Skip to main content

Full text of "Andreae Alciati i.v.c. emblemata"

See other formats 


m 


■t 


i 


1 


\ 


% 


ANDREiE 

A  L  C  I  A  T  I 

l.     V.     C 

EMBLEMATA. 

Elncidata  doBiJfimis  Claudij  Minois  Commemarijs: 

Qujtms  additac  funt  ciufdcm  Audoris  Npt« 
Poftcriorc;  ^* 


^ ^  0^-^nf»  indagine aferta omnium Emhkmatum ortgine,fenfH(^ 
mo  ertito.mens  AuHoris  detegitHr  ^  explic^^iur: atque 
nperte  obfcurn  omnia  ye^usiq.  dut  itntionem  ali^HMr^^l^^ 


ifitimo 
ai 


prSL  fe  ferebmt ,  illusirf.  >  ' "  *, 

Poftrem*  hac  Editionc  a  mcndis  qi      ,  is ,  quibu 

fupcriores  fcatcbantjomnia  rcporgata,  atquc  in 
nltidiorcm  fcnfum  rcdaSa. 


k 

Apud  Hasredes  Gulielmi  Rouillij.     ..^O^ 


.0=^ 


V- 


%; 


.0 


% 


CLAVD     MINOS 

IVRISC.  LECTORI,    S. 

V  o  D  folet  iis  liberis  contingere ,  qui 
extra  nuptias  nati  non  dc  audcnter  pa- 
trem  cicre  poflunt  ,ne  pudorem  eius 
onercnt ,  fi  tamen  ea  fint  indole  &  iis 
moribus  vt  non  irdigni  fuorum  conditione  videan- 
tur  i  poftmodam  k  pairc  vel  agnofcuntur ,  vel  ado- 
ptionis  iure  aliquo  eos  liberorum  iri  numerum  ag- 
grcganr,nec  naturalesmodo,fed  &c  lcgicimi  aut  ccr- 
te  ciuilcs  appellantunldem  de  meo  hoc  qualicunque 
libello  non  temere  dixerim,qucm  cum  primis  meae 
pubertatis  annis  inchoalTem  ,  &  ex  amicorum  arbi- 
tratu  cdi  eflem  palfus ,  vdlirarc  ira  farpe  per  manus 
horainum  ccepit,&  famam  nefcio  quam  audlori  fuo 
acparenciquaErcre,vtiaro  fepties  vel  eo  plus  An- 
tuerpix  primum  apud  Chriftophorum  Plaminum 
nobilem  Typographum,tum  Lutetiac  cufus  ac  recu- 
fus,&  aliquoties  per  mc  illuftratus,  nondum  tamen 
fuis  oranibus  numeris  abfolutus  (quod  non  ni(i  ho- 
mini  orio  abundanti  licuit)  fi  non  placere  omnino 
faltcm  non  difplicere  primum  vifus  fit,nec  alio  fane 
nomine  quam  quod  eruditis  viris  non  plane  impro- 
barctur.  Sic  icaque  tandem  ex  communis  fainar  cal- 
culis  me  eo  pcllexit  ac  flexit  ,vt  fe  agnofcercm  ha- 
beremque  liberorum  iure  ac  numero,  quafi  qui  pa- 
terno  nomine  fe  non  prorfus  indignum  prseftarct. 

a     2. 


In  quo  tamcn  ne  me  communis  decipiat  <pihtw7tti, 
velim  ex  fide  bona  hoc  tempctamentum  &  quad 
cautionem  adiicijvt  quandm  Itudiofis  literarum  pro- 
derit,  habeatur  pro  meo ,  meifque  in  facris  mancat: 
iin  autem  vilitate  fua  vel  ( quod  ita  dixerim )  inertia 
videbitur  ad  piper  vel  fcombros  amandandus ,  aut 
conquiefcat  aut  lateat ,  vel  quod  de  fuo  Aiace  olim 
Cacfar  Auguftus  fub  fpongia  hereat.ne quid  hac  mea 
fcriptione  horis  ftudiolurum  mehoribus  prasiudi- 
cium  affsratur.  Licet  cnim ,  fi  confultis  crcdimus^ 
quod  noceat  nemini  &  ahisprofit,facilecondonan-.' 
dum  videaturjfi  quid  tamen  vel  incuria  vel  humana 
parum  cauit  natura  hac  vel  fupetioribus  editionibus, 
quas  ego  quidem  poUre  mehus  nondum  contigit 
ahis  atque  ahis  ncgotiis  auocatus ,  fpet o  me  breui 
nouam  &  poftremam  editionem  adornaturum  cum 
muhis  fortequenon  pcenicendis  accellionibus  quas 
ad  vmbihcum  pcne  iam  perduxiflcm  ,  ii  vacui  tem- 
poris  vfura  paulo  benignjor  mihi  permilfa  efler* 
Cuius  rei  fidem  fum  tibi  propediem  fadurus  ,Le- 
6bor ,  fi  modo  ea  quam  non  femel  pro  tuo  candore 
£um  expertus  tua  apquanimitas  mihi ,  ad  perficicn- 
dijm  quod  incoepi>  augeat  induftriam,  Valc. 


VlRI       POCTISS. 

NlCOtAl  GYLONII    LITERARVM 

GR-<ECARVMLVTETli€      PROF£S- 

foris  Regij,  de  his  in  Alciati  Embk- 
mata  commentariis, 

T5   -nrec^  yj^  ft*)""»  ha)»us  i^  eTn^^ctx  fiii)\l(/^, 
A^p-^ofd^oi^  «noti  K^'/](7T)'  'iinfci    vofnt^, 

^ciiKMi  itt  ^u^9%i  liph  b^oy  i^etVj 
£'»  JV  zrteif  k^Iw'As  iXiKa*i^<^  evdsey  v^£, 
T5  Jii^  Ao^goya/^"®"  fttTi^cM/  «C£<p£  S-gav. 

E'k  ^vffiov  'iifj(sf>T(§^  vfAjj^cfme.  Xxfc^rfx  fi\. 
EtTt  7»xXMt7fpfi)v  •JarouyiifigtiTti  (piiyftrui  xt^^^at^ 

Oh  v£(^,  u?iiX  yc(^  y»l2j6A';(^  <^^6tti. 
£(7f  0ZK^^c/i^4    K^vipiut  cei>iyfi(^^  fiuiuty 

MxtTtS    «CA>}Je<«$   >0<J^'775J"^    X^Tti. 

At  ai  zs-xpiKZohccf  KXKtxri  etq  ^xti^^ti.hti  'ifyx,* 
A'7^iKiafg  TOP  ifJ^Bv  iK^Jw^e»^  ^opt. 


D.  GVLONII    EPIGRAMMA 

LATINIS      EXPRESSVM 

numeris. 

TB  R  ternos louls auditor Rex Gnofm annos, 

LZUonida  vt  cecinit  Mufa  verenda^fuit: 
cxf  quo  conftlium^facros  mentis^  recejfus 

PercipienSy  lcges  Crctibus  ille  tulit. 
%^t  nolirum  Mufe  Minoem  aluere  henigna, 

Cuius  Afollinea  temporafronde  tegunt, 
Dant^  Heliconiadum  facros  haurire  liquores, 

Inde  fatur  retulit  munera  Uta  Beum. 
Oratorum  igiturjiue  enthymemata  tcrquety 

Aureus  exfacro  defluit  ore  lepos, 
Seu  referat  nohis  veterum  monimenta  virorum, 

Mens  cana  illius  nilpuerile  fapit: 
Siue  etiaahftrufas  res  prorfum  anigmatapandaty 

Oedifodem  vates  veridicus  fuperat, 
Explanata  quidem  AlciatihacErnblemataypapm 

Tesfantur  me  nunc  omnia  vera  loqui, 

Vertebat  P.Pinellus  Vindocincnfis. 

Stcphani 


Stephani  Pafquier ,  in  fupremo  Senatu 
Faridenii  Pacroni. 

Q3  A  5 1 T  o  R  Mmos  vrnam  fnouet.  hoc  tibi,€UMdit 

Emblma  in  primafrome  notato  Itbrii 
'^tque  hic  auguHa  fedeat  fnb  imagim  Mino$, 

Omnia  qui  iuflo  temperet  imperio» 
%Hoc  autem  cur  te  fortiri  fchma  velimuSy 

Sipetisi  inpromptuplurima  caufafubejk- 
Nam  fi  Leth&o  reuocas  Emhlemata  ah  Orco, 

zy^ciatum  campis  reddis  c^  Elyfiis: 
Si  veterum  laudoi  laudanda,  errata  repurgoi,  % 

Pro  merito  trihuens  pramia  cuique  fuoy 
%An  tu  non  i^o  es  Minos  Emhlemate  dignusy 

Qui  cum  Minois  nomine ,  nomen  hahes? 

Germani  Andeberti ,  Aurelij  Indi^.  Reg* 
Prasfidis» 

A  N  tihiy  an  Alciatoplw,  Minos  docle,pararis 
Nominis  ^  famd,  qui  neget  ambiguum. 

Sic  dnigma  facisy  nodofa  Emhlemata  foluens: 
Vis  folum  hoc  ftu  te  vincisy  c^  Alciatum, 

Nicolai  Quaterfolidi  prasfedfcurae  Colume^ 
rienCs  Viceiegati. 

T  E  femelvt  vidiyfacilem  doBumque  repente 

zy4gnouiyVerhis  melitfiuumque  tuis, 
Vt  vidiy  haud  deceptw  egOy  neque  me  abHulit  erYor^ 

Nam  hene  conueniens  tu  tihi  nomen  habes, 
Nimirum  (ignofcant  ChariteSyMufdquepolitd, 

Etift  quidpeccemyparcat  ^pollo  mihi.) 
Nominis  hoc  anagramma  tui  S*  cognominis  i  rc  efi, 

O  ANiMvs  vvLciSyquemtuafcriptaprdbant^ 
*  a     4  " 


CLAVD      MINOS 

DIVIONENSIS. 
LECTORI     STVDIOSO 

,£  T       C  A  J^J  D  1  D  O» 

RoTOGENEM  piBoYem  fua  dtate  mbi^ 
lem^  tam  improbofmjfejhdio,  tJimque  inde^ 
feffa  pingendi  cura  dtligenttdque  memoriA 
produH7n  eft,  vt  y^pelliparem  in  omnihtis  fn- 
turnm  dicerem ,  fi  manwn  de  tahula  tolkre 
potuiffet :  adeh  vttle  in  omni  vitd  humanA  inftttuto  vulga- 
tum  ilhtdi  fxvj]v  etydLv ,  vt  /focratea  in  compofitione  cnra 
diligentior  k  plsrtfijHe  reprehendatur,  Qued  ideh  a  me  di- 
Eltim  volo,  amtee  Leclor,  vt  plantm  tihi  faciam ,  ^uis  me£ 
commentationis  in  h^c  Emblemata  modHS  a  mefit  adhibi- 
tHS :  in  qtto  nimiritrn  e  multis  cjH£  facile  cogere  citra  nego- 
tiumpoteramyea  ditmaxat  in  fuos  locos  contuli,(]UdL  ad  rem 
prdfemcm  magts  accommodata  viderentur,  In  qtto  malni:, 
hreuius  omniaperfequi-i^  leuiter  attingereiqudL  neminiejfe 
ignotafusficabar,  cjuam  qtiafi  pa(4^'</^»'  yperqtte  locoscom- 
munes  idemidem  exff)atiari.  Sedne  te pluribus morer,  ?jon 
erit  alienum,fi  re  ab  oho  dticlaiCjHod  aiunt ,  huius  me£  Iti^ 
cuhrationis  confilium  expliccmyVt  eademvia  compertum 
habeas ,  cjuid  cjHantimcjHe  in  literis  contcnderim  ,  (jHofcjtie 
lahores  haclenus  incredihili  fictiltatufn  pene  omnium  ino- 
pia  lahorans  in  ipfis  pueriti^  mea  rudtmemis  fnm  perpefftis, 
Qho  tempore  cum  [perarem  me  liberatum  in  difficultAti- 
hus ,  ^pdinc  dicam,  ?nifertjs ,  qHibns  exerceri  r^  imerdtim 
ohrui  pupillus  folet,  omniparemum  ope  desliiutttSy  manen- 

dum 


dfim  cjuaji  aliqua  in  vigilia  rnihi  ftatueham  y  mque  am- 
mum  ita  deijcieham ,  vt  k  liheralium  artiumftudiopenitus 
auocarer:  tametfi  neque  fortuna ,  neque  alia  melior  occafio 
huncmihijru^tum ,  quem  Dei  heneficio  videorconfecutus, 
hatid  quaquam  poliiceri  videretur,  Nam  me  (anno  atatis 
duodecimoj  per  feptennium  ferme  ad  inferiores  rekgatum 
fchelas,^  nodis,quihus  rne  expedire  non  nififero  admodum 
potui ,  detentum  conHrinxit  inimica  ^  certe  moleffafortis 
conditio ,  qudftudia  mca  ?7efcio  quo  veterno  qnafifopita  & 
ferme  extinEla  reddidit,  Quihus  tamen  in  arumnisfic  ani- 
^fis  occaluitjVt  feptem  annicitius  elapfi  fint  j  qukm  menm 
meotium  tam  male  collocajfefenferim.  Qtu  qumquam  ve- 
rafint ,  tamen  cum  exantlatos  a  me  lahores  in  rnemoriaTK 
reuoco,  ^  certe  quodfummo  (^rprapoiemi  Deo  immortales 
haheam  gratins  ,qui  me  hocvelutipro  includi  primum  vo- 
luerit :  atque  me ,  quanquafn  ea  Atate  nimium  rudem  j  nec 
dumfatis  confirmatum,  prouinciam  fufcipere  concejfit ,  ad 
quam  partim  dttatis  imhecillitate  ^partim  etiam  ingenioli 
modulo  ac  captu  omninoeram  ineptus.Poftquam  enim  lin- 
gUA  LatinsL  (^sr  Grdoe,  Aiathematum  (^"  Phihfophix  peri" 
^atetic^  rudimenta  delihajfem,  earumque  difciplinarum  co- 
gnitionem  diquam  certe  mediocrem percepijfem  inpaleftra 
viri  literatijfimi  L.Bae'^.-,  Hiffani  homwts  (cuius  in  Lo- 
aicis  cb'  Arithrrieticis  commetationes  in  lucem  editd  a  doclis 
commendamur  )  opportunitatem  aliquam  fnm  nachts  ea 
cmnia  recoquendt  feduliuSi  quit  per  triennium  ^  eoplns  in 
Philofophico  ftadio primurn  hAuferam.In  quo  quidem  diu- 
turna  certkparumque  vtili  meditatione  retexendo,  hdren^ 
dum  rnthi  dtutius  fuit  quam  vnquam  cogitajfem ,  vt  quafi 
fcopulurn  Si[jphiti?n  toto  ferme  feptennio  efraBis  pene  vi- 
rthus  vclnerem.  Qim  tamen  a  me  dttiay ?7Glim  a  quoqtiam 
ficaccipi,  ac  fi  quoi  inftudijs  arumnaiperttili,  tam  molefte 
ferre  deheammihil  enim  eftquod  tanti  faciam  lahores  nefcto 


^uoi ,  liut  ^onuneas  Hlas  moUHioi ,  (ju&fiudiofos  cornitArl 
folent :  quanquam  tamen  (vt  %d  ingenue  ac  ItbereJ  duhitts 
fim  an  ratione  aliqua  conejueri  mihi  liceat ,  quodfortunam 
non  tam  iniquam  habuerim,  quam  ingenuum  inam  admO'^ 
dum  (jr  rufttcano  quodam  pudoreprapedttum,  7)ei  enim 
optimi  maximi  beneficio  (cuipu  munere  ac  donofum  id 
qnod  fum)  recreari  paululum  occepit  ingenij  mei  languor: 
Cr  ita  huciifque  perueniyVt  nunquam  me  poenituerit  tantil" 
lis  laboribHs  adeptum  fludiorum  fiuclti^  vberiores  cjuam 
vncjua  CQgita(fem:non  quod  tngenio  me  valere  ia[iem  (quod 
inme cjuamfit  exiguum.plar/efenttoyfd quod mthi.  nafci 
c  ntigcrit  tempore  feltciore  ,  qtio  incidenm  tn  praceptorem 
cordcittjftmum ,  multiplici  rerum  cognttione  locupletem  ,  c^ 
qnodin  maxtmis  ducOyCui  meum  fludiu?»  probari  haud 
{Uihtc  perciperem  Ex  eo  itaque  cum  exceffi  quatitum  in  me 
fuit ,  bonorum  aHclorum  Gracorum  Latinorumqtte  pomoe" 
ria  libtro,^  quieto  ammo peruolutaui ,  erat  entm  mtht  otij 
fitis  :bibltothecai  Vircru  aliquot  ernditomm  adij,quantum 
mthi  conce{fumfuity&  erud^tiones  alictttm  comparandd  in- 
ftrumenra  qnamplurima  perquifui ,  ed:]ue  autde  arripui, 
quafi  diuturna  pfim  explere  cupem,  vt  ea  mihi  nota  ejfent, 
qtWHmpjftea  vfum  ahquem,qHanquam  adrnodnm  medio- 
cremfumdtltgentia  ^  ftudto  confeBattis.Jn  hi^  ttaque  cum 
mht  vidtreraliqtianto  implicatui^dequc  multis  multa  con- 
fiiltarem^commode  incidit  in  manw  mta^  Alciati  Itber  Sm^ 
bimattim,  quem  recens nobis  Lngduno  adHeUuy^j;'  aliquot 
annis  antCyParifiis  excufum,noueram  aphtlologis  omnibus 
non  nimiitm  cornmendari»  Quemciim  de  mantbm  fere  non 
deponenm  ,  ^  mttlta  in  eo  perobfcura  deprehenderem  ,  ift 
qmhtts  hd}  ebarn  dtutiits^^  in  multis  nitendo  fttdam,  quod 
tunc  quos  vcllem  imprtmis  Itbios  non  hahercm  yfctfcitabar 
€x  Lfodegario  Agathochthonio  y  Benediciino  Diuionenfi, 
hominc  vsre  ^io ,  ^  in  Hebrday  Gnccaj  Lmndque  lingua 

non 


non  mediocriter  verfato ,  vnde  mihi  omnes  nodi  ^fcrup 
dijfoluipojfentjlle  quidem  de  nonnuUi^  me  hhere  admomiti 
fed  hoc  maxime,  vtfontem  ipfum,fi  fieri  pojfet,  adirem,  ex 
quo  mmirum  Emhlema  ^uodque  fumptum  ejfe  conflaret: 
C^  Alciatum  Alciato  interprete ,  quoadeius  maximefieri 
pojfetienarraremtid  efiiAlciati  fcrtpta  aliay<^uod  id  vrafla- 
rem  commodiuSyfedulo  ^  accurate  voluerem :  vt^  mgenij 
vircs  periclitari  paterer  >  meque  nihilo  fegnius  exercerem, 
cumfiudia mihi  aliagrauioranon fuppeterent ,  ipfa  omnia 
Emhlematafcholijs  ^  commentarijs  tliuiirarem.Cuitu  vi- 
ri  confilio primum  non  leuiter infiammatus  ^prmas  Itneas 
(quantumper  &tatem  certe  tenellam  &  confiltj  inopem  lice- 
hat)  ducereincepi:in  quo  primo  impetu  fatis  mihi  fum 
confcitu  i  me  nonfecus  atque  vrfinum  foetum  incondttum 
plane  ^  informem  peperijfe,  Q^d  enimmiln  hic  auElor 
impenfijfime  placerety  tumfumma  perlegi  auiditate :  cuius 
opes  admirabiles  vt  acCuratius  ^  mebus  aperirem  mihii 
alios  plerofjue  aui  ad  hoc  argumentu  tamplaufibile  facere 
videhanturydeuoraui.per^uemuttas  Philologid  areas  locu- 
pletiffimas  fummacu  voluptmte  exsfatiatm  ad  extremurn 
idmthi  lucrifeci  y  quod  nuncjuam  fhijfem  cor^fecutm  ,  nifi 
animum  ad  hancrerum  expltcandam  diffictiltaiem  appli- 
cuijfem,  Et  (juidem  non  potuit  hic  libcr  vel  ob  argumenti 
Jplendorem  varietatemque  vel  auftoris  nomen  clanjfimum 
apud  omnes  qui  non  funt  alient  a  Mufarum  amxniorum 
choroy  non  gratiffimus  ejfe:cuius  lepores  ^  concinnitatem  eo 
plurisfacto ,  quo  video  maiorem  cum  voluptate  vtilitatem 
in  eo  coniunciamyCjuamalijspene  inmmerabtlibus  cjui  cjuo- 
tidie  manthus  teri  corfueuerunt,  Qjm  igitur  mtht  ttirefitc- 
cenfeat ,  aut  patdo  etiam  iniqutus  frontem  corruget ,  cjuod 
Alicjuas  horas  in  eo  explanando  coWicartm^No  enim  meam 
qudemcmque  induftriam  (^fiudium  ab  hocgenere  fcri^ 
ptionis  pmauivnquam  alienu  ejfe  debere ,  quanqunm  non 

parum 


parim  in  eo  ejfe  JiJficHltatts  agmfccrem,  cjHdL  nifi  ah  hom- 
ne  c?*  otio  ^  litteris  abmidame ,  vix  folnipoffe  vtderetur, 
jQnjd  fi  qms,  vt  fftnt  varia  dr  tmqm  fere  hominum  iud^ 
cia,  animo  repnret  comme?itarium  niiUo  iabore  a  nobis  abfo^ 
lutimh  ce^/fcdt.jm  idoperis  (ju^b^libet  aut  etiam  ^ramma' 
ticnlis  comittt  non  mmus  tjnam  mihi  poiuiffe ,  vehementer 
errat.  Quottts  emm  ijuifque  eft:  (abfit  arrogantia  dtclo) 
qtii  vel  Ethicd  difciplind  attt  phyfiolo^ix  ignarus,ne  dicam 
h:.sforix  atit  lingttA  (jrdLC&  prorfus  infcinm  ^  qtii  vnum  ant 
aJierum  Embkma  pro  dignitate  enarrarit?  ^tvt  tfthdc 
mrjfi  faciam,qttis  ?iosler  tn  eo  expUcando  &  ilitiHrando  li- 
hcilo  coTiaius  fiterif  c^indufiria ,  vt  eruditos  non  lattieriti 
iui  imperttis  nonpoteflnon  effe  perobfcttrtm  ^r  valde  igno^ 
tum,  qut  non  plus  ea  de  re  quam  c£ci  de  colonbus  iudirent, 
In  quo  fi  non  tngenij  dexteritas  alicjua  vcl  rerum  peritia 
melinr  eUicefcat ,  certe  diitgemia  quidarn  obferuarinon  oh' 
fcti/eah  ijs  potefi cjui  funt  Aqui  rerum  £siimitores,  /d  verb 
T/j.zximCy  nififallor,  pcrsfictium  erit  in  ohferuando  fo72te  ^ 
origine  cutufcunque  Emblematis  ^in  comparandis  vtriufquc 
UnguA  auctorihus ,  qui  magnum  videbantur  adferre  adiu^ 
tnentitm  adpngulas  notas  (^  expUcationes ,  vt  denique  in 
aimttlandis  ijslocis,  qui  jfarfim  apud  ^lciatum  infcriptis 
alijs  proUxiffmis  habeantur.  Qm  cum  dico  ,fcio  equidem 
qtnd  mihi  cbijci  hoc  loco  poffit :  quafi  qui  veUm  diUgentiam 
ah  omntbru  approbari  meam,vt  nthil  omnino  concedam  ijs 
qtii  in  eo  Ubcllo  primitm  enarrando  elahorarunt ,  fuamqtic 
nohtd  indtiHriam  prohatierunt.  Certe,vt  verumfatear^mo- 
dcHiiis  de  mefentio,  quam  vt  veUm  incidere  in  minimam 
arrogamitz  fusficionem :  fed  vt  aUorum  ingeniorum  fum 
candidm  dsiimator ,  ita  veUm  hoc  mthi  tribui  concedtque, 
vt  de  me  nonfalfa  iacianti  mihi  credatur.  Ne  enim  diffi- 
mtiUre  videar  ,  fcto  ante  annos  oBodecim ,  Sehaftianum 
Stol^amerum  ^ermanum  in  aUquot  ^lctati  Emblemata 

fcripfiffc 


fcripjtjje  commefftaridla  (fic  enlrn  appellat )  fmiiliaritcr 
admodum  (^flndio  fmlt  comimuta :  fed  anfuerit  auth' 
ris  mentem ,  c^  Argnmenti  Mendorcjn  fecu.tiu^(imru7n  efio 
fudicium,  LoquQr  de  Tormfj  Lugdiine^fii  TjpograpM 
editione,non  de  alia  qitadam  t^nam  ante  aliamt  a?2nos  ad» 
ornauit  Plantinm  hac  noftra  Atate  diligevtifimiu  Typo- 
graphm  :  ea  enim  alitjuot  accejfionihas  longe  alia  efi  qttkm 
prior :  qusdnm  mt  ohfcmum  ei  qui  ediiio7iem  vtramqm 
conferre  volet:atvel  pofferioYiVtutfity  ea  efttamen^vt  eru- 
ditorum  oculis  nonfatii  digna  videatur.  Sed  esio  ,fcripfit 
Stohamertis  ille  in  aliquot  Emhlemata ,  non  tame?i  attigit 
omnia:fi  quidemforte  diuinare  nonpotuit  qnid  in  alijs  ati^ 
Borfihi  vellet :  ita  quddcm  perchfcura  funt ,  vt  vel  mult-a 
rerum  cognitione,vel  Delio  natatorefit  optu  ei  qui  ea  com* 
rnodevelit  explicare,  ^dhdc,  etiamfi  Barthokm^m  J^nu* 
Im  vir  eruditm ,  hremhtu  verhis ,  omrtium  fere  Emj?k?na- 
tum  fementiam  complexmfit ,  eum  tamen  nonpuduit  aii- 
quot  inta^la  omnino pratertnififfe  ,  quam  ohcaujamnefcioy 
nifi  quod  veriffimum  ejfe  video  quod  vulgo  dicitur  ,  DoEii 
eft  etiam  qucidam  ignorare:vel,  vt  cum  Poeta,  Npn  Gw/nia, 
po(fummomnes,  Nihil  enim  moror  lefuitan^famiii^  fo' 
dalem  aliquem ,  quem  accitiio  ante  annos  fex  in  hac  ^iy^cd" 
demiapuhliceinterpretatum  hAC  eadem  JEmhhvata  :  fed 
tamen  quAdam ,  non  omnia  attigH :  quamnam  oh  caufam 
nefcio,nec  vtfciamfum  admodumfolUcitttf:  me  tamen  non 
fugitifiperfecHturm  effttquod  inceperat ,  aliorum  quorun- 
dam  induftria  ei  fmffe  vtendum  ,  aut  certe  vigthas  maxi- 
mds  eum  impenfurum  in  expLtnadio  rehpu  tam  variis  tan- 
que  inge?jiose ah  ingeniofiffimo  lureconfulto  excogitaiis  atu 
ejformatis,  Quod  tamen  ditium  ?tolim,vt  lefuitd  ilHquic^ 
quamdetrahi  velim  (quandoquidem  luhensfaueam  litera^ 
tii  omnihtu ,  cuiufeunque  profefiionis  ^  inf\\tuti  hahean- 
iHr)  non  hoc  dicoJnqHamiVt  mihi  canere  videar,  qui  nihil 

Alittd 


aliudpofflm  de  me  ajferere ,  ^ukm  ^uodmgemopoene  nuUo 

fim:^fi  quidfit ,  illud  diligemidb  cutpiam  veltm  nibuipO' 

tim  quam  acuminiaut  dexteritati.At  fi  ad  iuffam  carmi' 

num  tam  lepidorum  explicationem  multa  deejfe  obtecerit 

aliquUy<UcOy  nthtl  ejfe  quod  ommb.  numeru  ahfolutum  dici 

&perfeSiumpoffit.  Sum  equidem,vt  vere  dicam^quodpo- 

tuiyConfecutU4,nuliumque  vnquam  Uborem  m  bonu  auiio- 

ribtis  euoluendis ,  qui  tn  hoc  miht  poffent  effe  commodtorei, 

tffkgi.vt  ipfam  auEloris  mentem  tlicerem:quam  fi  nondum 

ajfecuttis  omniparte  videar,  tamen  quantum  a  mefieripo- 

tuityConattafumy  vt  eo  nomine  noftram  qualemcunque  di' 

ligentiam  doEiu  non  nimiu  morofis  probatum  iri  confidam. 

.Quamfigratafi^udioftSyVt  vttlemjperOi  (jr  alicjuadignam 

approbatione  intellexero ,  efficiem profeEioyVt  ejualtfcimque 

noftra  indufiria  excitetur  ad  eam  commentationem  non 

modo  i!Iuf{randam,fed  etiam  locmpletandam,  .Quidenim 

deff)erem  fludmm  eiufmodi  gratum  fore,  cum  res  perfe  iu^ 

cunda  c^fiuBuofa  mirabiles  amores  in  animi^  eorttm  qui 

funt  ingenui  (fr  ltberales,excitet?Laudatur  a  nobis  Orator, 

PoetayHtfioricn6yThilofophus:aut  aliquis  alitufcrtptoryfi 

yicduauf  infignioribtu  tanquamflellulis  effulgeat  (^  fplen-' 

deftat:qu£  cum  alicubi  legunturydigito  aut  trafuerfo  cala- 

mo  notarifolentyVt  memoria  commodius  infigantur,  ^  ci" 

tius  occurrantycum  iis  optu  erit.  u4tqm  hoi  fententias  non 

pa(ftm,necfempery  nec  vbtuii  repertre  eflfaciUiCum  nullii 

fit  EmblemayCJuodprAter  fententiam  non  afficiat  animum 

rei  nouitate  y  dr  egregia  qu^dam  antiqmtatis  cognitione* 

^dhdtc  yvoi/udji  funt  interdum  obfcuriores,  neque  ommbus 

peruut  effe  poffunt\Embltma  aut  fttbieciapiclurA  caufaytiut 

carmini<  k^^bjjite/L  aut  hn^o^<p'^  3  aliquam  facilitatem  ha- 

beti  in  quapofflt  animtn  conquiefcere,  Proinde  non  mirum 

videri  debetfi  hoc  fcribendi  gentu  ^  ^lciatOs^  virisple^ 

rifque grOHibne  admodmm  flacuerit ,  vt  aliquid  eiufmodi 

Uidis 


tttdis  eruMti  cofifequi  pojfent ,  quod  ftudia  grauior  dulci 
(vt  ita  dicam)  lenimento  refceret.   Id  emm  fimtle  prdfii- 
terepofi^lciatum  Gultclmus  Perreriui  Tholofoiiqm  Mo^ 
fophiam  centum  Latinis  ^  totidem  Galltcis  tetrafitchiy 
confcripfit»  Hincpegma  Cofiali)  hahuimus ,  hinc  Banholo^ 
imi  j^nuUpiEiam  Poefim  egregie  &  folerter  elahoratarm 
fnittoenim  'Bocchij  laudatum  tngenium ,  qui  in  hocgenere 
fummumfe  artificem  prafiititfofiremoque  omntum  optime 
fofi  Alciatum  y  fi  quid  mihi  credendum  fit ,  Joannes  Sam" 
buctts ,  ^  Adrianus  lunius  yfua  nohis  Emhlemata  cude- 
rum,  quibus  nihil  ingeniofius  mt  accurattus  adinuentum, 
tjihil  diligentius  elucubratum  aut  ahfolutum  ejfe  confiat, 
Sed  vtfuperior  dtwe  Alciatusfiiitiitaim  falior  fe  priorem 
C^  ingenij  folertia ,  c^  doEirinA  laude  pr^fittit :  quem  citm 
hoc  in  genere  prima^  tenere  dicam  ,  quas  fuo  iure  mihi  re- 
fetere  videatur ,  non  efi  quod  quts  fusptcetur  me  nonmhil 
famd  doEliffimorum  huius  feculi  virorum  /unij  Samhiici^      *' 
uichillis  Bocchij  detraxtjfe.  Id  vero  fiudij  genus  mfi  fuif 
fet  Itberale  cenfendum  c^  doElo  homtne  dignum. ,  noluiffent 
ipfi  profeBo  virt  tanti  fuam  indufiriam  contultjfi ,  aut  ha- 
vas  interdum  horoi  collocafie  in  ijs  quA  nihili  facienda  ejfe 
duxifient,  Sed  de  his  iam  fatts^ 

Superefi  vt  breuiter  tota  nofira  commentationis  ratio-  Confilium 
nem  explicem ,  ijf^  reff>ondeam  quos  ad  obtreElandu  citius  *uj°h^" 
^kam imitandum paratos foreprafentio.In hac totainettn-  Commcn- 
da  ratione  nihil  magis  ohferuandum  ejfe  duxi ,  quam  fcru-  *"^°"*"^ 
pos  omnes  c^  maandros  dtfiiciliores ,  vt  locos  etiam  obfcims 
tnarrare ,  ^  Emhkmatum  p£ne  ornnium  origenem  ex  fuo 
fome  duBam  repetere,  pofiremo^  vfum  cutuf^  loci  fenten- 
ti£  facilempro  viriliparte  adtjcere.Qua  vero  perff^icue  <^ 
ComTmde  ida  nobis  tentatufitynon  dico  perfeCitum,alij  vide- 
nnt:aliqtiidcertelaboris  &  dtligenti£  ohferuari  noohfcure 
fotefi,  doQrim  mllm  mihitribm  darlue  latidempoiiHlo: 

mquoL 


m  qtio  tamcn  Ah  ijs  qHifeyio  doEHfmt  ^  literis  pohtiorihus 
excHlti  yfaciltm  ali^uam  gratiam  impetrare  miht  videhor^ 
^Ham  imperitis  ^  (jnihHfdAm  nehHlomhm ,  tjni  omnia  non 
modo  temere  vellicant,fed,  cjHod  att  Comicm,  mfi  qHod  tpfi 
faciHntynihil  re^ttrnpHtant.  NHllHm  adhnc  fcnptorem  ie- 
gi,  (jui  CHilihet  in  omnihm  fatiffecerit.  Nam  in  multis  CU' 
ra  aut  lahor  defideratnr^in  alijs  ingenij  dextcritas,aHt  Grd- 
CdL  lingHA  peritia ,  vel  Latind  proprtetas :  in  alijs  denicjftt 
mHltortm  aHclorHm  leclio,am  hifioriarHm  cognitio :  qnafi 
vero  virtHtes  hts,  omnes  in  fingtdis  tam  factfe  deprehendi 
pojfent,  Non  enim  me  latet  in  Vtrgilij  poemate  ,  Semtj 
(^ramrnatici  diligentis  cfr  accttrati  operam  fipenHmero  de- 
(iderari: c^HemadmodHm  nec  defHnt.qtd  itidemin  Porphy- 
rionis  cr  ^cronis  commentarijs  in  HorattHm  ohfernern: 
fed  certe  hi  mihi  videntnr  molesitffmi  cenfores,cjHi  ciirn  ni- 
hilfaciant ,ntiHoqHe  fe  lahore  nohiscommendent.importHni. 
tamen  de  alioruin  fcriptis  concjHerHntHr.    Non  tarnen  ik . 
mea  cjHalicHncjHe  commentatione  prAindicatHm  alictti  ve-  • 
lim ,  cjHafi  7ma  tam  vniceprohem  ,  vt  nolim  aliqnando  vel 
€mendari,vel  casiigari,^  qna  fnffficione  qnantHm  ahhor^ 
ream ,  qui  me  propius  agnoHertint ,  facile  liherahHnt ;  qni 
nihil  altHd  a  dotlis  reqmfam,  qHxm  vt  hafce  minHtiasfua 
reprehenfione  in  qHihtts  erratnm  fiiertty  altqitando  dtgnen- 
tur :  vt  in  ijs  recogmfcendis  parem  diligentiam  atqne  opt- 
rc^  impertiam.  Non  enim  nofiros  errores  emendari fere- 
mm  impatienter  ,  neqtte  nos  vllo  modo  pigHerit  audirepo^ 
tiorafuggerentem  cr  melioraivt  nec  mole^Hm  erit  priorem 
fententiam  commHtare ,  fi  qmd  minm  accnrate  traBatum 
mt  expenfum  k  nohis  qniffiam  conqueratnr.  Quod  dttm 
facios  videri  nolim  inpnhlica  literarum  cauft  prmaricari, 
c!r  ea  docere  qH<&  aliquando  putem  dedocenda.Quodtamen 
necfine  exemplis  nec  rationihus  me  prdftatHtHrum  intelli- 
gent,fi  modo  adfit  aliqua  in  iudicando  (tqHitas^dftm  nemini 

duhium 


iubmmjit  ifoflenores  cogitatioms  meliores  efe:dr  in  mo- 
numemu  veterum  legamui ,  Hippucratem  ar-jo  mediu 
principem  cjmdam  k  fe  nonfatu  diltgenter  iradita ,  pri- 
mumemendajfe,ne  cdteri  eii  m  in  idem  tmfingerem.ldem 
facium  a  Af.TuUio  meminimw ,  qui  cnm  Rhetoria  libri, 
qmsadolefcensfcripferat.nonfAtiipUcerentiVt  minvu  elu- 
cubratos  damnare  magna  parte  malmt ,  (^uam  corngere, 
firipfit^  accurattus  bbros  alios  oratorios,  quos  tamtficri . 
a  doElif  agnofcimtu.  Sed  ^  FabiHS  duos  Itbros  a  fe  pri^ 
mumde  arte  dicendifcriptos.quod  mnfatis  probarentury 
expunxit ,  ^  duodecim  tUos  vtiltjftmos  nobi^  magnofiu- 
dioforHm  omnium  applaufu  dcdit ,  in  cjuibui  videtur  ^ 
priores  emendajje ,  ^  perfecttus  aliquid  reliquijfe,  .Quod 
iliis  igitur  tantis  viris  laudi  datum  efi  in  fuis  retra^an- 
dis,  non  debet  nobts  ejfe  damno  velfraudiy  vt  meminerint 
quorum  maxtme  interefi,  docliores  permultafcire,  non  ta- 
men  omnia.Itaque  vt  feueriorem  omnem  obturgandi  an- 
fam  pracludam  ,fubinde  Horatianum  ifiud  apud  eum  qui 
fitreprehefurus^opponOyVt  ^fetpfum  norityQr'  erratamea 
me  non  deprecamem  fufiineat» 

Si  quid  nouiftis  redius  iftis, 
Candidus  imparti :  fi  non,  his  vtere  mecura. 
Lmetia  cix  lo,  l x x x. 


IVLIl    Ci£SARlS    SCALIGERI    EX 

LIB.    POETICES     VI.    DE      ALCIATI 

Emblematis  I v d i ci v m. 

A*t  ci  A T  i , praster  Emblemata, nihil  mihi  vide- 
recontingir,ea  vero  talia  funt ,  vt  cum  quouis  in- 
genfo  cei  rare  poflint.  Dulcia  funt,  pura  funt,elegan- 
tia  funtrfed  non  fine  neruis,  fentenrisc  ver6  tale8,vt 
etiam  ad  vfum  ciuilis  vitsc  cojiferant. 


LILIVS     GYRALDVS     L  I  B.   1  L 

D£     POETIS      NOSTRORVM 

tcmporum. 

A  L  c  i  A  T  V  s  poteft  inter  Poetarum  collegium 
&  confortium  reponi ,  eo  qupd  eius  extant  carmina 
plurima  diuerfis  in  vrbibus  lam  impre(Ta,vt  fiint  epi- 
grammata  &  Emblemata.  De  hoc  enim  illud  verifli- 
me  dici  poteft  quod  eft  apud  Ciccronera  cie  Scasuo- 
la,Iurifperitorum  cioquentiffimus,  eloquentium  la- 
rifperitiffimus :  addam  ego,&  polyhiftor,  bonufque 
Poeta.  Scd  noftra  commendatione  non  indiget  AU 
ciatus,qui  fuis  fcriptis  iam  toti  orbi  illaftris  &  cla- 
]pus  habetur. 

BARTHO 


BARTHOLOMifiVS  ANVLVSi 
libello  ciii  nomen  fecie  de  lurifprudencia  a  primO 
fui  orcu  ad  Academiam  Biiurigum  dcduda. 

ALciatus  tandem  Alcidfs  vchit  ahfr,^  jikey 

^d  Gallos  vemt  tamo  eiiti  nommt  rnoios, 
ty^pperultque  vtam  rupas  per  vt  Annihal  alpes^ 
Qna  fuafida  comes  iHrif^rudsmta,  rerum 
l^e^ma,  ad  regni tranfcenderet  intim&  Fransiy 
Huru  Biturix ,  mediam  ^uam  totam  ampletiitHr  vrbem 
Francta  ^Metropolu  gremtofelice  recepitj 
Hunc  Biturix  magnis  excrpit  hononhtu,  ampla 
Ei  mercedcyprtus  quantam  non  ceperat  vllus, 
ty4c Saluaton  (ojui  munere  funilm  honefioi 
^dmquefenex  erat  emeritus)  fuccedere  fecitt 
^rimns  ab  Aufoniis  Uges  regionthw  tUe 
Tranftulit  ad  Gallas  dotior  clartjfimus  arast 
DoElrinA  humana  paritery  Iwlfgue  perttus, 
Elocjtiio  poliens,  Itngua  ^  polyhifior  vtraque^ 
^rimw  ^  tlie  tuba  veluti  clangente  vccamt 
^yMUittam  adiurufiudiofos  vndique  mundi 
^arttbiii  ex  vanis  turba  coeunte  fiecfuentes, 
^Auribm  appenfos  dtcentu  ab  ore  difertoj 
fj^trantefque  virum  tmtumftia  verha  fonantemi 


I  O.    M;    T  O  S  C  A  N  V  S     S  V  O 

.Itahx  peplo,  lib.  3. 

CHara  mihi  ante  alia^  vrhs  nolhdgentis  origo, 
Et  cm  dcbentur  teneris  documeniafHh  annui       ^ 
^rim0  rneis ,  c^uam  nata\i  prdporUmu^  ora, 
fnfuhrHmreginAtihiqHomHneregratcs 
ZJberiiu  referam.cjHam  ji  ^juo  fidera  adihas 
^yficiati  dternis  intexam  nomina  chartis  ? 
Qariiis  hoc  mnprifca  ithi ,  non  vltimafecla 
Q)nceffere  decw :  prtnceps  poUtita  negando 
Barhariafan^a  hen  legum  myfteria  mcnflro 
HercHleapurgamtope.ijrviHaciaferro 
(foUa  renafcentis  fuperattit  ^  ignihtes  Hydr£. 
Hic  cjuam  compedth^  mtfere  conftrinxerat  andax, 
fnfcelm  omne  dolisfucans  violentiareUum, 
fuftttiamccecoprodHxitcarcereinaHraSy 
Fuliendiciue  artes  fnhlata  amhage  retexit. 
^ijyargine  qua  Siculo  tellus  ad  littm  iherum 
"^P orrigitur ,  cjudque  t/^monias  declinat  ad  ^rCtos 
^n  Scythicum pelagus,  ripdmqHe  binominis  /sirij 
"^^fe  quihus  lahor  eftvcterHm  decreta  Qmritum»    . 
Hoc  duce  facra  petunt  prtfci  penetralta  iuris: 
Hoc  fine  tuta  via  eft  nuUi,  veftigia  fi  quu 
^lterim  premat,  in  pracaps  huc  deuiu^  error 
Tranfuerfum  trahityC^  fterato  ftuftrat  honore» 

Andraeas  in  Alciato,  Mediolanenfi  pago  natus, 
fcxcentos  ante  annos  a  barbaris  hominibus  capri- 
uam  detentam  lurirprudcnciam  primus  in  Uberta- 
tem  aiferuit.  Ab  iUis  enim  clegantiflima  vctcrum 
lureconlulcorum  rcfponfa ,  foedis  ^  &  ineptis  com- 

menrarii& 


mentariis  deturpatajocis  etiam  innumeris  obinfci- 
fiam  deprauaca  reftituit ,  &  priftino  nitori  rcddidit, 
fuis  ea  doi^iilimis  xque  ac  elegatjciflimis  notis  iliu- 
ftrans.Teruntur  quotidie  do^oiuni  manibus  nume- 
rofa  eius  de  lure  Ciuili  volumma,  quibus  magiftris 
apud  Tranfalpinas  nationcs  iliuftres  cmet6runc 
Iurifconfulti,Duareni,Cuiacij,Zax^'j,Hottomanni, 
vel  alij  quorum  fama  peruuIgataett.Poeticam  foeli- 
cifEme  eum  attigiiTe  argumento  funt  Emblcmata 
toties  Typis  recufa ,  atque  in  Italicam,  Galiicaro,& 
Hi/panicam  linguam  conuerfa. 

(* 
e     5 


V.  c 
ANDRE^    ALCIATI     I.   C. 

MEDIOLANENSIS      VITA. 
PER    CLAVDIVM    MINOEM 

IVRISC.       CONSCRIPTA. 

