ( 

geilza.  Hs.  } 

GELZÖN  s.  GAL- 

GEILZA  8.  GALZA. 

GBIMA^  /,  ©emme^  €bf Iffettt/  gemma. 
n.  s.  gimma,  gemma.  Sg.  242.  Sah  1.  2. 

gimma  thin  Huiza,  magad  scinenta, 
ni'Uater  thiu  diurascalt  du  uuesan 
ein^.  O.  I.  8,  20. 
g.  s.  gimmo,^  gemma e.  Mcp. 
d.  s.  gimrao,  gemmae.  Mcpi 
g.pl.  ginimotio,  gemmae  fgenrisj,  Fa.  gU  K. 
gimmon,  gemmarum.  Mcp* 
kiifimun.  Ra. 
</./?/. gimmon,  gemmis.  Mcp.  Bo;  5; 

kimmun,  ceraimis.  D.  IL  345.  hieber? 
i7.i;/. gimmä.  Bo.  5.) 

kimmun.  Rb.!'«^^"^^- 

GiMvnsc. 

d.  *w  n.  kimmiskenra,  gemmario  fopere)*Vih. 
CrlMMARI,  w.,  gemmanus\, 
g.  s.  gimmares*  Rdv 


gymmares. 


GOMO,  m.,  SOJantiT  gotb.,  angels.  guma,  nordl 
gumi,  fiomo,  vir,  mit  diem  laU  homo  Einer 
Würze!;  etwa  von  skr.  jan,  gignere  (cf.  skr.  Jana,. 
»/>),  oder,  wie  Bopp  annimmt,  von  bhu,  esse? 
Grimms  Zusammenstellung,  dieses  Wortes  (als 
enstos)  mit  gauma,  vermittelt  durch  ein  verlo- 
renes Verb  gl  um  an,,  v^ird.theils  durch  dlas  lat. 
homo,  theils  durch  das  zu  g^auma  gehörige  nor- 
dische geyn^ir,,  custos,  zurückgewiesen. 


Digitized  by 


Google 


199 


GOMO. 


Gomo. 


200 


Bedeutung  und  Ciebcauch; 
gomo,  vir.  Is.  3,  6. 
gomo,  heros.  D.  II.  314.  . 
CO  mono,  procerum, 
sedal  komono,  ihronu  Ib. 
tjtter  gomo  .th«n  ir  ^altut,  loh  namahafto 

nantut, 
ni  bin  ih  ther,  ih  sagen  lu  eia,    bl  Laron 

.quimit  er  iu  heim.  0.  I.  27,  27. 
sint  in  Ihesemo  buache,   thes  gomo  the- 

hein  mache, 
iiuortes  odo  guatcs,  tbaz  lieh  iu  iues  mua- 

tes.  Os.  23. 
tho  Santa  got  giuuaran  gomon  filu  maran, 
man  mit  uns  gimeinan,  siaan  drut  eina<ii 

0.  n.  2,  1. 

n^u  sie  thaz  ni  mident^  so  hohan  gomoa 

rinent 
ai  ouh  thaz  ni  eltent,  then  gotes  drut  so 

sceltent  0.  V.  25j  75. 
adam  thero  :gomono  uaas  manno  eristo. 

:0.  I.  8,  i. 
thaz  uuas  dauid  thero  gomono  ein,   ther 

zi  kuninge  gireim.  0.  I.  3,  17.  * 
«tuant  iohannes   gomono   ein  mit  einen 
injigOiTon  xu^in.  O.  XL  7,  5. 
FojnB  und  Flexion: 
n.  s.  gomo.  Is.  3,  6.  VA.  X.  598.  *0s.  23.  O. 

1.  27,  27.  D.  IL  314. 
como.  gl.  K. 

^.  s.  gomon.  0.  IL  2,  t.  V.  25,  75. 

comen.  N.  104,  \1.  (hieUcr?  cf.  die  unten 
folgende  Fonn  des  g.  s.  und  d.  pL  .go- 
mones.,  ^gomenen.) 
n./?/.  comun,  wenn  proceres,  uuelite,  corau- 
jj.er.  Ic.  in  proceres^  comujier^oelite 
zuredit  zu  stellen  ist. 
g.pl  gomono.  Em..33.  0.  L  3,  5.  17.  JL  7,  5. 
CO  mono.  Ja. 
komoao.  Ib* 
comun.  Re- 
co m  um.  Rh. 
In  ISotkcrs  Schriften  kommen 

g,  *.  gomcncs.  Bo.  5.  Mcp.  N.  i46,  IQ. 
und 

rf.p/.  gomenen,  mnribns.  Mcp. 
als  Formen,  die  einen  Nominativ  gomen  voraus- 


setzen^ vor;   sind  diese  aus  g'om man  entstan- 
den? s.  GOMMAN  in  MAIN. 
XiOMRIAN.  : 

iV.  pr.   GOMO    (cf.  den  burgundischcn  Namen 
GOÄIA,  GUMA).  GOMQHAR*/^,   GOtfOHA- 
RI//J.  Am.  Marc. 
«OMADEO  (fO'  GOMk'TKtTT  (IJ.  GOÄIAHILT  . 

(f.J.  GOMIRIH,  GUilIARia 
<JOMALlfI,  matvnlic^,  virilis.    Cf.  GOÄtMAN- 
LIH  in  ÄL\N. 
d.  s.f.  in   gomeHchero    fölleliAi,    viriK 

ampUiudlne.  Mcp. 
d.  pl.  mit  komelichen  uuorten,  virilibus. 

Bo.  5. 
GOMIIiCHO  (adv.)  g«b  er  in  antuuurti 
O.  l.  27,  47. 

kon^elicfco, 't;irf/iVer.  Db. 
gomelicho,  viriliter  (kchabe  dih).    N. 
26,  14.    gomelicho  gehabet  iuh.  N. 
30,  26.    uuanda  sie  (npostoUJ  gome- 
licho an  imo/cÄrw/o^üuaren.N.132,2. 
GOMAHEIT,/. 
fu  s.  gomaheit,  persona:   andher  ist  go. 
maheit  fateres,  andher  sunes  etc. 
Wo.  2. 
so  lioh  i^t  gomaheit  sin,  thaz  mih 

ni  thunkit  megi  sin^ 
theiii    scuahriomon    sine    zinbin- 

tanne  birine.  0.  JL  27,  57. 
nu  ist  uns  thiu  iro  gomaheit,    so 

iz  zen  thurftin  gigeit, 
zi  gote  tiuegod  hartb   ioh    thrato 

managfalto.  O.  IV.  9,  31. 
gomaheit  0.  L  27,  57.  cod.  P. 
a.  s.  gomaheit,  personam.  Ct  69. 

gomaheiti:   sie  ahtotun  thia  gaati 
ioh  sina  gomaheiti  O.  I.  27,  3* 
thaz  er   thar  gisceinti  thia  sin^a 
gomaheiti  O.  III.  15,  19. 
^•/'/..^  goniahciti:    iz    datun    gomaheiti 
thiu  iues  selbes  guati,.  iueraz  gi- 
rat],  naies  mino  dati.  Os.  15. 
<7./9/.  gomoheitiy    personas  (der   Getttheit>v 
Wo.  2.1 
BRÜnGOMO,  m.,  SSrauHgom,   alts.  bryd- 
guma,  sponsus» 


n.  s. 


Digitized  by 


Google 


m 


GOM-GAIJMA. 


GAIPA. 


20^ 


tu  $.  bratigomo.  F«g.  27.  T*  21,  6.  56,  ^. 
148.  Ö.  IL  9,  7.  13,  .9. 
prutigomo.  H.  procus.  SaL  1. 
brutegopio.  Mcp.  N.  44,  12. 
,:      briutegomo.  N.  18,  6.  44,  3.  18. 
brutegSm.  Tr.    , 
g.  s.  bmUgoinen.  O.  11.13,  12,  T.  21,  6. 

briutegomen.  Mcp.  N.  50,  lU» 
4*  s.  brutigomeiL  T#  148. 

brimtegomon.  ?}.  44,  12.  j 

n.  s.  brutegqmon.  T.  45,  8. 
brütegömen.  Mcp. 
bruot^gomen.  Mcp. 

briutegomen.  N.  8,  4.  g.  $, 

TRUHTlGOMOl?),  w.,  paranymphus.  Aid.  2.  6. 
SISiGOMO,  pelicanus  wohl  nicht  hieher;  s.  in  S. 
GUMISKI,  n. 
nist  man,  thoh  er  uuoUe,  thaz  gamisgi 

al  gizelle, 
thoh  sint  theae  noti  furista  tbera  gua^ti. 

a  L  3,  21. 
cumtsci,  V.  berrun,  senatores,  Mx.  Bib.  1. 2. 

BiGOMiT  8.  BIQÜEMAN  in  QUAM* 

GAUMA)  /.,  ala  pasitis,  coma,  prandium,  con^ 
triwwn^  epulaey  opittentia  «nd  ak  ammadversiOf 
€titentio,  cura  (welche  Bedeutung  nur  in  gauma 
nemati,  gaumun  neman  Torkommt),  nehme 
ich  hier  zusammen,  da  die  Formen  in  beiden 
Bedeatnngen  zusammenfidlen,  auch  der  Ueber- 
gang  der  Bedeutungen  in  einander  uch  leicht  er- 
kt^titflm  Gofth.,  Angdi.  und  Nord,  kommt  uur 
die  Bedeutung  von  attenderef  animadvertfre, 
solUcitum  esse,  vigilare,  curare ^  urvßrß^efisto- 
dire  dem  Verb  gaumjan  (goth.),  geyma  (nord.) 
und  geomjan  (angeb.)  zu  und  nord.  gaumr, 
bedeutet  nur  <  aUentio.}.  «^  Sollte  die  sanskr. 
Wurzel  hu,  sacrißcare,  diesem  Worte  zum 
Grunde  liegen;  beide  Bedeutungen  desselben  ent-    -  « 

wickeln  sich  lacht  daraus.     Cf.  aber  auch  lat 
gusius  und  sanskr.  fufb,  colere;  andi  gawida.        ^   .  ^ 
R«  St  gouma. 

ist  iz  prosmn  slihti,  thaz  dfjenkit 

thih  in  rihtj,  ; 

ode  metres  kUini,  tbeist  gouma 
filu  reini.  O.  L  1,  20. 
IV. 


d.s. 
a.  s. 

n.pl 
d.pl. 


thazihhiargizeine,  uuazthiuthin 

gouma  meine.  O.  III.  7,  3. 
thie  selbun  fisga  zeinent,  uuazfu. 

rasagi>B  moinent, 
thiu  gouma  losget  tharc,}So  fisg  in 

thcmo  uuage.  Q.  III.  7,^  34n:   . 
sie  bellent  mir  so  suo^zo,  4az^  mir 
iro  lüta  gouma  ist  (uuirtscaft). 
N.  41,  5. 
cauma«  ybr/ima.  Rb.  .    . 

kauma,  opulcnlia.  Y^sl.  ;gK  K.      .  « 
couma:  huolrighiu  oo'uma,  c^mmessa^ 

iio.  Ic.  , 

ca  u  m  a ,  prandli.  K.  39.  41.4'^ 
gouma,  coenae.  T.  125. 

firdrit  so  ih  quad  thia  auazial  un«    ' 

tar  thine  fuazj, 
thaz  sin  thir  uuiht  ni  derre,  thera 
gouma  ni  gimerre.  0.  III.  7,  72. 
goumu,  coenae.  T,  125.     j. 
goumu,  prandio.  T.  83.      , 
goumo:  ze  goumo  (geladoteX  ^con- 

vivium.  Mcp.  ^ 

goumt,   coßvivinm.   T.  56,  1.    gouma 
("coenamj  tatt.  T.  79.:goumA  i)Ues. 
T.  HO. 
cauma,  pastum.  Ib«  Rd.  .    .^ 

gouma;  nim   es  harto  gouma,    thiz 
sint  thio  selbun  gouma.  O.IIL7,4^ 
goumonoi   thaz  uuir  i^i  uuex;d^n  ei- 
non  th^fo  gouino^o  adeilon^  0.  IL 

.    9.4.    ,       ..„  ..       .    .:        i      "        . 

caumom:  un^ar  eaumpip,  inier  epulas. 

R.  Pa;  .gl.  K.,  in  cjaumfm,  cO€nobns4 

Pa.  gl.K.  ^    , 
gaumom,  c^mibUSf  Ra.     ,  ,    .^ 
gpumopi.  T.  14^  (^////fr/^oi{i{X^41,6. 

zi   goumon   thara.  Udo,tuff^,X}f  IV. 

6,  $20,  ;^}  gomuan  th.a]:,$ie  o^^^azin 

zi  herofti  io  {is/iziu.  0.  IV^.^  38. 

^i  then  kristes  goumon  fsi;Kzen.  0. 
J^  .7|  l%i\xi^,%liJix  zAft  .Jfpuijfipn  sa- 

zun.  0. /.III.  %  16.  pr  uu^i^d  unsih 
■     giblid^i^ji^Q  zen  gpumon  sipi^.  0. 

11^7^6^«  ^^a^,^^^uilif^^uf^6ih  SCO- 
^ui|op  zi)l,ben  euuinigf^  gpi^mon. 

O.  L  11,58.  thaz  ih  io  mi^  ruachon 
[15] 

Digitized  by  VjOOQIC 


203 


GAUMA. 


GAUMA. 


a04 


21  gornnon  si  in  then  beacban.  O. 
IH.  1,25.  ni  thuhta  mih  theibquami, 
thar  sulih  auin  nuari,  odo  io  in 
inheimon  zi  auazeren  gouman.  O. 
U.  9,  28. 
gauma,  gaumun  neihan,  mit  Genitiv;  Notker 

gebraucht  daftir  wara  ncman. 
Formen: 

kauma.  Pa.  gl.  K. 

gouma.  O.  M.  Bib.  1.  2.  Sk  Gc  1.  3.  6.  G%. 
Bo.  3.  t).  IL  287.  La.  I.  1. 

conma.  Ib.  Gc  3. 

goumma.  Gc.  5. 


g6ma.  Gc;  3. 
goum.  Ps. 
gaumun.  h. 
caumun.  Ib.  R<1- 
Rs   1. 


BHi.  1.  2. 


goumen. 

Betkuiiing  ütid  6ebraudir 
gouma  nim,  atiende.  Mcr. 
^^Jl^.  -^^r^^ttf^  gouma  neme,  aittndat.  M.  29- 
H/^^^^  '  gouma  nimit,  ättendii\  M</. 

y^j^^,(^;,t^^}      gouma  nemet,  vldete*  M.  31. 
^^^^^^^^^ji^^H/c;^'^ \  gbuma  nim,  vide.  M.  3(). 
Y^^^^  catima  nrm,  nota  (locimi).  M*» 

kaumun  nam^  anunadver^t:  lU 
eouma  nim,  itnünather^e»  Ih, 
'  kahtatkniümit^  deprehendit.  Ib. 
niiktik'g'ouma,  tönsidera».  Bol  3.. 
_    .  kauma  n^ittandi,  speehldtor.  gl  K. 

mni'l^lö^utna  hikt*  nu  nati.  CK  V.  8,  47. 
ioh  harto  nemet  g»uma,  iiiaa  ir  ni  si% 

thU  bahikta.  Oi  L  23^  56. 
aim'go^uma,  vnaz  ef  uiiolt»,  uuaz  sitlib 

beta  seoltl  O.  11.  4,  41.    ^ 
Aim  gO'uma/  ttuas  tliaa  meinit  Ol  V.  1,2& 
'  gaumün  ititiK  thef^^esi  miarles.  la  5,  & 
geirti^'^'inh^du^.  Ps.' 
B^biea  Aiii  gVufmen,  sermbatUemn.  Rg.  K 
tt'eniet  luer  goulnft,.  tfkkte'vo^mei  ipsos^ 

mifSr  ^i^m  C^ountai' cod.  P.)'^»  i»ei»a» 

^tttioHen;  O.li.  i0,'t2.^ 

ai^blct,  ffüa^et,'  lia¥to>  |^tott  (goumo^ 

'feod:  v.Vthert  nttij^to:  o.  r  24, 3. 

^i   ff •  -  .  f  . 


t    * 


I    1 


rij('   tt 


nement  sie  thanne  gouma  the'ra  langun 

ungilouba.  O.  V.  6,  45. 
sie  thoh  bi  tfaia  meina  tbes  irgen  ne- 

men  gouma.  O.  V.  ^5,  72. 
er  nam  gouma  libes'thes  beilegen  uui- 

bes.  O.  I.  8,  15. 
sie  namun   thia  meina   thes  lichamen 

gouma.  0.  III.  18,  53. 
sie  namun  sie  thia  meina  thero  ofuibo 

klaga  gouma.  O.  IV.  37,  1. 
ni  namun  thia  merna  ujaafanes  gouma. 
O.  V.  23,  65. 
GOUAIO?    Ist  ein  solches  masc.  Tdr:   teta  si 
goumen  an  iro,  uuio  sconesi  uuas.  Mcp. 
anzunehmen?   (abgeschwächtes   gqumen  für 
goumun  findet  bei  Mcp.  nicht  stall)  oder  ist 
goumen  inßniiiu? 
GAUMALOS,  FARGAUMALOSON. 
CAUMLIH.  Pa.      }  ,. 

KAUMLIH.  gl.  K.l'^P''^'^' 
UNCAUMA  (ungaumi.  Pa.),  incuria.  R. 
ABANTCAÜMA  (g.  s.J,  coenae.  K.  39. 
OSTARGAUIVIA, j^a^cA^.  Ra. 
1N6AUM0?  ist  diesea  Wort  rar:  sie  uüerdenl 
in  goumen  hiusero  aide  burgo,  in  lares 
domorum  urbinrnqn^   tß^Hiaüur.   Mcp.    anzR- 
reizen;  oder  ist  \n  gaumen  aaaunebmen? 
FOKAGAUMO,  m. 

g.  3.  fo-rftcaumeu,  ptocnratarmi  BL 
GAÜMIL,  jw. 
(bentamio'  be«tii0ii*t  h«ime^  aitteme  aa« 
ter  ze  go«»ele.  IX  III;  iOK> 
P6CH€0UMIL,  m,  hiUhihecmrUsi  "Ska.  31. 
GAUMJAIN,  GAUMÖN,  epmiari. 
if^*   goumo»n,  eptiiari.  T«  97. 
(cr>  cannMU  Pä-  .        . 

kaunift  Ra.  gl.  K.J'  ^-   * 
goumet:   min  sela  gonmet  in  dien 
'  zuein  stimmon.  N»  4J;,  5r 
eo^m^oty  reßteerik  Rbi 
(im)  goiimufnes^  epttlemur.  T.  97. 
'  (m)  CMHno^nv  prmtsdea$^  K.  4U 
(er)  gu^mata  (sicj^  e/Mifab0h$r.  T.  107. 
^)  goumti,^  epmlaret^  (tninen  friunton). 

T.  97. 
(er)  %9VLm^i\rprmnd€ret.  T.  83% 


Digitized  by 


Google 


m 


yri:^QAXjm. 


111931  goum;,  ir/nf^que.  T.  105.    .     V 
pari,  praes.  -    ,, 

goumoii4/>f(Uuirtondo.  N.  48,  12. 
g.  s^  iR..^4eflj  coirmooten^  idem^  uuirt- 
tonjiiii.  N.  41,  5.         / 
,  ß.  s*  QU  cauix^onten..{t  \        t^ 

,;  kiumanUa^  Ra.         V^^'^ 

ka^imeatenvPa'glK)     ' 
GAUMMN«  gotb.  gaumjan^  atten^en^  anißngd- 
..perUre^  procurare.  J\Iit  Genitiv. 
Inf.  ifoiim^ii  (et  4)ucli  gaumo):   nub  ib 
,  tbefsciplti  gottmen.  0.  y.i25,  13. 

(er)  go^mex.  e^  tbes  uuibes  uuola  gou- 
;  me*  O.  t  6ti  90.    er  t^bes  kindes 

uuela.  goan^  O»  I.  21.  4.  tob  man- 
nilib  gia  goame,  tbaz  si  (akus) 
nao  ni  bouuue.  O.  I.  23,  b^. 
(ne)  gouintun  (goumptun.  cod.  P.):  tbar 
sie  tbcisfebeagoumtuii.  0.1.13;  14- 
imjp»  p/.  goumet,    quad  er,   thero   dato, 
iob  ,(^i^^8et.gläuüe;Urato.  0. 
IV.  7   9. 
GAGAÜRÜAN.'  '  ■*'•  ' 
kicöumen,  procurenU  Ic  . 

kacoumit  ist,  reßcUür.  Rb. 
FORA  Sl  KEKAUMIT,  procur^iur  (belfa). 
K.  35-  . 

BIGAUMJAN  und  slb  (^</a/.  und  acc.J  hu 
ganmjan«. 

tbaz  tbu  bigoumes  iamer  tbir,   tbaz 
tbu  ni  suntos  furdir.  0.  Jfl.  17,  58., 
pegOYAemes,  providemus.  Rg.  2. 
pig^jibet  jVU  SU*  cm,  4.)  iauib,  v/d^/^ 
^      pigoumit  Ep.  can.  3.        ipw  ö  ^  P^' 
dalhjp 
pi€aüm.anti,  öhservans.  H.  14. 
ÜNBEGOUMETA.  indeprensa.  D.  U.  333. 
FORABIGAÜMJAN,  providere. 
forapigoumtames,    providimus   (am" 

mabus  nostrisj.  Mß.  Sb.  Bib.  1. 
vorabigoumptin.  Ma.  |^  provi" 

vorabigumptin.  Ps.  2.  Bib.  l.>  dereni. 
forapigaumanta.  ALSl.Le.  1.),  provu 
norapigeumanta.  Le.  3.         )  dentes. 
forebigomit  uuerde,  precavetur.  A. 
BIGAUMPA,/ 
ni  s.  bigoumida,  cullus,  A*  . 


GllOMO—GAÄIAPi         90a 

d.  s.  pig<Himi4a.  Can.  7.       ^  .    x^provi-' 

;  pigoumIdo.M.8.Caii.lOLll.(  sione, 

pigoniide.  Can*  13.     1         jcircum- 
i  speclione^ 

pigomido,  consideraüone.  Gc.  6. 
li.pA'pigjaujpidun.M.  l^,Cia|Ll0.11.h^;i^. 
pigomidun«  Sb.  |  cu^ 

plgömedon.  Can.  13.  )  lis. 

GUÖMO.) 

GAUMO  >'  ^^*  ®^""^^/  ^o'J-  gAmr,  palaiumy 
'  t  altniederd«  gume. 

GIÜMO.  ) 

n.  ß.  guomo,  guttur.  Sg.  242.  fauac.  F.  Sal.  4. 
palaius.  Em.  31.  Sal.  2. 

goomo f  palaius.  Sg.  913. 

Goamo,  palaium.  Tg.  1. 
.     gume,  palattis.  Wn.  460. 

guoma,  patatus.  Em.  31. 

giumo,  palatiis.  L.  Em.  27. 
d.  s.  cnainiü,  palaio.  Rb. 

guomin,  palaio.  VG.  HI.  388. 
17.  s.  caumun,  palattim.  Rb. 
fi./}/.  guomun«  Gb.  3«    \ 

euomen.  Wb.        f     - 

iöm-Tr.     .  }./««c«. 

giumen.  N.  68^  4.v 
g*pL  coamono.  Pa.  gl.  K.\ 

c  o  m  m  o  n  o.  Ra.  ( ^  faucium^ 

gaomono.  R.  ) 

d.pl.  ginmonj  faucibus.  N.  149,  6. 

GAMAL,  nord.  gamal,  angels.  gamol,  alti  ve. 
tus;  nur  noefa  im  n.  pr.  GAMALBERAHT.  GA- 
MALHER. 

GAMAN,  nord.  gaman,  angels.  gamene  (cf. 
sanskr.  kam,  Vesiderare,  amare)^  gwidium^iom 
cuSf  luduä.  —  bt  ed  mit  gam-b-ar  zu  Einer 

Wonel  GAM  za  bnngea?  --  Wi^.ilie  ur- 
sprfmgiiicbe  Bedeutung  dieser  Witfzd:  f)»  ringen, 
80  köimte  a&cb  gam-9  zu  ibi.fesH^  werden. 
</•  i.'gamane* 

obana  fiati  bijoiile  Mn«  iu  io  ^i  ga- 

;sali4a  i^iitiyMi^  Aelb  kttst  tii«r  gua- 
to.  Os.  31. 

[15'] 


Digitized  by 


Google' 


207        GÜMMIN—GAMBAB. 

•allen  ii  gamarnc.  Oh:  167. 

MC  fluhtuä  in  zi  gamune  tborna 

thar  ti  samane.  O.  IV.  22,  20. 
ioh  sint  sie  nu  mit  tedino  in  hi- 

milriches  frenuidu, 
inliimiles  gikamaremitmlehilemo 

gamane, 
mit  fnichilern  liubi,  tkes  uuortes 
mir  giloubi.  Oh.  3L  ^  '.   -> 
.  (gamene:  habe  dir  iz  ze  g^mene.  Mos.) 
(gamine:   sines  uater  honde  heie  er 
ze  gamine.  D.  III.  61.  is^ac  und  re- 
becca  sament  lagen,   spileten  ze- 
samine  mit  chonlicheme  gäminc. 
D.  III.  72.) 
a.  s.  [gamen:   si  (Sarä)  des  solih   gamen 
hete,  daz  si  crlachete.  L>.  III.  65.] 
mi/r.  gamanu:  ihi  er  in  himilkamaru  irful- 

lit  10  mit  gamann.  O»  II.  9,  9. 
GAMAMJff,  s&tn(f(^  (angels.  gainenlice, /b- 

cose),  ridicnlnm.  D.  II.  341. 
GAMRIENSAMO  (nord.  gamansamr, /oc^lii^),^ 

festive  (inluJterit)^  Bo.  5'. 
A.  pr.  GAMAN.  GAMANOLF.  GAMANOLT. 

GUMMIN,  ©ummt>  resina.  Mon.  2. 

GUMISKI  s.  GOMO. 

GUMPO,  „.  pr. 
GÜMPOLT,  n.  ;ir. 

GIMPlTöN  s.  IMPITÖN,  • 

Gl3Q|lPrrO.    Gf»  das  Bur  spater  Torkommende 

gump^  ^Hrges. 

in  den  gumpiten  helle  finris^  in  siagnum 
g^hennae  ignis*  Nr  54,  24. 

GAMBAR)  stremuts.  Dsib  4er  Anl^i^t  des  Wor- 
tes G  und  fuclvt,  wie  Grimm  amiiifnint  (weshalb 
er  auch  fölschlicfc  d^n^  V«Ucsiiaihck'rnvi6rif  von 
gambiir  nblrilcl)^  K^ (My  iM^  etlichen  die fol- 
'  gcnden  •  V^m^m  ^  C£  niord.  i  g-afmrfo va ,  bl^te- 
rare,  dessen  Bedeutung  aber  g^en  ^Inen  Zu- 
sammcnban^iirtit 'Aefü^aldidl  gtambar  zu  spre- 
eben    scheint;   verglelcbe  »aber  auch   das    ©ber- 

.  deatlobe^0Clftti)^rl1>  lttf«9  ^mfiMritidm  (mittelhd. 
gumpen,  migari)^  b.  lAAch  GARLVN. 


GAMBRIVI— ^ANN. 


m 


n.  s.  m.  gambter,  sf^Ai}^.  !ffi»'^  -V  »^V-^» 
rf.p/.gambren.  Bib.  12.    \     -^^^^^  -^  -'> 

cambren.  Bib.  9.  ,  'r,'irifr€iti»V,hi^A.stefat 
kamfoaren.  Ib.  Rd. '  rfehlerhaft  gambra« 

*      ganbren^).  Wn.«63J 
ß.pLf.  kambaroka^ati,  strenabs  äefiis.ll.3. 
GAM^ARA,  /.,  Namen  einer  Wahrsagerin  bd^den 

Langobarden.  Piänl  diae.  Hifeher?  et  GAJSNA. 
CAMBRI,  /,  Mit^acUas.  Ic  ngonia.  Ic.     '  ' ' 
SIGAMBRI  ((Tr';'«<(|?oa/.  1^1.  crotjya^pr^of.  Strabo, 

mgnmhri.  Täte.),  tpd  ^ht  'proximi  Vheno. 
.  Jul.  Cacs.  Gehört  dres^  Ttflksnamen  hieher? 
'Als  compös.  mit  ambr  Xcf.  AIWBRÖW*)  ist 

er  wobl  nicht  anzusehen; '  soTIte  si,  su,  das 

sahskr.  SuHix  fü,  bäne,  valde,  seyn? 
:    GAMBRlVir,  deutsches  Volk.  TG.;  hieher?  bei 

Strabo  lautet  der  Namen  ya^ßQioivot. 

.     ^  .....    i-.:) 

GAMBRIVIi  s.  GAMBAR. 

(jÜMDLÜNT?  ; —  istriornm  unainna.   umra 
plectas.  gumdlunt.  Pb.  1,    Ct  LUNt'.  ^ 

GAMZ,  ©emfe,  iW,  Wn.  460. 

GAN  s.  GA. 

GANOdürüM  (€on(lan§?),  Ortsname».  Piol. 

CjAJM  in  ,     SekundSre   Wurzel'  von   G A? 

'  oder  ist  ginn  an  aus  der  Wurzel  vJrJl  (cf.  fuare, 
inchoare)  entslandent    '    ''^ 
GINNAN   (gan,  gunn-;   angels.   ginnen,  in- 
choare;  im  Nordischen  i^t  ginna,.a7/ic^re); 
im  Gothischen  nur  duginnaa,.7/2^7*p€!r^. 
INGINNAN  (antginnan?),  inchoare. 
Form  und  Flexion: 
(ih)  inginnb.  gl.  K. 


^)  Es  stellt  gäfnbren;  es  iiiiflel  sich  öfters 
ein./,  eingeschoben^  Mfahrscbeioiii'h  vtm  einem  un- 
verständigen Abschreiber,  der  das  Ubc^.  dem  deot- 
scheu  Worte  stehende  yt,  welches  /r««ci<?^  bcden- 
tet,  liir  emen  ausgelassenen  und  übergeschriebenen 
Buchstaben  hielt.  ^ 


Digitized  by 


Google 


€MHN. 


(^^Ml 


210 


^^er)  ftiglnilft  P*.'"*  K.   'i   - 

inkionit  «L  K.  «Hb.        "I  •  \  A 
(wir)  inkiaiiä;iii«s.'MAi  %- Bik  tl.  2. 
(sief  i«kintof6B  Y^/>  ISi  47:^ 
(Ai)iirgttilBljltt'    J^'i   V  *   » 
•  (er)  iB|g,««,i^<.lJ^  -  nt^ '.  -•  1 

inkaa  Ib.  ;}     ,-    .,.>.;,.,•, 

p.  o.  ing^inB«iitit  uims.  T.  14,  1,/;| 

a.j»JLm«ipginBe^tf.  T.  i^.^.^ 

p./».  in^uniftfn.  Ic,   /,    -,    ,,;,    ,\u..,n 

incunnan  sL  Rb.        t    <,    ,.  ,^,y 

ingunn,eii«.u»er4tf  n..  pr^^^^,^^^ 

fi.  *. /.  incunnanly.  H.  7..  .^.  ,, 

d.s.nkn.  ingiuiivfinema.  Rd. 

incunnanemu.  Ib. 

'  inkunoiknemo.  Rb. 

Bedeutung  und.Gebraüdi: 

inehoart.  d:  K  ^i.  tt  V/Rb!  . 


p^j^iQViiA'Ra;' 


tattiare-  Kb. 

conart.  Ib.  Rd. 

moKri.  Ib.  .\       .!l. 

mv;.  jA,  ib-'i^f  '"''•""  '"'■'■■ 

"'  iob^mleiif.'cöito/iWT^iaW  fßsälmösh  k.  47. 
ingunni,  impoJrw«!/. Ki 

•-.li.m/l;'-2.^ '•■■■,    '    ,  • 
rnjgafanäni'ajWiAöir.'lc.   '  ' 

;ilfkt('d)i^bl>ifio  ätrl\e,'iAtio  certdmine.  Rb. 

'tsS^  he'izet  h'itld,^iax  ünspoeligo  mag 

'  '    >    J^etH')pkit»äi4ia iMfätUts  Ueari.  Org. 
BIGINNAN}^  »rährti  t*  -i       -       i 
■    '     Fotih  m^d  Fleideut   (Au&cr  ^em-praet.  bi- 
gan  kommen  «anAi'^'i  präät.  bfg^enda  und 
biganata- vor.)  ■''"!' '-  ■'   •  -  •^' 
•   '■  ü^/.  t>i^intt'iA>'PH.'gK)Kl<ßiti.  7.  t^an.  9. 13. 
''     begtnnirti.  «i*  ll«,'9J'ßo.  Ö.  ■^'■ 
'  iBe-^ekitiit«ttite/K|>.'     '  ' -> 
'  (Ä)  <li gifHI«i.i  "Oi  III.'  7,'  11'  tÖ,  39. ' 
b§gtwtt«.  M  W  14,%  44ßi  2. 
'■''•« t)eig'*n «*.•!%.■"    '  •'  ■■■■' 

Sollfei  Jiudtt-'  pygv$tir-,  inekati^  Po.,  in  p»- 
'       ^-    T  f  i  An  u  ^tt>  bessern  sejnu'   *  - 
(dk)  biiiiMtfiai.''  OJ^.*  105.  T;  IMt  > 


.ö.oa 


■■■2.r.  .11  .Tj« 

'  ■'-  '  •      ■'pikiHi*.  iPa.' 

(er)  bigitfnit  0.  I.'23i39*  III.  23,37.  V. 
^-    f      '^    •^,^.  37;  5ff,  69.  96.  T.  147.  N.  H. 
piginnit  Ra.  ' 

pikinnit.  K.  9.  10.  gl.  K.  Ic. 
beginnet.  iVai Ndi N.  6; 5J 29, 1. 48, 15. 
'  ^1, 11VH9, 5. 147,'5.  M*p.  Org.  Bo.  5. 
-  -^  (Nvii^  btgiiinen.  O.  I.  ^,  46.' 
>^- -     "tegiöttcn.  N.  84,- 13» 

(•»fbigitinee.  ^.  lV'.'26j  ^7.  V.   16,  44. 

T.  U3.     -''  •'•■'■'  -    •' 
(sie)  pikinnant  R* 

■'    'b^^'hn'cttt  6.  H>  8,  49;  III.  25,  17. 

'  IVi  1,'b. '96,  54.  V.  6,  42.  47. 20, 33- 

-  6d.  lli.'T.  145:  201,  4 

beginnebt'  N.  30",  4  3«,  5».  64,  1. 

96,  ä.  Org.  fl*.-^:  Mcpi  Wim  7,  2. 12. 

'  •(ä)-4>igtnn«ü  Ö.  i.  2,  7.  H.  12,  60.  IH.  7,, 

••■••■■  "'   2tft.  i,';25.'  •'  ••; 

beginnfe.  TWcp;     '         ' 
(duf  biglnnes;  O.  L  l9,<&.  li.'18,  19.21,  1. 

■■'-  •'••■  IV.  fg/M.  ■'>•■'•    > 

(tt)  irginne/  O.  h  il  81.  -95.  11,  50.  II. 
20,  9.  6».  tV.  4,''M.-V.  19,  4. 
pikinite.  ft. '^.  flJ'  '    ') 

beginne.  NJ  70,' i».  180,*  8,  Bb.  5. 
(wir)  biginneit  O;  H/  2^,  5.  lU.  7,  6(h  19, 

7*.  25,  i%.  20.  IV.  «,  6.  V.  12>  6. 
(ir)  biginnet  O  I.  24,'«. 

begindenC  Bo.  5. 
(sie)  btginneii.  0.  l/ ly  84.  lOS.  ffil2,80. 

/-    ■■  T.'J67,  13:'  •;■'  ;■'  ■•  ••  •■' 

''      ptkin'ne^n.  K.'2».'  '      > 

pikinnen.  K.  IK 

begimiÄn.  Mcp-.  Org.  N, 7(^  1*.  80, 13. 
(ib)  pikan.  Rb, 

(er)  bigan.  P^  59.  T.  55,  2.  Ol.  50.  5t. 
T.  16,  5.  22,  25;  O.  ISy  23,  lU.  12, 
l.^lV.'i,  30.  2;'3*.'  5,  »8.  10,  1. 
•  •   ptg*n;ll.  Is.  2.  Mfr.  Bibt  K  2. 
MwJr)  bfguminta.  O."  l  1,  114. 
(sie)  Meunnun;'Ofa.'69.     < 

(ihy  b-e^i^Hd^-Nev  N.  76^  lt.  128,  1. 
-'  -^  -f   •'-■'138,'  2.^Bb.  5* 
•■':   "Vegdudii-Ite,  IL 


Digitized  by 


Google 


Mi 


mm) 


;(er)  bigonda.  01».m,O^J.  ?L7.  n.  3,29. 
7,  1.  2.  IIJ..6,  15..  14,16.  24,  79. 
V.  13,  25.  T.  181,  4.  5;  46,  5.  64,  4. 
i,.67,48£84..155,,2,: 
*i€«n4j>t!n  O.JI.  15,  81.  IV.  1,  2a 
18,  29. 
:  JHS«>n<if.  Ja,  ,,  ' 

cpiigunda.)  M«.  >Bib.>  t.  ■%  ö. 
Acgonda.  Nfi  N. 7, 15. 37,  11.  43, 2i. 
54i  i22.  65,  17,  94, 10» ,  103,  2.  1 18, 
;  .148..  W|¥   !)►  jk2.  X.  5'  Älicp.^  Be.  5. 

begonta.  Gg.      ;.; 
beghont  e^  Cl^       ,    '      /.,    i 
begundfl.  N.  IL  \Ym.  IL  8,  5. 
beguijrd».  Wm.  n.  1,  12. 
Jjegoade.  Wtn.  UL  1,  12. 
Iinir)  f^ig^ntiun.  Bo4  JJ, .    ,       ,, 
.(si«i)i>i«oadu9-  O.  IH.  6,  30.  18,  11.  20, 
.  ^7.  69.  87.  130,  S{2,  42.,  .^4,  107. 
IV.  8,  3.  9,  §.  16,  15.  T.  54,  5.  97. 
116.  125.  1^,  4. 
.b«gO|nd)in.  Wm.  «L  2,,  13. 
begondon.  ]He.  J^f.  ]S.  104,  ^.  39. 
!  • !       llSi»  l48,:Bp>  5.  Waa.  2,13) 

.  (legoptQn.Gg.,, 
<er)  bigunsff.  I«.  9,  .2^..  ;  il.j 
(sle|  bignii'9!ton.  Is«  6., .  ,         i 
(ih)  biguRni..  P,  Yrt  m  \^,   ,.;    i  1  . ,;,., 
(er)bignnni.  O.  |V.  4,  9p..V.  (^  64. 
(er)  pigijndi.  $loß,  (, 

ibegon^i.  ]N,  8^,  \,\^\,\-  Bo.  5. 
<die)  beg^ndin.  N.  6^  1.  72,  li.  Bo.  5. 
inip.  s.  bigin.  O.  HL  18,  :J5,  IV,  37,  12, 
iaip./)/.  biginaet  O.  L  '^,41.  IL, 14,  105.  22, 
Jl.  IH.  %%  81.  ,  ..'„.,: 
p. a.  liiginnenti.  T.  109,  196,  ^ 
piginnandi.  Pa. , 
pi-kinAan^i.'gl.  K.  ..   , 

■piginnanti.  Ba.  , 
bjegion^nd«.  N.  ,118^ ,  1. 
n.  s.  m.  piginnan^ier.  Ei».b.  9. 

.    piginneotcr.  CaiL  10.,  12. 
n.  s.  f.   beginoeadiu^,Bp{  5., 

iL  s.  m..  pikin n an tfinu.  K.  8.  38. 
pilÜ9|ic9t£/pu.  gL  K. 


lü 


d.  pl.  higmnß^Urh^T.  Ub^yi^i,  2. 
/Lp.  picuniiap.  |(fci.     .iiiw     M 
«     jpi^Rnijan  ffi..Ki.A&.:  ;  '       t       , 

d.  s.f.  begQi)n«nuRvI%i&s  7.. 
Bedentong  «nid  (jiebtotuAf?       *  / 
hdchoare.  Kp.  R  '     *      *^^ 

i/jci/ierir.  Pa.  gl  K.  K.  7i  Sl  a   il.  18.  38. 

Ra.  Is.  6.T.  iSe,  2.  235,  2. 
niftf.  Ja.  Ic  Erti.  7.  Caö.^  9.'  1«. 
Äcft?i/i,  Em.  5.  9.  Can.  Ift  12.        ^  ^ 
^riri.  gl.  K.      '    '  ^        * 

exonii.  Ivigr;  Bib.  1.  21  5.  " 
örfor/n'.  Mc]^'."  '*^^     V. 

pigan,  coepif.  R  Is.  2/ 
pikioneen.  coeperint*  IL  2. 
pikan,  coepi.  Rb.    , 
DiguQSta,  coepit,  I^  9^  2, 
piguntun^  prQpasuimüs.  Bo.  2. 
piginnandi,  acceptaior.  Pa. 
picunnan,  ohnixe^  conafe.Ac. 
pigianis,  epistularis,  exDonifi.  Ral  ^^[ 
ml  wf.  • 

pikinnit  uuabsan,  t/iir§/p(.  I^      -^ 
;^iginnu  «d^^^pjji,  0.  Jl^,7,^^    gualli- 
chon.  0.flI.;l8/39     ;^ 
,  ,,J)^gini*(^  »u^^zeii,  IVA  joTfiza^in^fl  74,2. 
dingon.  ISd.  uualten.  N/i43»  2. 
er  biginnit  fiuiz^'en.  Ö.^  y.  0,  36#  uuei- 
chcn.  0.  y^  J^,  37a  ^cxpuupn.  V.  20,59. 
aoaf ar top.  6.  V-iJO,  96.  aUh^iL  T.  147. 

,    jer  beginnet. ak041^«<.Mf«   aJiiauQesen. 
JUd.  ^x^L^ßn]Shtf,uMik^n.  JAcp,  leben. 

Mop.  stercheiu.Qüg^Mgeit  N.!48»  15. 
^^Un*  Bo.5.  cbA|B«i|.  J^.5»  ö«  dorren. 

K  91,  U.  lanjgen.  N.  U9,.5.  brachen. 

N.  29,  1.  skirmen. ;N.,U7,  ft.     .; 
.  wir  beginnen  uv^U'iuon.  N.  84jLl3. 
ir  bigiim0t4ruafirn.,fO.  jy.^,  47.  que- 

dan.  T.,lt3.  uxi^Älaa  T.  113. 
si.e  bfgiiiiiept:dra9k#ii^|L;0.JL  8,^49. 
.  4ii»i»e^.  0,  IV.  t,  3.  ffimtao.  O.  V.  6, 42. 

uuafaji.  O.  V.  6, 47.  b^g^^n.  p.  V. 20, 33. 

iif>gttM*ea..O,  y.  a(H  lU;i   .  - 
sie  beg4oa^.nt  ieta^Ov  Wt«.  7,  2.    skci- 

de»,  Mcp..i«r^tt»^.HJ<  Inneren.  N. 


Digitized  by 


Google 


m 


6A1NN.  ^  /  ^0 


ÖA^^ 


iU 


96,3.  farhtcn.^.30/4.  b^^cn.^H:'36,22• 
8tT$t'eIK  Bo. '&.  ^kiiicü.  *Org.  ' '* 
er  begidfte  aoe'gah.  IS.  l1i0,'8w'  ^fe  is 

peän^zz^^n.  19.  70,  19.  ütf«s^iv*^tate. 

Bo.  b.  '    ■'    '''    '    ''■  '■' ;*  .^^ 

sie  b'egitttvefi  sih  ougen.  SVIcpc^Ui  sea- 

meiL  N.  70;  13.  tlicJheki.  N*  89/  ta  ge- 

uestenoi^ütietden.  Org. 
er  btgan  {aiig*aii.''Frg.  59^  >8tcrban.  T. 

55,  2.'  tbarbefv.  O.  I.  46,' i.  antoii.  O. 

L  22,  25.  gaganen.  O.  L  9^  IS. 
ih  begonda  Httben.  Ne;    C^themcn.  N. 

76,  11.   leidezeik  K.  138,  2.  chieseik 

Ba.  5i 
er  bigonda  tboaabanf.  T.  15S,  2.    que« 

dän.  T.  18,  «^iAbl!*ott.  T.  67,  13.  sin- 

kan.  T.  81.    thänkon.  Ob.  21).    bfedi- 

gon.  O.  I.  2,7.  epenton;  0.  II.  15,  21. 

suerie».  C  IV.  18,  21K 
er  b^gondä  tifiedefii  Ni37,  t1.  sih  uuiat» 

xen.  N.  43,  22.  .i^i€h^90t£  N.  95,  10.^ 

tui^n.  Ba.  5.  riatieli  Mcp.  itacbuttneo. 

Mcp.  '"        ' 

beganJa  attderelnwirola  ais.  N)$. 
begonda^  beren.  Nv  7,  15. 
aie  bigondva  antüUuTten.  O.  III.  18, 11. 

gruazen.  O.  III.  20,  57.  rentoo.  O.  III. 

20,  87.  flüAcbo«.  O.  !!t  20,  !30.   alh 
'techan.  0.  Hl.  22;  42.    ablon;  O;  IV. 

8,  3.    aih  fazzoa  O.  IV.  16,  15.    gou- 

mon.  T.  97.  sib  sihboron.  T.  125.« ^e^i 

lobön.  T.  116. 
begonton  umbekan  Gg.      '      ^  ' 
sie  begondon  sizzenv  Nt.   diöbem.  N., 

104,25.  fcrlegen.  Nf.  sebeaN.  118,148; 
er  bigunsta  ribhiaon.  h.  ^,  2*   '  .  ' 
bigunstOD  sprehhan.  Is.  6. 
er  begoiidi  choson.  ]N/85i  5.;>i|^ehtD« 

N.  103,  t, 
(daz  sin  ente  nahen  pigandt..Mos;)     ., 
sie  begondiß  irauinden.  N.  72,  11.  aib 

heften   Ba.  5. 
bigin  bnggca  O.  IV.  37,  ll 
biginneC  utnbiscouuom    O.  IL  14,,105% 
mit  zi  lind  inf,  nur  2  mul  bei  Wm.  tr.  Bo.'5^^ 
begonda  ze  stinkene.  Wm.  1,  12.,  ,      ^ 


^  ^-  Ifr'irigÜiiiren  Ka'bö    dii   ze   leilenne. 

'  '-'    -^'B&  S.-  •'    '        -   '^     ■'■ 

mit  daz-;^  ^  •    ,  -  . 

_  oba  ^tliü  öüh   tiffFniies,    thaz   tbu   zi 
/gQte  ^hinges.  O.  U-  .21,  1.     ' 
*  '       ni'si  ölia'uuir  bigini^a,  thaz  snslih 
uuir  ni  bcngtiu  Ö.  IIL  25,  10. 

mit;  4ejf9  d?e-: 

oba  tbu  tbea  biginnca,  tbaz  tbn  geba 
,  hr?ingK5s,  Q.  IL  l«,  1& 
.,,       oH  i^n^^n  tl^ea.biginne»  tbaz  er  iz  in 
,     ;.;    nJbfpge.  Q.  IV,  4i  U- 
;    V     in  j^hi^  f  e  th)ea  bigii?:n^n,  thaz  sie  zi 

mo  thingeiv  O,  II..  12,  80^ 
\ ;  ,    loh  tralr,lKea,AigAnif^nr  *^^*  uuidar 
.    in  ringen.  0.  HJ.  2^^  2S|. 
mit  des  und  folgendem  con/V  (ddr  conj.  kann 
aber   auch  als  unabhängig;  rvon    biginn'an 
angesehen    werden;   cfL«  unten    biginnan 
mit  des):  .    f  ;         * 

thaz  unir  thealigrAm^n,  iluir  honida 

gihengen.  O.  Kl  I9v  7. 
tb«Z'Uiiir  tBe^blginnen-,  uuirsuiicbo 

dali  zellen..0.  V.  12i  & 
thaz  sie  thes  b-iginnen^  iz  uzana  gi- 
'    atngen.  O.  I.  t,  lOSl 
ni  sie  in  frenki»gcrn  biginnen,  sie  go- 
tea  Üb  sin^an.  a  1  1,  34. 
*  SGt  gert.  nidit  mit  acc.ieB  Objekts;  beghon- 
tez.  Gg.  ÜBt  m  begbontesF  zu  verbessern 
und  der  acc.  thiu  fn: 
laz  sia,  quad  ther  metstar,  duan  thiu 
nuerk  thiu  si  biga*n.  O.  IV.  2,  31. 
ist  von  du  an   abhängig.     C£    cfie   Flexion 
des  relativen  pron.  m  DER. 
thoh  uuir  es  biginnen.  O.  IT.  24,  5. 
thir  zelltt  fh  hiar  ubar  lut,   nist  ni- 
'         hiefnf^  siner  drut, 
Ihes,  (st  ther  es)  älFes  uulo  bigfnne, 
nf  er  queine  xi  thema  thingc.  ö. 
V.  19,  4» 
thaz  ib  es  brgunni.  Ö.* V.  ^,  lt. 
tha  sie  thea  bigunnun,  zi  himiTe  gi- 

sunnun,  Öhr  69*.       '     . 
dea  er  besunnen  hal^eta;  Bo.  5. 


.v1nV^> 


Digitized  by 


Google 


215 


oma. 


GANNA^ßAINA. 


Ui^ 


t;haz  uuir  aullches  ^igioneiv  Q- IV.  9, 6« 
uuAnna  thu  biginnes  the^  tl||ne6  hei- 

minges.  O.  L  19,  6. 
pcg.uada  lebennes.  Ne.  !!•      / 
bigohda  sulmmahnes.  0.  V.  13^  25. 
er  bigunni  thera  reisa.  0.  IV.  .4,  20. 
BIGÜNST,/.,S5e9{nn.  '  ' 

12.  s.  pigunsi,  adorirt.  Ic  , 

pichunst»  conatus.  Rf.    g^nSrl:  wohl 
hieher.  *' 

d.  8.  begunste.  Org.  er  unstig  siunseriro 
begunste,  lubeseat  nostris  iusibus» 
Mcp.  (dddr  gen.  pL?)  Qnätater  in  si- 
nero  begunste,    intonstaris^  studia 
peiihutat.  Bo.  5. 
i}.p/;pigunsti,  exorsa  f8üa)^.''Vk.  X.  111. 
d./i/.  pigunstin,  per  longa  (exoua).  VG. 
n.  46. 
WGIN,  aStgtitn. 
n.  s.  bighin,  origo.  h.i  2,  2. 
a.  s.  bighin,  ortum.  Is.  2,  3r 
ANACIN,  ANAGBSM,  «tiirflioti. 
n.  a.  s.  anägin«  Gc  8.  9.  Ic  T.  131.  145. 
Pa.  O.  tt  U  11-  Mf*.  Bib.  2. 
anakiii..  gl.  K. 
anigin.  Bib:  1.  2. 
anagiiini.  O.  11.  1,  11.  cod.  P. 
onlginni.  Bib.  3. 
d.  1.  anakinne.  K.  65.  Rd.  Ib. 

anagione.  Tp.  T.  45,  9.  lOa  131. 

145.  152.  171,  2.  Gc.  1.  6. 
anaginx^a.  OtL 
aniginne.  Gh.  1.  3.  j 

anegine.  Pa* 
anakin.  K.  2. 
anagin.\Ic. 
fl. a%p/.?(wenn  anagin  neu/r.  ist) 
a  nii  k i n,  iuifia.  Pa.  ,' 
anagin,  im/ia.  Pa.  erarcfio.  Em.  19. 
Bedeutuing  und  (Jebrirach:^  ^.^ 
iniimm.  gl  K.  K.  %  6b.  Jg.  %  45,  ft  Ps. 
primordium.  Ic.     ^  » 

Caput.  Bib.  1.  4. 
fernes.  Ic.  iM 

argumentum.  Gc  8.  9*      ;      ..  • 
janua.  Cc.  1.  6.  :  ,,    .  .,j  t^.   .     , 

radix  (verbi  mveniamus  contra  eumj^  U/n, 


in  aus^kijknfßy.f^.articuio^  jRd.ilb^. 
;    ,yi>nna  anaginnaim^fi^s  ^l^^s.  Otl^ . 
^)    jtbe^  anagi;!»  ('Noitiinatiy)  ni.'.fnarit  ouh 

enti  ni  birnarit  O.  II.  I,.4l5  ^ 

.^A(?£9(Ki^  9.,^j&esin«  (|l^,iyobl;faieher). 

,.    o.^  ^w  aqagQpne,  ipri^i/^m.   DL,,418,  160. 

prindpium  (fu^oirorim).  Org.  inilium 

;;     ,  (dß^  un^ng^xUn).  Jf.  791,  IQ.   ana- 

j  ^enpnc,  dera  Ubertaiis.^  Ba.  5.  ana- 

gefne  (origoj  unde  samo.  Mcp. 
/       ,,     anigen^e,  /j^Viim»  (des  uuingarten). 
.,;..   ':..      :-N.  79,40,....,./     ;    .^.      ; 
annagenne,  seminarium.  k»  , 
^.  ۥ  anageni^i&;  fon^.anagennis  sundo, 

cfriginafi  peccato.  N..  37,  8. 
d.  Sy  anagenne:  an  id^mo  lanagenna^  ur- 
:^  *     auocbis.  Nf  100)8.. fone  anagenne, 

a  seeulo^  ?fz.^N.  118,  52i  ze  iro  ana- 
genne uuidere  g^sinne^n,,  ad  orU 
ginern^ 'i!l[^g.  ^ 
anegennes.in  anegean^^  in  initio. 
K  100,  8. 
a.  $.  anag^nnte»  prindpivm*  Bo*  b^ primär- 
dium.  Bp.  b^  origi^im  (mdarunO'  ^Icp. 
i  anagenne    sin^ro    ur^uocbo.    N. 

103,26. 
V*  s.  anagenne  dero  listo,  caput!  Mcp. 
n./^il anagenne  AisBes^psalmi,  principia. 
N.  101,  28. 

CjrANJVA,  Frauennamen;    f ine   Wafarsageriü  bei 
Dia  Cassius^   CC  nord.  gad,  magica  machinatio. 

GANNIA,  Ort  an  der  ÄIoscl  Geogr.  rav. 

GENlA,n.pi-./. 

GENehs/ JENER. 

I^JüNÜA,  Ort  der  Burguoder.  Geogr.  rav- 

GBVfiN  8.  GL 

qüinNan' ».. AN. . : ..       ,,:.    . 

**    '     .    '  -j '   ■ 

GAINA,  g<^Iiischer  Anführer.  Zosimus. 

GEIN 

Digitized  by  VnOOQ IC 


217  GEm-^GXSa  GmamT-uGEBfü,       218 

GEIN  8.  GAGAN.  ,  .     f»"l»,lit  thei*  ni  megl  i^o.  0., 

...  .  V.ll,  29. 

GEINON  S.  EIN  ond  GL  <''")  ging««»* 

.'.    ^!  1>iqtienie  uns  thinazriclii,  tba«ho-. 

GENABuM(£)riMtrf?),  keltisch«  Ort  um  Zi^.        •     /    ,.    >«*imilrichi,  ^     /        ''  . 

GA  EtiAlSTA  s.  GNEISTA^      '  ■  "  -*    <'^*>  ^^;5::;h,H,.  „„.„ent  uie  thur.t 

^_,_*_.  „-^  ioh  hungar  thulte«t>     •    '      ' 

UÜilJXlDÖN  s.  üilTN.  ..'i'-J  U»ie  fo  thes'tehtes  gingettt  iot 

^.«,»T»T.r^^  '  thA»a   an«  ^githingieÄt;'  0.  H. 

GEiNNIODus  unter   disn.fnWkischeh  Innige?/     (  1)5^  i4-  .       '    .  i      i  /      > 

au%e8teUt  in  co(/.  #.  jra//.  732.  \GIG1NGEN,  ^gtirare.  Bo.  i.;  , 

•    •  •  •       ^  - ..  ■■  ^.  '^  ..efiSGo,»»,^  .-. 

GENAXJNl,  VolkinRhäU'en.  ÄroÄo.  Äbro/iiw.'   -    «>  *  gMg<»»V  .; 


.   3 


tho^  im»  irz  abvuettaz  81,  thoh 


GA^ERBO  s  ARBI  r»  AR.  ;  :     V  k.bÄ'.','>„:rii'^'ih,.  li. 

G4NNASC^.Art*«r  *.«.u»ta:::  :      'Pacing.  »""'-«°°-  <^->'  s*  *»• 

-___--,__,_  -'    '     ■     V        i    i/.  j.  anaginge; 

txEJNÜiSTÜi  i&in^it),  myrias,  D.  U.  Zi%  thie  uoinistre  *r  »ah  thar  gtu«- . 

r^ATWACTDA      \  '        •  zit  ioh  thio  ubili  in  firuuizit, 

UAINAbil«A.     \  biginnitsie  anaf«rtpj»  mit  ^%U. 

GAENESTER>8.  GNEISTA.  liclien  uuorton, 

\           '■                                         —>•  .  .    loü  ouh  a,na;brechon  ^it  egjsli- 

GANISTRA.      /            •              .           .       ,  chensachffn, 

.r    •  mit  «ereroo  githninge  ioh,  sua- 

GENEVA,  ©enf.  Jul.  C.                            >                   ,  remo  anaginge.  O.V.  20,  98. 

GaNAZZO  s.  GANS.  GINGIBOTeb  s.  IMPITön  ' 

GENEZ.  F.  U  2.  Hs.  gennx.  SaL2l  genz,  8l   GÜNGIDA?  ("acc.  s.J,  cunciatUmem.  Prg.  59. 
gynaeceum.  #  ..Wenn  daa  Wort  so  im  cotf.  st^t,  so  ist  es  wdil 

als  eine  Nachbildung  von  atnctatio  aazusehea^ 

GANGak  s.'GA*  .       ,    GANGANi,  briitisches  Volk.  PtoL    . 

GlNGtiü    C£  Wunel  CjI  ;  «der  gehört  ^  zu  Q^^^^7 

GA?'  .  ,        «GANTAN(?>^  o6ire,  praeseMare.  ftud.  1. 

(ih)  kingen,  sequor,  imiUtr.  Rg.  3.  '  ('^  ^  ®*"*)- 

(et)  ginget  (gingit  O.  in  cod.  F.):  .^^^^    «     *   nJ  - 

so  giburit  roann^,  thara  e/  so^  gl»«  «Ar'il/,  Ofllt/  imsnamen; 

get  thanne,  '  ^~j,*j™,^ 

gisihit  thai  suaia  Hab'as  sin,  thoh  GX^NTÖN  s.  ANTI,  y/nw. 

IT.  C  »6  ] 


'  Digitized  by 


Google 


2ia 


GESTG-i-tSüNT* 


GENTQ,  wandalistheY  Maäi^naiiien.  FicUtntenf. 

aGENZO, 

rTTiwn '  '••••(1    ^1.     '..II'  ;„  ,i 

UUXNU,  /.,   angek.  gudl^,  jf.,   nord.   gannr, 

IgQdhrj  m,;  imA  pud,  ^^\^^,f.,  pm(na,  bei 

Ann..— ^€{.<gu4eagim^inf^i.,  {lild.  60. 

GUNDOBAD-  hieher?  ,         ^  r    . 

GÜIfDFAWP,  GÜNDFANARL 

GUINDHAHO. 

€ÜNÜ.  Gl5NDIL0.GUNDIHH10.iKpr. 

GUnDOMAIkiii  alontemnormm  rex.  Am. 

GUNDOLF.  GUNDOLT.  GtNÖURO?  GülND- 
WIN. ,  GUINDWARA,  /.  «ÖNDLAÜC,  y, 
GUNDUH.  GUNTLEUBA,/.  GÜJNTLAND. 
GUNDOLOtt  GÜNDROH.  GCTNDRIR  OUN- 
DARAT,/.  OUNDMAH;  «üNDAMÜND. 
GÜNi»OLT.  GÜNDPATO.  'ÄUNDBIRC,  /. 
GüNTPERAHT'(©<tm|>trt^.  GtlNDBERN. 
GUNDIFLÄT,/.  GUNDFRH).  GÜNDHART. 
GÜNDTRUDA,/  GUNDHRAÄI  (©unttatiV). 
GUNDHALM.  GÜNDHELM.  GÜNDHILT,/. 

•  GUNDH0H.GÜNDAtiABI,6UNTHERI[®fin> 
iijftt\  hiMu  gnndabarattcu«  in  einer  St  Gal 
-l<!r  VA.  V.  744?  aber  es  scheint  auch  ein  n. 
pr.  gnndachar  (gond-afehar)  gegeben  zu 
iiaben,'  da  gundachar  in  Urkunden  des  9 — 
11.  Jahrhunderts  nicht  für  '^tindahari  ge- 
nommen werdtt  kann].  GWVTASWIND, /. 

N.pr.f.   ALAHGÜND.  ALBAGUND.  ANSE- 
GUND.  BASIGÜNDA.  BURGUND.  FAGUND. 
»lAHremD.  HüNGÜND.  HiLtFGÜND.CiiÜ.' 
NIGUND  (Ättnlgunbf).  WOLFGÜND. 

.  ■      ■■  ■        ■  ,  '. .       .)■■    •  i 

GUNT,  6ift,  €i(«'/  «Igels,  gnnd,  pm,  tanies. 
n,  #.  gunt,  virlu;  F.  taio.  F.  pus.  Ph.  L 

gund,  pus.  M.  33.  Ph.,  2.  iabidus  kumor. 
Prud.  1.  '  ''.  »   ■'.:    } 


GINTEGE-^GENR.        <m. 

KELAGÜNT,  miHtou,  r«%»^|^;W.,    /'  {,} 
GELAGUNT,  morbo  regio.  Prud.  1. 
GUNDEREBA.    li^l^l       •       '         /;•  >'[  t, 
GÜNDIG,  tabidus.  D.  U.  321. 

GiNtEGE  (?),  sario:  Wn.  460, 

GANTINAAE;?.(et  ist  undei^üicb  gesdiciebai) 
V.  tubilarej  tignarius.  Tr. 


GANDERbah,  Flufenamea 


i  '  ,r ' 


■1  yA 


GENDRA  s.  JENerI'   '•"•;'  '■'■  ■ 

gunmüigen  s,  MAIL 

GEBSMüOTjan  s.  MÖT. 

IjAjNS, /.,  ®an<,  nord.  gas,  angs.^os.  s^kr. 
hani;  ^edl.  9c^,  lat'AMm^-^  Cf.  «o^ilüft  bei 
Plin.  X.  27. 

uttildiw  giMis,  aucffr.  Eiw.  M^  ;  -    '  "     ^       * 
n.  s.  gans,  i7«^r,  anca.  Wn.232.  460.  Sg.  242. 
Em.  31.  3-2.  Eng.  T«.  Zß  2.        r     /  * 


lenso.la!.  2.   |*'^7' 
€?.p/,cansi,  aucas.  C.  .       .  .      '  ^^ 

HAGlLGAiNS,  sparalus.  Tr.  mu/iivaga.  Ve.  6. 

Illf#//i^.  Zf.  2.  ,1  ; 

IIASILGANS,  miiüitf.  Ve.  3. 

HOKGASiS,  fnlica.  Tr.  m.      ^  ' 

ZESELGANS,  iwn/ÄV.  Ve.  2. 
GANSAUN,  n^pTf  i 

GENSIBLUORIA.  7 

GENSICHORN. 
GANAZO.  Sal  t 


i  w' 


kund.  gl.  JL\    j. 
chund.  Ra.  y 


//  j 


'-      >      .K^ 


geschriebenV  '    )  .       ^ » 

d.  $.  gunde,  pure.  Prud.  1.  mit  gunde,  tabCf 
veneno.  M.  28.  Sb,  Gd.  3.,        .      ^  /    j 
cunde,  /a^,  veneno.  Gd.  1. 


ÜAINAZiU.  öaL  l.    j  ;    - 

GANAZZO   Sal.  3  r  '"'^^'''  ^  ' 

GANZO  V.  anirecb^  pnetus.  D.  (angeb.  gan- 

jlrj>,  Durd,  .giasäi^  valiwt  .wdt. )  "^  /. , .  - 

CÄENSINCLI  (®än«Ieln),  oiiciW.  G       ' 
GENSINC, (hieher?  PQ.  I.  6.  haben  gfeÄsfnc), 

pofeniiUa.  Pll.  2. 

•    '■   -    -         .      .  .  ^  ' 

GENHEki  ^e«iW  m  '  "  ^^ 


Digitized  by 


Google 


mi 


GANSAN— GANZ. 


GANZ.  . 


222 


€Af®AN,  nibeicete  fßuctug  uii  printo  coepii 
triim  albäscere  verOoJ.  VA.  VD.  527. 

GCNSINC  8  GANS. 
GBNSDUCüs  aas  GAiSUUCus 

GANZ)  qanit  integer. 
Fonnen: 
R.  s.  m.  ganzer.  O.  III.  2,  32.  4,  14. 
.     cjiiizer.  VA-  II.  88. 
ganzar.  Prud*.  1. 
^.^•9i.ii.gaaze6.  Bo.  5. 
i/.t. ia.it.  ganzem^  Oig. 
d.  $'  f*  ganzero.  Bo.  5. 
o.  «.  an.  ganzan.  0.  ID.  2,  22. 

ganzen.  Bo.  5. 
a.  ß.  f.  ganza.  Ct  66.  Can.  10.  N.  21,  19.  Bo.  5. 

kanza.  M  II.  Em.  5.  Can.  9.  12. 
n.pLm.  ganze.  Org. 
d.  ph  ganzen.  Org.  Gx. 
kanzen.  Rg.  1. 
4i.pl.nu  ganze.  Org. 
Compar.  n.  s.  m.  ganzero. 

Bedeutung  und  Gebrauch : 
ganz,  integer.  Sg.  913.    ' 
.ijoanser,  incohnme^  VA.  IL  88. 
gaazar,  intaciue  Prud.  1. 
ganz,  inlaesnm.  Bo.  5. 
!  ginzemo,  MiBo*  Org. 
ganze,  sanaiivi*  Org. 
ganzero,  sanier.  Org. 
^anzun,  argiUam  (nonnam).  Prud.  1. 
gaiiza,  inviolaiam  (fidemj.  Ct  66. 
ganzen,  valentibue.  iax. 
'-  ganie^  äaUbree. 
thar  aar  io  mit  giuuurti   si  nuola  ;gaoz 

uuurti, 
iob  ob  iz  zi  thiu  uutti'ti,   thaz  bluat  iru 
fiMfculti.  O.  ta.  14,  Sri. 
.    fii  ganz  aih  tbannat  fuarta  ao  aliumo  aiu 
nan  ruarta.  O.  UL  14,  10. 
ilUi  uuatd  er  ganzer  (sanua)  gahun.  O.  III. 

2,32. 
sonuard  er  dar  ioigaiizfft,  (on  aouuiu  so 
er  er  uua^  haltdh  O.  III.  4,  14. 


thaz  er  füari  fbalHaaiili,  «{uad,  funt)  gan- 
zan sinan  sun.  O.  DI.  2,  22. 
Iimbe  mina  tmnicam  ^uurfen  sie  loz,  uucr 

die  ganza  haben  solti.  N.  21,  19.    ' 
aie  sint  ganzes  sinne«,  integriiote  meniis 

degunt.  Bo.  5. 
ze  ganzero  uutzentheite  (sdentiae  verifa- 

temj.  Bo.  5. 
tiu  do  ganz  in  iro  geuualte  uuaa.  Bo.  9, 
in  ganza  uuts,  absoUUe.  Bo.  6. 
KAINZO,  flrf*;.,  integre.  Ep,  ca».  2. 
UNGANZ. 
d.s.m.n.  unganzemo,  fangtsori. ]Qfgf 
n.  pU  m.  un ganze,  egrotailvi.  Org,        , 
a.  pl.  m.  unganze,  insnhibr^.  Org^ 
Compar.    un|;anzera,  minus  sumitatem  Ha- 
bens. Org, 
ALAGANZ. 
M/i<;bm,  olangiz,da9(chit,  aleganziz.  Oig. 
olangex,  hoc  est,  alganzez.  Org, 
GANZLIDI. 

CHANZWAGAN  (biehcr?). 
GANZ,  Salus,  gl.  K. 
GANZl,/ 
n.  s.  ganzif  saniias.  Org. 
g.  I.  ganzi,  saniiaiis.  Or^^ 
d.  s.  ganzi,  sanitate.  Org. 

si  Ccondiiio  humanorum  banarumj 
niotner  ze  ganzi  tie  chumit,  tota 
proveniat.  Bo.  5. 
HIdier  gehurt  au(^  wohl: 

canzi,  praeputia.  Gh.  2,  3. 
UNJ^NZl,  /. 
fffs.  ung&fazi,   maeuiü  (^in  quibus  nulla 

est  maculaj.  Mx.  Btb.  1.  2.  5. 
a.  s*  ungaazi:    die  unganzi  ferJbiAd.tt 
er  hier  mit  sacrameniis  ecdesiae, 
N.  146,  3. 
a*p2.%nganz!:    tba    drählin  thio  un- 
ganzi oam  fon  themo  kumigen  . 
nran.  0.  Ul^  4^  34. 
GANZIDA,/ 
a.  s.  ganzida:  thaz  imoiz  druhtia  so  ^i- 
liaz^  tbia  selbun  ganzida  gihiaz. 
0.  UI.  2,  36. 
(SANZtN,,  *o^i/arft 

.  116»] 


Digitized  by 


Google 


223  GANZa^GfcR. 

kaoeehe,  sospiiei.  D.  IL  313«  t  * 
GAGANZ^. 

gigenzent«  sospiianf,  salvanU  Prud.  1.2. 
ARUNGANjrflN. 

tr^Dganzeta,  emarcui  (nee  hahui  quic' 
quam  virium).  Mpc. 

GANZO  s.  GANS. 
GENZ  s.  GENEZ. 

GENZO,  wandalischer  Mannsnamen.  Procop.  Cf. 

GENTO. 

GENZA,  n.  pr.  f. 
GONZO  (?),  n,  pr.    St.  GalL  Urk.  von  770. 

VTxxJt«.«  il.  lä&t  sich  aus  dem  sanskr.  hrj,  ca- 
ptre,  Termathen  und  vielleicht  als  die  primäre 

Wurzel  von  VrixJtl.  X   annehmen. 

Ijrx^Jtl.«  %  ist  vielleicht  als  eine  dem  sanskr. 
kri,  facerCy  entsprechende  Wurzel  für  garavr 
(g^ro),  paratus,  aufzosteUen;  auch  iür  garn? 

IrAjA)  ixJLlA^  kann  Mrohl  als  Wurzel  zu 
GIRI,  GER,  G£:R  angestellt  und  vielleicht  mit 
skr.  grt,  devorare,  vergehen  werden?   s»  auch 

GERMANl 
GAR6R,  GAR£n  s.  GARAW. 

GARIbald,  Mannsnaraen.  Paul.  dkte.  €f.  gari- 
valdu»,  Anf&farer  der  Baiem,  Greg.  lur. 

GARO  s.  GARAW.      ^   . 
GARRA  s.  KARRA: 

GARRiNBERG,  Bergnamett.  ÜA.  v.  786. 

GER,  aogels.  gär,  nord.  geir,  hattiUs,  jacuJian. 
Da  in  der  gothischen  Bibelttbersetznog  (Cor.*  If. 
12,  7.)  bei  afgibaaa  ist  mis  hnuto  leika 


GfcR.' 


22i 


,  meioanifna,  irodUus^  e^  mihi  MtUhuJus  cüi^ 
ineaet  am  Rande  gsririi  stellt,  /iq  scheint  althd. 
g£r  das  goth.  gairu  zu  seyn,  und  nicht,  wie 
Adelung  und  Grimm  annebtn^n,  mit^Kr&i^,  ga^ 
sunt,  f acutum,  sondern  mit  giri,  ger  (cf.  goth. 
gairniy   deiiderium,'  aäacriias)   zusammen  zu 

hangen  und  zur  Wurzel  GAR,  GIR  (peUre, 
cupete?)  zu  gehören.  Doch  kann  es  auch  ein 
gothisches,  von  gairu  verschiedenes,  und  einer 

Wurzel  IjrXd  angehorigeS)  dem  yaicrov  (von 
Einigen,  z.  B.  von  Suidas,  fdr  einen  Wurbpiels 
der  GaUier  gehalten)  entsprechendes  gafs  gege- 
ben haben,  das  im  Aithd.  als  g&r  ersebieae;  dies 
goth.  Wort  gais  kommt  aber,  obgleich  Grimm 
(Granun.  n.  S.  455  und  4Ü4)  es  auCstcllt,  nir- 
gends isolirt,  sondern  nur  in  zusanunengcselzteu 

Nanicn  vor  (s.  GAIS—,  —  GAlS)  und  kann 
eine  andere  Bedeutung  als  die  von  facnlum  ha- 
ben (cf.   GIS).     Vergleiche  auch  gart,  goth. 
gazd,  Stimulus. 
ger:  falarica  est  telum  ingens,  ger^  9.i  bal- 

ster.  IV. 
ker,  missile.  AL  3. 
d.  kerc,  tridentu  D.  IL  3ä4. 
Nom.  prop.  [Einige  derselben  vielleicht  nicht 
mit  g£r,  sondern  mit  ger  (3s.giri)  und  ger 
(aus  gis,  q.  v.)  zusammcng^etzt}:  GER«  GE- 
RUNC.  GERICHO.  EBAHGER.  OlXiER.  ADAlr 
GER.  UODALGER.  ALAGER.  ELLANGER. 
ALPGER.  AMALGER.  ENGILGER.  ANTGER. 
ANSGER.  ERBGER.  ERCHANGER.  IRMIN- 
GER.  EISGER.  ISGER.  ISANGER;  WALGER. 
WEALGER.  WOLGER*  WALTGER.  WOLF* 
GER.  WANGER.  WICGER.  WITGER.  WAS- 
GER.  LIÜIGBR.  LANTKER.  RAGINGER. 
RfflGER.  RAVANGER.  RATGER.  RANTGER. 
MADALGER.  NIDGER.  NOTGER  (Sletfcr). 
NANDG£R:  BALDGER.  BERHTKER.  BLID* 
GER.  BRIDGER.  FOLHKER.  FBIDUGER. 
FRUMIGER.  GOZGER  HADUGER.  HALB- 
GER.  HULDIGER.  HELMGERi  HUNGER.  HE* 
RIGER.  HARGER.  UARTIGER.  HOSGER 
HASIGER.  HRUODiQfR  (ttfibi»et>  DEOT- 
GER.  (tEUTGER )  SIGEE^  SELIGER^  SELB. 
GER.  SINDKER  SWIDGER.  SWANAGER. 


Digitized  by 


Google 


225 


GERr-GlRL 


GIRI. 


226 


GEROLT.  GERWIC.  GERWIN.  (GERWEN- 
DlLLcw.  Aiaw^tfmnt.)  GERLOH.  GERLEIII. 
GERLANT.  GEBisNr  (f.J.  GERMUNT.  GfeR- 
MiR  (0«rmat).  GERNOT.  GERNANT.  GER- 
RAT  r«.  fJ-  GERBOT,  GERBO'IX).  GER- 
BALD,  GERBOLT.  GERBERAIIT  (©friert). 
GERBURG  (fJ-  GERßIRG  rf-J-  G^RFLiT 
(f.J.  GERFRIT.  GERHÜC.  GERHOIL  GER- 
IIErr(f/.;.  GERHART  (®erMr^)  GERHERI. 
GERHILT  (f.J.  GERHELM.  GERRAM.  GER- 
TROd  (©trtrub),/.  GE^ßiDXC/J-  GER- 
SVVINDA  C/J- 
AZGER.  F.  1.  2.  Wn.  232.  Em.  ZiAfOcinax.ge- 
AZIGERi  Wn.  460.  >  nus  gladü. 

(angek.  ätgär,  Gpiff).- 
MADALGER  (hieher?),  basUiam.V^;  s.MADAL. 
NABAGER.  Sg.  184.  Sal  4.\ 
NAPAGER.  Wn.  863.  L  terebellus,  iere- 

NABUGER.  Sg.  299.  \brlhtm,  ferebrum, 

NABIGER.  Tr.  F.  Sal.  1.  2.(ao^r,  angels.  na- 
NiBEGER.  L.  Cr.  \  fegar. 

NAGEWER.  Wn.  460.         j 
napngaera,  taradros.  C. 
-    F]SKER  (hieher?),  tricuspis.  Pr.  m. 
GERO,  in.    Hieher? 

gero,  ®(^r(/  lansa.'Wn.  3355.;  nord.  geiri, 

m.,  fries.  gära,y.,  segmentum  panni  ßgura 

pitpteta. 

gero.  Bib.  12.  A.  \    ,. 


kero.  Bib.  ü;  Wn.  863.' 


'ta  mant. 


G£RjAN  S.  tfTxd«   wohm  es  TicUcicht  nicht 
gehört 

GEROS  s.  GIRI  und  tRA. 

Gm  s.  GAR,  GIR. 

GIRI,  GER,  cupidus.     ct.  Wurzel   Gl  und 

VrliilX«  Sollte  es  mit  eanskr.  hri,  capere, 
oder  siBskr.  grr,  devorare,  aBüsanunenhangen? 
Das  I  der  Stammsylbe  ist  io  houegira  und  in 
gtrkeit  bei  Bo^  ö.  mit  dem  Längezeichen  ver- 
sehen; auch  ia  T;  166.  steht  girev 
1.  giriz 


ghiri.  ombiltösus.  Frg.  43« 

kiri;  avidus.  Pa.  Ra.  gl.  K.  ambiiiosus.  le. 

ambiiiosa.  Ic. 

girer.  Sg.  913.)    ^    ., 
?.  1   TT      If  ctipidus. 

kircr.  gl.  K.      >       '^  ^ 

gire  uuarün,  avari,  T.  106^ 

2.  ger; 

ne  laz  in  des  nideren  gersin.  N.  SO^S. 

des  ih  ker  uuas.  N.  118,  104. 

ger  des,  daz  ter  ne  ist  N.  118,  20. 

si  sin  harto  gÖT  uuär Oi'^niiro  optaret 

ardore.  Mcp. 
ist  kcF  des  uuaren  guotes,  cupidus^ 

Bo.  5. 
guotes  ker  sint,  bonum  petanL  Bo.  &. 
oba  tbu  es  auh  so  gero  bist  O.  IV. 

28,  20. 
gero,  ajffectus,  Asc.  hieher? 
ker  er,  cupidus.  Pa. 

geriu,  calida  (anima).  Mor,  Sb.  Bib.  1.2. 3. 
Vetoe  (sie),  avidi.  Jst. 
Coropar.  geror,  ardentius.  M.  29.  Gc.  1. 6. 

WALAGIRI,  fcl>Iac^t6c3ferlfl/  morb^egurig. 

uualagiri.  Pa. 

uualogiri.  Pa. 

uualugiri.  Ra.  gL  K.),  crudcHs,  crudeU. 

uualakirL  R. 

uualokiri.  Pa.  gl.  K. 

fu  «•  m.  uualukirer,  crudelis.  R. 

g.  s.  m.  uualukires,  crudelis.  Re. 

d.  pL  uualokirem,  crudelibus*  Pa.  gl  K. 
MORTGIRI,  ntorbflteeig. 

(der  mortgire  man.  Cd^) 
NEFKERER,  amirus.  K 
HOVAGIRL 

n.  pI.  m.  tie  honegtra,  palatmi  can$s^  Bo.  5. 
KIRIUHO,  avide.  Ib. 
KERILICHO,  sponte.  Ic. 

huueo  keroUebo,  quanfocius.  D.  I.  27&. 

GlRIIElT,/.  ©kt^elf. 
u.  s.  g^irheit:  diu  michela  girheifc,  rapa- 
ciias.  Bo.  5w 

dero  [menniskoD  untra^nlt»  gir- 
faeit  Bo.  ^ 
a,  8.  girheit,  eupidiaem^  Bow  & 
GEROHAFT. 


Digitized  by 


Google 


227 


Gua 


Giai. 


228 


D.  U.  317. 
o.  $.  n.  gerahaftaz,   desideralfile.  Mi.  Sb. 

Bib.  1.  2. 
a.pl.  n.  gcrohaftiu  ding,  optanda.  Bo.  5« 
GEROHAFTO,  ardenter.  Prod.  1, 
GIRt,/.,  ©{er. 
n.  s.  kiri,  rapacUas.  Bo.  4. 
d,  s.  giri,  ambiüone,  Em.  9. 

«puan  er  io  zi  noti  genau  zi  ubar- 

iDuati, 
zi  giri  ioh  zi  ruame,  zi  suaremö 
richiduame.  0.  II.  5,^  8. 
(mit  nbermnote  iouch  mit  kire.  D. 
ffl.  56.) 
a.  $»  giri:  (sine  giri  dar  ane  satote.  D. 

m.  8a) 

in  ghirin  dhea  riihhes,  per  ambitiohim 

regni.  b.  8. 
NEFKIR},/.,  avaritia.  Ib.  Re. 

g.  s.  nefkirii,  avaritiae.  K.  57« 
WERLTGIRl,/. 

d.ph  nnder  mitten  dien  uucrltkiren. 
N.  64,  6. 

walagir!,/. 

d.  s.  uualicri  fncjj  crndeliiaie.  Rb. 
CHUiEGIRE,  gula.  D.  II.  314. 
SMAHKIRI,  turpe  lucrum.  k. 

GERl,/. 

d.  s.  geri«  avidiiaie.  Mz.  BIb.  1.  3. 
GIRIGi  Sterigf  nord.  girug,  avidus. 

rehtes  kiredo  nuas  so  girig.  N.  118,  26. 

kiriconkichk(kidik?),  gulae (dediUJ.  Rc. 

a.  s.  m.  giregan.  Wm.1.  IX.)de8  rihtuo- 
girigin.  Wm.  If.       'mes.\Vm.8,7. 
kirigen  unill en,  promtam  vobm- 
totem.  N.  67,  11. 

n^pl.m.  kirige  liute,  cupidi.  N.  88,  26. 

GIRIGO,  Manier.  Ec. 

HERGIBGER,  ambitiosus.  Sal.  3. 

HOHEGIRIGER,  alüpetax.  D. 
GEREG?  min  sela  ist  ker^g  ze  derao  le- 
benden gote.  N.  41,  3.     Wenn  die  Aeeen- 

tuaüon  in  kereg  richtig  ist,   so  gehiurt  dies 

Wort  nicht  faieher. 
GIRIDA,/.,  ®ur^^ 


Form  nnd  Flexion. 
8.  s.  girida.  N.  74,  24-  T.  84.  Can.  4.  Prad.  L 

giritha.  D.  IL  1Ö4. 

kirida.  K.  7.  Ib.  Rd.  A.  R. 

gireda.  N.  111,  10.  118,  20. 
g.  $.  girida.  Ct.  »4. 

kiridu.  K.  49. 

giredo.  N.  118,  20.  Bo.  5.  Mop. 
d.  s.  giridu.  T.  105.  Gh.  1.  3. 

kiridu.  Rb,  K.  60. 

girida.  VP. 

girido.  M.  30.  Gh.  1.  3.  4. 

giredo.  N.  118,  82.  Bo.  5.  Mcp. 

gerido.  Gh.  4. 
II.II./I/.  kirida.  K.  4.  7. 

giredä.  Bo.  5. 
g.ph  kiridono.  K.  1. 
d.pi.  kiridoom.  K.  7. 

giridon.  Nd.  II 

giredon.  N.  24,  1.  Nd. 

giriden.  Otl. 
Bedeutung  und  Gebranch: 
desiderium.  K.  1.  7.  47.  49.  N.  111,  10. 
adpetitus.  Ib.  Rd.  D.  II.  168.  Gh.  1.  3; 
ambitus.  A.  Bo.  5.  VP.  M.  30.  Gh.  3.  4.  Rb. 
atpidiias.  Can.  4. 
concupiicentia.  N.  72,  24. 
ardor.  Prud.  1. 
motus.  Bo.  5. 
avaritia.  T.  105. 
ambitio.  Bo.  5. 

in  giredo  hohero  eron,  afftdione.  Mcp. 
ungiduungan  kirida,  inlubies.  R. 
gelust  unde  gireda  ein  sint   N.  118,  20.» 
giredo  rehtes.  N.  118,  20. 
laze  sih  langen  dero  giredo.  N.  118,  20. 
pi  girido,  pro  intenilone.  Gh.  1.  3. 
in  irdisken  kiredon   Nd.  ^    ' 

giriden  des  ^uuigin  libes.  OÜ. 
kirida  fleiskes,  desideria  carnis.  K.  4. 
gireda,  curas.  Bo.  5. 
GIRIDI,/,  eierbf. 
d.  e.  giridi,  siii.  Prud.  1.  in  lobes  giridi. 

Co.  * 

a.pl.^ie  irdiscon  giridi,  terrena$ amc^pU 
scentias.  N.  IL  2,  9. 


Digitized  by 


Google 


22a 


GIRL 


GIRL 


23a 


ERGIRIDI,/,  €^r6eg{er5^  n 

d.  s.  ergiridi  Co«  .  ;        ^ 

ÜUALUGIBIDA.  Pa.        \ 
UUALUGmiDHiU  gl  K.  [,  crudditai. 
UUAIAJKHUDA.  Ra.       ) 
WERAIirGIRIDA,/4  . 

n.  s.  uuerltkirida.  N.  7,  10. 
d.;  s^  uueraltkirida  firti.  &  Can«  9.)  amU* 
uueraltklrido.  Caii«  10.  12.\iioni. 
a.  s.  niierltktt^a.  N.  24, 16.  mmkUicnem 
moHallam  rerum.  Bo.  5.  v 
.    .d.pl  uuerltkiridoB.  N.  19»  9.  68,  2. 

uuerltkiredoa^  cupidiSattk  Bo.  5. 
KELAGIRIDA,/. 
m  #•  helagirida  fsiej,  tfänirb  inghtvies. 

Asc. 
a.  s.  kelagirida,  ingluviem.  Aid.  4» 
SCAZGIRlI>i^  f.,  avorifia:  Asc 

pe  scazgirida,  propicr  twariliam.  Bo.  1. 
''    S^AZGIRIDI,/ 

i/.  «•  acazgiridi.  Co. 
GIGIRPO,  cupido.  £b. 
'    ÖAGIRiDI,/ 

d.  8'  iii  geunaltes  gegiridi.  Co. 
d.pl.  in  gejgiridQn.  Co. 

GIRlii£SSI,  ^cüpiditas.  Pa. 

GIB$CNGA,/.^  d^ro  yuerlte,  ambitio  u* 

QEBOiN^  GERtN,   gie(^r^^^   htn^^un  (goih. 
fa^xdii).,      ,1 

Fotm  «lid  Phexioii. 
.     .1.;  geT<^iu:    . 

Inf.  geroiL  Bd.  5.  N«  74,  4.  Mcp.  Gc.  3. 
keron.  Rb.  Rc 
geronnes.  Iktcp^  Bo.  S. 
gerönne.  Bo.  5.  T.  38,  !• 
.     (ik)t9eroiL  JN.  26,  4.  7.  37,  10.  53,  4. 

60,  4.  Wm*  S,  1.  7,  10. 
.  <do)  kecvoa»  Kp. 

geroat  Bo.  5.  Wnl.  5,  1. 
kerost  S.  13. 
(erX^erat  Gh.  1.  2.  Pitid.  1.  N.  23,  2. 
4.  31,  i:  36,  4/  fr.  41,  2.  62,  2.  83, 
Ö.  H«,  20.' 37.  126,  6.  Org.  Bo.  5. 
r  Mcp.  T.  60,  4v  Fig.  43b 

Ifteroot  I^p*  Rb. 


kerot  K.  43.  61/64.  Pa*  Gh.  3.  D. 
U.  351. 
(wir)  geromes.  M.  30.  Gh.  1.  3» 

geron.  0.  II.  24,  43. 
(sie)  geront  M.  2.  29.  Ge.  1.  6.  Catt.  7. 
Bo.  5.  N.  74,  4. 
keroont  K.  5. 
keront  K.  64.  Rb. 
kerunt  Gc  & 
(du)  keroes.  K.  4^ 
(wir)  geroen.  N.  43^  18. 
(ir)  geroent  N.  61,  11* 
'(stt9)  keroä.  A. 
(ih)  gerota.  O.  IV.  10,  3.  Pä.  Wm.  2,3. 

kerota^  gl  K. 
(er)  gerota.  a  IV,  13,  15.  T.  1^7.  Gd 
Alcpb  3o.  5. 
kcrota.  gl.  K.  Pä.  Ra.  Rf. 
gerode.  tir. 
(sie)  gerotnn.  O.  W.  15,  7,  Gd. 
kerotun.  Mx.  Bib.  1.  2.  7. 
(er)  gerotL  O.  HI.  3,  8.  14^  m 
p.  €/.  gerondi  fs.  9,  4. 
geronti.  T.  196,  4. 
keronti.  Em  3.  Can.  9.  lOl  11-  12. 
geronte.  N.  70,  17. 
•    gerOndo.  Bo.  5; 
n.pLm.  getonla.  Eg. 
rf.  pL  gerötfteiti  N.  7,  14. 
a.  pL  keronte.  Da. 
2.   gerftn. 

Inß  g^eraii.  Wm.  6,  4. 

(sie)  gerant  Prud.  2. 

(er)  gerc  (D.  IH.  31) 

(ih)  gereta.  N.  20,  3.  26,  4.  61,  5.  118, 

40.  130,  1. 
(du)  geretost  Bo.  5. 
(er)  gereta. Mcp.  N. 20, 3. 103,20.118,20. 
(sie)  gerctori.  N.  52, 6.  61,  5.  74, 4. 77,  29. 
p.a.- d.pl.  gereuten.  N.  II. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
appeiere.  Rb.  Rc  Gh.  1.  %  6.  M.  29.  A.  G6. 
ahhelare.  Gh.  1.  2:  3. 
captart.  Prud.  1.  M.  30.  Gh.  1.  3. 
ambire.B.  II.  351.  Rb.  Prud.  2. 
desiderate.  K.  5.  43.  Pä.  gl.  K. 
cupere.  K.  61.  64.  Pä.  Ra.  gl.  K. 


Digitized  by 


Google 


231 


GIRL 


Gm 


23a 


cöncupisetre.  Rb.  K.  4. 

affeciare.  M.  2.  Can.  7.  9.  10.  11.  12.  A- 

Em.  3» 
9itire.  Gc  $.  G(L  1. 
inhiare.  Mx*  Bib.  1.  2.  7,  Ee. 
keronte,  deditos.  Da. 
den  uuillen  dara  gcronnea,  cupidiiaiis. 

Vicpß 
geret  hina.  N.  83»  3.       :         : 
dftra  gereta.  Mqp. 
mii  aec.  selten» 

thaz  mera.  uuibt  ai  geroii.  O.  W.  14, 20* 

den  gerenten  die  uuarheit.  N.  11. 
j»ie  ze  gerönne.  T.  28,  1. 
mit  gen.: 

des  man  geron  raahti.  Bo.  5. 

nuea  er  gerot.  N.  118,  37« 

dero  dn  geron  auliat  Bo.  6. 

gerota  inner.  O.  IV.  13,  15. 

sie  gereton  min.  N  61,  5* 

ih  kcron  seldon.  N.  26,  4. 

ih  geron  sinero  kumfte.  Wm.  7,  10. 

dax  uuir  lones  ne  geroen.  N.  43,  18. 

niehtea  ze  gerönne.  £o.  5. 

kernt  antuuurtis.  Or^ 

ih  gerota  thes  muases.  O.  IV.  10,  3. 

gerot  dero  euuignn  fruma.  Frg.  43. 

framade^  ni  gerot  Frg.  43. 

gerot  dero  nrstende.  N.  62,  2. 

gerot  anderes.  N.  23,  2.  v 

gerot  rehtes.  N.  118,  20. 

geront  des  niderea  N.  74,  4. 

ih  kereta  liumintes.  N.  130,  1. 

keron  kehiennes.  Mcp. 
Mit  hf. 

keros  nntarieccan.  Kp. 

keroot  sehan.  Kp. 

gerot  gelih  unerden.  N.  31,  l. 

geronti  uuas  inan  gis^ban,  erat  ai- 
piens  videre  eum.  T.  196,  4. 

ih  kereta  ezzen.  N.  20,  3. 

min  aela  gereta  in  gelüste  haben  di- 
niu  uuerchreht  in  allen  ziien,  con- 
cupivU  desiderare.  N.  118^  20. 
mit  acc.  c.  inf* 

sia  gerot  nuerd«n  ricba  d«s  unaueh- 
sallachen  kuotea.  N.  23,  4 


mit  ZI  und  inf.  ^ 

gerot  ze  gehienne.  Mcp. 
gerot  ze  gnuunnenne.  Bo.  5. 
ih. keron  ze  inphahe;itoe.  N.  '&3,  4. 
gerot,  iro  ze  gesatonne«  Nl  \ik\^B. 
gerotun  zi  rinanne.  0.  II.  15,  7. 
mit  daz-:     ."  \ 

^ih  geron,  daz-^  kume.  Wm.  5,  U 
ker4>st,  thaz-.  S.  13. 
geran,  daz  du«*  magist  Wm.  6,  4. 
mit  i\i> 
gerot  ze  dero4>  nrspringe  dero  unaz« 

zero.  N.  41,  2. 
gerot  ze  dir.  N.  41,  2. 
'  mit  zi  bei  der  Pierson  und  mxigen.  des  Objekts, 
ih  gereta  ze  gote  einea  tinges.  N.  26, 4. 
mit  widar:  ^ 

der  lichamo  gerot  utfider  dero  aelo. 

N.  36,  5. 
fleisc  keronte  uuider  dero  8ei<K   N. 
70,  17. 
mit  föne:  ^   ' 

dhazs  chind  nnas  gerondi  fona  mno- 
ter  brustum,   delectabatur  inf  ans  ab 
ubere.  Is.  9,. 4. 
GAGERON  (nur  inf.  unil  part.  pass.). 
Inf.   gigeron,  appeiere.  Gh.  1.  %  3. 

gageron  (nieht^s  ne  mag).'ßo.5. 
za  gagerunnd,  appetendis.  Pnid.  1. 
p.  p.  geg*erot(nnirttingoIiches).  Bo.  5. 
tero  allero  uuirt  kegeröt  Bo.ö. 
alles  lonea  unirt  kagarot  Bo  5. 
kakerotaz  antluzzi,  faciem  den- 
deratäm.'  EL  19. 
KERUNGA.  Pa.     }        i      .    ^       . 
KERUNKA.  gl  K.!*  ^/^"'«''?  r^nentisj. 

BIGERIDA,/,  fbt^ittbe. 

d.  tf.  pigerido,  intentiont^  amor€.  Sb. 

GIREZAN,  concupiscere.  * 

sie  ^irez ton ^concupifnmteoneupi^centiam. 
N.  105,  14. 

GIRDIMON,  cupere.  .    , 

(er)  gkdinota,    eujMbat,    gifullen   sina 

unamba.  T.  97. 

(pie)  glrdinotun,  cupiemni.  T.  74,  8. 

GERN,  G£^^  S^r»/  nord.  giarn,  angs.  georn, 

georne,  pronus,  ßttidiosus,  s^d^us,  avidus. 

kern 


Digitized  by 


Google 


^93 


GIRI. 


GIBI. 


Uk 


k%rni.Bx.| '""*"""• 

n.  J.  m.  kerjQer,  intentiü,  R. 

a.pl*m.  kerne  enti  geuuare,iis/M/o^.£in.3. 

Can.  9.  12. 
GERNO,  adv.,  QtttL 
gerno.  O.  Wm.  Bo.  5.  N.  Mcp.  M.  Gh.  1. 

2.  3.  Ib.  Co.  Ct.  96. 
kerno.  Ja.  Rd.  Zf.  Co.  2.  Em.  33. 
gerno.  Ib.       ^  |    ^ 

kerno.  Ja.  Rd.  Zf.  Co.  2.}' 
gerno,  delectabiliter.  M.  30.  Gh.  1.  2.  3. 

desiderabilifer.  M.  30.  Gh.  1.  2.  3. 
thes  niannilih   nu  gerflo  ginada  sina 

fergor  Ol.  31. 
thaz  deta  siu  lo  gerno.  0.  I.  5,  12. 
thaz  uulr  nu  niazen  gerno.  O.  L17, 32. 
firnam  ouh  gerno   thiu  uuort   O.  L 

21,  a 
ni  bin  ih  thero  manno,   the  ir  eiscot 

nu  so. gerno.  O.  I.  27,  33. 
80  Ulier  60  uuilit  manno,  so  doufu  ih 

inan  gerno.  O.  L  27,  49.  , 

thaz  lib  uuas  lioht  gerno.  suntigero 

manno.  O.  I.  1,  45. 
so  uuer  so  uuolle  manno  gen  after 

mir  10  gerno.  O.  IIL  13,  27. 
al  ni  gizalta,   thaz  ih  gerno   uuolta. 

0.  IV.  1,  28. 
ih  ne  irstetben  muge^  ih  ne  irsterbe 

gerno.  N.  3,  7. 
die  gerno  hier  arm  sint  N.  9,  10. 
den  (argen  uuillen)  sie  gerno  seein- 

din,  übe  sie  mahtin.  N.  32,  7. 
föne  gote  uuerdent  keribtet  mannes 

kenge  unde  föne  dluuuileer  gerno 

sinen  uueg.  N.  36,  23. 
er  ist  imo  suozze,  pe  diu  habet  er  in 

gprno  in  muote  ioli  in   munde«    N. 

36,  30. 
uuanda  er  gernohinauuare^dar  schert 

die  guoten  sint.  N.  42,  1. 
nu  sin  gerno  under  sinero  indictione. 

N.  49,  8.  V 

du  gesahe  gerno^  daz  ih  ubelo  fuor. 

N.  49,  18. 
die  ih  sculdig  ne  bin  ze  lidenne^  die 


l^do  ih  kerno  füre  die  «culdi|;ieti.  R 
37,  19. 
die  militageliches  kerno  dines  reclites 

irrent  N.  6,  8. 
Compar.  gerno r,  Ue6er. 
gernor  samenot  tanne  uertribe.  Bo.5. 
$ol  ih  gernor  iomannes  rates  folgen 

danne  apoUinis.  Mcp. 
ih  zello  aber  gernor,  daz-.  N.  9,  ö. 
daz  Opfer  uuile   got   kernor,  danne 

iungez  rint  N.  68,  32. 
ih  uuile  gernor  uuesen  feruuorfener-, 

danne-.  N.  83,  11. 
die  gernor  sint  docü  d^nne  /Va/i.   N. 

118,  2. 
gernore.  N.  H.  9,  2. 
(gernere.  D.  III.  54.) 
Superl.  gerno  st,  am  Itebgen.  ßo.  "5. 

uuanda  si  den  uzlaz  kernoa.t  keisi«* 

het  turnohten.  N.  44,  14. 
daz  kehoret  er  gernost.  N.  85^  S^ 
aller  gernosL  Wm.  3,  8.- 
UNGERNO,  Uttgettt.    , 
ungerno,  minus  libenter,  M.  30.  Gh.  1,  3. 
nals  ungerno,  haud  difficuher.  Pxud.  L 
uuio  ungerno  er  (tod)  cheligo  iro  uuei- 

nonten  ougen.  Bo.  5. 
ungerno    darbcta    si    dero    irdiskoii 

uuunnon.  Mcp. 
ungerno  heilenten  «eres.  Bo.  & 
gihortun  ungerno.  O^  I.  17,  32. 
80  gerno,   so  ungerno,   alle  sint  «ie 
under  sinen  fuozen,  saug«  dieger* 
no,  uuenege  di^ungexüo.  N.  109,  l. 
WIBGERNI. 
uuibgern.  Sg.  299.1 


wibgern.  L. 


[,  lena. 


IV. 


uuibgerner.  F.  2. 

wibgerner.  Hd. 
WlSIGERNL 

n.pl.  TU.  die  uuls^gernin,  philosopiu. <ifg. 
WINIGERNI. 

a.  s.  m.  uuinegexiien^  uxorium.  Mcp. 
FÜRWIZGERNL 

firiuuizgerner,  suspiciosfts.  RB.  % 

uiriuuizgerni.u,  €uriasa  {sectati}.  Bi()ul.2. 

UIRUÜIZGERNO,  curiosins.  Mart       , 
[  17  1 


Digitized  by 


Google 


235 


Gnu. 


GIR—GOR. 


^36 


LtilTieERNI,  lenis. 

d.  pl.  lihtigernotn.  Gc.  8.)     ,    ., 

llhtigcrnon.  Gc9.!''^'^*'''- 
RAWOGERNI. 

a.  i>  m.  rauuogertiin.  gnieium.  N.  103. 32. 
RECHIGERNI,  rac^gierts. 
'   n.pl'f.  die  dri  rechegeriMin  siiestera^ 

wltriees.  Bo«  ö. 
R£flT6ERNI,  fusius. 

n.  s.  m.  rehtgerner.  Bib.  1.  5J     . 

rehtkcrncr-  Bib.  1.     J'/"*^- 
g.  s.  m.  des  rebtkernln,  fnsti.  Frg.  23. 

d.  pL  den  rehtkernoB.  Em.  33. 
a.  pL  m.  tehtgern«,  aequos.  VA.  VII.  69S. 
ÜNMIETAGERNI. 

».  «.yi  unmietegerniu  (canientis  mune- 
ribus).  AIcp*. 
FLETSCKERISE.  Pa.  Ra.>  .^       o-  k    -^ 

FLEISKERNE.  gl.  K.      [.  ^«'•«J/^^^- ^eher? 

GUOTGERNl,  /. 

(a^  #.  gvotgerne,  benignitattm.  Wk^ 
fiOHGERlNtR.  Ph.  )      ^. 

HOHKERNER.  Gb.  1.  zS'  ^nipetax. 

SPILOGERM 
n^  s^  m^  spilogemer,.  pronus  in  petulan- 
tiam.  Mcp. 
d.  pf.  »p41i{ern«m9  kiseivis.  Euk  19;    - 
ÄLTZIERGERN,  veiemosus.  Tr. 
iV.  pr.  SPIUGERN. 
GERNOWILLTC. 
GERISLUiO,  Kdenter. 
gernlrbo^  diUgtntius^^LJL  iUironens.Bih.  t. 

examurs.  Sg.  913. 
gernMbhoy  diligenter.  T.  pr. 
gernlieho,  di/tgenier  (fernetfr).  T..  8,  4.^ 
kernlibbo,  libenier.  Kp.  K.  4  diligenier. 
K.  4.  diligeniHJS.  Pa^ 
j  geTmlicbo  (rraget)y  ditigenter.  T.  8^  4 

üffitJUlZEERNUHO,  eupiose.  VP. 
GERNt,  /.  (godt;  galroeiy^  alaerita^,  deside^ 
riutn). 

n^  ^  kerni,  euriosftas.  R.  appetiiii^  BI.  m- 
duHria.  Enk  15.  %  193.  amMio.  RK 
kern-ii,-  diligentia.  K.  2, 
if,  j.  kerni  9  ambiiione.  Rb. 
0.  «.  kerni«  ofperam^Tg.  U  inUnitoüem^Bb. 
WlNIGERNi,/. 


i/.  ^.  fore  micbelero    uuin^ge^ifi,   im- 
mensi  amorix  imfHi  ti^iia.  Mcp. 
PERWlZGERNr,  FIRWIZGERNA, /. 

n.  s.  firnnizkerni,  cutiositas*  K^  Gh. 

d.  s.  firuuizkerni,  curiosiiale*  Bib.  9. 
firuuizgerna.  Co« 
LOBGERNl. 

a.  s.  lobogerni,  jaciantiam.  N.  43»  22. 
UHTIGERNI,  /. 

g.  s.  iihtigerni^  lenjfatis.  Gc  8.  9. 
REHTGERNl,  /. 

g.  s.  rebtkerni,  mnocenüae*  Bo.  5. 

€7.  s.  rebtkerni,  fustificationem.  M^. 
ROMGERNI,  jactaniia.  Em.  19. 
NIUGERNl,/. 

in  niugerni  hau  ih  gesnndot.  Ce. 
GEBAGERNt,  f. 

g.  s.  gebegerni,  li/^raliiatis.  Gc.  II. 
HÖHGERNl,  /.,  altitudo.  Mfj.  Bib.  1.  2. 

g.  $.  hobgerni,  akitudinis.  M.  30.  Gb.  3. 4. 
SEMFTIGERNl,/. 

in  semftigerne  han  ih  gesnndot  Co. 
GIRNIG,  GERNIG. 
girniga,  rapacem  (laudis  deatiramj.  Pnid.  I. 
GIBIGERNIGER,  munijSeas.  Tr. 
GERNNISSA,  GERNNISSI,/ 
g.  s.  kernftissa,  devotionis.  K.  18. 
d.  #.  kernnissn,  devoiione.  K.  20. 
gernnissi,  diligentia.  Can.  4. 
GERNfeN  (gotb.  gairnjan/angeb.  geornjan^ 
nerd.  girna,  eupere). 
kfrrneta,  cupiebat.  Ho.    HIeher? 

GIR^  m.,  ©tier/  W/W. 
».  s.  gir,  tultur.  Wn.  460»  Tr.  Ib.  Rd.  JSok  31. 
Zf.  2.  BiU  1.  Bo.  5. 
kir,^  vultur.  Bib.  % 
a.  s.  ktr,  vulturem.  Em.  \9. 
n.pli  gir,  vfdtures.  D.  II.  286; 
(giriy  vultures.  D.  IL  86.> 

GIRRan  s.  UUUn. 

GOR  (cf.  iesffn^  ge»air>^  ?(R|(t,  angets.  u.  nord. 
gor,  n.yßmis. 

n^  s.  gor,  /rmw  ^^w:«^  mundan  solei  fiamsj. 
U0.  Bib.  \.  5.  7. 


Digitized  by 


Google 


^w 


GÖR-^6E»AS. 


GIrES.  GARAW.  238 


a.  «.  %ot,ßnmm  (boum).  m.  M.  38.  Bib.  1.  GIRES,  mecedonicum  (PH).  Pfl.  1.  8, 

'   >2^-^Q*    ^    7».:       I 


GÖR  <Jet  gotlu  g»«r8^  tri$tU).^  , 

GÖRAQ  (go reget,  maäüenius.  14). 
!•  *.  I».  ^oragies: 

ih  xellu.  tbir  in  ala  iiaat»  luzil 

draiik  ilte»  thjir, 
L1141I  ibtea  mahta,  iah  govagea 
gismakta.  O.  II.  ^  26. 
J^«.m^i}.  demo  g6regi^,  exigtio^  Org. 
:4.  s./.  goregun; 

•  n  iao8.  er  thuruh  »Ue  thie  forasa- 

-*'  M  v\    .'.-  .;';  eQn.6iii.e,  :'      ^    .    .     , 

theru  goregun  auorolti   uuaa 
10  giheizenti.  O.  L  10»  8^ 
,.a.  s.  m.  goregen,  penperem*  R  34».  10. 
gi  ph  dero  goreg<yn,  paupetutn.  N»  11,  6. 
GQiyLGUU. 
in  herben  .runrla  sin  tho  tbur  Ithaz 
goriglicha  (goraebJieb^  cod«  Fi)  ia- 
mar.  0^  IV.  36,  8. 
.  GÖMNGt,/        ^ 

iu  qaenent.iw^  thio  ziti  ibera  uue- 
X  >  .0  V  V  ntgKeiti,   < 

80  iamarlib  githingi  ibera  goringi.  0. 

....    o •.,.;..'...  .JY-«ft-4a  .  ^ 

ibaz  nuir  fro  tbes  tod^s  fateja  beim- 
•       .      .  öfle^,  t 

in  eigan^z  gitbingi  aid  tbera  goringi 

nist  uuib  thaz  io  gigiangi  iq  «nerun 
garingi,  .  ,   ; 

odo  merun  grunni  mit  kindn  10  gi- 
nnül^ni.  O.  h  20,  15. 

GARAHOT  s.  ARAH. 
GARAT  a  GART,  siimuin^. 

GEROLDINGA,  eine  Apfelari.  Br 
GiARUNAy  eaVoniie/  kelti^cber  F1u£m.  Strabo. 
GIRRARI  s.  IRRI. 

GrERA^]^^  ;Fhi£si|anien  ( Pruth  )•  Amm.  marc. 


GARAW,  GARO,    ange1&    g«arve,  gearo^ 
paraius,  prpmtus;  luerana  junser  gar.  -^  €t. 

Wurzel  GAR.  2. 

Form  und  Flexiom 
garo*  F,  a  \^rg.  Frg. 
g(k)aro.  N. 
karo.  Em.  1—24.  Cam  9.  10.  12-  Ba.  Rb.  Bd. 

Ib.  gL  K. 
caro.  Rb. 

(gare,  gar.  D.  HI.  42.  97.) 
R.  #•  m.  kareuuer.  D.  II.  317. 

karnuer.  Is.  2.  Da. 
»•  '•  /.  garauuiu.  0. 1. 5, 70.  (giiraiiui.eod.F.) 

garauuu.  O.  I.  5,  70.  cod.  V. 

gareuuiu.  Mqp. 
n.  s.  n.    garauuaz.  0.  IL  16,  38.  V.  20,  iO£ 
£/.«.iii.f».garauuemo.  VA.  VlIL  317.. 
.  .  demo  gariYun.  VG.  I.  300. 

a.  s.  m.  ^^reunin.  N.  92,  1. 

kariuuin.  K  108,  19. 
a.  s.  n.  garauuaz.  O.  IV.  5,  64.  9,  11 . 
n.pl.m.  garauua.  Ur\.  Bib.  7. 

garauue.  O.  III.  23,  60.  T.  147.i 

karuue.  K.  48. 

garue.  O.  III.  23,  60,  cod.  F, 
m/i/./.  «aratiuo.  0.  L  18,  23.  IV.  l&y  42. 
T.  148. 

karauüo,  Frg.  27. 

garuuo.  T.  125.  ' 

WrTilii.  garnuu.T.  125. 
^.  fi/«  gareuuera.  Is.  3,  1. 

garuan.  Pmd.  2. 

garauuen  (garuuuen.  cod.  F.).   O. 
IV.  16,  16.  (ist  wohl  nicbt  Infiai6v). 
ff.p/.m.  garauua.  Gh.  t.  Bib.  1.  2. 

karauua.  Zf. 

garauue.  Gh.  3.  0.  f.  20,  4    . 

karuue.  Em.  19. 
Compar.  garauuiro.  M4.  Bib.  L  2. 

garauuora.  Bib.  7. 
Bedeutung  und  Gebrauchs 
karauuo,  paraiat,  Frg.  27. 
karo,  prumptum.  Em.   19.    (Im  Druck  atebt 
iaiachlich  praeruptum.) 


Digitized  by 


Google 


239 


GARAW 


GAiUW. 


Mi 


quidi  karoy  diclo  parms.  gl.  K. 

karcuuer,  infiilatus.  Ö.  IL  317. 

kaTnuer y  capeditus*  Is.  2. 

garauua,  expediti.  Mt^. 

garuan,  expeditis.  Prud.  2. 

garauuemo,  parto.  VA.  VIII.  317. 

garauua,  exertos.  Gh.  1. 

garauulro,  procUvior  (ad  peccandum).  M^ 

nueset  garanue.  T.  147. 

elln  sint  garuuu.  T.  125. 

ro8  karo  uuare,  sonipes  comerelur.  Mcp. 

bruthlauft  ist  garo,  nuptiae  paraiae  sunt 

Frg.  19. 
micbellicho  gav^utfiu.  Mcp. 
ein  ziero  garo  chint,  redimitus  puer.  Mcp. 
ziero  gateuuiu.  Mcp. 
(min  heFza)  nu  ist  caro.  N.  66,  8. 
iin  sez  ist  caro.  N.  92,  3. 
in  goldinen  farson  ist  si  garo.  N'  44,  14^ 
iuuar  zU  »»mblon  i&t  garo.  T.  104. 
ther  m«n   bisnorgeta'  thaz   iob  leb  Cbaz 

gadnm  garauHaz.  O.  IV.  9;  t2r     * 
farnam  tbazscottf  uaerd«nf  thaz,  tbaz  uuir 

no  eigui»  garaüuäz.  O.  IV.  &i  64. 
nit  gareuuera  biliduro,  adhibitia  exemplis^ 

k  3,  J. 
gaiauue  mit  unafanon.  O.  I.  20,  3. 
(daz  8vn  dienrst  da  gare  wäre.  D.  IIL  42.) 
(daz  die  vogile  se  gar  frazzen,   da^  ai  i» 

nicht  veVliezzen.  D.  III.  97.) 
[die  nam  er  im  be  garewe  (gänzlich).   D. 

ffl.  80.1 
(daz  bringe  her  nil  be  garwe.  D«  Ol.  88.) 
(sumeliche   flurn  pe   gatewe  ir  seones 

uarwc.  D.  IIL  59.) 
bi  ^^riviVLiy  fimdiius.  W* 
Mit  dat.     . 

then  iz  garo  i^t.  T.  112f. 
iu  garo  rihhi,  parotumvöhis regnnm.TA52. 
daz  (fiar)  ga-ro  ist  theTne-  diufale.  T.  152; 
SU  ist  in  himile  tbnruh  tbai  michil  Ion 

garaoüazr  Ot  U.  16,  38.' 
arabeiti  man»go  sint  on^s  biffr  io  gftfs* 

nuo.  O.  L  1^,  2* 
garo  £st  dir  gnada.  Wn^  6,  12^ 
mit  ga'ga^nr 

iz(herza)  ist  kato  gagcn  dir.  N*  (9(0),  t7. 


mit  zi:  '   •  " 

to  uuaren  garo  ze  apoHinis^eito  sine 
nuizegfogela,  den  zeffio<retine-,  con- 
stiierunL  Mcp. 
garanuiu  zi  thionostew  O.  L  5,^79.'^    ^ 
karaunnn  ze  nnerche.  N.  108;  19.  < 
nu  simes  garauue  mit  imo   ze*  tliemo 

falle.  O.  m.  23,  60. 
iz  ist  caro  ze  firtragenne.  N.  56,  8. 
sin  berza  ist  garo  «e  gedingenne.    N. 

111,  7. 
garo  ze  irsterbenne.  N.  39,'  13.  ze  fauo- 
tenncN.  118,60.  ze  helfenne.  N.J9,14. 
ze  lidenne.  N.  37,  19.  zi  faranne.  T. 
161,  3.  ce  firgebenne.  Ct  83.  ze  fer- 
tragenne.  N.  92,  i.  ' 
mit  daz:  ' 

ih  bin  garo,  dazmanmih  pinde.  N.36, 17. 
GARO,  GARAWO,  Adv.  («or);  ist  nicht  imriicr 
vom  unflektirten  Adj.  zu  unterscheideii.  ' 
karo,  fmditus.  Em.  L  6.  Caa«  a  la  12. 
k«ro,  prorsus.  Rb. 

karo,  peniius.  Ib.  Em.  19.  Can.  9. 10. 12.  Rd. 
caro  jii  uuizzanti,  peniius  Ignorant^.  Rb. 
sttmna  karo,  vox  pemius.  Rb. 
chuninglicho   garo    (sizzende,    decentcr 
»      omati).  Mcp.  '         .    i, 

ingiang  er  tho  sci^^o,  goldo  garo  ziaro. 

0.  l  4,  19. 
thaz  ira  Hobt  berabfa  si  garo  iz  in  int- 

wuerahta.  O.  IV.  33,  11. 
sus  garo  mih  {ft)i»ziiah  fianton  giliazi« 

O.IV,  33,  la 
si  nan  sar  irk»nla,  so  er  tbca  namon 

aanta, 
thaz  si  garo  kr  firliaz^  unz  er  sia  uuib 

•     hiaz.  O.  V.  %  34 
ttuant  et  Ihaz  ubifa  firmeid  iob  iz  garo 

thana  sneid  O.  V.  25,  49v 
iz  uuas  garo  ziora  O.  IV.  9,  13» 
garauuo,  pene.  Ja. 
gareuuo,  penftns  (fersuant).,  Mcp. 
gareuiio(garivuo.  Wm..lX.)  u#n  intraei^ 

fan.  Wi».  8^  2. 
garenu»  nerfazeiiw  Bo^  St      -    !     .   -        .  * 
garcano  Ferlorn.  Bow  5r 
»iekt  kareiHao  habet  ^tnameu.  Bo^  &   ' 


Digitized  by 


Google 


mi 


OäMW. 


GABAW. 


242 


thas  er  i%  Hlit 'gttä««il  in>8itiu  gadum 

samano.  O^  Ir'27,  67.' *     :       ( 
garenuo  nitaieVbr 'daHa  sin«  gnada.  N.  ^ 

76,  9.    '"'•    ■  ■•    ■'  '  •'■^   '  ^'•-  -■ 
der  tod  teolmfet  si^  (g^edaticha)   gare-  ^ 

uuo^  N. '14%  4;«   '  - 

ALAGARO.  Bo.  5.  af^gatl^^K  Bo.  5.  >talgaro. 
T.  N.  u:    '•     i   -  ••'   • '  ••"  '.    '  ' 
der  himel  afagÄrd'ist  £&  dicdten  re- 

genen.  Ba  i5.  • 

mit  rheiorica  6i  aiegaro^iliiv/Va.  Bo.  5. 
thaz  algaro  gitaü  i6i,  ioimri.  T.  5,  9. 
aiegara  htfb^t  er  g^eapaüiH^tte»  sine» 

bogen.  NJ7;  1*. 
habent  aleg^ro  ir^^trala  in'ivo  cho- 
obere.  N.  lO(i)/2.   ' 
UNGARO;  inpäratm.  ' 

'd.pl*  ungaraHun^^  impormiis^  Pmid.  1. 
(GQLDGARO,  mit  Gold  beseUagen.  —  gold- 

garwen  anoilli' goJdga««w^fl;^piz,  Cdg.) 
GARAUiU;!  ^'  iti,  g^rtiiiiii^  i^  ore  gladU 

(hM^tmlgt^t  kuerftpüp  Bib.  1. 
GARALIHUN,  in  ore  glMiL  Vih.  1.  2. 
GKRMAHOy  adv.,Q9niUafL 
garalibo,  iä  Uio.  Ufiu  Bib.  1*  9^ 
garaliho, /in^i/M  €}li.  8r    ^'\ 
garali1i<^,  rädiiusJ  f^^  & 
i      l^ntM%9iiAOn0^dih  Üb.,  \ 

garalicbo,/f«miili^.  Gh.  1.  2. 

(iffahent'i«  giUeUo  tbiu  iz  «Uaz  ga. 
:  i   raJitb^.  a  IL  21,  26. 
alin 'tba^afjararlicbo  thib,  sinbltiat 
81  ubar  ufaaik  0.  IV.  24>  31. 
garaUbliO)  #0lMM;\€ic^/4« 
ca^ralieko^  Jmdltm  (ierüna  despßciens/, 

Gd.  1.      - 
gariHfao,  in  ore  glodii.  Sb. 
gariliho,  radkiiusi  RB. 
garilicb»,.  m  ^re  gImdii:>MK7, 
garKche,  m  arm  gladiki^tih.bi     > 
GARAWA.  Sk  4.  \    ^,-     .    ii,„  /•  .  ^^r 
GARAÜüA.Sall  lir  '^^^.'  ^'«^  M"  ^^ 
GARWA.  SaL2.     J  ^^*** 

CARAWI,/.  (»ucbiitti?)i 

ifieheraudi  "vniil;      \    ••  ^ 
kikro,  moiima^  ^  Ki  Ra^  >    >  < 


i    J  <  ' 


fckirititit,  viciimai  gl. X  (es  steht  mctinia^ 
•'Jc'iriuuic  /nii^/<n  pifilolru.) 
^  Form  und  Flexion: 

n^  s^  garauuL  Gh.  1.  3.  MA.  1.  Sb.  Bib.  1. 7. 
karauul  Ep.  can.  2.  Ib.  Rd.  Bib,  9. 
garenui.  Mcp. 
careuui.'  N.  88,.  tb- 
(garwe.  Bik  5.)' 
d.  s.  garaaui.  Mg.  Ms.  Bib.  1.  2.  M.  tS.  31. 
Le.  Can.  la  li. 
karauul.  D.  H.  346. 
gjiriuui.  Bib.  7« 
gäriwi.  Bib.  5i. 
garuui.  Sb.  , 

gariwe.  Bib.  5. 
^4  S.  garauui.  My.  Mcr.  M.  31.  Bilh  1.  2.  7^ 
Sb.  Gh.  1.  Le.  1.  2.  A.  Prud.  1> 
garawi..  Zf. 
gariuui.  Bib.  1.  3* 
gareuui.  N.  lÖ(a),  17. 
garuui.  Sbt 
i^./y/garanuiH.  M.  22.  Caa  10;  tl> 
a.p/.  garauuL  Mi);.  Bib.  1.  2.. 
gariwe.  Can.  13. 
Bedeutung  und  Gebraudir 
^  omatus.  Ep.  can.  2. 

habitiis.  Ib.  Rd.  Gk  1.  3.  M.  31.  Le.  1.  A. 
praeparatio.  N.  lO(a),  17.  88^  15. 
€uUu$.  Ue.  Bik  1.  M.  18.  Gk  1.  D^IL  346. 
ephou  My.  MC,  mX  1.  Sk  Bib.  1.  2.  5.  7. 
poderi$.  Mg.  Mo-.  Bib.  1.  2.  3.  5r  7.  Sb. 
rfote.  M.  31.  Mt|;.  Le.  1.  2.  Sk  Bik  1.  2. 
nMatoriß.  Bib.  9i 
mmictusi  Prud.  1. 
in/iito.  M.  22.  Can.  tO.  II.  13. 
smaha  garaiiui,  glaucos  ttniieiufi.  Prud.  L 
subir  wibis  garawi,  muttäMh  muUeirem. 

Zf.  .''    .     . 

titi  gareumf  des*  himerics.  Mcp^ 
WIBGARAWL  . 

«.  *.  uuipgaraumi.  Mx.'BikfvSL»yr''>'''>^ 
nuipgariuur.  Bib^^J.  J         r    dtt-//* 
I  1  vibg8raWi»tZ|v .  ;*7/u///i?' 

wLb^ar«we.  Bik;9v  l  brem. 

WIGGÄRAWI,i,5Eri  effiriMfawf^ 
ji.  ^.  uu£cgarauni,.|»i!i>c»vArM.  Prud^  f^ 


/■ 


Digitized  by 


Google 


1243 


GARAW. 


GAMMT. 


uuiekarluui^ /7r<ks/Wl#ii.  ;Prtid.  1. 
a*  s.  uuichgarauui.  My\>.Bib,i.Q.\,appa* 
nuichgaruilui.  Sb.  \  rainm 

(omu€madrepugn€mdumhi9bentes}. 
PEINGARAUUI,   sarahalla.  Mä.  Mi.  Bib.  1. 
2.  7.  periscelides.  Bib.  1.   • 
peinearawe.  Bib.  6.  i  ,    ,, 

peingar ewe.  Bib   5.  r 
HALSGERWE,  coUarium.  Wn.  460. 
HERZEGAREUUI  (accj^praeparationem  cor- 

dls.  N.  10  (a),  17. 
GAGARAWI, /,  II. 

n.  s*  kikarauui,  praeparatio.  gl  K. 
cacarouui,  indumentum.  Pa. 
cakarauüi»  indumeulum.  gl.  K. 
gigatuuui,  trahea.  D.  IL  350. 
gigarauui:  in  uuizes  sneuuen  fa- 
rauul  so  unas  al  sin  gigarauui. 
O.  V.  4,  32. 
d.  S'  gigarauue,^o/Ai.  T.  141. 

kikarauui,  ziari»  culiu.  Rd.  Ib. 
!gegareuu^y  veUimenio  (sapieniiaej» 

N.  44,  10. 
gekariuue,  vdawUne.  D.  II.  315. 
g.i jarui,  habitn.  Le.  2. 
a.  s^  subar  uulbia  gigaruuui^  mundum 
mutiefirem.  Bib. 
'    gegaieuue,  indumeaium.  Al^. 
'*■  n.  pl  ?  kik  ar äuu  i  (singP.X  iodämmia.  glK. 
'  WIGGAGARAWI,  n. 

c/.^.  uuickigar^uue,  procindt^  Mart 
'.Ec  .       . 

uuikkigatauua,  pracincti»^  VF. 
n.  s.  uuihgigariuui^c>/i/}iin0/iaiKBib.  7. 
UUERALTGEGARAUÜI,  militiM  unguium. 
^n.  4. 
GAR  ATHING  t?). 
GAROTAG. 

Gebort  aucb  der  Mannsn.  GAJEUBAU)  hieber? 
GARAWJAN  (hieraus  unser  öcrben)^  ptarare^ 
angds.  gcajrvjan. 

Form  und  FjeKionr: . ;    ,, 
fnf.  gf^rauuen.  0.  IV.  15/  IJ.  T.  165?,  l. 
gariuuiipl.  N..  84|  14« 
gaTe«uieii.. Afisp.  .  i     '  ./ 

i'    ^^aru«^.  T.  S,  7.     ,      .,    - 
X:i  garuuenne.  T.  4,  17 


M-i*Cfkat%iiu^4»}i^!K..f|.  10   .i 
(ih)  gareuuo.  N.  :^8j  b^\    „i,,. 
.;  ^  gtrauuv,  T., i62^  U.^  .     r     .  :; 
garaU'UO.  VA.  XI,  509.   ;. 
gareuuen^  Wov:?»«  1J9.      .       [ 
gareuuin.  Wi».  NU  7,.  tO,o;)  j 
(du),  gariuui«.  W.        .      .<)!     J/.Ii. 
(er)  k^irauuit.  gl.  K.  K.  7ij   ..'  ;. 
(sie)  gariuuint  N.  de  pa^.igr/  -i  j 

gareuuent  Mcp.  ,       i  .^ 
(er)  karauue.  K.  2.  t  •  r.. 

gareuue.  N.  108,  19,    ..  ^     . 
(wir)  garnuuaoi^s.  O,  U,,  ]i^  ,55,  !t,  157,  !• 
(ir)  garauueL  T.  Ul.      r   ,    «m» 
<Ui)  garuuita.  T.  125. 
(er)  garauuida.  I3.  2,  1. 

garauuita.  X    107.  108. 
(sie)  g.arauuitun.  lV.i57,  fiw  21^,  2. 
.  gatuuituo.  Can*  9.     ?^  ' 

;  garuuitufa  Capki  1%      i     i 
;.     ^9^ri}xn /^XRcop4  yoa  gaxmltMnJf  oder 
ia%  019  |j>rjan  i^wun^bmftn?/  Can. 
.    10,  IL  :  ,  : 

(sie)  garaifuitin,  T.  136. 
imp.  ^.  garauui.sT.  31,  3.      *     t  . 
pl.  gn r  auAl  9 1  Tf  .157^  •  4i .  r. : 
gnYuaeuX.43^^.i3U  ...^ 
/Mir/,  jmi^^  g^Jreiii^pdeYj^l1a€yw!raM.N. 

1  .  ^    '64v7*-.\    '  .1  /; , .. 
/wrt.  pMü^  keWwi^eUn^dat  riebe,  daz 
iniocfekearunet  ist, /?a. 
nö^»|i.  N*  Ä0,  i(k 
B^eviniig  idkl iGelmiich; , 
gariuuis^i/tfi^JjrariMMT^«  JW^    ,  : 

karauuil,  iaciiai.  gl.  K.      1       > 
garauuo,  pär^ht  fqmt^gr^iMr^^re  pa- 

remj.  VA*:XLflOÄ.        t.  *  ^ 

xi  gariirUeiin«  f  iuHw^äueg. ;X  i4j  jl7. 
jh  fer«.gaiiAutt;eaiui&t94^!}nteaiv  t;o&i> 

Jociim.^  T.  162,  1.  i   .!,  '  .y    /j     .  . 

garüüeatrulitii^citbi^uiitjlii^nrfolc, 

ih  gareuuo  divMii!«Mtie^.  .M/j6S,  & 
k>raHuit,  /^ari«  j^}ii^««i/a^C0Mioiii;.  K.  7. 
ir  ^arauu^eJl  Ä^««f*^grÄhiij>-TT.il41. 
ih  garuuita  jnin  tagaranos»  T.  125. 


Digitized  by 


Google 


2i9 


GARitW:i:) 


GARAW. 


246 


garaoultirii  wir^n^patawnmtpascha. 

T.    167,   5.    .    -V     .    -v,..      ru     r 

garauuitun  ^iminzniyfmfäv^rünhi^o^ 

maia.  T.  214,  2.         ♦ 
oba  Ihffc  8ilfuacrtlahi;intÄftlze«»ilin 
uuang^a,   garairui   im^l    tk^ai   atf^l^r^ 
praeAe.  T.  31,  3^  ^ 

\  8]l.h.g«räwjdn:   :  ,  ^  • 

sih  gareuiien,  indt^si/^i.  Mcp^ 
aih  kareunent,  indusiantur.  Mq), 
ih  garen iien  milt  d»re  inge&H^e.  Wiä 

7,  10.  -  ^^ 

gariunint  sih  mit  stola,  N.  de  pg,^. 
garauoita  sili  niit  t)tfrpurL  *IV  107:  *  ^ 
^  nu  garauu^cmes  uttsih  alle  zithpmq 
fehtanne,  Qf.  II.  ^,  55.  ^ 

garvtiitun  Afk  diif  auo.' Oört.  9i 
UNGARWIT. 

rf./?/.  iingariten,  inp^raih.B.  IL  323. 
GAGARAWJAN. 
dih  chigarauufrn  vi6hhii8t},  refmtkrt 

ad  venianu  Ig.  5,  7. ' 
ther  gigarautiit  tfainatt  ufieg  fora 
thir.  T.  64,  6 

her  gigarauuil(1?^Äi^ifA,V;rtiJriniuaa 

mer   thanne   zaellf  thusunta   en- 

giia  hei'isoefL  T.  185,  6i 
»i  thiu  thaz  er  gigarauue  tbia  Huti 

uuirdige, 
•clb  druhtine  straza  zi  dretanoe.  O. 

I.  4,  45. 
kekarauue  sili,   exhibeat  st  fsic^  ut 

dignus  sitj.  K.  63. 
thu  gigarauuitas  (sie)-  T.  105.     - 
thiu  (aromaiaj  iia  gigaraüuitun.   T- 

216,  2. 

glgarauttitun  iro  «phtfaz.  T.  U%, 
part^  pas$,    , 

Gaeavaumt  Pa.    \ 

ki^OTauid.  gl  K.  h  ^^ohuis. 

ka^arauaitf,  compositum.  R. 
c^aroit,  o&mposUum.  R. 
kikarvoit  ist,  p^trains  est.  Frg.  29; 
gigaradit,  ornata  fdomtis}.  T.  57,  7. 
l(ikaruuH  si,  indimiurf rebus  mona^ 

stttrUj,  K.  58. 
gcga^eimet   uultt   fEuaThcit).  N. 


-y  ^        m,  3.  uuurle.  Mcp.  habest  N.  30,20. 
67,  II.    uore   gegareuuct  (geger- 
üuet  Wm.  m  )  hat.  Wra:  3,  10.    Ge- 
hört  fore  kearuuet  rat   N.  50,   10. 
'  hieher? 

ANTGARAWJAN. 
'  Imkainita  sih,  exuit  se.  R. 
incattoter,  exutus.  R. 
GARAN,  GARfeN,  kömmt  nur  im  praet  u.  pnrt. 
p^hef.  vor,  die  ich  nicht  wie  gar  tun  Tiir  sytu 
kopirte  Formen-  des  praeL  von  garvvjan  hal- 
ten möchte. 

Form  und  Flexion  r 
(ih)  garota.  Wm.  5,  5. 
(du)  garotos.  Ö.  I.  15,  18. 

gare  tost  N.  64,  10.  98,  4. 
(CT)  garota.  O.  I.  3,  49.  HI.  4,.  12.  V.  20,. 
69.  23,  26. 
.  karata.  K*  4. 
gareta.  N.  32,  14.  102,  19: 
careta.  Mcp. 
(sie)  garotan.  Em.  2.. 

gare  tun.  0.  IV.  2,  7. 
kareton.  N.  34,  8. 
(er)  garoti.  O;  I.- 23,  21. 
karati.  Ib.  Rd. 
garetl  Ho.  Bo.  5; 
Bedeutung  und  Gebrauch  r 
karata,  praeparavit.  E.  4. 
du  garetost  keistlichafuora.  N.  6»,  10. 
du  garetast  reht  N.  98,  4. 
garotos  heilL  O.  I.  15,- 18. 
garota  imo  ingegim  O.  I.  3,  49: 
garota  in  iz  zi  heile;  O.  III.  4,  12; 
garota  richi.  0.  V.  20,  69. 
thaz  guotes  er  uns  garota.^ 0.  V.  23;  25 
gareta  dia  s^elida.  N.  32,  14.* 
gareta  sinen  stuol  in  hinicle.  N.  102,  KU 
careta  daz  nwgeti   mitr  iro  smocchen. 
Mcp. 

gare  tun  sin  muas.  O:  IV.  2;  %. 
kareton  mir  den  tod.  N.  34^  8: 
garoti-  gote  thi«  uuega;  0.  t  23>  21; 
SBH  GARÖN^  SBI  GArIn: 

gareti  sih  mit  purpui-un.  Bok  5i. 

a  garota  mih.  Wmi  5,  5. 

Sarotoa  sih  d-ara-  zoi  Em»  21 


r 


Digitized  by 


Google 


247         GARAWA.^  CARBA. 

denne  siii  Larali  za  perannc,  cumpar* 

turiret.  Bd. 
GAGARÖN,  GAGABto. 
jcikaruta,  exMbmt.  Rb, 
(sie)  gigarotin  sih.  O.  I.  23^  13-  osto- 

ron.  O-  IV.  9,  4- 
gigaroter,  secmentntus  [mediis  aUari- 
bus  adstai  CpQntifexJ'\.  Ar. 
"gegareter  (stuol),  ornaius.  Mqp. 
Jkekarater  ist  <lib),  praeparata   est. 

K.  7. 
^egaretiuy  indata   Mcp. 
diu  ziero  gegareta  Juno*  Mq>. 
GARAUÜIT,  ephot.  ux.  1. 
KACAR^UUIT,  indumeata.  Pa. 
GARAWIDA,  /. 
4.  s.  karaunido,  apparaia.  Em.  21. 

in  garauuidu,  inpraeparatione.  K.p. 
iarouuida   Pa.       j^^^j;^^ 
careuuitha.  gl.  Ji.' 
CAGARAWIDA. 
n.  s.  kicarauuida,  exhlbitio.  Rb. 
4M.  s.  kicarauuida,  exhibitionem.  Rb. 
FOREGEGARUÜEDA,  praeparatio.   N. 

64,  10. 
LEDERGARWO,  m.,  itHtUXbttj  coriarius. 

Tr. 

o.  *.  Udcrgarauun.Mz.Sb.Bib.l.|  coria- 
ledergarauuin.  Rib.  2.    .      \rium. 
LEDERGER VVERE,  m.,  ttUK^nUx,  roria- 
Wim.  Cr. 

GARAWA,  /.,  ®ttr&<,,©d;oafd«r6<,  angcfe. 
gcareve,  alte,  gare,  haru.uue,  millefolium. 
(Cf.  GARAW.) 
garauna.  Sg.  242. 
carijaua.  Em.  3t. 

gaxeuua.  W.  Pfl.  6.  V,  7n,7/^/o- 

garuwa.  Wn.  232.  Ils.  ?      j-^^^ 

garuua.  L.  Em.  23  31.  Sg.  299.f 
gatwa.  Tc. 
garwe.  Wn»  460. 

GABBA,  f.,  ®ajfr«j  mampulus  (nord.  k«rri, 

n!Tgar.bä,  mampulus.  F.  L.  Era.52.  Wj». 232. 
merges.  Bib.  6.  Pr.  t 


GERBIDA^GART. 


248 


karpa,  mmiptdnj  ^.  rKi  lU^  ^    : 
carpa,  merges.  Bp.  Bib.  t3.i     I 
f.p?.k.rb»no.  »j|.^^^,^^^^„^,„    . 

carbono.  Kd.) 
il./72.gatbon;  matiipufi».  TU.  i25,  6.^ 
'a.;»/.garba,  »onZ/wte«. 'N.  128,  7. 
GERBILIN,  ».,  ©arbfeltt. 
in  gerbilinon  gibintet,  äliigate  hi  fatci- 
«♦/o*.  T.  72,  6. 

GERBIDA  8.  XRBI  in  AR. 
GERBITA  s.  GEBITA. 

GORPOTO?  <odet  GORPOT?.dcm  fet  cor- 
pus nachgebildet?  oder  compAsHumT),  porpus. 
d.pl.  in  iro»  menniskinen  g^rpotön,   cor- 
pari  humanot  Mep. 

♦ 

GimBILIN  s.  GARBA.    . 

GtJRKA,  Ortsnamen. 

GABHOT  &  ARAH. 

G\RGlLAyodmtts,heröa.  Hs.  Pa  1.  2. 

GERHILA.  Tr.       ) 

\,  patjUnaea, 

GERHILIxA  Hs.  2. )       , 

GüRGUl^A,  ^«r«i»fip.'ßg.  299. 
GERGOVlA^  bojorwn  oppi^m-  Jtt*!  ^• 

GART,  als  Wunel  für  dak  golh.  Wurzel- 
verb  gairdan,  und  das  altbfl.  äbgcicifete  Verb 
gurtjan,  cingere,^  ist  vielleicht  aTs  eine  sekun- 
däre Wutzelj  der  die  .pftoia^p  IjixlX«  L, 
sanskr.  hn,  capere^  xttmi  Grunde  liegt  (cf.  das 
aus  hri  geliildete  sanskr.  blira,  serUän)  anznse- 
hen..  Die  kaum  von  ^nander  zu  rtrennenden 
W<>rlei  gart  uoA  gajrt©  (et  goth.  gards,  do- 
mm,  und  auriigards,  JiOtttis)  ^age  ich  auch 
unter  diese  Wurzel  zu  atellen,  ^er  allerdings 


nur 


Digitized  by 


Google 


349 


GART. 


GART. 


QaO 


nur  mit  Uosiclieili^  weil,^  il^  4er  anstofsigcn 
UdliefeiiBtiiiiiMiiig  im  Audaut,  garto  mit  hortus 
«mamnienhangen ,  diet^ea  aber  aswar  auf  einer 
Seite  mit  Gort(i8)  verwandt  seyn  jkann,  auf  der 
andern  Seite  aber  auch  auf  aanskr.  hari,  viri- 
di$i  liiowaac^;  beim  griech.  xPVoi:  (das  griech. 
ifptog  ißt  vielleicht  auch  mit  gart  in  wurzelbaf- 
fem  Znsa^unenbang)  ist  auch  nicht  mit  Sicher- 
heit  zu  entscheiden,  ob  der  Begri£f  des  Futters, 
Grasesi  oder  der  Einhegung  der  ursprüi^iiche 
•ey;  s^b^t  im.Iit  beri^hren  sich  zardis,  ®au 
fcn  und  ialias,  grün.  Noch  unsicherer  ist  viel- 
leidit  gart,  chortis,  hieher  zu  bringen.  Gart, 
Stimulus,  habe  jfch  besonders  aufgeführt» 
GART,  goth.  gards,  doBUss,  angels.  geard, 
'  area,  mundus,  tsrra^  virecta,   nord.  gardr« 

ogger^  sepimentum^  praedium  nokiUy  dand- 
"  niism,  kommt  als  dmpiew  im  Althd.  nidit  vor, 

tvenn  man  nicht  gart,  garto,  hortus,   und 

l^art,  charus,  dafiir  nehmen  vdiL    Ct  auch 

chart,  insula. 

ITCART(?X  m.,  orbis.  Gc  4.  hieher?  Ist  it. 
ganc,  seculus.  Sg.  913.  Schreibfehler  für 
itgart? 

MERIKERTE,  in  aetherium  (,  Celeste).  Ha. 

gL  I^.    Hieher? 
HEIMGART  {^ürxiidxt),  forum.  D.  II.  347. 
d.  s.  heimgarte,  foro.  M,  29.  31-  Gc  l. 
5.  6.  7.  Gh.  1.  2.  Le.  1.  2.  3. 
heimgarta.  Gh   3« 
HEIMGART,  Ortsnamen. 
BIMILKERTO,  ger$.  pL,  cataractarum.  Ra. 

Hieher? 
SCIFGART  (oder  SCIFGARTO?). 

d*pL  scefcartun,  navalibiss.VAAV.&dX 

MITTANGART,  MTITIGART,  MTHILGART, 

m,,  goth«  midjungards,  angels/ middan- 

geard,  orlis  terrarwn^  mundus. 

'  n.a.s.  mittingart  Is.  6,  7.  9,  5.  Frg.  37. 

mittigart  Frg,  57^ 

mittilgart  T.  165,  8.  178,  6.  179, 

1.2.4. 
mittiligart  T*  76.  104. 
mittilagart  Em.  33. 
g^  s.  mittang^rdes»  Is.  2,  1. 
mitlingerdes«  Is.  5»  7. 


mittilgartes.  T.  87.  135.  139. 145. 
165,  8. 
.     mittiligartes.  T.  16,  1,  74,  3.  82. 
131.  132. 
mittilagartes.  T.  26,  1. 
d.  s.  mittingarte.  Frg.  37. 

mittilgarte.  T.  82.  95.  155, 1.  165, 

1.  178,  2.  5.  6.  7. 
mittiligarte.  T.  131.  132. 
mittilegarte.  T.  104. 
mittilicarte.  Rd. 
mittilicarta,  orbe.  Ib. 
GART,  w.,  Chorus.    Hieher? 
d.  s.  garte,  choro  (ludentium  Ingrediens) 
hS^.  Bib.  1.  2.  5. 
c^rte,  choro  (der  Psalmsänger).  K.  4a 
gart,  choro.  Bib.  7. 
n.pl.  garta.  Gh.  1.  2. 

carta.  Rh. 
a.pl.  carta,  choros»  Rh. 
GARTSANG. 
GART,  GARTO,  m.,  ©arten,  hortus  (garde.  Id.) 
n.  s.  garto.  Sg.  913.  T.  213, 1,  TV.  Wm.  4, 12. 

garte.  Hd.  Wn.  460. 
g.  s.  (des  karten.  D.  III  48.) 
d.  s.  garte.  T.  188,  5. 

garten.  T.  213,  1.  0.  IV.  18,  22.  24. 

Wm.  4,  12.  13. 
cartin.  K.  7. 
a.  s.  garton.  T.  73,  2.  0.  IV:   16,  1.  Wm.  - 
4,  16.  5,  1. 
garten.  Wm.  I.  5,  2.  Hd.  Bo.  6. 
if.;iZ.garton.  Wm.  II.  8,  13. 

garten.  Wbl  6,  1.  8^  13. 
o.p/.  garton.  Wm.  4,  13. 
ARAGARTIN,  Ortsnamen. 
OUGARTO,  m.,  Oelgarten,  Driüenaarten. 
n»  s.  olicarto,  oliveta.  Rt 
olegarto.  N.  127,  3. 
d.  s.  olegarten.  N.  127,  3. 
WlNGART,  WINGARTO,  SBelnjart^n,  vi^ 
nea*  (uuingard.  Id.) 
n.  s.  uuingarto.  N.  79,  1  Wm.  2,  15.  & 
10.  7,  11. 
»uinegarto.  N.  79,  10.  127,  3. 
uuingarte.  Nh.  IL 
uuincarto.  Rh. 


[18] 


Digitized  by 


Google 


251 


GART. 


GART. 


Qi» 


Quinkarte.' Ro.  * 

g.  s.  uuingarten.  N.  79,  10.  18.  T.   102. 
109.  124.  Wm.  IL  IX.  8,  12. 
uuinegarten.  N.  79>  10.  12. 
uuingartin.  N.  79,  11. 
,    uuingarton.  Wm.  8,  12. 
d.s.  uuingartin.  N.  80,  16. 

uuingarten.  T.  102.  123. 124.  Nd.  IL 
uuinegarten.  Nd.  32. 
föne  uuincarton,  r/^  t;//2^a.  gl  K. 
a.  s.  uuingart  T.  109.  (viermal) 

üuingarlon.  T.  124.  Whl  1,6.8, 11. 
uuinegarten.  N.  79,  9.  16. 
Huinkarten.  Seh.  75. 
n.a./?/.  uuiugartun,  antes.  R. 

anidia  uuingartun  (sing.?)^  pu* 
tahis.  Ib.  Rd. 
M^  ingart  in,  vineta,  Zf. 
uuinegarten.  N.  77,  47.  104,  33v 
uuingarton.  Wra.  2,  15. 
If./^/.  uuingartono.  Ib.  Rd. 
uuinkarteno.  Pa. 
uuincartono.  Rb. 
uuincardono.  gl  K. 
A;?/.  ftuingirrton;  Wm.  i,  7.  14.  7,  Ih 
uuinegartoil.  Nh. 
uuingarten.  Nh.  IL 
WINGARTUN,  aßeinflareeii.   Ortenamea 
WUNNIGART,  WUNNIGARTO,  m.,  ffionni^ 
garten. 

I».  i.  uunnicart,  paradis,  ortus.  Rd. 
unnnicarto,  paradisi  orius.  Ib. 
uunnigarta,  paradistis.  Ja, 
d.  s.  Huunnogarlm,  paradisö.  N.  37,  5w 
a.  s.  uuunnigartun,  pftradisian.  H.  21, 
WüNGARDlWEIBA,  Orlsnameo. 
IIOSGAIITO,  w.,  SUofinsarteii. 

n.pL  rosgatlcn,  rasaria.  Eb. - 
NÜZGARTO,  m.,  »Hpgarlni. 

o.  9,  nvti ^»ftofkj  hortum  nucrm/Wm.  6,  t2# 
BIGAirf EN,  Ortanamcr». 
BAUMGART,  BAUMGARTO,  m^  SBomoKtt^u 
n.  s,  boumgarto.  Wm.  4,  13.  lU- 

poumgarto/  pomcriitnu  Sg.  184. 
bäum  garte,  pomarium.  Hd«  pame- 

tum.  Hd. 
bomgarto.  Wra.  L  IV.  IX.  4,  13. 


bongarto.  Wm.  iL  4,  13?.  -^  '  ^ 
g,  $.  bengardes,  nemoris.  D.  H.  SlS.  ' 
d>  i.  beumgartea  N.  78,  1. 

bomgarten.  Wm.  L  OL  IV.  IX.  4, 13. 
boungartoti.  Wm;  IL  4,  13. 
BAUMGARTUN,  SBatfntdat^en.  Ortsnamen. 
PIREGARTO,  m ,  »jrngirffni  pireiram.  Ha. 
BLUOMGARTO,  m.,  SSfumfirjarreH, 

d.  8.  bluomgatten.  Bo.  5.  '      ' 

VIOLGARTO,  m,  »eU^engarfeit. 

n.  pL  violgartun,  violaria.  VG.  IV.  32. 
CHURBIZGART,  CHURBIZGARTO,  m*,  «II^ 
H^gartttt.  >         . 

n.  s.  churbitgÄlrto.  Wtt.232.Tr.\,  €*«rrti- 
curbisf  arto.  F.  2.  >  mera- 

kurbizgarte.  Hd.         *         )  lius. 
d.^*  €UTbiK|;^rte.  Hd.  ^  ^'      V  cu- 

curbezgarten.  Bib.  13.  <  f  CU" 

churpizgariin.  Mt].  Bib.  1.  8.  7/>  me- 
churbizcarten.  Bibw  &  1  ra- 

churbizgartin.  Bib.,  IL  /  rio. 

tf.  #•  cuTbezg.arten»  Bib. ,  lO.r,  cucwn^a- 

churpizkartuo.  VP.      i       rhnru 
n.pl  churpizgartun,r7ir7iifirriir/r|.  Bib.  1. 
ZIERGARTO,  m.  (^Utiavttn),  paratfysus. 

d,  s.  Ziergarten,  paradyso.  P4.  6,  4. 
ZARTGARTO,  m.,  paradysiis. 

g.  s.  zartkarlln,  paradysL  N.  95.  lO. 
GARTMINZA. 
GARTWURZ. 
GARTORUNPJO. 
GARTG AB ALA  ( hiehcr ? ), 
GARTCHÜMIL. 
GARTGRAS. 
GARTCRÜT. 
GARTQUENDEL. 
GARTHAGEN. 

GARTART,  m.,  (Sartiier,  hortälanw.' 
n.  s.  gartari.  (X  V.  7,  46. 

garleii.  T.  221,  4. 
n.;^/.  kartara.  Ra^    \ 

kartari.  gl.  K.  (,  höriidanL 
kartare.  Pa.     /      - 
UüOTGARTAm.  Tr.  i  .    , 

UUINGARHBREw  €r.f ,  ^arr'coto. 

GARTE^ARI,  m.^  (gwilYhi^c.  M.  80.    gart- 
airc.'CrOj  ©ftf^Wir,  hMtdanns.  Tr. 


Digitized  by 


Google 


^ 


G^T. 


GART. 


254 


GARDIN6M.    (Hieher?) 
«  majori»  loci  persona  fuerit,  L  e,  ditgc,  ^th 
,     .    me{t,sive  etiam  gardingiu.  L.  wisog.  IX. 
Sit  dum  nut  comes,  tyupbadu*  aut  vicarius, 
gardinguavel  qnaelibet  persona,  cui~.  L. 
nitog.  IX. 
de  optimatihus  palaiii  alqtte  gardinp$.[L. 

wisog.  XI. 
senioribns  palatii  atqu^  gßrdingis.   L.  wi- 
sog. IL     , 
)QhS&SLki  n.  pir.  fem.    Hieher? 
ENGILGART.  ADALGART.  ALAHGART.  WO- 
DALGARTA.  IRMANGARD.  WENDILGART. 
WiÄCHANGART.  WILLIGART;  MERIGART. 
MADALGART.-RmGARDA.  LRJTGART.  FRI- 
DUGARDA.  BILIGART.  HDLDIGART.  SUpN. 
GART.  GARTDIÜHA,  n.  pr.  fem.    Hieher? 

GARDENBAH,  Flülsnamen.    Hiehcr?         "' 
GARTSEO  (©artaffc).   Hieher?' 
Ortsnamen:  NORTGARD.  SUITGARD.   HEIM- 
GART.     , 

GÜRtJAN,  gfirten/  angs.  gyrdan,  nord.  girdi^ 
dngere;  cf.  goth.  bigairdan. 
(er)  gurlit  thih,  cinget.   T.  238,  3.    0.  V. 
15,42. 
gurtet  mih  mit  tngede.  N.   17,  33. 
mit   demo   (gurtele)    er   aih   ieo 
gurtet  N.  108,  19. 
((äu)  gurtos  Cpraci  ind). 

unz  thu  iuug  uuari,   so  unaa  thir 

thaz  gizaini, 
thaz  thu  thir  seljbo  gurtoa,  ioh  gian- 
gl  tbara  thü  uuöltos.  O.  V;  15,  40. 
imp.  $.  gurte  diu  suert  urabe  din  dieh. 

N.  44,  4. 
p.Q.n.phm.  gurtenta.  Mz.  |,  accin- 

curtenla.  Sb.  Bib.  1. j  gentes 
CnavemJ. 

GAGÜRTrr,  GAGURT,  oegfirfet. 

g^glir^t  si,  Qfnicta  ^it,  mit-.  BIcp. 
II.  s.  m.  giguricTj /uUus  fioganiJ.fniA.i. 
D.  IL  327. 
'  i/.#.in.n.  gigurtemo.  Nh.  n.niutezeguo- 
gegnrtemo.  Nh.     )  tero  ferte. 
n.  i.:?ii.' g'egurten:    dar  ougta   er   aih 
kegurteik  N.  93,  1. 


ÜNGAGÜRTIT,  anseflßrfefc 
nngigurtit.  Wn.  863.  A.  Bib.  12. v,  AV 
ungicurtit  Bib.  9.  Ijuia. 

n.  s.  /.  uukikurtiu,  i/w«/^.  Zt 
i/.j.m.if.  UÄgagurtertio,  recincta  fvesie) 
VA.  IV.  5ia  ^ 

€r.  p/.  ungigurtun,    cKsOTwi^OÄ    VA- 
VIII.  721* 

UMBIGÜRTJAN/uttigunen,  aramdngere. 
(er)  umfaigurta: 

nam  er  einaii  saban  thar,   um- 
bigurta  sih  ihuuar.O.IV.11,13. 
p.p.  umpicurtit,  draimdncfus.  gl  K. 
unabegurtet  uuerdent  mit  freuui, 
acdngentur.  N.  64,  13. 
.ANTGIHITJAN,  eiitgörtenv  redngere,  txfu 
btUare. 

(sie)  ingurtent  sih  tero  magedcurte- 

lun,  dngulum  ponunt.  Mop. 
(er)  angurta.  Prud,  l.J,  exßhulahat  (tu 
ingurta.  F.  Svulsis  Uta  zorUsJ. 

p.p.  antcurtit. 

</.  ^.  171.  n.  incurtemo  (es  steht  {q  cur- 
temo),    redneUi    veste, 
Prud.  1. 
BIGURTJAN,  eegfireen,  wm^ixtUn^  dngere, 
praedngere^  siicnngere, 
(er)  bigurtit  sih.  T.  ISa 

,  (du)  bigurt08thih,cwi^i54Ä#/^.  T.238,3. 
begurto^t   mih.  mit  d«ro  virtute, 
praednxisii.  N.  17,  40. 
(er)  bigurta  sih,  sucdnxit  se.  T.  236,6. 

praednxit  se.  T.  155,  2. 
p.p.  bigurtit,  praedwius.  T.  155,  2.  ata 
sie.  T.  150. 
pacurtit  ist,  amidetur.  Rb. 
n.  s.  m.  picurter,  praednctus.  Rb* 
a.  s.  m.  picurtan,  amictunu  Bb. 
n./7/.i7i.  pikurte,  dncti.  K.  22. 
UMPIPIGUBTIT,  umgart«,  drcumdndus. 
Pa. 

UMBIPIGURTIDA,/,  pedsomnia.  Rb. 
FÜREGÜRTET  uuard,  praednctus  est.  N 

92,  U 
CÜRTI  (?),  dngo.  C.  steht  unter  den  Theilen 

des  Körpers;  ist  es  das  Verb  curtiu,  i(6 

|fir(e/  dngo? 


[18-] 

Digitized  by 


Google 


A 


255 


GART. 


GART. 


256 


GLUTtL,»!.  (GURTILA,/.),  mtttl,  cingu. 
liun,  attgels.  gyrdel,  nerd.  giörd; 
n.a.s.  surtil.  Tr.  Hd.)      .       , 

curtü.  Z.  \rcing,d.im. 

gurdil,  elncforinm.  Is.  9^  4. 
gurtele,  sirofßhium.  Eb. 
gurti la,  stropAium.  D.  IL  343.  üncta. 
Wn.  3355,  (oder;?/.?) 
g.  #•  gnrtiles.  Pb.  1. 
d.  8.  gurlele,  stropfüo.  Mcp. 
gurtela,  halteo.  Bib.  6. 
cnrtila,  halteo.  Bib.  8. 
H^a.pL  curtila,  cingula.  Rg.  8. 
d.  pL  cmrtiloniy  cingulis.  K.  22. 

gurtdlfii:ga. 

UNDERGÜRTEL,  im,  Untergfirtel/  suf> 

cinrtortnm:  Wn.  460. 
PIGÜRTEL,  m.;  SBefgfirfcI,  Zaft^,  cm- 

mena  Wn.  460. 
BüCflGÜRTEL,   JH.,   SSttttdjgürtel,   ven- 

frah.  Tr. 
BRÖCHGURTEL,  bradfe.  Wn.  460. 
DARMGURTIL.  Wn.  460.   ),   Darmgur* 
DARMGURTfLE.  Wn.  A6oS ttlrrecopti/ia, 
DARNGÜRDEL.  Tr.  Jcingida  (beim 

Pferdegeschirr). 
IIALBGÜRTIL,  Jg)aI68ürteI. 

n*  pL  albgartilla,  senuzihtia.  Sg.  292. 
MAGATGURTILA,  /.,  cingntum  virginnm. 

g.  s.  niaß;edcurtelÄn.  Mcp. 
GURTILC,  GÜRTILIN,  n.,  ©ürfel. 

cartelin,  haUenm,  Bib.  13. 

curtilin,  balteo.  Bib.  10.  11. 

ktirtclliu,   semicintia  (partes  cinguli). 
Ar.  2. 

GART)  m.,  sfimulns^  goth.  gazd.  —  CC.  lat 
hasta.  Ich  führe  audi  garti,  gartja  hierun- 
ter auf. 

IS.  n. 5.  gart,  stirwdiis  (retusae  erant  acies  v(h 
menmiy  triJenlum  etc,  usque  ad  siimu^ 
Inm  corrigendumj.  Ms,  M.  31.  Le.  1. 
2.  3.  Em.  31.  Bib.  4.  5.  6.  aculnis. 
Wn.  460.  stinmlum.  N.  89, 10.  Bib.  10. 
11.  13. 
garat,  Stimulus.  Wn.  3355. 
cart,  Stimulus.  Gh.  3. 


garte  (?),  Stimulus.  Sb* 
d.  s.    garte.  M.  29.  Gc  \.6.  B!b.  1.x 

N.  57,  «•  (,  aimulo. 

carte.  Rc  ) 

n.  pL  carta,  Stimuli.  Rb. 
W7.  pl.  garta,  stimulos.  Mz.  Bib.  1.  2. 
GARTISARN. 
GARTGABALA,  liiehcr? 
GARTJAN,  gertem 

Inf.  kertin,  impellere.  Rc 

(er)  gertet:   ^az  leid  m|h  nebet  ünde 

gertet.  N.  54>  3. 
(sie)  gertftn:  daz  in  angesjte  gert&n,  mor^ 
deatar  anxietatibus.  Ho.  b.  din  man- 
ne nieht  penemen  ne  mag,  in  ne 
gertSn  forhtun,  ft^ae  Jormidiuwn 
aculeos  uitare  neqtrit.  Bo..5. 
parf.praes.  gertendo  (stimulisj  iagont  Bo.5. 
GARTÖN,  cf.  nord.  garta,  rädere^  carpere. 

(sie)  gartotun,  perfodUbani  f^lia).  Prud.  1. 
GERTARl.  Sg.  184.  \        , 

KERTARl.  Em.  31.  Wn.  863.^  «»^^"J^^^ 
KERTARE.  F.  1.  2.  )     *'*'''«^- 

GARTI,  /.,  scepfrnm.  ' 

g.  s.  garti,  scfptri.  Prud.  1. 
GARTJA,/,  ©ertf,  virga, 

I7.€r.^.  gardea,  virga.  Is.  9,  3. 
kcrtia,  scepfrum.  Ra. 
garda   rehtnissa,   virga   actputatis. 

Is.  3,  2. 
gcrla,  vimen.  Pr.  e.  virga.  N.  44,  7.  8. 
Mcp.    vlvgam.  N.  73,  2.  109,  2.  T. 
44,  .6.  Mcp. 
kerta:  chunengisc  kerta,  ^c^j^fmim 

Ic. 
garte,  virga  (ref^alis).  gl.  K. 
garde  dhines  riihhcs,    virga  tegni 

tut.  Is.  3,  2. 
gerte,  virgam.  M. 
g'  s.  gerlo.  Mcp. 

gerte,  vhge.  Sg.  913.  hieher? 
d.  s.  kerlu.  K.  2.  28. 

gerto.  Mcp.  N.  73,  2.  88,  33.  mit  ise- 

ninro  gerto  rihtcsl  tp.  N.  2,  iC 
gcrta.  N.  II.  2,  9. 
».  /;A  gerte,  virgc.  Sg.  913.  hiebet? 
d.  pl.  ger tun,  virgis. 0. III.  Uyi}A./lagrllis,  Eb. 


Digitized  by 


Google 


^t       ,  GART^GÜRTIL.  GIRDK?^— GERMAN.        258 

thaflotk  linrnhieii  därOi  fin^,    GIRDI*^öiq^  s.  GIRl 

'^   Em.  8f  ist  woft^nichtliieher  zb  tieh^7 
ti.^/.gertiiii  pÄlmono.  O.  IV.  3,  21.  GARDINGüS  S.   GABT/  ' 

ROüiftGERtA,/.,  Rauc^öertf.  ^^*  ' 

n.  ^^'rohgerlä.  Wm.  IL  ),    virjruJa   GHIRLAMUPTO,  n.  pr.  ist  vieHeiclil  GISLA- 

roihgerta.  Wiii.i:  m.  lX.>/(/mf.  Wm.    '  MUND,  GISALIMUND;  ich  habe  ab^  in  zwei 
ruohgerta.^Wm.  IV,       J      3,6.  verschiedenenUrkundenGHlRLAMUND gefunden. 

REB^GEI^TA,/,  S^etenöfrte.     \  '       ■ 

n.  s.  xehsiketiayfiropago.  Ib.  Rd.  GERMO,  n,  pr.    Cf.  GERMANl 

Htf.  rebakerjta,     snitilinc,    paimUem,     _ 

Ib.  Rd.  *  CERMANi  ist  der,  bei  Julius  Cäsar  zuerst  vor- 

(UÜNSCHILIGARTA,  ?ffißnf4felaerec#  SBö^        kommende,  Gesammlnamen  der   deutschen  V5l- 

idf^lxnt^tt  caduceunuz.  It)  ,  ter*)  [s.  z.  B.  JuL  Caes.  d.  bell.  gall.  I.  40., 

FXiüGIGERTA,  /l  ,  r^9^  Cäsar  seine  vor  den  Germanen  erschrockene 

g,ß.  nn^^t^xtOyVÜ^tmerturi^ilh.Mcp.       IVuppen  durch  die  Bemerkung,  daü  ihre  Väter 

i,    '     ö.  jf.  flugegcrta,  volntilem  virgam,  Mcp.       sch^n  diesen  Feind  in  den  von  ihnen  überwun- 

SEGALGERTA,/.,  ©ejelgettei  ©<gcUut|f/       denen  Cimbem  und  Teutonen   kennen  gelijrnt 

(gegelfiange.  hätten,  zu  ermuthigen  sucht,  und  /.  51.,  wo  die 

g.pl.  segalgerdun,  antermartim,  Aid.  1.        verlier  mit  dem  allgemeinen  Namen  g^mn/ini  be- 

.     SKEFGARTEN  (pl.J,  rostra.  P.  II  328.  hie-       xeichneten  Völker,  deren  Anfuhrer  (Ariovist)  ^uch 

:  her?  oder  SU  gart,  «/iiii«/c4f,  mikschwÄfther       reo:  grmwnorum  genannt  ist,  bei  d^r  Beschrei- 

.Dekl,?  ^         >  bung  der  Schlachtordnung  als  hßrmies^  marco* 

V^EISBIGARTA, /,  SBeBegerfti  trama.  manni  etc.,  au%eführt  werden,  oder  IL  4.,  wo 

uueppigartÄ.  M>.Bib.l.2.\, /itf//«/iJ?('»e.       >»  dem  Bericht   der  r^mf  über   die  hellsehen 

uueppigarte.  Bib.  5.  InUißnUUms      Völker^  vier  dersclbei»,  die  cqndrusi,  eburones, 

oueppigartl  Bib.  7»  Lpidülis  ptßC"  . 

ttueppegart  F.  1.  3.  '        Icüioms  iuae.      ^  . 

-.  .<.     ' .  Jerem.  51,  \3.J.  /       ^  !)  Einen  Emwand  sowohl  gegen  die  Behauptung, 

^.    ^   ..    ^^^^^    u  oals  der  INamen  sermam  zuerst  bei  Juhus  Lasar 

uueppigtrti, /röwa.  F.  vorkomme,  als  auch  gegen  die,    dafs  er  nur  Ge- 

weppegerte>  iwn/ÄiiÄ.  Tr,        ^  sammtnattien  gewesen  «ey,   könnte  man  aus  den 

ETARCARTEA.  ü.  baioar^  X.  Hiehtvl     »     fastis  capitoUnis  hernehmen /wo  in   dem   Ver- 

GAGlRTÖ'f ,  virgaius^  zeichms  der  römisohen  Sie^  am  Ende  der  2^""  Co* 

d.pl.  gagirtoten,  t;fe»ati#  (uigHns}.\h.  »"]»»«  (»•  Gn'^^^i  inscriptiones  Lm.)  auch  des. 

.      VUL  660.  Juarrelltis  Sieg  f  531.  urb.  cond.)  de  galleis.  in* 

,    '  W>ri6iAf  ^/ gf^rmo/i  (^fV  au tgeführt  ist;  allein  theib 

^    -.         •  kann  man  bei  eigener  Anschauung  der  Marmortafel 

GARTölf  s.  ARTON  in  AR.  Jf^  •** .  "??'!8f  ^"8  "^^  ,^'^'*,  "  ^''*!S? 

bleiben,  theits  ist  aus  dieser  Stella  weder  akumeiv 

nrUTA         PaHT*       •      I  meuj  Qb  ^ier  ^^mcrm  .als  Namen  eines  eiqzelnen 

UlliIilA  S.   uAlli,  Stimulus.  Volkes  oder  als  Gesammtnamen  steht,  noch,  ob  ein 

,          '  ,                      deutsches  oder  ein  eälÜsches  Volk  damit  bezeicb- 

GElCTtis  ^  GAR%  sturuilus.  net  ist.    Kein  Gesdißhlsdircibcr  erwähnt  der  ^<?r- 

l  /i'    '        .     .    ;i     .    .  mam   hei   diesem   Krifeg^ '  zwischen   den  RönMHrn 

I^TTRTfW^A  «    riAPT  .                     nnd  Galliern;   nadi  des  Polybius  Bericht  'darüber 

UUniaA!f ^  l>Ani4   -      >-  wurden  von  den  Isambren  und  Bojen  die  GanMiten 

g^i^nY\ir*r\  in\                    "        '  [Gitter,  die  an  den  Alpen  und  der  Rhone  wohn- 
GAHDAGO  (?), /Hco/ö/if»f>r.  F.^(deut5oli.Wört?)  tep,    und   nach  seiner   Behauptung   Gaisateh  (et 

r^T^TlT     1    t^lW     ^  ^  ^^JÖlgeiwnjit,.w^^^ 

GURriL  S.  uAlvf.  ihalen]  zu  Hülfe  gerufen. 


Digitized  by 


Google 


259 


UERMAN.; 


Ti] 


-fimm^/. 


i; 


m^ 


caeraesi  und  paemani^  pit  denj  Zus^  an^e- 
zählt  werden,  dals  sie  uno  nomine  germani  ap- 
peU<iniur\     Dal^*die  Deutschen  in  den  fipü|ie* 
0ten  Zeiten  den  Namen  germani  nicht  gerdhft 
Jiabeo,  ergiebt  sich  aus  dem  Beiidite  des  Taci'^ 
.  //ij/nach  welchem  sie  in  ihren  alten  Gesängen, 
Ihren    einzigen  Annaleii,    nirgends    des   Namens 
germani    erwähnen,    sondern,    ihren   Ursprung 
von  dem  Gott  Tui^  und  dessen  Sohne  Atan- 
nus  herleitend,   nach  den  3  Söhnen  des  Letzte- 
ren, den  Tbeil  ihre^  Volkes,  dter  dent  Ocean  ^m 
nächsten  ist^  ingacvones^  den,  der  in  der  Mitte 
des  Landes  ijt^ohnt,  hdrminpnes,   und  die  üehri- 
gen  isiaeoohes  nennen  j  einige  aber  siuch  pJares 
deo  örtfis  plures(j/ue  gentis'  äppellationes,  mär- 
SOS,  gambrioniSf  yke^oSf  vandaUos  a^ßirmant, 
]'  vrqhei  T^ädtüs  den  Zusatz  macht:   eaifüä'i?era 
,4^  antiqua  nondnä.    In  den  hierauf  folgi^nden 
Worten:   „celerum  g^rmaniae  vocabulum   re- 
'censet  nuper  addilum,  quoniam  quiprlmi  rhe* 
'  num  tränsgr$s^  gallos  expulerint,  ac  nunc  tun" 
gri  f   iünc  'g4!rih4ini  vocati  sunt.     Ila  nationis 
nomenj.non  gehtis  evaluisse  paulaiim,  ui  om- 
nes  primurn  a  vitiore  ob  metum,  mox  a  se  ip- 
SIS  inventolnofinnt  geruiani  vocarentur**  erklärt 
Tacitus  den  Kämen  ^e/wam  geradezu  ffir  einen 
neuen  (und,   wie  verschieden -man  auch  iUese 
Stelle  auslegen  mag,  erst  zur  Zeit  des  U^ber- 
gangs  der  Deutschen  über  den  Rhein  au%eK0iD- 
n^enen)  Namen«  .  Schon  hi^durcli  wird  die, An«! 
.  nähme«  da&  der  Name»  germani  Herod^t  i  y^f 
(tiAvtoL  (Namen  eines  Perservolks)  sey,  zurückgo- 
wiegen.    SoRten  die  Deutschen  von  den  Römern, 
(nicht,  weil  sie  von  ihhen,   wie  Straho  meint, 
fijur  ein  Brudervolk  der  (xallier  gehalte9  wurden» 
i  jBondern)  weil  sie  sich  ihnen  vielleicht  als  Leute 
i  Eines  Stanufies^  oder  ab  dogebomisa,  usapröng* 
Jichea,   ven  keiaem  andern  Volke  herslammen* 
jdes  Volk  geschildert  hatten  (cf.  cetebrant  cor- 
minibus  antiquis  tuiscoiiem  deüm  terra  edituin 
4t  ßlium  nutnuum  i^riguiem  gentis  conäUorss* 
qise*  Tacitus)  inkde^4ie6e,£igeDach^ft.bez^cb-. 
:  aendiaa  läteinisciieii  YVorle  gei^manus/germanus 
^  quasi  £x  eodem  getnüne  genitms.  Fesiuä)  be- 
näntk  worden  Äcyn?    Dann'  yräit^e  irher'  woU: 
von  den  griechischen  Schriftslellern  zur  ^ä;^(|b^! 
mmg  Ast  Dfeutscheä  mcht  4»s  l^äiibdil  Wöft 


g^maniX^kA^ieS^^^^^  Pw«?  y^iO'VoX)  ge- 
V  braucht,  G^oQ((eFn^^i^;  d|fpi.^SiijM  ^^  lateinischen 
Worte«  entspfechendes<,Gi;i|eichis^es  W(nr^,.etwa 
hpxyytm^y  o^wcpvAo^,  cxurox^ci^  ai^i^wandt  worden 
,  ^eyn.  Aufserdem  ersii^int  abe^  auch  ^  diese  Art 
yen  Benennung  eines  VroIkVs  als  im^eniigend  und 
u^alürlidi.  Wahrsdieinü^er  ist  die  Annahme, 
dafs  ein  deutsches  oaer  ^eltiscfies  \yarL  jni^  dem 

^tk^  ijiöfr'scibsPbiiä 


*^^1inct 


die  De^tschj^ia '^ÄtwV  ,  ..  

habep   öder  Von  ^^  Kälten  bezeicJbriilt  worden 
sind,  7h  defti  iVartteÄ  germahi  steqtti  'Aber  weL 


den  ersten  Deutungen  betrifift)  sö^fteigt  keäi^^ein« 
ziges  der  SltMentleutschen  .Wftrtef  den  il  neue- 
ren ^radien  vorkommenden  Wed^el  zwischen 
G  und  W,  und  gegta^^->ii^niii  streitet  die 
Kürze  des  E,  die  im  griechischen  9/ti^/uaM^i  deut- 
lich henrortritt;  hiezu  konmit  noch,  da6  die  nie- 
mals als  germanni^  sondern  immer  s\s  germani 
vorkommende  Form  des  Namens  '(walnreiid  der 
mit  mannus  zusammengesetzte  Nansen-  mareo- 
mahni  rtin  offlen  lateinischen  GeschicJitschreibem, 
auch  Von  dem  ältesten,  JuL  Caesap,  nie  marco- 
mani ,  sondern  immer  mareomamii  geikihrieben 
wird)  keine/ Zusammensetzung  mit  mannus  ai^ 
nehmen  lä&t,  auch  das  lange  Ä  in  getmtini  da» 
Wort  mannus  zurückweiset  Pott  versucht  ger- 
mani ah  OftUuti  zu  erklaren,  iaaofem  ^^rmaiu 
aus  einem  dem  ^alischen  <^Ir,dri€ii^/ Mm  Grunde 
liegenden  keltischen  Worte,  das  im  Galischen 
den  G-Anlaut  abgeworfen  bat,  und  dem  galischen 
man,  M^M,  ^feuliammei^^esetit  wSrc/  \Aber  da, 
ganz  abgesehen  von  den  BedenkÜchkeiten,  die 
gegen  man,  den  S^*''  Theil  des  Compositum,  sich 
erheben,  nirgend^  ein  keltisches  g-r  (derr\Mui^ 
lä&t  sich  nicht  angeben)  als  Bezeichnung  von 
Osten  aich  vorfii^ciet^  auch  der  Abwurf  fiiwcs  -alt^ 
keltischen  G- Anlauts  im  Galischen  sonst  keine 
Anfldogie  hat,  endlich  ^uch  der  ;vpka}isclHnApya^ 

in  oir  ursprünglich  ist  (s.  ÜSlAN  im  Sprach^ 

schätz  I.),  so  seheint  miriiii^  diese'JSildAruni^ 

unstatthaft     Wäre   det   Namen  germani  nicht 

^  keltwc](.ei2^^4ei7i  deutsch,  so  bplfe  sich  aifit.^i^) 

lach  die  Wurzel  G  AIU  GIR  [et  sanskr^ 


'Digitized  by 


Google 


•  grt,  devorqre;  viefteiAP^fet'b'WcH-nViV  iktpere 
(alpAMi^  iW?)it?  WrglciAfeli^^  von  %v elcher 
das  dthd  ^er,  giri^,*'cc^£ftii'tiikl' das  sothische 

^  "gairpei,  ^i/acrätfi/ heriLOnittil;'  ^ar^ßHelärung 
des^ben  an.    Ans  ihr  kOmitö  -dthrch  das  Abiei- 

'  .'üÄigdsiffix  M  ^.  M  -ön  Sj[^twAsfcfcaiI.}  das  Wort 
germani  sich  g^^Ult^t  hAeii$\  ^iE^  Länge  tib^  1 
in  germani  Uefr»  #tek  auk  d^r  Läftbisknäg  der 
Form  Cfkläreg.  Hiernach  iVihrde'  ^ifrhi*«i^soviel 
als  alacres  bdär  f^pidl  bedetiten/  GF.  auch  den 

,    .Mannsnsonen  ge.i^aip,:.  I)ic)  VKvnd^iVl^l^  (s» 


Gl^RWEAN. 


^2 


'\tjrxi3/  lieCi^  aich,  ^ucE  zur  ]ßt^n;ioIogie  von 
gerniafii  anwenden^  wenn  i^^cht  d.^r  Umstand, 
^als  in  der  Zeit,  m  der  das  VVort  germani  zu- 
erst erscheint,  noch  kein  Ue()ergang  des  S  in  R 
ßtatt  findet,  entgegenträte.  Dürßer  man  tt^X  Iff' 
nius  ein  altes  falcitiiscties  manuSj  das  clariis  be- 
deuten soll  (c£  auch  7nl7l2/i^^Äo/xz^//i),  anneh- 
üicA^ühd  die  fitarhmsylbi  dies^s^V^rts  auch  dem 
Keltischen  oder  dem  Dötrt^cten  zu^est'etien,'  so 
könnte  germnnr  als  iörtipo^iiüih  vQn^'gcr  und 
man-  angesehen  werden,  Aiftf  der  Be4eutung 
älätritnU  iltiri  {ct.  dl6  Zu^äÄitnensefkiliig  mit 
berht^  c/ö^ni/wlc?  z?B.  tfei  Namen  ger-be- 
'raKt,^ti6<rt/  def  Aber  vlellöFA? mit  gfer  com- 
ponirt  ist).  Die  althd.  Sprachdenkmäler  weisen 
dänl  fhmM  gerthdrä  nicht  in  deutscher  Form 
(als  germanun,  germanön)  ,auf;.  für  germa* 
nia   findet   sich   die  tJ^erselzun^   francliono 

•  '  lantj  8.^D.,II.'S70.  t^-*  y^Ql^oiVoi^  oi  ^vv^'ipQayy'Oi 

xixXowrat.  Pröc.).  —  Ah* gerinani  ß^id^yon'Ju- 
'-  lins  Caesar  tiahhr  deh  Cinlbrdh  und' Teutonen, 
deren  Namen  er  aus  der  VorÄei^,  erwähnt,"  fol- 
gende Völker  genannt:  nemefes,  triöhci  (beide 
Völker  unter  dpn  Germanen  im  Heere  Ariovisls 
gcpaannt^  ^^llsfrdem  lu^m^^  }ene  iinttr  ^len  VA- 
kern  vor,  Ton  deren  Grenzen  der  hercj^che 
Wald  seinen  Anlang  nimmt,  und  diese  unter  den 
Völkern,  durch  derea  Grenzen  der  Rheinr  fli^f^t^ 
mcnapii  [fid  utramane  Ttpnm  Jlnmims ^rnemj 
a^roSf  aerftficiä  vico^qrte  häbcbantj,  .nbU  (qni 
,.  yrQxlmi  rhennm  imcpluntj,  siß/fmb'ri  /Ufa  pars 
'^  equiiatns  asipeium  elicnchierdrnm -^sc  trans 
rhenum  in  Jines  sigambrornm  reeeperat}^  um- 
petöSf  ienchteri  (nsipetes  german/f  ft  iifm  tench* 
teri  Jlnmenrhenuin  iranaierüntnon  longe  a 


^'iAariilipt^'rh  fimsä  pro- 

]  flutt  txiiionte  vosego  ifp^th   tfuaitam'ex 

rh'cno  rectpta',  qnäe  appellatur'bahaUs,  insu^ 
''  laM^tiä  ^ffif^^  Imiavorurrij  in  Qcedfitim  mßmij^ 
''  chernsci^^siievt  (silvani  tsse  ibi  infinitb  magni- 
'     tädinej  iftiae  äppeltaluir  hficenh ^   hhnc  langt 

inlforms  periiherc  et  prO' nativo  mufb  oHj'eC' 
^' - •  tätn  thirüsc&^ab  srtevis  suevo^qne ' ab  chj^nis- 
'eis  w)'itriii  intursiömbilsqnß  prohiberß)\  haru- 
^     dcss  mürcomianm^   vangiones,   sedusU  (CSsar 

fällig  äfese  Vftikef  nur  einmal  an,  unter  den  Von 
'  ' '  AHovIst  befehtigten  Germanen ;  es  kann  daher  nicht 
'  besthnnit  wctdfen,  \Velchen 'Theil  von  Üeutsch- 
('  hitid  sib  iti  Ca^rö  Zdl  einnalunen)  und  dib  nach 
'*     Belgien  luhüberge^ögehen    caeraesi^   condhssi, 

ebii^ones,  patihanl  und  segni.  Als  ein  Volk, 
y^'das  auf  dtc  OstseiCe  des  Rheins  in  den  agnan 
■*'  voricnm  gezogen  i^t,  w^erden  von  Julius  Caesar 
y 'die  Ao/r  aii%cföBrt;  öber'die  räura^i,  tnlihgi, 
^  '^Idfdbrfgl,^  die.  afe  Nachbarvölker  acr  Ilelvetier 
'"^  y(4n*'ihiA"^enannl  wdrdcp,  fiir  Germanett  Üä?t^  ist 
^    nicht  zVieriehea' — In  der  germanin  des  JVzcf- 

/r>i  •)' werden  iiülscr  den 'gallischen  Volkern,'  — 

'      Bdvitti'^  bojiy  ireviri,  nervii,  —  die  in'  Gcrma- 

•'tiiett  efngewäncfe^t  siiid'.   unä  unter  denen  auch 

die  vangiones,  fribödi,  nemetes  (obgleich  es  von 

ihnen  heilst:   haud  dabie  germanorum  p^fpfM) 
'^     xtüi  uhH  (die  in  Tac.  hist.  als  gens  gcrmonicae     » 
'      originls  bezeicjidk  werden)  ihre' Stelle  finden, 

folgende  Völker  als  Germanen  aufgezähU,  und 
•     zwar  zuetst  Vbn  der  RheinseiCe :  batavi  (aly  c^/o/-   - 

iorum  qfiondam  popnlus},  mattiaci,  chatti,  usi- 

pil,  tenttefiy  üMeteri,  charnavi,  dngrivarii,  dut' 
'     pbhk,''tha^üatiy   frw^     dann   vom  Norden: 

thanpi^  chtnisciy  fosi,  cimbri,  an  die  sich  die 

*;/i?t;^(ats  efn  toiöhi^öre  Völker  in  sich  begreifen- 
'-'  ^r  Vklksstaitlni)  und  Aie  senmones  (veiustissimi 

nobilissimiqiie  snevornm)  anschlielsen,  auf  wel- 
••iht*;^'^ls  einl  weiter  ips  innete^CTermaniens  sich 

erstreckentde^j  Theil  Öer  Suevcn,  ^eja^gobardi. 


•)  In/dc'r'  fiftst  und  den  annal.  des  Tacitns 
kommen  Uueb  fäT^eiMe  gfctmiWfsche  Völker  vorr 
jModpäwiril im:\T!kieierAHAny,  iitfkhinfßites  (Nach- 
baren  der. JMl^vOr  f<9^<^<^^ 9^^  der  ubii\ 


^aren 


mijTjf /N^^a^ff  dsY^^&pl/i}^»^  (Nadiba 

der  batavi)^ 

Google 


z' 


Digitized  by 


263 


GARMIN. 


reudigtA^  avhmfs,  angUi,  vqfißh  endoses,  st^ar- 
äones  und  nrnthones  folgen;   dann  von  der  Do- 
nauseite:    hermimdari,    narisci,    marcpmanniy 
quadi,  marsigni,  buri  (die  gothinl  und  osi  wer- 
den ausgesehlossjen,   erstere   weil  ihre   Sprache 
gallisch,   letzlere  weil  ihre  Sprache  panoonisch 
ißt)  und  endlich  jenseits  des  von  den  Suevqn  be- 
wohnten Gebirgszuges  die  lygii    (unter    denen 
die  arii,  helviconae,  manimi,  elisii^  naharna^ 
vaü  als  die  mächtigsten  g^naiint  sind);   jenseits  ^ 
derselben  die  gothones  und  noch  näher  fun.  Ocean 
die   riigii  und  lemovjL     Aulser  diesen  rechnet 
Taciius  noch  zu  den  Germanen  die  (skandinavi- 
j^jien  —  suionum  ci  vitales,  ipsae  in  oceano — ) 
suiones,  die  am  rechten    tlfer   des    svevischen 
Meeres  wohnenden  aestiU  und  die  —  als  wären 
auch  sie  Germanen  —  sitones  fsuionibus  sito- 
num  gentes  continuantur,  also  auch  in  Skandi- 
navien) und  fügt  hinz\i:  hie  sueviae  fines.  Bier- 
*    fauf  folgen  bei  ihm  noch  die  peucini,  veneti  und 
fenuiy  über  die  er  im  Zweifel  steht,   ob  er  sie 
zu  den  germarns  oder  zu  den  sormaiis  zählen 
soll;   doch  sind  ihm  die  peucird  (quos^quidam 
bastarnas  vocani)  an  Sprache  und  Sitte  (ihren 
Schmutz  ausgenommen)  den  germanis  gleich. 
GEHaiO,  n.  pr.    Hieher? 

GARMINön,  bejaubcrn,  6efc^tt>8ren/  incamare 
(mittelIaL  carminare).     C£  Carmen  und  franz. 
charme. 
Inf.  kermenon,  aggarrire  (meptas  nuguiasj. 

ÄIcp. 
part.praes.  g.s.m.  gSiTminontea.  Mv.  v     ,  . 

garminuntes.  Si).  Liiicon- 
Ps.  2.  Bib.  1.        rtanlis. 
garminintis-BiW?-)^ 
a.s.m.  germenon^ten,     incgnian- 

fem.  N.  57,  5. 
g.  pL  geTmenonion,    incafUan' 
-.  tiwn,  N.  57,  6. 

PlGERMlNON,  incantare.  Prud.  1. 
GARÄHNOT,  m.,  n.,  incaniatiOj  carmen. 
n.  s.  germinot,  cantamcn.  Prud,  l. 

kereminoth,  murmur.  D,  IL  331.      ; 
der  cholchisko  germinod,  cakkha 
r  fidncia  i.  incantatio.  Mcp.         '    ^' 
a*  $.  kerminot,^  ineantatibnem^^TH.  13,  "Z: 


GORMARINGA— GARNl     264 

A.a»/7/.  garminotfa.  3b.        •) 
;   .  ,.  ,, ,    gcrminotl)^  3ib.  t  SJ,  carmina. 
carminot  M4  .  .) 

d.  ph  garmlnodun  *)»  Sliw^  \Jnemk, 

.    carmipodun.  Mi]^  >to/io/ii- 

germinodui^  Gd.l.Bib,1.2.)    btss. 
G^RMINABi,  m^  incaniiator*  >      . 

n.  s.  ^armioari,  infiantßtQr.  Bib^  7«. 
d,  «..garminare«  Mir.  )  .  . 

germmare.  Bib.Jl.  3-r 
i».;»/.  germinara,  incantafores.  Bib.  1. 
g.pl.  garminaro.  Mt^.  Mx.  Prud.  l.> ,    incaam 
p.  II.  3^6.  ;  italof^um^ 

germin ar 6.  Bib.  1.  ^  )  malefi- 

carminaroi  Bib.  7.  ;  corum, 

ihessalorum.  . 

GORMARINGA,  ebe  Apfebrt  Br. 

GARN  (zu  GAR.  2.?),  ».,  ©arn^,  nord. 
garn,  angels.  gearn. 
n.  s.  guTu y  ßlamen.  Wn.  460. 

karn^  coccus.  Gc  8. 
d.  s.  garne:  cuuiro  gacehotemo  garne, 
bis  iincto  cocco.  Ge.  4. 
uzer  bissinemo  garne,  byssi  neti- 

bus.  Mcp. 
dia  (sida)  spinnet  man  ze  gai;ne. 
ßo.  5. 
a.  #.  daz  karn.  Bo.  5. 
^•j92.garno:   diurer4)  gerne.   0.  L  ö,  12. 
kleinero  garno*  O.  IV.  29,  33. 
ZUGGIGARN,  n^  vel  ^«c,  vßrricufym  (ßt1i)lTt. 
GARNWfNDA. 
GABNROCHO. 

GARN£n  8.  ARNÄN  in  AR  und  GERN  in 

GIRL 

bAKINL  Hängt  wohl  nicht  mit  ^at  caro  zusanw 
men;  cL  nord.  gatnir,  Hia  und  garnmör,  me^ 
senteriitnu 

mittigarni,^i?n/zii  (m\i\,i^tti^^arvinß.tti.).  R. 

mit 


^)  Es  stellt  garmiQodant 


Digitized  by 


Google 


^ 


GEBN— GlfcSQ. 


<2S— GaSAL. 


266 


m 
mi 


itticarni.  gl.  K.),fgrina  (mittigarne,  ar.  /ITQ 
ittilacarnL  Pa.  )  vina).'  Ih.  VflÖ 


GERN  s.  Gnu 
GIRNIG  s.  GIRI. 
GÄRNDE  8.  ÄRSts  in  AR. 
GARST  (i?),  8«rjli8. 

GERSTI,  rancor.  Asc 

GERSTA,/.,  ett^t,  lat  hordeum,  gr.  ttinPn- 
n.  $.  gersta.  Mi].  Tr.  Sg.  242.  Em.  31.  Bib.  2. 
(D.  m.  34.) 
gerate.  Wa  460. 
g.  s.  gerstan:  bert  ist  gerstun  kornesfaut 

0.  in.  7,  25. 
a.  s.  (gersteo.  D.  DI.  34.) 
COLGERSTE,  coUdnthia.  Ve.  1. 
GERSTMELO. 

GERSTIN,  adf^  »on  ®(rf{e,  hordeaceu». 
girstin,  alfita.  Tr.    girstin  mele,  alftta. 

Sal.  5. 
kirstin,  ordeada  (faiina).  Sg.  878. 
n.p/.  y.?chlioua  kirstino,  grana  hordei. 
Bib.  1.    cliuaa  kirstino,   iysO' 
tau.  m. 
a.pl.m.  girstine,  ordiaceas  (leiba).  T.  8Q. 
o.p/.  R.  gerstinu  brot  0.  III.  6,  2S. 

CXaiSTI  &  GARST. 
GARW-  s.  GARAW. 
GARWA  a  GARAWA. 

GIRVIl,  aDglisches  Volk,  Beda. 

GERWLA  s.  KERVOLA. 
GESan  s.  JAS* 

G^ISOdunum,  Ort  in  Noricum.  Ptol 
IV, 


bt  eme  solche  Wurzel  für  geist  (nnd 
auch  fiir  geisani,  ^eisla)  anzunehmen?  cf. 
nord.  gl 8 na,  hinter e,  fatiscere,  seys^furor, 
vehemeniia,  geistr,  vehemens;  goth.  usgai- 
siths  ist,  U^ifftTi,  if{  t>on  Ginnen/  usgeisno- 
d^dun  faurhtein  mikilai,  i^&rrryrocv  ixmoKni 
fieyd^qi.  —  S.  auch  GiS  und  GAIS. 

GIS.   Gehört  GISAL  hieher?  Cf.  auch  GER  und 

GIS. 

N.  pr.  GIS.  GISO  Cm.J  und  GKA  /f.);  auch 
GISELA,  hieher?  (GISINHEIM,  ®eifcn(eim, 
Ortsnamen  hieher?)  GISING.  GISFRIT.  ITKIS. 
ALTGIS.  ÖTGIS.  AREGrS.  AMALGIS.  AN- 
DAGIS.  ANSEGK.  UODALGIS.  ADALGIS. 
WOLFGIS.WERIGIS.WARINGIS.  WENIGIS. 
WIHKIS.  WITIGK.  WnJGlS.  MUMGIS. 
MERIGIS.  NANDGK.  NERIGIS.  RATKIS. 
LnJTGIS.  BIUBGIS.  BATOGIS.  FLOBRIGIS. 
FRIGIS.  FRAWIGIS.  GUNTHIGIS.  HARI- 
GIS.  HRUODKIS.  HRADAGIS.  TOAMGK. 
SISIGIS. 

GISINGA,  Ortsnamen. 


Gussi  8.  GUZ. 

GAIS—,  —GAIS,  ab  erster  oder  zweiter  TTieil 
in  zusammengesetzten  Mannsnameo.  S.  GER 
und  GIS.    [bt  es  gleich  ycuaov,  so  sind  auch 

wohl  die  eaifattn  (s.  GERMANi  Anmerk.) 
hieher  zu  ziehen.]:  gaisaricu«  [(auch  in  der 
Form  gensericu«)  König  Jer  Yandalen].  ra- 
dagaisus  (Konig  der  Gothen).  ariogais»«  (bei 
Dio  Cass.).  laniogais»«.  —  Cf.  auch  GE* 

SORIACüM,  GESODUNüm. 
GEISlih  s.  GEIST. 

^ISAL,  ©«ifftl/  obses,  angels.  gisel,  girie, 
nord.  gisl.  SoBle  die  alts,  angels.  u.  nord.  Form 
gils  auf  ein  ausgefallenes  L  in  gisal  schlieboi 
lassen,  oder  ist  es  eine  blofse  yetsetzung  der 
Buchstaben?   S.  auch  GIS.  —  thingat  in  wO' 

[19] 


Digitized  by 


Google 


267 


QSELIZ-GEISC 


GESGIZ.  GAST. 


268 


dia  et  gisiles  ibi  sint  (var.  thingat  in  gaida 
et  gisilj.  L.  Roth.  225.,   wozu  die  Glossen  in 
cod.  CQV.i  gisil,  giseli,  liberi  homines,  auf  dc- 
ten  Erklärung  aber  nichts  zu  geben  ist 
n.  s.  gisal.  Pr.  v.  m.  t.  Sal.  4. 

kisal.  F.  AI.  2.  Bib.  9. 

gisel.  L.  Hd.  Sal.  1.  D.  ü.  330.  f,  obses, 

gisil.  Bib.  5.  Em.  32.  Sal.  2.  D.[  vades. 
IL  351. 

giesel.  Wn.  232. 
A  s.  kisale.  Prud.  1.      \ 

s!»«;«JD.n.  333.  '***''*• 
kisele.'  ) 

n.pl.  kisala,  obstdes.  Bib.  1. 

g.pl.  kisalo,  obsidum.  Rf.  Bib.  1. 

^.  pr.  GISAL.  GISALO.  GISELA  {/.  (cf.  GIS)]. 
AÜDEGISAL.  AUSTROGISAL.  ANSGISAL. 
LIUTGISAL.  LANTGISAL.  MADALGISAL 
BIUOTGISAL.  MUNIGISAL.  FRIDOGISAL. 
GODEGISIL.  HILDIGISIL.  TfflOTGISlLA. 
GISALOLT.  GISALOLF.  GKALHILT,/.  Gl- 
SALHELM.  GISALHART.  GISALHER.  KU 
SALFRID.  GISALMUND.  GISALMAR.  Gl- 
SALBERAirr  (©tfct»r«(^t).  GISALBOLT. 

GISELIZ  (?),  glyceriam.  Wn.  460; 

KEISINL  Rd.)  ^Tc 

KEISENI.  ib.S 

keiseo,  egestas.  Org.  . 

GUOSEfi Ay  ptigifhu.  Hs.  a  ®«uf<tt,  loflr 
J^anb,  in  Schmeltere  baiecsch.  Wörterbudi;  s. 
aber  auch  gaufan^ 

GESORIACtiö»,  kelticcher  Namen  eines  Hafen» 
(Boulogne?)  bei  den  morinisr  einem  gallischen 
Volke-  Ptot.  —  €f.  oromamacir  pmcli  pago, 
qtu  gexsoriaeu»  voealur.  ^in Siehe  auch» 

GA1S-. 
GESC6N  s  GL 
GEISC6N  8.  ISC. 


GESGIZjan  s.  gl 


GAST,  m.,  goth.  gast,  angs.  gest,  nord.  g^st, 
poln.  gosc,  ®afl/  hospes.  Cf.  auch  hostis,  Bopp 
bezieht  das  Wort  auf  sanskr.  ghaf,  comedere- 

Form  und  Flexion: 
n.  t.  gast  T.  152.  Frg.  29.  Bo.  5.  N.  68,  9. 

Tr.  Wn.  460. 
a.  s.  gast  T.  152.  Frg.  29. 

cast  K.  61. 
iiM/r.  kastu.  K.  53. 
n.pL  kestt.  K.  56. 

(gcste.  D.  m.  68.) 
g.pl.  gesto.  O.  n.  Si  6. 

kesteo.  K.  31.  53.  58. 
kestio.  gl  K. 
keisteo.  Pa. 
d.pl.geaien.  Bo.  5. 
a.p/.  kesta.  Ho. 

geste.  Bo.  5.  N.'49,  5. 

Bedeutung  nnd  Gebraudt: 
hospes.  Frg.  29.  K.  31.  53.  56.  58.  61.  Bo.  5. 

Tt.  N.  68,  9.  Wn.  460. 
ih  uuas  gast  inti  ir  halotot  mih.  T.  152. 
kestio  hus,  hospitahm  domian.  gl.  K. 
ni  nuard  io  in  uuorolt  zitin,   tbiu  2isa- 

mane  gi bitin-, 
thaz    sih    gesto   guati   sulichero  ruamti. 

0.    11.    \iy  6. 

ALTGAST.  ALPGAST.  ARBIGAST,  ARBOGAST. 
WIDOGAST.  WISOGAST.  LIUDIGAST.  BO- 
DOGAST.  MILGAST.  NEBISGAST.  NEVO- 
GAST.  CONIGAST  (dat.  conigaste.  Bo.  5> 
HAUDEGAST.  HADUGAST.  SAUGAST,  n. 
pr.  —  Cf.  den  Namen  RADIGAST  des  angeb. 
fichen  Gottes  der  Obodriten  (^bohmisolv  RAr 
DIHOST  für  Merewiusy 

GASTLUAML 

GASTWISSI. 

GASTGEBA. 

GASTHERBERGL 

GASTHÜS. 

GAS^TTÜOSt 
g.  t.  in  firsumidi  gasFuomcs  (pin  ih  s-um 
die).  Coi  (Diese  Klage  kommt  bei^  un- 


Digitized  by 


Google 


26P 


GEIST. 


GEIST. 


S70 


serer  heutigen  Beichte  wohl  nicht  mehr 
vor. ) 
ÜNGASTUCHI, /,  UngaflUc^feit. 

d.  s.  in  ungastlichi  (pin  ih  sundic).  Co« 
GASTNISSI(?),  diversoria.  D.  IL  337. 
KESTIN,  /.,  ©aflin,  SBirt^Jn/  hospita.  D. 

U.  313. 
ANAGIGESTrr,  hiehcr? 
anagigestit  uuard,  inseritur  (celestibus  se- 
cretis).  Gc  3. 

GEIST  (cf.  Wurzel  GIS),  w.,  ®ei|l,  spiru 
tus,  angels.  g^st,  alts.  gist.  K  übersetzt  Spi- 
ritus nur  Einmal  (m  der  Vorrede)  mit  geist, 
sonst  immer  mit  atum;  im  Goth.  und  Nord,  fin- 
det sich  auch  nicht  geist  vor,  sondern  goth. 
ahma,  nord.  andL 

Form  und  Flexion. 
n.  s.  geist  T.  4,  5.  82.  87.  92.  119.  Frg.  53. 

0,  I.  15,  9.  16,  27.  26,  8.  U.  3,  51.  14, 
71.  IV.  15,  37.  V.  12,  63.  N.  50,  14. 
77,  39.  84,  9.  102,  16.  103,  32.  141,  3. 
142,  10.  147,  7.  Sg.  242. 

gheist.  Mat.  b.  3,  6. 
keist.  Kp.  H.  5.  Frg.  53. 
g.  s.  geistes.  T.  2.  Frg.  39.  Ct  67.  0.  1. 15,8. 
II.  12,  47.  Oü.  N.  17,  16.  Nf.   N.  de 
ps.  gr. 
gcistis.  N.  1,  3.  59,^  71, 16.  80,  4.  95, 

1.  103,  15.  102,  24.  N.  II. 
gheistes.  Frg.  33* 

keist  es.  H.  3. 
d.  s.  geiste.  Frg.  43.  T.  2,  7.  4,  19.  67,  7.  0. 
L  4,  39.  n.  4,  2.  Ct.  65.  N.  32,  6.  50, 
14.  6,4,  1.  138,  7.  Ns. 

gheiste.  Is.  3,  6.  7.  Frg.  7.     -- 

keiste.  H.  2. 

keste.  S.  85.  f 

a.  s.  geist  T.  14,  4  6.  7.  21,  7.  171,  1.  103. 
Frg.  43.  Co.  2.  O.  I.  25,  23.  27,  6L  IL 
9,  98.  13,  32.  IV.  33,  24  V.  11,  9.  12, 
58.  N.  31,  7.  50,  13.  70,  22.  103,  30. 

gheist  Is.  4,  3.  Frg.  5. 

keist  Ic 

gast  Pn. 


kest  S.  85. 
'i/25/r.  gheistu.  Is.  4,  3.  8. 
V.  s.  geist,  T.  53,  7.  92. 
n.pL  geista.  T.  67,  6.  Ct  69.  Wcss.  Nf. 
g.pL  geisto.  T.  44,  2. 
d.pL  geiston.  T.  64,  2. 
a.pl.  geista.  T.  50,  1.  57,  8.  N.  103,  4. 
gheista.  Mat  ^ 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
heilag  geist,  Spiritus  sanctus.  Sg.  242. 
atum,  keist,  Spiritus  (declinet  prava).  H.  5. 
gotes  geist  T.  14,  4  Is.  3,  6.  0.  L  15,  5.  16, 

27.  II.  4,  2.  N.  64,  10.  141,  3.  , 

sin  geist,  der  in  imo  ist,  ferferet  N.  102,16. 
min  geist  mit  sein  gifuagter.  O.  L  7,  3» 
gifah  min  geist  in  gote  minemo  heilante. 

T.  4,  5. 
bifilihu   thir  then  minan   eiginan   geist 

O.  IV.  53,  24 
in  geiste  inti  in  megine  heliases.  T.. 2,  7. 
uuard  gistrengisot  geiste.  T.  4,  19. 
got  ist  keist  N.  50,  10. 
ni  gibit  imo  zi  mezza  got  ^tisi  (spiritum). 

T.  21,  7. 
ther  geist  ther  ist  druhtin,   mit  filu  ho« 

hen  mähtin, 
mit  uuaru  uuilit  ther  gotes   geist,   thaz 

man  inan  beto  meist  0.  IL  14,  71.  72. 
beton  in  geiste  inti  in  uuare«  T.  87. 
hinafarenter  geist  N.  77,  39. 
liphaftan  keist,  vitalem  spiritum^  Ic 
des  keistes  uuuocher  sint  minna.  N.71, 16. 
geist  kenada.  N.  108,  24 
geist  unmahti  (inßrmitatis),  T.  102. 
geist  foresago.  N.  50,  13. 
mit  foresihtigemo  geiste.  N.  64,  1. 
ther  fluobar  geist,  paracletus.  T.  171,  1. 
ther  heilego  geist  O.  L  8,  24  25,  29.  II.  3, 

51.  IV.  15,  37.  V.  12,  63. 
ir  ist  chiuuisso  in  dhemu  beiligin  ghei- 
ste got  ioh  druhtin.  Is.  3,  6. 
heilages  geistes  uuirdit  gifullit  T.  2,  6. 
toufit  in  themo  heilagen  geiste.  T.  14,  7. 
giuah  her  in  themo  heilagen  geiste.  T. 

67,  6. 
in  spendo  des  heiligen  geistis.  N.  59,.  8. 

[19'] 


Digitized  by 


Google 


271 


(Seist. 


GEIST. 


272 


diu  sibiafaltiga  genada  des  hreiligin  gei« 

8ti8.  N.  80,  4. 
aines  mundes  gbeistm  standit  al  iro  me- 

ghin.  T.  4,  3. 
ther  geial  ther  blasit  stillo  thara  ima  ist 

muatuuilla.  0.  H.  13,  41. 
thu  anaubera  geist  T.  53,  7* 
«Dsubarero  gelsto.  T.  44,  2^ 
«bilen  geistoit.  T.  64,  2. 
tbaz  in  tbie  geista  sint  antarthiutite.  T. 

67,  6. 
aruuarf  tbie  geista  mit  unorlu.  T.  60,  1* 
nimit  sibun  geista  andere  mit  imo,  uuir« 

siron  thanne  ber  si.  T.  57,  8. 
dina  geista,  angelos.  N.  103,  4 
GEISTSCRBTP. 

GEISTUH,  deiftUc^,  »ti^i»/  spiritualis. 
Fonn  und  Flexion, 
keistlih.  Pa.  gl.  K.  N.  44,  17-  191,  2&. 
keistHcb.  N.  19,  5.  98^  & 
keistUc  IS.  103,  15. 
keistlicbe.  N.  44,  la 
I».  #wjf.   geistlicbiii.  N.  150,  &• 
n.  $.  n.  geistlicbaz.  0.  I.  17,  68.  ü.  9,.  t& 
f .##191^1».  keistlicbis;  N.  106,  18. 

keistlicbin.  N.  94,  11. 
g*  s.  /.  geistUcbun.  N.  4t,  2. 
d.s.m^.  gei»tlicbema.  O.  H.  9,  24. 
d.  s.f.  geistliebera.  O.  HI.  7,  48. 

g  eiatli  cb  er  e.  N.  22, 5. 77, 53. 89, 12. 
«.  A*  m.  geisUiebeu.  Na.  U. 

keisilichen.  Gdr 
«.  jc/r  geistKeba;  N.  58,  16.  64^  Ift  73;, 
t6.  74,  ».  118,  18. 
geistlichnn.  N.  94,  2: 
m.  s.  n.  geistlicb»z.  0.  IH.  7,  77. 
daz  gkeistlirhbe.  is.  5,  1. 
n.  pl  IN.  geistlicbe.  N.  73>  1&  94, 11. 103, 18.^ 
geistlkben.  N.  103,  12. 
g.  pl.  geisüiekere.  CK  IL  9,  2;  93^ 
il.^/^/.  gaistHbhem.  PSL 
kei^lHbenit  gl.  K. 
geistlkbea  O.  HL  7,  4.  4^  7.  H. 
24,  1.  43,  25i 
a.pl^m.  geistliebe^  IPf«  103,  4« 

jeUtliöbem  N.  17,  35. 
a^pl.  f,  galsllichun.  O.  IV.  b,  t* 


a.pl  n.  geistlicbiu«  N.  36, 26. 72,  26. 80, 3. 
Wni.  6,  5. 

geistlibio.  Wm.  IX.  6,  5. 

geistliche.  Wm.  IL  6,  5. 

geistlio.  Wm.  IIL  6,  5. 

geistlichen.  N.  97,  6. 
Bei  Notker  kommt  auch  die   Nebenform 
gei'slib  vor: 

daz  kcislicha  opfer.  N.  68,  32. 
keislichemo  irouuL  N.  35,  9. 
keislicbi  froL  N.  57,  12. 
keislicba  fuora.  N.  22,  2.  32,  19* 
geislicba  g^eaadaw  N.  36,  25. 
geislicbe,  spiritales.  N.  44,  8.     ^ 
keislicbiu,  spirüaüa.  ]^  46,  5. 
nzer  geislichen  steinen.  N.  i21,  3. 

Bedeutong  und  Gebrauch: 
keistlih,  spiritale  (donumj,  Pa.  ^.  K. 
ßdeles,  keloubrg,  nnde  spirUaiei,  keisl- 

lih,  Buordene.  N.  44,  17. 
keistlfh  liehamo  irstat.  N.  101,  25. 
keistlic  truncheni,  ebrieias  spiriialis.  N. 

103,  15. 
iz  (salb)  ist  keistliche.  N.  44,  1& 
keistlich  fernumisi-  Nr  98,  5. 
alliu  geistlicbiu  natura.  N*  150,  5» 
dera  geistlichun  labo.  Nr  41,  2.. 
geis^tlfcha  fuora.  N.  58^  16r 
keistlichis  kuotis.  N.  106,  18. 
gerstliehemo  uuine«  O.  IL  9,  24. 
geistlicbaz  brot  0.  IH.  7,  77r 
geistlichero  uueido.  N.  77,  53« 
den  keistlichen  chresiman.  Cow 
kerstlicb  dineb  N.  80,  3. 
UBsera  geistlichun  mendi.  Nr  94,  2. 
dhazs  gheistliihbe  chirunL  Is.  5,  1» 
geistliche  uuege.  N.  94,  llr 
geistlichero  uuartOr  0.  H.  9^  2; 
geistlichen  redinon.  O.  HL  7^  4» 
mit  geistlfcheru  lern.  (X  HL  7,  48sr 
thie  geistlichun  datL  Or  IV.  5,  1. 
geistlichen  giredoni  N.  24,  1. 
mine  geistlichen  fienda.  N.  17,  35i 
keistliche  man.  N.  103,  4. 
geistlichlu  kint  Wm.  6,  5. 
thiz  uua»  »«9  gibar i,  tbeiz  geistliehax 
ttuari.  a  L  17^68^ 


Digitized  by 


Google 


273 


GESTER. 


GUSTOR— GAWL 


2TI 


Intaraü  brannron  6»  acenli;jeirf  sie  uns 
,  mit  ununnon, 
scal  i^  geistlichas  sin,  so  acenkent  sie 

uns  then  gi»ataii  uviiL  O.  U.  9,  16« 
GOTGEISTLIH. 
fleiscin  menaise«^  ne  nimit  nrebt  in 
sih  des  gotkeistlidun  diAgis,   ear- 
nalis  homo  non  percipH  ea,  quae  sunt 
spkiius  dei.  N.  94,  11. 
GEISTUCUO,  itifkliäf,  spirihwUter. 
geistllcho  lobont  O.  H.  10,  16i 
gersilicha  dreokit  O.  ll.  10,  2a 
geistllcho  betopt  O.  III.  14,  68^ 
ge^stlicho  s&alta.  (K  IIL  7,  46i 
geistlicho  muzis.  0.  V.  23,  203. 
thar  ist  inne  manag  guat,  thaz  geist- 
licho uns  io  uuola  duat.  0. 111.7,30. 
lose  mib  föne  absalone  aide  spiriiua* 
liier,  keistlicho,  föne  dlabolo.  N.7,2. 
daz  man  die  ea  keistlicho   (sphituali- 

tet)  fernemen  soL  N.  t09,  7. 
tiu  goteliohin  ding  unerdent  keist- 

ticho  uernomen.  Syl. 
keislicho,   spiriialiier.   N.  45,  10.    die 
geislicko  sine  geba  getriochent  N. 
144,  9. 

GEiSTER,  sanskr.  hyaf,  griech;  x>4^  hit  heri 
(hestemus)t  goth.  gisira,   nord.   g»r,  'ge», 
angds.  girstan  daeg;,  df^crtt^  heri. 
kestre.  R.  \ 

gesteron.  T.  55,  7.  |,  heri. 

gesteren.^  0.  IlL  2,  32.  Bib.  la) 
gestren,  hestemam.  Wn.  167. 
bivora  Jcestirn,  heri  et  nudiia  teriita.  Bibi  6. 
EGESIER,  titS4f^tvn,  heri  et  nudiue  teriiusr 
Bib.  6. 

egestir.  Bib.  &  \  ) 

egeatra.  Bib.  7,  {  ^ 

ehestem  Mob.  2.  hperendie.^ 

egesteren.  F.  2,  Bib»  la/  f 

irffesterCi  Mt.^  Sb,  I  ,^ 

egestere.  Bib.  5.     h  P^'^^'^^^' 

GESTEEOG,  sefirig^  hesiermse, 
n.  Sm  m.   der  gesteriga  dtfg;  Nw  89,  4. 
n.  Sk  n.    dazkesterig»,  besiemti7n.BQ^5^ 
As.m.n.Aem^  gesbevigeik^  Bov  Sw 


GüSTOR  s.  CÜSTOR 
GESTREN  s.  GESTER 

GEISLA,/,  ©eiffff;  scuiica  (et  nord.  keira', 

scntica  n.  geisli^  radtns,  pibar).    S.  i3i^lk3» 
n.  s.  geisla,  scoiica.  Kat  Sg.  292. 

geisela-,  scotica.  Tr. 

geysla,  angtälla.  D. 

gesila,  scuiica,  ßagelbim.  L. 

^Siisele,  ßagelltim.  Wm  460. 

g.eisil,  angnilla,  qua  coerceniur  p^teriim 
scoUs.'Sdl.  3. 
e.  $.  geislunj  ßagetlmn.  T.  117.  O.  D.  If,  9i 

geisilun.  0.  II  11,9.  cod.  F^ 
n^a.pl.  keisalaij  ßagelta.  Rh. 

keisila,  verbera.  D.H.  d&Ö.  ßagelia. 'Pk 
»1,  1«. 

geisla,  mastigias.  Mäfrt 

gcfsluny/foyra.  Pnid.  1. 

geiselirn,  fidiculae^  D.  Dl  325v 
if. pA  g  ei 8l u  n ,  flagrk.  Martr 

geiseJon,  y2ögrft.  A. 

ke6irun,/mi&V,  virg^s.  D;  IT.  3^11. 
BLlGAISELUN,  v.,  blicolben,  plmibaie.  Tr^ 

GOSLAR,  Ooilar,  Owsn.   Zn  GOZ? 

GAW^.  bi  eine  Wmel  GU  anzimehmen? 
ef.  gauma. 

URGAUUIDA  face,  s.},  fasiidium.  H.  25.;  dl 
ganlrg  bei  Stalder;  nnd  das  oberdeutsche  geu- 
wen,  flletfg  fofUt  g^vtden.pt^in. 

URGAWISON. 
nrgaQubo»ten,-y€i;s^£^i}/f;(iKs;  Ja^ 

GAWl,  eav^,  pagns,  regio,  provinda  (wird  iw 
(Rarfen  algelheilt)^  goth.  gati,  n.  nnd  gaujay 
m^  regif>,  prowteioi 

g.  s.  gvwes,  ruris  ^presbüerij.  Cstru  13. 
d.  s.  geuuer  cwes  drei  possunt  etiam  qiii  rr$ 
agris  btMiani,  k  e^  ia  demo  seuae» 

(gfeag  after  gotrwe  dc£  I»afwib  scoi- 
wen^D.  IE  8&> 


Digitized  by 


Google 


•275 


tiAWI. 


GEW-GAZ. 


Vi} 


a.  f.'geuHi,  regionem.  T.  84. 

sid  tho  thesen  thingon  faar  krist 

zen  heimingon, 
in  selbaz  geuui  sinaz,  thio  1>uah 
^    nennent  uns  thaz.  0.11.14, 3. 
d.p/.  gouuon: 

ilemes  nu  alle  zi  themo  kastelle, 
thaz  uuir  oub  mit  then  gouuon  thaz 
gotes  ouort  scouuon.  O.  I. 
13,  4. 
thaz  uuas  in  inouuon  ioh  uze  in 
then  gouuon.  0.  IlL  14,  75. 
GAVVIMEZ. 
GAWIPRIESTAR. 
GAWmiH,  B.  pr. 
GAWIUH. 
,    d.  s.  m.  goulihemo,  plebejo.  D.  II.  341. 

d.  8.  f.  goulihero,/i^**/iYc«''»>'«P'I''338. 
RIHGOWO.  WITAGAWO,  n.  pr.  m.  hieher? 
CAÜWILA,  n.  pr.  f.  hieher? 
Ortsnamen:  ALPACOWE,  3»lp9«U.  MB.  ISINAH. 
GAWA.  IFFIGAU.  EILACGAWE,  AILIHC- 
CAUGIA,  ELIHCAVIA.  ARAGAWI  (Slargau). 
ERTTGEWE.  ADALAIIKEVVE.  EMISGOWI. 
ARBUNGOWE.  ARGÜNGAWE.  ENGERIS- 
GAWE.  AVELGOWE.  AÜGÜSTGAWE.  O- 
GASGAWA.  WASAGO  (gBft^gau),  hieher? 
inforasU  nottro  uuasago.  Urk.  v.066.  WAI/- 
HOGAWI.  ÜUARINGAUUI  (ürk.  v.  804),  WA- 
RINGOWA.  WAIZZAGA\M.  RINAGOWA, 
RINMIGOWA,  St^tinsau.  RAi^IMACKEWI, 
RAÄIRIEGEWI.  ROTAHGAWI.  ROSOGAWI. 
UNZGAmVA,  ürk.  v.  78».  LOBETENGA \VE. 
MAINGOWE  (söJttlitjau).  RIATAHGO^VI. 
»HTTEGOWA.  MOSALGOWI.  NAHGOWI. 
NIBALGOWI.  NEKKARGOWE  (Ulerf argau). 
NIDAGOWI.  NORDGAWA,  NORTHGOWE, 
SR  orbg  au.  PEITINGAU.  BARDINGOWA. 
BONGOWE.  BRISIGAVIACSJceiÄgaulHBRI- 
SAHGAU.  EILIWISGAWE.  PHAJXGOWE. 
GERMARISCOWA.  CHLETGOWE  {StUU 
9  «  «).  CHLEGOWE.  €HELASGAWA.  CHüN- 
ZINGOWA.  HELDGOWL  HEffULINGAÜ- 
Wi:,  ALTHERGOWE.  HASAGOWE.  HASSA- 
GOWE.  TIUREGOWE  (X^urgatt).  N.  106, 2., 
DURGAU,  TURGEWI,  'füRGOWL  TÜBRA^ 
GO\VI.  TÜONAGOVYE.  TRUNGOVYE. 


SALAGOWI.  SUNDAIV5A\VI,  ©ttiibgati:  in 
pago  bavariae,  qtü  sundergow  dicitur.  Urk. 
V.  1193.  SULIHGEWA. 

SHRAGOIVI,  ©peitrgau. 

SCONGAWA. 

STAINGAU,  STEINGOWA. 

ZURIHGAWIA 

Ist  auch  im  Volksnaroen  andecavi  (ande- 
gavi.  Plin.).  TA.,  aus  dem  wohl  der  Namen 
der  Provinz  anjou  entstanden  ist,  gawi  ent- 
halten, \ne  im  Volksnamen  brisigavi? 

GAWISC  (noch  in   Oberdeutschland  g^iwifc^, 
'baurifc^). 
g.  8.  m.  gauuisces,  plebefani.  Can.  7.       " 

GEWöN  s.  GL 

giwen  s.  gl 

GAWlCCds  8.  AWIGGI  in  WAG. 
GAVANOdüBUM,  Ort  in  noricum.  Ptol. 
G]^VINl,  ein  skythisches  Volk.  PtoL 

GAWISSA  s.  GAVISSA. 

GEVISSf,  Namen  der  Westsacbsen  in  England. 

Beda.    Cf.  GAWI  und  den  brittischen  Namen 

GEWIS. 

* 

xjAjtd*    bt  slinakr.  gad,  loqtä^  zu  vergleichen? 
oder  bhad,  gaudere?  f^dev  liegt  dieser  Wurzel 
sanskr.  |nä,  cognoscere,  zum  Grunde? 
GEZAN  (gaz,  gäz),  angels.  getan,  imncisch 
äcqiärere,  und  undergitan,  intelligere^  nord. 
geta,  generare j  concipere,  ticquirere,  sentire 
und  mit  Geqitiv  menthmm  faeere ;  d.  auch 
nord.  gät,  durOj  attentioy '  gsti^^  observare. 
(Goth.  nur  bigitan,  itivenire.) 
kczzendi,  adeptus.  gL  K. 
ARGEZANy  XftX^t^iXif  obHvisd. 
Inf.  argfezan.  Ra. 
.  ^kirkezzan.  Pa. 
irkezzan.  gfa  KL 


Digitized  by 


Google 


277 


GAZ. 


GAZ. 


278 


erkczza.a  gl  K. 

irgezzen.  N.  22,  5. 

ergezen.  N.  136,  5. 
(ih)  irgizo.  N.  118.  16. 

irgizzo.  N.  118,  93. 
(du)  irgizest  N.  12,  2. 

irgizzest.  N.  43^  24. 
(er)  argizit  Ra* 

arkizzit  Pa. 

irkizzit.  gl.  K. 

irgizet  N.  76,  10. 

irgizzct.  N.  62^  7.  N.  II  9,.  13^ 
(sie)  irgezzent  N.  103,  13. 

(ergezzent  Mos.) 
(ih)  ergeze.  N.  136,  5w 
(er)  ergeze.  N.  136^  5. 

(irgezze.  Fst). 
(sie)  irgeza^en.  N.  58,  11.  77,  7. 
(Bi)  irgaz.  N.  118,  30.  61.  141.  153.  17& 
(du)  irgazl  O.  IV.  33,  17. 

irgaze.  JV.  41,  10*  Nd. 
(er)  irgaz.  K  29,  &.  (D.  III.  97.> 
(wir)  irgazen.  N.  43,  18.  >2l. 
(sie)  argazun.  T.  89;  Gh.  2.  3> 

Irgazzeu.  N.77, 11. 105, 13. 118, 139; 

ergizeu.  N.  105^  21. 
(er)  ergaze.  Bo.  5. 
(sie)  irgazin.  O.  V.  21,  4 

urgazin.  Gc.>  8»  9. 
itnp.s.  irgiz.  N.  10  (a),  11.  73>.  23. 
p^p.  argezan  ist  Ra. 

irkezzan  isi  gl.  K. 

erkezzan  sL  K.  62. 

»rgezen  uuirt  N.  II.  9^  19.  babe^ 
tint  N.  29,  5. 

irgezzen  si.  N^  21,  6«  eigint  (ir). 
N.  49,  23.  habet  N.  3o,  13.  ha- 
b^ent  N;  87,  13. 

ergezen  eigist  N.-  41,  10.  habest 
Bo;  5i  habet  Bo.  5. 

ergezzen  haben.  N.  II.  habet  N.  H« 

d.  pL  tien  ergezen^n.  Boi  5. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
öbKvisci.  Nv  12,  2*  136,  5.  Pa*  gl.  K.  T.  89i 

Bo.  5.  K.  61 
abolere,  gk  K.  Pai^R. 
postponere^  6h*  2.  3*  Gc  &  9i 


uuirt  irgezen,  erit  obüvio,  N;  IL  9,  19. 

argezan  ist,  oblkterata  est.  Ra. 

du  ergezen  habest,  mit   uulo  —  rihte. 

Bo.  5. 
mit  zi  und  i/i/. 

er  irgizet  ze  seeinenne  dlagnpda.  Ni  . 
76,  10. 
mit  gen.: 
des  irgaze  du«  Nd» 

tro  ererun  lussami  irgezzen.  N.  22,  5. 
ih  irgizo  dinero  uuorto.  N.  US,  16. 
sie  irgazzen  sinero  uuercho.  N.  105, 13. 
ih  irgizzo  dinero  rehtungo.  N.  118,93. 
dinero  urteildon  ne  irgaz  ih.  N.  118,30. 
du  irgizzest  unaerro  unehte.^N.43, 24 
sie  irgezzent  dero  toufi.  N.  105,  13. 
daz  sie  irgezzen  dinero  ko.  N.  58,  11. 
sie  irgazzen  sinero  liebtate.  N.77, 11* 
ziu  irgazi  thu  min.  0.  IV.  33,  17. 
daz  er  iuuuer  ne  irgaz.  N.  29,  5. 
ne  irgiz  dero  armoa  N.  10  (a).  11. 
got   habet   ergezan  dero   guoton.    IVJ 

10  (a),  10. 
die  gotes  irgeza^en  habent  N.  87,  13. 
(da  irgezzent  si  sciere  uile  manigere 

sere.  Mos.) 
(da^z  der  niehtes  irgezze.  Fst  149.) 
(irgaz  maniger  riuwen.  D.  III.  97.) 
UNERGEZAN,  uiit)rr0<pen:  habe  unergez- 
zen  alles  sincs  lones,  noli  oöliviscL  N. 
102,  2. 
BIGEZAN  (goth.  bigita-n,  mvenire)y  adipUci- 

Inf.   pikezzan,  adipUcere.  gt  K. 
^    (er)  pigizzit  Pa.  gL  K.|    ^^;  .  ^;^ 
piguzztt  Ra.'  Y        ^       ' 

pikizzit,  adipiscitiir.  Pa«  gl.  K. 
pikizit   (es   steht    pikiziz),   adipisti- 

p.  a,  pig^zaantL  Pa;      \        ,.  .    . 
■^.^  j-     1   MT  \  y  adipiseiiur. 

pigezzennii.  gL  K.-)'       ^ 

pikezzanti,  adeptns.  Pa. 

p^p.  pigezzBiiy  qnaesinm,  IwTnm.  Pa.  gl  K. 

plkezzan>  adeptus.  gtK«  qtuusiitwi.  R 

FARGEZANv  t>crgffiNt7  oblieUd. 

Inj.  iier;^zzan,  da«  —  ist  Wm;  I,  4; 

(sines  leiden  aerg^zzen.  Mos.) 

(eti)  (^epgizet  geb^t^si  N%  9,  13; 


Digitized  by 


Google 


279 


GAZL 


GAZ— GOZ. 


980 


t(du)  firgaze,  KA  H, 
[(er)  iLergaz  sines  ijroum'es.  D.  tll.  97.] 
p.p.  uexgezzan  (ne  habest 4u min). Wm. 
2,  17. 
fergezen  haben«  N.  9,  19.  ne  uuirt 
fergezen  dero  armen.  N.  9,  19. 
GOTUORGESSIN.        ),    marrubium  albwn 
GOTESWRGESZENE.  i        (Pfl.).  Pfl.  4. 
INTGIZZrr.  Pa.  y^  cogniius;  cf.  angek.  and- 
ESKIZZIT.  gl  K.|      git,  sensus,  intellectus. 
ARGAZJAN,  üergefUn  raa^cii/  ergeften. 
Axu  blindi  irgezz«i  in  gotes.  N.  6,  6. 
(er  &i  alles  leides  ergctzet  D.  III.  70.) 
(sie)  ergezzent  mansjaero  ra/101115.  Bo.5. 
\et)  irgazta:  nehein  iribulatio  ne  ixgazta 
unsih  din.  N.  43,  18. 
.ergaz-ta  in   sinero  iTäno,  gaudium 

lacrymis  rependit.  Bo.  5. 
{'got  in  ergazte  manegere  gruozze. 

Mos.) 
^rsi  irgaizte  inr  jd-ex  manigen  sere. 

D.  ni.  70.) 
(daz  ern  iosebes irgazte.  D.  III.  101*) 
f.  T'*  irgezzet:    Ih  uuirdo   irgezzet   in 
lande  lebenden,  des  ihhier  lido 
in  lande  todenton.  N.  26,  13. 
«ergexzet:  .uke  sie'  hiex   uoeino&t 
sie   uuerdent  is   aber   ergezzet, 
;80  sie  inphahen^  coronam  vitae* 
N.  125,  6. 
(er  wäre  alles  ileides  irgetzit.   D. 

UI.  101.) 
t;.  i.  m.  ^0rgazto  (spiles).  Bo.  5« 
AGEZ,  SBer^efen^tit,  oblivio. 
n.  $.  ägez,  oblitus»  N.  59^  9.  agez  ahto, 

oblivio  persecutionis.  JS.  59,  9. 
d.  s.  ageze:   dieo  l>iii   ih    uao.rden    ^e 
ageze,  oblivioni*  )y.  30,^  13. 
agezze:  habe  in  agezze  dineji  Jiut, 
obliviscere.  N.  44,  11^  ne  «igest. du 
in^igezze.  N*  73,  19. 
n.  «.  igex,  obliviosam  moUm.  Bo.  5. 
IGEZAL,  obliviosus. 
agezzal.  Eß.      }      ,•.. 
akezzal.  gl.  KJ' 
(agezzil.  D.  HI.  37.) 
a.pUnu  tie  llgezeUn,  oi/iVio^o«.  Qrg. 


iGEZAli,  obümo. 
d»  #•  akezzali,  oblivione.  Pa.  gl  K. 

agezzelL  Co. 
a.  s.  akezzalii,  oblivionem.  K.  7. 
AGEZIUN. 
agezilinun,    letheum   (amnem).    VA. 
VI.  705. 
CAiGEZÖT. 

ih  is  gedgezdt  habeti,  obUius  essem. 

Bo.  5. 
kedgezöt  nuerden  (dero   ero)   deleri 

memoria.  Bo.  5. 
60  uuirt  iro  gedgezöt  Bo.  5. 
ABKEZZAL,  oblivione.  gl  K. 

dz  s.  AZ. 

GAZAaGA^ 

GAZZA,  andromena.  F.  2.  andomena.  F.  1. 

gezzan  5.  AZL 

GEZI  s.  GAHI 

GEZOfm.J  wGEZACf.J.  GEZAMAN,  n.pr. 
CSZA,n.pr.f.  ^' 

GOZ  ß.  GOT. 

GOZ,  GAÜZ,  GOZO  und  GOZA,  n.  pr. 

|ct  GAUD,  GAUT  und  noid.  gaut,  virsa- 

gax  (Beinamen  Odins)]. 

XAUZOCa  COZZING.  ADALGOZ.  ALPCOZ. 
ARIALGOZ.  ÖTCOZ.  ASCOZ.  WILUGOZ. 
WALTCOZ.  WOLFCOZ.  UUßCOZ.  LIUT-. 
*0Z.  LANTCOZ,  RATCOZ.  RIHCOZ.  RIMI. 
COZ.  MAHALGOZ.  MADALGOZ  (madal- 
gaudtts).  MCGDSGOZ,  M^iGANGOZ,  (mein- 
goz).  NAISDCOZ.  NORTCOZ.  BERAITrCOZ 
(bertcauz.  754).  BALDCOZ.  BERGCOZ. 
fiLIDCOZ.FRIDCOZ.  HERIGOZ.  BELMGOZ. 
HILTIGOZ.  HUNGOZ.  HAZCOZ.  HRÜOD- 
COZ.  DEOTCOZ.  TRUHTCOZ.    If.  pr. 

SVmCOZZk,  n.  pr.  f. 

GO- 


Digitized  by 


Google 


281 


GOZZE.  GüZ. 


GUZ. 


282 


GOZOLT.  <^ZOLF.  COZWIN,  CAUZVVIN 
(®»<»{n,  ®o<l»efn).  GOZLEIB.  GOZLOH. 

•  GOZLDNT.  GAÜZLUNT,  /.  GOZMAR.  GOZ- 
RAF.  GOZRIH.  GOZROa  KOZPERAHT, 
KAUZPERAHT.  GOZBALD.  COZGER.  COZ- 
HELM.  COZHILT,/.  COZRAM,  nom.  pr. 

GQZILA,  j».  pr.  f. 

Gehort  der  OrUnamen  GOSLAR  hieher? 

COZNINGA,  Ortsnamen. 

GOZZE  &  EOZO. 

tjrUi^9  lat  FUD  (fundere);  aus  sanskr.  hu, 
tacrificare?  oder  dhu,  agitare,  concutere? 
GIUZAN  (goz,  guz),  goth.  giutan,    angeb. 
geotan,  iU^tXif  fundere. 
Fonn  und  Flexion: 
(ih)  giuzzo.  SaL  2. 
(sie)  giozen.  Bib.  7. 

(er)  goz.  O.  I.  20,  34.  IV.  2,  16.  11, 14.  27, 
15.  T.  12a  138.  Pa.  Bib.  5. 
koz.  gl  K. 
koaz.  Ra. 
p^a.  kiezinte.  Bib.  9. 

n»  s.  n.  giozentaz.  VA^  IX.  547. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
giazzo,/iiiu/o.  SaL  2. 
goz,  effundehaU  Pa. 
goz  salbun  ubar  sin  boubit  T.  138. 
goz  thara  ana.  T.  128. 
tho  goz  er  bunsibslnaz  bluat  0.1.20,34. 
thia  (nardon)  goz  si  in  sine  fuazi.   O« 

IV.  2,  16. 
nam  after  tbiu  ein  bekin,  goz  er  uua- 

zar  thar  in.  O.  IV.  11,  14. 
giozentaz,  abundans  (amasenui  ßuvius). 

VA.  XL  547. 
giozen,  conJlabunU  Bib.  7« 
goz,  probabaU  Bib.  5.  (die  andern  Glossen 

haben  zoh.) 
kiezinte,  cribrans.  Bib.  9. 
GIÜZANTUH;  d.  gagozanllh. 

kiozantlichemo,/iMorio  (opere).  Rb. 
GAGIÜZAN. 
IV. 


Form  und  Flexion: 
(sie)  gigiozent  Mi].  Sb.  Bib«  1.  3« 

gigiezzint  Bib.  5. 
p.a.  kageozzantL  H.  20. 
p.  p.  gagozan  ist  Frg.  43. 
kagozan.  R.  ist  Frg.  23. 
cacozzan.  Pa. 

kieozzan.  gl.  K.  i 

kicozan  ist  EL  22.  25. 
gigozan  uurti.  Me. 
gigozzan  uuerdant  R£ 
gegozzen.  Hd. 
gogozzen  yurti.  Bib.  7. 
gigozzin  wirt.  Bib.  5. 
gecozzin  uuerdent  Ar.  2. 
kegozzin  ist  N.  103,  3. 
n.  s^  m.  kigozzaner.  Priid.  L 
II.  8.  n.   gigozana.  Prud.  1. 
d.s.m.n.  gigozanemo.  Mi].  Bib.  1. 
gigozzineino.  Bib.  7. 
gigozanen.  Mb.  Sb. 
a.  s.  n.   gigozanaz.  M.  31. 

gigozzanaz.  Sb.  Le.  1.  3» 
kicozzenaz.  Ib* 
kicozanaz.  Rd. 
gigozziniz.  Le.  2. 
n.Q.phm.  gigozina.  A. 
kikozzane.  Rb. 
kagozzane.  Em.  12. 
kecozzine.  Ar.  2. 
n.a.pl.n.  gigozaniu.  Ht.  Sb.  Bib.2. 
gigozzani'u.  Em.  26. 
gigozziniu.  Bib.  6,  7. 
kicozxaniu.  Rb. 
Bedeutung  und  Gebraudi: 
kageozuinti,  refundens  (fidem).  H.  20. 
kagozan  ist,  effusus  est  (sanguisj.  Frg.  23. 
kicozan  i&i^fundilur  fsanguisj.  H.  22. 
itL  ist  kegozzin   in  unseren  herzon, 

diffusa.  N.  103,  3. 
auur  kicoz^an  Ut,re/undiiur(sahssJ.H.i5. 
gigiozent)  canßabunt  (fßadioe  in  vorne' 

res).  Mi2. 
kigozzaner,  conßaiilis.  Prud.  1. 
gigozzan  uuerdant,  amßentur.  Rt 
gigozan  uurti,  confleiur  (pecuniaj.  Mf. 
[20] 


Digitized  by 


Google 


äsa 


GüZ. 


GUZ. 


284 


gigozana,  cociile  (capiU  Baal).  Prad.  1. 
kecoxzine,  yWd  (numina).  Ar.  2. 
gigozania^  jTaji/ia  (ex  aere).  Me. 
gegozzen,  fusile  (aurum).  Hd. 
gecozzin  uuerdent,  animantur  (aera). 

Ar.  2. 
kicozzenaz  za  samane,  conflaiilenu  Dh. 
GAGOZANLIH. 
gigozanllhaz.  vulcania  {armaj.  VA. 

Xn.  739. 
klcozzanlihemu.  Rd.i    ^ 
kikozhenlihemo.  Ib  j'*'^ 
ANAGIÜZAN,  angtejltti. 
Inf.  anagiezen  (unazer).  Bo.  5. 
imp.s*  (angiuz,  infwnde*  Wn.  1542.) 
INGIUZAN,  eingirflett. 

ingiuz,  infunde.  H.  3. 
ARGIUZAN,  goth.  usgiutan,  ergiefcn. 
Form  und  Flexion: 
(er)  argiuziL  AI.  1.  VA.  XIL  685- 
argiuzzit  Rf. 
arkittzzit  Ib.  Rd. 
irgiuzit  Mö.  Bib.  1.  2.  5.  7. 
erkinzit  Ib 
(er)  irgoz.  Mp.  Bib.  1.  5.  7.  Sb. 

ergoz.  MA.  5.  Mx«  Bib.  1^  2.  7* 
p.  a.  n^s.m.  irgiozanter.  Sb. 

trgiozenter  M(r.Bib.l.2.3» 
irgiezintir.  Bib.  5. 
n.  $.  f.  Yrgiozantiu.  M4. 
p.  p.  argozzan.  Pa. 
irkozzan.  gl.  K. 
ergozzan  uuirditT.  160,2.  uuard. 

T.  141. 
trgozzin.  Bib.  &. 
fiedcfulung  «md  Gebnmefa; 
crgozzaD  unirdit,  effundetur.  T.  16&y2r 
ergozzan  «nard  (blaot).  T.  141. 
■>     argazzaoy  effumis,  Pa. 

,argiuzit,  proluiL  VA.  Xu.  685.  ' 

irgoz,  impleverai  (iordamus  ripas  alvd 

4iäJ.  Uß. 
ergoz,  redfmdabat  (fom  in  aqtias  pluri- 

ma$)^  Mx» 
arkinzzit,  redundabiL  Ib. 
irginzit,  redundat  (marej.  Mo. 
argiuzit^  cremt  AL  1. 


ergoz,  intumescebat  (mare).  MA.  5. 
irgiozenter,  abundans  (mihi  f actus  est 

trames).  Mcr. 
irgiozantiu,  redundans  (tarrensj^  M4. 
erkiuzit,  excttdit.  Ib. 
IRGOZZINI,  /.,  prolttvies.  Sal.  1. 
ÜZGIÜZAN,  anisitf^tn. 

ir  nzkiezzent:   daz  ir  so  uzkiezzent 

N.  61,  9. 
ih  goz  mina  sela  uz  hina  über  mih, 

efudi.  N.  41,  5. 
sie  guzzen  uz  daz  iro  beiliga  uueri- 
gelt f  fude^unt  pretiwn  suum.  N.  93,  2. 
kiuz  uz  din  zorn  an  die  diete,  effimde. 

N.  78,  6. 
kiezzent  iuuueriu   herzen  uz,  effUn- 

dite.  N.  61,  9. 
uzkegozzen  (bin  ih  also  uuazzer),  ef- 

fnsusj.  N.  21,  15. 
ua^cgozzenaz.  Wm.IX.)    .      .^ 
uzgegossenaz.  Wm.  I.  J®*^  ^^^'  ^'  ^• 
NIDARGIUZAN,  nieberfltefem 

(er)  nidargoz  then  scaz.  T.  117. 
BIGIUZAN,  besiegen. 
Form  und  Flexion: 
(ih)  begiuzzo.  N.  6,  7. 
(er)  pikiuzzit  gl.  K. 
pigiuzit  Ra. 
begüzet  N.  31,  6. 
(sie)  bigiazent  O.  V.  23,  8. 
(er)  bigAz.  D.  IL  349.  0.  ül.  24,  48.  V. 

1,  45. 
p.  p.  picozzan.  Pa.  gL  K. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
pigiuzit,  inßmdiU  Ra. 
mit  dien  (tränen)  begiuzzo  ih  iz  (bette) 

N.  6,  7. 
eiu  uuazzer  ist,  daz  sie  begüzet  N. 

31,  6. 
mit  zaharin  si  thie  (fuazi)  bigoz.  0. 

ra.  24,  48. 
bigoz  inan  zi  guate  mit  sines  selbes 

bluate.  O.  V.  1,  45. 
thiv  sifa  mit  thiu  bigiazent  O.V.  23,8. 
bigoz,  proluit.  D.  II.  349. 
picozzan,  perfusris.  Pa. 
FARGIUZAN,  t>cr gießen. 


X 


Digitized  by 


Google 


3§5 


GüZ.  GAUZ. 


GEIZ. 


286 


firgiuzit  Bl  29.  Gc  1.  6.>  ^  ,.^ 

firguzit  Gc  5.  )/       ^ 

furgozzan   uuirdit   (uuin),   ^ffundeiur, 

T.  56,  8. 

DURHGIUZAN,  burc^öfefen. 

darhkiuzzii,  perfunderiL  Ib.  Rd« 

ZICOZZANEH  uuard,  diffi$sus  est.  Rb. 

GUZJAN,  giefen. 

guzla,  libavU  (in  mensa  vinumj.  VA.  L 740. 

GOZ,  ftisile.  SU 

GAGOZ. 

n.  s.  kacozi  cmfma  (caligoj.  Pa. 

kikoz,  canfusio  (babylonj*  Pa. 

kicoz.  dL  K.)  ^    .       , 

,  .  ST       {,  confusw.  chaos. 

hicoz.  Pa.      )'       -^        ' 

d.  s.  gigozze,  üquore.  D,  IL  324. 

ÜZKOZ  (a.  S.J,  fffusionem  (bluotia).  N. 

60,  21. 

WISGOZ,  Flufenamen  (hwizgoz?). 

GHZ,  eufz/uiio.  A. 

guzza.)    j^^^  j)  I,   33 j 

guza.  )' 

GÜZREGAN. 

GUZPAZ. 

ÜZKUZ  minis  pluotU,  tffasio.  N.S^  10. 

AGUZZE(?),  iemulentus.  D. 

GIOZOi  m«,  fretumy  rivulus. 

-n.  s.  geozojfreius.  Sg.  242. 

a.  s.  giozonj  freittm.  T.  50,  3.  53,  1. 

n.pL  kio^un,  freta.  H.  25. 

J«  p/.  gi  ez  o  n ,  rivuiis.  M cp. 

GIEZEBAUM  (s.  bäum).    Hieher? 

BUAHGIEZO,  GOLTGIEZO.   Ortsnamen. 

GUSSA,  f.,  inmdatio.  Ib.  Rd. 

GUSSI,  n.  (auch/.?). 

Ii.a.^.jca8ae,  diluvkan,  catactysmum.  R. 

cussi,  adluvionem.  Ja. 

IS.  pL  gusn,  flumina.  T.  43,  1.  2. 

ÜRGUSL 

IS.  <•  iirgüae,  mperabundantia.  Org. 

V  a.  3.  ürgüse,  afflueniianu  Bo.  5. 

UBARGUSSÖN,  a^crgiefiem 

uparcusaoen,  affluani  (divUiaeJ.  IL  8. 

GUZÖN  s.  UZ. 
GAUZ  s.  GOZ. 


GEIZ,  GEEI, /.,  goth.  gaitei^  ttord.  geit, 
©elß/  3ff9<;  cäpra;  cf.  angeb.  gat,  gaete,  Air- 
CM,  carp^.  — •  Sowohl  dieses  Wort  als  auch 
chizi,  haeduSy  scheint  mit  dem  lat  haedus  zu- 
sammenzuhängen und  daher  auch  nicht  von  chizi 
abgesondert  werden  zu  dürfen.  Da  aber  letzte* 
res  Wort  immer  den  Anlaut  CH  (K)  hat,  so  habe 
ich  es  dennoch  yon  geizi  getrennt  und  in  die 
Abtheilung  CH  gebracht;  auch  im  Nordischen 
unterscheidet  sich  geit,  capra,  von  kid,  Aae- 
dus,  kida,  haeda. 
IS.  s.  gaiz.  Wn.  460.  \ 

geiz.  Wn.  232.  F.  2.  Fr.  Tr.  f,  capra, 
Sg.  242.  Pr.  e  XcaptUa. 

keiz.  Em.  31.  Wn.  863.  gL  K.) 
caiz  ainluciu,  capra  >agrestis.  Pa. 
d.  tf.^caizti  calih.  Pa.>        •  .  ,.    .    ... 

keizzi  kilih.  gl  K.[' ^^'^  ^^^^^ 
a.  #.  geiz^  capram.  Bib.  11. 
n,pL  gaizi,  capre.  Sg.  913. 
g.pl  geizzo.  Yfta.  EL  ^corter,gr€!rrca- 

geizzL  Wm.  H.      ,        >  praram.  yVm* 
gei^ze.  Wm.  L  m.  IV.)      •  4,  l. 
1/./1/.  geizzin:  scaf  föne  geizzin,  aves  ab 
hedis  (gescidost).  N.  47,  12. 
geizzen,  capris.  Hd.  ;, 

a.pl  (geizze.  D.  IIL  80.) 
GEIZIN,  n^^haedif.  /        » 

mit  gheizssinu,  cum  hedo.  Is.  9,  4«.  /    ^ 
REHGEIZ,  caprea. 
IS.  i.  rehgaeiz.  Bib.  4.) 

rehkeiz.  Bib.  6.1*  '''^^''' 
a.  s.  rehgeiz.  Bib.  10.  13.) 

rehkeiz.  Bib.  8.         j»  ^7?^««.      w. 

STEINGEIZ  (ang8.firgingat,A»i^  ^^009^. 
n.  s.  alein^^iz.  Wn.  232.  Bib 
1.2.3.5.  F.  IV.  HdiRt 
Prud.  1. 
staingaiz.  Wn.  460* 
staeiogaix.  Bib.  4. 
.  steinkeiz.  Em.  24.  Rb. 
stengeiz.  Mc^.  A.  Sg.  242. 
sieingez.  F.  1..  2. 
atengez.  L. 


Aibia:^  ibex^ 
cdprea,  CO- 
preadlvd^ 
tie0j  caper, 
damtsla, 
damnuila. 


n./i/.  steingeizi.  B^     % 

«teingeiz.  Bib.  7.}'  "^"^^l 
[20^] 

Digitized  by 


Google 


287 


GA1ZA~GLA. 


GLA. 


288 


g>pL  8texnf;eizo.  M/i. 

steinkeizxo.  Rb.        r     ... 
steingezo.  Bib.  1.  3.  |' 
steingeiza.  Bib.  7. 
if.pA  steingeizia  A.  Bib.  1.  2. 
staingaizin«  Bib.  6. 
steinkeizzim.  Rb. 
.    ,     staiogaizen.  Bib.  13.        ^,  ibidbus. 
«teinkeizen.  Bib.  11. 
ateinkeizun.  Bib.  9. 
atengeizun.  Bib.  &• 
GEIZFEL. 
GEIZEFURT  (aa  der  Nevsa),  Ortsnamen,  cod. 

lauresham. 
GEIZIN,  caprimm.  Wo.  460. 

geizzin,  caprilafia.  Hd; 
GEIZILIN,  n.  (ecifr^tn),  capella.  Tr. 

RECHKEIZELIN,  n.,  capr^lus.  Em.  32. 
GEIZARI,  m. 

ireizzare.  Hs.  Cr.) 

-fix.  (>  caprarms. 

gazzarL  IV.  )  •     ^ 

*ABAGEIZ?  faieher?  de  tipptda,  quat  non  nando 

sed  gradiendo  aqaas  trottsilH,  f.  ab a geiz. 

Sg.  242.  (ahageiz?) 

GAIZA^TV.  )  ^-    /    K-    A 

I,  Htva  (noch  im  Aar- 
KEIZA.  Em.  31.  Wm.  863-?  S*«*  «^»e  Handhabe 

KEIZZA.P.M  )      •°''°"^- 

aozo  s.  GÜZ. 

6IZILO7  tt.  pr.  (gisiU?) 

GliA,  GLi  adreint  mir  ab  WtmBel  fiir  die 
Uemiiter  «i%efilhrte«  WSrter  angenommen  wer- 
den z«  kSnneDf  glaa,  das  ieh  Jbnen  beigesellt 
Jhabe,  gdmt  ^ridDei^  aiAt  luelier« 
43LAT,   itattf  ilinitni  (cE  tmser  f^littt, 

C^tl^er^tatr^K  ^^  gl«d,  angels.  glade, 

glsed,  spUndenSf  laeias.     lek  zweifle,   da£i 
"  C8^  wie  Pott  annimmt,  mit  sanskr.  kl&d,  gam^ 

dere,  znsammenhangt. 
Form  «nd  Vltxami 

glat  O.  H.  U  13.  Mcpw 


clat  Ka. 

klad.  gl  K.. 

n.  #.  m.  glater.  Mcp. 

»•p/.  m.  glate.  Mcp. 

d.  pL  glitftn.  Mcp.  Bo.  5. 
a.pLm.  glate.  Mcp.  Bo.  5. 
a.pL  n.  clatiu.  Bo.  5. 

Bedeutung  und  Gebrauch:    . 
clat,  limpido.  Ra. 

tie  eben  glat  sint  facchelon.  Mcp. 
tv  mano  rihti  thia  naht,  iohuuuriiouh 

aunna  so  glat  O.  II.  1,  13. 
ein  roter  glater  (Stein).  Mcp* 
glate  Sternen.  Mcp. 
stant  filo  glate  Sternen  fiere.  Mcp. 
clate  sklmen,  Candidas  radias.  Bo.  5. 
clatiu  ougen,  conspicuo$  visus.  Bo.  6. 
SuperL  a.  s.  glatesten  (Stern).  Mcp. 
GLATO,  adv. 
glato  skinen.  Bo.  5. 
Compar.  glat6r  skinent  tie  Sternen, 
gratius.  Bo.  5. 
GLATI?  algar.  Pa.;  aber  Ra.  hat  chaltL 
GLANZ,  ilinitnhf  splendidus. 
diu  (steltaj  glänz  ist  Mcp. 
a.  s.m.  glänzen,  vibrabile  (sidm).  Mcp. 
17.  pL  n.  glanziu  uuolchen.  N.  17,  13. 
Compar.  glanrara.  M^.  Bib^  1. '2.\,  nliidius 
glänz  er.  Bib.  5.  7.  (     (hleo 

gilanzer.  Ran.  )  guiturj. 

GLANZLIOHT. 
GLANZi,/.,  0lai!|. 

g.  s.  glanziy  splmdoris (jgemmarum.^Bo.5. 
GLANZJAN,  glUn^tn,  niiere. 
(er)  glanzta; 

meist  clanzCa,  mascime  praetdie 

bat.  Mcp. 

diu    glanzta    sih    umberingtin 

mit  sternon  gnuogen,  nmÜU 

plici  ambiium  redimiUtr  lumme 

sertum^  Mcp. 

GLAS,  n.,  nord.  glas,  angefa.  gises,  6(0^/  vi- 

irum.  Hieher?    Häi^  glemm,  l&mtfietnf  daa 

in   Tac.  germ.  45.  und  m  Plin.  bist.  37,  3. 

fiir  ein  deutsdies  Wort  erklärt  wird,   Hemit 

zusammen?  In  RU  wird  eUcirum  durdi  ^laa 

fibeisetzt    Ist  auch  glasium  In?  simile  plan- 


Digitized  by 


Google 


280 


GLA. 


GLA. 


1290 


tagine  giastam  in  gallia  vocaUfr,  qao  bri- 
tannamm  con/uges  Mo  corpore  oblitae  qui- 
bfisdam  in  sacris  et  nudae  incediwi,  atthio* 
pum  colorem  imitantes.  Plin^  22,  2«  bieher 
gehörig?  Im  Britlischen  hei&t  der  ^cXb,  glas. 
Cf.  auch  JuL  Cae$.  5.  und  Pomp.  Mela.  3, 6  , 
wo  von  den  Briitai  gesagt  wird,  daf$  sie  sich 
mit  vitro  ßrben  (um  durch  coerißemii  colo- 
rem furchtbarer  zu  ersdieinen}«. 
R.  $.  glas,  wirum.  Tr* 
g*  s.  clasesy  electru  Rh. 
d.  $.  clase,  vitro.  Bq.  5». 
GLASAUGL 
GLASCOPH. 
GLASFAZ, 
GLASFARO. 

SPIEGELGLAS,  ©pMflerjIa«.  Bo. ;  5w 
GLESIN,  sISfertt,  vitretis. 
gleain  stouf,  vitrum.  G* 
m  $.  m.  gleainer  ebeKh,  vitreus  eaUcr. 

Sg.  242. 
n.  $•  f.  (oder  n.?  oder  n.ph  m.Tf  gleäinrff, 

vitrea.  Aid. 
d.$.m.n*jai\i  c\es\ntmo  pulvere^  y^9i% 

d^r  abacus  pezelet  Bo.  5. 

n.pLn.  clesinu  leohtfajK,  rid/i^^/^.gKK- 

g.  ^/.  sfnero  glesindti  braltft'n:  Ba.  fi. 

a./i/.  Hl.  gl  es  ine,  vitreps.  Sg.  292.  Ka. 

CLASTregan,  hieber?  s.  REGAN.        *        I   ' 

GLELHO,  m,  eiatt)  un^  Imd^tmMSnfeftGo^am 

m^uimd^cn,  eietiiidl>ftt?0*    CX  atuJi  dH^IAfP^ 

gleimo,  nitela.  Tg.  5.  mcedula.  SaL  2.  ei- 

cendula.  Sg.  242.  SaL  8^r 
gleime,  nilelej  niioree  parva  (iicj.  &A.  1. 
gleiro,  virenduia.  Wa  460. 
GLIMQ,  m.,  dcendula.  Sg.  290.  Em.  2».  Tr.; 
cC  CLENO  und  GLEIMO. 
GUMO,  gUs,  glitis.  Pr.  e;    d.  GRILLO  und 
(XEIMO. 
GLiZAN  (glizygleiz)^9fef9f»;  splendere,r»09d. 
glita;  cf.  goÜL  glitraunpatt^^angSb  glitnjan^ 

Form  und  Flexion: 
Inf.  glizzan.  VG.  L  46. 

gHzea  Aicp, 
(er)  clizit  Ja. 

(glizzit  Fat) 
(sie)  glizenU  Bow  &, 


(er)  gleiz»  Mqn 
(sie)  clizen.  Afcp. 
p.  a\  elizzanti«  Jaw 
clizanti.  Ic 

IT.  s.  m.  gifzenddr.  Mcp.. 
n.  s.  f.  glizentiu.  Mcpr 
gllzenditt.  Mcp. 
'  gliz-antin.  Ja. 
^*  ^*  y*  glizenta.  Mcpi 
d.  pL  (glizendien.  Pb.  2.) 
-a.pl  m.  glizende.  Bo.  5. 

die  glizenten.  Mqi. 
a.phf.  die  gliz^nten.  Mop. 
a,pL  n.  clizenlua  VG.  L  153. 
^  [cliarana  in  camisia  clizana  (var^citieina}. 
Pertz.  mon.  IL  747i  gehöht  wohl  p^shl  bieher, 

sondern  ist  cilicina;  s.  auch'inilZA.| 
.,    .  Bedeutung  und  Gebrauchs 

splendcscere.  VQ.  I.  46, 

niiere.  VG.  I.  153.  Mcp.  Ja.  Bo.  Ä. 

micare.J2h 
X     epticare.  Ja;  ,         . 

albicare.  Atcpr 
,  ,g.lizend6r  skimo^  ejfful^entia  vibrata.  Mcpi 

die  glizenten  Sternen«  Mcp. 
,  ,  die^^  glizenten  j/»^r/i^/a/^/»/ex.  Mcp.^ 

gleiz,  renidebat.  Mcp. 
^  gleiz  Intteres  coJdes,  sptendebat.  Mcp^ 

(diu  hut  imo  gTizzit  Fst.) 

glizende  in  iro  purpurun,  claros*  B<k  5* 

glizentiu  get ia y  praenitens.  Mcp. 
'glizenta,//amm£in/^i?a  (eoronam).  Mcp., 

jglizendiu, /i//^^^  fcorona).  Mcp. 

achefti  clizanti^  vibrantia.  \q. 

ARGLlZAN,  eraleigcn^ 
erda  ergleiz  fotoeibluomo«,  renidebat 

Mepw 
luft  erglei:»,  renidebat*  Mcp. 
GUZ  (wird  gliz  n.  gilz  gesebrieben),  OUtf, 
nord.  glitia,  niiela. 

M.  s.  gliz j/ulgor  (gemmarumJ.Ti^b,  cliz 
tero  hrileru  Mep^ 
-  gliz,  Imx  (metallhf.  Pmd.  f , 
(gliz^  siner  ZAude.  Mos.) 
eliz,  nitor.  IL  6.  decue  vel  ceerL  R, 
iL  #*  ciiz.sey  niiore.  IL  3w 


Digitized  by 


Google 


/^ 


291 


GLA. 


GLÖ— GLQKKA. 


292 


(Gehort  en  gliz,  perpetüm^  Rg.  %  faiefaer? 
GLIZEWOLLA.   (Hieherl) 
GLtZZO,  m.^  nitof,  splendor.  SaL  1«    • 
GLIZA.    Hieher? 
pallia,  fellola.  ^UzBfanones  mniUter  uil- 

Jolus,  umllahus.  Sg.  284. 
palUol<i  viridla  cum  camisiVtbus  seu  glU 

zis.  Urk.  aus  dem  10.  Jahrh. 
glizzae  duaej  jcamisilia  duo,  stola  ima  eia 

Ak.  S31. 
GUZEMO,  m.^fidgor  <himeles).  Mop. 
d.  s.  glixemen,  nitore.  N.  103,  15. 
a.  s.  glixemen  tiurero  stelno  habeta 
st^  fulgurabat.  Mop. 
GUZINÖN,  gleificni  flUlerrt;  mgeh.  gUte- 
nan/alis.  gUiiaon^  coruscares  ff^gere, 
micari. 

glizinot.  Sb.  ^ 

clizinot  Mju.  |<»frrö6/V (^«/a> 

£hixiiiot(^^ic>  Bib.l.2f.) 
cVicinoij  ßavescit.  Bib.  1. 
gliziaunta,  nitescens.  Prud.  1, 
glizinuntas,  corrusd  (luminis).  Prad.  1. 
glizzlnontemu,  versatiU,  vibrante.  Ja. 
glizinontcn,  squalentia  (terga  laceHi). 

VG.  IV.  13. 
glizinonten,  squalcnübus  (macisUs).  VG. 

iV.  91. 
clizinonte,  squalentes   (canchas).    VG. 

IL  348. 
ARGLtZINON. 
arglicinol,  eriüet.  VG.  II.  21L 
€LÖJAN,  glfl^«/  ^"gs-  glöiran,  nord.gU«, 
eandere,  candescere,  splendere. 
{ex)  gltu>iUdinuuettcluoitN.  118,140. 
(sie)  gluant,  igmverinL  Prud.  h 
(4u)  «luolost  <unsih),  ignisii*  K65, 1«. 
(er)  gltti*«.,  ardebat.  Prud.  1« 
p.a.  g.s.m.n.  ^laonlea.  Mj«.  Bib.l.S.|  cau- 
4;LaoieBtea.  Buk  1.  %)  dem- 
üs  {aerU). 
^  *•/•  gluonteje.,  aestmmiis  fiu^ 

cendii).  Mxu  Bib.  2. 
a.  a.  fu  clu.eiita^^  eandentem  {ea- 
um).  VA.  3Hl4  91. 
n.  p2*  cl-uoftte  x^Biderea,  carbo^ 
h9ne$  igais.  N^  139»  10. 


die  gluintu9  steina,  saxa  recocta 
(vomtmt  iguemj.  Prud.  1. 
ARGLAjAN,  crfllu^eit. 

argluoit,  eo'candesdL  A. 
GLÖT, /.,  Slut,  nord.  glüd,  angels.  gUd, 
gloed,  pnina. 
gloot,  bnuie.  Sg.  913. 
gluot,  carbones  ignis.  N.  17,  13. 
glSt,  pruna.  Tr. 
glul,  prima.  Cr. 

£/•  5.  gluotL  —  thie  ambahta  zi  tberu 
g  I  u  o  1 1,  minisiri  ad  prunas.  T.  1 S6, 5. 
GLÖTPHANNA. 
GLÖTHAFAN. 

Sollte   GLOSTAT,  pustula.   A.,    als  eine 
von  den  vielen  entstellten  Glossen  in  A,  ^ 
hieher  gehören? 

glojan  8  GLA» 

GLOBO  a.  KLOBO. 

GLAUBjan  8.  galaubjan  in  LUB. 

GLIUB-  8.  LlUB  in  LÜB^ 
GLAGÖN  &  KLA.G6N. 

GLIH  6.  GALIH  in  LnL 

GLOK-  (et  GLOKKA  und  GLOCCIN. 
PAR). 

die  (Sterne  des  grollen  Wagens)  nah  einejno 
gJo4^cun  ioehe  gesc^ffen  aint  Mop. 

GLOKKA,/,  modt;  im  Nord,  aber  klucka, 
«ngs.  clnf;$M,  ^campana,  cloca;  cf.  cblochon. 
gloeca«  campana.  Em.  31. 
«logga,  campana.  VS.  ^ct  gloggas  fa.  pl.J 

in  Pertz.  man.  IL  377.] 
cl^M^ca,  campana.  Sg.  184.  Z.  Wa  863.    ÜO' 

tinnabulum  et  clo£<:a.  N.  60,  3. 
glok«.  V*^a.  460. 
^lokken,  campanae.  Hd. 


Digitized  by 


Google 


293  GLOCCINPAR— GLONKO. 


GLtmA— GLAW. 


294 


foae  diu  8uln  uuir  imo  jubllarey  hiit  «ner 
slahto  stimmo  uuunnesango'n  monni- 
schin,  Qrginon,  seiton,  (ifou,  cymb^n, 
cloccon.  N.  94,  3. 

GLOKHUS. 


v-^\ 


GLOCCESPARe,  0lcctro.  VG.  HL  522. 

GLAT  s.  GLA. 

GLATA,  Ortsn.  Urk.  v.  731.  744. 


strnmi  in  Du  Freme  mi  CLUHCELßi  (auch 
clnn^ay  *glomiis.  Id.).    • 

tu  nc  erspi^st  tisen  glonk^n,  de»  tu  folle 
brüste  bähest  Mcp. 

GLANZ«  GLA* 

GLURA  s'LURA. 

.  GLURINGEN,  OrifDamen.. .  Hieher? 

GLERINI  s.  LESAN  in  LAS- 
GLET,  iR»2r<i.  D.  1.34^  ist  wohl  gelt,  jwi/c/a.  GLAS  &  GLA. 
GLOTA  (t»ir.  CLOTA),  Hafen  in  Britawriea   GLASA,  O^tsnamob 

GLEISA,  Ortsnamea. 

GLODoswiKDA,„.pr./.  GLISSOMARGA. 

GLOTON,  Ortsn.  Utk.  V.  882.  tenium  gemis  candidae  gltssomargam  (ArtMer- 

gel)  voeant  (galü  et  brilannij.  Plin,  17. 

GLUT  9.  HLAD.  GLAST  s,  GLA. 


GUÜTQ,  n.pr. 

GLIFA(?);cf.  GLEIF.  ^ 

blavaruer  glifa,  cyaneus  lütex.  Prud.  1^ 

GLCIF^  obliquus. 

a.pUf.  kleiffa,  obliquas.  Ä.  .  *  i 

GLEIFT? 
cleiftaz  holz  (es  stdlcleista^z),  d/lf/eMI 
liptfim,  quo  sapiuni  €üpera.  £b.         > 

GAGLEIFIT,  p4/i>w. 

giglcifit,  obli^jnas  (fenestras).  Bih. 
gigleif tlu.  M£/M<. Em. 2j6. Btb.  %. %\  qbUqUa$ 
gigleifta.  Zf.  I  Cfene- 

gileistiu  fiicj.  Sh.  .  ,     f  strasj. 

GLiLi6N)  grinapy  mutire.  A.   Aus  grinan?  c£ 
mlttelbd  glei,  ganniebam.    S.  auch  GlLON. 

GUMO,  GLEIMO  s.  GLA,  GLL 

GL  ANA,  ®(au,  Flursnaoien. 

GLONKO,  m.  —  Cf.  cloggis  stannl,   ntassa 


GLÜST  s.  LUST. 

*■■'-,     •  '     .    .     ,..    ..  ^    •      '       •   .  , 

GLESTINGAbüRG^  Ortsnamen.  ^ 

GLAWi)  |(4|f,  goA,  gltggv,  noiA  glogg,  ?ai». 
geb.  gleay,  alti^  gUu,  per^ricna:,int0ntns,  in- 
geniosuM,  diügens.  S.  au€I^  LAU,  worunter 
ich  die  Formen  ^itaw^  diq  ^abrseheinlijch  hi^ 
her  gehören,  au%eiubrt  habe. 
n.  s.  m.  gUuuer.  Can«  It*  ) 

glonuer.  Caöt  8;r  10.      "       (' P^  l 
kläuncr.  Gab.  9.  12.  Em.  7^''^'"^' 
elauuer,  ingeniosns,  Rb.. 
a.  $.  m.  klaunan,  pervigikm.  Da. 

f/Mir.  klauv  moto,  iuspecio  animo*  Em.  8i 
n.pl.m.  glaune  (gilauue.  O.  in  cod.  F.). 

go^imet,  qmad/er,  tbero-dat»  i^b 

nueset  glauuer  tbrato, 
thaz  iu  ni  4aToji  in  farathiem^ 
nagon  luginara.  O.  IV.  7,' S 
klauue,  suspedef  Gc.  8.  bieber?  pdi^ 

steht  es  fehlerhaft  stall  klau uo? 
gtooune,  pmdemes.  D.  IL  293. 
d.  jpH.  glauuen  (glauen.  codd.  V;  R). 


Digitized  by 


Google 


295      CLOÜODO  — <5NADA. 


GNIT— GNEISTA. 


296 


tha£  unill  ih  iM^r  glzellen  gUuuen 
mannon  alUn.  0«  V.  33»  15. 
'Compar.  gl^^uu^r,  industrius.  A. 

iL  $.  klauuirun.  Can..9J.     «...      ..    • 

klauuirum.  Em.  3.)'        ° 
g^ph  klauuirun^  diligefiiiorum.  D. 
M  pr.  GIAUMUNT.  GLAUBRAH T  (©Ittutert). 
KLAUUILIHO,  iniente.  Ge.  8.  prövide.  Gc  & 
adlentius.    Can«    9.    (kauuiIli(iho.    Can. 
11-  12.) 
klaauillcke)     adteatius,    diligeniissime* 

Em.  1. 
claulihbo,  soJerter.  Ib.^Re. 
^^laulicho,  prndeitttr  (iracteij.  K.  61. 
UNCLAULIHHO,  insoUrter.  R. 
GLAWl,  f.,  indasiria,  iuspeciiOj  astutia. 
n.  s.  glbuui.  Sb.      1        *  s* 

kiauui.  Gc  8.)' 
gp.  (/•  j.  glouui«  indusiriae.  Bed.  2. 
i/./?/.  klau  um,  suspectionibus.  Gc.  8. 
CLAUUIDA,  /.,  Ingenium.  R.  BL  solertia.  R. 
Ja.  indusiria.  Rf. 
clauuuida,  Ingenium.  X. 


fjrllx  Jt  9' wohl  aus  einer  einracheren   Wurzel 

GJNT  entslanden.     Cf.  iCWU,  Kj\L 

GNlTAN   (gnit,  gneit),  gnitcn/  augels.  gni- 
dsLUf  fricare  (nord.  gnya). 
(ih)  ginitu.  Pr.  e.  \ 

gnito.  F.  1.  2;  Tri     -. 
gnitun.  Hs.  r -^ 

gniden.  Wn.  232.) 
(erj  knitet:  dara  nah  knitet  er  (aro)  in 
(den  snabel)  an  demo  steine.  N. 
92,  3. 
<ä)  gneit, /riVöv/t  Gd.  4.  —  gnit,  iimift, 

purgat ^/jpedibus  uinculaj.  Prud.  1. 
p./T.  khnilan,  ionsum  (sollte  es  funsum  seyn? 
es  steht  /7i7o  voran).  Tg.  1.   Hieher? 
oder  zu  K  (CH)? 
'       KIKNITAN  uuirdit,  defrlcabiiur.  Ib. 
FARGNlTAN,  delere.  R. 

firenitit,  desapit,  ddet.  gL  K.        ^ 
fareneit«  delevit  (primogeniiaj.  H.  1. 

GNÖTO  8.  NOT 


GLOUUIDO  (?),  Scabies.  A.  Sollte  es  zuGLÖ-  GNANNO  s.  GANAMNO  in  NAMO. 


w/.t^  - 


JAN  gehören?  ^w  . 

GLAZv  9la|f/  caharia.  8t.  (Zü'glai?  cf.  ^bet 
auch  nord.  glata,  perde^e^  mmitere)^ 

GULm  s.  GL  A,  GLI. 

GNAGaN  S.  JVAGi)  das  TieUeicht  hieher  zu 
liriogen  ist,  nnUr  der  Annahme,  dib  der  Anlaut 
G  abgebllen  ist.  .... 

gnicta  8.  HiNlG. 

GNÜOG  s.  GATifAH  in  N. 
GNEHT  s.  KNEHT. 


Gr^IÜHTÄ;GANAH  J^,Pj{,•• 


GNADA  in  NiÖA. 


•\ 


O  M  1  ^- 


GNANNO, ».  pr. 

GNANNA.  GNANNAWIB.  iV.  pr./. 

GNANISTO  s;  GNEISTA. 

G^fABtqc  (gnarrnn.  Hs.),  mieyMiro  (unter  den 
Schiffen).  iTc;  Cf-  nord.  knörr,  hnörr,  navis 
mercatoria,  angels.  cneai,  pristis. 

GNIST  s.  (3ANIST  in  NAS. 

GNEISTA,  /.  und  GNEISTO,  «...  gunfe, 

cf.  nord.  gneisti  (auch  neisti)>  sciniilla.  C£ 
ghi tan, /ricflr^;  aber  auch  nord.  gnista,  rfri- 
dere.  Die  Nebenform  ganastra,  gänistra  und 
das  miitelhochd.  gan eiste  scheinen  auf  einen 
Stamm  gan  zu  föhren;  cf.  oberdeutsch  9ani 
sciniilla;  aber  A  kann  auch  eingeschoben  seyn; 
doch  ist  auch  vielleicht  nord.  eisa,  aestuare, 
zu  berücksichtigen. 

gnei- 

Digitized  by  VnOOQ IC     , 


997 


GNOZ— GRl. 


GRÖ. 


298 


gneistOj  sdrttUta.  Sg.  242.  ignicuJus.  M.  2S. 

Gd.  1.  2. 
eneista'.  Bo.  5.  :        .  ^.,, 
ganehaista.  It.) 
cneista,  scintilla.  Rb. 

Nebenformen: 

GANASTRA.  Sg.  913.\ 

GiNISTRA.  Hs.  (,  santilla. 

GAENESTER.  Hd.      ) 

GNANISTO,  ignicutiu.  Gd.  3. 
GN ANEISTEN,  scintillare.  VG.  2.  L  392. 

ÜFGNEISTJAN. 

ufgneista,  scintillabat.  Prad.  1. 

GNOZ  8.  GANOZ  in  NUZ. 

GNIÜZ  s.  NUZ. 

GRÄ)  GRÄW,  grau,  nord.grä,  angels.  grseg, 
canus,  griseus,  glaucus,  cinereus. 
grä,  gtaucum.  Wn.  460*  venetum.  Org. 
graiy  canoi  R. 
71.  #•  m«  grawer,  crisetts.  Hd. 

grauuer,  crisiitm  fsacellumj.  Mon.  2. 
der  grikuuo  rifo,  candens prmna.Mcp. 
d^s.m.n.  grauiamo  OicJ,  cana.  A. 
d.  *. /.  grauuero.  D.  IL  329.  glauco.  F. 
n.  s.  n.   daz  min  gräaua  houbet.  Mq>. 
n.pUm.  grauuin,  glauci  (equi).  VG.  IIL  82. 
(so  muozzen   mine  grawen  wei- 
nente  faren  zungnaden.D.III.109). 
d.  ph  zi  grauuen.  Bib.  l.){u$que)  ad  ca. 
%\  grauuin.  Bib.  7.  i  nos  (invenies  $a- 
pientiam). 

crauue^i. ) 
fl.p/,  m.  grauua,  aniles  (vultus).  VA.  VII.  416. 

grawin,  cano$.  Z£.  (oder  dat.?) 
a.pi^n.  grauuiuy  saoscri/os.  Em^  31. 

craiu  harir,  canos.  Ib.  Rd. 
GBAMAN  (auch  GRAHAMAM).  CRAOLP.  GRA- 
LOH.  GRAMAT,  n.  pr.  hicher? 
^       APHELGRA,  glaucus  (equusj.  Tc 
BLEIHCRi,  pallidum.  SyL 
SiTCRi^  fuscum.  Org.  SyL 
GRiWt,  GRiWlN,/.,  ^üiwfaW. 
IV. 


n,  $.  grawi,  candities.  Tr. 

grikuui,  canities.  Org.  Mqi. 
d.  8.  griuui  (des  fcimes).  Mcp. 
d,pl.  zi  granuinun  (usqiie)  ad  canos  (in^ 

venies  sapientiamj.  Mcr.  Mij.  Bib.  I.^. 

Hi^er?  cf.  d.  pl.  vom  ad/.  GRl. 
GRiWiJ^,  flraueit,  stau  ftJfn,  grau  »erben, 
canere. 

ih  gräuu^n  ze  unzite.  Bo.  5. 
(sie)  crauucn, caneni  (gramina),  VG.IIL325. 
grauuentiu,  canentia.  VGL  II.  13. 

GRO.  Stamm  zu  grAen,  nord.  grAa,  angels. 
grövan,  virescere,  ßotescere,  germinare^  und 
grAni,  angeis.  grdne,  nord.  grAinn,  viridis. 
Mit  sanskr.  iiari,  viridis^  zusammenzustellen? 
Sollte  auch  gras,  gramen  (wiewoU  gramen 
auf  eine  andere  Wurzel  hindeutet)  damit  zu- 
sammenhängen (cF.  lit  zaiias,  grün,  <oI,e, 
®ra^?)?  Ist  die  Bedeutung  der  Farbe  nur  eine 
abgeleitete? 

GRÖfeN,  GRÖJAN,  «rfinen,  virescere. 
Inf.  grüen:  in  martio  eteuuaz  peginnet 

cruen.  Mcp. 
(er)  groit,  virescit.  Sg.  913. 

grüet:  al  daz  tir  grüet  nnde  uuah- 
8 et.  Bo.  5.  » 

(sie)  croent,  virent  ^«  K. 
p.  a.  gruanti,  virens.  Ja. 

sToentem.  Pa.     )  ,  . 

.  1  1/  ( j  ceruleu. 

cruentem.  gl.  K.) 

GRUOTI,/.,  viror.  Mtj. 

GRÖNI,  gran. 

Form  und  Flexion:: 

CTonL  Pa.  Ra.  gl.  K.  R. 

gruone.  Mcp. 

grüne.  Wn.  460.  Qd. 

grSne.  Wn.  460. 

gruene.  Org. 

n.  s.  m.  gron-eT.  Wn.  460* 

c?uoner.  Em.  12« 
n.  #.  n.  gY^naz.  D.  II.  328« 
4Le.m.n.  gruonemo.  T.  80.  201|  S.  Bib.  13. 

grionemo.  Bib.  8.     ' 

(pTuonin.  Bib.  ۥ 
-d.  $.  f.  Icruonera.  Em.  13. 
II.  s.  771.  gruanan.  0.  IV.  26,  49. 
[211 


/- 


Digitized  by 


Google 


299 


GR6 


GRÜ. 


WO 


n.n.p/.m.gruone.  N.  53,  1. 

gruane«  D.  II.  315. 
n.  a.pl./.  crnanno.  Rb. 

gruone.  Bo.  5.  Bib.  6.  . 

cruona.  Bib«  S. 

grune^  Hd.  Bib.  13« 

grüne.  Bib.  4. 
n.a.pLn.  gruoniii.  Bib.  !•  P^.  2. 

cruanniu.  Rb. 

grüne.  Hd. 
g.  pl,  cruannero?  Rb. 
d.  pL  cronneiD.  Pa.gl.  K.^ 

gruon&o.  Mcp. 

grueaeo.  Hd. 
Snperlat  i?.  s,  m.  gruonesto.  Mq»r 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
die  hier  uuol»   diehent  unde  grnane 

sint  N.  53,  1. 
cot  croni,  deus  recens.  Fa.  Ra.  gl.  Kr 
asf  cruoner,  siirrulum.  Eid.  12. 
grüne,  erndnm.  Wn.  460. 
kruonera  ^pani,  virente  planiiie*  Era.  13» 
gFuouemo  boume.  T.  201,  5. 
cruannero  rorro.  RU 
gruonen^o  grase.  T.  80r 
eroni,  viridis.  R. 
cruanno,  yirides,  Rb. 
gruone  gimma.  Bo.  d. 
allero  steino  gruonesto.  Mcp; 
gruoniu,  virecta,  Bib.  1. 
gruoniu,  gramina,  Ps.  2. 
grnane,  glaucos*  D.  II.  315. 
grSnaz,  cyaneus,  D.  II.  328^ 
gmonemo  phellole,  y/iciuc/o.  Bib.  13» 
gruone  huta,  pdles  iacinctinas.  Bw.  6» 
gruben en,  iacinciinis,  Kd, 
grS-u  roCy  iaeinctina  lunica^  Tr.  ^ 
groner  speht,  meropy  Wn,  460» 
GRÜONIN  BERG  (©rüneberg).  Orts». 
(GRASEGRÖNA  ifrt  die  uarauua.  Fst) 
SINGRÜTNA    (Singrün,   PiL  3..  sintgrune. 
Pff.  4.x  ©iongrfin/  seraperwpa^petvinca. 
GRUOJNHAIIT,  n.  pr.-,  auch  GRPNCHOU  n. 

pr.  hiehcr? 
GRÜNTSPEHT,  merops^  statt  gruohspeht? 
CRUANINGUM,  GRUNlNGaBN»  OrUaameo^ 
GRÖNl,/.,  ©ruwe/.  viror. 


.     .  n.  /•  gruoni,  wer.  Bib.  1,  2.  vimictq^lLh. 
vireta  *  (skillüdis    lapidi^).     Mcp. 
diu  gruoni  beginnet  kän  inrö- 
ti.  Mcp. 
gruani,  viror.  Ja. 
'  grueni,  virecta.  Ja« 

gruni,  viretQ'  Eb.. 
^  grüne,  viror.  Bib«  5. 
d.  s.  gruoni  dero  gimmon.  Mcp.    föne 
durri  bechero  ih  sie  ze  gruoni 
N.  67,  28. 
a.  s.  (ph?J  gruoni,  gramina.  Ma.  Bib.  1. 
ALAGRÖNl,/.,  miQXÜnt. 
in   alegruoni  ist   tanne   loub   unde 
gras.  Mcp. 
^  BLEICHGRÖNl,  /.,  SSIeic^grJTne. 

pleichcruoni  goldis,  virorem  auri.  N. 
67,  14. 

UALBGRfj^E/ad/.y, viror  mediocris^pene 

viridis.  Hd. 
GRONISAL,  chimo,  germen.  Em.  19. 
GRÖNfeN,  flrßneti/  virescere. 
^  Inf.  gruonan  (es  steht  gruonaiPy  revi^ 
rescercn  Prud.  1. 
gruonen,  vire^cere.  N.  91,  11. 
(er)  gruonet  (krüt).  Wm.  4,  12.  III. 
(sie)  gruonent  (krut).  Wm.  4»  12.  sie 
gruonent7f/ni//7£i/ii2a.Wra^5,ll. 
(sie)  cruaneton.  Aid.  5.\  ,      . 

crueneton.  Aid.  3.) 
(er)  gruneti,  viresceret  (lignum).  Mart 
p.  a.  gruanente,  grunente,  vernantes. 
D.  IL  343. 

\JxVU»   Cf.  horrere  und  skr.  hr?,  prehendere. 
INGRüfcN. 

ingrue t,  Äorr^^c//.  R. 
E^GRÜEN'rLIH,  orridum.  K 

GRÜOTH  ^a.  S.J,  obripilationem.  Zf. 
GRULIH,  gräulic^. 
(niebf  si  so  grulich,  iz   »e  widersitze 
dick  D.  m.  47») 
GRUISÖN. 
ARGRÜISÖN» 

(ih)  irgruuuiso,  horreo.  Prud>  f» 


Digitized  by 


Google 


30i 


GRAB. 


GRAB. 


302 


>  •      (sie)  irgmis^fl.  M*^.  \ahhorrescant 

irgruvison.  Bl6,  1.  %wpropter  ad* 

irgruaitHu^  Bib.  5.         )verso$ casus). 

GRUSLIH,  grau^Iiii^rsrattrid^,  aogs.  gris- 

-    ätu -  grtaeniiclta  foriuna,  hortihilis.  Bo.  5. 
GRUSIG,  gtauns/  stötttlg. 
'     in  griusigeitio   einöle,   in   loco   terrth 
ris.  J9i.^ 

XJMXA^MJ»    Cf.  griech.  y(^<x9(o^  ylaupfo  ^.  xqiWco, 
auch  lat  scalpere^  sadpere,  soi'obs,   Ist  es  eine 

sekandare  Wurzel  Von  fjTxVix^  skr.  sr»,  de- 
fringere^  abrumperOs  oder  skr.  hri,  caperet  S. 

auch  Wurzel  GRIF # 
'QIABAN,  göth/graban,  angels.  u.  nord.  gra- 
fan,  graben. 

Form  ^und  Flexion :' 
/ij/:  grab  an.  T-  108. 
craban.  Rd.  RC 
graben.  Hd. 
(ih)  gräbo.  Tr. 
crapo.  Pa. 
(du;  grabas*  A. 

ctebi^.  le.  Rd. 
(er)  gribit  O.  t  1,  69. 

gre^iii  VG.  HI.  256.    ^ 
(sie)  grabent  T. -36,  1. 
(er)  gruob.  N.  7,  16,  T.  124.  149.  Bo.  5. 
cfuOp.  Me.  Bib.  1.  7.  ! 

grnoph.  Bib.  5. 
(si^)  gruoben  Bo.  5-  N.  21,  17.  56,  7.  77, 44. 

gruob  in.  N.  87,  6. 
(sie)  kruopin.  Em.  8. 
imp.  #.  krap.  Gc.  2. 
*    im;?,  p/.  grapet  Gd.  1. 

^  p.  Q.  grabanti.  D.  IL  336/ 
krabante.  D.  11.  336. 
■        '        «.  ip.  m.  crapenter.  Prud.  1. 
p.  p,  graban  und  gagraban. 

gegraben.  Mop.  uuerde.  N.  93, 13. 
n,  s.  m.  gigra*paner.  Bibi^l.' 
«•  ^./.?  gigtapiniü.  VA.  HL  464. 
'  rf.  #. /.   grapafaero.  Wri.  '^   '^ 

(gra bitler.  Bib.  5.) 


a.  s.  n.   kagrapanaz.  R.  Em.  29. 
X  >i  d.  pl.  gagrapenem.  Em.  8. 

gigrapanen.  Mo-.  Bib.  2. 
Bedeutung  und  Gebrauch; 
f ödere.  Gc  2.  Gd.  1. 
effodere^  T.  36,  1. 
foseare.  RdT 

scalpere.  Rb.  Tr.  A.  Ib.  Rd.  Prud.  1. 
exscalpere^  D.  IL  336.  ' 

scuipere.  Bib*  1.  5*  7.  Em.  8.  Mt 
*      'eelare.  Rf. 
covore»  Gd.  f  • 

gre^üj  prösMgtt  Cpede  terramJ.VG.lH.^bS. 
gi^rapaner,  cü^OMiu.  Bib.  1.   igt  tieUeicht 

Sdireibfehler  iuF  pigrapan^r. 
gigrapaniu,  secto  fdephantö,  ^IfttAdnJ.  VA. 

ra.  464. 
gegraben,  iih^m.  Mep.  >      - 

in  grapanero  erdo,  in  fossa  humo.  Uri. 
^  kagrapanaz,  sculpium.  IL 

gigriapanen,^eii7p#t^  (gemmis).  Mcr. 
-  in  gagrapenem  kotum  (es  steht  itftum), 
in  sculpiiUius.  Em«  8. 
gruoben  mir  gruoba.  R  56,  7. 
tfitz  gruoba  gegraben  uuerde.  N.  93,  13. 
gruob  torcular.^  124- 
'      grüob  in  erdä.  Ti  149.        ' 

gruoben  min^  hlendl,  fodcrunt.  N.  21, 17. 
gruob  gold  uzer  erdo.  Bo.  5. 
'^  hns  ciapö^'ptedare^  Pä.  (in^.K.  irkrapan). 
piBIGRABAN,  umgraben, 
ihnmbigra-bu inan  (uuiii^arten).T.  102- 
'  «^  [umhlg^abiti  fdoch  wohl  nicht  statt  un- 
*^  bipabin?),  in  defosiu$n^sepuUure  l<h 

\  '   '^    cwnj.  Kb.  5.] 

INCRAPANAV  Sb.t    .    ^.   ^ 
'     BHGRAPANL  Mg.  j'  '"  ^^Z^^^- 

^     fet  es  ih  erapana?    cF.  das  obige  umbi« 

'  ^rabin  und  inin  crapa,   in   defossum 

(sepultnre  loarm).  3Bib.  2.,  oder  intcra- 

'  '  pana?  cf.  das  folgende  engrabaniu. 

.   ENGRABAMU,  defössa.  Gd.  4.  statt  entgra- 

baniu?  oder  ingrabaniu? 

ANTGRABAN,  ent^raben.   Als  hieher  geho- 

rig  ist  wohl  ingrebet  in  folgender  Stelle 

^    '  '  tu  nehmen:   samo  uuota  die  noh  uuir- 

^erin  9int,   uuanda  sie  got  crement, 

Digitized  by  VjOOQ  IC 


jT- 


ao3 


GRAR 


QRiß. 


304 


iie  in  ira  sundon  ioh  pegraben  sint^ 
allero  manno  fertano6ten  ioh  die  in* 
grebet  er  unde  tuot  sie  leben  in  for- 
titudtM  6ua.  N.  67,  7. 
UjNTARGRABAN,  tttiter9rö6nn 
Inf.  nn i et gvahin, \supplant0ffe.  Hd% 

(duo  hiez  er  ein  0ich  mSriergra- 
ben.  D.  IIL  88.) 
(er)  untergruop.  M^r.Sb.Bib.  l«2.i,^^a 
untirgrub.  Bib,;5»  y  dii. 

[durh  daz  er  in  (dea  Esau)  8^  un- 
dergrub,  so  ward  er  gel^eizzen 
iaeob.  D.  la  74.} 
p.  a*  nnt.areritbantiy  suffodiensm  Hb- 
p. p.  uvkdievgtghen^jHierrasilis.  Hd. 

n.  plrm  undergrabeniuy  suffbssa. 
N.  79,  17..;     '   .  ; 
ÜNTARGMBi^,  tfi^^<>5w^ 
^^  ^.  untargrapani.  3d^.  BiU  2»|,fi/^^-^ 
unlergrapini.  Bib.  7.     >    \  $ion€. 
a.  ^/untarg^aptiai,4it^ai$iM''9^'''»Bib.l. 
AI^GRASAßf,  gQihi  ukgraban,  <rs(4itf  ti. 
Inf.   argrap»Q^.<^£t^^a/^.  3ib^  !•  v 
_  irgn^ban:  >    •  (  '  . 

'  ^r  iiuachetr  b^i  n:0-ti  th^Pipe  in 
ik^rm  sitiy  ,.     ^ 

dribithenthiobthaoanao«,  ni 
.        liazi  irgfaban  sitnaz.  buiS.  0. 
r  .IV..  7,  58v      . 
:    irkrapaat  ^uho.ipkrapa%/iri9c/ar^. 

gl.  K-  /  ^ 

(et)  argr^^pj'i^mijoji^  Prud.4.,  ^ 

jp.^  ^./irgMbiri)  expresßa.^.b.  <cß  a.s.f.) 

n.s^f.XL.n.  ^;/?l7>»  iugrapaniu,  «r- 

prcMü..  (ä.  1.  3*  (s.  a.  ^./.y 

argrapaniu,  re/ato*/Qib.  1. 

ar.  tf. /.^  irgrabana.  Bfb;6rMicl|,  ^ar- 

,  irgvapafiiV  Bib.  1.  2.  Spres* 

.  #;  /,  I»«  irgf»bana?i:t 

legitAna^^bO'tbereina 

ii|  >in|^v  grab.r^ino, 

1  oub  in  ata  niuu^z:  in  fe« 

,,s      •  li«onirgri|«ba;i|a^.  OJV.^ 

35,36.  , 

it..p/lm«  isgtApanapariorpeama^riytf- 

.  ^     i     ,  Ja/ai;  palmae.  Bib. ,  1. 2.  Mi;. 


irgrabani  p^IjDpouinia,   cßdata^ 
palmäe.  ^t,       t  . 
mtiRABARI,.  m.,  cehi^r.  Tr. 
ARGRA^ÜWeA,/.:. 
n.  s.  irgrabunge,  mßa$maa^n.  Bib.  5. 
a«pA  irgra^buJiga*  BiU  10. 11, 13.K  r^- 
irgra bange«  Bib.  6.  ylatu- 

irgrabnungf^/'^iV?;.  Bib.  4.  )  ras. 
IRGRiBlDA,/,  celatura.S^.  292. 
ÜZGRABAN,  auögraaen. 


uzcrepis.  Bib.  1.  2.  M4.>,  effi)deris\eam 
uzgrebist.  Bib.  5.  -      .      .     r. 


T 


(iitpientiani) 


<n, 


^    BIGRABAN  tgolB.   bigtab.an),    U^ 
sepelire,  condere,  hurnare,  /CQmqd<^€f 
In/,  bigraban.  '^.  51,^.;  ''         ^ 

picraban.K.4..  -J^f'P''^^''^^ 
zi  bigiaban^e.   T.iiiaS.  21^  7.  ,0. 
IV.  oo,  oö.  i  }  j  *  ■"        i 

(ih)  bigrabuy  hwif(KV.r.^^ 
(er)  bigrebit,  cQnfpditJSi  sepelit.0.  V. 
21,  13.    ..    ._ 
begrebet:  saman  die  alten  reba 
biegendo  in  dia  ^rda  begrebet. 
N.  79,  12.  ^ 

(er)  bigrabe:  , 

giuuisso  sagen  iji  tbii;  ein,  thar 

nirstivbit  man  nihein^ 
bi  tkia  niunirdit  ouh  in  unar, 
thaz  mau  nan  bigrabe  thaib 
O.  y.  23.  262.  .    , 

(er)  begrsrob   (den  scaz).  Bp.  5.    (do 
er  den  r^oub  begraob..D,IIL88.) 
(-aie)  btgruobnnk  T.  79. 

bigruabun  nwi  biar.  0.  V.  4,  42. 
uuio  sie  nan  bigtoabuQ.  0.  V. 

6, 22.  ^  ,:.■,,;■  ^  .^ 

begruobin  aLso,  d«z  ufCen,  d-^mo 

morde  ein  moniiculus  ifuari   N« 

de  psi  gr.| 

(er)  bigru^bi  mih.   O/  V.  ^0,  80.    be- 

,^xMoher  sf^peliret.  N.  78,  i  seaz. 

^  ^O.p.      ;;■     '/.;       \,  ^ 

p»  Qr  picrfipanii,  fipeiie^di.[  Pa.  ter  be- 
,    ,,    ffj    A    grabjCflito  (da«rkold>  Bov  5. 
p.  p.  bigra,b,^^..4qp^//«jp^  Ct.  65.  bin.  O. 
ly.  2, 32*  Äint  ÖtL  HiiarA  T.  107. 


Digitized  by 


Google 


905 


Giua. 


GBAB. 


306 


:    P*p^  Mcra^ftB,  sepidt0$.  Sfik  86»  P«.  gl  K. 
'  ..pigr^^pfaiH-Äiiöiöto^  Gd.  1^ 

3o^  5,  i#t.N.  88,  &  ai^  die»  (Taiifc 
und  AbeadiiuAI>I^graI>eD  isty  uuaz^ 
i\k  meii^e.  X^rlOd^^  3.    aint  ia  iro 
ri  auJ[l>d4Hl1;^N.•J679  7«r  uuej^de*  N.  56,9. 
uuar4^  (^r>  ISf^  N^  7a^  lö.    uuur^ 
:    '  j  I    den.  ^.'69,  8»  .  ;    .    •  ,  j    ?     . 
>egrabin  sif^t^N.  ,67,  8»  i 
.  .  n.  4.^m.  big?abai|ert  Qi  III.  34/9;  84r 
pigr^p#9€rr£^4^»^JUf.  M/*.  BIb. 
2.,7^  fmnUus.  M,  2ö.  Gd.  2. 
*     beg«aUe^Qi::  der  richo  be- 
gf«VfPI99.  ind^ro  kello. 
N.  48,  9; 
g.$.m.n.  begrabenes,  (g9ldes),,Bo.  5. 

'd.pl  beg:tab^p^HH,Nv87,  6. 
o./i/.m.  bigri^(ita.a&  :QU»        .    ^ 
UNßIGRABAN,  mU^tc^Uu 
g. s.  m.  17.  unpigr  ap aiies^y    inhumatL 
,       VA.  I.  357^ 
^,    ,  ^^ .,      »•,p/.  ip-,umtegrabenc  Jage»,  sie. 

A,     EBAIS^OBIGRAß^JN^,  f ori^^ 

n.  /i/.  m.  e p  a  no  p  I gr  ap  a  a  a,  consepuUi. 
,    M.  31.  SU  L^  l4 
BIGRABARI,  m.  tSotX^anSMr). 
,,     ».  ^  begi^al^f^iri,  Äifm4Mor.  'JV. 

ii./i/.  pigrapara,.  jfoHinetores^  M/.  Sb.  Bib^ 
,,   :  1.  2.,7,     .  ,    ,-: 

DUBHGRABAN,  burc^sraiett,  ptrfodfirf. 

Inf.  hu»  ^uipubgrfibaa^  T.  147.. 
GAGRABÖ?^; 
1 )       (sif )  sig?^R^^u>^7  ^fppüßperimt  floca  oe- 
puhß  nof^  QppülqperuntJ.  Mif^.  Bib. 

,    ,  p.p.ß.p^  kigrapoj^«^. 4rarcWa^ /Aar- 
r    -    ^w>,Prud.,l. 
BIGRABÖN. 

(sie)  pigrapotun  (cf.  gagra-bdA}^  6]9/r»* 
laverunt..  Sj^.  Bib.  2.  v 

,  G^^EWERCH.    /      i       . 
GRAB^.n.,  &r4i|  aiigelf.  graßf>  altsr  graf,  ^#^ 
pulcruMU  ^. 


lt.  i.  gr>K  fc^Ä  &  T.  213,  L  a  V.  6,  & 
N.  5,  11.  13,  S.'Bo.  5^ 
grftp,  bmtum.  J»., 

crapy  iepulcrnm.  Ba  gL  K.  stpuliora. 
Pa.  gl  K.  titmutkis.  Ib*  Ic  Rd.  crap^ 
mez  (oder  cra^iu«a&),  wr/iA  Ic; 
'  *•  *-  grabe«.  T*?  213^  2;  216,  3.  0.  IV.  36,  9. 

,    37,  2.  V;4^  34.  N.  142,  3. 
)   .  ^grabia'.  N.  56^^t.'   •  > 

d.  $,  grabe,  monunieiifö.  T.  79.  sepulcro.  Wh 
CK  H.  11,  54.  m.  7,  6.  24,  45.  101. 
IV.  3,  16.  3r,  32.  V.  4,  2.  T.  135. 
216,  2.  217,  2:  2i9,  1.  N.  63,  9.  87^ 
6.  12.  Wm.  2^,^8. 
graba,  mausoleo.  Bib.  6;    '^ 
ctlipe,  tninulo.  IPL  i\.  tumhä.  (Sl  1. 
crapa?  inin  icrapä,  in  de/mswn  (s0^ 
pnltnre  lovnrHJf.   ^'Sü.  2.   Heber?   et 
INGRAPAÄk. 
grab  vor  vcrfcalisÜierii  Anlaut mi  fon  the^ 
mo  igrab  erstttaut.  tt  Hl.  24,  10t. 
cod.  P. 
{gTäpyin  mausoleo.  BIß.  4.^  *   ' 
a.  s.  grab.  J.  914,  1.  215',  4.  220,  4.  0.  Ilt 

24,  79.  IV.  35,^8.  36/17. 
*  crap,  N.  58^  1.  tuniuhim.Xi.  TL  350. 

n.pl.  grab,  sepulera^  "ü.  48^  12^ 

grebir.  T.  141.  209,  2.  0.  lt.  34,  3. 
g^  j?/.  gr  e b  e  r 0,  spputcrorum.  %  4%  12. 
d^pU  grebiro^y  sepulcrh,  monumenfis.  T.  53, 
2.  3.  S:  80.  141.  209,,  4  O.  IVi  26w  2^ 

^..34,5.^      .  ,  ;\     .  ■'-:■, 

greberen.  N.  48,  12. 
a.pI.^TSih,  sepulcra.  N.  48,  IS'r,, 

grebir.?!'.  141. 

crepirun?  (in  M.  30.  stellt  crepirr 
u.  in  Ww  3l  crepi>rr>,.7^u^i^  M,30l 

GRAPUWORfi        , 
GRABAHUS:,  , 

GRABASTETT.;  ,    ., 

GRABFELD,  Ortsnamens 
GRABA,/.,  ©p<rfeit,.&acfe^Äat(t  aKRAPHO; 
».  ^.  grab»,  cMipesi  V.t.  2»  baekes?  ^ii/igiar 


Digitized  by 


Google 


307 


grab; 


GRAB. 


aos 


a.  s.  etaba^  bouuOy  serculkm,  foistfrium. 

Bib.  L  2.  

a.pt.  crapun.  Wn.  863.  Sb;  Gd.  1.  3.\ 

Em-  31.  r^«"- 

grapun.  M.  28.  )  S''^' 

ISARNGRABA^/.^ 
r«r.  s.  i s  am  gra  p u  n  vv  h  o uu n,  Mradum»  Mr. 
GRABO,  m.,  ©raben,  5Bair. 
n.  ^.  grabo,  valfnnt,  L.  St  Tr.  ^rg'j^^.  Bib.  5. 
crabo.y  volles.  F. 
^rapo,  ögg*^.  Mt].  ßlb.  24  7. 
grabe,  vallnm,  Tr. 
^.  ^i  grübun^/o^^ö.  SL 

grapin,  agiere.  V^.  VII.  158.  vallo. 
Gh.  1. 
^    l^rapin,  aggere.  VA.  IX.  43. 
crabin^  vßllo.  D.  ti.  335. 
graben,  r#j//<>l  D.  IL  328.  335.  Hd. 
crebin,  valla.  D.Al.  347. 
,11.  ^.  gxapun,  aggerem.  Bib.  1. 

crapun,  lacunu  Sb.  Bib.  1.  2. 
graben.  Bo.  5.  vallum.  Hd. 
jH.  a.  T?^  g  r  a  b  u  n ,    einer  es   (prope   murumj. 
Prud.  3. 
grapao^  mo/^.  VA.  IL  497. 
,;^.p/.  grapono,  aggerum.  Mij.  Sb.  Bib.  1.  2. 7. 
graben,  aggerum.  Bib.  5. 
i/./i/.^rabon.  D.  II.  350.  V \. 

grabun.  l^rud.  2.  U/T 

crapun  (es  steht  erupun).  Prud.i./ 
^rSihen^  Jbssaiis.  Hdv 
<IRABOHUFO. 
GRÖBA,  /,,  ©rttbe/  goth.  gröbä,  nord.  grof, 
favea. 

,n,  s,  gruoba,  fovea.  N.  93,  13.  scrobs.  F. 
gruopa,/aci/^.  Sg.  242.  cunicrdum.  Ec.  1. 
cruopa,  cunicnlum.  Ec..2.  Sbe. 
crxiih^ij  büratrutn.  lic. 
cropa,  'fovea.  Pa.  Ra.   gL  K*    cropa 

^aacruntan,  fissurd.  R.' 
groua,  latrina.  pb.  1. 
;^.  ^.  cruppa,  scrohis.  Pnid.  1. 
rf.  s»  gruo.bo:    föne  louuiioti  '^ruoho.  N. 
21,  5.    ^ruoho  (lacu)  d.er,o  uue.- 
.    '    '  :    ,  -  .N.  39,;3.v'      •     ::'  .•  ',   '    -     —     ^ 
.   :   ,    r     grttopa,  äaralra.  6w  8.  9.  ^  ^    ' 
gruopup,  cavea.  Prud.  -i. 


a.  s.  gfuoba.  Bo.  5.  fovMm.  T.  A9I,  6.  N. 

56,  7.  87,  fr.   ttienm.  R  7;;  16.  /ocii- 

Wm>  Phid  4.^r«oba  lodis.N.  19,9t 

gfu  <vpä ,fo^^eäm\  Jov.  2.< 

tf./i/.'^ruobon,  scroMbfs».  D.  IL*  341. 

i<  ii./9/.  krtf^p^,  ^ilvi^i»  Em.  12k 

GRUOBA.  Orbwiam^ri. 

HELLAGRÖBA,/y  J&«ntii9tu6e. 

n.  s}  he\Vt^vnf^p*aj  /ßörafriim.  Bib.  1. 

r/.  jr*  belIfl€ril'ap<i,ti7r/i!?/Y>.' 

#?.  5.  hellagruoba  (Hdlle).  N.  142,  7. 

helie^rnoba.  N.  87,  6.  Ne. 

l-^  SAÜZÖKÖBA^/;/  €5Äl>gru6^  «r?/i/Mi. 

'^     >i/?/.;0aItgtYi<6fc^ii,  salinae.  L. 

g.pL  salzcrti^bon:   in  demo  tale  der 

sal^ct^obön.  N.  59,  2. 

GRÖfilLI,  GROBILfN,  n.  (©rubletn),  val^ 

licula. 

n.  ^.  grubelui.  Hd;)         ,,.     • 
i^u   !•      rru  {>  vallicula. 
gröbehni  Tr.*  J' 

€7./7/.  gruobili.  Bib.  6.   \ 

cruobili.  Bib.  8.    f         ...     , 

grub  eh  u.  Bib.  13.  r 

grnebilin.  ßib.  4.) 

GRUBOLAN,  grübeln/  fodere,  timari,  scalpere, 

investigare. 

(er)  gttipilot,  fodUt  (vir  impius  malumj. 

m.  Bib.  1.  2. 

[da*  er  (finger)  in  daz  l)re  grubi- 

let  D.  nl.  45.] 

(sie)  crnpiloni,  rimantur  (terram  rasiris). 

VG.  HL  534. 

crupilnnt,  rimantur.  VG.  L  384. 

(^)  grubilö: 

nist  imo  thar  ouh  follon  thuruh 

then  argen  uuillon, 

auritar  er  thaz  grubih)  Findit  er 

^httt  nbllo.  O.  V.  25,  64. 

(er)  crupilota,  rimabafur.  ^A.  VL  599. 

im/?-^.  grwbilö  in  ;^!rifafi  i«  thea  ^iscri- 

bes  slihti.  O;  Ul.  7,  76. 

p.a.  ^rubilonta,  scalpens.  D.  II.  334. 

GREBIL,  m. 

n.  a.  s.  grebH.  *Bib.  6.   "**     '  \ 

crebiL  Bib.  10.  Ltinielj pa- 

i^rejIiH:  Bib.  8.  11;  13.^  '  anfium, ' 

grebeL  Wn.  460.         )    » 


Digitized  by 


Google 


GROR  GBÖBil— GREKEBC.        310 

.      ;  '      f  cebl,  iiutel,  paxillum.  Bib.  4.  hSrt  Welleidit  h'cher  zit  den  WSrtcrir  nrit  wur- 

n.  a.pl  gr ebil«.  Zt        j        Unctores.  '^^'^^  G-kxiknl',  cf,  «lav.  gr« b.> 
crepila.  Bib.  2J'  ^ 

GRAFT,  GREFT!,/,  angels.  gra-ft,  sefilptih:    GRÖBA,  GRUOBA  S.  GRAB. 

_      n.  #.  g#aft,  celatura.  F.  1.  2.  annglyphn.  ;> 

cra.ft^iiio«iiwir«A>.Ra.>r^^^^^  GRIUPO    (et  unser   ®rie6en/ ougflefc^mefite« 

KT att r  monnmenf IS.  gl.  K.  «^                »      dtto 

grcpbti,  sculplile.  A.  siccnndna  lignorunu   Bib.  1.     Cfc  nUB    und 

y.  #:  I».  ;;/.  grafti.  Bib.  7.^                     '  GRAÜBjaN. 

•  iiigrefti.  BJb.  1.  2.        f          ,      '•  griebo.  L.  > 

^vigrephti   M,,               b  '<^P^^^^^  criube  St  }'  ^^'^"'-  . 

,    ^^vchrephli.  Bib.  5.       /  gifieben, /«g-«/o,  Wn.  46^            ' 
A;7Agreftin  (missilichen),  interrasittm.   ^    GRWBIRC,  m  ;?r.;  hieher? 

Bib.  12.  Zt  .                                                    . 

""^'irJüBL  7  ^  "f^  GRAbBjAN  9.  RUBy  wohin  e»  viendcht 

crefli.  Bib.  7.  Sr«  Y«i,,j       nicht  «ehqrt.      • 

crephti.  Bib.  1.  M£.Em.26.>  W/»/e»>.'  '            * 

'  BIGRAFT,  /.        '  ■■■                 ?  lilU tlßW  8.  X\ U U,  wohin  es  vicll^icfit  nicht 

B.  *.  pikraft.  Ib.      )         ,    .;  gefcört 

picraphL  Rd.'       -^  nniTrfcB      .      "DTTT} 

y.  *.  dera  pfgrtrfti,  sepu!t,,ra,.  Rb.     -  '  «HUOBjaN  S.  ÜLJÜ,  woBi«  es  vielUicht 

rf./»/.picreftim.*ci^p/A«.v.  ^.,,..,  «»cht  gehört. 

GRim;/,6ruh''hieherYMg8.'cruf^*ei^/a,  (3>T^             ßRAR 

flnMMäetfteb,  woRÖ'  iüch  der  Anlauf  C  bei.Ta-  r^rriDTi-              t^T>  4  T> 

tian  nnJ,  die  Form  ehr ufrÖib,I.8priciii.  ^'■KilJß'I^on  S.  ijJ\AJ5. 

n.  Ä.  gruft  Bib.  2.  ]«on.2.Prud.|..     '           ;  GRAG— ? 

girufi  b.  n.  328.                  {    et-räia  «'*!«*;' «^ '•«;»'^*  w''^*'«afs  Randglosse  in 

crnft.  L.Em  32. >rud.l.F.2  ('             '  ^L    ''  "**  ^^  5"'"'   *=^-  ™"'S"«  i» 

chr\ift.Bib.,i.             ;  *^^^ 

V-"?;;;^.^^^  GREH  .  GAREH  in  RIH. 

"'  '•  cX':ÄnTa/;^rJ:;L:  ;i\)  GRECH...h,  Fln.„a.en. 

rS/'  ?*  ^'k '* --^'rf  "J"'^'  ^'*-  "*  •  GROCCezan  8.  i„  K,  CH 

GROFDE   und  auch  girufde  hieher?   fossam  ».  «•    ^   -^  * 

itWaseytawi  ^if^UtmAvalüs,  qiMiefeu.  GS^QXIjX^  S    YBEG 

ionice  dicitur  girufde  i^  einer  ürk.  •?.  979  '                ^ 


11>r\T>  ,       nur  einmal,  in  folgender  Stelle,  vor,  sonst  laute% 

rUUJ>,.  groe,  ^mi,w,  r«rf«^  nord:  grqf,      Z  *^T'  ™'.  ^;,  ^^  '"'  '"^  ^'''•^'**«"-  S»-  ^' 
J.C  ;^k  --k—    -.      «nn      «.    ^..      .  ,  ^  *^  "*•"  5  "'*  Correkmr  übcrgeschriebenw 

das  Kb  schon  «»ter  RQB  aufgeführt  habe,  ge-      grecisca.  «cÄaic»  r<:«/r«>.  VA.  ff.  4«t 

Digitized  by  VnOQQlC 


311  laUEHT— GMT: 

GREHT  8.  GAEEHT  w  TMSL 


GRUrtt— grAfo. 


aia 


ziizttl&gen  ist   CL,  &xitt  iQ-Sehmellen  baier»eh. 
Wörtcrbuche. 


GREiTT,  GREITIT,    ist  angels.  greada,  si- 
nus^  greminmy  zu  vergleichen?  nofd.  greid,  ex- 
/?^£//7ii5, /af//i5,  ist  woU  ge-rcid. 
ZEGREIT: 

er  (^capricomu^j  Gestirn)  after  habet  fore 
demo  zagele   dri   Sternen   ouito   ze- 
greite    (öder  sind .  es   fliWei   Worter:    ze 
greite?)  und^  ntdergebogeae.  Mcp. 
UNZEGß^ITTEZ;  dijffiOidi  assans.  BOf  6. 

GRUO'n  s.  GRÖ. 
GaiüTMi 

in  grutigerO)  intenta  fmeditatiane).  A«  Ist 
es  gratigero?  Ct  aber  audi  gotb.  usgrudi, 
segnis* 


GRAD,  GRADI,  ©rab,  aus  dem  lat  gradus.        GRUDIl,V<dk,  den  JVjevrrern  nntjerwürfig.  JÜ.  C 

d.  p/.  a  f  t  e  r  ;  r  0  g  r  a  d  i  n,  pro  suis  gräclibus.  Mcp. 

GRADAL,  gradolis.  •>/       * 

^'^^'gradala    (gradal.  Säl.  2.   grädcl.  Sal.  1), 
^'''       gradales.  Sal  4. 

GRADUNGAS,  Ortsnamen. 

GRADjAt«   (gratjan?  zu  ga-rad?  oder  gf.nd? 
oder  von  beiden  unabhängig?). 
daz   mittelode    des   ^is^^s    uuas   samfto 
unte  minlicho  gegrädet  (gegratet  Wnu 
HL  g^selibtet  Wm.  IV.).  Wm.  3,  9. 

GRAX   et  nord.  gräd,  42viditas.  liegt  diesem 

SUfnme  eine  Wurzel  ixJLl  A   xuih  Gründet 
Doch  ist  es  vielleicht  auch  auf  sanskr.  frsdh, 
cppetere,  zu  bezieben. 
GBlTAG,  goth.  grfedag,  aord.  grAdug,  angs, 

'graedig,  inhians,  avidus,  famelicus^  gulqsus^ 

vorax. 

gratacR.   I    ;„^^ 

gratach.  A.) 

d.  s.f.  gratigero  (?),  intenta  (meditatione). 
A.  (es  steht  grutigero),  S.GRUTIG. 

^.jc^/..iii.gratage.  X.  \ 

cratage.  Ke.      ^.  iManies. 

gratake.  R.  ('  ' 

cratake.  Ib.  ; 
GRATIDA,/,  diligentia. 

d.  s.  gratidu,  (snb  omni)  diägentia.  Can.4. 

ADARGRATI,  hleher? 

si  venam  percusserit,  ut  sine  igne  sanguinem 

stagnare  non  possit,  quod  adargrati  (var. 

athargrati^  adi^rcrati^  ctiomt  Zr.  baioar» 

3,  1. 

GRrr-«? 

PIGRITU,  incfioo.  Pa.    Ist  es  pigmn,u?  oder 
pigrifu? 

GRlTuAI'lvP^^''^;  «•  SCRlTMALIin  MAXi, 
^o  zu  der  Vorm  critmali  noch  Bib.  1.  2.  bin- 


GRETIGISC  s.  KRETISC 
GRADEM  s.  CHRADAM. 

GREüTHUNGl  (grntungi  hAClaudian),  na^ 

tio  ostrogothorunL  Am.  ^■ 

GROOZZIDA  s.  GRUOZJAN. 

GRAF   Qes  steht  zraf),  graphio,  st  Uns.  gl.  K. 
(WoU  eine  Nachbildung  von  graphium.) 
GRML,  iw.,  ©rtffcL    Hieher?  (greffel,  gra- 
phium.  Id.) 
n.  s.  grifiL  Tr^  \ 

grifel.  Cr.  |,  graphium. 

criphil.  Wn.  863.) 
griffel,  Stylit.  Bo.  8. 
/€?.  s.  grifilc.  Bo.  5.  j       ' 

grifele.  Bo.  5.  Mqp.j,  stylo. 
grrffele.  Bo.  5.         ) 
€P.}7Z.  griff ela,  ^itos.  Mcp> 

GRÄFO,  GRAFIO,  1».,  ©rafy  *ries.  grÄv«,  alt- 
niederd.  greve  (daher  noch  unser  !£cfcl^Sf/  ent- 
stellt aus  2>eic^0tSfc),  nord.  ^eifi,  angels.  ge- 


Digitized  by 


Google 


m 


grAfo: 


cmF^ 


3U 


fifa.   ist  im  AngeU.  E  zwiachaa  G  und  R  ein- 

gesdialtet?  Grimm  erklärt  es  für  ge-r6fa,  und 

daher  auch  das  althjl  gr&fo  für  giräfo   (cf, 

RIFQ)  altn»  rsefr,  iedam).    Dafis  4as  angels. 

.Wort  geirefa  und  nicht  geraeCa  (nach  raefter, 

.iigmm)  lautet,. rechtfertigt  er  dadurch,  daCf  das 

.  angels»  ger^efa  aus  dem  idthd.  grlifo   entlehnt 

ist;  dann  sollte  man  aber,  da  im  Althodid.  nur 

gräfo  (schon  in  den  alten  frmk.  und  sal.  Ge* 

setzen  nur  grafio)  und  nicht  giräfo  gilt,   im 

Ängds.  die  Form  grftfa  erwarten,   und  gerefa 

würde  nicht  ab  eine  JBildung.  durdi  das  Präfix 

ge  anzusehen,  sondern  £  für  eingeschoben  zu 

halten  seyn. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
praeses.  Sg.  913.  F.  L  2.  Ud.  Tr.  Im  Tac.  wird 

proises  durch  gravo  in  folgenden  Stellen  über- 
,  setzt:  /7rae5i</|^.r^r£ao,  grauen  cyrine.  T. 

5,  11»  praeses  ('pilaiusj^vnno.  T.  198,  5. 

199,  1.  7.  10.  praesidis  (pilatij  grauen.  T. 

200,  1-  praesidi  (pilato)  graben.  T.  192,  3- 
222,  3*  ad  praesides  et  ad  reges,  zi  grauon 
inti  zi  cuningon.  T.  44,  12. 

tribunus.  Ib.  Rd. 

princeps  militiae.  Rd. 

procurator  (provisor  seaäaris  honoris,  scult- 

heizzo>  Can.  9.  10.  12.  Em.  6. 
comes.  Gg.  Rd.  gl  K.  Bib.  5.  Hs. 
,  (chirurgus.  V.J 

Form  und  Flexion:  i 

'    n.  s^  grauo.  T.  198,  5;  199,  1.  7.  10.  F.  1.  2. 
Csa  10.  Hs. 
crafo.  Ib.  Rd. 
crauo.  Rd. 

krauo.  Em.  6.  Can.  12. 
krauio.  Can.  9. 
«        graue.  Sg.  913. 

crabo.  Gg. 
g.  s.  grauen,  T.  5,  11.  222,  3. 

graven.  T.  192,  3. 
n.pl  graueon.  gl.  K. 
d.pL  grauon.  T.  44,  12. 
o.piL  grrven.  Hd« 
gravin.  Tr« 
(aftergreue,  pic^comes.  Id.) 
(lantgrewe,  patricius,  quem  hodie  laptgrewe 
dicinius.  Id.) 

;   IV, 


(ratgreue,  cnnsiliarius.  Id«) 
MARCGRAUO^  m.    (marggrauo.  Hs.  marc- 
grave.  F.  margrave«  Wn.  460.),  SRarfgraf, 
marchio*  Tr. 
PALANZGRAFO,  in-,  ipfaJijraf. 
n.  s.  MtimcvanOy  praetor.  D,  IL  321. 
phallenzgr^vo.  Tr.        )        ,    . 
ph.Ilexgrave.  Wn.  460.1' '^'«'"^*- 
a.  #•  falenzcräuen^  praeposilim  domus  re$ 
giae.  Bo.  5. 
BÜRGGRAFO,  m,,  »iiraguf. 
.     B»  s.  purcravo  (sicj,  praefectus.  F.  2. 
burcgrav,  praetor.  Ild. 
n.pl.  burcg^aven.  Hd.      \ 

burggrauen.  Hs.        ^prae/ecti/ 
burgravin  (sicJ,  Tr., 
[HALGRAFO,  m.  (J&aljrafi  ©aljgraf?). 
eoram  halgravio.  XJrk.  v.  1135. 
engilpreth,  halgrave  de  aiile.   Urkunde 
V.  1130.] 
GRAUIN,/.,  ©rafln,  comitissa.  Hd. 
MARCGREVIN  (es steht  margrevin),/,  ^^xh 

grSftU/  marchionissa.  Wn.  460. 
PHALANZGRAÜIN.  Hs.  ) ,  /.,  ^Ull&th 

PHALLENZGREVCV.  Wa  460.lftn,  palatina, 

palantissa. 
GRAFSCAFr,  /.,  ©raffc^aft  (angels.  geref- 
scipe,  alts.  greuescaf,  comitatas,  praefec^ 
iura).  . 

n.  s.  graschaft  /sicJ,.prae$idaitsSp  Uä. 
a.  s.  graschaft  (sie),  praesidatum.  Hd. 

vtIVU;  •    F  scheint  eine  Vermdimng  der  pri- 
mären Wurzel  vjJtlJL^  saoskr.  hr;,  capere; 

oder  i^t  GRIF  das  sanskr.  gribh?  Sollte  auch 
der  Wechsel  zwischen  G  und  CH  im  Anlaut 
von  grifan  auf  eihe  Mischung  von  hn*  u.  gribh 
schlielsen  lassen? 
GRlFAN  (gtif,  greif),  greifen/  golh.  grei- 

pan,  angs.  u.  nord«  grtpan,  capere,  rapere. 

Inf.  grifen,  tangere.  O^.  Bo.  & 

(er)  crifit,  palpa^  R« 

;?.  o.  crtfendo,    tangendo.  ^Org.    secundum 
faciipn.  Org. 

GAGRiFAN,  gretfeit;  et^reifcti/  rapere,  ar- 
;     rip$re. 

[  22  ] 

Digitized  by  VnOOQ IC 


315 


GRIF. 


GRir. 


3/U 


(ih)  cagrifn,  orrt^nV  Pitt. 

kachripfia,  arripio.  IL  (zu  gagrIC- 
jan?). 
(me)  kikrifant,  rapiunt  gl  K. 

kecriifanty   arripitmi  (viam  angu» 
siamj.  K.  5. 
(er)  kechriffe,  arrlpuerif.  K*  38. 

'  (gegretfer  inuile  barte.D.III.67.) 
p.  II.  a.  #.  m.  kichriphantan,  arr^/iti/im« 
Rb. 

UMBIGRlFAN,  umgreifen, 
nmbegrifet  mih  danne  daz  unrieht  mr 

nero  fersenun.  N  48,  6. 
ain  zeaeuua  Qthbegrtfet  (umbegrlffet 
Wm.  I.  11.  IX.  urabegrtphet  Wp.  UI 
IX.)  mih.  Wm.  1,  6.  8,  3. 
(«c)  umbegrifint  Org. 
(sie)  umbegriffen,  ambiebanf  (ahA).  Mqp« 
(er)  umbegriffe:    daz    iz    (iovis   bus^ 
disa  uuerlt  umbegriffe^  posside- 
ret  Mop. 
ANAGRlFAN. 

anagrifente,  tenens.  Gx. 
MISSlCRlFAN,  mi^greifen. 

missegrifet,  peccaL  Org. 
BIGRiFAN,  begreifen. 
Form  und  Flexion: 
Inf.  begrifen.  N£  Ba  5. 
(ib)  pigritti>  inckoe.  Pa.;  ist  woU  eher 
.  '!  piginnu  als  pigrifu. 

pigrifo.  Gh.  1.  2.  3.  4. 
(er)  pigrifii  Ra-  , 

picrifit  Pa. 

picriffit  gl.  K.  ' 

begrlfet  Mcp.  Bo.  &  O^.  SyL  N. 
146,  5.  (D.  m.  53.) 
(ne)  pigrifant  Ra. 

picrifant  Pa.  gl.  K. 
brgrifefit.  NsflL 
(ih)  begrife.  Boi  d«. 
(er)  pjg^eil  Bib.  i. 

begreif.  Wm.  8,  5.  Bo.  5.  Mcp.  (D. 
DI.  73.) 
(sie)  bigriffun.  T.  1. 
(er)  begriffe.  Ba  5. 
p.  a.  n.  s.f.  pichriphenlio.  Sbe.  Ec.  1,2. 


p.  p.  begriff  an  hat  Wrti.fli,  II.  sinti  Wm. 
6,  5.  «,  2. 
begrifen  habet  Mq>.  ist  B6.  5. 
begriffen  habet  So.  5.    sint   Org. 
Bo.  5.  Mcp.  Wm.  IL  6,  5.  8,  2.  uuas. 
Mq>.    uu erden.  Bo.  !i.    uuirt  Org. 
ni^erdent  Mqi*  uunrtin.  Bo.  5.  ti- 
|(ent  Bo.  5. 
ö.  s.J^*  begriffena.' Bo.  6.   ' 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
pigrifity  arripU.  Ra. 
picrifant,  <2iri/ii//7i/.  Pa. 
(er  begreif  in,  palpabat.  D.  IH.  73.)     *- 
pichriphentiU)  obuncans,  Sbe. 
pegreif  ten  ring  saturni,  tcnuit.  Mcp. 
pegr^if  greclam,  ienuit.  Bo.  5. 
(unze  uns  pegrifet  der  tot  D.  IIL  53.) 
Unea  eolumnam  ambiebat,  pi greif.  Bihi  1. 
sament  pegriffen  uuerdent  ^Mcp.    sint 

Bo.  5.  uuas.  Mcp. 
sament  begrifen  allen  sinen  lib.  Bo.  5. 
sament  uuesen  begriffena.  Bo.  5. 
übe  diu  gagenuuerti  sament  alliu  ding 

ne  begriffe.  Bo.  5. 
daz  ih  sament  p e grii e,  incladam.  Bo.  5. 
tie  ^nius  in  zuein  uersen  sus  pegrifen 

habet  (cotnplectiiurj.  Mcp. 
b/C^rifen  ist  in  iro-  Bo.  5. 
in   demo  (generej  d\u  species  pegriffen 

sint  Org. 
ligent  pegriffen  in — .  Bo.  5. 
er^/iii<rriMr^begrifetdieuuidermaza.Mcp. 
animal  begrifet  hominem*  Org. 
beatitudo  begrifet  manigiu.  Bo.  5. 
gnuht  pegriffen  uuerden  mit  beatitudiue, 

in  beaiitudine  sufficientiam.  Bo.  &. 
begriffen  uuurtin  eniu  finfiu  mit  tinro 

einun.  Bo.  5. 
sint  begriffen  dar  mite.  Mcp. 
camphxio  est  conclush,  mit  tero  man  be- 
grifet tiu  ererctt  zuet  etc  Syl. 
sint  begriffan  mit  cortice.  Wm.  8,  5. 
h egx eif  posieriiatem  mit  fluo ch e.  Wm.  8, 5. 
übe  in  (scaz)   einer  allen  begrifet,    si 

apnd  unum  congeratnr.  Bo.  5. 
bat  begriffan  aller  slabte  liute.    Wm. 

8,  11. 


Digitized  by 


Google 


317 


GRIF. 


QUF. 


318 


begrifet,  continet  (matwra).  Mcp. 
er  (got)  sia  (uuerlt)  begrlfet,   nais  si 
,       in.  Bo.  5. 
eines  pliches  allin  ding  pegrifet  Mcp. 
taz  kemaie  begreif  allero  tiero  lide.xe 

einemo  bilde,  complicabai.  Mcp. 
nu  uuile  ih  iz  pegrifen^hurzlichoy  bre- 

vissime  monstraho.  Bo.  5. 
bigriffun,  eomprehtndernnt.  T.  1. 
ai  pigrifoy  tion  apprehendo^  Gbr  1.  2.  3.  4. 
daz  er  die  zaia  der  rehton  ao  begrifet 

N.  146,  b. 
mina  mendi  begrifent  chumo  alle  chrei- 

te  tninero  aelo.  Nsm. 

UNBIGRIFAN,  unbegrlffen. 
des  umbegriffenen,  infinibilii  (pairis), 
Mcp. 
GRIFJAN,  greifen,  rapere;  oder  ist  es  cbrif- 
Jan  und  gobört  nicht  hieher? 
chripphit,   rapU   (anguis  immenses  orbes 

per  humum).  VG.  11.^153.    Hieher? 
GAGRIFJAN,  rapere,  arripere. 

(ih)  kachripfiu,  arripio.  R.  zn  gagrifan? 
(er)  gachrifta.  Can.  10.  11.  12. i,  diri^ 
kachrifta.  Em.  4.  Can.  9.  {  puit. 
kichrifta,  arripuit.  Ib.  Rd.   invasiU 
Ib.  Rd. 

ÜNTARGRIFJAN,  subripere. 
nntarchriphit,  stibripit.  Rh. 
untarchriffe,  sufiripiat  (hosj.  H.  16. 
untarchrifta,  subripuit.  Ib.  Rd. , 
ARGRIFJAN,  ergreifen. 

p.  p.  archriphten,  correptum.  Vp.IV.405. 
BIGRIFJAN? 
hat  begrifet  aller  slahte  liute.   Wm. 
II.  S,ll. 
.  FURICHRIFFAN  (fiirichriphen.  Rd.),  pre- 

ripere.  Ib.     . 
GRtFON  (7),  greifenj  oder  ist  es  grif6n  und 
das  folgende  gegrifon.  Wm.  8,  2.   zu  gri- 
fan  gehörig? 
GAGRiFON. 
ih  gegrifon.  Wm.  I.     \ 

gegriffon.  Wm.  IX.(dih.  Win.  8,  2. 
gegrifun.  Wm.  IL    ) 
ANAGRIFÖN? 


anagrifondi,  tenens.  D.  IL  385. 
KIHAN TKRIFFON  (?),  violaise.  gl  K.;  c£  KL 
IIANTCREIFON. 
GREIFÖN,  greifen. 
Inf*  greifon,  temptare.  D.  IL  345. 
(sie)  greiffont,  pajpabwni.  N.  115,  4. 
'   (sie)  creifotun^  icanirectaveruid.  EpbCaD.2. 
imp.pL  greifot,  palpate.  T.  230,  5. 
p^a»  greif onti: 

ih  bin  iz,   quad  er,  uuizit  thaz, 
.  ther  blint  hiar  betolontisaz, 
ih  10  mit  stabu  noti  giang  uue«  ^ 
ges  greifonti.  O.  III.  20,  38. 
kreifonte,  mtmu  tentans.  Ep.  can^  2. 
Q.  «•  m.  creifonter.  Sb.  \ 

creiffontcr.  Mc  h^^»^ 

creiphonter.  Ep.  can./     ^^ 
1.  3.  4.  )  '^• 

a.  f  m.  greiphonten,;ir«iMan/exii.  VG. 
IV.  601. 
j^IHANTCREIFON,  violasse.  Ra. 
ARGBEIFON,  ergreifen, 
irgreiffota.  Pmd.  1.  ),   explorabai  (lo- 
irgrefota.  D.  II.  326.»  cum), 

ergreifota  si  iro  brüste,  periraciabat.' 
Mcp.   ergreifota /iKrro^  sia  alla  (sia 
tAta  sc.  muoter)»  palpabat^  explara- 
hat.  Bo.  5. 
BIGREIFON,  begreifen,  auingere. 
..    (fragendo  din  muot).  Bo.  5.  ^ 

GRIF,  m.,  ©rlff. 
ANAGRIF,  m.,  «ngrtff.  —Ct.  aoagrip,  ana- 
griph  in  leg.  langob.:  Si  pUella  —  ad  ma* 
ritum  ambulaverit'^,  mariUss,  gui  eam 
ücceperit  uxorem,  componaf  pro  anagriph 
(anagrip,  aimagriftj.  soLXX.  —  Pro  culpa 
(fomicaiionisj  i.  e  anagriph.  —  CompO' 
nat  parentibus  mtdieris  pro  anagriph.  — . 
Faida  et  anagrip  nan  refuiraiur.  — 
Si  quis  liberam  puellam  absque  consilio 
parentum  adduxerit  ad  uxorem,  compo^ 
nat  pro  anagrip.  sol.  JiX.  -^  Hiezu  die 
GL  anagrip  faidam  vel  manu  aliqmd  ap- 
prehender^  D.  IL  357.  und  in  cod.  cav.: 
unagrip,  faidä  aut  inimidiia  und  ane- 
grip.,  secreium  mulieris. 
d.  s.  anagriffe,iäc#K.  Wm.  6,  4. 
[  22-  ] 

Digitized  by  VnOOQ IC 


319 


GRiF— GRIFT. 


GRUFT— GRAM. 


320 


HANTGRir,  m.,  J^ani$tiff. 

d.  s.  hantgriffa,  pugillo.  h.  4,  6. 
KRIPFZANT. 
GRIFIG,  griff I«. 
a.  8.  f.  criHga,  raptieem  (laudis  dex- 
tram).  l*rud.  1. 
GRIFT. 
PIGRIFT.  Ra.     )  .    , 

PICRIFT.  gl.  K.j' '^""*'' '^"'Z"*'''- 
ANAGRIFl^  8.  ANAGRIF. 
HÖRGRIFT. 
»  qui*  propter  iibidinem  llberae  maman 
iajecerit  aut  virgini  $eu  uxon  alteriui, 
quodbaioarü  borgrift  (horcrift,  hop 
chrift)  vocant.  L.  baioar^  7,  3. 
GRIFFA,  stabulo.  A.  wohl  kaum  hieher. 
GRIFFIL,  stilus,  wohl  nidit  hieher. 
GRIPFERE,  m.,  raplor.  Hs. 
GREIFA,  /.,  bidens.  Sg.  292. 
GREIFIL;  cf.  das  folgende  GREIFLIH. 
d.s.m.n.  ze  deiiio  greifilemo,  ad  tracta- 
bilem  et  accestibitan  (ignem). 
La.  l  1. 

GREIFLin,  grciflid?.  ' ■ 

zi  denio  ^rt'\i\\c\i\xif  ad  traetabilem  (lg' 
nem).  Ep.  P.  !•;  cf.  greifil. 
GREIFAKI,  w/.,  ©reifer,  palp&.  Dö. 
GRIFO,  GRIFFO,  n.  pr.  llieher?  oder  xu  grifo? 

GRIF,  GRIFO,  m.,  ©rrif  (Vogel),  grr/w. 
n.  s.  grii,  gripes.  Em.  31.  Sg.  242. 
grifo.  Tr.  N 

crifo.  Wn.  863.         J       .  .-     _. 

gr ife.  Hd.  Wn.  460-  V  Sr'pes,gnM  cn. 

griffo.  E».  \  '**• 

grifcti  (pl.).  Zf.        -' 
a.  t.  grif,  gryphem.  Em.  19. 

GRIFFA,  «fo^u/a.  A.    IstesCRIPPA? 

GRAVODI  s.  RAFO. 
GRIFIL  s.  GRAF. 

GRAFT  s.  GRAB  und  KRAFT. 

GRIFT  8.  GRIF. 


GRUFT  s.  GRAB. 

GRAIiCS  DORF)  Ortsnamen. 

GRILLO  (et  8kr.  jhillikÄ),  m.,  ©rlllf/  griU 
U$.  Sg.  242. 

grille,  cicada.  Wn.  460. 
crillo,  glis,  glittis.  Bib.  7.;  cf.  GLUIO. 
Gehort hiezu krillosi  ab  krillo^  msieUiO,pa- 
pilioj  mol,  ^'w  krillosK  Em.  19« 

GRILLO  (grilloh?),  Ortsnamen. 

GRALOH)  fi.  pr.  ürk.;776. 

tjJturLlfl«  Cf.  angels.,  alts.,  nord.  gram,  ira^ 
tuSf   infensus^  furiosus,   molestus  und  angels. 
grimman  (starkconjugierend),  saevite.  -^  SoUto 
es  mit  yr^m^rtf  zusammenhängen? 
GRAAI,  grant/  iratus. 

dien  er  so  gram  uuas.  Bo.  5. 
GRAMi,  /.  exacerhätio. 

d*  s.  gremi,  exacerbatione.  La.  I.  1. 
GRAMJAN  (hiervon  unser:  fic^arSmen),  goth 
gramjan,  angels.  ü.  nord.  gremlan,  irritare^ 
offendere,  exasperare^  lacessere. 

Form  und  Flexion : 
(ih)  gremo.  Nd. 

greme.  Nd.  IL 
(er)  kremit.  X. 

gremet  N.  10(a),  4.  73,  10. 
(ae)  grement  N.  65,  7.  67,  7. 
(er)  gremita.  W. 

(gremida.  Pb.  2.) 
cramda.  N.  10  (a),  12.  73,  18. 
(sie)  gramdon.  N.  5,  11.  77,  40.  41.  961  105, 
7.  16.  29.  32.  Nd.  . 

cramden.  N.  IL 
(er)  giremidi.  A.  1> 

p.  a.  gremeudo.  N.  94,  8. 

Bedeutung  und  Gebranch:  ^ 

irritare.  X. 
objurgare.  W. 
exasperare.  A. 
(provocare.  Pb.  2.^ 


Digitized  by 


Google 


^2i 


GMSl 


^RÄAl 


322 


.t\ 


danne  gremet  der  sundigo  got,  iMtaiit 

deum.  N.  10(a),  4. 
mit  tumbemo  diete  gr^nio  ihsielingente 

siaitd  irntaio  iUös.  Nd. 
sie  graiA^öil'  iriih  9h  dpji^cffelieite,  me  ir^ 

ritavemnt  in  vanitatibns  suis.  Nd, 
in  leid^aminon  gramdön  sie'Ih,  tri  abo* 
mnationibus  ad  iracundiwnjconcitaVeruni 
enm.  Nd.  ' 

die  got  crement  (an  irö  ^undon),  ^amO' 

ricant,  exasperani.  fi.-  6S,  T»  61,  7. 
cramda    dinen    namen,    exacerbäi>iU   N« 

73,  18.  ^ 

sie  gramdonln,  exacerbavetutit.  N.77,40. 
mih  cremendo,  exaeerbando.  ^.  94/8. 
GAGRAlVIJANi 

(er)  kacremit,  irrhat.  R.  ' 

p.p.  kecremiter,  irritaius.  Kp. 

gigremitluy  */rnY/7/a.  VA.  IV.  178. 
gigremita,  tffrenos.  Efe. 
ARGRAMJAN,  ersramtn.  * 

(er)  argremit,  totaspctot.  Gdl  X 

irgr  emi  t,^a:a^/>^rähSbi  Gh.  3.Pnid.  !• 
^   '    '    wroe^fi/iÄiV;  Bib:  1.  5.  6;  7, 13.  In 
efferatns  est^  irg^eiöit,  ist  ttgre- 
mil  vielleicht /?örh  ^      ^ 
* '      'ctgremil,  eitaspiraV  Gc^. '  "^ 
•    '   '"ergremtV  exdctrbalHf:  BibJ'  4;-^. 
(er>  irgrcnuiie;^:ra5^^€*.  M!*29.  Gid.  1.6. 
p.a.  irgremtnentcr.  M^.    '  ;^,  ^j^ 
irgremiötir.  Bib/7.**        '     '/äi/M- 
irgremmetitaz.  Sb.  Dib.  l.'S.^Ayiw. 
p.  p.  argVen|it  MMitAbj  efferti^:  Matt 

irgremit,  exaspei^ans^  Al    Tnciiaia. 

Ec  nultdit,  irritmt^.'W  Öl.  Le. 

2.  3.  uuei'dent.  N.  06,  3.  unerde. 

Gh.  nuard,^(?ra/£/5.  Bib.  1.  2. 

ergremit  uuht  fsidjj  cxciiaiär.  D. 

IL  315.      •'   -^       •'"♦   '  ;'^ 
'ff.  )^:  Jrf.  if^r emiler,  effhehatus  (rex 
vicnte).  Mi|;.  Bib.  1/^.  7.  f/l 
firtiUü.'Bab.'b:  tita^perans. 
:l      -  -^    Bib.  5. 

•     '  n.  s.  f.  ergretrittr,  i/T|7flr.  D.  11.339. 
Hipl.  jn.  argremitja,  exagitati.  fed.  1. 
GRAMI2,  tristhy  pmurbdttisiHratus:' 
n.  s.  f.  greibizhi,  perlurbaia.  M.  30. 


.>   .T^^v 


gp^m^ettm,  peHurbala.  Gh.  3.  4. 
rt.  *  HL  gferaiiJaz,  trisAs  (fucies).   M4. 

Bib.  1.  2. 
a.s.m.  gremizen,  iriBie  fos).  Kb*  3. 
i    {    r     <gyeW^{zre^  (der  Strich  über  e  zur 
Bezrichnofig  des  folgeuden  n  bt 
.  wohl  ausgelassen),  triste  (o$  si 

aperuerisj.  Ucr.  Btb.  1.  2. 
n4  pL'ctetaizzej  tristes.  HL  19. 
GRAMiZl,  GRAMIZA,  /,  ira. 
^  '    n.  s.  grämizi,  tflilius  {domini  super  fa^ 
'    '        cientes  malaj.  La.  L  1. 
gremizzi,  ira.,  Ep.  can.  2. 
cremlzi,yr^mr]f£ii.  R.;., 
a.  s.  gremezi,  ^atn.  Nd. 

gremizza,  iräuu  Nd.  iL 
GREIVIEZUH:    nuio    gremezlih^  uuio 
droelih  (die.  Rede).  Bq.  5. 

»    i^ißmi^^m,  mr 

gremedichQ  (sicj^^a^rifer.  SL  hieher, 
C'      l  .'  j  ^lSr:C0?^*U9b,9?  pder  soll  es  grc- 
melicho  seyn?  .    ^ 
CRW\2^lGER,^tristis  ("asper  charonj. 

VA.  VI„-3t5.'     •,  -.K.u  •.    . 
GRAMIZAN^  iingdsi  grimefan,  /r^ninpr^. 
(er)f'^riimizzdt«  4Pa;   f\  ;i         a   ^ 
•  '^  ^r^mizcit  Ra.  •     u ^a:ocflr£a/. 
kremizzot.<igl;  Ki)    : 
gr'emezftt^  yr^mil.  Bo.  5. 
^      '  (sie)  cVa'niizzoBt.  Pa.    '  V 

kremisftont  Ra*        f    y.    '   j. 
kr«fai*zon4gL.K.  »Z'*^"*^ 
crenri^ont^iiRi     '  J         ^     ^ 
cremlzfdnt^rivmf/Tif;  Ic 
(ih)  cremizota  v««pram,  rugiebam.  R. 
(er)  gremizota- 'ift    sinemo    geiste, 

';      fremuit.  Ti  18*. 
(ae)  gremicotott  ci  iio,  fremebant  in 

eam*  Rg/  i; -«  •   > 

p.  a.*§f!eniizönt{<inAiiitno  seIbemo,/rtf- 
*j^*.  T.  13*.^ 
gremezzontiy  expdstulane*  A. 
*  n.^.m. cremiizonter,  expostulans* 
'    ^        '     T'  Mo.  Sb.  Bib.  1. 

•'^     '         cremitinter^     expostulans. 
Bib.  7.        ^ 


Digittzed  by 


Google 


J^ 


CR4W. 


Gm^ 


mi 


IL  315. 
ARGRAMiZON. 

^^r)  ärgere mU<>ta,  ija/rjmiii/.  Prud.  1. 
CBEMIZZOD,  fremitm.  fib. 
GREMIZUNGA.  Zf. 

CaiEMIZZÜNGA.  A.  v         ^ 

CREMIZÜNGA.  Mo,  Sb.  Bik  1.  5.(N  '^'''^• 
CREMIZZÜNGA,  BU).  9. 
GIIIMM,  GBWMI^  fljrintfn/  ang^U.  grijm,  boH. 
grimm,  acerbus^  asper,  saevus^  crudelis.  Cf. 
CHRIMM-. 

F^rm  und  Flexion; 
grim.  T.  161.  Sl 
erim.  Ic.  Pa.  Ra.  gL  iL 
^immi.  Ja. 
gfarimme.  SL 

gjimmiiiy  trux*  Eb.  fsubst?J» 
ru  $•  tn,  grimmer.  Le.  1.  3«  M«r.  Bib.  1.  2.  3« 
4.  6.  Pr.  c. 

grimmiT.  Bib.  7.  U.  13.  Lc  2. 

grimmar.  Prud.  1« 

crimmer.  VP-  4.  R«  Rb« 

.chrimmer.  Bib.  5. 

der  grimotie.  Bo.  & 
ä.  $.f.   grimmiiL  Gc  1.  D»  a  338. 
f».  $k  u.  grimmaz.  M.  38.  Gd.  1.^ 

grimmiz.  Gd.  3. 

daz  grimme«  Prod.  1. 

crimma,  feroci.  VP.  4.  hiehar? 
g.  s.  f^  krimmera.  Em.  13. 
'if.tf.m.7i.  crimmemn.  H.  19. 
a.  s*  m.  erlmmaiu  R.  la 

grimmeq.  Ba.  5« 
n.pi*m.  grimme.  T.  53,  2. 

crimmtH.  D.  II.  d30. 
n.phf*  jcrlmmo.  CaQ.  6.  10.  11.  13* 
g.  pL  grimmero.  Eni.  18. 
d.  pL  grimmi^n.  Bo«  6u , 

grimmen.  D.  IK  31^..^    < 

grirnjnan.  Prad*  1*^ 
a.  pl.  chrimmiu-  H.  1.     ,  > 
CoflE^par.  n.  s,  m.  crimmlrp.  |l. 

n,  J.  /.  (h.?J  crimmira.  Pa.  Ra.  gl  K. 

n. /7/L  Hl.  gxidnmirun.  Gh.  3. 

n.  pl.  n.  crimmiruJL  Gc  8.  Ja. 


17.  s*  crimmisjta.  Ra.,  gl.  K. 

d.  9.  f.  erio(imi4ftun.  JE^a»  12. 
d.  pL  crixum'x^ß^Vom (^if'J^  Rb.v 
3ef)eulung  und  Gebrnnch; 
acerbus.  Pa.  Ra.^.  K. 
ausierus.  T.  151.  Le.  1.  %  3.  Pa.  Ra.  gl  K. 
atrox.  Prud.  1.  P«;.  e.  D.  IL  319.  Gh.  3.  Pa. 

Ra.  gl  K. 
trux.  D.  IL  320. 
adiaris.  BiK  7.  11.  13.  Mp*«      « 
Mevus.  Ja.  Ic  R.  T*  53,  2.  Rb. 
ferus.  Rb.  • 

efferus.  Ja.  »1.  28.  Gd,  |..3. 
ejfferatus.  Prud.  1.  .  > 

ferax.  SL  VP.  4.  Ja.  Em.  12.  ^ 

acer.  R  Gc.  8. 
fervidus.  D.  IL  338. 
exasperans^  Gc  1. 
dirus.  Prud.  \.  Em.  12.  Ic 
ingratus.  Bib.  1.  2.  3.  4.  5.  6. 
funestus.  Can.  6.  10.  11.  13. 
der  grimmo  nero,  saeviens.  Bo.  5.  ^ 
daz  grimma  heri,  dinuhoais.  Prud.  1. 
crimmer  m^Ln^  ferus.  Rb. 
crimmemu  uuizze,  cnideli  poena.  H.  19. 
krimmera  atimma,  dirae  vocis.  Em.  42. 
grimmen  chuning^  immit^m^  Bo.  & 
ccjmmo    vlornussi,   fim^ta  praedpiiia. 

Can.  6.  ^      ^ 

grimmero  teoro.  Em.  18. 
grimmen  rpasen,  saepU*  Bo.  5.   . 
leopartun  crimmistun,  tigridi  f^rodssU 
' ,  mae.  Epou  42. 

ehrimmiu  reuuir,  dwra  funera.  H.  1. 
UUOTCRIMMER:   richisonter  uuotcrim- 

m«r,  tyrannuß.  Em.  1. 
GRIA^O,  adv.  A. 

grimmo.  Bib.  1*      )      .    ij 
,  qtimmo.  RL  >,  ßtrcfii^r. 

/krimmo.  Gc  8.  9.) 
.,      Comp^r.  crimmpr,  saevius.  W.  Can.  3. 
krim^mpr^  acrius.  Gc  8.  Em.  14. 
grimmer,  4fusteriu^  AL  31. 
^RIMMi,  GRIMMlN,  fy  0 vimm. 

n.  s.  $j[imtD,i,ferQCii^s.  Bp.  5,  nmriludo. 
ZL  saevUia.  N^  57,  7. 


Digitized  by 


Google 


335 


GIlAk 


GtiAM. 


326 


erinidii,  tmadHäi,  Phi£  i:  ^imdH- 
iudo.  Pa.  ferocia.  Sah  i.  v 

.  crimmii,  dirmn.'K;^        /       '  .:  : 
cf.  #•  griibmi,  tnsdkliiatei  N.  57,  7* 
.r.        'criimpif  Rb.  /..      , 

gTiIDIIle•^  Wra,  4,  8. 
'    krimitiii^,  iyranni^e.  Ic     , 
o.  «.  grimmi,   crud^ifatem.  Bo.   5.    die 
ifo^rimn^i  ^B  mir  sc^ij^cn  Quel- 

crimme.  Ho.  2. 

grimoiin,  perpfcociam.  U^^S» 
WOTGRIlVIlMl,  /.,  r^^^ies. 
ia.' f.  vcnoikximmij  rßhienu  Xm.  i9. 
Nom.  pr.   GRIRI,   ISAfJ^I]».    ODALGRIM. 
WOLFGRIM.    WASIGRIM,     HR1WG][IIM. 
HELIDGRIftl.    STRriXJBiaj,  KAISDGRIÄL 
( piligrim?  1.    NOTCRIRl      Gehöil   auch 
der  goth.  Maonsoamen  GRIMODA  liieher? 
GREVIOLT  (^g^Wmor/Wfiy,  König  Her  Lan^o. 
barden/  GRIMPERAHT,GRLMßERT;  GRlRt 
BOp.GRlMRIH  GRIÄiHERJ.GraMtlART 
Einige  dieser  nom.  //r.V  eiilliaiten  vielleichl 
GRlM;  8.  GRiMHILT. 
GRI»Ii\IILlH.  ^^ 

ttiinlih  (?,  ess^ehl  ctiurilib),  cmdelis.  Ra. 

GRüÄMiocira ' 

^i^ihdliclio,  chuenier.  Prud,  I. 
crtralicfro;  ife/^/T/'/Ji^.  fc  iyrnnnice.  Ic. 
grimmelicho  sib  pluotegata   mit-, 
ferus.  Bo.  5. 


CMdpar^  glr4Äh>li«»r.  Can.  1. ) 
*ri«tIiBdi^.  Caa  2.    )' 


setni^M 


ÜÜOIXJRIHBUHO,  titanfude.  Gc  4. 
GRIMHEIT,  /.^  ©¥{mm^Hf. 
crimbeit    gcfeittet    er,    crudelia.    N. 

lOi(a);  ?; 

GiOMMie,  gtiwittf'g.  ^ 

•  grittiftiiger,  frmUmtus.  Wn.  460. 

GRIMMIGHEIT,/.       ' 
1fr  ^ffmicheHe  \\tiin  ih  gesundot  Co» 
CRIMMIDA^  iyrannidai.  Ic. 
(EGISGRIiMOLT,  daemon.  Tz.) 
GAGRial. 

zano  ^Bgrim,  gtfidöp  dentlum.  Frg.  15. 
GRlMMISÖI^l 

(er)  crimmiaot,  saevit,  deseviet.  R.  Rb. 


<  '     "    krimmisol,  5flrw^>^^«0t^i^«  Em.29i 

{sie)  cHmnilsont,  seviuni.  Qb. 

^      b.  1^.  ctimmisoote.'  Rd.)      '    .    .  ^ 

crtmisonle.  Ib.      ^^^ 

GRISGRAMÖN- 

(ih)  erUcfaino,  striHebOi  ffib.  5* 

\et)  griacramot  ia  aaa,  fremit  super 

cum  deniibiis  srus.  N.  36,  12^  gria* 

'      cvamot  mit  zanen;  N.  lU,  i<K 

gri8grammet,yr^//i^  (diabolusj.  Hd» 

(aie)  chriacvamuiit,  strklent.  Bifo.- 5» 

\^)  gpiacranfotOQ,  fremuerunt.  N.2, 1* 

griscramolOR  mfh  »na.  N.34,  L6* 

p.  iTwxriscramdndxi,  fremitu.  Ba  ä. 

,  griacramontea  zeoen^  N*  56,  &• 

GRISCRAMOn 

d.  9.  in  griac^amode,!» yrräii/a  (tret« 

tost  4u  irdiake  tiute).  Nb* 

GRISDRIÜiMÖN. 

////*.   kriscrimmon.  gl.  K.       )     t  ' kh 

griscrimmii:!!«  Bib.  1,  2.>Vi    a-      \ 
k   •   1,   •  -o  \(denUnm/. 

chriskrimmon..  na.         )^         .,       . 

(ih)  griscrimmon.  MA,  3.        >         ... 

griscrimmun.  Sb.  Bib.  2.) 

(er)  criscrimmot.  Ra. 

kriscrimmod.  gL  K. 

crlacrimmod.  gl  K. 

cirialcrimot^jwc^.  Pa, 

cristcrimmot  ^iir^.  Pa. 

criaktimmat.  Ra. 

giagriKiniot  (^^/r^.  T.  92.^ 

(aie)  griacrimmnnt  Sb.       \,sirident(m 

grisgrimmunt.  Bib   i.lincaniationi, 

Grüscrimmnnt  Mij.     ibns f^ythones 

grnsgriromon.  BJb.  2  )  ei  divinij. 

(aie)  grisgrimmotiin.  Le.  1.  3.\ 

griscrimmotun.  Sb.  L  sfride-^ 

gruscrimmotuD.  M.  31.   r    öani. 

griscrimmotln.  Jjc.  2.      / 

CWS'rCRIMMOD,  siridor  (dentinm).  Pa. 

KRISTKRIMMÜNC,  Stridor,  gl  K. 

ARGRISGRIMMÖN. 

rrgriagrimmota.  Sb.  Le  >     .  ^ 

irgruscrimraota.  M.  3L  )'  '«Z'^^»^'- 

PISCRBUAN?  hieher? 

piacrimta  (piscriiita.Mif>.).  Sb.  Bib.  Ii2r, 

ielatus  e^i. 


[«  stridet, 
rttgit. 


Digitized  by 


Google 


y 


327 


GRiAt-^€3KA]S. 


GaUN. 


3aa 


Die  andern  zu  dieser  Steile. gAi|ir%en  Gfossen 
haben  pi^cirmta,  j^lqt^f  eU^^^täK  2.  Bib. 
1.  2.  piscirmta,  zelaius  $unu  W>.  11. 
Bib,  7.  pisciroiti,  z^atus  ef/.  Bib.  7. 

GKIMhilT«,  n.  pr.  f.    Cf.  nord.  grima,  larva, 
galea. 

GRIMODA^  gpÜMscfaer  Mannfinamen.  Cassiodor. 

GRäMATICH,  ©rammatif.  . 

g.  s.  gramatiehis  {chxkiskni^)^  grammaticae. 

Org- 
A  s.  in  gramatiche.  Org.  N.  77,  43^ 
.  in  grammatiche.  Nr  77,  1?^ 
uone  gramatiche  ge^amot  Org« 
ze  gramatiche  beakeriter,  dispositus 

ad  grammaiicßmf  Org. 
ze  gramatiche  gchafter,  affectusgram- 
maticOß  Org. 
GRAMATICHARJE,  m.,  ©ramwaflfcr^  gram- 
maticus.  Org. 

GRMMILi  Zu  GRAM?   ... 

HAÜÜIGRIMMILA,  ophiomachus,  simiKs  migalu 
Em.  19. 

GRAMPIus,  mons  briianmae^  Zlr  vit.  agr. 

GRAN—.    Cf.  nord.   granraudr,   barbarossa, 
-  grani,  barbatusy  grön,  harba. 
grani.Tr.   |    ^^,,^„^^. 
granen.  Ic)    " 

crana,  genCs  loca  super  bueca*  Ba«  gl  K. 
GBANISPRUNGER. 

GRANAn,  grunnire. 
granon,  grunmo.Vt.  e. 
GRANOTH,  grurmitttsi 

a.  s.  granotb,  grunntttmi.  D.  II.  327, 
GRANUING,  grurmitusi 

granugin,  (sicj,  gnmnitibus.  D.  II.  330. 

GRAN  und  GRIN.  ^  «««k».  gr- 

^gar,  gra),  somim  edere?   et  nord.  hrinan, 
clamarcj  und  grenia,  gamire^  ang».  granian, 


j^m^rei  gptk  gß,(^l\^tKrplar4ßr£y^tiKtin,  da. 
mare.  ^. 

GRANJAN,  nw/iir. 
grenäät,  muHeL  Pb.  1. 

GRtNAN  (hiervon  unser  g  r  e  i  ii  e  n),  mutire^gannire. 
Inf.  grinan,  glilon,  mnitte.  A. 

crinan  V.  uuinson,  mutire.  Wn.  863. 
crinen.  Bib.'9.' '  )        '    . 
grynen.  Bib.  12.p'"*'''^^- 
(ih)  grino,  ganmo.  Tn  L,  Wn.  232.  Mon.  2.' 
Cr.  ringo.  D.  11.  326. 
'  crino,  gVTiiito.  Em.  Wl.  ringo.  Prud.  1. 
(er)  grinit,  garmiK  Vih.  I.  2. 
(di   haiden  we  isungen/ si  gtiuen  sam 

di  hunde.  Cdg.)  ^ 

(er)  grini*  Mtj,  Bib.  1.  l.\  .  ^ 

grine.Bib.5.  ]>  i^^^' 

GRINÜNGE,  /.,  gannitura.  Hd.         ^ 
GRÜN,  in.  und  GRÜNNF,  /. 
grün,  m. 
d.  &  grunne: 

thaz  er  in  zi  grunne  thar  ana 
ni  firspurne.  0.  I.  23^  30* 
a.  8.  grün: 

thio  (bruati)  sjuag  ai  nütthen 
hanton,  bigan  iz  harto  anton^ 
.    kumta  sero  th^n  grnn^  izuuas 
ira  einego  sun.  O.  L  22,  26.^ 

^grunni,/. 

11.J./7/.  grunni: 

allaz  man   kvnni   thnlta  thar 

thp  gronni.  Ob.  65. 
nist  uuib   thaz  ip  gigiangi  in 

me?nn  gojringi, 
odo  mernn  grunnimitkinduio 

giuuunnl  0.  L  20,  16< 
bimiden  thesp  grunni  tluiiruh 

thio  euuiniguQ  tiun^ni^  O.  1. 

28,  14.    A     • 
biginnet   gote  tbankon,    thaz 

megit  ir  biuuankon» 
^heso  (^gislichungrnnni,  ir  na- 

tarono  kunnL  0.  jL  23,  42. 
allaz  nuinkunni  thaz  thnlta  gro- 

zo  grunni  (krunni.  cod.F.>.  O. 

Di  21,  7. 

sib 


Digitized  by 


Google 


909      GBANO-^CKIUNBING. 

84b  ü^<iliiot  thannethurnh  thia^uisl 

al  thaz  hiar  in  erdü  ist, 
thtumh  thio  selbun  grunni   al   this 
uuorollkunni.  O.  IV.  7,  3a 
.GRUNZJAN  (flruiijeti). 
I  -si  (airj, gtnnzei  diccho  föne  ungeuui- 

teve^turiidatur.  Jiicp. 
thie  &ndere<Bo6en)  alle  filu  ftua  sero 
--    grunxent  thar  zua.  O.  V-  25,  85. 
gruiiceati,  caperrans.  Sg.  220. 
GAGRÜNZJAN. 
quistu  bi  thio^iuchi  odoersar  uii* 

fräuuer  si, 
odo  man  uuiht  aar  amerze,  thaz  er 
es  thoh  gigrunze.  O.  V.  23,  252. 
GRüjNNIZOT,  ©Tttnjen,  ffri/«m/w.   (Dem 
Lat  nachgebUdet?  oder  gleiches  Stammes 
mit  ihm?) 

d.pl.  grunnizoton.  F.  ),gTiiiwii. 

crunnizoden.  D.  U.  330.)    iibus. 


GRÄNT— GRÜNT. 


^30 


GRANO  (f),  nias1i:v.  Es. 

GRANNIf,  Volk  m  Skandinavien.  Jomandes. 

GRINlo,  Bergnamen  (cf.  GRIND  u.  LOH). 

GBlNi«  &  GRAN,  GRIN. 

GRINNes,  castrum  in  germania.  TB.  5. 

GRÖN  s.  GRÖ. 

GRÜN  8.  GRAN. 
GRÜN,  „.  pr. 

CRIüNlih  s.  grimlih  In  GRAM. 
GRUON  s.  GRÖ. 
GRANICH  s!  CRANÜH. 
GRÜNNIZOT  8.  GRAN. 

GRIUNBINGaRO(?)  MARCO.  Utk.  V.  861. 
IV. 


GRANT,  ©raub,  Ztosj  aluear.  St.  w/lrech, 
coUectabiäum.  M.  32.  VP.  % 
crant,  enetm.  Em.  26, 

GRANT?  GRBNT? 

in  grente  [über  dem  e  der  Stammsylbe  ist  i 
übergeschrieben  (als  Correkturt)],  in  argih 
losa  (terra).  Zf.  —  I&t  unser  @ratt&  z^i  v^- 
gleichen? 

GRIND.  —  montenu  gut  dtcilur  grind.  MB.  Xu, 
17.;  cf.  nemoris  tangrintclesi  Ried.  173.  nnd 
©rinbfllPalb.  —  Ist  auch  der  FInfsnamen  er  in- 
tiliaha  hieher  gehörig?  Hängt  es  mit  dem  fol- 
gendea  GRINT  nicht  zusammen? 

GRBVT,  0tfnb;  impetigo.  Wn.  460.  aleptda. 
L.  Wn.  460.  St  F.  2. 
piios  in  album  mutatos  eolorem  ut  grint  /o- 

dt  (crint  Wn,  863.).  Bib.  12.  Zf. 
grint,  glabrio.  F.  Tr/Cr.;  ist  es  als  Substant 

zu  nehmen? 

crint.  Wn.  863.  (s.  oben  ^Txn%pustule.  Wn.863. 

GRINTWURZ. 

GRINDER,  glabrio.  Wn.  232. 

GRINTOHTER,  glabrio.  Pr.  m.  jrurchui.  Tr. 

GRÜNT,  m.,   ©ritn*,   goth.  grundu,  angels 
grund,  nord.  gronnr, ///nrfi«*,  solum. 
n.  s.  grünt,  fundt$s.  Sg.   242.   913.  Mon.   2. 
grünt  V.  boidim,  fundus^  praeditsm. 
F.  grünt  V.  eigen,  fnndus.  Hd. 
crunt,  profundnm.  Ra. 
d.  s.  grünte,  ftmdo.  VA.  IL  479.  Prod.  1. 
gründe, /iiÄifo.  D.  R  317.    sie  fuorcn 

ze  gründe,  in  profmdum.  Nrn. 
grunta,  fundo.  Prud,  1. 
'  instr.m  grünt o,  meduUitus.  A. 
in  grundo: 

die  (betestimma)  ih  ze  dir  frummo 

so  in  grundo.  N.  5,  3. 
fore  imo  petont,  daz  chit  in  grün- 
do  petont  in  alle  die  stete,   dar 
gentes  sizzent  N.  21,  28. 
a.  j.  gruntt 

dar  die pennae  radicem  habeni^  crunt 
eigin.  N.  67,  14. 


[23] 

Digitized  by 


Google 


m 


GRÜNT. 


CRÜNTL  GRINTIL. 


332 


dine  urteile  michej  abcmnde,  das 
chit  äne  grünt,   uuanda  sie   ne 
mag  nieman  ergrunden  noh  er- 
faren.  N.  35,  7. 
if»p/.  krundum  kahrorit  gL  K*)j  futfdUus 

kruntun  gahrorit  Pa.       i     movei* 
ABGRÜNT,  m.  ABGRÜNTI,  n.  (golL  afgrun- 
dith),  S{6grttnb/  abyssus. 
n«  f.  abcrunti.  Pa.  Ra.  \ 

abcrundl.  d.  K.     f       , 
abgrunti.  Sg.  242.('      *^ 
abgrunde.  Bib.  ^4.  ; 
abcrunde.  N.  35,  7.  6«  grünt  im  acc. 
elscot  abcrunde,  afyssus  abyssum 
invocat  N.  41,  8. 
dL  #•  abgrunte. 

in  erdu  iob  infaimile,  ioabgrun- 
'    te  ouh  hiar  nidare.  0.  V.  25,  95. 
103.  1,  28. 
a.  s.  abgrunti. 

ni  uuolt  er  uuiht  tbes  aprechan, 

thöh  er  sih  mohti  rechan, 
aieduan  ouh,  oberuuolti,  innan 

abgrunti.  0.  Ul.  19,  28. 
daz  abgrunte,  abyssum.  Mm.  IL 
abcrunde,  abyssum*  N.  4t,  8. 
d.pL  abcruntim,  aeom,  gurgiiibus.  Em.  19. 
a.pL  absrundiu.  b.  2,  l.i       , 
abcrunta.  Rb.  )'      -^ 

ERDGRÜNT,  m.,  «rbgrutib,  €rb6obcti.      , 
17«  i.  erdgrunt: 

tbo    zeintun    uuoroltenti   sinea 

selben  henti, 
thaz  houbit  himiliaga  munt,  thie 
fuazi  ouh  theaan  erdgrunt  O. 
IV.  27,  20. 
HELLAGRUNT,  m.,  ^mtnivnnb. 

a.  s.  bellagrunt,  tartarum.  Em.  19. 
GRÜNTLACHA. 
GRÜNTFESTI. 
GRUNTFROST. 
GRUNTSOUFI. 
GRUNTLOS. 

CHRÜKTUHO.  Rd.  )    .     .., 
CHRÜNTUCHO.  Ic.  | '  /«^"'^• 
GEGRÜNTSELLOT  i«tuffinateine,/iiiiito/a. 
N.  77,  69. 


GRU]SDILA,  /.,  ® rattbel  (Fiacb),  tufonWa.  TV. 

gründete,  saxatilis  (Fiacb)*  Wn.  460. 
ckuNDJAN,  grfittben  (nord.  grunda^  rimari^ 
medkari). 

Inf^  crunden,  £Kjnito*^(IiimeIundemere 
unde  hella).  Mcp.  tia  tougeni  dera 
naturae  gründen,  rimare.  Bo.  5. 
(er)  gründet:  a^nno  gründet  iaz  al  (er« 

griindet).  Mcpw 
(ih)  gründe:  daz  ili  tir  eteuuaz  crunde 
des  kotelichen  dingea,  ui  pauca 
de  dipina  profundsiaie  perslringam* 
Bo.  5. 
ARGRUNDJAN,  erflrßnbfii. 
Inf.  ergrunden.  N.  35, 7.  a.  grünt  im  acc 

ze  ergrundenne  alliu  ding.  Mcp. 
p,  p.  die  ergruntin  in   uuerltaalidon, 
fundati  in  ierrena  feKcitateJü.^ijb. 

DURHCRÜNDENDE,  penetrans  (arcanaj. 
Mcp. 

?CRUNTj,  ceriila.  Ja.  Vielleicbt  beides,  deut- 
sdies  und  lateinisches,  entstellt;  etwa  zu  GRÖNI? 

CHRINTIL,  m.,  ©rhibfl,  ©renbel/  SRIegil/  an- 
gels.  grindle,  grendel,  nord.  grindel,  pessw- 
lus,  obex.  —  (grendil,  gravi  robur.  Ih.)  — 

a  auch  GRIND. 

11.11.  #.grintil,  temo.  VG.  I.  171.  Hl.  173.  pes^ 

sulum.  ]ßib.  6. 
crintil,  repagulum..  Em.  31.   pes$ulu$. 

Prud.  1.  pednlus.  Tg.  1.  vectem.  Rb. 
grintel,  pedulus.  Wn.  460.   pessulum. 

Wm.  5,  6. 
grindil,  veciis.  Tr.  Umo   VG.  I.  2.  pes* 

Sfilus.  D.  IL  348.  pessulum*  Mart  2. 

Sg.  292. 
grindel,  pessiJum.  Hd^Bib.  4. 
d.  s*  grintile,  obice.  Pr.  m.  Prud.  1.  pessulo. 

Mart  1. 
crintile,  obice.  VG.  IV.  422. 
grindele,  repagulo.  Hd. 
kriutilo,  obice.  D.  II.  332. 
grintiL  Pr.  v.  t       >    ^.. 
grindil.    D.  U.  318.1'  ^*'^^- 
grindel,  vficte.  Hd. 


Digitized  by 


Google 


d^a 


GRANS— GRAS. 


ORB. 


334 


,  vec^ 
tes. 


cri«  lila.  Gc4.Mf2.Sb.  Bib.  2.  Rb. 

krintila*  Ra. 

krindila.  gL  K.     . 

grindela.  N.  106,  15. 

^rindila,  vedes.  b.  3,  3.  Zf.  pessuli. 

Marl.  3.  ^.  292. 
crindila,  pe$äuloM.  D.  U.  320. 
crintil,  seras.  Rb.  obices.  Sal.  2. 
grintel,  obices,  Sal.  1« 
grindil,  repagula.  D.  IL  334. 
dLp/.  crintilum,  serris.  Rb. 

grindelen,  vectibus.  Hd.  repagrdis.  Hd. 

SLOZGRINTIL,  m. 

alozkrintila,  pessulos.  Prad.  1. 

slozzes  grintila,  vectes.  Bib.  1. 
PICRINTILOT  nuaren,  f^rra/i  ^ra«/.  Rb. 
FERGRINDELOT:  fasto  fergrindelot  habet 

dina  porta,  confortavit  vectes.  N.  147,  2. 


,  ©rati*/  /!?rortf. 


GRANS.  Bib.  1.  2.  Mon.  2.j 

GRANSO.  Bib.  1.  SaL  1.    ] 
aceffea  crans^  prora*  R. 

GRENSING  (cf.  GENSBSG  in  GANS), 

nimphea  (Pfl.).  Pfl.  3.  —  Zu  GRANS? 
grensinc,  nimphea,  clavus  veneris.  Tr.  Hs.  ros- 
marinum.  Hs.  Mon.  potentilla.  Pfl.  1.  6. 

grunzjan  s.  GRAN. 

GRUNZIG  8.  GRüZZiNC  in  GRUZI. 

GRAS,  n.,  &vai,^^amen^  golh'>  »orA  gras, 

angels.  graes,  gaers.  —  Viclleidrt  hätigt  ts  mit 

sanskr.  graf,  devorarey  zusammen. 

n.  $.  gras,  gramen.  R.  Pa.  gl.  K.  Sg.  242.  N. 

128,  6.  Mcp.  Tr.  Hd.  foenum.  Sg.  292. 

M.  30.  31.  Le.  1.  2.  T.  38,  5.    herba. 

Sg.  913.  T.  72, 3.  cnnlis.  Em.  23.  31.  32. 

thaz  gras  sint  akusti,  thes  licha- 

'men  lu6ti, 
sie  blyent'hiar  in  manne  sar  zir- 

thorrenne.  O.  HI.  7,  63. 
ioh  sih  thaz  gras  thar  nntar  thir 


min  irrihtil  uiiida?  ihit.  0.  Ilt 
7,  83. 
cras.  Ib.  Ra.  R4*  Gh.  3,4         . 
g.  #.  graaes:    thar  nuas  in  ala  uuari  gra- 

ses  ouh  gifuari.  O.JSL  6#  33.      . 
d.  s.  grase.  T.  80.  Bo.  5.  Nd. 

thie  in  themo  gras'«  s.azuo.  0.  .Ul.  * 
6,43. 
a.  s.  gras,  gramen.  VG.  JV.  63. 1 16,  N. i^94 
O.  IIL  7,  65. 

GRASOWA,  era^dtt,  Ortsnamen. 

GRASAWURM. 

GRASAMUCCA. 

GRASAFARAW-, 

GRASAGRUON. 

GRASDSHUL,  n.  pr.    Hidicr? 