Ndreas  ALciATTsin  pago Alciato 
feu  Alzato  Mediolanenii  natus,e  nobili  Alc.a- 
torum  familia,  lunfconlulcorimn  &  poiito- 
rumhominum  gioriam  incied;bili  lludio  ac 
virtute  longo  poft  fe  reliquit  interuallo.  Is 
adolefcens  cum  primum  ingenij  cultum  ca- 
peret,non  poenitendos  inftitutores  a  quibus  edoccreturjna6lus 
cft,  fed  maximc  lanum  Parrhafium,  quo  Romas  ac  Mediolani 
literas  humaniorcs  fummo  oranium  applaufu  docuit.  Eas  pri- 
masartes  Alciatus  auide  arripuit,  fcque  iis  non  lcuiter  tinxit, 
carum  tamcn  vfum  omnem  ad  peritiam  iuris,cui  fe  totum  ad- 
dicebat,optime  rcfercndum  efle  duxit,vt  ea  ftudia  ,  in  quibus 
ali  j,  tanquam  apud  Syrenios  fcopulos  confcnefcunt ,  huic  vni 
ancillarentur.  Ille  itaque  quod  fcrio  &  percupide  eam  \\ins 
fcientiam  perfequeretur,  breui  admodum  fpatio  temporis  ita 
promouit,vt  dignus  exiftimaretur,qui  DodVoris  infignibus  co- 
honeftaretur.  Eo  primum  honore  donatus  fic  ab  omnibus  fu- 
fpicicbatur,  tantamque  de  fc  admirationem  concirabat,  vt  de 
rcbus  etiam  grauiilimisj&quas  non  nifi  veteranis  &  longo  vfu 
cxercitatis  viris  proponi  folitas  elfcnt ,  argute  politequc  rc- 
fponderet.  Rogatus  enim  a  Quarfitore,quem  appellant,  ha^re- 
tica;  prauitatis  dc  re  admodum  perplexa  &  dubia,qua:que  iam 
antc  multosfane  dodos,tum  Theologic^e  rei  pcritos^tum  iu- 
risprofciroresexercucrat,ita  fatisfccit.vt  Quasftor  ille  no  tam 
ab  homincquam  ab  ipfo  edodlus  oraculo  abierit:agebatur  de 
fupplicio  Lamiarum,&  earum  mulierum  qua:  veneficse  aut  for- 
tilegx  vulgato  vocabulo  nominantur :  fed  cum  Lamvarum  feu 
ftrigum  non  efTct  vna  fpecies,ex  iifque  alia:  dicereritur  in  Cra- 
eem  imminxiffc  ,Christvm  Dcum  abnegalTe  ,  prasfentcs 
jpfas  &  vigilantcs,  vencficiis  atquc  deuotionibus  infantcs  ex- 


VITA     ALCIATI. 

tinxiflc :  alia:  nonnullx  aliquando  matribus  intcrminatac ,  no- 
£lu  ad  earum  filios  ,  quamuis  foribus  obferatis ,  valuifquc  oc- 
clufis  irrcpfiiTc  ,  eos  falcino  prcnifle :  quos  puetos  conftabat 
morbo  rcpentino  captos  &  mcdicis  non  cognito  dcccfliirc. 
Rcfpondit  in  has  iliafquc  «^xltorem  dcberc  luofungi  munc- 
rc.  Quanquam  enim  (  dicebac )  ex  iis  alix  reucra,  &  vt  vulgus 
loquitur,petfonaliter  nou  acceflilTcnt ,  tamcn  id  Lcmuribus 
fuis  vidcri  mandnlfc.  Qjiardam  etiam  nihil  vltra  cgifle  arguc- 
bantur  »  nifi  quod  lub  arbore  Tcllina  chorcas  duxiflcnt ,  quod 
camcn  ha:  negabant.  £c  ea  quidem  vna  fufpicione,quamquam 
folo  vulcri  rumore  va^arcturrcas  tamcn  volebat  Quarftor  tor- 
wientis  fubiici ,  eo  quod  in  fauoiem  fidci  ,confciorum  &  con- 
fcclcratorumtefliimonium  admirterctur.  Alciatus,  contra,  id 
vcr-im.ie  iis  qujc  vigilrinrcs  vidilfent ,  non  qua:  dormientcs  & 
in  fomnisrmukaquealia  praeclare  quibus  totara  hanc  qujcfliio- 
nem  foluit,vt  nihil  ad  eam  dubitationis  relinqueret.Ergo  Mc* 
diolani  per  triennium  moratus ,  fefc  foro  parabat ,  munufquc 
aduocationiscum  aliqualaude,  cert^  magna  fide  ac  reJigionc 
fuftincbacjcum  nomen  cocpit  cius  ad  carteras  nationcs,  nedum 
fuos  Italos  propagari. Accitus  cnim  eft  ad publicum  profitcndi 
munus  ab  Auenionenfibus  ,  propofito  ei  ftipendio  fexcento- 
rum  cum  nanquam  ad  eum  dicm  cathcdram,quod  ipfe  ait.con- 
rcendiflct,qua  in  vrbc  pcr  aliquot  annos  ita  ingenium  fuum  & 
induftriam  probauit,vt  vnus  pene  intcr  laudatos  iuris  interprc- 
tcs,folufqne  cgregie  do(flus  pracdicaretur.Ea  hominis  famacK- 
<:itatus  Franciscvs  i.  ingcniorum  folers  &  munificus 
acftimator,  Alciatum  ad  Biturigum  Acadcmiam  vocauit,  anno 
Chriftiano  i  ^i^.honorario  illi  duplicato,  adeo  vt  pro  fexccn- 
cis,  fecundo  fui  aduentus  anno,  mille  &  ducenti  prxftarentur, 
Qu3.  in  vrbe  Gallia:  celcbri,  &  qua  nobilium  auditorum  frc- 
qucntia  quantum  ille  laborum  fumma  fua  laudc  pertulcrit.id- 
quc  quinqucnnium  explerit  quo  fuit  in  Gallia.Siiperfunt ctiatn 
kodie  teftes  longc  raulti,  laudati  viri,qui  Alciatum  doccntem 
audiuerunt:teftcs  ctiam  libri  cditirternadigni  mcmoria,quos 
illc  fuccifiuis  horis  fummo  ftudio ,  parique  ingcnio  rcliquit. 
Cum  cnim  ad  laborcm  ,  non  ad  otium  fc  vocatum  amagno 
principc,  &  in  Academia  Galliarum  florcntiflimaintclligcrct, 
ne  quid  dc  ca  Iaudc,quam  multis  magnifq;  vigiliis  confccutus 
erat,imminuipatcrctur,initium  duxit  ab  ea  Conftitutione,qu5 
cft  Dc  quinquepcdum  pracfcriptionc  ,  magna  omnium,  fancqi 
dodtorum  hominiim  ftdmirationc ,  coquc  fucccflu  laudis  ,>cB 

is 


VITA      ALCIATL 

is  labor ,  vel  potius  indcfeffi  animi  cont-cntio ,  lanuam  famac 
nunquam  intermoricur^  aperuerit.  Non  eftmihianimusfin- 
gula  pcrcurrere  qxix  magna  dodlrinx  laude,  parique  dignitatc 
toto  eo  quinquennio  pecfecit,eiusorationcm  vix  pofTum  iran- 
Hlirc quam  ilie  habuit  ex tcmpore  cum  Franciscvs  Rex 
auditotium  cius  ingrelTus  ,  prarfcns  intercflet.Eam  vnam  lau- 
dem  c  multis  non  vltimam  fuifle  cenfemuSjtanto  principi  pla- 
cuiiTc ,  cius  auditoris  animum  demulfifre ,  vt  quafi  Rcgia  illt 
maicftas  lurifprudentiae  in  fuo  fedenti  folio  fafccs  fubmittcrc 
vidcretur.  Ea  viri  adpublicam  vtilitatemnati  virtus  ,cum  in 
difis  incrementum  caperet ,Franciscvs  SfcRTiA 
Mcdioianenfium  Dux  ,  fui  popularis  amore  ac  gloria  captus, 
cum  moras  ned:entem,pcneque  tcrgiucrlantem  ad  patriam  rc- 
uocauit  :vtquc  omnem  excufationis  remoram  intercipercc, 
fenatoria  dignitate  omauit,&  vt  Ticini  docendi  partesfufti- 
neret  ab  co  impctrauit.  Oratione  ea  quam  pubiicc Ticini  ha- 
buit  fatctur  ipfemet  fede  longinquis  rcgionibus  a  principc 
Sfortia  fola  virturis  commendacionc  agnitum  ,  fuiffe  rcuoca- 
tum,&  fumm^E  digniratis  codicillis  ornatum,amplo  etiam  do- 
natum  honorario  vt  profciTionis  munus  obiret.PauIopoftccr- 
tis  dc  caufis  Bononiam,  ftudiorum  omnium  altricem  pctiit,  in 
qua  totos  quatuor  annos  ea  celcbritate  ius  ciuilc  docuit ,  vt 
nuUus  fatis  doduse  fcholis  redirc  putarctur,nifi  qui  Alciatum 
audiuiiTet.  Quod  quortes  animo  compledlor ,  fuccurritillud 
Homericum  de  Tircfia, 

Nam  pra:ter  eloqucntiam,  qua  ilie  vnus  fua  astate  prudcntiam 
iuris  illuftrabat,lingu2C  vtiiufqae  cognicionem,qua  fuos  ^equa- 
lcs  omncs  antcibat,ingenio  adeo  felici  &  vbere  hiftoriam  om- 
nem  vctuftatis  hauferat  &  cxprcftcrat ,  vt  nihil  pcnitus  igno- 
rarc  videretur  :  iuris  labyrinchos  ita  ingeniose  penetrabat ,  et 
myfteria  pure  difcrteque  tradabat ,  vt  vetcrum  laudcm  pcuc 
ad«quarcc,recentium  induftriam  facilc  fuperaret.Ticinum  rc- 
uocatus  ,  ita  iubentc  Carolo  Imperat  ore  ,  per  an- 
nes  aliquot  illic  rcfedir,nihil  dc  incoeptis  laborib'  remifit,glo- 
tiam  quam  tot  vigiliarum  impcnfis  meicatus  crat ,  auxit ,  vt 
putaret  fibi  cxemplar  propofitum  Herculis,  cui  apud  Tragicu, 
finis  vnius  laboris ,  ad  fequentcm  gradus  pararetur.  Fcrrariam 
deindc  inuifit,  Ducis  H  e  r  c  v  l  i  s  honorificis  addudis  con- 
ditionibus  ,  &  proftratam  Academiam  ea  folertia  exrulit,  oua 
«eteras    eucxcrat ,  pcncque  cxcitarat.  Ea  in  vrbe ,  vt  in  aliis 

1      1 


VITA     ALCIATI. 

quas  incoluerar  ,  noft  modo  viua  vocc  profitendo  ,  fed  &  per- 
multa  variaque  fcribcn^io  id  cftccic,ne  viu>s&  prxfentibus  mo- 
66  confu!etet,fcd  &  pofkns  idem  multo  cumulatiu<;  praeftarct. 
Poft  mulcos  tandcm  percgrinatioaum  laborcs,  Ticinum  repe- 
tiitjin  caque  vrbe  fuarum  fortunatum  tabulas  poftremocollo- 
cauitidocuit  trcs,  quatuorve  ad  fummum  annos,  vir  qui  nullis 
aetatis  diflBci4ltatibu«,ncquc  quictis  alicuius,  quam  capere  po- 
teratjblanditiis  dclinitus,acirpto  opere  ac  ftudio  cellauit.  De 
quatamen  adco  frcqucnti  concurfatione,  quam  plerifque  fuf- 
pc(f^m  pr^fcnticb3r,fciplum  pubbcc  ita  purgauit,vt  non  teme- 
r«  rationcm  probabilcm  rcddidGric.  Quid  enim  li  Auenionc 
primumjquid  fi  Ticini,Bononia:,  Biturigibus  profcHus  fir.ran- 
quam  qui  nufqwam  polfct  confillerc  ?  prompta  enim  cxcufatio 
hzc  ilii  fuitinam  dum  bcllicos  fuiores  fubterfugcret  tutamque 
fuisquietem  ftudiis  perquircrct,diatiflimepercgrinatum,prin- 
cipumque  iuffionibus  huc  atque  illuc  agitatum  certam  fedem 
tencre  Hon  potuiHe  dicir:enimuer6  meminerat  Plautini  verbi, 
Di  nos  tanquam  pilas,homines  habent-.ita  (e  raptum  inftar  li- 
gnor'',qu5e  pro  fluftaum  impetu  feruntur,  varieque  agitatum: 
qaicquid  tamcn  erroris  hoc  fueric,in  pub!icam  femper  vtilita- 
tcra  cefTille.  Aliisictiam  rationibus  inconftantiachuius  culpam 
(depredabatur  nc^minem  eire  diccbat  qui  Solem  vitupcrarcr, 
Ouod  dum  radiis  &  calorc  fuo  cundla  viuificcr,  ambitum  terraj 
omnemcij-cumquaquepercurreret,nec^emquam,qui  eo  ani- 
mo  fixis  ftellas  Uudaret,  vt  errantes  improbarct.  Celebratum 
Homcri  carminibus  Vlyftem,quod  mores  hominum  multorum 
&'vrbes  viderir,f'cd  &  philofophos  veteres,vt  Pythagoram,ria- 
tonc.m  ,  Apollonium  ,  aliofque  multos,  dodirinjc  caufa,  pcrc- 
grirtarioV.cs  maximas  fufcepifle^Dionem  Prufienfcm,  quod  ad 
Celras  &  Sarmatas  fe  contuliffet  ,  tanti  a  Traiano  Impcratorc 
foiflum  vr  reuerrentem  aureo  curru  exccperit:&  Ariftotelcm,ci 
qai  ciuilis  adminiftracionis  ftudia  profitcretur ,  admodum 
conuenire  percgrinationem,eiiftimafte,idqucHippodami  Mi- 
lcfij  cxemplo,qui  diupermultas  vrbes  errauir,  priufquam  ali- 
quid  fcribcre  fit  aggreflusjdcm  de  Lycurgo,  Solone,  Zaleuco, 
Philolao  .  multifque  prastcrca  aliis  prodirum  ,  hinc  illud  So- 
phoclem,  «.<j(p<  /4"«»  «^«  tov  xec>\ot5  t^d^eujmgvcc,  domi  mancn- 
dum  cunda  cui  funt  profpcra,fapicntes  dc  iis  intelligere  dun- 
taxat,qui  priuatim  viram  agcrcnt,quique  domi  &  in  otio  mar- 
cefcere  citra  publicum  incommodum  po/rcnr:  alioqui  publico 
Iktcrarum  profefTorijqui  verfarctur  in  hominum  luce  &  fre- 

qucntia. 


VITA     ALClATt. 

^acnm>  haudquaquam  conucnirejlinguain  quxplurimisAca» 

demiis  prodefTe  poilic,intra  vnius  loci  canccllosjin  quo  proptct 

bellorum  ilrepitus  &  horrores  gymnafium  nuUum  fit,  conclu-^ 

dcre  mulcum  profeciire  hac  ratione  pcofciTores  alios:iibi  pere- 

gre  agenti  firmiilimum  femper  fuiifc  in  dodrina  pr^ridium:lc- 

galem  hanc  profeiTioncm  fibi  tanquam  Palladis  aegifera:  ciy- 

peum,  quo  fuberatas  Gorgones  ,  ideitmonftra  omnia  fabulx 

prodidrrunt.  Et  hscc  quidem  ilie,vt  pafRm  mulca  de  fua  perc- 

grinationc  :  qaam  tamcn  tam  crebram  locorum  mucationcm 

nihil  moramur,  quin  potius  cximiam  hominis  iolertiamad- 

miramunlile.difciplinarum  liberalmm,iiillori2eomniSjGrajcas 

&  Romanae  iingua:  fretus  fubfidiis,  iuris  iludia  nitori  priftino 

fbeliciter  rclVitujt,  semulatus  Tctcres  quofdam  magni  nominis 

-lurifconiultos,  Kerennium,Modeftina,  AntiiliumjLabeoncm, 

Attdum  Capuouem,ali6i'que,qui  pares  fucre  in  vtriulque  iin- 

guarcognitionc    artiumquc  meliorum  facultatc.  lam  veiO''!! 

<^uid  aliquando  inter  difputandum  pionunciaritaduerfus^iect- 

ptas  a.maioribusopiniones,hoc  nonto  animo  fccn,vt  le<^o- 

rem  cciam  relu(^antcm  in  iuam  fententiarh  percraherct,  (icuti 

obic£bim  iili  fuit  aquibufdam  maleuoits,qui  omniaeinscoa- 

filia  iinilf  re  accipcrent.  Muita  cnim  dum  doccrec  ,  varia  quafi 

fcrcula,  vt  in  apparatilltmo  conuiuio  iolitus  erat  apponere,ex 

quibusquod  magis  fapcret ,  vocati  conuiuas  pro  fuo  arbitrafu 

eligerenr.In  qua  tentanda  iudiciorum  alea,quam  fc  prudentcr 

&  circumfpccle  geifcritiid  argumenco  eft,quod  i"e  ad  vtrun<]UC 

compararit:vt  fitorte  populari  auraexciperctur ,  non  idcota- 

mcn  exfultarct:didicerat  enim  cx  Biante,  plures  cfte  malos  ,& 

non  quicquid  continuo  multis  placeret,id  fapientibus  arride- 

re:contra  ii  paucis  probarecui-,nonide6  remiccendnm  animum, 

cum,  defcrco  ab  omnibus  audicoribus  aifcipulo  ,  Ancigenides, 

mihi  canc  &  Mufis,  dixerit.Slc  cnim  aduerlus  infanam  homi- 

num,quorundam  petulantiam ,  adcoque  caninam  facundiam 

fcfc  obfirmabat ,  vt  nequc  cauiliis  moueretur,  neque  coniiiciis 

ab  incoepto  curfu  reuocaretur,  Qua  de  re  ramen  maturius 

paulo  poft.  Duodccim  pofl:  annos ,  ciim  ciuilis  &  Pontiiici/ 

iuris profeiroriis  infignibus  donatuseiret,Paradoxa&difpun- 

ftioncs  in  publicum  emifit.  opus,\tipfe  dicit ,  claboratum 

horis  lucciliuis  ,    &  a  candidato  adhuc  &  tirone.  Qjioties 

cnim  ea  qux  k  fuis  dodoribus    accepcrat    ,  ftudio  iplc  fc- 

cum  perpcnderct ,  fi  qua  clTent  qux  probabilibus  argumen- 

tis  digna  rcfutatione  vidercntor^ne  quod  occurrebat  mcmorii 

1     J 


VITA     ALCIATI. 

protinus  exciclerer,quibuf<iam  quati  aducrfariis  dcfcribcre  con* 
fueucrattqux  omnia  tum  in  manus  accepta,cu  paulo  accuratius 
expoli^Tetjin  codicem  vcrafqi  tabuias  refercnda  duxitjtandem- 
que  ftudiofis  omnibus  communicauit.  QUjOd  opus  non  tam  vt 
glQriam,cuius  ilia  xtas  folet  efTc  auidinima,captaret,3  fe  fate* 
tur  edilum,quam  vt  racionc  aliqua  Dodorum,  qui  tum  ftudia 
iurisproficcbantur,iudicium  c6ucllcret,qui  bonarum  litcrarum 
cognitionem  non  modo  lureconfulto  nonneceiliariam  vbiq> 
allcuerabant,  fcd  contrariam  potius  .  &  fcriis  omnibus  ftudiis 
blandaquardam  &  illici  voluptate  repugnatem:quapropter  non 
fecus  quam  a  nauigantibus  Homcricas  illas  Sircncs,  euitadam, 
Vlyfriiqi  fcqucndum  cxemplum,qui  fe  malo  nauis  iliieairct,fo- 
ciifqiaurcs  ccra  illcuiircc,nc  vocum  modulatione  capti  a  ccrpto 
curlu  abcrrarenc.Q^a:  camen  quia  dici  ficrique  hominum  mo- 
re  agnofccbac,  qui  ca  facilc  afpernarentur  qua:  aifequi  jpii  non 
poflcnt,a  fuo  propofico  non  difccdebat,  nihiloque  fecius  indu- 
Itriamfuam  excitabac.Inccrdum  camcn  eorum  conuicianonfe- 
rebat,qui  quod  elcgantius  quim  cxitn  difputaret,  pro  obfcu- 
ro  incellebacur  vulgo  ,adc6  vt  impcriti  audicores  ceu  nofbuse 
adSolcm  caligarcnt:quinetiamaliquando  inclamarcnr,  /Ttdo- 
£iius  hquare^fed ^perttus.Quod  tamcn  no  tam auditorum,quam 
Profcllbrum  iudicium  fuic,qui  crefcenti  gloriae  Alciati  apcrtc 
inuidercnt.Ex  iis  Do^boribus  ncniincm  in  prctio  fuilTc  habitu 
conftat(vno  aut  altero  exceptis)qui  non  omnium  aliatum  ar- 
tium  rudis  ellet.Satis  igitur  fibi  fadum  eo  temporc  arbirraba^ 
tur,(i  fuum  litcris  humanioribus  honorcm  feruaiTct ,  iungiquc 
cas  fuastatc  fapicncixftudiis  pofte  docuilTet.  Quod  dum  viua 
vocCj&  fcriptis  conacur,  iurisDo6tores  tanquam  transfugam 
eum  infc(flabantur,iidemque  libris  cdicis  lacclfcre  non  dclmc- 
bant,apudhumanitacis  vero  pcofcllorcs,  tanqua  omnino  alic- 
nus  cftctjnec  iihi  locus ,  nec  racio  vUa  conftabat :  quorum  alij 
cum  tantoairi  folucndo  non  efle,alij  prajdiis  prxdibufquc  non 
fati$  idoneum:ali  j  alia  cominifccbantur,  quo  fa6lum,vc  maxi- 
mam  apud  omnes  inuidia,  glorii'  loco,  adcptus  fibi  viderctur, 
&  huius  incalfum  ca-pci  conacus  txdcret,vel  potius  malo  edo- 
6lus  laboris  cu  pa'niccrcc,donec  paulacim  lil^ri  quos  cmiferat 
in  publicum,&  doccndi  racio  qua  fcqucbatur,m  mulcis  gym- 
nafiis  fefe iniinuarinc.Ncc  vcro  ipfc,quotics  occafio  fcrc,  difli  • 
mulat  fe  reie»5Va  feculoru  aliquot  ancc  lapforum  cofuccudinc, 
quaiuueniseratamplcxacus,ad  imitacioncm  prxfcripcam  vc- 
tcrum  iuris  explicadi  racioncm  omni  conacu  ftudioquc  rcuo- 
(aflc.Scd  quod  obferuaret  cflc  qui  barbaras  &  impolitas  intcr- 

pretationcs 


VITA  ALCIAtl. 
pretaciones  eIegancioribusprxfcirenc>  &  cricico  negledld  cuffi 
acauis  vcfci  mailenc  glandibus,  cum  piimum  hanc  difciplioaJa 
proficcri  coepic.eo  quod  nondum  fibi  cancum  au^oricacis  com- 
paraiTcc,  reruircrcenseac  cempori  copebacur,  quantumque  ficri 
poccraCj  ftudia  fua  difcipulorum  auribusaccortimodabac.^ncer- 
ca  camcn  de  crica  vulgataque  docendi  ratione  idcncidcm  cjuc- 
icbacur  fuofque  moncbac,  ad  vcilitaccm  publicam  valde  pcrci- 
nuiffc  luftiniani  cdiclum  obfcruari ,  &  eam  ftudiorum  fco^ui 
mcthodum,  quara  ipfc  prxmio  Digeftorum  praEfiiiffcc.  Huma- 
na  quadam  curiofitacc  dcccpcos  longc  mulcos  m  odum  non  tc* 
nuiire,&  eo  plane  deucntum,vt  Alciacus  ipfcquique  in  codcm 
ftudio  vcifarcntur  ,  dare  manus  confuetudini  pridcm  rcccpca( 
cogcrencur.non  enimxquales,nonaudicorcs,  non  gymnafiorii 
pr2Efe(f!los  omnino  pcrmifturos  anciquatum  &  obfolctum  rao- 
rcm  in  vfum  reuocari ,  pluris  eos  faccre  ccrptam  ducencis  ab 
hincannis  docedi  viam,quam  lcgiftacoris  ipfius  iuifum.  icaquC 
fe  ea  dcre  fecutum  fore  pofthac  ,  ncquc  moturum  co  nomine 
concroucrfiam  ,  id  nihil  cffe  aiiud  quam  aducrfus  corrcncem 
nacarc,eique  le  difcriminipcrmittcre,vt  qui 

Fenur  Ojuti  aurig.i.r/etj  te  audit  currw  hAi/<  noi: 
In  quo  cum  diutnis  hsefiirec ,  non  dcfticic  camca  qiiin  ie  Cocum 
componcrcc  ad  vctcrum  imitationcm:non  tameR,in  tanta  opi- 
■ionum  varictate  ac  dilfenfione,  alicui  fedtsE  nomcn  dcdit,  aut 
in  alicuius  magiftri  vcrba  iurauic,  quod  opcime  cenfcrcc  ,  Yc  in 
omnibus  aliis  arcibus,(ic  in  ca  maxime  quam  profircbatur,  pri- 
mas  parces  cencrc  fanum  iudicium,Yixqi  fieri  poffc ,  qui  nacura 
dubia:  fanitacis  efTec,  idcm  icgalis  rapicnciae  ccrcus  dodlor  cua- 
derec,  Nec  vero  cft  quod  quis  cxiftimec  «cuiai/itH  auc  cciam  ^<<* 
A<a;7i««  eum  ftudio  capcum  quxdam  fuo  cemporc  innouaffc, 
auc  fecus  docuiffe  quam  qui  fuperiore  feculo  floruifTcntjfi  qui- 
bus  locis  errailc  vetercs  doftorcs  animaducrterec  ,corum  no- 
minibus  parcebac ,  fcd  canquam  aliud  agcns  oftcndebac  au;icc« 
nus  eis  ftandum  cirec ,  in  quo  fuu  candorcm  certe  laudandu  ex- 
hibuic.  nouerac  enim  cribucu  fuiiTe  vicio  Ariftoceli ,  quod  quat 
copilaiTec^eis  accepta  no  referrec  a  quibus  acccperaticoncra  vbi 
cos  peccaife  animaducrcifTcc^nomtnacim  carperec  acqjinfcda* 
recur.fibi  luris  interprcci  agcndu  cfTe  modcftius ,  quia  moralis 
quam  proficebatur  iapiencia ,  hoc  ceu  inhumanum  &  inciuilc 
non  admitterct,  altcrcandi  ftudium  ciufmodi  ad nihil  confcrrc 
aliudquam  arcis  opprobriu  ,  ncc  ccderc  in  laudem  alccrcancis. 
Eo  confilio  Alciatus  fua  ftudia  publicz  vcilicaci  prodcflc  vo- 
luic ,  lc  cicra  omacm  ambicionem  bona  ^dc  fuos  audicoics 

i  4 


VI  TA     ALCIATl. 

dociiu.  Vidcbat  hGminimi  varia  cfTc  iudicia,  &quot  capita 
totienCus:  clle  quibreurtatem  eam  aftcdarcnt  quam  vetcres 
Dynus  ,  Oldr.idus ,  Rainerius  aetatc  fua  fecuti  funt ,  alioS;  qui 
copiairtTnaiorcm  vcllent,  etiam  citra  acumen  vllum,qualis 
iii  Barb^cio  ,  FelinO ,  aliifquc  nonnullis  agnofcitur,  quoldam 
llibcilid  pcrquirerc  ,  &  cnm  Aretino,  Socino,  Ruinoimaginari 
inatle  ,'vel  eti^t^QciTHt  y^  'z^pc^^vfi»  r  »)Ai«v,  peraera  incidc- 
re  ,  &  citra  Solem  <"ara<;erc  ,  quod  de  Socrate  Arillophanes  ait. 
Sc<\  ipfc  longo  vfu  didicerat ,  ncmincm  vnum  fequendum  effc, 
.1:  optima  quajqnc  de  (inguiis  decerpenda :  quod  prudentiac 
opus  plane  (ingulai c  ab  codcm  perfecutum  ,  ncdum  tcntatum, 
quo  fuuin  lurifpiudentia;  lumcn  reddcrer.  Dc  elegantia  vero 
&  politogencrcdiccndi ,  quain  in  iui  Dodores  non  fercbant 
rfiorof»  qiiid.im  vetcrani  ,  vt  qui  a  fuis  magiftris  perfuafi  crro- 
rcm  vfu  confirmatum  mordicus  tenebant ,  illc  qua^dam  difpu- 
tauit ,  idque  fuis  vigiliis  confccutus  eft ,  vt  vindla  barbaries  a 
philofophia^  iuris  lacifundiis  ablegarctur.  Quodcum  faccrct, 
tion  tamen  veterum  ,  doilorum  fane  homir.um  ,  au<ftoritatem 
el'iiiiauir:  de  iisfempercandide  fen(it:eorum  dod:rinam  magni 
fccic,  quanquam  fermoniselegantiacarucrint  :idenimvitium 
non  hominum.fcd  trporum  fuiflc  perfpiciebat.Conucnirc  qui- 
dem  lurifconfulto  orarori.E  artis  facuItatecenfebat:faciliorem 
enim  adirum  ad  ius  Quiritium  prasilare  ,  non  tamcn  corpus 
cfficcre  ,  folam  ciu«;  fuperticiem  colorare  ,  maximos  fuiffe  ju- 
riitbnfdltos  Bartolum,  Kaldum,  Caflrcnfem,  Accuifium,  quos 
conlhcne  fummisquidem  labiis  politioresartes  attigifl'e,coru 
non  ferendam  ccnfuram  qui  lupercilio  grauiflimo  in  cos  in- 
ucliQrttur  eo  vna  nomine  quod  bonarum  litterarum  rudes  ex- 
ttrcrinr:id  enim  pcrindc  eitc  ac  fi  quis  minoris  Allrologum  fa- 
cia:t;  quod  Muficam  ignorct  :Galcnum  prajfbntifTmnim  medi- 
CUm'n\illo  habeatin  numeroquodEuclidisgeometra?nuquarB 
cirtihG  in  manii'^  fumplerit.Eos  itaque  lummos  iuris  Doctores 
euolitcbat ,  quospropter  ihfigncm  pcritiarh  colcbat  imprimis, 
ncquc  ob  lingua;  minus  polira.'  horrorem  dedignabatur :  intc- 
rea  tamen  quicquid  ex  corum  fcrtilibus  areis-nd  fuum  excole- 
dum  {hidium  colligch.i'?,  pifhirLatinarque  locuKionis  f^uniis  ir- 
rlgabat;Ouod  apertitrs  qualirahtca  fibi  faciiindiim  cenfuit  ac- 
ciriis  in  fch()lam  Biturfgum  ,Jcum  tertius  Pandedarum  tomus 
pro  legc  Academi;i?cflcc  expli-cmndits  :  titul-um  criini  de  verbo- 
rflm  obligacionibus  ad  explienndum  cftaggreiftfsVint]Uonon 
[>raJcCTmirtebat,quaj  a  Bartolo  &  recctioribus  copfofuis  &  acu- 


VITA  ALCIATI. 
tius  6b  materix  fubciiitate  explanata  fuerant ,  qualia  funt  quz 
ad  moras  purgationc» ,  qua:  ad  poenaiis  ftipulacionis  commif* 
fionem ,  quae  ad  renuntiationcm  fideicommiiTorum  pcrtinent. 
£t  proficenti  frcquentes  aJerant  nobiliflimi  ex  Gallia,Germa* 
nia(]ueadolcrcentcs,cjui  eius  dodtrina:  iiiicio  capti ,  caque 
Suadx  meduila  non  lcuitcr  allcdi ,  vna  cum  riris  doAiflimis, 
qui  ei  frequentes  aderant,  mirati  tamen  cum  tritam  in  fcholis 
&  nimiu  patientcr  approbacam  doccndi  rationcm  confciSlan, 
ftimulos  ilii  admoucrunt ,  ne  id  quod  fcirct  mclius  &  politiiis 
cos  ita  cclarct,vt  inaidere  vidcrecur.  Cum  er^i^o  incufabant  ilH, 
vt  qui  ceu  Plautinus  Euclio  ,  quos  ia  pe(filoris  penu  thefauros 
habcrec,occluderct,nec  in  apertum  referret,  dicebant  nihil  ab- 
furdius^quam  qui  optiraaqua^que  habcret  in  manibus,  ad  imi- 
tandum  ca  non  proponcre ,  obferuabanc  eum  aduerfus  legum 
fcica  qua;  tradaret  ipfe  ,  non  folum  faccre  ,  fcd  &  rccentiorcs 
alios  iuiliirc  luflinianum  h^  Triau  interprccaciones  ficri,nihilq5 
magis  fcmotu  ab  anciquoru  vfu  &  confuccudine,quam  toto  an- 
no  decem  leges  magno  apparacu  explicare,verbofeq;  commen- 
tarios  conficerc,capifle  quidem  Pyleum,Acur(ium,Azonem,& 
glofTemacum  fcripcores  alios,quod  in  fefuit,  leges  ad  litceram 
explicare,  nec  idcis  infelicicer  cefliire  negotiu.-fubfecucos  Bar- 
tolum  ,  &  qui  didafcalici  rcde  nominancur,  vt  func  Caftrenfis, 
Alexandcr,  lafon,  qui  cercis  dodrins  limitibus  &  canccllis  ius 
conclufere,  hos  non  parua  laude  dignos,  fuoque  leculo  princi- 
pes  habicos,non  putabant  efle  fequendam  nouifiimam  opinio- 
forum  fed:am  non  mulcis  ance  annis  enatam,qua;  modum  om- 
nem  exceirifrec,qu2Eque  iam  in  Iludiorum  perniciem  rerinere- 
tur,hos  elFe  vt  vipcrinos  fcrtus  parentibus  exitiales,vc  qui  arca- 
tcpofleriores  feniorum  fententiis  aduerfarencur  ,  omnemquc 
horam  quamdoftiinx  impendiffe  dcbueranc,concradicendo 
in(umcre,deBartoli  verbis,  aiebanr,  n-  n  dcbcre  Dodorem  ica 
anxie  foUicicii  in  multis  &  a  prdp^dftco  alienis  immorari ,  facis 
eile  quod  (enriret  incclligi ,  &  breuitcr  admoneri,  clarioreque 
ordine  quam  fccilTet  ipfe  :  non  illtus  rancum  ,  icd  carcerorum 
fenrentiasjfi  c|U2c  ad  re  facerenc,  addutendas  videri,  fc  minimc 
probarefacebantur  Doftores  eos  qui  fuggeftus  paflim  occupa- 
renr,  <^uaruor  aut  fex  ad  fummumkies  toto  anno  interpretari 
fblitos.Alciatum  centum  pofI^^:&  quot  illi  conflitutiones,eum 
rotidem  incegros  cum  fuis  titulis  cra'ctatus,illos,  viros  quidcm 
honos,fed  non  fntis  eiiuditos,  fola  in  rubrica  tres  menfcs  infu- 
d2re:qua  cx  ieCl:ionum  pompa  nemincm  fere  doCliorem  redire 


VITA  ALCIATI. 
domum :  multos  fcd  ignaros  Dodtorum  laborcm  admirari, 
paucos  qui  inde  aliquid  prseficerent.  £r  ca  quidcm  fane  vehc- 
menti  &  acuta  auditorum  oratione  permotus  Alciatus  ,  vt  qui 
fc  omnibus  vtilcm  &  morigerura  dod:ore  prxftarc  cupcrct,po- 
ftca  non  ni(i  pcrlpicua  &  luculcnta  oratione  docuit  ,Don  nid 
qu2c  optima  elTent  propofuit ,  immo  iudicio  &  rationc  fuis  ca 
conuiuis  apponi  voluit  qux  confcrrcnt  ad  valctudinem  ,  non 
qu«  cuicjuefaccrent  ad  rtomachum.lam  vcro  cum  ipfe  fuo  mu- 
nerc  dafuiigi  polfcc  vnius  horas  (patio,iTiakiit  tamen  clcpfydras 
duphcare:nempc  vt  viua  voce,integra  bora  doceictialrcra  vcro 
di<t>arct  cjuo  qui  pollent  aut  etiam  vcllcnc  cxrcribcic,  id  ccu 
auifVorium  ab  eo  confequercntur.  Opportune  id  ^]uidem  &  in- 
gcniofe  cogitatum  abeiudit:o  homMie,  c]ui  citrafucum  omnc 
doccrct.jntclligcbat  cnim  lutifconlulto  mcmoriam  effc  mai^ 
mc  nccclfariam ,  quam  non  parum  obcundeiet  aut  etiam  im- 
minucret  anxia  ili.i  cogitatio,qua:  circa  iunsfubtilesquaeltio- 
nes  implicaretur.  Polt  auditionem  ideo  a/Iiduam  &  diligcn- 
te  non  pofle  lcuari  melius,quam  icriptionc  obferuabat:quam- 
quam  cnimcifcnt  aliqui  qui  valerent  cxccllenti  illo  natnrae 
bono,mcmoria  tame  &  temporis  interuallo,&  curis  inteidum 
hcbetari,«]ua;da  iujipfo  orationis  curfu  minus  ab  auditore  per- 
tipi,qu;;e  ex  Dommentario  facile  intelli^cict.Quam  prxclaram 
fane  &  commodam  docendi  lationcm  pierique  poitea  lunt 
omni  conatu  perfccuti,  fcd  ncfcio  an  ex  nuiltis  pauci  llnt  allc- 
cuti.  Ex  hoc  llagranti  itudio  lummaque  animi  contentione  ad 
id  glorix  perueiiic  quam  nuncjnam  antc  ipecaucrat ,  id  non  fe- 
mcl  falfus  eft,  vtad  idcm  lludiorum  iter  ingicdiendum  adole- 
fcentcs  cxcitarct.  Bellica  pnmumclade  afHic1ocenfu,cum  nuf- 
quam  in  patria  pedcm  ligerc  tuto  poifer,ad  profcflioncm  iuris, 
quam  facram  ancnoram  vocat ,  fc  confugilfe  ait:ab  ea  falutcm, 
honoLcm,()pes,  fummu  deniquc  decus  cife  confecutum.  vtque 
Zenonem  Jixiffe  ferunt,  cura  naufragus  eiiataflet,  fc  nunquam 
fclicius  nautgalle,  quam  cum  rebus  amilfis  vacare  philolophiae 
c<rpiflcc:lic  Alciatu,cum  in  patria  nimio  otio  marccflerct,atro- 
citate  bellorum  tandcm  cxcitatum  cocpifle  pcregrinari ,  &  ad 
difciplinam  confugifle,qua£illi  fucrit  vc  Myrtili  clypeus.fuiirc 
illum  ingentis  animi  militem,  fcuto  dimicarc  folitum,  quem, 
cum  adexpeditioncm  maritimam  nauigaflet  ,  iubmcrla  fortc, 
Bauijcidcm  clypco  innixum  ,  in  tutum  ic  reccpilfe,  Dc  hoc  le- 
gitur  cpigramma  Grxcum,quod  ipic  retulit  in  claflem  Emblc- 
xiiatii.Id  eiufm©di  Qi\.-'-rrB$na  pertcU  imis  effu^i  Myrttltu  armis» 

Cum 


VITA     ALCIATI. 
Cumpremtrerquefolo,  cum  fremererque  falo. 
Incolumtm  ex  acie  clypeus  meprdfiittt,  idam 
Nauijr^gum  Mpprenfu^Jitttit  advfqug  tulit, 
ProfeftionisTautcm  ad  alias  nationcs  occafio  quanquam  non 
vna  cflctjcam  lamcn  a  multis  cxt«is  appcobari  voluit ,  non  fe 
▼ltr6,vt  omniscgcntem  opis,  crronem,  &  ignotum  obtrudeic, 
hic  nc  quidem  polfum  trandlirc  fanc  Icpidum  6a  de  re  caimen 
Albutij  Aurelianenfis  ad  Alciatum,  quo  eum  monuicjvt  de  tu- 
multibus  Italicis  fe  fubduceret,in  Galiiam  coacederet,illicque 
profiterctur,  inquomateriamfumpfita  pomiPerfici  tranfla- 
tionc ,  quod  fuo  in  folo  noxium ,  in  extcris  condcum  tandcm 
haberi  coepit  in  pretio.  Sic  ergo  ille; 

€l*&  dedit  hosfrtUiwf  arbor,  caelo  aduma  mflro, 

yenit  kb  Eoo  Perjidis  axe  ^rius: 
Tranfatu  faBa  eji  melior,  qua  noxut  quondam 

In  fatriaMc  nobts  dulcia  foma  gerit, 
Fertfolium  lingu&^ftrtpomafimHlima  cordiy 

jilctate,  hinc  vitam  degere  difce  tuam 
Tu  procul  a  patria^  inpretio  es  maiore  futurui: 
Multum  corde  fapis,  nec  minu^  ore  vales. 
^  Sua  quxdam  correxit  xtatc  maturior  qua:  fibi  adolefcenti 
fatctur  excidiflc ,  ex  co  aquibufdain  reprehcnfus  ,  id  fe  fecilFc 
maxima  ratione  nec  (ine  exemplisinnuit.Cum  enim  famaj  fuae 
confuleieCjnoluit  in  publica  itudiorum  caufapi'^uaiicari;idem 
fa<^um  ab  Hippocrace ,  Medicorum  Principe  ,  qui  ne  pofte- 
ri  eriarent ,  qua:dam  male  a  fc  tradita  primus  correxerit.  fecic 
M.Tullius,  qui  cum  libri  Rhetorici,quos  adolefccns  emiferat, 
parum  probarcntur ,  alios  oracorio.s  adornauit,&  a  fe  ante  tra- 
dita  damnauic ,  &  earum  rcrum  occafione  in  quibus  lapfus  cf- 
fct,nouis  libris  editis  fujim  gloriam  permulcum  auxic.  Eodem 
ctiam  modo  Pab.Quintiliano  qui  duobus  a  ic  lcriptis  libris  dc 
Rhctorica ,  quod  ncc  fibi ,  nec  aliis  placerent ,  duodecim  illos 
magna  cura  elaboratos ,  fingulari  dodtrinx  laude  confedtgs 
cdidit.  Quod  ergo  aliisglorix  datu  elt,fraudi  non  debuit  elfc 
Alciato.dandam  hanc  fcriptoribus  veniam,h6cque  pra:mio  ad 
fludia  illuftranda,  vel  etiam  quoquo  modo  elfe  alliciendos,  in 
quibus  emendatio  fir  erranti  conceifa ,  5c  noua ,  o^iod  dicicur, 
permitrenda  lima,  qoa  niceanc  &  poliantur  ca  quai  aut  incuria 
fuderit,aut  humana  nacura  parum  cauerit,  vt  aic  Flaccu^.  Ncc 
rcro  inficiatus  ^  red>c  ab  codem  lijafum,vt  in  nowum  annum 

fcripr^ 


VI  T  A     A  LCI ATl 

fcriptaprcmantut,qua2diutiusclurare  velimus;rcdfcrb  nlillam 
cfle  cxomnibus,c]ui  ficpracccptum  hoc  ad  vnguem  fcruacu- 
ruSjCjuofdam  cnim,qui  cx  tcmpore,  quam  acura  ptasllantiores 
habcantur ,  alios  qui  fic  ingenio  fuo  mdulgeainrt  v:  compcfccrci 
nimiam  liccntiam  non  poniint,  Donnullos  etiim  rfeperiri  qui  k 
fe  conlcripta  femel  approbenc,  corriecndi  t»drum  noti  ferant, 
^ixille  Ouidium  deccntiorcm  clfc  ficiem  cui  nafuiis  ine&i 
aliquis. 

Hac  cclebritate  famaenotus  Alciatus,vc  a  viris  folid^  do<fiis 
cultus  c(t  (milfos  lubcns  facio  cxceios ,  imprimirquc  lacobo 
Minutio,  loanne  SeIua,Pctro3  Stclla,  niultifquc  aliisqui  vcrc 
faneque  dc  ingeniis  mdicare  poccrant,(ic  quibuldam  ccrce  ma- 
lcuolis  &  inuidis  obcrc^lacot  ibus  male  accepcus ,  &  numquam 
cx'agicacuscft)LonG;ouallium  infeftum  habuit,homincm  incer- 
dum  finc  mence  ac  hnc  iure  cumuicuanccm ,  Alciatrt  dctrahcn- 
tem  ,  alioseciam  in  eam  concentionis  rabiem  velis  remzfque 
pcrcrahentcm.  Fuit  ctiam  '\\U  xitwihis,  8c  ffv^hyy.f^  mlralicis 
academiis ,  do6lor  quidam  iuris,  nomine  Alcxandrinus,  a  quo 
nonfemcl  prouocatas  ,  farptque  conuicns  impetitus  nihil  rc- 
fpondit :  vt  tameninterdam  lokt  eflfcacrior  vin  boni  iracun- 
dia,  indigne  tulit  eum  quali  fibi  opponi  ,  5:  in  todem  fuggcria 
fucccfforcm  nominari,quod  oftendit  hoc  carmeh. 

AhiuoUm  miltim  cofnitAtur  dc^emr  harl-^-m 
Et  prAd&  farttn)  f^pe  cAirrais  habet, 

MuUum  p  ouquitur,  cjui jjrrct.as  Sargti4  ab  i!Ie 
PrAtcritdfcfue  auidm  d:uorat  ore  dapcs: 

Sic  mecufTt  Oeporratei  agit :  at  Jeier^afiudentnm 
Vtitur  hoc  Irppo  curia  tanquam  oculo. 

Ita  laelus  fibi  cemperabat ,  (c^  tamen  nc  foro  ccdcrc  prorfuf 
vidcrctur,  iniuriam  acceptam  interdu  Ylcifccbacur  :  quod  idem 
fccic  prouocacus  incolcrnbili  plancque  indigna  f  rancifci  Flo- 
ridi  malcdicentia,  qui  Zazium,  Buda:um,  Alciatum  ,  viros  in- 
comparabiles  fucrat  aufus  laccflere^poftquam  cnim  hominis 
infaniam  ,  petulantiam  ,  orifque  duritiam  pertuliflet ,  ipfe  qui 
ftili  ^cumine  facile  confodere  Floridum  poterat ;  fatis  habuic 
hocvibrarc  fatyricon  ,  nominepaululum  immucato,  verloquc 
in  Rancircum  Olidum. 

Audcnt  fiagrtferi  matuUyflupidique  magiffri 
Bilem  in  nos  oltdi  pecforis  euomerc, 

R^ddemtifhe  vicem  opprobrus  ffed  nonne  cicadam 
Ala  vm.  obfireperem  corripere  islnd  erit? 

^id 


VITA     ALCIATI. 

^idprodeji  mufras  opcrfis  peLkre  jiagrisf 

NegUgcre  efi  fntiuf  quod  ^iequens  rcgere. 
Reliftis  Biturigibus  Icaliam  rcpecens,  vrbcm  eani  in  fc  vc« 
ncficam,  hoc  tetrallicho,  grati  auimi  tette  donauir. 
Vrbs  Biturix  iriuiiti^  awarns,  te  d  fero  amnniemt 

€linqueptr  sjTAtes  term  hahitaia  m-hi: 
Kunc  opu4  ffd  vitulos  efi  a  vcruecibm  ire^ 

Ergo  vfde  ^  fclix  Jit  tibi  lanicium. 
Qu,odtamen  ab  homine  candido  candide  fcriptum  canvien 
malcdicusquidamnugator,  Alciati  nomini  nelcio  qua  caaia 
infcnfus,  ita  fuggilauit,  vt  totidem  numerisei  calumniose  oc- 
cincrct. 

Non  nos,fednofiros  nummos  Alnatm  p.mabatf 

€lui  tacituf  jpretis  vanuit  h^spittiyi^. 
lUe  ergo  valeat  vitulospasturu6  :  at  iUum 

Noslra  vel  horrintem  frigore  lana  teget. 
Ex  quo  ilkid  verum  intelligimus  vlurpatum  iam  olim,  icli- 
citatcm  omncm  inuidiajobnoxiamtfoiam  miferiara  carere  ^n" 
uidia.Qjja  tamen  nugacitate  minimedeterritus  Alciacus,  pcr* 
inde  fe  gellit  vt  Hcrcules  illc  in  rufticum  Lyndmm  ,  cuius  ia- 
fanas  voccs  contumeliarum  plenas  non  magis  curabat  ac  muf- 
casraut  vt  Hecat*E,<]ua;canum  latratus  niliil  moratur.Ea  ratio- 
ne  facile  coniicimus  fcriptum  Embleraa  aduerfus  inanem  quo- 
rundam  impetum. 

Lum-irem  noHti  vt  j^eculum  canii  inlpicit  orhemt 

Seqtie  videns,  alium  credidit  efje  camm 
Et  latrat :  fed  ftusira.  dgtiur  vox  irri  a  vemisy 

Et  peragit  curfu^  furiaDiana  ftios. 
Sed  &  Do6^or  quidam  nouus,&  Cifalpinus  profc£lus  in  vni- 
ucrfitatera  Tcdlofagum  (eaefl  Tholofa  )  in  ea  percgrmatioae 
non  folumltalorum  vitia,qui  (]uorumdjm  mos,(ed  &  virnires 
fc  addidicille  crloriatus,cuiufdale^is  ae^relTfcis  cxplicationem 
m  cum  fcrmonem  incidit,  vt  diccret  aliterale  Icgum  nodos 
intelligiqua  ab  Alciato,qui  nihil  apud  nos  inquit,facit,  quani 
quod  florettat  iura.dodi  tii  quidam  aderant,qui  his  auditis,fca 
hominis  arrogantiam.  perofi  feu  rifus  captandi  caafa,dixeruntj 
qua^  Alciatus  florettat  iura ,  ifte  oletat.  Ea  fuit  magna;  &  prx- 
ftantis  fane  virtutis  comes  inuidia,  quae  virii  omni  gencrc  lau« 
dis  admirabilcm  toto  pr-ofeflionis  tempore  continenter  exer- 
cuit.-  Is  quanquam  fano  ,  viuidoque  habitu  corporis  a  natura 
'  conformatusiquo  tenaporcde  minuendis  iaboribus,  quos  mul- 

tos 


VITA    ALCIATI. 

tos  gratt^fquc  pcrtiilcrat,ob  ^tatcm  ingrauerc^cctn  cogitarct, 
nequc  dum  exccderct  annum  aetatis  odauum  &  <]uinquageii- 
mum  dolore  pcdum  primum  lcuiter  corrcptus ,  deinde  paulo 
crauius  &  crebrius  adeo  vtcotinua;febris  lymptoma  illi  mor- 
bo  adiungeretur ,  paulatim  confedus  intra  decem  &  quatuor 
dics,  integris  fcnfibus,  animamDco  reddidit,  meuntc  anno 
Chriftiano,ad  Romana:  cuiia:  calculum,M59.  Ticini  fepultus 
honorifice  in  bafilicavrbis,vir  cui  ( aufim  diccrc  )  plus  fua  pa- 
tria,quam  ipfa;  patria:  debcat:vnus  qui  multisannis  obfitam  & 
occupatam  quibufdam  quafiopinionum  fenticctis,  &  vinftam 
barbaria:  laqueis  lurifprudcntiam  aflcruit,  vindicauit ,  pcrpur- 
gauic,quem  qui  perftrinxerunt,  aut  inuidi  aut  etiam  malcuoii: 
qui  parcius  laudarunt,parum  candidi;  qui  pro  dignitatc  coluc- 
runt ,  ciufque  do^lrinam  fanc  vtilcm  funt  amplcxati  gracos  fc 
&  probos  ncc  lcuitcr  cruditospra:fliccrunt. 

Hiffymbola  hominis  omni  laude  pollcritatis  dignifTimi 
Xion  ptastcrmittam  ,  quacad  raram  illius  dodtrinam  vircut^m- 
quc  praedicandam  non  parum  pertineant ,  vnum  fuic  gcnciii- 
tiuiti,vc  ipfe  in  Emblemacis  tertatus  eft,  ad  nomcn  Alciatorum 
familiae  alludens,in  fcuti  planitie  dcpida  confpicitur  Alcc,fera ' 
Gcrmanica,  quae  vnguibus  tenct  epigramma  ,^»iA%  i»fltS«A^o'- 
lBfj(^  cuius  fymboli  expiicationem  ipfemct  cdidit  Emblcma- 
tCj  ad  hunc  modum. 

AlciatA  geniis  injignia  fuffinet  Alce, 

Vnguihu4  ^  fin^f  fert  eivctZx?i^oj3^(^i 

Confiat  Alexnndrumjic  refp07idtj[e  roganti 
&Hi  tot  obiuiffet  tentpore geffa  brcui? 

Kun^uam,  inqttit,  differre  vohm .  cfuod  (^  indicat  Alce: 
Fortior  hic  duhites,  ocyor  anne  (iet. 

Altcrum  fymbolum fibi  ipfi  proprium  &  prasclarc  fecit,  vti 
mc  pridem  Paulus  louius  docuit  ,  eo  libcllo  fanc  vcnufto 
qucmdefymbolisarmorum  &  amoris  lingua  patria  fcripfic: 
caduccus  cft  Mercurij  inter  duo  Amalthex  cornua ,  cum  in- 
fcriptionc  hac,  kv^fos  ^kcuh  KcopTtii  cvx  ^inA.vT»i,  kuius  h^ec 
rcntcntia: 

Vnguiifus  implicitis  geminis  caduceus  alis 
Inter  Amalthei,  cornua  reciui  adeJL 

FoUentesfic  mente  viros,fmdique  peritos 
Indicatf  vt  rerum  copia  multa  het» 

In  ca  tamcn  iconc  Alciati,ad  viuum  cxprciTa,  qua  mc  luipcr 
doflaait  AmdHaeas  Theyetxvs, Cofmographus  Re- 

gius 


VITA    ALCIATI. 

giusvir  le(f]liilimus,rabtus  cxpicfTa  oftenduntur  infignia  fa- 
inilia:  Alciatorum:c|uoiuni  alterum  gentilitiumeft,cuius  fic  fe 
planitics  habet  a  la?ua,turricula,cui  ere>:^a  (lans  aquila  corona 
infignita  fummo  in  apice  confpicitar :  a  dextra,  rcpagula  cjua- 
tuor,rufra  (icuti  planiticm,galea  (fignumdignitatis  equcftris) 
fupcrius  etiam  ceruinum  caput ,  porrcdis  &  eminentibus  an- 
tcrioribus  animalis  pedibus,  in  apice,  fententia  eil  dc  qua  dixi, 
(Aniiv  et)>it^ix,».ofB^^  :  Quae  fingula  fi  quis  attendat  accuratc 
ifacilc  pcrcipiet ,  ab  ingeniofo  &  folcrti  homine  mhil  aut  co- 
gitatum  aut  praEterraimim  quod  ad  illuftrandum  nomenfuum 
(  vt  optimi  cuiufque  gloria  dueitur )  aut  augendam  ici  litcra- 
t\x  dignitatcm  conduccrct. 


STNTAG  M  A    BE    S  Y  M  B  0  L  I  S, 

STEMMATVM     ET    SCHEMATVM 

TMione,  quA  infi^nia  feu  arma  gentilitia 

vulgo  nominmtUY :  Deque 

Emhlermtis. 


E    Symbolis  &  rcrum  notls  nonnulla 
plerique  fcnpferunt ;  eorum  tamen  nemo  eft 
adhuc,  quod  fciam,qui  eam  rationcm  &  argu- 
mentum  {it  accurata  difputatione  perfecutus. 
Id  vt  prxftare  quodammodo  pofliQi,  quod  vi- 
deam  eas  partes  hoc  loco  mihi  demandatas, 
de  inuentionc  fymbolorum,  eorumque  vfu  &:  fine  quasdam,  fi 
non  accurate,at  ccrte  breuiter  dicenda  mihi  videntur,ne  fub- 
inde  cogar  anxie  repctere  quse  femel  dixifle  fatis  erit. 
6^<t  fuertt  inutntio  frima  Symbolorum. 
CoMPERTVM  quidem  nobis  eft  vel  fola  conie6tura 
primos  illos  homines,fcd  potifllnuim  Aegyptios&:  Chald^os, 
qui  in  fchola  Memphytica  philofophati  Iunt,im6  antc  expref- 
fam  notarum  aut  characlerum  inuentionem  &  fcriptiuj:  vfum, 
reperiile  fymbola  qua^dam  rudia  ,  vt  animalium,  vel  fiderum, 
velrerum  aliarumjqu^llijpoyAwj^otet,  id  eft,  fculpturas  facras 
appellarunt.quod  primum  abhis  fadlum  efle  conftat  ne  ab  im- 
perita  multitudine  myfteria  &  arcana  fapientise^quam  colc- 
bant  puris  animis  ac  manibus,facllc  profanarenrur ,  fed  ab  iis 
duntaxar  intenigercntvu:,qui  facris  iifdem  initiati  cffent.Qua- 
rum  rerum  initia  prima  fuiife  admodum  rudia  &  fimplicia  ne- 
mo  ambigit,qualia  folent  effe  rerum  pene  omnium  principia, 
quaearebus  minimis  orta  tandem  progreffum  am.pIiorem,& 
certe  maiorcm  confequuntur.  Quod  nobis  planum  cffe  potc- 
ritjfi  eam  inucntioncm,quam  Aegyptiis  &  Chald^eis  acceptam 
tribuimus ,  confcramus  cum  ornatu,  &  accurata  expolitione, 
quam  huic  praiclaras  inucntioni  Gra^ci  adiecerunt,  ranta  pro- 
fedo  cum  venuftatc  &  apparatu,  vt  pofteriores  Grxcorum  co- 
gitationes  prioribus  his,  &  ferme  incultis  Aegyptiorum  fignis 
prscfcrre  no  dubitemus.Eo  enim  fai>um  effe  crediderim,  quop 

A 


4  DESYMBOLIS. 

ctiam  inuento  fcripturac  vfu  a  curiofis  quibufque  ingeniis,  fed 
inaximc  phiiologis,lmperacoribuSj  ducibus,&aliis  e.tiam,qui- 
bus  politior  quxdam  liceramm  cognitio,rerumque  meliorum 
elegans  &  culta  natuia  placuic,audtus  fit  &  afTcruarus  non  fine 
litrerarum  policiorum  ornatu  is  li^f/xO^ixut  vfus.Adquam 
philologiae  partem  quodam  modo  hoc  Syntagmacc  deciaran- 
dam(non  enim  mei  pudoris  efl:  magnum  quidpiam  de  me  pol- 
liceri,quicquid  fit,vclim  Itiadiod  ?qui  confulanf.nam  aliisfor- 
ta/Te  trado  lampada ,  qui  pcrficien^  quod  hic  a  me  inchoatum 
potiiis  quam  perfedlum:)fingamus  primum  nobis  aliquem  or- 
dinem  familiarem,  vt  eruditos  homines,&  maxime  rerum  an^ 
tiquarum  ftudiofos  hac  qualicunquej  fcdtame  familiari  com- 
mentatione  iuuemus. 