RUOBIGRAS,  ».,  rapacaulis.  Tr.  ^ 

RIETGRAS,  n.,  ailefegra«,  a/g'a.  IV,  saliunca. 

L.  Mon.  2. 

riethgrasz,  ii/ua.  Sal.  4. 

reitgras,  salitmca.  F. 
MERIGRAS,  n.,  9)(rergra4,  Gei^ra«,  a/^a^ 

12.  ^.  mergras,  alga.  D.  , 

d.p/.  merigrasnn.  qlgi$M  D.  II.  324. 

KOLGRAS.  Tr.  \,  coliandrumi 

COLGRAS.  Em.  32.  Icatdes  (nord. 

CHOLGRAS.  Pers.  VI.  Em.  31.j   k6lgresi, 

Wa  460.  y     bramca^ 

CARTCRAS.  Ra.     ),  olera;  ist  es  gartgras, 
CRATCRAS.  gl  K.i  oder  crütgras,  oder  crut^^ 

gras? 
SPORGRAS.  Wn.  460.  n 
SPÜREGRAS.  Pfl.  1.  2.L  sanguinaria. 
SPOLIGRAS.  Em.  31.  ) 
GRASAG,  8rafi8> 

n.  f. yi  grasegiu  ist  tiu  erda.  Mep.    ein 
grasegiu  hulia,  herbida.  Mq>. 
GAGRASON,  grafen. 

heigrasont  {äcj^  secant  (herbas).  VG. 
m.  126. 

(tie  steina)   gegrasegojtnn   (dia  erda), 
herbidabant.  Mqp. 

GRIS,  ^t\ii  jrttu  (®rcW).  —  (grisa,  cimi. 
St  2.) 
CRISIL, /ir^com.  Oi^. 

[23-] 


Digitized  by 


Google 


33»  GRIS—GRÖZ. 

CaUSENtn  s.  GROfcN. 

GRUS«.  GRU 
GRIÜSic  s.  GRü.^ 
6RUIS6B  s.  GRU. 

GRIESINGA,  Ortsnamea. 

GRISGRAM-)    ^ 
GRISGRIM-  )*•  ^^^ 

GRESn? 

^'.^t^- ^« •^^J'^grefsti  von  ref«^n?  oder 
gehört  G  zur  Wured? 

GRiW&GRl 

GROWI  ,.  GABAÜBI  in  RÜB. 
GRAZ-. 

GRAZZO,  adtr. 

ther  Uttizod  eibiutit  ffraTTA    »,»-„• 

g'uiutii.  grazzo,  mansinan 

fiant  hazzo, 

fehiagilicter  manne  sirtan  friuntminna 

O.  n.  19,  11. 
»nan  fiant  rainnat,  so  glbiatit  druhtin 

60t, 
«iBiiot  io  thie  grazzo,  ao  aoer  soso 

laih  hazzo.  O.  ß.  19   lg     . 
GRAZLnHHO,  subtilitcr.  R.        .      ' 
kvazHhor,  subtiliter.  Em.  29i 

GRA2LZE,  Orbnamea 

GRlZ  s.  GRIOZw 

FERGROZzmiü  (?),  e^eolhcia  fi).   A,r    rf 

CRUZ. 

GROZ,  groff,  angeb.  great.  laL^ron«/«.  SoBle 


GRÖZ, 


336 


es  auch  mit  nord.  grA,  kr6,  «««teifo,,  ,»„^ 
menhangen?  cH  aber  auch  Jat.  grmdis.     ^^ 

Form  und  Flexion: 
gro».  Wm.  7,  7.  (Mos.) 
n.  s.  m.  (grozer.  D,  III.  62.) 
*.  #.  /.  grozera.  a  lü.  23,  6. 
d.*.m.n.  grozemo.  O.  ly.  20,  24. 

(grozzem.  Mos.) 
«•  *./.  grozer U.O.  III.  2,  8.  18,  25. 
(grozer.  Mos.) 
(der  grozzen.  Mos.) 
a.  s.  m.  grozan.  O.  IV.  24,  34. 

(grozzen.  Mos.) 
«.  *.  /.  groza.  O.  IV.  18,  19. 

(grozze.  D.  lU.  77.  Mos.) 
a.  s.  B.  (grozez.  Mos.)  ^j! .        r^..        '- 
d-  pl  grozen.  VG.  UI.  427.  O.  I.  22.  27   Hl 
10,  2.  IV  20,  13.  V.  23,  HO.  '      * 
(grozzen.  Mos.) 
o.pl.m.  (grozze.  Mos.) 

grdzen.  Mcp. 
O'pl'f.  grozp.  O.  III.  5,  20.  21,  7. 

crozza?  tumidas  (popiUasJ.  Prud.  L 
Cgrozzin.  Mos.) 
a.pl.n.  (grozziu.  Mos.) 
Compar. 

»•  '.  /  grozara?  0.  II.  4,  36. 

"•  *•/•  (grozzerer.  0.  lU.  gj.) 

o.pl. n.igrozzere.  Mos.) 
Superl 

(der  grozeste.  D.  llf.  44.) 
Bedeulu»g  und  Gehraueh; 
(ober  grozze  und  über  chIcine.  Mos,) 
groz  mus,  sorex.  L.  ' 

palma  ist  obana  groz.  Wm.  7   7 
(grozzem  slangea.  Mos.) 
»tangutt  groza.  O,  IV.  16,  21 
sine  grozen  arma,  miros  la^os.  Mos, 
(grozez  hörn.  Mo*) 
(der  grozeste  fingen  D.  HL  44.), 
(grozer  stürm.  D.  I«.  62.) 

(ein  here  groz  unde  breit  Mo&) 
grozen,  grandibua  fnotisj.  VG.  III.  427 
(mit  sus  grozzen  dingen.  Mos) 
C«n>t  siegen  gnozzen.  Mos.) 
(«eichen  vile  grozziu.  Mos.) 
(nah  grozer  ubermuote.  Mos.) 


Digitized  by 


Google 


337 


GRÖZ. 


GRÖZ. 


338 


(vo^e  grozer^r  ere#  J>.  lU.  9I.> 
(zu  der  grozzen  gotheite.  IVIos^) 
grozera  ummaMu  0«  I|f.  23^  6. 
grozemo  urhcize.  O.  IV«  20,  24. 
grozeru  UDgiuuurtK  O.  III;  18y  S& 
grozo  thurfti  O.  IH.  5^  20;' 
grazan  scadon.  Q*  IV.  24»  34- 
(grozzen  richtuom.  MosO 
grozo  grunnL  0^  HI«  21,  7.  *  ,    i 

grozen  angustin.  O.  I.  22,  27. 
grozen  anaruartia.  O.  UI.  10,  2l       ^       ,  t 
groze»  iftcindalin.  O.  IV«  W^  13* 
grozen  ungizunftin«  0.  V.  23,  110. 
(sine  chraft  grozze.  A|o$*) 
,  (grozze  not*  Mos.;)         , 
EBAN  GRAZ. 

(Cuozo,  pede  eben  groze.  D.  III.  4&.)  ' 
GROZO,  m.  pn 
>  GROZIAJTER, 
GRÖZDARiVL 
fiHÖZLlH.  -  .  !      ^ 

(diu  menige  was  grozlicb.  Mos.) 
GRÖZl,/.,  ©roff.  : 

n.  s.  grozi ^' cf*assitudä  (eJM  qfmtuot  iligii(h 
rimj.  M?'^-g7twjf/iwfo.  Kbi  1.  2^ 
gr  o  z  z  e ,  grassiiudo.  ■  Bib.  &. 
d.  s.  grozzü,  grissitkdine.K.  5&. 
u.  j.'gr&zi:  atomisj  die  nelnetaa  gjrötzi  iie 
habent.  Mcp.  i  • 

GRÖZ^,  grof.iberbeit; 
Inf.   grozen:   (wart  diu  inaget  swanger 
unt  begunde  grezeii  von  der  go- 
tis  chrefte  unze  an  den  heiligen 
Iäc  ste  winähten.  Fdgi  90.)  ;  > 
(er)  grozet,  tumemdt^  (atvus).  Wn*  1542. 
(gie)  groz2^ent,  grosseseunt.  Gc.  ISr^'^/ 

GRÖZjan,  GRUOZJAN^  (hier aiis  unser  9XÜ^tn)r 
gafdtcu^e/irrkape^  prävoeare,  agiiare,Ba^utare, 
ongs.  gritan,  groetan.'-^  Ist  es  ga-«>vozJan? 
eil  SUOZiiAN.  Oder  ist  G  wurzelhaft,  und  ist 
dieses  Wort  mit  GRAM  (als  GB4«-M;)   unter 

Eine  Wurzel,  ljrJL\ilLy  z^  hviüg&at  , 
.  X  ^^orIn  ,tm4  Flexio«  t 

grn«z.ei|.  Mcp^.  .  n  .      :   > 


gruazen.  O.  ffl.  20,7*  V.  20,  65^ 
gruizin.  Bib.  5» 

zi  graozeinni. 'Bib.  7.^  ^ 

(er)  krozzit  Gg.  S. 
kruozzit  Em.  lf>. 
eruozzit  Ge.  10; 
eruazzii  IL  12. 
:     gruozit  VG.  I.  110.  Syl. 
gruazit  O.  V.  12,  1.  20,  96. 
gruozet.  Bov  &.  N.  80,  11.  Mcp; 
gruozzet  N.  75,  1. 
gruzet  Can.  13. 
.  («ct>  cruoiant.  VGv  H.  503. 

grüozent  Mcp.  N.  28,  IL  146,  * 
V  crttOfl^ent  VA.  I.  506. 
gruozzent  N.  42,  2. 
gruazent.  0.  V.  14,  29; 
ih  grüaze.  O.  IV.  1,  24.  cod.  F* 
(er)  gruoze.  N.  31,  8.  M.  29.  SU  Ge.  t.  &. 
(ih)  gruo^zta.  Mart  N.  119,  7. 
(es)  gruozta.  T.  97.  Bo  5.  Mcp* 

gruazta.  O.  II  4,  104.  13,  2a  I».  8,  32. 

13,  49.  IV.  31,  18.  33,  16.  V.  15,  23. 
gruaat  ex.  0.  IL  15y  24.  IV.  13y  tU 
gruozte.  Ps. 
(sict):  grooztuTi.  Sg.  &13. 

gruoxtum  Mz.  BiU  1.  21 1 
gruozton.  N.  34,  20. 
gernoston.  N.  77,  58»^ 
(er)  gruozti.  T.  17,  5; 

In  giruozti,^  eonetOeret,  ist  wohl  g  vo»  r 
vergessen?  cf.  gigruozti. 
(^ate)  gtuoztim  VA.  EX.  172. 
.  m;?.  4^  gruox^iv  VG.  IV4  64. 
imp.pL^Tuazet  O.  H.  21,  23. 
p.  a.  eruazenti.  Ibi  Rdv 

gruosende^  Sl.  Bor  Si 
n^pl.  m.  krozzante.  Gc.  8; 
f  Bedeutung  und  Gebraiieh^ 

brittsrei  Bib.  7..        . 
l^gUare.  Gc.  10. 

provocare.  Em.  19i  ff.  12:  lU  Mu 
eiere.  yG,l.  110.  IV.  64. 
vocare.  VA.  IX.  172. 
movere.  Can.  13. 
^rfari.  SI. 
soUicUare,  G.  VH.  SOX 


Digitized  by 


Google 


A^ 


339 


GRÖZ. 


GRÖZ. 


340 


iempiare*  VA.  L  506^ 
condiare.  Mart 
excifare*  Bo.  5. 
exercere.  Gc.  8. 
saliiiare.  SI. 

gr^  o  zü  D  9  provocare  (invidorum  insaniamj.  M^. 
cruozety  excitat  (mentes).  Bo.  5. 
^ruoz«nt,  puUanl    (^die   sorgun  diu  her- 
zen). Mcp. 
gruoztnD,  concitaveruni  (iadei  mtäieres  reit- 

giosas).  Mz. 
gruo^e,  pulset  {tentationibus).  Sb. 
mit  tiu  (iemtqtionej  man  ze  er  est  ten  man 

gruozet  Bo.  3. 
menniskon  sorga  ne  gruozent  sie  fdtosj. 

solüciiani,  Mcp. 
gruozta  einan,  vocavii.  T.  97. 
tv  thanne  ilih  pfulippus  gruozti,   vocaret. 

T.  17/5. 
grnozi,  de  (iinmiusj»  VG.  IV.  32. 
ten  ein  anderer  mit  ubele  gruozta,  ador* 

iu8  est  contumeüis.  Bo.  5. 
gruozen,  adirit.  Mcp. 
8US  cruozit  man  in,   sus  kät  man  in  ana 

(proponitnr  sicj.  Syl. 
unsih  unde  sie  gruozet  got.  N.  80,  11. 
ten  gruozet  er  nu  ze  erest  an  demo  proe* 

mio.  Mcp. 
sie  mih  friuntlicho  gruozton,  loquebitatur» 

N.  34,  20. 
er  (daidd)  gruozte  sinen  trohtin.  Ps. 
si  cruozta  sia  chuzelondo  an  dero  nide^- 

run  stete  ze  nietegi,  pruriiui  sub$calpen- 

fem  circa  ima  corporis  apposuerat  volüpta- 

tenu  Mcp. 
manige  gelüste  gruozent  in.  N.  146,  3. 
ubel  minna^  übel  forhta  gruozzent  xnili. 

N.  42,  2.      . 
aUusiones  sint,  die  dingplib  spilolicho  des 

cruozent  unde  dara  zuo  gezellent,  daz 

sinero  täte   aide  sinemo   site  aide  sl- 

nemo  namen  geuallet.  N.  28,  11. 
fernumest,  diu  dib  kruo^e  ze  riuuuo.   PI. 

31,8. 
ib  gruozta  sie  umbe  iro'salda.  N*  119,  7# 
sie  geruozton  in  ze  zornc.  N.  77,  58. 
gruazet  sina  gnada.  O.  IL  $},  23. 


bigondun  thes  tho  bageli  lob  genan  auur 

fragen, 
ioh    uuorton    ntisnazen    bigondun    inan 

giruazen.  O.  Ifl.  20,  70. 
biginniC  er  sie  grnazen  uuorton  filu  sua- 

zen.  O.  V.  20,  65. 
lekza   tberero  uuorto,   thiu  gruazit  ze^- 

chan  harto, 
racha  filu  mara  ioh  tbrato  seltsana.  0.  V- 

12,  1. 
tbie  uuinistre  er  oub  thar  gruazit,   ioh 

thio  ubili  in  firunizit, 
biginnit  sie  anafarton  mit  egislichen  sa- 

chon.  O.  V.  20,  95.x 
sie  tbiz  bede  gruazent   ioh  uns  iz  harto 

suazent, 
thesses  thi  ih  nu  hiar  giuuuag,  es  ist  uns 

follon  thar  ginuag.  O.  V.  14,  29. 
thaz  inan  ther  uuidaruuerto  gruazta  thero 

uuorto.  0.  a  4,  104. 
riaf  er  tho  filu  fram,  so  nona  zit  tho  bi- 

quam, 
ioh  gruazta  ouh  thiu  sin  stimma  sines  fa- 

ter  minna.  O.  IV.  33,  16. 
gab  er  mo  antuuurti  mit  michileru  milti, 
ioh  er  mo  iz  al  gisuazta,  so  uues  soso  er 

nan  gruazta.  O.  IL  12,  28.        .. 
er  thrittun  stunt  nan  gruazta,  uuant  er 

in  imo  buazta, 
thaz  er  es  in  in  uuar  min  so  thiko  loug- 

nita  in.  0.  V.  15,  23. 
ther  fater  iz  gisuazta,  then  sinan  liobon 

gruazta, 
quad  er  uuari,  uueist  es  mer,  ein^go  si- 

ner.  0.  IlL  13,  49. 
sie  bigan  er  scouuon  frauualichen  ougon, 
gruazt  er  sie  zi   guate  sus  suaslichemo 

muate.  O.  IE  15,  24 
suntar  gruazt  er  ouh  in  uuar  petram  «i^ 

nan  thegan  thar, 
sprah  imo  thero  utiorto  in  [muat  tho  filu 

harto.  O.  IV.  13,  11. 
«0  petrus  thaz  tho  gisah,  fon  themo  seif 

er  zimo  sprah, 
gruazta  baldo,   ih  sagen  thtr  thaz,  then 

meistar  so  er  giuuon  uaas.  O.IIL8,32. 
gruazta  unsan  druhtin.  0.  IV.  81,  18. 


Digitized  by 


Google 


34t 


G9ÖZ. 


GRÖZ. 


342 


GAGROZJAN. 

Fonn  und  Fleuon: 
iii/'.  fcagroa^^en.  Gc  9. 
glgrozan.  M.  18. 

gigruQzaiu  AL^.  Gh.  3.  4.  Ec  Cw. 
10.  11.  Bib.  1.  2.  Sb. 
^    gigruozzan.  Sb.  ^ 

gigruozin.  Gh.  3. 
gigroizin.  Bib.  7. 
zi  gigruozanne.  Bib.  1.  i.  Sb.  MJ^. 
ze  gegruoz^enne,  N.  136,  4. 
(duj  gigruozis.  M^i.  Sb.  Bib.  li  ^. 
(er)  gigruozit  M.  9.  29.  Can.  10.  11.  Gc 
1.  6.  VG.  in.  131.  D.  U.  343. 
gigruzzit  A. 
(aie)  gigrqozant  Gd.  1. 

gigruozent.  Gc.  \.  6.  M<r.  ßib.  1.  2. 
(ih)  gigruaze.  O.  IV.  1,  24. 
(er)  cacruaze.  II.  12. 
cacruazze.  II.  4. 
kacruazze.  H.  15. 
kakruazze.  H.  4. 
(wir)  gigruazen.  Oh.  97. 
(ir)   kikruazzet  Ib.  Rd.  ; 

(sie)  gigruozan   (oder  ist   es  ind.  and  am 
Ende^das  T  ausgelassen?  ^  iibeiselzt 
excitanf).  M.  29.      _ 
kicruozen.  Ic. 
(er)  gigruozta.  Ec.  Ptujd.  l..Gc..3. 
kigruozta.  D.  IL  3J8.        , 
ghigruazta.  Bl. 
kigruzta.  D.  II.  33& 
-  (sie)  gegruozton.  N.  77,  40. 
(er)  gigruozti,  concuicret  Gc  !•  &  M.  29. 
VG.  IV.  505. 
gegruoztL  N.  58,  10. 
imp.  s*  gigruozi.  Prud.  1. 
gichruozi  Prud.  2. 

g.  s.  m.  gigruozantea.  Gc  !• 
.§•  ^  f'  gigrtfozantero.  Gc  6. 

tL  pL  gigruozenteDf  Gcl»6.M.29. 
p.  p.  kagruozzit  Gc  8.  9. 

gigruozit   uuirdo.    Mx^    Bib.   1.  2. 

uuerdent.Gp.  3.  aoavt  Prud.  1. 

D.  U.  326. 


kigruozzit  (es  steht  kigrouzzit)  uuir- 

dit  A. 
gegruozet  (gegruozzet    Wm.  II.  IX.) 

uuerdan.  Wm.  8,  8. 
n.  s>  m,  gigruozter.  Prud.  1.  Gd.  EcMcr» 
Bib.  1.  2. 
gigruoztar.  Prud.  f. 
n.  s.  f.    gigruoztiu.  M.  30.  Gh.  1.  3^ 
gigruoztu.  VA.  V.  779r 
gegruoztiu.  Bo.  5. 
a.  s.  n.  gigruoztez.  VG.'IV.  262» 

gigruoztaz.  Gc  3. 
n.pL  m.  gigruozta.  Mip.  M.  30.  Bib.  1. 2» 
gigruozte.  Gh.  1.  3. 
cakruaztc  Ja.. 
0.p/.  nt.  gigruozta.  Prud.  U 
kagrozte.  Gc  8. 
.    gigruazti.  Gc  3- 
a.pL  n.  kagroztiu.  Gc  8t 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
movere.  M.  9.  29.  3a  Mx.  Sb.  Gh.  2.  Can. 
10.  11.  VG.  IV.  505.  Gg.  1.  6.  Bib.  1.  2^ 
Prud.  1.  D.  II.  32&. 
pfFmtfvere.  Prud.  1. 

commovere.  Gd.  Bib»  t.  2.  Mor.  mp^  Gc  3. 
lacessere.  Ec  Gd.  D.  IL  338.  Prud.  1.  2. 
provocare.  Sb.  Bib.  1.  2.  7.  H.  4.  Ic  Bl.  D. 

n.  338. 
irriiare.  M?^.  Sb.  Bib.  1.  %  Ib.  RA 
concutere.  M^.  RL  29.  Sb.  Bib.  4.  2.  Gc  t.  fc 
süscUare.  M.  29.  Gc  1.  6. 
agitare.  D.  IL  343. 
exagitare.  Ec  M.  30.  Gh.  1.  3. 
solliciiare.  VG.  III.  131. 
*   exigere*  K. 
exdiare.  Gc  f.  3.  6.  ÄL  29.  A/ 
incitare.  H.  15. 
concitare.  Ja. 

incessere.  Can.  .10.  11.  Ec  M.  18. 
compellere.  Prud.  1. 
impellere.  Gc  8. 
pulsare.  Gc  1.  6.  8.  U  M.  29. 
sitt  hiratea  scal  gegruozet  uuerdaii.  Vfnu 

8,  8. 
gigruoztez,  soUicHum  (marej.  VG.IV.262» 
gigruoztu,  €xer€i$a  fcwisj.  VA.  V.  779l 


Digitized  by 


Google 


343 


6RUZ. 


GRVZi 


344 


gigrttoxta,  tndiios.  Pnid.  1. 
gigruoztär,  exciti^.  Pmd.  2. 
gigruozter,  persirictus.  Prud.  1. 
inh  ad  Uasphemiam  ze  gegTU0zzexiiie.N* 

136,  4. 
gigruozis,  coucuties  {me  per  visioneB  hor^ 

Tore),  l^i. 
•gigruozcnt,  confundeni  (venti  furortm  eJMy 

qni  fcck  iUosJ.  Mcr. 
«ie  in  ze  zorne  g^gruGz^on,  condtave* 

rnnt.  N.  77,  40. 
oe  gegrttozti  er  mih  data  zuo  (je  guote). 

N.  58,  W. 
^iuuisso  uui^ist  ik\i  iliaz,    ni  sciib   ih 

ihaz  hiar  allaz, 
ioh  hiar  euh  ni  firlaz«,  «üb  ih  es  unaT^ 
gigruazciJ.  IV.  1,24.  (cod.  F.  hat  gruaze). 
D4  mag  ih,  thoh  ih  uuolle,   thie  aelbun 

liuoli  alle, 
tSiohuuir  thaz  iruu-elleDy  somammonto 

gizellen, 
h\  thitt  ist  HU  baz  zi  u^are,   tkftz  uair 

gigruazen  hiar-e, 
fthaz  O'uh  thaz  ni  bllei4),  thaz  iohiiiieiouh 
iiiar  leid  kleib.  Oh.  97. 
UNGiGRÜOZTIÜ,    inexcfta   (ausonia),.   VA. 

VH.  623. 
GRÖZ,  m.,  «jrnf. 
,(80  d.o  uuas  des  i^m^xes  gruoz.   D.  iH. 
88.* la  dir  min  gruoz  sin  leit.  D.  111.83. 
halc  ime  gechlag.etirgruoz.  D. III. 56.) 
GRÜEHEDA,  prologüiq,  propositionesu  Sjl 
GRÖZARI,  m. 
i,.p/.grnozara.  M«.  BÄ.  l.'S.)     .^^.^^^^^^ 
gixttoz^ri.  Jiib.  7.  ^ 

GROZISAL. 

d.  s.  cTUOZzisa\Cy motdiiis  fjcarnisj.  Gc.8.S|. 
4i.  s.  cr,uoz.lsal  E(n.  4.  Can.  10.  12.),  mole- 
kruozzisal.  Ca^.  9.  i  stlam* 

CaGR^ZZIDA  (gridzzida.  B^.  l.>,  inccntiva. 

F.  2. 
GIGRÜOZTI  Cs*  4j,  motioms.  M.  29.  Gc  1.  6. 


GRUZ.  Ist-rine  seiche  Wutzd  fUr'ISRIOZ, 
GRUZI  anzun^men?  Gf.  lat  rüdas  ^ii&  abge- 
fallener gutluralis?.  oder  ist  im  Deutseben  die 


gtitturgUs  prafigirt?  cf.  rädere  nn^  krazjarh)^ 
Ist  sanskr.  xud  (d.' h.  kfhüd),  frangere,  zu. 
vergleichen,  so  dafs  kfh  in^  gt  übergegangen 
wäre  {cf.  sanskr.  xudh  (d.'  h.  kfhudh),  esu- 
rire,  mit»goth.'igtÄd-'-ag,  esuriths,  wiewohl  der 
Wurzdvokal  xudh  TOn  gr6d  zu*  trennen  schcsnt]? 

voder  sollte  lat  rodere  MjaitAjtxkJMJ  zusam- 
menhängen (cf.  lit.  gruszti»  nagtn;  aber  auch 
lit.  grusti,  ffanipftn)?  Oder  ist  Z  Wurzelaug- 
ment und  eine. nocK  einfachere  Wurzel  VjJlvU 
au&ustellen?  jCf  auch  gr.  x^ovetv,  tundere^  das 
aber  audi  s^s  xqov6^iv  entstanden  ßefa  kann. 
Ist       ^     •      — 

FERGROZZnVIU  (?),  ^xcollodat  A. 

hieher  gehörig?  Vielleicht  sind  beide  Worter 
entstellt;  sollte  ferffozziniu  zu  l^sen  seyn? 
oder  kann  fergro^ziniu  bleiben  und  ist  ex^ 
collocta  etwa  excolaia?  cf.  GRÜZZINC  in 
GRUZL 

GRU2^,  ©rß$e;  angels.grut,/ar,  gritta,/iir- 
fur,  gryt,  poUis,  lit.  grudas,  granum  (das  lit 
grueze^  Grügf/  ist  vielleicht  aus  dem  D^eutscheu 

«ufgenommeft>    €t  Wurzel  vrivlJZil« 

xrüzi.  Em.  31. 

gruzze.  Hs. 

gruo.ze.  Tr.      >,  furfur. 

grutze.  L. 

crusc 
Hieher  wohl  auch 

^r uz,  mansus.  ^aL  2.  mansur.  Sai  1.  4.    ' 
und  * 

grn z  in :  (gm  z  e r e,  grutarius.  Sttnt  qui  pigmen^ 
iarium  cum  appelient  eo,  guad  et  ipse  spe* 
des  arte  componai.  Alti  vero  cätiui'eum 
magariarium  vocänt,  qnohiam  quidem  gruz 
magaria  nominatur.  Id.)  cf.  grutum -in  Du 
Fresne  und  das  fol^ehde  (3RÜZZINC. 

illRSEGRlUZE  (oder  ist  es  iifrse,  griuze?) 
miHnm,.  Wn.  460. 

«RUZIMELG. 

GRU2Z1NC.  Hs.]  ceUa,  ex  succo  trkici  confecta. 

GftUNZlG.  Tt.  5  Hieher?  et  oben  gruz  in  lA 
und  ®  reu|[in^  in  Schraellers  baieracbem  Wör- 
terbuch. 

KREOZ- 


Digitized  by 


Google 


34S 


KREOZ.  UttlOZ; 


mKfZ^G¥/XJl£!T. 


346 


EREÖZpaxM,  iunipernm.  Em.  29.  ZiT^CII?  ?cf.^ 
CRIEHbaum  und  CHRANbaum. 

6RIOZ)  ®  r  t  e  4 ,  glarea  \  ang^ls.  g  r  e  o  t , '  stobs^ 
nordisch  griotj  Igpides,  saxa).     Cf.  Wurzel 

vlJtVU^«  ' —  Sollte  sich 'der  Namen  des  ost- 
gothischen  Volkes  gruiungi,  greuihtwgi,  hieraus 
deuten  lassen? 
n.  i.  grioz,  glarea.  Sg.  292.  G.  VP, 

greoz,  glarea.  Sg.  299.  Aid.  i.aheus. 

Sg.  913. 
griez,  glarea.  F.  1.  2.  Wn.  232.  Sal.  2. 

arena.  Tr. 
crioz,  glis.  Em.  19.  "       *' 

g.  s.  crizes,  arenae.  Do.  5. 
d.  s»  grieze  des  Stades,  arena.  Bo.  5. 
o.  s.  grioz:  supra  ierram,  ober  sant,  grioz. 
Gx. 
grioz,  scaiebras.  D.  II.  331.  (oder  pL?). 
f.p/.  grioza  (sicj,  syrtium.  Pnid.  1.    (ode^  ist 

das  deutsche  Wort  im  nom.  gesetzt?), 
cf./»/.  griez en.  Dtb.  4.  6.      i       .      • 

greizin  (sicj.  Bib.  13.1'  *'^^"* 
ERINGRIOZ,  3iblfr,  wohl  nicht  hicher. 
»    MARIGRIOZ,  margarita,  ^er(f/  angels.  mere- 
greot    Hieher?   vielleicht  hat  margarita  zu 
diesef  Bildung  Anlafs  gegeben. 
n.  s.  marigreoz,  margarita.  Frg.  15. 

merigrioz,  unio.  Ph.  Aid.  1.  calculus. 

D.  II.  334. 
meregrioz,     calculus     (concharum}. 
^       Prud,  1. 

raeregreoz,  unio.  Aid.  4. 
meregriez,  unio.  F.  1.  dragma.  Tg.  A' 
d.  s.  merigrioze,  margarita.  T.    77. 
n.n.^/.  merigrioza.  T.  77.    \ 

marigreoza.  Frg.  15.    |,  margariias. 
merigrozza.  T.  39,  8.) 
merigreoza.  Ra.     'j 
mericreoza.  gl-KJ'  *^'''^- 
CAMARICREOZZOT.  Pa.    ^ 
KAMERIC9E0Z0T.  R.       f,  margaritatim. 
KEMERICREOZZOD.  gl.  k) 
GOLDGRIOZ,  ©olbgrifö,  ©olbfanb. 
d.  s.  goltcrieze,  aureis  arenis.  Bo.  5. 
IV. 


GRI«ZWÄ«FO.  ^,  .  , 

ORte^LANf.  ^     ^  ^ 

CREO^OIJN^  n.,  calculus.  Wcss. 
GWÖ^vPflL^NGpm  C^cflftisnc*)/^^ 

GRIOZ.     -  I 

ERINGRIOZ."  '     '  ;    .    < 

71.  #.  eringjcoz,  alieias,  avis  simÜis aquilae 
sed^mq/or^af^fof  fgrmirfiftpriquam 
vnltur.  Wn.  863.  ö//a^.  Sg.  299. 
0.  s.  eringrioz.  Mo.  Bib.  1. 
eringreoz.  Bib.  9. 
eringriez.  Bib.  5.  F.  2.  Tr. 
eringreez.  Zf.  \yalieium. 

-t  --«..  eringriet  Bib.  7. 
eringrez.  Bib.  12. 
eringeoz.  Em.  19. 

GRIÜZI  s.  GRUZL 
GRUOZjan  s.  GRÖZjan. 
GRUOZE  s.  GRÜZI. 

GRÜZING,  n.  pr.  m. 

GRÜZZINC  a  GRUZI. 
GWEPAN  8.  WAB. 
GWATI  s.  WAT. 
-GWET  s.  WAT. 

lljWODAN;  wodauy  qiem  adjecta  litera 
gwodan  dixerunt  (langobardij.  Paul,  diac] 
Cf.  walisch  gwydionj  siehe  auch    wotan  in 

WAT. 

GWIFT  8.  WAB. 

GWEL  s.  GAWELLI  in  WAL. 

GWÜLCT  s.  WÜLKJAN  in  WAL. 

[  24  ] 

Digitizedby  VjOOQIC 


a47      GWALZr^GWüNfBiN.  QV?AR--GWI6.  348 

GWALZjaN  8.  WALZJAN  in  WAIiJ  '  GWÄR  8.^  GAWAR  in  WAR. 

gwinnan  s.  gawinnan  in  WAlSf .  GwiRpiRiT  s.  WARD. 

GWON  8.  GAWON  iH  WAN.  ■■  ■  GWIS  s.  GA\VIS  in  WIZ. .    " 

GWÜNTAN  8.  WDSTAN  in  WAT.  ■■ 


.»      / 


\  i     .< 


•   l  v/:.;-7 


'.u*'    '     ^   '     IJ      , 


^\t  IL ' 


f>      l 


♦      ■  '  ■ 


•  il     - 


'    I 


.       i 


1    .*    /  C    t 


l.  1    J^i  »  ^ 


Digitized  by 


Google 


r  '.{•    .>^    IM*)    '*'  .'  .■: 

. ;  -MM 


J ' 


K  (C).  CH. 


Jv«  Das  aulautendc  K  (über  das  in-  und  auslau- 
tende K  s.:  Anhang  zum  alüid.  Sprachschatz) 
'neben  dem  und  statt  dessen  auch  in  mehreren 
allhochde^  Sprachdenkmälern  [35.  6.  £.  &.  1.,  3. 
«.  1,  2,  m-  2B-  3.  A.  Aid.  1.  2.  3.  5.  6.  Ar,  2. 
Asq.  I.  Bib.  1.  2.  '4.  5.  6,  7.  8.  9.  10.  ]^l.j%i3. 
BL  Bo.  5.  C,  Can.  2.  3,  4.  6.  9.  13,  Co.  2.' 3. 
Cr.  Ct  D.  II.  190.  D.  II.  232^287.  E.  £b,Em. 
1—24.  26.  28.  29.  31.  32.  33.  Ep.  can.  1.  2. 
P.  Frg.  G.  Gc.  3.  4.  5.  «.  10.  II.  td.  i:  3.  4. 
Gg.  Gh.  4.  Gx.  II.  IIo.  llr.  Ja.  Ih.  tc  k,  K^a.  L. 
Lc.  2.  M.  Mcp.  Marl.  1.  Mat.  Mon.  2.  RIu.  O. 
Org.  Pa.  Pa.  Po.  Pr.  e.  f.  m.  v.  Prud.  1.  2.  Persi  2. 
R.  Ra.  Bb.  Rc.  Rd.  Re.  Rf.  Rg.  S.  Sb.  Sbe.  Seh. 
83.  Sg.  184.  242.  292.  299.  911.  (gl.  K.)  913. 
St.  T.  Tr.  tg.  1.  Virg.  VP.  3.  4.  VS.  W.  Wo. 

''  2.  3,  Wess.  \Ym.  Wn.  232.  244.863.  X.  Z.  ZI. 
1.  2.]  C*)  geschrieben  wird  (seihst  vor  E  und 
I,  z.  B.  cerseboum,  nuzcerna.  Wn.  232.  cem- 
pheo.  Sg.  913.  becennest.  Mu.  cinni,  cizi, 
cirrit.  S^.  913.  ciricha.  Can.  4.  ciullon.  Zf.  I. 
cind.  T.  89.  92.  ciftl  H.)  ist  zwiefacher  Art. 
Das  eine  steht  statt   des  organischen  G  in  den 

.  auf  S.  V.  dejr  Vorrede  zum  vorliegenden  Theile 
des  althochd.  Sprachschatzes  aufgezählten  Quel- 
len; das  andere,  das  allein  hier  zur  Betrachtung 
kommt,  is,t  das  organische,  allgemein  deutsche 
K,  über  dessen  Verhältnis  zu  den  sanskr.,  griech., 
lat,  lit.  Gutturalen  man  S.  x.  xi.  x\.  der  Vor- 
rede zum  1**"  Theü  des  althochd.  Sprachschatzes 


^)  C  findet  sich  audi  statt  Z;  z.  B.  cismu^, 
CÄichnusi.  Em.  32.  cilantesbere.  F.  2.  ciblait. 
Bl.  ca  gatuenne.  Gc.  4.  Wörter  dieser  Art  sind 
natürlich  in  Z  untergebracht;  aber  die  Wörter,  die 
aus  dem  Lat.  oder  Gtiech.  aufgenommen  sind  und 
vor  I  das  C  wie  Z  lauten  lassen^  5ind  in  K  zu_  su- 
dicn,  z.  B.  circil. 


na9hsehe.  Dieses  K  ist  im  Althochd. ;  häufig  in 
die  den  andern  alldeutsohen  Dialekten  Sehlende 
Aspirata  CII  übergegangen;,  s.  die  Vorrede  zum 
vorliegenden  Theile  des  althochd.  Sprachschatzes. 

Aufser  fiesem  CH  findet  sich  st^tt  K  auch 
KH  in  Bib.  6.  et  1^9.  Em.  i—^.  29.  3 L  33. 

l^r.  Frg.  Gc.  8.  Ib.  Ic.  Is.  2.  Pa.  Prud.  i.  Ra. 
,     RJ>.  I^d.  $g.  193,  29?.  DU.  (gl.  K.)  Tg.  1.  Virg. 
HC  in  hcreflio.  K.  7.  hcresamo.  Pa. 
HCH  in  hchräft.  gl.  K. 
^  Q,  Qo,  Qh,  9uh  5.  Q. 
H  s.  HL 

CK  in  ckindo.  F.  32.  fiurckclla.  Bib.  5. 
CG  in  zogacgnuphit.  Rx, 

Ucber  die  Erweichung  des  K,  CH  zu  G  in  ei- 

'  nigen  Sprachdenkmälern  s.  XXm  Umgekehrt  ver- 
härtet  sich  auch  G  bkweilen  zu  CH  und  KH, 
wie  in  chi-  st.  gi-.  Is.  chella  st  giella.  F. 
pichnegi't  Ib.  chaen  (st.  gaben).  Rc.  chou- 
kclari.  Gg.  harchepan.  H.  chuldine.  Ja. 
chruf  t  Bib.  eh  ri  mim  er.  Bib.  5.  cfarimmiu.  H. 
chrimmig.  Gh.  1.  3.  giehruozi.  Prud.  2. 
chruntliho.  Ib.  Rd.  chund  (livorj.  Ra.  kha- 
uu^ti.  gl.  K.  khahL  Ra.;  s.  auch  G.  Hiedufch 
M'ird  bei  einigen  Wörtern  es  möglich^  mit  Sidier- 
heit  zu  bestimmen,  ob  sie  unter  die  mit  G./oder 
unter  die  mit  CH  (K)  anlautenden  Wörter  zu 
bringen  sind.  In  einigen  Wörtern  scheint  auch 
das  anlautende  K  (CH)  nicht  ursprünglich  zur 
Wurzel  gehört  zu  hab^n,  sondern  im  Deut, 
sehen  vorgesetzt  zu  seyn;   man  vergleiche  z.  B. 

die  Wurzel  JvJuLJJlJ  (kliuban,  fpalten)  mit 
6anskr.  lup,  lit  lupti. 

Auch  findet  sich  ein  Wechsel  zwischen  CH 
und  H,  z.  B.  in  chamis  {S}wv!iy  N.  chlame- 
zlt  Virg. 


[24-] 

Digitized  by 


Google 


351 


Ca 


CH. 


352 


In  Notken  Schriften  ist  nidit  nur  K,  sondern 
auch  QU  immer  in  CH  übergegangen  (in  N.  de 
ps. 'gr.  auch  chuit,  chuad  st  chtt,  chad), 
z.  B.  cbala,  cheden,  chiccho,  chomen, 
chumo.  Dieses  fiirQU  geltende  CH  findet  sich 
auch  bisweilen  in  andern  Quellen^  worüber  man 
in  Q  nachsehe. 

Vor  U  steht  fast  überall  CH  (bisweiten  auch 
K  oder  C,  z.B.  kuman,  cuman)  für  Qu,  z.B. 
in  chumft,  irchukit;  s.  den  Buchstaben  Q. 

In  einigen  Denkmälern  wird  QU  vor  A,  E, 
I  auch  zu  CHU,  z.  B.  in  chuaz^  chuech,  chue- 
dan,  chuelan,  chueman,  chuirn,  archuis- 
tan;  zu  CHUU  %.  B.  in  chuuedan,  chuuirn; 
zu  KHUU  (in  kikhuuetan.  gl.  K.),  zu  KU  (m 
irkuict  A.),  zuCtjU  (in  acuuemon.  Bib.  IS.)» 
zu  CUUU,  d.  h.  cuw  (in  cuuuelit  gl.  K.),  zu 
HCU  (in  hcuamut.  Rb.);  s.  den  Buchstaben  Q. 

An  den  Anlaut  K  (C,  CH)  schlie(sen  sich  nur 
L,  R,  N  unmittelbar  an,  z.  B.  klagon,  kraft, 
knahan.  In  inchquetani.  VA.  ist  auch  CH 
dem  QU  torgesetzt 

Ueber  den  Anlaut  SE^  iSH  s.  in  i$. 

Die  starkkon^ugicrenden  verba^  deren  Stamm- 
sylbe  mit  K  (CO)  auslautet  (die  mit  Ik,  nk,  sk 
auslautenden  s.  in  L,  N,  S)  haben  tbeils  A  (ba- 
kan,  sachaji,  rechan,  brechan,  tcchan(?), 
trechan,  spr€;chan,  screkan,  stechan)  Üieils 
I  [wichan,  richan,  strichan,  slichan  (oder 
slihan?),  swichan],  tbeils  U  [liuchan,  lu- 
chan,  riuchan,  chriuchan,  tiuchan(?)] 
zum  Wurzelvokal. 


-CH 


■■  (goth.,  angels,  nord.  -K-),  Suffix.  S. 
die  Vorrede  zu  diesem  Theil  des  Sprachschatzes. 
Nur  selten  zeigt  es  sich  noch  in  seiner  ursprüng- 
lichen Gestalt  als  K,  gewöhnlich  erscheint  es  im 
Auslaut  als  H  oder  CH,  im  Inlaut  aber  als  CH 
oder  HH  und  bisweilen  auch  als  H.  Diese  zwi- 
schen H  und  CH  wechselnde  Schreibweise  macht 
die  Unterscheidung  dieses  Suffixes  von  dem  Suf- 
fixe H,  mit  dem  es  ohnedies  einen  gleichen  Ur- 
sprung, nändich  K,  hat,  in  vielen  Fällen  schwie- 
rig, ja  sogar  bisweilen  unmöglich.  Cf.  die  Vor- 
rede und  SufBx  H.  In  einigen  Wörtern  wech- 
selt es  auch  mit  G,  z.  B.  potacha  und  po- 


taga,  dli»/uiin/wodordi  die  Etymologie  derselben 
verduidcelt  wird;  et  auch  die  unorganische  Schreib- 
weise CH  statt  G  im  Suffix  vJT» 

Da  die  vor  diesem  Suffixe  stehenden  Vokale 
A,  I,  U  in  mehreren  Wörtern  mit  einander  wech- 
seln (A  und  U  wechseln  auch  mit  O  und  in  spä- 
tem Quellen  werden  alle  3  Vokale  zu  £)  so  ist 
auch  die  VertheiTung  der  Suffixe  ACH,  ICH, 
UCH  nicht  immer  mit  Sicherheit  zu  vollziehen; 

Das  SuDix  -CH-  dient  mehrentheils  zur  Bil- 
dung von  Substantiven  (dagegen  das  Suffix  -G- 
mehrentheils  zur  Bildung  von  Adjektiven  ver. 
wandt  ist).  Die  adjeciiva,  i\\  denen  man  es  se- 
hen könnte,  sind  starch  (auch  mit  Vokal  zwi- 
schen R  und  CH),  melch,  welch,  altich,  ar- 
mich,  dwerah,  scelah,  einah,  abah,  allih. 
Alleinig  starch,  melch,  welch  kann  A\e gut- 
furalU  wurzelhaft  seyn,  armich  kommt  nur 
als  armicha,  j^aupercula,  vor,  welches  viel- 
leicht nur  als  Substantiv  zu  nehmen  ist,  in  dwe- 
rah und  scelah,.  wenn  sie  wirklich  durch  ein 
Suffix  gebildet  sind,^kann  dns  Suffix  vielleicht  H 
seyn,  da  nur  3  mal  die  Form  d  werch  sich  zeigt 
und  die  gulturajis  in  W  übergeht  (dwerw-) 
von  scelah  aber  erst  in  Sal.  2.  einmal  die  Form 
scelch-  vorkommt,  in  einah  ist  nach  dem 
goth.  ajfnah  das  SufBx  H  anzunehmen,  wie  auch 
in  abab,  da  nie  abach-  sondern  immer  ab ah- 
vorkommt;  allih  endlich  kann  auch  als  al-lih 
angesehen  werden.  Es  bleibt  also  nur  altich 
als  ein  mit  CH  gebildetes  Adjectiv  mit  Sicherheit 
übrig.  Aufserdem  kann  noch  alluka,  omtiino, 
hieher  gerechnet  werden.  Wilih  ist  vielleicht 
das  lat.  v^loa:.  Die  im  Niederdeutschen  und  Nor- 
dischen sich  zeigende  Verwendung  des  CH  (K) 
zum  Diminutivsuflix  ist  vielleicht  auch  dem  Althd.v. 
nicht  abzusprechen,  wenn  man  armicha,  part- 
percula,  alticha,  anicnla,  fulihha,  pnledra 
(auch  wibihha,  femina)  und  einige  nom.  pn, 
wie  z.B.  immicho  als  diminntiva  deuten  darf; . 
man  vergleiche  auch  dte  Verbindung  von  CH 
mit  dem  diminuirenden  L  in  muodichila,  pati^ 

percula,  und  das  DiminutivsufSx  xJ^  go  wie  die 
Verwendung  des  sanskr.  -K-  zu  dimnuiivis. 
Die  Nähe  der  Begrifie,  Anartung,  Aehnlichkeit^ 


Digitized  by 


Google 


393 


CH. 


KA.K6. 


354 


fSrinheit  kann  für  nnd  gegen  die  Annahme  eines 
Duninntivsnffixes  CH  sprechen  (et  das  Diminu- 
tivsuCBx  L).  ' 

Von  dem  nun  folgenden  Verzeidmis  der  mit 
dB  gebildeten  mbstantiva  rind  £e  dem  Griech. 
und  Lat«  nachgebildeten,  "wie  z*  B.  psittich, 
psitiaquSj  p  o r  z  i  c  h ,  porticus,  f  e  n  ih ,  p/ioemcea, 
chelichjC/i/ior,  munich,  mo/iacAuj;  chlirich, 
clericus,  ratich,  radix,  lattuch,  lactuca  aus- 
geschlossen; über  den  Ausschluls  anderer,  von 
Grimm  als  Bildung  mit  CH  au%estellten  Wörter 
s.  die  Vorrede. 

Von  den  Subst^^nihiSy  m  denen  sich  die  gut- 
turalis  immer  unmittelbar  an  die  vorangehende 
liquida  angeschlossen  zeigt,  kann  nur  hole  ha 
(oder  holcho?),  furika  und  funcho  ab  viel- 
leicht  hieher  gehörig  betrachtet  werden« 

Subst.  die  A   (ausschlieC$lich  oder  mit  andern 
Vokalen  wechselnd)  vor  CH  haben  [die  mit  Fra- 
gezeichen versehenen  können  auch  als  (nicht  hie- 
her gehörige)  Wörter  mit  wurzelhafter  guUura- 
lis  angesehen  werden].   Cf.  auch  Suffix  H. 
ebah.   atach.  werach?   marach  (oder  ist 
H   Suffix?),    botah,   fedach    (fedarach 
vielleicht  zu  H),  sporah?  sterac?  storah? 
Icracha?  letacha.  bletacha.  potacha  (aber 
auch  potaga). 
Subsi.  die  nur  1  vor  CH  zeigen  (cf.  Suffix  H): 
wuotich,  bcrsich,  pherrich,  kirsich  (ne- 
ben k^rsa)^   chumich  (neben  (chumi), 
teppich  (neben  teppi,  tepid),  ehelich 
(strumajj   schaltich.  —  Vielleicht   sind 
auch   astrich^   wegarich,    wuoterich, 
balderich,  buterich  hieher  zu  zahlen, 
wibihha,   menicha   (oder  ist  es  aus  dem 
'lat.  manica?),   mericha    (cf.    marach), 
milicha,  fullhha.  —  birihha  hat  >^ine 
gfUturalis  schon  aus  dem  sanskr.  bhArj|a, 
chirihha   ist    entweder  nv^uxKri   oder   auf 
sanskr.  grih,  domiiSy  zu  beziehen;  in  tuni- 
cha,  liturOyisl  die  gutturalis  wahrschein, 
lieh  wurzettiaft,  cf.  iingere  oder  auch  das 
althd.  tuchan;  silihha  wird  durch  das  bt 
siltqua  den  hier  verzeichneten  Wörtern  ent- 
zogen. 
ICeher   auch    die   Mannsnamen:    immicho. 
(ariho?),  wibicho,  wilih,  willicho,  wi- 


rih?  poticho,  gibicho,  sibicho;   auch 
die  Ortsnamen:   loricha  (cf^  lauriacum')^ 
luticha,  munihha  (et  munich),  chin- 
ziha?  auch  irika? 
Subst.  die  nur  U  (oder,  wenn  auch  O,  I,  doch 
kein  A)  vor  CH  zeigen  (cf.  auch  H): 
oruh-bah  (hieher?  oder  zu  B?)»  wulluch, 
habuch,   harzuh  (neben  harz);  —  mi- 
luch  wird  durch  mulgere  und  lac  verdäch- 
tig; carruh  Ist  vielleicht  aus  dem  lat  car- 
ruca,  oder  ist  dieses   aus  dem   deutschen 
Wort  entstanden? 
.  Vom  Substantiv  fetach  kommt  auch  die  par- 
tidpiate  Bildung  gifetachot.    Die  verba,  die 
ein  Suffix  CH  zeigen  (cf.  Suffix  H),  sind  Instri- 
hon  (welches  wie  Instar jan  aus  dem  lat  lur 
Sirare  gemacht  ist  und  dessen  gutturalis  wie 
die  in  kirsich  neben  kirsa,  tepich  neben 
tepi  SU  benrtheilea  ist),  rutichon  [welches 
entweder  von  rot  (sollte  das  nordische  Suffix 
K,  durch  welches  verba  von  adjeetivis  gebildet 
werden,  wie  z.  B.  blidhka,  p/arar^,  von  blidh, 
althd.  blidi,  hiemit  vergleidibar  seyn)  oder  aus 
dem  lat  rutilare  gebildet  ist],   blitichan  (ist 
blit  in:   die  plitun  ougun,  sepulta  lumina, 
damit  zusammenhangend?).  —  Ueber  tunichon 
vergehe  man  das  obige  tunicha.    Ander  dle^ 
sen  zeigt  «ich  bei  Wm.  audi  horechen,  vom 
verbo  hör  jan  abgeleitet 

KA  8.  CAHA. 

KO,  KüÄ,y;,  Jfu^/  vacca^  nord.  kfi,  angels. 
cü,  bt  bos^  gr.  /3ovg,  sanskr.  gö;  et  auch  ceva 
bei  Columclla  6,  24. 

fi.  s.  chua,  bos,   Bib.  8.  bos,  ohso  inti  chua. 
Ib.  Rd. 

chuoa.  Wn.  863. 

chouuoa.  Sg.  242.1 

kS.  Tr. 

chö.  Wn.  460. 

chuo,  hos.  Bib.  6. 
n.pl.  choL  Sg.  913.  \ 

chuoe.  N.  67,  31.  143,  14.(,  vaccac. 

(chuo.  D.  m.  98.)  ) 

€f.p/.  chuoen.  N.  67,  31. 
a.pL  choi,  vaccas.  C. 


vacca. 


Digitized  by 


Google 


355 


KAPPA— KUPPA. 


CHARUB— CHAPELLA.      356 


chuai  mit  ehalbirufi,  vaccas  feta$.  Rd. 
chua.  Ib.  }  ^^^ 

chuo.  U.  11.  ci4.' 

5?^'*"M,Ä//a//oi.  D.  U.  337. 
kiveg«.) 

UUTCHÜO,/. 
cf./ü/.  liutchuoen:  dte  selben  A^^iri  dan- 
ne  uuerbent  also  manige  pharre 
under  dien  llutchuoen.  N. 679  31. 

CIIÜMELHTRA. 

KAPPA,  /.  (nord.  kdpa,  angek.  cappa),  J(apt>e/ 
birrus.  Tr.    a.  GAPHA. 
chappa,  byrrus.  Em.  31.    openmenfo.  N.  27. 

Can.  10.  11.  " 
Vdi^^^j  flammeolum.  D.  11.  345« 
chappe,  kappa.  Wa.  460. 
(cappasy  4fuas  hodie  pluviaKa   nunctipamus. 

Mchb.  1,38.  ut  monachi  cappas  dissuias  non 

habeant.  Capit.  aqisisgr.J 
(corcappe,  birrus.  Id.) 

CHAPE,  üuappe/  capito  rFisch).  Wn.  460. 
quappa,  cappedo.  cod.  gaelfa^b* 

KAPPO  (nord.  kapüin,  gallus  eviraUis,   Äa* 
paun;  cf.  capus,  cappus,  capo,  gnÜM  eastra- 
tiis  in  Du  Fresne)^  galliaaceus.  Tr. 
cappo.  Pr.  f.  \ 

chappo.  Bib.  1.  11. f         ,,. 
chapo.  Bib.  IQ^        I    ^ 
cappiio.  Bib.  13^      ; 

KIPA,/.,  Äipe;  trochiis.  R. 
mSTKIPÜN,  scutulus.  Sal.  L  4- 

KUBA,  /.,  cNpa. 

CHUßELEN,  ^.,  SUtif  midcira.  D.  II.  312. 
aiELCUBEtlN,  w.,  viulctru.  D.  IL  312. 

CüBI,   keltisches  Volk:    btiuriges  aibi  (^fiov^. 
Strabo.  Ptol).  Plin. 

KUPPA.    et  KiVPPA^u.  nord.  kopp«^  Umia. 
chuppha,  mitra.  F. 
chuppa,  c^piiia,  Em.  21. 


L  iiluUsM 


CHAUBi,  deutsches  Voll^  Siräbo.    Cfc  AVIO- 

Nes.  TG. 

CAPUCH,  pasiella.  Wa  460.  gehört  wohl  zu 

BACH. 

CAPITAL,  «jpiur, ». 

n.  s.  capital,  inscriptio.  Mv.  Ps.  2. 
capitel,  inscriptio.  Bib.  6. 
capitan,  capiiellum.  Marl,  inscriptio.  Bib. 
.    10.  13. 
g.  s.  capitalcs,  tituJ!.  M.  13.  Sb. 
rf.  5.  capitalc.  MA.  1.  Sb.)   ^.,  , 

capitule.  Bib.  %       )^ 
a.  s.  capital,  ti/ulum.  Mart. 
n. /?/. capital,  /i7//7i.  Can.  10.  11.  13. 
(f./?/.  capitalun.  Mv. 
capiielen.  Bib.  6. 
capiiiUn.  Bib.  4. 
capitulan.  Bib.  13. 
CAP11ALÖ^\ 
capi.talonnes..  Miv 
capitoiunncs,.  Ps.  2. 
capitulunncs.  Sb.  ^,  scribendi. 

capitulunges.  Bib.  13. 
kapilalungcs.  Bib.  6. 
gapilalot  (gapitiiet.  Can.  7.)  uuerdant, 
iitulafiiitr.  !M.  9.  Sb. 

GACAPITALOT. 

gicapi.lo1ot  ijiuerdant,    tilulantnr.   Cau. 

10.  II. 
a.  s.  m,  gigapitaloleii,  prcnoialum»  Bib. 

1.  2. 
VNGICAPITELOTIU  (n.pln.),  inlurubrata 

(scripio),.  Marl. 

CAPITAN  s.  CAPITAL. 

CHAPELLA,  ^.   (nord.  ^apella,    sacclUim\ 
Äapelle. 

n.  s.  chappella,  marlyrium.  Ec. 
ß.  s.  cliapello,  viartyrii,  C^n.  5. 

cfaappello,  mariyrii,  M.  8.  Can.  6.  11. 
d.  s.  chappella,  mßrtyrio,  Cap.  7. 
/a.  ^.  chapelluu^  taber/ioadum,.  Gc  4. 


Digitized  by 


Google 


357 


CHÜPEL—KOBOR. 


CHÜBURRA—KEBIS.       358 


<  n.pL  chtfppella  vel  petabur,  martyria.  M.  L 

Can.  iO.  11- 
'   i/.p/.  chapellan.  Od.  3.  i        ,      .  .. 

chappellun-  Gd  1.  M.  <i».Y P^*rocinii^^ 

CHÜPELAn,  Hppilxif  copttlare. 
gecbupelet  werden  (diner  cfainde  zaie), 
,    copulari  (fiUorum  tuorum  nmneroj.  Vfh. 


KOEBIL  &  KNEBIL. 
CHÜBELEN  8.  KUBA. 

CHOBILINZA,  Collen §,  Cmßuäaia.Z.  (con- 
bulantia  bei  Geogr.  ravemt.) 

'CHABILCl,  Volk  an  Atk  Rhone.  Avienus. 

KOBANDl,  Volk  Im  Norden  der  Sachsen.  PtoL 

Cf.  CUAUBi. 
CAPPARI  s.  SCAPABI. 

KOBORÖN,  recuperare» 
(et)  koborot.  O.  V.2, 14.  cod.P.  8.  irkoborot 
ARKOBORON,  erfobertt/  errangen. 
Inf.  irkoboron. 

Bi  meg  ih  thaz  irkoboron, 
,*  tbeih  iamer  frauuo   lusti  gilaze 

in  mino  brusti.  O.  V.  7,  35. 
tbaz  ix  mag,  soihredinon,  uuer- 

tisal  irkoboron.  0.  V:  12,  34. 
uuolt  ib  biar  nu  redinon,  ni  mag 

iz  tboh  irkoboron^ 
uuio   managfalt  gilari   in  himil- 
riebe  uuari.  O.  V.  23,  1. 
(er)  irkoborot 

mit  tbiu  (cruce)  uuard  er  (tiu- 
fal)  al  biredinot  thaz  iamer  er 
nirkoboroi  (ni  koborot.  cod.  F.). 
O.  V.  2,  14.  . 
ÜBARKOBOHON,  ixUtX0xxiU\\,  M^rfreffen. 
T/y/l   ttbarkobordn:  ^ 

tbob   Inan  tod,    giloubi  mir,  ni 
,  scuK  rnjiren  furdir, 
Job  üu^rtiaal  nibelnaZ)  giuuisso 
1  nuiziat  tbü  tbaz, 


al   SOS  ih    thir   redinon,   fnrdir 
ubarkoboron.  O.  V.  12,  40. 
vberchoberon,  convincere.  Rg.  1. 
[obercouerob,  contendere  fin/ndicioj. 
Gx.] 
p.p.  ubarcoborot: 

ih  haben  inan  (scaehari)  giafo* 
rot  ioh  suntono  ubarkoborot. 
O.  IV.  31,  30. 
ÜPARCHOPARARI,  m.,  exstinctor  (arUichrh 

stij.  Pmd.  1. 
UBARKOBORIDA,  /.,.  recuperatio. 
a.  s.  urbircbobirda  (sie),  recuperatio- 
nem.  A. 

CHÜBÜRRA,  CHUBIRRA,  /. 

chuburrun,  fludar,  ra/^^.  Ib.  Rd. 
chubirron,  skefo  managi,  classibus.  Rd. 

CflüBERTURlsg.  184.) 

,,^ f,  coopertorium. 

CHÜPARTURI.  Wn.863.) 

KEBIS,  KEBISA,/.,Äe6«,Äeb«»ei6,  angs. 
cifeae,  ceaTese,  pellex;  im  Nord,  ist  kefsi, 
kepsi,  servus. 

1.  kebis. 

n.  s.  cbebis.  Pr.  t.  t  Em.  31.  Sal.  1. ) ,  pclex, 
chcpis.  AL  2.  ^  )  concu- 

Ifina, 

a.  s.  kebis,  pellicem.  D.  II.  324. 
[cbebis  (mine).  Mos.] 

n./?/.  kcbese,  concuhinae.  Wm.  6,  8. 

g*ph  k^bese,  concybinafum.  Wm.  6,  5. 

2.  kebisa. 

n.  t.  chebisa,  concuhina.  F. 

d.  s.  chebiso,  peltice.  D.  11.  348. 

a.  s.  chebese,  pelicem.  Can.  13. 

n«p/.kebeso,  concuhinae.  Wm.  II. 

a.pl.  che  besä  (lovisj.  Mcp. 
KEBESWIB. 
KEBISBRUODER. 
KEBISHEIT,/. 

d.  s.  chepisheiti,  ffllUcatu.  Em.  29. 
KEBISON.  Sal.  1.     ) 
CHEBISON.  SaL  4.  [,  pellicatns. 
.CHEBISSUN.  Sal.  2.) 


Digitized  by 


Google 


359 


KUfitel— KiXH. 


KOCE 


360 


CHEBISOD.  bl.  Rd. 

CHEMSOT.  Blb.  4.  6.  j,  conadtinatus,  pellica- 
C^EBISOTH.  Bib.  5.  yus,domtucoocubinatust 
CHEBESOTH.  Tr.       k  domus  concubinarum. 
fCEBESOTER  (/iic).  iJ) 
a.  s.  chebisoth.  Zf.  Bib.  S.\pelUeatum  (so- 
chebisod.  Bib.  12.       '>  ivrum  uxoris 
chepisoth.  Bib.  1.  Mjii.)  tuae  in  pelli' 
cntum  Uliiu  non  accipUsJ. 
KEBI^IÜNCH,  m.,  pelignus.  F. 

d.  t.  chepislinge,  pelice.  Prud.  1.  4. 

KUBISI  Jtu^Ufe/  tugurium.    Ct  nord.  koH, 
tugurium. 
kubisi.  Em.  21. 

chuDisi.  Ib. 
chupisi.  R. 

KABÜZ,  capisiea  (PH).  Ve-  1. 

CUPPLA,  Snpptlf  ist  wohl  als  ein  schon  im 
Althd.  (ans  dem  bt  copula)  gebildetes  Wort 
aurzuführen,  da  (latinisirt)  schon  im  cap.  aquisgr. 
vorkommt:  abbaies  cupplas  (var.  cuptas)  ca- 
uum  non  habeant. 

KOBRIDA  s.  KOBORoN. 
CAPS  s.  KäFSA. 
CAPSEUN  s.  KAFSA. 
KABXILBIRIA  s.  KAN TILBIRIA. 

CAHA,/  CJSrS^c),  cornicula.  Sg.  242. 913.  (cT. 
sanskr.  k&ka,  angek.  ceo,  bolländ.  kaa,  cor- 
nix;  8.  auch  DAUA  und  CRAA. 
[ka  (niederdeutsch),  monedula.  Tz.;  ia  Id.  steht 
acredula,  k.] 

CHECH    \ 
CHECCHl|s.  QUEK. 
CfflCH-  )      . 

KOCHjan,  KOCHön,  KOCHto,  foc^eti, 


aord.  kocka,  angds.  caeccaik;  w«hl  aus  dem 
lat  coquere,  sanskr.  pac  (c£>  lat.  quinque  und 
sanskr.  panca). 
(ih)  cocho.  SaL  2.      ) 

chochen.  SaL  4.!»  «'^- 
(er)  cohoi,  friget.  Gc.  11. 
imp.  s,  chocb«.  M.  31.        )     , 

chohho.  Sb.  Le.  l.l'-^''*^- 
GECHOCHET,  scfoc^t,  coctum.  Tr. 
COHÜNGA,/.,  Siodtun$,  frixkro.  Gc  11.  '   ■ 
KOCHMUOS. 
KOCH,  m.,  Xo^i  coquut,  angfels»  coc. 

coch.  Cr.  Hs.) 

ch8c.Tr.        I'"^'^- 
KUOCHO,  m.  (auch  KÜOCHA  /.?),  «uc^etu 

n.  #•  chöcho,  torius  pattis.  Tr. 

d.  9.  cuochun,  turia.  F. 

a.  #.  chuchen,  for/am.  Hd. 

o.i?/.  chuochun«  Tg.  3.)    ,    ^ 
1         1.        G  t   A    19  torlos. 
kuochan.  Sai.  4.  ) 

PHANKUOCHO,  m.,  tpfannfuc^en. 

pfaneuoho,  Itrpates.  W. 

pfanchucho,  collirida.  Hs. 

phanchSche,  lagannm.  Wn.  460. 

CHUCHEL1N,  «ttc^Uin,  pastilhis.  Wn.  460. 

CHUCHEL,  coUphia.  Wn.  460. 

kScbeliuy /riari7/a^.  Tr. 

CHÜCHUNCH.  pastiUiu.  Wn.  232. 

KUCHINA,  /.,  ^fid^e,  angels.  cyeene,  coquina^ 

n.  s.  cuchina,  coquina.  Em.  31. 

chuhina,  adina.  Wn.  863» 

chuchina,  iabema,  R. 

g.  s.  chuhchinun,  coqmnae.  K.  3S. 

n»pL  chuKhino.  Mi.  \ 

chuhhina«  Bib.  1.  2.    (       r.. 

chuchine.  Bib.  5.  6.  7.1'  ^^'^"'^^; 

cuchinum.  G,  ), 

a./92.€fauhina.  Prud.  1.  2.  ) 

chuchina.  D.  H.  336.»'  ^''P''''''' 

CHÜCHENCHNEHT. 

CHUCHIL,  popina,  cultna.  Wn.  460. 

KÜCHMO,  m.,  KÜGHMA,/.,  Äoc^töpf,  Äoc^* 

j^erät^/  cacabus.    Hieher?    Cf.  auch  angels. 

ceae,  caucus,  urceus. 

n.  ip.  chtthmo^  cacabus  (quid  €ommumcabit 

cacabuä  ad  ollamj.  Mo*.  Bib.  1.  2.  7. 

ocohma  (ucj^  cacabus,  Sg*  292.  f 

a.  s. 


Digitized  by 


Google 


i61       KOCCÖ— CHäCHAL.1  KEGIL— KICUERA.         362 

a.  $.  ckuhraup^  if^pifiJMm.  Gd.  1.  Sb.  ca-  chachele,  eacabta.  Yfn.  460. 

cnbHm.  Mc.  Bib.  1.  Gebort 

chubhmun.  M.  2S.\  kachla, /acuta.  R.  hieher? 
chuchraun   Gd.  2.  (,  trepidicam. 

chuoinn.  Gd.  3.      )  KEGIL^  m.,  Xt$tl,  Äeü;  ®(lcM^  iRagfl,  clavus, 

chahma,  caca/ßum.  VP.  poxilius. 

KUCHMARI,  m,  Äoc^topf.  n.  *.  chcgil,  nagal,  rfwiV  tabemaaili.  Rd. 

w^.ö./i/.  chttchraara,5/3r/rfl]poifejp,(jCW'5o:to*£H)  n.p/.  kegila,  stikhila.  Ib.    )            .„ 

vam  fictilia  pedes  habentia.  Bib.  chegiU,  stichila.  Rd.)*  P^^'^^^' 

*•  S.  ERDCHEGIL,  m.,  paxillus.  A. 

chuhmara,    Boydropodes.    Ma.    Sb.  ZELTKEGIL,  m.,  ;7/i^7/f/^ /öfirniaim/i. 

^^I^-  7.  n.  #.  zellchegil.  My.  B'ib.  1.  2.),  r//iwm  <a- 

chuhnara  (sie),  iripoda.  Em.  31.  zciltchcgiU  Bib.  7.          1  hemaculu 

KUCCU,  m..  motto,  wiicor.  Sg.  183.  ^        ^,^;  zeltchegila.  Ä«.  Sb.  Bib.  l.|,  pax//- 

;  IV.  (14);  cf.  cnocna,  cogQ  m  gfos^.  man.  .  .     ."i      -i  /        ^  i.^  i-     i^i  •!% 

IIERKOCHÜN   rpfj.ceioces.   Tr.   (heriko-  "*  ''  ^'^"t^'^'f  <^  "»^^^  k.zeltk.l),  pa. 

,             ,         •     "^         ,         ij  ^  jri///w.  Pr.  m. 

eben,  eeloces,  naves  veloces.  Id.)  .           i»  !>     -i     ntf  a 

SLITOCHOHO,  ro*/w.  Tg.  1.  [Cf.  unser  Äuff«,  **'"•  ^"eltcheifa   Bib   7     I '  ^''^'''<'*- 

am  Schlitten,  und  das^n  Scbmellers  baiersch.  ^         -           '        *    '               i 

Würterbuche  au%efuhrte  Äuec^e-n  (das-  vor-  frt-tpkx  .         PJJClTi  A 

dere  auJWärU  gdirümmte  SchlittengesteH).]  ^^^^UA  S.  KyKJK^VLA. 

C:OCHlNAHA,Äo(^«r,  Flu&nameu.  Utk.  v.  1027.  CHÜCHIL  S.  KOCHjan. 

CAUCAlandensis  /oirri«,  b  Siebenbürgen.  Amm.  GüGILA  v.  tasca,  pera.  F.    Ct  KIULLA 

Zu  HÖH? 

CUCÜLA,  Äugfl,  ©ttgtl,  Kappe  am  Mantel; 

CHAUCl.  TG.  35.  Plin.  4.          )'  7""^  ^"  ^^  angels.  cuglc,  cuciMa. 

/^UATTr-u                                     >>veser,  von  Ph-  rf.  #.  ckugelun:  mit  AjTrocm*  üuilero  chu- 

CHAUCHl.  VeU.  pat.  IL  106.;niu8   den  Inga.  gelun.'N.  65,  15.  Anm. 

vonen  beigezählt;  xaC^o/.  Plol.   (Als  Volk  in  Ir-  ^   ,,  cucalun,  CT<«*//aini  ^.  55. 

land  werden  von  PloL  die  »eawo«  aufgeführt;  bei  cugulun:  anu  cngulun,  sine  cucullo.  R. 

Slrabo  heUsen  aber  auch  die  xuvxoi  des  Ptol.  CUGILCHOZO.                                                      ' 

Ncruxoi.) 

KÜOCHO  s.  KOCHto.  CHOOTLAGO,  K»„is  .„  D..«.  c««  «,. 

CAHOT,  numimmlum.  Tg.  1.;   cf.  bairich,  Äa»  CUCU|HER,Ättfum6fr,Äüt6lö,a(«/r*iVo.Tr. 

[^■^^^^  COCHINA,  Sieäftt,  Flufenamen. 
COGTOüNus,  König  in  BriUnniea.  TA.    (Bei 

Z>/(i  kommt  TOGODüMnüs  vor.)  CUCHINA  s.  KOCHjan. 


f 


CHACHALA  (ÄaAfl),  scirpi,  tettula.  Prud.  1.  KICHERA,  /.,  Si^tt,  cicer. 

.V.         .  [  25  ]         .  ^ 

*   -|  Digitized  by  VnOOQ  IC 


363     KOCHAR—aiUHNARI. 


CHICHWA— CATBIA.        364 


accr. 


,  phareira* 


n.  $•  kichera,  L* 

cbichui^.  AL  9L 

ebihhuria.  Sb.  Pfa.  2. 

chihnria.  Sb* 

cbicbirra.  Rd.  Rf. 

cbicb^ra.  Tr.  F.  (in  F.  siebt\ 
cbicbena.) 

cbicbria.  AL  33. 

cbicber.  Wn.  460.  Bib.  5. 

cbilburia«  Pr.  v.  t 

cbiihuria^  Bib.  1. 

chliburie«  Sal.  1* 
ß.  s.  giroupta  cbihburiun, /ri^i/iit  nV^.  Me. 
*   cbicbiruiL  Pb.  1. 

KOCEIAR)  StOjiti  angek.   cocer,  pharetra.* 
CE  eucunsni  in  capit.  de  vWis. 
n.  $.  cobbar.  Ja. 

cbocbar.  Sg.  184. 

cbocber.  Wn.  460.  Tr. 

kocber.  Hd. 

cbocharl.  Wn.  863.    . 

cbochare.  End.  31* 
d.  s.  cbochere,  pharetrd.  Mcp. 

CUGfERNi  (gugernit  bei  Plin.  gubemij^  deut- 
•cbes  Volk:  batavi  cugernique*  TU.  09^16. 

CUAHHAZeN^  cachinnum.  R. —  Angek.  ceah- 
hetan,  cachinnarL 
kabaz^en.  Pa.     \ 
kibaz^an.  Ra.        |,  caccine,  casdne* 
cbabaxen*  gl.  K.) 
p.  a.  g.  s.  ehapliaftzentei,   cachitmis  (sie). 

Em.  la 
KACDAZUNGA,  f.,  angeU.  ceabbetvng,  can- 

cettung,  cachinatio. 

d.^s.  cbacbizunge,  cacMwiO.  Hd. 

KACHLA^f acuta.  K;  d.  CHACHAIA. 

KUCHMO  s.  K0CH6N.  ' 

KUCHMARI  ^.  KOCHÖR. 

CH13HNARI  «.  KUCHMARI  in  KOCHoif. 


CHICHRIA  s.  KICHERA. 
CHATTA.   aGAT. 

chatta  (cbataro.  Bib.  1.),  ad parictem  (nun" 
gentem).  Me.  Sb. 

CHATTl,  CATTl,  Volksni^mcn.  Von  Plinius 
zu  den  Hermionen  gezählt.  —  Ckztii  iniitum  #e- 
dis  ab  hercynio  saltu  inchoant,  non  iia  effn- 
sis  ac  paltUtribm  locisj  nt  cetera t  civitates, 
in  quas  germania  patescit;  durant  siqmdem 
colles,  paulatunque  rarescu^,  et  caiios  stsos 
saltus  liercynius  prosequiiur  simul  atque  depo- 
nit.  TG.  30.;  ibr  Hauptort '  ^ird  in  TA.  ma//i- 
um  genannt  und  an  die  Adrana  (Eder)  gesetzt 

Xartat.  Plol.  7Ü«rrou  Strabo.  —  Cf.  CATü.  — 
Ist  nord.  böttr,  plleatus^  zu  vergleichen?    Cf. 

auch  HATTO. 

CHATTUAR/i  (h'ieher?),  Volksnamen.  Slnbo. 
terram  chatuariorttm.  Pertz.  L  6.    Ct  AT- 

TUARii,  HATTüARii,  HAZZOARiiu. 

war,   domiciliurhj    in    VVAxt«   —   Die 

XotrouGD^ot  der  PtoL  sind  wohl  ein  ander  Volk. 

CATü.  Cf.  CArfi  und  a  . 

CATUALDA,  Namen  eines  nobilis  jnvenis  inter 
golhones.  TA.;  ist  auch  der  Namen  cedaal- 
das  (König  der  Angelsachsen).  Paul.  diae.  hie* 
her  zu  ziehen? 

CATUAIERn«,  Namen  eines  Anführers  der  Kat- 
^    ten.  TA. 

CATÜRIG^^  s.  CATURIGes. 
CATIVOLCtfj,  Anführer  der  Eburonen.  Jul.  Caes. 
Ist  audi  der  Namen  des  britannischen  Volkes 
xoroveXXavo}  (Tcarvevx^avoL  PtoL)  bei  Dio  Cas$. 
hieber  zu  ziehen?  auch  catalauni? 

CATEIA,  genus  est  galUci  telL  Isldor.  Ct  Ga- 
te ia  lingna  persarum  est  sagitia  barbulata. 
Papias.  —  Clava  vel  caleia  velteuiona,  anea 
cynnes  gesceotr  gl.  Aclfrici.  —  theutonico 
riiu  sollt i  vibrare  cateias.  Firg.  VII.  741. 


Digitized  by 


Google 


365  GHED— CÜTTI.  KUTTO—KETINA.        366 

rin^.j.  \  btlf  ^tttitf  grex.   CL  cndde,  ttrmiattiim.  D. 

^^m      s.  QUAD.  n.201. 

CHETjaiii)  71*  s.  cutti  8iiino  wumagwro,  >gresc  poreomm 

muliorum.  T,  53,  9.^  *     ; 

KETTI,  n.  (©nibf?  @ra6?  »e^SIfni«?),  et  schwei-  thaz  culti  auas  l)itfkreiikit  in  tfaen 

xerbch  Xttti  SBaiferletttttta).  seo.  T.  53,  10. 

a.  s.  kctti:  chnti,  caule.  !<% 

nemet  thana  aar  theo  stein   (vom  a.  #«  cutti  thero  auino,  gregem  porooTum. 

Grabe  des  Lazarus),  ioh  sliumo  duet  T.  53,  9. 

inan  in  ein,  d.ph  chuttin,  gre^atim»  Gc.  3. 

intheket  mir  thaz  ketti  thes  mines  SCAFCUTTI,  ».,  ©d^aaf^eerbe. 

fri\intes  betti.  O.  III.  34,  82.  €/.pAacafchutten,^r€^MomMi.N.  77^71. 

thes  ganges  sie  iltun  gahun,   ioh  .^^^^ 

thaz  grab  (chrisiij  gisahun,  CUTTO,  m.,  capedo  (Fiadi).  Sg.  242. 
in  michilan  Urupan  thaz  ketti  fun- 
tun indan.  O.  V.  4,  20.  KIOT  (?),  bursa.  Gx.        ^ 

KETTIlos  S.  GETI.  CÜTAPHARI  steht  am  Rande  des  Verses:  out 

ClT  S.  ZiX.  '  foetu  pecorum  aut  cerealis  mergiie  culmi  in 

VG.  II.  517.  —  Ist  es  cnntaphari?  oder  stedct 
KIDI,  Tl.;  et  angs.  cidh,  crementum,  und  schwei-       ahar  in  dem  Worte? 
zerisch  Äfbf  Xfitn.  ^^TT  A  TX 

FRUMiKiDi,  fi.  chattlan  s.  yUAD. 

~  thaz  uuard  allaz  so  gidan,   tho  selbo  ^ 

druhtin  anolta  itslan,  {KVDEL, gurguttiiim. Tz.  Cl»»H<i,emmt.) 

thes  uuir  nu  birun  blidi,   er  uuas  thaz  ^  °    ° 

frumikidl  0.  IV.  34,  12.  (CUDELE,  ^m.  Id.!) 

CHOT,  Äot^,  spurdiio,  itercu,.  SaL  3.    Ct  CATHOLIC,  fat^otlf*,  eatbolic^. 

^^  ....  a.  9.  f.  catholica,  cathoücam  (eccUsiam). 

Vietteicht  gdiSrt  beher;  "  g^  gj 

CHOTEZZENTlü,  welches  in  Gc.  4,  bei  »»*»- 

quens  steht  und  wofcr  Gc  1.  6.  apauuas-  CATALAUNi,  keltisches  Volk.  Eutrop.  Amm. 

Center  »»ip«;,?; jf'"""f<="»\*'«J'  ^  ^  Theodoricu,  rex  francorum,  am  esset  cata- 

SteUe  m  ABAWASCAN.  Sprachsch.  I.  ^^.^  ^^^  chalans).  d.  Capit.  Dagoberti. 

COTTO,  Mannsnameo.  Uv.  40,  57.  CATUALDA,  gothiscb.  Maansnamen.  TA.    Cf.    ' 

CRUTöji,  medltari.    Cf.  QUAD.  fATU. 

^"'^  "iTiZ  Z  7'*''-^^^'  '•'!  nudi-    KETINA,  CHETINNA,/,  St<tU.  »orA  k.dia, 

chutLBiL?.*  )  "^'•-       catena 

n.  s.  chetinne.  Wn.  460. 

CüTI  vel  LTM,  gluten.  Es.  1.  2.   Ältt?  Äot^      «T-  *•  chetenno.  Bo.  5. 
et  CHOT.  ''^  '•  Jt«**^"-  *****  ®'  "°  *"  bechemit  ke- 

tinu  zibreche.  O.  I.  5,  58. 

CüTTl,  ».,  Statt  {Shxttf  in  den  7  rowni.),  Ättb#  chetinnu.  U.  10. 

^  [  25    J    ^ 

'  '   ,  .  Digitized  by  VnOOQ IC 


367      CODAN — CHATTt  AR. 

•  cheienno.  Bo.  5.    . 

a.  s.  cheienna.  Bo.  5. 
mpli  dietean«.  B<k  5. 
d.pL  ketinun,  catenls.  T.  53,  4. 

cketenndn.  Bo.  ö. 
a.p/.  keil  nun,  catenas.  T.  53,  4. 

chetennd,  vincnla,  Bo*  &. 
€OLTKETJNA,  /.,  ©olbfette. 

a.pL  goltkelenon.  Wm.  1,  II. 
GAKETINÖT,  gefettet 
aT s.  m.  umbe  den  hals  kecbctennot^r, 
presius  caienis.  Bo;  5. 

CODANu9.  —  S£VO  mani  immwms  immanem 

ad  dmbrorum  usqtie  promonionNm  fjßcii  si- 

Wim,  qtti  codanus  vocatur.  Piin.  ly. 

Sollte  es  mit  cot  hon  in:  portus  alii  rffodiunt 

L  coihona  fafiunl   VA.  L.43I.,  woxu  Ser- 

viiss  die  Erklärung  giebt:   col/iona  sunt  fßor- 

ins  in  mari  non  naturales  scd  a$ie  t'i  manu 

facti,  zuaammeDbäogcn? 

CHOTIN  f5.  KÜTINA 

KUTINA^/^  duitU,  cydouia.  (quidden,  co/- 
tanae.  Id.) 
kutina,  rydonia.  .Tr. 

cfaotina,  cyJonia.^ta.  31.  eoropodion.  F.  2. 
cb  Ulli  na,  cydouia.  Sal.  2. 
chotin,  dtania.  F.  3. 
CUirriNBAÜM. 

CHAlDlNl  (rfli^tmi),  Volk  in  Skandioaviea  PtoK 

CAUDIN,  capeth  (Fuch).  Wb.-460. 

CATENATes,   Volk  in  viatUKew.  PUh,    a 

KLAUTlNATiu 
CHETüNGA  s.  QUAD. 

CADABfbeda  8.  FRIDU  in  FRL 

CHATARO  fc  CHATTA. 
CHATTUARii  s.  CHäTTi, 


CITARA—CADÜRC.  368 

CITARA,/,  Cüter,  cithnra. 
n.  s»  cithara.  Mu.    (rieHeicht  ist  bier  das  lat 
Wort  anzunebmea) 
cyttbar,  testudo.  Eb. 
</•  s.  ziterun.  N.  32,  2.     \ 

cytbarun.  N.  42,  4.?,  citharä. 
cytherun.  N.  42,  4.) 

crrARPHiN  8-  PIN,  PHIN 

CITARHUS. 

CrrHERARI,  m.,  dtharista.  Pr.  m. 

CATÜRIGes,  keldscbes  Volk.  Pilo,  (der  sie  zu 
den  Uguris  reebnet)«  JuL  Cäs.  TMxrov^iyti;.  Plol. 
aecxro^^^.  Strabo,    Cf.  CATU— • 

CITAROH?  Impetigo^  Scabies.  Wcd^  Form 
nocb  Ursprung  dieses  Worts  lälst  sich  ans  den 
Stellen,  in  denen  es  vorkommt,  bestimmen.  In 
Idt  wird  citrus  durch  die  bei  Papias  und  Isi- 
dar  vorkommende  Glosse:  impetigOf  sicca  sca^ 
bieSf  eminens  in  corpore  cum  asperitate  e$  ro- 
tunditate  formae,  quam  vidgus  sßmam  tfpcat, 
erklart  Sollte  es  mit  cutis  ^  ocvra;  zusammen- 
hängen? sollten  die  raiilien,  blättrigen,  hervorste- 
chenden Pusteln,  Warzen,  eine  Anwendung  des 
griechischen  xvrruQot;^  xvrrdiQiov^  Fi^lenzapfen, 
Eichelkelcb,  Granatkelch,  Bienenzelle,  veranlalst  ha- 
ben. In  der  Form  cittarlus,  coulerlu«  scheint 
wieder  eine  compos.  mit  lAs,  £au^/  und  vieU 
leicht  auch  in  cittarouga  ein  comp,  mit  auga 
angenommen  werden  zu  müssen.  SoUte  es  auch 
xu  zittaron,  jitterui  geboren? 
citaroch,  Scabies.  Bib.  13. 
citaroc  Bib.  8; 
citrQcb.  Bib.  4. 

zittaroch.  Bib.  6.       v     •       ^« 

...  ,>.,     II    /,  Impetigo. 

nttarouga.  Bib.  11.  '        r     o 

cnterlo.  Mon»  1. 

couterlus,  roudo.  L. 

a.  s.  cittarlus,  impetiginem.  Rb» 

CITTAROUGA  &  CITAROR 

CADURCl  (cf.  franz.  Stadt  eahfßrs),  keltlsdiea 
Volk.  Anson.  »cid  in  cnlcitis  praecipuam  gUh 
riam  cadmrci  obtinent;  gattiarum  hoe  et  tö^ 


Digitized  by 


Google 


869        CUTERLO— KABH. 

menia  panier  inventum.  PI  19,  2.   <^*t  Jufcj 
nal  (6.  7.)  heifct  die  cß^cUa  sMsi  caiiißrcum^ 

CUTERLO  s.  CITAROBL 


CHEViA^^KIPHA- 


370 


aXTARLUS  s.  ClTAROa 
GOUTERLUS  s.  CITAROÄ 
aXROCH  s.  ClTAROa 


Cfkaphjan.  ^ 

(cV)  ufchaf ta,  suplrnJitat*  D*  \h\  ^^^^ 
fi.Ä.ttfcafcndcr^  rejaqAnu».  Viü^ 

cbaphendo  iSiC  £e  gote»  N<Ki 
Gehört 
GEFFIDO^  cansUeratitme^  Gh.  1-  3- 
bieher? 


CHEVA,/.,  Äife,  «Clfe,  säigui^. 

n.  $.  cheaa,  silufua.YG^  L  68.  Gd.  Lc*  4.  5. 
Bib-  10-  II.  I>.  11.  ai2^    cbeua  v. 
s^Tuiv j  siliqna.  F*  !•  2. 
cheya  t>.,  spriur  v^  hülse,  siUqua.  lU^ 
J.  s.  che a um  (sUJ,  siliqua.  YGr  2. 
KATVELLANi,  Volk  m  Brilannica  Dib  Cass.  d.pl.  eheuua,  «ö^u^  V&  2. 


CEUTRONes,  deatedies  Volk,  too  den  Ner- 
viern  abhängig.  JuL  C. 


KAPH.     (Ct  kepfer   aide  «cheT8tein,>w- 
ceres.  Eng.  2.) 

d.  9.  ebapfe,  specnta  (ex  spetula  provtden- 
tiae  respicitj.  Bo.  5.  cacumine  (dero 
uuerlte).  Bo.  5. 

4er  ati  demo  chapffe  dero  ehaliu«», 
in  loco  calviiiaej  irhangen  nuard. 
N.  83,  1. 
KAPHfeN.  KAPiyAN  <ct  unser  gaffen), 
xtt  caphespilen  [©c^oufpieletr)!  denmata 
durch  werltllche  hochuart  pfliget  ICH 
des  tüvel|B8  dinste  sullin  dJ  brud^re 
seiden  komeu  (in  den  Staluten  des  deuV 
sehen  Ordens),  intMeri,   mit  Genitiv,   oder 
mit  ans  oder  mit  xi. 
(ih)  chapfen  din,  dn  i^e  jchuipest  N.12,2. 
(sie)  kapfetun:  *        , 

kapfeiun  sie  lango,  uua«  uuua* 

tar  sie  thero  thingo, 
mit  hantoo  oba  tben  ougw,  th»x 
bax  sie  mohlia  scouuod.  0.  Vr 
17,  37. 
^hapheioD  an  die  illccebras.  N.  118, 

^       136. 


•)  Nicht  Kaffeespiete  (Spiele  in  Kaffeegesell' 
•Schäften  oder  Kaflfeehäusern),^  wie  Ueunis  in  seiner 
Ausgabe  der  Statuten  des  deutschen  Ordens  an- 
mmmt,  und, aus  dieser  Stelle  die  Folceruug  zjebt^ 
dafs  schon  xur  Zeit  des  deutschen  Ordens  in  Preur^ 
feen  der  Kaffee  m  Gebrauch  gewesen  sey. 


n.  s.  keuiay  cavea,  dofntmeula,  uhi  aviculas 
includuntnr^  F. 
cheuia,  cavea,  Tr. 
d.  s.  cbeuio  (ario  iecto,  des  Vogels/  Bo.  5. 
a.  5.  cheuia:  inchenia  getan  (Vogcl>r  Bo.  5.. 

l'^l^^tCchelua  m.)rCoveam.I).U.^ii 
keuion'^ 

cheiiiun:    perdix  inducitur    in  eaveam^ 

eheuiun.  Mo*.  Bib.   1.  2.  7.    miserwa 

enm  in  eaveam,  cheuiuBk  Mf.  Sk 

rheiuiun.  Bib.  3.  V    ^^^^^_. 

chiwrn.  Bib.  5*     r 

KEVINA,/,  cavea. 

d.  $.  ehettina'y  taved.  Pnrik  U 

KUPHA^/.,  Stiffff  Xnfft,  fmmemlns. 

n.  s.  chippha,  hitnenttus.  St  humetate.  V. 
is./ü/.  kipfa.  L» 

ehipCa.  Em.  32. 

ehipph»   F..  2. 

chipha.  OA. 

chrphi.  Btbv  6; 

chiphe.  't.  ,     ^^„^, 

Lipfua  m.  I     FiOi, 

eiphuiK  Bib.  tS»    ' 

eh!  p  h  a  n,  Kb»  7. 1 1.  Mt,  Ei»  2fr. 

ehipfon.  Sg.  184. 

cfaippkaM.  Wnv  863.3905^ 

ehipp»n.  Em.  M, 

tkiian.  Bib.  %0, 


Digitized  by 


Google 


371 


GflOE— CHÜFA. 


CUPHO— KAUF. 


a7fi 


«ihiffan.  Blb.  9.  Zf.  \ 

«hipheo.  Wn.  460.  f  ,  Aum«« 

chiphiB.  Büh  5.  l   ntii. 

ehipphin.  Em.  31.  / 

tLph  chiphun, httmeruIisCvestibuliJ,MtfBib.i.% 
cfaiphen,  humeruUs.  Bib.  &. 

CHOF? 

chofa  Cpl-Jf  nexiu  (meäu  exiremaegue  agmioa 
caudae  solvttnUtr).  VG.  UI.  423. 

KOPH,  jn.  <noch  jetzt  Äopf  als  tßftpf/  tajft),  ^- 
phuSt  iiord.  koppr,   vascuttim  rotimdiim  sine 

onus.  C£  KUBA,  KUOFA,  KOFINA. 

n.  $.  ««pH,  cifus.  Tr.  cratera.  Vfn.  232.  F.- 2. 
copf,  cratera.  F.  1. 
fhot  Bib.  2.   \ 
chopf.  Rb.      Wcrater. 
chuph.  Tg.  1.) 
,     «h«pli,  tyfihus.  Wn.  460.  863.  Em.  31. , 
chnpf,  cuppa.  C. 
^,.chaph..8.aiL286.)     ^^.^ 

chopf^s.  Rg.  1.         1^ 
4ts  «.  chöpf.  Mcp- 

g.^?  chofXa.  Bib,  2.  L  craUrarum  (vidleidit 
chopffa.  BU>.  iJist  im  Deutschen  der  J3u 
gesetzt). 
i7./?/.4^faoplia,  scyphos  (am  Leuch^r).  Ma.  Sb. 
Bibu;l.  iallos  i.  g^ma  va^i^  (offertns 
ei  corQrumiy  palmam  £t  talqSf  qui  Umpli 
£sse  videbanturj,  Mi{;.  Bib.  J.  2, 
chopplia,  eraleras.  Rb.  Bib.  1^.  Zf. 
i^hopfa,  cuppas.  Sg.  184. 
cofpfa,  crateras.  W. 
jchoffa^  craieras.  Bibu  9.  idrlai.  C. 
chupfa,  craieras.  R. 
chopphe^tfij/iAo^.Bib.S.  gAildine  ch^f- 
phe  (ch^pbfe.  JVIos.).  0.  HL  69. 
GIASECOPF.  Cr.  \ 

GLASCOPF.  L.  [ ,  fiol(h  fiola. 

CLASECHOPH.  Em.  3i) 
CHÜPPILI,  «.,  4dphHs.  Ih.  Rd. 
CHOFFA  FODAR  MAZIU^  carka  tkinne  (?). 
*     C.  gehört  wohl  hleher. 

CHUFA  6.  KUOFA. 


CüPHO? 

cupfaoDy  mumcipus.  M.  19.  Can.  10.  11. 

CHIJPF  8.  KOPa 

KAUFjan,  KAUF6n,  Unftn,  goth.  kaupon, 
angels«  teapan,  nord.  kaupa,  mercari.  SpUte 
es  mit  caupo,  copo,  xaaisXoq^  zusammenhängen? 
od^  mit  cunere?  capere? 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
eomparare.  VS.  K.  55.  Gh,  L  2.  3.   Can.  4i 

Sg.  292. 
entere.  Sg.  913.  Rb.  Frg.  27. 
mercari.  gL  K.  Riu  Rb^ 
commutare.  Mi.  Bib.  7. 
conferre^  Le.  4.  Bib.  13. 
redimere.  Ep.  P.  3.  Bib.  13. 
enonu  ia  coufit  man  zuene   sparon  mit 

scazzu^  nonne  duo  passeres  asse  veneunt? 

T.  44,  21. 

daz   tu  mit  iemo   Vxh^  gerno  chouftist^ 

emeres.  Bo.  5. 
mit  sinemo  tode  choufta  er  sia.  N.  114. 15. 
diu  scalfa  pin  ih,   den  da   chouftost    N. 

114,  16. 
ch oufeme 8,  m^cCTinr  (aeterno).  Rb. 
coufe  suuert,  emai  gladium.  T.  166,  2. 
sie  couftin  muos.  T.  87. 
kovtfen  iro  notthurft  0.  IL  14,  100. 
choufenta,  redimentes  (tempus).  Ep.  P.  3. 
in  epan  choufta,  coemisset.  Mart. 
kx)ufent    ziu,   de  vobis  negotiabiminr.    Ep. 

can.  2. 
4^houfenn1s,  negotiandi.  N.  62,  4. 
choufConto,  vendendo.  N.  108,  17. 

Form  und  Flexion;  *^ 

1«  kaqfjaii. 

Inf.   chaufan.  K.  5.5. 

chaufe«.  Feg.  27. 

caufen.  Sg.  913. 

coufeii.  T.  146. 

koufen.  O.  i\.  14,  100. 

couffan.  VS. 

choufennis.  N.  63,  4* 
<er)  coufit  T.  44,  21.  77. 


Digitized  by 


Google 


373 


KAUF. 


KAUF. 


374 


chaufit  gK  Kk  lUii»  Pa. 
chöuffit.  Gh.  1.  3^ 
(ir)  ohofiU  Le.  4«  . 

Cbofat.  Bib.  13. 
(sie)  €aufeiit.  Can.  4. 

:   koufcnt  £p.  oan.  3.    . 
(er)  coufe.  T.  166,  2.^ 
(wir)  coQfemes.  T.  80. 
choufemes.  Rb« 
(ih)t  coufta.  T.  125. 
(du)  cbouftost  N.  114,  16. 
(er)  courta*  T.  77. 

cboufta.  Rb.  N.  114,  15.  Mart 
(sie)  couftun.  T.  147.  193,  5. 

chouftun.  Ml», 
(du)  cbouftifit  Bo.  5. 
(er)  cboufti.  Gh.  L%  X 
{sie)  couftin.  T.  87.      . 
iflip^  s.  CO  «.IL  T.  159,  5. 
imp.pl.  coxkleL  T.  148. 
"  chaüfet  Frg.  27. 
pi,  as  0.  ^..choufen ta  (cbaufenL  Bib.  13.)» 
Ep.  P.  3. 
a.pL  coofenton.  T«  117. 
2.  kaufdn. 
^      Inf.   koufon.  Sg.  292. 

(sie)  cboufotin.  Bib.  7.  / 

imfi.pL  coufot  T.  151. 
p.  a.  chouffonto.  N.  108,  17. 
GAKÄUFJAN. 

(er)  gachaufit,  emit.  Frg.  15. 
(wir)  gechouf£n  umbe  in(got)rait  temo 
uuerde  rcbtero  denmuoti  daz 
tiura  ^elt  sinero  gnadon,  justae 
humUiQih  preiio  inestitnabilem  vlcem 
divinae^graliae  promeremur.  Bo.  5. 
(er)  gacbaufta,  emit.  Frg.  15. 

gecboufta  mit  linsinin  aiaes  praor 
der  eristporinni.  N.  46,  5. 
(ne)  kekaurton,  adpreiiaviarunt.  Gx. 
p.p.  gecboufet,  comparaius.  Hd.    haben, 
comparatas  habere.  Mep. 
gichoufit  sint,  emti  sunt.  Sb.    nur« 
"    tun.  OA.  hapen,  empimm.  VA:  X. 503. 
gichontfit,  anhpfiräiur.  VP.  emiisunU 

M.  31.  Le.  1.  3. 
kichaufit  uuird  it,  vineai  Ib.  Rd. 


lt.  $1  m.  gicovftery  empümus.  BL 
UNGAKAÜPT,  ungeloiifl. 
uDgi chonftaz.  M.30^  Gkk  1.  ^)grafts (ae- 
ungachofUz.  Gh,  4.  \  cepistis). 

a.pl.n.  ungichoftiu,  Aiemptas.  Prod.  1. 
ARKAUFJAJS,  (rfaufen. 
(du)  archauftos,  mercatus  es*  B.  16. 

archauftes,  r^£?^inij/i.  H.  26. 
(da)  erehau f tis, redimerei (hominem).  Hi 24. 
p.p.  a^rchaufit,  redempiue  (plehs).  H.  21. 
a.pl.m.  arcbauTte,  redemlos.  H.  24. 
FAIIKAUFJAN,  Derfaufen,  vendere. 
laf.  fikauTen  (üe),  vendere.  Sg.  913. 
firkoiifen: 
quad,  man  sia  (8alba)moh'ti  scio- 
ro  firkoufen  filu  diuro.  0.  IV. 
2,  22. 
Circhoufen.  0.  IV.  2,  22.  cod.  F. 
ze  farchanfanne,  venundandism.  K.  57« 
zi  uorcoufanne.  T.  99. 
(ib)'  fercboufo,  veneo.  Ic 
(du)  firchoffes,  distrahis.  VP. 
(er)  forchaufit  Frg.  15.\ 

farchaufit  Pa.  f  ,.     - 

farchauffit  gl.  K.    (^  •^^'^''' '^ 
ferchoufit  le  /  ' 

(sie)  forchaurent,  vendmni.  Frg.  27. 
(er)  forcoute,  vendat.  T.  166,  2. 
aircoufa.  A. 
fircoufe.  D.  H.  336l 
(ir)  firkoufet  O.  |II.  14,  104. 
(er)  f^rchaufta,  distraxii.  R.  farchaufta 
mit  unrectu«  Em.  3.  €aD.  9.  12. 
lurcbaufta.  Can.  S^ 
forchaufta,  vendidii.  Frg.  15. 
fircboufta.  Nd.  IL  •  ' 

furcoufta,  vendidii.  T.  77. 
(sie)  forcourtnn.  T.  147. 

firchouftu«,  distrahebant.  VP.  2. 
(sie)  firchoüflia  M.  32.>     .. ,     , 

tirchouphtm.  Sb.  j 
imp.  $.  forcoufi.  T.  106. 
imp.pl.  (uTCOuielj  vendile.  T.  3i,  4. 
p.  a.  ferchoufeodo.  Nd# 
ferchoufcnde.  Nd.  IF. 
g^pl.  forcoufcntere.  T.  117. 
d.ph  forcoufentOD.  T.  148. 


^ 


Digitized  by 


Google 


375 


KAUE. 


KAUF. 


376 


«.  pL  ^for€o«(entoiL'  T«  117. 
p.  p.  f  excbjoulil,  vetuwdnta.  le. 

forc^aifit  uairdii  ihiu  «alba  uui- 

dar    thria     huiil    pfenifingoiL 

T.  138. 

firchoufit  wirt,va9ti7«Bib.l3.  airer« 

deat^  veneunL  Sb.  uuard,  veniit. 

^\     Bib.  10.  uuari.  Ho* 

lirchoaffit  aner  dient,«arietMrf.N.3L 

Le.  1.  a 
llreoufit  Huerdent^  veneunU  Le.  2. 
firchoufet  uairdit,  vcniik  Ep.  P.  L 
fercboufet  uaard.  N.  104,  17.  ha- 
be ta,  vendidit.  JNd. 
uerkoufit  nuirdit^  tietuV.  La.  I.  2. 
uirehount  waft,  veniit.  Bib.  11. 
uirchSfit  Yrati^  veniit.  Le.  5. 
yercboCet  üuard^  veniit^  Lc.  4. 
uerehoufte  piderbi,  rerum  distrac- 

iarum  reditus.  Caa.  13. 
n.  s.f. n.  ferkoufta^  venundalite.  Gx. 
d.s.m.n.  i^TcYiOMfiQmQ^  vendito.  N. 

108,  31.    . 
i/.  p/.^  foccauftea^  disiractis.  Can.  4« 
KÄIJF,  m.,  Äauf.   . 
V  Bedeutung  und  Ciebraoeh: 

negotiunu  Gl^  L  3. 
negotiatio.  Frg.  19.  ' 

commutatio*  Bib.  1.  2.  5.  7.  11.  13.  M/i.  Mf. 

N.  43,  13.  Rg.  1.  D.  II.  284.  P«.  2. 
vadimonum^  D*  llf  353.. 
^mercimouium*  Ud.  £c.  ' 

merces.  M.  29.  Gc  1.  6i 
cMimercium.  Hd^ 
/oOTWÄ.  M.  19.  Mcr.  Sb.  Can.  10.  II.  13.  Bib. 

1.  2.  3.  5.  7, 
coemtio.  Mi|t.  Sb. 
cantr actus.  Can.  13. 
chauffa^  trapeütas.  Rb. 
chouf^  commercium  (inter  denm^  H  komines). 

Bo.  5. 
ehoufes,  commercih  unde  allere  uuande- 

lungo.  Bo.  5. 
hus  coufes,  T.  J17. 

thie  stuala  aub  ih^ar  ^ie  aalun  inti  iro 
kouf  maiun.  0.  IL  H,  .14.. 


tbie  iQng«r4)n  iro  zilotun  \n  koufe  in 

n^uas  the  hoUluik  O.  IL  14,  IL 
tbaz  sie  firmidin  aar  theh  kouf.  0«  I|. 

11,  15. 
mit  k4>afu  brot  giuuiniraik  0.  Ul.  6y  17. 
mit  kouf«  biuiiepban.  O,  IIL  6^  21. 
ebouf.  triben.  Bö.  5(.  \ 
Form  und  Flexion: 
n.  «.  couf.  M.  lät 

ebouf.  Bo.  5.  Sb.  Can.  10.  lt.  13.  Bib.  5. 
chöC  Hd. 

chouph.  Bib.  I.  2.  3. 
g.  s.  coufes.  T.  117. 

choufes.  Bo.  5.    •  :   i      ; 

d.  s.  caufe.  Frg.  19. 

koufe.  O.  IL  14,  11. 
€Oufe.  T.  12i 

choufc.  Bib.  7;  Mt|;.  Can;  13.  N.  43, 13. 
chouffe.   M/i.  Uff.   Bib.    1.  2.  ö.   Sb. 
Gh.  1.  3. 
a.  $.  kouf.  O.  IL  11,  14.  ib. 

cbouf.  Mcr.  Bo.  5.  D.  IL  284.  Bg.  1. 
chouph.  D.  IL  353. 
instr.  köufu.  Ö.  IL  6,  17,  21; 
o.ii.p/.  cbouf fa.  M.  29.  Gc.  1.  6.  Ec. 
chauffa.  Rb. 

chouffi.  Gh.  3.  ■  ) 

d,pl  chouffun.  Idv.  Ps.  2.  Bibi  1.  7. 
chouffin.  Bib.  5.      > 
chöffeu.  Bib.  6. 
choufan.  Bib.  11. 
chuofan.  Bib.  13. 
URKAUF  (?),  m.,  redemtio. 
urobauife,  redemtione.  IL  10.   (ist  doch 
irohlüicht  ur  cbaaffe). 
CHORKCHOUF.  m.,  Äortifauf.  Bo.  5. 
KAUFUUn.  1 

^UFMAN. 
KAUFlÄ/VNAHAUBrr. 
KAUFSCAUL  ^ 

KAUF41AT. 

KOUFUK.  Gc.  12.),.,   .,..  r  f 

CHOUPLIH.  AI.  2.!  i^^^^^^t^nab^^venale. 

J  FARKAUFUH,  öerfäufridj.       ' 

^.>^.  fircouflihen   (firc0flingen.   D. 

IL  346.),  venalilm.  D.  IL  346. 

^  KALTO, 


X 


Digitized  by 


Google 


377         CHUOFF— CÖVIN. 

KAÜFO,  m.,  Äättfer. 

n.  s.  chaufo,  redemtor.  H.  22. 
choufo.  Ph.  1.         \ 
chouffo.  Ph.  2.  ShAj  mango. 
choupho.  M.  33.     ) 

a.  s.  chantoja yinstltorem.  £p.  2. 

ISANCHÖFO.  Tr.)    ^ 

ISENCÖFO.  Cr.    \^  f^^'^''^'^ 

STAHILCHÖFO.  Tr.j        ,. 

STAIIELCÖFO.  Cr.  j^  ^''^'P^^' 
CHAUFARI,  m.,  Ääufer,  insiitor.  Ja. 

g.pL  choufaro.  BIb.  7.  \ 

ohouffaro.  M/u  Bib.  1.  2.  6.f,   instito- 
cohuffaro.  Sb.  \     rum. 

chouffare.  Bib.  5.  / 

CHUOFF  (?),  incubas.  SaL  4. 

KUOFA,  Äuff;  angs.  cyfj  cyfc,  dolium^  nord. 
kApa,  cuba.  Vielleicht  ist  KÜFA  die  ursprüng- 
liche Form;  Zusammenhang  mit  KOPH  Ist 
\vohl  anzunehmeu;  einige  Formen  lassen  auch 
nicht  unterscheiden,  ob  sie  zu  koph  oder  kuo- 

pha  gehören.  Cf.  auch  KUBA  u.  KOFINA. 
^lieber  auch  unser:  A  fi  f  e  r  (ßböttiäftt),  VStXUtnftt. 
n.  s.  chuofa.  Wn.  3355. 

chuopha.  Wn.  863. 

chuafa.  Sg.  184.       \  ,  tunna. 

cSfa.  Tr. 
^       chufa.  Em.  31. 

chopha.  Wn.  863.) 
.     chfifa.  Em.  31.       ('  ^^'/^Z^^' 

chSphe,  cuba.  Wn.  460. 
d.p/.  cuafun.  Aid.  1.  )        ,. 

chuofoaTg.sJ'^"*"'^"''"- 
o./i/.  chofan  Cdat.  pl.f),  cuhas  (in  cubäsmar- 
tires  mergiinturj.  Aid.  3. 

chüfä,  dolia.  Bo.  5. 

chuofa,  /»na«.  Em.  31.  cubas.  Tg.  5. 
UUlN  CHUOFA,  /.,  cuÄa  vlnaria.  Sg.  242. 

CHXJPFILI  s.  KOPE 
CHEVINA  s.  KEVIA. 


KOFINA— COFNA. 


378 


pedite^  verum  bigis  et  curribus  gallice  armati; 
covino«  vocanfy  quorum  falcatis  axibus  utun^ 
iur.  Pomp,  mela  de  briiannis. 
COVDVAR/i  (essedarüj.  Tac.  Agric.  35.  36. 

IvÜFIjNA,  cophmns,  angels.  cepla. 

d.  s.  cofino:  mit  colino  dienont.  N.  80,  7. 
chophenno:  an  chophenno  dienoton 

sine  hende,  in  cophino.  N.  80,  7. 
chouinun.  Sb.  Ps.  2.  Bib.  I.n,  cophina 
chouinno.  Mv.  (   (manus 

chouinna.  Bib.  7.  j  ejus  in  co- 

phino servieruntj. 

KEVAR,  KEVARO,  ».,  «Sfer,  bruchu,. 

71.  s.  cheuar.  Zff  Wn.  863. 

cheuuar.  Bib. 

cheuur.  Bib.  9.  12. 

cheuor.  A. 

cheuir.  N.  104,  35. 

keuir.  F.  D.  III.  334.  I     bruchus, 

cheuer.  Wn.  460.  Bib.  7.  D  /    brucus 
III.  334. 

keuer.  L.  Hd. 

kheuiro.  Em.  19. 

keuero.  Tr. 

keuera  /sicj.  D.  IL  334. 
d.  s.  cheuor e,  bruco.  Bib.  1.  2. 
CHWATCHEÜER,  m.,  scarabeus.  Wn.  460. 
SUNCHEÜER,  m.,  bruci^.  N.  104,  34. 

KUPHAR,  Äupfer,  nord.  kopar,  alte.,  niederd. 
copher»  cuprum. 

n.  s.  chupher,  cuprum.  Tr.  aes.  Wn.  460. 
g,  s.  chupferes.  Mcp. 
a.  s.  kuphar.  0.  I.  1,  69. 

KAIPHAS,  laulct  in 
g.  kaiphases.  0.  III.  25,  6.  IV.  17,  31. 

CHAFTAERE.  Pa.      )„;,,,„,.  ^t  KAF- 

CHAFTERE.  Ra.  gl.  K.)      SA,  aber  auch 

CHAST-. 


COVINus:  flimicant  tum  equitatu  modo  aut  COFNA,  glaucus  (Fisch).  Tr. 
Vf,  [26] 

Digitized  by  VJOQQIC 


379 


KAFSA— KAL 


KAL. 


380 


KAFSA,  KAFS,  Xa^Ut  capsn. 

kaf»a.  Tr- 
chafsa.  Z. 
kefsa.  VS.  Sg.  292. 
chefsa.  Em.  31.       (y  cop^a. 
'    chephsa.  Wn.  863. 

chcfse.  Wn.  460. 

kafs.  Sg.  292. 

Caps 9  abü%.  Sg  292. 
*    in  cheifsOy  in  capseUnm.  Rb. 

CAPSELIN,  capsella.  Sg.  292. 

CHEIFSA  s.  KAFSA. 


KAL. 


Im     Cf.  das  nord.  Wurzclverb  kala,^«/- 
gere;  anch  angels.  celan,  algrre. 
KUOL,  fu^I/  angels.  cole,  sithfrigidtis. 

d.  s.  m.   chnolemo,     gelidn     (grandincj. 

Prud.  1. 
n.  ph  m.  chula,  rigtd  (amnes).  VG.  IL  485. 
chuole.  N.  119,  4    sie  geschent 
die  znnden,  die  fore  chuole 
uuaren.  N.  139,  10. 
Gebort  SWEIZCHOU   (swexcholi,   suez- 
clioli)  in:   si  rmtim   eorum  (anmalimn) 
confrn  legem  minaverity  qrwd  sweizcholi 
didinus.  L.  baioar.  13,  11.  bleher? 

KUOLl,/.,  Äfi^Ie. 

Bedeutung  und  Gebrauch': 
ehuolij  frigiis  (hivisj.  M^. 
chuili,  jTr/^oru.  VE.  II.  8. 
in  thera  chuoli  after  unterne,   ad  au- 

ram  post  meridiem.  Bib.  1. 
z\  chuoli,  ad  anram.  Ma. 
du  brahtost  unsih  in  dia  chuoli,   in  re- 

frigerium.  N.  65,  12. 
ther  anur  untar  mannon  niuzit  minan 

brunnen, 
then  ih  imo  thanna  gibu  zi  drinkanne, 
thurst  then  mer  ni  thuingit,   uuant  er 

in  imo  springit, 
ist  imo   kuali  thrato   in   euuon   mam- 
monto.  O.  IL  14,  42. 
Fonn  und  Flexion: 
n.  s.  kuali.  O.  IL  14,  42. 

ehuoU  M4.  Bik  1.  2.  5. 


rf.  «.  chuoli.  Bib.  1.  Wn.  863.  Ma.  Sb. 
chuele.  Bib.  5. 
chöle.  Bib.  6. 
chull  Bib.  7.  Em.  31. 

ch&iin.  zr. 

chualinu.  Em.  27. 

a.  s.  chuoli.  N.  65,  12. 

a.(pl?J  chuili  (chuila.  VE.  2:),  frigora. 

VE.  IL  8. 

ÄBANTKüOLl,  /.,  «benbfu^Ie. 

d.  $•  in  äbentchuoli.  Bo.  5. 

»lEZKUOLl,  /.,  temperies. 

a.  s.  mez chuoli,  temperiem.  Mop. 

KÜOLJAIN,  f fielen,  angels.  cb\]fkVi,  frigescere, 

refrigerare;  nord.  kölna ,  frigesccre. 

Inf.   kuelen: 

er  ist,  quad,   bifillit,  mit  thor- 

non  ouh  bistellit, 

nu  man  imo  sulih  duat,  nu  lazet 

kuelen  iu  thaz  muat  O.IV.23, 14« 

kulen.  O.  IV.  23,  14.  cod.  F. 

chuelin,frigidum  facere.  Org. 

(du)  kualist: 

80  kualist  thu  thih  oTEo  mit  brun«- 

non  redihafto.  O.  IL  !),  92. 

chualist  O.  IL  9,  92.  cod.  F. 

chuolest  (hizza).  N.  139,  7. 

(du)  chuoUes.  Mo*.  Bib.  1.2.x  .,    ^    . 

chueles.  Bio.  4.  I       ^«i     .    • 

chuales.  Bib.  10.  lo.  > 

1     -1        Ti«i.-4<  l  omnem  ven- 

.    chuiles.  Bib.  11.  1.      |  u-^i  ^  ^ 

-       1     .  11..    £■  ItiMt).  Hieber 7 

chuolest  Bib.  o.  ^ 

(er)  chuoleta,  refrixit.  Prud.  1. 

GAKUOUAN,  refrigerare. 

Inf.  gichuollannes.  Bib.  1.2.  Sb.Urefri' 

gichuolannes.  Mit).  )    ge- 

•     randi  (gratiaj. 

(ih)  gichuole  (refrigererj.  Bib.  1.  5.  Mi^. 

Ps.  2. 

gikuale:  uuib,  quad  crfhnan  thes 

gib  m4r  thes  drinkannes,  uuird 

mir  zi  gifuare,  thaz  ih  mih  nu 

gikuale.  O.  IL  14,  16. 

gichuale.  O.  IL  14,  16.  cod.  F. 

(ih)  gichuoleti,  refrigerer.  Bib   7. 

(er)  gicuole,  refrigerei  (mina  zungun). 

T.  107. 


Digitized  by 


Google 


381  KAL 

(er)  kichualta,  refrigeravit.  Rb. 

(sie)  gikualtin  (in  thaz  muat).   O.  III. 

18,  71. 
p.p.  gichulit  Kk  6.    )  werde,   refrlge- 

kichuelet  Bib.  4.1  rer. 

RKUOUAN,  erfüllen. 
Gehört  se  achulot,  iorpit  (sie)  hieher? 

iM.  se  für  seo  zu  nehmen? 
Inf.  [erchuolen:   si  wollen   sich  er^ 

chuolen  (durch  das  Bad)].  Mos. 
(sie)  irchuolanl,/ri;f^*ciiiif.  A. 
(er)  arcuole,  insolescat.  W. 
(er)  erchuolta  mit  sinemo  tode  demo 
chuninge  sin  %oxn, saiiavit.'Ro.b. 
p.p.  irchuolit  Bib.  10.  13.4  werde,   re- 
erchuolet  N.  38,  14.  \frigerer{fxiu 
irchulit  Bib.  1.  )       nero 

sorgon). 
KALT,  falt/  gotk.,  nord.  kald,  angels.  ceäld, 
fripdus. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
fripdus.  Org.  Bo.  5^  K.  55. 
algidus.  Prud.  1.  Org.  Mcp.  Em.  17. 
gelidiiSi  VG.  I.  287- 
thar  uuas  fiur  thuruh  thaz,  uuanta  iz 

filu  kalt  uuas-  O.  IV-  18,  11. 
dar  ne  uueder  ist  ze  heiz  noh  zechalt. 

N.  65,  12. 
caltes  uuazares,  frigidae  aquae.  T.44,  29. 
chaltemo  norduuinde.  Bo.  5. 
die  chaltun  evda,  fngidiirnpulverem.Vmi.1. 
chalta,  algida  (^axaj.  Prud.  1. 
demo  ehalten  saiurno.  Bo.  5. 
den  ehalten  mäno.  Bo.  5. 
chaltiu  sacha.  Org. 

Form  und  Flexion: 
kalt  O.  IV.  18,  11. 
ehalt  N.  65,  12.  Org.  Bo.  5. 
chala.  Org. 
ff.  s.  m.  kalter.  VG.  I.  287. 

chalto.  Prud.  1. 
n.  s.  f.  chaltiu.  Mcp.  Org. 
g.s.m.n.  calies.  T.  44,  29. 
c/.«.ia.?i.  chaltemo.  Bo.  5. 

ehalten.  Bo.  5. 
a.  s.  m.  ehalten.  Bo.  5. 
a.  $.  f.   chaltun.  Prud.  1 


CHALO. 


382 


n.Q.phm.  chalta.  Prud.  1. 
i/.p/.  chaltem.  K.  55«  Em.  17. 

ehalten.  Mcp. 
Compar.  chalter,  fSIter.  Org. 
CHALTSMID. 
KALTl,  KALTiN,/.,  Äältr. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
/rigor,  frigus.  »L  29.  Org.  Gc  1.  6. 
algör.  Pa.  gl.  K. 
frigiditas»  Org. 
gelu.  Hs. 

torpor.  M.  30.  Gh.  1.  3.  Ic 
in  chalti,  in  algido.  Mcp. 

Form  und  Flexion: 
n.  $.  chalti.  M.  29.  30.  Gh.  1.  3.  Pa.  Org. 
chaldL  gl.  K. 
chaltiu.  Ic 
g.  s.  chalti.  Org. 
d.  s.  chalti.  Gc  1.  6.  Mcp. 
keiltene.  Hs. 
KALTfeN,  falten,  tttalUn. 

Inf.   chalitn,  frigidum  ßeri.  Org. 
p.  a.  </•  «.y.  chaltentiro   minno,   refri- 
gescente  caritale.  N.  24, 1 7. 
ARKALTfeN,  erfaUeii. 
(er)  ercaltet:   minna   managero  er- 
caltet  T.  144. 

CHALO,  CHALA W,  ta^l,  angs.  calo,  cala, 
lat  calvus. 

chdlo.  Sg.  242.)        , 
chaUOrg.        1'^^'^''^- 
n.  s.  m.  calauuer.  Sg.  913.    \ 

chalau«er.  N.  46,  1  f,  calvus,  recaU 
chalawer.  Bib.  6.      i        vasier. 
chalewer.  Tr.  j 

caluuar:  hintana  caluuar,  inrecaU 
vatione.  A. 
g.  s.  m.  chalauuin.  N.  46,  1.  83,  l.\ 
chaliuuin.  N.  84,  1.  f 

chaluuin.  N.  46,  7.  >,  calvi. 

chalauuen.  N.  47,  1.  1 

chaliuuen.  N.  83,  1.  ^ 

V.  s.  m.  chalauuo,  calve.  N.  46,  1. 
d.  pL  chalauuen  gebeinen,  calvis  ossiöus, 
N.  41,  1. 
CHALOBERG. 

[26'] 


Digitized  by 


Google 


383 


KALL. 


CHEL— KELA. 


384 


lium. 


CHALAKTOILLA. 
ÜOCHALAUUER.  Mo.  BJb.  1.  Sb.^ 
ÜACHALAUUER.  Ib.  Rd. 
ÖCHAIAWER.  ßib.  5. 
ÜCHALEWER.  Tr.  \  ;      , 

UOCHALÜUER.  Bib.  8.  iO.         /  '  '•^^''«"'"^'•• 
ÜOCHCALWER.  Bib.  13. 
OCHCHALWER.  Bib.  4. 
HÖCHCALUER.  Bib.  11. 
AUURCHALAUÜER,  recalvaster.  Ib.  Rd. 
CHALAWI,  /.,  calwtinm. 
n.  s.  chalauui.  Mi].  Bib.  1.  2.)         ... 
chaliaui.  Bib.  7.  >' 

chalwe.  Wn.  460.)  (zu  chalawa?), 
chalewe.  Hd.         '       cahitinm. 
g.  s.  chalauui.  N.  46,  i.)        ,  .  .. 
clialiuui.N.  83,  1.  !''''''"'"• 
d.  s.  halagi,  calvitio.  Rb. 

^-     ALACHALAWI,  /. 

d.  s.  in  alachalagi,  in  recalvitione'  Rb. 

CHALAWA,  /.,  calvifium,  obripilatio, 

n.  s.  chalauua.  Bib.  5.  Sal.  1.  4. 

chalewa.  Tr.  Em.  32. 

calaua.  Wn.  232. 

caluua.  F.  1. 

calwa.  F.  2. 

chalua.  Sal.  2. 

d.  s.  chalauuo.  Sb. 

0.  s.  chalauun,    obnpilathnem ,   horripila- 

iionem  (capiti  statuetj,    Mt/.   Bib.  1. 

2.  3.  7. 

CHALAWJAN,  CHALAWÖN,  decahare. 

chajwot,  decaluabit.  BÄ  &. 

GACHALAWJAN,  decalvnre. 

gichalauuit  Bib.  1.  2.i      ,      »f.. 
•   L  1-      •*   T>ti    n       t>  decalvabiU 
gichahuutt.  Bib.  7.      i^ 

KALL6n  (felffn,   fc^refen,   ISrmen),    nord. 
kalla,  calare^  clamare,  dicere,  invocare.    Cf. 

GAL. 

(er)  cballot  Cchallit  Bib.  5.),  effahitnr  (rU 
gide  dives),  U^.  Bib.  1.  2.  7. 

(sie)  ehatlont  (cballint.  Bib,  5.),  effahuntur. 
Mv.  P».  2.  Bib.  t.  7. 

(er)  challota,  exstdiabat.  Prod. 


p.  <7.>challonte,  garriens   {verbts  maligmsj. 
La/I.  1. 
d.  s.  m.  chsillonlemo,  persulianii,  super-* 
bienti.  Prud.  1.       , 
KALLARI,  m.y  verbosus.  Tr. 

challari,  convitiator.  Prud.  1. 
KALLAZJAN?  ist  ein  solches  Verb  zu  folgern  aus 
callaeento,  furibundo  (aono).  Pa.?  in  gl.  K« 
s^eht  kala:&zando. 

CIIELZON?  cf.  auch  GELZON  in  GAL. 
chelzuntun,  orantis.D,  II.  342. 
Gehört  auch  cheizenta^  exuUans.  D.  II.  339^ 
hieher? 
FARKALLI  (?),  muUiloqnus. 

[o.  s.  f.  uerchallen,  multiloquam  (dolosi- 
tatemj.  Wb.  XII  ] 
GAKALU,  ©efelle. 

(sin  uater  biez  in  sin  stille,   uermiden 
solich  gechelle.  D.  IIL  90.) 

chelan  s.  QUAL« 

CHEliESGOWI,  Gau  in  Baiern. 

EÜBLA)  f.,  ^C^(e/  gula,  —  Angels.  ciolon,  gut- 
tur,  ceole,fauciSy  ceola^  giirgustinm.  Cf.  auch 
chiel.  —  Sollte  es,  wie  Pott  meint,  auf  sanskr. 
gr%  devorare,  zurück  zu  fuhren  seyn? 
».  tf.  kela,  gula.  Sg.  242.  299.  F.  1.  Wn.  232. 
Tr.  Mon.  2.  Wm.  U. 
*  cela,  gtda.  Sg.  913. 
chela,  guttnr.  Em.  31.  Wm.  5,  16.  7,  8. 
Mcp.  N.  5, 11.  13,8.  brancla.  Wn.232. 
F.  2.   (hieher?   sollte  auch  BECHELA, 
brncia.  F.  2.  hiernach  zu  erklären  sejrn?) 
gurguHo.  Em.  31. 
kele.  Wm.  II. 
chele.  Wn.  460. 
g.  s.  cheluun,  gutae.  K.  f. 
d^  s.  chelün,  fauce.  Bo.  5.    in  iro  chelun' 
De  liutent  siu,  non  clamabunt  in  gut* 
iure  sno.  N.  115,  4. 
QUUERECHELA,  gurgula.  Em.  27.  Hieher?  cf. 

QÜERCA. 
CHECNEZZI,  retia  sfrumalia.  Schmellcrs  baier. 
Wörterb.  H.  S.  289. 


Digitized  by 


Google 


385 


KELLA. 


KELU— KÖL. 


386 


Struma. 


KELBIRGA? 

KELBRATO? 

CHELGITI. 

KELAGIRIDA. 

CHELCKROPF  ist  wohl  zu  che  Ich  gehörig. 

CHELATÜOIL 

CELUR.  Sg.  913.)  ,.         „.  ,     ^ 

CELOR.  lU.         j.ff^^S^^'^'''^-    Hicher? 

CHELOR,  palearia.  VG.  IIL  53.     )  / 
CHELERÖ.)        ,        /ci    .    o    Wllieher? 
CHELERA.l'''^^''^-^-*-2-^) 
CHELCH,  m.,  Äropf,  struma. 
n.  s.  chelch.  D.  IL  320.  Wn.  46a> 
_  chelh.  Em.  31.  Sal.  4. 
chelc  Hs. 
ehelich.  Em.  31. 
€Z.  $.  chelchy  strumam.  Bo.  1. 
a.pL  chelha.  D.  II.  320.  )  . 

chelcha.  D.  II.  320.  Prud.  1.^^'''''»^^ 
CHELCKROPF  s.  KROW. 
CHELCHOHTER,  f  ropfig,  strumosus.'Em.  31. 

KELLA)  /.,  Äille,  tmlla;   et  angeU.  eylle, 
cille,  uteTj  ascopera,  cadus,  lagena;   s   auch 
GELUDA,  KELLl  und  KELLARI. 
n.  s.  kella,  trulla.  Prud.  5.  D.  II.  3i4.   vaiil- 
hm.  F.  1.  3. 
ehclla,  imlla.  F.  MA.  3.  Wn.  460.  Cr.  Zt 
Hör.  Tr.  Prud.  1.  L.  D.  II.  824.  Bib.  1.  2. 
5.  6. 7. 11.  cramula.  D.  gazza.  Wn.  863. 
cheilla,  trulla.  Rf.  Bib.  10.  13. 
chelle,  trulla.  Wn.  460.  Bib.  4. 
a.  $.  keilen,  trullam.  Hd. 
II.  a.pL  ehella,  vatilla.  A.  Bib.  9c  12.  trullas. 
Bib.  8.  13. 
kella,  trullas.  A. 
cheilla,  vatilla.  Zf. 
chelle,  trullas.  Bib.  4. 
chcUun,  trullas.  Rb.  Bib.  9.  10.  tf. 
FIURKELLA,/.,  geuerfcHe,  Äa^teitpfanwe. 
».  0./;/.  fiurchella.  Bib,  7.  \  recep- 

finrckella.  Bib.  5.  r  iacnla 

fiurehellun.  Moe.  Sb.  Bib  l.(     ig- 
fiurcheliio»  Bib.  6.  /  nium. 

RAUKHEIXE, /.,  SÄauc^erfaff,  timiatarus,  /«- 
ribulum.  gl  K. 


CHELLIU  (chellilih.  Bib.  12.),  ».,  tgninm  re- 
ceptßcula.  Bib.  9.  Wn.  863.  Zt 

KELLI,  n.    Cf.  KELLA  und' KELLARL 

WlTKELLI,  n.,  porlicus. 

n.  s.  unit kelle,  porticus  (xe  athenis).  Bow  5. 
£/./?/.  uuitch eilen,  porlicibus  (stoicorumj. 
Mcp. 
FURIKELLI,  ». 

n.  a.  s.  vurichelli,  vestlbulum.VtuiA.  ea- 
meram.  Bib.  1.  7. 
furic helle,  vestibulum.  Marl,  absi- 

dam.  Can.  13. 
-Turichilli,  cameram.  M«. 
n.  a.  pl.  furikelli,  proscenia.T>.  H  335.  va^ 
mitoria.  SaL  1. 

CHIL  (Äeil?>,  paxUlum^  parmm  Kgnum.  Sg.  283. 

k1l.hs. 


CeiL.  Tr. 


>,  porrus  (Vay 


KOL  (^/2.?/,  KOLO,  m.,  Äo^Ur  angels.  co.l, 
nord.  kol,  carbo;  cf.  nord.  kola,  lampas. 
n.  s.  kolo,  carbo.  Tr.  Ci;. 
g.  s.  choles,  fuliginis.  Ja. 
n.pL  cholon,  carbones.  Sg.  913. 
(COLEZANGA,  münctoria.  Id.) 

KÖL,  KÖLI,  KOLA,  KÖLO,  äo^i,  no^. 

käl,  angels.  cavl,  aus  dem  lat.  eaulis. 

kol  Tr.         )  ,. 

col.  Em.  32.}'  ''"'^''' 

khoL  Ra.     )      , 

Chol,  gl  K.!^^'"^. 

koli,  brasica.  Ka.  Sg.  292.  caulos.  Sg.  292. 

choli,  caulis.  Em.  31.  F.  2. 

chöla,  magudarim.  Pr.  t. 

chola,  caulis.  Em.  23.  31.  Sg.  184.  299. 

cholo,  eauUs.  Sg.  299. 

chole,  cnulis.  Wn.  232.  eaules.  Wn,  460.  »la 

gadarim.  Pr.  mv 
cole,  caulis.  Mon.  2. 
KOLGERSTA. 
KOLGRAS. 


Digitized  by 


Google 


387 


CUL— KlüLLA. 


KOLSAMO. 
KOLOSTOCH. 

CUL-HOüBlT,  gobio  (Fisch).  Tr.  (culhouuer, 
capedo.  Id.) 

KYL  s.  KIOL. 


CHUILA— CHOLOCH.       388 

chiulla,  sitarcus.  Ib. 
a.  s.  kiulla,  peram.  T.  44,  6. 

chiullun,  peram.  Rb. 
d.pl.  chiullom.  Rb. 

ciullon.  Zf.       '     -'' 


ClUiiOU.    £jl.  \, 

chiuuillon.  Rd. 


sitarciis. 


CAUIiE,  chuti,  caule.  Ic.   (ist  doch  wohl  als 

chwtti,  grex,  xu  nehmen, ,  und  nicht  chruti  J^UOL  S    KAIi« 

zu  lesen). 


CHUHiA,  ambro.  R.  conJuvies.  R.    Cf.  GUttA. 


>y  irierisy  celox. 


CHEILLA  s.  KELLA. 

CHIEL  (et  kela,  kiol,  chleva,  chiwa,  che- 
•wa),  branchia.  Bib.  1.  2^ 
chele,  branchium.  Bib.  5. 
chela,  branchia.  Wn.  232.  F.  2. 
chiela,  branchiam.  Mr. 

KIOL,  m.,  StUXi  angels.  ceol,  nord-  kial,  kiSl, 
carina^  navis* 
n.  s.  kiol.  Sg.  292. 

chioL  Mtl.  Sb.  Bib.  !•  2. 

kiel.  Tr. 

chcol.  V.  7. 

chiel.  Tr.  Bib.  4.  6.  7. 

cheil.  Bib.  13. 
u.  s.  chiel,  dassem.  Bib.  4.  6.  8.  11.  13. 
n.a.;^/.  keola.Ra.|    ^^^^^ 

cbeola.  gLK.J' 

chiola,  classes.  Rb. 

ohiolin,  liburnas.  Prud.  1.  (dat.?) 

chile  (trieribus).  Bib.  13. 
d.pl.  chiolun.  Rd. 

cbeolun.  Ib.  Bib.  12. 

chielon.  Zf. 

chielun.  Bib.  9.         ^,  trieribus. 

chielen.  Bib.  8. 

chieln.  Bib.  4.  6. 

cheleon.  A. 


CHELIG  8.  QUAL. 
CHELICH  s.  KELA. 


calis. 


KELCH,  m.,  Xtldfi  nord.  kalkr,  kaleikr,  angs. 
cxlc,  cxlic,  calic,  calix;  et  sanskr.  kalasa, 
aber  ai;ch  xaXvi^  xakxmrut  und  celare. 
n,  s.  kelih.  T.  182,  2. 

kelich.  Tr. 

chelih.  Sg.  242.  Wn.  863.  D.  III.( 
141.  Rg.  8.  N.  74,  a 

chelech.  Tr. 

chelch.  Wn.  460. 
g.  s.  keliches.  T.  83. 141.v 

khelihhes.  Fi^.  21.  i,  ealids. 

chelihes.  Rb.  ) 

d.  ».  eheliche,  calice.  N.  74,  9. 
ö.  *.  kelih.  O.  IV.  10,  1.  3.  T.  44,) 

29.  112.  160,  2.  181,  2.       |,  calicem. 

chelih.  N.  74,  9.  ) 

khelih.  Ib.  Rd.)        .  . 

chelihcRb.     |'*«M«»». 
n.ph  chelihha,  crateres.  Jau 
g,pL  kelicho.  T.  84. 

iLpL  chelichun,  scy/is.  Prud.  1.  x 

a.pl.  chelicha,  paterat.  H.  7«  schiffos.  Rb. 
STOÜF  CHELIH,  calix.  N.  74,  9.  ist  wohl  nicht 
als  compos.  zu  nehmen« 

CHILICHA  s.  KIRICHA. 


tKlULLA,  Saf4><,  fbtViUl,  pera.     Cf.   cu^la 
vd  tasca,  pera.  F. 
n.  «.  kiulla.  Sg.  292. j 
kiula.  Pt.  \ ' 


*acctperium. 


CHOLLIKI  8.  QÜALL. 
CHOLOCHÖN  8.  KL0CH6N. 


Digitized  by 


Google 


389    CULICH— CHÜLLANTAR 


CALARI— CHEUSA.        390 


RERtCULICHonTI  (?),  orthodoxfts,  SoUte  sich 
sdion  im.  keronischen  Dialekt  neben  cbiricha 
die  Fonn  chiliclia,  chulicha  gefunden  haben 
und  das  Wort  zu  kiricha  gehören?  ich  zweifle 
daran. 
d.pl.  rehtculichontem,  orthodoais.  K.  9. 

CALUCONes,  Volk  in  Rhätien.  Plol.  Plia  C£ 

KAULCi. 

CALETes,  belgische«  Volk.  Jul.  Cäs. 

CALEX>ONIA,  Calebonien  (©(^ottlanb).  Tac 
vit.  agric. 

rot!  oOoijaQ  eio^txr«»«;  xaXtfiavioi.  PtoL 

CEUFFAL  8.  CLESSAL. 

C£L£JA,  Stadt  in  Noricum  (jetzt  cilli).  PlolPliq. 

CALOMO,  m,  calamus.  gl  K. 

CHOLONNE,  Stiln,  agrippina.  Wess. 
choüna,  agripiaa.  Z.  Ein.  31. 
coln,  coJonia.  IV. 

CHELXJNGA  s.  QUAL- 

KALEND,  kalendae.  Bib.  7. 

CHÜLLANTAR,  €orian5er/  coriandnm. 
n«  $.  chullantan  Em.  23. 

challintar.  Bib.  9.  t2.  Sfg.  299. 

Em.  31. 
chullinter.  Zi 
cullentar.  A. 
chollantir.  D. 
colHnder.  F.  2. 
colinder.  Mon.  2. 
kolinder.  ^Fr. 
qQhillantar.  Sg.  184. 
g.  s.  chullantres.  Mo«  Sb.  Bib.  6. 

chullintares.  Ib.  Rd  ^  ^.    j,  . 

chulindrea.  ßib.  5.  U^owflOn 

chöllantres.  Bib.  t. 


,  conaw 
drum» 


CALARI  8.  GALARI  in  GAL# 

KELLARI,  m.,  SitlUti  nord.  kiallari,  cella- 
rium» 

n.  s.  s.  khellari.  Tr.  x,  ceüarium, 

cheIlari.R.Pr.e.Ein.31.r       penM, 

Gd.  Wn.  863.  Prud.  llpromtfiariiiWf 
chellare.  F.    -  ;  apothecanu 

d.  s.?  chellara  in  chellara,*/?^?/.  Prod.  2. 
ist  wohl  als  nom.   zu  nehmen,   wie 
chellari  in  chellari,  penu.  Prud.  1. 
n.  a. pL  chellara.  MA. 2. H*.  M^.  Mtj.N ,  cenaria, 
Bib.  1.  2.  6.  7;  Tg.  5.      i  irromtua- 
kellara.  Ra.  f  ria^^apo- 

challara.  Sb.  \    ihecae^ 

chellera.  N.  143,  13.         Kapothecas^ 
chellare.  Bib.  5.  7.  10. 11.1    thecas^ 
chellarL  Bib. 5.7.13.  Rg.  8.;     prae- 
toriola. 
CHELLIRFAZ. 
OLIKELLARF,  m.,  öelftHrr. 

a.  s.  olechellire,  gemeUarium.  N.  SO,  t. 
WUNKELLARI,  m.,  gBetttfeller. 

a.  s.  uuinkellare.  Wm.  2,  4.),   cellam  vi' 
nuinkellef  e.  Wnu  IIL    '     nftriam. 
TRINGHELLER   (Jriöffcller),   meritoria. 

Wn  460. 
KELNARI.  Tr.    \ 

KELLNARl  Fr.  [,  m.,  Äcllner,  cellerarms, 
KELNERE.  Cr.  ) 

CHOLORO,  m.,  Cholera,  ehoUra. 
n.  s.  cholaro,  cholera  fvigiüa  et  choUraet 
iorttsra  sind  dem  Unmätsigen^.  Mer.  Blbk 
1.  2.  3.  D.  EL  378. 
cholere,  eholera.  Bib.  &. 
n.pL  eholarun  (oder  cholaron?  es  steht  cb»> 
lar),  coli  Sbe.  Ee.  2. 
cholorin,  coli,  dolores  veniris^  Ec.  t. 

CHELISA  (oder  CHELIS?),  caliga. 
chelisa,  galliculas.  Em.  21« 
chelissa,  caligas^  W».  863« 
CHEUSILI,  I». 

chelisili,  sochiU,  caliculas.  Em.  21« 


Digitized  by 


Google 


391        CALASNEO— KALB. 


KILBE— KOLBO. 


392 


CALASNEO  s.  LASN, 
CUALAW  s.  CHALO. 
CHALAWA  s.  KLOA. 

KALEWA  (xaA^oüa),  Ort  im  südlichen  Britan- 
nien.  Plol. 

KALIZLA,/..  cal!ga. 
n.  pl.  caliziun,  caligae.  K.  55. 
a.  pl.  kaliziun,  caligas.  K.  55. 

KALB,  n.,  Si<i^{ii  angs.  calf,  cealf,  nord.  kälf, 

vitulus. 
^     n.  *.  calp.  Sg.  913. 
khalp.  gl.  K. 

chalp. 'Is.  9,  4.  Pa.  Sg.  184.f,  vitulus, 
242.  Em.  31.  Wn.  460.  863.(  fetellus. 
kalb.  Tr.  Hd,     , 
chalb.  N.  28,  6. 
g.  $.  chalbis,  vituH.  N.  73,  14. 
d.  s.  chalb«.  N,  28,  11.   • 

chalbire:  in  chalbire  driiarigemo,  in 
"  vituh  trimo.  Rb, 
a.  s.  calb.  T.  97. 

ohalp.  Rb.  N.  77,  9.  105,  19. 
chalph.  N.  68,  33. 
n.pl.  chal\>iT,  ßdelii    C.    chalpir  ur   meri, 
phocae  niarinae.  Em.  18. 

*!'*J^"-!,  i;.7«Ä.  N.21,  13.        - 
chelbir.  >' 

rf./>7.  chalbirun:  chuai  mit  chalbirun,  voc- 

ca$  fetas.  Rd.  Ib. 

a.p/.'chalber,  wVu/o*.  N/ 49,  9.  50,  21, 

UÜAZARKALB.  n.,  hydrops  (Krankheit).  VS. 

RECHCHALP,  n.,  Sl«M«I^»  f«pr«>Äw.  Wn.460. 

»lERCHALB,  n.,  phoca.  Sal.  2.     i 

„.^/.merik.lbir.S^l    j      ^^^, 
mexichalbir.  Sal.  4.)    '^  ,.  • 
FASALKALB,  n.,  gafelfalby  vitulus pa$cuaüt. 

a.  s.  vasalchalp.  M«.  Bib.  7.)    ^^^^ 

vaselchalp.  Bio.  4.        / 
HINTKALB,  w.,  4>trfcf>fal6,  fit^lülbi  hinnu- 
luSj  damtnüy  damnla. 
n.  s.  hintcalb.  Sg.  242.  Zf.  2.  Tr. 


hintchalb.  M4  F.  1. 

hintkalp.  Gc.  6.  Em.  32. 

h  int  calp.  L.  Wn.  232. 

hin t chalp.  Rb.  Ran.  Bib.   1.   2.  6.  7. 
Wn.  460. 

hintinchalb.  Bib.  5. 

hintnchalp.  Bib.  4. 
g.  8.  hintkalbes.  Wm.  2,  17. 

hintcalbes.  Wm.  III.  IX. 
d.  s.  hintkalbe.  Wm.2,9. 17.8,  t4.I.IV.IX. 

hintcalbe.  Wm.  H.  III.  IX. 
n./i/.  hintkalb,  hinnuli.  Zt  1. 
KALBA,  f.,  bucida,  vitula^  vacca,  ludBÜa.   CL 
angels.  calfian,  nord.  k^lfa,  taXhtXiifoetaret 
vitnlum  edere   und  nord.   k^Ifdr,   trac^ttg/ 
uterum  gerens. 
n.  s.  kalba.  F.  1.  2.  Tr. 

calba.  G.  Mon.  2. 

chalba.  Sg.  242.  Mon.  1. 

chalpa.  D. 

kalbe.  Hd. 

chalbe.  Wn.  460. 
c/.p/.  chalpun.  Mart 
KILBURRA,/.,  iamm,  agna;  cf.  SUlhtn,  XiU 
bcltin/  Schaaf,  das  noch  nicht  gelammt  hat. 
Schmellers   baier.   Wörterb.;  angels.  icilfor- 
lamp,  agna.    Vielleicht  gar  nicht  mit  kalb 
zusammenhängend;   cf.   nord.    gimbur^^im- 
bla,  agna,  und  das  schweizerische  Silber/ 
SBtbber;  aber  auch  nord.  k61fa,  (albett/  und 
bair.  kllbern,  (ammett. 
n,  s.  chilburra.  Ib.  Rd. 

chilpura.  Em.  31.  Wn.  863. 
chiibere.  Wn.  460.  V;  agna, 

kylbira.  Tr. 

kilbra.  Hs. 
n.pL  chilbira,  agnae.  F. 

KILBE,  repula.  Pfl.    ^ 

CHILPErih  s.  H. 

KOLBO,  m.,  Siolbtf  Äolbeiij  nord.  kylfa, 
clava,  und  kdlfr,  bulbus  radicum,  v.  caulis 
crassior  herbae;  crofalum  ^ampanae;  cylin* 
dfus;  sogiifa  ex  balista  emiitenda;  capiiii 
quoddam  genus.  —  Colpii^.  L.  sal.  95. 

nSs. 


Digitized  by 


Google 


a93 


CfflLBURRA— CALC. 


CHELCH— KALT. 


394 


n.  s.  kolbo,  clavam  (durdr  den  nom.   über 
setzt).  D.  II.  335.     > 
colbo,  ftistis.  Tr.    clava,  Mon.  2.   F.  2- 

contus.  Sg.  392.  Sal.  3.  D.  II.  33S. 
eholbo,  contiis.  Sal.  2.  cestus.  F.  4*  doL 
Sah  1.  2.  thyrso  (darcb  den  nom*  über-^ 
setzt).  D.  II.  324. 
•   choIpO|  clava.  Ec.    doL  Em.  31.    pol. 
Wn.  3355.  piio  (durch  den  hom.  über- 
eilt). D.  U.  347.  , 
g.  ^.  cholpo,  clavae.  Juv.  3. 
d.  s.  cholpin,  clava.  Pnid.  1. 
kolben,  conto.  D.  II.  338. 
cholpan,  cestu.  VG.  III.  20. 
cholban,  thyrso.  D.  II-  324. 
a.  s.  cholbin.  D.  IL  324.  v 
.  cholben.  D.  II.  335.  f 
cholban«  D.  II.  324.  ?,  clavam. 
cholbun.  D.  U.  324.  \ 
cholpun.  Prudk  1.      ^ 
€7.;7^cholpon:   pliinem  cholpon  piuillan, 

pirnnbatis  imdu  Em.  17. 
' a.pL  koXhoni 

snme  ouh  thie  ginoza  druagun  stan- 

gun  grDza^  , 
kolbon  onh'iiihenii,  thaz  sies  gi- 
datin  entl  O.  IV.  16,  22. 
BLiKOLBO,  lii.,  J&(cifoI6e. 
a.  j.  plicalbo.  Sat  3t   y     .       « 
1  plicholbo.  Sal.  2.L  ceßtus. 
plicholpo.  Folg.   ; 
.  d*s*  plieholpun,  i:estu.  VA.  V.  69. 

n.pL  blicolben,  plumbatae*  Tr. 
TUfDÜCHOLBO,  m.Vtirms.  Tr* 

CHQuBUIUU^cp^^m^  s.  KALB. 

KEJUUBlGA^  >7^>>.  D.   II.  337.     Ist  es  mit 
birga  komponiertr  c£  äBer  ftuch  QBÜQLBReh. 

CHELBRen  (?X  mamds.Dllh  346.;  et  KEL- 

BIRGA. 


n.  s.  calc.  Sg-  913-  TG.  5.  Bl.  F-  2.  D.  II.  346. 
Zf.  1.      ^ 
chalc.  Aid.  3.  Ec  Bib. 
d.  8.  chalche.  Mo.  Bib.  1.  5.  7.  8.  10.  II.  13, 
Prud.  1. 
^  chalcha.  Bib.  6. 
chalch.  Bib.  4. 
a.  s.  (ehalL  D.  III.  63.) 

ORCALC,  auricalcum  s.  ORCALC  im  Sprach- 
.  schätz  L  . 

LEDIRKALC,  amhustum.  PO.  4- 
€HALHOFAN. 
GACALCT,  gefalffc 
"•  ^* /•  gichaictiu.  Bib.  13. 

gichalchtiu.  Bib.  1. 2.  ii^fJJ'^flT 

gechaihtiu.  Mz. 

geehalchitiu.  Bib.  6. 


ries  deaU 
bata.   J 


KILBRA  s.  KALB- 

CALC)  Äalf/  angels.  cealc^  noyd.  kalk,  calx, 
cementum. 
IV. 


CHELCH  s.  KELA  und  CHELIE 
CHILCHA  s.  KIRICHA. 

KAULCl,  deutsches  Volk,  bei  Strabo  xooBubeoi. 
Cf.  9ca)JA}Kcam;  bei  Ptol  und  CHAVILCl. 

CALGACus,  Anführer  der  Britannier.  Tac.  vit 
ogric.  )!  > 

CALCATtJRA  (aus  dem  lat  gebildet,  wag  der 
heutigen  Form  dieses  Wortes,  Sitlttti  nicht  jne^ 
anzusehen  ist),  calcatoriunif  iorcular. 
n.  s.  caicture,  torcular.  Hs^  ;    /  >| 

a.  s.  calcaturun  (gruob),  toradar.  T.  124- 
KELTERBAÜML  -  '^  * 

CALCTÜHHÜS.  - 

GHILHURU  &  KICHERA. 

CALCTURE  8.  CALGATÜRA. 

CHOLCHISC,  fold^tfc^,  colchiais. 
der  cholchisko  germenod,  eolchica^dada 
I.  incantatio.  Mop. 


KALT  s.  KAL. 


[27] 


Digitized  by 


Google 


r 


395 


KELT— KImO 


CCÄI— kOm. 


396 


KGLTf)  XtUtn  (xeAroc  und  xuin^rc^  als  die  \9eftt- 

Echslen  Bewohner  von  Europa  genannt,  bei  ffero^ 
'    doL  4,  49.  )•  Hcrodot.  Strabo.  Pausanias.  (gaU 

los  nostra,  ipsorum  Üngua  teUas  ah  agiäia* 

nis  garumna  flumen,  a  belgis  matrana  et  se* 

quana  dividiL  JuL  Caes.) 

CELTIBERI,  Volk  auf  der  pyrenälschen  Halb- 
insel.  Plin.  {^^ukrl^r^tq^  Ptol.) 

KELTOLIGTo^,  Volk  an  der  Rhone.  Strabo. 

¥£ÄllO&KYmae,  als  ein  gemischtes  Volk  bei 
Pltttarcb. 

CHILDEberT,  fränkischer  Konig;  a.  H. 

KELTER  s.  CALCATÜRA. 

CULM  (dT.  dea  Stadtnamen  Culm  in  Preubcn, 
und  oberdeutsch  j(u(in,  SSergfpiQe,  z.  B.  9{isi« 
fulm),  Namen  emes  pagua  in  Thüringen:  in 
pago  culm  ei  in  villa  culmnaha.  Urkunde 
von  966. 
CUI4MNAHA  8.  das  obige  CULM. 

COLN  s.  CHOLONNE. 

COLNDüm,  phmadum.  Br. 

CHOLZ,  Ärelfel,  tnrbo.  VA.  VII.  378. 
kloz  (s'icjj  turbo.  F.  1. 
chlo?,  pila.  St   Hieher? 
eHOLZÜÜARPLIH. 


KAM,  btpotum.  D.  II.  340. 


bin  et 
KAMP. 
d.pl.  khamon,  iupaiis  (duris).  V6.  III.  20S. 

Hieher  gehört  auefa  wohl  die  eatstdHe  Glosse 

chanafa,  habenae.  A.  (audi 
CAM,  camum.  Sg.  292, 

hieher?  i^L  cant,  camumt  miusa,  pohdu*.  Ft.;; 

aber  auch  camum,  cerevida  ia  du  Freme}^ 
KAAOUNDIL?  a.  MUNDIL, 
CHAMBRirrilj, 

KAMMA  s.  HAMIKLL 


KiMO  s  KIN. 


coman  8.  QUAM. 

COMuM  C€,om»),  keltisdier  Orttoamen.  Justin. 

cüman  s  quam. 

KUMjaN,  kftmdn,  sih  kumjan,  lagere. 

Inf.   chuman,  evolvisse,  excogitasse^  ßevisse 
(haec  sub  gelidis  anirisj.  VG.  IVSO». 
chumon,  conqueri,  conplangere.  Can.  2. 

(du)  kumis. 

uuib,   ziu    kumistu    thar,    uuenan 

si^achistu  sar, 
uuaz  ungifuaro  thinaz  ist,  so  un» 

gimacho  riuzist  0.  V.  7,  19. 

(er)  kumit. 

ioh  iagilih  sih  kamit,  sar  sih  thaz 

herza  rumit^ 
fon  ungiloubon  fcsii  iruneicheiit 
tho  iro  bruatL  O.  V.  6,  33. 

(er)  kumta. 

zi  themo  gotes  hus  fuar  ai  sar  ioh 

leitta  sira  daga  thar, 
kumta  thar  thaz  iraser,  ni  ruahta 

gommannes  mer.  O.  L  16,  8. 
thio(bru8ti)  sluagsi  mit  theo  hau* 

*ton,  bigan  iz  harto  anton, 
kumta  sero  then  grün,  iz  uuaa  ira 

einego  sun«  O.  L  22»  26« 
heim«  saz  thiu  suesteriAjti  kumta 

thaz  ser, 
uueinota  io  gilicho  then  b^tuader 

iamarlicho.  O.  III.  24,  7. 
si  quam  ruafenti,  kumta  thiO/ira 

thurfti, 
klagota   ira   uueuua    bifa   dohter 

liaba.  O.  m.  10,  5. 
martha  sih  tho  kumta  so  si  zi  kri- 

8te  giilta, 
aerlichero  uuorto,  sia  ruart^^.filu 

harlo.  O.  m.  24,  11. 
tho  kumt  er  sina  freisua  CkllL  4^22. 
(sie)  kumtun^ 

aiu  blunn  ira  bruati  thnrurh  tbio 

angttsti, 


Digitized  by 


Google 


397 


KtÄL 


ioh   kumtun  io  %i  noti  thio   uue* 
naglichun  dati.  O.  IV.  26,  10. 
iwp.ph  kum^t: 

ni  kumet  told  minan,   ni  scal  ih 
ihan  midan.  a  IV.  26,  30. 
p.  a.  chuminti,  cangiiestus.  Can.  3. 
ARCÜRMT,  p.  p. 
arcumite,  quesit  sunt.  Can.  4, 

BICHÜRUAN,  6ef lagen. 
Inf.   bichumen: 

ioh  muasin  thes  gifllzan,  gisuaa- 

licho  biriazen, 
ouh  in  tben  arumen  gisuaslicho 
bichumen.  0.  IV.  35,  30. 
CHÜMUNGA,  f.,  guaerimonin.  R. 
CÜMIDA,  /.,  infirmitas.  T.  135. 

a»pU  cumida,  aegrotationes.  T.  50,  2. 
CHUMA,  /.,  quaerimonia.  Re. 
CHÜMO,  Uum,  mit  gftü^e,  trix. 
cum q,Wa7.  T«  92. 

chümo,  vix.  Mcp.^Prud.  1.  Nsm.  egre.  VG. 
in.  534. 
ter  chümo  ze  leibo  auorteno  liument, 

sumrstes  fama  ienuis.  Bo.  5. 
toh  ih  iz  chumo  chure,  licet  ttmd  m- 

spicioner  Bo.  ^. 
so  gesciehet  uns,  danne  uuir  uaellen 
betondo  an  go.t  teficben,  .da2  uuir 
an  ander  unsih  ferdenchea  unde  uti- 
sih  misseliche  gedan.cba  chum^Iaz- 
zent  petQA.  JN.  37,  8.. 
|a0  j^i^mp  l4$ide  bin  ih  sa  irlegen,  daz 

ih  iz  chumo  fertrago.  N.  54,  3. 
ih   chum.0   geatemon,    deßcit  spiritus 
meus.  N.  142,  7.  i 

kümo.  vj 

irbeit  sl  thes   er  kumo  ioh  sprah  zi 

druhtine  tho.  O.  IH.  24,  50. 
then  thu  in  berqbte^a  naht  so  kumo 

thar  gisehan  ma^ht,  0.  V.  17,  32. 
sie  irluagatun   aaa  kumo   zi  iungist 
filu  rumo*  0.  V.  J7j  39. 
KÜMIG. 

cumi^  uuard,  infirmabatur.  T.  135.    ist 

T.  135.  uuas.  T.  135. 
kumig: 


CHUMA— C03IAGEN.      398 

lazarus  ther  guato  uuard  kumig  filu 
thrato.  0.  IIU  23,  5. 
chumig: 
chumig  bin  ih  iaro  iu  filu  maaeeero. 

0.  I.  4,  49. 
so  min  gcist  chumig  uuirdet,  deficii. 
N.  141,  3. 
qhumich,  aeger.  VA.  K.  814. 
kumih.  0.  IIL  23,  5.  cod.  F. 
^.^.in.o.chumiges,  toriuasi,  flexibilis.  Ec 
c/.  s.  m.  kumigcn: 

tho  druhtta  thio  unganzi  nam  ^ 
f  on  theme  kumigen  man.  0. 
UL  4,  34. 
a.  s.  m.  kumigan: 

thar  zi  then  gizaltan  gisah  er 

einan  altan^ 
kumigan  suaro  iu  managero 
iaro.  0.  la  4,  16. 
n.  pL  n.  chumigiu,  satsda  (viscera).  Tg.  3. 
n.  pl.  m.  chumiga,/rac/o#.  M.24.  CaalO.  11. 
KUMIGJIN  (oder  kumigjan). 
p.  a.  a.  s.  m.  chumigenten.  Gh.  3.     k  las- 
chumqgenten«Gh.  1.2.)  ^e«. 
ctntem. 

CHUMA,  cuma  (Stadt).  Z. 

CHUMA  s.  KÜCHMA  in  K0CH6n. 

CUMEObisig:  iuocta  camagenos  citntaiem  in 
moirfr  cumeoberg.  Perz  1.  177.;  et  prope 
ßumen  tuttinam  monte-comiano.  Perz' L  AOL 

ctCOBIAGENf. 
CHUM  s.  CÜMIN. 

CHUMIsTODAL,  J^itt,  etallbtener,  pasior. 
g'.p/.  chumistuodlo.  Mf.    \ 

chumistudalo.  Sb.     V  P^^^''"^  <Po. 
ckuihistadilo.  Bib.  7.)     ^""^i^^i^^y 

KÜMIH  s.  KÜMjAN. 

CUMIH,  CHUMICH  s.  CüMlN. 

COMAGENu  itiücia  comageno«  civitatem  in 

[27-] 

uigitized  by  VnOOQ IC 


399 


CHOMAT— CUMIN. 


monte  cumeoberg.  Perz  1.  177.  ~  montes 
.     comageni  (aßicnema(6>  UrL  v.  903. 

CHOMAT  (?),  laniinumO)^  Wn.  460.  Es  steht 
zwischen  erpica,  irahea  und  rastellus;  sollte  es 
unser  j(ttmmet/  Snmt  seyn?  CL  Xomatf  epU 
rhedium  im  Vocab.  y.  1429. 

CHEIMATAm: 

cheimata  vel  losces  huti,  iantino.  Blb. 

6.  10. 
cheimata  vel  groone  huta,  pdles  iaqrn- 
thinas.  Btb.  6. 
ist  Mrohl  kein  deutsches  Wort;  etwa  xa^o^  SBill« 
ftrrod  ?   . 

KAMEL,  Ortsnamen.  Urk.  v.  1066. 

CAMÜLus,  keltischere?)  Gott,  der m^in der  Rö- 
mer;  cf.  Grut.  inscr.  40,  9. 
)  CAMULODUNiM^  keltischer  Ortsnamen. 
AJNDECAMULum^  keltischer  Ortonamen. 

CHÜÄBL  8.  CUMIN  und  QUAM. 
CHUMILING  s.  QUAM. 

CAMUNi,  rhäüscbes  VoDc  SUiabo. 
CUMIN,  CUMI,  CUMIL,  x&mmd,  ami. 

imm,  nord.  kümen. 
n,  s.  cumin.  Wo.  232.  D.  ü.  190« 
chumin.  W.  Bib.  13. 
cumL  P.  2. 

chumi.M.29,131.Mt,.Sb.Bib.>5J|^^ 
1.  2.  5.  Le.  1.  3.  Rc  Gc.  1. 
3.  6.  7.  11.  Rg.  1- 
chumil.  Tr. 
£?.«•?  chumin,  ümno.  Hd. 
a.  s.  cumin.  T.  141.  Gx.  >    ,..^.__. 

chumin.  Frg.  21.  D.  TL  285.|'  «^"»^ 
FELDKÜMF,  gelbförnmet. 
ueltchumi,  cuminmn,  Bib.  13.  sarto*Em.3l. 
veltcuDlih^  gith,  quo^dam  irsfirmum  Se- 
men, Li» 
veltjchumich,  ciminunu  Bib.  6. 


),  cumtnum. 


cimmumj 
cuminium. 


CHEMINATA.  KAMARA.      400 

wetchumi  (sicji  cariu  (acj.  Wa  460. 
ueltkumil  (sicj,  drco.  Tr. 
GARTCUMEL,  eartenICmmel,  carea.  L. 

CHEMINATA,/.,  ÄemjiatrÄaiiimer^  ©tufrc; 
Gthiniti  candnata*    Cf.  caminui, 
n.  s.  cheminata,  keminada.  C 
(kemenade,  tempa.  Id.) 
£?•  s.  chemenätun,  cubiculo.  Mcp.  45.  55. 

chemenati,  Camino.  Bib.  4. 
0.  s.  cheminatun,  concavum.  Eb.  Prud.  1. 
n.^/.  kheminatun,  ihalami,  cublcula.  Ra.  gl.  K. 
BETIKEMINADA, /.,  cubile.  D.  II.  311. 
BRÜTICHEMINATA,/,  gjrautfammer. 
dpi.  brutechemanaton.  Mcp. 

KAMARA,  /.,  StammtXi  nord.  kamar,  cameta. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
conclave.  Phid.  1.  Gh.  6.  A. 
ihalamm.  C.  N.  18,  6. 
cubicutum.  Sg.  913«  Mz.  Sb.  Bib.  1.  2.  T.34,2. 

Ra.  gl.  K. 
cubile.  T.  40,  2.  K  35,  5.  149,  5. 
zeta  {6iaifd).  Wn.  863. 
mda.  H.  22. 
vestibulum.  Rh. 

cella.  K.  53.  Bib.  1.  24  5.  7.  Mfj. 
exädra.  Bib.  2. 
tabulaia.  VG.  U.  361. 

Form  und  Flexion: 
n.a«*«.  kamara.  Gh.  6. 

camara.  Sg.  913.  T.  34,  2. 
chamara.  C.  Phid.  1.  K.  53^  Bibb ).  2. 7. 

Mz.  Sb. 

chamera.  Wn.  863.  Bib.  5. 

g.  s.  chamara.  H.  22. 

d.  e.  camaru.  T.  40,  2. 

camara.  A. 

kamero.  Gg. 

chamaro.  Rb*  > 

chamero.  N.  18^  6.  35,  5. 
n*a.pl.  chamara.  Ra. 

chamara.  gl  K.  VG.  a  361. 
d.  pL  chameron.  N.  149,  5. 
KAMARWIB. 

KAMARGANOZ.  • 

KAMARSiDILLA. 


Digitized  by 


Google 


Ml 


SAMARA. 


KiiMA^A- 


402 


ilAKAMARA.  - 

(min  ohuDig  leite mihiä  sine'fcli'amcre. 
D*  in.  24.)  5  * 

ÜUAFANCHAMERA>/.,  aBaffette<rt«'m<r,  ar- 

mameniarium.  Bib.  9.^ 
BEITCHAMERA,  /,  emp&rmm.  D.       ,         ' 
BÖHKAAIARA, /.,  f6üii)tttammttrbiblhtheca, 
archivumy  armarimn,  scrmium*  '  '^ 

n.  ^.  buobcbaiivera.  Bo.  9.  "^ 

buchchameve.  Wn«.^^.   •       '  "* 
g.  s.  paohcbam«ro.  Can.  10.  11.  '   ^ 

!  btiatkchamero*  Mcpv  *' 

.  baoocbam^ro.  Bo: '5-  J»   •''  ^  '^  '  '  '  ^ 
d.  s.  puohcbamaro.  Sk  6b;^/<€bil.  l!0. 
paochchaiii<ario.<M.  95i'97i 
^pnochamaro.  M;  90i  Can.  li. 
puocbamero.  Can.  5.  ' 
puohchamara.  Can.  7. 
pouchkamera.  Cap.,1^  '<'         ^ 
n.n./?/.  pÖchchamara:  Ü.tlt.^^i^ 
'd.pl,  ^uobchamarun.  M.  13.  Sbe.  Ec.  2. 
puocbchamarun.  Mx; -Sb;      •        '   '^ 
puocbamarun«  Sb.  Can.  11.  ' 
pnochamirin.  Bib.  ö* 
bnchamaren.Bib.19i     ''     '     '^*  ■' 
BÖHKAMABie,  bibUofheeäUä.        -  \  ^> 
a.  s.  f.  bnohchamerigun    folleglichi. 
biblioihecalem  4H^fdidm.  Mcp.     * 
BETTIKAMARA,  /.,  S&ettfammer/  thalamus, 
Conclave,  cubiouhan,penelrale^      ^  :* '     '^^- 
n.  ^.  pettichamara.  Rd. 

betekamera.  Tr. 
€?•  ^.  pettichamaro.  Sb.  Bib.  1. 

petichamaro.  M«.       *  -     •»    ^      *  '  ** 
pettichamaraJ  Bib.  7.<       ..     /^'t 
pettichamera.  Bib.  5. 
a.  #•  bettechamera.  Mcp. 
if.  p2.  bettechameroa  N.  104,  30.    '     '1>1 
BRÜTKAMARA,/.,  S&ratttfammex,  IhiOättUs. 
n.  ^.  pruticbamara.  Ic«>  Ji.*    -     !       .^I 
d.  s,  briutechamero.'N.  18,  6.'  ':     *' 
o.  ^.  pruntchamara.  R.  ..  (     t         t 

prntchamara«  Gh^  3«'    Je    .tu.   . 
HIMILKAMARA,  />  J^imiilit(ili«miti<V/r^imi 
meWgmiac^.  :      <.q    i  j > 

d.  s»  himilkamarn:  .  ^  ;  o  <  a  ^' 


thier  in  bimilkamarn  irfnllit  io 
Ynit'g^rfianu.  O.  11.'»,  9. 
TRESOKATÄARA,  /.,  S)re«fammer  (welches 
nicht,  wie  einigt  Theologen  lehren,  au»  Ztop 
fammer'entstanden  ist),  6c^a6fttmmeri  ae- 
j  i  rMksm,  gäzophyladum.! 
n.a.  s.  trisachamara.  Pnid.l.l\L31.Le»l«3. 
trisichamera.  Le.  2. 
trischamarL  Eb. 
tre8camere.'Bib.  4. 
d,  s,  triaachamaro.  *M.  31.  Le.  1»^ 

d.  pL  trisiicbi^fn^rQ^v^Xr  Ril'«  ^*  ^* 
'  trisichamarua  Bib.  7.     .  ) 

r  '    i;i\'i*    .  tri^chamaran.  Bib.  11. 
-  ir^achagiaran.  Bib.  13. 
.,  ^H4yKÄMARA,  /.,  Sc^Uf f ammer. 
(slafkam^ve^  pfßborium*  Id.) 
KAMARLI,  n.,  5(ammcrlein,  praetoriolum. 

chamarlj,  praeioriola.  Bib.  2.      . 
'  KAIWLVRUNG,  in.,^^^^Ä  (kemerlinc, 

bicutarius.  Id  ),  camer ariM.   Hieraus  das  mit- 
teUat  camerlenguSf  camerlingus. 
,r    li./?/.  chamerlinga:  iro  (der  Juden)  scrlfte 
dienont  unsidar^^mo,  nnde  sint 
sie  samo  so  unsere  chamerlinga, 
I,  l^^iHiand^a  h  chit,  Jinafor ßlUifi  fepviet 
minon.  N.  40,  14. 
g'.p/.  chamerlingo:   in  dero  himc^Iisl^Qn 
'  ^      iJhiimei^W|(<^  giio^bi:efte',  i»  co^ 
leitis  ihalami  consortia.  Mcp. 
.KAMARAH^  miMlmmtttiiffiJamefarHislMti 
adarius,  cUwicmUuimf  äabufiy  drcarius,  eu- 
nuchus:,  aI  .  j  x,.A    K 

n.  s*  cfiamaTarL  Em.  31. .T  .drzri 
/.n\-./ kfcineraü'iV/  /-   .i  /*  ,r: 

V.'  '"\)camerarL  VS.  .;t  .tlTn.  . 

/^.vmu).  cbiniitaire^BIb.'  5i:  ^     •      i  : 
Ipamerere.  Cr.      i  f 

ctiameraere.'Hd. .     .  t 

ii.a.p/.  chamaraiML'Ra«  .^^     . 
fehamarair AT  tä.  ^X         ^ 
.      UVV  kaauef^te.1  Hd.«  c   .   . 
-/4?.jPl.9amarariln.\W.  ■■.'.  i    i'(\   i  ^ 
i^  ;i     )   fihamaVavnflBi.  Ak .  «^^  ^    > 

Bl^TftllCAMARAfilj  iii4v«e^((4lwttr<Vi  eil* 
biculafiU»  .'.       i  ,/*    >.>  ^.i     ' 


Digitized  by 


Google 


403       KAMERCH^^KAMP. 

/«i.  #•  betekam«cai;|.  Tr. 
bett«ka nierar«.  Cr. 
betechamerarc.  Bib.  13. 
4f.p/..peiticliamarareD.  Bib«  6. 
pettichamtrariB.  3ib.  8»,;, 
TRESOKAMARARl,  m.,    Qilfalil&lamtxiti 
aerariuSi  .././.   ./ 

n.  s*  ^Iresekamerari;  Tr»  ! 
dresekämerar«.  Cr., 
triskhamarari.  Bib.  6« 
d.pl.  tTlschameraTinJ  Bib.  6.  .< 
<;AKAMARI,  fi.iett^mmtt.      =     \  ^'^ 
d.  s.  gikamare^i  ^ 

ioh  sint  sie  xiu  mit  redinu  ia 
himilrich^ä  Freiiüi4H9 
'   in  himiles  ßikaiÄareniit  miefci- 
lemo  gamaua  Ob.  21. 


KAMP^KIMB. 


404 


\  \ 


KAMERCHA.  Hs-V  cflOT^acp,  OtUa.  (gai«» 
CAMERTHA. -ft.)  *'^'> 

CAMUSi,  ^B  zu  den  Franken  g^&rigee  -Volk. 

Tr.;  8.  FRANCHÖ. 

CHEMis,  eyw«fc;  s«ir;  2.  tr;  hema. 

CUA^AVl,  Volksaameo.  1?GL.,^.  TA.  13,  55. 
KASIPy  KA WQi  i»o  Xnmmf  ä^eü.  catob^ 

n.  s.  kamp.  L.  V  s^  . 

kamb.  TV..il  .     '  .i  i    <  -       1     ^ 
camp.  F,  1.  2.  lVktfi./2.     oi   l^pecien, 
camb.  Tr.  f  .  >   crista, 

€hamp.  Wn;  460.  863i  aabiiracemus. 

Em.  31.  Tr.    .,">  .-7  *tm.-  li 
kambo.  D.  IL  85D*        ^         Ij 

d  ^.  kambe.  D.  II.  336i  .  )*   -^•-^ 

champe./Pörf.  iV  Di  fl.  3364'  f^^^'*^- 

a.  ^.  cbamp.  Mcc  SbJ  Bib.^l.5..6.),  coronom 
cbamph.  Bib.  JKJljei.      ^^r(}fm:4a' 
bio  coronani:initrFa$ilem^i'$ktt  Tische^ 

n.pLk&mh4;pi^rM  (ichr  Web^)L nCt/-^ 

cf.p/.  kamben,  cristis.  D,  II.  3&(h^  ^-^'^^^ 
cbampun,  cristis.  Prud.  1. 


a./it  champa.  Prud.  1.  D.  IL  339.\  v 
cbamba»  CIL  33ft  J 

kambo  fsicj.  D.  IL  339.         (,  aisias. 
ehrampun«  VA.  UL;46S.         \ 
cbambin.  D.  IL  329.  / 

ÜUOLLECHAM,  V,   SB  0  Uf  a  m  m^  iradula. 

Wn.  46Q,    

wolIakampniL  SaL  4   \ 
woliechampeiu  S^.  i.L  tradudäs. 
uuollichamp»  SaL.  3.    ) 
jaANINCAMP,  k^^mviUmmiVA^  heraclea.  D. 
ACHAMBL  stup^  A-  Bib.  9.  12.:;D.  IL  378. 
KAMPJAN,  f Ämm-tii^  aQgela.  caemban,  nord. 

p.a.  cb^mpLetfta. .fiib»;  1«  \9pecte1u 

cbempinta.  Bib.  7.  ( tes  (et 

chempente.  Ml].  Sb.  Bib.  1.  %)texentes 
subtifiaj. 
GKEMMIT.  )^  .        ^   „ 

GIKAEftIBmr"  ''•!  P^'^'^'^^  P-  V-  334. 

KAMP,  rom/f^^ 
d.pL  ch^rtife^,  compeiUöus,  Wb. 
CHEMBIL,  columbar.  Fw  2. 
«AKAMPrr,  c^mpedUus. 

€upUm.  gt*öhampe€«n,  roiiyM^'/o^4  Wb. 

KAMPvjianam« 

KAMB,  Ortsnamen  (castrumj. 

CUAMBA)  Ortsnamen.       ' 

KAMPl,  deutsches  Volk  an  der  Bonait.  Plols 
PARMAIKAMW.   | ,  deutsche  Völker  m  der  Do- 
ADSABAIKAMPlJ  :  näu.  Piot 

KIMB-.     ^  •  ''.'•■   .'".,''■'     ",,.,..■  V. 

EINCHIMPI.  gl  K.{,  faaettum.  '  ' 

AINCHDWPl  P».  '  )  '   . 

3IKlMPÖr. 

'   plkimpoL  Ri.  d«  Kt.  1     -         .     ' 
r:  {uhrlWB^ot.:P>L      ..  !'/«««?'• 
pikimpot  Ra.        j 
pikhimpot  gL  K.>:V>!^r^M         •       a 

pichimpöty /mz^r^i.  Pa. 


Digitized  by 


Google 


405 


KEHBA— CA«B(Hir. 


KUMBOSt—CBÄMPH.      im 


HKIAIPIDA.  Ra.       [ifimettm. 
PICHUOPIDA.  Pa. 


'j.>. 


K^IMBA^^a^.n«  ^rmka*    Kann  aus 
kimbas.  i.  e.  naves.  fifitz  mofi.  11^  7S5. 
gefolgert  werden,  dab  cymba  ins  DeuUche  ab 
kimba  an%eaQmi9ep  g^we$en  isC? 

CHEMBIL  a  Km^,campe$.  \ 

CUMPAL-Ra.       Yffy^^    IngtIL.sUAf 

r  (kAünpaJporun,     dagqpeft 

KHIOSPAL.  gLK.}geli»it  mRä.  piirMi  oMi  fei- 

gei|<^   Glosse   und  überseUt  judUia.  —  C£ 

CHtÄffilRRA  nnd  CHÜlilPH; 

ClMBERIüS)  IMannsnamen.  JuL  Cäe. 

CHUMBIRRA,  OniuM.  lh\  Rd.  ^u  CHüNm? 
oder  ist  der  Stamm  (HUMB?  Cf.  mich  CIM- 
BRl,  CUMBRO.  -  In  $g.  913.  Mehl 

cumpurie,  trib:  — 

d.  s.  chumbarruil,  triba  (T^en/Qmin)^'^.  67, 28. 

fchumberruto,7ri&fiY/'^ö>  N-  107,8- 
n.p/^  chymberra:    nnde  an.  imo  nnerde»! 
kesegenot    alle    chumberra    dero 
erdo,  omnes  tribus  terrae.  N.  71,  17. 
mines  truhtenis  chumberra,  irlhis  do- 
miniy  ih  meino  die  an   in'geloup- 
ton,  nais  die  in  chriuxegotoa 
dl/i/.  chuibberon,  tribubüs:  da^dn  zeuueUf 
chnmberongekie^ze,  iummenta  iri^ 
bubus  qisae  locutai  es.  Nh.  9. 
chuihbcrrun  (oder  ist  es  acc.  pL?):  Z6> 
nuelf  chumberrun  israhelis  ze  ir- 
teilenne,  jmticanief  duodecim  tribus 
israhel  N.  85,  1^.      , 

CAMBORT—  [ndt  bort  zusammengesetzt?  ci 
aber  auch  cambota,hi  Eäc.  de  cas.  s.  gall*  n. 
cambuta  ftambuita^  caihbuca,  cämboca}y  ba* 
culiis,  sustenfam^i,  baadt$s  incurvoiris,  virga 
pästa^alis  episcoporum  in  Du  Fresne]l. 
si  guis'  tres  eambörias  (rämbortos)^  asm  qwh 

bus  sepes  superligata  est^.  L.  sal.  37, 
ü  (ptis  t^es  cambohta^  (campkortas)  involave* 

rit.  Li  rip%  43r 


J^ijMBOSm!  Xm&  composüumT)f  Äumjlf  lapa- 
stis.lCr. 

CIMBRiy  Jtim6erit/  Volksnamen.  TG.  Liv.;  von» 
Plinius  ab  ein  Theil  der  ingaevones  aufgeführt 
(Cimbri  lingua  gallica  latrones  dicunlur.  Fest. 

Plutareh.J.   Cf.  CUMBRO  und  CIMBE- 

RIus.  —  Geboren  die  Namen  der  brittischen 
cambri,  kumbri,  kymbri,  kymri,  jtpnu 
itttii  Xpmttn  (cd  Sumberlanb)  mit.dent 
Namen  cimbri  zu  Einem  Wortstammc?,  Ist 
Cumbrrra,  tribus,  dsamt  zusammen  zu  halten? 

Cl^BtBRQ^  :MarihsifameB>  Ih^dii.  corbeßeas,  Cl 
CMBRl 

KAMI>SIANl^deulschcs  Volk.  Slrabo.  Ct  AMP- 

SANi. 

CHAMPH,  m.  (ÄiWtf  f;  kamp,  dtiellum.  Id.), 
pugna.  Rg.  2. 
[waren  si  sa  (In  der  muo-tei  wambe^  mit 

cBamphe.  D.  IH.  71.1 
KAMFHEIT,/ 

a.  s.  cha^mfheit,  militiam  (servituiisj.  K.  2.^ 
KAMFWIG. 
KAMFSCILT. 

KAMFJAN,  timpfm\  angds.  campjan,  nont 
kepjfttjpraeliart;  c£  nord.  kampa,  masti^^ 
gare. 

Inf.   chemfan  (evva  untar  derv  chem» 
f  an  vviti;  lex  sub  qua  militare  vis}. 
K.  58. 
ze  chamfanne  Cketruisso»  ze  kara» 
uuenne  sint  benenn  vnsdrivindi 
lihhamun  dero  yvibono  ptboto 
^'         "-  •    d^rahai^samii  ze  chamfanne,  ergo 
praeparanäa  sunt  cordä  nostra  ei 
*^       '  eorpora  sanetae!  präeoptormn  obe^ 
dientiae  miHtatura^  Kp» 
^     p.  a^  cfaamfanti,  miKtans  (tub  reguia).  K.  U 
^'  h,s.Tn.  ehamfanter,  miUiaturus  (do- 

mino  christoj.  Kp. 
KICHElMFrr  ist,  militatur  (einemr  ehT- 
'     Äinge).k-6L 


Digitized  by 


Google 


407 


CHÜMPH 


CHUMRT^-KAN. 


408 


KAMFO,  KAÄIFJO,  nu,  j?cmpc,  Jfampfcr  [et 
camplo,  z.  B.  in  curte  ducis  vel  ubicunqtie 
pngnovcrini  campiones.  L.  baioar,  %  12.  und 
champbio,  chamfio  in  L.  RoÜi.  (camphio^ 
camfto,  pugnator^  D.H.  357,^],  angs.  c?empa, 
nord.  k  c  ni  p  a ,  agonhta,  pugil^  miles,  k  a  p  p  i , 
aihlcia. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
gladiatöv.  Sg.  913.  .iVv\uVii\^\ 

athkta.  Pce,  Em.  21.  88:  Hi 
iiro.  Can.  9.  10,  Em.  7. 

pugih  BW»  '     .    •       r  : '      '•   .:        I 

pugiliaior.  Org. 

ogomUa.  Tr.  *  ,    .  -        -, 

venator.  Em.  21. 

mks.  D.  iL  337.  T.  13,  18.  47,  S.  200,'  1^ 
203,  1.  5.  222,  2.  Em.  33.  Prud.  1. 

Form  und  Flexion: 
n.  s.  chemphio.  Can.  9.  . . 

ccmpheo.  Sg.  913. 

chempho.  Em.  7.  28.  Can.  10.  VA.  V. 
372.  Pr.  e.  ,      : 

chemfo.  Em.  21. 

kempfOf  Tr. 

kempfe.  Hd. 
d.  s.  chemphin.  Prad.  1.     .      , 

kemphen.  D.  II.  337. 

kempfen.  T.  203,  1. 
n.a.pL  chemphun.  Em.  21. 

kemphon.  T.  13,  IS. 

kempfon.  T.  203,  5. 

kenphon.  T.  47,  5.  200,  1. 

chemphip.  Org. 

kJicnfup..|iIai«  33, 
i7.p/.  kcnfon.  T.  222,  2.    .       , 
CHEÄIPHO,  tti,  pr. 
FÜSTKEMFO,  IM.,  gattflf  Srnpfer/  pugillator. 

a.pL  föstchen^ep,  pugillatores.  Org. 
CHNUTTliPMFO^  m,,  ÄuMMelffimpfer/ 

pugiUßtor^  .  ,   . 

n.pA:Ciinojtt  elchexQf  en^  pugiflatores.  Org. 
STVTIli^MPO,  1».,  6c^tt^ei;t|anipfer,  gla^ 
diator. 
n.pl  Avretich^mfhun^glßdiatpres.SaL2. 

CHüMPH,  CIOT/II«  ?  St  Ist  ciwi«#  gleich  CTfiÄfl? 
oder  cymlmm?  und  chumph  das  «p^tere  jchunf, 
knmp,.  ein  Getreidemaab;   oder  überhaupt  ein 


Gefafs,  Schüssel,  Becher?  (cf.  Äumpf  In  Schmel- 
lers  baier.  Würtcrb.)  oder  steht  cimpus  statt 
cippns?  Cf.  auch  CIIO^IAT.  —  Sollte  nord. 
\fiymhi^fasciculus^  damit  zusammenhängen?  oder 
nord.  kumbari,  navis  mercatoria.  —  Cf.  auch 
cumpal  und  cumbirra. 


3 

..:ii 


CHÜMFT  s.  QUAM.    ./- 

CHEIMZINGAIVIÜSA/Ortenamen. 

JvilLli  (et  JviijnL/^  B&n8k.]stn^nasci^xini 
Nebenwinsfl  jnA,  rtoäeerei  deren  beider  Bedenk 


tungen  in  der  deuMe^iep  Wurzel  JSl4U-1  ent- 
halten sind;  cf.  lat  (jgj  nasci  und  fg)  noscere. 
Aufiser  den  hierunter  .au%eCihrteo  Wörtifrn  ge* 
hört  auch  wohl  quena,  uxoTj  ywii  (cf.  sanskr. 
Jana,  vir)  hieher;  vielleidit  auch  kniu,  genu 
(cL  sans^.  jdiHi)?  Aich  KIND?  —  S.  auch 
KÜMBIRRA. 

KÜNNAN,  goth.  kunnan^  ang8.,cuiinan,  nord. 
.  kunna,  fSttnett/  totflen/  scire,  wenn  ein  sol- 
cher Infmitiv  angesetzt  werden  kann^   da  die 
als  pracscniia  gebrauchten  kan,  knnni  prae- 
^    ierita_  sind;  in  chunnin  (artes).  Örg.  scheint 
- .  eia  solcher  inßnitiv  anzunehmen  zu  seyn;  das 
sonst  yorkonimende  chunnc;n  gehöret  zum 
abgeleiteten  Verb  kunnin.  —  Das  Prateri» 
t|im  dieses  Verbs  hat  die  schwache  Flexion 
konda,  kondi  (bei  0.  konsti).  ,  . 

Bedeutung,  und  Gebrauch: 
chan,  nosco.  V.  10. 
pi  chan,  non  sufßcio.  Gh.  2.  3. 
kan,  norat.  ^  1i*      '  * 

guates  er  in  onda  sos  er  unola  konda. 

0.  L  27,  31. 
anima  ne  chondi  nieht,  übe  iro  iz  ratio 
pe  gahe.^  Mcp.    ,,.       .  .    ^    •    j  ;    \ 

du  chanst  unta  ipaht  OlL^  ,, 
da.ih  |ii  megi  ode  ni  chuii^aw  OlL 
Uiit  dcc.  ,>  ' 

chan  puoc^^  ass^cuius  est  littcras^  M^  22. 
uuio  er  thio.  buah  konsti.  O.  OL  16^  7. 
-  du  chanst,7i^/cain.,J)Jcp.^   .  »    . 

.(sie)  cixuoii^pn  ax/ra^OiDiOHi.  Bo.  5. 
diu  nasa  kan  discreiiomem  edoris  et  foe- 
toris.  Wm.  7,  4 

Digitized  by  V^nOOQi^^ 


409 


Km 


K^ 


410 


(sie)  kiinmuQ  diu  ^ae^rav^enta  scriptura* 

ruu^  Wnu  4f  4. 
uuaz  c^huuaot  it y  quod  e$i  cpus  vestrwn. 

in  thiu  thaz  ih  iz  kunni.  0.  L  %  42. 
die  (spracba)  er  oe  chonda,  noveraU 

N-  80,  6. 
er  man  sie  ^ar/^^,  eh o ndl.  Org. 
(suer  wole  chunae  deii  li^t  Mos.) 
mit  inßnitiv: 
ter  dia  chao  finden.  SyL       .  • 
du  chanst  keanteron.  Mqp.    g^sagen. 
Bo.  ö.  fernemen.  Bo.  5»  gehalten.  N. 
73,  16. 
chan  8inge,Bu  Mqp,  uerzieren.  Bo.  5.  ir* 

chennen.  N.  88,  16.  ^uizeQ.  Mcp. 
mag  scadoa  hatto  lidaa,  ni  kann  inan 

bimidan.  O.  IV.  5,  10. 
uuir  chuunen  geantuuurten.  Bo.  5. 
die  daz  becheiin.en  chunnen.  N.  91,6. 
chunn^n  ftirezibep.  6^,5.. 
cbunne.  gecbiesisQ,   posset   discernere. 

Bo.  5.  .  i 

daz  sie  kunnen  unte.  mugen  beskir- 
.  man.  Wm.  8,  9.  -      y  . 

ih  kunni.  g^rihtan.  Wm*  2,  6. 
^  ;in  ander  gizupgifir^femaniz  ni  kunnL 
O.  I.  J,  mi 
,.'\^  chunne  uuidere  gesinnen  ze — •  Mcp. 
dannan  sie   cbunnin   bechennen  sih 

selben  (vaUiereJ.  Mcp. 
ih  ne  cbonda  sie  finden.  N.  114^  3.  uo- 

bcn.  N.  34,  11. 
du  chon4pst  demo  uuolaBlIhten,  der 

unrebto  teta.  Ni  49,  19. 
die  nieht  ne  cbondon  flanzoU'  N.82»ll. 
chondon  irchiesen.  N»  118,  1^7.  geua- 

^         f  ^n.  Orgt: 

man  chondi  daz  tuon.Bo.  ^5. 
sid  uns.puoUg.siu  ne  cbondi.  ]\Iap. 
Form  und  Ftexiop: 
Inf.  cbunnin^  0^ 
(ih)  chan.  V.  10.  Gh.  2.  8. 
(du)  chanst  Otl.  JMcpv  Bo.  5.  N.  73,  16. 
(er)  kaU;  gL  K.  Wm.  7^  4  8.  8. 

kann^(iAaii  bimidan).  0.  IVf  5,  10. 
khan.  Ra. 
IV. 


chan.  M.  22.  SyL  Cto.  10.  H.  Ho.  2. 
Mcp.  ßo.  5.  Org.  N.  4,  6.  88^  16. 
(wir)  thunnen.  Bo.  5. 
(ir)  chunnot  Mo.  Bib.  1. 
cunnot  Sb. 
chunnit  Bib..  5.  (Mos.) 
(sie)  kunnun.  Wm.  IL  3,  7.  8»  4,  4.  7,  4. 
kunnon.  Wm.  1,  11,  4,  4.  5,  12.  7,  4. 
eunnon.  Wm.  |.  IV.  IX.  3,  17. 
cunnen.  Wm.  L  IV.  IX.  3,  8. 
kunnen.  Wm.  UL  3,  7. 
chunnen.  Bo.  5.  N.  73,  16.  91,  6. 
(ih)  kunnl  O.  L  2,  42.  Wm.  U.  2,  6. 
kunne.  Wnu  2,  6.  8,  3. 
chunna.  Otl.        .      . 
(er)  kunni.  O.  L  1,  120. 
cbunne.  Mcp.  Bo.  5. 
(sie)  chunnin.  Mcp. 

kunnin.  Wm.  1,  II. 
kunnen.  Wm.  %  3.  8,  9. 
cunnen;  Wm.  U.  2,  3. 
(ih)  cbonda.  N.  34,  11.  114,  3. 
(du)  cbondost  N.  49,  19. 
(er)  konda.  0.  I.  27,  31. 

cbonda.  Bo.  5.  N.  80,  6.  Mcp. 
kunda.  O.  I.  27,  3 L  cod.  F. 
(sie)  chondon.  Org.Bo.  5.N.  82, 11. 118, 127. 
(er)  chondi.  Mcp.  Bo.  5.  Org. 
kondl  Wm.  IL  3,  1. 
konde.  Wm.  3,  1. 
konsti.  O.  UL  16,  7. 
(rie)  chondin.  Bo.  5. 
INKÜNTJAN,  accusare,  arguere. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
def  f  ehto  inchan  mih,  corripiet.  N.  140, 5. 
inchuune^n,  ii?€?r€j9iirtf.  Mcp. 
di^ra  zuo  inchondon  mih  mine  lancba 
unz  dia  naht,  in  super  et  tssque  ad  noc* 
fem  in^repi^wa  n^e  renes  mei.  N.  16,  7. 
ih  in  chan  djh,,  argnam.  N.  49,  22. 
Dio^ip  dinera  heizmuoti  ne  inchun- 

nist  du  mib,  n0  arguas  me.  N.  37,  2. 
bi^^biu  inkunnunfsie  mih.  O.IILl5,32. 
inchaiist  ^ib^  aceusas  me.  Tg.  1. 
inchunne  uasib,   reprehendat,  accusei. 

Org. 
ninchunniii, n^  ineuses.  VA.  XU.  146.- 


[28] 

Digitized  by 


Google 


411 


han: 


KAK 


412 


§ih  InchuÄdä,  $e  incus&t.  VA.  XI.  471. 
(mih)  inchunnende,  commiiriscens.Mcp. 
mit  acc.  der  Person  und  geh^  deir  Sache: 
do  in  natban  inchonda   deto   misse- 

täte.  N.  50,  1. 
si  in  sinero  sito  incliönda.  Bo.  5. 
Form  und  Flexion: 
Inf.  inchannen.  Mcp. 
(ih)  inchan.  N.  41,  5.  49,  22. 
(du)  inehanst  'I^.  1.  ^ 

(er)  inchan.  N.  140,  5. 
sie  inchunnnn.  O.  III.  1&,  32.  ' 
(du)  inchunnis.  VA.  Xtt  146. 

inchunnist  N.  6,  2.  37,  2. 
(er)  inchunne.  Org. 
(er)  inchunda.iVA.  XI.  471.  Xtt  612. 

inchonda.  Bo.  5.  N.  50,  1. 
(sie)  inchondon.  N.  15,  7. 
p.  a.  inchunnende.  Mcp. 
FARKUNNAN,  desf^erare. 
Inf.  ze  ferchunnine   (ist),   desperandus. 
N.  73,  16. 
%t  uerchunuinne:  nicht  ne  ist  ze 
uerchunninne  nube  ouh  anderiu 
qualiiatis  species  sih  ougen,  et  for- 
fasse  aUi  guoque  appareant  qualita- 
iis  modi.  Org. 
ih    fercan,  diffido.  F.  1.  2,  i 

ni  firkan,  nimirum,  vere.  Ra.  (oder  ist 
es  imperativ?) 
(sie)  ferchunnin  Cconj\):  unieo  ouh  sie 

gnadon  ne  ferchunnin.  N.  50,  15. 
imp.pl.  ferchunnent:  ieJient  truhtene  iu* 
uuero  sundon  unde  ne  ferchun- 
nent in  genadon,   nuanda   er 
guot  ist  N.  105,  1. 
p.  a.  d4pl.  f  erchunninten,  mm  sperantibus. 
N.  90,  5- 
KUPINÄN,  noscere,  eaperire,  tentare,  discere. 
Inf.  thntintu j  noscere.  Mcp* 

chutinen^  temptare.  R.  temptari.  Pa. 
ewptPire.  Pa.  Ra.  chunnen  an  demo 
monothordö^  Mu. 
k  h  d  n  n  e  n,  femptari.  gl.  K.  cotpeUre.  gl.  K. 
(ih)  chunnem«  Pa.      ) 

(er)  kunet  (sicj^  minitatnt*  gl.  K. 


khunnet,  f^MipItfl/ gK  K»  ^fUinat.  Ra. 
chunnet,  minitatnr.Etu  er  dar  chun- 
net  an  ito  novissimis,  unieö  ferro 
si  triff  et  ad  perditionem.  N.  89,  11. 
er  chnanet  sie«  Bo.  5. 
(wir)  chunnemes:    se^,    chunnemes  nu 
föna   huueliihhemu    aedhile  xii 
chiboran  uuerdhan  scoldi,  ecce 
ex  qua  trib»  nasciturus  esset  Chri- 
stus docemur.  h.  9,  1. 
(ih)  chunneta:  also  ih  er  chunneta.  N. 

55,  8. 
inip.  s.  chunne:  daz  chunne  dar  ana.Bo.5. 
imp.pl.  chunnet,  discite.  Fig.  25. 

'  chuiinent  da^ranity  vtdete.  Nd* 
p.  a.  chunncnti  Pa.      ) ' 

chunüendi  ^  K.}' '^^'"«'' 
khunnendi  sint j  temptati  sunt  gLK. 
p.;9.?chunnet  <Ra.  hat  chunen),   hanstui 
Pa.  urbane.  Pa.;  cf.  kichiinnet. 
khunnet,  haustu.  gl.  K. 
ÜNCHÜINNENTI,  inexpertms.  Pa* 

unchunnentem,  inexpertis.  gl.  K. 
GAKÜNNlaV.  ' 

(er)  ca chunneta,  guitaverat.  Pa.  gL  K. 
p.p.  kikhnnnet>  uröane.  gl.  K. 

kichunnet,  iit*idiiie.  Ra.  aleeti.  Ra. 
n.pl.  m.  kachunnetei  R.      % 

cachunnete.  Pa.    L  aleeti. 
kichunnete.  gl.  K.)' 
ARKUNNfeN,  erforfc^en,  experire. 
p.  p.  erchunn^t    habenten,    expertum. 
Bo.  5. 
irchunnet.*    so  ih  iz  irchuunet 
habo:  N.  72,  15. 
KUNNI,  fttnbis?  Vielleicht  ist  ein  solches  ad/. 
dizunehmen  aus 

antchuniar,  expertus  (cf*  antkundi). 
KUNNA5  /.,  Xunit,  sdentia. 
H.  77/.  c hu  n n  a ,  scientiae.  Örg. 
g.pL  chunnAn.  Bo.  5J 
d.pL  chunn6n,  scientOsi  Org.  .  ^ 

KUNNIMAHTI6. 
tWKüNNA,/,  UnfttHbe. 
d.  S4  ünchunn&n,  ignorantiae.  Org; 
g.pl  unchunnduj  imcitiae*  Bo.  b. 
KUNNIG,  funbis* 


Digitized  by 


Google 


413 


KANj 


KAIS. 


414 


ein  dierna  filo  ch^miig,  doaa,  Mq>. 
da  chunnig  (solets}  uunre,   dina  gc- 

sjirachi  ze  geoQgeniie,  Mqp.,  , 
80  chunnig  afteYcWmQ  numß^,  numae 

muftus  succeuor.  Mq>* 
o.  s.  /•  sia  chnnniga  dero  beidei^o.Mcp« 
n.pl.m.  chunnige»  ,scient^»  Prg. 
Compar.:  . 

du  bist  chunnigora.  Mcfr   .  . 

grammaiichis  chunnigdro,  gramma* 
ticior.  Org.       . 
SupeiL 

tero  goto  chunnigoato*  Mcp*   >   . 
WUNDARKUNNIft 

7^s.f.  diu  uunnderchunniga,  idor^iV- 

KUNNESSI  (soll  ▼lelleicbt  kundnesai  seyn), 

wAdum.  gl  K;-     ,      .      .    w  . 
KUNST,  /.,Ättttfl/  scieniia,  nord-kunst,  konst, 
ars.  . 

II.  a.  chanst,  sdentia.  Gk  4.  N.  73,  11. 
jj.  #;  kunatr:  *  ♦     ^ 

.        kintarqnanliiii  innaB  tlnea,  thea 
sinea  uuisdüames, 
iöh  aiaera  kunsti,  uuio  er'thio 
buah  konati.  O.  III.  IG,  7. 
chunate,  sapientiae.  N.  17,  11.  > 
cf.i5.  chünati,  sdeniia^M^  30.  Sb»! 

kunate:  die  da  aur  ander  daz  luit 
also  uerro  treffen  mit  ir4>  kun« 
ate  unte  mit  iro  uuoletate,>aamo 
daz  uuighus  ubertriffei  andere 
getimber«.  Wm;i4,  4.  \ 
chunste:  io^it  chuiiate  dieaiMtfi^er- 
feret,  a^/>n6ift'  rütbme.  ßo.'&i  l 
H.  5.  cbua8(t>kelirni9,  Wen/urin'i/oefrma^. 
N.  103,  16.  ^ib  mir  tbtaft  unde 
cbünst  Oa.  '  ) 

s    n»pl.  chunsti:  so  minö  ebrephti  enti  mino 
chunatl  sint.  EL      ^  ^  ^ 
d.;^/«  k^unsten:   riaihi  «ialted   minen   kun- 

8ten. -Co*   ■.';•.  r  •     ■  iT  M 
PICHUNST,  cona/itf^  Rt  1  gebort  uroU  nidit 
hieher ,    sondent  stebt .  statt  p  icuii  st,  b  i  • 

gunst;  s.  ilAil* 
FARKUNST,  diffideniia,  desperatio. 


n*  4«  nircbunste  menniacfaon  forhta 
machot  unbaldt^  diu  plucheit 
heizet  unde  uirchunat  N.24, 14. 

g.  a.  fir chunate,  diffidmtitu,  N.  82,  9. 

a.  s*  ferchunat,  desperationem.  K  43, 19. 
105,  7- 

KUNSTIG. 
n.  s.  m.  kunstiger,  gnarus.  Ib.  Rd. 

cbunstiger,>  potens  fin  scriplu- 
risJ.M^  Bib.  1.  9.  5. 
n.plf.  (oder  ada.}  k^mstigo   kelerto, 

scientes.  Ep.  Can.  ^; 
i/.p/.  kunstigen  plmentar^n.  Wm.5,13. 
ÜTKÜNSTia 
n.  s.  m.  unchuhstiger,  riliflir.  M^.M.29. 

Gc  6.  Bib.  2.  6. 
n.a.phm.  unchunstige,  rndes.  M.  19. 
Gan.  10.  11.  Prud.  1. 
unehunstigen,  fiides.Ji/L29. 
Sb.  Gc.  1.  6. 
n.  a.  pi.  n.  unchuAstigiu,  ri^d^«  M.  18. 

Can.  6.  11. 
d.  ph  unchunstYgem,  w^^//^.  Ra. 

JiUND,  funbf  angels.  cudh,  wo/£i^. 
Bedeutung  und  Gebrauch,;  ^ 
notus.  gl  K.  K.  61.  Bed.  %  Ra.  T.  186,  2. 
cognitus.  Gc«  3.  , 

fßanifesius*  Can,  4^  Pa.  gl  K, 
certus.  gl.  K.  Pa. 
;    kund  atn,  wesan: 

noh  ne  bin  ih  in  chunt,  nube  ecchert 

diri  N.  13%  18. 

chund  ist,  consiat.  Mx.  Gh.l.  2. 3.  Bib.  2. 

p,        i  m0life$tum  est.  K.  1.  liquet^  R.  consii- 

tmi.  Carl.  10.  11.  13.   nu  ist  er  allen 

tietin  chunt  N<  46>  Sk  die  Mrum  pri* 

\  rn^rn  mae^bearmn  geleßenthMhenty 

dien   i$t    si   (atorida   dero   burch) 

chunt  N.  78,  1.^  dien  iat  obunt  sin 

.'  namo.,  ÜT^  73,  2.  iet  iituba  iat  chunt 

N.  80,  t  iz  OfUnng^iumJ  ist  chiint  in 

^llero  uuerlte.  IS*  147,  4    uuanana 

therer  auur  ist,  thea  uuiht  uns  sar 

io  kund  nist  O.  III.  20,  137.  iz  ist  in 

kund,  ,i).?le^  mir.  0.  IV.  20,  34.  mei- 

star  sage  mir  in  uuar  uuio  bin  ih 

[28'] 

Digitized  by  VjÖOQ  IC 


415 


KAN. 


kan: 


416 


thir  kand  aar.  O,  II  1,  59.  theist  la- 

mer  ubar  uuorolt  kund.  O.  II.  15, 19, 
chund  81,  cmstet.  M.  30.  Gh.  1.  2.  3.  4. 

exeat  (decretum  imperatorium).  Mx^  Bib. 

1.  2.  daz  er  ieo  chundero  unde  chun- 

dero  si.  N.  95,  2. 
sint  chunt  Mcp.  kuni  sint,  umotescunt 

Hd. 
cbupd  MVLwl^  conttitetii.  M.  1. 
unz  er  echertin  chunt  uuas.  N.  46,  8. 
die  in  chunt  ne  uuaren,   gitos  ignora- 

bant.  Nd. 
sie  mir  kund  ni  uuarun.  0.  IL  23,  27. 
übe  sie  in  chunt  uuarin  Nd. 
Mit  Flexionssuffix: 

sie  uuarun  ^mo  künde.  0.  11.  II,  62. 
kund  werdan* 

chund  uuirdit,  cognltum  fuerit.  K.  46 
chund  uuerde.  Gc.  3.    daz  uns  Christas 

chunt  uuerd^.  N.  89,  12.  so  er  uberal 

chunt  uuerde.  N  98,  3. 
chund  uuard,  »W/o^kiV.  R.  chunt  uuard 

in  min  urstentida.  N.  3,  8. 
zi  uueuuen  uuard  uns  iz  kund,  thaz 

er  nän  scoub  in  sinan  mund.    O.  II. 

6,  25. 
Mit  Flexionssuftix: 

uuanta  uns  in  zeihnungu  sin  scol« 

'    tun  uüerdan  kundu.  O.  IV.  34,  38. 
kund  tuon,  gatnon. 
chunt  ze  tuenne.  Org.   chunt  ketuon. 

Qrg.        ,       . 
chunt  siu  ^e  tuonne  iro  chindea  N. 
Ml,  6.  ^ 

ih  heizso   dinen  natnen  chnttt   tuon 

Biinen  bruodereiil.*  N.  Sh,  23/ 
ih  tuon  iu  chunt  Nd.     * 
niiz  ih  chunt  ketuoe  cs&ri^inn.  W.70,18. 
daz  ih  in  (namen)   uuito  ^hünt  ke- 

tüoe.  N.  30,  4 
er  getttot  in  mennls^^en  ch«nt  N.44,2. 
daz  ier  tietin  chunt  k'^tuoe  sina  ur- 

atende  N.  43,  23. 
do  teta  ih  dir  chunt  mliia  missedat 

N-  31,  5. 
chund  dir  teta,  cognitum  tibi  Jed,  K.7. 


thiu  erist  thara  in  thia  bürg  deta  sina 

kunft  kuad.  O.  11.  14,  118. 
so- taten  sie  chunt  gotes  uuerh,   an- 

nundaveruni.  N.  63^  10.     * 
die  sin  riebe  chunt  tatia  N.  98,  1« 
thaz  ih  ouh  min  girati  iu  allaz  kund 

dati.  O.  IV.  12,  8. 
ain  muat  in  kund  gidati.  O.  IV.  19,  58. 
tuo  mir  chunt  dia  zaia  minero  tago. 

N.  38,  5. 
ketuo  chunt  N.  43,  26. 
tuont  chunt,  ntmciaie.  N.  95,  2. 
daz  unirt  imo  chunt  ketan,   adnuncia- 

bitur.  N.  21,  32. 
mir  täte  du   chunt   an   dinen   minen 

die  uuega  des  libes.  N.  15,  11. 
Mit  Flexionssufßx: 

-  get'eta   chunden   ainen   haltar^;    N. 
97,2. 
cundan  teta  thinan  namon.  Tvl79,4. 
ketuo  dina  ze8euüunjchHnda.N.89,12. 
chunda  teta  er  sine  üuegarN*  102, 7. 
iuuih  chunde  tuot,  notos  ^fficiU  Bo.  5. 
allu  tet  ih  iu  kundiu.  T.  168,  3. 
ehundiu,  consda  fpamasso  virgoj.  Mcp. 
chundun,  conceptam  Cformam).  Bo.  5. 
uns  ohunddn  menniskon.  Bo.  5» 
die  iro  chunden  f^ner^.  Bo.  6. 
khundo  sunte,  manifesia  peccata.  Pa. 
chundun  finstri  (a.  s.  f.J.  Bo.  5. 
then  uuan  zell  ih  bi  thaz,   thaz  herza 

uudist  thu  filu  baz, 
thoh  iz  bue  innan  mir,   istharto  kun- 

dera  thrr.  O.  I.  2,  24.        r     :  > 
'kn»do,iS&(fannt(tv  naius,  soäui-Q^dki  zu  ver- 
wechsehi  mit  kundo,'  kundjo,  nuntius,  s. 
hinter  kundjan)^ 
chuntun,  socios.  VA.  II.  267. 
ükin  uniso,  min  chund o,  iUix  meus  ei 

notus  m^ii^.^  N..  64^  14. 
gisüaso  ioh  thin  kundo  ist,  then  thu 

bi  namen  nennist  O.  V.  8,  30. 
atuantun    thar   tho   ferron   alle  sine 
,      ku^ndon.  O.  IV.  34,  23. 
forhta  bin  ih  uüoirden    minen   chun* 
don  (hoiisj,  üuanda  iro  chunden  ha- 


Digitized  by 


Google 


411 


KaN. 


KAN. 


418 


bent  di€i' forhtan,  daz   sie  alle  so- 

irh  sin.  N.  30,  12. 
sie  suahiun  antat  kiindon  ioh^untar 

gatiiingon.  O.  I.  22,  2l! 
ioh  mine  chunden  fnötos)^  nline  iun* 

gerin,  täte  du  fliehen.  N.  87,  9. 
friunt  unde  t^htinneling  unde    chuar 

den  (notos)  täte  du  ferro  fon'e  mir. 

N.  »7,  la. 

Form  und  Flexion.    6f.  auch-  die  Beispiele  im 
^.     obigen  als  Substaütiv  gebrauchten  kundo, 
noius* 
kund.  O.       .     . 
cund.  T.  gl.  K.  Can.'4. 
'     chund.  M.  R.  fc.  Pa.  fia.  Gc.  3.  Gh.  1.  2. 
3.  4.  Bib.^1.^^;  Can.  10.  11.  13. 
gund.  O.  IV.  12,  16.  cod.  F. 
chunt  N.  Bo.  5.  Mcp:  Org. 
khunt  gl  K. 

d.s.m.n*  chundamu   K.  61. 

fl.  $.  m.  cundan.  T.   179,  4. 

chunden.  N.  97,  2. 

a.  s.  f.  chunda.  N.  89,  12. 

chundün.  Bo.  5. 

fi.o.p/.iii« chunda.  6c*  3. 

chunde.  N.  102,  7.  Bo.  5, 
'  künde.  O.  II.  II,  124. 

n.  o. /7/.y*.  kuntheo.  ^1.  K. 
khundo.  Pa. 
cun^o:  Can.  4. 
n.a.pLn.  cundiu.  T.  168,  3. 
chunden.  Bo.  5. 
d.  pL  chunden.  Bo.  5- 
Compar.         * 

12.  s.  m.  ehuhdero.  N.  95,  2. 
"  Ti.  Sä' f.  chund era.  Bo.  5. 
n.  s.  n.  kundera.  O.  I.  2,  24. 
n.pLm.  chundorun.  Bed.  2. 
ÜNEUND,  untutf*,  ignotus. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
ignotus.  Mcp. 
incognitus.  \b,  2,  2. 
iticerius.  Pa.  gl.  K.  .  . 

peregrimis.  Gh.  1.  3. 
agrestis.  Ec. 

unchundemo,  peregrina  {veste).  MA.  9. 
unchundun,  peregrinas  (plantasj.  Tg.  3. 


an  unchundemo  Stade,  novo.  Bo.  5. 
unchundem,  incertis  (horisj.  K.  53. 
unchunde  m^nniscen,  ignotos  homines. 

N.  21,  17. 
nnchundero  spracho.  Bo*  5. 
uuaz  unchundeSi   qmd  inopinum  fmo- 

lirij.  Mcp. 
uns  ist  unchuntj  ube  -^  fnndene  uuer^ 

dea  Bo.  5. 
unkund  ist  mir  thrafOi  ob  er  si  ubil- 

dato.  O.  m.  20,  113. 
ube  iz  —  si,  daz  Ist  unehunt  Nrll8,145. 
thaz  ih  nu  meinu   mit  thiu,   unkund 

hatto  ist  iz  iu.  0.  IV.  11,  27. 
istir.unkund  ouh  nu  thaz,  uuio  diuri 

forasago  iz  uuas.  O.  V.  9,  24.  ^ 

der  (uueg)  menniscon  unchunt   ist 
'    *  N;  142,  8/^ 
giuuisso   ir  be(ot   alTa  frist  thaz  in 

unkundaz  ist  0.  IL  14,  64. 
Form  und  Flexicm: 
unkund.  O. 
unchund.  Ra. 
unchundh.  Ra. 
unehunt.  N.  Bo.  5. 
unkhunt.  gl.  K. 
unchundi.  gl.  K. 
n.  s,  171.  unchund  er.  Gh.  1.  3. 
n.  s.  f.  unchundiu.  Is.  2,  2.  Bib.  5. 
n.  s.  n.  unkundaz.  O.  II.  14,  64. 
g.  s.  172.  unchunden.  Mcp. 
g.  s^  72.  unchundes.  Mcp. 
d.5.771.72.  unchundemo.  MA, 9.Sb.'Bib.  1.2. 

Bo.  5. 
d.  s.  f.  unchundero.  Bo.  5. 
n.pLm,  unchunda  £c. 

d.  pl.  unchundem.  K.  53. 
a.phm.  unchunde.  N.  21,  17. 
a.pl.f.  unchundun.  Tg.  3. 
ANTküNDI,  iwxiH^i  gnarus,  rxpertus  (cf. 
ANTCHÜNUR  oben  iii  KÜNNI). 
anchunde:   daz  ih   anchnnde   bin  di- 
'    n  e  r  o  I  i  s  t  o,  imbuttis  tids  disciplinis.  Bo.  5. 
72.  s.  nu  antchunder.  Bo.  4.> 

anchunder.  Bo.  'X.  y    ^ 
a.  s.  771.  antchundenf,  ^a77^r/i/i77.D.II.313. 
72.  p/.i7i.  anifhuode:  eruuir  iro  uuur- 


Digitized  by 


Google 


419 


KAN. 


KAN, 


420 


tip  antchunde,  sdenfiam  ae* 
cepimus.  Org. 
a.pKm.  antchundun,  gnaros.  Ilf. 
ALECHÜP^T  (allfunb/  aBgemcm  Wannt)  ist. 

Org. 
GOTKÜND,  GOTKUIVDI,  Qittlid),  divinus. 
(In  diesem  kand  Hegt,  wie  in  kunni,  die 
Bedeutung  nasd;  cf.  lat  "gena,  und  goth. 
gumakunds,  godakunds«  himinakunds. 
kotcund,  divinus  (honor).  H.  6. 
cotchundi  antuuartai  divinam praesens 

iiam.  K.  19. 
kotkhunthi  uuih,  sacra  divina.  gU  K. 
n*  S'f»  cotehundiu,  divina  (antreitii, 
ladunga,  kescrift).  K.  p.  7. 
gotcunda  spahlda,  sapientia dei* 
T.  14L 
lt.  s.  fh  kotkundaz  dranhc,   divina  pih 

tio.  gl.  K. 
g.  s.f'  cotehundun  ortfrumu.  K.  9. 
/  cotchunduun  sprahha.  K.  31. 

cotchundiun  ensti.  K.  20. 
g,  s.  n.  cotchundin   ambahtes.    K.  43. 

rehtes.  K.  2. 
d.s»m*n.  ze  eotchundemu  leohte,   ad 
deificum  lumen,  Kp. 
kotcunddemu,  divino  (hrej.ll.7. 
gotehundemo  sänge.  Em«  29. 
cotchundemo.  D. 
d.  i.  f»  cotchundera,  (/i2;i/2a^^^i?^.K.64. 
a.  &.  n.  cotehundaz  (opus).  K.  19. 
g.  pL  cotchuudera    OicJ»    divinärum 

(scripturarum).  K.  28. 
d.  ph  kotknndem,  divinis.  H.  7. 
a.p/. n.  cotchundiu  pibot  K.  2* 
DHÜRAHCHÜNT  ist,  manifestum.  Is.  2,  3. 
KUNDl,  /,  Äunbc  —  C£  ÜRCHÜP«)!,  ».. 
hinter  KUNDJAN. 
KIKÜNT,  noiiiia.  gl.  K. 

INKIKUND  C^cc.J,  innoiiiiam.  gl  K. 
üNKÜNDl, /.,  Unfunbe. 
_d.  s.  unchundi. 

fonna  unchundi,  fraude(tod). 

VA.  IX.  397. 
dannan  sin  loz  ze  unehundi 
zihe  (sors  ignota-^J.  Mcp. 
ANACHUNDI,  accusatio.  R. 


ÜRKUNDl,  /.,  8.  weiter  unten  ÜRKUNDI,  n. 
GOTKüNDl,/.,  diviniias  (cf.  GOTKUNDX 
n.  s.  gotchttttdi.  Wo.  2.)     .,  .  -. 

kotcundi.  H.  10.    j>*«^^fr«'- 
g.  s»  cotchuudii.  K.  7.  )     ,.  .  .     . 

gotcundbl  Wo.  2.j^  *^''"^^'^- 
d>  s.  kotcundi^  diviniiaie.  H.  9.    , 
GOTCUNDNISSI,  diviniias. 
after  gotcundnisse,  secundum  divini- 
tatem.  Wo.  2. 
KÜNDUH,  ftt^bIlc^;  et  ÜNGAKUNDLIH  hin- 
ter  KÜNDJO. 

chundliho.Pa.Ra.       \    u     i  .j. 

chnndlihho.  Pa.  rf/K.  M«^^"^' f»««/«^, 
khnndlihho.  gl  K.       )  ""^M"**»  «»•'«• 
EDfCHUNDALlH,  cognita.  Ra.  (einknoslL 

gl.  K.) 
GOTKUNDLIH  (et  GOTKÜND),  divinus. 
gotchondlih.  Pa.  Ra.i     ,.  . 
cotchuüdlih.  gl.  K.    {'  '^^'"'' 
gotchundlih.  P«.  i,  divinae  (gra. 

cotkuntlidhi  (sie),  gl.  K.)  ii€te). 

d.s.m.n.  demo  gotehuadlihin,  ditfiao. 
Mz.  Sb.  Bib.  i. 
denio  gotchundlihhin,  divino. 
Bib.  2. 
d.  pl.  gotkundlichen  racfaoh.  0.  n. 
8,  22. 
gotchuntlichen,  cf/vini.».  Na.II. 
COTCHUNDLICHO,  adv.,  divinitus.  Ic. 
KÜNDHAFr,  funtMft. 

n.pl.m.  Gundhafte,  notabiUs.  Can.  4. 
KUNDIG,  tunbig  (s.  auch  franaathichunnig 
in  KUNNI,  genus). 
cundig,  pertuadens.  Can.  4. 
d.pl.  chnndigin,  contribuUbus.  Bib.  4.;  et 
KUNNIUNG  und  framathichnonie 
in  KUNNI,  genus. 
ANTKÜNDIG  (et  antknndi). 
.     a.pl.m.  anchnudig»,  expaios  CMU  pt- 
venesj. 
KUNDJAN,  tüttbtn,  angs.  cydhan,  notd.  kynna, 
motum  facere. 

Bedeutung  und  Gebraueh: 
indicare.  R.  X.  K.  2.  7.  T.  60,  8. 
nuntiare.  K.  47.  Pa.  Frg.  6.  T.  79.  N.  101,  23. 
admmtiare.  N.  49,  7. 64, 18.  70, 17. 91, 5.  Bo.  5. 


Digitized  by 


Google 


421 


KAN; 


KAN. 


422 


renuniiarit»  T*  8,  4L 

tesiari.  Ra.  gl.  JL  T.  31,  7.  b.  3,  3. 

adiesian.  Can.  4. 

Mangdizare^  Le.  1.  3.  3. 

msittuare.  Can.  4.  Sg.  193« 

miggerere.  Can.  4. 

perhibere.  Ic* 

prtudicare.  Gc  3.  Ms.  MA.  6.  Bib.  1.  3.  4.  5. 

6.  a  11. 
1  ptotntrCm  Ic 
innuere.  Gh.  3. 
praecipere.  Ms.  Bib.  1. 
se  chundenne  suona.  N.  71,  3. 
du  chundest  (uuarheit).  N.  35,  0. 
ih  chanta  din  reht  N.  39,  10. 
ter  abentaterno  chundet  io  dia   oaht 

Bo.  5. 
daz  ih  chunde  din  Idb.  N.  9,  15. 
uuaz  der  rouh  chunde,  qiud  vapQP  edat. 

Mcp. 
daz  ir  imo  cfanndet.  Wm.  5,  8. 
du  chuntost,  innotmsti.  N.  143,  3. 
umbi  dhesan  aelbun  XQist  chundida  al- 

mahtic  fater  dhurah  isaian,  testatur* 

b.  3,  3. 
ir  almahtic  got   sih  chundida   uuesan 

chiaendidan  fona  dhemu  almabtigin 

fater^  ^*  ^mnipxdens  deus  a  patre  omni* 

pötenie  mi$sum  se  esse  iestatur^  la«  3,  6. 
sie  santun  bi  then  bruader  zi  kri&te  kün- 
den iro  aer.  O.  IlL  23,  15. 
ther  zen  houbiton  saz,    ther  kundit, 

nuiziitu  thaz, 
uns  in  giuuidai  thaz  kristea  gotniasi. 

O.  V.  8,  17. 
kundia  imo,  er  \z  nuolta,  iz   auh  ao 

uuesan  scolta  O.  L  25,  10. 
thaz  engil  mitgiuüurtin  iz  kundta  aar 

then  hirtin.  O.  IL  3,  12. 
ioh  fuar  er  kundenti  thaz,  ao  uuito  so 
.    thaz  lantunaa.  0.  L  23,  10. 
kundt  er  imo  in  droume,   er  thes  nui« 

bes  uuola  gotime.  O.  L  8,  20. 
mit  thiu  kundt  er  hiar  ouh   mannon, 

thaz  sie  sih  eriat  minnon, 
thäz  äie  biquemen  follon  mit  thiu  zen 

gotes  minnon.  0.  V.  12,  71. 


ioh  kündet  ellu  thisu  thing  ubar  the- 
sau  uuoroltring.  O.  V.  16,  24. 

Form  und  Flexion: 
Inf*  kundan.  Wm.  8,  14. 

künden.  Wm.  IL  8,  14.  0.  ID.  23, 15. 

chunden.  R.  X. 

ze  chundenne.  N.  71,  3. 
(ih)  khuntiu.  gL  K. 

chundiu.  Ra.  Pa. 

chundo.  N.  54, 18.  70, 17. 18.  Le.  1.2.3. 
(du)  chundest  N.  35,  6. 
(er)  cundit  T.  21,  7.  Can.  4. 

chundit  K.  2.  7.  Frg.  5.  Ic. 

kundit  O.  V.  8,  17. 

kündet  Wm.  5,  13. 

chundet. Ne.  N.  18,  1.  38,  3.  29,  10. 
60,  17.  77,  1.  78,  13.  147,  8.  Mcp. 
Bo.  5. 
(wir)  cundemes.  T.  119. 

chunden.  N.  78,  13.  Bo.  5. 
(sie)  chundant  Ic. 

kundent  Wm.  4,  3. 

cundent  Caa  4. 

chundent  Gh.  3.  N.  18,  2.  21,  32. 
49,  6.  117,  26. 
(ih)  künde.  Wm.  8^  14. 

chunde.  N.  9,  15.  72,  28. 
(er)  cunde.  T.  107. 

chunde.  Mcp. 
(ir)  kündet  Wm.  5,  8. 
(sie)  chunden.  N.  91,  15. 
(ih)  cKunta.  N.  39,  10.  55,  10. 
(du)  chuntost  N.  43,  5.  143,  3. 
(er)  kundta.  0.  L  14,  8.  16, 17.  25, 10.  IL 
3,  12.  21.  IV.  37,  24. 

chundida.  Is.  3,  3.  6. 

chundita.  Frg.  51.  53. 

chunta.  N.  17,  10.  98,  7. 

kundt  er.  0.  L  6,  la  8,  20.  V.  12,  71. 
kundt  iz.  0.  L  14,  8.  codd.  V.  F. 
kundt  imo.  O.  L  25,  10.  cod.  F. 
kundt  uns.  0.  IL  3,  21.  cod.  F. 
(sie)  kundtun.  0.  L  12,  25.  17,  12  69.  IL 
3,  25. 

chundtun.  Gc.  3. 

chundua  M^  5.  Bib.  1.  2. 

chuntua  Bib.  5. 


Digitized  by 


Google 


423  KAN. 

chunton.  N-  49,  2;  9^,  6.  US,  148. 
cund}tun.  T.  79. 
(er)  cunditi.  T.  135. 

kundtl  O.  II.  2,  7. 
imp»  s.  künde.  Wm.  7,  12. 
chunde.  N.  101,  20. 
imp.pl  cundet  T.  8,  4. 

kündet  0.  V,  16,  24. 
c bandet  M£.  Bib.  1.  4,  8.  N.  E 
cbundit  Bib.  5.  6. 
chundent  Bib.  11.  N.  9,  12.  95,  3. 
.  .104,  1.  Ne,^ 
n.  a.  cundenti.  Gan.  4. 

kundenti.  O.  I.  23,  10. 
kundintL  O.  I.  23,  liO.  codd.  V.  F.  IL 
^       ^e  phnndande,  muitianda.  K.  47., 
^tatt  ^i  chundanne;  dieser  gemn- 
diale  Gebrauch  des  pari,  praes.^  statt 
des  Infinitivs,   zeigt  sich  also  nicht, 
wie  Grimm  (Gramm.  IV.  S.  113) 
meynt,  erst  im  Mittelhochd.,  sondern 
,  schon  im  Althochd.;   so  steht  auch 
ze  habende.  Ct  86.  statt  ze  ha- 
benne. 
d.  s.  m.  kMudentemo.  Sg.  193. 
ü.p/.n.?  kundentu  in  der  unnatürli- 
chen Construktion  ioh  nuerk 
filu  hebigu  ist  iru  künden- 
tu.  O.  L  4,  62. 
CUATCHÜNDENTO,  evangelicus.  K.  7. 
UNCHUNDENTLIH,  UäestabiU4.  R. 
GAKÜNDJAN. 

Bedeutupg  und  Gebrauch: 
indiqare.  Pa.  gl.  K,  K.  7.  Frg.  37. 
nuntiare.  K.  7.    - 
renuniiare.  K.  7. 
demmtiare.  Pa»  gl  K. 
intimare.  X. 

insinuare.  Sg.  193.  Gh.  1.  2,  3. 
manifestare.  P&v^*  K*  K^* 
enodare  (qiiae$tionem}.  Gc  4* 
indicer€.  VA.  XI  737. 
.    monstrare.  h.  5,  1.  7. 
demonstrare.  Is.  5,  7. 
,     innuere.  Gd.  1.  2.  3. 
ostendere.  Is.  3,  7.  4,  7. 
praedicare.  Mx.  Bib.  1.  2.  5. 


KAN. 


424 


innotescere^  K.  7.  Pä.  Ha.  gl.  K. 
dignoscere./K.^l.  . 

proponere  (ediciumJ./Mx,  Bib.  1.  3«  5. 
uuanta  er  gikundta  hemsun,  tbaz  er 

si  selbo  gotes  sun.  0.  IV.  23,  2ö. 
then  liutin  ouh  gikundti  ihio  druh- 

tines  kunfti.  O.  I.  23,  6. 
thax    ouh   thaz    huan    gikundti   fhet 

selben  dages  kunfti.  O.  iV.  18i,  34. 
noh  gikundtin  thanne  thia  fruma  the- 
mo  manne.  O.  1.  17,  76. 
Form  und  Flexion: 
gachundan.  Gc  4. 
kachundan.  K.  7. 
cachunden.  Pa. 
kacunden.  X. 
'      kikunihen«  gl.  K. 
kechunden.  Sg.  193« 
(ih)  kikuntheo.  gl  K.  ^ 
(er)  cachundit  Pa. 

kikhunnid  (sicj^  ^  K. 
kikhunthit  gl.  K. 
kechundit  K*  7..  i 

kichundit  Ra. 
gichundit  VA.  XI.  737. 
(er)  gachunde;  Frg.  27. 
(\t^)  chichunde^es.  Is.  5,  1.  7. 
(sie)  gichunden.  Gh.,  t.  2.  3. 
(er)  chichundida.  Is.  3^  7.  4,  7. 
gikundta.  O.  IV.  23,  25. 
kikundta.  O.  IV.  23,  25.  cod.  F. 
(mt)  chichundidom.  Is.  5,  7. 
(er)  gikundti.  0.  L  23,  6.  IV^  18,  34. 

kachuotati(?>.  Frg.  53. 
(sie)  gikundtin.  O.  1. 17,  .76.^ 
imp.  s.  gichundi.  Gh.  1.  2.  3^  [ 

p,p.  kachundit  K.  54. 

kichundit  K«  61.  ^ 

gichundit  ist  M90.  Bib.  1.  2.  5.  Gh.    % 

1.  3.  uuerde.  Mgt  Bib.  1.2. 6.  Ho.  2. 
gikundit  uuas..  T.  13,  3.    uuard. 

0.  ni.  2,  2. 

chichundit  ist  Is.  %  L 
kechundit  sint.  K.  7. 
gekündet  uuirdet  Wm.  7^  12. 
AfiKÜNDJAN,  cxtünbtn.  Cf.  UHKUNDJAN. 
archqndemes,  demonsiremus* .U.  3,  1. 

URKÜND. 


Digitized  by 


Google 


425 


KAN; 


KAN. 


426 


:    üRKÜPJDJANiiirf unten,  contestaru 
(ih)  urchunde,  canieStor.  Bib.  5. 
(er)  urchundida,  iestabatur.  In.  4,^«    . 
FORAKUNDJAN,  öot^ec  funken/  praemm* 
iiare. 

(er)  {orachnnAity  cecinit.  Ic 
(sie)i  uore  kundent,  daz  -—  sulen  kü- 

man.  Wm.  2,  13, 
(ih)  chuntaizCare,  aiiiiii^at;i.  N. 39, 6. 
'    (er)  fpracundita,    propheiatus   est.    T. 
158,  3. 
p.a.  foracundenti,  ^ra^um/ian^.  H.  18« 
FORAGAKUNDJAN. 
(ib)  forakichundu,  proirnntiabo.  K.  7. 
(er)  forakichundit,  pronuntiat  (psaU 

mumJ.K.  45. 
(er)  forakichunde,  pronuntiat.  K.  7. 
BIFORA  KUNDJAN. 
(er)  bifora  ch,undida«  Is.  5^  6. 

ehundida  bifora.  Is.  7. 
BIFORA  GAKUNDIT. 
bifora  chichundidiu  sinduOi  pro* 
mmiianiur  (signaj.  Is.  5,  5. 
FRAMGAKUNDir. 
framkachundit  Ib.  j    ^^^^„i^^,^ 
framkichundlL  Rd.  1' '''•^^"^«'^'^• 
DURHKÜNDJAN. 

dhurah  chundida,  ifec/arav//,  Is.  4,  6. 
ZUOKUNDJAN. 

'  zuachundit,  ßdnuntiabit.  K.  9. 
KUNDÖN,  ffinbeii. 

(du)  chundost:    uuis    in    bigihto,    so 
j  chundost  du  dih  zeg9ie.  N. 75,2, 

imp.s.  chundo  mir  den  uueg.  N.  142,8. 
GAKÜNDÖN.  ^ 

sijie  angeli  gechundont  iz  ze  imo.  N. 
2!,  32. 
URKUNDÖN,  tttfunften,  contestari. 
(ih)  urchundo  dir,  testißcabor^lS'BOyd. 
(er)  urchundot  (uuieo  ih  si)«  N.  118, 

14.  stipulatur.  Ic. 
p.  a.urchondonti  (sicj  pin,   testatus 
sum.  BL 
n.  s.  m.  urchundonter    (urchun- 
dent',   contestüt'.  MsiTt% 
contesians.  Vh.  1.  2, 
GAURKUNDÖN. 
IV. 


Inf.  kiurchundon.  Rd.) 

kiur Chandra  Ib.  {'  ««'"'^'''f- 
(er)  keurchundota  daz  an-,   testimo- 
Ttium  postiiL  N.  80,  6. 
UNKKUNTLIH.  gLK.v 
UNGICmJNDLIH.  Ra.  (,  intest ibiUs. 
UNCACHÜNDUH.  Pa.) 
KÜNDIDA,/.,  Äuttbf. 

n.  s.  cundida,  indicium.  Ib. 

chundida  (des  Christenlhums).  E.  3. 
indicium.  Ib.  Rd.  denotatio.  Bh. 
a.  s.  chundida,  notitiam.  K.  64.. 
GAKUNDIDA,  f. 
n.  s.  kachundida,  indicium.  ^m.  19. 
er.  s,  gachnndida,  notitiam  (famiUari* 
toiis  ejus  noß  habemus)^  Gc.  4. 
kichundida,  testationem.  Ic. 
GOTKUNDIDA? 

a.  cotchundida,  divina.  Kp. 
GOTKUNDIDA,  /.,  evangeUum. 
d.  s.  cuatchundiduy  evangelio.  K.11.17. 
KUNDJO,  wi.,  Äunbet/  nuntius. 
71.  s.  chundeo,  testis.  Pa.  gl  K.    Hieher 
vielleicht  k^ouuntheo  in  bona  ad- 
nuntiatio,  koad  aruntporo  ^ndi 
koatpoto  endik^ouuntheo.gLK. 
chundo,  angelus.  H.  1. 
URKUNDO,  iw.,  testif.    Cf.  ÜRKUNDI. 
n.  s.  urcundo.  Tr.  ^ 

urchundo.  Is.  9,1.  N.  18,L  testis. 
8.  88,  23.  H.  24.  j 

ß.y.  urcundon.  T.  141.  189,2.3.232,3. 
urkundon(birutmir).O.V.17,ll. 
ginuag  ist  thar,  quad  er  zin, 
thiu  mugun  nrkundon  sin, 
thaz  uuir  in  mugun  uuerren, 
in  thiu  uuir  ihaz  uuollen. 
O.  IV.  14,  15. 
urchundun,  testes.  F^g.  23.  M.  31. 

Le.  martyres.  H.  22. 
urchundin,  testes.  N.  24,  10, 
g.pl.  urcundono.  T.  98.  191,  % 

urkundono:   ni  bithurfun  uuir 
in  uuara  nu  urkundono  mera. 
0.  IV:  19,  66. 
urchundono,  martyrum.  H.  7/ 
€f.p/.  urchundom.  K.  59. 


[29] 

Digitized  by 


Google 


4an 


KAN. 


EAN. 


428 


ÜRCHUNDA,/.,  3<«flin#  tettU.  N.  88,  38. 

FORACHUNDO,  m.,  preco.  Ib.  Rd. 

G^VrKUNDO,  m.    Ist  ein  soldies  suöst.  aus 

jf.  cuatchundln,  evangeliu  IL  p. 

zu  entnehmen  (<£   das   subst*  masc. 

eaangeljo  bei   Otfrid);,  oder  ist  e6 

cuatchundiny  ^  fem.? 

KÜNDARI,  m.,  Äflnfter,  mmtiator. 

n.  s.  chundari^  index.  D.  IL  323« 

chnnderiy  mmtiator.  N.  34,  10* 

chnndare,  angelus.  N.  33»  8.    mines 

uulllen,  interpres.  Mcp. 

chundari.  Pa.    ) ...        .  .  ,     . 
i.^^4k     •     11/!  übersetzt  tesitum. 
kunthari.  gl.  K.) 

it.p/.  chundera,  angeli.  N.  34,  10. 

d.pl.  chandaren,  angelis.  N.  32,  14. 

FÜRISTKÜNDAM,  m.,  arcliangelus. 

n.pl.  furstchundera,  archangeli. N.34, 10. 

CHUNDARRA.),  preco.  D.  U.  326.  Ist  dieses 

CHüNiyARA,   }  Wort  als/m.  aufzusteUen? 

ÜBKUNDl,  n.  (und  bei  Is.  /.,  auch  wohl  bei  K., 

da  er  urchund//  schreibt,  und  vielleicht  auch 

bei  M.  Sb.  Ps.  2.  Bib.  1.  2.;  cf.  d«n  DaÜv), 

nrflttt^e,  tesiimonum. 

n.  s.  urchundi,  adsiipulatio.  Ic 

arcbunde,  atteUatio.  A.  testimonium. 

N.  18,  a  77,  5.  79,  1.    testamentum. 

N.  24,  10.  101,  18.    urchunde  eo, 

.  'testamentum,  N.  4t,  8. 

g.  #•  utchundis.  N.  59,  9. 

d.  s.  urchunde.  N.  118,  22.  Co.    alte  bir 

scofa  des  ze  urchunde  zoh,  inte- 

stimonium  invocabat.  Mcp.  zurchun- 

^         de  ziuho,  contestabor.  Bib»  13. 

UTchundln  (dheseru).  Is.  3,  5.  4,  3. 

Gehört  hieher  zi  urchundiu  ziuho. 

M^  Mv.  Mz  Sb.  Ps.  2.  Bib.  1.  2.  3. 

zurchundi  ziuhe.  Bib.  6.,  contestor, 

contestabor  (te^  vos)y  zi  urchundin 

ziohenter,    contestans    (patres  ve- 

strosj.  M^.,   zurchundin  ziomen. 

Bib.  1.  2.?   oder  d.  pL?  oder  zu  ur« 

kundo? 

a.  s.  nrkundi.  0.  IV.  21,  31.        ^  ^  ^• 

urchunde.  N.  77,  5.  104,  nb^^'''^' 


urchundii.  K.  4. 


mum. 


ii./7/.xarchunde,  teHimania.  N*92»  5.  98,7. 

118,  36.  99. 
if.p/.  urchundin.  Is.  2,  1.       )     _  ^. 

urchunden.  Nl  118,  36.P  '^^««iw. 
a.pL  urcundi  luggu   (aber  es  fibersetzt  te- 
stimonium).  T.  189,  1. 
urchunde,  testinumia.  N.  37,  14.  24^ 
10.  77,  56.  98,  7.  118,  2. 
URCIIUNDITÜO»!,  adtestatio.  M.  29.  Gc  1. 6. 
URCHUNDUCHOR,  testatius.  Bo.  1. 
URKÜNDA,  /. 
d.  s.  unter  dere  nrchundo  eideay  sub 
testificationi  jurandi.  Mo.  Sb.  Bib.  1. 
n.pl.  urkundon?  sollte  urkundon  in:  tha- 
ranasint  gescribene  ujkundon 
manage.  0.0.3,3.  hiehergehören? 
a.pl.  urkundon?     Ist  so  urkundon  in 
suohtun  io  innan  thiu  urkun- 
don luggu.  O.  IV.  19,  24.  zu  neh- 
men? das  neutrrie  adj\  palst  auch 
nicht  zu  tinemsnbst.masc.  urkundo. 
GÖTKUNDl,/.(7>    et  GÖTKÜNDO. 
g.s.  cuatchundin,  euangelii.  K.  p. 
KANN  JAN;  c£  nord.  kenna^  nescere. 

UNCHENNENTO,  non  agnoscendo.  FVg.  59. 
GAKANNJAN,  gigno'e;  cf.  kunni,^€iiw  und 
KlNAN. 

kachennit,  gignit.  R. 
kichennit,  generat.  gl.  K. 
kikhennit,  nascitur  (in  hominej.  gl  K. 
ANllÜ^NJAN  [dies,  und  nicht  inkannjan, 
ist  doch  wohl  für  folgende,  nur  bei  T.  (dem 
das  verb.  arkennan   fremd   ist)   vorkom- 
mende Formen  anzuseta^n],  erfeittttn. 
ih  inkennu  (sie),  rog-iso^M.  T.  l34. 
er  inkanta,  cognoverat.  T.  80. 
sie  incantun  (inan).  T.  82. 
ARKANNJAN,  erteiineti/  agnoscere^  berPa. 
und  gl.  K.  auch  gignere  (cf.  KlNAN). 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
agnoscere.  K.  2.  N.  118,  19.  Frg.  59. 
cognoscere.  Is.  2,  2.  5,  6.  Pa.  gl.  K. 
internoscere.  D.  11.  347.   ^ 
archanta,  conperi.  Ic 
archanta,  hausit  oculis.  VA.  XII.  946. 
archenncmes,    accipiinus    (in   dhemu 


Digitized  by 


Google 


429 


KAN. 


KAN. 


430 


^       druhtines  nemin  archennemes  chi- 

nuisso  fater,  in  persona  enim  domtni 

pairem  acdpimUs),  b.  4,  3. 
neouuiht  archeiinit  des  sih  fonarehte 

scheidity   quidqiäd  a  reciiiudine  diicre- 

päi,  ignorat.  Frg.  43. 
huuanta  siu  iouQiht  ira  eiganes  ni  ar- 

ehennit,  nibu  daz  eina,   daz  mit;  iru 

duraliuueret)  cum  nihil  sibi  esse  pro- 
prium^ nisi  quod  secum  permcmel,  cogno- 

scat.  Frg.  45. 
neouuiht  nl  archennit  daz  unreht  in 

iro  arto  (herzin?),  versare  in  animo 

quod  inqtdnat,  nesciL  Frgj  45. 
danan  lectza  einiu  des  potin  kihuct- 

licho   ze   erchennenne,   deinde  lectio 

uäa  aposioli  memoriter  recitanda.  K.  13. 
archannit,  expertus^Pa. 
archantemu,  agmto.  H.  19. 
archannit  Pa.     \    ^^„u 
-      irkhennit  gL  K.r  ^^'*'^- 

tho  hintarquamun  gahun,  thie  nan  e? 

gisahun, 
ni  uuoltun  nan  irkennen-«  0.10.20,30. 
thaz  unir  fon  seltsane   uuola  megin 

sare 
irkennen,   so  iz  giscriban  stat,   thia 

nuuntarlicbun  gotes  dat  0.  V.  12, 18. 
quad,  man  Irkennen   scolti,  ther  sia 

(minna)  minnon  uuolti, 
toh  thaz  gibot  mit  uuillen  uuolti  em- 

mizen  irfullen, 
thaz  thie  uuarin  guate  ioh  gote  filu 

drute, 
xi  thin  zoh  er  biar  in  übe  thie  iungo- 

Ton  sine.  0.  V.  12,  95. 
in  thiu,  quad,   unari  follon  zi  erken- 

nenne  mannon, 
..     thaz  er  got  forahta,  tho  ersulih  uuerk 

nuorahta.  O.  U.  9,  &5. 
fon  anagenge  uuorolti  ist  er  ginadonti, 
fon  kunne  zi  konn^,  in  thiu  man  nan 

irkenne.  O.  L  7.  12. 
then  quedet  ir,  uueist  esmer,  thaz  er 

si  druhtin  unsere 
zi  thiu  ir  inaii  nennet  ioh  unihtestho 

nirkennet, 


ih  irkennu  inan  io,  sprichu  ih  auur 

alles  uuio, 
bin  ih  thanneinluginon,  gilichexiuen 

redinon.  O.  UL  18,  43—^46.    * 
yrkenn  er  thesa  lera.  0.  HL  16,  17. 

thie  ih  zi  thiu  gizellu  ioh  suntar  mir 

iruuellu, 
thie  eigun  min  io   i^inna  Loh  horent 

mina  stimma, 
ih   ouh  si.e   irkennu  ioh   folgent  mir 

mit  minnu, 
gibuh  ouh  in  uuar  min  thaz  euuiniga 

Hb  in.  O.  IIL  22,  23. 

ih  uueiz  ouh   thaz  thu   irkennist  ioh 

thlh  iz  unfirholan  ist, 
uuio  auur  io  gilieho  duit  ther  min  gi- 

licho.  0.  V.  25,  55. 

oba  thu  sis  gotes  sun,  far  thanne  hei- 

mortsun,  * 
hina  ubar  himilaalle,  so  irkennit  man 

thih  thanne.  O.  IL  4,  74. 
ixkanta.  ih  thino    guati  iu   manageru 

ziti.  0.  IL  7,  65. 
ir  ni  thurfut  bi  thiu,  got  irk«nnit  in  iu^ 
er  ir  imo  iz  zellct,  allaz  thaz  ir  üuoU 

let  O.  n.  21,  21. 

ih  irkanta,  ih  sagen  thir,   thia  kraft 

hiar  faran  fona  mir.  O.  ID.  14^  36. 
ioh   irkennit  thaz  muat,    uuio  aelbo 

druhtin  irstuant  O.  V.  6,  68. 
then  namon  er  irkanta,  so  man  nan  gl- 

na  Uta.  O.  L  27,  25. 
thaz  uuas  nu  uuorolt  scanta,  thaz  si 

nan  nirkanta.  0.  IL  2,  20. 
irkanta  tho  ther  fater  sar,  theiz  thiu 

zit  uuas  in  uuar, 
thaz  imo  iz  druhtin  so  giliaz,  thia  sel- 

bun  ganzida  gihiaz.  O.  m.  2,  35. 
thaz  selba  fihu  birun  uuir,  irkenn  iz 

selbo  bi  thir, 
thuruh  dumpheiti    so   birun   uuir  iz 

notL  O.  IV.  5,  5. 
thaz  ir  thaz  irkennet  ioh  ouh  gilou- 

ben  uuollet, 
thaz  uuir  ein  sculun  sin,  ih  inti  fater 

min.  O.  IU.  22,  63. 

[29*] 

Digitized  by  VnOOQ IC 


431 


KAN. 


KAN. 


432 


hera  nz,  qnad,  bitu  ih  inan  in,  thaz  ir 

irkennet  In  thiu, 
thaa^ih  undato  ni  finda  inimo  thrato. 

O.  IV.  23,  3. 
thera  giloubun  fest!  irkant  er  in  theru 

brustL  O.  m.  10,  41. 
er  irkanta  follon  In  in  then  iro  uuil- 

lon.  O.  IL  11,  63. 
sie  iz  allaz  tliar  irkantun  so  thie  en* 

gila  ingizaltun.  O.  L  13,  23. 
tho  quamun  ostana   In  thaz  lant,  ^hi'e 

irkanlun  snnnun  fa'rt, 
sterrono  girustl,    thaz  uuarun  iro  li- 

^ti.  O.  L  17,  9- 
thie  man  thob,  thie  thur  scanktun,  iz 

filu  uuola  irkantun, 
theiz  uuazar  lutaraz  uuas,  tho  sie  ful- 

tun  tUiu  faz.  0,  IL  8,  4». 
er  sines  thankes  thara  quam,   ioh  sie 

thar  lerta  filu  fram, 
10  gidago  fora  thiu^  thaz  sie  irkantin 

thoh  bi  thiu, 
thaz  er  uuas  druhtin  heilant  ubar  al- 
laz thaz  lant, 
ioh' sie  alleis  uuio  ni  dätin,  ni  sie  inan 
'    mfnnotin.  0.  IV.  1,  12. 
mine  uuega  ne  itchundon  sie,  N.  94,  IL 
forte  dien  (zeichenen)  sie  mih  erehen- 

nen  mahton.  N.  94,  10. 
rehl  muozin  irehennen  miniu  ougen, 

videant.  TSi  i6;  2. 
ie  Boh  ne  irehennet  er  unslh  hier  in 

eilende,  cognoscet.  N.  73,  9. 
der  sih  irehennet  pauperem.  N.  106,  41» 
so  got  sia  inphahet,  so  uuirt  erlrchen- 

Bet  in  Ire  hu^eren.  N.  47,*  4» 
genuoge  ne  irehe^nent  aih  selben.  N. 

118,  19-  - 

«uanda  Sie  sina  ga^gennuerti  an  dien 

z^ichin  irchandon.  N.  96,  5* 
ih  irchenno,  truhien,  daz  dine  urteil* 

dtf  lachte  sint.  N.  118,  75. 
irchennisl,  uuer  ih  pin.  P^ 

Form-  'und  Flexion. 
Inf.   arehennan.  D.  IL  347. 

irkeM^ö.  0.  ffl;  20,30- V.12,18.95, 


irehennen.  N.  16,  2.  Ö9,  4.  88,  16. 

114,  3.  118,  19: 
erchenn^n.  N.  94,  10; 
zi  arehciinenne.  Is.  %  2.  4,  2.  4. 
zi  erkennenne.  0.  IL  9,  55. 
ze  erchennenne.  K.  13.  N.  72,  16. 
(ib)  irkennu.  O.  lU.  18^  45.  22,  23^ 
archan'niu.  Pa. 
irchenno;  N.  118,  75. 
(du)  irkennist  0.  V.  25,  65.        ^ 

irehennist  Ps. 
{tt)  archannit.  Pä.  « 

irkhennit  gl.  K. 

irkennit  O.  IL  4,74.  21i2L^V.6,68. 
archennit   Frg.  43.  45; 
irchennit.  Ct81.  NsU  O.  lL21,?l. 

cod.  F. 
irehennet.  N;  73,  9.  106,  4t. 
erchcnnet  N.  47,  4.  60,  10. 
(wir)  archennemes.  Is.  4,  3. 
(ir)  irkennet  O.  IIL  18i  44. 
(sie)  Irchennent.  Ns.  N.  118,  19.  122,  2. 
(er)  erchenne.  K.  2.  N.  118,  19. 
irkenne.  O.  L  7,  12.  IV.  13,  9. 
erkenne.  0.  L  7,  12.  codi  V.T. 
yrkenn  er.  O.  UI.  16,  17. 
(ir)  irkennet  O.  IIL  22,  63.  IV.  iS3,  3. 
(sie)  erchennen.  N.  68,  28i'     '    ' 
(ih)  irkanta.  O.  IL  7,' 65;'69/IH.  14,  35. 
irchanta.  gL  K.  ' 

archanta.  Ic. 
(er)  archanta.  VA.  XIL  946.       ^ 
c   archennita.  Frg.  59.      •       *   ^ 
archennida.  Is.  2,  2.  - 
itfcanta.  O.  L  2T,  2^.  IIi  %  2ä  7,  62. 
IIL  2,3^.  V.  7^55.  8,33.  4«.  IL  11 
;^3.'Cod;  V.  i    .  f 

yrkanta.  O.  H.  11,  63.  cod.  P.  IIL  2, 

35:  cod.  F.     ■        i    1  t  . 

irchanta.  0.1  27,  25.' <?od.  F.  11.  11. 
63.  cod.  F.         '      '  ; 

f         ir^hattda:  N.  *03,  l»t* 
erchanJa.  N.  SK)^  14;» 
irkant  er.  O.  lU.  lÖ,  41. 
(sie)  irkantun.  O.L  13^  13.  23.  17,  9.  IL 
2]  27;  8,  41.  ' 


Digitized  by 


Google 


433 


.EAN. 


KAN. 


4^4 


'     i  erkantuB.iO.  L  17,  9.  cod.tF. 
irchandon.  ISL94,  It  96^5^^ 
.    (da)  ercai)ti8.:S.  19i       :.<  .  i 

(er)  irkantl.  O.  IL  9^  .2&. 

erkanti.  O.  IL  2^  2$.  co4  F. 
erchandi.  N.  118,  19. 
(sie)  iTkantin,  0.  ly.  i,  1^,  3,  4, 
imp.  s.irkennl  O.  IV- 47,  31.  19,  62. 

;    iikenu  iz.  OtilVp^  5.        i     ; 
p.  a.  archannelntL  Pa. ; 

'    irchannendl  gl  K. 
p.  p.archannit  Pa. 

irkhennit.  gL  fC      ; 
ar-cliennit  isju  fo  5ri6- 
arcefinit  (wiEdit).-.Prg,  7*   j 
>  uchennet^^uirtN.  3, 17. 47,^4*  121,4. 

)         üNARCHANTttJ  fn.  s.  fij,  incognUa.  VA. 
XIL  859.  .: 

ARKENNIDA,/.,  erlfeniitnlff. 
daz  ne  täte  er^  trbe  er  Jn  irchandiy 
•     '  selbiu  siü  ercheini^ia  zlige  in  xe 

^»-    '•'  Attio.  N.  il«,  19.-    ■'  '•    ^  -  -• 

israhelis  irckennedä,  i^i/mulm///?i»  daz 
.    cbit,    an    dien  is^ahel  1  irx^liennet 
nuirt.  N,  121,4.  . 

^lKATSNJAN,'&efennertj  fettnett/  «rfennen. 
'O.  iirid  T.' haben  tlieäes  Wort  nicht,,  ersterer 
gebraucht  nur  ai^aünjan  und  letzterer  ant- 
kannjan.-    - 

Bedeotnng  änd  Gigbrauch : 
noscere.  Mcp. 

QOgnoscert.  Frg.  53.  Is*  3,  6..N.  39, 10.  Bow  &• 
äignoscerd.  l^a.  5. 
*     •  dgnoscSre.  N«  6i3,  24. 
sdre.  Org:  N.  86^  4. 
cerner e,  Mcp.  -     • 

•J      diätemere.  Syh  ^ 

reslpiscere.  M.  15.  21.  29.  €e.  1.  6w  Cair,  10. 
11.13.  i 

l     ^  intem^er^  N.  48,  21.  Bo.  6.^  v      * 
pechennendiu,  specitms.  Wlcp, 
sih  ne  bechennenta^na  ^i7ra»l  (fortuh 

nam).  Bo.  5. 
aih.  pecb^Jinende,  ^^  recosrM>scens^  Mcp. 
,  ]    ^  pechenifet  uuirt,  €0gna^iijsr^  Bo.  5. 

et^  b^chanda,  ^:iy^er/M^I  (freiaa).  Bo.5« 


.ae  inoiv'ii   aneidlete,.  die  got  ne  be« 

chennen,  obliviscurUur  deum.  N*  9,  18. 
.beohennen  chohda,  conscioi  fuerat*  Mcp. 
kuot  unde  ubel   ze   becheüniirne,   ad 

dücernendum  ianiim  ei  malum^  SyL 
pethei>fte8t  tu  mih,  agnosdsne?  Bß. 
uuir  beche^nen^g^nHOgiii-*^  hobis  mtxm^ 

feeiusutU.Ovf^k 
ih   pecbenno,  cogiwvi,  alliu  dm  gefu- 

gele  dero  lüfte.  N.  49,  11. 
tia  bechennest  tu  sarnfto.  Mcpw^ 
er  bechenaet  unseragescaft  JN.  102,  14» 
der  bechennci,  inieltigit,  gotes^  kenada^ 

,N.  lOfi,  4^   . 
der  bechenDet  hier  aiilanideri.  K.  37,9. 
'  hohiu  bei^hennet  er  ferrenan.  N.  137, 6% 
aie  bechennent   911  ia  selben  pgccato- 

nun  nigredlnem,  VVm.  5,  11. 
.  ube^dehetner  got  pechenne  aldeuuel- 

le.  N.  52,  6. 
du   bechandost   min  nldersizzen  unde 

min  ufstan.  N.  138,  2. 
so  petrus   sin   herza   ne  bechanda.    N. 

39,13. 
:  nuanda  er  slna  era  ne  bechanda,  inicl' 

lexit.  N.  48,  21. 
i  Xet  piacem  (Stern)  bech^nnen  unelle.  Mcp. 

bechennea  qtiantitaiem.  *Org. 
'  beehenn^in  duleediuem^  Bo.  5*. 
ih  min  unreht  selbo  beehenna.  N.  50,5. 
.der  mir  fevnumist  cab,'  solih  erbe  ze 

bechennenne  unde  ze  miilnonne.  N. 

15,  7. 
mi  Uabentsie  dirubclt)  gedanchot,  dax 

sie  eine  under   allen  dih  ne  uuellen 
'  bech^nben.  N.  76,  2^* 
ao  du  mih  in  not  p^rahtost,   so  stuont 

ih  pecbennen  raine  sculde,  sostunc- 

ta  mih  diu  uuizzentbeit  N.  31,  4. 
1  duo   andere   mih  pechennen  dir  geli- 
ehen. N.  58,  & 
der  sia  becbennet  unstirbiga  nais  fer- 

Farinta.  N.  23,  4 
den  uuir  so  filo  mabtig^ren  bechen- 

•en.  N.  46,  a 
def  sih  paleam   bechenne,  der  (urhte 

da;p  fiur.  N.  49,  3.      ^ 


Digitized  by 


Google 


435  KiN. 

8ie  bechandon  mili  hämmern  naU  deum. 

N.  21,  18. 
du  mih  uuarheit  tuost  pechennen.  N. 

62,2. 
ih  bechenno  alliu  diu  trngebilde.  Bo;5. 
ne  8oIt  du  dax  peckennen  föne  dir  ge* 

scriben  uuesen.  N.  73,  11. 
du  bechennest  minen  iteuuix  fietitli- 

eben  sin.  N.  68,  20. 
den  sie  ne  bechandon  uüesen  a  terra 

ad  coelum.  N.  88,  52. 
hier  bechenne  uuesen  zit  arbeite.  N. 

36,  34. 
(one  dien  mabt  t«  in  bechennen.  Mop. 
die  (Sterioe)  mag  man  bechennen  föne 

demo  sibenstirne.  Mcp« 
bechenne.siu  (speciesj  föne  iro  genere. 

Org. 
die  an  chrisio  got  pechennenf.  N.  75,2. 
uuanda  sie  gotes  uuerch  an  christo  ne 

bechandon.  N.  27,  5^ 
an  demo  sie  redenUioneai  mundi  ne  be- 
chandon. N.  34|  8. 
an  demo  bechenne  sin  houbet  Mcp. 
er  tuot  unsih  pechennen,   uuer  uuir 

sin.  N.  43,  22. 
£r  er  bechennet,  uuieo  er  gefaren  ha- 
bet N.  31,  1. 
aid  tu  nu  becennest,  uuio  —  enche* 

d^n.  Mu., 
ih  pechenno,  uuieo  dürftig  ih  din  bin. 

N.  85,  1. 
so  bechenno   ih,   uuelez   rehte    unde 
sundige  sint  unde  uuieo  ih  irteilen 
soL  N.  16,  8. 
si  eina  bechennet  inlichamen,  uuelez 
'lieht  unde  finstri  sint  N.  16,  8. 
ratio  bechennet,    uuenne  er  ne   suei- 

bot  Mcp. 
ih  habo  bechennet,  uuannanst--.  Bo.5. 
bekennan  daz,  daz  diu  —  bezzer  ist 

Wn.  7,  5. 
ze  bechenneüne,  daz  —  keskeiden  uua* 

len*  Bo.  5. 
nu  bechenno  ih,  cofnovi,  daz  got  sinen 
geuuiehten  tuot  resurgere  a  mortins. 
N.  19,  7. 


KAN. 


436 


ih  pechenno  därana,  dax  du  mihuuol- 

tost  N.  40^  12. 
ih  pechenno  dafc  ih   hier  bin  iü  con» 

volle  lacrymärum.  N.  137,  7. 
ih  pechenno,  da^  got  dien  unehtigen 

rihtet  N.  139,  12. 
bechenne,   daz  daz  selba  uuort  ande- 

rest  corrnptum  ist  N.  89,  5. 
ih  habo  bechennet,  daz  er  mahtigher- 

ro  ist  N.  134,  5. 
bechennen  sih  selben, no^rfr^^em^. Mcp. 
er  uuolta,  die  Hute  bechennen  sih  sel- 
ben. N.  102,  7. 
der  so  unuuise  ist,    daz  er  sih  selben 

ne  bechennet  N.  48,  11. 
daz  ir  iuh  selbe  ne  bechennet  N. 73,9. 
ih  tuon,  daz  du  dih  selben  bechennest 

N.  49,  22. 
uuir  unsih'selben  bechennendo  gebez- 

xerot  uuerden.  N.  43,  21.    . 
sie  sih  bekenn ent  peccatores.  Wm.  4,  1. 
oba  du  din  selbes  ne  bekennes.  Wm.1,8. 

Form  und  Flexion: 
Inf.  bichennen.  Is.  3,  6.  Fig.  53. 

bechennen.  Mcp.  Bo.  5.  Org.  N.  15, 
7.  31,  1.  35,  3.  38,  5.  43,  22.  58,6. 
62,  2.  70,  1.  73,  11.  76,20.  91,  6. 
102,  7.  103,  2. 
bekennan.  Wm.  2,  2.  7,  5. 
bechennin.  N.  68,  24. 
ze  bechennenne.  N.  15,7.39, 13. Bo.5. 
ze  bechenninne.  SyL 
an  demo  bechennenne.  Bo.  5* 
(ih)  bechenno.  Bo.  5.  N.  8^  4. 16,  8.  19,  7. 
40, 12.  49, 11.  50,  5.  70,  16.  137,  7. 
139,  12. 
bekennon.  Wm.    1,  4.  (bec^inon. 

Wm.  n.) 

pechenne.  N.  IL 
(du)  bechennest  N.  39,  iO.  68,20^80,9. 
Bo.  1.  5.  Mcp. 
bechennist  Mcp. 
becennest  Mu. 
(er)  pichennit  M.  29.  Gc*  1.  6. 

bechennet  Org.  Bo.  5.  Mcp.  N.  9^  11. 
16,  8.  18,  3.  23,  4  31,  1.  37,9.  39, 


Digitized  by 


Google 


437 


KAN. 


KAN, 


438 


10. 4S,  10.  61,  ll.,73, 1. 89, 11.  102, 
14.  106,  43.  137,  6.  138,  14. 
(wir)  becheoBsn.  Oig.  N.  46,  8.  115,  3. 
(ir)  bechenoeU  Wm.  L  IV.  IX.  &,  10. 
bekenn«L  Was.  5,  10. 
bechennenL  B«.  6.  Mcp.  N.  73,  9. 
(ne)  pichenuent  M.  21. 

bechenneat  N..  9, 2.  13, 3. 17, 9.  58, 
13.  75, 2.  78,  6.  86,  4.  138^  1.  Bo.  5. 
Wm.  4.  1.  IX.  5,  11. 
bekenjieot  Wm.  4,  1.  5,  11. 
(ih)  bechenne.  N.  25,  7. 
(du)  becfa«on£st  B«.  5.  N.  49^  22. 
becenn^st  Mo. 
bekenne«.  Wm.  1,  8. 
bechennes.  Wm.  II.  IX.  1,  8. 
(er)  bechenne.  Org.  Bo.  5.  Mcp.  N.  31,2. 

49,  3.  52,  3.  77,  6. 
(wir)  bechennen.  N.  66,  3. 
(sie)  becheno«n..Bo.  5.  N.  9,  18.  8^  19. 

86,  1. 
(du)  bechandost  N.  40,  la   138,  1.  2. 

141,  3. 
(er)  bechanda.  Bo.  5.  N.  39, 13. 48, 13. 21. 
(sie)  bechandon.  N.  20,  9.  21,  la  27,  ö. 

30,  4.  34,  8.  47,  7.  77,  6.  88,  52. 
(ih)  bechandi.  Bo.  5. 
(er)  bechandi.  N.  48,  10.  141,  4. 
imp.  s.  bechenne.  Mcp.  Bo.  5.  N.  36,  34. 
50,5.  70,  19.  78, 11.  69,  5.  138, 24. 
p.a.  bechennende.  Mcp. 

bechenne nde.  N.  43,  21. 
fi.  $•  /*.  pechennendiuu  Mcp. 
a.  s/f.  bechennenta.  Bo.  5. 
ii.p/.iii.  pichennenla.    ML    15.    Can. 
10-  lU 
pechennenta.  Cao.  13. 
g.  pl.  bechennenton.  Bo«  & 
d.  pL  bechennenten.N.  86^4.Bo.5. 
p.p.  bechennet  babb.  N.  134,  S.  Bo.  & 
haben  (whr).  N.  77,  3.    UHerden. 
N.  87, 13.  Bo.  5*  iiuirt  Be.  &.  uuur- 
dcn.  N.  76,  30. 
FOREBECHENNET  uuerdent,  praeviden- 

tur.  Bo.  5. 
BICHENWDA, /.,  ^^-^/o. 
n.  s.  bechenneda,  scicniia  ((oüe  ^mi- 


Btn  acnlden  ist  mir  uouader- 
lieh  uuorden  din  bechenneda). 
N.  138,  6. 
d.  s.  bechennedo,    cognitiane.    Bo.  5. 
trübten  ist  der  mih  irliehtet 
ze  sin  selbes  bechennedo.  N. 
26,  1. 
0.  s.  bechenneda:    die   nehfeiqa    be* 
cbenneda  gotes  ne  uuellen  ha- 
ben. N.  78^  6. 
n.pl.  bechenneda,  scientiae*  Org.  dero 
magenchrefte,  insigma.  ßo«  5. 
FOREBECHENNEDA,/.,  pra€mtio.  9o.  5. 
praesdre.  Bo.  5. 
KUN?]I,  n.,  gotb.  Jcuni,   oord   kyn,  angels. 

cynne,  lat  genus.    Ct  GAGHEISNIT. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 

genus.  gl.  K.  Pa.  Tr.  Ru.  K.  1.  7.  Oig.  Ra. 
Bo.  5. 

generatio.  Pa.  T.  6, 1. 44, 22. 64,  1*  N.  Wl,  18. 

proles.  Ic. 

progenies.  gL  K.  N.  48,  12.  Ra. 

tribus.  gl.  K.  R.  Ra.  T.  7,  9. 

genealogia.  Sg.  913. 

gens*  Pa.  gL  K.    . 

sanguU.  D.  U.  3&1.  354. 

cognaiio.  T.  4,  11. 

stirps.  Bt  Gh.  3. 

iutier  chunne,  g^nw.  Bo.  5. 

khuni,  genus  (marm(misj[^  gL  K. 

chunni,  genus  (superbiaej^.  Kr  7» 

chunni  uuitu,  genus  lignL  gL  |C.     . 

fremidi  chunni  (framathi  chiMini^.  gl.  K. 

^    framidi  chunig.  l?^.),i^iientg0ßa.  Ra. 

himiles  cuuni,  celi  tUvi^.  -Rh* 

cunni  diuuolo.  T.;:92. 

cunne  fisgo,  geaer^  pisciunu  T*  77. 

chunne,  semen  (itätakan^^ /Hi.  104,  10« 

chuniie  meaniscoti.  Mt:p.     .  . 

cunni,  generatio  (thrisHJ.  %  5>  7. 

chunni  adal,  prosapiä*  It» 

chunni,  gens  (sub .accusu).  Pa. 

chunne,  tribu  (juda)^  ^  62,  11. 

in  dinemo  chunne,  semine.  f?.  71,  17. 

chunni,  genera  (monachorumj*  K.  1. 

ir  natoron  kunnii.  O..  I.  23,  42.      > 

eines  chunaes^  Uiiiui  tribus.  ^«»K. 


Digitized  by 


Google^ 


439 


KAR 


Km. 


440 


dat«    8cai    queman   tihn«no    kelichaz. 

Em.  3»,  ^  , 

menniscin   chunnis,   humard  generis.  N.  - 

72,  7. 
khutta  uBitki  (chun  uuidi.Ra-X  cfl/«iiö..€L»^- 
^es  iShiinBes  spilo.  Ma. 
chunnes  (gotauueppi).  Mi. 
ahdtes  chunnes,  alterius  genens.  Pa. 
iR  ch^nne,  genere  (nobilis).  gl.  K. 
des  pezxistin  chunnes,  mm  (vinea).  Rb. 
chunni,  tmfiones*  R. 
ekunfii,  g^nuna  (labiorum).  M^. 
cttiinB,  gmeraiiones.  T.  4,  6. 
xu«elif  cunni  israhelo.  T,  106. 
chu^tit  sine,  cives  sjus^,  Rb.  ■  • 
an  ehuano  btio^he,.w  getien.  N.  92,  1. 
uflihei^Ä  chunno,  mp^niomiii  civium.  Rb. 
ehunnura,  g^Ä^'Äi«  (sündono).  Is.  6- 
45hunBum,  gentibus.  H.  7. 
^    tikunniii,  irJ&*i^-Nb.  O. 
cnnnin,  contribuUbus.  Aid.  6, 
cunniu,  €!0/»iHÄii/f.  Aid.  % 
chunney  famiUas.  N.  106,  41. 
ctunne     unde     cinnne    lobont    diniu 
uuereh,  generatio  et  generatiö.  N.  144, 4. 
chunne  dero  cliu«na,  gekeräiieiaes gmera- 
iionum.  N.  71,  5.  ^  /      . 

föne  chunne  ze  chunne^  «  gmerafume  in 
generationem.  N.  10  (a),  6..  a  progenic  in 
progenie$^  Msm.  '     '  \ 

in  chunne  «ndein  chu«iiie,  mprogenieet 
progenim.  N;4%12.  in  generaihae  el  ge> 
i^^atfo/w?.  N.  194,  13.  ; 

5Ä  ^nuü  lÄti  in  eunnu,   in  progtnies  et 

progeäies.  T.4\  6.  .        '. 

unz  deheine  chunne  «ucrct^  ui  omm  ge- 
neraiiorieei  pragenie.  K  44,:  18. 
Forw  und  Flexioni 
„.s,  cunnL  3g.  «3.  T.  5,  7.  M.  14ß.. 
koiHii.  0^  1-  18,  »»' '^-     ^ 

khantfLg».!^.      '  •   "  „"  „, 

ch«nni.  gl  K.P«.  Ic.  K.I.  »•.»!). 

khunv.  gl.  K'  ' 

.  ^h«nn«.  Mcp  N.2d^3a.79, 11  104,10. 

..    Rii.-Oi«;       ■  -^  ^  •■       -  ■      •  •••  '  ' 
e.  s.  C'Unne«.  T^»,-'* '•  ,  „ 

^     :  chunaea.  R.  »a..  Rb.  Pa.  gl.  IL  Ma. 


!  .  Ml].  M«.l$b;  BibJli  8*  S.  Is.  8.  H.  24. 

D.U.  354.      *        !    . 
kunnes.  O.  IIL:  16,  6a 
chunnis.  Bib.  7.  Pt  .72,  7. 
d.  s.  cunnc.  T.  4,  11.  7,  9.  44,  22.  57,  4. 
77.  108.  BL    , 
kunne.  0.  X  7,  13-  9^  21.  10,6. 
chündjc.  K.  1.  b.  8;  9,  3.  Mat  Gh.  3. 
gL  K.  D.  11;  351.  Nsm.  N.  62,  11.  71, 
17.  101,  18.  134,.  13. 
a.  s.  küniii.  O.  I.  3,  36.  IL  4,  24. 

kunn  er.  O.  I.  3,  8.  codd.  P.  V. 
..  cunnLT.  64,  12.  14L 
chunni.  K.  7.  Bsa. 
chuanc'^Bo.  5.        .  >> 
V.  #.  cinaiii.  T.  13,  13.  57,  2.  92. 

kunni.  O.  L  23,  42. 
R.  ph  cunnu.  r«  4,  6.  . 
cunniu.  Aid.  2. 
chüuni.  R.  Pa.  M4-  Gh.  1. 2.  3.  Bib.  1. 

2.  5.  7.  Rb. 
kiinni.  Ra. 
khunnl  gl.  K. 
chunne.  N.  71,  6- 
g.pl  channo.  Em.  33.  Rh.  N.  31,  6., 92,  1. 
..  d.p/.  ohüftnüm.  Is.' 6.  H.i7,    . 

cunnin.  Ald.;6h      ^;  (^   ; 

.   chulnnin.  Nh-.  n..       .  .  *       r    ) 
r    .      .    cKunnua.  K.  1.        '  .\    . 

^a^pLi  cuaau;  T.  4,  6. 

cunni.  T-  106.  :  .i>     . 

chuDBl  K.  1.  Rb. 
chunne.  N.  71,  5.  lD6,/41i 
GAKüJiNI,  n.    CL  GAKUNT.,  ... 
;,     kjachunai  Pa.     )     '         •'  \  "^^   - 
kichunni.  Ra.     >,.  natura,  idoles. 
kikEuani.  gl  K.) 
«achuani.  Pa,     >  '  ;    • 

;,     kichunni.  Ra.     u  getuUa^  ... 
..      kikhunoi.  gt  K.Ji   ,      f     . 
.  ÜNKÜNNI,  n.   Cf.  ÜNKÜNINA  weiter  unten. 
:    g.  $^  unchunnes,  spurius.  Rb.  spuria.'Bhp 
unchnnnea    uuinrepa,     uper- 
utiahsiaiu  phlanzun,  spuria  vi- 
tulamina,  Bib.  \.  %  chiad  unchun- 
nes» filii  iemini.  Rb. 
ADAIi^üNNI,  n. 


m 


Digitized  by 


Google 


441 


KAN. 


KAN. 


442 


in  himil  far^nt  thanana  thie   gotes 

drut  thegana, 
tbie  rehte  ioli  thie  guate  blidlichemo 

muate, 
in  euttinigo  uuunni  so  ferit  thax  adal- 

kunniy 
in  mammunti  ginuagaz,  hiar  githio- 
.  notun  sie  thax.  O.  V.  22^  13. 
zelleut  sie  (buah)  uns  fila  fram,  nuio 
selbo  er(krist)  hera  in  uuorolt  quam, 
ioh  michilo  uuunni  thax  sin  adal- 
,  kunau  0.  L  3,  4. 

uuar  uuorolt  io  giuuianni  sulih  adal- 
kunul  O.  IL  4,  24. 
ÄLKUNNI,  m 

^alchunuiy  onmi  genere.  Blb. 
ANATKUNNI,  i?.,  «nfenart. 
fulica,  anatchunni.  Sg.  299.  anotchunnL 
Bib.  2- 
ERClKltNNI^  n. 
.   <  i3.p/.  .aerdc.hnnni:    ulliu   aerdchunni, 
*   ^       '  omnes  terrae  tribus.  Is.  7. 

.     erdcunnu:  alluerd^unnu.T.  145« 
WINTKUNJNI,  n.,  5lBtnbart. 
_  Alftt^rupintchunni.  Ra.  gL  K. 
WÜRMKUNNF,  n.,  SBurmart.  . 
c^0^^i,]auiirnichanni.Pi|.:^urmkhunn]. 

WERALTKÜNNI,  n. 

al  thiz  nuoroUkonni.  0;  Y.  7,  38. 
WAZARKUINNI, /». 
anfretif  uiiazaxchunni  (uufizxarchunni. 
f  a.  gl.  KO-  Ra. 
!   BEBAKUNNI.  i2.,.0le6<n8ef(^Uc^t/  ©ein. 
g.  ^.  rebekunnes: 

ni   drinku   ih   rehto  in   uuara 
~  thes  rebekunnes  mera.  O.IV. 
.10,  5. 
MANKÜNNF,  n.,  sRinft^^ngefd^Ij^c^t 
»•7^  mankunni:  , 

,1    ;.i    i  :  _allax  mankunni  t^ultvathar  tho 
girnnni.  Ob.,  65. 
allaz mankunni  thazthulta  gro- 
^o  grnnni.  0.  IIL  21,  7. 
^  ,    ;       n)kanGhunni:  (^iz  n|anchunni,  haec 
gentraifo.  Frg.  25*  ubil  manchun- 
ni,  generatio  mala.  Frg.  7. 
IV. 


m^inchvLnnejhismaiium  genas.  fi.76j6. 
g.  s.  mancunnes.  Gx.  Em.  33. 

manchunnes  gibujti,  generationis. 
Rg.  1. 

manchunnis.  N.  34,  23.  70,  14. 
d.  s.  manchunne.  Alat 
a.  s.  m^uchunni,  genus htimanum.FtgAl. 
manchunne.  N.  76,  8.  Nh.  II. 
BROTKUNNI,  n.,  fötotatt 
crustiäa^    protchunni    ano    prosamo 
Ib.  Rd. 
FOGALKÜNNI,  ».,  Ooselarf. 
aethon,  fogalchunni  (focalchuntii.ßLK ) 
Pa. 
FISCKÜNP«,  n.y%ifätstf(!^lt4,t 

g.p/.  allero  fiscchunno.  Fig.  15. 
FRAMCHÜNNI,  ».,  prosapia.  li. 
CÖTCHUNNLPa.        y 
COTKUNNI.  Ra.  ,  „„  generositas. 

KOATKHÜNNI.  gl  K.j 
GOROf  ANCHÜNNI,  n^  mascolinum.  Sb.U  1. 2. 
KORNKUPWI,  n.,  «ornart 
far,  chornchunni  Ib.  Rd. 
rmi/^/i>n/chornchunn!.  gl.  K. 
m^tÜ!^t(j)yn.,^^^^  Aid.  6. 

Etwa  antctitiiiif  ef.  ioTkiinnan;  5,  auch 
hantprahÜ  in  HANTv 

g.  s.  huarchannes,  ^p»nM.,Rb. 
CHUNNIUGHO,  gOuratim.  V€.  Ife  85. 
KÜNNILING,  m.,  ©«rwan^ffr^etammfie» 

■'■  ■•hOf  f.-Hi-i  ii;;)i'      :    ::  ..i  •,  1   jiiii  1   i.f 

d.  s.  (dinem«»^  cli«nrielln^6i  ^Mos.) 
o.  t.dbnnnt\ihg,pi>o»hnim:  N.'87,  19. 
n.pl.  cunelingie. -L.      'i:  !, 

ehonneliiise.  Bib.  13;p  W'"*«&*. 
(/.p/.  channilinguh.  Bib.  8.  A> 
.         .  chunnil i Dgen.  Bib.  40.1»  ^niuli. 

'    'cliunneiiBpin.  Bi^  6.  J       *"*• 
a.pl.chnnnelinfi^'nun.efpräximäs   N 

■■'■'  'K*^-\*.-  '-.,. ■..-VA..' -.•:■/ ;.n   " 

chunlinga:  ib  bito  unbt  aUa  mi- 
i    ,1  ri  rsAxibnnlittgä.  Otl.'     '    •*< 
KUNNIHAFr,  KüNNIHAFT!,/. 
!-.»»•  -^.cti^nffelMjftii:  tfiitetera  choone- 
hafti,  generatio.  N.  84,  6. 
[30] 

Digitized  by  VjOOQ"^ 


413 


KAN. 


KAN. 


Ui 


a.  s.  chnnn^kaft,  generodiaiem.  Rh. 
KUNNISCAFT,/.,  »«»aitbtfc^aft,  gamlJle. 
an  dinero  chunnescefte,  iu  semiaeUso. 

N.  54,  22. 
gebarte  chunnescefte,  generatUmes  fa- ' 
miliarum.  N.  67,  32. 
KÜNNIZALA,/,  ©efc^Uc^t. 
c/.  $•  chunnezalo:  in  andei^ro  chunne- 
zalo,  progenie,  generatione.  N.  47, 
15. 101, 18.  in  dirto  chunnezalo, 
generatiohe.  N.  101,  12.    in  alle« 
ro  chunnezalo,  generatione.  N. 
144,  13. 
i/.^7.  chunnezalon:  in  allen  chunneza* 
Ion,  in  generationem  ei  generatio* 
nem.  N.  105,  31. 
EINKUNNI,  a£//  Der  Priester  Z^charias  wählte 
sich  eine  Frau,  sagt  Otfrid,  wie  es  da  zu 
Lande  Sitte  war,  weil  damals,  fügt  er  hinzu, 
die  Priester  einkunne  waren;  dieses  Wort 
soll  sich  vielleicht  auf  die  Wahl  der  Frau 
aus  dem  Stamme  Aaron,  des  Hohenpriesters, 
(Lua  1,  5.),  beziehen.     Sollte  es  Dere^e« 
H(l^t/g(f^Ie^t^t>ereintbedeuten, so  konnte 
man  hierin  eine  Anspidung  auf  das  zu  Ot- 
frids  Zettln  Sitte  und  Gesetz  werdende  Co- 
Kbat  der  Priester  finden  (cf.  condU  wormai. 
vom  J.  86a). 
in   dagon   eines  kuninges  ioh  harto 

firdanes, 
muas  ^in  euuarto,  zi  guate  si  er  gi- 

nanto, 
zi  hiun  er  mo  quenun  las,  so  thar  in 

laute  situ  uuas, 
uuanta  uuarun   thanne  thie   biscofa 
einkunne.  0.  L  4,  4. 
UNCHÜNNA,  f.,  imper/eciio  (vel  aetas  prohi- 

betj.  Gc.  2. 
CHONOT  C^cc.J,  genealoglam.  Em.  19.;   c£ 

KNUAT  in  KJVA. 
KKUNT,  naiun.  Pa.  gL  K.    Ct  KNUAT  in 

KJN^A  und  GAKUNNI  oben  unter  KUNNI, 

genus» 
CHUNNA«    Gehort  dieses  in  den  Zus2tzen  zur 


C  ial  vorkommende  Wort  hieher?  mdpiunt 

chunnas:  ^ 

L      hoc  ut  ummi  thoalaMhi  soL  11  L  cuU 

pabilU  fudiceiur. 
IL    sexan  chunna  sol.  XV.  aap.  /W. 
HL  septun  chtmna  sol.  XVIL  c.  j. 
IF.  iheu  uuait  chtmna  9ol.  XXX.  c.  /• 
V.    ihve  sepien  chmna  moL  XXXV.  cf.  etc. 
KUNING,  m.,  j(5ni9f  angels.  cyning,  cynig, 
cyng,    nord.   konungr,  kdngr,   rex.     Cf. 
nord.  konr,  vir  praesians,  nobilis;  resc;  pro-     ^ 
pinguus.  —  Hieher?    Auch  Vogelnamen: 
kuning,  p//mcfi//i^.  Z£  2. 
n.  s.  kuning.  Ol.  2.  O.  I.  1,  93.  3,  20.  5,  29. 
17,  12.  III.  11,  4.  IV.  4,  24.  Wm.  I. 
IV.  IX.  1,  4.  i.  HL  IV.  ES.  1,  12.  h 
IL  IV.  2,  4.  m.  3,  9. 
chuning.  Mcp.  Bo.  5.  N.  23,  7.  32, 16. 

43,  5.  44,  6.  46,  3.  55,  1.  Rb. 
kuining.  Wm.  HI.  1,  4.  2,  4 
cuning.  T.  5,  2.  17,  6.  67,  14.  59. 116. 

125.  Wm.  IX.  2,  4.  I.  IV.  IX.  3,  9. 
chuninch.  O.  III.  8,  5.  cod.  F. 
khuninc.  £m.  33. 
kuninc  Wm.  IL  1,  12.  O.  UL  2,  37. 

cod.  F. 
cüninc  gl  K.  Sg.  913. 
chuninc  Ra.  H.  19.  Frg.  19. 
kunig.  0.  IIL  8,  5.  cod.  V. 
cunig.  T.  152. 
'  cuinig.  Wm.  II.  1,  4. 
kunic  Wm.  IL  3,  9. 
g.  s.  kuninges.  0.  L  4,  1.  5,  28.  10,  6.  IV. 
4,  43.  Wm.  lü.  IV.  3,  7.  IL  3,  11. 
cuninges.  T.  2.  50,  3.  Wm.  in.  3,  11. 
chuninges.  (c  Ra.  gL  K.'Bib.  1.6.Bo.5. 
N.  44,  6.  47,  3.  «0,  7.  67,  25.  71,  1 
88,  19.  97,  6.  98,  4. 
chunigges.  Rh. 

chunigea  Ma.  Kb.  5.  N.  17,  51. 
d.  s.  kuninge.  O.  L  3,  17.  17,75.  10.2,38. 
8,  2.  IV.  4,  18.  V.  20,  81. 
cuninge.  T-  79.  99.  125. 
chuning e.  Is.  3,  3.  Kp.  K.  6L  Frg.  la 
51.  Bo.  5.  Na.  N.  2,  6.  26, 12.  44,  2L 
46,  7.  50,  6.  59,  2.  70,  1.  149,  2. 


Digitized  by 


Google 


445 


KAN. 


KAN. 


446 


"    ohmnlnge.  N.  44,  2. 
chanige.  N.  II. 
a.  $.  kmning.  OL  27.  L  17,  26.  29.  IV.  24, 
2J.  27,  9. 
cuning.  T.  8,  6.  67,  14.  80.  194,  2. 
cbuning^  Bo.  5,  N.  47,  5.  134,  9. 
kaninc.  0.  L  17,  26.  29.  cod.  F. 
chunioc.  Is*  8. 

ckuninch.  N.  19,  9.  75,  2.  90,  13. 
V.  s.  cuDing.  T.  200,  2.  Wo.  2. 
chvning.  N.  83,  4. 
cuninc  H.  24. 

chuninc  H.  1.  Rb.  N.  16,  10.  92,  1. 
chuniBcJb.  IS.  5,  3. 
chuüig.  N.  n. 
n.p/.  kuninga.   O.  I.  5,  8.    (kuning  alle, 
cod.  F.).  12,  15.  Wm.  I.  II.  IV.  4,  8. 
ctininga.  Wm.  IIL  IX.  4,  8. 
chuninga.  Mcp.  Ba  5.  N.  2,  10.  47,  5. 
^57,  7.  67,  15.  71,  10.  88,  27. 
kuningha.  Gg. 
chuniga.  N.  II, 
g'.p^  cuningo.  T.  64,  5. 

chuningo.  b.  3,  3.  6.  Pa.  gL  K.  Rb. 
Frg.  39.  51.  Mcp.  Bo.  5.  N.  44,  10. 
104,  30. 
d.pl  cuningoD.  T.  44,  12. 

cEuningen.  Bo.  5.  N.  88,  27.  102,  4. 

118,  46. 
chuningin.  N.  92,  4.^ 
a.p/.kuninga.  0.  l  3,  25.  IV.  7,  18. 

chuninga.  Bo.  5.  N.  10  (a),  5.  67,  15. 
104, 12.  109, 5.  134, 10. 135, 19. 149, 8. 
chuniga.  N.  II. 
chunigi.  N.  II.  10,  5. 
v.ph  chnhinga.  N.  2,  10. 

chuniga.  N.  IL  2,  10. 
EHDKÜISUSG,  m.,  IrbJfc^er  Situ». 

n.pL  erdcuninga.  T.  93. 
WERAÜrKÜNING,  m. 
n.pL  üuoroltkuninga: 

thanne    üuoroltkuninga    ster« 

bent  biro  thegana, 
in    nnige    io    gilicho    douucnt 
theganlicho.  0.  IIL  26,  39. 
LANTKÜNING,  m. 
n.pl.  lantchuninga,  reges  terrae*  K%^. 


lantchuniga,  reges  terrae.  N.IL  2,2. 
0.  pl.  lantchuninga.  N.  148^  10. 
ROMKUNING,  rSmifc^a  J^Snig. 
n.pl.  romchuninga,  romani  reges.  N.62,\ 
11«  73  3. 
HIMILKÜP«Ng/iii^  J^immtltHig. 
a.  s.  himelchuning,  #«j9^niiii  regem  (io- 
vemj»  Mqp. 
KUNINGRICHI. 
KÜNINGRIHTARL 
KUNINGHELM. 
KUNINGSTÜOL. 
KUNINGLIH^  f  Snisdc^,  regius.  . 
cuninclih,  regia  (donuisj.  Ra. 
chuninclih,  regalis  (virgaj.  glK.  rega- 

les,  Ornamente  gl«  K. 
chyninclich,  regalis  (seUa).  gL  K. 
chuninchli,  reg^ja  (domusj.  Pa.  regis  (ml' 

nistrij.  Pa. 
kuniglih*  Hr. 

kuninglih  giuuatl  0.  IV.  22,  23. 
chunniclih  mäht,  rpgaUm  protestatem. 

Pa. 
n.  s.  m.  kuninglicho  (oder  adv.?):   bist 
gar  ouh  thiu  gilicho  ioh  bar- 
to  kuninglicho.  O,  IV.  22,  28. 
g.^.  I11.7I.  khunincUhhca,  regalis.  f^  K. 
chuninclihea,  regalis.  Pa.  chu- 
ninclihes  ringes  umpirink- 
ter,  regio  septus.  Em.  15. 
chuningliches  geuualtes.  Bo.  5. 
g.  s.  f.   chuninglichero  amido,  regalis 

serti  (coronqmj.  Mcp. 
c/.^.iTi.Ti.  chuninglihhemu.|,  regio  fad- 
"chuninglihhemo.)      tuj.  Rb. 
chuninglichen  (tragebette), r^- 
gßli.  Mcp. 
d.  s.  J.  kuninglichon.  VJ^m.LIX.)  Wm. 
chuninglichun.  Wm.  IL  1  7,  5. 
a.  s.  f.   chuninglihha  puruc,  urbem  re- 

gian^.  Rb.  / 

a.pKm.  chuninlihhe  (sicj  uuega.  Rh. 
CHÜNINGUCHO  (adv.)  garo.  Mcp.    aih 
chuninglicho  gareuuen,  exuviis  in- 
dusiari.  Mco. 
CHUNINGISC  terta,  scepfrum.  Je 
KÜNINGIN,  KÜNINGINNA,/.,Ä8möta,r^/ia. 
[30-] 


Digitized  by 


Google 


r' 


KAN. 


KAN. 


448 


n.  $.  cuningin.  T.  57,  5.  Sg.  913. 
chtmingin.  N.  44,  10. 
cnnincgim  Mat 
chunningin,  basilla.  Ic. 
chuningen.  Bo.  5. 
chunegin.  Wn,  460. 
g.  s.  kuninginna.  Ol.  84. 
d.  s.  chunlnginno.  Gg. 
a.  s.  kuningin.  0.  I.  3,  31. 
13. /i/.  kuninginna.  Wm.  III.^ 

kuniglnna.  Wm.  I.     f,  reglnas* 
kunniginno.  Wm.IX.(Wni.  6,  8. 
kuningen.  Wm.  IF.      / 
g^ph  kuninginno.  Wm.  I.  II.) 

kunlngeno.  Wm.  III.    >Wm.  6,  5« 
knniginno.  Wm.  IX.     / 
KÜNICHLI,  n.,  «»nlgleln;  SaunfSnig,  re^ 
gulus  (Vogel).  Tr. 
KÖN,  KONI,  KÜON,  KUONI,  fü^n,  angs.  cön, 
cenej  foriiSf  magnanimus^  audax.    Hieher? 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
fortis.  Prad.  1. 
acer.  Prud.  1. 
audax>  SI. 
belllcosus.  SL  R. 
asper.  D.  IL  320. 
chuoni  m  uuige,  bellicosus.  Ic. 
chuone  ze  uuige,  fortis  in  hello*  N.  43, 10. 
chuono,  acer  (romanus).  VG.  III.  346. 
chuonen,  acrem  (fahium).  Prud.  1. 
chuonnen,  acrem  (molossum).  VG.  IlL  405* 
chuoni,  acres  (stimulos).  VA.  IX.  718. 
chuonner,  acer  (riUticus).  VG.  IL  405. 
chuoni,  acre  (genus  hiporum).  VG.  IIL  264. 
chuonun,  ym)£r^5  (turmasj.  VG.  III.  179. 
chÄonemo  chnehte,ybr/i.  Bo.  5. 
chuonun,  duri  (aeneadae).  VA.  IX.  468. 
chiinen  leuuen,  poeni  leones.  Bo.  5. 
er  ist  gizal  ubar  al  io  so  edil  thegan  scal, 
uuiser  inti  kuani,  thero  eigun  se  io  gi- 

nuagi.  O.  L  1,  100. 
sie  (frankon)  sint  so  isama  kuani  selb 
to  thie  romani.  0.  I.  1,  59. 
Form  und  Flexion: 
küonl.  SL 

chuoni.  Ic.  VG.  HL  264. 
kuani.  0.  l  1,  59.  «3.  100. 


chuani.  O.  L  1,  59.  codd.  V.  P.  L  1, 63.  cod.  P. 
n.  s.  m.  choner.  R. 

cfau'anner.  VG.  II.  405. 

chuono.  VG.  UL  346. 

chuano.  Prud.  1. 

"•  '•  /•  '=?""''''!•  !  D.  IL  320. 
chuonniu.' 

chuonna.  Prud.  1. 
d.  s.  m.  chuonemo.  Bo.  5» 
a.  s.  m.  chuonen.  I^rud.  1. 

chuonnen.  VG.  IIL  405. 
13.  pl.  chuonun.  VA.  IX,  468. 

chiinen.  Bo.  5. 
a.  ph  chuone.  N.  43,  10. 

chuoni  übersetzt,  vor  acres  (siimu 
los).  VA.  IX.  718.  steht  aber  wohl 
im  Nonünativ. 
chuonnun.  VG.  HL  179. 
SaperL 
a.pLm.  chuoneston.  SL 

KÖNIffirr,/,  Äu^n^eff. 
g.  1.  kuanheiti: 

sie  (iungoron)  sprachun  alle, 
80  manuueiz,  so  siamallchan 
urhelz, 
bihiazun  sih  zl  noti  thera  sei* 

bun  kuanheiti.  O.  IV.  13,  50. 
chuanheiti.  Ö.  IV.  13, 50.  cod. F. 
d,  s*  kuanheiti: 

ob  iz(minrlchi)  uuari  hinana, 

gifllzin.mlne  thegana, 
mit  iro  kuanheiti,  min  flaut  sus 
ni  uuialti.  0.  IV.  21,  20. 
a.  s.  kuanheit: 

thoh  sprah  er  (pctrusj  uuorton 
heizen,  thia  kuanheit  uuolt 
er  uuelzen.  O.  IV.  13,  4jO. 
chuanheit  0.  IV.  13,  40.  cod.  F. 
chuonheit,  ybr/fViM/iii^m.  Gc.  3. 
a./i/.  chuanheiti: 

sie   ihes    in   io   gilicho   flizun 

gualllcho, 
in  buachon  fuan  gimeinti  thio 
iro  kuanheiti.  0.  L  1,  4. 
KÖN!,/.,  Xu^nt,  audacitas. 
a.  s.  kxkonif  ferociam  fanimij^  SL 


Digitized  by 


Google 


449 


CHAN— KIN. 


KINM 


450 


KÖNIG  (!),  (fi^tt,  audaic,  forüs. 
a.pl.m.  chaenig«(?),  heroes.  Mcp. 

CMAN,  nopola.  Wb.  460.  (Ä«nne?  oder  J(a^nt 
et  KANNA,  Joanne/  canthärusy  und  nord.  kani, 
cptibif. 

xCAJNAjkba:  Ucium  est,  quo  stamina  UgatUurt 
quasi  Hginum,  idem  eanareba.  Ib.  Rd. 

CANNAbaüDIS,  Anführer  der  Gothen.  Vopis«. 

CHANNA,/.,^ann(  (nord.kanna,  alts.  canna), 
cantharus.  Es.  Em.  32. 
CHAPflSALA,/.,  ÄSönd/  cantharus,  Prod.  1. 
CANNETA.  F.  1.  2.    \ 
KANNITi:.  IM.  [,  cantharus. 

CHANTA.  D.  IL  344.) 
CANADa*  duas  de  vino.  ürk.  v.  742. 
CQENNINC,  coo/AarM.va«  ansashabens.I.vciAi, 

kennib,  pateram.  Marl,  2. 
KENTENARA  (?),  doUa.  D.  - 

KEN,  CHEN  s.  KIEN. 

OBEN,  Ortsnamen. 
CHENEINGA,  Ortsnamen. 

CHENA  s.  QÜENA. 

JvIjlI^  Wurzel  zu  ktnan,  kimo  (cE.  scinan 

und  sclmo).    Ist  AuJLlM  ab  Nebenwurzel  von 

Jy  A  11  anzusehen?  oder  ist  N  nur  Augment 

einer  Wurzel  jSJL  •    Der  ßedeutung  nach  fügte 

'  diese  sich  an  die  sanskr.  Wurzel  h4,  hi  (cC  laL 

hiare)j  aber  der  sanskr.  Anlaut  H,  der  auf  eine 

deutsche  Wurzel  Gl  (s.  Gfl/  fuhrt,  scheint 
^gegen  zu  sprechen.  [Für  einen  Uebergang  des 
aanskr.  H  in  dentsches  K  könnte  nur  kinni^ 
wenn  dieses  das  sanskr.  hanu  (maxilla)  wäre, 
angeführt  werden;  allein" kinni  hangt  "Helleicht 
mit  sanskr.  ganda,  gcna,  zusammen.].  Die  eben 
genannten  sanskr.  hanu  und  ganda  Terlundern 
kinni  unter  diese  Wurzel  zu  bringen^  wolA  kimd 


wage  ich  nidit  hieher  zu  stellen,  weil  es  der 

Wurzel  Jv  A  1 1    oder   einer  Wurzel  jSJL^ 

aber  auch  einer  Wurzel  JvJlJLI  angehören  kann. 
KINAN,  goth.  keinan,  ttivMWfgermxnar^f  angs» 
cinan,  hiarCy  dchlscere  (angs.  eine,  rima). 
(äi)  chinb,  V'f  scrindo,  dehisco.  F. 

chtne/t;.^  scrinde,  dehiscOjpatesco.HA. 
(er)  chinit,  puUulaL  Ic.  adrisit.  Pa  gl.  K. 
(sie)  chiuint:     promimin     frampringant, 

chundant,  chininC.  Ic« 
ARKlNAN  (cf.  archennan)^ 
(er)  arkinit,  gignit.  Ra. 

archiniti  germinaL  Sg.  913w 
(er)  erchine: 

[daz  iz   (körn)  uon  der  fahte 
nerchine.  D.  IIL  33.] 
KIMO,  ni.,  Äefm/  germen. 
n.  s.  chimo,  germen.  Em.  f9.  Bo«  5.   gra^ 
men.  Bib.  1.  2. 
kirn,  germen.  Tr.  chim«  Wb. 
d.  s.  chimen,  germine.  Nd.  Wb. 
a.  $.  chimun,  germen.  Is.  9,  2. 
a.pl.  chimen:  kemanigfalto  sine  chimen, 

generaiiones,  ejus.  N.  64,  11. 
KIMJAN:  chimintiu,  germinantia.  Wb.    ' 

KIjNNI)  n.,  fttttn/  gotk  kinnus,   nord.  kinft, 
angcls.  cinncychinne^  mentum,  maxilla, maia^ 

CS.  JvJLLi  9   aber  auch  sanskr.  ganda,  mala, 
gena,  und  hanu,  maxilla,  gr.  yiwy  lat.  gena, 
lit  zanda. 
n.  s.  kinni.  IV« 

cinnL  Sg.  913. 

chinni.  C.  Tg.  1.  Em.  27.  31.1 
Sg.  299. 

chinne.  F. 

kinne.  Wn.  460.  Rfon.  2-       ; 
d.  s.  kinni.  D.  IL  335.    \ 

chinne.  D.  II.  335. (,  mento* 

kinne.  D.  IL  343.  j 
a.pl.  chinni,  molas  (iniqni  contereham).  M/i. 
Sb.  Bib.  1.  2.  5.  7. 

chinne^  maxillas.  N.  31,  9« 
KINNIREIF. 
K11NNIBACH0. 


mentmi^ 


Digitized  by 


Google 


/^ 


451 


CON— KOENN. 


KINNIBEIN. 

KINMZAN. 

tWTERClIlNNI.  Man.  2.        \ 

ÜNDERCHINNI.  Tr.  L  ».,  ttut<iflnn, 

ÜNÜERCHINNE.  F.  j     SHhntentunu 

UlNTARCHrNN  (sicj.  Sg.  242. ' 

CONruAGo*  5.  WAGA  in  WAG. 

CONBENNOB«*,Volksnaaiea.Fe«l.  Ct  BENNO 
und  CONdbüSi. 

CONdrüsi?  8.  CONDRUSi. 
CHONE  s,  QUENA. 

CONE,  Ortsnamen. 

KONIl,  kellJsches  Volk  in  Iberien.  Pelyb.     Cf. 

KYNETes. 

CONO,  Mannsntmen.  ürk.  v.  1054. 

CONÜGABDIA,  Namen  eines  Landes.  Saxo  gram. 
Ist  das  notd.  ksenugardhr  lu  vergleichen? 

CHüNO,B.^r.  S.KAN. 

CHUNImüNDim,  Namen  ebes  Königs  der  Sueven. 
Ans  huttinumdas?  oder  lur  Wurzel  JvAil  • 
CHUNlGüItoA,  I».  pr.  /. 

KUNNl  «.  KAN* 

CHAONes,  iUyrisches  Volk.  Skjlax. 

KIEN,  Älcn,  pinns,  fax. 
n.  kien,  pinus.  Tr.  Zf.  2. 

chien,  pinus.  D.  II.  313.  tnedac.  Bib.  1. 

chen.  Pa.  j'*^ 

chelen,  pinus,  D.  11.  313. 
a.  chien,  taedas.  VG.  IL  431. 
CHINBAUai. 

KOENNas?  —propagare,  tuellan,  kocanan. 
Ic.    Ist  es  kunnan? 


KUON— KINOTO.         452 
KUON  s.  KAN. 

CANOPA.  ->  cam'pam  i.  e.  eeUam  v'mariam. 
MB.  1,  135.  ^Det^na  tatipa  O.  ejtu  fimdo 
—praedictam  canipam  etfundßtm  —  aon  prae- 
sumant  super  tpsam  canipam  aliquod  facere 
aedificium  vel  struciuram,  mti  forte  simplex 
tectum  supra  ipsam  cat^ipam  immediaie  de- 
prettum,  quo  eadem  canipa  ab  imbribua  tiiea. 
tur.  JUS.  It.  51.  Sollte  dag  Wort  dentscheB 
Urspmngs  seyn?  *^  , 

CHENEBIL  s.  KNEBIL. 

(CHUNEBELE,  nom.pl.,  StntUX  andenFin. 
gergelenken.  D.  III.  44.)  —  Cf.  KNEBIL. 

KENNIH  s.  CHaNNA 

KUNIG  s.  KAN. 
CHONAGEL  s.  CUlSCLA. 
CONIGAST  s.  GAST. 
CHENEHT  s.  KNEHT. 
CHONACLA  s  CÜNCLA. 
KüNICHLl  s.  KUNING  in  KAN. 

CANEDA,   Ortsnamen. 

CANNETA  s.  CHANNA. 
C3IENET  s.  KNET  in  KNAT. 

CENlTuM,  Wm/Mm,  in:  «  quis alierum  ceniium 
vocarei.  L.sah  33.,  wozu  cod.  €stens.Aie  Gtese: 
€enitus  i.  «?.  arga,  hat,  ist  vielleicht  dealsehen 
Ursprungs.  Ct  nord.  keniar  /Js?/.^,  yuaesiia  ra* 
iio  refraganäi  undkeniottr  (trogig);  impudi- 
op^  carjyendo  et  diversa  quaeriiando. 

KINOTO,  KINOTHO  s.  KNODO. 


Digitized  by 


Google 


453    CHONOT— CäNINEFAS. 


CHENNINC— CüNCLA.     454 


CHONOT  a  KAN  und  KNUOT  in 

KNA. 

KTNETes,  das  westlichste  Vo^  in  Europa.  He- 
rodot    Cf.  KONIl 

CONETODUNüS,  Namen  eines  GallieM.X  Cäs. 

KimJTTIL  s.  CHNUTTIU 

CHANNALA  s.  CHANNA. 

KANALI,  j(ana(,  canalU. 

kanali,  exceploria  aquarum.  A. 

chanali.  Se.  184.      )  ,. 

channali.  Wn.  863.) - 

kanil.  Tr.  \ 

kanel.  Hs.  |,  canalis. 

(kcnel.  Eng.  %.)) 

Ican&X,  ßstulas.  Pb.  2.) 

Cf.  (tachkenel,  SKic^rinnr/  imbrese.  En^  2.) 


CHENILA 
CHENÜLAI 
CHONULAI 
KONALA 


s.  QUENULA. 


CENDVIAGNl,  Volk  in  Britannien.  M  Cas. 

CENOMANl  (x«o/u<4i«i.  Ptol.),  keltisches  Volk 
am  Po;  ihr  Hauptort  Brixia.  Liv. 

CANONlih,  (anonir«^,  regularh. 
n.  s.  f.  canonlihiu,  regtiiaris  (senUniiaJ.  M.  2. 
Can   10.  11.  13. 

CANUNICH  (nord.  kan&kr),  catumiau. 

CANINEFAS,  Camnefates  (auch  mit  doppel- 
tem NX  Velksnames,  Naebbam  der  Bataver.  TA. 
11,  18.  TH.  4,  15.  16.  19.  32.  56.  79.  PI.  4. 

.  Fell.  pai.  %  105-.  CC  eannanefatum  anf  der 
Inschrift  ia  GnU.  itucr.  385,  1.  nnd  Poraaae 


vestinae  cananivati  auf  der  Gcabscfarift  in  Gfut 
iascr.  iOOZ,  3. 

CHENNINC  s.  CHANNA. 

KüNING  8.  KAN- 
CHENIST-  &  CHNIST-. 

CHyNIZINGA,  Ortsnamen.    Cfc  CUNZO. 

CANGi,  Volk  in  Britannien.  TA.  12. 

CANCHEn,  cancer,  langnor.  Rg.  J. 
chanchan  ('«iV»  caneri.  Gd.  1. 

CHENCHiT,  mije«/.  Eb.  s.  SCENKan. 

.  KHONCA  (es  steht  KHORCAX  eon«i>  tebetes. 
gl.  K. 

ONGETORIX,  „.  pr.  Jul.  Ca». 

KUNCHELA  s.  CüNCLA. 

CONCOLITaNüS,  K5nig  der  Gaiseteifc  Polyb. 
II.  22.  * 

KINGILONTL  Pa.  R..J,  ^„^,«.   a  KLIN. 
KINKILONTl.  gl.  K.  j        ^"^^ 

KANKANi,  britiischcs  Volk.  Pioi.  a.  GAN- 
GaNi.  .  , 

CÜNCEUN,  cSngnsm,  germs  piscis.  Pr.  t 

CANCHARO, ».  pr. 

CUNCLA,/.,  jdtnfel;  etmucukt,  cotus  [iaD^ 
L  341.  ist  conuea  (conuerUo;^  mit  quenela  über- 
setzt] kommt  in  folgenden  Formen  vov: 
euncla.  F.  3. 
chunchla.  F.  1« 
kunchela«  Tn 
chonacla.  SaL  4» 


Digitized  by 


Google 


455 


KANT— KIND. 


OSD. 


456 


chonagel«  SaL  1. 
clonacla.  M.  33«  Sb. 
chlonachla.  PL  2, 

KANT,  SänUi  nord.  kantr,  ora,  iafiis.  [Sollte 
es  mit  xot^oi;  (canthus,  Dla&fc^teiteJ!  Toisammeii- 
hängen? 
eia  kant  platca,  pagina,  gl  K,. 

CANT?  -^  camiics  qnoque  cant  dicunt.  Pb.  1' 

CANTA?  (einte.  Sat.  1.),  iila.  SaL  4. 

CHANTA  s.  CHANNA. 

KANTIl,  bclglscbcs  Volk  in  Brllannien.  Ptol. 
CANTIwm.  —  71«  (belgi)  cantiiun  incolunt,  quae 
regio  est  morttima  omnis.  Jul.  Caes.  —  Cf. 
cantvare,  Bewohner  von' Kent,  bei  Beda.    ■ 

KIND,  ».,  Äiwb.    Zur  Wurzel  KAN?  oder 

XU  JvLlM  »  Oder  ist  N  in  kind  eingeschal- 
tet (et  KlDI)  eiogcsehaltet?  Das  angeU.  «ild, 
in/ans,  puer,  spricht  vielleicht  gegen  alle  3  An- 
nahmen. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
soboles.  Gh.  3.  Ja. 

'  proles.  Ic  Rb. 
puer-  Is.  9,  4.  Mcp.  T.  6,  5. 
filius.  Ra.  Rb.  T.  54,  4.  Mr.  Sb.  BIb.  1,  2- 

..JiTia.  T.  201,  2. 
parvutus.  Is.  5,  2. 
infans.  T.  4,  2.  Rh. 

chind,  pignora.  R.  .     ,      .  ,  . 

chint,  liberi.  Bib.  5. 
khind,/i/»/,  nfl/i.  gl-  K, 
chind  sinero  chindo  ßhindo,y»//<M/w/w)if«m 

suorum.  Mr. 
kint  miner  muoter.  Wn».  i,.  6. 
menniscon  chint  N.  10  (b^  4. 
chind  iinchunnes,/»/«  iemini.  Rb.    ^ 
gotes  chint.  N.  52,  6. 
in  kindo  inbrusti.  0.  L  4,  42.  .      ,    , 
chinth  in  uuambo  kifestino%  pwrpefiimAc 
chind  arperanti,  partu  edensj,  Enu  12. 


in  dero  seldon  Ih  föne  ehlnde  nuoneta. 

Bo.  5. 
nist  uuib  ihaz  io  gigiangi  in  merun  go- 

r>ng»> 
odo  merun  grunni  mitkinduio  ^umrani. 

O.  }.  20,  16. 
daz  c)i\\.  eccleaia  föne  iro  selbun,  samo  so 
'  si  chade  zc  iro  chinden.  N.  4,  4. 
chind,  yji/iu«  (colambae).  Pa. 
chind,  ^/li  (ngnormnj.  Pa.      - 

Form  udd  Flexion:  *    ^  .    . 

n.  #.  kind.  T.  4.  2.  O.  I.  4,  55.  5,  45.  6,  12. 

9,  16.  10,  27.  14,  21.  15,  19.  16,  23. 
17,  57.      , 

khind.  gl.  K.  .... 

chind.  Pa.  Is.  9,  4-  K.  59.  Rb.  Ja.  Ic.  Gh.  3. 
chinth.  Ic. 
chindb.  Is.  5,  2. 

chint.  Ho.  Wn.  460.  N.  48,  3.  130,  2  Mcp. 
Bo.  5. 
g.  s.  kindes.  O.  I.  4,  50.  5»  61.  14,  6.  15,23. 
17,  II.  19,  1.  21,  4.  22,  20. 
chindes.  K.  59.  Ib.  Rd.  Mcp.Nz. 
d.  s.  kindc.  T.  6,  5.  0. 1.  4,  86.  11,  4».  22,  42. 
23,  4.  U.  2,  35.  IV.  6,  18.  26,  36. 
chinde.  K.  N.  17,  51.  49^,  ^0.  68, 18.  85. 
16.  Rb.  Bo.  5. 
a.  $.  kind.  t.  4,  11.  74.  O.  I.  4,  29.  9,  2.  20. 
11,  30.  12,  20.  14,  1.  14.  15.  20.  23. 
chind.  K.  2.  59.  Rb.  Em.  12.     ' 
khind.  Rb. 

chint  N.  89,  10.  Nsm. 
V.  s.  kind.  T.  54,  4.  97.  107.  0.  I.  6,  16.  17. 

10,  19.  II.  8,  13. 
chind.  Kp. 
chint.  Nz.  Wb. 

instr.kindii.  0.  I.  20,  16. 
n.pl,  kind.  T-  22,  6.  32^  3.  8.  44,  14.  7€.  93. 
0.  I.  22,  15.  II.  2,  28.  14,  32.  16,  26. 
19,  19. 
khind.  gl.  K.  ' 

chind.  Rb.  K.  45.  63.  Mc.  R.  Pa.  Ic. 
kint  Tr.  Wa»,  1,  6.  4,  5. 
chint  Sb.  Bjb.  5.  Mcp.  Bo.  5.  N.  |17,  46. 
35,  8.  44,  1.  17.  48,  1.  52»  6.  56,  :4. 
g.pl.  Iwndo.  T.  112. 117.  210,  5.  0.  k  .4»  9U2. 
.,  :?o,  3p.,  ...  ,,.,..  ..  ,,    :  ;      ,  .; 

ckindo. 


Digitized  by 


Google 


457 


k;ind. 


KIND. 


458 


ckindo.  T.  85. 

chindo.  m-,  Sb.  Bib.  1.  Q.  Is.  9,  4.  K.  2. 

31.  IL  1.  R  S,  3.  46,  1.  63,  8.  72, 15. 

76,  11.  80,  6.  Na.  N.  IL 
chinto.  N.  44,  11. 
chinde.  Bib.  5. 
chind»  N.  II.  7,  3. 
d.pl.  khindum.  gl.  K. 

kindon.  T.  40,  7.  64,  14.  193,  6.  Ol.  83. 

O.  I.  3,  11.  20,  28.  IL  22,  35.  III.  10, 

34.  IV.  24,  32. 
chindum.  K.  63.  Pa. 
chindon.  Gc.  4. 
chindun.  N.  IL 

chindcn.  Mcp.  N.  4,  4.  16,  14.  20,  11 

35,  9.  3C,  28.  68,  9.  70,  1. 
chindin.  N.  29,  8.  43,  18.  47,  1.  84,  1. 

87,  1. 
a.pl.  kind.  T.  2,  7.  67, 10.  80.  85.  199, 12.  O. 

L  20,  5.  in.  16,  35.  41.  IV.  26,  33. 
cind.  T.  89. 

chind.  Rb.  Mr.  Sb.  Bib.  I.  2. 
kint.  Wm.  6,  5. 
chint  Bib.  5.  Bo.  5.  Na.  N.  8,  4.  15,  4. 

16,  14.  21,  5.  28,  1.  34,  19.  46,  1.  48, 

12.  49,  20.  52,  3.  63,  6.  72,  24. 
v.pl.  kind.  T.  201,  2. 

chint  N.  4,  3.  28, 1.  33, 12.  46, 7.  57,  2. 

112,  1. 

ERTKINT,  n.  pl,  terrigcnae.  Ps.  3. 
(MÜRIENKINT,  consobrinus.  Id.) 
PRIÜTECHINT,  n.  pl.,  ftlii  sponti,  N.  88,  31. 
(BRUDERKEST,/rfl/r««/;*.  Id.) 
(UETCRENKINT,  patruelis.  Id.) 
FOTARCHEND,  ».,  ^wtUiVxnh,  ^flegcfinb, 

alumnus.  D. 
KEBELKIND,  n. 

d.pl.  kebelchinden,  ßliis  chore  /calvo 
riaej.  N,  43,  18. 

GOMIVIANCHINT,  n.,  mascuünum,  M.  31.  (Sb. 

hat  gommanchunni.) 

g.  pl.  comenchindo,  masculae prolis.  Bo.  5. 
CRÜZIKIND,  n. 

d. pl.  chriuze  chinden,  filils  crvciV.N. 43, 18. 

HUARCHIND.  Ib.  Rd.) ,.  - 

HÖRKINT  Tr.  )""'  v«f<nf«nP/  ™«BC«r. 

IV. 


DIOCHINT?  —  com  pulchrum  poesis  casfrave- 

rit  attin,  diochint  Prud.  1. 
DEGANKIND,  n. 
n.  s.  d  eganchind,  mas (omnis  wfansJ.Prud.  1. 
thegankind  (auf  Christus  bezogen").  0. 
I.  14,  21. 
a f.  thegankind,  puerum  fiesum).  T.  9.  t). 
L  14,  11. 
(TRÜTCerNT.  D.  HL  79.  91.  106.) 
SITÜFCHINT,  B.,  ©Hefeinf»,  privignus,  pH.  , 
vigna.  L. 
a.pL  8tiefchint  Mcp. 

DRUTCHIND.    MEGINCHINT.    WITOCHINT. 

IVbm.  pr. 
KINDWAGA. 
KINDESBEIN. 
KINDTRAGERENNA. 
KINDSLECCO. 
KINDESZANT. 

KINDLOS  8.  los  In  LÜS. 
KINDLlH,  Unbliä,. 
g.  s.  des  chinlHchin,  alumni.  Prud.  1. 
a.  s.f.  die    chintlichun   mcnigi,   inpube 

vulgus.  Prud.  1. 
n.pl  n.  chintllchlu  spil,  crepundm.Pnxd  1. 
CHINDUHHO,  Adv.,  pueriliter.  Bb. 
KINDHEIT,/.,  Äfn&^ett;  angels.  clldhai 
g.  s.  kindesheite,  pubertatis.  Gc.  1<X 
d,  s.  fon  cindheitl.  T.  92. 
KINDIU,  KINDIUN,  n.,  XinbUin. 
n.  5.  chindeli,  irifans.  N.  142,  2; 
g.  s.  (chindelines.  Mos.) 
d.  s.  kiJidillne.  O.  III.  1,  32. 
a.  s.  kindilin.  0.  I.  9,  7.  16,  16.  IL  3,  17. 
fi.pl.  chindül,  alumni.  Bib.  9. 
g.pL  chindllne.  Otl. 

(chindellne.  Mos.) 
a.;?/.  kindilin.  0.  II.  3,  27. 

chindeliu,  parvulos,  N.  67,  16. 
v.pl  kindilin.  T.  160,  5.  0.  IV.  13,  3. 
chindllin. ) -, 
chlndili.    i^-  ^• 

KLNDISC,  fiitblfc^;  angek.  clldisc,  infantUis, 
puerilis. 

khlndiski,  pules,  inberbis.  Ra. 
n.  s.  m.  chindisker.  Mcp.  21. 

[  31  ]        ^  1 

Digitized  by  VnOOQ IC 


459         COND— CANTICO.  CHANDAL— CEUJSZ.        460 

n.  s.  f.  chindlskiu  ist  diu  sunna  inmor-       a.  s.  eantiken  (niuuuen),  canticum (aavumj. 

gen.  Mcp.  N.  143,  9.  149.  1. 

g.d.s.f.  chindiskero,  rüde  (pecius  anliela      n^pL  canticuQ)  cantica.  K«  11. 

deo).  Prud.  1.  g*P^*  (qanlicon,  canticorum.  N.  136,  3. 

d.  Sn  /•  chindiscun:  nah  tero  chindiscun 

cinfalti.  Mcp.  in  dero  chindis-  CHANDAL  ^tab  S.  STAB  u.  cf.  oberdeutsch 

cun  sconi,  in ieneroßore.PTnd.  1.  yyjyrprT.A  (  fenben,  nord.  kinda,  anjunben. 

ra.p/.m. chindiske,  adolescentes.  K.  63.  «^«-fi-ü **-***  ; 

n.a.pLn.  die  chindiscun  pectora.  Prud.  1.  i^iivTfrT  a 

thio  kindisgun  brusti.  0-1.11,37.  t^AINllLiiA,  Ortsnamen, 

kindiscun.  O.  I.  11,  37.  cod.  F.  rm?lVTl?T  I 

'    g.  pl.  chindiskero  uuipo,  iuveacidarum.  ^"^^^  lüiLiI,  n.  pr. 

d.pl.  chindiscan  situn,  tenerts  moribus.  CHINTILÄ,  (gothischcr?  der  Anlaut  müfete  K 
Pi^j^  l^  seyn)  Mannsnamen. 

tK  pl.  chindesce  man,  iuvenes.^Ai^^  10  /-nrrTxrrkT?T  n 
KESDISK!,  KINDISKA,  /.  UlUJNÜJliLU,  Ortsnamen. 

"•  ''  chl^d!«!'/'  nA^Z'a  \   1   3  KANTILBIRU  (kantelbiria.  Hs.  2.  kabxil- 

cnindisci,  pnmaeva.  un.  1.  o.  ,  .  .     r,,  ^  .     >a        r    ,..   «» 

d,  s.  chindi8ca,  infantia.  Ho.  ^»"«-  Tr-),  cantuana  (Äant<t6uri>  Hs. 

n  >  cSuol'  Sf  "'*'''  ^*  ^'  KENTENARA  (?),  cfoi^«.  d.;  et  CHANNA. 

a.  ^.  cnindisca.  Ho.      )•/•.•• 

inthiski.  Ct.  94.)'     '    ,  r'AXFT'Aiif  .      t^  «  .  .       x^     r. 

KINDIS.CLICH}   f  v^Aii  1  i^LiU)  cauferuim*  F.  2.  catdenolum.  Em.  3 1 . 

ff.  *.  dero  chindisclihi,  i«t;<!n»/i>.  Rb       ^  UtibtXi,m  «nw^m.    In  Ih.  ist  cauteriola 
KINDAHT  ""*  cauteri  übersetzt 

^ Vui.]'"'"  *'^'"^"'*'    ^^"'**'^   ^    CONTREBIA,Hauplortd.Kelüberißr.ra/.iiu«r. 

KINDÖN.  flnben,  Äinbet  «jettg^n.  CENTRONes  ♦(xA.««««^  Ptol  SUabo),  kelli- 

(g.trxnchet  daravmb  Ode  man,  s.  me-  JuL  Cäs.  Pün. 

gin  sa  chindan.  Fst) 

(da  bi  gestnte  sl  chinden     hörte  auf  CONDRüSl,  deutsches  Volk.  Jul.  C«s. 
Kinder  zu  gebaren.  D.  III.  79.)  .  «^«»   »      .  ».u.    x.^» 

[da  wir  mite  T;,«,*;  chinden.  D.  III 46.]  CüNLEVSOTES,  nom.  pr. 
(er)  chindot:   so  chindot  mercurius  pe  '  /^ 

(er)  chil^dTti:  (uHe  harte  er  chindote.  CONSTANTINUS,  zeigt  im  GeniÜv  zweierlei 

D.  III.  66  )  Formen: 

(sie)  chindoton, /rferun^/riitf/ttm  na/ivi-  cons  antini« 

tatis.  N.  106,  37.  ""'^ 

^/-ii^TTv  ~  constantinuses;  s.  bürg  b  JtSi\.l\* 

COJNDlSTAT,  €«n(la5j.  ^noA  met.  in  P<?r/z  /. 

CONSÜANETeS  {Kowovawau.  Plol.),  vindcli- 

CHUND  s.  GUND  und  KAN.  »««*«  VoiL  Piin. 

CANTICO,  JH.,  ©«fang,  cqntlcum.  V».  CHANZwaGAR  ».  wAGAN  in  WAG  und 

Digitized  by  VjOOQ  IC 


461 


CÜNZO—KÄRR 


KARR. 


462 


auch  GANZ;  d.  Schmellers  baier. 'Wörterbuch 
IV.  37.  . 

CüNZO,  «.  pr. 
CUNZENBAH,  Bachnamen, 
CHÜNZINGOWA,  Orlsnamcn. 
CONZILA,  I».  pr.  f.   Hieher? 

CHINZIHA,   Ortsnamen.  ' 

CHINZIHDORF,  Ortsnamen. 

KANZELLA,/,  Äanser. 

a.pL  chancella,  cancellos.  Rb. 

KÄNZDLARI,  iw,,  Ä  a  n  J I  e  r,  cancellarius.  Tr.  (nord. 

kanzelere). 

cancelarl  F.  1.  |  *  .       .  .  , 

II     -   ü   o  (j  armentartus  (sich 
cancellari.  F.  2.'  *     "^ 

chancelare,  a  commentgriis.  Bib.  13. 

chancilarln.  Bib.  3.  \ 

chenzilarin.  Bib.  5.  r,  a  commenfanis  erat 

chaneelarun.  Bib.  7.(  iosaphat 

chenzilarun.  M£.       / 

CHENZELISC. 

chenziliscen.  Bib.  12.       K  nnclallbus  (lit^ 

chencilisken.  M/t.  Bib.  5.)  teris). 

CONZILA,«.  pr./.   cf.  CUNZO. 

KAR.  Als  Wurzel  fiir  KERN  und  KORN 
aufzustellen,  die  'wahrscheinlich  vcit^granum  zxh- 
sammenhängen?  Sollte  die  sanskr.  Wurzel  grt, 
devorare,  sonum  edere,  oder  jrt,  conterl^  zu  vcr 
gleichen  seyn?    Im  ersteren  Falle  konnten  auch 

KARR,  QUARmitKAR». 

sammenhängen,   iiu  letzteren  Falle  QUIRN   (cf. 
sanskr.  curnay,  conterere).    S.  auch  \lUAli. 

KARR  (?).  Clgarrirc;  8.auchKÄ.R 

nndQUAR. 

KERRAN,  quarren;  gfrrett/  garrire^  strepere. 
Ist  es  als  Wurzel verb  aufeustellen?  Das  praet. 

char  kann  auch  zu  wU-AJa^   queran 
gehören,  so  dafs  kerran  als  karjan,  kerjan 


anzusdien  ist^  wofiir  charrenta  ^nd  kerron- 
tes  (und  auch  ch er u n,  ^rwmiV/Äii^)  sprechen 
könnten.    C£  auch  angels.  cearcjaq,  crepi^  « 
tare,  garrire  und  cearjan,  querL 

'    Bedeutung  und  Gebrauch: 
garrire.  Pa.  Ra.  gl  K.  Ja,  La.  I.  1.  Md.  Ep. 

can.  3.  4.  6.  Bib.  7/ 
garrulare.  Sg.  913. 
stridere.  Rb.  VA.  I.  453. 
chirrit,  strepat  (grurmitum).  Prud.  1. 
cherre^  instrepat  (axis).  VG.  III.  173. 
cherrentes  rades,  gemeniem  (rotamj.  VG. 

III.  183. 
charrenta,  atridentes  (portae).  VA.VL573. 
cherrentiu,'  siridentia  [et  anhelaniia  verba 

farabicaj\  ML 
cherrenter,  garriens  fverbh  maUgnis  in 

nosj.  Md. 
kerrando  toant,  str^itum  faciunt.  gl.  K.  , 
cherrentis,  (nilj  stridnlum.  Prud.  1. 

Form  und  Flexion: 
(er)  kirrit.  Ra. 

cirrit  Sg.  913. 
khirrit  gl.  K. . 
chirrit  Pa.  Prud.  1. 
(sie)  cherrant  Rb. 
(er)  cherre.  VG.  III.  173. 
(sie)  cherren.  Ja', 
(er)  char.  VA.  I.  453, 
p.  a.  kerrando.  gl.  K. 
cherranto.  Pa. 
cherrente.  La.  I.  1. 
n.  ^.  n.  cherrentes.  Md.  Ep.  can.  3.  4. 
cherrinter   Ep.  can.  6.  Bib. 7. 
g.s.m.n.  cherrentis.  Prud.  1. 
chcrentes.  D.  II.  327. 
kerrontes  C^icJ.  D.  IL  327. 
n.ph  m.?f.?  charrenta,  stridentes {per* 

tae).  VA.  VI.  573. 
n. ;9iL7i.  cherrentiu.  Mx.  Bib.  1.  2. 
cherrente.  Bib.  5. 
GAKERRAN? 
uuidiri  kacherrant,  resonant.  Rb.    Hie- 
her?  oder  zu  KERJAN? 
KERRA,  KERRI, /.? 

a.  s.  kherrin,  grunnitum,  Prud.  (wohl  nicht 
infmiiiv). 


[31'] 

Digitized  by 


Google 


463 


CHAR. 


CHARA. 


464 


d^pLchetnn,  gruhmtibt^s.  Prtid.    1*.  (st 

cherrun?  oder  zu  QUAH?J|. 
KERROD,  KERRODI,  Stridor. 

n.ph  cherrodi,  Stridores.  Gd.  1. 
KERRÄRI.  Ra.        ) 
KHERRARI.  gl  K.[,  m.,  gamdus. 
^  CHERRARL  Pa.     ) 

CHAR  (©efofi;  goth.  kas,  vas,  nord.  kftr,  vas^ 

palus;  cf.  auch  HWER),  n.,  cratera.  Wn.  460. 

char,  stnum.  Wn.  460. 

cherir  (cherer.  Bib.  8.  10.  11.  13. )>  conchas, 

Bib.  6.   Hieher?  ^ 

UHKAR,  72.,  ©cirg.^ 

71.  s.  Hcchar,  loculus.  F.  2,  i 

d.  s.  lihchare,  sarcophago.  D.  11.  313. 

a.  s.  lihkar.  Ib.  Rd.)     ,      . 
lichkar.  Hd.     y 

a.ph\ichk2Lr^loculos.]M. 
LIOHTKAR,  n.,  «eu^tcr. 

72.;9/.  leohtchar,  lampades.  Frg.  27« 

d.ph  leohtkarum.   )     «  ^.y 

^    ,      ,  ^  ,  f,  lampadibus. 

Icohtcharum.)'         ^ 

a.p/.  leohtkar..  H.  L         )    -,  « 

leohtchar.Frg.a?.!»'''*"'"*''^- 

(LCEFFELKAS,  coclearium.  Eng.  2.) 

RAUHKAR,  12.,  «Rauc^faf. 

n.  «.  rauhkar.  Ra.  \ 

rouhhar.  Sg.  184.  ^„-^^^^ 

rouchar.  Z.  1' 

rouhchar.  D.  IIL  141./ 

iz.p/.  rauhlsar.  Ib.  Rd.)    ^,     .,   . 

rauhchar.  gl.  K. ) 

MILIHCHAR,  7j.,  SRüc^fafi  nuifc/rö.  D.U.  312. 

MEISICHAR,  n.,  cUtella,  Tr. 

BIAKAK,  77.,  5Bieitcnfor6. 

n.  f.  binechar.  Tr.      )       ?    -         . 

.   .   1        TV     aX^  alvear^  atveanum. 
piDicbar.  Tg.  4.)^  ' 

n,pl.  binekar.  Hd.    )       , 

binkar.r  6al   5J 

Higher  auch 'wohl: 

pichcrir   in:    deapis.   picherir.    siluarias^ 

folliu.  C. 

FISCKER,  FISKER,  FlSClJER./ijcwo,  fusana, 

.   iricuspis  gehört  woU  nichi  hiebefr  / 


n.,  calatum, 
ßscina,  fa^ci- 
na  9   kacherisioj 

formclla. 


CHASICHAR.  F.  VG.  L  266.> 

Prad.  1.  D.  IL  312. 
KASECHAR.  L. 
CHASCHAR.  Wn.  460. 
aiESCHAR.  Wn.  460. 
CHESICHAR.  D.  H.  312. 
(KESEKAR.  Id.) 
d.  s.  chasichara.  Prud.  2.      )         .  ^, 
chasechare.  D.  n.  312.K^^^*^- 
HANTCAR.  L.  Sg.  299.  F.  1 . 2.  v ,  n.,  manile,  ma^ 
HAINTCIIAR.    Sg.    184.    Wn.JTuViV,  ö9«ö77M772i- 
863.  3355.  Em.  31.  )le,aquQmamles. 

TRISACHAR,  71.,  aerarium.  Rb. 
DUUAIIALCHAR,  77.,  labrum.  Gh.  3. 
SCUCAR,  Tl.?    Hieher? 
7j.  ^/.  scucar,  v.  splegal,  spccula.  Or. 
d.pL  scueh'^arum  (sejichar.  Gh.  3.),    spe- 
culis.  Ib.  Rd. 
SÜLZIKAR,  n.,  ealjfaß. 
72.  s.  sulzkar.  D.  IL  345. 
ßulzcar.  D.  IL  286. 
sulzchar.  Sg.  184.  Sal.  2.) 

Wa  863. 
sulcechar.  Rg.  1. 
d.  9.  sulcichare,  caiino.  R. 

sulzchare,  parapside.  D.  IL  345. 
SULCICHARILI,  n.,  catinulwn.  VP. 
BIBERCHAR,  Ortsnamen,    Ilieher? 
KAREL.  Ib.  Rd.)  ^  ,  , 

CARÖL  Rff   1    ( '  "•'  acetaüulunh  parapsis. 

aiEROLA  (cherolo?).   Hieher? 
Ä  s.  cherolun,acerram,lhuribulum,'Pmd:i. 

CHARA,  /,  Älage,  3ammeri  cf.  goth.  kar, 

kara,   angels.  care,  cura,  und  lJIJxxl\5 

auch  angels.  cearjan,  nord.  quarta,  queri. 
71.  s.  chara  (davidis).  N.  50^  1. 

char,  droa,  pnssionis  (sicj.  B. 
d*  s.  cbaro:  föne  suftode  unde  föne  charo 

bin  ih  mager.  N.  101,^  6. 
a.  s.  chara,  poenitcntiam.  D.  I.  342. 
<z.;9/.  chara,  lamenta.  Gh.  1.  2.  3.  feralia.Vi. 

CHARÄBAH,  Bach.  u.  Ortenamen.  Hieher? 

CHARUWATL 

CHARALEUL 


r,  parapsis j 
catimtm, 
salinum. 


Digitized  by 


Google 


465 


CHARA— KARRA. 


KER  KtR. 


466 


CHAR  ASANG. 
CHAROLT,  w.  pr.  Hieher? 
CHARALia  M*.  Sg.  193.  Bib.  1. 2,  5.)  ,      , 
KHARALIH.  Sg.  193.  ^jiug^re. 

charlih  (dunchet  dir  diser  Hb).  N.  119,5. 
CHARAG,  angels.  ccarig,  sollicitus. 
/i.  s.  m.  charager.  Bib.  12.  (oder  ist  es  ab- 
geschwächter d.  s.  f.?  es  übersetzt 
lugubri.) 
.    d.s*m.n.  charagemo. Bib. 9.  Wil863.j ZttgfiiÄri 
kharagemu.  Rd.  ?  (men' 

harageme.  Ib.  )    tej. 

a.  s.  f.   caraga,  lugubrem.  VP.  4. 
n.pLf.  charago.  Bo.  4.    ),  lacerf  (came^ 

charagon.  Bo.  1.'  nae}. 

CHARAGi,/. 
g.  s.  charagi.  Bo.  4.)  •^    ^. 

chareii.  Bo.  x,\>  PoemtenUae. 

CHARÖN,  f  lageit/  plangere^  li*gere,  angs.  cear- 
jan,  nord.  kera,  queri. 
Inf.   lant  charonnis,  plangendL  N.  54,  1. 
(wir)  charomes,  ingemiscimus.'R. 
(sie)  charönt:   uuaz  ehärcVot  tragoediae* 

Bo.  5. 
p.  a.  chiröndoy  lagendo.  Nh.  dolore.  Bo.5« 
SIH  WÖFCHARÖN,  lagere. 
salig   sint  die   sih   uunofeharont  (in 
Scbilters  Ausgabe  steht  fehlerhaft  uuuoC- 
haront),  beali  lugent.  N.  93,  20* 
CHARfcN,  plangere,  higäre. 

8U8  chareta  sih  david.  N.  37,  1» 
CHAROT. 
in  charot,  funebri.  Bib.  1. 

CHARA? 

UBERCHARA.  Ec.  2.  Tg.  5.1,    spriu,   perip- 


UPERCIIARA.  Ec  1. 


suna. 


CHARIbeST^  fräd&ischer  K5Qig.  VenaM.  fort. 

KARRA,  f.,  Statvti  nord.  kerra,  carrtte  (carra, 
carpenia.  Je.  karre,  camun.^  Id. )r 
n.  s.  garre,  carriga.  Wn.  460# 


'"     — --'7     ^ 

n.  tf.  garre,  carriga.  Wn.  460# 
g.  s.  carrun«  Bib.  10«  13» 
eharrin.  Bib.  5i. 


garrun.  Bib.  7* 
garron.  Bib.  llr 


,  carri  frotaj. 


earrin.  Bib.  1.  2.  3.  Mcr.)  •  •    ^    i 

garren.  Bib.  4.  6.       '      r  '        ^ 

Ti.p/.?  carra,  plaustra.  gl.  K.  VG.  I.  163. 
d.pl.  cavTun.  Bib.  1.  10.  11.  13.\ 

garrun.  Bib.  1.  2.  6.  7.  M»i.(,  earruels. 
garrin.  Bib.  5.  ) 

CARRUII,  carruca.  S^.  292.  VS.  cartellum.  Ja. 
COROCON,  plaustra  tecta.  Tg.  5.  Hieher? 
KARRADA  (oder  karrado?),  KARRQDA.  Hie- 
her? (cf.  das  miltellat  carradti,  als  carrum 
und  als  onus  carri,  z.  B.  in  Br.) 
karradin%  Hs.)  t;e2  vernawn,  caJonTs  (Art 
karrodin.  Tr.)  Schiffe).^ 

KERjAN,  festen/  fegen/  verrere;  et  auch  xo^sTv. 
Zu  bkr.  srt,  defringere?  oder  kr»fh,  trahere? 
(ih)  chcrio.  Mt].  Bib.  1.  2.  7.  10.  13. |  ,  sco^ 
chere.  Bib.  5.  ^  pabo. 

(er)  cherit,  verrit.  F.  VG.  UL  59. 
(sie)  kerrunt.  \ 

kerrent(,  verrunt.  D.  II.  331. 
kerint.    j  • 

(ery  cherre,  verrat.  D.  II.  344; 
(ih)  cherita,  scopebam.  Ps*  2. 
(sie)  cheritun   (es  steht  chenitnnt),   verre- 
baut  (aequora  caudisj.  VA.  VIH.  674. 
p.  a.  cherienter   in  pesamin.    Mrj. 

Bib.  1.  2.  1,  in  SCO- 

cherienter  in  pesimin.  Bib.  l.[  pa  te- 
cherint  in  pesimin.  Bib.  5.      i    rens. 
cherient  mit  pesemin.  Bib.     / 
GAKERJAN. 
(er)  gikerre:   s^in    dennr   gikerre,    thiu 

spriu  thana  uuerre.  O.  L  27,  65. 
/7.p.  gacherit:  hus  besmon  gacherit^  da- 
mum  scopis  mimc^ezto^i*  Mart. 
KERBESAMa 

KCRJAN,  tt^tttti  verfere,  vrrti. 

Bedeutung  und  Gebrauch  r 
chere,  torqiteat.  VG.  I.  174. 
chetlhy  iorquebat.  VA.  I.  121. 
eherti^,  deiorsit  (retro  fadem)»  Pmd.  f. 
cherta,  contorsit  (proramj.  VA.  UL  563« 
eher  tun,  torqueiant  (proras  ad  RtoroJ.  VA. 

Ili.  532. 
cberreM,  extorqueant.  Rcr 


Digitized  by 


Google 


467 


kM. 


KfcR. 


468 


elierit,  evertiL  M.  30. 
er  cheret  snella  reita,  regU.  Bo.  5. 
er  cheret   dero  uuerte  zuol,  flectit  habe- 
'  hcnas.  Bo.  5. 
'    chftre  iro  ZGum,  habena^  Jlectat.  Bo.  5. 
eher enAo y  flectendo  (qnadrigasj.  Bo.  5. 
cherrent,  versant,  Gc.  3. 
hintrot  cherrent,  deprnvnnt.  Ep.  can.  3. 
fain^erot    kerendc,    non    aeqae    rccipienfes 

(fructus  InborlsJ.  D.  IL  286. 
rucki  cherta,  ierga  vcrtli,  Rb. 
cherrante,  vertentes  (rucki).  Rb. 
keremes  in  muate  uns  selben  io  zi  guate, 
frammortes  thia  gotos  dat,  so  siuthar  gi- 

scriban  stat.  O.  III.  26,  5.  / 

cheri  mih  frammort  Ps. 
thaz  siro  herza  iz  lertin  ioh  frammortes 

iz  giicertin.  O.  III.  26,  10. 
lerta  sie  auur  tho  thaz  guat  ioh  kert  in 
frammort  thaz  muat  O.  III.  22,  36. 
^  imo  untar  scaz  thaupot  enti  cheerit,  $ub 
prciio  redegerit.  Em.  5. 
kert   er   tho,   so  er  mohta,   sines   selbes 

drahta.  O.  IV.  31,  17. 
kert  er  mo  alles  uuio  thaz  mpat  0.  IV. 

15,  15. 
kerjan  zi: 

übe  da  diniu  ougen  ze  mir  ne  chertist. 

N.  30,  23; 
er  ne  eher  iz  ze  einemo  ändermo.  Org. 
er  spunota,    sos  er  uuas,  thaz  giscrib, 

thaz  er  las, 
er  kerta  iz  io  gilicho  zi  kriste  lugilicho. 

O.  U.  4,  62. 
filu  thesses  liutes  in  abuh  irrentes 
ist  er  zi  gotes  henti  uuola  kerenti.  O. 

L  4,  38.       ' 
ioh   kerta  tho  mit  uuorte    zi   diafemo 

antuuurte.  0.  U.  14,  74. 
unir   sculun,  uns   zi    guate,   nu   keren 

thaz  zi  muate.  0.  II.  5,  1. 
in  abuh  keren  ziu  thaz  muat  O.  IIL  15,30. 
cheret  thaz  in  muate  bi  thia  zuhti  in 

zi  guate.  Os.  25* 
ze  guote  siu  ch^&rende,  dirigens.  Bo.  5. 
kerjan  in: 


fn  abub  sie  iz  kertun,  so  sie  tliaz  gi- 

hortun.  O.  IIL  24,  74. 
cherton  in'^rg.  Bo.  5. 
die  in  ubel  cherent,  daz  man  in  guotes 

saget  N.  136,  2. 
ther  man^sih  thaz  gilerit,   thia  gilouba 

in  inan'kerit.  O.  IL  13f  35. 
ungedulte  dih  in  manigiu  cherent,   te 

diversum  distrahunt.  Bo.  5. 
in   dia    nideri  ne  cherest  da  den  men- 

niscen,  ne  avertas.  N.  89,  3. 
kert  er  in  eina  bürg  ziara.  O.  I.  21,  13. 
cherta  in  zala  iro  selbero  namen  unde 
'        cyllenii,  in  calculnm  distribuit.  Mcp. 
ne  chere  mihherza  inarguuilHgiuuuorl. 

N.  140,  4. 
cheri   ouh   thir  in  thrati  in  muat  thio 

uuoladati.  Oh.  55. 
kerjan  ana:  ^  / 

eines  mannes   houbet   scülde  an  allez 

taz  herota  cheren  uuolta.  Bo.  5* 
er  cheret  sine  genge  an  den  uueg.   N. 

84,  14. 
anen  iuich  cherrint  ir  iz  allaz,  in  vos 

sumatis  in  concupiscentiam.  Ep.  can.  2. 
ih  cherta  sie  (uuega)  an  diniu  urchun- 

de.  N.  118,  59. 
irö  unreht  cherton  an  mih  mine  fienda. 

N.  54,  4. 
den  (tod)  cherton  sie  an  dih.  N.  20,  12. 
inientionem  anne  mih  keran.  Wm.  2,  14. 
kerjan  ufan: 

tbank  er  gote  fila  fram,  ni  ker  iz  ufan 

thesan  man.  O.  HL  20,  107. 
kerjan  nah: 

nah  in  sumcliche  che^endo.  N.  78,  7. 
kerjan  fona: 
ne  chere  iz  (Angesicht)  föne  dinemo  scal- 

che.  N.  26,  9. 
uuieo   lango  cherest  du  föne   mir   din 

anasiune.  N.  12,  2. 
din  anasiune  ne  cheres  da  föne  dinemo 

chinde.  N.  68,  18. 
kerjan  aba: 

die  mih  ilent  dar  aba  cheren.  N.  5,  9« 
dana  kerjan: 


Digitized  by 


Google 


469 


KfcR. 


KtW. 


[70 


got  chertä  dana  sinen  rukke.  N.  80,  7. 
du  chertost  dana  die  helfa  sioes  suer« 

tes,  avertUti.  N.  88,  44. 
chere  dana  miniu  ougen.  N.  US,  59. 
dana  cherta,  detorsit.  VA.  IX«  746. 
sih  kerjan: 

rehto  cherta  ih  raih,  dlrigebar.  N.  58,  5. 
er  sih  furder  cherti.  N.  85,  5. 
kertarsih  uuidororL  O.  III.  14,  29. 
noh  ir  thes  ui  faret,   ir  iuih  thara  ke- 

reL  0.  lU.  22,  60. 
«ih  kerent  sie  zi  guate  rozagemo  muate. 

O.  V.  6,  41. 
er  keret  sib  le  mir.  Wm.  7,  10. 
thaz  er  se  aar  ni  horit  ouh  uuihtsih  zi 

in  ni  kerit  0.  III.  20,  152. 
die  sih  cherent  ze  imo.  N.  84,  9. . 
kerta  sih»zi  gote.  Oh.  61* 
kerta  sih  /J  laute.  O.  UI.  2,  23. 
hara  chere  dih  ze  mir.  N.  6,  5. 
heretico  üd  perfidiam  sih  cherentemo.  N. 

10«),  4. 
(der  uuän)  sih   ehrtet  an  dio   urehte, 

nube  a^  dia  geskiht,  special.  Bo.  5* 
die  sih  an  dia.gelichi  cherent  dero  ir- 

uuurgton.  N.  124,  4. 
chere  dih  an  mina  helfa,  intende  in  ad- 

jidorium  meum.  N.  37,  24. 
sie  sih  cherton  in  alienum  inlelleclum,  lüsu 
du  cherest  dih  föne  in.  N.  20,  13. 
die  sih  tana  cherent  föne  dinen   gebo- 
ten, decUnaut.  N.  118,  21. 
npe  ih  mih  chere  after  dir.  Ps. 
ih  cberte  mih  after  dir«  Ps. 
kerjan,  intransitiv, 
•cherit  za  sundari,  verf;it  ad  austrum.  Rb. 
che rr enter,  vergens.  Bib.  1.  2* 
cherit,  tendit  [quae  (via)  de  beihel  tendit 

ad  sichimal.  My. 
chexiet,defleciatis(yion  dr/lectaiis  ab  eoJM<f. 
cherta,  incendit  (feritasj.  Prud.  1. 
thie  liuti   kertua  sare  mit   michilemo 

sere, 
uuuntun  heim  tho  spato  thero  armili- 

chun  dato.  0.  IV.  34,  19. 
tana  cheren  sie,  averianiur.  N.  69»  14 


mit    herzen    filu    se^cn    biginniut    sie 

thana  keren.  0.  V.  20,  113. 
thaz  uuir  ni  kertin  thanana  uz.    O.  II. 
II,  44.  , 

Form  und  Flexion:, 
///.    keran.  Wm.  2,  14. 

keren.  O.  IL  5,  1.  IIL  15.  30.  V.20,  113. 
chferen.  N.  5,  9.  136,  8.  Bo.5.  Wm.  )X. 
(du)  chSresL  Bo.  5.  N.  12,  2.  20,  13. 
(er)  cherit.  My.  M.30.  Bib.  1.5.  Can.  9. 10.  Rb. 
cheerit.  Em.  5. 

kerit.  Can.  8.  O.  IL  13,  35.  HL  20,  15^ 
keret  Wm.  7,  10. 
chiret.  Bo.  5.  N.  10(a),  10.  84,  14. 
(sie)  cherint.  Ep.  can.  6. 

cherrent.  Ep.  can.  1.  3.  ii  Ge.  3. 
chferent.  Bo.  5.  N.  84,  a  118^21.  124,4. 
'  136,  2. 
kerent  O.  V.  6,  4L 
(ih)  chere.  Ps.        / 
(du)  cheres.  N.  68,  18. 

cherest  N.  26,  9.  89,  3. 
(er)  chere.  VG.  L  174.  Bo.  6. 

eher  iz.  Org. 
(wir)  keremes.  0.  IIL  26,  5» 

keren.  0.  HL  26,  26. 
(ir)   eherret  Mcr» 

keret  O.  lU.  22,  60.     •* 
ch^XTini  (imperativ? )•  Ep,  cao.  2. 
(sie)  keren,  subigebanL  D.  IL  352.  ist  \fohl 
Schreibfehler  für  kertun. 
cherren.  Rc 
cheren.  N.  69,  4 
ih    cherta.  N.  58,  5.  Il8^  59. 

cherle.  Ps» 
(du)  chertost  N.  88,  44. 
(er)  kerta.  Oh.  61.  IL  4,  62.  7,  16.  14,  78. 
m.  2,  23.  14,  29. 
kert  (er,  imo,  in),  0.  L  21, 13.  HL  22, 

36.  IV.  15,  15.  31,  17. 
cherta.  -Rh.  VA.   L  12L   VA.  IIL   562. 
Prud.  1.  Mcp.  N.  80,  7. 
(sie)  kertun.  O.  HL  24,  74  IV.  34,  19. 
chertuB.  VA.  IIL  532. 
cherton.  Bo^  5.  M  Na.  N.  20,  12.  54,  4 
111,  i.  - 


Digitized  by 


Google 


471 


KtBu 


K&R. 


472 


chertcn.  N.  IL 
(da)  chertist.  N.  30,  23. 
(er)  kcrti.  O.  IIL  5,  17. 

cherti.  N.  85,  '5. 
(wir)  kertin.  O.  IL  11,  44. 
imp.  s.  ker  iz.  O.  10.  20,  107. 
cherL  Ps.  Oh.  55. 

chere.  N.  6,  5.  26,  9.  37,  24.  118,  37. 
140,  4. 
imp.pL  chevet  Os.  25. 
p..  a.  clierendo.  Bo.  5.  N.  78,  7. 
chereuti.  O.  L  4,  38. 
cb&rende.  Bo.  5* 
n.  f.  Hl.  cherrenten  Bib.  1.  2. 
d.  s.  m.  cherentemo.  N.  100,  4. 
TupLnu  cherrante.  Rb. 

kerende.  D.  IL  286. 
GAKflUAN. 

Bedeutung  und  (Sebraueb: 
vertere.  Rb. 

deflectere.  Gd.  Bed.  2.  B!b.  1.  2. 
inflectere.  Gh.  1.  2.  3. 
redigere  (in  summamj.  Bo.  3. 
derivare.  Gh. 

intorquere  (oculos).  VG.  IV.  451. 
retorquere*  Bo.  5. 
incünare.  M.  29. 
declinare.  Il|»  Rd. 
vergere.  Rb. 
gechertost  du  unsere  stiga,  decUnasii. 

N.  43,  19. 
kikherit,  deorsum  versum.  Is.  2. 
oletruosin  gecheret  uuirt  ze  strazzo. 
,  N.  80,  1. 

gikerit  er  scono  thaz  herza  fordrono 
in  kindo  inbrusti  zi  gotes  analustl  0. 

L  4,  41. 
thaz  er  sc  biar  Icrit,  theist  zuns  nu  gi- 
kerit O.  L  24,  15. 
tbie  ungiloubige  gikerit  er  zi  libe.   0. 

I.  4,  43. 
zi  hellu  sint  gifiarit  ioh  tbieandere  gi- 
kerit. Ob.  23. 
ther  mit  giloubu  thaz  giduai,  thaz  zimo 

gikerit  sinaz  muat  O.  TL  12,  81. 
uuas  kicherit  za  sundari,  vergebat.  Rd. 
gikerta  sib  zi  suntigemo  man.  F.  114. 


gikertin  sib  zi  imo.  0.  IV.  1,  16. 
er  quäd,   sie  sib  gifiartin,   zi  zesue  gi- 
kertin. O.  V.  13,  13. 
daz  mine  nuega  rehto  gecheret  uuer« 

den  ze  huotenne-,  dirigantnr.  N.  118,5. 
thaz  uuir  tbiu  uuerk  eren,  in  muat  uns 

siu  gikeren.  0.  HL  16,  20.   ' 
thaz  ira  Hobt  berahta  si  garo  iz  in  int- 

nuorabta, 
61  gikert  in  barto  thaz  in  finstar  cgisli- 

chaz.  0.  IV.  33,  12. 
in  apub  kicherant,  perveritmf.  Gc  8. 
in  abuh  cacberit,  depravati.  Can.  2. 
mib  ne  gccbcrta  nebein  man  aba  demo 

rebte  an  daz  unreht.  Bo.  5. 
diser  psalmus   ist   kecheret   an    selben 

Christum.  N.  18,  1. 
gekeret  ist  ingegen  damasco.  Wm.  7,  4. 
sie  ne   mahton   mib   k^«beren   nah  in. 

N.  128,  % 
hinter  gecherrent,   depravant  (diffidlia 

iniellectu  in  epistolis  indodi  et  instabiles 

depravantJ.Mc  (bintret  gicherrent  Sb.) 
thaz  siro  herza  iz  Icrtin  ioh  frammor- 

tes  iz  gikertin.  O.  III.  26,  10. 
bin  nu  mines  uuortes  gikerit  heimor- 

tes.  O.  V.  25,  3. 
thaz  sie  thaz  io  spurilon,   uuio  sie  in 

abuh  redinon, 
ioh  sie  thes  io  faren,   uuioz  hintorort 

gikeren.  O.  V.  25,  74. 
dana  gicherta,  diversa.  VG.  IV.  500. 
dana  gacberter,  (quoj  diversus  (abisj.  VA, 

V.  166. 
dana  gicberton,  öt;^^.,VG.  I.  218. 
dana  gichertiu,  diversos.  VA.  XIL  496. 
dana  gleberrit  uuirdit,  aversatur  (si  po» 

iuerit  reddere,   adversabitur,  solidi   vix 

reddet  dimidiumj.  Bib.  1. 
kikberda.  gl.  K.,  ,.«.,. 

cachaerida   Pa.j'*^''''"'''''^'-    ^^^'''' 

Form  und  Flexion: 
Inf»   gicherran.  Gb.3. 

gicheran.  Gh.  1.  2.  Gd.  1. 
kicherrcn.  Bo.  2. 
gecjieran.  Bed.  2. 
kecheren.  N.  128,  2. 

Digitized  by  VnOOQl-C     ^ 


473 


K£R 


JitK 


474 


(er)  gikerit  0.  i  4,  41.  43.  HI.  24,  23. 

gechftret.  Bo.  5. 
(sie)  kicherant  Gc  8. 

gichcrrent  Mc  M.  29.  Sb.  Gc.  6. 
auidirl  gacherraDt,  r^i;oca/i/.  Rb.  ge* 
hört  yleUelcht  nicht  hiebet,  sonderh  za 
kerran. 
(wir)  gikeren.  O.  HI.  26,  20, 
(sie)  gikeren.  O.  V.  25,  74. 
(du)  gechertost  N.  34,  19. 
(er)  ^gecherta.  Bo»  5. 

gicherta.  VG.  IV.  451.  Gh.  1.  2.  3. 
gikerta.  T.  114. 
kikherda?  gl.  K. 
cachaerida?  Pa. 
(ir)  kikertot.  Ib.  Rd. 
(sie)  gikertin.  O.UL26,10.IV.1,16.VM3,13. 
imp. pL  (oder cor4j\?)  gicherret  Bib.  1.  2. 
p.p.  kikherit  Is.  2. 

gikerit  bin.    O.  V.    25,  3.    ist.  0.  L 
24,  15.  sin t  Oh.  23. 
.  cacherit  Can.  2. 
kich^rit  uuas.  Rh. 
gicherit  uuirdit  Mcr. 
.    kacheirit  sL  Rh. 

gecheret  uuirt  N.  80,  1.    uuerden. 

N.  118,  5.  ist.  N.  18,  1. 
gekeret  ist  Wm.  7,  4. 
gicherrit  uuirdit.  Bib.  1.  2.  3. 
71.  i.  HI.  gacherter.  VA.  V.  166. 
n.  s.f.   gicherta.  VG.  IV.  500. 
d.^s.  gicherton.  VG.  L  218. 
a.pLm.  gecherte.  VA.  2.  XII.  496. 
a.pLn.  gichertiu.  VA.  XIL  496. 
ABAKERJAN,  abfegten/  avertere^  declinare. 
Cf.  kerjan  aha. 

p.a.  abacherinde:  der  tiefal  ist  abache- 

rinde  föne  gote,  decUnans.  N.  82,  9. 

g*.«. TU.  des  abacherenten.|,£?^€r/i/}a/}- 

abacherintin.  )/i>.N.82,9. 

ANAKERJAN,  anfroren. 

Inf.   anacherran.  Mc.  Bib.  1.  2..,  intendere 
ancherin.  Bib.  5.  \(animumj. 

'       (er)  anach&ret  (diccfao  das  Gelernte).  Bo.5. 
p.  a.  anacherenter,  intendens.  Prud.  1. 
p.p.  auagecheret:  ih  uuard  aber  ana  ge- 
cheret. N.  117,  13. 


ARCHERJAN,  avertere. 

ni  archerta,   (elationem  in  paupere  illafa 
^      paupertasj  non  inclinat.  Gc  4. 

areheirit  nur  tun,  everse  sunt.  Rb. 

archerter  uuard,  aversus  est.  Rh. 

erchertiu,  remotd  (crapuld)^  K.  39. 

UNARKERJAJJLIH.    )  .  .     , 

ÜNARKERJANTLIH.)^'  unarkerlih. 

a»  s.m.  unercherranlihcn,  inflexibilem. 
M.  30.  Gh.  4. 
unarcherantlihhah,  irrevocabi- 
lern.  Rb. 
ÜFKfeRJAN,  auffe^ren. 
p.a. g. s.m. n.  üfch^rentes:  föne  bodeipe 
üf  chirentes  (meres)  si- 
na  zessa,  exagitantis  fun^ 
ditus.  Be.  5. 
ÜFGAKfeRJAN. 
Inf.  taznideraüf zegech^renne.Bo.5. 
p.  p.  n.  s.  m.  ufgicherter,  supinum.  M.  28. 
Gd.  1. 
uffgicherter,  supinum.  Gd.  2. 
n.  s.  n.  ufgichertiz,  supinum.  Gd«  3. 
UMBIKtRJAN,  umfcMeit. 
Inf.  umpicherran.  Ep.  can.  1. 3. 4.)  circum- 
um  piche  ran.  Mb.  Sb.  )  ducerc 

(freno  tot  um  corpus). 
(er)  umbikerit:     umbikerit     sih     thaz 

muat  O. 
(wir)  umpacherren,  versanius.  Gh. 
(er)  umpichirta,  vertebat.  Prud.  1. 
(sie)  umpichertun,  rotabantur.  Mart 
p.p.  umbichert  wirt,  revertatur.  Bib.  5. 
UMBIGAKERIT,  p.p. 
umpigicherit  uuirdit,  revertatur.  MA.  1. 
Sb.  Bib.  2. 
WIDARKfcRJAN,  »Iberfe^ren. 

Inf.   uuider    (uuidere.   Wm.  II.)   keran. 
Wm.  5,  3. 
uuidere    cheren    (sih  ze  christo). 
N.  113,  3. 
(ih)  widerchero,  reflecto.  SaL  4. 
(er)  uuidere  cherta  (samson)  sine  scuU 

de  an  philistos.  Bo.  ft. 
(er)  uuidercherti,  reiorqueret.  Ec 
imp.  s>  kere  uuidere.  Wm.  L  HL  IV.  2,  17. 
a  m.  IV.  IX.  6,  12. 
[32] 


Digitized  by 


Google 


475 


k£r. 


Ktn. 


476 


ccre  uuidere.  Wih.  IX.  2,  17. 
chere  uuiderc.  Wm.  11.  2,  17. 
WIDARGACHfcRT. 
d.s.m.n.  uuidefgichertem,  aversa  (ha^ 
siaj.  Gc.  5. 
MrSSIKfeRJAN,  ml^fe^ren. 

(du)  missechirist:  übe  da  iz  missechd- 
rist,  sireflectas.  Syl..  missech^rist 
tu  den  uzlaz^  si  reflectas,  Syl. 
(er)  misse ch6ret  (verha).  Org. 
(sie)  missachftton, pcrvertenint (iudidum). 

Rb. 
(ih)  missikerti: 

oba   ih  thero  buacho    guati   hiar 
iauuiht  missikerti.  Oh.  1. 
p.p.  m  1  s se c h Ä r e 1 1  s t, praeposterum est. Bo.5. 
71.  s.  f.  missachertiu,<7rfi;£?rjö/r/.r.Rb. 
missech^rtiu     (föne     albus 
homo  %  e  homo  albus).  Org. 
a.s.m.  einen  teilis  lougen  misse- 
chÄTlin,  reflexum.  Syl. 
NroARGAKfeRJAN,  itteberfe^reii. 

daz  obera  nider  ze  geeb^renne.  Bo.  5. 
BIKERJAN,  eete^reti. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
pichcrlt,  verterit.  VG.  L  239. 
pi Charte,  converiebat.  Ho. 
picherter,  conversus.  Sb. 
hinteret  picherter,  conversus.  M.  30. 
hinter  sih  picherter,  conversus.  Gh.  1.  3. 
pichertiu,  conversa.  Gh.  I. 
hinter  sih  picher tiu,  conversa  retrorsum, 

M.  30.  Sb.  Gh.  3-. 
iar  bachertaz,  annus  redttus.  tlb. 
daz  flfie  becheret  unde  gebezerot  uuer- 

den.  N.  34,  4. 
bechere  unsrih.  N.  84,  5. 
to  er  «rie  becheret.  N.  23,  3. 
daz  du  alle  diete  becherest.  N.  58,  9. 
so  nuara  si  (^i5//;ryl becheret  ixo posterior a, 

dar  sihet  man  bootcm,  Bo.  5. 
uuico  lango  uuirdest  du   dana  beche- 
ret, avertis.  N.  88,  47. 
du  bist  dana  becheret.  N.  89,  13. 
uuir  dana  bechetet  nuaren  föne  dir.  N. 

79,  4. 
sint  becheret  ostett  (zu  den  fier  ster« 
non).  Mcp. 


sie  uuerdent  beoh^Tet,  convertuntnr  (Sät- 
ze). Org. 

hinder  mih  uuerden  becheret,  avertan- 

tur  retrorsum.  N.  39,  15. 
mine  fiende  uuerdenbecheret  ze  rukke, 

convertentur  retrorsum.  N.  55,  11. 

mennischen  fon^  unrchte   becherende 

(ea).  N.  18,  8. 
föne  durri  bechero  ih  sie  ze  gruoni.  N. 

67,  23. 

föne  harti  becheret  uuard  in  gnada.  N. 

18,  8. 
er  habet  mina  sela  foneubeleze  guote 

becheret.  N.  22,  3. 
rhetorica   becheret  tie    mennisken   aBa 

mendacio  ad  veritatem.  Bo.  5. 
siu  (uuort)  becherent  ze  rehte.  N.44,6. 
sie  becherent  sie  ze  gloubo.  N.  101,  14. 
du  becherest  sie  ze  dir.  N.  67,  24. 
ze  mir  uuerden  becheret,  convertantur. 

N.  118,  79. 
noh  ze  in(fienden)  ne  bechere  (forhta). 

N.  68,  2. 
er  (Stern)  ze  capricorno  becheret  ist.  Mcp. 
daz  sie  mih  ze  ubele  becheren.  N.118,121. 
sie  uuurten  becheret  ze  fluhte.  Bo.  5. 
der  den  stein  becherta  ze  seuuazzerin. 

N.  113,  8. 
bikerti  iz  zi  sarphidu.  O.  III.  17,  34. 
bechertcr  ze  genadon,  conversus.^.lO^^U 
uuirt  pecheret  ze  genadon,   convertere* 

N.  79,  15. 
pecherter  ze  mir,  conversus  (got).  N.  70, 20. 
er  becherta   iro    herzen   dara   zuo.    N. 

104,  25. 
bechere  unsih  zuo  dir.  N.  79,  4. 
sie  sint  becheret  zuo  christo.  N.  73,  12. 
uuerden  in  hella  becheret.  N.  9,  18. 
sela  miniu  uuirt  pecheret  in  dina  rauua, 

convertere.  N.  114,  7. 
unfrouui  in  mendi  becheren.  N.  37,  17. 
föne  harti  becheret  uuard  in  gnada.  N. 

18,  8. 
ih  pechero  in  fluht,  convertam.  N.  88,24. 
81  becheret  sie  in  micheliu  uuerch*  N. 

28,  4. 
den  blig  pecheret  er  in  regen.  N.  134,7. 


Digitized  by 


Google 


477 


EM, 


KJfcR. 


478 


unz  din  reht  nuerde  becheret  In  urtei- 

lida,  convertatar.  ]>f.,39,  15.  < 
du  bechertost  minen  nueiood  io  mcndi. 

N.  29,  12. 
in  arg  pcch^rte,  versi  in  malitiam.  Bo.  5. 
sie  uuurden  becheret  in  argen  bogen. 

N.  77,  57. 
lachene  (pallio)  inroti  bechertemo.Mcp. 
iz   becheret  uuerd'e  in  andere  ördena. 

Bo.  5. 
sin  bruoder  uuard  ouh  pecheret  in  si- 

nen  Sternen,  convertiiur.  Mcp. 
dia    (chrucigunga)    bechere    er    an   dia 

ureuui.  N.  19,  4. 
pecheret  uuesen  an  denselben  rat,  tr<ins- 

ducL  Mcp. 
bechere  dia  uuerlt  nah  mir.  N.  34,  24. 
der  uuirdet  nah  in  becheret.  N.  118,  134. 
sich  becheret  ad  fidem.  Wm.  6,  12. 
uuir  bicheren  unsih.  Ho. 
sie  bechere|nt  sih  ze  gote.  N.  50,  21. 
sar  thu  thih  bikcres.  0.  IV.  13,  19. 
ir  ne  becherent  iuih^  nisi  conversi  fuerU 

tis.  N.  7,  13. 
nnz  sie  sih  pecheren.  N.  34,  6. 
daz  sie  sih  pecheren  ad  christnm.  N.  59,2, 
becherent  iuh,  cqnveriiinini.  N.  89,  3. 
daz  du  dih  pecheret  habest  N.  113,  5. 
hat  sich  becheret  a£2t;^£fm/iim^i}.WnL6,9. 
diesihze  dir  becheret  habentN.  118, 163. 

^  Form  und  Flexion: 
7/i/.  becheren.  N.  37,  17.  61,  4. 
(ih)  bechero.  N.  67,  23.  88,  24. 
(er)  picherit  VG.  I.  239. 

bechÄrct  Bo.  5.  N.  28,  3.  4.   134,  7. 

Wm.  6,  12. 
bekeret.  Wm.  H.  ffl.  IX. 
(wir)  bicheren.  Ho. 

(sie)  bech&rent  N.  44,  6.  50,  21.  101,  14. 
Wm.  4,  8. 
bekcrcfnt  Wm.  tt  m.  Ii 

(du)  bikeres.  a  IV.  13,  19. 

becherest  N.  58,  a  67,  24. 
(er)  bechere.  N.  19,  4,  68,  3. 
(ir)  becheret  N.  11*7,18.  ;    v 

becherent  N.  7,  13. 
(sie)bekeren.Wib-..Via,v^  J.  U  U\^V^, 


becheren.  N.  6,11. 34,6. 59,2. 118,121. 
(du)  bechertost  N.  29,  12. 
(er)  bccherta.  N,  59,  2.  67,  24.  104,  25. 
113,  8.  147,  6, 
picherte.  Ho. 
(er)  bikerti.  O.  III.  17,  34. 
imp.  s.  bechere.  N.  34,24.  58, 11. 79, 4. 84, 5. 
IUI/?./?/,  becherent  N.  89,  3^ 
p.  fl.  becherende.  N.  18,  8.  84,  7. 
p.  p»  pecheret  uuerden.N.  88,  47.  uuir* 
dest  N.  88,  47.  uuirdet  N.  118, 
134.   uu erden t  N.  50,  15.  58,  7. 
15.  Org.  uuerde.  N.  39,  15.  Bo.fi. 
uuerden.  N.  9y  18.  34,  4.  39,  15. 
55,  11.  89,  16.  118,  79.  uuard.  N. 
18,  8.  Nd.  Mcp.   uuurden.  N.  77, 
41.  57.  Bo.  5.  uuurdin.  N.  58,  8. 
uuird.   N.  79,  15.  89,  13.  114,  7. 
uuesen.  Mcp.  bist  N.  73,  12.  «9, 
13.  ist  Mcp.  sint  N.  73,  12.  Mcp. 
uuaren  (wir).  N.  79,  4.  habest 
N.  113,  5.   habet  N.  22,  3.  Wm. 
6,  9.  babent  N.  118,  162. 
bicherit  uuard.  Nd.  IL 
becherit  uuajrd.  Syl. 
bekerit  uuerdent  Wm.  IL  7,  5. 
bekeret  uuerdent  Wm.  7,  5. 
ji.s.  m.  becherter.  N.  70,  20,  21. 

picherter.M.30.Sb.Gh.l.3. 
n.  s.  /.  pichertiu.  M.  30. Sb.  Gh.1.3. 
n.  s.  n.  bachertaz.  Hb. 
i/.5.m.n.bechcrtemo.  Mcp. 
ö.  s.f.  becherta.  N.  40,  12. 
n.^/.m.  becherte.  Bo.  5. 
PIGICHERIT  uuirdit,  reversatur.  Bib.  7. 
GAGANKi:RJAN,  gegen  fe^ren. 
(er)  gegenkirt,  obverüt.  D.  IL  340. 
/'•/'«gagankert: 

d.  s.  m.  gaginghertemo,  adverso.  D. 
IL  328. 
d.  ph  gagenchert^:  zWivl  relativa 
sint  gesprochen  ze  iro 
gagenchirtfen— ,  ad  con- 
vertentia.  Org, 
INGAGANCHERT,  p.  p. 

ingaganchertemo,  adverso.  VA.  DL  443. 
ZUOGAKfeRT,  p.  79. 


I32'] 

Digitized  by 


Google 


r 


479 


KtK 


KIRA— CERUBYN. 


480 


'  (LpL  «uo  gicherten,  versis.  VG.  IL  399. 
KfeR,  m.  und  K^A,/.,  Äe^r- 

».  ^.  chfer:  casus  iBt  fleocio,  taz  chttchfer. 
*    Org. 

kera,  stroma.  Sal.  1.  2.  4. 
g-,  Ä.  cheres:   uuieo  gehörig    siu   (tos) 

imo  sint  alles  cheres.  N.  39,  5. 
n.a.pL  chere,  gira.  Bib.  9. 

chere,  divortia.   Prud.  1.  D.  IL  329. 
anfradus.  D.  IL  328.  353.  strophas, 
versutias.  Pnid.  1. 
eher  an,  divortia.  VA.  K.  379. 
£/./i/.  ^h^ren:  in  chrumben  ch&ren, /?^- 
xuosis  anfractibus   (errabundus  flu^ 
viusj'  Mcp, 
ÜMBIKfeR,  m..  ÜMBKfeRA,/.,  Umfe^r. 
ctj.umbikeru.  VS.  )      .  / 

umbekero.   Sg.  292.i'^"^''- 
nmbechftre  [an  demo  umbechfere 
(der  Sätze).  Org. 
ö.^.ungeliehinumbechÄr(derSätze).Org. 

WlDARKfeR,  m.,  WIDARKfeRA,/.,  SBiborfe^r. 
n.  J.  widirchera,  controversio.  Bib.  5. 
d.  s.  in  iordauis  uuidirchere,   in  con- 
versione.  N.  104,  5. 
MISSAKM,  ^iilt^x. 
a.  s.  tia   selbnn   missech&ri    habent 
ouh  tiu  contingentia.  Org. 
CHERAWIKKI. 
ÜNKfeRLiH,  unfe^rllc^. 
uncherlich,    indeclinabile   (nanienj.   N. 

77,  43. 
ÜNARKfeRLlH. 
a*s.  Hl.  unercherlichen.  Gh.  1.2.) ,  i«- 
uncrcherlihen.  Gh.  3.    S flexi- 
bilem. 
BIKfeRLtH,  btUf)tHä). 
HRUKKICHERO,  m.,  tergiversator.  Em.  19. 
ARKfeRTl,  /.,  inflexio.  Gc  4. 
GAKflRIDA,  /. 
a.pl.  uuahsprehigun  gikerida,  syllogis- 
mos  plectiles.  Prud.  1. 
WIDARKERIDA,/.. 
uuidricherida.  Ml.  \^  coniraversio. 

vuidiricherida.  Sb.  Bib.  i.' 
uuiderechÄreda,  relaiio.  Bo.  5. 
BlKiiuDA,  /.,  ZtU^tuns. 


g.  s.  picherido,  conversationis.  GIk  3« 
MISSECHlfcRDA, /.,  reftexio,  conversio  /predi- 

catij*  SyL 
DANAKERUNGA.    )    ^    ^.      ,.       n  ii  Qoa 
THANAKERÜNGA.!'-^-  *^^'-^"^-  ^-  "^  ^29. 

KIRA,  KIRacHI,  Fluls-  und  Ortsnamen. 

CHOR)  S^ot/  Chorus. 

n.  ^.  (eher:   der   chor   wart   zestoret   D. 

m.  41.) 
g.  s.  (cbores:   sinfes   ehores  was   ein  mi- 

chel  menege.  D.  IIL  4L) 
d*  s.  (chore  engilo.  D.  IIL  41.) 
a.  $.  chor  inti  gistimmi  sang.  T.  97. 
(er  den  chor  bestifte.  D.  IIL  42.) 
(den  chor  ervulte.  D.  HL  42.) 
£7.pZ.  (choren.  D.  IIL  42) 
i2.p/.  [chore:  zehen  chore  (engilo)  er  be* 

stifte.  D.  m.  41.] 
CHORRL^VAGL 
CHORBISCOF. 
CHORKAPPA. 

KORÖN  8.  KUS. 

CORA,  Ort  in  GdlicD.  Amm. 

KURA.  Tfc   V  g^ur,  atria  (Stadt  in  GrauEünd. 

nilTRA     f7  (**")•     ^^   ^''^   Wurael   dieses 
uautlA.   Z.>^r^j^  ^^^  j^  amorischen  Volks- 

KURC.  Hs    /  namen  curiosolitas'f 

CHUREWALA:   in  pago  retia,  quod  alio  tUh 
mine  churemalp.  appellalur.  Urk.  v.  "885. 
CÜROWALAHON,  Ortsnamen.  980. 

mCURI,  mi  CüRlT,  noli, noUte «.  KÜS. 

CYR,  C/r«5. 

g.  cyres,  cyri.  Frg,  51. 

d.  cyre,  cyro.  Frg.  51.  ' 

CHOROP  8.  KORB. 
CERUBYN,  cA«*««.  H.  7. 


Digitized  by 


Google 


481 


CABRUH.  KnUCHA. 


CORRICHE.  CHÜRUGO.      482 


a.pl  ehern  bim.  O.  IV.  33,  34.  Cod.  F.  (die 
cod.  V.  P.  haben  zerubim.) 

CARRUH  s.  KARRÄ. 

KlRICHA^y*.,  JCtrc^e;  nord.  kyrkia,  an^els.  ci- 
ric,  cyric,  ecciesia,  cottus,  templum.  Aus 
dem  griech.  xvQiaxi\l  Oder  ist  es  deutschen  Ur- 
sprungs? Es  könnte  mit  sanskr.  kri,  facere, 
zusammenhängen  (cf.  kriyä,  ritus,  solemnia, 
caeremonia)  oder  auch  mit  grih,  domus.  — > 
Wenn  chi  r  lieh  er,  coMo/icei^.R.  bieher  gehört, 
oder  nicht  Schreibfehler  für  chirihlicher  ist, 
so  bestätigt  dieses  die  Annahme,  dals  kiricha 
eine  deutsche  Bildung  durch  das  SufGx  icha  sey« 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
ecclesia.  Pa.  N.  74,  9.  Em.  31.  Frg.  59.  61.  Is. 

9,  4.  gl  K.  Hd.  Sg.  911.  T.  90. 
templum.  Frg.  21. 
basiüca.  Sg.  ^92. 

Oratorium.  K.  11.  38.  43.  44.  N.  101,  7. 
chilicha,  ybna.  Mcp. 
chiriihha    dhera    chrislinheidi,    ecclesia. 

Is.  9,  4. 
chirihha  christi.  Frg.  59. 
chirichono,  ecclesiarum  (^prindpe^^.  IL  22. 
diu  kiriche  vel  diu  cristenheit  Hd. 

Gehört  unban  chirih,  per  gyrum.  Rb.  hie- 
her?  oder  zu  CIRC? 

Form  und  Flexion. 
n.  s.  kirihha.  Frg.  21.  59. 

chirihha.  Pa.  Frg.  59. 

-chiriihha.  b.  9,  4. 

khirica.  Sg.  29^. 

kiriche*  Hd. 
,     ,     chirch.  Em.  31. 

chilcha.  N.  74,  9. 
g.  s»  kirichun.  Ct  93. 

kirihhun.  Frg.  59.  61. 

chirihchun.  K.  44. 

chilichün.  Bo.  5. 
d.  s*  khirihhun.  gL  K. 

kirichen.  Hd. 

chirihhy  (das  Ende  des  Worts  tst  nicht 
deutlicher  zu  lesen).  K.  43. 

chirihhun.  K.  38. 


chirichua  K.  11.  Ct  94.  Co.  4.  Can.  8. 

9.  12.  Em.  3. 
chiriihhun.  I&.  9,  4. 
chilichun.  N.  28,  9. 
chilchun.  N.  101,  7.  102,  22. 
chileehAn.  Mcp.  Bo.  5. 
a.  s.  kirichun.  T.  90. 

khirihhun.  Sg.  911.  Seh.  85. 
chirichunw  Co.  3w  4. 
kirichen.  Hd. 
n.pA  chillehä.  Mcp. 
g.pL  chirichono.  EL  22. 

chilechon.  Mcp. 
d.pL  chilichon.  Mcp.  N.  106,  25. 

cbtlechon.  Mq^. 
€Z./>/.  chilicha.  Bo.  5. 

Ortsnamen;  in  CHffilCHUN.  AHACHIRICHA. 
WALDCHIRICHA.  UUTCHIRICHUN.  RAT- 
POLDESCHIRICHÜN.  MANTDLCHIRICHA. 
NIWICHIRICHA.  HOLZKIRCHA.  HOHIN. 
CHffiCHA.  THIETCHIRICHA.  DIETIJERES. 
JfCIRIHA.  FUSSINCHIRICHUr*.  FELDKIRI- 
CHA. 
CHIRIHBAH.  CmmCHDORF. 
UUTKIRICHA,/. 

d.  s.  liutchilchun,  ecclesia.  N.  34,  18. 
THORP  CIRICHA,  (civitates  aufj  possessiones. 

Can.  4.  —  Ist  es  thorp,  ciricha? 
CIRIHFIU(?),  rusiicus  (parochiusj.  Can.  4. 
KIRICHWIHL 
KIRICHWAHTA. 
KIRICHWARTA. 
KIRICHMAN. 
KIRICHHERRO. 
(KIRICHSPIL.) 

KIRIHSAZZA?  oder  KIRIHSAHHA? 
CHIRLICHER,  cathoücus.umversaUs.  R.  Hieher? 
Gehört  rehtculichontem,  orthodoxis.   K.  9. 
Hieher? 

CORRICHE,  A3 rfc^.  Ortsnamen. 

CHÜRUGO,  Adv.,  tetrum.  Prud.  1.  Sollte  ^ 
Schreibfehler  statt  charago  seyn?  das  ü  scheint 
dagegen  zu  sprechen;  das  Wort  gehört  zu  hymn. 
post  cibum.  v.  22. 


Digitized  by 


Google 


^87        CORBEIA—CURBIZ. 

».  ^.  chorbilu  VG.2.I.  266.  Zf.>j 
curbell  Tr.  J 

churbili.  F.  Bib.  9.  jyfiscina, 

4:burbil€.  F.  y  fiscella 

jchurpili.  Mart.  /    sporiulay 

cQrbilin.  A.  Bib.  12.  I  cartallus. 

chorbilin.  Em.  32.  \ 

körbelin.  Tr.  J 

curbelin,  ß  sei  na,  fiscella  ^  sportala 
cartallus.  Mon.  2. 
a,  s.  chiirbcH^  fiscellam.  Bib.  10. 

CORBEIA,  (SorOli/  Ortsnamen. 

CÜRBA.  F.  Aid.  1.  Tg.  5.)^  /-  ^''^^f!«-  ^^^^^ 

>  unter  antlta  nicht  ei- 

CTURBA.  Sal.  3.  4.  )nt  Pumpe,  sondern 

ein  Schöpfeimer  gemeint,  so  hängt  curba  wohl 

mit  korb  zusammen« 

CARPENTARJO,  carpentarius. 
d.s.m.n.  carpentariin,  carpentaiio  (operej. 
Rb. 

CURBIZvm.  (doch  auch  -wildiu  curbiz.  Tr.; 
cf.  auch  den  pl  curbiz),  Äurfclf;  Cucurbita, 
angels*  <!yrf3ett-e. 

n.  s.  curbiz,  cucumis.  Wn.  232.  Tr-  F.  2.  wil- 
diu  curbiz,  colodntida.  Tr. 
churbiz,  Cucurbita.  Em.  31. 
curibiz,  Cucurbita,  Em.  23. 
n.a.pl.  churbiza,  cucumcres.  Bib.  10.  IL 
churbizza,  cucumeres.  Bib.  6. 
churbeza,  cucumeres.  Bib.  13^ 
churpiza,  cucumeres.  Bib.   1.  7.  8.  Ma. 
wilda  churpiza,  colocynthidas.  Mc. 
'  churpizza:  wilda  churpizza,  colocyn* 
thidas.  Sb;  Bib.  1. 
churpizzi:  uuilda  churpizzi,  colocyn- 

ihias.  Bib.  7. 
churbisza:   wild«  churbisza,  colocyn- 

tias,  Bib«  8. 
churbfize:   wilde   churb^ze,  colocin- 

thias.  Bib.  13. 
curbiz,  Cucurbitae.  Ja.    wilde  curbiz, 

colocintias^  L. 
churbiz,  cucumeres.  Zt  wildi  churbiz, 
colocynthias.  Bib.  5.  6. 


KARG— CmC. 


488 


CURBIZWURZ. 

CURBIZREBA. 

CÜRBIZGAR^rO. 


KARG^  farg  (das  noch  im  Mitteihd.  nicht  bloCs 
avarus,  tenax^  sondern  auch  astutus  bedeutet; 
nord.  karg,  contumax,  piger,  tenax)^  astutus 
(cf.  carch,  artificiosfis.  Id.).  —  RIan  vergleiche 

ARG. 

(charch  was  ir  antwurle.  Mos.) 

(din  charch  sin  (astuto' mensj.  Mos.) 

(daz  er  wisen  unte  Chargen  fore  bete  fir- 

borgen.  Mos.)      ^  , 

KARGLIH,  liflig.   (daz  waren  charchlichiu 

dinch.  Mos.) 
KERGlN,'/.,  8ijl,  astus.  Hd. 
FARKARGJAN. 

[al  die  er  fercharget.  D.  III.  53.  —  daz 
wir  got  ferchergen.  D.  III.  55.  —  daz 
er  den  (tiufal)  dar  ana  uerchargte, 
der  uns  an  demo  holze  bevalte.  D. 
III.  55.] 

CHIRCH  s.  KIRICHA. 

CIRC—  (aus  dem  lat.  circa). 
ÜMBICIRC,  Wralttiii  circulus. 
duruh  uuehchuiv  umbiacirh,  per  septi- 

manae  circulum.  K.   18. 
UMBICIRQ  runbum/  drcumquaque. 
umbikirg: 
thaz  uuas  sin  al  in  uuara,  umbikirg 

in  fiara, 
obana  ioh  nidana,  so  uuola  thiesine 

thegana.  0.  IV.  27,^21. 
thaz  ih  mit  themo  thuruh  krist  si 

umbikirg  bifestit, 
in  lichamen   ioh   muate  zi   allemo 
anaguate.  0.  V.  3,  5. 
umbizirg.  0.  V.  3,  5.  cod.  F. 
mit  ihiu  si  ih  io  thuruh  not  al  um- 

bizirg  biseganot, 
thaz  fiant  sih  ni  mende,  er  stat  in 
mir  io  finde.  O.  V.  3,  15. 
umpichirc.  gl.  K.   ),  cireumquaque  (con- 
umpiinchirch.  Pa.)  siderarej. 

Gc. 


Digitized  by 


Google 


489         aRCIP— KARÄARL 


CARCHLIH— EORTAR      490 


Gehort  nnbanchirih,  per  gyrum,'Bb.  hie- 
her  oder  zu  kiricha? 
CIRCON,  jirfen;  circumire.  gl.  K. 

ClRClPANl,  Volk  am  Flulse  Panis  (Pecne). 
Adam  brem.  —  Ist  es  ein  slaviscber  Namen? 

CHARCHELLA  s.  KARKARI. 

CIRCIL.  Sg.  292.  Bib 
CIRKIL.  Moa  2. 


,  m.,  ^xtttlf  circinus. 


carcer. 


CURCILLAj  oppilago.  Em.  26.;  curcilla  ist 
vielleicht  kein  dentsches  Wort;  es  kommt  diese 
Glosse  .auch  bei  Papias  vor. 

KERGIN  s.  KARG. 

CORCONTl^  deutsches  Volk  am  Riesengebirge 
(-UÄO  rcö  ocTÄipotJQytw  ogfi).  Ptol. 

KARKARI^  171.^  Werfer/  goth.  karkara,  angels. 
carCern,  carcer,  ergastulum. 
n.  s.  karkari.  0.  V.  20,  88.) 
charchari.  H.  1. 
chärchare.  Bo.  5.         ) 
'  g.  s.  chärchäres.  Bo.  5. 
d.  s.  karkare.O.  IL  13,39.  V.  20,77. 
carcare.  T.  79. 
charkare..  0.  II.  13,  39.  cod.  P. 
chärchare.  H.  1.  N.  104,  20. 

Bo.  5. 
-karkere.  0.  II.  13,  39.  cod.  F. 

T.  199,  8. 
carkere.  T.  152. 
karekare.  Gg. 
charachere,  ergastulo.  Rh. 
a.  s.  karkari.  0.  IV.  13,  24. 
carcari.  T.  21,  2.  27,  2, 
karkeri.  T.  99. 
carkeri.  T.  1$1,  3. 
n.ph  charchara,  ergastula.  Prud.  1. 
CHARCHELLA.  Pa.     > 
CHARKHELLA.  gl.  K.r  ^^^^''' 
g.  s.  kharkbella,  carceris.  gl.  K. 
d.  s.  carchella,pantirnm,^^a#/ii/o.Em.l5« 
n*p/.  (oder  f..^)  charchella,  latumiae.  R. 
IV. 


carcere. 


,  carcerem. 


CARCHLIH,  lychnus.  Sg.  292 ;  s.  KARZ. 
CHART,  insula.  R.;  cf.  CARTRIS.    S.  auch 

GART. 

CARDAfreda  8.  FRIDU  in  FRI. 

KARTA,  harten;  cardone.  Pfl.  Tr. 
carto,  calcadippa.  Pfl.  1.  2. 
cardo,  cardu,  Ka.  - 

Der  Form  nach  gehört  hi^er: 
chartom  isarninen,  cardis  ferfeis.  Em.  8. 

ETArCHARTCA,  etorcartca:  superiorem  vir- 
gam  (sepisj,  quam  etarchartea  vocamus.  L. 
baioar  s.  GARTA. 

KÜRT  s.  KURZ. 

KÜRTA,  Ort  in  germ.  magn.  Plol. 
CÜRTANA.  Ortsnamen. 

CERTILINus,  n.  pr.    Zu  ZART? 

CARDEINA,  Stadt  an  der  Mosel.  Geogr.  rMvenn. 

KORTAR,  n.,  J£)eerbe/  grex  (angels.  corthre, 
comitatus).  Cf.  HERTA,  KUTH  und  sanskr. 
gri,  vigilare.  Hängt  hiermit  auch  churda  in 
'  der  malb.  Gl.  chanchurda  (si  verö  qui$  super 
tres  capras  furaverity  malb.  chanchurda^ 
zusammen?  "^ 

n.  s.  corter.  Wm.  4,  1.     j 

chorder.  Wm.  i542.(,  grrar. 

cortere.  Wm.nL4,l.) 
g.  s.  chortres.  K.  27.J 

quarteres.  Wh.V  ^'^^^^ 
d.  $.  chortare.  K.  27.  \ 

quartire.  Ho.  2.  |,  grcgi. 

(quorterc.  D.  IIL  75.) 
a.  s.  chortar.  K.  63. 

corter.  ^Vm.  L  H.  IX.  1,  8. 

(quorter.  D.  HI.  80.) 

cortare.  Whl  1  IL  IX.  %  7.  IV.  i,  8. 

cortere.  Wm.  HI.  1,  7.  8. 
[33] 

Digitized  by  VnOOQlC 


491     KARDANA— KERVOLA. 

g.pl  kortare»  Wia  II.      \ 

cortare'  Wm.  I.  IX.>,grr^oiii.  Wm.  1,8. 

cortere.  Wm.  IIL     ) 
d.pl  corteron,  gregibus  (dinero  gesellon). 

Wm.  1,  7. 
a.pl  chortar.  K.  64.  Rb.j 

GEIZKORTAR,  n.,  ©elß^ecrbe.    Cf.  geizzo 
corter,    geizzi   corter,    g^eizze   corter, 
geizze  cortere,  grex  capramm.  Wm.  4,1. 
d.  *.  gejzcortare.  Wm.  L   L^^  ^ 
geizcortere.  Wm.  m.) 

KARDANA.  Ortsnamen. 

KORDISTae,  keltisches  Volk.  Aihenaeus.   d. 
'  crxoQSUrTwi  bei  Ptol. 

CARTISMANDÜA,    Konigin    der    ßriganler. 
TA.TH. 

CORDVAN,  Äorbuatt/  aluta.Tr.  (CL  corde- 
wane,  sandalia.  Id.) 

CARTRIS :  Promontorium  cimbrorum  —  penin- 
sulam  efficiuquae  cartris  appdlaiur.Plin.IF. 

CARFO.  F.  1.  V  »"-  f^^'^f^  P?^^' 

I  carabus,  cephaluSy 

CHARPHO.  Tr.  Em.  Zi.l congruus^ceruUus^ge' 
nUkUfWn  (ruleus.    Nord,  karfi, 

CHAUUHJ.  Tr.  ycarpio^  cyprinus  pe- 

CHARHIE.  Wn.  460.     ^  ^'"'S''^' 

CHERVIOBÜR&«  s.  BURG  in  BAR. 

CHORPH  s.  KORB. 

CURFO  s.  ZÜRF. 

KERVOLÄ,  /.,  Ä<t6el,  nord.  kerfil,  cerefo- 
Imm, 
keruola.  W.  \ 

kerveIa.Wn.m    h  <=^'M'^'       . 
keruella.  Pfl.  6.       ) 


KARL. 


492 


K  cerefoKum. 


kerfela.  Em.  32. 
cheruola.  Sg.  299.  Em.  31. 
cheruela.  Em.  31. 
chemo  IIa.  Em.  3. 
cheruilla.  F.  2. 
gerwla.  Es. 
uuildiu  kervila,  sarminia.  Tr. 
nuildu  gerwla,  sarmina.  Es. 
HUNTESCHERUELA,/.,  J^nnbitttUlf  ©c^ier* 
Uns,  dcuta.  Pfl.  1.  2. 

KARI^  m.,  SttxXi  StdxXi  angels.  carl,  masadtiSj 
ceorl,  mas,  liber,  colonus,  nord.  karl,  vir^ma* 
ritnSj  senex  (cf.  nord.  karlmadr,  mas^virfor- 
tis,  karlkyn,  genus  masculinum);  s.  ERL;  cf. 
auch  vir  und  cartis. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
vir.  Pa. 

maritim,  gl.  K.  F.  Sal.  1.  2.  4.  Ho.  Rb.  Mcp.  Org. 
conpix.  Wn.  460.  Prud.  2. 
amator.  Em.  19. 
(vetulus.  Id.^ 

charala,  mares  (von  Thieren).  VG.  III.  64. 
keborn,  sine  maritali  con/ugio,  ana  charilis 

miteslaf.  N.  98,  9. 
so  sol  chena  iro  charal  furhten  unde  min- 

non.  N.  118,  163. 
thiu  habeta  iu  uueist  es  mer  zi  karle  si* 

bun  bruader.  O.  IV*  6,  32. 
(chumit  dara  z5  charl  oda  vnlniga.  Fst  162.) 

Form  und  Flexion: 
n.  s.  kharL  gl.  K. 

charl.  F.  Wn.  460.  Sal.  2.  4.  P^i. 
karl.  Sal.  1. 

ch.tral.  Ho.  '^ 

g.  s.  charilis.  N.  98,  9. 

harles.  Rb. 
d.  s.  karle.  O.  IV.  6,  32. 

chirle.  Mcp. 
a.  s.  charal.  N.  118,  163. 

charel.  Org. 
n.pL?  charlon,  suraukke,  oniotorM.Em.  19. 
g.p/.  charolo.  Prud.  2, 
i/.^/.  charl om.  Em.  19. 
a«p/.  charala.  VG.  IIL  64. 
KARL,  n.pr.  Schw«  —  Sollte  aucb  das  slav. 


Digitized  by 


Google 


493 


CÜRMI— KERNO. 


KORN. 


49i 


krol,  Xittiif  ms  3(ar(  entstanden  seyn,  wie 

jtaifer  aus  caesar? 
SUÜESTERCHARL,  m-,  cognaius.  Le.  2. 
CARLOMAN.  CARLOFREDoj,  n.  pr. 
CAKLSBAH.  Ortsnamen. 
KARLLIH,  maritalis. 

d.s.  f.  chürliichera,  maritalu  Em.  19. 
KARLING. 

francifiie  uuir  nn  heizen  charlrnga.Bo.S. 

franci  feroces  vel  gulli  senones  vel  narco- 
manni  vel  merovingi,  karlingi.  Tr.  Hs. 

CURMI,  95ier/  cerevisia  (bei  den  Kelten).  Dio- 
scorides.  2,  81. 

CARMULA. 

si  quis  seditionem  excitoverit  conlra  diicem 
suum,  quod  baioarii  carmnlam  (carmtilumj 
dicimf.  L.  baioar.  2,  3. 

carmula  (seditione)  miiigata  —  carmula  pro* 
longata.   Vita  S.  Udalrici. 

(Ct  carinnla,  karrina,  carinare,  carinaior  in: 
ortd  seditione,  qiu>d  carinnla  dicimus.  Vita 
S.  Virgilii.  —  karrina,  convicium.  Ecc.de 
cas.  s.  galL  13.  carinantes,  inludentes.  gl. 
Isid.  carinaiory  conviciator.  Papias.) 

CARNf,  keltisches  Volk  (cf.  keltisch  carn,  J^orn, 

comu^   und  den  angels.  Namen  des  brittischen 

Volkes  cornvealas,  cornubii).  —  jiiga   car- 

'  nium  (die  julischen  Alpen).  Geogr.  ravenn.  — 

carnorum  haec  regio  (aquileja)  junctaque  ja- 

pydum.  Plin.  —  Tergeste  nennt  Strabo  eine  xw^irj 

xagviXT|.  —  alpes  carnicae.  Plin.  —  Carnti  in: 

pannonia  ab  Oriente  Jlumine  irino,   ab  occi- 

dente  dissertis  (deseriis)y   in  quibus  habiiant 

boia  et  carnti  ist  wohl  auch  cami;   cf.  aber 

auch  carantahi  in  CÄKAiM  1 . 

CARNIOLA  (Äraln  s.  CHAINA).—  carnic- 

lam,  sclavorum  pafriam.  Paul,  dißc.  —  car- 

neola,  quae  et  alpes  juliana  antiqmtus  dice^ 

batur.  Geogr.  ravenn. 

KERNO,  m-,  Äern/  nord.  kiami,  granum,  nu- 

dius.   Cf.  KORN  und  JvAJl\«  —  mattrd  de 
dibrttoü^.  Ürk;  V.  778.   ^  *  ' 


n.  s.  kerne,  nucleus.  Ka.  Sg.  293.  granum.  Tr. 
sejnen.  Tr. 

chemo:  chemo  in  drupin,  gra^nm  in 
botro.  Mt].  Sb.  Bib.  1.  2.    des  toten 
chornes  chemo.  N.'599  9. 
eherne,  nncleus.  Wa  460. 
d.  8.  chernin,  grano  (frnmentij.  N.  77,  2. 
€Z.  8.  ehernen  (triiicumj.  N.  49,  3. 
g.pL  cherono  ephili,  granatorum  mala.  Rb. 

CHERN.  CHERNO.mLTICHERN,  7^ pr.  Hieher? 
KERNEPFLI  s.  APHÜL 
NUZKERNO,  m.,  Slußfern,  nucleus. 
n.  8.  nuzkerno.  L.  \ 

nuzcema.  Wn.  232.( 
nuzcherno.  Mon.  2.  h  '''^'^'^• 
nuzcherna   Em.  32./ 
(nuzcherne,  in  nucleari.  Hd.) 
n. /?/.  nuzzekernun,  nuclei.  Tr. 
IIASALNUZKERNO,  m.,  ^aUlnix^tntt. 
d.  s.  haselnuzchernen.  Mcp. 
CHERNILIN  OLEI,  naphta.  Bib.  2. 
KIRN  JAN.  —  Cf.  nord.  kirna,  butyrum  excutere. 
(ih)  kirnu,  nucleo.  Pr.  e. 
(er)  chirnit,  thrisgit,  triturat.  gl.  K. 
ARKIRNJAN. 
,  (ih)  erkirnu,  enucleo.  Pn  e. 

KORN,  m.,  Sotti,  goth.  ka^rll,  nord.  körn, 
granum^-   Ct  KERN,  > 
n.  s.  körn: 

sin  denni  gikerre,  thiu  spriu  thana 

uuerre, 
thaz  thaz  körn  keine  intizgahissa 
ni  fine.  0.  I.  27^  66. 
com,  granum  (thinkiles).  T.  139.  gra- 
nus.  Sg.  242.  annona.  Sg.  242.  triticus. 
Sg.  913.   ungeuuannot  corn,  migma. 
D.  II.  190. 
chü Tn,frumentum.  Bo.  5.    chorn  unde 
heletiua.  N.  34,  18.    chorn  (es  steht 
chor)  ist  kascheidan.  Rb. 
c  hör  in,  triticum.  N.  54,  19- 
g.  8.  kornes  (gerstun).  O.  III.  7,  25. 
ch ovnesj  frumenti.  N.  4,  8.  59,  9.  ' 
chornis.  N  IL  ein  mutte  chotnis:  Org. 
d.  8.  corne  (senafes),  granc^T.  13^'%'     ■ 

[33-] 
Digitized  by  VnOOQlC 


,.^ 


495 


ICORN. 


CARNÜT— CHARNARE.     496 


chorne,  gramine.  D.  IL  341.  mit  chor« 
ney  fructibus.  Bo.  5. 
a.  s.  körn: 

selb  so  man  thuruh  not  sinaz  körn 

rcinot.  0.  I.  1,  28. 
thaz  er  filu  kleino   thaz  sin  körn 

reino.  0.  I.  27,  64^^ 
ih  Santa   iuih   arnon,    ir   ni   satut 

thoh  thaz  körn.  0.  II.  14,  109. 
thaz  muasi  er  redan  iu  thaz  muat, 
so  man  körn  in  sibe  duat   0.  IV. 
13,  16. 
com  (senefes).  T.  92. 
chorn,  granum.  Pa.  frugem.  Mcpr  chorn 
senefes.  N.  45,  3.  arbeitton  chorn, 
seminaverunt  agros.  N.   106,  37.    ter 
sa^  kehebrt  taz  chorn.  Org. 
choron,  granuni.  gl.  K. 
71. p/.  chorn:  [so  diu, chorn  bluount  D.  III. 
37.  chorn  (oder  sing.?),  frumenta.Gc  3» 
chorin,  grana.  Ho. 
g.pl  (chorne.  Mos.  D.  ffl.  33.) 
d.pl.  kornoni 

thaz   hirta   sine  uns   uuarten  inti 

unsih  io  gihalten, 
loh    unsih    ouh    niruuannon    uzar 
then  gote^  kornon.  O.  I.  28,  10. 
chornin,  granis  (Äörnerit).  Org. 
a.pl.^hoxen),  grana.^c. 
UOKORN,  n.  ist  vielleicht  aus  laeta^  segeteSj 

sconiu  uchorn.  Da.  zu  schlielsen. 
EINKORN,  72.,  €iufortt,  Aalicasirum.  Tr. 
einchorn,  far.  Pr.  v.  t.  Prud.  1. 
.  einachorno,  dinchil,  yiir.  D. 
VUORMCORN,  vermiculus.  Sg.  299.;  cf.  KORN- 

WURM. 
PEREKORN,  BERECIIORN,  n.,  qcinus.  Hd. 
^     berichorn.  Tr.    . 
berechorn.  Pfl.  5. 
GENSCHORN,  w.,  tipsana.  Wn.  460.    , 
HIRSECHORN,  «.,  .^irfeforn.  Org.: 
SPALTECHORN,  m,  6j>cl$,  speltQ.  Wn.  460. 
KORNAPIIUL.  ;         , 

KORNWUOCIIAR. 
KORNWÜRÄL 
I^ORNWIßT.  .    ; 

KORNLOS. 


,  uva^ 


KORNTÜORIG. 

KORNGEBA. 

KORNKASTE. 

KORNKUNNI. 

KORNKAUF. 

KORNHUS. 

KORNSAMO. 

KORNSTADAL. 

KORNLIH. 

a.  s.  n,  ch ornlihaz y  cereale  (papaverJ.VG. 
I.  212. 
KORNELIN,  n.,  Äörnlein. 

uilo  cornelino  (chornelino.  Wm.  II.)  ha- 
bent  Wm.  8,  2. 
FOLKURNT  ("acc.  s.J,  plenum  frumentum.  T.  76. 

CARNUTae,  carnntes,  carnuli,  kellisches  Volk. 
Plol.  Jnl.  Caes.  Liv,  —  Cf.  kelt.  carn,  cornuy 
und  CaRNi,  CORNAVii. 

CORNUL,  Äornef,  cornus  (Baum).  Pr.  e^;  angs. 
corn-treov,  cornus. 
g.  s.  curnoles  peri,  corna.  D.  II.  354. 
CORNULBAUM. 
CORNULBERl. 

CARNONACaE,  Volk  in  Caledonien.  PtoL  Cf. 
kelt   carn,  J^orit   und  siehe  CARNl;  COR- 

NAVn.  CARNUNTüM,  CERNUNNus. 

CERNUNNus   (von  kcllisQh  cam,  ^otnl    cf. 

CARNi,  CORNAWif,  CARNONaCae, 

CARNUNTüm),  kcllisdicr  gehörnter  Gott 
(an  der  Kirche  notre  dame  in  Pari^  in  Stein  ab- 
gebildet). 

CARNUNTüM^  qai  locus  norici  regni  proa^i- 
mus-  (an  der  Donau),  p^ell.  pat.  2,  109.  Orts- 
namen. Cf.  kelt  carn,  J£)brn;  s.  auch  CARNf, 

CARNAVii,  CARNONACae. 

CHARNARlli  fuhrt  Schmeller  in  seinem  baier* 
Wörterbuch  als  eine  bpi  sepulcliris  (vulgi  igno- 
bilißj  deutsche  Glosse  auf  und  vergleicht  damit 
das  bei  Ried  989  vorkommende  camariuin,  {d» 


Digitized  by 


Google 


497 


COBNAV— KERZA. 


KURZ. 


498 


C^en^of«  C£  auch  das  in  Schihellers  baier.  Wör- 
terbuch stehende  j(amer/  Knochenbebälter  am 
Kirchhof. 

CORNAViC,  keltisches  Volk  in  Britannien.  Ptol. 
Cf.  kelLcarn,^J&ortt;  und  siehe  CARNi,  CAR- 

NUNTüM,  CARNONACae. 

KIRSA, y.,  Äirfc^f;  cerasum;  nord.  kir^iber, 

cerasuni,  angcis.  cirisbeam,  cerasus» 

kirsa.  L.       \ 

kirssa.  Tr.   >,  cerasum. 

kirsich.  IIs.^ 

klRSABA^UM. 

KmSABERI. 
'^  KIRSEKARIP.  Ortsnamen. 

CURS,    jtur^i    (cursusj  synaxls    (vesperiina 
quatuor  psalmis  termineturj.  K.  17. 
a.  s,  curs:    minan    curs  ne  iruulta,'  so  ih 
solta.  Co.  3. 

CURSINA  s.  CRUSINA. 

(KARST,  j(ar(f.  bidensferramentumcumduo- 
bus  dentibus.  Id.) 

CARYlLIus,  Namen  eines  Britten  bei  JuL  C. 

KARZ/m.?;,  KARZA,  KiERZA,/.,  Ätrje, 

nord.  kerta,  candela. 

n.  s.  carZ)  Kchnum*  Ka.  lucemä.  A\&.  1%  lichi^ 
nus.  Tg.  5.      .»       .  . 

chsiTtß,  lichimss.  Jiid.3..sfaf)pa.DkSL^k3. 

ch^rz,  lueeruä^.  Tr..         '         i     . ' 

charza,  ca;ffitei!a.iSg»o2it2.  >- ^>'    a  .1    j.. 

kerza:  wsehsin  kerza,  cereus.  Tr. 

cherze,  cereus.. ,lid. .,'  .     /  ,/?.  -  i   ..    *\  I 
d.  s.  charza,  linieolo.  Prud.  1. 
a.  s.  cherzun  (lucernam).  Mcp.  V    '  .   ^/ 

;2.p/.1cher2upi  ce7/|c/^te  gl >K»     .        !»     \    >,; 
CHERZESTAL.         i  .    J  !.    i.; 

CARCHLIH  (sie),  lychnus.  Sg.  292.;  hicher? 
KERZILI.  Sal.  1.  K  iA.v>  Xfrikiu/  ccrüi 

CIIARZIU.  M..  2.  i3;  4.>  .    culß.        ?  ^ 

KERZA  s.  KAR^!  ^  * 


KURZ,  furji  curtust  IfreviSj  nord.  kort.  Di^ 
ältesten  Denkmäler  K.  gl.  K.  P.  haben  scurz 
und  Rb.  scurtiu  fprosa)^  entsprechend  dem 
angels.  sceort  (daher  auch  im  Engl,  short); 
cf.  auch  unser  Sd^urje/  doch  scheint  kurz  zum 
lat.  curtus  zu  gehören  und  daher  S  npr  vorge- 
setzt. Bisweilen  bricht  auch  noch  die  Form  kurt, 
in  der  T  noch  nicht  zu  Z  geworden  ist,  hervor. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
8curciu>  curia  (vesiimeniaj.  K  ,55, 
scurz  quiti,  brevis  dlc/io.  Pa. 
churze  beta,  breves.  No. 
kurzero  uuorto  betot  0,  IJ.  21,  17. 
nu  1er  ih  iuih  harto  kur.zero  uuorto.  P. 
IL  23,  1. 
^   dere  zale  churcen,  numero  brevL  Wb.  p8.104. 
,   churteru,  brevi  (fide).  IL  20. 
rihtida  dera  galaupa  ia  auh  churiter  pi- 

ua,nk  dera  galaupa,  symbolunu  Da. 
(churz  was  ire  chraft  Mos.) 
dis^ses  churzen  libes.  Bo*  5. 
uuio^kurt  in  uuas  the^  libes  frist   O.  It 
■  3,^28. 
..  uuanda  fore  dincn  ougon  zen  stunt  zen- 
zech  iaro  samo  churz  sint  samo  so  der 
gc^te^igo  dag,    djer  feruaren  ist,   undc 
^,     alßo, churz  sot  ein  uuah|a.  N«  ^9»  4.  ^. 
chu;rz^  taga.,Bo.  5^  j     •  • 

churzercn  d,^g.  Bo.- 3.  ;       /;  '/;        ] 

in  einero  churzero  uuilo.  Öo«  5^      ..     . 
noh  über  lang  noh  über  churz.  Qrg. 
(über  churz  iöh  lanch.  Mos.)         .         ^ 
uuerdept  siß  z,e  churz.  Mu.  ,    . 
churze  namen.  Mcp.  ;.*'.:  » 

cherze  syllabas.  Org*  i  ,r   » 

scurtiu,  prosa.  Rb.  doch  wohl  hie^cr? 

i\  Form  und  Flexion: 
kurt.  O.  IL  3,  28.   : 
scurz.  Pa.'gL  K.  n 

churz.  N.  89,  4.  5.  Org.  Mu.     ü 
71.  ^*rm(ii(fchurKcir«  D.'III.  56.) 
;    ,    f    .iiTchiiriter.  Da.  i  >!. 

.fe^./i  Äeurtiu(?).  r 
^.^.m.Ti.xhaFZ^n.  Bo.-^  .^ 

c/.^.m.77.  curtemo  Jn  iik   cnriema^^tf^rtrfa 
(vestej.  Prud.  1.  ist  zweifelhaft;   es 


Digitized  by 


Google 


499 


KURZ. 


CURZBA— KIS. 


500 


kann  auch  incurtemo  (intgnrte* 
temo)  sejrn. 
d»  s.  f.  chrurteru.  H.  20. 
churzero.  Bo.  5. 
churcen.  Wb. 
n,pL  m.  cburze.  Bo.  5. 
R. /?/•  y.  cburze.  No.  Org. 
churzi.  Na.  IL 
cburzi.  Ct.  84. 
n.pL  R.  scurciu.  K.  55. 

g.  pL  kurzero.  O.  IL  21,  17.  23,  1. 
a.  pl.  m.  cburze.  Mcp.   . 
Compar. 

a.  s.  m.  cburzeren.  Bo.  5. 
KURZHWlLA. 
KÜRTILAHHAN. 
KURZIBOLT. 

CaURTtMESFEL,  cortamisas.  Em.  31. 
KÜRZLtH,  fflrjlic^. 

a.  s.  m.  kurzlicben,  sucdnctum.  Hd.  hieher? 
a.  s.  n.  kurzlicbaz: 

tbanne   ir  betot,   uuizit  tbaz, 
duetiz  kurzlicbaz.  0.IL21,  15. 
kurzilicbaz.  0.  II.  21,  15.  cod.  F. 
d.  ph  kurzlicben:  mitkurzlicben  uuor- 
ton.  O.  n.  9,  74. 
cburtHcben.  O.  IL  9,  74-  cod.  F. 
CHURZLICHO  (advj  gesagen.  Bo.  5.    be- 
grtfen,  brevissime  monstrare.  Bo.  5. 
KÜRTNASSl, /.,  Äfirje,  brevitas. 

d.  s.  curtnassi,  chxxrinskssi,  breviiate.'E.5. 
KURZt  und  KURZA,/,  Äfirje,  brevitas. 
n.  s.  cburzf,  wenn  cbunz  in  chunz,  conge- 

ries.  D.  II.  340.  so  zu  lesen  ist. 
g.  s.  cburzi.  Sb.  Bib.  1.  4.  5.  7.\ ,  compen^ 
cburci.  Us.  Bib.  10.  11.  13./   dii  (per 
cliurtL  Bib.  8.  Iviam  com* 

cburza.  Bib.  6.  )    pendiij. 

d.  s.  cburzi.  Can.  7.  10*  Tl.),  '  v 

cburci.  M.  13.  i       i    '^ 

a.  s.  kurti:   .  *        .         *      i 

.;  iolt:niezent  jieitbjewfuazf^ 
tbie  lengi  .ioK  thie  kbrti,   tbeiz 
gilusticbaz.  uunrtiiO.  Lv  1^  28. 
n.p/.?churzi,  roTi^en^o^Prad- 1%  ■^.'At.>.  n 
KURZJAN,  förittii  biteviart^ 


tu  l 


(er)  kurzit:  tbaz  kurzit  druhtin   sare. 

0.  IV.  7,  33. 
/7.p.  kurzit: 

n.pLm.  curcite:  nibi  curcite  uua* 

rin    (taga),    nisi    breviail 

fuisserU  (dies^).  T.  145.  (ist 

docb  wobl  nicbt  ni  bicur« 

cite  zu  lesen.), 

GICHURZIT  (9Cf ur|t),  adbreviaius  est.  Bib.  2. 

Ti.pLm.  uuerdent  gicurzitc  tbie  taga, 

breviabuniur.  T.  145. 

•     PICHÜRCrr  (befurjt);  curtabitur.  Bib.  1.2. 

CURZBA  (?),  cespes,  terra  avulsa.  F.;  cf.ZURF. 

KAS)  KASI,  m.,  ÄSfe;  angels.  cese,  caseus. 

n.  s.  case.  Hs.  ) 

rp    Ij  caseus. 
caese.  Tr.  5' 

g.  s.  chases,  cascL  Rb. 

a.pL  cbasa.  Me.  Bib.  1. 

cbasi  Bib.  6.         f     >.        „ 
Chase.  Bib.  5.       h  formellas  casei. 

cbasse.  Ib.  Rd. 
KASIWAZAR. 
KASILÜPPA. 
KASIBORA. 
KASICHAR. 
CHIDSEHTin: 

cbiuschter,  spumea  (mulctraj.  Prud.  1. 
>  gebort  wobl  nicbt  hieber. 

CASSl,  Volk  in  Britannien.  JuL  Cäs.  —  Ist  die 
Stammsylbe  dieses  Wortes  aucb  in  tricassini 
(frecaises.  Pltn.  fQixdcnöi.  Ptol.J.  Amm.,  dem 
galliscben  Nacbbarvqlk  der  »Belgier  zu  finden? 
aucb  in  saxones  bafocassini.  Greg,  für? 

CAESIA  «7t;a.  TA.  1,  50. 

CHES? 

gelu,  duft,  ches,  Bib:  2.  ^  Cf.  Xiß,  Eislager 
auf  den  Gebirgen,  in  Scbmellers  baier.  Worterb. 

alSj  Sit4f  glarea% 
KISIJU  RISILI,  HI.,  Äfefel,  angels.  ceosl,  gla^ 
rea,  sabulum^  cisilstäp,,«^'/^^. 


Digitized  by 


Google 


501 


KISSA— KÖS. 


KÖS. 


502 


n.  s.  chislli,  calcultu^  Bib.  7. 
d.  s.  kisile.  Ra.       \ 

khisile.  gl  K.>,  silice. 
casile.  Pa.       ) 
a.pl.  kisila: 

got    mag    these    kisila    ioh    alle 

these  felisa, 
ioh  theso  steina  alle  irqaiken 
io  zi  manne.  O.  L  23|  47, 
KISILING,  m.,  calculus. 
n.  s.  kisilinc  Gc  6. 
kiselinc.  Tr. 

chisiling.  Zf.  \        7  J 

chisilinch.  Ml].  Bib.  2.  5.[ ' 
ckisilinc  Bib.  1.  7. 
kieselioc.  Wn.  232. 
dl  s.  chisilinge^  calculo.  M^.  Bib.  1.  2.  5. 

silice.  Ib. 
n.a.pL  chisilinga,  darea.    D.  IL   378. 
torrentes  (dabit  pro  terra  silicem 
et  pro  düce  torrentes  aureosj.  M/u. 
Bib,  1.  2,  7. 
chisilingi,  torrentes.  Bib.  5. 

KISSA.  Tr.    ) 

\if*9  tractida  (beim  Backgerälh). 
CHISSA.  Tr.j 
(kissel,  tracUda.  Id.) 

K0S6n,  f  ofctt/  loquij  conferre,  disputare.  Wohl 
nicht  za  KUS)  aondern  das  lat.  causari. 

Bedeutung  und  Gebraudi: 
conferre.  Bib.  1.  2.  4.  5.  6.  7.  10.  11.  13.  Mo. 

Mz.  Mi|i.  AL  12.  17.  25.  Can.  5.  &  10.  11. 

13.  Sb. 
allegare.  M.  12.  24.  Sb.  Can.  10.  11.  13. 
dissertare.  Md.  £p.  can.  1.  3.  4.  6.  Bib.  7. 
loqui»  Mv.  Bib.  1.  5.  7.  Sb.    . 
dUputare.  Mz.  Bib.  1.  2. 
canjicere.  Mart. 

tractare.  Mcr.  M4.  Bib.  1.  2»  3.  &  7. 
ch 080 tun,  agebant  (secreto  inter  sej.  Hi{;. 
chosota,  dUputabat  (in  äjnagoga   cum  in* 

daeUJ.  Bib.  1. 
chosotun.  conferebant  fad  invicemj.  Mz. 
cOBtulissefCho9onjScribant,nonpr^heta$se.U». 


8U8  chosonte,  talia  conferentes.  Mcp. 

chosota,  contulit  (multum).  Mz. 

chosunta,  conferentes  Cdiligentins  inter  vQsJ. 

Mt|i. 
erarruis  in  hac  urbe  diebus  aliquot  conferen- 

tes,  chosonta.  Mz.  Bib.  i.  2. 
chosOy  tracta  (causam  tuam  cum  amico  tuoj. 

M4. 
talibus  dictis  et  ceteri  hostiliter.se  habentes, 

chosonta,  adver sus  iudam,  inflammaverant 

demetrium.  Mt}).  Sb.  Bib.  1.  2. 
minnichlicho  chosont.  N.  27,  3. 
spenstigo  ch6s6n.  Bo.  5. 
choson,  lustsarmina.  Mcp. 
uui  mach  ter  iz  heuigor  choson,  qmd  his- 

verbis  ciceronis  gravius.  Db. 
ter  man  rachot,  ter  rado  chosot,  spuetigo 

chosot,  ratiscot,  cloublicho  chosot.  SyL 
dlna  Icfsa  ne  trüge  chosoen,  ne  loquantur 

dolwn.  N.  33,  14. 
ein  chosont  sie,  ander  uuellensie.N.  5,  IL 
so  u^JO  ih  iz  chosoe.  Bo.  5. 
ter  suozo  chosonto  homerus.  Bo.  ^« 
suaz  du  chosost,  daz  kehoret  er.  N.  74,  4. 
ioh  uuio  sie  in  thera  ferti   giangun  ko- 

sonti.  O.  V.  10,  36. 
so  chosondo  sculdigot  er  got  N.  74,  6. 
koson  mit-: 

mäht  lesan  ouh  hiar  forna,  uuio  er  ko- 
son bigonda, 

uuislichen  uuorton  mit  then  euuärton. 
O.  n.  3i29. 

mit  tir  uuaz  choson.  Bo.  5. 

choson  mit  imo.  N.  85,  5. 
'ih.chosota  mit  mir  selbemo.  N.  76,  7. 

uuaz  sine  scalka  in  feste  thar  kosotun 
mit  kriste.  O.  UI.  13,  54. 

mit  themo  du  kosotis.  S.  20. 

er  chosoti  mit  «indermo.  N.  85,  5. 
koson  fona-: 

fon  dien  uuir  chosoen.  Org. 

choseton  föne  mir  micheliu.  N.  37,  18. 

chosoton  föne  dirro  (bürg).  N.  147,  1. 
koson  umbi-: 

choson  umbe  dine  sune.  Bo..5. 
koson  widar-: 


Digitized  by 


Google 


r' 


503 


Köa 


KÖS. 


504 


chosoton  uuider  mir  in  tLntrinnon.  N* 

108,  2. 
ubil  chosont  uuider  mir.  N.  108,  20. 
ne  chosont  unrehto  uuider  gote,  ne  lo- 
quamini  iniqtiitatem.  N.  74,  6. 
Form  und  Flexion: 
Inf.   koson.  0.  IL  3,  20. 

choson.  Ucx.  Db.  Sb.  Bib«  11.  Bo.  5.  Mcp. 
N.  85,  5. 

chosun.  Marl.  Bib.  1.  7.        * 

chosen.  Bib.  13.. 

chosin.  Bib.  4.  6. 

cos  an.  Hr. 

chosonnes.  M.  24.  Can.  11. 

chosuncs.  Sb. 

chosonne.  Can.  10. 
(du)  chosost  N.  74,  7. 
(er)  chosot  Md.  Ep.  can.  1.  3.  4.  Bib.  7.  Mcp. 
Bo.  5.  Syl. 

chosit  £p.  can.  6. 
(ir)  chosot  Can.  10. 
(sie)  chosoat.  N.  5,  11.  11,  3.  27,  3.  108,20. 

chosuntl  Can.  10. 

chosint  Bib.  5. 

chozant  Sb.  Ps.  2.)  gehört  doch  wohl  als 

chozent.  Bib.  7.      )  Schreibfehler  hieher? 
(ih)  ch6soe.  Bo.  ö. 
(er)  choso.  M.  12.  Sb.  Can.  10. 

chosQge.  Can.  11.  13. 
(wir)  chöso^n.  Org.  Bo.  5. 
(ir)   chosot.  M;  17,  Sb.  Can.  10. 

chosoget  Can.  11. 
(sie)  chosoen.  N.  33,  14 
(ih)  choso tq.  N.  76,  7.  117,  25. 
(er)  cbosdta.  Mz.  Bib.  1.  2.  13. 

choso te.  Bib,  5. 
(wir)  chosotun.  Mart 
(ir)  chosototi  M;  25.  Can.  11. 
(sie)  kosotun.  0.  Wh  13,  54. 

chosotun.  Ml};.  Mz.  Bib«  1.  2. 

chosoton.  Bib.  11.  N.  108,  2.  118,  23. 
147,  1. 

choseton»  N.  37,  18. 

chosotin.  Bib.  5. 

choseten.  Bib.  10.  13. 
(du)  kosotis.  S.  20. 
(er)  choTsoti.  Sb.  M.  17.  Can.  10. 11. 13.  N.  85, 5. 


(sie)  chosotin.  M.  12.  Bib.  1.  2.  Can.  5. 6. 11. 

chosoten.  Can.  13.  « 

imp»  s.  choso.  M^.  Mo*.  Bib.  1.  2.  3.  5. 
chose.  Bib.  5. 
chosa.  Bib.  7. 
im/i.p/.  chosont.  N.  74,  6. 
p.  a.  kosonti.  0.  V.  9,  10.  10,  27.  36. 
chosonto.  Bo.  &. 
chosondo.  N.  14,  3.  74,  6.  93,  5. 
n.pl.m.  chosonta.  M^p.  Mz.  Bib.  1.  2. 
chosunta.  Sb.  U-^.  Bib.  1.  2. 
a.pl.m,  chosonte.  Mcp. 
ARGKÖSÖN,  axflfofen,  üUlxtUn. 

(sie)  argchosont   mir,  maligna  loquantur. 

N.  34,  26. 
(sie)  argchosoien  mir.  N.  108,  29. 
(sie)  argchosoton  mir,  dttrahkhant  mihi. 
N.  108,  4.  dixerimt  mala.  N.  40,  6. 
p.a.  n.pL  ar gcho sonie  (miT)y  detrahentes. 
IS.  70,  13. 
WILUKÖSÖN,  tu  ©efalkn  xtbtn,  fd^mti^tltt,  ®e» 
fu^I  aufregen. 

mit  iro   uuillechoson^ne  ergezzcnt   sie 
man  sinero  rationis.  Bo.  5. 
LOTERKÖSÖN. 

(sie)  loter  chosont,  vana hquuntur.T^.iiyZ^ 
LÖSKÖSÖN,  logfofen,  unjßc^tig  reben. 
p.a.  d.sm.  los   cosendemo,  lenocinante. 
Gc  11. 
LEVDKÖSÖiN,  linbfofen,  fc^mefc^ern. 

i/n/7.  5.  lindchose,  blandire.  Bib.  5. 
MANDELKÖSÖN. 

(ih)  mandelchoson:   in  ^iinen  minnesa- 
. ' .    .     minon  mandelchoson  ih,  in  affectio* 
nilms  iuis  gariam.  N.  76,  12. 
CHLEINCHÖSÖN,  disserere.  Syl. 
HINTARKÖSÖN. 
p.  a.  a.  s.  m.  kinderchosonten   man   an- 
der mo,  detrahentem  secrelo 
proximo  suo.  N.  100,  5.   • 

zwIfalkösön: 

zninelch68ondo,y(t?i2e//  ambiguis*  Mcp.' 
GAKÖSÖN. 
inf,  gichoson,  deliberare.  M.  10. 
(ih)  kechdson.  Bo.  5.    . 
(sie)  gechosont  iz  uuola,  dicuni.  N.  18,  9. 
p.p. gechösöt  ist  spenstigo.  Bo.  5. 

WIDAR- 


Digitized  by 


Google 


503 


KÖS. 


KÖS. 


506 


WroARKÖSÖN,  toibttloitnr  foibttttbin. 

uulderc'hösöii  (daz),  contradicere.  Bo«  5. 
BIKÖS6N,  JefDfetu 
(ih)  pechosota,  contuli  (cum  ilUs  tvange- 

^     liumJ.J\g.  2. 
p.a.  pichosondL  gl.  K.  \ 

pichosonti  {tssUhi^ichO'Uviiuperans. 
rottti).  Pa.        '  ) 

KÖSI,  ad/.? 
URKÖSI   (oder  subst.?):    an   dien  ist  ur- 

ch6se,  dax  sie  ne  folgent  Bo.  5. 
HÖHKÖSI  (cE  subst.  hohkösi). 

a.pl.  h6hch6se^  sublimia.  Na.  - 
SÖZKÖSI?  oder  ist  aus  sozkosar  ein  subst. 
sozkosari  anzunehmen? 
TS.  s.  m.  sozkosar,  lepidus.  Tr. 
KÖSA,  /.,  Äofe,  Siebe,  ©efprä*,  ©(reit 

n.  s.  kosa:  diukosaist  so  mihhil.  Eni.33. 
kose,  eloquium.  Wm.  IL  4,  3.  (oder  zu 
^6si?) 
dL  s.  choso,  confabulaiionei  Mart. 
a.pl.  choaun, /abulas.  Mart. 
KÖSI,  n.,  ©efofe. 
m  s.  kose,  eloquium.  Wm.  IL  4, 3.  (vielleicht 
hieher  und  nicht  zu  kösa,  da  die  an- 
dern codd.  von  Wm.  gekose  an  die- 
ser Stelle  haben.) 
fupl.  chosetruhtenis  sintsuber.  N.17,3L 
suberiu  chose  sint  truhteneske- 
chose.  N.  11,  7. 
UBARKÖSr,  n. 

d.  s.  in  uberchose  han  ih  g^sundot  Ck). 
EMEZKÖSI,  n. 

d.  s.  demo  emezech6se,  usu.  Bo.  5. 
H6HKÖSI,  Tl.;  cL  HOHKOSI,  ad/. 
d.s.  in  hohchose  han  ih  gesundot Co. 
-  DINGKÖSI,  Tl. 

d.  s.  mit  langemo  dingchöse,  rhetorico 
syrmate.  Mcp. 
GAKÖSI,  T».,  eefofe. 

Tl.  s.  gichosi.  fid.  IL  iractus.  M.  22.  trac* 
taius.  Caiu  10.  11.  assertio.  Gc  3. 
loquacitas.  Gc  3* 
•  gek6se,  eloquium.  Wm.  4,  3. 
gechöse.   Mcp.  ^sermo.  Bo.   ö.    elo- 
quium. Nd.  K  103,  34. 104, 19. 118, 
136.  125,  3.   feste  gecho&e,  nn- 
nr. 


zuiuelig  gechose,   indissolubilis 

oratio.  SyL   sigenemelih  kecho- 

se.  Syl.  uerrolih  kechose.  Syl. 

g.  s.  gichoses.  Mor.  Bib.  1. 2.  3.  j ,  corroga- 

gichosi&  Bib.  5.  7.  |/io«j?  (^J/- 

gnitatem  consequaris). 
kichoses,  sermocinationis.  Ja. 
kechosis.  Db. 
kechoses.  Mcp.  Bo.  5. 
d.  s.  gichose,  tractatu.  M.  5.  12.  Can.  10. 
11.  13.  affatu.  Prud.  1. 
gechose,  ex  consoriio.  Bib.  1.    mit 
iro  gechose.  Unguis  suis.  N.  13,  3. 
locutioni.   Org.  Bo.  5.   nah  temo 
suozen  gechose  des  alten  meo- 
nii.  Mcp.   in  uppichemo  gecho- 
se. Co. 
ö.  J.  gi chose.  Na.  IL  tractatum.  Can.  13. 
gechose,  eloquium.  N.  118,  38.  67. 
123.  172.  Bo.  5. 
17.  p/.  gichosi,  affamina  (profunditatis ). 
Bed.  2.  ^ 

gichose.  Na.  II. 

gechose,  eloquia.  N   11,  7.  71,  31. 
18,  15.  118,  103.  Na.  Bo.  5.  syllo- 
gismi   sint    notfestiu    geehöse. 
Mcp. 
rf.p/.  gichosin,  tractaiibus.  Sbe.  Ec.  1.2 
gichosen.  Na.  IL 
gechosen,  eloquiis.  N.  118,  162. 
ö.p/.  gechAse,  eloquia.  N.77,2.  118,123 

REHTKECHOSE,  Tl.,  v^/rechtkesprachei 
elocutio.  Db. 

^  GICHOSILI,  eloquentia.  Bib.  7. 
ACOSUNGA,  /.,  ddiramentum,  ist  wohl  zu 

folgern  aus 
-  hacosunge,  deliramenta.  h. 
KÖSIG,  fofig,  9efpr5c^l0. 
ze  filo   chosig  man,   vir  Unguasus.   N. 

139,  11. 
FILUKOSIG,  t>{erfofj0. 
Ti.j.Tii.  vilchosiger.  Bib.  4.    % 

vilechosiger.  Bib.  5.('  ''^Ä^'«' 
vilichosiger.  Bib.  13.)      ^' 
KLEINKOSIG,  6erebt. 
•      n.  s.  m.  chleinchosiger,  dissertus. ^yl 
KOSlGl  f.,  eloquentia. 


[34] 

Digitized  by 


Google 


/^ 


507  KUS. 

d.  s.  chosigiy  in  eloquent ia.  Mart 
KÖSDLIN,  Stfptid)ii,  gefc^mägig,  hqnax. 
a.s.f,  chosilinun,    mobilem  (linguam). 

Prud.  1. 
d,  pL  choslinen,  loquacibus  (ranis).  VG. 
III.  431. 
Si^ZKOSAR,  m.,  ©fiffofer,  lepidus.  Tr.  ist 
vielleicht  a(lj\  (sozkosar  statt  sozkos^r.) 
KOSILIGO,  adv. 

file  kosillco,  multiloquio  (vacantesJ.'Rc. 

Jv.Uo«     Cf.  sanskr.  jufhy  amare,  colere,  lat. 
gustäre;  mit  qnaeso  ist  es  wohl  niclit  zusam- 

men  zu  bringen.  —  Vielleicht  ist  auch  JvUo 
aus  dem  sanskr.  af,  ponere,  mit  vorgesetztem  ku 
entstanden,  als  ku-^af,  tt>ie  fe$en. —  Auch  skr. 
siif,  ciipere,  verdient  vielleicht  Berücksichtigung. 
Sollte  auCser  den  hier  dieser  Wurzel  zugetheilten 
Wörtern  auch  küsc,  feufc^/  ctisius,  hieher  ge- 
hören (et  uhchustig,  impnrus)*i  Das  sanskr. 
suci,  pnrus,  spricht  wohl  dagegen.  —  Koson, 
loqtäf  gehört  auch  wohl  nicht  hieher. 

KlUSAN  (kös,  kur,  kor),  tiefen;  goth.  kiu- 

san,  nord.  kiosa,  angels.  ceosan,  eligere, 
Bedeutung  und  Gebrauch: 

Ubrare.  Can.  6. 

judicare.  Syl.  Bo.  5.  N.  118,  154. 

deliberare,  Mc  OA.  Bib.  1.  5.  7.  A. 

advertere:  Bo.  5. 

pendere.  Ra. 

probare.  Mcp.  Rg.  1. 

adprobare.  Syl.  Gc.  3. 

considerare.  Bo.  5.  Org.  Ep.  can.  2. 

inspicere,  N.  21,  18. 

perspicere.  Org. 

cemere.  Bo.  5.  Mcp. 

decernere.  Mcp. 

tueri.  Bo.  5. 

contueri.  Bo.  5. 

intneri.  Mcp.  Bo.  5. 

videre.  Bo.  5.  N.  9,  14. 

animadveriere.  Bo.  5. 
-.   agnoxcere.  Bo.  5. 

aestimare.  Prud.  1. 

comprehendere,  Bo.  5. 


KUS. 


I»08 


explorare.  Bo.  &. 

etigere.  Bo.  6.  N.  131,  14.  T.  69j  9. 
doh  ih  iz  chAmo  chüre,  Ucet  ienui  suipi- 
cione.  Bo.  5. 

[unz  er  chos  (erblid^te)  poume  unde  gras« 

D.  m.  60.] 
chiuset,  ägno$eit,  nuaz  gelisife.  Bo.  5. 
daz  (lob)  föne  chiesenne   sar  ne  cbu- 

met,  judicio  proveniL  Bo.  5* 
in  dero  redo  8o\  man  ohiesen,  übe  iz 

uuesen  muge;  sihet  er  descnoto,  daz 

heizet  chiesen.  SyL 
chiesende,  uuer  er  uuare,   decernenies. 

Mcp. 
du  cfaiusest,  uuio-.  Bo.  &. 
du   chure   in  gtomeiria,   uiiio  die   reiza 

trians^uhun  machont.  Mcp. 
chiesen,  über-.  Mu. 
chius  tu,   cmimadverU,  übe  si  reht  for- 

deroe.  Bo.  5. 
dara  nah  chos  si  daz  ter  ana.  Mcp. 
taz  chiesen  (wir)  dar  bi  Org. 
dar  bi  chos  ih  thaz.  N.  142,  5. 
ze  chiesenne  dia  vm^rh^il  (ad cemendaj. 

Bo.  5. 
chos  tia  tubun,  intuebat.  Mcp. 
so  man  dia   sunnun  chiuset    aide   den 

manen,  betrachtet  Mcp. 
daz  du  iz  forc  churist,  prosfnceres.  ^Bo.  o. 
ih  mir  sia  (rauuü)  fore  chos,  praeeligi. 

N.  131,  14. 
chos  dero  sunnun  uerte,  cemebaL  Bo.  5. 
ih  sia  gnoto  chos,  intuitnm  defiai.  Bo.  5. 
churon  mih,  inspexeruni.  N.  31,  18. 
xe   chiesenne  die   unerba  des  sanges, 

probare.  Mcp. 
chius  iz  sus,  de  collige.  Bo.  5. 
daz  chius  tir  sus,  sie  eauddera.  Bo.  b. 
chius  dih  (asto  ze  mir.  Ps. 
tiu  zeigonta  unde  tiu  chiesenta,  demoth 

siraiiva  (causaj^r  Db^ 
sie  kiesent  uns  mit  ruachon  tben  uuin 

in  then  buachon.  O.  IL  10,  15. 
ir   birut,    thaz  ^nist    uuuntat,    friunta 

minc  suntar, 
druta  mine  in   ala  uuar,  zi  thiu  so  kos 

ih  iuih  sar.  O.  IV.  15,  50. 


Digitized  by 


Google 


509 


KU& 


KU& 


510 


druhtin  kos  sia  gaat^r  zi  eigeneru  mua- 

ter.  O.  I.  5,  69« 
druhtin  ko6 -inia' einan  uuini  untaruuo- 

rolt  menigi, 
*inan  filu  mari,   thaz  er  sin  drut  uuari. 

O.  n.  9,  31. 
sih  laraech  ouh  firloa  ioh  ztia  quenun 
•erist  kos.  Obw  41. 
.  biscouuo,   quad  er,   inan  sar'  ioh  kius 
thir  selbo^thas  uuar, 
selbo  thenki  thanne,    ob  ih   thir   uuar 

zelle.  0.  IL  7,  51. 
sie  churen  decemviros.  Bo.  5. 

Foirm  mnd  Fle^on: 
Inf.  chiesen.  Oig.  Bo.  5.  Syl« 
chiseii.  MiK 
chison*  Call.  7. 
cbiesennes.  Syl. 

(zi,  an,  föne)  chiesenne.  Bo.  5.  Mcp 
Org. 
(ih)  cbiuso«  Bo.  i. 
(du)  chiusest»  Bo.  5. 
(^r)  cbiuset  Bo.  5.  Mcp. 
(wir)  chiesen,  Örg. 
(ir)  chiesent  Ug.  1. 
(sie)  chiosant*  Ga  3. 

kiesent  O.  11.  10,  15. 
chiesent.  Bo*  5. 
(du)  chiusist.  Bo.  5. 
(wir)  cblsen.  Org. 
(ih)  kos.  T.  69,  9.  O.  IV.  15,  50.  _ 

chos.  Bo.  5.  TS.  131,  14.  142,  5. 
(du)  chure.  Mcp. 
(er)  kos.  Ob.  41.  0.  I.  5,  69.  IL  9,  31. 

chos.  Prud.  1.  Mcp.  Bo.  5. 
(sie)  churon.  N.  21,  18. 

churen.  Bo.  5t  Mcp. 
(ih)  chure.  Bo.  5. 
(du)  churlst.  Bo.  5. 
imp.  s.  kius.  O.  IL  7,  51. 

chios.  Ue.  Bib.  1.  5. 7.  OA.  Ps.  Bo.  5. 
N.  9,  14.  118,  154. 
imp.pl'  kheoset  Ra. 
p,  a,  chiesendo.  Bo.  5. 
cKeosinte.  A. 
n.  ^. /.  chiescntiu.  Bo.  5. 
chiesenta.  Db. 


g.  s^  m.  chlesenten.  Bo.  5. 
n.ptm.  chiosente..  £p.  cao.  ^. 
chiesende.  Akp. 
Ich  f^hre  hier  auch  die  aU  imptraiivi  gebrauch* 
ten   ni  curi,.  ai  curitj  noli,  noUte  (mit 
folgendem  Inf.)  auf: 
ni  curi,  noli  (z.  B.  sunteon).  T.  5,  8. 

19,  9.  40,  2.  88.  204,  3. 
ni  churi,  noli.  Rb. 
ni  curet,  noliie   (z.  B.  murmuron).    T. 

6,  2.  13,  14.  25,  4.  34,  3.  82. 
ni  churiit  (also  vielleidit  co/yl /ira^/.),  no. 

Ute.  K.  p. 
ni  churit  K.  4. 
GAKIUSAN. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
considerare.  IN.  118,  15.  Bö.  5. 
decernerä.  Mcp* 
diScernere.Bo.  5. 
providere.  Ma.'  Sb.  Bib.  1. 
perpendere.  Bo.  5. 
librare.  M.  22.  Can.  10.  11.  13. 
deliberare.  Db.  Can.  13. 
probare.  Ps.  Ep.  P.  1.  Mcp.  Gc.  5.  Can.  13. 
approbare.  Gh.  3.  Ga  13. 
comprobare.  Ar.  2.  Can.  10.  11. 
colligere.  Bo.  5. 

eligere.  T.  63,  4.  156,  5.  163,  4.  Frg. 
so  sie  hohost  kefliegent  dinen  amo- 

rem  ze  gechiesenne.  N.  103,  3. 
gechiesen,  uueler  guot  aide  übel  si. 

Bo.  5. 
uuieo  aber  alliu  ecclesia  in  iegeliche- 

mo  cantico  Hute,  daz  ist  uuünnesam 

ze  gechiesenne.  N.  de  ps.  gr. 
ih  gechiuso  uuunder  föne  dinero  eo. 

N.  89,  16. 
so  ir  sie  gnoto  gechurint,  considerare- 

tis.  Bo.  5. 
gechos  mine  anadahte,  coUegit.  Bo.  5. 
gicurun  thiu  furistun  sedal.  T.  110. 
(daz  er  des  obezes  ieht  gechore«  D. 

lU.  55.) 
ir  sagent  kicorana  thia  bita  in  hiero- 

solima.  S.  62. 
gichoran  uuerden,  comprobari.  M.  5. 
kachoran,  probabilis.  Em.  3. 
[34*] 


Digitized  by 


Google 


511 


KUS. 


KUS. 


612 


kichoraniu  uoaga^  prohatae moneiae.  Rb. 
gechorenen,  deUberatum.  Can.  13. 
kecUornla,  cansiderata.  Bo.  5. 
kachorane,  electi.  R. 
ze  eideme  gechorner«  Bo.  5. 
gechorner  ze   dero   sippo   dero  hero- 
ston, deleclus^  Bo*  5. 
kakhoran,  egregius.  Pi|. 
cachoran,  elegans.  Pa. 
gichoran  uuart,  provehitur   (usque  epi^ 

copale  solium).  Prud.  !• 
fona  kikhoranem,  a  graecis  (riectar  di- 
citurj.  gl.  K. 

Form  und  Flexion^ 
^lf'  gicfaiosan.  M.  22.  Can.  10.  II. 

gecfaiesen.  Bo.  5. 

gechisan.  Can.  13. 

ze  gechiesenne.N.  103,3. N.d. ps.gr. 
(ih)  gechiuso.  N.  89,  16.  118,  15. 
(er)  gichiusif.  Gh.  3. 

kichiusit  Ar.  2. 

gechiusit  Dbw  . 

gechiuset  N.  lOS,  6. 
(sie)  gechiesent.  Gc.  10. 
(du)  gechiesest  Mqi. 
(ih)  gicoos.  T.  82. 

gicos.  T.  156,  5.  168,  4- 

gachos^  Frg.  b* 

gichos.  Gc.  5. 
(du)  gichuri.  Ps. 
(er)  gicos.  T.  63,  4. 

gichos.  VA.  XL  632.  Gc.  5v 

gechfts.  Bo.  5. 

kichos.  A. 
(ir)  gicurut.  T.  168,  4. 
(die)  gicurun.  T.  110* 

gicburon.  D. 

gechuron.  £p.  P.  1. 

gechuren.  Bo.  5. 
(er  gecbore.  D.  III.  55.) 
(ir)  gechurint.  Bo.  5. 
imp.  s.  gichins.  Sb.  Bib*  1. 
p,  a*  n.pl.  m.  kicheosante.  Cao.  13. 
p*  p.  kikhoran.  gl.  K. 

kakhoran.  Pa« 

cachoran.  Pa. 

kachoran.  Can.  9.  12.  Em.  3. 


^  kichoraAik.Ra.    '  > 

gichoran.  Can.  10.    uuerdaa  M.  5. 

Can.  10.  IK'U^ttaTtvPrud.  1. 
gechoren  uuurtiq.  Mcp. 
n.  s,  m.  gech6ra&r.  Bo-  5» 
71.  s.  f.  kichoraniu.  Rb.   ; 
a.  s.  tn.  kicbörHaan.  Riu 

gechoren^n,  Caiu  13« 
a.  s.  f.  kicor^na.  S.  62..   > 
n.  pL  m.  cach^ralne.  Pa» 
kachoran«.!  R« 
kicliöreue*  gl  K. 
gicorane  sint  T.  109.  125. 
gachoranun.  Frg.  43. 
gicoranoB.  T.  145.      , 
71.  pl.  n.  kechorniu.  Bo.  5. 
g.  pl.  gicoronero.  T.  122. 
d.  pl.  cacbo.ranem.  Pa.  gl.  K.  R. 
kikhoranem.  gl  K. 
a.pLm.  kachorane.  Frg.  25. 
gicotanon«  T.  145. 
CACHORANLIHHO.  Pa.    \ 
KICORANLIHO.  Ra.         (,  eUganier. 
KIKHORAINLIHHO.  gl.  K.) 
UNKICHIOSANTUH,  inestimabile.  Rb.  " 
ARKIUSAN,  erfiefen,  eligere. 

Inf.  irchiesen  (gratiam  dei).  N.  118, 1217. 
(ir)  irkiaset:  thaz  ir  irkiasct  ubar  al, 
oba  siu  (ruma.uuesanscal.  08.6. 
(ih)  er  cos,  elegi.  T.  169,  3. 
(er)  ir c\kQ s j  mensus  ut  (terram).  Nh.  6. 
p.  p.  archoran,  loiM^zii^praeditus (prae- 
latus? J.  Ic 
irchoren  habeut  (vitasj^  N.  62,  14. 
n.pl.m.  erkorane.  Lu. 

irchorinin,   camprobati.   N. 
67,  31. 
d.  pl.  arcoranem,  eleclis.  Ra.    ^ 
BICHORAN,  p.p. 

n.a.s.n.  pichorina,  prokatufn^  D.  If.  351. 
FARKIÜSAN,  t>erf  iefeii,  reprobare,  spcmare. 
Bedeutung  und  Gebranch: 
reprobnre.  Rb.  Gh.  3.  Gc.  3.  8.  SaL  1.  N. 

117,  22. 
spernere.  Bo.  5.  N.  21,  25.  52,  6.  118,  118 
contemnere.  N.  65, .  9.  78,*  5.  Bo.  5. 
exprobrare.  N.  9^  9. 


Digitized  by 


Google 


513 


KUÄ 


KUS. 


514 


(1^6  uercbief^nqe^  spemmidm*^.  5. 
ifirjkoa  mib..O.  l.  25,  19. 

den  T9it ßliidei  f^rchujreii;t  iFr.N.  13,  6. 
übe  uuh  in  Cs^O  ferqhuriiu  ]M.  46,  8. 
(er  uerchiuset  dine  sculde.  D*  DL  96.) 
far/cboraAejcr»  repr^bu^.  JK.  2. 
forkhoT4in  isit  repmbakir.  Gc^r3* 
.  ih  haba  feri^hof^n  4ie  gehurt  dinero 
chindo,  reprobavL  N.  72|  15»  , 
Form  und  Flexion: 
7/1/1  farchiogam  Rb. 
".      i  lercKiesin.  N.  65,  9^ 

ze  uerchie^enne.  ßc  5. 
(du)  uerknisist^jWm.  8,  12.  IL     , 

uerkuisest  Wm.  8,  12* 
(er)  uacchiusit  Gc.,  3« 
farchiusit«  6h.  3.    ; 
ferchiu^ct.  Bo.  5.  <• 

,  (u^rcbluset  D.  I]L  96.) 
firchiusett  $a).  1. 
(sie)  ferebieacntjy.  103,  26.     . 
(er)  ferchieae.  ^.  78,  5.. 
(du)  ferchure.  N,  tl8,  118. 
(er). Mirkos;  O.  I.  25,  19. 

ferchoa  N.  21,  25.  59,  6.  68^  34.  77, 
59.  101,  17.  109,  5. 
(ir)  ferchurent  N.  13,  6. 
(sie)  ferqhuri^n«  N.  98,9.  117,  22.  23.  27, 
uerchuren.  Wb. 
'  (wir)  ferchurla  N.  46,  8« 
intp./^/.  ferchiesent  Bo«  5. 
p*  0*  g*P^'  ferphiesentero.  N.  21,  22. 
p.  p.  f orkhoran  ist  Cia^  Q. 

f^rchoren  bin,  N.  118,  141.    ist  N. 
46, 10.  uuirt  Bow  5.  habo.  N.  72,15, 
hab^nt  N.  13,  7. 
f^rchprin  sin; (sie).  N.  47,  10. 
(uerchorn  het  D.  III.  51.) 
n.  s.  1^  farchorapeer.  K.  2« 
».  pl.  m*  f^rchoT.onon.  Ic 
DURHKIUSAIN,  bni^t^tiefen,  perspicere. 
(er)  durhebiusit,  düudicat.  Bo.  5. 
(du)  durhchles68t,7^^rj)9rc/^j  (disa)« 
WIDARKIÜSAN,  reprobare. 
;    sie  uuider  .cui;un  then  stein,  reprobave^ 
runt.  T.  124. 


II.  s.  chiesupga,  fudidum.  ^«^  9f  SyL  nr* 

a.  s.  chie8unga,-/4iifijc/^in.  Bo.  5. 
ARCHiySVNqA, /.,  (£tUifun$.  ' 
n.pL  erehi^unge,  deliberationes.  Hd. 
.GACHIUST^  /?.  p.;  4  Q^lQflüCTjrr. 

gichiust  wart,  aifpreciaius  sum.  Bib.  4. 
KU^T;  KÜ^TI,/,  angcls-  cyst,  et^ctio. 
,      ,,     ,[   ^/ Bedeutung  und  Geb|rau<^;  ^ 
aestmatiQ.  Em.  9.  ^b^  Rd.  tb. 
escistimatio.  Can.  8.  9.^.10.  12.  Em.  7. 
i        ifciac/«^.  Va  U.  72.     : 
electio.  CaxL  4. 

scieniia  (sc.  lijb^ruvi)^  ^k^  1«  3. 
probitas.  Bo«  ö.j     ;      ,    .       ;      ^ 
chuste,  Of^f«.  Bo.  j5.p 
chuste,  virMes*  Bo.  5. 
chumit  in  ander^a  ch^st,   in  cpntrarium 

habitum.  Org.t     , 
inni|n  !^bin«8  bferzea  kuat^ni  la£  tbir 

tbes^  uuorolt  iusjU  O.  L  18,  41. 
thaz  sin  hugulu^li  in  rehteru  kusti, 
gilouba    filu    festi   in    thipe^    herzen 
brusti.  O.  iV,;37,  9^. 
Form  und  Fleiüon: .     ~ 
n.  s.  cust  Gaa  4«     .    .^ 

ehuat  Ib.  R4.  Yatt^72,  Eä^ 

10.  12^  ,  " 

cpuati  (oider  dal^n^ßk^  U  ß« , 
d.  *.  kuati.  O.  IV.  37,  9. 
a.  s.  kuat  O.  L  18,  41. 

chuat  CW.  8.^.  En^  Ö.  Rb.  Org. 
o./?/.  chuste.  Bp.  5*  , 
KUSTILÖ&  ]       ; 

kKÜST,  f.,  Vitium ß  dolus. 
Bedeutung  und  Gebraudis 
Vitium.  K.  1-  2.  7,  13.  33^  43.  49.  55.  64. 
H.  20.  Wo.  2.  Bc^-  5.  ftb.  Nrn.  N  67, 23. 
dolus.fi.  102,  7.  i  \    ; 

passio.  Mo.  M.  29.  iit.  i  6.  (^c.  1.  6. 
ni  habet  achMt^  nt^  i^t^  p^rperam. 

Frg.  43. 
aehuati,  insanaJlßilis  mali  peste.  Mart 
(dea  huores  achust  D.  III.  52.) 
thar  lisist  scona  gilufst  ana  thehei- 
niga  akust  O.  I.  1,  30. 


Digitized  by 


Google 


5l5 


Kua. 


Kua 


516 


the^z  gras  siht  dkasii,  tfacs  lichamen 

Tusti,  '      .  ^ 

sie  blyent  Hiar  i-rt  irianrfe'sar  zirthor- 

renne.  O.  III.  7,  63. 
zi  thiu  ouh  in  themo   ende,   ihaz  un- 
ser muat  sih  inende 
sulichera  rustitngegih  akusti.O.V.2,6. 

Form  und  Flexion: 
n.  s.  achust.  K.  33.  55.  N.  16»,  7. 
d.  s.  akusti.   0,  V.  2,  6.    (ist  wohl  nicht 
a.  pt.;  s.  die  obige  Stelle   und  in- 
gagan.)     .  * 

achusti.  K.  13.  33.  43.  Moe.  Bib.  1. 

Mart 
acbuste.  Co.  Bib.  5. 
a.  s.  akust  0.  I.  1,  30. 

acust.  O.  I.  1,  30.  cod.  F. 
achust.  Frg.  43.  Ic.  (D.  III.  52.) 
n.plaktisii.  0.  IIL  7,  63. 
acusti.  Wo.  2. 

achusti  K.  64.  M.  29.  Gc.  1.  6. 
ächuste.  Bo.  5.  N.  135;  19. 
aquusta«  Nm.  II. 
g'.p/.  achusti 0.  Kp.  Rh. 
achusto.  N.  67,  23. 
achuste.  Nm.  II. 
d.pl  achustim.  K.  2.  7.  49.  64. 
'  ächustitt.  b^g.  N.  80,  "6. 

ächusten.  Bo.  5v  ^.' 41,  2.  136,  8. 
Ö./7/.  achusti.  H.  20.  K.  1.  64. 
,  Ächuste.  Bo.  5.  N.  23,  7. 
ÄLUSTIG,  t;j/ia^w5;  cf.' ARKUSTIG. 
n.  s.  m.  achustiget,  viihsus.  K.  61. 
n. pL  m.  ichusiige jViiiosi.  Bo.  5. 
KEACHUSTEOT  sin,  vifieniur.  K.  61. 
ÜNKÜST,/.,  Vitium,  dohis. 
"Bedeutung  und  Gebrauch. 
Vitium»  Pa.  gl  K. 
^celus.  VA.  XI.  407. 
dolus.  Prud.  1.  SI.         ' 
astntia.  Wo.  3. 
fraudulentia.  Rf. 
versutia,  D.  II.  286. 
mbreptio.  M.  1.  Catt.  10.  11.  13. 
mih  ilton  heretlci  gefahen  mit  iro  ün« 
chusten.'N.  139,  5. 


'du^hab«9t  mit  alletldin^nm «erlisten 

imo  daz  üzzer»  g^nWiHen.  N.t54,  4. 
unküst  rYlma  sinu,    t<irtr'Uclh   gSnada 

thinu.  ^.  1  2,  31. 
thaht  er  sar  in  festi  mi(;hiIo  ttnkusti. 

O.  l  17,  40. 
ther  ouh   unkuisti  iii  hal>et  in  4heru 

bruiti.  O.  II.  7,  56.^  ''     *     ^ 
ioh  thi«  thfiz  oa!ii'4atun,^«iIlab  balo 

inti  innan  t)i^ru  brusti 'drüagun  un- 

kusti.  O.  V.  21,  18.  '  l 

in  unchusti  han  it'^esanddt.  Co. 

Form  und  Flexion:  ' 
n.  s.  unkust  O.  I.  2,  3t.'         '    i  . 
unchust.  Pa.  gk'  K.  Rf.  < 
unquust  Prud.  li 
d.  s.  unchusti.  Co. 
a.  s>  u neuste  D.  II.  386.  Wo;  3. 

unchnast.  M.  1.  Can.  10.  11.  13.  VA. 
XI.  407.  SI. 
d.pl.  uncfausten.  N.  61,  4.  139,  5. 

Gehört  auch  unchusiiUja /unesto. 
Tg.  5.  hieher? 
a.pl.  unkusti.  O.  L  17,  40.  II.  7,  56.  V. 

21,  18. 
UNKUSTIG;  cf.  UNKIÜSCu  ÜNKÜNSTIG. 
Bedeutung  und  Gebrflüch: 
rudis.  Bib.  1.  Gc  1.  Can.  13. 
impurufi.  VP.  M.  29.  Gc.  1.  6.  10.  Ec 
dolosus.  N.  108,  1. 
improbus.  Bo.  1. 
unchustig^n  uuotten^  Kngua  sabdola. 

N,  119^  2. 
ze  zun^gcn  dere  utichfüstigen,  adlin* 
gnnm  dotosam.  Wb. 
Form  und  Flexion: 
n.  s.  m.  unchustiger.  VP.  Bib.  1. 
n.ä.f.  (oder/?/.».?)  uncliustigiu.  Ec. 
g.  s.  m.  unehustigis.'N.  f08,  1. 
d.  s.  /.  uneh'tistigert.  Wb. 
n.pltn.  unchustiga.   M.  29.    Can.  13. 
Gc.  1.  6. 
unchustige.  Gc.  10. 
•rf.  pl.  unchufitigen.  N.  119,  2.  Ec. 
utichustchen  (sicj.  Bo.  1, 


Digitized  by 


Google 


517 


KUS. 


KUS. 


518 


UNOIUSTV^O»  iu/t^>  inpwiHime.  Ea 
UNKUNSTLlH. 
Superi.;  * 
(L  s.  m.   unchustlichißtimo,    infantis- 

simo.  F. 

UNCHUSTUCHO,  a4u.y$aphistice.TiM.in. 

ARKüSTi  UBKUST,  f.  —  Obgleich  eipigc  un- 

-ler  archustig  gjebradrt*  Forno^en  vielleicht  zu 

argkast  gehöreo  können^  60  spricht   theils 

äkust,  theils  die  Form  urchusii  ia  K.  und 

urkustfpl  fiir   die   Annahme  einer  Bildung 

arkust 

d.  s.  urkttsti  (einikera)  steht  in  K.  57.  über 

fraudem.  /  , 

URKUSTFPL. 

d.s.m.f^.  in  urcusiollemo,  J/ro/iAo.  Ald.4. 
ARKUSTiG;  cf.  ARGKÜSTIG. 
archustig,  frftudulenUu.  R. 
za  archustik  ni  sint,  calleant*  Gc  8. 
n.s.y.  archnistigiu«  leena.  R. 
d.s.f.  aTchu6iigßrfiytergiversatione.Gc*S* 
ARCHUSTIKf,  /.,  versutia.  R. 
.   ARPJSTIGÖN- 

(er)  archustigota,  calluit.  R« 
ERDKUST,  /.    Cf.  J^ONKUST- 
si  (uuerlt)  uu^^  iro  i&rdchü^t^  geuago> 
ct^nter^a  ßdeUbiiS  a^vis.  ßo^,ö. 
FRÖNKUST, /:  ,    .     wf>  M 

deredditibus  qimcopi  soloUur,  frmnentttm  sta- 
tuto  iure  in  fesio  4.  michaelis  accipiendum 
publica  ea:actione,quodvocaiur  {xonckust 
Urk.  V.  1175. 
HÖNKÜST, /.  /  .  . 

n.  s.  honchusty  dolus.  N.  IL  5,  11.  (Wm. 

1&42.) 
a.  s*  (honchust.  Mos.) 

(bonkusl^  des  ti^f^U-  Fdg.  lOL) 
a.pZ.  (honkuste  des  tiufels.  Fdg.  101.) 
HÖMKUSTIG. 
g.  s.  m.  hunchjustige^i  (wol4,  nicht  statt 
imjqh^s tig.f  (&)»  ^contumacis. 
\      ..    :■  ,  Pmi  1.   .,    .,.,  [  ^ 
d.  s.  /.  roithqnqbustigero  ?panunga, 
verßipelli  h^riondne,  Prud.  1. 
KUSTIG.  :    /   ^  ^     .  .    i 

chusttg  ^int,  piißbi.ho.  b,     /^i    .    . 
g.pl.  chustigero,  prp^iVwiiji.  Da. 


d.ph  chxisii^k^i (f(^f^iJ^B%.  b. 

AKÜ^Tie  ^,  Aküst.  ., 
ÄRKUSTIG  s^  arkust;  ; 
UNKUSTIGs.  UJJKUSy. 
HÖNKUSTIG  s.  HO?JKUST. 
ARGKÜSTIGj  et  ARKUSTIG. 

ärgchü$t|g.siii^  /iiqW6ii^  viiiosi.  Bo.  5. 
arccußtiq  (da/^  ^**  e  i^t  iibcrgeschrieben), 
,    t      t^iiosus.  Sgf,Sldi,^ 

71.  s.  m.  arkehu^tiger  hrukkichero,  ter* 
.  giver^ator^  l£m*  19» 
qjHUSTJAN. 
chuuistit,  temtat*  Gc  Sv  hieher? 
KECHUSTET  v^rX^adpreciatus  sum.  Bib.  6. 

Hiehei;?  icf.  GICmUST. 
FARCHUSTJAN,  qorrumpere. 

(er)  fferchustet  (quos  nequitia)  corrum- 

pii.  Bo.  5.    Zu  FARQUISTJAN? 
(er)  uerchuste,   corrmipat.  Bo.  5.    Zu 

FARQUISTJAN? 
p.  p.  firchusta  anaburt,  vitiatam  natu- 

roJn.  N.  68,  3. 
FERCHUSTEDA,/.  (deslichamcni/a/»- 
guor.ßo.  5.   .^u  FARQUISTJAN? 
KOST,  m.,  ffrbitrium. 

d.  $•  mit  tinemo  chq^^e   iiuir^o  ih  ke- 

pn^^ot,  prbUri^  M?p^   ,.^ 
SELBqUQSTlGPI^  f^bi^ork^ß  (fictor).  ^li^^ 
KOSTA, /.    et  iui(*er  Äftjl^f^ 

chosfa,  ponderis  (pretioa).  D.  IL  343. 
TiOSTÖN,  KOSTJAN,  foflen,  wrfuc^eit;  >rufen; 
tenUu;^,  probare^  .^"g^*  9  öi^  ti^  li. 
(du)  costos,  tentabis.  T.  15^  4. 

chost<5st,^  mödum  (cormderas^  Bo.  5» 
(ir)  costot  mih.  T.  126. 
(sie)  costot upp  inan.  T.  1^20.' 
p.a.  costontl,  tentans.  T.  1^. 

n.pl.m.  costente  inan,  ientantes.TMOO* 
GAKOSTÖT,,flefi>jte(,  geprüft^  Wuc^f/  tenta. 
tuSf  probatus. 

cacostot^  probatffS!,  Sg.  913. 
gicostrOt  \i^\kxA\\.ientaretur.  T.  J5,  1. 
KOSTARI,  m^tentator, 
n.  s»  c,QsiaTi,  tentator.  T.  ISy.L 

chostAr^^,  orÄi/^f.(anero  dingo). 
Bo.i5-  ,fMior.(sinero  erslagenon 
vmuotejrJii4Q,).  Bo.  5. 


Digitized  by 


Google 


519 


KÜS. 


KÜS. 


520 


KOSTÜNGA,  /.,  tentatlo. 

d.  s.  cojBtungu,  teniatione.  T.  15,  6. 

fl.  s.  costunga,    tentationenu   Wq.  2.  T. 
34,  6.  180,  31.  181,  5. 

£i;9/.  costuDgom,  tentationibus.  Wo.  2. 
KÜRI,/.,  Äur,  Äßre,  ÜBa^l/  deUberatio^  ehe 
tio;  angels.  cyre,  arbitrium. 
n.  s.  churi,  dellberaiio.  Can.  13. 
e.  s.  churi,  deUberationU.  M.  29.  Gc  1.3«6« 

dectionis.  Can.  13. 
d.  s*  churi,  deliberatione*  Gc.  3. 

chure:  so  man  in  chure  sizze.  Bo.  5* 
a.  s.  churi,  deliberationem.  A. 
KHORA,  /.,  iemptatlo.  gl.  K.  , 
KORÖN,  KORHV,  »erfuc^en,  pröfett. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
gustare.  T.  202,  3.  Sg.  913.  N.  33,  9.  H.  21. 
degustare.  Bo.  5. 
praelibari.  Gd« 
conaru  Pa.  gl  K. 
ieniare.  Pa,  Bo.  5.  N.  94,  8.  Rb. 
probare.  Rb.  K.  &8. 
appelere.  Ic. 
propositio  est,  mit  tero  unir  ch6röen,  a^- 

sumptiOj  mit  tero  uuir  aber  chöröeni 

nbe  man  uns  uuelle  iehen.  Sjrl. 
chorot,  Kbat  (odores).  Prad.  1. 
in  alla  uUisun  korata.  O.  IL  4,  27. 
chorondo,  iecundum  gustunu  Org.' 
choronto,  gustando.  Hl  2(. 
chorot,  nuaz  si  getuon  mnge.  Bo.  5. 
ih  coron,  ligurrio^  summatim  gusto»  L. 
mit  Infinitiv.  * 

ih  choron  geoffenon.  Bo.  5.' 

choroe  irraten.  Bo.  5. 

choroen  dia  timbri  ubertienleh.  Bo.  5. 

choroen  unsih  erheuen.  Bo.  &• 

choro  dih  intheften,  incipe.  Bo.  5. 

choro  mih  uberuuinden.  Bo.  5. 
mit  gen. 

god  uuolda  sin  koron.  Lu. 

er  chorot  unsero  triuuuan.  N.  32,  4. 

got  chorot  iro,  probat.  N.  80,  8. 

60  er  unser  chorot.  N.  43,  22. 

ih  chorcta  Ain,  probavi  te.  N.  80,  8. 

korata  sin.  O.  II.  3,  60. 

choro  min,  tempia  mi.  N.  25,  2. 


thaz  niantiiliji  ginuereti,   selb  druh- 

tines  ni  koroti.  O.  II.  4,  76.' 
choreton  gotes.  N.  105,  14.  '- 
er  todes  bi  unsih  koröti.  O;  III.  1,  4. 
thie  todes  ni  koront  er,  noh  ni  thul- 

teot  thaz  ser.  O.  IlL  13,  40.  ^ 
mit  diu  her  es  corota.  T.  2Ö2>  3. 
choiröta  er  9fto  'th^ratö  thi^to  selbon 

arabeito.  Oh.  131. 
korata  er  thia  uuarba  thera  uu^iehun 

gilouba.  O.  HL  6,  19. 
er  ne  choroe  arbeite  ioh  kemaches. 
Bo.  5. 

Form  und  Flexion: 
Inf.  koron.  O.  IL  4,  78.  Lu. 

choron.  Gd.  Pa.  gL  K.  ^.  5. 
zi  koronne.  O.  IV.  13,  24. 
zi  choronc.  O.  IV.  13,  24.  cod.  F. 
ze  ch6r6nne.  Bo.  5. 
(ih)  coron.  L.  ^ 

chör6n.  Bo.  5.  > 

(du)  ch6röst.  Bo. 
(er)  chorot  Rb.  Prud.  1.  Bo.  5.  N.  32,  4. 

43,  22^.  80,  8.  (D.  IIL  28.) 
(sie)  koront.  O.  UI.  13,  40. 
choro nt  Ic.  Rh.  Bo.  5.   ' 
chorent  O.  IIL  13,  40.  VH)d.  P/ 
(er)  chör6e.  Bo.  5. 
(wir)  choroen.  Bö.  5.  Syl.    ^ 
(ih)  choreta.  N.  68,  92.  80,  8. 
(du)  choretost.  N.  16,  3.  4. 
(er)  corota.  T.  202,  3.  Sg.  913. 

korota.  O.  11.  3,  60.  cod.  F.  IIL  6, 19. 

cod.  F.  ^ 

korata.  O.  U.  3,  60.  4,  27.  DL  6,  19. 
chorota.  Oh.  113.  (in  Akrostichon).  Mcp. 
(sie)  choreton.  N.  34;  16.  77,  41.  94,  8.  9. 

105,  14.  118,  27. 
(er)  coroti.  O.  IL  4,  76. 101. 10,  5.  IIL  1, 4. 
choreti.  O.  I.  15,  7v 
coreti.  O.  L  15,  7.  cod.  K. 
choroti.  O.  11.  4,  101.  cod.  F. 
korati.  O.  ll.  4,  101.  cod,  V. 
gorotl  O.  IL  10,  5.  cod.  F. 
imp.  s.  choro.  Bo.  5.  N.  25,  2.  • 

imp.pl.  chorot  K.  58. 

choront  N.  83,  ft 


Digitized  by 


p*  a. 

Google 


521 


KÜS; 


KU& 


522 


choronti.  Pa.      ' 
choronto.  H.  21.  ^ 
chorondo.  Bo.  5.  Org. 
n.pLn.  choTOiktivCi  tempianlia,  Rb. 
GAKORÖN,  GAKORJAN,  GAKORi:N. 
Bedeutotig.  utidi  Gebrauch: 
peaelibaH.  Gd.  2.1 3.  Mi  28. 
/ßrobare^L  125.  K.  5Si 
gtistare.l!.  45,  7.  Bo.  5. 
ioperi.  Bo.  5.  * 
Uatare.  (Ct  &i^  No.        . 
atiempiare»  H.  18;  i  i 

gachorot,  approba/jis./Pa.   \ 
kabkoroto,   miptohnii^(e:)cpBrienif4  ma- 
"•    tH-gai/ri^.-K.'il.  f  if.'i    ••    .:.  i  .;    v,  ..  ;-\ 
81  kcchoroot,  ^otnpi^hetür.  K.  29. 
kaphorot,/ii*oi#/m«  IL  v    \ 

die  rehto  gecboront,  uuie^  sü'aie  er 
ist  N.  134,  3.        •i.;.>n.h^  »    .  , 
'     mit  detö^Cg'eioaboDfgcehorot   uüirl, 
.1'    tuieo  sttcizzo'gdt  irst.  N.  104,  11. 
i  ge6hofet*ro  (s-uioki  Hier  trincfetn  uui- 
le).  N.  118,  132. 
Rlit  gen.  (Nur  EilWial^  in.Pn*,  miiacc^i  vA 
flaz  unsih  den    tiuual  so  ^ram  ^a- 
\    ,  cliorön^  Wnu  m^h  bicbt  aoch:  kecna^ 
rota  ieht  pitteres  m^t^«hlea.ls^iU,):> 
keeliotönt  fri^  v«be»,  ^lu^tes,  gusiani. 

Bo.  5.        '•  •.■•:'  -v'.^.-'    \     -'^■m!'. 
gicoron  iro  (ohs.oiio)^i>T.  135.   f^       t 
>    kecbdron  de-i'todis.Ali^i  ^ 

dirro  firlouf enteil  mortälitatis^Jttho- 

reta»  er;  N.  109,7-  ^  ' 

do  ih  in  excessdweatisiliLtchoxe^  dero 

himetisfcun  feutoia^u  iN«i41,  10« 
gicoro^ /?ro6ö8//,.wwiioro'gouma.  T.  125. 
sie  aller«  luslsaixM-gechÄront.  N.  35,  9. 
(swer  ^ci  Milien  geciorl,   fofl^f. 'D. 

m.  48.)  •  --  -^  ^  1"  n 

(da;tf  e^r  >des^abe«eS'  ieth  gechoie  D. 

.  Hl.  56.)  ^■''■-^'  -    '    #'•  ' 

|(do  daÄ  wpb^^esrt«erb#lenen  pb^ezes 
gechorte.  D.jML  18.)^    -^    i  '         •  i 

1     '    ^opm  lund  Ptexioq:  *  ^        ^ 

/«/.  ^  gicoron»*^.  12o.     i       *  '  »    .\  v 
'  gicnoron.  M.  28.    >  ^:i  I  ' 
IV. 


igaeliof  ön.  \Pn; 
'  giciiorun.  Gd%  2. 

.  gechoron.  Mcp.   - 
gechorin.  Gd.  8.  . 
(er)  gicorot.  T.  125. 131. 
(sie)  gieoront  T.  91. 

gecbor^at.  N.  134^  3.  Bo.  5. 
(er)  kachoroeiH.  18.  i. 

(ih)  gechoreta.  JS.  41,  10. 
(er)  gicorota.  T..  45,  7. 
gechorota.  Bo^  5. 
gebboreta.  N*  109,  7. 
;7./7.  gachorot.. Pa.^ 
cachorot  igliK* 
ka^faorot  :^^         .,  '        ; 
kechotoot  ai.'K.  29^ 
kitfaorot  si.  K.  58.  ^ 
gechörot  uuerden-N.  120,8.  uuirt 
N.  104,  11.  (    .     < 
i'^    .;*.    -  ki Choral  Ra.    tJ     .-i  .' 

gichorit  Bib..  5.    ttuerden.  Ct.  84. 
...  ,:  ]Vo;JL-  ..     ;^.  ,.; 
gechoret  uuerden.  No. 
I  n«  s.  TU.  kechproten  K.  .65. 

g'  s*  f-  gechoretrö.  R  118,  132. 
.  '   r/. ;?/.  m..ke.chorote.  K.  1.; 
ÜNKIKHOROT.  gl.  K-) 
UNCACH0ROT.  Pa.     ( ,  iaprobua 
.  UNGIC^ 

ßlKORÄN,  BIKORJAN,  BlKORfeN. 

Inf.   pichorn     scolontiu,   itempiatura. 

VG.  IL  94.      . 
(ir)  pickorot.  M.  3L  Le.  1.  Z^Uprobetis 
pieboril^  Le.  2.  i    (Kann 

auch  Imperativ  ^eyn.) 
(du)  picbarato6>  prohasti.  ^w  K.  Pa.  Ra. 
(sie)  htclioxi^nytentaverunt  (deümj.yfh. 

.  ..    ,p8.  77.  '  ..     -; 

^  (si  becharten  alle  des  todes.Cdg.) 

imp.pl.  pichorot.  M.  31.  Le.  3.)         ,   ^ 
v.„,  pi<ibo,et  ,Le.  2.  ^Prob^e. 

p.  a.  ^itli^^oikiiy*  vkuperans.    Pa.    ist 
.9  ^etteiehtipixshoso.uti  (q.  y.). 

KORUDIGA^  />  tentaiio^  probatio. 
n^  s.  'chbrxiägasUniatio.Cl.M.K  42,  2. 
,r  ^  73;  15.  106,  17.        . 

g.  s.  thotungü y  ietdaiiimis.  N.  34,  18. 
[35] 


Digitized  by 


Google 


^ 


523 


KÜS. 


CUS.  KÜSSI. 


524 


'  d.  s.  chorungu^  probatiQne.  K.  1. 

chorungo.  H.  2.  N.  17,30.  43,22.  No. 
a.  s.  kboroaka.  Sg.  911.  Ct  189. 
chorunka.  t^n. 

chorunga.  Ct  83.  No.  N.  25,  2. 
n.  a.;?/.  khor^inki,  teinpiamenta.  gl  K. 

chor4]iiga,  teUtationes.  N.33,20.  47,  t. 
g.pl.upilevo  chorungo,   malorum.  Mb. 

Sb.  £p.  can.  3.  4. 
c/.d/.  choruneon.  N.  42,  2.  \     ,       ,     . 
108,  28.  b  ^^"!f  ^''^• 

chotuQgeii.Ct84.N.IL)       '"^''^' 
BIKORÜNGA,  /.,  tenUaiio. 
g.  s.  pechorungo.  N.  60,  3. 
d.  s.  bichorungo.  N.  82,  14. 

bechoranga.  Co. 
a.  s.  bechoriinga.  N.  106,  31. 

bechorunge.  Wb. 
jf.;9/.  pechorungon.  N.  60,  5. 
d./?/.  bechorungon.   N.  26,  ö.   34,  ö. 
60,3. 
BICHORARE,  m.,  temiator.  Nh.  II. 

KUS)  iCttff;  osculumi  m%^  coss,  nord.  koss. 
d*  s.  cusse.  Wm.  I.  U.  III.  VL  IX.|,  osculo. 

chusse.  Wm.  IV.  V.  VH.        i  Wm.  1.  2. 
a.  s.  CU8  (mir  gabi).  T.  138. 
instr.  mit  cii«6u,  osculo.  T.  183,  4. 
KUSSIAN  (Einmal  choskim^  ösculis  lambere. 
Mcp.),  fiiffeU/  angels.  cyssan,  nord.  kysaa, 
osctämi. 

Inf.   cussan  (mine  fuozi).  T.  138. 
kuÄsan  (dfih).  Wm.  8,  1. 
chussen,  Qi€w/czri.  MqK 
"  chosaön,  osculis  lambere.  Mcp. 
(aie)  chu«8allt,  oscnlani.  H.  19. 
(ib)  cusse: 

so  uuenan  so  Ih  cusse,  ther  ist 
12,  osculatus  ftsero.  T.  183,  2. 
kudse: 
thaz  ir  ni  missifahct,   ni  uuanu 

ir  Dan  irkna^et^ 
sehet  th^n  ihkuiase,  so  sit  essar 
giuniase  etc«»  O«  IV.  i6]  Ü6. 
(er)  küsse  mih.  Wm.  IV.  1.  2.    y         . 
cusse  mih.  Wm.  1^  2.  [' 

chui^se  mih.  Wm.  V.  VIL 1. 2.)  '"''  ^^' 


cussa  er  mih.  Wm.  IV.  1,  %\,  oscu- 
cnsser  mih.  Wm.  1,  2.  (   lelur 

chusser  mih.  Wm.-V.  VH- 1, 2.)    me. 
(er)  kusia: 

heil,  qnad  er,  meistaj,  inti  kus- 
ta  inan  sar.   O.  IV.  16,  51. 
kust  inan.  O.  IV.  16,  51.  cod.  P. 
custa  inan.  T.  97.  183,  4. 
chusta  mih.  N^  40,  10.  sia  an  demo 
underbräuue.   Mcp.     sia  an   den 
munt  Mcp.  sia  an  diö  brüste. 'Mcp. 
(sie)  chuston  (chusten.  Wb.):  reht  unde 
frido    chuston  sih,    osculaöaniur. 
N.  84,  11. 
(er)  cnMi ^  osmlargiitr.  T.  183,  3.  . 
imp.  s.  (chusse   mih  an  den  mnnt  min. 

D.  III.  74) 
p.a.  chussende,  exosculans.  Mcp. 
GAKÜSSJAN. 
(er)  gikusti: 

uuola  uuaf d  thi«o  brnsti,  thio 
.       krist  io  gikusti.  O.  L  11,  39. 
p^p.  g^chusset  hiabent  sih.  Wb.ps.  84. 

GüSus,  PluCmamcn.  TA.  2,  63. 

KUSSI^  KUSSIN)  n,,  also  mdit  Xiffeni  son- 
dern Kfiffen/  pulvmar. 
\  euftsin,  cerwical,  pmkfillus.  L.  Wn*  232.  Mon.  2. 

chussin,  pulvillus.  Mon.  2. 

kössin,  cirvica/.  Tr. 

chussi,  c^mra/.  Em.  32.  plumatiwn*  Em.  31. 

dhusse,  pulvmar.  Wn.  460. 

ÖRKÜSSI,  I».,  iO^rfßffen,  ccrvical. 

>  n.ai  pL  of  chussi.  Bib.  6.     \ 

or4rhussia.  Bib.  11;/.    -    <  .     .. 

u  D'u    ^     >>  cervicalia. 

orehusse.  Bib.  4^    /' 

>  <>rchu'8sio.  Bib.  1^.]. 

WANGAKÜSSI,  WANGAKUSSIN,  n.,  SBan^« 

ffiffen/  cervical. 

•     n.  Ä  ^uuangechusse,  cerwcak  Wrt.  460. 

waachussin,  plumatmüi.  Tr^ 

is.p/«  uua^cdssin,  ctrvicalia.  Gc.  11. 

KUSSIU,  w.,  Äfiffdlttt. 

n.  s.  chussili,  cervicaL  Em.  31.  Wn.  863. 


a.pL  chussili.  Bib.,  10. 
chusseliu»  Bib.  13< 


I ,  pulviilos. 


Digitized  by 


Google 


525 


KIUS—KEISAR. 


KEISAR. 


526 


chusseln,  pulvUln^.  Bib.  11. 
ÖRKÜSSILI,  n. 

n.pl.  orcbussili,  cervicalia.  Bib,  10. 
WANGAKUSSILT,  n. 

uuancbussili,  cervical.  Ec. 

KIUSan  s.  KUS. 
CfflUSEHT. 

chiusehter,  spumea  CmulcfraJ.  Praä.  i. 

CASSEL  (aus  ca$tellum?\  Oilsmiinen  in  pago 
menpisco  (an  der  Maas).  Urk.  v.  1085;  cf.  cha- 
sella,  Ortsnamen  in  Urk.  v.  913;  cf.  CASELLA. 

CAS£LLA  (ÄefHingett),  Ortsnamen- 

KisiL  s.  las. 

KÜSSIN  s.  KUSSL 

CHASAR— .  Cf,  das  tyrolische  Ääfe,  J&fitfe, 
casQy  und  mitteliatein.  casare^  casa;  tugnrium^ 
Oder  sollte  es  zu  KASI,  Äfife,  gehören?  Cf. 
Schmellers  baier.  Wörterb.  IL  335. 
zi  den  chasarun  (cbasarum,  Bib.  7.),  ad 
cameram  pastoralem.  Me.  Sb. 

CHASÜARl,  chasuari/  (KoxravoQou  PtoL),  deut- 
sches  Volk.  TG.  34. 

KEISAR,  m.,  Äaffer,  caesar. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 

caesar.  Hr.  Wn.  460. 

Imperator.  Prud.  1. 

ob  thu  desan  forlazzis,  thanne  ni  bistu 
friunt  tbes  keisures  (caesaris)^  allero 
giuuelib  tber  sih  cuning  tuot,  ther  unirw 
darquidit  sih  themo  keisure  (cdesari). 
T.  198,  1. 

then  tribuz  geban  themo  keisure,  caesarL 
T.  194,  2.        • 

fragetun  tbes  sindes  thes  keisores  Zin- 
ses. O.  IV.  6,  30. 

kebent  demo  cheisare,  daz  sin  si,  unde 
gote>  daz  sin  si.  N.  57,  7. 


framquam  gibot  fon  demo  aluualten  kei 
sure,  augtisto  caesare.  T.  5,  11. 

tiberii  thes  keisares.  T.  13,  1. 

uuir  ni  habempa  cuaing  ni  si  then  kei. 
sur,  caesarem.  T.  198,  4.  ^ 

uuir    eigun    kuninj   cinan,    anderan   ni- 
heinan, 

iob  uuanen   uualtan  uuoUc  tber   kcisor 
ubar  alle.  0.  IV.  24,  22. 

kuning  nist  in  uuorolti  nisi  imo  thio- 
nonti, 

nob  keisor  untar  manne,  nimo  geba  brin- 
ge. O.  I.  5^,  49. 

ther  keisor  fona  rumu.  O.  I.  U,  2. 

so  tber  keisor  ^ibot  O.  I.  11, 19. 

sid  unseriu  unreht  miss elich ent  /udiciius, 
legibus,  imperatoribus ,  cheisirin,  conrnen- 
tariensibus,  scultheizzon.  N.  93,  4. 

antuuurtida  lindo  ther   keisor  euujniiro 
/r*m/iitf^  tho.  O.  IV.  23,  39- 

yrhuabun  sie  uf  in  ala  uüar  then  kuning 
himilisgan  thar,  ^    ' 

then  keisor  mit  then  mahtin,  selbon  un- 
san  druhtin.  O.  IV.  27,  10. 
Form  und  Flexion: 
II.  s.  keisar.  Hr. 

keisor.  0.  I.  5,49,  11,2.  19.  IV.  23.39 
24,  22.  *  ' 

keiser.  O.  I.  5,  49.  cod  F. 

cheisar.  Prud.  1. 

chaiser.  Wn.  460. 
g.s.  keisores.  0.  IV.  6,30.  20,22.  IV. 24  6 
T.  13,  1.  126.  ^• 

keisures.  T.  198,  1. 

keiseres.  O.  IV.  6,  30*  cod.  V.  20  22 
cod.  V.  F.  24,  6.  cod.  F.  '      * 

cheiseres.  Bo.  5.  O.  IV^  6,  30.  cod.  F. 
d.  s.  keisore.  T.  126.  O.  IV.  24,  10. 

keisure.  T.  5,  IL  194,  2.  198,  f. 

keisere.  O.iV.  24,  10.  cod.  F. 

cheisare.  N.  67,.  7.    :  :, 
-     cheisere.  W.  34,  20/101,  8.  Bo.  6. 
a.  ^.keisar.  Hr.    , 

keisur.  T.  198,  4.        ;  i      ! 

keisor.  O.  IV.  27,  10^ 

cheiser.  Bo.  5.  * 
n.pL  cheisera.  Bo.  5. 


[35*J 

uigitized  by 


Google 


527        CHESKINGA.  KÜSC. 


KUS€. 


^28 


kcisera.  Wra.  4,  8. 
keisere.  Wm.  IL  IX. 
d.pL  cheisitin.  N,  93,  3."       •  - 
ROMKEISAR,  m.,  r5mtfcfyer  StaxU^i  caesar. 
a*  s.  romcheiser:  uuir  nc  hab^n  andrin 
.    chuninch  ne  uuan  dea  romchei- 
ser, caesarem.  N.  75,  2. 
(KEISERARIBT,  imperiufn.  Id.) 
KHEISARTOM.  Ra.       V 
KHEISARTOAM.  gl  K.f,  Äaifett^um,  hnps^ 
CHAISARTOM.  Pa.        j  rium.^ 

CHEISERTÜOM.  Na.     / 
KEISURLIH.  gl  K.|,  faiferlicfy,  imperialis 
CHAISÜRUH.  Pa.  J  (coronnj.  ' 

cheisarlih  plmeLnida.  Bib.  1.  2,),  decre- 
cheisirlib  gipot.  Bib.  7.  Stum  im- 

peratorium. 
n.a.^.y.  cheiserlibha   pimeinidaj  decre" 

tum  itnperaiörium.  Mk. 
g.  s.  f.  cheiserlichero  g^tate,  augustio- 

ris  vidttis.  Mcp. 
d.s.m.n.  cheiserlichen,  augusio  (niuote, 

stuole)«  Bo.  5. 
'  Superl.  cheiserllchost,    augustius  (fieri 
decreUanJ,  Mcp. 
KEISERIN.  Tr.  j ,   Äalferln,   ängusia. 


CHAISERIN.  Wn.  46a) 


tmperatrix. 


CHESKINGA  (Kesching  In  Baiern),  Ortsnamen. 

KÜSC,  KÜSCI,  feufc^,  angels.  e^sc^  castus, 
s^nakr.  snciy  pnrus;  cf.  'sanskr.  sudh,  pkrifi- 
cari,  und  {auf c^ et. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
chirskeer,  sobrins.  K.  31. 
chuscan,  sobrium.  K.  64. 
chiuskero  zieri,  sobrio  decore.  Mep. 
chiuschc  iieOf  fßudicum  animal.  IS.  44,  9. 
nist  chnski f  ^on  esifas,  Ra. 
chiuskero  tato,  Aone&taie.  Bo*  5. 
so  chiuskero  chenua  Bo.  5.  ; 
aller'o  diernoD  cWiyLskt&i^ypudictisima.  3Icp« 
ehius^ke  ChonesiissimaeJ  uunnnB*  ho.  5« 
mine  harto  ehiuskcn  friunt  Bo.  5. 
ehuschin,  modesta  (ioquij,  Prud.  1.  ' 
thax  ist  kusgi  ioh  ouh  guaL  0.111.19,  35^ 


Form  und  Flexion: 
kusgi.  0.  III.  19,  35. 
chuski.  Ra.  gl.  K.  »-  ' 

chiusche.  N.  44,  9.  ^ 

chuisg.  Syl.  .      ' 

n.  s.  m.  chuskeer.  K.  31. 
g.  s.  f.  chiuskero.  ßo'.  5. 
d.  s.  f.  chiuskero.  Bo.  5.  Mcp. 
€7.  s.  m.  chuscan.  K.  64. 
n.pLm,  chiusken.  Bo.  5. 
n.  pl.  f.  chiuske.  Bo.  5. 
»./>/.  n.  chuschiu.  Prud.  1. 
KUSKO,  ndv.y  fcufc^,  cnste.  ' 

chüsco,  honest e.  Pa.  gl.  K.  sobrie.  Le.  1.  3. 

chuscho,  parce.  D.  11.  342. 

kusgo: 
symeon    thcr   guato    loh   anna    quam 

gimualo, 
sie  giangun  kusgo  ingcgin  uz  thar  zr 
themo  gotes  hus.  O.  II.  3,  24% 

chiusko  lebelon.  Mcp 
ÜNKUSK,  UiNKUSKI,  unfeufc^. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 

infmJicns.  Wn.  460. 

inpndens.  R.  ' 

foedus.  Mu.  Ib.  Rd.  Bib.  1.  2.  5.  gl.  K. 

iurpis.  Rb.  H.  4.  9.  VG.  Ul.  96. 

effeminains.  Sg.  913. 

infrunitus.  Ja. 

toniumaä:,  Sg.  913. 

nefas.  Rb. 

ignominiosus,  Gc.  4.    . 

profanus.  Bo.  ^ 

unchusger,  iiirpis  (InacusJ.  H.A. 

unchiuskiu  tat.  Bo..5.. 

unchuski  ligiri,  fornicüiionis,  gl  K.  . 

unchusci,  turpis  (podagraj.  \G.  III.  299- 

uncbusker,  dedecus.  Rb. 

uncuske  rahha,  y^c/am  rem.  Ifo. 
.  nnchuscen^  obscenam  (fameinj.  VG.  III.  367. 

unchuscan,  inprobum  ( hosten t).  II.  18. 

unchuisciu,  iurpia  (verba).  Db. 

unchiusce  gelüste.  I^  138,  13. 

dero  uiiobuscun,  tenui  (cute  vullus  eosid- 
tur,  tra»mt  in  severumj.  Prud.  1.  pa&s.  s. 
>  cyjiriani.  29. 


Digitized  by 


Google 


529 


KÜSC. 


CHAST.  CHASTO, 


530 


Form  und  Ftexion: 
unkuski.  Gc.  4. 
uncbusci.  Mv.  VG.  III.  29% 
unchoski.  Rb.  gl.  K. 
unchuisg.  ,Syl. 
unchus  (sirj.  Rb. 
12.  s.  m.  unkusker.  Ja. 

unchusker.  R.  Rb. 
uuchuscer.  Wn.  460. 
unchusgeK  II.  4.  Ib«  Rd. 
unkusger.  Sg.  913* 
nf  5.  y.   nnchiiiskiu.  Bo.  5«. 
g.  tf.  f.   unchtuscero.  Ba.  1. 
</.j.m./i.  uiichuskemu.  Ja. 

unchüscemo.  VG.  IlL  96. 
d.  s.  f.   uiichuscun.  Pfiid.   h 
a,  s.  m.  unclvuscan.  H.  18% 

unchuscen.  VA.  III.  367. 
a,  >•  f.  unkuske.  Rd.  j(oder  ist  es  fle- 

u  n  s  c  u  s  k  e  (^sicj.  Ib. '      xionslos  ?} 
72. /^//n.un'chuisciu.  I>b. 

d.  p/.  lincbusgem.  H.  9.- 
a.ph  m.  unchiQSce»  N.  138,  13. 
ÜINKÜSKO,  adv. 

unqusco,  inhumane.  Mart. 
Qlicliiisko  nio^a^anii,  abutaiu^.VA^ 
PIÜNCHUSKEN,  conlaminare.  gl.  K. 
KÜSKl,/.,  Äeufc^e;  Äeufc^^eit. 
JKS.  chnski y  pudicitia.  Prud.  1. 
kusgi,  venfistas.  D.  II.  349. 
kiuscbiy  hobrietas.  \}^  IL  34^   -    ' 
chiaski,  pudicitia.  Mcp. 
chuske,  pudicitia.  Ho. 
g.  *..chuu8ci.,  .^  j,   „   32j^ 

chiuski. )    ^ 

kuscbi,  pudicitia^*  D.  IL  341. 
d.  s.  (a.  8.7)  ohu»ki:    deh  da  in  cbuski, 
transit  in  sevcrum.  PvuA.  1.;  s.  da& 
letzte  unter  den  Beispielen  von  UN- 


KUSK. 
chusci.  Ba.  2.  f  , 

chiotki.  Bo.  6.1'  '""*"•'• 


S.(- 


SCUSCA,/.,  modesiia.  D.  IL  346. 
ÜNKÜSkC/,  Uutcufd^e. 

w.  s.  uncbuski,  tnrpido,  Pa.  sqtialor,  P». 
scnriiitfiS,  Asc.    l. 
nncbus^gi^  scmriiitas,  A^.  ?. 


unkuski,  turpido.  gl.  K  squalor.  gL  K. 
ef.  ^.  unkaskt.  2:1.  K.l     ^  ,  ^ 

uncbuski.  Ra.    )' 
a.  s.  uncbuski,   wenn  in  oftstupruntf  un- 
cbuski. Rb.  olß  Alnprnm  zu  lesen  ist. 
d.pl.  uncbuskim  ia  uuurlaupantHby  in* 
lecebris.  Da. 

KCSKIDA,/,  Äeufd)Mit 
u.  s,  cbuskida,  pudicitia.  R. 
d.  s.  cbuskida,  honesta te.  Gb.  3* 
UNKÜSKIDA,/.,  Unfeufd^^ft 
72.  s.  uncbuskida,  scrupnlum.  Ic  * 

ungusgida,  im  pudicitia.  Sg»  292. 
uncusgida.  T.  81. 
o»  s.  uncbuskida^  infanUum.  Ja. 
nnchusebida^  sordes.  K.  49., 
uncbusscida,  turpitudinem.  Rb» 

gaCHASTöt  s.  CHASTO. 

CHASTO  (cbasta?)^  Äajleir,  angefs.  eest, 
cap^n ;  s.  aucb  casto,  rhasto  in  du  Frcsne  und 
KISTA.  —  Ob  die  bicrunter  gebrachten  For- 
men alle  zu  demselben  Worte  geboren,  ist  awei- 
feUiaft 
n.  s.  chasto,  area  (oder  area?y  Sg.  9l3v 

cha&te«  »picarium^  Wn*  460.   cuhiculutn. 
Wn.  460. 
n.pL  castutt,  Joramina,  tsbi  unliunt  gcmmas. 

Bib. 
d.pL  castan^  bullis.  D.  IL  Zih. 
CHORNECHASTE,  m.,  granarium.  Wn.  460. 
GACHASTÖT,  flefaßt^  eingefoßt,  aefdjlo^cn. 
gicbastot,  inclusus.  A.  Bibv  &. 
w.  ^»  m.  gichasloler,  clausus  (ari^ento  /(/- 

pw^.  Prud.  i. 
ir.p/.  771.  gicbastota,  inelusos  (auro,  Onix- 
steine^.  Ma.  Sb.  Bib.  1. 
keebastoten  (d.  pL?),  suiiles.  D. 
IL  316,        < 
CHAFFAERE,  CHAFTERE,  öfo^^nV*,  das  ich 
besonders  aufgefiibrt  babe,  ist  wolil  schwerlich 
{ur   abastaere,    cbastere  xa   nehmen,    da 
alle  codd^  ft  und  nicht  st  haben. 
CHASTARI^m.,i/2c/i#ior  (€t>el(lcinfa|cr^  ©lolb* 


Digitized  by 


Google 


531 


KESTI— CASTIG. 


CASTEL. 


532 


a.  s*  shastari  (cha8tinare.^Bib.  5.)?  inclu- 
Sorem  (de  ienualemj.  M^.  Bib.  1.  2. 

KESTIwüRz  s.  WÜRZ. 

CHIST— .  —  Ist  angels.  cisifCohors,  exercitus, 
zn  vergleichen? 

periinax,  fravali,  ungibrachi,  chista.  Ib. 
CpiSTIC:    pertinax,   fravali,   ungibrachi, 
chistic  Rd. 

GaCHIST.  «-  kt  angels.  eist,  cohors^  zu  ver- 
gleichen? 
gechister,  opulenius  (conquisitlonibus^).  Mcp. 

KISTA^/.,  Äijle   (nord.  kista,  angcls.  vista, 

eiste),  cista.  Tr.  —  Ct  CHASTO  und  GA- 
CHIST. 
KISTELlP^n.,  ÄlpUln/  cistellayit. 

CHOSTE,  origanum  (Pfl.).  Wn.  460.  Cf.  DOSTE. 

COSTO? 

quamvis  aurata  precellai  ßbula  bulKs,  costo 
Aid.  1.  Ist  es  casto?  oder  Üuaf{?  In  Aid.  3. 
gteht  cnopfon. 


KOST  s.  KUS- 

KUST  8.  KUS. 

CASTIG6N,  UfltUtii  lü^ii^tni  ^taUtiiCastigare. 
Inf.  chestigon.  Seh.  75. 
(du)  chestigost:  er  danchot  dir,  so  duimo 
uuola  tuost,   60  du  in  chestigost, 
so  lasterot  er  dih.  N.  48,  19.    ^ 
chestegost:  daz  zorn  ist  faterlih,  mit 
demo  du  sie  gebezzerost,  du  ches- 
tegost sie,  dannan  genesent   sie. 
N.  55,  9. 
(er)  castikot,  castigat  gl.  K. 

chestigot,  supplicio  coercei.  Bo.  5. 
(ih)  kestigoda,  objurgavi.  (Pb.  2.) 
GACASTIGON. 
(Me)  gichestigotun,  crucißxerunt.  M.  31. 
Sb.  Le.  1. 


p.p.  gichestigot  uuerde,  m^i^m/ut.  M. 5* 
Can.  10.  II. 
d.pt  keche8tigoteu,caJ/ijro/iV.Sg.l83« 
CASTIGA,/.  (Auch  chestigiin:  ze  chestigi, 
ad  inferos.  Bib.  4.) 

n.  s.  kestiga,  indignatio  (magna  in  Israel 

fpcta  m).  Sb. 

chestiga,  indignatio.   Me.   Bib.   1.   5. 

plaga.   N.  72,  4.   filla'unde  che- 

stiga  (pU).  N.  22,  4. 

g.  s.  chestigo  (oder  d.  s.?  n.  pl?)^  plagae. 

Pnid.  I. 
d^  s.  chestigo:  in  hartero   chestigo,  in 
^  virga  ferrea.  Bib.  1.  Ps.  2.  M«. 
chestiga.  Bib.  7.  zi  chestiga,  ad  in- 

feros.  Bib.  6. 
cheistiga:   zi  cheistiga,  ad  inferos. 
Bib.  8. 
a.  s.  kestiga: 

lindo,  liobo  druhtinmin,  lazthia 

kestiga  sin.  0.  UI.  1,  31. 
chestiga:   daz  ih  karo  bin  che« 
stiga  ze  lidenne.  N.  37,  19. 
n./^Z.  chestiga:    dine   chestiga  sint  mir 

ana.  N.  37,  3. 
d.pL  chestigun,  verberibus.  M..  30.  Sb.  Gh. 
1.  2.  3.  4.  (adj  inferos  (deducis).  Ur^ 
Sb.  Bib.  1.  2. 
(^hestigon:  nah  dien  chestigon  rih-^ 
tost  du  mir  tische.  N.  22,  5. 
a.pl  chestiga.  N.  38,  il.  Bib.  11. .      , 

cheistiga.  Bib.  10.  13.  j'  P^^S^^- 

GACHESTIGOTI,  /. 

in  hartige  (sicj  gichestigoti  (sie),  in 
virga  virorum.  Sb. 
CHESTIGÜNGA,/.  (ÄaHefunfi). 
in  hertiro  chestigunge,  in  virga  viro- 
rum. Bib.  5« 

CASTEL,  n.   [ÄafieU/  angcls.  castel,  casieh 
lum,  und  ceaster,  caester  (engl,  -ehester), 
castrum\  casiellunu  Hd. 
d.  S.  kast^Ue. 

ilemes  nu  alle  zi  themo  kastelle 

(Bethlehem).  O.  I.  12,  3. 
er  uuas  fon  kastelle,   thaz  uuizun 
^    uuir  ouh  alle. 


Digitized  by 


Google 


533    COSTÜIA— CHOSTINZA. 


CHASTARI— KlUW. 


534 


thar  martha  unas  ioh  maria,   ioh 

heizit  oah  bethama.  0;  III., 23,  9. 
thaz  sie  sih  irbnabiOy  zi  tbemo  ka- 

stelle  (Jerusalem),  fuarin.  0.  IV.  i,  8. 
er  leitit  mit  gilusti  tbih  zerbeim* 

uuistiy 
iob  rihtit  unsib  alle  zi  tbemo  ka- 

stelle, 
zi  filu  boben  muron  iob  zi  eige* 

nen  giburon^ 
zi  festi  tbes  uuiches,  tbes  boben 

bimllricbes.  O.  IV.  6,  S6. 

o.  #•  (cbastel:  do  was  dabi  ein  rieb*  man, 

emmor  gebeizzen,  des  snn  biez  si- 

cbem,  der   bete  ein   cbastel  wo! 

getan.  D.  III.  86.) 

kastei:  ni  quam  aob  tbo  unser  drub- 

iin  in  tbaz  kastei  in^  er  nob  sib 

''tbar  intbabeta,   tbar  imo  martba 

gaganta.  O.  III.  24,  41. 
CHASTELLA,  tborf,  kizimbri,  oppidum.  Ic. 

COSJTULA,  goth.  Manpsnamen. 

KESTÜSA.  TV.       i   /.,  Ä,|ia„|,,  castanea, 
CHESTINNA.  f.  J     "°S«'«-  cistenbeam. 
In  VG.  II.  71.  steht  cbestigo  [chrestigo 

(nicht  chreftigo)  mit  Tilgungspunkten  anter  und 

über  r]  bei  valentes,  ist  aber  durch  ein  Zeichen 

auf  eastaneae  bezogen. 

KASTENNEBOUM. 

K£STEN£,  Ortsnamen,   flieher? 

CHASTANARI  steht  über  ueiina  in  Ubertate 
opus  est,  tum  hac,  ut  quisqtte  uelina  pubplius 
ernennt.  Pers.  V, 

CHASTINARE  s.  CHASTO. 
KOSTANZA.  Tr.) 

COSTINZE.  Hs.  [,  ConjlttitJ,  Constantia. 

<:hostinza.  z ) 

COSTINZARI,  (in  €on({ait)(r,  constantieifsis. 
(Oder  sollte  der  gen.  kostinzcro  in  folgen- 
der Stelle  anders  za  nehmen  scyn.) 


g.ph  kostinzero:  ther  biscof  ist  nu  edi- 
les  kostinzero  sedales.  Os.  2. 

CHAStARI  s.  CHASTO. 

CASTER  (?),  catitor.  VP.  4.   (custer?  can- 
ter?  calstrer?) 

KUSTOR,  m.,  Äujier  (custm),  aeditxiui. 
n.  1.  custor,  aediUms.  Da. 

kvster,  sacrista.  ^fr. 
n.pl  custta.  Sbe.  Ec.  Bib.  7,\,  aeditui  (eruni 

gustra.  Mi.  Bib«  1.  2.     (  in  sanctuario 

gustir.  Bib.  5.  )         meoj. 

g.pl.  gustro.  liX.  9.  Bilb.  i.  2.A 

gustoro.  Sb.  >,  aedituorum. 

gustirin.  Bib.  5.  ) 

CASLOaca,  FIuls-  und  Klostemamcn. 

KEWjan?   Cf.  KIUWAN;  aber  aucb  skr.  bv*, 
clamare. 

GAKEWJAN  (?),  vocare. 
ni  curet  iu  gikeuuen,  vocare,  fater  oba 
erdu.  T.  141. 

CHEWA  s.  Kl  WA  und  KIUWAN. 

KIWA,/.  (niederd.  kia,  kige),  Äiefe,  Äiefer, 
braochiae;   s.   aucb    CHIEL,     Cf.    KIUWAN, 

KELA.    Sollte  es  auf  eine  Wurzel  Jvl)  Ne- 
benwurzel von  VjI  (s.  vjI  und  cif.  hiare)  zu- 
riickgefiibrt  werden  dürfen?  c£  auch  CHfeSAN. 
n.  s.  cbiuua^  branchia.  Em.  17; 

kio,  brancia.  Sg.  292. 
a.  s.  cbieun.  Bib.  6. 

chieuun.  Mf.  ...        ,.         , 

.chiuan.  Bib.  8.  10.>*  '^     '^  .      ' 

cbiwaa  Bib.  13. 

cbeuun.  Bib.  11. 
n.pK  cbeuun,  branclae.  D.  II.  379.  Bib.  1.  2. 

Hieber  vielleicbt: 
cbeuue,  mandibilia.  Wn.  460. 


ciam. 


KIÜWan  (kou,  ku),   tanttti  angels.  ceovan 

Digitized  by  VnOOQlC 


535 


KIUW. 


CAWICA— CHAZZ. 


536 


mandere,  manducare.  —  Vielleicht  aus  einer 

durch  W  Termehrlen  Wurzel  Jvl.  entstanden, 
deren  I  vwr  W  in  JU  übergegangen  ist  (et  auch 

KIWA)  und  mit  kewjao,  vocare  (d.  das  zu 
poUi.  zuc,  mandticnres  gehörige  poln,  zwac, 
vocare')  zusammenhängend;  oder  ist  eine  Wur- 
zel J\.U  anzunehmen? 
Inf.  ce  chiuuuanne,  corrodendum.  Ep.  can.  S« 
(ih)  chiwe.  Em.  32.)  .. 

couon.  L.  ) 

(er)  chiuuuit  Sb.  Bib.  1.  2.K   commandit 
chiuuit  M^.    "  ?   (molaribus 

chiwit  Bih.  5.  /        ^uisj. 

(wir)  khiuuuemes,  mahdemus.  gl.  K. 
(er)  kou: 

er  uuas  thes  aphules  frou,  ioh  uns 

zi  leide  er  nan  kou, 
ioh  uns  zi  sere  er  nan  nam,   uuaz 

uuan  der  uuenago  man?, 
zi  uueuuen  uuard  uns  iz  kund,  tbaz 

er  nan  scoub  in  sinan  mund, 
uuant  er  nan  kou  ioh  firslant,  nu 
buen  anderaz  laut.  0.11.6,23^26. 
chou:  diu  anda  dinis  husls  choumih 
innan,  zelus  domus  tuae  comedit  me. 
N.  30,  IL 
(sie)  chuun,  mnndebant.  VA.  MI.  279.    conu 
manducaverunt  (Unffias  suas  prae  do» 
lore).  Mg.  Bib.  2.  la  13. 
chuwen.  Bib.  6.\ 

chuwin.  Bib.  5.  >,  commanducavertmL 
chowin.'Bib.  4^  ) 
(sie)  chuin.  Bib.  %  II.) ,comminuerentCl€ones 

chuuuia  Mk.        '   omnia  ossa  eorumj. 
p.  a»  n.s^  m.  cbiuueoter,    comuiinueas.    Bib. 
1.  2. 

n.s.  n.  cbiuuuentaz.  Sb  )  .    - 

,  .  .        Till     >  5  commtnuens. 

cbiuuentaz.  Mk.  y 

GECüUüAN,  p.  p.fl   vdnutum  (similis  regum 
pueris  papnre  minutum  poscisj,  Pers*  2.  ///. 

CHÖWE,/flw:r.  Wn.  460. 

ClIEWE,  mandibUia.  Wn.  460. 

KIWUNGA,  /.,  Äauung. 
a.pU  chiuunga,  ic/nj  {derUiumJ.  Prad.  1. 
GAKAUWARÖN. 


cachauuuarot*  Pa.    .  \ 

kikhauuaroth  (es  steht  kikha-)'  ,  .   ' 

uuarobX  gl.  K.   .  .  ;       ' 

CAWICA^  Ortsnamen. 

CHIWILLA  s.  KIULLA 

CAVARaE  (Kiixyx^oi.  Ptol  Strabo),  kelUsches  Volk 
an  der  Rhone.  Pomp...AIeb..   , 
CkW MRuSf  Mannsnamen.  Pölyb. 
CAVARILL'/^,  Mannsnamen.  Jul.  Cäs. 

CYUUARl,  suapa.  D.  IL  370.  Dieser  Namen 
Cyuuari  ist  wohl,  wie  viele  andere,  in  dem  D. 
IL  370.  mitgctheilten  Lnhdesverzeichnis  entstellt 
Da  unmittelbar  darauf  Pannonia  folgt,  so  ist  Cy* 
uiiari  vielleicht  in  Qtsadi  zu  verbessern,  die  nicht 
allein  neben  Pannoma  ihre  Stelle  erhalten  durf- 
ten (als  Bewohner  von  Mähren),  sondern  auch 
durch  suapa  (d.  h.  6c^Q>abeN/  suevi)  übersetzt 
werden  konnten.  Cf.  suevis  rcgnoque  vgnnianq 
(der  Quade  Vaimus  war  von  Drusus  Jien  in 
die  Gegend  von  Mähren  —  inier  flumina  ma- 
ratn  et  cusum  —  versetzten  suevis  znnT  Könige 
gegeben.  TA.  2,  63.  12,  29.).  Plin.  4,  12. 

KAZZA)  /.,  Äa§e,  liord.  kelta,  felis  (angek. 
cattes-mint,  mcntha  felina). 
kazza.  Tr.  Pr.  e. 
cazza.  F.  Wn.  232.  Sg.  242. 
caza.  L. 
chazza.  Sg.  242,  299.  Em.  23.  31.J 

Wn.  863. 
chäzze.  Wn.  460. 
cazo.  L. 
KAZZE,  n.  pr. 

MERECAZZA.  Hs.  )        ,.         c«y-..f.i^. 
MERKÄZZA.  Zf.  2.1'  ^'^^"^^^  ^^ttUtit. 
KAZZINZAGIL. 
CIIEZZLN  (adj.,\>t>n  XalithJ,  catlnum  (FeU). 

CHAZZÖNin  '  ';      }  ' 

chazzon  mit  ^hrapfaon^  i^gulis  iori/üio. 

N.- 118, 161.  •  ••    •  '  '■ ; 

ist  vielleicht  ehrazzon.  ^      ' 

KEZI- 

Digitized  by  VnOOQlC 


murex^ 
muriceps, 
mmio^ 
murio, 
philaXf 
pilax,^ 


537 


KEZI— KIZ. 


ÖZ-KOZ: 


538 


KEZJ^  KEZIN,  nofd.  kali,  eaünui,  dtogek 
cete^  cacabus. 
chezzi.  C.  \ 

chezzc.  Em.  32.  (,  caldarium. 
chezzin.  F.         ) 
chezzi  steinna,  cacabum.  Rd« 
KEZIL,   m.,  Xt^tl,  golh.  katil,  nord.  ketil, 
angels.  cetil,  cacabus,  caldarium,  iebes. 
n.a*<^*cheziL  C.  Me.  Mv.  Bib.  1.  A.\ 

7.8.10.11.13.  St  Wn,  863.]     ,,    . 
cheszil.  Sb.  Ps.  ßib.  4       /^^««'^iii, 

chezziL  Sg  184, 242.  Em.  31.1  ^^^*''''^ 
Zf.  Bib.  5,  6.  Klum,ae^ 

kezeLMon.2.  i  mm  Jedes, 

kczzel.  Hd.  \  '^*^^«»- 

chezzel;  N.  107,  9.  ) 

d.  s.  chezzile,  lebete.  N.  107,  9.  cacabo.  Rb. 
w.  a.pL  chezila.  M*.  BIb.  2.  A.  VA.\ 

III  466.  i,  lebetes, 

chezzila.  Rd«  OA.  Zf.  Bib.  7.1  lebeias, 

Wn.  3355.  Xcaldarips. 

cheizfila.  Ib.  / 

d.  ph  chezzilum,  eacabis.  Rb. 
KEZiLl,  /2.^  ^eficKein,  caldariolum. 
■^  u.  a*  s.  chezili.  Ms.  Bib.  10.> 
,    cheszill  Bib.  8. 
kezzili.  Ja.  /,  'cßldariolttmy 

chezzili.  Wn.  3355.  \cä/c/ariiii7iy  eu- 
ch ezeli.  Bib.  13.       l        cabus. 
checzili.  Bib.  6. 
chezzilli.  Bib*  11. 
n. iz./i/. chezili.  Bib.  1.  7. 

chezzili  Wn.  3355.[,  caldariola. 
^  chezillin.  Bib.  5.     ) 

CHEZZO,  n.  pr.    Cf.  KEZI. 
CHEZIL,  n.  pr. 

KIZ,  lüZI,  JH.,  Äi§;  nord.  ki^,  haedus.    Ct 

GEIZ  und  ZIKI. 

n.  s.  kiz.  Fr.  )    i  j 

chizze.Wn.  460.1' *^^'^- 
d*  s.  (chizze,  chitzine.  D.  III.  25.) 
a.  s.  kizzin,  hedum.  Hd, 

(chitze.  D.  IIL  93.) 
n. pL  kxzzi,  hoedi.  Tt. 
IV. 


cizi,  hoedi.  Sg.  913. 
kizze.  Wm.  4,  5.  % 

khizze  (kitze.  Wm.  ni.).^  *'^'^  <^^- 
Wm.  7,  3.  )  '^  "*^'^>- 

a.pK  kizzin  (kilzin.  Wm.  ni.).N 

Wm.  1,  8.  j,  hoedos. 

(chitzi,  chitze.  D.  m.73.)) 
REHKIZI,  n.,  SRc^fl^,  hinnuliss  capreae. 
d.pL  techk'izzon   (rfichgÄzzo.    Wm.   III. 
4,  5.).  Wm.  I.  IV.  IX.  4,  >5,  UL  7,  3. 
rechkizzen.  Wm.  L  7,  3. 
KIZZELLA.  Wn.  863.  i     .    «•  r  i 
CHIZZILA.  Em.  31.,    j'-^''  *H'"«/  capelia. 

RECHKEIZIUN,  ».,  8leMij(elii,  capreolus^ 
Em.  32. 

KIZiLÄN,  fl^elti;  angek.  citelan,  nord,  kitia, 
iiiillare* 
(er)  khizilod,  incitat.  gl.  K.  . 

chizilol,  tiiillat.  Em. 29.  prmV.D.IL  320. 
chuzilot  Prod.  1.  D.  II.  329) 
chucilot  D.  tt  329.      ,  i'  P^^^^' 

(er)  chizilota,  iitillabat.  VP. 
p.  o.  cfauzelondo.  Mcp.;  a.  graozta  in  GRÖZ- 
JAN. 
jT-^.m.n.  chizilontea,  titulantis.  G. 
cuzelontis,  pimgerUis,  F. 
chuzilontis,  titillantis.  Aid.  3. 
n.  ph  1».  chuzilunte,^a//7^/^^.  Can  1?. 
KACmZILOT.  Em.  19.)      .  .„ 
KICmZILOT.  Ja.  j '  ^'^'"^^^* 

iOZILOD,  titiUatio. 

g.  s.  chizilo des,  titi/lationisi  Em.  21. 
KIZILUNGA,/.,  Äleeltttig, //////fl/,0. 
n.  s.  chuzelunge,  titillatio.  Hd. 
d.  s.  quizilungo.  M.  15.  Can.  6  x    ,.  .„ 
10.  11.  '»  W^Äa- 


1  mento. 


chizelinge.  Can.  13. 

OIIZiKON  ist  nicht  ans  chizinöt,  vibravif,  zu 
folgern;  chizinot  ist  Schreibfehler,  für  clizi- 

not;  s.  GUZINON  in  6LL 

KOZ,  KOZÖ,  KOZA,Äo$e;«iiffe. 

n.  s.  cozo,  lacema,  vestis  ßmbriata.  L. 

cbzzo,  lacerna.  Tr.  Mon.  2.  birrus.  F.  2. 


[36] 

Digitized  by 


Google 


539  COZO.  CHOZ. 

koizo.  Sg.  292.)    •  7  i. 

kotzo.  Marl.  2.  r    -^ 
chozzo,  lacerna,  F.  2.  penula.  Bib.  10, 
kozze,  lacerna.  Wn.  232. 
gozz c, penula.  Wn.iöO.  (gehört Äoch  wohl 
hicher,  obgleich  es  mit  G  geschrieben  i^t, 
und  zwischen  Mühle  u  Mühlstein  steht.) 
choz,  penula.  St. 
d.  s,  chozza,  relcgaminc.  l).  II.  344. 
a.  s.  chotzun.  Ep   P.  3,     \ 

chozzen.  Bib.  11.  13.[,  pcwdarrt. 
chotzin.  Ep.  P.  4.      ) 
d.pL  cozzum.  Can.  4.    .  ) 

cozzUD.  Sb.  ^  > ,  birris. 

chozzun.  M,  4.  Can.  7.  lO,  11.) 
ÜMBICHUZl,  /.,  amictus. 
g.  s.  umbechuzce,    amictus    ( vesiimeatum 
amictus  ejus).  Wb.  ps.  103. 
CUGILCHOZZO.  F.  i ,  penula,  lacerna  in 

CHUGILCHOZZA.  Moa  %\   modum  cucullae. 
CHUZILAHHAN,  chlamys.  Pa.  gehört  auch  wohl 
hieb  er  und  ist  nicht  Schreibfehler  statt  chur- 
zilahhan? 
CÜZLN?  CUZINA?  oder  hi  es  adj.  ctizin? 
d.  pl.  hirrisy  den  cuzinon  enti  den  gro- 
zon.  W. 
BIKÜZT. 

a,  pl.  m.  pachuzta,  obmtosCpannis).  Prnd.  1. 
ÜMBEGECHUZTER,   fliiwc/£^, .  mit    deme 
lichte   also    mit    deme   guante.    Wb. 
ps.  103. 

COZO?  COZA? 

cwguUimcnlus,  animal  segetes  corrodens,  quod 
rustici  cozun  vocant.  Pr.  m. 

CHOZÖN  ist  wohl  nicht  aufzustellen,  denn 

chozant.  Sb.  Ps.  2«    chozent  Bib.  7«,  lo 
queniur  ist  wohl  chosont  (s.  CHOSON.). 
und 
chozzuntemo,  persultanti  (challontemo, 
superbicnti).  Prud.  1. 
ist  auch  vielleicht  nur  Entstellung,  etwa  aus  do- 
zentemo,  oder  auch  aus  chosontcmo?     Cf. 
auch  cheizjan.   Doch  könnte  für  die  Annahme 
dieses  Worts  unser  ta tt{eU/  bdUti/  oder  auch  die 
Glosse  cotztnge,  colurni.  Id.  sprechen. 


CÜZ— kLt. 

CUZlLÖN  S.    klZlLÖN. 


540 


CHEIZjan?    In 
p.a.s.n.  daz  cheizcnta,  exultans.  D.  11.339. 
ist  vielleicht  chclzenta  zu  lesen;  s. 
,KALLON.    Cf.  aber  auch  CHAIZIL 
und  CHOZÖN. 

CHAIZIL? 

a.pl.  chaicila,  magistcos  prurientes.  Rg.  2. 
CHÜZEMO,  Ortsnamen. 

CÖEZZIN  s.  KAZZA. 

CHIZZlNl,  Volk  an  der  Peene  (panis).  A^am  brem . 

JxJUii^  ist  vielleicht  [cf.  s'anskr.  ^ri  (gra,  grä), 
sonare,  öder  6uchsru  (^ö//j.  srävayäihi^,  au- 
dirCy  und  den  Uebergang  des  R  in  L]  als  Wur- 
zel für  KLA-PH,  KLA-G'und 

KL  A-N-G  aufzustellen.  Xf.  HL  A-MAn. 

CLAdolG  (clafdolg?  oder  zu  klawa^,  kloa, 
ungula?)  8.  TOLG.- 

KLiJi,  ^Utf  trifolium.  —  Hangt  angels^  clsefra, 

violae,  hiemit  zusammen?  cf.  SiUbtt  st  Sltt. 
'  kle,  calta.  D. 
kle,  culta,  ^ecies  floris.  L.  trifolium.  Tr. 
cl6,  trifolium.  h.  calta.  F.  2. 
chle,  calta.  VE.  ^.  IL  St  Prud.  1. 
chleo,  calta.  Prud.  2. 
chlcon,  calta,  D.  II.  314. 

CHLEgowe,  cleggowe.  Orlsn.  Cf.  CHLET- 
GOWE. 

JVJul«     Als   primäre   Wurzel   von  JvJulJlS 

aufzustellen?  und  auf  sanskr.Ii,  liquefaccre  (cf. 
linere,  limus),   dem  die  gutturalis  vorgetreten 

ist,  zu  beziehen?  Cf.  IJX«  Auch  kletta,  lappa^ 
scheint  aus  ihr  gebildet;  cf.  cliba,  lappa^  und 
das  allniederdeutsche  clethar,  gummi.  Auch 
KLEIIVUAN  könnte  hieher  gezogen  werden.  Ct 
auch  unser  SUi^iVf  nord.  klistr^  gluten. 


Digitized  by 


Google 


541 


CLIa  — KLU. 


CL\A^f.,XUi,furfur.    Cf.  CLIUWA. 
n.  s.  cHa,  cohiabrum,  furfur.  L.  Wn.  232,  für- 
für.  Pr.  iti. 
^chlia,  gasopha,  trestir,  ^//i7{///ii7^.Ph.2. 
'   chHba,  t^.^  HTViSC,  furfur,  F, 
cliuua,  y^r/iir.  Pr.  in.  -^ 

chliutta^  furfur.  Pr.  t  Em.  31. 
'chliuui, /wr/«r.  Em/  31. 
chliwe^yiirjT/ir;  Em;  32. 
- !}./?/- (einige  der  folgenden  Formto  mögen  auch 
sing,  seyn.) 
'    cliuira,  r.,  fordili,y//7^//r^5.  M.  33.  cli- 
uua  kirstin,  tysnnus.  Rf. 
i^faiiuua,  fuf'Jwres.  Sb.   Ph.  2.    furfnres 
triHci.  SsA,2.  chliuua  kirstina^gra/ia 
hordei.  Bib.  1. 
cliwe  V*  ^TuozBy  furfnres,  Tr. 
chUweöj/ttr/wr^j.  Wn.  460. 

ELOA,  KLAWA,  f.,  ^latxt,  ungnla,  unguis, 

nord.  klo,  angels.  clavu.  —  Cf.  xSJuLJJlS^ 

aber  auch  KRAFO,  KRAZÖN. 

n.  5.  cloa.  Em.  19.)  , 

cbloa,  Rb.      !;  "''S^"'^- 

et  5.  chlauu.  Bib.  1.  2.^     , 

^ki«.,.,^   X40.  /adamantiscero,    m 

cnlauuo.  M>.  >  ,  \ 

«k«i«      ^    cu  \    unguc  adamanUno. 

.cnaiauuo.  Sb.  ;       ° 

!!./>/•  chlawea  Wn,  460.) 

klawaTr.  \,ungues. 

d.pl.  chlouu,  pedibus  (cynnij.  VA.  IX.  564. 
chläuuon,  unguibus.  Bo.  5. 
chlauuon],  uncis.  F.   unsulis.  N.  68,  32. 
H.  22.  ,  I 

ANCHLA,  talus,  ANACHLA,  tali,  gehört  wohl 

nicht  hicher,  sondern  zu  ANCHAL  (q.  v.  in  A.) 
CLADOLG,  hieher? 
KLAWJAN  (KLAW£;N?),  flauen;  frören,  pro- 

rire,  angs..clayan,  scabere.  Cf.  nord.  kloaz^ 

unguibus  certare. 

p.  a.  klauuenti,  prurientes,  scalpentes*  Ra. 

CLOIO  s.  CHLODIO. 


KLAPPA— KLIB.  542 

KLAPPÄ  s.  KLUB. 

KLEB  s.  KLIB. 

ivLlB.    et  K.LL  —  Wohl  aus  der  sansk. 
Wurzel  lip,  illinere,  durch  Vorsetzung  der  gut- 

turalis  entstanden.    S.  JUlxS« 
KLlBAN,  treiben,  fleben,  lit  lipti;  cf.  angs. 
cleafan,  cleofan,  adhaerere.    Das  simplex 
kliban  kommt  nur  bei  Olfrid  vor. 
Inf    kliban: 

ni  sahun  sio  nan  sizen  untar  scaia- 

larin  er, 
noh  kliban  themo  manne,  ther  sc 
inan  lerti  uuanne.  O.IH.  16,  10. 
(er)  klibit:  1/    ' 

balo   ther  uns  klibit  ioh   leidor 
nu  ni  libit  0.  II.  6,  36. 
(sie)  klibent: 

uns  klibent  hiar  in  rihti  manago 
ummahti.  Ö.  V.  23,  77. 
(cr)^libe: 

thaz  uns  Tiiar  in  libethiu  forahta 

ni  klibe.  0.  IV.  .37,  21. 
thaz  scado  uns  hiar  ni  klibe.    O. 

V.  1,  14. 
gib  druhtin  segan  sinan  [cram]")" 

in  lichamon  minan, 
iöh  theiz  io  hiar  in  libe  minera 
sela  klibe.  O.  V.  3,  2. 

thaz  mih  mit  sinu  nide  ther  fiant 
io'bimidc, 

ioh  mir  hiar  zi  libe  guatalih  io 
klibe.  O.  V.  3,  20. 

thaz  huarlust  mir  ni  klibe  O  HI 
17,  64. 

ioh  mir  io  hiar  zi  libe  nuiht  al- 
les io  ni  klibe, 

ni  si  druhtin  thaz  thin  uuillo  ist, 
thu  io  ginadiger  bist  0.1.2,51. 


JKJjU^  als  primäre  Wurzel  von  KXiUB  i 

KLUZ? 


•)  Grimm  hat  (Gramfai.  IV.  957.)  diese  Stelle 
unrecht  verstanden;  gib  ist  weder  für  geh  e  zu  neh- 
inen,  noch  sinan  fiir  thinan;  im  3.  Veree  bezieht 
sich  sin  eben  so  wie  hier  auf  cruz^i. 

[36'] 


Digitized  by 


Google 


r 


543 


KLIB. 


KLIB.' 


544 


(veri)  kleib*: 

«invii  uoerkon  et  io  kleib,  uuiht 

ungidanes  ni  bileib.  Oh.  30. 
thaz  ouh  thaz  ni  bileib,  thaz  id* 
hane  ouh  hiar  leid  kleib.  Oh.  98. 
«fter  themo  muase  so   kleib  er 

satanase, 
80  uuialt  sin  sar  ubar  al    selbo 
Iher  diufaL  O.  IV.  12,  39. 
kleip  (im  Akrostichon): 

nngilonot  ni   bileib^ther  gotes- 
uuizode  kleip.  Os.  20. 
GAKLlßAN,  adhaerere. 

(sie^  kachlipun,  adhaeseruriL  R. 
AZKLlBAN,  adhaerere. 

(sie)  azklipun,  adhaeserunt.  Ra. 
BIKLtBAN,  befleißen  [In  Mos.  mit  der  Be- 
deutung:  ttmfommett,  Derfc^^mac^ten,  (ter(m: 
daz  si  nieht  bechliben  (vor  Hunger).  Mos. 
daz  dei  parigen  (oves)  ieht  pechliben. 
D.  IIL  81.  er  (iacob)  was  uil  nach  be- 
bechliben.  Mos.  er  (esau)  wäre  uil 
nach  bechlibea  D.  IIL  72.1 
(er)  piklipit  gl  K.  Y 

piclipit  Pa.  Ra.J'  ^'^«^^• 
(er)  pichleip,  convaluii.  M.  30.  Gh.  1.  3. 
coalevit.  (Sbe.  und  £c  2.  halien  pi* 
chleipit).  Ec  1. 
picleib,  convaluit  (vox in  cordis  au- 
rej.  Gh.  4. 
(sie)  fichWpun,  adhaeserunt.  VG.  II.  422. 
p,  a.  piklipanti.  Ra.  ),  inciiamenta 

piclipanti.  Rar  gL  K.)  Cfomites,  ini» 
tiaj. 
ZÜOKLlBAN,  adhaerere. 
p.  a*  a.  s.  m.  zuachlibantan;  adhaeren- 
fem.  H.  20. 
n.p}^  m.  zndichVvhhxkie^adhaerentes* 
H.  13. 
KLEIBJAN,  UthtXi.  Das  stmplex  kommt  nur 
bei  Otfirid  vor,  wenn  nicht  auch  cleiuu, 
ghUtino^  hieher  gehört, 
(ih)  cleiuu,  ghUtino.  D.  U.  190.    [wenn 
clekuu  (in  D.  H.  190.  ist  clekun 
Druckfehler) .  so  zu  lesen  ist;   die 
Glossen  dieses  cod,  sind  mehrentheils 
mit  der  Geheimschrift,  die  statt  der 


Vokale  die  darauf  folgenden  Conso- 
nanten  setzt,   geschrieben;  oder  ist 
glutine  zu  lesen  und  cleiuu  mbu? 
(sie)  kleibent: 

ni  giscrib  iz  kleibent. 0.111.7,53 
(ar)  klcibta: 

githuar  ein  horo  thar  in  uuar 
inti  kleibta  mir  thar  ana  sar. 
0.  III.  20,  48. 
er  kleibta  mir  ein  horo  thar. 

0.  m.  20,  59. 
uuoraht  er  tho  ein  horo  in  uuar 

mit  sineru  speicheln  sar, 
thaz  klcibt  er  imo  so  er  es  ni 
bat.  in  thero  ougono  stat  O. 
m.  20,  24. 
kleipta.  O.  III.  20,  48.  cod.  V.  UI. 
20,  51L  cod.  V.  Kn. 
•     (er)  kleipti: 

inti  er  er  iz  firslimti,  theiz  nui- 

dorort  ir^üunti, 
ioh  thaz  er  es  firleibti,  iz  auur 
thara  kleibti.  0.  II.  6,  30. 
cleipti.  0.  II.  6,  30.  cod.  F. 
imp.  s   kleibi: 

hugi  hiar  nu  harto  thero  mt» 

ncro  u-uorto, 
in  herzen  kleibj  siu  nu>sar  — . 

o.  V.  15,  sa 

GAKLEIBJAN.    Nur  bei  Olfrid. 
(wir)  gikleiben  (con/.J: 

thaz  uuir  thar  zua  huggen,  in 
herzen  uns  iz  leggea, 
uuiht  es  ni  firleibcn,   ni  uuir 
iz  thar  gikleiben.  O.U.24,32. 
(sie)  gicleiptun   sar   tha^   guat  fila 
^fasto  in  iro  muat  0.  I.  9,  3^i. 
gikleiptun.  O.  I.  9,  38.  ced.  P. 
(sie)  gicleiptin: 

sie  thaz  in  scrib  gicleiptin. 
0.  I.  I,  2. 
gikleiptin.  0.  I.  t,  2.  cod.  P. 
ANAKLEIBJAN,  annebeii. 
(du)  anecleibest,  inlinis.  D.  IL  317. 
ANAGAKLEIBJAN. 
anagicieibis  (es  steht  anagidebis), 
inlinies*  A. 


Digitized  by 


Google 


545 


ELIB. 


KLOBO.  KLUB- 


546 


BffitElBJAN,  hüUibtn. 
(er)  piclilcipit   (cf.  pichleip  in^bikli* 

bau),  coalevit.  Sbc.  Ec  2. 
(  ef )  p  i  c  1  c  i  p  e,  oblimet  (sulcos).  VG.  HI.  136. 
p.p.  bicleibit: 

haben  ih  gimeinit)  ii^tniiat  bi« 

cleibit, 
thaz  ih  einlnzzo  midtf  nüoroU 
nuzzo.  0.  !•  5,  29- 
KLEB]^,  KLEBJAN,  ffeften  (in&ansitiv).    . 
Inf.  chleben:  übe  er  (echinusj  chleben 

beginnet  an  demo  sceffe.  Bo«  5. 
(er)  chlebet,  adhaeret  (dir  deratuoldes 
unrehten).  Wb.  ps.  93*  chlebet  an 
dien  steinen.  Bo.  5.  albus  ja e  chlö» 
hii  nieht  zu  homo.  Org. 
chlepet,  lentescit.  VG.  II.  250. 
chlepit,  reglutinabiiar.  Prud.  1. 
(er)  chlebe:  chlebe  znnge  min  gonmen 

minen,  adhaereat.  Wb.  ps.  136. 
(ne)  chlebent  in  dero  altnü  eo,  dero  ni- 
nnun  ne  ruochent  sie.  N.  17,  46. 
(er)  klebeta: 

In  imo  er  snazo  lebeta,  zi  her» 

,zen  er  mo  klebeta.  O.  IL  9^  37. 

chl ep e ta,  resedit  (in  rupe).  VA.  V,  180. 

X^e)  chlepdtun,  adhaesenmL  Pa. 

(si^J  cfalebetin  vasto  (dieGUeder).  D.m.46. 

p.  a.  chlebendo,  haerens  (an  dien  stei« 

nen).  Bo.  5. 
ftZKLEB^N,  anrieben,  ädhaetire. 

(sie)  azclepeton,  adfia^eruni.  gl.  K. 
ANAKLEB£:N/anf(e6eri  (intransitiv), 
(er)  anaclepet.  gl  K.)      '  ".    ^  ^ 

anchlepct.  Pa,     )  ' 

p.a.  anaclepenti.  gl.  E.k  coercitor,  re* 
ahnachlepenti.  Pa.i         tentor. 
ZUOKLEBfeN,  adhaerere. 

(er)  znöclebet  sinero  ^nennn.  T.  100. 
chlebet  tuo:  min  selb  cHlebet  dir 
zno,  adglutihata  ^^.'I^.  62,  9. 
(er)  znoclebeta   einen^ö  i)i^)t,o  I>urg- 
liuto,  adhaesit.,  T.  97.    '  ' 
chlebeta  zuo:  ferr^/t/i  cble.betasi 
(sela)  zuo.  N.  tlÖ,  05. 
ZASAMANAIäJ&B£:N,  iM^mUixilUUn  (in- 
trinsiliV).     -     -     •    ^  .^     »  1> 


p.a.  d.  pl.  zesamine    chlebenteo    an 
zueiu  sternon.  Mcp. 
a.  pL  zesamine  chlebente:  zuene 
(stcrna)   an   demo  zese* 
unen  (ougen  tauri)  zesa- 
mine chlebente.  Mcp. 
CLlBXjf.,  XUttt  (angels.  clibe,  clife,  lappa^ 
ögrimonia)^  lappa.  Em.  23. 
clipa.  Sal.  4.  \ 

chlibä.  Sal.  l.L  rivola.    Hieher. 
chlipa.  SaL  2.) 
d.pl.  clibon,  lappis.  £b. 
lOEiB,  jtletb,  gluten. 

n.  s.  chleib  (chleibin.'SaI.4.)i  gluten.  S9I. 

1.  2. 
d.  s.  kleibe.  D.  IL  312.  \ 

cleibe.  D.  II.  312.  [,  gluiine. 

chleibe.  D.  II.  312.  318.) 
FOGALCHLEIP,  ^OQtllumi  vUcarium.  E^. 
SMEROCHLEIP,  arvina.  R.;  ^  LEEB. 
CLEIBESAL  (acc.J,  Hmum  (seriolae  veteris 

deradere).  Pers.  2.  HI. 
CHLEIP  (adj.?),  viscosus  (pastus).  Prud.  1. 
KLEB,  KLEÖO,  Aleber,  Aletfleti  gluten. 
n.  s.  chlebe,  gluten.  F. 
a.  s.  clep,  gluten.  VG.  IV*  160. 
KLEBETUOH. 
KLEBAR,  tltbtidf. 
(ein  galle  chlebere.  O.  HI.  45.) 
a.s.n.  clep&raz.  lenium  ( gluten J.  VG. 
IV.  160. 
CaLEP  (Ällppe),  Promontorium.  Or.;  s.  DUNA. 
'     Hieber?  cf.  ängels.  clif,  cliof,  rnpes,  cautes. 
CACHLEP,  r.,  scesso,  rupes.  R. 
HAOHCHLEP,  consistorium.  R. 

KI4OBO  8.  ICLÜB^ 

KjjIJB.  yiellcicht  auseiner Wurzel KLU; 


cL  aber  auch  JUUO.  1.  ~^ 

KL1UBAN  (klaub,  klub,  klob),  fpalten, 
{(iebeti/  fUuben;  auch  flaubent  angs.clea- 
fan;'  noM.  kliufä,   iimi^^;   et  lit  lapti. 


sondere^ 


Digitized  by 


Google 


f^ 


547 


KLUB. 


(Ä)  chl^xxhiij ßndit^  Em.  21.  .Sal.l. 
chI^ip^t^//WfV.  Sal.  4. 
[uon  <4.e^   C^'^^^^^)  cMIubct  sich 
der   lip  in   zuei  bcin   gelich.   D. 
IH.  46.] 
(sie  pbliubint:,  die  zene  cbliubint,  daz 

man  in  den  munt  scjiubity  Mos.) 
(er)  chlöny^, scinäebat.  VX^  VÜ.  518. 
(ym)  chlnhouj  geniimus   Citiira  nqsadop^ 
tione^ßliorumJl.'Eip.V.i.     ,  , 
^ANTKLIUBAN.  ' 
(fer)  incloub: 

incloub  man  mit  then  snerton 
thaz  kind  ir  then  hanton.  O. 
I.  20,  17. 
ZAKLIUBAN. 

(er)  ziehlube.  Bo.  2.  \(conj.  praet.Jy  di- 
zechlübe.  Bo.  3.)  velleret, 

CLUFriGER  (einstiger.  F.  1.),  f  luftig;  fpaU 

ÜSf  fissilis.  F.  2. 
CLUFT,  /.,  ©c^eere/  ^uefc^eere,  forceps, 
emunctoriunu 
n.  s*  elufth.  F.  \ 

chluft.  Sg- 184.  Em.  Zi.Lforcipula. 
ein  f.  Sg.  184.  .       .         )  . 
g.  s.  ciuft,   forficis.   Aid.  2.  6.   (oder  ist 

cluXt  der  namin.?) 
a.  s*  cluft,  vaiillam.  Bib. 
n.pl  clutt  (oder  sirig.T)^  tmunctoriä^.jor' 
cipes,  qtiibus  adustaluminaria  pur^ 
gantun  F.  Bib.  1.  2.  Wn.  863.  Zt 
chluft  (sing.?J,  emiinctoria*  Rd  Ib. 
chlufti,    emunctoria   et  vasa,  'ubi^ 
^  quae  emuncta  sunty  extingumiur. 

Bib.  U  forcipes.  M£.  Bib.  7.    , 
^  clufti,  fqrcipes.  Bib.  7. 

chluph ti,  forcipes.  M^.  Sb.  Bib.  l,  2. 

.   chlufte^  emunctoria:  ^\h.  9.  - 

chulupt  (sing.?),  emuncturia.  A. 

KLUPPA.  Tr.  \ ,  forcipula.  Hieher?  et 

KLAPPA.  Cr.  Jangels,  clyppaö,  iz79* 

CHLUPPE.  Wn.  460.)  jolecti.  '  '        ' 

chlüppe,  ybm/9^j.  Bib.  5. 
CLÜUI,  emunctoria.  Rh. 

(cluuui,  /ömp^j.  Pt.)  . 

KLOBO,  m.  (ÄIo6.e,  Älo6en),  Illeher? 
n.  s.  clob 6,  aiicipula.  F.  2^     J^ 


.  >?. 


KLUPPA -^KLAGA.         548 

chlobo^T'NAMspi^a.^N.  123,  7.  / 
^  ^j  globo.  Tf.        )     -    .   j, 

;,r  \.'d. ^  ^hjoheq:    uzzer    dero    Cogelaro 
chloben,  muscipula.  N.  123,  7. 
,:  JKLOBLOUa   Hieber? 

fflüüPPAÄ  KLUB. 
Kp:iB  s.  KLIB. 

KLEBAR  s.  KLIB. 

KLiPSI(?),r/*oi?.  D. 

KLx4l6A,  /.,  Älagf;  luctiis,  gnerimonia,  gue- 
rela'yiamentatib.  • —  Ist  G  Suffix?  oder  K  Präfix? 
7?.  s.  chlag.a.  Bo.  5. 

got,  got  miner,  sih  an  mih,  ziu  fer- 
lieze  du  mib.  Diu  chlaga  ist  se- 
ciindum  hominem.  N.  21,  8. 
6U6  cliaiela  sih  daujd  rau.uon  er- 
hugendo;  eif  unoUa^dia  rauua» 
diu  in  andcrro  uuerlte  ist,  dara 
lan£;eta  in,  disses  libes  irdxoz 
:       in,   dannan    ist  disiu   chlaga«  N* 

37, 1.  _  .[         ■  \  : 

u^Il  hara  ist  diu  chlaga  des  inuner- 
,  tigi^B  leides,  hara  nah  folgeildia 
chlaga  des   uzuuertigen  leides. 
•  '  N.  37,  11. 

iiuanda  diz   vox  martyr um  i&tj  be- 

Vv        '    diu   ist   disin    chlaga    ze  ferne- 

menne  föne  dien.,  die  sih  inmar- 

tyrio  geloxihton  nnde  ad  paganis» 

mum  iruuunden.  N.  43,  12. 

g«  s.  klaga:  ni  namun  sie  thin  meina  thero 
uu^bo  klaga  gouma.  0.  IV.  27,  1. 
chlago.  Bo.  5. 

d f.  c^jkp»  iwtu.  yp*,*« 

chlaga:  in  chlaga  (pin  ifa  scnldig).  G). 
ehiagc,  planctu.  Wb. 
a.  s.  klaga:   thaz  thu  zi  mir  na  qnati  inti 
^  ^    ,        ^j'^^.  Kl^gft  ^s  ii^Liu  O.  IL  8,  21. 
chlaga,  guerimoniam*  Can«  13,  amer* 


Digitized  by 


Google 


m 


KLAGA. 


KLAGA. 


550 


licha  cfrlaga.  Bo.  5.  rehta  cblaga« 
Bo.  5.  » 

n.pl  c\k\5i^iLy  qiiaerimöniae  (förerues).  Bo.  5. 
dp/,  clagon.  Wm.  5,  7. 

chlägdn.  Bo.  5.  Wm.  IX.  5,  7. 
i7.p/.  chlagä,  querelas.  Bo.  5. 
KLAGASANG. 
KLAGALiH,  fläfllic^. 
taz  mir  chlagelih  tuncbcir  Bo.  5.  . 
d.s.m.n.  claglicheiäo,     iugabri     (vestej. 
Ctn.  13. 
chlagalicbemo.  M>.    \     •      .  . 
chlagalihemo.  Uib.  l.fy''^^ 
chlagelihem.  Bib.  5.    )  C^^^^^C^- 
d.  srf.   clagelichero^  luguiri.  fX  IL  3iS. 
aL' s.  m»  chlagelicben    uuttoft,   querinuh 

nianu  Bo.  1. 
4i*  $.  f.   cblagelicba  fastun.  N.  34,  13. 
n.pLf.  (oder  sing.?)  cblagaJicba  uueve- 
\    '       ■  ■' ninga^,  flebiles  efulatus.VmA.  1. 
KLAGÖP«,  KJLAGJAN^  KLAGEN,  flagcn;  nord. 
klarga,  ac^isare.  ^ 

Bedeutsng  und  Gebraocb: 
querLQti.  i^Z.  6.  10*  U.  12.  A^  VS.  Bo.  1. 

2.  Mart 
conquerL  k.  Casa.  4.  Marl  Re.  Bo.  1;  %  4.  Ec. 
htgere.  Ho.  \  -  * 

^daldre.  VnsiLi.  ^       • 

'  ingemiscere.^l^.>'Ekiib. 
gemere.  Bo.  5.  Prud.  i. 
causari.  Gd^  !•  D.  II.  283.  K.  2.  HB.  VP. 
ZI  cblagonne  sint  iie  sunda.  Bo.  5. 
daz  cblaget  si,  daz  oueinot  si.  N.  73,  1. 
bangerot  mib,    da&  ne  cblago"  ih   dir, 

non  dieam  tibi.  N.  49,  12. 
Aie  (eos)  cblag^t  nu  sancta,  ecclesia.  N. 

43,  25. 
gotes  samenunga  cblagot  bier  die  de- 

solalionem  civitatis.  N.  78,  1. 
Quaz  suabti  si  so  barto  tbero  klagon« 

tero  uuörto.  O,  V.  7,  48. 
klagoht  tbio  ereran  ziti.  O.  V.  6,  70. 
cblagoe,  causeUir  (de  minore  substaMiaJ. 

K.  2. 
klagota  io  bi  noti  min  selbes  armuati. 
O.  IIL  20,  40. 


klagota  ira  uueuua  bira  dobter  liaba^ 

O.  ffl.  10,  6. 
klagota  io  gilicho  thia  dobtet  unenag- 

licbo.  0,  m.  10,  14. 
klagota  io  thaz  ira  ser,   tbaz  iz  irbar- 

meti  in  an  mer.  O*  III.  10,  28. 
fiib  z/ibarin    er   nintfaabeta^   tbar   man 

tben  broader  klagota.  6.  III.  24,  58. 
chlageta  sine  gefeften.  Bo.  5. 
klagetun  tbo  thitl  selbun  uuib  tbaz  ira 

eigena  üb.  O.  IV.'  34,  25. 
sie   giangun  inan   klagonti   iob   io  fon 

imo  sagcnti.  O.  V.  9,  7. 
iob  klagont  tbera  ferti  tbia  filulangun 

berti.  0.  V.  e;  46. 
klagon,  daz-: 
,•    .  er  cblagoe,   daz  er  nu  dürftig  ist  ir- 
diskero  labo.  N.  114,  4. 
du   clagofit,    daz   syndgoga   so  umbe- 
quamo  sieb  bekeret  ad ßdem  meam. 
Wm.  6,  12.      • 
cblagot,  daz  er  ungebiet  ist,  Bo.  5. 
sih  kliigon: .  ^ 

ne  cblago  dih  nieht«  Bo.  5. 
ecclesia  cblagot  sih,  uuaz  si  föne  übe- 

len  erliten  habe.  N.  128,  !• 
sib  sus  chlagota.  Bo.  5. 
cblageton.^ib,  doluerunt.  Nh. 
ih  sagen  iu  in  ala  uuar^  klagont  ma- 
nage sih  tbar, 
mit  seren  managfalton  iob  leidlichen 

uuorton.  O.  II,  23,  23. 
^so  uuar  so  sie  sih  klago tun.  0.111.14,76. 
tbaz  sie  sih  er  ni  klagotun,  so  uue- 
naglicho  lebetun.  0.  V.  6,  44. 
sib  klagdn  mit  gea.:     , 

er  sib  ze  imo  cblageti  dero  uneron. 

Bo.  5., 
horta  ih  tie  gotasib  cblagon  irp  no- 

tegungo.  Mcp. 
dero  sib  ouh  paulus  chlageta.  N.  31,  7- 
sib  klagen  mit  fona: 

mit  cedar  sint  filii  tenebramm  bczei- 
chenet,  uon  den  ib  mih  cblagon. 
Wm.  1,  5. 


Digitized  by 


Google 


551 


KLAGA. 


KLEK. 


652 


>        Fotm  und  Flexion  ^ 
Inf.   clagon.  A.  Gd.  1. 

eblag6n.  Bo.  5.  Mcp. 

chlagen.  Oll. 

glagon.  Can.  4. 

%\  klagonne.  O.  V.  7,  23. 

ze  chlägonnc.  Bo.  5. 

za  chlagunna.  Prud«  1. 
(ib)  chlagom..B. 

clagon,  Wra.  I.  B.  III.  1,  5. 

chlagon.  Wm.  1,  5.  Marl.  Ne. 

chlago.  N.  49,  12. 
(do)  clagost  (es  steht  clagot).  D.  ü.  283. 

cUgost  Wm.  6,  12. 

chlagost«  Wm.  6,  12- 
(cr)  klag'ot.  Gc.  12. 

clagot.  A.  Gc.  in.  11. 

chlag^ot.  Gc.  1.  3.  6.  Bc.  Bo.  5.  N.  78, 
1.  128,  1. 

chlaget.  N.  43,  25.  73,  1. 
(wir)  chlagomes.  R. 

chlagon.  Ho. 

klagun.  Ho. 
(sie)  klagont  0.  II.  23,  83.  V.  6,  46.  70. 
(er)  chlagoe.  K.  2.  N.  114,  4. 

chlago.  RB. 
(iTi)  klagota.  0.  HL  20,  40. 

klagcta.  VS. 

chlagcta.  N.  114,  3. 
(du).chlagot08.  Gd.  1. 

chlagetöst  Bo.  5. 
(er)  klagota.  0.  UI.  10,  6.  14.  28.  24,  58. 

chlagota.  Bo.  2.  4. 

chlageta.  Bo.  1,  5,  N.  31,  7. 
(sie)  klagolun.  O.  III.  {14,  76.  IV.  34,  25. 
V.  6,  44. 

chlageton.  Nh. 

chlngiton.  Nb.  ü. 
(er)  chlaget};  Bo.  5. 
ivfip,  $.  chlago.  Bo.  ^.  3.  5. 
im/i.;?/.  klaget  0.  IV.  26,  31. 
p.a.  chlagonde.  Bo.  5. 

klagonli.  0.  V.  9,  7. 

n.  s.  m.  chlagonter.  MarL 

d.  s.  m.  chlagantemo.  VP. 

a.  s.  m.  chlaguntan.,  Prud.  1* 


fthlagent^il^  Ho. 
R.  pl.  m.  chlagonta.  Ec 

g.  pl.  klagont  er  o.  0.  V.  7,  48. 
GAKLAGÖN,  SIH  GAKLAGON. 
Inf.   gechlagon:   uues  mugen  sie  sih 
geclilagon.  N.  80,  14. 
nieman  ne  ist  der  sinero  damna- 
tionis  sih  mit  rehte  gechlagon 
muge.  N.  118,  137. 
des  ne  mag  sih  nioman  follun  ke* 
chlägi^n,  conqueri.  Bo.  5. 
(er)  gtklagola:   ni  dcta  siu   es   anur 
mer,  giklagota  ekrodo  ira  ser. 
O.  III.  11,  7. 
(er)  giklagoti;  v^ 

/    ni  si  aunr  tliaz  iruuelitt  then 
not  imö  gizeliti, 
thia   thürfti   mo    grklagoti    io 
after  ruafcnti.  O.  HI.  11,  ^4. 
p.  a.  kicla^ot  si,  causeniur  (de  grossitU'- 

dine  vestimeniorumj.  £.  55. 
ÜNGAKLAGÖT,    ungefUgO   ttubeflagfi 
kommt  nur  in  folgender  enUtdlter  Gl.  vor: 
jungigla^otag)  in,  lamaUUs.  A..  . 
ARKLAGJAN. 

irchlagint«  UUerpällaverint.  Bib.  6.  ^ 
BIKLAGÖN,  UUaitn. 

Inf.   zi  pichlagonne,^d9iferOTd!MB.Gh.3. 
p.p.  bechlagot  VLXkixt  (desolatio  £ivit(i* 
tisj.  N.  78,  1. 
n.  $.  m*  biciagoter,   coneUmatus. 
Gd.  4. 
KLAGUNGA,  f..  ÄUgujiij. 
n.  s,  (pl?J  klagunga,  moesta.  D.  II.  346« 
a.  s.  clagungam  ^5ic^.  Can«  4.>,^ii^rimo* 

chlagnnga.  Rg.  2.  i     nianu 

n.a.pl.(s.?J  clagunga,  lamenia.  Re. 
KLAGOT,  m.,  ploratus,  gemitus. 
n.  $.  chlagot,  ploratus.  Le.  1.  3«. 
g.  s.  chlagidU:  uuort  chlagidt«^  verba 

gemitnUm.  N.  101>  28. 
a.  s.  chlagut,  gemitum.  Prud.  1« 
KLAGARI,  m.,  XlH^Xf  XU^er. 
clagare,  querulus.  Tr. 
clager,  luguber.  Zt  (oder  ist  ein  adj.  dag, 
clagi  anzimehmen?) 

KLA. 


Digitized  by 


Google 


553 


KLEK— KLOCH. 


KlAGARA,/.,  XlSgeritt,  lameniaUix. 

n.^s.  chlagara»  lamentatrh^  {eß  sieht;  chla- 

rata,  lamentatio).  Rb. 
n.;?/.  chlagara.  M>.  BUk  1.  2.K  lamentairi^ 
chlagari.  Bib.  7.  '         ces. 

KTiKKjAW«  «^  Wenn  in  deme  plaote  lak  er 
beelochen.  Cdg.  hieher  gehört,  so  ist  auch 
ein  stark  deklinirendes  kiek  an  anzunehmen.  -« 
d  KLENKJAN;  ist  auch  nord.  bleckja,  anUU 
tVXi  damit  im  Zusammenhang? 
(sie)  klekent: 

ih  giagaleizon,  thazistuuar,  thaz 

ih  inan  giholon  thar, 
ni  klekent   mir  zi   heiti  thio  lie- 
bua  arabeiti.  O.  V«  7,  52. 
KICLECHIT,  p.  p.,  quassata.  Ib.  Rd. 
ZIKLEKIT,  p.p.  ^ 

tho  nuard  sar  Crbrochan  thazgoteshu- 

ses  lachan, 
thaz  man  zi  thiu  iu  thar  gihiang^  thiu 

zerubim  untarfiang. 
altari    then    diuron  ioh    then   disg    zi 

uuaron, 
elln  thin  llohtfaz,  ni  uuas  thes  lacha- 

nes  thio  baz. 
iz  uuard  tho  ziklekit,   ni  liaz  es  uuiht 

bithekit  O.  IV.  33,  37- 
Sollte 
ARKLIHHOD,  exiinctus.  gl  K. 
hieher  gehören? 

CSUXtK  s.  KLIa. 

ArKLIHHoD,  extinctus.  gl  K. 

KLOCHÖN,  fiopfen.  cf.KL0PH6N,KLA- 

PHÖN,  KLAKjan,  aber  auch  angs.  cloccan, 
glocirej  sonwn  edere.  Gehört  glocca,  das  iph 
in  6  eingetragen  habe,  hieher,  in  welchem  K 
(CH)  zu  G  erweicht  seyn  könnte?  et  angeb« 
cluggß,  nord*  klucka,  campana, 
Inf.   cloccon.  gl.  K^i 

cjoekon.  Ra.    |,  cadere, 

h^lochon.  Pa.  ) 
(er)  clohhot,  pulsat  (signum  horaej.  K.  48. 
IV. 


CHLICHURU-KLETTA.    554 

chlocchot:  et  max,  tU  aUquta  pulsave* 
rit,  chlocchot,  aut  pauper  clamave- 
rii,  deograiias,  respondeat.  K.  66.  uz 
aide  in  ne  mag  danne  oieman,  so  si 
^  CportaJ  ze  iungest  peslozen  uuir- 
det;  nieman  ne  beitet  dar  uz^  uiian- 
da  mannelih  mendet,  daz  er  dar 
inne  uuesen  muoz;  uuile  ieraan 
dar  in,  der  chlocchot  danne  inge- 
meitun,  uuanda  din  po^ta  beslor 
xen  stat  N.  147,  2. 

chlochot,  palpat  (proximorum  osiiaj, 
Sb.  Bib.  l.  2,  3.  adtrectnt.  Pa,  gl.  K. 
(in  gl.  K.  steht  hchochot) 

cholochot,  palpat  (ostiaj.  I/Ux.  Bih*  7. 
p.  a.  chlochonti,  pulsansl  K.  58, 

chlocchendo:  lobont  in  singendo,  pla- 
sindo,  chlocchendo  etc.  N.  150,  4. 

n.pl.m.  hXochoniey pulsßniesCianuam) 
a  1.  '^  ^ 

CHLICHÜRIA  s.  KICHEIU. 

CLÜCU  s.  CLIUWA, 

CLiATA^  Ortsnamen. 
CLATABURG.  Ortsnamen. 

CHLETgOWE,  Ortsnamen, 

KLETTA,    KLEDDA, /,    Kl^TTO. 

KLEDDO,  JH.,  StUtXtf  lappa. 

n.  s.  kletta,  lappa.  Tr.  paliurus,  Sal  2, 

chletta,  /a/i;70.  jBm.  31. 

ehledda,  lappa.  MA.  1.  Bib.  1.  %  5. 

cletto,  lappa.  BiJ).  ftfon.  2. 

cbito  (oder  ist  cletto  j^u  les^en?),  lappa. 
Wn.  232.  -  ^ 

chletto,  lappa,  Bib-  7. 

chleddo,  lappacium.  I^ 

chlette,  lappa,  Wn.  460, 
i}.p/.  cblettun,  lappae.  VG.  l  153, 
.</./;/.  klet OD.  D.  IJ.  317.  V 

cbicddon.  D.  11  317.  Prud.  3.},  lähpis. 
chledon.  D.  II.  317.  j 

[37] 


Digitized  by 


Google 


555 


OJDA—KLAPft 


CHLEPF.  KLOPa 


556 


KINCLETTA,  /.,  eifcnf  Iftte,  €f  fenf  rattli  ver^ 
bena.  PfL  1.  2. 
,  DENICLETA  (?),  agrimania.  W. 
CHLED\VIIR4 

CLIjDA,'/.,  crates.  Ih.   Ist  eä  ein  deutsdies  Wort? 

Cf.  cUdoj  crates,  tabula  viminibus  aut  virgtiU 

tis  contexta.  gl.  man. 

praeparaverunt  clidas  ad  depellanduni  per 

frirtuUm  ipsum  casiellum.  Ann.  fr.  776. 

und 

Si  quis  alterius  ingenuam  de  crinüne  seu 
Stria  aut  herbaria  si  sit  et  eam  priserit 
et  ipsam  in  clida  miserit--.  Si  inclida 
ndssa  nonfuerit^.  Cap.  ad  leg.alam.22. 

CHLODIO  (clojo  bei  Sidon.  apolL   chlogio 
bei  Greg,  ttsr.%  Frankenkonig»  Gesta  reg.franc. 

Cf.  die  nom.  pr.  in  JLjJLiL/« 
CBLODOVEus  (firänkischer   Konig,   Sohn^des 

Childerich  und  Enkel  des  Meroveos),   CHLa 

DOMIR.  CHLODOBODO. 
CHLOTHAHARI  (chiothachartus,  frankischer  Kö- 

nig.  Paul  diacj,  CHLOTAR,  iotffati  iu* 

t^et/  Mannsnamen« 
CHLOTHU^r,  XlQtWit,  n.  pr./. 

kaCUüT  s.  CliüWA. 

CLAODICus,  Fürst  der  Kymbren.  Orosios. 
CLOTTENO,  Ortsnamen. 

KLAUTINATii,  Volk  in  Vindelizien.  Slrabo.  a 
CATENATes. 

CHLOTAR  a  CHLODIO. 

KLAPH6N,  klaphfan,  fUffen,  tlapptn,  tlapf 
ptxtti  nord.  klappa,  palpare,  scalpere^  ttmdcre. 
a  BECHLEPFET,  CLEPFEL  und  KLOPHON; 
auchCLOBO.  Gehört  auch  klappa  (s.  kluppa 

inKLUB)hiehcr? 

Inf.  claffon,  slagoü,  conplodere.  A- 


(^)  chlafot:   so  der  uuini  in  dien  onel- 
chenen  betanuuirt,  taanaouipei* 
tendo  chlafot  er.  Mcp. 
(rie)  chlaphont,iiior€Wi/ar(^jiia:a^.VA.V1.297, 
(er)  chlaphda,  intonabat.  VA.  IX.  709. 
(sie)  chlafotun,    crepiiabant   (venia).    VA. 

VL  209- 
p.  a.  chlafanti  [quassanie  CsiliqnaJI.  VG.  2. 
L  74. 
nL  s.  m.  der  chlafondo    doner,   resul- 

,tans  fragor.  Mcp. 
g.  s.  f.  chlaffantero,  quassanie  (mü^ 

qua).  VG.  L  74. 
i».a.;»£.m.  chlafenta,  sonantia  (saxa). 
VA.  VL  551. 
clafonta,  sananies  (frenos).  VG. 
III.  184. 
d.  pl.  cblafonten,  fragosis  (saxis). 
VA.  VU.  566. 
KLAFLEIH.  , 
KLAFHLUT. 
CLADOLG? 

ANAKLAF,  in.,  Impetus. 
n.  s.  anachlaph,  impetus.  Sb.  Bib.  1.  2. 
a.  s.  anaclaph.  Sb.  \,   v.,  analouf, 

.  anachlaph.  Mz.  Bib.  2.(^11/7^/0111  (fece- 
anclaph.  Bib.  5.        )  runt  in  eum). 
KLAFOD,  m.,  strepiius. 
n.  ^.  claffoth,  Stridor.  D.  IL  2S4. 

chlaffot,  strepiius  (mundi).  N.  84,  9. 
n.pL  chlaffoda  (sing.?),  iractus  (catena- 
Tum).  Prud.  1. 
chlafod,  crepiUiS.  VA.  XH.  924. 
CLAFÜNGA,  /.,  Stridor  (deniium).  T.  77. 
CHLAFLirriNBAH,  Bachnamen.  . 

BeCHLEjPFeT  ne  uuurte,  ne opprimeretur  (in 
dero  nahtfinsteri).  Mcp.  Cf.  klaphon;  nord. 
kl  lpa,/or7fi^^re>  hängt  wofal  nIcEt  damitznsammen. 

KL0PH^,flpj)fen,;7ii/#flr«.  C£  KLAPH6n, 

CLEPFEL  und  KLOKÖN.  _  Kommt  nur 
in  T.  und  W.,  und  in  der  Glosse  des  \%.  Jahr- 
hunderts: anchloppe,  pulset.  Wn.  1542.,  vor. 
Inf.  clofon,  pulsare.  T.  113. 
imp.pL  clophot,  pulsate.  T.  40,  4. 
p.a.  d.s.m.  cloflkoniemo,pulsanii.  T.^& 


^Digitized  by 


Google 


557 


KLUF— KLEIM. 


CLEMO— KLAN. 


558 


GICLOPHOT  (werden),  ptäsaiiur.  W. 
ANAKLOPJAN,  anf(o(>f(n. 
(.anchloppe,  pulset,  Wiu  1542.) 

KLUF  s.  KLUB- 

CLEFFAL,  tenar  (>ä;«q,  flache  J&anb).  Eng.  Ct 
CLESSAL 

celiffal,  tenar.  F*  2« 

CTiEPFEL,  Äleppel/  piectrum.  Hd.  Cf.  kla- 
phoQ  und  klophon, 

KLUFT  s.  KLUB, 

CLAFDRA,  Älafttr,  cubilus,  Sg,  292.  (Pt) 

CHLAMEZiAN  s.  HLAMezian. 

KLAMjaN,  tUmmttt/  nord.  klemma,  coarctare; 
c£  nord.  klampi,  fibula,  klambra,  quam  ru. 
dissime  cumülare  vel  conslruere,  sc.  parietem, 
nnd  angels.  clam,  lutum,  clam,  dorn,  vineu' 
hon,  ligamen,  retinaculum,  carcer,  plasma. 

S.  auch  KLEIMJAN,  CLEIMO  nnd  KLI. 
^D^LAMJAN. 

(du)  bechleimtes,  plasmasti  (ea),   Wb. 
ps.  73.  Hieher? 

pichlemmit,  ohstruclum.  Bib.  1.  Ps.  2. 
[CHLAMPHEREN:  so  uaste  hiez  er  si  (ar- 

che)  chlamphercnnnde  limen.  D.  III.  60.^ 

CLAMMA,  Ortsnamen. 
CHLAMMINSTEIN,  Ortenamen. 

PiKHLElVlEan-1  s.  piCHLEIMenti. 

kleimjak.  Cf.  KLI,  KLIB,  klam- 

JAN,  cleimo,  und  nord.  kleima,  illinere^  ma^ 
culare. 

(sie)  chleimten  (hente  dine  taten  mih  unde 

chW\mieik^h\\\Attetk^m\h)^plasmave* 

Tunt.  Wb.  ps.  118.  Hicher  ?  Cf.  KLAMJAN. 

BIKLEIMJAN. 

du  bechleimtes,  ptasnfosti  (eaj.  Wb.  ps. 

73.  Hieher? 


pichleimenti  (pikhiementi.  ^L  K.),  con-^ 
taminata.  Pa. 

CLEIMO,  gILf,  gUris.  Bib.  7.  -  Nach  dieser 
Angabe  des  gen.  gUris^  sollle  man  in  cleimo 
Uebersetzung  des  Thiernamens  glk  sehen.  Sollte 
aber  glitis  statt  güris  zu  lesen  seyn,  oder  der 
Glossator  glis,  gliris  mit  gUs,  glitis  verwechselt 
haben,  so  könnte  man  cleimo  mit  kltban  zu- 
sammenstelleh,  und  Se^nt;  terra  tenax,  darunter 
vergehen  (cf.  pichleimenti  und  angels.  dam, 
lutum) ^  oder  auch  lappa,  JtUttej  denn  der  in 
den  Versen  (Joh.  de  Janua) 

glis  animal,  glis  terra  tenax,  glis  lappa 

vocatur, 
risprimum,  glitis  tenet  altera^  tertia  glissis, 
vis  animaU  tis  terra  tenax,  sis  lappa  w- 
caitir, 
angegebene  Unterschied  findet  sich  wohl  nicht  im-' 
mer  beobachtet,  so  wird  z.  B.  ^uch  glis,glitis/m  den 
Glossen  Id.  durch  cletha,  lappa,  erklärt.  Hiezu 
kommt,  dals  aufeer  jenen  glis,  gliris,  glis,  gli. 
tis,  glis,  gHssis  und  dem  glis,  glidis,  mucor 
auch  noch  ein  b'^  glis,  glittis,  cicada,  gefun- 
den wird. 

KLMBan,  fUmmtn,  angds.  cllman,  scandere. 

Cf.  KLIB  und  kleim. 

chlimbanti,  scandens.  Ib.  Rd. 

chlimbanter,  scandens  (verticem  coelij.  H.  2. 

.  r 

KLAMFarjak  (flammcrtO  s.  KLAMjan. 

KLA]V(KLIN).  cKLI^i 

nere;  auch  nord.  klina,  iliinere,  inquinare. 
KLENAN  (klin,  klan),  lUUn,  fc^ml«r«n. 
chlinit,  coUinit.  F.  D.  II  330. 
GAKLENAN. 
(er)  giklan; 

ir  thc.r  suntilosa  man  thazho. 
ro  in  thiu  ougun  giklan.  0. 
III.  4. 
p.p.  kichlenen,  atnglutinata.  Gc  9. 
BKLENAN. 

(sie)  picblenent,  Ununt.  Gh.  1.  3.     - 

[37*]         ^  I 

uigitized  by  VjOOQ  IC 


559 


CLANA— KLEINI. 


KLEINL 


560 


(er)  biklan: 

er  onh  mit  horoonis  iz  t^^oga) 
biklam  O.  IU.20,/157. 
p.p*  biklenan«  \ 

bichlenanJ    ^^j.^^  ^   ^  ^^ 
becbienen.l 
bichlenen./ 

pichlenan,  coUiia.  D.  II.  313. 
DÜRHKLENAN. 
duruhchlenes  (es  steht  durahchene8)j 
perlinias.  R. 
FARKLENJAN. 

(mit  peche  unt  mit  firnise  die  zeinen 
si  verchfonite.  Mos.) 

CXiANA)  Ortsnamen. 

CXiENO)  m.  (c£  gleimo),  dcencula  fsicj.  F. 
1.  2,  Tr.  Mon.  2.  Zf.  2.  (Id.) 

KLEINI)  tltini  nord.  kl^n,  parvus,  tener;  cf. 
angels.  clsene,  punis,  nnd  hldene,  macer. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
subtilis.  R.  Em.  29.  Rb.  Rd.  Ib. 
gracilis.  R.  Eb.  D.  U.  314.  378. 
minutus.  Gc  1.  6.  Prud.  i.  D.  U.  329.  M.  29.  Sb. 
ienuis.  D.  11.  314. 
eangntis.  Bo.  5. 
parvus*  Pnid.  1. 
sagax*  Gh. 
versutas.  D.  IL  341. 
argulns.  M.  33.  Sb.  Ph.  1.  2. 
chleinner,  scevus.  Tg.  5. 
chleine  uuas  iro  uuät,  tenulssimis  Jilis.  Bo.  5. 
mit  chleinnero  analigungo,  gracilenta  ad- 

fixiotiC.  Mcp. 
chleinemOy  gracili,  (surculo).  Prud.  1. 
chleina,  tewäa  (vellera).  VG.  H.  121. 
ehleinaz, //m^w/^to  (lucemam).  MarL 
chleinan^  minutis  fpimciisj.  Prud.  1. 
disses   chicincn  stupfes,    exigm  momenti» 

Bo.  5. 
chleina,  carbaseos.  VA.  XI.  776. 
chleiniu,  niientia  (lintea).  Prud.  1.   ^  ^         ^^ 
chleinan,  eminulis  (üigitisj.  Prud.  1.      ^ 
melo  chlcinista,  polenta.  Ja. 


deine  win  (et  angeU  clsnan  vin,  m^cim), 

honorarium  vinum.  Hs. 
mit  chleinero  lutun,  aeiUo  tinmtu  sonara. 

Mcp. 
cleni,  ciraimspectas  (insldias).  Gc.  3. 
chlenor,^Ärj7ior  (Intentio)*  Em.  30. 
chlernen  rat,  naita  consUia.  ^.  63»  7. 
[grozzez  noch  chleinez  (hörn).  Mos.] 
(mit  herige  uile  chleinime.  Mos.) 
ein  cleiniu  roihgerta.  Wm. '3,  6. 
kleinero  garno.  O.  IV.  29,  33. 
kleinen  fadomon.  0.  IV.  29,  7. 
kleinen  duachon.  O.  IV.  35,  34. 
chleineren  geziuges.  Mcp. 
kleinun  uuizzL  0.  III.  7,  62. 
cleinero  githanko.  OL  17. 
kleinen  uuorton.  0.  IV.  8,  3. 

Form  und  Flexion: 
kleini.  Em.  29. 
chleini   R. 
deine.  Hs. 

claine  (es  steht  daine;  s.  WIN).  Tr. 
chleine.  Bo.  5. 
chlein.  Rb. 
clenl  Gc  3. 
fi.  s.  m.  chleinner.  Gh.  i.  Tg.  3.  D.  IL  378. 

deiner,  fjb. 
n.  s.  jf.   cleiniu.  Wm.  3,  6.  I. 

klelniu.  Wm.  3,  6.  II. 

cbleiniu.  Wm.  3,  6.  IX. 

cleinu.  Wm.  3,  6.  lU.  IV. 

chleniu.  D.  IL341. 
g.  s.  Hl.  chl einen.  Bo.  5. 
d.  s.  m.  chleinemo.  Prud.  1. 
</.  s.  fp  chleinnero.  Mcp. 

chleinero.  Mcp. 
a.  s.  m.  chicinen.  M.  63,  7. 

ch  1  e  i  n  a  n  (es  steht  bei  gracili).  D.  II.  3 1 4. 
a.  s.  f.  kleinun.  O.  UL  7,  62. 

chleina  (wenn  chleina  sun4a,  wel- 
ches minuta  prcrata  übersetzt,  nicht 
als  pl.  zu  nehmen  ist).  N.  39«  13. 
a.  s.  n.  chleinaz^  Mart 
ii.a./9/.iii.  chleina;  VA.  XL  776«,  auch  wohl 
in  VG.  IL  121.,  obgleich  es  tenuia 
übersetzt. 


Digitized  by 


Google 


561 


KLEm 


KLEINI. 


562 


cl  e  1  na?  (es  i^>ersettt  iim»/€ii).  Pmd.  1. 
.cleined?  (es  üJ^^rmU  t^wes).  D. 
IL  314. 
n\n.pUf.  chleipno.  Sb.  Gc  1.  6.  M.  29« 

chleino.  M  33*  Pb.  1.  2. 
B.i7.p/.  lt.  chleinniu,  Rb,  Sb. 

cleiniu,  SL  %%  Gc  6. 
chleiniu.  Gc*  1.  Prud.  1. 
g.  pl  klcinero-  O.  IV.  29,  33. 

cleinero  (im  AkrosÜGhon).  OL  VI* 
d.  pl  chleinnen.  D.  U.  329- 

kleinen.  0.  IV.  8,  3.  29,  7.  32. 35, 34. 
chleinan,  Pnid.  1. 
Compar. 
chlenor.  Em.  30. 
n.  $.  n.  chleinera,  Org. 

cleinira?    (es   übersetzt  JuöliAor). 
Ib.  Rd. 
g.  s.  n.  chleineren.  Mcp. 
Superl 

n.  s.  n.  cleinista.  Ja. 
KLEINO,  Adv.,  f Uin. 

Formen:  ' 

kleino.  0. 
cleino.  Ib. 
chleino.  Bib.  1.  GL  1.  %  Z.  Bo.  5.  Mcp.  Rd. 

Rg.  3.     ^ 
Compar.  kleinor.  O. 

Bedeutung  und  Gebraudi; 
nunuiatim.  Bib.  1.  Ib. 
subiiUUr.  Gb.  1.  2.  3. 
chleino  kiprohbotaz,  miniUatim*  Rd. 
chleino  sol  man  ribin.  Rg^  3* 
chleino  gemalnemo^  Bd.  5.  .  > 

tiu  dien  allen  ehUiAö  ^na  lag.  Mcp. 
kl^ino  giredinot  O.  I.  1,  7.    irfurbent. 
O.  L  1,  27.  frageta.  0.  I.  22,  36.  zaita. 
O.  V.  9,  56.  inthekit  0.  V.  14,  27.  sin 
körn  refno^  0.  L  27^  54* 
kleinor  ahtotun.  Q.  IIL  20,  64.  redinon. 
O.  III.  12,  1.  IV.  2,  30.  10,  1.  reken.  0. 
II.  9,  69. 
ÜNTARKLEINL 
tes    ist  .  alles    merairius   underchleine, 
uuanda  sermo  gründet  taz  al.  Mcp. 
KLEINLIST. 
KLEIISKOSÖN,  KLEINKOSIG. 


KLEINSTIMMI. 

CLEINLIHHO  (chleinlihbo,  subtiliier.  Rb.), 

diligenter.  Ib.  Rd« 
KLEINt,/,  «(eine,  j((({it|e{t,  gttit^nf. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
solerüa.  Bib.  1.  2.  5.  7.  M<r»  Ux.  Sb. 
indtistria.  RB. 
exp^ientia.  VG.  I.  4. 
confecturn.  La.  L  1. 
astiUia.  D.  IL  329.  Prud.  1. 
argumentum.  Bo.  1.  Gh.  1.  Rg.  2.  Ec  Gc  3. 
scientia.  Ep.  can.  2. 
Ingenium  (ariifidsj.  Boi  5. 
chleini,  versutias.  Mor. 
ob  iz  uuar  zi  thiu  gigai^  thaz  man  thia 

diufi  ni  firstat, 
thero  brosmono  kleini  ioh  thes  brotes 

reini.  O.  III.  7,  50. 
ist  iz  prosun  slihti,  thaz  drenkit  thih 

in  rihti, 
odo  metres  klelni,   theist  goama   fila 

reinL  0.  Li,  20. 
tharana  datun  sie  ouh  thaz  duam,  oug- 

tun  iro  uuisduam,  , 

ougtun  iro    kleini   in   thes   dihtonnes 

reini.  0.  L  1,  6. 
nnodi  ist  izhartosusfreokisgerouuorta 
thia  kleini  al  zi  gisagenue  ioh  zi  irre- 
kenne. 0.  V.  14,  4. 
cbleinen  rat^^a^ulaconai/ia^hinderstando 
irlagen  sie,   uuanda   daz   uuesen  ne ' 
mahta,  daz  sie  iz  rietin  nnde  doh  un- 
sculdig  uuarin.   Diu  chleini  uuas  su^ 
ketan  etc.  N.  63,  7. 

Form  und  Flexion  r 
n.  $.  kleini.  O.  L  1,  20 

chleini.  Bib.  1.  2.  7.  VG.  l.  4.  La.  I.  1. 
M<x.  RB.  Bo.  1.  Gh.  1.  Rg.  2.  N.  63, 7. 
d.  $.  cleini.  Prud.  1. 

chleini.  D.  U.  329.  Ec  M^c  Sb.  Bib. 
1.  2.  5. 
a  s.  kleini.  0.  L  1,  6.  III.  7,  50.  V.  14,  4. 
cleini.  O.  L  1,  6.  codd.  V.  F. 
cheleini.  Ep.  can.  2. 
chleiai.  h^,  5. 
n.;?/.? cleini,  arguüfienta.  Gc  3. 

chleini,  versutias.  Mo*.  Bib.  L  2.  5.  8. 


Digitized  by 


Google 


563      CUDNACLA— KLANG 


KLANG 


564 


chlaini.  Bib*  6.  )  .. 

LI    •   •  Ti'u   A  1»  versutias. 
chlseini.  Bib«  4. ' 

KLEINUNGA,/. 

a,  pl.  die  geraspoten  ebleinnnga,  $ori* 

fas,  I.  minutissimas  verum  coHecti(h 

nes.  Mcp. 

CLONACLA-  M.  33.  Sb.)    Ätttifei;  colm;  %. 

CHLONACHIA  Ph.  2.  i       CUNCLA. 

KLANKjan,  ttmfc^Undctt;  cf.  jMinfe/  StUnUi 

mdi  KLAKjAN  und  KLAMjaX 

GAKLANKJAN. 

(da)  kichlenkis.  Rb.) 

giglenchis.  A.  )' 

p^n.  kachlankhit  Pa.)     ^    ^  ^, 

1-11      1  -^   i>  (i    iortuosum    (by$- 

kikleakit  na.       >  i     o«  i_    o 

kiklenkid.  gl  K.  /  ^ 

ANTKLÄJNKJAN,  ISfen,  <nt6lttbea 

%\  tbiu  thaz  ib  inklenke  thie  riomon^ 

thi  er  giscrenke.  O.  L  27,  60. 

FARKLANKJAN?  i 

firklenkit   [in  Ra.  steht  farslecnklt  (lies 

farslenckit)],  obtruncat.  gl  K. 

X^Xixxllvr^  cf.  clangere^  pord.  klaka,  hiaka 

imdKXiA. 

KUMGAN,  fUn^tttf  nord«  klaka,  klingia,  clan- 
gere,  iinnire. 
(er)  clingit  Ra.      )        .  ., 

klinkit  gl.  K.^'^'''''''''''^~'• 
(sie)  cblingant,  tinnienU  Rb. 
p.a.  clinganti,  tinniens,  R.  Ic. 

chlinganter,  tirmultis.  Rb.  clangor  (es 
steht  chinganter;   et   kingilon  in 
«   klingilon).  Rb. 
chlinganta,    uorago    (es    steht    uo- 

raga).  R£ 
dera  chlingonti^  clangoris.  Rh. 
KJLJNGA,  /.,  KLINGO,  m.,  torrens,  Ottllle, 
S$ac^;  doch  ^ohl  hieber  als  fprufrelnfr/  xU^ 
feinb. 
II.  s.  klinka,  nimpha.  ^.  K, 

chlinga,  torrens.  N.  35,  9. 
clingo,  torrens.  Sg.  242. 


elincuiL  Ra.      i  .  \ 

klinkum.  ^.KV^^''''^Yd^iV?J 
klincon,  pimpha.  Ra.        ) 
g.  $0  chUngun:  dero  chlingun  getranch  er 
an  demo  nnege,   de  iorrente  in  via 
bibit.  N.  109,  7. 
d*  4.  chlingnn;   mit  dero  chlingun  dinero 
lustsami  getrenchest  du  sie,   ior- 
rente voluptatts  tuae  potabü  eos.  N. 
35,  9. 
chlingen:   föne  chlingen   trandh  er, 
de  torrente  bibit.  N.  65, -6.    die  sige- 
los  uuurden   in  torrente,  an  dema 
chlingen,  Cison.  N.  82,  10. 
a.  #•  chlingun:  unser  sela  durhuuuot  die 
chlingun,    periransii   torrentem.    N. 
123,  4. 
klingon: 

er  after  thesen  uuorton  giang  in 

einan  garton, 
ubar  einan  klingon  sid  tho  ihesen 
thingon.  O.  IV.  16,  2. 
n.pl.  chlinga: 

also  die  chlinga,  torrentes,  beutien- 
det  uuerdent  in  demo  suntuuin- 
de.  N.  126,  4. 
die  chlinga  sint  uuinteres  pef^o*^ 
ren,  so  der  nuarmo  uuint  chu- 
met,  so  smilzetdaz  fs  unde  loo- 
fent  d'anne  die  chlinga.  N.  125,4 
chlingen:    uueder  sie  sin   prunnen, 
fontes,  ald6  chlingen,  torrentes.  N. 
73,15. 
€!./>/.  chlinga:  du  zebrache  brunnen  utide 
chlinga, /onf^^  et  torrentes.  N.73, 15» 
ÜÜAZARCHLINGA.  R.    x 
ÜUAZARCUNGA.  Ib.       j,  nympha. 
ÜÜAZZARCHLINGA.  Re.j 
CLINGENOWA,  ÄHtijjenau,  Ortsnamen. 
CX.1NGEINTAL,  Ortsnamen. 
KLENGÜNGA,/. 

d.  s.  clingunge,  assiiUu.  Hd. 
KUNGlLÖNjflinjeltv /iwmrtf.  C^f.  KLENGILON. 
p.  a.  kingilonii.  Pa.  Ra.  x  ,    , 

kinkilonti.  gl.  K.     '  '^'"«"•«'  dochtfoU 

kingilon  r«V.  R.  )        ■"*'*• 
n.pLm.  clingelontcn,  lotpiacet.  £b. 


Digitized  by 


Google 


565         KLING— KLÜSA. 

o.  ph  n..  clingiloniiQy  cr^tantia  (aera). 

VG.  IV.  151. 
iCUNGILÖP,  m.,  iümitus. 
'  ^<i«/72.  chlingelöda^  tinniius.  Mcp. 

chlingilod,  tianUus^  VG.  IV.  64. 
iOLlNGISON,  clangere. 
Inf.  chlijiglson,  clangor.  Pa.  ^  K. 
(er)  klingisot,  clangit.  Ra. 
p.  a.  chlingesintiy  crispaio.  D.  IL  339. 
glinsondiu,  crepitantia  (lora).  D.  II. 
343.;  hieher  ab  SchrdibfeUer  fiir  clin- 
gisoodiu? 
KLANG»  m.,  ftUng^  clangor. 
o.  s.  guoten  chlancb  habenten,  benetin^ 
nieniibus.  N.  150,  5.  x 

KLENGÖN,  eUngen,  tirmre. 
p.  a.  chlengontaz,  iini&mB.  BL  31. 
KIENGILON,  /iiiiwVe. 

(er)  chlengilota,  tmmdU  SaL  2. 
/;.  0.  clengilontaz.  D.  \ 

cblengilontaz.  Le.  1«  3.>,  iimdem. 
clengilintiz.  Le.  2.         ) 

KLING-  8.  KLANG. 

OttJNCHO, «.  pr. 

CLUNGA,  Augef,  üt^lvnX,  ghmus.  Id.  Ct 
GLIDWA  and  GLONKO;  «ach  angs.  cly- 
ne,  massa,  nord.  klumbr,  globus,  klftka,  to* 
malus,  klAngr,  taxetum. 
CLUNGEUN,  n.,  globus.  Wn.  232. 
GLUCIl,  globuius.  F.  Tieneicht  auch  hieber;  cf. 
OJÜWA. 

diONDICvs,  Anführer  der  Basfameo.  Lir. 

CaLIRlH,  clericus. 
g.  pl.  chliricho,  clericorum.  IL  60. 

KLUSA,  SilunUi  wohl  dem  Lat  nadigebQdet 
(c£  untar  chlusom,  intercluta)^  wie  das  hier 
mit  au%efUhrte  KLOSTER  dem  bt  claustrum. 
d. ph  chl^Boa,'  claustris.  Ec.  1.  2.  Sbe. 

chlasun:   der  bi  den  chlusnq  gvsez- 

Sit  ist,  qiii  est  in  canali.  W. 
tintar  chlusom.  Pa.     >,  interclusa,  ia. 
1.  K.» 


«ntar  cluseom.  gl. 


Urstpta. 


CLESSAL—aJüWA.      566 

KLOSINABL  Tr.  ) 

GLOSINARI.  F.  2.  f ,  incbuue. 

CLOSENARE.  Wn.  232.  Mon.  2.) 
CLOÜZARA,/. 

g.  s.  clouzarun,  virginis  ctausae.  Bih. 
CHLÖSTER^  Slo^tt,  claustra.  M.27.  Sb.Can. 

10.  11, 
CLÜSTffiNA,  in  CLUSTIRRUN  (764),  ««  CHLÜ- 

STÜRNUN  (826),  ad  CHLUSTARJNÜM  (808), 

ad  CULUSTURNON  (817),  OrUnameo. 

CLES3AL?  (d;  cleffaLEns^  ceUffaL  F.2.V 
JSfduifUäUi  J^anb. 

clessal,  bal,  ir,  vola,  Tr.  Hs.  1. 2L  tenar  (^ 
vati).  Mon.  2. 

CLÜSTIGER  &  CLUFnCER  in  KLUB. 

CÜLOSTER  s.  KLUSA. 
KLAWA  8.  KLOA. 
CLUWIA  Ä.  CUüWA. 
CUWA  s.  CLIa  und  CXIUWÄ.. 

CLIUWA,  /.  und  CIJUWI,  B.,  angs.  cleove, 
«Hevea  clive,  clov e,  ^haera,  gkmuts;  St»* 

seif  5(Ip6(/  globus,  glomus;  a.  JvLiU  und 
lat  globus,  glomus,  altniederd.  cloue.  C(  auch 

KLiA. 

I».  s.  cHuQäy  glomus.  Pr.  m.;. hieber  auch  wohl 
cluura,  scihayspera»  A. 
cbliuua,  glomus.  Pr.  t  globus.  R. 
clinuua,  glomus.  Pr.  v. 
g.  s*  chli'uuis:    in   c^liuuls    uuia   ketana, 
globosum.  Mcp. 
cliuua,  coeli.  Ra.  (Es  steht  bei  coelica^ 
cumina,  und  kann  AAßt  auch  vieneichl 
ds  pl.  angesehen  werden,  oder  auch  n. 
a.  s.  seyn,  da  es  eine  Nebenglosse  von 
globum  ist.) 
d.  s.  (oder  n.?)  khliuua.  gl.  K.) 

cbliuua.  Ra.  >,  globo. 

chlinuua«  Pa.  ) 

a.  s.  cblina»  globum.  Rb. 

chliune,  orbem^  Bo.  5' 
q»ph  cbliuue,  orbes  Cjglobososj.  Mcp. 

Digitized  by  VnOOQlC 


567        CLUWEUN— KNA. 

HALB  CLUUUIA,/,  J&ttlfcf«8el. 

bexperine  vet  hemlsperia,  quod  nes  ditimui 
in  F,  halb  cluuuia  vel  italia.  G.         ' 

CUÜWILI,  CUUWILINj  »..  «läuel/  XnSntU 
chliwel,  glomis.  Wn,  460. 
chliwelin,  glmter.  Wn,  460. 
cluuaeliny  globulus,  L. 
clSwcIin,  globellum.  Tr. 
cliuvueli,  glomos  (lanae).  Hor. 

CLUCU,  »v  globulas.  F.  Wenn  es  nicht  Schreib- 
fehler  ist,  so  kann  das  iu!autende  c  als  eine 
Verhärtung  von  w  angesehen  werden;  vieUeicht 
ist  6o  auch  unser  Äugcl  ans  clnweli  ent- 
standen. 

GAKUUWIT,  p.  p.,  gcfnauelt 
n.plm.  zasaniane  kacHute,co»g:foÄfl/i.Rd. 

CLUWELIN  6.  CUUWA. 
KLOZ  a  KOLZ  und  KLUZ. 

KLÜZ.  ciKLU. 

KUUZAN,  fleujen,  fpaltcn. 
(sie)  kluxnn,  divellebant;  s.  Schroeüers  bwer. 
Wörterbuch  IL  365. 

KLOZ,  als  Älof  und  «lo^  hiehcr?  Die  fönen- 
den Formen  gehören  vidleicht  nidit  zu  einem 
und  demselben  Worte;  ist  kl6z  und  kloz  zu 
unterscheiden?    Cf.  auch  nord.  klöt,  capulus 
ensis  vel  globul^s  capuK,  angels»  cleot,  clutp 
pittadum,  lamina,  sutura. 
cloz,  massay  congesiio,  Hd.  si  aliquis  massa, 
spise  vel  cjoz,  veneno  fuit  cornspta,  Hd. 
cloz,  massam*  Hd. 
chlozy  pila.  SL 
chlozz^,  incasiraturae.  Rb. 

A 

KNA^   wnskf.  jnÄ,  lat  gno-scere,  griech- 

yw3-|ui,  Ut  zino-ti.  —  Cf.  JvAJMi)  s.  auch 
namo.  Gehört  KNABO  (auch  kneht?)  hicher? 
KNAJAN,   fennen,  angels.  cnavaut  scire,  nth 
cere,  »erd.  kn&,  passe. 
ANTKNÄAN,  erfennen,  cogmscere. 
(ih)  incnahu  minu,  cognasco.  T.  133. 
intcna  ih  minaa  faier«  T«  133. 


KNl 


568 


(sie)  incnahent  mih.  T.  133. 
(ih)  inchnata,  cognovi.  Pa. 
(sie)  incnatun:    sie   nincnatun   inan, 
non  cognaveruni  eum.  T.  91« 
ARKNAJAN,  erf  ennetti  cognoscere,  agnasoere. 
(du)  irknaist: 

ouh  nuiht  ihn  thes  nirknaist 
tha-z  uiunenes  gidan  ist*    O. 
V.  9,  19. 
(ir)  irknahett 

thaz  ist,  qnad^er,  nu  uuuntar, 
thaz  ir  nirknabet  then  man. 
O.  IIL  90,  145. 
^0  managfalto   ziti  ih  mit.  in 

bini  hiar  in  noorolti, 
mit  muatu  ir  mir  ni  nahet  ioh 
mihnohnirknahetO.IV.  15,32. 
thaz  ir  ni  missifahet,  ni  unanu 

ir  nan  irknahet, 
sehet  then  ih  küsse,  so  sit  es 
sar  giuuisse.  O.  IV.  16,  25. 
(sie)  irknaent; 

uuir    uuarun  umbitherbe   ioh 

harto  filn  dumbe,  ^ 
so  thie  sar  gotiuirknaent  ouh 
imo  sih  ni  nahent  O.  V.5, 16. 
(er)  irknata  inan.  O.  IL  7,  53. 

si  uuiht  thoh  sin  nirknata  ioh 

giuuisso  unanta^ 
theiz  in  ala  unari  ther  gartari 
uuarL  O.  V.  7,  45. 
(sie)  irknatun: 

sie   nirknatun   noh    tho   thaz, 

theiz  er  sus  al  giscriban'uuas. 

O.  V,  5,  17. 

thiu  gisiuni  in  sih  indatun  ioh 

inan  sar  irknatun»  O.V.10,18. 

^ie  nuiht  thoh  sin  nirknatun. 

O.  V.  10,  28. 
sie  in  tho  reda  datun,  uuio  sie 
nan  ouh  irknatun.  O.V.10,35. 
ioh  selbon  krist  irknatun.  O.V. 
13,  2. 
^dtt)  irknatist< 

oba  thu^  quad  er,  datist,  thia 
gotcsgiftirknatist.0.  IL  14,23. 
irknatis.  O.  IL  14,  23.  cod.  F. 

(er) 


Digitized  by 


Google 


569 


KNl 


KNA. 


570 


(er)  Irknatl  O.  UI.  16,  62.  cod.  F. 

thaz  inan  ther  Hut  ir(cnati.  0. IIL 

15,  20. 

ouh  thia  muat  dati  thcheino  mez- 
zo  irknatL  O.  IV.  12,  46. 

iho  uuant  er  in  them  noti,  aih 
anderlichan  dati, 

thaz  man    nan  nirknati.    0.    IV. 

16,  32. 

datun    thic    ginoza   Imo    angust 

ouh  tho  groza, 
sie  quatun  sum  zi  noti,  thaz  man 

nan  irknatl.  O.  IV.  18,  20. 
8uar  in  io  zi  noti,    thaz   er  nan 
sar  nirknati.  0.  IV.  18,  31. 
(wir)  irknatin: 

thaz  uuir  thaz  irknatin,   uuara 
uuir  gangan  scoltin.  0. 111.21,31. 
cod.  F. 
.   (ir)  irknatit: 

ob  ir  mih  irknatit,  ir  selbonthaz 

instuantit, 
ana  langlicha  frist,   uuiolih  ouh 
min  fater  ist  0.  IV.  15, 23. cod.F. 
irknuatit  0.  IV.  15,  23.  codd.  V.  P. 
(ne)  irknatin: 

thazsiethiniogihogetininenuon 

iamer  lobotin, 
ioh   sie   thih   irknatin  inti  thio« 

nost  thinaz  datin.  0.  I.  2,  38. 
ioh  ouh  thaz  folk  irstuanti  sines 

selbes  guati, 

thie    iungoron    ouh    irknatin    bi 

thesen  selben  datia  O.III.  15,22. 

quad,  inan  irknatin  untar  in,  ioh 

uuizut  uuola  uuanana  ih   bin. 

O.  IIL  16,  62. 

sie  hiäzun  thiuganfuri  sar,  thaz 

siu  gizaltin  thaz  uuar,   _ 
thaz  siu  alles  uuio  ni  datin,  in 
thiu  sie  nan  frknatin.  O.IIL 20,80. 
mit  minnu  got  irknatin.  O.IV.5,26. 
imp,  $•  irknai  mih.  0.  V.  8,  31.  43. 
n.p.  archnait  Pa.     } 

irchn.itgl.K.!'«^'"'"*- 
URCHNAO,  m.,  cognilor.  Rf. 
URKNilDA,  f.,  cognith. 
IV. 


d.  s.  urchnaida,  cognttione.  Prud.  1. 
UROBVAT,  /.,  agnith.  Ic. 
d.  s.  urchnati.  Ib.  Rd.)  .  .     . 

rchanalLRb.     }»««»"'«"• 


ur( 


BIKNÄJAN,  erfennen,  6ifetttien. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
cognoscere.  Frg.  19. 
restpiscere.  Can.  10.  11. 
sie  ne  bechnaton  gotes  nicht  N.85,14. 
bechnati  darana-.  Mcp. 

Mit  acc. 
er  ne   bechnait  unsih   furder  mer, 

cognoscet.  N.  73,  22. 
allero    dingolih    pechnaet    man  ix> 

uone  sinemo  proprio.  Org. 
sus   unnötige  bechnata  sie   asaph. 

N.  73,  5. 
bechnata  iro  rarta,  agnoverat.  Mcp. 
dhazs  ir  dhera  dhrinissa  ehiruni  bi- 

chnadi.  Is.  4,  7. 
bechnata  dennumerum perfecimm.Jillep. 
ih  ne  bechnata  die  in  iro  unmuozec* 

heit  nuerbinte.  N.  70,  16. 
sid  er  sie  (gota)  bechenata.  Mcp. 
bechnaton  digitum  du.  Bo.  5^ 
daz  sie  nieman  ne  bechnati. N. 63,6. 
pechnatin  sie  reht.,  ao  bechnatin 

sie  mih.  N.  68,  10. 
dannan  ne  geuuerdoton  sie  mih  pe- 
chnahen. N.  68,  10. 
Mit  acc.  c.  Inf. 
pechnata  ih,  sia  uuese'n  mina  am* 

mun.  Bo.  5. 
pechnata,    nicht  uuesen  föne  iino 

selbemo.  N.  67^  10. 
der  sih  ane  got  pechnata  uuesin. 

N.  33,  7. 
dia  er  bechenata  gerno  helfen,  wo- 

veraL  Mcp. 
bechnaton,  iz  uuesen  herliche  acul- 

de.  Bo.  5u 
ih  ne  bechnata  dia  buoeh  scrift  moy- 
B\  mina  heili  uuesen«  N.  70,  15. 
Mit  folgendem  relativ: 
bechnata  uuaz  iro  fart  meinda,  re- 
cognovit.  Mcp. 

[38] 

Google 


/^ 


Digitized  by 


571 


KNA. 


KNI.  KNU. 


572 


bikn4t  verdan  mit  gilt* 
uuant   er  es   tho  ni   uuard  biknat 
O.  IL  6,  47. 
sih  biknäan  bei  Ts.  und  O. 
bichnaa  sib  dher,  dhazs  ixs  uuidhar 
zuomi  endi  heidanliih  ist,  cognos- 
cai.  h.  3j  3« 
bichnaan  sib  zi  neinnanii,e  christ  go- 
t  e  s  s  u  n  u ,  agnoscant,  vocari  christum 
■  ßlium  dei,  Is.  5,  2. 
so  er  (hano)  erist  tho  irkrata,   sih 

petrus  sar  biknata.  O.  IV.  18,  35. 
ob  er  sih  thoh  biknati^   iahi  sos  er 

dati.  O.  n.  6,  43. 
qoatun,  sih  thera  dati  noh  tho  baz 
biknati.  O.  m.  20,  106. 
Form  und  Flexion: 
Inf.  pecbnahen.  N.  68,  10. 
(er)  bechnait  N.  73,  22. 

pechniet  Org. 
^sie)  pichnant(pichnan.Can.lI.).Can.lO. 
{er)  bichnaa.  Is.  3,  3. 
bichnae.  Frg.  51. 
(sie)  bichnaan.  Is.  5,  2. 
(ih)  bechnäta.  Bo.  5.  N.  65,  14.  70,  15. 
(er)  biknata.  O.  IV.  18,  35. 

bechnäta.  Mop.  N.  33, 7. 67, 10. 73, 5. 
bechenäta.  Mcp. 
(wir)  bechnaton.  N.  73,  1. 
(sie)  becnaitun.  Frg.  19. 

bechnaton.  Mcp.  Bo.  5.  N.  85,  14. 
(er)  biknati.  O.  II.  6,  43.  lU.  20,  106. 
bichnadi.  Is.  4,  7. 
bechnäti.  Mcp.  N.  63,  6. 
(sie)  bechnatin.  N.  68,  10. 
p.p.  biknat  O.  IL  6,  47. 
BIKNAT,  BIKNiTI,  BIKNiDA,  /.,  Sc* 
fennCni^,  (Ittiuntnli. 
g.  s.  pichnati,  saiis/actionis.  Gc  3. 
d.  s.  xi  bichategna  (so  entstellt  ist  die 
/  Glosse),  ad  satis/actionem.  A. 
picnati,^ii//{/€icfio/ii.  Can.  13. 
bechnado:  chomene  ze  bechna- 
de  uuarheite^  ad  agmiionem 
veritaiis.  N.  106,  11. 
a.  s.  pichnat,    satisfactionem.   M.    15. 
Can.  11.  13. 


EDSKNUOLIH,  insigrM,  htx&^mti  e£  ein- 

knuodiL 

a.s.ti.  daz  einchnuolicha  zeichen,  in- 
signe  miraculum.  Bo.  5. 
KNÖT,  KNÜOT,K]NUAT,nö//irii ;  golh.  knöds, 

gens,  genus.    Cf.  Jvixl i  und  kunni;  s. 

KAN..; 

n.  s.  chnöti  kapurt,   consparsio.  Gc  8. 
Ilieher? 
chnuat,  natura.  K.  37. 
g*  s.  cnuati,  naturae»  K.  8.    substantiae. 

Wo.  2. 
d.  s.  cnuati,  naturae.  IL^  1.    subsiantiae* 

-    Wo.  2. 
a.  s.  onuat,     substantiam    (divinitaiisj. 
Wo.  2. 
chonot,  genealogiam.  £m.  19.  (oder 

.„  KAN?) 

CHNODOMARIi/^,  rex  alamannorum.  Am. 

Hieher? 
CHNUATLICHO,  natnraliter.  K.  7. 
FRAMKNUAT,/.,  propago. 
a.  s.  fr)amchnüat  Rd.  ) 

framchunuatlb.}'''^'^*'^- 
EINKNÜODIL,  insignis. 
o.  ^.  m.  einchnuadilem.  Ib)   .    . 

einchnuadile.  Rd.   i'  "*W*"'* 

BIKNÜODIUAN. 

mir  becnuodelet  minesuuinesstim- 

ma,  vox  audita  mihi  pulsantU  amici. 

Wm.  5,  2. 

KNÖSLI,  12.»  angs  cnoslj  proles,progenies. 

g.  s.  cnosles.  Fre.  23.) 

u        I        17      ^  (ualrono. 
cbnosles.  Frir.  7.) 


KM  s.  KNU. 


und  vielleicht   auch    als  Nebcnwurzel 


KNU, 

JxJLix^  ist  >vohI  als  Wurzel  flir  knusjan, 
knistjan  [Uebergang  von  U  in  I  ist  niahls  un- 
gewöhnliches (cL  I  im  Sprachschatz  I. ),  die  Be- 
deutung beider  Wörter  ist  eine  und  dieselbe, 
und  knistjan  ist  nur  dem  Pialekt  Nötkers  und 


Digitized  by 


Google 


573 


KNü.. 


KNü. 


574 


Wllleranis  eigen;  cL  auch  aogels.  cnisan  ne- 
ben cQysan]  anzunehmen  i  man  vergleiche 
sanskr.  3uiu,  amterere^  und  griecb.  Tcvieiv^  xvu 

iBiVj  und  die  älthochd.  Wurzeb  Xlli  U   und 

Vfiil«  Vielleicht  gehört  auch  knutil,  can- 
t^lus,  und  khnitan,  tonsum  (tun3um?J,  Tg.  1. 

zu  dieser  Wurzel.  Sollte  auch  KNA  als  Ne-, 
benwurzel  aufzustellen  seyn  (cf.  griech.  xvuv)! 
Vielleicht  hängt  nodus  nicht  mit  sanskr.  nah^ 
nadhy  connectere,  zusammen,  sondern  hat  im 
Anlaut  die  gutiuralis  Tcrlbren,  worauf  das  ahd. 
chnodO)  nord.  knütr,  -hniitr,  angels.  cnotta 
fuhrt;  dann  würde  man  auch  chpodo  (auch 
chnuphjan),  als ZusammengeprelsteS)  vielleicht 
faieher  bringen  können.  Aber  die  gutiuralis 
kann  auch  im  Deutschen  erst  als  Anlaut  vorgetre- 
ten seyn. 

KNUSJAN  (fwtttfc^en),  angels.  cnysan,  cnys- 
sau,  cnisan,  nord.  knosa,  contundere,  col- 
Udere* 
Inf.   chnussan,  alliderä  (cof^Uationes  ma- 

las  ad  christumj.  K.  4. 
(er)-knusit,  concuiit.  gL  K«      , 

cnusit,  allidet.  T.  92. 
GAKNUSJAN. 

(er)  kiknusit,  incüssit  (metum).  gl.  K. 
p,p.  kicnusit  Pa.         K   conpulsa;  öom» 
cachnusit  gl.  K.  5         pungar. 
gicnusit  (in  erda),  allisus.  T.  92.    . 
kichnusit   nur  tun,    conlidebantur. 

Ib.  Rd. 
kithrusit,  quassaius.  Ic  ist  vielleicht 
als  Schreibfehler  fiir  kichnusit  zu 
nehmen. 
a.s.n.  giknusita  (ror),  quassatam 
(arundinemj.  T.  69,  9. 
ZÜAKECHNÜSITA,  adlisii  (ad  christumj. 
^    Kp. 
FARKNUSJAN,  conterere,  elidere. 

(ih)  firchnussu.  Ls.  3,  3.|,  contero  (por- 

forchnussu.  Frg.5l.)  tasj. 

(er)  firchnusit,   sublidit  (murmur  tene- 

rum  voce  minutaj>  Prud.  1. 
(sie)  firchnussent.  Mij.  Bib.  1.  2.),  alli- 
firchnusent  Sb.  Bib.  1.       )  det^. 


firchnusint,  aUident.  Bib.  5. 
(du)  firchnusitos.  Mij.  Bib.  2.i,  aUisisti 
firchnnsitost  Sb.  Bib.JL.)  (nos  in 
manu  inquietaiis  nosiraej, 
(er)  fircnusita,  eliserat.   VA.  VIII.  289. 
(sie)  ferchnusitun,  elidebani.  £c 
p.  p.  aerchnuset    hat,    conlrivit   (össq 
meaj.  Wb.  < 
n.  s.  m.  firchnusiter,  oder  firchna- 
soter  ist  wohl  aus  firso- 
ter^  attritus.  D.  zu  folgern. 
cL^.m.n.  furcnusitemo,    relisa.    D. 
11.322. 
ZAKNUSJAN,  elidere. 

(ih)  zecnuse.  Wn.  232.)      ,. . 
cerchnusi.  Em.32,r 
KNISTJAN,  die  in  Notkers  und  WUlerams  Dia- 
lekt  geltende  Form  statt  KNUSJAN. 
(er)  chenistet:   der  sin  (cbiot)    chepi« 
stet  an  den  stein,  allidei.  N.  136,9. 
(sie)  chniston  iro  herza,  toniriverunt.  N. 

146,  3. 
(sie)  chnistin,  colliserint.  Mcp, 
imp.  s.  chniste  daz  herza.  N.  146,  3. 
p.  a.  chnistende,  oblidens  (serpeniesj.  Afcp. 
GAKNISTIT,  p.  p. 
geehnistet  uuirt,  collidetur.  N*  36,  24. 
die  gekniston  (^geknisiton.  Watt)  li- 
chamon«,Wm.  4,  14. 
FARKNISTJAN. 
Inf.  ferchenisten  (suln  uuir  die  ge- 
lüste an  Christof.  N.  136,  9. 
(er)  ferchenistet,  conterei.  N.  109,  5. 
(du)  ferchttistost  mih  mit  uberteiledo 

des  todis,  elisisti.  N.  101,  10. 
(er)  ferchnisti:  unde  dia  ein  abalan- 
go  muhende  ferchnisti,  ande- 
riu  uznuurfe  aide  besoufti,  et 
quam  ille  exerciiam  longa  colli- 
sione  vexäverat^  alter  äut  ripaered- 
deret  out  amne  mersaret.  Mcp.  26. 
p.p.  a.pl.m.  ferchniste,  elisos  (rihtet 
tct  er  uf).  N.  144,  14. 
die  fercbnisten  geheilen. 
N.  146,  5. 
CHNISTI,/.,  contritio.  N.  13,  3.  (christi  in 
Schilters  Ausgabe  der  Psalmen  ist  Druckfehler.) 
[38*] 


Digitized  by 


Google 


575 


CNEO.  CNIU. 


KNABO—KNEHT. 


576 


CBBSISnPIDA,/. 
a.  heile  iro  miiotes  chnistedä,  etmiri- 

tiones.  N.  59,  4. 
FERCHNISTEDA  CoccJ,  eontritioaet.  N. 
146,  3. 
KNISnG,  cotttritus. 
a.  fr/,  m.  die  herze  chnistigen,  contrt- 
tos  corde.  N.  146,  3. 

CNE0  s.  KNIU. 

KNIU7  n.,  XnUf  goth.  kniu»  nord.  knft,  hnie, 
aogek.  caeoT,   lat  genu^  griech.  yiwy  sanskr. 

\knu.  —  CS.  KAN# 
n.  s^  chniii.  C. 

cneo.  Sg.  342. 

chnie*  Wn.  460. 
d.  s.  kneune.  T.  46,  2.  106.  200/2. 
,  a«  «.  kniu.  Ra.        )  umpi  kniu,upar  chneo, 

ehneo.  R.  Pa.)        super  geniculum. 

chniu.  H.  2. 
n.pl  chnia.  Em.  27.  31. 

kneo.  gl  K. 

knie.  Tr. 
d.pl.  chneum.  K.  35. 

kneuun.  T*  19^  9. 

kneuuoa  T.  181,  1. 

cneuuon.  T.  92. 

chniuuen.  Mcp. 

eneon?  —  upar  edo  umbi  cneon,  sti- 
per  genuculism.  gL  K. 
e.pl  chniu.  H.  23.  (D.  Hl.  78) 

knio.  O.  IV.  22,  25. 

knie.  Tr. 
UPARKNIUÜI.  gl  K.) 
UPARKNIÜI.  Ra.       [ ,  fenusr. 
UPARCHNIUUI.  Pa.  ) 
KNIÜLAHAN. 

CHNIOREST,  marUile.  Vi.  t    Hieher? 
KNIORADA. 
KNIOHOSA, 
KNIOSCIBA. 
CHNFEPOZ,  Ortsnamen. 
CHNIELIN  («ntelein),  n. 

^. /7/.  chnieline,  geniadorttm.  Bib.  6. 
CHNiüRlG.  Hichcr?  cf.  KNORZ. 


mit  chniurigen  armin,/ac€rlaj£#(ori#.Mcp. 
KNIUJAN,  fttieeiu 
p.a.  ciinwLiiuenAoy genufUctendo.^.91^9* 

kniendo,  geniadando.  Hd. 
GAKNIÜJAN. 

(ih)  gikneuue  (conj.J.  0.  L  27,  58. 
p.a.  n.s.  f.  gechniuuentiu;  AIcp. 
CIINEWINC,  n.  pr.    Hichcr? 
CHNEWINGA,  OrUnamcn. 

KNABO,  KINAPPO^JJnaSf,  jtnappe,  ang». 
cnapsLypuer,   nord.  knapr,  knapi,  knappi, 

puer,  servfdM.  —  Cf.  JSJ^I  xx» 
n.  s.  chnabc.  Wn.  460.) 

knapp«.  Tr.  l»'""^' 

a.  $.  chnaben.    [si  gebar  einen   chnaben. 
Mos.    einen  wenigen  chnaben  (das 
Kind  Moses  im  Korbe).  Mos.] 
chnappen,  puerum.  Wb. 
CHNAPPO,  n.  pr. 

CHNAPPEUN,  Snihltinf  adolescenUdus.  Wb. 
p«.  118. 

KNEBIL,  Stnthtl  et  CHEMBIL3  s.  auA 
CHUINEBELE.  —  Sollte  nord.  hneppa,  con- 
nectere  (hnefi,  pugnus,  hneppa,  airvatura\ 
hnapp-helda,  compes  equorum,  zu  verglei- 
chen seyn? 

knebcI.Tr.  u  columbar,  beim  Pfer- 

chenebil.  F.  1.  Em.  32.)  degeschirr. 

Hieher  gehört  auch  vielleicht 

koehil,  colubar.  Wn.  232. 

chriefarcl,  columbar»  Wn.  460. 
vrenn  knebil,  chnebel  xu  lesen  ist  (chriebel 
steht  aber  bei  stamph,  hurde,  swegele). 

A 

KNAHan  s.  KNA- 

KNEIHT,  m.,  Xtuäftf  angels.  cniht,  cnfoht, 
iuvenis,  puer,  servus,  cliens,    miles.   —   Zä 

KNA? 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
puer.  gl  K.  Is.  4,  6.  Pa.  T.  4,  8.  RU 
masculus.  gl  K. 
inqtuUnus,  A« 


Digitized  by 


Google 


577 


KNEHT. 


KNEHT. 


57S 


famülu$.  Vfh. 

vemaculus.  Cr.  Wo.  460.  L« 

senms.  Me« 

vassus.  Sah  1.  2.  4* 

vasalliis.  Qr. 

appariior.  Bib.  5. 

manumissns.  Fr. 

aihleia.  Em.  31. 

jwiÄ».  N.  63,  8.  H.  22. 

satelles.  Cm.  19.  N.  II.  Bo.  5. 

unaz  uuanis  these  kneht  81,  quispuiaspuer 

iste  erit.  T.  4,  13. 
thar  tbie  knebt  Cp^ter,  iesus)  uuas.  T.  8,  5. 
tber  knebl  (puer  iesusj  uuarlieho  uuuoEsr 

T.  12,  1. 
uuoneta  tber  kneht  heilant   Cpuer  iuusj 

IQ  bicrusalem.  T.  i%  2; 
nob  guot  cbnebt,  non  vir.  Sb. 
chn^nemo  chnehte, ybr//  vira.  Bo.  5. 
in  buse  davtdea  aines  knebttes,  pueri.  T. 

4,  14. 
intpbieng  israbel  sinan  kneht,   puemm. 

T.  4,  8. 
kn eh t  p eran ti,  puerptra.  gl.  K.  puerperiwn.  Ra. 
hiar  ist  kneht  einer,   ni  nueiz  ih  uuiht 

es  hiar  mer, 
tber  dregit  hiar  in  sinan  not  finfgirstinn 

broL  0.  III.  6,  27. 
.  tber  knebt  ther  thaz  allaz  drnag,   er  es 

uuiht  ni  giunnag.  O.  IIL  1^  37- 
See  miin  chneht,  ih  inan  infahu,  €OC«/Mi^r 

meus^  mscipiam  tum.  Is.  4,  6- 
genesis  sagbet,  huueo  abrabames  chibot 

uuas  zi  sinemu  chnehte,  ad puerum  suuou 

b.  7,  1. 
dhuo  ir  chiminnan  chneht  nemnida,  di- 

leeium  puerum.  Is.  4,  6. 
er  (krist)  sina  baut  tho  thenita,' then  si- 

nan  kneht  (petrum)   thar  nerita.  0.  III. 

8,43.  ji 

inti  thu  kneht  uuizago  thes  hohlsten  bis 

thu  ginemnit,  puer.  T.  4,  17. 
alle  tbie  .knehta,  ptieros,  thie  thar  uua- 

run  in  bethleem.  T.  10,  1. 
gilih  ist    kbehten   (puerisj    sizenten    in 

atrazu.  T.  64,  12. 


thomas,  ein  thero  knehto  CJ^nger).  0.  ID. 

23,57. 
fuar  thanne  mit  thcti  knehton   (Jüngern) 
in  then  oliberg  zen  nahton.  O.  IV.  7,  91. 
thaz  krist  zi  lungist  hiar  gisaz  mit  kneh- 
ton (Jüngern)  sibinin  inti  az   O.  V.  14,  24. 
knebta,  pueri   (Jesos  redet  seine  Jünger  an)j 
eno  habet  ir  uuaz  mu6s(s?  T.  236,  2.  . 
ioh  thie  euuarton  rehto  Huuun  filo  kneb* 

to.  O.  IV.  16,  13. 
ein  thero  knehto  thiz  gisah   ioh   zi:  fe- 

rehe  er  nan  stab.  O«  IV.  33,^  27. 
mta  chneht  uuesennf»,  miKtandu  N.  62,  4. 
in  cheAebto  eide  uuard  pinangan,  sacra" 

mentis  miliiaribus  est  impKcatus.  Em.  14r 
ehenehta,  milUanes.  Enu-  14.^ 

Form  und  Flexion: 
n.  :$.  kneht  gl.  K.  T.  4,  13.  8^  &  12;  t.  8a 
a  IU.1  6,  27.  7,  37.  Tr. 
cüebt^gL  K.T.  92.. 
\       kneth,  Ckt 
knet«  Cr. 

knecht.  SaL  4.^      .   . 
knech.  Im- 
chneht  SaL  1.  b.  4,  6,  Sb.  Bib.  5.  N. 

63^4.  Pa. 
cbneth.  Wn.  460.  Ue.  , 

cJine  t  Em.  21.  SaL  & 
g.  $.  knehtes.  T.  4^  14r       ^ 
cn^btes.  E.  92. 
cliuehtes.  Wb; 
d.  s.  chnebte.  Is.  7,  1.  ßo;  5. 
a.  s.  k»eht  T.  4,.  8.  S,  &  92.  gl.  E.   O.  HL 
8j  43.  Ra. 
k Kneht  gl.  K. 
chne^ht  Wb. 
V.  $.  kneht  T.  4,  17r 
n.pl.  knehta.  Wm-  II.  IV.  a,  7. 
chnehta,  N.  63,  9; 
chnebte.  Bib.  5.  N.  IL 
,       gnebta.  Wm.  3,^  7. 

ehenehta   Emv  14.  191 
g.plVnthl^.  0.  ni.  20,28.  23,  57.  IV.  16^ 
13.  33,  27.  Wm.  It.  4,  4v 
cnebto.  Wm  lIL  4,  4. 
rh»ehto^  Dai  Rk. 


Digitized  by 


Google 


579 


KNEHT. 


KNAT. 


580 


chenehto.  Em.  14.      '      . 

gnehto.  Wm.  4,  L 
if./iZ.  knehtofu  0-  IV/7,  91.  V.  14,  24.  T. 
64,  12. 

chnehtnm.  Rb. 
-   chnehlen.  Bo.  5.  Wb. 
fl.^/,knehla.  T.  10,  1.  117.  0.  IV.  37,  25. 

cnehta.  H.  22. 

chnechta.  Me. 
t;.p/.knchta.  T.  236,  2. 

FNKNEHT,  m.,  Xntdftf  2)l<ner. 
n.  s.  inkDcht,  vernactäus,  servus,  vel  da- 
,  migena.  Hd. 
inchneih,  vernaculuf.  Bib.  !•  2. 
inchnet,  inquiUnus.  Bib-  i* 
ii.fl.;i/.  inknehta,  appariiores.  D,  IL  323. 
inknehda,  appariiores.  D.  II.  323. 
inknetha,  appariiores.  D.  II.  323. 
inchneliia,  vernae.  Phid.  1..  apparito* 
res.  Bib.   1.  2.  Prud.   1.  Gd.  1.   M«. 
auläces.  R. 
inchneht  ("sing.TJ,  dienUtmiin,  ap- 
pariiores. D. 
g.pl.  inchnehto,  apparitorum.  Sbe.  Ec»  1. 2. 
;        incnehto,  vernulanim.  Prud.  1. 
d.ph  inchnehlun,  apparitoribus.  VP.  saieU 
litibus.  Ec 
incheneeten,  saiellitibiis.  Rc 

FRAMKNEHT,  m.,  cacula. 

^.;,/.framknehta.gl.K.j     ^^^^^ 
francnchta.  R.         )/ 

CnUCHENCHNEHT,  m.  (Äßc^enfnec^Oj  »»9»/. 
Unus.  Wn.  460. 

HOVACHNEHT,  m,,  J&offnec^t;  palatinus.  Pr.t. 
HEIMCHNEHT,  m.,  vemula.  Le.  2. 
HERIKNEHT,  m.,  Jj^eerfne^t,  6olbat,  itiii^*. 

g^  s.  herechnechtes,  N.  50,  1. 

n./?/.  herecbnehta,  miliies.  Bo.   5.    hece- 
ehnehta,  milites  (iovisj.  Mcp. 

SCILTKNEHT,  m.,  ©c^ilbfnecj^e/  scutariusf 
sciliknet,  smtarius,  Cr. 
scilknet,  scutarius,  T. 

KNEHTHEIT,/.  (Äne(^t^eJt> 

</.  ^.  chnehtbeite:  sie  m  befiixMDt  pieht 


ira  lant  mit  iro  chnehtlieite,  in 
gladio  suo.  N.  43,  4. 
a.s.  chnehiheii y  fortiiudinem.  N.  73,  5. 
KNEHTUH  (fnec^tlic^). 

d.s*m.n.  chnehtlihemo.  Bib.  1.  2.\ 

chneblicbemo.  Mi|;.  f ,  feroci 
chDetlicbemo.  Sb.  -  i(animo) 
chnehtlichin.  Bib.  5.    J 

CHNEHTLIHO,  f erodier.  Bib.  1.  2. 
CHNETHLIHO,  foniief.  Prud.  1. 
CHNEHTELIN,  n.,  Änec^tleiit/  i;^/iiJa.Wn.460. 
CHNEHTELIN,  7». /;r.  V 

GAKNEHTI,  n.  (S>J<nerf*ttfe),  so  nennt  Ot- 
frid  die  Jünger  des  Heilands. 
h.  s.  giknihti: 

,     gimachon,  quad,  in  uuara,  thaz 
thar  nist  manno  mera, 
ni  si  ekordo  in  girihtisin  emmi* 
zig  giknihti.  O.  IV.  8,  22. 
giknehti.  O.  IV.  8,  22.  cod.  F. 
a.  s.  giknihti: 

giang  er  uuegerihti,   suahta  sin 
giknihti.  O.  III.  8,  19. 

JPm-^  A-  JL  •   SoUte  dieser  Wurzel  eine  einfachere 

JSuliix  zum  Grunde  liegen,  als  Nebenwurzel 

/    von  Jvl  1  U   (q.  V.)?    Sollte  knodo,  nodus, 
als  Zusammengepre&tes  hieher  gehören?  s.  aber 

auch  JI\JMU# 

KISETAN  (knit,  knat),  fneten/  angels.  cn«. 
.    dan,  cnedan,  nord.  hnoda,  depsere. 
(ih)  cnito.  Tr. 
^cniton.  L. 
chnito.  Wn.  863.),  pinso, 
chinito.  D. 
chnite.  Wn.  46ft 
khnitan^  tonsum.  Tg.  1.  hieher,  wennkhne- 

tan,^m^m^  zu  lesen  seyn  sollte. 
GAKNETAN,  kommt  nur  im  praet.  vor. 

gichnat,  iniriverat.  Bib.  1.  %. 
GAKNETAN,  p.  p. 


Digitized  by 


Google 


581 


KNODO. 


kichnetan  nuiriHt^  defricabkwr.  Rd, 

gich'netin,  consparsa.  A. 

n.  s.  f^  gicht\etaniu.  Ma.  Sh.\ 

Bib*  1.  Lconspersa 

gichnetiniu.  Bib.  56.1    (oleo}. 
gechenctenu.  ßib.  ISJ 
n*ü*s*n.  gichnetanaz,  conspersa  (fatina). 
.D.  amspersam.  Ib.  Rd. 
gichnetenaz,  conspersam  (faru 

nam).  Bib.  1. 
kichnetanaz  (sie)  oleie  aema- 
Inn y  frixam  oleo  similam.  Rb« 
</.^.iii:ii.olie  cachnetainuy  oleo  conspar* 

sa.  Rb. 
a*  s.f.  simalun  kichnetana  olei^»  si» 
ndlamfrixam  oleo.  Rb. 
KNET,  n.,  ©efnef. 
d,  s.  chenete^  consparsione,  N.  81,  f. 
a.  $.  chnety  massam.  Mt}.  Bib.  5. 
.  a. pL?  chntij  massas.  Bib.  5. 
CHNETETROCH. 
GAKNET,  n.,  ©efnef. 
n.  s.  kiknet.  Bib.  \ 

geknet  D.  II.  284.( 
kichnet  Zt  b  ^"^^^ 

kechnet  Gx.  ' 

kichenet,  consparsio.  3ik. 
a.  e.  kecnet  (ed  steht  kecket),  mas- 
sam. Rg.  2. 
gl  ebnet,  massam.  Bib.  1.  2. 
kaehiiet  Em.  19.     ),  consperno- 
geebnet  D.  IL  284.'        nem.    ^ 
ö- pWJ  gich n  e  t  Sb.  Mx. Bib.  1.2.7. }  mas* 
gichneth.  Us.  Bib.  1.  J  sas 

(daceritas  caricarumj  und  mos- 
sas  fecit. 
KNEtARlN,/.,  Äitetertrt;  pistrix.  IV.  Cr. 

KNODO,  m.,  nord.  kiiütr,  hnütr,  neJiÄi^;  hny- 
ta,  connodare,  nectere,  plectere;  an^.  enotta, 

^nodus;  Xnottn,  nodus.  (Hiervon  Änutet  cf. 
nord.  knyta,   nodare  und  flagellare.^  —  S. 

KJNXJ  und  KNUPHJAN. 

d.  s.  chnodin,  nodo^  j.  e.  ociJo  arboris.  VG. 

II.  76. 
n.pl  chnp den  (Knöchel, Gelenk  an  d.Hand).Mcp. 


OVÖDÖMARI — KNUPtt     682 

Gehört  hieher 
kinothon«  gl.  ]iA 
kinoton.  Ra.        >,  lora. 
chnodun.  Pa.       ) 
CHNODOHT,  f nötig. 

ÜNCHNODOHT. 

'  n. pl.  unehnodochta,  enodes (iruncij.  VG. 
IL  78. 

CNODOMARIüs  s.  KNA. 
KNUOT  s.  KNÄ. 

KNUTIL,  Äriflteel,  contidus.     Cf.  KNU 
und  KNODO;  auch  Ätittte? 
n.  s.  kinuttiL  D.        ^ 

chnutiL  SaL  2.  f  ,  >• 

chnuttiL  Sal.  3.(*  '^'^^ 

knutteL  Sal.  1.  / 

knStel,  rusticorum  baculus.  Tr. 

knutely  ruterum.  Hs. 
d.  s.  chnuttele,  clavd.  Bo.  5. 
KNÜTILKEMFO. 

KNUODIL  s.  KNA. 

CNETREHT  ist  yienelcht  aus 

dnetreht,  centonodia  (PO.).  W. 
zu  folgern;  cf.  unser  Ärtötcrld^. 

KNOPH  s.  KNUPHjan. 

KNUPHjAN,f„ßpfe„,«../.r..   Zu  KNU? 

oder  zu  JM  AH  /     Cf.  aucl\  KNODO;   auch 
angels.  gecnupan,  pinser e^  sul/igere. 
(er)  chnuphit,  nectiU  B. 
p.  a.  knuffentiy  subnectens.  Ra; 
KACNUPFEN,  connectere.  R. 
ANAGAKNUPHJAN,  anfnfipfeu. 
#     (er)  anagachnuphit,  innectit.  R. 
,p.  p.  anakichnuftaz,  innexum.  R. 
ZUOGAKNUPHJAN,  adnectere,  coimectere. 
(er)  zogachnupfit  R.  )        ,       . 

zokagnuphit.  Rk.!'  ^^^^''• 
p.p.  zuogil^hnuftar  stein,  connexus  la- 
pis  Cfune).  Prud.  1. 


Digitized  by 


Google 


583        KNlüRlG— KNIST. 

ZESAMINE  GECHNUPFET  sint  die  zagela 
Mcp.  uuerdent  (crines).  Mcp. 
ANTKNÜPHJAN,  enifnfipfeUf  solvere. 
p.p.  anchnuphet  uucrdent  alle  qnaesiio» 
nes.  N.  41,  5. 
inSTARKlNUPHJAN,  unterf  nfipfcn/  subnectere. 
imp^  s.  iiniarcnuphi,  subnecte  (circlos  cer- 
vicij.  VG,  ML  167. 
BIKNUPHJAN,  bttn&pftn,  inncctere. 
(er)  pichnuphit,  inneciii.  Gh.  1.  3. 
p.a.  piknupfendi,  subnectens.  ^.  K. 
p.  p.  piknufil.  Ra.        ) 

pich«iifid.6l.  K.!''*^'^'' 
J&AKNUPHI,  Tl.,  ©eenflpfe,  fanctura. 

dazgecnupfe.  Wm.  III.  IX.Xjj^^^^  ^.^^ 
gechnupfe^  WiT^  L        L  ^^^^^ 

gecnuffe.  Wm.  iL  )      ^ 

KNüPHIDA,  /.,  Mxus. 

a.  s.  chnupfeda,  nexum.  Bo.  5« 
9i.f^/.  .chnupfeddi  nexus,  Bo.  5« 
GAKNÜPHIDA,  f. 

a.s.  ^\chfin(iidaftextum(/unalej.^md^i. 
KNOHH,  »uopf/  nodus. 
n.  s*  chnoph,  nodus.  Wn.  460.  # 

knöpf,  Conus  (sie).  Tr. 

.    •'•'Ä\n.340.l>"<>^-- 

i}.  p/.  cn 0  p  f o  Q, 6u2//5*  Aid.  3.  (Aid.  1 .  bat  c 0 s  1 0.) 
a,pL  cnopf,  nervös  (intortoSy  hei  der  Rü- 
stung^. Prud.  1. 
KNOPHELl,  I».,  ÄnöpfIdR. 
d.pl.  chnopfelin,  nasiuUs.  Hd. 

KNIURIG  s.  KNHJ- 

KSARZ^ /raus,  f&ttxus. 

d.  s.  chnarze   (in  Schillers  Abdruck  steht  feh- 
lerhaft cht izt)^  fr aude.  N.  61,  11. 

KNORZ,  Änoten,  Äuorren.   Cf.  CHNIÜRIG. 
MANAGKNORZIG,. Dfelfnotlg,  multinodus. 
g.s.m.n.   maaaccbnor^ziges,    muliinbdi. 
Prud.  1. 

KNüSjan  s.  KNRZ. 
KNISTjan  s.  KNU^. 


KNÖSLI— KRA.  584 

KNÖSU8.KN1 
CHNUZ. 

HARTCHNUZ,  n.  pr. 
CHNÜZARI,  n.  pr. 

JvJtvA  1.  ist  wohl  als  eine,  sonUm  edere,  be- 
deutende Wurzel  nicht  blos  für  das  hier  unter 
sie  gebrachte  kr  aha  n,  krago,  kragil,  sondern 
auch  für  krön,  krachjan,  kradam.  wenn  bei 
diesen  beiden  nicht  frangere  die  ursprüngliche 
Bedeutung  ist,  aufzustellen;  cf.  auch  KRAA^ 
cornix,  HRABAN,  corvus,  PIHRAGIT  ,  £»n- 
fragosus.  Sowohl  das  sanskr.  grt  (sonum  edtrr^ 
devorare)  als  auch  das  sanskr.  ru,  raw  (sonum 
edere)  kann  damit  verglichen  werden;  liegt  ru, 
raw,  zum  Grunde,  so  findet  auch  hier  wie- 
der die  Vorselzung  der  guiiuralh  statt. 
KRAJAN,  KRiHAN,  fragen,  angels.  cravan, 
canere. 

(ih)  crauu,  garrio.  Pr.  c.  oder  zuKJllON? 
(er)  chrait  (hano).  Frg.  21. 
(er)  crae.  T.  188,  6.  \  fer  hano   crae 

krähe.  O.  IV.  13,  35.)      (krahe> 
(er)  crata.  T.  188,  5.j    ^^^^^.^  ^^^^^ 
khraita.  Frg.      )  .       *         ^ 

(er)  krati  (hanoj.  0.  IV.  18,  33. 
ARKRAJAN. 
io  ex  (hanoJ  erist  tho  irkrata,  sih  pe- 
trus  sar  biknata.  0.  IV.  18,  33. 
HANAKRAT,  /.,  angs.  hancred,  gaUidnium. 
n.  s.  hanechrath,  gallicinium.  Em.  32. 
d.  s.  hanacrati:  zi  hanacrati.  T.  147. 
hanocradi:  er  hanocradi,ii/2/^ ^a//i 
cantnm.  D. 
a.  s.  hanachrät,   puUorum  canlum.   Mr. 

Sb.  Bib.  1.  2. 
CHRAUÜON,  graiitare  (fc^nttteem).  Ib. 
KRÄGO,  m.,  Ärajen,  gula;  et  nord.  kragi, 
collare  (J&al^f ragen), 
(suaz  slintet  der  chrago.  D.  HI*  46.) 
KRAGIL,  gnrndns. 
g.pl.  chragilon,  gatrulorum.  Prud.  1. 
KRAGILÖN. 
p.  a.  g.pl.  chragilontero,  ^orrnfonim. 
D.  IL  326. 


KRA. 


Digitized  by 


Google 


585 


JaMA»' 


^T 


KBA. 


586 


KKA. 


L«  2.  ist  Vielleicht  auch  als  Wurzel  für 
KRACHO,  KRAPHO   (auch  krapho,  Stapfcxx, 
<i  JMm?),  KROWJIv,  KBlMMiJS,  KRUMB  auC 
.:  zusteUen^  in  der  jtbabskr.  \yt\^xdUtQrtum  esse^ 
theils  sanskr.  sri,  defringere^  enlhal(otvisL   Aach 
krachjan  konnte  man  biehef  !2idtM9%  wcim  man 
einen  Üebergang  der  Be^|imvrßea,fV0n  airvare, 
jffifhgAntyiCiiifiaKmmnmt   Selh$l,  jcraf  t  (q.  v.) 
könnte  hieber  gehören.    S.  ^het  di^e  AA'örter. 
KRAVVJAN,  KRAWfeN,  KRAW0N?  fraucn, 
fragen;  carpere;  scribere.  / 
imp.s^  chroune,  ca^pe.  IX  IL  325.'  . 
p.  >a.*  ApL  tht6uußnisin  (es  stdit   chro- 
uuota),  scribentibus.  D.  IL  325. 
KROWIL  ixoA  krawiUai?),  m.,  fmeiaa. 
I?.  'S*  cronuily  -^fusAktu  Pr.   m.    fuscinula. 
Wii)863.  Sg.  28ß.r 
CTOVLMtXy  fuscihula.  Sg..2d2. 

n '   ,       i     t\irovLXk\\^fuscma.  Pr.  t.  fu$cinula.  Em'. 
-      31.  imgnUt*  Pnid.  !• 
ehr  a u  u  i  1 ,  jTiaciÄiifci,  RL    ' 
chrouul,  ukgida*  Prud.  1. 
crouuuel,  tridens  v.  for<fmula.. L.  fui* 

cina  V.  faicimda*  L.    ^  .  : 
crövvel,  creagra^  Moa  2. 
cröwel,  arpago.  Tr. 
croil,  fuscina.  Mon.  2. 
creuuel,  creagra,  F.  1. 
crew^l,  creagra.  Y^  2*  a. 
chrewel,  irr^r/gro.  Wn.  450.  yifWi/«*/ö. 

Wn.  460. 
ot ^wil,  fuscinula.  Bib.  11.  E^l  32. 
craoaly  arpago,  tridens,  fuscinula.  F.  2. 
CTodal,yi/Ä»>M//fl.  F.  1*    ,     .:',.. 
creul,  V.,  CT skf  ho 9  ffiscimda.  F.  1. 
d.  s.  chrouuile,  iridentL  VG.  L  13. 
a.  s.  chrou4iiIy/a5ciiiiJ<7in,.Rb,Bib.L  10. 13. 
chrowel,  fuseinulam.  Bib^  6* 
crouuily  fuscinulam.  A. 
CTOvrily  fiiscinulam^  Bib.  8. 
cbrouuilla?  ferrum.  Prad.  1. 
l^  Ä./i/.  crauuila,  Vr^«yT<w.   Rd»  fusdnt^ 
las.  Ib.  '         ,. 

chrauuila,  tridenf^es.  Ib.  Juscimdas*  Rb. 
^  Bib.  11.  crcagras.  Rb. 

IV. 


chrouuila,  iridenies.Ua.  Sb.  Bib.  10. 

creagras.  lAi.  M>.  =  Bib.  1.  3.  6.  10. 

fuscinulas.  Bib.  1.  7.  10.  Ma. 
crouuila,  creagras.  Bih.  7.  fuscinulas. 

Bib.  8. 
.krouuila,  ungues.  D.  IL  345. 
cro^vila,  tridenles.  Bib.  13. 
chrowila,  fuscinulas.   Bib.    13.    cre?a- 
.    , .     gra^.  Bib.  11.  Irideaies.  Bib.  3. 
chrauila,  fnsclmdas.  Rb. 
chrouila,  creägraä.  Sb. 
cbrowiJe,  creagras.  Bib.  4.  • 
er ouusxlay  fuscinulas.  Bib.  6. 
crewila,  tridentesi  Bib.  41. 
ciirowili.  /«/^'i2ii/a5.  Bib.  4. 
.    .  .»^  .   chroweI,y//*c/ntt/atf.  JBib.  5. 
qrouuil,  triJentes.  A. 
Icruuila,  ungues.  D.  IL  345. 
r/./?/.  crouuilun,  imcis.  Prüd.  2. 
cruouuilin,  Wm.  Prud.  1. 
cbrauuilbm,  uneinig.  Rb. 

X:REWEL6N,  vel,  iininno,   scateo.   F.  2. 

\  (hiehcr?)  * 

KRAZJAN,  KRAZÖN,  fragen/  nord.  krassa, 
perfricärey  dilacerare;  cf.  nord.  kr6ta,  sad- 
pere.  —  Hieber?  oder  ist  es  mit  dem  lat.  rä- 
dere verwandt?    ,         *  *^ 

Inf    chi az QU ylacerare.  D.  IL  ^17. 
(jh)  cr^zzo,  caraxo.  ^a\.  1., 

cbrazzon  mit  craphoUi  unguUs  ior* 
.       ,  ,      quco.^.  118,  ;l6r. 

(er)  crazzot  Prud.  l/D.  II.  325.) 

chrazot  D.  IL  325,'  \,caraxat. 

cbrazzot,  scalpit.  Prud.  1.  comat.  D. 
IL  317. 
(er)  chrazzota,  dissecabat  (fades).  Ar.  2. 
p.a.  nr  s.f  ehr  azz  in  tu  ^  foedans  (ora  un- 
guibusj.  VA.  XIL  871. 
d.  pL  crazonten.  Sb«  \ 

chlrazopten.  Mij.  Le.f,  vellcn^ 

Bib.  1.  2.  j    tibus. 

chrazontin.  Bib.  5.   / 
CHREZZING,  n.  pr.    Hieher? 
WIDARKRAZÖN,  xo'xUxlxaiitxi,  resulcare. 
p.e.n.s.f  uuidarchrazzuntiu,  resid- 
^ans  (manusj.  Prud.  1. 
[  39  ] 


Digitized  by 


Google 


591        KRUCKA— CHREIH. 


GHBIEG-^imüKQO.^      SSiS) 


leicht  als  eine  durch  eine  güifuraltsj  wie  KRUP 
in  angcls.  cteepati  uhd  nord.  kriapa,  als  eine 

durcli  eine  labialis  vermehrte  Wurzel  KJvU 
anzusehen;  cf.  sanskr.  sru,  ire,  und  vergleiche 
repere  mit  sanskr.  ri,  Ire*  Auch  an  skr.  frip 
(ire)y  lat  serpere^  kann  man  denken,  wenn  ein 
Uebergang  des  f  in  k  (verpiittelt  durch  palat.  s)^ 
anzunehmen  ist;  dem  Uebergaoge  des  ri-Vokäls 
zu  ru  und  des  p- Lauts  in  k-Laut  fehlt  es  nicht 
an  Analogien. 
KRIUCHAN,  IxxtdjtXii  repere;  cf.  KRESAN  u. 

KRIFJAN.  ./ 

(er)  chriuchit:   hantum  chriuchit,   ma- 
nibus  nitiiur.  Rh. 

p.  a.  n.  pL  n.   chriechentiu,    repiilia.    N. 
103,  25,  27. 

UNI^ARKRIUCIIAN,  uneererJec^en. 
("sie)  underchriechenty  surrepunt*  Hd*. 

KBÜCKA,  f.,  Xxüät,  cambota.Ka.  Aögels. 
cryecc,  tricce ^  ßA^imentuM,  eaiHbfiCa,  bacu- 
las  pastoralis;  et  crucke,  podiuai.  Id. 
Hieher  gehören  doch  wohl  auch 
ktuck»,  gabeia.  Sg.  S9i.  itäzaäi  Sg.  292. 
■.  und    >  .  ^'   vt  .    c    •■  .  .  r"..  .      .  .:; 

krucke,  cÄd/ji*.  Em.  29.  i 
chrucha.  R.  ),  calips,  chatybsy  caJips  ste- 
ebruckia.  Ra»  [hen  wohl  nicht  fiir  ealiXy  so 
kruhkhe.  gl  K.Mals  die  sie  etUarenden  deut- 
schen Worter  fiir^f  ftctei  nord.  krncka, 
angs.  crocea,  urceus,  oi^/^r^  ^u  ktefamen  sind. 
OÜINCHRUCHÄ.  Sal.  2/  L  /,    Ofeitfcucff, 

4.^          J 


OWANCHRüCHA-SaL 


CttUGO  s.  KRUAGO. 


lidragna. 


CHREAH,  ©rf^i;^*,  g^i^d^iw  t^ä.  §L  K. 

in  chi^icchio,  ^^€?^' f^iiÄO '^^i,    diu   in 

chriechin  heizet  tMacresisJ.  N.  43,  23. 
if./7/.  krtachi  O.  I.  1,  63.  60. 

chreachi.  gU  K. 

chrcchi.  Pa.  ^>  ... 

ktiecha.  tV.  *  . 

CHRIEHPORANO, -BÜRTIG.  ^ 

CBRECHISC,  flriec^ffc^f  graecus.^,     ^  ,^ 


crehisc  el«  K.Y  ^    ^  »    •    ^u* 

kfJhiscRa.     r'^*'''   ^^'•'"^«'   f"^'" 

,       ,  .       n     S  nuortJ. 

chrehisc  Pa.  J  n  ^  j  \ 

khrechisc.  gl.  K.  )    "*» 

crechcs  ('sicj.  gl.  K.  J  if^^" 

chrehisc  (es  steht  ch<iiilii«ti«V'PA*^^<^A '^^• 

chrehhisc,  großcnm.  R. 

taz  chriechesk  p.  Ba  fi**M»t     ^     '*      :.  ' 

u,  ^.  f».   daz  chriechis€a.  N.  106,  1. . 

g>  s.  f.   chriechiskero.  Bp.  9. 

dk  Sf  f»^?  chriechiskuni  (in  cbtiechißkün 

.gemant^lpte).  JVkpv        \ 

1^^^,  n.,  deio^  olirfecbisk^<ijUti0rte^B#.5. 

u.  s.  m*  tisenichciedhiskea  iters»  graimn 

versum.  Mcp. 

U.  a.  pL  g  r  e  ci  s  c  a^,  achi^icä  (paslfäj:  *YÄ* 

ir.  462. 

'     in  chriechiscun.  N.  31,7.  77,  12.'^ 

in  chriechis)c&n.  Bo.  5. 

in  criehisgoti.  T.^Oi,  2. 
'   '   in  kriahhisgoti.  O.'IIf.  4,'4.  ^ 

in  chrechiscun.^RL 

in  g^rckisk^un.  gl.  K. 

CHRBEG  s.  KREG. 


^graece. 


I 


CRIEH— »  (cjhrieh.-  ch|'ie<?hr-  crich*'cJ^rre-) 

bäum  s.  BAUM.  In  Sg.  184.  istohriekbaum 
mit  carasus,  in  allen  übrigen  Quellen  mit  cinus 
übersetzt;  sollte  carasus  s&tt  qerdsus  stel|eii'Ui|d 
chrieh-  gleich  dem  chriesi-  in  chriesibaüm 
(s*  bäum)  aus  cerasus  entstanden,  sajn;  *cF.,  ap<^ 
'unser  Ärtec^^n,  Äricfrit;  wifdcs  Obsi;  cinus 
müisten  dann  aber  dte  Glossatoren  auch  für  'den 
KirscI^^ugi^g^Uc^^^e^.  -tt  Od^  solUeJcjrcjoz- 
bäum  mit  priehbau^^l3^znsaf^menhapgenJ.  in 
welchem  Falle  dep  G\o§^^ren  faniperus  und 
cinus  gleich  gegolten  habei^/niülste.      ,   _    , 

KRÖGÖ  s.  KRVAGO.'  ! 


KRUAG  s.  KRÖG. 


KRÜAGO,  m.  (Safran),  ^cu»  mA.eooais 
(croc,  crocus.  Id) 


Digitized  by 


Google 


383 


CRÜOH— KRETA. 


CRIDA— KRÜT. 


594 


R.  *.  kruafgo,  coccus.  Ka.  Sg.  292. 
crugo.  Wn.  232.  F.  2.^ 
crä^o.  Em!  32;    ,        (,  croau, 
krögo.  'IV.  )    . 

a.  s.  g  p  1  a  n  k  r  b  ff  g  ö  n,  coccifuim  rubrum.  Sg.  292. 
d.pl.  chrwogun,  croc«»V  /gtn  niitrieimitir  in   CHRODHERr,  „,  »r.;   wohl  HRUODHERI 
",  .   :      .croc^si  gfifplecRßü  »tot  stercoraj.  li^. 
Bil>-  1.  2.      . 
CRUOCFARO.  .     ., 


C31IDA,/.,  $xtxU,  creta. Kh.  Sg.  2^. j  nord.  krit 

CROTH,  Orfwamen;   c£  CRUTH;  Isl  C  An- 
laut sUtt  H? 


CRÜOH  (?),  fritlco,  frulicem  faäO.  Bib.  9.  Ist 
^  orit:o?.  oder;  gruo?  oder  «iti  tubst.? .  Schreib- 
fehler für  cruob,.grnob,  ist  e«  wohl  nicht, 

KRAGtL  s.  KRA. 

CROCCEZan.  s6. 

CRPCCIZaxN.  Gd.  3.     -  .  ,^      ,      . 

CHROCKEZaN.  Gd.  2.>a'>5s-  cracettan.   a 

GROCCEZak.  M.  2S. 
CHROCKEZen.  Cd.  1. 


auch  KRAHJAIN. 


KKADO9  m.     Ist  d.ijesQ.  fi*orm  aas    chradun, 

^^rf];H^iii;n«,  l^c. , zu  «cbli^sen?   odet  ist  chradun 

SchreibfeUev  »r  chrädüm.  — &  KRADAM. 

GRATTO,  HL,  J(or6/  cartallum,  canistrum.  P. 

creito  v^ztiHLU^^kalalhus.  Tr. 

crezzo  t^.  zeina,  calaihus*  J9&, 
-^ä.  #.  den  chrerzeir,  da  daz  chrnt  Cn^ose*) 
^''-.    •• --iiJnc  wa'^i'RhfB.     '•  ' '^  r'      »     -^^ 

On^Tl^iU,  ß^  X^Ht^f  d,  panarioliim.  F.  1. 2. 

KRETA,  KROTA,  //«rSee,  mbeta.    (Ct 
*^flii/*,  o¥o^dh/^^7i^/Cr^dä;  säÜ  vutgo  contra- 

ria  stdtiuhil^ld.).^  ^^^        >  ;  ,  :       i  ' 

n.  8.  creia.  Sg.  242.  Em.  24. 
....  chre8a."Sj5.  242.  VaL  184.(,«6^a,Ä». 


krdta.  VS.  Sg.  292. 

obrbta.  Mon.  2. 

krote/-Hd.  .    i 

o.^;?^  croien,  bafoaes.  Hd« 
/a./TiLcUroten.  Mos.  iWb) 
HERTCRETA,/,  pufo.  Bib.  7. 


/ö,  rana. 


CHROThilDIS,  n.  pr.  f.;  wohl HRUOTHILD.  Cf. 

CHLOTHILDIS. 

CHRODOBARDfi^/ n./^r.;  wohl  Hrnodbcrabt 

KROTA  8.  KRETA. 

CRUTH,  Ortsnamen.    Ct  CROTH. 

KRÜT,  ».,  Äraut,  herba.  —  Wohl  kaum  mit 
gruoni  zusammenhangend ,  so  dals  G  fflcb  zu 
K  (CH)  verhärtet  hätte.  —  Sollte  cruoh  in  yri- 
Hcoy  fruticem  fadOf  eruoh.  Bib.  9.  mit  krüt 
tsoL  Einer  Wurzel  gehören? 
tu  s.  ctutf  oiW.  Tr.;  wahrschemltchg^ort^uch 
erat  er as,  (Jera.  gl.  K.  als  crut  hieher. 
chrüt,  hcrba.  N.  89,  &  M.  31.  Le.  chrut 

upilaz,  zizania.  Ra.  \ 

chruit«  Org. 

kr  ad  upilaz,  zizania.  ^.  K., 
g«  #•  (chrutes*  D.  IIL  54.) 
df  s.  ernte:  so  bluama  thar  in  crute.  O. 
L  16,  24. 
,Y  (        chrüte:  mit  chrflte,  yZori^    (zieren 
»    :  dia  erda).  Bo.  5.  l 

.  \  €t  s.  chrut,  herbanu.  Pi  103,  14.  Wb. 
a.pli  krüt.  Wm.  4,  12*; 

chrüt  er,  olera  herbarum.  N.  36,  2. 
chrinter.  Bo.  5.         , 
g?ph  chrütero,  herbarum.  Mop. 

chriutero,    herbarum*    Mop.     diurero 

chriuterö.  N.  44,  91 
chruoto.  Bo.  5. 
dl/?A  chrAteren,  herbusculis,  Mcp. 
chriuteren.  Mcp.  Bo.  B. 
(chrnten.  D.  III.  57.) 
ÜNKRÜT,  I».,  ilüfrattt. 
n.  s.  nncrüt  Hd.      \ 
-         n^crhut  F.  2.>,  zizania. 

^  f  nticrout  L.      )  ^  . 


Digitized  by 


Google 


y^ 


595        CREITO— CRODAL. 


KRADAM— KRAFHO.       696 


unchrut,  recremwium.  Prud.  !• 

g.  s,  unchrütcs.  Bo.  5. 
ITCRUOD,  w.,  genimina.  Gc.  4. 
MÖRTCRÜT,  n.y  malamium.  L. 
BINICRÜT,  n.,  SSI  eneitf  rüuf;  2;^9m4ün, /Äywiw. 

bluomo  des  binecrutes,  epiiimus.  Pfl-  3. 

BIZCRÜT,  n.,  hete.  Sal.  % 
BRENNEKRUT,  n.,  apium  rusiicum.  Es. 
VOGALCHRUT,  /i.,  ©Oflelfraut,  viciae.  VG. 

I.  75.  viciam.  Bib»  1. 

uogalchruth.  BIb.  1.  2. 

vogelcrut:   zizania  vel  loUum,  ratio  m2 
vogelcrut  Hd. 

FELDKRÜT,  n.,  gelbf rüut- 

c/.  s.  feldchrute,  heröa  rurcstrL  Mcp. 

(GAßTCRUT,  w.,  Ao/a*.  Id.) 

CFffiElNECRUDA  (Itwir.  cbronechruda,  chrc- 
nechrnta,  crenecruda,  crenucruda,  che- 
necruda,  cheracfuda^.  L.  saL  61.  Die 
BedeaUing  reine^  Xtantf  bveini  crut,  tst 
▼on  Grimm  io  seinen  Rechtsakerthümern  S.  111 
sehr  ^Wahrscheinlich  gemacht^  könnte  auch  viel- 
leicht h'Crda,  erda  in  cruda  stecken?  Au- 
£ser  der  angeführten  Stelle  hat  anch  decret. 
childeberti  dieses  Wort:  de  chrenecrnda 
leoCf  qiiam  paganarum  tempore  observnbant, 
deinceps  nunqnam  valeat,  qula  per  ipsam 
cecidit   multorum  pofestas.  —  Die  malb.  Gl. 

'    chrenecrudoj  die  in  ///.  5.  der  gedruckten  /• 
sal.  bei  einem  Diebstähl  v^n  'mehr  als  3  Zie- , 
gen  ^tdity   ist  dach  dem   cod.  s.  galL  731. 
chanchurda  (ist  ganz?,  hnr'da  hierin ?^)  zu 
lesen!      '    :  .   .  i 

KRUTILIH,  jtbsi  Ärout,  alle  ÄrSufer.   , 
g.  s.  81   ne    uuoha    nicht    chrüteliches 

pluomen  brechen.  Mcp.. 
o.  s.  criutelih-  Bo,  5. 

CREITO  s.  CRAXm 
CRITOGNATüs,  „. pr.  MC.       ' 


CRODAL,  fusciniila.F.  1.  s. 


KRADAM  und  KRADAM 0,  m.,  fragor,  itrepi- 

lus.    Cf.  KftA  und  KRACHiA». 

„.  *.  crÄdimc.  n«.  ,    ^^^^,^^ 

crsedeme.  Tr.{' 
d.  $.  chx^AtiU\9L>t  fragore.  Prad.  \. 
a.  s.  chradum,  wenn  chr^dün  in  chradon, 

Sturm,   strepitunu   Ic*   fehlerhaft  statt 

chradum  steht 

n.pl.  (oder  s.?)  gv ädemei^  fremitus.  D.  IL  328. 

GAKRADAMJ,  n. 

(aller  nogele  gechrademe.  D.  IO.  60.) 

KRAJikMJ AN,  perstr^nari^, 

Inf.   chradaman.)  .  /-.j    4 

•^       ,      j       .     L  perstrepcre.  Gd,  1. 
chradamin.  y  ^  ' 

(er)  chradimit,  increpuiL  VG.  I.  383. 

(er)  chrädemta.    )    fremit  (voluptas). 

chradampt^.l  Prud.  1. 

( sie )  c hr a d a  m t um  (sie),  fcrvcht  (conviviaj. 

PrucK  1. 

(sie)  chrademdon:  ziu  chrademdon  tiete 

uuider  t|^uhten0.  N.  D,  8.  _ 

p.a.,n.  s.  n.  chradammentaZ|/7^^r/77fM. 

Gh»  1.  3.  ' 

d.  s.  m.  chTad2LmentemOjperstrfpfnie. 

Em.  19.  ^'    '       .       j 

n.p/.m.  chra^abidnta,    ^eVW^e^ies. 

;  Sb.  MtL  Bib.  1.12.    ; 

g.  pl.  chradamantero.  Can.  9.),  de» 

chradumcntetjQ.  Em. 'f^Vc^- 

torum  fadiosorim. 

qRETlSC,  GRETIGISC;  f?etjfii:rr^/V7«. 

gretigisco,  cretica,  gnosia^  yC|.,;I,,222.  gno- 
,  siam  [capeUfim  (amgiiihfaj}  ßM^dp  i.  , 
d.pL  crettiscan,  gnosiis  (calamisj.  Prud.  1. 

CHO;  auch  KRAMPÖ  u«d  GBABA.. 

jn*  s.  kranho.  Ifc    ■       ,  ,  L      r  \  •  » 

cr\a^ho.  F,  1;  8.  Wo.  932.  liJ,   mcinus, 

S^.  5.  I  ß^^i^^f 

xirafo.  L.^  ...  [.fiiscinulaj 

.chraffo.  Bib.  2.  Prud.  1.  2.  t  aspidiscu^, 

chrafo  (dentej^  Vi^v  VIo  3*  I    ungmla, 

chrapfo.  $g   181.. -  j  aduricßs. 

,cr«pp.  Mon.  %  j  f  { 


Digitized  by 


Google 


597 


KRArao. 


KmE-T-CREVEDELliA.      598 


Mincißos^ 
fuschiU- 

cinuloSf 
ungulas* 


d^  s.  mk  ^hr^plien,  unco^  (sie  üuidere  zi- 
hendo).  Bo.  5.     . 
crafphon,  filscinula.  Zf. 
a^s.  crapCun,  rastrum  (hnm.?).  Gd.  !•  .  * 
dL/?/.  chraphuny.icn^M//j.  Prud.  1. 

crhafan,  ftiscimtlis  (es  steht  fusdnulus 
A     .  und  daher  kann'crhafün  midi  als  n.«. 

genommen  Reeden).  Bib«  12. 
^^^:^^^jär  cbraphon,  «/?^5tf.  N^  118,  16L 
f^f^^  Oipti  crarphüih  BiK ?!  Ma.  Rd.  Prüd.  1; 
^^^^^j^^^jii;^  xÄraphuii.lb.Sb*ßi^  l.Prnd.2, 

AX4^>4*t.e;«c^^*^'^«pf""-  Wn*  863;  j- 
K^mJ^ ^i^  chVapphün.  Rbi  ^i  ^  ^ 
x^y-  chraffuD^  ßk  Bik  ,a  13. 

CA^u^^^'**^       craffon.  A. 
ra^^Lf*^^'       chrapon.  Bib.  5. 

f^ff      ^      chrapin.  Bib.  4- 

charffi  (^j/c/ D.  II.  319. 
KKAl^HlLI,KRAt^HlLlN,  ««riVw  C£  KROW 
kraphilin   (kräpfilin.  Hs.),   capriolus  {st 
capreblusj    Ranken    (cicinni)    des   Wein- 
tocks).  Tr. 
d.  $.?  CT aftilinj  putamine,  atm   qtu>  ftmis 

^      torqiiebitur.  Bib.  12.  A. 
d.  pL  cfaphelin.)  .  .     „. 

crapfelin.  J 
<?•  p/.  krapfilin,  celyndros.  D,  II.  349.  (hie- 
her?  cf.  hasala.) 
craffitin,  uncinos.  A. 
BRÜNISEKRAPFO   (brunnekrafo.    Tr.),   w., 

ielon.  Hs. ' 
SENCHILKRAPHO,  m.,  2lttfer;  ancwa. 

n.  pL  sencbelchr^pfen,  ancorae.  Bo.  5. 
KRAPHOHT. 
QiichotcL&t  daz  sint  suariu  isin,  chräpfoh- 
tiu.  Bo.  &• 
GAKRAPHÖT. 

prunna  kicraphotiu,  foriVa^7iui/a.Ib.  Rd. 

KRAPHO,  m.,  Ärapfen;  Äreppeln/  Äw^eit.  Cf. 
artocopi  i.  e.  /ioiii.f  rai  immjjrta  est  caro,  cre» 
pe|en.  Cbrf.  hafn.Jnvenul.  V,  72.  bei  Cramer. 
in  ichoL  p.  594.  (f3.  Jabrh.)  —  Von  der  gebo- 
genen Fomi?  ef.  krapho,  unclnus. 
91.  $%  crapho,  ariocrea.  F. 


ehraphe,  rapheoh.  Wp,  460. 
n.pl.  kraphun.  Tr.j 
kräpfuu.  IIs. 


*K  üPtoefeae. 


l^WF4N(kri()an?),^f^^ 

chan  und  an^eb.  c.reopf^n« 
,    Es  kommen  nur  folgende  2  Formen  vor: 
krifut,  sef*pit.  Ja. 
chriuaqti,  reptans  (rnanibusj.  IUk, 
deren  erstere  durcl^  Boxhoms  Lesart:  krisit(s. 
kr  es  an)  vielleicbt  verdächtig  ist. 
,    Sollte  auch  >    ' 

cbrippbit,  J^pit  (angms  mniensof  otües per 
Äwmf/w>  VC?.  IL  153. 

hichcr  gehören?  s.  das  folgende  KRIFjiAJü. 

KRIFlAM^  raper4.    Ist  ein  solches,  von  dem  vo- 
rigen BLiKIFan  (kriffan?)  vtescUedenes,  Verbfür 
t}Xx\yf^\k\l^Täpit  (nnff^isitKia^^ 
Änumm;.  VG.  IL  153. 
anzunehmen?   In: 

föne  dien,  die  in  chripsent,  4mI  diripieu" 
tibm  cum.  N.  34,  \0. 
ist  vielleicht  auch  chripfent  statt  chripsent 

zu  lesen.    C£  grifan  in  vfJLl.JLI/  • 

KROPH^  wi.,  Äropfi  Struma^  coUum  eohm- 

barum. 

».  $.  kröpf,  Collum  coUumbantm.  Sg»  292. 

croph,  vesica  (colianbaej^  Bib.  13«  stru'^ 

ma.  Tr. 
cropf.  Mon.  2.\ 

crof.  F.  1.        /  1 

chraph.Sal.2>'''^'^' 
chropL  L.       )  '  ^ 

Q.  i.  cro(jvesiculam.A.Zi  stmmas.D^U:^ÜO. 
c  h  r  ai^  vesiciilum^  Bib.  1 .  strtanas.  D.  IL  320. 
chroph.  Mol  Sb.  Bib.  4.  5l  6,\ 
chropf.'Wn.  863*  K  veskniam 

chrofh.  Bib.  9.        ^  Lfcola^ikbaeJ 

chroft  Bib.  12.  ) 

CHELCKROPF,  struma.  F.  (Kam»  auch  chelc, 
kröpf  seyn-)  , 

CREVEDELLÄ,  eine  Apfdart.  Br.  917. 


Digitized  by 


Google 


599 


CRAOFEL.  KRAFT. 


KRAFT. 


500 


CRAOFELSTALE   (mit  tal   oder  stal  zusam- 
mengesetzt? jcUt  0rafff4lO, Ortsnamen. 

KRAFT,  /•,  Äraft/  vis,  robur;  angels.  erafl, 
ars,  scientia,  nord.  kraptr,  robur,  krapta, 
posse,  kr« fr,  robusftis.  —  Vielleicht  ist  auch 
angels.  crafian,  nord.  krcfa,  exigerc,  hieher 
gehörig.  —  Zu  vergleichen  ist  sauskr.  klrip^ 
fieri,  capaeem  esse^  efßcere,  und  die  (unbe- 
legte) Wurzel  galbh,  fortem  esse^  aber  auch 
xap,  lucere,  valere,  jr'bh,  ejctendere,  rdaxare 
corpus^  das  aber  auch  wohl  cokibere  bedeutet; 
cf.  jabh  mit  den  beiden  Bedeutungen  cohibere 
und  relaxare  corpus.  Oder  sollte  die  guttural 
lis  vorgesetzt  seyn  und  das  Wort  der  Wurzel 
rabh,  gaudere,  r apere  (cf.  grabb,  rnpere)  zu- 
falleu?    oder  auch  die  labialis  zugetreten  seyn 

^  und  das  Wort  der  Wurzel  kri  (wodurch  es  wie- 
der mit  klrsp  in  Verbindung  käme)  angehören? 
—  Vielleicht  gebort  krait   auch  mit   krapho 

XU  Einer  Wurzel    Cf.  auch  JvJtvA«  2.  und 
KRAÄIPH. 

Bedeutung  und  Gebrauch.  —  In  T.  kommt 

das  Wort  nicht  vor,  er  gebraucht  dafür  megin« 

vis.  Mcp.  Mz,  Ic  Bib.  1.  2.  Pnid.  2.  H.  7.  19. 

24.  D.  II.  338. 
vigor»  Ic.  Tr.  Rh. 
virtus.  Mcp.  H.  11.  12,  N.  17,  11.  Sg-  913.  D. 

IL  341.  K.  7.  64. 
robur.  gl.  K. 
foriltudo.  N.  97,  1. 
majestas.  Ct  67. 
numen.  Ic 
potentia.  Is.  4,  6. 
argumen.  Pa.  Ra.  gL  K. 
proceritas»  Ra« 
co/iors.  V^.  gl  K« 
arces.  Pa.  Ra.  gl  K. 

duruh  chraft,  pervalida.  Rb.  scheint  ad/^ 
chraft,  virtus  (constellationisj.  Ru. 
chraft  anscouuungai  virtus  contemplationis. 

N.  83,  S.* 
an  dero  chrefte  minnon  unde  uuisheite, 
in  virtute  caritatis  et  sapientiae.  N.  67,  14. 
in  michcllero  chrefte  ^virtutej  zeiche0o 
ioh  uuundero.  N,  67,  12. 


chraft   kedulte,    virtül^npalientiäejnhls 

uuiderbruhtc,  repugnftntiae.  N^  59,  13. 
chraft,  dextera  (iua).  N.  20,  a 
chraft,  virtus,  ist  go*.  Nv'45,  2. 
chraft  vtJcani^  veiiex  muldfe^ii  Mcp.-    .    * 
mit  krefti.  O,  I.  2,;  26. 

uueli<^h€ru  kiuualti,  chrefti  quo  nnwiue.  Ic 
chraft  des  rehtesi  N.  18,  10; 

ehr Sifi* sylhgismi.  Mop.   / i  \.      \       '^   • 

craft  tiufliin  za  nuidarstastanncWi^.         ;\ 

trübten,  min  chraft,  Wr/^j.  N.  17,  ?•      ,^    \. 

chrefti  ni  helfant.  Ja.  ,         .,        ^ 

thuruh  thes  cruzes  krefti  O.  V.  4,  1. 

cina  andera  tougena  chrait  Mcp. 

erda  bibinota,  thiu  gutes  kraft  sies  no^  '    * 

ta  O.  IV.  34,  1. 
uuas  iro  kraft  zi  nidlri  ingcgin  thes  stei 

nes  hebigl  0.  V.  4,  18. 
thaz  ih  giscribez  hiar  so  tram,,  theiz  thir 

io  uuese  lobosam, 
thinera  krefti>  fon  thines  selbes  gifti.   0. 

IV.  1,  40.  \    '  . 

iz  uuas  al  in  rihti  in  sines  einen   krefti. 

O.  IV.  12,  .60. 
ioh  mit   theru  krefti  auur  nan  irquikti. 

O.  IV.  3,  16. 
^ie  .quamun  mit  githrenge  in  thcmo  sel- 
ben gange, 
ioh  mit  theru  krefti  in  tliia  bürg   in  gi- 

rihtl  O.  IV.  4,  58. 
thu  hilfis  io  mit  krefti  theru  thincru  gi- 

sceftl  O.  I.  2,  47. 
hugi  in  mir  mit  krefti  thcra  thinera  gi- 

ßceftl  O.  L  2,  26.  ; 

quimit  thcr  selbo  gotes   sun   fon  bimiU 

riebe  herasun, 
mit  michileru  krefti  ioh  engilo  gi#ceftL 

O.  V.  20,  6. 
ni  liuhte  lioht  iuer,  man  iuihlobon  thes 

thiu  mer, 
odo  man  thio  mehti   zellen  in  zi  krefti 

a  IL  17,  22. 

thi  er  h^ra  in  uuorolt  sentit,    thann.er 

kraft  uuirkiL  0.  L  4,  61. 
er  ougtd  sina  kraft  tbar  ioh  sina  gualli. 

chi,  theist  uuar.  0.  IL  8^  55. 


Digitized  by 


Google 


601 


KRAFT. 


KRAFT, 


602 


in  imo  sahun  se  odo  nuan  goteskmftscl- 
nan.  O.  IL  11,  29. 
ih  irkanta,  ih 'sagen  thir,   thia  kraft  hiar 

faran  fona  mir.  O.  III.  14,  36. 
tfaaz   thu  gisihls  gotes  kraft   ioh  selben 

druhtines  mäht.  O.  IIL  24,  86. 
oüh  blias  er  sie  ana,  so  thu  uueist,  then 

selbon  heilegon  gelst, 
thIa  selbun  kraft  sina,   thaz  gihiaz  er  in 

iu  uuila.  O.  V.  II,  10. 
thob  quement  iu  thio  mahti,  giuualt  ioh 

gotes  krefti.  O.  V.  17,  9. 
thaz  krefto  er  sih  bihiazi,  thaz  gotes  hus 

zistiazL  O.  IV.  19,  31. 
mit  allen  unsen  kreftia  bittemes  nu  druh- 

4in.  O.  L  28,  1. 
thaz  minu  uuerk  suinen  ingegin  kreftin 
-.         sinen.  O.  II.  13,  18-   ^ 

niat  tbiu  minna  sumirih  kreftin  anderen 

gilih.  O.  V.  12,  79.  .    . 

thnruh  thes  kruzes  krelti  ioh  selben  kri- 

stes  mahti.  O.  V.  A,  1. 
min  chraft  (virtusj  ist  erhartet,~iiriiiV.  N. 

21,  16. 
mine  qhrefte  sint  mir  infallen.  N.  6»  3. 
min  chraft  (virtusj  Iiabet  mih  ferlazzen. 

N.  37,  11. 
an  dero  uuelchi  ne  ist  in  iro  chraft  in- 
«  gangen.  N.  54,  22. 
iro  chraft  (virtusj  ist  föne  siatmo  geiste. 

N.  32,  6. 
er  gehaltet  sie,  nals  daz' ros  noh  iro  sei- 

bero  chraft.  N.  32,  18.J 
'    der  chuninch  ne  uuirdit  kehalten  in  si- 

nero  micheluu  chrefte,  per  multam  vir- 

tutem.  N.  32,  16.  .■'■  >. 

sin  chraft  (virtusj  ^cin^t  an  dieji  uuolchi- 

nen.  N.  67,  35. 
lobont  in   an  dero  festi  sinero  qhrefte 

(virtuiisj;  an  dien  heiligon.skinet  danne 

uuieo  feste  sin  chraft  ist  N.  150,  1. 
an  demo  uüeg«  diro  chrefte    (virtutisj.  N. 

101,  23. 
die  gerta  dinera  cAkx^ii^ {virtutisj •  N.  109,2. 
an  demo  tage  diaero  chrefte  (virtutisj.  N. 

109,  3.  •         . 

IV.  ...  i 


uuird  irhohet  truhten  in  dinero  chrefte, 

virtute.  N.  20,  14. 
zeuuirf  sie  in  cjinero  chrefte,  virtute.  N. 
•      58,  11. 
irteile  imir  io  dinero  chrefte,   virtute.  N. 

53,  3. 
der  in  sinero  chrefte,  viV/a/^,  iemer  here- 

«ot  N.  65,  7. 
sin  stin^ma  ist  in  ^hrefte,  virtute.  N.  28,  4. 
stimma  dero  crefte,  virtutis.  N,  67,  35. 
angeli  mahtige  in  chrefte,  potentes  virtute* 

N.  102,  20. 
diesihfertruentiroselbero  chrefte. N.48,7. 
die  ze  iro  chrefte. sih  fersehent.  N.  48,  8. 
die  chraft  gäbe  du  mir  uuide»  in.  N.  25^  7. 
sceine  dina  chraft  N.  34,  2. 
gotes  zesenua  machota  chraft,  virtutem, 

an  mir.  N.  117,  16. 

unde  iTSiBthiik pharaonem  undesina  chraft 

(virtutemj y4^z  chit,  sin  here.  N.  135, 15. 

truhten  dero  chrcfto  Yt;/r/E(/i^^^  N.  23,  10. 

dannan   uns   ouh  chrefte  choment,   uuir 

eigene  ne  haben^  N.  65,  7. 
uz  ne  gast  du,  got,  sament  uns  in  unse- 
ren chreften,  virtutibus.  N.  43,  10. 
ne  ougest  dih  in  unseren  chreften,  virtu- 

tibus.  N.  107,  11. 
daz   ih   iz   fertrage,   daz    ist  über   mine 

chrefjte.  N.  54,  4 
du  gibest  mir  di^  chrefte  dero  heilL  N. 
139,  7. 

Fomi  und  Flexion: 
n.  ^,  kraft  D.  IL  341.  O.  H.  12,  78.  IV.  16,^ 
33.  34,  1.  V.  2,  13.  4,  18.  Tr. 
craft  OL  65.  Ct  67.  N.  45^  2.  Sg.  913. 

Ra.  Lu. 
khraft  gl.  K. 

chraft  Ru.  Ic  Mcp.  N.  17,  U,  20,  9.  21, 
16.  30,  11.  32,  6.  37, 11.  45^  2.  54, 22. 
67,  29.   70,  9.  76,  16.  83,  8.  97,  1. 
150,  1.  Bo.  5.  Pa. 
hchraft  gL  K.^ 
chraL  Pa. 
erat  Ra.. 
g.  ^  krefti  {odeT  dat.?).  O.  |V.  1,  40. 
crefti.  H.  11. 

[40] 


Digitized  by 


Google 


603 


KRAlt. 


KRAFT. 


604 


crcfte.  N.  67,  35.  Wm.  2,  17. 
chrefte.  Bo.  5.  N.  101,  23.  109,  2.  3. 

150,  1.  Wm.  2,  17. 
chrefti.  Wm.  H.  2,  17. 
d.  s.  krefti.  0.  I.  2,  26.  47.  H.  17,  22.  IV.  3, 
15.  4,  58.  12,  60,  V.  20,  6.  gl.  K. 
hrefti.  Rb. 
chrefti.   0.  IV.  3,  15.   cod.  F.  Mz.  Ic. 

Bib.  1.  2.  H.  12. 
cherefli.  Ps. 

chrefte.  Mcp.  Bo.  5.  N.  3,  6.  20,  2.  28, 

4.  32,  16.  48,  7.  53,  3.  58,  II.  59, 12. 

65,  7.  67,  12.  73,  13.  77,  26.  78,  U. 

102,  20.  Seh.  75.  \\T). 

a.  s.  kraft.  O.  I.  4,  61.  II.  8,  55.  11,  29.  III. 

14,  36  24,  86.  V.  II,  10. 

craf t  O.  I.  4,  61.  cod.  V.  Wess.  Wm.  7, 8. 

chraft.  Is.  4,  6.  Wm.  IX.  7,  8.  Bo.  ^. 

Ott  Mcp.  N.  18,  10.  22,  5.  29,  8.  34, 

,     2.  58, 17.  59i  13.  76, 17.  77,  4.  117,  16. 

135,  15.  144,  6.  Rb. 
graft.  Wm.  IL  7,  8. 
chrephti,  vim.  Prud.  2. 
n.;?/.krcftL  0.  V.  17^  9. 
chrefti.  Ja. 
chrephti.  £f. 

chrefte.  N.  6,  3.  23,  10.  31,  3.  66,  7. 
Nsro.  Bo.  5. 
g.pL  hcreftio.  K.  7. 

chrefteo.  K.  7.  64. 
krefto.  0.  IV.  19,  31. 
chrefto.  N.  23,  10.  45,  8.  12.  83,  9. 
d.pl.  kreftin.  O.  I.  28,  1.  II.  1,  1.  13,  18.  HI. 
21,  18.  V.  12,  79.  24,  -20. 
chreftin.  D.  H.  338. 
'  creftim.  H.  7. 
chreftim.  H.  19. 
crefteü;  Wm.  1,  7. 
chreften.  N.  43,  10.  107, 11.  Bo.  5.  Wm. 

l;  7.  IX. 
creiften.  Wm.  III.  1,  7.' 
a.pL  kr  etil  O.  V.  4,  1. 

chrefti.  U.  24. 
'       chrefte.  Bo.  5.  N.  54,  4.  70,  19.  139,  7. 
WERALTKRAFr,/.,mItn(f>f,  irbifcJ^eÄraft. 
n.  s.  uueraltkraft.  gl   K.),  ciüarchas,  tri* 
nuerattchraft.  Pa.    )  bunus. 


cf.p/.  uuoroltkreftin: 

kl  allen   uuoroltkreftin  ioh  en- 
gilo  gisceftin.  0.  II.  1,  1. 
(LEUCHRAFT,  /.,  Wtöenfraft.  ~  mit  leu- 

chrefte.  Mos.) 
MAGANKRAFr,  /.,  angs.  msegencr^eft,  jumma 
potetdia^  majestas. 

ru  s.  magencbraft,  majestas.  Bo.  5.  Nf. 
g.  8.  meginch'refti,  majestatis.  H.  26. 

magenchrefte,  majestatis.  Bo.  5.  N. 
28,  3.  67,  5.  68,  6.  71,  19.  Wb. 
d.  s.  magenchrefte,  nmjestate.  N.  64,  7. 
a.  s.  magencbraft,  majcstattnu  Bo.  5. 
UiNKRAFr,/,  Unfraft,  infirmiias. 
Bedeutung  und  Gebrauch:  ' 
wßrmitas.  Bo.  5.  Na.  II.  N.  67, 10.  89,  7.  Wb. 
imbecillitas.  Rb. 
molestia.  M.  30.  Gh.  1.  3.  4. 
sin  unchraft  beizzet/^c/rifcfo/ori«.  N.40, 4. 
unchraft  muotis,  infirmitas  n}smtis.K  bi^S. 
uora  minero  unchrefti,  fftae  vaietudine. 

M^.  Bib.  1. 
fore   unchr^fte   ufiratan  ne   mugc.   N. 
40,  4. 

Form  und  Flexion: 
n.  s.  UTÜihtatt  Bo.  ^.  Nä.  II.  ?i.  40,  4.  54, 
3.  Wb. 
-  g.  ^./  unchrefti.  N.  20^  14.         i 
d.  s.  unchrefti.  M.aa  M^.  Gh.  1.  4.  Bib.  1. 
Rb. 
unchrephti.  Gh.  3.  Bib.  2. 
uncreftL  Bib..  5. 

unchrelte.  N.  40,  4.  67,  10.  89,  7. 
nnohrep-hla.  Bib.  6. 
nncreften.  Bib.  4.    ' 
a*  s.  unkraft.  Wm.  1,  4.  .  ^ 

:unc»aft  Wm.  II.  1,  4. 
<f./9/.  unchreften.  Bo.  5; 
KRAFl^LIH,  fraftli^;  viri/is,  validus.     , 
17.  ^.  11%  kraftlithaz:    .. 

er  after  unörtad  managen  ioh 

Icran  falü  faehige«^ 
thaz  uuas  krafllicii^z  uuerk, 
^ogiang  erin  thenoliberg. 
O.  111.  17,  2. 
a.  #•  in.  kraftlichan: 

80    kraftlichan    uueuuon,    so 


Digitized  by 


Google 


605 


KRAFT. 


KRAFT. 


606 


thultit  er  in  euuon.    O.  IV. 

12,  27. 
a./^/.m.?  kraftliche  (cod. F.  hat  kraftlicbo^ 
also  Adv.): 
er    nam    in  todcs    riche    sigi 

kraftliche.  O.  V.  4,  49. 

KRAFTLICHO,  öA;. 
kraftlicho  rafsta.  O.  I.  23,  34.  uzstiaz. 
O.  H,  11,  10.  thaz  duent  (blasent) 
sie  io  gilicho  fllu  kraftlicho.  O.  IV. 
7y  42.  sih  scutita  io  gilicho  thiu  crda 
kraftlicho.  0.  V.  4,  23. 
ih  zellu   iu    ouh  scono  liubi,   thar 

nam  er  sin  giroubi, 
sid  er  nan  thar  ubaruuant,  ioh  leitta 

in  anderaz  lant, 
in  himil  guallichi  sines  selbes  richi, 
kraftlicho  filu  fram,  so  imo  selben 
gizam.  O.  V.  4,  54. 
chraftlicho,  viriliter.  \q.  valenter.  Ic 
'kraflicho.  O.  V.  4,  49.  cod.  F. 
Compar. 
chraftlihor,  valentius.  Gh.  1.  2.  3*  va- 
Udius.  Gh.  3. 

KRAFTLOS. 

KREFTIG,  frSftiS/  validus,  robustus. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
robustus.  N.  88,  1. 

potens.  VA.  VI.  870.  Mu,  Sb.  Bib.  1.  2.  5. 
vaüdus.  Wb. 
fortis.  N.  101,  5. 
violens.  D.  IL  345. 
heros.  Pa.  Ra.  ' 

kreftic,  amos^  ("potensj.  Vä.  Ra.  6l.K. 
chrefiig  tunest.  Bo.  5. 
sin  chreftig  eilen,  robur.  Mcp. 
uuio  chreftig  manigi  dinero^uozi  ist^ 

magna.  N.  30,  20.        ' 
chreftigerö,  gravi  (in  nadtiiudihe  gravi 
iniravit  in  aegyptum).  Sb.  ' 

«         chreftigera,  arta  (lege).  Prud.  1. 
'     föne  derö  chreftigun  truregi  Bo,  &. 
die  chreftig en  steina.  Bo.  5. 
du  got  chreftigo.  N.  58,  6/  '  i  ^ 

chreftigen  biugon,  immensis  iinibus  fam- 
biebantJ.McfJ^  »  .        ^    •     *   - 


ze  dinen  chreftigen   sundersaldon,  ad 

singularem  mmnlum  feliciiaiis  iuae.  Bo.  5. 

chreftige   suerden,    intolerabiles  dolores. 

Bo.  5. 
chreftig  uuize,  magnum.  Bo.  5. 
kreftiger  gigant.  O.  IV.  12,  61. 
diu  chreftiga  drati,  violens  rapidiias  (un- 

darum).  Mcp. 
des  chreftigen  herren.  N.  47,  9.    " 
kreftigera  suhti.  O.  ffl.  23,  6. 
theru  kreftigun  lera.  O.  I.  27,  4. 
mit  kreftigera  hentL  O.  III.  25,  18. 
mache  mih  so  kreftigin  in  dinemo  dio- 

nosti.  Otl. 
ktefiig  si  thin  gilouba.  0.  IV.  37,  15. 
chreftig  zuofluht  N.  45,  2. 
chreftiga  gedingi,  magna  spes»  Bo.  5. 

Form  und  Flexion: 
kteftic.  Ra.  Em.  33. 
chreftic^  Pa. 
chreftich.  Wb. 

crefdic  (es  steht  crefdi).  gL  K. 
kreftig.  0.  IlL  24,  78.  IV.  37,  15.  V.  9,  26. 
chreftig*  Bo.  5.  Mcp.  N.  30,  20.  45,  2.  88, 1. 
^  n.  8.  m.  kreftiger.  O.  III.  2,  18.  IV.  12,  61. 
n.  8.  f.  chrefligiu.  VA.  VL  870. 

chreftiga.  Mcp. 
n.  $.  n.  chreftiga.  Bo.  5. 
g.  s.  m.  chreftigen.  N.  47,  9. 
g.  s.  /.  kreftiigera.  O.  HL  23,  6. 

kreftigun.  0.  L  27,  4. 
J.  s.  /;  kreftigera.  O.  ÜL  25,  18.  V.  17, 12. 
r  .  ;   .  -w     cÄrefttgfiro.    Sbi  .Mif;.    Bib.  1.  2, 
*i  ./'    .."■■k        '-'Pfud.'!. .... 

chri^fti^A^  Bo«  5. 
a.  $•  m.  kreftigin.  Otl. 
c.  s^  ß  Ghxefti'ga.  Bb.  6* 
V.  8.  ih.  <  chr^ftego.  N.  58j  6.  -    : 
.r<  mfd^\mehfkfiigBJLBcLSLK  101^  S. 
d.  pL  chreftigen.  Bo«  5.  Map. 
^  n« /oi..  im  ic&reft  ig  e.Bti.  5. 
Compar. 
chreftigora,  viblentius.  D.  IL  345. 

d.s.n.  mit  chteftigoren  muote.  Bo.  5. 

SuperL  .;     .  * 

a.  s.  f.  chüiefU^os^tuii,;  potenti8simam 
;     u      .  \c      ^  {isipiUUejt^J.  Idv.  Sh.  Bib.  2. 

[40'] 

Digitized  by  VjOOQ IC 


607 


KRAFT. 


€RUFTE.--KRAMiP.        €08 


chreftigostin.  Bib.  l.K  potentissi- 

chrefiigist  Bib.  5.     )  mam   (civi* 

tatemj. 

a.  s.  n.  chreftigosta:  gotes  sunt^tanns 

daz  chreftigostay   dar  er  sih 

selben    gab    umbe    unsih.    N. 

.  125,  3. 

CHREFTIGO  C^dv.J,  valenter.  A.  (es  steht 

valent). 
UISKREFTIG,  unfrafelg,  impotens. 
Bedeutung  und  Gebraudi: 
impotens.  Ho.  ^  ' 

imbecillis.  K.  35. 
invalidus.  N.  101,  5. 
min  chraftist  unchreftiguuorden,  in- 

firmata.^.  30,  11. 
itilne  chrefte  uuurden  unehreftig.  N. 

31,  3. 
uuir  unehreftig  birin,  inßrmL  N;  78,  9. 
unehreftec  sint  (bein),  conturbata.  N. 

n.  6,  3. 
unchreftigin,  elumbem.  D.  II.  342. 

Form  und  Flexionr  • 
unchtcftig.  N.  30,  11.  31,  3.  78,  9. 
urichteftic.Na.il., 
unehreftec  N.II.  6,  3. 
£2.  s.  m.  unchreftigen.  Ho.      ^ 

unchreftigin  (es  steht  unehref« 
:  tingin).  D.  II.  342. 
d.  pl  unchreftigero.  K:  36. 
;  Unehre ttigen.N.!  101,  5. 
ÜNKREFTIGI,'/«,  imbedlüiah     .    u 
.     >i».  ^.  u  n  ch  r  ef  t  igi  i  ^  -  imbecillitas.  K.  37. 
a.  s.  unchTehi^i,'imtllecilUtatem.K.AO> 
KHACREFDIG4  heröos.  ^  iK.) 
GAKREFTIGÖNi'ftttoäflljcöL   :^  .    a> 
truhten  gecHteCtigat&I  iin,  tuoa   mit 

G£IJHKREFTI60Tttudtdvtriy^ma<a^^-  N. 

ÜNGECHREFTIGITm w  aSu  kanir  dnfirmata. 
Wb.  '  '.iß,'.     ; 

KRAFitN,  KRAFTJANr    »     *  ? 
p.  a.  d.  s.f.  chLtBii^hidinit^o^xonvalescente. 

Gc.  3. 
6AKREFTIT,  «cö^/dr/öfti*.     ^         > 
giehref  tetiti,  vegdtcfia,  confoHata.  Prud.  1. 


OlUFTE,  Ortsnamen. 

CREIFT"  s.  KRAFT. 

CHRELLlNDORP  ^a  Villa  chrellindorf  usque 
infiuvium  zuchaha  et  ad  rudnicham,  sicquead 
montana  carinthiam  respidentiaj.  Urk.  v.  1033. 

KROLL0.  Tr.jt,,  koÜTider,  coßandnm,  ÄO» 
CHOLLO.  TrJ  rianUt. 

CREüLs.  KRAWJL. 

CRÄM,  ^rant;  tabema.  Hs.  gl.  bl.  —  nord.  kram^v 
merXy  mercimonium. '   CL  sanskr.   kri,  entere, 
(^cxsita,  papilio,  3^(t*  U.) 
KBAMARI  (auch  nord.  kramari),  m.>  j(ramer/ 
tabernarius.  Tr. .  . 

:kremere,  tabernorius.  Hs. ,  r 

chramer,  i/i^/i/cy*.  Bib«  4.  (es  steht:  im  Lat« 
institoris. ) 
CaiABIARr/^,  ».  /Jr.   Hicher? 

KRAM,  a  KRA.  2 

KRIMMAN. 

(er)  krimmit:  mit  snabulu  ni  uuinnit 
ouh  fuazin  ni  krimmit  O.  I.25..28. 
chrimmity  eviscerat  (accipiter  colunu 
bam  pedibus  uncisj.  VA.  XI.  723. 
haesit  (aquila  dra^onem  unguibusj. 
VA.  XI.  lbi.furit  (hieher?).  Ra. 
erinimit,yttrA.  Pa.  g|.  K.  Hieher?  cf. 
GRIM.  j 

(er)  chrimmege«  Gh.  l.\  V    ^         ~ 

chrimmige.  Gh.  3-) 
;    ( sie  X  eh  r  u  m  m  u  p,  coquebard  (hostemj.  Prud.  1 . 
Gehört  auch 
KACHRÜMÄIAN,  refevtim.K 
hieher? 

KA(?HRtJ)\lMAJJ,  TeferÜm.Vi,',  zu  KRAM? 
CREMlSSAfi  Arm*/  OrtsDaq^n. 
SKAMP?  xenia,  dona.  F.;  lu  KRAM? 

Digitized  by  VjOOQI^ 


609 


KRUfilB. 


KRUMa 


610 


KRUMB,  (rttnfnt/  angek.  cmm^,  crnmp,  cur- 
vus,  gr.  xvXXoq,  961^0^  Ilt'kreiwas*  Cf.  nord. 
krumma^  manus  concava,  manipulus.  «-*  S. 

..oh  KRA.  8.  o.d  HWARB., 

,  Bedeutung  und  Gebrauch: 

curvus.  Sg.  913.  N.  31,  9.  Sal,  1.  Org.  Prud,  !• 

toriuosus.  Rb.  Pa.  gl.  K. 

tortus.  Ic. 

detortus.  Gh.  4.  ■ 

distorius.  M.  30.  Gh.  1.  3. 

chrnmba  nadra,  toriuosus  serpens.  Is*  9,  4. 

chrumpiu,  prava  (leruni  in  directaj.  Sb. 

blinte  man  gisehente  ioh  kruinbe  gan- 
gcnte, 

ia  uuurtun  dote  man  ouh  les  queke  ei- 
nes uuortes.  O.  IV.  26,  17. 

sie  brahtun  ummahti  ioh  ellu  krumbu 
uuihti.  O.  HL  9,  5. 

thara  ouh  zua  gifuagi  blintero  ginüagi, 

halzero  menigi  ioh  krumbero  gisamani. 
O.  IIL  14,  72. 

<^brumben  ch^r en,/Iexuosts anfractibus,Mcp. 

81  (virga  directionisj  gerihtet^  die  er  chrumb 
uuareü  unde  intuuunden,  uuanda  sie 
äne  in  uuolton  richeson.  N.  44,  7. 

die  ander  uuellen,  danne  got  uuelle^  die 

sint  chrumb.  N.  32,  1. 

.    nnseriu  hantnuerch  kerihte  über  unsih, 

daz  uuir  siu  ne   tuoen  umbe  uuerItU- 

eben  dang,  uuanda  so  sint  siu  chrumb. 

die  justUiam  fasto  habent,  die  sint  mit 
crehtemo  herzen,  nals  mit  chrumbemoj 
N.  93,  15. 

chrumbiu  antuuurte  gab,  vatldnia  obliquis 
ambagibus.  Mop. 

Form  und  Flexion: 

crump.  Sg.  913. 

chrump.  Ic  N.  31,  9. 

chrumb.  N.  32,  1.  35,  14.  44,  7.  89>  16. 

n.  $•  m.  crumber.   (das  cUat  ist  mir  verloren 
gegangen.) 
chrumber.  Rb. 

n.  #.  /*•  chrumb^.  Ts.  9]  4. 

crumpiu,  delorla.  Gh.  4«  (oder  n.  a. 
.    pL  n.) 


chrumpiu,  distorta.  M.  30.  Gh.  1.3. 
(oder  w.  a,  pl,  ».) 
n.a.s.n.  crumpiz.  Prud.'  2. 

chrumbez.  Org. 
</.^.iii.ii.chrumbemo.  N.  93,  15. 

chrumpeme.  Sal.  1. 
R.;?/.  m.  krumbe.  O.  IV.  26,  17. 
».p/./.?crumbo.  gl.  K.i,  iortuosd,  difficilia, 

chrumbo.  Pa.   y  anfracta. 

n^pLn.  chrumpiu.  Sb.  Gh.  1.  3.  Bib.  1.  % 
churumplu.  Mi]. 
g.  pL  krumbero.  0.  IIL  14,  72. 
d.  pl.  chrumben.  Mep. 
a.  pl.  n.  krumbu.  0.  IIL  9,  5. 

chrumbiu.  Mcp. 
(NASECRUÄIBER,  acilus.  Id.)    . 
SfTE  (?)  CHRUaiPH,  toriuosa  (virga).  N.  73, 11- 
ZUOKRU»IB,  aduncus. 

d.  pl.  zuocrumben,  aduncis.  D.  II.  3*20. 
CRUMBAHA,  CRÜMBINBAH,  CRÜMBANABA,  . 

Flufsnamen. 
CRUMNASER. 
CRUMBEIN. 
KIKRUMBI,  coniorta  (senientia).  gl.  K. 

n.  s.f.  diu  kicrumba,  curva.  Prud.  1. 
KRÜMBA,/.? 

chrumpa,  camiros,  breves  drcuhs.  Prud.  1. 
KRÜMßi,/.,  Ärßmme. 

n.  s.  krumbi,  tortitudo.  GA.[5. 

chrumbi:  diu  chrumbi  ist  an  dien 
gagenuuerten,  diu  grihti  ah  dien 
chumftigen.  N.  36,  37. 
d.  s.  chrumbi:  chamus  ist  föne  chrumbi 
gesprochen,  uuanda  camus  grece 
curvunij  chrump,  chit  latine.TS. 31,9. 
€!•  j.?chrumpi,  uueruun  umpichertun,  in 

neriiginem  roiabaniur.  Mart.  ^^ 

d.ph  chrumbiu,  anfraclibus.  Prud.  1.    «X^  f   ^.  ^^^ 
n.  /^Z.  ch  r  u  m  p  i,    ambagines.    R.    meandiros.  aXJj  o  t, . 
Prud.  1.  ^'^  " 

CRUMBELE,  Ortsnamen.    Hieher? 
CHRÜMBELINGÜN,  frfimmling«; 
.      die  chrumbelingun  ganti^tt  dlet^  j^erib- 
tes  du  (ze  rehtemo  uaiege).'  N.  66,  5. 
GAKRUMBJAN,  frommen,  jefrümmin.  *  ^ 
(er)  gechrumbei: 


^-6 


Drgitized  by 


Google 


611 


KRAMF. 


KRAN— KRÖN. 


612 


60   81   (sunna)   g^chrumbet    iro 
fartj  glomeraverit  motum.  Bo.  5. 
(ih)  gechrumpta: 

dcn(sin)  ihsundondogechrump» 
ta.  N.  50,  12. 
(ih)  gekrumpti: 

oba  ih  thero  buacho  guati  hiar 

iauuiht  missikerti^ 
gikrumpti    thera    redino,    thera 
quit  ther  euangelio.  Oh.  2. 
p.p.  n.phrn,  gechrumpie:  nah  tien  hör« 
hqh  (arietis)  gechrumpte 
(sterna).  Mcp. 

KRAMF. 

KRIMFAN  (cf.  RIMFAN),  frumftn. 
(er)  krimfit.  Ra.     )     .    ..  ^       ..^. 

[sie  chrumphen  (praet.  ind.J:  die  adare 
sich  zcsamine  chrumphen.  D. 
IIL  85.] 

KRAMF  (auch  KRAMPHO?).  Ct  BAMPH,  KRA- 

PHO  und  KRAMF. 

chramph,  Corona.  Bib.  13. 

cramph,  labium.  Bib.  13* 
Gehort  auch 

chramph,  haki,  aduncus.  D.  hieher?  nach 
dem  Lat.  acheint  es  adj\ ,  was  vielleicht  auch 
in  cramf  v.  unidarpouetero,  repandi  lilii 
und  in  uuidirchramfero,  repandi,  anzuneh- 
men ist,  nach  der  Nebenglosse  haki  aber  subst. 
VI  seyn. 

cramf.  Sb.  )  ., 

chramf.M..  ^'^    uuidarponctero,    re^ 

chramph.  Bib.  1.'  ^  P"""^  '''»' 

chrampho,  Ärampf/  Spasmus.  Tt.  Hieher?  cf. 

KRIMFAN  und  KRAF1\ 
ö.  s.  ehr ^mjphun y  ferrum.  Pnid.  1. 
WIDARKRAMF,  oder  wohl  WTOARKRAMFr, 
_cfl^W,f^  d^  folgende  WIDARGAKRAMFT. 

g.  ^. /..^J^idirchramfcro,  repandi.  TL 
WTOARGAKRARIFT. 

g.  s.  m.  n.  uuidirgichramphtßs,  repandi  li- 
lii. Bib.  6. 


wirdergichramftes,   repandi  liliL 
Bib.  8.  13. 

KRAIN.     Nur   in   folgenden  Zusammenselzungen 
[cf.  auchÄranfceereCSaJac^lberbeere)  u.  Stramin 
togel  (kranwitfogal),  s.  auch  chrenej: 
KHRANAWITÜ. 
CHRANBAÜM. 

CHRANA,  Ortshamen. 

CHRANNE  8.  HRANNE. 


CHRENE   (Arcen/  SKeerretttc^),    rabigudii 
Wn.  460. 


um. 


CHRINNA,  /,  Ärliine,  Äer^e  (s.  SchmeUew 
baier.  Wörterbuch)  (ch rinne.  Sei.  1.),  tessera. 
Bib.  7.  Sal.  2.  4.  fesserula.  Pers.  V. 
n.pl.  chrin ni n  (^^ic^,  tesserae^  quibus  frumeu' 

forum  nun^erus  designatur.  D. 
CHRINNOHT.      . 
n.  s.  m.  chrinnohjter.  Sb.         htorosafcer' 
chirinnohter.  M.  30.  >       vix). 
GACHRINNOT. 
n.  s.  m.  gichrinnoter  (gichrinnohter.  Gh. 
2.  3.)i  torosa  (cervixj.  Gh.  1.  gi- 
chrinnoter  stap,  serrata  regula. 
Prud.  2. 
kichrinnotar  stap,  serrata  regida. 
Prud.  1. 

KRÖN,  Qtfdttt>a^\6, garrulus.  (Cf.  KRA  1.) 
chrön»  garrulus.  St 
R.  s»  m.  chronar.  SaL  2.)  ,         , 

croner.  Hd.        \^  8^^^^- 
n.  s.  f.  cronin, garrula  ChirundoJ.VG.lWiffJ. 
CRÖNl,  /.,  arrogantia. 
a.  s.  crone,  arroganiiam.  Prud.  1. 

ClfflONLIH,  garrulus  (garrulcrum  verborum). 
Prud.  1. 

g. s.  la-  n.  (fhronllhes, f arrii// (oris). Prud.  1. 
g*  pl.  chronlihcro,  garrulorum  (verlßo- 

rum).  D.  IL  326. 
a.  pl.  chronlihun,   loquacia  (stagna). 
VA.  XI.  458. 


Digitized  by 


Google 


613       CHRON— eHRANUH. 


CHRAUNICH—KRAS.       614 


CRÖNJAN,  CRÖNilN,  garrire,  personare,  fac- 
tare. 

(ih)  chrono,  succino.  Pr.  t  IL    . 
(er)  chronit,  personat  (eloqtdian)^  Pmd.  1. 
(sie)  kronenty  garriunt*  Hd. 
(er)  chroane,  jactet.  D.  IL  321. 
(sie)  cronen,  garriant.  Hd. 
/?,  a.  croenti  (sicj,  factans.  Pa. 

chronente,  garriens  (verbis  malignisj. 

U.  L  I. 
mj*  in«  ehr  onanier.  Ep.  ean.  7.) 

chronenter.  Bib.  11. 13.r  ß^'^' 
chroenenter.  Lp.  ean.  5./ 
g.  pl.  chronantero,  garrientium,  per 
ludiMi  dicentium.  Sbe.  Ec.  1.  2. 
KRONARE,  m.,  bucco  v.  babulas.  Tr. 
FARCimÖNT,  garrnliis,  gcfc^wSey. 

Superl.   allero  diernon   ferchrAndosta 
(es steht  ferchrdndosto),  garrula^Mc^* 

CHRONoN  s.  CORONA. 

CREINA)  j(rain:  in  comitatu  creina  vocitato 
und  in  pago  creina  nominato,  Urk.  v.  1004.  — 
in  regione  vulgari  vocabtäo  chreine.  Urk.  von 

974.  —  Cf.  slav.  kraj,  Orenje;  s.  audi  CARNl. 
CREINAMARCHA:   qnod  tarniola  vocatur  ei 

quod  vulgo  crelnamareha  appellatur.  Urk. 

V.  974.      • 
CHREINARiV;  via  chreinariorum.  Urk.  v.  974. 

CHRANACH,  Ortonamen.    CE  ^HRANA. 

CHRANüH,  m.,  Ätanlc^/  gnis,  angels.  cor- 

noch,  craen,  crani  altniederd.  crano. —  Kel- 
.   tisch  garan,  wohl  in  tarvos  (taurus)  trigara^ 

nns,  der  Ueberschrift  zu  dem  in  Stein  abgebit« 

deten  Stier  mit  3  Kranichen  (?)  an  der  lürche 

nofre  dame  zu  Paris*    Cf.  audi  chreia. 

cranuh.  Sg.  J913. 

chranoh.  R. 

chranih.  Em.  31.  Wn.  460. 

cranich.  Wn.  232.  /,  gms. 

kranich.  Tr.  Zt  2. 

chranich.  Ein.  32. 

craunich»  F. 


granich.  F.  » 

cranech.  Mon.  2.\' ^'''^' 

CHRANOHARI  fderiv.?  oder  €ompös.?J,  acci- 
piter:  si  qms  accipitrem  occiderit,  qnein 
ehranohari  dicunt,  L.  baioar.  20. 

CRANUhSNABUL. 

CRAUNICH  s.  KRANUH. 
CHRENECHRÜDA  s.  CRUT. 
CHRENIZLAO,  n.  pr. 

KRANE^^  franf/  nord.  krank,  debilis;  et  an- 
gels.  crang,  mortnits,  und  das  angels«  Wurzel- 
verb  cringan,  perire,  mori. 
(cranker,  debilis.  Id.)  ^ 

KR.VNK0L6N  (frSnfeln);  fc^wanfen,  (trou^eto. 
Cf.  SKRANKOLÖN. 

3.  p. s. praet.  ind.  krankoloti  (scancoloti. 
cod.  F.): 
zi  kuninge  sie   nan   quattun,   ioh 

imo  then  uueg  thaktun,  , 
thaz   datun  sie  bi  noti,   thaz   ros 
ni  krankoloti.  O.  IV.  4,  19. 
BIKRANKOLÖN. 
(sie)  bikrankolotun  (biskrankolotun. 
codd.  V.  P.): 
so  sliumo  sie  iz  gihortun,   sie 

sar  bikrankolotun, 
uuidorort  sie  fuarun  ioh  alle 
uidarfialua  0.  IV.  16,  41. 

CHRIENTes,  Ortsnamen. 

CRINTILAHA,  Flulsnamen.   Za  G? 

JiKADfZ,  j(ran{;  nord.  krans,  sertam,  corona. 
cranz,  diadema.  Tr.  diadema,  corona.  Ud. 
chranz,  vitta.  Wn.  460.      v 
chranz,  vittam.  Bib.  5. 
cranz,  cirros,  crines.  Pmd.  1. 
KACHRANZTAZ  (gef  ränjl),  tnrrHum.  D.  IL 340. 

KRAS.   Ist  es  KRA-S?  et  KRIU. 


C1L\N. 


Digitized  by 


Google 


615 


KRESSO. 


CHROSE  ~  CRUSINA.       616 


KRESAN  (kris,  kros),  freffH/  freifen^  frie# 
d^en/  repercj  nitL 
<ih)  creso,  clisco.  F.  % 
(er)  crisit,  repit  SaL  1. 

chrisity  repit»  Sal.  4.  serpit.  Rg.  2.  ni- 
/i/or  (manibusj.  M4.  Bib.  1.  2.  5.  7. 
krisit,  *^i/. 
(sie)  chresent,  crepant  (sie).  D.  ü.  342. 
(du)  kresest»  r^^j.  Rc 
(er)  chrelse  (iz  ke  oder  chre8e.D.IILö2.) 
(sie)  chresen,    serpant    (contagiaj.     YG. 

ffl.  469. 
(er)  chras  (cliars*  Bib.  1.),  nitebatur.  Me. 

Bib.  5. 
p,  a.  d.s^m^n,  chteseniemo^  serpenie.  D. 
IL  350. 
cliresintemo,  serpenie.Vt.  1. 
a.  s.f.n.  c  r  e  s  e  n  t  a,  reserpentem.  Gc.  1 0. 
n.  plp  m.  ehr  es  entiu,r^/7////a.N.  68,35. 
Wb. 
dei    chresenten,    reptilia. 
Wb.  ps.  103. 
UNTARKRESAN. 

(er)  untarchrese,  subrepat  EL  15. 
ZÜOKRESAN. 

(er)  zuochre8e,*^/Är^p<7/.  A. 
CHRESENGA,  Orlsnameo.   Hieher? 

KREBSO,  JH.,  Är<ff€  (glfc^%  gradus.  (gras- 
Be.  Id.) 

eres  so,  gobio.  Ka.  Sg.  292. 
ehr  es  so,  gobio.  Pr.  m.  gracius.  Tr. 
chresse,  gracius.  Hs. 

KRESSO,  JH.,  KRESSA,/.,  Äreffe,  nasturtivm. 
(crasse.  Id.  kerse.  Im*),  angels.  caerse. 
n.  $•  kresso.  Tr. 

cresso.  L.  Em.  22.  Cr. 

chresso.  Em.  31.  32. 

chresse.  Wn.  460. 

er  ei  SSO,  nasturtium.   Wn.  232.    carda- 
mus.  St 

cresso,  timbra,  D.  II.  72. 

cresso,  timbra.  Sei.  2.  4. 

cressa,  kadainon.  Wn.  460. 
g.  s.  chressin,  thymbrae.  VG.  IV.  30. 
\VILTKRESSO,  cardamus.  Tr.      • 


WILDECRESSO.  Wn.  232.  F.  2.)  , 

WILDECRESSE.  Mon.  2.  P  cardamus. 

BRÜNNECRESSO,  ui.,  »runncnfceffe,  carda- 
momum  (sie).  Pil.  3. 

CIHROSE  (?X/ri^iij|i.  Wn.460.   (Es  steht  un- 
ter den  Speisen,  zwischen  laganum  u.  cuneus.) 

CROSO,  n*  pr. 

CHRUSA.  Sal.  4. ) ,  redecisiwn  ?  —  Hängt  es  mit 
CHRÜSE.  Sal.  1. )      CRUSINA  zusammen? 

[CRüSUL  (es  steht  crüsul),  crtieibuhsm.  Id., 

ist  doch  wohl  als  diminut.  von  crus  (cf.  nord. 

krüs,  craUr   testaeeus),  JBec^er/  j(ru£/ anzu- 
sehen. , 

(SMERECROSEL,  crudbolum.  Tz.) 


JH.,  erisma,  ®aI6e. 


CHRISAMO.  R. 
HOIESAMO.  Pa. 
KHRESMO.  gl.  K. 
CHRESAM-.sg.242.> 

.    g.  Ss  ehrismen:  fona.dhes.chrismen  salbe, 
a  ehrismatef  Is.  3^  2. 
o.  s*  crisam.un,  balsamum.  G9.  4. 

chresimon:   den  geistlichen  chresi- 
n^on.  Co.  .     .  „ 

CHRlSAMOTj  et  GACHRISAMOT. 


crismota.  gl.  K.  ) 


cnsinOm 


,  nasturtium. 


chresamota.  Pa. 
KACHRISAMOOT.  R.) 

KA(3HRESAM0T  Pa.  [,  thrismatum,  crismata. 
KICRESMOT.  gl.  K.  ) 

OlUSI^Ä.  (angs.  crusene,  crusne,  masiruga; 
cf.  crosna,  crusina  in  du  Fresne  imd:  cur* 

-  sine,  rehones,  vocantur  vestes  de  peUibus.  Re* 
nones  sunt  velamina  humerorum  et  pectoris  us* 
que  ad  umbilidum  atquß  intortis  villis  adeo 
hispidi,  ut  imbres  respuant,  quos  vulgo  reptos 
vocant,  eo  quod  longitudine  villqrum  quasi  rep^ 

iant.  Ih.)  und  CüRSlNA,  /.  (wovon  unser 
;S(firfc^n<r/  der  althd.  crusina rir  curainari, 

heifsen 


Digitized  by 


Google 


617      /  lCIÖSPrf-€HIt8T. 


CHRIST. 


&ia 


halben  würdet  iMrfett';  ^tUmMtil,  ma- 

struga. 

cTusinu^  pantherae  terga.  VA.  VlU.  460. 

churi»iana:^  maitruga.  Tt. 

chorsene,  pelles.  Wn,  460. 

(kursenna,  manstruga*  Eng.  2.) 

CRISP^  Uanf,  erispus. 
crisper,  crispus.  Wn.  232.  Eqn.  32.; 
(crispe  locke,  cintinni.  Id.) 

CROSPEL  (crosel.  Id.),  Änorpel/  cartilago. 
En..28.    Cf/CRUSTIL. 

KRYSPENICH,  Qrtsnamcn. 

CHRIST,  m.,  €^tt(l,  eÄmit«. 
'  n.  s.  XQiet.  Is.  2,  1.  6,  6. 

krisit  (Christ).  Os.  32.  47-  O.  I.  11,  39, 

12^  14^  17, 5.1 3a  23,  2;  ,25,  1.  II.  2,  16. 

3,  53.  4, 1.  8,  5a  lli  61.  lU.  21, 1.  gL  K. 
crUt  (christ)i  T.  5,  4.  82.  87.  90.  104. 

129.  134.  135.  139.  141.  145.  190,  1. 

199,3. 
krist.  Ra.  .  < 

Christ  Em.  33.  N.  63,  8.  76,  20,  79,  16. 

. .  .-se.^.    ■-.     .'  .,..■■  -•  ■'  -  ■;;.../; 

g.  *.  X9»«te».i8.,2,, 2.  5»  6. .' .    .■•.;'■" 

kristes.  0.  I.  1,  51.  3,2.  ffl.  1, 1.  7,  61. 

23,  14.  IV.  2^.2a  35,  22.  37, 2.  V.  Ä, 

2.  4,  1.  8,  15.       >        .      j 
cristes.  K,  2. 
christes.  T;  5,  1..  Kp.  V.  .16.  H.  I.  Frg. 

43.  47.  :N.  67,  15.      , 
christis.  k  2,  3.  3,  1.  50,  21.  51,2.  56, 

1.  58,  15.  59,  9..63,.,«.  78,  iai.74,  4. 

78,  I.  80,.  11. 
d.  s.  xeiste.  Is.'3,  3.  5;  1.  VIL  \\   .>  .i 

krisle.  0„*I.  1,  135.  4,  39.  .26, .  34.  JI.  9, 

70.  in.  3,  9.  20,  98.  IV.  29,-33.  V.  9, 

45.  12,  32.  26,  Ol,,  ! 

christe.  Kp.  V.  26.'  T.  130.  Pfg.  37.  51. 

59.  N.  70,  1. 
n.  s*  XQist  Is.  3,  3. ' 

krist  O.  I.  15,  6.  n.  3,  28.  7.  28.  8,  tO. 

IV.  17,  82;  22,  12.  3ß,  20.  Y.  3,  5. 
IV. 


ctist.  r.iiH^- 

Christ.  T.  7,^4.  132.  Wo,  2.  ,H.  1.  Frg.  43. 

Df.  77,  2.  j80,  16. 
X(?ts^an.  Is.  5,  6. 
kristan.  O.  II.  9,  76.  IV.  29,  49. 
cliristan.  Frg.  43.  59. 
t;.  s.  Jurist  S.  15. 

'       krist  0.  III  24,  5.  IV.  22,  27. 
crist  t.  192,  2,  V.  11. 
chrikt  H.  8.  Frg.  31.  Wb. 
n.pl  lugge  Christa.  T.  145. 
ANtlCHRIST,  A3NTICHRIST0,  m.,  aneit^rljl. 
72.  s*  antichristo.  Em.  33. 

(antechTist  D.  IH.  78.) 
g.  s.  antikrist^ö.  0.  IV.  7,  28." 
a.  s.  ähtichrist  Nh.  II. 
CHRiSTüOBO. 

CHRISTAN,  CHMSTANI,  chrisiianus. 
•    w.  s.  christani.  E.  7.  tl. 
cristani.  lU. 

chri^tanfc  N.  54,  17.  60,  2.  64,  6. 
68,  8.  80,  16.  88,  51.  93,  16.,   eilt 
(S^rigf  christianUS. 
g^sm^n,  ehristskniß,  ßdelis.  N,  24,  1. 
thes  XQaii,es'folchies.  Sehw.    . 
i.;g.  J./.  chrlstaneto  igedahte,   christia- 

nae  devbtioms.  N»  59,  8. 
:  d.  ^.  mi  cfarj^tanentm«,  K.  39. 
cbristanin.  N.  25,  1. 
in.chrij»tatiif^Wc;^«Eiiv5. Can.  9.iaii- 
Jn  crij»taat(^«iQ/.  Can.  10.  12.    Ider 

a.  s^  m..  ehjristanaa.  £.  7. 

cbrifirtanun,:chTislaniun  (namun). 
.(  l  B..2.-, 
a.  s.  n.  krisUtiaz  thiet  0.  I.  12,  31. 
12.  pl.  m\  i^kt\A^.hXl^ßdd€9^  N.  57, 7. 67, 2. 
die  christaiiiji,c^M/i£2/2i.N.34, 18. 
^   <   ;  .{  ehfistana  man,  christiani  Ccogno* 
fninaiantur).  M*.  Bih.  1.  2. 
g.pl  christanon.  N.  30,  12.  90,  14 

cristan^rok  Frg.  43. 
i/./i/«  christanero»  E.  6« 
♦      ^  chri«tanum.  K.  64. 

ehristatieo,  eoclinasticis*  Le.  fide- 

Ubus.  N.  17,  50.  103,  20.  22. 
cristanen.  Wm.  1,  6. 


[41] 

Digitized  by 


Google 


/^ 


619 


C19UST. 


IGRüSTA'-^-fiSUSTH^      620 


*    «riBlen^B,  Wm.  DI.  1,  6. 
«(^eiHin.  Wmr  IL  1,  6. 
a.pL  ziktist-ane^  christianas.  Frg.  45. 
CHRISTA!^  fi.  pr. 

lWCHmSTANVm-,TIttdjfrlfl|  fnßdelis. 
g.  pL  nnchristhnon,  infideUüm.l!f.  103,22. 
a.pL  thürh  uainaaat^  unchristanCy/^^r 
energamenös.  Em.  12.         ' 
EBANCHRISTANI,  m.,  gSUc^rijl 
g.  s.  ebenehristenen.  Co. 

mannis   ebend^ristania,  proximi. 
N.  32,  2. 
CHRISTANLlH,  f^rif{(i4i  c^^Vm^^^ 
g.  $.  f.  christenllchera  Co. 

christenlicheo.  Ct  S4.  Ns.  II. 
d.  s*  f,  christenlicher  warheite.  Wb. 
a.s.f.  die  %q\n\\Mi\ktn  ehalde,  christia^ 

'  namreligümem.  N.  II.  %  2. 

CHRISTENLICHO,  Adv.,  c^riltHc^.  Co. 
CHBISTANHEIT,  f.,  (l^xi^tn^tit,  ecclesia. 
n.  «.  c&rirtanh«it,  ecelesiä.  N.  65,  2. 
christinkeit  W0.  2r 
chriBt^nheit.  N.  8,  2.  64, 11.  77, 60. 

^9,  1.87,  16. 
criataiiheiti  Can.  4.  ^oder  gm.) 
CTiatenheit.  Hd. 
g*  s.  chri»ta«iheiti.  £•  3.  5.  Frg.  57. 
christitiheiti.  Wo.  SJ 
Xtfistinfa^idi.  b.' S,  4.  • 
ehrUtaiilieite.  N.  98,  1.  108,  30. 
chriatinheite.  N.  8&^  16. 
chrisleinbeite.  N.  Ö7,  4.    tOi,  13. 

Wm.  1,  10.  IV.  IX. 
cristenbeite.  Wiki.  t,  10. 
criatenfa'eit  Hd«        ' 
<    ^.  #.  Icmtaali^ttL  Sdi.  87. 

criatanbeidi  (thea  ih  in  minero 
ctiatanheidi  gebiet).  Co.  3. 
'  chrialarnheite.  N.  34,  18.  103,  23. 
:  .  106,  38. 

cristanheite.  N.  30,  11. 
chriat'enfaeite.  N.  35,  12. 
Christenheit  N.  21,  16.  39, 10. 47,2. 
a.  s.  Christenheit  Ct  86.  N. 77,67.  Wm. 
3,  8.  IX. 
cristenheit  Hd.  Wm.  3,  8. 


V.  «4  cbri^tiilh^it,  ^cd^o/  Ne.  IL 
CHWSTANHERA. 

KRÜSTA,/.,  ftrvflf/  cnata.  (croata,  crusta.  Id.) 
n.  «•  krusta: 

>    hert  ist  geratun  kornes  hnt, 
iat  onh  so  ih  forn  in  nnesta  sines 
leibes  krua4a.  O.  HL  7,  26« 
n.  s.  krustun: 

thaz  deta  drnfatin.tKaz  man  uueiz^ 

^ho  er  thia  krustun  firsleiz, 
thaz  man  thia   frunni  fhjif  gis.^h^ 
tho  er  thia  rintun  firbrah.  O.  lil. 
7,  31. 
KRUSTI,  n. 
d.  8.  kruste.  O.  HL  7,  78.  cod.  F.;  a.  GA- 
KRüSn. 
GAKRUSTr,  n,,  ®elrii|le. 
d.  i.  gikrustc: 

thar  fiadiat  tha   io   tbaiuh   noi 

fiiu^geJ8tllchaz  brol, 
ontäT  themo  gikrn&te  (kruate.  cod. 
F.),  ia  thia  thih  es  UQola  luste 
0*  lü.  7,  7a 

CRUSTA^  Ortsnamen. 

(CHRISTALLÄ,/,  ÄriPttir;  crhiaaum.Vsi.n.) 
(CRISTALLEN,  eriftalltti,  r*-^a//iVMiifK  Id) 


KRUSTüiA^/,  j(ttorf>4(  (angal  gristle),  car. 
iilago.    a.  CROSPEL.  . 

Atilser  iv>- 

CTQStuIa.  VLfjk,  3b.  Bib.  8.) 

crustila.  St  Bib.  &- 

crostiIa.Tr.  Bib.  11. 13.] 

cT4>itela.  Mon.  2. 

croatilla.  Bib.lO.  F.1.2.)j  carlilago. 

chrastala.  Bib.  2. 
'  chrustula/  Bib.  1. 

chrasUIa.  L. 

chrustele.  WnJ  460. 
kommen  auch  die  Form Ai- 

crustiii.  Bib.  4.      i    '      * .,  ' 

TOr. 

NASACRUSTULa;/.  CRafmlnwiKl),  inier....  Tr. 


DJgitized  by 


Google 


6U      ,  KRAW;Ai-iHRÜZI. 
KMWA&  KRAAL  ■ 

KRAWjan  s.  KRA.^  2. 


CBEIZ: 


622 


■!  I 


CREWELÖN,  vel.  ouinno,  scateo.F.  2.    Cf. 

KRAWIL  in  KRAVs: 

KRAZjak  s.  KRA.  2.  ' 

CREZZO  8.  CRATTO., 

CREZZO,  „.  pr.    Zu  G? 

CHREZZINC,  „. /,r. 

CBBEZZINGA;  Orhmamen. 

KRÜZI,  ».,  j(t(tt{f  nord.  kross,  crnx.  "^'^ 

n.  s.  chruce,  erua:.  Wn.  460. 
g.  8.  crucis.  Is.  9,  5.  (lat.)  Wiü.  4,  3.  I. 
Cruzes.  H.  6. 
kruzes.  0.  IV.  26,  2.  cod.  P.  50.  cod.  P. 

V.  1,  2.  cod.  P.  V.  2,  1.  cod.  P. 
crnces.  H.  1.  Wm.  4,  3.  O.  IL  9,80.  83. 

IV.  26,  2.  cod.  V.  50.  cod.  V.  V.  4,  1. 

cod.  P. 
kruces.  0.  IV.  26,  2.  cod.  F.  26,  50.  cod. 

F.  V.  1,  2.-codd.  F.  V.  V.  1,  19.  2,  1. 

codd.  F.  V.  2,  S:  4,  1.  codd.  F.  V. 
chruzes.  R  10. 
chrucis,  N.  83,  1.  87,  1.  95,  10.  103,  3. 

Nh.  II. 
chriuzis.  N.  48,  1. 
chriuci6.  IN.  4t,  1.  43,  1.  44,  1. 
d.  s.  crüce.  N.  15,  1.  16,  11.  74,  9.  Wiii.2,  8. 

T.  205,  2.  206,  1.  211,  1. 
kruze.  O.  V.  4,  43.  cod.  P. 
krulce.  0.  V.  4,  43.  codd.  F.  V. 
chruce.  Em.  19.  Nh.  II.  N.  33,  21.  34, 16. 
chriaze.  N.  34,  21.  63,  9.  65,  6. 
a.  s.  crucl  44,  25.  67,  11.  90.  200,  4.  Is.  5,2. 

Ct.  64.  Wo.  2.   Frg.  23.   O.  II.  9,  79. 

codd.  F.  P.  0.  IV.  27,  7.  cod.  V.  F.  17. 

cod.  V.  0.  IV.  25, 13.  cod.  F.  V.  15, 46. 


cod.  P.  O.  IV:  1,  Ä  cod.  F.  V.  6,  31. 

cruzi.  0.  IV.  23,  27.  ceiW.  P.  F.  O.  IIJ. 

.:  1?,  5.  cM*  V.  a..lV,27,7.  ciwlK  IZ 

,.  '  c<l44-  P.  F,  V.  lö,46.  €ed.P.  IV.  1^43. 

cod.  P.  O  m.  la,  294  w4  V.  V.  6,  31. 

codi  V.  P. 
kruzi.  O.  H.  9,  79.  cod.  V.  O.  IIL  13,  5, 

cod.  V.  0.  IV.  27,  7.  ccmI;  P.  17.  codd. 

P.  F.  V.  15,46.  cod.  P.  IV.  1,  43.  cod.  P. 

O. HI.  13, 29.  cod.  V.  V.  6,  31. codd.  V.P. 
kruci.  0.  III.  t3, 5,  cod.  F.  V,  15,  46.  cod. 

V.  IV.  1,  43.  cod.  V.  Ill  13,  m  cod.  F. 
chrüze.  ßo.  5. 
cruce.  O.  IV.  23,  27.  tod.  V. 
chruci.  Ct  86.  Ns;  U.  H.-20, 
chriuie.  N.  57,  7.  63,  6. 

KRUZIKINT.  ' 

KRUZISTECHa. 

KRÜZÖN,  freujlgen,  crucifigere,  nur  bei  0. 
Inf.  zi  thes  krazonnes  heile.  0.  IV.  1,26. 
imp.  s.  kruzo  les  nan,  cruzo.  0.  IV.  23«  18* 
hina   hina  nim   iiian  inti  craa^o 
theo  man.  O.  IV.  24,  15. 
imp.pl.  cruzot  inan.  0.  IV.  23,  19. 

KRÜZIGÖN.  freutisett;  crucifigere. 

Inf.  cbriuzegon  (lazet  sih)^  N.  63,  8. 
(sie)  chriuzegoton.  N.  44,  1.  81,  5. 121,  4. 
(sie)  criuzegotin.  N.  37,  12. 

chriuzegotia  N.  44,  1.  81,  5.  99^  3. 
imp»  s^  chriuzege!  N.  63,  4.  chriuzege  in, 

hencbe  in,  crudßge.  N.  108,  3. 
imp.ph  chriucigont!  N.  16,  12. 
p.  p.  chriucigot,  crucißxus,  uuard.  N. 
43,  1. 
cr&ciget  uuart  Wm.  5,  14.  IL 
GAKRÜZIGÖN  nur  im  praet.  und  p.  p. 
(sie)  ne   gechriuzegotin    den    herrin. 

N.  68,  6. 
p.  p.  gechriuzegot^uuerde,   crucifiga^ 
tur.  N.  56,  9. 
kccbriuzigot  upard.  N.  46,  1. 
gecrucigot  nuart.  Wm.  5, 14, 1.  K. 
gecruciget  uuart  Wm.  5,  14.  HL 
g. s.w.  des  kecriuxegotin.  N.  68,8. 
des  kecbriuzegotin.  N.83, 1- 
*    [41'] 

Digitized  by  VjOOQ  IC 


623 


CflElZ— CHUID. 


a.  s.  chracig«aga. 


GREIZ,  *.,  JFrctf,  «rJu:  IM.  Hb.  1. 
(er  gestalte   se    chreixxc  xaei 
geiixe  de.  D.  m.  8i) 


2. 
haadert 


CHli:CH 


&  qyjESL 


CBUCH 

CHWATcBECA«  s.  KEFAR. 

CHUEDas      \ 
CBWETTja3i|sl  QUAD. 

ceoD.       ) 


ch(;adilla--€»uiz.    624 
5^'  chüadilla,  chuedoxa  &  qüe- 

chlelax  s.  QUAL. 

CH  WlLThtoMS  ft.  WERAHilQÜAL. 

chuemaü  8.  QUA3t 

CHUENA  &  QUEN.4- 

chlera!«  s.  QUAR. 

CHUSTja.^  &  QUSTjas. 
CHÜAZ  s.  QUAZ. 


Digitized  by 


Google 


Q 


O«  Dieser  im  Allhd.  nqr  als  Anlaut  (nicht  als 
Auslaut,  auCser  einmal  in  irquicquit  0.  IV. 
19,  37.  cocL  F.)  vorkonunende  Buchstabe  erscheint 
im  Althd.,  wie  im  Lat,  gewöhnlich  in  der  Form 
Qu.  Aber  (s.  meine  Untersuchung  über  Q  in 
den  Abhandlungen  der  Akademie  der  Wissen- 
schaften zu  Berlin)  weder  diese  Form  noch  der 
mit  Q  verbundene  W-Laut  berechtigt  zu  der  An- 
nahme*), dals  Qu  gleich  Kv  (Kw)^   d.  L  eine 


Vecbiodung  des  K  mit  W  sey,  sondern  Q»  Qu 
ist  eine  mlshr  den  Gaumen-  als  Kehllauten  an- 
gehörige. /mfi£5  mit   (nicht  gutturaler,  hauchen* 


*)  Obgleich  auch  Grimm  und  Bopp  dieser 
Abnahme  huldigen.  Grimm  erklärt  (deutsche 
Grammatik  I.  S.  72.)  das  golhische  Q  geradezu  Tür 
einen  zusammengesetzten  Buchstaben,  QV,  KV,  und 
handelt  ihn  nicht  unter  den  emfachen  Consonanten, 
sondern,  wie  KL,  KN  etc.,  unter  den  Gutturalver- 
bindungen,  als  QV,  ab.  Bopp  hält  nicht  nur  (ver- 
gleichende Grammatik  S.  73)  mit  Grimm  das  go- 
Uuscbe  Q  für  die  Verbindung  KV,  sondern  erklärt 
auch  S.  564  seiner  vergleichenden  Gramm.,  wo  er 
beiläufig  (leider  hat  Bppp  weder  der  Jateinischen 
noch  der  griechischen  und  litauischen  Lautlehre 
eine  Stelle  in  dem  genannten  Werke  eingeräumt) 
über  das  latdnische  Qu  spricht,  dieses  mit  folgen- 
den Worten  für  KV.  „Qu  ist  aber  =  kv  -^  sey 
es,  dals  das  v  an  dieser  Stelle  gleich  dem  englischen 
oder  dem  deutschen  w  aüfi^esprochen  wurde  — 
und  das  Lateinische*  liebt  wie  das  Gothische  nach 
Gutturalen  die  euphonische  Zugabe, eines  v."  Warum 
die  euphonische  Zugabe  eines  V?  Weil  wir  das 
U  hinter  Gutturalen  wie  V  (W)  aussprechen?^  Mit 
gleichem  Rechte  würden  die  Italiener  nach  ihrer 
Ausbräche  die  Zugabe  eines  U  behaupten  und  da- 
durch beweisen  können,  dafs  Qu  =  Ku  sej*  Ue- 
brigens  kann  man,  wenn  auch  Qu,  Gu,  Hu  als 
Verbindung  einer  gfiiiuralis, mit  W  anzusehen  wäre, 
weder  vom  Lateinischen  noch  vom  Gothischcn  (wel- 
ches sogar  V  bisweilen  hinter  Gutturalen  auswirft^ 
wie  in  tuego,  lat  /ifi^i/a .  sanskr.  jihva)  sa^en, 
da&  es  V  ninter  Gutturalen  liebe;  denn  1.  ist  diese 
angebUche  Verbindung  der  guiluralis  mit  V  bei  Q 


(und  im  Gotliischen  auch  bei  H)  etymologisch  und 
organisch  begründet,  bei  G  aber  entweder  auch  auf 
etymologischem  Grunde  beruhend  oder  durch  den 
Laut  NG  bedingt;  3.  ist  im  Verhältnifs  zu  den  Wör- 
tern, in  denen  die  suituralis  ohne  V  erscheint,  die 
Anzahl  derer,   in  denen  die  guituraUs  von  V  be^ 

S leitet  wird,  sehr  gering,  und  auf  G  folgt  V  im 
Lulaut  gar  nicht,  im  In-,  und  Auslaut  nur  biswei- 
len; 3.  findet  sich  nicht  blofs  hinter  den  Guttnra-r 
len,  sondern  auch  im  Gothischen « hinter  Dentalen 
und  im  Lateinischen  und  Gothischen  hinter  dem 
den  Dentalen  angehörigen  S  häufie  V.  Aufserdcm 
müssen  die  Worte:  „das  Lateinische  liebt  wie  das 
Gothische  nach  Gutturalen  die  euphonische  Zugabe 
eines  V*  einen  des  Sanskrit  Unkundigen  auf  den 
Gedanken  bringen,  dafs  das  Lateinische  und  Gothi- 
sche in  dieser  Kücksicht  einen  Gegensatz  zum  San- 
skrit bilde,  und  doch  könnte  dem  Sanskrit,  wel- 
ches neben  k&l,  ire,  kan,  sonum  cdere^  xid,  in* 
dlstinctum  somnn  edere^  sac  (s  ist  nicht  unser  f^ 
sondern  ein  palataler  Zischlaut),  irCf  saf,  dormire, 
sa  th,  ire,  sal,  celeriter  se  movere,  die  |gleichbedeu- 
tenden  kvel,  kvan,  xvid,  svac,  svaf  (spiritum 
dticerejf  svath,  sval  (wie  neben  tanc,  tre,  dhan, 
sonum  edere,  s6k,  ire.  die  gleichbedeutenden  tvanc, 
dhvan.  sv&k)  aufweiset,  die  Zuneigung  zu  einem 
V  hinter  Gutturalen  (und  auch  Dent^en^  weit  eher 
beigelegt  werden,  als  der  lateinischen  und  gothi- 
schen Spraehe^  die  nicht  in  einer  und  derselben 
Wurzel  mit  C  und  CV  (Qu)  wechseln  [wo!  dicr 
ses  geschieht,  ist  entweder,  wie  z.  B.  in  qtsot^diej 
cotiatef  die  Form  mit  C  erst  aus  der  urspriinglir 
eben  Form  mit  Qu  entstanden,  nicht  aber  dem  C 
ein  V  beigefugt,  oder,  wie  z.  B.  in  querqtUtuInnns 
(neben  4fuercns)  und  inquinare  (neben  amire)  s)a 
durch  em  folgendes  E  oder  I  herbeigefuJirt].  son- 
dern nur  einigen  Wörtern,  aus  besonderer,  in  mei- 
ner Abhandlung  über  Q  angegebener,  Veranlassung, 
Q,  und  nicht  C,  zuweisen. 


-  Digitized  by 


y  Google 


627 


Q 


der,  sondern)  bbialer,  wehender,  ^piration,  also 
gleich  andern  Aspiraten  ein  einfacher  Buchstahe, 
Tür  den  auch  das  Gothische  nur  das  einfache, 
der  altdeutschen  Rune  chon  (war  diese  Ch? 
oder  Q?)  ähnliche  Zeichen  hat*^. 

Das  allhd.  (wie  überhaupt  das  germanische)  Q 
(Qu)  vertritt  nicht  wie  das  lateinische,  x.  B.  in 
guatuor,  sanskr.  catur,  die  sanskr.  palatale  te^ 
nuis  (doch  ist  auch  quirn,  mola,  mit  sanskr.  . 
cütn^conterere,  zusammenzuhalten  und  Vielleiclit 
auch  queilan  mit  sanskr.  cal,  movere)^  son- 
dern die  sanskr.  palatale  media,  wie  in  quena« 
mulier  (cf.  sanskr.  Jana,  vir),  quek,  mwis  (et 
sanskr.  jiva)»  quirn,  mola  (cf*  sanskr.  jiraa^ 
ifitus;  doch  ist  auch  sanskr.  cum,  conterere, 
nicht  zu  übersehen);  vielleicht  hängt  auch  quiti 
und  quodeu,  vulva^  mit  sanskr.  jadara,  ven^ 
iiir,  queman  mit  sanskr«  jan,  oriri^  queilan 
mit  sanskr.  jala,  aqua  (cf.  aber  auch  Wurzel 
WALL,  und  sanskr.  jval,  ftagrare)^  quelan 
mit  sanskr.  i'ri,  terere,  jr«,  senescere,  conßci, 
oder  mit  jvar,  aegroinre,  oder  jval,  flagrare^ 
zusammen.  —  Auch  kann  Qu  vielleicht  als  Stell- 
vertreter eines  sanskr.  palalalen  sv  in  queran 
(wenn  dieses  mit  sanskr.  svaf,  gemere,  und  nicht 
mit  sanskr.  fvar,  sonare,  zusammenhängt)  und 
in  queilan  (wenn  dieses  zu  sanskr.  sval,  cele^ 


*)  In  einzelnen  Dialekten  mag  die  labiale  Aspi- 
ration des  Q  in  ein  wirkliches  W  übergegangen 
seyn,  wie  die  in  althd.  Denkmälern  (s.  weiter  un- 
ten und  auch  den  Buchstaben  K,  CH)  statt  qu 
sich  vorfindenden  chw,  khw,  cw  und  auch  chu, 
ku,  heu,  z.  B.  in  chuuedan,  kikhuuetan,  a- 
cuuemon,  chuech,  irkuict,  hcuaniut  und  die 
Form  quu  statt  qu,   z.  B.  in  quuad,  quuimit, 

Äuuala  zeigen;  wurde  Qu  doch  sogar  in  cuuue- 
t.  gl.  K.  zu  kuw.  Auch  in  dem  unorganischen 
Qu,  das  (s.  weiter  unten )^  durch  ein  vor  W  ee- 
setztes  Q,  z.  B.  in  auoifwin  aus  wolfwia,  oder 
durch  Zusammenzichung  des  zur  tenuis  verhärte* 
teil  G  im  Rräfix  Ga,  Gi,  Ge,  mit  dem  W-Anlaut 
des  folgenden  Wortes,  z.  B.  in  auan  aus  eewan 
entstapdeQ  ist,  hat  das  U  die  Geltung  des  W;  ist 
in  sanskr.  dva  und  dem  Ihm  gleichen  allhd.  zu  ei, 
das  dv  und  zu  nicht  als  ^^////i/m  mit  labialer  Aspi- 
raVfton  anzusehen,  sondern  als  Consonanzverl^indung 
dv,  zw,  so  hat  man  auch  in  quei  und  andern  zu 
zu  ei  gehörigen  Wörtern,  die  Qu  statt  Zu  ange- 
nommen haben,  das  U  ih  Qu  für  W  zu  halten* 


Q^  628 

riter  se  movere,  und  nipht  zu  cal,  movere,  oder 
zn  jval,  flograre,  gehört),  oder  auch  eines  skr. 
khy  in  quedan  (wenn  dieses  aus  dem  sanskr- 
khyä  entstanden  ist),  oder  auch  eines  sanskr. 
kr  in  queman  (wenn  dieses  nicht  mit  sanskr. 
gam,  Ire,  oder  jan,  oriri,  sondern  mit  kram, 
ire,  zusammen  zu  hallen  ist)  angesehen  werden. 
(Ist  goth.  quainon  das  sanskr.  hv£,  clamare^ 
so  entspricht  deutsches  Qu  auch  sanskr.  Hv.) 

Obgleich  das  althd.  Qu  dem  lateinischen  Qu 
im  Laute  gleich  kommt,  so  entspricht  es,  wie 
schon  aus  den  sanskr.  Buchstaben,  die  es  ver- 
tritt, hervorgeht,  doch  etymologisch  nicht  dem 
lai  Qu,  sondern  diesem  steht  in  vergleichbaren 
detitschen  Wörteni  entweder  Hw  (anlautend)^  und 
H  (inlautend)  oder  F  gegenüber;  man  vergleiche 
lat.  qui  (sanskr.  ka,  ku)  mit  althd.  hwer,  laL 
bqiiä  (sanskr  äp)  mit  allbd.  aha  [cf.  auch  lat. 
equus  (sanskr.  asva)  und  alts  ehu;  vielleicht 
i^t  auch  mit  lat  quatere  allhd.  hvenjan,  vi- 
brarey  wie  goth.  hvatjan,  spumare,  mit  lat. 
quies  (cf.  sanskr.  si,  dormire),  althochd.  hwila, 
(und  mit  laL  tor quere  goth.  threihan)  zusam- 
menzuhalten], tat  quutuor  (sanskr.  catur)'  mit 
allhd.  fior,  lat  qninqiie  (sanskr.  panca)  mit 
althd.  fint 

Vor  folgendem  U  findet  sich,  wie  bisweilen 
im  Afthiteinischen,  z.  B.  iii  qum  für  quum^  Q 
statt  Qu,  doch  nur  in  2  Wörtern,  in  uoqu- 
mila.  Mo*,  und  uoqumilun.  M^«.;  Qh  statt  Qu 
(vor  E,  I,  U)  findet  sich  in  arqhellante»  R. 
ferqhede.  (c.  untarqbema.  Can.  1,  qhidit« 
Ic  unqhumft  Ib.  Rd.  Dag^en  steht  in  Bib^?« 
Ep.  can.  2.  Frg.  Gc.  3.  8.  K.  Mät  T.  bisweHen 
Quu  statt  Qu,  z.  B.  quuirnstein,  uuola- 
quuedi,  quuad,  quuimit» quuemapt,  quua- 
la^  quueches,  quuiculunga»  niuuiquue« 
manero,  quuidit,  quuat 

In  einigen  von  den  Denkmälern^  die  zwischen 
K  und  CH  wechseln,  oder»  wie  Pn.  und  b.,  K 
immer  aspiriren,  wird  dem  Qu  noch  ein  H  zu- 
gefugt (welches  wohl  nicht  in  einer  neuen  Aspi- 
ration des  Qu,  sondern  nur  in  der  wehenden 
und  hauchenden  Aspiration  von.  Qu  seinen  Grund 
und  Uf^prung  hat): 

1.  zwischen  Q  und  u,  [oder  zwischen  Q^  und  uu 
wie   bei  Kero,,  z.   B.   in    qhuuami    pi- 


Digitized  by 


Google 


£29 


Q 


töO 


qhniieiiien)  qkmiedan,  qhnuidit  n.  in 
^.  K.  (z.B.  in  kikhunetan)],  also  in  der 
Form  qbu^  bei  Ct  189.  (z.  B.  in  qhu6- 
me)  H.  (z.  B.  in  qhuam)  Ib.  (z.  B.  in 
uaqhuemo,  qhnec,  sanianqhuib)  tc« 
(z.  B.  in  qhuidit)  K.  (z.  B.  in  qhuimit, 
qhnemant^qbuamun^erquicbanyqhue- 
dan)  gl.  K.  (z.  B.  in  qbuimijt,  qbui- 
dbity  qhuad)  Pn*  (z-  B.  in  piqhneme, 
qhuidit)  R.  (z.  B.  in  nufqhuemanne^ 
uufqhuimit^  arqbuimit,  arqhnoma- 
ner,  qbnida,  qbuelit,  ufqbuumft)  Rd. 
(z.  B.  in  qhuemaner,  uaqhnemo,  qhne- 
^  caz,  qbuicbanne,  samanqbuit,  qbniti, 
qbuedilla^qhuaz)  Sg.i84.  (inqhuenela) 
Sg.  911.   (z.  B.  in  qhueme,  qbuekbe). 

2.  hinter  Qu,  also  in  der  Form  Quh,  bei  Frg. 

(z.  B.  ia  quhedanne,  quhat)  H.  (z.  B. 
in  quhady  quhedemes,  azquheme)  Ic. 
(z.  B.  in  quhido,  quhidit,  ferquhat, 
föraqnhetan,  erquhichet»  furiquhe- 
menti)  Is.  (z.  B.  in  quhedanne,  quhi- 
dhit,  quhad,  quhimu,  quhemant, 
quham,  qdhoman)  MaL  (in  quho- 
maner). 

3.  Vor  Qu,  also  in  der  Form  Hqu,  bei  gl.  K. 

in  hquelandoy  hquemane,  kahquemi 
und  Pa  in  faquad. 
In  inchquetani.  VA.  ist  sogar  Ch  dem  Qu 
vorgesetzt. 

Folgt  auf  Qu  ein  Ü,  so  wird  Qu  (cf.  lat.  mm 
aas  qnum;  auch  im  Angels.  geht  Cv  vor  U  in 
C  über) 

1.  zu  Ch  (z.  B.  chumft,  furichümit,  saman^ 

ebumiy  ufchumi,  ufchuman,  cbume« 
lincj  tiochumilo,  irchukit)  in  l^ib.  1. 
2.  3.  5.  Bo.  1.  3.  5.  Ec.  Em.  1—24.  31. 
Ep.  can.  2.  F.  (3d.  H.  Ho.  1.  2.  Ib.  b.  gl  K. 
Le.  2.  M.  Mon.'2.  N.  N.  II.  Pa.  ftk.  Prud.  1. 
R.  Ra.  Rd.  ab.  Syl.  VS.  Wb.  Wm.  Wn. 
460.  Zf. 

2.  zu  C.  (z^Bl  in  cumaliy  cümit,  cuhft,  ni- 

uuicumo,  c&rne)  in  Can.  4.  Ct.  71.  Sal.3. 
Sg.  913.  T.  Tr   Wm. 

4.  zu  K.  (z.  B.  kuman,  kumet,  ktinft)  in  0. 

und  Wm. 
4«  zu  Hc  nur  in  uohcumelinch  hnA  Sal.  5., 


wenn  hier  das  H  zu  C  gebort  und  nicht 
zu  uo  oder  eingesdialtet  ist; 
nur  in  uoquumilun.  Mo.  Bib.  1.  uzquullun. 
Prud.    1.    uoqumila.    Mcr.    uoqumilun.    Mo. 
uaqhumft  Ib.  Rd.  ufqbuumft  R.  bleibt  Q* 

Vor  O  wird  Qu  zu  C  bei  A.  Ife.  T.  (z.  B. 
nzcomo,  coman,  willicomo)  zu  K  in  ko- 
nala  (statt  quenela)  in  cod. guelferb.,  und  zo 
Gf  in  bigomit  (statt  biquimit)  bei  Bo.  3. 