§lutd  Symlolum  f^  quotu^Ux  fa  httiw 
vorii  acceptio. 
S  Y  M  B  o  L  V  M  ita  Grxci  dcfiniunt:  oT/ft€»Aoy  ifj»  i^  5  isir 
yif^i  cvfiSu^Hv  )d  yyciiytcf ;  elt  id  quo  aliquid  conicdamus  & 
cognofcimus.  Vocabuli  huius  multa:  fignificationes  occur- 
runt :  ex  quibus  has  funt  in  primis.  Symbolum  accipi  vulgare 
efl:  pro  figno  quod  epiftolx.vel  vafi,aut  dolio.aut  ceteris  eiuf- 
de generis impi:imitur,ne rcfigientur  a quibus  minime opor- 
teat:idque  nos  vulgari  lingua  Marquam  nominamus.  Deinde 
probeUico  figno,  quam  Tefieram  vocant,  Gallis  Mot  dugtut. 
Tertio  idem  lonac  ac  collatio  vel  pecunia,qua  plures  in  vnum 
conferunt  ad  epulas  &  conuiuia  celebranda  :  quo  fenfupleri- 
qucviri  eruditi  etiam  Symbolum  &  Symbolam  vfurpant  ncu- 
tro  &  feminino  generibus  ,  &  quibuMam  rationibus  confir- 
inant ,  Symbolam  dcdi,  apud  Terencium,  non  Symbolum  de- 
di ,  effc  Icgendum.  Quarco,  Symbolum  nupciarum  annujum 
fignificat.  Quinto,  coniefturam  feu  iudicium  ,  quo  prasnofci- 
mus  aliquid,  vel  coniicimus ,  vel  obferuatione  dignum  puta- 
mus,quo  fenfu  ad  res  varias  cransferri  teftantur  audlorum  mo- 
nim.enc3.Sexc6,pro  Principis  numifmacefumitur.^eptimo^jiro 
argumcnto,feu  etymo,feu  denique  vaticinio  aut  nota  quadam 
quaquidpiam  cccultatiir,fed  tamcndo<flisauribuxinteIIigen- 
dum  proponitur }  quo  fenfu  poftiemo  nos  Symbolum  ad  Em- 
blcmatis  naturam  accomraodamus,&  vclutiad  fincmnoftri 
liuius  Syntagmatis  explanare  conamur. 

Be  Symbolii  At^ptiacii, 

OiSBRVAMvs  itaque  a   fapientibus  .^gyptiis  Sym- 


DESYMBOLIS.  3 

bolaprimum  fuifTe  vrurpataiIla,qua:/6pevAv?»;y.^nuncupa- 
banc  s  quibusfuam  raram  illam  quidem  &  reconditam  fapiea- 
ciam  folis  iis  agnitam  cfle  volebant^qui  ea  fe  dignos  prasftaret. 
Ab  ea  enim  confulto  &  prudenter  hifce  ingeniofis  &  eruditis 
Symbolis,  vti  iam  admonui ,  profanum  vulgus  arcebant :  eo- 
quc  modo  arcana  illa  dodtrina^  reuera  primas  &  aiduse ,  caftis 
berieque  rotundis  auribus  &  prjEparatis  animis  excipi  volc- 
bant.  Infignis  eit  apud  Clementem  Alexandvinum  locus   y . 
Strom.  quo  loco  ait,,(£gyptios  &  Hcbr^cos  Symbolis  vfos  fuif- 
fc  reconditis ,  vt  fapientise  diuinas  eos  participes  efficcrent ; 
qui  rebus  facris  initiati  elTent.  Addit  ctiam  nefas  exiftimatum 
Platoni,  eum  qui  minime  purus  effec,  ad  purum  quidpiam  at- 
tredandug|  accedere  :  quam  ob  caafam  facra  vaticinia  a:nig- 
matis  reddita  olim  foifle  conftat ,  nec  vera  myfteria  oftendi 
iis  foiita ,  qui  temere  &  impudenter  accederenc ,  fed  qui  pri- 
mum  purgati  efTencfefcque  diligenter  prxpararent.  Obferuat 
idem  eos,qui  ab  ^tgyptiis  docereatur ,  primiira  quidem  arri- 
puilTe  viam  &  rationem  ,  qux  vocabatur  £7r<^Asv^«;<p<«H  ,  id 
cft,  ad  epiftolas  fcribendas  comparata  methodus:alteram,  qua 
facerdotes  vrcbantur,id  eft,  «gpey^^^w^e^^tTMf^tertiam  &  poftrc- 
mam  hpcyXv^tKKv  nominabant,  id  eft,facram  quandam  fcul- 
pturam  velcxlaturam:ex  quibas  maxime  celebris  fuit  ea  quac 
{Tj^^oXiKi:  diccbatur.  Longior  efTem ,  (i  exempla  Clementis 
vfurparcm ,  qux  eadem  penc  funt  apud  Orum  Niliacum.  Std 
vnum  id  duntaxat.    Omnes  quotquot  vecuftis  temporibus  de 
rebus  diuinisaliquid  fcriptis  mandarunt , tam  Barbariquam 
Grarci ,  reruraprincipia  occulta  effc  volucrunt,  &  ipfum  ve- 
rura  (  T  eiXr,6\i }  a,'nigmatis,  fignis ,  fymbolis  ,  &  allegoricis 
quibufdam  figuris  tradiderunt.   Eadem  fuere  cclebraca  illa 
Grascorum  oracula :  qu^c  caufa  eft  cur  Apollo  Pychius  co- 
gnomcn  Ao|<W  habuerit,  eo  quod  obfcure  ac  oblique  refpon- 
dcrct.  Cum  Clemence  illo  polyhiftore  vna  coniungam  Plutar- 
chura,  qui  difputatione  zs-s^i  f(ri^(^  i^  OV/^  jj^i^ ,  idem  om- 
nino  docet,interque  aliaoftendit  hoc  veterum  Aegyptiorum 
inftitutura  fuiiTc,  vt  ab  iis  legcrentur  reges  ,  vel  ex  ordine  fa- 
cerdotum,auc  eorum  qui  milicisE  nomen  darenc :  c6  quod  illi 
ob  forcitudinemjhi  vero  ob  fapicntiam  raagni  ac  cclebres  ha- 
berentur.  Si  quis  e  bellicolis  Rex  crearctur,  ftatim  fe  faccic^o- 
tibus  erudiendum  dabar,  idemque^  fapienti^  particeps  efticie- 
batur,eiu8  inquam  fapientis  qua:  fabulis  pleraque  occultabat, 


4  D  E      S  Y  M  B  O  L  I  S. 

Sc  obfcuro  quodam  verborum  inuolucro  vcritatcm  complc- 
«Stcbatur.  Haec  eius  retba :  <iO'6wj  tyivno  t5>  hpiavj  jt^  fiireix,t 
r^T  (Pt?\.o(ro<piacs  iTriKiK^viic/Sfisni  ru  vo^k  fxviot^;  x«/  ?^opig, 
ttfivt^u,';  i/x(PciTfii  TiJ,-   iiA>jd«oc<   ^   J^C^ac-tt,-  i^4(rii<;.    Qu.od 

ccrtc  ipfi  notantjcum  Sphinges  ad  tcmplorum  limina  locant: 
ianuunt  cni#i  eam,  quam  de  rebus  facris  dodrinam  profiten- 
£ur,ea  fapicntia  conllare,quaB  obfcura  fit,&  inuolucris  quibuf- 
dam  lateat. 

De  PythagoYA  fymholU. 

C  E  R  T  E^  antiqua  illa  Pythagoras  fymbola  huius  Philo- 
fophia:  vfum  noji  minimum  praebuere  i  quae  cum  a  Tyrrhe- 
niis  (  apud  quos  fuit  educatus,  teftc  Plutarcho  )  ^  ab  itgy- 
ptiisyvt  relatum  eft  ab  lamblicho  nobili  Philofopho,  accepif- 
fet,itaexcoluit, vtmagnam  fua:  dodirina;  partem  hifcemy-^ 
fteriis  occlufam  efle  voluerit.  Tradit  cnimidem  lamblichus» 
cos  olim  de/ignafle  pcr  nauis  gubcrnatorem,fupremum  Dcum, 
prim.um  motorem  ,  &  primam  illam  caufam  rerum  omniura; 
vt  oftendercnc  omnia  Dciprouidcntiacuraqueadminiftrari: 
vt  per  mundi  lutum,materiara  aptam  ad  generandum,  ipfiim- 
que  corpus  intelligi  volcbant.  Atqui  &  intcrdum  non  alio 
fymbolo  Deum  defignabant,quam  oculo  depi6l:o,cui  &  bacu- 
lum  feu  fceptrum  lubftituebant :  quandoquidem  Dcus  vnus 
eft,qui  omnia  videat,&  penes  qucm  fit  pr^Ecellens  &  regia  di- 
gnitas.  NonuuUi  tamen  ftantem  baculum  adaliud  refcrunr, 
nempe  ad  naturam  diuinam  Ik^pttc^roy  >^  kKmrov,  id  eft,  mu- 
tationi  minime  obnoxiam  ,  &  quae  nunquam  labefa<5lari  aut 
imminui  vllo  vnquam  pado  poffit.Hanc  AegyptiorumPhilo- 
fophiam  Charrcmon  complexus  eft,vt  &  Orus  Apollo  Nilia- 
cus:  auxit  Pythagoras,illuftrarunt  exccllentesquidamPhilo- 
fophi  &  fcripcores  nobilcs  Athenaeus ,  Clemens  &  Cyrillus 
Aleiandrini,Paufanias,Porphyrius,  Plinius,  Apulcius,  Plutar- 
chus:quamquc  noftra  aetate  penc  intcrmortuam  magno  labo- 
rc  ac  induftria  ,  imo  vero  admirabili  peneque  diuino  ingenio 
cxcitauit,fuifquc  perfecit  numeris  Picrius  Valerlanus,  magnis 
illis  Hicroglyphicon  Commentariis.  Cuius  primx  fapicntias 
vfum,nc  id  diflimulare  videai*,  retinuerunt  multo  antc  Pytha- 
goram  Mofes,Salomon,aIiique  Hebraeorum  fapientes :  funt  & 
qui  dc  Chaldaeorum  fymbolis  cx  Pfelli  commcntariis,  quibus 
magica  oracuIa,feu  Chaldaica  Zoroaftres  excquitur,nonnuIIa 
f ofhcris  rcliqucrunt,  Sic  enirp  cx  figura  planparum ,  florum, 

aniraa 


D  E     S  y  M  B  O  L  I  S.  j 

inimaliuni,ftcllarum,rerumque  aliarm  inuolucbant  jvtmini* 
me  putem  commodius  lapienciae  veterum  quafdam  rcliquias 
ad  nollra  vfque  tempora  cranfmitti  potuifTc.  Id  vero  fi  quis 
velit  oftcnfum  efle  aliqua  exemplorum  farragine,ftatim  colli- 
get ,  pro  fertilitatis  fymbolo  Papauer  vfurpatum  ,  Cuprelfum 
pro  morte  ,  Cliuam  iignum  pacis ,  Laurum  &  Hederam  in- 
gcnij  feniper  virentis ,  Malum  cotoneum  connubij,notam  iif- 
demhabitam  fuifte ,  vt  Satyrum  vcl  Capram  libidinis,Leonem 
ierroris,iracundi^,  dominatus :  Solem  anni^Lunam  meniis,  & 
cxtera  alia  longe  mulca,qu£E  immenfo  labore  parique  dodri- 
na  idem  Pierius  executus  eft. 

Vndeproft3m  Stemmatutn  vfui. 

E  X  Q^  o  faftum  efte  conftat ,  vt  fapientes  quiquc  pofteti 
inaentioni  huic  tam  ingeniolaz  multum  ornamenti  adiecerint 
fuis  tum  librisjtum  difputationibus :  fic  etiam  perraulti  nobi- 
les  &  generofi,  viriquc  principcs,qui  bellicis  olim  negotiis 
pra:feiTi  funt,  xi  etiam  hodic,  qui  eundem  dignitatis  gradum 
obtinenc,quo  fui  nominis  atquc  familiae  fplendorem  quam  la- 
tiftime  propagarcntjftemmaca  quasdam  &  fymbolafibi  vfurpa- 
runt. Et  cerce  omnibus  pene  gcntibus  in  more  pofitum fuit,vt 
fpcciale  aliquod  (ignum  militarehaberent,quo  faciliuscogi 
poirent,&  in  vnum  conuocari  locum  milites,qui  vel  fparfi  vcl 
fufi  cxtra  caftra  cffent.  Occurrit  mihi  quod  Diodorus  Sicu- 
lus  I.  B;€A<eS.  rctulit,  quo  Ipco  initium  eiufmodi  fchematum 
videtur  repetere  a  temporibus  Ofiris,  his  plane  verbis  :  t«  J^' 
euu  (STifioi  a^MJi^u,r<^^  A^o  >.£y8e-<v  i\ii?  A'»»©/»  re  >^  M*- 
xi^v* )  2y,<Pifo!\eCi  kvhetx  j  eifX.porifiii  ;c^>)V«c^  toTs-  ejTitni- 
fxol^rms  OTr^^sig^^n  rtvm  Z^atJ^t  Gtnc  kmKeiat  rri  zsri^)  ccvriis 
<<C/ro Aici 64.  Pindarus  cnim  teftis  eft  Aniphiaraum  in  expeditio- 
he  Thebanapidum  draconem  in  clypeo  circumculifie:Statius 
Capaneum  hydr2:Polynicem  Sphingis  imagine,vfos  in  fcutis 
fuilfe.  In  bello  Troiano  Agamemnon  pidum  habebat  in  fcuto 
Lconem  vna  cum  epigrammate  ,  »tO-  /4^  <poC^  «57  /i^orm: 
Vlyfies  delphinem:Typhonem  Hippomedon  orefumos  eiflan- 
tem:Perfeus  Medafis  vel  Gorgonis  caput.Neque  enim  dubiura 
poteft  efTcquin  &  ceteri  nobilesfuaEinfigniafamili£E,feufym- 
bolaquosdam  propria  fibi  vendicarint.  Homerusalter  8.^- 
neid.  id  minime  fibi  prsetermittendum  putauit,cum  Turni  au- 
xUiares  copias  momorac ,  quorum  hominum  arma  fignaque 

A     3 


6  D  E    S  y  M  B  O  L  I  S. 

diligenter  &  rtudiose  pcrfecutus  ell.  Cimbronim&Teuto- 
num  bello  illo  horribili,quod  in  Mario  Plutarchus  defcribit, 
id  mcmoria  dignum  notat,eos  populos,quanquam  immanita- 
te  barbaros,  fuis  in  peltis,  fcutis,  aliifquc  id  genusbeliicis  in- 
ftrumeutis,  non  modo  nitorem  armorum  fuiflejfed  &  depiflas 
ferarum  imagincs.  NonnuUi  putant  Marium  primiuii  Aquila 
pro  fchemate  vfum,  vt  prxter  ceteros  teftis  occurrit  Val.  Ma- 
xim.Primis  enim  imperij  Romani  temporibus ,  in  expeditio- 
nibus  bellicisjcum  educcnda  elTet  acies,aut  etiam  manus  con- 
fercnda:,  pro  figno ,  fcrni  manibulis  vtcbantur  :  vndc  legiones 
manipulares  primo  appellatas  eftc  conftat.Sed  cum  incremen- 
tum  aliquod  cepiftct  impcrium ,  figna  alia  fibi  finxerunt,qua- 
lia  fuere  Lupi,£qui,Capri,  Minotauri,pro  rario  Principum  ar- 
bitrio ,  qui  militibus  prjeficiebantur.  Sed  vt  ea  demum  Aqui- 
la  vfurpari  cccpta  eft  pro  publico  &  perpetuo  imperij  Roma- 
ni  fymboloi  fic  vfus  inualuit,vt  quxcunque  legio  diftindlas  in- 
fignium  notas  haberet.  quod  poftcris  ita tranfmifiTum  cft,vc 
eius  rei  memoria,  quanquam  longa  tcmporum  intercapedinc, 
longoquefpatio,&  pene  vetuftaris  obliuione  dcmerfa,fcripto- 
rum  bencficio  tamen  nondum  intermori  potucrit.  Dio  tradic 
in  Pompeij  Magni  annulo  exprefta  fuifTc  tropaca  tria,vt  antc 
idem  Sylla  didator  ficri  fibi  curarat.  Plutarchus  vcro  air  in 
eo  fumrai  preti j  lapillo  ,  qui  Pompeij  fuit ,  quique  poft  mor- 
tem  eius  ,  Cacfarem  coegit  ad  lacrymas ,  Leonis  confpicuam 
fuilTe  imaginem  enfem  tcnentis.  Quod  genus  do£lrinaere- 
conditioris  quajiquam  plerique  ludicrum  cffe  cenfeant,au- 
fim  tamen  dicerc  id  fapientibus  olim  hominibus  familiarc 
kabitum  pro  certo  conftare:quod  dcclarant  erudita&  literata 
illa  fympofia  :  quo  maxime  nomine  Principibus  digna  videti 
debet  ea  exercitatio,qaos  fi  verc  Principes  agant,  literatis  col- 
loquiis  fuasepulas  condirc  par  eft:  non  vt  inertesquidamau- 
lici,&  (  quod  dicebat  illc  )  arictes  in  aureo  vellere  ,qui  lapil- 
lis  &  tefleris  ,  qui  cubis  &  foliorum  lufu  non  modo  totos  dics 
terunt,in  quibus  luditur  quidcm  ,  fcd  interea  permultum  oti j 
&  pecuniarum  impcditur,  mulcoque  plus  temporis  infumi- 
tur  ,  quam  nccclte  clfet  ,  cum  in  ea  fymbolorum  dodrina 
exercenda,&  liberis  homi^iibus  digna  cognitione.non  medio- 
cris  vtilitas  capiatur ,  ingenium  intendatur ,  iudicium  augca- 
tiu:  ,exerceatur  memoria ,  mitifica  oblecSlatio  capiatur.  Sed 
hscmiffa  faciaraus.  QuAm  enim  fuperioribus  antca<flis  fcr 

culis 


JDESYMBOLIS.  7 

cuiis  hic  fymbolorum  vfusmagnis  quiburdam  viiis  arriferirj' 
exemplis  imiumcrabilibus  tcftatum  habemus :  Quin  id  anti- 
quarij  &  ftudiofi  ionge  ante  ,  &  hoc  noftro  feculodiligen- 
tcr  obferuarunt  in  quibufdam  prifcorum  temporum  numif- 
itiatisaereis  &  argcnteis ,  tum  faxis  Scasdificiis ,  longafcculo- 
rum  c^ligine  ,  &  quafi  fenio  ferc  omnino  collapfis ,  cx  quibus 
illorum  veterum  hominum  ftudium  agnofcunt  in  obfcruandis 
familiis ,  vcl  gentis  alicuius  ftcmmatis ,  aut  cftigendis  iis  quas 
ipfi  fuoarbitratuconceperant  qusequcvel  multis,velcertepau- 
cis  ,  &  quidcm  crudicis  atque  ingeniofis  propofita  cfTc  cupie- 
bant.Siquidera,vr  e  multis  paucafublegam,Alexandcr  Magnus 
Serpentis  imagine  vius  eft  ,  quod  fe  a  loue  Ammone  patre  fub 
fbrmaferpentiselTenatum  credi  vellet.  Auguftus  Caffarma- 
gnam  fui  animi  modeiationem  ,  alienumque  ab  omni  tcmer  - 
tate  iudicium ,  id  eft  maturitatcm  in  rebus  gerendis  oftenfu- 
rus ,  in  altera  numi  aurei  parte ,  quod  cudendam  ca  maxime 
caufa  iufrerat,Papilionem  vna  cum  fluuiatiii  Cancro  c^lari  vo- 
luit,altero  quidem  tardicatcm.altero  vcro  ceictitatem  intelli- 
gebat.  Eundem  &  Sphingis  imaginc  in  figilio  fcu  fphragidio 
fumpfifle  memorant :  quo  plcrique  coniiciunt  eum  defignafle 
fuam  in  rcbus  obfcuris  illuftrandis ,  &  conficicndis  negotiis 
alioqui  perplexis  admirabilem  folertiam  ,  quod  tamen  fignum 
commurauit  Repub.  primam  compofita,  &  imagine  Alexandri 
Magni  poftcafertur  vfus  ,  fortaiTc  vtMonarchiam  ,  quafe  di- 
gnum  putabat,intelligeret:quam  vbi  niagnam>plancque  inau- 
dita  feiicitatc  confecutus  eft  ,  non  aiia  delcdatus  eft  imagine 
quamfua.  Msecenas  cques  Augufto  familiarifCmus  ,  Ranam 
vfurpauit ,  fortafle  Seriphiam  ,  vt  quibufdam  placet,  ad  arcani 
fidem  ,  quam  vnice  obferuabat  ille  ,  defignandam.  Titus  Ve- 
fpafianus  Auguftum  aEmuIatus,proprium  fibi  ac  peculiare  fche- 
ma  vel  fymbolnm  habuit ,  quo  maturandum  cflc  prxcipic- 
bat ,  Delphinum  anchora;alligatum.  Narratur  hiftoriis  Ec- 
clcfiarticis ,  &  D.  Hieionymi  Commcnrariis,  literam  Hebrai- 
cam  T  A  v,falutisfaiflc  olimfignum  etiam  Paganis  ipfis  habi- 
tum,quod  parietibiis  tcrapli  Serapidis  paflim  vifum  fuit.  Nul- 
lus  eft  ex  noftris^quin  audicrir  aut  legcrit  racmorabilem  illam 
Conftantlni  Magni  expcditionem  aduerfus  Maxentium ,  quz 
maxime  fignis  militaribus  fignum  Dominicae  Crucis  tum  pri* 
mum  coepit.  Et  ccrcc  Crux  mcrito  pro  falutis  nota  vfurpari 
coepra  cft  ,qu6d  T  litrer*T  ,quod  fmc  olim  abfolutionis  fi- 

A    4 


8  DE    SYMBOLIS. 

giium,videatur  refponderejfi  piduram  &  lincas  fpeftes. 

Quid  enim  vt  externa  illa  qua:  innumerabilia  funt ,  tranfi- 
liam.vt  quce  leguntur  de  Atheniefium  Nodua,Perfarum  Aqui- 
la  aurea,  vel  Solis  cffigie,aut  igni  facro,  Thebanorum  Sphin- 
gc,  Oliiidis  cane,  Cyri  Gallo  aurco,&  aliis  ctiam  pluribus  >  de 
cjuibusfidem  fcriptorcs  faciunt?  Sed  nefcio  quo  modo  nos ma- 
gis  dele£lant  &  afhciunt  domcftica,  vt  elt  Nauis  illa,quam  pro 
llemmate  habueruntFranci  veceres,(icutiSidonius  Appollina- 
ris&  Panegyrillcs  illc  Pacatus  tcftantur  :  quod  idemfignum 
Parifiorum  ciTe  adhuc  apertc  vidcmus  :  vt  tria  illa  Rcpagula 
rubea  fcu  vedles  ,quibusin  publico  ftcmmatc  Burgundioncs 
vfi  funt ,  vt  Vrfi.quibus  Hciueti; :  vt  Lcones  ,  quibus  Germa- 
ni  quidam  duces  :  vt  Igniarium  vna  cum  filice ,  quo  equitcs 
illi  torquati ,  qui  a  Burgundo  duce  primiim  inftituti  funt? 
longum  cnim  clfct  in  fingulis  immorari  ,  &  ad  ca  omniacx- 
plicationcs  adiicere.  Quid,  inquam,  nunc  mcmorem  vcterum 
iliorum  Gallorum  ftemmata  & infignia , quas fibi  vcl  ingenio- 
fi  finxerunt ,  aut  aliqua  nadi  funt  occafionc ,  tcI  tanquam  hx- 
reditario  iure  pofteri  vfurparunt  >  Quia  tamen  multus  eftem^ 
imo  vero  fortafte  nimius  in  ea  rcrum  veterum  commemora- 
tione  ,  quas  fubinde  fateri  cogimur  lon^a  vetuftatis  obliuio- 
ne  nobis  pcenedelctas  &  obliteratas  ^tacilius  videtur  ,meo 
quidem  iudicio,in  iis  pedem,vt  itaIoquar,figcre,qu2nontam 
prifcorum  hominum  libris  ,  quam  ipfo  noftrorum  patrum  ,  & 
quidcm  huius  aitatis  hominura  exemplo  ,  plane  attinguntur. 
Itaqueprastcrpublicum  &foIcmne  imperij  Germanici  ftem- 
ma ,  quod  Carolus  quintus  fuperioribus  annis  pro  impcrato- 
rio  iure  habuit,  fymbolum  etiam  pcculiarc  fibi  vcndicauit, 
duasHcrculis  columnas  ,  vna  cum  fymboli  anima  Vl  t  £- 
R  I  V  s :  Lodoicus  x  1 1.  antequam  ad  regnum  cucftus  cf- 
fec ,  aliqua  rarionc  Hiftriccm  ,  quem  Porcum  fpiceum  vulgus 
appcllat :  Francifcus  i.  felicis  mcmorix  Princcps  ,  trialilia, 
quibus  alij  Reges  regio  nominefucrunt  wCi  ad  ha:c  noftra  vf- 
quetempora  ,  &  Salamandiam  aliqua  caufa  propriam  fibi  fe- 
cit :  Hcnricus  i  i.eius  filius ,  creicentem  Lunam ,  tna  cum  hc- 
miftichio, donec  totvm  impleat  orbem:  Mar- 
garis  Nauarra-a  Rcgina  ,  magni  Francifci  foror  ,  hcroina 
vcre  illuftris  ,  Hcliotropium  non  finc  caufa  fibi  legit :  Caro- 
lus  I  X.  duas  columnas  in  fc  complicaras  vna  cum,  P  i  e  t  a- 
TE  etIvstitia,  defcripto  epig-raramate^Catharina  Me- 

dicg3; 


D  E    S  Y  M  B  O  L  I  S.  9 

dicea ,  Regum  mater  ,  Iridem  feu  coelcftem  arcum  ,  adic<flo 
fymboli  argumeto,  (pSj  4>«p«  *j^  ^Xn  iluu: Annaa  Mommoran- 
cius,  militum  magiftcr,nudu  Enfem,  vna  cum  verbo  A  n  A  A- 
N  O  S  :  Marefcallus  Santandreus  nodum  Gordium  :  Pleiiquc 
idem  tribuunt  Regi  Catholico,vc  louius  ipfc :  Cardinalis  Bor- 
boniuSjpaftorkiac  dignitatis  notam,  Enfcm  fcu  gladium  flam- 
mcum  habuit ,  quo  verbi  diuini  vim  intelligi  aiunt ;  Caiolus 
Lotharenus  Cardinalis  Hederam  alta:  pyramidi  haerentem, 
vna  cum  vcrficuli  parte  altera  Testante  virebo: 
Prancifcus  Turnonius  Cardinalis  coelefte  MannaiChriftopho- 
rus  Madrucius  Cardinalis  Tridentinus ,  Phoenicem  le  in  igne 
comburentcm ,  vna  cum  fententia  ,Perit  vt  vivat; 
Ferrarienfis  dcnique  Cardinalis  Hefperidum  mala  ab  infomni 
noncurtodita  dracone,quo  virtutes  fignificari  conftat.  Al- 
phonfus  Arragonum  rex  iibro  aperto,  ad  libertatemdefignan- 
dam,vti  maluit.  Francifcus  Sforcia  cum  ducatum  Mediolanen- 
fem  obtineretjCanis  fibi  fymbolum  pingi  fingique  curauit,vna 
cum cpigrammate ,Nemo  qjietem  impvne  la- 
c  E  s  s  E  t.  Duo  intcr  castera  Principu  Italorum  fymbola,  eru- 
ditis  hominibus  placuerunc,ncmpe  vnum  Laurencis  illius  Me- 
dicei ,  &  alterum  Profperi  Columnae :  Ille  quidem  tres  plumas 
habuit  colore  triplici  diftindas ,  albo,  viridi,  rubeo ,  vna  cum 
S  E  M  p  E  R  adie£lo  vocabulo ,  quod  eruditi  homines  ad  vir- 
tutem  tripIicem,Fidem,Spem,Charitatemjretulerunt.Hic  yerd 
Columna,quo  tcmpore  Rauennati  Reipub.  pra^fedus ,  vrbem 
obfeflam  defendebat,duplicem  ramum  complicatum  pro  fym^ 
bolo  circumtulit ,  alterum  e  Cupreflb ,  e  Palma  vcro  aiterum, 
vna  cura  fencentia  adiedla  ab  eloquenti  homine  Antonio  a 
Cafanoua  ,Erit  altera  merces.  IUum  quidem  ra- 
mum,mortis;vidori3e  hunc  efte  notam  volebat :  vt  fignificarer 
in ea  expeditione  fibi certiflimum  eiTc  mori,veI  vincere.  Qu.i- 
bus  profedo  notis  &  fignis  iiluftribus  magni  illi  heroes  ac 
Principcs  excellentem  aliquam  fuorum  animorum  cogicatio- 
nem  obfcure  oftcndi  voluerunt. 

De  qua  quidem  philoiogix  parte  ,  ne  cogar  fingula  per- 
cenfere  ,  ciim  quofdam  viros  excellenti  dodrina  ,  &  anciqui- 
racis  vel  maxime  ftudiofos  aliquando  difpucare  audiebam, 
memini  vlcro  citroque  habitos  ea  de  re  fermones  eruditos, 
cx  quibus  tamen  ad  extremum ,  vt  vno  dicam  verbo  ,  nihii 
fercpraaer  coniedaneamihicomparaui.  Nam  vc  prifca  ilU 

A     S 


io  D  E     S  Y  M  B  O  L  1  S. 

&  externaprxtercani^xjiii4a«rau(5lorcs  funt  non  omnmo  ini- 
li,a  qiiibus  accepinius  priorum  Gallis  Regum,qui  a  Pharamu- 
do  profedli  funt,  infignia  fuilic  trcs  Bufones  aut  Rubctasrnon- 
nulli  tres  Coronas  malunt :  aiij  Leonem  qui  Acjuilam  ad  cau- 
dam  habeat.In  quo  illi  boni  fcriptores  temere  ihtcrdum  &  fine 
iudicio  caligantrquippe  qai  quod  Rcgum  quorundam  peculia- 
re  fymbolum  fuerit,ad  alios  ctiam  taquam  commune  omnium 
refcrant.Vidcri  autemccrtius  potcft^tribusLiliisprimumClo- 
doaeum  fuilFc  vfum  ,  cum  primum  fuadente  Clotilde  vxorc 
kdliflima  ,  rcligioni  Chrillianas  nomcn  dedit :  quod  liliorum 
trium  flcmmapollerictiam  Regcs  ad  noflra  vfque  tempora 
rctinuerunt. 

Polydorus  Virgilius  in  Anglica  hiftoria  ,  quo  loco  vitam 
Galiclmi  Nothi  perfequitur  ,  audor  efl  Rcges  Anglos  ad  cam 
vfquc  rcgis  illiusa;tatcm  ccrtas  infignium  notas  minime  ha- 
buiffe  :  fcd  prb  rcgum  vauia  fucceffionc ,  etiam  figna  illa  fuiile 
varia.Ln  quibus  omnibus  primo  excogitadis,cffingcndis,exor- 
nandis,aliqua  ratione  pingcndis  vel  fculpendis,non  vidco  quid 
veri  ccrtic|ue  flatui  certo  pofIic:nifi  dicamus  pro  animorum  & 
cpinibnum  varietatc  miram  fcmpcr  peneqne  incredibilcm 
fymbolorum  ciufmodi  varictatem  cxtitifTc.  EfTet  quidcm  im- 
periti  hominis  parumquein  rerum  vetertun  hifloriaexercita- 
ti^qui  auderet  afFirmare  nullam  fubcfTe  fentcntiam  in  ca  inge- 
niofa  inucntione  flemmatum,  fcbematum  ,  infignium  &  fym- 
bolorum ,  quc"c  vetcres  ipfi  non  ram  ftudiosc  afted^afTent ,  nifi 
fu2B  dodrins  folertioris  ,  fua;  laudis  &  gloria:,  fuaruraque  co- 
gitationum  aliquam  non  minimam  partem  aliis  notam  eflc 
voluifTent. 

Symbolorttm  tria  gensffi. 

C  E  T  E  R  v  M  nc  hoc  quidcm  prxtermifliim  velim  fym* 
bola  &  Emblcmata  ,  de  quibus  hoc  agitur  libro  ,muit!pJici3 
effc  &  varia  rquorum  ramcn  rationem  multiplicem  ad  quof- 
dam  quafi  cancellos  reuocare  pofTumus.  Quxdam  enim  hi- 
ftorica  iunt ,  alia  phyfica,alia  cthica  ,  &  ccrte  allcgorica, 
quibus  aliquid  pctitum  a  fabulis  aut  rerum  natura,  inge- 
nioseadmores  vt  plutimum  traducitur.  Hiftorica  funr  ea, 
qu2:ducunturex  hiftoriis,  vt  Lea^nx  ftatua  a^rea  in  acropoli 
Athenienfi  pofita  ,  dc  qua  15.  Emblem.  Triumphus  M.  Anto- 
nijtriumuiri  de  M.  TuUio  interfedo.  i<?.  Emblcm.  Hunni 
Scychici  dcfcriptio.37.  &c.Phyfica  vcro,  vt  de  Bacchi  &  Palla- 
dis  fimulacris  cadcm  ara  eredis.  13.  vt  de  Ciconiae  «v7»7n- 


DESYMBOLIS.  it 

Xttf^xj  J«.qu«  tamcn  ad  morcs  omnia  mihi  reduci  pofTefaci- 
lc  videntur ,  quia  ex  iis  omnibus ,  quanquam  non  femper  ita 
pcrrpicue,moralis  fententia  eliciatur. 

Vifferre  ir/ter  fe  fchemata ,  imdgines  yfet* 
infigniat  fymbola. 

Q^o  D  cum  fortalle  pluribus  oftcndo,  nolo  mihi  quifpiam 
fuccenfeat ,  vt  qui  nuUum  plane  difcrimen  conftituam  inter 
fchemata  illa  feu  inlignia  vel  arma ,  qua;  vocantur  gentilitia, 
imagines,&  peculiaria  hominum  vel  publica  nationum  aut  ci- 
uitatum  fymbola.Scio  equidem  vt  primo  delchematisjidfaci- 
lc  vel  tacentc me  intelligi  ab  iis  qui  omnino  non  funt  obtuli: 
nullum  ftemma  effc  puto ,  quod  fymbolo  &  nota  non  confter.. 
fed  tamen  non  omniafymbolaftemmata  elfe  poftimt.Alterum 
enim,nempc  fymbolum,latius:ftridius  vero  &  fpecialius  alte- 
rum  accipi  compertiflimum  eft. 

Alia  vero  imaginum  ratio ,  quamquam  ad  eundem  fortafse 
finem  oiim  Romani  fumpfiffe  videantur  imagines ,  vt  pofte- 
11 ,  &  hodie  Nobilcs  fuaillaftemmata.  Ij  certe  nobiles  erant, 
qui  fui  gencris  imagines  poterant  oftendere ,  tefte  M.  Tul- 
lio  i  quae  caufa  fuit ,  vt  fa;pe  imagines  pro  nobilitate  vfurpari 
familiare  ht  audoribus.  Eas  Romae  patricij  in  primis  fibi  tri- 
buerunt ,  &  qui  foli  maiores  magiftratus ,  nempe  Aedilitatem 
maiorem ,  Praniuram  ,  Cenfuram ,  Confulatum  obtinebant. 
Qu^e  imagines  quales  fucrint ,  libr.  6.  Polybius  me  docuit, 
P  linius  5  y.vt  etiam  M.Tullius  permultis  locis.  Erant  enim  fi- 
mulacra  qusedam  oris  fimilitudinem  artificiosc  {i<ftam,colori'' 
bus  &  pigmentis  adumbratam  referentia ,  quas  in  infigniore 
domus  partepofitas  armaria  lignea  includebant.Eas  aute  ima* 
gines  diebus  feftis  exornabant  apertis  armariis:cumquc  aliquii 
c  propinquis  aut  afhnibus  mortuus  eiatus  eifet^in  funere  circu- 
ferebantur,addito,vt  magnitudinequam  fimillimi  apparerent, 
leliquo  corporis  trunco.Easdemum  cereas  fuilTe  me  locus  ad- 
monet  Plinianus,quem  citaui  proxime:vt  inde  appareat  maio- 
rum  imagines  polleris  etiam  temporibus  nominatas  :  fed  non 
ita  tamen  vfurpatas.  Nam  iufignia  Nobilium  imagines  ha- 
bent  illas  quidem,  fed  non  humani  vultus ,  vt  fuere  olim  Ro- 
manorum.  Pro  quibus  ccrte  imaginibus  pofteriora  fecula 
coeperunt  habere  fua  illa  ,  quae  vulgo  Arma  vocitantur,  id  eft 
infigniagentiiitia  :quasvt  ad  honorem  Scgloriam  veteribus 
vfijrpata  funt ,  fic  cerce  vti  credibile  eft ,  fuere  poftea  virtutis 

pra^mia, 


11  DE     S  Y  M  E  O  LIS. 

pra^mia,  &  rerarti  prasclare  geftarum  aperra  tdlimoaii. 
<o)uAJ^eHcntHr  in  fymOclis. 

A  D  extremum  icaque  quid  ad  conficienda  fymbola  in  pri» 
mis  obferuandum  fic,  adiiciam,  vc  tandcm  (  eorum  gratia  ma- 
xime,  qiii  hanc  liberalem  &  ingcniofam  cognicionem  colunt) 
formulamquandam  apponam  fymbolorum  conficiendorum, 
expeditam  ilLlm  quidem&  facilcm  iuxta  louij  dodrinam,  qui 
non  modo  notas  heroicas  Principibus  multis  excogitauit ,  fed 
•3c  artem  quandam  apercam  &  compcndiariam  admodum  in- 
choauit  potiiis  quam  perfecit. 

Symbolorum  id  proprium  &  peculiare  ell: ,  vt  gyris  quibuf- 
dam  &  Mxandris  ,  nempe  obfcuris  fententiarum  inuolucris 
obcegantur.  Si  enim  tam  aperta  &  popularis  cffec  inuen- 
tio,  nihil  dodrina?  aut  gratias  in  iis  cflc  videretur ,  quod  fym- 
bolis  /tgyptiorum,  Chaldaeorum  ,  Pythagoreorum  ,  Gra^-^ 
corum ,  &  aliorum ,  vt  iam  ante  quadam  ex  parce  demonftra- 
tum  eft. 

Deinde ,  iii  eo  vel  maxime  fica  eft  Symbolorum  ratio ,  vt 
cum  grauicace  breuitatequequadam  plurimum  fententise  con- 
tineant :  quod  obferuandum  notat  au<ftor  grauis  &  acutusDe- 
inctrius  Phalereus» 

Id  pr^terea  obferuatur  vt  plurimum  ,  vt  fymbolum  habeaf 
aliquam  cum  adagio  feu  paroemia  fimilitudinem.  Et  quidcm 
f^penumero  fit  ^  vc  fymbolorum  &  adagiorum  eadem  nacura 
clleappareat,  quanquam  inter  fc  ratione  quadam  difFeranr. 
Quod  Plucarchus  diligenter  obferuauit  in  quibufdam  :  & 
pr^^ter  eum  Apuleius ,  qui  etiam  exemplum  apponit ,  vt  cum 
olim  diccretur ,  Ex  quocunque  ligno  Mercurium  non  fieri, 
fignificabant  omnia  &  quxuis  ingenia  minime  ad  dodrinam 
capeffcndam  idonca  ;  neque  cuiulque  animum  ita  effe  a  na- 
tura  informatum ,  vt  ingenij  cuicum  tam  commode  capere 
pofTit. 

QjjvT  tamen  fortalfe  magis  attinent  ad  ea  fymbola,  quas 
oracione  viiiaque  voce  vfurpantur^non  ad  ea  quas  TrK^avifj^g.  & 
A^Mvcx.  crvfJ^oXx  nominantur.Certe  inter  vtraque  magnapoteft 
intercedere  fimilicudo  ,  vt  nufquam  effe  non  poffit  incer  res  & 
verba  non  minima  cognacio:auc  fi  magis  placeac,vt  icnigmaca, 
fic  fymbola  fiinc  alia  in  verbis,in  fencenciis  aliaiqu^edam  cciam 
in  vtroque,  imo  incerdum  litcris  atque  fyllabis.  Quod  pluri- 
bus  ilhiftrarem  ,  fi  putarcm  id  ftudiolos  aliquo  tandem  modo 
remorari. 

Ars 


DE    E  M  BLEM  ATIS.  i^ 

Ars  quAdam  inuemendorum  ^  excogitandoru»^ 
fyfnhohrum. 

E  I  itaque  ,  quLfymbolamaliquod  vei  fcheraa  comrnode 
volet  effingere ,  {pcdanda  hasc  primum  proponuntur ,  vt  iufta 
m  animi  &:  corporis  analogia  (  per  animum ,  fentcntiam  vno^ 
altero ,  velcerte  paucis  comprehenfam  verbis  inrelligo  :  no- 
minc  corporisjfymbolum  iplum  defignari  placet. }  Demde ,  ne 
ita  tenebricofum  fit  &  obfcurum,  vt  Delio  natatorc  opus  ha- 
beat.  Tertio,  vt  facile  confpici  &  diiudicari  poflit,  fi  forte  ali- 
quid  interie6lum  habeat ;  vt  interdum  funt  (idera ,  ftellaf,  luna, 
fol,ignis,vnda,nubes,fiIu^,rupes,fpeluncaf,&  alia  innumerabi- 
lia.  Qu_art6,  ne  quahumanaforma,ni{iadraodum  rarOjdepin- 
gatur.  Poftrem6,adhibeatur  interdum  anima  illa  fymboli  iin-' 
gua  quadam  nobJli  minimeque  vulgari ,  vt  id  Tru^avifi^v  >^ 
«^A^.ingeniofaquc  inuentio,qua:cogitationem  r£quirar,& 
eam  quidem  cruditam  ,  multo  plus  dignitatis  habeat  &  graui- 
tatis.  Id  autcm  fieri  ab  eruditis ,  vel  iis  qui  a  iiberali  &  polita 
literarum  cognitione  auerfum  animum  non  habeant ,  Grasce 
aut  Latine  commode  folet :  aut  denique,fi  magis  placeat  eitc^ 
ra  quadam  lingua ,  idque  fentcntia  breui ,  arguta ,  graui ,  vcl 
adagio,4^tetiam  hemiftiehio  ,  integro  verfu  nonnunquam, 
qui  vel  recens  natus  ,  vei  aliunde  petitus  fit ,  dummodo  argu- 
tiarum  aliquid  &  faiis  contineat.  De  fymbolis,  fchcmatis ,  Sc 
ftcmmatum  ratione  iam  fatis:nune  tandem  de  Emblemate 
quxdam  commentemur. 

De  Emble7Ka.te. 

P  L  E  R  1  c^  E  funt  non  fatis  acuti  ,  qui  Emblema  cum 
Symbolo ,  cum  itnigmate ,  cum  Sententia ,  cum  Adagio  te- 
mere  &  imperite  confundunt.  Fatcmur  Emblematis  quidem 
vim  in  fymbolo  fytam  effe :  fed  difJerunt ,  inquam  ,  vt  Homo 
&■  Animal :  altcrum  enim  hic  maxime  generalius  accipi ,  fpe- 
ciaiius  vero  alterum  norut  omnes  qui  aliquid  iudicij  habeanr. 
Embleraa  ^nigma  non  eft,quanquam  interdum  cura  arnigmate 
aiiquam  firailitudinem  habeat :  Ratio  enim  qua:dam  eft  aper» 
tior  in  Emblemate ,  propter  notas  qux  apertje  &  pcrfpicnns 
funt:  Aenigma  vero  in  verbis  ambiguum  eft  &  obfcurura  ,vt 
ctiam  viros  alioqui  folertes  &  ingeniofos  interdum  iongua 
mora  teneat.  At  Symboiorum  &  Emblematura,  de  quibus  ma- 


14  DE    EMBLEMATIS. 

xime  hic  agimus,  ratio  debct  ti^e.  clarior  &  apertior :  vt  quem- 
admodum  ab  iis  impcrici  arcentur ,  fic  do(5li  homines  aliquid 
habeant  in  quo  ingcnium  exerceant.  Ncquc  Emblema  eft  yv<y- 
^fi  feu  fententia ,  quanquam  faepe  Emblcmata  fcntentias  in  fe 
contincantmifi  fortaflcqua  rationc  Emblema  fumitur^i-rzyft;- 
fiiKcoi  pro  epigrammate  feu  explicatione  Emblcmatis.  yvafin 
cnim  vcrbis  cxprimitur:&  nifi  fallor,  alitcr  yvufiv)  clfe  mmimc 
potcft,nifi  pro  eo  vfurpetur,quod  cv^vfiyjf^  dicercmus.Emble- 
ma  enim  fspcnumero  eft  u^movyncc  fcmper  ncceffe  eft  in  Em- 
blcmate  efte  adiedum  epigramma.  Denique ,  vt  vno  vcrbo, 
Scntentia  &  Emblema  videntur  mihi  diffcrre ,  vt  vcrba  &  res, 
feu  figna  quardam  rcrimi,&  res  fignatx.  Dcnique  non  eft  ada- 
giumvel  parccmia;quia  Emblcma  eft  aliquid  ingeniose  ab 
jngeniofis  cxcogitatum ,  vt  ita  dicam  :  ada^ium  vcro  fermo 
fit  m  ore  omnium  vcrfans.  In  quo  aducrten(Kim,aii  i j  acute  vi- 
derint,  &non  potius  aberrarint , qui  quafcunque  fcntentias, 
adagia,  fimilia,  apophthegmata,  hiftorias  ad  Emblemata  poffe 
reuocaii  cenfuerunt ,  quafi  cx  rc  quauis.Emblemacudi  &  con- 
fici  deberct. 

Supcreft  itaquc  Emblcmatis  nomen  explicemus,fi  prius  Al- 
ciati  verba  ex  Commcntario  in  tit.Dc  rcr.&  vcrborum  fignific. 
appofuerimus.  Verba  fignificant,  inquit,  res  fignificantur :  ta- 
metfi  &  res  quandoque  fignificent ,  vt  HieroglypRica  apud 
Orum  &  Ch^meronem,cuius  argumenti  &  nos  carminc  libcl- 
Inm  compofuimus,  cui  titulus  eft  Emblcmata.  Hxc  illc. 
Emblewa  qutd,  vnde  dtcatur,  ^  qtmmda  ad  mmen 
proprie,  qtiomodofgurate  accipiatur. 
D I  c  1 T  V  R  Emblcma,  quicquid  interferitur  ornatus  caufa, 
non  modo  parictibus  &  pauimentis,  fed  &  rcbus  aliis  pcrmul- 
tis,vt  vafis,patcris,veftibus:cuiufmodi  funt  clauiculi,  aut  ima- 
gines  aurcas  vei  argcntcx,  vniones  &  gemmx,  cetcraque  gene- 
ris  ciufdem.  Z^a/arv  vel  ^eU^Xjtf^  dicitur  Euftatio ,  nempe  or- 
namentum  exemptile  quod  innoxic  demi  poteft  vafis  aureis 
vcl  argcnteis,  idemqucreponi.Id  cnim  nominisdcdudlum  cffc 
conftat  TTOg^  T  ifA^ci?^i^  ,  aut  e9r^£?A?c35,  quod  eft  infcrere, 
interponerc,  vel  iniiccrc.  Antiquitiis  enim  lapillis  quibufdam 
quadratis  &  minute  fcdtis  politifquc ,  in  quibus  icones  qux- 
dam  intcrtextx  cfTent ,  zdcs  magnatum  &  Principum  regix  vt 
plurimiim  ornabantur,vt  colligcre  cft  ex  Paulania,  Plutarcho, 
Apuleio  ,  Philoftrato  ,  &  aliis  plerifque .  cuius  etiam  rei  vfum 
aliquem  videmus  in  quibufdam  templis ,  tum  xdibus  publicis 

fc  priua 


DE    EMBLEMATIS.  17 

^&priuatis,  vt  noftra  haEC  cetas  antiquiratis  SEmala  pridem  efle 
coepit.  Itaque,«s7K.v,(>e^xa)s  hic  Embleiraca  vocantuicarmina, 
quibus  imagines,agalmata,  pegmata,  &  id  genus  alia  lcitc  ad- 
inuenta,  varie  &  ei  udite  explicantur.  Sed  &  oratio  variis  ver- 
borum  rerumque  pigmentis  &  lenociniis  Rhetorica:  artis  eia- 
borata  Emblcmatis  rcferta  dici  figuratc  poteft.  Notum  enira 
illud  M.  TuIIij  ex  Lucilioi 

G^am  U^tde  lexets  cotnposla  vt  tejfertilA  otnnes 
Arte-,  paunnento  atque  Emblemate  vermiculato. 

Vcrba  func Lucilij  Poets  Comici,  apud  qaem  Sca:uola  ex- 
agitabat  Albutium ,  qui  nimis  eftet  in  ornatu  &  ftrudura  ver- 
borum :  in  quo  non  vitabat  afFedlatum  dicendi  genus  dod:is 
auribus  odiofum.  Non  pofTujii  fubticere  a  M.  TuIIio  Vcrrem 
reprehendi  acerrime  ,  quod  Emblematum  vim^quxeifet  in  Si- 
culorum  vafis,  abftuliltet:  quodque  Suetonius  ait  Tibcrium 
reprehendi  acerrime,qu6d  Embleroatum  vim,  qux  eftet  in  Si- 
culorum  vafis,abftulifret:qu6dque  Suctonius  air  Tiberium  ele- 
gantisE  verborum  ftudiofiorem,emblematis  vocemarpernatum 
in  quodam  patrumdccreto:commutandum  enim  verbum  ccn- 
fuiue,  &  pro  peregrino  Romanum  conquirendum. 

C^tcrum  plerique  vel  fufpicari  vel  obiiccre  poterunt  hic  ab 
Alciato  Emblemata  impropriedici :  cum  ca  carmina  videan- 
tur  potius  expofiriones  efle  &  cxplicationes  Emblematum ,  id 
eft  eorum  fymboiorum  vel  fimulacrorum,  qus  ab  antiquis  pe- 
tita  hic  magna  parte  reprsefentat ,  &  liorumrationem  tradit. 
Scddicimus  adiundla  non  temere  aliquando  fubicctorum  ha- 
bere  rationem  metonymic2s ,  &  fententiam  vel  epigraroma 
dici  pofle,  quod  Emblema  in  le  compkdlatui-. 


CLA 


CLARISS.    VIRI    ANDR. 

ALCIATI     IN     LIBRVM    EM- 

blematum  Prxfatio  ,  ad  Chonra- 
dum  Peutingerum  Auguftanum. 

D  V  M  pueros  iu^lamy  iuHenes  dum  tefferafAllit, 

Detifjet  c^fegnes  chartuUpiEla  viros, 
Hac  nos  fesiiuis  Emh!e?nata  cudimHs  horisy 

^rtificum  iliuflrifignaquefafla  manu: 
Veftibiu  vt  toruloSypetafis  vtfigereparmaSy 

Et  valeat  tacitis  fcribere  quifque  notu, 
jit  tibi  ftipremtn  prettofa  nomifmata  Cafary 

Et  veterum  eximias  donet  hahere  manns, 
Ipfe  daho  vati  chartacea  munera  vatesy 

^uAy  Chonrade,  meipignns  amoris  hahe» 

AdChonradam.  ]  Dc  Chonrado  illo  Peutingcro ,  cui  hoc 
opufculum  dicatum  conftat ,  tantum  ea  dicam  &  huc  rcfcram, 
quae  fcriptorum  noftri  temporis  kdione  confequi  potui. 
Andrxas  Cratander  in  Epiftola  quadamjquam  cditioni'om- 
Chonradm  nium  Ciceronis  operum  prasfixit  ,  hasc  habet  :  Chonradus 
TtHUngtr.  Peutingerus ,  eximium  illud  Auguftanorum  Vindelicorum  dc- 
cus  &  fpecimen  ,  qui  cum  incomparabiii  au^loritate ,  quam 
in  gnauiter  furtinendis  molibus  Reipubl.  magna  nominis  ce- 
lebritate  ad^tus  eft ,  egregiam  humanorum  ftudiorum  peri- 
tiam  coniunxit.  Pro  quibus  quo  animo  depugnct ,  vel  indc 
fatis  apparet ,  quod  mihialiquot  Ciceronianarum  orationum 
rcliquias,  &  veneranda:  vetuftatis  excmplariatranfmifit ,  ran- 
quamauxiliatricescopias,&c.  Hxcquidemille.  Sed  expref^ 
fius  Henricus  Pantaleon  Profopographix  parte  3.  ciufdem 
Chonradi  vitam  ,  laudefque  petftrinxit.  Sic  autem :  Chonr^- 
ius  ille  Auguftx  Vindelicorum  ex  honeftafamilianatus  ,& 
in  omni  genere  virtutum  ibidem  educatus  cft.  Iscumfelici 
ingeniocfTet  prasditus ,  a  tcneris  annis  liceris  incubuit,&  in 
primis  legum  lcdioni  diligcntem  opcram  impendit.   Hinc 

faftumv 


DE     EMBI.EMATIS.  17 

faclam ,  vt  iuris  dodor  omnium  acclamatione  creatus  fuerit. 
Accedebant  multa?  heioicce  virtuteSj&  rerum  agendarum  dex- 
teritas.Itaque  patri^e  vtilis  ciuis  &  fingulare  ornamentum  ex- 
titit  j  atque  a  Maximiliano  Cxfare  inter  fuos  conliliarios  co- 
opratus  fuit.Qu.inetiam  hunc  Erafmus  Roterod.plurimum  ob 
eruditionem  dilexit,  &  intcr  fummos  amicos  habuit.  Scripfic 
is  anno  i  jo^^.Sermones  conuiualeSjin  quibus  multa  de  miran- 
dis  Germaniar  antiquitatibus  referuntur:prjeterea  de  gentium 
quarundam  emigratione  Epitomen,qua::  Procopioj&  aliis  hi- 
ftoricis  in  editioneadieda.  Erat  enimConradus  rcrum  anti- 
quarum  fingularis  2:ftimator,qui  eiufmodi  indagare,  &  pollc- 
ris  proponere  magna  deledatione  erat  folitus :  tandem  xtntQ 
confedlus  obiit ,  &  apud  fuos  honorifice  fepultus  eft.  Hacle- 
nus  Pantaleon,  qu:E  omnia  psene  mihi  videntur  Uunpta  ex  18. 
Epift.Erafmi. 

'Dumpiteros.']  Diilimilitudine  fuumnegotium  cum  aliorum 
otio  conferens,tria  luforumgeneraponit^ex  adiundotempo- 
re  quo  hoc  opufculum  fcripferit.  Pucri  nucibus  deledlantur: 
hincque  vulgo  trita  prouerbia,Relinquere  nucesi&,  Ad  nuces 
redire.  Adolefcentes  &  iuiiiores  tellcra  deledlantur ,  quod  eft 
aleatorum.  Segnes  autem,quique  corporis  motum  refugiunt, 
chartulispidis  oblectantur. 

luglans.'}  Nux. 

Tejfera.']  Dicitur  teflcra,quicquid  ex  omni  parte  quadratum 
eft.  Gel.  lib.i.  c.zo.  &C2El.Rhodig.lib.zo.c.i4.&  ly.Gubus  a 
Gzxcis  dicitur:eftque  corpus  ex  fex  lateribus  sequali  latitudine 
planitierum  per  quadratum.  Is  cum  eft  ia<5lus,quam  in  partem 
incubuit,immotam  habet  ftabilitatem  ,  vt  funt  etiam  tefTerafj 
quas  in  alueum  ludentes  iaciiuit.Budscus  ^.De  aife. 

Emblemata  cHdimf^.]  A  fabris  aurificibus,vel  aliis  fculpto- 
ribus  ei.».vipp^. 

Fesliuii  horif.l  Diebusgenialibus,quibus  animu  remittebam 
a  feuerioribusftudiis.veljfdliuis  horis.l.fubcifiuo  tempore.Sic 
enim  Mar.  Tuliius,  cum  dies  aliqui  dabantur  ad  rufticandum, 
vt  etiamnum  dantur  iuftitiorum  dics  noftris  Senatorib.ad  eo- 
rum  numerum  accoramodabat  qux  fcribebat,  teftis  eft  ipfe  i. 
de  Legibus. 

Artificn7n  Hlufiri.  ]  Hic  verficulus  defcriptionem  continet 
TT  ^CAvj^Tzyy ,  qua  dc  rc  iam  fatis ,  fed  hic  aduerte  materia- 
lemcauiam. 
rc/fc  ^•?^or;//w.]rinaUs  caufa,&  vfusEmblemat4»y.TorulQS 

B 


1«  DE    EMBLKMATIS. 

autcm  .ippcUat  cminetias  quafdam  in  vcl"tibus,corollis,&  ali; 
(imilibus.  CiccLO  in  Oratoi c  perfct^o,  dc  mcdiocri  gencrc  di- 
ccndi  loqucnSjAddit,  inquir,  aliquos  vc  in  corona  toros,  om- 
ncmquc  oratioBem  ornamcntis  modicis  vcrborum  fcntcntia- 
rumque  dirtinguit.Sunt  itaquc  toruli ,  ornamcnta  cx  auro  vel 
argcnto,quai  pctafis.i.pilcis,  aut  pcnulis  Ycltibufque  adiici  fo- 
lcnt.  Palam  eft  illud  cx  Amphitruone  Plauti :  Tum  mco  patri 
autcm  torulus  incrit  aurcus  fub  petafo. 

Petxfis.]  pilcis,  galcris^&c.  Petafum,Arca<licupilcum  fTgni- 
ficationc  primariaclfc^didici  cxHcfychio.  m-nta-^  -n  ^  t(py,- 
fiojy  (p«pr,yj(,yi\c  cnim  lcgcndum  in  Hefychio^no  <Ppo vny^yyt  m 
vulgatis.Suetonius  ait,  Augurtum  non  nifi  petafatum,  hoc  ell 
velato  capite  fub  dio  fpaciari  folitum.  Certe  &  Poeta:  &  pcta- 
fatum  Mcrcurium  faciunr.  Id  nominis  a  7rET«nt;£&-a/,pandcrc,, 
vel  extcndcredcfle6licur:quod  pilci  gcnus  plero  non  abfimi- 
lc  volunt.Prudentius  z.in  Symmachum. 

Necpetafo  infigms potcrat  Laccicmone  capta 

Mercurim  feruare  fuas  de  cUie  palc(lras. 

Parmas.]  Parma,fcutum  breuepcditum,  pclta  ctiam  tli,cla  j 
Plinio.Nonius  in  didlionibus  Parma,&  Vcles.Martialis: 

H&c  ijt{£.  f&pe  folet  vinci,  cjua  'viyjccrc  rarp, 

Faria  tibi  fcHtum  pu?ntltonis  cr.-.t. 
Varro  Dclingua  Latina,&:  Alcxandcr  ab  AIcx.^^.c.ii. 

Tacitis  not:s,]  Sic  fe  habcnt  itgyptiorum  Hicroglyphica,vL 
ctiamnum  hodie  fymboIaea,qux  arjiiis,fcutis,fignis  militari-. 
bus ,  &:  cjeteris  id  genus  apponi  folcnt.  De  quibus  lepidum  6: 
«•ruditum  fcripfit  Dialogtim  Paulus  louius,  nos  in  nollro  fyuT 
ragmate,qua.'dam  adduximus. 

Attibifupremui.  ]  Optatio  ex  diiTimilibus.  Idcm  fcre  diili' 
milium  locuseftapudHorat.Ode  S.lib.^.Carmin^ 

JDonarem  pateras griKtacfue  commodta^ 

CenforinCymeis  Ara  fodalibm: 

'Donarem  tripodas,  prAmiafortium 

Graiorum  :  ncque  tu  pejfima  munerum 

Ferres,  diuitc  me  fcilicet  artium, 

^^as  aut  Parrhafiw  protuUt,  autScopas. 

Sed  non  hac  mihi  vif :  non  tibi  talium 

Res  ej},aut  animm  deliciarum  egens 

Gaudes  car77iinibK4 :  c^.rminapojfumus 

I)onare,^c. 

Huias  aucem  dinimilirudinis  hxc  mihi  yidctur  gcrmana 

icnten 


DE    EMBLEMATIS. 


^9 


rententia-.PofTum  ego  tibi,Chonradc ,  Emblcmatum  quprun- 
dam  filuam  &  cumulum  ex  vcterum  au<florimi  bibliothecis 
aggregare:at  magnus  Imperator  (cui  iis  a  confiliis)  poteft  tibi 
commodc  &  munifice  fuppeditare  veteruni  artificum  manu- 
pretia,  ftatuas ,  imagines  ingeniose  piclas  >  folerter  exprelTas, 
iculptas ,  efFormatasnpfiflTmias  inquam  imagines ,  non  pidu- 
ram  quandam  nudam  aut  defcripcionem ,  qualis  mea  hxc  cft 
chartacea. 

Supremtfys  CAfar,']  Maximilianus  Imperator ,  cuius  confilia- 
rium  fuifTe  Peutingerum  paulo  ante  meminimus  ex  Erafmo. 

Ipfe  daho.lT^^TTftTTvv  in  libro  Poetico  Poetxcolecrato.Non 
cnim  modo  videndum  quid,  fed  &  cui  des ,  Seneca  De  benefi- 
ciis:Vide  ne  mittasmunera  fupcruacanea,vt  faeminas  arma,ru- 
flico  libros,&  ftudiofo  retia.Id  cnim  eft  ac  fi  cani  des  paleas,&: 
oila  afino.Sic  Martialis  i4.lib.fed  non  codem  tamen  fcnfui 

Nonfnnt  munera  qu£  putas  puelUt 

Citm  donat  vacuas  peifta  chartas. 


3     % 


A  D     I L  L  V  S  T  R I S  S.     M  A  X  I M  I L. 

DVCEM     MEDIOLAN.      SVPER 

iniigiii  Ducacus  Mcdiolancnlis. 
EmblemaI. 


E  X  I L  I  E  N  s  infamfinmfi  efaucibtu  anguis, 

EfigentiUm  mbiU  ftemma  tuis, 
Talia  PelUumgeffijfc  nomifmata  regem 

VidimH6y  hf{j^  funm  concelebrajfe genM: 
7)Hm  fe  Ammonefatum,  matrem  anguis  imagine  lufam^ 

Diuint  (^- fobolem  feminis  ejfe  docei: 
Ore  exit,  tradunt  fic  quofdam  enitier  angues. 

An  quia  fic  Falias  de  capite  orta  louii  ? 

PRoponit  fchema  gentilitiiim  fiuc  infignc  Ducatus  Medio- 
lancnfis  3  in  quo  lcrpcns  c^TruJ^.'us  in  aurco  xquore  infan- 

tcm 


ANDREi^    ALCIATI    EMBLEM.        xi 

tem,vel  anniculum  puerum  rubore  tinftum  euomens,  confpi- 
cirur.Cuius  quidem  fchematis  rationem  adfcram,  fi  priUs  huc 
tranftulero  ,  quod  idem  noftcr  audoi  ea  de  rc  kriprit  cap.43. 
De  fingulari  certamine,  vt  Alciatus  ipfe  Alciatum  enarret  hac 
in  parte\  Sic  enim  ille  :  Celebrc  eft  in  Annalibus  Othouis  Vi- 
cccomitis  cum  quodam  Saraceno  in  Afia  certamcn,  quem  ille  '^^"<«^'  ^5- 
manu  captumconfoilumquc  galca!ornamentopriuauit,idque  ^"'* 
gentilitiis  infignibus  fuis  addidit ,  hoc  eft ,  vipera  vix  natura» 
&  adhuc  manantcm  fanguine  infantem  ore  cuomens  :  nimi- 
rum  ab  Alexandro  K-Iagno  acceptum  Emblema.  Siquidem  in 
cius  antiquis  nomifnlatis  idcmfigillum  repcrireeftjqiioloue 
fenatum  rex  illeper  ambagcsoilendebat.   Etcnim  fcrpentis 
forma  plutibus  Grxcia:  loeis  lupiter  colebatur.  Suntque  in 
Afia  genera  fcrpentum  ,  qlios  ore  parere  hominum  opinionc 
receptum  eft.  Hadienus  ille.  celebrauur  itaque  ftcmma  eiuf- 
modi  a  diuina  &  antiqua  originc,pcrenHique  nobilitate,  e  fa- 
no  Sapicntias  capite,proinanante.Sed  inftitucti  mihi  commen- 
taria  integra,  quoad  eius  maximc  ficri  poteft,  occurric  prxter 
alia ,  qux  de  hoc  ftemmate  Ducum  Mcdiolanenfium  retulit  Tranc.  Vr 
Francifcus  Petrarcha,Rcrum  memorabilium  libro  4.ad  fincm:  ^^^^<^'''"'*' 
cuius  h^c  pocne  verba  funt :  Azo  Vicecoines  ,  qui  deindc  Me- 
diolani  Principatum  obtinuit,magni  animiiuuenis,patris  iuf- 
fu  cum  copiis  tranfmiiit  Apcnninum.    In  ca  expeditione  ciim 
forte  defcendcns  equo  requiefcit,ingens  vipera ,  nuUo  aducr- 
tente  comite,  in  galeam  Principis  iuxta  politam  irrcpfit:quam 
cum  mox  capiti  reponerct ,  famofo  quidcm  &  hornfico  ,  fcd 
prorfusinnocuo  lapfu,  per  genas  Decis  interriti  iluxit.  Eam  a 
nemine  lardi  paffus  adolcfcens  illc  animofus,ad  omcn  geminar 
yi6Jltonx  traxit,  hincque  fa^flum  tandem,vt  ipfc  pro  iigno  bel- 
lico  vipera  vteretur.  Et  h.^c  quidcm  Petrarcha,magni  nomi- 
nis  raraeque  eruditionis  auclor :  quam  nrtrratione/njcum  ado- 
lcfcens  Bononix  ftudiis  operam  daret ,  ie  frpc  audiuiffe  fcri- 
bit.   Idem  pxne  Gabriei  Simeon  Italus  retulit ,  co  Compcn-  ^MoyUtCi' 
dio  ,  quod  lingua  patria  edidit  de  Ducibus  Mcdiolancnfibus:  ^^°"^ 
cuius  tamen  vcrba  huc  conferre  minime  actinct.   Paulus  au- 
tcm  iouius  ,noftra  patrum.que  memori;^  hiftoria:  feriptor  in- 
fignis  ,  cum  Alciato  conucnit ,  eo  ncmpc  libro  ,  quo  Medio- 
lanenf  Principum  Vicecomitum  vicam  eft  complexus.    Ait  TauLli-^ 
enim  Othonem  (  ficro  in  bello  contra  Tutcas  &c  Saracenos,  «/w. 
Buliono  Godofredo  ducc  )  infigai  pietate  &  magnitudinc 

B     5 


11  ANDREyt     ALCIATI 

aninii  virum,  nihil  teiritum  Volucis Sarraccni  Ferocitatc,  qui 
medio  in  campo  ad  fingulare  certamen  fortiilimum  quem- 
que  ex  acie  Chriftiana  prouocabat,  cum  co  fuifle  congrelTum; 
tandemque  cum  no  minorc  tortitudinc  quam  fciicitate  dcui- 
cille,  dtquc  confofli  hollis  galea  opimum  plcnumque  inr- 
mortaligloria  fpolium  rctuliflc,  auritam  fcilicct  viperam 
incxplicatis  fpiris  minacitcr  a  cono  cailidis  crcdam  ,  &  pue- 
rum  pafl^is  manibusdcuorantcm,  quod  vnum  ajfpicat:»  virtu- 
tis  argumcntum ,  non  modo  gcntilitix  laudis  gcllamen  fuir, 
fcd  &  poftcfis  id  infignc  audac^cr  vfurpantibus,  &:  impcria,  & 
opcs  ,  &  latc  gloriam  portendit.  Fuerc  qui  cxillimcnt  Volu- 
ccm  ex  llirpc  Xlcxandri  M.igni  progenitum,tuIifle  pro  inflgni 
riperam,cx  Olvmpiadis  fabula  ,  pucrumpaiturientem  ,  quod 
ca  i  draconc  fc  compreflam  fuiile,  louis  irr^agine ,  prardica- 
^id  fnr  let.  Siclouius.  Cctcrum  id  iLcmmanobilc  &antiquumvi- 
ftrperum  ^^^  5J  q^j^  cnim  vctcrum  Ttgyptiorum  notas ,  quas  Hicro- 
y^P^^X  glyphicon  nomine  appellabant,  obfcruari  cx  Oro  maximc 
*yi^  **  Niiiaeo,  facile  difcet  cosimaj^ine  icrpentis,Imperatorcm 
regcmque  dciignalTe.  Q_uid  cnim  dominium  orbis,qiiid  pro- 
uincix  Principem,quid  rcgcm  optimu  &  tutclarem  iiue  cuflo- 
dcm,  quid  hcroem,quidnominis&  famxamplitudincmfigu- 
rafcrpentisexprimcbant,nifiqu6dfpc6lato  huius  animalis 
admirabiligcniojconditioncm&dignitatem  Principum  co 
fchematc  ingeniofo  eruditis  hominumoculis  proponivolc- 
bant  ?  ladatum  cnim  fuit  olim  Grxca  libcrtate  in  potentio- 
res  ,  qui  populi  difpcndio  fuas  opes  adaugcrcnt  Angucm, 
nifi  angucm  dcgluticrir,  draconem  non  fieri.  Sed  &  proditum 
memorix  cil ,  fcrpentes  olim  adiundtos  leonibus ,  qui  Opis 
Dea:fmiulacri3  apponicrant  foliti ,  quo  fignificabant  orbis 
c^uii  f(f  Principatum.Anguis  enim  circularis  orbcm,Leo  vcro  fortitu- 
ferpentim  dincm  vircique  repra*fentabat.  Qjiod  autcm  ferpcns  ita  fa:pc 
'^Tr/^w  **  «^'^pi'^^^**  confpiccrecur ,  quifibi  caudam  mordicus  ore  rctine- 
uncAt  ret,pauci  Junt  qui  cxplicuerint.  Ea  vero  mihi  perplacet  erudi- 
torum  quorundam  hominum  conietflura ,  qui  aiunt  eo  intcl- 
ledum  ,  &  quafi  ob  oculos  pofitum  fuiffc  Rcgem  cum ,  qui 
iinem  fibi  adionum  omnium  &:  confiliorum  prudcnter  &  ac- 
curace  proponeret ,  cuique  vltima  \  imo  vcro  minima  etiam 
curx  cflcnt.  Eo  erfim  noniine  Auguftus ,  Antoninus  Pius, 
Traianus ,  HaJrianus,  Pertinax,  Seuerus  Alcxander  ad  cxlum 
cuedi  func:contra  male  ccflit  Heliogabalo ,  CaracaIIx,Com- 

modo, 


EMBLEMATA.  13 

riiojo,  Domitiano&aliis  pemiultis  Reipiib.  Koinana:pc- 
llibus  ,  quod  fimul  atcjue  ad  fummum  illum  rrincipatum 
conlccndcrunt ,  abicda  cura  pubiica,libi  tantiim  lcruucjlual- 
que  perfcqui  cupiditates,quo  iure,qua  iniutia,Yolucrunt.  Cc- 
terum  Anguis  imagine  ,  Rcx  cdlos  Sc  tutclaris  indicabatur: 
nam  in  bonorum  Principum  monumentis ,  populum  fuum  in 
Regem  lludium  ( cuius  beneticentiam  grato  animo  agnolcc- 
bat )  non  alio  modo  poileris  commendabant ,  quam  lcrpente 
vigili,  furredo  vcrtice,  &  elato  pcdlorc,  quod  Hom.ericum  il- 
lud  declarat ,  Ov  ^y>  TnDitu^.ov  iw^eiv  ^iiXv.<po(^«i  u*6^  iNon 
dccet  virum  coniliitorcm  ,  qualis Princcps  cile  dcbet,tota 
node  dormire.  Apud  Horatium  co  quidclti  ienfu,  lcrpcns  Snpenx 
Epidaurius  appellatur ,  vt  apud  Gra'cos  o^tcos^o^fi^i  ad  vigi-  /"  ^*""" 
lantiam  deiignandam.  Dehique  tam  fuit  infignc  &  celcbre 
id  Hieroglyphicum  ferpcntis ,  vt  non  tcmere  Impcrator  cla- 
rillimus  Epaminondas  vfutparit  cxtremo  ad  Maiitineani 
confcclo  bello  :  cuius  memores  pofteri  columnam  ercxerunr, 
appcnfoclypeo^  in  quo  iculptasdrico  ellct.  Eius  monu- 
jmenti  rationem  afFcrt  Paufanias ,  quia  is  Imperator  laudatif- 
fimus  ex  Spartiatarum  gejiere ,-  quod  Thebis  ant-iquiilimum 
fuit ,  ortum  duxiife  putahatur  ,  quorum  id  gcntilium  iniignc 
eifct  ,  vt  qui  ab  anguineis  illis  dentibus  a  Cadmo  tcllun 
mandatis  ciTcnt  oriundi.  Nondum  mihi  tempero  ,  quin  alia 
qua:dam  ad  huius  magiliiici  ftemmatis  arcanum  illuilran- 
dum  adiiciam.  In  o^lentis  enim  &  prxfagiis ,  Angue  fumma  -^t-''- 
nominis  diirnitas  &  amplitudo  portendcbatur ,  non  mbdo  IJ*''^  H^'-- 
!is ,  qui  ad  regij  dominatus  ,  aut  enam  regni  raitigium  expe-  ■' 
dlabantur ,  fed  &  iis,  qui  artc  quadam  vcl  ingcnio  celcbrita- 
tem  quandam  fibi  compararunt.  Vt  enim ixtulit  i .  De  diui- 
natione  M.  Tullius :  Ciim  Roicius  in  cunabulis  eifet ,  educa-  "^A^" 
rcturque  in  Selonio ,  qui  eft  cainpus  agri  Lanuuini ,  nodu 
liunine  appoiito  expcrrccVa  nutrix  animaducrtit  pucrum 
dorrflicntem  circumplicatum  ierpentis  amplcxu ,  quo  afpc- 
duextcrritaclamoi-emluftulit.  Patcr  autcm  Rofcij  ad  aru- 
fpices  retulit :  qui  relponderunt ,  nihii  illo  puero  clarius ,  ni- 
hil  nobilius  fore.  Atquc  hanc  ipccicm  Praxitcics  cazlauit  ar- 
gento  ,  &  Archi^s  cxpreiHt  vcrfibus.  hxc  Cicero.  Spartianlts 
auclor  eft  ,  Seucro  imperium  pra:monih'atum  :  eienin"^  in  Seueru* 
ftabulo  dormienti  ferpcns  caput  cinxit ,  &  fme  noxa  exper- ^'"^* 
gefaclis  atquc  acclamantibus'  familiaribus ,  abiit.  Terunt  &: 
Anguem  portendiiTe  imperiu  Auuciiaiio,  quamquam  iilc  me- 

B     4 


Tyberifu 
Cajfkr. 

Jliaximi' 
nut  Innior, 


mattr. 


Fattces. 
Sinuofiu 
anguif. 


Stemma. 


Gentilitia 
fiemmata. 


TtUdut 
yAlexander, 


Trxclarui 
^lexandri 
artftt. 


14  ANDREyt     ALCIATI 

diocrium  fqt tunaruni  &:  parentum  circt.  Nam  ciim  eius  pti:  - 
ri  pcluimrerpcnscinxifTct ,  nequcvnquam  potuilTet  interficij 
poflremo  matcr  cius  angucni  occidi  noluit.  Mulicr  hiectem* 
pli  Solis  faccrdos  crat ,  diuinationuni  minime  ignara ,  quip- 
pcquac  familiarem  hunc  fcrpentem  ,  tanquam  gcnium  agno- 
fccrct.  Tybcrius  Cxfar  fcrpcntem  draconcm  in  deliciisha- 
buitjciquc  fua  manu  cibum  minilluauit :  qucm  cum  is  corro- 
fum  a  formicis  obfcrualTet ,  monituseft  cauendam  elfc  fibi 
vim  multitudinis :  formicis  enim  populum  fignificari.  Maxi- 
mini  lunioris,  qui  a  parre  rcgni  particeps  facTius  cll,  dormien- 
tiscaput  fcrpens  circundedit,  futura:  dignitaris  prjcfagium. 
Idem  pa:ne ,  quod  de  Alcxandro  Magno ,  refcrtur  de  Pompo- 
niaAfricani  Scipionis  matre,  &  Adiamatre  AuguftiO(fta- 
ui j,  qua:  in  tcmplo  Apollonis  fomniauit  fe  cum  Dracone  con- 
gre/lam,indequefa(n:um,vt  macula  pidi  Draconis  in  corpore 
conftanter  haereret ,  qujC  nunquam  poftca  eximi  potuic.  Sed 
hxc  fatis. 

SmuoftefaHcihm  4»^«i^.]rauces  funt  gul^  partes  interiores. 
Plinius:Summu  gulasfauces  vocantur,  poftremiim  ftomachus. 
Sinuofusautemephitetonferpenticonuenicns:fmuofumcnim 
dicimus  a  longo  finu  ,  &  f^itu.^ce/.xm  apud  eundem  noftrum 
audorcm  poftea,fmuo{i  in  faucibus  antri. 

5rf  ww7;t.]Nobilioreserant,qui  fui  generis  imagines  &  ftcra- 
mataprofcrrcpoterant.Budarus  Annotat.  inPandcclas.  Vfur- 
patur  plerunquc  pro  corona:dedudum  enim  eft  id  nominis  a 
9i^i<B-uf,  vt  illud  Homericum, 

9SfAfj(g:>T  'i/(i>)y  cv  ^^mv  £»n»oAj<  ATTvTlt.ekiv^. 
Alciat.refcrt  z.Parerg.c.^o.Lcge  ^■.Mifcellan.P.Nannij. 

Geyitilitijs.']  Pro  imaginibus  pofteriora  tepora  infignia  gcn- 
tilitia  habucrunt,qua:  aima  vcl  armaria  vulgo  dicuntur  :  qua: 
ipfa  quoque  primum  ,  vt  fmiilc  c(l  veri,  virtutis  fuere  pra-mii 
ac  rerum  pra:clare  geftarum  decora.Budxus. 

PeUmm  regem.']  ^z^^p^^nKcii  pro  Alexandro,vt  apud»Iuuc- 
nal.io.Sat. 

Vnt^  Pellio  iuueni  nonfujficit  or^w. Aufonius  Paulino: 

•09'«^  illa  iugifatalisfoluere  lora 

PelUum  potuife  deum  reor. 
Sic  autem  didus  a  Pella  vrbe  Macedonix.Pompon.Mela  lib.2 . 
quam  etiamPlin.Alcxandripatriamappellat.3  5.1ib. 

Suumgenm.]  luftinus  lib.ii.  ait  Alexandrum,  virum  fupra 
humanam  potentiam  ma^nitudine  animi  fuiiTe  prxditum. 

Qua 


ExMBLEMATA.  ^5 

Qua  node  cum  mater  Olympiss  conccpit ,  vifa  per  quietcm 
eft  cum  ingcnti  lerpenre  volutari ,  nec  Dci  decepta  fomnio. 
Kam  profeito  maius  humana  mortalitate  opus  vtero  rulit, 
Quam  ciim  itacidarum  gens  ab  vltima  fa'culorum  memoria, 
&  regnuin  patris,fratrisjmariti,&deinceps  maiorumomnium 
illullraueritjnullius  tamennomine  quam  filij  clarior  fuit.PIu- 
tarchus  audor  efl-,qu6cl  ciim  Ammcnis  facerdos  Alexandrum 
falutaturus,lingu?  vitio  pr2epeditus,pro  ^«<  Ji'ov,filiole,dixiifct 
7r«/  Jio? ,  id  eft  ,  louisfili ,  hinc  caslcftis  origis  gratiam  capta- 
tam,  cui  initia  dedillet  error.  Apud  Lucianum  in  Mortuorum 
dialogis ,  Alexander  fatctur  vtile  fibi  fuiffc  ad  res  gerendas, 
quod  louis  Ammonis  filius  crederetur.  Formidandum  enim 
erat,ne  aliquis  fibi  repugnaret.Id  cur  fa6lu  fit ,  lege  Auguftin. 
De  ciuit.lib.  3 .  cap.4.  Prasclara  extat  Alexandri  laudatio  apud 
Apuleium  primo  Floridorum. 

T>um fe  Ammonefatnm.^  lupiter  Ammon ab  atena didus,  Ittptir 
quod  fub  arietis  forma  coleretur  in  templo  a  Libero  patre  in  ^'«w»»- 
arena  condito.  qua  de  re  multa  Lilius  Gyrald.  Syntagmate  z. 
hift.Deor.PoIitian.cap.<)  i.Mifcelian.  Lege  &  Hygin.  lib.i.  De 
fignomm  cxleft.hiftoriis. 

Tradumjtc  quofdam  enitier  anguesJ]  Plinius  lib.8 .capitul.i 3 .  ^4mfhif- 
&  Solinus  cap.30.  Polyhift.  Amphisbxnas  ore  parere tradunt:  ^«^*» 
his  enim  caput  eftgeminimi,hoc  eft,&  ad  caput  &  ad  caudam. 
Ncmincm  quidem  ftudioforum  laterc  velim ,  id  commodc 
atque  perfpicue  relatum  fcriptis  a  Pierio  1 5.  Hieroglyph.  r^ 
quis  me  ingrati  animi  arguat ,  qui  ex  tam  fixcundo  ac  copio- 
fo  rerum  feledtiflimarum  pomoerio  totfiores  &fru<fluscoI- 
legerim. 

Bnitier.']  pro  eniti  ^nc^^y^.  Enixx  dicuntur  fcemina: ,  ni-  En^. 
tendi ,  hoc  eft  conandi  &  dolendi  labore  perfunda!.  Nexum 
cnim  dicimus  ardlum  &  colligatum.Nonius.Id  quidem  ad  zo- 
nx  folutionem  referri  non  inconcinne  poteft  ,  qua  panus  dc- 
fcribitur  a  poetis,nempe  quod  omni  nexu  oportet  mulier  fol- 
uatur,vt  commodius  enitatur[&  pariat.  CallimachusHymno 
in  louem: 

«5r«  T?f6(^  /if  f  p£«  or  iXv<rBCT  /K''f'7f  ijv,  id  eft,quando  pepe-  y  tU, 
tit.quod  &  admonet  Grarcus  fcholiaftcs  Alcimede  apud  Apol- 
lonium  Argonaut.i.  filij  difccfTum  lugens, 

y-y.T^vii  /cre^Tsy  «Av^  (^  'xx^/ls^,  quo  loco  fchoHaftcs  ab 
akero  non  dilTidet ,  quin  &  adiicit ,  cjii  iC  xvat^dmitp-r^fif- 

B     i 


i.S  ANDREyE     ALCIATI 

^^  «t^oyci  ocjiiydis.  Qupium  locorum  mihi  copinm  pro  fiU 

humanitate  fccit  loanncs  Trater  ,  Baioccnlium  gymnalij  hac 

in  Pariliorum  Acadcmia  primarius,  vir  vrriufque  lingux  pcri- 

tiilimus,  &  cuni  quo,  licerarum  nominc,  mihi  nuper  amicitia 

intctccflit. 

Cmt  TaUoi      An  c^uixfu  Pallaii  ,  ^c,  ]  Teftis  cft  Pindarus  Olympodc  7. 

r« c7rei"o'  ^"'^^*  ^^^  rationcm (fed aliam  atcjue aliam  reddunt  Fulgcntius 
Mythologic.i.  Phornutus  Dc  natura  dcorum  ,  Gyraldus  Syn- 
tagm.i  i.Ouid.Fallor.  5.  cpimythia  €riam  fua  traditjfed  longe 
aliis  diucrfa.Ei  his  enmi  alij  fpeculatione  Phyficam,alij  ethi- 
ccn,  alij  aliacon(idcrant.  Thcmillius  oratione  10.  (tv  h  ijs^- 
«■^>rti  T«5  ^iiAoff^z-ifs  (alloquitur  Impcratorem  Valentem  ) 
*«t>  ^jTjKvwjj,  x^  bTTtni  ov^o¥»t  y  fTXf  i^ ;\<.> ftcs  fo^ciff,  u*ecy- 
nn;  >i«j«£6^^«f  T  >>6^u)v.  rvli  ^umj^iiTi  9i  01  ^tXon^ctwTis  ov 
'in  <2^i^fHec,  yvu)f4,ri;  otf{^  >^  ^uvoi/^ia;  ai^^t^^froLiiff^q.  ^i^^  yuf 

TJ<T    y^    tIm  AB-Iu^UV  C/iC    '^  16i^U><i)i    ylovZ^TiD    •<    TTOtYiTaJf  ?  AtOgy 

cvOHKivtd/jot  y^hZsi^  oxt  'ZS&njxei  T  ^un^eiiiv  fnirt  Xo^¥  utt^" 
x%fy.jLcyi7i  ^£^|<v  a.Xo'pv  O4t^0<T«F,  «cAAod  >^  ^  \ovuJ»  fygpjjy  mt«» 
y^  ')^(x.Hv  V»  -jo"  ^i^^-^eAdv.  Exiftimo  autem  cum  Pindari  fcho- 
liafte  ad  y.Olympior.figmentum  id  effe  refcrendum  eo,  vt  di- 
camus  omnesartes  &  difciplinas,e  Iouisccrcbro,id  cft  fummi 
&  pra:potentis  Dei  mente  &  fapientia  prodiiftc.  Perfpicuum 
cnini  nobiseffc  debet,vc  alia  omnia  bona,{ic  ipfasquoque  in- 
gcnuas  artes  a  Deo  nobis  effe  communicatas.  Et  quanquani 
Dei  bcncficio  nobis  harc  Minerua  generctur,dudore  tamcn  &: 
niigiftro  primumopus  eft.  Nemo  cnim  eft,qui  dodlrina:  lau- 
darinimam  'liiv  comparare  fibi  queat,qui  non  bonis  prjecepto- 
ribus  (z^tt  tradidcrit  inftituendum.  Hinc  enim  a  minuendo 
quod  neruos  minuat,Mineruam  di(flam  putant.  Pallas  autem 
vcl  i^W  5"  Trdxxc-i)!  ro  ^o^u,ab  hafta  Yibranda,vel  a  Pallance  oc- 
ciforqua  dc  rc  poftea  fufius. 

De  capitc  orta  fonlf.]  Imitatus  videtur  illud  Propert.  c  lib.5. 

Semina  curarum  de  capite  orta  tuo. 
Marcianus  Capella  initio  libri  vi.dc  Pallade, 

Hinc  dcpalrefcruntfne  matriifoedtre  natatrij 

Proutda  confdia  qtibd  nefcit  curia  tnatrum. 
roftrcmum  hunc  vcrfum  ( quod  obiter  monca}  vna  voce  coi  - 
ruptum,Bcroaldus  cmedat,  annotat.in  Calligulam  Suetoni),a. 
pro,confilia,  lcgi  mauuit,confilium.  Ego  cum  meo  lureco  it:' 
melius&  comniodius,nifi  me  coniccliua  fallit; 

rrciiida  conhh  qt;)d mn  fit  cana  r/;,urum. 

MH 


E  M  B  L  E  xM  A  T  A. 


n 


MEDIOLANVM. 


E  M  B  L  E  M  A       II. 


B I T  V  R  I  c  I  s  verueXi  Heduii  dat  fucHUfignttm: 

Hfs  populu  patria,  dehita  origo  me£  efl, 
QtMm  MedioUnumfa.crAm  dixerepmllis, 

Terram :  nam  vetm  hoc  Gallica  linguafonat. 
Culta  Myneruafuit^  nmic  efi  vhi  numine  TccU 

AdutatOy  Matris  virginis  ante  domum. 
Laniger  hmcfgnumfw  efi,  animal^  biforme^ 

^cnhiit  htncfetisjanitio  tnde  kui, 

Nlhil  mihi  videtur  hic  affingerc ,  quam  quod  Medioia- 
ni ,  vrbis  Infubrum  notiirima! ,  notationem  eliciat  ex 
duarum  Galli^  ciuitatum  ichemacibus  publicis.Ait  enimHe- 
duos  porci ,  Bituriges  arictis  habuiire  lignum  ,  memiacram 


i8  ANDREit    ALCIATl 

Heduorum  quidem  Alciatum  r-irerg.  iuris  ^.  c.  13.  alterius memini/re; 

um  *7chc   ^"^^^  ^^^  vcrba-.Habebant  &  ciuitatcs  fua  figna,quibus  ori- 

Titnta.        ginem  aut  cultuin  teftarentur.Hinc  in  nomilmatis  Athenicn- 

uum'plerunque  vidimus  noduas.  Sic  Claudian. 

— —  adfnoenia  GallU 

Condita.  laniger&  fuis  oflendentia  pellcm. 

Quo  fortade  pertinct  quat  de  Mcdiolani  iaftis  fundamen- 

tis  refert  Liuius  5.  ab  vib.  cond.  Ex  Heduorum  itaque  &  Bi- 

turigum  fchematibus  publicis  hic  conftituit  Mcdiolani  w- 

MtdioUnH  fj^^v.  Mediolanum  autem  a  fuemcdiatim  laijato  denominatio- 

ijnde  nomi'  Qcm  fumpfit.  Dum  cnim  prima  vrbis  huius  fundamenta  ia- 

natum.       cerentur  ( vt  prxccr  alios  retulit  D.Ambrofms)  aper  eft  reper*- 

tus  mcdia  parte  Lmatus :  Ali j  a  Medo  Infabrum  duce  nomina- 

tum  Mcdiolanii  malunt.Vrbs  eft  metropolis  Galli?  Cifalpinoe, 

a  Gallis  Lifubribus  condita  3  5^.  annis  antc  Chriftum  natum: 

quanquam  Olanum  ducem  Tufciae  primum  eandem  excitafTe 

teftetur  Cato  fragmcnto  7.  Origin.  Hinc  dodli  plerique  pro- 

diere  ,  inter  quos  non  infimum  ,  fcd  mcrita  gloria  certe  infi- 

gnem  Alciatum  iure  adfcripferim,qui  hoc  cmblemate  Medio- 

lanum  natale  folum  non  illepide  cclebrat.  Hoc  obiter  aduer- 

•  tendu,  imperio  in  Orientem  tranflato,  veteri  quafi  fenefccnte 

Roma ,  Imperatores ,  Mediolano  capi  &  deled:ari  cocpcrunt, 

vnde  in  tantum  excreuit  ea  vrbs ,  vt  a  Procopio  1.  Gotthici 

belli,  prima  inter  Occidentis  vrbes  poft  Romam  dicatur ,  & 

facile  cetcris  anteire ,  vt  magnitudine  ,  ita  &  hominum  fre- 

quentia,  reliquifque  fortuna:  bonis.  Aufonius  Catalogo  illu- 

flrium  vrbium: 

Et  Mediclani  mira  omnia,  copia  reriitn, 
InntimerlcidtiLque  domui  .facunda  Vtronim 
Ingenia,  antiqni  mores :  tum  duplice  muro 
jimplificatA  loci  ipecies,poptdsque  voluptai 
Circu4,  ^  incUifimolcs  cuneata  theatri: 
Templa,  palatinxque  arces,  optdenfque  monetd, 
Et  rcgio  Herctdei  cclebris  fub  honore  latiacri, 
Cunciaque  marmorcis  ornataperistylafigni:,         , 
Moeniaque  in  vaUisformam  circtmdata  limbo:    ^ 
Omnia  qus.  magnis  operum  velut  &mtda  formis 
Excellttnt,  ncc  iiincia  premit  vicinia  Ro?nA. 
Ad  id  illurtrandum  multa  fuppeditabunt  Geographica  Vo- 
iaterrani  &  Munfteri:illc  quidem  lib.4.  hic  vero  z.longe  plu- 
la  retulir.  Quajdam  etiam  pctenda  cx  hiftoria  Liuiana  lib. 

5iab 


EMBLEMATA.  iy 

5.ab  V.c.vt  icimadmonui. 

Eituricis  veruex.  ]  veruecem  hic  pro  ariete  fortafTe  pofuic  BitHrigti, 
^S^^Si^Jj^Sffjfed  parum  refert.  Bituriges  autem  (  quorum  ci- 
uitas  mctropolis  ell  Biturix  }  Aquitanix  populi  funt,  quorum 
liiies  ab  HeduisLigcris  diuidit  fiuuius,de  qua  lib.S.belli  Gal- 
lici  Cscrar.Vrbs  eil  Acadcmia  florentiinma  celcbrisjin  quapcr  in  sAeadt^ 
quinquennium  magna  cum  laude  ius  ciuile  docuit  Alciatus:  ^}*  "^itH' 
quod  ex  aliquot  luorum  operum  locis  colligere  eft  facile,tum  ^Jj!!"^^^^- 
vel  maxime  his  vcrfibus  (quorum  mihi  copiam  fecit  ante  ali-  ]^!**-  /"'. 
quot  annosjvir  eruditus,qui  Alciatum  doflorem  illic  audiuit) 
quibus  Biturigem  donauit,  cum  Italiam  repetcret: 

Vrl;s  Biturix  rnuitHf,  amnns  te  defero  amantem, 
Gyuinqjie  per  AJiates  terra  habitata  mihi, 

Ktinc  cpw  adiitulos  ejl  a  vertiecibfys  ire. 
Erga  vale,  ^  ft  lix  ft  tibi  lanicium, 
His  autem  alludit  ad  Biturigum  fterama,quod  non  nihil  adiu- 
uat  huius  loci  enarratione.  Quibus  Alciati  verfibus  contume- 
i  iose  refpondit  nefcio  quisiquo  iure,qua  iniuria,non  efl  meum 
difquircre^nili  quod  exillimem  nihil  tambelle  fieri  dicivc  poi- 
fe,quin  male  incerpretandopofTit  deprauarier.Huius  anonymi 
hoc  efl  maledicum  tetraftichon, 

Kon  nosfed  nojlros  nummos  Alz.attt^  eimahatt  ' 
Gyui  tacitti/!  (pretis  vanuit  ho^itibus, 

lUe  ergo  valeat  vitulos  pafuru^ :  at  illtim 
Noflra  vel  horrentem  frigore  lana  teget. 
Ccterum  cum  ait  vitulos,porr6  Italos  intelligitrcuius  rei  cau- 
fam  ex  Gellio  petas  licct,lib.nempe  i  i.cap.i.quae  tamen  a  mQ 
obiter  di£tafint. 

Heduis  dat  fuctilafgnum.']  Hedui ,  qui  &  Auguftodunenfes,  Hedui. 
GallicE  popuIi,in  Ducatu  Burgundi^E  &  in  Francoru  regno  fiti^ 
olim  fratres  &  cofanguinei  a  Romanis  appellati.Cstar  Com- 
raent.beili  Gall.  lib.i.  Sucula.']  pro  fue,diminutiuum. 

Vett^  hoc  Gallica  linguafonat.]  Nimiru  GaIlice,Milan,dici-  Vettu  lin* 
mus,a  mediatim  lanato  fue.  Sidonius  AppoUinaris  lib.y.epi.i.  ^«<»  ^'^-^i^. 

Et  qu&  lanigcro  de  fue  nomen  h^bet, YQteri  linguam  Gallicam  *"*' 
ait,  vel  propter^GallosInrubrcsaquibusMediolanum  excita^ 
tum  iam  docuimus:veI  propter  vecerem  iinguam,quam  longe 
aliam  fuiile  quAm  qua:  nunc  nobis  eft  vulgaris ,  &  verifimile 
^ft,  &  do6li  plerique  autumant. 

Culta  Mimrua ,  ^r.]  Ait  oiim  culram  iWic  Mineruafuifle, 
nunc  autem  D.  ^TecIam  a  populo  Chriftiano  coli.  Hxc  virgo  D.  TecU 
^  martyr  f ub  Nerone  apud  IconiumjPauii  difcipuia.  Mirtyr. 

Nun 


ANDRE^    ALCIATI 


fchemt. 


Nunqiiam  procraftinandum. 

EMBLEMA       III. 


A  L  c  X  A  T  iC  ^^erttl^  mpgnUfHitintt  yilce, 
Vn(Tmhw  &  fj.\'Jiv  fert  avACa^^.ifj^Q^* 

ConPtat  ^lexnndrumfic  reffiondtjfc  roganti, 
^iii  tot  obiuijfct  tcmpore gefta  bretu? 

7s[tinqHam,incjHitJijferrc  volcm.cjttodcfr  indicdt  Alcc: 
Fortior  hxc,  dHbitcs,ocyor  anncfia, 

PRincipis  &  patriac  hadcnus  infignia  quafi  dcpinxit: 
nunc  riuc  faniilioe  gentilkium  ftemma  proponit  &  cx- 
plicat.  Alciatos  enim  ab  Alcc  fcra  nuncupatos ,  a  fortitudine 
nimirum  &  diligentiacamraendabilestacite  indicat,fum- 
pto  aro^umenro  ab  Alces  ferae  natura ,  quaj  equi  robore ,  cer- 
Tii  ccleritatc  ,  & ,  ni  proceritas  aurium  &  ceruicis  diftingue- 
lec,  iumento  fimilis  habctur,au6iorc  Plinio  lib.S.capitulo  i  y. 
Quod  quidcm  appoiitc  illuftrat  elcganti  Alcxandri  apo- 

phthe 


EMBLEMATA.  31 

phthegmate,  qui  quxrentl  qua  tandem  via  tantafibi  adeo  ce- 
leriter  comparalVet,rerpondit  ( cjuod  vnguibus  Alces  infertum 
legitur )  ^v>hi  kyot.^7t.xxof^<^  ^\\\i\\\  differendo  autrecrafti- 
nando.Siquidem  optima  &  accommoda  bcUi  comes  eft  fefti- 
natioiquo  fit,vt  qui  impcrant,qu6  rcru  difficultatesjqua:  non- 
nihil  remorando  virro  kfe  oftcrunt ,  arcere  facilius  poftint,e6 
pcde  citilfu-no  necefie  fit  propcrare.Eam  enim  ob  rem  Alexan-  ^AUxmiri 
der  ab  omnibus  ferme  laudatur ,  quod  fua  pra^cipiti  in  rebus  /«^*'"»"''. 
agendis  cura  &;  induftria,  Principu  omnium  celeritatem  mul- 
tis  quaft  ftadiis  anteuerterit.Narrant  enim  eum  pcdites  fic  in- 
ftitnifte,vt  fua  celeritate  equorum  curfum  adxquarent;ipfe  nc 
quidem  fibi  parcerec ,  nodtes  vt  plurimum  infomnes  traduce- 
ret,fcque  crepitaculo  cxcitarct,fiquando  farmio  corripi  fe  fen- 
tiret,quo  maxime  temporc  vigilandiim  ^^^  intelligeret.  Ira- 
que  cum  ab  eo  Dauius  impeteretur  ,  maxime  conquerebatur 
nullum  fibi  fatis  longum  relinqui  fpatium ,  quo  Alexandrum 
pro  viribus ,  &:  ea  qua  prxftabat  animi  contentione  atque  co- 
piis ,  retunderer.  Hoc  enim  prxcipue  curabat  Alexander  ,  vt 
diu  nocluquc  ,  ir.agnis  itineribus  confeftis,  improuifum  ho- 
ftem  offenderct.  quem  animum  etiam  adolefcens  habuifle 
memoratur.  Huic  ciiim  cum  Ariftoteles  diceret  expedVandam 
,  elfc  robuftiorem  xtatem  ,  qua  longe  melius  &  opportunius 
ad  res  beilicas  animum  applicarct ;  Ac  metuendum  mihi  eft, 
inquic  ,  nc  dum  annos  exfpedo  firmiores*,  audacem  iuuen- 
tutem  interea  mihi  pracripipcr  incuriam  patiar.  Hunc  C^far  iplij  Cajk^ 
imitatus  ,  ardua  quxque  quafi  temere  &  fine  confilio  aggre-  >■«  t«'<r»- 
dicbatur,  imo  vero  dicebat  de  iis  confultandum  non  effe,  ^**** 
quod  ad  ca  perficienda  maximam  vim  celer-itas  haberet. 
Non  pn-Etermittam  j£Iiani  locum  de  celcritate  Alexandri 
in  rebusconficiendis,vari»hiftor.  libr.  10.  Alexander  Phi- 
lippi  filiuster  decem  ftadiis  continuo  itincre  confcdis,  ani- 
tequam  quietem  capcret ,  exercitus  cum  hoftibus  confiixit, 
&   eos  vicit,     AA£|«*oV@-'   Tfi?   'ncistt^Hsntt,  tjdhx    ec|)?|>;; 

7mv(r«if  r*  s-^nTn^v ,  cM^Tncn  ^  ix^^^'*-  Re6le  Flau.  Vcr 
getius  libro  quyto  capitul.  31.  in  rebusbellicis  celeritatcm 
ampliusfoIereproden'equamvirtutem.  Hucfacit  M.TulIiui 
^.  Philipp.  Naniciim  plenfque  in  rebus  gerendis  tardiras  &: 
procraftinatio  odipla  cft ,  tum  hoc  bellum  indiget  celeri- 
tatis.  Videram  eti^m  ciuod  idcm  habet  oratione  de  Pom-:  Wr?«v> 
peii  laudibus*  eu,  vt  infcribitur,  pro  leire  Manilia :  Non  cnim,  ^"^Ftrata- 


3^  ANDRE^     ALCIATI 

illaJ  funt  folas  virtutes  Imperatorix ,  giiae  vulgo  exlftiman- 
tm:Iabor  in negotiis,fortirudo  in  periculis,induft:ria  in  agcn- 
<io ,  celcritas  in  conficieiido  ,  conlilium  in  prouidendo^&c.  & 
dcinceps :  vnde  illam  tantam  celeritatem ,  &  tam  incredibi- 
iem  curfum  initum  putetis :  non  enim  illum  cximia  visremi- 
gum ,  aut  ars  inaudita  cjua^daragubcrnandi  ,  aut  venti  aliqui 
Bouijtam  celcritcr  in  vltimas  terras  pertuleruntjfed  h^res,qua! 
>»  ceteros  remorari  foIent,non  recardarunt.  PrcEtermitto  qua:  de 

celcritate  Alexandri  retulit  QXurtius  libris  maxime  s-  &  7. 
a^c  enim  prolixiora  fortaffe.Monemur  itaq;  hoc  lepido  car- 
minc  maxima  qua:queperiici  diligentia,&  virium  firmita- 
^h!*^!^*'  ^^  ^  ^^  ^"°  aperte  reprarlentac  Aice  )  &  aflldua  tam  animi 
%t  U^^'  S^^"^  corporis  cura  cotennone  feliciter  abfolui.  NuUus  enim 
cil  rcpertus  ha6tenus  (nififit  a  fortuna  quadam  benigniore 
iadatus  )  qui  abfque  aliquo  labore  improbo  ,  conftantiaque 
animi  iit  aliquam  fummam  laudem  confecutus.Citatur  ex  ali- 
quo  veterinn :  A'A£|«:* J))@o  ^i^  rj^Xf^aiv ,  TravSv,  }^  ifyu^if^!^» 
/4^'Tf  i^J*i^i^/j(^  d^jTw/^ei.  i.  Alexander  audendo ,  laborando, 
agendo,  non  deiidendo,fummain  cclebritatem  confecutus  elt, 
Huic  conuenit  illud  Heiiodi:  ' 

&Lucan.i.belI.ciuiL 

ToUe  Tnoroiyfemper  nocuit  differreparatis. 
cui  affine  Ouidianum  illud: 

Sed  [>r6pera,  nec  te  venturcti  dijfcr  in  horof: 

§lrti  nm  e^  hodic,  cra^  minw  apttu  erit. 
MaitiaL.Vo/Z  hene  dinulcris,videcu  quod pojfe.negarild  vnum  cx 
prrEceptis  Sccratis  refertur  a  Xenoph,  z.  'bhny,^%^3^<^^fA^TUi-, 
Q^icquid  agaspromptifTime^atqi  optime  &diligenter  agere. 