Vor  E  wandeln  auch  S.  und  SaL  4  in  kek 
Cstatt  quek)  Qu  in  K  um. 

In  Notkers  Schriften  wird  Qu  vor  aHon  Vo- 
kalen immer  (nur  N.  de  ps.  gr«  zeigt  auch  cha 
statt  Qu  in  chuit  und  chuad)  und  in  Bib.  2. 
5.  6.  Ct  82.  D.  IL  313.  D.  III.  104.  Em.  31. 
F.  2.  Ho.  1.  2.  gl.  K.  Mon.  2.  N.  IL  Pa.  Pfl.  6. 
Phys.  Prud.  1.  Rh.  Rg.  1.  Sg.  299.  SyL  Virg. 
Wm.  (g.  2.  dt.  1.  3-  bisweilen  zu  Ch,  z.  B. 
cbala,  cbam,  bicham,  cheden,  chena,  che* 
pula,  chenila,  chichoy  kaohiche^  chirit^ 
chomeUy  cholen,  ubercholliki,  chomen, 
pichom,  archomani,  afterchomin,  niucho- 
mene,  chodent,  chumo. 

Zwar  zeigt  dieser  bei  Notker  und  in  ^nigen 
andern.  Denkmälern  statt  ßpdende  Uebergang  des 
Qu  in  CJb,  Cy  K,  dals  weder  dieser  Uebergang 
von  dem  folgenden  U  oder  O  abhängig  sei,  noch 
umgekehrt  das  U  oder  0  hinter  dem  statt  Qu 
stehenden  Ch,  C,  K  durdi  den  Wegfall  des  U 
von  Qu  n^thwendig  erzeugt  werde,  aber  doch 
hat  wohl  in  cfinigen  Fällen  das  hinter  Qu  foI> 
^londe  U  auf  die  Umwandlung  des  Qu  in  blo- 
Ises  Ch,  C,K,  und  in  einigt»  FäUen^  der  Weg- 
fall  des  U  von  Qu  auf  die  Umwandlung  des  fbl* 
g^nden  E  und  I  in  U  oder  0  eingewirkt^    ' 

Vor  A,  E,  I  wird  Qu  in  einigen  Deokvoi- 
lem  auch 

1.  in  Chu  (vor  A,  E,  I)  in  Bib.  1.  7.  Can.  9. 
la  11.  12.  CL  84.  Da.  D.  la  99.  Em.  1- 


*)  Man  verglieiche  den  Uebergang  des  altnor- 
disthen  £  in  O  und  I'in' Y,  wenn  von  Qu  oder 
andern  mit  U  aspirirten  Coosonanten,  das  U  weg- 
talit,  wie  z.  B.  in  koma  f venire J  aus  quema, 
kykr  (vivtisj  aus  quikr,  wie  sofa  (dormirej  aus 
svefa,  tj 8V ar  (bisj  aus  tvisvar. 


Digitized  by 


Google 


631 


QU^—QUEK. 


632 


94.  Gc.  8.  9.  H.  Ho.  Ib.  K.  gl.  K.  Le.  M. 
N.  II.  Pa.  Prud.  1.  Ra,  Rb.  Sb.  Sg.  183. 
913.  Wn,  863.  (und  aocb,  wie  vorher  schon 
bemerkt  ist,  N.  de  ps.  gr.  in  chuit  und 
cbuad)  X.  B  chnalm,  chuax»  chuech^ 
ehuedan,  cbacdilU,  chuelan,  chue- 
ipan,  chuirit,  ehnirn«  archuistan. 

2.  xn  Chuu  (vor  E  upd  I)  in  Bib.  .9.  Da.  Em. 

1^24.  Gc.  «.  H.  Ib.  K.  gl  K.  Rb.  Re. 
Wn.  863.,  4.  B.  cbuuedan,  chuui'Ian, 
chuueman,chuuena,  chuttich,ch])uirn. 

3.  zn  Khuu  Qur  bei  gl.  K.  in  kikhuuetan« 

4.  zu  Ku  nur  bei  A.  in  irkuict. 

5.  zu  Cuu  nur  bei  Bib.  12.  in  acuuemon.' 

6.  zu  Cuuu(cuw)  nur  bei  gl  K.  in  cuuuelit 

7.  zu  Hcji  nur  bei  Rb.  in  hcuamut 

8.  zu  Hu  und  Huu  nur  bei  Rb.  in  pabuemani^ 

hue^un  und  ^rhuueme. 

9.  zu  Zu  nur  bei  D.  in  zuirnstein    (et  den 

Uebergang  des  zu  in  qü). 
Von  diesem  organischen,  urspri^ngUchen  Q,  Qu 
müssen  die  folgenden  Arten  des  Q,  Qu,  die  sich 
aus  anderen  Buchstaben  entwickelt  haben,  wohl 
unterschieden  werden.    Diese  sind 

1.  Q,  Qu  aus  K^  CH:  in  unqusco.  Mart  quor- 

ter.  D.  111.77.  und  quartire.  Ho.  2.  qui- 
zilungo.  Can.  6.  10.  11.  M.  15.  aquusta. 
Nm.  11.  und  unquust.  Prud.  1.  quiquir- 
net  (st  kizuirnet).  glK*  qhumich.VA. 
quhillantan  Sg.  184. 

2.  Qu  aus  Zuc  iu  quei.  gl.  K.  quifalt.  gl.  K* 

quiro  (bisj,  gl  K.  quiquirnet  gl.  K* 
qüiski  (alternatimj»  gl.  K.  quifalondi, 
gl.  K.  quiohti  (ftondosusj.  g).K.  queon 
(haesiiare).  gl  K,  Pa. 

3.  Qu   dutdl  Vorsetzung  des    Q   vor   W;    in 

^uanzo,  quinzo,  <[.uo}fwJn.. 

4.  Qu  aus  der  Verschmelzung  des  Präfixes  ga 

mit  folgendem  W*  Anlaut  bei  Notker,  der 
das  anlautende  G,  wenn  es  auf  ein  nicht 
mit  Vokal  oder  liqnida  schlielsendes  Wort 
folgt,  oder  das  mit  G  anlautende  Wort  ei» 
neu  neuen  Satz  anfängt,  gewohblich  zu 
K  verhärtet  und  das  hierdurch  aus  dem 
contrahirten  gw  entstandene  kw  mit  qu, 
quu  (qw)  schtdbt,  in  quon  (statt  ge-- 
won),  quuoniu,  quonen,  quan  (statt 


ge-wan),  quaanen,  qnaremo  (st  ge- 
waremo),  quissiu  (st  ge-wissiu),  quis- 
sen,  quisso.  « 

QÜE6N  ..  ZÜEON  in  ZWEI 

QUEI  s.  ZWEI. 

IrQUEPaNAZ,  das  als  Uebersetzung  von  enior-^ 
iuiim  in  Ms.  steht  und  auch  von  Grimm  (Gr.  II. 
829.  630  )  unter  den  mit  ar  zusammengesetzten 
verbis  aufgeführt  wird,  ist  zu  tilgen;  es  ist  offen- 
bar Sdnreibfehler  für  das  in  Sb.  und  Bib.  6.  rich- 
tig stehende  irquemanaz  [wie  in  derselben 
Quelle  (Ms.)  «rspid  sUtt  drsmid  steht]. 

QUAPPA  (ÖuflppO,  cappedo  (Fisch).  Cod. 
giiel/erb.;  cf.  CHAPE. 

QUEK  (aus  QUIK),  golh.  quiv,  angs*  cvic, 
euce,  altnord.  qvikr,  kykr,  sanskr.  jtva,  lit 
gywas,  lat  vivus,  (eftenbig  (cf.  neuhöchd.  Ud 
und  ÜU(E). 

qhuec  mardaro,  caro  viva.  Rd. 
queqhaz  f leise,  caro  viva.  Bib.  1. 
diu  cheg  uuerdenta   fpennisgheit,   vivifi' 

cata.  Mcp.  43. 
thaz  thax  nu  gidan  ist  thaz  uuas  ioln  gote 

SOS  iz  ist,  iz  uuas  in  imo  io  quegkaz  ioh 

filu  libhaftaz.  0.  IL  1,  43. 
ia  uuurtun  dote  man  ouh   les  queke  si- 

nes  uuortes.  0.  IV.  26,  18. 
toten  enti  quekkhen.  Em.  33. 
quehhes  gotes,  dei  vivh  Fig.  57.  59. 
.  quekes  muates.  OL  68.    • 
mit  checchemo  fiure,  vivacissima-igne.  Bo.5. 
queccban  urspringin^/o/r^/rii/i^.  Prud.  1. 
dero  qqekkon  uuazzero*  Wm*  4,  15. 
checheh  steinen.  N.  121,  3. 
quekxeston  mirron,  Wm.  5,  13.  , 
queh  ist  kauuis/io  goUj9  uuo^t  F^-gfSSl 

Form  und  Flexion  t 
queh.  Frg.  39. 
quek.  O.  III.  24,  101. 
qhuec.  Ib.  Rd. 
.  cheg.  Mcp. 

DigitizecKby  VnOOQ  IC 


633 


QÜEK. 


QÜEK 


634 


Fl.  ^.  11^  qnecchar,  vivaic  (ßammä).  Pral  1* 
17.  i^  f.  quechiiL  Sg.  242. 
n.  s.  n.  gucccbaz.  Ib. 

quechaz.  Ma.  Sb«  Bib.  1. 

qhuecaz.  Rd. 

quegkaz  (qiiegchaz.  cod.  F.)*  O.  IL 

t,  43. 
cbuechaz.  Bib«  7. 
^  quecii.  Bib.  5. 

g.s.nKn.  quekes.  OL  68. 

quebhcs.  Frg.  57.  59. 
qnuecbes.  Gc  3. 
d*  s.  n.  cbecchemo.  Bo.  5. 
n.pLm.  queke.  O.  IV.  26,  18. 
§•  pL  deroquekkon  (quekkun.  Wm.  III.). 
Wm.  4,  15. 
.   d,  pL  quekkhen.  Em.  33. 
queccban.  Prud.  1. 
cbecbeo.  N.  121,  3. 
a.  ph  m.  qoekhe.  Sg.  911.   (In  SchmeUen  baier. 
Wörterb.  IL  402.  findet  sieb  ans  einem 
päter  noster  in  cod,  s.  gal.  94.  auch 
die  Form  qheke  (qheke  inti  tote) 
angeführt.   Da  die  Stette  qheke  inti 
tote  nicht  zu   einem  pater  noster, 
sondern  zu  einem  credo  gehört,  und 
ich   zu   St  Gallen   weder^  ein  pater 
noster  noch  ein  credo  in   cod.   94. 
gefunden  habe,  so  vermuthe  ich,  dals 
cod.  94.  ein  Drückfehler  für  cod.  911. 
ist,  in  vrelchem  ein  paternoster  und 
ein  credo  enthalten  ist;  in  diesem  letz- 
ten steht  aber  nicht  qheke  inti  tote, 
sondern  qhuekhe  inti  tote.) 
qucccJien.  Ct  66. 
SnperL: 
g.  dero  quekkeston  (queckeston.  Wm. 

IIL)  mirron.  Wm.  5,  5. 
a.  quekkeston  mirron.  Wm.  5,  13.    . 
QUEKBRUNNO.  # 

QÜEKSILUBAR. 

QUEKILIK,  versatilem,  vibrabilem.  Pt. 
SAMIQUEC,  semivivus.  Sg.  242. 
d.  samiquekemo.  T.  128. 
In  Pa.  und  gl.  K.  wird  anfora  semis,   durch 
untav  sami  quechem.  Pa.  und^  undiar 
samin  quekhejm.  gl  K.  übersetzt. 
IV.  ' 


CHECCHI,  /,  c^lor  Cvitalis).  Bo.  5. 
,       a.  die  quekke  des  guotes  stankes.  Wm. 
4    14. 
LIBQUIK(I),  UUUixi. 
g.  s.f.  dero  libchicchun  machungo,  vi- 
vlfici  temperamenti.  Mcp.  72. 
QUEEf:N,  Ithtn  ^a6en. 
uuante  aller  slahto  tugede  an  dir  quek* 
kent,  virtufis  variae  quia  gjprmen  puUu^ 
tat  in  te.  Wm.  4,  12. 
checcheton    iro    die    lide,   soUdabantur. 

Mcp.  59. 
ARQÜECH^N. 

arqueche,  revhisce.  Gh.  3. 
QUIKJAN,  angs.  cucian,  cviccan  (nord.  qvek 
kia,  excitaret  accendere)^  vivificare,  quif* 
tttif  btUbtn.  ' 

ze  chicchenne,  vivificare.  N.  118,  t09. 
ih  chiccho,  suscitabo.  N.  131,  17. 
du  chicchest  mih  mi^  keniste.  Ne. 
chicchet,  alit.  Bo.  5. 
er  chichta  in  föne  tode.  N.  4,  4. 
lioht  za  chuichanne,  concinnanda.  Ib. 
diu  sela  cbicchet  den  lieh a men,  \;ivi/i- 
cat.  Bo.  5. 

Form  und  Flexion: 
Inf.   za  qhuichanne.  Rd. 
za  chuichanne.  Ib. 
ze  chicchenne.  N.  118,  109.  110. 
ih  chiccho.  N.  131,  17. 
(du)  chicchest.  Ne. 
(er)  chuicchet.  Na.  IL 

chicchet. Na.  N.  112,  7.  Mcp.  Bo.  5. 
(du)  chicchest  N.  118,  93» 
.  (du)  chictost  N.  118,  93. 
(er)  chichta.  N.  4,  4.  17,  9. 

chihta  (oder  erchihta).  N.  77,  5. 
chucti.  N.  IL 
imp.  i.  chicche!  N.  118,  25. 37.  40-  88.  107. 

154.  159.  142,  11. 
p.  a.  chuicchenter.  Na.  IL 
chicchender.  Na. 
a.  J.yi  chicchenta.  Bo.  5. 
GAQUIKJAN. 
Inf,   zi  kichuuichann-e,  ybci/a/u/nm.  Rh. 
(er)  chiquihhida  mih^vivificavit  meAa.3f7. 
kaquihta  mih,  vivificavit  me.  Frg.  53. 
[  42  ] 


Digitized  by 


Google 


635 


QUEK. 


QÜEH— QÜAD. 


636 


kachictaalum.  refocitnvltspiritum.  Rb. 
imp.ph  kichuuichat  maadan,  reficite.  Rb. 
p.p*  kaquichit,  ^/iimn/M.  R. 

n*s.iiu  kichuuichlcr  uuard,  refoci- 
latus  est.  Rb. 
ARQUIKJAN,   btltUni   crquicfen,  vivificare, 
recreare,  suscitare. 
erqhuichan,  recrtare.  K.  4. 
irchicchen,  stiscitare  (mortuos).  N.  70,  17. 
(er)  irquickit  fon  todc.  0.  IV.  19,  37. 
irquict  er  zi  libe.  0.  IH.  14,  6. 
arquicche,  refovcat.  Ib. 
irquicki  in  mir  thia  mina  moadun  sela. 

O.  111.  1,  22. 
erchicchet  auirt(funGho),  exdtatur.Bo.5. 

Form  und  Fleiuon: 
erqhuichan.  IL  4. 
jrquicken  (irquigken.  cod.  V.  irquichenc 

cod.  F  ).  O.  I.  23,  48. 
irchicchcn.  N.  70,  17. 
irchucclien.  Ho. 

(du)  irchicchest  N.  79,  19.  84,  7. 
(er)  irquickit   (irquicquit   cod.  F.).    0. 
IV.  19,  37. 
iRchicchit  N.  70,  15. 
(sie)  erchuchent  Wb. 
(er)  archuiche.  Ib. 

erchuuiclie.  Re. 
(sie)  erchicchen.  N.  87,  11. 
ih    irquicbta  (irquikda.  Wm.  U.)*  Wm. 
b,  5. 
(du)  irquictos.  0.  III.  1,  21. 

irchuihtist  N.  IL 
(er)  irquieta.  O.  III.  14,  6.  IV.  2,  6. 
archuicta.  Rb. 
erchihia?  (es  steht  er  chihta),  susci* 

tavit  (testimoniumj. 
erquikta  (erquicta.  Wm.  ü.  IH.).  Wm. 

5,  14. 
irquict  er.  O.  III.  14,  7. 
erchucte.  —  Gehört  irkuit,  recoiuit. 
A.  hieher? 
(er)  irquicti.  0.  IV.  3,  15. 

irquictiz  ({rquicti  iz.  cod«  vind.).  0 
IV.  19,  34. 
iwp.  s.  irquicki!  (irquichi.   cod.  firi^.).  O. 
UI.  1,  22. 


irchicche!  N.  67,  22.  118,  156. 
imp.pL  irquiket!  (irquickct'cod.fi:{s.).  O. 

V.  16,  39. 
p:a.  crquiccento.  Ald.  2.  5. 

ircbicchcndo.  N.  16,  13« 
p.p.  erchicchet  u'iirt  Bo.  5. 
ABA  ARQUIKJAN. 

apa  irchukit,  decollatnm.  gl.  K. 
AVUR  ARQUIKJAN. 

auur  erquhichct,  reJivivum,  Ic. 
BIQUIKJAN,  beleben. 

bcchihtost  du  mih,    vivißcasti  me.   N. 
70,  20. 
QUIKILUNGA, /.  (Crqutdung). 
(/.  s.  quichilunga,  fomite.  Le.  1.  3.    tiiiL 

lando.  Can.  7. 
a.  s.  quichilunga,ybmi7^/ii.  M  31.RB.Bib.  1. 
n./i/.  quichilunga, ybincüi/a.  Gc 
quuiculunga,yb/fi^/»fa.  (xc  8. 

ZlQÜEHlT,  tumida.  Ka  ;  zu  QUEK?  oder  ist 
kizueho  t,  timida^  zu  lesen?  cf.  j^ber  auch  nord. 
kftckr,  köcki,  kicki,  offa  iw  pulte,  ghba^ 
kickiaz,  grumescere* 

xjyjAJißm  Aus  sanskr.  kath,  dlcere?  oder 
eint  (cogitäre;  cf.  reda  und  die  verschiedenen 
Bedeutungen  von  quedan;  das  sanskr.  einge. 
schaltete  N  macht  kein  Hlndernifs,  wohl  aber  das 
wurzelhafte  1^,  oder  hvft,  vocare  (D  als  Wur- 
zelaugment)? oder  khya,  diccre^  zusammenzu- 
halten mit  in-qua^m  (D  als  Wurzelaugment)? 
(Dals  in  inqnani  der  Stamm  inqn^^  mit  hc  oder 
hc  und  skr.  vach  zusammenhangend,  wie  linqu^ 
mit  A<^,  enthalten  sej,  wird  durch  das  dlgamma 
vor  bc  zweifelhaft)  [Grimm's  Ausspruch  (Gram. 
IV.  S.  829.  Anm.):  „wer  sieht  nicht,  dals  das 
lat.  cilare  (recitarej  das  goth.  quithan,  althd. 
quedan  ist?"  verleite  nicht- das  deutsche  Wur- 
zelverb quedan  für  das  lat  abgeläutete  Verb 
citare  (cf.  eiere,  citus)  zu  halten.] 
QUEDAN  (quid,  quad,  quäd),  fageu;  fpre# 
d;eit/  gotli  qvithan,  angels.  cvedhan,  alt* 
nord.  quedha  (fingcitf  tickten;  fagett). 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
dicerc.  H   19.  Pa.  gl.  K.  Kp.  T.  13,  21.  Po- 
Is.  3.  N.  12,  5. 


Digitized  by 


Google 


637 


QUAD, 


QUAD. 


638 


adsertre.  Icw  Mcp.  23. 

ne  chedest,  silea^.  N.  30,  13.  tbar,  quad 
man  (dicebatur)  thaz  tho  uuari  fihu 
uuiari.  0.  IIL  4,  3. 
Oft  wird  inquam  eic.  damit  übersetzt:  qhni« 
doy  inqiiam.  R.  Sg.  193.  qboidis,  inqnies. 
R.  chuuedant,  ifi^////«/!/.  Rb.  quhad^  m- 
qiiam.  EL  2.  ih  qhuad,  ego  inqmd.  gl.  K. 
qubidet,  noscit.  Ic 
diechade  ih  uue«eQ  die  uuenegosten, 

judicarem.  Bo.  5. 
80  so  quhiduy  verbotenus.  Ic* 
aoltt  ihy  chistto,  mina  leidunga  färb- 
ten, meam  scilicet  criminaiionem  vere* 

rer.  Bo.  5. 
nuen  mih  quedet  uuesao?  T.  90. 
8ol  iz  otth  cheden,  iebeuteii.  N.  89,  12. 
8ol  iz  nab  anderen  cheden  mortificare^ 

80  ist  daz,  ut  mortißcaret.  N.  108,  16. 
daz  cbit,  &a<  ^t/  hiimtt,  z.B.  noh  sin 

loub  ne  riset,  daz  chit,  noh  sin  nuorE 

ne  uuirt  nuendig.  N.  1,3.  —  Db.N.2,6. 

8,  3.  34,  16.  43,  18.  44,  2.  Mu.  Mop.  Org. 

Bo.  5.;    80  auch  david  chit    (bebeutet) 

manu  fortis.  N.  14,  1.  israbel  chit'ViV 

videns  deism*  N.  120^  4.anaz  chit  daz? 

N.  16, 1.  uuaz  chid  prima  sabbaihi?  N. 

23, 1.  iz;  chede^  ti ^ip^  UhtMt.  N.  105, 23. 
iz  chit,  e^  ^eiflf/  e^  iß  gefagt/  dicitur.  Org. 

Ne.  N.  30,  25.  44,  1.  71,  7.  15. 
al80  iz  chit  N.  44, 13. 71, 15.  Wm.  VIL4, 3. 
ziu  chit  \%i  Pontio  onde  Pilato?  Ns. 
föne  4iu  chiViz  hara  nah.  N.  43,  18. 
iun  hear  qnhidit,  nam  hie  diciiur.Is.  9,2. 
andrero  steti  qhuuidit,a/i6i£/iri7/ir.K.6. 
nmbi  dhen  anh  in  andrem  stedi    in 

psalmum  qu,hidhit.Js.  6. 
nmbi  dl^azs  selba  quhad  ouh  in  iobes 
^  boobhnm,  hinc  est  illud  in  libro  iob. 

I$-  2,  2, 
hear  quhidit  nmbi  dhea  banhnunga 

dhero  dhrio  heideo  gote8.  Is.  4. 
8o  chid  iz  danne  (bebeutrt).  N.  71,  7. 
piladi  qhuedan,  verbi  gratia.  K.  24. 
ih  chido  in.  N.  126,  2. 
dbiz  qnbad  drnhtin  minemu  %^t  drnh- 

tine.  I&r  3^  3. 


qnuat  imo.  T.  106.  MaL 

huuemn  ist  dhiz  nu  zi  qubedanne   Ti. 

3,4. 
qnad  themo  lamen.  T.  54,  7. 
der  gote  chit  pater,   der   cbit  christo 

f rater.  N.  48,  8. 
ih  chido  ze  gote.  N.  41,  10. 
chad  ze  mir.  N.  2,  7. 
quad  druhtin  zimo.  O.  IIL  8,  35. 
min  herza  chad  ze  dir.  N.  26,  8, 
quad  zi  themo  engiie.  T.  3,  6. 
diser   tiiidtis  chit  ze  christo,  btütht  ftcb 

auf-.  N.  74,  1.        . 
Mit  acc. 

quadun  imo  sina  hinavart  T.  91. 
chuuedem  Jop,  dieamus  landes.  H.  1. 
daher  auch   salmun  za    qhuedanne   sint 

K.  17. 
auch  vfie  dicere^  meinen;  und  nennen: 

quad  iiidam,  dicebnt  (meinte)  iudam.  T.  82. 
einen  fater  quad  (nannte)  got  T.  88. 
quidit  sib  (nennt  fic^).  £• 
thie  quad  gota,  ilhs  dixit  deos.  T.  134. 
nu  zeii  uns  auur  follon  hiar  then  thi- 

nan  nuillon^ 
thaz    thinaz   girati,   uuaz   iz  thesses 

quatL  0.  III.  17,  18. 
uuei^tu,   uuio  bi  thia  zit  ther  gotes 

forasago  quit  0.  V.  19,  21. 
fonafimo  quhad  dher  psalmscof.  Is.  ?• 
tho  Horstuontun  thie  iungoron,  thaz 

her   uon    iohanne    th«mo    touffare 

quad.  T.  91. 
nnz  ih  sus  chede.  N.  70,  19. 
cheden  mit  mendi.  N.  147,  1. 
ih  chad  in  minemo  herzen.  N.  38,  2. 
hear  quhidit,   huueo  got  unard  man 

chiuuordan  christ  gotes  sunu.  Is.  5. 
Mit  acc.  c.  in/.: 
uuenan  quedenbmihman  uuesen?T.90. 
den  sie  chedent  sin  der  sangcntteno 

sun.  Mcp. 
der  sih  chede  ne  uuizen.  Mcp.^ 
Auch:  uuer  quedent  sie,  theih  scnlisin« 
0.  III.  12,  8. 
80  ist  ter  tougeno  faret  ieht  ze  guin- 

nenne    mit    undriuuon,    demo    chit 
[42']         ^  , 

:      uigitized  by  VjOOQIC 


639 


QUAD. 


QÜAD. 


640 


fahst  iasidiator  occuIlH  surripmsse  fran- 
dibus  gaudet  ?  uulpeculis  exaequetur.  Bo.  5. 

Form  und  Flexion: 
Inf.   quedan.  T.   13,  14.  18,  4.  6.  64,  4. 

201,  4.  0. 1.  22,  52.  11. 13,  5.  V.  17, 36. 
qhuedan  und  qhuuedan.  K.  4-  ü.  24. 
chuaedan.  H.  19. 
chueden.  Nf.  II. 
öheden.  N.  15,  2.  40,  10.  45,  2.  95,  2. 

Org.  SyL  Mcp.  Bo.  5. 
chedin.  Org.  N.  117,  26. 
(za)  quedaniie.  Frg.  3.  Pa.  T.  54,  6.  173, 1. 
quetbaniri.  gl.  K. 
quhedanae.  Is.  3,  4.  Frg.  3. 
qbuedanne,  qhuedaae.  K.  9.  17.  18. 
quedhanne.  ^0.-2. 
chedennc.  N.  42,  2.   45,  2.    132,  1. 

140,  5.  Mcp.  Org.  Syl.  Bo.  5. 
(ih)  quidu.  Pa.  Frg.  57.  61.  Sg.  193.  t.  13, 

14.  24,  1.  25,  7.  72,  6.  168,  3.  190,  2. 
quidhu.  gl.  K. 
quhidu.  Ic.  Kp. 
°    qhuldu.  R. 
quhido.  Ic. 
chido.  N.  11,  12.  14,  4.  5.  33,  7.  81,1. 

101,  2.  126,  2.  Org.  Bo.  5. 
^uid  ih.  T.  133.  138.  174.  175.  190. 
(da)  quidis.  T.  13,  21.  39,  6.  60,  6.  120. 
qbuidis.  K. 
chidis.  Org. 
quides.  Wm.  1,  4. 
quidist  T.  132.  176. 
quist  O.  JI.  14,  44.  ffl.  13,  24.  IV.  31, 

23.  Wito.  1,  16. 
quis  (cod.  frls.  hat  immer  quist^.   0. 

IV.  13,  33.  19,  52.  21,  29.     ; 
chist  N.  54,  lü.  108,  28.  Org.  Bo.  5. 
quidistu.  T.  131.  139. 
quietu.  O.  in.  18,  31.  (b  IV.  12,  25. 

hat  nur  cotf.'ym.  quis  tu;  die  beiden 

andern  quis  du.) 
quis  thu.  O.  Ut.  20,  71. 
(er)  qhuidhit  gl.  K. 

qnhidhit  Is.  6.  9,  5. 
qbuidit  Pn.  Kp.  Ic. 
qhuuidit.  K.  5.  6.  1. 
quhiÖlt.  k^  Is.  3.  9,  2. 


quhidet.  Ic. 

quidit  Frg.  17.  29.  53.  Pn:  Pa.  gL  K. 

E.  T.  26,  4.  40, 1.  42, 1. 157, 3.  211, 4. 
quuidit.  Mat. 
quidhit.  W^o.  2. 
quitbi't.  Wo.  2. 
qhidit  Ic. 

chidit  und  chidet  Org. 
chidit  Syl. 
qult.  O.  11.  14,  9.  18,  12.  23,  25.  III. 

12,  7.  16,  51.  17, 15.  22,  3.  V.  20,91. 

Wm.  1,  4.  8.  2.  8.  9,  12.  4,  A. 
chuit.  Ho.  N.  de  ps.  gr.  N.  II.  Ct  84, 
chit.  N.  4,  2.  12,  6.  15,  2.  18,  8.  20, 2. 

44,  11.  Mu.  Mcp.   Org.   Rü.  Bo.  5. 

Wrt.  VIL 
chid.  N.  23,  1.  71,  7.  89, 13.  Org.  Bo.  4 
(wir)  qhucdamecs  und  qhuaedamees.  K. 

'  a.'^  42.    •      • 

quedhemes.  Ct.  72. 
'     .quedbeni.  Wo.  2. 
quedem.  Wo.  2. 
queden.  T.  131. 
chueden.  Em.  \% 

ch'eden;  N.  6?,  5.  89,  5.  105,  23.  117, 
28.  Mu.  Mcp.  Oi^.  Bo.  5. 
(ir)   qucdet  I^rg.  21.  T.  68.  90.  157,  3.  188, 
5.  O.  II.  14, 69.  103.  III.  18, 43,  22,  57. 
quidit  Fi^.  23. 
quedent  T.  87. 

chedent  Ne.  N.  10  (b.),  l.  77,  2. 
(sie)  quhedaift  Is.  3,'  4. 

qbnedantund'qhuuedant.  K.  1.4.13. 
qaedant.  Pa. 
cbuedhäiit  gl.  K. 
'    chuuedaut  Rb. 
--      quedent.  T.  4,  6.  22, 16.  42,  2.  64, 12. 
198,  5.  226,  2.  O.  I.  W,  24.  IL  18,  l'l. 
lU.  12,  13.  Fw. 
chedent   N.  4,  6.  17,-27.  30,  14.  34, 

10.  36,  18.  39,  la  Mcp.        '' 
'  chedint.  Org.     * 
chod«nt.  N.  H. 
(cbodint.  Fst.  175.) 
(ih)  quede.  T.  9,  2.- 143i 

chede.  N.  27,  2.  70,  19.  Bo.  6.  Rb. 
(du)  quedes.  T.  46,  4.  190,  1. 


Digitized  by 


Google 


641 


QUAD. 


QUAD. 


6^ 


(iTi) 
(du) 
(er) 


chedest  N.  88^  13.  45,  tO.  Or^. 
(er)  ^hnede.  K>9.  3.  7.  (sie) 

quede.  T.  40,  2.  45,  3.  110.  116. 
ciHide.  N.  12,  5.  82,  1.  69,  2.  93,  20. 
117,  2.  118,  45v  Mcp. 
Cwir)  quedemei.  O.  IIL  ^6,  13.  T.  123. 
chuuedem.  H.  1. 
ehnedeni.  H.  9.  12. 
cheden.  N.  147,  i.  Otg. 
(ir)  quede t.  T.  44, 13,  121. 
(ae)  queden.  T.  141.  215,  3^ 

chedÖQ.  N.  34,  25.  39,  16.  69,  5.  73, 
19.  77,  43.  78,  10.  148,  1. 
(ib)  quhad.  H.  2. 

qhaadi  ^^  K.  K.  2.6.7^ 
hquad.Pa.^  -       -  ' 

q'uad.  T.  13,  8.  it  6.  170,  1.  O.  I.  1, 
57.  18,  43.  IL  6,  4:  19,  3.  IV.  9,  30. 
chad.  N.  15,  2.  29,  7.  30,  16.  37,  18. 
54,  7.  Mo. 'Mq>.  Bo.  5. 
•     cÜot  Ne.  IL'    '     ■■  '  •■   >^  • 

(du)  quidi.  T;  f59,  6.''fd0,  2.  87.  127.128. 
quÄlii  Fi^;'8T.  Oi  IL  6,  21.  IIL  12,28. 
chlde.  N.  19;  7i  2*7,  i  51,  6.  55,  11. 
65,  3;  88.  3.  Bo:  «. 
(er)  qbaad.  gL  K.  K.  6.  16.  -  (ae) 

quhad.  b.  2,  2.  3,  3.  4.  &  B.  2. 
''    quto«d.'t'rg.  5i  16.19.'     '  '^    imp. 

qua*.  Flg.  17;  1^.  29.  T.  2,  6.  3,  6. 
12,  6.  13,  13.  51,  3.  Pa.  O.  L  5,  65.  ' 

8,  21.  19,  21.  20j  27.  22,  53.  23,  12.  iwp. 

24,  3.  Wnf.  IX. 
qoat  tV.  S.^.  105.  Wm.  Ü.  IIL  J-rg.  13. 
q^Uuat  T.>  106.  'Frg.  7.  11.  Mat  :.  jf.  a. 

'  qu«tli.  AVifuI  H.  ' 

quadh.  \Vri».  1.  IX*       - 
■    >  ■■  'qtakit.<fi*gi>3.  ••  ■      .   (:; 

'  '     efauat  Nsitt.  iL        ' 

'    cfaüad.  Rb:  ila.  N. 'die.ps.  gr. 

ch»d  wldchaL  N.  2,*  7.  7,  15.  13,  3. 
'!      «?,'  81.  l»;».  19,  7.  21,  2.  28,  11.   '    " 
30,  8.  45,  3i  Oi^      ' 
ehad.  S^:  ^^^.  Bö:  Si 
thöt  N,  iL 
(Wii>)  qhuäturttc's.  K.  11.  14.  43. 
chvdtumes.  IL  53. 
■       qullttfo.  O.  V.  4,  6. 


cbiden.  N.  79,  7.  Bö.  5. 

quJldun.  T.  4i  11.  13,  16.  16,  2.  176, 

1.  91.  Wm.  IL  O.  L  9, 13.  27,  29.  HL 

4,  35.  8,  60.  12,  11.,  15,  23.  16,  49. 

18,  13.  20,  33.  23,  31.  24,  45. 
qua  tun.  Frg.  5.  17.  25.  29.  O.  HL' 19, 

15.  26,  2.  IV.  22,  29.  V.  10, 13.  20, 10. 
qudtbun.  t.  132.  137.     - 
quuatun.  Frg.  5.  15. 
quikdon.  Win.'8,  5. 
cbiden.  Mq».  N.  2,3.  11,5;  13,  5.  17, 

44.  33,  9.  49,  16.  87,  12.  40,  6. 
qubattun,  dixerunt.  Ft^.  3.   (oder  zu 

quetjan?) 
cbatln.  N.  68,  12. 
choden.  Nb.  IL 
cbäde.  Bo.'&. 
cb&dist  Bö;  6. 
qubädi.  h.  3,  3. 
quädi.  T.  158,  7.  159,  5.  135. 
quäti.  Frg.  57.   Ö.  IIL   12»  3.  17,  27. 

IV.  2,  27.  12,  16.  IV.  16,  32.  27,  8. 

•V.  8  31.  •      "■  - ' 
ebade!  N.  4,  4«  21,  2.  34,  4.  43,  22. 

53i  3.  57,  7.  Org.'ßo.  5. 
cbddln.  Nd.  Bo.  5. 
qnädin.  T.  90.     ' 
*.  quid!  T.  15,  3.  47,  4.  63,  3.  221,  7. 

98-  0.  IL  4,  40. 
(Aid!  N.  34,  3.  69,' 6i  70,  10.  Org.  Bo.  5. 
pL  quedet!  T.  ^4.  6: '44,  19.  92. 
cbedeut  N.  95,  7.  131^  20i  i48,  1. 
cbedrat  N.  63,;  9.  . 

qbue^dantl.  K.  pl  7; 
qbuedentt  und  qbuu-ödtenti.  K.  p.  7. 
qube'db^iidl  h.' i,  5.  9,1; 
quedanti  und  quedenti.  T.  2,  11.  4, 

14.  11,  1.  13,  2.  92.  93.  122.  Pa. 
cbuuetbandlJ  ffU  K.      : 
cbedende.  Mcp.  Bo;  6/ 
cheitit^d,  ^icendo'fdtdens.  N.  27,3. 

84,  21.  69,  4.  70,  10.  80,  16.  87,  9. 

108,  17;  118,. 3.  Org; 
11.^5.  m.  quedanter.  T.  81. 
a.  </.  qüidehtlü.  T.  6,  3. 
jg*.  «.  OT.  quuedi^te8.-Frg.  11. 
qbuedciit««.  K,  7. 


'  Digitized  by 


Google 


643 


QÜAD. 


QUAD. 


644 


d.  s.  0?«  qIiQede,Bieinu.  K.  p.  2. 
quhedhendemu.  Is*  4,  5* 
quedaatemo.  1\  59,  3. 
chedenteino.  Mcp.. 
d*  #.  f'  qhuedenteru.  K.  p.  7. 
<i*  s,  m.  quhedandan.  Is.  7. 
quuedantan   Frg.  5. 
quedantan  und  quedentaiL  T. 
*    5,  9.  9,  4,  10,  2.  116. 
41,  i.  f.  quhedhenda.  Is.  4,  i. 
m  pl*  m.  qucdante.  Frg.  29. 
,  quuedantc  Frg.  7f 

quhedhaode.  Is.  4,  7. 
qhuedente.  Kp. 
quedante  imd  qued^nte-  T.  4, 
13.  8,;i.,57,  1.  94-  114.  116. 
o.  pl.  f,  quedentp.  1\  14Ö.  kann  auch  Für 

gerunafium  genommen  werden. 
u.  pl  «.  chedeutiu.  N.  118,  82- 

d.  ph  qujiedenten.  H.  23.        ^- 
o.  ph  »i.quedentt*.  T-  II7.  . 
ohuedante.  Rb. 
p^pAoX  quhetan,  verbi  iestis.  Ic 

d.pl*  mit  alt  cheteiren  uuorten,  pro- 
latis  .säntentiis*  Qo.  5. 
GAQUEDAN,  diqere. 

(ib)  giquidu  iu.  T.  1^5,  i4- 

(da)  ^iquist^   so  tbu  selbo  .glquist.  O. 

UL  24,  2Q.    i   .;         / 
(er)  giquit:  rthaz   giscrib    la    thar   gi- 

quit.  0.  Itt  22,  53,,    ,  . 
(nie)  Jcequidant,  dicunt  (tlififur).  Psu 
(er)  giquad:    alsos    er  giqua,d.    0.   IV. 
4,  13;   giang  er,  s,q  er  thaz  gi- 
q^ad,  O,  IV.  22,  1.     .    , 
(sie)  giqna^un:  s.o  sii^u  i^uoi^t  giquatun. 
l  Q,  ;il,,24,  88. 

giquadum  Q.  II|.  24,  88.  cod.  P. 
(er)  giqnatu  so  uuas  so  er  iq  giquati. 
0..:II.  ti26.  tha*,CT  siii.uuort  ^x- 
quati.  0-  m  ,tU  13-    ö)i>a  laman 
thoh   giquat^y    nua^a   man   uan 
dati.  Ö.  V.,7,  39/ 
tiaaz  er  es  giquati  Pt  II|i:  ^'^*  i^- 
p.p.  chiquhpdaPfl.d/V^/n*  U  4,  7.  ist.  Is. 
a,,2,^?.  4,i9,,Av>.¥>'r4-J«-  3,  2.  6. 
caquei,^ip,  Jfa.;  ^,  , 


ka^uf  tai)  ist.  Fi^..SI.^ 
kiqhuetan  nues.an^  dici*  K.  ^. 
.  ktqu^tan,  gl.  K«  ist.  gl., I^ 
kaqh^et^n  ist«  K.  %.l.  .si.  K.43. 
keqhuetan  sin.  K.  IL.I4* 
keqhuuetan  si.  K.  4. 
giquetan  ist..T.i7,  3.  87.  132.  198,  2. 
Wo.  2.  uuas.  T.  5,  8.;  26,  1-  127.  153,  3. 
uuurduo.  T.  4»'.4.        ,  ,     «t:, 
giquedan  uuas.  T*  116.    :     up 
kachuctan  ist..  K.  10.  si.  Em«  19.    , 
,   kichn^tan,  ßdiclQ^  Ra.  if  t  K.  10.  si.K.  12. 
sin.  K.  10*  . 
kikbuuetan,  diciiar.  gl.  :K.      , 
17.  s.  iii.7keqhuiietaner,    diciiis    (^versus 
psalmi).  K.  43. 
,    ,i/.^>/».ii.  keql;|ietaQemii.  K.  35.  42. 
kichuelauemu.  K.  If. 
kacbuetancmu.  ^.  9* 
.giquetai^emo.  T.  J166,  5. 
n.  ph  n.  giquetanuiau9run.,'p.79  7.  uuur- 

tdiin.,T;  €^  5. 
j;9/..f;/.  kaqhoeti^liem«  |C^  8^  . 
^      .1      kicbuetaneip;  IL  9. 
giquetßnen.  T.  138» 
ANTQUEDAN,    INQÜEOAJV,'    rnlfprec^eti, 
Tespoi}4ere.  «    ^       >.;     ;  * 

Inf.  incbedan:  i|U9n4a.p^jppr^//a  opera 
inch  ed  e  n  ,^u  \n^pra^4icßiioni  verbi 
\,,  .:  '         i^i'i^iN.  80,.i3.        .,  .-  ' 

enquedan  imo  d^r«   gnadon  mit 
gehör  samie^Wnu  2,^16. 
(di^)  ipchistr  «lui^o  inehi^t  di^  uns  dan- 
'       ne  de^rp  m^pr^Outi^iu  >du  unsih 
lerest  N.  79,'&.    §p  ii^chist  du 
uns.  J5f.|  7|),^,6.,  •  .:-ir.'  j» 
(er)  inchit:diu  ^uulga  j^gi^pnuerti  si- 
nero  gesj|itj^  iiich|trtßro  chumf- 
tiglin  uuipliclii  u^^^jrra  uuer* 
,       .;;     ;    t)ifiy  poncur^if.^^.  f^\, 
/  .   ..   .^^^9  M^  -^i^  «fil'»,!?!*    siten    in. 


chit  Bo.  & 


*-i 


(daz)  jflphit  Aejao.  N..[12,  4.  77,  4. 
tar  luna  inchii^  tien;uui|zereB  an 

dero  ;erdd  iu  s^sgtdqcii^a  propor- 

iione,  Mcp^    ,    :.  ,     ;     1 
tanne  ifT  Imimß^  i\tit  pl^fiilunio  so 


Digitized  by 


Google 


645 


QUAD. 


QÜAD. 


646 


g.€gat,  taz  et  derd  tann^ü  reh to 
inchit  anrderhälb  te«  himeles. 
Bo,  5. 
(sie)  enchedent  ti^n  sternoB  serpentü" 
r%im  Mcp«       •* 
aJngulares   enchedeat   angulartbus. 
Org. 
.;  (ne)  eüi^heden:  uuio  alle  4ie  snegela 
eia  anderen  ench^dei|*;Mu. 
(er)  in^uad:   her   thea   fater  inquad 
cot,  dicebat.  T.  131.    thaz  aelba 
ingegin   onh    inquad    tbiu    af- 
tera  JieriscaL  0.  IV.  4,  56^  thaz 
8c)))a  inq^nad  in  i^üara  tÜiu  af- 
tera  f uara.  O.  IV.  5,  ^62.     \ 
inchad:  Bintt o  vocaüord  iVichaA  si 
an  guöten  uuerehen  mit  sinero 
helfo.  N.  iOl,  23.  dia  erra  leru 
.    salem    incliäd    imo  In    ubelen 
uueref^en.  N.  101,  -J3. 
.  ihquaty  reddiL  Prud.  1, 
(er)  inchide:  unz  ter  oberostq  derao- 
niderosten  i^cfaäde  in  quadra» 
pto  (loni^J.  Mvi.        ' 
'p.a.^.'s.fn.inch4detkt{si   r^spandeniis. 
N*  26^  14;  i 

'    1^TARQl)&DAN)  tt  tt  t>e  r  f  «i  en  /  iniet^idere. 

dhaza   andarlqnhedeDe    chfilmt, 'i/i/^- 
dSdmn  ptaecepüim.  la.  5,  7« 
UBILO  QUEDAN,  maledicere. 

upiloquidii.  Pa.    irpilaquitb^it   gL   K., 
'»  ..  •^•'-     maledieitk^    ''itn; 
.      WOIA  QUEDAIH,  henedicme,  .tto^I  rebcit; 

du  chist  mir  uuola,  £^/i^d!i£v^.1N.10S,2S. 
qaeden nuirnuolii^  hinedKcimus.  T.  13L 
ua^la  quedkemea  ifaijs. ;  Wo*  2^   nuela 
quh  ed emea  tfai h.j  H.  26.^  benadicimus. 
nnoU  jiinedeiyiene: dUUis.^T.  136,  2. 
«Qelaqheed»n^^  Aemedioird.  K*  7.    nuo- 
laquedent  in j  benedictin£k)ibihTP*^^i. 
i  1  «Qola  i{uA4\\hnjbefie  dixUtt\  T.  128. 

Gehort  uuela  qahetin,^€r/i^.  Ic.  hieher? 
WIIMRQ(J£DAN,    io{bc.rfpre(^rit,   contra^. 

dicere.        r       -  ; 
'  in/,   nuidarquetlan.  T.  14ö« 


(er)  nnidarqeidit^  rtQ^«r^K//.  Jn. 
conttndidf.T.  7,  «. 
nuitharqnidiL  gl.  K* . 
uuiderchit.  Org. 
T       uuirdarquidit  sih  thema  keisure, 
;        contradicit.  T.  198.  1. 
p.  ß.  g^pL  dero  uttidercbededtekn  Huto, 

contradiceHliunu  N.  80,  8. 
p.p.  demo  uulderchedea  uiiurde,  con* 
trädiccreiur.  N.  80,  g. 
MISSIQUEDAN,  ÜUI,  falfc^  rcbeii. 

uuaz,  quadun,  missiqueden  nuir^  oba 
ther  diufal  ist  in  thir.  0.  JU.  18,  13. 
BlQVEDXfi,  praedUere. 

piquidit^  predidf*  Pa.  gL  K.^ 
FARQÜEDAN,  t)erfag<n;  abdicere,  abdicare. 
(ih)  firquiduy  abdUo.  Pr.  e. 
ferquidu,  praescribo.  le. 
ferqhuido,  rejello*  Ic. 
(er)  farqbuidit  R. 
farquidiL  Pa.  Rx. 
forqnidit  Pa. 
farchuuidhit.  gl.  K. 
farchuidhit  gl.  K. 
(archttit  Ra.,  ahdicaU 
ferquidit,  repellit.  Ic 
foraquidit,  uäerdiait.  Gh.  3. 
^er)  ferqhede,  abdicat.  Ic 
(er)  ferquhat,  retmit.  Ic 
Hieher  das  ferquidum  (var.  ferqnedo, 
fercoid  in  leg.  Roth,  damnum  ferqnU 
dum  idest  mmile  companai.  L.Rath.HT. 
si  ausus  non  fuerit  jurare^  quod  compo^ 
siüim^i,  reddat  ei  ferguidum.  L.Roth. 
175.  und  die  dazu  gehörige  Glosse  in  D« 
IL  357.    und   in   cod.  cavensi:   ferqui* 
dum,' ^'mi/^. 
FORAQüEDAN,prÄ^rf/c«re,-  rf.FARQUEDAN. 
(er)  forachuuidit,  /7r47rd!ici7.  H.  19, 
p.p.  foraquheta4i,^/^#i^ri£r<^«  Ic 

^''  mpii' NK  (oTBchueit^nt^pra.ediii^in' 

*  A-  siruciu  Ra.:    

DÜRHQÜEDAN,  perdicere. 
^^  demi^  duruhchueianemu,  tp$o  perdicto 

ZUOiQUEHMN,^  ^tffprelj^irii.        i 

uuio  ckidlenilr  mi|r  ziiiiff'9I*  IO(b.),  % 


Digitized  by 


Google 


647  QUAD. 

80  ^Ired«i«tir  disem  berge  zue.  N.45,3,  < 
die  mir  zno  chedentj  dicuni  mihi.  N.69t 

4.  73,  22. 
cbedent  imo  auo.  N.  77,  72. 
do  der  in  zuo  chad.  N.  108,  17. 
ne  chädea  in  nieht  zuo.  N.  128,  8. 
chid  minero  selo  zuo!  N«  34^  3« 
chedent  imo  zuo!  N.  65,  3. 
QUlDt  (auch  quid?),/,  u.».  (nopd.  qvidä, 
.  poemOf  qvidr,  iestimonium,  angel&  cuide^ 
c  ▼  i  d  e ,  senteniia,  dictum  ). 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
Sciio.  Pä.  gl.  K. 
dictum.  Ra.  gl»  K. 
sententiai  Is.  3,  5.  9^  6«  gl.  K«       j 
sententiola^  Em.  19. 
eJoquium.  Is.  5,  6. 
vcrbum.  Is.  4,  7. 
urbanitaSy  lepos.  gl.  K. 
mit  dhemu  dhrifaldin  quhide, /riisa  r^- 

petitione.  Is.  4,  7. 
sage  quiti  fon  ubile^  perhibe  iesiimo- 

nium  de  malo.  T.  189,  5. 
manegen  quhitin,  midiifarie.  Ic. 
quiti,  eolilogi,  versicuii.  Pa. 
in  einu  quidi  (ein  einna*  chiti.  Ra.  en 
einu  quidL  ^l  K.)^  caueidicus.  Fa. 
Form  und  Flexion: 
fu  s»  quidi.  gl*  K.     i 
quiti.  Pa.  gl.  K. 
chuidi.  ^gl.  K.  r M. 

chuuiti.  Em.  19. 
d.  9.  quidi.  gL  K. 

quhide.  Is.  3,  5«  4,  7.  9;  5. 
i  chuiti.  Ra. 
o,  s.  quiti.  T.  189, '5. 
(instr.?  in  einu  quidi  Pa«Ra.  gl.  TL) 
n.p/.  qüidi.  gtX. 

quiti.  Ra.   •>.  u- ; 

I         <5huiti   R».'   l'i»!  :    ])':•:{.!    ."..., 

g.pl?  mez  qUhiti D,tfrö/Eii4i^  Ic 
-  4i.pl.  quhidim.  K  4,  7.  5,  6. 

quhitin..  Ic.n    '<  /*'  :'^  l!^?"' 
[guith.  Can.  lOdL'iTg.    giuithL  M.  25. 
giith  (oder  gu%h).\  Sth^r\$a^^actionem. 
gehört  wohl  nicht  |iieh*i<.  3    '    '    ^ ' ' 
ÜNQUIDI,.  apocrifa.'^l  Kl  j    »  .  i; 


QUAD. 


648 


ENKID,  inteUecius.  Pä.  gl.  K.;  ist  wohl  nicht 
<^  faieber.  zu .  bringen. 
GAQÜID  und  GAQUIDl,  f. 
».  s*  diu  kaqhuit,  senteniia*  K.  55. 

ki chuiti,  indicii$my/portentum).  Ra. 

9.  i^  kiqhnit  und  keqhuuit,  sententiam. 

K.  5.  25. 

TORAQUlÖt,  f.,  Pa.  gl  K.  forachnitl  Ra., 

'  ihdicia.       '     ' 

HARMQHüfrl,/.,  caJumnia.  R.  (angs.  bearm- 

cveda'n,  c(ilumnian.) 
SAMANQHUrr,  condictum.  Ibi  Rd. 
AINQUrrl.  Pa.  enquidi.  gl  K.,  dedicatas. 
ÜNCAQUrnC,  apocrifß.  Pa. 
IWEZQUHTTIO,  tropus.  Ic;  s.  quidi 
QÜITILÖN;  cf.  QUATILON,  weiter  unten, 
sie  fuarun  quitilonti  thio  armilichun 
dati,  iamarlichon  thingon  io  in  then 
seihen  gangon.  0.  V.  9,  5. 
quitiTonda^  mussitantes.  Zf. 
QUlDiLA,  goth.  Mannsnamen.    Hieher? 
QUETIj^  nopd.  q Y  e  d  i  a  ^  ^,  ^a^lutatio. 
n.pl.  queti,  salutatianes.  Gc  3. 

ÜUOLAQUETI,  /.  (cL  gQtb..  vail a*[uiss,  /v- 
Aoy/a),  Sßlutaiio,  T.  3,  3. 
r'.si  \ c^^cv  .uuelaquuqdir  sjaluUm.  Ep.  :cap.  2. 
QUETIFINGAR  8.  f ingaT. 
CHlfeDA,/.,  dictio.  Sjl    i  - 

WIDARQÜETA,  /,  8Bib<rfpttft|. 
n.pL  uuidercheta,  Cönfradidiöoes.  Org. 
a.  pL  uuidercheda,  c^ntradictiones.  Org. 
In  Gc  8.  steht  uuidari^hüaei,  r^/rac//o- 
i    ntB,    wddieä   AbkürzjuDg  'vto    tiuidar- 
chuueta  oder  uuidarchuuetu;Dgaseyn 
'Icann.       -''  ...i  - 
UUARQUEal^O,  m.,  veridiem.  gl.  IL  . 
WIDAR<2ÜET0^  m.,  «Blberfpre<|er. 
.^v\.a^\Si  uuidärchuetan.  Ra*  . 
.1:  ,n   1   .1  uuidharchtietnin.  g^  H/    .: 

.  •   nuifdaiq^uetuiii.^  PaL^ ulffvorm. 
IPOLQÜETL  •:.:  I 

.  dete/nuerlie  des  folchcfeuuescntero, 
.  yVit;^i7i^.,Mcp.  53. 

u^uard  is  Colchete  .^llez  tai  herote, 
omnis  deorum  senaius  in  suffkagium  con^ 
citätur  acdamantqat^  cuneti.^  Mcp.  38. 

fol. 


'Digitized  by 


Google 


649                   QUAD  QUAD— QÜIDILA.         650 

folchete  oucscb   gehileiches,  favere  giqnattin,  ioh  imo  namon  scaftin. 

conmtbiis.  Mcp.  20.  0.  I.  9,  8. 

si«  Duerdent  keuangen  in  iro  gedan-  WOLA.  QUETJAN,  aanctlßcare. 

•    chen,   die  sines  unrehtcs   folchete  uuola  qualta,  *anc///icoÄa/,  Bib.  1.2. 

sint,  comprehendtmtnr  in  cogitationibus  uo-chuuatun  <l.uuola  chuaUun),io/i- 

suis,  quas  cogitant.  N.  10  (a),  2.  aenmt.  Da.                               ^ 

WIDARQUETIC,  »ib<rfpred><nb.  HARMQUETON,  maledicere 

„uiderchetig,  coniradictorius.  Org.  ni^ffni'J^N       *'  "!^'ff«^'*'"-  ^a«-  ^' 

n.pl.f.  uaidercheligun,  oppositae,  Org.  QUfnLÖN;  et  quit.Ion. 

.  ^,«,0^,TT^r^  n*.it  /-           ^      *x    .r    q..ä;«,^...,^  (immolavi   m  fabernacuJo  ejus  hosiiam) 

ANTQüETANi  (.nquclan.),  /.  3«J  mmu.,3.  ^  .«w,«/«//,«;,.  ,H,c//.rö/,W,  nl.  tribnli 

d.  mchquetan,,  assensu.yk.  VU.  6lo.  ^.^^.^^  «ceronnis,  i.  ^rö/u/a/iW./cLa. 

ANTQUEDUNGA  (inquedunga),  \XtUxtx\u  tilonnis.  N.  26,  6. 

OimtnunS  (Akkord  in  der  Musik). 
-  diu  inchednnga  machot  ten  eristen  QXJADl,  üuaten,  Volksnamen:  imh  61  rhv  6q. 

.  tonum*  Mcp.                                            ^       ^  xwior  S^fiov  owvaSoi,  xxp  ovq  tä  (f$6riQoqföxeTa  oeal 
tonui  liutet  ticchor  danne  semitonmm  ^  ^j^^  ^^^  ^^^  ^^^^  hermmduros  narisci  ac 
aide  dehein  ander  cnchedunga.  Mcp.  ^^.^^^  mörcomo/im  £/  ^imc/i  n^n/.  FG.    Spä- 
tere   fierdun    suegelun    enchedunga  ^^^.  p^^^^o/iia  a  ^ormu/M  quadisque  populata 
machot  10  dia  co/i.o«a«/mm,  Mcp.  ^^^  ^^^^         _  ^.^  SüEül. 
ÜNTARQXJETUNGA,/.,  discrimina  (vocum,  ^ 

Q.  plj.  VA.  VI.  646.  QUITI   (gollu    qvithus,    angds.    cvidh).    Ib. 

WIDARCHETÜNGA,  /,  5Bibf  rfpru(^.  qh^jti^  rj.^  ^^i^^.  —  (Goth.  qvithrs,  altnord. 

g.  uuiderquetungo.  M.  30.  Gh.  1.  3.  4.  quidr,   ist  venter,  alvus;   ist  gotfi.   qyithrs, 

uuiderchedungo.  N.  80,  8.,    contra^  j^g  j^^^  vertier  und  sanskr.  jadara,  vertier?  oder 

diciionis.                            ^    ^  igt  quiti  mit  sanskr.  kuxi,  v^/j/^r,  zusammenzu« 

£/.  uuiderchetungo,  co»/rarficl/ow^.  Org.  bringen?    Cf.  quoden.) 

fi.  pl.  uuiderchetunga,   coniradiciiortes. 

Org.  QUATTALA,  /.,  gBad)teI/  coiumix.  Sg.  292.   - 

QUATJ AN,  QUETJAN,  anrebcit,  arfifeit,  5a-  ^cf.  wahtala;  aber  auch  quatilon;  mit  sanskr. 

luf are  (nord.nneAia^  saluiarejcontpellare).  cadaka,  passer,  hängt  es  doch  wohl  nicht  zu- 

(sie)  chetent  sih,.  fic  begrüßen  fid).  Mcp.  sammen.) 
(er)  cheHeyVOcecortcilieiCiovemJ.McpAS. 

(er)  quatta  inan.  0.  I.  11,  40.  QUEDlLIiA,/.   (et  anchweiz  und  das  nord. 

chatta,  saluiabai.  Mcp.  qveisa,  ulcus  qnoddam  in  branchiis  pisch$m\ 

(sie)  quattun  inan  zi  kujiinge.  0.  IV.  pusiula,  papula,  varix. 

4,  18.  71.  s.  quedilla.  Ib.          \ 

chuuatun,  sartxerimi ,  sacraveruni.  q h u e d i  1 1 a.  Rd.      ( ,  pusiula. 

Da.  (hier  fehlt  wohl  wola).  chuedilla.  Bib.  1.) 

p.a,  so  chuettanti,  sie  Valens.  Rb.  chuadilla,  varix  (es  steht  nur  :r).  Sg.  9 13. 

chettende  (sia),£ro/ici7ia/25.  Mcp.20.  g-.p/.  chucdillono,  ;?iar/7tt/ör£im.  Bib.  1. 
p.p.  chuueltan,  saluiains.  K.  53. 

GAQUETJAN.         -^^..^^^  QUIDILA,goih.RtoHisnamen;  zuUtJAD  i 

ze^  guote  gechattosl>4udina  erda,  QUADf 

dilin  zi  sehanne,   thaz  sie  iz  ouh  s.  BURG  m  BAH. 

Digitized  by  VnOOQlC 


651         QüODEN— QUAL. 

QUODEN  (et  quiti.und  nord.  kodri,  tcro- 
tum),  femina,  interior  coxae  pars.  Ib. 

QÜATTER  (nord.  kotra),  quadrio  (die  Vier 
im  Wimspiel).  Tr.  Hs. 

QUIFALÖN  8.  ZWIFALÖN  in  ZWEI 

QÜIFALT  8.  ZWIFALT  in  ZWEI. 

yj\jAlJ%     Vielleicht  mit  skr.  jval,  fla^rare, 
oder  mit  skr.  jvar,  aegrotarCf    oder  mit  skr. 
jrty  conterif  zusammenhängend;   schwerlich  mit 
skr.  hval,  vacillarei,  oder  glai,  contristarL 
QUELAN  (quil^  quäl,  quäl,  quol),    angels. 
cvelan,  fic^  quäUn^  cruciari. 
ih  quilu^  crucior.  T.  107. 
zio    stiezze   du  mih  uuidere,    do  ih  in 
hina  inbrutteni  muotis  kecboreta  de- 
r.o  himelscun   suozzi?    ziu  ne   liezze 
du  mih  in  dero  folle  stan,  daz  ih  sus 
ne  chale?  N.  40,'  10. 
quelan  näh-,  ^eftig  t)er(angeit  nac^-: 
chelen  nah  nerine,  nerinae  amore  tov- 

rerL  Mcp.  5. 
chelen  nah  iro  minnon,^i/j/7irar^.Mcp.35. 
er  chäle  hartor  nah  temo  uuibe.  Bo.  5. 
nah  tir  chelendo,  //vi  desiderio  (tabescitj. 

Bo.  5. 
(so  muoz  ich  iemer  cholen.  D.I1I.104. 
uore  hungere  chuellen.  D.  111.  99.) 
Form 'und  Flexion: 
Inf.    chelen.  Mcp. 
(ih)   quilu.  T.   107. 
(ih)  chäle.  N.  41,  10. 
^er)  chäle.  Bo.  5. 
p.  a.  chelendo.  Bo.  5. 
Vielleicht  auch  chuelantl  Ra.  chuuelanti. 
gl.  K.,  luctantcs  hieber  u.  nicht  zu  quelian. 
FARQÜOLAN,  p.  p. 

min  sela  ist  fercholen  an  dinen  haU 

tare,  defecit^  N.  118,  81. 
miniu  ougen  sint  ferchoIeKi  an  dinen 

geheiz,  defecerunt.  N.  118,  82. 
(so    hart   er   an   in  ist   uercholen.   D. 
111  109.) 


QUAL. 


652 


QUELJÄN,   nord.    qvelia^   angels.    cuellan 
(occidere}^  quSlen. 
chelen,  tortores  esse.  Bo.  5. 
ze  chelinne,  pnniendL  Bo.  5. 
chueli\,  fngulai.  Ra. 
qhuelit,  necat.  R. 
quelita,  mactabat.  Em.  29« 
chele  dinen  lichamen,<;a^/i^a.  N.  75,13. 
collidiana  scanda/a  chellent  animam  fu- 

sii.  N.  69,  2. 
trureglieit  chelet  sie^ /a/igai,  Bo.  5. 
chclet,^  ajficit.  Bo.  5. 
er  quad,    man  gihorli  uuciqon  theso 

dati, 
niu    hohen    stimmon    uuib    mit    iro 

kindon, 
quad,  sie  thaz  ni  uuoltin,  suntar  sia 

sih  qualtin,  ^  ^ 

ooh  drost  gtfahan  lindo  somanagero 

kindo.  0.  1.  20,  29. 
sie  nan  ouh  tho  qualtun,  mit  ezzicha 

drangtun, 
mit  lutteremo  lide,  tbaz  datun  sc  al 

bi  nide.  0.  IV.  33,  19. 
)>igondun    odo   zcllen,    ziu   then    sie 

scoltin  quellen, 
ther  fruma  in  io  gimcinta  ioh  al  thaz 

lant  heilta.  0.  IV.  26,  11. 
ih   uuolta,  hiar   gizcUen,    er   sie   nan 

sus  nu  quellen, 
tho  man  nan  bismerota,    uniö  er  nn- 

sih  mit  Ihiu  nerita.  O.  IV.  25,  1. 
ttuanta  iagilih  iho  thar  instuant,  thaz 

ther  man  scolta  uuesan  guat, 
zi  guaten  sih   gizeliti,   ther  suntigan 

so  queliti.  0.  III.  17,  48. 
(durch  die  du  choletest  dinen  lip.  D. 

111.  88   suie  hart  ir  mich  chuelet  D. 

HI.  105.) 

Form  und  Flexion: 
Inf.    quelen.  0.  IV.  26,  11. 
chelen.  Bo.  ö. 
ze  chelinne.  Bo.  5. 
(er)  qhuelit  R. 
chuelit.  Ra. 
cuuuelit.  gl.  IC 
chelet  Bo.  5. 


Digitized  by 


Google 


653 


QUAL, 


QUAL 


654 


(sie)  Ghellent  N.  69,  2. 
(siß)  quellen,  O.  IV.  25,  1. 
(er)  quelita.  Em.  29. 
(sie)  qualtun.  O.  IV.  33,  19. 
^  (sie   qualtun   sie   mit  den   spie- 

len. Cdg.) 
(er)  queliti.  0.  IIL  17,  48. 
(sie)  qualtin.  O.  I.  20,  29. 

cheletin.  Bo.  5. 
imp.  s.  chele!  N.  75,  13.^ 
p.  a.xquelando.  Pa. 

hqnelando.  gl  K.,  acidiator. 
GAQUELIT,  p.  p. 

du  bist  giquelit,  cruciaris.  T.  107.  * 
ih  uon  in  giquelet  si  mit  hermesa- 

lin,  cruciafiis,  Wm.  1,  5. 
nnrchte  nuerdcnt  kechelet,  punien- 

tur.  N.  36,  28. 
n.pl.ni.  kechelite  (suppliciis).  Bo.  6. 
ARQÜEUAN. 
(er)  ar quellt,  necat.  Gh.  3. 
(sie)  irqualtun: 

ioh  uuio  nan   ouh  irqualtun, 
zi  tode  nan  firsaliun.  O.  V. 
9,  29. 
(sie)  irqü altin:  ^ 

mit  fiuru  sie  nanBrantin,  mit 

uuazaren  oub  irqualtin, 
odo  ouh  mit  steinonne.  O.  V. 
1.  IL 
p.  a.  n.  pl.  m.  arqhellente,    interfecto- 

res.  R. 
p.p*  arqhuelit,  decollatum.  R. 
archuelit,  perempius.  Ra. 
^       n.  s.  m.  der  fore  durste  erehe- 
lelo  tantalus,  perditus. 
Bo.  5. 
DURHQUEUAN. 
dujruhqualit,  perimit.  Qa^ 
QUELÖN. 

er  regenot  über  sundige  striccha,  er 
regenot  über  sie,  daz  sie  chelot  N. 
10  (b),  6. 

QUALA,  /.,  üttaal. 
chuuala,  penuria.  gl.  K. 
g.  quala,  gehennae  (jfudicioJ.Frg.  23.  (In 


Frg.  ?1.  ist  qnaln  sunn,  ßlium  ge- 
hifmae,  gedruckt) 
d.  qualu,  nece.  D. 

chualdi,  pernicie.  Em.  15. 
in  liehamen  chalo,  in  carnis  macera- 
tione.  N.  67,  26. 
a.  in  euuiga  todes^^quuala,   in  Supplik 

dum  aeiernum.  Frg.  29. 
CHALELICHO  c^heden:   miserere  mei  do. 
mine.  N.  118,  130. 

QUALM,  m.,  angels.  cvealm,  cvalm,  nex, 
excidlum,^  pernicies, 
n.  s.  quhalm,  ea^cidium,  Is.  5,  5. 
d.  s.  chualihe,  nece.  Ge.  8.  9. 
a.  s.  chualm  (chualin.  Can.  10.),  perni- 
dem.  Em.  6.  Can*  9.  12. 
QÜALIDA  und  QUELIDA,  / 

quälida.  Pa.  quelida.  Ra.  quelitha.  glK.^ 

fadnora. 
ERCHÜELIDA,/,  mortificatio.  Sg.  183. 
QUALMIDA  und  QUELMIDA,/.  (e£  angel«. 
cvilmian,  ocddere.) 

quälmida.  Pa.   quelmida.  Ra.    quelmi- 
tha.  gl.  E.,  fadnus. 
QUELl  (angels.  cvoelc,  nex),/.,  ÖitaaL 
I?.  s:  cheli,  supplidum.  Bo.  5. 
g.  $.  cheli,  snppUdi.  Bo.  5. 
d.  s.  cheli,  suppüdis.  Bo.  5. 

mit  cheli  g^notet  uuurden.N.78,L 
ö.  Ä.  die  mir  cheli  tuont  N.  16,  9. 
QUEUG. 
uuio  ungerno  er  cheligo  Cadv.?  saeva 
sc  mors)  betuot  iro  uueinonten  ou-  ^ 
gen.  Bo.  5. 
CHELUNGA,  /.,  tribulatio.  N.  43,  IS, 
(QÜELISUNGA. 
ih  sach  die  quellesunge  mines  lieben 
liutes  in  lande  pharaonis.  Mos.) 
CHWILHWERCH  in:  puellae  veroinfra  sa. 
^  lam  manentes  ires  opus  ad  vestrum  et  tres 
sibi  fadant  dies  et  hoc,  quod  alamanni 
chwiltiwerch  dicunt,  non  fadant.  ürk. 
von  817.   ist  nicht,  wie  Grimm  (deutsche 
Rechtsalterthümer  T.  353.)  erklärt,  opus  pe- 
stiferum,  sondern  das  bis  zur  Nacht  fortge-  : 
setzte  Tagewerk;  cf.  nord.  qvölld,  schwed. 

[«•]  ^    , 

DigitizQd  by  VnOOQlC 


655  QUALL— QUAM. 

qwaell,  vesper,  und  angels.  cvilttid,  con- 
iicinium. 

QUALL.  Sollte  es  WALL  mit  vorge- 
setzter guituraUs  seyn?  cf.  angels.  veall,/o«5,' 
doch  ist  auch  sanskr.  jala,  aqua,  in  Erwägung 
zu  ziehen,  oder  auch  wohl  skr.  \y^l^  f lagrare; 
oder  cal,  movere,  oder  sval,  svall,  celeriter 
se  movere. 

QUELLAN  (quillu,   quäl,   quullun,    quol- 
lan),  quellen/  scatuHre.  Ka.  Sg.  292. 
UZQUELLAN,  aufquellen;  exundare. 
uzquullun,  exnndabant.  Prud.  1. 
uzquellantuD,  f ervenies  (rivos).  Prud.  1. 
QUELLA  (cf.  angels.  veall),  /.,  üuelle. 
a.pl*  quellon^  scntebras.  D.  II.  331. 
ABERQUELLAN  (uberqucUan?),  ad  con^ 

geriem.  D.  II.  313. 
ÜBIRCHOLLIKI  und  UBERCHOLLIKI,   ad 
congeriem.  D»  IL  313. 

QUHILLANTAR  a  CHULLANTAR. 

OU  AiVl»    Ist  sanskr.  kram,  ire,  oder  gam, 
ire,  damit  zu  vergleichen?   oder  jan,  oriri?  — 
(Von  dieser  deutschen  Wurzel  stammt  das  franz. 
chemin,  ital.  Camino  ab.) 
QUEMAN  (quim,  quam,  qudm,  quom),  gotli. 

quiman,    angels.    cuman,    altnord.    koma, 

fommen;  venire. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 

venire.  T.  81.  Is.  3,  6.  C.  Em.  33.  K.  42.  N. 
37,  16. 

chuuimit,  snppetit.  Gc.  8. 

quimit,  labitur.  Gc  1.  6. 

chuimit,  regreditnr.  Ra. 

quemant,  pertingunU  Gh.  1. 

queman,  exire  (ad  opera).  Gc.  3.  " 

quimit,  redimdat  (crudelitas  in  regem).  Mx, 

quam,  mit.  Mx.  cecidit.  Mz.  requievit.  Mc. 

qhuam,  pervenit.  H.  20. 

chomentiu,  ingressa.  Mcp.  19. 

chuementemu,  advenienti.  H.  1. 

quemanar,  fnsus  (ab  patris  gremioj.  Prud.  1. 

fonc  fatcr  chomencr,  proccdens.  NL 


QUAM. 


656 


quem  an U)    lapsa    (ancilia   coelo).    VA. 

Vlir.  664. 
uuazzer  sint  mir  chomen  un^  an  den 

lih.  N.  68,.  2. 
uuanna  hera  zuns  quami,  nnde  te  ha- 

bemus»  Sb. 
chumet  unz  ze  dien  unolchenen.   N. 

35,  6. 
der  chome  zcr  ^,  nubat.  N.  146,  8. 
quami  zeru  firu.  0.  III.  15,  18. 
deaio  ili  ze  ougon  cham.  N.  17,  45. 
kumit  in  gotes  antuuart.  Wm.  3,  IQ. 
kume  in  sinen  garton.  Wm.  5,  1. 
chamen  iro  uuort  in  eudc  dero  uuerl- 

te.  N.  18,  5. 
qucmet  after  mir.  T.  19,  2. 
ih  chumo  füre  dih,  appnrebo.  N.  16,15. 
daz  du  daruz  chomcst  N.  120,  8. 
kum  mir  uon  libano.  Wm.  4,  8. 
föne  herzen  choment  miniu  uuort' N. 

48,  4. 
föne  dinemo  analiutc  chome  min  ur- 

tt\\A2i^  prodeak  N.  16,  2. 
quemant  fona  himile.  Em.  33. 
quememes  uuir  mit  thir.  T.  235,  3. 
übe  ih  uba  stete  chumo^  si  motus  fuero. 

N.  12,  5. 
dar  choment  sie  aba  iro  gu^ollichi.  N. 

48,  15. 
arn  quimit  T.  87. 

coment  taga.  T.  201,  3.  ' 

zit  quimit.  T.  87. 
unzc  der  tag  kume.  Wm.  2,  6. 
quimit  imo  helfa.  Ep.  33. 
föne  demo  der  uust  alles  cuotes  chu- 
met Ep.  can.  2. 
kesunt  des  lichamin  chumet  N.  37.  8. 
irchomeni  chumet  N.  37,  11.    . 
uuarheit  ist  chomen.  N.  39,  7. 
laba  chumet  föne  christo.  N.  41,  2. 
föne ßdelibus  chumet  der  liumunt  vir^ 

üitnm.  N.  44,  9. 
imo  chumet  gold  föne  arabia,  dabilur. 

N.  71,  15. 
m.ir  chumet,  daz   mir  geheizzen  ist 

N.  76,  3. 


Digitized  by 


Google 


657  QUAM. 

verum  mane  kumet  nah  dirro  uucrlt- 

tiinstre.  Wm.  2,  17. 
secundls  chumit  iz  uone  primis.  Org. 
föne  dien  choment  tie  lugi.  Org. 
ummahti  quemant  fon  suntono  sahti. 

O.  III.  5,  2. 
fonc  iro  choment  alle  sculdc.  N.  IS,  14. 
föne  dinero  uuate  choment  die  stan- 

cha.  N.  44,  9. 
föne  Itchamen  choment  uns  arbeite. 

N.  42,  4. 
dannan  uns  choment  chrefte.  N.  65,  ?• 
queme  heili  thjemo  manne.  O.IIL  16,39. 
in  chome  der  strich.  N.  34,  8. 
chorilen  mir  dine  genada.  N.  118,  77. 
asuuicha  quemen.  T.  95. 
tod  cham  iu  föne  sinemo  zornc. N.  29, 6. 
quam  uns  gilouba.  O.  III.  7,  88. 
uuannan  cham  diu  unrauua?  N.  37,  4. 
mir  cham  ser  über  ser.  N.  37,  6. 
es  maru  uuort  tho  quamun.  O.  II.  15,3. 
dien    hier    rihtuoma   chomente    sint. 

N.  75,  6. 
änderest  chomene  blnomen,  redivivos 

Jlores.  N.  71,  16. 
föne  disemo  ist  petrus  chomener.  N* 

73,  18. 
föne  fafcer  chomener^  procedens.  Nt 
du  föne  abraham  chomener.  Nd. 
föne  gentibus  chomener  (unas  der  cert" 

turio).  N.  46,  10. 
der  föne  unrehtcmo  gehileiche  cho- 

meno  liut.^  N.  59,  10. 
föne  dinemo  munde  chomeniu  ea.   N. 

118,  72. 
föne  imo  chomene  scriftc.  N.  28,  8. 
iro  uui6  ist  chomen  föne  dinemo  uuin- 

garten.  K3.^ 
so  Ist  kuman  diu  heitere  über  al  die 

uuerlt.  Wm.  2,  12. 
mala   sint  in    chomen   füre    bona,   N. 

106,  34. 
so  sin  Ion  chumit  N.  70,  19. 
quimit  iz  uuola  manne.  O.  III.  7,  80. 
cumet  qerror.  Wm.  4,  10. 
dara  chomet.  Mcp. 
^0  uuir  dara  chomen.  N.  65>  6. 


QUAM. 


658 


uuara  ist  nu  daz  allez  chomen.  N.88, 39. 

Cherchomener,  advena.  Wn.  450.) 

hera  chome,  adveniat.  N.  71,  15. 

hcra  quam  in  uuerlt  Wm.  5^  15. 

cham  hara.  N.  81,  1. 

quim  hara!  T.  87. 

chujm  hara  ze  uns!  N.  79,  2. 

chomenfc  hara!  N.  47,  2. 

diu  hinnan  chomenen  argumenta.  Bo.  5. 

{Ao  daz  iar  hine  chom.  Mos.) 

dannan    alliu   chorunga    chomen   ist» 

N.  42,  2. 
dannan  diz  legir  huor  chomen  ist  N. 

50,  12. 
anderes   uuannan   chomene»   alienige- 

nac.  N.  104,  23. 
euman  ze  ruouuon.  Wm.  3,  10 
chumet  ze  helfo.  N.  93,  16. 
fio  uuieo  iz  mir  ze  ophere  chome.   N. 

49,  13. 
er  iz  chome  z^  dien  uuerchen.N.57,3. 
ih  cham  ze  sinne.  N.  36^  36> 
chamen  ze  geloubo.  N.  40,  14. 
chomene  ze  rellquits,  residuL  Nd. 
unsere  taga  sint  chomen  ze  unmani- 

gen  (sind  wenig  geworden).  N.  89,  9. 
quimit  in  muat  0.  III.  3,  % 
chumet  in  freisun.  N.  36,  24. 
chomint  in  mannis  uuan.  Org. 
quement  in  githahti.  O,  III.  1,  8b 
choment  in  forhtun.  N.  70,  24. 
chome  in  not  N.  101,  2. 
quem  er  innan  muat  mia  O.  I.  2,  29. 
chamen  in  angest  N.  45,  7. 
do    sie    in    iro    fiendo    geuualt    cha« 

men.  Nd. 
imo  quami  in  herza.  O.  III.  2,  14« 
quimit  uns  heim.  0.  IIL  16,  59. 
heimchomeniu,  in  pafria.  N.  87,  16. 
sin  bluot  chome  uffen  unsih.  N.  36,6. 
daz  ist  allez  uffen  unsih  chomen.  N. 

43,  18. 
din  genada  chome  über  mih.  N.  118,41. 
so  cham  über  sie  gutes  abulgi>  asccn- 

dit.  N.  77,  30. 
iuuuer  fridu  quuimit   ubar   daz  bus 

Frg.  3. 


Digitized  by 


Google 


65a 


QUAM. 


QUAM. 


660 


des  sie  gereton,   daz   anaharcton   sie, 
daz  uuollon  sie  zein  cbomen.  N.52,6. 
Form  und  Flexion: 
Inf.   queman.  O.  I.  II,  55.  17,  43.   18,  18. 
25,  23.  H.  7,  47.  21,  43.  IV.  3,  20. 
T.  81.  82.  91.  129.  Em.  33.    VG.  I. 
200.  Gh.  1.  3.  Frg.  19.  59. 
qTiemen.  T.  82.  125.  129.  131. 
ioman.  T.  88.  101.  160. 
■  cuman,  kuman.  Wm.  1,7.2,  13.  3, 10. 
chomen.  N.  5,  h.  8,  3.  9,  12.  13,  5.  ■ 
29,  10.  36,  36.  37,  4.  40,  11.  Mcp. 
Bo.  5.  Ho.  2.  Syl.  Wb. 
«i  quemanne.  T.  144. 
«e  chomenne.  T^.  26,  4.  41,  7.  89, 
10.  Mcp. 
(ih)  qaimu.  T.  47,  3.  162,  1.  164,  4.  165,  6. 
289,  3. 
quhimu.  Is.  3,  6. 
cumu.  T.  178,  5. 
chumo.  N.  5,  8.  15,  5.  26,  6.  39,  8.  41, 

3.  118,  17. 
qnim  ih.  T.  178,  5. 

(da)  quiniis.  C. 

quiraist  T.  14,  2. 
cumist  T.  205,  6. 
cburaesL  N.   10  (a),  7.  12,  2.  75,  4. 

79,  5.  Mcp. 
chomest  W.  82,  2.  120,  8. 
(er)  quuimit  Frg.  3. 

quimit  Em.  33.  T.  8,  3.  44,  7.  47,  5. 

67,  10.  82.  87.  95    0.  I.  15,  37.  18> 

64.  27,  2a  II.  9,  73.  13,  37.  14,  66. 

IV.  7,  52.  Gc  1.  6.  gl.  K.  Bib.  l.  2.  Mx. 
qubimit.  Is.  5,  5.  8. 
qhuimit.  K.  42. 
chuimlt.  Em. ,4.  Ra.  K.  11. 
chuuimit.  Gc.  8.     ^ 
chumit  N.  9,  6.  13,  7.  70,  19.  Ep. 

can.  2.  Nh.  IL  Org.  Syl.  Wb. 
churoet  N.  2,  12.  5,  4.  6,  1.  7,  9.  13, 

4.  18,  9.  19,  7.  26,  14.  29,  6.  35,  9. 
45, 11.  Ha.  1.  2.  Syl.  N.  II.  Mcp.  Bo.  5. 
Org. 

cum  it.  T.  162,  3,  165,  8.  171,  1. 172,  3. 

173,  1.  VVro.  II.  III.  IX. 
kumet,  cumet.  Wm.  2,  7.  3,  10.  4, 10. 


chnnt  (sL  cbum^e,  chumit?)  in:  nnx 
got  chunt,   der  intituht  tougeni 
dero  finslri  undo  offenotrat  faer- 
zon  undetlaone  chunt  .manneli- 
chemo  lob  föne  gote,  danne  ski- 
n'ent   die  rehten   also  sunna.   N. 
36,  6. 
(wir)  qucmemes.  T.  235,  3. 
comenmcs.  T.  165,  2. 
'  chomen.  N.  65,  6.  Syl. 
(ir)   cumet,  kumet  Wm.  3,  11. 
Xsie)  quemant  Frg.  27.  Em.  33.  Gh. 
quuemant  Frg.  15. 
qbuemant  K.  18.  R. 
qnhemant  Is.  9,  2. 
quement  T.  21,  4.  41,  I.  47,  7.  113. 
116.  0. 1.  6,  14.  II.  14,  62.  16, 19.  lU. 
1,  8.  5,  2.  25,  15.  IV.  26,  39.  31,  25. 
Gh.  3. 
coment  T.  135.  201,' 3. 
cbomcnt.  Ho.  N.  9,  4.    18,  14.  42,  4. 
43, 19.  44,  13.  48,  4.  65,  7.  Mcp.  Org! 
ßo.  5. 
chomint.  N.  1.%  5.  Org. 
(ih)  queme.  T.  8,  4.  O.  IIL  8,  34. 
quome.  Sg.  292. 
chome  N.  37,  16.  101,  2-  ßo, 
kume,  cume.  Wm.  1,  7. 
chume.  N.  II. 
(du)  chumest  N.  12,  3.  / 

chomest   Mcp. 
(er)  queme.  Frg.  23.  T.  4,  3.  84,  6.   110. 
Frg.  17.  0.  I.  2,  53.  II.  12,  31.  III. 
16,  18.  20,  131.  IV.  15,  21.  24,  17. 
V.  4,  2, 
quaeme.  Wo.  2. 
qbueme.  Ct.  189.  Sg.  911. 
come.  T.  208,  5. 
kume,  cume,  kuma.  Wm.  1,2.  2,  18. 

5,  1. 
chome.  Ct.  82.  N.  5,  &  6,  11.  16,  2. 
18,  10.  21,  9.  30,  30.  34,  a  35,  12. 
49,  13.  57,  3.  63,  6.  71,  15.  118,  41. 

146,  8.  Mcp. 
quem  er.  O.  f.  2,  29. 
chom  er,  chum  er,  cum  er.  Wm.  1,3. 
(wir)  qhuememees.  K.  1. 


Digitized  by 


Google 


661 


QUAM. 


QUAM. .     ^ 


662 


(sie)  qiiemen.  T.  95.  107.  O.  IV.  1,  44.  V. 
23,  209. 
«homen.  Ho.  N.  62,  10.  64,  11.  68,  28. 

69,  3.  118,  t€.  Bo.5. 
cumen.  Wm.  3,  10. 
(ih)  quam.  T.  25,  4.  44,  23;  104.  175,  6.  0, 
la.  16,  63.  IV.  21,  29. 
qhuuam.  K.  5.  7. 
^  Cham.  N.  t7,  45.  18,  8.  21,  U.  26,  6. 
36,  36.  39,  6.  41,  5.  65,  3, 
(du)  quÄmi.  Frg.  19.  T.  53,  6.  119.  183,  4. 
O.  II.  12,  8.  IIL  12,  24.  24,  36.  Sb. 
Bib.  1.  2. 
cfauämi.  H.  6. 
chuaamL  Mr. 

chÄme.  N.  67,  25.  76,  20.  82,  2.  92,  3. 
chomi,  chomp.  Nh.  IL 
(er)  quam.  Me.  Mx.  Mz.  Bib,  1,  2.  Sb.  VE. 
X.  19.  Mal  Frg.  17.  27.  Ct.  94.  S.  5. 
12.  T.  6,  1.  11,  2.  13,  2.  91.  O.  I.  3, 
3.  5,  3.  12,  3.  14,  17.  U.  8,  40.  14, 
99.  IIL  16,  68.  Wm.  2,  8.  9.  5,  12. 
qubam.  Is.  2,  3. 
qhuaro.  H.  20. 
chuam.  Bib.  1. 

Cham.  Bib.  2.  N.  1,  1.  17,  12.  18,  6. 
24,  10.  35,  7.  37,  4.  45,  1.  50,  7.  77, 
30.  81,  1.  Mcp.  Bo.  5. 
chom.  Bib.  5.  Ho.  N.  IL 
(wir)  quimumes.  T.  8,  I. 
quämunmes.  T.  152. 
quämum.  C. 

quämun,  O.  L  17,  22.  IV.  5,  66. 
(ir)  quämut  C.  T.  152.  O.  V.  4,  38. 
hcuftmut  Rb. 
cliäment  Mcp. 
(sie)  quÄmun.  Frg.  17.  T.  4,  11.  12,  3.  13, 
17.  21,  4.  O.  L  9,  7.  13,9.  17,9.22, 
19.  IL  15,  3.  IIL  9,  8.    , 
qhuämun.  K.  p. 
chämen.  N.  27,  4.  30,  12.  32,  7.  37, 

8-  38,  13.  82.  9.  Mcp.  Bo.  5. 
ehumen.  Na.  IL  Wb. 
(ih)  quiml  T.  170,  4.  O.  IL  9,  27.  18,  1. 

chAme.  N.  39,  8. 
(du)  quAmist.  0.  IIL  24,  13.  38. 


(er)  quämi.  O.  L  8,  23.  II,  60.  IL  4,  13. 
6.  18.  18,  22.  III.  2,  14.  15, 18.  T.  81. 
quh^mi.  Is.  5,  i5. 
chäme.  N.  37,  8.  105,  46.  108,  24.  112, 

8.  118,  147.  Mcp.  Org.  Bo.  5. 

(sie)  quimin.  0.  HL  8,  21.  22,  68.  T.  5,  7. 
«himin.  N.  87,  17.  118,  66.  Mcp.  Org. 
imp.  «.  quim!  T.  17,  3.  60,  2.  47,  5.  87.  106.  . 
Frg.  59. 
ehuml  N.  7,  8.  44,  5.  79,  3.  118,  126. 

Wm.  2,  14.  H. 
cum.  T.  135. 

kam.  Wm.  2,  10.  4,  8.  7,  12. 
imp.pl  queiöet!  T.  16,  2.  19.  2.  66,  2.  67, 

9.  87.  207,  6.  237,  4.  O.  IIL  14,  87. 
V.  20,  67. 

qhuemat  K.  p. 
quhemet.  Is.  6. 
choment.  N.  13,  3.  53,  12.  45,  9.  47, 

2.  65,  5.  Mcp. 
chomint  N. -44,  10.  67,  4.  90,  7. 
p.  a.  quemendi.  Ct.  66. 

qnementi.  T.  7, 10.  8,5. 13,  8. 27,  1. 96. 
chomende.  N.  88,  13. 
ohomendo.  N.  42,  4.  80,  1.  6.  Bo.  5. 
n.  s.f,  chomcntiu.  Mcp.  19.  Bo.  5. 
g.  «.  m.  quhemendes.  Is.  5,  5. 

des  cbomenten.  N.  44,  13. 
d.  .f.  in.  chuementema  H.  1. 
a.  s.  m.  qucmantan.  Frg.  25. 

quementan.  T.  13,  4.  14,  4. 

17.  4.  91. 
comentan.  T.  190,  3. 
cbomenten.  N.  88,  8. 
chominteo.  N.  67,  25. 
n./)/. m. quemente.  T.  56.  79. 

cbomentc.  N.  71,  16.  75,  6. 
n.pl.n.  c'homentiu.'  Mcp. 
fl.;3/.m.quemente,  T.  13,  1.3. 
p.p.  quhoman:  dha'zs  qubomanscolda 
'  uuerdan,  venlurum  esse.  Is.  7.  uuard. 

Is.  7.  ist.  Is.  5,  6. 
chomen  bist.  Mcp.  ist  N.  26,  6.  Zi» 
5.  34,  21.  39,  7.  42,  2.  43,  18.  47,11. 
50,  12.  88,  39.  116.  Bo.  5.  «int  N. 
78,  1.  89,  9.  94,  4.  98,  7.  106,  34.  Ho. 
Org.  Wb.  si.  N.  47, 15.  73,  9.  87, 14 


Digitized  by 


Google 


663  QUAM, 

118,  25.  Bo.  5.  sist.  Mcp.  sin  (sic> 
Bo.  5.  uuas*  N.  98,  3-  Mcp.  uuaren. 

Mcp. 
kuman,  cuman  bin.  Wm.  3,  3.  5,  1. 

ist  Wm.  1,  16.  2,  12-  4,  3- 
«ucman  bist  O.  11.  7,  67.    ist  O.  IL 
7,  45.    uuas.  O.  L  16,  17.  IL  8,  20. 
IlL  9,  1.  V.  3,  1.  uuarL  O.  IL  3,  36- 
n,  s.  m.  quemanar.  Prud.  1. 
qhuemaner.  Rd. 
chuueraaner.  Ib. 
quhomaner.  Mat 
chomencr.  Nd.  Nt  N.  46,  10. 

54,  20.  73,  la  108,  14 
chominir.  Nd.  IL 
der  choraeno.  N.  59,  10. 
fi.  s.f.  chomeniu-  N.  87,  16.  118,72.    ' 

Mcp. 
a.  s.  n,  ehomcnex.  Bo.  5. 
d.  s.  m*  qhuemanemu.  K.  58. 
/i,  s.  in.  quhomcnan.  Is.  5,  6. 

chomenen.  N.  44,  2.  79,  16. 
104,  40. 
ö.  i.f»   quemana.  Mc.  Ep.  can.  1.3.4. 

Bib.  Z 
a.  s.  n.   chomenez*  N.  73,  5.  Mcp. 
»,  ph  nu  cbomene.  SyL  Na.  Nd.  N.  104, 
23.  105,  28.  106,  ll. 
nuannan  die  namen  cbome- 
ne sint  SyL 
n.  pl  n.  cbomcniu.  N.  118,  129.  Bo.  5. 

aia  chomenen.  Bo.  5. 
a,plm.u.f.  cbomene.  Nd.  N.  28,  8* 

71,  16. 
a.  pl  n.  quemanu.  VA.  VIEL  664. 
GAQUEMAN. 

kaquemet,  vemte.  Frg.  19. 
ARQUEMAN  und  SIH  ARQUEÄIAN,  erfc^refr 
Uxii  stupefieriy  horrescere.    In  Wb.  auch 
crchomes   du   die   diele,  obsiupe/acies 

gcntes. 

arqhuimit,  stupeL  R. 
irquimit,  hebet.  VxmA.  1. 
archuuemant,  obstupescunt.  IRb. 
arcbuemes,  oistupescas.  Rb. 
arhunerae,  obstnpescaU  Rb. 
arquam,  Uupt f actus  ^st.  T«  9L 


QUAM. 


664 


arquam,  horrescit.  Prud.  i^  ^ 
arcbuemandi,  stupefactns.  gL  K. 
arquemantan,  stupentibus.  Prud.  1. 
arquemancr,  tiKanimis.  Mart 
irquemaner,  tremefactus.  Rlz. 
irquemanaz,  emortuum.  Sb.- 
arqucmana,  attoniti.  Prud.  1. 
arquemann,  motos,  Gc.  3. 
crcboracniu,  perterriia . ^Mcp.  72. 
•irqueman  ist,  stnpet.  gL  IL 
erqhuoman  uuartb^  pbriguit,  Ic. 
irchomen  uuurden,  compuncii  N.  45,  2. 
dannan  ircham  der  sundigo.  N.  75,  9. 
irchomen  sih  alle  sündige.  N.  97,  7. 
ih  mih  erquam   in    miacn    gedankon. 

Wm.  5,  4, 
daz  er  «ib  arquema,m^/7/i?  excldat,  Ec. 
nun  herza  ircham  ^ih.  N.  118,  l&l. 
irchamcn  sih   fonc   dien    miraculis.    N. 

93,  2. 
erchoment  sih.  Bo.  5. 
Mit  gen.: 
irquimit  is  muat  min.  O.  V.  f9,  8. 
er  irquara  uuorto.  0.  IV.  13,  39. 
erquamun  thera  dati.  0.  IIL  23,  30. 
sih  erchäme  dero  goto  miteuulste, 

paveret,  Mcp.  45. 
mennisken  irchamcn  sih  is.  N.76,19. 
ircham  sih  is,  commoia  est  (tcrraj.  N. 

96,  4. 
ih  ercbam  mih  tod«8,  obstupui.  Bo.5. 
des  ircham  ih  mih,  tlmui.  Nh. 
dero    herzen,   die  ane    got   uuaren, 

tuo't  si  sih  erchomen.  N.  28,  8. 
;so|te  ih  mih  tero  (leidungo)  ercho- 

m  c  n,  /  arhorrescerenu  Bo.  5. 
der    sih    arbeite    erchumet,    torpet. 

Bo.  5. 
diu  irchome  sih  is.  N.  97,  7. 
.des   sih  taz    smala    liut    erchumet, 
sinpei.  Bo.  5. 
Form  und  Flexion: 
Jnß    erchomen.  N.  28,  8.  Bo.  5. 
(er)  erchumet  Bo.  5. 
arqhuimit  R. 

irquimit  0.  V.  19,  8.  Prud.  1. 
(sie)  archuuemant  Rb. 

er. 


Digitized  by 


Google 


665 


QUAM. 


QÜAiyi. 


666 


etcboment  Bo.  5. 
irchoment  N.  113,  3  <' 
(du)  archuemes.  Rb. 
(er)  archuoeme.  Rb. 
arquema.  Ec 
irchome.  N.  97^  7. 
(sie)  irchomeli;  N-  97,  7. 

erchomen.  Bo.  5. 
(ih)  ircham.  Nh.  Bo.  5. 
erquaip.  Wm.  5^  4. 
irchom.  Nh.  IL 
(er)  irquam,  erquam.  O.  IV.  13,39.  V. 
15,  29. 
arquam.  T.  91.  Prud.  1. 
ircham.  N.  75,  9.  96,  4.  118,  161. 
ercham.  N.  67,  28.  Bo.  5. 
irchom.  Bib.  5.     '  .,.,.. 

(sie)  irquamun,  erquamun.  O.  II.  3,  33. 
III.  23,  80.  IV.  12,  14. 
arqud^mun.  T.  12,  5.  60^  17. 
irchameih  N.  47,  7.  7Ä,  19.  93,  2. 
115,  15.  ^ 
'  (er)  erchÄme.  Mcp. 
p.  a.  archnemandi.  gL  K. 

arquemandi.  P«.  ^ 

d.  pL  arquemantan.  Prud.  1. 
p^p*  arquemän.  Rx. 

archueman  ist.  Pa. 
itqueman  i»t  gl.  K. 
erquoman  uuarth.  Ic. 
irchomen  ist  N.  37,  11.  uuurden. 

N.  45,  2.  ' 

n.  s.  m.  arquemaner.  Mart 

irquemaner.  Mz.  Bib.  1.  3« 
arqhuomaner.  R. 
n.  s.  f.  erchomeniu.  Mcp.  72. 
n,  s.  71.  irquem^naz.  Sb.  Bib.  6.  (ir- 

quepanask  M£.) 
n./^/.  TU.  arquemana.   Prud.  1.    (die 
erchomeneiL  N*  63,  10.) 
<7.  p/.  m.  arquemana.  Gc  3. 
a.pL  n.  arquomanen.  VA.  IL  226« 
ÜFARQÜEMAN. 

ufarchuimit,  exoritmr.  Ra. 
ÜMBIQUEMAN. 
umpiquimit.  Pa.  gLK«, 
umpichuimit  Ra.,  ciramvenii. 
IV. 


umpiqueman,  ct>ciim9^i3/i«#.  Pa. 
ANAQÜEMAN  (anfotnmen). 
(dno  ne  getorst  er  den  man  ancho- 

men.  D.  HL  50.) 
der  tod  chome  die  ana,  die'solihsiut, 

venia t  mors  super  illos.  N^  64,  16. 
anaqnam,  insedi.  M.  29.  Gc,  1.  6.  7. 
die  starchesten  cham  ana  rido.  Nrn. 
gelust  cham  s4e  ana.  N.  57^  9. 
forbta  cbatn  sie  ana.  N.  47,  7. 
todes  forhta  cham  mih  ana.  N.  54,  5. 
nrdruzeda  cham  mih  ana.  N.  118,  53. 
cham    sia    ana    diu    euulgheit,    vehii. 

Mcp.  59. 
ana  quam,  subierai.  Mart   obrepsit  (som- 

nusj.  Mart 
nuort  then  kuning  anaquamun.   O.  L 

17,  29. 
forhta  unde  bibenot  chamen  mih  ana. 

N.  54,  6. 
anaquami,  mcideret  (^pigrius,  si  in  ipso 
exordio  aperte  culpam  ferire  voluisset). 
Gc.  4, 
anachuemani'ü,  inpressa.  Gc.  8. 
d*pL  den  anachomcnen  bilden.  Bo.  5. 
INQUEMAN,  ^tnciitfommcn. 
(den  der  stauch  inchumetf  zu   denen, 

der  Duft  kommt  D.  HL  47.) 
80  aber  er  dara  incham.  N.  62,  2. 
inquam,  inruit.  Bib.  1. 
thaz  hns  sie  thar  gisahunioh  sar  tha* 
ra  inquamun.  O.  L  17,  59. 
UNTARQÜEMAN,  unterfommeii. 
(sie)  untarquamin,  intercesserini,  Ec 
imp.s.  unterchume,  ^ii^t;^  (tuis  famu- 

lisj.  Wb. 
p*  a.'d.s.m.   üntarquemantemO)  subre» 
pente.  Gh.  1.  3. 
OBAQUEMAN. 
opaquemanti,  proventu.  Pa.   (opanana- 
quemen.  gL  K.) 
UBARQUEMAN.-OBARQUEMAN,  fiberfcmmeu. 
uparquimit,  viiuperat.  Pa.  gL  K. 
seito    (laqueus)    obarquimit  Jn    alle. 

T.  146. 
obarqueme  in   iuuih  tbie   gaho   tag. 
T.  146. 


[44] 

Digitized  by 


Google 


667 


QUAM. 


QUAM. 


668 


UFQUERIAN  {Äuf  f  oiniiun).      ;  ,     . 

ufqhueman,  Oi'irh  K.  2.  13.  ' 

hina  uf  cbomen,  pervenirc  Mcp.  56. 

uf  za  qhucmannc,  oma^cf/i^.  R. 
i  uufqhüIiTiit.  R.,  ' 

ufquimit  Pa, 

ufchuimit  gL  K.y  otUur. 

uuir.f  tbinan  aogul  inli  theo  fisg,  tbie 
dar  erlst  ufquitait,  nirn.  T.  93. 

unz  ir  hina  ufchoment.   N.  117,  27. 

ufquam,  egressa  est.  Sb.  Bib.  1.    exiviL 
Sb.  Bib.  1.  2.       . 
,   upbquam,  emersit.^i^.  67. 

uufqbuemanti.  K., 

ufqucmaiiti.  Pa., 

ufquemaiidi.  gl.  K.,  oriundus. 

uufqhucman.  R^       ' 

ufquemaa.  Pa., 

ufchuman.  gl.  K.y  ^^or/«^. 

ufqueman.  gl.  K., 

ufcbueman.  Ra.^  ^orjii^. 
AZQÜEMAN. 

azqubeine,  adveniat.  H.  2. 
UZQjüEMAN  (Ätt^fommeii). 

qirimit  ker  gisund  uz.  Lu.    udz  er  uz- 
cbumet  (uzchumit  Nuk  VL\  Nrn. 

us^come,  eäucet.  A*  i 

uz  quam;,   egresstAS  est.  Mx.  Sb.  Bib.  1.  2. 
(uzcboiu,  exivit.  Bib.  5.) 

uzqunmamcjs^  i?r/i/7iin//^.  Bib.  1. 

d^iiDäo  uz  chamcn  apostoli.  N.  49,  2. 

ciiamen  uz.  N.  10«,  24. 

uzquamun.  Bib.  1.  2.^ 

uz  qua  min,  t^aderent*  Mz. 

cum  uz!  T.  135#    i    '    -        , 

uzquemanu.  D.  il.  325., 
>  uz^quemiaiu.  Prud.  i.,  ediia  (vox}. 

du  bist  uflchomen.  Bo.  5* 
UÜIDARORIQUEIVIAN. 

«furuuidarort  quamun.  O.  IL  12,  23- 
NAHQüEMAiN,  iiadjtonnncu. 

die  nab  cbomenten  gobutcda»  Org. 

d^pl,  dien  .after  nab  ^rbomenten,  po- 
.  sterioribus.  Bo*  5. 
WIDARQÜEMAN  (niberfommcn,  herunter* 
'  fotiimen). 

niderqubeman,  descendere*  S^  3,  5. 


sunna  chümet  nider.  an  daz  4cefllde* 
N.  35;.  7.         -       ..     .  '     . 

nidarquemanii,  infabens*  Prud.  1. 

chnm  hara  niderl.  N«  30,  3* 
NIWIQUEMANER. 

niuuic^uemauer,  novilins.  K.  58. 

niuuiquueiüaoero,  novUiorrm.  K.  58. 
BIQUEMAN  (beeommeii> 

Bedeutung  und  Gcbraudi: 
denne  scal  imo  auar^in  lip  piqueman. 

Em,  33. 
uuanda.ioh  maximn  eleniefUa  becbomen 

mag,  daz  ih  in  sagen  sol.  Nd. 
biquimit  iu  thaz  andaraz  allaz  (wird  euch 

zufallen).  0.  IL  22,  28. 
picKurmet, /iroe;^//  (Saanaenkorn).  IIo. 
bichumit.  Bo.   l.y        ♦    .  > 
blgomiL  Bo.  3.,  proveniK 
bichumit  Bo.  3.  picbumit.  Bo.  1.,  cedit 
bichänl,  iucidii.  D   H.  320. 
f^iqnam^,  reflqrnit  fcaro  meaj.  Mv. 
piquamot,  refloruUtis.  M.  29. 
bechumet  tih  taz  ieht,  s^ntis^e  hqec  Bo.5. 
bechumet  tib,  mövet  (eigealicbi).  Bo.  5. 
diu  qaaestio  bechumet  uns  ^oh  \n  qninto 

libro.  fio.  5. 
tiu  (teil)  gelego  unde  gesito  ein  ande- 
ren bechomint  Org. 
biqueme  uns  thinäz  richi   0.  U.  21,  29. 
pichuueme  exsnrgat.Da, 
pichuemc,  prove/tiaL  K.  11. 
cuuic  rebd  biquhime,  adducatur  /iistiiia 

sempiterna.  Is.  5,  5. 
.biquemen  zea  gotes  <ninnon.  O.  V.12,  72. 
Otiliopc  pecham  Cyllenio,  romp/cxa. Mcp.W» 
pccham  er  mir  &us  cbödende,  intervenit 

dlöens,  Mcp.  4. 
imo  becham,  ^ocairrit.  Mcp.  S. 
nuinda  dir  noh  tin  uuillo  ne  becham, 

quod  nöndurn  tibi  venit  mansura  votuntas. 

Mcp.  16. 
biquam  iru  thaz  herza.  O.  I.  22,  41.' 
ther  thes  gisiuncs  biquam.  O.IU.  20,105. 
so  iz  zi  tbero  reisu  biquam.  O.  IV.  4,39. 
so  siu  bezist  biquam.  .0.  IV.  29,  31. 
in  ZI  muate  biquam.  O.  IV.  30,  24. 
so  nona  zit  biquam.  .0.  IV.  33,  15. 


Digitized  by 


Google 


669 


güAM. 


QUAM. 


670 


biqaamQn  si  fploubii.  O.  V.  6,  7.'  \l 
bechameii  ein  an^l^r^Q^  oocurrerwii  (uuat 

unde  gnada)«  N;  84^  IL  !i 

biquami  theru  dohter.  O.  IIL  11,  29. 
biquami  imo  sin  gisiuni*  O.  III.  20,  21. 
bii{Qami  thiu*  spracha  fon.  imo.   O.'  III. 

25,  30. 
thaz  iz  al  gizami  druhtrne  biquami.   O. 

IV.  2,  12. 
biquami  in  siniaz'riclii  Q.  V.  9^  48. 
81  iro  utiidemen  bocbäme,  dos  non  dees- 
set. Mq).  76. 
sie  becbämtn  (dien  zagosten),  proveni- 
rent.  Bo.  5* 

Form  und  Flexion: 
Inf.   piqueman.  Em.  33. 

pichomen.  Nd.  IL 

becbomen.  Nd. 
(er)  biquimit  0.  II.  22,  28- 

picbumet  Ho.  Bo.  1. 

bicbumit.  Bo.  3. 

picbumit.  Bo.  !• 

beebumet  Bo.  5. 

bigomit.  Bo*  3. 
(sie)  bccbomint  Org. 
(er)  biqueme.  O.  IL  21,  28. 

piqueme.  Em.  33. 

piqhueme.  Pn. 

biquhime.  Is.  5,  5. 

pichuueme.  Da. 

pichueme.  K.  7.  11. 
(sie)  piqfaauemen.'K.  63.        i 

biquemen.  O.  V.  12^  72. 
(er)  biquam.  D.  IL  320.  Bib.  4.  13.  O.  L 
12,  41.  IIL  20, 105.  IV.  4,39.  29,31. 
30,  24.  33,  15. 

piquam.  Mvi  Bib.l.  7.  Ps>  2;! 
,    becham.  Mq). 

bicbam.  D.H.  320. 

picbom.  Bib.  5.  6*      . 
(ir)  piquamot  M.  29.  Gc  1.  3.  6. 
(sie)  foiquamufl.  O.  IV.  16,  43.  V.  6,  7. 

bechamen.  N.  84,  U.    . 

pichuamun.  Em.  13. 
(er)  biquamL  O.  L  13,  20.  DL  11,  29.  20, 
121.  25,  30.  IV.  2,  12.  V.  9,  48. 

bechame.  Mcp. 


(sie)  bechatnin.  Bd.  5^'<     . 
UMPIPIQÜEMAN,  p.  pu;  eiradivpntm.  gl.  K. 

er  leret  jnib'iara  Folie^ehon^cn.  N.  17,.36. 
dara  sie  foUe  chomeh  süln;  N.  13,  7. 
.    daz  ne.maiila.ni€^ktQoUo4p4nan.  \Vm. 

2, 13.  ..••-.,;■    i 

4inz  man  £ollecbumethina  nf  sie  demo 

gotes  hus.  N.  41,.  5.  f^       i 

iollcckumel  ädwspedionem  vultus  dei. 

N.  120,  4.  . 

den  uuir  geaehei^,,  so  iiiiir  foflecho- 

men,id«r  ist  da^%ßnis.iN.3ii  1. 
so   sie  ffollecboment  ze    dinero   ana- 

sibtewN.  68,  17.  • 

so  sie  follecboment,   dara  ai^e  foUe- 

chomen  ^uln.  N.  13,  7. 
sie  ne  uollekument  adr*.  Wm.  4^  5. 
daz  kebet  follechome.  N.  53,  4. 
unz  man   follechome  dara  dar  gotes 
^      hus  ist.  R  41,  5-  '       ^ 

daz  er  an  imo  foUecliome  adpalmam. 

N.  118,  33.  ' 

daz  er  uolle  eume  (kuma^  Wra.  II.)  ad-. 

Wm.  3,  10. 
nntßdeles  foUe  ekomen  ad  requiem.  Nm. 

(folchomin.  Nm.  II ) 
uiize  SIC  uolle  kumen  (chumen.  Wm. 

LSi)  ad^.  Will.  3,  12. 
zc  deroi (niorta/itatij  ih  folle  cham.  N. 

138,  3. 
si  follecham  zc  goteY^w^'.  N.  76,  2. 
.die  follechomenen  hirta«!N.  d.  ps.  gr. 
FUM  QÜEMAN  (t)orf ommeii). 
furechomen  ze  allero  ougon.  Mep. 
uuie  kuman,  ^ert>orfommfii.  Wm.  5,  4. 
i  :.(uri  qhuimit,  praeoccupat.  R. 

-{uriquitAit'Pa.,    • 
/  'foriqhtiimit.  gl.  K, 

fur»chumit.  Ra.,  anUcellit 

(sie)  uure  kument   (eument  Wm.  IIL 

IX.),  Wm;  4,  10. 
furechoment  zuinela.  Bo.  5. 
furichuueman,   ptaeveniant  (horas  ca- 

noiücasj.  K.  37. 
iüriquamun,  äntidpaveruni.  Ps.  2.  Bib.  1. 
chäme  uure,  paUdsset  (fr aus).  Bo.  5. 
[44-] 


Digitized  by 


Google 


671 


QUAM. 


QUAM. 


672 


kum  uure!  WoliS,  ÜX  14.     •     iy  ■  . 

(ntlchnuemtinit j.firiiipimi^teA  K.'63. 
'  t  ifuriqtteihaBlHl  (Cariqti^biana.  EcJf^elapsi. 
Sba  £c  8i:rt 
fviXMiMtm^nemf  emersis.  M.  15.  Can.  10. 
uuriquemanen^  eversis.  Cau.  11.  13. 
umriquentanuii,  iversiß.  Gas.  7. 
FRAM  QÜEMAN.  i   . 

't  Irarnquimit,  procädit  (deore  dei  verbum). 
T.  15,  3. 
frahichuem«,  prod^n/.  Gc.  8«  9. 
iramquam^v.^;xM^i •  (^dichan .  ab  caesarej. 

T.  6,  11.        . 
fiamquhoman,  exortä  (de  dävid  radicej. 

'■-       U.  9,"  3.«     .      '-.        •      ■;,     V.^    Mi^     '    ' 

INGEGUNI  QÜEMAN,  entgejtnf  otmmen.   O. 
n.  15,  13. 

(sie)  ingegini  quamon.  O.  Ol.  13,  52. 
(sie)  ingegin  quamin.  (X  V.  16,  6. 
HINTARQUBMAN  (nur  bei  Otfrid),  stupere, 
.^  horrescere.  i 

hintarquemcnt  ihnates.  O.  V.  20,  83. 
ih  iiintarquamtliln.  O;  L  22,  50. 
(er)  hintarquam   tho   harto  ther  go- 
tea  euuarto«  O.  I.  4,  23. 
hintarquam  thef  a  michilun  guati. 

O.  I.  8,  16. 
hintarquam  thero  un'orto.    O.  I. 

17,  30.  21,  12.  U.  12,  21. 
hintarquam   thiu    muater.    O.    I. 
22,  23. 
^    hintarquam  tha  sliume  ther  fo- 

.'rflsaga  idiiiro.  0.  T.  25,  3.^ 
.   sunna   hintarquam  ther   armali- 

chuo  datL  O.  IV.  33,  3. 
.ihtr  Imkitta)  er  so  sero  hintar- 
quam. O.  y.  15,26. 
(sie)  hintarquamua  uuorto.  O.  L  12,  6. 
hintarq«amun    thera   lera.    O.   L 

27,  4. 
hintarqnamun  sines  uuisduames. 
O.  m.  16,  6.  ^  O.JIL  8,  23.  13, 
66.  16,  8.  20,  29.  IV.  4,  22.  58.71. 
(er)  hintarquami  (dato).  O.  II.  12,  3. 
giang  eruzthospato,  bintarque* 
man  tbrato.  O.  L  4,  76. 


DXJRUHQHUEMAN,  ildruhqhuueman, 
',  (tut(^fon!meii),f/firrwcmrtf.  K.  p.  7.   ' 

ih  thuruhquBiüe  Ih^aia  zi  thir.  O.  ll(. 
•       8,  46.      '  .-       -!    •  I- 

d4iruhqhuematt  (&i),  perveniatnr.  K.  p. 
.   duruhquoman   ni  iiuirdit,   nequai/uam 

pertingitur  (ad  spem).  Gc  3. 
ZÜOQUEMAN,  jufomtnen. 

zuoquimit,  subrepit,  Gh.  1.  3. 
zuoquira^it  €an.  9.  10., 
zuochulmit.  Can.  11.,  deproperef. 
zuochome,  advcnlaf.  Wb. 
«    zuaqfauemanle,  zuoqhuucment&,    ad- 
venientes*  K.  4.  7. 
zoaqhuemane.  gl.  K., 
zaqucmane.  Pa.,  adorli. 
zuoqueniene,  provecti.  fc 
ZISAMANA.  QUEMAN,  jufammcnfommen. 
Inf.   zesamine  chomen»  ^.  15,  1.. 
(ih    zesamane    chume,    convenio.  Wn. 

460.) 
(sie)  zisamane  coment,    conueniunt.    T. 
187,  2. 
zesanrene  nc  choment.  Syl. 
(sie)  quamun  al  zisamane.  O.  IIL  9,  3. 
saman    quamua,    convcrwrunt,    T. 
189,  1. 
(sie)  chämtn  zesamine.  Bo.  5.^ 
imp.ph  choment  (ehomlat)  zesamene! 
N.  73,  8.  18. 
BIQUIMI  (woraus  unser  6e(}uem). 

(den  nam  er  uil  beehomc.  D.  IH.  67.) 
a.s.n.  bilidi  hiquami.  O.  IV.  7,  64. 
Saperl.:    bech^most    skepfet   man    na- 

mchj  facilius.  Org. 
ÜNBIQUiMI,  ttu6cq4iem. 
nnpichuuami,  inaccessa.  Da. 
ist  umbechdme,  namin  ze  gebcnne, 

idoneum  tit)n  eäL  Org; 
ÜMBEQUiMO,  TOofe*/^.  Bo.  5. 
daz;  so  umbeqoamo  sih  becheret 
.    uw/-.  Wm.  6,  12. 
AQÜEMO,  m.,  alumnus. 
n.  pL  acuu^mon.  Bib.  12.    achuuemon. 
Bib.    9.    achuemeiv    Wn.  863., 
alumni. 
AFTARQUEMO,  w.,  successor,  SRac^fomm^. 


Digitized  by 


Google 


673 


QUAM. 


qVAM, 


674 


afterchomo,  successor.  Mcp.  28. 

n.pl.  afterchomen.  Bo.  5«  N.  48^  12.  77, 

61.55.57.78,11. 
d. pl.  aphterquemun.  M<^. 

aphtarqucniun.  Bib.  2. 
aftcrquemun.  Bib.  1« 
afterchomen.  N.  20,  10. 
!?•/;/.  aftcrquemun,  propagines   (eorum 
corntperiMiJ.  MX.  7.  Bib.  1.  2. 
aftercbomin,  posteros^  Prud.  1. 
UAQHÜEMO,  m.,  posterus.  Ib.  Rd. 
UiNTARQHEMO,  in.  (untarqueman;  Can.  2.), 

interventor.  Can.  1. 
NIUÜIQUEMO,  m.  Tg.  1.  niuuicumo.  Can.  4. 
-  neoptiyUts* 
aiuuchuemo,  hovUius.  K.  58. 
ri.pL  nluchomin  ze  gloubo,  novelU  in 
ßde.  N.  73,  17- 
Z130QUEM0,  m.,  advena.  A. 
[WILLICOMO  (willecome.  Hd.),  XoiilUm 
meii.  osiannoy  interjectiOy  quasi  dicas:  hel- 
lo aut  willicomo.  Hs.  2.] 
(der  chunich  hiez  in  ain  willechomen. 
Mos.    hiez   si   willechomen    sin.    D. 
m.  106.) 
KAQÜIMl,/. 

d.  s.  kaquimi,  even1U4  Pa. 

kahquemi,  eventu.  gl.  K. 
ÜFQÜIMF,/.  (und/?.?),  exordium.  Pa.  gl.  K. 
exorsus.  Pa. 

üfchumi^  origo,  Pa.  Ra.  gl.  K. 
^ufchum,  exorsus.  gl.  K. 

fona  ufchume.  Pa.  gl.  K. 
ZOQUEMI,  /.  gl.  K.  zoquumi.  Pa.,  conventus. 
SAMANCHÜMf, /.,  conventus.  Pa.  gl.  K. 
CHUMELINC,iii.Le.2.  chomeling.  N.38,13., 

advena. 
.  o.  chomelinch,  advenam^  N.  93,  6« 
ÜOCHÜMlLliNC,  w. 

uohcumelinch,  acinus*  Sal.  5. 
a.pl.  üochumilinga,  racemos.  Zf. 
NIWIQÜEMALINC,  in. 

(niuquomelinch,  növitii.  Sal.  1.) 
a.pl.  niuquemalinga,  advenas.  Mc.  Ep« 
can.  1.  3.  4.   X 
niuqucmilinga,  advenas.  Sb. 
ZUOCHUJIILINC,  m. 


a.  zuochomcling^  adoenam.  N.  145,  9. 
UOCHÜMIL  und  UOCHÜMILO,  m. 
aochumilo,  racemus,  My].  Sb.  Bib.  2. 
a.  s.  uoquumllun,  acinum.  Mu,  Bib.  1. 
uocliumilun.  Bib.  5. 
uoqucmilun.  Sb. 
77./:)7.  uochumila,  raccmi.  Gd.  Bib.  1. 
a.ph  uochumila,  racemos.  VG.  IL  60. 
uochumila.  Bib.  1.  2.  3.,, 
uo  quin  IIa.  Mor.,  acinos. 
uoqumilun,  racemos.  ^CA. 
[NAHCllüMIL,  m. 

mit  nahchomcin,    successibus  (t empor a 
determinans),  Wn.  1542. 
NIÜCHOÄIENE,  m.,  neophltus.  Tä! 
niuuiquemini,  neophitum.  Sb. 
ERCHOME,  /.,  pavor.  Wb. 
ARQUEMAM,/.  Pa.  irquemani.  gl.  K.  ax- 
chuemani.  Ra.    irchomeni.  N.  37,  11., 
pahor. 

d.  irquemani.  Mz.  Bib.  1.  2«, 
irquemini.  Sb, 
archomani.  Pa., 
archomini.  gl.  K., 
erchomeni.  Bo.  ^., 
archueman.  Ra.,  stupore.  ' 

in  irchomeni,  in  extasi.  N.  67,  28. 
in  mines  muotes  irchomeni,  extessu. 
N.  115,  11. 
a.  erchomeni,  stuporem.  Bo.  5. 
ERCHOMENLIH  uuare  iz,  siuporis  esset. 
Bo.  b. 

prodigia  sint,    diu  uuir  er  nc  gesa- 
hen unde  sie  föne  diu  irchomen- 
lih  sint.  N.  104,  27. 
ANACHOMENJ,/,  nffectus.  Org.  affectio.Org. 
d.  anachomeni,  passione»  Bo.  5. 
n.pl.  anachominina,  affeciiones.  Org. 
BIQüEMANf,  f. 

d.  pahuemani,  bachuemani.  Rh., 
piqnemini.  Gc.  3., 
piquemani.  Gc  5.,  perveniione. 
DURAHPIQÜEMANI  (d.J,  perveniione.  Gh. 

1.  3. 
ZÜOPIQUEMANI  (d,J,  proventioni.  Gc.  1. 
DURAHQUEMAKl,/. 


Digitized  by 


Google 


675  QUAM. 

in  durahquemani,  in  perventione.   Gh. 
1.  2.  3. 
ZOQÜEMINA,  /,  conventta.  gL  K. 
ARQUERIA]N]NASSI(^</i;.  Pa.  irqaemannessi. 

gl.  K.,  pavore. 
ÜMPIQUEMAINNASSI  (n,  plj,  t?rcumventio- 

nes.  gl.  K. 
CHÜMFT,  /•.,  Äumft,  adventus.  T.  145.  N. 
17,  7.  H.  4.  eventus.  ßo.  5. 
in  chunfte,  iafiUuro.  N.  38,  6. 
christis  chamfte  (p^J,  adventus  christi. 

N.  72,  10. 
thio  druhtines  kunftl  O.  L  23,  6. 
chunfto,  futurorum.  N.  104,  22. 
Form  und  Flexion: 
D.  «.  chumft.  Bo.  5. 

kunft  O.  IL  12,  44.  14,  76.  DI.  24,  17. 
cunft  T.  147. 
cunfpt.  T.  145. 
g.  s.  chumftl  Is.  5,  6. 
cnmfti.  T.  144. 
chumfte.  N.  17,  7.  95, 13.  100,  2. 118, 

147.  134,  21. 
chunfte.  N.  101,  12. 
d.  s.  chumfti.  H.  4.  N.  IL 
camfti.  Ct  71. 
chumfte.  Nf.  N.  45,  10.  Wb. 
chunfte.  N.  4,  3.  38,  6.  81,  2.  85,  13. 
97,  7. 
a.  $.  chumft,  Is.  5,  5.  8.  Wm.  IV.  N.  9,  20. 
64,  13. 
chunft.  N.  81,  1.  82,  1.  97,  3.  Wm. 

V.  VIL 
kunft.  O.  IL  14,  118.  in.  24,  53. 
cunfL  Wm.  IL- 
chuonft  Wm.  L  VI 
cuonft  Wm.  HL  IX.  1,  2. 
n.p/.  kunfti.  O.  IL  12,  46. 
chumfte.  N.  72,  10. 
g.pl  chnnho.  N.  104,  22. 
o.p/.kuBllL  O.  L  23,  6.  IV.  18,  34. 
GlCÜMFll  (?),  cofymbo,  natatu.  Prud.  1.  (gi- 

suumfti?). 
UAQHUMFT,  /.,  successio.  Ib.  Rd. 
ÜFQHUÜMFF,  f.,  onus.  R. 

a.  ufcbunift,  etymologiam.  Em.  19. 


QUAM. 


676 


AFTARCHUMFT,  /  Ib.  Rd.    afterchumft 
N.  21,  24.  Prud.  1.,  posieriias. 
a,  afterchuoft,  successionem.  N.  67,  32. 
,  generationem.  N.  104,  \). 
NAnCHüMFT,  f. 

17.  ^/.  nahcbumfte,  successiones.  N.  71,  ö. 
FR^ICaUMFT,  f.,  progenies.R.  genus.  I8.7. 
friöus.  Gh.  2.  3. 
framcunft,  proles,  Sg.  913. 
.    d.  framchumfti,  stirpe.  Is.  9,  1. 
ZUOCHUMFT  (3ufunft),  /.  (acc.)\  agres^ 

sionenu  Em.  21. 
SAMANCÜMFT  (Sttfammenfumft),/.,  con- 
ventus.  Can.  4. 

samantchumfti  conventiculitm.  Ec/ 
sametchumfte  (acc.  pLJ»  conventus.  N. 
76,  5. 
CHUMFTIG,  ffinftiö,//i///raj. 

mir  ist  chumttig,  snperest   (corona  ju- 

stitiaej.  N.  83,  VI. 
künftig  ist  (in  uuorolt),   vcnturns  est. 

O.  m.  6,  52. 
din  sapientia  churaftig  hara  in  uucrlt 

ist  N.  50,  8. 
chumfUg  Quas  ketruobeda.  N.  45,  3. 
diu  chun^ftigi  bicrnsalcm.  N.  II. 
chunftiga  anasiht  fridis.  N.  5,  8. 
diu  chumftiga  unetlt^  futurum  seculum. 

N.  92,  1. 
daz  chumftiga  chunne,  generatio  Ven- 
tura.^. 21,  32. 
chumftigiu  din c,  futura.  N.  84,  1. 
sagoton  iz  cumftig.  VVm.^5,  13. 
die    chuufligin    lona,  futura  praemia. 
TS.  77,  68. 

Form  und  Flexion: 
chumft.ic.  N.  84,  1.  Nd.  IL 
chumftig.  N.  2,  7.  9,  20.  43,  10.  45,  3. 
50,  16.  125,  4.  147,  1.  Mcp.  Bo.  5.  Org. 
chunftig.  N.  83,  12.  86,  4. 
künftig.  O.  III.  6,  52. 
chuinftic.  Sg.  911. 
chuinftig.  Scb.  85. 
cumftig.  Wm.  I. 
cumftik.  Wm.  IX. 
kuinftig.  Wm.  III. 


Digitized  by 


Google 


677         QHUMICH.  QUENA. 

17.  s.  m.  chumftiger.  Ns.  Nf.  H.  6.  W'b. 
cumftiger.  Ct  71. 
künftiger.  O.  L  27,  23. 
w.  Sp  f.  diu  chumftiga.  N.  92,  t. 
chunftiga.  N.  5,  8. 
chumftigi.  N.  II. 
n.  5.  n.  daz  chumftiga.  N.  21,  32. 
g*  chumftiges.  H.  Bo.  5. 
chunitigis.  N.  f04,  27. 
des  chamftigen.  Bo.  5. 
d,  demo    chumftigen.   N.    44,   18. 
88,  37. 
d.  s.  f.  dcro  chuQftigun.  N.  29,  13. 
a.  s.  n.  chumftigez.  Bo.  5.   " 

daz  chumftiga,  N.  30,  20.  Mcp. 
n.pl.n.  chumftigi'u.  N.  81,  1.  Bo.  5. 
g,  pl.  chumftigero.  Bo.  5. 

dero  chuinftigon.  N.  19,  9.  Org. 

Bo.  5. 
chunfLigoiuN.  89,  12.  98,  7. 
d.  pL  cfaumflicliem.  Pn. 

chumftigen.  Org.  Bo.  5. 
chunftigen.  N.  78,  1. 
a.pLm.  die  chunftigin.  N.  77,  68. 
a.pl.ß  kunftig-o.  O.  lU.  12,  18. 
a.  pL  n.  chumftigiu.  Mcp.  Bo.  5.    , 
diu  chumftigen.  Bo.  5. 
chumftigin.  N.  36,  37. 
CHUMFlIGl,/,  Sufunft. 
ze  chumftigi,  infutura  (loufet).  Bo  5. 

QHUMICH  s.  kumig  in  KUM-. 

QuENA, /,,  golh.  qveins,  qucns,  uj^or,  qvino, 
muUer;  altnord.  qvon,  qvdn,  qvcn,  qvinna; 
angels.  cven,  uxor;  regina;  grau.    CK  sanskr. 

Jana,  vir,  und  gr.  yvvr[\  s.  auch  Iv  /\  i^  • 
uxov.  T.  2,  1.  0.  I.  4,  9.  Ho.  N.  118,  163.  Pa. 

mulier.  M.  6.  26.  Can.  10.  II.  H.  19. 

cönpkx,  Pa.  Sg.  913.  gl.  K.  Mcp.  5. 

nnpta.  Prud.  1. 

mit  anderro  chenon  licgent,  cum  adidte" 

ris.  N.  49,  18. 
clcphas  furc  eina  chenun  nehcina  mer  ge- 
uurnnet  N.  44,  9. 


QUINN—QUENULA.       678 

Gehört   chuenun    sippia    kalangero,    a/fi- 
uiam.  Em.  19.  hieher? 
Form  und  Flexion: 
n.  s.  quena   Sg.  913.  Pa.  T.  2,  1.  199,  5.  S.  6. 
O   I.  4,  9.  5,  62.  V.  19,  48. 
chena.  N.  118,  163.  Mcp.  Bo.  5.  Ho. 
quen.  gl.  K. 
(chone.  Wn.  460.) 
g.  s.  quenun.  T.  147. 
huenun.  Hb. 

chenun.  N.  1,  1.  104,  18.  Mcp.  Bo.  5. 
d.  s.  quenun.  Prud.   1.  T.  127. 

chenun.  N.  50,  2.  Mcp. 
a.  s.  quenun.  T.  29,  1.  67,  10.  79.  99.  Gc.  3. 
O.  I.  4,  3.  IV.  6,  31. 
chenun.  N.  40,  4.  44,  9.  Mcp.  Bo.  5.  Org. 
n.pL  chena.  Mcp- 

d.pl.  quenun.  At  6.  26.  Can.  10.  11. 
chuuenom.  H.  19. 
quenon.  Oh.  44. 
chenon.  N.  49,  18. 
a.pl  quenun.  Oh.  41.  Pa.  T.  127.  Can.  lÖ. 

quinuu.  gl.  K. 
Der  Volksnamen  angcl«.  cvenas,  nord.  kvaenir 
(im  Norden  der  Schweden)  gehört  wohl  nicht 
hieher. 
(i:QUENA,  €^efrau. 

der  sin  echonnc  hete.  Fdg.  110.) 
QÜENOMAN  s.  MAN. 
(CHONELIH.) 

(isaac  unde  rebecoa  samant  lagen^  spi- 
leten  zcsamene  mit  chonlicheme  ga- 
mine.  D.  III.  72.) 
(die  scolt  du  chonelichen  bccheqnen. 

D.  ni   78  ) 
QUAENANESSI  vel  fitness i,  lenocinia.  Ep. 2. 

QÜINNan  8.  GAWINNAN  in  WAN- 

QUON  s.  GAWON  in  WAN- 

(JUElNELiA^  conuca  -(wohl  blalt  cowi^ula  des 
Textes  der  leg.  ripuar,).  Ü.  I.  341. 

QTJENULA, /.,  üuenbel/  angels.  cuncla. 
w.  s^  quenula.  Em.  23. 
quenaha.  VP.  3. 


satnrcfa. 


Digitized  by 


Google 


679    QUNTA— QUERECHEU. 

qucncla.  Tr.  Em.  31.  Sg.  292/ 

qhuenela.  Sg.  184. 

chcnula.  Sg.  299. 

clicnila.  F.  2.  )  ,  safureja. 

conela.  Pfl.  6. 

konala.  cod.  guelferb. 

q  u  c  n  d  e  1 ,  serpillnm .  Wn.  460. 
a,  s,  qücnela,  serffilhim.  VE.  IL  11. 
VELTQÜENELA,  gelbquenbel;  crassinela.  Tr 
feltqjienela,  iimo,  Em*  31* 
Teltquenalin,  serpillnm.  VE.  2.  II. 
feltchcnula  (n.  pl),  serpilla.  VG.  IV.  30. 
feltkonala,  serpillum.  cod.  guelferb, 

QUINTA,  Flufsnamen  (aus  Winta?). 
QUANZO,  n.  pr.  (aus  WANZO?). 
QUINZO,  «.  pr.  (aus  WINZO?). 
QÜAR  8.  GAWAR  in  WAR. 

QUAR.  a  KAR,  KARR  ™d 

cHARAj  aber  auch  sanskr.  svaf  (tat.  qtieri), 
gemere.  Auch  sanskr.  fvar,  sonare,  ist  in  Er- 
wägang  zu  ziehen. 

QUERAB  (quir,  quar,  quär)  (et  cberran), 
quarreii/  quirreit/  ganerc. 
(er)  quirit,  gemit  (aetna  incudibus).  VG. 
IV.  173. 
chuiril.  Prud.  1. 
chirit.  D.  II.  331.,  gemit. 
(er)  chuere,  gemat  H.  20. 
(er)  quar,  ingemuit  (animalj.  MA. 2.  Bib.  2. 
gemuit  (cymbaj.   VA.  VI.  413.    ge-^ 
mnit  (anirum  incudibu  s).  VA.  VIII.  45 1. 
(er)  quari,  ingemuerit.  Bib.  1. 
^  p.  a.  n.  s,  n.  querantaz,  gemens  (quadrupes 
sc.  cervusj.  VA.  VII.  501. 
ARQUERAN. 

arquar,  ingemuit.  L«. 
QUERCA.  ),  gurgula.VifthtrI  Siehe 

QUEUECIIELA. )  QUERCA. 

QUIRO  s.  ZWIRO  in  ZWEI 
QUERECHELA  s.  QTJERCA. 


QüaradaVes  —  QUIST.       680 

QüARADAVES  (®ro6«),  Ortsnamen. 

QUERCA,  /:,  ©urgel,  gfirgnia,  als  alte  Glosse 
in  Schmellers  baier.  Wörterbuch  aurgeführt.    Cf. 

QUAR. 

QUERECHELA,  /,  gurgtda.  Em.  27.  gehört 
^vohl  liiehcr  und  ist  iKcht  mit  CUELA  zu- 
sammcngeseUt. 

QUARTIR  s.  cbortar. 

QUERDAR. 

quer  der,  escn.  M.  30.  Gh.  1.  3. 
quer  dar,  Uchni*  G.  lincinos.  G. 

QUIRN, /.,  golk  quairnu,  alln.  quörn,  quem, 
angels.  cveorn,  cvyrn,  SRu^If;  mo/a  (cf.  skr. 
cum,  conicre,  und  jirna,  tritus). 
n.  s.  quim.^D.  II.  330.   \ 

chuirna.  Wn.  863. i 

churni.  Em.  ^1.      L  mo^a. 

churne.  Wn.  460.  i 

curne.  Tr.  / 

a.  s.  quirn.  Mrj.  Bib.  1.  %  7.) 

quirun.  Mart.  h  "'^'«'W. 

QUIRNSTEIN,  CHÜRNILASTEIN. 
RENNILACHURIN  (oäcr  rennila,  churin?), 

scussorium.  F.  rennilachurne.  Mon.  2. 
QUIRNLIH. 

dero  churnlichun  suari,   molaris  ponde" 
ris.  Prud.  1. 
QUIRNAHA,  Bachnamen. 
QUIRNBERG,  Bcrgnamcn. 


QUIRNÖN  s.  «wirnin  in  ZWL 

QUffiNALBERI  s.  BERI. 

QUIS  s.  GAWIS  in  WIZ- 
unQusc  8.  CHUSC. 

Q^^STA^pertzomaJumbar£.Es.perizomata.Vt. 

QUIST,  ^.,  nur  bei  OtfriA  —  Hängt  es  mit  golh. 

qvaisv,  dolor,   zusammen?   et   auch   die  hier 

untergebrachten  arquistjan,  farquistjan.   Ist 

,  sanskr. 

Digitized  by  V^nOOQi 


1^ 


681 


QUIST. 


sanskr«  suc,  queri,  dolere,  zu  vergleichen?   (cf. 
angels.  cyysan^  conterere,  golh.  fraqvistjani 
usqvistjan^  perdere,  dclere). 
uuarist  thu  hiar  drulitin  krUt  ni  thultin 

uuir  nu  tliesa  quist,   ther  bruader  min 

na  lebctl  0.  III.  24,  51. 
sih  uueinot  thanneXhuruh  thia  quist  al 

tbaz  biar  in  erdu  ist  thuruh  thio  sel- 

bun  grunni    al  thiz   uoorolt   kunni.    O. 

IV.  7,  37. 
tbciz  ist  abulgcs  dag,  arabcito  quisti,  ioh 

managoro  angusti.  O.  V.  19,  24« 
tbeso  selban  quisti  thio  ruartun  iro  bru* 

8li.  O.  IV.  32,  2.     - 
iti  mnate  uuas  in  gehaz  (hiikiilrichr)  mer, 

thanne  thaz  managfalta  ser, 
thanne  in  thera  fristi  thes  Uchamen  qui- 

ati.  0.  V.  23,  68. 
'  Nicht  mit  Sicherheit  bringe  ich  bieher: 
ARQÜISTJAN,  golh.  usq^istjan,  delere. 

archuistan.  Cän.  9.    ürchnistan  odo  far- 

murdran.  Efn.  7.  Can«  IL 
FARQÜISTJAN,  golh.  fraqvistjan,  delere. 

ferdhustet,  inficit,  corrumpH  (quos  nequU 

ria).  Bo.  5.}  cf.  KUS. 


QUUST— QUIZILUNGA.    682 

nerchustc,  corrumpat.Bo,  5.;  et  IV.lJo« 

uuio  man  nan  (irquisti  (peräeret).  0.  V, 

7,  33. 
firchusla  anaburt,  vitiatam  naturam.  N. 

68,  3.jcf.  KUS. 
FERCHUSTEDA, /.  (des  lichamen),  lan^ 

guor.  Bo.  5.    et  JvUkS» 


aQUUST    \ 
i;nQUUST) 


8.  chust  in  v^jLxUkS« 


(jyAZ^  in.,  denarius  (eine  Münze), 
g".   chuazzes,  stateris.  Rb. 
a.   quaz.  Ib. 


qhuaz.  Rd 


j. 


nummum. 


d.  pl.  qusizun.  M.  30.  Gh.  2.  3.) 

quazon.  Gh.  1.  I»  ^^^^^^' 

P.  pl.  quaza,  didrachmas.  Mi|;.  Bib.  1.  2. 
quazza,  nummos,  denarios.  Gh.  6. 

QUIZILUNGA  .,  CHBILON. 


^v     :* 


IV. 


[45] 

Digitized  by  VnOOQlC 


H. 


H 


•).  Das  anlautende  H  [die  Untersuchung  über 
das  in-  und  auslautende  H  behalte  ich  den  gram« 
matischen  Abhandlungen'  vor,  die  ich  dem  Sprach- 
scliatze  nachfolgen  lassen  werde  und  bemerke 
hier  nur,  dafs  H  als  In-  und  Auslaut  oft  statt  ei- 
nes urdeutschen  K  steht ,  und  daher  im  Inlaut 
(später  auch  im  Auslaut)  mit  CH  wechselt;  häu- 
fig steht  auch  HH  im  Inlaut]  entspricht  etymo« 
logisch  und  lautlich  dem  goth.,  angelsächs.,  nord. 
H;  dem  sflnskr.  H  aber  nur  lautlich;  etymolo- 
gisch steht  es  theils  dem  sanskr.  H,  theils  sanskr. 
Gutturalen  und  Palatalen,  und  häufig  dem. saujikr. 
palatalen  S  gegenüber;  s.  die  Vorrede  zum  l**«*» 
Fheil  des  Sprachschatzes.  Mundartlich  wird  es  zu 
CH,  wie  z.  B.  in  childerih,  chadolf,  chlo» 
tar,  chlamezit;  selbst  zu  K,  wie  z.  B.  in 
kamma  (statt  hamma);  umgekehrt  steht  es 
auch  wieder  statt  CH,  K  und  Q,  z.  B.  in  hara- 
geme,  balagi,  helagirida,  harles,  hrefti, 
hlouilouh,  hlochonte,  huenun,  arhuueme, 
pahuemani.  Aufeerdem  findet  sich  nicht  nur 
in  Wörtern,  die  vokalisch  anlauten,  sondern  auch 
in  solchen,  die  mit  L  anfangen,  eine  dialektische 
Vorsetzung  des  H,  wie  z.  B.  in  hanalinet, 
hahtonter^  hahsala,  hunpuakhig,  hubar- 
fahenti,  hirforscont,  harcheban,  arhau- 
git,  heber^  heigint,  hupilo,  hantheizzom, 
hensti,  hehtim,  hostarlicheru,  barbeiti, 
hloh,  hliuhtenti,  hliugit,  hlistiger,  hluzic 
und  umgekehrt  fällt  es  ab,   namentlich  in    den 


•)  In  den  pariser  Glossen  (Pa.)  erscheint  eh 
als  deutscher  Namen  des  H:  frn:s  mngis  per  h 
scribitur,  maer  duruh  eh  scripan. 


spätem  Quellen  vor  L,  R,  N,  W,  wie  Zf  B.  in 
agcn,  agastält,  lutar,  retni,  nigan,  wela. 
Deshalb  blfcibt  es.  bei  den  mit  Jl,  L,  R,  N,  W 
und  Vokalen  anlaotcnden  Wörlern,  die  nicht  in 
andern  deutschen  Dialekten  (lcidi*r  findet  sich 
auch  im  Nordischen  und  Angelsäcl,is.:  vor  den 
liqiädis  bisweilen  unorganisches  H)  vorkommen 
oder  deren  Wurzel  nicht  im  Sanskr  ,  Griech-, 
Lat.  nachgewiesen  werden  kann,  zweifclliaft,  ob 
sie  dcii  organischen,  liiit  H  anlautenden  Wörti^m 
zugewiesen  werden  sollen  oder  nicht,  upd  einige 
der  in  diesem  Theile  aufgerührten  Wörter,  na- 
mentlich einige  von  Aen  unter  HL,  HR,  IIN  ge* 
brachten,  sollten  vielleicht  eine  andere  Stelle  er- 
halten haben.  —  Auch  durch  Änswerfung  und 
Einschiebung  (oft  zur  Vermeidung  des  hiatns) 
eines  inlautenden  H  werden  einige  Wörter  ent- 
stellt, wie  z.  B.  ebnet  st.  chneht,  liotfaz  st. 
liohtfaz,  träne  st.  trahene,  fieo  st.  fiheo, 
gaoe  st.  gahoe,  hohüpitpantum  st  hou* 
pitpantum,  apanstohem  st.  apanstoem, 
kafrehtohem  st  kafrchtoem;  und  eben  s6 
durch  Zufügung  einps  auslautenden  H,  z.  B.  ia 
chumih  st  chumi,  kirsih  st  kirsi,  tepih 
st  tepi,  fruoh  st  fruo.  —  Inlautendes  H  wech« 
seit  auch  mit  W,  z.  B.  cliha  und  chliwa,  fo- 
hu-n  und  fowem,  farlihan  und  farliwaner; 
selbst  im  Anlaut  wechselt  H  mit  W,  z.  B.  hi- 
sigom  mit  wisigom;  auch  mit  &,  z.  B.  sisi- 
gom  und  hisigom. 

Als  Zeichen  der  Aspiration  kommt  H  nicht  nur 
in  PH,  CH  (KU),  TH,  sondern  auch  bisweilen 
in  GH,  DH  ver;  auch  findet  sich  QHU,  QUII; 
selbst  ZH  zeigt  sich    (in  zheondi,   emezhic, 


Digitized  by 


Google 


685 


H. 


UA. 


68& 


kikozkenliliemo);  m  hcreftio^  hcresamo, 
hcuaniut  ist  die  Aspiration  durch  vorgesetztes 
II  bezeichnet;  cf  auch  HQÜ  in  Q. 

Die  Wurzelverba,  deren  Stammsylbe  auf  II 
auttlautct;  haben  theib  A,  uämlich  ]ehan,  ga- 
wahan,  ubarwehan,  lahan,  blahan,  fahan^ 
fehan,  felhan;  flüahan,  hahan,  hlahan, 
dwahan,  trehan(?),  zahan(?j,  s^han,  ga* 
8cehan>  slahan^,  snahan,  snerban(?},  swe- 
ban»  Iheils  1,  nämlich  wihan  (?),  likan,  ri« 
han,  dihao»  zihan,  sihan,  slihan^  swihan, 
thcils  U)  nämlich  riuhan,  fliuhan,  tiuhanl?), 
ziuhan,  zum  Wurzel  vokal. 

-H— ,  Suffix. 
1.    Ableitungssußix. 

a)  Nominalsuffix,  gleich  dem  goth.  u.  angels. 
II  (im  Nord,  fehlt  das  Suffix)  und  skr. 
K,  also  nicht  ursprüngliche  spinins.  Nach 
den  in  der  Vorrede  zu  diesem  Theile 
des  alüid.  Sprachschatzes  und  beim  Suf- 
fix CH  gemachten  Bemerkungen,  durch 
welche  Grimms  Ableitungen  mit  CH  u. 
H  dem  grofstcn  Thdie  nach  zurückge- 
vviesen  sind,  ist,  aufsei"  in— ahi,  das 
Suffix  II  vielleicht  nur  für  die  subsi. 
•  cranuh  (man  vergl.  griech.  yc^avo«  u. 
angels*.  cornoch  neben  cran),  elah 
(wenn  elo  die  ursprüngliche  Form  seyn 
sollte),  bruochah  (auch  für  moraha, 
.  pasah  (in  pasah  steti),  foraha  (das 
'  nord.  fura  beweiset  wohl  nichts,  da  in 
ihm  H  ausgefallen  seyn  kann)  und  in 
kennih  [auch  in  risih  (neben  risi,  ca- 
dns,  amphora )  und  dem  dunkeln  Worte 
morihi,  acerra?^^  anzunehmen,  falls  es 
nicht  in  einigen  CH,  in  andern  bloTs 
Anhängsel  (cf.  CH)  ist.  Von  adjecti- 
vis  zeigt  sich  nur  ab  ah  mit  beständi- 
gem H  und  einah  neben  einag;  viel- 
leicht ist  auch  dwerah  und  sc  elah 
(cf.  CH)  hierher  zu  zählen.  Von  me.. 
zih,  sfriciim,  läfst  sich  vreder  mit  Ge> 
wilsheit  angeben;  ob  das  Wort  subsL 
oder  ad/.y  fföch  ob  das  Suffix  H  oder 
CH  sey.  Sollte  auch  tarhnen  auf  ein 
nomen  tar-h  hinweisen?  cf.  tar-n.  — 


Von  abah  werden  aulscr  dem  verb.  aba- 
hon  auch  die  mc^/.  abahi  und  atuh. 
nisai   abgeleitee;   auch   zeigt  sich' von 
diesem  Worte,  die  Composition  abah- 
•     heit   Entschieden  triuH  in  -AHI  (cf. 
auch  goth.  bairgahei,  ©Äirge)  ab  neu. 
Irales  CoHeklivsufHx  auf,   in  Form  und 
Bedeutung   dem'  sanskr.    aka    entspre- 
chend,  z.  ß.  eihahi,  quercetum.    Die 
hierher  gehörigen  Wörter  sTnd  im  Sprach- 
schatz I.  unter  AHI  au%eriihrt     üeber 
das  Sttffiix  irr  »ehe  -HT. 
b)  Adverbialsüffix,  ih  nih-  (2.  B.  nih-ein), 
noh-  (z.B.  noh-ein),  noh  C^ecnnA 
adhiicjy    dih-  (z.  B.  dih-ein),  doh 
OamenJ,  sih- (z  B.  sih-hwer),  eno- 
n  u  h  CnouneJ,  i  o  h  faCy  --que),  o  h  (sed), 
auh  (etiüm)     SolUe  dieses  Suffix  mit 
dem  Flexionssuffix  in  Nr.  2:  ein  und  das- 
selbe seyn?    das  goth.  Suffix  uh,  das 
zum  Theil  mit  diesem  althd.  -h  zusam- 
menfallt^   dür(]te  nicht  dagegen  streiten 
da  auch  in  ihm  eine  Flexion  enthalten 
seyn  kann;   cf.   aber  auch  das  lat  ^c, 
z.  B.  in  hicy  huncy  tunc,  sie.     In  durh« 
scheint  H  ein  Suffix  andrer  Art  zu  seyn. 

2.  Flexionssuffix  in  mih,  dib,  u-nsih^   iwih, 

sih.  —  et  den  zendischeu  tocßiiv  thvah- 
mi  von  tum,  bu. 

3.  in  ihha  (eßoinct,  cf.  fyüyya}^  jahha'  (j«/ 

eiiam). 


JtliL*  1.  setze  ich  als  eme  dem  sanskr.  hi,  de- 
serere,  entsprechende  Wun^el-  für  huoh  und 
höni  an;  cf.  sanskr.  hani,  orbaius,  vilis\  y/ia- 
/ii^;  doch  könnte  huoh  und  höni  auch  auf  skr. 
kuh,  decipere,  mirari,  bezogen  werden. 
HÖH,  HUOH,  m.,  J&o^U/  ©poft;  irrisio. 
^    '<'  Bedeutung  und  Gebrauch; 

irrisio.  N.  78,  4.  Rg.  2. 

risus.  Mcp.  ' 

ridiculum.  Eb. 

cachinnum.  Bo.  5. 

Sub&annatio,  N,  34,  16. 

4:avillatio.  Wn.  232. 

cavillum.  F.  1. 

[45'J  « 

Digitized  by  VjOOQ  IC 


687 


HA. 


HA. 


688 


sugillatio.  F.  2.  Em.  27. 
acroma.  D.  II.  S20. 
huhes  undt  spottes.  D.  III.  62. 
dien  ih  bin  huoh.  N.  38,  9. 
ze  hue  uuerde  ih.  N.  37,  19. 
ze  hue  habetun  inan.  «O.  IV.  22,  25. 
uuir  eigen  ze  hue.  Bo.  &. 
ze  hue  ist  er  allen  Hüten.  N.  88,  46. 
ze  buche  habest  kemachot  N.  ^03,  26. 
mit  huöhe.  N.  46,  1. 

du  habest  uüsih  kesezl^et  unseren  gc- 
buren  in  Jiuoh,  ddrisum.  N.^  43,  14. 
Form  und  Flexion: 
n.  tf.  iuoh.  Em.  27.  Eb.  D.  IL  320.  Mcp.  N. 
34,  16.  38,  9.  43,  14,  78,, 4. 
hu  och.  Rg.  2.  D.  IL  320.  Zf. 
hoch.  F.  2. 
huec  Wn.  232. 
hu.  F.  2. 
g.  s.  huohes.  D.  HL  62. 
d.  $.  huohe.  No,  N.  34,  16.  46,  3.  68,  \Z. 
103,  26- 
,  hu^l?^  Q.,iy.  30,  3. 
buche,  Ct.  84. 

hübe.  N,  34,  24.  37, 18.  88,  46.  Bo.  5. 
hue.  Bo.  5.  JN.  37,  19.  0.  IV.  22,  25. 
HUOHLtH,  ridiCiilus. 

huohlih,  ridicida.  Mart. 
Huohlicb.  N.  2,  4. 
huoHh.  N.  IL 

n,  s.  n.  huohlihaz,  ridlcidum.  D.  IL  341. 
daz  huolicha  uuizegtuom,   ridi- 
culum.  Bo.  5* 
d,  s.  f.  ttohlichero,    cavilh   mimico.     D. 

U.  320- 
7I.J9/.  n.  huonlihin,    ridenda    monsira.    D. 
*"  gehört  doch  auch  wohl  hieber.. 

HÜOHBAR,  ridiculus. 

hup^chbari,  riJiculL  Bib.  ,^| 

HÖHÖN,  HÜOHÖN,  ^S^ueit/  Drrfpotten;  de- 
ridene;  cf.  hdnjan. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
deridere.  N.  58,  9. 
irriderc.  N.  24,  2.  36,  13.  37,  18. 
illudere.  Bo.  5. 
insultnre.  N.  68,  13.  87,  ?.  92,  1.  Pa.  gl.  K. 

Ra.  Rb«  Ja.  ^    '  ^    . 

cavi/lari.  ^ib..  1.  2. 


subjsanttare.  N.  79,  7.  ' 

die  daz  tuont  huondo.  N.  39,  16. 

huondo  chaden.  N.  46,  1. 

Mitten.; 

got  huot  sin,  irridebit  cum,  N.  36,  13. 
buoen  min,  irrideaai  me.  N.  24,  2^ 
:    huhoton  inin,  adversum  me  insufi^fbani. 

N.  68,  13. 
.    hupnt  dero  gupto^n^  N.  122,  4.       .   > 
huhota  d^s  anderes,  illusii.  Bo.  5. 
huoen  is.  ^  71,  14. 
huoton    unser,   subsannaocrunt  nos.  H. 

79,  7 
des  uuir  huon  ne  suln.  N.  84,  1. 
Form  und  Flexion:  - 

Inf.    huon   N.  34,  19.  84,4,  ^ 
(ih)  liofaom.  Ra. 
h»ohom.  gl«  K. 
.      haohoq.  Pa.     .  .,     . 

(du)  huhost  N.  58,  9.  v 

(er)  huahot  Rh. 

huot  N.  36,  13. 

im)  huont  N..  122,  3.  4.  .,    

(sie)  huhoen.  N.  7ji^l4. 

huocji.  N.  24,  2.  37,  l^.  ,  . 
(er)  huohota.  Bib.  1.  2. 

huhota.  Bo.  ö. 
<8ie)  huhoton.  N.  68,  13. 

huoton.  N.  34,  15.  16.  79,  7. 
(^le)  huotin.  N.  46,  2. 
p,  (f,  hubonti.  Ja.  , 

huhoudo.  N.  12,  5.^  39,  16,  114,  2. 
huondo.  N.  46,  1.  87,  9. 
a,p/.  m.  huontc.  N.  92,  1. 
p.p.  kehuhot   eigen   dinero   unchrefte. 

N.  20,  14. 
BIHÖHÖN,  Uliiderr. 
Inf.  zi  bahuabonne,  inludendam,  Rb. 
(er)  pihohot,  deltisit.  gl.  K.  inlusit.  Pa. 
pihuabot,  inlitsU.  J{a* 
ptho^bot,  inlusit,  gl.  K. 
pihuKot,  adridet,  Gh.  3. 
,  if     ,;.  pihahot,  «/t'/i^ii/.  Pa.    , 

(du)  pihuahotos  mih,  inlnsisti  me.  Rb. 
(er),  pibohota,  Musit.  K. 
j  ^^  ,        pihu,ohota,  density  Bib.   1.  2. 
j  .  p.  a*  ,m  pL  fn.    pihulionta,    insulianies. 
Gh.  3. 


Digitized  by 


Google 


689 


HA. 


HA. 


690 


UMPIHÖHÖN? 

umpihohata,  delustsit.  R». 
HOHUNGA,  /.,  cavillaiia.  R. 

d.  pl.  huahuDgam,  ludibriis.  Qb. 
IIOSC,  ©poff,  sugiUuHo.  F.  2.  lliehcr?  cf.  an- 
gels.  hosp,  opph>bt*uim. 
a.  s.  hose,  sngillationem.  Em.  27.  Zf.  1. 
HÖN,  HÖNI  (ge^a^nt),  hamilis,  infamis.    Cf. 
angeis.  heane,  pauper. 
honera,  contiimcliosos.  La.  L  1.  hiehcr? 
/!•  s.  171.  honer: 

tha  bist  al  honer,   in  sunton 
gi boraner.  O.  III.  20,  163. 
bono: 

ih  nuant,  ih  «c«Ui  not!  sin  ta- 

mer  mornentiy 
1>lintiIingon   hono,   nu   sihuh 
aüur  scono.  Ot  III.  20,  116. 
UNHÖN. 
uoas  er  eino  scono,  in  liutin  anhono. 

Oh.  59. 
nnhono  (adv.?Jz 
thaz  er  ekord  eino  lebcti  so  reino, 
odo  ötth  unhono  sih  dragett  ^o  sco- 
no. O.  II.  4,  21. 
HÖNA,/.,  J&o^li. 

purpurin  giuuati  druag  er  tho  bi  noti, 
thurdina  corona,  gidan  uiiaz  ihaz  in 
bona.  O.  IV.  23,  8. 
HÖlMLlH^^o^lid). 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
infafHiis.  Prud.  1.  M^«  Bib:  1.  2.  5.  Sb. 
.  foedus.  D.  n.  319. 

ridendus.  Prud,  1.  2*       .  i 

dedecor.  Sbe.  £c.  1.  2. 
>  indccop.  Bo.  1.^,.     ,      ,    v  . 

infame  (^mo/i^/rtfw^,  honliL.Prtkk  1. 
infami  (viaj,  honlihemo.  M^. 
foedis  (auctioniöfisL  h.o,i^ Ji c b,^ n. D.  IJ. 319. 
wfarßes  (g^^^si^s)» .  li o  n  1  i Jih  a.  M4.  j 
^    in  l^o'niieli.eru  z^lu.  Ö6,  74^  '  ;^^;^   ^ Jj 
"'  *        honllcha  fcruzi.,  0.  IV^  !♦  .43.,        ^n.r 
'    ^pp4ichero  uuorto.  O.  IV.  23^  11. 
/    i     ForQfi  und  Flexion:  [-  '  -,'     .  * 

liohlib.'Prud.  1. 
;     ^  j&.i.^.ii.tpiUiJlemc5;;44  BIH:-l/3LAn 
hönli chemo.  Bib.  7. 


honlichem.  Bib.  5. 
d*  s.  f.    hon  Itcbern.  Oh.  74. 

-  a.  ^.  honlibea.  Sbe.  Eku  1.  2. 
nia.pLm.  honllcha.  Bow  . 
honlihna«  MJg. 

honliha.Bibl.  2.  (honida.  Sb.) 
hottllche.  Bib.  5« 
n.  £7.;>ilii.  huonlihiu.  Prud.  1. 
hSnlihiu.  Prud.  2. 
g.  pl.  honlicheroi  0.  IV.  23,  11. 
d.  pl.  honlichen.  D.  II.  319. 
HONUHO,  Adverb,  infandum.  VA.  I,  255. 
Comparativ: 
honlihhor,  deformias  ferrasse}.  Mart 
HÖNCHÜST,  HONCHÜSTIG. 
HONISAM,  ignominiosum.  Gc.  11. 
HONILA,  n.  pr.f.    Hiebet? 
HÖNIDA,  /.,  ^of)Uf  edimaäf. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
contumelin.  Sg.  913.  Gh.  1.  3.  Gc.  3.    . 
confusio.  Gc.  3.  La.  I.  1. 
scandalum.  Ib.  Rd. 

ignouiinia.  Ib.  Rd.  Ec.  N.  82,  17.  ^ 

calumnia.  Sg.  13d4i. 
macula.  M^«  Ran.  Bib*  1.  2.  5.  7. 
.  dedecor.  SaL  1.  2.  3.  4.  Hd. 
crimen.  Mtj;.  Bib.  1.24  5.. 
decoloratio.  M.  22;  Caa  5.  6.  7.  10.  11. 
humilitas.  M.  29.  Gc.  1.  6» 
ihaz  iz  honida  si.  O.  UL  19,  6. 
zi  honida  imo  iz  datun.  0.  IV.  22,  29. 
ioh  saztun  sie  imo  In  hpubit  then  sei- 

bon  ifaurninan  ring, 
zi  honidon.gerno  «orona  thero  thorno. 

O.  IV.  2J,  22. 
non  in feramtis, crimen,  honids^f  gloriae.  Mt|;. 
uuir  honida  jgihengen.  0<  lU.  19,  7. 
mit  honedon,  i^^onai/iiV«,  N.  82,  17. 
te  honedon  uuerden,  con/undaniur.  N. 
96,  7. 
M  C^ipe^^  u^ter  höiideheieerAe  gamine. 
i     D.JIl  61.)  ^ 

maculam,  honidas  sibi  gmeret.  M^. 
j,     Forn^  üod  Flexion: 
n.  5,  h.9nida.  Sg^ 9^3..  1394.  Gc.:3.  Ib.  Rd. 
I     .     .      JEc.  0.  III.  19,  6.  Sal,.l.  3.  4. 
honeda.  SaL  2. 


Digitized  by 


Google 


mt 


UA. 


HA. 


692 


honden,  dedecor.  Hd. 
if.  s.  bonida.  Can.  ö.  6.  7. 

honido.  M:S12.  Can.  10.  11.  Gh.  1.  3. 
I         a.  s.  honida.  M  29.  M^.  Mt^.  Gc.  L  6.  Ran. 
Bib.  1.  2.  7.  0.  111.  19,  7. 
honda.  Blb.  ö. 
hoade.  Bib.  5.  D.  III.  87. 
d.pl  honidon.  0.  IV.  22,  22. 
honedoBL  N.  82,  17.  90,  7. 
.    honidun.  Gc  3. 
a.f^. honida.  Li..  I.  1. 
HÖNISAL:   hoens^lin  fpLJ,  fastigia  (re- 

g!sj.  Ar.  3. 
HÖNJAN,  ^H>ntn. 

Inf.  honen  den  anderen.  D.  IIL  62. 
(du)  hon  ist,  debilitas.  Prud,  1. 
(er)  honil^  dissimu/at.  Gh.  1.  2.  3. 

h6net:    ubeli    honet    herskefte, 
digmtaies    sordescunt    contagione. 
Bo.  6. 
(sie)  hontun  nan  mit  sceltunorton.  O. 

II.  9,  86.  IV.  30,  19. 
(er)  honti,  illuderet.  Ib.  Rd. 
GAHÖNJAN,  \iiW\\. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
foedare.  D.  II.  341.  Prud.  1.  Bo.  2. 
fuscare.  Bo.  5. 
confutare.  F.  1.  2. 
fiumiliare.  Mo.  My.  MA.   12.  Bib.    1.  2. 

5.  6.  8w 
dehonesiar^.  Can.  13.  Prud.  1.  D.  IL  326. 

Gh.  1.  3. 
illudere.  Mo^  Bib.  1.  &.  Sb.  ^ 
iutbare.  Pr.  e.  •.        . 
conf widere.  N.  82,  la 
•  ej^eminäre^  Pr^d.  i, 
ne  elidai,  gihonaef  ie  deus*  Wf. 
g  e  h  o  e  n  ta ,  affecit,  ojfftixk,  viiiavit.  Bo.  1 . 
proiervitas  j€davU,gih4}nttk  ^  ^venem. 

Prud.  1. 
dehonestaret,  %\honti^  ttiput.  Di  II.  326. 
sie  thahtun  io  bi 'notin  uuiosienan 

gihontin.  O;  IV.  9fe,  «0. 
contumeliisnffecto9^ät^  gahonte.Frg.19p 
'  kihonit,  iiyi//ifr#ili#j.  Priid.  1.'    ' 

^thondtr f' spoUatus  honore^  Bo.  {. 


sin  gehonet,  confundantur.  N.  82,  18. 

Form  und  Flexion: 
Uf.   kihonan.  D.  II.  341. 

-    xe  gehönenne.  Bo.  5. 
(ih)  gihonu.  Pr.  e. 

gehono.  F.  1.  2. 
(sie)  gehonnent  MA.  12.  Bib.  1.  2. 

gihonint  Bib.  5. 

(er)  gihönne.  Afcr. 

0  gihonne.  Bib.   1.  2.  Sb. 

gehone.  Can.  13. 

(ir)  gihonnet  My.  Bib.  i. 

gihonet  Bib,  ö. 
(du)  gihöntos.  Mu.  •.!     . 

gihontos.  Sk  Bib.  i. 
gihontost'Ma^  Bib.  6. 
kihonlost.  Bib.  8. 
gilioniist.  Uib.  5. 
gihoutesL  Bib.  5.  ;        '     . 

(er)  gifaonta.  Prud.  1;    :    i         .;  i 
gchocnta.  Bo.  1.  ;! 

kehonta  Prud.  1# 
(er)  gihontl  Prüd;  1.  D.  lt*3i>6. 
(sie)  gihontin.  O.  IV.  22,  30. 
p.p.  gihonit.  D.  uuirdit  Gh.  1.  3. 

gehoiiet  «in  (sie).  N.  82,  18:hate. 
D.  111.  95. 
^ehonit  wurten.  D.  IIL  86. 
n.  X.  m.  gihonter.  Bo.  2. 

kihonter.  Prud.  i. 
ge  hon  der.  Bo.  1. 
a.pl.m.  gahonte.  Frg.  19^' 
UNGIHAOMT.  Pii.   N    ' 
UKGIUOMT.  Ra.      f ,  inuham. 
UNKIUOMT.  gL  K J 
PlHOi>iOTIU  (p.p.  n.s.f.),  sorgÄ,  sollicU 
tudo  delu^a.  BL 

JjLA.^2.  ist  vielleicht  als  eihe,,  mit  deni  griech. 
x«  [«JfNn  fcpri;  offnen  (ef.  qu6h  xo/mü  und 
lajU  Äio)  und  als  xa-^,'5£«-^,  »eJc^f»,  trennen, 
faßcH/  berauben]  und  sanskr.  hä,  i/^^^r^  (auch 
mit'hr^    capere?)    vergleichbare   IVurzel    für 

HA-Ben,    HA-F,  HA-M,.  ha.m-f, 

HAN  T,  HA-N-D,  HA-H 


Digitized  by 


Google 


693 


HA.  Hl' 


HA.  HL 


694 


aafzustefleD  («.diese  Worter  und 'Wurzeln  and 
et  die  Wurzel  HAN). 

HA,  HI,  Raumparlikcl  [vielleicht  mit  HWA 
(cf.  zi  hiu  st.  zi  hwiu)  gemeinschafUich  dem 
sanskr.  irUerrogativam  ka,  ki,  ku  zu  verglei- 
chen, oder  dem  sanskr.  demonstr.  fa  (cf.  griech. 
o,  zend.  hiV)  oder  relativ  ya;  oder  hat  es  auch 
schon  im  Sanskr.  eine  Raumparlikel  ha,  hi  (cf. 
die  sanskr.  Partikel  hi/auch  nls  conf.  enim)  m. 
das  lat  pron.  hie)  gegeben?] ,  die«icht  nnr  den 
hieruAter  aufgefubrlen  adverbialen  und  präposi- 
iionellen   Ausdrücken   und    den   compasitis  hi* 

'  naht  (s.  NAirr),  hiuto  und  hiuro  zum  Grunde 
liegt,  sondern,  auch  dem  goth.  Pronomen  himma 
(datji  hina  (ncc,  maac)  und  hita  (acc.  nenir.y 
nnr  adverbial  gebraucht  als  hnnCf  auch  angels. 
hit,  nuncj  und  dem  im  Allnord,  als  hann,  im 
Allfries.  als  hi,  im  Angels.  und  Alts,  als  he  er- 
scheinenden pron,  person»  (3**'  Person),  so  wie 
dem  nord.  demonstr.  hinn.  —  Heimi  ist  wohl 
nicht  hieher  zu  ziehen. 

HIÜTU,  ^cute;  zusammengesetzt  und  verschmol- 
zen aus  hiu  tagu,  wie  lat  hodie. 
hiu  tu.  K.  p.  Cl  189.^  Wo.  2.  T.  6,  2.  18,  4. 

34,  6.  38,  5.  188,  6.  199,  5.  D.  H.  286. 
hiuto.  Ct  83.  Äl^.'M^.  Ät  31.  Bib.  t.  N.  2, 
7.  21, 19.  94,  «.  Ne.  No.  Gx.  Rg.  1. 
^  hiut».  Rh.        V     ^ 
hiut  Rh. 
•     huife.Bib.  bl 

föne   hiutu  obe   zuuene    daga,  post  bi- 
duum.  D:  n.  286. 

HlÜTLlH. 

a.  s.  m.  hiutlihhan.  T..  193, 5.i  tag,  kodier- 
hiutlichan.  T.  222,  4. }  num  dient. 
IIIUTIG,  ^cutifl. 

/}.  s.'h.  niütiga:  d'az  hiutiga  chindeli, 
in/ans  cujus  unius  diei  vita  est* 
IrV';    -  .Ni5142,  2.i''     •'     . 

f^>    .    grj.  m.  bittli^eis   d^srses   tages,    hodie* 

j,  .        f/.  *.  vu  huatigen: 

,    an  demo   huotigen   übe,   ho- 
dierna  vita.  Bo.  5. 


a,  s.  m.  hin  ttgan  (t»c),  h^tUenvim.  Sg.  70. 
hiuti^en  dag.  Co.  2. 
HIURU,  (euer;  aus  hin  jaru  zusanunengescbmol- 
zen,  ähnlich  dem  UX.  horno. 
hiuro.  Pr,  m«  t   \ 

huiro.  Sal.  2.  4.(,  horno,  in  hoc  anno. 
huire.  Sal.  1.       ) 
HlüRIG,  bic«)a(ri9. 

a.pl.n.  dei  hiurigen,  primitias  {allere 
ire  arbeiten,  /a6or/>  eorum). 
Wb.  ps.  77. 
HINAHT  8.  NAHT;  in  Wb.  sehon  zu  hinet  ge- 
worden. ' 
HERA  [IIARA  in  Notkers  Schriften,  auch  T.  87. 
und  Ra  (in  den  Psalmen  kommt  auch  biswei- 
len bare  und  hera  vor);  herra  in  S.;   her 
in  Bib.  5.  Wn.  460.  und  vor  folgendem  i  auch 
bisweilen  bei  O.  (er  her  iz  liaz.  1.  10,  12.) 
und  Wm.  II.  (her  in  unerlt  quam.  5,  12.). 
wie  har  in  uuannan  er  bar  ist  bei  Notker]« 
f)tT,  ^te^er/    huc,   goth.   hÄr   ("hie,   hucj, 
(Im  AltnorcL   ist  h^r,  hie   und  hedra,  hue, 
im  Angels,  h£r,  hic^  u.  hider,  huc^  im  Alts. 
hÄr,  hic^  und  herod,  hne.) 
bringet  sie  mir  hera.  X  80. 
bring  thinan  fingar  hera.  T.  233,  6. 
hola  herra.  S.  * 
leitet  hera.  T.  151. 
du  giehgi  hera.  T   125. 
Ton  galilea  unzan  hera.  T.  196,  2^. 
ih  cham  hera  in  uuerlt  N.  80,  6. 
hera  in  uuorolt  quam.  O    L  3,  3. 
er  ist  giuueltig  filu  fram,   ioh  hera  in 

uuorolt  zi  uns  quam, 
uuuntarlichen  thingon  hera  nntarmen- 

nisgon.  0.  I.  3,  43.  44. 
chum  hara  ze  uns.  N.  79,  2. 
queme  hera.  T.  87.         v 
chum  hara  föne  bimele.  N.  44,  5. 
thi  er  hera  in  uuorolt  sentit.  O.  I.  4,  61. 
hara  in  uuerlt  kesendet  N.  61,  2. 
hera  faran.  T.  107. 
thie  unsih  her»  santin.  0.  F.  27,  38. 
"*  f'^^^*^  versi  sunt   alias  ab  alio,   hera 

nute  dara.Mtf;. 
hin  unt  her.  Bib.  5.  ' 

die  hera  dionont  Ott. 


Digitized  by 


Google 


695 


HA.  HL 


HA.  HL 


696 


b\U  faara,  respice.  N.  13,  4. 

hera  losen  sie  alle.  O,  IL  9,  63. 

hare  hören  alle  zuo.  N.  80,  11. 

horent  kara  zuo  mir,  audiie  me^  TU.  33^1% 

thaz  ih  iu  gizalti,  uuaz  er  hera  vuolti. 

O.  I.  27,  54. 
iz  uuard  hera  in  uuorolt  ftins.  0.11.2,32. 
uuio  er  uuard  ouh  hera  funs.  O.  V.  8,28. 
hera  chome  din  riche,  oc/y^«iV/.  N.  71, 15, 
hare  cherc  dih  ze  mir.  N.  6,  5. 
noh  furder  hara  ne  iruuindet  cr.N.  103^16. 
hara  ze  uns  becheret  N.  89,  13. 
hara  uuirt  keladoU  N.  12,  1. 
ilent  hara.  N.  40,  6. 
hueo  quam  du  hera  in,   quomodo  huc  in- 

irasti.  Frg.  19. 
uuer    liez   hara    in   ze   disemo   siechen 

iise  huorra.  Bo.  5. 
föne  minero  iogondc  hara.  N.  10,  5. 
hara  föne  minero  iugcnde.  N.  70,  17. 
unz  hara,  bü  fyit^ix.  Mcp.  Bo.  5.  K  17,  17. 

37,  11. 
«nzan  hera,  adhuc.  Rg.  2. 
unzint  hara.  N.  80,  8. 
du  truhten  lertost  mih  iz  al  ennän  ha* 

ra  föne  minero  iugende,  deui  docuisti 

me  ex  iuveniuie  rttea.  N.  70,  17. 
nuannan  hera  zuns  chuami?  li^* 
dannan  Jiara,  usque  nunc.  N.  70,  17. 
sid  dannan  hara,  feit  ber  3rif«  K  21^  10. 
hara  uuider  den  nordkibel  stän,  propin^ 

qua  summo  cardini.  Bo.  5. 
hara  ubere  begondon  uaren.  Bo.  b. 
hera  baz  s.  BAZ. 
hara  uz  s.  UZ. 
hera  wf  s.  ÜF, 
hera  nah  s.  MAH. 
hera  nidar  s.  NTOAR. 

hera  furi  s.  FURI  in  FAH 

hera  zuo  s.  ZÜO  in  ZA. 
fernim  noh  hara  %\x.  Org. 

HERAFART. 

HEROT,  alts.  herod,  WU^i  ^c. 
herot  inti   iharasnp^   huc  et  iUuc^   0» 
IL  7,  74. 
HERASUN,  W^iti  huc.  0.  L  19,21.  32,49. 


IL  3,  26.  4,  29.  6,  48.  7,  11.  HL    12,  24 

20,  173.  IV.  7,  40.  52.  .  Z.  B. 

er  quad,  er  uüolti  herasun  sinan  ei- 

nigan  sun 
ladon  thanana  ir  lante,  er  sinaii  liüi 

halte   0.  L  19,  21. 

HIAR,^icr/ goth.,  altn.,  aogek.  hftr. 
Formen:      >  ^ 
hiar.  K.  p.  6.  S.  Em.  33.  OL  89.  Oa.  J.  38. 

47.  0.  L  23,  58.  114.  12L  122.  HL  12,  6. 
hear.  Is   3;  4.  5.  MaU  Frg«  7.  45.    • 
hier.  T.  21,  4.  57,  4.  180^3.  AlA  Org.  Mcp. 
.   N.  4,  6.  11,  2.  15,  1.  21,  1.  30,  aaiSM. 

38,  6.  40,  14.  41,  10.  43,  18*  48,^110^  SyL 

Bib.  L  2.  €o.  2.  VA.L  471.  472;  Itti  718. 

Wm.  2,  U.  Aid.  4. 
biare.  0.  L  15,  41/ IL  21,  32.  IV.  26.  60. 

31,  9.  .1       . 

hieri.  D.  i\  , 

hir.  '\\  91.  .  .i; 

hia.  Oll.  S.  in 

hie.  OtkN.  4,  10.  10  (b),  6.  36,  19,  Wm.  3, 

5.  7,  7.  N.  IL 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
hier,  hie.  VA.  IlL  718. 
h\er^  hac,  VA.  L  471.  j      .  j;  . 

hier,  isiic,  Aid.  4,  .    ^  r 

thes  iuih  eisconhi^r  nusQ%i.  (),nL  12,6. 
so  uuir  nii  hiar  bigunnuq.  O.  I.  1,  114. 
des  rebesniles  zit  ist  hier.  Wm.  2„  11. 
ne  bit  hi6r  heime.  Sy\.  ^ 

daz  hier  ne  ist  regio  ga^deridL  J<,  64,  1. 
ßee  hear,  ecce.  Is.  3,  4.. 4,,,$, 
thie  uuir  hiar  oba  zaltfun^  O.  L  1,  58. 
hear  after,  in  seqnBntibus.  I&  4,  3. 
hear  saar  aft^r  guhad,   cönfestm  admo- 

net  dlcens.  fs.  4,  4. 
hear  fora  s.  fora. 
Iintazs  h^ar,  hucusque.  Js.  6,  1. 
WAIiWIST. 
HITAMÜN,  HITAMÜM,  HITAMON,  adverbial 
gebrauchte  casus  von  hitani,  hitamo^   das 
^ohl  zu  dem  vorliegenden  Stamme  HI  gehört 
und  entweder  als  hi-taih-  od^  als  hit-am 
anzusehen  ist;  c^  MPTTAMO  u.  SufBx  Bf. 
hitamun,  demum,  Ec.  tandem.  VG.  IV.  344. 


Digitized  by 


VA. 

Google 


697 


HA.  HL 


HA.  HI. 


698 


VA^^n.  536.  Rb.    do  hitamani  Urne  de* 

mum^  Ib.  Rd. 
hiitkm^m^demttm^  Jav.  2. 
hitumum:  dannehitumum,  </i0mam.Can.  4. 
hitemon: 

do  hitemone   to  hitemon^  lOm,   Bo.  5. 
'       linde  do  hitemon  geloubton  sie  si- 
nen  nnorten^  ei  credidenuni  verbis  ejus. 
N.  105,  12. 
HINA,   ^itt,  ba^iti/  ^innctt/  als  Richtung  tu 
und  ab/  in  räomlicher  und  zeillicher  Beziehung, 
rückwärts  und  yorwärts.    Cf.  aufeer  den  fol- 
genden Beispielen  auch  die  Zusammensetzun- 
gen mit  hina«     Die  Form  hinna  zeigt  sich 
in  hinna,  demque^  R.  fona  hinna.  Pa.  und 
in  hinne  uure.  Wm.  8,  1.;  et  auch  hinan. 
(Im  12.  Jahrhundert  ist  hina  schon  zu  hine, 
hin  geworden.) 
hina  gerot,  hina  muohet  sih  mina  sola. 

N.  83,  3. 
iibe  ih  hina  ne  mahtl  N.  138,  3. 
ih  goz  mina  sela  uz  hina  aber  mih.  N. 

41,  5. 
suftonde  hina,    dana  sie  uuunseint  ze 

chomenne.  N.  89,  10. 
einez  peitet  hina,  anderes  peitet  hara. 

Bo.  5. 
uuas  hina  über  dia  luft,  iractus  aereos 

exierat.  Mcp. 
des  menniscen  sela  feret  hina,  exibit. 

N.  145,  4. 
tex  iz  hina  saget  ze  demo  unsculdigen, 

assigaat.  Org. 
V    der  hina  after  dero  lengi  dero  furehe 

sähet  Bo.  5. 
QUandaer  gerno  hinauuare,  darechert 

die  guoten  sint  N.  42,  1. 
hina  ze  abende  uuard,  kieng  ter  mana 

u£  Mcp. 
so  iz  hina  tagen  beginnet  N.  48,  12. 
hina  ioh  under  die  uferen  gemaret  uuirt 

Bo.  5. 
die  gerno  hier  arm  sint,   daz  aie  hina 

sin  riche.  N.  9,  10, 
games  hina,  eamus  hinc.  T.  166,  4. 
get  hina»  recedite.  T.  6(^  13. 
IV. 


diu  forezeichenunga  ist  hina,  die  uuar* 

heit  ist  chomen.  N.  39,  7. 
so  dise  zite  hina  uuerdent  N.  147,  1. 
8ol  din  helfa  nu  hina  sia  N.  43,  6. 
so  sint  hina  alle  iro  gedancha,  peribunt. 

N.  145,  4. 
diu  hina  sint  ioh  noh  fore  sint  Bo.  5. 
snmeliche    hina   sintj    sumeliche    hier 

sint  N.  112,  6. 
hina  ist  daz  spei,   nunc  mythos  termina- 

iur.  Mcp. 
der  uuinter  ist  hina,  transüt.  Wm.  7,  11. 
(er  cherte  sich  hine  dane.  D.  III.  103.) 
daz  tar  furder  hina  meruuegesne  uua- 

re  (ulterius).  Bo.  5. 
hinnan  hina:    frouton  sih  hinnan  hina 
an  den  lebenden  got,   exultaverunt  in 
deum  vivum*  N.  145,  2. 
fona  hina  (fona  hinna.  Pa.),  dehinc.^.K. 

cf.  hinan,  hinnan. 
Mit  darauf  folgenden  Adverbien  und  Präposi- 
tionen, von  denen  einige  zu  hina,  andere 
zum  folgenden  Verb  oder  Substantiv  gebo- 
ren, oder  auch  auf  beiderlei  Weise  genom- 
men werden  können, 
hina  haz: 

in  euua  ioh  hina  baz,  ei  ultra*  Nm* 
hina  fona,  dehinc.  Rtu 
hina  forn: 

fon  alten  zitin  hina  forn.  Ob.  126. 
hinä  ferro: 
hina  ferro  in  demo  mere  gesezze- 

nero,  longe-.  N.  64,  6. 
unz  hina  ferro  nahtcs  uuachende, 
adulta  iam  nocte  j)ervigilan$.  Mcp. 
hina  furi  s.  furi  in  Partikel  FAB. 
hina  in,  unz  hina  in  und  hina  in  ze: 
er  gat  hina  in  die  altun  slahta  si- 

nero  forderon.  N.  48,  20. 
hina  in  elilente.  O.  I.  21,  3. 
unz  hina  in  alti.  N.  70,  18. 
ganih  hina  in  ze  gotes  altare.N.42,4. 
hina  ubar: 

far  hina  ubar  himila  alle.  0.  IL  4, 74. 
hina  üf  und  hina  üf  ze: 
denohint  hina  ufr  N.  103,  27. 
[46] 


Digitized  by 


Google 


699 


HA.  HI; 


HA.  HI. 


700 


tinz  ir  hina  uf  choment.  N«  117,27. 

hina  uf  ke&tigen.  Bo.  5. 

fona  demo  ist  hina  uf  ter  ahtodo  (to- 
nn^ J.  Mu. 

zuiuait  ist  hina  uf  hohi  ze  dcmoB.  Mu. 

herza  hina  uf,  sursum  cor.  N.  103»  3. 

unz  man  folicchumet  hina  uf  ze  de- 
mo gotes  hus.  N.  41,  5. 

gereichen  hina  uf  ze  dien   hohcstcn 
dingen.  N.  70,  19. 

ne  mag  gereichen  hina  üf  ze  dir.  N. 
16,  6. 
hina  uz: 

uucrfct  thiz  hina  uz.  0.  IL  11,  21. 
hina  nidar: 

hina  nidarscrikke.  0.  II.  4,  79. 
hina  zi,  unz  hina  zi: 

leitet  mih  hina  ze  festem   bürg.   N. 
107,  10. 

hina  ze  relativis  kezelet  uuurtin.  Org. 

ih  hina  ne  fieng  ze   dien  ubelen.   N. 
24,  21. 

(der  böte  chuam  hine  zesineifie  sue- 
her.  D.  III.  81.) 

hinnan  unz  hina  ze  dero  cuuigheilc. 
N.  130,  3. 

unz  hina  ze  en&ro  uuerlte.  N.  30,  20. 

unz  hina  ze  ende«  N.  73,  10. 
HINA  WlCHAN. 
HINA  WANNON. 

HINA  WERDAN.  HINAWORTANI. 
HINA  WARTEN. 
HINA  WERFAN. 
HINAWESAN.« 
HINA  LEGJAN. 
HINA  LANGEN. 
HINA  GALITANL 
HINA  LAZAN. 
HINA  RERTJAN. 

HINA  REICHAN,  HINA  GAREICHAN. 
HINA  RECHAN,  UINAGARECHIDA. 
HINA  Rll  AN. 
HINA  NEMAN. 
HINA  ARBROTFANL 
HINA  FAHAN. 

HINAFARAN,  hinafart,  hinaferlig. 
HINAFÖRJAN,  HINAUFGAFÖRIT. 


HINA  ÜF  FLIUGAN. 

HINA  FLIUHAN. 

HINAGÄN,  HINAGANG. 

HINA  GEBAN. 

HINA  UF  QUEMAN. 

HINATRtBAN. 

HLNA  UF  GASTiGAN. 

HINA  SiGAN. 

HINASWANK. 

HINAZIUHAN. 

HINADANCH,  n.  pr. 
HINAN.  Is.  T. 
HINNiN,  HINNAN.   N.  Mop. 

Örg.  Bo.  5.  Syl.  VA.  Bib.  ft 
HINNIN.  Bib.  10.  11.  la 


,  hhmpt  t>ön 
^Mnl}Cl^l>on 
^Uf/  ^iejt>oni 


HINNEN.  Bib.  13.  (D  IIL404^T;//^"P;'*^' 
112.;  et  auch  fflNÖNT.)      T^*"*?^.;"/'  ^'- 
HINANA.  0.  T.  '       sacwicü. 

hinndn,  hinc.  Mcp«  66. 

hinnan,  deinde.  VA.  IX.  78-1. 

hinan  nist  min  rihhi.  T.  195,  4« 

richi  min  nist  hinana.  O.  IV.  21,  17. 

ther  fon  ther  erdu  hinana  is-t  0.H.13, 19. 

arfirrit  thisu  hinan.  T*  117. 

zi  theru  burgi'faret  hinana.  O.  I.  12,  19. 

hinndn  farendo.  Bo»  5.  '    - 

hinnen  unt  ennen  in  D.  IIL -47.  55.  91. 

kann  auch  als  hiiiont  geiiomn)cii  Werden, 
hinnan  unz  hina  ze  dero  euuigheite.  N. 

130,  3.  .1  . 

fon  hinan  iu  fahistu  man^,  eic  hoc  /am-'. 

T.  19,  9.  .  ::    j 

fon  hinan  fon  reue  sinero  muoter,  ad" 

hnc  ex  utepo-.  T.  2,  6. 
fon  hinana,  ex  hoc,  fortbin.  T.  44,  23. 
frouton  sih  hinnan  hina  an  den  leben- 
den got.  N.  83,  3. 
da  haltest  unsih  hinnan  unz  in  euua, 

a  gener atione  hac  in^  aeterwmi.  N.  11,  8. 
hinnan  f6ne  disemo  tage  unz  zeenemo 

tag^e,  de  die  in  diem*  N.  60,  ^ 
hinnan  föne  dirro  uüerlte  unz  ze  encro 

uuerlte,   a  scculo  et  usque  in  seculum. 

N.  40,  14. 
sid  der  gorrtdus  ist,  der  gesuigcn  ne  mag, 

hinnan  faabö  Wuh  Ih,  daz  ih  kesuigcn 

ne  mag.  N.  76,  12. 


Digitized  by 


Google 


701 


HA.  m. 


HA.  HI. 


702 


hinnan  (June)  heizet  er  scuzzo.  Mop. 

hinnan  geskihet-.  Org. 

hinnän  (Jus  causis)  chumet  tero  bluo- 

mon  8 fang.  ßo.  5. 
hinnan  ist  offen,  ex  his-.  Org. 
hinnan  uueiz  ih  iz*  SyL 
hinnan  skinet  Org. 
taz  uuirdit  hinnan  gunissot  SyL 
hinnan  anawertes:  i 

hinnan  ananuertes  unde  unz  in  euna, 
ex  hoc  e/-.  N.  124,  2- 
'    hinnan  furi  (cf.  hina  furi)  s.  fnri  in  Par« 
tikelFAR 
hinan  frammert,  dehinc.  b.  5,  !• 
hinnenmere,   fur^er,  ultra,  nihne   be- 
schouwe  ih  den  mennisken«  Wb.  c^nt. 
ezech. 
hinan  bi  des: 
hinnan  pi  des.  Bib.  6.   -  \,  o  modo  (vi- 
hinnan  be  dis.  N.  67,  ibJdebitis  filium 
hinnin  bi  des.  Bib.  11.  13.[  hominis  ve- 
hinnin  pi  des.  Bib.  10.     jnientemin  nu- 
bibus). 
hinnan  dara: 
hinnan  dara  ne  frument,   daz  sie  dar 

finden.  N.  75,  6. 
zi  demo  dinemo  heiligen  hus  peton 
ih  hinnan  ^ara  in  dinero   forhtun. 
N.  5/8. 
HINONT  (hinnont  N.),  eis.  R.  Rd. 
hinont  enti  enont,  ultra  eitro.  Ic. 
hinont  inti  enont,  hinc  inde.  Rb. 
(cf.  hinnen  nnt  ennen.  D.  III.  47.  55.  91.) 
Als  Präposition  mit  dat.  in: 

daz  kebet  ne  iruninde  hinnont  dinen 
oron.  N.  53,  4. 
HINNA,  in  indigenae^  hin  na,  fnuni  nymphae- 
que.  VA.  VIII.  314.  läfet  vieUeicht  auf  ein  aus 
*hina  gebildetes  Adjektiv  hinner  (wie  unser 
^lefia^f)  schliefen. 
HINT:  hint  pacho,  pro  (?pone?  post?J  ter- 
gum.  Ic  ' 

HINTANA,  hinten;  üon  ^tntcn  (cf.  angels. 
hindan^  post,  pone).  ^ 

hintana  caluuar,  in  recalvatione.  A, 
hintana  kasezzit,  postponit.  Gc.  8. 
HUNTAJNAN:  hindenan  spatoaah  christis 


V    slahto  unerdene  sie  danne  becheret, 

convert^ntur  ad  vesperam.  N.  58,  15. 
HINTANONTIG. 

hintanontie,  post  tergum.  Ra. 
hindinondic  (es  steht  hindindie,  mit  ei- 
nem Abbreviattonsslrich  über   dem  zwei* 
ten  N),  coria.  gl  K. 
d.  s»  m.  n.  hintanontigemo  (sp^rascaf 
.  te),  aversa.  Rb. 
HINTRA,  citra.  Ep.  can.  2.    (Cf.  hilhcr  and 

thithir,  nitro  eitro.  Je.) 
HINTAR,  goth.  hindar,  ^ijUet/  retro,  post. 
Formen: 
hlnlar.  O.  Ps.  2.  M.  Prud.  1.  Can.  4.  10.  II. 
Gc.  3.  .Gd.  Bib.  1.  2.  Sb.  Virg.  Bo.  3.  4.  Rg.  2. 
hindar,  Bib.  4. 

hinter.  M.  Rc.  Bib.  1.  %  6.  Le.  1.  2.  3.  Can.     . 
7.  11.  13.  Gc.  1.  5.  6.  Gd.  3.  A.  Sb.  Wm. 
D.  IL  378.  (D.  III.  82.) 
hinder.  N.  Bo.  .5.  JVIqp.  Org.  Wm.  III.  Rc. 

Tr.  Bib.  4.  13,  Gc.  11. 
hintir.  Can.  7.  13.  Ep,  can.  6.  Zf.  Gd.  3.  Bib. 

5.  6.  7.  A. 
hindir.  N.  N.  n. 

1.  Adverbial  in  Zusammensetzungen: 

hintarlistig. 

hintargakerjan. 

hintarkoson. 

hintarqueman* 

hintarteil,  hintarteilL 

hintarsehan. 

hintarspracha,  hintarsprachon. 

hintarscrank,  hiptarscrenkig,  hin- 

tarscrenkigi,      hintarscrenklib, 

hintarscankari, 
hintarstan^  hintarstahtan. 

2.  Präposition,    mit  Dativ  und  Akktisativ;   s. 

die  altbochd.  Präpositionen  S.  153-155. 
Ich  füge  hier  zu  den  dort  angeführten 
Beispielen  noch. folgende  hiifzu: 
hintar  den,  retro.  Rg.  2.. 
hintar,  infra  {^estram  excellentiam 

eollocatt^ej.  Bo.  3.  4. 
übe  iz  titt  natnranehabeti  gehal« 

tin  hinder  iro.  Org^ 
(zehen  stunt  du  inih  betrüge,  min 

Ion  hinter  dich  ziige.  D.  IH.  82.) 
[46'] 

Digitized  by  VnOOQ IC 


703 


HA.  HL 


HA.  HI. 


704 


HINDERO,  Adverb. 

hindero  sprachen.  N-  3,  8. 
HINTAROT,  hinter/  ru(t»«rt</  retrormm. 
Formen  (cf*  hintarort). 
hinterot.  D.  IL  286. 
hinderet  Gx. 
hinteret.  M.  30. 
hintrot  Gd.  Ep.  can.  1.  3. 
hintret  Sb.  Ep.  can.  4. 
hinlart.  Rg.  2. 
hintert  N. 

Bedeutung  und  Gebraudi: 
hintrot,  infra.  D. 

hintert  uuenden,  nals  füre,  nnde  sca- 
meien  sih,  averiarUur  retmrsum-.  N. 
34,  4. 
hinterot  kerende,  non  aeque  acapien- 

ies.  D.  IL  286. 
hintrot  (hintret.  Ep.  can.  4.)  cberrent, 

depravant  Ep.  can.  1.  3. 
hintret  gicherrent,  depravant.  Sb. 
hinteret  pichertet,  conversus.  M.  30. 
hintart  pecherit,  subversM.  Rg.  2. 
hintert  kangen,   avertantur  reirorsum. 

N.  128,  5.' 
hintert  trahtondo.  N.  118,  122. 
HINTARORT,  &lMtertt)5rt«,  xadto&vtt. 
uuio  ther  ander  missigiang  loh  harto 

hintorort  gifiang.  Oh.  31. 
ihaz  sie  thax  io  spurilon,  uuio  sie  in 

abuh  redinon, 
ioh  sie  thes  io  faren,  uuios  hintorort 
(hintcrort.   cod.  F.)  gikeren.  0.    V. 
25,  74. 
HINTARO,  fid/\,  Hinterer,  posterior. 

min  hiiidero  teil,   des   halb   ih  hämo 

bin.  N.  15,  7. 
tie  sint  alle  hinderun  unde  unluta- 
rorun  natnraey  minus  lucidae  splenden* 
tisque  n/iturae.  Mep.  63. 
Comparativ: 
hintiror,  inferior.  Bib.  5. 
hinteror,  post  (poniij.  Gc.  10. 
n.  s.  m.  hintarero,  minor.  Prud.  1. 

hintrora  (neutr.?J,  inferior.  Mg. 
Bib.  1.  2. 
n.  s.  n.  hindet ot^ f  poiterius.  Nf. 


g.  s.  m.  hinderorin,  inferioris  (lodj.t^. 

103,  26. 
g.  s.  n.  hintereres:   niht   creres   uoh 
hintereres,  nihil prius  necpo* 
Sterins.  Wb. 
d.  s.  m.  hinderoren,  N.  114,7. 
n.  pl.  m.  hinderoren:  daz  sie  ferro  hin. 
dcroren  sint  irö  frehten.  N. 
46,  4. 
a./?/.  m.  hinderoren.  N.  114,  7.    die  in 
(angelis)    hinderoren  men- 
fiisken.  Bo.  5.    sie  hindero- 
ren getue  dien  fmei^niskpn. 
Bo.  5. 
Superlativ: 
hintarost,  \^\nUxft. 
n.  s.  m.  hintarosto.  Pa.      \ 

hindaiosto.  gL  K.>,  eaternus* 
hintorosto.  Ra.      ) 
hinderesto,  novissitnus*  Gx.  . 
n.  s.  f  hintrosta,    minima.  M.   3t.   Le. 
postrema  (cura).  WG.'IW.  404. 
d.  s.  n.  iz  hintirostin^  tu(<$t^  demnm. 

Ra. 
n.pl.n.  hintirosten,  abfcda.  A.^ 
d.pL?  {oder  n.pl.?)  hinitosinnj  de nofiis- 
simis,  de  intimo  genere.  Bib.  1. 

HfiSTART,  n.?  m.?  J£)i«tcre;  cf.  auch: 
hin  dir  in,  in  posterum.  Gd.  5. 
a,  s.  hintri.  Ma.  Bib.  ].  7.  Sb.),    caudam 
hintere.  Bib.  5.^  \(constituet 

te   dominus   in   caput   et    non   in 
caudamj. 

HINTARJAN,  HINTARÖN,  ^Inbern,  angels. 
hindrian,  nord.  hindra,  i#/}/;rc//>^. 
(er)  hindert  neheinen  sinero  frehto. 
N.  9,  9.  - 

hinderot.  N.  H. 

GAHINTARJAN. 
Inf.   gihintran,  fraudare»  Gc  3. 
(er)  gehinderet, /fi^ca/.  Bo.  5. 
p.p.  gahindarit: 

scibo  habest  tu  dibkehinde- 
ret,  tu  te  ipse  in  deteriorä  de* 
trusisti.  Bo.  5. 
PAiöHNTARJAN,  Dcr^inbern. 


Digitized  by 


Google 


705 


HA— HAU. 


HAU. 


706 


Inf.   firkindran.  6c.  5.  )^  fraudäre. 


uarhintiren.  Gc  3.)    fraudari. 

defi 
des  (ele- 


(du)  uirhintre^.  M<r.  Bib.  1.2.K    defrau- 
firhlalrist.  Bib.  7.  ( 

vnoxynnm). 
(er)  uirhintreta,  fraudatAi.  Mz.  Bib.  1.2. 

Prud.  1. 
p.  p.  uirhlntrit  (es  steht  uirhiatra), 
fraudatus  (die  Stelle,  zu  der  dies 
Wort  gehört,  lautel:  merces  opera* 
riomm,  iquae  fraudata  est  vobis 
clamat).  Mb*  Ep.  can.  4.  uirhin- 
trit  uuerdan  (uuerden,  M.  29.), 
~^  fraudari.  Gci. 6.  uirhintrit  uuer- 

dan, yratfJ^n/ttr.  M.  5. 
firhintrit     uurtua,      fraudentur. 

Prud.  1. 
uirhintret   uuerdan,   fraudentur. 

Can.  10.  11. 
firhinteret   uuerden,  fraudentur. 

Can.  13. 
J9.tf.jn.  uirhintreter, yraoifa/M.  Ep. 
can.  1.  3. 
HINTRINC,  m.,  impostor.  Em.  18. 

HA-,  HI-,  HE-  s.  GA-. 

A 

JtLJL  scheint  als  Wurzel  zu  htwjan,  nubere,  und 
den  damit  zusammenhängenden  Wörtern  au&u- 
stellen  und  mit  dem  sanskr.  si,  facere,  dormire, 
oder  xi,  habitare,  zu  vergleichen  zu  seyn;  doch 

mag  auch   eine   Wurzel  UU    dem  hiwjan 
zum  Grande  liegen.  —  Aueh  hei,  uridum,  yiel- 

'leicht  auch  gehaien,   das  ich  unter  JtJLxiLljr 

gebracht  habe,   deutet  auf  eine  Wurzel  JtLl« 
Sollte  auch  flUS  sich  daraus  herleiten  lassen? 

JLLiV.U*  Sanskrit  chö,  caedere?  oder  s6, 
acuere? 

HAUAN,  HAÜWAN,  ^aurn,  angcls.  heavan. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
concidere.  Bib.  1.  2.  5. 
occidere.  M^, 


praeddere.  BiA«  11.  Bib.  1.  2.  5.  Slb. 
howo,  sario.  Tr.    (wenn  es  nicht  zu  hau* 

w6n  gehört) 
houuo,  dato.  F.  1.  2.  (wenn  es  nicht  zu  hau- 

wdn  gehört) 
faounet  den  iro  hals.  N.  128,  4. 
hou  inan  (figboum)  thana.  T.  102. 
hin,  praecidi.  Sb. 
hio  sih  mit  steinon,  coiicidebat  se  lapidU 

bns.  T.  53,  5. 
houuest,  insect obere  (rastris  terramj.  \G. 

l  155. 
thaz  si  (akus)  nan  ni  houue.  0.  L  23,  59. 
sie  hiuuuen  di^  türe  mit  acchcson,  ex- 

ciderunt.  N.  73,  6. 

sie  hieuun  zuuig  fon  boumon.  T.  116. 

Form  und  Fleiuon: 

Inf   houuan.  M^.  Bib.  1.  2. 

howen.  Bib.  5. 

(ih)  hoütto.  F.  1.  2.),  .  „  .  , .      ,  .^^ 

,  rp  Hvielleichtzubauwoa) 

(du)  houuest  VG.  I.  155. 
(er)  houuet  N.  128,  4. 
(er)  houue.  O.  I.  23,  59. 
(ih)  hin.  Sb.  Bib.  1.  2.  5.  MX.  11. 
(er)  hio.  T.  53,  5. 
(sie)  hieuun.  T.  116. 
hiuuuen.  N.  73,  6. 

hou.  (  s 

GAHAUWAN,  genauen/  p.  p. 
gehouuin.uuirdit,  yo£//a^iir.  Bib.  7. 
u..^.  /.  oder  n.  a.  pl.  n.  kahauuaniu,  cow 
cisa.  Ib.  Bd. 
ABAHAUWAN,  a&Muciu 

(er)  abahio,  amputävit  (auriaäam).  T. 

185,  2.  188,  4. 
imp.  s.  hou  aba,  abscinde  (manum).  T. 
28  3. 
ABHAUWAN.  ' 
p*p*  irYioviVLexiypraecisus.  N.  98,  9. 

irhouuen  uuard  (stein).  N.  98,9. 
n.  s.  m.  irhouuener  (stein  aba  her- 
ge).  N.  98,  a 
NIDARHAUWAN,  nJeber^auen. 

hin  mih  nider,  succidit  me.  Ne« 
BIHAUWAN,  begatten. 


Digitized  by 


Google 


707 


HAU. 


HAU. 


708 


p.p.  pihan^uan.  Ra»      \ 

pihauuuaoL  gL  KS^  caelatam* 
pihatflian.  Ba.    ^    / 
FARHAÜWAN,  üer^aiiff ' 

(er)  (ithouuidf  cqpp.ulßf;erit  D.  L  341. 

(er)  forheo,  vülnerqsfeL  Br. 

p.p.  furkouüaii  uuirdit,  excidetur  (ar- 

bor).  T.  13,  15-" 
ABAFÜRHOUÜAN  (p.  p.)  ist,  excidetur 
(arbor).  T.  41,  7. 
HA.UWÖN,  HAUWJAN. 
GAHAUWÖN. 
Inf.  ^ihouuon,  concidere  (montesscr(h 

bibus).  VG.  IL  260. 
p.  p.  giliouuuot  uuerdenti  sarrientur. 
Sb. 
gihouuot  uuirdit,  jfoc/iV/w.  Mti. 

BIb.  2.  5. 
gihouot  (uuirdit),ybdi^i/r.Bib.l. 
gifaouuit   uuerdinli    sarrieniur. 

Bib.  7. 
gihowit   (werdent),   sarrientur. 
Bib.  4.  5. 
,  kihowet    werdent,     sarrientur. 
Bib.  6. 
gihoutweTd^nt,^arnVn/i^r.Bib.l3. 
dp  pt.  gihSwoten,  sarculatis.  D. 
IL  324. 
HAÜVVA,/,  J&aue,  J£)acfe. 
n.  s»  hauua,  sappas.  C. 

hounustj  fossoriuw^  rastrum.  L.  uuari' 

g^a.  Gd.  5, 
bSwa,  seudicium.  Tr. 
houua,  rastrum.  F.  ^ossorium.  Em. 
31.  Wn.  863.  sarculum  (a.  ^.?>  Mt]. 
Bib.  1.  7. 
h  0  w  a  (oder  a.  s.  7)j  sarculum.  Bib.  5. 6. 
houa,  fossorium.  Sg.^184.   sarculum 

Ca.  s.?J.  Bih/i.% 
(haua,  ligon.  Ph.  %) 
hSa  (a»  s.?J,  sarculum,.  Tr. 
(^ovini^  fosiörimn,  vdngo.  Id.) 
'ikb w e ,  fossorium,  Hd.  Wn.  460. 
höw^»  rastruhif  fossorium.  Wn.460, 
hftwl  Ca.  f.?Jj  sarculum.  BIb.  4, 
g.  c  bouuuai  vomeris  undf  TG.  IL  223. 


^.  #.  lioaun,  rasiro.yP.  chtvo  denie.VG. 

U.  406. 

(howen.  D.  IIL  57.) 

a.  s.  (cf.  n.  5.)  houun,  rastrum.  M.  28. 

Gd.  1.  3.  sarculum.  Me.  VP.  Bib.  1. 

howin.  Bib.  5.  \ 

houuan.  Bib.  8.  10«  11.(9  sarculum. 

hown.  Bib.  13.  ,  ) 

i».0A  houuuon.)  ^  •  T\   11   oco 

^    ,  '        [,  rastn.  D.  IL  352. 

nouuon.    ) 

g^pL  houuonOf   vel,  gapalono,   triden- 

tium.  Ms. 

d.pL  honnrüf  bidentibus.  VG.  IL  400. 

houuon,  rastris.  D.  IL  351. 

a.^/.  houun,  uangas.  Gd.  fossorias.  Wn« 

3355. 

(BILHOUWE:  cultatorium,  uuorael,«^- 

nificat  etiam   dliquando  cultrum,  bil- 

houwe.  Id.) 

HOWÜNHALP. 

HOÜUNSEGANSA;  cf.  HAWL 

HAWI,  /?,,  ^au,  ©e^ttu  (als  Ort)? 

in  daz  steinina  boue  (Steinbruch?).  Fw. 

dar  in  daz  houe  in  dero  beride.  Fw. 

HAWI,  17.,  J£)eu/   goth.  havi,  altnord.  hey, 

angels.  heg,  hseg,  hieg,/o^i3iiin. 

n.  s.  heuui.  Sg.  242. 

heuue.  Co.  N.  91, 8.  101, 4.i 

11.  102,  15.  (     . 

houue.  N.  36,  2.  53,  9.  91,('-^^^''"'"' 

11.  13. 

hou.  ^IV.  (Id.) 

g.  s.  heuues.  N.  105,  20. 

d.  s.  heuue.  N.  101,  4.  IL 

a.  s.  houuf^e.  N.  80,  16.  146,  8. 

heuue.  N.  102,  16.  103, 14.  104,  35. 

146,  9. 

(hou.  D.  IIL  99.) 

ERDHEUUE,  «.,  €rt>^ett,  foenum  terrae. 

N.  71,  16. 

HARTHÖ,  n.,  ^avt^tn,  ypiricum  (hyperU 

cumj  Pflanze^.  Tr. 

SCAFfHAWI,  n.,  ec^afe^eu;  ©c^ac^f^eu 

(Pflanze).    In  St.  ist  auch  gremium  mit 

scaftenbowe  übersetzt 

scaflhouuue^  spartus,  herba.  Ia 


.(  i  'II- '  »<-  ,  • 


Digitized  by 


Google 


709 


HEI. 


HU-^-HAR 


710 


scafthS,  qiupparum.  IV. 
HOWIDORF.  Ortsnamen.  Hieher? 
HAWIMANOTH. 
HAWIBLOMO. 
HAWIGRBVÖIILA. 
HAWISEGANSA. 
riAWISPRANGA. 
HAWISCREKO. 
HAWISTAFIL. 
HAWISTADAL. 

HOWIKER,  feniceu».  Sah  2.      , 
UEÜI,  vel,  graft,  celatura.  F.  1.  2.  Hieher? 
HOUARI,  cippus.    Hieher? 

d.  s.  hoaare,  cippo^^.  ZO,  ^ 

HOWISAL,  albugo,  gehört  der  Form  nach  hie- 
her;  allein  wie  ist  die  ßedeatung  zu.  vermit- 
teln? etwa  durch  !Rar6(  im  Auge?  —  In  Sb. 
Bib.  4.  7.  kommt  auch  die  Form  ougisal  vor. 
n.  $.  honuisal,  albugo.  Mr.  Sb.  Bib.  1.  2.  7. 

howesal.  Bib.  5. 

hSsal.  'fr. 

hScsal.  F.  2. 

howisil.  Bib.  10.  13. 
a.  s.  hounisal,  albttginem.  M.  29.:  A.  Gc. 
1.  6.  7.  '  '  . 

huosaL  Bib.  13..      .:    > 

HEI,  HEIA,  HOI,  HUI,  j&«|jj&etJ  ^vlW  In- 

terjcktion. 

die  iuden  daz  ueirnainen,  hei  wie  ^xo  si 

ivaren.  Mos.  ) 

heia,  wolle  got  .waIUle^  smabte^  ai,  utU 

nam  saperent.  Wb.   .  '      ; 

hoy  weng  iaeob.  D-  IXL  88.  .   '.i 

hui  yel  ah,  pro  iupit^! .J^i^  i»>      -  ..; 

HEI  (cf.  HAIZ,  HEITAR  iiqd  GE^^E;^EN  in 
HAGan),  ^  <  I  P  ,  uridum.  H, 
HEI,  n.?  (oder  BElAiß?),  J^i^ti  uredq. 
d.  s.  heiu,  prunsti,  ureäin^  Rd.. I^Bs  steht 
hei  und  daneben,  oki  aufgekratztes  u, 
welches  aüc^h  i^^^ibedeotct  haben  kann; 
in  Ib.  steht  heui  brnnsti,  uredinCy 
wodurch  heiu  wafarsdieinlicher  wird 
als  hei,  u  (velj.  *.     .  ;  - 

GIHEI,  Tl.?  ^[%ti  cauma.Oi.  :        i   . 
</.  s,  giheia,  caumaie.  BIi/i3. 


geheia  vel  hizze.  Bib.  6.\ 

10.11.  \^^-^ 

kicheia.  Bib.  8.  ) 

a»  (s.?  oder  pL?J  gehei:    du    gestillest 
diu  uueter  (elementaj,  ih  meino 
gehei  unde  .,.  gene  (regene?). 
Mcp.  3. 
ARHEIÄN  (ARHEÜAN?),  aestuare. 
*         (sie)  arheigetun,  aestuaverunt  (senUnaJ. 
Frg.  11. 
p.p.  arheiet: 

J.j.m.erheieteino.  Ma.  Sb.^uüinte, 
erheiteme.  Bib.  5.   /   vento 
erhegetemo.  Bib.  1.)  urente. 
FARHElfeN. 
p.p.  ferhei^t  uuaren  sie  (gentesj,  pe- 
diu  nuaren  sie  steriles  etc.  N. 
-  106,  38. 
FIEIITRNEZILA,  hiebe?? 

HIA,  HIE  s.  HIÄR  in  HA,  Hl 

Hiü  ^  HWA. 

I 

HEIen  s.  HEI  und  HAG. 
HEIO  9.  HEIL. 

HEIO,  n.  pr. 

HOY  s.  HEI. 

Hou  s,  HAU. 

HUI  s.  HEI. 
HUO  s.  HA.  1. 

HAB.    Ist  es  HA-B  aus  der  Wurtel  HA  (q. 

V.)?     Sollte  HA-B  mit  exfi>  zusammengestellt 
werden  können,  wie  haz  mit  ^x^o«?    Oder  ist 

nicht  eine  Wurzel  xlAo  aufzustellen,   son. 
dem  haben  mit  allen  hier  auTgeführten  Wörteri) 


Digitized  by  VnOOQlC 


711 


HAB. 


HAB. 


712 


aus  11 A  r  ^  dessen  F  in  ,B  übergeht,  abzulei- 
ten? Die  Worter  anthaban,  antbabani,  bi* 
haban,  bihabannissi,  henig  (bebigh  un- 
gahebig»  gihepi,  befenon   (s.  diese  Wörter 

in  HAF  und  HAB)^  die  Ibeils  durch 
ihre    Form,    tbeils  durch    ihre   Bedeutung    auf 

rlA.Jb    und  auf  UAlJ  Anspruch  haben, 

acheinen  auch  für  die  Vereinigung  von  JjLxLD 

mit  XlAr  TO  sprechen.  Ist  XlaLr  die- 
selbe Wurzel^  die  im  lat  capere  liegt,  so  dürfte 
vielleicht  das  lat  habere  sich  der  Vereinigung 

von  HAB  mit  HAF  entgegenstellen. 

HABfeN,  ^abeui  goth.  haban,  angels.  habban, 
hebben,  nord«  hafa,  lat  habere;  et  ht  ia- 
hoiii  frenare. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
ze  habenne,  habendo.  VG*  III.  t59. 
he  bis,  habes  (gratiamj.  Bo.  3. 
hapenti,  fiabens  (fiduciam).  Pa. 
habenti,  captatoi\  Pa. 
hapet,  capit*  VA.  VII.  466. 
hapan,  tespant  (recesms).  Prud.  1. 
hapent,  gerunL  Ec. 

hebis,  ienes  (regnum  coelonim),  ä  6.     ; 
hapan,  teneant.  VA,  III.  686, 
hebit»  ieneU  H.  8. 
faabente,  tenenies.  IL  11. 
habandi,    habitum    (ecclesiüm,   earume^J. 

Can.  4. 
scira  habat,  procurat.  gl.  K. 
habent  muos.  T.  13,  16.  0.  H.  14,  97. 

suert  T.  185,  2. 

giuuatl  T.  13,J1. 

fuora.  N.  4,  a  21,  27. 

win.  T.  45,  2. 

rihtuoma.  N.  72,  12. 

scaz.  N.  72,  20. 

kuning.  T,  198,  4.  N.  75,  2. 

iung4>ron.  0.  IL  8,  8. 

thegana.  0.  IV.  12,  57. 

man.  N.  80,  6.  T.  88. 

gommaa  T.  87.  S.  0.  IL  14,  49. 

brut  T.  «1,  6, 


quenun.  Pa. 

kind.  Na. 

friunt.  T.  40. 

fiant  Pa. 

tiufal.  T.  133.  O.  IIL  18>  15. 

fahs.  Pa. 

orun.  T.  71,  6. 

hörn.  Pa. 

clasaugi.  Rb. 

fleisc  inti  gibeini.  T.  230,  5. 

IIb.  Ct  82.  No.  T.  234,  2.  0.  L  11,  7. 

iugund.  0.  V.  5,  5. 

augon  Hobt  N.  37,  11. 

gatat  N.  49,  IL 

unkusti.  O.  II.  7,  56. 

achttst  Frg.  43. 

sijuldi.  N.  50,  7. 

sunta.  T.  197,  9. 

gilouba.  N.  45,  3.  O.  IIL  11,  L 

ewa.  T.  197,  6. 

not  N.  59,  2. 

arbeite.  N.  96,  12. 

hungar.  N.  36,  19. 

drukuessi.  T.  176,  5. 

chrefti.  N  65,  7. 

guoti.  O.  L  18,  49. 

fagarnessi.  T.  177,  3. 

sconi.'N.  44,  3. 

wizi.  Nd.  O.  tt  3;  46. 

ötmuoti;  O»  LIS,  49. 

cra.  Wm   3,  10. 

guollichi.  N.  126,3. 

fridu.  N.  30,  2L 

lustsami.  N.  15,  9. 

wunna.  PI.  65,  6. 

frewi.  Nsm. 

mendL  N.  15,  11. 

seti.  N.  36,  25. 

guotelih.  N.  49,  7. 

folLun.  N.  122,  4. 

leid.  0.  IIL  24,  53. 

ungafuorL  0.  V.  20,  115. 

ser*  K.  4- 

zuofluht  N.  30,  3. 

sibba.  T.  176,  4.     . 

ehti.  T.  106. 

ribtl  0.  L  7,  36. 

roez» 


Digitized  by 


Google 


713 


HAB. 


HAB. 


714 


mez.  K.  30. 

reht.  N.  9,  5. 

an  ton.  K.  4. 

beldida.  T.  81. 

abanst  i^.  4. 

weraltgirlda.  N.  24,  1"6. 
'       forhtun.  N.  30,  23.  0.  I.  13,  16,  ^ 

hriwa,  T.  123. 

dult.  O.  IIL  iU  17. 

gawalt  T.  43,  4. 

ar  bar  IUI  da.  N.  24,  16. 

minna.  Ct  82. 

bcchenneda.  N,  78,  6. 

bibaltida,  observationem*  K.  49. 

hertuom.  T.  13,  1. 

fiebar.  T-  48,  1. 

Ion.  T.  33,  1.  0.  IL  20,  7. 

mieta.  T.  32,  4, 

fiigu.  N,  62,  11, 

acirm.  N.  26,  4. 

trost  0.  I.  15,  7, 
drizog  inti  ahto  iar  habentl  T.  88. 
habenti  untar  mir  kemphoii,  habens  sui 

me  milites.  T.  47,  5. 
an  diu  habest  du  mih,   daz  ih  din  got 

pin,   dar  du  mlh  habest,   dar  habest 

du  guotelih.  N.  79,  7. 
sie  habetun  thar  selbon  krist,  ther  al« 

les  blides  furista  ist  0.  IL  8,  10. 
umbe    mina   itmicam   uuurfen    sie    loz, 

uuer  die  ganza  haben  soltL  N.  21^  19. 
tu  ne  habis  kiscirres.  S. 
ni  habes  fazzes  uuiht  O.  IL  14,  27.  __ 
iiuanda  ih  nieht  ne  habeta,   bediu  stal 

ih.  N.  72,  7. 
uuaz  habeta  dives  in  hello  ane  fiur.  N» 

48,  18. 
fohun  habent  loh,  T.  51,  2. 
si  (zitera)  nidenan  buh  habet  N.  22,  2^ 
sie  habent  trüge  uuaga.  N.  61^  10. 
rossolih  so\  frenum  haben.  N.  31,  9. 
^uuillo  hebit  uuizzi,    voluntas  habet  poe' 

nam.  K.  7. 
haro  giu  palkili  habentan.  Rh. 
iz   ni   habent  liuola   noh   iz  ni   I'esent 

scribara, 
IV. 


thaz    iungera    uuoroUI    sulih    mord 

uuurti-  0.  L  20,  23. 
habet  chiburdj  bighin,  ortum.  Is.  2,  3. 
der  habet  manige  misseuuendara  un- 

de  manige  lasterara.  N.  38,  2. 
ir  habet  iunuera  fluobara.  T.  23    1. 
ir  habet  bihaltera.  T.  215,  4. 
habe  got  holden.  N.  79,  17. 
ih  habet  iz  io  giuuissaz,  fater  sagen 

ih  thir  thaz, 
thaz  thu  alles  uuio  nidati,  nisi  al  sos 

ih  thih  bati.  O.  HL,  24,  94. 
du  selben  got  habest  rihtara.  Seh.  75. 
habcmes  fater  abrahamen.  T.  13    14/ 
later  got  haben  ih.  N.  7,  15.         ' 
Ihaz  mannilih  irkenne  in  themo  min- 

nonne, 
ioh  ellu  uuorolt  ouh  in  thiu,  mih  mei^ 

Star  habetut  zi  thiu.  O.  IV.  13,  JO. 
dina  huldi  za  hapenne.  Co. 
habetun  kristes  minna.  0.  III.  23    U. 
habe  min  gnada.  N.  6,  3. 
sie  habent  genada  iro  stuppes,  mUe- 

rebuntur.  N.  101,  14. 
habeta  sin  suorgun.  T.  128. 
ewigan  lib  haben.  Kp.  N.  44,  3. 
habe  reine  herza.  N,  46,  9. 
ih  sah  in  haben  geislicha  genada,  übe 

er    ne    habeta  i  uuerllzitelixrha.    N 

36,  25. 

ih  ilo  haben  reiniu  uuerch,    also  un- 

scadele  habent  N.  25,  6. 
habe  mammuntaz  muat  O.  IIL  19    35, 
sie  ni  habetun  erda  tiufL  T.  71    3. 
thie  thar  habeta   thia  thurrun'  haut 

T.  69,3. 
guotcn   chlanch   habenten,    bene  Un- 

nientihus.  N.  150,  5. 
thes  meisteres  in  uuara  habetun  sie 

michila  hera.  0.  IV.  12,  32. 
ioh  thuruh  sina  smerza  uuir  habetin 

baldaz  herza.  0.  III.  26,  49. 
bitteren  gesmagmen  habenti.  N.77,8. 
uuir  haben  nan  gisuntan.  OL  79. 
ih  habo  an  imo  al  daz  ih  pedarL  N 

34,  9. 

[47] 


Digitized  by 


Google 


715 


HAB. 


HAB. 


716 


an  dir'^habent  sie  daz  erbe.  N.  5,  13. 
sie  habcnt   an  in   selben   die   chraft 

des  rehtes.  N.  18,  10. 
gcdinge  an  in  selbon  hänt  Wm.  3,  10. 
an  gote  trost  haben.  N.  17,  6. 
an  demo  habet  er  festi.  N.  20,8. 
habe  an  gote  lustsami.  N.  36,  4. 
ih  habo  genuoge  an  dien-.  N.  16,  15. 
an  imo  habo  ih  euuiga  rauua.  N.  4,  9.« 
an  imo  haben  uuir  scerm.  N.  26,  5. 
throrna    in    reue    habet    inti    gibirit 

sun.  T.  5,  9. 
'thaz  ir  in  mir  habet  sibba.  T.  176,  4. 
ih  habo  in  mir  die  intheiza  lobis.    N. 

55,  14. 
sie  trost  ne  habent  in  in  selben.    N. 
36,  19.     et  weiter  unten  in  h'^rzin,  in 
muote  etc.  haben, 
zi  zeswun,  zi  winstrun  haben. 

sie  habent  ze  zesuuu,un,    daz  sie  ze 

uuinsterun  haben  solton.  N.  143,  8. 
sie  solton  aeterna  bona  ze   zeseuuun 

haben.  N.  143,  8. 
sie  iz  ze  zeseuuun  habeton.  N.  143, 15. 
einer  eocouuelicher  eikana  hebit  keba 

fona  cote.  K.  40. 
fon  got  er  mus^zi  haben  munt  Ol.  32. 
föne  uns  selben  haben   uuir  die  lefsa. 

N.  11,  5. 
föne  dir  habo  ih  sia  (guollichi).  N.  3,4. 
da^  min  herza  iehe,  sih  föne  dir  haben 
sina   guoti   unde   föne    imo    selbemo 
sina  ubeli.  N.  25,  7. 
ih  Tone  mir  selbemo  guot  ne  habo.  N. 
30,  ii: 
'  uuanda  du  föne  imo   habest,    so  uuaz 
du  habest  N.  49,  14. 
habet  er  iz  föne  imo  selbemo.  Bo.  5. 
teil  haben:  mit  gen,,  mit  ana,  mit  mit 
io  uuederiz  anderis  teil  habende.  SyK 
pedero    teil    habende,   partem  capiens 

utriusgtie  (mmptij.  Syl. 
si  habet  teil  an  gote.  N.  121,  3. 
iro  cives  habent  teil  an  imo.  N.  I2I,  3. 
habes  teil  mit  mir.  T.  155,*  4. 
mit  tien  habelost  du  teil.  N.  49,  18. 


ni  habest  deiles  uuiht  mit  mir.  O.  IV. 
16,  31. 
gameinsami  haben  mit  gen.  u.  mit  samant. 
gemeinsami  dero  heiligon  ze  haben- 

|ie.  Ns.  * 

ih  habo  gemeinsami  sament  unreh- 
ten.  N.  140,  4. 
namon  haben: 

uueo  namun  habet,  qnomodonomen  ha- 
bet. C. 
der  sinen  namen  habeta.  N.  128,  11. 
in  thinemo  kunne,  zeliz  al  bi  manne, 
so  nist  ther  gihogeti,    thaz    lo  theo 

namon  habeti.  O.  I.  9,  22. 
zuuene  nanven  habeta.  Ns. 
gadingi,  gadingon  habemnit  an  und  zi. 
ih  habo  gedingi  an  dih.  N.  12,  5. 
gedingon  an  in  (enm)  haban.  Wm.  3,4. 
habe  gedingi   ze  euuigen  rauuon.    N. 

115,  7. 
den  (gidingon)    sie  zi  dinen   gnadun 
habent  Otl. 
trost  haben  mit  gen.  (cf.  oben  haben  an- 
und  haben  in-): 
ih  habeta  is  trost  N.  21,  11. 
trost  haben  iro.  N.  24,  19. 
dank  haben  mit  gen.:  , 
uuir  is  doheinen    dang  haben    sulin. 
N.  114,  1. 
fluht  haben  zi-: 

ze  demo  ih  fluht  habo.  N.  10  (b),  I. 
gadult  haben  in-: 

githult  habet  in  in,  patientlam  habebit 
in  Ulis.  T.  122. 
ruah  haben  mit  gen.: 

oba'  er  habet  iro  ruah.  Ol.  87. 
nist,  ther  sin  habe  ruachon.  Oh.  40. 
farnumft  haben  umbi-: 

er  habet  urabe  den  armen  fernumest, 
intelligit.  N.  40,  2. 
srn  haben  zi-: 

uuara  habent  kirege  sin  ane  ze  dero 
uucrlte.  N.  23,  2. 
willon  haben  mit  zi  und  inf.: 
ih'habo  uuillen  ,(^rmo/i^5  daruz  ze  ma- 
chonne.  N.  118,  1. 


Digitized  by 


Google 


717 


HAB. 


HAB: 


.    718 


notdarft  haben  mit  zi  und  inf.: 

notthurft  baben  uz  zi  ganganne.T.  125. 

haz  haben  in-: 
ni  mag  thiu  uuorolt  haben  in  iu  the- 
heinaii  haz.  O.  III.  15,  29. 

minna  haben  mit  gen.^  mit  zi,  ^it  untar 
zuisgcn: 
thu  uucist  druhtin,  quad  er,  min,  thaz 

ih  minna  haben  thin.  0.  V.  15,  5. 
ih  habcta  minaa  ze  iro.  N.  118,  97. 
oba  ir  miuna  habet  untar  zuisgen.  T. 

160,  7. 

gawalt  haben,  mit  zi  u.  ifi/l,  mit  gcn.y  mit 
ubar,  mit  widar. 
ih  haben  giuualt  thih   zi   irhahanne. 

T.  197,  8. 
geuualt  hablnde,  sinen  lib  ze  lazzene. 
'     N,  87,  6. 
sie  ne  habcnt  iro  geuualt.  N.  ö4,  24. 
giuualt   habenti    obar   zehen    burgi. 
T.  151. 
'    giuualt  ni  habetist  ubar  mih.  O.  IV. 
23,  41. 
ni  habetos  giuualt  uuidar  mih.  T.  197,9. 

stunta  haben  mit  zi  und  inj.: 
noh  zi  ezanne  habetun  stunta,  sfiatium. 
T.  66,  3. 

lougan  haben  mit  gen.: 

daz  sie  iro    neheinen  lougen   getor- 
ston  haben.  N.  3,  8. 
giisazi  haben  mit  an  und  in: 

dar  er  an  menniscon  nals  in  gezelte 
gesazze  habeta.  N.  77,  60. 
daz  muot  haben^  solih-muot  haben: 
thoh  habet  sumilih    thaz    muat,    mir 
.    hinaht  anarati  duat, 
ioh  gi'bit  mih  zi   hanton  then  minen 

fianton.  O.  IV.  12,  11. 
bi  thiu  giholota  siu  thar,  ouizistthaz 

in  ala  uuar, 
uuanta  siu  habeta  sulih  muat,   theru 
dohter  thaz  guat.  O.  ilL  11,  28. 
ginuoc  hapet,  abundabiL  Gh.  1.  3. 
daz  ist  tanoan,   uuanda  sie  babent  ke- 
nuog  unde  sie  sint  keladen.  N.  4,  8. 


thoh  unser  nihcin  uuiht  druagi^  thoh 

habetun  uuir  ginuagi.  0.  IV.  14    4. 
antfengik  hapetun,  acceptaverunt,  Em.  7. 
guuis  haben,  permasum  habeo.  F.  2. 
heime  haben: 

sie  thaz  abahotun,  tha»  sie  then  hei. 

me  habetun, 
then  se    er   irslahan   uuoltun  inti   in 

nu  sus  gistiltun.  O.  III.  16,  53. 
ih   habo    heime,   daz   er   suochet    N 
41,  10. 
fol  haben: 

so  ne    lazzent  ouh    die.   die   cocle&ies 
sint,    umbe   terrenos   fiomines   sie   ne 
fol  habeien  iro  libuuandil  (conver- 
sationeni).  N.  93.  pr. 
uuar  er  sin  herza  haben  sule.  N.  80   6. 
in  farsihti  haben: 

in  uersihte  habeta  (salda).  Bo.  5. 
in  gawonabeiti  haben: 

habe  in  geuuoneheite,  suesce.  Mcp. 
in  hazze  haben: 

ni    habe    in    hazze    thinan    fiant    T 
32,  1. 

habent    sih  in  hazze   untar   zuiseen 
T.  145.  ^     ' 

in  hucti,  in  gahucti  haben: 
in  sinera  cahucti  hapen.  E. 
die  missetate  minero  iugende  ne  ha- 
^   be  du  in  hugte.  N.  24,  7. 
in  gadahti  haben; 
.    so  habeta  si  in  githahti,  uuarsi  then     '' 

drost  suahti.  O.  I.  16,  6. 
in  henti,  in  hantum  haben: 
in  banden  nieht  ne  habeton.  N.  75   6. 
habpt  er  in  hanton   sina   uuintuuan- 

ton.  O.  I.  27,  63. 
habe  in  hende  unsere  sela.  N.  34,  2. 
thaz  er  allo  uuorolti  zin  uua^   spre- 

chenti, 
ioh  io  giheizenti,  nu  habent  sie  iz  in 
henti.  O.  h  7,  22. 
in  herzin  haben: 
seer  in  herzin  haben.  K.  4. 
dera   ir  in  herzin   cahuctUho   hapen 
sculut.  £c. 


[47'] 

Digitized  by 


Google 


719 


HAB.  - 


HAB. 


720 


ioh  ellu  tiuorolt  ubaral  in   herzen 
thaz  io  haben  scaL  O.  IH.  24,  26. 
in  mnote  haben: 

in  moaie  habendi,  in  mente  habens.  ^.K. 
daz   ih   dinc  geheiza   in  muote  ha- 

beli.  N.  118,  148. 
theih  thir  gibiete,   thaz   habe   thu 
fasto  in  muate.  O.  V.  15,  7. 
in  theru  brusti. haben: 

ther  unkusti  nt  habet  in  theru  brusti. 
O.  II.  7,  56. 
in  munde  haben: 

pediu  habet  er  in  (uuistuom)  gcrno 
in  muote  ioh  in  munde.  N.  36,  30. 
irrefseda    ne    habende    in    sincmo 
munde.  N.  37,  16. 
xi  herrin  haben: 

der  got  ze  herren  habet  N.  143,  15. 
zi  liebem  haben 

dine    scalcha    ze    üben    habeton    iro 
8 1  e  1  n  a,  benepladtos  habuerunt.  N.  101 , 1 4. 
zi  karle  har4)en: 

tbiu  habeta  iu,  uueist  es  mer,  zi  kar- 
le sibun  bruader.  0.  IV.  6,  32. 
zi  Fundamente  haben: 

ih  habo  christ  ze  fandamente.  N.  80,16. 
zi  spotte  haben: 

ze  spatte  habende.  Bo.  5. 
zi  huohe  haben: 
habetun  nan  zi  huahe.  O.  I^.  30,  3. 
habeton  mih  ze  huohe.  N.  68,  13. 
zi  bismere  haben; 

habetun  nan  zi  bismere.  O.  IV.  30^  3.  * 
zi  gamane  haben: 
(sines  nater   honde  bete    er   zc  ga- 
mine.  D.  IIL  61.) 
z^i  site  haben: 
geometrae  babent  ze  aite,   nah  kezei- 
gotcn  fragon  eteuuaz  tingefragetcs 
iro  iungeron  zuo  geben.  Bo.  5. 
zi  erbe  haben.  N.  118,  111. 
so  ttUü'S   er  «uile  haben  ze  rehte  aide 

ze  unrebte.  Bo.  5r 
so  uuen  er  uuile  haben  ze  no^io  aide 

ze  innöxio.  Bo.  5. 
fora  ougom  habend 


du  he  u>uoIto8t  fore  ougon  haben  mi 

na  lera.  N.  49,  17. 
tod  tagalihhin  Tora  augooih  sorachaf- 

tan  habeen.  K.  4. 
sie  habeton  got  fore  ongon.  N.  53,-5. 
unreht  ne  habeta  ih  fore  ougon.   N. 
100,  3. 
untar  ruohon  haben:  ^ 

habee   untar   ruahhun    sineru    omtiia, 

quae  ei  infunxerit  abbas.  K. 
so  filu  so  untar  ruahha  pruadro  si- 
nero  sih  uuizzi  habeen  rauua,  quan- 
tum  sub  cura  sua  fratrum  scierit  habere 
numerum.  K.  2. 
haben  zi  mit  £/i/.: 

haben  ih  zi  klagonne  ioh  leidilih  zi 

sagenne.  O.  V.  7,  23. 
noh  nu  haben  ih  iu   managu  zi  que- 

danne.  T.  173,  1. 
managuhaben  ihfon  lu  zi  sprebhanne. 

T.  131. 
ih"  haben   thir   sihunaz  zi  quedanne. 

T.  138. 
des  sie  ze  fragenne  habent  N.  93,  3. 
mannes   sun   ni    habet,   uuara   her   sin 

houbit  inthelde.  T.  51,  2. 
ui  haben,  uuaz  ih  gisezze  furi  inan.  T. 

40,  1. 
du  habist,  uuar  du  suchest-,  habes^unde 

sumas^.  Org. 
sid    der  garrulu^    ist,    der   gcsuigcp   ne 
mag,  hinnan  habo  ouh  ih,  daz  ih  ke- 
suigen  ne  mag.  N.  76,  12. 
odo  er  thes  gisunni,   zen  ostbron  uuaz 

giuuunni, 
thoz  sie  thanne  habetin,  thes  dages  sih 

gidragotin    O.  IV.  12,  50. 
oba  iro  thehein  uuiht  habeti,   thes  in 

in  uueidu  zauueti.  O.  V.  13^  9* 
cujus   animain  timor  dei'  poiSidei,   habet 

K.  53, 
in  dar  mit  cron  lango  habeta.  Bo.  5. 
missas  tenere,  haben.  K.  60. 
ding  haben. 

er  quimit  mit  giuuelti,  sar  s^ist  iiuo> 
roU  enti) 


Digitized  by 


Google 


721 


HAB. 


HAB. 


722 


in  uüolkon  filu  hoho  so  scoution  üuir 

nan  scono, 
•mit  imo  ist  sin  githigini   ioh  engilo 

nicnigi, 
er   habet    tbar,    ih   sagen  thir    thaz, 

thing  filu  hebigaz, 
ofan  duat  er  thare,    thaz  unir  nu  he- 

len  hiarc, 
ist  iz  ubil  odo  nuar,    onforholan  ist 
,      iz  thar.  O.  I.  15,  40- 
er  hapet  himilriches  portun,  ienet,  c//« 

stodit.  Ky. 
mih  hapet  din  hant,  teneL  Ps. 
er  habet  min  gebot,  Unet.  T.  164,  6. 
hatiente  gisaznessi  altero, /^/2^/i/^5.T.84. 
er  habe  diegemcinun  getouba,  teneai.M. 
habetun  inan,  tcnuerunt.  T.  184,  6* 
sie  habe  ton  in  mit  in,  tcnucruiU,  N.  55,  1* 
habetnn  sine  fuozi,  tenuerunt  pedes  ejus. 

T.  223,  2. 
daz  du  mih  habeiest,  teneas.  N.  12,  5. 
habint  iu  daz    himilriche,  percipite.   N. 

67,  4. 
oba  thu  thanne  gihugis,  thaz  thin  bruo- 
der  habet  sih  uuaz  uuiderthir,  habet 
aliqnid  adoersum  te,  T.  27,  1. 
übe  iz  ou4i  ioman  so  haben  uuile,  daz-, 

si  quis  etiam  haec  recipiat-.  Org. 
sie  inan  kabetun  so  selb  so  forasagun. 

Ffg.  19. 
habcnt    fohannem   sama    so    unizagon. 

T.  123. 
er  inan  habeta  sama^o  uitizagon.  T.  79.r 
haben  furir 
füre  unreht  haben,  nefasvocare.  Bo.^. 
den  alte  Hute  habeton  füre  higotMcpr 
in  haben  füre  sculdigen.  Bo.  5. 
furi  man  er  nan  Yii  habeti.  0.  II.  4, 101. 
thaz  kind  thaz  druag  thaz  uuitu  mit 

ioh  er  iz  habeta  furi  niuuiht, 
er  fon  thes  fater  henti  tho-  thar  dot 

uuurti.  O.  IL  9r  43. 
(ne  wil  du  für  nieht  haben,  daz  du-. 
,    D.  IIL  7ü.) 

ih  lobon  gotes  namen  miC  sauge,  ih 
michcllichon  in  in  lobe,  daz  haha 
ih  furc  rihtuom,.  |7ro  diviliis. IS. 6SyZ^L 


fasto  hahenr 
ioh  habet   fasto  ouh  nuser  rnuat,   sid 

er  fon  tode  selbo  iratuant, 
giuuissa  uuizun  uuir  thaz,   theiz  sid 

uuar  lichamo  uuas.  O.  V.  12,  11. 
stillo  haben: 
stillo  habeta^  tenuit  (ora  cerbermJ.YG* 

IV.  48^. 
wola  haben: 

obar  süfatige  legent  sie  henti  inti  sie 

habent  uuola,  bene  habebunt.  T.  243,  4. 
ubil  hahen: 
n^  habent  notthurftt  thie  heilen  la- 
chest ouh  thie  ubil  habent,  sed  qui 

mate  habent  T.  56,  4. 
alle  ubil  hahente,   omnes  male  habere 

tes.  T,  82. 
wirs  haben 
noh  mohta  uuesan  giheilit,  ouh  mer 

uuirs  hahcta,  magis  deterius  habebai. 

T.  60,  a. 
haben,  eocistere  (et  il-y-a): 

thar  ni  habeta  mihhala  erda.  T.  71,3. 
fant   inan   fior  taga  ru  in    grabe   ha* 

bcntan.  T.  135. 
sih  haben  zi-,  zuo-,  flc^  (alteiT/  flc^  t>er^ 
galten: 
sih   fasto  habent   zuo   dien*  steinen 

Bo.  5. 
die  sih  ze  imo  habent  Nrn. 
die  sih  ze  mir  haben  uuellen.  N.  34, 27. 
habe  d!h  ze  gote.  N.  41,  &• 
mine  praedienfores  habent  sih  iro  Icro 

zuo  mir.  N.  2F,  16. 
habe  dih  ze  saldon,  crede  bonis.  Bo.  5. 
habet  sih  (^ält  fic^)  2^e  sinemo  hare. 

Bo.  5. 
ze  iro  habeta  sih  vesta,  huie  vesta  ad- 

haerebat.  Mcp. 
nuio  daz  eina  sih  habe  zu  andermo, 

quomodo  se  habet.  Org. 
uuara  zu  sih  taz  eina  habet,  ad  qnod 

hoc  quoquomodo  se  habet.  Org. 
übe  i?  sih  hahe  ze  iouuihte,   ad  ali- 

quid  quoquomodo  se  habet.  Org. 
hahen,  als  Hülisvcrbum)  mit  dem  part  pass. 
zur  Bezeichnung  des  praeterit'h  eine  im  Go>. 


Digitized  by 


Google 


723 


HAB. 


HAB. 


724 


Oiisehen  nodi  nicht  statt  findende  Anwen- 
dung des  verb.  h^ben   [dagegen  setzt  das 
Got&ische  haban  vor  den  Inf,  (ähnlith  dem 
althd.  haben  mit  zi  und  dat.  des  inf.)  zur 
Bildung   des  futuri^    z.    B.    sa    andbahts 
meius  wisan  habaiib,   o  diuLKovqq  o  kf^ioq 
sarcu.  Job.  12,  26.    thatei  habaida  tau- 
Jan,  tl  tfxsXXe  "xotETv,  Job*  6,  6.]. 
irslagan  haben.  N.  40,  9. 
ih  haben  funtan.  O.  I.  18,  40. 
du  habest  geheizzan.  Wm.  2,  17. 
er  habet  gefreuuet.  Wm.  1/  14. 
aiuir  haben  gefrehtot  N.  78,  9. 
ir  habet  ferchoren.  N.  13,  7. 
sie  habent  umbefangen.  N.  17,  5. 
ih  habe  ferschuldef.  N.  50,  6. 
du  habest  uergezzan.  Wm.  2,  17% 
er  habe  durhuuaten.  N.  123,  5. 
sie  haban  biuolohon.  Otl. 
ih  habeta  braht  N.  118,  110. 
du  habetost  keeinot.  N.  87,  8. 
er  habeta  ubaruuuntan.  O.  V.  14,  13. 
uuir  habeton  getan.  N.  125,  3. 
jsie  habetun  firnoman.  0.  IIL  20^  88. 
ih  habete  genahot  Wm.  5,  6. 
er  habeli  crzigen.  Mcp. 
sie  habetin  gehalset.  Mop. 
sih  fertrostet  habender,  securus,  Bo. 5. 
uzpraht  habentiu.  Mcp. 
inphangin  habinte.  N.  31,  7. 
erchunnet  habenten.  (a.  s.  m.J.  Bo.  5. 
Mit  Akkusativkennzeichen  des  pari,  pass.: 

iz  habet  ubarstigana  in  uns  iugund 
managa.  0.  I.  4,  53. 

er  habet  in  thar  glzaltan  drost  ma- 
nagialtaQ.  0.  IV.  15,  55. 

daz  er  kiuuerkota  hapeta.  Em.  33. 

daz  er  geuurchta  habita.  N.  92,  i. 

er  ha^bet   alegaro   gespannenep  si* 
nen  bogen.  N.  7,  13. 
Form  und  Flexion: 
Inf.  habeen.  K.  2.  4.  30. 

haben.  Ja.  Kp.  K.  49.  60.  Ct  82.  Frg. 
61.  T.  88.  149.  230,  5.  0.  I.  U,  7. 
18,  49.  2ft,  19.  III.  10,  19.  15,  29. 
24,  26,  25,  14.  N.  3,  8.  U  ß-  2t,  19. 


25,  6.  31,  9.  36,  25.   49,   17.  59,  7. 
Mu.  Mcp.  Bo.  5.  Org.  Wm.  1,  8.  7,  2. 
hapen.  E.  Frg.  43. 
haban-  Wm.  I.  HL  IX.  7,  7.  IL   1,  8. 

I.  IL  IX.  3,  4.  1.  IL  IV.  IX.  5,  11. 
habin.  Org.  N.  92,  5. 
habon.  Wm.  IIL  3,  4.  IH.  5,  11. 
habennes.  Frg.  43. 
(zi)  babenne.  K.  59,  Ns.  Nd.  T.  79. 
Bo.  5.  VG.  IIL  159. 
habanne.  O.  HL  7,  54. 
hapenne.  C. 
(ih)  haben.  Co.  2.  4.  T.  40,  I.  88.  105. 107. 
108.  125.  131.  133.  138.  173,  1.  197,8. 

0.  II.  14,  49.  IH.  18,  15.  V.  1,  23. 
15,  5.  N.  IL  N.  7,  15.  Wm.  IIL  5,  1. 
U.  7,  8.  F.  2. 

haban.  Wm.  L  IX.  7,8.  N.  IL 

habon.  Wm.  IL  1,  5.  HL  1,  9.  IIL  7,  8. 

habin.  N.  92,  5.     ' 

hahu.  T.  87. 

habo.  Bo.  5.  JWcp.  Org.  N.  3,  4.  4,  9. 

12,  5.   16,  5.  30,   II.  34,  13.  38,  5. 

50,  7.  55,  14.  58,  10.  80,  16.  Wm. 

1,  5.  9. 

habe.  Co.  Nsm.  IL  Wm.  L  II.  HL  IV. 

IX.  4,  4.  N.  30,  3.  (oder  ist  biet  con/:?) 
hän.  Co.  Nsm.  U. 
habih.  Wm.  L  IH.  IV.  DL  5,  1. 
(du)  habes.  T.  82.  87.   104.  105.  106.  131. 

155,  4   0.  IL  7,  70.  14,  27.  20,  2.  IIL 

16,  29.  V.  7,  60.  ßo.  1.   N.  30,  20. 

Wm.  2,  17. 
habis.  S.  25. 
hebis.  H.  6.  Bo.  3. 
habest  O.  V.  24,  3-  IV.  11,  31.  Frg. 

19.  Seh.  75.  N.  45, 10.  49, 7. 14.  Bo.  5. 

Wm.  2,  17.  4,  9. 
hapest.  Ps. 
ha  bis  L  Org.  Bo.  5. 
hebist.  S.  5a  54. 
hast.  N.  IL  Wm.  5,  9. 
has.  Wb. 
habestu.  0.  IV.   11,  31.  coi  F.  Wm. 

U.  4,  9. 
(er)  habet  C.  Em.  33.  Frg.  13.  43.  45.  59. 


Digitized  by 


Google 


725  HAB.  HAB.  726 

s 

K.  53.  Pa.  gl.  K.  Co.  4.  T.  5,  9.  21,6.  habe.  T.  39,  6.  71,  6.  166,  2.  Ct  66. 

27,  I.  40,  1.  164,  6.  O.  I.  1,  36.  15,  0.  V.  16,  30.  Oh.  40.  Mcp.  Oi^.  Bo.  5. 

40.  27,  63.  IL  7,  56.  IV.  12,  U.  Mcp.  Syl.  N.  7,  7.  10  (a),  13.  25,  6.  30,  10. 

Org.  Syl.  N.  4,  4.  6,  9.  7,  14.  15,  9.  Wm.  8,  11. 

20,  8.  31,  7.  32,  2,  36,  30.  Wm.  1,  7.  ({,)   habet.  T.  160,  7.  176,  4.  234,  2. 

habent.  N.  45.  3.  Cmft.?J 


14.  N.  II.  ^ 


hppeL  R.  Ky.  P«;  P»  Em-  33.  Gh.  1.  3.  ^gj^^  ^aben.  T.  133.  178,  5.  Mc'p. 

trg.  11.  VA.  VH  466.  h3bau.  Oll. 

labat  gl.  K.                         ^  ,'      ,^  „  hapan.  VA.  UI.  686.  Pnid.  1. 

hab.t.  IN.  33,  1.  89, 10.  Org^yl.  Seh.  75.  habeien.  N.  93.  pr. 

habot    Wm.   II.    1,    14.  r«i_\    i.     i.      .^         m     jpi      .•««     o     t>         c     tvt    r^    c 

u   1  -4^  f     o    Q   1.^     j/   n    A(\   u    i    Q  Oh)  habeta.  T.  151.  177,  3.  Bo.  5.  N.  9,5. 

heb.  .  U.  2   3.  Kp.  K.  7.  40.  H.  1.  8.  ^         '^3    ^.^       3  '^ 

heuit  Frg  43.  '             '            ' 

hdt  Ky.  N.  IL  Wm.  1,  6  2,  4.  .   f  ^4,  93.  cod.  V. 

.'I     o     n     .  u*  j       j-        •            •   »u  habet  iz.  O.  HL  24,  93.  cod.  P. 

(In  Ho.  2.  steht  der  die  raiune  nieth  u   k    »        rk   m   o*    no       j   u 

^     .  ,              .                                   ,  ,  habetaz.  O,  IIL  24,  93.  cod.  F. 
ni  han,    wie:    uone  uues  sculdeu 

ij  jjin  )  (du)  habetos.  T.  87.  197,  9. 

(wir)  habemes.  La.  L  1.  13, 14.  89.  124.  179,  hebitos.  S.  51. 

6.  198,  4.  habetost  Bo.  5.  N.  49,  18.  72,  24.  0. 

haben.  OL  70.  T.  131.  Org.  N.  11,  5.  «•  ^^'  52.  cod.  F. 

26,  5.  47,  9.  65,  6.  73,  9.  Wm.  U.  habotost.  O.  IL  14,  52.  codd.  V.  P. 

5,  17.  (er)  habeta.  T.  13,  11.  53,  3.  60,  3.  69,  3. 

habin.  N.  75,  2.  Virg.  O.  L  7,  1.  16,  6-  IL  8,  8.  9,  43. 

haben.  Wm.  L  IIL  IX.  5,  17.  HL  11,  1.  V.  7,  11.  14, 13.  Org.  Mcp. 

(ir)  habet  T,  23,  1.  32,  4.  33,  1.  176,  5.  N.  36,  25.  37,  11.  44,  3.  48, 18.  72,  1. 

215,  4.  D.  IL  284.  Wm.  2,  7.  U.  IX.  hapeta.  Em.  33. 

habint  N.  96,  12.  habita.  N.  92,  1. 

hänt  Wm.  lU.  2,  7.        ,  hapta.  h.  3,  6.  Frg.  5.  15.  53. 

hat  Wm.  1.  IX.  2,  7.  L  IL  IIL  IV.  IX.  habet  er.  0.  IV.  12,  57.  cod.  F. 

3,  11.  .  habat  er.  O.  IV.  12,  57.  cod.  V.  P. 

(sie)  habent  T.  45,  2.  51,  2.  56,  4.  243,  4.  (wir)  habelun.  O.  IV.  14,  4. 

O.  L  7,  22.  20,  23.   V.  20,  115.  Mu.  habeton.  N.  125,  3. 

Org.  Bo.  5.  ^.  4,  8.  49,  11.  54,  24.  (ir)  habetut  T.  123.  O.  IV.  13,  10. 

72,  12.  Wm.  1,  11.  3,  10.  4^  6.  6,  8.  (sie)  Habetun.  Frg.  19.  T.  22,  2.  66,  3.  7t, 

hapent  C.  Ec  3.  184,  6.  O.  L  13,  16.  IL  8,  10.  HL 

habint  Org.  Bo.  5.  SyL  16,  53.  23,  14.  IV.  6,  48. 

habant  OtL  Wm.  11.  6,  4.  hapetun.  Em.  7. 

habunt  Wm.  L  III.  IX.  6,  4.  habeton.  Mcp.  Bo.  5.  N.  50,  10.  53,5. 

habont  Wm.  IL  IX   3,  10.  L  lU.  6,  8.  55,  1,  68,  4. 

habon.  Wm.  IX   6,  8.  hebiton.  Rh. 

hdnt  Wm.  3,  10.  4,  2.  haptun.  Frg.  II. 

händ.  Wm.  3,  10.  4,  2.  (ih)  habeti.  0.  IIL  24, 52.  N.  30, 23.  HS,  148. 

(ih)  habe.T.  106.  N.  26,  4.  50,8.  (oderiW-';  habete.  Wm.  IIL  5,  6. 

(du)  habes.  0.  II.  14,  51.  0"d.?J  .  bäte.  Wm.  5,  6. 

habest  Wm.  2,  17.  (md.?J  (du)  habetist  O.  IV.  23,41.  Bo.  5. 

habeiest  N.  12,  5.  habetistu.  O.  IV.  23,  41.  cod.  V. 

(er)  habee.  K.  31.  (er)  habeti.  D.  II.  285.  Mu.  Mcp.  Oi^.  Bo,  5. 

Digitized  by  VjOOQ  IC 


727  HÄB. 

O.  I.  9,  22.  15^  7.  IL  4,  101.  S.  48. 
(I.  Pere.?) 
habiti.  Org. 

hebiti.  S   48.  (C  Pc«  ? 
(M^ir)  habjetin.  O.  D.  3,  46.  IIL  26,  49.  (wo 
der  Druckfehler  hahctiu  steht)  Bo.  5. 
heb«tin.  0.  II.  3,  46.  cod.  F. 
,(lr)  habetit  T.  133.  O.  iV.  13,  10.  cod.  F. 
bat  auch  habetit  statt  babetut  der 
codd.  V.  P. 
habetint  N.  29,  5 
Isie)  habetin.  T.  170,  4.  Os.  3.  0.  IV.  12,50. 
Mcp.  Org.  Bo.  5.  N.  37,  IL  Nd. 
babitiq.  Otl. 
i,„„.  4.  habe.  T.  32. 1.  99, 128.  O.lll.  19,35. 
V.  15,  7.  Ct.  82.  Bo.  6.  Mcp.  N.  24, 
7.  25,  11.  36,  4.  46,  9.  Wm.  2, 17. 
/mn.p/.  habet  T.  81.  121. 

habent  Bo.  5.  N.  30,  26. 
habint  N.  67,  4. 
n.  a.  fcabentl  P«.  gl.  K.  T.  47,  5.  88.  89. 
92.  106.  185.  2.  0.  L  4,  40.  Rh. 
habendi,  gl.  K.  Pa. 
habandi,  habitum.  Can.  4. 
hapcnti.  Pa. 

habende.  Mcp.  N.  37,  16. 
habinde.  N.  87,  6.  93,  1. 
habendo.  Syl.  Org.  Bo.  5.  Nd.  IL  N. 

24,  16. 
».  *.  m.  habender.  Org.  Bo.  5. 
habenter,  T.  43,  4. 
habento.  Bo   5. 
jt,  $.  f,  habenliu.  Mcp.  Bo.  h.  Na. 

N.  77,  8, 
ir.  s.  n.  habintiz.  Org. 
^.*.  m.1».  habentes.  T.  133. 
habenten.  Bo.  5. 
</.j^,ni,D.habentemo,  T.  13,  1.  151. 

Mcp. 
a.  s.  m.  habentan.  T.  61, 6. 135.  Rb. 
habenten.  T.  95.  Mcp. Bo.  5. 
ö,  s.  f.  habcBta.  T,  48,  1, 
a.  pl.  m.  habepte.  T.  53, 2.  84.  U.  i%. 
N.  48,  14. 
habende.  Org. 
hflbinte,  N.  31,  7, 


HAB. 


728 


d.  pl  habentan.  Org.  Bo.  5.  N.  150^  5. 
a.  pl.  habente.  T.  50,  1-  82.  Mcp. 
habante.  T.  22,  2. 
habeatun.  Na. 
habenten.  Na.  U. 
GAHABfeN. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
ki haben,  cohibere*  Ib.  Rd. 
gehaben,  retinere  (forlunamj.  Bo.  5. 
kahabet,  reientat.  H. 
kehabe  dih  comelicho,  virilifer  age.  N. 

26,  14. 
gib  ab  et  a,  agcbat  (prudenter).  Sb. 
fiih  gihepitun,  agebant  (remissiusj.  Mi/;, 
gihapeti,  ageret  (rectej.  JAb. 
kehabeen,  abstineant.  K.  36. 
kihebita,  tenuit.  Kp. 
6i  kihabet,   teneatur  {modus ,  guantitaSf 

ordo).  K.  10.  11.  14. 
er  uuirt  gehabet  in  torculari,  tenetur. 

N.  55,  1. 
kihabenter,  contenius.  K,  7. 
gihabanter,  siringens.  Gd.  1. 
kihabetiu,  habita.  Rb. 
thaz  ir  sit  uuirdige  gihahete,  habea- 

mini.  T.  146. 
taz  uaz  kchebit  ten  uuin.  Org. 
ter  sag  kehebit  taz  chorn.  Org. 
der  selbo  strich  kehabe  sie.  N.  34,  8. 
sinen  rehten  uueg  kehaben.  Bo.  5. 
ze  gehabenne  den  gang.  N.  118,  31. 
cahapen  in  hucti.  £. 
uuio  ebeno  ir  iuuih   iro  (saldo)  ge- 
haben uuell^nt  Bo.  5. 
gib  ab  et  iuih  baldo.  O.  IIL  8,  30. 
gihabet  iuih  thara  zua.  O.  IL  3,  30. 
dara  zuo  gehabe  dih  (unde  ze  lukken 

dingen  jie  tröste  dih).  N.  80,  6. 
gehabe  dih  ad  hereticos.  Wm.  1,  8. 

Form  und  Flexion: 
inf.   cahppen.  E. 

kihaben.  Ib.  Rd 
gehaben,  kehaben.  Bo.  5. 
ze  gehabenne.  N.  118,  3L 
(er)  kahabet  H. 
kehebit  Org. 

(er) 


Digitized  by 


Google 


729 


HAB. 


HAB. 


730 


(«r)  behebe.  N.  34,  8; 
(sie)  kehabeen.  K.  36. 
i^    (er)  gihabeta.  Sb.  Bifi.  7^  M£« 
gibapeta.Mf.Bib.il. 
gahapeta.  BUi.  1. 
kihebita.  Kp. 
igihabete.  Bib.  5. 
(sie)  gihepitua  Mt)>.  Bib.  i.  2* 
(er)  gibapeti.  Me. 
gibapiti.  Bib.  1.« 
gibabete.  Bib.  5. 
imp.  s.  gehabe.  Wnk  1, 8.  N. 26, 14. 80, 16. 
imp. p/.gihabet.  O.  IL  3,  40.  HL  8,  30. 

kehabent  N.  30,  26. 
p,  a,  n.  s.  m.  kibabeiiter.  K.  7. 
.     gihabanterJ  (xd.  1. 
n.pl.m.  gibabente.  T.  127. 
p.p.  kihabet  si.  K.  10.  11.  14. 
gehabet  uuirt  N.  55,  1. 
m  s.  f.  oder  a.pl.n*  kihabetiu.  |^, 

kababetiu. ' 
7}.  pl.  m.  gibabete  sit  T.  146. 
ÜFHABilN,  tenere,  supportare. 

(du)  habetost  uf  den  geuualt  minero 

zeseuuun,  tentästL  N.  72,  24. 
(sie)  ufhabatuQ.  Mqi.  \ 

ufhapatan.  Sb.  r,  supporia- 

ufhapaton.  Bib.  1.  2.  (        bant* 
ufbabitin.  Bib.  5.        / 
UMBIHAB£N,ttm^a6en/umdei(tt/umfandett. 
Inf.  umbehabennes,     comprehendendL 

Bo.  5. 
(ib)  umbehaben  daz  herza  uode  be- 

iLuarott  iz.  N.  25,  6. 
(er)  umbihabet,  drcumdat  Pa.  gL  K. 
umbehabet,.c/rcf^m£/a^.  Mcp.    com- 

plectitur.  Bo.  5. 
umbehebet,  drcdfndaiit  (uuarheit 
dih  mit  skilte).  N.  90,  5 
(er)  umbehabee>  clandat  (riexio  steUas). 
Mcp. 
umbehabe.  Mcp. 
(sie)  umbehabe  ton  (in  Schüters  Ausgabe 
steht  umbehalbeton)  mih,   r/r- 
cumdederunt.  N.  117,  12. 
imp.ph  umbebabent  (syon),  circumplec- 
timinu  N.  47,  13. 
IV. 


p.  a.  nmpihapanto,  ambiendo.  6h.  8. 
d.  pL  under  dien  «mbehabenten 
hebttlen,  if^ej*  obumbnantes 
i  nebulai.  Mcp. 

p.p.  umpihabet  (mit  meHtki).  gl.  K. 
a.  s.f.  timbehabeta,coer^i/iii7i^/^/}i- 

versumj.  Mcp. 
o./ü/.ni. umbehabete    mit   chneh- 
ten.  ho.  5. 
ANAHABjfcN,  üh^aben. 

anahaben    (daz  kescuhe),  ferre  (soc- 

cumj.  Mcp. 
taz  anahaben  bezeichenet  kescuhen 

uuesen,  habere^,  Org. 
[er  (adam)  begunde  sich  scamen,  daz 
^er  nicht  het  ane.  D.  HI.  51.] 
INNI  HAB£:N,  nute  f^ahtn,  beft^en. 

nals  die  sela  ze  nerenne,  nube  inne 
ze  habenne.  N.  77,  18. 
ANTHABfeN,  ent^abett;  sustinere;  et  ANT- 
HEFJAN. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
suffulcire.  Em.  7.  Can.  9.  12. 
sustentare.  Bib.  1.  2.  5.  A.  Rh. 
sustinete.  K.  7.  35.  VA.  VII.  786.  IX.  708. 
t0lerare.  Ic. 
suspendere.  Pmd.  1. 
subsistere.  VA*  XL  609.  PruA  1.  Gc.  3. 
inthapet,  cliens.  Pa. 
inthaben,  retentare  (cupidinem).  Bo.  5. 
hercules   solta   den  himel  inthaben. 

Bo.  5. 
inthapen,  subsistere  (clypeo).  VA.  IX.  806. 
zi  anthabenne,  5ii>s/i/2^re(burdi).  Frg.  59. 
inthabet,  stistinet  (umbramj.  VG.  II.  297. 
inthebis,  contines  (coelos).  H.  2. 
uuaz  sia  (erda)  inthabee.  Bo.  5. 
inthapet,  siMentat  (spiritus  viri  imbecil- 

litatem  suamj.  M4»         ^  * 
inthapet,   Pirquet .  (eucem  humeroj.  VA. 

IV.  482. 
inthaput)  susiinet  (unda  fcrratos  orbes). 

VG.  IIL  .361. 
iüthapat,  sügg^rit  (testula  succumJ.Vmd.  I. 
ih  enthabe  sie  uuola   Cnon  imp/ir  sunt 

dien  siegen  foriunaej.  Bo.  5. 
intbepita,  sieiit.  Me. 


[48] 

Digitized  by 


Google 


731 


HAB. 


HAE 


732 


inlbabeton,  SfiscepenirU  ^sidellA  dia  ma- 

nigi),  Rfcp. 
jnthabet,  sm/pentnie  (laciymas).  Prad.  1. 
inthabet,  cohihete  (dexteras).  Prud.  1. 
anthabet  ptm,  msientor.  T\t 
entbapat  uuirdo,  snspendar.  Ptud.  1. 
siu    (uuolchen)    dia    luft   inthabcn    nc 

mag,  Mcp-  ».  - 

aber  so  ne  ist  et  dar^  daz  in  siniu  uuerch 
himil  aide   erda  intbabeen,    nube  sin 
-aeternitas  inthabet  in.  N.  U4,  3. 
sih  anthaben: 

daz  er  sib  inthabe«  N.  93,  13. 

sage  mir  nu,  irinnt  min,  uuio  dali  so 

bi  then  uuin, 
ihih-«u&  es  nu  inlbabeton,   so  lango 

nan  gisparatos.  O.  IL  8,  46. 
ni    quam   nob  tbo  unser    drubtin    in 

thaz  ka3tel  in, 
er  nob  sib  tbar  Intbabeta,   tbar  imo 

martba  gaganta.  O    III.  24,  42. 
so  drubtin   tbo'  giborta,   tbaz  er    so 

zorkolota,  ' 

tbo  inthabet  er  sib  aar  ginuisso  zue- 

ne  daga  tbat.  O.  III.  23,  25. 
ther  furist  ist  alles  guates,  sibdruab- 

ta  tbo  thes  muates, 
sib  zaharin  er  nintbabeta,   tbar  man 

then  bruader  klagota.  O.  HL  24,  5>^. 
so  uuelib  uuib  so  uuari,  tbaz  tbegan 

kJnd  gibari, 
thaz  si  unreini  thera  giburti  fiarzug 

dago  ufiurti, 
sib  innan   tiies'intbajieti,    in   themo 

gotes  faus  ni  betoti, 
afier    tbiu  ibanne   aar  giougti    thaz 

kind  tbar.  O.  L  14,  13. 
so  er  (abraham)  tbaz  suert  tbenita, 

ther  engil  imo  hareta, 
er  hia^  inan  irüuintan^  tbax  kind  lag 

tbar  gibuntan, 
quad,    er    sib  inthabeti,.  oub    uuiht 

imo  ni  daroli, 
iob  tbaz  er  iz  firbari,  quad,  tbar  gi- 

nuag  uuari.  O.  IL  9,  Ö3< 
bi  namen  er  sa  (tnarianfi)  nanta  iob  si 

nan  sar  irkanla, 


ZI  fuazon  ai  aar  ilta,  thes  biaz'  er  sia 

duan  bita,  .    •  i 

inlbabe,    quiad  er.  ^ir^i,    tbib,    drof  ni 

ruari  Ibu  mihi  O.  V.  7,  57. 
bruader,  zellu  ih  thir  uuar,   ni  mobt 

ih  mih  inthaben  dar,   . 
nih  hera  giilti  zi  tfair,  thax  thu  tbara 

giangis  mit  mir«  O«  II.  7^  29^   ^ 
(leider  niebt  langer  ieb  mich  intha- 
bete.  D.  HL  74.) 
Form  und  Flexion: 
Inf.  IntbabeÄ.  O.  IL  7,  29.  Bo.  5.  Mop. 
inthapen.  Enu  7.    Can.  9.    12.  VA. 

IX.  806. 
antbabennes.  Fi^.  59.  (?) 
antbabenne.  Frg.  59. 
(du)  inthebis.  H.  2. 

(er)  inthabet.  Ic  N.  114,  3.  VG.  II.  297. 
inthapet  M^.  VA.  IV.  482. 
intbapat  VG.  IIL  361.  Prud.  1. 
inthabit  Bib.  5. 
intbepit  Bib.  1.  2.  Sb. 
(wir)  intbabemes.  Ic 
(sie)  inthapent.  Prud.  1. 
(Ui)  entbabe.  Bo.  5. 
(er)  inthabee.  Bo.  ö. 

iilthabe.  N.  93,  13. 
(^ie)  inthabeen.  K.  35.  N.  114,  3. 
(du)  inthab«tos.  O.  IL  8,  46. 

in  habe  tos.  O.  IL  8,  46.  cod.  F. 
(er)  intbabeta.  O.  IIL  24,  42.  58.  Bo.  5. 
O.  IIL  23,  26.  codd.  F.  Ka. 
inihabet  er  O.  III.  23,  26. 
inlhapeta.  VA.  VIL  786.    IX.    708. 

XL  609i  Bib.  1. 
inthapata.  Prud.  1. 
inhapata.  Prud.  1. 
inthepila.  M£. 
inthebite.  Bib.  5. 
(sie)  intbabeton.  Mcp. 

enthabeton.  A. 
(er)  inthabeti.  O.  L  14,  13.  IL  9,  53. 

anthapiti.  Gc.  3. 
imp.  s.  inthabee.  K.  7. 

inihabe.  O.  V.  7,  57. 
fni/ü./?/.  inthabet.  Prud.  1. 
/ü,  a.  intbab^nto.  Rb. 


Digitized  by 


Google 


T33 


HAB.I 


HAB; 


734 


T    i> 


p.p.  anthabet  piiQ^',IU#^ 

iQJbaiiet.  gl.  K. 
inbapeU  Ra. 
*   e'nlhäpat  uuirdo*  Prud  1. 
WIDARHABEN,  t»lb<rNleiw  »i^erflrebeit. 
uuitharhabet,  reniietur*  gl«  K.    rcsnliat. 

gl.  K.        _      ■.  .,   ^    ■.    '  ^    ■;!.   . 

uxiiiBih^fieiy reriüetur.  Ra,  riSuUät,  Ra. 

rctundit  (iram).  Prud.  1..  ' 
ÜFIN   UÜIDARHAPET   uuirdit,   ct^wlur 
(ad  sumnta)^  Gc.  S;  9* 
BDIABEN,  begaben. 

^Ikd^utung  und  Gebrsmch: 
tenet^.  Frg.  41.  gl-  K,  BL 
reiinere.  Ra.  gl.  K.  Ib.  Rd-  R. 
conti nere.  gL  K* 
wniire^  R* 

circu^/unfiere.  VA^  II  383. 
.  capere.  gl.  K.  Pa. 
I    defendere.M.  30.  Gb.  1.  3.  4, 

uuazarfatz,  tfaiu  büiaben  mobtun  zuei 

m<*z,  capieiäes.  T.  4&,  4* 
daz  ebera^eildfero  lüfte  bebebet  tie 
halbe  ^ota,'c/i7i^c^4/oMcp^ 
,     nötuue^  .pihäpeta,  ^pßrviui   continebat 
'         dädensus,  Gd.  (!•  .^ 

pehebit;  ärcwmtuUt,  (fi^rarrO*  Ar.  2. 
pibabct  uuarun,  tenebamur  (vinculisj. 

H.  24. 
uuarun  bihabctiu,  tenebarUur  (Iro  ou- 

^11).  T.  224,  3.  ' 

pehebet  den'at^iü  läney  servat  spiri^ 
•  ;--/om\  Bo.^5V  ■■    ■•   •■'    '-'  -     '       '■'- 
pihabee,  occüpet   fvinimi  fnentefnß  H.  8. 
pihebit,  d^/i/i^f  (sopor  rHentemJ.  H.  15. 
uÄas  bibabit  fon  sübti.  T.  88. 
tbia  lungistn-n' stat  bihaben.  T.  110. 
corptti  *p  eh  ab  it  eina  stät,  obtinet  Org, 
XsimvL  tctl^)  pehäbent  eiri^a  statj^'oÄ/i- 

nent^  Or^,       \      '    [  .  ^ 
er  bebabe  j[den  hiraeliscen  $tuol),  te- 
.    neat.  Na. 

iro  terram  ze  behabcnne.  N.  62,  10. 
e<^cfe4"P^  beb  ab  an.  Wm.  1,  6. 
»     ih  iiWben  ,in  ,ehti,  T.  1^8. ,,  ;  , 

behabet  sina  gescaft  (formamj.  Bo.  5. 


,  bieder  imQ  hph^tj^mJe  (5a|  gucrt).  Bo.  5. 
ib  behabo  ifiinii  rihtij  aa  ia  (ütiegen). 
.    N.  118,  168.     . 

bihabetun,  detineftaüi  (ißsmO- "^^  22,  4. 
ihaz  th^n  ni  tharf  man  beiien«  aftet 

stetin  leit^eD, 
ther  89  kreftigpr  ist,  bihabet  thaz  in 

uuorQlti  ist.  O.  HI.  2,  18. 
then  ir  gip  (sunta)  behabet  (r^inuerU 

tisj  bihabeto  sint  T.  232,  6. 
ni  pihapes,  non  obinrabis  fos  bovi  tritu^ 

rantij).  Gc.  i  £. 
pibapetun,  conihuenßni  (aures suasj.  Mz. 
sih  bihaben; 

(du  mähte  ioseph  sich  längere  pe- 
haben  nieht.  D.  HI.  HO.) 
FARHABEM,  Qbstineref  eontinere.^ 
(sie)  firhabeto.n  iro  oren.  N.  57,  6. 
firhapctun.  Sb,  ),  conti- 

f  i  r  h  c  p  i  t  u  n.  Le*  1.3.  Bife.  1 ,  >  nuemnl 
uirhepitun*  Qib.  2.  )  (aures). 

FARHAPEIN  n.  Pa>    a  ,  absiinentia,  fruga^ 
FUUUBENPI.  gl  K.j  Utas. 

Ml5§lHABfeN  sih,  fic^  miö^a^eit, 
/$ih  mi^sehabet  mannes   muot,   hebet. 
Bo.  5. 

sih  missehebet,  /7ro^^rj»i//ir  (luzzeles 

tinges).  Bo.  5. 
!thcr,  se  ist  zessonti,   sih  selben  rois. 
:,,    siha^benti, 
stozot  sib  io  in  thrati  mit  michileru 
unstatl  0.  m,  7,  15. 
FOL,  HABEN. 

(lob)  sib  fitste  ne  folle  habet,  ßrma 
.-  .perdurat,  Bo.  6*   , 
4ins    uuirdet    cnuogiz    peskerit,    taz 
uuir  dohnieht  ne  uollehabe^n,  om- 
nino  retinemuSi  Oi^. 
daz  iz   (herza)  foUe  habe  »ina  reini. 
.  '   N.  25,  6. 
^AMANT  HABfeN. 

dhea  ^g^/oriam^  ir  sÄmarnthapta  mit  fa- 
ter,  quam  habrät  apnd  patrem.  Is.  3  6 
2ASAMANE  HABfcN,  tufammen^obrn,  lu-! 
fammeu^alten. 

ter  reiz.hahet  sib  zeaamine,  lineacon^ 
tinuum  est.  Org. 

[48*] 

Digitized  by  VjOOQ  IC 


735 


HAB. 


HAB, 


736 


iro  teil  babint  6th  zesamine.  Org. 
zesamine  babe^  liget  (tlemmta).  Mcp. 
folle  babeti  zesamine,  con/i/i^r^f.  fio.&» 
HEBI^/,  Jg^a6e;  ist  wobl  Tür 

Cn.pl.  sine  hibe.  D.  lU.  110. 
d.  pL  mit  allen  Ire  beben.  Mos.^ 
anzusetzen;  cf.  HABA. 
GAHEBt  (cC  gababa>,/.i  subsittniia. 
ß.  i.  gebebe,  substemtiae.  Wb. 
HABID  (m.?J. 
a.  B^  iobisbabid,  subsiantinm  io6. N. 77,49. 
g'pL  babido:  dcro  zitlicbon  babido,  fem' 

parätium  bonorum.  N.  1%  1. 
ANAHAßlD,  habitus.  Org. 
HABIDA,  f, 
GAHABIDA,/,  ÄöW/iw. 
n,  s.  gibebida,  probaiio.  Ep.  P.  1* 
d.  s.  kibebido«  Zi       )     ,    ,. 

gl  b  a  p  i  d  o,  habitudine  (corporis).  Mart* 
(gehebide:  got  dicb^gesegene  in 
aller  diner  gebebide.  D.  111.  74.) 
a.  s.  gebeb'ede,  substantiam.  Wb. 
lAfr/«  gehabed6n,ybm^/i^V.  Bo«  5. 

Cgebebeden:  wellest  raicb  sege- 
nen  mit   allen  minen  gehebe- 
den.  D^  m.  84.) 
ANTIIABIDA,  f.,  detenlio. 

n.  s*  inbepuida,  deientio.  fiib.  1.  3. 

antbepida,  stssieniaculHm.  SaL  4« 
d*  #.  intbebide,  ad 9usteniationem.  Gc  10. 
UiNTARHABlDA^/,  mblevatio. 

d.  s^  uniarhabithu,  sublevaiione*  gL  K. 
(es  atebt  niebt  ^/^ /^t;a//oi2^,  wofür 
es  aucb  genommen  werden  könnte; 
wabrsdfeinlicb  ist  es  eine  dem  Lat 
naebgebildeie  Zusammensetzung.) 
BfflABIDA,  /,  deientio. 
asu  s^  bikabrda.  Bifci  lOt      N    »  ^    ,.   ^ 

bebabida  Bib.  11.  U'^^'^C'^^ 
pibepida.  M<r.Bib.ar  '^f*^"^^^ 
pibebida.  Bib.  &  13.)  '^^^^orumj. 

d.  9.  pebebidoy  mb  obtetUu.  Gc.  1(K 
FIRHABVTHA,  /.,  abstinentia.  gl.  K. 
GAHABETi,  /.,  detentio, 
d.  #•  kibabetiy  ret€nlion$*  BU 


BIHABETl,  /,  deienHo. 
n.  8.  pibabiti.  Bib.  4»  \dbtoiiia (kennen  auch 
pibebidi.  Bib.  5.;)  entstellte  Formen  von 
bibabida  seyn)«* 
d.  s.  pibapett,  obi€niu  (he  sab  obtentu  lar* 
gitaiis  ea  gua&häbent  imätUUr  spar* 
ganfj.  Ge.  4. 

HABUNGA,  /,  detentio.  Ja. 
TEELHABÜNGA,  /.,  It^rU^abtitia/  partid- 
patio.  N.  121,  3. 

PIHABARI.  Bib.  3.  ^,  m., 

PIHAPARI.  Bib.  i.%Wf.m 31. Lc.  1.2.3. (con/i- 

PIHABARE.  Bib.  5.  ^  )nens. 

HABUHINESSI,  contlnentia.  gt.  K.  gebort  viel- 
leicbt  als  eatstdltes  Wort  (bdbanftessi?) 
bieber. 

ANTHABANI,  /.,  sustinentia.  Rb.  Dies  Wort 
zeigt,  da  ts  docb  wobl  nicht  zu  hafjan  ge- 
hört, dafs  die  fem.  mit  anl  nicht  immer  als 
Bildung  durch  das  weibliche  Sttffix  i  vom  p.  p. 
an  anzusehen  sind  (wenn  man  nicht  auch  ein 
p.  p.  auf  an  von  dem  Stamme  bah  sich  UI- 
den  lassen  will,  ebne  ihm  ein  starkkonjugie- 
fendea  Verb  bah  an  zur6tite  zu  stellen;  cF. 
antbaban,  bibaban),  sondern  aoch  mitun- 
ter Bildungen  aus  der  Wurzd  mit  dem  weib* 
lidien  Suffix  ani  seyn  können.  Cf.  SufEx  N. 
S.  aucb  BIHABANMISSI,  BIHABANNISSIDA 

..  HAB. 

Gehört 
d.  s.  intbabani,  assumtione.  K.  63» 
.     auch  bteber?  oder  ^za  bfifjjan? 
BIHABANNISSI,/,  ».,  dei^nt^a,  obtentus. 
dn  s.  behabannissi,  sub  obfeniu.  VJP.  4. 
untar  bihabannesfe,    oblentu  (lan- 
ges gibetesforalintft   hus  uuit- 
uaopo).  T.  14U 
BIHABAN]>J1§SIDA,/,  detentio.  D.  U.  378. 
Bm}Oim^O\f.,prae$wntio.    Hieben?   oder 

zur  Wurzel  JtlAjD  ^   der  ich   es  zugeseltt 
babe?  cf.  BIIIAFJAN. 
A]NTHABAN,   smfentatus.     Kanfi   m   hafjan, 
worunter  ich  es  auch  avi%e(uhrt  habe,  gebö« 


fen,  aber  auch  ab  ehi  ton 


HAB 


gebilde* 


Digitized  by 


Google 


737 


HAR 


HAB. 


738 


tes*/7.  p.  (ohne  dn  damit  zQsamrnenbSngendes 
stariLkoDiugierendes  Verb)  angesehen  iverden; 
d;  BfflABANv 
BIHABAN,  umrpaim.    Hieber?   c£  das  vorher- 
atebende  p.  p^  ANTHABA]\;   ich  habe  ea  zu 

BIHAFJAN  in  HAF  ecsteUt 

HABALON. 
bapaluntemo  parma,  lactanU  sinu.  Prud.  1. 

HEßINÖN.  Hiehcr?  oderzuHAF?  cf.  he- 

ienon  (in  Jtlil.J;  J^  das  mit  hebinon  ein 
und  dasselbe  Wort  zu  seyn  sdieint« 
(er)  hepinota:  nos  suscipiens  triduo  benigne 
exhibuit,  hepinota^  Mz.  Bib/  1.  2. 
(hebenote  in  ze  wäre  baz  den  üb 
er  sin  snn  wäre.  D.  10.  77.) 
imp.  hebino.  Bib.  3.  >,  tracia  eum, 

hepino.  Bib.  1.  2.  Mcr.iguasi  fratrem* 
n.  s.  m:  hepinunter,    iractans   (ewn 
humane).  Mz.  Bib.  1,  3. 
INTHEPINOT  pin,  sustentor.  Bib.  1. 
HEPINO,  n.  pr.    Hiehcr? 
HABA,/.,  ^a%ti  ^f^abCi  possessio,  habitus. 
CtHEBL 

Bedentong  und  Gebrauch: 

haha  unde  darba,  habiiuset  privaiio.  Org» 

nuir  heizen  chunnige  (seieniesj  fene  de- 

ro  habo  dera  specierwn^  quöd  kabemus 

singulas  scieniias.  Org. 

sie  sint  unsere  haba^  haec  (singulaj  ha* 

bemus,  Org. 
haha,  possessio.  Bo.  5* 
haha,  habitus.  Org. 
haha,  habitudinem.  Org. 
habon,  affectibus.  Org. 
featiü  faaba  daz  ist  habiius,  unfeatiu  daz 

iat  affecius.  Org. 
haba  sint  io  h^%}L^x\\2i(dispOiiiiones)  aber 
beskerida  ne  sint  nieht  io  haba,  ha* 
bitus,  Org. 
föne  diu  skeidet  sib  haba  (^&7ixf^  none 
beskerido  (dispositione)  dar  ana,  daz 
^81  stätera  ist  Org. 

reiatio  ne  ist  nieht  anderes  ane  des  ei« 
nen  haba  zu  demo  andermo.  Or|^ 


Form  und  Flexion: 
fi.  s.  h^ba.  Org.  Bo.  5. 
d.  s.  häbo.  Org. 
a.  s.  häba.  Org. 
n.pL  hikhk.  Org. 
d.ph  faabAn.  Org^ 
HABALÖS. 
HABAMAHna 
HABALIH. 

habillcher,  habilis.  Wn.  460« 
HABMUNT,  n.  pr. 

GAHABA.  /.,  &tfyahtf  habitus,  substantia. 
n.  s.  kabapa,  habitus.  R. 

kehaba:  qtud  est  pronunciatio?  ke- 
«       rerfeda^kebarda^  kehaba etc.Db. 
d.  s.  gehabe,  substantid.  Wb. 
o«  s.  gehabai  habitum.  Bo.  4.  ueste  ge- 
hab a,  invictum  vultum.  Bo.  5 

kahaba.  Bo.  3.  >    •    ,.^ 

L  h«u    o  (f  nabitum. 

cahapa.  Gh.  3.) 

drp2.gihabon,  nuSibus  (InstabUis).  Gh.  6* 

UNKIHABA,  verecundia  (7J.  gl.  K. 

HAISTHABA,  /.,  J^anh^abt. 

n.  s^  hanthaba,  ansa.  L.  Tr.  Mon.  2.  Em. 

32.  capula. Bib.  9.  capulus.Wn.230. 

'   hantaba,  ansa^  F.  2« 

hanthabe,  imsa.  Hd.  Wn.  46(X 

anthaba,  eapulus.  F.  1.  2. 

a.  9.  hanthabun^co/raileiiii.  A.Rd.Bib.1.2« 

n.pL  hanthAbin,  ansulae.  D. 

HANraABOHT,  Hnb^abis^ 

chruac  hanthabohteri  laguena,  Rf. 

HABlG,  M^fd' 

FASTHABlG,  Un^Utnl. 

mit  fastbabigemo  bizze,  tenaci  morsu. 

Bo,  5. 

ZASAMANA  HABtG,  |tifammen^aUcn&. 

zesamine  habig^  amtinua  (stat).  Org^ 

zesamine  babig  lant,  coutinens.  N. 

96,  1. 

n.  s.  f.  diu   zesamine  habiga  erda, 

continens  terra.  N.  96,  1. 

a^pil.f.  die  zesamine  habigen  reda, 

'    nexas  rationes^  Bo.  5. 

SLOZHABiG,  fc^fofNff- 

a*s.m.  d-en  beidenbalb  slozhabigen 


Digitized  by 


Google 


739 


HAB. 


HAR 


740 


buohstab,   finalem  utrinqite    litte- 
ram.  Mcp. 

GAHAB,  9fMf>.    ^^ 
ÜNGAHAB,  unge^aB. 
unguhap,  inops.  D.  IT.  339.   ... 
n.  s.  m.  ungihabori(oder  compdrr.?),  /«• 
tile  (nobilitntis  nomen).  Bo.  5. 
».  s.  n.  daz  üngebaba  l^%,fnlile.ho.b. 

URHAB  s.  HL^F.  ■  ' 

GIHEPI,  gidiginiu,  seria.  Pcud.  1.  Iliehcr? 

bacf  zu  HAF?  cf.  befig  in  HAF. 
UNGIHEBIG,  lubrJcus  /liberj,  iasianus.    Ilie- 

her?  «.  iiefig  in  HAF. 

HEÜI,  corpus.  Hieber?  s,  HEÜI  in  HAx  . 

HEUIG,  IIEß^G  s.  heuig  in  HAF, 

HAFT,  ^aff. 

Form  und  Flexion:    c&  auch  die  compos, 
mit  haft 
,  haft.  0.  I.  14,  6.  IV.  22,  10.  Bo.  5.  Rg.1.2. 
hapbt  M.  31.  Le.  t.  3. 
a.  s.  m.  baftan.  Gx.  O.  IV.  21,  16. 

haften.  Le.  2. 
a.  t.  f.  hafta.  O.  I.  8,  2. 
n,pl.m.  hafta.  Ib.  Rd. 
hafte.  T.,145. 
n.plm.  hafta.  Sb.  Bib.  1. 

hapJita.  niz.  Bib.  2.  Prud.  1, 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
haft,  vinclHS.  Kg,  2. 
hapbt,  vlnctttm,  AL  31,  Le.  !•  3.^ 
haftan,  vinctum.  Gx. 
hafta,  vincti  Ib.  Rd. 
hafte,  captivi. 
hapht^,  cäptivos. 

haft  (ist  muot),  vincta  frenis.  Bo.  5, 
ia  ist  iu  in  thcsa  ziti  zi  giuuonahciti, 
ih  uzer  themo  uuize  iu  einen  haft  fir- 

laze.  O    IV.  22,  10. 
Ar  si  zi  thcru  giburti  the<i  kittdes  haft 

(schwangez)  unutti.  O.  I.  14,  6. 
uuar  imo  iz  harto  ungimah,  tho  er  sia 

hafta  (schwanger)  gisah.O.  I,.3,  2. 
-lIAFr  in  folgendem  compos.  (man  suche  sie 


nach  ihreoi  Anfaagsworte  im  Sprachsdiatze 
auf),  rimen  .ich  zugleich-^  feirneräoi  Ablei- 
tungen daraus  beifüge,  näitalicfa  die  durch  I 
daraus  gebilditeta  subst,-.  fern,  ^  fiUgääU- 
^  teuverbai  4ie  ad/,  mit  "G^tind^diridaron 
gemachten  subst.vpdMffrbqy  die  subst- fem. 
mit  ida  u.  die  SSosarnnteitemnngefi  ittit  Iffa. 

feAHAFT,  EAHAFTI,  EAHAFTIDA,^ÄÖ^PT. 
!       Llji,      ...    ■-  •.r.inqi,..; K.i'li.  i^r. 

UOBHAFt.  , 

OBÄZHAFr. 

UNEGIHAFT.        *    J  r  .       ^ 

EIGANHAF1\  EIGANHAFTI.  '     n 

ATAHAFT,  GAATAHAFTOTA^.        : 

EITARHAFr.  , 

ENDARHAFrO.  i 

ELLANHAFT. 

EINHAFri.  .    ;,    .^    ..,. 

fcRHAFr,  UNf:RHAFr,  £:RHAFTt,  UN^Jl- 

HAFTV  i:RHAFriDA. 
ARTIIAFr. 

ORTHAFT.  '  I 

ORDINHAFr,  UNORDINHAFT,  ÜNGHDBN- 

HAFrl,  ORDlNHAPTiGl. 
ERNUSTHAF  r. 
WiGHAFT. 
WÜOCHARHAFr,  WüOCHARHAFTi,  UN- 

WÜOCHARHAFTl.  r  i    ;• 

wiLLiHAFr.  ;; 

WÜNTARHAFT. 

WÄRHAFf,  WÄRHAFTt.- 

WURZHAFTO. 

WAZARHAFI'.  i.  ■' 

LiBHAFT,  UNLiBHAFT,  LlBHAFTl,<IGAL!ß. 

HAFTÖN.  •    .{        ••       ;S,   .    ■>   .^       r.ir:I 

LlHHAFT.  >    T  ,.l...l 

LiHHAMHAFT,LllIHAMHAPTi,'UMteHAM- 
HAFfl,    LlHHAMHAFTIG,  :^AIiWHAM. 
.HAFTOT.  •     '!    ■     !.  n:  ;  ■  E-!nii 

.:•   LÜGIHAFT. -•:   I  /  .     f-   .U\■■r^l^^^    ■ 
LACHINHAFT.  ,    )  . 

LERHÄFr.  1. 

REGANHAFT, 
REHTHAFT,  GAREHTHAFTÖN,  GAREHT- 

HAFf  IGÖN.     .       H 
RiTHAFr.       !      ..    !    • 
REDIHAFT,    ÜNREDIHAFT,    REDIHAFTi, 


Digitized  by 


Google 


741 


HAB. 


HAB. 


742 


REOmAFTIGO,  REDHiAFniH,    UISRE- 

DIHAFrUä 
ROTEMHAFTO. 
MÜDTHAFT. 
MEILHAFr. 

MINNAHAFr,  ȆNNAHAFlI. 
IVIARKHAFf. 
MASTHAFT. 
MEZHAFr,  ÜNMEZHAFT,  MEZHAFTi,  UN- 

MEZHAFrl,  MEZHAPTIG,  MEZHAFTIGl, 

MEZHAFTIDA,  MEZHAFT()]N,  MEZHAFT- 

LlCHO,  GAMEZHAFr,  ÜNGAMEZHAF1\ 

GAMEZHAFTi,  GAMEZHAFTÖN. 
UlNMÜOZHAFr,  UNMüOZHAFri,  ÜNMÜOZ- 

HAFTIG,  GAÜNÄIUOZHAFTÖT. 
MÜZHAFTi. 
GANADHAFT. 
NÖTHAFT,  ÜNNÖTHAFT,  NOTHAFrt,  GA- 

INÖTHAFTÖT  (-T1T). 
NAMAHAFr,  NAMAHAFTl,  NAMAHAFTIG. 
BÜHAFf,  UNBÜHAFT. 
BUGIGAFT. 
BERAHAFT,  UNBERAHAFT,  BERAHAFTl, 

UNBERAHAFTl,  BERAHAFfÖiN,  GABE- 

RAHAFTÖN. 
-  BERGHAFT. 

BURDAHAFT,  BURDAHAFTl 
FIRINHAFT. 
FRUMAHAFr. 
GERAHAFT. 
HAUBITHAFT,    HAUßlTHAFTl,   HAUBIT. 

HAFTIG,  GAHAUBITHAFTÖT. 
IIElTHAFr. 
HELLAHAFT. 
HEILHAFT,  HEILHAFTI. 
HAINTHAFT. 
HERIIAFT. 
HERIHAFT. 
HLIÜMHAFTIG.  tILIUMÜNTHAFT,  UNHLIU- 

MUNTHAFT,  UNHLIUMÜINTHAFTÖN,  GA- 

ÜNHUUMÜINTHAFTÖN,  HUUMÜINTHAF- 

TIGl 
HREINHAFT. 
TODIIAFT. 
TULDHVFT. 
GADANKHAFT. 
ÜNDAROHAFT. 


TARAHAPTl. 
ZEBARHAFT. 
ZEICHANHAFT,    UNZEICHANHAFT,   UN- 

ZEICHANHAFTENTl? 
ZIUGIUFr,  GAZIUGHAFT. 
ZALAHAFT,     UNZALAHAFT,     UxNZALA- 

HAFlI. 
ZINSHAFT. 
SITUHAFTl. 

SELHAFT,  GASELHAFTJAN. 
SALIGHAFTL 
SÄMIIAFT. 
SAMAUAFTi  S.ABIAHAFTl,  BISAMAHAFT, 

SAMAHAFriG,  SAMAHAFTING,  GISAMA- 

HAFTÖN,  SAMANHAFllG.  SAMANTHAFT; 

SAMANTHAFrl,   SAMANTHAFflG,    SA- 

MANTIIAFTIGi. 
SINHAFf. 

SORGHAFT,  SORGHAFTIDA. 
SUNTAHAFT,  UiNSUNTAHAFT. 
SPOTHAFT. 
SPUNNIHAFT. 
ZISPERIHAFT. 
SCUHAFr. 
SCADAHAFT. 
SCATÜHAFr. 
SCAMAHAFT,   SCAMAHAFTl,  UNSCAMA- 

HAFT. 
SCEIDHAFT. 
SCÜRIHAFT. 
SCiNHAFT. 
UNSTATAHAFT,     UNSTATAHAFfl ,    GA- 

STA'raAFr. 
STüKlHAFr? 
STUDIHAFT? 
SLOZIIAFT. 
NOTHAFT,  n.  pr. 
HAFT,  m.  (a.?J  u. /.  (cf.  einige  composita  mit 
-haft  st  -bafti),  J^aft. 
g.  s.  haftes. 

oba  ther  brinnit  thuruh  not,  ther 

hafTes  man  ni  uuisot, 

fon  hellu  ther   niruuintit,    tliCF 

suntilosan  bintiL  O.  V.  21,  11. 

d.  s,  hafte:    uzzer    hafte    (snndon).    N. 

67,  8.  ih  uuas  in  hafte.  N.  115,  17. 

«/.^/.haften:    er  nimet  azzcr  dien  haf- 


Digitized  by 


Google 


743 


HAB. 


UABI 


744 


teik  N.  67,  7.    er  nam  sie  uzxer 
haften.  N.  106,  13. 
HAFTA,/.,  J&aft. 
d.  s.  hait^tiy  connexiane.  Bo.  5. 
7i.pL  die  haftä  unde  diu  gebende.  Bo.  5. 
GAHAFf;  et  p.  p.  von  GAHAFTJAN. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
data  zu  gehafter,  affeclus  illa  re.  Org. 
kihaftar,  impeditus.  Prud.  L 
ki haften,  occupatis»  Ib.  Rd. 
gehaften  dingen,  confugatis.  Bo.  5. 
kihafto,  impliQÜae  (malisj.'ho.  2. 
daz  tiu  uuort  tien  gehaft  (cognataj  sin, 

fona  dien  man  siu  sprichet.  Bo.  5. 
6int  kehaft  unlTe  inuuertig  tien-.  Bo.5« 
an   dero   bietungo   gehaftiu    ding,   con- 

nexa.  Syl. 
gihafta,  consertam  (loricam  hamisj.   VA. 

m.  467. 
gihafti,  nexae  (trabes).  VA.  I.  452. 
die  ereren  zuö  (saga)  ne  sin  ein  ande- 
ren so  gehaft  Bo.  5. 
ze   gramatiche  gehaft^r,  affeclus  gram- 
matica.  Org. 

Form  und  Flexion: 
gehaft,  kehaft.  Bo.  5. 
n.  8.  m.  kihaftar.  Prud.  !• 

^ehafter.  Org. 
a.  s.f.  (n.)  gihafta.  VA.  III.  467, 
n.pl.m.  gihafti.  VA.  I.  452. 
mpl.f.  kihafto.  Bo.  2« 
n.pL  n.  gehaftiu.  Syl. 
"  d.  ph  kihaften.  Ib.  Rd. 
gehatten.  Bo.  5. 
ÜNGAHAFT. 
n.  pl.  n-  ungehaftiu   (es  steht  ungehas« 
tiu):  differentia  (verbaj  s.  alie.- 
^  na,  i.  ungehaftiu,  ut  $i  homi' 
nem  neque  corpore  durum  neque 
ingenio  stoüdum  lapidem  dica^ 
*      inus.  Db. 
a.pl.n.  ungehaftiu,  a/ima>  di^n  specie- 

bui  quiäitatis.  prg. 
ANAGAHAFT  s.  ANAHAFTJAN. 
INGAIIAFT  8.  INGAIIAFTJAN. 
ZÜOGAHAFT  s.  ZUOGAHAFTJAN. 
BUIAFr,  fcc&aftet;  et  BIHAFTJAN. 


n.  s.  m.  hWktilittjiaveptiÜus.  Ma.  460. 

pihafter,  occupatus.  K.  35.  42.  i>- 

retitus.  M.  10. 
behaftir  mit  undroste,  Bo.  5. 
a.  s.  pihaften,     mancipatam    {vitamj. 
Prud.  1. 
pihaftun,  mandpalum.  Em.  19. 
n. ;?/.  m.  b  i  h  a  f  1 9  9  obligati. .  A. 
d.  pl.  pihafteem  hantum,  occupätis  ma- 
nibus.  K.  5. 
a.pl.m.  die  behaJTten  mit  truohen,  com- 
\  peditos.  N.  145,  7. 

ÄNAHAFTIGO,  adv.j  secundum  accidens  (ge- 
sprochen uuirt).  Org. 
HEFTI,.».,  J&eft 
n.  s.  hefti,  heiza,  capulam.  Bib.  1. 

hefte  t;.  halbe,  manubriunu  IV. 
a.  s.  heft,  (^sinej  mfinubrio.  Hd. 
HEFTIU,  n„  J^tfttl,  J&eftUln. 

d.pL  haeftelin  t;.  nestelen  t;.  chnopfe- 
lin,  nastulis.  Hd«    . 
haeftelin,  ansulis.  Hd, 
HAFTilN,  haften. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
haerere.  VA.  I.  480.  Ib.  Rd. 
tenere.  VA.  XU.  774. 
haften,  adjacere  (in  propositione).  Org. 
diu  unreinissa,  diu  after  thes  chindes 

kiburti  haftet  Ib.  Rd. 
fasto  haft^nt,  tenaces  haerent (anchorae). 

Bo.  5. 
dien  fasto  haftent^n.  animalibuSf  immobil 
libus.  Bo.  5. 
'    dar  (in  stricche)  unsere  li^hamen  haf- 
teton. N.  65,  11. 
die  haftenten,  compediios.  N.  67,  7. 
Mit  dat.: 
dir  haftet  diu  gnada.  N.  61,  12. 
haftet  dir  der  stuol  des  unrehtes,  o<f- 

haeret.  N.  93,  20. 
iernarius  haftet  mit  rehte  demo  gote 

deiro  redo,  attribuitur,  Mcp. 
daz  sint  die,  die  dir  haftent;  die  haf- 
tent  mannelichemo,    die  ze  sinero 
situn  sint.  N.  127,  3. 
laz  mich  keuuar  uu erden,  daz  du  mTh 
obesehest  unde  ih  dir  hafteie  unde 

ih 


Digitized 


by  Google 


745 


HAB. 


HAB. 


745 


ih  kesceiden  81  fobe  ubeUn  christia-  i 
.     ms.  N.  30,  17. 
der  (Hut)   demo  uuaren  ioseph  haf- 
tet. N.  76,  16, 
81  u  hartein  ein  anderen.  Bo«  5. 
Aach  mit' oec.  in: 
aUe8  tes  mih  haftet,  omnia,  quae  mü 

sunt  furih  Bo.  5. 
/       Blit  ana: 

'  an  demo  (stricche)  haftet. er.  N.9, 17. 
an  disen  uier  proposiiiombus  haftet  est 

unde  120/1.  Org. 
ih  haftela  an  in,  haesi  in  Ulis.  N.  68,  3. 
an  dien  (prosperis  ^eculi)  hafte ta  ih.  N. 

115,  3. 
Mit  in:  - 

haftetun   die   arman    in   thes   cruzea 

ho  man.  O.  IL  9,  83* 
[der  (Widder)  haftote  in  den  pramen. 

D.  UI.  67.] 
bediu  sint  sie  horo  dero  tiefi,  in  ^e« 

mo  haften  ih.  N.  68,  3. 
in  dero  (feruuundeni)  ih  JbaXten.   N. 

24,  20.  , . 

dax  ih  darinne  ne  haftee.  N.  68,  15* 
Mit  zi,  zuo: 
zc  gote  haften,  adhaerere.  N.  72,  28. 
min  zuüga  haftet  ze  n^inemo  alunde. 

N.  21,  16. 
unaundige  haftent  ze  mir.  N.  24,  21. 
ze  mir  ne  hadetft  aunekkez,  adhaesit. 

N.  100,  3. 
iuno  haftentiuze  iove  (adhaerebatj.  Mqi. 
haftendiu   ze   iovis  houbete,    annixa. 

Mop. 
est  haftet  zu  iusto  unde  ze  non  jusio. 

Org. 
taz  kagenuuerta  zit  haftet  zu   demo 

feruarencn.  Org. 
iz  ne  haftet  nieht  zu  sub/ectiva  parte: 

Org. 
iiu  teil  kaftint  zu  eteliehero  gerne!- 

nero  marcho,  copulantur.  Org» 
tie  geübte  haftent  zu  einen  anderen, 

connexa  sibi  sunt.  Syl. 
unser  b&ch  haftet  zuo  dero  erdo.  N. 

43,  25. 
IV. 


I^afteta  zuQidien  zu^in.  Ba.  5. 

Form jmd  Flexion: 
Inf.  haft&n.  Bo.  5.  Org.  N.  72,  28. 
(ih)  haftÄn.  N.  24,  20-  68,  3. 
(er)  haftftt  Org.  Mep.  Bo.  5.  N.  9,  17.  21, 
16.  43,  25.  61,  12.  76,  16.  93,  20. 
Ib.  Rd. 
(sie)  haftent  Oi^.  Bo.  5.  Syl.  N.  24,  21.  73, 

18.  43,  ?6.  127,  3. 
(ih)  hafteie.  N.  30,  17. 
haftee.  N.  68,.  15. 
(^äie)  haftein.  Bo.  5. 
(ih)  hafteta.  N.  63,  3.  115,  3. 
(er)  hafteta.  VfL.  I.  480.  XU.  774.  Bo.  5. 

N.  100,  3. 
(sie)  haftetun.  0.  II.  9,  83.   ' 

hafteton.  N.  65,  11. 
p.a.  n.  s.  f.  haftentiu.  Mqp, 
a.  ^«%m.  haften  tan.  Ib.  Rd. 
d,  pl.  haften tdn.  Bo.  5^ 
a.p/.  m.  haftenten.  N.  67,  7. 
GAHAFTfeN,  ge^aftm. 

(er)  gehaftet:   der  sundigo   gehaftet 
an    sin    selbes    hantuuerche, 
compvehenms  est.  N.  9,  17. 
(sie)  g^ehaftent  in  sinemo   nez^e,   ca- 

dent.  N.  140,  10. 
(er)  gehafteta:  in  disemo  stIrIcGhe  ge- 
hafteta  in  iro  fuoz,  comprehen* 
sus  est.  N.  9,  16. 
(sie)  gehaftetin:  sie  stricton  iro  seil, 
daz  mine  fuoze  darana  gehaf- 
tetin. N.  139,  5. 
ANAHAFTilN,  anhafte». 
'Inf.   anahaften,  insedere»  Da. 

(du)  anahaftest.)     .  ,  ^   „ 

.anihaftesLl'"'^^^^^-'^-"'352. 

p.  a.  n.s.f.  anahaftentio,i/2A/}^^>.Bo.5. 
d.  pl.  a^ahaftenten,  insitis  (argu^ 
mentis).  Bo.  5. 
ZASAMANAHAFXfcN,  |ufammcn&«ffctt. 
Inf.   zesamine  haften.  Bo.  5. 
(sie)  haftent  zesamine,  continuh  sunt. 
Org.  zesamine  ne  haftent,  con- 
tima  non  ^unk  Org. 
(sie)  zesamine  haftefen,  rontinua  sint. 
Org. 


[4&] 

Digitized  by 


Google 


747 


HAB. 


HAB. 


748 


p.a.  g^s.f.  dero  «esirtiiiie  hafientun 
pietungo.  Syl. 
g.  pL  dero  zesamine  hartcni6ny 
coniinuorum*  Org.  d^ro  ze* 
'    aamioe  häfteiitdn    nrha« 
bo,  eöhaereffimm.  Bo.  5. 
a.pLm.  die    zesamiiie    haftenlen 
ringa,  nritos  ör6es.  Mcp. 

ZUOHAFTEN,  in^afttn. 

(ih)  haftetazuo:  dinen  martyriis  ha£- 

teta  ih  zuo.  N.  118,  31. 
(er)  hafletazüo:  demo  asterichc  haf- 
tcta  zuo  min  sela^  adhaMi.  N. 
118,25. 
p.  a.  zaabaf teilte,  aäJiie.  Ic. 

zu6ha(tenta,  £?dAerrfi^'<i.  D. 

HAFTJAN,  HEFrJAJK,.  fecfteu.    .     . 
Qedeutung  und  Gebrauch: 
heftant,  n^c/MTi/.  Ja. 
heften  (7),  occif/EMtn/iir  (itudihj.  Kc 
heftende  mit  drahen.  Mcp. 
tho  haft>f  nan  so  er  nuolta  \oh  er  nan 

aelbo  lilta   O.  V.  22,  17. 
sie  baftuJi   nan   mit  unuaton    bi   unscn 
siil^refi   suuton,  ioh   hontun    nan    bi 
herton   mit  iro  sceRuüorton.    O.    II. 
9,  ^. 
heftent  ein    (tinreht)   ze    andermo.    ?(. 

US,  61. 
sie  h'cftent  multitudinem  anditorum  in  uni- 

totem  ßdei.  Wm.  4,  3. 
dhaz  heftida  ze  gote,  dfaar  ir  after  dhin 

quhad.  Is.  3,  7. 
sih  heflfan, 
mit  ana; 
unsih  heften  an  di<e-.  Bo.  5* 
sih  heftet  an  den  Inkken  nuün.  Bo.ä. 
hafta  sih  an  ander  gech6se.  Bo.  5. 
(verbot  ime,  daz  er  sich  ane  iacob 
ze  arge  niene  hafte.  D.  HI.  S2.) 
mit  zi: 
ze  unelere  dnrnobti  ih  mih  heften 

sule.  N;  38,  5. 
daz  ih  ze  ubelen  mih  ne  hafta.  N. 

25,  a 
ih  ne  ttuile  mih  heften  ze  in.  N.Sa» 4. 


^arhu  hnfta  sih  ze  dkaihele.  Bo.  5. 
ze  dien  tiefelin'ne  hafta  Lh  mih.  N. 

72,-23..  i-     . 

die  sih  hina  hafton  ze  heidenen.  ff. 

43,  2&. 
hafton  sih  ze  imo^  seqnebaniur.  Mcp. 
sih  heften  ze  nuistuome.  Bo.  5. 
sih  heftet  ze  gnote.  Bo.  5.' 
sih  ze  ubele  heftent  Bo.  5. 
hafton  sih  ze  sinemo  unerche,  ad* 
haerebant  o/ßciö^  Mcp- 
Form  und  Flexion: 
Inf.    heften.  Bo.  5.  N.  25,  4.  38,  5. 
(er)  heftet.  Bo.  5.' 
(sie)  heftant.  Ja. 

heftent.  Bo.  5.  Wm.  4,  3   N.  118,61. 
(sie)  heften  (?).  Rc. 
(ih)  hafta.  N.  25,  9.  72,  23. 
(er)  haftä.  Bo.  5. 

haft  er.  O.  IV   22,  17. 
heftida.  Is.  3,  7. 
heftida.  Frg.  53. 
p.  a.  heftendo.  Mcp.  ' 
DAFrUNGA, /;,  Jg^aftuufl. 

a.  s.  haftunga,  capliviiatem.  .Gc  8. 

GAHAFFJAN,  se^eften. 
(du)  geheftest  tia  sela  z\\  dien  iro  ge- 

minnen  lideu,  conuectis.  Bo.  5. 
(er)  giheftida  inan,    vinxH  (in  carce- 

raiO^  t.  79. 
imp.  *.?  kihefte  (?),  viucere  CO-  g'-  K. 
p.p.  gihaft  s.  in  HAPr. 

giheftit   (werdant),    mancipaniur. 
Can.  4.  '  j 

GAHAFllDA,/. 
a.  s.  kihefitida,  commisstii*am.  R^.  1. 
ANAHAFTJAN,  aii^fftcu. 
(ih)  anaheftn,  indo.  Pr.  e. 
ANAGAHAFTJAN.  Gehört  hieher: 
anachopatun    (statt    anagahaphtnn? 

oder  zu  haben?),  mkeserunt.  Gb.  3. 
p.p.  anagaheftit:  Uiezu  Tielleicbt 

anachehefte    nnir,    mispendi» 
iur.  Rc  als  anageheftit  uuirl. 
anagehaft,  affectum,  Org. 
m  s.  n.  taz  anagehafta  ist  fonc 


Digitized  by 


Google 


749 


HAK 


HAB. 


760 


*    .      anagciharfttdo    ahagehflDft,   af- 
fectwn.  O'rg, 
jB'.^Jii.  atia^ehaftls  iin^U^affectaerei.OT^ 
^•5.9fi.ii«  anagihaftemO)    canserio    (ser^  -: 
moor^..  Btart       :.r.  t- 

ANAHEFTEDA,  /.,  affeclus.  Org. 
ANAGEHEPTEDA,  /.,  affcL^us.  Org. 
d,  s.  snsk^eheftedoi  affeciu.  Org. 
ANTHAFTJAN,  etif^efteit. 

Inf.   intheften:  dih  ihtheflco,  retrahere 

colla  jtigo,  BiK  5. 
(er)  enlheftet>  absohit.  Bo.  5. 
INGAHAFTJAN,  etit^eften. 

Inf*  i  n  g  i  h  e  f  t  a n ,  mancipare^  jüngere.  Ec» 
(er)  inkihafta,  imseruH.  Ic* 
p.p.  (et  HAFT)  iagikaphtaz.  Mcr.\,  insi- 
Sb.  Le.  1*  3»  Ep.  ean.  1«  3.  4.f     itim 
ingibaftai^.  M.  31.  l    (ver^ 

ingihaftiz.  Le.  2.  /    bum). 

OffilHAFrJAN  Ut  woU  nieht  för 

um^iheftent,  mancipähmt.  Bib.  1. 
anzusetzen,  sondern  umpihefte^t  für  Schreib- 
fehler statt  inpiheftent  2tt  halten;  cf.  inpl« 
heftent  in  INfilHAFWAN. 
BIHAFTJAN,  U^tfUn. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
connectere.  VG.  IV.  257. 
inretire,  laqueave.  Cam  10.  13. 
defigere.  Gc  3.       ' 
impedire.  Prud,  1. 
mdneipare*  Can.  1.  9.  10.  11«  Pr.  e»  Em.  1. 

A.  Gc  3. 
occupare.  Rb.  Rd.  Ib.  Ho.  K.  35.  48. 
pihafta,  devinxewat.  Ra.  gL  K. 
beheftet,  ligat  (muot).  Bo.  5. 
beheftet  sie  iro  muotes.  Bo.  5. 
ze  beheftenne  in  dien  drüben,   ad  alli* 

gnndos.  N.  149,  8. 
zi    biheftinna,    mancipandam    (plebem), 
I         Prud.  I.  ;     '  ^ 

pehafter  Inblandenen  dingen,  dUtracius 

per  aspera.  Bo.  5.^  *   • 

sih  peheftende  in  manegen  puazzeren, 
facientes  operationem  in  aquis  multis.  N. 
106,  23. 
piheftil,  vacare.  Gc.  8.  [wohl  unpi|][etUt. 
(sin)  zu  lesen.] 


bcheftet  mit  totigenen  dingep%  Sfepi 
beheftet  uuerdenrt  mit  ten  Irdlsken  li. 
den,  colUgantur.  Bo.  5. 
•sie   uuurden   bieheftet   mit   uuerltkiri- 
-    don/,  obügfiti  sunt.  N.  W,  9. 
uuard  iro  hant  pebcftet  (mit  rouhfaze), 

oneratnr.^Mi^^    > 
daz  ih  peheftet  si    (an  demo   fordero- 

stea  gebate>:.N.  HS,  115. 
keistliche  sin  bekeftet  an  tieferen  le- 
ton.  N.  103,  18. 
Form  und  Flexion^ 
Inf   biheiftan.  Can.  h 

zi  piheftinna.  Prud.  1. 
ze  beheftenne.  N.  149,  8. 
(ih)  piheftu.  Pr.  c. 
(er)  beheftet  Bo.  5. 
(sie)  bih^ftant  Prud.  1. 
(er)  pihafta.  Ra.  Rb;  gl  K. 

pihaftta.  Pa.  « 

(sie)  pihafton«  Ib.  Rd. 
p.fi.  peheftende.  N.  106,  23. 
p.  p.  bihaft;  cf.  HAFT. 

n.  J.  m.  pihafter.  (3an.  10. 

pehafter.  Can.  13.  Bo.  5. 
n.pl.f  pihafto.  VG.  IV.  257. 
bibeftit  uuerdeat  A. 
piheftit.  Gc  8.    sint  Can.  9.  10.  12. 

Em.  1. 
pthephtit.  Gc  3. 
paheftit  ist.  Rb. 
peheftit  sin.  K.  48. 
beheftet  sint  Mcp.    si.  N.  118,  115. 
sin.  N.  103,  18.    uuerdeat  Bo.  5. 
nuard.  Mcp.  uuurden.  N.  19,  9. 
UNBIHAFT,  «ttbcMftet. 

n.pl.n.  unpihaftiu,  vacantes.  Gc  8.  j9. 
d.pl.  unpibaften,  vacantibus,  Gc.  8.  9. 
Compar. : 

.   unpihaftorun^  eq^pediiiores.  Gc.  6. 
BIHAFriDA,/. 
n.pL  pihaftida.  Pa.         \ 

pihaftilha.  gL  K.    V,  retkiacula. 
piheftida;  Prud.  1.) 
behefieda   des  muotes^   affectio- 
neg.  Bo.  5.: 
MÜOTBIHAFHDA,  /. 


[49*] 

Digitized  by 


Google 


751 


HAB. 


HAPPA— HEB. 


752 


g'pL  dero  miiotpehert'ed6n,  €7j^c/io« 
num.  BcK  5. 
BIHAFTARI,  m. 
n.  s.  peheftärc   allero    dero    tinerlte 
uuäs  vuleanus'^nntlih'teil  dero 
uuerlte  ist  Ine  f iut?).  Mcp. 
n.pL  piheftara,  aucapes.  ^md,  1. 
INßlHAFrJAN. 

Inf.  inpibeftan.  Gk  1.     >    •     4. 
iDpiheplitan.  Gh.  3.  '       '^ 
inpeheftan,  iiir^ir^.  Prud*  1.  4. 
(sie)  lupiheftent  Sb.  ^,  mancipa- 

inpihephten(^ic^.Bib.2./  rii/i/  (li- 
umpiheftentf^tf/^r^.BibilJ  6r£im  /o- 
Aio^  hisj  qitae  agiographa  hebraci 
nominant/* 
(er)  inpihafta^  intexiüit.  Ee. 
p. /?.  inpilicftit  uuirdity  ineeritur  (embo- 
lismus  in  martio  mensej.   Bed.  2. 
•  uuerda,  ingeratiir»  itc 
ZASAMANAHAFIVAN,  jttfammeii^eften. 
////*.   i^isamana  heftin^  impedire  fcatenis 

virgulas).  Phid«  1. 
(ih)  %\s9ini^u^\ieiio^fonnectam(gesta). 

Mart. 
(er)  heftit  zesamine,  eopulat  Org. 
(er)  zesaiuiae  befte,  copulet.  Org.  con* 
j  nectat.  Bo.  5^  ^ 

(er)  zisamaDehafta.  Mi(>.  ^^commi- 

zisamanehaphta.  BihA*2,] sU  ('cum 

nicanorej, 
zasamana   bafta,   conserit  (funale 
ieociumj,  VniA.\. 
i   (ate)  zisamanehafiuD,commi5^^///3/(7^^a^- 
/<     iiiumj.  MiJ;.  nexiurant.  Prud.  1. 
zisamane  haphtun,    cammi^erunf, 
Bib.  l.  3. 
.  zisamanahaftun,  ifnpediutti^  VA.  V« 
5S5.  5y3. 
zisamaqalLapbtua^cojfaiii  (^ci£/(>  ani- 
malia}.  Prud.  t.  ^ 

ZASAMANA  GÄHAFWAN.  ^ 
Inf.  sisavnanegiböftan^     committere^ 
VA.  XU  69.     • 
.     (cv)  zisaraama  (zisamane.  D.  IF.  336.) 
gihaCtayComMiVi/.  Sb.D.  IL  336. 


,    (er)  zesamine   ge1>aCit  siu»  con/ansh' 
set.  Bo.  5.  > 

p^p*  zisi^inana  giheftit.«M^ilA  nuir- 
zisamani  giheftit.  Bib.  7.  /dit,coi»- 
zisamane  gifaephtit.  Bib.>  seretar 
1.  2.  \(manus 

zisamane  gihefftit  Sb.     /  mper 
_    '      manum  proximij. 

zisamine  geheftet  nviSiBy  alUgaba- 

iur.  Mq). 
zesamine   geheftet  uuas,  alliga- 

batur.  Mqp. 
n.  s.f.  zisamane  gihaftiu,  commis- 
#«.  VA.  HL  428. 
ZISAlVtlNIHEFTÜNG, /.,  Sufammenjff* 

t tili 9/  commisstira.  D. 
ZASAÄUNAGAHAFTIDA, /. 
tt.  s.  zisamanagihepbtiday  commissi- 
y  ra.  Sb. 

n.pL  zesamenegöhcfteda^     nexumes. 

Mqp. 
cf.;^/.  zisamanagihephtidnn.^  (ligna 
M^.  {adjconu 

zisamancgihepbtidun.i  niissu 
Bib.  1.  2.  ^ras  (ae- 

difidij' 
ZUOHAFTJAN/ jtt^efff  n. 
(er)  tai^a  zuo  bafta.  Bo.  5. 
(sie)  zuobafdun,  imposuerunt.  D«  IL  287. 
.  ZÜOGAHAFIJAN. 

(er)  liüogäbafta«  adpIicavU.  Em.  12. 
p,  p.  zuogabcftit  (ist),  ad/ungitur  (ca- 
ptd).  Da. 
12.^.  «.'ZUDgabafter,  offixns  fsi- 
m$tro  laterij.  VA.  X.  161 

ÄAPP-A^/m  J^ippt,  falcasUrum. 
h.  s.  bäppa.  Hs.        \   ^  , 

n.pl  (oder  n.  *.?)  happa,  falcastra.  Tr.      ^ 

HABUer)  '      1, 

HEB-.  8.  HAB  und  HAF. 

Digitized  by  VnOOQlC 


753 


HEBO—aÜBA. 


HEBO,  n.  pr. 
HEBING,  11.  pr. 

HÖBA,  HUOBA  (zu  HAB?  zu  HAF?    Cf. 

auch  HOF  u.  UOBak),/,  Jjttbe,  alts.h6va, 

mansus.  —  Cf.  hubarit,  J^Q^ncr* 

R.  s.  hoba,  mansus.  Sg.  184/  N*  e.  d. 

huoba,  mansus.  Em.  31.  32.   Wo.  232. 
trad.  fuld.    ariola.  Sg.  299. 

huopa,  mansus.  Wn.  863« 

h&ba,  mansus.  Mon.  2* 

hubci  mansus  v.  areola.  IM. 

houba,  mansus.  L.  F.  1.  ariola.  L. 

höba,  mansus.  Tr.  P.  2.  ariola.  F.  2.  nr- 
vola.  Wil.  232. 

höbe,  mansM.  Wn.  460. 

bauba»  mansus.  F.  1. 
a.^.?huopay  guipida,   coloniam.  Bib,   1.    ist 

Tielleicht  uopa;  s.  jfxJj* 
OBERHÜOBÜN,  SELIHüOBA,KUNIGESHOBA, 
Ortsn.    CL  die  Zusammensetzung  mit  HOVA 
in  HOF. 
WIDAMHÜOBA,  f.,  ffitbem^ubei  «Bibem^of. 
d.  s.  uuidamhuopo.  AL  1.  Can.V 

10.  lt.  Laddomum 

uuidamhuopa.  Sb.  i  primitiae. 

widohouba.  Can.  13.        / 
LEGARHÜOBA,  f. 
legirhuba.  Sal.  3.  ^ 
legrfhöba.  SaL  6.[,  absa. 
le^:,rh&be   Sal.  1.) 
LANTHUOBA  (lantuba.  Sal.  1.  lantuba.  Sal 
4.),/,  ruricola.  Sah  2.  Ilieher?  oder  zu  uo- 

ban?  s.  AB* 
REmHÜOBA.  Ib.     )     -       ..^ 
HRElTlHÜOBA.Rd.i'-^-^"^^'''^- 
HOBÜNNA,  in:  cum  I hobunna,  cum  II hobun- 

nis.  Ec.fr.  or.  IL  883.—  Auch  hoba,  oba 

und  hueba  kommen  als  lat.  Wörter  in  Ur- 

kundep  vor. 

HÜBA,/.,  J5att6e,  miira. 
n.  s.  hüba.  Mob.  2..    )        . 

hübe.  Wn.  460.1''"''"^; 
a.  s.  hübe»  ihyaram.  Ild* 


HUP— HABUH.  754 

(SPANHARHÜBA,  ealamistrmn.  Eng.  2.) 
HüßEL,  J&ättbleiti/  mi/rjo/fl.  Wn.  460. 

BlHÜBÖN?  oder  bihuob6n?   et  hihuobida  n. 

bihuoblih  in  HAF.  —  Unser  ^offen,  an- 

gels.  hopiaq,  sperare,  hängt  wohl  hiemit  nicht 

zusammen. 

PJHUPOTSIH,  prominitse.  Tg.  1.  (In  Schmelr 
lers  baier.  Wörterbuch  II.  S.  142.  steht  pi- 
huopot  sih.  promittit  se;  hat  Seh  melier 
diese  Glosse  nicht  aus.  Docens  Miscellan.,  wo 
sie  auch  so  gedruckt  steht,  sondern  aus  dem 
Codex  Tg.  1.,  so  habe  ich  wohl  bei  dem  Ab- 
schreiben der  Glossen  in  Tg.  1.  einen  Tehler 
gemadit;  Schmeller,  dem  der  Codex  Tg.  1* 
zur  Hand  ist,  muTs  darüber  entscheiden.) 

HUPhalz  s.  HALZ. 

/ 

HUPJNAVIA  (J5)fibnatt),  Ortsnameiv 
HAÜBA  s.  HUOBA. 
HIUPan  s.  HIUFan. 
HOUBA  s.  HÖBA. 
HUOBA  s.  HÖBA. 
HABIH  s.  ABUH  und  HABÜH. 

HABUH,  m.,  ^atidlt,  accipiter,  angels.  hafuc, 

hafoc,  nord.  baukr  (dän.  bog).  Zu  ^^^B-? 
cf.  accipiter  und  nriltellat  accepior  mit  acci- 
pere  [doch  ist  Potts  und  BenaryJs  Hinweisung 
auf  sanskr.  Äsu,  celeriter  und  pat,  pelere  (in 
compos.  volare)  in  Erwägung  zu  ziehen}; 
.  n.  a.  habub.  Sg.  242.  \ 

hapuh.  Sg.  913.  / 

hapuch.  Em.  24.  K  accipiter. 

habich.  Tr.  Zf.  2.  .    \ 

habech.  Wn.  460.  Em.  31.' 

haucy  capus.  Em.  2S.  ^ 
d.  s.  habeche.  Wm  2,  14.  ^ 
a.  s.  hapoh.  Ma.  Bib.  1.      )  .  .. 


Digitized  by 


Google 


755 


HEBAH-HAUBFL 


HAUBIT. 


756 


ABUCHESCHEIT,  Orisnsmen  /trado  bifangum, 

(jni  vocatur  abnchescheit  et   a&iarnascheil^ 

ürk.  y.  856.^ 
ANOTHAPÜH  ,(ai|>otliapiich,    anothh^puh, 

anethapich),    m.,    iknttnffatidft).    U 

haioar.  20. 
ÜÜALHAPUH,  m.^  herodius.  A.  (ualuc  hac- 

buc,   herodianem.  Sg.  913.    uualuc    haic* 

fuch,  turodianum.  Pb. 
GANSHAPÜH  (canshapuh,  ganshapich),  m, 

(®anJ^abtc(^t}y  qui anseres capit.  L.baioar. 

20.  (ct.  angels.  goshafnc) 
HABUHSTANGA.   HABIHTESBÜRG   (J&ab«* 

bürg)-  Ortsnamen. 

HEBAH  a  EBAE 
HEBIG  s.  HAF. 
HEBUHO? 

hebuben  vW  aff^n,  simias.  Zt 

HABIHT  s,  HABUa 
KiHABXJHT  s.  ABLIH. 
HABTJHNESSI  s.  HAB  und  ABUH. 

HAUBIT,  Fj.,  Jg^aupf,  ^opf,  golh,  haubith, 
angels.  iseafud,  beafod,  heafed,  heafde, 
haefde,  laU  caput,  griecii.  x£(paXri  (sanskr.  ka- 
päla,  cranium). 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
haupit^  Caput.  K.  48.  Sg.  913.  C. 
houbit  unde  iide^  caput  et  membra.  N.  30, 1. 
hoiibit  unde  lichamQ  N.  74,  3. 
baubitu  pilosit»  deroUatns.  Re. 
juuares  boöbi-tÄS  hur.  T.  44,  21. 
sie  uu.egUun  iro  houbit  O   IV.  30,  7. 
thes  ht>ubites  ramta.  0.  IV.  17,  3. 
niiniu  unreht  uberstigen  min  Iioubet,  ra- 

iio  ist  4az  boubet,   dia  uberuuant   daz 

nnr^ht  in  paradyso.  N.  37,  5. 
iro  leid  ijruuindet  an  iro  houbet.  N,  7,  17. 
nu  habet  ej  min  houbet  hn  gesezzet  ob« 

allen  minen  fienden*  N*  26,  6. 
hnel  baupites,  testa.  It. 


zen  honbiton  saz.  0^  V.  7,  16. 

zje  kristes  boubiton.  O.  V.  S^  21. 

ioh  manniliches  houbit  uuard  ea  tbar 
gidruabit  0.  I.  17,  31. 

honpit,  cnpitella,  Bib.  7. 

tes  fÄr^t  man  darana  in  houbet,  idmaxime 
videtur  optari,  Bo.  5. 

ein  i  odo  ein  houbit  ni  furferit  fon  the- 
ro  euu,  apex.  T.  25,  5. 

ein  houpit  puohatapes,  lofn.  Em.  19. 

föne  diu  mugen  sie  min  Ahten,  uuanda 
ih  noh  dara  ne  eham,  dara  min  houbet 
chomen  ist;  so  ib  aber  demo  houbete 
dara  gefolgen^'  so  ne  ist  mir  des  furder 
nebein  sorga,  daz  n^ir  ieman  si  tara. 
N.  26,  6. 

eiußdelis  populus^  des  houbet  christus  ist 
N.  64,  5. 

haubit  allero  eristanero.  Frg,  43. 

haubit  tfiimdragcsimae.  K.  41. 

houbit  alles  gjuates.  O.  III.  24,  29. 

houbet  des  scismatis.  N.  54,  16. 

in  haubide  dhes  llbelles.  Is.  4,  4. 

houbit  uuinkiles.  T.  124. 

haupit  regionidnu  Pa. 

hanpit  chuningo.  gl.  K. 

kaupit  miäiernm.  gl.  K. 

houbete  gentium.  N.  17,  44. 

Form  und  Flexion  (s.  auch  die  compos)i 

n.  8,  haubit  K.  41.  Frg.  43. 

houbit  T.  25,  79.  0.  I.  17,  31.  III.  24, 

29.  IV.  27,  20.  V.  3,  9.  8,  15.  Org.  N. 

30,  1.  74,  3. 

haupit  K.  48.  C.  Sg.  9l3. 
houpit  Em.  19.  33. 

houbet  Wm.  IV.  5,  2,  N.  7,  17.  26,  6. 
37,  5.  23.  54,  16»  64,  5.  Nh.  Mcp.  Org. 
huobiL  Nd.  II. 
huobet  Wm.  IIL  2,  6. 
hoibet  Wm.  2,  6.  5,  2. 
haupt  Da. 
g.  s.  haubites.  Frg.  43. 

houbitcs.  T.  44,  21.  O.  IV.  17,  3. 
houbitis.  N.  34,  1. 
boubetis.  N.  39,  13.  63,  3.  Nd. 
houbetes.  N.  59,  9.  62,  10.  68,  5.  Mcp. 
Bo,  5. 


Digitized  by 


Google 


757 


HAUßlT. 


HAUßlT. 


758 


hnobitis.  Nd.  II. 
haupites.  R.  Pa. 
d.  $.  haubite;  K.  7.  18. 

haubide.  b.  4;  4.  5,  2. 

houbile.  T.  30. 145.  208.  220.  0.  V.  2, 10. 

houbele.  N.  17,  44.  26,  6. 117,  22.  132,  2. 

Nh.  Mq».  Org;  Bo.  5. 
hoibetc.  Wm.  2,  6.  5,  2. 
b^bile.  Wm.  II.  5,  2. 
hoptte.  Ib. 
a.  a.  haublt  K.  15. 
haupit  Pa.  gl.  K. 

houbit  T.  35.  79.   124.  138.  155.  200. 
Os.  8.  O.  I.  6,  14.  ü.  6,  52.  IV.  II,  ai. 
22,  21.  27,  24.  Nh.  n, 
houbet.  Bo.  6.  Mcp.  N.  3,  4.  7,  17.  20, 

4.  21,  8.  26,  6.  37,  5.  65,  6.  67,  22. 
hoibet  Wm.  4,  4. 
/n«#r. hanbitu.  Re. 
n.pl.  houpit  Bib.  7. 
g.pl.  haupito.  Pa.  gl.  K. 

top  it.  gl.  K. 
d.pl  houbiton  (im  Sinn  des  Singulars).  0.  V. 

'  7,  16.  8,  17.  21. 
o./i/.  haubit  K.  7. 

houbit.  O.  IV.  30,  7.  (oder  sing.?) 
houbet  Bo.  5.  N.  65, 11.  108^25.  109,6. 
BRÜNHOUBITÜM,  Ortsnamen. 
HAUßlTWAGOT. 
HAÜBITLACHAN. 
HAUBIlXOa 
IIAÜBITLÖS. 
HAÜBITMAN. 
HAÜBITPOLSTAR. 
HAÜBITBANT,  HAUBITBENTIL. 
HAÜBlTßARI. 
HAÜßlTBüRG. 
HAÜBITFÜLWI 
HAÜBITGELT. 
HAÜBITKIBILLA. 
HAÜßlTTUOH. 
HAÜBFIDWAHrL. 
HAÜBITSÜINTA. 

HAUBITSCÜLD,  GAHAÜBITSCÜLÜIGAN, 
IIAUßlTSCIULLIN. 
HAUBlTSClMO. 
HAÜBITSiCAZ. 


HAÜBTTSTETf. 
HAUBITSTEIN. 
H\UBITZIERIÜÄ. 
HAÜBlTOAKr. 

haupitiiaft,  capitoUum  {es  AeiA capkitbim). 

Pa.  gl.  K, 
baupitbaftsun'te,  mahßcium.  Pa.  faciaus. 

gl.  K. 
HAUßmiAFTi,  f. 
«.  .f.  houbelb»rti,  apex  (lucisj.  Mcp.  70. 
c/.  ^..bs^ubcthariir 

diiiero  houbetharti,  auctoritati. 

Bo.  &. 
ze  büubetbafti  nnerenncs,  ma- 
crimam  manendi  cattsam,  Bo.  5. 
HAÜßlTHAFTlG. 

die  hoMbilbaftfgen  sunda.  Ho. 
KAHÖÜPITHAFTOT  (werden),  recapitulen- 
für.  Em.  11». 
MANAHVUßlT,  n.,  mannphtm. 
manahuiipit,  mnnclpium.  Gd. 
nianahuubit    (Ihaz  uuir  manahoubit  zi 
Ihincn  ain  gifuagit).  O.  II.  24,39.  [tbea 
(sun)  gab  er  (got)  ana  uuanka  bi  un- 
sih  muadunscalka  tbaz  sin  lioba  hou- 
bit bi  unsib  manahoubit].  O.  II.  6,  52. 
(ni  mag  thar  manahoubit  helfan  be- 
reren  uuiht).  O.  V.  19,  47. 
manohoubit  0.  II.  6,  52.  cod.  P. 
manohobit  O.  II,  6,  52.  cod.  V. 
CHÖFlIANAHÖßET,  emptUius.  Le.  % 
MANAIIAÜBITÖN,  mmcipare. 
Inf.   nvanahaupiten  (es  steht  manahaw- 

pil),  mancifHire.  gl.  K. 
p.  a.  manabaupitondi.  gl,  K.\,mancipan. 
manahaupitonti,  Ka.     Sditm,  man' 
tripaiiJo. 

(ÜOREHOÜÜET,  ».,  a)ortierMu»(,  sinciput. 

Id.) 
PLUOGES  HAUBIT,  «.,  buns. 
n.  s.  phlugishobit  Tr. 

phlugeshoupit.  Em.  31. 
phlßgeshdbet.  Wn.  460  J,  fwrh. 
tluggishonbit  F.  1.  2. 
(plugeshouuet  Id.) 
a.  t.  fluogeshonpit  Wn.  33ä5.) 

fluogashoupit  Pr.  i  V  *"'"""* 


Digitized  by 


Google 


759        HUOBIDA— HABUL. 

flßgishoiblt,  hurim.  VG.  2.  I. 
CÜLHÖBIT  (Fisch),  goblo.  Tr.   £cf.  Äaulbor«, 

ÄuHJ>»rfd)  und  culhouuet  (slcj,  capedo, 

orbis.  Id.] 
HAILHOUBET.  Wn.  460.),  J&eil^aupf  (PflO> 
HEILHÖßlTO.  Tr.  Hs.      \yrmiiulactUa,yrmin- 
nEIilOBETA.  Enal  31.     )dactilica,nirmtndac- 

tila. 
HÜNTHAUmT,  HUNTHAUerrO,  JEltttibMupf, 

JS>uiib4{opff  cynocfphalus. 

n.  s.  hunthoubet  L,  .   cenocephalus. 

hunthöbelc.  Wn.  232.J'  '^ 

hunlboubito,  zmbzephalus.  Sg.  299. 

ctnozefano,  F. 
hunthoubto,  cynocephali  Em.  24. 
g.  s.  od.  n.pl.  bunlbobiti,  cenocephali.  Tr. 
huntboupitin.  Em-  31.  )  .    ,. 

huntbopUon.Wn.SöS.!''^'''"'^'"^'^" 
TUTTElNHAUßlT    (»r ujlwat jt),  papillae. 

Sg.  913. 
DRIHOUBITI  (es  steht  nur  houbiti),  brti^aup» 

ii^i  iriceps,  tergeminus  (cerbenu).  Bo.  2. 
ZWUIAUBIT,  3»<i^««P^i  iwel^auptig, biceps. 
xuihaupito,  biceps.  R. 
der  zuih^ubito  (Janas),  utraque  effigie: 

RIcp.  5. 
ein  zuihoubet^r  uuurm,  geminns.  Mcp.  68, 
HAUßlTOHT. 

houbet  des  houbetahtcn,  capitalis.  Org. 
HOUPITU.  Em.  6.        \,   J&äuptlelii,   Äopl» 
HOUPrriLl.  Me.  Bib.  LUclI,  capitella  (ander 
HOUBITLIN.  Bib.  5.      )  Säule). 

HAUßlTJAN,  HAUBITÖN,  ent^Mpteti/  decol- 
lare. 

(Inf.  houbeten.  D.  III.  97 J 
'      ARHAUBITÖN,  «nf^aupfen. 

ih  arhoubitota,  decoUavi.  T.  79. 
FARHAUBITÖN,  «nt^aupttn. 

(er)  forhoubitota,  decollavit,  T.  79» 

BiHUOBlDA  s.  HAF, 

HABAL6N  s,  HAB, 

HABOLÄ,  jpatttl,  Flufse.   Cf.  HAVEIXA 

KABUL,  Ortsnamen, 


HUBEL— HEBRAISC        760 
HUBEL  s.  HUMBAL. 
HOBEL  s.  HÜBA. 
HABIN  s.  HAFAN. 

hebinan  s.  HAB. 

HOBLTNNA  s.  UÖBA. 

/ 

HABARO,  m.,  ^ü^ix,  avetut  [nord.  hafrar 
(plur.J]. 
n.  s.  habato.  Sg.  184. 

haparo.  Fr.  t. 

habere.  Em.  31.  F.  2.  D.  E  334. 

habiro.  Em.  32. 

habro.  D.  II.  334. 

haber.  Wo.  232.  460. 
(/.p/.  haparun,  avenis.  VG.  I.  226. 

WILTIIABERO,  in.,  avena.  t.  2. 
HABERNEZIL.  * 

HABERSCRECHO. 

HEBER  ,s.  EBUR. 

HEBERA  s.  HEUARA. 

HIBERNIA  insula,  J£>i6<riuen,  ^rUiib.   TA. 
((oue|}t>/oc  PloL  tsQW^.  Slrabo,) 

HAUFf  s.  HAUBir 
HABRO  s.  HABARO. 

HEBRAISC,  ^tbtiifd),  hebrnicus. 
n.  s.  m.  hebreiskiu  diet  Mos. 
d*  s.  m.  bebreisk^me  site.  p.  HL  87. 
d.  s.  n.  hebrseischen  chiecribe.  b.  6. 
a*  s.  m.  hjebreisken  ambtinan.  D.  HI.  95^ 
'  n.pLf-  die  ebreisken  frouwen.  Mq». 
d,  pL  hebreistum,  ebreis.  Frg,  39. 
ebreisken  chinden.  Nof. 
in  ebreiscoQ.  T.  88.        \ 
T  ebraisgon.  T.  204,  2.[,  bebrai€M. 
I-  ebreisgon.  T.  198,  ?.* 

HAG. 


Digitized  by 


Google 


761 


HAG. 


Hiluvl'»  -r-  Gebort  aoch  kaga  (m  hagastatt, 
hagabart),  hega  (in  hegadmos),  hugan 
hiehcr? 

HAGAN,  (egen  {et  ältoofd'  haga,  concinnare, 
ördifiare^  bagr;  dexier,  ariificiosus ,  utilis, 
hegna,  coercere^  circumseplre). 
p,  p.  keiiagin  uuirt,  nutritur  (silva).  Hör. 
UMfilHAGAN  (oder  umbihagjan?)>  um« 
Regelt. 

(sie)  umbebagent»  vallabuni.  Hd. 
HAGJAN,  ^fgeit. 
GAHAGJAN. 
[gehaien  (hieber?):  ius  aistodtae,  ,qfiod 

vulgo  dicitur  gehaien.  MB.  lll.  172-3 
%t  geheienne(hieher?)sinen  scaz(prae' 
sidio  quo  iueniur).  Bo*  5. 
UMBIBIHAGJAN,  um^esen. 

p.  p.  umpipihekity  circumsepius.  R. 
UNTARHAGJAN. 
*    p.  p*  untarhekity  v.y  untarzunit,  inter* 

septa.  R. 
WISEHEIO,  praturarius.  F.  2.  hiehcr? 
HAC  (J5>afl)f   urbs.  gl.  K.     Cf.  angels.  haga, 
haegy  ageUuluSf  mansus,  villa,  haeg,  hegge, 
hege   (mittellat  haga,  haia,  häio)j  sepes^ 
septunif  nord.   haga,   hagi^  ager  pascuus; 
auch  ha  ja  in:   mandamus  ut  quicunque  istis 
iemporibus  castella  etfirmitates  et  hajas  sine 
nostro  verbo  fecerunt^  kalendis  au^usti  to- 
tes firmitates  disfactas  habeant^  Capit.  Ca- 
roli  calvi?    8.  auch  4>at/  @e^at  in  Scbmel- 
Icrs  baier.  Wörterbuch. 
GAHAG-  [®e^egc;  cf.  auch  J£)ain|  oder  ist 
dieses  fanum?  (cf.  hanula^  parva  delubra, 
quasi  fanula.  Festu$.);  s,  auch  ^tf^ax  in 
Schmellers  balcr.^ Wörterbuch]. 
de  gahago  [i;ar.  gahagio,  gaio;  hiernach 
ist  gal.  (D.  IL  358.)  und  galo  (coicav.), 
Silva  regis,  zu  erklären]  regis,  li*  Roth. 
324.  325. 
de  luco  vel  quacuAque  kaheio.  £.  baioar^ 

21,  6. 
ius  cusiodiae,  qnod  vulgo  dicitur  gehttieq* 
MB.  Hieher? 
HEGI? 

terra  hunorum  novem  ciraitis  cingebatur — 
IV. 


HAGA-STALT—HAK       762 

novem  hegin  muniebatur.  Pertz.  mon. 
IL  748.        . 
TÄORHAGE,  Ortsnamen.  Hieher? 
HEGIBAa  Ortsnamen,  »eher? 
•   ^VSSjX^k^calämum^hamitiu  Prud.  1.  Hieber? 
HEGGA?  ^ecfe?  Hieher? 

heggo,  vallo.  SL 

HECGEPUGI?  Hieher? 

HEGETÜBA.  Hieher? 

HEGGELOa 

HEGGEHOL, 

HECKEMÜRE.  Hieher? 

HliIGISTERZ  {sepicecula  (Vogel)  M. 
HEGINGAS.  Ortenameit  Hieher? 
.HEGU.0  (J&eflel),  «.  pr.  Hieher? 
HEGIUNGA.  OrUaamen.  Hieher? 
HEGERI,  n.  pr.  Hieher? 

HAGA^STALT^J&aöe(lDl|;an^.harg.steaId, 

coelebij  virgo;  tyro  (ut  ephebo  hirciialh,  svi|- 

ce  geongumhaegstealde.  Mont.  402.^.  -^ 
.    haistaldi,  hastaldi,  qui  non  ienent  a  curia 

hereditatem.  Rpu 

faagustalt^  coelebs.  R.  mercenaiius.  Em.  29. 
hagustalt  liip,  celebem  vitam.  R, 

hagastalt  Bib.  1.  2  > 

hagastolt.  Ib.  Rd.     ('  «*'''^«»«"«^' 

agastnlt,  proselitus.  Sg.  292^ 

HAGADEO,  n.  pr.  Hieher? 

HAHAdorf,  hahahüsir  ist  wohl  AHADOBF 
AHAHUSIR. 

HAGE-BART,  ».  schaeme,  larva.  Hi. 
HAHO,  carpentns?  Tg,  1. 

HAK. 

HAKJAN,  ^acfen;  (le^en,  Wßeii. 

(er)  hekchit:  (hart  er  in  hekchit  Mos.) 
hecchet;    der   (wurni)   dasp  ros  an 
den  huftheccbet.  Mos. 
*    (er)  hechc.  MA.  3.  Bib,  \.  %  . 

hecche,  Bib,  2,  ['  '"^'•^^^^• 

GAHAKJAN, 
(W*  gehecchen,  ({e^en.  D.  HI.  52.^ 
[50] 

Digitizedby  VnOOQlC 


763 


HAK 


HAH 


764 


^  cussi. 


p.p.  gÄhAcU 

/i,  s.  m.  gihacler.  Ma.  Bib.  1.6.\ ,  per^ 
gehakter.  Bib.  4.  vcf^ssns 
kihactir.  Bib.  6.  \  (von 

kihactar.  Bib.  6.         7    der 

Schlange)*  *  ^ 

der  gihaete  hu  f.  Most 
d.  s.  m.  gihactemo^^^^ti^^o  (von  der 

Schlange).  Mcr.  Bib.  1.  2.  5. 
n.  pL  m.  gihacta  (es  steht  gi- 
bacla).  A*.* 
kihagta.  Ist 
gihahclö.  BRj.  12. 
kihabcte.  Bib.  9. 
[gehekcJbel:    er  (tiurel)  bat  ans  töI  lä- 
get,   an    die    uersene  gehekchet.    D. 
III.  53] 
HAKO,  HAKKO,jii.  (hicher?),  J&afen,  J&affCi 
cf.  nord.  haki^  uncus,  quo  sera  exciptiur^ 
dum  clauditrir^  angels.  haeca,  pessuius. 
ni  s,  haco,  uncinus.  Bib.  1.  2. 

,hacco,  uncißus.  NU.  -3%    rasier.  M.  33. 
Ph.  1.  2.    Gehört  hieher  auch  hacco 
mit  diu 'man  uspunna  uuintit,  pH- 
lamine.  Ib.  Rd.? 
h  a  k  k  o ,  fiircn.  Mon.  2. 
hago,  uncinus'.  Bib. 
^^ggOj  furca.  F.  I.  2.  Em.  32. 
hacca,  uncinus.  Bib.  6. 
d.  s.  hacken,  aculeo  (mortisj.  Wb. 
a.  s.  hacun.  Bib.  1.  2.\ 

haccun.  MA.  3.     f  ... 

1         L         T^«i     m  )v.^  Stil,  uncmnm. 

bacchun.  Bib.  7.1 

haccen.  Bib.  5.     ^ 

d.pL  (^hAckun  D.  III.  85) 

a.pL  hacun,  vaiilla  (et  undnos).  Rb. 

haccun,  chraphun,  uncinos,  \h.  Rd. 

Gehört  auch 

haken  (Jg)a(f eil),  calces.  Wn   460. 

hieher? 

AÜARHACCO  (v.  auarah/  Sb.  M/i.j .  ^//r«-//- 

AUARHACO.  Bib.  7.  j    ^//V/m 

Cqnodin  rusun  piscest^net);  cf.  2Iber{)agfeii 

in  Schmellers  baier   Wörterbuch  11.  lf>4. 

rf.  ^.  auerhackcn,  nruleo  (peccaiij.  Wb. 

HAKI,  cbramph,  aduucns.  D. 

HACHELE,  •&<  c^cl,  ^p/«€ic/«/ii.  Wn.  460.  (Hieher?) 


jLLrxJLl«-  «SoIIle  es  ans  skr.^h^,  des^rere^  ent- 
standen se)'B?  oder  mit  han,  pccldere,  zusam- 
menhängen?  Vielleicht  ist  auch  sajj,  adAaererCf 
zur  Verglelchung  tu  ziehen*' 
H4HAN,  goth.  hahan,  ^a^en;  langen^  ^cnf en, 
Siispendere,  crucifigere. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
hiench,  figo  (saHnm  postibusj.  VA.  IIL  287. 
haben,  suspendunt  (oscilla  ex  alta  pinuj. 

VG  n.  389- 
iuuueran  cuning  hahu?  regefh vestmm cru- 

rifigam?  T.  198,  4. 
habet  inan,  cracifigite.  T.  197,  5. 
Mit  ana: 

(er  heizzct  dich  an  den  galgenhahen. 
D.  lU.  97.) 
Mit  in: 

in  cruzi  man  then  habe.  O.  IV.  23,  27. 
Mit  üfan: 

mib   scal   man^    quad,    gifahan^    ufan 

kruzi  hahan.  0.  IIL  l3,  5. 
Form  und  Ffexion.     Dns  praet.  und  p.  p. 
iwird  von  der  Nebcnwurzel  HANG  gc- 
bildetj  die  auch  den  Ableitungen  (hang- 
'jan,  hang-dn  etc.)    zum  Grunde  liegt, 
an.^  der  sich  aber  kein  starkes  prae§.  ent- 
wickelt hat    (Grimms  Aufstellung  eines 
praes.  hanku  ist  unriehlig.) 
Inf.   hahan.  0.  III.  13,  5. 
<ih)  hahu  T.  198,  4. 
(ir)   habet  T;  141.  Frg.  2.^ 
(sie)  haben  (sie).  VG,  It  389. 
(ih)  habe.  O.  IV.  24,  18. 
(er)  habe.  O.  IV.  23,  27.  T;  199,  9.  10. 
(ih)  hiench.  VA.  llf.  287. 
(sie)hiengiB.  T.  200,  4. 
iwp.  s.  hah.  T.  197,  4.  198,  3.  199,  9.' 

hä.  N.  17,  48.  21,  14.  34,  21.  46,  1. 
häe.  N.  7,  15.  56,  5.  57,  7. 
/mj9.p/.  habet  T.  197,  5. 
hahent  N.  21,  14. 
GAHAHAN  kommt  nicht  vor;  nur  das  praet. 
gabiang  und/?./?,  gahangan. 
(er)  gihiang: 

tho  uuard  sar  firbrochan  tha  z 
gotes  huses  lachan. 


Digitized  by 


Google 


765 


HAU. 


HAH. 


766 


thaz   matk  .i^i   thiu  ia   thar  gi- 

hiang,   thiu   zerubim    untar«* 

fiaug.  O.  IV.  33^34. 

p^p.n.s.m.  gehangenir.  Ct86.|an   daz 

.    .  gibangcnir.  Ns.  IL'chruci. 

ANAIIANGAN,  p.  p^  angt^ängt 

ana   si   hangan    (quirnstein   in   sinan 
hals).  T.  94. 
UNTARHANGAN,  ;^.  p. 

untarbangana,  snbßxa.  Prud.  1. 
ARHAHAN,  er^fingen. 
Inf.   zi  irbalbanne,  cr//ci/%^^.  T.  197,8. 
(er)  irhahe: 

.80  .limphii  thaz  main  fahe  ioh 

hoho  nan  irhahe,  : 
zirsulichera  uttisun  then  sei- 
hon  mennisgensub.O.n.  12,67. 
(er)  irhiang: 

80  moyses   in   zi  thiu  gifian^, 
jthaz  er  thia  natarun irhiang. 
O.  II.  12,  63. 
erhieng  sih  mit  Strien,   laqueo 
se  suspendii.  T.  193,  3. 
(sie)  arhiengun  inan,  crucijixerunt,  T. 
225,  2. 
erhiengun  inan.  T.  203,  1. 
(er)  irhiangi: 

thaz  man  nan  gifiangi  in  krnzi 
nan  ixhiangi.  O.  V.  15,  46. 
(sie)  irhiengin,  <TfM:i/?a:m^n#«  N.  67,  5. 
p.p.  arhangan  ist  T.  217,  5.   nuerdan. 
T.  218,  4.  unirdit  T.  112.  uuard. 
T.  213,  1.  Em.  33. 
irhangan: 

unanta  sah  gifangan  ioh  druh- 

tin  ira  irhangan.  O.IV.  33,  13. 

erhangan  uuas.  T.  204,  2.  211,  2. 

uuarun.T.  205,1.  uuarlT.  199,13. 

uuerde.  T.  153*  2.         • 

irhangen  uuard.  N.  83^  1. 

19.  $.  nr.  'd«r  irhangeno,  crucißxus* 

N.  57,  7; 
71.  pL  m.  arhangane,     suspensiv     R. 
Em.  29. 
BmiHAN,  Bf^angcn. 
imp.  s.   (pehach  mir  die  ehemenaten 
al.  D.  ni.  106.) 


7?*^piliaBg^n  (si)^  ambiatur  (iinilnna^ 
bulisj.  Gc  4, 

ZUOGAHATVGAN,  p.  p.,  jUBcl^angt;  angei 

n.a.s.n.  zuakihanganaz.  Ib.  },  adperi- 
znagibanganaz.  Rd.i      sum. 

n.pl.m.  zogahanganc.  R.  Ra.      \,  ad- 
zoacabangane.  Pa  ^.]i.\pensi. 

HÄJVGJAN,  HENGJAN,  angels.  hangjan, 
nord.  hengia,  ^aitgen^  i^twltn  (schon  in 
Notkers  Schriften  benebeln,  stispendere,  von 
he n gen,  concedere,  gewöhnlich  unterschie- 
den), Sßspendere,  und  g^Hnftt«/  ttlaubttii 
nachgeben;  concedere. 

Bedeutung  und  Gebrauch:    . 

1.  suspendere. 

henche  in,  crucißge,  N.  108,  3.- 
in  an  daz  chruze  henchen.  Bo.  5. 
uuir  bangtod  unsere  organa  uffen 

die  feleuua,  st^jfpendimus.  N.  136,2. 
er  buncta  iz  (suert)  temo  nber  hou- 

bet.  Bo.  5, 

2.  cönced^re,  permttere^  consentire,  pati,  pa- 

rere,  seqriL 

alle  these  liuti  giloubent  io  j,i  noti 

ni  si  oba  uuir  biginnen,   th0z  sus- 

lih  noir  ni  beugen.  O.  HI.  ?5,  10. 
ein  herodes  uuolta  in  sUb^n,  ande- 
rer hangta  iz.  N.  2.  2. 
ioh  iz  got  ni  hengit  0.  IL  23,  19. 
oba  iaman  thes  biginne,   thaz  er  iz 

in  ni  beuge, 
saget  thio  thurfti   imo  in  unar,   so 

lazit  er  iz  uuesan  sar.  O.  IV.  4,  11. 
thaz  uuarf  er  allaz  sarinhouf,  thaz 

sie  firmidin  thar  then  kouf, 
thiu  scaf  ioh  tbiu  rindir,  ni  hangta 

er  in  iz  furdir.  0.  II.  11,  16. 
ii  imo  henigen, /lor^^.  Bo.  5. 

hau c tun,  parent  (cni  armentaj.   VA. 

VII.  485. 
nieo  oub  ir  sundig  ne  sint  bengendo 

unde  ne  folgent  in  nieht  des,  daz-. 

N.  81,  4. 
Christas   machoii   sie    deos,   übe    sie 

imo  hangtin^  N.  9,  2t. 


Digitized  by 


Google 


/^ 


767 


HAH. 


msi 


768 


dien  Iiengenäoi  ifwibtu  eameniiendo. 

Bo.  5. 
hengendo    dien    reiten,    moderandis 

quadrigis,  po.  5. 
er  cbam  an  den  breiten  uueg,  ter 

ze  hello  gat,  unde  stuont  dar  ana, 

uuanda  er  hangta  sinero  gelusti^ 

hengendo  stuont  er.  N.  1,  1. 
betige,  cedai  (mens  dolisj.  H.  4.        , 
henge  edbo  farstande,  seniialvel  in- 

telllgat  Wo.  2. 
IVGt  daz  und  conf. 
natura  ne  beuget  nieht  (respuil)  taz 

shi  sih  mareuuen  (lunganinrj,  Bo.5. 
ne  hengcnt  niebt  f>^7^ijf£//i(^,  taz  man-> 

zebreche.  Be.  5.  t 

er  hangta  unseren /7fr^^c«Mrf6fi.f,  daz 

sie  unsib  gefiengin.  N.  123,  6. 
daz  er  ne  banehti,   daz  er  sie  nah 

iro  seutden  ferlure.  N.  105,  2;i. 
ginadaz  tbini  nibangti,  tbaz  tod  uns 

8tt8  io  giangtj.  O.  IIL  24,  14. 
in  selben  tbaz  ni  bangtin,    tbaz  si- 

mo  io  {luuanktin.  O.  IV.  13,  &1. 
nu  ne  benge,  daz  iz  so  fare.  N.  34, 19. 
ae  henge  in,  daz  sie  langorgra^an- 

t€s  sin.  IN.  56,  6.  ^ 
dien  nehengei  daz  sie  becheren-. 

N.  118,  121. 
Mit  Infiniti?: 
ttuili  du  mir  beugen,  paterüne,   be- 

greifon-.  Bo.  5. 
henge,  ferror  stadon  uz.  Bo.  5. 
Mit  za  und  Infinitiv: 
iuuueren  ubelen  uuillon  beugen  ib 

iu  ze  skeineue   uuider  iro.    Wm« 

4,  16. 
not  ne  beuget  it  imo  ze  skeffenne. 

Org, 
unrebten  uueg  ne  hanctost  du  uns 

ze  ganne.  N.  59,  3- 
du  bangtost  mir  sie  (uaega)  ze  gan« 

ne.  N.  13S,  3. 

Form  und  Flexion: 
Infn  henchen.  Bo.  5. 

bengen.  Bo.  5, 
(ib)  bengon  (bengen)   Wm.  4,  16. 


•  <^r)  hcngit.  O.  IL  23,  19. 
henget  Org:- Bo.  5. 
(sie)  beoLgenf.  Ba^  5. 
(er)  henge.  H  4?  Wo.  2.  O.  IV.   4,  11. 

Bo.  5.  . 
(wir)  bengen   O.  HI.  25,  10. 
(du)  hanctost  N.  59,  3. 

bangtost.  N.  138,  2.       , 
(er)  hangta.  N.  1^  1.  2,  2.  123,  6.  O.  IL 
11,  16. 
bauGta.  Bo.  5.  O.  IL  11,  16.  cod.  F. 
hanct  (iz>.  N.  IL 
(wir)  banglon.  N.  136,  2. 
(sie)  hanctnn.  VA.  VIL  4S5. 
(er)  hangtt.  U.  IU.  24,  14. 

hancti.  O.  JH.  24,  14.^d.  F. 
hanchtL  N.  105,  23. 
(sie)  hangtin.  0.  IV.  13,  51.  N.  9,  2L 

banctin.  O.  IV.  13,  51.  cod.  F.  N.  IL 
imp.g.  henge   N.  34,  19.  56,  6.  118,  121. 

beuche.  JS.   108,  3. 
p.a.  hengendo.  N.  1,  1.  81,  4.  Bo.  5. 

hengento.  N.  II. 
GAHAi\GJAN,GAH£NGJAN,ge^Sn8en,  nurin 
der  Bedeultng  von  consent ire,  concedere. 

Bedeutung  und  Gebraudi: 
kibenkantan  bcit,  coasentieniem  per- 

sonam.  K.  64. 
kibenkit,  consentit.  gL  K.  K.  58. 
cabangit,  conseniii.  Pa^  gl.  K. 
kihenkames,  consentiamns.  K.  40* 
gibancti,  concesserim.  Sah  2. 
gihancta,  concesserinu  Bo.  1. 3.  Prud.  1. 
gibancta,  annnit.  Prud.  1. 
gibangendo,  adsentator.  Pa. 
kalrettgaoto,  permittendo.  Gc  S. 
after  imo  gengit,   oba  man  thiz  gi- 
.     liengit, 
bi  ein^ra  stullu  thisu  uuorolt  ellu. 

O.  IV.  4,  75. 
firsagen  ib  iz,   qu»d  er,   fram   ouh 

io  ni  meg  iz  uuerdan, 
theiz  io  zi  ibiu  gigange,  tbeih  tbio- 

nost  tbir  gibenge.  O.  IV.  11,  30. 
so  ib  iz  anderemo  gibanctL  Co.  3* 
Ibaa  uttir  tbes  biginnen,    uuir   ho- 
nida  gihengen.  O.  HI.  19,  7. 


Qigitized  by 


Google 


769 


UAE 


HAH. 


770 


do  er  in  solih  gehahgta.  N.  77,  65* 
gihengita  themo  uDrehte,  amsenserat. 

T.  212,  3. 
(mit  allen  die  imc  gehengen.  D.  IIL41.) 
gehancta  sinero  kelusta.  N.  IL 
manag  leid  er  thulta,   unz  tbaz   tho 

got  gihangta.  OL  41. 
tbaz  got  io  thazgihenge,  thazin  the- 
mo riebe  ian^an  aar  iraiacbe.  O.  V. 
23,  249. 
8o  uuaz  80  ib  unrebdes  gibancdl  Co.  3. 
.  ib  uuirdo  bigibtig,   thea  ib  unrebtes 
gihancti.  Co 

Form  und  Flexion: 
(er)  cahangit  Pa.  gL  K. 

gibengit.  Ra.  O.  IV.  4,  75- 
kibenkit.  K.  58.  gL  K. 
(ib)  gibenge.  O.  IV.  11,  30. 
(er)  gibenge.  O.  V.  23,  249. 

kabenge?  (es  steht  kalienne).  H.16. 
(wir)  kibenkames.  K.  40. 

gihengen.  O.  HL  19,  7. 
(ib)  gibancta.  Bo.  1.  3.  Prud.  i. 
(er)  gibangta.  OL  41. 
gihengita.  T.  212,  3. 
gibancta.  Prud.  1. 
gehancta.  N.IL 
gebangta.  N.  77,  65. 
(ib)  gihancti.  Co.  1.  3.  SaL  2. 

gibancdi.  Co.  3. 
p.  a.  gibangando.  gL  K. 
gibangendo.  Pa. 
kahenganto.|g^g 
gibenganto..) 

a.s.m.  kibcnkantan.  K.  64. 

UNGIHENGENTER,  disseniiens.  Bib.  !• 

ANÄ.GAHANGJAN  (nurim;?ra^/.),  an^SuflCtt. 

anagibancti,  snffigeret.  £c. 
AZIIANGJAN. 

azbenket,  adpendit.  R. 
FARHANGJAN,  FARHENGJAN,  ücr^Snacti, 
concedere. 

(du)  ferbengest:   nob  so  filo  ne  fer- 
bengest  du  miaen  fienden  an 
mir.  N.  68,  7. 
(ib)  firbancte,  eonsensL  Can.  13: 


p.  a.  a.  s.  m.  ferbengenten,  cedentem^  N. 

98,  9. 
p.p.  ferhenget  uuerde,  liceat*  Bo.  5. 
ZÜOHANGJAN. 

(er)  zoabengit,  adpendit.  Ra. 

p.a.  zobangendu  Pa«     w  adpendit  (ae* 

zobankendL  gL  K.)        stimatj. 
ZUOGAHANGJAN. 
zuakibenkit,  a£/^«i}/uz/iir.  K.  60. 
zuakihencante  uuarun,  adsensi  sunt. 
Rh. 
MISSAHANGJAN,  dissmiire. 
ni  missahencant,  non  dissentümi.  Rh. 
HANGEN,  angels.  bangan,  nord.  hanga,  ^an« 
QiXii  pendere^  haerere. 

Bedeutung  und  Gebraudi: 
pendere.  Prud.  1.  H.  22.  gL  K. 
bangen  in  cruce.  N.  21,  8. 
seilte  bangent  an  dero  uuere.  Wm.4, 4. 
des   obe  houbete    bang^nten    suertes. 

Bo.  5. 
hangen,  pendere  (in  arbitrio).  K.  65. 
in  thesen  zuein  bibotun  al  tbiu    euua 

banget,./?^!/^/.  T.  128. 
bange,  pcndcat  (oraiioj.  Is.  2« 

Form  und  Flexion: 
Inf.   hangin.  N.  21,  8.  K.  65. 

bangan.  Prud.  1. 
(er)  hanget  O.IV.  30, 13. T.  128. Wm.4,4. 

bangeet  K.  3/ 
(sie)  bangent.  H.  22.  N.  136,  2.  Wm.  4,  4. 
(er)  hange.  Is.  2. 
(ib)  hangeta.  N.  16,  11. 
(er)  hangeta.  O.  IV.  31,  1. 
(sie)  bangetun.  T.  205,  4. 
p.a.  bangend o.  N.  87,  10.  108,  25. 
hanckendi.  gL  K. 
//.  s.  m.  bangenter.  O.  IV.  32,  11. 
^.^.  in. n.  hanginten.  Bo.  5. 
i/.^.m./».  hangentemo.  Nd.  IL 
a.  s.  m.  hangen ten.  N.  108,  25. 
FURUIANGfeN,  öorfranflen. 

p.a.  uurhangende,  propendentes.  Hd. 
FRAMIANGto. 
/i.  a.  frambengentiu  lilia.      ),    repandi 
frambengentera  lilium.i  Ulii.  Rd. 


Digitized  by 


Google 


771 


HAH. 


HACHA— HÖa 


772 


NlDARHANGtN,  nlbcr^angen. 
p,  a.  niderhangcnda,  ^fi6/7a:a.  D.  11.314. 
nidechang^ndez  houhe\^prona  fa- 

des,  ßo.  5. 
dsS.m.n.  niderhangantemo,  pen- 
dula (pnllio).  MarL 
g.pL  niderhangenton.  Mcp. 
ÜMBIHANG,  m.,  w.,  Umgang,  Sor^ang,  3«!^- 
n.  s.  umbahdnc,  coriina,  Unia.  £au  31. 
uroblbanc,  cortinum.  Gc  7.    cortina. 

Em.  31.  F.  2. 
umpibanc,  cortina   Wd.  863. 
u  m  b  i  h  a  n  g,  cortina.  Zf.  1 .  ///i/a.  Sg.  1 84. 
umbebancb,   cortina.  Wn.  460.    cu^ 
leum.  Wn.  460. 
g.  s.  umbefaanges,  pegmatis.  D.  ü.  327. 
a.  5.  (umbebanc:   do  gieng  er  in  siner 

tohter  uiubcbanc*  D.  HL  82.) 
n.o.;^/.  umbihanc  Bib.  5.  6.       \ 
umpihanc  Mx.  Sb.  Bib.  5.  ] 
unpihanc.  Blb.  8.  Lauleo, ve* 

umpibanch.  Bib.  1.  2.  Mi{;.f  la,  vela* 
umbehanc  F.  2.  L.  Tr.     Vm/zia,  cor- 
umbbanch.  Bib.  4.  itinas,  ten- 

umbihancha.  D.  IL  322.   1     toria. 
umbancha  (sie).  £b.  | 

umb^hange.  Tr.  Bib.  13.  ' 
ÜBERHANG,  aulea.  F. 
PÜSANHANC,  Ortenamen;  hieher?  oder  aus  PU- 

SANWANG? 
HANCWIN,  I».  pr.    Hieher? 
HENGILACHAN. 
IIENGILBAUM. 

HANGILLA,  steht  bei  alllgaturis  in  Sg.292.  (Pt) 
NIDARHAINGIG     Ist  dieses  Wort  aus 

nidarhangagiu,  deflua  (cesariesJ.VtnA.  1. 
znfolgem;  oder  ist  nidarhangentiu  anniesen? 
GAHENGIG,  ^e^angig;  consentiens. 
kehengic,  consentiens.  TU.  68,  11. 
kahorich  enti  kahengig.  Ef. 
uuis  gihengig  thinerao  uuldarunotten, 

consentiens.  T.  27,  2. 
gihengig  uuerde,  connivens.  Mcp. 
GAHANGIDA,^/.,  comensio. 
n.  s.  kahangida.  Pa*       \ 

kibenkida.  Ra.       >,  consensto. 
kibenkitha.  gL  K.) 


Icahenkida,  €ti7iMik«i>.  B. 
gihengida»  consenms.  A. 
gebengida,  assentatio.  VS.  Sg.  292. 

d*  s.  kabenkidu.  Rh.     ) 

k.  1       1  .  j      wr   ^ ,  }  9  consemu. 
ihenkida.  K.  61.P 

a.  «.  kehengida,  consensunu  K.  64. 
ÜFHENGIDA,  f. 

a^pL?  uthcngidsLy    su^^endia    (crueis  Je- 
.    rens).  IL  10* 
ERHENGIDA,  f.,  suspendium.  Bib.  1.  2. 
FARHENGIDA^  /.,  consensus. 

17.  s.  ferhengeda,  conibentia.  Sg.  183. 

a.  s.  f erben gede,  consensum.  Can.  13. 


HAHALA.  L. 
HAHELA.  Fr. 


,/.,  ^a^I  (wo- 
ran der  Kessel, 


HAHILA.  Hs.  Mon.  1.  Sal.  2.  S./über  dem  Feuer 

hängt),  crama- ' 

atla.  —  Sollte 

ihahalaii./7/.von 

)  einem  subst.  m. 

hahal  seyn? 


HAHEL.  Tr  Wn.  460. 
KALA.  Wn.  863.  3355.  Em.  31. 

Sal.  1.  4. 
IIAAL.  Sg.  184. 
HAHLA.  C. 

HACHA,  Waldnamen. 

HEGAdrüos  s.  DRÖS. 

HEGawja,  Ortsnamen. 

HEGI  s,  HAG. 
HEGGA  s.  HAG. 

hekjan  s.  hak. 

HÖH  s.  HA.  1. 

HÖH  (cf.  HAF),  ^od)f  goth.  hauh,  angeb. 
heah>  hieb,  nord.  hä^  altus. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
altus.  Pa.  Ra.  gl.  K.  Bo.  5.  N.  92,  4.  Sg.  913. 

H.  6.  Gc  3. 
excelsus.  Pa.  gl.  K.  N.  98,  2.  H.  14. 
celsus.  gl.  ü.  Pa.  Ra.  Mcp.  Bo.  5. 
excellens.  Ja. 
supinus.  Mt].  Bib.  1.  2.  7. 


Digitized  by 


Google 


775 


BÖiBL 


HÖH. 


774 


suBlimis.  Hb.  H.  20. 

editus.  AbrL 

clivostis.  D.  U.  336. 

hob  irbaret.  Na. 

aether  hobera  ist  tanne  aer*  Mcp. 

bobira,  superiora.  Gc  1. 

jbobisto,  excelsus.  b.  5,  4. 

bobesto,  aliissimus.  N«  17,  14. 

fona  bimilo  bobistin,  a  swnmts  coelqrum. 