Fortzor hicjuifitesy^i^c.lld  eft,aR fortior,  velociorne  fit  Al- 
ce,dubium  eft.  quo  fubindicat  vires  celeritate  pares,  &  contra 
celeritatem  viribus  asqualem  elle  debere:alterum  enim  (ine  al- 
tero  non  multum.  poteft  adferre  commodi,  immo  damna  ple- 
rumc^ue  maxima,funeftamq-,  exitium  hinc  confcquitur.Alcem 
defcripfit  C^rfar  (^.Comment.qux  fi  quis  coferat  cu  Plinianis, 
facile  aduertet  id  ta  facile  non  pofTerconciliari.Didici  ex  qui- 
bufdam  Germanis  eruditis  hominibus ,  qua!  traduntur  a  Pli- 
|iio  dc  Alce,  veriora  effe  quam  quae  a  Cxfare.  Is  enim  rctulit 
^liorum  quorundam ,  qui  eam  fortaffe  feram  nunquam  vide- 
rant  opiuionem  :  at  eam  eife,  qualem  Plinius  defcribit,  expe- 
rientia  coniUrc. 


EMBrEMATA. 


55 


Iii  Deo  Lxtandum. 


Emblema    III  r. 


A  s  p  1  c  E  t/r  egngiw  ptierum  louis  alitepiBor 

Fecerit  Ili^cumfumma  peraHra  vehi. 
Quifne  louem  taclum  puerili  credat  amoreP 

Dic,  hu  Mdommfinxerit  vndefenex, 
Confiliumi  mens  atque  Det  cui  gaudia  prafiantf 

Creditur  isfummo  raptt^f^dejfe  loui . 

COnfilium  noftrum  fuit  hac  noftra  qualicunq^  commen- 
tationejprimum  quidem  fonte  Embiematis  ex  infignio- 
re  quodam  fcriptore  petere,vfumque  indicare  fententiscjquam 
pcritus  nofter  artifex  non  modo  animo  committit,  fed  etiam 
ob  oculos  ponit.  Ne  tamen  videar,quod  faciunt  alij  i^onnulli 

C 


34  ANDREtE     ALCIATI 

nimiam  lcdionis  diligcntia  ortcnt.irc,non  lempcr  inirio  ram 

anibrcio>.c,vci  rupcrlhtiosc  potiusvc  ira  loquar,  ori«;inc  indi- 

cabojlcd  poftquam  quxdani  pra:fatus  cro,  de  iis  qua?  ad  (ubic- 

(ftum  argumcntum  ncccllariavidcbuntur.Statim  enim  me  re- 

cipio  ad  huius  carminis  ingcnioli  rcntentianijfi  quardam  prius 

vicc  prxkulij  &  quafi  ililputationis  anticipare.Vniucrlam  poc-r 

foefis  pene  fini  iMiigmatum  cllc  plcnam  docet  Plato  in  Alcibiadc  2..c]uip- 

%9tA   dmg.  p^  ^y^  j^^j^  ^jj.  j.yi^5  iqjellcwtai  facilis,qu6d  rcrum  vcriras  qui- 

^^  «/'*-    bufdain  verborum  inuolucris  obtegatur.    Huiufmodi  autcm 

iigmenca  tribus  modis  cxpHcari  polfunt ,  vc  p|erunque  vcte- 

ruiii  monimcntis  dcprdiendin^ius  :  quidam  enim  phyiicen, 

^Atuor  d,\\\  cthyccn  ini"piciun::nonnulii  ctia  rei  Thcologicscvacioncm 

fUmeta  to-  habcnt,  vci  ex  dQdrina  PUconicoruin  pleiiquc  dod:i  viri.  Sic 

ttdem  dto'  (.^{^1  HomerusintTeniotum  vcrtcY  quatuor  ili.i  prima  ^iyHx. 

bum  Homi-   .  ,-  •       «    r  ,-  ^  j  •       A-       •     r  i 

vibtu  in-    ""'^^^'  ^^  pugnantia,  &:  lclc  mutuo  proai:ccntia  emnxit  lub  no- 

ttUecla.      minibus  Io.uis,lunonis,Neptuni  &  Plutonis.  Ad  morcs  tradur 

Citr  Pallii  citur  allciioriajVt  ciimTalladcm  cum  Marrcdi/Tidia  &  putinas 

ettm  Mcir;e  cierc  aiunt,eam  ncmpc  animi  pai'tcm,qua:  nt  racionis  cxpcrs, 

4fjiide*t.     -j^  fuperiore  fcre  attolere  intelligimus,  verrutique  vitiimi  ad- 

uerfarirquo  de  genere  cft  ea,quam  nunc  fumus  explicaturi,fa-- 

bula.  Ad  Thijologicam  vcro  rationcm  nonnulfa  rcferuntur>vt 

ciUTi  ccrlum  fiio  motu  tempus  producat ,  quxquc  gignat  pcr- 

petuo  abfumens  ^  imagincm  quandam  inttlligimus  cire  Dci, 

Ca-lum,Rhcam  atqueSacurnum  filios  dcuorancem :  in  quibus 

Siturntu.    Cxlius  (vel  C^lius)cirenriam  diuinam  pra:feit,Rhcam  vitanii 

Rhea.         Saturnus  autcm  eiufdem  mciltcm.Qu.cante  vifum  c<-t  opcra:- 

y\i.'*crob.u  pj-ctiu  admoncre,  vt  maturius  ad  nolhi  Embicmatis  i7rjf/.v6icv 

Aturn,       deucniamusjf  octafquc  vctcrcs,  quanrum  ficri  poterit,ab  ine-- 

pta  quorundam  fciplorum  contumclia  vindiccmus.  Eos  cnim 

talc  quippiam  in  fabulofis  narrationibus  obfcruarc  voluiile 

crediderim,quale  priorcs  illi  lurifperitifvt  M.TuUius  in  libri^J 

giuem    ad  dc  Oratorc  mcmorar)obferuarunt,qui  vt  au^^loritate  aliquam 

fnempocrs  obtinerenr,,  camquc  augerent ,  artem  fuam  vulgarera  clle  no- 

figmeniH     Inercinifi  cum  Cn.Flauius  primi^  eam  propalauit,qui  eam  ob 

jjijnnt,      ^^^  di£tus  eft  cornicum  oculos  c6finxifl~e.Eodem  plan^  modo 

vetcres  illi  poctx  fub  aliquo  quafi  vclo  ccrte  obicuro,  fabulo- 

fifquc  ornaraentrs  rcs  tuas  bcculrarunt,vc  imperitam  plebccu- 

jam  a  my/tcriis  iapientia:  rcconditioris  arcercnr.Quod&La- 

.AUc^^U    (Itatius  indicacJib.i.c.i  i.&  i^.ciim  Poctasait,qux  verc  geita 

voetKi.  rA-  fmic,in  aliquas  fpecics  ohliquis  figuratiombus  cum  decorcali- 

''"'  quoxanuerlii  trudu^^iifcjii:  inendaciam  no  in  fadis,tcd  in  no  - 

minibir 


EMBLEMATA.  jy 

nilnibiis  a^iniiiiTe.  Quamobiem  inepti  &:  plane  a^^nt  funt, 

qui  in  Pocticis  narrationibus ,  &  figmentis  explicandis ,  ipfas 
tantum  voces,nud2que  vocabula,aut  etiam  fimplices  yta^oi 
confiderant,  nec  ea  potiiis  eliciunt ,  quae  fenritm  aliquem  ab- 
Itrudorem  contincant:  Ttcjui  m  pidurisdiiudicandiscolores 
aliquos ,  aut  operum  lineas  quaidam  confpiciunt ,  aut  vt  qui 
mercibus  inuolutis  appofitas  imaginum  tellerulas  admirantur, 
nec  quid  intus  lateat,aut  inclufum  effe  poffit,  animaduertunt. 
Habet  enim  diuinum  hoc  lludium  nefcio  quid  lates  &  recon- 
ditum,quod3cqueomnibusperuium&apertumnon  lit,fcdcx  ^/****  /**'- 
duntaxat  homini,  '^*^** 

Ingcnium  cmfit,  cui  mens  diuinior, 
Vt  riaccus  loquitur,  ficuti  no  obfcure  aliquot  difputaticnibus 
eft  a  diuino  Platonc  traditum.  Sed  &  vt  hoc  adiiciam,  Poetas 
ipfos  Philofophis  fapientia  neutiqua  pofleriores  ,  aut  inferio- 
res  fuiire,pra:tcr  alios  quofdam  Platonicos  cotendit  Maximus 
Tyrius.  Hi  cnim  CcCc  videntur  populari  aura;,&  infima;plebe-  '^"  /7'* 
cvlIx  accommodalfc,dum  fabulofa  eiufinodi  prodiderunt,quas  L^Ji/^Xr^^ 
diuinis  rationibus  accomodarunt,  rem  quidem  apcrta  ratione 
abft:rufiorem,2Enigmatis  autem  clariorem,  iequaliter  a  fcientia 
atquc  infcitiadiflantem,fidcm  fibi  facientempropter  idquod 
iucundum  eft,&:  admirationem,  aliaqi  non  fatis  vulgo  perfua- 
fa:adhxc  qux  animum  ad  reru  exiftcntium  perueftigationem, 
&:  eorum  qux  remota  lunt ,  inquifitionemdiligente  concitet. 
Qjao.  in  re  pra^ftanda  hi  fane  homincs  magnum  quiddam  cfFc» 
ccre :  quandoquidem  auribus  humanis  inlidias  quafdam  funt 
commentijij  quidem  rc  ipfa  PhiIoibphi,nomine  autcm  Poet;^  ^**^*  ^*" 
rem  inuidiofam  ad  eam  artem  reuocarunt,quxpopulu  admo-  '^'■T'/  J* 
dum  demulceat.  Sefe  enim  pcrinde  habet  crga  multitudinem  ^  '  '^''^  ** 
populare  Phiiofophus,atque  diues  aliquis  in  eos  qui  premutur 
inopia.  Sic  autem  videmus  natura  comparatu,vt  qui  vitio  funt 
alicui  addi6li,virtutem  contrariam  non  fuftineant,nifi  eam  fu- 
pcrindudus  aliquis  fucus  adumbrarit,  Habcrur  autem  Pocta  Po^f*  p 
mollis&  facilisjpropterqidelcdationem  diligitur,&:  proptcr  ^"^g^'fr<-*' 
virtutc  nequaquam,aut  faltc  raro  coQ-nofcitur.  Ita  cnim  medi-   ^**^f"°^ 
ci  lalubre  quodda  alexipharmacu  dulci  aliquO  Lquoxe  aiper- 
gunt ,  ne  dctcrreaturasgcr  faporis  autfucci  acrioris  amaritie. 
Eodem  plane  modo  dc  Philolophia  illa  vcteri  fentiendu  ,  qua:; 
fententiis  fuis  figmcntorumaut  carminumjtanquam  veltc  cul- 
tuquc  magnifico  te6Vis,prifcorum  hominuni  animos  priuium 
ccpi;  atquc  dcliniuit:nequc  fecus  id  quidcm.quam  diilimulata 

C     1 


3<f  ANDREiE     ALCIATI 

difcipUnx  moleftia  ad  inilitutione  &  morum  feritatcm  cici?  - 

Testiea  tA-  randam  iUexit.Nec  eft  autt  quod  in  dubium  reuoccs,vtri  me- 

ilfiphit^'  lius  de  diuinis  tradarint ,  rhilofophine  an  Poerx:quin  potius 

ftudium  vtrumque  tanquam  inito  fadere,mutuo  kiz  copledi 

deprehendas,  vteadem  non  diucrfaputes.Cum  cnimPhilofo- 

phi:.n  ai5,Poetam  cciam  iDtellig:s:£:  ciim  Poeta,Philofophum 

quoque  innui:.  Hrc  &  rr.ulca  alia  Tyrius ,  qux  huc  conferrc 

pl  acui:,  ne  in  feq  ucncjbus  repcrere  fubinde  cogar,  quod  femcl 

admonuifTcfaris  cnL^vr  quaacum  Poccis  debeamus,philologus 

inrelligat,  noftruinq;  confiiiii  in  narrationibus  mythologicis, 

&  Poecicisaliegoriis  planum  aliquaudo  faciamus.  Si  enim  fa- 

bulam  nudam  aut  hiftoriar-  accexere  lati^  efle  ad  commenta- 

tiones  has,  quanquam  tcnaes,  exiftimalTemus,  anfam  lidendi, 

carpendique  h^ec,  tanquam  Poecarii  deliria  &  nugamenta  prr- 

beremus:(nonnulli  cnim  funt5&  fuere  iam  olim,qui  poeticum 

hocftudium  vt  plane  nugatormm  afperncntur)&  maxim.e  hoc 

CAnyme-    de  Ganymede  figmentum ,  quod  reprehendit  Ladant.  D.Aug. 

^"rif^f*  ^.^<=iiiJf-^^-c.i3.&ipfePlatoi.  De  iegib.  fub  perfona  Athc- 

tepta,    "    ^^i^^^^  hofpitis,  nirairu  ob  infanum  pxderafti^e  flagitium..Sed 

quia  non  rideo  quam  lic  necelTe  fingula  tam  anxic  pcrfcqui,' 

quin  potius  ad  propolitum  finem  me  concinuo  recipere   iam 

Sluid  per   randem  par  {it  j  age  vero  ,  per  Ganymedcm  ab  aquila  raptum, 

'janymtde  annnam  humana  intelligimuSjqux  vt  ait  Plotinus ,  tum  con- 

*"*  '5*-     derc  caput  intra  ccelum  dicirur,  cum  rclicla  quafi  corporis  fe- 

crerion€/:xleftia  mentis  oculo  c6templatur:quod  fanc  abfquc 

raptu  quodam  fieri  minime  poteft.Plato  etiam  in  Phscdone  &. 

Theajteto,  cum  iubec  anima  a  corpore  femngere,non  lcco  f_- 

gregandam  efte  intelligitjfed  monet  ne  corpori  animus  adha:- 

refcat^neque  ob  corporis  comerciu  a  m6te  fuperiore  fiat  alie- 

nus,conetixrque,quancum  fieri  poterit,  fubdita  fibi  animsefpe- 

Vnie  Em-  ciem  ad  fuperiora  perducere.Conftat  autem  fumptu  Emblema 

blema  dh-  ex  Xcnophontis  Sympofio,  quo  loci  concinne  &  appofite  Ga- 

aitm.        nymedis  'tTvys^  explanat.  Ait  enim  Deos  &  Heroas  anim^  ami- 

citiam  multo  pluris  facere,quam  vfum  qui  ex  corpore  percipi- 

tur.Iupiter  enim  quaru  forma(cum  efset  mortales)amauir,has 

ipfas  mortales  effe  fmit:quoru  vero  animas  eft  amore  profecu- 

tusjhos  immortalitate  donauiti  de  quorum  numero  Hercules, 

Caftor  ac  Pollux  elfe  dicutur,cu  aliquot  aliis,quos  Heroas  ap- 

pellabac.Sic  ecia  afteuerac  Ganymedem  n5  corporis,fed  animi 

gratia  a  loue  in  Olympii  fuiife  raptu.Cuius  quide  rei  &  telti- 

moniuexipfo  nomine  colligamus  licet.Habetur  enimalicubi 

apuu 


inti 


EMBLEMATA.  .37 

apud  Homeru  yitwTvct  j  t  Lxiui,  Ixcatur  audiendo  :  &  aiibi> 
cciam  i^vxnu,  ^^tr,yK^a  eia^idd  dl  fapietia  plena  mente  con- 
filiafciens.  Ex  ambabus  igitur  hisvojcibus,  non  corporisj  r<;4 
mentis  deliciauum  nomen  Ganymedes  rcferens,inter  Deos  eft 
relatus.Sed  dum  vacat,huc  afcribam  verba  Philolbphi*  vt  ali- 
quo  taadem  onere  candidacos  iingus  Gr^Ecx  leuare  poflim: 

fftaf0,ii^^i)cn»  TTZtouSTix^.  Z<</'j  te  y^'  acmy  fc  .9-v /TiCv  8crS>  ^tlf^- 

— —  ^ywTEtj   cii   t'  «Jfjujyy,- 

■zs'VKifk  (p^iTi  iciid)lac  liabi 

%\av  azufuucpoTeg^t^»  mruiv  G<nt  navcaf^x^  a9^p{^&-eig  -a  y«v>y- 

fiyidiii ,  «:AA'  *j«/Vj/vi;«i»y  cy./  ^oV;  rs-nictirtti.  Ha:c  ferme  Xrao- 

phon.Facillimum  mihi  elTet  repetere  agalmatis  hiftoriam,niii 

fallor  aPlinio,quific  habet  lib.^^.cap.S.Leocrasaquiiam  fen-  Locm  *Pii- 

tientem  quid  recipiac  in  Ganymede  ,  &  cui  ferat ,  parcentem  n^\ 

vnguibus  etiam  per  veftem,  &:c.  perindcquc  faciit  cx  Hcmeri 

fcholiafte  ad  ^.liiad.Homeric^.Scd  quid  opus  in  tantillo  libro 

tam  multis  ?  Ceterum  rapriUTi  eiufmodi  Alciatus  traducir  ad 

eos ,  qui  pia  cogitatione  ,  &  ardenci  afFedu  animi ,  Dei  quad 

domicilium  penetrant ,  .tamque  iibi  placent  ia  iis  quse  Deo 

^rata  lunt ,  vt  in  hac  etiam  vica  nonnihil  xternx  beatitudinis 

aeiiciarum  experiantur.Abhocnon  diiTentit  Homeri  icholia- 

ftes ad ^.Iliad.qui louis nomine primam  inteiligentiam  'ttiu-    lnpiuf 

nin  loiw'.  Ganymedis  vero,  eum  qui  confiliis  diuinis  gaudeat.  ?'*»'^» 

t5i»  yot^  0  Tu¥rjf/CYioin,<;.,  u?  0  Mwj  'i-^H  o<?tM«»  rc  rcvs  fiyih<n  yxv 

tv^ecf.  Hoc  pene  fenfu  dixir  Nauip.achius  vetus  poeta ,  pui- 

crum  cfle  virgine  puris  femper  cogicationibus  deledari,id  eit 

(  nam  Grxca.perbeile  conueniunc  huic  Ganymedis  etymo) 

j^Atfv. 

'7ru^Jsyi,'.liv'^jjit,Ju^o'i7iv  icei  fAiXi6hiig.r.  y^ou^^v.  Sed&  Gram-  Tdicti^tti, 
matici  non  modojquin  etiam  Philofophi  non  poftremi  nomi- 
nis  bcatos  fcu  felices  ,  quos  ^sOti^affjfSTcn  j^  f^^>^ei>i?  appeliant, 
non  alio  fcnfu  iis  id  impoficani  nomen  putanr,  qudd  habeanc 

C     3 


jS  A  N  D  R  £  Al     A  L  C  1  A  T  1 

ailqiicm  cum  Diis  conrenium.  Nam  &  ^5^«M/t<^r«>  Ariftotcli'; 
intcrpretantur  tu  ^^/:nonnalli  etiam  ^»p{Vr,/>yci(jt5<«5  autcm 
a  ^,  i^  ^  x>'*ff'^-  JLocus  Ariilot.cfl  Moral.ad  Nicomach.T. 
^iftiumre-      j^f^  alite.]  Aquila:  r^'pr'^<n,,}\^nc^\\mm  rcLnnam  appel' 
f*"Vf"'"  lant  j-crediditquc  antiquiras  cam  loui  tela  minillrare  &tuU 
^lfj^  men.Horatms  ^.Carm. 

€^alctK  jninturarfifulnimii t.iliten?, 
Cui rex  DeoruPir^Qnum  ht  ai4es vwns 

o  ■  o 

Perwift  cxpcrtus  fidi  m 

lupiter  in  Ganytncde  flciuo. 
Phornutui  eam  loui  elle  facram  vult,quc\d  volandi  pcrnicitatc 
tliis  anibus  exccllat,  U^o',cX  'jfu;-^w.\\ni-,U'VT>^  o  it-r«g  Xi^Tcti 

Hvtcji^^ro  «^vmrvy  ri%v  rnn  T^  *7i\c>'*  Trimv»».  Lci^ePlinium 
lib.  10.C.4.&  ^.PieriumValenan.Jib.i^.Hieroglyphicon.Sunc 
c[ui  alio  conucrtunt  aquilam  :  nauem  cnim  intelligunt,  cuius 
infigne  aquila  efict  ■■>  aut  lcgioncm  militum  ,  qua  legionc  ra- 
ptuscirc  putauic.Ladlant.lib.i.c.ic.l-uIgentiusMythologic.i. 
HomMUd,  Pucrum  'lian^m.]  Ganymedem,  ab  II 10  Troix  ciuitate,  c]ui 
^*  Trocm  patrem  habuit  Troia:  rege:&:  a  Poctis  dicitur  ab  aqui- 

la  raptus5&  in  coclum  fublatus,  vc  Deorum  prariiccretur  aqua- 
liculis.Martialis  lib.i. 

Aetherem  aqu  la  puerumpmante  per  auroi 
llUfum  tUfniilif  vnpit^^ti^  h&Jtt  onm. 
TtteTilu        ^if'e  fottem-  tacfumpUinl-,  '^r.  ]  Puerilcm  (impliciratcm, 
fimpltcttat  j(|  e(l,innocentiam  &  mentis  puritatem  Dco  gracilfimam  cile 
Deograta*  p.-^fliiTi  teftantur  facrar  iitera?.  Qu^o  illud  facri  oraculi  refcren* 
dum  :  Sinitc  paruuli  ad  me  vcniant.  &  ,  Nili  efficiamini  ficuc 
paruuli,&c. 
Homertu       Mionitf^  finxeyit  vnde  feHex,!  HomeruSjqui  MaX)nius  caecu- 
cttr   ^(to-  ticns  appeliatur  a  Martiano  Capella  iib.i  .de  nuptiis  Philolo- 
mtu  diHtu,  gi^e  ^  ^  M^^one  rege  a  quoeducatus  fertur,  ita  cognominatus. 
Thcrfagorasapud  Lucianum  in  Dcmofth.encomio,itgdeHo- 
mero  verba  facit :  -Trari^  JV  ^<«vct  r  >v^\,  ij  Tm^f^yy  #^  j^n- 
j(    a  TT^^  '^  ja^at>.u)7ry>^  ^etnv  *>  ivuf)».*  T  otvuaht. 

.  '  Cmjliunj.m^ns  Aty.u£  Dci,^c.]M.\j%Xoyitic^imc^\i^3A\icv-- 

Carymd-^  tcadun. ,  quam  grviphicc  &  comodc  Ganymcdei  nominis  vim 
notnen  vn-  exprimat,'';^*!'!'^,»»  enim,vei  yocvwusuy  Ixtor  eftucrpondetq;  his 
de,  qua^  dixir,  Gaudia  prjeilant :  &  juti^siu  confilia,  vnde  yMftv^of 

^ihn  ^  A«o5,Emblcmatis  &  figmcnti  fenfum  cxplanat. 

Sapicn 


LUtLLMAT  A. 


Sapicmia  huinana  ftulritia  eft  apud  Dc 

I  M  B  L  JE  M  A       V. 


uni. 


.^^feS^r'  ^t 


r7:r^r'-^\ 


V       '4  - 


^^. 


Q_v  1  D  Mmm?^H07iam  hoc  CGmvdlem.  nornwe  mcnfirtttH 

B ^formt,  cjuod  non  eft  homo,  ncc  cft  draro? 
Sed  fine  vW  pedihf-is,ffimmis  (ine  partibHS  iinguls» 

T^iY  angnipcs  dfci,  r^  horniceps  angttis  poteft, 
Anguem  pedit  homo,  h^mrnem  eruHuuit  (^  anguis: 

Necftyiii  hominis  eft,  inittum  nec  eftfcr&: 
Sic  olim  Cecrops  doUis  regnmit  Athenin: 

.  Sic  c^gigantei  teryamitterprotuiit, 
Hdc  Vr>frumjpecies,fed  rtlligionfarentefn, 

Tcrrenn  laHikni  CjHia-  Cfir4t,iHdicatx 


H 


Oc  in  monftrb  defi^n-^flcvcibis  vfus  cft  oblciirls  &  icn- 
tcntnsplanca-nigm.-iticis.  W  tnmcnc]uicqu!<l  lit  apcico 
prinmm  fontc,  c!einde"an<5lo',!S  cbnlil io-fi  rimen  Dotliin f on^  - 

C       4 


40  ANDRE^     ALCIATI 

"mode,illuftrare  conabor.  Totum  hoc  fcrmc  videtur  imitatus 
ex  grypliis  monolHchis,&  dilHcho  quodam,  qu^e  in  colleda- 
tons  Em-  i-^^i^  epigr.Gra^corum  lcgimus,qua:c|ue  huc  adlcribemus.  Sunc 
(matM.     ^^fci^^  ^^  x^foiet.  i^OTxsvTKy^ovlib.^.AnthologiXjhis  verbis: 

ad  verbum  fic  efFcrtur: 

Ex  viro  dtfce-ndit  eqnm,  afcenditautem  de  cqm  vlr. 

Vtrfine  pedibi{4.,line  capite  autem  celer  eqms. 

EquH^  ruiiat  vtrum,vir  autempedit  eq^um» 

Equus  non  habebai  principium,vir  mtem  carebatfine: 

tnjixit.         Sed  hunc  natura  ludins  acri  equo  *  mifcuit. 

S^id    hoc  Hq^  informi  monllro,  quod  ncc  omnmo  formam  humanam, 

monfirotn-  ^^^^  omnino  ferpcntinamfiguram  habeat ,  nacuraquidem  du- 

'&'*   ^'  piici,  quodque  necdum  certam  appellationem  fortiri  poflit,  i j 

not;>ntur,qui  anima  rationis  participe  a  Deo  informati,terre' 

na  taiitum  fapiunt :  &  negleda  conditione  fui  meliore,  humi 

repunt,iii  naturamque  belluinam  degenerant.  Monlh-Li  enim, 

vt  hic  exprimitur,in  hominem  non  de(init,nec  ell  feras  princi- 

'pcHrii.    pium :  non  enim  finem  fpedant  Epicurei  homines ,  propter 

quem  homini  fit  concelfa  ratio,qua  mifere  abutuntur,eamque 

fpontenea  quadam  &  exitiofa  ignoratione  inficiut.Tales  fue- 

I>hilofophi.  runt  ri^idi  illi  Philofophi^e  fatellites,  qui  cum  perpetuo  dog- 

matis  fapienti^'  vetcris,&  fibi  parum  conftantis  adha;fcrint,ni- 

hil  aliud  Ipirarunt  quam  quxterra:  funt,tametfi  vnum  illis  vi- 

deretur  elfe  fludium  caileflia  diuinaque  contemplandi :  quos 

ideo  exagitat  vir  fan£liflimus  Auguftin.  libris  De  ciuit,  Dei, 

Ladantius,  Eulebius ,  &  alij  multi.  Opinor  autem  hic  Alcia- 

tum  exempli  caufa  Cccropem  appof  uilfe  ,  nec  quidem  ab  re. 

Ule  cnim  primus  idolorumcultutotam  Grxciam  imbuit,pri- 

mus  loucm  inuocauit,  fimulacrorum  vfum  induxit,  aras  con- 

fl:ruxit,&  facra  diis  fecit  ( tcfte  Eufebio,Herodoto,&  pluribus 

aliis  )  quac  omnia  ante  ea  tempora  omniho  fuerant  inaudita. 

Quod  vero  ,  primus  inter  marem  &  feminam  certa  connubia 

Cecrops  bi-  dicatur  inftituiireiquseante  vagaeflent  &  incerta,eft(puk,id  effc 

for-mu.       biformis,efl:  nominatusJiincq;  colligere  licct  mundi  fapien- 

tiam,quam  techiiis  &  prxftigiis  fatanicis  inuexere  priores  illi 

Principes  ,  meram  fuiile  flultitiam ,  cum  perfpicuum  fit  enrrj 

longff 


EMBLEMATA.  4i 

longcderciuiireabinrtitutis  iilis  prifcorum  patruna.j  qui  lc- 
gcs  diuinas  a  Noeo  j  &  eius  meliori  poileritate  hauieranr. 
Hos  itaque  vafros,  &  religionis  expertcs,  quibus  rantum  cu- 
ra:  terrena  funCj  &  quorum  Deum  venter  eftjex  hominum  al- 
bo  reiiciraus.  Ncque  enim  hominum  appellatione  digni  funr,  ^a  «4« 
quanquam  planum  fit  eos  rationis, dodtrinsecuiuidam &  hu-  ximereht' 
manitatis  haud  expertes  fuilFe :  nam  ea  re  caruerunt ,  qua  fo!a  '"".  ^  "!'[*'* 
diitcrt  homo  a  rchquis  anunantibus ,  id  elt  r^ligionc ,  in  qua  (i,{f.„^ 
certe  nos  homines  fummum  bonum  coftituimus.  Qijanquam 
enim  homo  fit  vcra  &  exprefTa  Dei  imago,fi  tamenfic  fe.  abii- 
ciat  atque  prollcrnarjVt  opificem  Deum  ignoretjiQbelkiarum 
numcrum  mcritoelt  aggrcgandus.Id  porro  totum  poteil  con- 
ucrti  in  profligatos,&perditos  huius  feculi  «9e»5j&  voiupta- 
rios  Epicuri  allcdatores  ,  qui  neglc<5la  futuri  boni  fpe ,  fuas 
omnes  cogitationcs  abiecerunt  in  id  modo  quod  adeft,qu6d- 
que  pr^iens  eil.  Id  quidem  ego  argumentum  non  inuicus  ex- 
plicarem  copiose:fed  fatius eil  vt  breuius  c6traham,fi  ftudio- 
fum  quemquc  admonuero  ,  id  commodius  repeti  poffc  alLa- 
d:antianisInftitutionibus,maximeque  iib.t.cap.}.&  fequenr. 
item  lib.j.cap.io.lib.^.cap.i  5.  &  iis  q\ix  fequuntur  ,  vc  deni- 
que  lib.^.capitib.i.7.9. 

§luid dicarfifqnonAmy^c.']  Quac  noua  funt,ftupenda,aur  ad-  chfiftya 
mirationis  aliquid  pr^  fe  ferunt,vt  qux  acommuni  rerum  na-  ohfiurU  <fe- 
tura  funt  alicna,defcribi  fere  folent  quibufdam  verborum  fub-  A'^*?'^* 
obfcuris  ambagibus  &  rerum  inuolucris  ,  vt  hic  fit  ab  Alciato 
in  monftri  huius  pcriphrafi.  Totum  ccrtc  ot>($t,<^^v,  vti  pcri- 
culofae  plenum  alcx  dodis  vifum ,  mihi  quidcm  non  potuit 
non  videri perobfcurum.Qu.6d  fi rem  acu,quod aiunt,non  te- 
tigerim ,  tentaui  tamen  quid  hac  in  paice  vires  alioqui  irabe- 
cilles  poffent ,  &  aliis  tradidi  larapada ,  vt  maiore  tandcm  in- 
duftria  diligentiam  aliquam  noftram  obicurent. 

Qux  dum  interea  meditor,  fortaife  nonmale  vno  claiidam 
prouerbio  ,  quod  hic  obfcure  proponitur  :  Id  igitur  prouci- 
bium  vfurparut  duo  ecclefias  Chriilianae  Inmina,Nazianzcnus 
Gregorius,&  Chryibftomus  :  Ilie  quidem  in  epiftolis  fic ,  t^« 
m^KD  '^ity.if  (piXfKTt^itM/ ,  »^  xctTu  fd/lam;) ,  pedeftremampk- 
xarijhumique  manentem  phiJofophiam.Idem  monodia  inBa- 
filium  :  aiv  MV^Treali^y,';  i^  t(st>7tj  vadjKai  0  /3/(©-:quorum  vi- 
taferuiliscft,  qualismancipiorum  &  humum  fpedans.  Sic 
Chryfoftomus  adhortatur ,  humi  repentcs  cogirationcs  cri- 
gamus  ,  iy^  Tiii,\dc(^  ffiifoid^its  K^yiT^^ii  6cio^%ozu<dfj.  MirtQ 

C      f' 


4i  ANDREyt     ALCIATI 

caim  quod  dc  paganorum  ftudio  multi  c  noftris  tradiderunr, 
quos    alicubi  Thcodorctus  ^^fjk^^y.Xa^  (c  iTny^.K?  appcllat: 
id  eft,rcrum  caducarum  &:humi  repcntium  iUidiis  addictos. 
Sed  Lacftantiana  quxdam  lucem  huic  loco  aftcrcntj  meo  qui- 
dcm  iudicio,ex  cap.^.lib.i.Quos  homines(de  philofophis  lo- 
c]uitur  )  philofophus  ac  pocta  Lucretius  grauiter  accufat  tan- 
quam  humilcs  &  abieel:os,qui  contra  natura:  iua:  rationemad 
vencranda  tcrrena  fc  proftcrnant,ait  cnim: 
'BtfacifmtM.moshumdesformidineDtuumy 
DcprcJJofque  premunt  aitcrram.         alio  loco  fie  idemi 
Nec  piet(tf  vila  efly  veh^tum  /i "?  vide^i 
Verticr  adl-pidem  at'jue  omnes  accedere  ad  ara^, 
Nec  procumbere  humi proslra  um,<^c. 
Paulo  p60,non.oportct  fubiimcs  &  cxcclfos  animos  aduocari, 
atcue  in  terram  prcmi,fcd  nihil  aliud,quam  crleftia  eogitare. 
Eiformeyquodnm  efl  homo„^.c.]S^c\indi  hi  quinquc  verficuli 
fcnarij  funt  trimerri  lambici.  Obiteradmoneohic  confundi 
viifi  &  hominem,draconem  cum  angue  fiue  ferpente,&c.  quos 
3cnigmatum  lex  eft.  Adhaic  obfcuris  verbis  de  indultria  vidc- 
tur  vfus,vt  rem  abltrufam,  &  quafi  reconditam  infculpcrepo- 
tius  quam  delineare  videatur. 

.  Anguem^pedit  homOy^cJ]  Hic  GnTCorum  morc  non  abfumic 

vocalem,quas  in  cxfura  hacremanct  integra,  idque fcre fit  rei 

'Tedert  ir  difficultatisaut  grauitatis  ollcndcnda^ergo.Ccterum  nouc  vi- 

«rKcfare,     ^q^^vi^  ^f^,^^  hi^  Ycrbis,  pcdit,  &  erudauir,qui'  vim  magnam  ha- 

verha.*      t>ent-ad  demontondam  monftri  huius  obfGOeiiitatem.  Rcm 

enim  turpemtiirpiaverbadeccnti 

Necflnishominis  efl  ,  (^j^r,  J  Non  dclinit  in  homirierri ,  quod 

finem  non  fpe£lct,  cuius  maximc  caufa  conditus  homofit:ncc 

habct  fera:  principium,  quod  piimo  anima  rationis  paiticipe 

donatum  a  Deo  fit ,  vt  omnibus  aliis  animantibus  exccllerct, 

Ticiiti  copiofa  difputationc  Ciccro  i.De  legib. 

riin.y.ra^.       Sic  olim  CecropSy  <ty>c.']  Cecrops  rcgionis^Atticse  rcx  primus,- 

S^-  qui  Athenarum  arcerii  excruxit:hinc  Cecropid.c  Athcnienfcs, 

Cecrops  rex  pay^nj^j  ^jr  g^  jy^pyg  hoc  cll,natura:  dupIicis,fupcriori  parre 

fiKm.         yirf,mI-criorii:erar,quod  conmgia  primum  inltituent  in  Attica 

xegionc.Malim  tamcn  j-efcrre  ad  id  quod  fuperius  attigi,dc  lu- 

perltitionc  niiniri;m5&  idolomania,quam  primus  illic  dicitur 

induxiire.Lcgc  D.  Aug.De  ciuitat.cap.8.lib.i8.Iuftin.lib.i. 

Docris^^thenis.^DocYiSyUii^^o^c^^hittii.DoOi^iSipoink.^piCi- 
pter  cclcbrariiiimatoto  orbe  fchola.Hinc  cnimmagni  Orato- 


EMBLEMATA.  -  4} 

ces  ,  hinc  Rhecores,  hinc  Sophirca: ,  hinc  clari  Jenique  logiim 
bcores.Plutaichus  huias  epichcti  vim  exprcllit  commentario, 

ucra  ha:c  vrbs,in<]uit  multaru  ctiam  aliarum  matcr,  artiiimc|; 
hcnigna  parens,  quaium  alias  prima  reperit,inquelucem  mi- 
lic,aliis  honorcm,  vim  ,  incrcmenca  contulit.  Cnxcc  vcro  fic: 
■nvTiso^i   iS^  Jii  ^  icXXMv  4  7/zXig  fiOl  y.tir*>^  vc"  Ti^pi^  ^«^/if 

oiyocuiv  <zsts^(itn6  ^  Tntiiv  ^  td^Atnt.  Ciccro  l.  de  Orato- 
re  ,  omnium  doclrinarum  inuentrices  Athenas appellat.  Sic 
idcm  proTlacco:AdruntAthenicnrcs,vn<iehumanitas,do«5Vri-  ^-"*  ^' 
na,rclig!0,frugGs,iura,leges  ortjeatquc  in  omnes  cerras  dillri-  ''^*'""'*''"» 
butar  pucantur.Ha-crunc  pri'claraccrtc&:  antiqua  vrbis  Athe- 
narum  cuilogia.  Sed  occurrot  etian  aliorum  quorundam  non 
pccniccndatctlimonia :  fic  enini  VclleiusPatcrculus  ad  fincm 
i.hiii:.Rom.  Vna  vrbs  Atticapluribus  annis  eloquentiacyquam 
vniajrfaGrjccia  ,  operibulquc  iloruit  ,adee  vtcorporagcntis 
illius  feparata  fint  in  alias  ciuitates.Iugenium  vero  iblis  Athe- 
nienfiu  muiis  claula  exiflimcs.  Apuleiusenim  lo.A/iniaurei: 
Quale  autem  &  illud  iudicium  apud  iL-gifcros  Athenienfes  & 
cacohllos,&  omnis  fcicntix  magilkos.  Idem  Apolog.i.  Apud 
Athenienfes  cattos  Melceides  fatuus.  Er  luClin.lib.c.  Achena<j 
vocat  pitriam  Communemcloqucntiv-c.  Lib.i.idem  fcripferatj 
literas  ccrtas  ac  facundiam,&  ordinem  ciuilem,difciplina:  vc- 
luti  cemplum  Athenis.  Mamertin.  oratione  panegyric.  quam 
Fuliano  didam  voIunt:Ipfi.'  illx  bonarum  artium  magirtrx.^ 
inuentrices  Athenx.  QJiid  enim  tranfiliam  cum  aliis  quam- 
plurimis  CalIiodorum,qui  lib.ii.Variarum.epifl:,!  j.  Athcna<; 
fedem  eiie  fapicntiura  di'flas  ab  anciquis  ait? 

Sic^j^gigitrtes,  ^r.j  Gigantes  terrigen.v  dicuntur  a  Poetis, 
id  ert,  tenx  filij,  vt  vi  nominis  intelligitur,  y^,  terra,  ^iou^y 
fiO)  nafcor.  vel,  Tru^fji,  ro  cr.  y^;  avtif,  quafi  a^  ;/»ff  y.^jritd^^i. 
fuerunt  aute  ftaturx  admirabilis ,  quorum  pede^  in  ferpentuni 
volumina  deluiebant ,  iiquc  in  Deorum  perniciem  nati  puta- 
bantur:ru  cuibus  pugnare  auh,fulminc  conculli  funt.  Pugnam 
hanc  attingit  Pindaius  in  Nemeis.  Huius  ngmenti  raticnem 
Mythologi  adferunt,eimque  traducuntad  homincsquofdam 
impios ,  qui  Dcos  negligcrent  ,  aut  etiam  neo;arcnc :  quarum 
pedes  in  draconum  volumina  defiiile  aiunt ,  quod  nihil  f"upe- 
rum,n'hil  reclum  cogitarenc ,  tocius  eorum  vita: greifu rai  in- 
rerna  mergente.Macrob.Sacurnal.i.  Quod  cpimyjihion  hev.i- 

llichr. 


44  ANDRE^    ALCIATI 

ftico  complexus  ell  Barrholom.  Anulus  in  pi£la  Poefi :  hunc 
enim  fcripcorem ,  alioqui  recentem  ,  eruditum  tamen  &  acu- 
tum,  citare  nihil  verebor: 

TdegigantAum  kgtiur  genus,  vt  nihil  altum 

Cogitet.atjpernat,  vel  neget  ejfc  Detm: 
£?  tanium,  (juantum  fenfu  exteriore  r/xouettir, 

Commodiit  adprst.fcni  fi,  vel  ad  id  quod  adeji, 
Hoe  genus  angu  ipednm  mythicifinxere  PoetA , 
^orum  ajfecius  humi  ( fegnis  ad  alta )  re^at. 
Si  vacatjlege  Pierium  Valerianum  lib.  1 6.&c  x  5 .  Hierogly phic* 
MilFos  facio,  qui  multi  multa  de  gigatibus,quorum  alijjfuiiTe 
negant,quidacontra&  certe  plures,  non  enim  vacat  fublegcre 
qux  degiganribus  tradunt  Herod.in  Clio.Plin.7.  c.i6.  Solin. 
cap.^.tantum  admonuiife  fateil.Ego  quidem  facile  mihi  per- 
fuaferim  hoc  gigantum  nomine  intelligi  veteribus  barbara  & 
impiani  gentem,  quae  fub  hominis  figuraferitatem  exerceret, 
a  quibus  honeftarum  rerum  indudafuerir  km^ix,  quaics  dc- 
fcribuntur  a  poetis  Cyclopes,  Lxftrigones ,  aliique  qui  ferinii,- 
moribus  vagabantur ,  infontes  &  probos  quofquc  impune  Ix- 
debant,nullam  diuini  humanique  iuris  rationem  habebanr. 
Hac  vafrumjpecies,^c.t7nfiu!h6v,{c\i  figmenti  fcntentia. 
Vafer,  Vafrum."]  Vafrum,  callidum,  &  quafi  valde  Afrum.  Noniu^ 

Cicero  de  repub.^.Non  funt  in  difputando  vafri,  non  veter: 
tores,non  malitiofi. 
'^hgio  Ij9'      Rcligionem  carentem.^jln  qua  tamen  fummu  hominis  bonum 
mtni  pro  -  efle  liquido  conftaticetera  enim  qua^  putatur  efTe  homini  pro- 
/"'*'*•  piia ,  in  ceteris  quoque  animalibus  deprehenduntur.  Religio 

fola  differeteshominesabeluis  facit:quam  qui  non  admitrit, 
alienus  a  natura  hominis ,  vitam  pecudum  fub  humana  fpecic 
viuit.Lad:ant.Iib.t.cap.3.&:Iib.3.cap.io.  &  de  ira Dei,capit.7. 
HKmana  &  8.  Notaboad  extremum  humanam  fapientiam  (  quxapud 
fapientia     Dcum  ftultitia  dicitur  D.  Paulo]  hic  potiflimum  reprehendi, 
cHT  ftf*lti-  quipp^  q^j^  religionc  caruerit.  Vult  autera  Ladantius  vnam 
^^y  cum  altcra,  id  eft,reIigionem  cum  fapientia  infeparabili  nexu 

Lib.^.cAi.  colligari ,  in  quibus  hominis  officium  ,  &c  veritatem  omnem 
inclufam  effe  coIIigat.Religio  enim,qua:  fuie  lapientia fit,noa 
religio,  fed  fuperftitio  putanda  efl:fapientia  vero  finc  rcligio- 
ne,meraefl:  flultitia,de  qua  efl  illud  Prophetx:Ferdam  fapien- 
Fpi  29.      tiam  fapicntum  &  prudcntiam  prudentu  reprobabo,&  D.Pau- 

li,  i.Cor.i.&^.cap. 

Fitt,. 


■^bi.i 


EMBLEMATA. 


4T 


Fi(fta  Religio, 


EmbLZMA       VI. 


R  E  G  A  L  I  refidens  memrix  ptlcherrim^ftllif, 
PHrpureo  infignem  geHat  homre  peplumy 

Omnihm  (fr  Uttcefplerw  e  cratere propinat: 
At  circum  cuhitaru  ehria  turha  iacet. 

Sij  Bahylona  notant :  cjudLgentes  illiccforma, 
Etficiaflolidas  relUgione  capit. 


/'^ VAm  varie  hoc  agalma  nonnuUi  hoc  tempoiie  accipiant, 
V^^uamquc  obliquis  interpretationibus  cQntorqucaGt^&' 
ad  fuos  afFedus  accoramodet,vt  pote  odio  partiunrfaboratcj. 
certe  recenfere  pudet.  Quancuam  enim  falua  fi-rre  &  p»dorC; 
aliorum  fentcntias  in  mediu  afFerre  pofTcmjne  cui  tameo  flo- 

machiiiii 


ftGulnm* 


VirtnttTit 
vitiA  imi- 
tantur. 


phi. 


46  ANDRE.?.    ALCIATI 

machum  moucam,  tutius  ellc  ludico  vctcrum  hominum  do- 
drinam  potins,  c]uam  nouorum  placita  confcdari  .IdcxD. 
Ipannis  "i^hnyj^^^v-^i»/?  ly.rumptamclleclai-umefhquod  qui- 
dcm  decmcntita  rcligionis  oblcruationc,  &  verx  pictati  op- 
pofita  intclligitur.  Ea  cll  collcdio  rcproborum,qux  mcretrix 
dicitur,qu6d  Dco  rcium  omniu  auclorc  neglcclo,  &  vcro fpo- 
lo  Icfu  feruatorc,imputo,illicito  &  nouo  quodam  culu,id  eft, 
fucata:rcligionisritu,impurxacformidabilibclua:diciturin- 
(iderc.Aurcum  poculum  manutcnct,id  clt,hypocrifim  pcrfc- 
quitur,qua  di/Tunulatis  vitiis,&:  fapicntf;«  fucata:  auro,pietatis 
veraipr?tc\'tu,quamphuiniis  imponit,qui  cbrictateplus  quam 
fanatica  corrcpti,mifcrc  pra:cipices  ii)  ima  ruunt.  D.  Augufti- 
nus  lib.xo.  Dc  ciuitace  Dci,idem  planc  hunc  locum  intcrprc' 
ratur:Q^x  fit  ifia  bdtia,inquit,quamuis  fit  diligcntius  inqui- 
rcndum?  non  tamcn  abhorret  d  fidc  rcda>vt  ipfaimpiaciuitai 
intelliG;atur,  &  populus  infidclium  contrarius  populo  fideli  & 
ciuitacl  Dci.  Imago  vero  cius,  finmlatio  eius  mihi  videtur :  in 
cis  vidclicct  hominibus,qui  vclut  fidc  proiitentur,  &  infidcli- 
tcr  viuunt,  Vingunt  enim  fe  eflc  quod  n6fuut,vocaturquc  non 
vcraci  cfBgic,fcd  fallaci  imagine  Chriftiani.Hadenus  ille.Ca- 
lix  aurcus  adagij  vicc  vfurpatur  a  t>,  Kieronymo  :  Multa  de 
perfedioncdicuntur.ait,Y:  quivolumePhiloIophi  nefciut,fub 
inartyris  nomiuebibant  dc  aurco  qaliccBabylonis.Origen,dc 
vana  &:  fucata  cloquctia  totum  hoc  intelligi  voluit.tos  enim, 
oui  apud  gentiIcs,inquit,e}oquenti«  laude  floruerur,  pcflimo- 
rum  dogmatum  lcrmoncs  mortiferos,id  eft:  venenu  in  calicem 
aureum  infudcrunt.  Liibcns  cquidcm  huc  refcrre,qu.'e  in  eam 
ipfam  re  commcntati  funt  nonulli  c  neotericis  viri  certc  cru- 
diti  docliinx-quc  vctcris  amantcs.Scd  ex  au^florum  rccentium 
fluuiis  mcosagcllos  ta  Ixpe  iirig.ire  iati?  no  cll:animus,ne quis 
philologus  mihi  pio  fuo  iure  diem  dicat:qu6d  longe  pulcrius 
fitfvc  Varro  dicic  apud  M.TulIium)adirc  fontcs,quam  riuulos 
confcdari.At  vt  ad  rcm  propius:Promptum  quidem  id  nobis, 
\crumquc  cilc  con(lat:dccipimur  fpccie  rcfli.Nam  vt  prudcn- 
tiam,malitia,&:  tcmpcrantia  immanitas  in  voIupEatibusafpcr- 
nandis.&  mngnitudmcm  animi  fuperbia  in  animis  extolledis, 
&  dcfpicicntia  in  contcmncndis  honoribus ,  &  liberalitatcm 
cfI"u<io,&  fortitudincm  audacia:ficfuperfi;itioncm  rcligio  imi- 
tacur.  Vt  cnim  olim  apud  Grxcos  nonnulli  Philofbphi  pallio 
barba<juc  promilTa  raram  quandam  iapicntiam  polliccbanturj, 
fcnv^crque  hc\bcbat  in  ore  libcrratem  &c  honelH  ftudium,  cum 

cx  ik- 


£  M  B  L  E  M  A  T  A.  47 

ex  iis  longc  multi  vitiis  plufquani  vulgaribusjphncquc  ferui- 

libus  laborarcnt :  Vtque  apud  lucbcos  Pharifa'!  &  EllDEi  trilli  Pharif*i. 

vultu,  latis  phylacleri]s,&:  cultuquodam  fucarojapud  imperi- 

tum  &  rude  viii^us  venabantur  land:itatis  opinione;ita  etiam, 

quod  diccre  nos  aJmodum  pudct,  &  tardet^fcd  dicendu  tamc,    Tfeitito» 

intcr  Chriftianos  homines  fuere  ia  olim,&:  adhuchodie  funt^  ''^rttiiani, 

rcuera  nimis  mulri,qui  fuis  pra:ftigiis  fictaque  dodlrina  impe- 

ritos  homines  incicant,quibus  errorumquafi  poculo  miferri-.- 

jnc  &  fallacillimc  imponunt :iiquc  tandtm  facti  ebrij  erronea 

peifuafione  tanquam  mente  capti,purillImos  ver:^  &  fimplicis 

doclrina:  fontcs  afpernantur ,  &:  itji  infanientes  ad  belua^  nu- 

tum  fefe  totos  componunt,  vt  nuquam  poftea  de  commutan- 

do  vitx  miicro  flatu  cogitcnt. 