Frg.  25. 
uuirt  hob,  exaltare.  N.  7,  7. 
bober  in  bimilon.  O.  IL  21,  28. 
bober  oba  mannon  suebeta  ia  tben  un- 

don.  Ob.  63. 
bohen  getela  ib  den  irnueleten,  exaltavL 

N.  88,  20. 
in  den  beb  in,  in  excelsis.  Nb.  IL 
er  ist  bobor  danne  dokeiniu  corpora»  N. 

114,  3. 
hober  Urri.  Sg.  243. 
bobesten  cedrL  N.  28,  5. 
deiro  bobeston  boumo.  Mcp; 
hoher  stein.  M.  60,  3. 
honn  uuarta,  syonis,  N.  52,  7. 
hohemo  nolle.  O.  IL  17,  14. 
die  bohun' vcrri, /iig-a.  Prad.  1.  . 
boban  berg.  T.  15,  5. 
boin  berg,  fybanum.  N.  71,  16. 
in  bobera  taualun,  in  alto  axe.  Rb. 
bobez  lant,  excelsam  ierram^  Md.  13. 
boba  geruste.  Bo.  5.    • 
stati  boberu,  exceho  loco.  gL  K. 
hohen  muron.  O.  IV.  5,  37. 
baobosta  zimprida,  summa  aedificia.  Ra. 
hoho  gizinipri,  pergama^  TA.  33. 
hohes  sizzes,  altae  sedisi  H.  6. 
hohistom  salidhom.  Is.  5,  7. 
hohemo  chuning  stuole.  Mcp. 
hohaz,  arduus  (equus).  VG.  IL  145. 
hoero  kiuuabste,  procerae  staturae*  Bib.  9. 
hoher  buat,  iyara.  Bb. 
hohaz  kerzistaL  0.  IL  17,  18. 
hohen  himelcn.  N.  112,  5. 
die  hohen  Sternen.  Mcp.    . 
hohaz  bimilricbi.  0    IL  16,  3. 
h  o  i  r  o ,  praestantior.  Ic. 
du  boba  chraft,  vis  celsa.  Mcp. 


hohnn  giburt  0.  HL  19,  22. 

hoben  dingin.  N.  118,  2& 

hob  sint  tbiu  sinu  tbing  ellu.  OL  12. 

thaz  mit  mannön  hob  ist  T.  106* 

die  hobon  maie^latem.  Wm.  2,  9. 

so  hob  ist  gomabeit  sin.  O.  L  27,  57. 

hobun  uuirdi.  O.  I.  8,  14. 

tbie  hobun  guallichi.  O.  V.  20,  82. 

hob  namo,  excelsus.  Ne. 

boba  era.  O.  I.  5,  27. 

hoben  eregrebtin.  O.  IV.  1,  52. 

hober  geuualt  Nd.  IL 

hohen  mahtin.  0.  IL  14,  71. 

hoba  lera.  O.  IIL  20,  182. 

hoba  guati.  0.  IV.  11,  18. 

tbie  hobun  giziti.  O.  IV.  8^  1.     . 

hoba  pismer^  inproperiunu  gL  K.    Hieber? 

hoiu  kalauba,  alta  ßdes,  H.  6.    >     ^    ■> 

mit  iro  hoben  sinne.  Mcp. 

hohaz  sang.  0.  IV.  4,  41. 

file  hob  über  alle  heiligen.  N.  96,  6. 

du  hoher  trubtin,  excetse.  H.  14. 

trübten  ist  hober  über  alle  diete,  ^xcel- 

sus.  N.  112,  4. 
der  hoho  got.  N.  45,  3. 
daz  du  der  file  hoho  got  pist  über  alle 

terrenos.  N.  96,  9. 
hobosto,  summus,  gL  K« 
h^han  gomon.  0.  V.  25,  75. 
tbie  hobun  allfatera.  0.  L  3,  25. 
tbie  hobun  gotes-  thegana.  O.. III. -^7,  51»* 
tbie  bohostun  bisgofa.  T*  225,  2. 
an  bobero  stimmo.  N.-  97,  5. 
eines  toni  höher.  Mn. 
diu  bohesta  unarba  (dero  lira).  Nu. 

Form  und  Flexion: 
hob.  gl.  K.  0.  N.  Bo.  5. 
haob.  Pa.  R. 
hoch.  Wm. 
hohe.  Wm.  IL  IIL 
h6.  Bo.  5.  N. 

hohL  gl  K.  Ra.       tyrenn  summa  fitiga  man- 
h  a  o  h  i ,  b  i^i  0  h  i.  Pa. '  iinmj  und  celsä  nicht  durch 

das  suhsL  höbi  übersetzt  ist 
n,  s.  m.  hoher.  Sg.  24l  Rb.  0.  L   4,  33.  IL 
21,  28.  Oh.  68.  N.  60,  3.  112,  4. 
Nd.  IL  ' 


Digitized  by 


Google 


775 


HÖH. 


HÖa 


776 


hoho.  Nd.  N.  41,  5.  46,  3.  96,-  9. . 

baoho.  Pa. 
n.  s.  f.   hoiu.  H.  6. 

hoha.  O.  IIL  20,  182.  IV.  11,  18. 
n.  s.  n.  hohaz.  VG.  IL  145.  O.  U.  16,  3. 

hoha.  0.  II.  21,  29.  Bo.  5. 
g.s.nun.  hohes.  H.  6. 

hohen.  Os.  37.  0.  IIL  26, 22.  IV.  5,  38. 

hoen.  N.  76,  17. 

hohia  N.  76,  11. 

hoin.  N.  81,  1. 
g.  s.f.  hoero  uuirdo  (g.  /i/.?>  N.  79,  11. 

houn.  N.  52,  7. 
d.i.m.?i.hohemu.  Is   4,  7. 

hohemo.  0.  IL  17, 14.  D.  IL  336.  Mcp. 

hohen.  0.  L  28,  12.  IL  16,  32.  HL 
26,  62.  Mep. 
d.  s.f.   hohem.  gL  K. 

hohero.  Gc  3.  N.  97,  5. 

haohero.  Pa. 

hoero.  Bib.  9. 
.hohera«  Rb. 
a.  «•  m.  höh  an.  T.  15.  91.  0.  L  27,  20.  V. 
25,'  75. 

hohen.  N,  8S,  20.  118,  36. 

hoin.  N.  71,  16. 
a.  s.f.  hoha.  O.  L  5,  27, 

hohun.  0,  I,  8,  14.  IIL  19,  22. 

houn,  N.  77,  54. 

höhon.  Wm.  2,  9. 
a.  5.  »hohaz-  0.  HL  l,  25.  IL  17,  18.  IV, 
'4,.  4L 

höhet.  Nd.  13. 

hohiz.  Nd.  U. 

hoha.  0. 1.  5,  56.  IV.  4,  50,  V.  18, 11. 
t;.  s,  m.  hob  er.  H.  14. 
V.  s.  /.  hoha.  Mcp. 
n.pl.m.  hohe.  N.  54,  1«.  103,  18. 

hohun.  0.  I.  3,  25.  IIL  7,  51. 
n.p/./ hohun.  0.  IV.  8,  2. 
g.  pl.  hohero.  Mcp. 

hoero.  N.  79,  II.  s.  g.  s.f. 
\         hohon.  Wm.  4,  8. 
d.  pl.  hohem  (übersetzt  excellmtium^  YiSJin 
daher   Schreib-   oder  Lesefehler  für 
hohero  seyo).  Ja. 

hohen.  Mi].  Bib.  1.  2,  7.  0.  L  20,  28. 


22,  2.  ra.  14^71.  IVi  1,  52.  5,  37. 
8,  13.  N.  92,  4.  112,  5.  118^  28.  Wm. 
8,  14. 
hohin.  Nh.  IL 
a.pl.  m.  hohe.  O.  IL  4,  81.  gL  K. 
haohe.  Pa. 
hohun.  Prud.  1. 
hohen.  Mcp. 
a.plf  hohe.  O.  L  28,  13.  IIL  22,  2. 

hohun.  0.  V.  20,  82. 
a.pl  n.  hohiu.  Rb.  N.  137,  6.  Bo.  5. 
Ck>niparativ. 
hoher.;  MiL  N.  114,  3. 
nuaz  diu  makhohite  ("sicj,  quid  hoc potest 

sublimius.  H.  20. 
n.  s.  m.  hoiro.  le. 

n.  s.  n.  hohera.  N.  54,  11.    lo  aethcr  ho- 
hera ist  tanne  aer.  Mcp.  und  er 
hohera  ist  dannc  sie.  N.  112,  4. 
ist  hohera  adverbial  zu  nehmen, 
i/.^.m.n.hohirin.  Mart 
n,/i/.'i}.?hQhira,  superhra.  Ga  1.  ^ 

hohir  (mit  Strich  über  r),  sup&iora. 

Gc  6. 
höheren  (sint  diu  laut).  N.  105,7. 
d.  pL  hohorom.  gL  K. 
haohorom.  Pa. 
haohirom.  Ra. 
Superlativ. 
n.  $.  m.  hohisto.  b.  5,  4. 
hohista.  Is.  5»  4. 
hohosto.  Ct.  73.  gL  K. 
hohesto.  N.  17,  14.  45,  5.  77,  35. 
85,  4.  der  allero  höhesto.  Bo.  5. 
hoisto.  N.  82,  19. 
n.  s.f.  hohesta.  Mu. 
haohosta.  Ra. 
n.  s.  n.   hohista.  Frg.  19. 
g.  s.  m.  hohisten.  T.  3,  7.  4, 17.  53,  6.  Nz. 
IL  N.  90,  14. 
hohistiq.  N.  90,  14 
hohesten,  N.  7,  18.  12,  5.  20,  8. 

81,  6.  90,  1.    , 
hoisteq.  T.  3,  5.  N.  81,  6. 
d.  s.  m.  bohesten.  Bo.  5.  N.  49,  14.  56,  3. 
72,  11. 
hohistin.  N,  1%,  11. 


Digitized  by 


Google 


777 


HÖH. 


HÖE 


778 


a.  s.  m.  hohestcn.  ^.  67,  16.  146,  1. 
v.  s.  m.  hohosto.  Wo.  2. 
hohUto.  Frg.  41. 
hohesto.  N.  9,  3.  65,  4.  91.  2. 
n.pL  m.  hohostun.  T.  2*25,  2. 
hohesten.  N.  28,  5. 
g.  pl.  hohostono,  summa  (aedlficiaJ.VtL. 

h 6h  est  6 n.  Mqp. 
d.  pl.  Iiohistom.  Is.  5,  7.  Frg.  17. 
.  hohistiJi.  Frg.  25. 
ho  hos  fem.  Wo.  2. 
hohlston.  T.  6,  3. 
hohestcfl.  N..  70,  19. 
H6H0   (wird  iaNoikets  Schriften  auch  hoho 
bezeichnet),  adv. 

hoho.  0.  Ep.  P.  1.  Bo.  6.  Mcp.  Mu,  N. 
hohe.  D.  II.  340. 
h6o.  Org. 
h«.  N.  Bo.  5. 

heue  ih  mih  hoho..  N.  138,  8. 
uf  hoho  hnoben  sie  iro  munt  N.  72,  9. 
hoho  irheuest.  N.  9,  15. 
sint  ho  irhaucn.  N.  130,  1. 
den  hoho  erbnrten  uueg.  N.  71,  16. 
^  nuio  hoho  iz  si.  0rg. 
hoho  qoieman  iliuiiqlkonon;  0.  IV.  19,54« 
hoho  gi^an.  O.  V.  8,  22; 
hoho  fuarta.  O.  V.  8,  23. 
hoho  sizzet.  N.  112,  5. 
h6ho  jgesezene.  Mcp. 
nuio  hohö  si  reichet  N.  103,  3. 
die  hoho  recchenten   obetfcrift,   Supern 

eminentem.  7i.  103,  3« 
hoho  nendendo.  N.  106,  26.' 
hoho  giereta.  O«  IIL  12,  26. 
hoho,  a/tum  (sapereJ.,'Ei^.  P.  1. 
hohe  schint,  supereminel.  D.  II.  340. 
höho  anauahcntemo  (zu  singen).  Mn* 
in  einan  berg  hoho.  0.  III.  6,  12. 
in  uuolkon  filu  hoho.  0.  L  15,  38.  ' 
ComparatiT. 
bohor.  N.  Mcp.  Bo.  5.  V& 
h4or.  Org. 

h  o  h  o  r a,  altuis  (imdtze  ertgitj.  VA.  VII.  529. 
hohoro  (oder  n.  s.  m.?)z  si^zi  Qoh  ho« 

horo  baz.  Frg.  17. 
«in  teil  gät  h6or.  Org. 

tr. 


si  ziehet  hohor  dannem}nsin(.  N.  76,  4   , 
hohor  unde  hohor  sezzet  N.  de.  ps.gr. 
hohor,   aüius   {ingrediinr  pullusL    VG- 

III.  76. 
h6hor  geatigenez.  Bo.  5. 
Superlativ, 
hohost:    die  hohost  kestigen  sint  iir 

uuerlte.  K  28,  5, 

HOHGAWALTf. 

HOHWARTA, 

HOHLüTia 

HOIIBAÜM. 

HOIIBURI. 

HOHFATER, 

IIOIIFERTIG, 

HOHFLÜG, 

HOHGERNI. 

IIOIIKOSL 

HOHKLEP. 

HOHZIMBARI,  HOHGAZIMBARl 

HOHSANG. 

HOHSEDAL,  HOHSIDII^LO. 

HOHSPAHO. 

HOHSTÜOL. 

ALPHOH.  ELLANHOH.  ADAIJIOH.  CHüNt 
HÖH.  HRUADHOH.  REGINHOH,  n.  pr. 

HOHRlCw^,  n.  pr. 

HOHINAUGIA,HOHINAVIA,  HOHINOWA,.?)»^ 
^enau  (Insel).  HOHENEICHI.  HOHINEGGA, 
HOHENBERG.  HOHDOROF,  HOHENDORF 

nOHlNVVILARI.HOHENRA!N.HOHINSCEIT' 

HOHÜNSTETI.   HOHINSTEIN.   HOHPELD 

HOHINWARTA.  HOHINFIRST.  HOHINHEIftf 

(Jg)od)&eim).  HOHINBURG. 
HOHINGA,  Ortsnamen. 
EBANHÖH,  glefc^^bc^. 

ebenh6h  unde  eben  lang,  Mcp, 

eben  h6  ligent  Ofg. 

ebenho  forste.  Db. 

ir   iuuih    uuänent   iben   hAhe   himele, 
coelo  exaeqiiatis.  Bo.  5« 

HOHANA,  t)on  o^eu;  t)oit  Ut  ^3^e,  ex  alt0. 
haohana  scurkit,  praecipitat  R. 
hobona,  de  allo  (d^jecitj.  gK  K. 

HÖHUH,  mblimis. 

a.  pL  n.  hohlichiui  subümia.  Wb. 


[512 

Digitized  by 


Google 


779 


HÖH. 


Höa 


780 


SupetL  haoklihhosta.  Pa.       i        .... 
nolihosta  fstcj.  gL  isL) 
HOld  (andi  h6ha),/..  ^ö^tf  nititudo. 
Bedeutung  und  Gebniudi: 
akitiido.  N.  103,  3.  Ra.  Is.  3. 
mblimitas.  Sg.  70. 
cdsiiudo.  Gh.  t.  2. 

pracdpiiimm.  Bib.  13.  Mu.  Bib.  i.  3.  5. 
proceriias.  Mx.  Bib.  1.  3.  7. 
cacumeru  Gd.  1. 
€l/M^r.  D.  IL  340. 
cmimen.  Mcp.  Gr.  3. 
arx.  Gc  3.  Rb. 

cdiium.  Ec. 

fasii^iMM.  VA.  II.  302.  Gc  3.  4.  Pnid.  1. 
Jastidium.  Can.  4.  Da. 
emineniia.  Da. 
hohl  himelesw  N.  103,  11. 
hohl  huses.  a  IL  5^  3L 
hohl,  calds,  fJL  K. 
in  hohl,  in  art^  Gr.  S. 
hotn  burit  sih  in  hohL  Nx. 
hohina,  cmlmima  CpdormmJ.  Mqp. 
hohiiia,  aUimdinm  (mmüimmj.  N.  94,  4. 
die  hoha,/aj|%M  (üciiJ.VK.  IL3U2. 
fona  hohinum,  df  rjnc«2vf.,IL  7. 
an  dero  hohi  saxtaermih,  sßtper  excelsa. 

N.  17,  34. 
hohi,  rama.  IHL  31.  Le.  2. 
dia  hoi  daTidis,  eanm  david.   N.  131,  17. 
nah   dinero    hohi»  secundmm    aliUmdittem 

imam.  >.  11,  9. 
fon  dero  hohi  sinero  goleheile.  N.  19,3. 
xe  dero  hohi  dero  tugedo.  N.  47,  3. 
in  dia  bobi  gotes  rehtes.  >\  33,  3. 
hohi  siaera  gioada.  O.  IV.  5,  31. 

Fonn  und  Flexion: 
m.  s.  hohi.  Sg.  70.  Gh.  1.  2.  M».  Bib.  1.  2.  7- 
gl  K.  Can   4.  Mcp.  >.  7a,  5.  103.  II. 
10\  3. 

haohi    1^.  Ra. 

hol-  Org. 
g.  f.  hobt    in    uuanda    ih    minero    hohi 
ubetmoote  uuas.  X  101,  10.? 

hoL  Orc. 
d.  s.  hohL  Is.  2.  Gd.  G^.  3L  4.  Gr.  3.  üfi. 


Rh.  Da.  Bah.  t.  2.  6.  13.  Ec  Em.  12. 
T.  4.  la  116.  145.  O.  L  4,  64.  12, 
23.  II.  5,  21.  V.  4,  25.  23,  44.  N.  3, 
5.  II,  9.  17,  34.  19,  3:  47,  2.  Mcp. 
Wm.  IL  4,  5. 
haohL  Pia. 
h6chL  Gc  8. 
hoL  U.  6. 

hohe  Bib.  4.  5.  VFm.  2,  9.  4,  14. 
a.  s.  hohL  Rh.  Da.  a  IV.  4,  49.  5^  21.  V. 
IS,  &  Nh.  N.  23,  3. 
hoL  N.  131,  17. 
hoehL  D.  IL  340. 
m.pl.  hohL  IVnd.  1.  Gr.  3L 
hohina.  N.  94,  4. 
hohin.  Hd. 
</./?/.  bobinum.  U.  7.  17. 

boinon.  N.  32,  3. 
a.pf.  hohl  VA.  L  346. 

hohina.  Mcp.  •*     >     «^vaii 

'  hoha.  VA.  U  302. 
CBARHÖUl,/.,  Uc^ct^eluBs^ 

in  uberhohi  han  ih  geanndoL  Cöw 
UFUOHL  gL  K.Ra.1  .    >;. 

UFHAOHL  ft.         4'  ^^"^T^     i   ^   in 

haohida.  Pa.      }  *  f 

d,  s.  xa  hobidn.  Ra.        \ 

xa  hohidho.  gL  K.|,  ad  aümdma. 
xa  haohidn.  Fa.      ) 
HOHNESSrV  (abcnteo),  exctUm.  Ik  Rd. 
UOUJAN,  ^ö^CB,  er^p^B,  emHmre;  «f. 
hean,  promovere. 
Inf.   (hohen?    in:    der  in  hohen  nnelle 
xuo  imo,  der  niderre  sin  herxa. 
N.  33,  19.7) 
(er)  hohit  eL  ILi  , 

haohiL  Fa.   y 

hohel  den  tiennoten,  ex^imi.   N. 
74.  8.  sin  sela.  N.  85,  4. 
(er)  hohe. 

hob  er.  Os.  35. 
hohe  mn.  O.  6.  7. 
(«e)  hohen^  exakemL  N.  I«L  3L 
p.  a.  hoinde,  eraHams  (cxmmj.  X  74,  5. 
GAIIomA>,  rr^cftrnr  exotare. 


Digitized  by 


Google 


781 


Böa 


HUG; 


782 


//7/I  gihohan,  tjcäliare.  JA.  29.  Gc.  1.  6. 
gihohen  (thji2  ginaz).  O.  HI.  16,  20. 
.    (ih)  kihohu.  Ib.     i  ,^   . 

kihohhu.  Rd./' 
(er)  gihohit,  erigit.  Can.  13. 
(er)  gehoheie,  exaltauL  Wh- 
(er)  gihohe  (sinaz).  0.  I.  1,  32«. 
(er)  gihohtiy  eocaltaret  (cornuj.  M^.  Bib. 

1.2. 
p.  a.  n.  s.  m.  gihohenler.  Mv.  ShA 

Ps.  2.  Bib.  13.       /,  exal- 
gehohenter.  Bib.  4.(     tans. 
kihohentir.  Bib.  6./ 
UBARHÖHJAN,  superexaltare, 

überhöhet,  superexaltate.  \Vb, 
UBAR  ÜF  HÖHJAN,  super exaliare. 

über  uffe  hohe>  super exalt et.  \Vb. 
ARHÖHJAN,  ert»teit,  exaliare. 

(ih)  irboho  dih,  got,  exaltabo  te,  deus. 
■.  ^     •     .  N.  144,  1.   - 

(du)  irhohest  mih,  exaltabis.  N.  17,  49. 
(er)  irhohit,  exaliabii.Na,  IL  (sapientia 
c      ilhrnj  exaltabit.  Sb.  Bib.  1.  2.  3. 
irhohet  unsih,  sublimot.  Na.    dih. 

N.  36,  34.  sinen  geubalt  Na. 
erhöhet  maimmende  ze  heili,  ex- 
altabit. N.  149   4. 
irhahit,  exaltabit  (sapientia  illumjn 
mx.  Bib.  5.  7. 
(sie)  irhohent  sih  selbe.  N.  149,  4. 
(wir)  erhohen   (sinen  namen),   exalie- 

mus.  N.  33,  4. 
(do)  irhohtost  mih  ufen  demo  steine, 

N.  60,  3. 
(er)  irhohta  niderc,  exatlavii  humiles^ 
Nsm.    sin  houbet   (in  ehriuze). 
N.  65,  6.  mih.  N.  117,  15. 
erhohta  mih  an  demo  steine.  N. 
26,  6. 
imp.  s.  irhoe  dina  stimma^  exalta.   N« 

:      80,  4. 

imp.pl.  irhohent,   exallate  (dominum). 

N.  98,  5.  9. 
p.  a.  irhohende  (bist  du  min  houbet), 

/    .exaltans.  N.  3,  4. 

'  irhohendol  N.  II. 
p.p.  erhoit,  sublimaius.  Ic. 


irhohet  nuirdo  (in  dicten),  #^#7/ 
tabor.  N.  45,  11.  uuirt  N.  88,  18. 
got  N.  63,  8.  min  flent  über 
mih.  N.  12,  3.  genualt.  N.  88,  25. 
hörn.  N.  Ol,  11.  uttcrdentN.36,20. 
65,  7.  74,  11.  88,  17.  uuard  (ze 
zesu^iaü  sines  fater).  N.  54,  48. 
uuird!  exaltare!  N.  93,  2. 

erhöhet  uuirt,  trübten!  exaltare 
domine!  N.  20,.  14.  uu6rde,^;ra//^. 
#«r.  N.  2,  6.  17,  47. 

cs.m.  irhohten:. ih  sah  ubel^n  man 
erhohien^ säperexaltatnm.  N, 
36,  35. 

UBAR  ARHÖHJAN,  superexaliare. 
über  erhohe,  superexaltet.  Wb. 

JtlvVX«     Zum  aanskjr.  kuh,  decipere,  mirari 
gehörig?  oder  zu  s^nskr«  kag,  cölligerej  agere, 

und  deshalb  vieileicht  HAG  und  nidit  HUG 
als  Wurzel  aurzustellen?  Mir  scheint  in  cds^i^ 
tare  dieselbe  Wurzel,  cog,  zu  Hegen  und  möchte 
cogitar€  eben  so  wenig  mit  Pott  für  co-^agilare 
als  mit  Bopp  für  co-^gitare  nehmen.  —  Cf.  auch 
HA.  1.  —  Oder  sollte  hugu  mit  sanskr.  y6ga, 
meditatiQ,  zusammenhangen?  "* 

HUGU,  HUGI,  m.,  J^ug  (wfcder  einzuführen)/ 
aSerffanb,  ©inn,  ©eijl,  intellectus,  sensus, 
aninms.  .  ' 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
animus.  gl.  K. 
sensus.  Pa.  gl  K. 
affectus.  Wb. 

ana  huku,  sine  sensu,  gl.  K. 
allemu  hugiu  sino  missitati  flazze.  Pn. 
oba  ir  hiar   findet   iauuiht  thes,    thaz 

uuirdig  ist  thes  lesannes, 
iz  iuer  hugu  iruuallo  uuisduames  follo. 

Os.  8. 
uuanta  imo  ist  al  inthekit,  thaz  man- 

nes  hugu  rekit, 
ioh  thaz  er  mit  gilustin  dregit  in  then 

brustin.  O.  II.  11,  67. 
ther  se  nan  sar  thosankta,  soimo  ther 

hugu  uuankta, 

'"■'     r       1 

Digitized  by  VnOOQlC 


783 


EUG. 


HUG 


784 


Bi  druag  inan   thaz.zuitial  so   thio   gt- 

louba  ubar  al.  0.  III.  8,  39. 
thara  zua  firlih  uns  muates  ioh  huges 

fUii  guates.  O.  II.  24,  28; 
sie  ouh  zi  thiu  gifiangun,  mit  imo  sa- 

man  giangun,         .  . 

festes  huges  folloa  thie  notigistallon. 

0.  IV.  16,  4. 
thcr  man  sih  thaz  gilerit,  tbia  gilouba 

in  inan  Icerit, 
giduat  er  hugu  ainan  in  euuon  filu  bli. 

dan.  O.  IL  13,  36. 
thaz  io  bi  tbemo  meine  thaz   muat  si   * 

fasto  heime, 
then  hugu  in  then  githankon  ni  lazet 

uuergin  uuankon.  O.  II.  21,  8. 
iz  mag  uns  uuesan  thrati,  er  sihitunso 

dati» 
hugu  in  then  githankon,  nimugunuuir 

thaz  biuuankon.  O.  V.  18,  14. 
nim  gouma  in  ala  thrati  uuio  abel  dati, 
uuior  hugu  rihti  sinan  in  selb  druhti- 

nan.  Oh.  28. 
gisah   er  dag  minan,   thcs  freuuita   er 
.   hugu  sinan, 
thes  blidt  er  herza  sinaz,  giuuisso  uui- 

zit  ir  thaz.  0.  IB.  18,  21. 
uuir  mugun  thero  uuerko  ioh  fuazi  the- 

ro  githanko, 
then  hugu  uuir  giuuezzen,   thar  baldo 

anasezzen.  O.  IV.  5,  "68. 
druhtin  min  ther  guato,   nu  rihti  mih 

gimuato, 
zi   thisu   mir  then  hugu   dua  ioh  thaz 

herza  thar  zua.  O.  III.  7,  2. 
tho   sprah   sancta   maria,    thaz   siu   ,zi 

buge  habeta, 
si  uuas  sih  blidenti  bi  thaz  arunti.  0. 

I-  7,  1. 
thaz  in  thiu  muat  ni  uuankon,  sin  fasto 

in  then  githankon, 
in  huge   ioh   i^   m-ugtie   zi  allemo  ana- 

guate.  0.  II.  24,  16. 
Form  und  Flexion: 
n.  s.  hugu.  Os.  8.  O.  II.  11,  67.  lH  8,  39. 

huku.  gl%  K. 
g.  s.  huges.  OII.  24,28.  IV.  16,  4. 


d.  s.  huge.  O.  L  7,  1.  H.  24,  1«. 
ö.  s.  hugu.  Oh.  28.  O.  U.  13,  36.  71,  S.  III. 
7,  2.  18,  51.  IV.  5,  58.  V.  18,  14. 

huku.  gl.  K. 

huki.  Pa. 

huge  Wb. 
insir. hu giu.  Pn. 
HüGüLUSr. 
HUGUSANG. 
HUGÜSCREf. 

HUGO.  UÜG.  HÜGILI.  HUGELEUBA  rf)- 
HÜGILIND  r/'J^  HUGISINDA  (fj.  HUGE- 
WOLF,  HUGOLF.  HÜGIBERAHT.  HUGL 
BAL.  HUGIBOLD.  HUGIMAT-  HÜGIMAR. 
HUGIHART.  IV.  pr. 

ANTOUGL  ADALHUGL  WOLFHUGL  GER. 
HUC.  N.  pr. 

HUGÜLIH,  froft,  laetus. 
a.pLn.  hugelichiu  ding,  laeta  gaudia. 

Mcp. 
G>mparativ. 
uuaz  ist  hugelichera  (laeiUis)  uulne. 
Mcp. 

Superlativ. 

n.  s.n.  hugelichAsta,  laetissimum.  Bo.5. 
GAHUGüLlHÖN,  erfreuen,  exhilarart. 
gehugelichoe  in^glizemen  sin  ana* 
siune,  exhilaret  fadem  in  oleo.   N. 
103,  15. 

IIUGJAN  (und  für  das  praeteritum  auch  hog- 
jan,  ho^An),  benfen,  cogitarty  recordari; 
goth.  hugjan;  angels.  higgan,  hicjan, 
hycgan,  r^oliri,  niti,  higian,  adieadere, 
hogian,  curare,  consider€u*e.  ^ 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
meditari.  N.  89,  10. 
conjicere.  Pa.  Ra.  gl  K. 
exultare.^.  18,  6. 
so  uuer  so  uuolle  thenken  then  go- 

tes  ^uuillon  vliirken, 
ioh   huggen   io   thuruh  not,   thaz   er 

selbo  gibot  O.  III.  16,  16. 
hugi,  uueih  thir  sageti.  0.  L  3,  29. 
in  herzen  ^ugi  thu  iune,   uuaz  thaz 

uers  singe.  O.  L  12,  26. 


Digitized  by 


Google 


785 


HUG. 


HüG. 


786 


uuir  tcülun^  quatun,  buggen,  tbazßie 

nao  uns  nirzuken.  O.  IV.  8,  16. 
uuir  sculun  dragan  uiiafan  ioh  Idzan 

sin  tha«  slafan,- 
ioh  huggen,  uuier  tkazbiunarb,- thaz 

er  bi  unsib  irstarb.  O.  IV.  37|  8. 
iboh  imo  iz  abuuertaz  si,  tboh  hugit 

er  io  uuar  ix  si.  O«  V.  23,  41.  ^ 

tob  iagilib  tbo  hogeta  uuio  er  in  er 

sagetB.  O.  IV.  16,  ö4. 
iltun  sie  tbo  barto  sar  slnes  tbionos» 

tes  tbar, 
tbes  zilotun   se   io   thurub   not,    sie 

bogtun  gerno  uuio  er  gibot.  0.  IV. 

9,  16. 
bugi  tbob  nu  bera  mci^t,   tbu  tbes- 

ses  uuibt  sar  ni  uueist  O.il.  12,54. 
buge  dara.  N«  85,  7. 

bigi^nnent  tbara  io  buggen.  O.V.  23,49. ' 
Mit  Genitiv. 

tbaz  ib  io  mit  ruaebon  zi  goumon  si 

in  tben  buaebon, 
tbarana  buggeoub  folion  tbines  sel- 
bes uuillon.  0.  111.  1,  26. 
buggen  (wir)  tbera  uuunnu.  Ob.  18. 
bugi  tbera  tbinera  giscefti.  Q.  1.2,  26. 
blar  bugi  mines  uuortes.  O.  I.  2,  27. 
bi  hin  se  tbes  ni  bogetTn,  oba  sie  tbaz 
'   frumitin.  O.  IV.  3,  13. 
simou,  bug  es  ubar  al,    tbes  ib  tbir 

nu  sagen  scal.  O.  IV.  13|  13. 
buge  min.  Wm.  IV.  2,  14. 
ftlit  za. 
bukkan  za  diu.  Em.  33. 
humilitas  in  prosperis    ketuot    mih   ze 

dero   uobtun   bugen,   daz   cbit,    ze 

uuercbe.  N.  62,  7. 
unseriu  iar  bugent  CmeditabuniurJ,  ad 

corrupiibiUa  opera,   also   diu   spinna 

buget  ze  iro  unnuzzen  uuuppen.  N^ 

89,  10. 
also  riso  bngeta  er,  extdtavit^  ze  sinero^ 

ferje.  N.  18,  6. 
hugeit  ze  JUantice.  IHcp. 
hugit  io  gilicbo  zi  iberu  stimmu  fra« 

uualicbo.  0.  IL  13,  14. 
♦  Mit  DARA  ZÜO:  0.  I.  8,  22.  II.  24,  13.  IV. 


8,  36.  27,  2.  35,  8.  31^  2.  V.  S,  21.  23,  72. 
35,  99.  tbaz  iiuir  buggen  tbara  7.ua. 
O.  II.  24,  31. 

Form  und  Flexion :  * 

Inf.   bukkan.  Em.  33. 

buggen.  O.  lU.  16,  16.*  IV.  8^,15.  35, 

8.  3^7,  8.  12.  V.  5,  21.  23,  49. 
bugen.  Mcp.  N.  62,  7. 
(ib)  bukkiu.  Pa. 

buckiu.  Ra.  gl  K. 
buge.  Nd.  IL 
(er)  bugit  0.  IL  13,  14.  V.  23,  41. 

buget  N.  89,  10. 
(sie)  bugent  N.  89,  10. 
(ib)  bugge.  0.  IIL  1,  26.  V.  25,  99. 
(wir)  buggen.  Ob.  18.  0.  IL  24,31.  V. 23, 72. 
(er)  bugita.  0.  IV.  8,  26.  27,  2. 
bugeta.  N.  18,  6. 
bogeta.  O.  IV.  16,  64. 
(sie)  bogtun.  0.  IV.  9,  16. 
(er)  hogetL  Ö.  L  8,  22. 
(sie)  bogetin.  O.  IV.  3,  13. 

bogtin.  O.  IL  24,  13. 
imp.  s.  bugi.  O.  L  2,  26.  27.  3,  29.  12,  26. 
18,  43.  19,  11.   IL  9,  63.  12,  54. 
22,  24.  m.  23,  31.  V.  15,  37.  OÜ. 
buge.  N.  85,  7.  ,Wm.  IV.  9,  14. 
bug  es.  O.  L  15,  28.  IV-  13,  13. 
iiii/i.p/. hugget  O.  L  23,  57.  IV.  15,  8. 
p.a.  buckendi.  el.  K.) 

hucgentPa.        j'^«"«'«- 
a.  s.  m.    bückentem,    arbUratorfitn. 
gl.  K.  Pa. 
GAHUGJAN. 

Bedeutung  und  Gebraucb: 
recordari  gl.  K.  Ra.  T.  188,  6. 
meminisse.  K.  2.  64.  Bo.  5. 
reminisci.  T.  171,  4.  gl.  K.  Ra. 
memorari.  T.  4,  13.  K.  27.  M.29.  Em.  29. 
memor^  esse.  K.  4.  7.  N.  105,  7. 
ienere*  M£.  Bib.  1.  5. 

reünere.  M.  25.  31.  Le.  1.  2.  Can.  10.  11. 
providere.  Bib.  5. 
daz  sie  uzane  gibuccan,  nl  memoriier 

ieneant.  Ma. 
ni  lazet,   ni  ir  gibugget   iob  mir  gi- 
nada  tbigget  Ob.  153. 


Digitized  by 


Google 


■787 


Hua 


Hua 


788 


gihugeton,  tiu^z  er  foro  tcta.  N.  105,7. 
.  gthug^i  uuio  her  zl.  iu  sp.ali.  .Tt.218,  4. 
Mit  thaz  (Conjunktion). 

oba  thu   gil^vgis,    thaz   ihin  bruodcr 

habet  sih  u.uaz  uuidar  thir.  T.  27,  1. 

.  :gihugit  tbaz  er  her  iz  liaz,  thaz  er  in 

ofto  gihiaz,  0.  L  10,  12. 

uuir   gihugitumes,   thaz   ther  forlel- 

teri  quad.  T.  215,  2. 
in  thinemo  kunne,  zeliz  al  bimanne, 
80   nist   ther  gihogeti,   thaz  io    then 

Qamon  habeti.  O.  I.  9,  22. 
nist  ther  iogihegeti  in  allem  unorolti, 
thaz  kuning  th.ehein  fuari  mit  suli- 

cheru  ziari.  0.  IV.  4,  23. 
gehug^,  dazih  habon  g.e5c.affet-.  Wm. 
2,  14. 
Mit  za  und  inf. 

gehugest  ze  geuuunnennc.  N.  134,  13. 
Mit  geniiiv. 
gihuhkan  sinero  gnadon.  Wm.  L  1,  13. 
ih  gehugo  dineto  uuundero.  N.  76,  12. 
thes  unizodes  gihugitun.  O.  I.  22,  6. 
.       zi  gihugenne  sinero   giuuiznessi.    T. 

,.     4,  13. 
'     'gehuget.sines  er  bes.  N.  110,  5. 
gehugent  dines  n^mcn.  N.  44,  18. 
gehugenti  uueset  thera  lodes  quenun. 

T.  147. 
gihogeti  thes  alten.  O.  I.  9,  14« 
gihugit  thes  kindes.  0.  IH.  1,  36. 
gihugi  thines  scalkes.  O.  IV.  31,  19. 
gihugit  thera  arbeiti.  T.  174,  5. 
gihogat  er  ouh  thero  fuazo.  O.  V.  8, 25. 
ih  gehuge  din.  N.  136,  6. 
gehuge  min.  Wm.  2,  14. 
ih  gehugo  iro.  Nd. 
gihugi  unser.  H.  16« 
80  ih  es  gehuge.  Co.  3. 
ih  gehugo  is  noh.  Bo.  ö. 
gihugi  des.  Bib.  5. 
Form  und  Flexion: 
Inf.  kehuckap.  K.  2. 

gehuckan.  Wm.  HI.  1,  13. 
gihuggen.  O.  IL  23,  8. 
kihucken«  Ra.  gL  K. 
gehugen.  N.  102,  18. 


gehngan.  Wm>  IV^  1,'  13. 

gebuhcan.  Wnu  HL  1,  13. 

gehuhkaa.  Wm*  L  1,  13. 

gehuchkan.  Wm.!lX.  1,  13. 

461  gihugenne.  T.  4,  13i 
(ih)  gehugo.  Bo.  5.  N.  76,  12.  Nd. 
Cdu)45ihugi8.  T.  27,  l. 

gehugest  Bo.  5.  Mcp.  N.  134,  13. 
Xer).kihukit.  gl  K. 

gihugit  0.  I.   10,  12.  III.  1,  36.  T. 
174,  6. 

gehuget  N.  110,  5. 
(wir),  gihuccames.  Ms.  Bib.  1. 

j  gihugen.  Bib.  5. 
(ir)  gihugct  T.  89. 

gihugit  T.  171,  4. 

gehuget  Wm.  3,  11. 

gehugit  Wm.  III.  3,  11. 
(sie)  gihuccent  M.  31.  Le.  2. 

gihuckent  Le.  1. 

gehugent  N.  44,  18. 
(ih)  gehuge.  Ct  95.  Co.  3.  Bo.  5.  N.  136,  6. 
(er)  kehuckc.  K.  2.  4.  64. 

gihucce.  M.  25.  Can.  10.  11. 
(ir)  gihugget  Oh.  153^ 
(sie)  gihuccan.  Mo. 
(du)  gehugetöst  Bo.  5. 
(er)  gihugita.  T.  188,  6. 

gehugita.  Org. 

gihogat  er.  O.  V.  8,  25. 
(wir)  gihugitumes.  T.  215,  2. 
(sie)  gihugitun.  T.  116. 117.219.  0.1.22,6. 

guhugitun.  O.  1.  22,  6.  cod.  F. 

gehugcton.  N.  105,  7. 
(ih)  gihogeti.  O.  II.  23,  26. 
(er|)  gihogeti.  O.  I.  9,  14.  22.  IV.  4,  23. 

gihogti.  O.  IV.  2,  24. 

kihogti.  O.  IV.  2,  24.  cod.  F. 
(sie)  gihogetin.  0.  I.  2,  37.  III.  15,  11. 
imp.  s.  gihugL  Bib.  5-  H.  16.  OÜ.  T.  107. 
205.  O.  IV.  13,  38.  31,  19.  21. 
gehuge.  N.  43,  25.  Wm.  2, 14.  8,  6. 
gehugo.  Wm.  II.  2,  14. 
imp.pl.  gihuget  T.  170,  1.  218,  4. 
p.a.  kihuckenti.  Ra. 

kihnckendL  gl.  K. 

gihugen ti.  T.  121.  uueset  T.  147. 


Digitized  by 


Google 


789 


HUG. 


HUG. 


790 


gchugendo.  Bo/5.  N.  118,  171. 
p.p.  kebukit  sin  (sie).  K«  67.  • 
gihugit  uaerde.  M;  29* 
n.  s.  m.  gehucter,  recordatus.  Wb. 
d.  s.  m.  n.  kahugitemo.  Em.  29. 
UBARHÜGJAN,  terac^ten,  öfr^rmut^ts  fepn. 
Inf.   ubarhuckian.  Ra.    j  .. 

upar hucken,  gl;  K.)*    ^^  ^  '''^' 
(er)  ubarhugit/ i:^»»/d/vi#i^#.  T^  37>  1. 
uparhukit,  bspemaiur.  R«       t 
AFARHÜCKENDI.  gl.  K;|    . 
AUARHÜKENTI.  Ra.       )'  '^^^meranUa. 

ARHÜGJAN,  memorari. 

Bedeutung  und  Gebraudi? 
memorari.  Nz.  Gc.  1,  11. 
metnor  esse.  N.  86,  4 
meminisse.  N.  87,  6. 
recordari.  Frg*  31.  N.  136,  1.  Ic. 
recolere.  M.  29.  Gc.  1.  2.  4.  6.  7. 
tenere.  yVo.  3. 
retinere.  Wo.  3. 
repetere.  Em.  19. 
respicere.  Bo.  5. 

ih  irhugo,  uuaz  ih  habo  getan.  N.  50,  5. 
irhuge,  uuaz  du  genelmet  eigist  N.73,20. 
irhuge,  uuelih  mlne  uuist  si.  N.  88,  48. 
mit  tien  erhugct^n.  Bo.  5. 
Mit  za  und  inf. 

ih  ne  erhugeta  ze  ezzenne,  oblitussum. 
N.  IUI,  4. 
Mit  Genitiv. 

ifhugeta  sinero  beneimedo'.  N#  104,  8. 

irhugeta  sines  keheizzes.  N.  104,  42. 

ne  irhugest  du  unrehto.  N.  78,  8. 

irhuge  dinero  irbarmidon.  N.  24,  6. 

ih  irhugo  iro  alton  namon.  N.  15,  4. 

irhugeta  sines  eides.  N.  104,  9. 

irhugg  ih  thes  guates.  Os.  11. 

irhugent  sinero  uuundero.  N.  104,  5. 

in  imo  irhugg  ih  thrato  dauides  sei* 
bes  dato.  Ol.  37. 

crhugendo  iro  brodi.  N.  77,  39. 

ih  erhugo  dero  alton  tago«  N.  142,  5. 

irhugeton  sines  kcuualtes.  N.  77^  42. 

irhuget  neheines  des  dinges.  N.  44,  8. 

rauuon  irhugendo.  N.  37,  1. 

ih  erhugcta  dinero  urteiIdon.N.118>52. 


yrhugis   thar   tJioh    eines  man,   ther 

thir  si  irbolgan.  O.  II.  18,  2L 
sie  erhuggent  kristes  uuortes  ioh  lia- 

bes  managfaltes.  O.  V.  23,  47. 
ih  irhugeta  gotes.  N.  76,  4; 
erhuge  dero  uuenigon,  respice.  Bo.  5. 
uuir  irhugeton  des  heiofiodis.  N.  136, 1. 
in  in  irhuggu  ih  leuue^    leidest   filu 

scres   0.  III.  1,  17.  , 

ofto  irhugg  ih  muates  thes  managfal- 
ten guates.  Os.  11. 
irhugent  iro.  Ni  104,  6. 
ih  erhugo  din.  N.  41,  7.         • 
irhugeta  unser.  N.  114,  12. 
irhugest  dero.  N.  87j  6. 
thes  unser  muat  nu  irhogeta.  O.  IV. 

36,  6. 
odo  ouh  suigenti  es  mannes  muat  ir- 

hogeti.  0.  V.  23,  21. 
ih  irhugeta  is.  N.  54,  9. 
Form  und  Flexion: 
Inf.   irhugan.  Wm.  IIL  7,  2. 
irhugen.  Whl  7,  2. 
erhugen.  Wb. 
ze  irhugenne.  Nz. 
cirhugenne.  Nz.  II. 
(ih)  irhuggu.  O.  III.  -1,  17. 

irhugo.  N.  15,  4.  37,  5.  50,  5. 
erhugo.  Bo.  5.  N.  41,  7.  86,  4.  142,  5. 
irhugg  ih.    O.  III.    1,  17.  in  cod.  F.; 
Ol.  37.  Os.  11. 
(du)  yrhugis.  O.  II.  18,  21. 
irhugest.  N.  87,  6. 
erhugest.  Bo.  5. 
(er)  irhugit'Gc  1.  i  - 

irhuget.  N.  44,  8.  Gc.  11. 
(ir)  irhucget.  Wo.  3.    ^ 
(sie)  erhuggent  O.  V.  23,  47.  in  tH)d.  F. 

slerhuggcnt.  O.  V.  23,  47.  codd.  V.  P. 
(ih)  erhuge.  N.  41,  7.  ■     - 
(du)  irhugest.  N.  78,  8. 
(er)  irhucge.  Wo.  3. 
(ih)  irhugeta.  N.  54,9.62,7.  76,4.101,4. 

erhugeta.  N.  118,  52. 
(er)  irhugita.  M.  29.  Gc.  1;  2*  6. 
■  afthufeiia.  FVg*  3f.  '^  ^' 
irhngite.  Gc,  7/^  •*'        '  ^ 


Digitized  by 


Google 


791 


Hua 


HUG. 


792   • 


irliug^ia.  N.  104,8, 9. 42. 105, 45- 11 4, 12. 
erhugcda.  N.  135,  23. 
irhogcta.  O.  IV.  36,  &. 
arliocta.  Gc  4. 

irhogt  er.  0.  IV.  18,  37.  cod.  P. 
yrhogt  er.  O.  IV.  18,  37.  cod.  V. 
er  bogt  er.  O.  IV.  18,  37.  cod,  F. 
(wir)irhu^eton.  N.  136,  1. 
(sie)  irhugelon.  N.  77,  42. 
urboklun.  Em.  19. 
irhogiun.  0.  II.  11,  65* 
irhougtun.  O.  II.  11,  55.  cod.  F. 
(er)  irhogeli.  O.  V.  23,  2L 
imp.  s.  erhugi.  Ic. 

irhuge.  Ho.  N.  24,  6.  50,  6.  73, 19. 

88,  48.  105,  4.  Nd. 
erhuge.  Bo.  5.  N.  73,  2.  131,  1. 
im/i.p/.ivhugel.  Nc.  IL 

irhugent  N.  104,  5.  6. 
erhugent.  Ne. 
p,  a,  irhugeßde.  Nsm. 

irhogendo.  N.  37,  1.  77,  39. 
p.p»d.pL  erhugelÄn.  Bo.  5. 
WIÜARHÜGJAN,  ttleberflcbenf tu. 
(wir)  uuidarhuccames,  reducimus  ante ocu- 
los.  Gc.  3. 
WHÜGJAN,  bebeiifen.    Gewöhnlich  mit  sih. 
Bedeulung  und  Gebrauch: 
pihuekent,  so/licitant.  gl.  '^• 
pibuctemu,  solUcito.  K.  47. 
tbo  i^igiang  Ibes  lides  iob  brast  In  tbar 

tbes  uuines, 
maria  tbaz  bibugita  lob  krisle  si  iz  gi- 

gageta.  0.  II.  8,  12. 
aihbibügjan,  ffc^  erfniterti. 
ih  pebugo  mib,  memini.  Bo.  5. 
pehugest  tu  dib,  meministine?  Bo.  5. 
ib  cbani  aber  ze  mir  unde  bebugeta 

mib.  N.  115,  4. 
behug&n  unsib.  Bo.  5. 
sie  bebugeot  sih,  uuaz  siesint  Bo.5» 
bebugetsib,  iu  er  uuesen  saligeaBo.5. 
bebugeton  sie   sih,   daz  got  iro  beU 
V       fare  ist  IN.  77,  35, 
mit  gen. 
der  sih  pebugen  uuile  siiiero  zuor« 
d6n*  Bo.  5. 


tes  pebuget  er  sib,  recordalur.  Bo.  5.    - 
er  bebuget  sib  sip,  recorcabiiur.  Jßo.  5. 
sie  sib  iro  bebugen.  Bo,  5. 

Form  und  Flexion: 
Inf.  pebugen.  Bo.  5. 

ze  bebugenne.  Bo.  5^ 
(ib)  penuge«  Bo.  5. 
(du)  pebogest.  Bo.  5.  < 
.(er>  bebuget  Bo«  5. 
(sie)  pibuGgent  Pa. 
pibuqkent  gl.  K. 
bebugent  N.  21,  28.  Bo.  5. 
(er)  pehuge.  Bo.  5. 
(wir)  bebugen.  Bo.  5. 
(sie)  bebugen.  Bo.  5. 
(ib)  bebugeta^.  N.  115,  4, 
(er)  bibugita.  O.  IL  8,  12. 
(sie)  bebugeton.  N.  77,  35. 
p.p.  d.  s.m.  pibuctemu«  K.  47. 
ÜMBEHUGET,  ingloriiu.  Bo.  5. 
FARIIUGJAN,  tera^teui  coniemnere.  . 
(du)  farbueis.  Pa.      )  .        . 

firbugis.  gl.  K.j' 
(er)  firbukit,  contetnrUi.  gl.  K.  asperna- 
I        tur.  gl  K. 
farbukit.  Pa. ) 
farhugitRa.  !'"*''''•"'"'"•• 
(sie)  farbocton,  spreverunt.  K.  2. 
imp.s.  firbujci,  spemas.  gl.  K. 
GAHUGI,  ®tiidittlii,  memoria  (7). 

memoria  est  firma  animi  rernm  ac  virbo^ 
rum  ad  inventionem  percepiio,  daz  cbit, 
kebuge    des    tu   gedabtost   ze    spre- 
chenne.  Db, 
GAHUGI,  memor. 
?i./i/.  m.  gebuge  dinero  spunne,  memores. 
Wm.  in.  1,  4.  . 
GAHÜGtoA,  /.,  memoria. 
n.  s.  kebugeda.  Db. ' 

ge^ugeda:   din  gebugeda  uueret-. 
N,  134,  13. 
a.  s,  gebugeda.  N.  144,  7^  Co. 
ARDUGIDA,  /.,  recordaiio. 
n.  s.  irbugida.  N,  37,  9. 

irhiugeda.  N.  75,  11. 
d.  s.  irbugedo:    föne  dero  irbugedo  di- 
nes  Zornes.  Ji.  37,  4« 

HÜCTl, 

Digitized  by  VnOOSlC 


793 


i  ÄUG. 


Hua 


794 


HÜCTI,/,«iiwt;  ^^We^tiiii        : 

rf.  s.  hucti:.4tikÜac%i  cxilidipen.  E.-:  \- 

GAÜUCT,  GAHÜCTI^/  (©<twd)t),  m^riwonö. 
Bedeutung  uii4x  Gebt^^icb:      ;  ^' 
memoria.  Bo.  5.  Mcp.  J^  61V  12.  Pa.  gl.  K. 
dominem&i*atia.'M^bJ.'     ,;  ^i    . 

'  n^omme^ium^  monuißepiufn^  Vo(.  Rdl  D.  II. 
.     "    '-,359.  Tg,  i^     -.,,;,   ■'.,*:    ' 

///tt/iÄf.  Pjud*,!/ /  :.        .        ,    r'^ 

gehübt  sinero  uuuni^ero.  N,  1|0,  4. 
I    *  kil^ucdi  d|ruIitiDe5, 7;2^/nprie/ r/om2A2i\gI.K. 

diu  gehuht,.  memoria^  ist  mir  ingan- 
gen. Bo.  5..    .  , 

daz  iro  gehübt  ;&cgj^nge  de  terra  vi- 
ventium,  ^t  dispereat  de  terra  memoria 
eorum.  N.  lOS,  15. 

A^z  er  iro  gehuht  tiligeic.  N.  $3,^  17. 

de  memoria,  föha  ^äbocti,  e^difiäere.  Pa. 

tertiligota  gehiAt,  memoriqm  interlitam. 
Mcp.  t   ./    M    .'•     ^   v/T 

in  gahueti  cahapen.  E.    , 

in  gehuhte  Jinbo,- Bo.Tö.     .  ^    /!; 

habent   in    gehuhte   siniu    uuort    N. 

.u.a..' 96.  12-     ,.       V.        V     ,.    -Av      ■    ■'■' 
ni  ist  in  gihuctsn  gote.  Em.  33. 

thaz  thie  selbun  sm^hilffiii^  ii^^ibngt^ 
muazin  iro  sin.  O.  V.  25,  89. 

in  euuigero  gehuhte.  N.  111,  6.      >  - 

er  uuas  in  uzer  gehuhte.  IN.  21,  28. 

ichent  knadon  sinero.  hciligun  ge- 
huhte,  £onfitemini*  memdriäe  ibrictttä' 
tis  ejus.  N.  29,  5.  ,       , 

duat  ti^feihuhte.  OV  V*  19,  32. 

iVuua^rd.er  iu  ana  uuan  zi  einen  gi- 
hugtin'gidan.  Ö.  Öl.  15,  9. 

thes  duent  buah  thar  gihugt  O.  V. 
iä,  19. 

auur  thara  uuidiri  thiu  mines  selbes 

'ti^airi,'.  ■   ^        r    \  ■•■"■  '  '* 

duat  iu  gihugt  in  uuara,*  thaz  ir  bi- 

midet  zala.  Oh.  1q6. 
sit  tua  venoy  ida  vel  gihucht,  henedicta» 

.     M4.         ■  -      ■   ;  •    ■■   '■■;•  '■ 

describe  in   tabuliß    (so  ^ ist  stabuHs^  M^« 
zu  bessern)  cqrfcKf^l^^t  ^abu^ti^jfil<.i ; 
IV. 


Farm  ijild  Flexion:  .      - 

12.  s.  kihuct.>  Rä»  Rd.  Ih. 

gihuct.  Ran^  Prud.l.      • 
gihuht.  Bib.  1.  2-  .  ^ 

gehuht.  Bo.  5.  N.  108,15.  «^ 
gihucht.  Bib.  1.  6.  M4.  ~  ni 
^lhu<^€t.  Bib..,';}.  ,  .  iJ»  ,  rt  ; 
cahot,  monitfietfUunuT^Xiphhxi  doch 

),  '     .*.  wohl  hieber  .updn^t  üir  cahuct  zu 
•iiehmen.    \     .     t   ^  ;  '  1    r 
.    kehucli.  K.  67.  .^         '^ 

kihucdi  gl.K.  /  .V 

g.  s.  gehugte.  N.  96,  t% 

»c/.  s^  gahuctL  JE.  Pfl^ 
kihucti.  gl.  K< 
gibugtl  0.  V,  25i  89.       >  \ 
gihugte.  0.  V.  19,  32.  (neutr.JJ. 
gehuhte.  N.  21,  28.  96,;t2,  101,  12. 

108,  14.  111,  6.  Bo.  fc^i.  ...    > 
guhte.  N.  24,  7.     r      .;.>i  ^.  .h 

a.  s,  gihugt  Oh.  156.  0.(11.  8,1  f33.  V»  13, 1 9. 
■ ;    gjhuct  0.  11.  {^  33*  cod.  P. 

ge.huht  N.  33,  17.  405,  7.  110,4.  Mcp. 

n.pl?  kehttcte,  mQntmentü.,D.  IL  352. 

rf./?/.  gibqoUn.  M4.  Em.  33-  Sb.Bib.  iL  3.  5. 7. 
gihugtin.  O.  IIL  ,^5,  9,  i?        ir  i 

GEHÜCTLIH,  memörtf/ßiUß  Gi»tla*i!tiamo). 

Ne.  H;'-^'^  --  :       :^s.,r^  .  \,,: 

d.pL  gihogtlichißn  8  0fg.eii.>O.V.53,73. 
CAHUCTLIHIIO,  KARliOrLIHHÖ,  iwmo- 
riter.S^^,  ,  ^  j  H.     V  - 

Itihuctlibho,  menioritei'.  K.  19. 13.  soU 
i   j   iiciter.  }L.  fib^   •  -      .    > 

kebMctlacb.9^.  iTT^mar/y^r.  jKriSli' 
(Ji^HüCTISAXi:  gebucles^Idip  inehunne- 
,    scaft  unde^  cbuunescaft,  memQriQle,\Sh. 
V      ps.  101.;/  .  : 

GAHÜCTIG,  memor.  ^    . 

kebuctic^  metnof^  K.  2,  7.      J         ./! 
^gehuctic»  m^i»j9i^,W.  |I.     , 
,g.e4iw^|Jgr^  ;.,;  - ;.,  .:,..,   -t^;,  .^,.;, 

daz^.du^siiv^^^iubtigpist  l>^.J^5.  ge- 
huhtig  tue  er  unsib  ^I|era,|iuider- 
muote.  N.  19,  4.  ib  kebuhtig  uuas 
gotcs  HuercKo^Ji  76ja12.  gehuh- 
*»«  «l^t.C8^»><lta>  J^.  102,  18, 

gehugtig  pist  ^p.ü.S,  D. 
[52] 


Digitized  by 


Google 


795 


HUG. 


HUH— HAHALA. 


796 


I  n.plm.  gehobtige  dhiero  spönne,  me- 
mores*  Wm.  1,  4. 
GEHÜHTIGO  (gehuctigc.  N.  II.)  fordc- 
rot  er  sinero  mariyrum  8lalita.N.9^13. 
ÜNGAHÜCTIG.  immemor. 
ungahuctic.  R*      \ 
uneahuctic.  Pa     (,  immemor. 
injcibucdic.  gl.  K.) 

iing«huhtig,  immemor.  Bo*  5.  dinero 
rehtungOy  oblitus.  N/116,  83.  unge- 
fauhtig  ih  iro  ne  bin.  N.  25,  3. 
n.  s.  m.  ungihuctiger,i/i/^niii/i//ii^(^iiV^. 
Gi 
ter     ungehiihiigo,     immemor. 
Bo.  5. 
d.M.  n.  in  ungehuhtigemo  Iande>  in 

terra  oblivionis.  N.  87,  13. 
UNGERUHTtGO,  caligante  memoria.  Bo.  5. 
ÜNGAHÜHT,  /,  oblivio. 

d.  s.  fore  unge buhle,  oblivio.  Bo.  5. 
o.  ^.  ungehufbt  habet  ergeuangen,  le- 
tkargum  paiiiur.  Bo.  &.    ib  uuas 
in  nngehubt  chomener,  memo- 
riäm  amid/  Bo.  5. 
KAHUCTIDA,  /.,  monumenttsm.  Rb. 
ÜBARHUHT.  T.  84. 
UBARHÜHCT.  gl  K. 
UPARHÜCr.  Pa. 
UPABHÜCn.  Ra. 
UBARHUCDIG.  Pa.     x 
UPARHÜCDIG  gl  K.(,  superbus. 
ÜPARHUCTIG.  Ra.     ) 

a^pl.m.  u\}Hthnhiigtf  superbos.  T.  4,  7. 
VPmViMaJCr,  f.,  su^sfiiio.  E*a  19. 
'  ug^argahüet  (dai.?J^  supercilio.  Em.  19. 
n.pL  ubarkehügtie,  superstitiones.  Em. 21. 
UPARKAHÜKTIDA,  /.  (dat.?),  supercilio. 
Em.  19. 
INHUCT,/.,  sensuä.  Bl  15.;  das  dabei  stehende 
vigil  ist-  mit  Buacharey  übersetzt,   woraus 
aber  nidit  folgt,  dafs  inhuct  mäscuh  ist,  ob- 
gleich auch  no^tro senisid  unsitetaü  inhncii 
übertetzt  ist 

d*  s.  inhucii  {(aBiliheT9L\inientione (fixaj. 
'Da*  consdehtia.  TL  !•  sensui.  H.  8. 13. 
d.pl.  iflhu/titli,  älMsibus.  1t  3. 
BIHÜCT,  /.,  sollUiilido.    ' 


>  9  f;  superbif^. 


d.  s.  pihucti»  soUieUudme.  IL  31. 
BIHUCTIDA,/,  .dUeHudo. 

a.  s.  pihuctida,    soUicitmiinem    (decani 
gerdnt).  K.  21« 

BIHÜCnG,  sollicitus.   , 

pihuctic.  R.  )      -        ff.  •. 

Jihuctich.Em.a».!'/-«'^"^''»^ 

n.  5.  nt.  pifanctigeer.  K    soUidtus.  IL.   2. 

pib actiger.    >  Y.  58. 

UNPIHUCDI6,  frequens,  asdduus.  gl.  K. 
PIHÜCTLIHHO,  sollidter.  K-  $3i 
HOGAZJAN,  coffUare. 
Inf.   bogezzin:    daz  allez  tuot  mih  ho- 

gezzin:  N.  76,  12.  "  ' 
(ih)  hogezo,in«<AVaAor(an  diijien  anerch- 

rehten).  N.  118,  16. 
(ih)  hogazta,  cogitavi.  C 
iiup,  s.  hugazi,  eogita.  C. 

HOGEZÜNGA,/.,  meditatio.K  118,24.99. 174. 

HUH  s.  HÄ.  1. 

HAOH  s.  HÖH  und  HA.  l. 

HAUC,  papm,  nommavis.  Ein.  28.  CT.  UABUEL 

HEIGen  s.  HDI. 

HEIGen  s.  IG. 
HÜOH  s.  HA.  t, 

HACHIT,  m.,  ^täft,  angeU  hacod,  haeced, 

haecid,  lucius^  mugil.    Zu  JtLilJ^  • 
hachit,  lucius.  Ve.  6.  luzus.  Em.  31. 
hechit,  Iticines.  Tr.  Ve.  7.  lup^s.  Ti. 
hechedy  luciiM.  VVa  460. 
hechid?   ist  so  zu  lesen  statt  h£cbid,  /icAii#. 
Cr«?  in  L.  steht  aber  herebid« 

(heket  Id.   )     ,    .     . 
haceth.  IhJ'  *^'"> 
HAKIT,  a\KlTOLT,  n.  pr. 


HAHALA  8.  HAH. 


Digitized  by 


Google 


7Ö7      HACHEU:-^HUOHfU 
HAÖffiLE  s.  HAK. 

HACHILsTAT)  Ortsn;tmen. 

UACU ÜLi,  J^ac^el/  casula,  cuatl/us;  angels.  ha- 
c^Xe^^chlßmys,  nprd.  hekia,  inmcfi  brems ^  paU 
lium  hutfjLirQ^  i^ens,  cum/Ins  und  hokull, 
thoraxy  cQ^ula.     Cf.  mittellatein.  hacla.  —  Zu 

HAK?  oder  zu  HAH? 

12.  s.  hachul,  cuculla.  Tc. 
a,  s.  hachuly  casulam.  Rb. 
Gehört  auch 

hahla,  peinperga,  ocreas.  Em.  19. 
hieher? 

MISSAHAIIUL,  gjfeffge»anb.  Sg.  t84.> 
(MISSAHACHUL.  D.  UL  141.)  / 

MISSIHACHEL.  Tr.  S^casuia. 

,      MISSACHAL.  Wn.  863.  ) 

VLAGtAu^  m.,  ^aitli  grando,  angs.  hagol,  ha- 
-    gic,  nord.  hagal),  hagl. 
n.  s.  hagal,  gixindo.  Sg.  242.  Bib.  1.  2.   prih 
cella.  Ic 
hagil.  Tr.  )  . 

hagelHd.  N.  17,  13.1*  «^'''^*- 
d.  s.  hagala.  Prud.  1.  |  i 

hagele.  N.  7?,  47.  48.  104,  32.i'«''««^""- 
V.  s.  hagel.  N.  148,  8. 
n.p/.  hagala,  graadines.  Ib.  Rd 

HAHIL,  ftitcha,  otei^ium.  Em.  27.  &ANCHA. 

HAGIL'GAJNS  s.  GANS. 

HACHILI,  n.  pr. 
HACKILiNBAH,  Ortsnamen. 

HEGILO  s.  HAG. 
HICCHILA,  „.pr./. 

HUCHlLA,y7fcar  (Vögel).  Ew.  31. 
EnJOQILI?    et  golh.  htkha,  arathna. 


BMEoimii—mssm,    798 

fauohil!  vel  saollinun.  Mf.r         ',' ';     ^ 
huohiU  vel  sooli.  Ö.  !'  »"^"'«^Ctthis. 

HAHHJNGA.  —  De  geneahgia.  qui  vpcßntw 
hosidrozza,  fagana  (sagana),  hahiliaga  (hau 
linga,  habilinga),  amiona,  isii  simi  quasi  primi 
post  agilolßngas,  qui  sunt  de  gcmre  ducali. 
L.  ba/.JI,iO: 

HEGELARf,  6aca  (bacca),  uva.  Mwr,  daraus 
wohl  die  Entstellung  bacha,  wahegelari  (st. 
uva^  hegelari).  F.  2. 

HEHALTO  s.  EHALTO  in  HALT- 

HUHALDI,   HÜOHALDI,   HUHALDIG 

s.  ÜOHALD  in  HALD. 

HAGAN,  m.,  ^agen,  ©dtitflraud^,  €f,  angels. 
hagan,  mora  senüs.hstgdhoxUi  spüm»  albui^ 
nord.  hagthorn^  cornuß.  —  S.  auch  AGA]^ 

und  HAG.  r 

».  ^.  hagan,  paliurus.  Sg.  184.299-  Em.  22.31. 
VE.  V.  39.    ligna  $pm$a.  Wn.  863; 
sethim.  Bib.  9.  12. 
tagen  v.  agbleia,  paliurus j,  hinba  sph 
nosa.  L.  St« 

agen  t;.  unechtLlUry  paliurus,  hecbaspi- 

nosa.  Wn.  332. 
hagin, or«Mj.  U  tribulus,  Zf.  2,  ranmus.Tr. 
n.pf.  hacana.  el.  K.) 

agana.Ä       !*  *^»'"- 
GARTHAGEN,  paliurut,  Wn,  460.  abrotamts. 

Pfl.  1.  2. 
HAGAN,  HAGANO,  HAGINO,  HAGANRIH,  «. 

prop.    Hieher? 
HAGANBAH,  HAGINOWA  (Jg>aflcnfltt),   HA- 

GINDORF,  Ortsnamen,   Hieher? 
HAGANBAUM.  Hiehef? 
HAGANBUOCHA  (auch  Ortsnamen).  Hieher? 
HAGANlN,  ad/:  Hieher? 

ze  dero  haganinun  holiq.  Fvr, 

in  daz  haganinu  sol.  Fw. 

(mit  hegininen  häckun.  D.,IH.  85.) 

HEIGaN  s.  eigan. 

[  52'  ] 

Digitized  by  VjOOQ  IC 


799    HAHH!NeA--HIC»ffiEIDI. 

HAHHINGA,  Ottsnamed 

HEHARA  (cf.  HEIGAR),  »ngels.  higere»  /»- 
dw,  altniederd.  hcera,  orix,  hariola,'^p<^tf 
JgX^ft  (Vogel). 

n.  s.  hehara,'piciw.  Sg.  299.  ataciu.  M«.    ' 
hefaera,  i^/cuf.  Sg.  342.  L.  ot/acu«.  Em.  l9. 
Bib.  1.  7.  Mon.  2.  Zf.  Wn.  232.    orix. 
Tr.  Zf.  2.  .    :   ;      ,, 

•    hebera  (sie),  attatit:i}t.  atiätii.  £.  ' 
d. 's.  heheTii,pivo>  BXb.i. 

HEIGIJft, />({0M,  J^t^tX  (Vogel),  nor4"  begri, 
arthtl.  Cf-'lffiHAKÄvangels.  bigfet'fe',  picüs: 

'  hirlit;  ardea:  T".  2.  Zf.  %  ittceito.  P.  2.       ' 

heigr,  caradrion.  Zf.  1.' 

heigarc,  ardea.  VA.  VII.  411. 
. '  keigero, -ordea;. Tr'      r-  '  '     ■ 

■  heigro,  «aradiriob.:  Em. /iSK 

fildOöbNCaS,  deiiramenta.  W  ««l  ^<*I  ICO- 
SÜNGE;  8.  KÖSÖN.  •  '  ■ 

tiöGAZjAÄ'si/iiuMr::"  "-. 

U|:CBIP  Ibwebid  (?)Ml.]:(?),  //cÄw.'»  Cr. 
HBHT-sEBlVinlGi 
HCKTODCIunH,  Ort  in  Rhätieii.  PloL 
HIHTI  in:  profeaaoms,  ampabtcfl  t>.  hibti.  Da. 

8.  HUGU.         'lo-v 


EAHSALA-^HATi 


800 


HAHLAs.  HAHALAÜi 


i,i  v 


V.-.t:-      i'.i;       i  . 


UAHLA,    peinperg<ay..«<9?«a«i  Em.    19.:,  iCf. 

HACHUL,  ' 

reidit,  stabilitum,fimßatum  est.  gl.  ^..und 
HIWJAN.  -^  '  •        ^   '      ^ 


(oumes  iugales 
fidit  ßerwtf. 


HAHSALA,  hacslla,  Uaic^ila  s.  AHS^I^A  in 

AHS. 

r      .  p 

HAHSAN6N,   HAHSANjaN,    snbnervare.   — 

Sollte  es  mit  IIASAINÖjN,   IUSANJAJN   (siehe 

xlA^ojl  ein  und  dasselbe  Wort  seyn?    doch 
'  cf.  angels.  höh,  poplet ,  mittelhochd.  h  e  c  h  s  e , 
pöpleSf  und  enthehseneu^  nervös  pedum  suc- 
cidere. 
(\h)  hasino.  F.  Tr.       ),  subndrvo,  na^vos  in- 

hahseno*  Mon.  2.)  .  cirfo.    . 

haesine,  enervo,  emotlio,  nervös  aifiddo. 

Hd.' '  ^'    .^-  :::\ 

(du)  hasinost   BIIk  6.  j    subnervÜbU: 

hahsinist.  Bibj.  11.  t3.V         /  ■     ,     il 

(erj)  hahsneta..$b. 
'  hahsanta.  Rb. 
hasncta.  Ms.  ßjb.  LT^S«/»  subn^rvap^ 
haseneta.  BIb.  11.  13. 

hasineta.  Bib.  10*   * 
hahsna  ('sicj.  Bib. 
h^sinota^  Bib.  6. 
habsinote.  BIb.  5. 
ÜNTARHAHSANJAN,  stibncrvare, 

uniBth ah&^nla,  subnervavii  (etfuf^J,  Sb. 
ARHAHSANÖN.  ;  .     ,  v 

e'r\L^]kH\no^^^prpecide  furvumi€iquorum.[St. 
erhasnota,  subneryavU.  Bib.  JI.  J^ 

xlix  1    versuche  ich  als  Wurzel  für  den  Namen 
••  hato,  ^tchh\^pileuSy\ij^oi\9in^cmiodlr^j  auf- 
zustellen, vielleicht  in  der  Bedeutung  ttgere;  cf. 

sanskr.  cha-d,  tegere*     Cf.  Xilj  J.  • 
HATO  (Urk.  von  792)  und  HAITO,  n.pr.   CT. 

CHATTi  und  HAZZO. 

HATTA,  71.  pr.f. 
HETIO,  IIETTJNf/j. 
HE TTILA,  n.  pr.  f. 
IIETTINESRIOT,  Ortsnamen. 
HETELINGEN,  Ortsnamen.   Hicher? 
HUOTJAN,  ^uten/  angels.  hedan,  cavere,  cu^ 
rare,  attendare* 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
custodire.  N.  3^  1.  lOö,  3.  118,  5. 


Digitized  by 


Google 


mi 


HAT. 


HAT. 


^802 


:     :  ofMervf^k^e.  N.  36,  12.  55,  7.   *^ 

huoleU,  tbz  iz  io  ouece c,e/a6oro/.  Bo.  5r 
•    Ik^ie  gaoto.  Org.  ^  :      • 

huote  unde.  belialt  ^dlna^  unsundigi.  N. 

36,  37. 
chnstus  ne  huote  dia  tcclasiam.  N.  126^  1. 
Mit  Genitiv: 
huoten  dero  epfelo.  Bo.  5.    ^ 
~  \  '       vihes  huoten.  D.  lU.  91. 

huatta  thes  kindes.  O.- L  19,  1. 
huotent  naiaerö  scafo.  Wm.  1,  8. 
huoteiit  gterihtes.  N.  105,  3. 
der   sundigo   huote\   des   rebten     N.   • 

36,  12. 
huoten  dines  kcbotes,  N.  118,  60. 
huotet  din.  N:  120,  3. 
die  huotent  tles  sinnes,  mentium  cuko- 

res.  Mcp. 
huote  sinero  uuego.  N.  36,  34. 
sie  huoten  rehtes.  N.  1-04,  45.     . 
huaten  thes  grabe«.  0.  IV.  37,  2. 
huota  dero  iuron.  Mcp*  '    ^ 

aediles  hdiön  detonedium.  Bö.  5. 
hifoten  iro  eo.  Bo.  5. 
ih  hnota  mines  mixndesi  posui  ort  meo 

custodiam.  N.  38,  2. 
huatta  gotes  uuillen.  O.  I.  16,  12. 
Mit  g^m.  und  fora. 
huote  min  fore  tiefeles   banden.   N» 
139,  4. 
^  Form  und  Flexion: 
Inf.  huaten.  O.  IV.  37,  2.  cod.  F. 
hueten.  0.  IV.  37^  2. 
haot^ü.  Bo.  5.  D.  IIL  9l. 
a^e  huotenne. .?}.  118^  5.  60*  ' 

(er)  huotLt  N.  22,  6. 

huotet  K  36,  12.  118,  57.  120,  7. 
145,  7.  Bo.  5.  Wm.  8,  11. 
(sie)  huotent.  N.  55, 7^05, 3.Mcp.  Wm.  1,8. 
(er)  huote.  N.  120,  8.  126,  1. 
.     (sie)  huoten.  N.  90, 11.  104,45.  Wm.  8,  i2. 
(ih)  kuota.  N.  38,  2.  118,  67. 
(du)  huottost  N.  118,  8. 
(er)  huotta.  Nd. 

huota.  Mcp.  Bo.  5.  Nd.  II. 
huatta.  0.  I.  13,  11.  16^  12.  19,  1. 
(sie)  huotton.  N.  70,  10. 


hu 0 ton.  N.  77,  10. 
huattun.  O.  IV.  36,  24. 
hütftn.  Bo.  5.  ' 

imp.  s.  huote.  N.  36,  34.  139,  4. 

hüte.  Org. 
BIHÜOTJAN,  b  tönten,  custodire. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
cukodire.  N.  58,  11.  83,  31.  118,  63. 
observare.  Jlc 

pihutit  iucb,  videte  vos.  Ep.  can.  2. 
so  bciiuoter,    ne  extra  ordinis  Umitem 

operis  pcdem  tendat:  Gc.  11. 
Mit  accJ  ' 

ih  bebuoto  mina  uuega.  N.  38,  2. 
behuoten  gieböt.  N.  118,4. 
uuingartön  beh'uotan.  Wm.  1,  6. 
ih  behuoto  diniu  frnmereht  N.11S,8. 
ih  behuota  din  gechosc.  N.  118,  67. 
ih  behuoto  dihiu  uüort  N.  118,  17. 
ih  behuota  götes  uucga.  N.  17,  22.        / 
so  behuot  ih  dina  ea.  N.  118,  44. 
sie    bchuoten    gotes    ^ehtuhga.    N. 

118,  171. 
truhten  bchuotet  alliu  iro  bein.  N. 

33,  21.  '    - 

behuotet  iro  sklL  Mcp. 
er  behuole  dina  infart.  N.*  120,  8. 
behuote  mih.  N.  16,  8. 
behuotedisiu,  custodiat  haec,  N.  106>  43. 
Mit  acc.  und  za. 
mina  starchi  behuoto  ih  ze  dir.  N. 
58,  10. 
Mit  acc,  und  fora# 
ih   behuoto    mih    fore   alletno    un- 
rechte. N.  17,  24. 
'    behuote  mih  fore  demo  stricchcN. 
140,  9. 
pehuote  mina  sela  foreuuerron*  N. 
85,  2. 
Mit  acc.  und  widar. 
behuotent  die   gotes    bürg  uuider 
demo  tiuuele.  Wm.  5,  7* 
Mit  gen.  ' 

nu  behuotet  iradin  scalch.  N.  18,  12. 
uuirdet  iro  behuotet,  so  ist  iro  mi- 
ch el  Ion,  in  custodiendis  Ulis  retribu* 
lio  multa.  N.  18,  12. 


Digitized  by 


Google 


803 


HAT. 


9ADU. 


804 


Form  und  Flc:fpon: 
Inj.   bchuolen.  N.  18,  12.  118,  4.  55.  88. 
behuotan   Wni.  1,  6- 
xe  behuotenne.  N.  76, 5. 118,57. 106. 
(ih)  behuolü.  N.   17,  24.  38,  2.  58,  10. 
118,  8.  17.  34. 
behuot  ih.  IN.  US,  44. 
(er)  behuotet.  N.  18,  12.  96,  10.  120,4. 
Mcp. 
behötet  N.  33,  21. 
pehutot,    observat    (ventum).    Rc. 
hieher? 
(sie)  behuotent.  N.  88,31.  118,63.  Wm. 

5,  7. 
(er)  behuote.  N.  106,  43.  120,  7.  9- 
(sie)  behuotcn.  N.  418,  171. 
(ih)  behuota.N.  17,22.85,2.  118,55.67. 
(er)  behuota.  N.  118,  167. 
(sie)  behuotton.  N.  118,  13$. 

behuüton.  N.  77,  5$.  98,  7.  118,  158. 
(me)  behuot  in.  N.  118,  167.    , 
imp.  s.  behuote.  K  16,  8.  24,  20.  85,  2. 

140,  9. 
i/n/i.frf*  (pihutit  Ep.  cao.  6.) 
p.a.  pehuottendo.  N.  118,  9. 

n.  s.  m.  behuotenter.  N.  115,  6. 
p.p.  behuotet  uuirdeL  N.  18,  12. 

n.  s.  m.  behuoter.  Gc.  10. 
FORABIHUOTJAN,  providere. 
norbihutten,  providerent.  Bib.  5. 
HUOTA,/.,  J&ttt|  custodia. 

a.  s.  huota,  aistodiam.  N.  140,  3. 
HUATO,  n.  pr. 
HUOTARI,  m.,  Jg^Oter,  c»$ios. 

die  marchon  huotera  (kann  auch  huo- 
tcla  seyn),  ianitöres  terresires  i.  qtä  /!• 
nibus  praesunt»  Mcp. 
HUOTIL,  m.,  ^uter,  cusios. 
HUOTIL,  n.  pr. 

MÜRHÜOTIL,  m.,  «Wttucr^ßter. 
die  mürhuotila  (murhuotela),cii^/o- 
des  mnrorum.  Wm.  5,  7. 
HÖT,  HUOT,  m.,  JS)ut,  altnord.  hattr,  angels. 
hset,  pileus,  mitra.   . 
ju  s*  hoot,  mitra.  R. 

huot,  nätrtu  Sb.  Em.  31.  Bib.  1.  cida- 


ris*  Bib   1.  5.  6.  iiara.  Da..(räol  in 
JHM  Druckrchler.>  Bib.  7. 
huoth,  mitra.  Mfj.   Bib.  2.    tiara.  Ma. 

cidariß.  Bib.  3. 
huat,  tiara j  pileuMj  cidaris.  Ib.  Rh.  Rd. 

mitra.  D.  IL  344. 
h8t  Wn.  460,  Tr. 
huuit,  thiara.  D.  iL  330. 
d.  s.  huotc,    rydari.    Mo.   Sb.    mitra.   VA« 
IV.  216. 
huot,  cidari.  Bib.  13. 
J.  s.  huot,  eidarim.  UK  11.  Sb.  Bib.  5.  7.  8. 
thyaram.  Bib   1.  5. 
hut.  Bib.  4.  6. 
huoth,  cidnrim.  Mc 
huat,  cidarinu  Rb.  Ja.  miiram.  Ja.  Rb. 

h.eilac  huat,  cydarim.  Ib.  Rd. 
hiit,  miiram.  Bib.  5. 
hout,  cidarim.  Mo. 
d.  ;9/.  ho  tu  n,  tiaris.  Rf. 

huotin,  tiaris.  Mx.  Bib.  7. 
a.p/.  huota,  mit  ras.  Bib.  13. 

hu  ata,  tkyaras.  D.  H.  330.  mitras.  Rb. 
hu  0 1  i,  mitras.  Ma.  gaieras.  VA.  VII.  688. 

thyarös.  D.  IL  330. 
höte,  mitras.  Bib.  5. 
huotun,  tiaras.  Prud.  1. 
(KUCZIIIÜT,  caliendrum.  Eng.  2.) 
SPERHÖ T,  radix  Oh  Tr. 
SCATAHUOT,  cimalio.  Wn.  3355. 
[STALHÜOT  ;etttMftelm),  Cdg  ] 
UU011U,  n.,  J^atlein. 

n.  j.  huotill  Ep.  2.         v  ' 

hüotelin.  Wn.  333.J,   eydaris,   mi^ 
hutelin.Hd.  \  ira,  pileolus, 

hotelin.  Tr.  A  tiawa^'infula. 

hutelin.  Hd.  /      .  . 

a.ph  huotli,  mitras.  Bib.  6.  ! 
HÜOnLSNÜR. 

HADU  (angels.  hea^ho,  in  Lye^^Mamüng  die* 
tionar.  für  heahdha,  celsum^  cutmen^  erklart) 
nur  in  Namen.  C£  auch  den  goth.  Namen  theo, 
dohadus.  Hängt  das  Wort  mit  dem  Namen 
der  nordischen  Gottes  hödhr^  (hxdherus  bei 
SaxoJ  zusammen? 


Digitized  by 


Google 


m& 


HADr-HUT. 


HUT. 


806 


HADOIISD«^.  HADALINC(?).  flADUMAR  (ist 

'  es  gleidi  dem  catumerus  bei  Tadtut?).  HA« 
DUBALD.  HADUBOLT.  HAOUBERAHT.  HA- 
DUBRANT.  HADÜFÜNS.  HADUFRID.  HA- 
DURAT.  HADUGER.  HADOLP.  N.  pr.  m. 

HADÜWIC  (JC>«b»i9).  HADULAUC.  HADU- 
,  LINT.  HAIKJBIRG.  HADUBURG.  RAbURA. 
D\,n.pr.f.  BOTHADm.  ANTHAD.  WALT- 
HAD.  WILLIHAD.  WOLFHAD.  REGINHAD. 
NIDHAD.  PERAHDIIAD.  THEOTI^AD,  n. 
pr.  m.  und  f. 

HADULÖH.  HADISTAT,  Ortenamen.   Hieher? 

ZlHADlLOHTER  (?),  laciniom.  Tr.  (es  steht  bei 
bistumbliter,  ist  aber  doch  wohl  nicht  in 
hodolohter,  herniosus,  zu  vcrhessera).   Ct 

UADARA. 

VMBeHATHlichiv,  nexittt.  D.  IL  312.  gebort 
vieHelcht  zu  li  AXl»  (q.  V;) 

HATuKGA  (?),  insectatio.  Ja.   Zu  HAZ? 

HEDiNBAH.   Ortenamen. 

HITTO,  Mannsnamen.  ^ 

HODO,  m.,  J^oU 
d.  ».'hodio?  hodun?  (es  seheint  ho  dein  zu 
stehen),  testiailo.  Z£.  (Ist  auch  <  tesHculo 
.  Schreibfehler  ond  giebt  es  nur  einen  Plu- 
.  ral  hodun?) 
ii.p/.  hodon,  clunes.  Sg.  243. 
.       hodun,  /eitieii/i.  Em.  27.  Bib.  9.  13. 
■  d.pl.hoAon,  tgtiiculis.  Ib.  Bd. 

haodun,  pube  (,  vuilia).  Ra.  Yo*  pl'f) 
HODOLÖS.  1 

HÖTs.  HAT. 

HOTtMBACHARI/i  marcha   (Otlenbachcr  Mark; 
also  H  vielleicht  nicht  zum  Stamm  gehöcig). 


HUT 


setzeich  fiir  hutta,  4>fiftf,  hftt,  ^aut 


an,  Qod  vergleiche  damit  sanskr.  guth,  teuere. 

a.  HAT. 

HUITA,/.,  J^üttti  tugurium»  umhraculum,  casa. 
n.  s.  hutta,  tuguruan.  Mf],  Mart.  Bib.  ,1.  2. 
5.  10.   11.  13.  Sg.  292.    casa.  Pr.  v. 
umbracidum.  L.  Bib.  6.  13. 
hutte,  umbraculum.  Bib.  4.   tugurium. 
Hil,  casa.  Tr.  Wn.  460.  tabernqculum 
(jpastönimj.  Wb. 
hutli,  tugurium.  Bib.  7. 
hiule^  tuguriunu  Wn.  460. 
hutta,  umhracidism.  F.  2. 
houta,  umbrocuiam.  F.  1. 
d.  s.  hutto,  iiigtirio.  SI.   . 
a,  s*  huitun  dero  obazo,   custodiam.   N. 

78,  1. 
n.a.s.pL  hutta  (oder  ist  n.  a.  «.?),  mappa* 
lia.  M.  33.  Ph.  1.  2.  D.  IL  337.  Tg.  & 
magalia.  Prud.  1. 
huttun,  tabernacula.  D.  II.  284.  Rg.  1. 
mapalia.  VG.  Hl.  340.  magalia*  VA. 
;  I.  4-25. 

hutten,  propotas.  D.  II.  336. 
OBAZIIUrrA,  /.,  Obfl^fitte., 
^       a.  s.  obaezhutta.  N.  7Ö,  7. 
niRTEniiriTE,  /.,  tugurium.  Wn.  460. 
HU^rriLI,  ».,  J^ütttUiti,  easa. 
a.  s.  hutili,  casam.  D.  IL  336. 
H€T,  /.,  .^ttur,  angels.  hyd,  hyde,  lit.  äda, 
cutis, 
n.  s.  huul,  cutis.  Sg.  242. 

hut,  bir^a.  Sg.  184.  291).    bupsa.  F.  2. 
cutis.  Tr.  Org.  Bo.  5.  pellis.  JS.  103^  2. 
corium.  A.  tergus.  Pr.  m«  t  v. 
^erstun  kornes  hut  O.  IIL  7,  25. 
hut,  pellis.  Wn.  232.      * 
g.  s.  huti',  coriL  Bib.  2. 
d.  s.  huti^  cuii  Rh.  ctsie.  Prud.  1.  in  hteii, 
tergore.  Aid.  4.  *         i  :  . 

.    hiute,  cute.  Bo.  5.    corüi.  N*.  67,' 26. 

cH/|   3.  » 

a.  s.  h&t,  ptUenu  Bo.  5.  Pmd  1. 

n.  a.  pL  huti,  taurea  terga.  VA«  IX.  706. 

hiute  N.  103^>2.  Wb. 

huete:  gru*ne  huete,  peUes  iacincti^ 
nas.  Bib.  4. 


Digitized  by 


Google 


807 


HÜTTO.  HAIT. 


i   HAIT. 


808 


hivtn:  gxuoae  hulB,  pellesiacinctinas. 

Bib.  6.  I 

hiitta.  Bib.  10.  11. 
huita.  Bib.  8. 
^d.pL  httten:  in  dabsi^  hüten,  in  meloiis. 

Ep.  Bb.  3.     i    ^  ' 

WANDALllüTf,  ver^pelli:  D.  11.  329. 
LOSKESHUTJ,  /,  alutä.  Sal  t.    ' 
toskeshiut*,  aluta  peilis,  D. 
losgisut^  rnbricata  pelUs,  F» 
d.  s.  losceshuti,    iairfhino  kt'  hyadntho 
(ie  calceavi).  Mt.  Bib.  i.  2.  5.  6. 
DAHSHÖ^r,/.,  ©a4g^ffuV2)ac^öffH. 
d.pl.in  dahsh&tin^  Ep.  P.  4.     |,  in  me- 
in dahshuiteh.Bib.l9.t3.5    lotis. 

IIUTCLI.Sal.  l.i'''•^'^""'^^''^• 
HüTTO,  ;).  ;7r.    cf  HATO. 

IIVrrriNGEN.  Ortsnamen.  V 

HAIT,  m.,  HAITI,  /  •  (das  hentige  fyüt  nur 
als  letztes^  Glied  in  compositis)^  angels.  had, 
hade,  sexni,  persona  ^  gennsy  ordo;  goth.  aU 
laiin  haidum,  qmnibns  modis.  Nordisch  ist 
heidh,  heid,  genS,  und  heidr,  honor,  digni- 

/fl5.  _  Zur.  Wurzel  JlII  ;  .         i      I 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
persona.  K.  2.  34.  Is.  3,  5.  4,  4.^5.  7.  Cah.U. 

M.  15.  Wo.  2.  Can.  6.  10.  11.  13.  Rg.  2. 
sexns.  R.  Ra.  gl  K.  V.  Pa. 
ordo.yf.  ' 

gradus.  W.  \  .       'i     ,  ^ 
religio.  Cani  4.  '  i. 

clerusi^CM,  4.^      "•  ** 

proposifum,  Can». 4.  ^ 

der  ander  heit  ^Ati  Is.  4^  5.      ?    . 
.>  oi  seouuo&tthu^heit^aiLn«.,UI.MlJ26;  >* 
ze  heite,  nd  ordinem.  'W..'    fv^'>^ 
nl  klekent  mir  äI  h^i-l*  tljio'Kelbun  ara- 

beiti.  O.  V.  7,  52. 
siu    so    heim  'qüani'un,  'esuuiht.  ni  fir- 
.t  <namun^'  ''....  ^  ^       '-  t\    ,  lu      S^ 
zi  niheineru  heiti,  uuäz  ter  tnitthiu  meinti. 
'.  O.  I.-22,  56.  .      .'  ■  t-  .  :;^  .  i'-i-t 


thie  ssneaees  Uuolä  iilbtiön  i4h  tiaolä  iz 
'     ml^ratun^  i       .    ^        > 
ther  thritto  uuas  niheih  heit  fhuruhlsina 
.  ..zÄgaheit^.O.  IV.  7,  76. 

Vielleicht  geh&rt  auch  hicher? . 
.  ;    42p  8e;uzzaf*  iro   bojite   (heiti.    Can.  9. 
benti.  M.  Gau.  10.;  12.)  virlazzen,  per 
fmancipqHpnem.  Can   8. 
•  ,      Form  und  ^  F^exiqn;:    r 
,1».^  heit.  R.  K.  ^.  Can.  4.  Is.  3,i5.  4,  5.  O. 
IV.  7,  76.  -^  . 

heid.  Ra.  gl.  K. 
gp.  5.  heit  es,  religionis.  Can.  4. 

heiti.  Wo.  2.)        / ^ 

;     .     heite.  M.;l5.!''^^''^''^^-;^;^ 
d.  ^.  heite^  sexu.  V.  c/^ra  Can.  4.  propt^sito^ 
Can.  4.  persona.  Can.  6,  iO.  .11.  13. 
heiti.  O.  I.  22,  56. 
haiti.  Pa.   ) 
eiti.gliK.I'^'^^^ 
a.  s.  heit  K.  59.  64.  W^  Ife.  4,  5.  T.  126. 
R./i/.  heiti.  Wo.  2.     ' 
{       heida.  Is.  4,  7. 

g.pl:ht\i^ii:K.  2.  34. *  '  ' 

heideo.  Is.  4,  4.  5.  ^ 

heido.  Is.  3,  5.  4;  7. '  *    .' ' 

heito.  W.  Rg   2. 
</.p/.  heidim.  Is.  4,  7.  .  *  '5 

11./7/.  heiti,  wennhcreti  in  hereti,  p^rsonas. 
La.  1.  1.  zu  ändern  ist  '      ^' 
;  -HEFT,  -HEITI,  -^eff,  ^-fcit^;  büdct  abstralcle 
eubst.  fem.   ■  .        ^  ' 

»buhfaeii  nppi^h^it  alllliheit  einag- 
heit.  einluzigheit  enstigheit  archeit 
irrigheit.'  ärmheit^  ewigheit^ 
vihbeit  Hiwibthert^ wehsaJheit  wona. 
heit,  gawonabeit  wcaagheit  '^ar- 
heit  gawB4rhcit^>giwa!^afceit  un wirig- 
heit  wisheit  wizanheit,  wisantheit 
wizagheit 

lugibeit.  farloranheit  lösfaeit 
razahcit. 

magadheit  gameitheit  manheit,  raane- 
heit  mennischeit  minnerheit  mer- 
hcit  farmezanheit  muozigheit 

narrabeit  nuziheit 

K-i    '  :■•'...        i  ^       bk- 


Digitized  by 


Google 


809 


ÖEIDA. 


HI13T~  HEIDAN. 


810 


bittarlieit.  biscofhelt.    bosheit,  gibos- 

beit.  b4uogbeit 
pbafheit 
fizusheit  flizigbeit.  friheit  fruotheit, 

unfmotheit    frumigbeit,    unftumig- 
.....  h^it       .   •  ..-•.•  '     .  '  ' 

gaubheit  gaugalb^it  gotheit.  gitagbeit 
gelfbeit  guollighcit  gomabeit  grim- 
beit,  grimagheit. 

kebisbeit  kamfbeit.  kintbeit.  kuonbeit 
knehtbeit.  kTistaahcit. 

heilagbeifbr^inighett.  hwiolihbeit. 

diobeit*  diubbeit  deganbeit.  unbideb- 
tigbeit  biderbigbcit.  driscbeit.  toba- 
beit.  fugedheit.  tauganbeit  totheit, 
untotbeit.  tiufalb ei ttnf arbeit  tola- 
beit. ,  tnombelt.  turabbeit.  tragbeit. 
trugabeit.  Irtirigbeit. 

zagabeit  zwifalbeif. 

snparigheit»  nn  sab  arbeit,  sihurbeit. 
aiubbeit  siiibilheit.  saligbeit  sumig- 
beit.  unsinnigheit  ^calcbheit  scant« 
beit  statigbeit  slafbeit  slewigbeit 
gaswasbeit. 

-HEITIG,  -HErnGI. 
RIANAHEITIG,  MANAHEITIGL 
Hieber  vieUeicht  auch  die  nom.  pr.  fem,  auf 
beit,  heid:  .:  .... 

ADALHEIT.  ALBHEID.  EMHEID^  ENGIL. 
HEID.  UUmEip.  LINHEIT.  RIHHEID.. 
BERAffFHElt.  GEHHEIT. 

HEIDA,/,  Jg)eibf/'J5^ftbffratif>  angels.  baedb, 
thymus.  Ist  es  mit  dem  erst  im  12.  Jahrbun- 
bundert  sieb  zeigenden  bdide  (in  mitten  dc- 
me  gespreide,  wole  uerre  an  der  beide. 
Mos.  in  der  selben  beide.  Mos.))  nord.  beidi, 
tesqna\  ein  und  dasselbe  Wort?  cf.  auch  golb, 
haitja,  campus. 

n.  s.  beida^  thymus.  D.  II.  312.  mirice.  Bib.  5. 
d.  s.  beido,  thUno.  P,  I|«  312«       ; 
n,pL?  bcidun,  iDiV/cr.  Pfl.  3. 
HEIDAHI,  w.,  J£)fibf,  J^elMt^t;  myricae.  U. 

1.  2.  M>.  M.  31.  Bib.  7. 

beida'Yi,  niirrV^.  Bib.  ^. 
HEIDOLF.   HEIDOLT.   HEIDFOLCfa    HEID. 

WART,  n.pr:  fli^fer?    '  ^  ^ 

IV. 


CHAIDlNi,  Volk  irt  Skandinavien.  Ptol.  Hieher^ 
GENEHEIDEN.  HIRZUEIDA.  HEIDGAWI,  Orts- 
namen.  Hieber?  « 

HIUT-  s.  HUT. 

HIUTU  8.  RauraparUkel  HA,  HI. 

HUOT  s.  HAT. 

hüotjan  s.  HAT. 

HADAL,  nom.  pr.;   doch  wob!  von  ADAL  ver- 
schieden. 
HADALUNG,  nom.  ;>r. 

HITAMUN  s.  HA,  HL 

HEID  AN  (mit  haida  zu  Einer  Wurzel?  cf;  nord, 
beidh,  gens,  angels.  haedhen,  ethnicus,  goth! 
baitbja,  campus,  und  baithn,  ethnicus),  ^tU 
fceur  Mbitjfcfyi  nord.  beidhinn,  beidinn 
(beidh,  gens),  angels.  haedhen,  gentilis,  eth^ 
mms,  pdganus. 

Bedeutung  und  Gebrauch.  Im  PJural  häufig 
substantivisch  gebraucht,  als  ^tit'tii. 
ethnicus.  T.  98.  M.  31.  Le.  1.  2.  3.  Bib.  2 
gentilis.  Rh.  T.  1(J9.  K  77,  55.  86.  4.       ' 
paganus.  N.  17,  6.  46,  4.  80,  9.  88,  52, 
circnmcisus.  Mrj.'  Bib,  1.  2,  5.  7. 
incircumcisus.  Bib. *t.  2.  7,. Mi.  Sb. 
samaritanus.  Gh.  3.    ' 
^cytha:  Em.  19. 

after  beidenertio  site.  N.  48,  12. 
beidinemo  uuibe.  O.  III.  10,  3. 
ze  themo  heidinen  man.  0,  IV,  20   i, 
'  beidane  man,  ethnici.^l.  32,  7. 
tbie  beidanon  rtian.  T.  34,  3, 
beidinaja  thiot  O.  V.  6,  14. 
beidene  fordorin.  N.  65,  17. 
die  beidenen,  gentes.  N.  ^4,  9.  ^    ^ 

die  beidenin,  pagani.  N.  95,  13. 
dero  beidenorf,  paganomm,  N,  17,  32, 
beidinen,  paganis,  N.  34,  19. 
b  e  i  d  a  n  e  r  o ,  gentium .  T.  44,  3. 
beidane,  g-^/i/r/^^.T.  139.'' 


[53] 

uigitized  by 


Google 


811 


UEIDAN. 


HOTTINC — HEITAR,       812 


dher  faeidbeno  abgadiin  gholdendo^  Ido- 
latrie dediir^.  b.  3,  3. 
ero  tac  hcidenero,  pnrenialia.  Ic. 
heidenero,  audientium.  Can.  4. 

•    Form  und  Flexioq:  i\ 

heilhin.  T,  98. 
hcidin,  T.  85.-Bib.  5. 
n.  s.  171.  heldaner.  Gh.  3.  Mt].  Bib,.  i.  2. 
heidener.  Bib.  7.        # 
heithiner.  O.  II.  19,  26. 
heidner.  Em.  It*. 

heidano?  Frg.;  51.   jct  ''gen.  pL   vott 
heidhero?  Is.  3,  3.)  snbst.  HEIDAN. 
, c]f.5.iri.n.  beidenemo.  N.  48,  12.         . 

heidincmo   (heidemo.   cod.  F.).    O. 

III.  10,  3. 
heidanin.  Rb. 
heidinen.  O.  IV.  20,  4. 
a.  s.  ni.  heidinan.  O.  V.  6,  14.   (codd.  V.  P.) 
n.ph  m.  heidaue.  T.  32,  7.  139: 

hei4ine,  N.  9,20,  30,'  12.  80, 15.  Nd.  II. 
heidinL  M.;3L  L.  1.  2.  3. 
heldene.  N.  17,  6.  46,  4.  65^  17.  88, 

52.  N.  IL  0.  V.  6,  2t 
heida  non  (im  Drucke  steht  fehlerhaft 

heidanan).  T.  34,  3. 
heideaen.  N.  64,  9. 
heidenin,  N.  95,  13. 
g.  pL  heidan^ro.  T.  44;  3.  Mi.  Sb. 

heidincro.   6ib.  t  2.   Ö.  IV.  20,  4S. 
(cod.  F.)  25,  10.  V.  6,  4.  V.  b,  1,^. 
•      (cod.  F.) 
heidenero.  Ic.  (?an.  4. 
heithinero.  0.  IV.  20,38,  (codd,  V.^P.) 
h^idnero.  N.  95,  5. 
heidenpn.  N.  17,  32.  77^  55.  103,  6. 
Bo.  b. 
i/.  >77.  heidinen.  N.  34,  19. 

heidenen.  N.  34,7.  43, 15.  25.  70^  fi. 

96,  3:  /  i 

heidin(?).  N.  61,  4.  (Cf.  HEIDISC.) 
a.phm.  heidene.  N.  86,  4. 

heidenen.  W.  43,  12. 
b^idnen.  Ho.  Bib.  2. 
HEIDAN,  m.    Ist  yielleicht  als  subita  ana^el^- 
men  in     _         ' ^^     ,   ' 
heidano.  Frg.  51.  lieiilhen^((f,l^  3;  3.  (dh^er 


hcidheno  abgudim  gheldendo,  idola- 
triae  dedUns)y  wenn  dieses. g*.  pL  ist 
heideno,  indrcumcUorum.  Bib.  7. 
HEIDIN^OVA,  Ortsaameo.  ^ieher7 
HEIDANGELT. 

HEIDANTÜOM  (^eibent^um),  sacrilegio.  Da. 
non  sacrorum.  Matt. 
.  HEIDAiNSCAFT,  /,  J&ejbciifc^affr  ^etben* 
t^um.  ,  ,  i        , 

s.  s.  heidinscaft,  ^m^iVi^otf.  Na*  IL 
d.  s.  heidenskefte.  Co.     ^  ,  ^ 
HEIDHANUIH,  fytibtnlifttrprofamim.  Is.  3,3. 
HEIDANI,/,  /iaeresis. 

a.  s.  heidani,  heresin   (es  steht  heresi  mit 
Abkürzungsslricb  üb^r  i). 
HEIDANISC,  t>eibjiifc(>,  gtntilis. 
heidanisc.  Pa.  Ra.\ 
helthinisc.  gl  K.  (,  geniilis. 
heidinisc.  gl.  K.    ) 

a.  s.  m.  heidiaiscun,  circumcisum.  Pnid.2. 
a.pLf.  heilniscun  deotun.  F15.  47- 
.      HElDANISCl,  /.,  idolatria. 

n.  s.  beidaniski,  idohiriß.  Em.  29. 

hedinischi,  superstiiio.  Prnd.  1. 
g.  s,  heidinisci,  superstitionis.  N.  103,6. 
d.  s.  heidinisci,  superstitione.  Mart. 
HEIDISC? 
ze  heidescun,   ad  paganismum,  iru^un- 
den.  N.  43,  12. 

HOTTINC,  n.  pr.;  zn  OTTO? 

HAPARA   (hadera.  ^aU,  1.),  /..  (J&'aber),  t;.. 
.  filz,  mqsirucß.  Sah  4. 

,  d.  pL  hsidsifun^  pannis.   Prud.   1.    masirugis. 
Prud.  1. 

HATTüARii;  cf.  ATTUARli,  CHATTUA- 
Rh  und  HAZZOARFl 

HAITAR,  Reifer,  nerd.  heidr,  serenus.  —  Of. 

.HEI;  aoch;  Wurzel  HL 

Bedeutung  \uid  Gebrauch:  . 
serenus.  Pa.  gl.  K.  Sg.  diX  Em.  19.  R  Ra.  üb. 

:a  20.  ,  .  : 

clarus.  a  1.  12.  19;  Mcp.:  20. 


Digitized  by 


Google 


813 


HEITAR. 


HEDISAfil^— HAF. 


814 


jphiididusrEiU    r.'  .        ! 

inicans.  Prad.  1.  Bo.  6. 

heitar  vel  uuetar,  serenum.  Em.  19.      *^ 

in  dei  heitarun  uuetar^    volucres  in  anras 

('rapientur  cadav&aj.  Ptad.  1. 
heitar,  thurri,  stifium.  Ic 
heiterem,  limpido  (aere).  Wn.  3325. 
heiter  ist  (luft).  Mcp, 
in  iro  (aeris)  heiterun  uüiti.  Mop. 
so  iz  heiter  ist/N.  134,  7. 
heitremo,  dement iare  (rel/oj,  Mart 
heitarer  tagasiern,  e/nrns' iucifer.  H,  4. 
heitaTer  tak,  serenns  dies.  IL  SO. 
in  heitero  fsicj  naht,  mfcahle.  Bo.  5.     ' 
heiteriu  sunna.  Mq)..  ^         '    .        • 

heitaria  liohit az ^  clasas  Jumpadas,  U.  1. 
heitaremu  leichte,  clarö  lumine.  II.  t4. 
in  heiteremo,  m  serenö^  Rb.  • 

des  heiidLXxn^  amoeni  fliieri$)4l?EXiL  ^. 
mit  heiteremo  ougen.  Bo.  5.  ; 

heitaria  tknatj^  spiletididäs  menies*  K  1. 
heitaremu  scimin,  cläro^adia.  H.  19. 

Form  und  f  lexi^n: ;  .       i  .  .  i   . 
heiUr.  Pa.  Sg.  i)I3. 
heitar.  Em.  19.  Ic.  R.  Ra.  ^ 

heittar.  gl.  K. 

heiter.  N.  134,  7.  Mcp.  i 

w.  ^.  m.  heitarer.  EL  4.  20.  1 

heitero.  N.  87,  14.  ^  . 

n.  s.  f.  4ieiteriu.  Äfcp.  •     ' 

g'.f.xn.n.  heiteren.  Mqi.  / 

heiterin  (es  steht  heirin).  Prud.  2. 
i/.f.m.i».  heitaremu.  H.  14.  19. 

heiteremo.' Hb.  Bo.  5. 

Iietreni'O.  Mart 
..     heiterem.  Wa  3325. 
d.  s.  /.   heiterero  (es  sieht  heitero)«  Bo.  5. 

heiterun..  Mcp. 
a.  s.  m.  heiteren.  Bo.  5. 
'Äv"  s, ./.  keitcra..  Bo.  5. 

d.  pL  bciterftn.  Bo..  6i 
a.'pLn.  heitariu.  Ä  t  .  :., 

heiteriu.  D.  IIL  32j 

heitarun.  Prud.  1. 
OomjpflraliT.         >    . 
*  lamiUitiDn4.mid(miior.  Prad..  1. 


,   Superiaüvi  • 

heitarist 
d,  i.  ju  helteristtn.^  H.  12.  * 

HEITAR,  n.  pr. 
DURUHHAITAR,  perclams,  praeclaru.u 

</•  ^. /*.  durnhbeitareru   resauun,    prae- 
clara  dextra.  &.8. 
VIWRSXTXR^  praeclarus. 
g.  s.  m.  des   filehetteren   lerares,   prae- 
cläri  doctöris:  Wb. 
HAlTARl,  /.,  serenitas.  [heidere,  serenitaSy 
tramfui/läasides:  Wetters).  Id,] 
72.^.  (diu)  heiierif  serenum,  Bb.  6. 
heitrere.  Wm.  2,  12. 
heittere.  Wm.  la  2,  12. 
g.  £/ heiter  i..  Mcp.  ...       . 
d.  s.  heiteri:  in  heiteri.  Bo.   5.    in  uui- 
'  .     (  .  aero   heiteri,   candentibus  serenis. 

Mcp. 
a.  s.  heiteri.  Mcp. 
HEITARNISSA.  /.,  J&«f  tirni«;  pibar  (a.  j.^H.  3, 
HAITARJAN,  ^üUiw^  sa^enore^ 

(er)  heitarlt,  serenat  {pectora^,  H.  5. 
heitirit,  liffuet.  gl  K. 
,  heidirit,  jClarit^  ^•^  K,  i     > 

haitrit,  ckirU.  Pä*  * 

heitrit,  llgüet.  Ra,         ^ 

H£DI5AKE,  aucupes,  £b,  ist  heilisar  e  zu  lesen, 
HIEDRAHA(3b<r6ad>),FIuönameii.  Cf.  IDAR. 


HAF. 


•   Ist  es  mit  lat.  capere  zusammehzustel* 

len?    Cf.  auch  BLAJB. 

HAKAN,  HEFJAN  (h6b,  haban),  ^eben,  a\u 

^e6en/  goth.  hafan,  hafjan,  angels.  heaf- 

jan,  nord.  hefja>  tollerCy  levare. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 

levare.K.  1.  Is.  3,  6.  . 

exU^lere.  gl  K.  Ra.  Pa.    :     . 

adloUere.  Ic. 

ih  heuo  hob  mina  hanU  Nd« 

beut  iruidar  mir  sina  f^rsnun,  J^t^eii//. 
T,  166,  5.    . 

heuet  den  armen  föne  mijst^.  N.  112,  7. 


'Digitized  by 


Google 


815 


HAF. 


HAT» 


81b 


da  huobe  lioho  sincro  fiendo  zesenuiin, 

exaliasti.  N.  88,  43. 
ne  heuen  iuuaer  b'orn.  N.  74,  5. 
pilatus   huab    giscribaaa   siiies    selbes 

rcdina, 
ubar  sinaz   hoabit  thax  nuoroll  al  gi- 

loubit  O.  IV.  27,  23. 
heuent  iuuuere  hende,  extollUe.  N.  133,^^9. 
huob  iro  hende  ze  lobe.  Nh.  ^ 

sie  QuaruD  iro  henti  zl  gote  heffenti. 

O.  I.  4,  16. 
dara  ih  sie  (hende)  huob.  N.  US,  48. 
huob  sina  hant  über  sie.  N.  105,  26. 
heue  dina  hant  an  iro  ubermuoti,  leva. 

N.  73,  3. 
heue  sie  hinnan,  extolle.  N.  27,  8*.    , 
hapan,  elatus.  Pa. 
miniu   ougen  huob  ih   uf  stigendo   ze 

dir.  N.  122,  1.  (oder  zu  üfhcfan?) 
ougun  zi  himile  heoan.  T.  118. 
ih  huob  sia  (sela)  dara.  N.  85,  4. 
huab  inan  in  sinan  arm.  O.  I.  15,  13* 
h^uit,  exaltat  (uocemj.  K.  7. 
heffe,  exaltet  (misericordiam  judicio).  K.  64. 
den  disiu  salda  heuet,  vehiU  Bo.  5. 
huabun  sank.  O.  IV.  4,  41. 
heuent  canticum.  N«  de  ps.  gr. 
he  ff  an,  imponere  (psalmum).  K.  7. 
heue  unde  sing.  Mcp. 
daz  ne  heue  iuub.  N.  2,  11. 
heue  ih  mih  hoho,  si  ascendero,  N.  138,8. 
tbu  sealt  thih  heffen  iilu  frua.  0. 1. 19^3. 
heue  dih  über  himela.  N.  56,  6. 
sih  heuenta   ze  himele,   conscendentem. 

Mcp.  60. 
denne  heuit  sih  mit  imo  herio  meista. 

£m.  33.  -       #  '    . 

heue  sih  ouh  uttig  gagen  mir>  exsurgat. 

N.  26,  3. 
der  uuerlt  ratcs  sih  ne  heuet  N.  21^  25. 
ziu  heuent  sih  uuider  dir,   die  in  erdo 

sint.  N.  82,  W. 
heuent  sihf  adscenduntCßuciusJ.ti.  106^^6* 
(mere)  sih  heuendo  in  üuelia.  Mcp. 
sih  heuende  in  uuellun  uuis.  Bo^  5. 
e  du  dich  dannen  huobe.  Mos..     '       1 
da  hup  sich  der  nit.  Dw  III.  5& 


da  hup  sich  ein  grozerfstnrm.  J>.UL  62. 

Form  und  Fle^dan; 
Inf.   he  ff  an.  K.  7.  44. 
heuan.  T.  118.         . 
heffen.  0.  I.  19,  6. 
heuen?  N.  74,  5. 
zi  heffanne.  K.  63. 
(ih)  hepfu.  Is.  3, .6.  i 

beuo«  Nd. 
heue.  Nd.  H. 
(er)  hefit.  T.  156,  5. 

heuit  K.  7.  Em.  33. 
heuet  N.  21,  25.  Bo.  5. 
(sie)  heuent  N.ä2,  19. 106, 2&  Fi  de  ps«  gr. 
(ih)  heue.  N   138,  8. 
(er)  heffe..K..24  64. 

heue.  N.  2,  11.  26,  3. 
(ih)  huob.  N.  85^  4.  118,  48.  122,  1. 
<dn)  huöbe.  N.  Sß,  43.  Mos. 
(er)  huob.  Nh.  N.  105,  26. 

huab.  O.  I.  J5,  13.  IV.  27,  23i. 
hfip.  D.  m.  5&  62. 
(sie)  huabun.  O.IV^  4,  4L  m*    ' 
imp.  s.  heue.  Mcp.  N.  27,  8.  56^  6.  73,  3. 
im/i./i/.  heffe nt.  gl  K.    :      >  .        > 

haffent  Pa.  .  i  .  d 

hefiat  Ra. .      \  r  •        ; 

heuent  N.ilSO,  3w 
p.a.  heffenti  uuarun.  0«  L  4>  16. 
heuende.  Bo.  5.        ' 
heuendo.  Mcp. 
■o.  s»  f.  heuenta^  Mq>. 
p.p,  hapan.  Pa. 
UBARHEFJAN,  übtt^tbttu 

Inf.  uberheuen,   transire  fpossumus  in 
legendi  interpr^aiionem-J.    Org. 

- praeierire.  Bo.  .5..  daz  mnozzen 

ifirir  sumelichiz  uberheven.   D. 
III.  89. 
ze  uberheuenne,  {tt  übOQfl^mf  Ottff 
|u(aßen.  Bo.  5: 
(er)  uberheuct: 

er  üe  ubcrheuel  nehiainen.  N. 

33,  8. 
si  (yhrtiwaj  ^ih ei  temo  nitir^l^ 
ren  unde  ttbetheuel.tcii  be- 
zeren.  Bo.  b. 


Digitized  by 


Google 


817 


HAF. 


HAP. 


818 


(sie)  überheben:  dai  sie'sih  ne  überhe- 
ben aba  dero  micheli-dero  gena- 
dom  N.  8»,  10; 
(er)  uberhnob:  iic  jortsiai^les  mhethnoh 

(fibCTflitig).  Org:  323. 
(wir)  überhüben:  sd  gibel  er  uns  puoz» 
ze  mit  der  suntone  antlazze,  der 
wir  im  beiahen,  nieht  der  wir 
i  . .  nberhuben.  D«  UL  &6. 
(sie)  nberh5ben: 

alle  sis  ersljtgen,  neheinen  nber» 
haben.  D.  IIL  87. 
p.  <?.  nbarhepfendi  rat,  est  su^per  (angdo* 
tum  intelUgerUiamJ.  b.  %  % 
a.s.f.  uberheaenda:  - 

aih  uberheu^nda,  ventoiom 
(foriunamj.  Bo.  5. 
ÜFHEFAN,  aurte6eti. 

(ih)  heuo  ufmine  hende.  N.  63,  ö* 
(du)  ufheuest:  . 

ufheuest  daz  houbet.  Bo.  5« 
nuanda  du  mih  ufheuest  N.15, 10« 

(er)  nf heuet:»  

heuet  taz  houbet  üif.  Bo.  5* 
sl  heuet  tkl  de«  sigelosen  hou- 
bet, suUevaL  Bo.  & 
er;(afCo).hettet^az  liebere  (uuelf) 

üfzu  ze  sinen^brosten.  Bo.  5. 
er  heuet  uf  die  dIrEaltent,  allö' 
tat.  N.  144,  14.  145;  7. 
(ih)  ufhebe: 

so  ih  ufheue  mine&ende.  N.S7,2. 
daz  ih  ufheue  mine  hend^.N.62,S. 
(du)  ufheuest  tazimuot:  Bo.»  5.  > 

(er)  ufbjoue  thaz  8caf>,  leveL  T.69^6^  iro 

Ottgen*  N.  de  ps.  ^. 
(ih)  ufhuob: 

uuaada   ih  ufhnob  ze  dir  mina 

sela.  N.  142,  8; 
ih  huob  üf  mina  sela  ze  dir.  N. 

24,  1.  85,  4. 
ih  huob  uf  mine>hende.  N.  118,48. 
^er)  ufhuob  catervas,  Ar.  2.   sih,  progre* 
,    ditnr.  Ar.  3.    huob  inan  nt  T.  92. 

huob  her  gundfanon  nU  Lu. 
ufhuah: 
er  huab  in  uf  thaz  muatOJIL  18,59. 


er  huab  thiu  ougnn  nf  zi  himile. 
O.  111.  24,  69. 
(sie)  ufhuoben: 

huoben  uf  iro  stimma,  elevave* 

runt.  N.  92,  4. 
huoben  uf  iro  unella,  elevavenmt. 

N.  92,  4. 
uf  hoho  huoben  sie  iro  mnnt.  N. 
72,  9. 
imp.  s:  heue  dih  uf!  N.  45,  3. 
int/?./?/,  ufhefet: 

ufhefet  iuuneritt  honbit,\  ele- 
vate.  T.  145i* 
ufheuet: 

heuet  ufiuuueria  ougnn.T.87. 
ufheufcnt  inh  jtlevamini.  N.  23,  7. 
ufheuit  (es  steht  ufheui)  segala, 
suspendite  vela.  Tg.  1. 
p.a.  ufheuendo,  elevans.  N.  1^1,  10. 

nfheuente  sitilu  ougun.  T.  107.  iro 
ougun.  T.  9i. 
ANAHABAN,  ,?.;;.,  im 

>    anahabaner  uuatd,  Sublätus  est.  & 
ist  vielleicht  anthaban. 
ANrHEfJAN,  tnt^ttxn. 

(du)  anihuabi,  distulistl.  Rh. 

(er)  inthuob  den  himelj  sustuUU  Bo.  5* 

p^p.  anthaban: 

a.  s.f.  inthabana,  sustentata.  Ic.   (cf. 
anthabftnO 
AlSTHABANi, /.,  ö«tim/io.   [cf.  ÜFARHA- 
BANI;  sollte  es  zu  hab^n  ^horen  (s^  ant- 
habani  in  hab6n)?]' 
•     11.  s.  an t habani,  sHstinenlla.  Rb^ 
*  -    '  d.  s.  inthabanii,  adsumiione  (abhaSy  quia 
vices  Christ i  creditnr  ogere,  domi- 
nus  et  abbas  vocetur,  non  sua  ad* 
sumptione,  sed  honore  et  ttmore 
christij.  K.  63. 
UNTARHAPAN.  Pa.      |  ,,  ■ 

UINDARIIABAN.  gl.  K.i'  f^'P"  ^'^*'^^^- 
ARHAFAN,  ARHEFJAN,  ctf^ibttt. 
Bedeutung  und  Gebrauch : 
elevare.  Sg.  4)13.  Mt^.  Bib.  1.  2.  5. 
engere.  Bo.  5. 

exaüare.  N.  9,  15.  Is.  6.  Gc.  3.  Frg.  43.  K.  7. 
glK. 


Digitized  by 


Google 


819 


HAF. 


HAF, 


mn 


^xiöUere.  Ic<  K.  4.  8,  U;  26.  lU 
praeferre.  Ic,     . 
efferre.  Gc.  10. 
atnpliare.  Gb«  1. 
transferrt.  Da.. 
.  emitiere.  Pß- 
avcudere.  VA.  VllL  665, 
rcaclare.  Em.  19« 
e^primere.  N.  67,  31. 
commendare.  Gc.  $•  D.  ; 

,  magnificare.  Bib.  5. 
pTQtMvere.  Da.  Em.  6.  Can.  9.  10.  12. 
digere.  Em.  5,  C|in.  9.  10.  12. 
arliaob  thie  natruiLT.  119. 
du  irheuest  mih  boho  föne  dien  por- 

torn  des  ioii^&j  cocaltas.  M.  9,  15. 
erhefit  sih.  T.  144. 

ßie  hobo  irbenende.  Bo.  5.  • 

uuanda  dine  fienda  {ore  lutreisie-uua- 

ren  unde  iro  hoabet  irbuob^n.  N.82^3. 
thaz   man  mih    irhuabi    iob   scono    bi- 

gtuabi.  O.  V.  20,  80. 
unz  sie  frhauen  uuurde»,  dum  aUevaren- 

tur.  N.  72,  18. 
er  thaz  belli  sar  irhuab.  O.  I1{,  4,  21t^. 
erheuen  über  die  meiinisken.  Bo.  5. 
er  erhuob  in  über  sie.  Bo.  5.   . 
ni   brennit   man   oui^    thurah;thai^    gi- 

tiuisso  sinax  liohtfaz,  ., 

thaz  er  iz  biuuelze,  mit  mnttu  bist^rzc, 
sqntar  thes  gihelfe,  thaz  er  iz  irheffe, 
ufan   hohaz  kerzistal,    thaz    iz    liuhte 

ubar  al.  0.  II.  17,  17. 
arheulstu  thih  unzan  himiL  f.  65,  4. 
du  mih  erhaueu  habest  ze  gotes  kelih- 

nisse.  Bo.  5. 
«rheuit  iz  in  sina  scultra.  T.  96. 
erheue  in  dia  himelgelust  Mcp. 
so   sih   diu  sela    in    den   sind    arheuit 

Em.  33. 
erhuob    sih   in   dia  hohi  gotes   rehtes. 

N.  23,  3. 
ob  ih  erhaban  uuirdu  fon  erdu.  T.  139. 
erhefit  andre,  exiolUt  alios.  Ic. 
arheuit  mansuetos.  Is.  6. 
uiit  thiu  ir  arbeuet  then  mannes   sun* 

T.  131. 


loclfer  hat  ethabem  sih  w4der  mir.   D. 

,  ^  iiy.Au  ..^ .. 

thaz   sie   sih   irhuahin    inti   heimortes 

faÄrin..O;  K.27,  70; 
bat  er  sih  ^ar  irhuabi,    mit   imd  heim 

fuarl  0.  UL  2,  5. 
thaz  sie  sih  irhuabin  li.thetnor  kasteite 

Uario.  0.  IV.  4,  8* 
thie  hi^tn  jrhaahun  &ih  tsar,  ioh  funtun 

sie  thaz  kind  thax.  O.  IL  3,  ih.    , 
,3i€,sih  tho  aar  i^hu^abun,   zen  uuihen 

zitin  fuarun.  O.  UL  15,  34. 
SP  u|iir  unsiherheuen  ze  farenne  uui- 

der  unseren  fienden.  M.  43,  10- 
uuio  thie  scalka  sih  iriiuabao  ioh  thie 

goteisbolon  sluagun.  O.  IV.  6,  7. 
so  die  freisa  sih  erheuen.  N.  9,  28. 
tho  fuarun  sie  ilenti  ioh  filu  gahonti, 
irhuabun  sie  sih  filu  frua,  sie  thahtun 

harto  thar  zua.  0.  L  13,  8. 
th^s  sunnun  abandeis  sar  irhuabun  sih* 

thiu  uuib  in  üuar,  ni  datun  sics  tho 

bitun,  zi  themo  grabe  se  iltun.  Q.  V. 

.4,a  .  ^ 

ßtheucn  fpropasiiionämfacerej  ze  erist 

föne    quaiiiate   unde    aber    dara    nah 
'  1  gDuogaz  föne  relalivis  sagen«  Org. 
ze  erbeifteiine  so  nidero  aide  so  hoho 

er  uüile  (zu  singen).  Mu. 
so  er.^rheoet  (zu  singen).  Mu. 
stimma  sie  iro  irhuabun.  Ä.  IV.  24,  3; 
jn{)at   arihafit,     anhtItU    (es    steht    anie- 
,     lot).  Pa. 

thaz  uuig  thu  thar  irhuabi.  O.  IV.  18,25. 
uuir'dit  Uttik  arhapan.  Em.  3^3. 
ia  saget  ih  iu,    qüad  er  ai  rn,    thaz  ih 

ther  selbo  man  bin, 
bi  then  ir  rehto  in  uuara  irhuabut  the- 

sa  fuara.  Q.  IV.  16,  4^ 
erhapener  pimi,  £xaUatns  sum.  K.  7. 
erhauene,  suspensas.  Mcp..- 
erhaban  unaSf  praelaius  est.  Ic. 
arhapan,  subümis.  Pa.. 
ist  erbauen,  eheväta  OnagmßcentiaJ.fi.8j% 
min  berza  ist  erhaueu.  N.  130,  1. 
irbaban,  exaltatum  (cor).  K.  7. 
miniu  ougen  sint  ho  irbauen^  N.  130, 1. 


Digitized  by 


Google 


821 


HAF. 


HAF. 


822 


ho  erhauenemo  arme.  N»  i35/t2. 
erhabenen  borten,  */iir^^£^M  teoüis.  D. 

II.  340. 
urhi^panaro  In  erom,  proinotorum.  Em.  6. 
arhapan,  translatus.'Rm.  19.      * 
urhapan,  tran^feraniur.  Da. 
arhapane,  electi.  Can.  10. 
erhabenem,  percita.  D.  11.  313. 
solemnltas  erbauen  uuard.  Bo.  5. 
arhabanaz,  fermeniatum.  Ib.  Rd. 
erhabennuard,  fermeniatttm  esU  D;IL284* 
erhaben  bro t,  fermentaius  panis.  Tr. 
crhaueni2,  saiidnm.  Org. 
kipurtit  enii  iirhapanazy  aim^/fpAa.  D. 
arhapann,  caelata.  Em.  19. 
excliiiiantnr ,  '€a*primaniur^  uuerden  ufke- 
triben,    uuerden   irhahen,    also    onh 
die  heuara  det e^  silbtrfazzi^  exciufores 
beizzeiTL  N.  67,  31. 
erbapan  sint,  effi^buniur.  1%.  5* 
auur^erhaban,  re/ecfus.  Ic. 

Form  und  Flexion: 
Inf.   arhafcn.  Sg.  913. 

arheuan.  T.  119. 

er  heuen.  Org.  Bo.  5. 

zi  erhefanne.  T.  139. 

zi.erheuenne.  Mu. 
(du)  irheuest  N.  9,  16. 

arheuistu.  T.  65,  4. 
(er)  arhafit  Pö. 

irhefit  gl.  K.  Na.  II. 

arheuit  Is.  6.  T.  96.  HO.  lia  Gc  a. 
Frg.  43-.  Em.  33. 

erhefit.  Ic  T.  141. 

erheuit  K.  7.  48. 

erheuet  Mu.^Bo.  5. 
(ir)   arheuet  (conj.?J.  T.  131. 
(sie)  erhepfent  Gc.  10. 
(er)  urheffe.  Gc  8. 

iTheffe.  O.  U.  17,  17. 

erheue.,  Mq>. 
(wir)  er  heuen  /mrf.?^.  N.  43,  10. 
(sie)  erheuen.  N.  9,  20. 
(ih)  erhuob.  K.  7. 
(diO  irhuabi.  O.  IV.  18,  25. 
(et)  ftrhuob.  T.  4,  7.  119. 
.    arbuop.  VA.  VUL  665.  Gh.  1. 


irhuob.  Bib;  5» 

irhuab.  a  III.  4,  29.  V.  17,  13. 
erhuob.  N.  23,  3.  Bo.  5.  Wb. 
(ir)  irhuÄbut.  6.  IV.  16,  47.  . 
I  (sie)  irhuabun.  0.  I.  13,  8.  If.  3,  15.  IIL 
15,  »4.  IV.  6,  7.  24,  3.  V.  4,  9. 
irhuoben.  N«  82,  3«  ,     ^ 

(er)  arhuopi.  D.  ; 

irhuabi.  0.  IIL  2,  5.  IV.  8,  7.  14.  V. 
20,  80. 
(sie)  irhuabin.  O.  L  27,  7a  IV.  4,  8. 
imp.  j.  erh^uL  H.  26. 

\      lexheue.  Wb. 
impiph  arhefphet  R. 
p.  dw  arheuenti.  T.  58,  1.  ,  •  f 

Erhellende.  Bo.  5. 
nrhepphantiu,  promovendo.  Da. 
p.p.  arhaban  uuirdit.  T.  118.  141. 

arhapan.£m.  19.  Pa.  uuirdit.  Em. 33. 

urhapan.  Da. 

erhaban.  K.  7.  Ic    ist.  K.  7.  57.    si. 

K.  34.  uuas.  Ic  uuirdu.  T.  139. 
erhapan  sint  Tg.  5. 
irhapan.  Mi{i.  Bib.  1.  2. 
erhaben.  Tr.   hat  D.  III.  41.   uuard. 

D.  U.  284.  Rg.  1. 
irhaben  ist  N.  IL  uuerden.  N.  $7, 31. 
irhabin.  Bib.  5. 

irhauen  sint  N.  46,  10.  130, 1.  uuas. 
Bo.  5.  uuard.  Bo.  5.  habest.  Bo.  5. 
herhaben  4iuard.  Gx. 
R.  s.  f.  (n.  a.  pL  n,J  arhapanu.  Em.  19. 
n.  s.  n.  arhabanaz.  Ib.  Rd. 
irhapanaz.  D. 
erhaueniz.  Org. 
cL  5.  m.' erhauenemo.  N.  135,  12. 
d.  s.  f.  erhabeneru.  D.  IL  313. 
n./?/. m.arhapana.  Can.  10. 

urhapane.  Can.  9^  12^  Em.  5. 
g.  pL  urhapanaro.  Em.  6.  Can.  12. 

arhapanero.  Can.  9.  10.  * 
d.  pL  erhabenen.  D.  IL  340.  ' 
//.  pl.  erhauene.  Mcp.  13.  ^ 

ABHABAPII,  /!,  sublimilasi  elatio,  co^toUen- 
lia^  exaltqtioy  assumtio. 
n*  s.  athahani. exioIUfUia  (hculoruffiJ.Bh. 
arhapani,  sublimüas.  Va. 


Digitized  by 


Google 


823  HAF. 

erhabani,  extolhntia.  i:k. 
d.  s.  arhabani,  assnmtione  (hrtmanitaiis 
in  dätunj.  Wo.  2. 
erbabaniiy  exaltttihni.  K.  7. 
irbabini,  elatione  (animi).  N.  81,  6. 
irhabine,  adsnmtione.  Bib.  5. 
o.  s.  erhabaniiy  exaltationem.  K.  7. 
irhabini,  eoctollentiam.  N.  98,  8* 
ÜFARHEFJAN,  aufir&eien/  adtollere. 
Inf.  üf  erheuen  (ougen  ze  liebte), a/- 

iollere.  Bo.  5. 
(er)  üf  erhuob  in.  Bo*  5^ 
(sie)  yrhuabun  uf  tben  kuning   himi- 
lisgan  (an-das  Kreuz).  O. IV. 27,9. 
(er)  arhupi,  commßndaret.  Gc  4. 
Jj.p.  u(  arhaban  uuirdit  T-  110. 

nferh  abanist,  adscenditur.  K.  ^c/Z/a* 

D.  IL  340. 
yfirhabln  ladunga,  elevata  oratio 

(L  e.  mesopotamiaj.  N.  59,  2. 
ufirhauen  uuerden  sie.  N.  43,  26. 
uferhauen  uuerden  sie  in  bjoling. 

N.  34,  5. 
n.  s.  m.  üfurhapaner,  suspensn9.Gt.%. 
d.  pL    ufurbapanem,  Ji/c^iV/Z^fM  Da. 
uFurbabanen   sinen  ougon 

in  sie,  eUvatis.  T.  22,  7. 
uferhabaneii  ougun.  T.lSa. 
uferhabanen  ougon  in  hi- 

mil,  Mublevatis.  T.  177,  1. 

uferhabenen  sinen  hentin, 
elevatis.  T.  244. 
üFARHABAjNI,  /.,  adsnmiio. 
c/.  s.  uffirbapani.  M|U.  M4.  Bib.2.A,  ad- 
uffarhapini.  Sb.  {sum^ 

ufirbabini.  Bib.  7.  )iion€. 

BIHEFJANj  usurpare,  praesumere.    Cf.  BI- 
HABfcN. 

(er)  piheuit^  praesumit.  Ra. 
p.p.  bihabaniu,  usurpatä.  BL 
HEFFO,  m,,  exclusor  (Jonvcliet').  Zf. 
HEFARI,  m.,  exclusor^  inclusor. 

n.  5.  heuari,  inclusorem.  Me.  Bib.  1. 

beuare,  inclusorem  (qui  gemmas  in 
auro  includere  sciebatj»  Bib.  5. 
n.p.  heuara  dero  silberfazzo,  excluso* 
res.  N.  67,  31. 


HAF. 


824 


URHAB,  Ur^abi  causa,  fermentum. 
n.n.^.urbab,  causa*  Bo.  5.  Mcp,  fermefi" 
tum.  Wn.  460.  Hd. 
urh^fj  f^rmeniiSrn.  Da. 
/B".  p/.  urbabo,  causarum.  Mcp.  Bo.  5. 
BIHUOBIDA  (?),  praesumtio.  Hieber?  oder  zu 

JLXiLJp  •   cf.  gotb.^abobains,  continen^ 

8.  aucb  BIIIUPON. 

d.  s^hihwohxAoy  praesumtione.  Zf. 

BIHUOBUH,  praesumtibilis.  Hieber?  CL  BI 

HUOBIDA. 

pihuoplibiu,  pnrepimfibiiis.  Gb.  3. 
BIBABAINNISSI,  BIHABANlNtSSlDA,  deten^ 

tioy  ohteninsy   l^be  ich  in   Jtlxxij  abge- 
handelt; gehört  es  hieber? 
HEFi,/.,  elevaiio,  inflatio;  das  nur  in  Org. 
vorkommende  heui,  solidumy  corpus  ^   ist 
hier  doch  wohl  mit  Recht   untergebracht? 

oder  gehört  es  zu  JuLAJö  (q.  v.)?  Cf. 
angels.  hefe,  pondus,  moles.  —  Heui  in 
heui  brunsti,  uredine.  Ib.  ist  wohl  HEI 
(q.  V.). 

1.  hefi,  elevaiio. 
n.  s.  heui: 

iro  heui  uuas  iro  irueUeda. 

.N..72,  18. 
heui  dero  6r6n,  inßaiio.  Bo.  5. 
d.  s.  heui: 

fore    beul,    propter    elaiionem 
corporis.  Mcp.  34. 

2.  hefi,  solidum,  corpus. 

n.  s.  heui,  solidum.  Org.  corpus.  Org. 
heui,  daz  ist  tiu  dicchi  sa- 
mint  tero  breiti.  Org^ 
g.  s.  heui,  corporis.  Org. 
d.  s.  heui,  corpore.  Org. 
ÜFHEFI,  /.,  elevatio  (manuumj.  N.  140,  2. 
SELBHEFI,/.,  ist  hier  aufzustellen,  wenn 
selbheiü,  temerarins  moius.  Bo.  5.  ieh- 
lerhaft  statt  selhheui  steht 
HEFIG,  HEBIG,  gehört  doch  wohl  hichcr, 
obgleich  in  den  Bedeutungen  dieses  Worts 
und  in  der  Nebenform  (cf.  auch  gihepi, 
seria)  ein  Grund  gefunden  werden  kö&nte' 

es 


Digitized  by 


Google 


825 


HAF. 


HAF. 


826 


IV. 


es  XU  HAB  XU  stellen.  HEBTG  von  HE- 
FIG xu  Uennen,  verhindert  die  gleiche  Be- 
deutung beider  Formen^  von  denen  heb  ig 
in  Prud.  1.  0.  M.  Bib.  1.  2.  5.  7.  Gh.  1-  2. 
D.  IL 342.  und  hefig  (heuig)  in  Frg.  T. 
N.  Bo.  5.  Org.  Mop.  Em. 33.  Db.  vorkommt; 
in  den  Handschriften  von  Wm.  findet  sich 

hebig  neben  Jieuig.    S.  auch  JtLlLD«^ 

Bedeutung  und  Gebrauch: 

hebic,  grave.  Prud.  1. 

heuigora,  gravius.  Frg.  21. 

hepigaz,  grave.  M.  30.  Gh.  1.  2.  . 

hepisiu.  Gh.  1.  %) 

heuigiu.  iin.  o.       ' 

heuig,  ardua.  D^  IL  353. 

sermo,  quem  tu  quaeris,  gravis,  hepigaz» 

est.  IS^  Bib.  1.  2. 
heuig  arbeiti  gravis  sarcina.  Ba  5« 
mtfUas  et  graves,  hepiga»  causas.  Mz. 
dir  80  henig  tünchet  (namo),   movet. 

Bo.  5.    , 
min  sponsusisl  also  heuig  unter 'ande- 
ren heiligon,  supereminet.  Wm.  5,  15. 
18  mih  so  heuig  uuundet  gefahet,  m/z- 

xime.  Bo,  5.  » 

diu  heuiga  liumcntiga,  praeclara — . 

Bo.  5. 
hefige  demo  uuihe,  tnolesti.  T.  138. 
mir  heuig,  molesta,   ist  thisu  uuitna. 

T.  122. 
ni   curi   mir  heuig   uuesan,   7H>li  mihk 

nwlestus  esse.  T.  40,  2. 
heuigcro  (sundon),  ingentium.  N.  97, 7. 
heuigen  uuazxeren,  multis.  N.  105,  9. 
heuigiu  unaxxer.  Wifn.  8,  7. 
heuigosta  guolltchL  Bo.  5. 
hebiger  thiob.  O.  IV.  2,  29. 
hebiget  fiant.  0.  IV.  13,  47. 
hebiger  scaharL  0.  lY.  22,  13. 
hebigaz  uunntar.  CK. I.  17,' 16. 
hebigan  nid.  0.  III.  14,  116. 
hebigaz  zeichän.  O.  I.  15,  81. 
«uo  bebig  er  si  per  divinitatem. 'Wak.% 9. 
uuio  heuig  siu  (ecclesioj  ist  Wm»  6>  9. 


unanta  kt  ni  nuas  80  hebiger  thaz  er 

mo  libi  thes  thiu  mer, 
in  uuisduame  so  uuahi,   ther  imo  iz 

uotarsahi.  O.  L  27,  5. 
helias    stritet    pi    den    heui'gon    lip. 

Em.  33. 
hebigen  uuorton.  0. 1.  23,  36. 
hebigen  leron.  O.  IIL  17,  1. 
hebigaz  gi^liz.  0.  IIL  20,  67. 
thaz  uuig  thaz  ist  so  hebigaz.  O.  IV. 

13,  31. 
zi  heuihemo  dinge  (Svlot georgius).  Gg. 
er   habet   thar,    ih   sagen   thir   thaz, 

thing  filu  hebigaz.  O.  L  15,  40. 
thes  habet  er  ubar  uuorolt  riqg  gi- 

raeinit  einaz  daga  thing, 
thing  filu  hebigaz,  zi  sorganne  eigun 

uuir  bi  thaz.  O.  V.  19,  2. 
hebigen  thingon.  0.  IIL  18, 1.  V.  20, 16. 
uuerk  filu  hebigu.  O.  I.  4,  62. 
ih   scal  thir  sagen,  min   kiu^^   then     ^ 

hion  filu  hebig  thing, 
the  ih  mithont  onh  nu  uue^ta,   thes 

nuines  ist  in  bresta.  0.  II.  8,  13. 
hebig  uuas  in  thiu  ila.  0.  L  23,  28, 
uuaz  ist,   quad  er,   so  hebigaz,    tha;^ 
ir  raih  süahtut  bi  thaz.  0. 1,  22,  53. 
Form  und  Flexion: 
1.  hebig: 

hebig.  Wm.  2,9.  O.  l.  23, 38.  IL 8, 13. 

•hebic.  Prud.  1. 

hebich.  Bib.  5. 

n.  s.  m.  hebiger.  0.  L  27,  5.  IV.  2, 

29.  13,  47.  22,  13. 
a.  s.  n.  hebigaz.   O.  L  22,  53.  HL 
20,  67.. ly.  13,  31. 
hepigaz.  M.  30.  Gh.  1,  2, 
II.  s.  m.  hebigan.  0.  IIL  14,  116* 
a.  s.  n.  hebigaz.  0.  L  15,  40.  17, 16. 

V.  19,  2. 
n.  ph  n.  hcpigiu.  Gh.  1.  % 
d.  pl.  hebige«.  O.  l  23,  36.  IIL  17, 
1.  18,  1.  W.  20,  16, 
a.pl.m.  hepig^a.  Mz,  Bib.  1.  2. 
a. /?/.  n., hebigu.  0.  I.  4,  62. 
2.  heuig: 

[54] 


Digitized  by 


Google 


827 


HAP. 


HEF.  HOF. 


828 


hculg.  Bo.  6.  T.  40,  %.  122.  D.  II.  353. 

Wm.  5,  15.  6,  9. 
hevtic.  D.  II.  353. 
hculcb.  Wm.  II.  6,  9. 
n.  s,  OT.  heuiger.  Wm.  IL  2,  9. 
R.  5.  f.  heuiga.  Bo.  5. 
d.  s.  I?.  heuihemo.  Gg. 
a»  s.  m.  heuigoD.  Em.  33* 
n.plnu  hefige.  T.  138. 
n%pL  n.  heuigiü.  Gh.  3.  Wm.  8,  7. 
heuiga.  Wm.  II.  8,  7. 

g.  pl.  hcuigero.  N.  97,  7. 

d.  pL  heuigen.  N.  105,  9. 
Compar. 

w.  s.  n.  heuigora.  N.  109,  5. 

a.  ^.  n.  heuigora.  Frg.  21. 

n.  pLiu  heuigerun.  T.  14t. 
Superl. 

fz;  f.  f.  bcuigösta.  Bo.  5. 

HEBIGO,  adv. 
kebigo,  sublime.  D.  II.  342. 
er  tho  sar  thara   (In  druhtines  hus) 
ingiang,  ioh  filu  hebigo  iz  intfiang, 
thaa  sie  \%  zugun  ofto  so  unrädibafto. 

0.  IL  11^  5. 
Conipan 

heuigor:  ttui  mach   ter  iz  beuigor 
choson,  quid  his  verbis  ciceroais  gra- 
vius.  Db. 
EBANHEBIG,/. 

iz  Ist  ^binb^uig  (corpus  aequalej.  Org. 

ÜNGAHEBIG.  Hierbcii?  oder  zu  HAB? 
n.  5.  öl.  utiglbebiger.  Bib.  5.  7.),   Inbri- 
QügIbepigeT.  M^.BIb.5.}Ci#^   (et 
.    öbliquus  liberj. 
n.  s.  f.  diu  vngib«p]ga,  i!/2^aRa.  Prud.  1. 
HEBIGl,/. 
d.  s.  bcbigi: 

q'uimit   ther  selbo    gotcs   sun 

fon  hiniilrlcbe  herasun, 
mit  micblleru   krefti   lob  en- 

:gIlo  glsceftiy 
mit  micbilern  hebigi,  mit  imo 
Hl  Bin  gitbiginL  O.  V.  20,  7. 
a.  s.  heuigi,  molem.  ALcp« 
hebigi:    , 


uuas  iro  kraft  zinldiri  ingegln' 
thcs  Steines  hebigi.  O.  V.  4,  tS. 
GAHEBIGÖN  (nur  im  ^ra^.  ü.  ;?. /?.). 
(er)  -gcheuigota  mina  biserencfaida, 
nwpliavit    suppianlaiionent,    N. 
40,  10. 
p.p»  n* pl.  n.  giheuigotln:   daz  nl  sin 
gibeuigotiu     iuunerla 
h  e  r  z  u  n,  graveniur.  T.  1 46. 
GlIIEPI,  gidiginiu,  seria.  Prud.  1.    Hiehcr? 

oder  zu  JljL/xJL)  • 

HEBINGA,  Ortsnamen.  Hieher?  Cf.  HEBO. 

HEPAMMA  s.  AIVIÄIA. 

HEFISCAMIL. 

HEFO  (hefi?  cf.  heffe,  fex.  Id.),  m.,  J&C# 

feil/  angels.  hsefc,  fermeuium. 

ft.pl.  bephen,  y«?rr^.  Wn.  460. 

HEUILO,  m.,  J^tfttiffermcnium.  RR 
beult,  zima.  St 

HEFENON.  Hieher?  cf.  hcbinon,  das  mit 
hefenon  ein  und  dasselbe  Wort  zu  seyn 

gebeint,  und  bereits  In  JüL/lLij  abgehan- 
delt Ist. 
p.  a.  hefenondl: 

niomannen  anderes  Kefenonde 
danne  so  er  uuerd  ist,  Wil- 
liam eOy  quo  non  mcrebatur,  af* 
.    ^     fici$ns.  Mcp.  54* 
G£HEFENOT  ouerden  instangsuozi, 
halaiu  pa^ci.  Mcp.  7. 

HEF-  s.  HAB  und  HAF. 

HOF  (cf.  HAB,  HAF,  HUOBA),  m.,  j&of, 

atrtis.     CL  angels.'  bofe^  domas,  aedes^  spc* 
lunca,  hop,  circulus. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
curtis.  F.  I.  2.  Wn.  232.  460.  Tr.  Em.  31. 
curia.  F.  2;  Wn.  863. 
alrium.  N.  B3,  11.  115,  18.  95,  9.  T.  153,  3. 

186,1.2.       r         . 
aula.  Ib.  Rd. 

domus  (jovis).  Mcp.  • 

tecta  (JQvis).  Mcp. 
horius  (regis).  M?*.  ßlb.  1.  2.  5.  7. 


Digitized  by 


Google 


829 


HOF. 


HOF. 


830 


palatiam  (jovis).  j^cp. 

comitatus.  Mart  M.  9.  Can.  10.  11.  13. 

ia  iro  houc,  in  penaiibus.  Mcp. 

ia  iro  houe,  intra  aream.  Bo.  5. 

chomen  ze  boue,  palatium  petiverunf.  SIcp. 

nuaren  ze  houe,  circa  fovem.  Mcp. 

in  iovis  höue»  in  fovis  consistorio^  Mcp. 

ze  boue  Udeta.  Bo.  5*  « 

ao  iz  ze  boue  zamc.  Mcp* 

zc  boua,  ad  comitatnm.  Cs^i.  & 

tbo  uurdun  gisamanotc  tbic  berosion  im 

hof  tbes-,  in  atriQ'-.  T.  153,  3. 
hus  enti  bof.  Os.  30. 

Form  und  Flexion: 
n.  5.  bof.  ib.  Rd.  F.  1.  2.  Wn.  232.  460.  861 
Tr.  Em.  'SL  N.  95,  9.  Mcp. 
boph.  F.  2, 
d.  s.  bou9.  Bib.  7.  Can.  6.  10.  11-  M.  9. 

boue.  M^.  Bib.  1. 2. 5.  Mart.  Mos.  Can.  13. 
Mcp.  Bo.  5.  N.  95,  9. 
a.  s.  bot  T.  186,  1.  2.  Os.  30.  Mcp. 
d.pl.  hofen.  N.  121,  2.  ^ 

bouen.  N.  83,  II.  U5,  18.  133,  1. 
a.pl.honsk.  N.  99,  4. 
LlHHOF,  m.,  «eid><ii&of,  Äirc^&of. 
libbot  Gd.  )  ,    .  _ 

licbof.Ec.  Can.^l'^'^^'^'^'^- 
MAIERHOF,  m.,  gRner^of,  curiifer.  Wa.  460. 
FRONOHOF,  m.,  %to^n^oU  fiscus. 
n.  s.  fronobof.  EnK  31.\    ^ 

fronehof.  Tr.         j'-^*""' 
d.  s.  ze  uronoboue,yiira//a.  Em.  11. 
FRlTHOF,  m.,  grib^of,  grelb^of,  ÄiJc^^of, 
airium,  praetorium^  cymelerium. 
n.  s.  fritbof,  atrium.  Tr. 
d.  s.  friitboue,  atrio.  Frg.  31. 

fritboue.  atrio.  T.  188,  U 
a.  s.  fritbof,  praetorium.  T.  192,  3.    frit* 

bof  kaipbases.  O.  III.  25^  6. 
n.a^pL  fritboua,  eimiteria.  VL  15.  Sb, 
fritboua,  atria  (dei}.  N.  83,  3» 
fritbof;  ö/rwi.  Ic. 
nritbouun.  Can.  11.)    ^^;.^* 

«/.pf.frithoue»,  atrüs.  N.  64»  4,  134,  9, 
SELEHOF^  m,  curtis.  L.  »Ion,  Us. 
ANINIÖJCHOVA,  ONNUNCHOVA,  ORUNCHOYA. 


ESKINHOVA.  APFÜlflOVA:  IPPEHOFA.  EP- 
PAUNCUOVA.  ABBBINCHINCHOFA.  IN 
OPAllIN  HOFE.  UßlNCHOVA,  ASINCHOVA. 
ASGININCHOVA.  ERBPHRATINCHOVA, 
EPFRATINCHOVA.  EIGIISHOVA.  ADAUNC 
HOVA  (HADALINCHOVA).  ELLINCHOVA. 
UFHOVA{UFHOVA).  OTINGHOVA.  ABINC 
HOVA.  ESELSHOVA.  ÜZZINHOVA.  ENIN. 
HOVA.  OSTIRHOFA.  lUSTlNESHOVA.  WAN. 
ZINCHOYA  (auch  WANZIISCOVA).  |W1NC. 
HOVA.  WIEDIINCHOVA.  WACHINCHOVA. 
WTZINCHOVA.  WULFILINCHOVA.  WI- 
TRINCHOVA.  WIRINCHOVA.  WITÜNHOVA. 
YV^ININCHOVA.  WESTHOVA.  LAIDOLVINC. 
HOVA.  LIUTRIARINCHOVA.  LETINCHOVA. 
LENTINCHOVA.  RUMAUNCHOVA.  ROMA- 
NINCUOVA.  RATINESHOVA.  RIHHASTER- 
HOBA  (?).  MAGISINCHOVA.  MATAHOVA. 
MAR1NCH0VA.MARCHOLTINCH0VA.MÜN, 
TINCHOVA.-MORINCHOVA.  NANCINCHO- 
VA.  NIDERHOVÜN.  NORDHOVA.  PRAMEN- 
HOVA.  BODESCHOVA.  PEROLVINCHOVA. 
BEPPENHOFEN.  BABLNCHOVA.  PACHINC- 
HOVA,  PECHINHOVA.  PETTINCHOVA, 
PATINHOVA.  PLNUZZIISHOVUN.  PIPINBS- 
HOVA.  BUOHHOF.  PUCHINCHOVA  (PÜC- 
CHINHOVA).  PICHIUNCHOVA.  PRAMOJi. 
VESHOVA.  PUAZINCHOVA.  PÜAPINCHO- 
VA.  PUASÜNHOVUN.  PHOLINCIIOVA.  FAP- 
FINCHOVA.  FRIDOLTESHOVA.  FRIENUO- 
FEN.  CUNDILINCHOVA.  GÜNDIHHINHOVA. 
CRIMOLTESHOVA.  CHÜNINGESHOVA.  CO- 
TDNCHOVA.  CATENHOFEN.  CHOUNCHa 
VA.  GOSLAHOVA.  HEMi\UNHOVA.  HREO- 
TINCHOVA.  HEIDINHOVA.  HADALINCHO- 
VA (cf.  ADALTNCHOVA).  HRÜODESHOF. 
HRUODOLDISHOVA.  LüTRAHAHOF.  Hü- 
NINCHOVA.  HEpiNCHOVA.  HEREMUN- 
TINCHOVA.  HUGIPERTINGAIIOFA.  TAT- 
TINCHOVA.  DEOZINCHOVA.  TOHTARINC- 
hoVa.  TANNINCHOVA.  TEAZZINHOVüN. 
TEKINHOVAuTRüLUNCHOVA.TRUTTlNC- 
HOVA.  TELUNCHOVA.  ZURRINCHOVA. 
ZEZnVCHOVA.  STÜBINCHOVA.  SÜNDA- 
RüNiJOFA.  STEININAHO  VA.  SCOTINHOFA, 
Ortshamen;  einige  derselben  wohl  zu  .owa 
(«wi)  nfid  <zu  haoba. 


£54*] 

Digitized  by 


Google 


■f^ 


831 


HOF. 


HOPHO— HUF. 


832 


HOFESTETT,  Ortsnaiäen. 

(HOüElüNGERE,  Jg)pfitt»f<r,  curiiles.  Id.) 

HOFAWART. 

HOFAUUn. 

HOFAMAN. 

hofagelt. 

hofAgiri. 

hofakneht. 

HOFATRUT. 

HOFAZUN. 

HOFASAHHA. 

HOFASTAT. 

HOÜELICH  (&3f»<^,  Jj>5fltng),  cuUcus.  L. 

HOÜELINC.  Wn.  460.  Tr.)    .  ^,,. 

HOÜELINCH.  Em.  32.         '  •«»öfanfl,  curtaUs, 

HOÜFLUNCH.  Em.  32.        )  auUcus. 

HOFISC,  &9fir(^,  H^fc^- 

(bouescebendelen,  redimicula,  Id  ) 

HOPH,  HOPHO,  HOPHA.    ist  dieses  Wort 
fiir  wituhophy  wituhopho^  wiluhöpha  (als 
Hoizhiipfery  Waldhüpfer;  cf.  angels.  greshoppci 
locusta)   anzusetzen  und  mit  dem  Verb  huph- 
jan,  (fipfeit,  zusammenzubringen?  selbst  wenn 
wituhoph  aus  upupa  entstanden  wäre,   kann 
man  eine  für  die  Verdeutlichung  des  Wortes  un- 
ternommene Composition  von  witu  und  hoph. 
annekmen.    Vielleicht  Ist  aber,   nach  den  älte- 
sten Formen  uüitohoua  und  uuitohoffa  zu 
urlheilen,   nicht  PH  Sondern  F  (V^  in  diesem 
Worte;    doch   hat   cjie  altniederdeutsche  Glosse 
uuidehoppa,  upupa.  Id.  nicht  F  sondern  P. 
WITÜHOPH,   WlTüflOPHO,   m.^  WITUHO- 
PHA,/,  ffiibe^opf,  upupa. 
fi»  s.  uüitohoua.  Ib. 
uuitohoffa.  Rd. 
uuituhoffa.  Bib.  1. 
.    tiuitlh^ffa.  Bib.  9. 
uuitihopha.  Bib.  12. 
witehopha.  Em.  3t.  )^upupa. 

witohoppo.  Bib.  8. 
witehopho.  Tr. 
widchophe.  Bib.  6«  Wn.  460. 
withoph.  Bib.  4. 
uitlhof.  A.  ' 

d.  s,  uon  der  witehophun.  D.  HI.  38. 
a.  s.  uuitihopha.  Bib^ii.  ) 

uailhoppha.  Bib.  10.1« '*^*""- 


witehopha.  Bib.  13. 
uuitahophun.  Moe.      . 
nuitihophun.  Bib.  7.V  "P'^P"'^' 
withopphen.  Bib.  5. 
n.pl?  witihopphe,  upupae.  TÄ.  2. 

HOPHO,  m.,  ^ opf tu rhuTTUilus  (hoppe,  tima- 
las.  Id.  feldhoppc,  bradigülo.  Ih.> 
hopfo,  vüiscella.  Tr. 
hophe,  humulus.  Wn.  460. 

HUF  s.  HUVO,  bubo. 

HUF  (cf.  HÜFO,  HAF  und  HÜPHJAN),  /., 
.$ßftf|  goth.  hups,  angels.  hipe,  coxa.  — 
h offo,  yi^mwr.  Id. 

n.  s.  hu( yfemur.  Sg.  29l  coxa.  Gd.  4. 
hiiph,  femur.  D. 
hiifa,/e//i«r.  Wn.  460. 
g.  s.  huffi,/emom.  Rb. 
d.  s.  huffi:    unter  dero  huffi,   sub  femore* 
Ma.  Bib.  1.  5. 
za  huffi,  ad  femora.  Rb. 
huffe,y>7/iori.  Hd. 
a.  s   buf:  untar  huf,  subter  femur.  Rb.    er 

duang  ime  die  huf.  D.  III.  84. 
n.pl.  huffi,  dunes  vel  coxae.  Em.  27.  3t. 

huffe,  femora.  Tr.  coxae,  dunes.  P.  1.2. 
zuo  huffe.  D.  III.  46. 
d. pl.  hu{iiu:  zi  den  huffin,  ad  femina.  Mo. 
Sb.  Bib.  1.  5.  ad  dunes.  Sg.  292. 
huffen.  Bib.  4.  6.  13. 
huffan.  Bib.  8. 
HUFBEIN. 
HUFHALZ. 

BIÜFILA,   HIUFILÜN,  pl.,  genae,    »acfen, 
ec^läff.  —  Hieher? 
n.pl.  hiufila.  Em.  32. 
hufila.  F.  Mop.  9. 
hufeli.  Tr.  Hs. 

huffeie  Wm.  II.  1,  10.  4,  3.j 
biufilo.  Sg.  242. 

hiufilun.  R.  Sg.  184.  A  «^^^• 

hiufilon.  Em.  27.31. 
hüfelon.  Wm.  I.  1,  10. 
hüffelon.Wm.l,10.4>3.5,13. 
hufelin.  Wn.  460. 


Digitize.d  by 


Google 


833 


HTJPH.  HÜFO. 


HÜFQ. 


834 


biefeliii.  Mcp.  y 

hiufol-n.  D.  IL  378. r^^^^* 

a.pL  hiufilun,  genas.  Rb.  Bib.  1. 

HTJPHjaN,  ^upfeil/  angcls.  hopp  an,  salire. 
(sie)  hupften:    die  berge  hupften,  monißs 
exuliaverunt  Wb.  113,  4. 

UBERHUPPHEN,  fiber&upfen,  überfpriitflcn, 

D.  ni.  89. 
WITUHOPH,  upupa;  llicher? 

HÜFO  (cf.  «kr.  ci,  colUgere,  aber  auch  JLjLijLJ:  /^ 
7/^^  «t^aufe.i  atich  (Btab^ÜQÜf  cumulus,  iunuA- 
lus,  tumba,  agger;  aogels.  hype,  heape, 
acervm. 

n.  s.  hufOf^sirties.  D.  IL  321.  hufo  steino. 
0rg.  tumulus.  Tr. 
huffo,  acervus.  Ib.  Gc.  12.  Rc.  Rd.  Wn. 
4,  2.  7,  2.  congeries.  Bib.  1.  2.  sirues. 
Sg.  292.  camulits.  Pa.  Ra.  R.  tumulus. 
Ib.  Rd.;  auch  der  Akk.  acervum^  strnem, 
atmulum  ist  in  Pa.  gl  K.  Bl.  D.  U.  315. 
I    .  durch  huffo,  struem  in  BL  durch  huffe 

übersetzt 
hufe,  tumulus.  Hd. 

houfa,  tumba.  EL  Hieber?  oder  zu  lUUF? 
-  g.  s.  höfen,  cumuli.  Mcp. 
d.  s.  h  uff  in,  aggere  (terrae)^  Prud.  1. 
a.  s.  huuffun,  struem.  Em.  29. 

buffun^  cumulum.  R.    aggeshim  (cineris 
undlque  Habens  turris),  Mtf;.  Btb.  1.  2. 
aggerem.  Rf. 
huf un,  aggestorium  (aggestum).  Sb.  Bib. 7. 
acervum.  Rb.  aggerem.  Mart. 
i  hufii\,  cumulum.  Bib.  7. 

hufen,  struem.  Eb. 
Ti.p/.  huffen.  Ib.  Rd.) 
'^   hufun.  Ja.         I'  ^SSeres. 

g.pLhutanOy  aggerum.  Rb. 

hAfon.  Mcp. 
d.pl.  hufon.  Bo«  5. 

hufon.  D.  IL  378.^,   ,      , .  ,      ■     ,  i  ;> 

Luffon.  Ja.  ^"^''"^I'IA''!"*"^^^' 

hucofon  (sicj.      ) 


catervatim. 


m 
m 


a.ph  huffon.  Gc.  8  )  , 

^    y     c        n     #1    }>  cnmulos. 
hufon.  Gc.  9.  ) 

WITÜHÜFO,  m.,  J^oliffaixft,  stnies. 

n.  s.  uuitihuffo,  strues.  Bib.  1.  '  In  Bib.  2. 
steht  uuiluffina. 
ftnSTESHÜFO^iw.,  SKift^auff;  sterquiUnium. 
71.  s.  mistisbufo,  stcrqnilinio  (Ist  wohl  durch 

den  Nominativ  übersetzt  V  Bib.  11. 
d.  s.  misteshufun.  Bib.  8.  )       ^         ««r 

isteshufen.  Bib.  10.  13.  ^  "'^T'"' 
istcshuphi  ^Aic/  Bib.  6.) 
GAJIHTHUFO,  zw.,  acervus  tcstimonii. 
d.  s.  gihlhuffen.  \Vm.  L    . 
githhuffen.  Wm.  IL  IX. 
•   ithhuffen.  Wm.  Hl.  U,  2. 

ühthuffen  (sL  iihthuffen). 
Wm.  IV. 
GRABOnÜFO.  w..  SB  all 

a.  s,  grabohüfen,  vallnm.  Bo.  5* 
HÜFliHO,  f>aufen»eife,  gekauft,  cumNlatim. 

Prud.  1.   , 
HUFiMAL. 

KIHUFFE  (kihuse.  gL  K.;  p/.),  rura.  Ra. 
HUFÖN,  (saufen;  cumulare,  accrvare;   angels. 
heapian. 

Inf.   hufon,  cumulare.  Rb. 
(er)  büfot:    daz  hüfot  sih  über  daz  an- 
der leid,  -hiccumulus  accedU.Bo.5. 
(sie)  buffontx  adcumulant.  Ja. 

uffont,  coacervant.  Ic. 
p.a.  huuffonti,  coacervans.  R«. 
huof fönte,  exaggerans.  A. 
huffanto,  caterv/ilim.  Mart. 
,  n.  s.  m.  hu  ff  unter,  exnggerans.  Gc.  3. 
GAHÜFÖN,  ge^uffii,  accumulare. 
(ih)  kehufon.  Nd.  j,   congregabo   (poe* 

gihufe.  Nd.  ILJ      nas  über  sie^. 
(du)  gihuffos,  congeres.  M.  31.  Lc.  1.  3. 
gehuffost,  adjicies  (imo  siniu  iar). 
N       N.  60,  7. 

kehufost,  fnültiplicabis  (virtutem)^ 
N.  137,  3. 
(er)  gihuofot.  O.  L  24, 18.  cod. F.;  cf.  gi^ 
houfot  in  gabaufan  unter  HÄUF.* 
(sie)  kahufont,  glomerantur.  Gc  8.  9. 
(er)  kehüfoe  sincn  scaz.  Bo.  5. 
(6ie)  ghihüfötinj  coaitrvassent  Ja. 


Digitized  by 


Google 


/' 


835 


HUVO. 


HÄUF.  HIUFO. 


836 


p.a.?n.  s.  f.  gchufanliu,  iurrila.  VA.  VI. 

785.  (st  gchufotiu?) 
p,  p.  ft.  s.  nu  gihufartcr  (lileher?  st  gihu- 
foter?),  eoMtruclus  (tapeii* 
biis  ahis,  ^c.  r/iümnes).  VA. 
IX.  326.  ' 
rf.  ^.  in.  n.  g  i  h  0  f  o  t  e  ni  0 ,  conferto  (agmU 

ne).  VG.  III.  369. 
ö.  B.  m.  gehufotan,  conferium.  Gx. 
Q.  s.  f.   kehufota,  coagitntam.  Rg.  1. 
g.  pl.  gihuffotcro.  Mtp.  Bib.\ 

1.  2.  Lconge- 

gihuffetero.  Bib.  7.  }storum^ 
gihufroter.  Bib.  5.    ) 
o.  pl.  w.  gihuofotun,  exstructos  (mon- 

Us).  VG.  I.  283. 

a,  pLn.  deigehufotun,  exstructos  (ein* 

rosj.  D.  IL  340. 

GAHXJFODI,  n.,  sirues. 
a.  s.  gihufodi,  struem.  Pnid.  1. 

HÄUF  (cf.  HÜFO),   m.,  J&aufe,  annnltss,  ag^ 
ger;  altnord.  haugr,  tumulus  mortuornm. 
n.  s.  ha'uf,  sirues  (UgnommJ.  gl  K.  (es  steht 

in  strue.) 
d.  s^  hou^a,  tumba.  F.  hicher?    oder  ist  es 
n.  fern.? 
boufe: 
tho  et  deta  thazsih  zarpta,  thcr 

himil  sus  io  uuarpta, 
thaz   Fundament   zi    hoofe,   thar 
thiQ  erda  ligit  ufe.  O.  U.  1,122. 
a.  s.  häuf,  iitulum.  Pb.  2.  (Es  steht  //Wü.) 
bouf: 
thaz  uuarf  er  allaz  sar  in  houf» 
0.  n.  II,  15. 
if.^f.  houfun,  acervis.  W. 
MISTB[AUF,  m.,  SRiji^aufe^  stcrquiliniunu 

Bib.  4.  (es  steht  stertjuiUniq.) 
GAHAUFÖN,  pttfen,  accumulare. 
(er)  gihoufot  (gihuofbt  cod.  F.): 

gthoufet  er  mo  nianag  guat  CL 
I.  24,  1& 

HUVO,  HUWO  (U  ist  in  einigen  Hgndschrlf- 
teci  mit  dem  liängezeichcn  versehen),  tu.,  U{)U/ 

ttuU/  hubXf  cf.  UVO,  worunter  ich  die  For- 


men ohne  H  gebracht  Iiabe,  u.  BUF.  —  Huch, 

biibö.  Id. 

17.  5.  hüuo,  bnbo.  Sh. 

huuo,  bubo.  F.  1. 

huuuOf  steht  über  dem  acc.  buhonem  in 
Bib.  9.  12. 

hu  wo,  übersetzt  buhonenu  Zf.  1* 

huo,  buho.  Sg.  299.  Em.  31.  32.  L.  Tr. 

Zf.  2.  Mon.  2.  F.  2.  bubontm.  Sg.  292. 

a*  s.  huun.  Mo. 

huin.  Bib.  5. 

huwn.  Bib.  8. 

huuuen.  N.  101,  6.  Bib.  10.^,  bubonem. 

hu  wen.  Bib.  13. 

huwin-  Bib.  11. 

hnl  (n.  s.?J.  Em.  19, 
n.pZi  huuuen  unde  hüuuelA.  Bo.  5* 
IIÜWILA,  /.,  SRac^feuIC/  tioctna. 
a.  s*  hluuuelun,  nociuam.  N.  101,. 6^^ 
n.pL  hüuueli.  Bo.  5. 

HÄUF  s.  JIUFO. 

HIUFO,  m.  (et  angels.  hlope,  Dornptau^), 
2)orn,  S>iftel,  tribulus. 
II.  s.  hiufo.  Sb.  ^ 

hiuffo.  M/t.  Bib.  1.  2.),  fribulus.     ' 
hiffa.  L.  ) 

d.ph  hiafon: 

ni   duit   man   untar   mannon,   thaz 

drubon  lese  ir  tbornon,    ' 
in  hiafon  figun  ihanhe,  fhoh   man 
es  biginne.  0.  IL  23,  U. 
hiefen,  tribulis.  Hd. 
I7.p/.  hiufun,  tribulos.  Bib.  6p    ^ 
HIÜFALTAR,  m.,  IDornflrattc^,  rubus,  tribulus 
(iefoldre,  tribulus.  Id.) 
hiufaltar,  sentes.  Ra.  gl.  K. 
hiufaltir,  tribulus.  Bib.  5« 
hiufalter,  tribulus.  Mon.. 2. 
hiephalter,  tribulus.  Wn.  460. 
hieffalter,  tribulus.  Bd. 
hieffelter,  tribuli.  D.  IL  354. 
(hiuffolter  Unte  dorn.  D.  HL  57.) 
hiuffildir,  paliurus.  Zf  2. 
hupholter,  ader^ntra.  Wn.  460.  Hieher? 
hiuffallri,  tribulus.  Bib.  7. 


Digitized  by 


Google 


837 


HIUF— HAFAN. 


HOFENAC.  HOFAR. 


838 


hicfaltra,  tribulus.  Hs. 
hiefeltra,  i'iöulus.  Tr. 
a.  pl.  hiefelträ,  rubos.  fio.  5« 

JMUFaN,  Zr/ «rirr^,  angels.  beofian.  Cf.  WÜOFAN. 
(er)  hiufit  gl.  k.j 

hiupit  Pa.     )*^"S^^' 
n.  d.  Mufanti.  Pa.       )     .    ,* 
biuiandi.  gl.  K.r 
hiubanti,  luctiiosum.  gl.  K. 
HlUPANTI,  luctus.  Pa. 
hiufendi,  ululattiSj  gl  K. 

HIÜFITHA«  d.  KJ'  "^^'^^^^  (morUs^funeraJ. 
UIÜFANTLUI,  luctuosa.  gl.  K.  Pa. 

HOÜF  s.  HUFO. 

HUOF  (cf.  HAF),  m.,  4>ttf,   angels.  und 
nord.  höfy  ungu(a  eqnina. 
n.  *.  huof,  w/i^/i/ö.  Em.  19.  VG.  IIL  88.;  auch 

umn.  Tg.  1.  bieher? 
huf  (Ferse).  Mos. 
a.  s.  buf:  der  (wurm)  daz  ros  an  den  huf 

becchet  Mos. 
ROSSEHUP,  SloiNf,  peledius  (Pfl.).  Pfl.  3. 
HÜOFISARN. 
HüOFLtrnCHA. 

HUOF-  a  HUFO. 

HAVELLA,  ^at>er,  Plufen.   CT.  HABOLA. 

HUFILA  ) 

s.  HUF. 


HlUFILA) 


HIU-FALTIR  s.  HIUFO. 

HAFAN,  m.,  J&aftu;  Jopf,  alla.   Cf.  B[AF. 
n.  #•  bafan,  cacabolus.  gl.  K.  o7/a.  Wn.  863. 
bau  an,  ölla.  Mv.  Ps   2.  Bib.  1.  7. 
hauen,  o//£i.  'IV.  (minero  gediQgi).  N« 
69,  10.    unauda  er  bauen  uuorden 
•St.  N.  59,  10. 
hauin,  lebes.  St. 
habin,  o//a.  D.  II. '319. 


hauana.  olla.  Wn.  3353.  ist  vielleiclit  pL 
n.  /i/'.  b  a  u  a  n  e  9  t;a5a  fictilia*  Hd. 
ERUNHAFAN,  jii.,  Äepel. 

n.  ^.  erinhauen  t;^/  kezzel,  lebes.  Hd. 
n./i/.  erinhauen,  lebctes  eneae.  Tr. 
GLÜOTIIAFAN,  m.,  Äo^Ieupfaitne. 
gluthauen.  Mon.  2.  '  |  ^ 

gUthauen.  Wn.  460.  J*  ^        * 
nAFANSCIRBI. 

HAFANARI,  m.  (Jg)afner/  üpftt) ,  ßgultts. 
n.  s.  hanan^viy yjlastes.  Mi],  üib.  K2.yi^ 
///^.  Gh.  6. 
hauinari,  ji/nstes.  Bib.  7* 
haucnare.  F.  Ild. )     ^.     , 
bauinare.  Tr.        V  ^  ^ 
g.  $,  hafenares.  N.  2,  9. 

bauanares»  Mo*.  Bib.  1«  2.  3. 

10.  13. 
hauenares.  Le.  5.  le.  \    f  ü' 

bauinares.  Bib.  11.  iU'i^'- 

bauanaris.  Bib.  8. 
bauinaris.  Bib.  7. 
bauenaris.  N.  Jl. 
a.p/.  hauanara,  figulos.  Gh.  1.  3. 

HOFINAC  (?),  obolos  (X).  gl  K. 

HOFAR  (cf.  HAF),  m.  (7^,  ^5(f  er,  ang«U. 

hofer,  gibbus. 

n«  s.  bouar,  glblms.  Ib.  Rd. 

houer.  L.  Tr  Wn.  460.  Pr.  t  Bib.  1. 
auch  in  gibbi,  houer.  Ild.  ist  hou^r 
wohl  als  n.  s.  zu  nehmen. 

d.  s.  houare,  gippo.  Gh*  1.  —  In  Prud..l.  ist 
gypso  in  npolUnco  frontem  summitiere 
gypso  auch  mit  houare  übersetzt  Isl 
cip})0  in  cippo,  houare.  M.  30.  auch 
für  gippo  (st  glbbo)  zu  nehmen? 

a.  s.  houQT,  gibbum  (cnmelorumj,  Ui].  Bib.2.5. 

HOÜARADI,  gibbus.  Gc.  12. 

HOFAROHT,  ^öcfcrifl. 

hofarobtl  ei.  K.)       ,,. 
i.  r*  •   ü        ( >  oblicus. 

boueroitL  Ka.     ' 

houarehti,  geberosus.  Sg.  913. 

houerobte,  gibberosus.  Hd. 

n,  s.  m.  bouarohter,  gjrppus.   C.    Ib.    Rd. 

suber.  Pr.  e. 


Digitized  by 


Google 


839       HOUERHILEND— HAL. 


HAL. 


840 


faoQorohter,  gyppiis.  Zf. 
houcrohtcr,  gippus.  Wn.  232.  BiK  9. 12, 

Em.  32.  gyperosM.  Tr.  Em.  31. 
Ibouirohtar,  houirohter,  gippus.  A* 
hovLeTOchier9gippus,F.gipposus.\\n.ißO. 

flOUERHILIND  (?),  subsislmte  pracella.  D. 
11.347.,  wo  houerhilina  Druckfehler  ist  Durch 
das  D  am  Ende  des  Wortes  geht  der  Strich, 
der  die  Flexionssylbe  vertritt.  Die  Glossen,  zu 
denen  die  vorstehendo  gehurt,  neigen  sich  zum 
Niederdeutschen  und  sind  zum  Theil  schon  erlo» 
sehen;  houer  m^g  daher  vielleicht  statt  ouer, 
althd.  ubar,  stehen;  octer  sollte  ho  gleich  höh 
seyn? 

HUF  ATZE  8.  HUFHALZ  in  IIALZ. 
HAFT  s.  HAB. 

HÜFT,  musia,  nidi  suricum.  gl.  K.  Ra. 

HÜFTE,  volux.  Wn.  460.  steht  bei  dem  Ofen- 
geräth. 

HÜFTDI  oder  HUSTDF,  vhecta.  Aid.  4 

HÜAFFTASTIN  s.  FISC  im  dat,  pl. 

JtJLÄJLi«  1.,  vielleicht  mit  sanskr.   chad,  tegere^ 
(cf.  sanskt.  pad,'jr^,  latein.  cad  (ederej,  althd. 

r!  AlJ^  sanskr.  bhid,  bhil,  findcre  und  alt- 
hochd.  billi,  ensis;  auch  sanskr.  krud,  irasci 
und  deutsch  ©roll?),  oder  mit  sanskr.  vri, 
val,  tegere,  zu  vergleichen;  cf.  lateinisch  ca- 
lare.  —  Sollte  ha  Im,  culmus,  auch  hieher  ge- 
hören?   oder   mit   hals   zusammenhängen    ode? 

auf  HAL.  2.  zu  beziehen  seyn,  von  dem 
JlL/xJ^  1  dutch  das  Augment  T  entstanden  ist? 

JjL  A-Li  1   konnte  auch  aus  diesem  JtlxxJLj«  L 

gebildet  seyd.  —  Vielleicht  gehört  auch  HELLA 
hi^er. 

HELAN  (hal,  hol),   jfe^Un,   ängels.  hclan, 
celare^  tegere. 


Bedeutung .  und  Gebrauch: 
ceJare.  Rd.  Sal.  4.  gl  K. 
hilit,^  palliat  (se)^  Gc.  3. 
.  hil  dih,  latita.  Ib.  Rd. 
ne  hil  iz,  nube  sage.  Mcp. 
holanera  stetin,  laiibuli$.  Rd*. 
offan  duat  er  thare,    thaz  uuir  nu  he- 

len  hiare.  0.  L  15,  41. 
dia  unarheit  helen.  Bo.  5. 
in  unrehtemo  helenne.  Co. 
privaty  piteilit,  hili't.  Ic. 
hal  siz  (das  Kind)  drie  manode.  Mos. 
offeno  sprachen  sie  daz  unreht,  sie  ne 

uuolton  sih  is  nicht  helcn.  N.  72,  8. 
ih  zell  in  thanne  ingahun,  thaz  sie  mir 

kund  ni  uuarun, 
theih  er  sie  hal   iu  lango»   ni  ruachuh 

iro  tfaingo.  O   II.  23,  28. 
thar  sprichit  filu  manno^  thaz  se  er  in 

halun  lango, 
giborgan  nid  in  manne  al  ougit  er  sih 

thanne.  0.  I.  15,  49. 
er  tho   then    iungoron  gibot,   thaz  sie 

iz  haiin  thuruh  not, 
theiz    ni    uuurti    mari,    thaa    er    krist 

üuari.  0.  HI.  i;^  1. 
Mit  ^acc.  der  Person,  der  man  etwas  hehlt 

nu,   quad  er,    ni  hilet  mih,   uuio  ir 
firnoman  eigit  mih, 

nu   sie    bi    mih  so   zellent,   ao   harto 
missihellent.  O.  III.  12,  21. 

ni  helefi   uuir  quadun  noti  thaz  thi- 
naz  heroti, 

thaz  ther  firdano  io  sageta,  thes  un- 
ser muat  nu  irhogeta.  Oi  IV.  36,  §. 
Mit  acc^  der  Person,  der  man  hehlt,  und  der 

Sadi^,  die  man  hehlt 

thaz  ni  hiluh  thih.  Oi  47. 

thaz  ni  hiluh  iuih.  O.  IL  16,  36. 

uuiht  ni  helet  mih.  O.  III.  12,  5. 

thu  unsih  ni  heles  uuiht  thes.  0.  UL 
17,  20. 

ih  ne  hal  dih  QCiin  unreht  N«  31,  5. 
Sfit  acc  der  Person  und  gen.  def  Sach^? 

er  unsih  uuihtes  ni  haL  O.  III.  7,  44. 
Forjn  «nd  Flexion: 
Inf.  helen.  Bo.  5.  N.  72,  8. 


he. 


Digitized  by 


,y  Google 


841 


HAL. 


eal. 


84^ 


helenne.  Mcp.  Co. 
(ih)  hiln.  0.  IL  19,  14.  Pr.  e.  Rd. 

klluh  (hilu  ib).  0.  II.  16»  36.  18,  5. 

19,  23.  III.  8,  2.  18,  18.  23,  4. 
hilo.  Sal.  4. 
(er)  hilit.  Gc.  3.  Ic        « 
(wir)  helen.  0.  L  15,  41.  IV.  36,  5. 
(sie)  helaiit.  gl.  K 
(du)  hei  es,  O.  IH.  17,  20. 
(ih)  hat  0.  IL  23,  28.  N.  31,  6.  39>  k. 
(er)  haL  O.  IIL  7,  44.  Mos. 
(sie)  haluD.  0.  L  15,  49. 
(ih)  hali.  O.  IV.  15,  10.     ^ 
(sie)  halln.  O.  HL  13,  2.  57. 
imp.  s.  hil.  Ib.  Rd.  Mcp. 
imfhpLheleU  0.  IIL  12,  5.  19. 
p.p.  d. pL  holanein.  Rd. 

holanim.  Ib. 
GAHOLAN^  p.p.,  ge^o^Ieni  i^ttbotitn^  oc- 
culium. 

cabolan,  occultum.  Pa.  gl.  K. 
chiholan  ist  fona  manno  augoni,  ab* 

scandiia  est.  Is.  2,  2. 
chiholono   (uuas  ih   sprehhendi),   in 

abscondiio.  Is.  4,  5. 
ad  intera  sacraria,  gaholanin.  Gc.  4, 
FARHELAM,  Der^e^Ictii  occulere. 
Bedeatung  und  Gebrauch: 
celare.  K.  7. 
occultare.  Bo.  5. 
abscandere.  gL  K. 
velare.  Hd. 

daz  er  dar  iune  sich  f erhole.  D.  IIL  50. 
iz  mege  sin  ferholen.  D.  III.  54. 
farholan  ist,  farholan  wirdit  mit  acc. 
der  Person: 

uuanta  ist  firholan  iuih  al,  uuunne 

druhtin  queip^an  scaL  O.  IV.  7,54. 

mih  ne  sint  ferholen  die  drouua.  N. 

41,  8. 
80  uuare  si  dih  ferholen.  Bo.  5. 
ist   tih  ferholen?    num  te  praeterit? 

Bo.  5. 
unfrolih  rat  uuirt  iuuih   ferholen, 
daudiiur.  Mcp. 
farholan,  condensa.  Vh.  Ra. 
farholana,  lateiüia  (fata).  Aid.  4. 


IV. 


farholan  ist,  latet.  Id.  Rd. 
farholan  uuari,  latereL  Prud.  1. 
farholan  uuas,  delitui.  VA.  IL  |36. 
uuard  farholan,  laiuit.  Rd. 
farholano,  furtim.  VA.  IX.  546. 
er  tuet  ferhoino  in  cordibus.  N.  26,  5. 
so  ferholeno  singest  Mcp. 
au  demo  ferholnen  sines  kezeltes,  in 
abscondiio  tabernaculi.  N.  26,  5. 
Form  und  Flexion: 
Inf.   verhelen.  D.  IIL  94. 
(er)  farhele.  K.  7. 
(er)  ferhale.  D.  IIL  50. 
imp.  s.  uerhil.  Bo.  5. 

p.p.  farholan.  Pa.Ra.i8tIb.Rd. uuas.  VA. 
IL  136   uuari.  Prud.  1.  uuard.  Rd. 
farholon  uuard.  Ib. 
firholan.  gl.  K.    sin.  0.  IIL  14,  37.        i 
ist  0.  IV.  7,  54  uuas.  O.  IL  6, 20. 
uuari.  0.  L  19,  14. 
uerholan  ist  Wm.  4,  1.  3. 
ferholen  sin.  D.  III.  108.  ist'Bo.  5. 
sint  N.  41,8.  uuare.  Bo.  5.  uuirt 
Mcp. 
ferholn  uuas.  N.  21,  15. 
verholn.  Hd. 

farholano  (adverbialiter).  VA-  IX. 
546. 

Cerholeno.  Mcp. 
ferhoino.  N.  26,  5. 
n.  s.  n.  firholonaz.  0.  V.  IJ,  12. 
d.  s.  n.  ferholnen.  N.  26,  §. 
n.a.pl.m.  farholana.  Aid.  4. 
FARHOLANLIH. 

a.  s.  f.  farholanliha,  furtivwn  (amoremj. 
VA.  IV.  171. 
UNFARHOLAN,  unterhöhlen. 

unfarholan,  peculato.  Ra.  ist  O.L15,42. 
cod.  K.  uuari.  0.  IL  3,  6.  (codd.  V.  F. 
H.)  0.  IV.  34,  7.  (codd.  V.  P.)  ih  duao 
es,  quad  er,  redina,  inti  ougiumina 
selida,  ioh  iuih  unfarholan  duau  al- 
lan  minan  suasduam.  0.  IL  7,20  ioh 
thih  iz  unfarholan  ist.  0.  V.  25,  55. 
unforholan   ist  iz  thar.   0.  L    15,  42. 

cod.  P. 
unfirholan  isf.  O.  IV*  25,  55.  cod.  F 
[  55  ] 

Digitized  by  VnOOQ IC 


843  • 


UAL. 


HAL. 


844 


uoarJ.  0,  IL  3,  6.  cod.  P.  IV.  34,  7. 
cod.  F. 
unforholon  ist  0.  I.  15^  42.  cod.  F. 
unfarholano.  Pa.     \      ,  ,  ^ 

unrernolano.  gl.  K.j 
HAUAN,  HEUAN,  IfET^LAN,  ^e^fen. 
(sie)  helliant  Ra.    )        ,     ^ 
hellent  gl.  K.j'  ^^'^«'• 
ANTHEUAN  (ent^e^ren),  enthülle«,  cfe- 
tef;ere. 

(wir)  inthcllemes  inan,  detegimus.  Ja. 
BIHEUAN   (fte^e^leii),  beplleii,   w/ör^, 

/«/.   pihellen    vel     festinon,     munire. 
Em.  29. 
^         (er)  pi hallt.  Pa.     ),  contendU,  disienat^ 
pihelit  gl.  K.i  dispordt. 

,  (sie)  bihellen: 

luagent  ^lo   zemo    argen^    thaz 

sie  genaz  bergen, 
thaz  siez  io  bihellen   mit   ar- 
gemo  uuillen.  O.  V.  25,  68. 
/f.p.  beheilet  iatjvelatum.  Bo.  5. 

n.  j.  m.  beheleter,  amicius  (luminej. 
N-  103,  2. 
üNBlHELlTr 
inu  unpihelito.  gl.  K.\en  veclatim.  Ist 
inu  umpihelito.  Pa.    Senncleatim     zu 
leset),  so  ist  unbihelit  anzunelimen; 
die  Ucbersetzung  inu  scheint  aber  (üc 
en  velatim  (?)  zu  sprechen;  dann  ge- 
hörte dies  Wort  zum  folgenden  UM- 
BIHELIT. 
UMBIHELlt,  p.  p.,  umMlÜ. 
/{•  j.  y.  umbehelitiu   mit  fehl,   circnm- 
aniicta  varietate.  N.  44,  10.  15. 
ÜNFARHALIT.  Pa.     s 
tHNFARHELlT.  Ra.     j,  infronitus. 
UNFIRHELIT.  gl.  K. ) 
HULJAN,  pHen,  goth.  huljan,  altnord.  hj  Ija, 
occtäere,  tegere,  velare. 
(er)  hulta,  vefabat.  A«  hulta  sih,  operiät 
se.  Ma.  Sb.  Bib.  1. 
hulte.  Bib.  5. 
hulti.  Bib.  6. 
GAHULIT,  GAnULT,^/!.  p.,  ^tWU. 
gihuUiu,  obducia.  Bib.  1.  2. 


kehultiu  mit-.  Mcp. 
BIHÜLIT,  BIHÜLT,  p.  p.,  be^fiKf. 
n.  s.  m.  behulter  mit-,  iectHS.  Mcp. 
c/.^.m.n.  pihuletemo    tranche,     amicto 
pocnlo.  Em.  11. 
GAFURIHÜULOT,  p.  p.,  Der^fillf. 
13.  ^. /.  gefurebuUotiu,  obtecia  vidtum. 
Mcp. 
IIALA,/  (oder  hal,  n.?),  J^uHt,  tegmen. 
(lalu,  tegmine.  Gc  8.  9. 
IIALIGO,  latenter.  D.  II.  315. 
IIALINGON,  HALINGUN,  latenter  (angs.  ho- 
linga,  holunga, /r<i5/rii). 
zi  imo  er  (herodesj  ouh  tho  ladota  thie 

uuisun  man  theih  sageta, 
mit  in  gistuant   er    thingon  ich  filtt 
halingon   (halingun.    cod.   F.).    O.  I. 
17,  42. 
HELt,lIELlNA,/.,  fy^XU,  amictus,  velamentum. 
n.  s.  heli,  amictus.  N.  103,  6« 
d.  s.  heli   (dinero   fettacho),   velamenio. 

N.  60,  5. 
71. p/.?  heli,  perizomata.  Ma.  Sb.  Bib.  1.  7. 
•  Sal.  1.  4.  - 

o.  pZ.  helina,  amictus.  Mcp. 
UBARHELI,  /.,  operimentHm.  Ib.  Rd. 
fiRHELt,./.,  scama,  turpitudo.  Rd.  Ib. 
HELID,  tngnrium. 

helid  luzil  zi  thechenno,  tugurium.  Ic. 
HEUDO,  HELIDI.  Ist  eine  solche  Nebenform  von 
helid  anzunehmen  für  hellt  in  in:  tegumine, 
helitin,  thah.  Ic?  u.  in:  UVBIHELID?  INBI- 
HELIDAp?inpihelida,w/öm//j/j.VG.m.313.? 
IIELID  (angels.  haeledh),  m.,    Jg)e(b   (hieher? 
HlLTl  hängt  wohl  so  wenig  wie  nord.  halr, 
vir  über,  hiemit  zusammen?),   kommt    (he- 
lidos^,  n.  pK,   in  Hild.  ist  altsächsich)  erst 
im  12.  Jahrhundert  vor. 
n.  s.  der  helt  bald.  D.  III.  90. 
g.pl.  helide.  D.  III.  111. 
d.pLheUiem.  D.  IIL  86. 

heleden.  Mos. 
t;.p/.  ir  helede.  D.  IIL  107. 


*)  Dies  heli  dos  in  Hild.  ist  doch  wohl  ab 
J^elben  (im  n.  pl.)  und  nicht  als  J£)e(me  (im  acc. 
pL)  zu  nehmen? 


Digitized  by 


Google 


845 


HAL. 


HAL. 


S46 


tis. 


HELDICtf«,  n.  pr., Hiebert 
HELICHA,  r,.  pr.  f.  Hiefaer? 
HEUDOLF.  HEUDPERT.  HEUDCRIM,  n.pr, 
FIELOT  * 

HELOTHELM  s.  HELM. 
HELAWA,  /.,  J&ölf«,  epttu,  palca.  Hieb«? 
n.  s.  helauua.  Mij.  Bib.  1.  2.  7. 
heleuua.  N.  54,  19. 
b el ua  (für  den  lat.  Ablatiy).  VG.^ ,  palea 

l.  192. 
helwe.  Wn.  460.  Hd. 
.  a.  s.  beleuua.  M.  49,  3. 
n.a.pl.  helauua.  Bib.  1. 

heleuua.  N.  34,  18.  49,  3. 
helewa.  D.  IIL  34.  f ,  paleae, 

helewe.  Hd.  ^  paleas 

helauun.  VG.  III.  134. 
helwD.  Tr. 
d.ph  helauun.  M.  30.  Gh.  1.  3.  4  i        . 
heleuuott.  N.  34,  19.  \,paiti 

HELM,  m.,  angs.  heim,  altnord.  heim,  hialm, 
,    ^tXxai  galea.    Cf.  helraui»  in  l.rip.  36. 
n.  s.  heim,  galea,  cässis.  Ja.  Sg.  184.-Wn. 
460.  863.  Rd.  F.  D.  11.  339.  Tr.  Zf. 
Pr.  V.  t.  0.  V.  1,  16. 
d.  s.  helme,  castide.  VF.  Pru J.  1.0.  II.  335. 
HELM.  HELftlUNI,  n.  pr. 
EBURHELM.  EGIHELM.  OTHELM.  UODAL. 
HELM.    ADALHELM.   ARTIIELN.    AKT- 
HELM.  ARNHELM.  ENGILHELM.    ANS- 
HELM  (9inf(IiiL).  WIGHELM.  WILIHELM 
(fflil^trin).  WUNNIHELM.  WOLFHELM. 
WINTHELM.'LIUTHELM.  LAflIDELHELMI. 
-    REGINHELM.  RATHELM.  RUGHELM.  ME- 
GINHELM.     MÜOTHELM.     MÜNIHELM. 
MUNTHELM.     BATÜHELM.     PILIHELM. 
BRUNIHELM.  FRIDUHELM  (gribMIm). 
FRIUNTHELM.  GUNTHALM,GUNDHELM. 
GERHELM.  GISALHELM.  GOZHELM.  HRU- 
ODHELM.  THEOTHELM.  SIGIHELM,  n.pr. 
HELMGER,     HELMGAUDiw.     HEHMCOZ. 
HELMHART.HELMBERT.HELMRAH,n./»r. 
NASAHELM  (?),  m. 

nasahelmes,  vectigalia,  Ra.  gl.  K. 
CHUNINCHELM,  m.,  diadema.  R. 
.    HELOTHELM.  R. 
HELANTHELM.Ib.Re 


I,  m.,  latibulum. 


SIKIHELM,  m.,  corona.  Pa. 

HELMACHÜS  s.  ACHÜS. 

KIHILMI  (hieher?),/r«/«rfö.  Rb.;  cf.  das  foU 

gende  CAHILMIT. 
CAHILMIT  (hieher?),/««/«?/«»«.  R.;   cf.  das 
.      vorige  KIHILMI. 

GAHELMIT,  GAHELMÖT,  ge^dmf,  galeatus. 
kahelmit,  galeatus.  R. 
ein  gehelmot  ti etna ,  galeatavirgo.  Mcp. 
HOLEBAR,  ^c^tbar. 

holebara«  tacenda.  D.  II.  314. 
HOL  (wird  hol  und  hol  geschrieben),   (o^I, 
angels.  hol,  cavus.  —  Hieher? 
n.  s.  n.  höla;^,  scabra  (seges  turbiddram  cul- 

parimj.  D.  II.  316- 
a.s.m.  holan,  inane,  non  tolidum.  Rb. 
a.  s.  fr  holun.  Sb.  Gd.  2.j 

holen.  M.  28.        j' <^''»«"«- 
n,  ;d/.?  holon,  concava  (caminij.  M^vt.  Oder 

ist  es  subsL? 
d.  pl.  olem:  in  olem  felisom,  concavU 
saxis.  gl.  K. 
holen,  cavis  (follibusj.  P,  U.  33t 

iiolastat; 

UNHOL,  itn^Dl,  soUAis. 

n.  s.  n.  ünboliz,  solidum.  Org. 
HOL,  n.,  Jg)D&I,  S^mti  8o(^i  angeU,  bal, 
caverna. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
concavnm.  Prud.  1. 
caverna.  Em.  39,  Rd.  Is.  9,  4. 
cavea.  Em.  12. 

baratrum.  M.  28,  Sb.  Gd,  J.  3.  4.  Ic.  R.  F. 
specus.  R.  D.  II.  337. 
spelunca.  \k.  III.  424.  VG.  III.  145.  Ib.  N. 

56,  1.  Le.  1.  3.  Ra.  gl.  K. 
anfrum.  Ja.  Ib.  gl.  K.  Ra.  Pa.  Rb.  BI.  Bo.  5. 

Pnid.  1. 
laiibulum.  Rb.  ^ 
latebra.  F.    VG.   III.  544,    VA,   III.   232. 

Mart. 
vorago.  Gh.  3.  Pa. 
gnrges.  Mcp. 
fossa.  Gc.  8. 
scatebra.  D.  II.  313. 
foramen.  Em.  19.  Rb. 
eonclava.  Gd.  4. 


[55'] 

Digitized  by 


Google 


847  ' 


UAL. 


BAL. 


848- 


in  liole,  in  centro.  Sh. 

holir,  fauces  (latronum).  MA.  1«  Bib.  1» 

2,  5.  7. 
pardon  holer  (montes  par darum).  Wm. 

4,  8. 
holir,  domos  CmnrisJ.  VG.  I,  182. 
uf  taten  sich  des   himeles  holer.   D. 
111.  60. 

Form  und  Flexion: 
if.  s.  hol.  gl.  K.  Pa.  R.  Ra.  Ja.  Ib.  Ic.  Is» 
9,  4.  Sg.  242.  Gd.  1.  4.  Gc.  8.  Sb. 
M.  28.  BI.  F.  Em.  19. 
ho  iL  F. 
hei.  Gd.  3. 
d.  s.  hole.  Rb.  Bo.  5.  Mcp.  N.  56,  1. 
fl.  s.  hol.  Le.  1.  3.  Gh.  3.  N.  56,  1. 
n.pl.  hol.  Prud.  1. 

holir.  Pa.  MA.  1.  Bib.  1.  2.  5.  7.  Gd.  4. 

VG.  IIL  145. 
holer.  Wm.  4,  8.  D.  UI.  60. 
</.p7.  holirum.  Rh.  Em.  29. 

holirun.  VG.  IV.  364.  VA.  III.  232.  Rd. 
holiron.  VG.  m.  544. 
holirin.  D.  n.  313. 
holon.  D.  U.  337. 
a.pL  holir.  Em.  12.  Mart  VG.  I.  18Z 
holar.  VG.  IL  216. 
holer.  VA.  XIL  389. 
,  HAGANINUN  HüL.  Ortsnamen. 
IIEGGIHOL. 
d.pLin  den  heggiholeron  (heggeho- 
leron.  Wm.  L  HI.  IV.  IX.  heg- 
genholeron.  Wm.  IL)  nistest 
Wm.  2,  13.  14. 
STEINHOL,  n.,  spelunca. 

a.  s.  steinhoL  speluncam.  Bib.  1. 
HOLERENBERG.  Ortsnamen. 
hol!,/.,  J£)6MC/  angels.  hale,  caverna. 
n.  s.  holi,  virago.  gl.  K.  (Pa.  hat  holir.) 
d.  s.  holi  (hoL  Bib.  5.),  iegtanerUo  (mon- 

tis).  Mi^.  Bib.  1.  2.  cavea.  Prud.  1. 
a.  s.  holi,  vacuitatem  (ariifex  Ugnum  cur^ 
Vfwi  sculpat  diligenier  per  vncnU 
tatem  suam  (n>enn  er  müßig  if{.  Lu- 
ther). Uq.  Sb,  Bib.  1.  2.  4.  6.  7. 
dnrh  die  holi  (der  Larven).  Nf. 


HOLO(?)  r^/  herlunc,  ypogeum,  aedifiaum 

stilß  terris.  Tr. 
HOLODO,  m. 

g.  i.   holodin:  loh  des  holodin,  oi  fo^ 

raminis.  Gd.  1. 
n,pl? in  holodun,  in  cloacas.  Gh.  3. 
HÖLING. 

a.  s.  h6ling:    rngh  kat  in  hAling,  dar 

ist  sin   segengcda.    N.   36,   20. 

föne  irdisken  gedanchen  uuer- 

den   sie   uferhauen  in  hAling, 

also  daz  stuppe  tuot  föne  uuin- 

de.  N.  34,  5. 

HOUAN,  HOLÖN,  ^9(en,  angels.  holjan, 

exoaearek 

(er)  holot  M/t.  Bib.  2.),  fodit   (ierram 

hol  it.  Bib.  5.  )         ungfäaj. 

(sie)  holant,  pcf^forant   (Ugnttm  crehra 
acuminej.  D.  H  327.  Prud.  1. 
holint,  excQvant.  Bib.  5. 
p.a.  holanti  steht  in  VG.  IL  231.  bei  in 
solido  puternn  demiiii  mit  der  Glosse 
ne  ager  iii  coticavus. 
GAHOLIT,  GAHOLÖT  (GAHOLi:T?),  get 

kaholot,  pcavata,  Em.  13. 

€i.  s*  m.  giholeten,   incuswn   (lapidem, 

Mühlstein^.  VG.  L  275. 

ARIIOLÖN,  auiiii^UvLf  excavare. 

(sie)  irholont,  excavani  (aquae  lapi- 

des).  M/ii.  Bib.  2.  7. 

p.p.  erholot      >      ,  ,  , 
UAL    1    *u  (>  dolata. 
h^rholoth.j' 

(HOLREN,  dolore.— ih  holre,  dolo.  HA) 

HOLA  ('f.?),  58ru(<>  (am  Unterleibe),  hernia. 

Em.  31.;  nord.  haull,  heivtia. 

HOLOHT,  herniostis. 

holoht,  penderostis.  Em.  32. 

n.s.m,  holohter,  hermosus.  Ma.  Em.  31. 

Bib.  1.  9.  12.  13.  Zf.  (Id.)  pon- 

derostis,   cui  humor  viscerum  in 

virilia  labiiur.  F. 

haolohter,  ponderosus.  0. 

holohtar,  herniosiis.  A. 

holocter,  herniosus.  Bib.  10.  11. 

holochter^  hermosus.  Bib.  5. 


Digitized  by 


Google 


849 


HAL. 


HAL. 


850 


bSlohter,  herniosus.  Bib.  8. 
holiter,  ponderost$s.  Gc.  12« 
HOUAN,  HUOUAN, /rfwfrar/.    Cf.  golh.  hd- 
]ön^  frandare.  —  Ilieher? 
huolida  (3.  p.  s.  praet,): 

druhtin    suuor   davite    in    uuarnissu 
cndl  ni  huolida  imu^  furavit  domntis 
david  in  veritate  et  non  frustrabitur  cum* 
Is.  9,  1. 
HULLA,/,  J^UU. 
n.  s.  hulla,  palla.  Mcp. 
a.  s.  hullun,  velamen.  VA.  I.  653.  715. 
HWiZHÜLLA,  /• 
d.  s.  uuizhullun  [si  (iuno)  saz  kchul« 
tiu  mit  iro  uuizhuUuu],  lacteo 
calunmate.  Mcp. 
HULULAClJAiN. 
HULLITÜOH. 
HULIA?  volutabris.  Em.  19. 
HÜLID,  m.,  HULIDA,  f.,  ^ulle  (JbtUSmi). 
velamen. 

holiih,  operto^  Gc.  8-  Hiehcr? 
in  hulidtt,  in  velamento  (oculorumj.  RIk 


PIHULLID.  gl.  K.)        , 
PIHULLlT.Ra.     V  ^'^^'^'^' 


IIÜLLING,  n.  pr  u.  HÜLLINGA,  Orten.  Hiehcr? 
HULSA,/.,  f^üiXUf  siliqun. 

n.  s,  hülse,  siliqua.  Hd. 

€7./;/.  hülse,  siliquas.  Hd. 
GRASINHÜL,  n.  pr.  Hicher? 

lljCxlj»  2,  vielleicht  sanskr.  cal,  se  movere, 
oder  srl,  ire,  scheint  mir  als  Wurxel  für  häli, 
lubriciss,  hala  undhalda,  clivus,  h a I d , pi^onns, 
hald^n,  v^ro^^r^,  huldi,  gratia,  aufgestellt  wer- 
den zu  können;  auch  ftir  halba,  latus,  regio, 
halb,  dimidiuSf  bihalb6n,  circutndare,  halb 

(oder  zu  HALF?))  mannbnum»  hal&n,  or- 
cessere,  hals,  Collum^  halm,  culmns,  halte, 
ciboy  halt ypotius?  s.  aber  diese  Wörter. 

JlLÄJLi«  3.   vielleicht  die   primäre  Wurzel  von 

UixLi  X  9  und  mit  sanskrit.  hr;,  prehen^ 
dere,  oder  dhr>,  tenere,  zusammenzuhalten.  *- 


HALS,  HALM,  HALÖN  konnten  auch  hier- 
aus   abgeleitet  werden.     Cf.  diese  Wörter  und 

HAL.  1.2. 

HAL,  ©alj,  lat.  sah 
HALLA,  Ortsnamen  (einer^  Saline)« 
HALHUS,  salina.  Bib.  6. 
HALASALZ,  Namen  einer  Pflanze.  W.  Hieher? 
HALGRAVE.  Mon.  boic.  280.  (v.  J.  1130.) 
HALEBAH,  HALLEBAH,  Bachnamen.    Hieher? 

HALadara,  n.  pr.  f. 

HAAL  s.  HAHALA  in  HAH. 

HALus,  gallischer  Namen  einer  Pflanze,    (halns, 
r  qnam  galU  sie  vocant,  veneti  cotoneam,  mede* 
tur  lateri,  item  renibus  etd.  Plin.  26.^ 

HALöN,  HOLÖN,  HOLfeN,  &oIen.    S.  Wurzel 

HAL.  2. 3. 

Bedeutung  nnd  Gebrauch: 

arcire.  R. 

accire.  Pa.  Ra.  gl.  K. 

vocare.  Frg.  17.  19.  27.  T.  125.  133.  VG.  1. 157. 

Sollicitare.  Can. 

petere  (saljgheit).  Bo«  5. 

repetere.  Ib.  Rd. 

exhibere.  Ib. 

exseqm.  Gc.  8. 

ducere  (uxorem).  T.  29,  2. 

imponere  (legesj.  Can.  4. 

clamore  cererem  in  tecta  vocent^  ha  Ion.  VG. 
L  347. 

ther  sie  zimo  holota,  zi  giloubon  sinen 
ladota.  0.  L  1,  118. 

80  si  thaz  gizelita,  thia  suester  si  sar  ho- 
lota. 0.  111.  24,  37. 

ih  sah  thlb>  er  thih  boloti  iofa  philippus 
giladoti.  0.  II.  7,  63. 

intfahet  thaz  er  uuorahta,  richi  thaz  er 
garota, 

er  anag^engi  uuorolti  er  iuih  Ib^ira  holoti. 
0.  V.  20,  70. 

hole  hera  ihinan  gomman.  S.  46. 


Digitized  by 


Google 


851 


HAL. 


HAL. 


852 


halo  thie  uuurhton.  T.  109. 

ir  halotut  mih.  T.  152. 

thaz  sie  ihes  gizilotin,    imo    einan   esil 

holotiö.  O.  IV.  4,  6. 
thie  iangoron   iro   zilotun,   In  koufe   in 

muas  tho  holotun.  0.  IL  14,  11. 
holont yducunt  (quenun).  T.  127. 

Form  und  Flexion: 
Inf.   halon.  R.  Frg.  19.  Pa.  Ra. 
holen,  gl.  K.  Can.  1.  Bo.  5. 
(holen.  D.  UL  101.) 
halonne.  Ib.  Rd. 

(zi)  halonne.  Ib.  T.  125.133.  Gc  8. 
(du)  halos.  Ib.  tld. 

halost.  VG.  I.  157. 
(er)  halol.  T.  29,  2. 
(sie)  halont  Can.  4. 
holont.  T,  127. 
(sie)  halon.  VG.  |.  347. 
(er)  halota.  T.  79.  Frg.  17.  27. 

holota.  0.  IIL  24,  37.  codd.  P.  F.  O.  I. 
1,  118.  cod.  F.  O.  III.  20,  72.  cod.  F. 
holfela.  0.  I.  1,  118.  codd.  V.P.  III.  24, 
37.  cod.  V. 
(ir)   halotut.  T.  152. 
(sie)  halotun.  O.  II.  14,  11.  cod.  F. 

holetun.  O.  U.  14,  II.  codd.  V.  P. 
(er)  holoti.  O.  IL  7,  63.  V.  20,  70. 
(sie)  holotin!  0.  IV.  4,  6.  cod.  P. 
holetin.  0.  IV.  4,  6.  cod.  V. 
imp.  s.  halo.  T.  87.  109. 

holo.  0.  IL  14,  47. 
hole.'  S.  46. 
GAHALÖN. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
vocare.  T.  22,  5.  112.  115.  118.  135.  149. 
expetere*  R^.  Ib«  ^ 

assumere,  Mat. 
adipisci.  R.  Ja.  Ib.  Re. 
o^tinere.  Sg.  193. 
possidere.  Gc.  8.  9. 
gahalonti  uuesan,  sortiri.  Gt.  4. 
gahalonti  uuesan,  defendL  Gc.  4. 
kihalot  uuesan,  adipisci.  Rb. 
gthalitaz,  excitum  (genus  cyclopum  e  sil- 
visj.  VA.  IIL  676. 


keholetez  (fiur  VLzet''),exaNclata  Og^iV* 

Mcp. 
sela  fram  hello  kihalota,  nccromantia.  Ic 
kahaloteru  odo   kaeiscoteru   urprüttl, 
"^      des   man  dana   uona  deru    chlrichun 

mit    unrectu    farchaufta    odo   pinam. 

Em.  3. 
kahalote,  ad/iibiti.  Can.  3. 
kaholot  uuerdant,  subrogantiir.  Da. 
gihalotemo  uualtambahte,  accersito  ctn- 

tnrione.  T.  212,  5. 
gihalatero  menigi.  T.  90. 
gihalotin  magin^  vocatis  magis^  T.  8,  4. 
gihaloten  sinen  iungiron,  convocatis dis- 

cipulis.  T.  44,  2.. 
giholo  mit  thir  noh  einan.  T.  98.  ' 
gihaloti  sine  scalca..T.  151. 
sie  gihalotun  sine  eldiron.  T.  132. 
ir  gihalotut  mili.  T.  152. 
gihalota  then  brutigomoti.  T.  45,  8. 
gihalot  sina  friunta.  T.  96. 
gihalota    thia    forlazzanun    (quenun). 

T.  100. 
dhazs  uuir  dhea  oCQist  chihaloda  dhera 

alosnin    uuidhar    sinemu    dodhe    bi 

sculdim    dheru    stedi    aerliihho    ^ra 

beremes.  Is.  9,  5. 
gihalota  sia  zi  imo.  'r  103. 
then  uuirt  er  thara  ladota  ioh  zimo  nan 

giholo ta.  0.  II  8,  43. 
gihalot  alla  uuerlt  in  eht  T.  90. 
ih  gihalota  fon  egyptin  minan  sun,  vo- 

cuvi.  T.  9,  4. 
bi  thiu  giholota  siu  thar  Iheru  dohter 

thaz  guat  0.  IIL  11,  27. 
ther  thaz  Höht  thir  heim  giholota.   O. 

IIL  20,  72. 
then  furiston  therera  uuorolti  notagan 

giholoti.  O.  IV.  12,  63. 
thaz  si  thes  giziloti,  thes  uuazares  gi. 

holoti.  0.  IL  14,  14. 

nohmerahoupitkelt  kahalot,  ampliorem 

summam  recepit.  Em.  3. 
thiu  mna  gihalota  zehen  mnas.  T.  151. 
abur  gehalont,  repetunt.  Can.  4. 
gihaloti,  cognosceret  (virunij.  M«. 


.  Digitized  by 


Google 


853                    HAL.  HAL.                    854 

Form  und  Flexion:  ARHALÖN,  tx^oUw. 

//i/.   kihalon.  Ib.  Rd.  ,  (sie)  irholotin:  gibot  thaz  sies  glzilotin, 

ze  gahalonne.  Gc.  8.  9.  ioh  armu  uuiht  irholotin.  0.  IV. 

(ih)  kahalon.  Rd.  6,  23. 

giholon.  O.  V.  7,  51.  p.a.  arhalanto,  r^vorantfo.  Gh.  3. 

(er)  gahalot  Mat  p.p.  d.s.m.n.nTha\olemo,gxacta.Em.i9. 

kahaloL  R.  Em.  3.  Can.  9.  10.  12.  UUIDAR  GIHOLOT     t»itb<tStb»U)  uuesan, 

gihalot.  T.  90.  96.  100.  revocari.  W.                        »^      J 

(sie)  kihalont  Em.  '33.  ZUOHALÖN,  ju^ole «. 

,..  ,  ef?'"/7S5^";-  1*  (sie)  zuohalotan.  M«.                \    . 

(ih)  gihalota.  T,  9,  4.  ^u   i   ^         cu    d*u  4   o  I 

)    (  I    L    I    ^      TL    »  zuohalatun.  Sb.  Bib.  It  2.f,  flcc^tf^ 

(er)  kahalota.  Ih.  Re.  ,    ^i    i...      ut    «              )           ^ 

^  ,    ,    ,   ^      c      4no  zuohahtin.  Bib.  7.             1      ruat. 

kebalota.  Sg.  193.  ^    .  ^i.    ^    «u    c.                 1 

..111      ?    rk   *-  zuholten.  Bib.  5.                ; 

chihaloda.  Is.  9,  5.  yiTOrAHAfAN 
gihalota.  T.    19,  3.  45,  8.   103.   108.       ^^«^AHALOW. 

112.  115.  118.  135.  149.  151.  ^^'^  zuogihalota  (ziigiholit  Bib.  5.),  od- 

giholota.  T.  22,  5.  94.  125.  0.  II.  7,  sciverat.  Mg.  Bib.  1.  2. 

75.  8,  43;  III.  II,  27.  20,  72.  HOLüNGA,/.,  ^olung. 

(wir)  giholatunmcs.  T.  153.  ^  ^-  halungo,  repetitione,  Heratione.  Bib.  1. 
(Ir)  gihalotut  T.  152. 

(sie)  kahaloton.  Ja.  HALA,/.,  siUqua.  Lc.  5.  VG.  L.74.  Bib.  10.  11. 

gihalotun.  T.  132.  TT  A  T 

(er)  gihaloti.  Mv.  Bib.  1.  2.  T.  151.  zu  llAJj.  1.? 

giholoti.  0.  II.  14,  14.  IV.  12,  63. 

(sie)  giholotin.  0  IV.  4,  6.  cod.  F.  jj^^A  a  HALI,  /.,  divus.    Cf.  HAL-  2., 

iw;?.  *.  gihalo.  T.  110.  UATn         uTt  f 

giholo.^r.  98.  HALD  u.  HALI. 

p.a.  gahalonti.  Gc.  4.  hala,  v.,  halda,  c/it;iw.  F. 

kahalontL  R.                   "  hali  v.  sticchili,  crepido.  F.  1.  2. 

;o.  p.  kihalot  uucsan.  Rh.  hale,  v.,  stckel,  crepido.  Mon.  2. 

gihalot  uerde.  Em.  33.  Sollte  halen,  das  bei  illä  (tmdaj  raucum  per 

kebalot  uuesan.  VG.  4.  '^'*ö  murimtr  saxa  ciet.  VG.  I.   109.  steht, 

kaholot  uuerdant  Da.                   ^  *u  ^oxa  und  also  hieher  gehören? 

n.  ^./.?  kihalot a.  Ic.                        '  lö  Schmellers  baicr.  Wörterb.  II.  166.  ist  aucfr 

^     n.  s.  n.    keholetez.  Mcp.  «»»  Adj. 

gihalitaz.  VA.  III.  676.  anahal,  acclinisj 

d.  s.  m.  gihalotemo.  T.  212,  6.  ^  ei«  althd.  Wort  aufgerührt. 

d.  s.  /.  gihalatero.  T.  90.  yy  .  yy               v 
kihaloterii.  Em.  3.  Can.  9. 12.  HALA  s.  IIAHALA  in  JtlArl. 

gahaletero.  Can.  8.  ^ 

n.pL  m.  k  aha  lote.  Can.  3.  HALF,  lubrtcus^  caduciss,  nord.  hall.  Cf.  HAL.  2. 

kihalote.  Can.  1.  hali.  M>.  Sb.  Bib.  1.  2.\ 

gehalota.  Can.  4.  haiin.  IV.                         l    ?  /  •         i  i 

d.  pl  gihaloten.  T.  8,  4.  44,  2.  89.       hale.  Bib.  5.  Hd.  ('  ^*^'«^»  iuhricum. 

108.  151.      '  h^le,  haeie.  Hd.          ) 

giholotan.  A.  if.^.  m.  it.  hilemo:  mit  hälemo  fahs'e, /i^/^riVo 

ÜNGAHALOT,  indeptus.  R.  X.  crine.  Mcp. 


Digiti^d  by 


Google 


855 


HALÖ.  HALL. 


HALL. 


856 


«•  p'«/-  ha^cn:  diehälen  gchSi,cadiu:adona. 
/  Bo.  5. 

HALO) ».  pr. 

HALL.  «GAL,  CALL. 

HELLAN  (hall,  hüll),  gellen  (als  töne«,  üUtf 
eittfliimmen;  cf.  die  gleiche  doppelle  Bedeu- 
tung von  jtlmmen),  sonarcn  cansonare,  (Nord, 
hella,  fundercy  hvella,^o/ior^.) 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
consonare.  Mcp. 
concrepeure.  Pa.  gl.  K. 
suozo  hellentiu  seitsang.  Bo.  5. 
uuara  dax  sang  helle,  sonnerit,  Mcp. 
ili  thuzinote,  theiz  scono  Ihoh  gilute, 
ioh  goies  uuizod  thaiine  tharana  scono 

helle.  O.  I.  1,  38. 
sie  (stimma)  hellent  mir  so  suozzo.  N. 

41,  5. 
thir  al  thar  scono  hillit,   tbaz  musica 

gisingit  0.  V.  23,  187. 
in  ein  hellen,  concentus  edere.  Mcp. 
hellent  in  ein.  Org. 

ne  hellent  in  ein,  dissident  (mores).  Bo.  5. 
necessaria  ne  hellent  nicht  tien  anderen 

contradictorie  nube  contrarie,  sequuniur. 

Org. 

Form  und  Flexion: 
Inf.  hellen.  Mcp. 
(er)  hillit  O.  V.  23,  187. 
(sie)  hellant  Pa.  gl  K. 

.     iiellent.  Org.  Bo.  5.  N.  41,  5. 
(er)  helle.  0.  I.  1,  38.  Mcp. 
p.  a.  a*pl  m.  hellentiu.  Bo.  5* 
GAHELLAN  (ae^clUn),  concinert. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 

concinere.  Mcp.  M.  33.  Can.  10.  11.  Sb. 

concordare»  Gc.  3. 

convemre.  Bo.  5.  Ar.  2.  M.  1 1.  Can.  10. 11. 13. 

concurrere.  Gc-  10  Bib.  7.  Ep.  can.  1.  3.  4. 

commeare.  M.  18.  Can.  10.  11. 

congruere*  Gh.  1.  Gc.  3. 

c^nsentire.  Bo.  5. 

respondere.  VA.  VL  474. 

disposUioni  nostrae  resultaiy  gihilli  t.  M.  15. 


uncinin  gehellen,  succentlbus  convenire. 

Mcp. 
veritas  veterls  testamenii  gihillet  miseri^ 

cordiae  novi  testainentu  N.  84,  11. 
daz:  noctibus,  dises  iungistin  cantici  ge-   « 
hillet  demo  cedar   des   eristin  alle- 
luja.  N.  de  ps.  gr 
uuieo  gehellent  diu?  N.  118,  3. 
nominum   nnmenis   concinebai,   gchillet. 

Mcp. 
übe  possibile  imo  (necessario)  ne  ge  hil- 
let,   so  gehillet  imo  aber  sin  lou- 
gen.  Org. 
zesamine  gehellent,  consentiunt.  Bo.  1. 
necessaria    nicht  contrndiciorie    ne   ge- 
hellent ticn  possibilibus,  sequiiniur.  Org. 
possibiU  peidiu  gehellent  Org. 
übe  /wssibile  geh  eile  necessaria.  Org. 
ehalt  heizenio  gchelle.  Bo.  5. 
ni  gihellanten,  non  concurrentibus  (vo- 
bis   in    eandem   luxuriae    confusionem. 
epist.  petri  1.  4,  4.^.  Mc. 
gihellaner,  Concors.  Gh.  1.  2. 
riihmus   dulcis   et   iinnulus,   gihellaner. 
Bib.  1.  2. 
Form  und  Flexion: 
Jnf»  gehellen.  Mcp. 
(er)  gihillit.  M.  15.  Can.  7.  10.  11. 

g  e  h  i  11  e  t.  N.  84»  1.  de  ps.  gr<  Bo.  5.  Org. 
(sie)  gihellant.  Gh.  1. 
giheillant.  Gc  3. 
gihellent.  M.  15.  29.  Gc  1.  6.  Can. 

10.  11. 
gehellent  N.  118,  3.  Bo.  1.  5.  Org. 
(er)  gehellc  Org.  Bo.  5.  Gc  10. 
(sie)  k  eh  eilen.  Ar.  2. 
(er)  gihaL  VA.  VI.  474. 
(sie)  gihullun.  M.  11.  Can.  10.  11. 
gihiillon.  Can.  13. 
gihuflen.  Mcp. 
p.a.  gihellanto,  concordanio.  Gc  3. 
r/.^.m.  gihellanter.  Sb. 

gihellenter.M.23.  Can  10.11. 
</.  pl.  gihellanten.  McEp.  can. 3. 4. 
gihellent en.  Ep.  can.  1. 
gihellintia  Bib.  7. 
p.p.  n.J.  m.  gihellaner.  Bib.  1.2.  Gh.  1.2. 

OAHEL. 


^■\ 


Digitized  by 


Google 


857 


HALL. 


HALL 


858 


GAHELLANl,/ 

cf.  s.  gibellani,  responsione.  Gel. 6.  M.29« 
GAHELLANLtH. 

giliellflnlihi,  consono  forej.  Prud.  1. 
GAHELLANÜSSr, /. 
in  gihcllaniissiy  adsenm  (nemorumj.  VG. 

IIL  45. 
GAHELNUSSIDA, /. 
c?«  j.   gibelnussida,    Organum   (orU). 
l>rud.  1. 
ENTHELLAN  (entteHen),  discrepare,  dUso- 

nare.  Ja. 
WIDARHELLAN,  tölber^ellen,  resultare. 

nuirtirhellen,  resuUare.  A. 
HISSIHELLAN,  tntö^^clleni  discrepare. 
BedeotüDg  und  Gebrauch: 
discrepare.  A*  Mqi. 
disiare.  Prad.  1. 
dissidere.  VA.  VIL  370.  M.  5.  Marl.  Can.  13. 

D.  IL  347. 
desilire.  M.  8.  Can.  10.  11.  13.  Sb. 
dissiltre.  Can.  7. 
missabcllenta,  discordia  fsono  oraj^  VA. 

IL  423. 
no,  qnad  er,  ni  helet  mih,  uuio  ir  fir* 

noraan  eigit  mib, 
nu  sie  bi  mih  so  zellent,  so  harto  mia« 

aihellent  0.  10.  i%  22. 
an  demo  gechose  missehillet  ofto  der 

casus  tero  conversionis^  differL  Org. 
darana  missehellent  die  liute,  hominum 

jadicia  depugnani.  Bo.  5. 
missehellent  (site)  ein  anderen.  Bo.  6. 
theiz   uuari   in   ala   lichi   thera  sinera 

lichi 
nuiht  ni  missihulli,  sid  si  sia  (timicam) 

selbo  spuuni, 
ihaz   niaman   tha(   ni   riafi^  sid  si   sia 

selbo  scuafi, 
thaz  uuiht  thar  missihulli  thes  licba- 
men  folli.  O.  IV.  29,  45—48. 
Form  und  Flexion: 
Inf.   missihellan.  M.  5.  Mart 

missehellan.  Can.  13. 
(er)  missihillit  A.  Prud.  1.  VA.  VIL  370. 
missihillet  Can.  13. 
missehillit  D.  IL  347. 
IT. 


missehillet  Oi^. 
(sie)  missihellant  Sb. 

missibellent  M.  8.  Can.  10.  0.  HL 

12,  22. 
missehellent  Bo.  5. 
(er)  missehelle.  Mcp. 
(sie)  missihcllaa  Can.  11.. 
missehellan.  Can.  13. 
mi ssihol lin   C^icjj  dissiliant.  Can.  7. 
(oder  statt  missihulltn?), 
(er)  missihulli.  O.  IV.  1!9,  46.  48. 
p.a*  missehellendo.  Bo.  5. 

a,pLm.  missahellenta.  VA.  II.  423. 
GAHELLI,  dt^tUf  comonans.    Pas  simpL  hei, 
iftUi  sonorus,  clarus,   kommt  im  AJthocbd. 
nicht  vor. 

Bedeutung  und  Gebr^ucli; 
consonans.  M/4. 
iinnulus*  Bib.  7. 

belliu,  canora  (vox).  Wn.  1542. 
die  gehellen  herta,  concordes  vicesfiem- 

porumj.  Bo.  5. 
föne  gehellemo  anastoze,  meltco  appulsu. 

Mqp. 
iunuere  hendc  sint  gehellc  zeunrehte, 

N.  57,  3. 
tie  gehelle  sint,  consetfuentiaef  Org. 
gehelle  anterunga,  consonas  gesticutaiia* 

nes.  Mcp. 
gehelliu,  convenienfia.  Bo.  5, 

Form  und  Flexion: 
giheL  M/i»,  Bib.  7. 
d.  s.  m.  gehellemo.  Mcp^ 
n.a.pl.m.f.  gehelle.  N.  67,  3.  Org.  Mq>. 

gehellen.  Bo.  5. 
n.  ph  n,  gebelliu.  Bo.  5» 
GAHELLi,  /.,  concentus,  concordia, 
n.  s.  gihelli,  concentus.  £b. 

gehelli»  concordia^  Bo;  5.    Jie   ist 

nteht  allitt  gehelli  under  dien 

ubelen,  inter  se  improbi  nequeunt 

convenire:  Bo.  5. 

0.  s.  gehelli,  harmoniam.   Mcp.    pacem 

(dero  sternon).  Bo.  5. 
UNGAHELLt,  /.,  discordia. 
17.  #.  ungehelli,  discordia*  Bp.  5. 
g.  s.  ungehelli,  discordiae.  Bo.  5. 
[  56  ] 


Digitized  by 


Google 


859 


HALLA— HELL. 


HELLA. 


860 


UNHELLI  (tttt^etl),  dissanans. 

(unhell,  vetania.  Ic.  ist  wohl  nnheil   %n 

lesen.) 
nnhelle  sint  sie  (snegala).  Mu. 

EINHELLT,  ein^elUdi  consonus. 
im  einheilen  l&ton,  harmonicis  tinmtibui. 

MISSIHELLT,  mttf^eUis,  dlssonus. 
inissahellem  (sic)^  dissldentum  (sie).  Pnid.  1. 
missehellita,  dissidentes.  A.  ist  auch  wohl 

Entstellung. 
n.pLf*  missehelle  uutsä.  Bo.  5. 
n.pLn.  missehelliu.  Bo.  5. 

missehellen  (elementa).  Bo.  5. 
a.pLn.  missehellen,  dissona  (eUmentaJ. 

Mop. 
MISSEHELLI,  /.,  diversltas.  Bo.  5. 
EPINHELLIGI  (Sc^o?),  f..  steht  fiber  condave 
in  cui  vocis  instar  aemulae  condave  reddH 
concavum.  D.  IL  322. 

HALLA?  cf.  HALA,  aliqua,  und  HALus. 
UUINTABHALLUN,  lambruscas  (labrusca  wird 
auch  mit  uuintarperi  in  Rh.  übeiseist^  Rb. 

HALL— 

ji  OMiiem  de  hallis  aut  de  grioKbei  re  eum  co(h 
peruerit  und  aut  de  hallis  atU  de  ramls  eum 
cooperuerit.  L.  sal. 

HALLA)/.,  stallt;  angels.  healle,  aala,  pala* 
tium^  coenaculum. 
g.  s.  halla,  iempli.  H.  24. 

helan  8.  HAK 
HEU  8.  HAL. 

HFJilBKRG,  Ortsnamen. 
HELiSACHAR,  Octanamen.  Urk.  v.  817. 

HELL-  8.  HALL- 


HELLA, HELLIA  (cf.  HAL- 1.),/,  JE>8ire, 

goth.  haija,  angels.  helle,  orc//^,  i/i/miiMii.  Cf. 
nord.  hei,  mors   und  ^ie  Todesgottin  (sanskr. 
kalt).  —  Hella  ist  im  Nord,  petra^  gel^  und 
hellir  (pl.  m.)^  anirum. 
n.  #.  hella.  >Ym.  8,  6.  Mcp.  gehenna.  Rc.  Tr. 
infemus.  Ne.  N.  85,  13. 
then   tod  then  habet  funtan   thiu 
hella  ioh  firsluntao.  O.V.23,265. 
hello,  siyx.  Eb. 

helle,  gehenna^  Hd.  infernus.  Hd.  bara* 
trum.  Hd. 
g.  i.  hella.  K.  p.  5.  7.  T.  26,  4.  28^  3.  3. 

hello,  in/ertä.  N.  17, 6.  48, 16.  Nd.  Mcp. 
der  hello  iouis  (kann  auch  vA&compo» 
siium  angesehen  werden),  ve/ovis.  Mcp. 
helle.  F.  Nm.  U. 
d.  s.  hella.  N.  H. 

hellu.  O.  V.  4,  47.  16,3.  21, 12.  Oh.  23. 
hello.  Ct  79.  Ps.  Bo.  5.  N.  1,  1.  15, 10. 
29,  2,  30,  19.  36,  28.  48,  12.  49,  22. 
5^  16. 

sela  fram  hello  kihalota,  n^roman- 
tia.  Ic 
heillu,  pernicie.  Em.  15. 
helle.  N.  a 
hellL  Ho. 
hclliu.  Wo.  2.  T.  107. 

ze  deru  helliu,  adinteriium.  Gc.  8. 
a.  s.  hella.  K.  4.  7.  T.  65,  4.  N.  9.  18.  30,  18. 

33,  22.  Bo.  5.  Mcp.  Nm.  II. 
g.pL  hellono: 

ioh  er  uuurbi  thuruh  not  fon  he- 

che  hera  uuidorort, 
fon  hellono  thiote  auur  zi  thesemo 
Höhte.  O.  lU.  24,  100. 
d.pl.  la  hellom,  ad  inferos.  R  24. 

xedenhellenniderfuor,adiii/!ero#.Wb. 
a.pl.  hella,  averna.  VA.  HI. 

HELLO.  Ortsn.  Hieher? 

HELLAWINNA. 

HELLAWAR6. 

HELLAWART. 

HELLAWIZI. 

HELLAWAZAR. 


DigitizecTby 


Google 


861 


HELL^HAIL. 


HA]L. 


862 


H£LL\LEPARTO. 

IlELyLOH. 

HELLIRUNA. 

HELLIPlNA. 

HELUPORTA. 

HELLAFIUB. 

HELLAFBEISA. 

HELLIGOT. 

HELLIGRUOBA. 

HELLAGRUNT. 

HELLAHUNT. 

HELLASÜN. 

HELLIS'mOM. 

HELLALlH,  ^f^Kifc^/  tartareut. 

</.  «.  y.  hellolichun  nabttimberi,   tartü" 
rea.  Mcp. 

O.p/./'.  die  bellelicben  toageniaa^  ttW' 
tareos  reeestus.  Mcp. 
HELLAHAFT,  ^SHcn^aft. 

beUihaft,  ptstifere.  Gb.  3. 

B.«.y. ;?/.  n.  hellahaftiu.  Em.  6.] 


Can.  9.  10,  12. 
bellehafta.  Can.  8. 
J. /)2.  hellahaftetn.  Em.  3. 
bcUibaftem.  Cao.  9. 
hellihaftcn.  Can.  12. 
bellihablen.  Can.  10. 


permUosa. 


jopfrodon, 
morlalibut 
sacrißciis. 


-HELLENBUHO,  Ortonamen.  Hieber?  oder  zuE? 

HELLax  s.  HAL  und  HALL. 

HUiA)  Ortsnamen. 

HOL  s.  HAL.  ^ 

HOLA  s.  HAL. 
HÜLLA,  HULIA  s.  HAL. 

HAIL^  UAILI,  ^ei(/  golb.  hail,  nord.  heil> 
angels.  hal,  salvus,  sanus.  Ist  es  mit  sanskr. 
BT^y  felicitas  (cf.  laL  salvus)  oder  sanskr.  siva, 
feUa:^  zusammenzuhalten?    oder  mit  der  Wurzel 

JlIJI  (wodurch  es  auch  mit  sanskr.  st  in  Zusam- 


menhang käme)  als  hai-al,  luei-l  (cf.  Suffix 

L)?   Cf-  auch  Wurzel  HLI  und  HAIi. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
salvus.  T.  44,  14  60,  4.  205,  4-  Ct  69.  K.  25. 
sanus.  Sg.  913.  T.  47,  9.  53,  12.  60,  9, 
secundus.  Ic« 
thie  heilon,  s€un.  T.  56,  4. 
heil  uuesan,  salvi$s  esse.  T.  88, 
ib  uuas  heil  in  paradyso.  N.  40,  5. 
heil  uuesan,  kauere.  Ec. 
heile  uueset,  avete.  T.  223,  2. 
heil  uuis,  ave.  T.  3,  2« 
heiler  fon  sunton.  O.  HL  21,  27. 
heile  uuurtun.  0.  IIL  14,  16. 
min  lichamo  ne  ist  beil.  N.  37,  4. 
heilu  uuard  thiu  dohter.  0.  III,  10,  45. 
heilax  ora.  0.  IV.  17,  24. 
tuo  mlh  heilan,  salvum  me  fac.  T.  81. 
sela  heila  tuon,:(a/t;iii/i  facere.  T,  69,  4. 
•ih  selbun  ni  mac  heil  tuon,  salvurfi.  T. 

205,  3. 
unz  sl  nan  eigun  heilan.  0.  L  1,  98. 
theih  ih  einan  man   allan  iq  ihen  d^g 

deta  heilan.  O.  IIL  16,  44. 
heilemo  muote,  sana  mente.  T.  53,  12. 
thaz  mina  heila  muat  O.  IL  13,  15. 
thaz  uuir  gangen  heile.  O.  L  26,  13. 
thaz    ir   intfliahet  heile    themo   gotes 

urdeile.  O.  L  23,  38. 
so  er  ingang  heilen  getqot  N.  36,  23. 
iob  sprechent  hiar  in  riche   tbie  Vmi 

ouh  sumiliche, 
thu  sis  giuuisso   heiler   thero  forasa- 

gono  einer.  0.  IIL  12,  18. 
imo  ilt  er  sar  gisagen  tha;^^   uuant  er 

imo  liobosto  uuas, 
thaz  er  ni  uuurti  heilo  ibero  frumono 

adeilo.  O.  IL  7,  26. 
thih  zihen  unhuldi  bi  michileru  sculdi, 
thaz  thu  sus  laz  in  heiU  hant  tbes  kci- 

sores  fiant.  0.  IV.  24,  6. 
heil,  ave.  T.  183,  3.  N.  16,  10.;  doch  wohl 

hieher,  und  nicht  imperaiiv^  wie  vielleicht 

aus  heilo,  osianna.  Hs.  2.    heilo,  heile 

in  osianna.  Inier jectio,  quasi  dicens  heilo 
[56-] 


Digitized  by 


Google 


863 


HAIL 


HAIL. 


864 


aut  willecome,  quasi    barbarus  dtcat: 
wola  herre»  heilc^  ghade.  Hd.  geschlos- 
sen werden  könnte;  s.  auch  subst.  HEIL  u. 
HElLl 
heil  magad  zicri  thiarna  so  sconit   O. 

L  5,  15. 
heil  uuih  dohter!  0.  L  6,  5. 
heil,  quad  er»  meistar!  0.  IV.  I6,'5I. 
bell  du,  quatun  se,  krist!  0.  IV.  22,  27. 
heil!  salve!  Mcp.  71. 
heil^yViiM/a  (convenerunt  ad  cos'fausta  ac^ 

clamantesj.  141};.  Bib.  1.  2.  5. 
heil  herro,  heil  liebo,  osianna.  Ecc.  de 
cas.  s.  gallL 

Fonn  und  Flexion: 
heil.   r.  3.  44.  60.  88.  135.  183.  205.  242. 
M^.  Em.  21.  O.  I.  5,  15.  6,  5.  111.  4,  20. 
14,  64.  IV.  16,  51.  22,  27.  Ec.  Bib.  1.  2.  5. 
N.  37,  4.  40,  5.  Cl.  69.  Mcp. 
n.  s.  m,  hailer.  Sg.  913. 

heiler.  K.  25.  O.  111  4,  45.  12,  18. 

21,  27. 
hello?  0.  n.  7,  26. 
n.  s.  f.  heilu.  O.  IIL  10,  45.  14,  24. 
n.  s.  71.  heila.  O.  IL  13,  15. 
if.tf.jn.7i.  heilemo.  T.  53,  12.  Ol.  61.  0.  IBL 

26,  25.  IV.  37,  37. 
a.  s.  n.  heilan.  T.  47,  9.  81.  88.  97.  2Ö5,  4. 
V.  0.  I.  1,  98.  IIL  16,  64. 
heilen.  N.  36,  23. 
a:$.f.  heila.  T.  60,  9.  69,  4.  90.  138.  0. 
IIL  14,  48.  IV.  24,  6.  (wo  coA  F. 
heilan  und  cod.  V.  heilen  hat.) 
ö.  s.  n.  heilaz.  T.  5,  8.  0.  IV.  17,  24. 
n.pl.m.  heil e.  T.  82.  88.  113.  223.  O.L23, 
38.  26,  13.  HL  14,  65. 
heilon.  T.  56,  4. 
d.  pL  heilen.  Ic. 
a.pLm.  heil«.  T.  205,  3. 
HEIL.  HEILRAM.  HEILBOLT.  HEILRAT (/y. 
HEILWIGIS  CßJ^   RAHHEIL,   RIHHEIL, 
nom,  pr. 
UNHAIL,  un^eil/  insanus. 
Unheil,  insana.  gl.  K. 
fi.  s.  171.  unhailer,  insanus.  Sg.  913. 
a.  s*  m.  unheilen.  N.  37,  4. 
g.  pL  unheilono;  insanorum.  Gc  8. 


WANAHAIL,  tDan^eü,  debiUs. 
aua^heili,  semianimis.  Sg.  242. 
Quanheilo,  mancum.  Prud«  1« 
uuanheilaz,  debile-  K.  27. 
a.  s.  m.  uuanaheilan.  T.  9a. 

d.  pl.  uuanaheil^em.  K.  36.),    debili* 
ttuanaheilem.  K.  39.    i     bus. 
ttuanheilen  liden.  N.  39,  12. 
i}.;?/.  m.  uuanheile.  T.  110. 
UÜANAHEILI,  /.,  vel  siuchi,  debiliias. 

M.  29. 
WANAHEIUAN,  debilitare. 
unanaheility  debiliiai.  Ra.  gL  K. 
KAÜÜANAHEILIT,  debHitaius.  IL 
GANGHAIU,  ad/.,  bit  ^cU,  nk^t  ^fenb,  tiiu 

do  sie  claudum  ex  utero  mairis  kang- 
hcile  machoton.  N.  144,  12. 
SELBHEILA,  /.,  6eI6^et(  (PBaäze),  eupbra^ 

sia.  Pfl.  3.  brasia.  Pfl.  1.  2. 
SAMIHAIL,  ^amtil,  debilis. 
samiheil,  sanie.  Ra.  (subst.?) 
d.pL  samiheilen,  debiJi/pus.  RL 
HAIL,  HAILI,  n.,  ^tilf  angcis.  hsel,  nord. 
heill,  Salus,  omen.  ^ 

n.  s.  heil  quimit  0.  IL  14,  66.  heil  gi. 
fahit  iuuih.  O.  IL  18,  7.  iu  scal 
sin  fön  gote  heil  O.  L  12,8. — 
heil,  lob  si  iino,  hoiiaima.TAl6. 
heil,    osanna.   T.  ,116.    heil   si, 
osauna.  T.  117.   guot  heil,  gnot 
hei],  euge,  luge.  Ps.  3.    Ct  adj. 
heil  und  iubst.  heilL 
h&l  unde  salda,  bona  fort una.  Db. 
g.  s.  heiles  hörn.  O.  L  10,  5. 
d.  s.  heile:  in  zi  heile.  O.  IIL  4,  12.  zi 
thes  kruzonnes  heile.O.IV.  1,26* 
a.  s.  heiL.O;  L  i,  113.  10,  21.  V.  25,  10. 
9/i^/r. heilu:  mit  heilu.  OL  80.  Os.  44. 
d.pLheiliQ,  aus/ticiis.  D.H.  349. 
a.pl.  heil  (heio.  VA.  IIL  361.),  omina  (me- 
lioraj.  VG.  HL  456. 
HAILl  (heila.  Ho.),/.,  Jg>eH;  angeb.  haelu, 
alinord.  heill,  salüs.  —  Im  Plur.  heilina 
(bei  Notker). 

Bedeutung  und  Gebraudi: 
Salus,  gl.  K.  Pa.  U.  1.  12.  £.  Bo,  5.  Kp. 


Digitized  by 


Google 


865 


HAIL. 


HAIL. 


866 


K.  2.  T.  4,  17.  Ja-  N.  3,  9.  17, 3^  19,  7. 
26,  I.  27,  8.  34,  3.  35,  &  37, 24.  50, 16. 
Pn.  Wo.  2;  Hb. 
sanUas.  N.  37,  Ä.  Pa.  T*  69,  6. 
sahatio.  Nh.  If. 
snhUare.  T.  13,  3. 
heilina,  salntes.  N.  17,  51. 
heil  fon  iudeis  ist  T.  87. 
heil  theaeoio  huae  gitan  ist.  T.  114. 
ze  heili.  N.  27,  2. 
beili  fon  unsaren  fiianton,  sahäenuT. 

4,  15. 
heili  an  iro  goten.  N.  3,  3. 
beili  rihta  er  ttf.  Nz. 
kib  uns  beili.  N.  59,  12. 
ihurahfremiu  beilij  saliUem.  T.  92. 
in  belli  ist  er  mir  uuorden.  Nm. 
beili,  kihalt,  osanna.  Ic   (Imperativ?  cf. 

HEIL.) 
mit  in  si  ouh  mir  gimeini  tbiu  euui-  . 

niga  beili.  Ob.  166. 
iob   uuio   tbiu  selba  beili  nust  uuo* 

rolti  gimeini.  O.  I.  2,  la 
Iberer  ist  iner  beili  iob  lalida  gi- 
meini. O.  11.  3,  39. 
iob  thaz  oub  heili  tbanne  queme  the- 

mo  manne.  O.  IIL  16,  39. 
thia  beili  tbiä  thu  uns  garotos.  0.  I. 

15,  18. 
^sie  beili  thar  io  scuafun.  O.IIL  9,13. 
sih  druhtin  kerta  uuidorort,  ther  tbiä 

beili  thar  gibot  O.  IIL  14,  29. 
theru  selu  det  er  gimeini  thes  licha- 

men, beili.  O.  III.  20,  172. 
(faret  guotcr  heile.  D.  HL  lOL) 

Form  und  Flexion: 
n.  ^  haili.  Pa. 

beli.  gl.  K.  E. 

beili.  H.  1.  E.  Ol.  5.  O.  L  2, 10.  IF. 
3,  39.  III.  16,  39.  IV.  4,  45.  V.  23, 
268.  T.  87,  114.  Pa.  Nh.  N.  37,  8. 
heile.  Nh.  IL 
g.  #•  heilii.  Kp. 

heili.  Ja.  H.  12.  T.  4,  14.  17.  O.  V. 
23,  248.  N.  17,  3.  36.  47.  37,  24. 
50,  16.    , 
(heile.  D.  lU.  101.) 


d.  s.  hcili.  T.  69,  5.  Pö.  N-  21,  2.  27,  2. 

32,  17.  Nh.  Ne. 
a.  s.  heilii. vK.  2. 

heili.  Wo.  2.  T.  4,  15.  13,  3.  92.  0, 
L  6,  18.  15,  18.  111.  9,  13.  14,  29. 
20,  172.  Mcp.  Nf.  Nm.  Nz.  N.  3,  3. 
43,  5.  59,  12.  68,  14.  70,  15. 
heile.  Nrn.  II. 
heila.  Co. 
z?.;?/.  heilina,  saluies.  N.  17,  51. 
LLBHEILl, /.,  ciirc/io. 
g.  $•  libheili:   kenada  libhcili,  gra- 
iiam  curationum.  N.  67,  13. 
HEILBRUNNO. 
HElLHOUßlT. 
HEILSCOWUNGA. 
HEILSLIHTÜNGA. 
KIHEIU  gotes,  nazareL  Rd. 
ÜNHAIÜ,/.,  UNHAIL  r/?  "•?>>»  Un^cilr 
insania,  morbus,  devotaiio,  maledictio. 
17.  s^  unhaili,  insania.  Pa. 
unheili,  insania.  gl.  K. 
tbiu  kraft  ist  iu  gimeini,  thaz 

nist  unheili, 
in  uuorolti  zi  uuare,  nub  irsa 

heilet  sare.  0.  V.  16,  41. 
Unheil,  devot atio.  Rf.   inaledictio. 
Bib.  1.  vesania  (es  steht  unh eil).  Ic 
g.  s.  unheili,  insaniae,  Gc  8. 
HAILLIH,  ^efl,  ^etlfant;  (teilbar;  ialubris,' 
sanus,  sanabilis. 
heillih,  salubris,  Em.  29. 
heillich,  salutarc.  VVb. 
Comparaliv. 
d.s.m.  heilicorin,  saniori  (consilioj. 
K.  64. 
HEILLIHO.  Ra.       )  \     ,  , 

IIEILLIHHO.  gl  K.p  '^''^  <^^'^'^>^- 
Coroparativ: 
beillihboor,  salabrius.  K.  3. 
UNHAILLIH,  unheilbar. 

unbeillihaz,  insanaüile.  Ib.  Rd. 
UNGEHEILLIH,  insanablle.  Wb. 
HAlLHAFf,  ^ell^aft,  sanus,  salutaris,  for- 
tunaiui. 

hailhaft,  fortunatus.  Pa^ 
beilbaft,  yor/ir/}ii/<^.  gl  K. 


Digitized  by 


G'oogle 


867 


HAIL. 


HAIL. 


868 


dai heilhafte  si  israeli^  saluiare. N.  13,7. 
d.  s.  /.  heilhaf  terO|  (inj  sana  (doctrina). 

Gc.  3. 
is./i/.m. heilhafte  sint  die,   dero  heili 
Christus  ist  N.  27,  8. 
g.  pl.  heilhaf toDy  saluiarium.  N.  27,  8. 
HAlLHAFTl,  HMlMKVr,salutare,foriuna. 
n.  $•  heilhafi,  ybr/iina.  Pa.  Ra.  gL  K. 
vesania.  gL  K.  (in  Ra.  steht  heil- 
hart.) 
heilhafti:  an  gote  ist  min  heil* 
hafti,  saluiare.  N.  61,  8. 
J.  s.  heilhafti:  an  dinero  heilhafti, 
in  salutari  iuo.  N.  19,  6.  20,  2. 
HA1LSAM,  IIAILISAM,  (eilfam,  salubns. 
^heilesam,  salubris.  Mcp. 
i/«/,}!!./}.  heilsamemo  muote.  N.  33,  4. 
d.  s»  f.   heilesainero  redo^  salubri  sen^ 
teniia.  Bo.  5. 
heilsaniun,  salubri.  D.  II.  316. 
a.  s.  f.  heilesama  uuizzehtheit,  seien- 
iiam  salutis.  ^z.    heilesama 
luft,  salubres  auras.  Mcp. 
heilsame.  Nz.  iL 
insir.(7j mit  heilsamo  tränke.  Wm.  7, 4. 
HAILSAMO,  Adverb.,  snlubritcr. 
heilsamo  suigen.  N.  38,  lU.  gehören. 
N.  73,  19. 
HELISAMÜNGA(?),  om/iii7.Tg.5.;  cf-  hci- 
lis6n. 
HAILNUSSIDA,  /.,  J&ellnj«,  curatio. 
g.  s.  (pl3)  heilnussida  (^icjy  curationum. 
Bo.  2. 
HAlIiDA,  /.,  sanitas,  salus. 
a.  s.  heilitha,  sanitatem.  gl.  K. 
iieilidha,  saluiem,  Is.  5,  I. 
heilida,  salutem.  N.  21,  3. 
giiiuan  mit   agaleize,    mit  mi« 

chilemo  flize, 
sar  io  tliia  uuila   thia  heilida 
ana  duala.  O.  HL  11,  30. 
HEILUNGA,/,  J&ciluufl/  sanatio. 

g.  s.  heilunga.  T.  118. 
H£1UAN,  feilen/  sanare,  salvare,  sanari 
(cf.  angels.  haljan»  sanescere). 


Bedeutung  und  Gebrauch:  : 
sanare.  T.  69.  74.  lOa  103.  110.  185.  Nd. 

N.  6,  3.  106,.  19.  115,  6. 
curare.  T.  44,  7.  64,  2.  69,  8. 
sanan.  T.  44,  31. 
salvare.  T.  52.  78.  205. 
heilan  thaz  dar  forunard.  T.  96. 
giuuerdo   unsih   druhtin  he-ilen   mit 
Haben  druton  thineii.  O.  UL  5,  19. 
(et  heiUn.) 
dax  du  mih  heilest  N.  40,  5. 
ih  heilu  sie.  N.  74,  6. 
er  heilet  dine  siecheite.  N.  102,  3. 
heiltin  suht  T.  44.  2. 
iz  heilit  liuto  uuunta.  0.  IV.  10,  15. 
er  heilet  min  analiute.  N.  41,  7. 
heilet  horngibruader.  O.  V.  16,  37. 
er  h«ilta  siohhon.  T.  79.. 
heilta  thaz  laut  O.  IV.  26^  12. 
thaz  ih  heile  mittilgart  T.  143. 
heili  ouh  thu  thia  hohi  mittherusel- 

bun  uuihL  O.  IV.  4,  49. 
heilit  then  Hut  0.  I,  14,  7. 
heili  mina  dohter.  O.  HL  M),  31. 
heilti  sinan  sun.  T.  55,  2. 
heili  thih  selbon,  sali;a.  T.  205,  2. 
daz  si  imo  foUe  heile  sin  muot  Bo.  5. 
heile  iro  muotes  chnistcda.  N.  59,  4. 
heile  mina  sela.  N.  40,  5. 
heilenter,  sarciens.  D.  IL  326. 
heilento  christ  Wo   2. 
heiltun,  sanabaniur.  T.  44,  31. 
helhendi,  fueae  (^  ^alvatorj.  gl  K. 

Form  und  Flexion: 
Inf.   heilan.  T.  96. 

heilen.   Bo.   5.    0.  IH.   5,    19.  (cf. 
heiUn.) 

zi  heilanne.  T.  HO. 
(ih)  heilu.  T.  74,  6. 

hello.  Nd. 

heile.  Nd.  IL 
(du)  heilest  N.  40,  5.  68,  28. 
(er)  heilit  O.  L  14,  7.  UL   13,  23.  IV. 
10,  15. 

heilet  IV.  102,  3. 
(ih)  heile.  T.  143. 


Digitized  by 


Google 


869 


HAIL. 


HAIL. 


870 


(er)  heile.  (0.  IH.  1, 15.  Ueber?)  Bo.  5. 
(ir)   heilet: 

horngibruft^er    heiUt   (indic? 

imper.?J.  O.  V;  16,  37. 
nub  ir  sa  heilet  sare  (iadic,?). 
O.  V.  16,  42. 
(er)  heilta.  T.  22.  64.  69.  79.  100.  103. 
110.  O.  II.  24, 9.  m.  4,  37. 14, 53. 
IV.  2,  1.  26, 12.  N.  106, 19. 115, 6. 
Wm.  5,  14. 
heileta.  Wm.  5,  14. 
heilte  er.  O.  IIL  14,  77.  codd.V.F. 
heilt  er.  O.  II.  15,  11.  UI.  14,  6a 

63.  67.  (77.  cod.  P.)  IV.  30,  25. 
heillaz  (st.  heilta  iz).  T.  183,  6. 
(sie)  heiltun.  T.  44,  31. 
(er)  heilti.  T.  55,  2.  69,  2.  O.  IIL  3,  6. 

IV.  5,  20. 
(sie)  heiltin.  T.  44,  2. 
imp.  s.  (Cf.  snbst.  und  adf.  heil,  beill) 
heili  T.  52.  78.  205.  O.  IH.  10, 
31.  IV.  4,  49. 
heile.  N.  6,  3.  40,  5.  59,  7. 
tmp.p/.  heilet  T.  44,  5,  7. 
p.  a.  (cf.  da8folgendeHEILAI>rr)helhendk 
glK. 
heil»oloC»olvatorJ.  Wo.  2. 
h.s.m.  heilenter.  D.  II.  326. 

heillenter.  Pmd.  1. 
a.#.  m.  heil a-n tan,  «o/va-\  ,   ,      .  . 
torem.  Ct.  70.   l       ,   ^p. 
heilanton,  salva-)^  iaNT 
torem.  Wo.  2.  ) 
v.^.m.  heilento.  Wo;  2. 
HEILAPrr,  m.  Cp.  a.  vom  vorigen  hailjan^, 
Jesus ,  salvaior,  saiittaris,  J^cilanb/  bei 
T.  O.  S.  Ib.  Rd.  Sg.  ^42.  H.  Ct  70.  Wo.  2. 
n.  s.  heilant.  T.  5,  4.  12,  2.  14,  1.  2. 
S.  2.  O.  I.  27,  45.  III.  4,  2.  48. 
24,  1.  IV.  1,  13.  4,  64.  27,  24. 
Ib.  Rd.  Sg.  242. 
helant,  iesus.  Sg.  242. 
g.  s.  beilantes.  T.  5.  79.  206. 
d.  i.  heilante.  H.  1.  T.  4,  5.  14,3. 16, 

2.  4.  0.  I.  7,  6.  V.  9,  23. 
a.  f.  heilant.  T.  3,4. 13,9. 16,1. 184,6. 


0.  I.  8,  27.  10,  9.  12,  13.  14,  4. 
23,  32.  III.  20,  45.  V.  4,  41. 
heiland.  O.  I.  8,  27.  codd.  V.  P. 

,    .',     .     is.  da8n.a.voaHEILJAN. 
heilanton.)  '^ 

V'  s.  heilant  H.  2. 

UEUAmX  f.,  salutare. 

a.  s.  heilantii,  salutare  (veritatem  tuam 

et  salutare  tuum  diaij.  K.  2. 

HEILANTLIH.  R.  Ra.)        ,  ,  . 

IffilLANLIH.  gl.  K.    r  *«'"*"*• 

GAHEILJAN,  \it\Uxi,  sanare,airare,  talvare. 

Inj.   gihcilen  (inan).  T.  92. 

gebeilen.  Bo.  5.   die  ferchnisten. 

N.  146,  5. 

(ib)  gibeilu,  curabo.  T.  47,  3. 

(er)  giheilit  thiz  lant  O.  I.  8,  27.  alle 

uuorolt  liutl  O.  I.  8,  28.    iro 

muat  0.  II.  16,  20. 

(ih)  gaheile  sie,  sanem.  Frg.  13. 

(er)  giheile  sib  selban.  0.  IV.  30,  26. 

(ib)  gibeilta.  0.  UI.  16,  34. 

(du)  gebeiltost  mih  in  reswrredione,  N. 

29,  3.   nnsib  mit  dinemo  tode. 

N.  19,  6. 

(er)  gibeilta,  curavH.  T.  2*2,  2.  50,  1. 

117.  118.  nnmahtige.  T.  78. 

gaheilta,  curavit.  Fi^.  5. 

(er)  gibeilti.  O.  L  3,  38.  D.  12,  79.  UL 

2,  6.  11,  6.  12. 

imp,  s.  giheili  mih  fon  theru  stnnta, 

saluißca.  T.  139. 

kibeli.  gl.  K. 

p,p>  giheilit  (Hieber  auch  tho  giheilit 

ther  kneht,  sanatusest.  T.  47, 8.?) 

ist  T.  133.  nuesan.  T.  60,  3.  sL 

T.  119.  uaas.  T.  85.  unerdet  T, 

103.  nuard.  T.  46,  3.  60,  S.  92. 

cabeilit  sin.  E. 

gebeliet  uuerden.  N.  50,  3.  naer- 

dent   Wm.  4,  14.    unnrdin.  N. 

50,  9. 

g.s.m.  (n  pl,m.?J  gebeiletin,  re/n- 

gerati.  p.  II.  321. 

V.  «./.  gibeilta.  0.  III.  14,  47. 

HEILflN,  (tilen  ( intransitiv),  sanescere. 


Digitized  by 


Google 


/" 


871 


HAIL. 


HAIL. 


872 


p.  a.  g.  s.  m.  n.  heil^nteA:  dines  ungerno 
heil^ntcn    s^rcs,    coniu* 
macls  doloris,  Bo.  5. 
UNHElLfeN,  insanire. 

(er)  unheileta,  insanivii.  Rb. 

farheil*:n. 

p.p.  ferheileiiauiiunda  faIeta,N.37, 6. 
ZÜRHEILEN,  ZURHEILÖN* 

n.  fl.  zurheilcndi.  gl.  K)      ,  ,.,.^   . 
zaurheilonti.  Pa.    t 
HEILARI,  m.,  ^txUxi  saloator,  sanator. 
n.  s.  heilari.  O.JL  14,  121. 

heilate.  N.  6S,  6. 
d.  s.  heilare.  Nb.  ü. 
üNHEILARI,  m. 
n.pL  ünheilara,  insanL  H.  23. 
HEIL.\ZJAN,  salntare.    (Cf.  angels.  haictte, 
Salus,  salutatio.) 

Inf.   xa  helizon  gebort  nicht  hieheri  sondern 
ist  xa  helisonne. 
g.  ihin^s  beilizinneS)  salutationis  tuae. 
T.  4,  4.  ' 

(ir)   beilezet: 

oba  ir  heilezet  (lunara  brnoder^ 
salutaveritis.  T.  32,  7.    ' 
(er)  heilezta,  valefecit  (pairi  et  mairij. 
Mr.  Bib.  1.  2. 
heilizita,  salntavit.  T.  4,  1. 
faeilizzeta,  valefecit.  Bib.  7« 
(sie)  heilizitun  inan,  saluiabant.  T.  91. 
•  (wir)  heiliztimes.  Bib.  1.  ),   valefe* 

heile^times.  Mz.  Sb.  Bib.  2. )  clssemus 
(beim  Abschied). 
imp'pt*  heilazet,  salutate.  T.  44,  S. 
^,0.  n.s.nh  heilezanter.  Mz.     \,  valefa* 
heüezenter.  Bib.  2.r     ci^ns 
heilizenter.  Bib.  1.  (  (frairU 
heilzinter-  Bib.  5.    jbusnavU 
gavit). 
HE1LAZUN(U, /,  ©ruf,  salutaiio. 

a.  f.  heiiizunga,  salutationem  (mariae), 

T.  4,  2. 
a.77/.  heilazunga,  salutationes  (in  atra« 
zu).  T.  141. 
HEILISON,  augurari,  angela.  h als) an. 
Iqf.   beilison,  augurari»  Ma.  Bib»  1» 
heilsun.  Bib.  6. 


Ea  beilisonAe.  Em.  3.  Can.  19.^ 
zi  heiliaonne.  Can.  1. 
sa  helisonne.  Can.  8.  9.  12.  r ,  ex- 
za  heiloson.  Can.  2i  [piandi. 

za  helisen.  Can.  3. 
za  helizon.  \y,' 
hnp.  pl.  helisoot  A.  \ 

helisont  Bib.  12.  ZW  '"'S'^y' 
heilesont  Wn.  863.  j      '^""• 
p.  a.  a.  s.  m   heilisontan,  ariolum.  Rb. 
GAHEILISOT,  p.  p. 
kaheilisot  uüesan,  auguriari.  Rb. 
ni  uuesat  kaheilisot, no/»  ausuriamini. 
Rb. 
BEILISA  ist  wohl  nicht  aas  heilisora,  an- 
guriis.  Rb.  zu  folgern,  da  es  vieUeicht  Schreib- 
fehler für  hcilisodom  bt 
IIEILISUNGA, /.,  Omen,  aiispicium. 
n.pl.  heiisunga,  omina.  F. 
d.ph  heilesungon,  auspiciis^  D.  IL  349. 
HEUSAMüiNGA  (wohl  entstelltes  Wort),  omi- 

na.  Tg.  5. 
ÜEIUSOO,  m.  (auch  n.?),  omen,  augurium. 
n.  s.  beilisod.  Sal.  4.  { 

heilisoth.  Sah  1.1'^^^^«- 
g.  $.  beilesodes,  onünis.  Mcp.  belfonn- 
de  beilesodes  bitet  er  himeneum. 
Mcp. 
d.  s.  beilesode,  auspicio  (carminisJ.Mcp^ 

auspiciis.  Mcp. 
a.  s.  heilisod,  augurium.  VA.  L  396. 
heilesod,/aii^^liJ7i  omen.  Mcp.  omen 
prospernm.    Mcp.     beilesod    tue 
..   d^mo  gebileicbe,ii/&6^^a/.Mcp. 
beilisot:    pi  beilisot,  pro  omine* 
Bib    1. 
mpl.  belisod,  omina.  Aid.  3* 
heilesoda,  omina.  Mcp« 
d.p^  hei,li|aram,  ßuguriis.  Rb.  ist  vielleicht 
hcilifodon). 
heili^odun.  Bib.  i.  Me.) 
heilispdin.  Sb.  l^ougunis. 

a. pl.  h e|  1  e;s od a ,  omina.  Mcp. 
HEIUSARI,  m.,  angels.  halsere,  baelsere, 
augur,  eocorcista.  ^ 

n.  s.  beilisari,  augur.  VA.  IX.  367.  AL  2. 
d.  s.  beilisare,  augure.  Prud.  1. 

keli. 


Digitized  by 


Google 


873 


HAIL. 


HAIL 


874 


helisare,  ol^r^r^.  D.  IL  325. 
[     n*ph  heilisara^  M£.  Mt]*  Bib.  1.  2.\ 

^  helisara.  Sb.  / '         ^  ' 

eiisare.  Bib.  5*  ( 

heilisari.  Bib.  7.  ,       )  ^'"'^^' 

l^i^disare,  auc^pes.  £b.  gehört  auch 
'Wohl  bieber  als  heilisare. 

HEILISARA,  yi,  angnratrix.  Rb.  (wo  o//o^f/- 
ratricis ,  das  vielleicht  augurattices  seyn 
soll,  sieht  ) 

HAILAG,   ^eiligV  angels.  haiig,   nord.  hcilag' 
sancius,  sacer. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
sanctus.  Mcp.  T.  13,  23.  14,7.  62,  8.  Sg.  242. 

Ct.  81.  82.  93.  N.  7i,  6.  97,  8. 9S,  3.  ßo.  5. 

Wo.  2.  Is.  3,  6.  4,  l.  5,  6.  Frg.  43.  51.  53. 
.    Rb.  Rd.  Co.  2.  3.  4.  H.  13.  Wm.  2,  5.  4, 6. 
cuat  indi  heilac,  opima»  Ja. 
er   (ios^ph)  uuas   in   sitin   fruater   ioh 

heilag  inti  guater.  0.  L  8,  10. 
heilig  bist  du.  N.  17,  16. 
guod  nascetur  sancium,  heilac,  vocabitur 

filius  deL  T.  3,  7. 
iogiuuelih  gommanbarn,   thaz  uuamba 
'erist  intuot,  heilag  gote  ginennit.  T. 

7,2. 
heilagaz,  sancUmi  (dare  canibnsj.  T.  39,  8. 
81  heilig  ist,  sancta.  Mcp.         » 
heilag  geist  T.  7,  4.  christ.  Seh.  75.  goL 

Wess. 
du  heiliga  sponsa.  Ji.  44,  13. 
'  heilige  Irauua.  N.  47,  12. 

thes  beilegen  uuibes.  0.  I.  8,  15. 

heiliges  mannes.  Bo.  5. 

heiligen  sunc.  N.  21,  4. 

dea  heilagun  christes  iungirua  Frg.  47. 

heiligen  brediarin.  N.  88,  3. 

dhero  heilegeno  heilego,   sanctus  sanc- 

torum.  Is.  5,  5. 
alle  sine  heiligen.  N.  30,  25. 
dher  heilego  forasago.  Is.  4,  6. 
dera  heiligen  christenheifte.  Na.  IL 
heiligun  samenunga.  N.  79,  16. 
diu  heiliga  ecclesia.  N.  11. 
heiligen  gisamane.  Oh.  167. 
heilegero  manigi.  O.  III.  13,  52. 
IV. 


t    heilae  stat,  insylutn.  R.. 

heilac  cadum,  saneiumium.  Ik 

in  heilageru  steli.  T.  Ho« 

din  heiliga  hus.  N.  64,  6. 
.  heiligcro  gezumfte.  Bo.  5. 

80  uuer  manno  so  giloufe  zi  themo  bei- 
legen doufe.O.  L  26,  5. 

heiligiu  an'st,  ertcharistsam.  Rh» 

heilae  kiruni,  nrcfiana.  Ic. 

heilaga  missa.  Ct.  94. 

heilag  giscrib;  O.  IV.  5,  55. 

sinero  heiligun  scrifte.  N.  67,  31, 

heiligcro  scrifto.  N.  71,  16. 

thic  ziti  sint  so  heilag.  O.  I.  22,  3. 

thes  heiligen  geloibcn.  Wm.  2,  12. 

heiliga  bezeicheneda.  N.  HS,  |65. 

sinero  heiligun  beneimedo.  Na. 

sinero  heilagun' giuuiznessi^  iestani^uti^ 

T.  4,  15. 
heilagon  uuitzod.  Ct  64. 
in  dheru  sineru  heilogun  chiburdi.   Is. 

2,2. 
sinen  heiligen  namen.  N.  32,  5$|. 
oba  dheru  dhineru  hellegun  burc,  Is.5,5. 
thaz  heilega  kornhus.  0.  I,  28,  17. 
heilig  iTianoth  (Dezember).  Wn,  863. 
heilige  sela.  N-  103,  3. 
sin  heiligo  arm.  N.  97,  1. 
sines  heiligen  bluotes.  Wm.  3,  11. 
thiu  heilegun  uuangun.  0.  IV.  32,  31, 
heilegim  quhidim,  Is.  5,  6. 
heiligemo  sinne.  N.  62,  3. 
heil  ige  mo  proposito.  N.  62,  3. 
zi  heillgeru  uuisun.  O.  IL  9,  97, 
heilige  gehileicbe.  Mcp. 
zir  heilegun  undu.  O.  I.  26,  10. 
heiligen  berge.  N.  14,  1. 
daz  heiliga  cruce.  Otl. 
demo  heiligen  /7a/2^.  N.  33,  1. 
heilagiu  prot,  pnnex  propositionis.  Ib. 
beilegen  uuine.  0.  II.  9,  6. 
heiligen  salbe.  N.  88,  21. 
heilac  huat,  cydarim.  Ib. 
daz  heiliga  uuerigelt  N.  93,  2. 

Form  und  Flexion.    In  gL  K.  kommt  die 
entstellte  Glosse:  sacrißcium,  heilacb  vor. 
[57] 


Digitized  by 


Google 


875 


HAIL. 


HAIL. 


876 


heilac.  Frg.  45.  Gl.  53.  R.  Rd.  J«.  Ib.Ic.  b. 

3,  3.  4,  1.  T.  165,  4.  Wess.  tt  13. 
helac  Rd.  ,.  . 

heilic  Ct.  82.  No.  ü. 
heilag.  T.  3,  7.  7,  4.  Sg.  242.  O.  I.  8,  10. 

22,  5.  IV.  5,  55. 
Keilig.  Mq».  N.  17,  26.  18,  10.  21,  19.  64, 
6.  67,  18.  73,  3.  74,  9.  78, 1.  98,3.  Wn.  863. 
heiligh.  N.  85,  2. 
R.  s.  m.  heiliger.  Bo.  5.  Na  M.  IL 
heilago.  T.  3,  7.  Wo.  2. 
heilego.  Isv  4,  6.  5,  5.  6.  0.  I.  25, 
29.  II.  3,  51.  12,  43.  IV.  15,  37. 
V.  12,  63. 
heiligo.  O.  I.  8,  24.  (codd.  P.  F.)  I. 
25,  29.  (cod.  F.)  IV.  15,  37.  (cod. 
r.)  V.  12,  63.  (cod.  F.)  N.  31,  6. 
84,  9.  86,  2.  97,  1.  Ne.  NL 
heilogo.  0.  I.  8,24.  '(cod.  V.)  II,  3, 
51.  (codd.  V.  F.)  V.  17, 10.  Wo.  2. 
heligo.  M.  n. 
heilige.  Seh.  75. 
n.  s.  f.  heiligiu.  Rb. 
heiliga.  N.  II. 
I».  s.  n.  heilega.  0.  I.  28,  17.  (codd.  V.  F.) 
heiliga.  O.  I.  27,  17.  (codd.  P.  H.) 
N.  64,  6. 
g.s.m.n.  heilagcs.  Frg.  33.  T.  2,  6.  4,  3.  14. 
heileges.  O.  IL  9,  13. 
heiliges.  Bo.  5. 
heilegen.  0.  L  8,  15.  Wm.  ül  2, 

12.  3,  11.  Wo.  2. 
heilagcn.  T.  242,  2. 
heilegin.  Is.  5,  1.  7. 
heiligen.  Wm.  2,  12.  3,  IL  N.  1, 

3.  59,  8.  88,  19.  M. 
heiligin.  N.  80,  4. 
heiligun.  N.  IL  Oll. 
g.  s.  f.   heilagun.  T.  4,  15. 

heiligun.  N.  67,  31.  Nz. 
heiligo n.  Nz.  II. 
heiligen.  Na.  IL 
d.s.m,n.  heilegemo.  Frg.  7.  Wo.  2. 

heiligemo.  Mcp.  N.  17,  26.  62,  3. 
heilagin.  Frg.  43.  53. 
heilegin.  Is.  3,  6.  7.  5,  5. 
heileghin.  Is.  4,  3.  9,  1. 


heiligifi.  N.  59,  8. 
heilagen.  T.  5,  7. 13,23. 14,7.  62,  & 
beilegen.  O.  L  26, 5. IL  9, 6.  Ob.l67. 
heiligen.  N.  3,  5.  5,  8.  14,  1.  17,  7. 

21,  4.  33,  1.  46,  9.  88,  21. 
beiligun.  K^6,  4.  13t,  2. 
d.  s.  f.   heilageru,  T.  145. 

heilegcru.  O.  IL  9,  97.  cod.  F. 
heiligeru.  0.  IL  9,  97.  codd.  V.  P. 
bcilegero.  O.  IIL  13,52.codd.  V.P. 
heiligero.  0.  IIL  13,  52.  cod.  F. 

Bo.  5.  N.  67,  7. 
heilagun.  Rb. 
hcilegun.  Is.  2,  3.  5,  5.  0. 1.  26, 10. 

(codd.  V.  P.) 
heiligun.  O.  L  26,  10.  (cod.  F.)  Mcp. 

N.  23,  3. 
a,  s.  m.  heilagan.  T.  79.  Frg.  43. 

heilcgan.   Is.  4,  2.  0.  L  27,  61. 

(codd.  V.  P.)  Co.  3,  4. 
heilegun.  Is.  4,  6. 
heilagon.  Ct  94.  T.  232,  6.  IL  9, 

98.  (codd.  V.  F.)  V.  11,  9.  (cod. 

F.)  12,  58.  (cod.  F.) 
heillgon.  O.  L  27,  61.  (cod. F.)  N. 

42,  3. 
heilegon.  O.  IL  9,  67.  98.  (cod.F) 

V.  II,  9.  (codd.  V.  P.)   12,  58. 

(codd.  V.  P.) 
heiligun.  N.  IL 
heiligen.  N.  2,  6.  15,  10.  50,  13. 

77,  4L  85,  2.  Ns.  Co.  2. 
a.  s.  /.  heilaga.  CL  94. 

heiliga.  Oll.  Ns.  N.  118,  165. 
heilagan,  T.  15,  4.  209,  4. 
heiligun.  Ct.  86.  N.  79,  16.  89,  IL 

Ns.  IL 
a.  s.  n.  heilagaz.  T.  39,  8. 
heilega.  Co.  4. 
heiliga.  Oll.  N.  93,  2. 
f'iM/r.  heilegu.  Is.  8. 
V.  s.  heiligiu.  Nc.  IL 
heiliga.  N.  44,  13. 
n.  p/.  m.  heilage.  Ct.  69.  . 

-    beilege.  O.  IV.  14,  JI. 
heilige.  Nf.  N.  97,  8.  Mcp. 
heiliga.  Nf.  IL 


Digitized  by 


Google 


877 


HAIL. 


HAIL. 


878 


heilagniL  Frg.  47. 
V      lieilegun.  O.  11.  9,  96.  cod.  V.  P. 
heiligon.  N.  II.  Wm.  2,  8. 
hellegon.  Wm.  III.  2,  8. 
heilgon.  Wm.  II.  2,  8. 
beilegen.  O.  II.  9,  06  (cod.  F.) 
heiligen.  Ru.  N.  9,  12.  71,  16.  122, 
1.  144,  10.  149,  1. 
n.  plf.  heilige.  N.  47,  12.  103,  3.         : 
n.a.pl.n.  heilagiü.  Ib.  Rd. 
hciligiu.  Bib.  2. 

heilegun.  O.  IV.  22,  32.  Is.  5,  5. 
heiligun.  O.  IV.  22,  31.  cod.  F. 
g.  pl  heilagero.  T.  4,  15.  209,  3. 
heilegero.  Wo.  2. 
heiligeto.  N.  71,  16. 
heilegono.  Is.  5,  6. 
heilegcno.  Is.  5,  5'. 
heiligono.  Oll. 
heiligona.  Nd.  II. 
heiligone.'Na.  IL 
heiligon.  N.  15,  II.  40,  3.  43,  9. 
49,  1.  51,  11.  Na.  Ns.  Nz.  Bo.  5. 
Wm.  IX.  4,  6. 
heilegon.  Wm.  U.  III.  4,  6. 
heiligen.   Wm.  Wm.  I.  IV.  4,  6. 
Ct  81. 
J.  pl..heilegrni.  Is.  5,  6. 
heilagem.  Rb. 

heiligen.  Seh.  75.  N.  62,  6.  86,  2. 
88,  3.-  103,  26. 
>       ,  heiligin.  N.  44,  9. 

;    ...    ,.i     i  heUag'ön.  Ot'>63.     . 

heilegon.  O.  Y.  .24,.  8.  20.  N.  67, 
'  .1  .!.  I.i'^i36.  Wm.  1UL.1Y.  2i  17.  III.  3,  4. 
V,  ..u.-.-..    ..'      l».  5,  15.a  •'    ■    .    ..  ■ 

heiligon.  N.  15,  3.  35,  6.  43,  25. 
. '     55,  L  6.  14.  €o.  2;  3.  Wm.  2,  17. 
3,  4..6,  ib. 
o.p/.  in.  heilagb.-Ct  94.         ■     . 
;  A.   :       ..    heilcga.  <C«.  3.        '•»>  , 
heilcge.  Co.  4.     .  .s-.i 
heiligt.  N.  50,  21.  »f^  12. 
be^iligoü:  Go.  2: 

heiligen.;  N.  30,  4.  36,  38.  49^  5. 
.96,  9.  Nd.  Nm.  It/Co.,  ^    ^  ,■ 
'      v:pi^i^^^^:^'^*}>M^  3ß,  10. 


v.phf,  heHegen^  Wm.  III.  2,  5. 

heiligen.  Wm.  2,  5. 
HElLACPRUNiNA,  ^tÜiten.   ^rUn. 
HEILAGMACHA,  HEILAGMACHUNGA. 
UINHEILAG,  nn^tilidi  non  sanctus. 

fonc  unheiligemo  diete.  N.  42,  1. 
EBANHEILAG,  e^cit^cilig,  gftic^^tiUg. 
[iz    (lit)   ne  wäre    eben   heilieb.    D. 
III.  49.] 
HEHiAGHEIT, /,  J&elligfeU,  jaactitas. 
n.  s.  heiligheit,  sanctitudo.  N.  92,  5. 
a.  s.  heilicheit,  sancfitatem.  Bib.  7. 
HEILAGTUOM,  i?.,  J£>  ( 1 1  ifl  t  N  ni;  sanctuarium. 
n.  3.  h  c  i  1  i  g  t  u  0  m  g  9 1  e  s ,  sanctuarium  dei. 

N.  89,  11. 
a.  s.  heilictuom:  daz  hera  heilictuom 

ui  eretä  ih.  Co. 
a.pl.  heilichtuom,  sacramenta,  N.21,26. 
HEILAGNISSA,  /,  HEILAGNESSI,  n. 
n.  s.  heilacnissa,  sanctißcatio.  Is.  4,  7. 
d.  «.  hcilacnesse,  sanctitate.  T.  4,  16. 
HElLAGl,  HEILAGIN,  f.,  sanctitas. 
n,  s.  heiligi,  sanctitas.  N.  95,  6. 
g.  s.  heiligi,  santitatis.  N.  ^4,  12.  144,  5. 
d.  s.  heiligi,  sanctitate. '^.95,  6.  133,3, 

Nm.  Nz.  ■   ... 

o.  s.  heiligi,  sanctitaUin.  M«.  N.:55,  1. 
Bib.  1. 
heiligen,  sanctitatem.  Bib.  3. 
HEILAGÖN,  ^(tlideiii  angels.  halgian,  conse- 
crare. 
(er)  hcilagot:  templum  ihaz  dar  heila- 

got  gold.  T.  141. 
p.  a.  heilagonti,  sanciens.  H.  8, 
GAHEILAGÖN,  ^tH'tQtn,  sancti/icare,  con- 
secrare. 

Inf.   giheiligon.  No.  Ct.  82.x  .^ 

geheileson.Na.  h  sanct,fi^ 

giheiligen.  Na.  II,         )      *^°^''' 
(ih)  giheilagon,  T,  178,  9.    ) 

keheiligon.  N.  131,  18.[*  *"""'' 
keheilegon.  N.  131,  18.)    ''^'^°' 
(du)  geheiligost  in.  N.  17,  26, 
(er)  giheilagot  T.'  14t; 

giheiiigot,  initiavkrit.  BiK  1.  2. 
geheiligot  sie.  N.  31,  6. 
(ir)  geheiligont,  stähitit.  Mcp; 
[57*] 


Digitized  by 


Google 


879  HÜOL— HULID. 

(^vir)  gehcilig'o^n,  sdn'Cti/iceni^s.  ISo. 

giheiligcn.  No.  II.  Ct  82. 
(sw)  g^bcil igele n,   sacrlßccnt    (sacriß- 

dum  lanJisJ.  N.  106,  21. 
(du)  geheiligolost  N.  131,  8. 
(er)  giheilagota.  T.  131.    ),  sanctifica' 

geheiligota.  N.  45,  5.)  vit. 

(sie)  giheilagotin  {sil\), '  ianclißcarent. 

T.  135. 
im/K  ^.  giheilago,    sauctißca   (nosj.    T. 
178,  «. 
T    ihip,  /i/.  g e h  e  i  1  e s o  h  l ,  sncrate.  Mcp. 
.  p.p^  gibcilagot  sl. T.  34,  6.  sin. T.  178,9. 
.    giheiligot  uuerde.  No.  II. 
kchciligot,  sacraliis.  IL  22. 
t  gcheiligot  sint  N.  85,  2.  uuerde. 

No.  uuurden,  N.  105,  28.*habeta. 
'  '     i  Mcp.  , 

keheilegot  uuesen.  Mcp. 
."    :  giheiiigit  uuerde.  CL  82.  No.  II. 

g*  s.  m.  kihciligotes,  wÄzarflri.  Ib. 
ö.  s.  f.  gcbeilegota.  Mcp. 
c/?/.  ni.  cbibeilegode.  Is.  6. 
ANTIIEILAGÖN,  ent^eUige n,  profanare. 
habest  intbeiligot  sin  uuiehus,   pro- 
fanasti  N.  88,  40. 
IIEILAGUiNGA, /.,  f)t\V\^Vit\%i sanctificailo. 
w.  s,  h  e  i  I  c  g  u  n  g  a ,  sanctificntio.  N.  131,18. 
a   s.  heiligunga,  5af/67//7e'«//o/?t'/ii,  N.  77, 
69.  sacrißciMi  (laudisj.'ü.  lOOy'^l. 

HUOLjan  s.  HAL. 
HUOLO,„.jr;r.   er.  HOL. 

UALAP  &    HALB,   manubrium. 

HELAHO  s.  ELAHO. 
HOLOHT  s.  HAL. 
HELID  s.  HAL. 
HELOT  8.  HAL. 
HULED  8.  HAL. 


HÜLUFT— HÖLUNTAR     880 

HÜLÜFT,  nlcia,  Sg.  184.  /wlcilim.  Sg.  299. 
Nach  der  Glosse  suprasclla ,  hulft.  Wn.  3355. 
köniilc  man  culclla,  ^oljlfri  ®ed«/  darunter 
verstehen;  das  aii^cls.  hcolfrc,  iniiim,  scheint 
wieder  agf  ulcns  hinauwcisen.  Cf.  auch  die  Form 
hülst,,  itulriluin  und  das  niittelhochd.  .^ttl({f 
J^uFf  t  (Hülst  von  lichlem  PfcHc).  S.  auch  satit 
I1AI.F. 
liuUilsiiprasella'  Wn.  3355.  hiihUn)n.  Wn.  232. 

Eui.  ;V2.  h'.lda.  Wo.  460.  iikifi.  Tr.'  Sal  2. 
hulf,  hulcia.  Sg.  184. 
hülst,  hulcilum.  F.  1.  2. 

HfiLlNA  (?), /»WtW/?;.  iis. 

HALLING,  j^elting  [cf.  HELBELING;  sollte 

hullensis  (denariusj,   J^aderf  J^cIUr/  biemit 
zusammenhtiiigcn?]  l^ommt  nur  in  folgenden  zwei 
niederdeulschen  Handscbriricn  vor: 
helling,  oholus,  quem  teutonici'  quidam  scer. 

phum  vocant.  Id. 
hallingas,  obolo%.  PL 

HAILANCHA(?), /,  oca/?/£iOT.  E.  31.;   siehe 

ANCHA. 

HELLUNT,  Iiiena.Vi  .Cf.  ellinsin,  ///aeru/uuT?. 

HÖLUNTAR,  JE)oIunbfrf  samlmrus.  Zu  hol? 
mit  Ableitungssylbe  tar,  ter  (^^anskr.  tr»)?  oder 
zusammengcselii^t  mit  tar,  ter,  aus  treo,  arbor? 
Im  Angels.  beifst  der  Holunder  eilen.  —  OL 
auch  bulls,.  buIizy^roMU^.  ' 

ri.  /.  h olü n ( a  r ,  säiiibiicits.  Sg«  184. 242.  Em.  22. 
ho  lau  tar,  sambticii4*  Sg.  299.   amaiilla. 

F.  2.  .  ..1 

holenier,  sambiicus.  Em.  31. 
holandir,  riscus,  ¥•  i.  2. 
(holender^  m<*fi5.  id.)  v    n 

holder,  snmbucus.  L.  Mon.  2.  riscus^  Ih 

Mon.  2. 
holdir,  sambucus*  Tr.  riscus.  ZL  2. 
holr,  sambiicus.  Wn.  460. 
'  ^.  5.  holentres.  Pfl.  1.  • 

WASHOL ANTER,  ?ffiac^^oIbtr/  api/ustts.F.% 
wahshoIdiV,  sämbucus,  Zf.  2.     ^ 


Digitized  by 


Google 


881     HALONZEIA— HULIWA. 


HULIZ.  HALa 


S82 


yi^..^.iA\\tyjunlperus.  Zf.' 2. 

(uuasholder,  ^ambua$s.  Id.) 
WtX3HOLÜER.  >Vn.  232.|,«Bö(^r;oIbfr/  /V/m- 
WECHULDER.  Tr.  )perus:(<^ u e c Ii o I d« r. 

jtmiperfis.  lä.)  Diesem  Worte  und  den  unler 
'    %a$hotahter  anfgcfiibrlen  Wörtern  liegt  wohl 

eilte  gemeinscbafllielie  Forhi  zum  Grunde.    Ist  'HULIZ   S.   HULIS. 

,das  Wort  doch  sogar  zu  SRac^atibcI  geworden. 
-WECHOLTERBAÜM, 

WECHOLTEHBERL 


hüluaa.  F.  U),  uligo,  sordes  Und  vel 
•  hulwia.  F.  2.  }  ^  aquae. 

j.  s.  (oder  £7/^.?)  in  huliun»  i/i  doaca,  ni- 

darstilfit  RIk 
n.pL  (oder  g*.  d.s.?),  huluue,  lacime.  F,  2. 


HALONZEIA,  Ortsnamen.   Zu  A? 
HILARA,  giUr,  Flofsnamcn.    Cf.  ILER 
HYLARE,  miUago  (Fisch).  Tr. 
HELIAS,  fytuai. 

g.  beliases.  T,  78. 
d.  heliscuse.  T.  78. 

HELlSIf,  lygischcs  Volk.  TG. 

HELiLUSIf,  Namen  eines  nordischen  Volkes: 
cetera  jam  fäbulosa,  hellusios  et  oxlonas  ora 
hominumvullusque,  Corpora  atque  ärliis  fcra^ 

rnm  gerere.    TG.  46.     C£  ÜILÜE VIONes. 
%i^  HELLA?      ,  ^ 

HILLEVIO^^ES,  Bewohner  von  Skandinavien 

Plin.  IV.    ]^  HELLUSll  zu  einer  und  der- 
selbea  Wurzel'?    Cf.  auch  angeU.  iiill,  mons. 

HULlS'  (zuHAIj.  1.?),  ruscus;  millelhochd. 
hüls,  iaxus. 
ri.  i.  nülis,  riiscusy  genus  arborum,  VG.lt.  413. 

hüls,   /7/5Ctti.  Tz.  ,* 

.     huHz,  ruscus.  VE.  Vit  42. 
g.  s.  huli s e s,  ri/ic/.  VG.lt  413. 

Bpl/IWA,  /.,  jjiiiwf,  laii^t,  etttnpf,  uligo, 

fopmö.  Cf  ÖORÖ,  HORAW  und  HAL.  I. 
'  n.  i.  Vuliüiiai  uTigo,  sordei  limi  v^  aquae.  Im 


HALB.  —  Wenn  die  Bedeutung  ^al5/  halb, 
dimidius,  aus  der  Bedeutung  &tUtj  halba, 
sich  entwickelt  bat  und  nicht  umgekehrf  der  Be- 
griff Gelte  aus  dem  Begriff  ^albf  so  ist  dies 

Wort  wohl  zur  Wurzel  JlIAJj.  2.  zu  stellen. 
Bopps  (vergl.  Gramm.  432)  Uerleitung  des  Worts 
halb,  ^alf>t  aus  ha  (welches  aus  dem  skr.  £ka, 
etU/  entstanden  seyn  soll)  und  Ib  (das  statt  lib 
stehen  und  mit  leiban,  bleiben/  zusammenhän- 
gen soll),   scheint  mir  eben  so  unstatthaft  wie 
die  der  Wörter  balz  u.  hamf  (s.  diese  Worter). 
HALB,/.,  &tit(r  ©cgenb;  latus,  regio  (angs. 
half,  healf),   ein  aomen,  das  In  (olg^nd^i^ 
Zusammensetzungen  adverbial  und  präposidonel 
(als  \)Mi  \t\ti)  gebraucht  wird.    Ct  die  ad- 
verbialen halba  und  halbun  in  HALBA. 
EIN  HALB,  EINA  HALB, 
so  geskihet,   täz   echert   ein  halb  si 
machunga  dero  tiuarh«ite,  unda  aber 
not  si  beiden  halb,  iiq  cum  causa  ve- 
'  ritaiis  ex  altera  parte  procedat,  inest 

.   tarnen  communis  in  ntraque  necessitas. 
Bo.\5.  •'   ^   '        .'..■<. 
^      'got  in  ein  halb  haldare  nicht  ne  ist, 
non  est  personaräm  äccepior  dei^*    N. 
96,  B..         .  . 

ih  p in  ein  halb  mado  und e  andect  halb 
ne  bin  ih  mennisco.  N.  21,  7. 
*'*'   iiin' halb   gc^utiare,unde  ander   halb 
lulikcf.  Org. 
1^  eina  (e\n:  gl.  K:)  halpf,^öfc  ßa.  Pa. 
in  einä  iiiAp^  tetrarche.  Ha/ ^/ i^.^^ 
^    skimbariti  eina  hath  üJid^  abblr  ander 

halb  tuncheliu'/fcoroiJö^.  Mcp. 
Anderhalb,  anberf<it«,jtnrdt«,  aiifbet 
'anbern  6eit^  (s.  auch  ein'halb;  tifkd  halh, 
dimidius);  als  Präposition  niit;^^. 
daz  andei*  hafb  stat  ga^en  jfdssfbitl.  Org. 


Digitized  by 


Google 


883 


HALB, 


HALa 


884 


ander  halb  ^^  dero  aho.  N.  79,  10. 
and^r  halb  iordanis-  N.  134,  II. 
ander  halb  des  scuues, /ra/ijmar^.T.83. 
anderhalb  des  hinieles.  Bo.  5. 
BEIDEN  HALB  (beidin  halb,  beden  halb, 
pedenhalp,     pedahalp),     betberfftt^i 
auf  Reiben  Geiten/  utrinque  (s.  auch  ein 
halb  und  HALBA). 
den  beiden   halb   ^lozbabigen   buob- 

stab.  Mcp. 
beidenhalb  stände.  Org^ 
beidinhalb    [so    steht    es   richtig   in   der 
Handschrift  und  nicht  beidiu  halb,   das 
Grimm  (Gramm.  111.  142)  mit  Recht  an« 
slöfsig  findet,  mit  Unrecht  aber  durch  den 
plnr.  nentr.  zu  erklären  versucht],  geni- 
iivns  inchit  nominativo.  Org. 
pedahalp,  altrinsecns.  R.  ßl. 
bcdenhalb,  hinc  inde.  D.  11.  328. 
pedenhalp,  hinc  inde.  D.  IL  328.    wp- 

ter  (exsinnnntj,  D.  D.  328, 
(ioseph  dei  chint  stalte  zuo  sineme 

uater  beidenthalbe.  Mos.) 
BEDINTALBERE,   metecus.   St     Hieher? 
•^      als  metoechus,  furoucog. 
DISA  HALB,  ble^feit«  (als  Präp.  mit  gen.): 

dUehi^lb  der  berge,  üsalpina.  Hd. 
ENAIIALP,  jcufeit^. 

(si  ne  hestuoot  er  cne  halp.  D.UI.  84.) 
IDHWEDAR  HALB,  t)on  beiben  ©citcn; 
utrinque.  (Cf.  HALBA.) 
iouueidarhalb,  utrinque.  Bo.  5. 
vDUUödarhalp^   utrinque.^  Prud«   1.    hinc 

inde.  Prud.  1. 
iouuederhalp,  utrobique.  A. 
lOGAmVEDiVR  HALP,  utrinque  (als  Prapo- 
sitipn  mit  gen.): 

t^ie  sceidit  er  in,  uuar  min  iagiuue« 
dar  halb  sin.  O.  \^  20^,31.    . 
i/l    JpgiHuedFetfhalp.  Ps. 

QBElt|LA4iBC  (Wohl  zu  halba)^    o^r^alb: 
'   .     ^Ia9.  ie  zuo  oberh.^lbe  ^esprocpen  ist, 

12sDs  HALB,  innerhalb  (^praep.  mit^ai.): 
^^uftogen  U;ero  iniohatb  nm.atis  un- 
.seris.,  ^.  31,  7..  .^  .^ 

r  ffi>i:Bl^,UA4JJ,  ini^<rtalb3  ^  ;;..  '\ 


so  uuer  iinierua  halb  iro  (ecclßsiae) 
ne  betot.  K  98,  9. 

herce  min  getruobet  :ist  innerbalbe 
min,  intra  me.  Wb. 
ÜZAN  HALB,  dttfen^alb,  miigem 

uzenhalb    chilichun   genomen    uuer- 
dent  uasa.  Bo.  5. 
ÜZARHALB,  ttußerbalb,  mit  gen, 

iizerhalb  tes  himeles,  extranamdanus. 
Mcp. 

uzerhalb  tero  unerlte.  Mcp. 
ÜZARÜN  HALB,  oufer^alb;  mit  gen. 

sint  uzerenhalb  tirro-.  Org. 

uzerenhalb  unser.  Bo.  5. 

uzerun  halb  dero  ecclesiae.  N.  41,  5. 

uzzerun  halb  meres.  N.  96,  1. 
MDARHALB,  nibtvfyalb,  miigen.  (et  halfaa). 

niderhalb  tero  sunnun  ferte,  intraso- 
lis  meatum.  Mcp.) 

(niderhalb  des  chnicraden.  D.  UI.  46.) 
OSTARHALB,  o(l»5rt«.  Org.  (et  halba.) 
WESTARHALB,  tpe(!»art**  (et  halba.) 

uueslerhalb.  Org. 

sint  uuestcrhalb  siq.  Mcp. 
ISORDHALB,  norbwärt^.  (et  halba.) 

nordhalb  tes    signiferi.  Mcp. 

so  uuieo  diabolus  si  in  aquilone^  nort- 
balb,  N.  88,  13.  ^ 

ih  sezzo  minen  stuol  norlhalb,  in  agui- 
laue.  N.  88,  13 
SLWrHALB,  fflbtoart^.  (et  halba.) 

sunth^lb  tes  sigaiferi./Mcp, 

ter  i^q  suuthalb  isi.  9f€|k 
WITSSTIRHALB,  Unti,  jur  linfen  eütt. 

diu  gcmiscida  leita  ze  unipstiThalii. 
N.  105,  36. 
ZES\yUN  HALB,  red^t«,  |ttr  rechten  ^titt. 

uuanda  in  got  uuas  zeseuuun   halb. 
N.  108,  31. 

zi  zesuunn  halb  sines  fater.  N.  71,  5. 

az  zesnun  halp  min.  Is.  3,  6. 
In  Notkers  Schriften  wird  dieses  halb  aadi 

Kchon  allein  stehcndT  als  Präposition  mit  dem 

GenitiT,  dem  es  immer  nachgesetzt  wird,  ^^ 

brandit,  mit  der  Bedentung:  ^alb,  fffttf, 

ton  ©ctUn,  tn  95<ti;eff;  »ejrn.    In  dem 

obigen  z  es  w  u n  h al  b  konnte  man  vielleicht 


Digitized  by 


Google 


885 


HAL&: 


HALB. 


886 


I     aH^  schon  dfesen ' Gebrauch  ded  halb  anneh* 

mcn  und  zeswun  för  gen.  halten,  doch  halle 

ich  zeswnn  lieber  ftir  das  tu  ha^b  gehörige 

adject.  ' 

dat  chit  ihin'hiadei^o  teil,  des  kalb  ih 
man  bin.  N«  15,  7. 

uuer  min  halb  uuare.  N.  141,  4. 

lero  (sternon)  halb  er  %^  capricorno  be- 
cheret ifet.  Mcp.  . 

dieiro  halb  ist  dürft  ii/ dero  halb  hilf 
mir.  N.  101,  2. 

übe  got  unser  halb  ist,  uuer  ist  danne 
uuider  uns.  M.  77,  53, 

dero  anderro  halb,  apud  ceteros  (sichur 
sin).  Bo.  6. 

mannes  halb.  Bo.  5. 

menniscen  halb.  N.  20,  8.  21,  2. 

imo  (gote)  gagenuuertero  unde  aber  zi- 
t  c  s  h  a  l  b  (ad  conditionem  temporis)  ch  u  m  f- 
tigero  (dingo).  Bo.  5. 

sinero  lido  halb,  expersona  membrorum, 
sprichet  christus.  N.  30,  10. 

daz  man  unsih  uuanet  uuesen  din  halb 
helfelose.  N.  59,  12. 

lichamin  halb  pin  ib  arm.  N.  108,  22. 

mih  täte  du  föne  dauidis  slahto  licha- 
min halb,  ih  nuas  aber  sament  dir 
noh  ieo  goteheite  halb.  N.  1U8,  27. 

dero  halb  sieiniqui  sint,  hazzeta  ih  sie, 
rials  dero  halb  sie  mennisken  sintN. 
118,  113. 

iro  halb  ist  ierusalem  uuuoste.  N.  68, 26. 

niuuiht  ne  bist  du  din  halb,  per  te.  N. 
70,  19. 
HALBA,y.,  angels.  half,  hcalf,  latus,  par^, 

regio. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 

halpo,  lateris.  M.  29.  Gc.  1.  6. 

halpo,  latere.  M.  29.  Gc.  1.  6. 
^  in  halbo  des  perakes,  in latere moniis*  Rh. 

pi  halbu  hicricho,  iuxta  latus  hiericho.Rb. 

föne  dero  halbun  montis  syna.  ]Nh, 

balpun,  latere  (dominus  erit  inlateretuoj. 

halpun,  Interibus.  M.  15.  Can.  10.  11.  13. 
die  be  halbo  uuorteuen  quaestiones,  omne 
latus  tuae  disputationis.  Bo.  5. 


faalba,  regio.  SdX.  1.  D.  IL  350. 

himilisc  halba,  plaga.  Ic. 

halpo,  regione.  VA.  VII.  216. 

ingagan  flero  halpo,  e  regione  (montisj. 

Ma.  Sb.  Bib.  1. 
zi  halba,  ad  plagam.  Ic. 
pi  halpo,  in  parte,  /.,  in  secrelo  (vocantes 

eum  tulertmt  enm  in  partemj.,  Mr.  Bib^  1.2. 
pi  halpon,  partibus.  Gc.  8.  9. 
in  dero  taugcnorun  hdXho^   in  secretiore 

parte.  Rh.  ' 

pi  halbu,   pi  faru,   ex  advetso,  extra  in 

parte.  Ib. 
pi  halpun,  ex  obliquo.  Gc.  3. 
uona  halpo, ^^  adverso. 'Gc.  Z. 
in  uuelicha  halba,  quorsus.  tc.  ' 
in  misseliche  halba  des  himeliSy  diver- 

SOS  regiones.  Mcp. 
halpa,  axem.  VG.  III.  351. 
halpun,  axe  (aetheris).  VA;  IL  512. 
zi   sundarun   halbu,    ad   austrälem  pla- 
gam. Rb. 
pedem  halbom,  altrinsecus.  Rb. 

peden  halbon,  hinc  inde.  D    IL  329. 
föne  allen  halbon  dero  uuerlte.N.  106,3. 
allen  halbon  beuuant  er  sie.  N.  31,  10. 
allen  halbon  beuuaret  Wm*  4^  12. 
alUn  halbon  uz  tizen.  Org. 
leg  iz   (cruzi)   ;iidar  haldaz,   iz  zeigol 

imo  iz  allaz,  ^         ^ 

fiar  halbun  umbiring  allan  thesan  uuo- 

rolt  ring.  O.  V.  1,  32. 
In    folgenden   Verbindungen    steht    der    acc. 

halba,  halbun  (auch ^^/}.?)  und  der  Ja/. 

pL  halbon  adverbial  und  präposilionell. 

eine  halbun,  hinc,  D.  IL  318. 

einen  halbon,  hinc.  D.  IL  331. 

iouucdar  halpun,  ulrumque.  VA.  VII.  566. 

gihuuedara  halba,  uirimquc.  Or. 

iouuedara  (iouucdaro.  Gc.  5.)  halpun, 
utrobique.  M.  29.  Gc.  1.  6. 

iouueder  halpin,  utrobique.  Gc.  7. 

nidarun  halba  wirziburg.  Fw« 

uuesterun  halba  moines.  F\t. 

uuestarun  halba,  occasnm  versus.  Or. 

ostaron  halba  moines.  Fw. 

mina  halbun: 


Digitized  by 


Google 


887 


HALB. 


H4LB. 


888 


SO  uucmo.ir,  4{uady  gibeizet,  ir  siinia 

mo  bilaxfty 
giuuisso   uui^it   ann  unan,   ist  mina 
.    .     Jbalbun  sar  gidan.  O.  V.  ll,  12. 

Form  und  Flexion: 
n.  s.  halba.  Ic   D.  IL  347.  350.  Sal.  1. 

halpa.  Prud.  1.  . 
g.  8.  balpo.  M.  29.  Gc.  !•  6. 
d.  s.  halbu.  Ib,.Rb.  Rd,  Bl. 
^       halbo.  Bo,  5.  Rd. 

halpo.  M.  29.  Ma.  Mr.  Gc.  1.  3.  6.  Sb. 

Bib,  1.  2.  VA.  VII.  215. 
halba.  Ic  Bib.  7. 
ha^pa.  Gc.  7.  Bib.  11. 
halbe.  Bib.  5. 
halbun.  Nh. 
halpun.  M4.  Bib,  1.  2.  Gc.  3.   VA.  IL 

512.  Le.  3. 
halb  in.  Bib.  7. 
]i alpin.  Bib.  6. 
a,  s.  halba.  Ic.  Fw.  Or.  I.  2. 
halpa.  VG.  lU.  351. 
halbun.  D.  IL  318.  0.  V.  U,  12. 
halpun.  M.  29.  Gc.  1.  6. 
rfip/.halbom.  Rb. 

halpun.  M.  15.  Can.  10.  11.  13. 
halbon.  N.  31,  10.  106,  3.  VVm.  4,  12. 

Org.  D.  IL  329. 
halpon.  Gc.  8.  9. 
0.1?;.  halba.  Mcp. 

ALAHALBA,  ALAHALBON,  alUxUiti,  t>on 
allen  ©eiten,  alltntialbuu 
hifangan  si  ib  mit  reino  thanne  ih  in 
-      mir  iz  (kruzi)  xeino, 
..  sar  io  thia  uuarba  in  allan  al^a  halba. 
O.  V.  3,  12.  cod.  F. 
mit  michileru  ilu  so  uuard  si  sar  io 

heilu, 
sar  io  thia  uuarba  in  allen  alla  halba. 

O.  IIL  14.  26.  cod.  F. 
thiu   diuri   thera   salba  stanlt  in   ala 

halba.  0.  IV.  2,  19. 
sih  skeldent  thio  uuarba  sar  in  ala 

halba.  O.  V.  20,  37. 
alahalbon,  circumqiuique.  Ib. 
ni  uuard  io  nihein  exan  mit  sulicben 
bisezzan, 


Qoh  disg  in, ala  ha|hon,  niaiaaurmit 

thcQ  selbon.  O..  (V.  9,  22. 
tha«  sie  nap  muasin  fuaren,  gisiias- 

licho  biruaren, 
iob   in    ala  halbon  then   Jiaban  man 
gisalbon.  O.  IV.  35^28. 
ANAHALOA,  ANAHAtBOQf. 
in  allen  anahalba  (uuard  si  heilu).  O. 

ffl.  14,  26.  codd   V.P.cf.  ALAHALBA. 
in  allan  auah^ll>d  (bifangan.si  ih jnit 
reino).   O.  V.   3,  12.    codd.  V.  P.    cf. 
ALAHALBA. 
si,  druhtin,  io  (her  segan  sin  (crucisj 
in  allen  anahalbon  min.  Op  V-  %  3. 
OSTHALBA,  OSTARHALBA, /,  Ojlfeitf. 
za  oslarbalbu,  ad orierUalßtn plagan^^  Rb. 
hos.thalbun,  ad  orientem<.  D.  IL  285« 
WESTHALBA,/,  fflefifeite. 

uuesthalba^  occidentem.  Ib.  Rd. 
NORDHALBA,  f.,  giorbfeite. 

nordhalpa,  contra  boream.  Bib.  1.    sep- 
tenirionales.  R.  oquilQniim,  septentrionumn 
Ib.  Rd. 
northalba,  aqtdlonis.  D.  IL  350. 
nordhalbun,  seplentriones.  D.  IL  324. 
SüNDHALBA,6ÜNDARHALBA,/.,6Mbfette. 
sundarhalpa,  uustratis*  R. 
suntbalbun.  D.  IL  284.| 
sunderhalbun.  Rg.  t.    (' 
za   sundarhalbun^    ad   ausiralem  pla- 

gam.  Rb. 
sundhalba,  austrum,  meri dient*  Ib.  I^d. 
IRHALPAINLIHO.  M.  31. 
IRHALPANLIHA.  Sb. 
IRHALPÜNLIHÜN.  Le. 
IRHALPÜINLIHHUN.  M4. 
IRHALPAINLIHUN   Sb. 
IRHALPOiNALlHüiN.  Bib.  2 
IRHALPOINLIHON.  Bib.  1. 
UALBJAN  (HALBilN?),  dimidiare. 

uncbustuolle  nihne  halbent  tage  ire, 
dolosi  non  diinidiabunt  dies  suos.  Wb^ 
BIHALBÖN,  umflCfcfUi  circnmdare. 

(er)  b^halbota  (mit  suerte  sinen  liut), 

conchisit.  N.  77,  62. 
(sie)  behalboton:   mine  fienda  bebaU 
boton    mih,   circumdederunt.    N. 

16, 


,  ea^  laterey  de 
latere. 


Digitized  by 


Google 


889 


HALB. 


HALE 


890 


16, 9.  hello  ser  behalboton  miL 
N.  17,  6. 
p.p.  pihalpot,  vallafum.  Ja. 

pchalbotihabent:  mih  an  dien  li- 
den  pekalbot  habcnt  unzalahaf» 
t  i  u  u  b  e  1 ,  circiundedenint.  N.  39, 1 3, 
R.;^;/. m.  behalbote:  (ir)  in  sosma- 
lemo  teile  beslozene  un« 
de  bebalbote,  r/Vc/zm^^/i 
atque  conclusL  Bo.  5. 
ÜMBIIIALBON,  umgeben/  circumdare. 
(er)  umbehalbot: 

so.umbehalbot  dih  manigi  dcro 

liuto,  circumdabit.  N.  7,  b, 
unebcni   umbehalbot  dia   bürg. 
N.  54,  11. 
(sie)  umbihalb otun«  Ja.         |,  vallave* 
umblhalboton.  Ib.  Rd.  f       runt 
umbehalboton    mlh,    circumdede- 
runt.  N.  21,  17.  117,  10. 
p.p.  umbehalbot  habent(mih),  circum- 

dederunt.  N.  21,  13. 
ÜRIBEHALBÜNGA,  /. 
trübten  ist  umbehalbunga  sines  Hu- 
tes. N.  124,  2. 
HALB,   ^a(b/   dimiditiSj   goth*  halbs,   augek. 
-    half,  nord.  hälfr« 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
halb,  dimidium.  Can.  8. 
halp,  scmi  (nudusj.  Mart. 
halb  elmpar,  amph'^ra  semis.  R. 
€ataf  nomen  vierisurae^   habens  medium  et 

Semem y  h  a  1  b  a  z.  Ja. 
halp  muttl  (kann  auch  compos.  seyn),  dimi" 

diiim  modiutu.  gl.  K. 
halpa  mllla,  leuuae.  Tg.  5« 
den  halben  teil.  Bo.  5. 
halbiu  teil.  Mcp. 
halbes  teiles  mer^  sescuplo.  Mcp. 
in  den  halben  teil  mluero  tago  (ne  uuen- 
de  mih  uuldere),  in  dimidio^  N.  101,24. 
halb  diam^trum.  Mu. 
iizer  des  halben  teile  uulrdlt  taz   an* 

der  stucche  des  syllogismi'-'.  Syl. 
ein  halb  lar.  O.  I.  5,  1. 
, halbe  gota,  semi^eos.  Mcp.    . 
halbe,  man,  semones.  Mcp. 
IV. 


halbe  man  unde  halbe  ros.  Bo.  5. 
halbe  nam  er  sie  ze  sib,  halbe  feruuarf 

er  sie.  N.  28,  7. 
(si  gaz  iz  halbez,  halbez  tet  siz  gehal- 

ten.  D.  lU.  51.) 
tho   thiu  uuecha,  so   got  gibot,   uuas 

halbu  gifirot  O.  1(1.  16,  1. 
andar  halb,  anbert^alb  (verschieden  von  an« 
dar  halb,  aiiberfei«,  s.  HALB,  latus). 
anderhalb  tonus,  tonus  ac  dimidius.  Mcp. 
(anderhalb  tusent  man.  Cdg.) 
anderhalp  scaz  (scrupulos tresJ.Vsi.^^,. 
anderhalp  skaz,  scripolus,  Em.  29. 
anderhalp,  scripoUs.  R. 
andarhalp,  sexcupla.  Ic* 
andres  halpesx  urna,  mezeimpres,  vel 

diurna,  andres  halpes.  Em.  18.  19. 
anderro  halbere:  daz  einero  elno  lan* 
giu  suegala  ze  cburz  si  unde  zueio 
langlu  ze  lang  si,  unde  aber  under 
dien    zuisken  gagcn   anderro    hal- 
bero  langiu  gelimfllh  si.  Mu. 
dritdehalp.  sescuplum.  Sg.  299. 
Form  und  Flexion  (selten  nach  der  N-De- 
klination); 
halb.  Can.  8.  0.  I.  5,  1.  Mu.  Mcp. 
halp.  Em.  2.  29.  C,  Mart.  Can, 9, 10, 12  gl  K, 

R.  Ic.  Sg.  299.  Pa.  ^ 

n.  s.  f.  halbiu.  Mu. 

halbu.  0.  IIL  16,  1. 
halpa,  Tg,  5. 
g'.^.m.n.  halbes.  Mcp. 

halpes.  Em.  18.  19. 
halben.  SyL  Rlcp. 
halbin.  Org. 
d.  s.  f.  halbero.  ÖIu. 
a.  s.  m.  halben.  N.  101,  24.  Mo.  Mcp.  Bo.  5. 

halbin.  Qrg.  ^ 

ö.  5.  /.  halba.  Bo.  5. 
a.  s.  n,  halbaa^  Ja. 
12. p/.w.  halbe.  N.  28,  7. 
n.pLn.  halbiu.  Mcp.  ,; 

o.p/.  771.  halbe,  Mcp.  Bo.  5. 
HALBEZAN. 
HALBLIBIG. 
HALBG  ALAUBIG. 
HALBMAN. 


[58] 

^  Digitized  by 


Google 


891 


HALE 


HALF— HALD. 


892 


HALBBRUNNAN. 

HALBFiSC. 

HALBGOT. 

HALBGURTILLA. 

HALBHORIER. 

HALBTOT. 

HALBTIOR. 

HALBZOGAN. 

HALBGASCEID. 

HALBSCAFTIG. 

HALBSCILÜ. 

HALBSCRITAN. 

HALBLlH,  dimtdium.  Org.     - 

lege  auiualt  gagin  halblih,  duplumad 

sfmplum.  Org. 
lege  halblih  gagin  zuiuaU,  simplumad 

dupluni.  Org.     - 
g.a,m.n.  halblichis.  Oi^. 
HELBELING,  m.,  obolus.  Hs.  Hiebet? 
HALFl'ANOD,  m.(?),  J&olftt,  dimidium. 
n.  a. «.  halftanod,  medium.  Bib.  1.  2.  di- 
midium (regtti  meiJ.'T.  79. 
httXttonod,  dimidium  (minero  guo' 

to).  T.  114. 
halftanot,  medium.  Mi]. 
half  not,  medium.  Bib.  7. 
».  pl.  halftanothi,  dimidia,  gl.  K. 

HALB,  angs.  hieJfa,  manu^riMm.  CLLLAaJ»  2.; 
auch  HALBA,  latus,  und  BIHALBON,   oder 

gehört   es  zur  Wurzel  JlIAJu*   3.,   aus  der 
sich  auch  die  Wurzel  HALT  gebildet  hat?  oder 

„HALF? 

n.  s.  halap.  Ib.  Rd.  Em.  29. 

halp.  M.  29.  Gel.  6.  Bib.  4. 9. 

halb.  Bib.  6. 

halbe,  v.,  hefte.  Tr. 

helbe.  Cr. 
d.  s.  halba.  A.  Bib.  tO.  13 

halpa.  Bib.  8. 

halibe.  A. 

halepe   Gc.  4. 
HÖNHALB  vel,  graban^öit,  manubiio.  Bib.  11. 


y  manu- 
brium. 


I,   manubrio   ffer- 

\rum  de  manubrio 

lapsumj. 


HALF,  metra.  Ra.       )    amphora.  Cf.  HALB, 
HALF,  metreta,  gl.  K.)  dimidius. 

HELBELING  (zu  HALB?  cL  aber  auch  hal- 
ling),  Jg)(l61tiig|  JS>((Itng,  obolus,  Hs. 

HALBERSTAT,    :S>al6(r({abt,    aUebaresta.- 
dium.  Tr. 

HALGA.   Cf.  HALLA.i. 

UUUNPERHALGA  v.  trestir,  senecias.  D. 

HOLCHO  (HÖLCHA?),  ,,och  mittclhochd. 

hol  che;  cf.  oXK^xi;^  ^ÄpWff« 
n.pL  holchun  (hol^chen.  Id.),  actuariae  na- 
ves.  Tr.  Hs. 

HAIjL),  wohl  aus  der  Wurzel  HAL.  2.  durdi 
das  Augment  D  gebildet  —  Ct  auch  HALI. 
HALD,  (yalb/  angs.hald,  heald,  halde,  nord. 
hsilltj  procliviSf  pronus;  cf.  auch  nord.  hallr, 
lapis. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
clivus.  Rd. 
cUvosus.  Eb. 
obliquus.  Rd.  Rb. 

halden,  pronos,  ze  ubelc.  N.  108,  19. 
leg  iz   (kruzi)    nidar  haldaz,  iz  zeiget 

imo  iz  allaz, 
fiar  halbun  umbiring  allan  thesan  uuo- 
rolt  ring.  O.  V.  1,  31. 
Form  und  Flexion: 
n.  s.  m.  halder.  Rb. 
a.  s.  m.  haldun.  Rd. 
a.  s.  ft.  haldaz.  O.  V.  1,  31. 
n.a.plm.  halden.  N.  1U8,  19. 
n.a.pLn.  baldiu.  Rb. 

halden.  Eb.' 
ÜOHALD,  ÜOHALDI,  procliuis. 
üohald,  proclivum,  Em.  7.  Can.  11.    obli- 

quum.  Can.  9;  IQ. 
uohaldi,  perpreceps.  D.  IL  283. 
vohaldi.  Rg.  1.),  praeceps;  kann  audi das 
uohalti.  Gx.      )     subsi.  uohaidf  seyn. 


Digitized  by 


Google 


893 


HALD. 


BALD. 


894 


uahaldi,  praeceps.  Rd.  Ib.;   kann  auch  sub- 
'    sfaritiv.  seyn. 
huhalde,  divexum.  Ib. 
ohaldiy  obliquas  (fenesiras).  Bib.  2. 
hüohaldi  vel  sleffar,  proclivius.  Em.  19.      ^ 
in  ohaldi  bane,  in  procHvo.  Rb.  (snbst.?) 
g,  s.  n.  uhaldesy  neqäid (proclivumj. CaLü.  Id. 
d.  s.  m.  uahalden: 

thia  sunnun  ioh  then  manon, 

so  ubarfuar  er  gahon, 
ioh  allan  thesan  uuorolt  ring, 
ni  gisahlhan  er  io  sulih  thing, 
sar  zi  theru  Stulln  thiu  zuelif 

zeichan  ellu, 
io  sar  bi  themo  tbinge  in  the- 
mo  uahalden  ringe.  O.V.17,28. 
UOHALDl,  /,  cUvus.    Cf.  auch  die  flexionlo- 
sen Formen  des  adj\  ÜOHALDI. 
i}.  s.  uahaldi,  praecipitUan^i. 
d.  s.  ohaldi;   uuar  enti  uuar  in    detu 
ohaldi,  passim  per  divexi.  "Em.  13. 
uohaldi,  crepidine.  VA.  X.  653.    iij 
u ohaldi,  in  precipiti.  VA.  IL  460.* 
a.  s.  uohaldi,  clivum.  A.  Bib.  9.  12^ 

duruh  ohaldi, per preceps. Rb. (wenn 
nicht  perpreceps  genieint  und  durch 
duruhohaldi  übersetzt  ist) 
n*  a.pl.  uohaldi,    crepidines    (HttorumJ. 
Prud.  1.  2.  D.  IL  318.  abrupto.  Gc. 
durch  die  uohaldi,  per  abrup- 
to. Gd. 
uahaldi:  durh  dco  uuahaldi/i/r^, 
per  abrupto  (pastor  graditurj. 
Gc.  4. 
UOHALDIG,  clivosus. 

uohaldi giu,  clivosa.  D.  IL  315. 
huhaldigun,  'summissum.  D.  IL  316. 

ÜFHALD,  aufgeridjtet 

liggez  (cruzi),  sagen  ih  thir  thaz,    odo 

ist  iz  ufhaldaz, 
giuuisso  uuizist  thu  thaz,  iozeigotimo 
iz  allaz.  O.  V.  1,  37.  ^ 

ANAHALD,  acclivis. 
anahalder«  Sal.  .3« 
anha 
INHALD? 


lalder.  SaL  .3.}  ,.  . 

rltet.  Sal.  5.    1'  ^"''»'"' 


in  haldar,  vta  prono.  Prud.  1.    (Cf.  No- 
minativsuQix  R.)  ^ 

FRkMUALD,  pronus. 

framhald,  ad  solum  cernas  (sie).  Aid.  6. 
f ramhalt,  prospicientes.  ÄW.  2. 
framhalde,  pronus.  K.  44. 
»•  s.  m.  framhalder,  preceps,  Pr.  e. 

framh alter,  promis  (dies).  H.  14. 
n.;:^/.  m.  framahalda,  proni.  VG.  IIL  107. 
».  pL  n.  fraoahaldiu  s\n\,,prona  sunt.TXh. 
Comparativ. 
framhaldiru  (^icj,  proclivior.  Rb.   (ist 
vielleicht  der  pos.  framhaldiu) 
ZüOHALD,//^«rii5,  bei  Is. 
g.  s.  f.  zuohaldun  uueralti,  futuri  se- 
culi.  Is.  5,  2. 

d.  s.nL  zuohaldin,t;m/aro(herizohin). 
Is.  5,  6. 

a.  s.f.  zuohaldun, /a/nram  (chiburt). 
Is.  5,  3. 
NIDERHALDIGER,  reclinus.  D.  IL  314. 
HALDA,/.,  clivus,  S^alht. 
n.  s,  halda,   clivus.  Wn.  230.  Tr.  Ttfon.  2. 
F.  2.  HALDA  vel  hala,  clivus.  F.  1, 
halda,  preceps.  Ja. 
halde,  clivus.  Hd. 
d.s.  haldun,  praecipitio.  A. 
Q.  s.  haldun:    dqrh   haldun,  per   crepidi^ 

nem.  Rf. 
a./7/.  haldä,  declivio  terrae.  Bo.  5. 
WESTHALDA.  Ortsnamen. 
HALDEN,  falben/  fic^  neigeit/  vergere. 
Inf.   haldun    (tia  uuenegbeit  ze  demo\ 

Bo.  5. 
(ih)  halde n,  vergo.  Pn  e.  Em.  28. 
(er)  haldet:   ze  dien  haldet  daz  herza 
diu  iz  uuile.  N.  118,  36. 
haldit,  vergebat.  Bib.  5, 
(sie)  halden:  ni  Kalden,    ne  vergant  (vi- 
neta  ad  solem  cadentemj.  VG.  IL  298. 
(er)  haldeta,  vergebat  (loco,  qui  vergebat 

ad  austrumj.  Me.  Bib.  7. 
p.  a.  haldendi,  recnbans.  Ra. 

g.  s.  m.  haldenteshimiles,  t;er^^/i/i> 

poli.  Ja. 
d.  9.  f.  baldenterouuende,7W/i/ia/o 

parieti.  N.  61,  4. 


[öS*] 

uigitized  by 


Google 


895 


BALD. 


HALT. 


896 


a.pl.  die  in  hohi  haldenten  ander* 
laza,  obliqna  decussata.  Mop. 
ANAHALDEN,  incumbere. 

(er)  anahaldet,  imminet.  Pa.    (inmitiit, 
.    anahalthct    gl  K.)    insittit.  Pa. 
(anahaftet  Ra.  gl.  K.) 
01 Q.  anahald^nti.  Pa.     )     .         • 
anahaltendu  gL  K.r 
[In  Ra.  steht  anahen tenti;    hieher 
gehört  auch  wohl  anahalden    (st. 
anahaldende  (n.  plj^  iacumben- 
tes.  Pa.] 
INHALDEN?  (anthaldgn?). 
inhaldet    (inaldhet  gl   K.),    adclinis. 
R.  Pa. 
NIDARHALDiLN. 

nidarhaldent,  submiitunt.'Gc  i.  6. 
HALDJAN,  HELDJAN,  neigen,  incUnare. 
(sie)  helditun  iro  annuzi  in  erda,   decU" 

nabant.  T.  218,  3. 
imp.  $.  helde  ze  mir  din  ora,  inclina.  N. 
16,  6.  30.  3.  70,  2. 
'  diemuotigo  helde  din  ora.  N. 

44,  11. 
helde  din  ora  ze  minero  digi. 

N.  87,  3. 
helde  min  herza  ze  dinen  nr- 
chunden,  declina.  N.  118,  36. 
helde  dina  himela,i/ic/ma.  N.143,5. 
im/y./?/.  heldent  iuuuera   ora  ze-,   incU- 

nate*  N.  77,  1. 
GAHALDJAN,  inclinare. 
(ih)  kebeldo  min  ora  ze  minero  sago, 

inclinabo.  N.  48,  5. 
(ih)  kehalta    min    herza,    dine    reh- 
tunge  ze  tuonne,  inclinavL  N. 
«8,  112. 
(er)  gehalta  mir  sin  ora,  inclinavU.  N. 

115,  2. 
p.p.  cf.f.m.  gehaltemo:   ze  iro   gehal- 
temo  (accUnaiis  auribui). 
Mcp. 
ANTHALDJAN,  recUnare. 
(er)  inthelde:    uuara   er  sin   houbit 

inthelde,  reclinet.  T.  51,  2. 
p.p.  intheldit  ist  (in  ther  tag))  0'(^J 
incUnata  esi.  T.  228,  2. 


NIDARHALDJAN. 
(er)  Tiidarheldida  sib,  $e  incUnabat.  T. 
220  3. 
NIDARGAHALDIT. 

d.s.m.n.  nidargihelditemo  (honbite), 
incünato  (capite  emisU  spirU 
tum).  T.  208,  6. 
ZOAKUIALDIT,  adcünk.  Ra 

JLl./V  i  J  X  •    Ist  es  die  durch  T  vermehrte  Wur- 

zel  jLtA  Vu  3.^  sanskr.  hr;,  prchendcre^  dbri, 
tenere?  ' 

RALTAN  (hialt),  ^OiUini  gotL  haldan,  angs. 
healdan,  nord.  hallda,  tenere,  cusiodire, 
servare. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
thic  kempfon  tatun  thlsu  inti   sizenti 

hielU^n  inan,  servabani.  T.  203,  5. 
hielt  iiian,  ciutodiebat.  T.  79. 
haltant,  ciistos.  Gh.  2.  3. 
haltende,  servans  (naturam).  Bo.  5. 
so  hirti  ther  thar  heltit  iojb  sTnes  fe* 

hes  uucltit  O.  V.  20,  32. 
tho  uuarun  thar  in  laute  hirta  haltente, 
thes  fehes  datun  uuarta  uuidar  Hanta. 

O.  I.  12,  1. 
erda  hialt  uns  tho  in  uuar  scazzo  diu* 

riston  thar.  O.  IV.  35,  41. 
haltent  (asto  dia  gihelli,  seroant.  Bo.  5. 
ne  uuas,   der  sie  hielte,   saloos  faceret. 

N.  17,  42. 
sie  thin  giuuaro  uuarten  ioh  thihharto 

halten.  O.  II.  4,  59. 
er  quad,   er  uuolti  herasun  sinan  eini- 
gen sun 
ladon  thanana  ir  laute,   er   sinan   Hut 

halte.  0.  I.  19,  22. 
krist  halte  hartmuatan.  Oh.  165. 
halt  den  chuninch,  salvnm  fac.  N.  19,  9. 
desu  kepot  sinem  baltan  chindum,  hacc 

mandavit  suis  servare  alumnis»  K.  p. 
der  abulkii  ciit  nalles   baltan,  iraeun- 

diae  tempus  non  servare.  K.  4. 
kitaat  libes  sines  eocouuelihbera  citi 
'   baltan,  actus  vitae  suae  omni  hora  cu- 

stodire.  K.  4. 


Digitized  by 


Google 


897 


HALT. 


äALT. 


898 


ekii  ze  haltanne,  disctpUnam  (regulae) 

servare.  K.  60. 
iro  stat  halten,  innaUata  servarL  Org. 
sih  selben  halten.  Bo.  5. 
dhiu  (blostar)  sie  dhar  haldan  ni  mah* 
.    tun,  quat  illitc  celebrare  noa  potuerunt. 

Is.  5,  6. 
thaz  er  thcn  sambazdag  qi  hialt.  0.  III. 

20,  62. 
'  gotdcs  Vt\\d\itnrktSydeua ialvos faciendi. 

N.  67,  20. 
der  in  halten  solta,  saluiaris.  Nd.  15. 
halt  sie  in  thinemo  namen,  ^rrva.  T.  178,3. 
dhen  haldendan  drahtin,  dominum salva* 

totem.  Is.  9,  3. 
er  haltet  gentium  greges.  N.  77,  21. 
menniscen  unde  (eho  haltest  du,  serva» 

bis.  N.  35,  8. 
dar  er  die  einen  ferliuset,  dar  haltet  er 

die  andere.  N.  75,  10. 
thaz  thuns  thia  fruma  haltes.  O.L  19, 12. 
uuort  min  heltit,  sermonem  meum  serva- 

bit.  T.  165,  2. 
thanne  haltet  ir  min  bibot.  T.  164,  2. 
des  ea  er  haltet  N.  36,  31. 
ih  mines  herren  sacha  so  ne  hialt.  Co.  4. 
ioh  heltit   er  thia  ^minna  bi  slna  dru- 

tinna.  0.  II.  13,  10. 
frido  hielt  ih  mit  dien,  die  in  hazzeni, 

er  am  päcificm.  N.  119,  7* 
haltan  fona: 

thaz  thu  sie  haltes  fon  ubile,  ut  ser^ 
ves  eos  a  mala.  T.  178,  7. 

mvnd  sinan  fona  vbilerasprahhnhal» 
tan,  OS  säum  a  malo  custodire.  IL  4. 

halt  unsih  in  notin  fon  allen  uuidar- 
muatin.  0.  IL  24,  23. 
haltan  fora: 

halt  mih  fore  manslekkon^,  salva.  N. 
58,  3. 

du  hielte  mih  fore  dien-,  salvasti.  N. 
29,  4. 

däz  er  mih  hielte  fore  uueichmuote. 
N.  54,  9. 

nu  heiz  thpsgrabes  uualtan,  foraiun. 
goron  sinen  haltan.  0.  IV.  36,  9. 
haltan  furi,  galten  fQr-|  fudicare. 


fnre  uuaz  sie  dia  salda  halten  sulen, 
fudicare.  Bo.  5. 
haltendo,  iesus.  N.  82,  3. 
halt,  salve,  nvc.  Ra.  gl.  K. 

Form  und  Flexion: 
Inf.  haltan.  K.  p.  4.  O.  IV.  36,  9. 
haldan.  Is.  5,  6. 
halten.  Nd.  15.  Oi^  Bo   5. 
(zi)  haltanne.  T.  84.  K.  60. 
(ih)  hald  ih.  Schw. 

(du)  haltest  N.  II,  8.  17,28.  35,  8.  58,i7. 
(er)  heltit  T.  143.  164,  2.  165,  2.  0.  II. 
13,  10.  V.  20,  32. 
♦      heltit  T.  165,  3. 

haltet  N.  7,  II.  36,  40.  61,3.  75,  10. 
77,  71.  118,  158. 
(sie)  haltcnt   T.  170,  2.^  O.  IL  4,  64.    IIL 

18,  21.  Bo.  5. 
(du)  haltes.  T.  178,  7.  0.  L  2,  27.  19,  12. 

haltest  N.  17,  28.  79,  3. 
(er)  halte.  Ob.  165.  0.  L  19,  22.  N.  7,  3. 

21,  9.  118,  173. 
(ir)  haltet  T.  167,  9. 
(sie)  halten.  O.  IL  4,  59. 
(ih)  hialt  Co.  4. 

hielt  T.  178,  4.  N.  119,  7. 
helt  gl  K. 
(du)  hielte.  N.  29,  4. 
(er)  hialt  0.  IIL  20,  62.  IV.  36,  41. 

hielt  T.  79.  N.  105,  8. 
(sie)  hieltun.  T.  170,  2.  203,  5. 

hilten.  Bd.  5. 
(er)  hielte.  N.  17,  42.  54,  9. 

imp.  s.  halt  Ra.  gL  K.  T.  106.  178,  3.  O. 
U.  24,  23.  N.  6,  5.  7,  2.  19,  9.  21, 
22.  53,  3.  70,  2.  118,  159. 
imp.pL  haltet  T.  141.  164,  2. 
p.  a.  haltant  Gh.  2.  3. 
haltende.  Bo.  5. 

n.  s.  m  haltendo.  N.  79,  16.  82,  3. 
haltento.  N.  46,  6. 
haltanto.  N.  44,  10.^ 
haltinto.  N.  86,  2. 
g.  s.  m.  haltan dis.  N.  100,  6. 
haltenten.  N.  67,  21. 
d,  s.  m.  haltintimo.  N.  17,  51. 


Digitized  by 


Google 


899 


HALT. 


HALT. 


900 


a.  s.  m.  haldendan.  is.  9,  3. 
n.pl.m.  haltente.  O.  I.  12,  1. 

HALTO,HALTßAD,HALTFRID,«.nr.  Hiehcr? 
GAHALTAN. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
custodire.  H.  17.  19.  26. 
,      servare.  Frg,  33. 
conservare.  H.  7. 
abscondere.  Gc.  8. 
cahaltana,  casta.  913. 
gehalten  in  dien  erdluchcren,  collo- 

care.  Mcp. 
sela  sina  kehalte,  cnstodiat.  K.  31. 
got  kehalt  naih.  N   53,  3. 
gihalt  mih  dir  in  euun.  Ps. 
gihaldan  uuesan,  salvus  esse.  Ct.  66. 
gihaltcnera  thiarnun.  0.  V.  12,  29. 
alleru  lutri  lip   sinan  kihalt^n,   omni 

puritate  vi  tarn  suam  custodire.  K.  49. 
kehaltan^  servata  ("parcifasj.  K.  39. 
kehalten,  conservent  (ordines  suos  in  mo* 

nasteriOy  ut  abbas  constitueriij.  K.  63. 
ad  mensas  cum  disciplina  ordines  suos  con- 

sequantur,  kehaltcn.  K.  63. 
leciionum  disposiiionem  uniformem  cunciis 

diebus  servatam,  kihaltan.  K.  18. 
vestimenta  reponantur  in  vestiario  conser^ 

vanda,  ze  kehaltanne.  K.  58. 
uuihnassi  ze  demu  suonotakin  kahaU 

tana  pringan.  Pn. 
niuuan   uuin  in   niuua    belgi   zi    sen- 
tenne  ist  inti  uuerdcnt  beidugihal- 
tan.  T.  56,  9. 
thie  thu  mir  gabi,  thie  gihielt  ih,  c«. 

stodivi.  T.  178,  4. 
thaz  guata  steit  gihaltan  ioh  magsih 

baz  giuualtan.  O.  V.  25,  50. 
giheltit  sin  ferah  in  euuin  Hb,   cusio- 

dit.  T.  139. 
föne  dero  leito  sie  gehalten  uuaren. 

N.  105,  16. 
gibalt  mir  scaf  minu.  O.  V.  15,  9. 
thaz  sin  einen  doti    al  then  Hut  gi- 
hialti,  ioh  thuruh  sinan  einen  dolk 
uuar   al  gihaltan   ther  fofk.    0.  III. 
26  —  28. 


quad  er  tho,  tKaz  sie  rietin,  uuio  sie 

nan  gihjaltin.  O  IV.  36,  15. 
thaz  hirta  sine  uns  uuarten  inti  un*- 

sih  io  gihalten.  0.  l  28,  9. 
thaz   er  mo  sie  gihialti,   unz  er   fon 

todc  irstuanti.  O.  IV.  15,  63. 
thes  sih,  thaz  thu  es  uualtes  ioh  uuo 

la  naa^ihaltes.  O.  IV.  37,  14. 
in  thenio  Krstaninisse  uuir  gihaltan 

sin  giuuisse.  0.  I.  1,  40. 
din  anst  enti  dino  minna  in  uns  fol- 

Hcho  kahalt  Po. 
flieh  die  zucne  (ubil  forhta,  ubil  min- 

na),  dieubilsin,  tehaltzuene  (guot 

forhta,   guot  minna),   die  guot  sin. 
'    N.  79,  17.  ^      ' 

thu  gihielti   then  guoton  uuin  unzan 

nu,  scrvas/i,  T.  45,  8. 
uuile   du   mannelichemo   sin    unrcht 

kehalten,  observnveris.  N.  129,  3. 
die  du  gehalten  habest,  abscondidisti 

IS.  30,  20. 

daz  gehaltene,  deposiium.  Hd. 
liget  kehalten,  tenetur  (in  chilechon) 
Mcp.  ^ 

darinne  gehaltenen  bilden,  inirorsum 
reconditis.  Bo.  5. 

thia  r^naj  ih  habeta  gihaltana,  r«o- 
sitam.  r.   151.  V 

uuer  mahti  iz  uinden,  übe  iz  tiu  na- 
tura  ne  habeti  gehaltin  hinder  iro 
Org. 

ne  sint  disiu  alliu  gehalten  sament 
mir,  nonne  haec  condita  sunt  apud  me 
et  signaia  in  thesauris  meis.  Nd  34 

ouazzer  tiefi  gehaltende  insinen  iri- 
seuuen,  ponens.  N.  32,  7. 

in  dinen  aleibon  gchaltest  du  iro  oue- 
3iune,  in  reliquiis  tuis  praeparabis  vuU 
tum  eorum.  N.  20,  13. 

gehaltenez  hertuom,  salmm.  Bo.  5 

la  uuaz  ist,  daz  mir  in  himele'ist  ke. 

immoHales  divitias  liabest  du  mir  dar 
gehalten.  N.  72,  25. 


Digitized  by 


Google 


901 


HALT. 


HALT. 


902 


geh  alt  ecclesiam  meam.  N.  3,  7. 

uuir  8a  (tunicamj  alanga  gihalten.    O. 

IV.  28,  16. 
thaz  si  (tunica)  alang  mit 'giuuurti  gl- 

haltina  uuurti.  0.  IV.  2i>,  16. 
thes  herzen  sie  hiar  uuiallun  ioh^ret^ 

no  gibialtun.  Ov  IV.  7,  68. 
thaz  sie  (brosmun)  gihaltan   uuurtin 

ioh  ouh  ni  firuuurtin.  O.  III.  6,  47. 
gihalt  mir  scaf  minu.  0.  V.  15,  9. 
in  buah  sie  iz  duent  zisamane,  gihal- 
tan tbar  zi  habanne.  O.  HI.  7,  54. 
daz  uuir  siu  (sang)  ^truogin  unde  ge- 

hieltin.  Mop. 
res  conferat  monasterio,  nihil  sibi  reser- 

vans  ex  Omnibus,  kchaltanti.  K.  58. 
dritta  teil  a  cellario  si  kihaltan,  reser- 

vetur.  K.  39. 
pueris  non  eadem   qnantitas  servetur,   si 

kihaltan.  K.  39. 
der  chuninch  ne  uuirdct  kehalten  in 

sinero  michelun  chrefte.  N.  3*2,  16. 
regulam  servare,  kehaltan.  K.  62. 
praecefHa  regniaeobservare,  k  i  h  a  1 1  a  n.K.65. 
legem  observare,  kihaltan.  K.  58. 
gihaltent   gotes   uuort,   custodiunt.  T. 

58,  3. 
quae  fubentur^  cnstodiqt,  Kehälte.  K.  31* 
gihialt   dauid    thuruh   not   thaz    imo 

druhtin  gibot.  OL  63. 
ihgihielt  alliu  thisu  (bibot).  T.  106. 
pueris  per  omnia   ab  Omnibus   disciplina 

conservata,  kehaltaniu.  K.  63. 
ih  gihaltu  lera  sina.  0.  III.  18,  48. 
maria  gihielt  aliu  thisu  uuort  ahtonti 
'    in  ira  herzen,  conservabat.  T.  6,  6. 
den    iteuuiz    kehielt    ih    in    minemo 

buoseme.  N.  88,  51. 
kehalte' uucka  mine,   custödiam   vias 

meas.  K*  6. 
Jidem  *^/t;^^.gihalde.  CL  66. 
foedera  conservet,  kihalte.  H.  8. 
tkie  iro  muates  uualtent  ioh  bruader- 

scaf  gihaltent  0.  II.  16,  6. 
er  zaita  ouh  dages  uuuntar  theniun« 

goron  su8  io  suntar, 


thaz  gihialt  er^  uuizist  thaz,  harto  mi- 

Chiles  baz.  0.  IV.  1,  20. 
sih  gahaltan: 

thaz  ist  giuuara  mera,  thaz  sagen  ih 

iu  in  uuara^  * 

man  baz  in  so  giuuartent  ioh  sih  baz 
gihaltent  0.  II.  19,  10. 
sih  gahaltan  fona*: 

kehaltenti  sih  fona  suntu,    custodiens 
se  a  peccatjs.  K.  7.  ' 

gahaltan  fora-: 
du  habest  unsih  kehalten  fore  unse- 
ren ahtaren,  salvasii  nos  de  ojfligen- 
iibns  nos.  N.  43,  8. 
Form  und  Flexion: 
Ißf.  kihaltan.  H.  26.  K,  49.  S8.  65. 
kehaltan.  K.  7.  62. 
gehalten.  N.  21,  8.  73,  16.  129,  3. 
des  kehaltennes.  N.  67,  20. 
zi  kehaltanne.  K.  58. 
(ih)  gihaltu.  O.  III.  18,48. 
(du)  gehaltest  N.  16,7.20,13.55,9.84,7. 
(er)  kahaltit  Gc.  8. 

gihellit  T.  139.  0.  IL  18,  17. 
gehaltet  N.  32, 18.  33,  la  38,  36.  43, 
7.  71,  4.  144,  19. 
(sie)  gihaltent  T.  58,  3.  0.  IL  16,6.  19, 10. 
(ih)  kehalte.  K.  6. 
(du)  gihaltes.  Q.  IV.  4,  51.  37,  13. 
kihaltes.  H.  7. 

gehaltest  N.  30,  3.  70,  3.  118,  176. 
(er)  kihalte.  H.  8. 
kehalte.  K.  31. 
gehalte.  N.  32,  11.  40,  3. 
gihalde.  V^^o.  2. 
(wir)  gihalten.  O.  IV.  28,  16. 
(sie)  kahalten.  H.  17. 
kehalten.  K.  j63. 
gihalten.  0.  L  28,  9. 
(ih)  gihielt  T.  106.  178,  4.  Co.  3. 

gehfelt  N.  88,  51.  118,  168. 
(du)  gihielti.  T.  45,  8. 

gehielte.  N.  76,  12. 
(er)  gihialt  01.27.63.  O.L  16, 4.  IV.  1,20. 
gihielt  T.  6,  6. 

gehielt  N.  21,  8.  43,  4.  54,  17.97,1. 
137,  7. 


Digitized  by 


Google 


903  HALT. 

(sie)  gihiaUun.  O.  IV.  7,  68. 
(er)  gihialli.  0.  IL  6,  12.  lU.  26,  28.  IV. 
15,  «3. 
gcbieltc.  N.  75, 10. 
(wir)  geliicllin.  Mcp. 
(sie)  gihialtin.  O.  IV.  36,  15. 
imp.  s.  kahalt.  Pn.   (auch  kahalt,  osanna. 
H.  6.  7.?) 
kchalt,  osanna.  Ic? 
gilialt.  Ps   O.  V.  15,  9. 
geh  alt.  N.  3,  7.  15,2.  19,7.  26,17. 
53,  3.  59,  7.  79,  17. 
p.a.  kchaltanti.  K.  7.  58. 
kihaltandi.  gl.  K. 
gchaltcnde.  N.  32,  7. 
n.  s.  m.  kihallhandeo.  gI.'K. 
d.  s.  f.  kehaltentcro.  Mcp. 
p.p.  gihallan.  Can.  4.  0. 111. 7, 54.  V.25,50. 
uuir  sin.  O.  I.  1,  40-  uuari.  O.  III. 
26,  29.  uuurtin.  O.  IIL  6,47.  uuet- 
dcQt.  T.  56,  9. 
kihaltan.  K.  18.  sin.  K.  39.  41. 
kehaltan  si.  K.  39.  tua.  H.  26. 
kahaltan  ist.  H.  19. 
gihaldan  uuesan.  Wo.  2. 
chihaldan  uuerdhan.  Is.  9,  2. 
gehaltan  ist  Wm.  7,  2.  8,  12.   sint 

\Vm.  8,  12.  . 

gehalten  sin.  Nf.  bin.  N.  61,  8.  ist 
Wm.  7,  2.  8,  12.  N.  21,  19.  72,  25. 
sint  N.  36,  28.  Wm.  8,  12.  si.  N. 
1Ö8,  31.  120,  7.  uuas.  Bo.  5.  uua. 
ren.-N.  105, 16.  uuaristBo.  5.  uuer- 
den.  Nf.  JN.  30,  14.  uuirdo.  N.  17,4. 
118, 117.  uuirdest  N.  80,  16.  ouirt 
N.  44,3.  45, 11. 118,  95.  Bo.  5.  uuer- 
den  (wir).  N.  79,  4.  uuerdent  N. 
73,18  uuerde(ih).  N.85, 11.  uuer- 
den  (sie).  N.  73,  20.  80,  1.  uuur- 
ten  (sie).  N.  21,  6.  habo.  N.  88,  29. 
habest  N.  72,  25,  30,  20.  43,  8.  ha- 
bet  N.  111,  9.  habetL  Org. 
gchaltin  uuir  birin.  N.  31,  7.  uuer^ 

den.  N.  82,  11. 
gihalten  sint  Nd.  II. 
R.  «.  y.  kebaltaoiu.  K.  63. 

gihaltinu(uuurti).O.IV.29,l6. 


HALT. 


904 


gihaltana.  Sg.  913. 
n.  5.  17.  gehaltene.  Ud. 
g.  $.f.  gihalteoera.  O.  V.  12,  29. 
a.  s*  m.  kihaltanan.  gl.  K.    . 

gehaltenen.  N.  3,  7.  11,  2-  17, 

20.  68,  2.  107,  6.  117,  23. 
kehaltenin.  N.  17,  20. 
gehaldenen.  N.  IL 
er.  s.  f.  kahaltana.  Pa. 

kehaltena.  N.  17,  20. 
gihaltana   T.  151. 
a.  s.  n.  gehaltencz.  Bo.  5. 

d.  pl.  gehaltenen.  N.  110,  3.  Bo.  5. 
a.phm.  kehaltenc.  N.  105,  47.  Bo.  5. 
UNGAUALTAN  Cunge^alten). 

n.s.f.  ungahaltana,  rcpitäiata.  Sg.  913. 
d.  pl.    ungehaltenen   (sin  reht  uucret 
iemer,  ioh  an  gehaltenen  ioh 
an  ungehaltenen).  N.  110,  3* 
INNE  HALTAN,  servare.  ^ 

der  guot  innc  halte,  servet.  Bo.  5. 
FOLLA  HALTAN. 
folle  halt  mih  in    dinen  ptaecepiis.    N. 
16,  5. 
FRAM  GAHALTAN. 
81  uaas  forasagin   guat,   zi   gote  rihta 

aira  muat, 
uultua  gimuati  gihialt  si  fram  thio  gua- 
ti.  0.  1.  16,  4. 
BIHALTAN,  be^alt'en,  bewahren. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
p  t  h  a  1 1  a  n ,  praestolare.  Ic. 
pihältant, /ov^T?/.  Prnd.  1. 
bibaltcnte  nahtuuahta  ubar  iro  euuit, 
custodienUs  vigilias  noctis  super  gregem 
stiam.  T.  6,  1. 
pihaltit,  reservat.  Pa.  gl.  K. 
sinero  heiligon   suoze  behaltet  er,   ob- 

servabit.  Na. 
du  behaltest  vestem  unbeuuollena.  Wm. 

6,  3. 
daz  er  sia  (ecclesiam)  nu  bebalte,   also 

er  do  behielt  dia  arcam.  N.  28,  10. 
ih  behalton  mine  pulchritudinem  mit — . 

Wm.  1,  6. 
mirra  upte  aloe  hehaltont  die  toton  Vu 
chamon.  Wm.  4,  14. 

die 


Digitized  by 


Google 


905 


EAhT. 


HALT. 


906 


die   corpus  immune  behaltcQt   a  fofiore 

lfiauria/>.  Wm    4,  14. 
daz  du  dih  behaltes  also  scone.  \Vm.4,  S. 
pihaltan  fin^  servoPi  Prud.  1. 
zl    bihallanne   thaz   grab,   custodire.    T. 

215,  3. 
bihaltente  iesum^  cusiodientes.  T.  210,  1. 
kuote  unde  behalt  dfna  unsundigi,  cu- 

stodi.  N.  36,  37. 
habet  pebalten  ganz,  inlaesum  servabat. 

Bo.  5.  / 
Zl  bihattanne  alliu,   so  uuelichiu  so  Ih 

iufibot,  servare,  T.  242,  2. 
SOS  ih  mines  fater  bibot  bihielt.  T.  167,9.. 
rehta  gelouba  behaltendo.  N-  24,  16. 
behalt cnt,    custodiunt    (testamentumj,    N. 

131,  12. 
pehieltcn  justißcationes  de'u   N.   118,   141. 
'alliu,   die    er   nailes    ano    (orahtun  pi- 

hei  alt,  obscrvabat.  K.  7. 
pihaltanti,  intentns.  Pa. 
sambaztag  ni  biheltit.  T.  132. 
mina  fastun  ni  biheilt  (sicj.  Ct.  94. 
saligo,  der  die  friheit  after  des  pehal- 

tet.  N.  80,  7. 
bibielt  allu  thisu  uuort  in  ira  herzen. 

r.  12,  9. 
pihaltit,  operitur  olim,  Ic. 
bihieltun  tho  thie  pharisd,    oba  her  in 
sambaztag  heilti,  ebservabant.  T.  69,  2. 
bihaltan  fona«-: 
daz  du  $!e  behaltest  föne  ubele,  ser^ 
ves  a  male.  N.  lÖ,  7.     ■ 
sib  bibaltah  tona-: 

ibu   pihaitu  mih  -lona  uhrehte  mine* 
mu,   si  observävero    me   ab   imquitate 
mea.  K.  7. 
Form  und  Flexion: 
Inf.   pihaltaü.  .k. 

behalten.  Wm.  1,  6. 
zi  bihaltannc.  T,  215,  3-  242,  2. 
(ih)  bihaltu.  T.  131. 
pihaitu.  K.  7. 
behallon.  Win.  1,  6. 
(du)  behaltest  Wm.  6,  3. 

behaldest  Wm.  6,  3.  U. 
IV. 


(er)  pihaltil.  Ic.  Pa.  gl.  K\ 

bibcltit.  T.  131.  132. 

behallet.  Na.  N.  SO,  7., 
(sie)  pihaltant.  Prud.   1. 

behaltent  N.  131,  12.  Wm.  4,  14.  6,  5. 

behaltont  Wm.  4,  14,  I.  1|.  IX. 

behalton.  Wm.  4,  14.  \\. 
(ih)  pehalte.  N.  118,  143. 
(du)  behalt  es.  Wm,  4,  8. 

behaltest.  N.  19,  7. 
(er)  behalte.  N.  28,  10. 
(sie)  behalten.  Wm.  5,  13.  8,  9, 
(ih)  bihielt.  T.  167,  9. 

beheilt.  Ct.  94. 
(er)  piheialt.  K.  7. 

bihielt.  T.  12,  9. 

behielt  N.  28,  10. 
(sie)  bihieltun.  T.  69,  %  110.  177,  4, 

bihiallun.  O.  IV^  36,  21. 

pchielten.  N.  118,  141. 
imp.  s.  behalt  N.  36,  37. 
imp.pl.  bjhaltet.  T.  215,  4. 
p.  a.  pihaltandi.  gl.  K. 

pihaltanti.  Pa.  (es  steht  nihaitanti.) 

pihaltendi.  gl.  K.       ^ 

pihaltenti.  Pa.  Ra. 

pihaldandi.  gl.  K. 

behaltendo.  N,  24,  16.      - 

n.pl.m.  bihaltante.  T.  6,  1. 

bihaltente.  T.  210,  1.  n 

p  p.  pihaltan  pin.  Prud    1. 

beheltan  han  (ih).  Co.  habet  Bo. 5. 
PIHALTAINTLIHO.  Pa.  Ra,  )        .       . 
PIHALTANTLIHCHO.  gl.  K.}'  ^^^'*^'''^- 
PIHALTLIHHO,  intende  (sie),  gl.  K, 
FARHALTAN  (öer^a/ten). 

P'V*  f-  farhaltaniu,  prostilula.  R. 
HAIMHALTAN  kann  aus  dem   mittellat  >ai/ii. 
haldarcy  ()cini{>oIen,  ds  althochd.  Verb  ange- 
nommen werden. 
HALTA,/.,.S>aJ(. 
halte,/.,  cupla.  Wo.  460. 
ISINHALTA,  JJib.  6.    ),t;.  polz,  nervtts.vin. 
ISENHAI.TA.  Bib.  XZAculum  ferrenm,    quo 
ISNHALT.  ßib.  4.       )pedes  vel  etiam  cer. 
vices  impediuntur. 

[59] 


Digitized  by 


Google 


907 


HALT. 


HALT. 


908 


K AHALT.  H.  6.       i ,  osanna ;  oder  ist  es  nicht 
KEHALTy  heili.  Ic.l^i^5/.|  sondern  der  Impera- 
tiv von  gahaltan? 
HALTO,  m. 
BÜRGHALTO,  m. 

der  burghaito  uuigant,  mars  qnirinus. 
Mcp. 
ilHALTO,  m. 

hehalto,  pontifex.  Ic. 
HALTl,/ 
ilHALTl,/.,  religio, 
n.  s.  ehalti,  religio.  N.  32,  3.  ceremonia. 

Bib.  1.  2. 
g.  s.  ebalti,  religionis.  N,  106,  40.   legis. 

N.  32,  2. 
a.  s*  die  christinlichen  ehalde,    chri» 
stianam  religionem.  N.  II. 
PIHALTI, /,  cii5/orfiVi.  Pa.  gl.  K. 
HALTAJNl,/. 

dera  haltini,  prostitutio.  Rh.  ist  wohl  eine 
entstcQle  Glosse;    cf.  das  obige  farhaltan 
und  das  folgende  farhaltani,  farhaitida. 
GAHALTANl,/. 

g.  s.  kahaltini,  pfidiciiiae.  U,  iS. 
FARHALTANI,  incestum.  R. 
HALTARI,  J&alter,  m. 
n.  s.  baltari,  salutare.  Le«  1.  3. 

haltarc,  salvaior.  Ne.  M  N.  24,5. 11. 
61,  2.  7.  103, 16.  salutare.  N.  84, 10. 
haldare,   acceptor  (personarumj.   N. 
96,  8. 
g.  s.  haltares.  Ne.  N.  118,  t66  v        , 

haltaris.  Nf.  N.  50, 14.  73,  '  ^''T^''' 
19.  Ne.  IL  )      ''"' 

d.  s.  haltare,  aalntari.  N   9,  16.  12,  15.  20, 

6.  23,  5.  70,  1.  Na.  Nsm. 
er.  s.  haltare,  saUilarem.  N.  11,  6.  39,  11. 

49,  24.  52,  7.  66,  3.  69,  5.  77,  22. 
V.  s.  haltare.  N.  26,  9.  64,  6.  84,  5. 
»IHALTARI,  SSe^alter,  m. 

n.  s.  pihaltari,  ciistos.  Pa.  Ra.  gl  K. 
d*pL  bihalterin,  custodibiis.  T.  215^  4« 
a./?/. hihaltera;  ciistodes.  T«  215,  4. 
(OBARHALDARA,  nom.  pL,  supersiitiores. 

Pb.  2.) 
HALTARA,  /. 
a.s.f.  haltarun,  custodem.  Mcp. 


HALTIG. 

GlflALllGl,  /,  parciias.  M.  29.  Gc  1.  6. 
feHALTIC,  legitimnm.  Ja. 

n.s.m    ehalticer.  D.  )        ,«  . 

healtiler  r^ic/ Ja.!' '•^'*'^''^- 
tHALTlGl,  /,  religio, 
g.  s.  chaldigi.  Co.  1. 
d.  s.  ehaldigi:  in  uppigero  ehaltigi. 
Co.  1. 
feHALTIGHEIT,  /,  religio, 
d.  s.  dere  allichen  ehalticheite,  ca- 
tholica  religione.  Wb. 
HALTIDA,  /. 
GAHALTIDA,  /. 
d»  s.  kihaltidu,  observarUid  (bonorum 

actornm).  Kp. 
a.  s.  kihaltida,  custodiam  (pacis  cari^ 
tatisquej.  K.  65.  (oris)  K.  6.  Cp^- 
rorum)  K.  63. 
d.pl.  kihaltidom,  observarUid  (bondj. 
Kp. 
IHALTIDA,  /,  religio. 

n.  s.  ehaltida,  religio.  Ib.  Rd.  Bib.   1. 

secta.  Rf. 
d.  s.  hcaltidu  (sicj,  religiöse.  Ja. 
BIHALTIDA,  f. 
n.  s.  pihaltida,  CMtodia.  R. 
d  s.  pihaltidu,  observatione  (regulae). 

K.  3.  60. 
a.  s.  pihaltida  habeen,o6i^ri;a^oi2^i» 
habere  (quadragesimae).  K.  49. 

a,p/.  Bihaltida.  Pa.        \         ^    ,. 

-uij-^u       \   \r\>  custodias. 
pibalditha.  gL  ILy 

FARHALTIDA,/.,  incesium.  R.  Re. 
GAHAUmiSSA,  GAHALTNASSl,    GAHAL- 
TANNISSA. 

g.  s.  kihaltnissa.  Rd.    )         ,.  .  . 
kihaltanniasa.Ib.j''"^"'«^- 
kahaltnassi.  Gc  8.)        .    . 
kahaltnussi.  Gc  Ü.5'  '^^^'"'^• 
d.  s.  gihaltnissu: 

mit  gihaltnissu  giuueizit,  thaz 

uuizod  inari  heizitO.  IL18,18. 

a.  s.  gehaltnissa,  saluiem  fhumani  ge^ 

nerisj   N.  34^  23. 

gchaltnissi:  in  godes  minna  ind 


Digitized  by 


Google 


909 


HALT. 


HALT. 


910 


in  thes  x^anes   folches  ind   un* 
scr  bedhero  gehaltnissi.  Schw. 
BUIALTNISSI. 
mit   bibaltnessc,   observalione  (ni   cu- 
mit  gotes  richi).  T.  140. 

HALT  (cf.  das  noch  bculige  oberdeutsche  ^alff 
^a(ter).  Icli  versuche  halt,  potius,  mit  der 
adverbialen  Form  balto,  ci7o,  zusammen  zu 
bringen.  Da  HALT  seiner  Bedeutung  nach  zu 
bald,  vcrgensy  gehören  könnte,  %viewohI  das 
auslautende  T  dagegen  spricht,  das  nord.  helldr, 
potius,  aber  auf  ha  1  tan  (cf.  nord.  halldan,  tc^ 
nere,  helldin,  ienax)  hinzufuhren  scheint,  so 
\rage  ich  es  weder  zu  jenem  noch  zu  diesem 
zu  stellen. 

HALT.  Dieses  adverbial  und  conjunclionell  ge- 
brauchte Wort,  in  der  Bedeutung  potius,  seä 
(s.  die  folgenden  Beispiele)  scheint  nach  dem 
nord.  helldr  zu  urlheilen,  wie  in  seiner  Be- 
deutung, so  auch  in  seiner  Form,  comparati- 
visch  zu  seyn  und  das  Comparationssuffix  R 
verloren  zu  haben.  Doch  bleibt  diese  An- 
nahm^ bedenklich;  weder  die  Bedeutung  zeigt 
immer  einen  Comparativ  (s.  halt  mer,  mer 
,  diu  halt,  diu  halt,  dana  halt),  noch  be- 
weiset das  auf  halt  in  T.  28,  2.  3.  folgende 
danne  eine  Comparativfonn,  da  auch  nach 
zuifalt  zur  Bezeichnung  der  VcrgVeichuug 
danne  folgt  (der  zuiualt  liutet  tanne 
der-.  Mu.  so  ist  tero  ahtodun  zuiualt 
tanne  tero  finftozendun.  Mu.)  und  dieses 
danne  erst  die  comparative  Bedeutung  her- 
vorruft und  bezeichnet*).  Auch  läfst  sich  ma- 
gis  quam  als  Parallele  aufstellen,  wenn  man 
magis  so  wenig  wie  potts  für  einen  Comparativ 
nimmt.  Man  vergleiche  auch  £r  danne,  in 
welchem  er  nicht  Comparativ  ist  (cf.  gothisch 
air);  auch  bei  wirs  ist  mir  die  Comparativ- 
form  zweifelhaft —  In  Notkcrs  Schriften  kommt 
dies  halt  nicht  vor,  sondern  nur  die  adver- 
biale  Form  halto;  aber  in  der  späteren  wind- 


*)  Bopp  bemerkt  mir,  dafs  auch  im  Sanskrit 
der  positiv  des  Adjek.tivs '^urch  folgenden  Ablativ 
comparative  Bedeutung  erhält. 


berger  Inlerlinearversion  der  Psalmen  ist  halt 
die  gewöhnliche  Uebersetzung  für  sed,  fonbent, 
z.  B.   daz   iht  unsih  inuerleittes  du  in 
die  bechorunge,   halt  du  erlose  unsih 
uon  dem  ubilen.     Das  Altsäcbsische  kennt 
nnrthanhald  (ni  scal  neomanlioht,  the 
it  habad,   liudiun  dernean  — ,  than  halt 
ni  sculun  gi  iuuua  helag  uuord  —  liu- 
diun  dernien.    Hei.  21^.     than   bald   ni 
mag  thera  mcdan  man  gimacon  fiden. 
Hei.  39'.)  und  das  Nordische  helldr  als  po- 
iiuSf   von  dem  auch  ein  adfcd.   heldri,  po» 
tior,   vorkommt.     Von   den  althochdeutschen 
Quellen  zeigt  nur  das   (zum  Niederdeutschen 
sich    neigende)    Hildebrandslied    dana    halt 
(dat  du  neo  dana  halt  mit  sus  sippan 
mandinc  ni  gileitos)  und  nu  halt  Frg. 
ouh  halt,  ouh  halt  mer,  nibi  halt,  halt 
Ihanne.  T.    mer  thiu  halt,   thiu  halt  ni, 
ni  thoh  thiu  halt,  ni  thiu  halt  thob.  O. 
in  folgenden  Stellen, 
gaat  uz  nu  halt,  ite  potius.  Frg.  27. 
ni  curet  thie  forhten,    thie  thar  lihha- 
mon  slahent,    ouh  halt  forhtct  then, 
thie  thar  mag  sela  inti  lihbamon  flio* 
san  in  hellauuizi,  sed  potius.  T.  44,  20. 
in  burgi  samaritanorum  ni  get  ir  in,  ouh 
halt  mer  faret  zi  then  scafon  elc.|  sed 
potius.  T.  44,  3. 
uuelili    cuning,   farenti   zi   gifremenne 
gifeht   uuidar   anderan    cuning,    nibi 
her  er  sizzenti  thenke,  oba  hermugi 
mit  zehen   thusuntin  themo  ingegin 
faran,   ther   mit   zueinzug  thusuntin 
quam  zi  imo,  nibi  halt,  alioquin,  imo 
noh   thanne   ferro   farentemo    boton 
sententi  bitit  thes  zi  sibbu  si.  T.  67, 14. 
bitherbi   ist   thir,   thaz  furuuerde    ein 
thincro  lido  halt  thanne  al  thin  lih- 
hamo  si  gisentit  in  hella  fuir,  eocpedit 
ut  pereat  unum  menibrorum  tuorum  potius 
quam  totuni  corpus  tuurn  mittatur  in  ge^ 
hennam,  T.  28,  2.  und  ähnlich  in  T.  28,  3. 
ni  ducn  uuir  bi  thia  guati  thir  thaz  uui- 

darmuati, 
nuir  duen  iz  mer  thiu  halt,  uuanta  spri- 
chist thaz  ni  scalt  0.  HL  22,  44. 
^  [59-] 


Digitized  by 


Google 


911 


HALT. 


HILTI. 


912 


Zellen  uuir  iu  ubar  iar,  thaz  uuit  uui- 

zun  ala  uuar, 
thaz*  uuir  sehen  rehtaz,  thia  halt  nint- 

fahet  ir  thaz.  O.  IL  12,  56. 
ob  ih  iz  sagen,  quad  er,  iu,  ir.ni  gilou- 

bet  thoh  bi  thiü, 
ni  firnimit  iuar  muat,  thanne  ih  iu  zel- 

lu  thaz  guat; 
thiu  uucrk,    thiu  ih  uulrku  innan  thes 

in  namon  fatcr  mines, 
irgehent  io  gilicho  mih  filu  follicho, 
ir  ni  giloubet  thoh  thiu  halt,    thaz' ist 

iu  ofto  gizalt, 
giuuisso  ni  birut  ir  Ihero  ih   iruuellu 

zi  mir.  0.  III.  22,  19- 
uueiz    themo    ouh    baz    zauueta,    ther 

thiä  iugund  habeta, 
then  ginoz  firliaf  er  fram,  ioh  er  zi  the- 
mo gr^be  quam, 
ni  giajig  er  thiu  halt  thoh  thar  in,   ni 

half  ther  ander  thiu  sin  nun, 
Ilaf  er    nah    in   thrati,    thoh   iz   uuari 

spati.  O.  V.  5,  7. 
suht  ioh  suero  manager,   Ihcs  giuuua- 

gun  uuir  er, 
ni  bristit  thoh  in  thes  thiu  min,  ni  sie 

sih^hazzon  untar  in, 
ni  sie  sih  ioh  muen  mit  managemo  uue- 

uuen, 
ni  duent  in  thiu  halt  thoh  ih  muat,  thaz 

ther  diufal  in  thaz  duat  Ö.  V.  23,  154. 
.  HALTO  (citoj  halte  ich  lieber  für  eine  Advcr- 
bialform  des  vorigen  Worts,  als  fiir  die  !•*• 
pers,  sing,  von  h  a  1 1  a  n ;  die  folgenden  ^  Bei- 
spiele zeugen  deutlich  gegen  die  letztere  An- 
sicht: 

langet,  uuieo  halto    (im  Druck  steht  feh- 
lerhaft baldo)  er  cbome.  N.  18,  10. 
sin  snnda  uuirt  sar  halto  gesuochet.  N. 

10,  15. 
sar  halto,  ncc  longo  (uuard  in  geladot)« 

Mcp. 
fasteien  unde  beteien,  uuir  sulen  halto> 

cras,  irsterben.  N.  70,  7. 
daz  man  iz  halto  frummen  solti^   proii- 

nus  fieri  oportcre.  Mcp. 


hafto  darbeen,  cito  catiaiit.  Bo.  5. 
nuieo  halto.  N.  122,  8. 

HILTI,  HILTIA.  (Cf.  nord.  hiUdur,  bellona, 

praelium;  s.  auch  Wurzel  jLLcjJLi«  1.  3.) 

d.  s.  hi'ltiu  (es  steht  hiltu  mit  einem  unten  am 
t  beigerügten,  doch  wohl  i  bedeutenden. 
Striche):  do  sie  to  dero  biltiu  ri« 
tun.  Hild.' 

ini.TI.  HILTO.  IllLTINiiÄ.  HILTWOLF.  lUL- 
TILACH.  HILTILEIP.  HILTILEIH.  HIL- 
TlROCHARl.  HILTIRIH.  HlLTIßOLD.  HIL- 
DIBALD.  HILTIPATO  (cf.  auch  HILDE. 
BODns).  HILTIBEKAIIT  (Gilbert).  HILTI- 
BRANT  (Jg)ilbe6ranb).  HILTIFRID.  HlUn. 
GOZ.  HILTIGARIa^.  HILTICHERN.  HILD- 
WALT.  HILTIWIN.  HILTISTEIN.  HILDE- 
BRIC/i5,  /i.  pr.  m, 

HILTI.  HILTA.  HILTANA.  HELTTRÜDE.  HIL- 
TIBIRGA.  HILTIBURC.  HILDRAT.  HILTI- 
MOTA.  HILTILIND,  n.  pr.f. 

ABARHILT.  ALPHILT.  ALAHHILT.  ONHILT. 
ELLANHILT.  EMHILT.  ANSHILT.  WIBHILT. 
WILLIHILT.  WOLFHILDIS.  WERDHILT. 
WERINTHILDA.  WOLDARHILT.  WANA- 
HILT.  WUNIHILT.  WASAHILT.  LIÜBHILTA. 
LIÜTHILr.  RAHHILTA.  RIHHILTA.  REGIN- 
HILT.  RÜNHILT.  RANTHILD.  MAHTHILT 
(SKat^ilbe).  MADALIIILT.  MIMIHILT.  MU. 
NIHILT.  MEZHILD.  NERIHILT.  PATÜHILT. 
PILIHILT.  BALDECHILDIS.  BRUNIHILT 
(95ruu^ilbe).  FOLCHILD.  FROHILT.  GO- 
MAHILT.  GEBAHILT.  GERHlLt.  GOZHILT. 
GUNDHILT.  GISALHILT.  CHLOTHILT. 
GRIMHILT.KÜNIHILT.HRUODHILT.TÜOM- 
HILT.  TRÜDHILT.  DEOTIRLT.  (THUSNEL- 
DA  auch  hieher?).  SINDIULT.  SONAHILT. 
ZEIZHILT.  SCAFHILT.  SUABAHILT.  SÜA- 
NAHILT,  n.  pr.  f. 

HILTANINC,  n.  pr.    Hioher? 

lULTILlN,  n.  pr. 

HILT^DIU. 

HILTISCALCIL 

HILTANINGA.  HILTESHEIM  (Jg)ilbc«^im). 
HILTESHOLZ,  Ortsnamen. 


Digitized  by 


Google 


913 


HOLD. 


HOLD. 


914 


ISANHILTA,  ist  woU  fSÄNHALTA;   a.  ia 

HALT. 

HOLD    (wohl   zu   HALD,    von    der  AVur^el 

HAJj.  2.;  oder  zu  HAL.  l.?),>olftf  goth. 
bulth,  angels.  hold,  p^ropitins. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
propitius.  Nd. 
fidelis  (auch  als  Anhängt,  Diener,    wie  später 

für  vassus;  s.  Q.  III.  20,  73.  23,  29.   V.  12, 

47.  N.  26,  12.  D.  III.  41.).  Sg.  913.  Ho.  N. 

20,  7.  21,  23.  45,  10.  77,  55.   Wm.  3,  10. 

5,  1.  Bo.  2.  ' 

placatus.  Ml.  Bib.  1.  2.  5;, 
devotus.  R.  Re.  Ib.  M.  29.  Gc.  1.  6. 
temo  die  heiligen  holt  sint.  Ru.       /- 
daz  ich  dir  hold  pIn.  Ef. 
hold  uuas  ih  in.  N.  54,  4. 
hold  sis  thu  mir   0.  V.  15,  22. 
er  istmlr  so  hold,  daz  er-.  Wm.  2,  8. 
holdaz  ist  mir  thaz  herza  thinaz.    O.    V. 

15,  28. 
tie  dir  fonc  rehten  triouon  holt  sint,  fi- 

deles  amici.  Bo   5. 
(daz  si  ein  andere  holt  waren.  D.  III.  83.) 
habe  ^t  holden.  N.-79,  17. 
min  holdo,  geniux.  Mcp. 
du  holda  di'^rna  dien  tnü^s,  amica  musis, 

Mcp. 
min  holdo  Lficanus, /amillaris.  Bo.  5. 
mines  holden  EuripUUs^  md.ho.  5. 
min  holde  lüitfer  (spHcht  Gott).  D,  II!.  41. 
gotes  holdo.  0.  III.  20,  73. 
alle  godeS  holdon.  Ln.  '^ 

mine  holden,  /f</^/^.  N.  40,  lO. 
thie  holdun  scalka  sine.  0.  III.  2,  26. 
thie  sine  liobon  holdon.  0.  III.  23,  29. 
thi«  sine  holdon  alle.  O.  V.  12,  47. 
ther  holdo  ihin.  O.  V.  25,  37. 
(got  sprach  db  cinemesiheme  holden  zu. 

D.  lU.  41.) 
saul  unde  sine  holdon.  N.  26,  12. 
thie  sine  holdün  thegana.  O.  Ilf.  20,  3. 
holdero  uuerlte,  comptacito  orbL  Mcp*, 
holdemo  gote.  N.  105,  42.  '  ' 

hold  in  riiuate.  0.  J.  1^  124. 


nälas  mit  holden,  non  rectis.  M^.  Bib.  L  7. 
holdera  sahhu,  quamobrenu  Ra.   Hieher?  cf. 

OLTHER. 

Form  und  Flexion: 
hold.  R.  Re.  Ib.  O.  I.  1,  124.  V.  15,  22.  Nd. 

N.  54,  4.  Ef.  Wm  2,  8.  16. 
holt.  Ru.  Nd.  II.  Bo.  5.  Wm.  III.  2,  8.  16.  D.. 

III.  83. 
hult  Wm.  II.  2,  16. 
r/.  s.  m.  holder.  Sg.  913.  Mi.  Bib.  1.  2.  5. 

holdo.  Mcp.  Bo.  5.  0.  III.  20,  73.  V. 

25,  37. 
(holde.  D.  III.  41.) 

n.  s.  n,    holdaz.  O.  V.  1&,  28. 
g.  s.  m.  holden.  Bo.  5. 
CK'S./.  holdera.  Ra.?^ 
d.  s.  m.  holdemo.  N.  105,  42. 

(holden.  D.  111.  41. 
d.  s.  f.   holdero.  Mcp. 

(holdera.  Ra.?) 
a.  s.  m.  holden.  M.  29.  Gc.  1.  6.  N.  79,  17. 
V.  s,  f.   holda.  Mcp. 

n,pl.  m.  holdun.  0. 111.  2,  26.  20,  3.  V.  12,47. 
(cod.  F.) 
holdon.  0. III.  23,  29.  V.  12,  47.  (codd. 

V.  P.)  N.  26,  12-  Lü. 
holden.  N.  40,  10. 
g.  pll  holdoh.  W.  45,  10.  77;  55.  Wto.  5,  1. 
holduB.  Wikiä  II.  5,  i. 
holden.  Ho.  ^ 

hol  ton.  Wrti.  Jill.  5^  1.  ^ 

d.  pl  holden.  M«.  Bib.   L  7.  Bo.  2.  Wm. 
IX.  3,  10. 
holdon.  N.  20,  7.  21,  23»  M.h.  103, 

26.  Wnu  3i  10.  6,  12.  8,  7. 
hoWnn.  Wtn.  II.'3,  10. 

hol  tun.  Wm.  II.  5,  12. 
a.  pl  holdun.  O.  V.  23,  28.  58.  130.  172. 
184.  l'ö4.  206.  220.  232.  242.  256. 
270.  284.  296. 
holdon.  O.  V.  25,  24-  ^      . 

Compar.  '       j 

holder:  ih  bin  imb  des  d«  holder.  Wm. 

I,  13. 
Gehört  hui ttriro,  «B^rnTw- Prg.  17.  hieher? 
HpCDA,.JS^ttlba:  fjuam  vulgaris  stuttUia  hol. 
dam  vöiai:  Sl  Grimins  deutsche  Mythologie. 


Digitized  by 


Google 


915 


HOLD. 


HOLD. 


916 


THEOTHOLT.  FOLCHOLT,  n.  pr.  m.  Hieher? 

oder  mit  olt  (walt)  zusammengesetzt? 
HOLDASIND,  n.  pr.  f. 
in  HOLDUN  STETL  Ortsnamen. 
UNHOLD,  un^olb;  inimicns. 
unhold  uuaren  sie  philologlae,  inimicae. 

Mcp. 
dien  ist  er  unhold.  N.  146,  10. 
n.  pl.  unholde,  eumcnides.  D.  IL  345.;   cf. 

das  folgende  UNHOLDA. 
g.  pl.  dero  unholdon  goto,  manium.  Mcp. 
d.  pl.  dien  unholden,  manibus.  Mcp.;    cf. 
UNHOLDA. 
unholden  herren.  N.  105,  42. 
a.  pl.  nnoholde  liute,  edom.  N.  59,  2. 
UNHOLDA.  H.  24. 


UNAHOLDA.  Pa. 
ÜNAHOLTHA.  gl.  K.I 
UNOLDA.  Ra. 
HOLDLlH,  ^olbltc^ 


,  diabolus;  goth.  un- 

hultha,  m.    und  un» 

hullho,/. 


holdlih.  Pa.  Ra.       ,     ...     . 
holtIih.gLK.    1 '/«""''«"*• 


d.  5.  m.?}.  holtlichemo,  placido  (vuhu). 
Bo.  5. 

a.  s,  m.  l^oldlichenyplacabiUm.'^.^Ay  10. 

HOLDLIHHO,  devote.  Rb- 
HOLDSAM,  ^olbfam,  placabilis. 

hoUsama,  placabilem  (aram).  D.U.  316. 
HOLDSCAFr,  /•  (J&olbfc^aft). 

minna  unde  hoUscaft  geuuinnen.  Co. 
HOLDNISSI  (a.  s.J^  placaiionem.  Gc.  4. 
HULDl,  /,  JE)uIb,  gratia. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 

gmtia.  gl.  K.  Pa.  La.  I.  1.  Rg.  2.  GK  1. 
2.  4.  Gc.  1.  3.  4.  6.  8.  9.  C.  M.  29.  30. 
Sb.  VA.  VII.  232.  SI.  SC. 

favor.  M.  30.  Sb.  Gh.  2. 

devotio.  M9. 

fortuna,  Sbe.  Ec.  1.  2. 

pax.  Marl, 

fides.  SI. 

mit  huldin,  devoHone.  R. 

zi  huldiy  ad  graiiam.  Gh.  1.  2. 

in  huldi,  gratia.  Gc  3. 

nohheine  huldi  enti  antlaz,  nullamve- 
niam.  \V. 

tbai  ir  mir  leistit  huldL  O.IV.  12,  9. 


dua  huldi  thino  ubar  mih.  O.  I.  2,  48. 
auur    aruuegodi    zi    sines    scheffidhes 

buldin,  reconciliaretur  gratiae  conditorU. 

Is.  5,  7. 
diu  holdi  des  tieres  fiinae  daz  ist  min 

erbe.  D.  III.  26. 
so  helfo  mir  diu  huldi,  per  salutcm  tuanu 

Me.  Bib.  1. 
sei  mir   (slemmer.  Ma.)   des  chuningcs 

huldi,  per  salutem  pharaonis.  Bib.  1. 
Form  und  Fleidon; 
n.  5.  huldi.  gl.  K.  C.  M.  29.  30.  Ma.  Sb.  Gh. 
1.  2.  4.  VA.  VII.  232.  Gc.  1.  4.  6.  La. 

I.  1.  Rg.  2.  Bib.  1. 
huldhi.  gl.  K. 
(holdi.  D.  III.  26.) 

g.  s.  (n.pL'fJ  huldi,  gratiae.  SI.  Pa. 
d.  s.  huldi.  Mart.  Gc.  3.  Gh.  1.  2.  Os.  35. 
huldin  (d.  pL?J,  dcvotione.  R.  M<p.  gra^ 
fiae.  Is.  5,  7. 
a.  s.  huldi.  SC  SI  Sb.  Sbe.  Ec  1.  2.  W. 
Gc  3.  8.  9.  M.  30.  O.  IV.  12,  9.  Wm. 

II.  8,  10. 
hulde.  Wm.  8,  10. 

n./?/.  huldi,  gratiae  sive  dona.    gl.  K.  Pa.; 

cf.  g.  s. 
a.pl  huldi.  0.  l.  2,  48.  17,  62.  24,  12.   V. 
15,  36. 
HULDA,  /.,  salns.  Bib.  7.  placqr.  Tr.  Bib.  8. 
10.  13. 

huldo,  placor.  Bib.  IL 
UiMlLLUl,/.,  Un^ulb. 
n.  5.  unhuldi,   crimen.  Bo.   2.    (vielleicht 

dat.  s,) 
g.  s.  unhuldi,  majestatis.  Bo.  5.? 

thih  zihen  unhuldi   bi    michi- 

leru  sculdi, 
thaz  thu  sus  laz  in  hcila  hant 
thcs  keisores  fiant  p.IV.24j5. 
d.  s.  unhuldi: 

in  unhuldi  uuaren.  Bo.  5. 
ze  sinero  uuhuldi,  di/atum, pro^ 
ditnm.  Bo.  1. 
^.pA  unhuldi,  laesiones  (regis).  M<p.  Bib. 
1.2. 
HULDIG,  placabilis. 

uuis  huldigaro(CoBipar.?),  über  die  ubeli 


Digitized  by 


Google 


917 


HE  ALTIDA— HALF. 


HALF. 


918 


dinis  liatiSy  esto  placabilis  super  neqtd* 
liam  popuii  tiu.  N.  89,  13. 
HULDIGJAN,  ^ulbjgeii/  placare. 
huldigte,  placavii.  Wb.  ps.  105. 
[GEHULDIGEN:  daz  wir  iien  unslh  ime 
(gote)  gehuldigeii.  D.  III.  '^O.  gehul- 
digc,  placet.  Hd.  er  (lesus)  hat  uns 
mit  sinem  tode  sioem  uater  gehul« 
digt.  Fdg.] 
HULDJAN  (Mlt>ifl««)»  placare. 
'  (er)  bulde: 

der  ne  gibet  nieht  gote,  mit  diu 
er  sih  hulde,  nori  dabU  deo  pla» 
caiionem  suam.  N.  48,  8. 
(er)  huldta  (hulta.  cod.  P.): 

mit  zuhtin  sier  mo  huldta.  0.  IL 
7,  3. 
(ih)  huldi  (?),  placarem.  Ja.    Gebort  wohl 
zum  si^st.  huldi  nad  placarem  ist, 
wie  Boxh.  hat,  placorem  zu  lesen. 
GAHULDJAN,  placare. 

(ih)  kihuldu.  Ib.  Rd.)      ,       , 
gihuldo.A.         hP^^'^^^o. 

(er)  gihuldit,  prosperat  (orhi).  Prud.  1, 
(e»)  kihulde  sih»  placeat.  Po. 
(er)  gihulta,  devinxerat  (sibi  omnes  com- 
mililonesj.  Mart. 
gehulta,  placavit.  N.  105,  30. 
p.  a.  gihuldinti,^  concinnantes.  Can.  13. 
/7.  ;;•  gihuldit   uuird!   p/acor^/    M.    31. 
Le.  1.  2.  Bib.  2. 
kihuldit  miesen yplacari.  Rf. 
I». «.  m.  gehultber:  mitdemoophe- 
re  gehulther  fergib  mir 
mine  sunda  alle.  N.  24, 18. 

HEALTIDA  8.  ijiALTiDA  in  HALT. 

HAOLTBSGAS,  Ortsnamen, 

HOLDER  &  HOLUNTAR. 

HALF.  Ist  es  als  HAL-F,  d.  h.  HAL 

als  primäre  und  ÜLLnULiC  als  sekuhdäre  Wür- 
zet anzunehmen?  im  lit  gelbeti,  ^e(fcii|  ist 
auch  vielleicht  die  labialis  ein   Augment   der 


Wurzel;  doch  cf.  auch  sanskr.  klr<p,  insiruere, 
efficere,  obgleich  auch  hier  P  wohl  Augment 
ist.  —  Bedenklich  bleibt  die  von  mir  in  der  Vor- 
rede  zum  Sprachschatz  I.  versuchte  Vergleichuug 
mit  sanskr.  silpa,  opiis,  ars. 
HELFAN  (half,  hulf,  holf),  ^tlftn,  goth. 
hilpan,  angels.  helpan,  altnord.  hialpa, /c/- 
vare,  auxiliari. 

Bedeutung  und  Gebrauch:] 
auxiliarL  Pa.  Ra.  gl.  K.  K.  1. 
sujffragari.  M.  30.  Sb.  Gh.  1.  Mcp.  Prud.  2. 
obviare.  Gc.  8.  A. 
fuvare.  VG.  HI.  525. 
ad/uvare.  Pa.  T.  63,  3.  K.  35.  gl.  K. 
inUrvenire.,  M.  15.  Sb.  Can.  6.  7.  10.  11.  13. 
subvenire.  Kp.  Can.  4.  H.  26. 
opitulari.  Ib.  Ic,  Nd.  Ra.  Rd.  Pa.  gl.  K. 
favere.  D.  IL  337.  H.  8.  VA.  L  739. 
adnuere.  Prud.  1. 
consulere.  Da.^ 
succurrere.  VA.  IL  307. 
concurrere*  A. 
sustentare.  VA.  XI.  224. 
obstare.  M.  28.  Gd.  1.  3. 
Slippetit,  hillit.  Can.  10. 
Slippeteret,  hulfL  Ec. 

chrefti  ni  helfant,  vires  non  suppeiunt.  Ja. 
conpottit,  hilfit  Gc  10. 
agito,  hilf:  D.  U.  328. 
medicaius,  helfant  er.  Em.  19. 
iutura,  helfentiu.  Juv.  2. 
uuaz  half  do?  N.  68,  2L 
helfanteru  ensti,  favente  gratia.  R  8. 
ni  mag  thar  manahoubit  helfanhereren 

uuiht.  0.  V.  19,  47. 
AUt  datiVi. 
mir  ze  helfenne.  N*  39,  14. 
thu  hilfis  io  mit  krefti  theru  thineru 

giscefti.  0.  L  2,  47. 
ia  hilfist  thu  io  mit  uuillen  thesen 

liutin  allen.  O.  HL  10,  21. 
hilfest  demo  uueisen.  N.  10  (a),  14. 
hilfet  uns.  N.  41,  9.  ' 
hilfet  andermo.  N.  100,  2. 
-'  du  hülfe  imo  in  uuige,   ausciliatus  es. 
N.  88,  44. 
din  genada  half  mir.  N.  93,  18. 


Digitized  by 


Google 


919                  H^LF  HALF,                   920 

sie  baUun  themo  uuibe.  0^.  Ilf.  10,  18.  Forift  twd  FlexioQ: 

80  du  mir  ne  helfest  N.  7,  3.  Inf.   helfan,   Pa.  Ra  gl.  K.   »L  22.  30.  Sb. 

80  helfe  mir   diu  huldi,  per  graÜQm,  GL.  1.  %  0.  V.  lH,  47.  4t».  (cod.  F.) 

per  saliitfm  tvflm.  Me.  Sb.               .  Da.  Eni.  33^  Can.  6   7.  II.  13. 

helfe  uuir  iro  sus.  Wm.  8,  9.  .  hclpban,  O.  V.  19,  49.  (codd.  V.  P.); 

hülfe  mir  got  N.  9.3,  17.        '  ^  ,          in  Pa.  ist  oc^V^t;««/.  mit  belphan  über- 

thaz  sie  hulphin   then  liulin,   O.  III.  setzt.    . 

14,  88.  helffan.  M;  15.  Can.  10.  II. 

poccha  ne  ouaren  accrptabiles,  übe  in  -       helfen.  N.  118,  133.  Mcp.  Bo.  5. 

ne  hulfiikdie  frehte  dero  rindere.  ze  helphanne.  Can.  4. 

N.  65,  15.  «e  hclfenne.  ^1.  39,  14.  69,  2.  Mcp. 

Mit  atc.  (ih)  hilf II.  Pa.  Ra.  gl.  K. 

unsih  hilpit,  nobis  proßdt.  |s.  5,  2.  ,    (du)  hilfis.  O.  k  2,  47.  codd.  V.  F. 

hilfet  in,  da?  er  an  imo  ne  ferstiez.  hilpbis.  O.  1.  2,47.  cod.  P. 

N.  40,  2.           -  hilfist.  O.  111.  10,21.  Prud.  i.N.40,4. 

uuaz  hilfet  si«  iz.  N.  87,  11.  •;               hilfest  N.  7,  3.  10  (a),  14.  .55,  11. 

uuaz  hilfitnu  thenn(iua<lonroan,  ther  ^^^j  ,jjj,.jj   q    ,j,    ^3^  gj    ^^^^^   y   p^   jj 

hiar  geheret  so  fram,  17,  9.  (cod.  V.  F.)  IV.  13,  6.  V.  19, 

.  tbaz  sint  imo  untar  henti  ellu  uuo-  ^^    q^    jq    ^^^    ^^^ 

Tolt  enti.  O.  III.  13,  31.  hilphit.  0.  II.  17,9.  cod. P.  III.  13,  31. 

ni  hilfit  luih  thm  ila  ihanne  m  thia  ^^j   p 

uuila.  O.  IV.  13,  6.  I,;jpjt.  j,   5^  3 

Mit  gen.  der  Sache.         .               '    .^    ^  hilfet  N.  7,  11.  17,  3.  21,  12.  36,  24. 

selbo  moyses  er  quit,  tbaz  uuib  tbaz  ,                  ^^^  3.  41,  9.  45,  6.  53,  6.  61,  8.  62, 

hiar  sulih  duit,  7   87    ^^    ^QQ  2. 

es  man  nihein  ni  helfe  mit   steinon  hiluct  N.  II. 

sia  biuuerfe. .  O.,  III.   17,   16.;   cf.  gi-  /  «^  u   ir     x-  » 

"    .,                                     '        '        .0  (g,g^  helfant.  Ja. 

.    u   if    -"r     .;'                                    ^  helfent  A.  N..82.  9.  118,  175. 

helfe  IS.  Bo.  5.                           ,         v  ^    ,      »    ,r    •     tvt 

demo  er  is  hilfet  )S.  118,  10.  .    <^">  helfest.  JN.  7,  3- 

daz  mir  is  helfe.  N.  118,  58.  .         .  («)  ''dphe.  T.  63,  3.  Wo.  2. 

in  (iis)  dero  frcison  hplTln.  Bo.  &.  h?"  «•.  N-  40,  4.  4!*,  23.  ?8, 10.  118,  58. 

imo  des  siges  buUin-  Bo.,6.  '^'-  ^P'  »^o  ».  Ö,  1|L  17,  16. 

'         hilf  mine^  uuerches.  r*.  108,  21.  .  ?^'^  ^'^'  w  / 

des  helfent  in.  N.  82,  9.  »»«'f  "•  ».  IV.  30,  15.  32.  _ 

ßlJt  tiz.  (w'O  helfe  wir.  Wm.  8,  9. 

er  hilfet  imo  dar  üz.  N.  36,  21.  (sie)  heifcm.  Ib.  Rd.                •      .'        • 

Rlit  iL                             ,  '            helfen.  iNd.  N;  87,  II.  118,  143.  Wb. 

ni  hilfit  zi.uuiht.B.O.  JL  17,  9.  (ib)  half.  B9.  5.      .                     .  I    :    '•      . 

uns  hilfetjzre  gqnisle.  N.  135,  1:6,  (du)  hulfi.  i..  Sh. 

Mit  infy         .   ..  .'  hülfe.  N.  49,  18.  85,.  17.  88,  44.  ■ 

ih  hulf  tir,.granden.  Bov  5,  (er)  half.   VG.  HI.  52.J.  VA.- II.  307.   XI. 

Mit  zi  und  1«/.         .             ,         :;  '        224.- 0.  V.  5,  7,  Ol.  ^4. 

hilf  m>r  daz  ?c  twoin»e.,|*.  MS,  38.  "'    (sie)  lulfün.  O,  lU.  10,  18. 

der  mir  half  z^g^tuonne.W.lJS,  131.  ;    ^er)  hulfi.  Ec.  .0.  III.  14,  12. 

hilf  imo  ze  geuuerenife,  K..13I,  3.  •.         ,    Jiulfe.  N.  93,  17.  106,  11. 

•    :..,..  ^-^  u'.U  •:■  -        .•••...        .  .     ■,                         /        .(sie) 

Digitized  by  VjOOQ  IC 


.921 


HALF. 


HALF. 


922 


(sie)  hulphln.  O.  IIL  14,  88.  (codd.  P.  F.) 
T.  19,  7. 
hulpfin.  0.  nr.  14,  88.  cod.  V. 
hnlfin.  Bo.  5.  N.  65,  15. 
imp.  s:  hilf.  Ü.  II.  328.  H.  Ö6.  Oü.  N.34,2. 
43,  2.  6.  58,  6.  68,  20.  69,  6.  7P,  4. 
78,  9.  108,  2.  Mcp.  T.  «5.  92.  M.  28, 
Gd.  1.  3.  Wm.  1,  4.'0.  IL  21,  32. 
III.  8, 41. 10, 29. 17, 63.  IV.  31, 3. 4. 
hilpf.  O.  m.  10,  29.  cod.  V. 
hilph.  La. 
imp. pl.  hei f e t. ' Ho. 
p.a.  helianty  ad/utor.  H.  6. 
helfanti.  Ra. 
helfen di;  gl.  K.       - 
helfendl  gl.  K. 
helfinte.  D.  H.  337. 
helfendo.  Mcp.  N.  Itö,  135. 
n.  s.  m.  helfanter.  Em.  19. 
R.  s.  f'   hel-fentio.  Juv.  2. 
d.  s.  m.  helfantemu.  K.  1. 
helfantemo.  Ic.    ^ 
helfentemo.  Bo.  5. 
helphante.  0.  V.  25,7. 
d.  t.  f.   helfanteru.  H.  8. 
a.  s.  m.  helfantan.  Ra. 

helphantena.  Pa. 
helffantem.  gl  K. 
n.pl.m.  helfenta.  VA.  I.  739. 
g,  pl.?  de  helfantant»  ($ic),  suffra- 
gantum.  Prad.  2. 
HELFANLIH.  Ra.       )  „    ,., 

GAHELFAIN,  ad/uvare. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
ad/uvare.  K.  31.  la 
'  consulere.  Mart 
concurrere.  Gh.  1.  2.  M.  29.  Gc.  i.  6.  10. 
obviare.  Ga  8. 

mbvenire.  M.  11.  Can,  1.  7.  10.  11. 
refovcre,  Gh.  1.  3. 
inlus^  geholfen  er.  D.  II.  313. 
freti^,  giholfaner.  Gd.  2. 
Mit  dat. 
gehalf  iro  dara  ze  demo  bette.  Mcp. 
gib  elf  e  mir  zi  thiu.  O.  III.  4,  24. 
gebilfet  mir,  daz  ih-*.  N.  54,  7. 
IV. 


uuio  uuuntarlicho  er  uns  gihalf.   O. 

IV.  25,  3. 
ist  mir  geholfen,  adjutm  mm.  W.  27,  7. 
Mit  gen. 
des  ne  mahton  in  philosophi  gehelfen. 

N.  106,  5. 
des  gehelfen.  Bo.  5. 
gihelfe  thes,  daz-.  O.  IL  17,  17. 
thaz  sllumo  sies  gihulfin.  0.111.18, 70. 
ich   scioro  ouh  thcs  gihelfet    0,  IL' 
11,  33. 

Form  und  Flexion: 
Inf.  gib  elf  an.  Mart.  Gh.  1.  2. 

gebelfen.  N.  106,  5.  Bo.  5. 
^(er)  gebilfet  N.  54,  7. 
(sie)  gihelfent  M.  29. 
(er)  gihelfe.  O.  II.  17,  17.  XU.  4,  94, 

ka helfe.  Gc.  8. 
(er)  gihalf.  0.  IV.  25,  3. 

gehalf.  Mcp. 
(sie)  gihulfin,  0.  III.  18,  70. 
imp.  s.  gihelf  C?),  concui*  (mit  Abkürzungs. 

strich  über  r).  Gc.  1.  6. 
imp.pl  gihelfet  0.  II.  11,  33. 
p.p.  giholfan.  M.  11.  Can.  7.  10.  11.  uuer- 
^     dan,  refoveri.  Gh.  1.  3. 
kiholfan.  Can. 

geholfen.  Gc.  10.  ist  N.  27,  7.    \ 
71.  $.  m.  keholfaneer.  K.  31. 
kiholphaner.  Gd.  1. 
giholfaner.  Gd.  2. 
gebolfener.  D.  11  313* 
a.  pL  m.  kiholfenen.  Ic 
ZÜOHELFANTI,  p.  a.,  ad/uvans. 
d.  s.  m.  zuahelfantemu,  nd/tivante*  K.  1. 
HELFA,  HILFA,  HULFA,  /.,  J^iilft,  auccilium, 
angels.  helpc,  altnord.  hialp. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
auxilium.  N.  83,  6.  Ra.  gl.  K.  Pa.  H.  17.  Wb. 
adjiUorium.  Ra.  gl.  K.  N.  7,  11.  43,  6.  48,  15. 

53,  6.  77,  31.  Pa.  Wm.  3,  4.  K.  p. 
adminiculum.  Ja   Ic  Pa. 
siibventio.  Ib.  Re.  Gh.  1. 
intercessio.  Em.  6.  ^ 

subsidium.  Ic.  Rc. 

solatium.  Em.  19.  K.  1.  53.  Pa.  gl.  K. 
solamen.  Ic. 


[60] 

Digitized  by 


Google 


923 


HALF. 


HAU*. 


924 


f^lhäßntia.  Ra.  gK  K« 

praesidiam.  Ic.  Em.  19. 

patrocinium.  £ra#  13.  Ra.  gl.  K. 

supplemenium.  Gc  1.  6.  8.  9. 

suffragiunu  Gr.  2. 

opem,  helfa  Ic  hulfa.  D.  II.  349. 

opum,  helphono.  VA.  IX.  532, 

in  impensaSy  in  jelffa.  W. 

iiclfa  imu  si  kikeban.  solalia  ei  dentur. 

K.  31. 
ze  hclfo  gäbe.  N.  87,  5. 
helfa  fora  si  kekaumit,  solatia  procuren- 

iur.  K.  35, 
sih  mir  ze  helfo,  ad  ad/uvandem  me  re* 

spiee.  N.  39,  14. 
sih  ze  minero  helfo.  N.  69,  2. 
duruftigoe  helfa,  si  indiget  solatio.  K.66. 
ano  helfa  andres,    sine  consolatione  alte^ 

rius.  K.  1« 
chere  dih  an  mine  helfa,  intende  in  adju' 

torium  meuw*  N.  37,  24. 
desto   merun  helfa    duo    nns   dero   ar- 
beite, da  nobis  anxilium  de  iribidatione. 

N.  59,  12. 
thu  uns  helpha  druhtin    dati  zi   theru 

oberostun  noti.  0.  I.  11,  62. 
helfa  sin  kiambabtit,  solatia  minisirentur. 
.   K.  53. 

giuuisso  helpha,  suffragia  certa.  Gr.  2. 
tha^  si  uns  thiu  uuintuuorfa  in  themo 

urdeile  beUa, 
iz  unsih  mit  giuuelti   ni  firuuahe  unz 

in  enti.  O«  I.  28,  5. 
gilechont  thoh'thie  uuelfa,  theist  laba 

in  iah  oub  belfa, 
thero   brosmöna^  sih  fullent,   thie  fon 

then  disg;in  fallent.  O.  III.  10,  37. 
uuieo  lango  tuüelest  du  nu  dinero  hel- 
fo. N.  6,  4. 
ih  bat  truhtenen  helfo.  N.  17,  7. 
ih  dih  ze  helfo  bat  N.  24,  20. 
helfo  dürftig.  N.  108,  22. 
ze  helfo  cham.  Bo.  5. 
'er  ist  mir  des  ze  helfo.  ü.  15,  8. 
mih  ne  dunchct  nieht  guot,  dazsoeino 

si  der  man,   wir  sculen  im  eine  hilfe 

tuon.  D.  III.  49. 


Form  und  Flexim: 
n.  s.  helfa.  K.  31.  35.  gl  K.  Ra.  Ja.  Ib.  Ic. 
Re.  N.  7,  11.  43,  6.  48.  15.  53,  6. 
77,  31.  83,  6.  O.  I.  28,  10.  (codd.  P. 
.F.)  HL  10,  37.  cod.  P. 
helpha.  Pa.  gl.  K.  O.  IlL  10,  37.  cod.  F. 
helpfa.  Pa.  0.  III.  10,  37.  cod.  V. 
elfa.  O,  h  28,  10.  cod.  "V. 
hilfa.  Em.  13.  19.  33.  Gc.  1.  6.  8.  9. 
g.  j.  helfa.  N.  II. 

helfo.  Mcp.  Bo.  5.  N.  6„  4.  17,  7.  70, 
12.  78,  9.  88,  20.  108,  22. 
d.  s.  helfa.  Ho.  Wm.  UI.  .3,  4- 
helfu.  K.  1.  Ic. 

helfo.  Bo.  5.  N.  15,  8.  24,  20.  39,  14. 
69,  2.  70,  12.  77,  7.  82, 9.  87,  5.  88, 
20.  90,  1.  93,  16.  Wm.  3,  4. 
hilfo.  Gh.  1. 
a.  s.  helfa.  K.  p.  K.  1.  Ic  H.  17.  Mcp.  N. 
37,  24.  59,  12.  83,  6.  88,  20.  90,  12. 
Wm.  8,  14. 
helpha.  0.  L  11,  62. 
helfe.  Wm.  II.  8,  14. 
hilfa.  Em.  6.  Caa  9.  10.  12. 
hilfe.  D.  III.  49.  Wb. 
hulfa.  D.  II.  349. 
n.pl.  helfa.  K.  53.  Pa.  Ra.  gl.  K.  O.  IH.  10, 
10.  Ne.  N.  21,  2a  26,  9.  29,  11.  34, 
3.  40,  4. 
helpha.  Gr.  2.  gl.  K. 
h  elf  ha.  Rc 
hilfa.  Em.  19. 
g^.p/.hilphono.  VA.  IX.  532. 
a.p/.elffa.  W. 
HELFALÖS,  Nlflo«. 
helfelos.  N.  71^  12.  87,  5.  Nd. 
a.  s.  m.  helfelosen.  N.-36,  25.  112,  7. 
n.pLm.  helfelose.  N.  87,  6. 
a.pLm.  helfelose.  N.  59,  12. 
HELFO.  HELFINL  (HELFANT?)  HELFOLT, 

nom.  pr. 
HELFARI,  m.,  J&elfer/  adjutor. 
w.  s.  helfare,  adjutor.  N.  9,  10.  20,  9,  32, 
20.  39,  18.  58,  18.  helfare  ze 
guote.  N.  18,  15.  helfara  in  de- 
ro note.  N.  27,  7.  helfare  in  ar- 
beiten. N.  45,  2. 


Digitized  by 


Google 


925 


HALF— HALFTRA. 


HALM— HOLKl 


936 


d.  *.  helfare,  a<^/tor/.  N.  80,  2. 
V.  s.  helfari,  suffragator.  V. 
n.^}/.  helfarra,  adjutorea.  %%.  70. 
GAHELFO,  m.,  ©«pife,  adjutor. 
n.  s.  gehelfo:   ih  iro  gehelfo  ne  uaas. 

N.  128,  3. 
d.  a.  xe  gehelfen  (nemen).  Mcp. 
n.pl.  gehelfen.  N.  9,  20- 

HALF  s.  HALF. 

SATIlHALF,  hiOcihm.  I*  (culdtaf).  Cf.  HU- 

LUFT.         ; 

helf-,  hilf-  s.  half. 

HÜLF  s.  HULUFT. 
HELFULTRA  s  HIUFALTAR. 
HELFANT  s.  ELAFANT. 
HALPTA? 

halftan  (sie)  vel  btecitun,  coUindam.  Zf.  1. 
halstirn  (sie),  rinc,  coliiridas.  Zf.  1. 

HULFT  s.  HTJLUFT. 
HALFTANOD  ^.  HALB. 

HALFTRA,/.,  J&alfter,  angs.  halftrc,  capi^ 
strumjagueare.--- Zu  halb  (cf.  bihalbon)?  Cf. 

auch  HAL*  1 ,  lOHHALMO  u.  HALF. 

n.  s.  halftra,  brachiale.  Tr. 

halftra.  F.  1.  2.  Wn.  232. > 
.    Wn.  3355.  I 

halflera.  L.  ('  ^^^^' 

halfdra.  Em.  32,  Istrum. 

balefdra.  Gd.  5.  \ 

halfeter,halftere.Wn.460.j 
d.  s.  halflro.  M.  28.  Gd.  i.\ 

halphtro.  Gd.  2.  [,  capislro. 

.  halftra.  Gd.  3.  ) 

Ap/.halaftran^cöpM/m.  VG.  IIL  108. 
haleftron,  habenis.  D.  IL  316. 


HALM,  m.,  ^alvctf  angels.  haelme,  healme, 
ailmuSf  calamus,  cuhnen,  spica,sfipula,  hie  Im, 
healm,  stipula,  nord.  hAImr,  ca/mus,  stipufa, 
gehört  wohl  mit  culmus,  calamus  zu  Einer  Wur- 
zel; 8.  auch  JLXijLLi« 
n.  s.  halm»  culmus.  R.  Em.  19.  Tr.   calamus. 

Wn.  460.  stipula.  Sg*  242.  D.  IL  341. 

festuca.  D.  l\.  341- 
d.  s.  balme,  admo.  Rb«  VA.  VIIL  654.   cuU 

mine.  Ja. 
haimal?), /^^/i/ca.  Sg.  913. 
a.  s.  ha  Im,  culmum.  Prud«   1.    stipulqm.  Nm. 

Wb.  festucam.  K.  2   M.  31.  Le.  1.  p. 
a.pl  halma,  stipulae.  Ho. 

JOhHALMO,  m.  (johhalm,  auch  Johhalma?), 

lorum.    Cf.  IlAL  urid  HÄLFtR*A.   ' 
n.  s.  iohhaimo  (in  Fr.  steht  leichaI-\ 

mo).  Mcr.  Bib.  1.  2.  v,  lörum. 

lohhalma.  Em.  3L  Bib.  7.        ) 
d.  s.  iohhalmin.  M^u.  Bib.  1.  2.y 

iohhalmun.  Bib.  7.  V,  laro. 

iochhalm.  Bib.  5.  ) 

a.  s.  giochclmo  ^sicj  pauminon,  latamen' 

tum  llgneum.  Rb. 
n.a.pl  iohhalma.  Wn.  3355. 

giohhalma.  OA. 

iechalma.  Bib.  10. 

iehhalma.  Bib.  11. 

iochalmo.  Bib.  13. 

iechalme.  Bib*  5. 

gicchhalme.  Wn.  460. 

iohhelmun.  Wn.  863. 

ioholmun.  Sg.  184. 

iechalm.  Bib.  4. 

giechalm,  tola.  Tr.  (oder  sing.?) 
cf./;/.  iohhalmun.  Mz.  Bib.  2. 

iohalmun.  Gd.  1.  Bib.  1.  J,  löris. 

ibhhalmon.  Sb. 


i,  lora. 


•I- 


HELM  s.  HAL. 


HOLM.    Cf.  ELM.  _  gUs,  sis  (gen.),  der 
b8m  bolm. 

[60'] 


Digitized  by 


Google 


927 


HOLR—HäLS. 


HÜLS.  HÜLSA. 


928 


HOLR  8.  HOLUNTAR. 
HOLRen  S.HAL. 

HALS,  m.,  ^ali,  goth.,  nord.,  angek.  hals,  lat 
Collum,  sanskr.  gala. 

n.  s.b&la,  Collum.  C,  Wn.  460.  Tr.  0.  11.  21, 
:  10.  Sg.  913.  Em.  27.  31.  N.  146,  10. 

"Vym.  1,  10.  cervix.  Wn.  232.  Pc  e.  F.  2. 
'     farrisc  hals,  iorosa  cärvix.  Ic. 
g.  s.  halses.  Wm.  4,  9. 
tf.  8.  halse.  Bib.  1.  Org.  Bo.  5.  VVin.  4,  9. 

halsj.  Bib.  7. 
o. •*.  hals,  Collum.  Nh.  N.  128j  4.  Mcp.  Bö.  5. 

T.  94.  97. 

ana  hals,  sine  cucullo  Csuperhumerate). 
Pa.  gl.  K. 
a.pl.  halsa,  colla.K.  p.  Bo.  5.  cervices.  H.  23. 
HALSÄDARA. 
HALSWERI. 
HALSLEDER. 
HALSLINE. 
HALSNESTIL-. 
HALSBEIN. 
HALSBANT. 
HALSBOÜG. 
HALSBERG. 
HALSFANO.    . 
HALSFÜLWL 
HALSGERWE. 
HALSHRING. 
HALSTUCH. 
HALSDRUH. 
HALSDWUNC. 
HALSSLAG-. 
HALSZIERIDA. 
FRlHALS,  frtj,  liber. 
frihals,  lihera.  gl.  K. 

FRlHALSi,/  (auch  FRIHALS,  m.7),  8r(t^df, 
Ubertas, 

h.  s.  frlhalsi,  Ubertas.  gl.  K. 
d.  s.  frihalse.  K.  58. 
a.  «.  frihalsi.  N.  ^76,  11. 
FRtHALSLIH,  liberalis.  R. 
HALSIRON,  d.  pl.  habenis.  F. 
HALSARE,  cervkal  F. 


HALSJAN,  HALSÄN,  HALSÖN,  Ralfen,  norA 
hälsa,  amplecü. 

Inf.  hülsen  (unde  chussen),  amplectU  M<^. 
Ab  subst. 

n,  s,  der  himilbüon  hdlscn,  cotfiple- 

XUS  coelicolarum.  Mcp. 
d.  s.  föne  dero   chenun   hälsenne, 

amplexibus.  Mcp. 
</.;}/.  h  a  Is  a  n  n  u  m ,  amplexibus.  Rb. 
(ih)  l^alson,  amplexor.  SaJ.  3. 
[(er)  halst  unde  chuste  dei  chint  Mos. 
er  halst,  In  und  chuste.  D.  III.  77.] 
p.a,  halsendi.  Pa-  el.  K.) 

halsenli.  Ra.  I'  amplexans. 

helsenti  (doch  wohl  hieher): 
salig  thiu  nan  uueritä,  than  imo 

frest  derita, 
armo  ioh  henti  inan  helsenti.  O. 
L  11,  46. 

GAHALSJAN,  amplecti. 

kehalsit,  coffl/^üfc/i/OTv  R. 

kihalsit  uuesan,  amplecti Cdelicias).  K.4. 

sih  gehdlset  habetin  (complexuj.  Mcp^ 
ANTHALSOT,  ent^alftt/Aco/fa/i«. 

g.  pl.  -dero   inthalsoton,   decoUatorum. 
N.  41,  1.  ^ 

ARHALSrr.  Pa.  Ra.|     .     „ 
IRHALSIT.  gl.  K.     S'  ^^'i^tum. 

ÜMPIHALSENDL  gl  K.),  um^alfcnd  cir- 
UMPIHALSENTL  Pa.     }        cumplectus. 
UMPIPIHALSENTI.  circumpUcths.  Ra. 
ÜMPIPIHALSIT,  tttn^alftt,  circumpUctus.  R. 
BIHALSIDA,/.,  amplexus. 
d.  s.  pihalsidu.  Mg.  Bib.  1.  2. 
pihalsido.  Sb. 
pihalsid.  Bib.  5. 
<7.;)/.  pihalsidun,    amplexibus.    M^.    Sb. 
Bib.  1.  2. 

(FIRHALSETHA:  capidem  guod  circa  de  col. 

lum,  firhalsetha.  Pb.  1.) 
BIHALSÜNGA, /: 

d.  pl.  pihalsungin,  amplexibus.  Bib.  5. 

HÜLS  s.  HULIS. 
HÜLSA  8.  HAL. 


Digitized  by 


Google 


929  HULSffi-rHALZ. 

HÜLSIZ,  OM8oa»en.    Ct  HÜLIS. 
mi&TA,  s.  HALFTA, 
BULST  s.  HULUFT 


HELZA— HOLZ. 


930 


Hl 


HELVIl.  Jul    Cäs.,    HELVi.  PKn,,   kelüsches 

Volk.  ^  Cf.  HELVETIi.  i 

HEILWI?  :       „" 

heUuuim  (heilaunn?).  Aid.  2.)  .  ....  -^  ,  .. 
heiluim.  Aid.  6.  |,  Mwfo/«/ 

Zu  HELAWA? 

HELVECONae,  Namen  eines  Volkes^  das  von 
Tacitus  (TG.  43.)  zu  den  Ligieren  gezählt  wird; 
cf.  die  diXovauovsq  bei  Ptol. 

HELVETIi(^dt)eeier,©(^»e{jer):  inter  her^ 
cyniam  silvam  rhenumque  et  moenum  amnes 
heivetir,  ultertora  boji,  gallica  utraque  gens, 
ienuere.  TQ.  28. 


HALZ,  goth.,  nord.  halt,  angcls.  healt,  ^fnfenbi 
la^m;  cf.  lat  claudus,  griech.  %(jaXoq^  skr.  khoda, 
kh61a;  aber  auch  sanskr.  hval,  vacillare.  Die, 
von  Bopp  in  seiner  vergleichenden  Grammatik 

aufgestellte  Etymologie  des  goth.  halt  (aus  skr.  ^^  .  ^ 

feka,  tlntti   das  in  diesem  Worte  durch  ha  re-  HELZA  (cf.  MAL«  1.  3.) 


fto  u'uard  er  sar  io  ganzer  fon  so 
'    uuiu  so  et  er  uuas  halber.  O. 
IIL  4/14.  ' 

halezer,  da ndij^,  Tr. 
d^r  haUo.  JVI^jpV         ,*'    * 
g.  s.  m.  Äalces.  0.  in.  4,  8.  cod.  F. 
a.  s*  m.  halzan.  T.  95.  .    . 

n^plm.  halze.  T.  ^4,  3.  0.  IlL  1,  l.\ 

haice.  T.  117/  \,claudL 

halzen.  N.  56,  9-   '  7    . 

g.  pl.  halzarp.  T.  88. 

halzero.  0.  III.  14,  71.  ' 

a.  pl  halze.  T.  110.  125. 
halce.  Rb. 

HÜFHALZ  (huphalz.  D.),  catax,claudus.T^.5.; 
hiernach  ist  hu fa  tz e,  catax,  F.  zu  berichtigen, 
hufhalzer,  catax,  claudus.  SeX.  2. 
HALZl,/.,  nord.  helti,  claudicatio. 
unganze.heizent  tie  uor^ser  halzi  nicht 
fir tragen  ne  mugen,   egrotativi,  quod 
habeant  inpotentiam  nihil  patiendi.  Org. 
GAHALZJAN,   nordi  helta,  claudicantem  fa- 
cere,  debilitare. 

thiu  (elti)  mo  allaz  liob   Inseltit,  ioh 
mahto  nan  gihelzit  O.  V.  23,  141. 
ARHELZIT,  arlemit,  debiliiatum.  Ib.  Rd. 


präsentirt  werden  soll,  und  It,  das  sich  aus  lit 

zusammengezogen  u.  mit  der  Wurzel  Jjx  1  U.) 
ge^fn;  zusammenhängen  soll)  ist  aus  mehr  als 
Einem  Grunde  unstatthaft  u.  ich  begnüge  mich  hier 
ihr  nur  die  Bemerkung  entgegen  zu  stellen,  Mals, 

die  Wurzel  LITH,  allhochd.  LID 


wenn 

in  halt,  althd.  halz,  enthalten  wäre,  das  allhd. 
Wort  nicht  haU,  sondern  bald  lauten,  u.  auch 
'  das  Goth.  statt  der  von  Bopp  keineswegs  ge- 
rechUertigten  Form  halt  die  Form  halth  auf- 
weisen würde.^  (CC  auch  Bopps  gleich  unstatt- 
hafte Etymologie  von  halb  und  hau f  in  HALB 

und  HAMF.)  —  S.  auch  HAL.  2.  u.  BALD. 
ein  halz  smid,  quidam  claudus  faber.  Mcp. 


HEIZA,  f.,  ^jlje;  ^iUi  angels.  helt,  hielt, 
capultis,  altnord.  hialt,  globus  copuli,  hialti, 
gladius. 
helza,  capidus.  F.  1.2.  Tr.  Aid.  Tg.  5.Sg.299. 

Em.  2a  31.   Mon.   2.   Wo.  232.    capnla. 

Sg.  184.  Bib.  9.  Wn.  863.  capnhm.  Bib.  1. 

Sal.  2.  D.  II.  339.  bacculmn.  Tg.  1. 
hiUis  (?),  capulo  (terms).  VA.  It  553. 
GlIlILZr,  copulum  (angels.  gehiltj).  D. 

gihilze,  gehiice,  capulus.  Wn.  460. 
ÜNDERHILZE,  ebicr,  vaginam.  F. 
GAHEL2IDA? 

geheicido,  strage.  Ar.  3. 
tifcLZÜNI, /i.  pr.    Hieher? 

HELZjan  s.  halz. 


ei:halz  uuurte.  Mcp. 

n.  $.  m.  halzer,  claudus.  Sg.  913.  D.  IlL  190.   HOLZ,  n.,  J^ol^i  silva,  lignum,  angels.  holt, 


Digitized  by 


Google 


931 


HOLZ. 


uxW 


932 


sili^'.  —  Cf.  HAL.,L;   sollte  auch  saltns  zu 
vergleichen  seyn? 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
nemus.  gl.  K.  Ra.  la 
Silva.  Sg.  913.  Pa.  gl.  K.  Bo.  5.  Syl 
salius.  Ic. 
arbor.  gl  K.  Pa. 
Ugnum.  Tr-  Ho.  Org.  Bo.  j5.  N.  95,  tO.  D:  II. 

339.  Eb.  Wm.  3,  9.   * 
saltus,  holz,  perga.  Ic. 
novales,  feldh,  holz  niuuaz.  Ic.        ^  ' 
callist  uuec  in  holze.  Ic. 
in  Silva,  in  holze.  Pa. 
zc  holz,  in  Silva.  N.  73,  6. 
esau  vuor  ze  holze.  D.  HI.  71. 
ze  holz  indrinnen,  Silvas  reqfdrere.  Bo.  5. 
gange  ze  holz  eichelön,  pergat  ad  quernßs 
arbores.  Bö.  5.  gehört  audi  vielleicht  hieber, 
eichelftn  ^  Verb  (,9xösfi\\\  frmmrin)  gcnom. 
men;  doch  kann  es  aqch  holzeichelon  seya 
holz  luzzic,  virecta.  gl.  K. 
siniu  smale  holz,  arbusia.  N^  79,  11. 
arborum,  hol z es.  gl.  K. 
'  holzir,  ligna.  N  80,  16. 
holzun,  lignis  (thymis).  OA. 
den  munt  uf  induon  ze  holze  unde  stei- 
nen. N.  65,  17. 
uuir  betoton  holz  unde   steina,   Ugua  ei 

lapiJes.  N.  64.  4. 
cleistaz  (?)  holz,  altiaan  lignum,  quo  sapiunt 
aspera.  Eb. 

Form  und  Flexion: 
n.  s.  holz.  gl.  K.  Ra.  Eb.  Sg.  913.  Ic  D.  IL 
339.  brg.  Tr.  Ho. 
holtz  (wohl  Druckfehler).  Ic- 
g.  s.  holzes.  gl.  K.  Bo.  5.  Wm.  3,  9. 
halces  (Schreibfehler?).  Pa. 
holces.  Wm.  lll.  3,  9. 
J.  s.  holze.  Ic.  gl.  K.  Pa.  Bo.  5.  N.  65,  17. 
95,  tO.  Org. 
holz  in  ze  holz.  N.  73,  6.  Bo.  5.  Syl. 
a,  s.  holz.  Org. 

n.;?/.  holzir.  N.  37, 8.  ist  im  codex  undeutlich. 
d'pL  hoVzun.  OA. 
a.pLhoH.  N.  64,  4.  79,  U. 
holzir.  N.  80,  15. 
(URHOLZ:  de  arboribus,  qnae  fructiferde  non 


suntf  qiuie  in  vulgari  nrhoVit  appelianikr, 

Urk.  V.  1193.) 
NIUUIHTHOLZ,  u.^<WI(^f&oIi),  r-^etJahi, 

myricae.  M.  8.      ,  , 

niuuitholz,  myricae.  Bib*  7. 

niuuiholz  v.  fulponm,  myricae.  .Le.  Bib. 
1.  2. 
WALDHOLZ,  n.,  aßalhi^otj.i     . 

n.  s*  uualtholz,  ligniim  silvarum.Wm.3jd. 
IL  4,  14. 
.  if.  ^.  Qualtholza.  Wm.  2,  3. 

uuallholze.  Wm.  IIL  2,  3.  L  IL  IX. 

5,  15. 
uualtholce.  Wm.  HL  5,  15. 

»./)?.  uualtholz.  Wm.  L  HL  IX.  4,  14. 
LtlDHOLZ  (Iz  ist  undeutlich):  /.  m^z/ZciVz  steht 

über  silvosi  illuviem  in  silvosi  illuviem  po- 

neret  Idpli.   Prnd.  praef.    in  lib^  /.   contra 

Symmach.  Prud.  4. 
HOLZ.  HOLZA.  UNHOLZINGA.  HOLZKlRICIiV. 

HOLZIIEIM.  HOLZHÜSA,  HOLZHÜSUN. 
FURIHOLZ,   FURIHULZI.  SEHOLZ.  BALIN- 

HOLZ,  BALUNHOLZ.  HILTESHOLZ.  WES 

TERHOLZ,  Ortsnamen. 
HOLZOLT,  nom.  pr. 
HOLZELLEN. 
HOLZWIB. 
HOLZWANGA. 
HOLZWERH. 
HOLZWLHaL 
HOLZVVÜRZ. 
HOLZRUNA. 
HOLZMARCHA. 
HOLZMEISTAR. 
HOLZMUWA. 
(HOLZSAZO.) 

HOLZOHTI,  astolohti,  ^otiid^t,  ncmorosus.  Ic. 
HOLZIN,  yilitxn,  ligneus. 

n.  s.  n.  holzinez  (palladiiim^.  Mcp. 
HOLZILIN  (plj,  nemora.  gl  K.  Ra. 

HAM  laut  sich  als  Wurzel  Tur  lihHAMO, 
HEMIDI,  HLYIIL  aufstellen;  et  goth.  hamdn, 
vestire,  und  vielleicht  mit  sanskr.  yam,  cofübere, 
vergleichen;  oder  sollte  der  Auslaut  M  sich  aus 
einer  labialis  entwickelt  haben? 


Digitized  by 


Google 


93af 


HAM. 


HA»|. 


HAjVIO.  .If 

LilIHAlM(0,,  m«,  iti^nfirfXf  corpuft,  ist  doch 
wohl  hieher  zi^  ))rixigen  als  eine  l^usammeii- 
Setzung  von  lih  un^  b^mo,  iipfl  nicht  als 
eine  Ableitnng  vop  lih  durch  da^  Sufßx  M; 
r  denn  obgleich  e^  audallt,  .da&  npemals  die 
i  Fqrm  lich^iamp  yorkommt,  und  auch  im 
Nordischen  das  Wort  likamry  likami  und 
nicht  likl^amr,  likhami,  wie  z.B.  ülf- 
hamr  (SCBoIf^aut),  lautet ,  so  ist  im  alts. 
lichamo  ^nd  angels.  Mc|ioina  doch  an 
keine  ilbleitung  von  lih  zu  denken,  da  we- 
der das  Alts.  no(^  das  Angels.  c^h  sondern 
nur  c  (k)  hat,:  also  ihr  lichamo  un4  H- 
choma  oSenbarlic-hamo,  lic-^homa  ist; 
cf.  auch  angels.  fläse-homa,  corpus, 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
corpus.  Sg.  242.  Mcp.  Bo.  5,  T.  28, 2. 36, 3. 

Rh.  N.  34, 1.  68,  4. 101^  27.  gl.  K.  Is.  5, 2. 
corpuscuhm.  Em.  19. 
caro.  H.  21. 
der  lichamo  gerot  uuider  dero  sela, 

caro  concupiscU  adversus  spiritüm.   N. 

36,  5.  t 

lihnamun,  glebam  (sanctissimamj.  Mart. 
reinlichamin  ioh  sei  reini,  castitatis. 

N,^7$,  5..  , 
gehalt^c/^^iammenm,  diu  m^n  lichamo, 

corpus,  ist.  N.  3,  7. 
uuanda  sie  min  porpus,   lichamo,   ne 

uuolton  sin.  N.  37,  13. 
min  lichamo  ne  fulet  nöh  ne  rozzet, 

so  anderro  tuot  N.  15,  lO.' 
ther  lichamo  ist  iü  fuler.  Ö.  111.  24,  83. 
uuizze  lichamin,  tormenta  corporis.   N. 

69,  2. 
kelustlichamin,  ^mn/fiiiicarr/iV  N.21,3. 
pecho^ungon  des  lichamin,  temptatuh 

nibus  carnis.  N.  60,  3.  '       . 

ir  doubont  ten  lidbamen.  N.  2,, 10. 
der  mahtigo  christus  kebiutet  prute- 

licho   uzer   demo   uuolchcne   sines 

lichamen.  N.  28,  3. 
todigen  lichamen^  mortalein  carnem.  N. 

29,  12. 
untodigi  des  lichamen.  D^.  30,  3. 


i\( 


.  g^sunt  des  Hcl^ameo,   salutem .  corporis. 

N.  35,  6.'  ;',  . 

i|]^   clmmOpSelbo  in.  lichamen,   corpore, 

unde  lero  iuh  uns-eoifta  fernumist.  N. 

48,  5. 

choront  sinero  suozi  ap  sinemo  licha. 

ine^i^  unde.  an  s^pemo  bluofc.  N.  33,  9. 

min  selbes  lichamin  unde  pluot  duile 

ih  daz  sie.iniropferoQn.  N.  15,  4^ 
hier  in  carne,  lichamen,^  uuafene  dih  mit 

demo  suerte  dlnero  lero.  Nv44,  4. 
domo,  ih  jn  lichamin,  cor^ipra/i/er,  ze  ou- 
;    go«  pe  Cham.  N.  17,  45.  i 

^uuier  losit  mi|]k  föne  demo  lichamin  dis- 
\^is  todis.  N.  30,  8. 
al  die  uuila  so  uuir  in  den^o  lichamin 

pin,  in  corpore  sumus.  N.  85,  7. 
mit  dero  (fuora)  sie,  den.Iich^men  ne- 

rent  N.  4,  §.  ,       '..-'.-     i 
got  habet  unseren  lic^^ap^en  ii^pljangen, 
1     suscepiornostßr  deus.  N.  45,  l^. 
.  prfiht^o^B^  uns^h  in  dep  st^ic|i,   dar  un- 
sere lich^me^n  hafteton,  sela  irloset 
/muurden.  N.  W,;ll.    ^ 
ther  lichamo!  iz  thult^,.  thazgotnissi  ni 
ttuolta!  0,  IL  9,  81. 
,  iaj;ilih  .hijii;  s^ehf^p.  inug,   uuar  ther   li- 
i  champ  lag,  P^  V.,  4,  57. 
bizeinot  hiartnaz  selba  grab,  thar  ther 

lich^iwp  lag,  P,  Vf  ^  9-     ,     ,^ 
thaz  sines  lichamen  hus:  0.  II.  11,  44. 
sie  namun   thia   meiuf^   th^3   lichamen 

gouma,  I 

sah  an  sinaz  altar,  l»i  ,^|^iu,]aua8  sies  filu 

uuuntar.  0,^111.  18,  53*    • 
thaz  ^f,  u^a  sjii  gtsiuni  in  lichamen  gabL 
.  ,.,9^;J..4Qy.l4.:.  .  -    ,• 
inJichain^eQ  ioh  muatp.  0.  V.  3,  6. 
t1)az  ej  thaz  ftrah  habeta,  in  lichamen 
,      leheU.  0.  V.  14,42. 
tho  uu^rd  thaz  uu^rt  siaaz;£i  lichamen 

gidanaz.  O.  III.  21,.  17. 
sid  er  hera  in  uuo.rolt  quam,  ioh  man- 

nes  lichamon  nam.  0.  II.  8,  54. 
thiu  (racha)  .manniliphaa   ruarit,   ther 
lichamoA  fuarit  (X  JI.  12,  16. 


Digitizedby 


Google 


935 


HAM. 


HAM. 


Ö3b 


foh  ti)dc  man  irquictos,  then  Ucbamon 

iruuactos.  0.  III.  1,  21. 
ir  exet)  quad  er,  ana  uuaiilicfaamon  mi- 

nan.  0.  IV.  10,  11. 
unurtun  in  in  note  ihie  lichamon  dote. 

O.  V.  23,  69.  ;     ' 

[er  (der  Brader)  ist  unser  Iichrfatne.  D. 

111.92.]  ;  ; 

lihhamin,  corpori  (jAonästerii).  K.  61. 

Form  und  Flexion: 
n.  s.  lihhamo.  T.  28,  2.3.  36,  3."  '" 

lihamo.  Ct.  83.  M.  28.'  T.  147.  Sg.  242. 
lichamo.  O.  II.  9,  81.  HC  94,  83.  V. 

4,  57.  6,  9.  H.  21.  Syl  Mcpi  N.  3,  7- 
15,  10.  29,  1.  36,  5.  37,  13.  42,  4. 

iicchamo.  N.  85,  3. 
lichmo.  Em.  19. 
lic^.iinamo:  N.  II. 
lichnam.  Wn.  460. 
ff.  i.  liihliam?k  Is.  5^,  2.  ^ 

Hiihaiirtn.  K.  2.  58.  Cin  gl.  K.  ist  lih- 

*  honü  auch  wöhl  lihhaitiiti  zu  lesen.) 

lichamin.  Db.  N.  21,  3.  37,  8.  60,  3. 

63,  2.  67,  15.  69,2.  arg.  H.  22.  24. 
lichamen.  O.  II.  11,  44.  22,  8;  UL  7, 

63.  18,  53.  20,  1^.  N.  2,  10.  12,  3. 

28,  3.  30,  3. '31,  7.  34,  1.  85,  6.  56, 1. 

T.  117.  Wm.  3^  8.rMcfr.'Org.  Bo.  5. 

•eb.  4i  ..'.•...- 

lihhame».  T.  36,  3.  Ct.  64. 
lichamon.  O.  V;  23j  68.  cod.  F; 
lichemin.  Rh.     '      '  " 

lichinamon.  N.  IL 
licHinamenJ  N.  IT.'  »  '  ^ 

li  s,  liihhamiii.  b.  3,  6* 

lihhamin.  K.  7.  49.  57.  61.  * 

lichamin.  N.  17,  45.  30/6.  34^  10.  36^ 

5.  ei,  22.  85,  7.  Pnid.  1-  H.  2i 
licliümen.  0.  I.  10,  14.  III.  21,  17.  IV. 

^^9, 119.  V.  3, 6.  11,  42i  Co.  2i  4.  Bo.  5. 
'    T.  226,  2.  N.  16,  8.  33, 9.  36,  ä3.  44, 
4.  48,  6.  68,  4. 
-lihhäinen.  T.  38,  1.  60,  4. 
lihhamon.  Ct  72. 
lichamin.  0.  I.  10,  14.  ood.  F. 
lichhanioa  Otl.  ' 

licbnamen.  Ct 


licheiiamen.  Ne.  II. 
ö.  1.  liilihamun.  Is.  5f,  7. 'K;  4. 

lihhamuri.  Pn.  Em.  33. 

lihhamon.  T.  44,  20. 

lihamon.  T.  138; 

lichamon.    O.  II.  8,  54.  12,  16.  lü.  1, 
'21.  IV.  10,  11.  Wm.  4,  4.  11.  Mcp. 

lihhamen.  T.  212;  4. 

lichamen   N.  2,  10.  4,  8.  12,5.  24,  13. 
29,  12.  32,  16.  37,  13.  45,  12i  Wm. 

'  '4,  4.  11.  Mcp;  Bo.  5.       .  ^ 

lichamin.  N.  15,  4.  21,  18.  43,'  22. 

lichinamin.  Co.  • 

lichinamefa.  N.  II.  • 

'  lihnani.  1\fart' 

lich'enam.  Seh.  75. 
n. ^/.lihamon.  T.  209,  3.  2ll,  1. 

Kchatnun.  IL  15.     -      '  ' 

lichamon.  O.  V^23,  69. 

lichamen.  N:  65,  11.  101,  27.    • 

lichamin.  N.  101,  27. 
^.;7/.  lichamon.  Bo.  5. 
^.;7/.  lichamon.  Mcp.  Bo.  5.  W. 

lichinamon.  M.  II. 

lihnamen.  Wb. 
tf./9/.lihchamon.  K.  33. 

lichamon,  Wm.  4,  14.  H.  lÄ 

Hcfhamun.  Wm.  4,  14.  IL 

üNÜHiLVMO  ist  woW  für 

unlichamin  bilde,  incorporali  figura. 
N.  37,  8.        , 
anzunehmen,  un<l  dies  unlichamin  fiirGe- 
niliv  zu  halten,    lyie  lichamin  in  licha- 
min bilde,  corporali  figura.  N.  37,  8. 

lIhHAMWORTANI,  /,  mcarnaiio. 
.    d.;^.  li^hs^mvLUOTdi^niy  incarnatione.  K. 
67,  25.    . 

LlHHAMLlH,  corporalis. 
d.  s.  f.  lihhamlihera,  corporali  (poenaj. 
K.  53. 
lichamlichero    gisiuni,    corpo* 
rnli  specie.  T.  14,  4.  ^ 
g.  pL  lihamlihono,  carnalium.  Gc  4. 
EINLlHHAMIG. 

a.  ^./.  ieinlichamiga:  unde  getüot  sie 
(ecdesiamj  incorporatam,  einli- 

cha- 


Digitized  by 


Google 


937 


UAM. 


HAM. 


938 


|,  bicorpor. 


cbamigOy  sinimo  einbornen.  N. 
68,  36. 
ZWILICHAMER.  Sal.  1. 
ZVVILICHINAMER,  SaL  2. 
LIHHAMISC. 
lihimiskero  listi,  physicae disptUationis. 

Em.  19. 
licmis<^un  (?),  (ei6({(^e  (Bedürfnisse).  Pn. 
LIHHAMHAPT,  corporalis. 
c/. «.  m.ii.  licbamaftemu  kasiune,  corpo* 

reo  uisu.  H.  19. 
a.  s.  m.  lichambaftin,    incamatum.    N. 
83,  10. 
g".  pL  ricbamhaftro,  corporalium  (sa- 

cramentorum).  N.  74,  9. 
d.  pL  lichamhaften  ougon,  corporeis. 
N.  73,  22. 
LICHAMHAFTO,   )adv.,   corporaliter.    N. 

73,  2. 
LlÖHAMHAFTt,  /,  incarnaiiQ. 
«         g.  s.  licbämhaf ti,  incarnatlonis.  N.  17,1. 
</.  f.  lichamhafti:    daz    mit    licham- 
bafti,    corporali,    gezeicbenet 
^       uuirt  N.  44,  8. 
üNLlHHAMHAFTl,/ 
a,  s.  unlichambafti:    danne  diz  li- 
chamhaftiga  an  sih  legit  un- 
lichamhafti,    incorruptionem, 
unde  diz  todiga  an  sib  le- 
git untodigi.  N.  84,  9. 
liHHAMHAFTIG,  corporalis. 
n.  s.  n.  lichamhaftiga.  N.  84,  9. 
g.  s.  f,  licbambaftigun  uuiste,  corpo* 

reae  substantiae,  Mcp. 
a.$.m.  lihhambaftigen.  Sb.        \ 

libhamhaphtigen.  M.28.i,g'^r- 
lihanhaftigen.  Gd.  1.     \  ma- 
lihnabaftigin.  Gd.  3.     Anuni. 
lihanibah'ptigen.  Gd.  2.) 
GALlHHAMHAFTOT,  p.  p. 
du  babest  mib  selben  gelicbamhaf- 
haftot,  corpus  perfecisti  mihi.  N.  39, 7. 
GALIHHAMOT,  p.  p. 

gelichamot  uuard,  incarnatus.  N.  88, 19. 
UHNAMUNGA,  /.,  incarnatio. 

a.  s*  libnamunge.  Wb. 
LICHAMILO,  m.,  corpusculum.  H.  21. 
rv. 


leas. 


GÜNDHAMO,  m.,  Äriefl«flel5. 
(a.  s.  gudbamun:   garutun  ae  iro  gud- 
bamun.  Hild.^ 
HEMIDI,  /».,  ^embCf  camisia,  tunica.  —  Soüle 
das  lat.  camisia  hieraus  entstanden  seyn?  oder 
umgekekrt?  —  Cf.   angels.  bama,^  cutis,  leg- 
men,   bäm,  camisia,   cemes^  camisia,  ba- 
mod,  indutus,  iectus,   nord*   bams,  ba^rnr, 
cutis,    bem,  exuviae,    bempa,  toga.     Das 
griecb.  i/LiaTiov  ist  wohl  nicht  zur  Vergleicbung 
zu  briitgen. 

n.  s.  bemidi,  linea.  Ib.  Rd.  süpparus.  Pr.  m. 
camisa.  Wn.  863.  sidin  bemidi,  ho 
losericum.  D. 
hemitbi,  camisa.  Gd.  5.    * 
bemide,  vestimentum.  N.  21,  19.    sup* 

parus.  Pr.  v.  t. 
hemede,  camisia^  Wn.  460.  Tr.  (Id.) 
dL  s.  bemide  lininemo,  ephod  lineo.  Rb. 
a.  s.  bemide,  iunicam.  N.  21,  19. 
a.p/.  bemidi.  Ra.       )        .      . 

hemithi.  gl.  kJ'^"^"°'' ''*'''* 
JiRHEAIIDI,  R. 

a. «.  i  a  r  h  e  m  i  d  i,  camisam  annalem.  Em.  3 1 . 
LIHHEMIDf,  n.,  subucula.  Bib.  1.  Ib.  Rd. 
FRIDHEMIDI,  n.,  ec^n^detb. 

(daz  si  hlut  min  fridhemede.  Fdg.) 
DORFHEMIDI,  n. 

a. s.  dorfhemidi,  camisam  vicalem.Eta.3i. 
HEMIDLACHAN. 
HIMIL,  m.,  J^immel,  goth.,  altnord.  himin,  «n 
geU.  hefen,  heofon,  alts.  heban,  coelum. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
coelum.  Pa.  gl.  K.  R.  Ra.  Rb.  Sg.  913.  H.  2. 
7.  26.  Sg.  242.  M.  K.  7.  Is.  3,5.  4,  4.  9, 1. 
Ja.  Ic.  Em.  33.  Frg.  25.  T.  14,  5.  25,  5. 
30,  3.  N.  2,  4.  17,  14.  112,  6.  Mcp.  ßo.  5 
Org.  Syl.  Wo.  2.  Ct.  189.  Wm.  2,  8.  Pn.' 
Ps.  V.  Sb.  Wess.  Bib.  1.  2.  Mat. 
Olympus.  Ic. 
aether.  Ic. 
polus.  Ic.  H.  2.  Ra. 
laqueare.  Ja.  Ib.  Rd.  Pb.  2.  - 
lacunar.  D.  II.  328. 
Camera.  Rb. 
>  untar  himili,  sub  astra.  Ic. 
in  mittemo  himile,  in  ceuiro.  M.  30.  Sb. 


[61] 

.    Digitized  by 


Google 


939 


UAM. 


HAM. 


940 


ioh  in  himil  of,  sive  in  excelsum supra.  Mr|. 
h  im  IIa,  coeli.  T.  14,  4. 
himila,  poli.  Ic. 
himila,  laquearia.  Ja. 
diahimilomegin,  tdrtutes  coelorum.  Frg.  25. 
föne  himilo  hobistim,  a  sununis  coelorum. 
Fi^.  25. 

Fönn  und  Flexion: 
R.  s.  himil  gl.  K.  Ib.  Ic.  Pa.  Rb.  Rd.  Sg. 

242.  yi2.  H.  7.  Frg.  25.  Em.  33.  T. 

25,  5.  0.  I.  11,  12.  25,  15.  11.  1,  3. 

3,  20,  N.  10  (b),  4.  112,  6.  114,3.  D. 

11.  328. 

himel.  Mcp.  Org.  Bo.  5.  Syl.  N.  17,  14. 

-g.  s.  Wmilcs.  gl.  K.  Pa.  Rb.  Em.  33.  Frg.  25. 

Sg.  242.  a  2.  Ct.  65.  V.  Tg.  5.  T. 

38,  2.  52,  2.  67,  7.  O.  I.  5,  24.  III. 

12,  35.  V.  17,  34.  24,  5. 
himllis.  0.  I.  1,  56.  (cod.  V.  P.)  Ho. 

Ct  84.  Ns.  IL  N.  88,  30.  93,  1. 
himeles.  N.  17,  12.  88,  30.  102,  11. 

Ns.  Mcp.  Bo.  5. 
himelis.  Mcp.  Org. 
d.  s.  himtle.  gl.  K.  Pa.  R  Rb.  Em.  33.  H.7. 

Gh.  1.  3.  Bib.  1.  2.   K.  7.  h.  3,  5. 

9,  1.  Ct  189.  Pn.  Pfl.  Sb.  M.  30.  Mi|>. 

V.  Wo.  2.  Frg.  25.  33.  T.  14,  5.  21, 

5.  30,  3.  67,  4.  0.  I.  3,  32.  4,  63. 

5,  3.  Os.  31.  N.  2,  4.  88,  4.  122,  1. 

127,  5.  140,  7.  143,  7.  146,2.  14«),  1. 

Ns.  Org.  Wm.  IX.  2, 8.  17.  No.  II.  Wb. 
himele.  N.  4,  4.  7,  8.  8,  4.  13,  2.  14, 

1.  17, 11.  18,  7.  32,  13.  142,  5.  148, 1: 

Nd.  Mcp.  Bo.  5.  Wm.  2,  8.  17.  3,  10. 
-  himili.  N.  IL;   auch  iii  untar  himili, 

sub  astra.  Ic? 
himeli.  N.  IL 
hiemele.  Wm.  ffl.  %  8. 
a.  8.  himiL  Wess.  Ra.  Rb.  Ic.  H.  2.  Scb.  85. 

Is.  4,  4.  Mrj.  Bib.  1.  2.  T.  6,  4. 17, 7. 

80. 119.  O.  IL  7,  72.  23, 19.  IIL  12,  14. 

V.  19,  32. 
himeL  N.  17,  10.  48,  16.  49,3.  67,28. 

Nd.  Mcp.  Bo.  5. 
n./?;.  himila.  Ja.  Ic.  Rb.  a  26.  Is.  4,  3.  T. 

14,  4.  N.  67,  9.  88,  5. 


faimela.  N.  18,  2.  32,  6.  67,  9.  68,35. 

88,  6. 
himile.  Wb. 
g. pl  Yi'xmWo.  gl  K.  Pa.  Is.  5,  4  Em.  33.  H.6. 
•     Frg.  25.  T.  13,  2.  18,  5.  25,  6.  0.  I. 
20,  10.  V.  18,  9.  N.  101,  25.  103, 15. 
108,  1. 
himelo.  N.  77,  55.  148,  4. 
himile.  Wb. 
d.pl.  himilum.  K.  7.  Pn.  Mat. 
himilom.  Wo.  2. 
himilon.  Ct  60.  T.  22,  17.  25,  3.  96. 

O.  IL  21,  28.  V.  12,  74.  (Pb.  2.) 
himilin.  N.  93,  1.  101,  25. 
himclen.  N.  32,  6   112,  5.  148,  4. 
himilen.  Wb. 
a.pl  himtla.  Is.  2,  1.  4,  5.  H.  2.  O.L  2,  13. 
15,  35.  U.  14,  74.  V.  1,  lU. 
himela.  N.  8,  2.  56,  6.  67,  34.  107,  5. 

Nh.  3. 
himili.  N.  11.;  auch  in  untar  himili, 
sub  astra,  Ic? 
v.pl.  himila.  Nd.  IL 

himcla.  Nd.  N.  148,  4. 
himili.  Wb. 
HIMILTRUD,  n.pr'f. 
tFfflMIL? 

(dat  cro  ni  uuas  noh  ufhimiL  Wcss.) 
BRITIHIMIL,  m.,  centrim.  Sg.  299. 
HIMILAHSA. 
HIMlLjuno  (sin  himil  iuno,  eins  eoeleslis 

itmo.  Mcp.). 
mMILWOLCHAN. 
HIMILGAWALTIG. 
HIMILWÜNNA. 
HIMILLIB. 
HIMILLIOHT. 
HIMILRJCHL 
IIIMILRING. 
HIMILRINNA. 
fflMILBüO. 
HIMILBROT. 
HIMILFALENZA. 
HIMILFIUR. 
HIMILFART. 
HIMILFESTI. 


Digitized  by 


Google 


941 


HAM. 


HAM. 


942 


IIIMILFLIÜGANTI. 

IIIMILFROVVA. 

HIMILGIBIL. 

fflMlLGOT. 

HIMILGERTA, 

HIMILCAMARA. 

HIMILKUNING. 

HIMILHEROTL 

HIRULTAU. 

HBIILTORA. 

HIMILTOUGANI. 

HIMILZUNGA,  HIRIILZÜNGAK 

fflMILZORO  (HIMILZORA?). 

HIRMLSANG. 

HIMILSAZO. 

HIMILSPERA. 

fflMlLSCOWARI. 

HIMlLLlH,  ^ImmUfc^/  coelestis. 

himillih.  Pa.  gL  K. 

himilik.  gl.  K. 

n.a.pUn.  himillihiu,  coeUstia.  Pa. 
HIMILIHI  (a.  S.J,  glohum,  polum.  Ra. 
HIMILISC,  ^immlifc^,  coelestis. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 

coelesJis.  T.  32,  10.  88,  5.  H.  1.  Oll.  Is.?. 
M(fp.  Org.  Bo.  5.  K.  7. 

caelUus.  gl.  K.  Pa. 

tero  himeliskon,  caelUum.  Mcp. 

lero  himellskon  chamerlingo.  Mcp. 

himilisge  thegana.  O.  IV.  17,  17. 

himilisgen  kuninge.  0.  III.  2,  38. 

dia    himeliscun    manigi,    coetum   side- 
reum.  Mcp. 

daz  himilisca  folk.  Is.  4,  7. 

himilisken  gote.  Em.  33. 

himelisca  bureb.  N.  36,  18., 

himelisca  ierusalein.  N.  147,  1. 

himiliskera  cbamara.  H.  22. 

die  bimelisken  sperae.  Mcp. 

himllisc  balba,  p/ogra.  Ic. 

himeliskiu  ding.  Bo.  5« 

bimelisca  lona.  N.  77,  67. 

bimiliska  tiurida.  H.  7. 

bimilisga  munt.  O.  IV.  27,  20. 

bimilisga  uuunna.  0.  III.  9,  15. 

himelisca  fuora.  N.  21,  27. 

himeliscen  stuoL  Na. 


bimelisken  sin.  Mcp« 
bimilsce  brediga«  N.  80,  3« 
himilisker  triso.  N.  111,  5. 
himilisc  born.  Em.  33. 
daz  bimelska  rebt.  N.  84,  12. 
bimiliskes  uuistuomis.  N.  62,  6. 
bimilisciro  genado.  N.  84,  12. 
föne  bimelisQbin  kauualte.  Frg.  41. 
himeliskes  lichtes.  Mcp. 
himelisken  gebon.  Bo.  5. 
dero  bimelscun  suozzL  N.  41,  10. 
dera  bimiliscun  chiburdi.  Is.  5,  1. 
taz   heimleiti   uuerde  in  himelscun, 
nuptiae  exstent  lege  supera.  Mcp. 
Form  und  Flexion: 
himilisc.  T.  84.  Ic.  gl  K.  Pa.  EnL  33. 
himilisg.  T.  99. 
17.  s.  m.  himilisker.  N.  111,  5.  , 

himilisco.  T.  32,  10.  38,  6. 

himilisgo.  O.  I.  12,  9.  IV.  23,  40. 

bim  eis  CO.  N.  67,  15. 
n.  B.  f.   himilisgu.  0.  I.  12,  22. 

himeliskiu.  Mcp. 

himilskiu.  N.  88,  5. 

himelskiu.  N.  115,  4. 

himelisca.  N.36,18. 147,1.  Nm.II. 

himilsca.  N.  122,  3. 

himilsce.  N.  80,  3.  ' 

R.  5..  n.  himiUsca.  Is.  4,  7. 

himelsca.  N.  84,  12. 
gf.  5. 177.79.  bimilisces.  H.  1. 

bimiliscbes.  T.  6,  3. 

himilisges.  H.  11. 

himeliskes.  Mcp. 

hlimiliskis.  N.  62,  6. 

himilisken.  OtL 
g.  s.  f.  himiliskera.  H.  22. 

bimiliscun.  k.  5,  1.  N.  106,  4. 

himelescun.  N.  86,  2. 

himelscun.  N.  41,  10. 
i7.^./77.77«bimeliskemo.  Mcp. 

himiliskin.  Em.  33. 
himilischin.  Is.  7.  Frg.  41. 
himilisgen.  O.I.  12,4.  m.2,38. 
himelisken.  Mcp. 
d,  s.f.  bimilisciro.  N.  84,  12. 

bimiliscun.  K.  7.  N.  83,  8. 


[61'] 

TDigitized  by 


Google 


943 


HAM. 


HAM. 


944 


himeliscun.  N.  22,  6.  124,  1. 
himilscun.  N.  86,  7.  ^ 

himelscun.  Mcp. 
bimilisgen.  Nm.  II. 
a.  s.  m.  himilischun.  \s*  7. 

himilisgon.  O.I.  11,  54.  12, 13.  IV. 

19,  47.  27,  9. 
himeliscen.  Na. 
himelisken.  Mcp. 
,  himelisgen.  Na.  II. 
himeleschen.  N.  77,  56. 
a.  i.f.  himilisga.  O.  III.  9,  15.  IV.  27,20. 
himiliska.  H.  7. 
himiliscun.  K.  7. 
himeliscun.  N.  36,  11.  146,2.  Mcp. 
himelisgen.  Nh.  II. 
V.  s.  m.  himilisger.  Wo.  2. 
n,pL  m.  himeliske.  Mcp. 

tilmilsce.  N.  93,  1. 
himelisken.  Mcp. 
n.pLn.  faimeliskiu.  Mcp. 
himilischu.  gl.  K. 
himilsciu.  N.  38,  1. 
himeliskin.  Org. 
g*  pl.  himiliscon.  Mcp. 

himeliscon.  Mcp.  N.  59,  7. 
himcliskon.  Mcp. 
himelisgen.  Nb.  IL 
d.  pL  himelisken.  Bo«  5. 
o.p/.  m.  himilisca.  N.  77,  67. 

himllisge.  0.  IV.  17,  17. 
himelisc^e.  N.  15,  3. 
a.pLf.  himeliske.  Mcp.  , 

a.pL  h.  himeliskin.  Bo.  5. 

himiliscJiiu.  N.  17,  10. 
himilskiu.  N  89,  12. 
himiliscun.  T.  119. 
himilisgen.  Na.  II. 
himelisken.  Bo. 
HIMELISKO  (adv.J>  indän  uucrdent  (ou- 

gen).  Bo.  5. 
HIMILISCLIIHHO,  ceÜlus.  R. 
HIMIUZI  (m.?n.?),  ^ttnmel,  ©ede,  laguear. 
n,  s.  hiniilezzi,  lacimar.  Ptud.  l.\ 
himilezi.  Pr.  t  / , 

himilize.  Pr.  v.  t  '     ^ 

bimileze.  F.  2. 


^,  laquea- 
ria» 


himilze.  Wn.  232.^ 
himelze.  L.  L  laqttear. 

himeliza.  Em.  31.)         , 
g.  s.  himelzes,  laquearis.  Hd. 
u.U./?/.  himilizi.  Ec. 
himilzi.  Bib.  4. 
himilize.  Zf. 
himilizze.  Zf. 
himilice.  Bib.  2. 
himilece.  Bib.  1. 
himilze.  Bib.  11.    « 
himiliza.  Bib.  8.  10. 
himilezza.  VA.  VIII.  25. 
himelza.  Bib.  13. 
if.p/.  himilezin,  laquearibus  (cedrim$  fccit 
domtanj.  Ms. 
himilizun.  Em.  26. 
himilizzun.  Bib.  7.  ,      , 

himilzin.  Bib.  5.  ^   laqueari^ 

himilezi  (soU  wohl  Nomi- 
nativ seyn).  VA.  L  730. 
GIHIMILZI,  laquearia.  Tr. 
gihimilezi,  laqueatis.  Bib.  1.    Cf«  GIHI- 
MILIZIT. 
GIfflMILlZIT,  it^immlti  laqueatus. 
gihimilzit,  Stratum*  Bib.  5. 
gihimelizt,  laqueatus.  Bib.  4. 
d.pl.  gihimilzeten,  laqueatis  (dondbusj. 
^  Bib.  13. 

kehimilzten,  laqutatis.  Bib. '6. 
GAHIMILÖt,  df^lmmele. 
n.  flr.^.n.eibimilotaz.  Sb.  Bib.  1.2.) 

d. 

tis 


bus. 


Stratum. 


gehimilotaz.  M9< 
.  p/.  gihimiloten.  MA.10.Bib.2.\    . 

lihimilotin.  Bib.  7.  h}^9^^^^^ 


6\ 

(himiliten.  Bib.  5.) 


\(domibusJ. 


HAM,  HAMIVI,  wohl  mit  HAMF,  mancus,  ein 
und  dasselbe  Wort  (et  lam  und  limfam),  viel* 

leicht  einer  Wurzel  JljL/xIu^  caedere.,  ange- 
hörig, zu  der  audi  bamar  (auch  hamastro?) 

gebracht  werden  könnte;  cf.  aber  auch  HAMF, 
und  altbritüsch  cam,  (tu mm.  Dürfte  man  es 
auf  sanskr.  haxif  ferire,  beziehen,  so  dals  N  io 
M  übergegangen  wäre^  so  wikde  das  N  in  der 
goth.  Form  hanf  (althd.  hamf)  der  ursprüng- 


Digitized  by 


Google 


945 


HAMO--HAMMA. 


HAMMÄ— HAIM. 


946 


liebe  Laut  seyn.  Oder  sollte  die  sanskr.  Wurzel 
yam,  cohibere,  dem  ham  zum  Grunde  liegen? 
(cf.  auch  unser  hemmen).  Der  Genitiv  ham- 
mes  in  (der  einzigen  Stelle,  in  der  das  Wort 
ham  vorkommt): 

then  (flhu  uuiari)  bifiangun  umbi  por- 
zicha  finfi, 

thie  lagun  Fol  al  mannes,  siaches  int^ 
bammes.  0.  III.  4,  8. 
deutet  auf  ein  doppeltes  M  im  Auslaute  u.  viel- 
leicht auf  den  ursprünglichen  Auslaut  hanf  hin; 
dagegen  spricht  hamal,  muiilns,  das  doch  wohl 
hieher  gehört,  für  einfaches  M.  —  Sollte  auch 
chamiü  in:  isi  ipsa  manus  super  excmsa  fiie* 
rit,  malb.  chamin.  /.  sah  3?.  hi  ipse  pol/ex 
in  ipsa  manu  mancaius  perpenderit,  malb. 
alachthamo  chaminis.  L  sei.  32.  etc.  das  abd. 
bam  seyn? 
HAMAL,  mutilus.  [Cf  hamel  (unser  Jg^a mm <0i 

mnlto  {ham.  mouton)  (auch  hanaal^muliones, 

Em.  31*  ist  vielleicht  hamal,  multones.)]. 

*n.  s.  m.  bamaler.  Sal.  1.  4.) 

L         I        CIO      I  >  rnutmus. 
bameler.  Sal.  2.      S 

a.  s.  n.  bamelez:  erimo  daz  boubet  ha- 

melez  keteta.  Bo.  5. 

HAMALSCORRUN. 

HAMALSTAT. 

HAMALUNCSTAT  (?). 

HAÄIELENBURG.  Ortsnamen.  Hieber? 

>  X  HAMALON  (angels.  hamelan,  mutilare,  p(h 

pUt€S  scindere)^  s.  auch  HAMMA. 

BIHAMALOT. 

behamelt  {'wetA^ni)^truncantur  (mem- 

bris).  Hd. 

n.  s.  m.  pehamaloter;mfi/i7a^tf5.Em.3l. 

n.pl.m.  pihamalote, ra^c&i/z/{ir.Pa.gl.K. 

HÄMO,  n.  pr.  m. 

UAMAdEO,  nom.  pr. 

HAMMA)  y*.,  angs.  ham,  poples,  suffrago,  ham- 
ma^,suffragines*  —  humalon  gehört  doch  wohl 
nicht  hiehcr?  oder  sollte  auch  HAM  u.  HAM3IA 
Eines  Stammes  seyn?  cf.  altniederd.  bamma, 
flexura  und  suffrago.  Id.  [cf.  auch  mittellatein. 
cambus,  tortuosus  und  camba  (itaL  gamba,  fr. 


/ambe)y  crus;   auch  cambnta,  susierUamen.ba* 
culut  flexus  pedum  crocia.  Papias?'] 
».  5.  hamma,.  campa.  C. 

hama,  suffrago.  Tr. 

hamme,  suffrago.  Wn.  460. 
n.pL  hamma.  R.         >  ,. 

kamma.  Ib.  Rc.j''''''''"^"- 

HAMMAburg,  j^dmhatQ,  Stadt. 

HAMM!,  nom.  pr.    Cf.  HAM,  HAMMA   und 

HEMMO. 

HAMMING,  HEMRIING,  nom.  pr.    ' 

HAMALANT,  HAMELAND  {J^ amtin),  Namen 
eines  Gaues  am  Rhein  und  der  IsseL  Falke  cod. 
trad.  corbej. 

HÄMO,  IB.,  cassis.  Tr.  (Id.),  sollte  es  nicht  Netz, 
sondern  Angel  bedeuten  und  das  lat  hamus  seyn? 
cf.  den  Akkusativ. 
n.  s.  hamon,  calamum.  D.  VL  313. 

HEMA,/,  c/c/arf«.  L. 
cedria,  t.,  cedri  res'uia  vel  auccus  cicladia,  he- 

ma.  Cr. 
chemis,  cyclade.  Sal  2. 

HEMMO,  n.  pr.  Cf.  EMMA,  HAMMA  und 
HlMENINüs. 

HAIM,  HAIMI,  HAIMA  (xu  HI?  et  aber 
auch  domus  und  sanskr.  dhäman),  J^eitn^  J^cu 
matjt/  angels.  ham,  bsem,  mansio,  habilatio, 
altnord.  heimr,  domus,  heimi^  domus  propna. 
Sollte  es  aucb  ein  ad/,  heim  gegeben  haben? 
Die  Stelle:  ioh  ziuhit  er  sc  reine  selb  so 
sine  heime.  O.  L  1, 102.  und  die  Uebersetzung 
des  privata  in  temperat  et  rapidum  privata 
modestia gressum.  D.  IL  346.  durch  heim,  k<'>nn- 
ten  zu  dieser  Annahme  veranlassen. 
d.  s.  helmi,  domo.  Prud.  1. 
a.  s.  heim: 

(duo  ich  bigab  min  heim.  Mos.) 
[da  scaffen  (sie)  ire  heim.  Mos.] 
heima,  domicilium  (suum  dereliqueruntj. 
Mf.  Ep.  can.  3.  4. 
Hättßger  ist  der  adverbiale  Gebrauch  des  Da- 


Digitized  by 


Google 


947 


HAIM. 


HAIM. 


948 


tiv  haime,  haimi  (domi)^  ^eim(seyn)  und  des 
Akkusativ  ha  im  (domum),  ^cim  (kommen), 
haime,  haimi,  domi.  Die  in  Grimms  Gram- 
matik m.  136.  aus  N.  77,  57.  angeführte  Form 
heimo  mufe  gestrichen  werden;  Notkers  Hand- 
schrift hat  heime* 
1.  haime. 

heime,  domi.  SI.  Rd. 
heime,  rure.  Prud.  !• 
thar  heime.  Gx.    j    ^^^^j^    .^  j^^ 
dar  heime.  Rg.  V       ^       ' 
ioh  ziuhit  er  se  reine  selb  so  sine 
heime.  0.  I.  1,  102.    (Ct  die  obige 
Bemerkung  bei  HEIM.) 
nist  untar  in  thaz  thulte,  thaz  ku- 

ning  iro  uualte, 
in  uuorolti   niheine,   nisi  thic    sie 

zugun  heime.  O.  I.  1,  94. 
fragetun   sie    auur   thuruh   not,  so 

man  in  heime  gibot  O.  I.  27,  22. 
thaz  io  bi  themo  meine  thaz  muat 

si  fasto  heime, 
then  hugu  in  then  githankon  ni  la- 
zet  uuergin  uuankon.  0.  H.  21,  7. 
sie   thaz   abahotun,   thaz   sie   then 

heime  habetun, 
then  se  er  irslahan  uuoltun,  inti  in 

nu  sus  gistiltun.  O.  IIL  16,  5. 
heime  saz  thiu  suester  inti  kumta 

thaz  ser.  0.  UL  24,  7. 
oba  ther  man  uuesti,  ther  heime 

ist  in  ther  festi, 
al'thaz  üngizami,  uuio  ther  thiob 

quami.  0.  IV.  7,  55. 
l^eime  haben,   suis  retrusum  possidere 

thesauris.  Bo.  5. 
listen,  dero  man  heime  bedarf,  pa* 

eis  artibus.  Bo.  5. 
hier  bin  ih  heime,   haec  patria  est 

mihi.  Bo-  5. 
heime  ne  uuarin.  N.  70,  1. 
sparo  ist  heime.  N.  101,  7. 
heime  habo  ih,  daz  er  suochet  N. 

41,  10. 
heime  sizzendo.  N.  77,  57. 
allero  unsaldon  heime  ze  gebttenne. 
Syl. 


ne  bit  hier  heime.  Syl 
got  suohte  si  heime  mit  herige  uile 
chleinime.Mos.  (Cf. unser:  ^imfuc^en.) 
2.  haimi,  kommt  nur  2  mal  vor  [das  in 
Grimma  Gramm^itik  S.  136.  aus  Olfrid 
(IV.  7.)  angeführte  heimi  ist  nach  der 
Handschrift  in  heime  zu  verbessern]: 
heimi,  domi.  Ib. 

heimi  kizogener,  idioia  Ermoldi  ni- 
gclli  carmina  (de  ludowico  b26.^    in 
cod.  vindob.  hist.  prof.  992. 
haim,  domum. 
heim,  ad  semet  ipsos*  M.  30.  Gh.  1.  3. 
heim,  in  suam  domum  (rediitj.   Mv.   Bib. 

1.  2.  5. 
heim  eruuindest,  patriam  revisas*  Bo.  5. 
heim  uuurbum  T«  12,  2. 
heim  wanten.  D.  III,  91. 
heim  chomeniu,  in  patria^  N.  87,'  16. 
heim  quamun.  0.  I.  26,  2. 
so  iltun  sie  heim  sar.  0.  I.  22,  8. 
sulih  quement  sie  iu  noh  heim,  thaz  ir 

äuintet  innan  bein.  0.  IV.  26,  41. 
thanne  uns  krist  quimit  heim.O.IIL16,59. 
er  q'uam  uns  sulih  hera  heim.  O^^U,  3, 1. 
tho  sant  er  druta  uns  sine  heim  i^it  si-. 

nen  giboton  zuein.  0.  IV.  5,  23. 
er  gileitit  thih  heim.  O.  L  18,  44. 
ob  uns  in  muat  gig«nge,^haz  unsih  heim 

lange.  O.  I.  18,  31. 
süumo  fuar  si  sar  heim.  0.  HL  11^  16. 
ther    thir    so    muatfagota,    thaz    Höht 

thir  heim  giholota.  O.  IH.  20,  72. 
ob  unsih  auur  ladot  heim  man  armer 
thehein.  O.  III.  3,  25. 
BODOHAIM  (var.  bodecagme,  bodechag- 
Qie^.  SALEHAIM  (var.  salicagme,  sale- 
chagme^.  Y^WOHAIM  (lyar.^widochaam- 
ni,  widochagme>  APWIEIM.  ARNHEIM. 
ANSULFESHEIM.  ANGHOMA  (hieher?).  ET- 
TINHEM.  ASINHEIM.  OPPENHEIM.  AI> 
BOLFESHEIM.  ALTHEIM,  ALTHBUfflER. 
ALZHEIM.  ALAHESHEIM.  ANGARANHEEVL 
ADALESHEIM.  OTMARESHEIM.  OSTHEIM. 
ARAHESHEIM.  EIHHEIM.  ENGELHAIM. 
IGUJNHEIM.  ENGILONHEIM.  INGILIiNHEIM. 
ISINHEIM.    IZINHEßl.  ENZIHEIM.   ÜNDI. 


Digitized  by 


Google 


949 


HAM. 


HAIM. 


950 


NESHEIM.    EZZILHEIM.     IVERNESHEIRI. 
WALEHEIM,   WALEiXHElM.    WIGOIIEIM. 
WAÜENHEIÄL  VVESTHEIM,\YE^TERHEL\I. 
WIELANDSHEIM.    WALMERSHEIM.  WA- 
NESHEIM.  WINOLFESHEIM.  WERTHEIM. 
WILHEIM.     WDNDESHEIM.     LOUPHAIM. 
UNGENHEIM.     LÜZHEIM,     LUZILHEIM. 
LANGHEIAI.  LIUDESIIEIAL   LAURESHAM. 
LIERHEIM.     RAIVIMESHEIM.     REINHEIM. 
ROTHEIM.    RUGIHEIM    RÜOHHEIM.    Rü- 
MESHEIM.     MÜNDELINGHEIM.      MULIN- 
HEIM.     MOUUEiNHEiai     MAÜCHINHEIM. 
MOSAHEIM.  NARHEIM  NORDHEIM.  NAN- 
ZENHEIM.    NATESHEm.    BEHEIMA    (die 
Bö^'inen;  siehe  BEHCMA  und  cf.   baino- 
chaimai   bei  Plel.).   BEINHEIM.    BENIST. 
HEIM.  BOASINHEIM.  Bü^GENSHEIM.  BUR- 
CHEIM.  BÜRIHEIM.  BINUZHAIM.  BISSAN- 
HEIM.    PAPPINHEIM.    BRITIHAIM.     BAR- 
DENHEIM. BIBERHELM.   BOCHAIM.  BUO- 
BENHAIM.   BÜAHHEIRL  BERENHEIM.  BI- 
RINHEIM.  BÜDENSHEIM.  BISCOFESHEIÄL 
PROZOLTESHEIM.   FRIHEIM.  FRIDIIEIM. 
FRIMERESHEIM.    PRISEN  HEIM   FORAH- 
HEIM  (gott^Mim)-  FELDHAIM.  FOLCMA- 
RESHEIM.  FEDARHEIM.  VILZHEIM.  PHAC- 
HELM.    VOGANESHEIM.    FLATHEIRL  FA- 
RENHEIM.    GOWÜNHEIM.  CÜTTENHEIM. 
CHIPINHEIM.  CHIRIHHEIM.  CIIUNINGES- 
HEIM.  CONESHEEVL  GERENESHEIM   GE- 
ROLDESHEIM.  GERMARESHEIM.  CHEZE- 
LINCHEIM.  GANDESHEIM.  GÜNDESHEIM. 
GRüTSINHEIRt     CHRUTHEIM.    CHREGE- 
LINHEIM.  HABÜHINESHEIM.  HOLZHEIM. 
HILDENESHEIM,  HILTESHEIM  i^Hbti* 
^tim).    HOHINHEIM  (Jg» o <^ ^ i m).  HAR- 
LESHEIM    HERILINDEHEIM.  HÜNIHEIM. 
HODENSHEIM.    HOLZIffilM.    HÜNDINIS- 
HEIM.   JRJNTHEIM.    HARDHEIM.    IIOFA- 
BEIM.    HEIMBODESHEIÄL    HEPPENHEIM. 
RIETHEIM.  HESSIHEIM.  DURCHEIM.  DLH- 
ROHEIM.THüRL\GHEIM.DORNHBIM  Da 
MOLLESHEIM.    THALAHAIM,    TALHEIM. 
DIRBOHEIM.  TANIIEIM.  TINHEI»!  TEZ 
ZILUUEIM.     THASIIEIM.     DRUSENHEIM. 
TÜTTENHEIM.  TRITTENHEIM.  SEEHAIM. 
SUNTHEIM.     ^LIHEIM    SASSiNCHElM. 


SULZHEIM  STETIHEIM.STEINHEIMSTAM- 
HEIM.  STIVILOHEIM.  STIBILOHEIM.  STÜT- 
HEIM.  STOCHEIÄL  SCOPHEIM.   SCAFER- 
HEIM.  SCÜRHEIM  SWAPHEIM,  SUABES- 
HEIM.  SLIWESHEIM(©(^Itiö5«lm).  SCER- 
LINHEIM.  ZINCHEIM.  Ortsnamen. 
HEIMBAH.  HElMßURG.  HEDIGART.  Ortsn.  - 
INHEIM,  INHEIMA,  kommt  nur  im  d.  pl.  vor. 
inheimon,  laribus.  Bo.  1.  2.  4. 
In  dien  \nheixsiony  in  tabernaculo  (carnisj. 

N.  90,  10. 
ni  tbuhta  mih  theih  quam!,   thar  sulih 

uuinluuari, 
odo  io   in  inheimon  zi   suazeren  gou- 

mon.  0.  n.  9,  23. 
bist  tha  eino  ir  elilente,  ir  anderemo 

lante, 
tbaz  thir  in  muate  thaz  nist  beiz,  tbaz 

ellu  thisu  uQorolt  uuciz, 
ouh  uuibt  thu  tbes  uirknaist,   tbaz  ni- 

nuenes  gidan  ist 
in  tbesen  inheimon,   tbaz  mugnn  unir 

iamer  uueinon.  O.  V.  9,  20. 
uuir  eigun  iz  firlazan,  thaz  mngan  iiuir 

io  riazan, 
loh  zen  inheimon  io  emmizigen  naei* 

non.  O.  L  IS,  12. 

FATERHEIM,  aSattr^eint/  ^AUxUnhipatria. 
n.  s-  Taterheim,  patria.  Hd. 
d.  s.  zu  der  bimilisken  uaterbeimc  D. 
UL  29.  gehört  doch  wobt  hicher. 

HEDIORT  (cf.  ORT  und  WART),  HAIMORTES^ 

heimort  faran.  O.  L  21,  9.  III   2,  21. 
tbaz  muat  brnngun  heimort  tfaiuselbun 

druhtines  uuort  O.  IV.  18,  36. 
heimortes.  D.  IR.  285.)     .       .„ 
beimordes.  Gx.  ) 

tbaz   menigi   tbes  Hntes  foari  heimor» 

tes.  0.  L  4,  78w 
fuarun  sar  tbes  sindcs  tbie  hirtaheim' 

orte».  O.  L  13,  21.  —  O.  L  27,  70.  IIL 

11,  31.  26,  51. 
Boison  heimortes,  eiganes  lantes.  O.  I. 

21,  6. 

HAIMORTSÜN,  ^«ImtpSttÄ 


Digitized  by 


Google 


951 


HAIM. 


HAIM. 


952 


oba    ihu   sis    gotes  sun,   far   thanne 

heimortsnn, 
hina  ubar  hlmila  alle.  O.  II.  4,  73. 
HAIMW AKTES,  ^timroHti  (cf.  haimortes). 
beimiiuartes   uuurbun,   reversi  sunt   do- 
mum  versus.  T.  6,  7. 
HEiaiWIST. 
HEIMWURZ. 
HEIMLEITUNGA. 
HEDIBURGO. 

HEIMBRUNG,  HEIMBRINGA. 
HEIMFART. 
HEIMGOT. 
HELMGART. 

HEDHGRASÖN  ist  doch  wohl   nicht  aus  heH 
grasont,  secant  (herbasj.  VG.  IIL  126.  an- 
zunehmen. 
HEIMHALTAN. 
HEIÄISTRIT. 
HEIMZUGILING. 
HEEMO.  HEIMILO,  nom.  pr. 
HEDIRIH  (HEINRIH,  J&einrfc^.  d.  heinriche- 

Hr.).  HEIMOLT.  HEIMBERT. 
HAIRDLIH,  fteimUc^. 
n.  s.  m.  haimelicher,  domesticus.  Wn.  460, 
d.^.m.Ti.beimlichemö  muote,  civilianimo. 
N.  82,  7. 
HAIMOTI,  n.,  J^timat^,  pairia. 

71.  s.  heimote,  pairia  Bo.  ^.  N.  136,  1. 

heimuoti,  patriae  (n.  pl.?J*  Vorrede 
zu  VA.  IIb.  II. 
gf.  s,  heimuodis.  N.  136,  1. 
o.  s.  heimot:  hus  noch  heimot.  D.  III.65. 
v>  s>  0  du  fridesamiu  helmote,    hierusa- 

lern.  yfh.  ps,  115. 
a.pl.(s3)  heimote, /9a/ria^.  D.  II.  348. 
v.ph  heimote!  patriae!  (derediete).  Wb. 
ps.  95. 
,     HEIMODIL. 

g.  s.  heimodilis,  laris*  D.  II.  353. 
HAIMINA,  HEIMINAN,  adv.,  foon  Jg)aufe,  t)on 
bcr  Jg)cimat^. 

ze  dero  (buzzo)  ib  heimina  liuf.  S.  24. 
heimenan,  a  pairia,  vertriben.  Bo.  5. 
singent  uns  iuuueriu  lied  heimenan.  N. 
136,  3. 
HAIMINGI,  n.,  Jjelma^l&i  nur  bd  O.  und  Frg. 


g.  heiminges. 

sie  flizun  sar  tbes  sindes  thes  iro 
heiminges.  O.  I.  16,  22. 

mit   arabeitui   uuerbent,   tbie   hei- 
minges tharben.  O.  f.  18,  27. 

thaz  sie   mit  giuuelti   uuurtin    eli* 
lenti, 

ioh  tharbetin  thes  sindes  thes  iro 
heiminges, 

sar  io  thes  fartes  thea  eigenen  lan- 
tes.  0.  III.  26,  17. 

in  aegypto  uuis  thu  sar,  unzihthir 
zeigo  auur  thar, 

uuanne    thu   biginnes    thes  thines 
heiminges   0.  I.  19,  6. 

bi  thiu  ili  io  thes.  sindes    thes  iro 
heiminges.  0.  I.  21,  8. 

tho  irbond  er   imo   io   thes   sin^s 
thes  sconen  heiminges.  O.U. ö,  10. 
d.  s.  heiminge. 

ioh  brahta  sa  afor  thanne  zi  themo 
ira  heiminge.  O.  I.  8,  8. 

thia  muater  ouh  bibringe  ziro  hei- 
minge. O.  L  21,  5. 

fon  themo  heiminge  quam  krist  zi 
themo  tbinge.  O.  I.  25,  1. 

fuar  tho  druhtin  thanana,   sid  tho 
^ therera  redina, 

sid  tho  themo  tbinge,  zi  themo  hei- 
minge. 0.  II.  15,  2. 

giloubt  er  themo  uuorte  ioh  kerta 
sih  zi  lante, 

sar  bi  themo  thinge  zi  themo  hei- 
minge. O.  III.  2,  24. 

fon  themo  er  unsih  retita,  in  helUi 
nan  gistreuuita, 

giuuan  ouh  mit  githuinge  in  sin  sel- 
bes heiminge.  O.  V,  16,  4.   ' 
a.  s.  heimingi: 

so  sie  tho  thara  quamun,  thaz  hei- 
mingi gisahun, 

sie  uuzzun  thera   heimuuisti  then 
dag  tho  mit  gilusti  O.  IL  7,  21. 
d.pU  heimin^on: 

sid-  thesen  thingon   fuar  krist    zen 
heimingon, 

in  selbaz  geuui  sinaz.  0.  IL  14,  1. 

hei- 


Digitized  by 


Google 


953 


HÄMO— HEMILO. 


heimingum: 

in  hciniingumy  in  plateis.  Frg.  5. 
HAIMINGt/»  Jf^fimaf^. 
d.  s.  heimingi: 

tho   fuar  tber  sun  guater,   thar 

inan  zoh  sin  muater, 
in  sineru  iungi  zi  thera  heimingi. 
O.  IL  11,  2^ 

HAIMISC,  ^eimifc^,  domesticus. 
baimisc,  domesticus.  Sg.  913« 
heimisci,  idioia.  VP.  idiotae,  imperit{.  Ec 
n.  s*  m.  heimisker,  idioia,  Rg.  2. 
n.  s.  /.  hemesgiU)  domestica.  D.  IL  347. 
i2./i/.  m.  beimisca,  idiotae.  Mz.  Bib.  1.  2. 

HAIMO  (zu  HAIM?),  m.,  J&etmf,  JE)eim(^en, 

angels.  hama,  cicada,  grylltis. 
n.  s.  heimo,  grillus.  L,  Wn.  232.  Tr.  Em.  32. 
(Id.)  grilUs.  Sg.  299.  cicada.  Zt.  2.  VG. 
IIL  328. 
HEIMO,  n.  pr.        ^ 
MUCHEIMO.  F.  \ 

MÜHHEIMO.  Sg-  184.     (       .,, 
MÜHCHEIMO.  Sg.  299.  h  ST^^^^^ 
MUCHHEIMO.  Wn.  831.; 
HAIMILI,  n.,  ^eimc^en;  cicada. 

beimili,  cicada.  Ve.  6.  SaL  3. 

heimilin,  cicades.  SaL  2. 

HAMAKO,  nom.  pr. 
HAMEDüS,  n.  pr.?  (bamedeii*?) 

HAMEDIr,  conjuraiores,  quosna  geidön  did» 
mus.  gl.  helmstad.   Cf.  EID. 

HEMIDl  s.  HAM. 
HAMAL  s.  HAM. 

HAMALLus  ;.  qtU  suscepit  causam  ad  mallan- 
dum  in  viceui  alierius.  L*  sah    CL  MAHAL  in 

MÄH. 

HEMILO,  n,  p.  Cf.  HEBIMO; 

IV. 


HIMIL— HAIMASTRO.       954 

HIMIL  8.  HAM. 

HUMMEL  8.  HUMBAL. 

HEMINI,  „.^r.   et  HEMMO,  HIMMff^üA 

HIMMINus,  n.  pr.   Cf.  HEMMO,  HIMIL. 

HAMAR,  m.,  Jammer,  nord.  bamar,  angels. 
hamer,  hamor,  malleus.  —  Sollte  es  mit  ham, 
nuiiilus,  hamastro,  gurgulio,  auf  eine  Wurzel 

IJ-ÄIVI5  caedere,  fuhren? 
n.  s.  hamar,  malleus.  Me.  M>.  Bib.  1, 6.  Prud.  1. 
Sb.  martellus.  Sg.  184.  maHel.  C.  mar. 
cellus.  Em.  31. 
hamer,  maUeus.  L.  Wn. 232. 460.  Mon. 2       ' 

Em.  32.  Cr. 
hamir,  malleus.  Tr. 
hammir,  mar/e//af.  F.  1, 
g.  s,  hamires,  mallei.  A. 
«/.  *.  hamare,  malleo.  M«j.  Sb.  Bib,  X,  2. 

hamere:  mit  hamere  gerahten,  ducti, 
libus  CtubisJ.  ]^.  97,  b. 
n.pl  hamara,  maUd  (percutientes).  m.  fiik 
1.  2.  7,  .  -^«M». 

hamar  (wohl  ».  *.),  malM.  C.     ' 
hamir,  mallei.  Bib.  5. 

(f.;92.  haiparin,  nui/ZeiV.  Bib.  1.  2. 
HAMAR,  n  pr. 
HAMARISSTAT,  Ortsnamen. 
HAMERTAL,  Ortsnamen.  Hieher? 
.     HAMARSLAG-. 

HAMARARI.  Bl.  )  isaniHt«»^ 

HAMERARE.  L.  Wn.252.  Em.32.rma/W. 

HEMERA  (cf  HEMA),/  (Pflanze),  ^^^. 
rum.  h.  Mon.  2.  gratiana.  TV.  Ffl.  J.  2.  6.  me. 
lampodium.  Pfl.  3. 

HAIMSTRO,  ».  (^«„Ilet),  >^/^.  d. 

IL '354.  '  ...    . i 

hatöistro;  gurgmpiV.  1.  D.  tt  3^4  curculio. 
Sal.''2.-'   ■•'■•'' 

*fti6it*,gUrgaK6.VG.i:im.     ' 
(hAmelstte,  ^^&.  rdi) 

[  62  ]  ^  1 

uigitized  by  VjOOQ  IC 


955 


HÜMBAL— HAMF. 


HAMF. 


956 


r/.  5.  humpal,  attis.  Ar. 

humbel,  oticus^  Wn.  460. 

humniel,  attacus.  Mon.  2. 

hu n bei,  attacus.  F.  2. 

hiibel,  atticus.  L.        * 
^.p/.  hümbilo,  f/i^/  atticnm.  D.  II.  313. 

humblono,  meletius,  mel  atticum.  Ec.  1.2. 
HUMBALHONAG. 
HL3IßELINE,  (mel  vehit)  aUwum.  Prud.  3. 

HÜMBER,  Flufs  in  England. 
NORDANHUMBRI     (^f.     SRort^ttmberlattb). 

Volksnamen. 
SUTflOIBRI  (Süb^umbrer),  Volksnamen. 

HAMF  (golh.  hanf),  manais.  Sg.  913.  Sollte 
dieses  Wprt  mit  sanskr.  kl  am,  sram,  defati- 
gari  (cf.  LAM)  oder  mit  grJech.  xainvEiv  (arbei- 
ten, Mühe  haben,  geschwächt  scyn)  zusammen- 
hängen und  debilis  [auch  die  vuli^ata  übersetzt 
in  Marc.  9,  43.  (der  einzigen  Stelle,  in  der  das 
goth.  hanf  vorkommt)  xvAA^r  mit  dehitem^  be- 
deuten? oder  isC  es  mit  grieA.  xa^arrreiv,  (rüm^ 
men  [auch  xvAAo^-  ist  cnrvus;  cf.  auch  allbritt 
cam,  (rumm/  und  milteHat  camöus,  inflexus^ 
tortuosus;  sollte  auch  caml/uta,  cambutta,  Xxudt 
in  Erwägung  zu  ziehen  seyn?  auch  hämo  (lat. 
hamtis?)y  cassis'l  zusammenzubringen  (cf.  x^/tto^, 
Xf^ßoi;^  xa^*:tijXo^)?  Das  N  im  gotbischen  hanf, 
zumal  vor  F,  scheint  freilich  auf  ein  radikales 
N  zu  deuten,  und  man-  könnla  auf  eine  Wurzel 

JlL/xIi^  gleich  der  sanskr.  han,  percfiters, 
caedere^  destruere,  delere,  occidere,  schliefsen; 
aber  mau  sehe  im. Buchstaben  M  (Spracbsch.  II.) 
den  Uebqrgang  des  M  in  N  selbst  vor  F,  und 
erwäge  zugleich,  dafe  d^s  golh.  Wort  hanf  nur 
Einmal  und  zwar  im  dat  hanfamma  vorkommt, 
N  in  hanfamma  also  ein  Schreibfehler  für  M 
seyn  kann  (oder  hamfamma  ist  vielleicht  durch 
die  beiden  M  in  der  Flexionssylbe.in  hanfamma 
umgewandelt).  Doch  könnte  auch  vielleicht  hin- 
chan,  ^inttw,  in  dem  ich  aber  eher  ein  einge- 
schobenes N  vermuthe,  mit  hanf  zusammenhän- 
gen und  fui;  ein  ursprüngliches  N  in  banf^  als^ 
gegen  den  Zusammenhangs  sowohl  mt  suifAVsiv, 


als  mit  xa/LiitT£iv  zeugen.  Auch  grteeh.  xoscrstv^ 
fc^(agen/  abbauen/  Demounbm^  bietet  sich  zur  Ver- 
gleichung  dar  (cf.  xaitüxv,  capö,  Äopaun),  unter 
der  Voraussetzung,  dals  N  (üod  im  ahd.  hamf, 
BI)  eingeschoben,  und  in  hain  und.hamal,  miu 
tittis,  die  wohl  mit  hamf  zu  vereinigen  sind,  die 
auslautende  labialis  zu  AI  geworden  ist  [Das 
doppelte  M  in  ha  mm  es  (gen*  von  ham)  lälst 
vielleicht  auch  auf   eine  dem,  griech.  ^ßjc^  xqx 

entsprechende  Wurzel  HAr  schliefsen,  au^  wel- 
cher durch  Einschub  des  M  sich  HAMF  gebil- 
det hat.]  Auf  jeden  Fall  ist  die  Bedeutung  von 
hanf  nicht  tUxfyäwbiSf  sondern  t>er(frimmelt; 
la^Wlf  ttÜpplidff  an  Filfsen,  wie  an  Händen 
(cf.  HA3I),  so  wie,  halz  ^icht  etil fii^ig;  sondern 
^tu{cnbf  la^nt/  frupplic^  bezeicbnet  und  Bopps 
Erklärung  d^  Wortes  hanf  aus  ha,-  welches 
das  sanskr.  eka,  tiWf  seyn  soll,  und  nf,  welches 
aus  einem  clurch  Umstellung  des  sanskr.  pdni 
({>anb)  entstandenen  nipa  (!)  sich  zusammen- 
gezogen haben  soll,  ist  eben  so'  unglaublich  als 
seine  Etymologie  von  halb  und  halz  (s.  diese 
Wörter).  Zwar  führt  Bopp  für  die  Zusammen- 
setzung dieser  3  Wörter  mit  einem  aus  ^ka  ent- 
standenen ha  noch  das  gothische  haih  an,  wel- 
ches, wie  das  ihnen  entsprechende  lat.  coeciis, 
auch  mit  ha,  gleich  &ka,  zusammengescfitC  ^eyn 
.  soll.  Allein  auch,  in  coeais  ist  die  Annahme  ei- 
ner Zusammensetzung  von  oais,  oculus  mit  ca 
gleich  sanskr.  &ka  unwahrscheinlich  (denn  selbst 
wenn  coecus  nicht  überhaupt  bltub^  sondern, 
was  ich  nicht  glaube,  nur  auf  Sütem  Sluge 
bitnb  ursprünglich  bedeuten  sollte,  so  ist  der, 
der  auf  Eio^i)  Auge  blinb  ist,  darum  nicht  ein« 
Sugtg),  oder  wenigstens  nicht  nothw^dig  [man 
vergleiche  Benarys  Ilerleitung  dieses  Wortes  aus 
ek  (ex)  und  ocus  und  Potts  Herleitung  ans  ka 
(wie?)  und  ocus\  und  selbst,  wenn  coecus  sich 
durch  eine  Zusammensetzung  mit  ^ka  gebildet 
haben  sollte,  so  ist  darum  noch  nicht  anzuneh- 
men, dafs  das  Gothische  eine  solche  Zusammen* 
Setzung  in  haih  vollzogen  habe,  sondern  diese 
Zusammensetzung  fallt  einer  vorgothischen  Zeit 
zu,  aus  der  dieses  Wort  dem  Gotbischen  über- 
liefert  worden  ist,  da  sich  sonst  nirgends  eine 
Spur  von  ha,  gleich 'öku,  ifn  Gpthischen  zeigt, 


Digrtized  by 


Google 


957 


HYEMNO— HANNA. 


HANO. 


958 


sondern  dem  £ka  das  gothiscbe  ain  entspTidit 
Man  könnte  für  Bopps  Meinung  sogar  noch  an- 
fuhren, dafs  haih  das  griechische  /Liov6q:^a}fUM; , 
übersetzt  und  in  der  Stelle,  in  der  es  steht,  v^irk« 
lieb  einSugtg  bedeute;  allein  wenn  der  grit- 
chische  Text  hier  nicht  den  Ausdruck  rxxpXcx;  und 
der  gothlsche  nicht  den  Ausdruck  blind  ge- 
brauchte, während  für  den,  der  eine  Hand  oder 
einen  Fuls  sich  abgehauen  hat,  die  Ausdrücke 
MvAAo^,  hanf,  und  x<*>^^>  hall,  angewandt  wur- 
den, so  hat  dies  seinen  Grund  darin,  dafs  2^>yar 
.der  einhändige  ein  xv^oc;,  Stx&pptl^  und  der  ein- 
fülsige  ein  xcokog^  ia^xmVf  aber  der  einäugige 
nicht  ein  riXpAo^,  Sl^Jinbcr^  ist,  und  dieWahl  des 
goth^chen  Worts  haih  für  den  Einäugige!)  be- 
weiset nur,  dals  halb  nicht  Blindheit,  sondern 
irgend  einen  Fehler  oder  eine  V^erstüounclung 
der  Augen  bezeichnet,  wie  hanf  ^nd  haljt  allge- 
mein einen  Fehlet  oder  eine  Verstümmlung  der 
Glieder,  i^id  UlClas,  wie  für  den  Einhändigen  und 
Einfüisigen  die  allgemeinen  Ausddicke  hanf  und 
halt,  so  auch  für  den  Einäugigen  deo  allgemei- 
nen «Ausdruck  haih  wählte;  das  adjectwum 
^inaugi  bat  dem  Gothischen.  gewifs  eben  so 
wenig  wie  dem  Allhochdeatscheu  gefehlt. 

HYEMNO,  J&9mnf,  hymmi.  gl.  K.;  s.  IMNO. 

JlL/xIN  ist  vielleicht  als  deutsche  Wurzel,  gleich 
der  sanskr.  han,  pulsare,  percutere,  caedere, 
destruere,  delere,  occidere  [obgleich  das  sanskr. 
han  aus  ghan  (das  auch  als  Nebenform  von 
han  vorkommt)  entstanden  zu  seyn  scheint]  auf- 

'    zustellen.    E3  könnte   aus  ihr  das  jgoth.  hanf, 

.  allhd.  hamf,  mtfncutf«  auch  ljL.^LLiL/9  ^^ 
eine  durch  eine  dentalis  vermehrte  Wurzel,  gebiU 

detseyn;  doch  8.HAMF,HA,  HAND. 

Gegea  die  Herkitung  des  Volksnamcn  huhni 
streitet  wohl  schon  die  Iriech.  Eorm  otwvo«; 
HUNT  ist  wohl  das  sanskr.  svan  und  goth. 
hunsl,  Opfer,  gehört  wohl  zu  skr.  ha,  opfern. 


HANNA,   cf.  AMMA  und  ANNA. 

HEFIHANJNA.  Ib.j 
HEFHANNA.  Rd.j' 


obstetrix. 


HANO,   m.,   golh.,  angeb.  hana,   nord.  hani, 

^<^\)n,  gallus. — Cf,  auch  die  malb.  Gl.   can- 

pas,  chanas  bei  gnllus  in  L   sal.  FH,  _  RUt 

canere  zusammenhängend? 
"    haiio  heninnono,  gaüus  galUaadus  Rb. 

«.  *.  hano,  gallits.  P.i.  gl.  K.  Rb.  Sg.  242.  H  25 
T.  161,4.  188,  5.  6.  F,fe.  ai    C.  L.  ßib*. 
2.  0.  IV.  13,  35.  18,  33.  Wn.  232.  Tr. 
Chane.  Id.  Wn.'460.) 

d.  s.  henin,  gßllo.  H.  25. 

n.pt.  hanon,  galli  castratV  Mon.2.  (in  F.  1. 2. 
"      '  steht  hain.)  "^ 

HANO,'«.  ;>r. 
HEM>'OWA,  Orteriamen.  Hieher? 

WEITlRHANO,  m.,  ^^tUxU^n,cheruca.  Tr. 

RElTHAiNO,  m,  gallus.^allinaveus.  D.  I.  190 

HANÖBALT,  «.  ^r.    Hieher? 

IIANEVVURZ. 

HANIFÜOZ. 

HANLNCUAMP. 

HANACHRAr. 

HANCHLI,  ptilcim.  C 

HENINNA.  HENNA.  HAI^iUN,  /.,  ^,„„e,  gal. 
lina. 
n.  s.  hanin.  C  '    ,  . 

henin,  T.  U2 ,  $g,  242.  Em,  32*. 
heinna.  Wn.  33ä. 
henna.  VVn.  ,460. 
(henne.  D.  UI.  86.)      '  ' 

gr.p/.  heninnono:  .^aeo  heninnono,  gal 
Ins  gaUinacius.  Rt. 

PRuniEmi;fQvcnus.  Di). 

HÖN,  n.,  ^u^u,  pullus.   {Uicheriy 
n.  s.'huBti. 

thu  lougnis  min  zi  nuare,   er  hl- 

naht  hano  krähe, 
in    notlichemo    iWnge,    er    thaz 

huan  singe.  0.  |^V.  13,  36. 
uuarun  tho  thio  7;iti,   thaz  ther 

hano  krati,  '    } 

Vhazouhthaz  huap  gikundjti  thes 
selben  dages  kunfti,0.lV*i8,34. 
hün.  pn/lii$.  VVn.  460.  (Ü.) 
n.pL  honir.  C.  %  * 

huanir:  ^g.292.Lpulli. 


^  ) 


haaner.  VS« 


[  62  •  ] 

uigitized  by 


Google 


959 


BENNO. 


BIN— HüON. 


960 


ORHÜN  (arhüiL  Id.),  n.,  ortigometra.  Tr. 
orrehun,  coiurnix.  W.  460. 
horhun,  ortigometra^  F.  2. 
orichhön,  ortigometra.  Zf.  2. 
UUAZARHUON,  n.,  $EBa$<r^tt^nf  onocrota^ 

Zus.  Wo. 
REBAHÖN,  n.,  fRtHn^n,  perdix. 
n.  s.  repahuon,  perdix.  Sb« 

repahuan,  perdix.  Sg.  270. 
rebhuon,  perdix.  Pr.  t  v. 
rephuon^  perdix.  Me.  Mcr.  Pr«  m.  Zi 
OA.  Bib.  1.  2.  7.  orthygometra.  Mg. 
rephon,  perdix.  Wn.  460.  M^.  Zt  2. 
Tebhun,  perdix.  Emu  31.  Bib.  4. 
repahun,  ortigometra.  Tg.5.  Bib.  7. 
rephun,  perdix.  Bib.  5. 
rephön,  perdix.  F.  2.  coturnix.  Tr. 
Wn.  232. 
a.  ^.  rebhuon.  Bib.  6.     )       /  . 

rephucm.  Bib.  1.2.1 '"'•'■r«^^'-^'"- 
BIRKHÖN,  n.,  mxt^n^n. 
birchun,  muUis,  Tr.  artagqe.  F.  3. 
birchSn,  attage.  Ve.  3. 
pirchun,  eittage.  Ve.  1.  2. 
birichhön,  attagge.  Zf.  2. 
FASIHÖN.  Ve.  3.  x 

FASEHÖN.  Ve.  l.f,  »•*  ^a^n, /asianus. 
FASIHON.  Zt  2.  J 
FELTHÖN,  n.,  gelb^u^n. 
uelthun.  (Id!)     {  .. 

uelhfin.  Em.31.1''''^'''*• 
HASILHÖN,  n.,  J^aftlU^n. 
hasilbun,  attagge.  Tr.  »parulus.  Ve.  1.  3. 
haselbun,  sparalus.  Vc.  6.       ' 
hasilbön,  sparalus.  Zt  2. 
ZASELHDN,  ».,  mullis.  Ve.  1. 
HÖNIRIN,  galliuaceus. 
-n.  s.  m.  huoniriner.  Bib.  1. 2.  Mt}.x ,   galli' 
huDiriner.  Bib.  7.  i  naceus 

'  hunriner.  Bib.  5.  )(gaUusJ 

HUNICHLIN.  Wn.  i60.Upullus,putvinus.  Cf. 
HÜNECHLIN.  Tu         >  folgendes  huoiiidi. 
HÜONIPI? 
a.p/.  hüönidin,  pullo».  T.  142.;  dodi  wobl 
nicht  l^uonicliu? 

BENNO,  Maonsnainen. 


[BIN,  canteritts  (WaDach).  Id.] 

BINAS.HA,  HI. 

HINNA,  indigenae  (fauni  nymphaeque).  VA. 
YIIL  314.     Ist  es   ein   von  hina   (&   Partikel 

HA,  Hl)  gebildetes  AdjekUv? 

HÖN  8.  HA.  1. 

HÖN  s.  HANO. 

HUNI)  m.,  JS^unttCf  hunnus,  ai^k.  hnne  Cpl^Jj 
hunni;  cf.  oZrvoi.  Procop.  —  Im  Altnordi- 
schen bedeutet  hAn,  catulus  ursiniis.  Cf.  mittel- 
hochd.  hiune,  hüne,  heune,  Jg^finC/  JS^cunc. 
(j^finetidrSber.) 
n.  s.  hüni,  hunus.  D.  II.  35X 

huni  (n.  pL?J  et  nuinida,   sctavus  et 

avarus*  Wess. 
ban  (voc.7):  alter  hun.  Hild. 
n.fiL  huni,  pannordi.  Mart  D.  IL   182.   pan- 
noni.  Sg.  292.  (wiandaU,  huni,  et  citta 
aut  uuandoli.  Wess.) 
g.p}.}x\kVLto.  Hild. 

HÜNÜNWANG.  HUNORT.  Ortsnamen.  Hieher? 

HÜNINGA.   -HÜNINGWILARf.     HUNCNCHO- 

VARO  MARCHA.  HUNHART.  HÜNISBERG. 

Ortsnamen.   Hieher? 

HÜNIOFELD.  Ortsnamen. 

ALTHÜN.  FOLCHUN.  HUNO.  HÜNZO(?).  Hü- 

NICHO.  HUNNID  HÜNING.  HÜNUNCHÜN- 

OLT.  HIJNOLF.  HÜNRAT.  HÜNRIH.  HÜN- 

PREHT.  HÜNFRID.  HÜNBOLT  (J&umbolb). 

HÜNWART.  HÜNCOZ  HÜNGUNT  (f.).  Hü. 

NIDANC.  HÜNIMUND,  «.  pr.    Hieher?   Cf. 

CHÜTSNI. 

HÜNISC  drubo,  balaiinae.  Tr. 

HÜN  s.  HANO. 

HAINO,  nom.  pr. 

BÜON  s.  HA.  1. 
BÜON  s.  BANO. 


Digitized  by 


Google 


961 


HINNia— HAHAF. 


HINAN— HUNGAR. 


962 


HINNICr,  ethnicui.  st  K.  Pa. 

HENETi  (irsrol  Herodot),  Volksn.   Uv.   Plio. 

Cf.  VENETr. 

HONAG    n.,  J£)oti{g|  angels.  hiinig,  meL 
nectctr,  seim,  honag.  Sg.  242. 
n.  s.  honag.  Sg.  242.  T.  13,  IL 
ho  nee.  Isrö. 
honig^  Wm.  4,  11. 
hSnicTr. 
honieh.  Wo.  460. 
honang.  Org.  Bo.  5.  N.  18^  IJi. 
g,  s.  honages.  T.  231,  2. 
honakea.  gl.  K. 
honangis.  Org. 
d.  s.  honegge.  Rb. 

honlg^.  Wm.  5,  .1. 
honange.  Mep.  N.  80,  17. 
a.  s.  hqnec  (mellaj.  K.  p. 

V    honic  Nd.  IL  "" 

honicl^.  Wb. 
honang.  Md. 
HUMBELHONIG,  aUtcum  meU  Pfl.  3. 
HÜlSAHONlNC,  (mel  utj  aUicum.  PniJ.  1. 
HÖNAGWiN. 
HONAGSAIM. 
GAHONAGÖT,  ae^onigt. 
n..fi/.  ü.  gehonogotiu,    oblila   melle  (ge- 

chose).  Bo.  &. 
d.pLmxi   kehonagdtftn   aachön    (ilüta 
melle J,  Bo.  5. 

HANAF,  HANUF,  HANOF,  HANIF,  angs. 

haenep,   nord.   hanp,   Kt   kannapes»  ^<tnf| 
das  lat  und  griech.  caanabis,  ocawixßa;;  c£  skr. 
Sana,  cannabis. 
hanaf,  caneva.  Em.  23.  31.   canawss.  Rg  6. 

(verbena.  Ih.^ 
hanuf,  canriiva.  Sg.  184.  2{d.  Pfl.  6. 
hanof,  caniva   Ph.  Wn.  232.  Em.  32. 
hanir,  canniva.  Em.  31.  Mon.  2.  agre  vel  C(h 

nape.  F.  2.  haonave.  L. 
haniph,  chanabum.  D. 
anify  canniva.  F.  2. 
hanet  Em.  32«  canabum.  St.  (canops*  ILJ 


(hanph,  canapis.  Wn.  460.) 
HANOFSAMO. 
HANAFIN,  Htifin. 

R.  $.  »1.  hanafiner,  canavlneus.  Rg.  6. 

Q.pL  n.  hanapbiniu,  siupea  (vinculaj.  VA. 
U.  236. 

HIN.IN  s.  HA,  HL 

HONANG  s.  HONAG. 
HINONT  s.  HA,   HI. 
HANG-  s.  HAH. 

HANCO^  nom.  pr. 

HANK,  .u  HAN-K?  (et  hamf) 

oder  Ist  es  UrlLJx.  mit  eingeschobenem  N? 

HINKAN  (hank,  hnnk),  ^iiifeiii  claudicare. 

Ixt)   hinchat  Rb.)      ,      ,.     .. 
!.•      i_    .   *.   f>  claudicaiis. 
hinchet  Me.r 

(sie)  hinchent,  claudlcant.  N.  17,  46.    die 

lide,  noh  an  demo  rehto  hinchent 

N.  39,  12. 

(ih)  hinke. 

er  deta    thaz   halzc    Ilafun    ioh 

stumme  man  ouh  riafun, 

er  due  theib  hiar  ni  hinke,  thes 

senses  ouh  ni  uuenke.  O.UL  1, 14 

-       (er)  hanch.  D.  III.  85. 

(sie)  hu  neben,   balzet  en,  clandicavernnt. 

Wb.  ps.  17. 

p.  a.  a.  s.  nt.    hinchenten,    claudicanlem. 

AO.  6. 

HUNGAR,  m.,  J£)und<r/  gölh.  huhru,  angels. 
hungor,  fames*  Zu  sanskr.  xudb,  esurir^ 
oder  zu  sanskr.  gridb,  desiderare?  Bopp  zieht 
die  Verglcicbung  mit  sanskr.  känx,  deAde- 
rare,  vor. 

n.  $.  hu n gar,  fanges.  Pa.  Ra.  T.  97.  O.  II.  4,  4. 
V.  20,  86.  23,  78.  hungar  ebteo,/«- 
mes  opum.  H.  4.  penuria.  Ic. 


Digitized  by 


Google 


963 


HUNGAR. 


HENGIST.  HAND. 


964 


huncar.  gl   K. 
huirkar.  gl.  K. 
hunger.  N.  36,  19. 
g.  s.  hunger  es.  0.  II.  7,  13.  Nd. 

bungeris.  Nd.  II. 
rf.  s.  hungav e,fame.  Rb.  O.  IV.  7,  12.  cod.  F. 
hungere.  N    32,  19.    hungere  biuue- 
rien.   0.  III.   7,  90.     in  hungere  int 
in  suhti.  0.  IV.  7,  12.  hungere  for- 
uuirdu.  T.  97.    föne  deme  hungert 
irsterbent.  Nd. 
a.  s.  hungar.  Pa.  O.  II.  16,  13.  V.  20,73.  105. 
hunger.  B.o.  5.  N.  21,  30.  36,  19.  56,  9. 
87,  16.  i04,  16. 
i/itf/r.  hnngiru  nirstirbist.  0.  II.  22,  22. 
w.  pl.  hungara,  James.  T.  145. 
HÜNGAR,  n.  pr.  Hieber? 
HUNGERWINCHIL,  Ortsnamen. 
HüNGARjAa 
HUNGARTAG. 

HÜNGERUNC,  m-,  J&ungcrling/  famelicus.  Hs, 
HÜNGAR',  ^unflerifl? 

n.pL  hungere  diele ^  fawelicL  Na.  II. 
HÜNGARAG,  ^un^tti i,  famelicNs,  esuriens. 
hungerg.  —  do  ih  iro  bungerg  uuas.  N. 
68,  II.  hungere  uuerdent  sie  dero  ge- 
loubo.  N.  58,  7. 
Uf  s.  m.  hungarager  uuirdit,  ^iiiriW.T.  82. 
bungrager,  inpastus.  VA.  IX.  339. 
a.  s.  m.  hungragan,  esurieatem.  Frg.  29. 

hunger  gen.  N.  36,  27. 
a.  s.  f.  hungerg^  (sela).  N.  106,  8. 
n.pL  jw.  hung^rge,  famelicL  Rd. 

hungcrge.  N.  .106,  5.  38.    rehtes. 
N.  145,  7.  hungerge  genfes.  Na. 
hungerge  uuurden,  esuricrunt. 
N.  33,  11. 
n.  pl'f'  hungergo  gentes.  Na. 

d.  pU  hung ragen,  siccis  (faucibus).  VA. 
11,  358.  fameUcis.  Gh.  3.' 
hungaragun,yam^//€^i^.  Gh.  ,2. 
hungergen,  esurieniibus.  N.  145, 7. 
a.  pL  bungarege.  Co.  4. 

hungerge.  Nsm.  N.  106,  36. 
hungorogon.^.  I.  7,  17.  ^d.  P. 
hungorogun.  U.l.  7, 17.  codd.  V.  F. 
HÜNGARJAN,   HÜNGARÖN,   jungem,  gotb. 


huggrjan,  angels.  hungrjan,  esurire.  —  Au- 
iser  bungarju  auch,  und  zwar  häufiger,  mih 
hungarit,  mit  gen.  oder  mit  nah. 
Inf.   hungeren:    mag  tie  riehen  hunge- 
re a  Bo.  5. 
(er)  hungeret:  so  sia  hungeret  D.  III.  32, 
*  hungeret  mih,  si  esurierö.  N.  49,  Vi. 
hungert:   die  der  hungert  rehtes, 
esuriunU  N.  32,  19. 
(ir)  hungeret,  esuriefis.  T.  23,  2. 
(sie)  hungerent)  eswrUmt.  T.  22,  11. 
(er)  hungiro:    daz   mich    daranab   hun- 

giro.  Oll. 
(er)  hungirita.  T.  121.    inan  hungirita, 
in  hungirita,  esuriit.  T.  15,  2.'68,3. 
hungrita:  mib  bungrita,  esurivL  Tr 

152.  Frg.  29. 
hungerota  in.  Wm.  5,  14. 
p.a.  a.s.m.  bungrenten.  T.  152. 

n.  pl.   hungarinta.  Bib.  i.hfame- 
hungirunte.  Tg.  5. )     UcL 

bungerente,^5wri>/2/^j.T.68,l. 
o.  pl.  hungerente.  T.  4,  7. 
hungerenten.  Ct 
bungerunte.  Wb. 

HENGIST,  ID.,  J£)eufl|l/  angels..  beugest,  alU 
nord.  best,  equiis,  caballus.  Cl£  die  malb«  GL 
chengisto  in:  si  quis  cßballwi  spathum  fu- 
raverU.  malb.  chengi&to  (var.  ckaozascho, 
chanzisto^  L.  saL.41.  Eben  dort  steht  auch 
si  tptis  caballum,  gui  carJrmcam  trahitf^/ura- 
verit,  malb.  chanco  (vor.  cbanzocho^;  s. 
aber  auch  CHANZVVAGAN. 
h engist,  mnuchus  vel  spado.  Id.  Hd.   €quum^ 

C.  caniarios,  eqftos  casiratos.  Sal.  2. 
hengest,  eunuchus.  Tr.  caba.  H^ 
heingist,  caba.  IV. 

beingesty  eunuchus.  Hs.  .     \ 

beugst,  spado.  Es. 
heningest,  casiiUßrhis  vel, spado»  Fr. 

HENGISTFÜOTR-  s.  fuotarari  unter  FA. 

JnL/xilJLI.     Mit  dieser  entweder  durch  Zufu* 
gupg  eines  D  aus  HAN  ^s.  H  Al\  J^  oder 


Digitized  by 


Google, 


965 


HANT. 


HANT. 


966 


durch  Einschiebung  eitles  N  aus  JjLc\JLI  (als 

JrLÄ."' J-/  8.  JjLA./  entstandenen  Wurzel,  ^zu 
der  hunda,  praeda,  und  far-hundit,  capti» 
vus  (cf.  ^oth.  fra-hiatha.n,  capiivum  ducene) 
gehören,  ist  vielleicht  auch  hant,  manus,  und 
ha n tag,  acer,ferox,  ^aevu^,  verwandt,  wenn 
auch,  wie  der  verschiedene  Auslaut  (D  und  T) 

zeigt,  nicht  ^ns  ihr  gebildet;  s.  HANT  und 
HANTAG«  —  Aueh:hunt,  .goth.  hund,  canis, 
wird  schon  diircb  den  Auslaut  T  von  dieser  Wur- 
zel abgesondert  (s.  HUNTjj  auch  hinta,  an- 
gelst binde  (doch  nord.  bind  u.  hindb),  cervn? 
Das  golh.  hunsl,  iOpfef/  gehört  wohl  zu  sanskr* 
hn,  sacrificare. 

HUND A, /.^  (golh.  hunthy  captivUas,  angels. 
hutha,  praeda)  kommt  nur  in  folgendem 
compositum  vor: . 

HERIHÜNDA.  Rd  ),  scah,  preda  (Jbt\xUi 
HERIHÜNTA.  Ib.  J  SRaub). 

g*pL  herihund.ono:  erista  herihundo- 
no,  initia  predarum.  Ib.  Rd. 
FARHUNDJAN.   Im  Golhischen  erscheint  noch 
das  Wurzelverb  hinthan  in  frahinthan, 
ushinthan,  captivum  ducere. 
p.p   farhundit,  eaptivus,  gefangen. 

d.s. f.  in^der  uerhundeton  (uer- 
huntetun.  Wm.  II.),  in  st^ 
namite.  Wm.  6,  12. 
V.  s.  f.  uerhundela  (uerhuntita. 
Wm.  IL),  sunamitis  (capti-' 
vaj.  Wm.  ,6,  12. 
(milJND(?),  n.pr. 

HA^^9/*>  goth.  handu,  angels.  u.  nord.  h«and, 
^anbf  manus.  Der  Auslaut  T  im  Allhd.  und 
D  im  Golh.  lä(st  dieses  Wort  wohl  nidit  untrer 

die  Wurzel  IJlijLLiJLI  bringen;   doch  mögen 

beide,  die  Wurzel  HAND  und  das  Wqrt 
hant  (als  Greifendes,  Fassendes)   aus  einer  ge* 

meinsphafüichjeü  Wurzd  JuLiL  (q.  v.)  gebildet 
seyn  und  darum  auch  mit  griech.  x^-ä^  (lat 
Ä^-»-d  in  prehendere)  zusammenhängen;  wo- 


durch hantag  (q-v.)  auch  Je?  Bedeutung  nach 
ohn^  Anstofs  von  haut  abgeleitet  werden  würde. 
Mit  griech.  %e)^^  lat  Ä/>,  läfst  «ich  hant  nur 
vergleichen,  wenn  man  einen  Uebergang  des  R 
in  N  annähme;  auch  wbhi  angenommen  werden 
müfste,  wenn  hant  mit  sanskr.  br,*,  capere,  zu- 
'  sanundnhiönge.  Dem  sanskr.  kara,  mannSy  ent- 
'  Sprint  wohl  nicht  das  althd^  banl;^  auch  nicht 
dem  sanskr.  cancu/ro5//*Mm  (c£  sanskr.  hafta, 
J^aitb  und  9iü|ßel)? 

Form  und  Flexion: 
I»,  j.  hant.   gl.  K.  Ib.  Rb.  Rd.   Sg.  242.  913. 
Em.  33.  Ps.  T.  4,  13.  28,  3.  69,  1.  O. 
III.   1,  42.   IV.   11,  24.'N.  Mcp.    Org. 
Wn.  460.  Tr. 
band.  N.  88,  14. 
g.  s.  he  Uli.  0.  I.  7,  131   (wenn  es  nicht  Dativ 
*    ist).  Wm.  U.  7,  1.  (wenn  es  nicht  gen. 

pL  isty. 
Bende.  N.  87,  6.' 

hente  (Wm.  I.  IX).  (heinte  Wm.  HL). 
Wm.  7,  1.  (wenn  es  nicht  g.  pL  ist). 
d.  8.  henti.  K.  1.  Ib.  Gh.  2.  3.  Em.  7.  Can.  12. 
Ptud.  1.   D.  IL  337.  T.  4,  15.  13,  24. 
134.  0.  I.  4,  74.   11,  15.  22,  44.  II.  4, 
85.  9,  44.  13,  30.  HL  1,  37.  6,  36.  13, 
3-2.  14,  93.  22,  28.  25,  18.  L.  alam. 
hanti.  K      i 
hanui.) 

hendL  gl.  K.  D.  H.  33a 
he^de.  ßo.  5.  Mcp.  N.  16,  7.  »4,  2.  73, 
2.  U.  Nd.  Nb. 
.      hant.  N.  49,  3.  70,  4.  144,  16.  Nd  IL  Mcp. 
Syh  Wm.  7,  1. 
o.  s.  hant   Rb.  Mat.  Is.  IIL  6.  VH.  T.  46;  3. 
'48,  2.  69,  3.  0.  L  2,  4.  III.  1, 35.  8,  43. 
..      i    .    IV.  24,  6.  11,  7.  33,  23.  V.  14,  8.  Mu. 
Mcp.  ßo.  5.  N.  32,  15.  36,  24?  54,  21. 
71,  3.  Nd.  Nm.  VYm.  5,  4.         ^ 
n.pl.  henti.  O.  IV.  U,  16.  16,  56.  27,  19.  V- 
1,  40.  3,  10.  H.  22.  Wm.  IL  5,  U. 
heinti.  Rb. 
hendi.  Is.  4,  5.         ^ 
beute.  Wm.  5,  5.  14.  Nm.  U. 
hendc.  N.  57,  3.  80,  7.  94,  5.  118,  73* 

t49,  3.  Wrti.  HL  5,  14. 
heinde.  Wm.  IIL  5,  5. 


Digitized  by 


Google 


967 


HANT. 


HANT. 


968 


g.pl.  henieo.  K.  7. 

hcndo.  N.  17,  25.  77,  72. 
hando.  N.  8,  7.  140,  2. 
handa.  N.  IL 
d.pl  hantam.  K.  5.  6.  Rb.  Frg.  31. 
hantun.  Mz.  Bib,  1.  2. 
hanton.  T.  15,  4.  68,  1.  7&  84.  134. 1^5. 
233.  0.  L  1,  90.  20, 17.  22,  25.  27,  63. 
U.  3,  18.  III.  18,  74.  21,  10.  22,  66. 
26,  44.  IV.  1,  9.  3,  21.  12,  12. 
hando  n.  Wm.  III.  3,  7. 
hauden.   Bo.  5.  Mcp.  Org.  Mo«  N.  7,  4. 
16,  13.  25,  10.  30,  9.  34,  10.  46,  2.  56, 
6.  57,  3.  75,  6.  Nd.  Nz. 
handin.  Syl.  N.  76,  3. 
hentin.  T.  125.  244.  0.  I.  11,  61. 
o.pZ.  hentL  T.  78.  84.  155.  199.  203.  230.  O. 
L  4,  16.  IV.  24,  25.  V.  11,  22.  15,  41. 
hende.  N.  17,  35.  21,  17.  25,  6.   27,  2. 
43,  21.  57,  11.  62,  5.  67,  32. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
manus.  T.  4,  13.  13,  24.  28,  3.  46,  3.  182,  7. 
Mat.  Bib.  1.  2.  Ib.  Rb.  Sg.  242.  913.  Ps.  Gb. 
2.  3.  K.  1.  gl.  K.  Em.  7.  Can.  12.  Prud.  1. 
Is.  3,  6.   H.  22.  Mz.  N.   Mcp.  Bo.  5.   Org. 
Mu.  V^m. 
pabna.  Wn.  460.  Frg.  31. 
man  gab  in  palmas  in  haut  Bo.  5. 
in  hende  truog.  Mcp.  68. 
pi  hantun,  ad  manus  (illum  trahentes).  Mz. 
legetun  iro  haut  in-,  injecerunt  manus  suas 

in^.  T.  184,  6. 
in  haut  suntigero,  in  manus  peccatarum.  T. 

182,  7. 
thin  haut  niih  ouh  biuuerre,   thaz  fiant 

mir  ni  derre.  0.  III.  1,  42. 
fon  hentin  unsero  fianto  arloste.T.  4, 16. 
thio  sino   diurun  henti  uuuasgun  se  unz 

in  enti.  O.  IV.  11,  16. 
slnoguninanpreitem  hantum  in  sina  ant- 
Inii^palmas  in  fadem  ejus  dederunt,  Frg.31. 
uon  dero  gebo  minero  heute.  Wm.  7,  1. 
mit  iinero  haut.  Mcp. 
mit  hende.  Bo.  5^         . 
mit  listmeifitres  haut  Wm.  7,  1. 
mit  kreftigera  henti  duent  unsih  elilenti. 
0.  m.  25,  18. 


diu  hand   fermuge  sih  ze  fcrdrucchcne 

die  ubermuotin.  N.  88,  14. 
si  nimet  martyres  in  haut-  N.  de  ps.  gr. 
fon  dinero  haut  chumet  al,   daz  siu  ha* 

beut  N.  144,  16. 
tber  5tad  bezeinot  lusti  thes  sines  libes 

festi, 
thia  er  ginam  in  sina  haut,   tho    er  tod 

nbaruuant  0.  V.  14,  8. 
man  aba  hende  sie  (leonesj  hztt  (manibus 

datas  capient  escasj.  Bo.  5. 
er   fon   thes    fater    henti   tho    thar    dot 

uuurtL  0.  n.  9,  44. 
ne  nimit  se  mennisgen  haz  fon  mines  Xa« 

ter  henti.  0.  lU.  22,  25.  26. 
thaz  thu  aus  laz  in  heila  hant  thes  kei- 

sores  fiant.  0.  IV.  24,  6. 
slagezent  mit  banden,  plaudite  manibus.  N. 

46,  2. 
mit  kinde  gan  in  henti.  0.  L  4,  86. 
thaz  krist  (christum)  er  druagi  in  henti  er 

sines  dages  enti.  O.  I.  15,  6. 
übe  diz  unreht  ist  in  minen  banden    N 

7,  4. 
thiu  zuht  uuas  uuahsenti  in   druhtines 

henti.  0.  I.  9,  40. 
habe  in  hende  unsera  sela.  N.  34,  2. 
nu  habcnt  sie  iz  in  henti.  O.  L  7,  22. 
in  des  banden  daz  stat,   taz  er  geuualtig 

sL  Bo.  5. 
thaz  steit  in  gotes  henti.  0.  I.  5,  30. 
sint  fasto  ana  enti  in  mines  selbes  henti  ' 

0.  lir.  22,  26. 
bi  thiu  gabun  uuir  nan  thir  Jn  haut  O 

IV.  24,  7. 
so  quimit  thir  fruma  in  henti  O.I.  18,54. 
uuio  er  selbo  giang  zi  hanton  sinenfian^ 

ton.  0.  IV.  4,  9. 
dien  ubeI6n  ze   banden    uerlazener  ge- 

uualt  (relictus).  Bo.  5. 
ze  banden  choment   guoten,  prohis  deje- 

runtur  (honores),  Bo.  5. 
ioh  gibit  mih  zi  hanton  then  minen  fian- 

ton.  O.  IV.  12,  12. 

iz  uuas  imo  ana  henti,  zi  sineru  einnelti 

0.  I.  16,  28. 
iz  uuaz  iru  an  an  hentL  0.  I.  17,  8. 

■  Digitized'by  VnOOQlC 


960 


UANT. 


HANT. 


970 


got  ne  lazet  in'imo  junder  hende,  in  ma* 

fiibus.  N.  36,  33, 
uuaz  hilfit  nu   then  niuadon-man,   thcr 

"falar  giheret  so  früm,,  ^ 

ibaz   8int   imo   untc^r  henti    cllu   uuorolt 

entL  O.  lU.  13,  32. 
uuio    uuar^,   thaz    ih   ni   uucsta,   lüanno 

Ilobosla, 
thaz  thu  biar   irquuoti   mir  untar  ibera 

henti.  0.  I.  22,  44. 
horint  alliu  diu  teil  ze  einero  bant*  Syl. 
ze  einuucderro  bant  Mcp. 
sant   er   tbie   ibo   in  alla  bant,   s^  bimil 

tbekit  tbaz  lant  O.  IL  7,  4. 
praesens  ist  undcr  banden«  Org. 
az  beiiti  piin,  praesto  sutu.  Ib.  Kd. 
80  sie  zi  ^8tade  quaniun,   sie  tbar  fiur  gi- 

sahun, 
brot  oub  tbar  zi  benti  iob  fisga  bratentii 

O.  V.  13,  32. 
filu  tbesses  Hutes  in  abuh  irrentes 
ist  er  zi  gotea  benti  uuola  kerenti.  0.  L 

4,^33. 

so  uuara  so  in  erdente  sunna  sib  biuuente, 
al  sit  iz  brieuenti  zi  niineru  benti.  O.  I. 

II,  18. 
tbiz  lazu  ib,    quad,   zi  benti,   zi  tbineru 
-•ghruelti.  O.  II.  4,  85- '^ 
iob  gab  imo  al  zi  benti  zisineru  giuuelti. 

0.  U.  13,  30. 
gigebiin   sint.  mir  zi  henti    ella   uuorolt 

enti.  0.  V.  16,  20. 
ein  bürg  ist  tbar  in  lante,   tjiar   uuarun 

10  ginante, 
hüs  inti  uuenti  zi  edilingo  bentil  Ö.1. 11,24. 
si  quis  in  carte  episcopi  amwttis  contra  legem 

intrauerit,   guod  alamanni  baistera  banti 

dicunt.  L.  alam,  X 

[aigen  mit  salmans   (s.  salman  in  MAN) 

baut  MB.] 
HANTVVERa 
HANTWINK. 
HANTALAM. 
HANTLON. 
HANDELOSER, 
HANFLAZ. 
GAHANTREICHON. 
IV. 


IIANTRADA. 

HANmAZI. 

HAN  1 NEMUNGA.  ^ 

HANTPRAim,  contractu.  Can.  1.  ßfct  vielleidit 
ebe%.so  wenig  wie  buntpt^utten,  contractu 
(Tarslizzana,  rescisso).  Can.  3.,  aus  welcbetn 
Grimm  (Hecbtsal^rtbümer  IL  605.)  auf  ein 
bantprutto  scblielsi,  eine  ^usammensetzufag 
mit  bant  annebmen,  sbndem  h  kann  vorge- 
setzt seyn;  cf.  BRÜTTI  und  untprut  in 
BRATT  (Spracbscbalz  IIL);  s.  aucb  baut- 

cunni  (?)  in  KAN. 

HANTFANO. 

HANTFAZ. 

HAN^rFESTL 

HANTFRl. 

HAN  TGRIF. 

HAN  TCUNNI  (?). 

HAN'rCAR.  ! 

HANTHABA. 

HANTHABOHTER. 

HANTTAT. 

HAN'rrAVALÄ. 

HANTDUEHAL. 

HANTDRUH. 

HANTSUHT. 

HANTGISCRIB. 

HANTSCUOH. 

HANTSTARH. 

HANTSTIUflA.  ' 

HANTSLAG,  HANTSLAGON.  [Ein  compositum 
cbla^ebantslag  giebt  es  niebt;  das  in  Grimms 
Gr.  IV.904  ange(übrte:'  verwanteltem  cbla- 
gebantslage,  converso  planctu,  ist  zu  lesen 
yerwanteltem  cblage.  bantslage.  Das 
lat.  planctu  ist  nämlicb,  wie  mebrere  andere 
lat  Wörter,  in  Wb.  durch  2  Wörter  über- 
setzt, tbeils  durcb  cblage,  tbeils  durcb  bant- 
slage, und  diese  beiden  Wörter  durcb  einen 
Punkt  von  eimmder  getrennt;  converso  ist 
(wie  überall  in  Wb.  Wort  fiir  Wort  über- 
setzt  ist)-  ganz  vom  Substantiv  unabbängtg 
durcb  verwanteltem  verdeutscbt.  Daher 
ist  dieses,  so  wie  die  übrigen  aus  Wb.  an- 
gerührten Beispiele   mit  Unrecht  von  Grimm 


[63] 

Digitized  by 


Google 


971 


HANT. 


HANT. 


972 


za  den  Sätzen,  in  denen  im  Alldeutschen  ab- 
solute  Dative  gebraucht  sind,  gezählt  worden. 
HANTZAM. 
JIAJSTLIH,  ^anblfc^ 
UNHA]>rrLIH. 
g.s.  m.n.  unhantlihes,  iniractabiü$ (bru- 
mae).  VG.  L  211. 
HANTHAFT  uuesan,  mancipari, servire.  Ib.  Rd. 
HANTSAM,  samint  handin.  Syl. 

d.s.  f.  bantsamun:   xe  dero  hantsamun 
paginOi  ad  pugillarem  paginam 
(cucnrrit).  Mcp.  36. 
ANZINHAJNDA,  Orlsnamen.  Hiebet? 
FRIDHANT.  STARCHANT,  n.  pr. 
UNHANT. 

also  der  uuint  tueres  tax  skef  anaganda 
in  unhant  fuoret.  Bo.  &. 
(INHANT,/,  vola.  Eng.  2.) 
BREITHAINT,  /.,  plana.  Wn.  460. 
GIFTHANT  (f.),  ©ift^wb  (der  Circe).  Bo.  5- 
GAHENTf,  juge^örtg. 
enero  uuas  keh6nde  de»  hogo,   Uli  ar- 

cus.  Mcp.  35. 
si  (rhelorica)  ist  philosophiae  sogehen    o 
Bo.  b. 
EINHENDI  (ainhelnt  Wn.  460.),  ein^änbifl^ 
mancus.  6. 
u.  ,.  m.  .i«h»nter.  Em.Jl.)    ^^^^ 

einhender.  L.  Ir.    ' 
a.pl.  in.  einhendc,  mancos.  G.. 
WTTHEINTI,  weit&änbifl. 

unitbende,  spatiosnm  manibus.  N«  103,25. 
FASTHENTr,  fefl^onbis. 

g^pl.  fa-sthento^n^,  tenacium.  Gc  8.  9^ 
ZWlHENn,  itctif)ii\\i^iSt  aneeps. 
a^  s.^  m.  zouuibandam  gU  K.y 

znibaeintan.  Ra^        \\,  ane^itenk 
gouuig andern  Pav      / 
DRITOEHANTON^  tertiäre.  Em.  21. 
(BEHENDE,   fyt^tnit,   ist   wohl   tirsprünglicK 
kein  Compositum,  sondern  bi  hen^ti;  es  kommt 
erst  im  12.  Jrfirhunderb  vorr   er  uic  si  be- 
hende^  b^ei  btt  J^anb.  D.  HL  70.;    im  AlU 
niederdeutschen  zeigt  sich  auch:: 
BEHANDECH,  industrins.  Id.) 
4DRIHENDIG,  brei^nbla:  thrrhendiga^  tri^ 
manum.  St.  2.); 


HANTILLA  (hantella,  mapula.  Tr.),  /.,    wl 
hantfano,  mappa.  F. 

GEHANDET,  geH^beff  manuaius.  Hd. 

HANTAG  scheint  der  Form  nach  eben  so  un- 
bedenklich zu  hant  zu  gehören,  \vie  das  gotfa. 
handug  zu  handu;  allein  die  Bedeutung  acer, 
feroXf  saevus,  mordax  läfet  sich  nodi  schwie- 
riger als  die  von  golh.  handug,  sapiens,  mit 
hant  vereinigen,  wenn  man  hant  geradezu 
Tiir  manris  nimmt  Daher  zeugt  hantag  wohl 
för  die  Entstehung  des  Wortes  hant  aus  ei- 
ner Wurzel  von  der  Bedeutung  copere,  fe- 
rire,  oder  hantag  ist  aus  einem  nicht  manus 
bedeutenden,  aber  zu  derselben  Wurzel  oder 
zu  einer  Wurzel  ähnlicher  Bedeutung  gehöri- 
gen hant  entstanden.    CL  JljL».^  JXljlI^) 

HAND. 

n.  s.  m.  hantager.  Ec.  Prud.»  1. 

hantiger.  D.  SaL.l.  3.  6. 
hantago.  VA.  XIL  107. 
n.  s.  f.  hantagiu.  Prud.  1. 

handega.  Mcp. 
a«  #»  n.  faantigaz.  Prud.  1. 

hantaga?  vielleicht  in  bah  tagachlo- 
^  u  a  1 041  h  c ,  mordact  cdlium^  Prud.  1 . 

handega.  D.  H,  31Q. 
[5.  s>  m.  n.  hantages.  Prud.  1.  4.  steht  veohl 
für  hantager  (oder  hantagez?),^ 
da  es  ferox  übersetzt} 
g.  s.  f.  hantagun.  Prud.  1. 
rf,j.m.  n.  bandegemo*  Bo.  5» 

hantagin.  Prud.  1. 
a.  s.  w^  bände  gen.  Bo>  &. 
a.  s.  n.  handega.  N.  32,  H. . 
n.a.pl.f.  hantago.  VG.  Ilf.  451^ 
n.a.pLn.  hantagun.  Prud.  1. 
d.  pl.  handegen.  N,  34,  3.  Bo.  5. 

Comparativ. 
n.  s.  m.  hantagaro.  VG.  IM.  154. 
II.  s.  f.  hantagora.  VG.  HL  538.^ 
m.  s.  n.  handegora.  N.  51),  6.  Rc. 
g.^  s.  m  hantigores.  VG.  t  93.. 

Superlativ. 
fr.  s.  /•  handegosta.  N.  90,  6. 
d.  s.  f.  handegostun.-N.  118,  62: 
a.  #.  n.  handegosta.  Bo.  3. 


Digitized  by 


Google 


973 


HANT. 


HANT. 


974 


Adverb. 

hantago.  Mart 

handego.^Db« 
Comparativ. 

hantigOT.  Gc  3. 

BedeuluDg  und  Gebrauch: 
acer.  Ec  SaL  1.  3.  6.  VG.  L  93.  VG.  Ifl.  154. 
durtis.  Ka 
ferox»  Prud.  1.  4. 
fortis.  SaL  1.  3.  6. 
mevus  (aeneas).  VA«  XIL  107. 
9CQher.  D.  IL  316. 
asper.  Prud.  1. 
baütaga    chloualouhc,    mordax   allium. 

Prud.  1. 
hantigaz,  mordax  (medela).  Prud.  1. 
handegen  uuig,  acr^.  Bo.  5. 
bantago,  acerbe.  Mart 
handegen  bungeriaren,  acerbis.  Bo.  5. 
hantjago,  graves  (helleborosj.  VG.  IlL  451. 
handegosta  nuizCf  gravius suppUeium.Bo.b. 
bandego  sciltit,  amare  vituperat.  Db. 
diu  bandegosta  abtunga^  acerrima  perse* 

cw/io.  N.  90,  6. 
hantago ra,  aciior  (curaj.  VG.  IIL  538. 
handegora,  acriorem  (dolorem).  Rc 
hantigores,  acrius.  VG.  L  93. 
hantigor,  ardentius  (insequendoj.  Ge. 
hantagiu,  aspera  (viriusj.  Prud.  1. 
dero  bantagun,  perusti,  consumpü  (fellisj. 

Prud.  1. 
mit  bandegemo  sere,  intolerabili  dolore. 

Bo.  5.  ;         . 

Ton  demo  hantagin  pHccba,   corusco  lu* 

mine.  Prud.  1.    , 
Iffedeay  diu  bandega  galsterara.  Mcp. 
80  uuieo  er  daz  bandega  uuazzer  bfstan 

habe  ücui  in  lUrem.  N.  32,  8. 
%t  febtenne  uuider  so  bandegea  fixen- 
den. N.  34,  3. 
dlaz  iz  (iudicium)  des^o  handegora  sl  R 

59,  6. 
HANTAGl,/.  (Cf.gotb.bandugei,jrflpiOT/ifl). 

Hieber  auch  hantigi,y<?roci.  Prud.  1.? 

H,  s.  hantigi,  immanitas.  Prud.  1.  Hie» 
her  Jiucb  wobl  diu  bantigi  (feU 
JisJ,  ^mordax  medela.  Frud. ,  1 . 


d.  s.  bantigi,  morsu /dolor isj.  Gc.  3. 

bandegi:    föne    des    uuiz^s    bän- 
de gi,  poenarum  cruciatibus.  Bo.  5. 
a.  8.  bantigi,  rabiem.  Prud.  1. 

HANTALÖN,  angs.  bandlian,  tractare,  f^anUln. 
Inf.   bantalon.  Can.  4. 

bantoloa  Can.  13. 

(bantelon.  D.  UL  101.) 

bandelon.  Mcp.  Bo.  5. 

ze  bandelonne.  Mep. 
(er)  bantalot  D.  Rb.  Prud.  1. 
(sie)  bantalont  M.  10.  Can.  10.  11.  13. 

bantolont  Can.  7. 

biintulont  Can.  8. 
(er)  bantalota.  VA.  VI.  694-  D.  H.  326. 

bandelota.  D.  IL  326. 

bandilota.  D.  IL  326. 

(bantilote.  Mos.) 
(sie)  bantalotun.   Mcr.  Mz.  Mtf;.  Bib.  1.  .2. 
Geburt  auch  hantbotnn,  creifoiun, 
contrectavemni.  Ep.  ean.  2«  bteber? 

hantlotun.  Sb. 

(bandeloten.  D.  IIL  69.) 
(er)  hantolotL  0.  IV.  21,  21. 

p.  a.  dp  s.  172.   bantalentemo    (sicj.    VG. 
IIL  502. 
n.  pK  m.  bandelonde.  Mcp.  55. 

Bedeutui^  und  Gebrauch: 
tractare.  VG.  IIL  502.  Mcp.  55.  Prud.  1.  Rb. 

D.  U.  326. 
retractare.  VA.  VDL  694. 
contrectare.  M.  10.  Can.  7.  8.  10.  ll.  13. 
bandelon  die  druoben,   manu  stringere 

palmiteS'  Bo.  5. 
bantalon,  adirectare  (mnisteriumj.  Can.  4. 
ze  bandelonne,  atirectare  (lecticamj.  Mcp. 
bantalot  (si  guis  negUgentes  res  monaste^ 

riij,  iractaverit.  D. 
bantalotun,  (male)  tractaverunt  (eumj.  Mcr. 
bantalotun,  iractabant  (eos  male).  Mz. 
bantalotun  v.  nuzun,  iractabant  (semores 

de  bonis  terrae).  M^. 
..(vile  yirole  si  in  bändeloten.  D.  III.  69.) 
[er  bantilote  si  (cbint)  zarte.  Mos.] 
min  fiant  sus  ni  uuialti,  iob  in  tberera 
,  noti  mib  sus  ni  bantoloti.  0. IV. 21, 21* 
[  63»  ] 

Digitized  by  VjOOQ  IC 


975 


HINT— HUNT. 


HUNT. 


976 


handelonde,  traciantes  {pectus  ejus  et  fa^ 

ciemj.  Mqp. 
hantolon,    coniingere    (vasa    dominicaj. 
bandelou  iro  Iide,   coniingere  (corpore). 

Mqi. 
GAHANTALÖT  (p.  p.J. 
gehandelöt    habeta,    manu   contingens 

(librosj.  Mcp. 
ÜNGAIIAjNTALÖT. 
uuaz  ungehandelotes,  intadum  (mo- 
liensj.  IWcp. 
liX^TM^OD,  jubst. 

qiu   manus  immissionem   resisierii,   quod 
han^alod    (hanlelod)    dicitur.    Decr. 
tassil. 
HANTALUNGA,  /  (hieraus  unser  J&aoWung), 
'  iraciatio. 
g.  s*  hantalungO)  iractaiionis.  Can.  10.11. 
M.  24.  Sb. 

HINT  s.  HA,  HL 

HINTA,yi^  J^tttbitti  angs.  binde,  altnord.  bind, 
cerva. 
n,  s.  binta.  Rb.  W.  \ 

hinda.  Hs.  2.  ßo.  5.^9  cerva. 

binde.  Wn.  460.       ) 
a.  s*  bin  dun,  cervam.  Mcp. 
a.pl.  {hinten.  D.  III.  71.) 
HINDBERI.  Hieber?  cf.  rubus  cervinus. 
HINTKALB. 
IIINTUr^BAH,  Bacbn.,  bleher?  cf  HüNTA. 

HUNT,  Juftbett/  jgotb,  angels.  bund/IaU  cen- 
tum,  lit  ^zimtas,  sanskir.  sata. 
einbaut,  tin^nitbttt  N»  89;  5. 
zueibunt,  ^tpei.(iunbert.  N.  89,  5.    ducentae* 
Prucf.  1- 

zuuei  bunt  pbendingo.  T.  80.    so  znuei 
bunt  ellnono  uuas,  quasi  Qubitis  dacen- 
tis.  T.  236,  7. 
züeihundert  t).  III.  84. 
tbriu  bunt.  T.  138.  V 
tri Q  bunt.  N.  89,  5.[»  tricenti,  iuif^mxbtTt. 
drlu  buudert.  Hd.    ' 
finfhunt,  furtf^unberf,  quingenti.  T.  138. 
sebs hundert^  fcc^^uutert/    sexcehtos.  Hd* 


HÜNDERSTUNT. 

HUNTO,  HÜNTINC,  n.  pr.  Hieber? 

IIUNTERI,  m.,  centurio,  T.  210,  1. 

HUNTARl,  pagus,  luarca,  centena:  waldbram- 
miB  buntari,  munigisinges  buntari,  mun- 
teribes  buntari,  munticbes  buntari, 
muntbaribes  buntari,  goldines  buntari, 
battin  buntari,  ruades  huntre,  ruadol- 
iesbuntre,  suuercenhuntari.  Auch  bat- 
tin bunt  a,^  bunt  inga^iieher? 

HUNNO,  m.,  centurio.  Ib.  Rd.  F.  N.  46,  10.  tri- 
bunidus.  Sah  2.  4«    Cf.  Grimms  Recbtsallertb. 
IL  756. 
HUNNILIH,  tnbunalis. 

d.  s.  J.  buhnilibbero,  tribunali.  Em.  15. 
Can.  10.  11. 

HUNT,  7/1.,  ^unbf  gotb.  bunds,  angs.  bunde, 
lat.  canis,  griecb.  xixav,  sanskr.  Svan  (also  nicht 
mit  Grimm  auf  ein  Vetbuinr  bindan  zu  bezie- 
ben; cf.  auch  die  malb.  Gl.  bunni,  bun,  cbuno, 
chana,  in  L  saL  VI.  de  furtis  canum). 
n.  ^.  bunt,  canis.  gl.  K.  Rb.  Sg.  242  D.  II.  332. 
Tr.  Wn.  400.    der  ubelc  bunt  (der 
Teufel).  D.  lU.  50. 
g.  s.  bun  des.  N.  21,  21. 
d.  s.  bunde.  Bo.  5. 
a.  s.  bunt   Bo.  5.  Org.  bunt  (Schimpfwort  auf 

Joseph),  D.  III.  92. 
a^pL  hu  Uta.  T.  107.   In  Bib.  2.  ist  cani  (graue 
Haare)  rffusi  mit   hunta  uzfirlazana 
aus  Misvetstand  übersetzt, 
bunda.  N.  21,  17.  58,  15. 
g.pl  bundo.  N.  67,  24. 
d.pl.  bunton.  T.  39.  85.  O.  III.  10,  34.  11, 19. 

bunten.  D.  III.  71. 
a.pl  bunda.  N.  58,  7. 
UGAHüNT,  «.,  Sagb^unft/  canis venator.YA. 

XII.  751. 
lAITIHUI^T,  m.,  «eit^ttitt. 
\fifji  illum  ductoretn^  qui  hotninem  seqnentem 
ducft,  qufm  1  a  i  t  i  b  u  n  t  dicunt-^.  L.  vlnm.  82. 
leitihunt:  si  quiscoftem  sdueetn,  quem  leiii- 
hu n  t  (1  (& i t h ihn n tj  potunr^:  L.  bnioar.  19. 
RAMIIUiM;  w/.,  9JainM"t^-  '-  Kauuti. 
MEKIIILWr,  ffi„  ?flffecr^unb|  6ccM»b. 
a.  s.  mcrehunt,  canefh  mctritunum,  Org. 


Digitized  by 


Google 


977 


HUND— HANTAL. ' 


HINTELI— HAR. 


978 


R.  pL  meribnnda,  marini  canes.  Tr. 
BIBARHUNT,  m.,  SSibtr^unb:  de  eo   carte f 

quem  bibarhuitt  (piparbunt)  vocant,  qui 

sub  terra  venatur.  L.  baioar.  19. 
HABÜIIIIUINT,  m./Jg>a6i(^t&un&:  de  eo  cane, 

qni  dicitiir  bapubfaunt   (babughant,  ba- 

picbbunt,  hapibubunt).  L.  baioar.  19. 
HELLAHUNT,  m.,  ^ilUniunb  (es  steht  eblle 

unht;  Grimm  nimmt  es  für  bellewibt).  Gg. 
HESSEHUNT,  i».,  mofossus.  ^Vn.  460. 

a.  s.  bessebunt,  seitsium.  D.  I.  342. 

R./?/.  bessebunde.  Mos. 

TRIBHUNT,  m.,  $relb(>u>i&. 

ti  autem  seucem  docfum,  quem  triphunt 
vocant,  L.  baioar.  19. 

SPUBlHUNT,  m.,  GpCt^ni»:  ti -mtem  seu- 
cem, qui  in  iegamine  ve»tigium  tenet,  qttem 
spuribunt  dicunt.  L.  baioar.  19. 

HUNTESBERG,    HUNTSRUKKE,    Ortsnamen. 

Hieher?  cf.  HUNTA. 
HUNTAZ. 
HUNTWURM. 
.  HUNTLAUH.  ' 

HUNDESRUCKL   , 
HUNDESBERI. 
HUNÜESBLUOMA. 
HUNTFLIUGA, 
HUNDESKERVOLA. 
HUNTHAUBiy. 
HUNTHUS. 
HÜNDESTILLI. 
HUNDESSATIU 
HUNTSWAM. 
HUNDESZÜNGA. 

HUNDINNE,  /..  J&finbin,  canicula.  Wn.  460. 
UUNTIN,  cartimts. 

R.  s./.  bunlina,  canina  (mitua}.  Pa. 

HUND-  s.  HAND. 

HUNTA,  {»untr,  Flalsnatnen. 

HANTAG  s;  HANT. 
HANTAL6N  s.  HANT. 


HINTEjLI,  nezze,  reticulum.  Mon.  2. 

HINTANA  s.  HA,   HI. 

HlnDlNus,  König  der  Burgunder.  Amnu 

HINTAR  s.  HA,   HL 
HllNTARjAN  a  HA,   HI. 
HirsTRA  s.  HA,  HI. 
HINTRINC  s.  HA,   HI. 
HANPH  s.  HAJNAF. 

HANSA,  y.,  goih.  hansa,  Jg)atif</  cohors.  (Sollte 
es  mit  sanskr.  gana,  iurba,  caterva,   zusam- 
inenhängen?)  —  Cf.  das  spätere  hansa,  banse> 
sorictos  mercatorum,  und  {)anfcflabt. 
a.  s.  hansa,  cohortem.  T.  200,  1. 

ijLA.J\.  I.;  cf.  sanskr.  svar,  sonore;  oder  hat 
es  sich  aus  sru,  nudirn,  entwickelt;  auch  hvft, 
cinmare,  ist  tn  vergleichen.  —  Sollte  auch  HARM 
bieher  gehören? 

HARLN,  clamart.    Sollte  unser  garten  hiemit 
zusammenhängen  ? 

ßedeutung  und  Gebrauch: 
damare.  gl.  K.  K.  2.  Kp.  M.  30.  Gh*  3.  Pa. 

H.  19.  N.  33,  7. 
clarnitare.  R.  Pa. 
filo  haret,  clamitat.  Ic. 
fernim  min  baren.  N.  5,  2. 
so  chomcnt  nob  darin,  die  ^aiine  barent. 
N.  85,  3. 
so  uucret  diz  baren,  ctamör,  allin  dag. 

N.  85,  3. 
an  ende  dis  zifis  zegant  daz  baren,  cla- 

mor,  unde  die  fressa.  N.  85,  3. 
(Uli  barmiklicbe  er  harte.  D.  HI.  93.) 
die  bareton  in  note.  N.  17^  42. 
föne    diu    bareta    ih,    übe    mih    dinero 
chumfte  ne  belanget!  nob   ib  so  ge- 
no4o  nc  hareti.  N.  118,  147. 


Digitized  by 


Google 


979  HAR. 

bareemes:  abba!  K.  2. 

Mit  zi:  N.  4,  2.  16,  6.  17,  4.  21,  25.  26,  7. 

27    1.  29,  3.  30,  24.  33,  18.  54,  17.  60,  3. 

W,  17.  68,  34.  76,  2. 106,  6. 140,  1.  Em.  33. 

ih  hären  ze  imo.  N.  4,  4.    ze  dir.  N. 

29,  9.  ze  gote,  N.  56,  3. 
ih  hareta  ze  minemo  gote.  N.  17,  7. 
harfent  ze  imo  mit  kuoten  uuerchen. 

N.  4,  4. 
ih  hareta    ze    dir    föne    enden  dero 

uuerlte.  N.  60,  3. 
«US  haret  christus  in  cruce  ze  sinerno 

fater.  N.  21,  2.  i 

mit  minero  stimmo  harata  ih  ze  truh- 

tene.  N.  76,  2. 

mit  aftar?  .     .         .        u 

thaz  fuar  si  redinonti  after    imo  ha. 

renti.  0.  III.  10,  13. 
mit  dat.  der  Person. 

ih  hären  dir.  N.  21,  3. 

sie  harent  dir.  N.  85,  5. 

hareet  uns,   clamat  nobis  (sacra  scrifh 

iura).  K.  7. 
hareta  imo.  0.  II.  9,  51. 
nrit  acc.  der  Person, 
dar  goumondo    hareton  sie  m   dara. 

N.  48,  12.;  s.  auch  hären  bi  namin% 

mit  umbi: 

baren  umbe  daz.  N-  117,  5. 
bar&n  bi  namin:  '  .     .    i. 

dar  ze  iro  greberen  hareton  sie  mbe- 
namen,  vocaverunt  nomina  sua.  N.  48, 12. 
baren  be  namen.  Bo.  5. 
Form  und  Flexion:     " 
Inf.  baren,  gl.  K.  Bo.  5.   N.  5,  2.  85,  3. 

1*7,  5. 
(ih)  hären.  N.  4, 4.  17, 4.  21,  3.  29,9.  56,  3. 
(er)  haret.  R.  Pa.  Em.  33.  K.  p.  gl  K.  Pa. 
H.  19.  M.  30.  Gh.  3.  Ic  N.  21,  2.  60, 3. 
hareet.  K.  7. 
(wir)  hareemes.  K.  2. 
(ix)  harftnt.  N.  4,  4. 

haret.  N.  II.  ^    ^ 

(sie)  harent.  Pa.  N.  43,  23.  68,  34.  85,  3. 
(ih)  haree.  N.  140,  1.  ^  »   «, 

(ih)  hareta.  N.  3,  5.  4,  2.  16,  6.  17,  7.  21, 


HAR. 


980 


25.  26,  7.  27, 1.  29, 3.  30, 24.  54, 17 
60,  3.  65^  17.  N.  IL 
harata.  N.  76,  2. 
harate.  N.  II. 
er)  hareta.  N.  33,  7.  O.  IL  9,  51. 

(harte.  D.  IIL  93.) 
(sie)  haretun.  Frg.  17. 

hareton.  N.  17,  42-  21,  6.  33,  18.  48, 
12.  85,  3.  106,  6. 
(ih)  haretL  N.  118,  147. 
imp.pL  harfent  N.  4,  4. 

haret'N.  IL 
p.  o.  harenti:  Pa.  0.  ffl.  10,  13. 
barendi.  gl.  K. 

a.plm.  harcnten.  N.  19,  7.  (es  steht 
herenten).   Anch  arc,  nach 
der  (3onstraktion  im  deutschen 
Text,  in  N.  146,  9. 
GAHIRET. 

(ne  hate  ih  gebaret  D.  IIL  95.) 
ANAHAREN,  anrufen/  invocare. 
Bedeutung  und  Gebranch: 
invocare.  Bo.  5.  N.  19,  9.  30,  8.   49,  15. 

55,  11.  74,  9.  79,  19.  Ne. 
inclamare.  Mcp.  74.  : 

memorare.  Mcp.  61* 
mit  acc 
ih  anahare  dih.  N.  101,  2.  . 
harent  in  ana.  N.  146,  9. 
ih  anahareta  gotes  namen.  N.115,4. 
du  haretost  mih  ana.  N.  80,  8. 
got  ne  hareton  sie  ana.  N.  13,  5. , 
des  sie  gereton,  AskZ  anahareton  sie. 
N.  5?,  6. 
tnit  acc.  der  Person  und  umbi: 
die  dih  anaharent  umbe   scaz.    N. 

30,  18. 
die  dih  umbe  iehl  andetes  anaha- 
rent N.  85,  5. 
Form  und  Flexion: 
Inf.  ana  ze  härenne.  Bo^  5. 
(ih)  anaharen.  N.  55,  11. 
anaharo.  N.  115,  13. 
(er)  ana  haret  N.  146,  10. 
(sie)  anaharent  N.  30,  18.  78,  6.  85,  5. 
144,  18. 


Digitized  by 


Google 


981 


HiR.  HAR. 


HARA— HARRA. 


982 


harent  ana.  N.  146,  9» 
(ih)  anahare.  N.  101,  2. 
anaharee.  N.  137,  3. 
(wir)  anahareen.  N.  19,  9.  74,  1.  79,  19. 
(sie)  anahareen.  Mcp^^ 
(ib)  anaharcta.  N.  30,  18.  115,  i. 

hareta  ana.  N.  117,  5. 
(du)  haretost  ana.  N.  80,  8« 
(sie)  hareton  ana.  N.  13,  5.  52,  6. 
imp.  s.  bara  ana.  N.  49,  15.  55,  11. 
i/n/i./?/.  analraren t  Ne.* 

harent  ana.  N.  104,  t. 
p.  a.  anaharende.  Mcp.  74. 
ANAGAHARET. 
d  ^.  m.  anag^ehar^temo,  invocato.  N.. 
74,  2. 
ARHAREN,  exclamare^ 
(sie)  irharetunr 

sie  tho  luta  irbareitrn   thuruh 
Ihia  suarun  farahtun.    0.  ilL 
8,  25. 
(erhariten  uil  parmichHchen.IX 
HI.  108.) 
BIHARfeN,  conclamare. 

(er)  piharet,  conclamaU  Pa.  gl.  K. 
FORHARjfcN,  proclamare. 

(sie)  forharent,  praclamant.  Et  26^ 
FORAHARO,  m.,  praeeo.  H.  26. 

JtjLnLlA*  2.,  gleich  der  sanehr.  Wurzel  hr«,  (Ui- 
perCy  ist  vielleicht  für  hari,  exercitus,  hari6n,. 
vastare,  anzusetzen,  >yenn  in  bari  nicht  blofs^ 
der  Begriff  der  SRenge  liegt.  —  Sollte  auch 
HERTA  und  HIRTI  hiehev  gehören? 

HABfiN  s.  HAR.  t. 

HAR,  I?,,  nord  här,  angcls.  fiaer,  hea^e,  her,. 
Jg^aaC/  crinis-  Hängt  es-  wkt  crinis  (und  auch 
mit  cirriis?)  zusammen?  oder  nut  caesaries  (ci 

sanskr.  kesa)?  —  CR  anch  HARU^  HARRA. 

(iungen  mannes  bar,  eesaries.  M.)- 

ein  bar  thes  fabses^  u/^tfi»  ^r^y^i^iMitiT.  30,-6» 

(uuiues  haty  cpines.  \d.y 

bar ySeta^  (taurij.  Prud«.  1- 

eraiu  barir,  canos.  Ib». 


hariron,  piUs  (camehrum).  T.  13,  11. 
w.  s.  här,  crints.  Wn.  460.  capillus.  Id.  Sg.  242.. 
pilus.  Pr.  V.  t  m.  Sg.  913.  Prud.  1.  co- 
mae.  Wm.  5,  11. 
J.  *.  häre.  Bo.  5.  seta.  VA.  Vtt  667. 
a.  s.  här.  N.  51,  4.  0.  IL  22,  22.  T.  30,  (r. 
ti.pl.  bar,  c£j;?/7/i.  T.  44,  21.  N.  39,  13. 

barir,  capillL  Pa.  Ra.  pelUiie.  Ra.  gl  IL 
harer,  eapilll.  gl.  K.  N.  68,  5r 
it;?/.barun,  seiis.  VG.  III.  383. 
baron,  setis.  VG.  III.  337. 
hariron,  pilis.  T.  13,  11. 
a.pL  bär,  pilos^  Bih.  5.  7.    ^^a^.  Pnid.  ♦.  D, 
II.  327. 
barir,  pihs.  Mt].  Mr.  Bib.  1.  2.    capillos^ 
Ib.  Rd.  ^^/flj.  VG.  HI.  312. 
(RUSPELHAR,  n,,  cindnnus.  Eng.  2.) 
HUNGERHAR,  n.,  pili  pnbertatis  vel  famh.  Tr. 
S TÜPHAR,  /!.,  /fl/i//^o.  Tr. 
HARLOS. 

HARTRUGIL.  Hieber? 
HARSIB? 

HARSTRANC,HARSrRENGA,doch  woMhiebcr? 
HARSNÜR. 

GAHARET  (GABARIT?),  Qt^MXh  erinitus. 
(geheret,  comaius^  cnniius,  capillatus.  li.J 
d.pL  gibavetun,  criniiis  (agrisj^r  Prud«  L 

HARA  8.  ParÜkel  HA,    HI. 

HARE  (?),  aerii.  ZK 

HARRA)  HARA,  yv,  ciUdum,  saecns,  sagam 
(ef.  miltellat  haira)y  angels.  baera,  liciam,  ri- 
licium.  —  Mit  bär  (q..  v.)  odfcr  haru  (q.  v.)) 
eder  beiden  zusammenbängend?  S^  auch  bar- 
Inf,  licium,  xxnd  harTafdecipuh*  Notk^rgiebt 
dem  A  der  Stammsylbe  das  Langezetchen^  — - 
hare  in  bare*  kiunate,  veste  lugubri.  Ja;  ge^^ 
bort  wohl  nicht  bieher,  sondern  zu  obaraf  cK- 
harageme  st  chara-gemo^ 
n,  s.  harra,  citiciutn.  ^fr.  sagma:  McK.Bib.  %^ 

h^irra,  saccusi  Sg.  292; 

ba-rb,  sagma*  Bib.  5. 
d.  s.  bärrun,  cilicio  (Luther:  Sack).  1^k^3i,l3^^ 

b-aerrnn,  cilicio.  Wb» 

haru,  cilicio.  T.  65,  2:. 


Digitized  by 


Google 


983 


HARRA.  HART. 


HARI. 


984 


.17.  s.  barra,  saccriw.  Le.  1.  8.  Bib.  1.  2. 

harrun,  snccmn,  Mtj.  Mtr.  Ib.  Bib.  1.2.  3. 
5.  7.  Rd.  N.  29,  12.  34,  26.  sagum.  Mo. 
Sb.  Bib.  1. 
harc,  sngnw.  Bib.  5. 
HARIN,  ciUcinns. 

h  a  c  r  1  n  j^  cilicinus.  IW. 

hserin,  cillcina.  Hd. 

d.  s,   harinemo    (harin.    Bib    5  ),   sacclno 

(pnUioJ-  UX.  11.  Bib.  1.  2,  7. 
Ö.5./.  harinun  uuat,    vesttmenium  saccum. 
N.  68,  12. 
,11.  p/.  harine  filci,  saga  clttcina.  Rb. 
HARAG  in  harageme,  lugubri  (mente).  Ib.  ist 
nicht  hieher  zu  bringen,   ßondem  steht   statt 
charagemo;  s.  cbara. 

HARRA  (?),  declpnla.  Bib.  1. 

HARI,  HERl  (cf.HAR.  2.),  n.,  Jjxer,  goih. 

liarji,  angs.  here.  berge,  allnord.  her,  exer^ 
citusy  mulliiudd.  Die  Stelle:  heri  ouh  redi- 
hafter.  O.  IV.  4,  38.  aus  welclier  Grimm  heri 
auch  als  masc.  außiihrt,  enthält  wohl  nicht  das 
subst.  heri,  sondern  die  beiden  Adjektive  hferi 
(s.  hÄ  HER")  «nd  redihaft 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
exercitus.  Pa.  gl.  K.  T.  196,  7.   Bib.  1.  2.  N. 

135,  15.  H.  26.  Em.  33. 
miUtla.  T.  6,  3.  SI.  Tr. 
agmen.  Em.  15.  VA.  IX.  47.  D.  II.  346. 
acies.  M.  30.  Gh.  1.  2. 
flte.  D.  n.  343. 
jniles.  Prud.  1. 
hostis.  Prud.  1. 

loanaki  heri,  muUitudo  milltum.  Pa. 
menigi  himilisches  h^res,   multitudo  mili* 

iiae  coelestis,  T.  6,  3. 
lar  des  her^ies,  lar  militaris,  Mcp. 
fon  here  umbigeban.  T.  145. 
mit  herie.  Ps. 
Berc,  peditenu  D.  II.  353. 
heri'  vel  uuora,    apparatum   (escarum  p(h 

suitj.  MiJ>.      ^ 
liniu  heri.  Frg.  19. 
unfirslagan    heri    in    uuar    fuar    iogegin 

imo  thar. 


uuorolt  mrchil   so  gizam  uuib  inli  gom- 

man.  0.  III.  6.  9.  « 

ingegin  imo  fuar  In  uuar  unfirslagan  heri 

thar, 
manno  ^ichil  menigi,    sie  uuarun  einon 

zuelifi.  O.  IV.  16,  17. 
.uuer  ist,  quatun,  thererman,  tber  unsih 

dritlt  hiar  so  fram, 
mit  heri  uns  sus  hiar  engit  iohuzar  tfaer 

bürg  dringit.  O.  IV.  4,  62. 
80  thaz  heri  tho  gisaz,  thaz  brot  gisego- 

notaz  az.  0.  III.  6,  35. 
ni  stuant  thiu  mäht  thes  uuiges   in    me- 
nigi thes  heries, 
iz  uuas  al  in  rihti  in  sines  einen  krefti. 

0.  IV.  12,  5\). 
nist  ther  uuidar  herie  so  hereron  sinan 

uuerie.  0.  IV.  17,  7. 
thaz  ih  mih  nu  hiuucrie   mit  mines  sei* 

bes  herie.  0.  IV.  21,  24. 
listen,  dero  man  in  herige  bedarf,  artibus 

belli,  Bo.  5. 
allum  herrum  ubilero  angilo  arflangidem, 
Omnibus  ungelorum  malorum  hostibus  effu- 
gaiis.  Is.  6« 

-Form  und  Flexion: 
n.  s.  hari.  Pa. 

heri.  M.  30.  Gh.  1.  2.  Pa.  gl.  K.  a  26. 
Em.  33.  Prud.  1.  O.  IIL  6,  9.  IV.  16,  17. 
here.  Bo.  5.  Wm.  1,  9.    > 
g.  i.  heries.  0.  IV.  12,  59. 
hereies.  Mcp. 
heres.  T.  6,  3. 
heris.  OtL 
d,  s.  herie.  Em.  15.  33.  Ps.  0.  IV.  17, 7.  21, 24. 
heri  (mit  iolgendem  uns).  O.  IV.  4,  62. 
herige.  T.  196,  7   Bo.  5.  Bib.  1.  2.  Mcp. 
here.  SI.  T-  145. 
a.  s.  heri.  M^.  VA.  IX.  47.  D.  II.  343. 

here.  Nm.  N.  135,  15.  Bo.  5.  V.  II.  353 
hera.  Nm.  IL 
n.  a.pl.  heri.  D.  IL  346.  Frg.  19. 
g.pl  herio.  Em»  33. 

^.p/.  herrum.  Is.  6.  ;* 

heriq.  T.  125.  ;| 

BALCHEBE,  n.,  vulgus.  Tr.  Hs.  Cr,  ^ 

HERIWAHIA. 


HERI. 


Digitized  by 


Google 


985 


UARl 


HART. 


986 


HERIRCITA. 
I^ERIKIRIT. 
HERBNUMFT. 
HERIGANOZSCAF. 
HERIBAN. 
HERIBAUHHAN. 
HERIBERGA. 
HERIFIAMT, 
HERIFART. 
HERIFLUHTIG. 
HERtKOCHO. 
HERIKINEHT. 
HERIHUNTA. 
HEREHERDIL. 
HERIHORN. 
HERIDEGAN. 
HERITRUIVIBA. 
HERIZEIHAN. 
HERIZUPH. 
HERIZOGO. 
HERIGASEIXa 
HERISEZZA. 
HERISTIURI. 
HERISTRAZA. 
HERiSTRANGL 
HERISL1Z. 

HARISTAL,  Ortsnamen:  in  haristalio.  Urk.  t. 
777.  —  ittxta  locum,  ubi  timella  ftuit  in  wi' 
saraha,  quem  etituß  beristelli  pppefiauit. 
Lambec.  2. 
HERfflAFr. 

n. /^/.fft.  her ehafte, /iirma/i.  Hd. 
HERISCAFr,/.,  mitti«,  (Cf.  h^rscaft.) ; 
R.  s.  heriscaft,  militia.  Tr.       | 

herlscaf  engilo.  0.  L  12.  21.  liutes. 
0.  L  4,  15.  II.  3, 13.  IV.  4,  56.  5, 42. 
O.  s.  heriscaf. 

unz  er  selbo  siino  sprab,  ili  mag 

giuuinnao  berUcaf, 
engilo  giuueltl,  ob   ib   iz  daan 
uuolti  O.  ly.  17,  15. 
o^pl.  (?J  bieriscefi:  znelif  tbusunta  en- 
gilo  beriscefi,  XII  legiones  an- 
gelorwn.  T,  185,  5. 
HERIU.  HERING  (?).  HERICO  {?),  n.  pr. 
HARIOLT.  HEROLF.  HERIBERAHT  (fittf>tt(). 
HERIBOLD.  HERIBRANT.  HERILEia  H& 
nr. 


RILANT.  HERILINT.  HEREMÜNTlNGv  HE. 
RIMAN.  HERJMAR;  HERIMUOT.  HERIMAT. 
HERIRAT.    HERIDEO.    HERIFRID.   HERI- 
GER.  HERIBRANT.  HERiBlRG  (fj.  HERl- 
GOZ.  HERIWART.  HERIWIN.  HERIS|VDA 
Cf,J.  UERISWINT  r/J,  nom.  pr.  Hieher? 
OTHERI  (OTACHAR).   ORTHERL    ONHERI. 
ELLANHERI.  EMHERI.  AMALHERI.  ORT- 
HERI.   ANTHERI.   ANSHERI.   IRMlNflERI. 
ASCHEBI.   ISANHERI.   ALPHERI.    GÜAT- 
HERI.  GÜNTHARL  GONDAHARANC«*.  Urk 
'       V.  744.  CAMALHERI.  CRIMHERL  KERHERL 
HRUODHERI.    CHRODHERL    FOLCHARI 
FRIDHERL  FASTHERI.  LIÜTHERI.  LANT- 
HARL  LIUBHERI.  LOBAHERI.  MUATHARI 
MEGINHERI.     NANDHARL     REGDVHERl' 
RIHHERI.  RATHERI.  BERAHTHERL  FERN* 
HERI.  BALDHERL  WAtTHERI  imaitbtt) 
WILLIHERI.  WALHEBI.  WITHERI.   WIC 
HERI.    WOLFHERI.    WÜNNAHERI.    WU 
RÜMHERI.     WIRAMHARL    WElFflARI«, 
WINiDHERI.  STARACHERL  STRITHERir?)' 
THIOTHERL     TÜITHARA  (f.j.    TRUOg! 
HERI  (?),  B.  pr,  Hieher?  ef.  HERI  . 
HARIOBAUDim,  tat  aianumnorum,  n.  pr.  Am. 
HARIÖN  (barjan),  ttt^ttun,  angs.  hergian, 
vastare,  altnord.  beria,  arma  circumferre.  ^~ 
Ist  biemit  die  malb.  Gl  cherenoin:  si  quis 
in  via  alterum  adtalierit  et  eum  raubaverit. 
L.  saL  34.  in  Verbindung  zu  bringen? 
Inf.  harion,  grassare.  R, 
herion,  populäre.  R. 
(ib)  berron,  pöpulor,  predor.  Ja. 
(er)  beriet,  praedat.  R. 

berrot,  crassatur.  Rb.      ' 
(er)  heriiota,  vastabat.  Rg.  2. 

herrota:    suert   berrota    sie    aze 

forbta  dar  inne,  vastavit.  Nd. 
berita. »  ^     .^  »t.   », 

bereta.1'  »"'"''"'•  ^d-  H. 
p.  a.  n.  s.  m.  upiro  herronter  (es steht  her- 
ront  mit  Strich  übei:^  t),  /or- 
qiicnsi.  Prud.  1. 
g.  pl  hcriontero.  Bib.  i.uderipien^ 
heriuntero.  M<.  Sb.)   '  Uum. 
HERRÄNT,  n.  pr.  wohl  nicht  hieher?: 


[64] 

Digitized  by 


Google 


087 


HARI~HER. 


HEU  HJ^R. 


988 


GAHERIÖN. 
(er)  kiherrot,  crastatur^  vastat.  Rd. 

ARHERIÖN,  t>er^eerett. 

(sie)  irheriont,  devorant.  Mt}.  Bib.  1.  2. 
p.p.  arheriot,  depopulatus.  R. 

n.s.m.  arherroter,  depopulatus.  Rb. 
rupLO)  arheriote,  depopulale.  Ghi  3. 
BIHERIÖN. 

(sie)  piherroton,  depopulati  sunt.  Ib.  Rd. 
p.  a.  piheriontiu,  castrata  (aninium  red" 

sum  virginita^J.  Prud.  1. 
/7.^.?  piherot,    äepraedeinr    (es  sieht  über 
dem  lat.  t  ein   Abkürzungsstrich ;   ist 
piherot  3.  p.  s.  praes.?).  Can.  4. 
PÄRHERIÖN,  Der  beeren. 
p.  p.  farheriot,  depraedatum.  R. 
.  HERROD,  7/1 ,  predatio.  Rb. 

a.  s.  herrod,  depopulationem,  Rb. 
HERIARI,  m.,  Ser^eerer/  grassator.  R. 
g.  s.  heriares,  praedonis.  Mart. 
n.pl.\itx\2LV2ij  predones.  Rb. 
g^./;/,  heriaro,  pr^donum.  Rb, 
HERIÜNGA,  /.;  Ser^eerunfl. 
d.  s.  berlungoJ.  Ma.  Bib.  1.  8.  13.  i   j^^^^^ 
henhun6o.Bib.4.  ^.^^^ / 

h^rihuAge.  mb.  o.  /   , 

fl.  s.  hcriunga,  ^  Bib.  1.  3.)    ^^>     ^^ 
hensu.,g4^B.b  ,7,  „/^: 

herunga.  .ßibi  1.  ; 

FAIUIERIUINGA./.,  Slcrt<wuiuj. 

a.  s.  ulrberifiig^,  äirepti^nfm.  Bib.  5* 

HARIl,  lygische^  Vijlk.  TG.jjjf.  ARIl        ; 

HARU,HARO(HARAW),j&«r;8Jttc^d,/,Wi. 
Cf.  HAR,  HARRA,  UARLUF. 

12.  tf.  haru.  Ib.  Rd;  \ 

haro.  Em.  31.  Bib.  ^A,  linum. 
har.  MB.  7,  448.         j 

d.  5..harue,  bisso.  RbT 

a.  s.  baro,  linuini  Rb.' 

HARABOZO- 

HERfogil,  Ä^oAW.  N.  103,  17. 

HER  s.  HA,  Hl.  i 


HER  s.  IR  in  L 

HER,  HERI,  ^e^r  [et  angels.  hear,  altus,  das 
doch  ^ohl  von  hear,  heaor  (Comparativ  von 
hea,  faeah,  alias)  unterschieden  ist].  Grimm 
vergleicht  goth.  haiza,  Aa^iiccu;. . 

Ist  auch  hercas  ginanti,  sctvbdiiAa.  %U  iL 
in  her  casginanti,  sancta  (sca),  Candida  zu 
verbessern  und  hieher  zu  ziehen?  in  Ra.  ^ht 
scantUaSy  erchansckinanti. 

Bedeutung  imd  Gebrauch: 
haer,  sancta.  Pa. 
heriu,  alina.  D. 

uuio  höre,  quam  magnificum.  SCl  * 

hera  dulttaga.  Co. 
daz  hera  heilictuom.  Co.    • 
heren  mau.  Bo.  5. 

der  here  werchman  (Gott).  D.  III.  44. 
heren,  proceres.  Eb. 

herono,  magnorum.  Mb.  ist  wohl  herrono. 
her  er  o,  praestaniior.  Prud.  1. 
heriro,  senior.  K.  63« 
heroro,  prior.  K.  38. 
hereri,  major.  Ho. 
haerora,  hera,  doinina.  Pa. 
•  haeroro,  herüs.  Pa, 
herorin,  altioris  (loci).  N.  103,  26. 
herorin,  akiori  (condlio).  K.  63. 
ein  anderez  ist  herdra.  Bo. 
thar  fuarun  man  manage  fora  themo  ku- 

ninge, 
heri  ouh  redihafter   so  folgeta   thar   af- 

ter.  O.  IV.  4,  38. 
herosto,  primt^.  gl.  K. 
"faeristOy  princeps  (symigogae).  T.  60,  f.  (/m- 

JUS  mimdi.J  T.  165, 8.  C^acerdntum.J  T.  191, 1. 
heriston  dero  heithaftono.  T.  129. 
heristo  thes  tbinges.  T.  103. 
herosta,  maxima  (furiarum)  VA.  VI.  605. 
heristo  iudeno.  T.  119. 
haerosto  dacheo,  archiiector.  Pa. 
frido  berosto,  princeps  pacis.  h.  5,  2. 
der  h^r6sto,  muximus  (filionunj.  Mcp.  ^ 

berister  engel.  D.  III.  27. 
bootes^  herosto  dero  nordzeieheno.  Mcp.* 
herosten  gote.  Ro.  5. 


Digitized  by 


Google 


98a 


hM: 


EtiR. 


990 


herostun  uuisun,  safrapänif.Jc 
herostö  ibcto  drütÖMO.  lY.  i2,  34- 
den  herestsn  sluolsai&en.  Le.  /l       s    « 
tiu  herosta  substaniia,  principalU.  Org.  . 
iiM  fontia  ist  bßrista,  tin  ze  alleüv.u^ifton 

besloiien  nuirdTt   SyU.  \^      .  ,         . 
herostuA,  firaesulem.  Ra.        \  .    ^f   i    i:   ! 
heroslun,  quirU^.,}fG.  IV.  20t       •        ; 
h  e  r o  8  tT>  ^  ^lukiätis  (ariiftx),  ¥a.  -    \ 

lieriste<n,^/etfMrMü'.  T.  13,  1. 
dea  herostun  bisco(fa.  Krgw  31.  »    t 

des  herostin,  Pt^ioris,  K.  40* 
beroslun  t^/  prabastun,  prQ€sidentcs.  M.  6. 
vh^rostin  ric^tiesoxies.  £in..i7« : 
h  ft r c st  etij.prinmiibus  (deoi*utii)*  Mcp. 
ddmo  herosten  guo'te«  Bo.  &. 
dar  hereste  gesidele.  Wm.  3,;  10. 
heresten  salboü..  VVm«  4,  14.      .    j 
fona  haerosCin,  a  siirpe.  Pa^  i     wT* 
.      ./         F4>rm;un4iFlei6iJ[)ni         i 
heri.  0.  IV.  4,  18. 
here.  SC.  .<  .   . 

häär.  Pa.      .  ' 

B.  .»;/*  heriu.  D.  .  i  .  . 

jfi.  f^..  /i.  he>a.  Co. 
a.  *.  w.  heren.  Bo.  5-  i     , 

w./;/. w.  hcren. .Eb..     /.    >.  .  i 

g-.  pl.  herono?  (o4er  Ist  es  herjoha?X  M^- 
o.j»/.  m.  hera.  Co.  ■    -:    .       ,  »:1 

€omparativ.  ..Cf.  HERRO»  J^tXf,  dominus,  wel- 
ches aus.heriro  jalsamnu&ngesogeaiist;  in  O. 
.(.:  stehti  d&s   nicht   cöntuhirte   he^exo  für  do- 
.'.    TAiiuii;  .'?"    i-y  .''-  ."^  .^'  •''     '     i 
r/.  ^.  m.  heticö.  K.  63.     i  .  .    <, 
heroro.  K.  38.         .    r 
haeroro.  Pa. 
.       .   /    herero.  Prud.  1.  0.  IV.  7,80. 11^  22. 
V.  20,  43.1 
hereri.  Ho. 
n.  s.  /*.  haerora.  PaL  - 
*  7»,*  tf.' wlhferdra.  Bo. .5. 
g*.  s.  m.  hcrorin.  N.  i03,  36. 

hereren.  0.  IV.  6,  9.  12.  13,  38. 
d»  s.  m.  herorin.  K.  7.  13.  63. 

hecirin.  K.  4*  6^       > 
a.  s.  m.  hereron.  O»  IV.  17^  7^.13. 
V.  ^.Jhetero.  O.  lU.  2,  3K     . 


..;  ,fLplM,  her  et  otLO.  IL  15^  8.  III.  10,  39. 

herer eron.  O.  Ilt  10,  39,  cod.  F. 
g.  pl.  herirond..K.  33.    < 

hererono.  H.  7.    : 
</•  pl.  herlrom.  £.  22. 

hereren.  0.  1.3^  50.   IL  22,  1.  V. 

19,.47.   .>M'r.:Ol.O  .\    ,    .    . 

.{  '\mAptJhcTix6niyIL^^X^'' 

herorun.K.156.  i  ' 

.' Süperlativ^v  '  *    ^ 

n.  s.  m.  hetUter.  IX  III.  27v 

hcrosto.  gl  K.  ftä.  K.  58.  Is.  5,2. 
T:  139.  1^,*!172^.Ö.  185,  It). 
189,  4.  J 91,  I.  499; '61   R.  O.  I. 
.!    27,^^56.  IVv  la,  84^  19i  16.   Mcp. 
\..^   -;     ^V;  '.BbJ'5..',//  ;'^'*^  ..■',.*'   '      ■  '*• 
haerosto    Pa.  \       . 

heristo.  T.  60,  1.  103.  H4.  llÖ. 
.        *.      :  Idet  allet^h^fiffte  I>.  111^  89*  ^ 
.  n.s.  f.  theorolstfti  VA.  VI.;606i  Org.  ' 

\'^-A,\   .^etisita.  SyL  ^  •'..:  rt. 
:oj:£iiin.j2jlier.oslin.   K,  40.  Fi^g.  29.   Em.  9. 

Can;  9^  lo;^    i 

herosten. Can.  8.  0-  UI.  14,7.  cod.  F. 
heroston.  T.  186,  1/  /      . 

.iiiji::        beristen.  T^  110.  -  m. /> 

heresten.  0.  III.  14,  7^  (oodd.V.P.) 
£/.«.iii.ii.häej«£t4n*  Pa.' i'        '     .    .'. 
'/V.':   :^  .  .'^  .herosten.  Boi/Ä, :--.■!'»' ,i       ..  .  *  •,.\ 
h€risteh.^T.  13^'  t  62,  1.  : 
heresten.  0.  H.  8,  37.  ije.  4. 
hMsl/eÄi>ßaK  lOL, 11,13. 
a.  s.  mit  herö&tün.  Ic.  R«.  i.        !    .  ^ 

.1    L      '     '      herosten.  Bo.. 64  * 

irf.^^ffj  ->i.;  h  er  iÄ t a.  Wiii.  II  3,  10. 

heresta.  Wm.  3,  10. 
n.pl.m.  herostun.iRy.Pa.  g|.K.  Frg.  29.  31. 
/^  f«  .'      M.  ,6.  Gan.V6. 16.  It).  11.  13.  ö.  111. 
w     :..  /  i.il  w  2«,  Ä7.  Aod.  F.  IV. 49, 23.  tod.F. 
..  •  A  j        lierosto«^  rH.i48^  Ra.  T.  104.  117. 
v\  u       r     124.  137i.  153.  189.  lÄk  Oattll, 
^!         3&vJII.  20i'57.t(fcod.  jfo>  Vv9,30. 
(codd;  V.  P.)  . 

hcfroathon.  O.  V.  9,  30*  ^50*.  F. 
.  kerestov.OulIL\13,7.  90,57.  (codd. 

V.  Kd.)  iy.>  0,.23.  <c<ldd.  V.  P.) 
heriston.  T.  118.,  129;     >     t 


[64  V] 

uigitized  by 


Google 


991 


EtR. 


EtR. 


992 


heros^ten.  N.  21,  13.  118,  23.  Be.  5. 

heresten.  Nm« 

heristen«  Nm.  :IL    v 
g.  pL  herostono.  K.^3. 

heroston.  Bo.  5. 

hereston.  N.  86,  6. 
d*  pL  herostom.  Frg.  31. 

heroston.  Ra.  gl.  K.  T.  143. 154.  183. 
193.  0.  UI.  47,  5. 

heriston.  T.  8.  13.  79,  90.  111.  129. 

heristen.  Na.  N.  63,  10. 

heresten.  Mcp.  Wm.  4,  14. 
i7.p/.i7i.herostun.  VG.  IV.  201. 

heroston.  K.  4. 

her  Osten.  N.  104,  22.  Mcp. 
HEROSTA,  HEROSTANA,  HEROSTANIS,  nam. 

HERÖST,  adv. 

zi  berost  sizzent.  0.  11.  10,  13.    det  er 

then  liatin  mit  thin  drost,  then  iun- 

goron  thoh  zi  hero^t  O.  U.  15,  22.    zi 

'  goumon  ihär  sie  ouh  azin  zi  herost 

io  gisazin.  O.  IV.  6,  38. 
in  herist,  inprimis.  K.  18. 
EBAN  HERI. 
da  wairt  er  sare  sines  üate«  ebenh^re. 

Mos. 
a.  s.  f.  eben  hftra,  Mciawt.  Mcp. 
ä1NH£:RI  kommt  im  Positiv  nur  als  n.  pr.  EIN- 
UERI  vor,  welin  dieses  hieher  gehört. 
Superlativ. 

einherosto,  monarchus.  Ra.  gl.  K. 
ZEHANZOHEROSTO,  cylinrehus.  R. 

g.  s,  des  zchanzoherostin,ctf/i/Mr/oiiiV.  Rb. 
RATHERI,  KUATHERf,  WALTHERI,  SÜNDAR- 

HERl  etc.  hieher?  Cf.  HARI. 
HERICHO,  «.  ;;r.  Hieher? 
H£1RR0,  m.,  J^err/  dominus,  aus  dem  Compa- 
T9ÜV  heriro;  doch  dl  die  bisweilen  vorkom- 
mende Nebenform  hcro,  auch  das  laL  herus 
Und  allnord  hari,  Larri,  heros^  excelsus, 
rex,  angels.  hearrä,  dominus^  herus. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
dominus.  T.  44,  16.  156,  2.  Wm.  8, 11.  Seh. 
75.  Schw.  D.  IL  2Ö6.  Bo.  5.  N.  18,  10. 
31,  9w  67,  5.  Na.  Nf.  Syl. 
possessor.  Rb.  Bh 


herus.  Ra.  ^.  K. 

Senator.  Prud.  1.  Bih.  7.  Mk.  Bo*  5. 
magna tus.  Mc.  Bib.  1.  2.  3.  5.  6* 
sabaoth.  Rh.  H.  7. 
fyrannus.  Mie.  M^.  Sb.  Bib.  1.  2.  5. 
h^rrön,  patrum.  Bo.  5. 
herrun,  magnaies.  Mv.  fitb.  1.  3. 
herrun,  proceres.  VA.  L  744. 
harrono,  magnorum.  M4.  Bib.  1.  7. 
des  scalchij  hirro,  dominus.  Org« 
minemo  herrin.  N.  77,  2. 
Form  und  Flexion: 
fi.  s.  herro.  Ra.  Rb.  gl.  K.  Schw.  Seh.  75. 
Prud.  1.  O.  IL  285.  T.  44.  99.  lOa 
109.  iU.  147.  156.  Org.  SyL  Ba  b. 
Mcp.  N.  11,  5.  18,  10.  31,  9.  67,  5. 
Na.  Nf  Wm.  8,  11. 
hero.  Wm.  IL  8^  11. 
g.  s.  herrin.  £.  Is.  8.  Org.  N.  73,  19. 

herren.  T.  108.  149.  Bo.  5.  N£  N.  47, 

9.  78,  5. 
heren.  Co.  4. 
d.  ^.herrin.  Mcr.  Rb.  Bib.  1.  2. 3.  5.  N.  77,  2. 
herren.  T.  99.  108.  157.  170.  Bo.  5. 
N.  63, 11.  73, 18.  84,  2.  104, 17.  Wnt 
8,  IL 
herro.  Wm.  IL  8,  11. 
o.  #•  herron.  T.  44,  16.  BL  , 

herrun.  Is.  8.  Ho. 

herren.  N.  67, 5.  135, 26.  Nt  Ns. Bo.  5. 
herrin.  N.  44,  1.  68,  6.  81,  5. 
t.  i.  h^Tco.  T.  61.  87.  102.  123.  139.  215. 
H.  7.  N.  8,  2.  34,  23.»  37,  24.  62,  9. 
65,  3.  68,  16,  N.  IL  Lu. 
herre.  Hd. 
hero.  N.  IL 
n.pl.  herru«.  Mx.  Mu.  Bib,  1.  2.  VA.  I.  744. 
herron.  T.  116.  Bib.  7. 
herren.  NL 
herrin.  N.  82,  19. 
g.pl.heTTQno.  Mh.  m^.  Bib.  1.  2.  3.  7.  Sb. 
herrone.  Bib.  6. 
herono.  Mb.  T.  85. 
h&rr6n.  N.  135,  3.  26.  Bo.  5. 
herren.  Bib.  5. 
herrin.^  Bib.  6. 
d.pl  herron.  Bo.  5.  T..37,  1.  Ua.  Bih.  1. 3. 


Digitized  by 


Google 


993 


H^. 


htB, 


994 


herrnn.  Mx«  Bib.  1.  3.  3. 

herrin.  ßib.  & 

a.pl'  berron.  Bo.  5. 

herFen.  Bo.  5.  NC  N.  103,  17.  135,  3. 

,  ALTH£BRO,  m.,  senior  (Id.),  %Uf^txx. 

n.  i.  aldberro,  senior,  Tr. 

i>./7^aUherron,  pr^sbyterL  Bib.  6. 

JUNGHERRO  (woraus  moaer  Sttnfir)»  m., 

3«tt9(err, 

</.  s.  iuDcherren.  D.  IlL  69. 

WERALTIIERRO,  m.,  «Belt^erf/  %fkx^ 

n.pL  uuerItherren,/i#'i/ici/i^«.N.  118, 161. 

LAJNTHERRO,  in.,  l^nlti^ttXi  gfirfl,  prae^ 

podiUs.  Bg.  2*    V 

v.ph  lantberireD^  prinelpes.  N*  23,  7. 

IfEHNHERRO,  m.,  Scfn^trr,  creditor.  F. 

MUNTHERRO,  m.,  aSotmttnft,  patronus.  F. 

(KIRCHHERRO,  parochianus.  Id.) 

HÜSH£ilRO,my  J£»att<^err,  pater  famWas. 

h.  s»  husberro.  Ho» 

huoaherro.  Hö. 

buaherre.  Hd. 

d.  s.  busherreiL)^.  ,    ^. 
.      .  }Scb.  7o. 

nuanerro.   ) 

SCEFHERRO,   m.,   Gc^iff^err,  nauclerus. 

Bib.  1. 

d.  s.  acefberrin.  Sb.  Bib.  &) 

acephberio.  Bib«  2.      L  nauclero. 

tfceffeberin.  Mz«,  ) 

HERRA,/»  J^ertin,  domina. 

herra,  hera.  Ra.  gl.K.  dominaUix.  M>.  Sb. 

Bib.  1.  2.  5. 

haerra,  hera.  Pa. 

H^Sly  f.,  dignitas,  majestas.    uuaz  tia  beri 

(ordo)  si.  Syl. 

f.  s.  beri,  dignitaüs.   Mcp. 

iil.  ^.  beri,  ma/estate.  Prud.  i.  D.  U.  328. 

bi  beri  sizzen,  pra  meriii  ordtne 

residere.  Mqp. 

iob  daiun  iz  ia  Quam  zi  fronis- 

geru  eru, 

zi  aineru   beri,    er  uuas   in  fila 

diuri.  O.  IV.  4,  22. 

aitb  tbero  h£ri,  post  magniiudinem 

(nominis  romani).  SI. 

alle  die  modi  staut  pe  beri,  cer^ 

tum  ordinem  tenunL  SyL 


o.  s.  (ph?J  beri,  dignitafes.  Bo.  5. 
HfeRA,/!,  dignitas,  reverentia;  et  ERA. 
71.  s.  bera,  honor.   H.  6.   (kann   auch   statt 

Ära  steben.) 
d.  s.  heru,  honore»  K.  11. 
a.  s.  bera. 

tbes  nieisteres  in  ikuara  habeitun 
sie  micbila  bera.  O.  IV.  12,32. 
BOTINHi:RA,/.  . 

a.  s.  potinhera,   apostolaium,  episcopa- 
tum.  N.  108,  8. 
CHRISTAJNHERA, /. 
ad  religianis  r^rren/Zam,  christanhera. 
Gc.  8. 
HERSTÜOL. 

HtlRLlH,  (»e^rltc^i  ^errltc^/  herilis,  insignis. 
berliche  sculde,  reatus dignitatem.ho.b. 
72.  s.  771.  facrlichir,  almus.  D. 
71.  s>  71.  herlichaz,  potens.  Prud.  1. 
d.  s.  71.  berlicho  (st  herlicbemo?  oder 
instr.  plur.  herücbu?),    herUi 
(regnoj.  Ar.  2. 
a,  s.  771.  her I ichin,  herilem.  D. 
a.  s.  f.  b^rlicba,   insignem   (feminamj. 

Mcp. 
n.a.pLn.  herliebiu,  sitperba  (corda). 

Prud.  1. 
Compar.: 
herlibora.  Eb.  )  .. 

herlicbora.  Prud.  1.1^  ^'«^"^''• 
H£j[UiHO,  adv. 
herliho   bisuorge   tbaz   kind.   0.   I. 

19,  8. 
berliho  sizen.  O.  IV.  19,  55. 
Hi*IlHAFT  ist  vielleicbt  nur  andere  Fotm  flir 
Ärhaft 

herhaft  gl  K.^ 
haerbaft  Pa.  /,  exorabilis. 
aerbaft  Ra.     ) 
berbaft  gl.  K.)     .  ^  , 
•  erh.ftl  Ra.    !'  '">''"• 
H£31TÖM,  771.,  n,,   J^e^rt^lttR/  nerd.  berra- 
domr,  princiffutus. 

Bedeutung  und  Gebrauch; 
dignitas.  Mx.  AL  2a  Kb.  4.  2.  Gc  I.  6. 
auctoritäs.  R.  Ia.  2;  1.  5,  1.  "his.  Bib.  7. 
principatuSk  b.  5»  2.  AL  31.  Rb. 


Digitized  by 


Google 


995 


HtK 


HtR. 


996 


dominaiio*  Gh.  3. 

domimum.  VixxA.  i. 

curia.  Mcp. 

magistratus.  Mi).  Mx.  Mz.  Ec.  Bib.  1.  2.  7. 

D.  IL  323-  Sb. 
prior aU$s.  M.  29,  Gc.  1.  5. 
primatus.  Ucr.  Md.  Ep.  can.  3.  4.  Bib.  1. 2. 3.  5. 
senatus.  Bo.  5.  Mcp.  VA.  I.  430. 
coosulatus,  ti  Can.  5.  6.  7.  10.  11. 
pra^fec^^ra.  M.  19.  Cau.  5.  10.  11. 
principium.  gl.  K.  Pa. 
Caput  (principaiusj,  Gh.  2.  3.  Le.  1.  3.  MA.  1. 

Bib.  1.  2.  5. 
culmen.  M.  29.  Sb.  Gc.  1.  5.  6. 
apcx.  M.  15.  Can.  10.  11.  Da. 
altiiudo.  M.  30.  Sb.  Gh.  1.  3. 
cehitudo.  Gh.  3. 
sublimiUis.  M.  3L  Lc-  1.  3. 
pignus.  Prud.  1. 
ccialogus.  Pa.  gl  K. 
ifaaz  hertuom,  publica  res*  D.  U.  348. 
hertuom,  auctor.  Gh.  3. 
hertuom,  lumina.  Prud.  1. 
heito    hertuoraes,    personarum   acceplio. 

Bg.  2. 
hertuomo  antfangi}^  in  personarinn  accep- 

tione.  Ep.  can.  2. 
hertuom,  personam  (non  respicisj.  Rg.  1« 
hertuomes  dohier^  filia principis,Wm,7f\. 
mulier,  si  primaium,  hertuom,  habet,  con^ 

traria  est  viro  suo,  Her, 
hertuomin»  ignibus.  Prud.  1. 
ih  ni  ereta  rainiu  hertuonu.  Co. 
er  8ih  ouh  fon  ther  hohi   tbea  huses 

niderlinzi, 
quad  herduames  irfulti,  in  ihia  er  nan 
beton  uuolti.  0.  II.  5,  22. 
Farm  und  Flexion: 
o.  i.  haertom.  Pa. 

hertom.  D.  II.  223. 
heertaom.  R. 
hertoam.  gl.  K. 

hertuom.  Mx.  Mz.  M.  29.  30.  Bib.  1. 2. 
Bo.  5.  Sb.  Gh.  1.  2.  3.  Ec.  Le.  1.  3. 
Prud.  1.  D.  IL  323.  348. 
herduom.  Is.  5,  2. 
hertoum.  D.  U.  348.  Bib.  7. 


haettotnu;  Pa.     )        ,  ,   - 
herdomi.   gl.  K.  (  ^ 

g.  s.  hertuomes.  Me.M.  29.  31.  Bib. 7.  Gh.  3. 
Mcp.  Gc  1.  6.  Rg.  2.  Wm.  7,  1. 
herduomes.  Is.  2,  1.  D.  IL  285.  Gx. 
herduames.  O.  IL  5,  22. 
hertumes.  Wm.  IL  7,  1. 
d.  ^  hertuome.  M.  15.  29.  31.  R  Can.  7. 
10.  11.  Is.  2.  Gc.  1.  6.  Le.  1. 3.  Bo.  5. 
herduomc.  Is.  5,  1. 
hertuma.  Can.  5.  6. 
a.  s.  hertuom.  T.  13,  1.  Bo.  5.  Mcp.  MX.  1. 
Mcr.  Md.  M.:19.  Bib.  1.  2.  3.  5.  Gc.  5. 
Prud.  1.  Ep.  can.  3.  4..  VA.  |.  430. 
Can.  6.  10.  11.  Rg.  1. 
heertuom.  Da. 
herduom^  Gx.  T.  S,  2. 
haerduom.  Is.  6. 
herdSom.  D.  IL  285. 
n.pL  hertuoraa.  Mti:  Mk,  Bib.  2.  7« 

hertuama.  Rb. 
gp./?/.  hertuomo  (es  steht  hercäomo).  Ep. 

can.  2. 
if./)/.  hertuomun.  Mz.  Sb.  Bib.  1.  2. 

hertuomin.  Prud.  1." 
n./?/.  hertuom.  Co.  •     . 

HERTÖMLiH. 

</.  s.f.  hertuomlibero  stinri.  Bib.  1.2. 
a.s.f.  hertuomliha  stiuri.  Sb.),ma^'- 
hertuomlibhasturLMx*'  ficen* 
tiam  prindpalem. 
GAHfeRTÖMlT,  p.  p. 
kihertomit  Re. )   .    ^        .     . 
kehertomit  Ib.  \^'^^^  P'^ncipantur. 

HiHSCAFT,/,  ^e^rfc^ttft;  J&errfc^öff;  dig. 
nitas,  dominatio.    Cf.  HERISCAF  in  HARI. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
dignitas.  N.  91,  11.  Bo.  5. 
auctoritas.  Bib.  5. 
magistratus.  Rf. 
consulatus.  Can.  13. 
dominium.  Rf. 

dominatio.  N.  70,  19.  144,  13« 
fasius.  Hd. 

sereniias.VL  17.  23.  Can.  6.  10.  11.  Sb. 
herskefte,  curules.  Bo.  5. 
herscefti,^aiV|iia/i  logae.  Pkiid.  1. 


Digitized 


b|  Google 


997 


EtR. 


bM. 


998 


h^rskeften,  dfgnitatibus.  Bo.  5.      ^ 
sunderiga  herscaft  sih  anazncchenlero. 
N.  21,  32. 

Form  nnd  Flexion: 
!?•  $.  herscaf.  Rf. 

herscaft.  N.  91,  II.  144,  13.  Bo.  5. 
hersch^ft.  Hd. 
g^.  5.  herscephli.  M.  l7.Can.  6. 
herscefti.  Sb.  Can.  10. 
herskefte.  Bo.  5. 
hersceffi.  Can.  10.  IL 
faerscephi.  M.  23.  Can.  11. 
d.  s*  herscefti.  Prud.  1« 

herskefte.  Bo.  5., ,  .       ,      ^,. 

hersccph|>te.  Cart.M3l     ^^     ^         ^ 
o.  *.  herscaft.  N.  21,  2^2. 
n.p/.  herscefte.  Bo.  5.  Örbi  5.  *    * 

hersceffe.  N.  70,  19.' 
rf.;i/.  herskeflen.  Bo.  5.  ^     '      ^^ 

a.;?/.  herskefte.  Bo.  5.  *    •     ^   * 

WERALTHERSCAFT,  /.,  ffitll^errft^aff, 
irbifc^e  f}txx\iiia\t 

d.pL  in  uuerlthersccften,    in  seculari' 
Aus  dignitaübuü.  N.  70,  7. 
HERÖTf,  n.,  principatus. 

n.  s.  heroti:  thaz  heroti  theist  imo  tkio- 
muati.  .0.  I.  3,  41.  ni  cigut  ir  Hie- 
ran guati  thannc  thiz  heroti.  0. 
II.  18,  6.  ioh  thax  heroti  sulih  ni 
abahoti.  O.  III.  15,  49.  firsteit 
thaz  heroti,  thaz  er  si  krist  zi 
noti.  0.  III.  15,  55.  leittun  sie  nan 
ubar  thaz,  thar  thaz  heroti  uuas, 
thara  zi  themo  thinge,  zi  thero 
furistono  ringe.  O.  Hl.  20,  53.  thie 
'  biscofa  bi  noti  ioh  al  thaz  heroti. 
O.  III.  25,  1.  in  morgan  sar  bi 
noti  so^quam  thaz  heroti  alte 
ioh  thie  iunge  zi  thero  biscofo 
ringe.  O.  IV.  11>,  21.  tho  leittun 
nan  thie  liuti  thar  uuas  thaz  he^ 
roti,  ther  biscof  kaiphas  uuas 
thar,  ioh  ther  herizoho  in  uuar. 
O  IV.  20,  1. 
he  rote,  senatus.  Mep.  Bo.  5. 

furisti  hero tc,  .iV/i//i^m.  Ep.  can.  2. 
g.  $.  hftrotes,  senatus.  Bo.  5« 


d.  s.  herolc.  O.  III.  15,  52.  24,  lOft 

er  uuas  thar,  er  giang  sar  in  mit 

tfaen  bredigarin, 
sih  fuagt  er  io  zi  note  zi  themo 
herote.  O.  I.  22,  34. 
fl.  i.  heroti.  Oh.  94.  O.  IV.  21,  26.  36,  5. 
thar  bredigota  scono  ther  gotes 

sun  frono, 
'thie  liuti  io  thar  bi  noti  ioh  selb 
,1    '  thaz  heroti.  (X.  HL  16,  4.  ^    < ' 
gifahent   sih    zimo    thanne,;thie 

gilonbigun  alle, 
uuollent  haben  noti  zi  imo  thaz 

heroti  O.  III.  2ä,  14. 
gab  einer  tho  girati  thuruh  thaz 

heroti, 
bihiaz  sih  ther  thes  unanes,  ther 
biscof  uuas  thes  iare^.    O.  III. 
25,21.. 
quad,    sie   mit    otmuati  auajhtin 

heroti.  0.  IV.  6,  43. 
thuruh    thin    heroti  nist  mir   iz 

gimuati,  '  ;    ♦ 

thaz  io  fuazi  mine  zi  thiu   thin 
haut  biriiie.  O.  IV.  1^  23. 
h&r^te,  senatum.  Bo.  5.  Mcp. 
herete,  persona s.  La.  I.  1.;  hieher?  et 
heif. 
EINHEROTI.  Ra.      )  ,. 

EINHERODI.  gl,  K.)^  '^^  nionarchia. 

HIMlLHERÖTf,  n. 
c/.  s.  himelhirote,  sena tui  ionantis.  Mcp» 
senntiii  celitL  Mcp. 
IlfeRl^N  (auch  hirjan?  cf.  3.  p.  .f.)  (^e^ren), 
angeTs.  herian,  landare.     Ct  tRfeN. 
(du)  heres,    amplißces.    Sb.    In   Mo*,   ^tcfht 

eres, 
(er)  hcrit:   der  tod  ne  herit  sih  furdir 
über  in,  //// non donünabitur.^.  71, 5* 
GAHfeREN. 
(er)  giherel: 

uuaz  hilfit  nu  then  muadon  man, 

ther  hiar  geheret  so  fram, 
thaz  sint  imo  nntar  henti  ella 
uuorblt  entl  O.  IIL  13,  31. 
(er)  kahereta,  coronapit.  D. 
p.p.  gah^rdt: 


Digitized  by 


Google 


999 


HERA— Hm. 


HIRB.  HORO. 


1000 


gekftret  habest  tu  dihselbo,  tuieipse 

cxcellenlioribus  addidistL  Bo.  ö. 
fi.  $.  m.  epQnokihereter|£:o/94«riM>r.  D.(?) 
n.pU  m.  gih&rete:    * 

nu  uuir  sie  hiar  i\  guate  so 
sehen  giherete.  0.  IV.  ö,  52. 
ANTHiÄilN,  entwurbigen  (ent^e^ren). 
(er)  intfa&rftta  sih  tisses  rates,  dedig- 
naiun.  Mcp. 
HERISÖN,  (erfc^eui  dominarL    Schon  im  12. 
Jahrh.  bricht  die  guituralis   hinter  s  durch: 
do  gestuont  diu  min  (Garbe)  yil  heris« 

kei;.  D.  III.  90. 
Jnf.  herison,  principari.  A. 
(er)  herisot   über    in,    dominabitar    Uli 
(mors).  N.  88,  52. 
heresot  in  dietin.  N.  88,  26. 
herresot,  dominatur,  dominabiiur.  N. 
65,  7.  71,  8. 
(sie)  herisont,  principaniur.  M.  30.  Gh.  1.  3. 
p»ö.  n.pLnu  herisonte,  dominantgs  (lern- 

poraliterj.  N.  79,  13. 
HERISARI,  m.,  ^tx^iti  mperaior.  Prud.  1. 

HERA  s.  ERA. 
HERA  s.  HA,  m. 
HtRA  s.  HfcR,  HfcRI. 

HERO  steht  über  solum  in  celreale  solum  pomis 
agrestibus  augeni.  \G.  VII.  111.    Cf.  HERD. 

HIRT.tH  (kommt  nur  in  Noikers  Schriften  vor). 
d.  s.  m.  hirlichemo: 

in  so  hirlichemo  scuze  uudren 
iro    ferte,  festinata  rapiditaie 
precipites.  Mcp. 
d.  s.  /.  hirlichun: 

fore  iro  hirlichun  stangmachuiu 
go,  fragrantissimi  Spiritus  hala^ 
iibus.  Mcp. 
Comparativ: 
g.  s.  n.  hirellchoren  (lichtes),  vibratioris, 
Mcp/ 
aiBLlHO,  Adverb. 


hirlicho,  plurinmm  (ers.uizr.ende).   Mcp. 
vehemetUer  (minnota).  N.  US,  167.  hir- 
licho  sih   preitendo,   omni  nisu   mag* 
naque  vi.  AIcp.    daranah  uuerdent  sie 
(dorna)  hirlicho  herte.  N.  57,  10. 
mRLlHl,/. 
cf.  /.  hirlichi:    (uuint)  uzfarendo   unde 
diu  uuolchen  brechendomit  me- 
run  hirlichi,  danne  iz  ioman  ge- 
sagen  muge,  irrechet  er  daz  fiur. 
Mcp. 

HIRR£R  &  IRRL 

HORO,  HORAW,  «.,  j^ot,  ^^m,  Xot^, 

(Sumpfe  angels.  horu,  borg,  horh,  coermm, 
limus.  ~  Cf.  HULIWA. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
cetam  IL  Rh.  Ic.  VP.  4.  Tr.  Hd.  Bo.  5. 
lutum.  Pa.  Ra.  Rc  Rd.  gl  K.  Sg.  913.  Ib.  Hd. 

N.  68,  15.  102,  14. 
limus.  N.  68,  3. 
salsugo.  Rh. 
palustre.  Rb. 

thika  horo,  densum  lutum.  Rc. 
horo  dero  strazo.  N.  17,  43. 
horo  an  dero  strazo.  N.  17,  43. 
'Sie  sint  horo,  limus.  N.  68,  3. 
horeuue  manegero  uuazzero,  Into.  Mb. 
boreuue  des  leimes,  luto  limi.  N.  39,  3. 
hör  nun,  palustribus.  Rb. 
er  ouh  mit  horouue  iz  (ouga)  biklan.  O. 

ni.  20,  157. 
uuoraht  er  tho  ein  horo  in  uuar  mit  si- 

neru  speicheln  sar, 
thaz  kleibt  er  imo  so  er  es  ni  bat  in  the- 

ro  ougono  stat  0.  III,  20,  23. 
aar  io  thia  uuarba,  so  spe  er  in  thia  erda, 
githuar  ein  horo  thar  in  uuar  inti  kleibta 
mir  thar  ana  sar.  0.  UI.  20,  48. 
Form  und  Flexion: 
n.a,s.  horo.  gl.  K.  Pa^  R.  Ra.  Rb.  Rc.  Rd.  1c. 
VP.  4.  yS.  Sg.  292.  913.  O.  III.  20, 
23,  26*  27,  48.  49.  59p  21,  4.  N.  17, 
43.  68.  315. 
höro./rr. 
bore.  Mos, 


bor. 


Digitized  by 


Google 


1001 


HÖR— HÖR. 


HÖa 


1002 


hör.  Hd.  * 

g.  «.'horauues.  Rb. 
d^  ^..horouue.  0.  lil.  20,  157.  Bo.  5. 

horeuue.  N.  39,  3.  68,  15.  102,   14.  Nh. 
bo^M^e.  D.  m.  28.  Wb. 
bore.  D.  III.  25. 
d. pl. hornum.  Rb, 
HORGA,  OHsnamen.  Hieber? 
HORWANG.  OrUrtamcn   Hieber? 
HORLACHAN. 
HOROFARO. 
HÖROTUflIL.  Hieber? 
HOROTUMBIL.  Hieber? 
GEHURWK,  colluvio.  St. 
HORAWIN,  totffiii  fumpfij. 
hurwin^  luteus.  Bib.  5. 
</.  s.  in  borauuinemo  steine,  in  liUeo  la- 
pide.  Rb. 
in  buaroaiuonemo  (sie),  in  palustris 
bus.  Ra. 
n.pLm.  huruuine,  /i#/«  (ei  mortalesj.  N. 

72,  9. 
HÜRWINUN  STRUOT.  Ortsnamen. 
HORAWIG,  fot^tg,  ccnomis. 
n.  s.f.  borf^a,  hUuienta  (libido).  D.  H.  338. 
d.s.n.  korgemo  ^lule^  cenoso  sanguine.D. 
U.  338. 
.  .H0RAWIGJAN.    HORAWIGÖN    (borgjan, 
horgön),'fot|t9  machen, 
(er)  horgeie  sib  noh  der  unreino,  «or- 

diöns  sordescat  adhuc.  N.  7,  10. 
p.  p.  d.  s.  7/1.  borgolemo,  lutea  (in  lapide 
lutea  lapidatus  est  pigerj. 
Ua.  Bib.  1.  2.  3. 

HORgaiss  &  GANS. 
HOROtübil  8.  TÜBA. 

HÖRjAN  (b&Tfen),*Hf««/  gothiAawfijan,  angs. 
hieran^  byran,  allnord.  heyra^  audire.  — 
Ztir  sanskr.  Wurzel  STu,  €ii«/*r^;  auffallend  ist 
das  S  im  goth.  hausjam 

Bedenlntig  «nd  Gebrauch:  i 
mudite.  K.  4.  5.  Mat  T.  57,  5.  ^.  N.  49,  7. 

^,  8.  Mcp.  Bo.  6.  Erg.  11.  %  8.   ''  1 
auscultare.  Ic.  / 

IV. 


obcdire.  K.  3.  4.  5.  62.  T.  52,  7.' 

du  horis,  uuaz  sie  nennent  O.  IV.  19,  40. 

hiar  bor  er  io  zi  guate,  uuaz  got  imo  gi- 

bieie.  O.  I.  1,  121. 
lii  Ijort  er  u.uergin  mari,  uuer   thqr  £ater 

uuari.  0.  I|.  4,  26. 
daz  bort  ih  rabbon  dia  uuorolt  cehtuui- 

son.  Em.  33. 
tben  fater  bort  er  spreeban.  O.  L  25,  15. 
mit  arc. 

.     zi  iLuiireiine  spafaida  aalomones,   audire 
^apienilam  salamanis.  T.  57,  5. 
borit  inan.  T.  21,  6. 
tbu  borist  tbar  ana  iiuank  io  thero  en- 

gilo  sang.  O.  V.  23,  179. 
ni  bori(  iuuaru  uuort  T.  44,  9. 
tbaz  horist  tbu  allaz  tbanne.  O.  V.  23,202. 
tbaz  sibit  er  al  iob  faoriL  O.  H.  13,  24. 
tbaz  er  se  sar  ni   borit  ouh   i^uibt  sib 

zi  in  ni  kerit.  O.  HL  20,  152. 
ib  borta  iz.  N.  37,  15. 
uuer  borta   er    io   tbaz   gimab.    O.   UL 

20,  147. 
tber  fon  gote  ist,  uuizit  tbaz,  ther  bo- 
rit uuort  sinaz   0.  111.  18,  1. 
mit  Dativ,  audire  und  abedire. 
iob  borit  er  mit  mrnnu  thea  brütigo« 

men  ^fimmu.  O.  IL  13,  12. 
'SO  uuer  so  ist  fona  uuare  tlier  horit 

mir  io  sare, 
horit  er  mit  minnu  mines  selbes  stim- 

mu.  0.  IV.  21,  33.  34. 
uuis  boi'sam  io  zi  guate,  ni  hori  themo 

muate.  O.  L  18,  40. 
sie  boren t  imo,  abediunt  ei.  T.  52,  7. 
mit  Genitiv: 
iob  sinero  uuorto  er  borta  filu  harto. 
0.  IL  9,  57. 
mit  Dativ  und  Genitiv.  ' 

thoh  ar  mes  (inio  es)  ni  borti.  0.  IL^,  19. 
tbehein  thes  mu^ate  horti  in  sutic^eru 
noti.  0.  IV.  13,  52.  .  ^ 

mit  fona:*  .         ,,; 

inti  tbu  ni  bortos  hiar  in  la/itj^f4ii^ihe- 
mp  heilrate^  O.  V^^  23- 
nut  zi,  als  audire  und  pertinere.' 

[65] 

Google 


Digitized  by 


1003 


HÖR. 


HÖR. 


1004 


höre  ze^ero  stimmo  minero  fleho.  N. 

85,  6. 
horent  hara  zno  mir.  N.  33,  12. 
daz  uers  horit  ad  ecclesiam.  Wni.  3,  &• 
alliu  diu  teil  borint  ze  einero  hant  SyL 

Form  und  Flexion: 
Inf.  horran.  K.  4.  6. 
horren.  K.  62.  Mat 
hören.  T.  57.  74.  140.  Ol.  89.  O.  HI. 

15,  46.  Mop.  N.  49,  7. 
hoorreenin  kerisit  hjorreen,  conve- 
nit  obedire  wäre  als  3.  p.  pl.  conj. 
anzusehen,  wenn  man  nicht  neben  bor- 
jän    auch   hor6n    bei   K   annehmen 
mülste;  cf.  2.  pers.  s.  praes. 
zi  horrenne.  T.  57,  5. 
zi  horenne.  T.  64,  11.  71,  6.  Bo.  5. 
(ih)  horiu.  T.  88. 

(du)  horis.  0.  IV.  19,  40.  V.  23,  202.  cod.  F. 
bori^t.  O.  V.  23,  179.  202. 
hoorres  Kp. 
(er)  hoorit  Kp.  K.  5. 

horit  T.  21,  6.  44,  9.  67,  2.  69,  9.  88. 
131.  0.  IL  13,  12.  m.  18,  7.  20, 152. 
IV.  21,  33.  Wm.  IL  3,  5. 
boret  Mop.  Bo.  5.  N.  50,  10.  Wm.  3,  5. 
,    (wir)  hdr^n,  audimus.  Bo.^. 
(ir)  höret.  T.  133.  O.  IIL  18,  9. 
(sie)  horent.  0.  IIL  22,  22.  T.  52.  88.  107. 
133.  134.  Bo.  5.  N.  85,  8. 
börint.  SyL 
(er)  ho.orre.  Kp. 
.  borre.  K.  64.  Frg.  11. 

*  bore.  T.  64.  71.  76.  98. 

bor  er.  O.  I.  1,  121. 
(wir)  hoorremees.  Kp. 

horrames.  Kp., 
(ir)   hoorreet.  Kp. 
(sie)  hoorreen.  K.  3. 
^  ,      boren.  T.  107. 
*      (ih)  horta.  N.  37,  15. 

^    '    hört  ih.  Em:  33.  ; 

(du)  hortos.  O.  V.  9,  23. 

borlhus.  0.  V.  9,  23.  cod.  F. 
(er)  hoorta.  K.  4. 

horta;  T.  79.  O.  L  17,  1&  IL  8,  23. 


9,  57.  ni.  16,  61,  20,  147.  N.  58,  8. 
64,  5. 
bort  er.  O.  L  25,  15.  11:4,  26.    bort 
al  (horta  aL  cod.  F.).  O.  IIL  17,  6. 
(ir)  horlut  O.  IL  13,  5.  IV.  19,  65. 
(sie)  hortun.  T.  133.  0.  IL  24, 12.  IIL  12,  9. 
IV.  1,  21.  6,  46. 
bArtön.  Bo.  5. 
(du)  hortist  Oh.  39.  Mcp. 
(er)  borti.  O.  IL  5,  19.  IIL  17,  30.  IV.  11, 

42.  13,  52.  N.  74,  8.  80,  14. 
imp.  s.  bori.  Ic.  T.  128.  0.  L  18,  40. 

bore.  N.  44,  11.  49,  7.  70,  23.  80, 
9.  85,  6. 
im^.pL  boorrat  Kp. 

boret  T.  75.  91.  122.  O.  IL  19,  13. 

IV.  26,  29. 
horent  N.  33,  12. 
p.a.  boorrenti.  K.  3. 

-  horenti.  T.  64.  112.  129. 
horendo.  Kp.  ,Ofg. 
a.  s.  in.  borentauk  T.  12,  4. 
n.  pL  m,  horente.  T.  78. 
a.pLm.hoTtenie.  K.  42. 
horente.  T.  86« 
GAHÖRJAN,  ^ittn,  se^orc^eiu 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
audire.  T.  74.  82.  131.  132.  198.  k.  3,  2. 
4,  1.  9,  4.  Frg.  5.  11. 13.  Kp.  N.  44, 10. 
94,  8.  106,  32.  Ct  93. 
exaudire.  N.  5,  4.  12,  4.  16^  6.  T.  34,  3. 
parere.  Gc.  8. 
obtemperare.  Can.  4. 
obedire.  N.  17,  45. 
obsequi.  GIi.  3. 
thoh  bislu  zi  ala  uuaru  kuning,  so  ih 

gihoru.  O.  IV.  21,  28. 
daz  uuir  ein  geboircn  unde  ander  fer- 

nemen.  N.  77,  li 
diu  ora  habet  gehöret  N.  Ii0(a),  17. 
oba  thaz  gihorit  uuirdit  T.  2^2,  3. 
ni  giboris  uuio  managu  giuuiznessn 

sie  unidar  thir  quedent  T.  198,  5. 
ib  gebore  mir,  audiam  (q%ud loqimturj. 

N.  84,  9.    . 
kihortera  stimma,  audUa  voce,  Rb.' 


Digitized  by 


Google 


1005 


HÖR. 


HÖR 


1006 


gihocit  ist  thin  gibet.  T.  2,  5. 
sin  geborte,  exaudiantur.  T.  34,  3« 
Mit  Akkusativ,  audire,  exaudire. 
geboret  mysteria.  N.  80,  6. 
gihorit  minu  uuort  T.  143. 
er  babet  keboret  mina  digi.  N.  6,  10. 
tb.0  gibort  er  mari.  0.  1.  21,  11. 
ouk  nist  tber  er  giborti  so   fronisg 

arunti»  O.  I.  12,  lU. 
gebörrent  minen  rat.  N.  2,  10. 
suntige  got  ni  giborit.  T.  132. 
got  kehore  dib.  N.  19,  2. 
Mit  Dativ: 
gibori  mir  (obedi).  0.  IIL  4,  27. 
mit  oren  geborendo  geborta   er  mir. 
N.  17,  45. 
Mit  Akk.  und  Gen.,  exandive. 
gebotet  in  sinero  belo.  N.  19^  7. 
er  geborta  mib  dero  beto.  N.  17,  7. 
des  kebore  mib.  N.  26,  8. 
Mit  fona: 
gibore  fon  imo.  T.  129.  t 

Form  und  Flexion: 
7/1/   gihoran.  T.  74,  2., 
cbiboran.  Is.  9,  4. 
giboren.  T.  82.  131.  132.       - 
gebor^jö.  N.  43,  5.  58,  8.  73,  10.  93, 
5.  106,  32.  111,  7.  118,175.  Bo.5.  Ps. 
geborren.  N.  30, 2, 50, 10,  58, 9. 142, 8. 
ze  gaboranne.  Gc.  & 
,    za  gab^rrenne.  Fi^.  13. 

xe  geborenne.  N.  102,  20.  Bo^  5. 
(ib)  giboriu.  T.  108.  i  , 

.   giboru.  T.  79.  0.  IV.  21,, 28.    . 
gehöro.  Bo.  5. 
(du)  giborist  T.  135.  , 

giborUtu.  T.  117. 
gihorit.  T.J19-  193. 
chiboris,  Is.  3,  2.  ^ 

geboriet.  N.i  47,  12.        ,  ,    Ni^in 
geborest.  N.  5,  4.  21,  3.  ^9,  9.  37,  17. 
85,  1.    .    u   .  ^    i^     ■  \ 

.  (er)  gahorit.  Frg.  5,  13. 

gihorit  T,.  75.  132,  143. .  ;l,73. 
gehöret  Bo.  5.  N.  4,  4.  5,  2.  19,  7. 
.     .       37,  %  44,  10.  .50,  10.  5^i  la  57,  6. 
65,  18.  74,7.  80,  6.       ,, 


.    (wir) 
(ir) 


(sie) 


(ib) 
(er) 


(wir) 
(sie) 

(ib) 

(du) 

.      (er) 


(wir) 


(Ir) 
(«ie) 


(ih) 
(du) 
(er) 


gebuoreL  N.  93,  9. 

gehören.  Bo.  5.  N.  77,  2. 

gahorret.  Frj^  13. 

giboret  T.  24,  1.  74,  6.  13i.  145. 

i;churent  N.  94,  8. 

gahorrent  Frg.  11.  13. 

chiboranL  Is.  5,  5. 

giboreat  Can.  4.  T.  64.  74.  88. 

geb6rent.  Bo.  5.  IN.  36,  19.  44,  10. 

67,  4.  73,  16. 
kehore.  N.  25,  7.  84,  9. 
gahore.  Frg.  15. 
gihorie.  Wo.  2. 

gihore.  T.  129.  0.  II.  21,  18.  Nd.  U. 
gebore.  N.  6,  II.  19,  2.  57,  5.  Nd. 
geboren.  N.  56,  1.  77,  1. 
gahorren.  Frg.  11. 
geboren.  N.  33,  3.  58,  8.    . 
gihorta.  T.  131. 168.  O.  I.  6,  11.  Nb.  II. 
geborta.  Mcp.  Nb.  N.  61,  12.  80,  8. 

9»,  12.  , 
gibort98t  T.  135. 
gebor  tost.  N.  16,  6.  30,  24.  60,  6. 
gehortest  N..3,  5. 
kaborta.  Frg.  19. 
gihorta.  O.  II.  14,  85.  III.  4,  30.  T.  3, 

Z\  4,  2.  8,  2.  196,  4 
gcho'rta.  Mq).  N.  17,  7.  21,  25.  29, 11. 

'UOy     5.     «>9,     O. 

gihort  er.  0.  L  21,  11. 

gibort  \%.  0..  I.  9,  3. 

kebortomees.  Kp. 

gibortumes.  T.  139. 

gibortomes.  T.  87. 

gibortun.  T.  78.  189. 

keborton.  N.  47,  9. 

gibortut  T.  26, 1.  28, 1.  30, 1.  88.  132. 

gabortun.  Frg.  11.  13.  17.       \ 

gibortun.  T.  4,  10.  12,  5.  187,  3.  0. 

I.  9,  37,  13,  15.  17,  32.  lU.  16,  73. 
cbib^ordon.  Is.  4,  L 
gehorton.  N.  3^  9.  45,  7.  57,  6.  63, 

10.  118,  21. 
gibörti.  Ct  93. 

gebörtist  Bo.  5.  f/  . 

giborti.  0-  I.  4,-  la  12,  10.  20,  27. 

IV.  22,  2.  V.  23,  24. 


[65*] 

Digitized  by 


Google 


lt)07 


HÖH 


HÖR^ 


1008 


gehört!.  N.  68,  34.  98,  6.  101,  20. 
(sie)  gihortin.  T.  19.  1(11.  O.  IV.  19,  30. 
imp.  s.  chihorL  k.  4,  1.  7. 
gihori.  0.  ül.  4,  27. 
gehöre.  Bo.  5.  r^  12,  4.  16,  6.  19, 
9.  24,  19.  26,  7.  54,  2.  59,  7.  64, 
6.  68,  14.  77,  10. 
im/?;/?/.  gahorreL  Frg.  13. 
gahoret  Frg.  61. 
gihorel.  T.  84  124. 
gehöret  N.  IL 
gehorrenl.  N.  2,  10. 
gehorent.  Nd.  N.  48,  2.  65,  8. 
p.  a.  kahaorendi.  Pa. 
kihorendk  gl.  K. 
giborenti.  T.  47.  135.  196.    uuaruD. 

T.  154,  2. 
gehorendo.  N.  17,  45. 
</.  s.  m.  gihorentemo.  T.  79. 
fi.  pL  m.  gahorrente.  Gh.  3.  Frg.  5. 11. 
gihorcn te.  T.  74.  82.  91.  120. 
>126.  127.  207. 
i/. /?/.  kehorran^eiü.  K.  13. 
p.p.  gihorit  ^igut  O.  IV.  19,  67.    ist  T. 
2,  5.  uuirdifc.  T.  222,  3.    uüard.  T- 
la  lä2.> 
gehöret  habet  N.  6,  10.   10  (a),  17. 

eigen  uuir.  N.  43,  2. 
kihorit  uuirdit.  K.  48. 
77.  s.  m  gihortaz.  0.  I.  4,  28. 

kihortaz  nuirdit  K.  43. 
</.^.77i./s  gihortcmo.  T.  56.  60.  84. 
d.  s.  /.  kibortera^.'  Rb. 
n.  pL  m.  gehörte.  N.  117,  5. 

gihortÄ  sin  (sie).  T.  34,  3. 
d.  pl.  gihorten.  T.   106. 
]  üNGAHORENDf,  nic^t  fyixtnb. 

der    ungehdrendo    man,    nan    audlens 
Ctaob).  N.  37,  16. 
.  ÜNGAHORIT,  ungegart 

ungehoret  sin,  770»  audianiur.  N.  18,4. 
ÜNGAHAORENTLIH.  R.  X.x 
UNKIHORENLIH  Pa.  ,  inexaudibiüs. 

UNGAHAORLIÖ.  gl.  K.        ) 
GAGANHORJAN,  gc^ord^cn,  obedire. 

kaganhoorta,  obediviL  K.  5. 
HARA  HÖRJAN,  ^er^öreii. 


hara  hören  alle  zuo.  N.  80,  11. 
höre  hara,  heus.  Mc^ 
horent  hara  zuo  mir.  N.  33^  12. 
HÖRECHEN,  k^xfian. 

sie  hörechent  des,  <7MCEf//a/i^  Wm.  8, 13. 
diner  stimmo,  Wm^  8,  13. 
UALPHORTER,  semauditus.  Sah  1.  4. 
GAHÖRO,  m.,  &tf)'6v,  auditus. 
den  inuuertigen  kehoruo,  äudltum,   N. 
50, 10. 
HÖRUNGA,  /.,  auditio. 
d.  s.  horunge.  Wb. 
HÖRIDA,  f; 
GAHÖRIDA,/.,  ®if)'6r,  audiius. 
71.  s.  gehftreda.  Bo.  5  N.  50,  10.|,  audi* 

gehorda.  N.  50,  10.  Tb.     >     üis. 
a*  s.  gehorde,  atAditionem.  Wb. 
c/.p/.  gihoridun:  %\  Aen  giboridun,  ad 
aurc's   (eccUdae  perveaii  sermoj. 
Mz.  Bib.  1.  2* 
GAGANHÖRIDA,/.,  oAaiMii/i«5;  cf.  gagan. 
hdrjan. 

d.  s^  kaganhoridu,  obauditu^  K.  5. 
GlHÖRiNESSl,y:,  Tl.,  ©e()ör/  auditus. 
gihornessi  gihoret  ir,  auditu  audietis.t. 

74,  6. 
uuer  giloubit  unser  gihorm^Mi,  audittu. 
T.  143. 
GAHÖRIG,  se^Srid,  se^orfatn,  obediens. 
chihoric,  obediens.  Is.  3,  6.  sub/edus.  Is.  5,3. 
kahorichenti  kahen^ig.  Ef. 
gehörig:    uuio   gehörig  sia   (ros)    imo 

sint  N.  39,  5. 
77.  a.  s.  n.  eahorigaz,  stAdihtm.  Gh.  3. 
g.  pL  gehArigöu,  öbtemfueraniwm.  ho.  b* 
UNGIHORIC,  durus,  rigldas.  Ra. 
WIDARHÖRIG,  unge^orfam. 

uuiderhörig  uuaren  legi.  fi.  81,  2. 
uuiderhc^rig  majatati  regam.  Bo.  5. 
uaiderhorig  uuurde  sinemo  herren.  N. 
84,  2. 
BURGHÖ^IINA,  pl,  /.,  suburbana. 

n.pL  burghorina.  Nd.  )t  unaz  sintpurg- 
burchorn.  Nd.  U.ihorio'a,  ane    die 
stete,  die  ze  burg  trenont- 
d.pl.  burghorinon.  Nd.  ugf^^or^ae,subur- 
burchornon.  Nd.ll.i  baitis  gomorrae. 


Digitized  by 


Google 


1009 


HÖR. 


HÖR 


1010 


BISCOFESHORI,  Ortsnatoen.  Higher? 
SCREGEHÖRI. 

crehti  aide  chtumbi  unde  daz  tien  ge- 
lih  ist,  s6  slimbi  ist  unde  scr^gehöri. 
Org. 
HORliNG^  n.  pr.  Hieher? 
HÖRSAM,  se^Ptfam,  obediens.  gl.  K. 

uuis  horsam  io  zi^uate^  ni  hori  tbemo 

muate.  O.  L  18,  40. 
d.  pl.  horsamem  pisuerran,  obedientes  oIh 

secrare,  K.  2. 
HÖRSAMl, /.,  0f(0rfam,  obedtentia. 
n.  s.  hoorsamii,  obedientia.  K.  ö. 
g.  s.  faorsamit,  öbedientiae.  K.  2.  5. 
d.  s.  Korsamii.  Kp.  2.  4. 

horsami.  K.  58. 
rz.  s.  horsamii.  K.  62. 
UJNHOKSAM,  hnde^otfiiiitV  inhbedieas. 
n.s.m  unh&^stktnety^  inobediens.  K.  23. 
d.  pL  unhoraameiii  K.  t« 
a,  pL   unh'orsame.  K.  2«  -^    **^ 

UINHÖRSAMl,/;,  UngeMrfiitn. 
n.  s\  uhhorsami,  ob^diäiäiek  Asc; 
g>  s.  unhotaainiiiinoifeiüeniiaemK  p.5. 
GAIIÖKSAMv  ge^OfTam,  obdiiens;    ^     . 
k\h oTstitAf  obediens.  Ra.  * 

gihoFsatii;  Co.  3;  uuas  er.  O.  I.  3,  14. 
gehorsam,  obediens.  N.  33,  1.    sin  sie/ 

sin  uuit.  N.  7G,  1. 
n.s.m.  gühoTsamety  \Sub/eciuSn  Gc  4.  5« 
n>  ■s.'/.  sirk    g^hörsamä    güoti,    parens 

probiias.  Mop. 
GIUORSAMO,  adv.,'obiemperanter.J^md.Ü. 
GAH6RSAM1,  GAHÖRSAMA,/,  ©<^or* 
fand/  abtdientiai 
d.  s.  gehorsami.  N.  70,  1. 

gehorsame.  Wm.  2,  6. 
a.  s.  gehorsami.  N.  70,  19. 

gihorsama.  0(1. 
UNGAHÖRSAMi,/.,  Unge^orfam^  inabe- 
dieniia. 

d.  «.  ungehorsamL  Co.  N.  1|5,  2. 
HÖRSAMÖiV,  ge^orramen,  obedire. 
(sie)  horstfmoen,  öbediant.  K.  53. 
(er)  horsameta,  obsecundabat.  D.II.317. 
p.a.  horsamonti,  obediens,  K.  7. 


^  ^    n.  p/.  i?i.'hoorsamonte,  obedientes. 

K.  5.  ^ 

UNHORSAMONTl,  ihobediens.  K.  2. 

GAHÖRSAMÖN,  jt ^orfameti/  obedire. 

Inf.   eihorsamon.  Gc.  2.  ) 

•  k  n  j   (»  ( f.pc^rere. 

gihorsamun.  Bed.  2.)    ' 

(er)  gihorsamot.  M^.  Bib:  1.2),  ohtem^ 

giborsamit  Bib.  5*^  '    perat. 

(sie)  gihorsamunt,  pörebunt.  Tg.  3. 

(sie)^  kehorsamoton  des  irofater,  des 

er  in  gebieten  liuolta,  N.  70, 1* 

HÖR,  HUOR,  ».,  jg^urerrf,  €M^nic^^  forni^ 
catio,  adulterium.  —  Goth.  b&rs,  sanskr.  ]^ra, 
adiilier. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
stuprum.  Wn.  460.  Ib.  Rd.  D.  II.  320. 
prost ibulum.  Sb.  Ua.  ilu  Ml.  2.  Bib.  1.  2.  5.  7. 

Prud.  5. 
scortum?  (ksinnhuA  fyxttf  merretrix,  scyn,  wie 
in  scortum,  huor,  alterius  sit  nxofmea.  M/t.). 
Mai  Bib.  1.  2.  5.  7.  Prud.  1. 
adulterium,  Ra. 
incestus.  Btb.  1.  A.  Mbe.  M.  18.  Wn.  460.  Gc. 

3.  II.  Sb.  Can.  10.  IL 
forniöatio:  Wo.  2.  T.  29,  2.  Ct  94.  Co.  3.  Ho. 
arnor,  D.  11.  34ft' *      '  % 

libido.  Gh.  1.  3. 

huor,  infesta  (fervent).  Prud.  1. 
huor,  furta  (dulcia).  VG.  IV.  346. 
thuruh  huor.  T.  100. 
daz  huor  er  uermeit.  D.  IIL  94. 
fon  huore,  exfornicatione,  giborane.  T.  131. 
ih  sundii*  bin  in  huare.  Co.  4. 
des  huores  achust.  D.  lil.  52. 
bifangan  ist  si  in  drati  in  hüates  andati. 

O   111.  17,  14. 
nam  thes  huares  thana  uuan.  O.  I.  8,  6. 

Form  und  Flexion: 
n.  s.  huor.  Sb.  Ma.  Me.  Ra.  Bib.   1.  2.  5.  7. 
Prud.  1.  5.  T.  84.  A.  D.  IL  349. 
huar  Ib.  Rd.  Wo.  2.  Bib.  7. 
här.  Wn.  460. 
hör.  Wn   460. 
hiir.  Bib.  5. 
g.  s.  huares.  0.  l  8,  6.  III.  17,  14. 


Digitized  by 


Google 


1011 


HÖR. 


HÖR 


1012 


huor^s.  D.  in.  52.  T,  29^  ?.  Ct  94.  Co.  3. 

Gh.  i.  3.  Ic.  3. 
houres.  Gc.  11. 
d.  $.  huore.  Ho.  M.  18.  M^  2.  Sb.  Can.  10.  II. 
Bib.  1. 2. 7.  T.  131.  VA.  IV.  217.  Prud.  1. 
huare.  Co.  4.       .  . 
hura.  D.  11.  320. 
a.  s.  huor.  T*  100.  D.  «1.  94. 
n.aplC?)  huor.  Prud.  1.  VG.  IV.  346. 
HÖRA,  /.,  J&urerei/  €^e6ruc^)/  prostibnlumj 
adulteriurn.  .    _  .  . 

^*    *  i.  \   TT  w%   \f  aduUerium. 

hoara.  gl.  K  Pa.)/ 

a.  sJ?  (xu    buorra,    nierelri:^?):    huorrun: 

smaha  huorrun,   vile  proslibuli^m. 

Bib. 

hurruDy  prostßult4m»  ZC 

ii,/7/.?h8ra,  infesta  (fervent).  Prud.  1. 

UßARHüOR,  /j.,  €^ebruc^,  adultermm. 

n*  s.  ubarhuor;^  adulierium^  Seh.  7^* 

g.  s,  uberhuoje^.  Jb.  )IIv^lß^,        , 

LEGIRHUOR/».,  aduHeriwn.  N.  50»  1?. 

MERHÜARA  (ptj,  adulterin.  Wo.  2. 

(SIPHÜÖR,  n.,  gjIutWapbCn  Fjijg,  IJIO 

HÜORLIH  (^urlic^).    , 

n.  «.  m.  huor  lieh  ax,  fanßijidus.  Prud.  1, 

nUO^lCaO,  petularUius,  Prud.  1. 

HUORWINI,  HUORWINISfcAFr. 

HUORWERCH. 

HUORLÜST, 

HUORMACHO,  HÜORMACilARt 

HUORMIETA, 

HÖRGRIFT. 

HUORCHÜNNL 

KUORCHIN-r;    ^j    \ 

HUORHÜS. 

HUÖRSPIL 

HÖRA,  HÜORA,  HÜORRA,  /.,  J^ntt,tnereina:, 

angels.  hure,  horcvena. 

.  n.  ^.  huora,  fcorta.  Sb. 

buorra,  ///;^a.  Bib.  1.  pppstUntal  Bib  9. 

hvLtrk,  prostiMa.  VP.  4.  Bib-r  1.  2.  Zf. 

hourra,  scortum.  iTr.  . 

huore,  meretrix^  S^.  ^li. 

huor,  5cor/f<7ii.  M^i.  ^orff?.  ]k^.Cf.  HÖR. 

g.  s.  hi|arr.un,  ^^r^r/i.  Ri>», 

a.  s.  huarrun.  0.  III.  17,  8. 


n.  pL  huotun,  me^riccs.  T.  123. 

g*pl»(?J  huorren  mionc.  D.  III.  30. 

d*  ^.  huoru^n,  ftß^reüicjiUus.  T~.  97. 

a.  ph  huorrun,  lupiu.  V»  II«  349. 
HUORIG,  ^uriSf  Ubidinosus. 

n.  s.  f.  huorighiu  couma,  comm€^5i?/fO.  Ic 
HÜORIN,  iibidim^it. 

a.pLf.  huprino,  /amt;£7^.' Prud.  1. 
HÜORILIN,  Ubidinosus,  adi^ferinus. 

ih  Sp  m*  hporilinaz,  adulUra.  M.  31.  Sb. 
Le.  1.  3. 
huariliaaz  fihn   (iät  iher  esil). 

0.  IV.5,  a 

'     .    huorlin^Zi  <iifti//^ra.  Le*  2. 
gp.j.nj.n.  huo^rilinea>  pr^qacis.   M/.    aduUe- 
rini.  M^  29. 
huoroUnes,  procacis*  Sb. 
hoorli0f6j  aduMerini.  Shi  6c  1.6. 
hutlinin,  ^oco^if.  Bib^  7. 
d.  pL  hvoriliiie^,,  lasciüis>  Pjrud«  1. 
HUORlLINft  proca^ter.  Bib.  1.  2. 
HUORUNG,  I«.  (^urlMig),  #/HiriW 
1^  s.  l^uorlinc,  mßnc^r^Wii^'  1*  5.  7. 

.    ky^f^fi^'^n^^y  mm(^^r,§iii^spuriiis.^    15. 

hörliac^  sfiisrius.  Can.  13.  Bib.  11. 
huriin p,  spu^ius.  Ca.q.  7.    . 
^  ,  huorilinchj,  mancsr.  M<^  3i)>*  8.   11. 

i  spurißss.  C^n.  iU 

huorlinchy  spurius.  Qip.  10.    mancer. 

Bib.  13. 
huorreli^ch^  nui/ic^.  Bib.  6. 
hurlinch,  oiJ^MH:«ri  Bib.  4. 
«I./7/.h.uorling.un.  J^c  1.         )         ^•. 
huprilingun.  Ec.  2.  Sb  r  ™'^' 
HUORAKI,   m.,    ^\x^tt  ^cattatoti,   moechus, 
adiäter.  .,    .i^   ,» 

!!•  ^.  huorari,  adu,Ufr.  GL  1.  3.  Wm.  II.  3, 8. 
huarari,  scqrialor.  Sgr^i.  /ibidus.  Ja. 
huuararii  scortaior*  VS. 
huorar^.  Wm.  3,  8. 
hörare,  mechus,  Tr. 
burere,;  Wm.  111.  3,  3.. 
g.  s.  huorares,  stupratoris.  Em.  17, 
1?»/?/.  buor^ra,  ejfemi^aii.  läEf)«  Bib,  2. 
buo.rari,  ejf^mifiati.  Sb.  B^b..7. 
huprare.  Ho^ 
buarera.  0.  V.  21,  15. 


Digitized  by 


Google 


1013 


HÖR.  • 


HURA— HUAR. 


lOli 


g.pl  huorarOj  ej^eminatomm.  M«. 

huorare,  effeminatorum.  Bib.  5.  • 

b ö rar o ^  mo^rAömm.  Prud.  1.        ^ 

d.pl.  huorarun,  effeminatis.  Wk  1*  Sb.  Bib# 

1.  2. 
<       baorarin,  effeminatis.  Bib.  7. 
hurarin,  effeminatis.  Bib.  5. 
o.p/.  huorara.  Mu.  Bib.  1^  2.)       ^     J     ] 
hurare.Bib.5-  \.  effemmalos. 

HUORARA, /(?>>,  «urerel 

rf./>/.  huorarun,  fornicariis  (J£)uren).   Mo*. 

Bib.  1.  2.  3.  (zu  huorari?) 
ÜBARHÜORARI,  m.,  adjuUer. 
n.  s.  uberhuorare.  N.  80, 16.\ 

ubirbuorare.  N.  80,  16.},  adulter. 
uberhÖrarc.  Tr.  ) 

HÜORSÜNGA,/. 

a*  s.  hursunge,  luxuriam.  Hd. 

HÖRÖN,  HÜORON  (HÖRJAN),  ^Xiuni  faml 
pari,  moechari,  adalterare. 
Inf.  hnotan^fornicari.  W. 
(er)  huorot,  adulterat.  T.  29,  2.  100. 

er  huorot  sia  giuuaro  In  herzen 
iu  sar  suaro.  O.  II.  lü,  5.  codd. 
V.  P. 
huarot  O.  If.  19,  5.  cod.  F. 
(sie)  huoront  Gc.  3. 
(du)  huoros.  T.  106.  Bib.  1, 
(er)  huoro.  O.  IL  19,  2. 
(er)  huorota,  conof^iii/.  M.  31.  5b.  Le.  L  3» 
(sie)  huoroton  in  iro  irdenebidon,  for- 

nicati  sunt.  N.  105,  39. 
imp.  s.  huoro.  M.  31.  Le.  1.  3. 

huaro.  K.  4. 
p.a.  n*  s.  m.  huoronter, mo^rAa/ii^. E[n.i9.* 
n.  s.  n.  huorontaz,  fornicans  (corjh 

Bib.  i.  2. 
n.  pl.  m.  huoron ta.  Me.      | ,  ejffaemi- 

huorinta.  Bib.  'i.S       naii. 
^  g.  pl,  h  u  or  e  n  d  e  r  o,* scortantium.  Pb.2. 
BIHUORÖiN  (BipUORJAN),  :6e^uren,  effe^ 
minare,  spurcare,  viplßre. 
(er)  pihuorota,  spurcavit.  D.  II.  ^48» 

^  pihuorta,  effeminavit.  Prud.^  1. 
(er)  pihuoroti.  Ms.  Bib.  1.),  violasset 
pihuQrote..3^h.;7.  ,    h(4Qririin}i^ 


/7. ;7.  pihuorot    uuerd^nt,     violabuntur 
(uxores).  Mij.  Bib.  2. 
FARIIÜORÖN,  D  e  r  ^  u  r  e  n ;  stuprare,  prost  iiiUre. 
(du)  ni  farhuaros,  ne  prosiituas.  Rb. 
(er)  farhuarota,  stupravit.  Rb. 
(sie)  far  huaro  ton,  constupraverunt.  Rb. 
p.  p,  farhuarot(^^i/65/.?^,  in  pelicatntn.  Rb. 
firhuarot  uuarun  uuir  mit  ahgotin. 

O.  IV.  5,  17. 
n.pl.m.  forhuorote.  T.  118, 
n.ph  f.  f e  r  h  n  0  r o  d  e,  exfornicataeJEi^. 
can.  2. 

HURA  s.  HURIWA, 

HiAR  r  ^  ™^ 

HIÜR,  HIURL 

hiüriu,  dira.  R   (statt  unhiuriu?> 

ÜNHlURf. 

unhiur.  Ib.  i     _,. 

,  .      .   T>    (#  dirum. 
unhiuri.  Re«) 

UNHIURLIH. 

uunhiurlihca,  enmenides.  D.  H.  345. 
UNGAHIÜRI,  undt^tntti  trux.  V. 
üngehiuri.  P*.  II.  330.)  -.  . 

üngahiute.  Em.  21.     }'»««**•'• 
forazeihan   ungihuuri   (ungihiri.   Rd.), 

monstra.  Ib. 
uükihiuri,  monstra.  Rb. 
n.  s.  Hl.  ungahiurer,  atrox.  IL 
a.  s.  Hl.  uiigahiuren,  atrocem.  R« 
a,ph(m.?J  ungahiure,  c//ra.  V.  porientßo- 

sas,  monstruosas.  Eiti.  21. 
a.phn.  ungahiuriu,  monstruosas.  Bli. 
UNGAHIÜRO,  Adverb. 

UDgahiuro.  Can.  2. 3. 10. 12.£nL  5 
,\.  jrngthiuro.  Cao«  1»     m    . 

ungahioro.  W.      ;    . 
./        QQgahuro.  Can.  8. 

nngahiro.  Can.  9.  ...■  .    ^ 

HIURO  8.  Raumpartikel  IOI9  £Q[« 

HtAR8:^öii ''        : 


Digitized  by 


Google 


1015        HüERA-HARUa  HEmWCH-HERRANT.    1016 

HUERA,  w,«.  R;  u.  ,.hl  HWERA  s.     HiJ^GARl,  ™.,  mm4«,  ».(«»«,  w 

H WER, /«*«*.  B.p/.  hatugara,  ar»vic<»,  Rb. 

HüOR  S    riÖR.  HERRICH,  n.pr.,-  au  hewo?, oder  heri-rih? 

HOROBOGIxJM,  Ortenamen.  HERIGON  steht  übet  virgo  iot  improba  virgo 

(Stetnbild)  prodit'aifiatores  tacito*  in  fomice 
HEREBID  [h&cbid  (?).  Cr.]?  lichus.  L.  „!«</;.  (Prud.  a/joth.  621.J  D.  U.  331. 

HIRUBIN.  Pa.         ).  hyrobin,  mncta  mons  in  HEREHERDIL  S.  HERDA. 

HIROPHIN.  gl.  K.)  '^'^^"'^-  HER1D-. 

in  daz  houe  in  deto  hetide.  Fw. 
HERAPAZ,  9t ring,  m^r/Ziocm.     Ist  es  heta 

bar?   Mit  hata,  ^ft,  scheint  es,  da  niemals  ha-  herqT  s.  HERA  in  HA,  HI. 
rapaz  vorkommt,  nicht  xusammengesclzt;  bangt 

es  mit  heteandi,   haetenti,  parcitas,   lu.   ß^UJ),^  Volksnamen.  AnnaL  fiild. 
sammen? 

hetapaz,  mediocriter.  Gd.  2.  HARUDes,  Volk  im  Heere  des  Arionist.  J.  Cäs. 

n.s.m.hcta^tizeT,mediocns(nefusnime-       ^-  ruAUTinFc 
diocris  in  contentione  ex  fomoTeJ.       Cf  ^tlAnuuES.. 

Mcr.  Bib.  1.  2.  HERODES  deWinirt 

Compataüv.  .  ._  hetodes.  T.  126.  Le.  3. 

herapazz.to.  M.  28  i    „^rf,v,^v^.       .  herodises.  T.  89.        ' 

herapezziri.  öd.        '  i         j  i       < 

HERAPAZARl,/.  i«*rf/ocr.7o*.p«mV«„.  .  k""J''t"7U 

,      .         g.  *.  berapazari.  M.  13.  \,mediocri.       </.  herode.  i.  7«.  ,  . 

herapaziri.  Sb.  Caa.  "f  «'J^^j!;'"  HARAPHA  S.  HARFA. 
erepazari.  Can.  lo.  '    vitn^s. 

d.  S.  herapaziri.  Sb.  Can.  6.  il.\,  media-   nrnnrnuA     ™  r  t 

herapazri.  M.  ly.  [critate.    HER1FHA,  Flufspamen. 

HARAG  s.  CHARAG  in  CHARA  HIROPHIN  s.  HIRUBIN. 

HARUG,  m.;  Hi9W  SB»I^  ««Hflt^i  ^enipd,  HERÜLl  (ERULl^deutsch.  Volk.  Jörn.  Amm. 
Opftrjläte,   angels.  bearg,  hearh,  nord.  borg,  __..  p»  r 

'      delubrum,  l.u:us,   lupercßl,  fanufn\,  sqcefUm,  n\M\}\.k,  Flufenamep. 

oro,  iVo/wm.  —  Gebort  bar  ah  in /.  M/ji/ur.  hie.  „4«,»i^  »         ,.  ,v      .         ., 

ij*Drr    ,  .1  i      HARIWC,  ^.,  J&.tring^  angels.  bjering,  Aa/«c, 

her?  —  'Cf.  HAKl,  /,i«<*,  u.  lat  harttga,  ho-       ^^j^  ^^^  ^usammcubängend?),  -  berinc,  aA 

«/ia;  6.  aucli  ARAH.  '               '    lec.  Id.  bering,  f drdinia.  Ih. 

n.  s.  byuc,  lucus.  Rb.   nemüt.  Rf.  fämm.  R.   ■   ]i«rinc.  Tr.  Em.  31.  t*r.  ra.  t  V^.  5.\          ' 

capitolium.  R.  harincb.  Hör.  Pr.  t  v.                     f,  Äo/«c,  o^ 

hatucb,  nemits.  Ib.  Rd.  härinbe.  F,^.    '                             T     "^«. 

a.  «.  batuo,  nemm.  Rb.  bei'inöh:  Wn.  Wn.  460.                  / 
c.p/.baTUga, /«CO*.  R.Rb.  Rd.cf*/«Ära.,R.       .-^„„'.2,,,;  '      J 

haraffa, /«CO*.  Ib   aro5.Rb.  HJliHJiAiM  (beriet an t?X  «.^Jr. 

*  HER. 

Digitized  by  VjtOOQIC 


1017      HEREANDI— fflRUZ. 

UEREANDI.  gl.  K.j 
HAERENDl  PS,.  |' ''"''"'''• 

H£RyS,  ultmff.terrqrftni,  fi^^mla^.  Pertz,  IL  559. 

HIERUSOLIMA,  StrufaUm,  dcklinirt; 
d.  «..hierosolimu.  O.  iL  14,  59. 

.  hierosollmu.  Frg.  17. 
g.phin  bierosolimono  lant.  O.  III.  4,  2. 

HERASUN  *  HERA  in  HA,  HI. 
HORESTi,  brilüsdies  Volk.  Tbc.  vit,  agric. 

HAREWjan  s.  HARW. 
HORAW-  &  BORO. 


\p  palaius. 


HURI  WA,  ^nttoif  Saume»/  palätus. 
n.  3.  huri^ua.'Em.  27* 

huriua.  Sg.  299. 

hurua.  Sg.  184. 

hura.  F; 
g.  s.  huriuun,  palatL  Prud.  1.      ' 
d.  5.  huriuun.  Prud.  i,) , pUctro (tUubantefa^ 

hurui.  D.  U.  327.)  tus  essetj. 

UAROWENO  s.  CHAROWENO- 


HERBIST— HYRCANTA,    1018 

HffiZIN,  cervinum  i^ill).  yfn.  4(50.  Eni,  31. 
HIRZFELD.    HIRZBAtt    HIRZFÜRT.    HIRZ- 

HEIDA.  Ortsnamen.  * 
HIRZÜLA,  n.  pr.  f. 

HERBIST,  m.,  J£)er6fl;  angcls.  he arf est,  h^r- 
fest,  herfeste,  altnord.  haust,  messis,  au^ 
tumnus.  —  Ist  xa^/^,  tc^  ernbrt/  ^u  vergleichen? 
13.  f.  herbist  Hd.  \ 

herpist  Sg.  913.        (,  autumnus. 

herbest.  Mop.  Bo.  5.) 
d,  8.  ze  herbeste,  im  J^er6f!.  Bo.  5. 
a.  s.  den  herbest  Mcp. 

HERBISTRAM. 
HERBISTRIANOTH. 

HARCA,  /  (J&arfe?),  wemora  (vomera?).  A. 
Oder  ist  es  haruca,  haruga,  nemora?  -p-  Cf. 
auch  almord.  hark,  strepitui* 

HERClTNIA  Silva.  Jul.  Cäs.^  Die  auslautende  gut- 
turalis  der  Stamipsjibe  (anlautend  ist. «i^  doch 
wohl  nicht,  das  Wort  als  her^cyn^  genommen) 
\viederspricht  wohl  der  GleichsteUung;  dieses  Na- 
mens mit  S)^X\  (cf.  hart;  aber  auch  harug) 
[das  H  in  hercynia  (auch  in  h^ximcfi)  ^scheint 
zwar  nach  dem  älteren  griech.  dg?oinfia,  oqkvvioq 
nicht  wurzelhaft  zu  seyn,  doch  könnte  es  auch 
von  Aristoteles  und  Ptolomeus  so  wenig  gehört 
seyn,  dafs  me  es  unbezeichnet  lielsen;  auch  die 
Bezeichnung  des  weiter  ausgedehntep  Gebirges 
könnte  sich  auf  einen  Theil  desselben^  den  Jg)arj 
(et  HART)  zurückgezogen  haben].! 


HIRUZ,  m.,  J^itfdff   angels.  heor^t,   beört, 
hörd.  hiörtr,  lat  cerviis»  ^ 

^.  s.  hiruz,  cer^ms.  Sg.  34*2.  913* 

hrusse  hiruz,  cervus  emisms. Ah.  Rd« 

hirz,  cervus.  N.  41,  2."0fgi  Zf.  2.   Tr.   rrcnr- 

-     Wa  460.  D.  m.  31.  oJliKCBNBACH,  Bachnamen. 

g.  s.  hirzes,  eervi.  N.  17,  34;       *.    . 
d.  s.  hirze,  cerva.  Bo.  5. 
g.pl.hitzo.^  28,  9.  (In  Nh.  steht  herzo.) 

hirzi.  Wh  IL 

hir«zel  Wb.  .      » 

d.pl.  hirzen.  N.  28, 9. 103, 18.  Wm.  IH.  IX.  2, 7.  HORKO,  n.  pr. 

hirzon.  Wm*  2,  7. 

hircin.  Wm  11.  2,  7.  HYRCANIA  silvn.  Wess.    Ct.  J^üXifoatb  und 

a.plhirze.  Hd.  D.  III.  71.  salius  hircmus.  Pertz.  I.  191.  192.  wltus  fifr. 

HIRZISWüR2i.  cynius.  TG.  kqxvvioq  igv^o^.  Strabo.  oqKvvifx;  ö^km 

HIRZISZUNGA. .  uoq.  Ptol. 


HERKenbret  s.  BRET. 

HIRC1|A,  f.,  tomentum.  F. 


IV* 


[66] 

Digitized  by 


Google 


1019 


HART 


ÄiRT. 


10^ 


HART)  HARTI,  goth.  hardu,  angels.  hearcl, 
alts.9  altnord.  hard,  fyattf  durus. 

Form  und  Flexion: 
hart.  gl.  K.  Pa.  Sg.  913.  T. 
harti.  Pa. 
herti.  gl.  K.  O. 
herte.  Org.  Bo.  5.  N.  VVm. 
hert  ist  O.  III.  7,  25. 
n.  s.  m.  harter.  R.  Ra. 

hcrter.  A.  O,  UI.  7,  29. 
12.  i.  f.  hertiu.  Bib.  7. 
g.  s.  bartin.  Prud.  1. 
</.  s.  f.  hartem.  Gc.  4. 

hartero.  Ms.  Mr.  Bib.  i.  VG.  III.  141. 
hertiro.  Bib.  5. 

hartera.  Bib.  7.  , 

hertcn.  Mcp. 
d.  s.  n.  hertemo.  Org. 
a.  s.m.  harten.  Ma.  Bib.  1.  4.  6.  13. 
ii./;/.7ii? herte  (uuerdent,  uuaren).  N.  57, 

'^      10.  54,  22.  ist  wohl  unflektirt. 
lt.  pZ^n.  her tin.  D.  IL  354. 
rf.  /vA  hartem.  Pa, 

hartÜeni.  gl.  IC. 
1     herte em.  K.  2.  7. 

herten.  O.  I.   1,90.  III.   18,  U.   IV. 
27,  8.  V.  1,  4.  *^  '      ' 

<i.p/.  m.  herta.  N.  16,  4. 
a.pk  n.  hertiu.  K.  58.  N.  59,  5.  146,  8. 
ComparaHv:  * 
/i.  5.  w.  hartiro.  Pa.  Ra. 
hardiro.  gl.  K. 
/?.  s.  f.  hartira.  Mt]   Bib.  6. 
hartara.  Bib.  1.  2. 
Superlativ: 
d.  s.  m.  hertistemo.  Nd.  II. 
hertesten.  Nd. 
Bedeutung  und  Gebraud): 
dunts.  Pa.  gl.  K.  Ra.  Org.  Bo.  5.  Nd.  N.  57,  8. 

59,  5.  146,  8.  K.  2.  7.  58w 
rigidu?.  R.  A.  Gc.  4.  ' 

asper.  Sg.  913. 
acer.  VG.  IH.  141. 

uzzet  stein-e  hertesten,  durissimo.  Nd. 
hert  ist  gerstun  kornes  hut  O.  III.  7,  25.^ 
hertiu  eih,  quercus.  Bib.,  7, 


mit  iro  herten  grifcle.  Mcp.  *    * 

daranah    uuerdent  si-e   (dorna)   hirlicho 

herte  unde  starch.  N.  57,  10. 
tie  herte  uuortcnen  gesüulste«  Bo.  5. 
dei  hertin  cornolis  per!,  corna^  D.  II.«354. 
erda  ouH  so  herti.  O.  II.  1,  3. 
hertiu,  dura  (et  dspera).  K.  58. 
hertiu,  dura,  engtest  du  dinemo  Ii\ite.  N. 

59,  5. 
hertiu  praecepta.^.  146,  8. 
harter  kiduuing,  rlgida  dislrictio.  A. 
harten  grduinch,  iugum  ferreum.  Ma* 
herte  ist  (der  nith).  Wm.  8,  6. 
harteru    (in  Docens  MIscelL   steht   fehlerhall 

hastcru),  rigidae  (intervectionis  asperitate 

aliquem  premereJ.'Ge,  4. 
80  ist  der  uuizod  alter  uzana  herter, 
thaf  ist  inne  manag  guat,  tbaz  geistlicho 
,    uns  10  uuola  duat  O.  III.  7,  29. 
hart  ist  thiz  uaort  T»  82.. 
diu  (uuort)  herte  uuareii,^intuuelb  uuor- 

deniu.  N.  54,  22. 
herten  uuorton.  0.  III.  18,  11. 
dir  ist  herte  (durum)  uuider  garte  ze  spor- 

nonne.  N.  57,  8. 
gab.  er  tbo  antuuurti,  thaz  petrum  thuhta 

herti.  O.  III.  13,  19. 
uuolaga  elilenti,  harto  bistu  herti.   O.  I. 

18,  25. 
uuas  in  thrato  herti  thaz  uuetar  in  theru 

ferti.  O,  UL  8,  ti 
thaz  herza  in  uuas  so  hertL  O.  V.  16,  13. 
herteem,  duris  (vorde  et  simpliciorilmsj.  K.  3. 
du  hart  man  bist  T.  149. 
in  hartdro  fhestigo,  in  virga  ferrea.  Mv. 
herten  banton.  O.  IV.  27,  8. 
hartero,  acri  (fuga).  VG   III.  14». 
herteem,  duris  (et  contrariis  rebus).  K.  7.    . 
ih  gieng  lierta  uuega.  N.  16,  4. 
hartiti,  crudi  (laboria).  Prud.  l. 
HARTO,  Adverb.     (In  Hd.  IX.  lU.  35.   schon 

harte).  '    ■ 

Bedeutung  und  Gebrauch: 

acriter  (stultus  improperabit).     Mor.  Bib.   I. 
2.  5.  7. 

gravi ter  (sih  zurnan).  Mi}i. 

valde.  T.  10.  Ho.  N.  6,  4.  17,  18.  18,  11. 


Digitized  by 


Google 


mi 


mm, 


HABTL 


102ß 


harto  mahtige.  N..^^»  6. 
harto  lobcsam*,  N.  47,  2f  , 

"^    harto  ubermuQte   N.  46,  10. 

Jiarto  guotelose,  nimis  pauperes^  X  78,  8. 
harto  fllu  s.  filu. 
harto  fliiig.  O.  I.  1,  1P7. 
harto  gl u\iar.  0.  I.  2,  8. 
hartQ  kundera.  0.  h  %  24* 
filo  harto  goldrot  AIcp. 
'  TOlne  harto  chiuiken  frhtnt,  /tonesiissiwi, 

Bo.  5. 
do  uuas  Iz  harto  guot  N.  92,  1. 
harto  freuuet  er  sih.  N.  20,  2. 
hatio  doneta  ih.  IN.  2i,  18. 
harto  (nimjisj  bia  ib  gcnideret-  N.  37«  9. 
harto    biji.ib   uuorden    zitteuuizze    N. 

30,  12. 
harto  unsih  langet  N.  39,  % 
so   uuiget   manne    file  h^rto,    daz  imo 

gescehen  ist  N.  37,  9. 
harto  geargerent.  Wm.  2,  15. 
harto  gcseret  Wm.  5,  7. 
(daz  er  uil  harte. minne.  D.  IlL  35.) 
filo  harto  (muHuwJ  sih  skeident  Org. 
filu  harto  rafsta.  0.  III.  13,  12. 
.  sia  ruartaz  filu  harto.  O.  III.  24,  12. 
sprah   imo    thera  uuorto  in   muat    tho 
filu  harto.  O   IV.  13,  12.i 

fiU  harto  fir.dan,  0.  IV.  31,  29 

harto  (vehementer)  irhauensint  N.  46, 10. 
thaz  ir  mib  lerlut  harto.  Os.  12. 
uuania   sie   iz  gisnQgun   hatrto  in   edil 

zungun.  0.  I.  1,  53. 
harto, ist  iz  giuueizit  O.  LI,  67. 
harto  bidnungan;  Lu. 
gilobot  uuerde  harto.  O.  I.  1,  117. 
hiar  hugi  mines    uuorles,   thaz    thu  iz 

harto  halte».  O.  I.  2,  27. 
daz  er  hella  fiur  haxto  uuine.  Em.  33. 
hiniarquam  tho  Iiario.  O.  L  4,  23. 
harto  forahta  er.mo  thoh.  O.  I.  4,  47. 
thaz  uuir  nan  harto  ruuuun.  0.1.  10,23. 
blidtun  sie  sih  harto.  O.  L  13*  22. 
uuuntoTOta  sih  tho  harto.  »0.  I.  16,  21. 
hug  es  harto  ubar  al.  0.  I.  15,  28. 
80  harto  chelen.  Mcp. 


zQfhatto,  ninuitm  (mib  skeidei)..  Bb.  5. 
i^^mparaüiv :  h  a  r  1 6  r. 

hartor,  durius  (drauuen).  K.  2. 

hartor,  fastor,  krimmor,  arc/ii^. Em.  14. 

hartor,  ättius.  Gc«  8.  9«    ^ 

daz  pniget  mir  hairtor.  N,  54,  14* 

man  bartöt  andfrt  Bo.  5a 

hartor  ch^le.  Da*  5. 

hartor-danne,  magis^quam.  Org. 

species  ist  hartor  (magisj  substantia  tan- 
'     '    nfe  g^fivis.  Org. 

cato  ne  ist  nieht  hartor  substantia  dannc 
sin  obso,  Org. 

so  ne  uuirdjet  niomer  mennisko  an- 
dermo  hartor  mennisko.  Org. 

hartor  uuidcruuartig.  Org. 
Superlativ:  harlost 

hartost  (maarimej  salige.  N.  72,  15. 

missetatcn  allero  hartost  N.  33,  22. 

sih  barlost  skeident,  plnrlmum   diffe- 
runt.  Org. 

(iz  sie  smarz  aller  berteste.  D.  lU.  87.) 
HARTIM.  KARTING.  ALPHART.  EBÜRHART 

(€6erMrb).  EINHART.  ADALHABT.  EN- 

GILHART.  EGIHART,  EGINHART.  EGIL. 

HART.  ECKIHART.  ERHART.  EMHART. 

ELLENHART.   IRMINHABT.  ISAßlHART. 

ERCHANHART.    AMALHART.    OTHART. 

WOLCANHART.  WICHART.  WALHART. 

WALDHART.  WILLIHART.  WOLFHART. 

(WOLFARDA  auch  hieher?) 

lluthart.  linthart.  libhart. 
reginhart  (reinhart),  rihhart. 
meginhart.  merhart. 
nagalhart.  nidhart.  nothart, 
peranhart,  bernhart.   bürchart. 

berahthart.  brünsthart, 
friduhart.  folchart. 
gebahart.     gundhart.     gothart. 

grüonhart.  grimhirt.  gaganhart. 

gebhart.  gisalhart.  hrüodhart. 

Belrihart.hemhart.hugihart.de. 

ganhart.  dürinchart.  thiothart. 

SNELHART.    SIGUIART,  nom.  pr.     Alle 
hieher? 
HARTLEia  HARTLEIH.  HARTARAT  (fj. 
HARTIRIH.     HARTMAN.     HARTMÜND. 
[66-] 

Digitized  by  VnOOQlC 


1023 


HART. 


HART. 


1024 


HARTBERT.    HARTBOLD.    HARTFllID. 
HARTCHNÜZ.  HARTGER  HARTWIG,  n. 
pr.  Alle  hieher?     ^ 
UNHARTf,  unzart. 

d.s.m.n.  uhhertemo.  Org. 
EDVHARTI  (einherti.  Ib.  einhart.  Ra.  ein- 
lierto.  Ic),  constans.  R. 
g.  pL  ainhartero,    amentium,   desipien* 
tium.  Pa. 
einhartero.  Ra.     ) 
einhardero.  gl.  KJ' 
.  EINHERTI,  /.,  constantia.  Rc. 
EINHERTÜN,  adverbial,  viritim.  Prud.  1. 
EUNHARTIDA,  /.,  constantia,  Rb. 
EHNHARTLIHO,  i/M/on/^r.  Gh.  3. 
HARTPÜRI. 
HARTHÖ. 
HARTMUOTI. 

HARTRÜGIL,  HARTTRÜGU..) 
HARTSALIHE.  [hieher? 

HERTOMANOT.  ) 

HARTl^/,  Jg^firte. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
duritia.  Nm-  IL  N.  18,  8.  96,  5.^ 
austeritas.  Ic.      , 
rigor.  VP. 

rigiditas.  M.  29.  Ge.  1.  6. 
robur  (eocercitus).  Me.  Bib.  6. 
herti  alles  tea  gefroren  ist  Mcp. 
herti  thes  argen  uuilUa  O.IV.  20, 11. 
herti  muates.  O.  111.  5,  16. 
zi  herti  inuares  herxen.  T.  100. 
herti  thero  biscofo.  O.  IV.  23,  21. 
herti  dero  altun  eo.  N.  7,  13. 
in  thero  buahstabo  herti.  O.  III.  7,  75. 
trübten  gibet  sinemo  liute  herti,  vir- 

ttUem.  N.  28,  IL 
klagont  thia  filu  langun  herti.  0.  V. 

6,  46. 
thaz  thin  min  geginuuerti  giuueihti 

thia  iro  herti.  O.  V.  16,  26. 
in  herti  arbeito,  induritiamalorum.^, 

106,  10. 
harti  fraza,  obstinatio.  Prud.  1.  hieher? 

Form  und  Flexion: 
n.  s.  harti.  Mt.  Bib.  5.  Nrn.  11.  (Prud.  1.?) 


herti.  Ic  0.  IlL  6^  16.  m  20,  II. 
V.  23,  21.  ' 

g.  s.  herti.' N.  96,  5. 
rf.  s.  harti.  N.  18,  8. 

herti.  M.  29.  Gc  1.  6.  T.  100.  O 
III.  7,  75  N.  106,  10. 
a.  s.  harti.  VP. 

herti.  0.  (IV.  13,  29.?)  V.  6,  46.  16, 
26.  Mcp.  N.  7,  13;  28,  11. 
HARTA,/.,  4>Srt<. 
g,  s.  harta  in:  zebilide  er  iro  harta  tl^en 
figboum  irtharta.  0.  V.  6, 5«  hieher? 
härtun,  rigoris.  Mcp. 
HARTIG. 

d.s.  f.  hartigero:  in  hartigero  chestigo 
(hartige   gcheatigoti:  ^b.),    in 
virga  virornm.  Ps.  2. 
HERTING,  m..  heros.  Hieher? 

a.pU  hertinga,  heroes.  Mcp. 
HARTUiNG,  17.  pr.  Hieher? 
HARTÜNGA, /.,  J^ärfuii«. 

d.  s>  hartungo:  zi  hartungo,    ad  exerci- 
tationem.  N.  9,  1. 
HARTNISSA,  /.,  durities. 

d.  s.  hartniasu  (mnotes),  düritie.  la.  5,  6. 
HERTIDA,/. 
d.  s.  hertedo,  exercitio.  Bo.  5.  (cf.  herta, 

vicissitudoJ) 
a.  s.  hertida,  duritiam  (cordis).  T.  241,  2. 
HARTJAN,  ^Srtcni  indurare,ßrmare;  ich  ziehe 
auch  hartjan,  frigere,  röfieni  hieher  [das 
mit  HARSr  (vielleicht  gehört  aber  auch  harst 
mit  hart  zu  Einer  Wurzel)  zusammen  zu  hän- 
gen scheint] ,  weil  in  einigen  Stellen  nicht  ent- 
schieden werden  kann,  ob  hartjan,  indurare, 
oder  hart) an,  yri^^r^,  steht 
(ih)  herto,  rosto,  ribo,  gnito,  frico.  F. 

1.  2.  Tr. 
(er)  hartit,  fregit  (sic)>  Gc  4. , 

hertet  in,  confortat^  N.  93,  4.  hertet 
den  man,  exercet.  Bo.  5. 
(er)  }iarta,  tinxerai  (ensem  stygia  undaj. 

VA.  XIL  91. 
p.a.  hertcndo:  sih  bertendo  unde  uuo- 
nendo   gedulte,  patientiae  mu  et 
exercitatione*  Bo.-  5. 


Digitized  by 


Google 


1025 


HART. 


HART. 


1026 


GAHARTJAN.      '    ' 

(ih)  f^eherioj   ifd   geirdriti),    canfrigo. 

(er)  glh^rta; 

')petra8'4tiiard'e8  ananuert  ioh 

*bra^t  er  sliumo  thaz  auert, 
er  herzen  aih  gihärta   iüti  ei- 
nan  aua  irüuarta:  0.  IV.  17,  2. 
(du)  gihartiis: 

iz  uuaa  harto  egislih,   tho  be- 

t(ytli  ih  delbb  bt  thih, 
in   giloabu   ni    giuuanktis   ioh 
muAtea  tfaih  gihartia.  O.  IV. 
13,  18. 
p. p,  gihsiTiei unart, obßrmätus esLBih.7 . 
gehertet:  daz  ih  darana  (justißca- 
tionibus  deij   nuetde   gebeizet 
unde  gehertet  N.  118,  24. 
kiherdit,     kisaueizit,     kipratan 
uuirdit,  yr^^/nr.  Ib.  (Rd.  hat  ki- 
herstit) 

BIHARTJAN,  bc^Srten. 
(ih  heberte   in  wol  alle  iuwir   ere. 

Kaiser  chronik.) 
(du)  pihartis.  Mi. 

pihertis.  Bib;  t.  2. 
pihartist  Bib.  7.  ^ 
pibertist.  Bib.  5. 
(er)  pihartit,  obduralfauremj.  M^.  Bib. 

1.  2.  7.  obfirmat.  Bib.  1.  2. 
p.p.  pihartit.  Mx.  .uuard,    obßrm 

pihertit  Bib.  1.  2.  b.\maius  est  {Spi- 
ritus ejus  ad  superbiam). 

FARHARTJAN,  FÜRIHARTJAN,  Verwarten. 
Inf.   furihertan  (corda).  Kp. 
(er)  furihartit,  pbdurescit.  G^.  3. 

farhertit,  o&/ara/.  Rb. 
p.  a.  ferhertinde,  obdurans  (alium).  N. 

35,  7.  ^       . 

;9.p.  farhart:       '  \ 

€/.  ^.  n.  ferhai temb  herein,   obsii' 

näto  corde*  N.  ö7,  11. 
ferhertet  ist  (he^za).  N.  118,  70. 

HART£:N,  durare,  jnajf^r^, 
p.  a.  hart  ende,  nuznenies  (cum  bisj.  Mop. 
•GAHARTißaN,  man^e.     ,       \  ..^  fl1^  .'T 


I « obßrmabis  (fa- 
dem tuam  ad 
eamj. 


(er)  giharteti  nvit  imo  in  tlperu  noti. 
0.  IV^  13,  22. 
ARHARTfeN,  tt\)<KXUni  indurare. 
(er)  irhartet: 

föne  demo  fiure   irhartet   der 

tegel.  N.  21,  16. 
thier  in  theru  ungiloubu  irhar- 
tct  O.  IL  12,  88.  ' 
erhärtet  ze  steine.  Mcp. 
(er)  irharteie,  induret.  N.  89,  6. 
p. /?.  irhartet   ist    (min   chraft)    also 
der  tegeL  'N.  21/16.    uuas.  N. 
147,  6.  i 

HARTAN. 
GAHARTÖN,  indurare. 

(ir)  gehartotetCgeharthotent.  Wm.III.) 
dar  ana.  Wm.  2,  5. 

HART,  ^att  (SBerg/  SBalb)/  v.  loch,  lucus. 

Bib.  1.  —  In  Bib.  2.  steht  harc;   cf.  HARUG. 

Hiervon  der  Bergname  JE)ar)? 

HARD:  lucum,  quem  vulgares  hat  A  nominant. 
ürk.  V.  995. 

HARD,  Ortsnamen» 

LÜSCHART,  Namen  eines  Waldes. 

OTMARESHART.  MAWINHARD.  C^SINHARD. 
RISKINHART.  HÜNHART.  LINDHART,  MUR- 
RAHART. BALDENSHART.  Ortsnamen. 

SPEHTESHART,  ©peffart|  Bergnamen. 

HARTEGOVVE,  Jg^artgau. 

HARTIGER,  n.  pr.  Hicher? 

HARTA,  Ortsnamen. 

HARTI,  HARTIN,    scapula;    nord.    her  dar 
(pf'fj,  humeri. 
n.  s.  harti.  Sg.  242.    >  ; 

h.rtiD.  Ig.  913.1' *^''''»'''- 

a.  8.  harti^  vi,  »h8^la,soapttlt^  (averterunfj' 

UX.'il.Sb.  Bib.i.  2. 
</.f>/.  hartino^r.'untaKvkavtinaD,  inter  sca- 

pälas:CJ 

ÜARDUj  ceilaria,  promiimria.  gl.iK. 

'  i-  \   ■        ^   -.-^     ' 
HERD^  noeb^kindW  Sefawe»  ^nrbf  (Erbrekü,  fdoi 
ItUf  ^olum.  ^  C&  EÜDA,  HERO  u.  HERT. 


Digitized  by 


Google 


1027 


HERT.  HERTA. 


HE8T4. 


i(m 


d.  s.  herde,  solo.  Bib.  1.  %  3;  Mö«. 

uz  fon  theru  asgu  fon  theni  iala- 

uuisgu, 
60   uuanne  so  so   ix   uuerde,   fon 
ibemo   irdisgen   berde    (irstan- 
tent  alle);  O.  ¥•  20,28.  Hieber?  cf. 
JUERT,  S^ttxb. 
HERTLIH,  rusiicus.  Rä.  Hieber?  cf.  ERDA. 

BERT  (Jj)terb),  arula.  Hd.  Ist  es  mit  HERD, 
solum,  ein  und  dasselbe  Wort?  Cf.  aber  aucb 
golb.  b  a  i za ,  taeda.  Nacb  dem  angels.  b  e  o  r  d  b, 
focuSy  fornacula  y  scbeint  das  Wort  auf  D  aus- 
zulauten; cf.  aucb  den  otfiridlscbcn  dat.:  berde 
von  HERD;  sotum,  falls  dieses  mit  dem  vorlie- 
genden bert  ein  und  dasselbe  Wort  seyn  sollte, 
(fiurpanne  vel  bert,  anäa.  Ib.) 
also  man  brot  uuendet  in  berde.  N.  117>  13. 
V  HERDGOT,  lar;  s.  GOT. 

HERTSTAT,  lar.  Wn.  460.    (berstat,  focu- 

las.D.) 
HERDA,  /-,  es8^^  fervens  structara.  Prud.  .1. 

HERTA,  f.,  «Bed)fel,  vtdssUudo. 
n.  sl  berta:  übe  diu  berta  ne  uuäre.  Mcp. 
d.  s.  berto!  after  berto  (nacb  der  Reihe,  wecb- 
sels weise)  d  c  r  o  reipublicae  flogen  (de* 
cemvirij.  Bo.  5. 
a.  5.  berta:  i^ne  berta,  sine  vicissifiidine.  Org. 

dia  berta  (pl.?),  vices.  Bo.  5. 
g.p/.  hertono,  vicissitudiwun  (^tettiporaJ.GcS* 
d.pl.  (gewöbnlicb  adverbial  gebraucht)  bertoom, 
vicissim*  R. 
hertom,  vicibus.  Ja.    vidssim.  K.  9«  Ja. 

alternatim.  Tg.  1- 
her  ton,  vicibus.  Mcp.    aliemaiim.  Mcp- 
vicisHnu  Rb.  Pr.  m.  Gc.  8.  Mq>.  Org« 
Bo.  5.  in  guissen  berton,  ratis  vici- 
bus (temporum)^  Mcp. 
spracbun  tbar  tbo  b^rton  missili« 

eben  uuorton.  O.  III.  15,  40. 
sie  sluagUA  sar  thca  güngon  tbiu 

heilegun  uuangun^ 
iob  herton  in  tben  latoo  so  bluun 
sie  imo  thia  oruiu  O,  IV^  22,32. 


sib  fuarun  tbrangoati  Q^mbi  inan 
.  H         tliQ  jlbie  ^i.%it^,        .  - 

interetun  nan  bi^rtpn  mit  iro  scelt- 
uuorton.  O.  IV.  30,  2. 
.  ni  siCr^cluUn  he^rton  tbar  Iro  datl 
,    .  r««}i^n.;0.,  y.,  19,  9. 

,bi  berton^-.   j       ,-   , 
tbo  6pr^c)^»Q  liie.  bi  berton  sus 

the^en  uuor^^p«*  O.J.  ,27,  14. 
sie  tbingotlin  bi  berton  sus  tbo 

tbe«eD  uucorton*  0.  IL  12,  6. 
iob  bontun  nan  bi  berton  mit  Iro 
sceltMuorton««  O.  II.  9,  86. 
hertun,  uuebslun,  untar  in,  vicissim. 
Gh.  3. 
^./7/.  berta,  vices  (lemporumj.  Bo.  5. 

HERTWEHSAL,  mutatio.  Org  ;  s.  WEHSAL 

i.WIH. 

HERTOMLEHAN  8.  LEHAN  in  LIH. 

ÜÜORTl^RTA,/.,  disceptatio  (inter  doctosj. 
N.  101,  25. 

ElNIffiRTUN,  viritim,  emaxin.  Prud.  1.  Hiehcr? 
cf.  HART. 
■  HERTLtH,  miüims,  aUeraits. 

a.  s.f.  hertlicha,  uuihseliga-,  mutuam,  al- 

tel-nnnt.  Ep.  caa.  2. 
HERTLICHO,  i«»/«in.  D.  II.  337.    viciAsm. 
Ar»  '2.  (In  A*.  2.  steht  herclicho  und  her- 
rolicbo.) 
GAÖERTO,  m.,  viconus. 

n.  pl.  ka  her  tun,  vicarii.  Da. 
HERTÖN,  atternnre. 

(ih)  hertun.  Sal.  3.  i       , 

hcrtim.  iSal.  5.    '  ""^'*'^- 
(sie)  hertont,  alternant,  M.  28.  Gd.  1.  2. 
.  hier  bertont  tag  unde  naht.    N. 
83,  IL 
(sie)  berto  16 n^  vieissifn ^eminonfnr  (mela 

dtijrin,  suoze  sjtimmä^.  5fcp. 
p. a.  hertAiido festenonya//^rii/ro calle-). 

Bo.  5.  ,       .        ;  , 

n.s.f.  hertontiu  uuunna,  nuUua  fo- 
ctmditiiö.  1^.  103,  34. 


i   , 


.    .1 


HERTA  (et  HAH  2)^f.^^^titbt  (^.*alrda, 
Digitized  by  VnOOQlC 


1629                HßRTA.  HERDA— HERDAR      4030 

angs.  heard,  heardb,  heordh,  altnord.  hiörd),  HEREHERDIL)    ^^'};:^J^'  p  „   347,  Sicher? 

grex;  nur  bei  Notker.     Cf.  altnord.  hirda,  cu-  ERIHERDIL     r 

siodire,  servare,  liirdr,  iutas,  ,**»  »^  iü^^Y^  *'-^**^'^*'^"    ^- 

g.  s.  herlo,  gregls,  N.  65,  15.  78^  13.     '  HERDA   S.   HERT.      '     " ' 

•    d.  s.  hcrto,  gregi.  N.  39,  7.>i>^l    .J-   J/lAU  r^UbiOis.    ,oqTä.od  irfflfM«  A  ^-^^  "^^^^^^^^ 

fl.  j.  herta,  ^/r-^m.  N.  65,  15,  77,  52.  HERDA   S.  "ERDA.                         '  A          \ 

n.pL?  her  lal  die  foUcchomeuen  birtaunde  ^   .»^'^i^tW^'x  t  \ 

herta.  N.  de  ps.  gr..  ^i.U.,n.i.ry  ^\a  HERTHA   S.   NERTHA.      '"^  ^wna^'.rivr/ 

dpi.  hcrton,  gregilms.  IS\  49,  9.      '  (>ti  ?7:.t  '                                                                     .mvvAvr^     ! 

fl.p/.berta,  g;.-.^.  N.  77,  71.      ..,,7/  o..;f,  in  HERTuM/^i)ÄS*'^  ^M'"^  '^  ^" 

SCAFHERTA,/.,  ©c^aaf^e<rbf.        .tf^mVAv;  ;t.»^tMi^ 

g.  s.  scafhcrto,  gvegis.  N.  73,  t.TC.f  .7   .«:,  HERDO,  m.,  vcllus.    Slalder  führt   bie  J&Ctbc, 

HIRTI,  r/i.,  ^ irte, /ya^/or,  goth.  hairdeis,  an-  JPjärbe  als  ein   im  berner  Oberlande  gebräuchll- 

gcls.  hirde.  ches  Wort  für  Schaaf  oder  Ziegenfell  an. 

n.  s.  birti,  pastor.  K.  2.   O.  V.   20,  32.   T.  der  herdo,  vei/us.  N.  71,  6.  ^ 

133.  152.  Sg.  iU3.   opilh.  Ja.  custos,  ; : //oäuiM  ^,,0  t «Äj^ti^ 

Gh.  1.  2.  3.                          f       I  HORl   (Ist  cusfos?  cfirarä?  tn  vergleichen?  doch 

hirdi,  pastor.^l  K. '  -niiujiijxi  .^  .u  ^^^j^    j^^^^,  gj^eilet  wohl   dagegen),    ».,    J&ort, 

hirte.  Mcp.  N.  4ö,  15.    '^'»'' «'^    ^  ecf)a$,  goth.  huzd,  angels.  hord,  thesanrus, 

g.  s.  hirtes.  K.  2.  ;•      ■       't^^y/^-^V^-'^  J.  tf.  horte,  thcsauro.  Frg.  7.   15.        ;.  .    ,    . 

fl.  J.  nirie.  iio    ii.                                   ^  t     i  a./?f.  bort,  fhesauros^  Is.  3,  3. 

ö.  j.  hirli.  K.  1.  T.  44,  1.  161,  2.  orl  .\^ A*  ,.,,,,,,,»,,, ^          i     u      j         ./ 

1  •   .      Tvr    -o    I    4n/-    /i    r%'  fff    a*  GAllLR IJAN.  anfiiels.  hordan,  inesannzore^ 

birte.  N.  /3,   I.  106,  41.  D.  lll.  84.  ,,                        .,      .      .i                              1  • 

»  u:    t      rr   ^    i    am    A    £\  i    io    1     1^  (daz    CT   SO    Uli   Hl    eihurtc,    so   crs    hi- 

n.D/.  hlrta.  1.  6,  1.  217,  4.  O.  L   12,   1.   13,  ^    ,      ^^      ,^    „.    ..^^^%  ^          '    . 

4     <A   Ol    OQ  Q    II  o    ir    Tvr    I  dorfte.  D.  III.  100)^"     ,>*   .i 

1.  16,  21.  28,  9.  IL  3,  15.  N.  u  ps.  gr.  -^  ,y  ^r. ,  ^^^  1 

hirten.  Mos.                 :iv  Cl  -«^^ '-*-i^^*'' ui^Tvirp      ^„   ^  ,'.             .^      , 

ff.«/.  Inno.  Rb.  iNe.  Wm.  1,-i.l.^.i  .V\  .n  HUKl,    .^urbc,   er«/...     M.t  cratis?   oder  m.t 

u-    1      TV      ir  herta,  birti  zusammenhäni^end?                     f 

nirte.  iie.  11.  '                  •     i      i-.    ^^      ao-»                   *• 
?  «7  K'^f:.,    »^p    A    ^    n    ir    *?    40        Ifili^W      ^*  ^'  hurt,  craticnla,  b,  \\n.  2J2. 

7  1-   *      IV    n    ir                      .     '-           I  hurd,  crö/jj.  \Vn.  33o5.  eo/a^fa.  Prud.  3. 
fl,/t7/.hirta.  IN.  67,  15.    .  .  -^  .mv^_>u  .  nwni  ,        ,'      ...             ,,;       .^^ 
'                                                    •                1'  .      I.      ^  hurde,  Iwurna,   vVn.  4oü. 
SCAFHIRTE.  Cr.  \          "  "■  --' '-"••■•  ^^^  ^,  -,.  h„,t,  ^,„,,„,.  p.  II.  317.          '^^"«^  •' 
SCAF1^RT.  Tr.     >,  m.,  opi7/o,  ©(^aaf^trf.  „,,,/,  |,urdl,  ci-n/«?.?.  VG.  2.                -f'^^'  .  , 
,   SCHAl'  IHR  n.  7a.>  a./>/,  hurdi,  pontes  (et  propagnacula).  VA.  IX. 

1    SUINHIUTE,  m.,  ©d)nj«jn()irt,  4«6wfc«*.  Cr l"0.  wV/<?«f   Bib  /     '•' 

IIIRTIIIUITA.  ,.    ..              ■             '        ■                '»t\.to 

.      HIRTniElMSTET-.^a:»»MUt9t*a.,-  HüRtjÄN  s.  HORT.'ii-'«^"''«^ 

HIRTITASCA.                                         .uAi>:k  '  '   ^ 

HIRTERE,  m.,  ar/we«/ar«W.  Wn.  460.  .„>,,.»  HERDIGA,  Ortsnamen. 

HIRTLiH,  ^IrtUd), /wi/or«/«j.    ,a\V»»nttW.w3  O  «»inlnil  .i,.»') 

a.*./.hirtlihha    chiuW ^xn,pas^oralem  RERTINGA  (a.  pl.),h,Toes.  Mcji.;  cf.  HART. 

pcram,  Rb. 

rf.  ;,/.  in  hirtlihhem.  R.               |    (sie-  HERDAR,    golh.    hairlhra,    visccra,    angels. 

-...•iJi,      in  hirlIlhen.MP..R.b.l.2.)tin)m  ha>rdhan,  /«//t///«.      »« -> 

pastoralibus.\                    .       ..  ^^^^   herdercn:    in  lierderen    nuizegofün 

II1RTIL6S,  ^trtlo^.                            *      '  (extnmm  viscern  Inqnebanlnr).  Mcp. 

hirtilosa,  petulans  (luxus).  Prud.  1.  INNIIIERDER:    dei    inniherder    (innadirhir. 


Digitized  by 


Google 


1031 


UAREA. 


^ARfc— HABM. 


1033 


Gc.  4.)  steht  über  humor  visf^rum  in  humor 
viscerum  ad  virilia  läbitur^  Gc^  5. 
SMALAHERDER,  in  inguine.  Gd.  1. 

HARFA,/.,  angels.  hearpe,  altnord.  harpa,  cy- 

thara,  lyra^  J&arfc.    Cf/JLLÄ.Ix  und  auXicti^. 
Auch  kommt  harfa,  als  puteal,  catasta  vor. 

1.   cythara. 

n.  $.  harfa,  plectrum.  D.  II.  317.  sympho- 
niacus.  Em.  31. 
harffa,  cÄi?/rj.  D.  II.  330. 
harpha,  chdys.  D.  II.  330.  F. 
^^a/^m</m  scillit   also   ein  lira 
aide  ei«  harph»^  aide  ein  er- 
ganum»  N.  J46,  1>. 
sih  thar  ouh  al  ruarit,  thaz  Or- 
gana fuarit, 
lira  iö*h  fidula  iob  managfältu 

guegäla, 
harpha  ioh  r^tta^   loh  thiiz^o 
g^uates  dohlai  O.  V.  23,  19Ä 
harfpfa,  symphonia,  Bib,  2. 
harapha,  chelys.  D.  IL  330. 
harepha,  cheiys.Ji.  IL. 330t.  . 
haraJfa,^5/ttr/ot;e/cytharhu8.Prud,l. 
(harfe,  cythara.  Id.) 
d.  S.  liarfun:    an  harfun  singen^   c^^i 

pe/*sonare.  Mcp.  23.^       . 
d.p/.  harphun,  tympanis.  Bib|  U  2/ 

harphun.  Mcp. 
O.p/. harephan,  samhiicas,  Eb, 
SALMHARFA,  ^PfaÜer,  psalterium. 
V  w.,^.  salmharphf,  sistrum.  SaL  1.  . 

a.  s.  salmharfun,  psaUerium.  Ib.  Rd. 
ö.p/.  salmharpha.  ßib,  7.  )         L 

salmharipha.  :MSr.      ,    v    uj^^a. 
8almhariphun.Sb.Bib.l.2.; 
HARFARI,  m.,  J&arfner/  angs.  hearpere. 
(^.  f.  harfcre,  cytharedus.  \A.J 
a.  s,  hat^iaßte,  cithqredtim.  Hd.     , 
a.jpLhatfeviffidicinas,  Ep.  2. 

2.  puiealj  caioßta. 

harfa,  puleal,  locus  ip  foro.  L.    catasta. 

D.  IL  325. 
harpha,  putealf  statua  in  forq.  Tr.  Hs. 

catasta*  D.  IL  325. 


hatSi^h^yaifßsißiiePt\geißufpoenaefPtnd,  V 
har^ph,f^i  f;a/<7|/r7.,Wfi../244.     ;n   .  .  . 
harapfa,  cafasiq*^  Bib: 

HARL  s.  KARL.  , 

I 

HARLUF,  HARLÜFA,  Udäm.  -  ist  t»  mit 

har  componirt?  oder  ist  P  Suffix?  Gehört  es  zu 

här?  oder  zu  faara,  harra?  öder  tu  haru?  (s. 

diese  Wörter).    Angels.  hdera  ist  ticium,   und 

cilicium* 

n.  s.  hailuf flicium.  Wn.  460.     '   -  *         - 

hai:luph,  yV/mV.  F.  1. 

harlufa,  licium.  Wn.  232. 

harlifß  v.  fiza,  licium,  h,  • 

harlefa,  Ucium.  F.  2,       . 

harlcua  (helina.  lis.)j  ßeßuenis.  Tr. 
d.  s.  harluua.  BIb.  10.  •    |   -i.  ^       r 

harloua.  Bib.  6.  13.  r 
11.0. /?/.  harlu'f.  Em.  19.  Sal '2.  Ih.i     ,... 

harluvi.  VG.  L  285.  T/'f"'' 

dp/,  heilnuim  (odfir  h^iliiuun). 
Aid.  2. 


heiluim.  Ald^  6« 


ilicii 
H 


'iciisfoldj. 
Hicher? 


HERLING,  ^frllng  i^üamey  seneda.  Tr. 
a.  pl.  herlihga,  4eneciai.  Tt.       ' . 

j  •  f 

.     .      .'  I  . 

HARM,  m.^,  nord.«harm,  dolor,  mo&öt^  angels. 
he  arm,  damnnm,  laesio,  ^ai^m.  Cf.  IlIRMjan 
und  wiederum  nord.  hara,  hiata,  a^gre  vitae 
fOgfre.  (Sollte  es^^uch  ein  a.i(^'.  barm  gegeben 
haben,  zu  dem  harama,  privatOA,  D.  II.  349. 
gehört?  oder  ist  h^rama^Ieleh  ar^ma,  arma, 
paiiperes?)  '  , 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
calamitas,  Bo.  5. 

calumnia.  Ra.  Rd.  Pa.  Ib.  T.  13,  18. 
contumelia.  Asc  1.^.  T.  125.  141.    . 
aerumna.  Pa.  Ra.  gl.  K.  ^ 
inrgium.  Pa.  gl  K. 
injuria.  Can.  3.  T.  109.  ^ 

mit  harmu  giuueigitCi  contumelia  äffectos. 

T.  125. 
ni  tuon  ih  thir  barm,  imurianu  T.  109. 
ze  härme  cbamen^  in  calamitat^m.  B4.  5. 


siu 


Digitized  by 


Google 


1033 


HARMO. 


HIRM— HERMUNDUL.     1034 


sia  zalatun   siu  io  ubar  dag,    tliar  ix  in 

theru  uuagun  lag, 
iah  anan  themo  barme  theru  muater  zi 

härme.  O.  I.  20,  14. 
ah  ze  barme,  o  uefas!  ßo.  5. 

Form  und  Flexion  (s.  auch  harmscara  in 
SCARA): 
n.  5.  barm.  Pa.  gl  K.  IIa.  Rd.  Ib.  Asc.  1.  3. 

Can,  13. 
d.  s.  härme.  O.  I.  20,  14.  Bo.  5. 
a.  s.  barm.  T.  13,  18.  lOü,  [iL 
i/i5/r.harmu.  T.  12ä. 
HARMQUITI. 
HARMSCARA. 

HARMJA>J,  HÄRMEN,  I; armen. 
p.  a.  barmanti,    rapiäus    (rabidiis?).     Ic. 
Hieher? 
«./?/.  h  a  r  m  e  n  1 0  n,  cnlumniantes, T.  32,2. 
HARIMENTLIHHO,  injuriose.  Pa. 
GAHARMJ.\N. 

(er)  kaharmit  (kibirmit  gl  K.),  obiur* 
gat.  Pa. 
HARMIDA,  /.,  calamitas.  Re.  8^.^394. 
g.  s.  hermido;  oderg^«. /?/.  (von  hermid?)? 
hermido  ginoto  iob  uuenagheiti 

thrato, 
uuaz  mag  ih  zellen  thir  hiar  mer, 
thes  ist  iher  dag  al  füllen   O. 
V.  1J>,  29. 
HARMISÖN. 

(ih)  harmlsota.  Mf.  Sb.  Bib.  1.  Kcalumma* 
harmsola.  Bib.  7.  '     tus  sum 

(qncmquam), 
(er)   harmisota,  calnmniavit*  Bib.  6. 
(sie)  barm  ISO  tun,  calnmniabanlur  (calum* 

ninni).  M/.  Bib.  1.  2. 
/7.  a.  n.  a,  p/.  harmisonta,  cahimniantes.  Le. 
HAR31ISAL,  «.,  nord.  hcrmsl,  liuctus. 

d.pL  hermesalim,  ernmnis.  Wm.  1,  5. 
HARMOLT,  n.  pr. 

HARMO  (hiervon  Jg)ertneltn),  m.,  mygale. 
harmo,  migole.  L.  A.  Bib.  5.  7.  Tr.  Wn.  232. 

cameleon.  Bib.  10.  11.  13. 
haramo,  mlgale.  Ma.  Bib.  1.  9.  12.  Zf.  1. 
barm,  migale.  Bib.  4.  6.  VVn.  460.  Em.  31.  32. 

Zf.  2.  ' 

IV. 


HARMIN,  migallnnm.  Em.  31. 

HARMEUN,  «.,  J&ermclin,  wigale.  Wn.  460. 

(auch  migalinnm  wird  in  Wn    460.  mit  har- 

mel  in' übersetzt). 

HIRMjan. 

(er)  hirmet,  <7//iV.?r// (sines  loscnnes).  Org. 
(sie)  hirmdon,  conquieverunt (paululumj, Mop. 
GAHIRaiJAN. 

fnf.    gchirmen.  N.  75,  9. 
(er)  Jkihirmit,  ohjurgat,  gl.  K.  gehört  wohl 
nicbt  hiehcr;  in  Pa.  steht  kaharmit. 
(sie)  gehirment: 

er  (Gott)  egot  in  uudc  tuot  daz 
sie  gehirment.  N.  ö7,  8. 
(er)  gehirmeda  imo,   der  er  gehirmen 

ne  uuolta.  ]N.  75,  9. 
(ih)  gabirmti: 

ni  gabirmti,  non  suhsisterem»  Ja. 
ÜNGAHIRMIT,  p,  p. 

ungehirmet,  importiina;  sumeliches  na- 
Iura  so   ungehirmet  ist,    taz   er  sih 
fertate  nmbe  armote.  Bo.  5. 
fu  s.  m.  ungehirmder  (strites)  (inquiesj 
Bo.  5. 
UNGAHIRMI. 

sine  slage  uuaren  uugehirme.  Cdg. 
UNHIR3Iia 

d.s./.  in  unhirmigero  spuole,  anhcfn 
celeritate.  Mcp. 
UNGAHIRMIGÖN,  insolescere. 

€0  modo  minime  posse  per  licentiam  inso- 
lesccre^  ungihirmigon,  anitnum  hnma- 
num.  D« 

HERMINO,  n.pr.   Cf.  ffiMIN,  HARM  und 
HARMO. 

HERMINOJNes,  HERMIONes.  Cf.  IRMINf 

Manno  Ires  filios  assignant ,   e  quoruni  nomi^ 
nibus  proximi  occano  ingaevoncs ,    medii  her- 
minones,  ceteri  istaevoncs  voccntur.   TG. 
hermioncs,  quorum  (parsj  suevi,  hennunduri, 
chatti,  cheriiscL  Plin, 

HERMüNDULl,  deutsches  Volk.  Aul.  Gell.  Cf. 

HERMUNDURI. 

[67] 

Digitized  by  VnOOQlC 


1035    HERMüNDüR— HÖRN. 


HÖRN. 


1036 


HERMUNDURi,  deutsches  Volk.  Tac.  Plin.  Cf. 
hermuniuli  bei  Aul.  Gell.)   Cf.  IRMIN. 

HARN,  J^atiti  urina.  / 

n.  *.  harn,  urina.  Ue.  P.  1.2.  Tr.  Wn;460.  (Id) 
a.  s.  harn,  urinam.  Bib.  2. 

UERNisawa,  Jjerjfau,  OrUnamen.  837. 

HIRNI,  Tl.,  Jj)Jrn|  nord.  hiarnl,  cerebrum.    Cf. 

HÖRN  und  sa^skr.  siraf,  caput.  . 
n.  $.  hirni,  cerebrum*  Prud.  1.  Tr.    cervellus. 
Sg.  242.  913. 
hirne,  cerebrum.  Em.  21.  Wn.  460. 
d.  s.  hirne.  D.  III.  44. 
fflRNlWüTO,  HIRNIWOTIGER. 
HIRNIREBA. 
HIRNIBOLLA. 
HlRNttT:L. 
HIRKISCALA. 

ARHIRNJAN  (er^lrnen),  excerebrare. 
(er)  erhirnet,  excerebrat  (canem).  Nh. 
(er)  irhirne,  excerebrct  ( canem J.  Sb.  Bib. 
1.  2.  5.  7. 

HQRN,  n.,  J^orti/  sanskr.  sringa  (cornu  und 
cacumen  montisj,  gr.  xsqou;^  lat.  cornu,  keltisch 
carn  (cf.  xolqvov^  rrti;  aaXjctyya  bei  den  Galatern, 

Hesychius,  und  CARNi,  CORNAVIi),  goth. 

haurn,  angels.  hörn. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 

cornu  (Hörn  am  Kopfe  und  als  bildlicher  Aus- 
druck). Pa.  Ra.  gl.  K.  N,  21,  22.  74,  11.  91, 
11.  Mcp.  Bo.  5.  VG.  IL  395.  T.  4,  14. 

cornu  (Hom  als  Blasinstrument).  Wn.  460. 

iuba.  N.  46,  6.  80,  4.  94,  3.  Prud.  I.Mpc.  Mi;. 
Bib.  1.  2.  5.  Rb.  Ps.  2.  VA.  11.  313. 

salpix.  Sg.  242. 

sistrum.  Mcp. 

Promontorium.  VA.  VII.  289. 

er  sah   \z   thar   uuernon  in  bramon   mit 

•  then  hornon.  O.  II.  9,  60. 

hörn  thes  kruzes.  0.  V.  1,  19. 


hörn  sines  Ihites.  N.  148,  13. 

hom  minero  heili.  N.  17,  3. 

%\  uns  riht  er  hörn  heiles  nales  fehtan- 

nes.  0.  I.  10,  5. 
unser  hom  uuirt  irhohet  N.  88,  18. 
hoinde  daz  hörn.  N.  74,  5. 
ne  heuen  iuuuer  hom.  N.  74,  5. 
hörn,  cornu,  agmen.  Pa.  Ra. 
an  dir  triben  ouh  uuir  mit  hörne  unsere 

fienda.  N.  43,  6. 
hom  des  rehtes.  N.  74,  11. 
hörne,  cornu  (copiae).  Bo.  5. 
hom  driu,  ornas  ires  (habet  cadus).  Pa.  gL  K. 
hörn,   claustra  Pelori   ( Promontorium  J.  VA. 

111.  411. 
hörne,  pachpio  (promontorioj.  VA.  VII.  289. 
mit  hornoy  aere.  D.  II.  341. 
hörn,  curva  aera.  Prud.  1. 
daz  himilisc  hom  (tubaj.  Em,  33. 
plasout  mit  bornu.  .N.  80,  4. 
sie  blascnt  iro  hörn  thar.  O.  IV.  7,  41. 
singent  mit  hornu.  N.  80,  5. 
daz  lutreista  hörn.  N.  46,  6. 
in  bornum,  in  tubis.  Rb.  * 

thaz  ist  ouh  dag  horncs  ioh  engilliches 

galmes.  O.  V.  19,  25. 
finf  fingere  mit  borne,  daz  born  sint  die 
negele.  D.  Ilh  44. 

Form  und  Flexion: 
ii.a.^.horn.  Pa.  Ra.  Em.  33.  Prud.  1.  O.  I.  lÖ,. 
5.  IV.  7,  41.    V.  1,  19.  T.  4,  14.  Sg. 
242.  Bo.  5.  Mcp.  N.  17,  3.  46,  6.  74, 
5.  88,  18.  91,  11.  148,  13.  Nz.  Wn.  460. 
D.  m.  44. 
horin.  N.  80,  4. 
hören.  Nz.  IL 
g.  ^.  hörn  es.  Rb.  Mx.  Bib.  1.  2.  5.  0.  V.  19, 
2&V  Mcp.    In  gl.  K.  ist.  cornu,  agmen 
mit  hom  es  übersetzt 
d.  s.  hörne.  Ps.  Uv.  Bib.  5.  VA.  VII.  289 
VG.  IL  395.  0.  IV.  26,  2.  Bo.  5.  N. 
43,  6.  80,  4.  D.  HL  44. 
instr.   mitJiornu.  N.  80,  4.  5. 

mit  horno.  D.  IL  341. 
n.a.pl.  hom.  Prud.  1.  Pa.  gl.K.  Nh.  N.  17,  3 
D.  lU.  31. 


Digitized  by 


Google 


1037 


HÖRN. 


HÖRN. 


1038 


horin.  N.  74,  11. 

hören.  Bo.  5. 
g.  pl  horno.  VA.  IL  513.  N.  Ü4,  3. 
d.  pL  hornum.  Rb. 

hornun.  Bib.  1. 

hornon.  0.  11.  9,  60.  83. 

hörnen.  Mop.  N.  21,  22.  68^  32.  97,  5. 
WIGHORN,  n„  ©c^laci^tt^orn/  clasdcum. 

n.a,vL  üuichorn.  VG.  II.  539.)       , 

.   .  n    11    Q^ir;  '  classica. 

wichorn.  D.  IL  345.       ) 

LUDIHORN,  n.,  Bisirum.  D.  IL  344.  Hiuus,  D. 

IL  335.  342. 
(BLACHORN,  XU\ttt)Oxni  atramcntarium.  Ih.; 

In  Id.  auch  hörn  in  diesem  Sinne  ) 
HERIHORN,  w.,  ^ttx^pxwi  classicum. 

herihorn,  classicum.  Prud.  l.  Tr.  lituns,  D. 
IL  335. 

herhorn,  tnha.  Wn.  460. 

herehoren,  classicum.  D.  JI.  313. 
TINCTAHORN,  w.,  5inte{)orn,  Xintfaß,  ai'ra- 

meniariunu 

tinctahora  M.  Em.  26. 

tihctihorn.  Sb.  Bib.  6.  7.  lO.i 

11.  13.  Tr.  f,  atramenta- 

tinchtihorn.  Bib.  1.  2.        f  rium. 

tintihorn.  Bib.  4. 

tintehorn.  Bib.  5. 
BUOHHORN.  BUCCHIHORN.  RLMANESHQRN 

(Bergnamen.) 
HORINBAH,  FUife-  und  Ortsnamen. 
HORl^L()S. 
HORNOBERO. 
HOR?iBLÄSO. 

H0R>G1BRUADER.  Higher?  cf.  ORNONGi^^. 
HORNTRUiMBA. 
HORNSCAL. 
HORNS'JLliHHAL. 
HÜRININ,  i^on  ^orni  comeus. 

n.  s*  n.  hurniner^  corneus.  Hs.^ 

g.  s.  /.  hurninen,  corneae  (tubae,  trura- 
hen>  Wb.  ft.,97. 

HORNAHT,  ^orntc^t/  mit  J^pxn,  comutus. 
Gehört 

orohti  mosci,  cormpes.  gl  K. 
hleher?  .      ., 

n.  s.  m.  hornahtSr  m&no.  Bo«  f^ 


hornohleo.  gLK.|(7:?^,  nalra, 
hornohtheo.  F^)       cornuta 
serpens. 
n.  s.  f.   hornahtiu,  cornigera.  Mop. 

hornohtiu  natara,  r^ra^^^.  Rb. 
Rd.  Ib. 
a*  s.  n.  hornohtaz  anasiuni,  cornutar^ 

fadem.  Rb. 
n. /?/./}.  hornahtiu:   atllu  auazer  sint 
hornahtiu  (föne  dien  bou- 
men).  Bo.  5. 
HÖRNEN,  ist  doch  wohl  als  verbum  zu  neh- 
men in: 

er  teta  hörnen  den  mdaen,  dedit  cor- 
ntia.  Bo.  5.? 
GAHÜRNIT,  Qt^ütnU 

ein  gehurnter  wurm.  Mos. 
EINHURNO,  7n.,  Cin^orn,  fRaiffoxn,  mono- 
ceroSy  rhinoceros. 

n.  s.  einhurno,  monoceros.   Sg.  242.   D. 
II I.  24.    rhinoceros.  A.  Bib.  9.  12. 
Zf.  1. 
cnhurno,  unicornus.  Sg.  242. 
einhurne,  unicorniiim.  VVb.  monoce- 
ros, rhinoceros.  Hd. 
a  i  n  h  u  r  n  e ,  rhinoceros^  Zf.  2.  Wa  460. 
ainhurn,  tf/»icori3£^.  Wn.  460. 
einhorn,  rhinoceros.  Bib.  5. 
g.  s.  einhurnen,  unicomis.  N.  91,  iL  D. 

HL  2£^.  rhinocerotis.  Ma/ 
d.  s.  einhurnen. 

ei 
g'.p/.  einhurnon.  N.  21,  22. 


einhurnen.jj^ 
sinhurnin.  '  ' 


\yunii 


ainhürnc.  Bib.  4.         \y^^^m^''m, 
dp/. einhurnoD.  N.  28,  11. 
EINHÜRNIGO,    ctufecrnjgcr,    unicomis. 
Em.  19. 
FARHURNO,  m.,  ©tjer^oriufler,  tanricomis. 
a.  s.  farhurnün,    taüricomem    (jovemj 
-  Prud.  1. 
ORNONGtfj,    naturalis  ßlius.  L.  rom.  4,  6. 
hieher?  cf.  altnord.  hornungr,  spurius,  an- 
gels.  hornung  sunu,  spurius,  adulierinus, 
HORNUNG,  n.  pr. 
HORNUNG,  4)ornun9,  getraor/  februarius, 
Hd.  Wn.  862.   Hieher?    et  das  obige  OR. 
NONGutf. 


[67-] 

Digitized  by 


Google 


1039      HURNICH —HORSC. 


HORSC. 


1040 


HORNUZ,  TW.,  J&orniß/  angels.  hyrnct,  cra- 
bro.   (horneiz.  Id.  Iiornit,  hornut  lli.) 
n.  s.  hornuz.  Sg.  242.  299.  Sal. 

,  crabro, 
scabro. 


1.2.3.  F.  Tr.  Ss.242.VG. 


f,  crabro» 


gubrt^ 
nes- 


IV.  245. 
horniz.  Wn.  460. 
hurniz.  Pr.  e» 
n.a.pLhovnazza.  Sg.  913. 
hornozza.  ib.  Rd. 
hornuzza.  BIb.  6.  9.  Zf. 
hornuza.Bib.  1.8.10.11.  13.f  n^^,  sca 
hornuzi.  D.  /  brones, 

hornuzir.  Ma,  Sb. 
ha^rnuze.  Bib.  4. 
hornuz.  Bib.  5.  7. 
hornoz.  Bib,  1.  2. 

HURNICH,  colonus.  F.  ist  vielleicht  BÜRING. 

HIRSI,  J&  t  r  f  e  /  millum. 

n.  s.  hirsi.  Mi].  Sg-  292.  Bib.  2.  4.> 
5.  7.  13. 

hirse.  L.  Tr.  ^,  milium. 

hirso.  Em.  31. 

(herse.  Id.) 
d.  s.  hirse.  D.  Ilf.  57. 
a.  s.  hirs  unte  ruobe.  D.  III.  57. 
HIRSIKORN. 
HIRSISPRIU. 
HIRSLANDA.  Ortsnamen.  Hieher? 

UIRSAUGfil,  J&irfaU/  Ortsnamen. 

[HIRSECH,  hispericus  (Fisch).  Id.] 

HORSC,  ^urti0/  rafc^/  mat^tg,  angs.  horsc. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
alacer.  Marl.  D.  If.  328.  Em.  12. 
celer.  Prud.  1. 
praepes.  VA.  V.  254. 
praeproperus,  Em.  19. 
volucer.  Prud.  1. 
concitus.  VA.  111.  127.  Gd.  U 
citatus,  Rh. 
promtus.  Rb. 
ganeO'  gl.  K.  Pa.  Ra. 
sagaoc.  R.  Em.  29. 


exerius.  Gh.  3. 

ngilis.  Pa.  gl.  K. 

diu  horsca  uart,  cnrsus  vohtcer.  Prud.  1. 

frela  concita,  horscun.  VA.  III.  127. 

ventos  Icves.  horsca.  D.  IL  348. 

Form  und  Flexion: 
horsc.  R.  Ra.  Pa.  gl.  K.  Em.  29- 
n.  $•  m.  horsker.  Rb.  Mart* 

horsco.  VA.  V.  254     ' 
horscho.  Gd.  1. 

horsgo.  Pa.  gl.  K.  (agilior,  kann  auch 
adverb  seynj 
n.  s.  f.  horsca.  Prud.  1. 
d.  s.  f.  horskeru.  Em.  19. 
n.pl,  7/z.  horska.  Prud.  1. 
n.pl.f>?}ioxsito,  properanda  (pcrlcula).  Prud. 

1.  4.  kann  auch  adverb  seyn. 
n.pLn,  horschiu.  D.  11.  32S. 
(7.  p/.m.'horsca.  D.  II.  348. 

horske.  Gh.  3. 
a.pLn,?  horscun,  concita  (frela).  VA.II.  127.; 

kann  auch  m.y  f.  seyn. 
Superlativ. 

n.ph  ho  rs  eis  tun,  promthsimL  Rb. 
HORSCO,  Adverb,  rafc^,  mut^iflj  et  auch  n. 
s.  tn.  und  n.plf.  von  HORSC. 
horsco,  cito.  N.  36,  2.  108,  23. 

ociiis.  Ic.  , 

extimplo.  gl.  K. 
rapiim.  Prud.  1. 
navitcr.  gl.  K.  Ra.  Rb. 
temo  die  heiligen  holtsint,  ter 
mag  horsco  gebeton.  Ru. 
horsgo,  extimplo.  Pa. 
horscho:  martyrcs  irliten  horsco  mortem 

corporis.  N.  9,  16. 
80  horsco,  quaniocius.  H.  19. 
f ilo  h orsco,  quaniocius.  M.  30. Gh.  1. 2. 3. 4. 
daz  so  (sa.  Bib.  1.2.)  uilo  horsco,  ei/ ^i^m 

celeriter  (uenirentj.  Mz.  Bib.  1.  2. 
Comparallv :  > 

horscor,  ociu^  (darbent).  Bo.  5. 
h  o  r s  c o  r,  matnrius  (se  profecturumJ.^lh.  Sb. 
horscor,  maturius  Cgenti  nostrae  propi- 

tiiim  Jieri).  Mip.  Bib.  1.  2.  7. 
horscor,  quaniocius.  Ic 
horskiro,  agilius.  tla. 


Digitized  by 


Google 


1041 


HORSC. 


HARST— HÜRST. 


1042 


HORS€0.   HORSCEO.   HORSCAN.    HORS- 

GIPsI.  HORSCOLF.  HORSCWLN,  ».  pr. 
ALAHORSC. 

/i. /?/.  alahorskcv  a/^^rip^«  Em.  12. 
UNHORSC,  iners.  R.  K. 
HORSKi,  /.,  solertia. 
n,  s.  horski,  soler tia.  R.  Em.  29. 
d.  s.  horski,  indiistria.  K.  27. 

horscl:  ^1  deru  horsci^  ad  com* 

pendium.  Bib.  2.  7. 
horschi:  zi  tlero  horschi,  ad  com- 
pcndiuin.  iM^, 
fl.  $,  horskii,  industriam,  K.  28.    *  ♦'^ 

UNHORSKi,  /.,  iWr//a.  *'  ** 

un horski.  Ha.  j 

uiihurski.  gl.  K.  Pa-j 

IIOKSCLIII,  prointits,  strenuus, 
d,  s.  m,  horsgllchemo: 

loh  il  iz  10  irfullen  mit  horsf^- 
l  i  c  h  e  m  o  u  u  i  1 1  c  n.  0.  V.  1 5,  8. 
fl.  s.f.  horsglicha: 

thicio  thaz  iruuellent,  thaz 

SIC  thaz  gizeilent, 
sar    in    horsglicha    Frist    so 
uuaz  so  in  gibotan  ist.   O. 
V.  8,  10.  , 

HORSCLillO,  Adverb.    " '^ 

horsclihho,  naviter.  R  Sg.  913, 
horscllcho,  strenue.  Ic. 
horslicho,  strenue,  agilUer,  Or. 
HURSKIDA,  /. 

</.  s.  in  hurscidu.  Ri     .  .^    ,. 

in  hursgido.  A.  \ 

mit  hursgidu   giuueizent.    0.  V. 
23,  168.  ,„,;.,,i 

GAIIÜRSKIDA,  /. 
,  .     d.s.  ioaekehuxsk'iAvLy^iKercitiis  (tmsj. 

■  '.,,-     vp.  4.;r,  •„;  ,,,;■-•; 

HÜRSCJAN,  exercercy  properere.  ^^  ,i  ,v> 
(er)  hursgit: 

uim   gouma    thcra    dihta,    thaz 
hursgit  thina  drahta.  0.1.1,18. 
p.  a.n,  s.  m,  hurskenter,  exercens.  Rd. 
GAHLRSCJAN. 
Inf,  gihurscan,  exercere.  Bl. 
■  .^K       zi  gahursganne,  exercendL  Rb, 


(er)  kiburlsta,  proriy)r7  se  gtadß  citato. 

D.  IL  321. 
imp.  s.  kehurscfae  dina  cbumft  N.9, 20. 
p.p.  gahursgit: 

n.  s.  Th  kihurstaz,  cUaia  (jpoenaj. 

Prud,  1. 

n^pL Hl.  gihursgte  birua.U^uir  zi  go- 

tes  ihionoste;  Q.JI.  6^55. 

d.  pL  kihurstem,  exercitatii.  Rb. 

ERUÜRSTIÜ,  p.  p.,  n  a.  pl.  n.,  proper  ata 

(vestigiaj.  Ar.  4. 

HARST,  HARST A,  JP)ar(l,  angs.  herst,hear- 
ste,  cralicula,  frigidorium,  sariago,  rogus,    2^X1 

HAKl?  cf.  hartjan,  gärten  und  röflen,  und 
oberdeutsch    ^arfd);    durus,   rigtdus*     S.  auch 

HURT. 

n,  s»  harst,  cratlcnla,  Wn.  460.  frigidoriuuu 
Wn.  460.  pira.  Tr.  rogus.  Tr. 
harstda,  crates.  L.     . 
harsda,  craticula.  L. 
g,  s.?  d,  s.?  n.  pL?  harstan,  sarlicorae.  Em.  18. 
a.  s,  harstiun,  fannun,  sartaginem,  Em.  IS. 
HARSrA,  HARS T[, /, //7,r«ra. 
ß.  s*  harsta.  Gc.  8J     -  . 

harsti.  Gc.4.)'^"^'''*^  '^''^^''> 
GAIIARSTIT, /r/^«5.     Cf.  angs.  hyrstan,  fri- 
gere,  hierstinge,  frixura. 
giharstit,    girouptan,    frixam    similam. 
Bib.   1.     giharstit,    giroupit,    uuirdit, 
frigetur.  Bib.  1. 
kihcrstit  uuirdit,  yr/^-^'/Mr.  Rd. 
geherstit,  (sunilamj  frixam.  Bib.  2. 
a.  pL  m*   geherstida    stcccun,  peracutas 
]!•..!      sudes,  SC.  ;   y 

HORST,  Jgjor)?,  angs.  hurst,  Silva,  frutectum, 
Cf.  HURST  und  gorff. 
LiVNGOISHORST.  HOHENHORST.  MICHILAN- 
HORST.  Orlsuamen.  ,.:  ^t%%ni\- 

HURSl,    V.  spreidach  t;.  strubechaech,  ra^ 
bus.  Hd.  —  Cf   angs.  hurst,  silva^  frutettnm, 
und  unser  .^orfl  (=  gorfl?). 
hursti,    cristas    (hirsntas  am  Hehney,  D.   11. 
339.  hieher?  oder  ist  es  bursti?    ü  9\h 


Digitized  by 


Google 


1043 


HARW— HERZA. 


UERZA. 


1044 


ONZENHURST/  GAMINrSHURST.  HOHEN- 
HURST.  MICHILONHÜRST.  Ortsnamen.  Cf. 
HORST. 

HARW,  ^««rb,  yw/w?r  (erst  im  12.  Jahrb.). 
R.  s»  m.  harewet  hunger.  D.  lli.  UU. 
(i.«.m.i». hatew«n  worte,  aspero  vcrbo.  Wb. 
a.pl.  m.  berwen-,  asperos  (casusj.  Wn.  1542. 
HARWJAN?  «der  HARWfeN? 

(sie)  harewent,  unsemftint,  exasperant. 

>Vb.  ps.  65.  • 
p.  a.  harvventiu,  exasperans,  Wb.  77. 

ARHARWJAN,  arharvv^n- 

(sie)  erbarewent,  nn^enftent,  exaspe- 
rant^ ^Vb.  67. 

HUR  WA  8.  HURIWA. 

HARZ)   HARZA,  Jj)örj/  res! na,  nord.  harpix, 
harpcis. 

n>  s.  harz,  resina.  Ja.  Ib.  Rd  L.  Tr.  Wn.  460. 
bitumen.  Ja.  gumm  / .  Pr .  e.  napta.  \ Vn.  232. 
flied  uhde  harz.  Mcp. 
harza,  resina.  Sg.  292. 
^.  s^  harze's,  resinae.  BIb.  1. 
HARZÜH,  ^ar|,iJe^. 

harzuch,  colojonia.  Tr.  Hs. 
harzöh,  /;f;r.  Sal.  4. 
harzoch,  pix,  Sal.  1. 
(hartzuchy  resina,  Zf. ) 
HAR20L,  ^ec^),  /?/>.     Ist  wohl    nicht  harz- 
oli,  mit  oli,  0.e(/  zusarnmcngesetzt.  ; 
g.  s.  härzoles,'  piäis,'  M'pc. 
rf.  tf.  harzole, /yjVy?."Älx.  Bib.  2, 
harzele, /;ic^.  Bib.  1. 
harcile,  pice*  Bib.  7. 
HARZIG,  ftarjig. 
^^.  harzegemo  sluche,  Aia/tf^iV^o.Mcp.lS. 

riKRZA^  Tikf  ^ttli  goih.  hairto,  angels.  heort» 
hiort,  nord.  hiarta,  iat.  cor^  sanskr.  hr'd. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
cor.  K.  7;  T.  36,  2.  Ha.  Rh.  Rc.  Sg.  242.  913. 
N.  4,  &  Wn.  460-.RIq>.  V.  E.  Is.  2,  3.  Pa. 
Pn.  gl.  K.  Ho.  H.  2,  Erg.  13. 
die  iro  heirza  gereinent.  WnQ.^2,  17.. 
die  iro  hersa  getttoteaont.  Wm.  4^  14. 


daz  siro  berza  iz^  lertin.  O.  IlI.  26,  10. 

z\  berzin,  cordi.  VA.  IX,  616. 

mit  herzen  filu  seren.  0.  V.  20,  113. 

in    iro    herzen    dir    hereberga    machest. 
Wm.  1,  7. 

herteem  herzin,  duris  corde.  K.  2. 

fo4ie  herzen  chedent.  Na. 

toter  fone-herzen,  mcfriuus a corde^Js.  SOj  13. 

thie  ihar  subere   sint  in  herzon,    mundo 
corde.  T.  22,  13. 

föne  herzon  betot  N.  85,  ö. 

zi  herzen  gisleih.  O.  IL  5,  26. 

zi  herzen  gifiang.  O.  II.  9,  58.^ 

zi  herzen  quami.  0.  IL  12,  4. 

in  herza  imo  quami.  0.  IlL  2,  14. 

zi  herzen  er  mo  klebeta.  0.  IL  9,  37. 

lazze  in  herzen,  tardi  corde.  T.  227,  1. 

in  mines  herzen  brusti.  O.  IIL  24.  34. 

in  herzen  uuas  in  ango.  0.  I\^  12,  13. 

ahtonti  in  ira  herzin.  T.  6,  6. 

bihielt  allu  uuort  in  iro  hetzen.  T.  12,  9. 

in  herzen  haben.  O.  III.  24.  26. 

gisaztun  in  iro  herzen,  posuerunt  in  cordi- 
öus  suis.  T.  4,  13. 

in  herzen  erdu,  in  corde  terrae.  T.  57,  3. 

herza  des  nieres.  N.  45^  3. 
Form  und  Flexion: 

n.  s,  herza.  K.  p.  7.  Rb.  Sg.  242.  Sg.  913.  T. 
36,  2.  74,  6.  162,  I.  0.  I.  13,  4S.  22, 
41.  IL  8,  20.  11,  66.  III.  19,  10.  IV.  15, 
3.  H.  16.  N.  4,  5.  5,  10.  15,9.  21,  15. 
25,  6.  26,  3.  32,  21.  36,  4.  Wm.  5.  2. 
h^rze.  Wn.  460.  N.  IL 

g.  ^.  herz  in.  K.  p.  3.  7.  49.  Rb.  N.  30,  18.  74, 
».  80,  8.  91,  1. 
herzen.  T.  4,  7.  41,  5.  241,  2.  O.  L  18, 
53.  IL  4,  106  HI.  21,  36.  24,  34.  IV. 
7, '26;  Mcp.  N.  3,  5.  12,  4.  18,  9.  24, 
17.  36,  30.  37,  9.  43,  22.  Wm.  5,  2. 

d.  s.  herzin.  Kp.  K.  2.  4.  5.  7.  V.  E.  b.  2,  3. 

Pa   VA.  LS.  615.  N.  87,  IL  91,  1.  95, 

'       7.  96,  IL 

herein.  V.  Pn.  H.  2. 

herzen.  O.  L  12,  26.  13,  18.  18,  50.  19, 

12.  23,  27.  H.  1,  10.  3, 48.  13,  26.  IIL 

24,  46.  JV.  12,  13  26,  8.  T.  6,  6.  12, 

.9.  75,  L  2ä7,  f.  48.  121.  12a  147.  N. 


Digitized  by 


Google 


1045 


H£BZA. 


HERZA. 


1046 


4,  3.  9,  2.  12,  9.  14,  2.  16,  1.  30,  13. 
86,  5.  N.  II.  Bo.  5.  Wm.  1,  13.  5,  6. 
hercen.  Rc.  N.  11. 

herzon  (d.  pl.?J.  T.  22,  13.  N.  7,  11. 
a.  s.  berza.  K.  5.  Pa.  gl.  K.  Frg.  13.  T.  172,  2. 
O.  I.  2,  23.  4,  41. 15,  27.  18,  42.  22,  30. 
III.  2, 14.  11, 18.  18,  8.  0(L  Bo.  6.  N.  II. 
N.  5,  2.  16;  3.  25,  2.  26,  14.  30,  26. 
33,  19.  39,8.  41,  11.  45,3.  Wn».  4, 
9.  8,.  6. 
herci.  N.  II. 
R./?/.  herza  in:  thaz  siro  berza  iz  lertin.  O. 
UL  26,  10.  kana  auch  als  a.  s.  genom- 
men werden, 
herzun.  K.  p.  39.  T.  146. 
herzin.  N.  28,  2.  94,  5. 
herzen.  N.  21,  27.  24,  21.  43,  19.  45,  5. 
73,  20. 
g.pl-  berzo.  Nb. 

herzono.  Pa.  Ra.  gL  K. 
herzon.  Nh.  N.  36,  6.  84,  13.  100,  8. 
herzen.  N.  43,  22. 
d.pl.  her z<m.  H.  8.  T.  13,  19.  54,  6.  99.  145. 
Nsm.  N.  84,  14.  92,  3.  108,  30.  139,  2. 
herzen  (ist  nicht  .von  d.  s.  zu  unterschei- 
den). Cl  82.  O.  V.  20,  113,  T.  4,  13. 
N.  4,  5.  27,  3.  Nh.  IL  Wm   1,  7. 
hercen.  N.  IL  Wh. 
herein.  Pa.  i> 

a.pl.  berza.  Kp.  Pa.  gL  K.  . 
bferzi.  Ho. 
herce.  N.  IL 

herzun.  K.  7.  H.  19.  T.  2,  7.  106. 230,  4. 
herzen.  N.  7,  10.  18,  7.  28,  8.  32,  15. 

36,  15.  44,  6.  61,  9.  64,  8.  Mcp. 
herzin.  N.  103,  22. 
HERZUBIL. 
HERZARIHTL 
HERZNEZILA. 
UERZBLIDL 
HERZAGARAWI. 
HERZISUHT.  HERZISUHTIG. 
HERZASLAGOD. 
HERZRAD,  n.pr. 
AHERZER,  eacors.  Bib.  1.  2. 
ANAHERZI7 
anebercinen,  veoordem.  Sg.  292.    .. 


URHERZI,  excors.    . 

urherz,  ixcors.  R;  vecors.  Ra.  urhejcz  modi, 
vecor  animo.  gL  K. 

urbirzi,  excors.  Pa.  gl  K.  vecors.  gL  K. 

R.  s,  m.  urhercer,  excors.  Rh. 
UNGAHERZI.    Das  simplex  kommt  im  Angcls. 

alsheorta,  atdmosus,  hilaris,  vor. 

ungaherz.  R.        \  '. 

un  ei  herz.  Ra        /   '  ,  '  '  ; 

u  n  .     >f  dtscors. 

ungancrce.  Pa.     (      . 

unkiherze.  gL  K.) 

d.  s.  m.  ungaherzamn,  discordante.  K.  4. 
ARMHERZI,  bortn^cril^,  misericors. 
armherz,  misericors.  Frg.  41.  i 
«.  *.  m.  armhereo  (truhtin).  N.  110,  4. 
V.  s.  m.  armeberzer,' mÄter/cor«.  N.  85, 15. 
H.pl.  m.  armherze.  O.  H.  16,  17.  Ep.  can.  2. 

armherce.  La.  I.  I. 
UNARMHERZ.  P».  i    .     .     .        ' 

UNHARMAHERZ.  gl.  K.}?  ""»'*«"«»•*• 
ARMHERZi,  ARRIHERZlN, /.,  S5arM^er}id« 
ftiti  miscricordia. 

g.  s.  armherzin,  misefitordiae.  Is.  9,  3. 
d.  s.  armberzi.  N.  102,  4.  ' 
a.  s.  armherzL  N.  32,  5. 
g.pl-  armeherzinon,  misarieordiaruih.  N. 
24,  6. 
ARMIHERZIDA.  /,  misericordia.  IL  T. 

d.  s.  armiherzidu.  K.  4. 
ARMHERZLlH. 
armherzlich  keba,  elemosyna,  elemosy- 
nam.  N.  16,  1. 
BARxMHERCE,  /.,  misericordia.  \Vb. 

a.  s,  barmherce.  \Vb. 
ERBARMEIIERZi,  /.,  misericordia.  N.  143, 2. 
JRBARMEHERZEDA,  /.,  misericordia,  N. 
129,  7. 
UNBARMHERZI,  unbttfw^erjljj. 
R..$.  m.  unbarmberzcr.    ),    socprs.   Wn. 
umbarmeherzer.l46Q.  (stebt  un- 
ter den  Baumnamen. ) 
U?JCALIHHERCE.  Pa.    )(?),  disnntiUs  cordes 
UNKILIHHERZE.  gL  K-i  (sie). 

MILTHERZI,  mllb^frjfgf  miie^icors.  T.  32,9. 
n.pl.  m.  miHheTiei'miseridordes*  T.  22^  12. 
32,  9.  , 
REHTHERZI,  rectus  eöhlti    < 


Digitized  by 


Google 


1047 


HIRZ— HAS. 


HASA. 


1048 


d.pL  rchlh erzen,  rectis  cordc.  N.  111,  4. 

ä.pL  rehtherzen,  rectos corde.  N.  lOCb),  3, 

GAREHTHERZI,  recius  corde. 
d.pl.  gerehtherzen.  N.  96,  11. 
HREIKHERZI,  mundns  corde   (goth.  hrainja- 

hairtans,  mundi  corde), 

n.  pl.  m.  reinh erzert,  wundi  corde.  N.44, 11, 
PRAITHERZE.  gl.  KJ      , 
PREITHERZE.  Ra.     ) '  ^^^^^' 
GELEHERZl,  /.,  lascivia.  SI. 
HAlZHERZi,  /.,  furor. 

n^  s.  haizherzi.  Pa^     ^ 

heizherzi.  Ra.     ),  furor. 
heizherci.  gl.  K.) 

d.  *.- heizherzi,  furore.  Ib.  Rd. .^^ 
KAHlRZiDA,  Concors.  Rb. 
EBANKEHERZIDA,  samanune,  Concors  con- 

frregaiio.  K.  64. 
MISSAHERZIDA,  /.,  discordia. 

g.  s.  missaherzida,  discordinc.  Rb. 
ÜMPIHERZA,  precordia.  Ra.  gl.  K. 
FURHERZA,  precordium.  Tr. 
FORAHERCIDA.)  ..     t 

FURIHERClDA.i^''''^"^''^'^-^«- 
GAHIRZJAN,  Concor  dar  e. 

ksihivxe ^  -concordet.  K.  19. 
BIHERZ  JAN,  be^crjigcn,  rccordari. 

heherzete,  rrcordatus  est.  Wb..  108,  14. 

HIRZ  s.  HIRÜZ. 
HIRZjan  s  HERZA. 

JtxAÖ«    Ist  es  HA-S?  cf.  sanskr.  sA,  acnerey 

auch  HAK.  und  HAU5  ^^«^  ^"^  HAH. 

SANÖN. 

HASAN,  politi^. 

a.  s.  f.  hasiia,  venusiam.  Prud.  1. 
Superlativ: 

d.  pL  hasnistun,  politissimis.  Mart. 
HÄSANO,  adv. 

hasano  ^\X.^xi^  fahre  facta,  Rd.  Ib. 
HASANÖN,  HASANJAN;   cf.  hahsinon,   das 
vielleicht  hievon  nicht  abzusondern  ist 
(ih)  hasinon,  polio.  Sal.  1.  4. 
hasinun,  conlimiio.  Sal.. 3.. 


iiaso  CsicJ,  conlimto.  SaL  2. 

(er)  hasnot,  ßngU  putando  (vltemj.  VG. 

U.  407. 

(er)  h asno ta,  fingk  (premendo).  VA.  VI.  80. 

ha^sneta.  Me.  \ 

hasncta.  Sb,  Bib.  7.  >,  serravit. 

hahsiuote.  Bib.  5.    ] 

(sie)  h  asno  tun,  potihant.  VA.  VIII.  436. 

p.  p.  h'd^noiaz^.polittiw.  D.  II.  348. 

GAHASANÜN,  GAHASANJAN. 

(ih)  gihasini,  conlimiio.  D. 

p.p.  gahasanöt,    eliniale ,  congrue  (re- 

.^pondimusj.  Can.  13. 

n.  s.f.  pL  n.  ^WiiLSSLnoiixi^perpoliia.VvuA.i. 

gihasnetiu,  dolata.  Prud.  1. 

§•./?/.  gihasnetero,     gisnitanero, 

politornm.  Bib.  1, 

üiNGAHASANOT,  inpoUUis. 

unkihasanot,  inpolita.  Ja. 

d.  s.  m.  n.  ungihasanolein u,  inpollto.  Rf, 

d.  pl.  ungihasanoten,  inpolitis.  Rd.  Ib. 

ungiha^noten,  nngiscessoten, 

iwpüHtis,  non  roiundis.  Bib.  1. 

HASANUNGA, /:    .-. 

a.  s.  hasinun^a.  Bib^  10.  13.) ,.  .  . 

k«o:«„«         n-u    r  [iimiionem. 

üasjnungc.  Bib^  6.  ) 

GAHASANOTi,  / 

a.  s.  gihasnodL  Bib.  7.  \,  Unitionem 

g  i  h  a  Sil  e  t  i.  Mir.  Bib.  1 .  2  >  (comummet 

gihasnet  Bib.  5.  )   ßgnhis)^- 

HASINARI,  biralorcs,  qui  rcgias  scllas  com- 

ponnnt.  Bib.  10.  gehört  viel ieicht  nicht  hic- 

her,  sondern  zu  asinari,  asnari 

HASA,  j&afc,  Flufen.    Cf.  das  folgende  HASA. 

HASA  (?)  in  dem  mit  hriod,  SSicfc/  zusammen- 
gesetzten 

HASAREOD  (.^erriebni?),  Ortsnamen.    (Cf.  ba- 
sal.) —  Cf.  das  vorhergehende  HASA. 
Sollte  dies  Wort  auch  in 

HASANLANGARl,  Ortsnamen,  enthalten  seyn.  Ct 
auch  HASSI. 

HASEBERC,   Waldnamen.  MB.    Hi«her?    oder 
zu  ha so? 

IIASAGOWI,  ein  Gaunamen.    Hieher,   oder  zu 
haso? 

HASLN- 


Digitized  by 


Google 


1049 


HASO— HOSA. 


HÜ& 


1050 


HASUNGUN,  Ortsnamen.  Hieber? 
HASIGER,  n.  pr.  Uieher? 
HASUNWANG,  Orlsnamen.   Hieher? 
HESILIWANG,  Ortsnamen.  Hieber? 

'HASO)  m.,  4>flf(f  angels.  bara,  nord.  heri,  skr. 
sasa,  lepus,  —  (Altniederdeutsch  hase,  lepus, 
heseken,  lepusculus.  Id.)' 
n.  s,  haso.  Sg.  242.  913.  Bo.  5.  Wn.  232.  831. 
L.  Tr.  Z£  2. 
hase.  Wn.  460. 
n.pl.  hasen.  Hd. 
o./;/.Chasen.  D  HI.  71.) 

HASUNWANG,  Ortsn.  Hieher?  s.  mehrere  Orts- 
namen mit  ha s-  in  HAsA. 

HASINORA  s.  ORA. 
HESIN,  leporinus. 
hesin,  ieporiaum  (Feli).  Wn.  460. 

HASSO,  HASSUNI, «.  pr. 

HASSi,  HASSIi,  H|:SSi,  HASSIONes, 

JE>effenf  Volksnamen. 

HESus  (horrens  feris  aitaribtßsj,  Gottheit  der 
Gallier.  Lucan. 

HESSEhünt,  HESSEzoha  s.  HUNT  u. 
ZOHA. 

HOSA,  /.,  J&ofe,  caliga.    Angels.  hos,  calca- 
neumj  ht>sa,  caUgae. 
n.  s.  hose,  cßliga.  Wn.  460. 
n»a,pl.  hosun^  caligae.  Em.  32.    caligas.  Mx. 
Le.  Bib.  1.  2.  10.  11.  13.  periscelides. 
ßib.  1.  ciange.  F.  2.  ciangas.  Can.  1. 
hosas.  Sg.'292. 
h  0  s  i  n,  caligae.  Wn.  232.  caligas.  Bib.  5^ 
hosen,  ealigae,  Mon.  %.  ca%a^.Bib.6. 
WIBOHOSÜN,  pl  f.,  SSeiber^ofen,  perisce^ 
lides. 

n.a»pL  uuipohosun.  MT2.Bib.  l*%\9perisce'' 
uuibihosin.  Bib.  6.  \    lides, 

uuibi>bosun.  Bib.  7.  ^     /  perisce^ 
Haas. 
IV. 


LEDARHOSA, /.,  Eebcr^ofe^  etlefel,  ocrea, 
caliga. 
n.  s.  Icdirhosa,  ocrea.  Bib.  6. 

lederhosa,  cenarga.  Sal.  2.  3.  4. 
ledirhose,  ocrea,  Wn.  460.  cenarga. 
Sal.  1. 
R.p/.  lederhosun  v.  bainberga,  ocreae.  Tr. 
(angels.  Uderhosan). 
CHNEHOSA,  /.  (ÄitJe^ofe),  caha.  Wn.  3355. 
HOSOTRA(?),  ehnebosa,  calza.  Wn.  3355. 
(Zwischen  hosotra  und  chnehosa  ist  eine 
dünne  Stelle  des  Perganients) 
HOSANESTIL. 

HÜS,  n.,  Jg)au«/  angels,  altnord,  h&s,  domus. 

Sollte  es  mit  hiwjan  ^zusammenhängen? 
Bedeutung  und  Gebrauch: 

domus.  Sg.  913.  T.  44,  8.  C.  N.  5,  12.  gl  K. 
Pa.  Ra.  Rb.  Rc.  Mcp.  Org,  SyJ. 

cßsa.  Wa  460. 

aedes.  Rb. 

tabcrnaculum.  Rb. 
.  camera  (pastorumj,  Rb.^ 

iemplum.  N.  34,  7-  l^j  3.  74,  9.  Em.  12.  Rb. 
.    huus  za  petonne,  templus.  Sg.  913. 

gotis  hus,  iemplum  dei.  N.  47,  10. 

din  heiliga  hus.  N.  64,  6. 

hus  chuninclih,  domus  regia,  gl.  K.  Pa.  Ra. 

sueiglih  hus,  armeniale.  ^p  IL  35,4. 

hus  enti  hot  Os.  30. 

geuuunnen  hus  unde  husee»  N.  40,  4» 

za  huse,  ad  domum.  Pa^  • 

fon  huse  zi  huse;  T.  44,  7, 

ci  hus  ni  giladoda.  Co.  4. 

si  bat  in  ze.  hus.  D.  lU.  68. 

zi  sinemp  huse  qucmenti,  T.  96, 

quam  zi  hus.  T.  61,  2- 

ze  sinemo  hus  leitent,  N.  95,  8. 

maria  saz  in  husö.  T.  135, 

der  einluzzer  in  hus  isl.  N.  101,  7» 

in  hus  uuas.  T.  94. 

er  uuas  in  huse  simones.  T.  137^ 

in  miner  munter  hus.  Wni.  8,  2.    : 

Bcalc  ni  uuonet  in  huse  ze  euuidu.T.  131. 

in  husom^  in  aediius:  ^§kk^ 

genc  uz  fona  hus.  Mat 

zi  nemanne  uuaz  foh  sinemo  huse.  T.  147. 


[68] 

Digitized  by 


Google 


1051 


HÜS. 


HÜS. 


1052 


üzer  demo  gotes  hus.  N.  ll?,  26» 
uf  trus,  in  consisiorio.  W.  (oder  ufhfts.) 
hus  sincs  lichamcn.  O.  II.  11,  44. 
der  sparo  findet  imo  hus.  N.  83,  4. 
uuis  mir  scerm  unde  hus.  N.  30,  3. 
fon  huse  davides.  T.  3,  1. 
fon  huse  israhelo.  T.  44,  3. 

Form  und  Flexion: 
71.  S'  huus.  Sg.  913. 

hus.  C.  gl.  K.  Pa.  Ra.  Rb.  D.  II.  334.  Mcp. 
IN.  5,  12.  25,  8.  26,  4.  29,  1.  35,  9.  42, 

3.  61,  6.  T.  44,  8.  VVn.  460.  Org.  SyL 
O.  I.  lU  24.  V.  15,  5. 

g.  s.  huses.  Kp.  Em.  12.  gl.  K.  Rb.  T.  85.  117. 

0.  IV.  2,  20.  9,7.  III.  22,  5.  IV.  33,  33. 
V.  7,  2.  30, 14.  Mcp.  Org.  N.  25,  8.  29, 

1.  35,  9.  47,  10.  67,  13.  68,  10. 
husis.  Org.  N.  30,  11.  78,  l. 

d.  s.  huse.  K.  p.  31.  Rb.  T.  4,  14.  25,  2.  44, 

23.  56,  2.  96.  97.  131.  135.  137.  147. 

Pa.  gl.  K. 

hus.  Co.  4.  Bo.  5.  Org.  MaL  Frg.  3.  Wm. 