Kcgali  r:/7</c';?/,cy r.]Adiun£ta  funt  maieftatis  &  rcgix  cuiuf- 
da  magnificcntia:,turpitudo  &  impuritas  reqio  in  folio  locum 
habct,  qui  foli  virtuti  dcbebatur.  At  nulla  vitia  prarfentiorem  ^4  vitU 
inuchut  pernicic',qu;im  qua:  fplendoris  &:  honeili  velle  tegun-  maxime 
tur.  Sedere  cnim  in  Hiercglyph.maicftate  3c  auguftumhono-  f""*<=^fi* 
rem  exprimit ,  vt  eft  a  Picrio  relatum  lib,45.  Veftis purpurea,  ?nrpura, 
puuoris  &  verecundia:  notam,idem.  Iib.40.  Eiieroglyphic. 

p£/:/«Aw.  jSacrum  &  folcmne  veftimentum.Proucrbium  hinc  Pepltim» 
fluxit,  Pcplo  dignus,  ab  Ariftoph.deduclum,  dc  ftrcnuo  Sc  in- 
figni  quodam  viro.'  Suidas  tamen  peplum  ait  eile  iy^-nc,v  yj- 

X^/^zf^/.^LateXjquod  intra  aliquid  latcatjdidus  humprqui-     ■ 
uis.Hic  vinusn  facrum,vt  apud  Virgil.in  4. 
'— —  Latices  nirrefccre  fncros, 

rdiceforma.  ]  Iliiciente  &  feducentc.Illicere  eft  illaqueare. 
Nonius.vel  illice,  ab  illex,  id  eft,  fine  icgc.  Plaut.  Leftus  illex 
cft,efca  meretrix, 

C>i/>/>.]Decipit  &:  aliicit.Virgil.i.Geog. 

Neqtte  i-fifidifs  noctis  capiere  fertm. 

Cicero-3.0/hc.cx  veterum  lco;um  formula:Nahi  quanti  verba 
illa  ,  vti  ne  propter  te  lidemv-e  tuam  captus  ,  fraudatiifvt:  fim. 
Et  in  iurc  lcpe,capere  pro  dcciperc:vt,Non  capitur  qui  ius  pu- 
blicum  fequitur.l.ii6.dercg.iur.D.Sa:pe  ctiatitulo  de  Minu^ 
rib.  vt'1.3.  1 1.  &  l.ii.  hinc  captioncmaccipi  profraudationc, 
falIacia,damno  n5  raro  rcperimusj.  i  .de  in  intcgrum  reftirur, 
l.i.in  iin.dc  vacat.  mun.  I.3.  de  coll.bon.  D.  Et  captiofu.m  pro 
fallaci,atc[ue  damnofojl.^i.dc  vfucap.vt  &:  aliquot  locis  aliis. 

Non 


4^ 


ANDREyt    ALCIATI 


Non  tibi,  (ed  religioni. 

E  M  B  L  E  M  A       VII. 


1  s  I  D  I  s  ejfi<Ticmtardiu  geHahdt  (ifellus, 

Pando  verenda  dorfo  habcmmyHeriA, 
Ohmu  ergo  Deamqmfquis  reuercnter  adorat ^ 

Pidf^ue  getiihm  concipit  fiexii  preces. 
^fi  afinpi^  tantnmprAHari  credit  honorem 

Sibij  &  intumefcit,  admodimfuperhiens: 
Donec  ctm  flagris  compefcens,  dtxit  agafo 

Non  cs  Dem  tUy  afelle,fed  Deum  vehU, 

Sa^erdcnr  C  Acerdotcs,  Epifcopi,  &  qui  rehus  facris  prxfuntjin  honorc 
h^yjor^  fijjl-  [3  fijnt  babendi,ob  id  maxime,qu6d  facris  pr^fintjquoru  funt 
citrdi.  '  admi 


E  M  B  l  E  M  A  T  A.  4^ 

jd:ninirt:n,Iicec  intcrdu  ant  vitiis  piufquam  vulgaribusimpli- 
caci,auc  ignari  &  Itupi  Ji  habcantur.Hi  vero  vt  fuum  munus  & 
o^cium  curare  vel  maxime  debent,  fic  quantd  dignicatcm  fu- 
ftincant,ipros  fubinde  animo  fecum  reputare  par  eit.Mcminc- 
rint  camen  fe  homines  ellcnec  ubi  arrogent  impeniius  ,  quod 
tantum  minifterium  gcranc,  &  rerum  diuinarum  curam,  quad 
humeris  impofitam  habeat,uc,vt  aiinus  audiuit,  Non  es  Deus, 
fed  Deum  fers,illi  audiant:Non  vobis  hxc,fed  Deo  foli  omnis  '^^'fi^iM 
eft  tribuendagloria.Itidem  dici  poteft  de  praefedis  Imperato-  p'*'^''*- 
rum  aliorumq;  principum  ciim  populare  applaufum  cxcipiunt 
audacius  quam  par  cft  in  prouinciis ,  in  quibus  vicem  regiam 
obtinent.Sic  enim  adeo  modefte,  tamq;  circurcfpccle  feie  gc- 
rere  debcnt,vt  priuati  honoris  nomine  nihil ,  iplius  Principi^ 
liudi  vel  minimumdetrahant,&:  fe  interea  norintquales  func. 
Eft  cnim  operxprctium  Ti?f  ci  a|<!y^7j  7T^4/^'«;  ^yfiiaxrt», 
"oTieuf^aTnn  l-iAi.  Succucrit  mihi  exemplum  nobile  Cornclij 
Galli  ytgypti  prouincia:  prxfe6li:is  quia  M^  gcfliiTet  infolcn- 
tiu5,multaq;  flagitiose  fcciiTet,  ftatuas  etiam  iibi  locari  paiTus 
&  Pyramides  in  altum  toIli,quibus  a  fe  gefta  cotinerenturiac- 
cufatus  ell  a  Valerio  Largo:cognitioni  pr^fuit  Auguftrus:igno- 
minia  notatus  eft  Gallus:vetuitque  Ca;far,ne  reub  prouinciam 
poftea  obtinerct.RctuIit  Dion.Iib.5  3.  Huic  pene  limile  quod 
narrat  Corn.Tacitus  lib.^.de  Lucilio  Capitonejqui  procurator 
Aiia:  fub  Tiberio  acculatus  eil  in  fenatu  a  prouintialibus,qu6d 
vim  prxtoris  viurpafTetjmilitumque  manu  ad  comitatiun  vfus 
eiTet^itaquc  conui6lus,in  exilium  pullus  eft.Laudatur  a  rlutar- 
cho  Vticeiis  Cato,qu6d  qua^ftor  fadius  fcribarum,ofliciorum, 
alioramque  gencris  eiufdem  minuerit  eam  prerogatiua,quam 
longo  tempore  vfurpauerant,iuiritenim,miniitros  non  magi- 
ftros  fe  efle  meminilTerit.  Sumptum  eft  Emblema  ex  Gabris  ^«"^  ^'^' 
apologis.  Sicenimillc:       ^  ^  hUm»tH, 

tiysis  ov^  'znx.^^yii  ^yu^l^i  ft^irei^, 

Ty^a  ef['  £7TOp5-«f,  fi>i  J^Mv  ^^1  "<>;(^, 

Qui  verficuli  quoniam  commode  {(c6.  'zfe*<p^^KUi )  rcdditl 
iuut  a  Gabriele  Paerno  Cremonenii^coferam  huc  perlibemer; 

Si/nularrum  afellu^s  baiulans  argenteuWy 

Cfim  id  trA?ifeu72tes  flexo  adorarent  gemt , 

Sui  hoc  honorli  gratia  eflfieri  ratu^: 

Idmque  infolcnti  elattM  arrogantia 

Kolcbiit  ambulare^  donec  aspcro 


Vo  ANDRE^     ALCIATI 

Probe  dolatUifuHe  clu»es,audijt: 
Ofiulte,  non  es  tu  D  m,  fedfers  Beum. 

S.E     NORIT     HOMINEM,     Q^I     MAGISTRa- 
T  V  M      C  E  R  l  T. 

Fabulai  huius  rationem   vno  diltycho  complexus  cft  loan, 
Merccrus,Hcbra,'x  lingux  Do<flor  regiusrquod  memini  ab  eo- 
dan  noti  fcmcl  in  l"uo(rcitu  obiter  didum: 
■^tdftbi  nj-  It  nfmuy  lergo  mysicriaporninsf 
Indo^os  videtis  ftipi  irAtfje  facris. 
Huii  per        Noh  eric  a  rc  alicnum,li  adiecero,afinuma  vcccribus  -«£gy- 
j/»»»  fy»*-  ptiis  fapicntijL',forcicudinis,laboris  indcfelhj&frugalitacis  cllc 
ur^s"inttt'  ^Yf^^^^^^^^-Qs^  ^"ini  lapicntix  /it  operam  daturus>eLi  oportec 
Itxtrmit,     viftu  Girc  tcnui,omnia  qux  in  vitain  humanara  cadere  poirunt, 
aequo  ferre  anuno,  ncqiic  ad  vllam  excandefcentiam  aut  con- 
tume(:am  lefe  conucrcerc:animo  d^c  paruum,fimplicc  &  ino- 
pcm,vc  afinus  clt,qui  nullnm  inter  carduos  &  ladtucam  difcri- 
mc  faciac.nullum  dcnique  fit  onus  quod  dctrc£tet:&  vbi  opuy 
fueritjpro  boue  tcrram  profcindat,fiiqj  totius  humanx  como- 
ditaci.s  afliduus  minilter,vt  etiani,quod  adagio  dicicur,portare 
myfteria  eompeilaturXcgePierum  Hieroglyph.lib.ii.Et  ha:c 
quidemmihi  meditanci,{uccurritiliamordax&acutaCorne- 
lij  AgrippiE  dcclamatio  ,  quadc  fcicntiarii  vanitate  itifcripfic, 
\Afimtnco-  ad cuius finem adiunxit  Afini encomium,de quo homine quid 
miHm  per  omniQo  fcntiam,nihil  habeo  necefTe  diceie  ;  nifi  quod  cum  m 
^Zl'^'"""   lifcrajideclamitauit,videri  voiuic cgregie  liceratus:quanquam 
"  «^''*^^*'^*  tamcn  non  nvinus  apud  fanos  Videatur  aucupio  vanitatis  dclc-. 
4n:atus,quam  Otiose  folcrs  in  vanirate  artium  infccftanda. 
/-;?.  {/^^^^  effi^iem.^r.]  Ifis,  vxor  Ofiridis  i£gyptia  dea,  inuenic 

hordei  fcgcCcm,vnde  &  Ceres  appcllatur.  Eadem auce  qua:  lo. 
dequa  Ouid. I .Mctamorph.Diodor Jib. i.c.i.  Cuius &  mcmi- 
pit  D.Aug.lib.P.cap.vlt.aliifque  locis.  Ladtant.i.cap.ii.&  i  f , 
quidque  ea  fignificetur,enarrat  Macrob.cap.;,o.priiTii  Satur.& 
poflrcmo  Lilius  Gyrald.Syntagmate  ii. 

Pando  ^orro.JReflexOjCuruo  propccr  impofitum  onus.Ouid. 
^Mctamor.Suliinet,(^f>andQ  noforttterhnrct  afello.ldz  i.Eafloro 
Venerat  (^  fenior  pando  Silenus  afeUd. 
Vtqne  piger  psndi  tergo  repdebat  afelli. 
Itcm  i.Amor.  Currit  iv  immenfttm panda  carinafolum, 
tMylftria.       Habts  myfieria.^lhWM^il  ad  parcemia,"o y(^  ei^o)»  ^«««'«'e^flC.Suc 
autc  mylteria,arcana  quxda  vulgo  minime  comittcnda  >  &  lis 
tancum  cognita,qui  iifde  facri.s  iniciantur,^^  y  wv«y  -n  'jifi^-, 
ab  orc  obfit^nadojomnibus  cnim  myfteriis  filccij  fidesdeb^tur. 
•  Qua 


IMBLEMATA, 


V 


Qua  Dij  vocanc,  eundum. 

EmBLEMA       VIII. 


1 

1 

1 

In  triuio  mom  efl  lapidum :  fupereminet  iUi 

Trmca  Dei  effigiGi,penv^efitcla  tenus. 
Aiercurij  eftigitur  tumultUyfuff)ende  viator 

Serta  Deo ,  recium  qui  tihi  monfhgt  iter: 
Omnas  in  triuiofumfu,  atcjue  hoc  tramite  vii& 

Fallimur,  oHendat  ni  i)su6  ipfe  yiam, 

Dldicimusex  Srephano  &'Heryeh.Grecisau6loribus5Mer-  Mircurittt 
curiumHodium&HegemoniufuilTcprircisappcllarum  '^*'-^  Hodiia 
(diaii^  y^  *,y.fAsti(^  i^uy.i )  rum  a,  viis  &  femitis ,  in  quibus      ^'g^^" 
flatuebatur  ad  viam  monlhandam  peregre  pioficircentibus.  Mtriarii 
Pioinde  Herm^ ,  id  elt ,  llatua;  Mercurij ,  Sc  lapidei  ligneive  o^icia. 


Herptx, 


6equindtt 
natura. 


x.Cor.f. 


;tf».I43, 


Strta. 


^^  ANPRE.£     ALCIATI 

cippi  liikbaiit  in  triuiis  erigi  ad  indicada  viarum  difcrimina, 
quiacifTftJilEo»  «?  vZniti  -Tffiltv  iiyu.i>t ^iitQ-Mj^zhVhumutus. 
Viatorcs  itaque  fUtuis  ibkbant  lapidum  accruos  cumularc:fic 
enim  Dcum  putabant  honorari,ea,r.re  quar  in  promptu  eflct  & 
obuia:vcl  cjuod  ita  viam  rcpurgare  viderentur,vel  quod  eo  ia- 
pidum  cumulo  Dei  effigics  prxtcrcuntibus  ciret  notior.Vlpia- 
nus  aucHior  Gra:cus,annotac  ad  oration,  Dcmofl.aducrfus  Lc- 
ptinem  ,  Herma'^.  i.  Mcroirios  cmfmodi  fuifTe  quadrangulos, 
ruperiorc  parte  Mercuiij  figuram  refcrcntes  >  inferius  infcri- 
ptiones  viarum  oftendentes.  Qup.  dc  rc  Gyraldus  Syntagmate 
^.luuenalis  huc  rc^pcxitjcum  ^xnytriivroq^jimiiimu^  HermA  :8c 
Prouerb.Mtrcurio  dcxtrd,  &  Mercuriale,&Bifr6sMercurius. 
Hoc  autem  quad  inigmatico  moncmur  ,  ea  tantimi  fcquenda 
elle,ad  qua:  Deus  &  natura  nos  doneos  eflc  voluit,  cuni  fum- 
mjc  fatuiratis  &  demcntia:  fit,aliquid  inuita,  quod  aiunt,  Mi- 
ncruafufcipcrc  &pcrfcqui.  Rc6le  dicebat  Cato  apud  Cicero- 
ncm,naturam  optimam  ducem  fcquendam,nihilqialiudfuiilc 
olim  *igantum  morc  bcllate  cum  Diis,nin  naturx  repugnarc. 
Scd  &  D.Paulus  adhortatur ,  eam  vt  fortem  vitaeque  rationem 
tcneamus,  cui  nos  Deus  addixit.  Sed  quoniammcnti  humanar 
ea  efl  innatacarcitas  &  ignoratio,  vt  qua  via  fit  cundum  planc 
ignoretjOmni  pix  virx  cultu  ,  &z  fummilla  mente  ad  cum  per- 
fugiendum  eft,  qui  fc  viam,qui  veritatem,qui  vitam  circ  falfus 
cftiquem  qui  fcquitur,in  tenebris  non  ambulat :  continuoque 
illud  Dauidicum  nobis  ardcnti  animo  repetendum  ,  yvciie/''^^:'/ 
just  v.'ieA*-  «^is!'  ci  r,  7r5^<i6'^^:Oflcnde  mihi,  Domine,viam  in, 
quaambulem.  Ccrce  &  Socrates  apud  Pjatonem  in  Critonc, 
pcrgcndum  ca  folum  cife  via  ,  qua  Deus  nos  ducit ,  alTeuerat, 
Qu^o  pertinet  illud  Perfi)  e  ^.Satyra: 

di{ce  quem  te  Dem  ep,e 

Iu(fit,fjy*  humana  qita  parte  locattn  es  in  re, 
Cxtcrum  ne  tranliliam  quod  ad  rem  pcrtinere  videatur ,  h\c 
Mercurij  nomine  olim.Dcorum  nuncij,vel  iacras  literas  (qus 
iiobis  diuinam  voluntatem  aperiunt)intelligimus:vel  Prophe- 
tas  &  Doclores,facri  &rcxlcltis  oraculi  nuncios,ei  quibus  or- 
thodoxam  falutis  arternx  viam  &  ratione  excipere  cfl  neceffc. 
Serta  autem  fufpenl"a,honore  cultiimque  aliquem  obferuantia: 
cxbibcnduum  cffe  /ignificant.HocaddampoftremOjVidcriTioc 
Emblema  non  male  referri  poffe  ad  cuiufque  vita:  genus  &  in- 
ftituturn,ad  quod  ingrcdiundum  ciim  diflicile  fir,  opus  cft  ali- 
quo  Mercurio,id  cft,prxccptorc  fcu  do(5torc,qui  viam  doceat. 

Mercurtj 


EMBLEMATA.  «^5 

Menurij  efl  igitur  tumulm.']  In  aliis  quibufdl  excmplaribus 
legitur  Cumalusircd  vtraque  leclio  tolcrabilis.Turimlus,cj'uafi  ^**'*'''**- 
tumens  tellus,pro  fepulcro  frecjuentius  vfurpari  folet.Q^i  ve- 
ro  loco  vocabuli  tumalusjauc  ciuniilus,lcgi  malaut,facjC5,non 
mihi  probantur :  quia  vocabalum,  facies,pro  eiiigle  aut  ftatua 
hic  veram  Latinitatem  non  fapir.  Non  delinam  priiis ,  qyam 
c|Uod  improba  ledlione  obleruaui,itudiolis  rerum  antiquarum 
communicem.  Olim  confuetudirie  receptu  fuit,vt  fupciftitiofi 
temere  oblatos  in  via  lapides  (iipitcfque ,  tanquam  numina 
colerent.  Apuleius  de  afuio :  Ncque  iuihis  religiafim  moram 
viatori  obieccrit,  aut  ara  floribus  rcdimita^aut  fpelunca  fron- 
dibus  inubrata,aut  quercus  cornibus-oneraia  ,auc  faguspelli^ 
bus  coronata  :  vcl  cnim  colliculus  fepimine  cbhfecfatus  ,  vel 
truncas  dolamine  cffigiatus ,  vel  cefpcs  libamine  humigatus^ 
Ycl  iapis  vnguine  delibutus.Propertius 

Et  qulcunqut  fp.ccr..cjud-.i''obtc^r'elp,piSy 
Xcnophon:  K«f  Ttf?  y^  a-r'  <£^2;,ifrf  /S^.jwS.,  ^t'  k?.Xuv  T  ^etuv 
»/if»  Tjfteiv,  rHi  3  j^  A('^»j  j^  |u>fii  tot  tv^vtk,  y^  ^2/t«t  oiEo-c3"«y. 

Suspcnde  vraiorStrta  Deo,  ]  Plihius  hiftorix  miihdi  i  i .  c.t.  £>i   terohH 
InterlacratantumScbcUicos  honores,coronisnomenfuu  viii-  ^»*  /iaruu 
dicantibus.Idem  ^.cEc  iamtunc  coroncEDeorumhonoscrat.  ^'"^*'  "f 
Qu.ibus  e.t  iocis  intelliginhas  j  coronas  llatuis  rebufqai^faCris  ^^""^'  *'** 
olim  folitas  appendi.  Qjiod  (i  quis  auctoritate-etianrafrorum 
fibi  dari poftuiet,adferre  polfum  Apuleium,  qui  fic  3. De  afmo 
aurco.  In  ipfo  vere  mcditullio;  inquit,  Hippono;  Dea:  firhi;la- 
crum  rcfidesxdicula;,quodaccurate  corollis  rofeis,  &  quideni 
reccntibus  fuerat  ornatum.  Et  4;lib.  lamque  per  plateas  com- 
incantem,  populi  frequenter  floribus,  ftrtis ,  &:  folufi^  adpre- 
cantur.  Idemq-,  libro  vndecimo,  fimulacram  Luna?  defcribens: 
Corona,  ait,  mulriformis  variisfloribus  fublimem  diftinxcrat 
verticem.Et  paulo  poIl.Dextra  proferens  fmillram  Dea:  coro- 
nam,  mihi  etiam  Hercules  coronam  confcquenter.  Iterrquc: 
Nam  libi  vifas  elT:  quiete  prdxiraa  ,*  dum  magno  DeO  coronas 
exaptat.Ad  hunc  veterum  rirum  rcfpexit  Ouid.Eaftorum  irde 
Arione  loquens  ,  qui  citharoedus  a  piratis  captus ,  iamque'  de 
vita  defpcrans, 

capit  ille  coroKam 

^A  pojfet  crfnes,Ph.'be>decere  tuoi. 
Apponam  &  Tertuliiani  locum  e  libro  De  corona  militis,vbi 
ait  Pandoram  primum  a  Cliaritibus  coronatamjhonoris  cau^ 
fa  fcilicet,cum  d  Diis  omnibus  aumerareturi 

C>     I 


rUferts 
htmihves. 


Tntmts. 


54  andrea:    alc  iati 

Viator,']  Qu.icunquc  fis  \\ac  in  vita  hpfpes ,  vt  omncs  reuerl 
funt.  Pb^to  viram  nortram  modo  vi.-c ,  modo  pere^riaationi 
fimilem  facit,  7xa^£^J>;^<*t  ya^  «  /Sj'(^. 
^^  ^JQmncs  in  triuioftwiuiy^r.J\xjita  Ouidianum  illud>Faftor.  j. 

Vt flii'.,^  tnccrtui.quk  (it ftbinefcit  iundumy      ■.  .,   .  . 
Cum  viiict  ex  omni  pArte  viator  itir.         -.,.•  ::..-,•; 

Theognis:ci  r^yio^ui  'iVi^^jf.lu  triiiio  confifto.  vt  enim  viam 
{arpe  pro  cofiii  j  rationc  poni  lolcnne  cll  Gra:cis:lic  re^o**»  pro 
inccrtitudinc  conlilij.Itaquc  Plato  7.Lc'gunv(f»^y»^'"? <^ ''■e^-''^f 
^ci3fj^.  &c.  monct  nc  ad  rem  nouam  &  inulitatam  ample- 
dkndam  accurramus^fed  conliftanuisquafi  ad  triuium  aliquo  J 
vencrimus,&  Minutius  Pelix  in  Octa.vt  qui  rcdam  viam  ne- 
fcitjvbijVt  fit,in  plures  vna diiHnditur,hxrct  anxius,nec  lingu- 
las  audct  clioere,ncc  vniucrfas  probare:Sic  cui  no  c(l  veri  Ita- 
bilc  iudicium,&:c.Sic  hac  in  vitatot  tantaiqircfc  offeruntdif- 
ficultates  &  filcbrx.Addc  quod  tam  cralfajtamque  fupina  ho- 
minum  mcjuibus  infita  lit  i^noratio,vt  quid  potillimum  fcqui 
dcbear,quiuis  ignoret,&  nili  adiutus  ope  eaEkIli,in  ccrtam  ali- 
quani  viam  fe  reciperc  non  poteft.  Diccbat  cnim  ipfc  falutis 
inftaurator:Sinc  me  nihil  quicquam  efficcre  poteftis:Ncc  vcro 
fumus  idonei  ad  aliquid  vel  cogitand^  tanquam  cx  nobis; 
fcd  fi  ad  aliquid  idonci  vidcamur  ,  id  ccrte  ex  Deo  eft ,  ait  D. 
PauIus,z.'Cor.3. 

.  '  Tram^tii  v/(^.]Curriculo  yitc  &  decurfu.Totp  difticho  ean- 
dcrn  continuat  «.^f^cA'*^  ^  viatoribus.  Tramcs,tranfpcrfa  & 
obliqua  fcmita.  .     .  -  .- 

._Oiiendat ni  D^u4 ipfe  vi/im.  ]  Allufio  ad  illud Pindari :,  Aii? 
1«  <2r^o<,;t/»,ab  louis  proocmio,quo  {ignificatur  conatus  omnis 
poftri  principiii  a  Dco  fumcndu  clTc.  Ariftidcs  oratione pane- 
gyrica.»!;^'  oi(c^  *»P»  ?n\tf»^(^.  9^«  ^h\uA'^  '^■^iu/j  «i^>  i^  t» 
xcdXuov  SedjVtait  Pindarus,Dco  initium  oftcndcnte,nihil  erit 
impcdimcnri.Idcm  auCtor  alic  loco  candcm  fcntcnttamvlur- 
pauit; :  Jti  3  ^'t<n  yn^eu^i^.,  cni^cun^  '^yjuj.^  ^^^nti,  ^*f  »tA<^- 
3-(^  cCpHf  V  (c^^^f^tv :  Dco  mitium  monftrantc,ait  Pinda- 
rus,FjciI is  eft  fcmita  ad inuenicudum  quod  propolitum  eft. 


Fidc 


EMBLEMAtA, 


Fjdei  Symtolum: 


U 


Em 


B  L  £  M  A       IX. 


S  T  E  T  depiBHs  H  o  ^  o  s  tyrio  veUtui  amclff^ 
Etm^  tuTjgat  nuc^Adextram  Veritas, 

Sitj-^  A  M  o  R  tn  medio  utlpts,  cut  tewpora  circum 
Rofu  it,  Dicnei  pMj^or  CHp''dwe, 

Conf^ituuTft  h£cJi<Tna  Ftdern,  %^erentia  HonorU 
Qmm  foHc;t ,  nlit  Amor ,panurv qnz  VmiOS^, 


EX  antiqui^imo  matmore,  quod  criii  vifitiir  hodie  koiVi^^,  Vnii  iy*- 
lumptum  Emblema.  E(l  autcin  ridij  fimulacrum^  quod  <:?«?"  £?"- 
imagine  imberbijfed  a:tate  matura,cui  adiedum  nomen  H  d-  ^•'^•»' 
N  o  R.  Hic  V  E  Ri  T  A T  i,  qux  viiginea  eft  facie,raanum  por- 

D      A 


^6  ANDRE.t     ALCIATI 

FiJes  4d  rigit :  in  nu-dio  A  m  o  r  puer.  His  tiibus  fimulacris  F  i  d  e  s 

^T dr*'*'  <^^^cribitur  :  c]uippc  qua:  veritate,  fiiic  &  amore nitatur.  Vcri- 

■J^f^^    '"'    tatem  marrcm  habct ,  illam  quidcm  nudam &:  (implicem, non 

Fiiti  quid.  compcam  fuco  aliquo,  non  vclo  tc:>am.  Et  quidcm  lidcsdeti- 

nitur  ,  dictorum  conucntorumquc  conllantia  &  vericas ,  qua; 

VeritMnu-  idco  parentcm  habcre  Vcritatcm  d:citur,  &:  camnudam,quod 

'''»•  in  padtisjconucntionibufq;  nihil  fucatum  cllc,  aut  a  vcro  alic- 

numdcbc.u  :  cui  adha:rct  Honos  porrecla  dcxtra  ,  tanquam 

Htnts,        ftabilis  cuiufdam  ,  Hrmiquepadi  pig-iu^.  Is  Honos  purpurca 

indutus  vcll:c,qu6d  veritas  facillimc  pollit  imminui  &  labcfa- 

<n:ari,nili  adfit  honoris &  rcucrcnti.r  quxdam  ratio,qua  cadcm 

fulciri  opporcunc  &  cum  dignitatc  polllt.  Hoc  etiam  virtutis 

pra:mium,&  honcltatis  omnis  tanquam  patrcmnutricium,pi- 

Fudtctu  4-  ^QYCF.  &plalbe  nobis  adumbrarunt.  Atlocum  medium  occu- 

^'"''  pat  hon^llus  Amorjqui  veiitatcm  2c  honcrcm  ncxu  firmo  col- 

ligat  6c  deuincit.Nili  enim  tanqMjmcondimen^o  aliquoiimi- 

citia:'&  bcncuolcntia:  mutu?  conlbcicntur  hxc  intcr  fe  alioqui 

diucrfa,yinculum  nullo  pcne  ilcgotio  dilToIui  poterit.Id  ctiam 

SancfA     totum  rcfcrrepac  eft  ad  antiquam  illam  vcccrum  Sabinorum 

re^a^       prxfigarationem  facrofandljc  re/tu^i^ ,  apud  quos ,  diu ante 

Sabtniiprd-  C  K  R I  s  T I  fccuatoris  aducntum  ,  erat  fuTiulacram  quoddam 

Ji^Hrata,     tripli^i  facie,cuius  c:ia  nomen  triplex',  nempc  SancluSjFidius, 

&  Semipater,haud  dubie  pr^cipuum  rcligionis  Chrlftianc  my- 

(leriiim  rcprxicncans.  Qjiod  ab  Ouidio  dtfcribicur  6.  Faftor. 

THpitir,V%-  Sane  Dionyf.  Halicarn.  Iib.4.  ait  Ioucm,Pifti«m  eilc  diclum, 

jliHs  .San-  quem  Romani  Sandum  appcllabant,qui  &  lagus,Pillius,  San- 

cliii,Sagu4.  ^^u5^g^  fiJei  fponfor  aliis  nomirtibus  crtcrcbatur.Coniicere  eft 

Pirtium  cundcm  fuilfe  cum  Fidio.  Nam  vt  ■m<^i  Gra:cc  fidc':, 

ita  7n^^  y^  vj^'^j  Fidius  nominan  commode  potell.  Scd  Sc 

Fidij  fimw  hodic  in  Romanis  antiqiiitatibus  Fidij  fmiulacru  itacrti^ftum 

Ucrum,      confpicitur.Marmor  efl  in  fcnclhdC  modum  formatum,in  quo 

trcs  imagines  efiicla:  ilatuuntur.Dcxtra  quidem  virilis  habitu 

pacifico,  (iniltra  vcro  vt  mulicbris,  eodem  habitu,  coronam  in 

capite  laiircam gcllans,qua:  dcxtram  dexcrx  iungat  cum prio- 

re  imaginx.  In  harum  duarum  medio  ingenui  pueruli  eiKgic- 

ccrnicur  ,  cuius  i^.ora  caput  hoc  legifur  ,Fidei   simvla- 

c  R  V  M  :  apud  imay;inem  dcxtram  virilem  H  o  n  o  r  :  in  fini- 

flra  imagine  mul  icbri ,  V  e  r  i  T  a  s.  Grcgor.Gyral.Syncag.  i 

X.&  it).Hirtoria:  Deorum. 

HnnoY        ^Smt  dcpi.li'-  Hor.rs./orc.'}  Honorcm  pro  deo  coluerunt  vcte- 

D:m,         rcs,  vc  etiam  Fidcm  &  Vij:-tutem.&:  Ouid.Fali  j.ex  Honoris,& 

Reur, 


EMBLEMATi^.  .  S7 

Reuercntia:  coningio  ortam  elTc  Maieftatcm  voluit.  Plin.  3  5. 
cap.io.Au^uft.De"ciuit.4.cap.xi.&  i^wAfiiicJam  obitei:Amor 
honori  adiundus  verecundiam  creat,  imo  vero  ipfamet  vcrc- 
cundia  dici  non  inepte  potelt ,  quo  fpedat  iilud  M.  Ciceronis 
ex  La:lio  :  Maximuni  ornamentum  amicitix  tollit ,  qui  ex  ca 
toliit  verecundiam.itaque  in  iis  perniciofus  eil  crror  qui  exi- 
ilimant  libidinum,  peccatorumque  omniumpaterc  in  amici- 
tia  liccntiam. 

Tyrio  ^7«ic?«.]Purpurea  vcllc.Ex  Tyro  vrbe  Phocnici.^  con- 
chylia5&  murices  aduchuntur  ,  quorum  fanguine  fit  purpura. 
Plmius  lib.^.cap.i^.Nunc  omnis  eius  nobilitas  conchylioat- 
que  purpura  conllat.Et  lib.3  ^.c^.  Quare  Putcolanum  potius 
laudatuC ,  quam  Tyrium  aut  Ga:tulicum,vel  Laconicum,  vndc 
pretiofiinmae  purpurx.De  purpur^e  autcm  inucntiofte,(i  vacat, 
lege  CaHlodorum  initio  lib.i.Variarum  formularum. 

iungat  nuda  liextravi  Veritas.]  Eingebatur  uahS^*  j  vt 
kribit  in  Amphiarao  Philoftratus  ,  virgo  niueis  induta  vefti-  J^'"**'^' 
bus.Hippocrates  in  quadam  ad  Philopomenem  Epiftola  j  eam  ^^^^^^^ 
depin^it  mulicrem  pulchram,  magnam,  rnr.plicitcr  ornatain, 
illuftrcm  ac  rplendidam^cuius  oculorum  orbes  pro  lumine  ni- 
tebant,  vt  allrbtum  &  ikllarum  fulgorem  viderentur  imitari. 
Nuda  hic  dicitur^quod  qui  cam  colunt,  aperti  funt  ac  (Impli-  KndA  Ve* 
ccs,  nuilo  modb  fraudulcnti,  aut  infidiofi ,  aut  quod  veritatis  ritannr. 
oratio  funplcx  elle  de^eat,aut  quod  in  iuce  &  oculis  omnium 
agnofci  velit.Hinc  Horat.i.Carm. 
-— .  ^  lusfitJA  foror 

Incorrupta  Fides,  nuJ.dque  Veritks, 
Ceterum  Fidei  fymbolum  in  dcxtris  iundis  confpiciebatur,    ^exira 
idqueNumxPompilij  inilituto.  Moris  etiam  fuit,vt  fidei  fa-  fyfnholnro 
ciendx  &  comparandx  gratia  dextras  coniungerent.    Qjiod  ^'  ^' 
multis  audorum  meliorum  locis  facile  cil  oblcruare.Veritatis 
nudas  rationem  docuit  libro  44.HierogIyphicon  Pierius:fym- 
bolum  vero  dextrarum  coniundHonis  Gyrald.  i.  Syntagmate 
Hiftorix  deorum:poft  cctcros  omnes  vir  erudius  Coclius  Cu- 
rio  appendice  Hieroglyp.  Pierij  quxdam  non  panitenda  re- 
tulir. 

Vroncspulchrior  CupiHinc,  ]  Dc  duplici  Cupidine,  &  Vencre    • 
dupUci,  maturius  poftea.  Dione  Veneris  mater  ex  loue,  vnde 
Yeuus  Dionst:a.Virgil.3.^-neid. 

S^cra  VwuA  matrt,  dituf^iut^fcrchaT?}. 


^8 


ANDXEyt     ALCIAtl 


Fcrdcra. 


^d  MuximtliAn.McdioUncn.  Dticem* 


E  M  B  L  E  M  A       X. 


H  A  N  c  cytharamy  a  kmhi  qu^fcrmdthnleiincafertMr, 

VendiccLt  c^prnpriam  Aknf-i  Lannafhi, 
y^cripc  Dnx  ipLiceat  noffrum  hoc  ttbi  tmpore  ?mmify 

Q^  nona  cum  fpc  ijs  fcod:  ru  inire  paroi,' 
Dijfitie  €j}y7iifi  dofto  hornifii,  tot  tendere  chordas: 

VndcjKe  ft  f^fn^  von  bene  tentafdiSy 
RHptdve  (cjnndfMile  ef)  verit  cmnif  gratia  conchd: 

lUrqnz  pr£cc:lem  cantu^,  ineptm  erit. 
Sic  /.'alt  foennt p^^o^^e-cs  infx^era : coricors 

7^'  ellcjHod tv*)^e-tS;(i ttbi  con^et  amor. 
Atfi  ,il!:j fiif  d^Crfr  it  fvtt  vlemmque  videmvu ) 

Irmihdam  iili  omnis  foiHitur  harmonia, 

■     Principi 


ExMBLEMATA.  ^^ 

PRincipi  fuo  indicac,quanta  vis  concordisE  lit,fiimpt»com- 
paracione  a  lyr3etemperaro,aatconfafo  conccncutea  cnim 
condans  ex  fummis,mcdiis,&  infimis  chordis  concinnam  rcd- 
dit  harmoni3m,(i  tamen  cam  vir  arcis  peritus  aptauerit.Eodem 
quoque  pafto  Rclpubiica  omnis  variaJac  dJuerfce  condicionis  T^i^uiicu 
hominibus  compofica,  firma  &  concordi  pace  ligatur,(i  modo  ^.V'*  "^- 
Principcm  habucrit  idoncunsqui  &  confiijo  &  viu  rer a  vaieat,  P*''*^''' 
qaique  beneuolcntiam,  aflibnrum,&  commune  pacis  vinculum 
incer  ciues  fouere  norit.Ea  ratione  prce  aliis  quotquoc  vfquam 
fuerc  ab  orani  leculorum  memoria  terrarum  Dea  gentivTmq; 
Romapcrii:itit,quadiuPrincipes  habuit  pacis  &  trSquUlitatis 
ftudioros,iidcmqjauv3:oritattdignitateqiCommendabiles.Ci' 
cero  dc  Republica  difputans^mducit  Scipicnem  eum,qui  Car* 
thaginem  dcleuit,  de  Republ.verbafacience,quaiido  iam  iam- 
que  periturapr.dcnriebacur.CiimenimScipio  in i.lib.finedi-  ^'"^  "'/' 
xilfct^vc  in  fidibus  ac  tibiis,atque  cantu  ipfo  ac  vocibus,c6cen-  f "  ^,  ^^ .* 
tum  clfe  quendam  tenendumex  didinftis  fonis,quem  imiwu-  fj^^,.^] 
tatum  ac  difcrepantcm  aures  etudita:  ferrc  no  poffunt,eiimque 
concentuex  dinimiliimaium  vocummoderatione  cocordem 
tameneftici  &  c6gruencem:(ic  ex  fummis  &  mediis,&  infimis 
intericitlis  ordiaibus,vt  fonis,  moderata  racione  ciuitate  con- 
fenfu  dillimilliraorurr  concincre  :  &  qua?  harraonia  a  mufici^ 
dicituc  in  can:u,  eam  cfTe  in  ciuitace  concordiamjardiiTimum 
atque  opcimum  omni  in  RepuKvinculum  incolumitatis,qu*c 
iinc  iuilitia  elle  non  potelt :  quod  a  Cicerone  pecicum  conitat 
e  4.  Dc  republ.  Placonis ,  cuius  hxc  verba  :  o^*s  00«; ,  ^»  «f  t- 

vvtn  ofASKiiru^  ^  77  &ii  6-n    hx    '<*<^'B^   «i  cu/^ohoi.  »^    «    er»4"*  o5r 

JC*^S  rrmlTWi  J^^  numv  Tmtii^cfd^r.  \tnull>\et4  nsi  n  icS^- 
>£fatfif>    teuflot  1  i^  Ttf,-  <<r)jyf,«)«T»j-  ,  ^  T^ftitnvg  ,   «  ^ttjt) 

ttX>,(*  QT<ftZt  T  7>icvTZ^ii.  (HTS  e^JcTur'  ce*  (pxly^*  rrtuTiw  ri*» 
«f^voiem  CTiO^cnryu/y  £.-'«  X^Z'^"^^  "^  ''^  «tt«vo*(^-  r^  ^'jozv 
^VfC.p*)vieiP  ,   oTrOTt^c:  ci\  ci^}C^v    '^  ci»   TnX&i  (^  cX  i>s   i^-^^at. 

Hxc  cxCiccronislibris  de  Pvepublica  reculit  diuus  Augu- 
ftinus  libto  i.capite  z  r .  De  ciuicat.  Dei.Sed  hoc  loco  non  eric  '^'^  ^*^ 
^^Uenum  ,  fi  admoncam  Romanos  vetcrcs  per  Lyrx  Hie-  tcrJi^imil- 
toglyphicum  concordiam  defignane  ,  vt  &  veterev  alij  ia-  Uxtrivt, 
dicium  compohtum  ,  co8.cordiam   in^nualium  ,  reium 

bon.;m' 


eo  ANDREit     ALCIATI 

bonamque  inftitutioncm ,  rationem  ,  amorcm ,  fedatum  ani  * 
mum,  &  alia  plura;vt  commodius  ad  concordiam  fuadcnclam 
fymbolum  ab  AJciato  minimc  vidcatui  cxcoi;icari  potuiilc.In 
lyra  cnim  diuerla:  cliordx  limul  componuntur  ,  &  ad  cundcm 
tonum  tcmperantur  ,  quod  prudcns  &  fcdatus  homo  prxflac 
vcl  iu  fuis  affecl:ibus.rationi  fubiiciendis  >  vcl  incrconomia 
moderanda,vcl  dcniquc  gubcrnationcReipubl.  in  quibus  ho- 
mines  vari j  ac  diuerfi,ciim  finguli  (int,non  poflunt  non  haberc 
fingulas  dc  rcbus  opinioncsifed  (apientis  tamcn  Principis  mo- 
deratione  iu  vnum  quali  harmonix'  concentum  conucniunt. 
Ifidoius  quidem  Cymcus  mcrito  Ncronem  incrcpabat ,  quod 
cum  Muhca:  arti  opcram  darct ,  Niuplij  mala  bcne  cancret, 
fua  vero  bona  malc  dilponeret ;  neque  fibi  vllum  in  vita  con- 
centum  proponerct.  Ec  Diogenes  Muficos  ftultitix'  arguebat, 
quilyra:  chordas  optimc  iuxta  fuxartis  leges  compararent, 
animum  vcro  minimc  componcrent.Ea  quidcm  ratio  fuit,cur 
Plato  ainimum  hatmoni;:^  &c  conccntus  nomine  appellarit  :  & 
Ariftophancs  lapientcm  hominem  &  Gratiis  ornatum  ,  opti- 
mum  Maficum  &  citharocdum  ciTe.  Nam  idem  Plato  putauit 
Mufaruni  nomen  a  jwu^y  .quod  fonat  idem  ac  honeflc  inftitue- 
rc.Sed  inter  ceteras  fymboli  huius  fignificationcs,  mihi  placct 
admodum  ea^qua  rarit),  qua  mens,  qua  iudicium,  &  redli  per- 
fpicicntin  intelligitur.  Sic  enim  plerique  optimi  fcriptorcs 
(intcr  quos  principatum  qucndam  fibi  fuo  iure  Ciccro  vendi- 
cat )  contordiam  \  corde  dcflcctuntrcor  enim  animus  videtur, 
eo  qucxt  in  corde  fic  animi  principatus:vnde  cocordcs,  vccor- 
des,&  cxcordcs  denominantur.  AHj  concordiam  a  ehorda  de- 
riuari  malunt ,  quod  varix  chordx  tantum  vnum  faciant.  lam 
veroquiaftudiorum  confenfus  atque  fimilitudoamorcm  pa- 
riat,Piatoni  lyra  conrecratur,& annumeratur  inter  ca  qu^- funt 
amoris  monimcnta.Ciim  cnim  in  fc  lyra  iuauitatem  Muficam 
contincac ,  ncn  jgple  vidctur  habcre  quandam  curii  Venerc, 
AmorCjGfaciis  fiinilirudinem:quippc  qux  blando  ad  fe  homi- 
nes  iliicio^picrtraliat.  Ccrcrum  ca  fedaci  animi  iucundagrata- 
quc  imago,  imo  vero  laborum,  fludiorimi  &  pcrturbationum 
dulcc  lenimcn,  bclie  fuit  inftitutis  Laccda:moniorum  cxprel^- 
fa ,  apud  quos  crat  folenne  ,  vt  ad  lyrx  aut  tibix  ,  vt  alij  vo- 
lunt ,  fonum  acicm  inih-uercnt :  5c  Achilles  nonalia  rationc 
furibundum  aniinum  fcdabat ,  quam  iyra;  modillis :  vt  plane 
mihi  Hicroalyphicum  iihic  mirabilc  tl!'c  videatur.Scddc  lyra 
[^^.!^  iry^.s,  &  fosta/rc  Ty^V g^r^ :  nifi  quod  huc  rcferrem  lubens, 

qux 


EMBLEMATA.  61 

c,\ix  de  lyra  retulit  Stobacus  ex  Euryphamo  Pythagoreo  ,'cap. 
^^  ^j^a<fJ3ua4,c\\.\o  loco  huraana  vitam  cum  lyra  non  incon- 
cinne  confcrt.  Non  pollum  ctiam,  quin  hoc  loco  mcmorem, 
cjua:  Diogenes  Pythagorcus  diiputat  apud  cudem  Stoba^um,  c. 
•^tre^  /3«jnA««<5  Rcgis  efTe  munus  vtRempubl.  lyra:  inil:ar  mo- 
dcretur>nempc,vbi  prius  fibi  ipfi  imperarit  exprxlcripto  legis: 
quippe  qui  noilc  dcbeat  populi,quem  fibi  comraifTum  habeat, 
harmoniam  &  concentum  ad  eam  legem  fibi  accomipodan-  ' 
dam  efle. 

Hanc  cithsiram,{y>c.'\  Hic  lyram  pro  teftudine,qux  vulgo  efl  ^y^<*  cur 
Lutina,  accipit,cuius  inuentionem  Mercurio  rcferunt.  Poly-  *^fi**'^^* 
dor.lib.i.cap.i^. 

AkjTibi qu.cforma  halieutica.^jQm^ formam  habet lembi,na-  Lemhus. 
uicularbrcuis  &  cckrrimx.Lazar.Baifius  lib.De  re  nauali,  Ha- 
lieuticaautcm  pei  limiiitudinemfcaphicpilcatorias.Hinc  Ha-  Mit^ititie, 
iieuticum  opus.in  quo  de  pifcibus  ttadatur.«A<ey5  enim  pifca- 
tor.  vt  OuidiusHalieuticonopufcuIum  fcripdt :  quodtamea 
plerique  viri  docli  Lucano  tribuunt.  De  Halieuticis  quxdani 
Pliniuslib.3z.cap. 2. 

IV/"fl?/rjf  ^^rr^r/\^w,0'^,]  Vendicet  (ibipropriaquantum-  Lyra  in^ 
uis,inuentionemtamenGra:cisdebet.  Sed  tamenltalos  idfibi  »«^»»« 
vendicare  fufpicor,  quod  apud  eos  lyrx  vfus  fit  frequens  habi- 
tus.  Non  crit  incommodum  repetere ,  qux  de  Mulicajprima 
inuentionc  collegit  Polydorus  Virgil.iib.  i.cap.  15. 

^o  nouact(mj'ociis,^fc.]Hi{iona.s  Italicoram  bellorum  ti- 
hi  coparcs  ex  P.Iouio,  GuicciarQino,&  aliis  permultis,{I  vacat. 

Gratia.]  Concentus,decorum,fuauitas. 

Co^^T^jt.  j  LyrXjteftudinis. 

Nil  eft  quod  timeas,fi  tibi  consiet  &mor'\  ^<n<i  admodum  effi-  O^timk 
cax,planeque  iis  nece{Taria,qui  fuum  imperium rolunt  eife  (La*  C^^nf^ipis 
bile  &  permancns.Sic  Ifocr.ad  Nicoclem:!py Aajc^y  u(r(pa,XiTsi-  ^**^^'^** 

Tuy  ^jvoiuv  ,  y^  t^Sj  e-ccori  (p^evjjTj».  ^^^  y^  r^Tz^)!  y^  KTuS-ctf  v^ 
^^ra^«v  7Kf  rvQxivlotio^  tj^>i<i  OAin,  auicurv.  £t  ClaudiaU. 

Ko-njic  excubid,  non  c:rcu?n  ^antiapila, 

Vt  ttitatiir  amor. 
Praeclare  Agefilaus,cii  rogaretur  curSparta  nocingerctur  ma'- 
nibus,ciues  armatos,&  inter  le  cofentientcs,  fatis  clfc  ad  vrbis- 
pr^Iidium  refpondit.Dicebat  etiam  ciuitate  non  faxis,aut  val- 
lis,fed  incolarumi  virtute  muniri,quos  nimirum  fi  iunn;at  con- 
CerdiajnulP  potcft  firmior  eife  murus.Ad  iu  rdpcxir  Ciccro  2.. 

rhilip. 


et  ANDREit    ALCIATI 

Phiiip.Nonne  igitur  niiilics  perirc  eft  melius,quam  in  fua  ci- 
uitite  fiiie  armoru  pra^fidio  non  poflc  viuere  ?  5ecl  uullum  elt 
jlluc>mihi  crede,  prx(iuium:charitate  &bencuolentia  fcptum 
pportet  cfTc,  non  armis.  Plutorch.  „v  v/^Xil^.HsU  yruff^fytXi^T., 
niiul  comcndatius  cife  viro  ciuili  ait,quam  vt  fuos  ciucsami- 
citiamutua.concordiaquL  deuinciat,Iitiu  &  difcordiarum  oc- 
cafioncm  omncm  tolLat.  ^.htt.tm  ^^ttJ  TrrXj^ocJ  ^yey  c^c  r 

f^  Ji^  fo(uouxs  <c  oVcrfjjfieiow  iietf^^Hv  ccTTu (TcM^  y&CC.  Nec  vero 
arpernanda  vox  eft  Agaficlis,qui  ro£^ams,qua  rationc  Princeps 
rutus  habcriabfquc  Itipatoribus  &  latellitio  pofT-tiSi  fubditis 
ita  impcraret,vcpater  liberis.  Quid  enim  Pcriandri  vel  Anti- 
goni  prarclara  huc  refponfa  conferam  Horii  enim  alter  di6li- 
tabatjfumma  opc  nitcndum  efle  iis,qui  tuto  regnart  vcllent,vt 
bencuolcnciapotius  quamarmisftiparentur:alter,amicis  fua- 
dentibus,  vt  fi  Athenas  caperet,firmis  &  validis  eam  prasfidiis 
muniret ,  rediflime  dixit ,  nuUuiTi  imperij  firmius  &  Rabdius 
efie  pr3:fidium,  quam  ciuium  beneuolentiam.  Idemquepeue 
JynellUS  :  <^>6<flC  «^v»}  >^  f^^Xi^ (^^nXtM^  W»  le-^pey  ^vXcck- 
Tyg^ov.Nec  vero  mihi  temperarc  po(rum,quin  adiicia  iftuc  ex 
Arato  Plutarch.Veram  ac  ftabilem  ciuiu  beneuolentiam^opti- 
inam  cfTe  principis  cuftodiam :  khv ,  oUv  iAuSiy^  ^  /if^ou-^ 
^jioiH  ipvXocKTTi^ot  ccve^Ji  a^^fv\(^.  Graflatores  enim  &  !a- 
troncs  ftfc  tutantur  pro^cipitiis  &  rupibus  ,  quantum  poflunt; 
Rcgi  aittcm  nihil  fide  &:  bcncuolentia  fiiorum  firmius  aut  mu- 
nitius  efle  vnquam.  potcfh 

VerifcAt.']  Difcordctiaut  fafliones  conciter, 
Sf>/«ir«r.]  DilToluitur. 
hdrmema       H^ymniji.j  lidium  concordia  &  concentus,ab  t*f  fj^d^ivyCc- 
vi4*dicfa.  aptarc.Fab.  c.io.lib. i.Inllit.Orator.  5cMacrob.i.Saturn.c.<'. 
Laudaturlufliniano  ,  Nouclla  conflitutione  S.  i(^Ai  tt  <c  oxja- 
(f>a)v^  tS^yj  '^'^ituiv  <c  t  "^'^SfiuTi  a^/jsvitt:  qua  foluta  fc- 
^itur  i7«|/«i  Svpertuibatig  omniumReipubl.ordnium, 


Silentium.    ■ 


4 


iMBLEMATA. 


Silentium. 


E  M  B  L  E  M  A      XI. 


C  V  M  tAcet,  haHdquidqii.im  drffrrt  fApiefJtibus  a?nens; 

StultitiA  efl  index  linguacjHe  voxcjuf  fud. 
Ergofrcmat  lahia,  digitoque  fikntiA  fif^nety 

Etfefs  Pharium  vertat  in  Harfocratew, 


I 


D  cxprei^um  eft  c>x  V  n«A«/« ,  i.  Anthologix  Griecorum 
epigramrnatum: 

Ditm  tacet  hidocim,  f^oterit  cordattif  habcri: 
Is  fpcrbcs  animi  nmnque  tacendo  tegit. 


^4  ANDRE^E    ALCIATI 

TauJhTi  ^^^  ^^""^  ^^^/" "°"  «^i^tinguitur  inipcritus  a  doao^a  circumfpc- 

'  ''^"''  ^o  prudentiquc  horainc  impi-udc5i,ri  linguam  cohibuenc.Eam 

ob  lem  facilc  cft  coniiccre,  cur  cjqos  Homcrus,ingenioru  vcr- 

tex,rapieiitiflnnos  cfhnxcntjCofcic  &  filc^tes  fcrc,aut  ccrte  pau- 

cilocjuos  cffe  volucrit.  Nouerat  cnim  fUcntium,  &  parcum  fo- 

briumt^ucorationis  Vium,  fpccimc  habcre  grauitatisicontraqj 

^P^^  fipicntes  maxime,Ioc}aacitatc  indiccm  eflc  flultitia:.Ne- 

fiemtiicL  ^^^^^^"^  ^^i^  nominc  Therfitcm  morioncm vituperationedi- 

'  gn^^rguit,  cjuam  qund  loquax  cffct,  quam  quod  obflreperus^ 

importunc^arrulus  &  fcditiofus.Is  enim  n5proprie  loqi/itur, 

non  vciba  facit,  vt  alij ,  fcd  tumultuatur  :  ^prirjif  ^5»(^  «,«e- 

NtlTor  elc  ^e^pjj  £>(9Auo6.Ncflori  cofultifnmo  feni  tribuit  oratione  mellc 

JiUneUi    ^^^^^^"^1^ ''^^ore  flucntem:  S^  j'^  ^JkSw  yXco&xK';  jt*£A<1(^  yXvKtav 

cratio  cor-  P^^"  ^^-  Mcnclao  argutam  illa  quidcm,&;  mmqua  a  re  difcc- 

WrfM. '       dentcm  brcuiloquentiam  :  zrxS^  ^\  «^v^  /ti^Xa,  Xt^AHy  (tth  ti 

Viyjiis  t»A   7n)>.vuvjyi',.  Viyffi  grandem&  vchcmentem,fed  diu  tamen  co- 

ito   vthc-   gicabundum  facit,antequam  loqui  incipiat.Reaiffime  di<Stum 

cft  a  quodam  cx:  vetcribusjoquendi  magiflros  nos  habere  ho- 

Pyiha^o^  mines,taccndi  vero  Dcos.Proindc  vt  laudatur  t;^fcv$iu  Pytha- 

YcntiZi,     ^^^\^^^^  Spartanus  ille  Licurgus,qui  fuos  a pueris  filetio  ini- 

tiari  voluit.Notum  eft  adagium  Gr^corum,Tutu  fdcntij  pra;- 

jmum:&  illud  Simonidis,Locutum  fuiife  pocnituit,tacuiife  vc- 

ro  nunquam.Succurrit  Zcuxidis  pidoris  adPrincipcit  Mega- 

bizu  fcrmo.Is  enim  Princcps  ciim",animi  caufa,in  pi(floris  offi- 

cinam  dcfccndiffet,  &  vna  cum  fuis  dc  arte  pingendi  difputarc 

Megahiz.^  ad  oflcntationcm  audcret :  Cum  primum  huc  venifli  ( inquit 

feprehetfJU*  2cuxis;&  lincruam  c6tinuifti,pucri  mci  nefcio  quiddete  ma- 

a  ZeHxide,        •  r]  ■       u    "-'•  .       ,^    .  ,  ^   , 

gni  libi  poifKCDantur,quippc  qui  taum  cultum  tuamque  pur- 

puram  obicraarent :  fcd  vbi  dc  artc,quam  non  tcncs,loqui  cct- 

piftijte  continuo  vt  ridiculum  homine  effe  putarunt.Q\iidapi 

capriuus  ciim  ducerctur  ad  Antiochum  regcm ,  qui  homincm 

comitabantur,  iubebant  eflc  pracfcnti  animo,cxpcrturum  for- 

Jocw  in-    taffc  rcgis  clcmctiam,vbi  ad  cius  o^^ulos  pcrueniflet:Nulla  er- 

tintpeflt^    go  mihi/pcs,inquit:alludes  ad  lufcum  regcm,qui  iocus  intem' 

j*^^.  £      pcfHuc  iadus  homini  fuit  cxitiofus.  Mcnto  apud  Pindaru  ce- 

Tninonia.    lebratur  Thcbanus  Epaminondas,qui  quanquam  multa  fcirer, 

pauca  tamcn  loqucbatur.  Et  ccrtc  frcquentcr  vfuuenit,  vt  qui 

plus  habcant  pcd:oris,vt  ita  dicam,id  cfi:,in  quibus&  cruditio 

DemsrA     ^  pradentia  maior,ij  minus  habcant  lingua:.  Dcmaratus  cum 

jui  m  cofcffu  quodam  fdcrct,rogatus  an  id  faccrct  fhiltitia,an  fer- 

nionis  inopia'Atqui,inquit,ilultus  nuquam  tacere  poteft.Non 

poflum 


J 


,    EMBLEMATA.  (f^ 

po/Tum  trannilrc  abfque  piaciilo  aiueam  Zenoliis  vocem ,  qui 
Achenis  exceptus  a  quodam  Principe  vna  cu  rcgiis  oratoribus 
(quod  ille  Iciret  cos  eruditis  fermonibus  obledari ,  curauit  & 
quofdam  Philofophbs  arceirerc;folus  nihil  diceb^t.Itaque  co- 
miter  a  legatis  appelIatus:Dc  te  ver6,Zcno  (inquiut  illi^quid-  ZenofineKt 
nam  fumusnoftroPrincipi  renunciaturi;  Nihil,  inquit,3liud,  "'^»>'  /'oc»- 
quam  Athenis  elTe  renem,qui  tacerefciat  intcr  pocula.  Quod  '^*  ^*^*f**r' 
iion  (impliciter  dignum  laude  habitum  eft ,  magnum  enim  cft 
fencm  taciturnmTi  efTe^cum  ea  .Ttas  fit  admodum  garrularfor- 
tafte  maij^,qu6d  inter  pocuIa,vbi  no  vno  nomine  ad  loquen- 
dum  homines  prouocantur:deniquc  qu6d  Athenis ,  vrbe  om- 
nium  loquaciffima.  Itaq-,  olim  didum  eft  innefcio  quem,qui 
cuamdiu  {iluit,tamdiu  magnus&  grauis  habitus  eft :  Philofo- 
phus  hic  videri  poterat ,  fi  tacuiftet.  Pindarus  Ifthmiorum  i . 
Herodoti  Thebani  enc^mio ,  farpenumero  tacuifle ,  gloriam 
maiorcm  afferre  dicit :  yt  Tmv  TnXXecKi  t^  ro  tnTUTrutd^ovy  dfj}u- 
fiiou/  fcM^a  (pi^ei.Ad  cundem  omnin6  fenfum  occurrit  ex  Plu- 
tarcho  id,  in  quo  gloriatur  vel  in  primis  Ino  Euripidea,  nimi- 
rum  fc  fcire  oj^v  ts  aV»  ^« ,  t^  Acy«»  iV'  uc-<pa,x\?.  Non  defi- 
nam  prius,  quam  huc  retulero  pulchrumcerte  Pythagora:  Sa- 
mij  eIogium,quod  fcriptum  rcliquit  Apuleius  i.  Floridorumi 
quandoquidem  de  filentij  laude  mihi  vcrba  fdcienti  occurrat, 
quod  aliquis  ex  veteribus  longe  ante  dixerat,  nullos  certe  fore 
fapientixfru6l:us,niii  quia  radicibus  /ilentij  proficifcantur.Sic 
igitur  hic  nofter  ApuI.Tot  ille  dodVoribus  eruditus  (Pythago- 
ram  intellige  ab  Aegyptiis,  ChaId;3Eis,  Pherecide  Syro,  Anaxi- 
mandro  MiIefio,Epimenide  Cretenfi,aliifque  multis  edodus) 
tot  tamq;  multiiugis  comitibus  difciplinarum  toto  orbe  hau- 
ftis,vir  prasfertim  ingenio  ingenti,ac  profedto  fupra  caput  ho- 
minis  animi  auguftior,primus  philofophix  nuncupator  &  cre- 
ditorjnihil  priiis  difcipulos  fuos  docuit  quam  tacere:primaque 
apud  eum  meditatio,fapienti  futuro  linguam  omnem  coerce- 
re:verbaque  qua!  volantia  poeta: appellant ,  ea  verba  detradis 
.  pennis ,  intra  murum  candentium  dentium  premerc.  Prorfus 
inqua  hoc  erat  primum  fapiemix  rudimcntum,meditari,con- 
difcere:ioquitari,  dedifcere:&c.  Idem  fuit  lamblici  Pychago- 
rei  prjEceptum ,  yA^^ocrn?  «?d  r  c«> A&;y  jc^r« ,  ^eo7g  eW^i^, 
linguam  cohibe  prx  aliis  omnibus  ad  Deorum  exempIum.Sed 
ad  id  argumentum  copiose  Ipcupletandum  ,  confuIt6  repete 
<q-dx  habet  dodiftime  congefta  Plutarch.commetario  De  gar- 
ruiitare,  &  traclatu  De  Ifide  $c  Ofiride  :  quo  loco  docet  qnid 


^6  ANDRE,^    ALCIAT! 

olim  Harpocratcs  apud  Aegyptios  myileri  j  habuerlt.Dc  fitcn- 
tijvtilitatcGcUiuslib.ii.c.io.  Plin.j.  c,5.&  i8.c.^.Proucrb. 
Tutum  (Ilcntijpr;scmium. 
Amtn:,  j4mens.']  Qu_i  inentc  cll:  minuta,  vel  qui  a  mente  defcendit, 

Varro'  hic,  pro  ftulto ,  vd  eo  cjui  non  male  Abderologus  dict 
poteft,id  cftjftulta  locjucns,  quique  nihil  niii  hcniaSjnugafquc 
mcras  cffijtiat.  - 

StultitU  ejl  tHdeXy/^rc.']  Stulritirr  argumentum  manifeftifli- 

.    mum  eft  lingua  cftrenata,  intcrprcs  elt  enim  metis  &  confili/. 

Ergopremat  Uhia.]  Ad  id  IuucnaI.Satyr.io.appar||:  alludfle: 

— -^  Digitn  corrpcfcc  labcUum. ' 

Labrn  vHt      I^Ar;?.]Plutarchus  S.Sympofiacon  ,  probrem.tf.Labra,qu6d 

iedtHi,      iis  cibus  capiatur,  appcUacionem  fortita  eire  vult.i.  \ct^p,v,^Hv 

T&i  ^«^v.  Sed  id  fortc  nihil  ad  rcm,  vt  pluribus  difputaiCj.aa 

labia,vcl  labias  fit  tcgcndum,neque  enim  mc  raouct  Gcllius  & 

Apuleius,qui  labias  vfurpat  in  voce  fcminina.  Gcllius  quidcm 

lib.io.No6tium,c.4.bis  vfurpauit  labias  in  feminino.  Et  Ma- 

crob.t.Saturn.c.i.citatquofdam  vcrficulos,in  quibus  cft^Cu- 

currit  ad  labias  mihi.Sane  Apuleius  lib.j.Afaiiaurci^dixit  la- 

t)ias  pendulas :  lib.  i o.contouta  in  modu  linf^ui:  cxtren>a.  labii 

grandifllmum  caliccm  vno  baiifta  perhau{I:hic  cnim  labia  ex- 

trema  ,  cft  fevtu!;cafus.  Eodcm :  labias  modicas  ambrcfio  ro  • 

re  purpurautcs  fuauiari.  At,quid  opus.pluribu">?ccrtclabias  ^ 

labia  citra  diftcrentiam  vetcres  diccbant iquanquam  Donatus 

ad  Bunuchum  diftinxerit  non  aptc  profcclo,  vt  labra,fuperio- 

ra,labia,inferiora  fint;&  virpram  labra,mulicrum  labia;&  la  - 

bias  afinorum  :  quod  an  vemm  vnquam  fucrit ,  cxtcris  relin- 

quo  diuinandurn,  ■  \ 

Digifoijt^ /ile  ia fignei.^AWudit  Ad  illu^  Ouid.ex  Mctam.  ix. 

6Utique premit  vocem^digitoqne  filentia  fHa/ieo. 

Martianus  CapelLi  lib.i.Verum  quidam  redimitus  puer  ad  os 

comprellb  digito  faliitari,filcntiuin  commoncbat.Et  Apulcius 

lib.i.Deafin.aur.  At  illcdigitum  a  poUiccproximum  oti  (uo 

admouens,&:  in  ftuporem  attonitus:Tacc,tace,inquit,&c.  Re- 

..irapiii    fpcxit  autcm  ad  id  quod  de  fimulachro  Scrapidis  au'£^ores  re- 

prapoftt«4    f^rmit ,  cui  prxpofitus  crat  filcnti  j  Deus  Harpocratcs ,  digito 

H*rpocr«*  labia coi-nprimes,  aut  Angerona  ore fcra  obf;gnato.D. Auguft. 

ii!l/J«rr,25r  ^<^  ^^"^^•^^•c-S-Gyrald.Syntag.T. 

ftcereHar-  Ph/zriu  vertat  iie  Harpocrater^.']  Apud  Catullu  rcperitur  for- 
ft^tAtevy  mula  lia?c  loqucndi  prouerbialis:P.uruum  rcddidit  Harpocra- 
^ut/,         tcm:pro  co  quod  eri,i;Tipontrc  nlcntinr-n.Idcmqucdixit^Erfa- 

tlum 


EMBLEMATA.  6-j 

d^um  me  cfle  puta  Harpocratcm:id  eft  omnino  taciturnum  & 
filentem.  Politian.  Mircel.  cap.  8  3 .  Proucrb.  Rcddidit  Har- 
pocratem. 

Vertat  in  Harpocrate.]  Verba  Plutarchi  funt  ex  difputatione 
de  Idde  &  O/iride :  t  a^TnzQ^irlw  «7*  JtZt  ecnX^  iC  v>j'7n»v,  »Vs 
^f^oTrSv  Ttvk  yof*t<itoii  ,  uX^kcc  y  ^z^  Jicif  c*  etv^faTrots^  Xoytt 
>ia/pH  K^  «cTtA»?  ^  ci^ofB-fUTis  <S!t3TDlr{uj  i^  mitppoiifii)/ ,  cii  7^ 

/ioXof  ci  Ti^  ^tOTpSJ  fi^i  T  ;^Jp«>«-5v  i-jn^ifavng  xiyftftf^ 
yXuarx  iji'^  yXucsFx  j«»^'^<yi  i.Harpocrates  non  eft  habendus 
Dcus  imperfedusjaut  etiam  infans,vcl  cene  qui  leguminibus 
prxficiatur,  fedpraefes  atque  cenfor  aliquis  nous,  imperfe^tae 
&  incornpofitae  hominum  deDiis  fententi^Jtaque  &  digitum 
ori  admotum  habet,  quod  fignum  pr^  fe  fcrt  taciturnitatis  & 
filentij^proindc  qui  menfe  Mefore  ofFerunt  eilegumina,  dicc» 
re  fol?nr,Lingua  fortuna,lingua  genius» 


E     t 


<f8 


ANDREiE    AI.CIATI 


Non  vulganda  confilia. 


E  M  B  L  i  M  A      XII. 


L I M I N  E  ^uod  cHo.ohfcwa  c^  caligine  movH}  wn^^ 
gnojiacis  claudt  'Z)<xJalus  in  latebris, 

Deptcitm  T(ornanaj>halanx  inprdiagesiati 
Semiuiro^  nitem figna  fuperba  houe: 

Nofcjue  monentjebere  Ducumfecreta  latere 
(onfilia,auElon  cognita  techna  nocet. 


Mlnotauri  cffieicm  inter  (icjna  militaria  Romanis  idcc 


\MiMtiatrl 

*itt"m*il'-  iVJl^uiffe  fcribit^Feftus,  quod  no  minus  occulta  cfTe  dcbcat 

ttrthiu^      confilia  Diicu  &Principum,  quam  fucrit  olim  domiciliu  Mi- 

notami  labyrinthus  ridquc  vel  maxime  in  beliicis  cxpcditio- 

nibus  obferuari  debet.Vt  cnim  mometi  plurimu  ad  viftoriam 

hab.! 


iEMBLEMATA.  «■> 

iiabet  tatiturnitas,ita  fa^penumero  ingentes  aclfcrt  calamitates 
lingux  intempeiraiitia.  Dion au<^toi'  cft,  Tiberium  Ca:faren\,  TiitrUm 
tiim  aliquando  apud  cuiti  quifpiam  percontaretur,  quid  c=iufa: 
clTct  cur  fua  confilia  minime  committeret  iis  cjuibus  tuto  fide- 
rc  poterat,rerp5difre,Autnuiii,aut  paucis  cognitum  efTeopDi- 
tcre  Principis  confiiium.  Id  quod  nouerat  exadc  &  Mctellus    ^ettUns 
Macedonicus,c|ui  fcifciiati  cuidam  ex  tmicis,quaratione  tam  '*^'*«''«- 
fubito  confiiio  vterecur :  Si  ipl'am,aiti  veftem  fcirem  confilio-        * 
i^um  meorum  clTe  confciam,eam  confeftim  abiicerem.Ecenim 
vvfiL^vXti  U.^of  Wi ^'iif^y  Coniulcor  res  eft  facra^proinde  non 
cuiuis  communicanda.Plutarch.tjfet  7n)Xvi^^ffj{$iriwii<;  ol  rk  v 

fCH^OfOiv  )(gc>t(3f>  ^viTivn^j^sfdee^ctXlaicisTj  «f  y^ujtco^  £<«;Ti5$-»Qu.i 

pocentiorii  mala  inquirut,facpeante  feiplds  peiTundantjquani 
cognouerint  quod  qua^rebant.  Etenim  qui  folis  radios  ,  & 
fplendorcm  omnibus  apertum  diffusumque  nolunt  intueri,fed 
ad  ipfum  folem  conucrtunt  oculdrum  aciem,exca:cantur.  Ita- 
<jue  Piiilippides  Comicus,cum  Lyfimachus  ipfi  dixifTetjfe  vcl-  Philipptdes 
le  de  fuisaliquid  rcbusimpartiri:Quiduis(inquir)6  Rex,  mo-  Comicui  4- 
do  nc  quidpiam  arcani.Qiiac  enim  fiiauifnma  &  vifu  pulcher-  f"*'^  ^yf^' 
rima  Reges  h^bent,ea  libere  oikntari  volunt,vt  fplendida  c6-  '"*^^"** 
uiuia,opcs,munificentiam:ii  quid  aucem  fitarcani,idquidem 
non  ci\  mouendum ,  neque  vel  minimum  attingendum ,  Scc» 
Nota  eft  hiftoria  de  Puluio  ,  cui  peflime  ceflzt,  quod  arcaiium  FulmomAl 
l^rincipis  Augufti  Od:auij  credere  vxori  non  dubitafTet.  Scri-  ^^  ^^it  «6 
bit  Q^unius  lib.4.  de  Alexandri  rebus  gcftis,Pcrfarum  mo-  ^'^'^^^ 
rem  ellc  vt  arcanarcgummira  fide  celehtrvt  iion  metus  nec[ue  ^"""^" 
ipes  vocem  eliciat  qua  {>rodantur  occultaivetus  enim  difcipli-  ^ 

na  Regum  filentiurti  vitx  periculofo  fanxcrat.  Linguam  gra- 
uius  caftigari,quam  vllum  probrum:nec  magnam  rem  fuftine- 
ri  poflc  pucanc  ab  eo,cui  tacere  graue  fit,quod  homini  facilii- 
hium  natura  effe  voIuerit:ha,'c  ille.Huc  reponenda  verba  CaC* 
fiodori  ex  formula  Notariorum,Iibro  fexto  Variarum:N6  du- 
bium  eft,  ait^  ornare  fubiedds  Principis  fecrctum,  dum  nuUis 
aeftimantur  neccffaria  pofTe  commicci,nifi  qui  fuerinc  fideraa- 
gna  foIidaci.Publicumeft  quidc  omnc  qubd  agimus:fed  inulta 
non  funt  ante  fcienda ,  nifi  cum  fuerinc  t)eo  auxilianre  pcrfc- 
darqux  canco  plus  debent  oculi,  quanto  amplius  defidcrantiu  , 
agnofci,Regis  confilium  folos  decct  fcirc  grauifnmos.Imitari 
debenc  armaria,qu2e  continent  monumenta  chartaru,vt  quan- 
do  ab  ipfis  aiiqua  inftrudio  quxritur,cunc  loquantur.  Totum 
-autera  difrimulare  debent,quaft  fcientes  nefciat.  Nam  Iblicitii 

■  £    3 


"7^  ANDREyE     ALCIATI 

inquifitoribus  f^pc  &  vultu  proditur  quod  tacetur,&c.Leo  ln\" 

perator,lib.De  bellico  appaiatu :  In  rebus  (ait)  occultis  &  ab- 

ditis  fideles  adhibe  tibi  &  temperantcs  viros  &  tacituinos ,  &: 

<5ui  in  fua  &  non  aliorum  poteitate  funt,  citm  fccrcta:  res  iltar, 

vt  fecretiorcs  fiat,  minimc  ad  coguorccndum  multitudine  in- 

digent.Onofandcr  lib.  De  oprimo  impcratorc,ca.  De  conliliis 

non  cuulgandisjfcribit,  Stulti  inconiidcratique  tili:  temere  in 

vulgus  coiiiium promere,  &  raultitudini  arcanum  intcmpclti- 

uecommittcre.  Improbi  cnim,&qui  dcRcpub.malelcntiunr, 

eiufmodi  obfcruant  occafioncs;qua^  np<;li,in  hoftcs  confcilim 

transfugiunt,cum  nuncium  allaruri,  vn(\e  fibi  honores  &  prx- 

mia  confequi  pofcercntur.Nec  fuit  vnqnam  vlkis  c\'crcitus>de 

quo  plcrafquc  ob  caufis  tum  libcri ,  tum  ferui  in  hoftcs  haud 

c6migrcnt :  vbi  prxfcrtim  arcanu  aliquod  arquc  lcriu  rracl.iri 

fentiuntjvel  conferendi  manu,  &  procliandi  tcmpus  aducntare 

anirdaduertunt.  Haec  fcre  ille.  Cererum  acerba  ccrte  lcx  fuit 

olira  apud  Aegyptios,  qua  iubebatur  iis  abfcindi  linguam  qui 

Rcipub.arcana,  qu^e  tedla  efle  oportcrct,  alicui  detcxiircnt,  vt 

retuiit  Dicdor.Siculus.  Laudabile  fuit  inftitutu  maiorum  quo 

obferuabatur  vt  ii  quis  de  Repub.  quidpia  rumore  aliovc  mo- 

do  audiifi"ct,id  ad  magillratu  dcferrctantci,  neve  cu  alio  quo- 

quam  communicaret,ne  inde  publicis  rebus  dctrimcti  aliquid 

importaretur,  Magiitratus  quae  accepiiret,vcl  occultai-et,  (i  ita 

videretur,vel  multitudini  proderct.  Ea  ob  re  Athenis,cum  ho- 

fpcs  veniifet  in  oificinat6foris,narrare  corpit  vidos  effe  Athc- 

nieies  in  Sicilia:t6for  ilarira  ad  magiilratu  renuciauit:hofpes, 

quia  non  fatis  conilanter  aflirmaret,  vel  quia  vrbcm  totam  eo 

rumore  perturbairct,vin<5tus,tortul*qi  cil,  donec  certiore  nun- 

ciode  vero  conftitiiTet.  Reuera  multum  refert  in  rebus  ta  ma- 

gni  momenti  no  temcre  fpar^i  rumorcs  falibs,vel  parum  vcri- 

fimiles:vndeexfummaprofuiaquela:titiam3eroracerbiirimus, 

fummaque  conilcrnatio:aut  contra,ex  mxrore,l?titia  nimia  & 

immodcrata.  quo  nihil  vel  corporum  valetudini ,  vel  publicae 

fecuritati  pcrniciofius.  Refcrrem  exemplum  Val.  Maximi  de 

Publio  Vaticno.fedobuiu  eftcuique,Iib.i.cap.8.  cui  etiam  ar- 

gumento  belle  conuenit,quod  ide  icribit  initio  lib.i.Valerius: 

fingula  cnim  exfcribere  non  vacat.Intcrea  tamen  non  prarter- 

mittam  quod  Ammian.Marcellin.ti.apud  Pcrfas  nemine  con- 

filiorum  fuiireconfcium,pr*eter  optimates  raciturnos&  fidos, 

apudquos  filentij  quoquc  numen  coleretur.  Vide  Vegetfum 

Dcre  militan  cap.if.lib.^.Frontin.StratagQm.lib.i.cap.T. 

Liminc 


I 


EMBLtMATA^  yi 

Limini  qmdcAcOy  (^c.~\  Defcriptio  periphraftica  labyrinthi, 
in quo  reclufus  fuic Minocaurus.Piin.^^.cap.i ^.Monihijhoc  Minaa^- 
tx  Pafiphae  &  tauro  procreacum  PoetiE  rradunc ,  idque  aite  ^*** 
Da:dalea,  <|uod  fuperiore  parce  hominem ,  inferiore  taurum 
rcferebacOuid.i.De  arte: 

D&ddm  occlufit  conceptum  femine  matrts 

Semibouemque  virum,  femiutrumque  bouem. 
Hiftoriam referunt  Hygin.Fal.xphat.lib;i.Fabulof.  narration. 
Virgil.in  ^.OuicLg.Metamorph. 

V&dalus.  ]  Dsdalus  ingeniofiiTimus  faber ,  cuius  inuenca  D*dih*i, 
plurima  narrac  Plin.lib.y.cap.^^J. 

.    In  UteLris Gnofmcis.']  In  cenebris  labyrinthi  CrecenfiS;Gno-  ^nofim. 
fos  vrbs  Cret^ccUrifliniafuic  Minois  regia.Hinc'Gnoriacas,&: 
GnoCus  adie(5b. 

Rf;w^».j  f /?;»/*»«>:.]  ExercitusRomanus.Phalanx  vocabulum  Thdanx, 
Macedonicum,  pro  cunco  &  acie  militari ,  conncxione  atque 
tcftudine  quadrata  militum. 

Signafuperba.']  Vexilla  militaria. 

Techna.  ]  t«;^»ij  ,  pro  fraude  j  cauillationc  :  alias  arteni  TtdmAi 
{Ignificati 


K     4 


7i 


ANDRLy£    ALCIATI 


Nec  qucEftioni  quidcm  ccdendum. 


EmbLEMA      XIII. 


C  E  c  R  o  P  I  A  cffitiam  ^udTn  certm  in  arce  LtdLmm, 
HAr?nodij  (an  nefcis  hosf&s?)  arriicafuit. 

Sic  animum  plaatit  monfirare  viragivis  acrcm 
jMGrefer^y  nomen  vel  quia  tale  tulit. 

Quodfdthu^  contorta .  fuo  nonfrodtdit  vllnm 
Inditto,  elinguem  nddtdit  Iphicrates, 

PAticntia  &  fortitudo  plufquam  virilis  inmuliercula  ex- 
tremis  ctia  cruciatibus  aftccla ,  tenacem  fidc  &  illibarani, 
&  ad  miraculum  conllantemarguit.FuitLc^nafcortum  Har- 
modij  &  Arirtog!i;onis,adolerccntu  in  Athenicnii  ciuitatc  no- 
bilium,qui  cum  inter  k  conlilium  iniilcnt  dc  toUcda  Pififtra- 

tida 


EMBL£MATA.  75 

CKdarum  tyranftide ,  &  Hiparchum  duntaxat ,  c  tyrannls  alte- 
rum,<le  medio  fuftuliiTenti^Hippiam  enim  fueranc adorfi}  fuc- 
cefTu  conatus  caruic :  Harc  capta  fuit,&  torca  fidiculis,vt  confi* 
lia  iuuenum  proderef.fed cruciatibus,  quanquam  grauiflimij, 
k5  cellit:quin  in  hispoil  mukos  cruciatus,animam  exhalauit. 
Eam  ob  rem  AtheniSjVt  honor  ci  haberctur  )  non  tamcn  tan- 
quam  fcorto )  animal  nominiseius  ere£lumfuit,&  veticum  in 
opere  linguam  addi  ab  arcifice,vt  honoris  caufa  intelligeretur. 
Excmplum  hoc  conrtantiirimje  mulieris  adferc  Tertullian.  Sc 
in  Apologecico5&  ad  Martyrcs:qu6nolhifierentanimofiores, 
&  conilantiores  in  tormencis  quibufcumq;  pcrferendis  Chri- 
•  ilhnx  perluaiionis  noraine:quandoquidem  leui  adeo  de  caufa 
repertje  niulietes  ciTenc ,  qga:  cam  forci  animo  pio  amicoruni 
falute  ac  fama  non  modo  cruciacus  incolerabiles  parui  fecif- 
fentjfed  &  fpontane^E  morti  fefe  dedifirent.Hsec  enim  ipfa,car- 
nifice  iam  defelfo  ,  poilremo  linguam  fuam  comcilam  in  fa- 
ciem  tyranni  fa:uientis  cxpuic ,  vt  cxpuerec  &  vocem,  nc  con- 
juracos  proderec,  fi  ctiam  vidta  voluiiTec,  aic  idemTertulliari, 
Exempla  permulta  cadem  pene  funt  apud  Vaier.  Max.  lib.  3. 
cap.j.id^mquc  omnino Plutarch.  in  vita HyperidisRhetoris: 
&  hoc  memorabile  Lea:na:  facinus  ceIebrat,commentario  /zsre* 
«^c>.£«-;^W .Eadem  in  tormecis  paciencia,yel  pcninacia  pgcius, 
prodita  memoria:  fuit  de  quodam,  qui  Principem  Gonzagam 
proditurus  erat,  &  in  hoilium  manustraditurus,  quam  hift©- 
riam  petas  licec  ex  Cardani  S.cap.^o.Dc  rerum  varietace.  Hi- 
itoriam  hanc  de  Lcama  plurimi  retulcrimc,vc  Paufanias  in  Ac- 
ticis,Athen3Eus  Dipnofoph.  1 3  .cap.z^.Plin.lib.y.cap.i  3  .idem-' 
que  lib.34.cap.7.  Geiiius  ^.  cap.i.  &  17*  cap.i  i.  &  Ladantius 
lib.i.cap.io. 

Cecrcpia  tri  ar^e.']  Id  eft,  Athenienfi,  a  Cecropc  fic  dida,  vci 
fuplmemorauimus  ex  Plinio. 

Vtrgims.Yitago  civ%uiHpi  ,  vel  <»^e^?.    Symmachus  ivn^  VirAgv. 
xXn^ii^min  ac^ii^sj  'nn  i^ 'k  cbvt^6st/.fi<pjt.  6itf"P».hoc  eitjvoca- 
bitiu:  haec  virago,  quia  ex  viro  fumpta  eli.Ouid.Mctam.z. 

hello  mttuenda  virago, 

de  Palladc  loqucDs,qua!  virili  Iit  animo  &  virturc.Et  Martian* 
Capel.  lib.<r.  de  eadcm  :  Gonfultifquc  virum  prarfis,  hinc  di<fla 
virago.Aufon.epigr.  i .  TreiEequc  vif aginis  arma  rctradat.fic 
appellaturlucurna  ii.^ncid. 

Fidiiffcf.l  FidiculzE  dicuncur  chordulx,non  etiam  vngulaf,vt  lldlful^ 
putat liidorus  ^.Etym.cap.i^.quo loco fcribir,Vngulas dicln':,  v*/M' ■• 

E     s 


74  ANDRLA     ALCIAtl 

nuod  eftodjenrhx  &  fidiculae,  quia  his  rei  in  eculco  torquen- 
tur,vc  fidesinuWiiatur.At  Val.Maxim.libr.^.capit.  De  patien- 
tia,apcrtc  oftendit  fidiculas  effe funiculos  feu  chordulas :  Ru- 
pit  verbcra,ait,fidiculas  laxauit^loluiteculeum.Sueton.in  Ca- 
iigula  cap.3  3.Q^in  &  lubinde  iadabat  cxquifituru  femel  fidi- 
■cuiis  de  Cxfonia  fua,cur  eam  tantopcreamaret.  Idem  in  Ty- 
berio  refert,eum  Impcratorem  excogitafTc  genus  tormcnti,vt 
repcnte  veretris  dcligatis fidicularum  fimul,  vrinxq,  tormen- 
to  homines Uiflendcret.De  his  Sencca  lib.^.De  ira,cap.3.  Ap- 
paratufquc  ilii  rcddendus  eft  fuus,eculeii&  fidicuU  &  ergaftu- 
la.  Ammian.  Marccll.lib.i^.  Intenduntur  eculei,  expediuntur 
ponderaplumhca  cumfidiculis  &  verberibus,&c.l.i.C.Theo- 
dof  De  c|ua:fl:ionib.  NuIIas  omnino  ob  fidiculas  perfercndas 
inconfultisacncfcicctibusnobisj&c.  &  l.i.eod.  Decuriones 
fiueob  alicnum,fiue  ob  fuum  debitum  exortes  omnino  earum 
vohimus  eife  pcrnarum,quasfidicula:  &  tormenra  conftituunt. 
Extat  in  iure  mencio  eculei,  Tungularum,feu  fidicuiarum.l.4. 
Cod.ad  leg.IuI.mai.I.i^.Cod.dequjellionib.i.g.Cod.de  maief. 
&  Mathem.Curtius  in  6.dt  AIexandrigeftis,PhiIotamait  poft 
fidiculas  lampadibus  ardentibus  tortum  fuiife.  Sed  de  fidibus 
aut  fidiculis  pius  fatis. 

Jphicrates.jHums  meminit  Plinius  j^.cap.S. 


Confilio 


EMBLEMATA. 


7S 


Confilio  6c  virtute  Chiniscram  iuperan,idcft 

fortiorcs?:  decepcorcs. 

E  M  s  L  t:  M  A      X  I  I  I  Iv 


Beilerophon  vtfj--ti^ fcimsfitperare [him^ram 

Et  Lycij  p3tuitjhr;iere  monHr^zfAi: 
SiC  tu  Pegafei6  vetiti^  pett^  dtherapennUy 

{ynjili  oojHe  mnni  monfirafHperha  domas, 

NVlIa  eft  tanca  aifEcultaSjautecia  viSjCjact  c5fiIio  &  mri-  C-^'fij  & 
gnicudine  animi  ropii:i,&  tcili  tandem  no  poii^t.  Quan-  pr-'**-'''«^ 
<iuam  enim  nobis  intcrdum  fit  cocercandum  cum  tortioribus,  ^  *** 
&  fraudum  omni  genere  infrrucloribus^pugnrc  tamc  minime 
•■^'^  cedendum,  fi  modo  panoplia  hrmiiiarja  piud^ntia:  coltan- 
'{■>  muniti  &  inllru^^i  iimus.Nocius  enim  cft  quam  vt  con- 

iirmarc 


16  ANDRtit:    ALCIATI 

firmare  ncceflc  habeam,nihil  tam  arduum  tomqne  inaccefTum 
efIc,quod  dexteritate  ingcnijattingere  &afrequin5  pollimus: 
nullas  deniq;  tatas  vires  aut  molHhina  impetcre  poire,qua:  to- 
lerantia  &  mentis  dcxter  itate  non  retundantur.qupd  hoc  epi- 
mythio  belle  proponit  BcUcrophon  eques  praiftantiflimus,  & 
adolefcens  forme  dignitate  infignis,  ab  Antia  Procti  Regis  Ar- 
giuoru  vxore  folicitatus  ad  amore,  idque  cum  coftanter  enec 

StUtrofiM-  aucrfatus^mulier  doloris  &  odij  impatiens,  ad  maritu  dctulit, 
*'^"**  feque  ab  adolefccntc  fuifTc  appellatam  mcntita  eftJtaque  exul 
fa<^us,&  vt  quoquo  modo  dc  medio  tolIerctur,expeditionibus 
aleifquc  valde  periculofis  expofitus,non  tamen  animum  abie- 
cit,fcd  pcrmultis  laboribus  cxantlatis  vidor  euafiti&  dcnique 
ad  Chima;ram  dclcndam  no  tam  vocatus,quam  coadus^Pega- 
fo  cquo  alato  vc<5lus,mon(hum  virtutc  incredibili  cofccit.Fa- 
bula  hanc  cOpiosc  &  ejudite  non  modo  retulit,fed  &  ad  hiflo- 
ricam  fidem  rcuocauit  Sabellic.^.Enn.i.Non  grauabor  autem 
huc  attexcre  mychologiam  Plutarchi  dcBeIIcrophonte,dequc 
ChimxrajCx  lib.De  virtutib.muIierum.Huius  haec  eil  fenten- 
tia :  Fabulofum  efl  quod  in  Licia  dicitur  euenifre,tametfi  hoc 
publica  fama  receptum  fit.  Narratur  itaqj  ad  eum  modu:Ami- 
fodarus,feu  Ifaras,  vti  nominatur  a  Lyciis,ex  Lycioru  colonia> 
qua;  iuxta  Zelia  erat,venit  vna  cum  nauibus  piraticisjChima- 
ro  duce,  homine  bellicofo  ,  fed  crudeli  admodum  &  eflerato. 
Huius  nauis  in  prora  Leonis ,  in  pupi  Draconis  habebat  infi- 
gne.Cumque  noxa.'  multumLiciisintuliflet,  mareq-,  infeftum 
habuifrctjvt  nc  quide  traiici  tuto  pofTet,  neqj  vrbes  maritimae 
proinde  habitabilcs  cfTent,  in  eam  quide  expeditionem  fufce- 
pit  BeIIerophontcs,&  ad  extremum  interfecit,  fugicntemque 
Pegafo  infecutus:atq-,  Amazones  cxpulit,&  bellica  virtute  do- 
muit,&c.  Dcinde  fequitur :  Sunt  qui  afhrmcnt  Chimarram  il- 
lam  Poctarum  figmetis  decantatam,montem  fuille  Soli  oppo- 
fitum,in  quem  Solis  ladi j  cum  retrofle6lcrcntar,&  vehemen- 
tem  asftum  in  planiciem  retorquerent,fa(5lum  efle  vt  inde  fru- 
gcs  marccfceret.Qu.a!  mali  caufa  ciim  notaefTet  Bellesophon-f 
ti,excidi  iuflit  ipfe  prxcipiti j  partem  cam,qua:  la:uiftima  puta- 

»  bacur,&  plurimum  fol.irem  a:ftum  refle£lebat,fed  quod  non  ci 

elTcnt  habica:  gL-acicr,iracus  .vl  vlcifccndum  Lycios  fe  contulit: 
tanvlcm  tame  amulicnbus  phicatuseft.Eandcm  hiftoria  com- 
plexus  eft  inccgr.am  enanator  Homeri  ad  Iliad.  (^.  vt  &  lib.i. 
Palxphatus:«A>.>;j^g/j>ca;f  autcm  Fulgentius  i.  Mythologicon. 
Vide  Prouerb.BclIcrophontis  litcras. 


•    EMBLEMATA.  77 

'BeUerophor.,']  A  Bellero  Corinthioru  Principe  a  fe  Intercm-  '^tUmphtn 
pto  fic  dcnominatus ,  quafi  malorum  occifor.rjs  ^ty^i^  enim  ^"^*  **' 
mala  dicuntur :  vel  quali  /3»A)j^<>^o»7K,fapientem  confultorem 
dixeris,vt  apud  Homer.  /3»A*;4'e^»i'  ««>h^j  vr  viJc  Fulgentius. 

Chifmram.  ]  Chimira,monftrii  tr iforme,pr iore  parte  Leo  -    c^jiWj 
nem,  Draconem  pofteriore,media  Capram  refcrebat,  flammas  W»  & 
orc  euomebat  Homerus :  fSf^^i  A£&»)»,"oot9?i'  p  t^v.aiv,ftia^^  3  ^ntdpitnt, 
^fiSH^  ,  JV<  vfly  >OT^««(7zt  zryp«$  f^>^.  Proinde  Viigil.  in  6. 
flammis  armataait.quo  loco  Seruius  afTerit  reuera  monteefle 
in  Lycia^cuius  tii  cacumen  arderet ,  iuxta  quod  Leones  cfTent: 
media  vero  pafcua,  &  ima  ferpentibus  plena,  que  habitabilem 
fccilTe  portmodum  Bellerophontem,  A  qua  fententia  parum 
difcedit  PalxphatiiSjCum  ait,ante  planiriem  montis  ChimarriB 
Leonem  fuille  quendam ,  Draconem  autem  retro  ,  ex  quibus 
padores  Ixderentur.  Ad  qux  loea  Beilerophon  vbi  accellifTer, 
montem  occupauitjpofteaqueinieflo  igni  fere  perierunt.Tri- 
formis  eft  autem  Chimxra  (  qua  notatur  amoris  petulantia,   Chirafrs 
-id  eft,xwti"t^6>'^c  }  quia  voluptas  corporisinfultuleoninopri-  ^^*^  tnfir* 
miiminuadat,dcindeprocacitatem&lafciuiam  inducar,poft-  ""** 
ea  vero  pccnitentiam  &  venenum.  Fulgent.j.  Pierius  i .  5c  14. 
Hieroglyphic. 

PegafeU  pennii.']  Pegafum  nauim  fuifTejqua  vc(5lus  eft  Belle-  Vegafut 
rophon,  traditPalaephar.  Nauigiaenimcum  exalto  cernun-  ?«»<^» 
tur,fi  forte  remis  agi  contingat ,  ob  celeritatem  ,  mobilefque 
vcfinque  remorumordines  proculfpe6lanribus,alatorumpra:- 
bencanimalium  fpcciem.Ad  allegoriam  vero  fi  referamus,per 
Pegafum  (ex  Medufic  ccede  prognacum)  famam  &  immortali- 
tacem  nominis  intelligimus.Virtus  enim  cum  terrorem  (  qu.ts 
>^Gorgone  figwratHr )  amputauerit,  famam  procreat.FuIgent.&: 
Picrius  lib.4. 

Betvs  Af/;^M.]Prpuerbialis  formuI^,pro,laudem  confcqueris 
immortalem. 

ConfUicque  animi.']  PIus  confilio  &  animi  dexteritate  effici, 
quam  viribus  corporis,exemplis  infinitis  perfpicuum  eft. 

Monnrk fuperba.]  «»v>;j5g4»3,',  pro  dolofis  fycophantisjob-  ^MtnFf:^ 
ti-evl:atoribus,&  aliis  creneris  eiufdem.  "  hominum 

Vigilanti^ 


ANnrxEv^     ALCIATI 


Vigilantia  &:  Cuflodia, 


I.  M  B  L  E  M  A       X  V. 


Instamtis  cjnodfgna  can^m  ddtgalliu  eoi. 

Er  remcet  fumnJxs  ad  nour.penfa.  manm: 
Tiirrihiis  infaaj^  cjfngitHr  dtreapclui^, 

^4dfupcrcs  mQnttrn  qiiodreuo:etvigtkrn, 
If  ho,fed  cnnos  oculn  qaia  dormit  apcrtis:, 

Tcm  ^krinn  tdcirco  po.iitnr  anteforcf . 


r*  «-^fi^'»-  JL/  cuia dv'ir.anG.t:a  fitrnimirum  vt  iis  quibus pr^fitjCOtinuo 

fiut  mit     />ua^v.c,vc  nihil  corum  cii  (lefir,cjaod  fpcjaetad  fidei  vcr?  pro- 

^*'  fc^tum  &  aagmcncui-n  ncve  cjuis  a  refVa  via  dcfcifcat ,  aut  fa- 

crxciaclrin/tciiiiinos  tranfiliat.Ncc  vcro  eftfatisjvigilantcm 


eum 


EMBLEMATA.  75 

eu  cuftodc  fefe  fortifilmu  prxbear,!d  eft,cum  cura  Sz  vigilan-  , 
tia,qu2E  perpetua  (it  oportetj&  etia  necclle  habeat  coniunclam 
cu  moribus  dod:rinii,c]ua  &  luos  :nilituac,&:alienos  etiam  ho- 
fleSjatque  erroneos  homines  forti  animo  retundat,vera:que  & 
fan?  inllitutionis  quafi  hafla  pcrccllat.Q_uod  duplici  fymbolo 
hic  ofleditur,fumpto  argiimeto  ab  iis  animalibus,qux  &  facris 
inturribuSj&pro  foribusteplorum  apponi  folct,gallo  nimiru> 
&  Icone :  quorum  alter  vigilantiam,  cufcodiam  alter  de(ignat. 
Sane  non  citra  myileriu  vctcrcs  gallum  editiori  facroru  tem-       j 
plorum  lococortirui  volucrunt,quo  paltoris  potilTimum  vigi- 
lantia  repraefentaretur.Q^o  Ipedat  illud  D.Grcgori  j  ex  homi- 
iia quada:Qu.ifquis popuii  fpeculator  ponlrur,  inquit.debet  in  Gallui  cur 
alto  llare  per  vitam,  vt  prodcfie  pofllt  pcr  prouidentiam.  Sunt  •^^''"  ****"- 
prceterea  qui  Doclores  facros  hievoglyphicc  galIinomine,ve-  ^^^J^  "" 
lint  iiitclligi,proptcrca  qucd  illi  interprxfcntis  vitcetenebras 
ventura  luce,qua!i  cantando  prxnunciet.Vt  vero  gallus  inter- 
uallis  aliquor  no6lis,modo  hos,mcd6  illos  excitat,  &  tempus 
antelucanu  diicriminc  aliquo  partitunita  pro  ratione  perfona- 
rum,aliarumqnc  circumri:antiarum,do£lrinam  falutarem  ani- 
mis  infcrere  dcber.  Qu^antum  vcro  ad  lconem  pertinet,Acgy-  ^^id  ptt 
ptij  vigilanre  innuerc  ciim  vcilent,aut  criam  cuftodemjleoni-  ^"nem., 
niuii  capur  appingebant:Ieo  enim  claufls  oculis  vigiIar,dormit 
apertis.quocirca  ncn  ab  re  ad  licra  clauftra  &  fana  Icones  eri- 
guntur,ranqua  cuftodes^ait  Oius,&  Pierius  lib.  i.Hisrogiyph. 
cx  quo  cctera  pe?as  Iicet,fi  quid  prn:rerea  defideres.No  pollum 
illud  riurarchi  tranfilire,lib.  De  Pychia:  oraculis:o  3  «AexTfy*- 

y^  y^j(o^  tTr.riTAf  ct«x7z>Xyis '  i-qui  gallum  in  manu  pinxit  Apol- 
linis,marurinum  tempus,  &  Iblis  ortum  inflanrem  fignitiCcire 
voluit.  Apulcius  lib.  z.  Commodura  nodis  indurias  c""5nni:, 
perflrepcbat  chriflara:  cohortis.Ouidius  in  faftis  gallum  Nn- 
£lu  cacdi  fcribit  a  Romanis: 

Kcfh  dc£.  KoBu  crtHcttm  c&dUiLr  ales, 
^/3  /  tepidum  "ji^ili  pry.iQcct  cre  dtern. 
Et  clcgantifume  Plinius  lib.ic.  cap.ii.  Proximc.air,  ajori.iUi 
fentiunf  &  hi  noftri  vigilcs  noclurni,quos  CAcirandis  in  opcia 
morralibas,mm,pcnd6quc  fomno  narura  genuit.Noruntiidc- 
ra,&  tcrnas  diftingiiut  horas  i^terdiu  catu.Cum  Soie  eunt  cu- 
bitu,quartac.uc  calircnfi  vigili:3,.id  curas  laboremque  reuocar. 
Nec  Solic  otta  incrtutis  patiiirur  obreoerc,diccMc  veniere  nu- 
tianr  ciiiru^iphir.;  vtro  caram  plauiu  iafcram^&c.  Aclianu';  4. 

anim.1l. 


So  ANDREi?:     ALCIATI     , 

animal.hiftonXjcap.i^.o  uXncr^veiv  ^  OTAnVn?  et«iTy,i(nis  (^tif- 
eiu.  (^ctm,  J^  (7x.i^Tai.  >)A<o?  3  otyie-^v  Ctnc  ocv  ottt  ocvtov  J^Aa- 
^B*.  iJixtyw'^;  3  luuri  yJiWet  tTi  Tffvni^h.  i.  Gallum  ^alli- 
naceum  cxorientt  Lana ,  vt  afflatum  diuino  quodam  Ipiritu 
bacchari  atque  CYultarc  fcrunt.  Oriens  auccm  Sol  nunquam 
iprumfallitjtum  vehementiirimevoce  contendes.  Lucre.^.fic: 

^luinetiamgallnmy  ■/lo-hm  exflmdentibtif  alis, 

AtiYGrmn  claya  confuetum  voce  vocare. 
Pocticam  rationcm  huius  antclucani  gallorum  cantus  tradit 
Lucian.inSomn.fme  Galio-.Philofophica  Heliodorus  -^thio- 
pic.i.his  verbis :  >(^e'  ay  yx^  iw^ov kxtKiiiovis  otS^Koty,  «tt,  or? 
^oy(^,  «'o^JjW  ^VTiKii^  T?  5"  >)Xit(  y^6'  «^f  ^^?po<P*)ei7n  tjjv 

^xfvfin^lt  t7n  T*  i^^;^»  fcy«$ftyTt?.  At  vero  pulcherrimum 
D.  Ambrofij  locum  ex  iib.  5.  capit.  24.  libri ,  quem  Hexaeme- 
ron  infcriprit,  apponere  non  grauabor ,  quod  fit  huic  Emble- 
mati  valde  accommodus :  Galli  cantus  fuauis  eftin  nodlibus, 
nec  folum  fuauisjfed  etiam  vtilis,qui  quafi  bonus  cohabitator 
&  dormientem  excitat,&  foUicixu  admonet,  &  iter  facientemC 
folatur,  preflijm  no£lis  canora  fignificatione  proteftans.  Hoc 
cancnte,Iatro  fuas  relinquit  iniidias:hoc  ipfe  Lucifcr  excitatus 
oritur,  cxlumquc  illuminat.  hoc  canente,mceftitiamtrcpidus 
nautd  deponit ,  ommfque  crebro  vefpertinis  fiatibus  cxcitata 
tempeftas  &  procella  mitefcit :  hoc  canente  ,  deuotus  afFedus 
cxilit  ad  piecandum:Iegendi  quoquc  munus  inrtaurat.hoc  po- 
Ihemo  canente,ipfaEccIefia:  petra  culpam  fuam  diluit,  quam, 
priufquam  gallus  cantaret,  ncgando  contraxcrat.  Iftius  canta 
ipes  omnibus  jfcditjXgris  leuatur  incommodum,minuitur  do- 
lorvulncrum  ,  fehriumi^agrantiamitigatur,  reuertitur  fides 
3apfis,Iefus  f  itubantes  refpicir,crrantes  corri^ir.  H.£c  ille.  quo 
ex  loco  facilc  vidcmus  ,  quid  nobis  ftatuendum  fit  in  vita?  & 
ftudiorum  ratione  ,  cum  vir  ille  fandiflimus  tantum  claboret 
in  eo  cxplanando  myRerio. 

htfiantis  eoi.']  Lucis  aduenrantis.  »W?,aurora  Grxcis.Aufon. 
ifi  Eidylliis:  • 

r— -  icr  clara  his^antis  coi 

Signa  cat/itfdrm  deprc?jfc  Martefatellcs. 

E/ rflworf'/ /^)»«/^^.]  Ouid.i  .Amorum,cieg.ad  Aurornm. 