8,  2.  D.  HI.  68.  Em.  12.  N.  17,  7.  26, 

4.  41,  5.  42,  3.  49,  9.  51,  10.  54,  14. 
67,  8.  73,  3.  83,  5.  95,  8.  100,  2.  101, 
7.  117,  26.  T.  4,  9.  44,  9.  56,  I.  61,2. 
78.  94.  114.  O.  I.  14,  13.  II.  3,  24.  4, 
52.  II,  4.  111.  14,  52.  IV.  19,  55. 

ö.  s.  huus.  K.  p.  Is.  9,  1.  T.  84.  Rb. 

hus.  Pa.  Ra.  Rb.  Rc.  gl.  K.  T.  2,  11.  8, 

6.  43, 1.  Frg.  3.  Em.  33.  Oi^.  Mcp.  Bö.  5. 
Mat  O.  I.  4,  2(K  15,  10.  17,59.  IL  11, 
11.  III.  17,  3.  12,  32.  4,^43.  16,  2.  IV. 

7,  5S.  19,  31.  30,  10.  V.  10,  14.  11;  2. 
20,  74.  N.  5,  8.  29,  1.  30,  18.  40,  4. 
44,  II.  47,  14.  58,  1.  61,  7.  65,  13. 
83,  4.  Wm.  1,  17.  3,  2. 

n.p/.  hiuser.  N.  48,  12. 
g'pl  huso.  Rb. 

husero.  Wm.  I.  II.  1,  17. 

hiusiro.  N.  73,  20.  » 

hiusero.  Mcp. 

huisero.  Wm.  III.  IX.  1,  17. 
dpi.  husora.  Ja. 

huson.  T.  64,  5.  D.  III.  26. 

husun.  W. 

huse  reo.  N.  47,  4. 


hiuseren.  N.  44,  9. 
hiusern.  N.  44,  10^ 
a.ph  hus.  Rb« 

hösir.  N.  47,  14.  74,  2. 
huser.  Wm.  1,  5. 
ALTARIIÜS,  n.,  mtat^auif  sacrarium. 
'  (alterhus,  sacrarium.  Id.) 
ALMÖSINIIUS,    n.,   9l(mofeit^att«j    xenodo- 

diium.  Tr. 
AMUAHTHUS,  n.,  «mf^au«,  officma.  Ic 
IWHÜSI  (pl.J> 

d.pL  inhusun,  peneiralibus*  Bib.  1.  2. 

Inhusln,  adiiis.  VA.  II.  351. 
a.pL  inhusi,  gengi,  metiios  tractus.  Pn^d.  1. 
inhuse,  aäiius.  D.  11.  328. 
ÜMBIIICSI  r/'/-> 

umpihusi,  receMis.  Prud.  1. 
jf. /i/.  umpihuso  (umpihuosi.  Bib.  7.),    v., 
opasono,  domatuiu  (ßUulasJ.    2^. 
Bib.  1. 
OBIIIUS,  domata.  Bib.  6. 
OBEZIIUZ,  n.,  OH^(X\xi^  pamariam.  Sal.  1. 
ÜFIlCS,». 

ufhus^  triclinium.  Ib.  Rd. 
üfhuse,  Solarium,  coenaculum.  Ild. 
üfhus,  in  consisiorio.  W.  Hieher? 
ufhus,  solaria.  Tr.  cardines.  gl.  K.  Ra. 
WEBEHUS,  n.,  SQtht^ani,  texlrina.  Tr. 
WiGHÜS,   n.,  jtampf{^aui,  propugnaculum, 
iurris. 
n.  s.  uuighus.  Wm.  4,  ^'J    ^      • 

uuichus.  Wm.  HI.    )* 
d.  s.  uuighuse.  Wm.  4,  4. 

uuichus.  Wm.  III. 
a.pl(?J  uuihhus,  propugnacula.  D.  U.  335. 
WlHHüS,  n.  {,^ü\i\iCi\xi)y  sanciuarium. 
u.  s.  uuihhus,  sancluarinnu  Nm.  II.  sandi- 
ficationem  (iniraviij.  M^.  Bib.  1. 2. 10. 
statuarium.  M.  31.  Le.  1.  2.  3.  fest t- 
hulum   Ein.  31. 
-wibhus.  Bib.  13. 
uuiebus.  Nrn.  N.  82,  13. 
wichus.  Bib.  6. 
uuikhus.  Bib.  11. 
a.  s.  uuiehus.  N.  82,  13.  88,  40. 
c/.p/.  utiihhusun,  ad  donaria.  VG.1II.533. 
WUllDHÜS,  /!.,  sancluarium. 


Digitized  by 


Google 


1053 


flÜS. 


HÜS. 


1054 


uuihidhus.  Gc.  4. .  ^       . 

wihithus.  Bib.  5>.  \ 
WATHÜS,  n.  (©ewattb^u«),  vestianum.  Tr. 

d.  s.  uuathuse,  vesiiario.  K.  55.  58.  . 
WAFANHÜS,  w.,  ffiaffen^au«/  armamenta- 

riunu 

uuafanhus.  Mtj.  Sb.  Bib.  l.  2.  8, 
'    1    u  u  a  f  f a  n  h  u  s.  Mf,  . ,, . . 

uuafinhus.  Bib.  5.  7.    ^  .:  .|.      l  ,ormamf/i- 

>vaffinhus   B!b.  6.      ,     .-i;:i'      (    iarium. 

wafcuhus.  Bib.  5.  13.      •  ^    iu     \r     .  -^ 

-walnhaus.  Bib.  4. 
WINHUS,  w.  (uuinthus  bei  Doccn  ist  so  nach 

dem  Codex  zu  verbessern),  SBeiti^auiJ/   ca- 

navn.  Sab  1. 
WARTIlCS,    77.    (Sffiart^auiJ),    cusiodlarJum, 

iheatruin, 

w.  ^.  uuarthus,  custodia rinm.  D.         ^ 

d.  s.  in  uuarthus,  i«  fhentro,  Org. 
LANCHUS  (?  cf.  TRAKCHHÜS),  propolas.  Zw. 
RAUHHÜS,  w-,  5iauc^^aui?,/«marmm. 

rohus,  tholus^  est  in  medio  templo.  Sg.  292, 

rouhhus,  iholtis.  Ka.  fumarium,  UX,  1.  //*- 
car,  Pr.  t 

rouchbus,  lucanar.  ¥,  fumarium,  Bib.  1.2. 

rouchus,  fumarium,  F,  L.  Wn.  232.  Bib.  1, 
5.  6.  lucar,  feneslra  furii,  Em.  28.  31. 

röhhus,  lutar,  Pr.  e. 
'*  •  ruchus,  yiimor///OT.  Tr,  Wn.  460. 

ruuhhus, /u/n/jrzV/w?.  Bib.  7.      '• 

rauch  aas,  y//war/«m.  Bib.  4.         ■ 
RIUOSHÜS,  12,  ©peifefaal,  coenamlum.  Zf. 
^     mushus.  Ild.        i     /.        ,  '  ^ 

muosbus.  L.  Cr.l^  Z^^''^"^'''^- 
CAjNADHCs,    12.,    ©nafcni^ou^/   propiiiato- 

rium,  Rb.  -  ;     -  ■    ,1»  .n     ,    • 

(BACUUS,  ^aä\)a\xii  pistrlnum.  Id.) 
BETAIIUS  (BETOllCS),  «.,  SBct^auÖ,  ora/o- 

r/'iim.  O.  IL  11,  21.        .laj?^  rv    ''  iH.ivX 

betehus,  Oratorium,  Tr.  .    •  /T'/Jü^, 

GIBETIILS,  «.,  S5ct^aug.  T.  117,:.     v,  . 

BADEHÜS,  12.,  SJ^aber;aug,  Äa/w^o.  D.  U.  356. 

PERCilLLS,  moutana.  Em.  29. 

BEÖZHCs,/2„jDpfer^au^/®ö§en()auiJ,/flmim. 

ploazhus.  Pa.  cl.  K.i      - 
11         r>  f  5  fanumn 

^  pLozhus,  Ra.  J 

§•./?/.  ptozbuso,  idolorum,  Pa.  ,  ,av -^ 


BLOSTARHÜS,  n.,  OpUt^aui,  idoUum. 
iL  s.  in  plostarbuse.  Can.  12.  j,  m 

^     Jn  pluostarhusc.Can.9.EiU.3.1idö//o. 
BRUHUS,  n.,  Sbxan^ani,  bracinarium. 
prabuR,  cerevisiaria  domux.  F.  1.  2, 
BRÜTHÜS,  w.,  95raut^auö|  ihainmus. 

d,  s.  pruuthuse,  talamo,  Rb.  : /J 

FOGALHÜS,  n.,  SBogel^au^,  cavea.    ,^,    s 

in  fogalbuse,  in  cavea,  I{b. 
FILZHCs,  w.,  giljf^au^;  3clr.  -       . 

a.  5.  uilzhus.  Wm.   1,  5. 
FUIlIllCs,  72.,  S3or ^auö,  vestibulnm^ 

d.  J.  furihuse,  vestibulo.  Ib.  Rd. 
FISCHUS,  72.,  §  i  f d}  ^  a  u  i^;  f^urguslium. 

(viscehus,  gurguslifim,  casa  brevis,  in  qua 

pisces  repouuntur.  Id. 
PIIISTERHUS,  Tl.,  18  a  cf  ^  a  u  jj,  pistrinumAYii,  460. 
FLEISCHCs,  72.,  ^Ui\'d}l)anß,  ©c^Iac^t^au^;' 

(vleiscbus,  carnificina.  Id.) 
GIBAHÜS,  //.  (©cbc^auö).  i.i 

0.  s,  gib  oh  US.  Mcp. 

CYTIIARIIUS  vel  haraffa,  icstudo,  Prud.  1. 
ABGOTIIUS,  72.  (Sabgott^auö).   2V/o//«,n.  Sal, 

1.  4.  fanum,  Tr.  Ild.  /a/2a  (also  abffothuj 
auch  pL?).  Hd. 

^.  s.  apgothusis,  idolii,  Prud.  1. 
KELTERHÜS,  n,,^tUn\^a\xi,  cahatorium,  Tr. 

calcturhus,  calcatorium,  Hs. 
GASTIJÜS,    n.,   ©a|t^au<J,    divcrsorium,    ho^ 
spitium.  \s  \a 

n.  s,  gasthus,  diver sorium,  Tr.  Hd. 
;  ,  casthus,  diversorium.  Ib.  Rd,     hospi. 

^         ////m.  gl.  K.  ...h\,,  ,d  /vx 

a^^»^    kastbuus,  diversorium,  R, 

:'     kasthus,  diversorium.   IM-  ,he^../iospi. 

d.  s,  gasthuse.  T.  5,  13.      .^,,  ^ji^£>,  j,, 
casthuse,  Rb.  ...:'  ^ 

KORNIIl S,  n,,  Äorn^au^/  granarium,  horreum, 
^  j    cbornhus,    horrcum,    Em.    31.    orreum.    Ib. 
Rd.  granarium,  Sg,  i89.  Wn.  853.  Rg.  y. 

kornhus.  0.  I.  28,  17.  .^iti^a^urf) 
cborenbus.  Ho. 

fona  cbornhus,  aborrea  (manatio,  aus  IVIis- 
.'.^»•i  ^verstand  so  ins  Deutsche  übersetzt^.  Pa.  Ra. 

^        [68*] 


Digitized  by 


Google 


1055 


HÜS, 


HÜS. 


1056 


GLOCHUS,  n.,  ®  (odeti^au^i  ernnpanarium.  Tr. 
GRABAHÜS,  n.,  (Stabffaui. 

grapehosi  monnmenta.  Frg.  23. 
HALHUS,  n.,  6a(itif,  salina.  Bib.  6. 
HUNTHÜS,  n.,  J^unbe^au«!  canal.  Wn.  460. 

Sal.  1.  2.  4. 

HÖRHÜS,  n.,  S^uxtn^anii  lupanary  tf^eatrum. 

n.  s.  buorbus,  theatrum.  Mz.    amphtthea^ 

irnm.  Em.  21.    lupercaL  M.  33.  Sb. 

Ph.  lupanar.  M«.  Bib.  1.  2.  Sb.  ephe- 

bion^  Mt{;.  Sb.  Bib.  1.  2. 

hnarhus,  prostibulum.  Ja.  Bb.  lupanar. 

Ib.  Rd. 
hurhuSy    prostibulum.    Hd.     lupercaL 

Wn.  460. 
hSrhus»  Inpanar.  Tr. 
hurhus,  lupänar.  Bib.  5.  prostibulum. 
VP.  4. 

hucrhus.   I    ,^^^//^.  D,  u.  331. 
houerhus.'/ 

huorhusL  Bib.  6. 

g.  s.  huorhuses.  Bib.  6.\ 

h&rbuses.  Bib.  4.   (,  prostibuli. 

hurbuses.  Bib.  13. ) 

a^s.  l^aorhuSi  gymnasium.  Mi|;.  Bib.  2.  7.  8. 

fortiicem.  D.  II.  329. 

{iVixhns^'gymnasium.  Bib.  5. 

n.a.pL  huarrhas,  delubra.  Rb. 

horhas,  fheritoria.  D.  II.  336. 

d.pl.  huarbusum,  delubris.  Rb. 

h\ior}MXB\iny  Inpnnaribtis.  Mtf>.  Bib;  1.  2. 

HOSPITALHÜS,m..  J&o«pf  taI^p/ocA/iiw.Can.  13. 

c/.  p/.  hospitaro  busiin.  Sb»      1  ... 

ospitarobuÄun.  Can.  |0.  j ' '''^^'^"^• 

TÜBHUS,  «..  jÄttbeiij^ftu*,  co///iii*flrr.  Tr. 

TAÜERHUS,  w.  (9B  t  r  t  b  ^  M  u  ^),  taberna.  Caa  1 3. 

DINGHÜS,  ».,  ©rrid^t^bauö,  rwn'a. 

71.  $.  dinchus,  cuHa.  Tr.  F.  2.  AI. 2.  Pnid.  1. 

conmtorium.   L.  Wn.  232.  Hd.  F.  2. 

auditorium.  Mz.Bib.  1.  5  6.  7.  11.13. 

^  •       dinchhus,  aadiiorium.  Bih.  2.  Mz,  con» 

sistorium.  L.  Wn.  232.  curia.  'IV. 

dincbaus,  curia.  Fl  1.  Btb.  4. 

g.  s.  dinchuses,  curiae.  Sbc.  £c.  1.  2.    sy- 

nngogae.  Bib.;  6. 

d.  s*  dinchuse,  synagogae.  Mz.  Bib.  1.  con- 

sistorio.  ]VL  30.  foro.  VA.  VIII.  361. 


dincbbuse,  synagogae.  Kb.  2.  consi» 
storio.  Gh.  1.  3. 

dinchus,  cfomo  concSii.  Bo.  i. 

thinghns,  praetorio.  Rg.  1. 

thinchuSi  praeiorio.  T.  200,  1. 

dinchaus,  synagogae.  Bib.  4. 
a.  s.  dinghua,  praetorium.  D.  IL  286. 

dinchus,  curiam.  Can.  13.  Prud.  1.  D. 
II.  320.  synagogaw.  Rg.  1« 

ihinchus,  praetorium.  T.  195,  1. 
n.a.pL  dinghus,  Iheatra.  D.  II.  336. 

TORCULHÜS,  «.,  Äelter^an«,  torcularium. 

n.  pl.  torculhuser,  torcularia.  N*  83,  i. 

d  pl.  torculhusen.  N.  83,  2. 

a.j9/..^  tOTzilhus,  torcularia.  N.  80,  1. 
bORNHUS?    n.    (Dora^utte?    ©ornbac^?), 

rar?  Ra. 

thornhus,  raw.  gl.  K. 

XRANCÜÜS,  n.,  Srine^au«. 

tranchus,  ^ropo/a^.  D. II.  336.  bopolas.SaLA. 
,      tranhchus,  popinas  vel  vinaria*  Pnid.  1. 

dranchus, /7ro/9o/a5.  D.  II.  ß36. 
TRESOHUS,  n.,  ^xtiUmmtti  @<^a|Eamiiicr, 
gazophylacium. 

n.  s.  trisahus,  gazophylßcium.  R., 
trisuhus,  ai^rariiur^.  R.  Rd.  Ib.' 
trisahus,  gazophylaciun^  Sb.  Rbt 
trisibus,  gazophyl/^iuttf.  M^.  Bi|}.  9. 

statuarium^  sandiwinm.  3ib-"lf 
tresihus,  staiuqrium,^  Bib^d*  7. 
d.  s.  zi  trisahuse.  MA^  ll.\  . 

zi  trisibuse.  Bib.  2.  y^adst4ituarium. 
zi  trisehuse.  Le.  U   )     . 
trisabusa,  gazophilacio.  Lc.  3. 
a.  s.  tresohus.  T.  118. 
niüERHEHÜS.  Sg.  292.  |,  exedra.  absida.lo^ 
THUEREHHUS.  Pt        ^    cus  subsdUorum. 
ZOLHUS,  /2,  SoU^aul,  teloaium.  St. 
SIECHUS,  /}.,  eitdiffauif  Sttanttn^auii  no^ 

sochonuum.  Tr. 
SAUHÜS.  Pa;  gl.  K.)  , 

SELIHÜS.  Ra.  \^  n,,  aula. 

SAIÄHÜS.  Sal.  1. 1        , 

SÜLZHUS.  Sal.  2.)'  salsamentanum. 

SANGHÜS,  n.,  eand^u«,  «Irc^e,  eccksia. 
d.  pl.  sanchusen,  ecdesiis.  Ps.^  3. 


Digitized  by 


Google 


1057 


Hüa 


HÜS. 


1058 


SEECHUS,  n.,    ^ptd^auti  &ptdhmmiti 

lardarium.  Id. 
SPlLAIiÜS,  Tl.,  6pU((atttf|  Gc^aurpUI^aa«! 
thcGtrum. 

I9.CI.  ^.8  pil  ah  US,  •M^afri/m.  Em.  7.  Can.  9. 12. 
spilohus,  fymnasium.  Mtj;.  Bib.  1.  2. 

ciratm.  D.  11.  336. 
spil^hus,  thcatrünu  Ec  t«  2.  Sg.  292. 
Tg.  5:  VS.  Bib.  I.   palcsträ:  D.  II.. 
321.  amp/iilhealrnm.  Em.  21. 
spilihusi  theatrum.  M&  Bib.  2.'  Wn* 

3325. 
spilhus,  theatrum.  Bib.B.  palaesita. 
P.  1. 
n.a.pL  apilehus,  deatra.  Ic. 

spilahusir,  thcatra.  Em.  12. 
SPRAHHüS,  /!.,  eprad^^au«,  carm. 

o.  8.  sprahhns,  airia.  M.  30.  Gh.  1.  3.  VA. 
VII.  174.    selta  curuVs.  D.;  U.  350. 
oracula.  Ib.  Rd.  '       ' 

sprachus,  ct^/tf.  Tr.'  V.  ^.  ^onslsio- 

rinnt,  Hd.^  '  '    ■ 

8pra'chaos/^t^*^;  F.  1.  = 

spr^kbos,  ciir?^.  Ka.         ' 
d.  4.  sprahhose,  ron^^/orio.  Mx.Bib.  1.2.  7. 
'    secrftario.Vt.  10.  Ca.  7. 
'  aprachh^b,  i«?^i»/Ar;o.  Cirn.  10.  11. 

iG^prachuse/'irfd-^ako.  Cadi«  13.    cso/t- 
=      /'  Si&torio.mb.  6.     ^ 
'    '  ^][>rähh(ks9  Ctfrld:  Bo.  5. 
sprahxis,  praetorio;  Rg.^1; 
apracfaauB,  consisiörio.  Bib.  4. 
o.  «.  sprahhus,  airiam.  Mtfi.  Bib.  1«  2.  5. 
praetorium.  D.  ll.  286.  O.  IV.  23,  30. 
aprdchhds,  cunam.  Mc[>i' 
SCAFHÜS,    /!.,    6(*attrtart«,    O^aafHaUi 

ovife.  Pa.  Ra*  gl  K. 
SCUOÜLAHS,  n.,  e^ul^tiM,  äuditorium. 
n.  s.  acuolabua.  Mx.y       '  ,J-  .  .       ''z    . 

scholbus,  medituliium.V.       <  ■  '    ! 
<f.  «.  scuolhuse,  auditorio.  iSbe.Ee.  i.'Ö. 
SCAZHUS!  F.  L.  Mon.  2.Ke(()a$(au4,  ^uxo. 


SCHAZHUS.  Hd.  )     phyiaHkm;  he- 


\- 


ranitm. 


SNECCHINHUS.  Rf.  ),  i».,  G^netfin^attl^ 

1.33.) 


SINECCINHU&Ph.2.M. 


testa,  codtum. 


SNECKINHUS.  Sb.    u  n.,  eä^ntätn^aui, 

SNEKUNHUS.  Bib.  i,\      testa,  cocUum. 

STATAHÜS,  R.,  consistorium. 

d.  s.  ia  demo  iovis  stdtahüs,  intra  con^ 
sistorium  regis.  Mcp. 

SUUEIGHÜS,  n.,  i8ie^i{all,  vaccaritia.  Sal. 
1.  2.  4. 

eUSA.  IN  HÜSON.  OPARÜNHUSIR.  APPILIN- 
UÜSÜN.  ANGEROHUSON.  AIIAHÜ^IR,  HA- 
HAHUSIR.  ALAHFRIDE5HUSÜN.  ECIHEN- 
HÜSA.  ADALGOZESHUSA.  OGGERESHÜ- 
SEN.  UTINISHUSÜN.  UFHÜSON.  WIT- 
HERESRUSA.  WENCINESHUSÜN.  WEST- 
HüiS.  LOHHUSÜN.  LEZINHÜSIR.  ROTAN- 
HÜSÜN.  ROLINGHUSA.  RIHIIERISHüSA. 
REGUNHÜSÜN.  MüjVICHHUSEN.  MULIHU- 
SA.  MERISHUSUN.  MEISTERESHUSA.  ME- 
GliNGAUDESHUSUN.  MORINISHÜSUN.  MA- 
BRESTESHÜSEN.  METAMÜNHÜSIR.  MA-n 
GINHÜSIR.  ^IDIRHÜSÜN.  NORDHÜSUN 
(SRorb^aufen).  NIVVIRIHESHÜSÜN.  PÜAN- 
TASHüSA.  BERACHUS.  BURCHUSA.  BEN- 
ZESHÜSA.  BERGARARUSUN.  PttVlLES- 
HÜSIRUW.  PELAHAHCSUN.  PEICHINIRJSA. 
POLLERESHUSA.  PATOLONHÜSUN.  FRI- 
SENHUS.  VARNOLFESHÜSA.  FELDHüSÜN. 
FÜGALINGHUSÜN.  CHADlCIfüS.  GEROL. 
DESHUS.  CHEMPHINHÜSA.  KERÜILTIHU. 
SUN.  HOLZHUSA.  HEMMINGESHUS.  COZ. 
HILTIHÜ^UN.  GOZOLTHÜSA.  *  GÜNTHE- 
RESHUSUN.  HOLZCOLVISHDSUN.  HART- 
HÜSA.  TATÜNHÜSUM.  TlUFHERRESHU- 
SUN.  THEOTTRIHESHUS.  TALAHUSA. 
TRUHTILHUSA.  TÜZINHÜSA.  ZATTÜINHU. 
%k.  ZILUNHUSIR.  SAHSENHUSUN.  SUO- 
LENHUS.  SCAFHÜSIRUÄL  SNEZZINHU. 
SUN.  SICKINHÜSA,  SÜNTHÜSUN.  SÜABIN- 
IIUSÜN. 

HÜSEIGO. 

HÜSVVIHA.  . 

HÜSVVIRT.     V 

eÖSWÜRZ. 

HÜSMAN. 

HÜSGANOZ. 

nÜSBRECHO. 

HÜSFOGAT. 

HÜSGAFELLL 


Digitized  by 


Google 


1059         HÜSO— HYSOP. 

HÜSGOT-  .    ^ 

IIÜSQlAßO. 

hCsherro.    . 

HÜSSÖCHA. 

IlÜSSAZA. 

HÜSSTA T. 

HnSSUASO,  HLSGASUASÖ. 

HUSINC.  HUSVVART,  n.  pr. 

HVSILI,  HÜSILIN,  n,,  J£)au«Uln. 

n.  s*  husili.  Sal.  4.  Bib.  9  )      ,  , 

,      .,.      ein  \»  domuncuJa. 

husilin.  Sah  2.  f 

d.s»  husili.  Bib.  4.  Bp.w   domicilio   (sicut 

husiline.  Bib.  6.    \n^cticorax\  m   d(h 

hnsi^line.  Wb.       )  vricilioj. 

a.  s.  husili.  Rb. )       ,.    , 

husihn,  A.j  i 

n^a.pL  husilin 9  tentoria.  Ra.  gl.  K. 

.  HCSINGA,  n.p/.,  penaies.  Mcp. 

GEHÜSA,  /.  (min),  vernacula,  Bo.  5. 

liÜSÖN,  w.,  Raufen/  hßbitare. 

(si.e)  busont  in  himele.  N.  103,  17. 

HOSO,  n.,  JS)aufeit  (Fisch),  scarns,  esox. 
huso,  escarus.  F.  ipocus.Tr.  ecbinus.  Sal,  2.  4. 
husc,  esox.  Wn.  460. 
HUSO,  n.  pr.   Hieher? 

HEIS)  HEISI,  (eifer/  angels.  u.  aUnord.  his, 
raucus.  Die  Form  heisir,  der  unser  fyiiU^t 
entspricht,  kommt  vielleicht  schon  in  heisir, 
raiicos  (liliMsJ.  Prud.  5.  vor,  wenn  hier  als 
Uebersetzung  von  rancos  das  deutsche  ndj.  im 
Nominativ  steht,  wie  es  oft  der  Fall  ist;  cf«  auch 
das  subst.  heisi. 
des  ruoftes  uuurden  heis  mine  gitHnen» 

raucae»  N.  68,  4. 
(der  heis  ist  Pst.  138.) 
n.s.f'  heisiu,  rauca  (vox).  Is.  2. 
a,s.f.  heisa  lütün  habent  Mu. 

gerobe    lüta   in   heisa,  uuis,   mOiäU 
rauciorUms.  Mcp. 
a.  pl.  hisin  wina,  raucos  Utuos,  D.  II.  342. 
heisir,  raucos  liiuos.  Prud.  5.  ist  viel» 
leicht  nom.  s. 

HYSOP,  5)fop,  hyssopus;  cf.  ISOP. 
g.  hysopes,  hysopi  (fasciculumJ.lMb. 


HISIGCm  HASAL.        t060 

mSlGO}li^ptlicamU.  Zt  ^;  s.  SISIGOM. 

HASAL,  m.,  HASALA,  /,  jg^afel  (J&offlnoft 
.t)afc(nug6attm),  nord.  hasl,  angels.  hsesl,  cory- 
liLS.  Hängt  es  mit  corylus  zusammen?  Oder 
giebt  e^  einen  Stamm  hasa    (cf.  hasa-reod) 

,  und  ist  dieser  mit  baso  verwandt?  Cf.  auch  das 
folgende  hasela,  INamen  eines  Fisdies  und  den 
acc.  pL  des  vorliegenden  Wortes.  —  Gehort 
hasla  in  in  hasla^  lioc  est,  in  ramo  con/urare. 
L.  rip.  67.  hieher? 

ft.  si  bas^l,  cqrylus.Em.  22.  31.  Pr.  m.  Sg.  299. 
amygdalus  (ßorebitj.  Mo.    amydalum. 
Bib.  U  2.  7- 
hasul,  coryhis.  Sg.  184. 
hasil,  corylus.  Em.  32.  Tr.  F.  2.  Zf.  2. 
•         amyd^lum.  Bib.  8. 
Thascl,  corylus.  Mon.  2.  Wn.  232.  460.  (Id.) 
basal a,  amigdalum.  SaL  3. 
hasila,  corylus.  D. 
g.  $.  baselis,  coryli.  Sg.  878, 
a.pL  hasala,  chelUtdro$.  Prud.  1.  \cQntra  Sym- 
mach.  L  130.;    cf.,  l^rapjilin,  celyn* 
dros,   der  (Slossen   zum   Prudentius  in 
cod.  s.  galL  292.,  mit  der  ^ebenglosse 
vir gn las.. de  palfnitej  uuin|on  (s.  D. 
U.  349.)   und  hesilina  staba,   celyn- 
droSf  in  den  Berner  Glossen  zum  Pni* 
dentius  (D.  II.  349.),  als  Uebersetzung 
von  (oirides  AiscindmU  orej  chetydros; 
vielleicht  hat  der  Beraer  und  Münchner 
'       (Prud.  1.)   Glossator  nicht, >ie  c|er  St. 
Galler  unter  clielydros  (Schlangen,  bild- 
lich für  Ranken^  Schlingen)  Weinranken, 
sopdcrn  Haselgerlco,   da  der  Haselnuls- 
bäum  als  ein  dem  Wciostock  schädlicher 
Baum  angesehen  wurde,  verstafiden.] 
HASALA.   HASALAHA.   HASALPÜRUC.   IIA- 

SALBRUISNO.  Ortsnamen,  Hieber? 
HASAL  WÜRZ.  (Hieher?) 
HASALNÜZ. 
IIASILGANS.  )„.  ,     ^ 
HASILHÜON.I"'"*'^'- 
HESILIN,  amygdahim.  D. 
.    HESILIN)  amygdalinus^  columus. 
besilin,  colurnum,  Tr. 


Digitized  by 


Google 


1061    HASELA^HESKAZAN. 


HAST— UüOSTa        1062 


n.  $.  m.  hesiliner.  Em.  32.  F.  2.     Ucolur- 

heseliner. Wo. 232.  Non. 2J    wis. 
a.  pf.  m.  hesilintk  staba,  celyndros.   D.  IL 

349.  (s«  o.  pL  von  basal.) 
a.phf.  hesiliiio,  mandalpourninc,  amig- 
dalinas.  Wn.  863. 
HASALAHI  (hasclah.  Mon.  2.),  n.,  J^afdge« 
ftrSuc^i  coryleimu  Em.  31.  Pr.  t 

UASELA,/.,  Jg)afel  (ein  Fischarl),  congerfcon- 
grusj.  F.  2.  r/^&itf.  Tr.  Zu  liaso?  oder  zu  ba- 
sal (cf.  a.  pL  von  basal)? 
(IIESEUNC,  congrus.  Id.) 

HASILA,  Ortsnamen. 

HASSALA  s.  AHSALA  in  AHS. 

HUOSAL  s.  HAU* 

HASANÖN) 


HASI]N6n 


8.  HAS  und  IIAIISANAn. 


HASSIjNC,  n.  pr. 
HASSINGUOVARO  marcba. 

HISAZ  s.  SAZ. 

HASPA, /.,  JjfCifptf  nord.  hespa,  angcls.  baeps^ 
fibula,  spira,  girgiltus.     CL   scdecim  haspe 
Uni  MB.  7,  443. 
HASPIL.  Hs.  1     .    -    ,      ^  ^ 

(liaspcl,  tradidus.  Id.) 

HESCO,  B.  ;ir.    a  HESKAZjan. 

HOSC  s.  Hii.  1. 

HUSCE  s.  fflWISCA  in  HIWjAjf. 

HESKET  s.  HESKAZAN. 


'    tn I   . ; / 


HESKAZAN  (cf.  FNESKAZjan)^  dngul. 

tum.  Bb«    Cf.  allnord.  bixta,  sihguliire- 


gesgizita,  oscitavit.  A. 
(HESKET,  singultus.  SaL  1.) 
GESGIZUNGA  (^a.  ^j^,  singuUum.  A.      " 

HAST  [et  das  beutige  Jf^aft  u.  nord.  bast,  /r//a*; 

feslinatio;  aucb  angs.baeste,  aeUus  (maris)?\ 

ist  Yielleicbt  für 

asta  in  ai/o  ariimo  [si  qräs  casam  alteruifn 
asto  animo,  qnod  est,  voltmtarie,  inccndcriK 
Leg.  Roth,  146.  si  quis  in  carte  aliena  asto 
animo  intraverit.  Leg*  Roth.  282.  praebeat 
sacramentnm,  qnod  per  errorem  fecerity  non 
asto  animo  Leg.  Roth.  252.  quodnon  asto  animo 
nee  do/ose  ei  crimen  in/ecit.  L.  Grimoaldi.  7. 
Cf.  aystan,  irato  animo.  H.  ü.  357.  und  in 
einer  zweiten  Ilandscbrift  derselben  Glossen 
(cod.  Cavens.J  aistan,  irato  animo. 1 

nnd 

baistera  (beistara,  alabeistera,  aistera) 
banti  (friesiscb:  baester  band)  in  L.  alam. 

(8.HA1NT) 

aufzustellen.  —  S.  aucb  HAZ,  HEIZ. 
HOST-HALBA  s.  OSTHALB A  in  HALB. 

HAESTi,  Volksnamen.  Cassiodorus;  bei  Tacitns 
aestui. 

HAIST-  s.  HAST  und  HANT. 

HEISTOLF,  n.  pp. 

HEISTRAS,.  Ortonamoi. 

HüOSTO,m.,  HUOSTA,/,  J^nfltn,  tussis, 
angels.  bvosta.    Zu  sanskr.  käf,  tussire.    Cf. 
aucb  HESKAZan. 
n.  «.  buasto.  Sg.  292.  VS.      \ 

busto«  £b:  \    4      ' 

huosta.  Em.  31.  Pr  t.  t('  ^"'^* 
h«sta.  Tr.  J 

g.  $.  buasten: 

ist  mera  imo  in  theru  brusli  tbes 
buasten  angusti.  0.  Vm23,  144. 
a.  9.  buosta,  tussim.  Pt.  m. 


Digitized  by 


Google 


4063        HEISTIGO—HiW. 

HUOSTJAN  (huost^n?),  HUOST^N,  Nflcn; 
angeis.  hvostan,  tnssire. 
p.  a^  huastonti,  tussiens.  VP.  4. 

n.s.m,  huostenter,  lussiens.  VP.   1. 

HEjISTIGO)  adv.f  kommt  nur  einmal  vor,  in: 
inih  scal  man,  quad,  gifah^an,   ufan  kruzi 
.  hahan, 
bispluuan  ioh   bifiltan   ioh   heistigo  *bi- 

scoltan.  O.  III.  13,  6. 

Ab  Schreibfehler,  statt  heiftigo,  ^eftig  (wo* 
für  auch  Grimm  es  hält)  läfst  sieh  heistigo  nicht 
annehmen,  da  alle  3  Codices  des  Otfrid  heistigo 
haben.  Es  könnte  aber  vielleicht  aus  haifstig 
(cf.  goth*  haifst,  contentio)  gebildet  seyn;. doch 
ist  auch  heiz  (cC  hwazjanund  hwas,  wizan 
und  gawis),  vielleicht  auch  haz  in  ErwäguiTg 
zu  ziehen.  Cf.  auch  goth.  ushaist,  egenus. 
Mit  heis,  heisif  raucus,  hängt  es  wohl  nicht 


Hiw. 


1064 


zusammen^ 


HASTALOHT  ,. 

Wurzel  AS. 


ASTALOHT  in  AST  unter 


HAISTULF,  „.  pr.   Cf  AISTULF. 

HUSTONA,  ^kfttn,  Ortsnamen. 
HASTING,  normaoniscber  Anführer;  cf>  hastingi. 

HASN-  s.  HAHSAN^  imd  HAS. 

HAW-  s.  HAU» 
HEW-  s.  HAU. 

HIWjan,  HIj^N  (et  Wurzel'HlX  btitat^tt\, 
^  nubere.  ,  . 

(sie)  hiuuemt,  nnbenU  T.  1^7. 
p,  a.  hlienti,  nubens.  (so  so  iiuarun  iq  then 
tagon  er  theru  flupti  pzzenti  inti 
trinkenti,   hiienti  inti  ^I  higl  sc* 
lenti,  nubentes^t  nuptum  tradentes,) 
GAHIWJAN- 
Inf.  gehiien,  pellere  codibatum.  Mcp. 


g.ehten  ze  phUologia.  Mcy.     so   diu 

uippera  gehlen  scoi  D.  III.  29. 
gehiwen:  isaac  scolte  gehiwen.  D. 

III.  67. 
kehiennes  keron,  ihalamos  rogare. 

ÄIcp. 
kchiginnis  last,  delectaiio  carnis.  N. 

7,  10. 
zi  gihiuuenne.  T.  100. 
ze  gehienne,  uxorem  dticere.  Mcp. 
(er)  gehiit:  pediu  ne  gehiit  er.  Syl. 
(sie)  git|iuuent,  nubent  T.  127. 

gehiwent:  so  gehiwcnt  si  (der  Ele- 
phant  und  sein  Weib)    dannen  uon 
der  würze.  D.  111.  28. 
(du)  gebimst  (so).  Mcp. 
(er)  gihiuuc.  Lc.  1.  2.  3.)        ,   , 
gihiue.  M.31.  i''^*^^- 

(er)  gehite:  do  er  do  gebite.  D.III.66.  daz 
iacob  uz  deme  chuüe  gehite.  D. 
IIL  75.  daz  er  nie  ne  gehite  zuo 
deheinem  ungeslahten  wibe.  D. 
III.  75. 
(sie)  gebiton  ze  iro  tohteron  (sie  misch- 

ton  sih  ze  in).  N.  105,  36: 
p,p,  gchiende.  Mcp. 
gehiendo.  Mcp. 
n.a.pLm»kehig\ndenfCoeimies(cum 

medianitisj.  Rc. 
a.pLf.  die  gehientcn  gütenni^  wi^ 
benies  deas.  Mcp. 
p,p.  gib  it. 

niuwens  wäre  (er)  gibit  Mos. 
dno  tet  er*  in  gihtt,   er  gab  ime 
ein  riebe  wib.  D.  III.  100. 
gebiet  ist  Bo.  5.  uuas,  copulaia  fue- 

rat.  Mcp. 
n.  s.f.  gebitu,  nupta.  Wn.  460. 
/?.a.  ;?/.  iw.  gehite  gota,   deos  mari^ 
tos.  Mcp. 
_  kibietiq.  Ho.  ,  ^ 

kehlten.  \  .  ^ 

chebiten.j'^''^''«^^^-'^^- 
n.a.pLn.  gihitiu,  conrngales.  Sz.  299. 
AiNAGAHIWJAN, 
sin  eilen  beizet  in  nu  ana.gehiien, 
Tobur  thalamo  flagitßt  addiium.  Mcp. 

UPiGE- 


Digitized  by 


Google 


1065 


HIW. 


h!w. 


1066 


LNGEHIENNES  (giAes  inf),  ceUbaius.  Mqp. 

UNGAHlWir,  untMtptitat^tif  imupius.^ 

ungihiuuit,  coeleps.  Ic^ 

ungihiti  clausa^  (mulier es).  Bib.  5. 

^       ungehi^t  ist  er,  coelebs*  Bo.  5. 

n»  s.  m.  uDgehiter,  agamus.  D. 

unkihigiter,  celeps.  Ja. 

n.  s*  /.   ungebiia,  innupta.  Tt* 

a.  S'  f.  ungebita,  iniackim.  Mcp. 

n.pi.  m.  ungetite.  D.  11.  285.,     ^^^^^. 

uogehiten.  ux.  ) 

a.  ph  /.  ungibjto,  clausae  fmulieresj.  U^. 

Bib.  1. 

d.  pl,  ungihlten,  vacantibus  (feminisj. 

Gc.  3. 

a.  pL  flu  ungihi ta,  illibatas.  M. 29.  Gc.  1. 6. 

ZASARIANA  GAHlWJAN. 

zesameae  gehiten  (ße  uv^titatfyttm  fifi) 

mit  etoaufcer).  Ü.  IH.  60. 

ni  uuard  ia  in  uuorolt  xilin^  tbiu  zi- 

samane  gihitln» 

tfaaz  sib  gesto  guati  suiicliero  ruamtl. 

O.  II.  8,  5. 

Z^WlROGAHlWrr  (zwigahiwit),  itoufaä) 

ter^eirat^et/  bigamus. 

zuuiro  gahiuuit,  biccio.  R* 

zuirogiuuil,  bigamiis,  Ra. 

n-s.m*  zwigefaiter,  bigamus.  Sal.  2. 

d.  pL  zoirogibiten,  bigamis.  Can.  10.  ^ 

EINHiWIT,  ntonogamus. 

n.pLm,  einhihta,  monogami.  Rg.  2. 

MISSAHlVVlT,  miögc^cirat^et,  ttii|ü4>tia.^ 

n.s,nu  missabiter  ist,  nncesius  (es  steht 

ince^sus)  est.  Rb. 

ZWiROHlWIT  (a^wibiwit),  bigamus. 

zuirohiuuit  Pa.       )    j-^^,,,  ' 

.      ,  .      .j     I    i^  1'  bigamus. 
quirohiuuid.  gl.  K.) 

71.  s-  m.  zuibito,  digamon.  R. 

,d.pl.  ziuuihitem,  bigamis.  Can.  12. 
IllWl  (auch  biwa?),  w.,  C^e,  €>e|lttnb,  ma- 

tfimonium;  cf.  angels.  hiwc,  familia.  —  S. 
.  auch  HlVVO,  HlWA. 

d.  s.  higi:   zi  bigi   selenti  uuaruily  nup- 
tum  tr adenies.  T.  147. 

a.  s.  hiun,  matrimonium.  Ib.  Rd.;    oder  ist 
eä  n.  pl.  von  hiwo,  biwa? 
IV. 


d.pl.  hiion:  xe  büon  ladont  in  die  zite- 
Mcp.  Hiebet?  oder  zu  HlWO,  HlWA? 
HIBERG.  Ortsnamen.  Hieber? 
UBARHlWt,/.,  e^ebruc^,  adiäierium. 

in  übarhiuui,  adulierio.  T.  120. 
MISSAHIA,  b  u or,  incestus.  Bib.  L  2u  HlWO, 

HlWA? 
HiLlH,  titlidi. 
d.s.m.n.  hillcbemu,  confugaU.  Rd. 
WXllCMO  ^(adverbj 
nob  hilicho  ne  bere  nohseiba  hili- 
cbo   geborn   ne   si,   neque  de  ulla 
commixtione-' .  Mcp. 
GAHlLlH. 
gibilihaz,    geniale    (fulcrum  parat ur. 
Prud.  contra  symm.  l.  256.^.  Prud.  1. 

HlLEIH,  GAHlLEIH,ro7i«^%ii;  s.  LEIE 
HlRiT.(cf.  RiT),  f.  (auch  m.?  n.?  et  den 
Genitiv ),  J^eirdt^/  connubium, 
n.  s.  hirat,  connubium,  Hd. 
g.  s.  hirates  gigruozzct  uuerdaa  Wm. 

8,  8. 
n.  s.  dia  hirat,  connubium.  Mcp.     daz  si 

die  birat  dulten.  D.  III.  87. 
g. pl.  oder  s.  bir^te:  allero  birdte  Aze* 
nan  si|  expers  toiius  copulae,  Mcp. 
IllREISARA. 

HlMACHARI,  HlMACHARA. 
HißAR,  nubilis. 
n.s.  f.  bibariu,  nubilis.  Hs. 
hIbARIG,  nubilis. 
n.s.f.  hiparigiu,  pronuba.  Prud^  1. 
hibarige,  nubilis.  Tr. 
HlFUOGA. 
HlGUOLLICHl. 
HlGOf. 

hItAt. 

HISAZ  (bizaz.  F.  1.)  t;^/höba,  mansus.  F. 2. 
Hielier? 

hIsAmo.  . 

Gehört  HIOHREIDi,  aedes  (publicij,  gl.  K. 
hieber?  > 

Hiwo,  m.,  HlWA,/.  (im  plur.  ^Is.neutr.  be^ 
handelt),  eatttf  @attiR,  con/ux;  cf.  angels. 
h  i  w  a  n ,  /amiliares.  ^ 

[  69  ] 


Digitized  by 


Google 


1067 


HiW. 


How.  kuwo. 


1068 


iu  s*  hio:  unreht  hio,  adulior.  R, 
d.  s.  hiün  (hion.  cod.  F.):  zi  hiun  er  mo 
quenun  las.  O.  I   4,  3.;  dodi  wohl 
hieber  und  nicht  zu  hiwa,  aU  Neben- 
form von  hiwL 
n*pl.hiun   (bihuD.    cod.  P.):   thiu   hihun 
(Brautleute  auf  der  Hochzeit  zu  Ca« 
naan).  O.  IL  8,  8. 
hiun>  matrimonium.  Ib.  Rd.    Hieher? 

oder  zu  hiwi,  hiwa. 
hiwen,  familia.  Wn.A60.  Hieher?  oder 
zu  hiwi,  hiwa? 
'  do  muosen  si  sich  sceiden  (Abra- 

ham und  Lot)  unde  taten  daz  mit 
solchen  minnen,    daz   ire    hi« 
wen  niene  geblegen.  D.  III.  64. 
j  die  zuei  hiwen  (Abraham  und  sein 

Weib).  D.  IIL  63. 
hien   (oder  g.  pL?)i   zuei   iro   hien, 
diu-,  mancipia.  Mcp. 
c/./7/.hion:  ih  scal  thir  sagen,  min  kind, 
then  hion  (auf  der  Hochzeit  zu  Ca- 
naan)  filu  habig  thing,  theih  mi- 
thont ouh  nu  uuesta,    thes  uui« 
nes  ist  in  bresta.  0.  II.  8,  13.    ir- 
quikt   er  ouh,    so  moht  er,   thes 
herosten  dohter,    in  themo    hus 
zi  libe  then  hion  zi  Habe.  O.  IIL 
14,  7. 
hiwen: 
csau  was  ein  riebe  man  in  uihe 
iouh  in  hiwen.  D.  I1L89.  Hieher? 
a.plAxiriw  hiwen.  Mos. 
WIDAMHiUN,  pl 

d.  pl.  uuidemhion,  dQtaUbus  mancipiis. 
Mcp. 
(TÜMIHIEF,  sponsus  sanguinis.  Pb.  1.) 
SINHiUN,  pl.y  coTijnges.  Gc.  3. 
HlWUNGA, /,  ^eirat^/  €^e,  ^arxiitmiUu 
fdifaft/  angels.  hivung,  matrimonium. 
n.  s*  hiunka,  contuhernium.  Rh. 
^«  ^.  hiuunga,  confrinctionis.  Can.  4. 
d.  s.  hiunga,  matrimonio*  Can.  4. 
j  hiuunguc   enerahiuungu,    de  monO' 

gamia,  Em.  25. 
R.;?/.  hiunga,  conntiöia.  A.  matrimonia.  BIb. 
ZI 


FRAMHlWüNGA,  /. 
framhiunfta.  Bib.  9.  12.)  ,. 

framhuuungon.  A.        \^  Pronubis.      ^ 

HIÜUIDA,  /.,  con/unctio.  Sg.  913, 
HIWISKI,  n.,  gamilie/  angels.  hiwisce,  fa- 
milia, 

n.  s.  hiuuiski,  domus  (casiaj.  VG.  IL  524. 
hiiske:  min  unsundig  hiiske,  inno- 

cen&  domus.  Bo.  5. 
huske  (hiiske?),  domus   (israhelisj. 

N.  114,  9. 
husch  e,'/c7i7ij7m.  P. 
g-.  s.  hiuuiskes,  famlliae   (pater).   K*   2. 
gl.  K.  Pa   T.  72.  77.  124. 
hiuuisches,  familiae  (pater).  Frg.  15. 
hiuuishes,  familiae.  T.  44,  17. 
biuuisges,  familiae.  T.  109. 113.  H.9. 
hiuuaskes,  vulgi.  Rh. 
higisges,  familiae.  T.  147. 
hiesc^Sy  domus.  N.  48,  17. 
d.  s.  biuuiske:  fon  huse  inti  fon  hiuuis- 
ke  davidis.  T.  5,  12. 
huske  (hiiske?),  domiU  (israhclj.  N. 
97,  3. 
ö.  s.  hiuuiscl  Bib.  1.  2. j       , 

hivuischi.  Sb.  '   f^r'^  /'f^'» 

hiwisch.  Bib.  5.       )    ^'^^^'^oier.s). 

fa^S'Sgi,  fundüam.  T.  147. 
husce:    hus 'unde   busce   geuuun- 
nen.  N.  40,  4. 
R.p/.  hiuuisci  giuronit  uuerdent,   domus 

publicabuntur.  Mx.  Bib.  1.  2. 
a./?/.  hiuuisvi.  Can.  10.  11.) 

hiwischi.  Can.  13.        }>  ^^"^^^•. 
hiwiske, /ami/iaj.  Wb. 
HIUUISCA,  /;,  familia.  'fr. 
HiVVISCLllI,  ^äuölic^,  domeslicus. 
hiuuisciih.  Pa.  Ra«  gl  K.\ 
hiuisciih.  Pa.  |,  domesticum. 

hiuuiscli.  Ra.  ^        ) 

d.pL  hiuuisclihhem,  domesticis  ("suisJ^Rb, 
HlVVISCLim,  /.,  famitiavitas. 
g.  J.  hiuuisclihhi,  familiaritatis.  Rh, 


HOW  s.  HAU. 

HUWO  s.  HUVO. 


Digitized  by 


Google 


t069 


HAüWrr-HAZ. 


HAZ. 


t070 


HAUW-  s.  HAU. 


HIWILÖN.    a  JUyV JJiSy/nbilare. 
nist  man  nihein  in  uuorolli,    thci:   al  io 

thaz  irsageti, 
allo    thio    scopi,    unio    uuunnisam    thar 

unari, 
odo    ouh   suigenti    es    niannes    müat    ir* 

hogeti, 
in  sinemo  sänge  odo  Quh  in  hiuuilonne, 
od  ouh  tbaz   bibrahti,    in  herzen  es   ir- 

thahti, 
sin'ora  iz  io  gihorti  od   ouga  irscouuoti. 

0.  V.  23,  22. 


s.  HÜVO. 


HÜWILA  ) 
HIUWILAJ 


HUXORIüM,  BtUXORJ,  ^tn^Ut,  Orlsn. 

IlA/j  [cf.  lat.  od  (auch  griech.  hP);  doch 
sprtdit  vielleicht  gegen  einen  Zusammenhang 
mit  od  das  v^r^um. hazjan,  ^c$en/  indtare^ 

Ist  es  HA-Z  (cf.  Jj.ri.y  ^  oder  sollte  es  mit 

Jtl  W  A^£j  (hwezjan)  zusammenhängen;  cf. 
die  Raumpartikeln  HWA  und  HA?  mit  heiz 
darf  es  wohl  nicht  zusammen  gehalten  werden? 
S.  auchriAST. 

HAZ,  m.,  «OafI;  goth.  hats,  hatis,  nord.  hatr, 
angels.  hate,  odium. 

Bedeutung  und  Gebraudi; 
odium.  Asc  1.  3.  Bo.  5.  N.  138,  22.  Co. 
ununfite    unde    haz    unde   ahtunga.    N. 

104,25. 
ni   nimit  se   menpisgen   haz,    giuuisso 

uuizit  ir  thaz, 
unz  anan  uuorolt  enti  fon  mines  fater 

henti.  0.  III.  22,  27. 
ni   liaz  er  imo    thuruh   thaz  in  themo 

ipuate  tben  haz,  Ol.  49. 
haz  unses  muates.  0.  ¥•  23,  114. 
haz,  odium^  ist  der  tod  also  minnesami 

der  Hb  ist.  N.  54,  5. 


minncsami  ist  lieht,  haz  finstrina.   N 

54,  6. 
tbie  iudeon  meid  er  tho  bi  thaz  thu- 
ruh then  michilan  haz.  O.  III.  45,  1. 
thuruh  sinan  einan  haz.  O.  IV.  7; '20. 
manno  haz  duh  managan  ubar  si^  ^ilc- 

ganan.  O.  IV.  7,  15.  * 

haz  tragan: 
then  iro  michilan  haz  then  druägun 
sie  io  in  uuare  ün^   themo   fiarze- 
gusten  iare.  Oh.  89. 
haz  haben  in: 

ni  mag  thiu  uuorolt,  uuizit  thaz,  ha- 
ben in  iu  theheinanhaz.  0.111.15,29. 
haz  haben  mit  gen. 

(sin  ouh  die  haz  beten.  D.  BI.  88.) 
mit  haze  sin: 

uuir  birun  zi  ummezze  hiaremmizen 
mit  hazze.  O.  V.  23^  109. 
zi  haze: 

sie  suohton  sie  zc  hazze'unde  iro  li- 
chamen  ze  erslahene.  N.  37,  13. 
in  haze  sin: 

in  hazze  birut  T.  145. 
birut  ir  thanne  in  hazze  allen,  Iritis 
odio  Omnibus.  T.  44,  14. 
in  haze  haben:        ' 

habent  sib  in  hazze.  T.  145.  t 
habet  sie  in  haze,  exosa  est.  Bo.  5. 
habe  in  hazze  thinan  fiant.  T.  32,  1, 
siu   mih    er  iu  in   haZze   habeta,   m^ 
priorem  vobis  odio  habuit.  T.  169   2. 
Form  und  Flexion: 
n.  ^.  haz.    0.  IIL   22,  27.  V.  23,  114.  Asc. 

1.  3.  N.  54,  5.  6. 
g.  s.  hazes.  Bo.  5. 
d.  s.  haze.  Bo.  5.  N.  138,  22. 

hazze.  T.  32,  1.  44,  14.   145.   169,  2. 
Co.  0.  V  23,  109.  N.  37,  13.  Bo.  5. 
hazzo.  O.  V.  23,  109.  cod.  F.     • 
ö.  tf.  haz.  Ol.  49.  Oh.  89.  0.  111.  15   \    29 
IV.  7,  15.  20.  ';  '      ' 

HAZZO,  HEZIL,  n.  pr.  Hieher? 
HAZIGA,  HAZICHA,  n.pr.f.  Hieher? 
HAZLIH,  invidus  (hieraus  unser  H^Utb). 
IZ.  ^.  171.  h a zli ch e r ,  invidus^  Tr. 
LIUTHAZUHHO:  ei,  qui  servire  p^  offi. 
[69']  -^-^ 


Digitized  by 


Google 


1071 


HAZ. 


HAZ. 


1072 


cium  cerniiur,  occulia  cogitaiiones  tiran^ 
nide,  liuthazlihho,  uuortgrimlicho, 

,    ^  r^m//Ar^»  auidergan.  Gc.  4. 

HAZZAL   (angels.  ha  toi,  odiosus),  maUtio* 

HAZIG  (Hßtfl). 
LIUTHAZIG. 

d.s^f.  iiuthazzigero:  mit  liuthazzi- 
gero    mesbruchidu,    ly/^an- 
nica  usurpntione.  \V, 
HAZARI,  m.,  J&aßer* 
LlUTHAZARI,  m. 
n^pL  (Iiuthazeri,  tiranni.  Pb.  2.) 
HAZNISSI,  /. 

g.  s.  haznissii  dtunnaiianis.  ic 
HAZUNGA,  f. 

a.  s.  hazzunga,  aemulationem.  Da. 
IIAZ^N  und  HAZÖN,  Mfiett,  golb.  u  angs. 
hatan,  hatjan,  altnord«  hatan,  odisse. — 
In  Gc  3.  zeigt  sich  noch  das  altdeutsdie  t 
(statt  der  ahd  Aapiratlon  z),  wenn  baten, 
insegui,  gleich  hazen  ist. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
odisse,  N.  17,  41.  24,  19.  33,  22.  35,  3. 
100,  3.  118,  128.  Mcp.  iJo.  5.  T.  4,  5. 
37,  1.  67,  10.  169,  2. 
aemuiarL  Mv.  M.  31.  Ps.  2.  Bib.  1.  4.  5.  6. 

7.  11.  13.  Le.  l.  2.  3. 
zelare.  M<r.  Bib,  1.  2.  4.  5.  7.  10.  11.  13- 
insequL  Gc.  3. 

man  sinan  fiant  hazzo.  0.  II.  19,  11. 
faazzotun  inan.  T.  151. 
ni  sie  sih  hazzon  untar  in.  O.V. 23,152. 
bazzon  iuuuih.  T.  1U4. 
dero  mih  hazzentou.  N.  108,  14. 
hazzetost  daz  unreht  N.  44,  8. 
hazzetil  die  ubeli.  N.  35,  3. 
hazzent  übel,  odile  walntfL  N.  96,  10. 
ther  hazzot  thaz  lioht.  O.  II.  12,  92. 
nidigaz  niuat   hazzot   emmiz-en    thaz 

guat.  O.  III.  14,  118. 
hatamas,  insequatniir  (voltintates  opposi- 

iis  lämtfiiisj    Gc  3. 
ne  zefes,  hakttO&^.mrüierem  sinus  tui.  Mcr. 
noli  aemulari,  hazon,  in  malignantibus.  Mv. 
Form  und vFlexioii.  (In  den  spätem  Denk- 
mälern ist  ha^dB>  und  haz^n  nicht  mehr 


zu  unterscheiden  y   da  beidts-  in  i  und  6  in 
e  und  i  übeif  egangen  ist;  hiezu  gehören  die 
Formen  hazen.  Bib.  6.  hazin,  Bib.  4.  13. 
hazist  Bib.  5.  10.  13.  faazzisi«  Bib.  5. 
1.  hazin.  ^ 

Inf.  hiziin.  N.  138,  20.  Bo.  5. 
hazzen.  N.  35,  3.  Bib.  11. 
'  zi  hatinna.  Gc  3. 

(du)  hazest  Bib.  4  11. 

hazzesL   Bib.  6.  JN.  5,  7.  30,  7. 
49,  17. 
(er)  hazet.  Mcp# 

hazzet  JN.  10  (b),  5.  54,  6.  13. 
hattet  Gc  3. 
(sie)  häz&nt..  Bo.  5.  N.  33,  22.  139,  21. 
hazzent  N.  85,  17.  b%  24,  119,7. 
hatent  (es  steht  hatenta,  inse- 
quuntur).  Gc  3. 
(er)  hazee.  Bo.  5. 
(wir)  hatamas.  Gc.  3. 
(sie)  hazzeen.  N.  128,  5. 
(ih)  hazeta.  N.  100,  3.  118,  128. 163. 
13b,  21.  22. 
hazzeta.  N.  25,5.  118^  104.  U3. 
(du)  hazssedos.  Is.  3^  3. 
hazzetost  N.  44,  8. 
(er)  hazzeta.  Mop.  N.  35,  5. 
(sie)  hazeton.  N.  17,  41.  33,  22. 

hazzeton.  N.  24,  19.  104,  25. 
(^r)  hazett  Mcp. 

hazzeti.  N.  35,  3, 
(sie)  hazzetin.  N.  77,  49. 
imp.pl.  hazzent  IN.  96,  lOr 
p.a.  g*pL  hazzeuton.'N.  108,  14 
2.  hazon. 

Inf.   hazon.  Mii.  Bib.  1.  Ps.  2. 

hazzon.  T.  104  Bib.  6.  7. 
(er)  hazot  T.  67, 10.  M*  31.  Le.  1.  2. 
hazzot  T.  37.  104  119.  139  169. 
N.  36,   12*   O.  II.  12^  92.  IIL 
14  118.  119. 
(sie)  hazzont  T.  22,  16   32,  2.  N.  17, 
18.  21,  17.  34,  19.  37,  21.  43. 
8.  54,  3.  67,  2.  68,  5.  73,  23. 
Nz.  N*  II. 
(du)  hazos.  hUr.  Btb.  1.  2. 
hazost  Bib.  7. 


Digitized  by 


Google 


1073 


HAZQ— HIZA. 


mzA. 


1074 


(er)  hazzo.  0.  II.  19,  11.  1«. 

(sie)  hazz^D.  O.  V.  23,  152. 

(sie)  hazzotun.  T.  4,  15.  151.  170,  6. 

FARHAZZET.  Pa.     i  ,  , 

FIRHAZZET.  gl.  K.!'^'^^^^'^- 

HAZJAN,  fte^ftt,  inciidte. 
(sie)  hazten  ze  znrnicheite,  ad  ira- 

CiiitdiOm  c^ncitavenmt.  Wb. 
gehezcet  ist  er  ze  zornicbeitei  con- 
citntus.  Wb* 

ANAHETZARF,!!!.,  wiiwt/ör.  Bib.  7.    Hie- 
her? cf.  HIZZA  und  ANAZARI. 

HAZO,  HAZZO,  Mannsnamen     Ct  HAT O, 
HEZO  und  CHATTi;  aber  auch  HAZ. 

HEZüNSTEiN?  s.  STEIN. 

HEZO,  n.  pr.    Cf.  HAZO; 

HUZO,  HUOZO  (Jg^uf),  n;pr.   «.  UOZO. 

YLEHOSvj^^palaesiritae. Pewj.lV.  Ct  HAZUS, 
aber  auch  nord.  hetia,  heros,  atfUeta.^ 

HIZA,  HIZIA  (cf.  auch  HEI)i/.  jg^fer,  nord. 
hita^  hiti,  yirwr,  caloj*, 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
cahr.  R.  H.  3. 

aestus,  Wn,  460.  Tg.  5.  Sah  2.  H.  4.  Rb.  Gh.  2. 3. 
uredo.  Pr.  c. 

ardor.  Mo-.  Bib.  1.  2.  Phid.  U 
fervor.  Rb. 

cauma.  Bib.  1.  2.  5.  6.  7.  M/i. 
ignis.  M.  30.  Gh.  1.  8. 

in  der  hizzo  scato  suochent.  Wm.  2,  17. 
nee  carnis  gaudia  hlandis  suhrepani  aesiibus, 

hizzom.  H.  4. 
uuider  des  licharoin  hizzon.  N*  67,  15. 
fore  hizzo  irlage.  N.  139,  7. 
n.  s.  hizzea.  R. 

hizza   Pr.  e.  Tg.  5.  Sak  2.  Org.  N.  91,  13. 
139,  8.  Mcp.  Prud,  1.  0.  V.  23,  136. 

hizze.  Wn.  460. 

hizce.  Wb. 

(hitze.  Id.) 


g.  i.  hlzo.  Mor.  Bib.  1.  2, 

hizza.  T.  lOa 
d.  s.  hrzo.  M/c.  M.  30.  Bib.  1.  2. 

hizzo.  Orfr  N.  139, 7.  Gh.  1. 3.  Wm.  2, 17. 

hizzu.  Rb.  H.  3. 

hizze.  Wm.  U.  2,  17. 

hitzon.  Wm.  HL  %  17. 
19*  s.  hizza.  Mcp.  Bo.  5. 
d.pL  hizzom.  H.  4.  Rb% 

hizzon.  Mcp.  N.  67,  15. 

hizun.  Gh.  2.  3. 

HIZO,  HIZZI.  HIZIWIP.  mZIU,  fflZlUN,  n. 

prop.   Hieher?     , 

AHIZZI.  Rd.  }  ,,  .. 

AHI7Z1U   Ib  I'  ^^^^'^^^i  diversoriunh 

mZÖN,  aestuare. 

(er)  bizota.  Bib.  1.  2.  UK  5.)      '         , 

hizzota.  Bib.  5.  ) 

p.  a.  hizonter  (cf.  p.  p.  hizzoter),  ae^tua» 
tus   (non  sum   in   media  ejus).   Mcr. 
Bib.  1.  % 
hizzinler,  exaestuans,  Bib.  5. 
d.  s.f.  hizzon tero,  aestuante.  VtxxA.  1. 
p.p.  hizzoter,  aestiiatus.  Rb. 
ANAHETZARI,  m.,  2ln^e6er;  incentor.  Bib.  6, 

Hieher?  cf.  HAZ,  HEIZ,  aber  auch  ANA- 
ZARI,  wod^urch  in  fmdern  codd^  incenlor  über- 
setzt wird. 

HAIZ,  nord.  hei t,  angels.  hat,  ^etfli  fervidus, 
calidus.  —  Ct  HEI  und  HAZ. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
fervens.  Hc  Prud.  1.  Gc.  3. 
ai*ens^  Mcp. 
catens.  D.  IL  3^. 
torrens.  Mti  Bib.  2.  5.  7. 
aesiivus  (solj.  VG.  IV.  28. 
flammivomiis  ($ol).  Ar.  2. 
,  causiicus.  Sg.  183. 
heizost,  ferveaiior.  Rc. 
diu  heiza  sunna.  Wm.  1,  6. 
heizzan  laue  Em.  33. 
heiz  fiur.  Mcp.  ' 

thes  heizes  landes.  Mcp. 
dar  ne  uueder  ist  ze  heiz  noh  zechalt 

N.  65,  12. 
heiz  nnde  ehalt  (frigus  et  flammaj.  Bo.  5 


Digitized  by 


Google 


1075 


HIZA. 


heiz  chumet  der  suntuuint  Bo.  5. 
aller    heizist    ist,    quam   ma^ime    calet 

(sol).  Ho. 
fili  heiz  er,  igniius  nimis  (fervor).  Pnid.  1. 
tber  euangelio  thar  quit,  ibeiz  mohti 

uuesan  sexta  zit, 
theist  dages  heizi3ta  ioh  arabeito  mei- 

8ta.  0.  II.  14,  10. 
heizesten  sint  (die  taga).  Mcp. 
80   heiz    uuard    mir,    daz    ih    inzundit 

uuard.  N.  38,  4. 
heizirin  muotes,  ferventioris.  Gc.  3. 
dien  filo  heiz  ze  imo  uuas.  N.  28,  7. 
bist  thu  eino  ir  elilente,   ir  anderemo 

lante, 
thaz  thir  in  muate  thaz  nistheiz,  thaz 

ellu  tbisn  uuorolt  uueiz.  0.  V.  9,  18. 
sama   so   er   zi   iru   quati,    irknai   mih 

bi  noti, 
in   muate  laz  thir    iz  heiz,    uuanta  ih 

thinan  namon  uueiz.  0.  V.  8,  32. 
in  muate  laz  thir  Iz  heiz,  thaz  ih  tbi« 

nan  namon  uueiz.  O.  V.  8,  44. 
oba  iu  thio  m'inna  sint  nu  heiz,  zi  then 

ir  birut  filu  zeiz.  0.  II.  19,  25. 
tho   s^prab   pilatus   auur   thaz,   uuanta 

imo  uuas  'n  heizaz, 
frageta  auur    noti  bi   sinaz   heroti.   O. 

IV.  21,  25. 
thob   sprah   er   uuorton   heizen,    tbia 

kuanheit  uuolt  er  uueizen.  O.IV.  13,40. 
heizzo,  largiter.  OA. 
heizo,  amare  (clamabtmij.  Mi.  Gh.  1.  3.  Bib. 

1.  2.  7. 
heizo  bittet.  0.  II.  22,  39. 
heizo  suahtun.  O.  III.  16,  37. 
hei^o  fragetun.  0-  III.  17,  37. 
heizo  riafun.  O.  IV.  23,  18. 
heizo  sueris.  O.  IV.  13,  32. 
heizo  irquam.  0.  IV.  34,  15. 
hcizor,  anücie.  Gc.  8.  9. 
Form  und  Flexion: 
heiz.  Rc.  0. 11.  19,  25.  V.  8,32.  44.  V.  9,  18. 

Mcp.  Org.  Bo.  5.  N.  28,  7.  38,  4.  65,  12. 
n.  5.  tn.  heiz  er.  Prud.  1. 
heizo.  Prud.  1. 
n.  s.  /.  heiza.  Bo.  5.  Wm.  II.  1,  6. 


HIZA.   \  1076 

heiza^a.  W/rt.  J.  IX.  1,  6. 
hdzza.  Wm.  lU.  1,6. 
n.  s.  m.  beiza^z.  0,  IV.  21,  25. 

heiza.  Mcp. 
g'.j.m.Ti. heizes*  Mcp^ 
</.^.m.i7.  beizemo.  Mt]«  Bib.  2.  5.  7. 
d,  s.  f.  heizero.  VG.  IV.  28* 

f        heizzero.  Ar.  2. 
a.  j..  m.  heizz.an..  %xn.  33. 
a.  6.  n,  heiza.  Bo.  5. 
».a.;,/.«!  heiza,) 
heiza.    ) 
d.  pl.  heizen.  Sg.  183.  0.  tV.  13,  40. 
Comparativ:  ^  ^ 

g.  s.  n.  heizirin.  Gc  3. 
Snp(edativ; 
n.  s.  /.  heizrsta.  0.  II.  14,  10. 
n. 77/.  m.  heizesten.  Mcp. 
Adverb, 
heizo.  0.  II.  22,  39.  III.  16,  37.  17,  37. 
IV.  13,  5.  34.  23,  18.  34,  15.  Mi.  Bib.  1. 
2.  7.  Gh.  1.  3. 
heizzo.  OA. 
heize«  Bib.  5. 
Oomparativ: 
heizor.  Gc.  3.  8.  9. 
.  Superlativ:  '     i    .        ^ 

heizzost.  Rc 
allerheizisti  Ho. 
HEIZIUN,  n.  pr.   Hieher? 
UBARHEIZ,  ahtt^tl^ 

n.  s.  m.  der  uparheizo  prid^am,  fervor 
igniius  nimis.  Prud.  1, 
FILU  HEIZ,  fe^r  Jeiß. 

fillbeizer,  igniius  nimis.  Prud.  j. 
HEIZMÜOTI. 
HEIZHERZI. 

HE1ZI,IIEIZ,/.,  J&etße,  J^ilit,  angels.heat, 
aesius,  calor. 
n.  s.  haizi.  gl.  Ka  ' 

heizt  Org.    >,  aesius. 
heizzi.  Pa.   ) 
heiz,/<?ri;or.  Gc  8. 
g.  s.  heizi.  Org. 

d.  s.  heizi.  Mcp.  Bo.  5.  fervort.  Mc  Ep. 
can.  1.  3.  4.  heizi  minno,  igne 
caritaiis.  Gh.  1.  2.  4.  »L  30. 


Digitized  by 


Google 


1077 


UAIZ. 


HAIZ. 


1070 


Iieizsi,  igne.  Gc.  3. 
hezzijigne  (zeli).  A. 
heize,  igne  (caritatis)*  Gh.  4. 
ö.  s,  h ^ izi j  fornaccm  (cusiodiens  in  ope- 
ribiis  ardorisj.  Mor.  Bib*  1.  2. 
HEIZEN,  ^ejfl  U^Xii  fervere  (auch  heizjan» 
^etjen;  ^eiß  machen?  cf.  gihcizit). 
(er)  lieize,  fcrveat,  Sb.  Gc.  6. 
p,  a.  ».  ^.  ».  heizeptaz.  M^.      .   ),  exae- 
heizantaz.  Bib.  1.  2.)  stnans 
(ignisj. 
GAHEIZfeN. 
(sie)  giheizent  Prnd.  !•       );,  ignive- 
kih^izqeivt  D.  IL  327.ii    rint. 
ARHElZlfeN,  ^eiß  »erben. 

(er)  Sirheizzti  (yp^aes.ind.J,  incaluerit 
(sunna).  Bb. ;  ' 

irheizet  N.  IL       j,  exarserit 
irheizzet  N.  2, 12.{     (itorn).-^ 
(sie)  irheizzant^  inardescunt  A. 
(er)  irheize,;i^iie5Cö/.  M.30.  Gh.  1.  3. 
(wir)  a  r  b  a  j^  z  e  m  e  s.  Pa.     |  (praes.Jy  ac- 
arheiz,zemes..gL,K*'  stuQrefnus. 
(wir)  arheizzetImCsL  a^heizzeübies), 
aesiuarernus  (es  steht  aestuarem 
mit   dem   Abkurzüngss trieb   über 
m).  R.  ' 

GAHEIZIT,  gesell  et. 
giheizit  uurdi,  siiccendetetur  (Dfen). 
Mx.  Bib.  1.  2; 


HAIZ. 


HAIZAN,  ^etflettf  golh.  baitan,  nord.  heita*, 
angs.  haetan,  batan^  vocäre,  vocari,  juber e. 

Bedeutung  und  G^rauch: 
nominare,  vocare,  appelfare,  dieere.  T.22,6. 

44,  7.  156,  2.  Ct  83.  0,  L  8,  27.  14,  4. 

22,  4.  IL  23,  2a  IIL  7,  57.  20,  45;  IV.  6, 

37.  11,  45.  V.  8,7.  12,80.  gl  K.  N.15,4. 

25,  10.  33,  I.  35,  6.  76,  5.  Nf.  Nsm.  No. 

Org.  Mcp.  Bo.  5.  • 

nominarii  voeari,  opptllari,  dici  Ct.  86.  T. 

5,  12.  23,  6:  45;  1.  200,  5.  O.  L  4,  30.  5, 

46.  16,  1.  18,  16.  IL  7,  37.  10,  14.  tt,  75. 

16,  26.  IIL  12/29.  21,  25.  22,  49.  23, 10. 

IV.  2Ö,  17.  Mcp.  Org.  Bo.  5.  N.  2,  6.  4,  3. 


5,  8.  11,  1.  23,  1.  24,  10.  29, 1.  35,  8.  40, 
4.  43,  23.  44,  9.  45,  11.  46^  10.  47,5.  49, 

I.  53,  1.  58,  15.  62,  11.  67,  15.  68,  20. 
VS^m.  1,  3.  8,  l"  F^rg.  29. 

filiere^  praecipere.  T.  81.  0.  I.  14,  24.  IL  3, 
44.  5,  16.  10,  3.  18,  18.  HL  lä,  46.  20, 
79.  IV.  3,  16.   6,  50.   12,  48.  36,  9.  V. 

II,  21.  Mcp.  Bo.  5.  N.  15,  4.  21,  23.  24, 
10.  34,  22.  49,  8.  61,  12.  64,  5.  67,  15. 
68,  27.  74,  4.  Wm.  2,  10.  Ho. 

du  heizest^  nomines.  Bo.  5. 

heizzant,  appellant.  gL  K. 

heizende,  c//c^/i/^5i  Org. 

so  man  siu  heizit.  Org^ 

den  virgilius  heizet  amorem,  Mcp. 

die  virgilius  heizet    Septem , discrimina  vo^ 

cum.  Mu. 
doh  man  siu  heize  contraria.  Org. 
not  heiz  ih  hiar  thaz,  uuant  es, rat  tho 

ni  uuas.  0.  HL  21,  15. 
uuz  er  sia  uuib  hiaz.  0.  V.  8,. 34. 
heizo  ih,  loquor  (cnccosj.  Prud.  1. 
sie  hiezen  satigen  den  liut^    beaium  di- 

xerunt  populum.  N.  143,  15. 
ecclesia,  dia  er  utrem,  uderbalch,  beizet. 

N.  32,  7. 
beizes,  vocaris.  Wm.  8,  1.. 
ther  heizit  auur  ludouuic.  OL  18. 
hiez  otacber.  Bo.  5. 
er  gab  simone  den  namen,  daz  et petrus 

hiez.  Rg.  1.    , 
man  sol  uuizin,  ziu  sie  so  heizen.  SyL 
uuanda  du  haltare  heizest  N.  24,   il. 
mennischon    forhta    machot    umbaHi, 

diu   diffidentia,    plucheit,    heizet.    N. 

24,  14. 
in  gote,  der  id  ipsum,  selb  selbo,  helz- 

zet  N.  4,'9.  ' 

cuot   heizzest   du^   daz   ist    din    namo. 

N.  53,  8. 
iz  heizit  bluoma,  so  ihn  uueist.  0.  IL 

7,50. 
romani  cives  hiezen  beide.  Mcp. 
uuir  heizen  nah  in  qnales,  dicimur.  Org. 
diu  heizent  einnamig,  univöca  dicuniur. 


Digitized  by 


Google 


1079                 HAIZ.  .  HAIZ.                 1080 

'    omne  pactum  h ei zze t /M/omen/um.  N.  82, 6.  heizzo.  N.  21,  23.  40,  11. 

madian,  der  lafiae  heiztet' declinans  iitdi-  h«iz  ib.  O.  III.  21,  15. 

dum.  N.  82,  10.  (du)  heizes.  Wm.  8,  1. 

diu  tis  diopason  heizet.  Mu.  heizhist.  CL  82. 

uuir  Reizen  cJwistiam.  N.  88,  51.  beizist.  No.  IL 

daz  heizit:  heizest  Mcp.  Bo.  6.  No.  N.  24,  11. 

bi  thiu  duemes  uns  io  hiar  in  muat  w^i.  |J,  2,  17. 

thaz  filu  michila  guat,  heizzest  N.  53,8.  82,  19.  Wm.  ^17. 

thia  filu  sconun  uuunna,  ihazlieizit  (er)  heizit.  Ol.  18.  O.  L  5,  46.  18,  15   II. 

auur  m.nna.  O.  V.  12,  1^0.  7^  50^  ,8^  18    33^  ^    ,„   7^  57    j,^ 

so  rächen  sih  viclorts  an  iro  hostibus  35   ^3,  10.  V.  12.  100.  T.  118.  Cl.86. 

slahendosunde  in  eilende  fuorendo  .              q       c„|   t^u   \\ 

unde  bescorne    ferchoufendo,   daz  i.-:,.u   iw  jqj    ü' 

,        »Tj  ncizzit.  JN. -yi,  5. 

h^tzsub  Corona  vendere.m.                       -  heizet.  Na.  N.  11,  1.  23,  1.  24,  10.  29, 

in  thero.  stet.,   thiu  abilina  üuaz  heiz-  ,    35^  7    43^  23    g^^  jg    „^.p    ^j^ 

zan.  r.13,1.  R  II.  Syl.  Wm.  7,  4. 

hieze,  /«*«/«.  ßo.  5.  heizzet.  N.  4,  8.  25.  10.  35,  6.  40,  4. 

hiez  siiien,  praecepit  resiaere.  Mcp.  ^   2o   Wm   III  7   4. 

nu  heizzet  er  sie  ufsten.  Wm.  2,  10.  ,   .  v  t   •  '      Vw    .  'a->  '.  '.■.'  «-^v   .,.  t,  .« 

er  hiaz  inan  iruuintan.  0.  II.  9,  52.  <'"')  "^  crw^' ilV^?'  J'  xJ*  ^V^'l  ^l 

hiaz  fatan.  O.  III.  20,  Hb.  $?•  yT"'  l^J'  ^'  ^^^P'  *^'S-  Bo.  5. 

Iher  sih  thiu  brot  hiaz  meron.  O.  III.  .  ^»'  "•  ^Jf'.^-      aa   ...    «r      .    ^ 

«  gg  heizzen.  N.  76,  5.  88,  51.  Wip.  1,  3. 

selbon  ban  minan,  then  ih  heizu  auur  («)  heizet   0.  IV.  II,  45.  Mu.  Wm.  IL 

scriban.  O.  IL  18,  14.          ,  ^  *0. 

thaz   er  nan   mohta   ana   uuan   heizan  heizzet  T.  156,  2.  Wm.  2,  10. 

auur  ufstan.  O.  IIL  3,  14.  (sie)  heizzänt  gL  lt. 

er  heize  mih  irstan.  N.  129,  6.  heizent  0.  IL  10,  14.  16,  26.  IIL  22, 

do  ih  hiez  opheron.  N.  39,  8.  49.  V.  8,  7.  Nsm.  Nt  Na.  N.  45,  4. 

heiz  sie  lihim  unde  vespaiianum  zefuo-  67,  15.  85^  8.  104,  23.  114,  16.  IIb, 

ren  after  allero  uuerlte.  N.  16.  14.  5.  146,  2.  Mcp.  Org.SyL'^'m.  7,  4. 

umbe  die  neheizo  ih  niemannen  beton.  heizint.  Org. 

N.  17,  6.  heizzen t  N.  5,  8.  28, 1.  35,  8.  45,  11. 

ih  heizzo  romanos  chomen.  N.  40,  11.  46,  10.  47,  5.  49,  1,  58,  15.  62,  11. 

h^iz  mih  queman./W»«  me  venire.  T.  81.  93,  11.  Wm.  OL  7,  4. 

sid  du  siu  (gebot)  hiezzist  kenoto  nne-  (ih)  hei^e.  O.  IL  17,  5. 

ren.  N.  118,  5.  (du)  heizest.  Bo.  5. 

Form  und  Flexion:                           .  («r)  heize.  N.  129,  6.  Bo.  5.  Mcp.  Org. 
Jnf.  heizaa  0.  I.  4,  30.  IL  14,  75.  IIL  12,     ^  (wir)  heizen.  Org. 

29.  IV.  3,  14.  (sie)  heizen.  SyL 

heizzan.  Wm.  8,  6.  (ih)  hiez.  N.  39,  8.     , 

heizen.  0.  IL  7,  37.  Mcp.  Org.  Bo.  5.  (du)  hieze./Bo.  5. 

Syl  N.  115,  16.  Wm.  U.  8,  6.  hieize,  N.  68,  27.  118,  4. 

hcizin.  Org.    '  (er)  biaz.  O.  l  14,24.  16,  1.  IL  5,  11.  IV. 

heizzen.  N.  109,  J.  17,  3.  V.  8,  34, 

(ih)  heizu.  O.  IL  18,  14.     .,  hiez.  T.  5,  12.  22,  6.  45,  1.  200,  5. 

heizo.  Prud.  1.  Org.  Bo.  5.  N.  15,  4. 17,6.  Syl  Mcp.  Bo.  5.  Rg.  1.  Ho.  N.  7,  1. 

21, 


Digitized  by 


Google 


1081 


ma. 


HAXL 


4082 


31,  aa.  a4,  lo.  49,  8. 53, 1.  ei,  12. 

(i^).  hiei^nt  Bo.  &. 
i   (3te)  htazon,  O.  I.  14,  4.   111.  20,  78.  IV. 
6,50. 
frUtzun.  T,  44,  7., 
bieten;  IVIcpu  ßo.  5*  N.  24^  10.  143, 15. 
hiez^sefi.  N.  33,  1.  58,  7.  108,  2. 
(du)  hieZxifrt.N.  43,  22.  118,  5. 
(er)  hiaEi.  0.  U.  J,  44.  IV.  6,  37.  12,  48. 
20,  17. 
.hieze.  Sjl.  .Bo.  5«  Mcp. 
(8i6)liiei«iD.  T.  32,  6. 
imp.  s.  heiz.  0.  tV*  36,  9.  T.  81.  N.  16,  14. 
p^a*  n.pl.m,  heizeule.  Org. 
p.p.  hetzzan  uuaiL  T.  13,  1. 
GAHAIZAN^  ge^eiüeit;  seilen  (etfien  (ge- 
wöImUcIfe  nur  im  p.  p.\ 

Bedeutung  und  Cietn^aucb:^ 
nominQre..T.  5,  B.  141. 
;    v^cari,  Äirf^  T.  141.  Prud.  1.  Wm.  3,  10. 
jprBmiiieret  paUictri^  spondere^  devovere. 
B.  Ct  9S*  Prud.  1.  Rd.  Pa.  gl  K.  Ib.  Ic. 
K.  29.  58.  59-  O.  I.  10,  12.  15,  5.  II.  11, 
.     50.  III.  2,  36.  12, 28.  IV.  8, 23.  V.  11,  11. 
Nsm.  Wh.  Nz,  N.  11,7.  13,8.  16,  4.  28, 
11.  «9,  10.  30,  6.  32,  20.  33,  9.  34,  3. 
39,  8.  54, 24.  55,  11.  68^  14.  74,  1.  Wm. 
5,  13.  6,  1. 
confiieri.  Sb.  Mz,  Bib.  1.  2. 
offirmare.  Org. . 
tidnuere.  VA.  1X%  10&  .     ^ 
gihiez  sinan  naroon  heilant.  T.  5,  10. 
votari,  giherZan.  T.  141. 
geheizzent,  itomiuafs/ur. .  Wm.  3,  10. 
bist  geheizzan,  vocaberii.  T.  16,  5. 
.    i&t  glheizzan,  vQcatur.  T.  li. 
diu  so  geheizena  figw^a.  Org. 
uuif  chHiiiani  geheizzene.  N.  43,  10. 
:keheizena,  vcati.  Rg.  2. 
.      tat  keheizen  AooBO.  Org.    • 

aint  ungelicho  gehcizene..Org. 
du  uuirdeat  keheizen  uuizego.  Nz. 
er  uuirt  dalig  geheizien.  N.  48,  19. 
ouir  uuerden  geheizen,  diwaur.  Org. 
dedicatum,  ka h  eizan.  R. 
IV. 


promiiiit,  cah^izzit   Pli. 
poUiceris,  kiheizzia.  Ib.  Rd^ 
geheizzent,  promUiimt.  Vfvß.  5,  12. 
spopondi,  kihiav.  Rd. 
pollicHa  est,  kihiazu  Rd. 
uuard  chihcizssan, /^roniV^^Aa/^r.  Is.7. 
ib  geheizzan  imo  gen^da.  N.  88,  17. 
unip  ferro  du  geheize^t,  mU  magna  pro* 

miliis.  Bo.  5- 
er  gehjez  mir  sine  ounfl.  Wm,  1,  2. 
S08  er  gihiaz  lu  uua^nne  therao  drut« 

manne, 
tha^.  e?  uns  sin  gisiutii  in  lichamen 

gabi.  O.  I.  10,  13. 
so  gihiaz  mir  io  thaz  uuort  thin.  O, 

h  15,  15, 
giheizit  mir  thaz  minaz  muat,   thaz 

ei*  ist  forasikgo  gnat;  0.  HI.  20,  74. 
daz  sie  geheizen  ze  gebenne.  Mcp. 
sus  kehiei^  truhUn,  N.^  .67,  23. 
keheiz;(b^Jf01N.  34,  3,; 

gihiez,  indUih  VA.  lll  364, 
cahaizzit,  yWtvI.  Pa*  gl  K» 
giheizit,  confura9tis^  Bib*  5» 
caheizanter,  potitu$*  Rh. 

Form  und.FJexionr 
Inf.   cabcizan.  £» 

giheizan.    0,  IB.  18,  29,  T.  141. 
Prud.  1. 
(ih)  geheizzo.  N.  50,  15^ 
(du)  kiheizzis.  Ib.  Rd. 
.    geheizest  Bo.  5« 
(er)  cahaizzit  gl  K^  Pa« 

caheizzit  Pa^ 

giheizit  0.  lU.  20,  74. 

kiheizit  Ic  Ra* 

geheizet  Bo.  5.  N-  11,  7. 

geheizzct  ^.  81,  1.  84,  9.  125,  4. 
(ir)  giheizet  O.  V.  11,  Jl. 

giheizit.  Bib.  5. 
(sie)  kibeizant  K.  60. 

gilieizzent  T.  5,  9* 

geheizzent  Wm,  3,  10.  5,  12. 

geheiz;eni.  Wm.  IV.  3, 10.  IX.  5, 12. 
?  Bo.  6.  :  . 

(ife)  geJieiwe».  li>88^34. 

[  70  ] 


Digitized  by 


Google 


1083                 BAIZ.    '  HAIZ.                  1«84 

geheize.'Prud.  1.  Org.   »  \"         N.  32,  6.  TVfcp*  Org.  sk  Mcp.  uucr- 

(sie)  geheii&n.  Mcp.  den.  N.  118,  147,    uulrdest  Nr. 

geheizten.  N.  54,  24.  uu^erden  uHir.  -Org*     uuerdent 

(ih)  kihiaz.  Ib.  Rd.  Org.  Bo.  ö.  uautden.  Nf.  habest 

gehiez.  Bo.  5.  N.  39,  10.  39,  8.             '^  N.  118,  49.  habet«.  N.  118,  147. 

(^u)  gihieze.  Nh.  II.  geheizzen  uuesen.  N.  102,  17.  ist 

gehteze.  N.  118,  46.  137,  2.  N.  37,  5.  39,  9.  67,  14.  76,  3.  sint 

gehiezze.  N.  16,  4.  30,  6.  55,  11.  N.  42,6.44,8.89,10.  «iN.89,12. 

68,  14.  Nh.  9.  wirdist  Wb  uuirt  N.  48, 19.  Org. 

(er)  gihiÄz.  0.  I.  10,12.  15,5.11.11,50.  uuerdent  N.  89,  10.    uuard.  N. 

III.  2,  36.  67,  14.  71,  17.  80,  8.  141,  5.    ha- 

kihiaz.  Ib.  Rd.  best  N.  118,  81.  habet  N.76,11. 

gihiez.    VA.  IX.  106.  T.  5,  10.  M«.  giheizin  uulrdrst  Nz,  IL 

Nz.  IL  geheizin  ouurte.  Ovg. 

:       g^ekiez.  Mcp.  Bo.  5i  Nsm.  Nc  N.  13,  n,  s.  n^.  geheizener.  Mcp. 

7.  32,  20.  33,  9;  67,  23.  Wm.  1,  .                    g^heizzeaer.  N.  141,  1. 

t        2^  6,  1.                       '  n.  s.  f.  gekeizena  Org. 

gehiz.  Wm.  in.  IX.  6,  1.  g.s.m.n.  cliiheizssenin.  Ig.  6. 

caheiz,  spondit.  Gh.  3.  (st  cahiez?  a.  s.  m.  geheizeneik  Mcp. 

oder  caheizit?)  a.  s.  f.  chiheizssenun.  Is.  6. 

(sie)  gihiazun.  O.  IV.  8,  23.  n.^/.m^  Ice  heize  na.  Rg.  2. 

gihlezen^  Nh.' II.  geheizene.  Mcp.  Oig.  Bo.  5. 

gehiez^n.  Nh.  HL  geheizzene.N. 43, 10.80,2. 

gehiezzen.  Nh.  N.  65,  1.  101,  23.  geheizane.  T.^  141. 

gehiezzon.  Wm.  6,  12.  g.  pl.  geheizzefion.  N.  89,  13. 

(ih)  gihiezi.  Ct  95.  KIHEIZANTUH.  Ra.            ) 

gehiezl  Co.  5.  KIHEIZZANTLIHHO.  gl.  K.P  ^''^'^''''^^• 

I      (du)  gehiezzist  N.  74,  1.                       .  GAHEIZ,  m.,  ©efteil,  ®tl&bbtf  promissio. 

imp.  s.  keheiz.  N. -84,  3.  Bedeutung  und  Gebrauch: 

p.  a.  geheizzendoh  N.  97,  3.  104,  11.  pollicitatio.  Ra.  Sbe.  Ec»  1.  2. 

giheizenti.  O.  1  7,  22.  10,  8.  pronässio.  N.  101,  12.  Wb. 

n.  s.  m.  caheizauter.  Rh.  promissum.  T.  232,  2.  N.  88,  48.  H.  5. 

g.  s.  m.  des  l^eheizenten.  N.  65,  1.  propositum.  W.  Hd.  Gc.  3. 

p.p.  kaheizan.  R.  adsponsio.  Ra.  gL  K.  Pa. 

chiheizssan  uuard   Is.  7,  9.  giheizun,  dictis.  VA.  VIII.  643. 

kiheizan.  Ic.                              '  daz  ist  keheiz  nais  fluoh.  N.  5,  11. 

giheizan  ist  T.  19,  1.  0.  L  8,  25.  ih  kieng  in  erdo  mit  irrafsungo  unde 

IL  14,75.  V«  23,  5.  uuas.  T.  20,  1.  mit  keheizze,8ai|ioso  mitzuein  fuoz- 

habest  O.  V.  24,  3.  habet  O.  V.  zen.  N.  56,  7. 

23,  48.  er  irhugeta  sines  ktheizaes,   den  er 

gihelzzan  bist^V  15,  5.  ist  T.  11.  abrahae  teta  siitemo  trute.  N.  104,42. 

20.  2,  2.  uaas.  T.  7,  4.  193,  5.  giuuerota   inan   thes    giheizes.    0.  L 

'          geheizzan  hfeban.  Wm.  7,  8.     ha-  15,  8. 

'          besp.  Wm.  2,  17.  7,  12.  beitota  er  Ihar  suazo  thero  druhti* 

geheizan  haban   Wm.  IL  7,8.  ha-  nes  giheizo.  O.  L  15,  4. 

bes.  Wm.  IL  %  17.  ?,  12.  '    nn^re  dinen  geheiz  tinde  gib  mir  di- 

geheizen  iH  Mcp.  Bo.^5.  Org.  sint  nemo  chiode  genullt  N^  85,  16. 


Digitized  by 


Google 


1085 


HAIZ. 


HAIZ. 


i086 


lant  keheizzisy  idrr&ni  promisshnis.  N. 

44,  3. 
eribin  nah  keheizze,  heredes  secundum 

promUsionem.  Ü.  104,  6. 
nah  sin  aelbes  gcbeizze.  N.  45,  3. 
nah  dinen  geheizzcn.  N.  84,  8. 
sie  ne  ^etrueton  sinemo»  gehcizze.  N. 

105,  24. 
an  dinen  geheiz  habo  Ih  uberdinget, 
in  verbum  tuum  snpersperavL  N.  118, 81. 
ze  dinemo  geheize  fersah  ih  mih,   m 

verbo  tno  supersperavL  N.  118,  147. 

uua'nda  ih  an  dinen  geheiz  Terror  ge- 

dingla,  danne  ih  pit^n  geturre.  N. 

118,  74. 

zi  demo  giheiza,  ad  propositum.  Gc  3. 

umbe  dinen  geheiz  chicchemih,  prop* 

ter  eloqidum  tuum  vivifica  me.  N.  1 18,  ,154. 

uuanda  sie    dinen  geheizzen  gelou- 

bent  N.  73,  23. 
uuider   dinen    geheizzen    habest    du 
dana  gesto^zen  dinen.  geuuiehten. 
N.  88,  39. 
,  de  futuro  praedicaiis,  g  e  h  e  i  z  e  n.  Org, 
tina  gehaizze,  jusjnrandum.  Gx. 

Form  und  Flexion: 
n.  s,  giheiz.  W.  '  ' 

kiheiz.  Ra. 

geheiz.  N.  5,  11.  101,  12.  U8,  50. 
^.  X.  caheizes.jE. 
.      giheizes.  E.  O.  I.  15,  8. 
geheizcs.  N.  118,  49.  Ba,  5. 
gehÄi*;&es.  N.  88,  34.  10^  42.] 
geheizis.  N;  44,  3. 
geljelf  zi5.  N.,  74  9.  88, 40,  104,  11. 
105,  33. 
d.  s.  gaheiza.  I^a.y  *>  i        ^  ^ 
giheizs|.*Ge.  3.  ;    *      , 

geheizet  Pi  118,  147.J    .;  ^ 
geheiz9|B.\N.;  4,5^3.^;56,  7.  104,  6. 

105,24.  H       :; 

^eheiz.  Ho.  *    /      .   *    j;  i 
a.  $.  giheiz.  T.  232.  3.  $l>e.  ^c  1.  2. 
\  geheiz.  N.  50,6.  85,  tfi-i««,  74.  81. 
114.  154.>itf#«.    '    ^   ' 
inst,  cahaizzu.  fl.  K*  >       ,    .; 

.gabiiiziip.  P|i. 
s 


n.pl  geheizza.  N.  88,  48.  49. 
g.ptgiheizq.  0.  I.  15,  4 

geheizzo.  D.  III.  72.  ; 
d./?/.  kaheizzum.  Ht  ö.         ;       . 

giheizun.  VA.  Vin.  643..        | 

geheizen.  N.  140,^  8.  iOrg.    v 

geheizten.  N.  73,  23v.«4»  8.  88,  39, 
121,  2. 
ö.p/.  geheiz  a,  N.  148,  148.       ü^ 

gehaizza  (?).^Gj(.  .  , 

geheiz^^c.  Wb.  » 

GAHEIZLANT, 

ANTHEIZAN,  eilt^e{|lew  (welches  Wort  wie, 
der  in  Gebrauch  zu  nahmen  isi,  zumal  da 
für  das  Substantiv  antheiz'o  ein  entspre- 
chendes Wort  dem  Neudeitscbea  fehlt), 
geloben,  vövere.  '       •*    • 

Bedeutung  und  Gebrauch; 
vovere,  N.  75,  12.  Ic. 
immolare.  Pa.  gl.  K» 
spondere.  Rb, 
polliceri.  Gh.  1.  2, 
anthiez,  pepigit.  Ic. 

inthicz,  proposuerit.  Gc.  5.  ^ 

ninthcizit  mir  iz  muat  njin,   ai  ther 

fon  gote  sculli  sin^ 
es  alles  uuio    ni,   thenkit   ther   sulib 

üuerk  uurrklt-  0.  III.  20,  149.' 
intheizzent  gote,  voe;^/^,  N.  7$>  12. 

Form  und  Flexion: 
Inf.   intheizzin,  N.  75,  12, 
(ih)  inhaizzu.  Pa.     )     . 

inhezzo.  gl.  K.}''""r'''''' 
(er)  antheizit.  Ic* 

intheizit  0.  III.  20,  149. 
inhaizzit*  Pa.      \     , 
inheizzit.  gl.  K.J'  ''^^^'^t, 
(er)  anthiaz.  Rb»  ' 
anthiez.  Ic. 
inthiez.  Gc.  5. 
imp.pl.  intbeizzent.  N.  75,  12. 
p.  a.  d.  s.f.  intheizanlero.  Gh    1.  2. 
p.  p.  d.  s.  rm  n.  inhaizzanemu.  Pa.)  immo- 
inheiBzemu.  gl  K.J  lata. 
.    ANTHEIZ,  m,  ent^elft  (ein  wieder  einzu- 
rührendes  Wort),  ^flbbe;  voUsm. 
[70*] 

Digitiz^dby  Google 


1087 


HAIZ. 


HAIZ. 


1088 


Bedeutong  und  Gebrrach: 
uotum.  K  55,  14.   64,  2.    115,  la  Hd. 

Bib.  5.  7. 
prapositum.  Cao.  13. 
prof^sio.  Can.  4* 
hostia.  Ra.  gl.  K. 
fiotocausium*  Pa.  Ra.  gl.  K. 
anthaizza,  ceremomae.  Pa. 
\n\\ieiz^  (voia)  lobts.  N.  55,  14. 
intheizza  leisto  ib.  N.  65,  14. 
iutheizza  toont.  N.  62,  11. 
sincn  antbeiz  er  da  tele.  D.  IIL  76. 
uuerent  iuuuere  iniheize.  N.  75,  12« 

Form  und  Flexion: 
n*  s.  antbaiz.  Fa. 

antbeiz.  N.  64,  3.  Ra.  gl.  K. 
n»  s.  antbeiz.  Can.  4.  D.  IIL  76. 
1».^/.  antbaizza.  Pa. 
antbeiza.  Ra. 
autbeizza.  gl.  K. 
antbeize.  Hd. 
^.^A  antbeizo.  Bib.  7. 

antbcizze.  Bib.  5. 
n.^/.  autbeizza.  N.  115,  18. 

intbciza.  N.  21,  26.  55,  14. 
intbeizza.  N.  60,  9.  62,  1.  65,  14. 
intbeizze.  N.  75,  12. 
ANTHEIZA,  /.,  Votum.    Cf.  ANTHEIZL 
R.  #.  autbeizza,  devotatio.  Rb. 
a.  $.  a  n  t b  e  i  z  u  n,  votum.  H.  23.  votivum.  Ic. 
g.pL  antbeizono,  votorum.  M^.  Bib.  1.  2. 
d.pL  hantbeizzom,  voiis.  H.  3. 
AMTHEIZI7  AMTHEIZLN?  Ist  aucb  diese  Form 
anzusetzen,  für: 

d.  s.  antbeizin,  proposUo.  Can.  13.7 
Minero  antbeize.  Co.  kann  zu  antbeiz 
(als  g'pl')  oder  zu  antbeiza,  antheizi 
als  g.  d.  s.  geboren. 
ANTHAIZO,  m.,  (gnt^ei^er  (wieder  aufzn- 
nebmen  für  die  Umscbreibung:  einer  der  ein 
Gelübde,  Versprecben,  getban  bat),   SSert 
Reißer/  devotus. 
antbaizzo.  ^^     \    j     f 
antbeizzo.  gLK.'' 

antbeizo:  ib  mine  uillola  so  nelerda, 
so  se  ih  in  dar  antbeizo  uaard.Co.4. 
ANTHEIZIDA,  libamina.  Ra. 


Inf.   kiantbeizon.  Ra.        ]     .        , 
•^  f-  immolare. 


ANTHEIZZITHA,  Ubamina.  gl.  K. 
(ANTHEIZERI,  m.,  Sponsor.  Pb.  2.) 
GAANTHVI20N,  vövere. 

El.  \ 

kiantbeizzom.  gl.  K. j^ 
(er)  kiantheizzota,   devoiavit.  Rb.  de- 
vovit.  Rb. 
gcantbeizota,  vovii.  N.  131,  2. 
BIHAIZAN,  SlII  BIHAIZAN,  bt^ti$tn  (ein  der 
Wiedcraufnabme  zu  empfehlendes  Wort),  ge* 
lob  tu I  devotere^  polliceri. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
pibiezun,  devovetunt.  Bib.  6. 
pihieozon,  pollicehantur.  Em.  30. 
pibeizit,  poUicetiir.  gl.  K. 
biheizssit»  confitetnr^  Is.  %  2. 
plbiezzun,  exhoriantur.  VA.  VII.  472. 
pibeizit,  suspendiL  Ra.  gl.  K. 
pibaizzit,  ofß/urgai.  Pa.  gl.  K. 
pibizzi,  con/nrasti.  Bib.  7. 
bebiex,  concitat.  D.  IL  326. 
pibietan  sih,  impösuere  siöi  (Mn  uUam  tu- 

mere  potum).  Ar.  2. 
bibiazun  sib  tbera  selbun  kuanbeiti.0. 

IV.  13,  50. 
bibiaz  sib  tbes  uuares.  O.  III.  25,  22. 
bibeizist  tbib  niuuihtes.  O.  II.  U,  39. 
biheize   sib  sullbes.  O.  IV.  23,  28.;  d 

ÜRHEIZ. 
bibiaz  sib  ther  iu  unanne,   thaz  tooht 
er  tbaz  gtflizan,  thaz  gotes  bus  si- 
slizan.  O.  IV.  30,  9. 
thaz  krefto  et  sib  bihiazi,    thaz  gotes 

bus  zistiazi.  O.  IV.  19,  31. 
quatun,  sib  bihiazi^  er  gotes  sun  biasl 
O.  IV.  20,  17. 

Form  und  Flexion: 
(du)  bibeizist  O.  II.  11,  39. 
(er)  bibeizssit  Is.  2,  2. 
pibaizzit  Pa.  gl.  K. 
pibeizit  Ra.  gl.  K. 
(er)  bibeize.  0.  IV.  2.1,  28. 
(du)  pihizzi  (st  pibiezzi).  Bib.  7. 
(er)  bihiaz.  O.  III.  25.  22.  IV.  30,  9. 

bebiez.  D.  11  326. 
(sie)  pihiezen.  Bib.  6. 

bibiazun.  O.  IV.  13,  50.  16,  19. 


Digitized  by 


Google 


1089 


HAIZ. 


HAIZ. 


1090 


pihiezan.  Ar.  2» 
pihiexiun.  VA.  VIL  472. 
pihieozon.  Em«  30. 
(er)  bihiazi.  0.  IV.  19,  31.  20,  17. 
BIHAIZ,  m.  (SBeJelß),^  devoiio,  devotatw, 
confiiraiio. 

n.  s.  piheiz,  devotatio,  iuramenium.  BIb. 
1.  2.  conjuraiio*  OA.  Mrj.  M>.  Bib. 
1.  2.  5.  7.  Ja. 
g.  s.  pihetzes,  conjurationis.  Sb.  Can.  7. 
10.  11.  \Z.  factionis.  Ec 
pihezes,  conjarationis.  M  8. 
d.  s.  piheize,  devotione.  Alz.  Bib.  1.  2. 
BIHAIZ,  ad]\? 
pihaiz.  Pa.    j  .,,„,  (devoins). 

pihez.  gl.  K. '    '^ 

BIHAIZÖN,  promliiere,  conjnrare*^ 
p  i  h  e  i  z  0  n  übersetzt  in  Ra.  pettäaniia. 

piliciÄola.   lia.         \  ,  .  -t 

piheizzoia.  gL  K.)    ' 

piheizotot,  con/urastis  (ornnes  advcT' 
»'  sum  mej.  M£.  Rd-  Bib.  1. 

/     GABIHAIZÖN,  conjurare. 

(er)  gipiheizota,    conjurahat,     VA, 

(sie)  kepihcizzoton  K  conjurabant. 
cepihezzoton.   i     D.  II.  323. 


V.  'I 


* p.  a,  d.s^m,  kipiheizzontcmu,  CO»* 
furante.  Ja. 
'^1' ,   ß.p.  d.  $./.  (fona  dero)  gepihclzo- 

=  •  VG.  IL  497. 

'  PinEIZZUNGA,/(S5e5cifun9),  confu^ 
'  '^^  ratio,  A.  —  pihcizunga,  vota»  Ar.  2. 
..      PniEIZARL  Ra.    )        ,^  .   -.    . 

PlIlEIZZARl.  PaJ''"-^^^^^^^^'^)'^^''^- 
FORAGAHAIZAN,   tjcr^cifcti;  promiüere 
(vielleicht  nur  im  praet*  und  p.  /?.  mit 
U      ga  gebräuchlich).  .'''. 

(er)  forakihiaz,  promisit  K.  4.     ^  •''* 
/?.  p.  a.s.f.  foregeheizzena,  prom/^Jöm, 
N,  83,  12. 
ÜRHEIZ,  jw,,  Ur^ci|i;  devotat'w,  conjuratio^ 
kommt  nur  bei  Otfirid  vor.  —  Sollte  ureiz- 
goucha  (s.  GAUCH)  hicher  gehören? 
s.  s,  urheizes:  ,     -v^  "»;•'" 


er  Qüar  allaz  thiz  lant,  bl  thiu 

gabun  uuir  nan  tbir  in  hant, 

then  liut  spuan  urheizes^  thu 

sus  inan  nu  lazes.  0.  IV. 24^8. 

d.  s.  urheize: 

ioh    er   thie   Hute  alle   spuani 

zi  giuuerre, 

ei   grozcmo    urheize,    in   thiu 

man  nan  firlaze.  O.  IV.  20, 24. 

ther  uuizod  lerit  thare,in  kruzi 

man  then  habe, 

so  uuer  so  in  urheize  sih  suli- 

ches  biheize.  O.  IV.  23,  28. 

a*  J«  urheie: 

ther  liut  deta,   so  man  uueiz, 

michilan  urheiz, 

in  themu  uuarun  feste  uuidar 

selben  kriste.  0.  HL  20,  97. 

uuanent  siebi  notin,  thaz  uuir 

then  urheiz  datin, 

ioh  uuir    ihci>    biginnen,    thaz 

•  .n\:</'  uuidar  in  ringen.  O.  IIL  25,  UK 

sie  sprachun  aIle,so  man  uueiz, 

so  samalichan  urheiz, 

bihiazun  sih  zi  noti  thero  sel- 

•   *      bun  kuanheiti.  O.  IV.  13,  49. 

H  A}        sie  (martyrexj  slurbun  baldo,  so 

man  uueiz,  ni  datun  sie  izin 

*    '\  urheiz, 

ouh  ni  datun   sulih  duara  thu- 

^^  ruh  Iheheinan  uuorolt  ruam. 

kKü'^k'     o.  IV.  5,  45. 

URHEIZO.  Ra,        )  --'» 

URIIEIZZO.  gl  K.l '  "^'^  '^^'R^^'^-'l^utfl^ 

FORAHEIZ,  m.,  SSer^cif.         '^'^-^^  ^^ 

für a heiz,  professiane.  ^'  -'a^.II 

FURHEIZO,  m.,  Scr^ei^cr,  SBürge;  spamor 

rßfieij.  E. 

SCULDIIAIZO,    m.,    ©c^ulb^eif,  ©cJ>ulji 

praefetins,  tribtinnSy  procurator*  (scholt- 

,  .  heize,  scoltetns.  Id.) 

i    i.-«.  s.  sculthaizeo,  trlbunus.  Sg.  913.    •. 

'    lJ:))li.  sculdheizo,  viJicare.  T.  108. 

iu  quam  ein  sculdheizo  binol- 

H  thurfti  heize, 

bat  er  sin  nuort  gimeinti,    er 

'       '    '      ßinan  scaljc  heilti.  0.111.3,5. 
1 1  i  «^ 


Digitized  by 


Google 


1091 


HEIZ— HAZÜS. 


HIZÄZ— ßT. 


1092 


thex  a^lbo  scMldheizcr  irquam 

es  niu  hei^Oy 
aftcr  ihesen  uuerkon  gistuant 

er  gote  thankon, 
quad,  uuari  er  ana  zuiual  thes 

giuueltigiibar  al, 
ioh  deta  lui;inari,  er  gotes  sun 
JUuarl  0.  IV.  <J4,  15. 
.  fiQuldbeizzO)    qninqungcnarius.    Ib. 
Rd. 
acultheizzp  odo  kravo,  procura- 
ior,  provisorsecularis  honoris.  Em.  6. 
Can.  9.  10.  12. 
schultheize,  trihunus.  Hd. 
g*  f.  scultbcizen,   prqecoms.  Mcp.    (für 

fem.  gebraacht) 
n.pL  ficuldh....  (mit  Abkürzungsstrich  über 
h),  praefecii.  Mart 
schultbeizen,  tribuni.  Hd. 
<f./7/.  8Culdbeisun,    exactoribus   populi. 
3ib.  1. 
6Cultlieizzoii,  commentariensibus,  N. 
93,4. 

HEIZ  s.  HIZA. 

HAZZUARh^  VoUcsnamen.  Ann.  feild.  Cf.  HAT- 

TUARIl 

ANaHETZARF,  m.,  5lit^eöer,  incentor.  Bib.  6. 

Cf.  HAZ,  fflZZA;  aber  auch  AINAZARI, 

wodurch  in  andern  liandsqbrifMeü  ihötütor  ver» 
deutscht  wird.  ;      f      . 

HAZUS  (auch  HAZUSA,  HAZÜSSA?), 

Mmo  (statt  <$#>'/>,  oder  aeeh  iXM:  hi4trio?\ ga^ 
nea,  palestrita,  erynnis,  fupTa,  gAtihl  nach 
detii  angek  btegtesse,  hae%6äi^V^tfiW,  la- 
>  mia,  ßinai^^scate  (cf.  mdi  alibd-Vb^gebarf, 
larva,  und  schweizerisdi  hag'gch,.  Jg^e^rf)),  eine 
gnUuf^lii'/naAäMlml  4^^  for. 

^    dern  .{iMtllQf.aiidl  .unser  ;.^«;te  hindeutet)   und 

daher   nicht  zu 


'.  gewebt  werden  zu 
,'»/j.  ^»u«;.i/r/d^^  D.  II.  346. 


hazlnis,  sirio,.  Sh. 

hskziSj  eryTinis   Prudv  5. 

hazes,  ///r/a.  D.  IL  350. 
n.pl.  htzusi,  Dirae.  VA.  XII,  845. . 

hazasa,  eumenides.  Eb.  striones.  AL  11. 

hazisa,  cumenides,  VG.  I.  228. 

hazessa:  sie  (aqtropofagi)  ezent  nah* 
tes,  tes  sie  sih  tages  scamen  rau- 
pen, also  man  chit,  taz  ouh  ha- 
zessa hier  in  lande  tuen.  Mcp. 

hezosuu,  pal  est  rite.  Pcrs.  IV.    Hieher? 

g*.^/.  hazzuso,  eumenidum.  D.  IL  350. 

hazisso.    \  *       t%    .»    /^/« 

.       .  ( ,  ganearum.  D.  IL  343. 

hazisson.)    " 

c/./i/.  hazesusun  (sie),  furiis,  D.  ü.  337. 

a.pl.hBzi8ay  furios.  VG.  IIL  37. 

HIZAZ  s.  HISAZ  in  HIwI. 

—Hl.  Ableitungssuffix  zur  Bildung  von  ad/.,  dem 
Suffix  -G  (AG,  IG)  wie  in  der  Bedeutung  (des 
lat.  -05tf^),  so  auch  im  Ursprung  verwandt;  das 
T  scheint  ein  späterer  Zusatz  zum  Suffix  -H, 
oder  -G  [beide  dem  Ursprünge  nach  (aus  K) 
einander  gleich]  zu  seyn,  wenigstens  kommt  im 
Gothischen  nur  -H,  -G,  aber  nicht  -HT  vor. 
(Oder  sollte  H  eingeschoben  seyn?)  Statt  der 
ahd.  Formen  -oht,  -aht  (und  abgeschwächtes 
-eht)  hat  das  Angels.  -iht,  das  Nord.  -*tt 
(verschieden  von  dem  Suffix  -atta  (iir  subst. 
fem.),  tn  den  subst.  pukhti,  gibulnht,  gi- 
huluhti,. gibulibtl,  nehme  feh  nicht  das  Ab- 
leüungssiiffix  HT  an,   sondern  halte  H  fiir  das 

/Ajugnoent  G  der  pripaären  Wurzel  BAL,   oder 

für  ein  zu  BALG  gehöriges  wurzelhaftes  G, 
vor  dem  sich  ein  Vbknl  eingeschoben  hat,  und 
wdcjies  vpr  dem  ableilendco  T  in  fl  übergc- 
^ngen  ist,  wofür  die  Bedeutung  von  belgan 
und  die  Formen  gapulch,  gipulht  sprechen; 
et  forhl^r  ztrhV  —  DuirJinoht  gehört  wohl 
^nnfat  VOR  (g9)o4h. 

Folgende  Adjectiva  weisen  dieses  Suffix  auf. 
;,Gf.  auch  die  weite*  unten  folgenden  Ableifamgen 
.  Yoi^dcn'  Adj.  airf  -obt,  -ahn 
olmoht(?).  ^ügoht,  orohl(?).  astaJoht  gi- 

wiloht  (?).  wurmoht  warzoht  lofrhahti 


Digitized  by 


Google 


1093 


Hii:o. 


HLI. 


1094 


'  runziloht.  rnanaht  misaloht  masaroht 
8wibo^obt  boumoht*!.  bartobt,  unbart- 
ohli.  burstahtl  flechohti.  grintoht  chel- 
choht.  chiuseht   ufichn'odohtj  chraph- 

•aht  chritinoht^  baubttafct  hantliab- 
ohh  zibadiloht  bofBrohti  (hofarehti). 
holoht  (holit).  holzohti.  hornoht  (hörn- 

\aht)r  hringiloht.  thönahtk  dornohti. 
talohtt  segalfihU  sprecbilokt  scaboht 
a.cibob^  (scibabt).  scufoht(?).  scifaroht 
ateinaht  stcrnaht  stuniloht.  strramil. 
ahl  (strimalaht)v  zatoht.  ^wioht  zwi- 
atlohtu 

Aufeer  den  Adj^ct    ans  -oht,  -aht  Bilden 

sich  ^i^ij/.  obanehti.  innahti.  astalahti:  pul- 

lehti.   fafasehii.    sau^iahti.    untardwal- 

aht(?), 

adj,  $uf  ig.  .  ! 

ob>anah^ig.  innahtig.  fornahtig. 
$ubst.  aul  fgi.  •  ', 

^        obaaahtigK  innaKtigL  uzenahtigi*   for- 
nabtigi.  , 

In  ipneobtjib   findj^trailth  Zu&aibmensetziing 
piit  Üb  statt. 

HLEÖ  (m.)  [golh.  hla;nr,,alisächs,  W4#,  auch 
hlea.  Hcl.  124.  (y^pfiirfot/.  mp/^,  Ui«  fa^t), 
angels.  hlSv,  hla^v?,,  I^JIave,  «(Ufries,  hfi), 
tumulus.  Ra.  gl  K.    mousoUum,  gl.  K.    Zu 

HLI? 

hlaeo;  mai^W^£im.  Ra. 
laco,  4i?^ri;tt^.  ft.  ''^ 

leö,  acervüs.  D.  Tg.  1. 
leuuQ,  iifufus.  Bib.  7. 
le^'iumulus.  D.  II.  347. 
a.  h  1  e  o ,  dggerem.  Ge.  4.  8. 

leo,  aggerem.  Üt.  Sk  Prud.  1. 
hie,  iumuliiTn.  Bl.  *' 

n.pl  Icüua,  äggeresy  quibus  vattes  J^os$ae* 

que  complentitr.  ßib.  i. 
a.pllea  santes,   twmilos  salmlL  Mi.   $b. 
JBik  1.  2.  .     _,    _ 

HLEOKELT,  n. /jr*  i 

MARACHLEO,  Ortsname». 
LEÜÜAfii;  ngyöwn.  Bib.  7. 
.      .  in  leiruai;&  liMiKi^V.  RU 


JjLIjJL*     Diese  Wurzel  zeigt  sich   auch  im   gr. 
'xXiveiVj  läL  inciinare,  lit.  szleti,  gr.xAixLv,  lat. 
clivus,   lit.   szlaitas   und    entspricht  vielleicht 
dem  skr.   s-ri,  ir^.     Aufeer  hl  inen,    alts    hlt- 
nön,    angels.     hlinjan,     rccambcre,     hlida, 
hlita,    nord.  hlid,  angels.   hlidb,  clivus,  ge- 
horco  vielleicht  auch  bUo,  alts.  hUo,  angels. 
hUv,    allTries.  hli,  UimiäiiSy   goth.  hlaivs»  sc- 
pulcrum^  hl  eil  ar,  hleitara,  angels.  hlaeder, 
s$:ala,  hlit,  opercnlnm,  bieher.     Ct  auch  goth. 
blains,  a>//iV^  bleiihra, /a^^r/7acii///m,  hlija, 
tabernaculunL;   auct   lit.   kloti    (tegere)?  — 
Sollte  auch  li b a n,  /jarr^r^  (goth.  hl  ei  bj an, 
java^e ,  fovere)  hiemit  zusammenhängen?    auch 
hail  (cf;  sanskr.  srT,  foriunayi 
HLINJAN,  HLINEN,  HLINÖN,  le^eü   (alts. 
hlin6n,  angels.  hlionan,  hlinjan;   ct  auch 
goth.  hlains,  collis)^  obcumhere.  R.  Ra.  gl.  K. 
(ih)  hlinem,  secubo.  R.  Em.  29. 
(er)  linet.  Bib.  1.  2.    lln^th.  M/t.    linith. 
Bib.    5.,     iitnitetur    (super   domum 
suam.)  i  V 

(er)  lincta,   recubnit.   T.   159,   2.  239,  2. 
iransibat  (per  murumj.  Ms.    . 
(linete.  Bib.  5.) 
linata,  incumbebat  OA.    • 
p.  a.  linendo,  innitens,  Mcp. 

hltnendi,  incumbens.  gl.  K.  recubans» 

gl.  K.       . 
hlinenti,  recumbens.  Ra. 
linenti,  recumbens.  T.  159,  1. 
g-.  s.  m.  linentes,  reaimbeniis.T.  13S. 
fi.pLm.  linenta,  adnixi  (hasiisJ.Wk. 
IX.  229. 
GAHLINEN,  recumbtre.  ^ 

(er)  gilineta.  T.  156,  1.  M.  31.  Le.  1.3. 
gilinota.  Le.  2.,  recubuit. 
ANAHLINEEN,  incumbere  (dem  Gebet).  K.  4. 
ab^linen,  inminere.  Rh.' 
(er)  anahlineet,  incumbiL  K.  5. 

anahlinet,  inminet.  R.  incumbit.Pa. 

gl.  K.  incnbaU  Pä.  gl.  K. 
analinet,  innixus  fuerii;   Mt].    Bib.   ' 

1.  2.  imminet.'Sb. 
9iik\inetj  innixus /uerk.  Bit.  &• 
hanaUnet,  incubat  Ra. 


Digitized  by 


Google 


1095  HLl. 

(du)  analihenes  (1.  anablines),  irmitOr 

i     ris.  W. 
p.  fl.  (anahlinent,    aegnaUm?   B.    elwa 
analihen?) 
anahlinendo  (analihendo.  Pa-Xi«- 

cnmbens.  gl.  K* 
anahlinenti,  incumhens.  K^K.  2. 
anahlinendi,  insisiens.  gl  K. 
g.s.m.  analincntcs,  im/nmcn/iV-Rb, 
d.s.nik  analineutemo.  Bih,  7.  aaa- 
linantemo.   M£.     inmienie 
(super  manum  meam). 
analinentemu,    hnrnmenie. 
Rd.  Ib. 
a^s.m.  analincntan.  Ib.Rd.BL  ana- 
linenten.Bib.1.6.,  miii;niiii- 
ANALINENTLIHHO,  obnixe.  Rb. 
ANAGAHUNEN. 
(du)  anakilines,  innitarU.  Ja. 
OBAHLINEN. 

(er)  opahlinei,  excellet.  R. 
ÜBARIHLINEN. 
p.  fl.  uparihlinenti,  excellens.  R. 

n^pl.m.  uhirilinente f  supernitmtes. 
Rb. 
FORAHLINEN,  praeminere. 

(er)  forahlinct,  praemineL  R.    antec^U 
lit.  R.  .  . . 

(otaline t,  prominet  (in  finibus).  Rb. 
(er)  (oralineta,  eminebat.  Rb. 
p.a.  forahlincnti,  eminens.  R. 

/foralincntorun,  erninentiores.  Rb. 
ZUOffliNEN. 

p.  a.  xuoHnenler,  adnixus.  VA.  XII.  92. 
HLEINJAN,  lehnen. 

(er)  leinet:  der  leinet  sih  an  dieline- 

berga.  Wra.  3,  10. 
(sie)  leinant,  reclinant.  VA.  XII.  2. 
(er)  leinta,  posuit.  VA.  VIII.  616. 
p.  fl.  sib  leinente  über  minen  trufc  in- 

nixa.  Wm.  8»  5. 
p.p.  samo  so  geleinet  uuerden  leite- 

run  obe  ein  anderen.  Mcp. 
ÜFARHLEINAN. 
p.  p.  ufarlcintaa,  ardwm.  VA.  XL  638. 
HLlNA./.  (8<N0.  recubitus.  gl.  K. 
\  in a^reclinatorium.  Zf. 


HLÖ,  IILU. 


1096 


.  lepa.  Tr.  Hs.  , 
d.  $.  in  linun,  in  accubitu.  Rb. 
o;  A  Unun.  Mie.  Sb.  Bib.  1.  2.  7. 
linen.  Bib.  5.,  reclinatorium. 
a.p/.llnun,    eanceUas  (ceddit  per  can- 
y  ipellas  cremaculij*  Ms. 

linnun.  M4- 
linun.  Sb,  BiU  1.  2,  7. 
linen.  Bib.  5.,  CMceUos  (de  fmesira 
per  cancelhi  ptospexi)- 
HLINIBERGA. 
HLlTA,  /.,  «nord.  blid,  ^ngs.  blidh  (et  n^^iTvq, 
{5erda6^aits),  Seite  (in  aSalblette,  GDotmeririte, 
fBMf(()|eUe)i  Ql^^aiig,  cKvus. 
n.  1.  Uta,  clitHi^n  MoA. 
d.  4.  der  beber  (<£ber)  gat  in:  litnn.  Db. 

HLOjaN,  HLOÖN,   angels.    blovan,    hleyan, 

,  mutire  (lit  lo-ti,  (eOen).    Ct  JlIjuIJ   und 

HLAM6n;  oder  ist  RU  («anskr.  rn,  sonore} 
die  Wurzel,   und  R  zu  L  geworden,   also  der 
Aualaat  H  unorganisdi  und  das  Wort  nicbt  hie- 
her  gehörig;  cf.  rohon,  ru^r^.    {Onager  luotj 
auiula  luot,  wildesil  luot,  der  tiefel  hiote 
tag  tinte  naht  D.  III.  27.  29.) 
Inf.   Inon,  rnditus  asini.  Gd.  4. 
(m)  lonu,  mn^/o.  Pr.  e. 
(er)  hloit  Sg.  WS. 

lobit  Em.  29.,  Tfnugit. 
p.  a.  d.  a*  m.  n.  luantemu,  rudeßti.  3si. 

n.fl.p/.i9i.  luonta,  mngienteß.  Bib.  1.   nsH 
dfntes  (cervosj.  \Q.  UI.  374. 
GAHLOHIAN? 

kaluaget,  muiiet  (canisj.  Rb.  (b^^ber?) 
HLOHUNGA^y.,  mugitus;  angek.  blovung. 

n.  s.  luunga.  D.  VP. 

a.  s.  hlobunga.  Em.  17. 
HLUOTIDA,/.  (hieber?).  —  d.pi.  luf^tidom, 

latratibus.  Bl. 

JtxJLilJ«  1.,  sanskr.  srU|  audire  -(wovon  auch 
horjan,  goth.  haus j an,  audire,  herstaaunt). 
AuCser  den  hierunter  au%effihrten  Woltern  ge- 
hört goth.  hliuma,  auris^  altsThlust,  auditus, 
auris,  nord.  hlera^  ausadtarej  ttord.hiioma, 


Digitized  by 


Google 


reso- 


1097 


HLÜ. 


HLU. 


1098 


resonäre,  Mo8t,  niiriV    (aber   auch   conrha\ 
angels.  hlystan,  ötsilirer  griech.  scAC/u,  andio^ 

hieher.   Cf.  auch  JjU  und  LUD^  a  auch 
HLÖJan, 

HLÜT  (alts.  und  angels.  hlüd),    laut^  sonorns 
(allnord.  hliodbr«  tatiturnns), 
in  themo  ferse  ist  iz  lut.  O.  II.  4,  63. 
lut  uuurti  ubar  uuorolt.  O.  II.  9,  40. 
lutor,  concisus  (clangor J,  Bib.  1. 
8ie  chihordoii  gotes   siimma  hindä  in 
Sina  berge  q^uhedhenda,  inmonteSina 
vocem  domini  mtonantis,  Is.  4,  1. 
lutero  uuorto  betet.  O.  II.  2t,  18. 
luten  UMorton  sprah  er.  O.  lil.  24,  92. 
mit  lutau  runstin^  lapsibus  sonoris*  Prad.  1. 
Compar.:  lu^tirun,  majore  (voce).  M«.  Sb. 
^       Sonaf  bluto  praeclarunij   wiegeh   qnoqne 
mars,  €^t  (zui?  Erklärung  des  Namens  h  I  u  d  o- 
Vi^ig)-  -Erm^ldi  nigßlli  carmen  de  ludowico 
vfico^.  viad,.  hist*  p^of.  992. 
HLÜTO,  adv.  —  fortiter  (clamare).  BIb. 
1.  2.  M>.  Mr/  3b.    vehementer  (clamare). 
Mx.  Bib.  1.  2.    Iftto  ruofendiu,  praeco- 
,najH^.  Mcp,  28.    lulo  Tiaf.  O.  IV.  24,  13. 
luio  irharetun^  O.  III.  8,  25.  luto  spre- 
ehan.  O.  V.  12,  34.  luto  sprah.  Lu.  luto 
iiyeinotun.   0.  IVr^  26,  5.    l&to  seiltet. 
N.  146^  1.  Iüt9  seellenten  tympanis.  Mop. 
üBARHI^tJT,  öMrUut. 
uparlut  pittemes.  Ky*    ubarlut  (spre- 
.  ;      .rr  .öl4?aMaellan).   0.    1.  5,  41.   9,  15.  20, 
-  ,S  .      2(5.  24,  20.  111.  6,  31.  7,  25.       . 
WAFAINHLLT. 
g.  s*  f.  uuafanlutun,   armisonae  (palla- 
.-.   Ai^-  dis).  Mcp.  .|, 

CtlLAFLiiTliNßAH,  Flufsnamen.  » 

.    ,    (ZVVIHLLT?  odei:  ZWUILIUT?  —  zwiliu- 
ter,  difihthonsfiS»  Sal.  2.) 
LUTMARI  (xu  liul?).  '- 

HLUTREIST,  HLUTUEISIC  s.  reis. 
ULLTi,/,  sorms,  £aut. 
,^^.  n.  s.  hluti,    sonns,    Pa.    Ra.    gl.    K.    filu 
hluti,  sonitus.   Pa.    hludi,  sonus, 

,\-X..  gl   K. 

d.  5.  iu  michilerulutlrlaf.  O.IV.33,23 

*-.ll.  a.^/. -luti*  <^Afl'?S9''^*;  P^*  !•  3. 

-^        \^\v  .'4^   .VW  «ev^n..    \    h    '.  C  . 


r/./?/.  lulin,  concentibuM.  Prud.  1. 
IILCTA,/,  gttut. 

n.  «.  luta,  soatis,  N.  34,  16.  41,  5.   vox. 
N.  55,  2.   ital  luta,  ißonia  sonus. 
N.  82,  13.  luta  des  lichamia  N. 
37,  9. 
d.  s.  in  rottun  lutlun  ist  scal.  N.67,1. 
lutun,  tinnitu.  Mcp.  19. 
luta,  acceniUt  tenore.  Pr.  v. 
a.s.  lutun.  Mcp.  N.  50,  10.  (in  Schilters 
Ausgabe  steht  fehlerhaft  bitun)  lu- 
tun  des  mundis,  «ooiim. N.  73, 16. 
lutun    sines    herzea    N.  37,  9. 
heisa  lutun.  Mu. 
</.p/.  lütöo,  iinniiihus.  Mcp.  47.    in  ein- 
hellen  16toQ,   harmomcis   tlnni- 
tibus.  Mcp.  19.    in  zuiualten  Ift. 
ton,  dispUs  snccenlibiis.  Mcp..  10. 
a.pL  luta.  Mcp« 
ORGANHLÜTA, /.  ^ 

g.  s.   dero    orgenlütun,    hydraularum. 
Mcp.  47. 
GAGANHLÜTA, /. 
g.  pl.  dero    himeliskon    gagenlüt6n 
eina,  ionum  primuni  ex  phthon- 
gis  celestibus.  Mcp.  66. 
HLUTIG. 
EINLIUTIG  sint,  wdsonae.  Mcp. 
MISSIHLIUTIG.^  mit  misseliutigero, 
lyrica  (paginaj.  Mcp.  &. 
MISSILIUTIGI«  f.f  dissonans  discrepan* 
tia.  M^p.  41. 
PflüNHLIÜTIG. 
a.s.  f.  sina  niunliutigun  lyruu,  en- 
neaphthongon  chelin.  Mcp.  29. 
HÖHHLÜriG. 

ho  blutigen,  e^randhonis»  Tg.  3. 
SAMANTHLlülia 
mit  samenUiutigen  liUeris.  Mcp. 
HLÜTIDA,/.  Pa.  Ra.  hlutitha.  gl.  K.,//o. 
gor,  magnns  sonus;    thar  ist  sconu  lu- 
dida  ubar  dag.  0.  V.  23,  176. 
HLÜTNÜSSI, /.,  angels.  hludnes^e. 
g.  s.  lutnussi,  clangoris.  Gh«  1.  2. 
d.  s.  Ifitnussi    (lutnusse.  BIb.  5.    luti- 
nussa.  Bib.  7.),    clangore  (bucci- 
nae).  Bib.  1.  Mf.  Sb. 
[71] 


Digitized  by 


Google 


1099 


HLU. 


HLÜ. 


1100 


HLÜTNÜSSIDA,  / 

lutniisiida,  armonia.  VP. 
HLÜTJAN  (nord.  hliAda,  sonare;  angels. 
hl  yd  an,  dawäre)  (bei  N.  Mu.  Bo.  5.  Mcp. 
Org.  VG.  liutjan,  doch  im  praeL  lut-; 
auch  schon  in  Ra.  findet  sich  pihliatit, 
wogegen  Pa.  und  gl.  K.  pihlutit  haben), 
läutert;  fJnen,  sonare.  H.  5.  25;  N.  82, 13. 
Ra.  resonare.  Pa.  gl.  K.  consonare.  Pa.  gl.  K. 
personare.  H.  7.  Mcp.  72.  tonare.  Ib.  Rd. 
persuliare.  Üb.  .mugire.  Em.  19.  vocesfor* 
mare-  Gc.  8.  vocem  dare.  N.  76,  18.  biu> 
cinare.  Bib.  1.  Tg^  5.  mutire.  Ib.  Rd.  con* 
crrpare.' Rb.  damare.  N.  114,  5. 
diu  tiefi  dero  herzon  luta  confessionem. 

Nh.  10.  V 

uuieo    aber    alHu   ecclesin   in  ^iegeli- 
chemo  ran/iVo  linte,  daz  ist  uuunne« 
sam  ze  gechiesonne.  N.  d.  ps;  gr. 
daz  lütta  gerobo  (graviias  rauca  qua* 

iiebatj.  Mcp.  10. 
lutta  follen  tonum, /x^jonoAa/.  Mcp.  73. 
doh  semitonia  dar  undere  luttin,    licet 

intervenirent  limaia.  Mcp.  10. 
hlulenteo,  soaoso.  Pa. 
uuela  hlutenti,  benesonans.  Pa. 
thaz  ih  lob   dinaz  si  lutentaz(!)  (lu« 

dentaz  cod.  yat.).  O.  I.  %  5. 
trumpum  lutante,  tubis  canentes.  Da. 
tonns  Hut  et  ticchor  dannc  semitonium. 
Mcp. 

Form  und  Flexion: 
Inf.   hinten,  gl.  K. 
luttan.  £m.  19. 
.  lütten^  H.  5. 
(ih)  hluliu.  Ra. 
(er)  lAtil.  Gc.  8.  Ib.  Rd.  H.  25. 

liulet.  Mu.  Mcp.  N.  17,  17.  39.  72, 1. 
(sie)  hlutent.  Pa   gl.  K. 
blutend,  gl.  K. 
lutant  H.  9. 
luttant  Ib.  Rd. 
Hüten t.  N.  114,  5. 
(er)  liute.  N.  d.  ps.  gr. 

lulte.  H.  26. 
(sie)  luten.  Eb.  ^ 

(er)  hlutta.  Ps.  2. 


Jutta.  Mcp. 
lutta.  Nh.H.Iir. 
luta.  ?ih.  10.  '    ' 
(sie)  lutton.  N.  76,  18. 
Inton.  N.  82,  13. 
(sie)  Itittin.  Mcp.  10. 
imp.pl.  luttetl  Bib.  t.  Tg.  5. 
p.  a.  hiutenteo.  Pa. 
lutendo.  gl.  K. 
hlutenti.  Pa. 
hltttendi.  gl.  K. 

/lutenti.   Ra.    (luöd^ndi,  gamtla. 
Ald.  4.  hieher?  zeugt  es  für  den  Zu- 
sammenhang von  hlüt  u.  hlohdn?) 
n.a.s.n,  luten taz.  0.  i.  2,  5. 
n.  pl.  7/1.  lutante.  Da. 
,  n.  pL  n.    luttantiu.  Rb. 
GAHLUTIÄN  (und  gahliutjan). 
kalu  ttemes,  desonamus  (tma  voce).  H.7. 
theiz  scono  th'oh  gilnte.  O.  I.  1,  37. 
so  daz  himilisc  hörn  kilutit  unir- 
dit.  Em.  3». 
ARHLUTJAN  (undarhliutjan;  alts.  ahlu- 
dian).  ^ 

dara  gagene  ne  mahtist  tn  noh  er- 
liuten,   quid  contra  hisceres  non  ha- 
beres.  Bo.  5. 
arhlutit  Ra.  irhludit.  gl.  K.,  tescnat. 
arliutit  uuesan,  resonare  (arbes  lupis 
uMantibtis).  VG.  I.  486.  . 
ANAHLIÜTJAN. 
föne  diu  ist  ter  uuan  lukkero  tar 
negatio  boni  analiutit,   denne  der 
si,  dar  malum  analiutit  Oig. 
MISSIHLÜTJAN,  tnUlaueett. 

missilutit,  dissonat.ßih.  1.  dUer^HtLlc 
BIHLÜTJAN  und  BIHLIÜTJAN. 
pihlutit  gl.  K.  Pa.    pihliutit  Ra»,  m. 
sonuit. 
GAGANHLUTJAN. 

cacanlutit,  rtmltat.  Ic. 
LUnNGA,  /.,  harhionia.  D.  IL  312. 
HLIUMUINT,  m.  (Sfumunb);  cf.  goth.  hlinma, 
auris,  und  griech.  xAv/m,  audio, 
n.  s.  hliumunt,  opiniö,   D.  favor,   D.   Pa. 
gl.  K.  Tg.  1. 
liumunt,  favor.  Da.  Ja.    tesiimonium. 


Digitized  by 


Google 


1101 


HLU, 


HLTJ. 


1102 


Md.  Sb.  £(v  iC9p.  3.  L  opinio  (ejus 
abiii  in  omntm  SyriamJ.  T,  22,  2. 
tsiimaiio.  Em.  1.  fama.  T.  17,  8. 
60,48  Ib.  Rd.  praeconinm.  Ekn.  19. 
,  ,  rumor.  $f  Bib- 1. 9.  opinio^  Wra.  2, 13. 

I.  II.  IV.  4,  14.  II.    guot  liumunt, 
6pimo  suavis.  Wm»  2,  13. 
jluimujQt,  opinio^  Wm.  2, 13.  \M  4,  14. 
I.  IIL  IV.  IX. 
liumint,  iesiimonium.Ep.  can,  6. 
leümunt,  opi(ßio.  Cao.  4. 
lium eilt,  ri/i}ior.  Bo«  b.  fama.  Nh.  It. 

N.  44,  9. 
\\\im\xnly  favor.  Ra. 
g*  s.  liumuntes,  iestimonii,  Bib.  1.  2.   9Iz. 
exutimQthnis.  M.  19.  Cfin.  10. 11.  13. 
favoris.  Rb. 
liumindes,   liumendes,  famae.   D. 

U.  349. 
Ih  ne  gereta  nehcines  liumendes« 
N.  130,  1. 
d.  5«^  liumefide»  ^pinionibus  (des  lintes). 
Bo.  5. 
liumiAti,  exiHimatione.  Can.  2. 
a.  3.  hliumunt,  existimaiiowm.  Can.  9. 
liumunt,    testimonium.    Mz.   famam. 
Sg.  70.  oplniones.  T.  145.  nomen.  Mx. 
M.  31.  Mip.  Le.  Bib    1.  2.    exisiima- 
tionem.  Can.  8.  10.  12. 
Uument  IS.  32,  15.  Mcp.  Bo.  5.  Bib.  6. 
liumint.  A. 

limunt  Sb.  ^ 

n.;?/.  liumenda,/a(i£/^*  Bo.  6. 

liuminta,  instrumenta  laudis-  ht.  2. 
^.p/.  liumunt o.  Can.  6. 
d.plAi%km\kni\n,favoribu$.  Ib.  Re. 
liumentun,  auris.  D.  II.  352. 
HLIUMUISTMARI. 
ÜRHUüMUNTLiH. 
iitliumuntlihheru.    D.      urliurouQtli- 
heru.  Da.    urlimunllibheru*  Tg.  1., 
infami.        ,  • 

HUUMÜNTHAFT,  adj. 
liumunthaftero  (adoplionisj.  Gc*  9. 
UNLIUMUNTHAFT,  diffßmatM.  T.  108. 
nnliumunthafptl  Bib.  u^liamithefta. 
^  Zf.,  irif€Uße$.        i       ,./!'* 


UNLIUÄIUiNTllAFTOT,  diffamai.  M.  31. 
GIUNLIUMüNTHAFrOT.  Sb.  Le.  1.  3. 
giunliafnuntbaftet  D.^  diffamat. 
L1UIV1HAFT1&  guoter  uuercho  uuerdent 
8ie.  Wm.  4,  14.    (luimfaaftig,  Wm.  I. 
IV.  IX  ) 

ir  maehot  sie  liumhaftig  (luimbaftig. 
Wm.J.  III.  IV.)    Stategero    lugede. 
Wm.  4,  16. 
UUMENTHAFriGI,  praedicationisfamae. 
Bo.  5. 
UNLIÜMÜNT,  ignominia.  ib.  Rd. 
g.  s.  lukkes  unliumende^,  /al$i  sceleris. 
Bo.  5.  dia  uuera  dincs  unliumen« 
des,  laeAae  opinionis  dumna.  Bo.  5. 
d.  s.  unliumende,  scelere.  Bo.  5.  mit  un- 
liumende   besmixener,   existima" 
^     tione  foeäolus.  ßo   5. . 
fonna  unliumunte, //i/iia.  VA.  IV.  170. 
€7.  s.  unliumunt,  famqm.  VA.  VI.  527.  exh- 
siimationem. Can  13.  infamiam.9g.70. 
1/./7/1  unliumenden,  calumnüs.  IN.  118,134. 
<f./9/. unliumunda  (unliumunta;  Gx.   in* 
liumenta.  Rg.  1,),  testlmonia  (ad- 
versum  le  ditufiij.  D.  IL  266. 
ÜNHLIUMUINDÖN,  »crleumbcn. 
Jnf'   unliumCon,  irtfamare.  Rg.  1. 

sie  unIiumundotonmlb.N. 37,22. 
KAUNHLIUMÜINTEOT,  infamai.  R. 
UNLIUMEND  ARE,  calumnialorem.  N.7 1, 4. 
ZURLIUMUiNTlGÜN,  infames  (dco%).  Prqd.  1. 
HLIUMUNDIG. 

ir  sint  liumendig.  Bo.  5. 

ito  liumendtgo  namo,  doclrinae  nomen. 

.Mcp.  ^  ,^  ,     .    ..V,,      5; 

sincs  liumcndigen  Vkamtn^iQucti noufmis. 

Bo.  5.  \    ,; 

LlüMENDIGI,/^mö.  Bo.  5,      :  ;        ,  / 
LIUMENDINGA,  Fuvores.  Mcp.  ..    / 

HLOSflN  (bisweilen  faIos6n,  hlosjao),  audire. 
Cf.  alu.  hlust,  ©e{)ör;  £>^r. 
vudire.  Bo.  5.  N.  77,  9.  Org.    attendere.  M|. 

Bib.  1.  obedire.  N.  105,  42. 
tara  losen,  audire.  Bo.  5.  ; 
(sie)  losen  hera  (auscullentj.  0.  lt.  9,  63. 
lose  hara!  Bo..  5^  .^ 

lose  neb!  «m/i/iW.Qrg..    ..    , 
[71*] 


Digitized  by 


Google 


1103 


HLÜ. 


HLU. 


1104 


hloset  rihti  dera  calauba,   audiie  regu- 

Idm  fidei.  E. 
(er)  loset  uuortes.  O.  IL  13,  11. 
du  losetost  mtnero  uuorto.  Bo.  5. 
loselun  sinero  antuuurti.  O.  I.  22,  38. 
löseen  is,  audiamus.  N.  77,  9. 
losefit  dero  stimmo!  N.  65,  8.    - 
losest  da  mir.  N.  49,  7. 
die  iosent  inio. -N.  94,  5. 
loset  tir,  paret.  Mcp. 
ih  loset a  dir.  N.  4(^  5. 
tir  losen do,  tibi  obseqnmis.  Bo.  5. 
tosinte  in  selben,  obedienles.  N.  82,  7. 
loseen  diniu  oren   ze^minero   digi^    N. 

129,  2. 
Ih  loseta  ze  iro.  Bo.  5. 
er  loseta  ze  dero  stimmo.  N.  65,  181 
lose,  uueliu  daz  sin.  N.  39,  13. 
blosenti,  adlonUus.  R. 
Form  und  Flexion: 
Inf.   los6n.  N.  105,  42.  Bo.  5. 
losen nis,  fmdt'emii,  Org. 
(er)  loset.  N.  64,  22.  O.  II.  13,  11.       , 

lösftt  Mop. 
(sie)  Iosent.  N.  94,  5. 
da    losfest  N.  49.  7.  80,  9. 
(wir)  loseen.  N.  77,  9.  * 
(sie)  loseen.  N.  129,  2. 
losen.  O.  II.  9,  63. 
ih    loseta.  N.  40,  5.  Bo.  5. 
du    losetost  Bo.  5. 
er    loseta.  N.  65,  18.   O.  I.  22,  35.    (lo- 

sota.  cod.  yind.  und  vat) 
sie  loselun.  0.  1.  22,  38. 
(ih)  loseti.  M£. 
(er)  loseti.  Bib.  1. 
imp.  s.  lose.  N.  39,  13.  Org.  Bo.  5. 
im;?. />/.  hloset!  E. 

loscnl!  N.  65,  8.  16. 
p.  a.  iosendo.  Bo.  5. 
blosenti.  R.  Rx. 
d.  s.  m.  domo  losenten.  Org. 
n.pl.w.  losinte.  N.  82,  7. 
GAIIL0S1^.N  (gahloson,  gablosjan). 
ih  gotcs  lop  ni  uuolda  giloson.  Co.  4. 
gilosan,  afiendant.  Mo*. 
ih  mina  messa  ni  giloseda,  Co.  4. 


ZUOHLOS&N  (zuohlos6n,  «bohlosjan). 

(wir)  zuolosames.  K^.  zualosames.  Sb. 

zuolo^omes.  Bib.  0^  zulosomes. 

Bib.  t.^  aifendinwu. 

.(sie)  zuolosan.  Bib.  1.2.  zuoloson^Sb., 

oitendanii 
(er)  zuoloseli)  miemleret,  Gh.  1.  3. 
inip.  s.  zuolose,  attend».  IML  31.  Bib.  2. 

Le.  1.  2. 
p.  €i.*zuolosaBta%,  inUndens.  M.  31.  Le. 

1.  3. 
ZUOKILOSEIVTER,  adi^müm.  Rh. 
HLOSARI,    91.,    anditor.  —    Gehort    bieher 
losare  (loser-  Wa  232.),  adu/tttor.  F. 

I.  2  ? 

losarin    dUdpfUis.  Gx. 
losern.  andiioribfis.  N.  45,  5. 
UBARUlXtöARI,  m. 
o.pL  uberlosarra,  audiiorts.  N.  103,4. 
IILOSU^GA,  /,  miaius  auriimu  Prud.  1.  D. 

II.  318. 
LÜSINÜNGA,  /.   Hieber? 

d.  lusnungü.  Mv.  Bib.  1.  2.),  sm»$u  (au- 
lustnange.  Bib.  5.  /      rium). 

GAHLOS,  l^orenb,  se|or(^«nb. 
got  ist  alles  thir  gilos.  O.  Hl.  24,  18. 
ni  uuoltun  uuir  gilos  siu.  O.  I.  18,27. 
die  iro  (stimma)  gelos  sint.  N.  28,  4. 
I?. ///.  m.  gahlose  (andienlesj,  Frg.  li. 
a.pL  n.  gahlosiu  oran«  Frg.  15. 
UNGAHLOS. 
die  gotis  rehtis  ungelos  aint,  non 
^ibfecli,^.  70,  2. 
GAHLOSI   (cf.   alts.    hlust,   angeb.  hlyst, 
aiiditus),  Tl.,  @f^&r. 

after  orono  chihlose,  secundum  audi* 
tum  aurium.  Is.  9,  4. 
Gehören  folgende  Namen  hieher? 
ULUTAROusJ,  Anführer  der  Kadurker.  JoL  Cis. 

HLOTAR  (Chlotar,  chUtahari,  iut^tx). 
CHLODIO  (  c  I  o  j  o  )  primiss  rex  franctmim.  cod. 

s.  galL  732. 
IILUDOWIC  (Jubmig)  [n.  ludouuic.  OL  18. 
(ludhuuuig.  Schw.)  #A  ludouuige.  OL  86. 
Indhuuuige.  Schw.  a.  hluduuigan.  Lu.J.  . 
CIILODOVEO. 
CHLODOMARI,  chlodomir.      . 


Digitized  by 


Google 


1105^ 


HLU. 


HLü. 


flOd 


GHLaDeBODO. 

CHLOTHILDIS,  Stlot^ilbtt  n.pr^ß 

LÜTILO,  LUTIRINGER,  n.  pr. 
LUTILIJNGA,  OrteüÄmcB. . 
( LUTO  9    Namcii  eines  Iraoki&chbn  Amus  bei 
Afiw  Marc  sobeinl,   cla  es  <ahne  li  g^schrie» 
bcn  ist,  niebt  bieh^r  in 'gebdren.)    ^ 
hieher?  ^ 

ULÜTAH,  altsi  blAtait,  bluttar^  angek.  blA- 
tor,  hlüter,  iaiiterf  uit^  elarms^'  Hieber? 

^Bedeutmii^ '  mni,  /Gebraiicb :       -     - 
clams.  Pa.  Ra.  gl  K.  Sg.  »1^«  Is.  d^  5. 

pnrus.  gl.  K.  Ep.  2.  'Pa.  *Ra.  Mep. 

mimdus.  Mt}.  Sb.  Btbw  t.  2. 

l&tter  ole  Ho.  > 

also  lutet  sintsliin'o  Silber«  Vfkk  3,  lOl 

lütterer  ist  y^ilis  (Stein ).'M<^      ' 

luttremo,  tfiundo  (obrize).  Mir; 
v^utaristuD  steina,  üiHfmdissim»»  Hb. 

lularaz  uuaxar.  O.  II.  8,  4S.    - 

lutteries  un'mtB, -vird  umti.  N.  74,  9. 

loiteres  coUts y  purgations^Mcp. 

lutures,  pari  liqftentis  ("e/rrkeatiJ.Ep.  2. 

thes  lütteren  btuiinea.  O.  M.  9,  6^1. 

aa  dero  Iftlteruti  lüfte.  Bo.  6. 
'  des  lutarin  tagas»  /i^uiifa^JifiV  D.  IL  346. 

hluttror  leohte»  clarius  htce.  Is.  3,  5. 

lutereo  urspriog,  lucidum^  Bo..5. 

lutremo  bercin,  puro  corde*  IL  2. 

die  lutteron  sinne.  Wm.  4,  5. 

luttar,  siinplex  (oculusj.  T.  36,  3. 

bluttru  n^uatu,  pura  mente.  Wo.  2. 

mit  lutero  geloubo,  ^ncera ßde.Ji. 61  j&* 
^  in  gotes  lütteren  uuistnome.  Bo.  & 

luter  biubt,  pura  con/essio.  N.  50,  9. 

uzer  dero   (martro)   ib  luter  cbam  %e 
urstendido.  N.  16,  3. 

blutriu,  liqiiida  (voc^).  Is.  2. 

lutteriu  ist  uuarbeite  in  ans{elis.Ji.^6jtL, 

lütteren  gitrabton.  O.  II.  24,  l36: 

luttra  kepet,  pura  oratio.  K*  20. 

luttera  digi.  N.  25,  6. 

bluteremu  nemin  nemnan,  puro  nowHne 
appellare.  -K.  63. 

xa  lutremo    ad  ourum.  Pa. 


in  luttora  iiui», /ikir^j^..  5.  ^    ' 

gez  blattar,  effundebat  Pa.     -i    ;*    '  * 
bluttare,  clare.  Pai     •  :  '  i 

Form  «nd  Pte^ton:  •     -l 

blutar.  Pa.  Ra.  gl.  K.  Sg.  913.  - 

bluttar.  Pa.  gl  K.  '  \  .  t  .  vm 

luttar.  T.  36,  3. 

lütter.  N.  85,  5.  Hö.  Wm.  IM.  - 

lüter.  N.  U,  7.   16,  3.  50,  Ö.  Bo.  6.  Wm. 

%\  1«. 
n.  8.  m.  lütterer.. Mcp.  Bo.  & 
n.  8.  f.  bttttrin.  Is.  i  . 

luttriu.  Da. 

laltetiu.  N.  56,  11. 

lutera.  Le.  '2.  •  .1 

n.  8.  n.  »ultrak.  K.  20.  Hg*  1.  •< 

lutaraz.  O.  II.  8,  42. 

lutraz.  €x.   '■    '  ^  ■ 
gr.y.m.w.lutlerfels.  Bib.  l.ft.2.  N.74,9.  Mcp. 

luturcs.  Ep.  2. 

lütri^.  Prad:  l.         ' 

lutarrn.  1>.  ff.  346^ 

lutteron  (iWler eh >.  O.  11/ •,  (^ 
if.tf.iii.ii.  hioteremu   K.  68. 

lüttremo.  Sb.  Mrj. 

lutremo.  Bib.  1.  2;  Pa.  Ra.  R  2. 

lutramo.  gl.  K. 

(liuttirertio.  B».  7.') 

lütteren.  Bo.  5. 
d,  8.  f.  mit  lutero  (st  luterero)  getoubo. 
N.  61,  5. 

dero  lütternn.  Bo.  5. 
o.  8.  tn.  I  Uta  ran.  O.  II.  i\  15. 

luteren.  N.  74,  9.  B6.  5. 
a.  8.  f.  luttera.  N.  25,  6.  Bo.  5. 
iV/i/r.  hlutaru.  gl.  K. 

bluttru.  Wo.  2; 

blutru   Ra. 
n./?/.  01.  lutare.  T.  44,  tf. 

die  lütt^roh    (luleron.  \V*n.  IX. 
luttcrun.  Wm.  II.).  Wni.  4,  5. 
d.  pJ.  hintirem.  gl.  K.  I&.  Pa.       ' 

hluttarem.  gl.  K.  -    * 

luteren.  O.  II.  24,  36.  lÜ.  io,  86. 
Wm.  5,  12. 

luteron.  Wm.  II. 

luitteren.  Wm.  III. 


Digitized  by 


Google 


1107: 


nuU: 


HLü: 


IICB 


Compar.:  ^  ,     .  i,     i  ..    \  - 

hluttror.  Is.  3,  5.     .  .    •  . ;  ^ . 

hlularora,  clarior*^^  K.. 
diu  luterora  uuas,  purior.  M^p.  12. 
luteroren,  punores.  Mcp.  ^2. 
Saperl.: 

hlutiro^ia.  Tg.  5.  .  t 

latirosta.  Bib.  1. 
-  lutcrisicz.  Wb.,   meracissimun^  (j^angm- 
nem  uvae).  .. 

hlutarostun.  Pa.     bJ^l.Ur()sVo..  gV  K., 

praeclari. 
lutafistun,  UnipidissimQSnJXh. 
LUTRA,  Flufenamep.. 
LÜTARAHA,  Fluft-  upd  OrUn^^ie^.    , 
(ALLÜTEREN  win.  D.  IIL  69) 
UNHLUTAR,  unlauter- 
unlutra,  insincerm  (cruor).  VG.  IV.  287. 
gsS.f.  des  compar.  unlüterprun  natura, 
minus  splendentis  naiurae.  Mcp.  63. 
THÜRUHHLÜTAR.  gl.  K.    thuruhhluttar. 

gl.  K.  duruhluttar.  Pa.»  praeclarus» 
miTTARWIN. 
HLÜTARTRANC. 
HLUTARSALZ. 

HLUTARI,  f.,  fRtin^tit,  ®lan|. 
n.  s.  hluttri,  peripsima.  Ra. 

luitri,  nitor.  Rb. 
g,  s.  Inliri^  puritafis.  K.  20.         . 

lutri,  sinceritatis. 
d.  s.  lutri.  K   49.  ' 

lutteri.  N.  17,  21.,  purltati 
tutere,  liquore.  X).,  II.  315. 
u.  s.  luteri  des  herzen.  N.  54,  3. 

lutri,  serenitatem  (munditia^J^GcX 
HJTTARJ.IH,  Umpide.  Rb. 
LÜTARNISSA,  A  sinceriiqs.  Ja. 
HLÜTARJAN,  läutern, 
hlottaret   gl  K.    blntret   Ra.»  claret. 

hlil^ttrrt,  clarificaL  Pa. 
daz  du  mih  liuterest  minero  aundop. 

N.  25,  2. 
bluttirida.  gl  K.     hluttrida.  Pa.    hlu« 

trita.  Ra.,  ecrpiabat. 
GAHLUTARJAN.    , 


der  dar  ist  zi  gaiutataimay  #Jf)9miMbj. 

PiftiA  1.     .        :   j  \ 

cahl^ttrit  Pa.    kihlutirtt.  gl.  K.»   de- 

ciarat  -    •    .  > '      : 

cahlutrent,  liamtmr.  R. 
^  euhlutrida,  j&rc/urtf^tf/^  Pa.   / 
^    kiiuUitittj'defecanermt.  D.  IL  315. 
gilutarii^,  piarei.  VA.  H.  184.  . 
kihluttiri!  purißca!  gl.  K. 
kihlttttriU  Rat   kibluftirit  gl.  K.    ka- 
hl ui  tri  tPa.,  ^a^ierei. 
kabluttrit  Pa.  kibiui(trii).  gl.  K«,  caJ 

lan^as. 
giluterotez    (also    auch   taiüutu^n?), 

purgatitm,. Du  H.  .^i7,\    . 
kaluttrit  (ist),  compomifur.  Gc  & 
kabluttrit  pim,  conputgar. 
geluitei'et  (geUuteret  Wm.  IL  geliul- 
.  der^t.    Wm.   111.)    ist    uone  fedbus. 
.     Wm.  2,  4.       , 
ili'  uiiirdo   mit  uuizze  geli^itrit,  per 

ignem  purgor.,  N.  80,  16i 
.(uuir  nuerdea  kiLuteret  JSd.) 
gilutrit  uuerdent,  <hmaniar  (visceraj. 

Prud.  1. 
kiluteret  uuerdent  Ho.  2. 
ARHLÜTARJAN,  erlÄutern.     -^ 

irliutertiz  silber,  purgatutn.  N.  11,  7. 

ARHLÜTARIDA,  / 
z-e  ierliuterdo,. /ifyr^n/toni;  Bo.  5. 

HLIODAR,  angels.  hie  od  bor,  sonitus^   nord. 

bliod^  sonus.     - 

g.  liodares: —  thuruh  thaz  gilhnorlio- 
dares  seuues  inii  uuazzaro  flio- 
zentero,  prae  ronfusione  sonitus  ma- 
rss  et  fluctuum.  T.  145. 

HLIÖbARSAZZO  wohl  zo  liod. 

LEODRABAH,  Orlsnamen,  hieher? 

HLIODRO,  n.  pr.  Hiehcr? 

x1 1 J  U  •  2.  ist   wohl   als  primSre  Wurzel   fiir 

^HJLixjL  U  ■  JL     anzusetzen ;    cf.   sanskr.  s  r  i , 

iret  laU^urrere;  oder  ist  HLU  auf  Iru^  fluere^ 
zu  beziehen? 


Digitized  by 


Google 


1109 


HLIB. 


HUB^ 


1110 


HLIB?   kt  mß  9flIclie.WmeI  fiii^uiiii« 
libjan,  oht^eich  ak  m  Allhd..  «icftids  jtoki  H 

^    anUraten,  anzusehen?'  als  HLI-B?  et  saoskr« 
8r^  fttimiüSj  unkl  das  goth.  hleibjan,  nord. 

hilf a,  aber  Miob  IJÖB^  LAB^  LTJB. 

Zu  ihr  acbeint  auch  hlaih  .(q.i^.)^ ffanisi. zu 
geboren.  .         '  :»     .  i 

UBAN.(Leib),  parcire;  mit  dem  DtoUv^    Cf. 
gotb.  bleibjan,  ftware, /overe,  nordi  hlifa,  7 
parcere.    Die  Flexikiaen  (übest)  libit^  (li- 
bct)  übe,   libanto.Iibaniti' kSniiön  auch 
zum   folgeoden  achwi«:hkoBJügiereadeh  Verb  ., 
libjan  gezQgea  werdeo*  i  j^ 

(2.p«  #•  pro^J.  ind*  du-ne  übest  mub.  Mos.)  ^ 
3.  /9.  ^.  i/icf.  praes.  übit,  wena  die  Stelle: 
;  b^lo  tber  UDs  kübit  iob  letdor  na 

ni  übit  O.  ILA  3&       VI 

hi^f  ;  gebort;  die  (Haodsobriftea  V.  D. 

,  k^n  biübit  statt  ni  übitr  woraus  sich 

zu  ergeben  scheint^  dab.scbta  die  dama- 

Ugen  Abscbreüter  übit  ven^i^dto  auf- 

^      .   gefa(st  babeok.  (  f  .  I  .-  .; 

(3.  p« /i/.  im/. /n^(0X..' niw^edneJibet  ir  ime. 

3.  p'^^ora/.  p'Htfi«^'  tbraz  er  biar  in   übe 

auur  tbir  noii  übe.  O.  la  19,  37. 
d.  p.  s.'ind^  praeL  tei  b;  *  •  - 

then  er  zi  tode  saHa  bi  uQsih,  sos 

er  unolta, 
noh  tbemo  ^inegen  ni  leib  io  ^o  pauc 

lus  gi«creib.  O.  IL  9,  78. 
(er  leib  dem  iungen 
durch  die  besneidunge.  Mos.) 
\.p*s*  conj.praet.  libi^  wenn  folgende  Stelle  . 
hieber  gehört: 

thaz  deta  ih  bi  einen  ruaehon,  theih 
.    libi'in  thesen  buachon/ 
thaa  ia  zi  suar  ni  zalti,  ther  iz  le* 

san  auolü;  *  '^ 

bt  tbin  firüaz  ih  thratathero  drub» 

tines  dato, 
uuorto  ioh  uuerkcs,  mines  unthan« 

kes.  O.  ly.  1,  33. 
S^p.  #•  conj.  praeU  lipis,  peptrcerii*  BL 


3.  p.  s.  conf.  praeL  übi,  wemi  folgende  Stelle 

bieher  gehört j^ 
-      thitt  üuii  dätun  mari,  thaz  iolia'n- 
nes  krist  uvari,  • 

roh  uuarun  abtonti,  theiz  uuola  uue* 

san  mohti, 
si«  abtotnn  thia  guati>  ioh  sina  go- 
.•maheitiy  ' 

puh  hintar<{uamun  merallveri^kref- 
tigun  lera; 
'   uuanta  er  ni  uuas  so  hebiger,  thas 
er  imo  UbI  thes  tbiu  mer, . 
in  uuisduame  so   uuabi,    ther   ijno 
•'  h  untarsabi.  OL  27,  5.  .     ' 

,  parf.  I  i b an  tj ,  parcitqte^  Km  39r ;   auch  s^ht 
s     .      k  ü  b  a  n  t  o  al^  U^berselxüdg  von  partiendo. 
[ANTLIBAN,  porrrri 

du  imd  ne  woldest  entliben.  D.  III.  67. 
'     e^  söl  intüben  deme  armen.  Ps.  3'' 
nuit  intlelb  uon   dode  seien  ire   (cf. 
übta.  N.  77,  50.  in  libjan).  Ps.  3-1 

ttBJAN  (goih,kleibjan,/«i;ar^/norfL  hlifa, 
parcere),  fc^onen,  Drrfc^oneti/  pariere,  mit 
Daüv. 

Bedeutung, und  C^ebraqch; 
er  übet  imo,  parcßt  N*  71,-13i  ,  ;  \    • 
übest  d^  mi^(^f]i,pd9ii,  j^pi^ißberii.Ji. 

^x^  libtoat  diipepiio  su^e'cJirjf;io.  N/49>5. 
übe  dineiQQ  sca^cf^e« /larc^^^N.  ItJ,  l4. 
sie  satiinasa  dir^bent  ija  uuizi.  .tbiu  in 

nili^nt;  Ö^V:^^^^^ 
Auch  mit  daiiv  und  fpna-:  jro  übe   ne 

übt^  er  föne  d^mo  tödcN.'  77,  5t). 
,  ^orm  und  Flexion: 
libe.ii^pprc;^^.  N.  93,  Iv/ 
(du)  übest  N.  24,  JL93,  20. 

(er)  übit  (er:  WBan).  0.  IL  ft  3$.  '    , 

übet  Bo.  5.  N.  71,  13. 
(sie)  übent  Q.  V.  20,  111.  ' 

(er)  libbe, /H^rcMt  K.  51. 

libeicf-UBAN)   Ö/ill^lfi^^^^^^^         - 
du   Übtest  N.  40,  5.  «fr 

(er)  Üpta,  pepercit.  Ib.  Rd.      .Cf  Li 

übta.  N.  77,  Safft 


Digitized  by 


Google 


HU 


HtAIB. 


HLAH. 


1U2 


(sie)  liblin,  parcerent.H.Soi,  14. 
iirip.  #.  libo!  N.  18,  14.  38»  ta.i89,  13. 
p.praes.  lippaqii,  parven$p.  K*  7. 

libaQ«to,  Stefan  ki  K,  liuch  ab  Ue-  . 
berselzung  (Uv  parfiettdo. 

LlBO  (L!BA?),  gebort  bioher,  wenn  in  folgen- 
der  Stelle  bi  e^inen  libon  {UY  Gc^nung,  S&e» 
ni^iguttg  hindeutet. 
'  tber  engil  bi  einen^4ibiftn  sprah  thoaar 
^en  'auiboa  0<  V.  4j  36. 

HLAIB,  m.,  gothv  hlaibs,  mgek.  hlHf  (davon 
hlaiofd;  dominitsi  Jorb),  nord.  hleitr  (aitdi  im 
Slavischc»!:  chliev),  iaib,  et^tf  panis.     Zu 

JuLLlltS  •    cf.  golh.  bleib  Jan,  /twafe,  fo- 
veref   aber  aijicb   sanskr.  srä,  coquerf^  srila, 
cocU^y  und  das  lat  Hbum. 
n.  i.  hlaiba.  Pa.  .     ; 

smero  laiba.  gl.  K ,  axungia.  ^ 
lei^,  torteUa.  Sg   242.  Rb. 
(Iaib,  parlmas.  Tt.) 
\t\hy  panis.  T.  82. 
g.  s.  leib  es.  0.  lll.  7,  26. 
11.  5.  leib.  T.  8?.  '      ;       • 

leip  pi^te6,^ör?^>ii  pahis.Vth/    ' 
g.plAe'iho.  O.  111.  6,  550.  •   *       , 

ö.^/.leiba.  O.  IH.  6,  5.    Iciba,  turfislas.  Rb. 

girstine  leiba.  T.  80.'    ' * 

UUAHSLAIP.  D.    uuasleip.  V.^  formetfa. 
uuahsleip,  /oriwe-////*.  Em*  äl. 

UNSLVTLEIP,  Ä^t^'/m.  ^m,  3K  j 

SMERLEIP.  F.  (VVn.  46Q.)  smerolalba.  glK. 

smerileip.  tm.  31.  sröereleip  Sal.  4.  sme- 

roleip.  Sg.  184.  (smerleib.  SaL  1.)    «me- 

rochleip.  R,  arvia,  aaunghf  xuma, 

GALEIBO,  m.  (golb.  gahlaibai;  sodale)^),  so- 

dalis.  .  1 

d.pl.  caleibom.  Vb.   kaleibon.  Rd.   galei- 
pun.  Bib.  I.,  sodiüibus. 
AFTERHLAIBO,  pösthumnsf:  Ra.J   hieber?    S. 

LIB. 

LEIPPISSO  8.  BIZ. 


JdÜLiA^O}^    C&  satidlM  gridb,  'ridere  (t  gebt 
iliftili,  4(  in  ia.ütiie^  uail  Void  aapbirteoiBiichata. 
,  ben  Ufibl  biswfei^n  nur  die, Spirans  b);'oder 
isli  h^af,  ^Qßifim  ^dßre^  qdpr  bUd*  swum  indi- 
^inHtHn  e^€f  fftudere,  ^u  ver^eicbcn?    oder 
ba£,  Tidßre   (mit  eipigeselMä^eiiem  1  und  l^Uier- 
.ganB^^e8  X  in  b?)?  ' 

HLAHAN  (bl6e),  goth,  alts.,  angels.  hiahan, 
nord.  hlaea,  Uc^cni  mfirr^  (intransittv  nnd 
traiisitif  ).    Die  Formtn 
labet,  adrisii.  Ra^ 
'  Uhhet.  Prtid.  2. 

;     Ub-bat.  ^rad.  i.,  iW/«e  (vuUus)i 
lahhet,  ridetis.  T.  23i  3. 
laebent  sie  sin,  super  €um  ridebunL  N. 
M,  8. 
^     erln«  manaUh'un  Ubhen,  siatuas  ae^ 
neos  -ridei^.  Eni.  9k 
.'  i   .liSmeh-auch  tli  Akm  iabgeteiteten  Verb  hla- 
-    t  liAn  geJI^reii.   (  Muiaer   i£e9^ni'lu>mmen  nur 
noch  folgende  VorV  ^         ' 

:  (elr)  bloc,  üi/miV.  Ri  ' 
p.  o.  laeheudo    (d e ruf ^n-fi gebärden   des 
»i   i    ,  .       lineteres),  .Hflhvuif  .Bo.  b^, 

d.s.m.  ii.lachan(temo)>rMfaBi/i.Pmd.l. 
.      ^    ri  \         *  •   ladtaalemo,  rcniteili  f/roii- 

ULAHtN,  (ackern  -^  G(l  hlabaa. 
/n/.   al  daic  lacli&a  inag,  meilnisco  ist, 
omne  risibiUhämö  eMi^  SyL 
•      i    (er)  latb{«t,ruJtf/.fio.ö.  />^iii/..D.n.322. 
'.  al  dailUebliv  libhafte  ist,  omne 
risi/kife  anirmal  esi.  SjrL 
^sie)  lacbietlon-  uibdie   boaton  min.    N. 
34v  15. 
(ARHLAHfeN,  erlac^eit.  r.a 

Amz  sie  erlacb-ete.  D«^  III.  6S.) 
ZUOH(iAH£:N  (oder  zu  ob  Lab  au?),  {ulac^ett 
^  .  .  iBti-^zuolachendev  arridens*  Bo.  5. 
HLAHTAR,  n.,  nord.  bUtr,  angels.  hleahtor, 
Sa^cri,  eelac^tet/  Wm«.  Pa. 
labt  er,  risus»  Mcp. 
dL  ^.  blabtre,  rimi.  K.  4i 

in  lahter<e,  lo  risii.^K.  7. 
k?«  ^  kUbtar.K.  4i  fiu  7i 
lahter.  Mcp.  Bo.  5. 

HLOH 


Digitized  by 


Google 


1113 


HLOH.  HLAD: 


HLAD. 


1114 


HLOH-  s.  HLOjan. 

ANI'HLOGaNER  S.   LUAGan.    Hicher,  tu  den 
Würlem  mit  11- Anlaut? 

HLAD. 

HLADÄN  (hlöt),  angels.,  alls^allnord.  liladan 
(oder  bladlian?),  Ubeii/  onernre* 
sih  lade  forahlennes.  0.  V.  23,  138. 
ir  ladet  man  mit  lesli,  oneraiis,  T.   141. 
(luod  er  zwo    olbenten  mit   mißlichen 

dingen.  D.  III.  68.) 
luad  s4a  harto  guotes.  O.  V.  12,  90. 
luad  ufan  sih  sunta.  O.  IV.  25,  11. 
du  luode  arbeite  ufen  unseren  rukkc, 

poiuistu  N.  65,  11. 
sie  luadun  in  sib  mlchilan  fluab.  0.  IV. 
24,  3. 

Form  und  Flexion: 
(ir)  ladet.  T.  141. 
(er)  lade.  0.  V.  23,  138. 
du   Inode.  N.  65,  11. 
(er)  luad.  O.  IV.  25,  11.  V.  12,  90. 
sie  luadun.  0.  IV.  24,  3. 
GAHLADAN,  onerave. 
siß  geluodon  mib  arbeite.  N.  128,  3. 
giluodun,  augebant.  VA.  Yll.  111. 
herbest  keladener  mit  obaze.  Bo.  5. 
kahlatan,  onustum.  B. 
buocbo    geladeniu,     chartis    onerata, 

Mcp.  5L 
giladanen,^rflt;/£Äiw(^9^^i?/^m^.  VA.I.  319. 
kilatene,  obesas  (carnalibusj *hih.  9. 
uuanda  sie  habent  kenuog'unde  sie 
sint  kcladen.  N.  4,  8. 
Form  und  Flexion: 
(er)  gelade.  Bo.  5. 
(er)  cahlot.  Pa. 

kibload.  gl.  K. 

kihliad  (als  bieCsedas  VerbliUdan!). 

Ra. 
clut  D.  II.  340. 
<8ie)  giluodun.  VA.  VII.  111. 

geluodon.  N.  128,  3.  . 
p.p.  kahlatam  R.    '  ' 

kihlatan.  gl.  K. 


;      geiaien  uuerden.  Mcp.    sie  sint  kcla- 
den. N.  4,  8. 
«.  4.  ni.  giladaner.  Sb.  Bib.  2. 

gelddener.  Bo.  5. 
<7.  f.  7;i.  kilatanan.  Ic. 

giladanea  Ue.  MA.  3.  Blb.  1.  VG. 
I.  319.  (In  dieser  letzten  Stelle 
übersetzt  es  zwar  ffravidam  sege* 
tem,  aber  es  wird  wohl  ein  deut- 
sches Subst  g.  masc.  dazu  gehö- 
ren, da  VG.  düisfem.  durch  -un 
unterscheidet) 
d.  pL  kilatancn.  Ib.'  Rd. 

giladanen.  VA.  VIII.  284. 
a.  pl.  keladcne.  N.  104,  37.  kilatene 
Bib.  9. 
ANAHLADAN. 

ladcnt   sih    ana,    susclpiimt   qnalUatem 
brg.  105, 
ANTHLADAN,  entlaben. 
er  intluod  in.  N.  80,  7. 
intlad  mih  dero  (sundon).  N.  38,  14. 
(In  Hd.  schon  schwach:   uuerden  entla- 
det, exonerabuntur.) 
ÜBARHLADAN,  fiberlaben. 
uparl6d,/fl5c//iat;//.  Em.  19. 
uparhlatan,  crapulatus.  Pa.  gl.  K. 
sie  uuaren  überladen..  Bo.  5. 
uparlataniu  (sc.  hrindir?>  Sb. 
uperlataniu.  Bb.  1.  Ma.,  öbesas  (bovesj. 
ubirladinen,   peresis.   ZfJ 
sie  uuaren  überladen.  Bo.  5. 
BIHLAÜAN,  belabeiu 

biladane  birut,  onerati  esiis.  T.  67,  9. 
biladane  uuistuames.  O.  I.  22,  39.  bi- 
ladane suntono.  0.  IV.  5,  11. 
BLAST,/,  (altfiries.  hlest,  angels.  bläst,  nord. 
hlass),  Saft/  onus.  ; 

n.  s.  last:  thaz  nezzi  drof  thoh  ni  brast, 
thoh  iro  uuari  sulih  last.  0.  V. 
13,  21. 
ä.  s.  mit  lesti,  oneribus  (ladet).  T.  14t; 
ö.  s.  ioh  thaz  ouh  thuruh  thia  last  thaz 
selba  nezzi  ni  brast  O.  V.  14,22. 
in  thesses  uüeinonnes  last,  thcs 
uns  furdir  ni  brast.  O.  V.  23,  104. 
HLUDANA  (hieher?).   deae  hladanäe  sacrim 

[  72  ] 


Digilized  by 


Google 


1115       HLIT— HLEITARA. 


HU(X)AR.  HLAtJF.        1116 


loscbrift  auf  ein^m  am  Rhein  gefangenen  Steine, 
6.  Schütz  de  dea  Hudana^  Grimms  deutsche 
Mythologie  Ä.  156  und  Zeufs:  Die  Deutschen 
S.  27.  —  et  nord.  hlödhyn,  Namen  der 
Erde,  als  Gottin.    .  - 

HLlT)  w.,  angcis.  hlid,  £let,  ^cdtlf  opercnlum, 

iegmen.  (Cf.  nord.  hitd.  ostium.)  Zu  llJji  • 
Cf.  aber  auch  angcis.  hlidan  (ahlidan,  ant- 
falidan,  bihlidan). 

lit  Tr.  lith.  Em.  32.  lid.  Cr.,  operailnm. 
UBARLIT,  w.,  propitiaioriiiirjL.  Ib.  Rd.    opercU'- 

lum.  Wn.  863. 

uparlit,  superficies.  Wn.  232.  operculnm.  üib. 
1.  propitiaiorium.  Btb.  7. 

uparlid,  operculum.  yP. 
.ubarllth,  propitiatormm.  M«. 

uparlith,  propitiatorinm.  3b. 

uberlit,  propitiaiorium.  ßib.  4. 

uperlit,  operculum.  Uib.  4. 

uberlith,  propitiaiorium.  Bib.  5. 

uperlith,  propitiatorium.  Bib.  1. 

u  per  lid.  Gh.  1.  3.  propitiatorium  (quo  ope- 
rienda  est  arca.J 

ubirlit,  operculum.  Bib.  ö.  9.  12.   propilia- 
iorium.  Bib.  6. 

ohex\\i\iiOperimentum*  Gd. 

huber  lith,  operculum.  Bib.  13. 

Gehört  uperlita,  pessuli,  Mart.  hiehcr? 

HLITA  s.  HLL 
HLUT-  s.  HLU. 
HLUDANA  s.  HLAD. 
HLUTAR  s.  HLU. 

HLEITARA,/.,  angcb.  hlseder.hlsedre,  Sei« 

UX,  scala.    Zu  llLii  \ 
n>  s.  bleitar.  K.  7. 

leltera.  Sg.  292.  Tr. 

(lail«i.  Tr. 

Jeiter.  Wn.  46a) 

leitra.  Sg.  184.'Eai.  31.  Fr.  Wn.  863. 3355. 


g.  s.  hlcilra.  K.  7. 
d.  s.  leitero.  N.  d.  ps.  gr. 
(a.s.t'im  Iciteren.  D.  III.  76.^ 
n./y/.  Icitera.  Mcp. 

leite run.  Mcp. 

d.pl.\e\lton.  M.  28. 

,        leitrun.  Gd.  1. 

lelterun.  Gd.  3.,  gradibus. 
HLErrARBAUM. 
HLEITARSPROZO. 

HLIODAR  s.  HLU. 

HL  AUF,  als  HLAIJ-F  .««  der  pn 

mären  Wurzel  HIjU*    S.  HLU.  2. 

HLAUFAN  (hliaf),  goth.  hlanpan,  altoonl. 
hiaupa,  alts.  hlopan,  angels.  bleapau, 
laufett;  currere;  auch  transitiv  in  Bezug  auf 
den' Raum,  der  durchlaufen  wird,  gehraucht, 
mit  acc. 

zc  hiauffannc  ist,  currendum  est.  K.  p. 
laufit,  currit.  V. 
sniumo  hlanfit  gl.  K. 
hrado  hlaufit.  gl.  K. 
die  chlinga  4oufent  N.  125,  4. 
halze  liafun.  O.  III.  1,  U. 
des  loufenten  fati,  Bo.  5 
des  loufenten  zites.  Bo.  5. 
umbe  in  loufenten.  Bo.  5. 
gagen  iro   loufende,    ad  eam  occurrens, 

Wcp.  45. 
ih  liuf  nah  in.  N.  61,  5. 
liafun  zCiiro  stein'on.  O.  III.  19,  23. 
loufit  zimo.  0.  11.  13,  4. 
loufe  zi  themo  doufe.  O.  III.  21,  23. 
daz  (stadiumj  sie  loufen  so! ton.  Bo.  5. 
ih  liuf  den  uueg  dinero  geboto.N.t  18,32. 

Form  und  Flexion: 
Inf:  loufan.  O.  IlL  24,  45.  VG.  I   386. 

loufen.  Org  Bo.  5.  N.  125,  4. 

mines  loufennis.  Org. 

zehlauffanne.  Kp. 
(er)  hlaufit.  gl.  K.     ^ 

hlauffit  gl.  K.  PiK 

laufit  V. 


Digitized  by 


Google 


1117 


HLAUF. 


HLAUF. 


1118 


loufit  0.  U.  13,  4.  Org. 
,    Uufet.  Mcp-  Bo.  5.  N.  147,  4. 
uujr  lAfon  (loifon;  Wm.  MI.).  Wfii.  1,  4. 
(«ie)  louf€nt  N.  125,  4. 
(er)  loufe.  0.  HI.  10,  20.  21,  23. 
ih.  iiuf.  S.  N.  58,  5,  61,  5.  118,  32. 
(er)  Hat  0.  V.  6,  15. 
liof.  T.  208,  3. 

Huf.  VA.  IL  J20.  (D;  III.  68.) 
lief-  T.  219,  2. 
,     (sie)  Hatuo,  O.  I.  12,  16.  III.  1,  13.  19,  23. 
liofun.  T.  220,  2. 
liufen.  Mcp. 

liefun.  O.  V.  5,  3^  (cod.  paL  u.  vind.) 
ib    liafi.  O.  II.  14,  45. 
liufi.  S. 
imp.  M.  louf!  M4.  Bib.  1.  2.  5.  7. 
imp.pl.  blauffail  Kp. 
p.a*  loufendo«  Bo*  5. 
loafende.  Mcp. 
g.  s.  n*  des  loufentcn.  Bo.  5. 
19.  p/.  7/2.  loufe  nte.  T.  219,  1. 
d.  pl  loufenten.  Bo.  5. 
GAHLAUFAN. 

(er)  keblaufflt,  CMrci^m/.  K.  43. 
(er)  giloufe  (contttrraij.  O.  I.  26,  5. 
(ir)   giloufet.  0.  III.  14,  103. 
^  (er)  giliafi.  0.  UI.  14,  83. 

par/.  si  keblaufan.  Kp.  kllaufan.  K.48. 
ARHLÄUFAN. 
dar  er  in    erloufit,   im  Laufen  einholt* 

Bo.  5. 
arliuf ,  percucurrit  fiter  unnij.  Prud.  1. 
erloffit,  nelabitur.  Ic.  Hidier? 
DMBIHLAUFAIN,  umlaufen. 

des  umbeloufenten  fitmamenti.  Bo.  5. 
ANAHLAUFAN,  anlaufen, 
a  n  ablau  fity  incumV  {poenam).  K.  5.  (si- 
nen  uatcr  er  aii6  lief,   er  was  ime 
uiel  Heb.  Mos.) 
ANAGAHLAÜFAN. 
anakilaufit,  invadiL  Rc. 
UBARHLAUFAN,  fifterlauftn. 

daz  iz  trizene  uberloufe.  Mu. 
MITI  HLAUFAN,  thiflaufeli.        * 

tbiu  kiud  tbiti  folgetttn^  60   uuedar 
ao  siu  Xiuoltui^  i    . 


Hafun  miti  stillo  so  sin  uuas  mual- 
uuillo.  0.  I.  22,  16. 
NAUHLAUFAN,  nadjlaufen. 

,imo  nähioufet  Bo.  5. 

liaf  er  nab.  0.  V.  5,  8. 

.nahHufun,  prorumpehimt.  Vnxi.  1. 
FARULAUFAN,  Derlaufeit;  cf.  forablaufan. 

ferloufet,  franut^  (pirae&ens).  Bo.  5. 

des  kestirnis  chraft.fcrgai  unde^vir- 
loufit  Ru. 

firliaf   (praecucurfii)   Ihen   ginoz.    0. 
V.  6,  6.  / 

(er)  firliafi  (so  fram  ih  thaz  giuuer). 
O.  IV.  17,  9. 

die    uerloufentea    geba,    mqmentaria 
dona.  Bo.  5.  ^ 

gabez  uuazzer,  daz  sa  ferlouffen  ist. 
K  57,  8. 

die  so  uerloufenten  pasnoncs.  Org. 
FORAHLAUFAN,FüRIHIAUFAN,  l>o4aufen. 

merciirium  fureloufet  tiu  sunna.  IVfcp. 

er  fureloufe  sia.  Mcp. 

(er)  furilioF  petrusan,  praecucurrit.  T. 
220,  2. 

fureloufendo.  Mcp. 

forahlaufenti,  pra^Cf/rr^is^.  Ra. 

furi  loufanti.  T.  106.  114. 

furcloufende,  e7/if^t;o/iiRj.  Mcp..  38. 

fureloufender.  Mcp. 

fureloufen  unerie^  cel^ritaie  vincatur. 
Mcp.  18. 
GA(iAN  und  INGAGAN  HLAUFAN,  entge* 

genlaufen. 

incacan  blaufu.  gl.  K«  incagan  blaufu 
Pa.,  occurro. 

kakanlaufit  K.  43. 

ingegin  loufit  (vobis  homo).  T.  157,  2. 

inkagan  louffant,  occurrunt  H.  1. 

kakanlauffem,  occurramus.  II.  1. 

kajcanlaufen,  occurraitt.  K.  13<  ' 

(er)  ingegin  liof.  T.  53,  6.    liof  inge- 
gin. T.  135. 

(sie)  ingegin  liofun.  T.  53,  2.  55,  6*  in- 
gegin liofun  imo.  T.  111. 

ingegin  louffenti.  T.  97. 

kakanblauffantem,  cofiCtt/T^n/Ziiij  (hm- 
nibus  in  urmmj.  K.  4^.:  ^ 


[72-] 

Digitized  by 


Google 


1119 


HLAUF. 


HLAUF. 


1120 


DARA  HLAÜFAN. 

liuf  81  dara  ze  dien  briefpuochcn,  cu- 
currit.  Mcp.  36. 
DÜRAHHLAUFAN,  burc^Iowfeit. 

dorihloiphit,  percurrit  (pect ine  telasj. 
VG.  1.  294. 
DANAHLAUFAN,  t)oit  bannen  laufen. 

praeieritiim  Ipuf^t  ta«ia.  Org. 
ZAHLAUFAN,  jerUnfen. 
zahlaufit,  decurrit.  li. 
.    zihlauiit  gl.  K.    zhilaufit  Ra.    zalau- 

fit.  Pa.,  disairrU  (baccaturj. 
ZÜOHLAÜFAN,  juUufen. 
futurum  loufet  zu.  Org. 
n.pL  zuoloyfante.  T.  91. 
a.pl.  zuolouffante.  T.  92. 
ZISAMANAHLAUFAN,  j  ufammenlaufen. 
(sie)  loufent  -aber  (wieder)   zesannine. 

Bo.  5. 
liuffen  (liufen.  Nrn.  II.)  zcsamine  (diu 

uuazzer).  Nrn. 
dien    zesamine    geloufenen    dingen, 
concNvrentibus*  Bo.  5. 
HLAÜFÖN,  laufen. 

louft^n,  discurrere.  Mcp. 
hloffoton.   Ib.    lauffoton.   Ru.,   discur- 
rerunt.  ' 

IHjAUF,  m.  (diu.  blop,  nord.  hlaup),  Sauf; 
cursus. 

d.  s.  louphe.  VG.  III.  139. 
«  p/.loufa.  VA.  V.  362.  (loufa  in  O.  V. 
j  6,  2.  n.pl?) 

HLAUFT,  m.  (hlaufti),  cursus. 
n.  3i  langer  loufL  Org. 
g.  s.  louftes.  N.  58.  6. 
d.  s.  loufte,  stadio.  A. 
a,  s.  h lauft,  cursum  (temporis),  Pa  gl.  K. 
tagarad  lauft  framfuarit,  aurora 
cursus  provehit.  II.  5. 
<7.;i/.  lanftim,  cursibus  (dierum).  H.  5. 
folgeta  In  then  louftin.  O.  III.  10,2. 
(gehören  die  beiden  letzten  Formen 
zum  folgenden  hlaufti?) 
HLAÜFll  (f.)^ 

d.  s.  hlaufti,  cr/r5tf.  gl.  K.  Pa. 

in  gange  odo  in  loufti.  O.III.  10,4. 
HLAUFTMiL. 


ANAHLAUF,  m.,  «nrauf. 

17.  1.  analouf,  impetum.  he,  1.  3.  Bib.  1. 
ANAHLAUFT,  w.,  3lnlauf/  incursus.  Pa.  gLK. 
d.  fona  analaüfta,  ab  inipetu  (mortis J. 
H.  21. 
ANAHLAUF!  I,  /. 

fona  anahlaufti,  ab  inairsu.  Pa.^.  K.R. 
UMPIHLAÜFT  (Umlauf),    m.   Pa.    umbi- 

hlauft.  gl.  K.,  cttrriaihim. 
EMIZIHLAUFTl 
an  dien  emizelouftin,- cr^^m  diseursi- 
bus.  Mcp.  6. 
(WIDARHLAÜF,  m. 

widerlonf,  recurstis.  Vfn.  f542. 
a.  pl.  widcrlouffe,  reatrsus  /vagas  side- 
rumj.  Wn.  1542.) 
PRtrrHLAU^    [angck    bridlop,    allnord.   ? 
brütlaup,  wonach  es  eher  bruilanft  (von 
liuban  (laub)  als  brutklauft  (von  hlao- 
fan)  zu  heilsen  scheint],  m.  (bei  Frg.  Mcp.) 
und  brürhlaufti,/  (bei  0.  T.),  nuptiae, 
J&oc^jeif. 

71.  s.  brullottfti.  T.  45,  1. 
bruthlauft.  Frg.  19. 
g.  s.  brutlovfti.  T.  56,  6. 
rf.  s.  brutlonfti.  T.  125.  148.  150. 
bruthlaufte.  Frg.  19. 
brutloufte.  Mcp. 
a.  s.  brutloufti    (tela    si»emo.  sunc). 
T.  125. 
bruthlauft  (frumita  sinemo  sune). 
Frg   19. 
72. pL  thio  brutloufti  sint  garuuo.  T.125. 
thio    Urutlofti    uuarun    gifulto. 

T.  126.         f 
brutloufte.  Mcp. 
^•p/.  brutloufto.  Mcp. 
£/.^>/.brutlouftin.  T.  HO.  127. 

brutlouftcii.  Mcp.  .  )  . 

a.pl.uafiun    eioo    brwtloufta':  (scheint 
dem  lat.  nnpUae  gleich  yon  O.  nur 
^    \m  pL  gebraucht  zu  seyn,    wie  die 
Form  eino  zeigt).  O.  IL  8,  3.  salta 
bi  eino  brutloufti  0.  IV.  6,  15. 
brutlouftei  Mcp.  J 

BRÜTHLAUFULHI,  §a(l^jeölic^^iw/i/7V7/fa. 
brutloufllih  giuuatr/arcj.  T.  125. 


Digitized  by 


Google 


1121 


HLAM. 


HLIUMUNT—HLÜZ.      1122 


d*$.n.   brntlonftlrhJiefno    giubate. 
T.  125.     : 
:  BRÜTHLAXJFTIG,  nnpiialis. 

brutblauftic  kaouati,  vesiem  nupiia- 
Im.  Frg.  19.  :       ? 

-     g*  bTuthlauftiges  kauuatc9.  Frg.  19. 
ZOHLAÜFT,  Sttlauf,  conatrsus.  Pa-  gl.  K. 
SAMANULAÜFT,  conatrsns.  R. 
STRlTHIAUFT. 

in  siritloufte,  stadia.  Bo.  5. 
HLAUFO, m^i'i^itxicurior  u.  lusirio  (wenn 
loupho,   loufo    in   diesem  Sinne   bieher 
gebort).      : 
laufo.  Rb. 

loupbo.  M^.  M£.  Bib.  1.  3.  7.,  Cursor. 
loupbo,  histrio.  Ph,  1.  2. 
n./i/.  loupfen,  cursores.  Org. 
g.pl.  loufono.  Ga  3. 

louphona.  M.  29.  Gc.  1.  6. 
luofono.  A.,  histrionum.  .    . 
</./?/. laufom:  einer  foaa  dient  laufo nii 
UTMS  discurris  (de  icurris?).  Rb. 
loufun.  Sb. 
loffun.  M.  11. 
louffun.  Can.  7.  11.      . 
loufon.  Can.  13.»  hisirioiübus* 
.  o./i/.  blouCon,  veredarios^  W. 
FORAHLAÜFO,m.,  »orlSttfer. 
g*  pL  SoT !kl(^}iif ono j  precursores  (qua* 
drigarMmJ.'R^  , 
STRlTHLAUFO,  w.,  cursor. 
n.pl.  sitii^onpVinf  cur^res.  Org. 
a,pL  6 tri tloupfen,  ^iirior^tf.  Org« 
LAUF^  JLOUPIN,  \fiWm  (8|iufeii),  Orten. 
HLAUFÄRI,  m.;  Ja  Ufer, 
(loufari«  circumcM j.  Tv.  ISCare.  Tr.  18- 
f  ere.  Wn.  460.  loupbare.Bib.5., Cursor.) 
LAUFARI,  w.  pr. 
HLAUFILI,  n.,  ciirriculnm.  R. 
.    UßARHLAüPNISSI  (?)^ /.  (hiebc^r?  oder  zu 
laubian?) 

dhiu  aboba  ubarblaupnissii jpra^ari- 
catio.  Is.  5,  5.      , 

HLAM6N  (et  HLIJ*  1),  alts.  blamon(bla. 
modun  utbion,  die  Welten  brau^tbtt.  UeL89.)« 


hlamonti  v.    prestanti,   crepiians.  R.;    et 

CHLAMEZIT  in  {blandem  blamezjan. 
HLAMEZJAN. 

cblamezit,  increptni.  VA.  XIL755.  Hieber? 
Scbmeller  vrird  durcb  die  Glosse  haeret 
hians  (es  ist  yon  Jagdhunden  die  Rede) 
veranla&t,  cblamezit  auf  KLAM  zu  be- 
bezieben. 


HUUMUNT  s.  HLU. 


HLIN-   \ 


HLL 


ArHLEON-,  arbleoan-?  Dies  Wort  kommt 
in  der  Dativform  des  Plurals  als  Uebersetzung 
für  gregariis,  das  durcb  vulgaribus  glossirt  ist^ 

in  folgenden  Glossen  vor.    Cf.  bleo,  JjLIjU»  1* 

™d  LUT.    ■ 

gregariis,  arblconem,  vulgaribus,  armarte m. 

Ra. 
■gregariis,  zxhXeQinem,  vulgaribus,  armar- 

tem.  Pa. 
'  grtgariis,  irbleonem,  uualgaribus (ac),  i r m a- 

iim  (sie),  gl.  K. 

HLIUNI,  Ortsnamen. 

HLERI,  S<(r/  Ortenamen.  Perz.  II.  413. 

(HLEAR,  maxilla.  Hei.  149;) 

hlosen  s.  HLU. 

BLAST  s.  HLAD. 

HLOZ  8.  HLUZ. 

HLÜZ,  ab  HLU-Z?  rf.  ganskr.  arii  tVä 
IlUOZAjN  (hl^z,  bluzun,  bloilltf),  altsäcb». 
bliotan,  angs.  bleotan,  nb^d.  btntA;  loo'' 
fcn  ((oofm)/''Mr«//ri  (cf.  BOtd.- hliota,  ol)- 
iinere).^  .->■■'■■ 


Digitized  by 


Google 


/" 


1123 


HLUZ. 


HLTJZ. 


1124 


Iftf^  leozzan  Ja^  | eo 7x141.  Zf.,  auguriöri* 
(er)  \i\\%iir  ^rtiifir.  Ic. 

si  (caritasj  liuzit  iz  a1  thanana  tiz 
zi  themo  druhtincs  hus.  0«  IV. 
29,  55. 
(sie)  liozant,  sortinniiir.  Ic  Ilichcr  auch 
sih  ihara  liczenl?  in:  uuio  sconi 
tbar  ia  himile  ist  thu  "es  io  gl- 
loubo  ni  bist,  uuio  Festa  fruma 
niazent,  tbic  sih  io  thara  liezent. 
0.  V.  22,  12.  uuio  thar  thia  fru- 
ma  niezent,  thie  biar  tbio  sunta 
riezent,  sib  biar  10  tbara  liezent, 
tbie  sib  mit  tbiu  bigiazent.  O.  V. 
23,  8.;  cf.  gabliozan. 
(wir)  Hozemes,  soriianmr  (Ton  im,  deilla 

sc.  iunica).  T.  203,  3. 
p.  a.  hleozzandi.  Pa. 

hleozzendi.  gl.  K.,  consors,  liozzante 
uuarun,   soriiti  simt.  Rb.     liuzcn- 
tiu   (es    stebt  louzentiu),   sortita. 
Prud.  1. 
GAHLIOZAN.  —  Hieber  wobl   (cf.  sib  lie- 
zent  in  hliozan):    in   tbiu  sc  uuoUen 
haben   lib,    in  tbiu  si    tbaz    giliezen 
(giliazen.  cod.  fris.)  tbaz  se  erdricbes 
niezen.  O.  I.   11,  8.    (cf.  aucb   giliazes. 
cod.  vind.  statt  gilazes  in  O.  HI.  12,  3S.) 
kileozehti,  consors.  Ra. 
ARIILIOZAN,  crlooßen. 

si  erlozzan,    sortiatur    (similem    vindic- 
tarnj.  K.  26. 
FARHLIOZAN,  berlooßen. 

iudei  sint  nu  uz  fcriozzen  unde  sint 
über  al  ze  fersibte.  N.  56,  4. 
LIÜZO?  LIUZILIN?  miOLOZ.  EDILLEOZ. 
ÜADILLEOZ.     WIRCHILLEOZA.     WIE- 
LIOZ.  WOLFLEOZ.    RfiGINLEOZ.    RIH- 
LOZ.  RINLOZ.  SliNDLEOZ.  HRUADLEOZ, 
nom.  pr. 
LIOZO,  m.,  arioltis.  Ic. 
LIEZA^y.  -T-  lieza  uuas  si  (adrastea)  tos, 
puen.i^e  ionndn  soUi  geborn  uuerden 
aide  ersterben.  Mcp.  ,  j 

liUZA^  UUZILA,  Frau^onai^en.  Hieher? 
LIOZARI,  soriilegus.  Ic.  . 

(LIEZERIN,  soriiaria.  Hd.) 


liLÖZ,  m.  u.  71«,  getb.  blauta^  angs.  hleie, 
blot,  alts.  blot  (nord.  hlutr,  sors;  res; 
hluti, /K>r//o>  blotning,  ^orj^f  blaut,  ^aiz- 
gms  victimarum)y  Soof/  s^s. 
min  löz  ist  in  dln^n  henden.  N.  30»  16. 
santuQ  loz  ub^ar  mingiuuatL  T.  203,4. 
.  loz  uuurfeu  sie  umbe  raina  tunicam. 
N.  21,  19.  V 

sie  uuurfin  iro  loza.  O. .IV.  28,  9. 
in   lozze   framgieng   thaz-  hex.  uuib- 
rou|^  hxsLniij.  s^e.  JtßciU^  uLiti^tiimm 
ponerei'  T.  2,  3.     .i  »1 
taz  tir  in  h\z  keuallen  i<(;iMi^  BolS* 

Form  und  Flexion: 
n.  1.  bloz.  Ra.  .    (ji*  vi 

loz.  O.  IV.  28^  19.  29,  15^  li  30, 16. 

Mcp«  15.  Bo.  ö.-       f  >        - 
bluz.  Pa.  ^      .— 

hUt  gl.  K.  '  .      ! 

g,  s.  16zes.  Mcp.  8.  ! 

d.  s.  ]6ze.  Mz.,  Mcp.  N.  30,  16^  ^.  1.  2. 

16zze.  N.  77,  55.  T*  2^  3. 
a.  s.  16z.  Mcp.  4a  T.  203,  4.  Bo.  5.  M. 

21,  19.  30,  16.  !  i 
inst,  mit  lozu.  O.  IV,  28,  Ift 
a*pL  16z.  Mcp.  :   1  P.i 

a.pl.lozst.  O.  IV.  28,  9;    -ii  '  \  i 
HLUZ,  m.,  Si>oß,  durek  Icrt^^'il^^ 
Gmndstädc.' ^^  terrkorütm  ifäöd  tmtgo 
diciiur  e  i  n  a  n  h  1  u  z.  -Bleichell^ek.  Nr.  311. 
cf.  aucb  Nr.  508  (unum  htn%liumj^  Nr. 
493  (lüz).  Nr.  500  ^Mian^käkumJ. 

HiMiLHLöz.  ';    "^  :,        '' 

ack  s.    daz    uhuüfehdi'{^;|ie^M^^^ 
Mcp.  29.  ;'    "^    /  ^'H'*     - 

a.pl.  lozun^  cleros  T^^^^^^t^wfjv^^ 
mediqs  derösj.^t.'j^^  1. 

GAHLOZO,  m.,  cqHM  /;  V,  .{^^  ! 
d.  pl  c\i\Uihzsfi6iay^tmim^  Iz. 

EPANHLUZEO,  consors.  R. 

n.pl.  cbanlozzon,  consories.  Kp. 
yiWILO^I.  R.    u|bloz»o.  Gc.  4.  urlu- 

Z(Br..  Rb^  ea:sorSi 

HLÖZJAN?  (et  LUZIjan).  —  föne  demo 


Digitized  by 


Google 


1125 


HNU. 


HNAB.  HNACH. 


il26 


Idzta  in  manega  «uts  ketoprotiu  loh 
kef^htiu  ^areuua,  ex  qua  (palla)  muU 
ticoloribtis  notuUs  varia  pittara  uetnabat, 
Mcp.  29.  • 

LIEZZEN,  augiiriari. 

dar  uz  spulgte  trinchen  unt  inne  wo- 
nete  liezzen.  D.  III.  107. 

mir  ist  nicmen  gelich  an  lic^zenne, 

des  phlig  mich.  D.  Ul.  108. 

H]\U;  rf  KNU  (..ei  HNI-G), 

sanskr.  xnu,  öfterere,  griech.  xvixo^  nord.  gnu, 
n\\,  fricare]   auch  goth.  bnauan,  ^fx^Xr^m  — 
S.  auch  NOT.     Ich  versuche  folgende  Wörter 
"   hierunter  aufzufuhren: 

NUAN.  Cf.  nord.  nua,  fricare^  conUrere^  wel- 
ches auch  ursprünglich  hu  angelaatet  zu  ha* 
ben  scheint;  cf.  vjcrwa. 

[disv  allv  soltu  vil  harte  nuwen  (stofsen, 
tundere)  in  den  morsare.  D.  FI.  270.  nu 
ez    (ebehöe)   mit   honege.   D.  ü.  269. 
nue  sie  (des  phersichis  ehernen)  mit 
oleo  rosato.  D.  IL  269.    nuvve  dftz  ebe- 
häe,  P.  Up  269.    biv  sie  (scbellevVrz) 
mit  dem  ezzicbe.  D.  11.  270.     zu  dem 
geuuweme  crvte.   D..  II.  271.    diu  ge- 
^novvene  agrimoriia.  D.  U.  370.1 
noen  (hieher?):   edissere\  kiscapan.  edho 
noen.  kimarkon.  kiepanoa  gl.  K.;    cf. 
kinoen  in  GANÜAN. 
hnot?  periclitainr.  B.  wohl  kaum  hieher. 
niuuit,   relundit  (adeon*  securem  publicam 

molUs  retundit  lemiasj.  Prud.  1. 
GANUAN,  tundere. 
kiuoen  (hieher?):  edissere.  Rä.  (cf.  noen. 
gl.  K.  in  NÜAN;  in  Pa.  lautet  die  Glosse: 
edissere.  scaffon.  caseapan.  explanare. 
caepanon.  camarchon.) 
ginuan   uuirdit,   tundiiur  (gens  euro). 

VG.  III.  382. 
ginuan  uuerdan,  tundimur  (perßagellaj. 

Gc.  3. 
genuen  uuerdent   (uuanda  sie  sih  an 
imo   ferspurncht   unde   ferfttozzent 
und^an  imo  genuen  uuerdent  unde 
sines  zomes  so  inphindent).  N«  109^5. 


kennen  tinetda,  tunäaiur  (tergum  icti- 
busj.  Prud.   1. 

giiiuona,  tunsa  (visccraj.  VG.  IV.  302. 
WIDARNUAN,  retundere. 

uuirdirnuenen,  retunsis.  D.  II.  377. 
FARNUAN.    ' 

stamfe  farnuwanaZ9/ii7<)r^////2iiim.Ib.Rd. 

NUA,  y.,  runcina  (ps  steht  randnum).  Em.  31. 
NÜOIL  (@ä9e;J&obel),  runcina.  Mtj.  Sg.  184. 

sulcaioriuw.  Sah  1. 
.     noil,  rnticiiia.  F.  Bib.  Sfilcatorium*  S$  299. 
Em.  28.  scastwo.  Tg.  1. 
nuil,  runcina,  Zf. 
nuil,  runcina.  L.  ßib.  7.  roscfnum,  Em.  31. 

runcinum.  Sah  1. 
nuol,  runcina.  BiIk  1.  2.  5. 
nul,  rundna,  Bib.  4. 
niul,  runcina,  Bib.  10. 
noil,  runcina.  Bib.  11. 
nöl,  runcina.  Wn.  460* 
nöhil,  roscinum.  F^  2. 
^       nuhil,  runcinum.  Wn.  863. 
nugil,  runcina.  Mim.  2. 
nunil  (wohl  nuhil),  runcina.  Em.  31. 
nuwel,  runcina.  Cr. 

n  o  i  1  a ,  gulvitim.  C,  hieher?  et  auch  NUILA. 
a»  s.  noil,  runcinam,  Br.  / 

nül,  runciriam.  D.  - 

IINÜTTEN,  vibrare.  Ra.  gl.  K.;  nord.  hnatta, 
vibrare,  elevüre,  hnioda,  iundere,  hnoda, 
depsere;  cf.  fnoton,  quasiare. . 
CHNirrriL,  Änüttel.  Hieher?  s.  in  K. 
BIHNIÜTAN.  Hieher? 

pihniutit,  excutit.  gl.  JL  munit.  Pal,  Ra. 
phiitiudidy  munit,  gL  K. 
HNÖTÖN,  quassare.  Hieher?  cf.  NOT. 
hnotot,  qnässai.  Ra..  gL  K. 
GAHNOTON? 
er   genuotot    manigero   houbet,   con* 
quassiübiicopiiai  K  109^  6. 
FARNUOSON?  cf.  farfeh<in8)an. 

firnuosöten,  ii//ri7i«.  Bib.  6. 

■  f        ■  ■-■■  3^'        .    i  ■      .  ' 

HNAB,7i.>ir.   Cf.KNABi 

HNACH,  fi.,fSla^iti  (altnJ^derd.  nacco,  nord. 


Digitized  by 


Google 


H27 


HNIG. 


HNIG. 


1128 


hnackiy  occiput,  angs,  hracca,  occiput,  cer- 

vix,  hnec,  hnccca,  cervlx).  Cf.  xlil IvX« 

hnacb,  testa  capitis,  gl.  K.  cacumen.  gl«  K. 
hnahcy  cacumen.  Pa. 
hnachc,  cacumen.  Ra. 
inhazb  (sie),  cacumen.  gl.  K. 
nach,  testa  capitis.  Ra.  (occiput.  Wn.  460.^ 
71.  pl.  zuene  naccha,  cacumina  (coeli,  polij. 
Ra. 

HNIG  (HM-G  .^u.HNI-V? 
aHLI»dHNU). 

HNlGAN  (hnig,  hncig),  golh.  hneivan,  angs. 
hnivan,  hnigan,  alts.  hnigan,  nord.  hniga, 
ticlgen,  fid>  tteiflen,  incHnare. 
(ih)  nigo,  obstipo.  Em.  26. 
(er)neich.M.   Bib.  5.)    ^^^^^^.^ 

neihc.  Bib.  7.         ) 
(sie)  hnignii  sa  imo,  adoraverunt.  Frg.  33. 
(gic)  nigin: 

uuio  iagilib  oub  dati,  tbaz  ziarti 

sin  giuuati, 
ioh  suahtin  fon  tben  liutin,  tbas 
nigin  aie  in  bi  notin.  0.  IV^6, 40« 

GAKNlGAN. 

(ih)  ginigo: 

du  ircbennist  allo  stiga  so  ua- 
rot  so  ih  ginigo.  Ps. 
(wir)  ginigcn; 

thes  uuisun  thank  thanne   ri- 

chemo  manne, 
githankon  ifuorton  sinen   ioh 
diofo  imo  oub  ginigen.  O.  lU. 
3,  28. 
(er)  kanige,  declinet  (spiritus  pravaj. 

H.  5. 
(er)  gincigt 

gineig  er  imo  f'ilu  fram  ioh  huab 

inan  in  sinan  arm*  0.1.15,13. 

p.p.  kinikanuMcrden, inairventur. Ib. Rd. 

n.s.m  kaniganer,  arfi;o/a///^.Em.ll. 

kenigiperi  decrepita.  Em.  21. 

n.p/.m.kanigane,  supplices.  H.  7^ 

kinigene,  proni.  Ic. 


ANAHNIGANDL  Pa.  j    .    . 
ANAHNIGANfO.Ba.r  ''''''^"^' 
ANAHNICAP^DO,  ianixus.  gl  K. 

acc.  s.  in.   ananeganten,    innixum.    Zf. 
(hieher?) 
NIDARHNlGAN. 

nidarnigo,  adoravero.^  OA. 
II^EIGJAN,   goth.   hneivjan,   nord.  bnegja, 
angels.  hnigian,  yy^c/^rif,  luigtn. 
(er)  hneigit,  vergit,  incUnat.  Ib. 

neiget  sib  nah  uns.  Wm.  2,  9. 
(ib)  lineige,    snhjiciam   (gentes   ante  fa- 
dem ejus).  \k.  3,  3. 
( sie )  n  e  1  c  b  e  n,  franga  nt  (mala  mundi  cor). 

Rc.  (es  steht  neichennet.) 
(sie)  neicton.  Nh.  II. )sib,    incurvati   sunt 

neig  ton.  Nh.        )  Ccolles). 

imp.  s.  neige,  incurva.  Bib.  5. 

neige  dib  ze  mir.  N.  70,  2. 
p.a.  hneikendi.  gl.  K.),   obsidione,  valla. 

hneigenti.  Ra.      )  tione. 

GAHNEIGJAN  (cf.  NEIÜHAN). 
imp»s.  kebneigi   oora   des  hersln  di- 
n  e  s,  incUna  aurem  cordis  tui.  Kp. 
p.a.  kehneickente,  declinantes  (inma- 

los).  K.  7. 
p.  p.  kineigit,  proclivum.  Ic. 

kebneigit  si,  declinetur  (a  regula). 

K.  3. 
kehneictemu,   inclinaio    f^apite). 

K.  7. 
cbihneigidiufitndun.  Is.3,  3.)riih. 
gabneigitiu  sintun.  Frg.  51.)   bi, 
subjugata. 
INHNEIGJAN. 

(er)  inneigit,  vergit.  Rcl. 

imp.s.  inneigi,  incurva  (dorsum  eorum), 

Uv,  Ps.  2.  Bib.  1.  7. 
p.p.  inneigit,  deponitiir.  Gh.  1.  2. 

inneigtemo,  deoexo  (olympo  i.  e. 
occiduo  coelo).  \K.  VIII.  280. 
NIDARIINEIGJAN,  niterneiflcii. 

er  sib  sar  nidarneigta.  O.  III.  17,  41. 
sib  nidarneigenti,  inclinans  se  deorsum 

(ther  heilant).  T.  120.      . 
NIDERGENEIGTER,  declivis  (mit  tero 
burdi).  Bo.  5. 

NEIKI, 


Digitized  by 


Google 


1129 


HNIG. 


NEIKI,  cUvum.  TJL 

IlNLGLrs?  (hichcr?).'  '  . 

hneeenti.  Ra.      )       -^ 

hnekendi.  gl.  K.) 

ANAHNfeGfeiN.  . 

anahnecret  Pa.      )     .    ^  ^.« 
anahncket.  gl.  K.)     . 
aualmckenti.  Pa. 


1       1  u      j •      I  r^  ('  innileriles. 
anahnekhendi.  gl.  Ko 

annahnegcnte,  incumlfentes.tisk. 
HNIKJAN,  nid  tu.     Ilieher? 

uoanda  sie  galt««  der.töd  neniocheti 

decUnat.  N.  72,  4. 
nichc.  M.  30.  Gh.  1.  3ii 
nicche.  Gh.  4.  ."    |,.ai/d!ifal.  - 

nicho.  Gc.  3.  /       .       . 

GAHNIKJAN.    Vielleicht  gehören  die  For. 
men  mit  der  Bedeutung'  conterere,,Mflte* 
rere,  nicht  hieher?  cf.  auch  neihan.', 
[die(tiraii^)  ginikchit  4in  i9abti|ch 

hant  Mos] 
ni  ginicchest  mih^  m  proficia$  me  a 

fade  tua.  Bib.  1« 
giniche,  conferat  (te).  Mo.  M.  29.  Gc 
Bib.  1.  5. 
,    ,      ^ ginicta,  o//rit?^a^  (eos  rex  syriaej.  Me. 
ginichta,  adtriverat.  Bib.  1.    ßdirivii. 

Bib.  1.  Sb. 
gnictay    Qiiriuit  (abominationes ^  quas 
^       ,.  attrivit  dominus  ante  fadem  ßliorum 
■  Israel J.  Mf. 
ginichti,  aiterereL  Ec. 
j      ,,»j^^;    ginictin.  Mz.  j,  afficerent  (cow 

ginlchlin.  Bib.  1.  2.1         tumelns), 
kenichet  unde  genidcretpin  ih,  in- 
curvQius  (ajfliclus)  sum  et  humiliaius^ 
N.  37,  9. 
ginlchit,  affeciu$  (sum  ianto  taedioj, 
>   i-         Mx.  Bib.  1.  2.  5.       i        I    « 
^  *'     giniebit  uuirdit,  aitejntur.  M,  30.  Gh. 
-       «i  '        1.  3.  4.  ^^:aro;.  ,        .        , 

,i  r  j;.ii.  ginicit,  atieritur.  Ge.  3.  il  <i*^ ütüj 

INTNICIIENTER,  subsidens  CpopUieJ.Yk. 
.     ..XII.  492.  M*,ui, 

rniNlDARHiNIKJAN.  rv: 

.!i  qa-)    [ofte  siz  feva  pomum)  anepUcte^  aue 
.   m;\v.i  >  fia  si  nidernicte.  D.  UL  50.]  i:; 
IT. 


HNOT^HNAPF/        1130 

NIDARGINIHTER,  w/,  gapogaöijr,  con. 
iractus.  Ena-  21. 

FARHNIKJAN.     Geboren  folgende  Stellen 
hieher? 
[der  chunich  wölte  si  (die  Juden)  ver- 

nik^chen  nii|  michilemo  sere.  Mos.} 
fernichime's  (zu  nio  yrihil),  adnulla^ 

mus.  Rg.  2. 
fernihta  (zu  nio  wiht?),    ädnuUavit 

Rg.  2. 

HNOT?  perielttatur.  B. 

HNOTdx  s.  HNÜ. 
HNUTT-  s.  HNU- 

HNAPF,  m.;  gjtapfi  patera,  crater.  Obgleich  in 
C.  (sonst  nirgends)  und  im  angs.  hnäp  (Neben- 
-.form  nappe;  altfranx.  hnap;  cf.  auch  lat.  ha- 
napusy  wobin  auch  wohl  hanapan  argenteas. 
Perfzm^num.  IL  290.  gehört)  das  Wort  mit 
H  anlautet,  so  ist  doch  nicht  mit  Sicherheit  zu 
bestimmen»  <4i  hnapf  oder  napf  (auch  alt- 
sächs.  gilt  nap)  die  ursprüngliche  Form  ist 
da  H  vieUeicht  nar  wie  m  anderh  mit  liqu.  an^ 
lautenden  Wertem  die  mundartliche  Vorhauchung 
bezeichnet;  cf.  in  ncffo  (hsal.J,  mUtellat  naZ 
fus;  auch  navis?  INord.  ist  hnappr,  ^lobtdus, 
Caput,  turba;  bnpppa,  eonglobare,  hneppa' 
curvare. 
n.  s.  hnapf,  hanop.  C. 

napf,  crattra.  F.  Fr.  v.  t.  canthartss.  F. 
1.  2.  Ep.  2.  Ui.  patera.  L.  pMala.  Hd. 
nappa. 
nafh,  cnater  tomabilis.  D.  IL  3?8. 
,  naph,  patera.  Wn,  4».  Pr.  t  Tr.  crater 

.  M«.  Em.  31.  Bib.  2^  4.  &.  1.  Wm.  7.  2 
cratera.  Wn.  232.  D.  H.  354,  nmmJ 
Wn.  863.  ,  ^'^^ 

(^J.^.  napfe,  cratera.  Hd./      , 
a.  #..  papf,  pateram.  VP.  (cuppam.  VLA.) 
;.;i/.  napbo,  craterarup,  Mi}.  Bib.  Iv  ft  . 
n./i/.  napfa,  ^iwAiö.  VA.  Ui  i66. 

i:     pÄppha,  «ymiiVi*  VA.  VvS6L  i  : 

napha,  cjrmbia.  Phid.  1. 


[73] 

Digitized  by 


Google 


1131         HNAFlZ—HKfcO. 


HRO.  HRU. 


1102 


naphi,  crßieras.  Bib.  1. 
(napfe,  rra/^ra^' H(L) 
{nepfe^pAyalns.  HA) 
(silberine  napphe.  D.  III.  69.) 
SCIPINAPFFA,  in€xia.  W.  (?)     , 

HNAFIZan  s.  NAFIZan  in  N. 


HNEL  s.  HNOL. 

HNOL,  m.,  angels.  hnol,  Vertex, 
/!•  s.  hnol,'  culmeriy  cacumen*  R. 

noi,  sinciput.  F.  1;  2.  extrex.  Sg.  299. 
berga   sculun   suinan,   ther    noI 
then  dal  rinan.  O.  I.  23,  23. 
hnel  haupitesy  Usia.  R. 
d.  s.  nolle,  arce.  V. 

fona  nolle,  de  vertice.  R  (vor  n  ist  h 

ausradiert.) 
in  nolle»  in  snpercllio,  B. 
himiles  nolle   fibersetzt  in  V.   (coe" 

liat^che,  ab  slände  coeli  äree.J 
nist  bürg,   thaz  sth  giberge,   thiu 

stentit  nfan  berge, 
in  hohemn  nolle,  thoh  svi  g^rno 
uuolle.  O.  li.  17,  14. 
[helle:  daz  der  (Reiter)  ualle,  bider- 
cliome  an  d^mie  nelle.  Mos.] 
0.  #•  den  nol,  ex  postieis  cnput.  Mc^.  29j 
n.;i/. bttolla,  arees.  R. 
NOLLO,  m.,  coUie^  F.  13,  3i 

d.pr>  npllon,  collibus.  T.  201,  4. 
NELL'A,  /.,  Vertex.  Sg   242. 
AFHRINEL,  occip^U,  Em;  31. 
NUILA,  sceitila,  vertex.  Em   27. 

HR£iO)  n.,  golh.  hraiv,  alts.  hreo>  (gen.  bre- 
wesj>,  angels.  lirsev,  hreav,   nord.  hrae,  ro- 
äaver;  cf.  lät.  raro,  gr.  m^sor;,  sanskr.  kravja. 
(Im  Lit  ist  krao]\a,  JSIttt.)       -^ 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
cadaver.  R.  Rb.  Bl 

fiuius.  R  Ib.  Rd.  Eä»;  11.  14.  H.  1,.19.      - 
fereirtim.  R«.  Pa*  gl-  K.  ,  ;- 

in  re  odo  in  batet.  0.  IV.  39,  l4.  '        n  '> 
leita  inll  re  (iib'^DHi^kHsteht   fefal^haft  iVi- 
^>^)j  funus.  Jbr  '  *i    v^^   A     .       -  <;    .i 


Form  nnd  Flexito: 
n.  s.  Kreo.  R.  Ra.  gl.  £•  .         t 

hrao.  R.  .     , 

hrae.  Pa. 

hreh.  Rb. 

reh.  Rb. 

re.  Ib.  Rd.  Tr.  Wn.  863. 
g.  s.  rees.  Rb. 
</•  s.  hreuue.  Em.  14^ 

hreo, /ftir^rÄ»  Em.  11.  isl  vielleicht  noan. 

renne.  H.  19. 
a.  s.  re.  O.  IV.  3ä,  14* 
n.pL  hre.  Rb. 

breae  (mit  v  über  ae).  BI. 
o.p/.  reuuir.  (1.  1. 
IIRKLEIT-, 
IIRERAÜB.  '.^ 
HRETÜLD.      • 

HRiirrüOH. 

(Im  Allsachs,  auch  hreogiwadi,  hreobed.) 
Auch: 
CHREOBURCIO. 

CHREHOMARDO, 
CIIREOMUSIDO  und 
rffKFOnFRA?  in  1.  saL        ^ 

HRtLllI,  angels.  hrälic,  hravlic,  hreovlic, 
funebris. 

g.  s.n,  r e I  i  h  es^/nneste  (nihil  reperiesj.  Marl. 

c/.  5.y*.  relicheru:    in    rachu    relicheru, 

todliheru,  in  re  fimebri.  Ib.  Rd. 

n.  pl.  relihha,   funesiae   (taedae).    VA. 

Vn.  322. 

KAREHIDA,  exeqnias.  Rb.  gehört  vieUeicht 

bieher. 

HHO  s.  RAW  in  R 


hrü; 


1.    et  sanskr.  sru:,  nndire^  vx  dem 

.!  es  woM  besser  vx  briogcfii  ist^.nls  zu  hv£,  d€^ 

maref   obgleich  aus  dem  i  des  Iq^nitivs  hvi-> 

tum  von  hvi  skk  das /oitkoclHt  6  in  hrAfan, 

./kr/^ni  leichler  erklären  l^st.        /;       /^ 

HRÖFAN  [hru  mit  caosalem  F  (P)^  also:  (9* 
ren  machen],    IIRUOFAN  (hriof)^  rufen, 
'^^^1  aks.  hlrAp'auy'.tioni  i^r^p^tv-ai^^hreopaQ, 
golbv^^tiui^I^a^iibgeteitttolH^iVpjaii,  damare. 


Digitized  by 


Google 


1133 


HKU: 


mv. 


1134 


Befleiilng  nkd.GAnmhi  : 
ebilfm^.  Erg.  5.  17.  N.  Äi,i4.  68,  4  T.  13, 

e.fiO^üi-  1\,6.  b.  4,  7. 
txtbimare.  Bo.  6. 
vocare.  T.  007^  3* 

lato  ruofendia,  praeeoäans.  Mcp.  *28. 
rUf  er  tba  iib;arlot,  thaz  iz  horta  thcr 

liut.  0.  UI.  16,  6U    1 
ir  biffinnet   thaan«  :r<iafan:  loh   innan  . 

er/a  «liafad.  O.  IV.  ^,  47^, 
manige  ruofent  mit  lefsennals  mit  her- 
zen.^. 141,  i.    ' 
riof  ther  hcUast  mihilerii  stemmu.  T. 

207,  2.  ; 

bidlu  uvanta,  aba  these  snuiigent,  ateina 

tuofent- T.  116*; 
iob  riaTun   filu    betzi>:.  kruzo  les    nan,  ' 

kruzo.  O.  IV.  33,  8. 
sie  riofuii  tho  mer  quedeoti:  habe  man 

inan.  T.  199,;  10- 
tkaz   niaman  tbac  ni  riafi,i   sid   si   aia 

sclbo  acuafi, 
thaz  uuibt  itbftr;mi86ib«lU  tbes  licba- 

meütulli.  O.  IV.,  29,  47. 
er  deta  tbaz  balze  Uafnn  iob  stumme 

man  onb  riafun.  O.  llh  1,  13. 
Mit  Dativ  (nicht  mit  Akkusativ): 

heliase  rutfit  tbeserytf/iV^m  vocai  isle. 
T.  207,  3. 
,   ibar  ir  in  tben  sorgon  ruafct  thcscn 

bergoa  O.  IV.  26,  43. 
Mit  za:  ^ 

biginnent  Ibanne  uuuafan  ^ob  zi  gote 
Tuafan.  O.  V.  6,  47. 

graadö  drubtih,  quad  si»  mir,  bi  tbiu 
rn^fu  ih  zi  tbir.  0.  IIL  10,  9. 

ih  ruofo  z^i  dinen  gnadun   Otl. 
^  gt>t  nl'tuot  giribi  sinero  gicoronero, 
tbie  tbar  rupfcnt  zi  imo  tages  inti 
'nabtes.  T.  122. 
Mit  aftar:    r 

siu  riM^ftt  after  uns,  clamai  pott  nos. 
T.  85. 

si  bera  ans  ni  loufe  lob  after  ujos  nr 
rnafe.  O.  III.  10»  20. 
Form  und  Flexion  <  die  Kommen  aus  N.  Wcp.   . 

Bo.  5.  können  a«i^xa  br.uiof  jan  .geboren):  . 


:  /i/«  ruafitto.  0.  IV.  18,  39.  26^  47.  V.  6,  47. 
rüof^lk  Bo.  i. 

tbes  ruaff.ennes.  O.  IIL  11,  20. 
(ih)  ruafu.  0.  HL  10,  9. 

J^^f^iöti.) 

(ruofi.  V 
(er),  hriont.  Frg.  5. 

'hrueffit  Da. 

inaiil  T.  13,  8.  69,  9.  85.  207,  3. 
(wir)  ruafen.  0.  V.  8,  24. 
(ir)  ruafet:  0.  IV.  26,  43. 
(sie)  ruotejit  T.  116.  122.  N.  64,  14. 141,1. 
(er)  ruafc.  O.  III   10,  20. 
(er)  riof.  T.  71,  6.  92.  197,  4.  207,  2.  etc^ 

reof.  T.  85.  104.  . 

riat  Qs.  38.  UI.  14,  5S.  16,  61,  IV.  22, 
15.  21,:  .29*  33.  15. 
(sie)  b'T.tofu«.  k.  >A,<7t  ¥t^>  11.- 

r^ofuQ.  T,  llö.  116. 

riafutt.  T.  ,198,  h  3.  199,  la 

riafun.  O.  III.  l,  13.  9, 13.  IV.  23, 15. 18. 
(er)  riafi.  O.MII.  14,  83..  IV.  29,  47. 
part.tuotend^.-ti.  6S,  4. 

hroafandi,  clontor.  gl.  K. 

ruofenti.  T.  53,  5.  6  92.  208,  6. 

ruafenti.  O.  liL  10,  5.  ' 

R..  s.  f.   rnofeRdiu.  Mcp. 

g.  s.  I».  ruoTeates.  T.  1.%  3.^21. 

ruafentes.  0. 1.23,  19.  27,41. 

n.pl.m.  ruofeate.  T.  61,  1.  6i,  12. 

o.p/.m.  r-ttofente.  T.  117.     •  " 

AFTAR  HRUOFAN,  nac^rafeit. 

pari,  after  ruafenti.  O.  III.  11,  24. 
ANA  HRUOFAN  (alls.  anahropan),  aiiru« 
fett.   Cf.  anahruofjan. 
(got  in  ancrief.  X).  III.  82  ) 

ARHRUOFAN  (rrruftn);  cf.  arhtuofjan. 
arriof,  exclnmavtt.  T.  4,  3. 
arriofun,  clamnvertml.  T.  81. 
arriiofenti,  exclamans.  T.  92. 
INGAGAN  HRUOFAN,  «ntgegeurafcn. 
^  iogegin  riaf  tho  luto  beriscaf  thero 
liuto.  0.  IV.  24,  13. 
riaf  imo  al   ingegini  tbes  iantliute^  ~ 
inenigi.  0.  IV.  22,  15. 
ZUG  HRUOFAN,  itttuf<n. 
[73'] 

Digitized  by  VjOOQ  IC 


1135 


HEU. 


HRU. 


1136 


.  thar  riaf  er  imo  filti  frijia  thrato  ru- 
mana  zua.  0.  fl.  4,  &4.* 
imÖFJAN,  HRUOFJAN,  tufeti,  g^lh.  hr6p. 
Jan;  cf.  auch  hr6fan. 
ih  ruofta,  clamavi.  N.  11-8,  l^S^ 
ih  raofta  ze  dir.  N.  129,  4. 
ruofhta  (interpeUabai ).  La.  I;  1.     (So  ist 
wohl  stalt  des  gedrackten  rupe^hta  zu  le- 
sen; wahrscheinlich  steht  im  C01/4  rxpfhtb, 
d.  h.  ruofhta.)  . 

GÄHRUOFJAN. 

keruoftaz^  condaniata  (manus).  Can.  5. 
(cf  piruoftaz.) 
ANAHRÜOFJAN,  anrufen. 
Inf.   anaruofia,  mtiocar^/N.  74,  3. 
(sie)  anarnoftttil;  Bib.  1.    )',  acclama» 

anaruophtun.  Bib.  2.'      bant. 
(er)  anaruofti,-r/abi«fvl.  GiG^ 
(sie)  anaruophtin,  damarenV  (ei).  Mz. 
intp.  ruofe  ^ot   ana,   deum  Invoca.   N. 
70,  19. 
ARHRÜOFJAN* 

Bedeutung. und  Gebraache     r         , 
exclamare.  Bo.  6. 

proclamare.  Ec  AL  3.  Can.  10.  11.  13. 
provocare.  Can.  ,4.  •  i 

appdlare.  M-  17.  Caiti  10^  11.  \ 
interpcllare.  Jb.  Ma.  MV^.  M.  9.  Sb.  RA 
Bib,  1.  2.  7. 6.  10.  13.  Can.  4. 10. 11. 13. 
^    Wo.  3. 

queri.  M.  10.  Gan.  10.  11.  13.  « 
convenire.  Can.  4. 
irruophta,  inierpelfavU  (mej.  Mz.  (ad. 

apost.  25,  24*.^ 
arruofa,  interpellet  (episcopos),  Can.  4. 
irruophent,  interpellaverint(/üdice^).'Ma. 
irr  uof  f  en  ta,     inierpellantes     (adversus 

eumj.  Mi|/. 
aih  arhruofjan: 
irruafit  sih,  aJ  interpellandum  pro  eis. 

Wo.  3.  (Ifehr.  7,  25.^ 
erfuafant  sih,  clamant.  Ep.  can.  3. 
ih  uuile   mih   is  ze  gote  irruofen, 

exclamttre.  Bo.  5. 
Form  und  Flexion.  (Obgleich  die  hier  auf- 
gerührten Formen  des  in/,  und  des  praes., 
namentlich  die  mit  einfachem  f  und  die  aus 


Jb.  Rd.  bmI  GätL^  4;^  ranAiniiiBrbruofan 
gehören  k^liiieD,  a# iSläle. ich. air  doch  hie- 
her,  da  die  QaelUa^^Jn-deiiea  tfe  Torkom- 
men,  in  keinem  andern  Tkeüe  des  Verbs 
starke  Conjugation  liBigßwL)  •  -«*... 
Inf.  irruofea.  Bq.  .6.  t 
(er)  irruoffit  AL  17«  C«l  10.  11. 

irruafit  Wo..<3.  .M 
(rie)  arra*a{ant  Ibw^i        i    : 

errualant  Rd.  tEp.  caa.  3. 
irruofent  Bib.. 10.  ' 
irruophent  Moußib.'l. 
arrofant  Caa.  4« 
arrofent  Can.  4. 
irrnoffent  AL  laiCas.  10.  lU 
(irrSfent  Bib-ia) 
^  (irr5u«nt  Bib;  8.) 

(er)  arruofa«  Can.  4.  •         u'  . 
irrnophe.  Sh. 
irraoffe.  Can.  10.  11. 
Irnaffe.  AI.  9l 
(irruffe.  Can.  IX) 
[(sie)]  irrouffen.  Gan^  iX] 
(er)  irruaphta..  Aiz.«Bib.  !•  2» 

'  irruopil.  Bib*  7. 
(sie)  irruoftun.  Can«  IOj 

irruophlun.  AL  3.  p«i«  U. 
(irruften.  Caii..l3^$ 
p.  a.  n.pL  m.  arruotfenta.*  Ec 

irruotfantä.  Btb«  1.  2.  Sb. 
irruaffenfca.  U^. 
SAAf AN  HRUOFJAN  ist  vieDeicht  zu  folgern 
aus:   in  dem  einaasi  saiman  faruoffit, 
universltas  provocatur.  Da. 
BIHRUOFVAN,  UxwUtii  amclamarc. 
pari.  p.  (n.  s.  f.  pirnftiu^    amcUumiia. 
Can.  13.> 
n*  s.  91.' piruoftaz,  ametamaia 
(manus),  BL  13.  Sb. 
Can.  10. 
piruophtaz,  eondama- 
ia  (mmmusj.  Csüd.  11. 
FURIHRUOFJAN,  proclamare. 
(sie)  furruoffe»!,  prodmmant  (wcusibili 
voce).  Wb. 
HRÖFtJNGA,  /.,  voeaiio. 
tf./i/«  hrofongua.  CaAj:4 


Digitized  by 


Google 


1137 


maj. 


HRÜ. 


1138 


ANAHRÖFXJNGA,/.,  «ttrtifttitd,  invocatlo. 
d.pL  anraoffongen^  *Wb; 
ROAFFARl  (7),  ahsrcath.  Pa.  gl.  K. 
ilffiOFFlDA, /m  n/torMlio.  Ra. 
BR^F^nti^  Ktifrc/aiMr  (^th.  hröpi,  hrApei, 
alis.  rof,  hrof). 
d.  ruophe.  VG.  I.  347. 
ANAHRÖF. 
n«  anaruof,  appeHtiiMem.  Can.  10. 
HRÖF1\  Ht.,  Slttf,  clamor. 
n.  $.  kro  af ty  ewoeaiio.  R. 

ruoft,  clamar.  T.  148-  N.17,  7.  64,  t4. 
g.  $.  tuoftea.  Pi.  68,  4.  118,  145. 
d.  s.  hraoftet  in  hruofte  aioghemea, /ci- 
biUmas.  la.  6. 
ruafte.  IL  7.  ^ 

lt. /i2.  roofta:  die  dinglichen  rnofta,  fo- 

renses  quaerimomiae.  Ro;  5« 
KIHRUOFT,  m.,  clamor.  Frg.  27. 
ANAHRÖFT,  m,  ««ruf. 
i/.  ^.  anaruofte,  invocathme.  N.  74,  3. 
o.  «•  anamopht,  appetitionem.  SL2i4.Sb. 
...    Cam  11. 
ANTHRU0F1\  üemtdaiimes.  Wo.  3. 
HRÖFTI  (n.?f.?).  * 

0.  p/.  ruafti,  querelas.  Ja. 
GEHRUAFTI,  n,  clamor.  Asc 
ANAHROFn,  »..^ 
n.  «.  anarüafti:    ni  qnani  er  drnhtine 
foa  heidinemo  unibe  aulih  ana- 
rüafti. O.  m.  10,  4. 
a.  .J*  anarüafti:    ther  bi  sino  thorfti 
hiar  deta  uns  anaraafii#  O.  III. 
20,  33. 
if.p/.  «naruaftin:    folgela  mit  grozen 
anaruaftin.  (X  III.  10,  3. 
HRAM,  HRUOM,  m.,  gittern,  alte,  hrdm,  angs. 
hream    (cf.    angela.    hraeman,   clamare); 
noird.  r6ni,  clamor,  hr68,  laus. 

.   RedeiHung  und  Gebrauch: 
clamor.  Em.  27.  Mo.  MA.  5.  Sb.  Gc  1.  3.  6. 

Bib.  1.  5.  6.  M.  29.  Zt 
gloria.  IL  49.  A.  N.  43,  22. 
jactantia.  Asc  Ra.  Can.  4. 
jactatio.  N.'  52,  5. 
QStensio*  A. 
elaiio.  Bib.  2. 


arrogantia.'V^. 

durh  uucritlichen  ruom.  Wm.  6,  5. 

durh  dinen  ruom.  Ps. 

thaz  ih  ni  scribu  thurnh  ruam,  snntar 

.    bi  thin  lobduam.  0.  L  2,  17. 

duot  iu  selbo  einefi  ruom,  daz  iuuuich 

nechein  uuerlich  strepitus  geirre.  Wm. 

3,  11. 
Ihu  mohtist,  quad  sin,  einan  ruam  ioh 

ein  gifuari  mir  giduan, 
mit  themo   brunncn  thu  nu  quist  mih 

nuenegun  gidranktist  0.  IL  14,  43. 
mir  uuarun  thio  io  uuizzi  iu  ofto  filu 

nuzzi, 
iueraz  tiuisduam,    thes  duan  ih  michi- 

lau  ruam.  Os.  10. 
oba  thu  armen  uuihtin  duest  drost  mit 

eregrehtin, 
ioh  thir  uuolles  ana  ruam   elenliosyna 

giduan.  O.  IL  20,  2. 
lertun  sie  nan  einan  ruam,  thftz  er  gi« 

dati  imo  einan  duam, 
imo  eingizami,  thaz  er  zeru  firu  quami. 

O.  IIL  15,  17. 
uuaz  mugun  uuir,  quatun^  thesses  duan, 

ther  man  ther  machot  sinan  ruam, 
mit  zeichonon  maren  ioh  thrato.selt- 

sanea  0.  IH.  35,  7. 
apuan  er  io  zi  noti  genau  ziubarmuati) 
zi  giri  ioh  zi  ruamc,  zi  suaremo  ricbi- 

duame.  O.  IL  5,  8. 
in  imo  er  suazo  lebetai   zi  herzeü  er 

mo  klebeta,  i 

uuard  er  mo  ouh  zi  ruame  in  sinemo 

altduame.  0.  IL  9,  38. 
Form  und  Flexion: 
#/•   hrom.  Pa.  Ra. 

hroara.  Ra.  gl.  K. 

hruom.  Asc   Em.  27. 

ruom.  Ma.  AU.  5.  M.  29.  Sb.  Gc-1.3.  6. 
Bib.  \.  5.  6.  N.  52,  5. 
'  ruam.  K.  49. 

.  rum.  Zd 
g.  hromcs.  Csn.  4. 
d.  ruome.  A.  Bib.  2  Bo.  5. 

ruame.  O.  II.  5,  8.  9,,38.  V.  11,  15. 
a.  ruom.  Ps.  A.  N.  43,  22.  Wm.  3, 11.6,  5. 


Digitized  by 


Google 


1139 


HRÜ. 


mv: 


1110 


ruam.  Oa.  10.  0.  L  2;   17.  II.   14^  43. 

20,  2.  lU.  15,  17;  25,  7. 
rüm.  Wm-  3,  U.  I.  IL  IV.  IX. 
HRUAM,  n.  pr. 

WERALTHRÖM,  m.,  m tU txi^m. 
d.  uuoroltruanie.  O.  III.  14,  86. 
o»  uuoroltruam:  ni  datun  sulib  duam 
thuruh  theheinan  uuoroItTuam. 
O.  V.  6,  46. 
SIGUHRÖM,  OT..  iriumphiis. 

SIGUHRÖMLtH,  triumphalis  (statt  des  häu- 
fig^ sigunumftlih  anderer  Quellen), 
eigiraamlicha,  triumphale.  Rt 
pogun  aigiruamlibban,  formcem  tri- 
umphalem» Rd. 
HRUOMGISCRIB. 
HRUOMZAGIL. 
HRÖMLtH  (rfiMHf^). 
HRÖMIJHO,  adv. 
hroomliihho.  Gx. 
hromlihhn.  Pa« 
hromlicliö.  R. 

hroamliho.  Ra«  ^,  arroganter. 

hroamlihcho.  gl.  IL 
ruamlihho.  Rh. 
ruomlibo.  Gb.  1.  2.  3. 
HRÖMIDA,/. 

rüomida.  A.  Bib.  9. 
fobmida.  Bib.  1*2. 

ruaniido  (^^ic^.  Wn.  863.^,  arrogantiß. 
Tumida.  Zt 
rumida.  A. 
HRÖMAG   (alts.  bromag,  bruomig),   glo- 
riosus. 

a.pLm.  bruomege.  Is.  3,  3. 
HRÖMILI,  HRÖMIUN,  arrogantia. 

n.   ruamili,  arrogarUia.JXt  iactantia.^L 
ruomilin.  Ib.  ) 

a.   ruamali,  arrogantiam.  Rb. 
HRÖMILI,  HROMILIN,  arrogans. 

ruomili.  Ja.  \ 

ruomilin  er.  Mi].  Bibl.v,  arxogans. 

ruomliner.  Bib.  1.      ) 

ruomiliner,  gloriosus.  M^  Bib.  1.  2. 

hruomli,  arroganter.  Ic. 
HROMISAL,  n. 


k.   rQore1aalaa..Bib.  8/i  - 

o^:--^i^.  n-k    4o  J*  ostentationu. 
rumiaadeai)  t>iD.  13.  ( 

d.   rAotetaale,  otteniatione.' ^. 

a^  ruomisah    er  zaita  in  ouh   tho  in 

]  aJa  ttuar  tii^B  iro  ru^amis»!  tfaar, 

Ibia  michilun  giraTeitbeit  O.  IV. 

6,  35. 

HRÖMISELl,  /. 

g.   ruomiaeli.  Mx*  Bib.  1.  i.)  y:ostentofio- 

rumiseli.Bib.  7.  >        nie.. 

d.  ruomesali:    in   rnomeiali   han  ih 

gesandot  Co. 

roomisell,  osienmone.  M.29.GC.1.  6. 

o$ient€iHone^  Gc  3.  arr&tfantid.  Gc.3. 

ruomseli,  osteniafione^  D.  IL  340. 

a.  ruomiseli,  gloriam  fest  propter  glo- 

riam  minaraiioj.  Mor.  Bib»  2.  3. 

rnoniseli,  gloriam.  Bib.  1. 

imÖMISALA, /. 

d.  unstnomigere    rnmiiala^    insolenti 

iactantia.  Prud.  1. 

HRÖMJAN,  HRUOMJAN,  tfi^meti  {altsächs. 

hromian,    romon,    rnomon,    gloriari, 

angs.  braeman»  brymad,  clamare^  nord. 

r6nia).  .,  »     .       : 

Bedeutung  und  Gebrancb:    • 

gJoriari^  M^.  Bib.  1.  2.  5.  Gc.  3. 

arrogare.  M.  29.  M^.  Sb.  Gc.  I.  3.  6.  A. 

Bib.  1.  2.  7.  9.  Gb. 

cstentare.  M.  29.  Sb.  Go.  1.  3.  6.  10.  13. 

Prud.  1.  Bö.  5.  D.  IL  340.  347. 

iactare.  O.  IL  351.  Gc.  3.  R.  X., 

iaditare.  Mart 

glorißcare.  Wo.  2. 

daz  uuil  ib  iu  allen  ruomen.  N.  65, 17. 

hruamames  tbib,  glorißcamus  te.  Wo.  3. 

ir    ruomcnt    iuucr    cbunne,    strepiiis. 

Bo.  5. 

iib  hrdmjan: 

nie  aie  aib  ruomen,  ne  ghrientitr.  N. 

73,  17. 

rnomta,  ferehat  (se  clamore  ingenti). 

VA.  IX.  597. 

aih  br6mjan  mit  Genitiv: 

k.etarst  tu  dih  iebt  ruomen  iro  sconi. 

Bo.  5. 

rnoment  sib  iro  geuualtes.  Bo.  5. 


Digitized  by 


Google 


1141 


HRU. 


HRÜ* 


1142 


nieo   8ih  daemones  vifuUetae  ne  ruo« 

men.  Nd. 
Bih  riio*radi  sin  selbe«  taliglitite.  Bo.  5. 
Tuamti  sih  sulihhero  gesto.  O.IL8,6. 
sih  hrönjan -an«:^ 

der  sih  ruoane  aa  ge4t,  gloriatur.  N. 
78,  a  * 

sih  hrömjan  mnbi: 
ih   ^uomda   mih  umbe  lob,  |a  hud^ 
faciavL  Bo.  5.        ' 

Fpim.iiiid  FleTPoja:  ; 

Inf.   ruamman.  Gc  3. 
ruommem  Gc  10. 
ru^aman.  Gc  12. 

rulomaa  M.  29.  Sb.  Ge.  1.  3.  6.^ 
ruomen.  äo.  5.  N.  60,  17. 
roomin.  A« 
(er)  rüomit  D.  IL  3äL  M^  BUf.  t.  2. 
ruarnft  O.  II.  12,  19. 
(ruentiit  Bib.  5.) 
(wir)  hruamamea.  Wob  2» 
(ir)   ruomeat  Bo.  A.   < 
{nie)  ruojuaftt  Bib^  9. 

ruoment  Bo»v5.  A« 
(er)  rüoiiime«  Pnid.  1. 
ruokne.  N.  78,  9. 
(sie)  mom^a  Nd.  N.  73,  17. 
(ih)  tliomda.  Bo.  &, 
(er)  ruomta.  VA«  IX.  597.  Mart  Pnid.  1. 

ruamda«  Bo.  5u 
(er)  ruamti«  O.  II.  8j  16. 
par/.  l^romenti.  R. 
hronient  X. 
ruomi^t  D.  IL  347, 
riromendo.  Bo.  5. 

n.  s.  m.  ruom enter.  M^.  Bib.  1.  2.  Sb. 
(raomintir.  Bib.  5.) 
Toumintir.  Btb.  7. 
/n.  s.  f.  ruomandiu.  D.  H.  340. 
fi.pl.  m.  ruomenta.  Gh. 
f^.  pL  ruomantero.  Gc  3. 
GAHRÖMJAN. 
sie  sar  io  then  stuntan  nüidorortes 

uttüntun, 
ihaz  sie  sih  tho  giduamtin,  tben  ittn* 
goron    es    giruatniia   (gtrnämpltn^  ' 
cod.  F.).  O.  V.  lÖ,  32. 


kiraomit  unerdaiii  iadari.  A* 
BIHRÖMJAN  sih,  fic^  bttü^mtn. 
mih  ze  buhe  ne  heigin  mine  fienda; 
ketuo  daz  sie  sih  pernoraea^ne  mo» 
•   gin,  unieosie  mili  feriiligatbeigin. 
N.  34,  24. 
FKRHRÖMIT,  arrogans^  tu^miüdfti^i  an* 
maflenb. 
der    also    ferrAomet   unas,   arrogans, 

Bo.  5.  ' 

UNFARHRÖxMIT,  hnmais. 
tsib  ana  mina  diemuoti,  uuie  ünfer« 
ruomet  ih  pin.  N.  24,  18. 
HROMARI,  m.,  jactans.  Pa.  fta.  gl  K.  arro- 
gans.  gl  K.  . 

rumari,  arrogam.  Tr. 

HRÜ.  2.    (oder  HRI?   d.  sanskr.   hrl, 
pudore  affici). 

.HRlUWAN(hrau,hru),  reueni  alta.  hrewan, 
angels.  hreovan,  poenitirt.  ^ 

Bedeutung  und  (jebrancht 
Ohne  Objekt: 
sih    kerent   sie   zi    guate    roitagemo 

mnate, 
biginnent  thanne  riuuan  ioh  ito  bru- 
sti  bliudan.  O.  V.  6,  42. 
Mit  folgendem  acc.  cum  in/.: 

ni  riuue,  dih  ferloren  haben.  Bo.  5. 
Mit  Objekt;  im  Sinne  von  bereuen,  beklagen: 
thie  dati  sie  tho  ruun,  ioh  iro  brusti 

bluun.  0.  IV.  34,  21. 
er,  iz,  hriwit  mih,  mich  jammert  seiner, 
ich  bedaure  es,  bereue  es,  mich  reuet  es, 
rou  in  sin  ando,  poeniiuii.  N.  105,  45. 
daz  ist  innoceniia,   diu   neheines  des 
ding.es   ne   irhnget,^  daz  siä  snere, 
daz  sfa  dürfe  rinnuen.  N.  44,  8« 
got  ne  mag  sueren,  daz  in  snle  rin. 
uuen,  nuanda  iz  ieo  uuar  ist,  aber 
menniscd  mag   sueren,   daz  insol 
riuunen,   uuanda -iz   uuilon*'/a/^/m 
'   Ut  N:  109,  4. 
nuanda    davidi  snuor   er,    daz  in   ne       _ 

riuuuet,  poenitebit  cum.  N.  131,  11^ 
unsib  riuuet.  Üq.  5. 


Digitized  by\ 


Google 


114a 


HRU. 


HHÜ. 


1144 


ez  mih  ruit  Co.  %  * 

ginada.siho   uuärun,   tbas  uuir   nan 
harto  ru'Uiiun    (dab  wir  ihn  jaflamcrü, 
dab  ihn  miser  jammert).  0.  I.  10,  23. 
rau  thio  siao   §41811  'tkie  «menegon 

liuti.  0   IV.  12,  3. 
(üb  izsi  ieht  wolle  riuWcn.  D«lU.i02.) 
sih  hriwan: 
hrau  sih    enti   arboot-,   poüniientia 
ductus  refulii".  Frg.  31. 

Form  und  Fkxioiv: 

/«/.  riuuan.  0.  V.  6,  42.  cod.  F. 
riuan.  0.  V.  6,  42.  cod.  V.  P. 
riunueo.  N.  44,  8.  109,  4. 
(er)  rluuuet  N.  131,  11. 
riuuet  Ba  5. 
ruit  Co.  2. 
(et)  riuuc.  VE.  X.  17.  4^     * 

(er)  hrau.  Frg.  31. 

rou.  O.  y.  12,  3.  N.  105,  45. 
(wir)  rutmun«  0.  I.  10,  23. 
(sie)  ruun.  cod.  P.    \ 

ruqun-  cod.  F.JO.  IV.  34,  21. 
rynn.  cod.  V.   ) 
ifnp.  riuue*  Bo.  5. 
UTNRIÜUÜANTI  (?),  poemtens.  Gh.  3. 
GAHRIÜWAN,  gcrcuctu 

daz   ne   gerii^uuet  iq,  poenitebit   tum* 

N.  109,  4. 
(so  gerou  in    daz   (poenituit  tum).   D. 
-    Hl  81.] 
BlHBiUWAN,  6cr<tteti. 

(wir  sculn.  iz  beriuwen.  D.  III.  57.) 
HRIUWÖN,  HRIÜyvfcN,  reue«,  bereuen. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
hriuuot,  poeniteL  gl  R. 
hriiiuoe,  poenfUaL  K.  43. 
riuuota,  percussit  (cor)^  M£. 
ir  riuuueient,   poemientiam  egeriiis.   N. 

103,  7. 
ni  hrivoeS)  npn  poeniiebis.  K.  3. 
.    Mit  Objekt: 

QO  ifariuuon  gestuont  die  8unda.N.6,7 
riuuont  sie  (sunda)  so,    daz  ir^.   N. 
4^  5.  (fehlt  im  Druck.) 
j     pi  uHarun  In  then  liutifi»    thie  sulili' 
riuuotin«  0.  IV.  30,  36.  , 


sih  liriuwto; » 
bi  thiu  buazet  iuih  sliumo  o«h  man- 
HiUh  ahriuluKO.  L23,  &Ö. 
,   .  thu  scnU   thib   io  mit  driuaon  fore 
gote  riuuon.  0..  L.  23,  43»  .  <         ^ 
Form  und  Flexion  t 
Inf.  riuuon.  0.  I.  23,  43.  N.^6^  7. 
(er)  hriuuot.  gl.  K.     ^^    ' 
(sie)  riuuont  Co.  ^ 

(du)  hrivoes.  K.  3. 

(er)  hriuuoe.  K.  43.  (im  Dniek  steht  hri- 
uuee.)  ' 

riuuo.  0.  F.  23,  58».  -    : 

(ir)   riuuueientr  N.  103,  7. 
(er)  riuuota.  M£.  M.  29.  Gc  1.  6. 

(riuuo te.  Bib.  &.) 
(sie)  riuuuoton.  N.  d«  ps.  gr. 
(Sie)  tW«4tin.  cod.VF.     j  . 

riuuetin.  cod.  V.  P.)  *      ' 

imp.pl.  riuuont.  N.  4,  5*  (Febh  im  Druck.) 
p.a.  riuuuo4ito.  N.  101,  9. 
riuuondo.  N.  106,  2& 
g.  s.  m.  riuuuoitis.  N.  lOU  3. 
d.  s.  m.  rinuüoiitiniro.  N.  106,  1. 
a.  s.  m.  riüubonton«  N.  50,  16. 
d.  pl.  riuuuonten.*Nh.  N.  101,  9. 
riuuoBten.  Nk  IIL         ) 
rinuuenten.  Nb.  IL       r 
ä.  ph  m^  ri  uuiion  t^.  Ct 

riuuenten.  Md.  IL 

BIHRIimfcN,  iereuett;  bejammern. 

ob  ih  in   karkare  uuas,   ir  birluüetut 
thaz.  0.  V.  20,  77. 

HRIUWA   (auch  hriuwi),  f.,   SÄjue/  angels 
breove,  poenitentta^ 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
poenitentia.  N.  47,  7.  84, 14.  Jo.  Mal.  Is.  5, 7. 

Kp.  T.  193,  1. 
poeniludo.  Mb.  Bib.  5. 
dolorp  Bo.  5. ,  , 
biginnit   thanne    uueicben   mit    riuuu 

sih  irbleichen, 
ioh  ilent  io  in  rihti  zi  kristes  bieihli. 
i      0.  V.  6,  37. 
.  ..d^tt^tioi  ^uad.si,  hilf  mir,  thjen  drost 
uueiz  ih  i.Q  thtr, 

ginado 


Digitized  by 


Google 


1145 


HRü: 


ffiUPA— HRABAN.        iU6 


ginado  in  therera  riuuui  thinera  mua« 

dun  thinuui.  a  IlL  10,  30. 
riuuün  (^dolorem)  ne  h^be.  Bo.  5.      * 
riuuua  tuont,  poenitentiam  agiie.  N.  58, 13. 
zi  giloubu  gifiangin,   in  riuua  gigian- 

gin.  0.  I.  23,  11. 
brahtost   du  sie  iu  forhiun  ioh  in  riu- 

uuun.  N.  59,  4* 
inriuuuo.  N.  50,  la  78,  10. 
in  then  riuuon.   0.  I.  28,  4.   IV.  18,  4. 

33,  4. 
mit  riuuuo.  N.  33,  6.  70,  19.  78,  1. 
mit   michilon   riuuon.  O.  III.    1U|  7.    V. 

25,  60 
nah  riuuuo.  N.  66,  7. 
xc  riuuuo.  N.  511,  4.  67,  9.  81,  5.  98,  1. 
ze  riuuun.  N.  58,  12. 

Form  und  Flexion: 
n.  s.  riuuua.  N.  47,  7.  84,  14.  99,  4. 
g.  s.  riuuua.  Nd.  IL 

riuua.  T.  96. 

riuuuo.  M.  99,  1. 

re&uuün.  Jo. 

reuun.  H.  23. 

riuuuo n.  Wm.  5,  3.  II. 

ruiuuon.  Wm.  111.  IV.  IX. 

ruuuon.  Wm   L  ^ 

d.  s.  riuuua.  Nh.  II.  T,  19»,  1. 

riuua.  ^.  II. 

riuuuo  N.  33,  6.  50,  10.  59,  4.  66,7. 
67,9.81,5.  .     ,  .., 

f  iuuu  0.  V.  6, 37.  (cod.  V.) T.  56,  4. 123. 

riu.  0.  V.  6,  37.  (cod.  P.) 

briuun.  K.  p. 

riuun.  Ms. 

riuuun.  Nv58,  12. 

riouui.  O.  III.  10,  30. 

rivuL  0.  V.  6,  37.  (eod.  F.) 

(riwe.  Bib.  5.) 
a.  4.  riuua.  0.  I.  23,  11.  T.  13,  23.  18,  5. 
44,  31.  57,  4.  96. 

riuuua.  N  58, 13.  73, 19. 93,2.98,1.  Co. 

hreuun.  la.  5,  7. 

briuun.  Em.  17. 

b riuuun.  Mat. 

riuuuun.  N.  59,  4. 

riuuun.  Bo.  5. 
IV. 


l/./7/.riuuuon.  N.  144,  8.  O.  IB.  10,  7. 
riuuon.   O.  I.  28,  4,  (cod.  P^  F.)  IV. 
18,  4.  (cod.  F.)  33,  4,  (cod.  P,  F.)  V. 
25,  60.  (cod.  F.) 
riuon.  0.  L  28,  4.  (cod.  V.)  IV.  18,  4. 
(cod.  V.  P.)  33,  4.  (cod.  V.)  V.  25,  60. 
(cod.  V.) 
AFfARHRIWA,  /. 

aftirrivun,  d9z  sint  zagerivun.  Bg-  3. 
ZAGAHRIWA?  s.  AFTARHRIWA.  lai  zagc^ 
rivun  nicht  compos.,  sondern  zag€  rivuu? 
HRIUWAG,   reuig,   angels.   hr^ovig,    aUs.> 
hrewag,  hriwig^  poeniiens. 
aar  so  thaz   irscinit^  uuaz  mth  fon 

thir  rinit, 
so  ist  thir  allan  then  dag  thaz  berza 

filu  riuuag,  O.  11.  8,  20. 
J. .f . 771. /3.  (riuwigem  mute.  D.  III.  108) 
/i.  s.  m.    riuuucgen,    con/funj^um  corde. 

N.  108,  16. 
7?«  pL  tu.  ri  u  uu  ig e,  pocnifenieA,  N.  103, 18 
(dierruwigenzaher£.D.JJI.6l.) 
17.  /?/.  m.  rinuuege.  N.  34,  16. 
UNRIVVAGi,  impoeniUns.  Rg.  2. 
Gebort 
UNRUUZ,  moestum.  Em.  29.  bieher? 
HRIÜWISAN,  bereuen, 
(er)  riuuuosot  sie  (sunta).  N.  IL 

UIUPA,/.  («f.  mittelhechd.  losu  beftlbc). 
«.  ««  hripun«  prostHuiatn,  Em.  19. 

HRAUPA  ß.  RUB. 
HRITJB  «.  HBUF. 

URABAN^  m.  und  HR  AM,  o».,  IXöte,  angeU. 

hraefn  und  hraem,  nord.  hrafn,   tat.  corvnu 

sanskr.  kürava  (d.  fa.  kji-rava^  quam  malum 

Sanum  Habens:  s.  Bopps  grawj,  ling.  sansc. 

S.  290.).   Cf.  RU  und  HRÜOH^  , 

77.  s.  braban.  Sg.  242* 
raban.  Wm,  5,  11. 
rauan.  Wm.  III. 
(rabo.  Em.  31.) 
(rabe.  Wn.  460.) 


' ,  corvuSi  corax. 


[74] 

Digitized  by 


Google 


1147        HREPIN— HRAHÄ. 


ÖRACHO— HRUCKL      1148 


rabbo.  Zf.  \ 

hr  am.  Pa^gl.  K.  Sg.  913. j ,  corvus,  corax. 
rara.  Sg.  242.  Ph-  ) 

a.  s.  (raben.  P.  III.  60.) 
n.f^Z.  räbena.  Mcp. 
g»/i/.  rammo.  N.  146,  9. 
NAHTHRABAN,  m.,  iRac^traSe,  nocücorax, 
angek.  nÄhtrsefn,  nord.  nätthrafiu 
n.  s   nahtraban,  noci urnus.  Bih.  1.  2. 
(nahtrabe.  Bib.  4.) 
(nathrabe.  Bib.  3) 
(nachtrabe.  Wn.  460.) 
(nactrafan.  ,Pb.  1.)  ' 
nahthram,  corax*  R. 
nahtram.  Bib.  1.6.  Em. 31. 
Ps.  2.  R.  Mr.  N.  101,  6. 
Tr.  Bo.  5.  Zf.  2. 
naehtrann  Sg.  242. 
natbrara.S^.299.Bib.i.Zr. 
(natram.  Wn.  863.) 
nahtram,  corous  marinus  noctumus.  Ä. 


nocticorax. 


j  noclico* 
tax. 


nahtram.  Bib.  9.i 
nahtrama.  Zf.     | 


,  noctumus. 


a.  8.  (necstrepin,  nociuami  Sg.  913.) 

nahtram,  nocticoracem,  Bib.  9.  N.  101,6. 
biibonem.  Jai  nocttiam.  Em.  19. 

HERBISTHRAM,  m. 

herblstram.  Tr.       f     •  /  • 
herbistra.  Sg.  299.1'  ^         ' 

HRABAN,  HR  AM.  RAMMING.  ARtHRABAN. 

'  ALTRAM.  ADALRAM.  OTHRAM.  1N(.0RAM. 
m$s.'  ENGILRAM.  IRMINRAM.  EGIRAM. 
EMMERAM.  ABERRAM.  JUNCRAM.  VYICJ- 
HRAM.  WLMRAM.  WOLFRAM.  WOLARAM. 
WILLIRAM.  WALTHRAM.  WlTARAM.  Wfe 
TARAM.  LIUIHRAM.  RIHRAM.  RUODRAM. 
BALDRAM.  PERAirmARI.  PRÜNRARt 
GUNTRAM.  COZRAM.  GERRAM.  GODE- 
RAM.  HEILRARL  HRUODRAÄl  HüOTHRARL 
^,    THEOTRAM.  SIGIRAM.  SINDRAM,  n.  pr. 

FIRARIWOLF.  RAMFRID.  RAMBERT,  n.  pr.^ 

HREPIN,  ;,.  ;,r. 

HRAPANT  s.  BANT. 
HRAHA  s.  RAHA. 


HRACHO  s.  RACHO. 
HRAG^?  Cf.  KRACH. 

PIHRAGET.  Ra.  x 
PIHROGET.  Pa.  (,  confragosa. 
PIRAKET.  gl.  K.) 

HRECHO  8.  WRAH. 
HROG  s.  HRAG. 
HROCH  8.  ROK. 

HRUCKI,,?».,  gificfen;  alts.  hru-ggl,  ruggl, 
angels.  hrygc,  hrycce,  hricg,  hrecg,  nord. 
hryggr,  dorsum.  Sollte  es  mit  dem  sanskr. 
prifhtha,  dorsum,  zusammenhängen?  oder  ist 
es  auf  sanskr.  vrij,  relinquere,  tegere,  zu  be- 
ziehen? oder  auf  sanskr.  ruh,  crescere,  ascen- 
dere?  oder  auf  sanskr.  ruj,  frangere?  in  wel- 
chen beiden  letzten  Fällen  der  Anlaut  H  unor- 
ganisch wäre,  oder  eine  Composition  (s.  HRA- 
BAN) anzeigte« 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
dorsum.  C.  Tr.  N.  67,  14.  K.  7.  gl.K.  b.  3,7. 
tergum.  Rb.  Pr.  v.  t  Bo.  5. 
den  rukke  bieten,  ierga  nudare.  Bo.  5. 
in  hrucki,  ff/}  dorso.  K.  7. 
aftar  ruckie,  post  tergum.  Ra. 
hintar  rucce,  post  tergum.  Mi]. 

tana  uuerden  geuuendet  hinder  rukke 
avertantur  retrorswn.  N.  69»  4.  da  na  g^ 
uuendet  habest  du  unsih  hinder  ruk* 
ke,  avertisti  hos  retrorsum.  N.  43^  11.  (Im 
Druck  ist  die  Stelle  lückenhaft) 
fona  rucke,  a  tergo.  Rb. 
za  hruckie,  retrorsum^  dorsum t 

ze  rucke  uurfun,  rejiciunU  VA.  XL  619. 
thoh  ih  thar  zua  hugge,   thoh  scouuon 
sio   (a.  pL /•;  in  meiner  Ausgabe  ist  sie 
Druckfehler^  zi  rugge.  O.  V.  25,  99. 
du  scaltest  sie  ze  rukke,  pones  eos  dor- 
sum. N.  20,  13. 
mine  fienda  uuerden  pecheret  ze  ruk- 
ke, retrorSum.  N.  55>  II. 


Digitized  by 


Google 


1149 


HRÜOtt 


HRAGIL— HRAD, 


1150 


Form  und  Flexion: 
n.  s.  hrucki.  C. 

rukke.  N.  67,  14.  Pr.  v.  t 
(ruke.  Wn.  460.) 
(rucco,  Tr.) 
g.  «..riückes.  N.  67,  14. 
</•  ^.hrucki.  K.  7. 
rucHie.  Ra. 

rucke.  Rb..VA.  XI.  619. 
rucce.  Ps.  2.  Mn.  Bib.  1.  2. 
rukke.  N.  17,  41.  20,  13.  43,  11.  55, 11. 
^^  67,  14.  69,  4.  Mcp.  Bib.  2. 

'^       ru^gc.  O.  V.  25,  99. 
^•*        rucca.  Bib.  7. 

ö.  s.  rukke.  Bo. 5.  N.  68,  24.  80,7.  (D.  III.  45.) 
n.pL  hrucki.  R.  gl.  K. 
a, pL  tuck\.  Rb.  *     * 

brücke.  Frg.  51. 
'^  hrucca.  Is.  3,  3. 
IIRUCKILACHAN.   '  ^ 

llRUCKlWAI^n.   •  ' 

HRUCKIBEIN.  '  • 

IIRUCKIBRATO. 
HRUCKICHERO. 
HRUCKISTURZ. 

IIRUCKl,   ad/\  ist  vielleicht  nicht  aus:    mine 
\  fienda  täte  du  mir  uuesen  rukke,    daz 
'    chit,  ze  rukke,  inimicos meos  dedisti  mihi 
dorsum.  N.  17,  41.  anzunehm^i^;  cä  lälst  sich 
auch  als  adverbial  gebrauchter  äcc.  Von  nrucki 
ansehen. 
IIRÜCKILINGUN  (rucfllnflg). 
ruchilingun,  supinus.  A. 
(ruckelingen  giengeH  si  dar0,  tfitflittgö. 
D.  in.  62.) 
HIN TARHRUCKIGI,  /,  tergiv^rsaii&,  ist  wohl 
6  nach  der  entstellten  Cile^se:  intt^ergriogigi) 
'^  tergiversationel  A.  anrusetzei^. 
HUNDESRÜCHE,  J&uu^^rßrfen,  Berg.  Zeufe: 
•<i.  die  Deutschen.  i  '  j        »  : 

aUNTSRÜKKE,  Ortsnamen.  MB. 
BOCHESRUKKl,  Ortsnamen. 

HRUOH,  m.,  angels.  hr6c,  comix,  graculus^ 
nord.  krünkr,  corvus  (krünka,  crocitare)  (cf. 
auch  die  angs.  Glosse  hroc,  garrula  in  Sg.  913. 
mit,  der  altniederd.  Glosse   rouca,  garUlüAn 


;  Pb^.l.);   griech.  xo^,  lat.  gracultu;    et  gotb. 

.  hrukjan,  crociiäre^  mit  sanskr.  tu,  sonore  (cf, 
hraban)  und  krus,  iclamare*  —  [Ruoche, 
siulio  in  N.  57,  IL  ist  nach  dem  cod,  koucbe 
zu  lesen,  wodurch  Grimms  auf  diese  Stelle  ge^ 
gründete  Annahme  (deutscht  Mythologie  S.  393.)» 
dafs  dem  graculus  schon .  in  der  alten  Sprache 
Dummheit  beigelegt  w^rde,  ungültig  wird.  J 
hruoh.  Sg./  242.  /         .       .        r 

hruohtc  AUI.'3^  <         j 

ruoh.  Sg.  270.  299.  Aid.  1.  4.  Tg.  5.Tr7 ,  gräcue 
Touch,  F.  1.  L- Wn.  232.  Zf;,2.        >    /^, 
roch.  Wn..460.  F.  i,  I 

ruoho.  Em.  31.  |    ) 

uRAXjXLu    Ist  H  organisch?  angele  hrdeglj  ve^ 
stimentum,  spolium^   vrigyls,  vestis^  vrigani 
iegerCj  vestire.  —  Cf..|i,uch  rah^njan^  .  . 
hregil,  indumerduit\.  Hildv  c/O/iir/^o..  gl,  T^, 
Krekij,  irophca,  gl  f^.  cot^rno,^  P^; 
regil,  ^polia^  gl.  K,  trqphea.  Jl9«! 
REGIL,  REGILA,  n.  pr.  bieher? 
REGILZIARIDA  (regil,  ;&iarida?>,ii}ii/iV6riit,A. 
INHREGIL.  Pa.     y 

KREKIL.  Ra.         (,  inpubes,   Hieher?  > 
INHREGIT.  gL  K.)  .  i. 

k;|I]R£(^OP,  ornatus  CforonßtuSi  re4mitu$j, 

gl  K. 
ANTHRAGILON. 

anthragilat  Pa.    \  ..     , 

HRAGRA  6.  BEIGia 

HRAD^  HRADJ^  celen^.  Ist  das  anlautende  H 
organisch?  oder  sollte  rad,  radi  aufgestellt  wer- 
den? Cf*  Wflfih'  .U.  nord.  hj^ad,  £:r/rr,  ji^gels. 
bradhe,  cito  (auch  angels.  vrsedb,  alts.jwrittd» 


nord.  reidr,  iratns;   cf.  aber^  auch' 

Hängt  golh.  zaihizo j  facilius,  damit  s^usammep, 

so  gebührt  dem  Worte  ein  anlautendes  ß   und 

nicht  HR.    S.  auch  RAD*  2.  u.  BEDL 


Tip  s,  nu  rater,  ciiaius.  Jtt* 
a.  *.  m.  bratan.  Pa      j  ^.^,  .^^;  . 
ratban«  gl.  K.^  .    '  i.« 

[74»] 

Digitized  by  VjOOQIC 


1151 


HRAD. 


BRET— HRIOD. 


1152 


Vf^i 


loces. 


V^»'   tli'   i' 


'inst.?  hracTo.  Ra.  1,  veloci  cnrsu; 

i  rado  h lauft!.  Pa,  gl.  K.  j  oder  ist  es  rom/;. 

,nd  hradohlaiift  i?  oder  adver /f.?  in  einer 

^il  •  andern  gl.  K.,  zn  der  die  hier  aus  Ra. 

!)^    .  angefdlirle  Glosse  gehört,  sieht  hrado 

^  /.  :    .  h  1  a  u  f  i  t ,  veloci  cursa ;  cf,  h  I  a  u  f  U 

17.  pL  hrate.  gl.  K.     \ 

h  r  a  d  e.  Ra.         } , 

rade.   Pa.  gl.  K.)  »n:     » 

'    ö.  /?/.  (siben  chuo  rade.  D.  III.  98.)'  ' 

HRADO,  adv. 

hrado,  reif  riter,  Ra.  profinus.  Ra.  ortor,  Ra. 
hrado    h  laufit,    veloci    cur  au.    gl.    K.    (cf. 

hlauft.)  •     ' 

hrato  nahit,  adcelernt,  Pa.  gl.  K. 
rado,    coniinuß,    Pa.  gl.   K,    efjicacior,    Pa, 
•  I'    gl.  K.     *^  •'"•    ^-*l'    •'•'■  •     ^"    U'.V'M^.'^ 
so  rado,  qunntorhts.  Ja.  •    fi     - 

£(0  rado  nami  dus  goum.  Ps. 
ter  man  rachot,  ter  rado  choset^  spue- 

tigo  chosot.  Syl.  ■        *  * 

ratho)  conti nuo,  gl,  K.  ocior.  gL  K. 
Coiriparativ:  u 

hrador,  ejficacior,  Ra.        \  ^\.^K\^^, 
Superlativ:  ^'  ^      ''  ' 

hradost,  contisxime,  Em.  20.        •  •'    ' 
GIRAÜO    (hieher?    gehört  Odfrid's  redJ  hie- 
her,   so  ist  dieses   girado   nicht   hieher  zu 
ziehen,  da  T.  auch  wohl  schon  den  Umlaut 
^  haben  würde)  üherselzt  in  T.  ecce: 

imo   Iho    thaz    thenkentemo,    girado 

(ecce)    truhtines    engil    in    troume 

araugta  sih  imo.  T.  5,  8.  i 

tho  sie  thanan  fuorun,   girado  (ecce) 

M  M       ^otes   engil   araugta   i^ih    iosebe    in 

.'»  v^       troume.  T.  9,  1. 

WALDERAÜÄ,  RADUWAR,  n.  pr.  hieher? 
RADOLEIBA.        ^        .   '  i       . 
RADORIPIIO.  „  V      ;.•      , 

HRADOLAUFII?         ''    '•-^^V'^.  -^'"   '  '^^ '' J 
liRADAUHO  (angcis.  hra^dÜce). 

radalihcho  erfüllen,  Atrenue*   K.  18.    (S. 

!•  RAD.) 

radatieho  farant,  concite  pergunt.  IL  19. 
HRATI, /..  agltiias.  j      .ü  .niiinri  .m  ...  .•.> 
ö.  ^.  brati.  Pa.  gf/Kl  ^a  •^«^•d'ö^^i 


KIRADl  Ra. 
KIRAI 


ÜI.  Ka.        )         ,     .    . 
rni     I    kl*  velocissimus. 

HRETjan  s.  RETjan.7*#  ui< 


imiD?  HRIT? .  RID. ,. 

HnUDA,  SteubC/  Scabies,   gehört  viellcidit  hie- 
her?  s   RUDA. 

HRIOD,  72.,  tHitbf  carex  und  carectum.  —  Der 
Anlaut  II  ist  unsicher;  das  angs.  hreod,  bread 
entscheidet  nicht.  Aber  da  auch  der  Ortsnamen 
hriod  Torkommt,  und  hreod,  carectum,  in  Bib. 
(doch  kann  dies  auch  eine  angels.  Form  seyo; 
s.  Bib.  in  dem  Quelleuverzeichnisse),  auch  das 
lat.  carex  damit  zusammen  hangen  kann,  so 
habe  ich  dieses  Wort  unter  H  gebracht.  In  den 
allniederdeutschen  Psalmen  (herausgegeben  von 
V.  d.  Hagen)  steht  der  gen  riedis  ohne  H,  aber 
in  diesem  Demkmal  ist  anlautend  hr  überall  mit 
r  vertauscht.  Hängt  retae  (virgulia  in  ripix 
fiaminum)  bei  A*  GelLXL  17.  mit  diesem  Worte 
zusammen,  so  ist  der  IL  Anlaut  wohl  unorga- 
nisch. Cf.  auch  l\  U  1  • 
n.  s.  hl ettd.careclunu  Bib.    [uud  so  auch  im 

^j^.^\.  .angcis.  (R>..)]         tt    r» 

-  :.,.     reod.  Zf.  V 

ried.  R   l.  2.  Em.  32/ 

.    .,     m,        rt  >*  carectum. 

neth.  Mon.  2.  / 

(reid.  Wn.  232.)  ) 

riet,  carex.  Tr. 
«f.  s.  in  riote,  in  carecto.  Bib.  9. 
HRIOD  (rcod,  riot).  HREOTING.  HASAREOD. 
UZZINRIOT.    OTPRIGAE  RIOT.    PiPIINES- 
RIED.    WOLCOZREOÜ.  FUIÜRIOD.   HET- 
:     TIlNES  RIOT.    ARBIiNRIETH.    OTRAMMES 
RIOÜ.    PALÜRAMMIS  RIOD.   TRASAMES- 
RIOD.    URUHIRIOÜ.    ZUCilLNREOÜ    (zu. 
ginrehol),   Ortsnamen;    cf  aber  auch   riuti 
und  rod  in  riutan. 
RIOTHEIM,  Ortsnamen. 
HRE0TI?nCH0VA,  Ortsnamen. 
.  RIODIiNC,  n.  pr.  hieher? 
.RIOTGRA&iüii    .^L..;^.ru 


Digitized  by 


Google 


1153*       HRUOIMf^HBEF. 


HBt^. 


fßl 


RIOTAHI,  n.,  carecium.        '     •  '  .  ^ 

rictahe,  carectum.  IV.  ^     '  •  ^   ^ 
Gehört  hieher  auch: 

RIOTAHHA,  RIETACHIL? 

riotahha.  Sb.  )        ,. 

rJot.cba.  Mn.  Bib.  I.  2.1'  *<»''«"«»•    ^ 
riotacha,  ritala.  Bib.  7. 
rietachil.  Bib.  4.  10.  1 1:  iZ.\ 
rietacbeL  Bib.  6.  Tg.  3.         >,  saüuna. 
(ri«ta«h»  Bib.  ö.)  '     ,  '    '     >     '/ 
ri.etiach«!,  beinwatz,  odUcftmia  a>lNf«ri  ^'Vr. 

REIET]]EKASUN(?/,  in  o/^V.  Prud.  1.  ist  woU 
.' leine 'EliUtellqng'voii  Hie  ial^liD.    .         '  i  .',  { 

HpTJODI   [et   liord.   br6dlir,   ploria,  angcls. 

.Jiredbe,   glorioms;    8.   vnh.  RHjBQO    ood 

hredbmonath  (worin  $5 (ba  auffallend  den  ^^- 

.  m^n  einer  Göttin,  «tatt  ^ines  Gottes.,  wie  mar* 

in  martiuii  findet)  in  MANO;  g.  aocb  Zeadm 

die  Deulacben  S.>  $3.]  HRUADI,  HRUAIK).  HRO- 

OtNiMilUAUIN.  HUÜOrAH.  HKOTOaHRUOD. 

OLF  («Äubolp^).   RÜAÜOLT.  RUADALHA. 

ROADLEIH  RUODR Aftl^  KÜAÜMtlND.  HRÜOT-I 
MUND.  RÜADMAR.  ROADMAN.  HRUAD- 
PERT  (9l^prfc^t,  <Ro6«tO.  RVApPALD. 
RUADPÖrO.  RUODPÜRG.  HRUOTFLAT. 
RUOOFRiD.  HROADGER (SÄibid'f  r).  RüOD- 
G  AWC.  RUODGAINT  (?)•  RUADGAHT.  RÜOD-, 
COZ..  HRÜODGAUI)*«.  .  HRÜODCHOMA.: 
ROADHELM.  HRUODHARIm.  RUAÜUARr. 
RUADMOH  HRUODTAC.  RÜOOTRÜD. 
RUADSIND.RUODHSTEIN.THEOTHRÜOU. 
2V6m.  prop. 

HRUODINES  HEIM,  «RÜbe^nnt  Urk.  v.  8Ö4. 

BRUADLOH.  Ortsnamen. 

HROTAG  s.  ROTAG.  .     : 

4fflXJTIKLIl,  Volksoamen.  Pt. 

HROTILSTEIN  s.  STEri>{. 
IffilTARoN  s.  RID.  2. 


HREF,  19»,  angrl9,  brip,  hrif  (aucf^!^.  hrlf), 
Uterus.     CL   HREOj   aber  auch  kt.  cor/ym; 


oder  sanskr.  garbha,  li/^TM?  Hiehers'^  g^äs 
in  r^euo -pltrgaifis  fuerii  in  peetus  out  in  fa- 
tus'-^.  si  qnis  in  laiur  alium  iranspunxerat 
sie  ui  in  reuo  jptaguiiiswmnt'-^.  Opp.  ad* 
dita  ad.  /.  alam. 

n.  [ref  vel  meisa,  sardna.  F*  U  3.  (cf.  das 
heutige  SReff  (JraMfjkU/  Jrogrfajbm  wid 
burdref,  pera).    Hieber?  \  i    ..  .'. 

g.   reues:    ist  ein  ibin^iaibl»«  reuea  UD* 
berenta.  0.  L  5,  5!). 
ist  furist  alles  uqihes  uuabsmo  teu^s 
thines.  0.  I.  6,  8. 
d.   Ereuue:  in  haerda  hreuue,  in  ^r^eter-* 

/     rae.  Mat 
'    lirenei  fona  ^feue  ih  dhih  chibar.  Is.[ 

•'■'•'   5,   3.       '     •     -■'.'■  *    .     *     ;.(?;./' 

'aosainaso^fon  dhemfi  berandio^hreae 

(vulüa)^  so  arsprinßit  dher  daadbi- 

nera  iugundbi.  Is.  5,  3. 

reue:  fon  reue  thera  mualer .sO\i$.t;tr 

i«  giuuiliter.  e.M.  4,  36. ^         ^  .;r 

thaz  salfg  siln^ivitrsst  thiü  kiildes 

umbejra  isi,  ''■■'■  i       ;        . 
fon  reue  iz  io'niviroogtal mit  brustin 
ouh  ni  sti^ugtik.  Oi  IV.  26,  38     .  ) 
^       ^  aetto  nu  inpbahis  in  reve  in;fi  g)bi- 
ris  sun.  T.  3,  4. 
inti  heilages  gelstes   uuirdit  ^iful- 
litfoD-bYnanfon  reue  sineco  muo- 
ter.^  T.  2,  6. 
gifah  thaz  kind  in  ira  reue.  T.  4,  2. 
sint  aruiurte,   ihie  dar  fon  iro  Biuo- 
ter  reue  so  giborane  sint  T.  100. 
ö.  *.  ref,  fiterum  (virgihis},  H,  26. 
n.pJ?  href,  uteres.  Sg.  242. 
BITRDREF,  peram.  T.  166,  1.  2-    (bicher?   et- 

den  NominatiT  in  HREF.) 
HREUAVVüiNT  (doch  wohl  nicht  m  b»eo?). 
RIFILO,  m.,  Uterus.  Em.  3t. 

HRlFO  (orfer  rifo?),  m.,  Slcff,  angefe.  u.  nord. 
hrim,  prftiua  [so  auch  in  Pb   1.  (Ax^.)  prninue, 

brim,  suf^r  alas  aqtuinrnmy     Cf.  nlölti. 
n.  s.  rifo,  pruina.  Mcpr  Tr.  F.  \.  bruma.  P.^. 
Em.  32. 
brifo,  ;7ro//2a.  Sg*9i3. 


Digitized  by 


Google 


1155 


HRlEi— HREM. 


HROat-röHIN. 


1156 


Tipko ^  Ariima.L. 

tiUo,  pmina.  TS.  77,  4a  Sg.  342.   gflu. 
■       '^      Tg*6...  ,      _    . 

(i^ieffo,  imma.  Wik  232.) 
(rife,  pruina.  Hd.  Wn.  460.) 
(rif,  /imr/jo.  Zf.  Wb.) 
g*«  t.  rifin,  pruiwie*  Ib^  Rd. 
if.  *.  rifcn,  pruind.  fi.  77,  47. 
-  ^.  pl.  TÜon^  prmtHirum*  Mcp.  14«     . 

HRiFI  s.  HiFi    . 
BRÖFjoi  s.  HRU. 

HRl]F(of.RÜDA),(«u«fa4JrA!prfl^  Angs^htcof, 
Scabies;  cf.  nord.  hrufa,  rufa,  scabrities,  und 
lit  rauple,  ^•cfe^  uad  raup.sai,  Slu^o«. 
hruf.  Sg.  913J     , 
ruf.  T.  46,  3. )  f  7'''^- 
iruf,  pif^/o/a.  Rb.       .  ' 
[ruf,  rumexi^s  ateht/unter  den  Krankheiten). 

Tr^  Hitfaer?  auch  in  L.  M«^,  2.  SaL  1.  2.  4. 

ist  Tumex  mit  ruf  übei:aetzt.] 
Yi.  ;>/.  6rbui,7ya/raAi5.  Ja»  \     . 
RUBET,  (<Äc;  /tf/iivi.  Gh.  6. 
HRIUB  (angs*  hreof),  Uprosusi^d^uord.  hrut 

Attr,  scabeP. 
*    ri©b,  leproius.  T.  4^  2-       : :  .  , 

n.  ji^i  riobet  lepmsi.V.M^  Z.  \\U 

a.  pL  riobe,  leprosos.T.  4iy  5* 

HRIÜBSUim    ; 

BRimi  f.,  Scabies.  ;      ' 

i/.  ^fiupi,  scabi^  Gc  4.  *  *   .  . 

HRIÜÜA,  ;7^//j«.  gL  K, 
f    ■ . 

HRUOFan  s,HRU,         

HROFAZjan  s.  RÖFAZjan. 

HROFT(?)  naro/«  (^«//o;.  Ra!  gl.  K.  ' 

HRÄM-?   in  adhramire?   S.   RAM.    Cf." 
aach  golh.  hrainjan,  crucifigere. 

HRAM  s.  HRABAN. 

HRM  s.  RIM.  ', 


-i.:  M 


HROMaHRU. 

HRÜM^  a  RÜMI.    " 

HRUOM  s.  HRU.. 
HRAMAC  s.  RABIAG 

HRIMFan?   Cf.  RIMFAN  und  GRIftffAN; 
.  hriinplit,  >m/.  gl.  E.  (R«.  bat  krlmfit> 

HRANNE  (t;ör   RHANNE,   IffiAMNE, 
CHRANNE,  CRANNE,  CHRANEA). 

—  w  quis  porcellum  iactantem  furaverit  de 
htHnifttprima  aüt  mediana^;  si  verö  in  tertta 
hrannfe/«röi;m/-.  L,  sah  IL  --^  wrenno 
ist  \rohl  kaum  ^u  vergleichen?  —  Hangt  viel- 
leicht crannß  in :  dum  posi  pßstionem  glandium 
porci  iaxantur,  quod  crannam  vocanf.  JDu 
Fresnef.mit  hrannc  zusammen? 

HRANNUNG,iK,m../,r.    >■       "  ' 

IffilN  ist  vielleicht  statt  RIN,  der  Flut  «Ä^tin; 
anzusfilzen;  s.  RIN.  '  ' 


HftlN 


(aU  HRI-N  zu   feanakr.    sri,  ire? 
■  <Att  eomkr.  gbr.,  spargere?  oder  hri,  prehen. 
äere?  oder  kr»,  naicere?).     Gehört  aocbder 
Flu&namen  rin,  0i^«n,  bicher? 

HRlNAN  (hrein,  hriq),   alls.  u.  angels.  hrl- 
na'n,  i dngere,' nori.  hrina,  adkaerere, 

Bedeutung  und' 6ebrauch:' 
dher  iu«uib  brinit,    hrJnit  sines  augio 

sebun  (in   den 'Ausgaben  elebt  ralscblicli' 

hririt),  tangft.  Is.  3,  6.    , 
dag  inan  ni  ri'nit  floh  surina  ni  biscinit. 

O.  I.  11,  49.  . 

Höht  ttaz  thar  scinit  inti  alla  uuorolt 

riuitO.  I.  15,19. 
unz  ther  dag  «cinit  iob  naht  inan  ni 

rinit.  0.  III.  20,  15. 
ist   thii  aktfe  iu   gfiin^zzit,    xi   thera 
,   «uliie^lan  :gi«e2zit,'   i:         ) 


Digitizedby 


Google 


1157 


HRIN. 


UBEDSr. 


1158 


oub  harto  gislimit  thenilo,   then  si  ti- 

nil.  O.  L  23,  52- 
iil   finstercido   iz   (Ii<>bt)  sciniti    tbie 

suniigan  rinit  0.  H.  t,  47.  ' 

DU  sie  thaz  ni  mident^sb  Uohan  gomon 

rinenty 
sie  ouh  ihazni  eltent,  then  gotesdmt 

so  sceltent  O;  V.  25,  75. 
sin    denni    gikerre,    thiu    spriu    thana 

ui^erre, 
thaz  thaz  körn  scipe  int  iz  gabissa  ni 

rine.  Q.  I.  27,  66. 
er  thar  niheina  stigilla  ni  firliaz  ouh 

unfirslagana,. 
then  ingang  ouh  ni  rine,   ni  si  ekordi 

tbie  sine.  0.  II.  4,  10. 
ni  (irnimist  tbn  ouh  thanne,    uuar    er 

faran  uuolle^ 
iohuuanana  thih  rine  tbie  selbun  kunfti 

sine.  0.  II.  12,  46. 
ther  douf  uns  allen  thihit,  thaz  uuazar 

theist  giuuibit, 
sid  druhtin  krist  quam  uns  beim  int  iz 

mit  sinen  lidin  rein.  O.  I.  26,*  2. 
sar  so  thir  irscinit  uuaz  mih  fon  thir 

rinit, 
so  ist  thir   allan   then  dag  thaz  herza 

filu  riüuag.  O.  II.  8,  19. 
berga  sculun  suinan  ther  nbl  then'  dal 

rinan.  O.  I.  23^  23. 
zi  thiu  scalt  thu  mih  rinan  ioh  doufen 

scalk  thinan.  O.  I.  25,  7. 
fiie  ttuunsgtun  muasin  rinan  thoh  sinan 

dradon  einan.  O.  III.  9,  9. 
tho  zalt  in  thiu  sin  guati  tbio  selbun 

arabeiti,  ^  ^ 

tbie  sie   scoltun  rinan   thurub   namon 

sinan.  0.  IV.  7,  14. 
hrinit,  obtrectaL  R. 
ni  brinnit,  dcserit.  gl  K.  (bieber?) 
ni  hrinumes,  deserimiis.  gl  K.  (hiefaer?) 

Form  und  Flexion: 
Inf.   h rinan.  Ra. 

rinan.  0. 1.  23,  23.  25,7.  HI.  9,  9.  IV. 

7,  14. 
zi  rinanne.  O.  II.  15,  7. 
(er)  brinit  R.  Is.  3,  6i 


brinnit?  gl.  K. 

rinit   0.  I.  11,  49.  15^  19.  23,  52.  IL 
1,  47.  8,  19.  III.  20,  15. 
(sie)  rinent  0.  V.  25,  75. 
•  (er)  rine.  0.  I.  27,  66.  lt.  4,  10.  12,  46. 
(er)  rein.  O.  I.  26,  2. 
(wir)  briqtimes?  (deserimus).  gl.  K. 
HRINGRIM,  n.  pp.    Hieber? 
GAHRlNAN?  .  -  . 

(er)  girein?  s.  praet.  \on  gariman« 
IMffliNAN? 

inrinis(?),  inleitis,  inducts.  Rd. 
BIHRtNAN,  alts.  behrinan,  teru^rcit. 
(iU)  birinu:  oba  ih  sin  giuuati  birina 
(im  Druck  steht  brruori).  T.60,4. 
(er)  birinit:  so  iz  (Hobt)  blintap  man 

birinit  0.  IL  1,  50. 

(ih)  birine:   theih  seuabrioman  sine 

zinbrnUnne  bitine.  O.  L  27,  58. 

(er)  birine:    thaz  thih  henti  min^  zi 

doufenne  birine.    O.   I.   25,   6* 

thaz  io  fu^i  mine  zi  tbiatbin 

baut  birine.  O.  IV.  11,  24. 

(er)  birein:    mih   io   gomman   aihein 

in  min  muat  ni  birein. '0.1.5,  38. 

er  uualzta  thana  sar  then  stein 

so  er   nan  erisl;  birein.    0.   V. 

4,  26. 

p.a.  pihTinanti.  Pa. 

Pi 
P« 

ÜMPIHRINAN?   (es   steht  umpihfiran), 
intactus,  R. 
ZIRINAN,  ruinatum.  gl.  K.  ist  wohl  zirira- 
nan,    von  risan;   cf.   zariranan,  nnna^ 
tum.  Pa. 
HRAIN  ist  vielleicht   statt  des  nur  mit  dem 
Anlaut  R  vorkommenden  RAIN  (q.  v.)»  Üldttb/ 
anzunehmen  und  bieber  zu  bringen. 

HREINI,  rein,  gotb.  brainis,  alts.  hr^ni, 
nord.  breinn,  purus.  Ist  sanskr.  klhal,  pur- 
gare?  oder  ghrj,  fluere^  lucere,  spargere^  zu 
vergleichen?  oder  auch  hr!^  pudore  affici? 
oder  gebort  das  Wprt  zu  HRlNAN?  (cL  angels. 
brtnan,  nord.  brina,  sonare,  und  belh  mit 
hellan.) 


nbrinanti.  Pa.  ) 
>ibrinendi.  gl.  K.> 
»ibrinnenti.  Rai   ) 


,  coniiguus  (pro- 
ximusj. 


Digitized  by 


Google 


1159 


URfilHI. 


HBSINL 


1160 


fiedeufuiig  «1)4  G^bnMich;;    ; 
mUhduMs  ÜA.  m  Wn.  %3^.  h  BWf  32. 
castuM.  K.  64*  • 
pndicus.  Prud.  1. 

reinnmo  «uibktuuatte^.ini^/K/a  ifiM/iVAr/«  Rb. 
reinen  duachon.  O.  IV.  3.%  3^.  .  ; 
hreini«,  mmuia  /vosaj).  K.  3&  * 
reinan,  candi4iß:(p^dibm)*  Prud.  1.      t 
reini  uuihi,  nazareth.  Ic 
relniiaz,  casta  (4omM).  VG.  IL  524. 
reiniu  templa.  N.  74,  2. 
des  reinea  gebetes.  Wni.  4,  6- 
reinemu  prusti,  puro  pectore.  H.  t.}. 
reinemu  aclmia,  mundo  radio,  H.  JO^ 
hreinaa  foaa  aefaustim.  K«  7. 
mit  ihiarnudaamu  reiner.  O,  IV.  32,  5. 
der  reino  in  sinen  gedauchen.  N.  24,  4. 
gouma  filu  reini.  0.  I.  1,  20. 
reine  minna,  castus  ajnor.  N.  72,  27. 
hreina  geba,  ablatio  minda.  Frg.  47« 
teitkA  conscieniiam.  N.  57^  11. 
reiBis  herza.  Q.  IL  16,  21. 
reiaerun  aela.  N.  50,  9. 
hreiniato  libf  castissima  vitOp  Kp. 
reiniu  uuerck  N.  25,  6« 
reine  mnoL  Mcp.  63. 
reinen  miniroii.  Bo.  5. 
reinen  gedankon.  Wm.  1^  15. 
ahtetun  iz  reinor  ioh  hario  filu  kleinpr. 
O.  IM.  20,  64. 

FiMrm  mid  Flexion:    ) 
reini.  T.  141.  O.  I.  1,  2«.  Ic 
reine.  N.  72,  27.  73,  U.  142,  2.  Mcp. 
rhene.  Ra. 
(rein.  Hd.) 

n.  s.  m-  reiner.  L.  Em.  32.  Wn.  2^2.  O.  IV. 
32,  5. 

f  eino.  N.  23,  4. 
II,  s.  /.  reniu.  Ho. 

hreina.  Frg.  47. 
n.  s,  ».  reinnax.  VG.  IL  524- 

reinez.  Prud.  1. 
g.  iL  »•  reinen.  Wm.  4,  6- 
i/.*.in.ii»  reinemu.  IL  13.  Ift- 

reinami».  Rb. 
a.  s»  !»•  hreinao.  K.  7.  64. 

reinan.  O.  IV.  12,  21. 


.  n.  A /,  f  einiL,  N.  57,  11.;      ,. 
II.  s.  n.  reinaz.  O.  U..i.6.  ^i..^  . 
ii.)p/.  m.:  reine;  T,  167,12... O.  L  26,  13. 
d.  pl.  reinea.  0.  IV.  35,  34.  Bo.  5.  Wm. 
1,  15. 
reinan.  Prud«  1. 
a:pl.  m.  reUe.  Qu  L  1,  IQ2.  18,  47. 
a.  pl  n.  h reiniu.  K..  3.7. 

reinia.  \N.  25,  6.  74,  2. 
Comparativ : 
reinor.  O.  IIL  20,  64. 
a.  s.  f.  reinerun  seia/  N.  50,  9.    . 
Superlative 

hreinisto  üb.  Kp. 
HREINLICHAMO. 
HREINHERZI. 
CHRENECRÜDA.  hiebt  r? 
HREINHAPr.  Ra.  gl.  K.) 
HRAINBAFT.  Pa.  i '  ^^^^^'• 

HREINO,  adv.,  caste.  K.  64. 
reino  lebeti.  0.  II.  4,  20. 
yrfurbent  sie  iz  reikio.  0.  I.  1,  27. 
%h\i  in   tbes  ginuagi,   uuelih  es  io  gi- 

uuuagi^  \. 

acono  inti  reino  ioh  karto  filu  kleine. 

O.  V.  9,  56. 
Iflgita  nan  th.o  ther  eino  ia  «inaz  grab 
reino.  O.  IV.  35,  35. 
UiNHBEIMi  alta.  uqhröni,  uitrctit. 
Bedeutung  und  Gebrauch*: 
immutidl^t  gl.  K.  .  '  ?  * 

inpurus.  A.      .       . 
sputcHS^  Prud  ,1. 
softHdus.  N,  7,  10. 
,y  profanus.  Bib.  10.  12. 
communis.  Ja«  Ic. 

unreine  sint  siue  uüega,,  inqmnatne.    N. 

10  (a),  5. 
unreina,  ohscoeni  (cnnts)*  VG.  I.  470. 
prot  unreina Zv/m«  profnnum.  M^j. 
daer  unbreino  gheißt.  Mat 
unreincmo  muate.  O.  IL  19,  6. 
;  unreine  gelüste.  Bo.  5. 
mit  unrcinemo  lichamen.  Co.  4. 
unhreine  gedancha.  Frg.  39. 
unreinon,  funestis  (sacrifidisj  Can.  13.  ^ 
-  tfaaz 


Digitized  by 


Google 


,  \ 


1161 


HREINI. 


HREINI. 


1162 


that   si   ünreini '  thet'a  giburti  flarzpg 
dago  uuurtK  O.  I.  14,  12. 
PöriAurid  Flexion: 
ünlireinL  gl-  K« 
unrcini.  Ic.  O. 
unreine.  N.  73,  11. 
n.  s.  m.  unreino.  N.  7,  10. 

nnhreino.  Mat. 
n.o.^.Ti.  unreinaz.  Mi].  Bib.  12.  Ja. 
unreiniz.  Bib.*  4  5;  IK 
unreinex.  Bib.  10.  13. 
unraitiiz.  B^b.  6. 
g.s^m.n.  unreities.  Wm.  8,  2. 
</.^.  m.n.unreinemo.  0.  ll.  l9,  6.  Co.  4. 
a/s.,m.  unreinin.  Prud.  1« 
n.pLm.  unreinna.  A. 

«nreiria.  VG.  I.  470. 
unreine.  N.  10  (a),  6. 
'  d*  pL  unreinon.  Gan.  13. 
a.  pL  m.  unhreinei  Frg.  39. 

unrefne.  Boi  5.  ■ 
Comparativ. 

unreiniro.  Em.  18. 
HRElNi,/,  fKtUu,  tUtin^tit. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
pudor.  VA.  IV.  312.  D.  IL  352.  Pnid.  I. 

in  rerni  des  herzen.  N.  67,  5.    * 
reini  thea  brotes.  O.  llf.  7,  50. 
reini  thes  tihtonnes.  0.  L  1,  6. 
hreini,  t;n////ii7ii,  labracum.  gl.  K. 

Form  und  Flexion: 
h.  hreini.  gl.  K. 

reini.  VA.  IV.  322.  D.  U:  352. 
g.  reini.  D.  II.  354. 
d.  reini.  N.  67,  5» 

reine.  Wm.  2,  7. 
a,  hreinii.  K.  4. 

reini.  Prud.  1.  0. 1.  1,  6.  IIL  7,  50.  N. 
25,  6. 
SELHRElNl, /.>  fRtin^tit  htx  Seele. 

g.  aelreini,  caätitatis.  N.  78,  5. 
UNHREUNl,  /:,  Unreinheit. 
71.  unhreini,  inmundiiia.  Sg;.  913.     . 
unrein!  [iro  unreini  ne  lazet  sie 
füre  in  (got)  chomen].  N.  57,9. 
unreiuin»  spurdtia.  Ic 
IV. 


d.  n^it  unhreinni.  gl  K.)     . 

mit  unhreini.  Pa.        J'  mmunditia. 
a.  unreini,  htem.  H.  20. 
HREINIDA,/,  Sleln^ett;  SÄetnlamig. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
munditia.  K.  35. 
castitas.  Gh.  3. 
emnndatio.  N.  88,  45r. 
thaz  hera  in  uuorolt  lo  gisan  fon  the- 

mo  bruzigen  man, 
theist  allaz  fleisg  so   thu  uueist,  bi- 
tharf  thera  reinida  meist.  O.II.  12,34. 
iz  (gadum)  uui^s  garo  zioro,   gistre* 

uuitero  stuolo, 
mit  reinidu  also  filu  fram,   so  gestin 

sulichen  gizam.  O.  IV.  9,  14. 
thaz  sie  in   then   gizitin    biuuollane 

ni  uuurtin, 
mit  reinidq  gisemotin,    thic  ostoron 

gifehotin.  O.  IV.  20,  6. 
ir  sculet  lo  ihcsgigahen,  mitsulichu 

}uih  nahen, 
mit   reinidon   giiiuagen    ti    druhtine 
iuih  fuagen.  O.  IL  16,  24. 
Form  und  Flexion: 
n.  s.  hrenida.  Gh.  3. 
g.  s.  reinida«  O.  IL  12,  34. 
d,  s.  reinidu.  0.  IV.  9,  14.  20,  6. 
reinedo.  N.  88,  45. 
reinido.  Rg«  1.  ' 

J.p/.  reinidon.  0.  IL  16,  24. 
ei.p/.hreinida.  K.  35. 
ÜNHREINIDA,  f.,  Unrdtijeff. 
n.  unhreinitha.  Wo.  2.) 

unhretnida.  Asc.  2.  (,  immmdiita. 
unhreinita.  Ct  64.    ) 
unreinida,  immundiiia.  Asc.  1.  3. 
unhreinida    sive    urhap,   fermen- 
tum.  Da. 

ituuuizlih  unreinida,  sunta,  pro- 
brosa.  Ic.         ; 

g.  unhreinida,  spurcitiae.  Frg.  23. 
d.  fonna    unreinnodo,    iUuvie.    VG 
.      IIL  561. 
ÜNHRElNIGHErr,/,  Mnxtini^Uit. 
i/.  unreinigheiti,  inpuritate.  Ho. 
HRENESSI,  /.,  castUas.  gL  K. 
[75] 

Digitized  by  VnOOQlC 


1163 


HREINl 


HREINI. 


1164 


HREINNISSA,  /.,  Relit^dt^ 

«f.  hreinnissQ  (munditiaej.  Frg.  45. 
ÜNHREINNISSA,/,  Uttrein^eit 
inliivies  secußdanim,    diu  unreinissa 
(unreinnis8a.  Rd«)    dio  alter  thes 
chindes  kiburti  hafUt  Ib.  Rd. 
IffiEINNlSSIDA,  /.,  tRtin^tit,  SRetnisting. 
n.  pl.  reinnissida»  curationes.  Sg.  183. 
UNHREINPWSSIDA,/,  Unreln^cir. 
d.  mit  unrennussiduo,  liUo.  Prud.  1« 
HREUSOUNGA,  /.  tUtin  igöng. 

rei^nuoga,  piamina.  D.  II.  317. 
HREINMN,   alto.    hr^nian,   hr£n6n,   xtU 
titgett. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
mundare.  N.  88,  43-  H.  20. 
purgare.  T.  167,  1.  K.  13. 
hreinnan  lihhamun,   castigare  corpus. 

ILA. 
reine  mih  minero  missedate.  N.  50,  4. 
.reiaaeßf  cur^s  (vulaeraj.  H.  24. 
ir  reinet  thaz  dar  uzzana  ist  thes  ke- 
lich^s.  T.  141. 
Form  und  flexion: 
Inf.   hreinnaub  K.  4. 
(er)  reinit  T.  167,  1. 
(ir)   reinet  T.  141. 
(du)  reianes.  H.  24. 
(sie)  reinea.  K.  12. 

imp.  reini.  T.  141. 

reine.  N.  18,  13.  5t),  4.  13. 
p.  a.  reinnenti^  H.  20. 

reinende.  N.  88,  45. 
GAHREIMJAN,  reinidcn,  alts.  gihr6n6n, 
Bedeutung^  und  Gebraudi: 
mundare.  T.  111.  N.  50,  9. 
«      emundares  Pa.  gL  K.  N.  88y  45. 
conpurgare.  R. 
abluere.  Prud.  1. 
e:vpwe.  B.W.  314; 
horngibruadier.  heile>    er  mih   ouh 

hiajr  gireine^ 
foA  eitere  ioh  foa  uuuaton,  fon  mi- 

Ren  snaren  sunton.  O.  III.  1,  15. 
ßd^^f^ttinti  dir  das  herxa:  N.  44, 11. 
,    aie  g^reiaeät  fifa|piifaiif'  miK^^ lavapro. 
Wm.  7,  A.     .-.    >      ' '.  ''  M  ' 


ih  unirdo  kereiaet  dero  meisten  acul- 

de.  N.  18,  14. 
sie  gcreinet  uutrdent  iro  sunton.  Wm. 
1,  14. 

Form  und  Flexion: 
(er)  cahrainit  Pa. 
cachrenit  gl.  K. 
carainit  gl.  }L    , 
careinit  Pa. 
gereinet  N.  44,  11. 
(sie)  gereincnt.  Wrl  7,  4. 
(er)  gireine   O.  III.  1,  15. 
(er)  gireiata.  Prud.  1. 
p.p»  gahreinit  pim.  R. 

gireinit  uuas  (ih,  er).  Co.4.T.,lil. 
gireinit  uuard.  T.  78. 
gereinnit  uuiridit  D.  II.  314. 
gereinet  uuerdin,  N.  88,  45. 
ger einet  uuirdo-  N.  18,  14.  50,  9. 
gereinet  uuerdenL  Wm.  1^  14. 
ÜNHREINJAN,  terttnreitti«««. 
unreinnen,  inquinent  (vitam)*  GL  5y 
daz  ih  unreida,  daz  subero  ih.  N. 6,7. 
(In  N.  II.  steht  unreinti,  wohl  nur  als 
schlechtere    Form   von    unrein ta,    und 
nichl  als  comj.  praet.) 
GAUNHREINJAN,  oerunreititgeti. 
caunhreinit,  eainquinat.  Pa. 
chiunhreinida,€i|o/avA((gibot).Is.5, 7. 
keunreinneiite,  incestaus.  D.  II.  334. 
kaunreinit,  conunaculatus.  Em.  19. 
chVLnhreinit  sint^  inqninaiae  sunt.  Pa. 
giunreintin.  Bib.  7.  la.s.m.,  pro* 

gunreiaten.  Bib«  i.%  U^.'/auaium  (hl- 
iarej.  - 
BIUNHREINJAN,  üerunteliilgcit. 
piunreinter,  impt^€ftus.  Prud.  1. 
HREINÖN  (nur  bei  OlCridX  r<itiiaett|  mundare. 
er  reinot: 
selb  so  man  thuruh  not  sinaz  körn 

reiaot  0.  I.  1,  28.- 
in  donfe,  thiu  unsih  reinot  ther  gir 

nadigo  got  O.  I.  .26,  j9. 
er  doufit  thih  so  thu  ia  ni  uueist 

thuruh  then  heilegan  geist, 
ioh  reinot  iuih  sare  in  scinentemo 
(iure.  O.  I.  27,  63^ 


Digitized  by 


Google 


1165       HR0NAG.1  HRING. 


BRING, 


1166 


(er)  reino: 

habert  er  in  lianton  sina  uuint- 

uuanton, 
thaz  er  filii  kleino  tkax  ^ia  körn 
reino.  O.  I.  27,  64. 
(er)  reinota: 

sid  er  thar    innc   badota,   then 

brunuen  reinota, 
sid  uaacheta  allen  ipannon  thiu 
aalida  in  iheu    nntlon.    O.    I. 
26,  3. 
er  uuarf  12   allax  tfaanana,  us, 
reinota  thax  gatea  bus.  0.  IL 
'       «        11,  lU. 
GAHREINÖN. 

inip.  gireino  uns  thia  gitbanka.   O.  II. 
24,  21. 
ARHREINÖN. 
'(sie)  irreinont: 

oub  selbniiv  boab  frono    irrei« 
nont  6ic  s<i  scono.  .0.  L  1,  29. 
HREINISÖN?  Ist  reisinon,  piare.  Ic  Tür  rei- 
nison  xu Nehmen?    cf.  ncnrd.  breinsa,  ea:- 
piare*    '  '  - 

HRONAGA,  Ortsnamen. 

HRING)  m,,  Ring/  nord.,  alts.  n.  angels.  bring, 

circ^ilm,  orbis.s   GL  JXaLXlvr« 

Bedeaitung  nnd  Gebraucb: 
drculus.Wn.  232.  Tr.  F.  2.  D.  IL  34a  Org. 

Bo.  5.  Mcp.  A.  Gc  4.  Rb. 
orbis.  VG.  I.  337.  459.  IV.  79.  D.  IL  349.  MarL 

Bd>-  7.  Mcp.  hs*  2. 
circu9.  Tr.  Prud.  1.  4.  Mcp   48. 
spira.   VG.   IL  iäL    VA.   Xll.  84S.    Sg.    183. 

Prud.  1.  D.  IL  330. 
sphaera^  Mop.  &B.  ^  ' 

baUa.F.  1.  2.  IM.  A.  Bib.  9.  12. 
H€orona.  VA.  V,  5ö6.  IX.  5üb.  Sb.  Ps.  2.  Bib. 

1.  7.  M»'. 
Viila.  Pa.  üa.  gl.  K. 
armilla.  Gb.  3. 
sertnm.  R. 

torqites.h\.  %  Va  IV.  276.  Rb. 
Dinculum.  Prud.  1. 


annulus.  Hd.  Rb.  RdL  Ib.  Bib  4.  6.  8.  13. 

laqtieiis.  D.  IL  348. 

squama.  D.  IL  347. 

cavea.  Prud.  1. 

tarta  ("panisj.  Mfr.  Mr.  Bib.  1.  2.  5.  7.  Sb   R3. 

(cL  ringila.) 
ctmtmla.  Ma.  Ue.  Sb.  Zf. 
coUirida.  Bib.  7.  Ui.  Sb.  Zf. 
hunorum  regia^  qitae  riagus  vcabatur.  AnnnL 

Eginh. 
cum  £xercitii,  in  hriago  sedere.  cod.  paris  125. 
redii  agricolis  labor  aciiis  in  orbem,  in  ringu 

VG.  IL  401. 
ring  dero  erdo,  orbem  terrae.  N.  42,  3. 
rincbo  (?),  de  aai.  D. 
cbuninclibes    ringes    nmpirineter,    regio 

iepius.  Em.  15. 
hringa  (brincba.  Re.  rinccba.  Ib.),  proceres. 

R    (bieber?  et  alls.,  angels.  rinc,  nüles,  vir, 

homo.) 
ringin,  circensibus.  VA.  VIII.  636. 
rinc  protes,  tortam  panis.  D. 
(ringä  gurdiles,  regu/am  aurtam.  Pb.  1.) 
ter  gestalte  an  den  selben  rincb  scaffe 

zueibundert.  D.  IlL  84.) 
brabtuti  sia  tbo  in  tbaz  tbing,    tbara  in 

mitten  tben  ring.  0«  IIL  17,  9. 
thanne  ib,  quad  er,  lerta,   ix  tbisu  uuo- 

rolt  borta, 
in  mittemo  iro  ringe  so  sprab  ib  zi  iro 

tbinge.  O.  IV.  19,  a 
tbara  zi  tbemo  ringe  iob  zi  tbemo  sel- 
ben tbinge, 
quam  micbil  uuorolt  menigi  then  hero- 
ston ingeginL  0.  IIL  25,  3. 
leittun  sie  nan  ubar  tbaz  thar  thaz  he- 

roti  uuas» 
tbara  zi  tbemo  tbinge  zi  tbero  furistono 

ringe.  O.  IIL  20,  54. 
in  tbemo  uahaldan  ringe.  O.  V.  17,  28. 
so  sczzit  er  tbie  guate  blidlichemo  muate, 
in  zesuemo  ringe  zi  tbemo  selben  tbinge. 

0.  V.  20.  66. 
iob  saztun  sie  imo  in  boubit  then  selbon 

tburninan  ring.  O.  IV.  22,  21. 
Form  und  Flexion: 
n.  s.  brinc.  Ra.  Pa.  ^L  K. 

(75'] 


Digitized  by 


Google. 


1167 


HRINa 


HRIN& 


1168 


i;inc.  D.  n.  347.  349.  Bib.  7.  AI.  2.  F.  2. 

Tr.  Hd. 
ring.   VG.  I.  459.  VA.  IX.  508.  Bo.  5. 
\      Org.  Mcp. 
rinch.  F.  1.  2.  Ue.  M>.  Bib.  1.  2.  5.  7. 
Gh.  3.  Wn.  232. 
g.  s.  ringes.  Em.  15.  Sb.  Ps.  2.  Bib.  1.  ^Bo.  5. 
Mcp.  Prud.  1.  4. 
rlngis.  Org.  Prud.  1. 
d.  s.  ring^  Ar.  2.  VA.  V.  556.  Matt.  Mv.  Bib.  7. 
0.  III.  20,  54.  25,  3.  IV.  19,  8.  V.  17, 
28.  20,  56.  Mq>. 
rincho?  D.      ^ 
a.  s.  rinc.  Prud.  1.  Bib.  1.  6.  7. 

ring.  VG.  II.  154.  IV.  79.  O.  HI.  17,  9. 

IV.  22,  21.  Mcp.  N.  42,  3. 
rinch.  Ma.  Mf.  M^*.  Sb.  Bib.  1.  2.  5.  Rd. 
N.  95,  11. 
instr.(7J  ringu.    VG.  II.  401.  (s.  das  2le  von 
den   obigen  Beispielen;    gehört    es    su 
hrlnga?^ 
71.^9/.  hringa.  R. 
Ifrincha.  Re. 
:  rincch«.  Ib. 
ringa.  A.  Mcp.  19.  57.  Org. 
g*pl*  tingo.  Mcp.  23.  Bo.  5. 
d.pl  ringen.  Sg.  183.  Mcp.  Hd. 

ringln.  VG.  iV.  276.  VA.  VIII.  636.  VA. 
XII.  848. 
n.^/.  hringa.  Ib.  Rd. 
hrincga.  Gc.  4. 

ringa.  Ib.  Rd.  Rb-  Bib.  6.  89.  12.  13. 
Zf.  A.  Mcp.  29.  47.  VG.  L  337.  Prud.  1. 
D.  II.  348. 
ringe.  D.  II.  330;  BlU  4.  6-  Hd.     - 
AMAHRING? 

d.  s,  amaringe,    squamd   (loricae).    VA. 
IX.  707>     '  . 
(AFTARHRING?  —  afterringä,  extaUs.  Bib.8.; 

«onst  immer  afterling.> 
AUGAHRING,  SluBenrmg/ 9ltt9e. 

Scrinch,  ^UJ»  orbes  octdortim.  Sal.  1. 
oucringin,  orbibus  (luxredacta  esij.  Ptud.  1. 
ERDAHRING,  erbring;  €rbfrej«. 
n.  erderinff,  orbis  ferrariim.  N.  23,  1. 
g.  erderingis.  Ni  71,  la 
d.  erdriage.  0^  I.  1,  95.  11,  47.  IL  17,  12. 


a.  erdring.  N.  97,  9. 
erdering.  N.  95,  13. 
ÖRHRING,  D^trlng- 
n.  s.  erring.  W.  ^  \ 

oriftc  Bib.  7.  '  (,  inaurit. 

orinch.  1A£,.^  Sb.  Bib.  1.  2.) 
a.  s.  örrinch.  Sb.  Bib.  2*  \ 

er  ine.  Bib.  7.  ('  inaurem. 

orinch.  M/i.^Bib.  1.  2.  5.) 
orinch  up er  anasiuni,  i/taiir^mjupfr 
oculos.  Ms. 
n.  a.pL  orringa.  F.  Wn. 232.  A.  Bib. 9. 10. 11. 
erringe.  L.  Tr-  Bib.  6. 
o ringa.  Mt].  Em.  31.  Bib.  1.  2.  7.  8. 

10.  13. 
(oringe.  Bib.  5.) 
(oringi.  Bib.  4.) 
UMBIHRING,    Umtttii,   orbis,    aber  auch 
cohors.  , 

n.  s.  umbiriBc,  etdiors.  \c. 
.  gf.  s*  umbtringis    akerdar,    cardlnes    or> 
bis.  Ic. 
a.  s.  umbirinc,  obliqtmm.  Je.  cohoriem*  Ic« 
umbiringy  ringsum/  bei  0.  ist  doch  auch 
wohl  als  adverbial  gebrauchter  ocr.  zu 
nehmen,  wie  alts.  umbihring. 
gihialt    dauid   tburuh   not,   thai 

imo  druhtia  gibot, 
ioh   gifajsta  sinu   thing  ouh  selb 
'  ihaz  rieht  umbiring.  0(.  64. 
siuant    tho    thar    umbiring    filu 

manag  ediling.  O.  I.  9,  9^ 
ioh  forsgetonf  xi  noti,  fon  u^iemo 

er  suHh  quati,       . 
10  untar  in  umbiri^ng,  fon  uuemo 
quami  sulih  thtng.  0»  IV.  12, 17. 
bidrahto  iz  allaz  unibiring.  0;IV. 

16,  5. 
biscouuo  thir  io  «mbiring  ellu 

thisu  uuorolt  thing.  Gh..  120. 
thaz  folk  thaz  stuani  thar  um- 
biring. O.  IV.  30,  35. 
ni  sie  sculin  herton  tbarirodati 

renton, 
al  io  giuuisso   umbiring,   theist 
filu   iamarlichaz   thing.    O.  V. 
19,  10. 


Digitizejd  by 


Google 


1169 


BRING. 


BRING 


1170 


leg  iz  (kruzi)   nidar   haldas,   iz 

zeiget  imo>iz  allaz, 
fiar  halbunri]inl)iraQCy  aliaä  the- 
saji  iiUi<rtolsiriirg.  Oi  V.  1,32. 
n.  a*.pl.  u^ihiht inga^  cafiines   (ovbis   ter* 
rae).  \&^  %  \..  .  .  . 

liRIIRllNG,  3a^triiia,3a^r<«fr<j#, 

i^rri ng,  circulus  anni.  Mcp^äl. 
WERALTHRING^  ^tlttxtii,  prfßis  terrae. 
«.  auorpllring.  O,  V.  1,  33^ . 

^^erltrlllg.  N.  97,  7.  ^ 

d.(?J  in  uuerltrlneb,  in  orbe  tßrrarum 
(scullun  diniu  egelichen  uuerch). 
N.  76,  19.  - 

n;  uuoroltring.  O.  II.  2, 13.  10.  26,  37.  IV. 
10,'  16.  V.  17,  26. 

!ubar  uuoroltrifig^  0.  II.  3,  4K  IV. 
7,  11.  in  uao^ollriog.  OvIV.'2t,32. 
V.  16,  34.  19,  1. 
uuerUsrinch.  N;  98,  9. 
BRPTimiNG,  iorla  ptmis,  callyris. 
n.  protriiiclt.:Sal.  Iv*  !         i 

vO.  protrinch.  Ib.  .  .         \ 

FINFHRINGA,  n.  pl.,  die  5  PmUelkr^ise  ^er 
Erdkugel.  ,i     \ 

a.pl.  finfringa,  pai^Uclom.  Mqi.  .23t 
GOLDHRING.  ,  .  .     , 

a.  s.  goldring,  diadeit^a.  Mcp^46.  ? 

HALSHRING. 

,    (n.pl^h9iUr\n^t,\tor€pAe9.Jl^} 
HIMILHRING,  f^ixamtUimi  ßi\f^mtMfxt\i^ 

d.pl.  hiianiiri^gdi»)  9ß^ffU^.  ]Ucp.  3d.  n i 
SUANAHRING. 

dereinluzzouiiMd^  Uir,  d^jjr  ^i^.demo 
auaperiQge.  ne.gat,  habet.  i^^^HS  jfrez- 

HRINGA,/. 

n.  «.,  hwin^a.;  Rd.  r    ,  ,      *) 

ringt^  *,  VA..X1I.  274    ,y/6u/q.    - 
rinkfi- D.  II.  316.  h 

rf.«/.  ringun.  VA.  V.  259.)     ,       • 
,  riivgUK  D.  II.  347.     >      .     . 
a.pLhriüQSi, ßbtdas.  Ja.  (oder  zu  bring?) 
(brittgan^  yfWa^  Pb.  1,)  ^ 

RINGILA,/.,  torius  panis.  Tr. >  (UUNQ  und 

et  uB8er  Ärin9<(.      r 
RINGILA,  /.   (J^U\Q<\hl\xVMyy  solsequia.   Tr. 


Adioiropia.  'Eäou  ^L   intiba.  Fr.  v.    ansora. 

F.  2. 

ringula,  heliatropiort.  Wn.  232* 

V  •     (ring«Ir  V.  timo,  eliotropium.  Wn.  460.) 

fK./7/.;rjngelen   (blu^mgartcn,    dar  rin* 

gelen  nuahsent).  Bo.  5. 

HRINGILOHT  Cfleringelt),  hamaUis. 

n.  ^.  m.  ringelohtor  bals^ercli,/Mim<i/a 

lorica.  Bib.  4. 

I?.  s.  f.  ringelobtiu  balsperga,  Anifid/a 

lorica;  Bib.  6. 

d.  s.  f.  ringilobKfo,  hdmata  (lorica}. 

M£.Bib.  1.7.  (ringelotero.  Bib.  , 

10.  13.  rii^eletcro.  Bib.  8.) 

GAlffilNGILOT  (geriitfldQ. 

giringelotu  haUpirga,  hamata  lorica. 

Bib.  11. 

HR|NGÖN|  cf.  nord.  bring a,  gjfrare. 

odo.iauuiht   ihara    Ingegini    murmnio 

.    thiu  menigij 

suntar  sar  sih  ringot,  so  drubtin  iz  gir 

-       \thingot,  0.  V.  20,  3(5. 

/      GÄljilliNGÖN. 

giringotero. )  ,  ,  ,^  .^.  „t 
P.  .  °  ,  {,  hamata- noricaj.  Zt 
kiringoter-o,i  -  *  ^ 

HRINGJAN,  nord.  hringa,  gyrüre. 

-      GAIIRINGJAN. 

(sie)  girinctun.  Mu.  \,  congyrave* 

girin:chtun.  Bib.  1.  %\runt    (circa 

girin^tin.  Bib.  7.  )       eam). 

^  Prp.  n.  s.f.  l^eringtiu,  in  circulum  ducla 

(coronaj.  Mcp.  33. 

UMBIHRINGJAN,  umrhigcn. 

,   //{/^  ;umpidriga,nne,  vallaiione.  VL    bie- 

her  als  umpibringanne? 

(er)  umberingctr  er  ne  uberbeuet  ne- 

heinen,  uuandaersiemiteCinit 

♦  dero   gnado)   umbe   ringet   N. 

33,  8. 

,    (sie)^um,^eringent:  diniu  chint  umbe« 

ringent  din  di«ke.  N.  127,  3, 

ombcringini  (sabstaniiam  tnliqua- 

lilatej.  Org.        i 

(er)  uiifibibringida,.  vallßbat  (abyssos}. 

Is.  2,  1. 

(sie)  umberington:    in    ümberingion 

sine  iüngiria  N.  20,  4. 


Digitized  by 


Google^ 


1171 


BRING— HRIND. 


HRÖR. 


1172 


/#.  p.  ümberinget  atuoat  f^rcmnstaAatJ. 

Mcp.  10. 

fis  Sm  n.  ümb^ringtez:  sin  scAna  liou- 

b«tf61Iez  ioh  uihberiagtez 

(circumacinm)  fiurin«KO  ski- 

mfin*  Mcp.  11. 

HRiNCiAN  8.  RANG. 

HRUN^A,  Ortehamen. 

HRAND  s.  RAND. 

HRBSD,  n.,  SJtjnefJ'angels.  hrither,  hryther 
(brodher,  brudher),  jumentum,  bos.  Cf.  skr. 
firinga,  cornu. 
n.  #.  hrind,  armentum.  Sg.  913. 

rinl,  armentum.  Nb.  bos,  Wn.  863.  Org. 
d.  s.  rinde,  bovi.  N.  1Q3,  14. 
a.  s.  iungez  rint,  vitulum  noveTli4m.ff.6S9  32. 
n.pl.  htindir,  animalia,  C.  armenia.  C. 

Finder,  pecua.  Ib.  boves.  N.  49,  lÖ.^(Bib. 5.) 
g.pl.  TinAirOf  bubulorum.  Rb.    boum.  M.  32. 
Em.  12.  VP. 
rindero,  boum.  N..  65,  15. 
rindro.  Pr.  v. 
cf./i/.  rindrun  erilä,  bubus  aereis.  Mf.  Sb.Ölb.  7. 
rinderen,  iamentis.  N.  48,  21.  103,  14. 
ci.p/.rlndir.  0.  11.  11,  16.  T.  117.  N.  65,  15. 

rinder.  N.  8,  8.  Hb.  5. 
URHRIND,  n.  ("uri,  1.  e.  animül;  qitod  dictum 
est  urrini.  Ib.^,  2lu<roc^>ÖJ 
a.  p/.  Arriiider,  urös:  Ve.  3.  ZF.  2. 
lUGERINDER?  jumenfa.  N.  103,  14.  (oder  ist 

es  iunge  rindef?) 
SWEICHRIND,  n. 

n.p.  sueichrind.  M«. 
fiweicrint.  Bib.  5. 
snuegrint.  Bib.  5. 
sucicbrindir.  Sb.  Bib.  1 
SLEGfflRIND,  n. 
n.pl.  slegirindiT.  D.  II.  285. 
slegirinder.  Gx, 
slegerinder.  Rg.'l- 
HRINDHERDA. 
HRINDSTAL. 
HRINDSWEIGA. 


,  (boves) 
ipascuales. 


iaun. 


URIKBESZUNGA.  v 

IIRINDIRl\,  bovkms. 

rtad'er^n«  Aovimsm  <F«1I).  Wa.  460. 

In.  ,#.  is.  rihdrinas.  Prad.  1*      ) ,  bubulus 

rindirfaiz.  f).  II.  Ifil.y  (sangmsj. 

g.  s.  n.  rindrines,  M^.        \     #    i    ,       • 

...         ^..    .  ;,  (Mibulae  fear' 
.    rinderines.  fiib.  5.('  .  ,  ^ 

riadares  (^jp/ir^.  Rb.)  '''V* 

HR1ND1RARI,  ?«.,  «Xttiber^irt. 

n.  s.  ridderere  (ascJ,  bnbnins,  VIrit.  460. 

6r.  /[//.  b  r  i  n  d  i  r  a  r at*  (sicj,  boetivi.  Wcäs. 

HRÖRJAN  (ist  eine  Wurzel  HR  AR  dafür 
'  lDotiisetZ€0?  wäre  hr6r,  bi'üor.  Uel.  84.  als 
saliabai  zu  nehmei^  so  lieTse  sich  aoch  ein  star- 
kes vetb*  hraran  atisetzen)^  'rühren;  idtsachs. 
hjcorian.^.  aiigels..  breraai  .hroeran,  nord. 
hrsera,  movere. 

Bedeutung  und  Gebrauch: 
tangere.l^b.  T.  84.  «81,  6.  N.  104,  1».  143^5. 
movere.  Ra.  gl.  K.  Pa.  T.  2«5,  2.        '• 
agere.  Pa.  •    ' 

agiiare.  Db^  - 

ferire.  M.  30.  Gh.  1.  2. 
pulsar^.  #0.    to  Gc*  3.  ;* 

ruorta,  recussit.  Sb.  ' 

ru rta,  vo/n/.D.  H.  34K 
ruortun,  temtaverunt  [im  Text  (ep.  Job.  \.  1,  1.) 

sieht  c^frtncitii>erfiht  (mänin  vestrüe}\  Md. 
-''Ep.  cafe:  l.'*-3^^'4;  •        '■''•'    ■'•■■;' 
ioh   zia'  isi  fbreta,   (häK^iit*  tfaia    dradiia 

ruarta,  «-^ 

gil'oir'ba '^iz 'deta'  iti  uuara,    ni    gldorst   es 

TQHren  mera.  O.  III.  14,  48.  4& 
ni  det  er  thes  tho  bita',  b'iajrrubren  sina 

Sita,  '\    '  "^ 

sie  henti  ouh  sino  ruartFn/'tha«  ^fc   ni 

zuiuolotin.  0;  V.  ll;  2t.  %% 
yrougt  uns  hiar  gimualfo  unser  druhtin 

guato, 
sib  zi  ruarenne  nbar  al,  tber  thohiamer 
*'  leben  scai, 

zib   zi    rliarenne,    thia    uu^ntun    ouh    zi 
^'    sefaaiine,    - 
tboh  inan  tod,  giloubi  mir,  ni  a^culi  rua- 

ren  furdir.  O.  V.  12,  35—38. 


Digitized  by 


Google 


1173 


m(^ 


HRÖH 


1174 


f,bar  uuarnn  mit  githuinge  ibie  iungo- 

ron  nob  tbo  inne, 
sie   84:oIta   m^re^f  nob   tbo   mer    tbax 

selba  uaoroltUcba  s^er.  (X.  V«  14,  12« 
den  himel  houbete  raoren,  pttUare.  Bo.5. 
liut  8ib  in  nintfuaril,  thaz  irolantrua- 

rit  0.  l.  1,  77. 
er  se  iob  himil  UQurti  iob  erda  oub  so 

herli, 
oub    uuibt   in   tb.iq   gifuarit,    tbaz   sin 

ellu  ibriu  ruarit  O.  IL  1,  4« 
ib  sagen  thir  in  uuara  r^eba  seltsana, 
tbiu  mannilicban  ruarrit,  tb^r  licbamon 

fuarit  O.  U.  12,  16. 
borngibruader  bellet,,  so  sliumo  ir  iz 

gimeinet, 
tbio  subtt  thana  fnarct^   so  sliuroo  so 

ir  se  rnaret  O.  V.  16,  38- 
ib,^  qnad  er,  infnaUa»   tbaz  etbesuuer 

mib  ruarta.  0.  III.  14,  d& 
tben  ingang  er  ni  fuarit  O.  II.  13,  19. 
uuanta   iz   mag  man  uuizan,    tber   (be 

nullit  ezan, 
tbaz  inan  lib  r.narit  iob  licbamon   fua- 
rit. 0.  V.  It,  40.  : 
tbob  uuan  ib,t  bluogo   er    rnarti    tbia 

micbilun  guati.  0.  II,  4,  38. 
si  ruoret  booten  an  dien  ahaelon.  Mop. 
bruorta  iro  augiQ,  tetigii.  Frg.  17* 
ruorta  sina  zungun.  T.  86. 
so  er  ruarta  imo  tbaz  ora.  O»  IV.  17,  23. 
intbabe,   quad  er  .zi  im,   tliib,    drof  ni 

ruari  tbu  mib.  0.  V,  7,^7. 
biquami  oub  scono  ubar  al,    so  fadum 

zi  andremo  scal, 
sib  untar  in  ruartin  zisamane  gifuagtin. 

O.  IV.  29,  42. 
ne  ruorent  mine  geuuiebten,  nolite län- 
gere. N.  104,  15. 
ruortun  iro  boobit,  movehanh  T.  205,  2. 
riorta  ($ic)  thaz  uuazzar«  T.  83. 
sih  farnoTent,  ^mmovebmnt^r^  Frg.  25. 
tbaz  silr  tber  bimil  ruarit    0.  V.  19,  34. 
sib  tbar  oub  al  ruarit,  tbaz  Organa  fna« 

rit  O.  V.  23,  197.  tn. 

nob  ze  liso  ne  üure  sib^  nee  molliier  agi- 
.  iaadi  sunt  ge^tus.  Db» 


thaz  sib  tbaz  uuazar  ruarti.  O.ni.  4, 10. 
tbo  spracbun  sie  alle  fon  in:   ia  ib  iz, 
^     drabtin,  ni  bin, 
ia  iz  berza  min  ni  rtiürit  nob  sulib  balo 

fuarit  0.  IV.  12,  20- 
tbaz   sela    iob   thaz  berza  ruarit  sulib 

smerza.  0.  IV.  26,  42. 
ruarent  mib  in  tbrati  tbio  sino  uuola- 

dati.  0.  IIL  20,  114. 
odo  iauuibt  ander  sun^ar  guat   ruere 

mo  tbaz  blida  muat, 
leid  odo  smerza  tbaz  sinaz  framua  harza« 

O.  V.  23,  253. 
ruore,  pulset  (hunc  aipida).  Gc.  3* 
so  ruarta- nan  tbo  bungar.  O.  II.  4,  4. 
gab    er    tbo    antuuurti,    tbaz    petrum 

tbubta  herti, 
tbaz  inan  tbo  giuuiaao  rnarta  filuuuas- 

so.  O.  III.  13,  20. 
tbaz  ungimab  so  ruarta  tbie  sine  seU 

bes  friunta.  O.  lU.  24,  7a 
martba  sib  tbo  kumta,   so  si  zi  kfiste 

giilta, 
serlichcro  uuorto^  sia  rnartaz  filn  barto. 

O.  III.  24,  12. 
theso   selbun    qiiisti    tbio   ruartun  iro 

brusti.  O.  IV.  32,  2. 
iob  ruartun  tbio  ira  brusti  tbo  manago 

angusti.  O.  I.  22,  24. 
er  erist  uuola  aib   gif  nah,  so  er  auur 

tben  uuint  tbo  gisab, 
iobuuaz  thioundun  uuorabtun,  aoroar- 

tuti  inan  forahtun.  O.  III.  8,  38. 
mino  iid  ea  fualtun  iob  mib  tbio  dati 

fruartnn, 
Ibar  ir  iz  datut  Haben,  tben  bruaderon 

minen.  O.  V.  20,  93. 
bintarqöamun  -alle,  Ibie  biruuun  tbar 

inne, 
in  muat  iz,   «ulan  ib,   ritarli,   tbie  sel- 
bun burgliuti.  Ü.  IV.  4v  60. 
psaherium  ruoret  man   mit   handeiib   N» 

91,2. 
Seiten  ruorent  imo,  psaUiie  ei.  N.  104,2. 

Form  und  Flexion: 
In/,   brorian.  Ra. 
broren.  gl.  JL 


Digitized  by 


Google 


1175 


HRÖR. 


HRÖR. 


1176 


roorffn.  T.  221^  S. 

ruoren.  Bo.  5. 

ruarcn.  O.  III.  14,  45,  V.  11,  21.  12, 
38.  14,  12. 

xi  ruarenne.  0.  V.  12,  36.  37. 
(er)  hrorit  RtJ  gl.  K. 

ruorit.  M.  3ü.  Gh.  1.  2.  T.  188; 

ruarit.  0.  I.  l,  77.  II.  1,4.  12,  16.  19. 
iv.  12,  20.  26,  42.  V.  6,  35.  11,  40. 
19,  34  23,  197. 

ruoret  N.  91,  2.  Mcp. 
(ir)  ruoret.  T.  141. 

ruarct.  0.  V.  16,  38. 
(sie)  hruorent  Frg.  25. 

(rAorent  D.  III.  46.) 

ruarent  O.  IV.  31,  10. 

Tuerent.  0.  III.  20,  114. 
(er)  tjuktT^  Rb« 

ruorc.  Gc.  3. 

rucre.  O.  V.  23,  253. 

rure.  Db. . 
(er)  hruorla.  Frg.  17. 

ruorta.  Sb.  T.  48,  2.  86.  185,  6. 

ruarta.  Rb.  0.  I.  22,  30.  47.  H.  4,  4. 

III.  13,  20.  14,  10.  24.  35.  45.  18, 
67.  68.  21,  6.  19.  24,  7ft  IV.  17,  23. 
V.  9,  16. 

riorla  (sicj.  T.  88. 
ruartaz  st  ruarta  iz.  O.  HL  24,  12. 
(sie)  ruortun.  Md.  £p.  can.  1.  3.  4.  T.  205, 2. 
(ruortin.'  Ep.  caä.  6i)-  ; 

ruartun.    O.  L  22,  24.  IH.  8,  9.  38. 

IV.  32,  2.  V.  10,  2Q.  20^  93. 
roartuQ.  O.  L  22,  24.  in  ebd.  F. 

(er)  ruarti.  O.  II.  4,  38.  IIL  4,  10.  14,  30. 

34.  IV.  4,  60.  32,  4. 
(sie)' tuortin.  T.  82. 

ruartiiL  O.  IV.  29,  42.  V.  11,  22. 
imp. -f.  ruari.  0.  V.  7,  57. 

rüorei  N.  91,  2.  143,  6. 
injp.p/.  ruorent  N.  104,  2.  15. 
GAHRÖRJAN,  alts.  grhrorian. 
Bedeutung  und  Gebrauch: 
attingere.  Ib.  Rd. 
movere.  Pa.  gl.  K.  R:  T>  209,  2. 
cpmmovere.  Pa.  Is.  4,  5.  T^  106,  2. 


tlreist  giuüis  iö  so  dag,  ihat  man  gU 

ruaren  mag«     ♦ 
th«D  ]£  mag,  «o<i1i  tediUon;  Uuertisal 

irkoboron.  O.  V.  12,  33. 
mihi  du  ^iruoTit,    misericofdia    motus. 

T.  49,  3. 
mit  riuuu  girnori-t.  T.  1^3. 
kiruartiu  luft,  ciiotus  aer.  Ja. 
thaz  uuazzar  uuirdit  giruorit  T.  88. 
aiie  uuurtun  al  giruiirit,  in  muatiEf  gi* 

druabit  O.  II.  3,  35. 
cabrorit,  remotum.  Pa. 
zi  nöhetiigcru  rahhu  sih  ni  gahrorit 
(so  ist  doch  wM  statt  gaborit  zu  lesen?), 
Ad  nullius  se  uHionis  suae  motus  exci* 
tat.  Frg.  45. 
Form  und*  Flexion: 
Inf.   giruaren.  0.  V.  12,  33. 

girueren.  O.  V.  12,  33.  in  cod.  P. 
(ih)  cbihruoru.  Is.  4,  5.      ' 
(du)  cahroris.  Pa. 

(er)  gahrorit?   (s.    das   letzte   Beispiel). 
Frg.  45. 
kahrorit.  gl  K. 
giruorit.  T.  196,  2.         ' 
(wir)  kirortomes.  Ib.  Rd. 
p.  a.  kihrorendi.  gl.  K.  ' 

cahrnrenti.  Pa.         '  '  > .    .)  i 
p.p.  cabrorit  Pa. 
kihrörit  gl.  K. 
'     e^roaril.  gl.  K» 
)    r  giruorit.  T.  49,  3*  123. 

[geriiret  v.   getworen,  conspersi 

kahrorto.  Pa. 
kihrorio.  gl.  K. 
kahrortiu.)|^    . 
kiruartiu.  ) 
giruorit^sint.  T*  145. 
giruorit  uuas.  T.  209,  % 
giruorit  uuirdit  T.  88. 
giruorit  uuard.  T.  97.  128. 
g^iruort  uuard.  T.  117. 
giruarit  uuurtun;  O.  IL  3,  35. 
kirortora  (mit  a  über  p  in  -hror-), 
T€motiora.  gK  K. 

khror 


j. 


mofa. 


Digitized  by 


Google 


1177 


hr6r. 


URIS.  HRIS 


1178 


khrortora,  rCTio#/ora.' Ra.       ^      i 
UNGAHRÖRIT. 

ungihrorit  Ra. ^ 

unkihroTit  Pa./,  iniactas. 

unhrorit  gl.  KJ 

ungaruarit,  i/i^^r/iim.  Hb" 

uncHhtutit^  immobi/is.  PaJ 
ÜNGAHRORENTLIH,  im»k)bilü.  R. 
ARHRÖRJAN  (alls.  irhretian),  commovere. 

(er)  irhrqrit,  agiiat.  gl  K. 

(sie)  arruortun,  cömmaverunt.  VA..  VII. 
494. 


.   crruafit  Ic' 


orhrorter,  inpulsas^  Tg.  5. 
arhrorta,  promulgaia.  Can.  3. 
arruartero  erd o, egesta  humo. Kb.  1. 
BIHRÖRJAN,  ba&^un. 
Inf.   biruoren(mil  iro  fingaron).T.141. 
bifuaren:  ni  moht  er  nan  birua- 
ren  noh  uuergin  Qühgtfuaren« 
O.  II.  4,   107.  —  ihBt   iie   nan 
muasin  fuaren,  gisuasHcho  bi- 
ruaren.  O.  IV.  35,  27.        * 
(er)  biruarit:    then  afaagin  ni  fuatit^ 
ouh  enti  ni  biruarit  0.11.1,11. 

—  so  ttuaz  sa  himil  fuarlt  ich 
erdun  ouh  biruarit  O,  il.  1,  35. 

—  so  uuer  so  nan  biruarit,  er 
guat  fon  iino  fuarit  O.IV. 26,13. 

(ih)  pirürta    [contigissem  (scieniiamj^ 

Marl.., 
(er)  biruorta,  /^//^// (tradon).  T.  60,  4. 
- —  biruorta  inan;  T.  46, 3. —  bi- 
ruorta  tbia  bara.  T.  49,  3.    bi- 
ruorta sie.  T.  91.   biruorla  iro 
ougun.  T.  115. 
biruarta.  O.  \h  6,  37.  IH.  9,  11. 
(sie)  biruorlun  (in).  T.  82. 
(ih)  piruorti,  contigissem  (tetras  istas). 

Mart 
(er)  biruartl  Oangerei).  O.  II.  4,  106. 

lli.  14,  17.  IV.  29,  40. 
ÜNBIHRÖRIT,  unbcrfi^r(. 
Cg.s.f.  der  unbirurtin  magidc.   D. 
in.  25.^ 
(RURUN(5E,  conspersio.  Hd.) 
IV.  . 


RÜRSCHIT   (doch  wohl  comp.  Von  ifuor  und 

'seil?),  pistillum.  Wn.  460     (es  steht  unter 

den  Namicn  der  Bäume.) 

KAjRüüR(?),  olus.  Ic.  (hieher?) 

HRÖRA, /,  ino/w  (alts-  hröra,  hruora). 

n.  s.  Tutsi^  motus.  Org. 

n.pLruoTi  dero  seiton,  crusr^ata^Mcp.iQ. 

GAHRÖRIG  (tfl^rtt). 

giruörigiti,  viridis*  M.  30.  Gh.  3. 

giruorigin,  viridis»  Gh.  1. 

gtruoriga,//ör^ii#)tfm.  M.  30.  Gh,'  1.  3. 

giruorigaar,//oriV/flin  CaetatemJ^UU,.  Bib. 

1.  2.  0"  Bib.  7.  sieht  giuorigaz,y7oriflfa.) 

UNGAHRÖRIG.  , 

ungaruorige,.imiii{>6//^^.  H.  22. 

IIBi^RIDA. 

GAHRORIDA,  /.,  iaclus,  motus. 

n.  s.  eahrorida.  Pa.       ) 

uu       «iu       1    1/  (•  commoiio, 
kihroritha.  gl.  K.) 

kihruarida,  tactus.  Ib.  Rd. 

karuorida,  motus.  Da. 

d.  s.  kiruarida,  motu.  Rh. 

karuoridu,  motione.  Gc.  8.  9. 

karurida,  impulsu.  Gc  8. 

a.  s.  carorida,  contreciatnm.  Gh.  3. 

c/.  p/.  k  i  r  u  o  r  i  d  o  n ,  inotibus,  operationibus. 

Em.  21. 

WHRORIDA,  /.,  f^ttu^tuns,  iocius. 

n.  s.  birörda,  tactus.  Tr. 

d.  s.  bernorida.  Ho. 

in  piruorido,  arf/uc/tt/n.  VG.III.502. 

HRÖRNASSI,  angels.  broernesse,  motus. 

GAHRORNASSf,  n.  (alts.  gihrornessi). 

n.  giruornessi,  motus  (marisj.  T.  52,  2. 

d.  giruomisse  thes  nuaxzeres.  T.  88. 

a.  giruornessi  (uuaxzercs).  T.  88. 

ERDGAHRORNASSI  (€rbbeben). 

d.   erdgiriiornessi,    terrae    motu.    T. 

210,1. 

HRIS?  cf  RIS. 

HRIS,  n.,  ^Rtitf  ramus,  angels.  und  nord.  bris, 
frondes,  frntex,  virga.  Hieher?  cf.  risan.  Ich 
führe  dieses  Wort  hier  besonders  auf,  weil  ich 

nicht  za  bestimmen  weils,  ob  es  zu  iXlo^ 

[76  1 


Digitized  by 


Google 


1179 


HROS. 


UROS. 


1180 


oder  JlLIVLC^  gehört    Der  Bedeutung  nach 

könnte  es  sowohl  xu  HRIS  (cf^  goth.  ushris- 
Jan,  afhrisjan,  ^;rcirl^r^,  alts.  hrisian,  ^tin/i) 

als  zu  RIS  (cadere,  stirgere;  cf.  arriran,  «//- 
musj  gehören;  der  Anlaut  H  in  R.  Ra.  gl.  K.^ 
so  wie  das  aftgels.  H  in  bris/  das  im  angels« 

risan  (Wurxel  JtULl^/  sich  nicht  zeigt,  und 
der  mögliche  Zusammenhang  mit  angels.  vridh- 
jvin yfruiicare,  g^mmare  (doch  et  auch  Wur- 
zel W  jCxJlVLI/^  Tcranlalst  mich^  dieses  Wort 
unter  H  aufzustellen. 

72.  s.  hriis,  ramus.  R, 

TIS ^  frondes.  R. 
d.  s.  rise,  ramo.  D.  I.  341. 
n.pI.TxseTf  ramusculL  Tr. 

hrisir,  virecia.  Ra.  gl.  K. 

FROPFRIS,  ^U^pfttii,  surctaus,  Tuhrt  Schmel- 

1er  im  baier.  W.  als  ahd.  Glosse  auf. 
(RtSACH,  arbustwn.  Hd.  Tr.) 
RISACH,  Ortsnamen. 

Gehört 
brispahi,  virgulia.  Ra.  gl.  K.  hieher?    cf. 
auch  diiipt. 

liROS,  Tk  {d.  sanskr.  hrifh,  hinnire;  aber  auch 

IxUo«  2.;  m^eqwiSy  sanskr.  asva?),  Ro^/ 
eqnnSf   alls.,  altnord.  hros  (ros,  jiigales  equo- 
rum.  Id.),  angels.  hors,  equus. 
n.  s.  hros,  equus.  R.  gl  K.  Sg.  342.  913.  ca- 
ballus.  C  sompes.  Ra. 
r 08,  equus.  Bib.  7.  Wn.  460.  863.  Org. 
cabaUt^.  Tr.    sub/agaU  M.  29.  Gd.  3. 
Gc.  1.  6.  jumentuni^.l^*  1*  3«  $onipes. 
Mcp.  45.    In  O.  IV.  4,  19.  wird  ros 
vom  Esel  gebraucht: 
zi  kuningc  sie  nan  quattun  ioh  imo 

then  uueg  thaktun; 
thaz  datun   sie  bi  noti,   thaz   ros 

ni  krankolotiy 
noh   iz   ni   firspurni,   so  -er  thera 
rei^a  bigunni. 
g,  s»  rosses.  Mcp.  N.  146,  10.  W. 
rossis.  Org. 


d.  s.  rosse.  VA.  IV.  166.  Mcp.  Bo.  5. 
a.  s.  ros.  Nm.  Gd.  Org. 

hros.  W. 
n./?/.  rohs,  cabalU.  Rg.  8« 
g:.;?/.  hrosso,  equorum.  Pa.  gL  K. 

rosso,  equorum.  Mcp.  eqtuium.  Rb. 
cf.p/. rossen.  N.  19,  8.  Bo.  5. 

jumeniis,  rinderen  unde  rossen.  N. 
48,  2i.  . 
hrossen,  equis.  Wb. 
a.pLxo8j  equos.  Rb.  Prud.   1.  Bo.  5.  Nh.  N. 
39,  5.  (Mos.)  iugales  (curruum  subner- 
vQvit).  Üb.  Bib.  1.  5.  6.  7.  10.  11.  13. 
uffen  ros  Hazen^  ascenderunt  equos. 
N.  75,  7. 
hros.  Wb. 
aphelgra  ros,  glaucus.  Tr. 
rot  ros,  badius  equus.  Tr. 
blanc  ros,  candidus.  Tr^ 
blas  ros,  cfllidi,  qui  albam  frontem  habent. Tr. 
bleich  voa^.pßlUdus.  Tr. 
uizzilueh  ros»  peius,  qm  albos  pedes  ha- 

bent*  Tr. 
suarz  xosi^niger  equus.  T^ 
gizalros.  Tr.  i  .    «     ,  .      ,    . 

g^zalros,  Hd.j-^''/'^^^^'  '""^  '^^'''  velodores. 
zami  ros,  cabßllus  damit us.  F. 

Einige  dieser  Verbin^VAgeo  können  als  com- 
posita  angesehen  werden. 
REITHROS,  IM.,  gBafleöiyfccb. 
g*pL  reitrosso.  Mc.  Bih^  6.),  airriüum 
reitirosso.  Bib.  1.       )    equorum. 
FLUGIHROS. 

n.pL  flügeros,  alipedes.  Mcp.  20. 
(SÖMROS,  saumarius.  Wn.  460.) 
SATÜLHROS,  eattUoi,  asellus,  W. 
satulros.  Sg.  184.  \ 

satilros.  F.  Em.  31.  Rg.  8./ 
satelros.  Tr.  Cr.  Wn.  460.  >,  sellarius. 
satalros.  Wn.  863.  .  \ 

sattelros.  L.  .  / 

S^pL  satalrosso.  Ms.  Bib«  6.) 

satclrosso.  Sb.  >,  equesirium. 

satelrosse.  Bib.  7.         ) 
STUTROSy  equi  f  er i.  Tr.   (equi  feri^  equi  de 

agresii  genere  sunt  orti,  stutros.  Id.^ 
ROSSEHUF,  peledius  (Pflanze).  Pfl.  3. 


Digitized  by 


Google 


1181 


HRIUS— HRAW. 


HREW— HWA. 


1182 


HRUSSE  mAUZ,  cervus  emissus.  Ib.  R. 
HRUSSIN,  equhm. 

n.  s.  m.  russinpr,    equinus    (pullus).    lixf. 

Bib.  1.  2.  5.  7. 
d.  s.  fi  russincro-,   equiao    (nervo)'    VA. 
IX.  622. 

HRIUSan? 

hriusu.  Ra.  Pa.|,  reor  (arbitrorj.  hireor  ak 
briüso.  gl.  K.    i  gew, /?//^^;  rdrf^rir,  genommen? 

HRUSSIN  6.  HROS.«         '  ■ 

HRASP  -  cj«  RÄSP?).  er 

ital.  raspare,  radire.)  S.  auch  RUSPJAN  und 
RAFSJAN.   —    Ist    eine    Wurzel,   HRA, 

HRAS  (odc^  RA,  RAS)  dafür 

anzunehmen? 

HRESPAN,  'vellere.  Ra.  gl.  K.  (cf.  nord.  rispa, 

scabere.) 
ARHROSPAN- Pa.  Ra.  I    ^.    ' 
IRHROSPAN.  gl  K.     J '  ^'^««*'^- 
KIRESP.  Ra.       \ 

KIHRESP.  gL  K.[,  predia,  fundi,  substaniia. 
CAHRESP.  Pa.   ) 
GIRASPf. 

giraspe,  quisquiliae.  Tr. 

GIRASPAHI,  n. 
gir^bspebiy  quisquiliae^  Hs. 

RASPÖN. 
raspotoD,  cotUgdHirU   (unk  si  aölcbero 
dingo  filo  ap&b.  86  r^spoiön  d^z  üzer 
iro  munde  .f&i>r.  aümeliche  diernun). 
Mcp.  67. 
garaspot       -  >     » 

a*pl.  die  geraspoten  chleinunga,  so- 
rifas,  i.f^miauidssimas  rerum  coU 
Ui^iones.  i  Mcp.  .50. 

HRÖST  8.  RÖSf .        ! 
HRUST-  8.  RUS. 

HRA  Wer,  das  'wahrscheinlicb,  des  tat.  crudus 


wegen,  faieber  giebSrt  (cE  aHs/fara^  hr^,  angels. 
hreay,  allnord.  brät),  ^  in  RAWer.  ' 

HREW-  8.  HREO  unci  HREF.; 

ERIW- s:  HRU.  2. 

jHRIüW-  s.  HRIJ.2.  . 
HROZ  8.  RUZ  und  ROZ. 
HJRUOZ?  oder  HRUOZA? 

iirvo'zza,  sambücae,  genus  ludi.  Bib.  2. 
krttozzun,  sambucis.  Em.  19. 

H  fVl'  Dieser  gewohnlich  durch  HU  bezeichnete 
Anlaut  (im  In-  und  Auslaut  kommt  er  nur  im 
Gothischen  vor)  entspricht  dem  lat  (>,  Qu,  z.  B. 
in  lart.  qui,  althd.  bwer^  \ät  quafere,  altbocbd. 
hwenjan,  und  ist  daher  wie  Q  ein  mit  labialer 
(wehender)  Aspiration  versehenes  K  (s.  meine 
Abbandhing  über  Q  in  den  Schriften  der  Berli- 
ner Akademie  der  Wissenschaften),  so  ein  mit 
labialer  Aspiration  versehenes  H,  also  kein  mit 
W  zusammengesetzter,  sondern  ein  einfacher 
Buchstabe,  dem  auch  das  Gothische,  gleich  dem 
Q  lind  dem  aspirirten  T,  nnr  ein  -einfaches  Zei 
eben  O  giebt.  Hieraus  erklärt  sich  auch,  dafs 
das  sanskr.  palatale  S,  das  im  Deutschen  ge« 
wSbnlich  durch  H  (s.  die  Vorrede  zum  1.  Tbeil 
de^  Spraehsdiatzes)  vertreten  wird,  auch  im  HW 
seinen  Stellvertreter  findet;  man  vergleiche  z.  B. 
sanskr.  si,  facere,  dormire,  mit  hwila,  66, 
Qcuerej  mit  hwas,  svfeta  mithwfz.  —  Daher 
gehören  die  mit  HW  anlautenden  Worter  so 
'wenig  liier  unter   die  Abtbeilung  H   (wodurch 

*  HW  als  eine  Zusammensetzung  von  H  und  W 
wie.  HL  als  eine  Zusammensetzung  von  H  und 
L  erscheint),  wie  die  mit  ^ü 'ahlatitenden  Wör- 
ter zur  Abtheilung  K,  sondern  ihSfsten  eigentlich 
w}e  diese  einer  besondera  AbtheHüng  Q,  einer 
b^^onde^  Abtheilnng  HV^^  zugewiesen  werden. 

HWA,  Stamm  des  Interrogativ-Pronomens,  gleich 
dem  sanskr;  Stamm  ka,  ki,  ku,''d^8sA^  Conso- 
nant  sich  ab  k  im  Jonischen  (xoToc?  xorsQoq,  Züayg 


[76'] 

Digitized  by 


Google 


1183 


.  HWA. 


HWA. 


1184 


clc,  wqfiir  das  Gf^meingri^ehbcbe  ??;hat,  nach 
einem  häuflgen  Uebergangc  der  k  und  pLaute), 
im  Altpreu&lschen  und  Lithauisclien  (kas),  im 
Slavischen  (ktQ),  im  Sptbi^chen  (ko),  im  Eaih^ 
nlschen  (kes)  u.  als  'iju-  im  Lateinischen Y^f/z^ 
etc.)  wieder  findet   Der  Vokal  a  zeigt  sich  noch 
im  altprenis.  vl.  lith.  kas,  altsl.  kakii  (qnaUsJy 
kako   (quomodojj    im    goth.   hvas,  jivana^ 
hvans,  hva,  hvan,  quando,  hvar,  ubi,  hvath, 
quorsum^  hvathro^  undt^  im  angels.  hva,  alt- 
nord.  hvar,  ubi,  Evtidhao,  ttm/^,  im  engl,  what 
und  im  althd.  neutr.   hwaz   und  in  hwanne, 
«hwanda,  hwär,  hwlra« 
HWER,  goth.  bvas,  angs«  hva,  altnord..  hvar, 
qiüs^  »<r?   Der  Plaral  dieses  Pr^omon«  fehlt 
(wie  in  allen  deutschen  Dialekten,  aufser  dem 
Gothischen;  derben   ncc^  plur.  masc.  bvana 
in   hvanzuh  aufweist)    und  der  sing.  masc. 
wird  (wie  auch  in  allen  deutschen  Dialekten, 
mit  Ausnahme  des  Golbischen,    das  hvA  als 
nom.  und  acc.  sing.  fem.  ze^l,  und  des  Hol- 
ländischen, das  itapran.  wie,  im  mqsrm  Wiens, 
wien,  wien  und  imyifui.  wier,  wier,  wie 
deklinirt)  auch  für  das  feniin.  gebraucht: 
n.  m.  (u.  fetn,)  huuer.  Is^S,  2,  K-  p.  Mat.Frg. 
uuer.  Ps.  T.  13,  13.  44,  7.  59,  3.  O. 
I.  23,  37.  27,  37.  U.  2,  15.  4,  5.  14, 
24.  N.  4,  5.  6,  6.  17,  42.  18, 13.  21, 
19.  33,  13.  —  uue  ist?  0.  V.  9, 13. 
n.  71.  hi|uaz,  Frg.  59.  K.  p.  57. 

uuaz.  Ms,  C.  Seh.  266.  T.  4,  3.  12,  7. 
13,  6.   174,  2.   195,  7.  O.  II.  4,  42. 
7,  16.  8,  19.  111.  13,  53.  20,  110.  N. 
4,  3.  S,  5.  20,  3.  Rg.  1.  SyL  Mcp. 
g.  S'  buues.  Is.  5,  2..  3,  4.  6.  Frg.  53^    . 
uues.  Syl.  T.  105.  126.203.  0.  111.20, 
110.  V.  18,  3.  25,  36.   Bo.  5.  Org. 
Prud,  1.  N.  4,  9.  38,  5.  41,  7.  46,  4. 
</.  s*  huuemu.  Is.  2,  2.  3,  4.  Kp, 
huue.fno.,)Frg.  5,1. 
uuenfu..K^^qi. 

uueffio.  q,  IV,  12,  16.  17.  T.  64,  12. 
73,,  L    158,  7.  Prud,  1.  VG.  lU.  6. 
Bo.  5.  N.  13,  3.  21,  32.  26,  1.  30, 
21.  SyJ.      . 
a.  1914  Jitiuenüii;  .Is.,.3,  ;6,  B^a.  Elig.  47. 

.      :•••  ■     ..    '  ,     i   Mi     \    ■!;    ,;    '!-;     '   *-        •    ' 


,   uuenan.  T.  90.  184.  199.  Sil.  O.  III 

21,  2.  IV.  16,  36.  V.  7,  19.  a  20. 
,,  uu^ene.n.-Ar.  4.  , 

uuen.    1>  90.  15$.  Bo.  5.  N.  6,  6.  II, 
5.  23,  8.  26*  1.  49,  17.  104,  17. 
a.  fi.  huuazs.  Is.  4,  7.  VI. 

uue  ih  (quid  egoj.  O.  I.  3,  29.  IL  8,  IS. 
uuas  sie   (so  unas  so   in. so  hwer 
80>  0.  HI.  26,  7. 
instr.  au  uulu.  Bo.  5^  N.  88,  45.  ilO»  4.  6. 
118,  150.  161. 
in  huueo.^. 

\z  (d.  h.  az)  uuiu.  V^o.  3. 
mit  uuiu.  0.  IL  5,  2.  17,  a  V.  1,  13. 

T.  38,  1.  Bo.  ö. 
bi  huuiu.  Is.  5,  7.  VIIL 
föne  uuiu.  N.  54,  19.  88,  10. 
zi  uuiu.  O.  IV.  18,  3.  VG.  III.  265. 
VA.  L  749.  N.  IL  Wo.  3.    ze  uuiu. 
N.  72,  10.  118.  129.  148.   ce  uuio. 
£p.  can.  2. 
za  zi  uuiu,  ad  quid.  K.  60. 
auch  instr.  hiu   (worin  das  w,  wie  in  wiu 
das  h,  abgeworfen  ist;  cf.  engL  what  und 
how;  aber  auch  angels.  hu,  quomodo^  wo- 
durch hiu  auf  den  Stamm  HI  zu  bezieben 
wäre;   doch  auch  angek.  hulic  st  hvilc, 
qnalis): 

in  hiu.  T.  24,  2.  62,  4. 
^     mit  hiu.   r.  38,  1.  6. 

zi  hiu.  T.  39,  6.  56,  3.  64,  4.  183,  4.  O. 

III.  13,  45. 
ziu.  T.  12,  6.  38,  3.  52,  5.  O.  L  I,  57.  4, 
72.  III.  14,  30.  Ift  43.  20,  126.  IV.  19, 
11.  Zf.  VG.  IV.  325.  Mu.  Mcp.  Org.  Syl. 
Bo.  5.  N.  2.  1.  3,  1.  4,  3.  21,  2.  38,  7. 
41,  6.  42,  2.  43,  21.  67,  11. 
uuer  mag  cheden?  Org. 
uuer  zaita  daz?  Mcp. 
trtt«r  ist  nu  80  uuizzig?  N.  106,  43. 
uuer  uuissi,  uuaz-?  Oi^. 
uuer  ist  so  heilig,  daz  er-^^N.  105,  2. 
huuer  ist  min  muoter.  Mat. 
huuer  sintun  min^  bruoder.  Mal. 
uuer  horta  iz?  N.  5^,  6. 
uuer  ist  der  man,  der-?  T.  S8w 


Digitized  by 


Google 


1185 


HWA. 


HWA. 


1186 


uudz  freuuet  sie?  N.  66,  5. 
so  uuir  dara   chomen,    uuaz  danne? 
.  .    N»  65,  6. 

utrax  ist  der  ruofl?  N.  64,  14. 

uuAK  sint  ,hormne$  ane  erda?  N.  46,  10. 

uuaz  zi  uns?  qnid  ad  nos?  T.  193,  % 

xxxx^z  ibih  Ihfislqmd  ad  te?  T.  239,  3. 

uuaz  scado  ist?  quid  impedit?  Bib.  I. 

uuaz  sint  8111?  Org. 

nne^l  cujm?  N.:  65,  15. 

uuaz  8Cai  uns  der  scaz,  quid  od  nos^. 

Rg.  1. 
uues  affirmntio  ist  Si?  Org. 
,    uues  sint  thiu?  T.  105. 
uues  ist  thaz  gilibnessi?  T.  126. 
uuemo?  N.  118,  42. 
zi  uuemo  farames?  T.  82. 
föne  uuemo  cbtst  du?  N.  6S,  15. 
uuen?  N.  104,  17. 
uuenan    quedeni  mih   man   uuesan? 

T.  90. 
uuaz  sprah'er?  N.  65,  14. 
uuaz  cbit  daz?  N.  6S,  3. 
uuaz  uuirkis?  T.  82. 
uuaz  suochis?  T.  87. 
uniaz  ttton  uuir  nu?  VVm.  8,  8. 
huuaz   furirinnit   ir,    quid  praeeediiis. 

Flg.  61. 
in  hiu  selzit  man  iz  tbanne?  T.  24,  2. 
mit  hiu  uuaten  ui^ir?    quo  opcriemur? 

T.  38,  6. 
mit  uuiu  mag   man  in  dinge   sußdere 

aide   dissuadere  &ne  m\t.juHO   unde 

iniusto.  Bo.  5. 
mit  uuiu  segenotis  thu  thih  tbanne? 

0.  V.  1,  12. 
HWAZ,  HWES  Cg.  s^  n.),  »Is  Fragepartikel: 
quid?  quare?  curl 
uues?  quarel  N.  68,  35. 
uues  uuas  er  seone.  N.  46,  5. 
uuaz  aUtist  du  min?  quid  me  perseque* 

ris?  N.  67,  28. 
uuaz  riuzest  tu?  Bo.  5. 
Sa  auch  hwaz  u.  hwin  mit  Präpositionen : 

umbe  uuaz?  quare?  Ho. 

umbe   uuaz^   heizent  sie   reges?    N. 
67,  15. 


umbe  uuaz  uuegent  dir  dise  ifuerlt 

irredcn?-N.^  41,  6. 
umbe  uuaz  bilen  ih  des?  Wm«  1,  7. 
zunzuuuaz?^iKi  usque?  T.  134. 
unz  uuaz?  quo  usque?  gL  K. 
an  uu^iu  skcinet  er  iz?  N.  110,  4. 
an  uuiu  scadeton  uuir  terrenis  regnis? 

N.  118,  161. 
an   uuiu   ist  diu  (rcineda)?   an   dero 

geloubo  (in  fide).  N.  88,  45. 
ih  buüeo?  qnomodo?  £• 
iz  uuiu?  quid?  Wo.  3. 
bi  buuiu  uuard  christus   in  lihhi  chi- 

boran?  cur  in  carne  venit?  Is.  5,  7. 
bi  hiu  ingiron  iohannes  fastent  ofto? 

quare?  T.  56,  5. 
bi  hiu  ni  giloubet  ir  mir  sar?    O.^III. 

18,  5. 
föne  uuiu  chist  du  nahent?  N.54,  19. 
foire  uuiu?  N.  88,  10. 
ce  uuiu  uuerdant?  ubi apparebunt?  Ep. 

can.  2. 
zeuuiu  tetanh  daz?  N.  118,  148. 
zi  uuiu?  quid?  VA.  L  749.  Wo.  3. 
za  zi  uuiu?  ad  quid?  K    60. 
zi  hiuvgisibis  thu  thie  fesun  in  ougen 

thines  bruoder?  quid-^?  T.  39,  6. 
zi  hiu  mit  theo  f irnfollon  izit  inner 

meistar?  quare?  T.  56,  3. 
zi  hiu  giengut   ir  uz   in  uuuostunna 

sehan?  quid-?  T.  64,  4. 
friunt,  zi  hin  quami?  ad  quid?  T.  183,  4. 
zin  uliezent  tir  träne?  Bo.  5. 
ziu?  cur?  Mcp. 
ziu?  quare?  Zf. 
ziu?  quid?  VG.  IV,  325. 
ziu    sulen    gesparet    uuerden?    cur? 

Mcp.  24. 
ziu  tati  thu  uns  so?  quid?  T.  12,  6. 
ziu  sorget  ir?  quid?  T.  38,  3. 
ziu  birut  ir  forhtale?  quid?  T.  52,  5. 
ziu  sculun  frankon  zi  thiu  einen  uue* 

san  ungimah?  O.  I.  1,  57. 
ziu  ist  druhtin,  thaz  iu  es  eiscos  nu 

aus?  0.  IlL  14,  30. 
ziu  ist  tbanne  iu  nuidarmuati  thisu 

aelba  guati?  0.  IIL  16,  43. 


Digitized  by 


Google 


/^ 


1187 


HWA. 


HWA. 


1188 


%\n   8lnt   1110   uuizzi   thes  mcra  firn- 

uuizze?  O.  IIL  2U,  126. 
ziu  Ihu  frage«  es  mih?  0.  IV.  19,  11. 
ziu  griscramoton  geaies?  quare?  N.  2,  1. 
^iu-?  N.  3,  1.  4,  3.  21,  2.  38,  7.  41,  6. 

42,  2.  43,  21.  67,  11. 
hwer,  hwaz  in  direkter  Frage: 
ih  bcit  uner  trureg  uuare.  N.  68,  21. 
ih  ne  üueiz,  uuer  ir  birint.  N.  111,  6. 
ni  uuesta  uuer  iz  uuas.  T.  8S. 
oba  thu  uuesses  uuer  ist  the  dir  qui- 

dit.  T.  87. 
%e  dero  uuis  keeschoen  gentes  uuer 

sie  sin.  N.  9,  2t. 
er  unsib  tuot  pechenneii  uuer  uuir 

sin*  N.  43,  22. 
uuanda   du   ir   uuizzen    ne    uuoUost 

uuer  du  uuarist.  N.  49,  22. 
uuer  aber  daz  si.  Org. 
uuaz  er  uuax.  D.  II.  287. 
^ nuaz  81  81.  Bo.  5. 
flkeinendo  uuaz  in  ze  muote  uuas.  N. 
'    108,  3. 

uuer  uuissi>  uuaz  homo  uuare.  Org. 
uuaz  tiu  heri  si.  Syl. 
uues  sie  uuarin.  Org. 
lernim  uues  sie  biten.  N.  38,  13. 
lalta  uues  er  fualta.  O.  lii.  20,  HO. 
daz  ih  uuizze,  uues  mir  hier  gebreste« 

N.  38,  5. 
ih  fernimo  uuola,  uues  disiu'uuebse- 

lunga  ist  N.  76,  11. 
in  abbaiis  sii  potesiaie,  cui^  uuemu,  iU 

lud  jubeai  dari.  K.  54. 
bouhnituu  tho  sinemo  fater,  uuenan 

her  uuolti  inan  ginemnitan  uuesaa 

T.  4,  12. 
uuir  ne  uuizun,   uuaz   er   quidit.   T. 

T.  174,  2. 
sih  tir  uuaz  synagoga  iudaeorum  teta. 

N.  7,  15. 
ih  xelo  iu,  uuaz  got  habet  ketan.  N. 

65,  16. 
ni  fundun,  uuaz  sie  imo  tatin.  T.  129. 
audiamus  quid,  h  u  u  a  z,  nos  ammonet  vox.  Kp. 
du  uueist    umbe  uuaz    ih    irsterben 

uuolta.  N.  68,  6. 


daz  er  in  £r  gesceindi,  uuaz  er  gemag* 
N.  77,  30.  ' 

sprachun  untar  zuisgen,  uuaz  sie  ta- 
tin themo  heilante.  T.  69,  7. 

irhuge  uuaz  du  uns  peneimet  eigist. 
N*  73,  20. 

chiesen,  uuaz  si  tuon  uuolti.  Bo. 5. — 
O.  m.  26,  7.  IV.  12,  16.  17. 

zi  uuiu  sie  iz  bibrahtin.  O.  IV.  18,5. 

ze  uuiu  in  daz  irgange.  N.  72,  10. 

mit  uuiu  er  tia  uuerlt  rihte.  Bo.  5. 

mit  hin  ir  inuuatet.  T.  38>  1. 

ziu  iro  driu  sin.  Mu 

man  sol  uuizin,  ziu  (qrtarej  sie  so  hei- 
zen. Syl. 

bi  hiu  si  Ihaz  so  zelita.  0. II.  14, 20. -v- 
T.  38,  1.  3.  O.  I.  4,  72.  II.  5,  2.  14,  20. 
17,  8.  III.  7,  .57.  13,  4.-14,  44.  24,  75. 
Mehr  noch,  ^i'ic  in  einzelnen  der  hier  ange- 
führten Fälle  des  indirekten  hwer,  hwaz, 

nähert  sich  dieses  pronomcn  dem  relativen 

Gebrauch  in; 

sie  ni  eigun  eo  uuiht,  huuaz  sie  dhar 
uuidarsezan.  Is.  5,  5. 
und  in  folgenden  Beispielen  steht  es  wirklich 

relativ: 

kospifibus  auiem,  cui,  uuemu,  non  prae- 
cipitur,  liullaienus  socieiur.  K.  53. 

uuer  den  anderen  ferraten  uuile,  der 
ist  selbo  ferraten.  N.  56,  7. 

uuer  ingengit,  ther  ist  giheilitT.  133. 
hwer,  hwaz  mit  folgendem  Genitix: 

huuer  manno?  Is.  2,  2.  uuer  menni. 
scon?  N.  24,  12.  uuaz  uuuntoro  ist? 
O.  V.  12,  25.  (üuaz  üngifuaro  thinaz 
ist?  O.  V.  7,  20.  gehört  doch  wohl 
hieher.)  uuaz  scadono  (nidit  scan* 
dano,  wie  im  Druck  steht)  ist,  quid  im- 
pedit.  Ms.  uuaz  uuorto  ist  thiz,  thaz 
her  quad?  T.  129.  uuaz  sango  ist 
taz?  Mep.  uttaz  mag  so  üppiges  sin? 
N.  38,  7.  uuaz  zeihhano  uuirkis  thu? 
T.  82.  uuaz  scadinist?  Bib.  5.  uua- 
run  fragenti,  uuaz  zeicht>no  er  in 
ougti.  O.  II.  11,  32.  sageta  si  iro, 
uuaz  si  uuarnungo  gemaehot  ha. 
beta.  Mcp. 


Digitized  by 


Google 


1189 


HWA. 


HWA. 


1190 


Die  Formel  ni  weiz  hwer,  ni  weiz  hwaz 
wird  für  aiiquis,  aliquid  gebraucht: 
81  leitet  ne  uueis  auer  miitant  cho- 

mencr.  N.  54,  20. 
(nelzuuaz    gcsprungcs,  forte   aliquid 

ia/e  de  Ulis  compertus  est.  Ep,  can.  2.) 
tir  ist  begagcnet   ne  uueiz  uuaz  ni- 

nues,  aliquid.  Bo.  5.    ne  nueiz  uuaz 

unehundes«  Mop. 
Aber  auch  ohne  ni  weiz  steht  hwer,  hwaz 
als  aliquis,  aliquid  (cf.  hvelih,  sibbyer, 
edeshver),  fast  immer  in  einem  mit  einer 
Conjunction  anEangenden,  oder  relativen,  oder 
fragenden  Satze  (so  auch  im  Gotbischen, 
e.  B.  jabai  hyas  habai  ausona,  si  quis 
habeat  aures.  Marc  4,  23.  jabai  hyo  nu 
gathrafsteino,  si  quae  igitur  consola- 
iionum.  Phil.  2,  L  thatei  brotbar  theins 
habai th  hva  bi  thuk,  quod  f rater  tuus 
habet  aliquid  contra  te.  Math.  5,  23.): 
et  si  cuiy  uuemn,  inventum  Juerit.K.  55. 
enoni  brahta   imo   uuer   zi   ezzanna? 

T.  87. 
•oba  uuer  uuoUe   after  mir  queman. 

T.  90. 
oba  uuer  fon  tode  arstentit  T.  107. 
oba  uuemo  uuerdent  cebenzogscafo« 

T.  96. 
ob  ih  uuen  sentu  (im  Druck  steht  fehler- 
haft imen),  si  quem  miscro.  T.  löö,  7. 
sprah  er  odo  deta  uuaz,  thaz  uuas  al 

githiganaz.  0.  IL  4,  22. 
thaz  hiazi  er  io  then  uuortpn,   uuaz 

armen  uuihtin  spenton.  O. IV.  12, 48. 
#uuanda  sie  sih  selbe  ferleitton,  uua- 

nente  uuaz  sin,  danne  sie  nieht  sin^ 

aestimantes  se  aliqufd  esse.  N.  106,  40. 
ih  uuolti  nu  gerno  mit  tir  uuaz  cho- 

son,  pauca    tecum    agilare.   Bo.  5.  *— 

K.  p.  46.  48.  55.  57.  T.  61,  4.  168,  2. 

175,  I.  231,  1. 
uuer  CO,  quispiam.  Rd.  Ib. 
Mit  diesem  hyaz  verbindet  sich  anch  ein  fol- 
gender Genitiv:  thaz  ih  thoh  in  theru 
doti  uuaz  thionostes  gtdati.  O.  V.7, 41. 
thaz  iro  uinero  giuuelih  luziles  uuaz 
inphahe,  modicum  quid.  T.  80.    eno  ha» 


bet  ir  uuaz  muoses,  wwi  quid  pulmen* 
tarium  habetis.  T.  236,  2. 

EOGAHWER,  qmsque,  \iUx. 
d.  eocouuemu,  cmque.  T.  55. 

SO  HWER  und  SO  HWER  SO,  quicunque, 
quisque* 

so  uuer  ched^n  uuile.  Org.  ^ 

so  uuer  uuanin  uujie.  Org.     so  uuer 

uuelle.  Bo.  5. 
so  uuer  uuolti.  Mcp. 
suer  die  sint,   die  CquiJ  —  die  {iij. 

Wm.  8,  6. 
suer  ouh  muode  ist,  nuie  mag  «r-. 

Wm.  3,  10. 
so  uuer  siu  tuot,  an  demo  tuot  ersiu 

(uuuntar).  N   71,  18. 
so  uuer-,  des-.  N.  38,  1. 
so  uuer,  quicunque.  %  82.  O.  I.  1,  124. 

II.  9,  63.  III.  17,  37.  Nf.  N.  98, 9. 106, 43. 
so  uuer  manno.  O.  1.  24,  17. 
so  uuaz   föne  demo   oberen  ge&pro- 
*  eben  uuirdet,  taz  uuirdit-.  Org. 
so  uuaz  tir  begagenet,  quicquid.  Bo.  5. 
suazihpin,  daz  ist  föne  dinerognado. 

N.  58,  18. 
suaz  uuir  blrn.  Ne.  IL 
80  uuaz  dien  missezimet  N.  42,  5. 
so  uuaz  in  mitten  in  ist*  N.  103,  10. 
suue&  Bib.  1. 
SU  es.  Bib.  2.  7.,  cufusvis. 
alles  so  uues.  Mcp. 
so  uuemo.  0.  L  15,  32.  V.  11,  11. 
so  uuenan.  T.  149,  1.  "* 

so  uuen.  Bo.  5. 
suen  dileciio  inflammatj  sia  machet  in-. 

Wm.  8,  7. 
so  uuaz.  T.  128.  Bo.  5.  N.  77,  9.  93,  1. 

103,  16.  0.  H.  9,  65. 
suaz.  N.  74,  7. 
so  uuas  (assimiliert  dem  folgendes  $)  sies 

githahtun.  O.  IV.  30,  22. 
so  uuer  so,  quicunque.  Ja.  T.  29,  1.  31, 

5.  59,  4.  82.  O.  I.  1,  123.  3,  33.  24,  7^ 

27,  49.  II.  12,  66.  Rh.  Lu. 
so  huuer  so.  Frg.  5. 15. 21.  Kp.  Is.  9,2.  Mat 
suer  so.  Wb. 


Digitized  by 


Google 


1191 


HWA. 


HWA. 


1192 


6ucr  60  Sie  sin.  Oll. 

60  uucr  so  80.  N.  II.  19,  16. 

60  uuer  manno  qo.  0.  I.  26|  5. 

60  uuaz  so.  0.  V.  16,  30.  T.  30,  7. 

80  huuaz  so.  K.  36. 

80  uuas  so.  Rb. 

suasso.  M£.  Bib.  1. 

80  uacs  so.  0.  III.  2i,  IS.  Bo.  5.  Rb. 

80  uues  so  so.  0.  II.  12^  28. 

80  huuenan  so.  Frg.  19. 

so  uaenan  so.  T.  183,  2. 

80  huuaz  so.  K«  p.  Frg.  15.  33.  45. 

80  uuaz  so.  Ct.  93.  Co.  3.  T.  45.  79.  O. 

II.  1,  35.  8,  26.  14,  102.  III.  12,  41. 
80  uuas  so.  Co.  4. 
80  uuas  ses  lo  gidalun.  0.  \l  1, 16.  20. 

24.  28.  32. 
80  uuard  er  sar  io  ganzer  fonsouuiu 

80  er  kr  uuas  halzer.  O.  III.  4,  14. 
EO  SO  UUER,  i/uiAque.  Ic. 
d.  eo  so  uucmo.  le. 
SIH  UUER,  alitfuis  (nur  bei  T.).  T.  31,  3. 
60,  6.  69,  9. 
g.  sih  uues.  T.  31,  6. 
er.  sih  uuenan,  qtiendam,  T.  91. 

sih  uuaz    T.  17,  13.  27,  j.   159,  5. 
sih    uuaz    uuirseren    ni    gibure. 
T.  88. 
instrum.  sihhiu:  oba  ih  In  sihhiu  uue- 
licban  biuebnota,  si  quid- ali quem 
defraudavi.  T.  114. 
EDESHWER,  aliqnis. 
n.  «.  m.  ethesuuer.  O.  III.  14,  34. 

eteuuer.  Org   Bo.  5. 
n.  s.  n.  eddesuuaz  (das  heutige  ettDütf). 
Ib.  Rd. 
edesuuaz.  K.  11. 
ethesuuaz.  Ic.  Pa.  gl.  K.  0.  II. 

15,  8. 
etsuas.  Gh.  3. 
g.  $.  m.  eteuues.  Org.  Bo.  5.  Io  eteuu^s 

meroro,  ma/iis  alterius.  Org. 
d.  s.  m.  eteuuemo.  Org. 
o.  s.  m.  eteuuen.  Bo.  5. 
a.  s.  n.  ethesuuaz.  Em.  1.  Can.  9.  12. 
eddeshuuaz.  K.  42. 
eddesuuaz.  K.  p.  4. 


edesuuaz.  K.  49.  57.  59. 
eteuuaz.  Org.  Bo.  5.  Mcp. 
etteuuaz  N.  IL 
eteuüaz  lindes   ze  trinchenn^. 

Bo.  5. 
etsuaz  mera,  aliqiäd  plus.  Gh.  3. 
eteuuaz  mInniren,/7aii/omi/2or^i7i. 

N.  8,  6. 
eteuuaz  naher.  Mu. 
mit  eteuuaz  chreftigoren  muote« 

Bo.  5. 
eteuuaz  uuarm  unortener.  Org. 
eteuuaz  suarzer.   Org.    eteuuaz 

sih  pilget.  Org. 
etepuaz,     aliquantidum    (conver- 

terej.  N.  89,  13. 
übe  iruhten  eteuuaz  mor/^'r/6a#. 

N.  89,  13. 
eteuuaz  kerucchet  sist.  Bo.  5. 
eteuuaz  sagen  föne  eteuuiu,  ali- 
quid  de  aliquo  dicere.  Syi 
instr.  ze  eteuuiu,  ad  aliquid.  Oi^. 

sih  haben  ze  eteuuiu,  oc(a/f^£ii<aI 
^    quodammodö  f€  habere,  Org. 
zu  eteuuiu  beskibet  sint.  Org. 
HWEO,  t0it,  quam,  ut,  quomodo,  qua  liier, 
golb.  hvaiva« 
huueo.  Ra.  gl.^K.  Frg.  5.  3!».  47.  K.  6.  7. 

20.  Is.  2,  2.  4,  1.  6,  1.  VJI. 
hueo.  Frg.  7.  19.  23. 
hue»  R. 

uueo.  gl.  K.  F.  87.  C.  K.  41- 
uuea.  Ic.  K.  10. 

uuieo.  N.  29,  10.  32,  7.  38,  5.  7.  45,  4. 

48, 12.  61,  4.  12.  70,  20.  73, 18.  77^6.  4Ö 

uuiio.  N.  16,  8.  21,  30. 

uuio.  Sc  K.  2.  Ho.  N.  23,  6.  Bo.  5.  Gc.  10. 

T.  214,  1.  218,  4.  225,  2.  108.  O.  I.  2, 

7.  4,  65.  5,  37.  6,  9.  8,  26.  II.  14,  17. 

D.  II.  284.  325.  Ru.  Ic. 

uuio.  N.  12,  2.  21,  3.  30,  20.  Nd.  III.  Bo.  5. 

Mu.  Org. 
uuio.  Mcp.  ' 

uuU.  VA.  IL  283. 

uuo  mit  überschriebenem  y  zwischen  u  und 
o.  T.  3,  6.  36,  4.  38,  4.  5.  40,  7.  44,  13. 
62,  6.  80.  198,  5.  Ho. 

y     Muie. 


Digithzed  by 


Google 


1193 


HWA. 


HWA. 


1194 


uuJ*.  N.  4,  3.  6,  4.  8r2-  12,2.3. 

uuic.  N.  5,  10.  Wm.  3,  10.  7,  6. 

uuie.  Prud.  1.  VG.  III.  24.  VA.  1.471.  D. 

Mb.  Ep.  ^wi.  1.  M.  29.  30.  Sb. 
uui.  Db. 
uue.  Pa. 

uie.  Ps.  ' 

Da  die  Form  hwiu,  uuiu  in  der  Bedeutung 
.     I^qh  toi\  oicht   vorkommt,   so  scheint  da« 
vorliegende   huueo,   uuio   etc.  nicht   der 
instrum.  von  hi^az,  sondern  mit  dem  go- 
liiisdien  hvaiva,  mit,  toitl  (unterschieden 
▼om  instr.  hvÄ,    der  nur  einmal  ohne  vor- 
gesetzte  Präposition    in:    hvc    managizo 
taujith,   rl  n8\^<y<xhv  noihu.  Math.  5,  47, 
vorkommt)  zusamuaenzubäogen.  [Sollte,  wie 
Grimm  meint»  byaiva  mit  aiva,  althd.  eo, 
io   zusammengesetzt  seyn?    aber   nur   aiv 
kommt  als  eo  vor.    Bopp  vermüthet  eine 
Zusammensetzung  mit  iva  (gleich  dem  skr. 
iva,  tote),  allein  schwerlich  mochte  hva- 
iva, d.  h.  eine  Zusammensetzung,  der  goth. 
Form  hva,  mit  der  san^r.  Form  iva  an- 
zunehmen  seyn;    auch  ist  sanskr,  iva  nicht 
das  fragende  und  relative,  sondern  dar  ver- 
gleichende tt>U/  sicut,  durch  welches  der 
Stamm  hva  weder  zu  einem  Interrogativum 
.  gemacht  virerden  konnte,  noch,  da  er  schon 
I    ein  Interrogativum  ist,   gemacht  zu  werden 
bcidurfte.    Ich  halte  va  in  hvaiva  (ur  ein 
Suffix.]    Auch  im  Angels.  ist  hvu  (althd. 
faweo)  vomlmtr.  hvi  (althd.  hwiu)  un- 
terschieden.   Die  Form  uuo  in  T.,  zusam- 
mengehalten mit  dem  alts.  huö,  quam,  ver- 
schieden von  hueo,  quomodo,  könnte  auch 
ia  einigen  hweo  ein  hwö  (wie  dö  von  der 

Raumpartikel  xJA.)  annehmen  lassen, 
uuior  st.  uuio  er.  Oh.  28. 
uuies  st.  uuio  es.  O.  V.  12,  91. 
.  huueo,  quidve.  Ra.  gl.  K. 
uueo,  <jualiter.  gl  K. 
uuie,  ut.'WG.  IIL  24.  VA.  L  47h 
uuja,  ut.  VA.  II.  283. 
uuio,  quam.  Sg.  183. 
uuio,  quateniis.  Ic. 
uueo,  quomodo.  C. 
IT. 


uuieo  aber,  übe  sie  chint  eigen?  N. 

48,  12. 
uuio  mag  homo  slu  in  Cicerone.  Org. 
uuieo  gesciehet  demo,  der-?  N.  62, 9., 
uuio  encheden.  Mu. 
uui  mach  ter  iz  heuigor  choson.  Db. 
uuie  sie  sih  uuunderont  N.  8,  2. 
uuio  uuard  ih  io  so  uuirdig.  O.I.  6,9. 
uuio  iz  forasagon  zellcut.  0.  I.  8,  26. 
uuie  mag  tenne  uuar  in  iro  munde  sin? 

N.  5,  10. 
uuio  mag  thaz  sin.  N.  3,  6. 
jiuio  mag  ih  uuizan  thanne.  0.1.4,55. 
uuio  mag  iz  uuerdan  uuar.  0.1.5,  37. 
uuio  niag  thaz  uuerdan.  O.  II.  14,  17. 
uuo  odo  uuaz  ir  antuurtet.  T.  44,  13. 
uuio    gilcgit    uuas    s^n    lichamo.    T. 

214,  1. 
quadun,  uuio  (quod)  inan  saltun  thie 

bisgofa.  T.  225,  2. 
ioh  ih  biginne  redinon,   uuio  er  bi- 

gonda  bredigon.  O.  I.  2,  7. 
fernim,  uuio  geskeidei^  sin-.  Org. 
suer  muode  ist,   uuie  mag  er  —  cu- 

man.  Wm.  3,  10. 
scouuot  thes  accares  lilia,   uuo  sie 

uuahsen,  quomodo.  T.  38,  4. 
gihuget  uuio  her  zi  iusprah,  quaUter^ 

T.  218,  4. 
so  bechenno  ih,  uuieo  ihirteilen  soL 

N..  16,  8. 
er  eino  sihct,  uuieo  sie  uallent  N. 

21,  30l 
uuieo   sol  ih   anderen    geben   drost, 

übe  ih  selbo-.  N.  29,  10. 
la   mih  uuizzcn,   uuieo   ih    uzläzzen 

sule  minen  IIb.  N.  38,  5. 
uuieo  fuor  iz?  N.  45,  4. 
huueo  in  hella  anacant,  quaUter.K.1. 
uueo  sela  kihaltan  sin.  K.  41. 
huueo  dher  selbo  sii  chiboran.  Is.  2,2. 
unbiuuizssende  sindun,  huueo  in  dhe- 

ru  dhrinissu  sii  ein  got,  ignorantes 

in  friniiate  unum  ess0  deum.  h.  4,  1. 
uuio  filu?  T.  108. 
huueo  lango,  quamdiu.  gl.  K. 
uuio  lango,  usque  quo.  N.  12,  3. 
[77] 


Digitized  by 


Google 


1195 


HWA. 


HWA. 


1196 


uuieo  InngOj  qnonsqfif.  N.  6t,  4. 

huueo  kerolicho,  qnantocius.  Ra. 

uuio  here.  Sc 

uue  ofto,  aHquotiens.  Pd. 

uuieo  diccho,  quoties.  N.  77,  40. 

uuie  scone,  qitam^.  Wm.  7,  fr. 

uuio  chreTtig,  ^nom  magna.  N.  30,  20. 

uuie  uaunderlich.  N.  8,  2. 

huueo  mer,  qnanto  magis,  K.  6.  20. 

uuie  lusil,  quantus  (eccty  quantus  ignisj. 

Mb.  Ep.  can.  1. 
uuie  managa  (s.  manac),  qnariii.  M.  30. 
uuio  micbel  (s.  mihil),  quantum,  Org. 
uuo  mihhiles  mer,  qnnnto  mogis.TAQJ. 
Auch  ein  subst:  uueamihili,  qnantitas  (s. 
mibil): 

uuio  \x\\o  minnero,  ^ifar^/nZ/i«.  D.  II.  325. 
uuio    min   giloubct   thanne    (wie    viel 

weniger,  quanio  minus).  O.  II.  12,  59. 
ALLES  HWEO,  aitber^toit 

thaz  thu  alles  uuio  ni  dati  nislalsos 

ih  thih  bati.  O.  IH.  24,  91. 
alles  uuie,  si  quo  minus.  Sb. 
S.  alles  in  ali,  anbete. 
ANDERES  HWEO,  anitvi  toit. 

anderes  uuieo  ne  chaden  sie.  N.  73, 18. 
anderes  uuieo  ist  ze  firnemenne.  N. 

32,  7. 
rihtuom  ne  ist  anderes  uuieo   uieht 

kemeine,    er   ne    uuerde    zeteilot. 

Bo.  5.  —  N.  118,  l.  8.  144,  7. 
SO  HWEO. 
»uie    (su6.   Wm.  I.  IX.    sue.    Wm.    IL 

8u6i.  Wm.  in.)  hebig  er  si.  Wm.2,9. 
suemanagen,  quantislibet.  Gh.  3.  (siehe 

manac.) 
so  uuio,  quamquam.  Bo.  5,  232. 
an  so   UUIO  echerodcmo    bilde,   licet 

tenui  imagine,  Bo.  5. 
ze  dero  so  uuio  uuerltlichun  gägen- 

uuerte,  ad  qualemcunqne  praesentiam. 

Bo.  5. 
so  hue,  circiter.  'R.  fere^  ferme.  R. 
suie,  quamvis.  Ho. 
^suie  uuole-,  so-doh,  n)ietto^V^^dl^i^~f 

fo  (oc^.  Ho. 


suie  drate-uuar«n,  sie  ne  mohten  ie 

doh-.  Wm.  8,  7. 
iTiiie  du  ze  himele  sis  gcstigün,  habe 

le  doh-.  Wm.  2    17. 
suie  uilo  iro  si,  siesint  iedoh-.Wm. 

4,  9.    der  suie  got  er  si  unde  man» 

niht  zucne   ie   doh    halt   ein  er   ist 

Christ.  Wb. 
so  er  habet  ketan,  so  uuieo  er  uuolta. 

Ne.  15. 
so   uuio   ouh  faium    heize,   daz  iams 

kesprichet.  Mcp. 
so  uuieo  du  mih  ferliezist-,  so  harto 

ne  ferlaz  mih-.  N.  H8,  8. 
80  uuieo  ih  der  tag  si.  N.  2t,  3. 
so  uuio  ih  der  sidero  uuare.  N.  23,  6. 
so  uuieo  der  mennisco  gange  an  demo 

gotes  pilde,  er  tiuirdMedoh  geiruo- 

bet,  qtiamquam.  N.  38,  7. 
so  uuieo  andere  cheden.  N.  77,  43. 
so  uuieo  eteliche  enont  iordane  saz- 

lin.  N.  79,  10. 
so  uuio  iz  si,  uicumque  se  res  habeant. 

Bo.  5. 
SO  HWEO  SO. 

so  uuio  so  ir  uuellent.  Bo.  5. 

thaz  sies  alles   uuialtin,   so  uuio  so 

siez  giriatin.  0.  V.  11,  16. 
saie  so  (sAose.  Wm.  L  tV.  IX.   suise. 

Wm.  m.)   ih   ne   mugi-,   ih   bin    ie 

doh*,  ctsi.  Wm.  5,  6.* 
doh  suie  se  ih  (suues  ih.  Wm.  II.)  ge- 

quelet  si,  ih  habo  doh-.  Wm.  1,  5. 
SIH  HWEO  nur  bei  T. 

oho  sih  uuo  min,  si qnominus.  T.  162, 1. 
EI>ES  HWEO,  aüquo  modo.  O.  V.  19,  ,14. 
44.  66. 

edisvieo,  uicumque.  Gd.  4. 
eteuuio,   ali  quo  modo.  Org.  Bo.  5.    quo- 

modolibei.  Org.  qnomodocumqtte.  Org. 
Irgent  ein  anderen  eteuuio,  habent po- 

sitionem  ad  se  invicem.  Org. 
einwanderen  eteuuio  ligenden,  haben- 

iibus  positionem  ad  se  invicem.  Org. 
usque  qnoj   daz   tiutet  aber  eteüuieo 

filo  aide  eteuuaz.  N.  89,  13. 


Digitized  by 


Google 


1197 


HWA. 


HWA, 


1198 


ettauuie,  utcumque.  PruA.  t. 
ethesaueo  ofio,  olii/tiotienA,  gl.  K. 
HWEOLtH  (unterschledeD  von  dem  weiler  un- 
ten folgenden  hwelih^  V'^^s)^  qnalis. 
huueolih-,  sulih,  gnaUs",  ialis^  Wo, 2. 
.      nuoJih,  i/U(te  (pars).  Can.  4. 
uuiolih,  qtialjB.  Org.. 
uuiolih  81  ]Sereu$.  Org. 
nuiolich  er  uuare.  Mcp.  ' 

uuiciich  si«  qualkas  (wie  uuio  filo  ai, 

quaniitas.  Ic.).  Ic. 
.uuiolih  iz  ai.  Org. 
uuiolih  ai  ai.  Bo.  6^ 
uuiolih  ain.  Orgw 
uuielih  gotea  geiat  iat.  S.  18. 
•     uuieolih  iat  daz  riche?  N.  144,  13. 
uulelich  du  biat  N,  8,  2. 
uuielich  tegen?  qnalis  miles?  N.  14,  1. 
uuiolih   tir   uueaen   aule   sotieias   hu- 

manae  viiaei  Bo«  5. 
uuielih  er  (Ion),  iiueaen  aoL  N.  90»  8; 
uuielih  gotea  dilsciio  ai.  N.  118,  14. 
uuiolih  er  aih  farota.  O.  IV.  16,  30. 
uuiolih  thar  in  lante  iat  O.  V.  23,226. 
uuiolih  ouh  min  faleriat  O. IV.IS, 24. 
uuiolicher?  qualis?  N.  74,  9. 
uuielicher?  N.  44,  3. 
uuiolichea  lonea?  Bo   5* 
uuieolichea?  (troates).  N.  55,  14. 
uuielibhen,  quem.  P^ud.  1. 
uuieolicha  minna.  N.  118,  97. 
uuiolicha  aalda.  Bo.  5.  ' 

Uttialicha  unredina.  O.  II.. 4,  70. 
aiu  bezei^^henint  uuiolih  ding,  quäle 

aliquid.  Org. 
uuialrh  ouh  io   uuanne   er   iz   uuolti 

irongen  manne.  O.  IL  1,  44« 
uuioliche,  quales.  Chcg. 
ereron  uuioliche?  quales?  N.  67,  19. 
acouuuo  uuoliche  ateina«  T«  144. 
uuolihhu^    quanta  (siißi  fecisset  iesusj. 

T.  53,  14. 
buueolih?   (Pa.  hat  uualiti.  gl.  K.  uue« 

lih),  quamquis,  forte.  Ra. 
HWEOÜHi,  f.i  qualiias. 

n.  wiolichi,  qualiias.  Ru. 

d.  uuielihhi,Aa6ito.Sb.M.3.  Can.10.11. 


i        uutolichi,  €fHalkaie.  Bo«  5. 

uuilibi,  habitudiue  (corporis J.  MarL 
a.  huuialihhii,  qualiiaienu  K.  2. 

dia    uuioliche^t;i^/>ttf^   dero   goto. 

Mcp.  52. 
uuiolichi,  quafkfltem.  Org.  Bo.  5. 
fhpl.  uuiolichina  uod.uuöliohina,  qua- 
litaies.  Org. 
.    HVVEOliHNISSI, /. 

d.pl.  (after)  atetco  uuealichnisaim, 
secundum  locorum  qualUntem.  K.  55. 
(WILCHß:iT,  qualiiatem,  Wri.  1542.) 
HWÄR,  goth.,  angela.,  altnon).  hwar,  too?  und 
IDDi  td)i.  —  Bei  N.  und  Org.  auch  uuäre, 
bei  VVm.  und  Wb.  achon  w4. 
uuar  iat  ther,  thie  giboran  is4  iudeno 

cuning?  T.  8,  1. 
uuar  artos?  ubi  habitßs.  T.  16,  2. 
uuiruu^redaone  liberum  arbitrium?  Bo.  5. 
uuare?  ane  in  hello.  IH.  36,  28. 
uuar  mäht  thu  Hema^a  quecprunnan.  S. 
VLuix  aint  ainiu  modul?  8yl. 

N.  29, 10.  30, 19.  41,  4.  44,  6.  T,  157,  1. 
eisgota  uuar  chriat  giboran  uuari.  T.8,2. 
uuarun  Tragcnti,  uuar  er  giboran  uuurti. 

0.  1.  17,  13. 
aino  vuar  der  man  ist.  ^.  51,  9. 
habea  uuär  du  aucheat,  unde  sumas.  Org. 
zeigost,  ttuir  er  lige.  Org. 
aage  mir  uua  du  uueidenea.  Wm.  1,7. — 
T.  16,  a^  51,  2.  O.  I.  11,33.  16,6.17,34. 
39.  II.  4,  24.  7, 11.  N.  36, 10.  41,  4  101,  2. 
Wm.  2,  9.  1^. 
uuold  her   uuar  errachon  aina  uuidat. 
aahchon.  Lu.  halte  ich  für  hieher  gehörig. 
Als  Substantiv:  föne  uulir  ist  ze  sagenne, 

tpm  ffio?  Org. 
uuar  unta  uuar  (uuar  inde  uuar.  Gx.  D. 
II.  286.    uuar  unte  uar.  Rg.  1.),  per 
loca.  M.  30.  31.  Sb.  Gh.  1.  2.  3.  Le.  1.3. 
uuar  enti  uuar,  passim.  Em.  13. 
HWÄR  UMBI,  toarum. 

uuar  umbe  ih  iz  lide.  N.  34,  Si3« 
uuar  umbe  ih  aie  lazze,  N.  38,  13. 
du  uueist  dia  causam,  uuar  umbe.  N. 

68,  6. 
uuar  umbe  geaungener?  N.  80,  1. 
[77*] 

Digitized  by  Vn'OOQlC 


1199 


HWA, 


HWA. 


1200 


nuat  umbe  ist  er  gescriben?  N.  11,  1. 
HWAR  ANA,  »arett. 

uuär  ana  ist  iro  uuesen?  Org. 
ttuar  anajBcein  daz?  N.  39,  3. 
uuar   ana   gerihtet   der   iungo   sioen 

Hueg?  N.  1I8>  9. 
«u^r   sie   ana  uuerbent   Bo.  5;   (kann 

auch  als  a  n  a  u  u  e  r  b  e  n t  genommen  ^verdea) 
ANDERES  UUÄR,  anber^too.  N.  4,  7.  30, 
11.  44,  13.  78,  1.  118,  1.  19.  139.  Mcp- 
Bo.  5. 

andersuuar.  N.  118,  102v  109.  Org. 
andersuar.  N.  100,  1. 
SO  HWAR  und  SO  HWAR  SO,  Mbirungfie. 
So  uuär  missecherda  uuirdit,    nbicun- 

que  rtflexio  est.  wSyl. 
so  uuär    er   uuerlte  uuare,   uhiamque 

locornm  esset*  Mcp.  9. 
so  uuär  dehein  einunga  ist.  Bo.  5. 
so  nuar  sie  uuerbent  N.  13^  3. 
so    uuar    imo   gebrast,    dar    half   er 

imo.  Nd. 
sua  ir-j  mo  l^r-.  Wm.  2,  7.  III. 
so  uuar  man  sehe  io  uuaron  sterron 

odo  manon.  0.  I.  11,  16. 
so  nuar  in  uuorolti  si  sin«  O.  IV.  7,  44. 
so  uuar  ir  eis^  biginnet  O.  V.  16,  44. 
so  uuar  sunna  lioht  leitit.'Oh.  104. 
%o  huuar  so,  uhicumqne.  K*  63. 
so  uuar  so.  K.  7. 

so  uuar  so  du  bist,  dar  Ht  er.  N.  74,  7. 
so  uuar  so  \%  io  zi  thiu  gigeit.   O.  III. 

3,  12.  7,  53. 
so  uuar  so  er  lante»  giangi.  0.  IV.8, 6. 
so  uuar  so  er  uuari  thanne.  O.  IV.  8,  9* 
sua  so  si  sin.  Oll. 
sua  so-ist,  da  ist-.  Wm.  8,  7.  If. 
suAsir  (suuasir.  Wm.  IX.)  (st.  so  hwa 

so  ir).  Wm.  2,  7. 
suar   so  sa— ,   sioM~.    VG.   lU.   232. 

Prud.  1. 
so  uare  so  se  (nhiamvqne).  Ps. 
SO   UÜÄR    ANA    diu   haha    uuirt,    tar 

ana  uuirt  ouh  tiu  datba,  in  qno^,  Org. 
EO  HWAR. 

umpi  eohuar,  circtimqnaqne.  R. 
iouuar,  quoUhet  Bib.  7. 


(icwa.  D.  IH.  80.) 
EOGAHüUAR,  nsquam.  R. 

eogauuar,  qttaqurqttaqHe.  Da. 

eo gl  huuar,  ubicanqtie.  Wo.  2. 

eogeuirar,  quoque.  Do. 

iogiuuar,  nbit/tie^  T.  244.  O.  I.  4,6.  quo- 

Übet.  M^.  Bib.  l.  2. 
iegeuuar,  passim.  Ec* 
EOGOÜÜERI,  Hsqnequaqtse.  K.  7. 

eocouueri,  nbique.  K.  19. 
EDAHWAR,  alicubi. 

cteuu^r,  alicnbu  Org.  Bo.  5. 

eteuuar  chiu&et  Bo.  5. 

scientia  verltatis,  diu  d  er  in  saarn  scrip- 
tum etisuna  also  offan  ist,  samo 
der  fliczzente  brunno-;  etisuua 
ist  siu  also  diu  puzxa.  Wm.  4,  15. 
(eiesuua.  Wm.  III.) 

EDAHWAR  U»IBI:  so  man  ^teuuir 
umbe  eteuuaz  tuot,  quoties  aliquiä 
c$^$spiam  reigratia  geriiur.ho.^bj  23.3. 

EDAHWAR  AIVA.  —  uuirt  eteuuar 
ana  gesprochen.  Oi^. 
HWARA,  mo^iii;  qr/orsnm;  in  einigen  Fällen 
scheint  hwara  auch  für  hwär,  tibi,  zu  ste- 
hen, so  wie  im  Alts,  huar,  gleich  dem  gr.  « 
ftoO,  tibi  und  qftorsum  ausdrückt;  das  goth , 
angels.  und  altnord.  hat  diese  Ftimi  uicht, 
sondern  goth.  hvath,  hvadr^,  angcis.  hvi. 
der,  altnord.  hwert  (gleich  dem  allhochd. 
hwarot). 

uuara  ueris?  quo  vndis?  T.  161,  1« 
uuara,  quo.   Gc.  10.  Rd.  Rc.  D.  U.  327. 

335.  qtumafn.  D.  IJ.  353. 
dare  vel  uuara,  quo-  Ib. 
6couuom<^    uu^ra    dtuhtin    gange.    O. 

111.7,9. 
uuara  ist  geuaran,  quo.  Wm.  5,  17. 
üulira  alli«  natura  ramee,  quo  tendat. 

Bo.  5. 
uviira,  qttorsum.  Mcp.  4,  —  T.  119.  129. 

162.  O.  III.  21,  32.  24,  61.  IV.  9,  5.  15, 
.17.  N.  23,  2. 

UUARA.  IN  inladeta  ih  dih?  N.  30,  18. 
IHJARA  ZUO  inphieng  er  in?  N.77.71. 

uuara  zuo  bruchcnt  sie  diu  suert? 


N.  149,  6. 


Digitized  by 


Google 


1201 


HWA. 


HWA« 


1202 


nuara  zuo  toug  danne?  N.  29,  10. 

firront;  uuara  zuo?  N.  45,  11«  ^ 

ile!  uuara  zuo?  IS.  69,  2. 

uuara  zuo?  (iruuelet).  N.  67,  13. 

uuara  zuo  apienen  sie  in  (bogen)?  N. 
63,  5. 

uuara  zuo  leitel  unaih  daz?  N.  66,  2. 

uuara  zu  sih  iaz  einahahiiy  ad  quod". 
Otg, 
ÜNZ  UUARA  sie  recchcn  suln.  N.73J7. 

unz  uuara  nueret  din  coiTm^PN.  118, 84* 
im  ZIN  UUARA  (st  unzin  uuara?),  usque 

quo.  T.  «2. 
ALLISUUARA.  Bib.  7.    allasuara.  Mo.  Bib. 

l.  2.  nlio  {me  verii). 
SO   UUARA   ai  becheret  iro  posUriorOy 

dAr  sibet  man  Booten.  Bo.  5. 
SO  UUARA  SO,  quocunque.  T.  51,  1.    quo^ 

übet.  Rb.  ubicnnque.  T.  147. 

so  uuara  60  in  erdente  sunna  sih  bi« 
uuente.  O.  I.  11,  17. 
ETTIUUARA,  qaocumque.  VA.  Itt  682. 
HWAROT. 

UUARETSO,  quorsuM,  qnoverswn.  Prud.  1. 

SE  UAROT  SO  ib  ginigo.  Ps. 
UUARASUN,  qnorsum.  D.  II.  33i 
HWERGIN  (allmederd.  nie  uucrgin,  nusqrMm. 
gl  Lips.)»  itgenb  too,  usqnam^  aliaibi  (alt- 
ndrd.  bcifst  hvergi,  nmquam).    Nur  bei  O. 
(und  lergen  bei  Wm.) 
er    uucrgin    sih    gibergc    fon    sineroo 

abulgc.  O.  I.  23,  40.  —  Ol.  24.  O.  1.  22, 

22.  11.  4,  26.  107.  14,  22.  21,  8.  III.  5,  14. 

IV.  15,  10. 
er  deta  io  guat  uuergin  in  thorfon  ioh  * 

in  burgin.  O.  IV.  31,  15. 
thaz  fian-t  io  zi  uuare  min  uuergin  ni 

gifarc.  O.  V.  3,  4. 
Bei  Wm   lergen  (st.  lo  iwrergen?)  (woraus  •' 

unser  trgeub):    sähet    ir    iergen   {ier* 

kint  Wm.  II.)  minen  uuine.  Wm.  3,  1. 

HWANNE  und  HWENNE  (cf  das  goth.  hvan, 

aliquando   und  quam^  xo'xti  das  wie  laL  qtinm, 

quam  auf  einen  Akkusativ  hindeutet;  s.  auch 

daa  in  LlA./^  alts.  hvan,  angs.  hvonne, 
qttanda  (das  Altnord,  kennt  diese  Bildung  nicht 


und  gebraucht  naer  für  quando)^  toann?  t9ann^ 
einmal/  quando,  altquando.  (Der  heutige 
Unterschied  von  mann;  qnando,  und  toenn^ 
si,  wird  durch  die  alte  Sprache  nicht  begrün- 
det, und  hwanne  wird  wie  hwenne  nur  (ur 
quando,  dagegen  rdr  ^'  die  Conjnnktion  ibu 
gebraucht ) 

huu-anne  kasahum  uuir?  Frg.  29« 
huanne,  quamloque.  gl.  K« 
uuanne  quami  Ihn  hera?  T.  82« 
uuanne  uuas  daz?  Ne. 
uuanne  sang  er  rz?  N.  64,  1. 
liebez  zit  chumet  noh;  uuanne?  N.68, 14* 
uuenne?  in  suono  tage.  N.  7,  13* 
uuenne  irstirbet  er?  N.  40,  6. 
uuenne  ist  taz?  Org. 
ttuenna,  quando.  VA.  VIII.  172. 
uuenne,  quando  (veniam).  Sg,  292. 
uuanne  thu  biginnes.  O.  I.  19,' 6. 
odo   iz  uuizi  uuorolt   man,    uuanne   iz 

sculi  uuerdan.  O.  IV.  7,  47. 
uuanta  ist  firholaniuih  al,  uuanne  druh- 

tin  queman  scal.  0.  IV.  7,  54. 
uuanne  sie  geuuarc  sin.  Org 
uuenne  lesames,  quando  legamus.  K.  18. 
ne  lazent  iuh  pelangen,  uuenne  iuh  got 

reche.  N.  30,  26. 
ratio  bechennet,   uuenne  er  (himel)  ne' 

sueibot  Mcp. 
uuenne  si  rume,  quando  abeat.  Bo.  5^ 
hüte  gnoto,  uuenne  diu  conversio  si  ge- 

lichero  casuum,  uuenne  ungelichero. 

Org. 

INI  WEIZ  HWENNE,  aliquando. 

endi  iu  ni  uueiz  uuanne,  et  quondam.  Ja. 
niueiz  uuenni,  aliquando,  Mr.  D. 

Als  aliquando  (Vergangenheit  u.  Zukunft): 
uuenna,  olim.  Prud.  1. 
uuanta  man  sus  uuanne  uuuasg  thaz 

fleisg  thar  inne.  O.  IIL  4,  .5. 
in  thesen  buachon  uuanne  ih  auuig- 

gon  ni  gange.  O.  III.  1.  11. 
ob  iz  uuerde  uuanne.  0.  I.  23,  29- 
ni  er  gisehe  uuanne.  O.  I.  23,  31. 
thaz  thih  thaz    fiur   uuanne   iamer 

ni  brenne.  O.  L  .23,  61. 


Digitized  by 


Google 


r" 


1203 


HWA. 


HWA. 


1204 


er  ni  uuerde  uuanne   irboran   afur 

thanne.  0.  IL  12,  17. 
nub  iz   uuerde  uuanne   ihaz  slh  es 

uuorolt  mende.  0.  II.  12,  38. 
ob  iz  uuirdit   uuanne,   thaz    ih  bi* 

ginne  bredigon.  0.  II.  12,  59. 
min   huuenne   imu   qhuede   cot,   ne 

quando  Uli  dicat  deus.  K.  2. 
indi  dhanne,  indiuuanne^  et  tandem 
aliquando.  Can.  2. 
Als  Substantiv:  föne  uuenne  (t>out  SBenn) 
ist  nn  ze  sagenne.  Org. 
NOH  HWANNE. 

uns  duit  sin  kunft  noh  uuanne  thaz 

al  zi  uuizanne.  0.  II.  14,  76. 
die  gesehent   mih   noh  uuanne   hina 

füre.  N.  118,  74. 
unde  noh  uuanne   gehugest   du  coro- 

nam  ze  gebenne.  N.  134,  13. 
nu  aide  iu  aide  noh  uuanne  (jetzt,  oder 

ehemals,  oder  künftig).  Org. 
noh  uucnno^  in  futuro.  N.  24,22.  qUan* 

doque,  Mart. 
noh  uuenni,  quandoqiie.  Gh.  1.  2.  Prud.  1. 

olim.  Prud.  1. 
noh  uuenna.  Prud.  1.  noh  uuenne.  VG« 
II.  190.  VA.  I.  207.    nochuenna.  VG. 
IL  94.,  olim  (Zukunft). 
UUENNEO  (st.  uuenne  eo),  tandem.  H.  18, 
ALLAS  UUENNI,  quandoque.  Gd. 

allesuucnni,  in  also  tempore»  Le.  M.  31. 
SO  HWANINE  und  SO  IIWANNE  SO. 
so  uuenne  christ  irscinit,  cum"'.  N« 

36,  6. 
so  uuenne  er  fehten  sol,  quoties". 

Bo.  5. 
so  uuanne  ih  in  not  chome,  in  qua- 

cunque  die  tribulor.  N.  101,  2. 
so  uuenne  er  neist,  sosint-,  cum-. 

Org. 
suanne  verum  mane  cvim^i,  Wm.2, 17. 
suanne  siu  inslaffe«  Wm.  3,  5. 
suanne  du-uuirdist.  Wm.  8,  2. 
suanna    (suanne.  Wm.   III.    suenne. 
Wm.   II.)   du  conpersa  fueris.  Wm. 
6,  12. 
suenne.  Ho.  1.  2. 


SO  HUUANNE  SO  dhu  dhina  daga  arful- 
lis,  cum-*  Is.  9,  1.  . 

«uenna  so  sa.  VG.  II.  128. 
suenne  so  sa.  VA.  XII.  851« 
suen  so  se.  VG.  IV.  228^  si  quando. 
IN  SO  UUANNE,  quandoque.  Ic. 
SIH  UUANNE,  quando,  aliquando  (Zukunft). 

T.  74,  6.  160,  4. 
EO  HWANNE,    aliquando,   Irgenb   tt)ann/ 

etn(l  (Vergangenheit  und  Zukunft), 
oha  iz  uuard  io  uuanne  in  not  ^i  feh- 

tanne.  OL  2^ 
thaz  thin  fuaz  io  uuanne  in  steine  ni 

firspurne.  O.  II.  4,  60. 
al  zit  io  uuanne.  O.  IV.  29,  56* 
thaz  mir  iz   io   uuanne   zi   uuize    nir- 
gange.  O.  I.  2,  18.  —  O.  IL  1,  44.  DL  7, 
60.  9,  20.  IV.  30,  9.  Ol.  21. 
NIE  UUANNE,  numquam.  Wm.  1,  7.  7,  2. 

(ni  uuanne.  Wm.  III.  ne  uuanne.  Wm. 
II.  UI.) 
lOKlUUENNE,  quandoque.  Gc  4. 

iogauuenne,  utcumque.  Gc  4« 

eogauuanna.  Ps. 
JU  HWANNE,  aUquando,  oUm. 
iu  hauanne.  Is.  9,  4*  Frg.  61. 
iu  uuanne.  0.  I.  10,  13.  II.  11,  37. 
GIU  UUENNIO,  quondam.  Ic 
ErUASHUANNE.gl.K.  ethashuuanne.gI.K. 

eddeshuuanne.  Ra.  eddehuuanne.  Ra. 

ethasuuanne.  gl  K.   ethesuuanne.  O. 

aethesuuanne.  <xc. 8.  etesuuanne.  Wm. 

ettauuanne.  Gc  8.    eteuuanne.    Mqi. 

Org  etesuuenne.  Gh.  3.  eddesuuenne. 

Ib.  Rd.  K.  p.  ettisuuenne.:  Ho.  2.  ettes- 

uuenne.  Ho.  2.  eteuuenne.  N.  Org.  Bo.5. 

etteuuene.  N.  II.  ettiuuenna.  VG.I.  259. 

ethesuuene.  le.    ethesuuenio.  Ic   ete- 

uuen.  N.  88,  48. 

aüquando.  K.  p.  Ö.  II.  16, 15.  IV.  11,28. 
gl.  K.  VG.  I.  259.  N.  2, 13.  43, 16.  93,  8. 

utcumque.  Gc  8.  . 

tandem.  Ra.  Ib.  Rd.  Ic 

quandoque.  Gh.  3. 

tantunden^.  Ra.  gl.  K. 

eteuuenne  (bisweilen)  mag  st  sin.  Org. 

iz  mag  eteuuanne  uuar  sin.  Oig. 


Digitized  by 


Google 


1205 


HWA. 


HWA. 


1206 


die  man  etcsnuanne  unt  etesuuanne 
sihct  Wm.  2,  17. 

UUENDET?    uuendet  uuirdet    daz?    an 
^demo  iungestcn  tage.  N.  52,  7.  (so  hat 
der  codex;  im  Pruck  steht  uuende.) 

HüUANAN  (s.  Grg.  Ul.  185.  202.)  b.  2,  2. 
K.  3.  uuanna.  C.  M^.  BIb.  1.  2.  uua- 
nana.  0.  L  1,  33.  5,  35.  1[.  12,  46.  IH. 
16,  12.  60.  nuanan.  T.  2,  8.  4,  3.  17,  5. 
78..  0.  III.  16,  56.  (cod.  vai.  und  vind.J 
K  38.  uuannan.  N.  4,  8.  8,  5.  30,  10. 
43,  17.  47,  7.  64,  16.  65,  11.  68,  9.  72,  7. 
Org  Mop.  Bo.  5.  (welcher  auch  uuanndn 
schreibt.)  uuanne.  Wm.  II.  1,  6.  unde, 
tt>o^er?  mo^er. 
uuannan   chamen   die?   (arbeite).    N. 

65,  11. 
hnuanan  findis?  unde  invenies?  h»  2,2. 
uuanan  uueistu  mih?  unde  me  nosii? 

T.  17,  5. 
uuanna  hera  zuns  quami?  unde  te  ha- 

bemus?  Bib.  1. 
uuanana  ist  iz,  thaz  ih  es  uuirdig  bin? 

O.  I.  5,  35. 
uuannan  mahtin   die    artes   chomen? 

Bo.  5. 
sie  chedent,   got  ne  uueiz  uns^r  un- 

reht;  uuannan   (in    Schilters  Ausgabe 

steht  fehlerhaft  uuanda)  *  chedent  sie 

daz,  äne  daz  sie  gotfeitreget  unde 

sie  leben  lazzet?  N.  93,  4. 
uuannan  chamin  alle  sacha,  übe  diu 

ungeln^hi  derozito  sie  ne  rahti?Mcp. 
dicat  ipse,  unde  agUnr,  huuanan  ist  ke- 

laaQ.  K.  3. 
ucrnemet,  uuannan  sih  daz  leit  hu- 
re te.  Wm.  1,  6. 
uuiz'in  ouh,  uu^nnän  die  namen  cho* 

mene  sin«  Syl. 
ALLESÜÜANAN,  aliunde.  T.  133. 
allasuuanan.  K.  38. 
allcsuuanana.  O.  IV.  30,  33. 
ANDERESUUANNÄN,    aliunde.  Bo.  5.   N. 
104,  23. 

andiruuannen.  N.  82,  7. 
EOGOHUUAMNA.  R.  iogiuuanan.  T.  46, 5. 


eogiuuanan.  T.  116.  eokiuuanan.  gl.  K., 
undique. 
ETEUUANNÄN  geskihetiz  10,  Irgend  »o# 

^er.  Bo.  5. 
HÜUANTA  (fehlt  dem  Goth.,  Angcls,  Altnord). 
K.  Frg.  Mat  huuanda.  Is.  Wo.  2.  huuando. 
Ct  63  uuanta.  T.  O.  B,  Em.  33.  Wm.  VG. 
VA.  Prud.  1.  uuanda.  N.  W.  Wtn.  Mcp. 
Syl.  Ru.  Org.  Bo.  5.  Seh.  75.  Ct83.  uuante. 
Wm.  T.  104.  uuandc.  Wm.  N.  II.  T.  104. 
IDarum  (nur  in  Frg.),  meü,  bttiUi  quare, 
guia,  nam,  (Ist  hieraus  das  mitteihd.  wanne, 
vran,  toarum  ittc^ti  entstanden?  cf.  mitteihd. 
wan,  toetf;  fiir  wände.) 
guate:  huuanta  sprihhis-,   quare  loque- 

ris--?  Frg.  11. 
qiiia:  uuanda  dhea  herostun  mit  dheru 

smeleruudheodu  eigun  dhar  chimeine 

lerunga.  Is.  9,  4. 

uuanta  gihorit  ist  thin  gibet  T.  2,  5. 

uuanta  thu  bist  abahonti  gotes  aruntL 

0.  I.  4,  67. 

uuanda    er    hangta    sinero    gelüste. 

N.  1,  1. 
uuanda  siu  accidentia  sint  Org.  -  E.  T. 

10,  2.  13,  8.  9.  185,  5.  Ol.  79.  O.  L  3, 14. 

4,  76.  7,  7.  11,  27.  58.  Ct  63.  68.  83. 

Seh.  75.  N.  1,  6.  2,  6.  6,  5.  8,  4.  30,  7. 

41,  4.  46,  3.  Mu.  Frg.  11.  13.  43.  45. 
nam,  enitn: 

uuanta  fon  thir  quiniit  tuomo,   ex  te 

enini'-,  T.  8,  3. 
uuanta  er  ist  edil  franko.  Ol.  13. 
uuanda  sie  beide  sundig  sint.N.  1,'5. — 

VG.  I.  36.  T,  9,  2.  11,  1.  Os.  45.  0.  I. 

1,  53.  105.  2,  21.  4,  4.  11,  51. 
uuanta,  quando,  VA.  I.  265.  Prud.  1.  £. 
Auch  übersetzt  es  qnod,  quia,  quoniam,  zur 

Anknüpfung  des  folgenden  Satzes: 
nam  hie  dicitnr:  qtäa  aan  repleti  sunt 
dies  iui^y  huuanda  so  dhine  daga 
arfullide  uuerdhant  Is.  9,  2. 
ne  qttando  dicat  deus:  qtiare  in  ennrras 
jtutitias  meaSf  huuanta  du  errahtos 
reht  mintu.  K.  2.  tho  herodes  gi.<9ah, 
uuanta  her  bitrogan  uuas,  quoniam 
illusus  esset.  T.  10,  1. 


Digitized  by 


Google 


1207 


HWA. 


HWA. 


1208 


dt  CO  vobis,  quoniam  potens  esl  deus,  uuaiu 

ta  mahtig  ist  got.  T.  13,  14. 
uuant  fh.  T.  104.  Wm.  2,  16.  uuant  er. 
Wm.  2,  3.  3,  4.  8.  O.  1.  3,  14.  42.  4, 
76  80.  7,  7.  11,  58.  uuant  iz.  T.  183»  5. 
0.  4,  24.  uuand  ez.  Co.  2 ,  auch  uuant 
sie.  WmJll.  3,  4. 
Bl  DIU  HVVA?*TA,  qula,  ideo. 

bi  dhiu  huuanda,  ideoque.  U.  2,  2.  3.  6. 

3,  6.  5,  2. 
bidiuhuuanla,  quia.  Fig.  53.  dum.  Frg.  45. 
bl  thiu  uuanta,  quia.  T.  p.  T.  2.  17. 
hwanta  pi  diu  s.  pi  diu  in  DA. 
FONA  DIU  HWANTA,  b tif) a Ib,  to tiL 
taz  ist  föne  diu,  uuanda-.  Org. 
cbuninga    föne   diu,    uuanda  ir   dou- 
bont  ten  Hebamen.  N.  2,  10. 
HWELiH,  golh.   bvileiks,  hvileiks,   angels. 
hvilc,   allnord.  bvilikr,  tott,  quis.  —  Die 
goth.  Form    (im    Alinord,    ist    bvi    der    dat. 
neuir,)  zeigt  eine  Composition  des  i/vr»/.  hv6 
mit  leiks,   und  das  althochd.  bwelih  kann 
.  daber    mit    dem    unter    hweo    aufgePübrten 
hweolib  ursprünglich  vielleicht  zusammenfal- 
len,  um  so  mehr  da  diesem  Jiweolib  kein 
gotb.  hvaivaleiks  entspricht;    doch  spricht 
die  für  hweolih'  (mit  seltenen  Ausnahmeil) 
feststebende  Bedeutung  qualis  für  eine  Abson- 
derung beider  Wörter,  und  die  ge\yöhnlichere 
goth.  Form  hvileiks   (ist  ein  hvileiks   za 
beveeisen?)   lä{^t  auch  annehmen,   daCs  bve- 
leiks  mit  äenxiristr.  hv&  nicht  zusammenge- 
setzt, sondern  vielleicht  hvileiks  die  ursprüng- 
liche Form  [aus  dem  Stamm  bvi  (neben  hva) 
gebildet]  ist,  aus .  welcher  die  verstärkte  Form 
livaileiks  =^  hveleiks  sich  entwickelt  hat; 
im  althochd.  bwelib  ist  also   nicht  hwe  als 
die  reine  Stammsylbe  des  Pron.  hwe-r  anzu- 
sehen, deren  e  aus  einem  ursprünglichen  i  (cf. 
sanskr.  Stammsylbe  ki)  entstanden  ist 
hwelib  steht,  wich  wer,  als  interrosfativum 
auch  im  relativen  Satze   (doch  nicht   wie 
unser  toelc^er  als  pron.  relativum;  für  die- 
ses  wird   im  Althochd.  nur  das  pron.  de- 
monstr.  der  gebraucht),  auch  als  aliquis. 
huuelih>  quis.  gl.  K. 
uuelic,  cujusmodL  D  II«  327. 


uuelih,,  (funmvls.  gl.  K. 

uuelihhiu,  quoe.  Gc.  3« 

motu  huuelih  steht  in  gl.  K«  als  Ueber» 
Setzung  für  ammaequis  [auch  Pa.  und  Ra« 
übersetzen  so  (mit  motu  uuelih  und 
moles  uuelih)]. 

uuelihemu,  cui.  gl.  K. 

uuelih,  qwjta  (iiors).  Prud    1. 

uuelihen  mih,  qne^u.  VA.  X.  670. 

uuelih ay  quam.  Gc.  3. 

uuelichiu,  quae  (tellus).  VG.  11.  248- 

uuelih,  quid.  Prud.  1. 

uueliba,  qui.  Gc.  5^ 

uuelicha,  quae.  Ar.  2. 

uuelihen,  quibus.  VA.  IV.  371. 

uueliba,  quos.  VA.  VI.  92. 

uueliho,  quas,  VA.  VI.  568. 

uuelih  ha,  quos.,VT\kA.  1. 

uuelihu  (a.  pl.  n.J.  qnae.  VA.  VIIL  538. 

ti  uuilihero  uuis?  VG.  IL  270. 

uuer  odo  uuelih  istther?  qmsaut  qua- 
lis est  hie.  T.  52,  7. 

uuelicher  ist  daz?  N.  118,  42. 

uuelih  mennisco  name  des  uuara?  N. 
85,  5. 

uuelichez  ist  daz.  N.  118,  42. 

uuelich  ist  der  min  uuillo  an  in?  N. 
15,  3. 

uuelih  ander  mennisco?  N.  88,  49. 

uuelih  cot?  Mt^. 

uuelih  ist  der  din  trut?  Wm.  5,  9. 

uuelih  gagensibt  ist  an  zuein  accusch 
tivis?  Org. 

uuelichiu  ist  diu  gruoba?  N.  93,  13* 

huuelihhes?  cujus?  Is.  3,  4. 

mit  uuelichero  baldi  ist  hie?  gespro- 
chen? N.  53,  3. 

fona  uueliheru  lantskeffi?  C. 

uuelichen  Ion  uuile  du?  N.  49,  7. 

in  uuelicha  halba?  quorsus?  Ic. 

uualihhu  xehiuV qua  ratione?  fh  K» 

uuelehe  sint  tien  gelib?  Org. 

uueliche  sint  daz?  N.  50,  7. 

^uelher  wis,  quomodo?  Wb, 

ao  uuelehen  ist  dazt  Org. 
uuelih  uuiti  sL  Mcp.  37. 
abtotou,  uuelih  uuariiro  meto.  T.94. 

une- 


Digitized  b/ 


Google 


1209 


HWA. 


HW4. 


1210 


uuelih  pant  zesamine  habe,  quaenexto. 

Mcp.  37. 
uuelez  inieniio  su  Bo.  5* 
jüuelib  liüimint  si.  Bo.  3. 
irhuge  uuelih  min  uuist  si.  N.  8S,  48» 
ne  sehent  daz  niet  aua«   uueühes  lei- 
des ih  l^be.  Wm.  1,  6. 
Con  uuelieheru  giburti  ec  io  sulih  uuur- 

ti.  0.  IL  4,  23. 
uueleha  ^biualti  er  meine.  Org. 
uueliche  zinsa  er  uns.uuile  ind'icere.  N. 

49,  8.     ' 
'meffitar»   8C0UUU0  uuoliche  steifiainti 
:,  uueliilhii  gizimbriu!  T.  144. 
uuelih,  si  quis.  K.  48. : 
uuelih  he»  äliqui.  K.  ^5: 
:  büuelihhitt  {n.ph  n.J^  qnae  (si  quae  mi* 
iiora  agenda  suntj.  K.  36. 
'   ^  uu.eUhQ^  aliquas.  Ki  58.      • 
tbu  huufliher,  ^i  qnis.  K«  43. 
Mit  Genitiv: 
uuelih  thero  thrio?  T.  128. 
uuelih  iuuar?  quis  vesirum?  T.  38,  3. 
uueliches   iuuuer    csil   odo   ohso    in 
phuzzi  (ellit  inti  ihanne  tti  sliumo 
.ziuhii  inan  uz  in  sambazdag?  T.  110. 
in  thero  urresti  uuelihes  ir«  ist  thiu 
quena.  Tt.  127.  :    ( 

^'    thurufa  uuelih  thero  uuerc;0?.  T.  134. 
rahono  uueliha.  Em.  33.  . 
allere  manne  uuelih,  omnium  hominum 

qiiisque.  Pn.  £m*  33. 
allere  manne  uuelihheme.  Pn. 
Perm  und  Flexion.   Nur  stiirke  Dekl.: 
buuelib.  Is.  3,  4.  4,  4.  gl.  K^  Mat. 
huelih.  R. 
uualih.  Pa. 

uuelih.  gl.  K.  Pa.  Ra.  T  32,  5.  6.  38,  3.  53, 

7.  67,  12.  1)4.  128.  K.  4.  7.  31.  48.  0  IV. 

20,  10.  28,  10.  Mcp.  Wm.  II.  111.  Prüd.  1. 

Org.  Em.  33*  Pn.  N.  39,  13.  85,  5.  88,  49. 

uuclic.  D.  II.  327. 

uuelich.  N.  15,  3.  Nd.  Nd.  IIl.  Wm.  4, 3.  5, 9. 
12.  s.  m.  uuclichen  N.  118,  169. 
n.  s.  /.  uuelihhiu.  Gc.  3. 
^  uuelichiu.  Nrn.  N.  93,  13.  118,41. 

56.  148. 
IV. 


uuilicWu.  VG.  II.  248. 
12.  s.  n.  uueUchez.  N.  118^  42. 

uuelihez   N.  II. 
g:.5.iii.i2.  huuelihiies.  Is.  3,  4. 

uuelihes,  Wm.  1,  6.  I.  T.  127. 
uueliches.  T.  HO.  0.  IV.  28,  12. 
.  V.  9,  55.  N.  64,  5. 
uuelehes.  Wm.  IL  III.  , 
uueleches.  Wni.  IX. 
g.  s.  /.  uuelichera.  0.  IV.  23,  32. 
</.j.m.72.  huueliihhemu.  Is.  9,  1. 
uuelihemu.  gl.  K» 
^uueltchemu.  K.  18.  ' 

uueliheme.  £m..33.  Gh.  3.  T.  139. 
r  uuelihheme.  T.  54, 3. 194, 3. 238,4. 

uuclicheme.  N.  134,  7.  N.  II.  Ho. 
d.  ^  y.  huuelihhe.ru,  gl.  K. 
uueliheru.  C% 
uuelihherü   T.  60,  8.  147. 
uuelieheru.  Ic.  0.  II.  4,  23,  T.  145. 
uuelihhere.  T.  73,  1.  123. 
uuelichero.  N.  53,  3. 
fl.  s.  m.  (uuelih.  0.  IV.  20,  10.)   uüeUh- 
han.  T.  144,  1. 
uuelichan.  T.  114,  ' 
.  ./  uuelihan.  Em.  33. 

uuelikhen.  Gh.  1.  3. 
uuelichen.  rK  49,  7.    50,  6.  118, 
38.  154. 
.       uuielichen.  VA.  X  670.    ' 
a.  s.  /.  uueliha.  Em.  33.  Gc.  3. 

uuelihha.  T.  32,  4.  60,  8. .     . 
uuelich4i.  N.  118,  44.  ^138.  129,  4. 
Mcp.  Org.  Bo.  5.  0.  V.  12,  9.  Ic. 
Wm.  II. 
uuelehe.  Wm.  4,  8. 
o  s.  n.  (uuelih.  T.  134.  Prud.  1.  N.  33,  11.) 
uuelichez.  N.  118,  138. 
insir.  huelihhu.  R. 
'  uualihhu.  gl.  K.^ 
uuelihu.  gl.  K*  ^ 

uuelichu.  Ic 
n.phm.  uueliha.  Gc.  5. 
uuelihha.  Aj.  2. 
uuiliha.  VA.  IX.  600. 
uueliche.. Ho,  N.  45,  4.  50,7.  117, 
26.  Bo.  5;N.  II.  Mcp. 
[78] 


Digitized  by 


Google 


1211 


HWA. 


HWA 


1212 


uuelibhe.  K.  35. 
uuelehc,  uuelleche.  N.  IL 
uuelehe.  Org. 
n,phj*  uueliche.  Bo.  5- 
n.  ph  n.  houelibbiu.  K.  36, 
uuelifalu.  Gc.  3. 

uuelicbiu.  Bo.  5.  N.  45, 9.  T.  225,  i. 
uuelichu.  T.  144. 
g.  pL  uaelicbero   K.  57. 
d.  pl.  uuelichen.  N.  HO,  6.  Bo.  5. 
uueliben.  VA.  IV.  371. 
uuel^b^n.  Org. 
a.p/,  jwruueliha.  V.  A.  IV.  14.  VI.  42. 
uuelibba.  Prud.  1. 
uuclicbc.  N.  43,  13.  49,  8.  134, 
14.  Mcp. 
a.  plf.  uuelibo.  K.  58.  VA.  VI.  56S. 

uuclihbo.  VA.  III.  367. 
a.phn.  uuelibu.  VA.  VIII.  538. 

uuelicbiu.  T.  106.  K.  61.  N.  118, 

47.  Mcp. 
uuelichu.  T.  53,  14. 
-i.      Neben  der  Form  hweliher  kommt  in  der 
Flexion  auch  eine,   wie  es  scheint  aus  hwe- 
liher verkürzte,  Form  weler  vor  (cf.  soler 
für  solicher;  halt  man  das  lat  qualis,  talis 
dazu,    so   scheint   weler,  soler   eine  eigen- 
1  thümlicbe,   nicht  aus  b^elib  zusammengezo- 
gene Form  zu  seyn).    Diese  Forin  zeigt  sich 
nur  bei  N.  Bo.  6.  Org.  Mcp.  Gc  10.  Co.  2. 
und  Einmal  in  Frg.,   wenn  huuelist,   quid 
est.  Frg.  53.  richtig  gelesen  ist. 
>A  s.  m.  nueler.  Bo.  6.  N.  67, 12.  100,  6.  Oi^. 
i^.s.f.  uueliu.  N.  18,  6.  72,  24.  73,  17. 

77,  6.  83,  8.  Mcp.  Bo.  5. 
n.  s.  n.  uuelez.  N.  2,  8.  5,  8.  16,  8.  37,  8. 
43, 10.  62,  2.  68,  34.  84, 14.  Mcp. 
Org.  Bo.  5. 
uueliz.  Org. 
g>.5.iii.n.  uueles.  Bo.  5.  Mcp.  Org.  N.  67,  19. 
g*.  s.  /  uuclero   Bo.  5.  N.  73,  20.  80,  8. 
d.s.m.n,  uuelemo.  M.  6,  6. 118,  1.  Org.  Bo.  5. 

Gc.  10. 
d.  s.  f.  uuclero.  Mcp.  Org.  Bo.  5.  N.  32,  4. 

38,  5 
a.  s*  m,  uuelen.  N.  94^  3.  Bo.  5. 
a.  s.  y.i  uuelea.  Bo.  6.  N.  73,  7. 


o.  s,  n.  uuelez.  Bo.  5. 
a.pl.  m.  uuele.  Bo.  5.  N.  8y  3.  BO,  25.  65,  3. 
&7,  25. 
uuelee.  Mcp.  N.  62,  10,  65,  2.  75, 

6.  82,  13.     . 
v.pH.f.  uuele.  Bo.  5. 

w.  pl  n.  uueliu.  N.  39,  13.  80,  1.  86,  3.  98, 

7.  1X)5,  2.  148,  7.  Org.  Bo.  5. 
g.  pL  kommt  nicht  vor. 

c/.  pl.  uuelen.  N.  77,  6.  Bo.  5. 

o.  pL  uuele.  Org. 
ö.  plf.  uuelee.  N.,  10  (b),  3. 
a.pl.n.  uueliui  N.  65,  5i  89,  16ii  Bo«  5. 
NE  UÜEIZ  UUEUÜ  chint   Bo.  5.  (et  ni 

weiz  bwer.)  ' 

EIN  HÜÜELIH,  quldam.  Mat 

ein  huuelih  unser,  nnns ex nobis.  Is»  4^  4* 

d.  s.  m.  ein  buuelibbemo.  Frg.  29. 

n.pl.m.  ein  huuelibbe  scribera.  Frg. 3. 
ein  buuelihbescribero.F^.7. 
SO  HWELIH,  qnilibet,  talis. 

so  uuelih  israhelita  uuile  rofoi/m  uue. 
sen  in  gote,  des  inteliectus  ist  diser 
psalmus.  N.  8S,  1. 

suelib,  qaae  (vis).  Prud.  1. 

so  uuelih  \oz^  omnis-  sors.  Bo»  5. 

80  uuelihes.  gl.  K. 

so  uuelihhes.  K.  2,  cujudibet. 

so  uuelihhes  thih  eb  lustid,  atjuslibet. 
gl.  K 

thes  S4>  uueliches  nu,  ru/V/^^/idmoi//.  Ic  . 

so  uuelichemu,  tali.  K.  47. 

so  uueiichemo.  Mo.    ^ 

suelibhemo.  Gb.  1.  3.  4. 

suelihemo.  Sb. 

suuelichemo.  Ho.  M.  30.^  qnoUhet. 

so  uuelichero  suhti,  cuilibet.  T.  88* 

zi  suelihero  (suelichero.  Gh.  2.)  uuis, 
<iHquQtenns.  Gh.  1.^ 

so  huuelihhan,  qurmcunque.  K.  65. 

suelichun  rat.  N.  II. 

siuuclihin,  suuelihiu,  i/f/^m.  D.  II.  349. 

so  uuelih  ha,  qnamamque.  T.  4i,  7. 

so  uuelicha  gescaft  du  nimest  in  din 
herza,  —  diu  triuget  dib.  N.  80,10. 

so  uuelichu  mczu,  quolibet  modo.  K.  bSL 

so  uueliche.  Co. 


Digitized  by 


Google 


1213 


HWA. 


HWA. 


1214 


SO  iiuelihhe.  T.  82.,  quicMique. 
so  haifeUbbe  iuuuer  gataufite  sintun, 
t  qmäunqtie  baptizati  eslis^  Frg«  43. 

so  uuelichc  daz  irchenaent,  dien  gena« 

det  er.  N.  122,  2; 
so  uuelche.  uuebs^la,   tjuaecumine  muta- 
'        tkmes.Org. 

suelihiu,  quneque.  Gc.  3. 

thicn  so  uuelichen^-  qnibuseunqf^e*^  Ic. . 

so  uuelihhem,  qittbiislibet.  K.  48. 

so  uueliche,  quodibet,^  T.  i2o. 

so  uuelibo.  T.  173,  4. 

so  uuelibhu.  T.  66,  1« 

so  uuelihiu.  T.  134.,  quaeamque^ 

nallas  suolicbiu   zcibban,    t;i>/£</^5   non 

quaslibeL   Sb«   (in  Mz.   siebt   oalas   uo- 

Uhiu.) 
SO  UUELer,  quisquSs.  Bo.  .5. 
so  uueliuy  omnis;  qmae*  Bo.  5. 
suueliUy  ii  qua.  Gc^  10.  / 

so.üueles  tages  ib  dihanabaree,  an  de- 

mo  gebore  mib.  N.  137>  3. 
ao  uuelemo,  qäövis.^o.  5. 
mit  &ö  uuelero  «^o.  Bo.  5» 
an  so  uuelero  (generatioriß).  N.  101,  2. 
.rzeso  uuelero  uuis.  Co.  2. 
'so'  uuel^n  freisigen  rat  er  dar  rerneme. 

N.'  7,.  1.  .  _ 

so   ttuelee   testamenium   dei  inpbabent, 

die-.  N.  77,  66-    ^    .       . 
so   uuelee  -  uuellen-,   die-    (es    steht 

ouu.elee).  N.  75,  1. 
'  so  uueliu  ding,  qaatamque.  Org. 
10  SO  ÜUEUCH,  quisquis.  Ic. 
SO  HWELIH  SO,  qniUbet,  quicumqne. 

so  buueiib  8^,  quicnmque.  Frg.  17. 

so  uuelib  so.  0.  I.  14,  11.  V.  14,  9. 

so  uuelib  geba  so   T.  84. 

so  uualib  so,  quodlibet.  Ja. 

so  uuelib  so  iz  siy  cu/uspiarn.  Pa. 

so  uuelib  er  so,  qnUibel.  Rb. 

so  buuelibber  so.  R.  . 

so  uuelibcr-so  iz  si,  cujuspiam»  gl.  K. 
'     so  uuelibiu  so  so,  quaeque.  Rb* 

so  buuelibbes  so  desaltres,  cu/uslibei 
aetatis.  K.  63. 

so  uuelibes  so  luste,  cu/uslibet  Pa. 


so  buuelibbemu  so^  a^iUbet:  K.  32. 
so  uueli«bevtt  so,  qualibet^  K.  46. 
so  uuelicba  so^  qualemcmque.  K.  34. 
so  buuelibbe  so,  quotqudt.  Frg.  47. 
so  uuelicbe  so,  qiiotquot,  T.  13,  6. 
so  uuelibcm  so,  quibusUfpet.  Rb. 
^lle  so  buuelibbe  so  sie  fontun,  ottit 

nesy  quos  invenerunt.  Frg^  19. 
so   uuelicba  so   manabeiti,    quaelibet 

munnstufa.  K.  54. 
so  uuelibiu  so.  T.  16j5,  4i         > 
so  uuelicbiu  so.  T.  242,  2. 
so  unelibu  so.  T.,135. 
so  uuelicbu  so.  T.  87.  88.  173.,   quae- 

cunque. 
ENTIÜÜELICHES  SO,  cujuscimqßie.  K.30. 

(das  folgende  so  scbeint  gegen  eine  Um- 
änderung in  cddesuueliches  zu  seyn; 

enti  soll  vielleicbt nacb  Koroniscber Weise 

das  qiie  übersetzen.) 
Sin  HWELlH,  quidqm^aliqfifs.  JSfit  bei  T. 
sib  uuelicbes  mannes,  alicuj^s^  T.  105. 
sib  uuelibemo,  cuidam.  T;  138. 
si  sib  iiueliberu  ziti,  t$sque  ad  iemptis. 

T.  15,  6. 
fon  sib  uuelicberu  sacbu.  T.  IQO. 
sie  uuelib  zeicban  (acc.J,  ßiiquod'  T. 

196,  4. 
SÜM  HWELlH. 
surauuelib,  unum.  Pt\xi.  1. .  . 
ist    sumuuelib    tat,    est   via.    M^.   Sb. 

Bib.  1.  2. 
sumuueliber,  unus  (quidem ßopum).  Uv. 

Ps.  2. 
sui^MUcIibiu,  quajnlibet.  Gc  3. 
zi  sumuuelibero  (sumuuelibbjero.  Gb. 

3.^  sumuuelicbcro.  Gb.  3..)  uuis,  ali- 

quatennSj  aliquo  modo.  Gb.  1.^2. 
sumwelicban,  alium.  D.  H.  345. 
EO  HWELlH,  unusquisqi4e. 
ieuuelicbemo,'oiii/ii.  N.  25,  i. 
eouuellibberu,  07i}/2i(bantstiuru).  Gc.  4. 
iewelicben,  qtunnque.  D.  IIK  26. 
10  uueliu,  unaquaeqtiie.  Org.r 
in  uuelez.  Org.  Bo.  5. 
10  uueles  tinges.  Org.. 
ieuueles,  uniusaijusque.  N.  24,  1. 
[78'] 


Digitized  by 


Google 


1215 


HWA. 


HWA. 


1216 


an  10  uueietno  dinge«  Org. 
föne  10  uuelcmo  genere.  Org. 
EIN  EOHWELIH. 
zcineme  icwelichen  tagewerche«  D.  - 

IIL  110. 
eina  io  uueliha,   qnamvis.   VA.   VIII. 
577.  eina  ^cauelihha,  qiutmq^ie (plo" 
gamj,  PruA  1. 
eina  io  uuelea,  qnamlibet»  Org. 
EEffiS  BWELIH,  aUqius. 

ethes  uuelihy  aliquis,  gl.  K.  quisnam,lc. 
eibes  uualih,  aliqua.  gl.  K. 
eddesuuelibher,  aliquis.  K.  2. 
ethes  tiueliches,  crt/uspiam.  Ic. 
ethes  huelibhemu,  alicnu  gl.  K. 
eddes  unelihfaera  ziti,  afiqua  horn.K,!. 
mit  etta  uuelihera,  quaasmque.  D. 
xi  etteuuelihero  uuls,  utcnmqtie.  Gc. 5. 
zettauuelihhero  (zettasuelihheVp.  Ge. 

6.)  unis,  aliqiMtenus^  Sb. 
ethes  nuelihe,  qnandam.  Ic. 
mit  eddes  uuelihAa  kespanst,  aliqua 

suadentem.  Kp. 
eihesunelihe,  quasdam.  Ic. 
ODO  HUEIiH,  quamvis.  R. 
EININC  HUUALIH,  alicubi.  gl.  K. 
GAHWELlH,  amnis. 

gihuuelih,  quivis.  Ct  70. 
giuuelih,  omnis.  T.  41;  3.  7.  195,  7.  8*2. 
giuuelih  manno.  0.  II.  8,  47. 
thcro  giuuelih.  T.  29,  2. 
iro  giuuelih.  T.  151. 
allero  ubelo  gihuuelih,  quodvis.  Wo.  2.. 
^giuuelihes  uuerkes.  T.  147. 
allero     fiscchunno     gahuuelihhes. 

Frg.  15. 
d.s. f.  gahuuelikeru.  Frg.  39. 

in  steteo  gahuuelihhcru.  Frg.  47. 
uuahhet  in  ziti  giuuelihha.  T. 

146. 
chiuuilicho  mezu,  aliqtiomodo.  Ic. 
allero  giuuelih  s.  al. 
SÜNTARGAHWELIH,  singulns. 

suntar  giuuelihen,  singu/is»  T.  108. 
EUNERO  Cg'Pl'J  GAHWELlH,  muiquisque. 
einero  giuuelih,  it/»iii^i7\f^ii^.T. 99. 176. 


thiii  bihaben  mohtun  einero  gjnae- 

tib  zwei  diez,  nngrJaifJT.  4&,  4. 
iro  einero  giuuelih,  tinu$qtfisque»T.SO. 
einero  giuuelibemo.  T.  203,  1. 
einero  giuüelihhemo.  T.  149. 
einero  «giuuelicbemo.  T.  ÖO* 
EOGAHWELIH  (cf.  eogalib  in  «o),  mUfSff 
wiiisquisqae. 
•  eocounelih.  K.  2.  7.  55. 
eo  gi^huuelih.  Frg.  15. 
eogibuuelih.  Wo.  2. 
^eokiuuelib.  H.  26. 
iokiuuelih.  H.  25. 
iogiuueUb.  T.  5,  IL  13,  3;  15.  62,  2.  113., 

omnis  (in  alten  Geschlechtern), 
n.  i.  Hl.  eochihuueliihhcr.  Is.  4,  5. 
eogihuuelihher.  Wo.  2. 
eocouuelibber.  K.  7. 
n.  s*  n.  eocouoelihaz.  IL.  30. 
g'.^.nt./?.  eoeouuelihhes.  K.  2. 

iogiuuelihes.  T.  177,  1.- 
iogiuueliches.  T.  141. 
g,  s.  f.  eocoüuelihhera.  K.  18. 
c/.^.m.T». eocouuelibhemu.  K.  34. 
iogittuelihemo.  T.  15,  3. 
iogiuuelihhemo.  T.  149.  15i. 
^    d.  /.  /.   eocouuelihheru.  K.  p.3«42.  49. 
eocouuelicberu«  K.  iL 
eocouuelihhero.  K.  4.  7. 
eocouuelihhera:  K.  p.  3.  7. 
a»  s*  m.  cocouuelihan.  K.  13.  29. 

iogiuuelihaa  T.  13,  4. 
a.  s.  f.  eocouuelihha.  K.  7. 
cocouuelicha.  K.  18. 
eogiuüelihha.  Ra. 
logiuueHhha.    T.  22,  \.  44,  2. 
67,  1. 
a.  s.  n,  iogiuuelihaz.  T.  167,  1. 

insfr.  eocouuelichu  mezzu.  I^  18. 
^'pf'f'  iogiuuelicho  uurci.  T.  141. 
EIN  EO  GAHWELlH.  wiu^qmsque. 
einer  eocouuclicher,  unusquisque.  K. 

48.  49. 
g'S.f.  eineria  eocouuelihhera.  K.  18. 
i/.  ^.  171.  einemn  eocduuelichemu,  cui- 
que.  K.  34.  64.- 


Digitized  by 


Google 


1217 


HWA. 


HWA. 


1218 


'    a.  s:m.  einän   eocoauelihhan,  unum* 
quemqne.  K.  13. 
Ov  s.  f.  eiqa  eoco^uueUbho.  K,  18« 
i  eina  eogibuu^Hchiu  Wo.  i. 
,  HVYEDAB,  goth.  hvatbar,   qngels.  hvädhcr, 
altnord.  hvsirr,  griech.  9cor£Qo^,{wre{^)y  skr. 
katara,  lat.  ,11/^,  toex Don  jmeteu. 
uuedar  thero  zueiol  quis*  T.  123. 
uueder,  uter.  Org. 
uuedar  ist  odira^  *zi  qucdanne:-  odo  zi 

quedanne:-?  quid?  T.  54,  6. 
uuedar  ist  mcra?  T.  141. 
uueder  mera  si  sol  aide  Innq,  Bo*  5. 
uueder  sie   sin  Jontes  aide  torrentes.  N. 

73,  15. 
huuedar  ist  z-a  uuare  mera,   gold  odo 

kirihha?  Frg.  21.    '  j 

juueder  ist  tiurera  iro  zueio?  Bo.  5. 
'uueder  sol    man   urOpen   coro/iam   aide 
meretrlcem?  ßo.  5. 
,    ^  uuedarer,  <7f<iV.  VA.  XII   719. 

upedirer,  quis.V>.\\,  333."    .    ., 
'  .     uuederer  dero  gemag  mer?  Bo,  6. 
uuederiu  dero  ist  contraria?  Org. 
'    uucderctt  iro  si,tiuar  aide*  lugi.  Org. 
liuedefez  uuar  aldb  lugi'si.  Or^. 
za  4iuederemö  herie.  Em.  33.    * 
uued^rrao'uuanle  si-.  Org. 
uuedaran  (der  beiden  Scbuldner)  minnota 
r         ber  mer?  T.  138. 

uuederan  ir  iruuellet.  O.  IV.  22,  11. 
uu^xleren  teil  er  uuelle.  Org. 
uuederen  uuandist  tu  uuirdigen?  Bo.  5. 
uuederez  er  uuelle.  Org. 
In  dhoh  dhiu  buuederu,  tarnen.  Is.   4,  4« 
4,  7.  5,  7.  scbeint  der  Instrnm.  von  bwe- 
'  dar  enthatten  zu  seyn,   wie  im  angs.  bvä« 
dhre,  tarnen;  cf.  widar. 
HWEDAR,  angels.  hva^dher,  der  absolute  ocr. 
neutr,,  wie  ntntm,  als  Fragopartikel,  tbeils  al- 
leinstebend,  ibeils  mit  folgendem  odo. 
huuedbar  ir  iuqubami  odo  uuir  nobsGU- 
lim  siin  qubemandes  biidan,  utrum^. 
Is.  5,  5. 
uuedir  ist  pezera,  allero  unsaldon  bei- 
me  ze  gcbitcnne,  <  aide  allen  saldon 
ze  bolz  ze  indrinnenuc?  SjL 


üüedar,  o/t.  Prud.  1.^ uueder  »ledoh  ma- 
cbotin  ranas  unde  sdnifes  «hde  san* 
giiinem^  d  a  z  1  s  t  i  n  qtiäesiüme.  N«  77»  49. 

uueder  demo'-;  aide  Hcmo^-,  hUm^,an'-* 

Org.  ■    '■   --^  ■  ■    ■-. 

uueder  iz  reht  afde  üurebt  ui]lii^#4(,'llcim-. 

Bo.  5. 
uueder  darlbago  üxi^Te  dltuenda  aldene 

uuare.  Bo.  5. 
uueder  sie  soUin  aide  ne  soltiu,  num^. 
'  Bo/5.     ■    ■  ■  ■     ^     ■'''-''/■■•  " 
ziu   suigcst   tu?    uUed^r   tott    scamon 

aide  fore  ercbomcni?  pMort  an  stu* 

pore?  Bo.  5. 
uueder  diu  aJ^firmatiO'^,  aide  diu  nega^ 

tio-*.  Org. 
uuedar  fon  gote  si  odo  ili  Ton  riiir  sei- 
; '  /bomo  spreche,  utrum^.  T.  104^ 
(unze  si  in   ein  wurten,   uued^ir  si   in 

ersluogen  odier  si   in   erwürgten.  D. 

Ui.  92. ) 

-NI  HWEDAR,  w^w/^^  feiner  t>on  Uxhtn. 
%k\  utuedar  ^na  ander   (keines  ohne  das 

andere).  O   V.  12^  75, 
ni  mfihtu  irseban  ni.  uuedar  enti  si- 
naz.  O.  V.  6,  62., 
;  übe  \i^  ne  uuede,r  ,d^f  o  2|Uei(Q^ne  ist. 

tnp.  ue  uueder  ne  ueri;u,<^cbet  taz  an- 
^     jder.  Org.  .      .i      r 

^  iro  ne  uueder  ne  machotJtazand^r.Org. 

flonie  beizet  ouhrn«  uueder  mer  ring 

danne  daz  sonder.  Org. 
^o  ne  sol  man  ne  uueder  sprecben.  Org. 
ne  uindest  tu    ne  uueder,  nob  uuio 

siu  ligen,  nob.uuar  siu  ligeu^  Org. 
also  dero  ne^uuedei^  nob  tanne  uuar 

nob  lugi  ne  ist  Org. 
ne  uueder  ander  ne  reccbct  Org. 
deprecafiö  ne  Uuedet  be  ist.  Org. 
durb  iro  neuueder  ne-.  Wm.  5,  1. 
föne   diu   ne   ist  neuueder  iol  guot* 

Bd.  5. 
r     neu  u%  d  e rcT  i  r^  keiner  von  ihnen  beiden. 

N.  73,  16.  ^^^ 

ne  uuederer  mit  andenno  ne  ist  Bo.  5. 


Digitized  by 


Google 


i219 


HWA. 


HWA. 


1220 


ne  uuederer  irtedo  noh  iudicandi,  noh 

eligendi.  Bo.  5.' 
iro  ne  uuederiu  ne.  Nt 
ne  uuederiu  ieuiatio  fiures  noh  i^uaz- 
zeres.  N.  65,  12. 
ne  uucderci  De  iit-^.  Pfg.  ,     , 

ne  ist  ne  uuederez  gnis.  Org. 
nxfi  ^uedermo,. nÄtf/ro  (mpdoj.  Oi^. 
mit  ne  uuederemo  (uuedcrmo*  Win.II.). 

yfm.  4,  16.  . 

der  ne  ist  in  nc  uuedcrro  gpskefte,  Aa- 

hitu  neuiro,  ßo.  b. 
iro  fie  ouedera.  Ba.  5«  238. 
ne  uuederen   laz   mih   kelih  sin,    noh 
.   .malis  c/trisiiamf  noh  pag^nis.  N,,70,  4. 
NI   HWEDÄR    (cf.   hwedar   als    ParÜkel), 
;|i>tbeT,:.iiic^t*  t>Ptt^*tibeii.     Der  Gegen- 
9l^tz  (oft  auch  schon  der  erste  Satz  neben 
liwedar)  erhält  noh*    Wie  schon  in  cmi- 
gen  der. unter  Aem^pron.  hwedar  aufge- 
führten  Beispiele   zeigt   sich   deutlich    der 
Uebergang  zur  Bedeutung  von  i^cber  in: 
'iit)h  ni  mag  nl  uuedar   sar  thes  hu- 
'  ses  uniht  bidihan   noh  hera  nidar 

stigan.  O.  IV.  30,  13. 
dar   ne  uueder    ist  ze   heiz    noh   ze 

ehalt  N.  65,  12. 
ne  sint  ne  nueder  nuar  noh  lugi.  Org. 
ne  zimberoe  ne  uueder  noh  an  dero 

hohi  noh  an  demo  grieze.Uo.  5. 
ne  uueder  ne  habet  lengi  noh  breiti. 

Bo.  5. 
taz  ne  uueder  ne  ist  cuot  noh  ubeL 

Org. 
tiu  ne  uueder  sint  euot  noh  übel.  Org. 
ne  uueder  in-,  noh  in-.  Wm.  2,  8. 
NOH  HUEDAR.  Ra.    noh  uuethar.   gl.  K. 
noh  utiedatv  Ra.,  neuter. 
noh  huedera,  ntutrum.  Is.  2« 
EINHWEDAR    (nur    in   Notkcrs  Schriften), 
alteruter,  tintt  öMi  beiben. 
einutieder   uuirdit  uuar,   daz   ander 

lugi.  Org. 
also  uuilon  gedancha  sint  noh  uuar 
noh  lugi,  unde  aber  aar  eiQ  uueder 
sint  Org. 


neheiii  not  ne  rst,  iro  «li^aneder  fal^ 
ferum  horum)  ana  uuesen.  Org. 

inäefimUt  ne  skeident  nieht  uuar  nnde 
lugi,  sie  sintsament  ein  uueder.  O^. 

einuueder,  litrumlihet.  Org-  tiz  ein  uue- 
der. Org.  ' 

ein  uueder  uuirdet  ib  doh.  Org. 

einuuederez  (getan  aide  uerlazen). 
Bo.  5. 

üe  ui^dest  tu  doh  nie'ht  tero  ein  nue- 
d  et.  Org. 

ein  üuederer  saget  uuar,  der  iehento 
aide  der  loogenento.  Org. 

ein  uuederez,  eid  uuederiz,  utruaiU- 
hcL  Org. 

iz  (fiur)  prichet  lo  zi  ein  uuederro 
h^nde,  samo'sb  der  halzo.  Mcp. 

tri  imb  sol  1)enote  ein  uueder  folgen, 
possibile  aide  riön  possibi/e*  Örg.  und 
und^  10  |)en6tp  isoT  einuueder  sin, 
siecbi  aide  g'esurideda.  Org.  geht  die 
Bedeutung  schon  iil  die  der  Partikel  ein- 
hwedar,  entmebcf/  ülicr. 

E^NHVVEDAR  (cntwebtrj  cf.  Partikel  hwe- 
dM)i  mit  folg^dem  odo^  niU*-aut^  Nur 
in  Notkers  Schrif^n. 
tannan  uuirdet;  er  ein  uueder  uilo 

guöt  aide  uuola  guat  Org. 
80  ist  iz  tir  ein  uUiöder  so  unuuunna 

aide  scado.  Bo.  5.  • 
einuueddr  mbjectiUMi  uldt  declaraii- 

vam.  Bou  5;       : 
einuueder  so  hertet-ahje  bezerot. 

Bo.  5.  r  ; 

hinnan  geskihet  einüuöder  so  daz- 

sagent,  aide  sie  tte!  enehedent-. 

Org. 
varieiate,  einuutder  vir/ii/nm  aide  Kn- 

guarum.  N.  44,  10. 
einuueder  in  geriche  aide  in  riuuuo. 

N.  78,  10. 
einuueder  ze  ahtungo  aide  ze  riu* 

uuo.  N.  98,  1. 
einuueder    spuot   ^Ide   tUala.    Mcp. 

N,  103,  5. ;U7,  12.  118,  1.  119. 


Digitized  by 


Google 


1221 


HWA 


HWA. 


1222 


IQ  EIN  HWi;pAR.  I  '  : 

816   tuont  10  einu^ediri  sag^nt  Jil^c 
uersagent  Syl. 
SO  HWEDAR  (Dur  bei  Wm.  und  In  Notkers 
Schriften)»  tott  i^on  it9eieit,   täer,  uter^ 
cunque. 
8e  uueder  iz  si.  Org.    so  uued^r  man 

ttuile.  Org.  *  ' 

80  uuederer   mir    hilfet»    Jiomo    aide 

ahgelas.  N.  117^.9. 
io  uuederez  tcro  daz  ander  reccheti 
.  taz  keizet-»  Oig.       i 
80  uuedcrmo  ir  gcllh  8inty  pr^mosAAe 

secundo  Adam.  ^  48,  3:    .   . 
so  uueder  er  fore  iähy    80  driskox^z 
pilde  aide  fiei^scozez  aide  sinuuel- 
bez,  aide-,  tldc-^«  -Bo»<  5.      /'    • 
80  uuederen  der  n>an  bildot  N.48,20. 
SO  HWEDAR  (et  Partikel  hwedar>. ist 
in   folgenden  Beispielen   als  Adverb   und 
Conjunktion  gebraucht:  ! 
so  uueder  fatum  gefrum^t  au^rde 
fene-,  aide  föne-,  aide  fone-..Bo.  5. 
so  uueder  man  iro  bedarf,  iamusica 

aide  in  aa^ilhmeiica.  Bo*  5. 
so  uueder  man  cbi%  neiq  aide  iah. 

Org. 
sueder  &ie  geframet  uuerden./i^r 
praclaios  oder  per  subdiios.  Wm.  ,4, 1 1. 
DEHWEDAR  (nur  in  Notkers  Schriften  und 
bei  Wm.  Wb.;  aus  dibhwedar,  doh- 
hwedar  oder  ursprüngliche  Ferra  vom 
Stanun  da  und  hwedar  gebildet?),  Uter- 
que,  alteruier.  .^ 

uuio  mag  (anne  uuar  sin  te.uueder 

(gesunde  alle  sieii).  Org. 
der  mir  deuueder  neme;  N.  26,  1. 
ietemer  mugln  dih  geirren  deuue- 
der (kann  auch  als  ado.  genoromeft  wer- 
den) pagani  oAer  cbrisiiani.  WiB.  2, 2« 
enero  dcuuederiz,   horum  utrumque. 

Org. 
dcuuedercs,  alierutrius.  Bo.  5.  daz 
Christ  unuerwantenlichen  dewe- 
derre  siner  nature  got  unde  men- 
nisk  uollichen  ist  in  ietwederre 
natura.  Wb. 


an  denued«re  iz  7m^*ai/u;ti«  istj^taz 

machot-t.  Bo.  5.  ^- — 

lEOHWEDAR,  uierque. 

terp  io  uueder  ist  $amo  unguis^  Org. 
,  iro  io  p.ueder  {ii.  s.  n.).  Bo.^  5. 
io  uueder  (a.  s.  n.)^  Bo.  ö. 
io  uuederer,  uierque.  Mep. 
de;ro  ieouuederer  uuirt  ferlorin«   N. 

48,  11. 
iuuer     iouuederer,  *  uierque    vestrum* 

Mcp.  18. 
,  deto  ijD  uuederiu.  Qrg.  .   ?    , 

io  uuederiu  substantia,  blpes  \oh  gres* 
,       ffbile»  Org. 
,•    io  uuederiu, ^icbeli,  mtrumque  spaiium. 

Bo.  5. 
io  uuederiu.  Bo.  .5. 
io  uuederez,  uirnmque.  Org.  Bo.  5. 
io  uiiederiz.  Org.  SyL 
io  uuederez^  aUernum.  Bo.  5. 
iouuederes  mer.  Org. 
iro  iouuederis  namo.  Org. 
iuuer  io  uuedermo,  alteruiri.  Mcp. 
föne  io  uuedremo,  ii6  i/Zr/^ri^.  A. 
iouucderemo,  utrisque.  Gd. 
louuedaremo,  diverso.Gc. 
iouuederino.  Bo.  5. 
iouuedarero  fd.  s.  f.J,  diverso.  M.  29. 

Gc.  6. 
ze  eouuedareru,  utrobique.  Gc.  8. 
iouuedara  halpun,  iouuederhalp,  if/ro* 

bique;  s;  halb.  —  et  eogahwedar* 
GAHWEDAR,  «/^r^^/^. 
gihuuedara  halba,  ulrimque.  Or.  1.  2. 
gahuuedera  zilun.  Frg.  59. 
giuuederemo  (nicht  gludederen,    wie 

in  Ggr.  III.  51.  steht),  ulrisque.  T.  138. 
ano  gahuuedcre,  sine  utroque.  Frg.  59. 
In  Wra.  III.  1,  17.  steht  in  den  lat.  Versen 

über  niraeque  (partesj^  hiwadre  über- 
geschrieben. 
EOGAHWEDAR  (cf.  eohwedar),  uierque. 

iagiuuedar.  O.  IV.  9,  11. 

eogiuuedar,  utraque.  T.  72,  6. 

eocauuedarcmu.  Pa. 

eocauuedramu.  gl.  K.,  ulrisque. 

hiokauuedarero,  utrique  (sexuij.  Rb. 


Digitized  by 


Google 


1223 


HWE--HWAL. 


HWELL.  HWiLA.         1?24 


iögabou^da-r«^,  titruiigite.  <xcl-  4; .; 

lUGIUUEDARfULR  s.  bAlk 
lEtVVEDER.  uferifüe.^iitii  n.  Jährh. 

iii  i«twö^diiTte  naturSii  Wir.  •       ' 
EOGltJÜiVRteft  rittem  u^ir.  Ct  61. 

.  V      '.  v  ;  ]     :•      I  ./  !    )      '.  i"»  *i  i>    '  '      ■       ■      > 

HWRO  §,,HWÄ* ■  „. 

HWI?    Ode*  Ut  «•  WI?    a   «anskr 

Hiv&l  totare.     '     -     ;  • 

HWEION,  altnord.  hvia   (cf.  dag  lAiHellat.  ve- 

fiarely^öh  der  Stirtime  det  Ziegen);  ttHcj^erit/ 

hinnire* 

(ih)  uucion.  Pr.  e.    (Sal  2.  uueiol  Sal.  4. 

tiueiert/Sal.  1.)»  hinnio. 
(er)  huuaiiot  Sg.  913. 
uu^iiot.  D.  IL  378. 
weiot.  Fi  2. 

weiolh.  Wn.  232.  )\  hinriit  (equus). 
uUeigit.  D, 
'       uüeihiii.  F. 
^10 1  Em.  32. 
uucigol,Yri?miV  (equus).  VA.  XI.  496. 
(^ie)  uu^iont.  Bib.  1.  \ 

uüelgont  Mtj.  Bib.  1.  2./,  fiinnicnt 
uueigon.  Sb.  Kfauc^jcn. 

wibint.  Bib  5:  \  Liifher). 

uuehiuiit.  Bib.  ?•  ' 

irhp.  S.  u«cio!  hinni.  Uri.  Bib*  1.  2.  7. 
,     p.a,  hueionti.  R.  uu eicht L  Ici,  hlnniens. 


s.  HWA. 


HWlOj 
HWIÜ) 

HWfcKIAN  s.  Wej^jan  in  WAG- 

HWEDAR  s.  HWA. 

HWOF  s.  WÜOFJAN  in  WAR 
HWAL,  balaena  s.  WAL. 


HWEIiL,  angs.  hvall,  procax,  altnord.  huellr, 
*  sonorns.  (hvella,  tinnire.^ 

huueller,  procax.  R.  Re.  Ib. 

uu  eller.  Rb. 

S.  auch  weliho  in  VVII4. 

.  HUÜELLI,/.  Can.  12.   huelli.  Em.  7.  Can.  9. 
hueli.  Can.  8.,  pertinacia. 

HWILA,/,  SBeile^rgolh^  hvcila,  alls.  hwtla, 
angek  hvÜe.  (aUhord.  bvila,  /^/iij,  hvilld, 
quies;  cf.  sanskr.  si,  jätere,  dormire,  und  küla, 

hora.  H.  I.  K.  17.  Bo.  5. 
vniom^»/mi>  Ib.  Rd. 

In   Is.  4/  5.   steht  huuil  vor  w   und  in  Pa. 

gl.  K.  vor  Vokal:  fona  ziidi,  aer  hu^il  uurdi, 
/  ih  uuas'dhär,  ex  tempore,  onieifunm ßerei, 

ibi  erann  h.  4,  5,   huuil  aina  (eina.  gl.  K.), 
'    confestifh.  Pa.  ! 

ahtodun  uuilu,  octava  h&ra*  K.  8. 

niunta  uuila,  ^lo/iom.  H.  18. 
<*  in  einer«  churzero  uutlo,  Aora.  Bo.  5. 

uuilom,  AoriV.  K.  16. 

gant  ze  einera  uuilo  in  sedeL  Bo.  5* 
•  die  quinque  uuila,  temporis^paiia.  Ho. 

uuilo,  momentan  Ib.  ' 

nelieina  uuila  ungeuuehseiei  ne  ist,   ncn 

'    eit  permanens,  ^ig. 
•     60  ih  decheina  uuila  geruouuet  bin.  Wm. 

I,  16. 

unzi  an  desa  uuila.  OiL 

dar  sie  echert  eina  uuila  unesenauln.  N. 

54,  16. 
übe  iz  eiha  uuila  ist  N.  54^  23. 
uuesent  dia  uuila  patientes.  N.  30,  26. 
biten  bezzere  wila.  D.  III.  72. 
ßlaf  ist  imo  der  tod,  uuanda  er  sih  in  ana 

laset  eina  uuila  unde  ih  aber  sar  hina 

uuirfet  N.  40,  9. 
übe  der  dia  uuila  sih   furder  cherti.  N. 

85,  5. 
uuis  dia  uuila  (so  lange)  reht  N.  93,  15. 
thaz   gihiaz  er  in  iu   uuila  (einst).   O.    V. 

II,  10. 

alla  uuila^  continuo.  Ho^  ^ 


Digitized  by 


Google  , 


1225 


HWiLA. 


H^'VlLA. 


1226 


al  die  Uttila  so  uuir  in  demo  Hchamin  pin, 

'  quam.  diu.  N.  85,  7. 
uuesen  alle  uuila  in  den  dorfon.  Whl  7»  11. 
al  die  uuila  so  disiu  uuerliche   uinstre 

uueret.  \Vm.  2,  17. 
dia  hwila,  dum,  quam  diu:  ' 

tax  tir  uuirdit,   taz  uuehselot   sih    tia 

uuila  iz  uuerei.  Bo.  5. 
tia  uuila   er  lebet  Org.    dia   uuiTa   sie 
nuiz  sint  N.  146^  9.    also  fogal  sine 
iungen  bruote,    so   bruote   mih,.  dia 
uuila  unreht  in  uuerlte  ist.  N.  56,  2. 
dia  wila  unz,  tarn  diuy  quam: 
tia  uuila  ujiz  iz  ist.  Org. 
sint  tia  uutla  lustsam  unz  man  siu  ge- 
höret Bo.  5. 
.    sar  dia  hwila,   sar  io  dia  hwila,  in  dia 
hwila,  adverbial  bei  Otfrid: 
tho  uuard  sar  thia  uuila   mihil.erd- 

biba.  0,  V.  4,  21. 
sar  io  ihia  uuila.  0. 1.  22,  28.  III.  11,30. 
oba.er  in  thia  uuila  firliusit^  sina  sela. 

O.  III.  13,  33. 
fii  hilfit  iuih  thiu  il^  thanne  in  thia 
uuila.  O.  IV.  13,  6. 
So  auch  dat.  pL  io  dem  hwilom,   sar  dem 
hwilom  bei  Otfrid:  ,  " 

mit  thcn  (steinon)    in  then   uuilon  so 

uuoltun  sie  nanpinon«  O.  III.  19,  24. 
uuolt  er  sar  thcn  uuilon  gerno  iz  fir- 
dilon.  0.  V.  25,  62. 
Der  Dativ  hwilon   (cf.  angeis.  hvilon,'  hvi- 
lum)  als  Adverb,  bi^mrilen,  je^t  (im  12.  Jahr- 
hundert' schon  zeigt  sich   dafiir   Wilont    D. 
II.  277.): 

uuilon,  paulatim,  Gc.  8.  9.  '' 

uuilon,  nunc.  D.  IL  326.  -  ^         * 

unilAh    ioh    ze    demo    ahtödeil    'buoh- 

stabc.  Mu. 
tcro  namo  mag  uuola  üüllon  gegeben 

uuerden.  Org.       '  ^'^^    "  *  * 

uuanda  iz  uuilon ////i/iwt  ist;  N.  109,  4. 
Eben  so  hwilom-hwilom: 
huuilom  blugisota,   huuilom  |;at[!ueta, 
huuilom  forahta,  mQdo.^,mo.da^modQ''. 
Frg.  59.  ... 

uuilon  offeno^  uuilo^n  t04ivg,eiio.  Nrt36|.28. 

nr. 


uuilon  umbe  uuät,  uuilon  ümbe  fuora 

N.  38,  12.  - 
diu  uuilon  spricheta  capile^   uuilon  a 

corpore.  N.  118,  99. 
uuilon  ungeuuando,  uuilon  uone  gelu- 

bedo.  Org. 
uuilon    na/i^fvi-,    uutlön   gente '^  uuilon 
professione  -  uuilon    dignitate  -  uuilon 
fortuna.  Org. 
uuilon  uuarm,  uuilon  chali  Org.  —  Mcp.* 
Bo.  5. 
eina  hwila-andar  hwila: 

eina  tiuila  ad  coelestia\    ander  uuila  ad 

ferrestria.  Mcp. 
eina  uuila-,  andera  uuila,  nünc^,  nuiic. 
Bo.  5.  Mcp. 

Forrii  und  Flexion:    ' 
n.  5.  huuil.  Is.  4,  5.  uuila.  Ib.  Rd.  II.  1. 
d.  's.  uüilu.  K.  8.  uuilo.  Bo.  h. 
a.  s.  huuil  (eina).   Pa.  gl.  K.    uuila.  K.  17. 
Ho.  H.   13.  .0.  I.  22,  28.  III.  11,  30. 
IV.  13,  6.  V.  4,  21.  OÜ.  N.  30,  26.  40, 
9.  54, 16*  85,  5.  Mcp.  Bo.  5,  Org.  Wm. 
2,  17.  7,  11. 
n.pl.  uuilo.  Ib.  Rd.  uuil^,  uuile.  Ho. 
d.pl.uuilom.  K.  16.  uuilon.  Gc;  8.  9.  O.  III. 
19.  24.  V.  25,  62,  D.  IL  326.  Mu.  Bo.  5^ 
Mcp.  Org.  Nf.  N.  36,  28.  38, 12. 109,  4. 
HWILHWARBI  HWILHWARBIC. 
HWILWANCHia.i 
IIWILWENDIC,  HVVILWANDON. 
HWILMAHT? 
HWILSALDA. 

ÜNTARUUILA,  /.,  intervallum*  Ib.  Rd. 
CHURZUÜILA,  /,  veloa;  hora.  Bo.  5. 
SrUNTÜUILA,  /..  articulum.  Em.  17.  Gc  8.  9. 
momentum.  Em.  29. 
in   einero    stuntuuilo,    in   puncto   horae 

^täntn  spatia  iransissej.  'Mlk.  Bib.  2. 
einem  stunthuuilu,  uno  momento.  K.  5. 
stuntvuila,  ;p^ />ar/«.  Rg,  2. 
stuntuulla,  momenta.  Gc.  6. 
ETTANÜUILO,  utrumque.  Gh.  1.  3.  Gc.  1.  6. 
habon  ih  ettenuilo   (e^tuuilo.    Wm.  II.) 
ruouun.  Wm.  5,  2. 
ODOHWlLA^/or/^. 
odo  huuila.  Frg.  17. 

[79] 

Digitized  by  VnOOQlC 


/^ 


1227        HWALB—HWEN. 


HWAR.  flWER 


1228 


oclhuuila.  K.  2.  4.  18«  30. 

odouuila.  K.  11.  O.  II.  4,  7. 

öduuila.  Prud.  1.  ^ 
HWILAC?  —  Ist  in  diufurniias,    uuila    giu 

langsam  ziti.  Ic,  uuilagiu  zu  lesen? 
HUUlLIN,  temporalis.  Sg.  913. 

ni    habet    in    imo    selbcmo   uuurzalun, 
ouh  ist  uuilin,   sed  est  temporalis:   T. 
75,  2. 
HWILÖN  (allnord.  hwila y  qtiiescere,  goth.  ga- 

hveilains,  requies,  anahveilan,  reficere\ 

manere,  tOciUn. 

si  uuiloty  manet.xUo.  5. 

HWALB,  convexuSy  das  nach  dem  angels.  und 
nord.  Anlaut  und  dem  lat.  globus^  gricch.  xoAtco^, 
hieber  gehört,  habe  ich,  da  es  im  Allhd.  immer 
ohne  H- Anlaut  vorkommt,  im  ersten  Theil  des 

Sprachschatzes  unter  WALB  aufgeführt. 

HWELF,  n.  (bei  Sg.  242.  0.  und  T.  m),  alU. 
und  angels.  hvelp,   altnord.  hrelpr,  catulnSy 
Sungeö  xoxlhtt  J^iere;   des  Löwen  N.  56,  5. 
des  Tigers  Bo.  5.  des  Affen  Bo.  5. 
n.  s.  üuelf.  Sg.  242.  Org. 
g.  s.  (weif es.  D.  1IL23.)  * 
a.s.  uuelf.  Bo.  5.  (D.  DI.  23.) 
ri.pl.  uuelfer.  N.  56,  5.  103,  21.  Es. 

welpher.  Tr.  weifer.  Wb 

uuelfi.  Sg.  242. 

uuelfa  (cod.  vind.  uuelpha).  0.  HI.  10,  37. 
,T.  85. 
rf./?/.  uuelferen.  N.  56,  5. 
€7.p/.  uuelfer.  Bo.  5. 

Mm.  pr.  HWELFÖ.  HWELFRA.   Auch  bero 
nuelpM^  hiehcr? 

HWALZjan  s.  WALZJAN  iQ  WAL. 

HWEMMjan  s.  WAMM. 
HWAISN-  s.  HWA. 

HWENjan  (cf.  angels.  hvani  calamitas),  vi- 
brare;  cf.  lat.  quatere. 


Inf.   huucnnen,  minitare,  vidrare.  Ra.  ^.  K. 

u u  e  n  e  n,  ciere^  i.  movere  (virgamj.^c^.  53. 

(ih)  uuenno,    Ubro    (missile   ferrum).    VA. 

X.  42L 
(er)  huenit  R. 

uuenit.  üib.   1.,  vibrat. 
(sie)  uucnnent  (poUti  lanceas).  Bib.  2. 
(er)  uuenila,  solUciinbat  (spiciäa).  VA.  XIl 
404.  corrnscat  (ielumj.  VA.  XII.  887. 
uueneta,  corrnscat  (ignem).  VA.  V.  642. 
( sie )  u  u  e  n  i  t  u  n ,  vibrabant  (fcrrea  acmainaj. 

Prud.  1.  .  ^ 

;7.  ^.  uuencnti,  vibrans.  A. 

n.  s.  m.  uuennenter,  crispans  (hasÜUaJ. 

VA.  L  317. 
n.  s.  f.  uuenentiu,   quatiens  (seatrlm). 
VA.  XI.  656. 
uuennentiu,t;i£ra/«^^/2/^y).Prud.l. 
GAHWENIAN. 

er  geuucnct  sin  suert,  vibrabit.  N.  7,13. 
IIWENUNGA?  —  Ist  dieses  Wort  aus  in  uie^ 
nunga  (ist  im  cod.  undeutlich  geschrieben ), 
Vibramine.  Aid.  4.  zu  folgern? 
Gehört  das  nom.  prop.  WENILO  hiehcr,  oder 
zu  wan? 

HWAR  s.  HWA. 
HWERsHWA. 

HWER,  m.  (der  /)/.  uuera  spricht  Tür  m.;  oder 
,  ist  in  huuera,  lebcta.  Rb.  h uuera  als  Nomin. 
Sing,  zu  nehmen,  wofür  die  Glosse  in  uueruni, 
in  lebet is  spricht?  dann  wäre  h uuera,  y.  anzu- 
setzen; aber  der  deutsche  Theil  der  Glosse:  in* 
uue  um  mülste  dann:  in  uuerom  lauten,  auch 
widerstreitet  der  d.  s.  in  uuere),  altnord.  hver, 
angels.  hver,  lebes;  aber  daneben  auch  angels. 
hver  unfl  vear,  pociäum^  aqnalisj  wodurch 
der  h -Anlaut  verdächtig  wird;   cf.  das  üL  vas; 

aber  auch  CHAR,  goth.  kas),  Äeßcl,  ®cfag| 

lebes. 

huuera,  /£r6^M.  Rb. ' 

in  uuere,  in  lebete*  Rb.  • 

uuera,  Icbetes^  lebet as.  Rb. 

in  uuerum,  in  lebetU.  Kb. 


Digitized  by 


Google 


1229 


HWARB. 


HWARB. 


1230 


HWARB.  Wenn  HW  organischer'  An- 
,  laut  ist,  so  bietet  sich  saaskr.  sri,  ire,  oder 
sanskr.  hvr;,  disiorium  esse,  vacillare  (cf.  auch 
ctirviis')  zur  Vevglclchung  dar;  das  lat.  orbis  (cf. 
auch  ^i/Lißsiv)  scheint  dagegen  für  die  Ursprüng- 
lichkeit eines  W- Anlauts  zu  sprechen,  und  dann 
lieDse  sich  sanskr.  yri  und  lat.  volvere  und  ver- 
tere  vergleieheo. 

HWERBAN  (hwirb,  hwarb,  hwurb,  hworb), 
goth*  hvairban,  alts.  hwerban,  angs.  hveor- 
fan,  abire,  redire^  reverii,  allnord.-  hverfa 
(auch  Ra.  gl.  K.  Rf.  Rb.Mat  H.  zeigen  im 
Althd.  f,  V  statt  b,   hwcrfan),  verti,  reverii, 
roiariy  redire,  agere,  woraus  die  sinnliche  Be- 
d^tung  des  heuligen:  tt>cr6eit/  sich  ergiebt 
uueruan,  redire.  H.  18. 
ih  huuirfu  in  min  hus,  revertar.  Mat. 
uuarb  zi  ira  hus.  T.  4,  9. 
huuerbant,  redeuni  (de  via).  K.  67. 
uuirbit  sibba  zi  iu,  reverteiur.  T.  44^  8. 
ia  lirophit  mir  the  ih  üuetbe  in  mines 

fater  erbe  O.  I.  22,  54. 
er  uuerbe  fon  brutloufli.  T.  130. 
nuarf,  rediii*  H.  21. 

uuurbun  heimuuartes,  reversi  sunt.  T.  6, 7. 
uuirfit,  remeot.  gl.  K. 
der  (uuän)  io  uuirbet  mit  tero  uerulu- 

chenun  manegi.  Bo.  5. 
die  ouh  sament  mir  uuerbent.  N.  24,  21. 
sie  uuerbent  mit  arbeiten  so  uuar  sie 

uuerbent  N.  13,  3. 
mit  arabeitin  uuerbent.  0.  I.  18,  39. 
weruen  uone  gote  ezzen  in;  quaerant  a 

deo  escam  sibu  Wb.  ps.  103. 
die  selben  heretici  danne  uuerbent  also 

manige  pharre  uoder  dien  liutchuoen. 

N.  67,  31. 
uuerbent  innan  beche.  0.  V.  20,  116. 
(ringa)  uuerbent  umbe  einen  stefl  (^ccir- 

dinem).  Bo.  5. 
uuar  sie  (salida)*ana  uuerbent.  Bo'  5. 
uuanda  ih  unter  in  uuarb  in  unsundigi, 

ambulavi.  N.  25,  1. 
QU  erben,  torqneri.  Mcp.  73. 
tiu  den  himel  tuot  uuerben.  Mcp. 
uuiruit,  rotabitur.  Rf. 


tauala  uuerauanti,  vermtilit.  Rb. 
suuert  uuerbentaz,  versatilis.  N.  17,  30. 
uuerbenden,  conversantibus.  Gx. 
uuerbinde,  ne^odantes.  N.  70,  15. 
[fusitis^  (christus)  pro   lapsis   agil,    yfir- 

bet.  Hd.] 
hwerbi^n  bi: 

uuurbon  be  sina  lipleita.  S. 
hwerban  umbi: 
daz  ih  tar  umbe  uuurbe,  mi($  itf^üxhtf 
bemühte.  Bo.  5. 
Form  und  Flexion: 
Inf.   uueruan.  H.  18. 

[huuaraban  (es  steht  huuabban),  re- 
dire.  K.  4.    und^uuarpen,  redisse,. 
Sg.  193.  sind  wohl  schwacher  Conj.] 
uuerben.  Mcp. 
(ih)  huuirfu.  Mat. 

uuirbu.  T.  57,  7. 
uuirbo.  N.  24,  20. 
(er)  uuiriuit.  Rb. 

uuiruit.  Ra.  Rt  H.  25. 
uuirfit.  gL  K. 
uuirbit.  Bib.  1.  T.  44,  8. 
uuirbet.  Bo.  5.  (Hd.) 
uuir  huueruemes,  convertimur,  Frg.  47. 
(sie)  huuerbant.  K.  67. 

uuerbent  O.  I.  18,  3a  IIL  23,  34.  V. 
•20,  116.   Bo.  5.  N.  13,  3.  24,  21. 
67,31. 
uuerbint  N.  67,  2. 
(ih)  uuerbe.  0.  I.  22,  54.  ^ 

(er)  uuerbe.  T.  150. 
(sie)  weruen.  Wb. 
ih    uuarb.  N.  25,  1.  70,  17. 
(er)  uuarb.  T.  4,  9.  47,  9.  60,  16. 

uuarf.  II.  21. 
(sie)  uuurbun.  T.  6,  7.  8,  8.  67,  3.  0.  IV. 
35,  38. 
uuurbon.  S. 
uuurben.  N.  98,  8. 
ih    uuurbe.  Bo.  5. 
(er)  uurbi.  T.  81. 
(sie)  uuurbin.  T.  8,  8. 
p.a.  uuerauanti.  Rb. 
uuerbcnti.  T.  121. 
uuas  hnuerfandi,  revertebatur.ls.bjl 
[79'] 


Digitized  by 


Google 


1231 


HWARB. 


HWARB. 


1232 


a.  $•  m.  üiierauantan,  iridentem.  "Rh. 
a.  s.  n.  uuerfantax,  versaiilem,  Bl. 
n.pLm,  uueraaente,  tridentes.  Rb. 

huuerbente^  revertentes.  K.  6.  7. 
d.  pL  uuerbeoden.  Gx. 

uucrbcnten.  Rg.   1. 
uuerbendin.  D.  IL  384.,  convcr- 
^antibus  (in  galilea), 
^.  p/.  m.  uuerbinte.  N.  70,   15. 
ÜÜERAUANTLIHAZ,  versatilem.  Rb. 
KEHÜUERABAN,  conv€$ru  K.  7. 
(er)  kehuueraae,  convertntnr,  K. 
(sie)  gahuuerfeli,  converianlnr.   Frg.  13. 
(er)  chiaurfi,  reverlereiur.  Is*  5,  7. 
p.p.  in  sih  giuuorban,  reoersns.  T.  97. 
cbiuuoruane,  conversi.  Is.  9,  4. 
zi  niuuuihti  kiuuorfan  (?),  ad  ni- 

hilum  redactus.  gl.  K. 

kibuuorban  uueran,  reverti.  K.  29. 

chluuoruan  ist,  convertltur.  Is.  9, 4. 

gihuuorfan  ist,  remeavit*  Fi^.  41. 

ÜNGIÜÜERÜANTLIH  (unkiuucrfentlih. 

gl.  K.),  irrevocabilis.  Ra. 
ARHWERBAN,  erwerben, 
des   ne    mobta    ih    niet   cruuerban. 

Wm.  5,  6. 
aruucrpant.  Ra.    iruuerfarit.  gl.   K., 

rcsapitinU 
iruuerue,  resipiscot.  M.  30.  Gh.  1.  .5. 
(er)  eruuurbi  fon  beche  hera   uui- 

dorort  0.  III.  24,  99. 
(nu   hilf   uns   sine  bulde  irwerven. 

Cdg.  729. 
daz  habent  si  unibe    got  irworvcn 
daz  si  Icbent  iemir  anegroze  sor- 
gen. <:dg.  235. 
ih  han  willichliche  erworven  dine 

botescapht.  Cdg.  2006.) 
der  tivel  hat  dine  sele  erworven  Cdg. 
UMBI  HWERBAN. 
Elix  umbeuuirbet  pi   demo  himel- 

gibele,  flectit  meatus»  Bo.  5. 
umbiuuarf,  lusiravi.  Ja. 
so  uuit  so  himil  umbiunarb.   0.  IV. 

11,7. 
if   ther   himil   umbi   sus    emizigen 
uuurbi.  0.  II.  1,  17. 


umbiuuirf,  gira.  Ib.  Rd. 
ANAHWERBAN. 
cardo,   nhi  veriitnr  ianna ,  thar  auirait 

(uuirfitb.  gl.  K.)  ana  turi.  Pa. 
[da  (an  den  Achseln)  die  arme  ana  wer- 
ucnt.  D.  in.  46.] 
AFARHWERBAN.  . 

afurhuiruit,  remeöt  R. 
WIDARHWERBAN  (alts.  wilherwerban), 
reverti- 

Inf.  uuidaruuerban,  reverti.  T.  151. 
ih    uuidaruuirbu.  T.  12S. 
(er)  uuarb  uuidar,  regressus est.  T.  111. 
uuidaruuarb  (fon   beche).    0.  V^ 
'       9,  2.  T.  151. 
(sie)  uui.daruuurbxtn,  revertebaniur.  T. 
210,  3. 
UÜIDARERT  UUERFAN  TAZ  (n.  s.  n.J,  re- 

cidion.  Gc.  8. 
BIHWERBAN (alu.  bihwerbhan^jbemrb^^ 

(cf.  bihwarbjan).  "^*^]f'*^j/t^S^!7^^J^^ 

Jnf.  mit  koufu  sih  biuüerban.  0.  III.Ä^ 
6,  2r.  er  uiHiIta  thaz  biuüer- 
ban, thaz  uuir  nrruuuriin.  0. 
IIT.  26|  33.  nu  ni  mag  biuüer- 
ban, thaz  sih  giheile  selban. 
O.  IV.  30,  26. 
ih    piuuirfü,^«ri7o.  Pa.  Ra.  gl.  K. 

(er)  biuuirbit  zi  lib.  O.  IJI.  24,  ja  iher 
hiar  then  bu  biuuirbit.  (X  II. 
16,  8.  . 

(er)  biuuerbe:  ioh  er  thaz  binuerbe, 
er  suliches  ni  tharbe.  0.11.12,26. 
ihin  guatiz  er  biuuerbe,  6r  mir 
iher  sun  irsterbe.  O.  III.  2,  20. 
so  uuer  so   thaz   biuuerbe.   0. 

III.  18,32.  thaz  baz  ist,  man 
biuuerbe,  thaz  ein  man  bi  un- 
sih  sterbe.  O.  III..2Ö,  25.  (Diese. 
Beispiele  können,  wie  die  des  Infi- 
nitivs, auch  zubibwarbjan  geredi- 
net  werden.) 

er  thaz  biuuarb,  thaz  er  bi  un- 
sih  irstarb.  0.  III.  26,60.  so  siu 
thaz   salbon    thar    biuuarb.   O. 

IV.  2,  17.  druhtin  selbo  thaz  bi« 
uuarb,  mit  thcmo  s^bane  oah 


Digitized  by 


Google 


1233 


HWARB. 


HWARB. 


1234 


'  gisuarb.  O.  IV«  11,  17.  iuer  iagi- 
lih  biuuarb,  thaz  man  mih  ir^ 
huabi  loh  scono  bigruabi.  0.  V. 
20,  79. 

■(er)  piuuarf  (die  Gnade  Goltes).  Ho. 

(sie)  biuuurbun:  lagilih  hiar  sehan  mag, 
uuar  ther  lichamo  lag,  uuarinan 
ouh  giburgun  thie  man,  thie  thaz 
biuuurbun.  O.  V.  4,  58.  tho  sie 
hrar  thaz  biuuurbun,  bi  thiasel- 
bun  sconi  irsturbun.  O.  V.  23,  64. 
beuuurben:  daz  ciucra  ding  pe- 
uuurben  sie.  N.  63,  5. 

(ih)   biuuurbi:  mit  thionostu  ih  biuuur- 
'bi,  that  ih  niit  thir  irsturbi     O. 
IV.  13,  42. 

(er)  biuuuTbi,  thaz  sin  friunt  nirsturbi. 
O.  IIL  24,  77.  thaz  man  biuuurbi, 
thaz  thcr  man  eino  irsturbi.  O. 
Ifl.  26,  27.  thaz  er  thaz  biuuurbi, 
bi  unsih  thar  irsturbi.  0.  IV.  4,  2. 
(daz  er  ime  die  selben  diernen 
bewrf  ze  gemahelcn.  D.  JII.  86.) 

(sie)  biuuurbin,   thaz  sie  nan  giburgin. 
O.  V.  7,  32. 
HW ARBJAN   (angels.  hverfjan,  hvearfjan, 

voIvere)y  volvere,  vettere,  verii,  rotare,  re» 

dire.  Ct  IIWERBANför  die  Formen  des /^ro^j. 

Inf.   uuereben,  versare (manum  in citliara). 
Ar.  2. 
uuerl^in,  devolvere  (sphaeras),  Mop. 

(ih)  uuerfiu  (?),  incitabo.  Pa.  gl.  K.  (uuir- 
fu.  Ha.) 

(du)  uuerbest  den  himel,  versas.  Bo.  5. 
uuerbest  alliu  ding,  das  cuncta 
moveri.  Bo.  5.  ^ 

(er)  uuaripit,  rotat  (hora  solem).  Prud.  1. 

uuerfit,  ^ergit,  Ra.  gl.  K. 

uuerbit:    (rad)   sih^  io   umbizerbit 

ioh  emizigen  uuerbit  0.  III.  7,  14. 

thiu  mi^ineht,  uuio  sih  zerbit  ioh 

thisu  uuorolt  Uuerbit  0.  III.  7, 17. 

ni  uuerbit,  non  redit  T.  147. 

uuerbet:  uuerbet  al  daztirist,  r/r- 

culo  ducit.  Bo    5.    daz  man  da  na 

uuile,  übe  iz^faslo  stat,  dazuue- 

get   man,   daz   uuerbet  man.    N. 


117,  13.    uuerbet  den  nagcl,  der 
an  demo  ruodere  ist  Bo.  5* 
(sie)  uuarpent,  degcnerani  (?).  Eb. 
(du)  huuarabes,  redeas.  Kp. 
(er)  uuerbe:  der  ouh  tia   lirun  uuerbe, 
der  uuerbe   sia  ze    demo    meze, 
daz  si  i^ber  denetiu  ne  kelle.  Mu. 
(sie)  ne  uuerbent   sih  nah    demo    uuil- 

len-,  convertant.  Bo.  5. 
(er)  uuarpta:  tho  er  detalhaz  sihzarp- 
ta,  ther  himil  sus  io  uuarpta.  O. 
'    II.  1,  21.  uuarpta,  rotabat  (ensem). 
VA.  IX.  441.     (er)  uuarpta  in  sin 
hus.  T.  119. 
p,  a.  /j.  pL  f/i.  uuarbante,  revertentcs.  K.  55. 
GAHWARBJAN  (alts.  gihwerbian). 

Inf.   kauuerpian    (cauucrfan.  Pa.),    con- 

vertere.  gl.  K. 
(er)  giuuerbit,  <:o/2v^r/^/(manige  ze  truh- 

tine).  T.  2,  6. 
inip.  s.  kihuuerebi,  diverte  (n  maloj.  K.  p. 
kahuuerue  (kiuuerui.  gl.  K.),  ad- 
verte.  Pa. 
p.  a.  d.  s.  VI.  kehuuarbantemu,  convertenii. 

K.  2. 
p.p.  geuuerbct  (in  alla  rarta).  Bo.  5. 

giuuarpto,  rot  ata  (milia  annaliiimj. 
Prud.  1. 
cauuarptiu    v^*/    kauuantiu,    mutati. 

Em.  21). 
kiuuerbit  uuesan,  converti.  K.  13. 
(bnc  diu  sint  an  dcro  lirun  unde  an 
dero  rotun  io  sibcn  Seiten  unde 
sibene  gelicho  geuuerbet  Mu. 
sin  kehuuerbit  K.  63. 
sin  giuuerbit,  converianiur.  T.  64,  6. 
apollmis  uuald  ze  so  geuuissero  rar- 
to  geuuerbet    uuare,   congrueret. 
Mop.  IL 
giuuarpit  uuerdint,  rotahtnr.  Prud.  1. 
uucrdent  keuucrbet  an  bonum,  refc- 
runtur.  Bo.  5. 
ARHWARBJAN,  averti,  snbvcrlere. 
imp.  s.  erhuuarabi!  avertere!  K.  7. 
p.a.  eruu erben ti,  subvertens (gentem).  T. 
194   2. 
UÄIBI  HWARBJAN. 


Digitized  by 


Google 


1235 


HWARB. 


HWÄRB. 


1236 


der  himel  sih  nmbeuuerbet  Bo.  5. 
unrbeuuarbti,  lorqueret  (orbesj.  Mcp.  47. 
WIDARHWARBJAN. 
mit  uuideruuarbtcro  rcdo,   relegenie. 
D.  II.  332. 
MOTÜUARPIU?     (moalzouuarpidu.     Pa. 
moatzoauuarbithu.    gl.    K.)»    animad^ 
verto.  Ra. 
BfflWARBJAN. 

piuuarpiu.  Pa.  pIuacrTio.  gl.K.  piuuer- 

bio.  Ra^  deverio. 
pibuuarbe,  avertat.  K.  38. 
(FARHWERBIAN,  pcrvertere.  Hei.) 
ZUOHW  ARBJAN. 

zouuerpi,  adverte*  Ra. 
HWARBÖN  (alls,  hwarbön,  cedere). 
(er)  uuarbot,  versatur.  Ic  Rc. 

uuarpoty  deverbcrat.  Gc.  8. 
(sie)  uuarapont,   recufsaal    (curae   ex 

orej.  VA.  XII.  802. 
(er)  uuarapota^  morabatur  (legio  com- 
pisj.  VA.  IX.  368. 
uuarpota,   versabat  (novo  pectare 
consiliaj.  VA.  I.  661. 
(sie)  uuarabolon,  veriabantur.  Rb. 
HWARB,  ?ii.  (cf.  das  folgende  hwarba  and 
angels.  hverf,  commutatio ,   hverfa,  ver- 
tigo;  alls.  hwa'rf,  hwarbh,  congrc^atio). 
uuatby  vertigo.  Mcp.  67. 
sibun  uuarb,  septies.  T.  98. 
ÜUARP,  st  amen  s.  werf  an. 
HWARBA,  /.,  motuSf  vicis   (cf.  das  vorige 
hwarb). 

diu  hohesta  uuarba  (ander  lira)  undc 
diu  niderosta,  die  sint  fore  unmeze 
ungezamestun.  Mu. 
tiu  natura  habet  iro  uuarba  ane  den 

uuillen.  Bo.  5. 
uuarben,  motibus.  Bo.  5. 
Der  acc.  s.  und  pL  und  dat.  pl.  wird  von 
O.  adverbial  "(vice  etc.)  gebraucht: 
korata  er  thia  uuarba  thcra  uuei« 

chun  gilouba.  O.  III.  6,  19. 
sar  io  thia  uuarba.  0.  III.  14,  25.  20« 

47.  V.  3,  12. 
druagun  se   iro   salbun    mit  in  sar 
thia  uuarbun.  0.  V.  4,  13. 


sih  skeident  thio   uuarba  sar  in  ala- 

halba.  O.  V.  20,  37. 
mit  thiu  sie  then  uuarbon  lobont  druh- 

iin  sclbon.  0.  V.  23,  180. 
sid  Iho  thesen  uuarbon.  0.  IV.  6,  8. 
UÜILUHWARBA. 
gen.  uuilleuuarbun,  liberae  voluntatis. 
Bo-  5. 
HWARBLlH. 

uuarblich,  versmtilis.  Ib.  Rd. 
n,  s.  m.  uuarapliher,  volvendus  (dies), 
n.  s.  II*  uuerbilichiz,  versatilis.  D. 
a.  s.  m.  cholz  uuarblihun,  volubile  bu- 
xnm.  VA.  VIL  382. 
d.  pL  uuaraplihen,   volvendis  (mensi" 
bus).  VA  I.  273. 
^     IIÜUiLIÜÜERBI ,  /. ,  volubilitas.  Ra. .  ( Cf. 
goth«  hveilahvairbs,  TTQooxai^.  Marc 
4,  17.) 
UUIUUARPIC  (uuiluuarpic?),  fortuitum. 

Mart. 
HVVlLHWARBIC. 
uuiluuerbic,  turbulentus.  Ra.  glK.  vo- 
lubilitas.  gl.  K. 
UÜILLIÜUARBIGERO  cleini,  (d)  versi^ 

pelli  astutiae.  Prud.  1. 
UUINTÜUARAPIG  man,  ventosus  hämo. 

Em.  2K 
UHTÜUERPIC,  levis,  gl.  K. 
UUARßUNGÄ,  Volumina  (noctis).  Ar.  3. 
UMPIUÜERÜUNGA    himiles,    vertigo 
coeli.  Sg.  242. 
HWARBIDA,  /.  —  qiUd  est  gestus?   aut 
para,  uuichunga,  anterunga,  uucr- 
bida.  Db. 
GAHVV  ARBIDA, /. 
d.  gihuuerbithu,  conversione  (divi- 
nitatis  in  carnem).  Wo.  2. 
MISSAHUARPIDA, /.  R.  missauuarbida. 
Re.  missiuuerbida.  Re.,  etßcrsio» 
missauuarabida,  versutias.  Rb. 
BIHWARBIDA,  /. 
in  subver^ionem  et  perturbationem ,    ci 
bisenkitu  enti  ci  biuuerbido.  W« 
MOATCOAHWARBIDA  s.  mothwarbian. 
HWARBARI,  SP?cr6er.  m.  —  (uuerbare, 
negotiator.  Tr.  Cr.) 


Digitized  by 


Google 


1237 


HWARB. 


MISSA  HÜARPARF,  eversor.  R. 
GAHWARBI,  n.,  ©c»er6e,  ©cfc^Sff.  (waz 

sin  gewerf  wäre.  D.  IlL  69.) 
UMBIHWARFI,  f.  umbihwerf  (^iii..V,  um. 
bihwerft  (f-Vt  cf.  umbibwurft.  —  la- 
rcs  umbiuuarffl.  Pa.  iares  umbluuert 
gl.  K«  iares  umpiuuderft.  Ra.,  anniver» 
saria. 

umbtuucrTty  orüis.  T.  5,  11. 
umpiuuerft,  aetra,  (rata  codi).  Pa.  gl.  K. 
umpiuuerf,  gjm/n.^Ra. 
HVVARBALON  (cf.  hwerbil),  rotare,  rotari; 
nord.  hvarfla,  evagari,   bvirfla,   in  gy- 
rnm  agere. 
man   dar  inne   sibet   samo   so   einen 

Sternen  uuarbelon.  Mcp. 
uuarpalot,  rotatur.  MarL 
uuarbolot,  rotat  (annum  cardo).  Prud.  1 . 
uaarbelot  (der  bimel).  Bo.  5. 
uuarbolont,  versnntur  (in  infimisj.  Rc. 
uuarbelonden.  Gx.  uaarblonden.  D.  IL 
284.,  conversantibus  (in  gnlilea). 
HWERBO,  m.  (angek  hverfa,  vertigo), 
n.  s*  uuerbo.   D.  ßo.  ^.    (werbe.  Tr.  Zf.) 
uueruo.  R.  Sg.  242.  D.  II.  338^.  M4. 
Bib.  1.  2.  7.  Prud.  1.    uuerauo.  Rb. 
Prud.  1.,  vortex,  vorago,  chatfbdis, 
curipns. 
(d.s.yreTuen.M)oragine.  Can.  13.^ 
€7.  s.  cbrumpi  uueruun  umpiebertun,  in 
vertiginem  rotabantur.  Mart. 
uuerben,  uuerbin,  axem.  D.  11318. 
n.ph  uuerauun,  gurgites.  Rb. 
</.;?/.  uuerbon.  F.    uuerfun.   VG.  HF.  241. 
vuervun.  Prud.  1.  uuerebon.  D.  II. 
322.,  vorticibus. 
HWERBA, /. 

tie  fonc  dero  uuerbun  Springenten 
ringa,  ex  volubiü  orbc  decidenies  sphae- 
ras.  Mop.  29. 

SINUUERFT,  circa.  Pa. 
HWERBIL,  m.,  ViitUl 

uueribil,  sisirnm.  D.  II.  344. 

uuerbil  (werbet  Wn.  460.),  pfectrum.  D 
n.  326. 

(werbil,  pUro^a.  Hs.) 


HWERGIN.  HWaS.     1238 

HWIRVIL  (nord.  hvirpl,  vertex;  gyrus;  hvir- 
filvindr,  turboy  aBirbeI»tnb),  m.,  Ärcifel. 
uuiruil,  turbo.  VA.  VII.  378. 
SINHWERBAL,  runb. 
d.  s.  f.  sinuuerbalero,  roinnda  (cavea). 

Prud.  1. 
fl.  s.  f.  sinuuerfalun,  teretem.  D.  II.  340. 
a.  s.  n.  sinuuerpalaz,  rccavum  (spectiliiihj 

gisteini^.  Prud.  1. 
w  •  /?/•  jT-  s  1  n  a  u  u  c  r  p  a  1 0,  iornatiles  (aureaej. 
Msc  Bib.  1.  2.,  scheint  substantivisch 
zustehen  (Bib. 7.  hat  siniuucrpili).^ 
SINUÜERBlLl,  /.  ieres  orbis.  Prud.  1. 
d.  s.  in  sinauuerpili,  iV/  coma  (abionsi). 

Bib.  1.  2.  M?^.  Sb. 
a.  s.  sinuuerpili.  Bib.  7. 

sinuuerbili.  D.  II.  340,  conum. 

tf./i/.sinauuerpili,  i.,  chasa,  formellas 

casci.  Ms.  Sb. 

SINUUERBAL  (m.  oder  n.?J.  gl.  K.  sinuer- 

pal. Ra.  sinuuerbel.  Pa,  alvus,  (venterj. 

SUNNIÜÜIRPILA,  /.  W.  sunneuuirbeL  Cr. 

sonneuuirbel.  L.,  sohequia  (Pfl), 
ÜUORP,  falcarius.  Tg.  1. 

uuorpo,  spande(?J.  Tg.  1. 
GAHWORVANISSA,  /. 

g.  kihuuoruanissa,  converdonis.  K  63. 
UMBIHVVÜRrr, /.  (cf.  angs,  hvyrft,  orÄiV,    ) 
ambiius).  ^ 

umbiuuurufti,  gyro  (pallabat  abyssus). 

Rh. 
umbiuurft,  orbem  (terrarun^J.  li  26. 
iares  umpihuurfti,  anniversaria.  R. 
SANTHWÜRF?  s.  werfan. 
SCAZHVVÜRF?  8.  wcrfan. 
GAHWURFTIGI,  /.  ist  wohl  für  geuuurf- 
tigi  s.  gebarda,  gestum.   Mcp.   und   für 
keuuirftigi  in  quid  est  pronuntiaiio?  ke- 
rertida,  kebarda,  kehaba,  keuuirftigi, 
kezami.  Db.  anzusetzen.    Cf.  gawurftigi, 
gawirftigi  in   WARF.     Hieher    gehört 
auch  wohl  unser  SBerft  (©c^iffiStPcrfr),  an- 
gels.  hwarfa. 


HWERGIN  &  HVTA. 


HWAS  s.  HWAZ. 


Digitized  by 


Google 


1239      HWISPAL— HWAZ. 


HWAZ. 


1240 


HWISPALÖN  (angcls.  hvisprian,  Ä«5wrrflrr^, 
rnnrmurari%  hvisllan,  vistlian,  sibilarey  nord. 
huisl,  susnrrus,  hu  isla,  in  aurern  dicere; 
hvissa,  fremere;  livisk,  siisnrrus^  hviskra, 
susurrare;  der  Anlaut  H  ist  vielleicht  unorga- 
nisch), tpUperii. 
uuisbalot,  MilaU  Rh. 

ARHVVISPALÖN. 

(er)  arhuuispalot.  Ra.  iruuispalod.  gl.  K., 
resilet,  resonat. 

UUISPILOD,  m.  Rb.  uuispilodi.  Gc- 8.  uuis- 
belot  Gd^  sibilii^. 

HWAZan  s.  WAZ. 

HWAZ,  aus  HWAZ,   zu  sanskr. 

SO,  lat.  acuere,  gehörig.   S.  auch    VVxjLiL(<« 

HWEZJAN,  angels.  hvettan,  altnord.  hvetia, 
aaiere  (altnord.  hvessa,  acuere,  hyata,yir- 
stinare),  xotiitxx,   fc^orfcn;    cf.  auch  golh. 
hvotjan,  comminariy  increpare- 
Inf*   uuezzen  (suert),  acuere.  Nd. 
(er)  uuezze  ah  sih,  provocet  in  $e  (ac- 

tum  mentisj.  Bo.  5.  256. 
(sie)  uuaztpn  (wazten.  Wb.),  exacucrtmt 

(iro  zunga  also  suert).  N.  63,  4. 
imp*  s*  utiezzi!    molire    (bipcnnem).    VG. 

IV.  331. 
p.a.  huuazanti.  Ra.    huuazzandi.  gl.  K., 
aculantes.  '  ' 

GAHWEZJAN. 
(er)  giuuezil,  exacuif.  Gc.  3. 
(wir)  giuuezzen:  then  hugu  uuir  giuuez- 

zen.  0.  IV.  5,  58. 
p.p.  giuuezzit:  akus  ist  giuuezzit  0.  I. 
23,  51. 
giuuezit  (giuuezzit  Sb.),    uuirdit, 
foederdhitur    (ferrum  ferro).    M^. 
Bib.  2.  7. 
sie  habent  geuuezzet  (iro  zunga), 
acuerunU  N.  139,  3. 

WEZZINC,  71.  pr.    Hieher? 

HWEZISTEIN.  '   . 


HWAS,  angels.  hvses,  hvat,  altnord«  hTass, 
acer^  venlosus^    aculeafus,  hvättr,  aadus 
(hvalr,  masculiis,  ajacer),   mittclhd.  was, 
fc^arf;  cf.  alts.  menhwat,  nithhwat 
acutus.  R.'  Pa.  N.  56,  5.  Ra.  gl.  K. 
asper.  Gh.  1.  2.  3,  4.  Mtj.  Bib.  1.  2. 
scaber.  AJd. 
scabrosus.  Sal.  1. 
acer.  K.  28. 
atrox.  Gh.  1.  3.  Rb. 

horridus  (mirtus,  Silva).  VA.  III.  23.  IX,  382. 
uuassaz  uuafan.  O.  I.  15,  45« 
uuasse  strala.  N.  119,4. 
uuassez  suert.  N»  56,  5. 
uuassa.  ancipites  (tribuU).  Pnid.  1. 
uuesser  zein,  serrata  rcgnla.  D.  II.  321. 
diu  uuassen  gcscoz.  Wra.  4,  4. 
uuassirun  (uuort),  atrociores.  Rb. 
uuassiu  uuortt  N.  44,  6. 
uuassen  sjn.  Mcp. 
huuassoro,  efßcador.  R. 

Form  und  Flexion: 
huas.  R. 
buuuds.  Pa. 

uuas.  Ra.  gl.  K.  O.  IV.  13,  44.  Wm.  5,  7.  IV. 
uuahs.  Wm.  5,  7. 
n^s.  m.  uuasser.  VA.  III.  23.  IX.  382.  Sal.  1. 

uuesser.  D.  II.  32f. 
71.  s.  n.  uuassaz.  O.  I.  15,  45.  V.  1,  16. 

uuassez.  N.  56,  5. 
d.s.m.n.hu^zsemo.  R. 

uuassemo.  Ra. 
a.  s.  m.  uuassen.  Mpp.  Gfa.  1.  2.  3.  4. 

(wessen.  Mos.) 
n.pl  tn.  uuässe.  N.  44,  6.  63,  4.  119,  4. 

uuassd.  Prud.  I. 

wahse.  Wb. 
77.  p/.  12.  uuassiu.  Mt].  Bib.  1.  2.  N.  44,  6. 

uuassen.  Aid. 
a.pl.n,  diu   uuassen   Tnuahaen.   Wm.  I. 

IV.  IX.).  Wm.-  4,  4. 
Compar.: 
72.  s.  m.  huuassorjDt.  R. 

wesaero,  ocutiör.  Rg.  2. 
72.  i.  f  uuassira.  K^  28* 
n./i/.  72»  uuassirun.  Rh. 

uuass'oimm  GL  Iv  3.    .  <  ' 


HWAS. 


Digitized  by 


Google 


1241 


HWJlZ. 


HWIZ. 


1242 


HWASSO,  adv^.    : 

si.e  lettun.sie  iz  mit  >suerton,  nalesmit 
theo  uuörtoo>  mit'speroa  fiLuu^uasso. 
0.  L  1,  84. 

filu  unasso  firbot.  0«  IL  6.  6. 

filu  uuasso  ritarla  0,(UI.  13,  20. 

filu  uuasso  uuerit  0.  .IV.  .17,  lU  ^    . 

ih  siho  üilo  uuasso.  Wm.  4,  .5.!:7>)3. 
HÜÜASLIHHO,  rffieüciitt^:  R.     ^    ^  ^ 

uuaslihho,  acuitot^.  Pä.  at^iiir.  Rb*  atro- 
euer,  Rb,  —  ..i  . .  .1 

huuaslihhor,  acutior.  gL  K. 
WUNTARHWAS,  »anberft^drf,  fe^r  fcfcorf. 

Ist  dieses  Wort  aus:   mit  utinter  uua^sho 

ahüereto  (mit  iitiritieff 'liiiässu  su'i^rtu?). 

Gg.  anzunehmen?      ^ ^  '^'' 

ZWlHW AS,  ancefis.  .        j 

(zwiwahs,  blceps.  Sal.  1.) 
achus.  zuuiuu,az,,Z;i/;^/2>2iV.  Ic. 
'  li.  s.'n.  z\nuilai^iaZfancepsfgiaduisJ.PTuA.i. 
d.s.m.fi.zuinna88emo^ßndpite.yA.VlLb2b. 
n.  pL  n.  zuiuuassiu (ziuassiui  Ml),  zuiuuas- 
61.  Biblis,  zulwas^r. Bib.  ll.  zwi« 
wabsi.  Bib.\6.  zu^wesse.  Bib.  4. 
zuiuuas,8un.   Bib./l.)/  andpites 


uuasseti,  ^orrt^ret,  h  4t.  ßsper  esset  (car- 
duus}.^f<^X\^i.\y\^ 
HÜÜAS,  ensis.  Pa.  .     i 

HWASSA,  /:,  acies,  ©d|äfift 

n,  s.  huuassa,  fAi^/;|l|^r£)t  ^'      *V 

Hs.,  acies,  ^  ^    :,j 

dL  #.  auassun,  euspide.  D.  IL  339.  acumine 

^    ;         1^1iaS(^UB,  I7l?itfll).  P^.   XL  Zdl^.  ^        ^    ( 

ORlfKJUAS&A.  Ra.  orttuaaaa,  girK,  .^t- 
^  ^,  .p.Hua^siQ.  Ra^  ü^^^if^.     .?  <  .,;, 

QRTHlJASSp  Catif^?  Jhdphi.?h  ^mhn^ 
ies.  R. 

IT. 


HUIJASSF,  ftmgina./Rtk.  bita;sai,  angina.  R. 
ßfficacia,^       ,       ' >v  .    ! 
uuass),  angina^  P^,  ^JL*    rig^r  fgtadii), 

Prud.  1. 
tiua6siu(wobluua<ssinzaleaep)^dciVi.Prud.l. 
uuessi,  acies,  acumen.  L. 
Xv^^a^t  Mqu.  w.aJis*i4£nu324,  aciVi.  wasse. 

Sal.  i.  uueh8e>^  SaL^iS/y  tfotfoiazb) 
M^sssin^,  sagAdiaSi'Jeily   }  j  * 
<w^eKsin,  <|ci>&  F#.8*)  .      :  ,; 

^.  #.  uuassi,  acuminis*  Pr.  v.       :  . 
</•  #•  huassi,  sagaciiafe.  K.  27* 
uuassin,  sagacUoie.  Je* 
udarsi,  rnutrone.VL 26;  29.  Can.  10. 11. 
Gc.  1.  6.  Pnid.  L  D;  IL  322.  euspide. 
D.  IL  ZZ^  €idumne.  Gc.  3.  Prud.  1. 
spiculis.H.W.yiX  mit uuassi, /erro. 
Prud.  1. 
T   i^uasae^  iir/^  Pal 
a.  s.  uuassi.- ^.  S^assi.  EK  II.  331).,  flCiVm. 
W./yAWH#si,   dculei.  M.  29.  Gc.  1.  3.    spi- 
'-'     ^  ^       'eiää.  CbJ  i.  S.   caeumina  ("iribülij. 
Mor.  acumina.'Bih.  1.  2.  Prud.  1. 
if./?/.  uuassin,  aciäeis.fß..  18.  Can.  6. 10.  11. 
.   ungulis.  £b.  PrudM.  sudibuSx  spinis. 
•'*   prud.  l.'5pici*/iV  Prud.  1.  2.  icfibus. 
^    Phid.  ^.'^D.  IL  327.  - 

n.p/.  uuasöiy'  atuUos.  Gc.  d.  5.'  spinas.  Gc  3. 
HWASSIDA,/. 

mit  ^^uassidu  irp  zyngun.  0.  IV.  ^0,  40. 

HWIZ,  goth.  hveitSy  alts^,  atigs^  u.  nord.  hrit, 
aanskr.  sv^ta,  imflfb». ir      m    u,    I     ' 
albus.  Sg.  mi  Qi«/  T.  3Q^v6«  H.  21. 
albidus.  Mcp.  58.    .rjj'^  .<rfj\  ,  u    .     . 
Candidas.  Wm.  5,;.10i  Tc  Mqpi.  29. 
eandens.  Prud..l»jMcy#  4ä«ii  ji    '    .i..  .?. 
lacteus.  Mcp.  m<' 

lacteolus.  Prud.  1.        .;^v  t 
ein  uuiz  steinoMcß*  .T 
ein  uuiz  fatauua.  I^i^. 
«ilijZ^if^inu  Phld..(l!.  .^^M 
diaer  uuiz^ jnenaiskiQ«  Otf. 
uuizea  sneuuen^  Q.  V.  4^:39!4i.  . 
cotauueppi  huizaz^  Af^^rat/Ii..;r 
dero  uuizun  ah6.  Mcp. 

[801 


Digitized  by 


Google 


Berichtigungen  und  Zusätze 

zum  1'^^  Theile  des  althochdeutschen  Sprachschatzes. 


IX.  Z.  27.  1.  fpvXKov  sl.  «pvAA^v. 

XI.  Z.  6«  1.  inqu'-am  sL  inqua^m. 

xxnr.  Z.  6.  ist  auö  hinter  vart  und  yardh  xu 

streichen, 
xxvm.  Z.  6.  1.  Flexionen  sL  Elexionen. 
xxa.  Z.  9.  1.  (dh,  th),  t  st.  (dh,  th,  t). 
XXXIV.  Zwischen  Z.  6  u.  7.  v.  u.  setze: 
Ba.  —  Medizinische  Recepte  aus  einer  basler 
Handschrift,    abgedruckt   in   Wackemagels: 
die    altdeutschen   Handschriften    der   basler 
Universitats- Bibliothek.  —  8.  Jahrh. 
LT.  zwischen  Z.  12  u.  13.  v.  u.  setze  Mm.  Ge- 
dichte des  12.  Jahrhunderts^  herausgegeben  von 
Mafsmann. 

LY.  Z.  6.  V.  u.  setze  hinzu:  ist  jetzt  in  Malsmann's 
Gedichten  des  12.  Jahrhunderts  gedruckt 

LYL  zwischen  Z.  3  u.  4.  setze:  R  III.  Na.  III. 
Ne.  III.  Nm.  III.  Nh.  III.  Nd.  III.  —  2  Base- 
1er  Bruchstücke  aus  Notkers  Psalmenüber- 
setzung eta  in  Wackernagel:  die  alldeut- 
schen Handschriften  der  baseler  Universitäts- 
Bibliothek.  11.  Jahrh. 

39.  Z.  12.  1   llabin. 

39.  Z.  18.  1.  56  St.  112,  und  70  st  69. 

►  39.  Z.  S.  V,  u.  streiche  die  Stelle:  „In  Not- 
kers  —  anzunehmen",  da  die  Handschrift 
iro  hat 

40.  Z.  17«  V.  u.  setze  hinzu:  bediu  ist  is  zit 
118,  126. 

Z.  10.  V.  u.  setze:  86,  6.  hinter  N  13,  3. 
Z.  7.  V.  u.  setze  hinzu:  he.  Ba. 

40*  Z.  6.  V.  u.  setze  hinzu:  Ba. 
51.  Z.  7.  hinter  au^er  setze:   in  o  truhten, 
domine  l  N.  87,  2.  und 

u.  hinter  34.  setze:  Ba. 

u.  setze  hinzu:    Ist  egcro.   Ba. 

von  ei  anzunehmen? 

n.  I.  oa  st  ou, 
69.  Z.  25.  setze  hinzu:  uoundarlih? 
75.  Z.  8.  setze  hinzu :  Ba. 


N. 
40. 
40. 


60.  Z.  19.  V. 

60.  Z.  17.  V. 

als  ^en.  pL 

68.  Z   U.V. 


76.  zwischen  Z.  19  u.  20.  v.  u.  setze:  nipu.  Ba. 
76.  Z.  11.  V.  u.  setze  hinzu:    nipuz  st  nipu 

ix.  Ba. 
79.  Z.  10.  hinter  2.  setze:  ob  erdo,  super  ter^ 

ram.  N.  142,  2. 

88.  Z.  13.  setze  hinzu:  ubar  daz. 
88.  Z.  26.  1.  uppun. 
94.  Z.  5.  hinler  21.  setze:  93,  13. 

96.  Z.  25.  fuge  hinzu:  innepanchoufta,  coe- 
misset.  Mart 

97.  Z.  16.  1.  ebenot  er  st  sie  ebenoten. 
102.  Z.  18.  hinter  O.  seUe:  IIL 

108.  Z.  9.  V.  u.  hinter  6.  setze:  118,  161. 
108.  Z.  8.  V.  u.  ist:   ah  ton.  N.  118,  161.  zn 
streichen. 

110.  letzte  Zeile  setze  hinzu:  MULAHA. 

111.  Z.  3.  setec  hinzu:   BLEIHAHA.  Fü- 

LAHA.  _     _ 

lU.Z.8.ßetzehinzu:TAFTAHA.  QÜIRN^ 

AHA.  SWARZAHA.  STEINAHA. 
,111.  Z.  9.  V.  u.  setze  hinzu:  chindahi. 
113.  Z.  4.  setze  hinzu:  Cf.  den  Namen  der  kel- 
tischen Gottin  epona. 
125.   Z.  23.    setze    hin^:    Cf.    zangjan    in 

ZUG. 

130.  Z.  25—28.  ut  zu  andern  in:  Gehört  hie- 
her  EGILA.  n.pr.f.?  Die  Namen  AGILIN, 

AGILOLF,  egiioif,  AGILFRID,  egii- 
fria,  AGILPERT,  egiipert,  AGIL- 
HART,  egJlharl,  AGILWART,  egil. 

wart,  AGILMUNT,  AGILMAR  ,ind 

wohl  zo  xlLVr  gehörig. 
133.  Z.  13.  ▼.  V.  seUe  hinzu:  LANGENA- 

CHER.  WILLESACHER. 


Digitized  by 


Google 


12i9  BerichtiguDgen  und  Zusätze  zum  1.  Theile.  1250 

S.  134:  setze  ab  erste  Zeile:  AGARA,  AGIRA,  ^-  ^*^  *^Äi?ii?-n  ?  ''•  '*'  ^^'^kri^^/l  n.. 

(ggeri  Flulsnamen.  -      UNKENSTEIN,  Ortsnameu.  —  UNKELA,  OrU- 

—  135.  Z.  Sl.hintcrk  sctee:  141,  2.  o^to^T^?*. '''^!?'^''\.         .nio/: 

—  137.  Z.  9.  T.  u.  L  ^luzan.  —  343.  Z.  31.  seUe  hinzu:  103,  26. 

—  149.  Z,  1.  setze  hini^u:  O^HLIA.  -  350.  zwischen  Z.  9.  u.  10.  setze:  WULFIS- 

—  157.  zwischen  Z.  7.  u.  8.  setze:  IDAR,  Berg.  ANGER,  Orlsriamen. 

nr  I^VriARvTc  —  354.  Z.  20.  setze  hinzu:  antsin. 
natnen«     Ct.  JllUUnüS.  AXITITI/f 

—  182.  Z.  5.  setze  hinzu:  abentopfer.  N.  IlL  —  357.  zwischen  Z.  25.  u.  26.  setze:   AINlIfll, 

—  193.  zwischen  Z.  19.  u.  20.  v.  ti.  setze:  iiistr.  Ortsnamen.    JHieher? 
aldu?  ßa.  —  361.  Z.  18.  setze  hinzu:  Ba. 

—  196.  Z.  23.  setze  hinzu:  auch  ALTOIPPE  hieher?  —  361.  Z.  18.  u.  19.  v.  u  setze  hinzu:  aenjde.  Ba. 

—  233.  zwischen  Z.  16.  u.  15.  v.  u.  setze:  oleis.  —  361.  Z.  19.  v.  u.  setze  hinzu:  Ba. 

N.  103,  16.  — r  363.  Z.  12.  v.  u,  setze  hinzu:  Ba. 

—  242.  Z.  5.  hintdr  Alsunza  setze:   Alusenza,  —  364.  Z.  6.  v.  u.  1.  untazs, 

€Ife«j/  Flufr-  und  —  364.  zwischen  Z.  19.  u.  20.  v.  u.  setze:    unz 

—  249.  z.  11.  V.  u.  1.  ALMA,  ELMA.  "  J^^  *^H^^%^o^       oo     t 

t*.  ..  ,  —  ggg   zwischen  Z.  21.  u.  22.  setze: 

—  250.  zwischen  Z.  7.  u.  8.  setze:  ULbl,  Orts-  ANDECENA  S.  CINGA  JO  Z. 

—  264.  zwischen  Z.  16.  u.  17.  setze:  ANDECINGA  S.  CINGA  in  Z. 

AMPSANi,   deutsches  Volk.   Strabo.     Cf.  "  J?!*  f"  3.  v.  u.  hinter  60,  4.  setze:  86,  3. 

TTATViöiCAiv  ^      V.  —  21{.  Z.  2.  V.  u.  ist  ZU  streichen. 

KAJMUrloAJNl.  —  371.  zwischen  Z.  6.  u.  7.  v.  u.  setze:  antr^.  Ba. 

AMPSlVARlI   S.   ANSIBARiL  -  37l.  Z.  13.  y.  u.  setze  hinzu:  Ba. 

—  273.  Z.  15.  ^elze  hinzu:  -riban.  —  372.  Z.  12.  v.  u.  setze  hinzu:  118.  pr. 

—  277,  Z.  6.  setze  hinzu:  Ba.  -*  373.  Z.  16.  streiche:  N.  118,  1-. 

—  280,  letzte  Zeile  setze  hinzu:   an  iro  (e^ do)  _  387.  Ueberschrift  1.  ANTRISC. 

sizzente  uuurdenan  iro  selpn  irslagen.  —  388.  Z.  14.  setze  hinzu:  ASENHÜS. 

N.  105,  39-  —  390.  Z.  19.  setze  hinzu:  102,  12. 

—  281.  Z.  12.  V.  u.  I.  0,  I.  1,  38.  st.  0.  F.  9,  38.  ~  390.  Z.  13.  v.  u.  zwischen  1.  und  Bo.  setze: 

—  282.  Z.  8.  hinter  D.  setze:  VP.  84,  14. 

—  286.  zwischen  Z.  18.  u.  19.  setze:   äne  daz,  —  29i.  Z-  il.  st.  26.  I.  14. 

prämieren.  Mw.  —  392.  Z  19.  1.  iartaga. 

~  ^a  VrtjI'Ts       *^'  ""'  ^^*  ''^'''    '""  ^'''''  -  392.  zwischen  Z.  20.  u.  21.  setze:    UNSA, 
~  295.  zwischen   Z.   11.  u.   12.  setze:    dar  in,  Ortsnamen.  TTTvrorroTTrr 

-p.  4  —  393.  zwischen  Z  9.u.  10,  setze:  UNSTRUr 

dari^  in  s.  DAR  in  DA.  UNSTRUOT,    UNSTRUOHT,   Uul 

«^  309*  Z.  12.  y.  tt.  setze  hinzu:   ni  eino  ni  si,  flrut/  Flufsnamen. 

-eino  ni  slaffe.  Ba.  402.   ist  Z.    4  —  10.  zu  streichen,   da   in   der 

—  314.  Z.  20.  setze  hinzu:  Ba.  Handschrift  nicht  anafahene,    sondern  ana- 
— r  314.  Z.  28.  setze  hinzu :.Ba.  fahendc  steht,   also    ir  in  der  angezogenen 

—  333.  Z.  21.  I.  samint,  und,  geinot.  Stelle  offenbar  das  pron. 

—  336.  zwisc4ienZ.i6.u.l7.selze:A]SÜTSEO,  —  410.  Z  18.  y.  u.  setze  hinzu:  133,  2. 

See-  und  Ortsnamen.  —  417.  Z.  12.  hinter  16.  setze:  118,  19. 

—  338.  zwis.chen  Z.    11.   u.   12.   setze:   ONE-  "  }[7-  ?•  16.  v.  u.  ist  zu  streichen. 

crpoTTn  ^         ^.  n  ^  —  **8.  letzte  Z.  I   erdinin. 

;   OlliULIlS,  Uoflrut;  Fluisnaincn.  Greg.  tur.  419.  Z.  h  1.  erdinin. 

—  342.  zwischen  Z.  28.  u.  29.  selze:   angeste.  —  421.  zwischen  Z.  20.  u.  21.  setze:    harama, 

Bo.  5.  N.  118,  143.  prioatos.  D.  II.  349.  hieher?  oder  zu  härm? 

-«  342.  zwisdien  Z.  33.  u.  34.  setze:   angisten.  —  427.  Z.  7.  füge  hinzu:  Ein  SchreibTehler  dieses 

Mcp.  Worts  hat  wahrscheinlich  die  Aufführung  ei« 

^^^  342.  sind  Z.  6 — 8.  t.  u.  zu  streichen.  nes  snbst.  arendida  in  Grimma  Grammatik  II. 

—  342.  Z.  4.  y«  u.  ist  Mcp.  zu  streichen.  S.  242  yeranlabt« 


Digitized  by 


Google 


1251  Beridrtigungen  und  Zusätze  zum  1.  Theile.  1252 

S.  431.  Z.  6.  V.  u.  f.  Fluft-  und  Ortsnamen.  '     S.  519.  iwischcn  Z.  6.  u.  7.  v.  u.  setze:   leogc- 

—1  434.  Z    7.  V.  u.  hinter  Rb.  setze:  Ba.  licKc  geburte.  Nd.             '» 

—  434.  Z.  6.  V.  u.  hinter  Wm.  setze:  Ba.  —  519.  Z.  8.  v.  u.  hinter  Nd.  set^e:  HL 

—  436.  Z.  11»  setze  hinzu:  e  tages.  Ba.  —  524.  zwischen  Z.   12.  u.   {3.  setze:    Auch  az 

An,         erista,  initio.  gl*  K.  az  erista  manothes, 

461.  letzte  Zelle  setze  hinzu:  in  i\.J\»  kalendas^  gl.  K.,    wo  erista  wohl  nicht  aU 

_  466.  setze  als  letzte  Zeile  hinzu:  ERBISZ  S.  -   dat.  eines  subsi.  erista  genooimen  werden 

AnA¥Ä7xr<i^  kann;  oder  ist  az  erista  als  compositum  im 

KRAMS  tAL.  nehmen? 

469.  zwischen  Z.  18.  ii.  19.  setze:  ERDA  S.  —  573.  sind  2.  8—18.  za  streichen,  da  die  Hand- 

.'.-^  '  Schriften  iu  haben. 

£iJX.  —  573.  Z.  25.  setze  hinzu:  Na.  IIL 

,--    rr    -r       .      L-             j  TTRTA  —  586.  Z.  2.  v.  u.  1.  keiihte. 

_  471-  Z.  6.  setze  hinzu:  und  ^^^^-  -  588.  Z.  6.  zwischen  N.  u.  103.  setze:  84,  12. 

—  472.  zwischen  Z.  !*•  ^  15-  «^tze:    UKIA,  _  ^^^   ^^;,ehen'Z.  15.  und  16.  setze:  lUTO, 

FlüGsnamen.     Cf.  ÜKIA.  Älannsnamen. 

475.  Z.   13.  hinter  n.  pr.  setze:    irmino,  m.,  —  595.  Z.  17.  setze  hinzur   Cf.   die  Volksnamen 

irmina,  /.  Jniae  (FitaeJ  bei  Beda  und  Jutha^^  JuV 

—  477   Z.  ^3.  1.  ARZATTUOM.  land  C^ßtlaiib)  bei  Adam  brem. 
,c^^*  rw   cii       i      !•           j-     I  ^^A^  «•.*  ,.«  —  611«  zwischen  Z.  5.  u.  6.  setze: 

—  483.  Z.  21.  setze  hinzu:    die  hende  sin  un-  GAJESAN 

muözig  saraent  demo  munde.  N.  149,  3.    .  jr  gig^sen.  Ba. 

—  483.  zwischen  Z.  9.  u.  10.  v.  u.  setze:  _  535   2"  12.%.  u.'setze  hinzu:  B^. 

ANTSiN,  deesse.  —  daz  ih  wizze,  waz  —  639.  Z.  24.  zwischen  uuidar  u.  thiotu  setze: 
entsi,  gebreste,  mir.  \Vb.  ps.38.  v_       anderan  cuning.  T.  67, 14.  erstentit  thiot 

—  486.  zwischen   Z     10    «.  11.   sdtze:   AUSI,  __  gJJ'^^^T;^^^^  ^   g  „  ^   ^^^^^,  ^„3  „„.^^, 

Ortsnamen.     Cf.  UolJMWAHG.  j^n   nordkibel   stan    (propinqua   summo 

—  486.  zwischen  Z.  12.  u.  13.  setze:   hysopes,  cardini J.  T^o.  5, 

hysopi  (Jasciculum).  Rb.  —  657.  zwischen  Z.  5.  u.  6.  setze:    uuanda  dir 
490.  zwischen  Z.  4.  u.  5.  v.  u.  setze:  ZÜACI-  der  anderro  unreht  kestat  uuegen.  N. 

SAN, /or/^^.  SchmeUer.  IV.  300.  119,5.               ^ 
492.  Z.  20.  V.  u.  setze  hinzu:    ascabrunno.  —  660.  zwischen. Z.  4.  u.  5.  setze:  diu  (ecciesiaj 

ascafeld.  furder  ze  stete  stat  unde  iruueget  at 

_  493.  Z.  5.  ist  ESCIO  herauszurücken  u.  hin-         ^f^^'  N-  y?>  2. 

i^rpti-i  —  660.  Z.  8.  L  iruueget. 
zuzufügen:  Cf.  lollU.  _  gyo.  Z.  14-  setze  hinzu:  Ba. 
496.  Z.  8,  streiche:  96,  8.  —  671.  Z.  8.  v,  u.  setze  hinzu:    auch  Ortsnamen 

—  486.  Z.  9.  fuge  hinzu:  N.  96,  8.  ALTWIGGI. 

_  501.  setze  über  die  erste  Zeile:  AOSTOR  -  gl.  Z,  12.  setze  hinzu:  uaoeh^ra.  N  127,  2 
Ist  dieses  Wort  (als  aujter)  aus  aostor  sca-  "-  681.  ^w«chen  Z.  16.  u.  17.  setze:  erdouuo. 
lala  (als  3lnflcrfc^oIe?).  Ba.  anzunehmen?  ^^^^I;  ^^'  '";      . .  .         .  .  ^^, 

*        ^  '      '  '         ^  AQTVA     —  "^^'  ^*  ^^*  *^^*^  hinzu:   Ja,  wie  geunahth- 

—  503.  zwischen   Z.  12.  u.  13.  setze:  AoINA-  ^}^^^  j^^  ^^  jj^  ^eigt  i 

PIuM,  Ortsnamen.    Cf.  ANS.  ^  706.  Z.  20.  setze  hinzu:  BALWIC,  BAU)* 

_  503.  Z..15.  V.  H.  «^*^^7^--  ^-  1^^^  Wie,  BURNEWIC. 

_-504.  Z.  2.  setze  hinzu:  ^^^^J^^^^)^^  ~  716.  zwischen  Z.  17.  u.  18.  v.  u.  setze:  HERf. 

—  504.  Z.  4.  V.  u.  setze  hinzu :  lAljlJWUVVI.  WEHSAL:  an  einemp  lichamenmag  her^ 
506.  Z.  16.  V.  u.  1.  fon  und  streiche:  89,  2.  uuehsel  uuerden  dero  contrariorum,  io 

—  511.  zwischen  Z.   5.  u.  4.  v.  u.  setze:    uueg  alterutrum ßeri  muiationem.  Org. 

dinero  frumerehto  sezze  mir  ze  eo.  N.  -^  732.  zwischen  Z.  S,  u.  7*  y.  u.  seizet  ieuuihl. 
118,  33.  N.  d.  ps.  gr. 
514.  Z.  IL  setze  hinzu:  N.  III.  —  736.  zwischen  Z.  5.  u.  6.  ^eltiei  ni-,  ni  neo- 

—  519.  Z.  25.  setze  hinzu:  N.  90,  14.  uuiht  ni  uuirce  (»cbcr-|  noc^-).  Ba, 


Digitized  by 


Google 


1253  Verbesserungen  und  Zusätze  zum  1.  Theile.  1254 

S.  737.  «vrisdheii  Z»  8*  u,  9.  setze:    ni  protes/  Tone   minero   uuenegheite,   miseria.   N, 

ni  lides,  ni  neouuihtes.^^Ba.  87,  19. 

—  766.  zwischen  Z.  9/u.  8.!  v.  u^  setze:   AR-  &  892.  Z.  2a  setze  hinzu:    MOINWINIDA, 

WATAN:  inin  des  uunrden  sie  prlapo        ; . Volksnamen.    ÖADANZWINIDA,  Volks- 
geheiligot,  also  der  apostolus  chit,  daz  namcti.  —  Cf.  WINID. 

sie  xnreprobimsensumchomtneso  ferro  _  gg^   ^   jO.  setze  hinzu:  elehenunang.  i 

irui^uaiin,  daz  offen  gotes  rehk  ail  m  _  gy^   ^   ^g   ^^^  ^.^^^.  fiuhtinuüang. , 

'      ;*?®^^"?;^'      i*  ..     A  —  895-  Z.  16.  hinter  Rd.  setze:  Sg.  242.  ßjh,  12. 

""  Z^^-  ?•  i^-  7;  ^-  ^^  uuattendo.  _  gg-    2.  17.  hinler  Ic'selze:  IbT 

—  768.  ist  Z.  17.  zu  «trochcn.  -rkTTAT  .    Tfc 

—  771.  zwischen  2.  23.  u.  24.  selze:    ih  uuito  =  895.  Z.  18.  füge  hinzu:  liUlNWANGA  m  U. 

uualto.  Na.  1.  —  895.  Z.  19.  L  dunauuengin.     ^ 

—  776.  Z.  5.  hinter  n neiden aro  setze:  (es  steht  _  896.  letzte  Z.  statt    Cf.  auch  WUOT  setze: 

uueidÄro).  ^  Cf.  auch  sanskr»  put h,  vulnerare» —  S.  auch 

—  797.  zwischen  Z.  2.  u.  3.  setze:    uuolcchen.  lA/TTOT 

N   98   7  *  ^v/A. 

—  798.  si^d  Äc  Z.  12- 15.  zu  streichen,  da  dre  -  899.  ist  Z.  4-  n.  3.  v.  u.  zu  streichen. 

H    d   «hr'ft  uallent  hat  ""*  "  streiche:  7,  7. 

—  800."zwischen   Z.  20.   u.' 2f.   selze:    houbet  ~  »26.  Z.  12.  seUe  hmzu:    Gehort  hieher  auch 

pist  du,    dine    fuozzc  sint  euangeUstae^  des  Cas^siodorus  VERUCA^  Castell  an  der 

an  dien  du  iruualiost  alla   disc  uuerlt  Etsch? 

N.  90,  12.  —  939.  zwischen  Z.  8.  u.  7.  v.  n.  I.  uuercntd. 

—  805.  zwischen  Z.  24.  n.  25.  setze:  daz  ih  re.  —  942   Z.  22.  v.  u.  1.  geuuerftn. 

gina  bin  unde  ih  uuito  uualto.  Na.  J.  —  943.  Z.  15.  ▼.  u.  L   den  habest  du   is  int- 

—  806.  zwischen  Z.  9.  u.  10.  v.  u.  setze:  uualto.  uueret 

Na.  1.  —  951.  Z.  16.  setze  hinzu:  uuarte.  Ba. 

—  8J3.  Z.  4.  V.  «.  setie  hinzu:  MARCQLF.  -  »^3-  xwischen  Z.  13.  u.  14.  setec:  p.  p.  pi- 

—  827.  Z.  19.  ist  N.  118,  33.  xu  sireichen.  uuartaa  Ba.  „•«i>T».n»T*i»rrr 

—  827.  zwisdien  Z.  6.».  5.  v.  u.  seUe:  der  ud-  —  955.    Z.    14.    selze    hinzn:    BUiluN  WAttl. 

uuilligo  n,>  ist  amic,^  hf-h   N.  118,  33.  '      BRUNWART.  HADUWART. 

"■  !^^-  5-  'IkV'  \*'"       T    i     »     1      ^.  -  961.  Z  14.  setze  hinzu:  89,  1(X 

—  840.  Z.  10,  fuge  hinzu:   allnard.  »ivalr,  ang..  _  gg,    ^   ^2.  ist  zu  streichen. 

siuvalt  ^.,.T^,«,  AT  Ti  —  964.  Z.  16.  setze  hinzu:  108,  (k 

—  842.  Z.  18.  rage  hmzu:  CHADAWAL.H.  _  954.  Z.  25.  »elze  hinzu:  149,  3. 

—  844.  Z.  10.  selze  hinzu:  ARWILARI,  9lor»  —  969.  zwischen  Z.  10, u.  11.  v.u. setze:  ««irce. 

•**''"•  ,  riM'WAM  —  970.  Z.  5.  setze  hinzu:  Nd.  IH. 

—  859.  zwischen  Z  22.  u.  23.  selze:  Ui-^VYAL^,  _  97^    zwischen  Z.   17.   u.    tS.   setze:  nueta- 

Mannsnanien.  mole.  Ba.  ' 

—  868.  Z  23.  hinter  KÜNDWIN  setze:   und  —  984.  zwischen  Z.  17.  ».  18.  setze:  naerdcBt 

tiUI>U VYli>.  r„. #-«7,^1  —  989.  Z.  2.  setze  hinzn:  N. 

—  868.  Z.  22.  V.  n.  setze  hmzn:  lAliWUN.  _  990.  Z.  16.  setze  hinzu:  Nhv  üt 

—  868.  Z  26.  y.  n.  setze  hinzu:  RIH  WIN,  MA-  -  990.  Z.  11.  v.  u.  setze  hinzu  :^N..  IB. 

DALWIN,  MANW1N,NANDW1N.  Z  ll\:  til^Ti  f^'^^'s^t  "setze:   ,.ar- 

—  87a  Z.  22.  V  u.  setze  hinzu:  N.  IIK  dene».  N.  114^  I6w 

—  884.  zwischen  Z.  13.  u.  12.  v.  u.  setze:   dax  —  995.  zwischen  Z.  IJ.  u.  14.  setier  erwurdeiTy 

ist  uuunnesamzegeehicsenne.  N.d.ps.Är.  defecerm^t,  Wl>. 

—  886.  zwischen  Z.  22.  u,  23.  selze:  Muims.  N.  —  1002,  zwischen  Z.  S'I.  u.  22.  setze:  m  anl- 

103,  16.  '  »urtido,  ad  praesentiam.  Frg.  59» 

—  887.  zwischen  Z.  5,  w.  6.  r.  u.  setze:  WIOTÖU  —  1002.  Z;  11.  v.  u.  tof  K  setze:  (geafttuuite* 

STIZ,  merctcissimum  (sanp^uinem  nvae),  Wbw  N.  III. ) 

^  89L  Z.  7.  y.  n.   setze  hinv;  sie  fluobeii  —  lOOS.  Z.  8w  9.  sind  sv  stieiche» 


Digitized  by 


Google 


1265 


-V6rb6sseruDgen  uud  Zusätze  zum  l«..TheiIe' 


1256 


S.  100&  zur  lelzlen  Z.  fiige  hinzu :  kagenuuarti.  S.  1QS7.  letzte  Z.  1.  f^ruHs^akai»  8t  farua^tao 
N,  105,  7.  und  Ra.  st.  ^R,      .  ,  ,;,  . 

—  1015.  Z.  18.  1.  Pr,  V.  8t  Pr.  a.  —  1091.  Z.  5.  v.  u.  hinler  «•  actze:  115,  3. 

—  1024.  ist  Z,  17.  zu  streichen.  —  1091.  Z.  4.  v.  u.  setze  hinzu:  IIL 

—  1025.  zwischen  Zeile  6.  und  7.  von  unten  setze;  ^  *^'i-  Z.  23*  ▼•  u.  setze  hinzii:  N.  HC. 

WFRTada    ea>s^*^A    i?i  Pv.*  —  1093.. Z.  9.  T.  u,  streiche:  138,  23. 

.a/.    1^  .a  ^  ®^'^^*'  Flufsnamen.  _  io96.  Z.  17.  hinter  II.  setze:  ÜU    . 

~  i?Ü^  l   ^'    '  **""^^         n  -  1096.  Z,  29.  setze  hinzu:  et  gawizan. 

_  1049.  Z.  5.  V.  u.  setze  »^'°"=  B«-_^_„^^  _  1115.  zwisdien  Z.  5.  u.  6,  v.  u%etze:  genui». 

—  1051.  zwischen  Z. 5. u.  6,  setze:  oliilMUlJlliL..  zene  (a,  pl.fO  sundä.  iN.  90,  6. 

.SSi        •    1.       y   c^A         07       .  -  1119;  Z.  7.  hinler:  ITAWlZ  setze:  (ITA- 

—  1060.  zwischen  Z.  26.  u.  27.  setze;   uerwe-  wt7\ 

sen  sint,  consumti  sunt.  \Vb.                     -  WlÄj. 

.^rck        •    L       rw    41          4»     -.»        TIIAR  —  1122.  Z.  2.  I.  uuizzenonte. 

^    Sc^                     :   "*  V  -  1^25.  Z.  2.  V.  u.  setze  hinzu:  N.  147,  1. 

WlSr:  giskerit  ist  thiu  hieruuist,  so  -r-  1125.  ist  die  letzte  Zeile  zu  streichen, 

lango  so  uuil  krist  Lu.  —  1127.  Z.  7.  setze  hinzu:  Ba. 

—  1076.  Z.  7.  T.  u.  streiche:  WEIS.  -  1128.  Z.  13.  selze  hinzu :  Nni.  III. 

—  1076.  Z.  5.  V.  u.  l.  uueiso  u.  hinter  N.  81,2.  "  \}^^'  ^   \\'  ««^«  Jl°^"-  ^h.  IH. 

setze:  desolatus  parente.  Bo.  5.  *-  JJ!?*  ^'  ^\  '?^"  *"?"'•  ^-  *^*'  ^-  ^'°-  ™- 

■  <nn£    r»    i  •  i  .    •  1  —  113a.  Z.  1.  1.  irricche. 

—  1076.  Z.  4.  V.  u.  ist  zu  ßtreiclien.  _  ^35    2.  8.  L  irrieche. 

—  1077.  Z.  8.  V.  u.  setze  hinzu:  WlbA.  —  1136.  Z.  27.  1.  keriches. 


*'  '^  .t 


\v  n  N  -,  M,. 


Berieh. 


Digitized  by 


Google 


Berichtigungen  und  Zusätze 

zum  2'*"  Tlieile  des  allhochdeutschen  Sprachschatzes. 


S.  37.  zwischen  Z.  20.  u.  21.  setze:  (sie)  labont  S.  189.  Z.  23.  hinler  12  selzc:  N.  «1.  ps.  gr. 

dih.  N.  127,  2.  «.  192.,  Z.  10.  st.  LIDU  setze:  LIDU. 

—  38.  Z.  16.  V.  u.  1.  auslautende  st.  anlautende,  _  jgj^  z,  14.  setze  hinzu:  ni  protes  nilides.Ba. 

—  42.  Z.  4.  T.  u.  streiche:  123,  1,  —  201.  Z.  4.  v.  u.  setze  hinzu:  N.  III. 

=  il  I  I  ;:  ::  sÄVuzIk'iII;  l.  -  .209.  a™  Ende  setze:  LUL,  LULLINGEN, 

—  42.  z^^^chen  Z.  2.  u.  1.  v.  u.  setze:  lebinte.  _  ^^^^^^^en  Z.  2   „.  3.  setze:    Im:  «ofcn, 

—  50.  zwischen  Z.  15.  u.  16.  setze:  ». p/.  w.  die  ««"["-.K-  ^^  *^"n»»/-  ;i95)  wird  limmen 

ucrleibten,  residui.  m.  «»^h  für  das  Zorngeschre.  des  Riesen  OrlwiB 

DAiMr/Ti?!»  eebraucht:horstadaz,  wiederriselimniet 

—  50.  Z.  21.  setze  hinzu:  dAL^ALiUiID.  .     °     «    ,   u-  .      ROTIT  AIIVT      . 

GTiuTiriD  —  213.  Z.  3.  hinter  llUllljAliTl  geize:  (rau- 

—  50.  Z.  22.  ^etze  hinzu:  pLimitlLm.           __  dinleim.  St.  Galler  Utk.  v.  678.) 
64.  Z.  12.  V.  u.  setze  hinzu:  lobcnt  N.  148, 10.  _  223.  Z.  14.  v.  u.  streiche:  langön. 

—  72.  ist  Z.  8.  zu  streichen,  —  224.  Z.  11.  1.  langee  sL  langoe. 

_  77.  ist  Z.  10.  zu  streichen.                  T  OIRA  -  231.  zwischen  Z.  9.  u.   10,  setze:   LINGü«, 

_.  78.  zwischen  Z.  10.  u  11.  v.  u.  sclze:  LAJIDA^  OrUnamen 

•^Wäldnamen.    Cf.  LAUBA.              ..„,_.  -  233.  Z.  12.  streiche:  N.  104,  23. 

—  89.  zwischen  Z.  4.  u.  5   setze:  trtahten  lege  _  333   ^  jg   ^^^^^  ^j^^^.  jq^   ^3 
.^oh  ze  lu,  ze  lu  unde  ze  luuaeren  chin-  _           ^   ^^   ^.^^^^  j,    ^^^^.  j       g^ 

den,  aihiaat  super  vos  etc.  IN.  114,  14.  .    ,      „                                       aha  ad 

*     —  89.  Z.  15.  V.  u.  hinter  4  setze:  114,  14;  —  234.  zwischen  Z.  13.  u.  14.  y.u.  setze:  AMAn- 

J.  90!  Z  12.  V.  u  sclz^  hipzu:  gilegit  si  (ei).Ba;i  LANT,  Ortsnamen. 

—  91.  Z.  17.  V.  u.  setze  hinzu:  analegi.Ba.  _  237.  Z.  14.  setze  hinzu:   bediu  dunchet  dir 
_  102.  zwischen  Z.  S.u.  6.  setze:  Ist  auch  lach-  ,3,  jjg^.,  ijb  eilende  uiide  charlih.   N. 

nai.  Ba.  als  inip.  s.  eines  Verbs  lahnjan  an-  ^^Q  5^ 

zusetzen?                       -,   „,  —  239.  zwischen  Z.  13.  u.  14.  setze:  LANDERI, 

—  121.  Z.  4.  setze  hinzu:  N.  UL  m.,  lalro.  T.  199,  8,  hieher? 

Z  \lt  z!  24.  sJtzVhinzui    HUNRESLOH.  RO-  —  240.  Z.  10.  v.  u.  setze  hiniu:  LINDA. 

;      'i^ENLOH.                        iri?iiATrko  —  2^3.  zwischen   Z.  8.  u.  9.  setze:   LüNZlN, 

—  128.  Z.  13.  V.  u.  hinler  KUinALiUtl  setze:  Orlspamen. 

(GERALOH,  GERALAH,  @ttUd)).  -.  243.  z.  8.  v  o.  setze  hinzu:  HUNLAR. 

GUNDELOH  (®u«blad».  -  258.  Z.  '8.  V.  u.  1.  gierten  SL  gelerten. 

—  116.  Z.  17.  hinte»  lioh-ad  setze  ?        ,  -  -  267.  Z.  .9,  setze  hinzu:  N.  l».    ;  .  .      . 

1  irkUf   <,    T  irfcUlT  —  269.  zwischen  Z.  27.  u.  28.  setze:    uuazzer- 

—  147.  Z.  4..V.  u.  1.  LdUtli    S.  lilUUll.  j^g  ^^ja^  ,^„.^  ,,„g  ^gua.  N.  .142,  6. 

—  ,159.  zwischen  Z.  5.  n.  6.  t.«.  setze:  LAGINA,  _  ^-q    2.  7.  L  s.  GET|  in  G.  sL  et  altfaord. 

UiVt,  Flufenamen;  et  LAGNus.,        .  '  ged,  mens.                                 '....■.■.'. 

IV.  t  81] 


Digitized  by 


Google 


1259 


BerkhtigaBgen  und  Zusätze  zum  2.  Tlieile. 


1260 


S.  279.  zwischen  Z.  1.  u.  2.  v.  u.  sclze:  LO-    Z, 
SANNA^  Ortsnamen. 

—  300.  K.  9.  rüge  hinzu:  daz  ne  li  mir  geskc- 

hcn.  N.  118,  134.  — 

—  301.  Z.  25.  setze ^hinzu:   so  ne  lazzent  ouh 

die,  die  codestes  siht>  umbe  ierrenos  ho-  ^^ 
tmnes,  sie  ne  fol  habeien  iro  Iibuuandil 
(convcrsationemj.  N.  93.  pr. 

—  301.  Z.  29.  ist  118,  151.  zu  streichen,  ~ 

—  301.  Z.  30.  setze  hinzu:  118,  151.  ~ 

—  302.  Z.  26.  setze  hinzu:  120,  8. 

—  303.  Z.  5.  setze  hinzu:  Ba.  — 

—  304.  Z   10.  1.  kelä.  — 

—  355.  zwischen  Z.  5.  u.  6.  v.  u.  sclze:  ANARl-  "" 

BAN:  a-na  zi  ribanne.  Ba.  ^  *~ 

—  359.  Z.  16.  1.  RUB.  _ 

•-  361.  Z.  12.  V.  u.  setze  hinzu:    daz  nieman  ^^ 
diu  here  marlyrum  ^eruobon  (in  Schillers 
Ausgabe  steht  fehlerhaft  getruoboii)nemag. 
N.  9-2,  4. 

—  362.  zwischen  Z.  10.  u.  IL  setze:    räch  tost.  — 

Nrn.  IH. 

—  381.  Z.  12.  setze  hinzu:  ruochesL  Mm.  IIL 

—  382.  Z.  8.  V.  u.  I.  kercchenot.  ^ 

—  390.  Z.  11  setze  hinzu:  HEIDANRIH,  MA- 

DALRIH.  - 

—  390.  Z.  13.  V.  u.  setze  hinzu:  Agenarica^.       ^^ 

—  391.  Z   3.  V.  u.  hinter  1.  setze:  127,  3. 
— -  391.  Z.  2.  V.  u.  ist  EU  streichen. 

—  392.  Z.  19.  ist  ZU  streichen.  — 

—  392.  Z.  20.  füge  hinzu:  9S,  9. 

—  399.  Z.  21.  hinler rehter setze:  undegrehtcr.   — 

—  399.  Z.  22.  hinler  fmtns  setze:  et  rectus.  — 
— '  401.  Z.  12.  ist  zu  streichen. 

—  401.  Z.  13.  ist  vor  rehtc  zu  setzen:  a.pl  m.  — 

—  401.  Z:  15.  hinter  3.  setze:  118,  128. 

—  406.  Z.  15.  V.  u.  hinler  2.  selze:  7(),  17.  100, 1.   ~ 

—  407.  Z.  3.  hinlör  29.  setze:  8S,  17.  ~ 

—  407.  Z.  22.  streiche:  8S,  17.^ 

—  407.  Z.  20.  V.  Ui  ist  zu  streichen.  ^^ 

—  409.  ist  Z.  5-3.  V.  ü.  aiifser  118,  8.  zu  streichen.  „ 

—  410»  Z.  17.  ist  zu  streichen.  ^ 

-r-  411.  Z.  2   setze  hin^u:  got  ist  rehter  unde 
grehter,  jmlus  et  rectus,  Nd.  4. 

—  411.  Z.  11.  selze  hinzu:  crehte.  N.  139,  13. 
•—435.  Z.  23.  hinter  angcls.  setze:  edrecaii.  ~ 

—  437.  Z.  21.  sel/.e  hinzu:  Ba.  [In:  uulroh.  daz 

rota.  p.effur.  Ist  wohl  daz  rota,  nicht,  wie  — 
Grimm  in  seiner  Gramm.  IV,  531.  (vielleicht  — 
durch  HolTinanns  Abdruck  verleitet)  gelha.n  -« 
»  hat,  inf  peffbr'  (btr  GrifVim  peffar),  Ständern  — 
auf  uui roh  zu  beziehen.] 


441.  zwischen  Z.  1.  u.  2.  selze:  RECOLTER, 
funiperus.  Schmelier  1.  4.^3. 

441.  Z.  14.  v.  u.  setze  hinzu:  N.  142,  6. 

442.  setze  als  letzte  Zeile:   REGAN16BURG, 

Siegeueburg. 

443.  zwischen  Z.  11.  u.  12.  setze:  RÜCHEN- 

GAS^  Ortsnamen. 

444.  Z.  2.  3:  setze  hinzu:  UMPIFORBOf. 
48S.  Z.  9.  v.  u.  hinler  3.  setze:  91,  2. 

488.  Z.  8.  V.  u.  ist  zu  streichen. 

488.  z.  1.  V.  u.  1.  ROTTON. 

489.  letzte  Z.  setze  hinzu:  GERWIiNESRODE. 

490.  Z.  4.  streiche  das  Fragezeichen. 
490.  Z.  8.  hinler  Scabies  selze:  Sa!.  1. 

490.  zwischen  Z.  10   u.  11.  setze:  rudo,  im- 

peiißo.  Em.  32. 

490.  Z.  13«  hinler  ruduu  selze:  (rüden.  Ild.) 
490.  zwischen  Z.  21.  u.  22.  setze:    RüDIGl, 

y.,  Scabies.  —  a,  s.  rudiki  (ruidik.  Dib,  12.), 

impeiiginem.  Zf.  1. 

492.  zwischen  Z.  4.  u.  5.  v.  n.  selze:   RA* 

DANTJA,9tcbni6,Fiursn.  cf.RETNIZ. 

RADAINZGOWI.  RADANZWINIDA. 
505.  zwischen  Z.  14.  u.  15.  v.  u.  setze:  g.  ph 

ramme:  arietum.  Wb. 
515.  Z.  10.  V.  u.  selze  hinzu:  HS,  61. 
515.  Z.  9.  V.  u.  ist  zu  streichen. 

521.  Z.  10.   V.  u.   1.   d.  st.  a.   und  streiche: 
apostasiam. 

522.  zwisclien  Z.  3.  u.  4.  v.  u.  s.:  RONaHA, 

tKi^ntf  Flulsnamen. 
541.  Z.  2.  selze  hinzu:  Süefenburfl. 
546.  zwischen   Z.    15.   u.  16.   setze:    R'ORIN, 

adj.  —  rorinon  sco,  See-  u.  Ortsnamen. 

554.  Z.  14.  V.  u.  selze  hinzu:    rauua  bega* 
genent  imo.  N.  124,  4. 

5o4.  Z.  11.  V.  u.  ist  124,  4.  zu  streiclien. 

555.  ist  als  erste  Zeile  zu  setzen:  n,  pL  rauua. 
N.  124,  4. 

556.  Z.  5.  I.  BIRUWaS. 

563.  Z.  19.  setze  hiiuu:    Gehort  auch  rhox, 
Ba.  hieher? 

564.  zwischen  Z.  6.  u.  7.  v.  u.  selze:  RJZI- 

MS,  Ortsnamen.  Greg.  iur. 
572.  Z.  4.  setze  hinzu:  s.  auch   hi  tarn  an  in 

Partikel  HA,   HI. 
593.  Z.  18.  v.  u.  hinter  5.  setze:  N.  145,  1. 

595.  Z.  2.  hinter  9.  setze:  118,  7. 

596.  'Z.  15.  v^  u^  hinfer,  4,  ^Ize:  N.  121,  8. 
610.  zwischen.  Z.,  15.  u.   16.  selze:   (ih)  ke- 

muge.  N.  130,  1. 


Digitized  by 


Google 


1261  BerichUgüngMi  und  ZusSitz«  aiim  2.  Thefle.  1262 

S.  614,  Z«  3»,biiitec  miahte  ßiel^:  R  105,  9^^  (aus  go-rn^on)  anzunehmen.   S.  meine:  Theo- 

—  621,  zwischen  Z.  31.  u.  32.  setze:  MAGAN-  "<^  ^««^  scbM^acben  Dekl.  S,  24.  u.  cf.  Suffix  M. 

JJEl'j;    /.  .  1        ..  I  St  803.  Z,  9.  setze  hiozu:  unurten.  Na.  III. 

raagenheite,  magnalia,  i^i^xn  e^ypio.  N.  —  805.  zwischen  Z.  6.  und  7.  setze:   MlNfSA, 
l05,  21.  Ortsnamen. 

—  627.  zwischen  Z.  11.  u.  15.  selzc:  uuico  mi-  _  818.  zwischen  Z.  25.  und  26.  setze:   MAN- 

cheltih  (masnincdlaj  A\n\\i  uuerch  sint.  "npnnrk    rx  .  ^ 

N.  103,  24.        ;  JLlIxUJJU,  Ortsnamen.  Gcogr.  rav. 

—  627.  Z.  3.  V.  u   1.  gcmichellichot.  —  819.  zwischen  Z.  14.  n.  15.  setze:  MONZlM 

^rti   -7  ^      »     !•         r^  !•  •  1  NfTTM AnFTV  —  825.  Z.  7.  setze  hinzu:  AKIMAK. 

~  656.  Z.  6.  ^^^^^^'-"^  G^^^^  fl^^vJ;^^^^^^  -  825.  Z-  25.  und  26.  streiche  und  setze  dalür: 
ge«mafleii,RpiAGEN^^^^^^  GEISMARI,  GAESMERE,  @ei«ntar. 

«emaaeii,  Ortsnamen,  hieher?  .  Ortsnamen.  üu^mar, 

—  ^^8.    Z.    12.    setze    hinzu:    GlNGlMATA.  _  828.  zwischen  Z.  24.  u.  25.  setze:  inf.  ze  ir^ 

Hieher?  marinnc  die  diemuotin,  örf c/flrr//?ca/2£/i«ii 

—  660.  Z.  16.  hinter  nur  setze:  ,  aürscr  mid.  Ba.  hnmiles.  N.  88,  14. 

—  660.  Z.  10.  V.  n.  streiche:    mit  uuunder.  N.  —  835.  Z.  12.  setze  hinzu:  N.  III. 

^2a   J'  o  »    -1  4J  •  —  843.  zwischen  Z. 9.  u.  10.  v.u.  setze:  MUARI? 

—  660   Z.  9.  V.  n.  streiche:  und  dem  vorigen.  -  i^.  •     ^„  ..^i«.*    ,        »«jt^c.      ^*****; 
£^Q.  ry    OA     I    •  u      ^'ii.*      Tvr    IAO    ?ä\                   ni  laz  iz  nu  untar  muari  (nuari.  cod.  P.). 

—  668;  Z.  30.  streiche:  mittm.N.   103,  10.  .i  .     ^„^»^^  *kn««  r«^    •    lu       i  •    j        i* 
^n.-^        •    L      rw  m        Oit       t     .       •*••     •               tnia  muater  ttiara  luari,  tbaz  kind  auh 

—  672.  zwischen  Z.  23.  u.  24.  setze:  mittimin:  •     «:i-   k^  k:o:.«-^,v  k    J-   i!      /\  V   «X  4 

......     .   .  j.  .    TVT  *o  eriliclio  Disuoree  heflicho.  O.  I.  19.7. 

so  unaz  m  mitlitnin  ist,  medium  est.  N.  °  °        m^r  *  *^)-C,w^lX     ' 

103,  10.  —  S44.  Z.  4.  setze  hinzu:  cf.  MAROBODuß  in 

—  697.  Z.  29.  u.  30.  streichet  tiemiiote.  N. 34,22.  "RTTTn 

—  699.  Z.  13.  setze  hinzu:  FROMMüOTi  ^^  V  V'^.*  .....  u-„        wk 

—  704.  Z.  9.  V.  u.  setze  hinzu:  Jb.  ,  ~  ^*'-  ^'  }^   ^^"^  ^^»^^=  ^*^- 

—  716.  Z.  19.  seUc.hinzu:  angcls»  heapm»lum.  —  845.  zwischen  Z.  15.  u.  16.  v.  u.  setze:  MO- 

—  727.  zwischen  Z.  19.  u.  20.  setze:   MitiDÄ,  RUHHes  stein,  moruhhes  stafel. 

gRuIbe,  Flufcnamen.  _  846.  zwischen  Z.  14.  u.  15.  setze:  MARISGA, 

—  732.  Z.  10.  1.  gemanmendest  Ortsnamen« 

—  737.  Z.  8.  V.  u.  hinter  3  setze:  104,  16.  __  351.  .^kehen  Z.  5.  n.  6.  v.  u.  setze:  MARGus, 

—  73/.  Z.  6.  u.  5.  V.  u.  streiche:  IH  16  gRor«t»a,  SRo^re,  FInIsnamea  Slrabo.         ' 

—  738.  Z.  5.  V.  u.  setze  hinzu:  li.nBiyiAN.  _  354.  Z.  4.  hinter  mane  selzc:  Ba. 

—  739.  Z.  7.  setze  hinzu:  COLMAN.  DIOT-  —  857.  Z.  13.  rüge  hinzu:  87,  8.  9. 

MAN.   HUSMAN.  —  861.  Z.  4.  v.  u.  setze  hinzu:  MESELIN,n.;;r. 

—  750.  Z.  6.  hinter  N.  setze:  III.  —  873.  zwischen  Z.  8.  u.  9.  setze:   1».  pl.  musc. 

—  7n0.  Z.  7.  vor  10  (a)  setze:  N.  N.  114,  7. 

—  7»l.  Z.   16.  V.  u.  zwischen    127,  3.  u.  129,  3.  —  876.  zwischen  Z.  3.  u.  4.  setze:  iBi8kft»t;Nd.ni. 

setze:  manlichcrao.  —  878.  zwischen  Z.  26.  u.  27.  setze:  im/?.«,  ge- 

—  753.  Z.  16  —  18.  ist  zu  streichen.  misc?.  Ba. 

—  754.  *L.  3.  V.  u   hinler  II.  setze:  142,  &  —  880.  Z.  21.  setze  hinzu:  Nd.  IIL 

—  739.  Z.  7.  hinter  Org.  setze:  N.  111.  —  88».  Z.  24.  I.  miscelAta. 

—  :759.  Z.  8.  hinter  10.  setze:  mancga.  N.137,3.  —  880.  Z.  30.  I.  miscelAta. 

—  75!t.  Z.  15.  V.  u,  streiche:  mannige:  N.39,  4.  —  895.  Z.  14.   v.  «.   setze  hinzu:   ze  unmezze 

147,5.  fol.N.  122,4. 

—  764.  Z.  2.  streiche:  manigfalde.  —  904.  Z.  2>  setze  hinzu:  und  macellarius. 

—  778.  letzte  Z.  1.  minnonte.  _  g^.    g.  19.  i  MIZA  «t  MIZZA. 

—  794.  zwischen  Z.  5.  u.  6.  setze:  MAIN,  Suffix.  —  906.  Z.  10.  hinter  2.  setze:  rauoze. 

Dassanskr.  man  ist  vielleicht  in  na-mo  (aus  —  912.  Z.  13.  setze  hinzu:   9Re09(r. 

na-mon),   samo  (aus  sa-mon),    go-mo  —  970.  Z.  11.  hinter  Gx.  setze:  Ba. 


Digitized  by 


Google 


1243 


HWlZ. 


HWdIZF: 


1244 


«uizemo  ^netere,  com/iVo  luce.  Mcp. 
uuizemo  rouhfaze^  candeniL  Mcp.  &$. 
sinemo  uaizen  geuuatt^,  vesti  cartdidae. 

Mcp.  32/ 
mit    sinero    uuizun    Bu^stetj    Candida. 

Mcp.  32.  . 

in  uuizero  heiteri,  eand&nte.  Mcp*  ^2. 
in  nnizero  na^iyialbido Tumore*  Mcp.  58. 
den  huuizun  cincun,  atintginem*  Ce.  4. 
daz   uuiza   in   demu   augin,   aUfuginem. 

Ib.  Rd.  .:  ... 

uuiza  atraza.  Org. .  1  . 

uuizaz  diadema.  Mq^ 
thie  uuizun  engila.  O.  V.  8^:2^  : 
uuize  tropfen.  Mcp«. 
uuizu  sint  thiu  lant  T.  87.. 
uuiz  tuoh.  Org. 
uuizen  sternon.  Mcp. 
in  uuizen  bauchen,  lacieis^  Mcp.  75. 
dero  uulzon  unionum.  Bo.  '5.  ■ 
80  uuiz.  andermo  uuiz^era,u|^|,i;dit  Org. 
ih  uuirdo  uuizero  snpuuei  4yper  mvem 
dealbabor.  N.  50,  9. 

Form  und  Flexion: 
huuiz.  Sg.  913. 

uuiz.  Org.  Mcy.,N.  146,  9.  Wm.  5,  10. 
n.  s.  m.  uuizer.  RIj[^.  Org.  Prud.  1. 

uuizo.  iVud.  I..,prg3^  ^        -^    ^ 
n.  s.  f.  uuiziu.  Mcp. 
n.  s.  13..  huizaz.  R. 

uuiziz.  Org.  täz'iiülz'a.' Urg. 
g.  s.  m.  u.  n.  uuizea.  Ib.  Rd.  O.  V.  4^  32*  , 

uuUi«.  Wg.  -       j  -'    :      *  *'- 
g:  s.  f.   dero  uuizun.  M^rp«      ■  ^  '■ 
<f.  5.  m.^.  tivlz^mol  Alop.  Orgi    ;'  ^ 

d.  s.  f.  uuizero.  Mcp.  -^i^      .♦.       > 

ainjs^^o  ntiÄÜn,  Mcp.     -^  •    ^      ^ 
a.  s.  m.  den  huuizi|jii'  Gc.  4^ '  '         ^^      ^ 

uuizen.  Org.  i  -        uu\\ 

a.  s.f.  uuiza.  Org.        -^    •*'  '»  .*  v^\>^>i 
a.  s.  n.  uuizaz.  T.  30j  6*i  •  *  ^  i  "i^  nio 

uuizez.  Bfi^^-     '  ^'"  '  "'^  -^'''^^  *»*^ 

daz  uuiza.  Ib..Rd!l(4UCh'iar  f  g^o 
d^^Uuizsa^t'Rli.)^      -»   ->   ^ 
lUÄ/r.  uiri««^.  'F.  196>  7;     ^  ^" - 

». ;?/.  »A.  iiu4ttt^.^1ktcDA  ^  ^ " '  *'  i  'j  n  0  ü  ü  r.  1  (.  > 

t  '^  ] 


uuizze.  N.  73,il4. 
thie  ttui^un.  0.-V.  8,  9.2Q,  9. 
»,;>/.».  uuizu.  T  87.  91.  ' 

g.  pl,  dero  uuizon.  Bo.  5. 

d,  pl.  uuizze n.  II.  21. 
^  uuizen.^Mop.  Bo.  5. 
a.pUn.  uiiizu.  T.  91*         o.       r 

Coinpar.':     f     '  j 

n.  s.  m.  uui^tQTO.J^.  SO,  9» 
j7.  1.  77.  uuiaera.  Qrg«     . 
HWIZWÜRZ. 
HWIZWIN.     f  .. 

,     lIWlZBüLLiL 

EBANHWIZ.       .;       .^     ,  I 

a.  s.  p,  e^9;na^i^ez   ipi^ilchf»  lacHs  in* 
siar  (peplumj.  Mcp. ,  45. 
SAMIÜÜIZ,  subrufum.  Ib.  Rd. 
WIZER  REGIN,  Fiufsnamen. 
RAN^rWIZ,  n.pr. 
HVViZt  (nord..  hylti),  /.,    SBeißVi  dibcdo, 

cpndi^r.  '  W 

n.  i,  uuiti.  Org., 

g.  $f  uuizi.  Gh.  1.  3-  Org. 

d.  $.  uuizi.  Mcp. 

o.  *.  utttzi.  Org. 
HWtZJAlSf  (|Mg8.  hTitjaii),  miißeni  u/Aar^. 

GipHtWizrr,  fl/Äa/w.       ;        , 

*  f      I  &^^^^Vj^°9  4^alpata.  M.  29.' Gc.  1.  6. 
d^.p/.  kahüuiziiem,  deaIbaüs.^Tg.23, 
sie  uuerdent  ^e^uuizet,  dealba- 
'  iWli/r.  r?.\i57,  15.: 

giuuizit  \ifi)i6raen,  albentur.  Bib* 

1. 2.       •'■.:',,  *' 

uuaVd'^keuuxizit,  dealbata.  N. 
m;fi  -  '  ■'  '■•    ■'\    '  ^     -  '     ' 
HWiZfcN,  tirtif'bfrtttt. 

fer  nti  ti^ltit^  ter  ne  }st  n^h   nieht 
uuiz.  Ore.  ^ 


r,...  uw'/r\ 


.,>  .  aif  ^;^  «:;;ij    ^. 


alts.  I»w4tl,  angels.  bWiti;'^i"ÜW9tizti, 
■^ili't'ni'iritfötM  (W«B:''B*;  1;  ft'  Pa.  gl.  K. 

Ra.  Rb.  f.ioy.  Wm.  7,  2.  ICeilt.  103,20.), 
-/hflii«»l«ni'  (Sg.u942.'>Wa  460.  R.-  Wb.),  siligo, 

(Pr.  t.  Pr.  m.).    Hingt  das  Wort  mit  iiiiriz  zu- 


Digitized  by 


Google 


1245 


HWAIZL 


ÜWAIZL 


1246 


n.  s.  huuaiszL  Pa. 

uueizi.  Ra.  Sb»  Mi.  Bib.  1»  2. 

uuezi.  Sg.  242. 

uuazzi.  gl.  K. 

uueize.  Pr.  t.  Ild. 

waize.  Wo.  460. 

wiz/e.  Tr. 

hucize».  R. 

uueizes.  Rb« 


g.  s. 


UUC1ZZC8.  T.  108.  Wm.  7,  2. 

wcizces.  Vfh.^ 
d.  s.  uuezL  Pr.  m. 
a.  s.  huueizi.  K.  64. 

;Lt!;jT-13.24.72,2.5.6.160.4. 
u^ueizze.  N.  103,  20. 
WAIZZAGaVVI,  Ortsnamen. 


...'   r; 


■     i   M   .r  \i 


Digitized  by 


Google 


Berichtigungen  und  Zusätze 

zum  1«*^'*  Theile  des  althochdeutschen  Sprächschatzes. 


S.  n.  Z.  27.  1.  cpvAAoif  st.  <pv}JLov.  S. 

—  XI.  Z.  6-  I.  inqu-am  sL  inqua^m.  — 

—  xxiv.  Z.  6.  ist  a\xi  hinter  vart  und  vardh  zu 

streichen.  — 

—  xxvni.  Z.  6.  1.  Flexionen  sL  Elexionen. 

—  XXIX.  Z.  9.  1.  (dh,  th),  t  St.  (dh,  th,  t).  — 

—  XXXIV.  Zwischen  Z.  6  u.  7.  v.  u.  setie:  — 

Ba.  —  Medizinische  Recepte  aus  einer  basler  -— 

Handschrift,    abgedruckt   in   Wackernagels:  — 
die    altdeutschen   Handschriften    der   basler 

Universitäts- Bibliothek.  —  8.  Jahrh.  — 

—  LV.  zwischen  Z.  12  u.  13.  v.  u.  setze  Mm.  Ge-  — 

dichte  des  12.  Jahrhunderts,  herausgegeben  von  — 

Mafsmann.  — 

—  LT.  Z.  6.  V.  u.  setze  hinzu:  ist  jetzt  in  Malsmann's 

Gedichten  des  12.  Jahrhunderts  gedruckt  — 

—  LVL  zwischen  Z.  3  u.  4.  setze:  N.  III.  Na.  III. 

Ne.  in.  Nm.  111.  Nh.  Ul.  Nd.  IIL  —  2  Base-  ~ 
1er  Bruchstücke   aus  Nolkers  Psalmenüber- 
setzung eta   in   Wackernagel:   die   alldeut-   — 
sehen  Handschriften  der  baseler  Universitäts- 
Bibliothek.  11.  Jahrh.  _ 

—  39.  Z.  12.  1   liabin.  _ 

—  39.  Z.  IS.  1.  56  St.  112,  und  70  st  69. 

—  39.  Z.  9.  V.  u.  streiche  die  Stelle:   „In  Not-  _ 

kers  —  anzunehmen",  da  die  Handschrift 
iro  hat 

—  40.  Z.  17.  V.  u.  setze  hinzu:  bediu  ist  is  zit   

N.  118,  126. 

—  40.  Z.  10.  V.  u.  setze:  86,  6.  hinter  N  13,  3. 

—  40.  Z.  7.  y.  u.  setze  hinzu:  he.  Ba. 

—  40«  Z.  6.  V.  u.  setze  hinzu:  Ba. 

—  51.  Z.  7.  hinter  auper  setze:   in  o  truhten, 

domine!  N.  87,  2.  und 

—  60.  Z.  19.  V.  u.  hinter  34.  setze:  Ba. 

—  60.  Z.  17.  V.  u.  setze  hinzu:    Ist  cgcro.  Ba. 

als  ^en.  pL  von  ei  anzunehmen? 

—  68.  Z    11.  V.  u.  I.  oa  st  ou. 

—  69.  Z.  25.  setze  hinzu:  uoundarlih? 

—  75.  Z.  8.  ietze  hinzu:  Ba. 


76.  zwischen  Z.  19  u.  20.  v.  u.  selze:  nipu.  Ba. 
76.  Z.  11.  V.  u.  setze  hinzu:   nipuz  st  nipu 

iz.  Ba. 
79.  Z.  10.  hinter 2.  setze:  ob  erdo,  super  ter- 

ram.  N.  142,  2. 

88.  Z.  13.  setze  hinzu:  ubar  daz. 
88.  Z.  26.  1.  uppun. 
94.  Z.  5.  hinler  21.  setze:  93,  13. 

96.  Z.  25.  füge  hinzu:  innepancboufta,  coe- 
misset.  Mart 

97.  Z.  16.  1.  ebenot  er  st  sie  ebenoten. 
102.  Z.  18.  hinter  O.  setze:  IIL 

108.  Z.  9.  V.  u.  hinter  6.  setze:  118,  161. 
108.  Z.  8.  V.  u.  ist:   ahton.  N.  118,  161.  za 
streichen. 

110.  letzte  Zeile  setze  hinzu:  MULAHA. 

111.  Z.  3.  setee  hinzu:   BLEIHAÜA.  FU- 

LAHA. 

111.  Z.8.  setzehinzu:  TAFTAHA.  QÜIRN- 

AHA.  SWARZAHA.  STEINAHA. 

111.  Z.  9.  V.  u.  setze  hinzu:  chindahi. 

113.  Z.  4.  setze  hinzu:  Cf.  den  Namen  der  kel- 
tischen Göttin  epona. 

125.   Z.  23.    setze    hintp:    Cf.    zaugjan    in 

ZUG. 

130.  Z.  25— 2S.  ist  zu  andern  in:  Gcb«rt  hie- 
her  EGILA.  n.pr.f.?  Die  Namen  ÄGILIN, 

AGILOLF,  egiloif,  AGILFRID,  egii- 

fri,l,    AGILPERT,    egüpert,    AGIL- 
HART,  egilharl,  AGILWART,  egil. 

wart,  AGILMUNT,  AGILMAR  «nd 

wohl  zu  joLIt  gehörig. 
133.  Z.  13.  V.  V.  sclze  hinzu:  LANGEN A- 

CHER.  WILLESACHER. 


Digitized  by 


Google 


1249                      BeriditigiiDgen  und  Zusatz«  zum  i.  Theile.  1250 

S.  134  setze  ak  erste  Zeile:  AGARA,  AGIRA,  ^- ^ili,J'^}!^IfJ\}i'  °-  '*'  ^-  ,'?;«i*Äl  n,» 

€9cr,  Flulsnamen.  -      UNKENSTEIN,  Ortsnameu.  - ÜNKELA,  Orl«- 

—  135.  Z.  21..  hinter  14.  setze:  141,  2.  9^«°'-?*?,  '''*f '',.          ,„,    „« 

—  137.  Z.  9.  T.  u.  L  giuzan.  —  348.  Z.  31.  setze  hinzu:  103,  26. 

—  149.  Z,  1.  setze  hinzu:  OTILIA-  -  350.  zwischen  Z.  9.  u.  10.  setz«:  WULFIS- 

—  157.  zwischen  Z.  7.  u.  8.  setze:  IDAR,  Bcig.  ANGER,  Ortsriamen. 

namen.    Cf.  HYDORus.  -  354.  Z.  20.  setze  hinzu:  an t sin. 

—  182.  Z.  5.  setze  hinzu:  abentopfer.  N.  III.  —  357.  zwischen  Z.  25.  u.  26.  setze:   AIMIJM, 

—  193.  zwischen  Z.  19.  u.  20.  v.  ü.  setze:  irislr.  Ortsnamen.    Hieher? 
aidu?  Ba.  —  361.  Z.  18.  setze  hinzu:  Ba. 

—  196.  Z.  23.  setze  hinzu:  auch  ALTOIPPE  hiehcr?  —  361.  Z.  18.  u.  19.  v.  u  setze  hinzu:  aende.  Ba. 
--  233.  zwischen  Z.  16.  u.  15.  v.  u.  sclze:  oleis.  — -  361.  Z.  19.  v.  u.  setze  hinzu:  Ba. 

N.  103,  16."  -?  363.  Z.  12.  v.  u,  setze  hinzu:  Ba. 

—  242.  Z.  5.  hIntCT  Alsunza  setze:   Alusenza,  —  364.  Z.  6.  v.  u.  1.  untazs, 

€lftnj;  Flulk'-  und  —  364.  zwischen  Z.  19.  u.  20.  v.  u.  setze:    unz 

-249.Z.1..v.u.lALMA,ELMA  _  3Sl^l\tKz.^2Y  u.  22.  setze: 

—  250.  zwischen  Z.  7.  u.  8.  setze:  ULbl,  Orts-  ANDEOENA  S.  CINGA  in  Z. 

—  264.  zwischen  Z.  16.  u.  17.  setze:  ANDECINGA  S.  CINGA  in  Z. 

KAMFIaAJNl.  _  371.  zwischen  Z.  6.  u.  7.  v.  u.  setze:  antra.  Ba. 

AMPSIVARiI   S.   ANSIBARiL  -  37l.  Z.  13.  v.  u.  setze  hinzu:  Ba. 

—  273.  Z.  15.  seUe  hinzu:  -riban.  —  372.  Z,  12.  v.  u.  setze  hinzu:  118.  pr. 

—  277.  Z.  6.  setze  hinzu:  Ba.  —  373.  Z.  16.  slreicbe:  N.  118,  1.. 

—  280.  letzte  Zeile  setze  hinzu:   an  iro  (efdo)  —  387.  Uebcrschrifl  I.  ANTRISC. 

sizzcnte  uuurdcn  an  iro  selon  irslagen.  — -  388.  Z.  14.  setze  hinzu:  ASENHUS. 

N.  105,  39.  —  390.  Z.  19.  setze  hinzu:  102,  12. 

—  281.  Z.  12.  V.  u.  I.  O,  I.  1,  38.  st.  O.  I.  9,  38.  ~  890.  Z.  13.  v.  u.  zwischen  1.  und  Bo.  setze: 

—  282.  Z.  8.  hinter  D.  setze:  VP.  84,  14. 

—  286.  zwischen  Z.  18.  u.  19.  setze:   äne  daz,  —  29'2.  Z.  II.  st.  26.  I.  14. 

priifterea.  Mcp.  —  392.  Z.  19.  I.  iartaga. 

—  2^6.  Whcn^ii.  19.  u.  20.  setze:    ana  thes.  _  ^^^  ^^.^^^^  2.  20.  u.  21.  setze:    UNSA, 

—  295.  zÄvischcnZ;   11.  u.   12.  setze:    dar  in,  Ortsnamen,                                rmrorrnTTT 

•P^  »  —  393.  zwischen  Z  9.  u.  10.  setze:  LIJNol  KU  1 

dar^ins.  DARinUA.  UNSTRÜOT,    UNSTRUOHT,   Uttl 

«—  309.  Z.  12.  T.  u.  setze  hbza:   ni  eino  ni  si,  flrut/  Flußnamen. 

-eino  ni  slaffe.  Ba.  402.   ist  Z.    4  —  10.  zu  streichen,   da   m   der 

—  314.  Z.  20.  setze  hinzn:  B».  Handschrift  nicht  anafahene,    sondern  ana- 
—^  314.  Z.  28.  setze  hinzu:.  Ba.  fahendc  steht,    also    ir  in  der  anp;ezogenen 

—  333.  Z.  21.  I.  samint,  und,  g  ei  not.  Stelle  offenbar  das  pron. 

—  336.  zwischen  Z.  16.  u.  17.  selze:  AN ÜTSEO,  —  410.  Z.  18.  v.  u.  setze  hinzu:  133,  2. 

See-  und  Ortsnamen.  —  417.  Z.  12.  hinter  16.  setze:  118,  19. 

~  338.  zwis.chen  Z.    11.   u.    12.   setze:   ONE-  -  JJ?.  Z-  16.  y.  u.  ist  zu  streiche«. 

o^rDTTPfc  —  4'S'  l^^tc  Z.  1   erdinin. 

OlnULIls^  Uu(lrut/  Flulsnarocn.  Greg.  lur.  419.  z.  |,  1.  erdinin. 

—  342.  zwischen  Z.  28.  u.  29.  selze:   angeste.  —  421.  zwischen  Z.  20.  u.  21.  setze:    harama, 

Bo.  5.  N.  118,  143-  privatos.  D.  II.  349.  hicher?  oder  zu  härm? 

—  342.  zwischen  Z.  33.  u.  34.  setze:   angisten.  —  427.  Z.  7.  füge  hinzu:  Ein  Schreibfehler  dieses 

Mcp.  Worts  hat  wahrscheinlich   die  Aufführung  ei- 

-^  342.  sind  Z.  6 — 8.  ▼.  u.  zu  streichen.  nessnbst.  apendidain  Grimms  Gramnuitik  U. 

—  342.  Z.  4.  V.  u.  ist  Mcp.  zu  streichen.  S.  242  veranlalsU 


Digitized  by 


Google 


1251  Berichtigungen  und  Zusätze  zum  1.  Theile.  1252 

S.  431.  Z.  6.  V.  11.  f.  Flufo-  und  Ortsoamen.        '     S.  519.  iwischcn  Z.  6.  u.  7.  v.  u.  setze:   leoge- 
—1  434.  Z    7.  V.  u.  hinler  Rb.  setze:  Ba.  licHe  geburte.  Nd.  • 

—  434.  Z.  6.  V.  u.  hinter  Wm.  setze:  Ba.  —  519.  Z.  8.  v.  u.  hinter  Nd.  sel^e:  III. 

436.  Z.  11.  setze  hinzu:  e  tages.  Ba.  —  524.  zwischen  Z.   12.  u.   (3.  setze:    Auch  az 

A  "n  ,         erista,  iniiio.  gl.  K.  az  erista  manotbes, 

—  461.  letzte  Zelle  setze  hinzu:  in  jnLJ\«  kalendas.  gl.  K.,   wo  erista  wohl  nicht  als 

—  466.  setze  als  letzte  Zeile  hinzu:  ERBISZ  S.     -   dat.  eines  subst.  erista  genommen  werden 

kT^kTKTn^i'r  kann;  oder  ist  az  erista  als  compositum  zu 

^    AKAvVJlilA.  ^  nehmen? 

' 469.  zwischen  Z.  18.  u.  19.  setze:  ERDA  S.  —  573.  sind  2.  8—18.  m  streichen,  da  die  Hand- 

..p^  '  Schriften  iu  haben. 

JiJX.  —  573.  Z.  25.  setze  hinzu:  Na.  III. 

.-.    fF    iT       .      1.-  j  TTRTA  —  586.  Z.  2.  v.  u.  1.  keiihte. 

_  471.  Z.  6.  selze  hinzu:  und  l^*^^^-  _  588.  Z.  6.  zwischen  N.  u.  103.  setze:  84,  12. 

_  472.  zwischen  Z.  J*-  j;;  15.  setze:    UKIA,  _  ^^^   ^^i^ehenZ.  15.  und  16.  setze:   lUTO, 
Flüfenamen.     Cf.  UKIA.  Mannsnamen. 

475.  Z.   13.  hinter  n.  pr.  setze:    irmino,  m.,  _  596.  Z.  17.  setze  hinzu:    Cf.   die  Volksnamen 

irmina,  /.  Juta^  (VUae)  bei  Beda  und  Jutha^^  Jul- 

_  477   Z.  23.  1.  ARZATTUOM.  land  t^ötloiib)  bei  Adam  brem. 

lor.'  rw   ni       i      f  j*^  u^«^«  ^'.^  „«     —  611-  zwischen  Z.  5.  u.  6.  setze: 

—  483.  Z.  51.  setze  hinzu:    die  hende  sm  un-  GAJESAN 

muozig  sament  demo  munde.  N.  149,  3.    ,  ^^^  gigesen.  Ba. 

_  483.  zwischen  Z.  9.  u.  10.  v.  u.  setze:  _  535   2.'  12.  y.  u.'setze  hinzu:  Ba. 

ANTSIN,  dcesse.  —  daz  ih  wizze,  waz  —  639.  Z,  24  zwischen  uuidar  u.  thiotu  setze: 
entsi,  gebreste,  mir.  Wb.  ps.38.  v_       anderan  cuning.  T.  67, 14.  erstentit  tbiot 

—  486.  zwischen   Z.    10.   u.  11.   s^tze:   AUSI,         ^V^*^^^'  u      rz   ^       ^       ,       i.  .  . 
*ou.  i.wiot,ufj         i-|QiT^                                     —  610«  zwischen  Z.  6.  u.  7.  setze:  hara  uuider 

Ortsnamen.     Cf.  UolJ>IWAHG.  j^n   nordkibel    stan    (propinqua   summa 

—  486.  zwischen  Z.  12.  u.  13.  setze:    hysopes,  cardini). Ho.  5, 

hysopi  (JascicAilum).  Rb.  —  657.  zwischen  Z.  5.  u.  6.  setze:    uuanda  dir 
490.  zwischen  Z.  4.  u.  5.  v.  u.  setze:  ZÜACI-  der  anderro  unreht  kestat  uuegen.  N. 

SAN, /or/p^.  SchmeUer.  IV.  300.  119,  5. 
492.  Z.  20.  V.  u.  setze  hinzu:    ascabrunno.    —  660.  zwischen  Z.  4.  u.  5.  setze:  diu  (ccclesiaj 

ascafeld.  furder  ze  stete  stat  unde  iruueget  nt 

_  493.  Z.  5.  ist  ESCIO  herauszurücken  u.  hin-  «"'^^  N.  92,  2. 

i^rpt/^  —  660.  Z.  8.  L  iruueget. 
Mzufügen:  Cf.  lÖllU.  _  070,  z.  14.  setze  hinzu:  Ba. 
496.  Z.  8.  streiche:  96,  8.  —  671.  Z.  8.  v.  u.  setze  hinzu:    auch  Ortsnamen 

—  486.  Z.  9.  füge  hinzu:  N.  96,  8.  ALTWIGGI. 

_  501.  setze  über  die  erste  Zeile:   AOSTOR  -  69]-  Z.  12.  setze  hinzu:  uuoeh^a.  N,  127,  2 

Ist  dieses  Wort  (als  aujter)  aus  aostor  sca-  "-  681.  ^w^dien  Z.  16.  u.  17.  setze:   erduuuo. 
lala  (als  Slnflerfc^ale?).  Ba.  anzunehmen?  ^^«I;  ^^' '";      . ;  _         ,  ,  ^_,. 

idia  \ao  ^    y      i   ,         /  A CTVT A  —  "^'  ^'  ^^ '  ^^^^  hiuzu :   Ja,  Wie  genuahth- 

—  503,  zwischen   Z.  12.  u.  13.  setze:   AÖINA-  ^hes  in  N.  III.  zeigt.  , 

PIüM,  Ortsnamen.    Cf.  ANS.  ^  706.  Z.  20.  setze  hinzu:  BALWIC,  BALX>- 

_  503.  z.  15.  V.  u.  ^^*^^  »li^^^l.^- ^^^  Wie,  BURNEWIC. 

_-504.  Z.  2.  setze  hijizu:  ^^^^J^^^^)^^     -  716.  zwischen  Z.  17.  u.  18.  v.  u.  setze:  HERF. 

504.  Z.  4.  V.  u.  setze  hinzu:  lACjrlJl^rOVVI.  WEHSAL:  an  einemo  lichamenmag  herV 

506.  Z.  16.  V.  u.  1.  fon  und  streiche:  89,  2.  uuehsel  uuerden  dero  contrariorum ,  in 

—  511.  zwischen  Z.   5.  u.  4.  v.  u.  setze:    uueg  alterutrum ßeri  mutationem.  Org. 

dinero  frumerehto  sezze  mir  ze  eo.  N.  -^  732.  zwischen  Z.  8,  u.  7,  y.  u.  setzet  ieuuiht. 
118,  33.  N.  d.  ps.  gr. 
514.  Z.  11.  setze  hinzu:  N.  III.  —  736.  zwischen  Z.  5.  u.  6.  setees  ni*-,  n\  neo- 

—  519.  Z.  25.  setze  hinzu:  N.  90,  14.  uuiht  ni  uuirce  (»cbrr-|  n0C^-).  Ba. 


Digitized  by 


'Google 


1253  Verbesserungen  tind  Zusätze  zum  1.  Theila  1254 

S.  737.  «wischen  Z.  8»  «.  9.  sebc:   ni  protes/         fctie  mlnero  uuenegheite,  miseria.   N. 
oi  Hdes,  ni  Deouuihtes.'Ba.  87,  19. 

—  766.  zwischen  Z,  9. '  u.  8.'  v.  u,'  setze:   AR"  S.  892.  Z.  20.  setze  hinzu:    MOINWINIDA, 

WATAN:inin  d«8ttunrdensiepr/o^  Volksijaincn.    ÖADANZWINIDA,  Volks- 

geheiligot,  »Iso  der  apoMoius  chit,  das  namct».  —  Cf.  WINID. 

Sic  iareprobumstfunimchomcncso  ferro  __  gg_j   g.  20.  setze  hinzu:  elehenunang.  , 

iruou»tin.  d.z  oflen  gotcs  tehl  ail  m  _  gy^   ^   ^8.  setze  hinzu:  fiuhtinuüang.  , 

—  i,«?''^"?;^'  '    ,'  ^'  ..      j  —  895.  Z.  16.  hinter  Rd.  setze:  Sg.  242.  üib,  12. 

—  l^t'  ?•  y-  7;  "•  J-"".»"««^»-  _  895.  Z.  17.  hinler  Ic'selze:  IbT 

—  768.  ist  Z.  17.  ZB  «trieben.  „     «    >       . .         rvi-Tivr  .    Tk 

—  771.  zwischen  2.  23.  u.  24.  selze:    ih  uuilo  =  895.  Z.  18.  füge  hinzn:  DÜJNwaNGA  ,n  U. 

uualto.  Na.  1.  —  895.  Z.  19.  1.  dunauucngin.     - 

—  776.  Z.  5.  hinter  OB  ei  den  ar»  selze:  (es  steht  _  896.  letzte  Z.  statt   Cf.  auch  WUOT  setze: 

uoeidAro).  '  Cf.  auch- sanskr.  put h,  vulnerare^ —  S.  auch 

—  797.  zwischen  Z.  9.  u.  3.  setze:    uuolcchen.  •        WTTOT 

N   98   7  '     '  TT«jv/x. 

—  798.  sind  'die  Z.  12-15.  zu  streichen,  da  die  -  899.  ist  Z.  4-  n.  3.  v.  u.  zu  streichen. 

Handschrift  uallent  hat.  —  ^iJ"  S'  &•  sl'e;<*e :  7,  7. 

-800.  zwischen   Z.  20.   u.  2f.   setze:    haubet  -  926.  Z.  12.  setze  hmzu:   Gehört  hieher  auch 
pist  du,    dinc    fuozzc  sint  ritangelisfae,  des  Casslodorus  VERUCA,  Castell  an  der 

an  dien  du  Iruuallost  alla  diso  unerlt  Etsch? 

N.  90,  12.  —  939.  zwischen  Z.  8.  u.  7.  v.  n.  I.  uuerenta. 

—  805.  zwischen  Z.  24.  n.  25.  setze:  daz  ih  re-  —  942   Z.  22.  v.  u.  1.  geuuer&n. 

gina  bin  unde  ih  uuito  uualto.  Na.  i.  —  943.  Z.  15.  t.  u.  1.   den  habest  d«  is  int- 

—  806.  zwischen  Z.  9.  o.  10.  v.  u.  setze:  uualto.  nueret. 

Na.  1.  —  951.  Z.  16.  setze  hinzu:  nuarte.  Ba. 

—  813.  Z.  4.  V.  u.  setze  hinzu:  MARCQLF.  -  »^3.  zwischen  Z.  13.  «.  14.  setze:   p.  p.  pi- 

—  827.  Z.  19.  ist  N.  118,  33.  zu  streichen.  uuartan.  ßa.  „«„t.t«t  * nm 

—  827.  zwischen  Z.  6.  o.  5.  v.  u.  setze:  der  un-  —  955.    Z.    14.    setze   hinzu:    ßllinJM  WAKl. 

uuilligo  ne  ist  amicus  %/.j.  N.  118,  33.  '      BRUNWART.  HADUWART» 

~  ^^^-  5-  L\^-  "u-"  *"T'    A     ,     1      ^  .  -  961-  Z-  l"-  8etze  hinzu:  89,  lOl 

—  840.  Z.  10.  fuge  hinzu:   altnord.  »Jvalr,  angs.  _  gg,    ^   ^^   .^^  ^„  streiche»! 

smvalt.  ^.,,T^.«,  »T  T.  —  96^  Z.  16.  setze  hinzu:  108,  fh 

—  842.  Z.  18.  füge  hinzu:  CHADAWALH.  _  964.  Z.  25.  «elze  hinzu:  149,  3. 

_  844.  Z.  10.  selze  hinzu:  ARWILARI,  3lür.  —  969.  zwischen  Z.  10.  u.  11.  v.u.  setze:  a.irce. 

•**""•  ,  TVWAM  —  970.*  Z.  5.  setze  hinzu:  Nd.  10. 

—  S-SO.  zwischen  Z.  22.  u.  23.  setze:  Ul^VVAi^,  _  q-j^   zwischen  Z.   17.   u.    18.   setze:   naeta- 

Mannsnamen.  mote.  Ba.  ' 

—  868.  Z.  23.  hinter  KÜNDWIN  setze:  und  —  984.  zwischen  Z.  17.  u.  18.  setze:  uaerdeat 

UUi^U  VVli>.  ^.,,,„  —  989.  Z.  2.  setze  hinzu:  N. 

—  868.  Z.  22.  V.  n.  setze  hinzu:  lAliWlJX.  _  990.  Z.  16.  setze  hinzu:  Nh.  HI. 

-.  868.  Z.  26.  T.  u.  selze  hinzu:  RIH  WIN,  MA-  -  990.  Z.  11    v.  r.  setze  hinzu :  Na.  IB. 

DALWIN,  MANW1N,NANDW1N.  Z  ll\:  f^iJlnl*  '.T 3."^  "setze:   ««or- 

—  878.  Z.  22.  V  H.  setze  hinzu:  N.  IIL  dcaeii.  N.  114^  1& 

—  884.  zwischen  Z.  13.  u.  12.  v.  n.  setze r   Jai  — .  995.  zwischm  Z.  13.  h.  14.  selzer  erwürdeiTy 

istnunnnesamzegechfesennre.  N.d.ps.ßr.  defecerani.  Wh. 

—  886.  zwischen  Z.  22.  u.  23.  selze:  nuims^  N.  —  1002,  zwischen  Z.   ?l.  n.  22.  setze:   »z  ant- 

103,  16.  '   nurtida,  nd  praesentiam.  Frg.  59» 

—  887.  zwischen  Z.  5,  n.  6.  ▼.  n.  setze:  WINICiI-  —  1002.  Z.  11.  v.  u.  Wf  N.  setze;  (gcanUmitr. 

STIZ,  meracissimum  (sanguinem  nvae).  Wbw  N.  III. ) 

-^  BDI*  Z.  7.  T.  n.  setze  hiuB;  ste  flneben  —  1003.  Z.  8w  9.  sind  nr  streSche» 


Digitized  by 


Google 


1255 


-Vtobesseruqgen  und  Zusätze  zum  1>.  Theile' 


1256 


S.  100&  zur  leUten  Z.  fiige  hinzu :  kagenuuarti.  S.  10S7.  letzte  Z.  ).  fa^runaiiai»  st  faruuMan 
N.  105,  7.  und  Ra,  st.  R.      ,  ,  ,        ;       ,U  • 

—  1015.  Z.  18.  1.  Pr.  V.  st  Pr.  a.  —  1091.  Z.  5.  v.  u.  hinler. N.  setze:  115,  3. 

—  1024.  ist  Z.  17.  zu  streichen.  —  1091.  Z.  4.  v.  u.  setze  hinzu:  III« 

—  1025.  zwischen  Zeile  6*  und  7.  von  unten  setze;  -^  \09i.  Z.  23*  v,  u.  setee  hinzu:  N.  III. 

4A40    »7    /;    ,r   ..    c-.f.-*  k:.^^.  n^  *^  *09o.  Z,  29.  setze  faidzu:  et  sawizan. 

—  Iw^.  Z.  o.  V.  u.  setze  ninzu:  15a.  ii  i«^   «,«:«^k^«  »7  c       r^        °    ^ 

¥ii^n/fiT¥Tnr7  —  llio.  zwisclien  Z.  5.  u.  6.  V,  u.  setze:  genuiÄ- 

—  1051.  zwischen  Z.  5.  u.  6.  setze:  HEIMÜÜRZ. -^   -•  ' -    -    -    ^ 


Ra. 


zene  fa,  pl.f.J  sundä.  N.  90,  6. 

4fuii^        •    k       .7   •/;         wi7       .  —  1119-  Z.  7.  hinter:  ITAWIZ  setze:  {ITA- 

—  1060.  zwischen  Z.  26.  u.  27.  setze:    uerwe-  \/Sl\y\  »^i^c.    v**^* 

sen  sint,  co«5Mm// *iiw/,  \Vb.  WIÄj. 

—  1062.  zwischen  Z.  II.  u.  12.  setze:   HIAR-  ^  }i|^-  |-  ?.  I.  uuizzenonfce.  .  . 

xjirM^rr  —  **^^'  ^*  ^'  ^'  "•  ®^*^^  hinzu:  N.  U7„  !♦, 

Wlöl:  giskerit  ist  thiu  hieruuist,  so  -r-  1125.  ist  die  letzte  Zeile  zw  streichen..:- 

lango  so  uuil  krist  Lu.  —  1127.  Z.  7.  setze  hinzu:  Ra.  '  \: 

—  1076.  Z.  7.  T.  u.  streiche:  WEIS.  ~  1128,  Z.  13.  setze  hinzu:  Nm.  HI.  ,1 

—  1076.  Z.  5.  V.  u.  l  uueiso  u.  hinter  N.  81,2.  ~  J|Ho'  5'  i^  ^^*^®  1^!°™-  ^.^*  ™'  " 

setze:  desolatus  parente.  Ho.  5.  ^  }JJ?-  J*  24.  setze  hinzu:  N.  134,  6.  Nrn.  III. 

—  1076.  Z.  4.  V.  u.  ist  zu  streichen.  "  }}??'  J    !,•  V  '."»."^e. 

--,,-^  .  -*- ,lloo.  Z.  0.  t  irriecne.  , 

—  1077.  Z.  8.  V.  u.  selze  hinzu:  WlöA.  _  li36.  Z.  27.  1.  keriche«. 


.  I   A.. 


'i   y 


ßerieh* 


Digitized  by 


Google 


Berichtigungen  und  Zusätze 

zum  2""  TheiliB  des  althochdeutschen  Sprachschatzes. 


S.  37.  zwischen  Z.  20.  u.  21.  setze:  (sie)  labont  S.  1S9.  Z.  23.  hinler  12  selzc:  N.  «1.  ps.  gr. 

dih.  N.  127,  2.  «  192.  Z.  10.  st.  LIDU  setze:  UDU. 

—  38.  Z.  16.  V.  u.  1.  auslautende  st  anlautende.  _  jgj,  z.  14.  geize  hinzu:  ni  pro  tes  ni  Hdes.  Ba. 

—  42.  Z.  4.  T.  u.  streiche:  123,  1.  ^  201.  Z.  4.  v.  u.  setze  hinzu:  N.  llf. 

=  il't  l:  ;:  ;:  sSinzu^lll;  l.  -ma^Ende  setze:  LUL,  LULLINGEN, 

—  42.  zwischen  Z.  2.  u.  1.  v.  u.  setze:  lebinte.         „V„''^"'"?'T      „   „        ,       ,        t       «,   r 

jQg   gg  -  —  212.  zwischen  Z.  2   u.  3.  setze:    Im:  fRofen» 

—  50.  zwischen  Z.  15,  u.  16.  setze:  ». pl. m.  die  9«'JV. K"  ^  «"mm  v.  1195)  wird  limmen 

ucrleibten,  residui.  Wh.  «"fh  <"'  das  Zorngeschrei  des  Riesen  Orlwiii 

..  DAiWTiri»  eebraucut:bor6tu  daz,  >inederriselimniet. 

—  SO.  Z.  21.  setze  hinzu:  BANZLLIB.  o!^  ^   o   u-  ,      ROTH  A IM      , 

GTIUTITIR  —  213.  Z.  3.  hmter  nUllliAliil  gelxe:   (tan- 

—  50.  Z,  22.  petze  hinzu:  &L,lHL.Ii,lB.  _  dinleim.  St.  Galler  ürk.  v.  678.) 

—  64.  Z.  12.  V.  u.  setze  hinzu:  lobcnt  N.  148, 10.  —  223.  Z.  14.  v.  u.  streiche:  langon. 

—  72.  ist  Z.  8.  zu  streichen,  —  224.  Z.  11.  I.  langee  st.  langoe. 

—  ?I:  ^lis^henV"irnu!";.u.  setze:  LQIBA,  "  ^Jl^^^"  ^^  ''  "*'•"*"'   ^"^^""' 

'    ^Wäldnamen.    Cf.  L^UBA         „»Wf.n  I...  -  233.  Z.  12.  streiche:  N.  104,  23. 

—  89.  zwischen  Z.  4.  u.  5   setze:    ruhten  lege  _  ^   ^3  ^j^^^.  ^^^   33 

.  aoh  ze  tu,  ze  lu  unde  ze  .«uueren  ch.n.  __  ^1.  hinter  11.  seUe:  105,  24. 

den,  ailjtaot  super  vos  etc.  IN.  114,  14.  4»* 4» 

gy.  Z.  15.  V.  u.  hinter  4  setze:  114,  14;   .  —  234.  zwischen Z.  13. u.  14. v.u.  setze:  AMAn- 

-i.  90.  Z  12.  V.  u.  sclzi^hipzu:  gilegif  si  (ei).Ba..  LANT,  Ortsnamen. 

—  91.  Z.  17.  V.  u.  setze  hinzu:  analegi.Ba.  _  337   z.  14.  setze  hinzu:   bediu  dunchet  diir 

—  102.  zwischen  Z.  5.  u.  6.  setze:  Ist  auch  lach-  ^^^  ^iser  lih  eilende  unde  charlih.   N, 

näi.  Ba.  als  imp.  s.  emcs  Verbs  lahnjan  an»  |jg   5. 

zusetzen?  _  239.  zwischen  Z.  13.  u.  14.  setze:  LANDERI.    ' 

—  121.  Z.  4.  setze  hinzu:  N.  HL  „.^  /o/^o.  T.  199,  8.  hieher? 

—  123.  Z.  5   1.  sie  St.  sih.  TIIVTIA 

—  128.  Z.  24.  setze  hinzu:    HUNRESLOH.  RO-  —  240.  Z.  10.  v.  u.  setze  hinzu:  UINUA. 

'ilLNLOH.  iru'D  AT  rku  —  243.  zwischen  Z.  8.  u.  9.  setze:  LUNZm, 

—  128.  Z.  13.  V.  u.  hinler  KtiKALiUn  setze:  Orlspamen. 

(GERALOH,  GERALAH,  ©trUt^).  -  243.  z.  8.  v.  u.  setze  hinzu:  HUNL AR. 

GUNDELOH  (©unblad»).  -  258.  Z.  8.  V.  u.  1.  gierten  sL  gelerten. 

—  146.  Z.  17.  hinten  lioh-ad  setze  ?        ,  -  -  267.  Z.  9,  setze  hinzu:  N.  1».    .  .  , 

.   1  irkUT»   o    T  irfcUlT  —  269.  zwischen  Z.  27.  u.  28.  setze:    uuazzer- 

—  147.  Z.  4..V.  u.  1.  UUni    S.  I^IUHII..  ,^g  ^jj^^  terra  sine  aqua.  N.  ,142,  6. 

—  159.  zwischen  Z.  5.  u.  6.  v.u,  setze:  LAGINA,  ^  270.  7"  7-  L  s.  GETI  in  G.  sL  et  althord. 

8clli«i  Flufenamen;  et  |l.AGNü6.,  ged,  mens.  ,   t 

Digitized  by  VnOOQlC 


1259 


BerkhtiguBgen  und  Zusätze  zum  2.  Tlieile. 


1260 


S.  279.  zwischen  Z.  1,  u.  2.  v.  u.  sclze:  LO-  Z, 
SANNA,  Ortsnamen. 

—  300.  Z.  9.  fijgcbinzu:  daz  ne  lä  mir  geskc-  *" 

hcn.  N.  118,  134.  — 

—  301.  Z.  25.  setze ^binzu:   so  ne  lazzent  ouh 

die,  die  coelesles  sint>  umbe  ierrenos  ho-  ^^ 
tmncSf  sie  ne  fol  babeien  iro  libuuandil 
(conversationemj.  N.  93.  pr. 

—  301.  Z.  29.  ist  118,  151.  zu  strcicben.  *" 

—  301.  Z.  30.  setze  hinzu:  118,  151.  ~ 

—  302.  Z.  26.  setze  hinzu:  120,  8. 

—  303.  Z.  5.  setze  hinzu:  Ba.  — 

—  304.  Z    10.  1.  kelä.  — 

—  355.  zwischen  Z.  5.  u.  6.  v.  u.  sclze:  ANARl-  "" 

BAN:  ana  zi  ribanne.  Ba.             ^  *~ 


—  359.  Z.  16.  l 


RUB. 


-  361.  Z.  12.  V.  u.  setze  hinzu:    daz  nieman 

diu  here  marlyrum  ^eruobon  (in  Scbilters 

Ausgabe  steht  fehlerhaft  getruoboii)nemag. 

N.  9-2,  4. 
362.  zwischen  Z.  10.  u.  IL  setze:    rachtost. 

Nrn.  IH. 
'  381.  Z.  12.  setze  hinzu:  ruochesL  Mm.  III. 
382.  Z.  8.  y.  u.  I.  kercchenot. 

390.  Z.  11  setze  hinzu:  HEIDANRIH,  MA- 

DALRIH. 

'  390.  Z.  13.  V.  u.  setze  hinzu:  Agenarica^. 

391.  Z    3.  V.  u:  hinter  1.  setze:  127,  3. 
>  391.  Z.  2.  V.  u.  ist  zu  streichen. 

.  392.  Z.  19.  ist  zu  streichen. 
.  392.  Z.  20.  füge  hinzu:  9S,  9. 

•  399.  Z.  21.  hinter rehter setze:  undegrchtcr. 
'  399.  Z.  22.  \\\n\et  fmtns  setze:  et  revtus.     ' 

»  401.  Z.  12.  ist  zu  streichen. 

-  401.  Z.  13.  ist  vor  rehte  zu  setzen:  a.pl.  m. 
'  401.  Z:  15.  hinter  3.  setze:  118,  128. 

.  406.  Z.  15.  V.  u.  hinter  2.  setze:  7(),  17. 100, 1. 

•  407.  Z.  3.  hinter  29.  setze:  8S,  17. 

-  407.  Z.  22.  streiche:  88,  17. 

.  407.  Z.  20.  V.  Ui  ist  zu  streichen. 

-  409.  ist  Z.  5-3.  V.  u.  aiifscr  118,  8.  zu  streichen. 

-  4 10k  Z.  17.  ist  zu  streichen. 

-  411.  Z.  2   setze  liin^u:  got  ist  rehter  unde 

grehter,  /ustus  et  rccius,  Nd.  4. 

-  411.  Z.  11.  setze  hinzu:  crehte.  TS.  139,  13. 

•  435.  Z.  23.  hinter  angcls.  setze:  edrecaii. 

-  437.  Z.  21.  sel/.e  liinzu:  Ba.  [In:  uulroh.  daz 

rota.  p.effur.  ist  wohl  daz  rota,  nicht,  wie 
Grimm  in  seiner  Gramm.  IV«  531.  (vielleicht 
durch  Hoffinajins  Abdfuck  verleitet)  gelha.n 
>  hat,  inf  peffnr'  (btr  Gri(hm  peffar),  sondern 
auf  uuiroh  zu  beziehen.] 


441.  zwischen  Z.  1.  u.  2.  setze:  RECOLTER, 
junipcrus.  Seh  melier  1.  4.53. 

441.  Z.  14.  V.  u.  setze  hinzu:  N.  142,  6. 

442.  setze  als  letzte  Zeile:   REGANißßüRG, 

Siegeueburg. 

443.  zwischen  Z.  ll.u.  12.  setze:  RÜCHEN- 

GAS^  Ortsnamen; 

444.  Z.  2.  3:  setze  hinzu:  UMPIFORBOr. 
48S.  Z.  9.  V.  u.  hinler  3.  setze:  91,  2. 

488.  Z.  8.  V.  u.  ist  zu  streichen. 

488.  z.  1.  V.  u.  I.  ROTTON. 

489.  letzte  Z.  setze  hinzu:  GERWIiSESRODE. 

490.  Z.  4.  streiche  das  Fragezeichen. 
490.  Z.  8.  hinter  Scabies  setze:  Sa!.  1. 

490.  zwischen  Z.  10   u.  11.  sclze:  rudo,  im- 

peiißo.  Em.  32. 

490.  Z.  13*  hinter  ruduu  setze:  (rüden.  Hd.) 
490.  zwischen  Z.  21.  u.  22.  setze:  RUDIGI, 
/.,  Scabies.  —  a.  s.  rudiki  (rui4ik.  Dib.  12.), 

impeliginem.  Zf.  1. 

492.  zwischen  Z.  4.  u.  5.  r.  u.  setze:   RA- 

DANTJA,9tcbnf6,Flu&n.  Cf.RETNIZ- 
RADANZGOWI.  RADANZWINIDA. 

505.  zwischen  Z.  14.  u.  15.  v.  u.  setze:  g^  pl. 
ramme:  arietum.  Wb. 

515.  Z.  10.  V.  u.  setze  hinzu:  118^  61. 

515.  Z.  9.  V.  u.  ist  zu  streichen. 

521.  Z.  10.  V.  u.  I.  d.  6t.  a.  und  streiche: 
apostasiam. 

522.  zwisdien  Z.  3.  u.  4.  v.  u.  s.:  RONaHA, 

Sto^nf/  Flulsnamen. 
541.  Z.  2.  setze  hinzu:  Stier^nburfl. 
546.  zwischen   Z.    15.   u.  16.   setze:    KORIN, 

adj\  — -  rorinon  seo,  See-  u.  Ortsnamen. 
554.  Z.  14.  V.  u.  setze  hinzu:    rauua  bega- 

genent  imo.  N.  124,  4. 

554.  Z.  11.  V.  u.  ist  124,  4.  zu  streichen. 

555.  ist  als  erste  Zeile  zu  setzen:  u.pl.  rauua. 
N.  124,  4. 

556.  Z.  5.  I.  BIRUWaS- 

563.  Z.  19.  setze  hiiuu:  Gehort  auch  rhoz, 
Ba.  bieher? 

564.  zwischen  Z.  6.  n.  7.  v.  n.  setze:  RJZI- 

MS,  Ortsnamen.  Greg.  iur. 
572.  Z.  4.  setze  hinzu:  t.  auch   hitamun  in 

Partikel  HA,   HI. 
593.  Z.  18.  v.  u.  hinter  5.  setze:  N.  145,  1. 

595.  Z.  2.  hinter  9.  setze:  118,  7. 

596.  Z.  15.  v^  u^  hilller.  4,  ^Ize:  N.  121,  8. 
610.  zwischen  Z. ,  15.  u.   16.  setze:   (ih)  ke- 

muge.  N.  130,  1. 


Digitized  by 


Google 


1261  Beriehtigüngeii  und  Zusätze  ^um  2.  Thefle.  1262 

8.614,  Z«  d^^bioietmiahte  fijel^:  N.  105,  9^  (aug  g07n^on)^ii^ujQehmen.   S.  meine:  Theo- 

—  621.  zwischen  Z.  31.  u.  32.  setze:  MAGAN-     -    ^^  ^««^  scbvi^acben  Dekl.  S,  24.  u.  cf.  Suffix  M. 

jjgj'j    ^  i        ..  f         St  603.  Z.  9.  setze  hinzu:  unurten.  Na.  III. 

magenheite,  magnalia,  Uta  in  egypio.  N.  —  803.  zwischen  Z.  6.  und  7.  setze:   MlNfSA, 
lü5,  21.  •  Ortsnamen. 

—  627.  zwischen  Z.  14l  u.  15.  selze:  uuieo  mi-  _  818.  zwischen  Z.  25.  und  26.  selzc:   MAN- 

chellih  ( maznificäl a  )  &\n\\i  uuerch  sint.  "npnnn    ^  .  ^ 

'     N.  lö.]   24.        ;  iJSXyjuyj^  Ortsnamen.  Geogr.  rav, 

—  627.  Z,  3.  V.  u   i.  gcmichellichot.  —  819.  zwischen  Z.  14.  u.  15.  setze:  MONZlM 

—  «??^  Z.  7.  U-.  8   sind  zn  streichen.  (MUNZüN?),  Ortsnamen. 

<-^  oj4.  Z.  9.  I.  miza  st  mizza.  ^       '  ^^  AüTnuiü 

er  ei   r,  r      .     ,.         n  \-  X  NfTTMAnFTV    —  825.  Z.  7.  setze  hinzu:  AKliMLAK. 

—  656.  Z.  6.  setze  h.n«KGeWl  JNlUMAbl!^,  _  g^^   ^    j.    ^„^  ^^    ^^^^^  ^^^  ^^^^  ^^ 

g««mafle«,REMAGEN(cfREIMAGO),        GEISMARI,  GAESMERE,  ©d^mar, 

acmafleii,  Orlsnanaen,  hieher?  .  Ortsnamen.  »"»niar, 

—  658.    Z.    12.    selzc    hinzu:    GINGIMATA.  _  328.  zwischen  Z.  24.  u.,25.  setze:  Inf.  ze  ir- 

Hieher?  ■  marinne  die  dienauotin,  arfc/ar//7co/«/ajB 

—  660.  Z.  16.  hinter  nur  setze:  ,  aülscr  mid.  Ba.  hitmiles.  N.  SS,  14. 

—  660.  Z.  10.  V.  u.  streiche:   mit  uuundcr*  N.  —  835.  Z.  12.  setze  hinzu:  N.  III.    .        , 

/:^a' ^'  n  .    -i  jj  •  —  843.  zwischen  Z.  9.  u.  10.  V.U.  selzetMUARI? 

—  660  Z.  9.  T,  n.  streiche:  und  dem  vorigen.  „;  i„,  •     _„  .,„i„„'    ..„.•/„        •        .  n» 

—  668:  Z.  30.  streiche:  mittin.  N.  103,  10.  rhi»  m  ..i.r  ih«/,  T,/-      K""i-''!i*''  ^i' 
^^^        •    1.      f7  n^        c%A       t     .       •*.•     •  tnia  muater  inara  luari,  tbaz  kind  auh 

—  672.  zwischen  Z.  23.  u.  24   setze:  m.ll.m.n:  j^     j^^h^  bisuorge  her  icho.  0.  I.  19,7 

so  unaz  in  raittiinin  ist,  meduan  esf.  N.  *"  °        «« » »Vr-l^^Vv     ' 

103,  10.  —  844-  Z.  4.  setze  hinzu:  cf.  MAROBODuß  in 

—  697.  Z.  29.  u.30.strcicheiiiemtiote.  N.34,22.  "RTTTn 

—  699-  Z-  13.  setze  hinzij:;  FRC»1MÜOTl  _  gf^ U  1^. 

—  704.  Z.  9.  V.  u.  setze  hinzu:  Ib.  ,  , 

—  716.  Z.  19.  seUchinzu:  angcls*  heapm»lum.  —  8^5.  zwischen  Z.  15.  u.  16.  v.  u.  setze:  MO- 

—  727.  zwischen  Z.  19.  u.  20.  setze:   MItiDÄ,  RUHHes  stein,  moruhhes  stafel. 

gRuIbe,  Flufenamen.  _  846.  zwischen  Z.  14.  u.  15.  setze:  MARISGA, 

—  732.  Z.  10.  1.  gemanmendest  Ortsnamen. 

—  ?^7.  Z.  8.  V.  u.  hinter  3  setze:  104.  16.  __  gsi.  .^^chen  Z.  5.  u.  6.  v.  u.  setze:  MARGüS, 

—  73/.  Z.  6.  u.  5.  V.  u.  streiche:  IH  16.  JjRoratDa,  SRo^re,  FInIsnamen.  Slrabo. 

—  738.  Z.  5.  V.  u.  setze  hinzu:  JljnBMAlN.  _  8.54.  Z.  4.  hinter  mane  Setze:  Ba. 

—  739.  Z.  7.  setze  hinzu:  COLMAN.  DIOT-  —  857.  Z.  13.  füge  hinzu:  87,  8.  9. 

MAN.  HUSMAN.  —  861.  Z.  4.  v.  u.  setze  hinzu:  MESELIN,  ».;w. 

—  750.  Z.  6.  hinter  N,  setze:  III.  —  873.  zwischen  Z.  8.  u.  9.  setze:   ».  pl.  muse. 

—  750.  Z.  7.  vor  10  (a)  setze:  N.  N.  114,  7. 

—  7»1.  Z.  16.  v.  u.  zwischen   127,  3.  u.  129,  3.  —  876.  zwischen  Z. S.u. 4.  setee:  niiskftstNd. HI. 

setze:  manli chemo.  —  878.  zwischen  Z.  26.  u.  27.  setze:  imp.s.  ge- 

—  753.  Z.  16  —  18.  ist  zu  streichen.  misc?.  Ba. 

—  754.  'L.  3.  V.  u   liinler  II.  setze:  142,  &  —  880.  Z.  21.  setze  hinzu:  Nd.  III. 

—  759.  Z.  7.  hinter  Org.  setze:  N.  III.  —  880.  Z.  24.  1.  miscelAta. 

—  J59.  Z.  8.  hinter  10.  setze:  mancga.  N.  137,3.  —  880.  Z.  30.  1.  miscel6ta. 

—  75!t.  Z.  15.  V.  u.  streiche:  mannigc:  N.39,  4.  —  895.  Z.  14.   v.  «.  setze  hinzu:   ze  unmczze 

147,  5.  .  fol.  N.  122,  4. 

-~  764.  Z.  2.  streiche:  manigfalde.  —  904.  Z.  2.  setze  hinzu:  und  macettarius. 

—  778.  letzle  Z.  1.  minnonte.  ._  905.  g.  19.  L  MIZA  «t  MIZZA. 

—  794.  zwischen  Z.  5.  u.  6.  setze:  MAJN,  Suffix.  —  906.  Z.  10.  hinter  2.  setze:  muoze. 

Dassanskr.  man  Ist  vielleicht  in  na-mo  (aus   —  912.  Z.  13.  setze  hinzu:   SRe^ger. 
na-mon),    samo  (aus  sa-mon),    go-mo    —  970.  Z.  11.  hinter  Gx.  setze:  Ba. 

£8ri 


Digitized  by 


Google 


y 


1263 


Berichtigungen  und  Zusätaie  zum  2.  Tiieile. 


1564 


S.  972.  Z.  4.  setze  hinzu:  Hieher  kann  itiftn  auch 
rechnen:  ne  uuizzinttmo  in:  mir  getuoe 
er  8ih  chunt  nescienii,  ne  uuizztntimo. 
N.  103,  34. 

—  997.  Z.  9.  I.  tunkilelon. 

— T  1000.  Z.  14.  setze  hinzu:  cf.  dara  in  UAm 

—  1005.  Z.  6.  St.  18,  9.  I.  17,75. 

—  1019.  Z.  17.  hinter  135.  setze:  Ba. 
-—1020.  Z.  17.  setze  hinzu  e  B^. 

—  1020.  Z.  22.  setze  hiozu:  Ba. 

—  1026.  Z,  5.  Y.  u.  Setze  hinzu:  Ne.  III. 

—  1027.  Z.  9.  setze  hinzu:  N.  Ul. 

—  1027.  Z.  16.  setze  hinzu:  102,  11. 

—  1027.  Z.  17«  s^tze  l|inzu:  Ne,  III. 

—  1027.  Z,  20.  hinler  der  Klammer  füge  hinzu: 

83,  12.  (Schiltecs  Abdruck  hat  kenada,    im 
Codex  steht  kh ad ä.) 

—  1027.  Z.  4.  V.  ü.  setze  hinzu:   Nm.  lll. 

—  1029.  zwischen  Z.  18.  u.   19.  setze:    c nadig- 

licho.  K  ni. 

—  1030.  zwischen  Z.  7.  u.  8.   setzet    gnadcsh 

Nh.  III. 

-^  1043.  z.  11.  I.  GINOTO. 

~  1043.  Tu  X6.  I.  genofo. 

—  1044.  Z.  ti^  V.  u.   setze  hinzu:    cnoto  uude 

gerno    betoen   scabellum  pedrnn  ejus.   N. 
98   6.  -         '        ♦ 

~  lOob.  zwischen  Z.  14. u.  15.  setze:  NOTINA, 
Ortsnamen. 

—  1064.  Z.  17.  I.  undirnoniine. 


S.  1068.  zwiscbchi  Zi  8.  u.'9.  sctxe:  firnemen*ne. 
■     N.'  125,  3..  .,  ■  \  .    . 

—  1083.  Z.  10.  V.  u,  I.  nemme. 

—  1085.  Z.  12.  hinter  6.  setze:  118,  73.  ' 

—  1085.  Z.  21.  I.  ubele, 

-^  1090.  zwischen  Zeile  14.  und  15.   v.  u.  setze: 

NIMIZA)  Flufimam^ 

—  1095.  zwischen  Z.   10.  u.ll.  setze:  NÜARI? 

s.  MUARf. 

—  1104.  Z.  15.  scUe  hinzu:  NESSENA,  Ort«. 

namen.   Hieher? 

—  1110.  Z.  12.  ist  zu  streichen. 

—  111.  Z.  9.  setze  hinzu:  N,  III. 

—  1114.  Z.  4.  setze  hinzu:  oder  mit  saltskr*  na  da, 
flumen^  von  nad»  sonore \  lucerei 

—  1114.  z>vi$chen  Z.  8.  u.  9.  t.  u^  setze:  naezen 

in  ne  laz  iz  naezen.  Ba.?, 

—  1118.  Z.  2.    setze   hinzu:    auch   sanskr.  nud, 

agcre.  mitiere? 

—  1119.  Z.  6.  V.  u.  setze  hinzu:  N.  147,  3. 

—  1121.  Z.  26.  I.  farnozan  st.  farniozan. 

—  1121.  Z.  6.   V.  u.  selzc  ?  hiuler  \>ivbxavidft, 

und  zwischen  Cf..u(id  firniozet  setze:    gi- 
noszan. 

—  114a.  Z.  22.  23.  slalt  einmal  ^etze:  fell^tt. 

—  1140;  Z.  23.  hinter  in  setze:   rfi9h.p.nd.  (ja- 

ch önti.  Pa.)  und 

—  1163.  Z.  22,  L  entisken.  '  * 
-7^  1168.  Z.  10.  ist  zu  streichen.  V 


Digitized  by 


Google 


Berichtigungen  und  Zusätze 

zum  3**"  Theile  des  althochdeutschen  Sprachschatzes. 


S.  12.  Z.  18.  ▼.  1.  streiche:  weil  Os.  38.  5.  zwischen  Z.  1.«.2.  v.u.8elzc:BOCCHO]NlA, 

—  14.  Z.  5.  V.  u.  seUe  hinzu:  10-2,  14.  ,     .     iiAiii 

_  16.  zwischen  Z.  17.  u.  18.  setze.  ZÖ  BIM:  da  Waldna.nen.     Cl.  »"««"'»  '"^*^"^,,„ 

zuo  bis  du,  adcs.  Wb.  _  46.  Z.  24.  setze  hiiuu:  Cf.  öAIAs  u.  WAll 

—  18.  Z.  10.  V.  u.  setze  hinzu:  auch  Ortsnamen  TTff  A  "D 

BETBURA.  in   VVAJtl.  ' 

_  20.  zwischen  Z.  8.  u.  9.  r.  n.  setze:  BAIAs,  -  47.  zwischen  Z.  23  »•^^„«elze:  (er)  pado.  B... 

das   Gebirgsland   an   den    Q"^«-  ^^   ^.be  Z  ^^J; -^^^^^^^^ 

B£.lijAm.  t,T>ux.r  i^oDTTDW»    -  '^^-  'e'^te  2-  ''Wischen  118.  u.  138.  setze:  133. 

—  Z.  9.  V.  M.  setze  hinzu:  I^VntAatjbüyJRlj.  _  72.  zwischen  Z.  12.  u.  13.  setze:  gebuten.  N. 

BIRENSBÜRE.HOHBURA.DENES-        ii8.^r. 

BURE.  MOSABURI.  "  I^         k^^  V *"'  «    ^      BODOMA 

—  22.  Z.  7.  r.  u.  setze  hinzu:  Ba.  "  »J.  xw..schen  Z.  7.  u.  8.  setze:   BUUOMA, 

D|-k  Ortsnamen.   Hieher? 

—  22.  zwischen  Z.  9.  und  10.  v.  u.  setee:  ÖVJ-  __  gg  ,^;g,.|,e„  z.  8.  u.  9.  v.  u.  setze:  o.  *.  but- 

BARD,  BOPARD,  gjo|»parb,  Ortsnamen.  tiren.  Wb. 

_  28.  Z.  5.  hinter  ONOLZBAH setze:  ONOL-  -  90.  Z.  1  l.^ist  «•  «''eichen 

TF«1RAH  —  "^®     "       Hieher? 

IC^aOAll.  rn^OT  —  97.  zwischen  Z.  11.  u.  12.  setze:  BAUCH, 

_  28.    setze   hliKu:   ltillL<AöAH.    \jAJL\JLi-  Ortsnamen. 

FESBAH.  GRÜZZILABAH.  GRIÜZ-  _  jjj  z.  ii.  setze  hinzu:  BSGILBOLD. 
ZINABAH.TRElSBAH.TETILABAtt  _  ^^^  2.  17.  setze  hinzu:  HÜNTIBALD. 
HEJMWINESBAaLIMBAB.ODEN-  _  ^,5  ^  17,  ,etze hinzu:  Cf.  BOlEMi  io.BE- 
BAH.  REZZIBAH.  HROSBAH.  REM-        hEMA. 

BAH.  SUALBAH  _  127.  z.  7.  «elze  Wnxn:  und  EÖENNIT. 

_  35.  zwisch«.  Z.  l.  u.  2.  V.  «.  setze:   Gehort  _  ^^^  ^    ^    ^  ZAGILBEIN. 

huroniii  silva.  Greg.  üir.  hicher?   Cf.  KUC-  __  jjq   2.  24.  geize  hinzu:   Ct  bolohwaum  ia 

CHONIA.  BEHEMA. 

"  tuihhf "  ^*  '^  ""^  *^'  "''"''  "  -  1^-  »^!^«=''">  Z.  24.  «.  25.  ^tz.:  PENNIT, 
43.  2i.  8.  V.  u*  !•  ßovtoufiov.  Mannsnamen.    Cf.  BENNO^ 

—  43.  xwisclien  Z,  3.u.  4.  v.  u.  setze:  BACENiS  —  t37.  Z.  lt.  L  bant. 

(der  Jg^arjtoalb).  Jid-  C  —  138.  Z.  24.  u.  25.  sind  zu  streicftcm 


Digitized  by 


Google 


1267  Berichtigungen  und  Zusätze  zum  3.  Theile.  1268 

S.  138.  Z.  29.  RCl7.e  hinzu:  in  ancTerro  uuerlte  S.  223.  zwischen  Z.  22.  u.  23.  setze:  pezerocn. 
nimct  er  iino  abe  Jen  bendel.  N.  146,3.  Nd.  IIK 

—  153.  zwischen  Z.  22.  u.  23.  -setze:  des  erba-  —  229.  zwischen  Z.  19.  n.  20.  v.  u.  sclze:    (er) 

retcn  houbctes,  nttffatl  capitis.  Wb.  enpize,  inpiizc.  Ba. 

—  156.  Z.  13.  V.  u.  I.  birlgo.  —  246.  Z-  24.  1.  blecchezzendc  u.  fuge  hinzn: 

—  180.  zwischen  Z.  12.  n.  13.  sclzc:  OKENIN-  blccchczendc.  Sh.  III. 

uTTOp  —  230.  Z.  17.  V.  u.  setze  hinzn:  in  der  Handschrift 
"*^"^-  sieht  unpladendi. 

—  180.  Z.  25.  setze  hinzu:  ERISBURG.  —  25:1.  zwischen  Z.  2.  und  3.  r.  u.  setze:   Qn") 

—  180.  Z.  13.  V.  u.  setze  hinzu:  unterburgcn,  blöde,  ßa. 

suburbanis.  Wb.  _  254.  zwischen  Z.  12.  und   13.  setze:   BLü- 

—  181.  zwischen  Z.  8.  u.  9.  t.  u.  setze:  CHAR-  TENDA,  Frauennamen. 

L ABURG.  —  259.  Z.  1 9.  setze  hinzu :  (  p  1  a  h  a  n  t  i  u  in  «■/.  firab. 

—  181.  Z.  7.  rüge  hinzu:  HABSBURG  (HA-  kt  Druckfehler;  die  Handschr.  hat  plazantia. 

BIHTESBURG?).  HARTESBURG.  "  ?9?-  ?•  '"  ^-  "  l- BLOZan  sl  BLOZan. 

—  182.  zwischen  Z.  3.  u.  4.  setze:  lUÄiLEiJM-  brusL  D.  IL  316. 

B^JRG.  _  277.  zwischen  Z.  23.  u.  24.  setzen  BRICaos, 

—  182.  Z.  12.  tuge  hinzn:  SEOBURG,  STOC  Mannsnamen. 

HEIMAROBURG.  —  2/8.  Z.  5.  setze  hinzn:  sarr ab ra.  Wn.  460. 

—  182.  Z.  2.  V.  u.  hinter  Frauennamen  setze:  (es  —  281.  zwischen  Z.  9.  u.  10.  v.  u.  setze-  DIET- 

wechselt  bürg  mit  birg)  PRUC  MR 

—  184.  Z.  y.  hinter  oftc  setze:  in  Ba.  oft;  oei    7    7        ,      u-  . 

_  185.  Z.  11.  seue  hinzu:  LANDENBERG.  ~  iLo,.'  pV)?Vcii" in"  Rhät  ef T^de^" 
_  185.  Z.  18.  setze  hinzu:  BRüNNiBERG.  Slrabo.  "  '''"''^'^• 

—  185.  Z.  23.  setze  hinzu:  FELSENBERG.  ""  *f  J"  ^'  ?\  ^'""^^iP-  ««i«'  hrutteJih.  N. 
_  185.  Z.  25.  setze  hinzu:  CRUZ1BERG.KA.  ~  ^^eIi^hiu1S;!i  "n"'!^^^^^^  P'" 

LENBERG.  GODENBERG.  -  289.  Z.  .5.  setze  hinzu:  in  BRüTTl.     ' 

—  185.  Z.  8.  V.  u.  setze  hinzu:  SfEINBERG.  -_  291.  Z.  16.  v.  u.  setze  hinzu-  Ba 

—  185.  Z.  11.   V.   u.   setze  hinzu:    GRIMBERG.  —  291.  Z.  12.  v.  u.  hinter  25.  setze-  im    iß 
THASEBERG.  QÜIRNBERG.  SIGIBERG.  -  294.    Z.   24.   setze   hinzu:    Cf     untorut   In 

—  185.  Z.  13.  V.  u.  setze  hinzu:  BERiNBERG.  BRATT  «"tprut   m 

—  204.  Z.  29.  setze  hinzu:  winber.es.  VVb.  ^  .  „n-    r/   as.'      x_    t-  T  r\r>  kikjnn-r,,rw^ 

Cf.-   r,  ^  ^  cniR^DTTRi      G1TAR7  ""  ^''  ^'  -^'  ^^^  ^'"''ö:  LOGANBREIT. 

~  ^m?'  SUARZPERI  st.  SUARZ-  -  295.  Z.  ll.  v.  u.  setze  hinzu:  uuegabr.eita.Ba. 

PlRl  und  poma  «t  pomo.  _  299.  zwischen  Z.   1.  u.  2.  v.  u.  setze-  BRf- 

—  206.  zwischen  Z.  20.  u.  21.  setze:  BORAH-  DENES  (Genitiv  des  Mannsn.?),  oilsn. 

TBA:  pagui  horahtra.  Perfz  IL  Cl  pagus  "-302.  zwischen  Z.  27.   u.  28.  setze:   die  iro 
,    Coractron.  Falke  trad.  corbej.  und  porahta*  uuerch  prieuin  tatin,  scribae  eorum.  N. 

■    noruni  gens.  Acta  sanct.  bolland.  93,  21. 

—  209.  Z.  4.  V.  u.  setze  hinzu:  FARABERT.  ""  ^'-  ^'  "•  '''■  "'  *'='^*^  ••'""=  •»rtnni.  Ba. 

—  214.  zwi^cn  Z.  8.  und  9.  seUe:   BARMA  ~  ^^^'  ^  ^-  ^-  "'  '^^'^  ^'«"=  BRANT. 

(©arntttt),  Ortsnamen.  ^  310.  zwischen  Z.  1.  u.  2.  v.  n.  setze:  ARMA- 

—  «14.  «Wischen  Z.  6.  n.  6.  v.  u.  setze:  BIRNIHO,  BRüNNO,   auch  ARINARBÜNNUM, 

Mannsnamen.  Ortsnamen. 

-p  216.  zwischen  Z.  8.  u.  9.  v.  o.  setze:  BAR-  —  311.  zwischen  Z.  2.  n.  3.  setze:  NIÜWEJN- 
'       ZELINGEN,  Orl«.«nen.  BRUNNO. 

—  217.  zwischen  Z.  12.  u.  13.  setze:  BESSICH,  —  311.  zwischen  Z.  10.  u.  11.  setze:  BLIDHE. 

Ortenamen.  .  RESBRUNNO,  Ortsnamen. 


Digitized  by 


Google 


i269  Berichtigungen  und  Zusätze  zum  3;  Theüe.         '  1270 

S.  31 1.  xwsdien  Z.  12.  a  13.  setze:  CHISTER-  ^""  ^»^s«*  P  weggeworfen  halle,  da  enpbiii- 

RRTINNO    RARANF^RUTlNNn  ^^"^  ""*'  ^'^  en-phindent  uud  nicht  ak 

,     DnurSi^U.  «A^^AI^J^^^^  enp-hindent  angesehen  werden  kann. 

~  ^mTmU'inV^"""^   BRUNANBURG.    s.  375.79.  ia  derüebersehrift  Hfes:  FA  .r.  F.  , 
BliUINlSWlC  (»rauiifc^meifl).  _  37a  ^wisdien  Z.  t3.ii.  14.  8el.a:  FATÖN.  ^ 

—  316.  Z.  12.  y.  u.  selze  hinzu:  Cf.  BREGANZ.  diu  ana^iht  ist  adeps  frumenti,  si  ist  tu- 

—  316.  zwischen  Z.  26.  u.  27.  scUc:  BRlXIA  gedhcit  dero  nuiste  nuanda  si  fatot  die 

..'    wT  t      ,      Diiivi!VTA\  "'^  **^  niezzeut  N.  147,  3. 

l^'l:.^TS!r^/'i.7       ^^^^         S5n>en.Liy.  Cf.  _-382.  Z.  23.  selze  hinzu:  N.  118,  140. 

CENOMANl.  -  382.  Z.  24.  ist  zu  streichen, 

-r.  319.  Aiim.  Z.  L  1.  Benary  sL  Benany.    '  —  387.  Z.  3.  v.  u.  1.  faho. 

—  325.  Z.  10.  hinter  PAGENZA  selze:   PA-  " ^^-  ?•  '•  *'  'f'^V 

r-iivyA    ^  ox.w.^.  _  3^g  2.  12.  setze  hinzu:  Ba. 

UrirSZiA,  tpfgiir^,  Flufs-  und  —  395.  Z.  13.  v.  u.  setze  hinzu:  N.  86,  6. 

—  327.  Z.  13.  hinter  ^tnxbt  selze:  sanskr.  pata,  —  423.  Zk  8.  setze  hinzu:   habent  sih  kcfuo- 

vesiis;  cf.  Spracbscb.  1.  Vorrede  IX.  get  aJ  lopidein  angnlarem.  N.  94,  4. 

—  327.  zwischen  Z.  18.  u.  19.  setze:  PATAHO,  ~  *36.  Z.  6.  hinler  1.  setze:  5.  6. 

Mannsnamen.  —  437.  zwischen  Z.  2.  u.  1.  v.  u.  selze:   HER- 

—  330.  Z.  14.  streiche:  [es  sieht  fison.  FOGIL,  hcrodlus.  N.  103,  17. 

—  330.  Z.  1,1.  1.  fifon  st  fis^n  und  cloccon  sL  ~  439.  Z.  6.  ist  zu  slrcichen. 

cklochon  und  streiche  ].  xt^i        •    i.       r^   -        o  PAT 

—  330.  zwischen  Z.  14.  «.  15.  y.  u.  setze:  pi^ffur  ~  *5;ll™'''^"  ^-  '•  ^-  S'  ^-  "'  «^^^^'   *^^^^ 

(oder  peffar,  wie  es  in  Grimms  Gram.  IV.  HL*IiN,  Mannsnamen,  ürk.  v.  755. 

S.  531.  ausHoflfmanns  Abdruck  cilirt  ist?).  Ba.  —  451.  Z.  5.  v.  u.  l.Jilum  si.  ßlium. 

—  339.  zwischen  Z.  14.  u.  15.  setze:   PESlnae  —  453.  zwischen  Z.  8.  u.  7.  v.  u.  selze:   FIFA 

alpes.  Tac.  ^eninusdeus.  Uv.  Cf.cimbrlsch  s.  PUIFA  in  P, 

Scn,  Caput.  —  FENNA  hängt  wohl  nicht  —  4^3.  letzte  Zeile  hinler  ptal  setze:  ire,ßndi, 
amit  zusammen.  projcrrc. 

—  341.  zwischen  Z.  3.  u.  4.  v.  u.  selze:  PIIANT-  —  454.  Z.  1.  hinler  )  setze:  ?  oder  zu  skr.  hval, 

mT>  A  n  se  movere  (vi-hval,  iiiuOare)1  oder  zu  pal, 

TRAGARI  8.   1  KAIj.  pall,  se  movere. 

—  346  zwischen  Z.  4.  u.  5.  setze:   SÜNDPHOR-  —  454.  Z.  2.  hinter  Cf.  setze:   skr.  pil,  miiicte^ 

RAN,  Ortsnamen.  .  ^  proficere  und 

—  352.  zwischen  Z.  7.  u.  8.  setze:  PESSOLDRA,  —  454.  Z.  6.  hinter  rädere  seizc:  oder  päd,  irc; 

seniex  (Baum).  Schmeller  I.  453.  ^f«  polnisch  padac,  caderc. 

—  356.  zwischen  Z.  14.  u.  15.  setze:  PUZOL,  ~  ^'^,^.   zwischen  Z.  8.  u.  9.  v.  u.  setze:  occasus 

Ortsnamen.    Hieher?  fliehet  den  or//iw,  so  ouh  uns  sin  fcraiin 

•^Ai    ^«,;  ..1.«..   rr    n         a        .        üRAI^A  irriunet,  so  uallent  unsere  fienda.  N. 

—  004.  .zwischen  Z.  7.  u.  8.   selze:   FliÄuA,  m2,  12. 

Ortsnamen.    Zu  B?  x--  '     •' i       rr   c         ^  t« 

o-n   y   o  ■  ,    .  t      TW   4  lo    #  ~  *2^-  zwischen  Z.  5.  u.  6.  y.  u.  setze:  uallen. 

—  3/ü.  lu  2.  V.  u.  streiche:  N.  118,  1.  Nni.  IIL 

~  ^I?-  .^.^^««cl^cn  Z.  2.  u.  1.  V.  u.  setze:  saltere.  —  456.  Z.  14.  hinter  30.  setze:  102,  12. 

—  37^.  Z.  23-2o.  sind  die  eingeklammerten  Wor-   _  466.  Z.  24.  ii»t  zu  streichen 

^^^'ol'^i-'r*       u     .      •  -  466.  Z.  25.  ist  12.  2u  streichen. 

—  373.  Z.  26.  hinter  auch  setze:  angenommen  wer-  —  466.  Z.  26.  setze  hinzu:  N.  17,  40. 

o?oV  an    Qo     •  ^  .    .  u  111..—  *^^-  Z.  9.  v.u.  setze  hinzu:  anaualloe.  Nin-IIL 

—  ^7Ö.  Z.  30-32.  sind  zu  streichen  und  dafin:  zu  —  471.  letzte  Zeile  setze  hinzu:  Ba. 

lesen:  die  Sylbe  ent,  statt  wie  in  andern  Fäl-  _  473.  zwischen  Z.  17.  u.  18.  y.  u.  setze?  filu 

Icn,   z.  ii.  in  engeltan  statt  enlgeltan  (s.  oft  Ba. 

Sprachschalz  L  352.)  unmittelbar  ibt  T  abwi-  —  477.  Z.  27.  hbiter  pelKs  aelze:  ? 

werfen,  dieses  T  erst  m  P  verwandelt  und  so-   —  479.  Z.  2.  v.  u.  sctoe:  Ba. 


Digitized  by 


Google 


1271  Berichligungen  und  Zusätze  zum  3.  Theile.  1272 

S   483.  zwischen  Z.  27.  u.  28.  setxerFOLSPRE-    S.  586.  Z.  4.   v.  u.  setze  hlniu : ,  OHSONO- 

CHAN  FVJRT. 

_  486.  Z.  5.  1.  follcglicho.  ^  -  610.  Z.  25.  ist  Jarspnon  m  streichen. 

-^  4»6.  Z.  14. 15.  streiche:  saget  iz.N.  Ifl^,  13.  -  620.  zwischen  Z.  22.  u.  23.  setze:    dar  furi, 

—  486.  zwischen  Z.  15.  u.  16.  setze:  foUcghli-  DA.      • 

_  492.  Z.  5.  V.  u.  setze  hinzu:  iruulte.  Na.  III.  _  f^^^^  13.'  geize  hinzu:  golh.  framathjan. 

_  493.  zwischen  Z-  17.  u.  16.  v.  u.  seUe:  zc  ir-  _  ^^^    jj    30..setze  hinzu:   frumc  reht  an  mi- 
foUonne.  N.  118,  130.  „^^^  herzen  per  legem  ßdei.  N.  118,33- 

—  403.  Z.  17.  V.  u.  1.  102,  20.  »»•  'l»,  130.      _  _  ^5,.  .^^gchen  Z-  22.  u.  23.  Setzei  frume.  N. 
497.  Z.  7.  v.u.  setze  hinzu:  DRACHLJNrJiiL».  ug   33. 

—  503.  Z.  10.  hinter  6.  setze:  104,  27.  _  573  'jj,  |.  setze  hinzu:  feorzuc  nahto.  Ba. 
_  516.  Z.  16.   setze   hinzu:   EICHESFELIX  _  681.  Z.  8.  9   setze  hiniu:  cf.  UMPIROHT. 

OBERESTEN  FELD.  —  685.  zwisclicn  Z.  9.  u.  10.  setze:  FERGUNNA 

_  5.6.  z.  .«.  «u.  hin.»:  BUEZINSFELD.        ^^t.lt£"A^&.St.^^ 

BLEIHFELD.  in  Strcbcl  fmnc.  illust.  137.  und:  der  swarr- 

—  516.  Z.  20.  setze  hinzu:  GOZBELD.  HUNI-  walt  und  Virgunt  ^yilh.  v.  Orange  (390,  % 

FELD.HETTlNCiESFELDJlUOM-  _  i^^^'^TZ^^tn^^  entweder  mit  pa- 
FELD.  REOTFELD.  SULZIFELD.  ^ur«  (cf.  den  Uebergang  des  V  in  R),  oder, 

_-  522.  ist  Z.  22.  zu  streichen.  ,  —  691.  zwischen  Z.  17.  «.   18.   setze:   der  sie 

_  524.  zwischen  Z.  8.  u.  7.  v,  u.  setze  hinzu:  furhlet  N.  118,  134 

,       fon  euuon   ze  cuuon,   in  seculiim  seculi.  _  693.  Z.  15.  1.  furchtinten. 

«•25  ^Z'  ?8  1   fon.  —  ^^^'  zwischen  Z.  5.  n.  6.  t..  u.  setie:  BRAM- 

Z  526   zwischen  Z.  20.  u.  21.  setze:  fenuhal.  Ba.  FORST,  SALZFORST,  Waldnamen. 

—  533!  Z.  10.  V.  u.  setze  hinzu:  INd.  Hl.  _  736.  Z.  1.  I.  FASTEN. 

_  540.  zwischen  Z,  15.  u.  16.  v.  u.  setze:  FEN-   _  741.  Z.  16.  v.  u.  setze  hinzu:  III. 
r»ir     T.»-  —  741.  Z.  11.  v.  u.  setze  hin2u:  llI. 

UIL,  Mannsnamen.  _  ^^3.  z.  20.  v.  u.  setze  hinzu:   (infliezenL 

—  541.  Z.  4.  I.  n.  p/.  phundemeul.  Nh   III ) 

—  1!n.'ÄL        ^''  "  '^    "''"  '  -  7*4.'    unter    AUSO    setze:    ALISINZA, 
^  563.  Z.  10.  V.  u.  1.  inrarenne.  €Ifenj. 

_  bld.  Z.  6.  V.  u.  setze  hinzu:  N.  91,  9.  —  744.  Z.  19.  setze  hinzu:  Dff er. 

—  569.  Z.  ^.  V.  u.  ist  zu  Speichen.  ^  744.  zwischen  Z.  19.u.20.setzc:  ABUNSNA, 

—  573.  Z.  23.  l.  zifareneru.  Silben«. 

—  573.  Z.  2.  V.  u.  setze  hinzu:   wenn  es  nicht,  _  744.  Z.  22.  setze  hinzu:  ^bi. 

wie  in:  langobardorum  pharas,  i.e.  gencra-  _  744.  Z.  16,  v.  u.  setze  hinzu:  2li^ 

iiones.  PauL  Familie  bedeutet  und  als  fäta  _  ^^^    j,.  9.  u.   10.   v.   u.    setze:    ADARNA, 

zu  goth.  f*ra  gehört;  cf.  FERA-        .  ADRANA,  dhtx. 

—  513.  Z.  3.  v.u.  hinler  J5>«*«»e^^^  (cr.rCJRA)i   _  744,  z.  4.  y.  u.  setze  hinzu:  Silier. 

—  573.  Z.  6.  Y.  u.  1.  FÄRA  St.  cf.  FORA.         -  745.  Z.  4.  setze  hinzu:  2lltmu()l. 

574.  Z.  18.  V.  u   ist  zu  streichen.  ,-  745.  Ewischen  Z.  9.  u.  10.  setze:  ILZloA. 

_  579.  Z.  10.  Unter  Cf.  setze:  FARA  und  -  745.  Z.  12.  seUe  hinzu:  atnmer. 

—  581.  zwischen  Z.  9.  u.  10.  v.  11.  setze:  uert«.  _  745.  zwischen  Z.   16.   u.    17.,  setze:   UWJli- 

^^Wn  .     K-        Nm  III  STRUDIS,  Unpruf. 

tjai    2.  17.  V.  u.  setze  hinzu:  ISm.  III.  »1  iieriA 

_  532!  awi8chenZ.5.  u.  6.8et»e:tterten.Nh.HI.  —  745.  zwischen  Z.  17.  u.  18.  setze:  liWA. 

Digitized  by  CjOOQIC 


1273  Berichtigungen  und  Zms&Um  ivm  3.  l'heile.  1274 

S.  745,  zwischen Z. 20. n. 21. selxe:  INDRISTA.   S.  748.  zwischen  Z,  8.  u.  9.  v.u.  selre:  PANIS,  • 
_  —  745.  Z.  13.  V.  u.  selze  hinzu:  ARNAFA.  V«n<- 

—  745.  zwischen  Z.  21.  u.  22.  setze:  ENZIN,  —  ^49.  zwischen  Z.  28.  u.  29.  setze:  FLEVus. 

€ni.  —  749.  zwischen  Z.  II.  u.  12.  v.  u.  setze:  CO- 
-745.'2.22.1.«ar.t2lta;                        .  CHJNAHA,  «oc^er.  ' 

—  745.  zwischen  Z.  27.  u.  28.  setze:  ARINC.  _  ^^^  ^^.^^^^^  2.  1.  u.  2.  v.  «.  setze:  GILPIL. 
_  745.  zwischen  Z.  15.«.  16.  v.u.  setze^URlA.  _  ^^  ^^.^^^^  ^  ^^  ^  3^  ^^^^  GRISJA. 

—  745.^^zwischenZ.  11, u.l2.,v. «.setze:  IS?ULA,  _  ^.^^  ^^.^^^  ^   ^^  ^  ^^  ^  ^  ^^.^  jj^- 

-745.  zwischen  Z.8.Ü.  9.  v.n.  setze:  ISPERA.  ^^^^^  HAVELLA,  ^a»)el. 

—  745.  zwischen  Z. 2. u. 3. v.u. setze:  IVARUS.  "  'JJ\  JT^''^''*"  Z.l.n.^.  v.u.  setze:  IIELM- 

—  745.  zwischenZ.i.u,2.v.u.8etee:IAGISTA,  i>AUA. 

3oyf.  —  750.  zwischen  Z.  4.  u.  5.  v.  u.  setze:  HUNTA, 

—  746.  Z.  4.  setze  hinzu:  SBaal.  J^Uilte. 

—  746.  zwischen  Z.  9.  u.  10.  setze:  WETISA»  —  751.  zwischen  Z.  12.  u.  13.  setze:  DUBRA, 

SBe^.  $au6er. 

—  746.  zwischen  Z.  22.-ii.  23.   setze:  WIRRA   —  751.  zwischen   Z.    18.   u.    19,  selze:    DEL- 

s.  WISARAHA.  WUNDA,  DELWUDA. 

—  746.  zwischen  Z.  23.  u.  24.  setze  :WERINZA,  —  751.  zwischen  Z.  20.  u.  21.  setze:  DANA- 

®«n«6-  STER,  DANASTüs,  ©wuPfr. 

—  746. zwischen Z. 24. u. 25. setze:  WERTAHA.  DAISABER,  2)ttl<»<r. 

—  746.  Z.  12.  V.  u.  setze  hinzu:  SBtrra.  -,.         .    ,        r,    «=        *«,  npioi* 

.--;,,;     —  751.  zwischen   Z.  25.  u.  26.   setze:    llsIA, 

—  746.  zwischen Z.  11.  u.  12.  v.u.  setze:  V>lö-      ,    %\it\i. 

LAUFA.  _  751.  zwischen  Z.  30-  u.  31.  setze:  DRICA. 

•—  747.  z^jrlschen  Z.  3.  u.  4.  setze:  LADA.  —  751.  Z.  16.  v,  u.  setze  hinzu:  2raun. 

—  747.  zwischen  Z.  17.  u.  18.  setze:  RONAHA,  —  751.  zwischen  Z.  3.  u.  4.  v.  u.  setze;  SABI- 

äX»^"«-  INICHA. 

—  747.  zwischen  Z.  2.  u.  3.  v.  u.  setze:  MILDA,  SIGA,  ®Jea. 

^,»0        •    k      <7    1        o       »_      MARIQTA       —  "^^^^  zwischen  Z.  8.  u.  9.  setze:  SUMINA, 

—  748.  zwischen  Z.  7.  u.  8.  setze:  wlAnlOIA,  QTTIVIIVÄ 

—  748.  zwischen  Z.  8.  u.  9.  setze!'  MARGüS,  .    .  '  oii.^^r 

SRorawa.  —  '52.  zwischen  Z,  13.  u.  14.  setze:  pAnAVus, 

—  748.  zwischen   Z.  25.  n.  26.    setze:   NIDA,  <5a«r.  oT>nT,.., 

JRibba.  ^  -752.  zwischen  Z.  17. n.  18.  setze:  SPRE WA, 

—  748.  zwischen  Z.  26  u.  27.  sctee:  NIMIZA.  ©P«'-  o-o.« 

—  748.  zwischen  Z.  28.  «.  2ü.  setze:  NERSA,  ~  "^Sv/rr !"         ^^'  "*  ^^^  '''"''   ^^"^^^ 

—  748.  Z.  28.  jsetze  hinzu:  «Rarn.  ^  _  752.  zwischen  Z.  13.  ü.  14.  v.  u.  setze:  SUAB- 

—  748.  zwischen  Z.  19.  u.  20.  v.  u.  setze:  NISSA,  AHA. 

-     ^"^''  ^  m     —  '52.  zwischen  Z.  1 1.  u.  12.  v.  u.  setze:  SUALA. 

—  748.  zwischen  Z.  15.  u.  16.  v.  u.  setze:    Bl-   _  763.  Z.  9.  hinter  flucchen  setze:   (flukken 

LENA,J5UIe.  Nim.) 

«iö        -u.».«        ^o  .        PA—  763.  Z.  9.  V.  u   setze  hinzu:  FLÜCHAZJAN. 

—  748.  zwischen  Z.  12.  u.  13.  v.  u.  setze:  PA-  _  ^gg   ^^^^n,  Z.  8.  u.  7.  v.  u.  setze:  p.a. 


GINZA,  y(gnt|.  fluchezent'e,  volitans.  Wh. 

IV.  '  [  82  ] 


Digitized  by 


Google 


1275  Berichtigungen  und  Zusätze  tum  3.  Theile.  1276 

S.  764.  Z.  tl.  I.  ^Untt  st.  ^tnfl«.  S.  806.  Z.  7.  1.  FrohnwerJ. 

-  764.  Z.  19.  hinter  ?  setze:   oder  hängt  es  mit  -  809.  Z.  9.  v.  u.  I.  baithja,  haithi  st  haitja. 

sanskr.  pal,  ire,  paUy,  fufrere.  zusammen?     -  814.  Z.  12.  setze  hmziK  136,  3. 

-  765.  zwischen   Z.  21.   u.   22.   setze:  ze  fli-  _  gu.  Z.  12.  v.  u.  I.  JpKAIiUJMjA. 

-  ,'69"r6"i. ""uob.  -8«,.»i.h»Z.5.k6.«U.:BECOLTER, 

¥^  iT\  mnwenis. 

-  ?5l  1:  r5:  l™tSi„.„:  pu.di5..,,B..  -  «7  J^™  z.  *  .»•  ^.  '•  "■  ^-  PEs- 

774.  zwischen  Z.  18.  u.  19.  v.  u.  setze:  fias-  oULiUnA,  aer^ex. 

eun.  Ba.  —  870.  Z.  18.  1.  tupberi. 

—  777.  Z.  8.  hinler  ■xhxrii  setze  JiAa4-  —  870.  zwischen  Z.  17.  a.  18.  v.  u.  setze:  THO- 
-ai    r,    <Q  .«h.«  k:„,„.  ERENFRID  BXRl,  apiana.  amalatia,  camemelon. 

_  791.  l.  19.  setze  hinzu.  ^"J^J^fj*''-  _  870., zwischen  Z.  8.  u.  9.  v.  u.  setze:  TUR- 

—  791.  Z.  22.  setze  hinzu:  DlLYirniU.  BISCE,  storax,  aber  auch  turbiscae,  stuk. 
_  791    Z.  17.  V.  u.  setze  hinzu:  NIJNFRID.  —  872.  zwischen  Z  5.  u.  6.  setze:  STÜK,  tar- 

—  801,  z!  25!  setze  hinzu:  106,  30.  bisca;  cf.  turbisce. 


Digitized  by 


Google 


Berichtigungen  und  Zusätze 

zum  4**"  Theile  des  allhochdeutschen  Sprachschatzes. 


—  3.  Z.  22.  1.  chesligon  st.  chefligon.  UUll. 

—  4.  Z.  2—13.  V.  u.  ist  zu  streichen  und  dardr  S.  181.   zwischen   Z.    13.  u.    14.   setze:   GELO, 

zu  setzen:   Später  erst  ist  die  Form  ig  zu  ig  Mannsnamen. 

geworden    (cf.  aber  auch  golh.  gabig  neben  _  192.  Z.  2.  setze  hinzu:  GILTO. 

gabeigji  doch  scheint  ^/v,         .    .        „  •nr^v 

—  6   Z.  4   V.  u.  1.  mazig  st.  maxip.  -  ^^^.^S  ^^"  "*   *®'   ''^^''   ^^^' 

—  53.  Z.  12.  v.u.  setze  hinzu:  — a.  CUuM,  Mannsnamen,  hieher? 

—  56.  Z.  19.  L  unb  St.  au^.  _  ,317.  Z.  4.  1.  GANEHAISTA  statt  GAE- 

—  67.  Z.  28.  setze  liinzu:  Ba.  HAICT'A 

—  73.  zwischen  Z.  14.  u.  15.  setze:   danne  he  «AlölA. 

in  petli  gange.  Ba.  —  219.  Z.  11.  setze  liinzu:  GüNDICHO. 

m.  297.  woH  hieher.,  auch  CHÜONIGUND. 

—  *05.  r^yischen  Z.  3.  u.  2.  ▼.  u.   setze:   rlnt-  _  224.  Z.  18.  v.  u.  setze  hinzu:  GERHAFT. 

^aziai  ad  filmen  vfetingi  mvadumtiat.        «sys    -7   q  .      u-         RTTmnvr-l?!! 

gazza.  Urk.  v.  1053.  —"  ^24.  Z.  8.  v.  u.  setze  hinzu:  DUiXULiJMvER. 

^  107.  zwischen  Z.  4.  u.  5.  setze:  GINUNGA,  Z  237.  zUche'i  Z.  'ö!'"«."'"?.  v.  u.  setze:  St. 
j.,  nctus.  Vr.  f^OAll    r\ 

—  107.  Z.  12.  V.  u.  setze  hinzu:  und  heskazan.         «»I       .  '.."^T''''". 

—  108  Z.  2.  setze  hinzu:  geten.  —  247.  zwischen  Z.  3.  u  4.  setze:  gigare:  danne 

—  109.  Z.  19.  V.  u.  setze  hinzu:  Ba.  .  gigare  man  de  antra  flasgun  folla.  Ba. 

—  123.  Z.  18.  setze  hinzu:  GEBAMUND.  —  266.  Z.  19.  setze  hinzu:  RIHEGIS,    FRI- 

—  132.  Z.  6—12.   ist  der  ^nze  Sati«   der  rnit  DUGIS 

Geh&rt  anfangt,  zu  streichen.  *  »»rr'c'rr«  * » 

—  133.  zwischen  Z.  24.  u.  25.  setze:  BETTIGÄHT,  —  ^^5.  Z.  14.  v.  n.  setze  hinzu:    WESTAR- 

/.,  concubium.   -tanne  si  (philologia)  sie  GAWI.  RADANZGAWl  RANGAWI. 

Ki;i.T.":L*i.\'„t,v5?5i;!;'„-^i::  \i    a  ««^ngaw«.  m«b.ahagawi 

\xo  M^t  chomtn,  cum  eos  concubia«  aut  «»iJl-AHAbAWI.  D.rkAm.T*r-    ^.. 

iotempeslae  noctis  .silentio  qniescentes  ad  se  — 275.  Z.  10.  v.u.  setze  hinzu:  dADAjNAGAvVI. 
venire  compelUret.  Mcp.  46.  _  275.  Z.  6.  v.  u.  setze  hinzu :  CHOLAHGAWI. 

Z  {?a  Zwilche^'  z:  ;ru.'n!  «fz:?'*'"'  CHOCHARGAWI.  CHNEZZIGAWI. 

GAGUATJAN.  lAIASGAWL 

M'^TT^''  ','*"■  ^  \  ^'}\        ...  •    .,       -  280.  Z.  12.  V.  u.  setze  hinzu:  GOZZELO.       - 

—  173.  Z.  4.  u.  3.  V.  u.  I.:    (goth.  gutthiuda,         aai^'n    **  .      1..  IcrTk'Z 

©otMf)  sUtl:  golh.  guthans  (gutthiuda,  —  280.  Z.  11.  v.  u.  setze  hinzu:  löliUZ». 
®0t5fti60lf ).  ~~  2^1*  ^-  S*  xt  zii  streichen  und  daPiir  zu  setzen: 

—  176.  zwischen  Z.  3.  u.  4.  setze:  GOTfliNi,  G02XAR1,  ®o<Iar,  Ortsnamen. 

Digitized  by  VjOOQIC 


1279  BerichUguDgen  und  Zusätze  zum  4.  Theile.  1280 

S.  281.  zwischen Z.  16.11. 17. setze:  (er) geoee.Ba.  bei,  vearillum,  und  nord.  berkuml,  insigae 

—  293.  Z.  2.  V.  u.  selzc  hinzu:  hieher  wohl  der  mUituni. 

Ortsnamen  GLENA.  S.  406.  zwischen  Z.  2.  u-3.  seUe:  CHAMBIZ, 

—  308.  Z.  7.  hinter  GRUOBA  setee:  WOLF-  campiduna  (OrUnamcn);  cf.  auch  €HAMBA. 

GRUOBA.  —  408.  Z.  l.  hinler  Cf.  selzc:  angek.  cumb,  Sc 

—  335.  zwischen Z. 2. u.  3.  setze:  GRISIO,  Orts-  ^^^'  ^"^'  ""^  ^u,  , 

namcn.  —  442.  zwischen  Z.  17.  u.  18.  v.  u.  setze:  CUU- 

--  344.  Z.  17.  V.  u.  setze  hinzu:  F.  NIPERHT,  M^nnsnamen. 

—  346.  Z.  2.  1.  GRIOZLiANT.  —  453.  zMfrischen  Z.  9.  u.  10.  v.  u.  setze: 

—  357.  zwischen  Z.  15.  u.  16.  setze:  CINNAMIN.  Prud.  l.)3imni<t,  chnamo- 

CIPERbaum.  CINAMIN.  zf.  i.       i         '"«'"• 

—  359.  zwischen  Z.  13.  u.  14.  v.  u.  setze:  _  454.  zwischen  Z.  8.  u.  9.  setze:  caneur.  Ba. 

CiPRes,  Genitiv  des  Inscinamcns  <>)77rM«,  in  —  497.  Z.  3.  setze  hinzu:   und  karnare  in  W. 
ciprcs  drupo.  Rb.  Grimms  Ruolandes  Lict  S.  341. 

—  359.  zwischen  Z.  12.  u.  13.  v.  u.  setze:  —  498.  Z.  11.  «etze  hinzu:  gl  K. 

CUPRESbaüM.  _  501.  zwischen  Z.    17.  u.    18.    setze:   CISA, 

CYPRESSIN  rad/.J  (cipressin  Wm.  1.  IL)  ,,^„  ^;^^^  gj^  g  g  ^o.  11. 13.;  d.  CISER. 

sinl,  cypressina.  Win.  1,  17.  tm         •    i.       r»    «        o 

^^^        .    .'      ^    *  /^UTT     —  504.  zwischen  Z.  7.  u.  8.  v.  u.  selzc: 

—  362.  zwischen  Z.  4.  u.  5.  v.  u.  selzc:  CnU-  TRUGIKÖSÖN. 

CHEM,  €oc^^ein/  Ortenamen  (mit  heim  zu-  (s*>e)  trüge  chosoen  (dine  Icfsa),  /o. 

saramengesctzl?).  ^i/^nvr  yuantur  doltirn.  ^.  33,  14,  ^ 

—  362.  zwischen  Z.  1.  u.  2.  v.  u.  setze:  CICIN-  _  515.  z.  15.  v.  u.  I.  AKÜSTIG  st  ALU- 

DALA^  f.,  ciciadela,  candela.  —  w.  pL  ei-  STIG. 

cindalun    (cicuntenne.    Ra.),    cicinJclae,         -a-        •    i.      r^   «c       411  ^       tf'^ICIPP 

candelae.  gC  K.  -  ^JO;  zwischen  Z-  15.  «;  16.  v.  u.  »etee:  UblijH 

—  363.  zwischen  Z.  3.  und  4.  v.  u.  setze:   ^**  CISA 

.CHLAMME,  aristolochia.  Wn.  460.  _  534.  zwischen  Z.  14.  u.  15,  setze: 

—  365.  zwisdien  Z.  2.  u.  3.  setze:  KET— •  OSTERN  A,/.,  St  (lerne/  cisterna. 

xirvov  oQoq.  Plol.  g..  s.  Zisternen.  D.  III.  92. 

—  369.  Z.  2.  statt  sollst  L  selbst.  a.  s.  cisternen.  D.  III.  92. 

"  ^s^lietiid:'""''  '"''  '^''™'^''  *'^'''  ^'^^'"  -  WO.  xwbchen  Z.  6.  und  7.  selzc:    CüZlL, 

—  369.  Z.  22.  streiche  die  Klammer.  Mannsnamen.    Zu  KOZ? 

—  386.  zwischen  Z.  15.  u.  16.  setze:  —  551.  zwischen  Z.  10.  u.  li.  v.  u.  setze:  chia- 

CELLA,/..  Sellf,  «//«.  goton.  Nh.  111.  ^,  ,.-^„^ 

a.pl.  ceilo,  ce/las.  K.  1.  —  564.  Z.  v.  a.  setze  hinzu:  CJLlLMxJürN. 

Ortsnamen:    CELLA  (3 (He).    ALDRICI  —  574.  zwischen  Z.  20.  ut  21.  setze:   chnistet 
CELLA.   VVERIMBRETIS  CELLA.  WI-  N.  111. 

SIRIHIS  CELLA.    RATBOTIS  CELLA.  —  574.  zwischen  Z.  15.  u.  16.  v.  u.  seUe:  fer- 
MANIJNCELLA.   PERAHTOLTES  CEL-  chnislen.  N.  ffl. 

LA.  HADALONGCELLA.  —  5S4.  Z.  2.  setze  hinzu:  n.  pr. 

-386.  zwischen  Z.  la   ü.    19.  selzc:  KILA,  -  588.  zwischen  Z.  9.  u.  10.  scl«e:chripfaNli.III. 
Ortsnamen.    Zu  G?  —  608.  zwischen  Z.  2.  und  3.  setze:  CRALO, 

—  389.  zwischen  Z.  3.  u.  4.  v.  u.  scUc:  cuUan-  Mannsnamen.    Cf.  GRALOH. 

trcs.  Ba.  ^„^,  „,„,    „„,  „,  —  627.  Z.  17.  18.  1.  vrntcr  sL  ventur. 

•—  395.  Z.  13.  V.  o.  stall  CHOLZUUARPLIH  —  627.  Anmerkung  letzte  Zeile  1.  in  st  ih. 

1.  cholzuuarplibun,  volubile  buxum.  VA.  —  677.  Z.  13.  v.  u.  hinter  qucns  selze:  [Wenn 
VII.  382.  quena  in  0.  I.  4,  9.  nicht  einsylbig  zu  lesen 

—  405.  Z.  9.  hinter  coAor/^  setze:  c£  angs.  cum-  oder  seine  Stellung  (ab  letztes  Wort  des  Vcr- 


Digitized  by 


Google 


1281 


Berichtigungen  und  Zusätze  zum  4.  Theile. 


1282 


6€^)  lucbt  als  em^  Verleb^ing  ^es  otfridbchen 
Yersmaabes  .ans^usebeQ  ist,.  90  kano  auch  im 
Althd.  neben  quena  eine  Fotrm  ^jui^na  jpngc- 
nömcn  werfen,]  ^     ]  ' 

S.  680.  Z.  8.  seUe  hinzu:  (Ä8ber?) 

—  ^10.  zwischen  J^.   7.  n.   8.   setze:   HEDEN, 

brennen.  Mm.  354.) 
' —  726   Z^  4.  setze  hinzu:  Ba. 

—  727«^  zwischen  Z.  4*  u.  3.  v^  u.  setze:  Jiaben- 

tun.  Na. 

—  728.  Z.  4.  u.  5.  setze  hinzu:  ist  wohl  a.  s.  f. 

—  764.  Z.  t*  hinter  üttÄ.^elze:  ÜAI?   oder 

—  772.  Z.  9.   V.  u.    hinter   XlAr    setze:   und 

HAH. 

—  791.  Z.  17.  setze  hinzu:  N.  III. 

—  839.  Z.  14.  V.  u.  statt  (cdt:re)  lies:  (ere). 

—  917.  918.  919.  920.  üeberschrift  lies:  HALF 

8L  HOLD. 

^  943.  Z.  9.  setze  hinzu:  Na.  III. 

—  961.  zwischen  Z.  21.  u.  22.  setze:  hounog.  Ba. 

—  963.  Z.  10.  V.  u.  setze  hinzu:  Na.  III.  hat  hun- 

gerge. 

—  1017.  Z.  9.  V.  u.  hinter  9.  setze:  Nh.  III. 


S.  1035.  Z.  7.  hinter  Ct  setze:  gotb.  bTaIrnei» 
cranium,  auch 

—  1Ö52.  zwischen  Z.  6.  u.  7.  v.u. setze:  uuihus. 

Nrn.  IIL 
— ^  1092.  Z.  9.  10.  statt  hazessa  lies:  hazessa 
(so  ist  im  Codex  accentuirt,  und  nicht  ha- 
zessa, wie  Grimm  (Gr.  II.  S.  1000.)  bebaup- 
tet  und  deshalb  dem  Worte  ein  langes  A  m 
der  Stammsylbe  beilegt]. 

—  1207.  Zu  11.  V.  u.  statt  nicht  L  wohl. 


>Zu 


S.  261.  Z.  10.  setze  noch  hinzu:  Zeufs  sieht 
gcrm  in  germarä  als  Stammsylbe  an,  und 
glaubt,  da&  s^nskr.  gir  i,  mons,  aus  dem  sich  ein 

deutscher  mit  M  abgeleiteter  Stamm  GEnM 
{gebildet  habe,  in  f^ermani  enthalten  sey^  eine 
Annahme,  der  ich  ganz  zustimmen  würde, 
wenn  sich  von  einem  mons  bedeutenden  deut- 
schen Worte  ger  oder  germ  sonst  irgend  eine 
Spur  vorfände.  Germana  in  der  Stelle,  die 
Zeufs  aus  Mchb.  anführt:  locrnn,  quae  dici- 
tur  germana  vel  ad  monte,  kann,  wenn  auch 
od  montem  mit  germana  einen  und  denselben 
Ort  bezeichnet,  doch  in  der  Stammsylbe  eine 
andere  Bedeutung  als  93erg  enthalten. 


Z  usä  t  z  e 

aus:  Die  Deutschen  und  die  Nachbarstämme,  von  Zeufs. 


Dieses  vortreffliche  Werk,  dessen  griindliGhe 
und  gelehrte  Untersuchungeo  neues  Licht  über  die 
Völker  Germanicns  und  ihre  wechschidcn  Wohn- 
sitze verbreiten,  ist  mir  erst,  nachdem  der  vorlie- 
gende Thcil  des  althochdeutschen  Sprachschatzes 
schon  bis  zum  Buchstaben  H  fertig  war,  zu  Händen 
gekommen.  Ich  trage  daher  hier  folgendes  aus  dem 
genannten  Werke  nach,  und  zwar  zu 
Theü  I. 

ABUNSNA,  9l6«nl,  Flufsnamen. 

ALCMONA,  Flufsnamen.  Cf.  ALTMUNA 

und  ALKIMOENNIS. 

ALTMUNA,  SlltmC&I,  Flufenamen.     Cf. 

ALCMONA. 

ENZIN,  €n$,  Flufenamen. 


0SNENGI,0SNlNG,Ber6n.  d.ANS. 

1  >  AK,  Flulsnamen. 

lAGlSTA,  <^eift,  Flufsnamen,  Zu  lAG  ♦ 
Gehört  lAlASGAWl  hieher? 

VIRDO,  Flufsnamen.    Cf.  WERTahA. 

Theil  IL 

REIITRATANZE   siehe  RETBRA- 
TANZE. 

RETHRATANZE,3l,jaf,  Flufsnamen.  CL 

RADANTIA  und  RETNIZ 
RISINespurch,  gielftngburg.   Cf.  RIZI- 

NIS  und  RISONBURG. 
MAURUNGANl,  Volk-  und  Landnaraen. 


Digitized  by 


Google 


/- 


1283 


Zusätze. 


1284 


NOCHIUNGA,  OrUnatnen. 
NISSA,  lR(if(,  Flafisnamen. 
Theil  III. 
Zu  BOGARI  setze  cf.  Zeub.  367. 
BUOCHUINNA,  Bergnamen: 

BISSULA)  Namen  eines  schwäbischen  Mäd- 
chens. Auson. 
VOGILARI,  und  mons  HlGLERf,  Berg. 

natnen.  ZeuCs.  11. 
FALMlNf/MM  pagus.  Zeuls  213. 
Theil  IV. 

Zu  CELTa«  füge  hinzu:  cf.  ZcuIs  S.  64-66. 
160-250. 


Zu  GENAUN;  f&ge  Ki«»:  bei  Ptol.  ßsv. 
XSxnnt,  bei  Florut  senonet,  cC  Zeub  237. 

GAIOBOMARu«,  Konig  der  Quäden.  Dio 
Casf. 

GEJNOBAÜD,  Namen   eine«   firänkiscben 
Anführers.    Cf.  Zeuis  340. 

GüNZI,  m ,  GUNZA,  /..  „.  pr. 

GERMENZE,  GERMIZE,  Ortsnamen. 
GERSTENGEN,  Ortsnamen. 
CHAVION«,  Volksn.  et  Zeufc.  152.  478. 
HATTERiVh altera  pagus.  Zeufe.  337. 
HYDOR,«,  Waldn.  Zeufs.  9.   Cf.  HIEDR- 
AHA. 


I    .      / 


Digitized  by 


Google 


5HpI)abetjfc^cö  aSetieic^ni? 

^liutening  finDcn. 


2r. 

^amtiln.  1253. 
Slbenbfuiyle.  380. 
Stben«.  1272. 
abgeben.  114. 
abgeben.  7d. 
abftptt  149. 
abgottbau«.  1034. 
abgrunb.  331. 
abbauen.  706. 
abfroren.  473. 
ätfergang.  103. 
«ig.  1272. 
aaentbalben.  887. 
mtt.  1272. 
aOgrfine.  300. 
aOfimb.  419. 
SHmofen^au«.  1052. 
aipgau.  275. 
aUarbou«.  1052. 
aUfierr.  993. 
«ItmüW.  1272. 
ammer.  1272. 
Sintbau«.  1052. 
«nbeginn.  215.  216. 
änberewif.  1195. 
anber«»o.  1199. 
anbettbalb.  890. 
angang.  101. 
angeben.  79. 
angießen  283. 
angriff.  318. 
anbdben.  730. 
anbaften.  746. 
anfangen.  769. 
anheften.  748. 
anbetet.  1074. 
änfebten.  473. 
anrieben.  544.  645. 
anflopfen.  557. 
anfcmmen.  666. 


)     aniduf.  1120. 
anlaufen.  1117. 
antuf.  1137. 
anrufen.  1134.  1135. 
anfelm.  845. 
anric^ritl.  618. 
argfofen.  504. 
aufetbeben.  823.  . 
aufgang.  100. 
aufgeben.  82. 
aufgeben.  817. 
auffebren.  474. 
äuffornmen.  667. 
augenring.  1167. 
aufgang.  102. 
aufgeben.  117. 
auegeben.  86. 
auegiejpen.  284. 
auegraben.  304. 
auefommen.  667. 
auefraften.  567. 
augenbalb.  884. 
auf ertalb.  884. 

25. 

S3a(tbauf.  1053. 
Sabebaue.  1053. 
Carmen.  1267. 
©armberjig.  1046. 
iBauc^gürtel.  255. 
SBaumgarten.  251.  252. 
SBegang.  101. 
©egeben.  117. 
SBegegnen  140. 
SBege^en.  91. 
83egierbe.  232. 
IBegtef  en.  284. 
SBeginn.  215. 
beginnen.  209. 
'      JBegraben.  304. 

JBegretfen.  315.  3ia     . 
SJegurten.  254. 


{Begaben.  733. 
Se^ängen.  765. 
Se^ärten.  1025. 
»ebaftet  743. 
SBebalten.  904. 
»ebalter.  907. 
SBebauen.  706. 
Se^eften.  749. 
fBebeblen.  843. 
SBebeifen.  1088. 
Sebenbe.  971. 
SBe^eri^tgen.  1047. 
SebuOen.  843. 
JBebüat.  844. 
eeburen.  1013. 
Sebuten.  802. 
IBeigurtel.  255. 
83etlengriee.  346. 
©efebren.  475. 
83ere6r(i4|.  479. 
Sefe^rung.  480. 
SBefennen.  433. 
SeTIagen  552. 
Sefleiben.  545. 
iBefnupfen..583. 
iBefoinmen.  .668. 
SBefofen.  505.      ^ 
©efurst.  500. 
aSelaben.  1114. 
83equem.  672. 

»ereuen.  1143.1144.1146. 
©ertram.  1147. 
©erufen.  1136. 
SSerfibmen.  1143. 
©erübren.  1177. 
©etbaue.  1053. 
©ettfammer.  401. 
SeUfammerer.  402. 
©iberbunb.  977. 
©tenenfraut  595.  ) 

©iOe.  1273.  » 

SBirffiu^n.  959. 


©irngarten.  252. 
©let^grune.  300. 
©leifolbe.  393. 
©(umengarten.  252. 
©5bmen.  949. 
©ei^parb.  1265. 
©rau^aue.  1054. 
©raunfc^weig.  1269. 
©rautgabe.  122. 
©rautbaue.  1054. 
©räuttaam.  200. 
©rautfammer.  401. 
©reiegau.  275. 
©rf;ren.  1269. 
©runbtibe.  913. 
©runnenf reffe.  616. 
©u^erfammet.  401. 
©urggraf.  314. 

€. 

Salebonieit  389. 
(Sambrai.  403. 
Sanfiabr.  459. 
Cbatten.  364. 
^beruefer.  485. 
Spolera.  390. 
CbPt.  480. 
6brif».  618. 
e^riflenbeit  619. 
ebrifllic^.  619.     ^  , 
Sbriftue.  617. 
Sbur.  '480. 
SttfeL  489. 
Sobfen).  357. 
6o(^em.  1279. 
Sonflan).  533. 
Sorianber.  389. 
gorbel  487. 

S>ac^e6aut  807.   * 
^anngurteL  3S5. 


Digitized  by 


Google 


1287 


VÜ3fS)<»k^i^ii  ^erseic^ni^. 


1288 


Sniej^er.  1274. 
©niefler.  1274. 
S)ret^anbtg.  971. 
©rei^auptig.  759. 
S>wiunUvt.  975. 
S>v(efammer.  402. 
S>ur(^ang.  102. 
S)utd)dändt9.  104. 
©urcftgeften.  94. 
©urcftgieipen.  aS5. 
S)ur(^()raben.  305. 
®urd)fiefen.  512. 
S)ur(^fommen.  672. 
©urdiloufen.  1119. 

(Sben^eih'g.  87S. 
eber^att».  1022. 
eber.  1272. 
eger.  1249. 
eijegedem.  273. 
e^tgierbe  229. 
Eingang.  101. 
eing^^en.  80. 
eingießen.  283. 
ßin^anbig.  971. 
©nbefeen.  749. 
ein^eaig.  859. 
einftorn.  1938. 
ernftörniget.  103S. 
emi»unbert  975. 
ßinfom.  495. 
eifenflefte.  555. 
etf<nfraut.  556. 
eifenj.  124Ö: 
entenftobic^t.  755. 
entgegen.  137.  138. 
entgegnen.  141. 
entgegengehen.  74. 
entgegenfammen.  671. 
entgegenlaufen.  1118. 
entgegentufen.  1134. 
entgegen.  84** 
entgelten.  187.  189. 
entgelter.  190. 
entgeltung.  190. 
entgraben.  302. 
entgurten.  254. 
ent^aben.  730. 
entftalfet.  928. 
enttau)>ten.  759. 
entheben.  818. 
ent^eften.  749. 
entbet)!en.  8i3. 
entheiligen.  87ft 
entbeiß.  1086. 
ent^eDen.  857. 
ent^uOen.  843> 
entfnüpfen.  583. 
entlaben.  1114. 
en».  1273. : 
Cntweber.  1220.     .    : 


erbgrunb.  33L 
erbbeu.  708. 
erbring.  1167. 
ergeben.  115. 
ergeben.  88. 
ergeöen.  178. 
ergeben.  279. 
ergießen.  283. 
ergleißen.  290. 
ergluben.  292. 
ergraben.  303. 
ergrlfwuMi: 
ergreifen.' Sl7.  318. 
erarunben.  332. 
CtWngeit  765. 
erwarten.  1026. 
ergeben.  8i8.      • 
erbirnen.  1033. 
erböben.  781. 
erbolen.  854. 
erf alten.  382.        : 
erfaufen.  374. 
erfennen.  428.  568. 
erfiefen.  512. 
erfiefung.  5l4. 
erf  Obern.  357. 
erfragen.  589. 
erf  üblen.  381. 
erlacben.  1112. 
erläutern.  1108. 
erloofen.  1123. 
erquicfen.  635. 
errufen.  1134. 
.Qtm^,  1191.  i 

5?afon.  959.      - 
5?ofeIfalb.  391.       -^ 
^auflfampfer.' 407. 
5?elbgang.  103. 
^elbbu^n.  959. 
$elbfraut  595. 
^elbfummel.  399. 
^elbquenbel.  679. 
'Seflbänblg.  971. 
yeueraott.  151. 
leuerfeBe.  385. 
filjböu«.  1054. 
|letfd)bau6.  1014. 

^er^b^iif«  9^' 
f^'bbelm.  845. 
»ribbof.  829. 
grobngelb.  193. 1    . 
Rrobnbof.  829: 
5?unfbunbet^.  975. 
Suttergott.  lil.i 
gutterfinb.  457. 


<s. 


®abe.  l2a 
®abel.  127. 
®abem.  175. 


©äffen.  369. 
@dbnen.  106.  107. 
®alater.  184. 
@algant  184. 
@algeH.  185. 
@aUi.  180. 
@attjer.  180. 
©aOwat).  198. 
@ai).  198. 
@ang.  98. 
@ang.  lOi 
®an^.^320.   * 
@anebabicbt.  755. 
eSn^IeiA.  220. 
®anL  321. 
@ar.  23a  240. 
®tirn.'  294. 
©aronne.  237. 
*  ©örbe.  247. 
®orHein.  248. 
®orbafee.  253. 
©arflig.  265. 
©arten.  250. 
©artenfuntmel.  400. 
©drtner.  252. 
©a(T.  268.   .      • 
©afibaul  W5i. 
®aHm.  269. 
©aße.  105.        i 
©atter.  144. 
®a\i.  274. 
©au*.  133.  -  .  - 
©aufel.  134. 
©auf  ein.  134. 
©aufler.  134. 
©aume.  206. 
©äwifc^.  276. 
©e  — .  10.  ^ 
©ebrbau^.  1054. 
©eben.  108. 
©rter.  123.  124. 
©ebetin.  124. 
©ebbarb.  123. 
©egattet.  143. 
©egen.  135.' 
©fgenb.  142. 
©egenfebren.  478. 
©e^urtet.  253. 
©ebaart.  97a      • 
@t\iaht.  738.  . 
©ebafftn.  746. 
©ebanbet.  972.  * 
©ebangen.  76a 
©ebangig.  771. 
©ebauen.  706. 
©ebaufen.  834. 
©ebeften.  748.  . 
©ebege.  761. 
©ebetß.  1084. 
©ebeißen.  108L  .  ,. 
©ebeO.  86a 
©ebenen.  856. 


©e^elmf.  846. 
®eben.  65. 
©ebimmelt.  944. 
©eboblen.  841. 
©eböblt.  848. 
Gebangt.  961. 
©ebör.  1008. 
©ebfrig.  1008. 
©ebcrnt.  1038." 
©eborfam.  1009. 
©eborfamen.  1009.  1010. 
©ebre.  22.5. 
©ebren.  229. 
©ebucbt.  793. 
©f^filfe.  925.  ' 
©ebüttt.  843. 
©eier.  236. 
©eil.  182. 
©eiffel.  266.  273. 
@eifent)eim.  266. 
©ei«niar.  1262. 
©cid.  269. 
©eiftig.  271. 
©eiflli*.  271.  273. 
©eiü.  145. 
©eie.  286. 
©eißfein.  287. 
©eiAia.  145.     . 
©efalft  394. 
©efammer.  403. 
©efeHe.  384. 
©efettet.  367. 
©efrtet.  581. 
©efnüpfe.  583. 
©efofe.  505. 
©efraftigen.  607. 
©efrÄni^t.  ^14. 
©efrufJe.  620. 
©efur^t.  500. 
©eläd)ter.  1112. 
©eilen.  178. 
©elb.  181. 
©elb.  191. 
®ette.  184. 
®efte.  184: 
@elten.  185. 
®emme.  19a 
®emfe.  208. 
®enf.  217,    ' 
0ent.  2ia 
©erben.  243.   ' 
©erbert.  225.   - 
®ereuen.  1143. 
®erbarb.  225. 
®erlngelt.  117a 
®erla(b.  1257.: 
®ermanen.  298* 
®ermar.  225. 
®erm  232.  233. 
®eroIb.  225. 
©erfle.  265. 
©erte.  256. 


Digitized  by 


1 

Goog. 


Qnttn. 


1289 

(Bitten.  256. 
®ertrut.  225. 
®frul^ri9.  1178.  . 
©eröin.  225. 
©eftftn.  273. 
©cdri«.  273. 
QlcvDiinb^att«.  i053.  , 
eihtl  128. 
®i*t  142.      .i 
®iebel.  128;    - 
©irr.  227. 
©ierbe.  227i  gsis* 
©ier^elt  226. 
©ierig.  227. 
©ie^in.  281.  285«'  .    : 
©ift.  124. 

©iftdant.  971,    r  i-  r 
©iflant.  142.       .: 
©infler.  217.:  >  .: 
©tp«.  129.     A    !  . 
@iffbw*t.  »T;      .:/ 
©lan.  293.      .::»»  r /. 
©tanj.  288ii!^  . 
©länjen.  j»8.     ,. 
©länjetiK  288. 
©Ca«.  288.       ^ 
©Wfern.  289.;..;    .. 
©tat.  287.  ,u»>   ;    I    ; 

©tou.  294.      ..  t   !    •: 

©Caubert.  295.  .<    ; 
©laje.  295.       .::  .•  '/ 
©feimcften.  289.;  ^   r* 
©Uff.  290.       ,      »    - 
©Iftpen.  289.291. 
©tifftn.  291.    CM 
©tocfe.  29%.        .V     «, 
©loiftiftau«.  .W55,^ ,    . 
©luteti.  29L    uü:  . 

«tot.29>i:    .         \     :.; 

©nabeni^oue.  IQ^..  .r., 
©niten.  296. .:!  »:  .:  .; 
©elb.  194. 

@o(ba4..1A$.  V     ^    ,,  . 
©olben.  196.         •    ^ 
©olbarie«.  345. 
©olbf ittf.  367.      :  V 
©06(ar.  274.  28i<^  > 
©c«wm.  281.     : 
©ot^en.  173.   .;'  - 

©Ott.   146.^  ..   r^, 

©ottfrib.  1^2.   '    .i;... 
©ott^rb.  152. 
©ottfteft.  153.^ 
©otttn.  153.    ' 
©BttH*.  152;^t:     ': 
©otHieb.  152.      •  .r 
©ottnrt.  153.     f 
©ottf^air.  182. 
©S^e.  154. 
©wb.  305. '*!    .  . 
©raben.  301.  307. 
©rab^oul.  1056.  ^. 

IV. 


Stt|)|<kl^ 


t290 


©rabf  680. 
©wb.  311. 
©raf.  312.      •  v 
etäfin.  314.    . 
©rofWoft.  314.       i 
©rafdoB.  599;  : 
©ram.  320.       ; .  m        v. 
©rämen.  320./  •    i  .  .       -. 
©ramniiitif.  327;  fr    ••   ,    ; 
©fammatJW.ß27."' . 
©ranb.  330.         i~^    :  .  . 
©ran«.  333. .:    :  j  :.;^     '. 
©ral.  333.  . 

®ro«au.  334. 

©rafen.  334.    /       .;         '. 
©fajia.  334.  ,-. 

©rau.  297.  ...  j;.mi!',>: 
©rauen.  298.  .r;  -  .  .  ,-: 
©rault^,  ^täulidf.  QOOj  k 
©taurig.  301.  _  T  .m  > 
®raujig.  301.  <^  :  i.  .- 
®rau«lj*.  301.::  i.  :  '. 
©reif.  319.  •    -^   .  ,  < 

©reifen.  314.  317.  318/ 
©reffet.  319.    .< 
©relffi*.  319.     /    ^  .    ,  . 
©reinen.  328.    : 
©rei«.  334. 
©renbel.  332.     .- 
©rieben.  3lO.  >  .     .  . 

©rifcfte.  591.       .;  i     .  . 
©riecftif*.  310/: .i    r     ,.;  . 
©rie«.  345.  <>  -  ... 

©riff.  318.    I.i:  .r 
©riffel  312.'    .  ..Ii;;        -. 
©ttfftä.  319.      /  ...        j  ; 
©rimm.  320.     ^  .t       .      ', 
©ritte.  323. ^a4.^i.       j 
©rimm^eit.  325.  .*  u'. :  ,    :  j  / 
©rimmia.  325^:^     /  :    j- 
©rinb.  330.     .iC  r' 

©rinbel.  332.        «»      .^I    < 
©ri«.  334.       .L..L  .1...,:, 
©rob.  389.       V  .♦.    .     i.  . 
©toj.  335.        .;   j    .  ::  / 
©toje.  337.      .l;  t   L.tc 
©rube.  307.        U)  l        , 
©rubetn.  30a'(.»l  .     . 
©rublein.  308..')  ;     .,., 
©ruft.  309.        ♦      J 
©tum  298.  .::  r 
©tunh  330.  .  ,        . 

®runbel.  332. 
©runben.  332.  ...        ,:,- 
©rune.  299.      .♦ .  vU    :. 
©runibet«.  299. 
©tönen.  298.  300.    . 
©runjen.  329:r  n    i  ^:    :  - 

©ruß.  343.  ; ;.. 

©tfißen.  337. 

©tu^e.  344. 

©ugcl.  362.  -   :  .     > 


©filben.  196.  r.. 
©ummi.  207.    .   v 
©umpett,  entoatwlit  219:. 
©üntdet.  219.    >,  )    .    ;   \ 
©untram.  219. 
©ütteL  255. 
©Orten.  253.    r      .: 
®uß.  285.       .^'    . 
@ut.  154.  160.  f.        1    - 
9iAU,  166.        <    < 

^:^Ciax.  981.  .-..i  '  •  .'. 
ipabf.  737.  .100!  ..   . 

§*abni.  711.  |        ... 

$>iiber.  760.       .f^",  . 
.^abid)t.  754. 
.tabict)ttiunb.  977.     . 
.^abig.  738.    .'    •    . 
^iiblbur^.  755.     • 
^^<xd)tl  797.  -  ji->'\,    .  •..  . 
I^iiber.  812.        /.. 
.^afen.  837.     .Ctu 
.^afncr.  838. 

.f^üft.  739.  742.  743.  < 
.f>ofteir.  744. 

|jafhinj5.  748.  •  :;  .   . 

^ag.  761.  ,   .•.'./;'-". 

.^Nagcl.  797.  •]    -   ,  .-. 

I^ogen.  798.        '    l    .       ',. 

t agenau.  798L»  .  ,,  % 

.-iiöfftoli.  762.  .L  ,  j-i  : 
§;a^cn.  764.  .'-'•♦  •.•;  , 
§»al)I.  772.  :  ?t'  .  .s-;- 
feafaii.  958.  L-  .,  '  . 
§at)nenfamm.  404.  ..  ,ji  - 
.v^ad^e.  763.  .:•  /f:,,'"'. 

<Öacfm.  762.  .     r  . 

«oafen.  763.  '  ..    .  -. 

.v^alb.  882.  889.      ,. 
^albcifabt.  892.      -  . 

ipalbgoft.  151. 
.^albgürtel.  %m,       • 
$a[b.  892.  ,.     ..    ,. 

§albc.  894.  :..-  .?  .-  .  :. 
.<oaIbni.  894.     .  ,      .  -; 

.e>älfte.  891. ;  .       y. 

.^alftcr.  925.  .  .    .    ^; 

.^algraf.  314.  :.  .••     v. 

fealie.  859.-  ,   v 

$alm.  926.         -    ,..,..., 
ioal^.  927. 
.^Mlfen.  928.: 

$aU.  906.  909,  ,,  .. 

.galten.  89$.  :        ^    i.  .    . 
§aUer.  907.  909.      .  . 
.famburg.  946.         .,:,  ;  /. 
I^ameln.  946.  :  ;^  ;  '> 

.^ammel.  945.  ;  ■  -  ■,  :. 
§ammcr.  954.  i    ^ 

jammeret.  954.      .,•;       .. 


|»anb.  965. 
.^antcln.  974, 
.f  anbgriff.  319. 
.*panM)abe.  738. 
.^antbabig.  738. 
S^anblid).  971. 
.panMung.  975.  . 
§anf.  961. 
§iänftti.  962. 
.gongen.  770. 
Rängen   764.  766.     ' 
.fanff.  978..  j   ^'.^c 
f  ar.  987.  ..vf. 

|jarfe.  1031. 

tarfnee.  1031. 
orm.  1032. 
Carmen.  1033. 
.^artt.  1035.  ^      * 

§arrcn.  978. 
fearfJ.  1042. 
©ar^  1019.  1026. 
.^ärte.  1023.  1024. 
fürten.  1024. 
§artgou.  1026. 
.^art^eii.  708. 
Jpärtung.  1024. 
$^ar^.  1018.  1026.  1043. 
f  Qfe.  1048.  1049. 
.^affl.  1060.  1061. 
feafelge(!rdu(^.  1061. 
§*afclbu^n.  959.1 
l^afclnupfeni.  494, 

ta^pe.  1061. 
mti  1061. 

§ag.  1069.  V'     ;„     ... 
^a^cn.  1071.":  '    : 
§^aßm  1071. 
^mid).  1070.  • 
|au.  708.  vi 

feaubc.  753.    MW  . 
faue.  707.    ,wi  .t  . 
§auen.  705.       /Tl' 

paufc.  833.  835. 

päufen.  834. 

paupt.  755. 
feauptlein.  759. 
Sauö.  1050.    .,      ;    • 
|*aufen.  1059. 
Ätau^gott.  15L  i 

|sau^|etr.  993. 

ijäu^lein.  1059. 

i5aut.  806. 

)at?el.  759.  837;:  |^: 

pebm.  814. 
^ebrdif*.  760.  . 
.fed)e(.  763.     ::(.! 
|»cd)t.  796.  ;        - 

Sbtdt.  im, 
feebttia.  805. 
feer.  983. 
I^eecb.  1027. 
§)«rbe.  1028. 


[83] 

Digitized  by 


Google 


1291 

peerbgoU.  151. 
peerl)orn.  1037. 
htxtntiit.  579. 
Scfen.  828.      "^ 
ptft  744. 

htiUl.  744.    •    :    .. 
aeftfii.  747. 
^ffttein.  744. 
peoen.  761.       -    - 
Mit.  799. 
pebHfor.  946.      • 
mUti.  839.  843. 
Se^r.  988. 
pe^ten.  998.        '' 
DeWi*.  994..   ' 

bekrf*öft  996-    ' 
prbrtdum.  994. 
beibe.  809. 
peften.  81«. 
beiNnfc^ap.  812L 
pettentduni.  812.  - 
htiiidit  809. 
Seibnif«.  812. 
beiger.  799. 
be«.  861.  864. 
htilanh.  869. 
Seilbronn.  878. 
briUn.  867.  870.^    > 
Seiler.  871. 
^ei!boft.'866. 
peiHaupt.  75^. 
beilig.  873.     . 
Wligen.  878.    -  ^ 
peiKgfeit.  878. 
^«ligtbum.  878. 
Heiligung.  879« 
beilfam.  867.  : 

^eilung.  867..       •  ^ 
^elm.  946.  _  ' 

beimatb.  951.      ,  • 
beimcben.  953.     '    • 
peime.  953. 
bftmaart  249.    * 
peimtf*.  953.   »<'   '^ 
peimwärt«.  950.  9S1. 
peinrid^.  95U'*      '    ' 
beirot.  1066.     •  '»  ' 
Setfer.  1059.  '  '  ^    '-^ 
pcij.  1074.    •         - 
.«iPe.  1076.  ' 
beifen.  1077/         » 
belt.  807. 
peiter-  812. 
itern.  814. 
beiterni«.  814'. 
Wjen   1077.  • 

belb.  844.  '< 

elfen.  918. 

flfer.  924. 

•eOen.  855. 
peOing.  880.  809;'^ 
beim.  845.  '^  -^ 


9Üp^U^t^  5]Nek^ni«. 


tcm^e.  938.     ^'^^i^. 
eiigfl.  964.     "•'*-•    i':     : 
^enfe».  764.  766. 
fecnne.  958.  •  ' 

fecr.  694.  1.  .'f. 

ferb.  1043.  <"Xv  .! 
Herbert.  985.  '>^.'  .^j 
^crblT.  1018.        ''•^^ 

terb.  1026.       ^   .*-«il 
erbe.  1030.         »''^    ^. 

perbör^n.  1007. 

bering.  1016.  ■ 

berifau.  1035. 
ierling.  1032.     .t';*}    ri 
^perinelin.  1034.  -''" 

W  991.         ^r 

hetviti.  993.       .voT     . 

berrlic^.  994.    »'^"^ 
.Ncrrfcftaft,  996.  ^  '^iC> 
|^crfcf)en.  999.    VJ"      •^• 
feerfd)«.  999,  "•'  .^J'f.  . 
§*erumgel)en,  83. 
^tt\,  1043. 
feeffen.  1049.     .^''• 
|eu,  708.         .-"    . 
^tütt.  694.       •   .♦'•  V 
§eute.  693.       *t 
heutig.  693.   .^'    • 
3eu)cter.  1069.       *«K 

bejre.  1091.        ."   '' 

be$en.  1073.     ."^i:      i 

biberuien.  760.  '^   i''     ' 

bier.  696.      --^T  .^h* 

iilbere.  912,      .'' *: 

biltcbranb.  912.    '    '' 

biltc6l)dm.  912.  949. 

biljc.  930. 

bimmel.  938.  943.         • 

bimmelgibel  (^ol).  12a 

biminelgott.  151. 

pimnulFonig»  446. 

bimmelring.  1169. 

pimniel^fammer.  401. 

bimmilfd).  941. 

bin.  697. 

binbcrrr.  704. 

bintin.  975. 

pineingetjcn.  80. 

bineinfommen.  666. 

bingong.  102. 

bingebrn.  114.  120. 

binget)cn.  74.  ■'  . .  . 

binfen.  962. 

binnen.  697.  700. 
jjinten.  701. 
Isinter.  702.  70».-     -    " 
Isintere.  704.'      '  '^  •     ^ 
feinterer.  703: '•^'  *V  •  "■' 
^inUrfl.  704.   "•^^;   t      r 
f*inTOfggel)fn.  74." 
^in^ugcbcn.  120. 
I^inäuge^en.  95»-.  *••—     • 


Stippe.  752.  ■    ' 

feirn.  1035. 
©irfau.  1039.       -t:. 
^it\d}.  1017.     •  ' 
feirfe.  1039. 
^irffforn.  495. 
feirte.  1029. 
^irtlicb.  1029. 
^irtloö.  1029. 
$i|c.  1073.  1076. 
&odj.  772. 

poc^i^cim.  778.  .949. 

böte.  805. 

bof.  828.  '      . 

bofgelb,  193. 

bonfct).  831. 

büffnec^t.  579. 

pcflid?.  831.    .  ':. 

bcping.  83iJI*jij;; 

böl)e.  779.      JOl 

^öl)en.  780,     .l'-f.     : 

be^enau.  778. 
^obl.  846. 
feü^le.  846.  8-i7. 
^öfelcn,  848. 
|übn.  689. 
£i5l)ncn.  691, 
feobnii*.  689. 
feccf^r.  838.      '. 
^öcferig.  838. 

bolO.  913. 

bolbfam.  915. 

böOe.  860. 

büüengott.  151. 

boaengrube.  308. 

bütlengrunb.  331. 

büüen^aft.  861. 

büücnbunb.  977.    .  . 

polen.  950. 

iolunber.  880. 

polung.  854.      .'»  ' 

bolj.  930.       .:- 

bollern.  932. 

pclj^id)t  932. 
ijonig.  961.         J 
^opfen.  832.       '  . 
-bor.  1000.  ;: 

bereden.  1008. 
^orcn.  iOOl. 

born.  1035. 

borntd)f.  1037. 

pocnip.  1039.        ; 

bornung.  1038.       ! 

borfl.  1042.  — .     / 

bort.  1030.      .:<i-    ' 

borm.  100a^-■'  .r..-; 

bofe.  1049.-  -^i^it    : 

boepitaf.  1055:L  :  . 

bube.  753. 

bübnau.  754. 

biibW.  831. 

puf.  837. 


i 

t 


u 
I 
> 
I 


1292 

Süfte.  832. 

i>ug.  782. 

isugo.  784..*^-it 

Subn.  958.       M  ^ 
>lb.  915.        -^Ti 
fulba.  914.       '-. 
Jpulbigen,  917. 
I^ülfc.  922. 
S>üim.  924. 
^üfle.  844.  849.  -  • 
|)üüen.  843.  "    - 

>ü(fe.  845.  849. 

bu((l.  880.  :    . 

-Ulm,  881. 

bumber.  955.        -    •  • 

)umbolb.  910. 

i>ummel.  955. 

!)unb.  976.  '   ^^ 

bunbetiaug.  1055.  -    . 

>unbert.  975.  '    * 

5u»tl)aupt.  75A    •  "''-^ 

bünbiri.  977.  •'•         '- 

.spunb^Fcrbel.  492.    -    •' 
^unb^rücfen.  1149. 
^mt.  960. 
junger.  962. 
ioungerig.  963.      •    ' 
§ungerling.  963. 
.^ungern.  963.        ' 
|?unne.  960. 
©mite.  977. 

>üpfcn.  833.  i  • 

Sürbe,  1030. 

Sure.  1011. 

i)uren   1013.    ' 
l^urcn^au^.  1055»  - 
^urenfinb.  457.     ' 
JOurcr.  1012. 

.sburerel.  1010.  1011.  iOiX 
.feurig.  1012. 
"burling.  1012.       - 

>urwc.  1017. 

>u(!fn.  1062.  1063. 
Süllen.  1063,        ' 
fiuf.  1073.    '        ^  '• 
$ut.  803.  ..  ' 

S>ütm,  800.  '       -    -      -  ;• 
*püter.  803.  ^    '  ' 

l^ütlcin.  804.     ^S 
§üttt  806. 
Äüttelein.  806. 


.; 


3ogbt|ttnb.  976. 
labe.  129.       . 

tabrgflb.  192. 

tabrring.  1169. 

{berbüc^.  814. 

UrufaUm.  1017.' 
3tter.  881.  '  • 
Snne^aben.  {XSa 


Digitized  by 


Google 


1293 


^^a^eti^e^  Q3m<u$ttt& 


1294 


$nner()a(6.  883. 
traenb.  1201. 
juna^etr.  993. 
Junfer.  993. 

Jta^el.  361. 

»afec.  378. 

Äaftc^.  370. 

Söftl.  382. 

5talfer.  525. . 

Jtfliferin.  527. 

XaiMidj.  527, 

5taifert^uni.  627. 

«olb.  391. 

Adetoniett.  389. 

ffalf.  393. 

«alt.  381. 

Stalte.  382. 

JTalten.  382. 

jtamm.  403. 

5t4miiiin.  404. 

Aammet.  400. 

Ädmmerer.  402. 

Jlämmetlein.  402. 

Stänrnttlin^.  402. 

ftampf.  406. 

mampfen.  406. 

Äämpfer.  407. 

»anal  453. 

Äünne.  449. 

jraimet.  449. 

ffanontfc^.  453. 

Stanfiaht  459. 

Jtant^  455. 

jtan^rl.  461. 

JTaniler.  461. 
I  Stapaun.  355. 

SaptUt.  356. 

Jtapitet.  356. 

Jtappr.  355. 

«opfe.  379. 

Äorg.  488. 

Jtorl.  492.^ 

Jtärnt^en.  486. 

«arpfe.  491. 

Äflrrt.  465. 
,  Jtorff.  497. 

Aorten.  490. 

Ȋfe.  500. 

Äoftanif.  533. 

gaüthn.  531. 

AaficiunA.  532. 

ffafieO.  532. 

jtafien.  530. 

Satten.  364. 

Sauen.  534. 

Sauf.  S75. 

JTaufen.  372. 

Ääufer.  377. 

Säufiicb.  376. 


Äaum.  397. .:. 
Äauung.  535. 
Safte.  536. 
Äeb0.  358. 
Seb^meib.  36a 
Sei.  632. 
Sefe.  370.      .    .. 
Segel.  362. 
Se^e.  384.  • 
Setjr.  479. 
Sebren.  466. 
Seil.  362. 
Seim.  450. 
Seimen.  450. 
Sei*.  388.   . 
SeQe.  385. 
SeOen.  383. 
SeOer.  390.  . 
SeOner.  390.    . 
Selten.  395.  *   . 
Seiter.  394. 
Selter^au«.  1054. , 
Seronat.  400. 
Sempe.  407. 
Sennen.  567. 
Serbel.  491. 
Serfer.  489. 
Serl.  492. 
Sern.  493.   • 
Serje.  497. 
Ser^rein.  497,.  : 
Segel.  537. 
Sepelbein.  537; 
Sepiingen.  833. 
^tttt.  366.       ! 
Seuf*.  527. 
Si*er.  362.. 
Siefe.  534. 
Siefer.  534. 
SieL  387. 
Sien.  451. 
Sic«.  500. 
Siefel.  500. 
Siefen.  507, 
Siefuna.  514.. 
Siffe.  370... 
Simbern.  406. 
Sinb.  455. 
Sinken.  459. 
Simiieit  458. 
Sinbif*.  458. 
SinMein.  458. 
Sinbli«.  458. 
Sinn.  450. 
Sipe.  355. 
Sir*e.  481. 
Sirf*e.  497. 
Sifle.  531.  '  ' 
Xi^.  537. 
Si^eln.  538. 
Siielung.  538. 
Si$(ein.  538. 


Slaffen.  555.    r.i 

«lafter.  557.. 
^    Slase.  548.       1 

Slawen.  549. 

SMger.  552.       '. 
^    Slagertn.  553. 

Slägli*.  549. 

Slagung.  552. 

Slang.  556. 

Slappen.  555.    <  . 
^     Slaue.  541.      , 

Slauel.  567. 

Slauen.'^l. 

Slaufe.  565. 

Sieben.  543.  545.  558. 

Sieber.  546. 

Slebrig.  546. 

Slee.  540. 

Slet.  541. 

Sleib.  546. 
:    Sletn.  559. 
..    SIemmen.  557. 
:    Sleppel.  557. 

Slergau.  275. 

Slette.  546.  554. 

Skuben.  546. 

Sleujen.  567. 
'    Stieben.  546. 

Summen.  558. 

Slingeln.  564. 

Slingen.  563.  565. 

SItngenau.  564. 

Stippe.  546. 

Siebe,  Stoben.  547. 

SIcpfen.  553.  556. 

Stojfer.  566.. 
'    Stoß.  567. 
^    Slot^lbe.  912. 

Slofe.  567. 

Sluffig.  547. 

Snabe.  576. 

Snabelein.  576. 

Snoppe.  576. 1 

Snauel.  567. 

Snebel.  576.1 

Sne*t.  576. 

Sne*tbeit.  ,580. 

Snecbtleia  580. 

Sne*tlid).  580. 

Sneten.  580. 

Sneterei.  581. 

Snie.  575. 

Snieen.  576. 

Snie^fe.  1050. 

Snielein.  K75. 

Snopf.  583. 

Sn5pflein.  583. 

Snorren.  583. 

Snoten.  581. 

SnStert*.  582. 

Snotig.  5*92. 

Snupfen.  583. 


Snute.  581. 
Snuttel.  582, 
Snuttelfämpfer.  407,^ 
So*.  360. 
So*en.  359. 
So*er.  361.  362, 
S5*er.  363. 
So*una.  360. 
Sorfe.  361. 
S5ber.  680. 
Soge.  361. 
Sobl.  386. 
Sollte.  386. 
Solbe.  392. 
Sol*if*.  394. 
Söln.  389. 
Sommen.  655. 
SSnig.  444. 
S5nigtn.  446.    . 
Söniglein.  447, 
Sönigli*.  446. 
Sonnen.  408. 
Sopf.  371. 
Sopfgelb.  193. 
Sorb.  486. 
serblein.  486, 
Sorbuan.  491. 
Sorianber.  389.  608, 
S5ri*.  482. 
Sern.  494. 
Somel.  497. 
Som^tt«.  1054r 
Sornfauf.  376, 
Sömlein.  497. 
Sofe.  505. 
«Ofen.  501. 
Sofien.  518. 
Sot^.  365. 
So^e.  538. 
Sra*.  ^9. 
Sra*en.  589. 
Srä*jeii.  593, 
Sraft.  599. 
Sraftig.  605. 
«raftli*.  604, 
Sragen.  584. 
Ära^e.  587. 
Sragen.  584. 
Sr4b»infef.  587. 
Srain.  613. 
Sram.  608. 
Sramer.  608. 
Srampf.  Ml, 
Srani*.  613, 
Sranf.  614. 
Sranfetn.  614. 
Sran§.  614. 
Srapfen,  596.  597. 
Srauen.  585. 
Sraut  594. 
Sra(en.  586. 
Srebe.  58a 
[83-J 

Digitized  by 


Google 


1295 


^oküf^ti  S)cti^i& 


1296 


ffreen.  612. 
Äreibe.  594. 
Xtiil  622. 
ffrem«.  608. 
Sttpp^tn.  597. 
ffrefen.  6I5. 
Äreffe.  615. 
Stttii^.  59)6. 
»reuj.  621. 
Sfteuitgen.  622. 
fl^reuKigunj.  622. 
Sttit^tn.  591.  59S. 
«rleg.  589. 
jrn'ed^dott.  150. 
Ärinne.  612. 
ffrippf.  588. 
Jfripfen.  589.    v 
Äriflaö.  620. 
ffrttlaOen.  620. 
Ärone.  484. 
jrr5nen.  4S4. 
Jtronletn.  484. 
Jfropf.  598. 
ffrdte.  593. 
Jffutfe.  591. 
JTrufl.  590. 
ffrumfen.  611. 
ffrumm.  609. 
ffrumtne.  610. 
ffrümmen.  610. 
5(rämm(tnf(#.  6101 
Xtüpptl  58a 
Äniffe.  620. 
JTubel.  355. 
ftubife.  359. 
ÄilAe.  360. 
Äud)fn.  360. 
Xüd)entn9d)t  579. 
jtiid)(ein.  360. 
ffubbef.  365. 
Äufe.  377. 
Äuffe.  370. 
Äufer.  377, 
Su^tl  362. 
jru».354. 
mi  379. 
«u^Ie.  3711- 
ffuMm.  380. 
«u^n.  447. 
Slubne.  448. 
Küf)n6eit.  448. 
STufuf.  133. 
ffitrumber.  362. ; 
Su\m.  395. 
Äfimmri.  399. 
Jfummft.  399. 
jrumpf.  40O. 
^umft.  40& 
ftunb.  414. 

«unbe.  412.  419.  436. 
^iinben.  420.  425. 
«unber.  426.  427. 


^ 


jtunb^afe.  420.. 
jtunbta.  412.  480. 
«unbli«.  420. 
Äunft.  675. 
Äunftig.  676. 
jtunigunbe.  219.  451. 
^unfel.  454.  563. 
JTunft.  413. 
JTuppcf.  359. 
Äuppeln.  357., 
Äöpfer.  378. 
Äur.  519. 
SürWf .  487.     .•» 
Surbipaarten.  252. 
Äur#.  497. 
Äurj.  498. 
Äurje.  499. 
fiüqen.  499. 
5ruri(lt4.  499. 
Äuff.  523. 
ffuffelein.  524. 
AutTen.  523.  SSr4. 
JTuflfr.  534. 
JTutt  365. 
Äutre.  538. 


Sa*en.  1112.  : 

Salm.  1113. 

Sm'b.  IUI.  

£4nbe«i|err.  993. 

Sofgue.  166. 

2aft.  IIU. 

Sauf.  1119. 

&iuffn.  1116.  1119.  1121. 

«aufet.  1121. 

2aut.  1097.  t09i. 

Sauten.  1099. 

Soueer.  1105. 

Siutem.  1107. 

Sebergerber.  247. 

Sebcrbofe.  1050.' 

Seftne.  1095.      * 

Sebnm.  1094.  109S. 

Sebnfierr.  993.    •' 

Seicbentiof.  829. 

Seidinam.  933. 

Seite.  1096. 

Seitrr.  1115. 

Seit^unb.  976..  1 

Seumunb.  llOa 

Siet.  1115. 

Sinbfpffn.  504. 

Stf^n^tn.  192.    '^ 

SooJ.  1124. 

Joofen.  1122. 

So«fofen.  504. 

Sot^r.  555. 

Sewenfrdft.  604. 

Suftgott.  150. 

Cutter.  555. 


SRatngau.  275. 
SRarfgraf.  314. 
SRarfgraftn.  344^ 
a^at^tlbe.  912. 
SReergott.  150. 
9Reergra6.  334. 
äReeri^uiib.  976. 
SReerfale.  536. 
SReiettjof.  829. 
SRilb^ertig.  1046. 
9Rt6gängig.  104. 
9Ri«ge^eii.  75. 
SDli^greifen.  315. 
SRtebdben  ftd).  734. 
SWil^eüen.  857. 
9Ri«beaig.  859. 
g»rtfe!)r.  479. 
9Ri«fe^ren.  475. 
SRi^Iauten.  1100. 
9D?if?gabeL  12  \ 
aRtfibaufc.  834.  835. 
STOiflforb.  486. 
SRttjanger.  103. 
SRitgeben.  91. 
SWitlaufen.  1117. 
SWorbgJerig.  226. 
SDtorgengabe.  122. 

n. 

SfaAge^en.  91. 
iRac^rommen.  667. 
9Ia«Idufen.  1118. 
9Ia4ttgal.  178. 
9{a(^trabe.  1147. 
9?a(ten.  1126. 
g?apf.  1130. 
iRetfargau.  275. 
9Ieiaen.  1127.  1128. 
9Ii«en.  1129. 
9It(erge6eii.  91. 
Stibergiepen.  284 
Sttbetbalb.  884, 
JWibet^angen.  771. 
9Iiberb<)uen.  706. 
SRiberfel^ren.  475. 
9?tberfommen.  667. 
SRiberneigeii.  112^. 
9?orbgou.  275. 
9{orbf)aufen.  105& 
9Iorbpo(.  128. 
9lotUt.  224. 
9Iu0gartcn.  251. 
9?upfem.  494. 

Cbf{6au#.  1052. 
Cbfl^utte.  806. 
Cfenfrfitfe.  591. 


Chttufftn.  524. 
Ohrring.  1168. 
Cefgarten.  250. 
OdfcOer.  390. 

Waljgtaf.  314. 
9faligraf!n.  314. 
i>fannru(^en.  360. 

(Du 

Cuaben.  650. 
dual  653.  654. 
jDuKeti.  651.  652. 
Cuappe.  355.  632. 
ßuflrren.  462.  t»79. 
Cueblinburg.  650. 
iDuef.  632. 
CueQe.  655. 
ÖueOen.  655. 
ßuenbel.  678. 
Cui(fen.  634. 
ßuirren.  679. 
ßuifte.  307. 

SRabe.  1146.    ' 
9la4gterig.  235. 
Slamftunb.  976. 
Wat^geber.  123. 
Raud}gerte.  257. 
8tau4)|au6  1053.      - 
Slebengerte.  257. 
Stebbubn.  959. 
«Reff.  1154. 
Ste^falb.  391. 
Ste^fift.  538. 
Stebfi^Iein.  53a 
Steif.  1154. 
Stein.  1158. 
Steine.  1161. 
Steinigen.  1163.  1164. 
Steinigung.  1163. 
Stei«.  1178. 
SIeute.  1152. 
Keue.  1144. 
Reuen.  1142.  1143. 
Steuig.  1146. 
St^eingau.  275. 
Stieb.  1152. 
Stiebgrüf.  334. 
Minb.  1171. 
SXtng.  1165. 
Stingelbfume.  1169. 
Robert.  1153. 
SRol  1179. 
Rofengartcn.  251. 
Rc^buf.  837. 
mitn.  1148.   V 


Digitized  by 


Google 


1297 

mdlinii.  1149. 
SRute^^tin.  11S3. 
Stäbtger.  224.  1153. 
SRuboIf.  1153. 
Stuf.  1137. 
Stufen.  1132.  1135 
Stul^nt.  1137. 
Stutmen.  1140. 
StuMtc^-  1139. 
9tui»rin.  1172. 
SRu^tJg.  1178. 
Stuyrec^e.  1153 

S. 

®al}gnibe.  308. 

fangd5trtn.  154. 
dng^au^.  1056. 
(Zateiro«.  1180. 
®4dafgdrbe.  247. 
®((adfbau6.  1057.  ' 
@4adfl)mbe.  1029. 
ec^aüf^irt  1029. 
@6iaftlieu.  708. 
®(iHi$6au6.  1057. 
®(^ilbfne((t.  579. 
®(btff(|err.  993. 
@4^(affammer.  402. 
0(^(ei«^ctm.  950. 
(Sc^netfeniiaul  1057. 
@4iul^au«.  1057. 
®4ult^eif.  1090. 
®(4u(^  1090. 
@4ioein^icf.  1029. 
(S^wertfämpfer.  407. 
(Sec^et^unbert.  975. 
@eel}unb.  976. 
(Segflderte.  257. 
(Sdbbeif.  864. 
(Siec^taul  1056. 
Sigambrer.  208. 
Sigram.  1147. 
®inugrün.  299. 
@lpeiergäu.  276. 
®pc<r^au«.  1057. 
©peffart.  1026. 
®pieg(lgla9.  289. 
©pielbou«.  1057. 
(Sproct^baud.  1057. 
©Ipurbunb.  977. 
Oieingeij.  286. 
©tifffinb.  458. 
Sunbgau.  276. 
©ußfofcr.  507. 


Saubeti^auf.  1055. 
SbeilbabuiiA.  73C. 
S^urgau.  275, 
Sinte^orn.  1037. 
Srdb^nnb.  1^97. 


^^abctifc^ed  ^etsd(^nt& 


1298 


£rinfbau0«  1056. 
ixintteütt.  390. 
Sroflgcber.  123. 

u. 

tiebergang.  100« 
U(bcrgff)en.  82. 
Uebergie^en.  285. 
Uebnrgolben.  196. 
Ueber^cben.  816.    * 
ttcberf)eif.  1076. 
Ueber^upfen.  833. 
Ueberfommen.  666. 
Uebcrldben.  1114. 
Ueberlaufrn.  1117. 
Ueberlauf.  1097. 
Umgang.  100. 
Umgeben.  115. 
Umgeben.  83. 
Umgraben.  302. 
Umgreifen.  315. 
Umgürten.  254. 
Umgärtet.  254. 
Umbaben.  729. 
Umi»a(fenb.  92a 
Umbalfet.  928. 
Umdang.  771. 
UmbfiOe.  843. 
Umfe^r.  479. 
Umfe^ren.  474. 
Umlauf.  1120. 
Umlaufen.  1117. 
Umringen.  1170. 
Unbarmberjig.  1046. 
Unbegraben.  305. 
Unbegriffen.  317. 
Unbe^aftet.  750. 
Unbequem.  672« 
Un^rtft.  619. 
Unentgoften.  188. 
Ungafilicbfnt  269. 
Ungegürtet.  254. 
Ungeftab.  739. 
Ungehalten.  904> 
Ungeheuer.  1014. 
Ungc^orfam.  1009. 
UngeWrt.  1007. 
Ungefauft.  374. 
Ungeflagt.  552. 
Ungern.  234. 
Ungut.  159. 
Ungute.  170. 
Uubart.  1023. 
UnbeiL  863.  866. 
Unbeidg.  878. 
Unbea.  859. 
Unbolb.  915. 
Unbulb.  916. 
Unfedrli*.  479. 
Unfeufc^.  528. 
Unfraft.  604. 


Unfr«f{i.g.  607. 
Unfraut  594. 
Unfunb.  417.  419. 
Unrunbe.  412. 
Unlauter.  1107. 
Unrein.  1160. 
Unretnigfett.  1162. 
Untergang.  102. 
Untergeben.  115. 
Untergeben.  86. 
Untergraben.  303. 
UnteraürteL  255. 
Unterfnüpfen.  583. 
Unterfommen.  666. 
Unterfriec^en.  591. 
Unüergef en.  278. 
lta(Mrbob(en.  842. 
Unjergängltc^.  105. 
Ur^ab.  824. 
Urbeif.  1089. 
Urfunbe.  427. 
Urfunben.  425. 

u 

Cater^etm.  950. 
Seild^engarten.  252. 
Cergeben.  118. 
aSergrben.  92. 
SBergeiten.  188. 
SBergeltung.  190. 
Sergepen.  276.  278. 
»ergießen.  284. 
Jßer^alten.  906. 
SBerbängen.  769. 
SBer^ärten.  1025. 
Cer^auen.  707. 
»erbeeren.  987. 
Cerbeerung  987. 
Ser^eftfen.  841. 
SBer^etp.  1090. 
aSer^eigen.  1089. 
SBerdeifer.  1090. 
SBerbinbern.  704. 
SBerbuat.  844. 
SBer^uren.  1014. 
JBcrfaufen.  374. 
aSerfauffid^.  376. 
fBerficfen.  512. 
»erlaufen.  1118. 
SBerloo^en.  1123. 
Serunrciniaen.  1164« 
»ielfojTg.  506. 
»ogcl^au«.  1054. 
Sogelfraut.  595. 
.  Sklrtgott.  150. 
»orau^eben..  93. 
»ergeben.  93. 
»orbongcn.  770. 
»orbau«.  1054. 
Ser^erfunben.  429. 
»orfommen.  670. 


Vorläufen.  1118. 
»orläufcr.  1121. 

vo. 

SEBac^olber.  880.  881. 
SBa^teL  650. 
ffiafFen^au«.  1053. 
SEBüffenfammer.  401. 
Salbtolj.  932. 
aSalt^er.  966. 
SEBangfüfTen.  524. 
Sani^eil.  864. 
SEBann.  1202. 
9Bannen.  1205. 
Sart^au«.  1053.    ~ 
SBBarum.  1198. 
9Bal.  1183. 
SEBa^gau.  275. 
SBaper^uf^n.  959. 
fflebegerte.  257. 
Sebe^u«.  1052. 
SBeber.  1219. 
9Bebrge(b.  192. 
SEBeiber^ofen.  1049. 
»eii)4au«.  1052. 
SEBeife.  1224. 
Beilen.  1227. 
SBeingott  150. 
SBeingarten.  250.  251. 
SSBeinbau«.  1053. 
aSBetnreOer.  390. 
SBeiufd^enfer.  123. 
SEBeip.  1242. 
SEBeipe.  1244. 
SBeipen.  1244. 
SBeir^anbig.  971. 
SBeiien.  1244. 
SEBel4)er.  1207. 
9Be(tberr.  993. 
9Be(t(errfd^aft.  997. 
SSeltru^m.  1139. 
SBenn.  1202. 
SBer.  1183. 
SBerben.  1229. 
SBerber.  1236. 
ffietter^abn.  958. 
SBe^en.  1239. 
äBibe^epf.  831. 
CBibembube.  753. 
SEBiberge^olt  854. 
SEBiberbaben.  733. 
SBiber^eUen.  857. 
SEBiberfe^r,  479. 
SSiberfebren.  474. 
SBiberfefen.  505. 
9B(berfra6en.  586. 
ffiie.  1192. 
SBie^ern.  1223. 
ffiilbelm.  845. 
SBiafornmen.  773. 
CBirbrl.  1237. 
SBi^pem.  1239. 


Digitized  by 


Google 


1299 

SEBö.  1198. 
SBobin.  1200. 
SBolfj^ang.  100. 
SSotttamm.  404. 
SSonnegiirtrn.  25t. 
SEBocan.  1199. 
®osu.  1200. 
®unterdut.  160. 
SSunfc^elderte.  258. 


^^abettfc^ed  OSec^eit^m^ 


1300 


gfop.  1059. 


3?. 


5. 

Serflötig.  102. 
Bergändltc^.  105; 
Sergeljen.  96. 
Serlaufen.  1119. 
Siergirten.  252. 
Simnet.  453. 
Sirfen.  489. 
Sitter.  468. 
Soir^au«.  1056. 
gugabe.  123. 


Sudans.  102. 
3udeben.  120. 
Suge^en.  95. 
Bu^aften.  747. 
Jubeften.  752. 
SuMen.  854. 
Sufommen.  672. 
Sufunft.  676. 
SuMen.  1112. 
Sulauf.  1121. 
Sulaufen.  1119. 
Swrufen.  1134. 


Sufammen^obm.  734. 
Sufammenbafttit.  746. 
Sufammen^cften.  751. 
Sujammenbcfeung.  752. 
Sufammenflfben.  545. 
Sufammentoranifn.  672. 
Sttfammenfunft.  676. 
3ufammen(aufrn.  1119. 
Sweiljanbig.  971. 
Swei^au^t.  759. 
3»eit)auptig.  759. 
Swei^unbert  975. 


Gedruckt  bei  f rowitzsch  und  Sabn. 


Digitized  by 


Google 


r 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


V 


Digitized  by 


Google 


3   2044 


|i|i|i| 


.»1 
051    717  619 


ff 


This  book  should  be  returned  to 
the  Library  on  or  before  the  last  date 
stamped  below. 

A  üne  of  flve  cents  a  day  is  incurred 
by  retaining  it  beyond  the  specifled 
time. 

Flease  return  promptly.