JJ:;,  ncfcivinci  pojfmf  cejfare  Uccrl / , 
Tjmijicaw  rcuocaf  adfua  penfa  manum, 

Ide::: 


EMBLEMATA.  ti 

Uem  6c  Lucretia  i.Paflorum. 

Lumen  A  d  cxiguum  famttU  data  penfa  trahelram, 
Et  in  Epiftolis: 

Neue  tr^hamferuagrandia  penfa  manu. 

JEreapelms.  ]  UieA^^rii  noli  fiue  tintinnabuli ,  cuius  in- 
uentionem repete  ex  6.  Polydori  c.i  3.De  pelui asrea  ipfeAl- 
ciac.S.Parerg.cap.ii. 

CuHos  ocults  quiadormit,  e^f,]5ic  Orusiiabet  lib.i.  c^^ij?- 

C7i/wooA<kSj  ,  tbTs  5cX«S'^«k  T^  tifu*  AEdyl^  a'S'  ^uA<tx«tf  'Tiztgii- 
^;{i)«c:r; :  Vigilantem  &  fedulum  hominem  &  cuftodem  cum 
Aegypti j  volunt  oftendere,leonis  caput  pingunt,  quoniam  leo 
vigilans  oculos  claudit ;  eofdem  cum  dormit ,  apertos  habet: 
quod  quidem  cuftodia:  atque  excubiarum  fignum  eft.  Vade  & 
non  abfque  fignificatione,teraplorum  clauft^is  leones^gui  linc 
cuftodum  loco,  appinxerunt.  Leonemquidem  ^iwg^  ^  Xeii*, 
^*»,  a  vidcndo,dedu6tum  vohmt.  Et Fulgentius gallum Mer» 
cerio  attribuit,ob  mercatorum  vigilanriam. 


KeU  ftM 

tintinnaffH' 
lnnt. 

^id  per 

leone  r^. 
gypt^'  defi. 
gmbant. 


€i 


ANDKEiE    ALCIAT! 


EmBLEMA      XVI. 


i^e  credoiy  ne  (Epuha^mtii  ah)  nonfohriui  e^o^ 
Hi  nsrui  hMma^A  memhra^j^  mentis  erunt. 

Ecc€  oculata  rnanu^  cred  ru  td^uod  zfidet :  ecce 
Pule^ium  antiqu^fohrietatt^  olm: 

'^^uo  turham  oflenfi  fedauerit  Heraclitu^ 
Aihlxertt  c^  tumidafedittonegyauem. 

DVoh:c  prarcepta ciiiqi  honcfti  fl:uoiorotiaJunttir,nimi- 
rum  vt  fobrietarcm  ametj&  credulitatem  lcucm  &  teme- 
lariam  vitetrqua  ad  rem  4uabus  (fuo  more)  ndcis  vtitur,ncm- 
pc  pulegto,&  oculata  manir.illo  cjuidem,vt  fobrietas  paruo  c5- 
tcpca  fignificctur :  hac  ver6,c]ua  rerum  certarum  fidcs  intelli- 
gatur.Ciccro  i.Epifto.ad  Atticum,carmcn  hoc.Gr*ecum  citat: 
Priuatis  rcbus  mcis,inquit,proptcr  infirmitatembonoru,  ini- 
quitatem  maiorum,odium  in  mc  improborum,adhibca  quan- 

dai- 


EMBLEMATA.  83 

^am  caurloncm  &:  diligenriam ,  atque  ita  Sicalis  inrufurrct  .M.TuUij 
I: picharmui  cantilcnam  illam  fuam:  '^^***'  ■^"<^« 

Ac  nolhx  quidem  rat jonis  ac  vitx  quanda  formam,vt  opinor,  f^  epi^^, 
vides.Alrcram  autcm  partem  idcm  vlurpauit  lib.  Dc  petitionc  ^he. 
Conrulacus.Qu.amobrem,ait,Epicharmion  iilud  ceneo,ncraos 
arque  artus  t^t  fapicntix  no  temere  credere,ha?c  Cicero.  Re- 
iatumeft  etiam  ab  Alciato  noftro  lib.Parergon.^.c.?.  Sobrie- 
tas  virtucum  pene  omnium  feminarium  eft :  qua  vnam  qui  ha-  SthriftatU 
bcat,  &  cjECcras  etiam  facillime  habuerit.  Piato  inCharmide  '14«. 
tcmperantia,vita:  hominum  cultodem  appellat,in  Gorg;:a  pr^- 
cipit,  vt  qui  fanus  acbeatus  elfe  Yelic,hanc  viicutem  exerccat. 
Et  Xcnophanes  nihil  in  homine  nafci  mali  poflc,  qui  tcmpe- 
rantiam  fuerit  amplexatusjtaq-.quotquot  fapieiites  olim  ha- 
biti  fjnt,temperatiirimi  pr^edicanturivc  Socrates,qui  quod  te- 
nui  yidu  eflet,ea  pelle  fxuilTima  tadus  non  eft ,  qua:  Atticum 
inuafit.  Et  Plato,apud  que  cum  nobilis  imperator  Timotheus 
cxnalTet  moderatis  cibis  cxceptus,poftridie  illi  fa£lus  obuius, 
<iixit,  Qui  apud  te,Plato,caniant,  fequenti  die  bene  fe  habcnt. 
Nominatur  &  Pythagoras  inter  fobi'ios,qui  etia  dicebat,Vcn- 
ter  pinguis  non  gignit  fenfum  tenucm ,  idem  cum  ofFendiflct 
aliquem  infigniter  obefumjNon  defines,  inqnit,tibi  moleftio- 
rcm  carccrem  ftruererPrastermitto  Gr^corum  vcterom  fruga- 
litatem  laudatam  fapientibus,qui  femel  tantum  interdiu  cpu- 
larentur.Ergo  Plato  delatus  in  Siciliam,cum  nullum  ifthic  pa- 
tria:  frugalitatis  vcftigiu  obfcruarct,admiratus  eft  infulie  cor- 
ruptiflimq  deprauatum  morem,quemadmodum  refert  ipfcmec 
in  cpiftola  quadam  ad  Dionis  propinquos.  Aptid  veteres  Ro- 
inanos,frequencior  pultis  vfus,quam  panis  fuic ;  &  eoru  bon^ 
valecudinis  quafi  qua^dam  mater  eratfrugalitas.inimicaluxu- 
liofis  epuliSjSc  aliena  nimiae  vini  abundati2:,&  ab  immodera- 
to  Veneris  vfu  aaerfa.Val.Max.lib.i.c^.  Haec  eiia  virtus  non 
modo  philofophos,  fed  &  Impcratores  commendauit ,  vt  Fa- 
bricium,Curium,  Coruncanium,  Catoncra,C2farem  lulium, 
aliofque  multos.  Credulitas  vero  aut  mature  admittenda,aut  CreduHtat, 
ftatim  repellenda,ciim  nemo  citius  fallatur,  quam  qui  teracre 
credit :  nf  moque  reccius  iudicec  &  certius  qui  rem  explora- 
tgm  habet.Theocriti  proindc  laudatur  illud: 

M«  Tn^dve  r»^^  vi)ti  «Tf  tjcc*?  jnpef/i  'o^^v 

Ne  crede  dtiUime,ni  priusfinem  z/idea^. 
Re^ulit  cuam  id  Epicharmium  Clemens  4.  Stromatum,  &  ad 

f     1 


84  ANDRE^     ALCIATI 

infticutum  Chriftianum  accommodat,Decredulitate,qurecia;33 
mox  adiiciam. 
Ipuhar-         Epicharmu^,'}  SiculuSjPhilofophus  &  Poett,  Coracrdiz  in-. 
'"'^*  uentor»Suida  tefte. 

Ne  nonfobritn  f/?o,]Duo  negata  vni  affirmationi  jequiualet, 

Nerui,memhrdque.'}  Mstk^^»?**/»  quibus  vim  vtiliflimi  prac- 

cepti  illuftrat. 

SchmtM       Hi  nerni hu?nam,(^c.'\  Vufivi  '^'j^-  (nu:^pe<Wn,vt  refert  ali- 

«niw»   ro-  ^^jj-  Stob.qao  fenfu  dixit  luftin.  genitrice  virmtu  frugaiitate. 

Hicneruo3&membrafumit(C*£TKC^e/<KSf  :  ^apudbemoft» 

ttZ^  •mXtfAsv  -nip^ii/^Tu  ;  vc  M.Tullius,  ve«ftigalia ,  neruos 

Reipub.  dicit.  (ic  labius  lib.  i.  moUem  educationera  neruoft 

omnes  animi  &  corporis  frangere,  &  Dion  in  Vefpafiano,  pe- 

cunias  neruos  cfTe  imperij  femper  dixerunt,id  eft,n£<i^^  yx^  -f 

X>ekUt4        Oculata,  manw.}  Adagium ,  quo  rerum  certitudo  fignifica- 
fna^M.       tur,vfurpatum  a  Plauto: 

Cum  a  pijiore  p/inem  peti  mufyvinum  ex  oenopolii, 
Si  4s  habent.iiant  mercem:enilem  nos  difciplinn  vtimnr, 
Semper  cculats.  nojtrAfunt  manu4 ^credunt  c^uod  ■vident. 
Vlm  Prouerbij  videtur  exprefTiffe  Terentianus  ille  leno  >  etira 
alt  Adelphis  ;  Nunquam  ego  adeo  aftutus  fui ,  qiin  quicquid 
poffem  ,  mallem  in  pra^fentia  aufe.rre  potius.   Et  facra:  literx 
adraonent  omni  fpiritui  crcdendum  non  effe. 
2V'9>» ^atim      Credens  id  qttod  videt.']  Herodotus:  d)7U  Tvf^ffivet  eUJp  UTzvmp 
p  s?j  um.   v^'^^^  kTnqiTi^  o(p5M>(i6Sv:Aures  funt  hominibus  magis.incre~ 
dula^  quam  oculi.Hcfipd.autem  i.'t^;<i)f  fub  finem: 

n<V«5  ^  oil^   'o/Z(Oi  >^  oiTn^loii  C}>i<mv  eu^o^oti. 

Cuius  fententix  vim  tcncre  debent  qui  verfantur  inRepub.  & 
negotiis  grauioribus  implicantur,fed  maximc  teporibus  pcri- 
culofis.  Si  enim  propter  amicitiam  multoru  fucatam.vix  fratri 
fides  interdu  fit  hahenda,pcipetu6  meminiffe  debemus  Pytha- 
goricas  parCEmia;,Ne  cuiuis  dextram  inieceris,quandoquidem 
hominumea,fit  impxobitas  &  verfutia^vt  non  modafermo,fe<l 
&  frons,vultus  &  oculi  ipfi  perf^Epemetiantur.ApoIIonms  ro- 
gatus  a  rege  Babylopia:,  qua  ratione  quictus  in  fuo  principatii 
perduraret:Si,inquit,paucis  fide  habueris.  NuUa  enim  regibus 
maior  pernicies  impcndet ,  quam  ciim  delatoribus  facilem  ad 
fe  aditii  praebcnc.Plato  de  Repub.magiftraturo  optat,qui  fit  rk 
?Tw  :iilef.TiJpvXt.yif^^,  id  eft ,  qui  aures  obtufas  habeat  ad  ru- 
mores  &,fabulas  populares.  Adda  &  id  Plautinu  e  Truculcntq; 
Non  UudAnduf  eji  is,  qui  ^lus  crcdit  qUA  audtt  quam 


EMBLEMATA,  t^ 

€^s,  'Vtdet,n0nplacet,  cum  illiflm  laudant  qu&  audiunt 
§luam  quA-videntfpluris  eft  oculatips  tefiis  vnui,qnam  auriti 
Decem,qui  audiunt,audita  dicmt:qui  vident,plant:  fctunt. 
Qjiod  tamen  non  probatur  ApuLeio,initio  Floridorum  qui  vt 
jnferuiat  argumeto  quod  tfadat,  plus  fidei  aurium  cjuam  ocu- 
ioru^n  cfTe  adhibendum  vulr.Huius  hsec  verba:N6  itidem  ma- 
ior  mcns  Socrates:qui  cum  decoruili  adolefcentem  ,  diuq;  ta- 
centcmconfpicatus  eflerVt  te  videam,inquit,aliquid  eloque- 
re.  Scilicct  Socrates  tacentemhorainem  non  videbat :  etenim 
arbitrabatur  homines  non  cculomm,fed  mentis  acie  &  animi 
obtutuconliderandos.Nec  iil:a  re  cumPlautino  milite  cogrue- 
bat,qui  ita  ait:Pluris  cft  oculacus  teitis  vnus,quam  aurici  dece. 
Imo  hunc  verfum  ille  ad  examinahdos  homines  conuerterat: 
Pluris  elt  auritus  teftis  vnus,quam  oculati  decem. Atqui  fi  ma- 
gis  polierent  oculoru  quamanimi  iudicia,profe6lo  de  fapicn- 
tia  forct  aquilae  concedendum.  Homines  enim  neque  longe 
diffita,  neque  proxime  adiita  poiTumus  cerhere,  &c.  Apuleius 
tamen  alio  fententiam  tDrquet,vt  dixi,neque  proprie  contra- 
rium  quid  a  Plauto  ftatuit,fed  certe  diffimik.  Ad  re  redeo.M. 
Tullius  in  Laelio,  Hxc  in  fabulis  itultiflima  perfona  improui- 
dorum  &  credulorurri  fenum.  Non  minimum  commendarunc 
ifm<^lew  quidani  ex  veteribus  ,  non  quidem  vt  omnino  fidem 
omnibus  abrogcmus,fed  vt  nuUo  n5  loco  circumfpe6ti  fimus, 
videamufquequatenusdextrafithuic  vel  illi  admouenda.De- 
moithenes  hanc  ccm^ieo)  vnam  ait  omnibus  qui  fapiunt  con- 
ceffam  anaturacuitodiafalutis&  fortonaru.  Hom.erus  Vlyf- 
femquem  fapientiffimum  facit,  non  alio  "fum  prsefidio  dicit, 
neque  alia  ratione  terrx  marifqi  periculis  cuaiiire,quam  quod 
nemini  fe  crediderit,&  callide  coiilia  fua  texerit.Hciiodus  non 
ab  re  monet,  vt  neque  fracri  quifquam  adco  fidem  habeat,  aut 
etiam  ncgotium  aliquod  vel  ioco  tranfigat  nifi  tefte  adhibito. 
NuUus  eftqui  nefciat  ab  inimicis  nobis  importari  grauiffima 
incommoda:fed  longe  perniciofius  damnum  ab  amicocrcatur 
fa^penumerojquia  fit  alioqui  facile  inimici  efFugere  infidias:ab 
amico  ver6,aut  eo  qui  amici  nomcn  mentiatur,quis  ica  proui- 
de  cauteq-,  fibi  cauerit  quin  incerdum  opprimacur?  Nifi  mole- 
{tumeiret,  oltenderem.  mulco  pltires  ab  amicis  quam  inimicis 
oppreiros  elfe:plures  vrbes  pro Jitione  capcas,  qua  vi  cxpugna- 
tas  :plures  in  veterum  libris  ,  ipfaque  vita  quocidiana  reperiri 
amicorum  queltus,qua  inimicorum  accufacion£s:Verum  lon- 
gior  eifet  oratio  ex  multis  exemplis,quardam  iatis  crunc.Dion 
penic^quamquam  lufpicaretur  iniiaias  fbi  itrui  a  Calippo,k;l 


%^  ANDREvE    ALCIATl 

veritus  eft  obfcruare  amicum  &  hofpitem.Annpater  CaflanJrl 

fiiiusjvocato  ad  canam  Dcmctrio,  illoaj  viciiTim  fcquenti  die 

vocato,vericus  ci  diffidcrc,a  cacnaopprcllus  cll.Sed  ne  longior 

{im,legc  orarioncm  Dion.Cbryfi  'sfei  kTn^riec^i 

Ttdt^um,       tulegium.  ]  Siti  &  vinolenci^  contrarium ,  cuius  vires  pcr- 

multas  habet,Plin.lib.zo.  cap.14.  &  Apul.  Dc  herbar.virtutib. 

cap.^i.mulca. 

Htr^clitm       /ffr>»f//><^.]Heraclitus  in  feditionc  quadam  rogatus  a  ciui- 

vt  ctncor-  bus,vtconcordia  fuadcrct,ruggc;lum  afcendit,caliccm  frigida 

/?riT.       '  compleuit,  infufam  digito  farjnam  milcuit  vna  cumpulcgio, 

idquc  bibit,&  hinc  difcellittnimirum  reipfa  loquens,pIcrunq-, 

feditioncs  ex  luxivrcrumciue  fuperfluarum  vfu  oririnntci  eos 

autem  facile conilarc  concordidm,qui  modicis'ac  tantum  ne- 

cefTariis  cirentcontenti.Plutarchus  De  garrulitate. 

Mdgna  v'u       Gluo  turbam DfIenJo,^c.]ln  eo  nonullis  fortalfe  cryjleno;  ha- 

<jf  orattsr,n  bendus  cft  Hcraclicus,fed  ccrte  hac  ambage,&:fymboIis  apho* 

fj  Z"  "'  nisplu3forteperfuafic,quamaliusquifpiamorationcproiixif- 

ftui  vxrt      fima,fiquide  7n\>,m  -^vv  >^^»|jiv  Tnc^ahiy  t*  p^/^  ^  Mvy^ 

honi.  7n<n^  s';t«  '"'^  tU^Jp uTrig  Kve/iei7rf«y  yjyeirzn  :  Plcruiique  vir^cuius 

pcrfpcfta  fides  eft,vno  verbo  vel  nutu  longas  alioru  orationes 

fuperat.Sic  enim  fidem  fecit  Amafidi  Pittacus,cum  lingua  im- 

molatitia:  vid;im£E  remifit ,  tanquam  membrum  omnium  vel 

optLmum,vd:  pefiimum.Sic  Anacharfis,cum  apud  Solonem  re- 

pcrrus  eft  eo  geftu  dormiens,  vt  dextra  haberet  admotam  ori, 

iiniftra  pudcndis:vt  fignificaret  maiore  ftudio  &  cura  linguam 

cfic  cohibcndam,vt  pars  omnium  maxime  rcbcllis.Quid  cnim 

vel  Sciluri  facinus  ad  cocordiam  fiios  libcros  adhortantis,  vcl 

Tarquinij  fupetbi  fumma  papauerum  capitabaculo  decutietis 

huc  commcmorcm,cum  ha:c  iam  vulgo  trira  fint?Olim  enim 

cum  nondum  Platonis  opeia,vcl  Carneadis,  aut  Chryfippi  fa- 

pictia  ioquax  efic  didiciflet,omnia  breuibus  oraculis,aut  fym- 

bolis,inceidumque  u<pijyoig,u6  minuscommodetradebantur, 

qua:  pcrtinerent  acl  vita;  humana:  cultum  &  informationcm. 

Sed  audiamus  Plutarchum  ea  de  re  ftudiosc  commentario  Ws< 

khMs-^M  diflercntcm:oi  ^anquic.trfweoAocSf  uviv  (Poiiif  ci  ^ei 

xAe/lc^jfiiliavTrjv  uvrov  T  TrsXtTuv  yyafAlu/  Tiya.  htthv  'Z^t^  OfAS" 
yoioK,cUtt%lii  VJsri  To  t2tit(^j^  Xdtu*  "^^^^  KvXtt(0t,^  ^  eth^lTr^t 
'tTriTmretii  C  rw  7>ivj;^';'<  ;c<>>)V«^,  c^oto»»  ecTrrjX^v^  ev^ft^*/'^^ 
uv^U    077  TO  'foHi  Tvy^iicn^aKii^ccfyK.  tcyj  oilii^ctf  T  TTPAvTTAiJy,  C9 


tMBtEMAfA. 

EmBLEMA      3CVII, 


I T  A  L  I  c  >£  SamiiisfetlA  cekherrimus  audior 

Ipfefmm  cUujit  carmne  dogma  breui: 
JQuofrmrgreffusfqHidagU^JiUiiomittis  agendfimf 

Hancrationem  v^gens  reddere  quencjue  fibi, 
\Quod  didicijfe  Grunm  volitantum  ex  agmmefertur^ 

^rreptumge  fiant  ^  ha  fedibtu  lapidem: 
Ne  ceffentj  neu  tranfrerfa^  maldfitmina  raptent» 

jQjiarati^ney  horninumvita  regendafnit, 

HVncPythagoras  verficulum  in  piimis  obferuiri  diligeh- 
ter,&  addilci  cuperem,ab  iis  maxime  qui  ftudia  liberalia 
reclamurj  &  ex  iis  fruftum  alicjuem  iperanc  vbertimum,  Pei'» 

F    4 


88  ANDRE^     ALCIATI 

Srrores  eo-  multi  eilim  ex  iis  pcccant,  quod  no  fatis  attcti  leptajVt-ita  di^ 
tHmqttulU  ca,lc(flionistranliIiunt5&aliis  rcbusanimum  applicantesjnoili 
tera*  ad'    yidet  reabrccderc  ab  eoiaudabili  &  ingcrnuo  inltituto,cuino- 
'/(ftnf.       ^^^  dederunt.Ali j  funtjqui  quanquam  laborioli»  non  funt  at- 
tenti  fatis ,  aut  adiiciunt  animum  ad  qux  agunt:Alij  deniquc, 
quanquam  multa,&  quidcm  fsepc  dmquc  aganc,  tamen  inpu- 
merabilia,aut  cerce  muka  pra;tcrmittunt  in  tranfcurfujquas  ad 
inflituti  laboris  pcrfcd^ioncm  valde  conduccrcnt.  Scd  pr<Eftac 
Alciltum  magilhu  audire citius,qia  ita  fuos auditores  adhor- 
Lottu  yAt~  tatus  eH:  quadam  pra:Iecl:ione,ab  iikleni  primum  rogatusjqua 
"Ati    ex     prarcipue  mcthodo  in  iliudiorum  curfu  eirec  vrendum  :  Prxeac 
auii^"'  "obis{inquitille)vccuItilIimusItalic<,'Philofcphia:auaorPy- 
thagoras  ,  qui  difcipulos  luos  carmine  Gra:ct),  quod  maximc 
neceirarium  adipiCcendx'  difciplin^  eilct,  admonuit,  quodque 
quotidie  eos  in  ore  haberc  iuliit.  Id  eft  e!ufmodi:T|i  7nf.^i^lwp 
■n  ^  ie^elofi,  ti  ^asi  ^Vo>  gt»  i-nXiSfTf,.  Etcnim  ha:c  tria  non  tam 
j.^ctr.tf  prxcepta,quam  oraculafnicuiqi  nolhum  femper  ante  oculos 
S^ejpti.        eile  dcbcnt.In  primis  lcilicet^ne  qua  iii  re  aut  excidas,aut  traf- 
uerfusab  inlhtuto  tramiteferaris.quodiiscontingit,qui  aliis 
in  rcbus  animi  intentione  occupata,ad  fcholas  tame  acccdunt; 
vc  qui  vel  amore  capti,vel  armis  rixifq;  dediti,  vel  alca:  lufuiqj 
mancipati,vcl  artibus  iliicitis  addid:i,fcholalhcitame  nomen 
feruant.In  hoc  Anna:us  Sencca  veteris  lurifconfijilti  verbis  in- 
uehitur.Etiam  magna,inquit,  pars  vitas  elabitur  male  af^enti- 
bus,maxima  nihil  ai^entibus.Qui  cnim  auribus  folis  pr^lentcs, 
mentem  alio  intendunt,  ij  aliudagerc  Latinis  dicuntur.  Alte- 
rum  eil:,vt  attendanius  ad  id  quod  agimus:vt  cum  quidboni  a 
n©bis  fa^flum  fucritjmagna  voluptateatficiamur  :  fi  veiro  quid 
malevcrtille  vidcrimus,infuturumablhneamus:Etenim  pra:- 
miiun  virtutis  maximu  ipfaellanimi  voluptas.  lifce  enim  iu- 
3.  ^luid     uenibus,qui  in  fophilhcis  cauillationibus,  vei  legum  optima- 
"^«.^  rum  ambagibus  diutius  immorantur,  recle  quis  dixerit :  Vide 

quid  agas.Cuius  rei  excniplum  in  huius  anni  le^lionibus  acci- 
pi  poteit.Fucrunt  florete  Romano  imperio  vari j  in  eorum  Re- 
publ.magillratus:vt  Pra^fedh  prxcorio,vt  Procpnfules^vtPra:- 
fldes  prouinciarum,vt  clarifTimijVt  fpedabilcSjVt  illulhes:&  fi 
qua  alia  funt  huiufmodi  nomina.  Hi'c  hodie  mutata  Reipubl, 
formaexoIcucrut,nec  vllo  in  vfu  permanferunt,  fed  vnufquif- 
que  iudex  cam  habct  cognominationcm^quae  fibi  vel  legc  mu- 
nicipij  vel  Piincipcs  fui  diplomate  concclla  eih  Ideoque  pa- 
ru»i  refert  diutius  in  vctcrummagiftratuu  muneribus  digno- 

fceudis 


£MBLEMATA.  a^ 

fcendis  verfari.Bartolus  certe  &  veteres  no  vltra  tresjaut  qaa- 
tuor  ledtiones  hac  in  re  videntur  confumpfifTe.  Q^d  fi  quis 
maiorem  anni  parcem  hoc  in  argumento  tranfigere  v€lit,huic 
rede  pr:eceptum  Pythagoiicu  infururrabitur,  Vide  quid  agas. 
Superelt  tertiura,ne  c]uid  agendii  omittamus>in  quo  fane  adeo  ^  ^^ 
peccant  vniucrli  ftudiofi,  vt  vix  vllum  tuperlit  remedium.   Et  ''"^-*"  ■^'^ 
hx'c  quidem  Alciatus:cuiusdirputationem,&  apertam  diluci-'* 
damqi  huius  carminis  explicatione  buc  attexere  maiui,  quam 
quidpiam  aliud  comminiIci,autaliunde  minus  opportune  in- 
culcare.  Conltetergo  intcrnos  omnem  humanGe  vitselaprum  Tri^lfxho^ 
in  tribus  eirc  potiirimiu-n^aut  cCim  fecus  quam  oportear,  faci-  w-»»<ot  U* 
mus,  quod ell  plus,  quam  deceat:aut  quod  omimim  oportuit:  ^■>'*** 
aut  omittimus  quoderat  faciendum.Priori  refpondet  illud,^^ 
•mt^iZlu),q\i6  tranrgreirusfalteri  ver6,ti  «4"*^'-l*«  quidfeci?ter- 
tio,  7j ^<  ^so7  cvK  £7tAe«&-/!,  quid  feci  non  conueniens?Solcbat 
itaque  luos  hortari  Pythagoras ,  vt  perpetuo  id  carmiais  ia  ^urcA  Pj^ 
animo  verfarent.Sic  autem  ille  in  Aureis  carminibus:  tha^or* 

M>j  (/['vTOOv  f^>,uns1(nv  W  o^f^Ti  'SS&e-^^cc^^^  CArmtTuu 

nJ}  •TrKp'?^/,  71  Jl'  «^^l*  >  ■"'  f^t  oio»  ffWe  fiTtAtcS-Jli 

Qua:  interpretatus  eft  auctor  cpigrammatis  de  viro  bono,  his 
quidem  verbis:    . 

Nonpriui  in  dulcetn  declinet  iHmina  fomnum, 

Om-r.in  qvLam  iongi reputauerit  aHh  d'ei: 

§lu&  pr&tcrgrejjhi,  quid gesrum  in  tempore,  quid  mn} 

Cur  ijlifacio  decuA  a,  fuit,  aut  ratio  i'Ji? 
Lepidiinmum  hoc  Pyrhagorse carmen  vidit  Sencca  lib.3.  De  Pt*dar:ti 
irajC.^fi^.cuius  verba  no  piget  huc  adiicere:Oranes  fenfus  per-  ^^""■'*  '"** 
ducendi  funt  ad  tirmitacem.    Natura  patientes  funt:{i  animus  '^**^' 
illos  definat  corrumpere  ,  qui  quotidie  ad  ratione  reddendam 
vocandus  effc.  Faciebat  hoc  Sextius,vt  confummato  die  cumTe 
ad  nodurnam  quieccra  rccepilfet^interrogaret  animum  fuum, 
quod  hodie  malum  tuum  fanal>i?cui  vicio  obflitiftiqua  parte 
melior  esPDefinet  ira,&  erit  moderatior,  qua^  fciet  fibi  quoti- 
die  ad iudicem elTe  veniendum.Quid  ergo pulchrius  hac con- 
fuetudine  excutiendi  tocum  die?Qualis  ille  fomnus  poftreco- 
gnitionem  !ui  fequitur,  quam  tranquiilus,  alcus  ac  liber,  cmn 
aut  laudatus  ell  animus,aut  admonicus,&:  fpeculator  fui,  cea* 
forque  fecretus  cognofcct  de  moribus  fuis:  Vtor  hac  potcftate, 
&■  quocidieapud  rae  caufam  dico.  Cum  fublatum  e  coafpeotu 
}.«men  eft,&  ccncicuit  Yxor,mori3  lara  mei  confcia,totu  diem 


90  AkDRE>t    ALCIATI 

mccum  fcnitor,  fada  ac  cli6\a  mea  rcmetior.  Nihil  mihi  ipfe 
dbfcondo,  nihil  tranfeo  ,  quare  eniiti  quicquam  cx  erroribui 
meis  timea ,  cum  pofliim  diccre:Vide  tie  iflud  amplius  facias. 
nunc  tibi  ignofcOj&c.Ncque  t(i  alienum  etiam  quod  relatum 
^fMltitu  tft  apud  Apuleiam  i  .Ilorid.dc  Gymnorophlftis  loquens  :Vbi, 
tU  Gymno'  ait^menfa  pofira ;  priufquAm  edalia.ipponatur  ,  omncs  adole- 
jo^htiitu  fcentes cx  diuc-lis  locis  &  oihciis  ad  dapem  conuciiiunt.  Ma- 
giltri  pe»:roganL,q«ttti  fadluin  a  lucis  ortu  ad  illud  dici  bonum 
fccerit.His  a.ius  ic  comcmorat  interduosarbitrumdeledum 
iaiiata  rimuhatc,recociliata  gratia,purgat3  fufpicione^amicos 
cxinfcnfi  rr.ddidifTe.  Itidem  alius ,  fefe  parenribus  quidpiam 
iniperantibus  obedilTe,  &  alias  aliquid  mcditatione  fua  repe- 
riircjvcl  alterius  demonfhatiorle  didicifle:der;ique  cctcri  com- 
incmorant.Qu.i  niHil habet  ad  offerrc,Cur  prandeat,impranfus! 
adopus  foras  extruditur.Hxc  Apul.Cohfer  Hieroclis  comen- 
tarium  adcarmina  Pythag.  &  Arrianu  difTertatidnurh  Epiflc- 
Cruitfym'  ti  lib.4.c.<5.huc  enim  rransferre  fingula,nihil  attinet.Ceterura 
h»lttm»  Grucm  cum  iapillo  dep^iftam,  prudentis  fymbolum  fiiifre  no- 
^ruMmv9'  jyjj,  gfj.^  Docent  enim  probatiflimi  audores ,  lapillum  Grues 
ideo  ferrcjdum  in  fublime  volant,vt  illius  lapfu  explorent,  fu- 
pra  terramne  an  mare  volitcrit :  qu6d  ex  fono  intelligunt ,  ac 
proinde  confidendu,an  vlteriusprogrediendum  fit.  Maximus 
Tyrius  difputationc  ^o.lapilli  arrepti  aliam  rdtionem  adfert, 
nimiriim  quod  proptcr  imbecillitatcm  corporis  alafquc  pa- 
rum  fultasjinftar  nauis  jfluitcnt  a  ventisimpulf^,quod  cum  in- 
tclligunt,non  antc  fe  volatui  credunt  jquam  lapidc  apprehen- 
derint,  firmamcntum  videlicct  vacillaturi  volatus  ,  ialutifquc 
cuftodiam.  Harum  prudentiam  cum  non  ignorarct  cordatus 
^omo  Deucaliori  ,  a  dilaui  j  flu^flibus  feruatu  aiunt  gruum  be- 
neficio :  quarum  quidem  fupcruolitantiumclangore  admoni- 
tus  enatauit ,  telle  Paufailia.  Non  erit  huc  coriferre  alienumi 
<]Uod  fcite  &  ad  hunc  locum  accommadate  Plutarc.retulit  lib. 

'ji^Tt^  T  (3«*»  <Ppei»<^«TF^,  roi, ^.^aalcc  *)  xet  invoo^.  flC  cnim 
habet :  k  3  y.^vu^f  f^iTKcoXK  v  ^rrtif^d/s  aOs  ttvifASv ,  xi'/^  £»#c 
^rawr  If}»' ,  ItTisk  TVf  x^n^  Tmm?  ^X^i-S  vottwtts  ,  ee.ei'ZsSt 
xvfJ^ef.  i^  ^otUt  eov-niy.yjyTVt^  y  y^   Tm^^vXuTiiicnM  0  TWc  |W«    tC^ 

n<,<rtifj(ef.  yjfjuittf^at  y^  2ilt(.itxx,lujOfBfjoi ,  'ojif  kei  awti^vr.f 
''cevrog  Oi/TfTrfai^ii^.  c^^efjiifjn  /'S'  «to  Ky  >(o^v<f/>v   yiyuXitaTci, 

Cn,  >^  cwc  uvifnff;  ri  (peAxiihi.  id  ell,Ilia  vero  gruumad  vcn- 

tum 


EMBLEMATA.  ,i 

tilm  aclei  commutatio,non  vnius>fed  &  vniucrfl  matitimi  gc- 
neris  eftifiquidem  &  «ftum  fludufque  contia  natando  niti,  & 
cadem  de  caufa  xquaticis  omnibus  mos  eft ;  cauenc  quippe  nc 
ventus  a  tergd  Ihcamberis ,  fquamas  fubrigat  cicatquc ,  atque 
ita  nudatum  &  exafperatum  corpus  vulnerct;  vnde  in  ventum 
obhixique  flu^libus  curfum  dirigunt :  Cic  enini  a  vercice  fcifll 
fludlus  &  branchias  cohibent,^  per  fumma  delati  mincsinfe« 
rtant,&  horrorem  noh  iricuciunt.  Ha:c  iile.Adfcriberciii  alium 
locum  no  miniis  commodum  ex  eo  quem  fcripilt  ipfemet  Dc 
animal.folGrtia  libro-fed  indicare  duntaxat  hie  mihi  fatis  efto. 
Ammian.Marccllin.lib.i8;de  Barbationegarruloquodam  ne- 
bulone,eod(^mque  proditore:Ignorabat,inquit,ndtum  Arifto- 
telis  fapicns  diAum,qUi  Callifthenera,  fc(flatorera  &  propin- 
quum  fuum,  ad.regem  Alexaudrum  mittens ,  ei  farpe  manda- 
bat ,  vt  quam  rariflime  &  iuCunde  apud  hdminem  loquereturj 
vita:  poteftatem  &z  necis  ih  aciq  lingujeportantem.Ne  ilt  hoc 
mirum  homines  profutura  difcernere  nonnunquflm  &  de- 
centfa ,  quorum  mentescognatas  cxleftibus  arbitramus :  ani- 
malia  ratione  carentia  falutem  fuam  interdam  alto  tueri  fl- 
lentio  folent ,  vt  exemplnm  eftperquam  notum :  Linquentes 
oricntcm  grues  ob  calorem  ,  plag.imque  petentes  occiduam, 
ciim  montem  penctrare  coeperint  Taurum  aquilis  ab\indan- 
tcm,timentes  fortiffimas  volucres,roftralapillisoccludunt,ne 
eis  eliciat  vel  neccfritasextrcma  clangorem  :  iifd^mque  colli- 
bus  agiliore  volatu  tranfcurfis  proiiciunt  calculos,  acqueit^ 
fecurius  pergunc,&c*Nefcio  an  huc  confcrre  auflm  Virgili  j  ii- 
fudcx  io.i£neid. 

quales  ftih  ntibibnf  atrU 

Strimonii,  ddntjignfigfues,  atqr4^  Athera  trAnant 
Cum  fonitu^fu^i^frirque  notos  cl^iore fecmdo. 
VidePlin.lib.io.  cap.i^.  Picrium  Hieroglyph,'lib.i7.&Pro- 
uerb.Grucs  Japidem  degiutiencc>. 

ItalicA  Sami'^^  Ceihz.^^c.]  Pvtha^oram  ItalicorumPhilofo-  Pythitgthi 
phorum  lcdla! audorcm  fuilfc  teftatur  Cic.i.Tiifcul.&D.Au-  '''*'• 
guftin.in  lib.Dc  ciuir.S.cap.i.Vcnit  autem in  Italiam  Tarqui- 
nio  Supcrbo  rcgnantc ,  tenuitquc  magnahi  illam  Grarciam 
cum  honore&  difciplina  ,  tum  etiam  audoritate.  Mulcaque 
poft  fxciila  fic  viguit  Pythagorcorum  nomen ,  vt  nulli  do6li 
ali;  viderentur.  Samius  autem  ab  infula  Samo  dcncminatus 
eft.  HuiusvirampetecxLa^icio^Plutarch.Plin.lib.i.  Gellio 
lib.i.&  4.Dc  huius  doclrina  Ouid.Merain.i  5, 


9t  ANDRE^     AL(ilATI 

^luhpnterjrrefw?']  Lege  Proueib.Quo  tmnfgrefrus? 
^oddidic'JJe^rttuM.]Ex  volatu  gruum  prudemiam  hanc  iil 
rebus  agedis  nobis  propofuit,  nimirum  ^f  t4j(ryvti<^etf  rkg  Ao- 
;^<rjttBs-  Tniei»  l)  ^^0»«» « [^r^ro^H7tq:vz  vereri  addifcant  homi- 
nes  rationis  participes  >  fi  deteriores  fe  prazftiterint  auibus  in 
virx'  aftionibus. 
MalajUmina.l  Aduerfi  &  impetuofi  venti. 


Prudentes. 


EMBLEMA      XVIII. 


I A  N  E  bifmis^cjni  iam  tranfaBafitturAqHC  cdl&s^ 
^Htqiie  rctrofannasyftctit  cr  ante,vidcs: 

Tetot  CHY  oculis,  ciirfingum  vultihw  ?  an  cjuod 
CtrcamfveUHm  hornwemfonfia  fuijfe  doceif 


lanuir? 


EMBLEMATA.  95 

IAnum  biformem  feu  bicipitcm  veteies  quida  plaftrse  &  pi- 
^dreseffinxeruntjvelquodferinu&riluertremcultumiuo-  iMui  bi^ 
lu.  hominu  in  ciuile  mutarit :  vel  quod  pater  GrarcjC  &  Latinae  '^iicHr, 
o-etis  crederetur:aut  quia  Solem,  quem  eundem  cum  lano  vo- 
febant  cffe,  casleRis  aulse  ianitorem  putarent ,  quippe  qui  eam 
oriens  aperire,occidens  vcro  claudere  videretur.  Sed  tamen  id 
tam  celebre,  variilque  nominibus  decantatum  lanibicipitium 
quamplurimi  ad  folertiam  prudentiamque  regis  retulerunt :  fi 
quidem  prudentis  ell  pra^terita  nolfe,  futuris  vero  multo  ante  Prudentji 
prouidere.quod  fignificauit  Perfius,inquiens:  #w*w, 

0  Iane,a  tergo  quem  nulU  cicoma  pnfit,    Terent.in  Adclph, 
IRuc  efi  fatercy  non  qtiod  ante  ^edes  modo  efi, 

1  '^dert  fed  etiam  tlUi  qti^  futtira  funty         Profpicere. 

Et  certe  hic  regi J  optimi  typus  eft,qui  cura  ceteris  prsefitjde-  Ty^w  ppfj^ 
bet  etiam  prudentia^aliifque  virtutibus  antecedere.Neqj  enim  '"f  ''«5». 
alia  ratione  puto  vt^yptios  oculum  in  fceptro  regio  fuis  hie- 
roglyphicis  defignalie,quam  vt  in  Principibus,fummifqueRe- 
gibus  maxime ,  prudentiam  ,  tanquam  Reipub.  vigilantem  ac 
profpiciente  oculum  effe  debere  fignificarent.Hoc  de  figmen- 
to  multi  Poeta!  luferunt,  quorum  alij  ad  alia  ingeniose  traxe- 
runt.  Ould.^^.Paftor, 

Videt  lanu^  quA  pcffua  terga  gemntur. 

Sed  maxime  in  primo,  vbi  facieiduplicis  rationesalias  adfert 
Macrob.i.  Saturn.  Creditur  inquit ,  geminam  faciem  pr^tu-  Ma^.rohu 
liiTejVt qux ante,quafque  pofl: tergum  effent.intu^etur. Quod  /«««. 
procul  dubio  ad  prudentiam  regis  ,folertiamque  referendum 
cfl,qui  &  prarterita  noffet,&  fatura  profpiceret,ficut  Anteuor- 
ta  &  Pofluorta,diuinitatis  fcilicet  sptifJim^  comites  apud  Ro- 
nianos  coliitur.Qui^  fpeftar  adagiam  <ii^m  >^  o-mimy  A  fron- 
te  &  a  tergo:quO(l  efl  diligeter  infpicere^Sc  pr^terita  cum  pr^- 
fentibus  &  futurfs  conferre.  Euadem  fuiife  lanum  cum  Noeo  janM  idem 
(qui  poft  diluuium  vitem  vinumque  adinuenit)auclor  eft  Be-  qni^i^etu, 
jofus,  (nifi  tamen  nos  fallit  Berofi  nomen)  quanquam  dilfen- 
tiat  Lilius  Gregorius  fub  finem  Syntag.  4.  Sed  bicipitij  huius 
caufam ^liam  ^ eadem  pene  attulit Plutarch.in  qua^ftion.Ro- 
nianis:Nempe  quod  generc  Grarcus  ex  Perrhccbia  fuerit^aroue 
in  Italiam  profe£lus,  fedibus  apud  barbarospofitis,Iingua  vi- 
ta:que  rationem  mutauerit.  fic  enimfama  receptum  eft  j  vel 
quod  Italos,qui  ferinis  effent  adhuc  moribus,quiqj  iniufte  vi- 
uerent,  ad  aliud  vita;  traduxerit  &  reuocarit  inftituEum,  ita  vt 
agriculcuram  &  ciuilem  cultum  eos  docuerit.Sic  vero  iile::^^ 

7? 


^km». 


54  ANDREit     ALCIATI 

•n  T  \xv69  ^«fjyaTTB»  •16VJU1  y^xiietf ,  y^  7g^'4>8cn»  i^nyj  ^ 

^»<5,  jUiri^xXt  y^  '^hoi't\iM  v^  ^iturM,  Jj  figi».»y  cti  tkj  /zj^'  t^ 
I7W>»<M»  <JK*Vof  iyg^'o/j  ^  iivofJSif  ^tuJi^iii  t}ir.*eii'irt^ov  /itis 

Imago  lani  bifrontis,  fed  corona  fpicca  in  numis  etia  nunc 
confpicitur^tributa  Pompeio  ob  curam  annonSjdc  <jua  Erifius 
inNomifmatisrquafimiiitvidine  deceptns  Theodor.Canterus 
candem  effigiem  lano  tribuit  lib.vlt.Variar.leflion. 

5/»;?;7^^.]Irrifioncs  ab  occipitio  diftorto,&  labris  contottis, 
Pcrf.l.Saty.  OccipiticAco,foRicA  occurrifefanng, 


Piudens 


EMBLEMATA. 


9^ 


Prviclens  magis  quam  loquax. 


K  o  c  T  V  A  Cecropijs  ivftgmapr&^at  Athenu^ 

Inter  aues  fcivi  noBua,  covjtlij. 
Armftrs,  rnerito  ohpqmjs  facratd  Minerud^, 

GarrnU  qno  cormx  cejferatami  loco> 


VErborum  parfimonia  fapientes  maxime  decct,eprumquc  p&udioqas 
perrpicacitas  in  rebus  obfcuris  &  di^fficilibus  agnofci  y2ic:«»t»<. 
vcrfariq-,  clebL;r.Eo  enim  prarcipuc  differtab  impcrito  &  ftulto 
pruden^,rerumque  rciens,qu6d  pauciloquus,  quodquo  ocuh- 
tus  in  iis  (it ,  ad  qua:  al' j  conniuenr,  vel  oculorum  mcntis  ob- 
ff  ura  caligine  ca^cutiunt.  Ei.us  quidem  rei  fymbolum  cft  No- 
^ua,  olim  Athenieiirium  inngne,ac  Minerux  facra,  nirr.inim 


^S  AKDREiE    ALCIATI 

propter  oculoscxfios:  quodindicatparormia,  vXa|  /VjktcJ 

^rtr  nol^us  pnfcis  enim  Atheniefibus  Noftuae  volatus,vidorix  fignn  cen- 

jltinerMt:    febatur.  Iuftin.lib.13.  rei  huiufcc  caufam  Hierc/ii  duci  adlcri- 

fdcrd  »  &  i^ij  ^y-  gdolcfcenti  prima  bella  ineuntijAquila  in  clypco,  No- 

^mbatum.  ^"^"^  ^"  ^^^ confedifTe  refcrt.Quod oftentum,&  in  confilio 

'"'  '         '  cautum,&manupromptum,Regemquefuturumfignificabat. 

AIij  maluntreferread  numum  aurcum  &  argentcum  ,  in  quo 

infculpta  erat  Nodua.  Vndc  fluxir  prouerb.  No6:uas  Athcnas: 

Picrius  io.Hieroglyph.Gyrald.Syntagm.i  I. 

Sed  quorfii  hoc  Emblema,dixerit  aliquis ,  aut  quodnam  ar- 
gumcntum  habet?  Nimirum  ciuicatcm  optimis  moribusac  le- 
gibusinftitutamfapientia,confiliomaturo,re6laprudentiafir- 
marijfprcta  inanihomiuum  loquacitate.Itidc  de  firgulis  ma- 
<^iftratibus ,  quique  Remp.  adminiftrent  j  eft  ftatuendum :  qua 
ratione  Demofthenes,aliique  boni  oratores  aduerfos  habebat 
demagogos,  bladosque  concionatores  qui  vulgi  cupiditatibus 
inieruicbant:nec  minus  eos  infecftabantur  quam  fophiftas  ob- 
IbeperosoptimiquiqiPhilofophi.Certcepigraphesargumeh- 
tu,quod  habetinftaroraculi,  Frudenimagis  qaam  loquax,  pof- 
•  fem  no  incommode  illuftrare  Fabij  Maximi  exemplo,  qui  quo 
tepore  Annibaiem  iuueniliter  exultantem  fua  patientia  frcgir. 
jnultis couiciis  militari  lafciuia  impetitus,  no  ponebat  rumo- 
res  ante  falutetnifi  occurreret  laudatu  Eteonici  facinus.  Is  La- 
ccdcmoniis  pr^feclus^cuaccepiiTet  fuos  milites  in  infula  Chio 
annona  laborantes  tacite  coiuraife  in  infulares  Chiosvtq;  fefe 
difcernercrit ,  arundinem  manu  pileove  circuntuliffe  :  cenfuit 
ille  non  aperta  vi  (quod  fieri  commode  no  poterat)agendum: 
fcd  quindecimdeleilis  comitibus  per  vrbe  incedendo,qui  pri- 
inus  ei  obuiam  veniebat  arundinem  habens,  obtruncari  iuftit. 
Cauftam  fcifcitantibus  nihil  aliudrefp5debat,quam  id  a  fe  fa- 
6l;um,quod  geftaftet  arundinem.  Itaque  ceteri  coniurati  arun- 
dines  ftatim  depofuerunt.Imo  Eteonicus  Chiis  conuocatis  ne 
vllum  quidem  de  coniuratione  verbum  fecit ,  ne  metum  aut 
fufpicionem  iniiceret,  fed  pecunias  imperauit,  quas  iuiTit  mi- 
litibusdiftribui ,  ne  quid  noui  molirentur.  li  ftatim  paruere. 
Sicpaucorumpoenapericlitantibusmultis  occurfumcft.  Re- 
tuIitXenoph.i.retum  Gr^pcar. 
^tUerui  Ceerrfjs  Athcnu.  ]  Athenas  Cecropias  a  Cecropc  Rege  ,  & 
vnde  »t-  Atheniefes  Cecropidas  appellari,iam  in  fuperiorib.attigimus. 
mttuu.  Athcnx  autcm  iwr»  -f  «9-^Sr  (  ne  iterum  adhuc  repeterc  co- 
gamur }  hoc  cft,Minerua,-quac  nomen  huic  ciuitati  impofuir. 

D,Au 


EMBLEMATA,  ^ 

D.Auguft.1 8.De  ciuit.c.p.ex  Varrone  diuerfum  ab  aliis  fcntit. 
Vidc  Platon.  in  Cratylo. 

Armlferi.  MineruA.']  Minerua  ei  ccrebro  louis  armata  pro-    ^Minmtn 
(iliit.Mihi  fuccurrit  illud  Anacrcontis  de  rofa:  ^**^  arma- 

ntXiuoKXttoy  T    kknilM  **  \   ^"'^ 

Id  cft,vt  cum  e  vertice  louis  cxiliit  armata  fcuto  Sc  hafta  Mi- 
xicrua:&  Ouid.^.Faftor. 

Creditof  armifera.  Jig.-um  alefie  MineruA, 
Idem  i.Amorum,  elcg.^. 

Vitiit  (y>  armiferi,  corrax  inuifa  Mineru£. 
Martial.  initio  epigramm. 

Accipe  belligeri,  crwium  thorfica  Mineru£. 
Meminit  &  in  Olympiis  Pindar.  Ode  y.Armata  autem  fingi-     <ArmstA 
tur  (aitPhornutus)  in  ipfo  oitu,qu6d  fapietiafuis  ipfius  pra:-  ^^^  PaHm, 
lidiis  fatis  inftmdla  lit  ad  maximas5&  difticillimasres  obeun- 
das.Deinde  anium  omniam  &  belli  Dea,qu6d  &  difciplinai"U 
iibcralium  vfum  &  bellorum  adminiftrationem  fine  fapientia 
mancamj&  inanem  elTc  intelligimus.Pindar.Scholiaft. 

ArmiferA  meritOy^i^r.']  Noduam  dicatam  fuilTe  Palladi,re-      *2^0ua 
pudiata  cornice,copiose  tradit  Ouid.i.  Mctamorpii.  Minerua  ct*rPalUii 
Erichthonium  Cecropis  filiabus  ciftella  viminea  mclufum,  •^*^''''' *"".*" 
feruandumtradiderat;&  ne  aperirciit,inrerdixerar.t^od  ciim  ^^^  "'^'**' 
neglexifFentjCoronis  fadum  Mineru;^  indicauit,  vnde  ab 
eiufdcm  comitatii  repulfa  eft,&  in  cbrniccm  mutata.Sic  enim 
conqucritur: .  ■  .     ,  . 
Mihi  gratiafali4   •       ■ 

KeddituryVt  dic^r  tutela  pulfa  Minefue, 

Etponarpojl  mctu  aui?mmea  p(r?ia  vtlucres 

Admonuiffe  petefiyne  voce  pericuUi  quAremt. 
Cuius  poftrema  verba  mythologiam  habet.GarruIi  enim,qui- 
que  nimio  lingua;  vitio  laboiant,  haud  vnquam  po/funt  cum 
fapientibus  &  cordatis  viris  habere  comercium:quin  vbi  apud 
cos  aliquid  etFiitierint,tandem  odiofa  infamiae  labe  afpergun- 
tur,&a  conui£lu  lauoato  viroram  honeftorum,&  virtute  infi- 
gnium  abeffecoguntur.De  nodiu^  prudentiaDion  Chryfofto- 
mus  docle  ac  lepide  oratione  01ympica,qua2  eft  i  i.Hoc  etiam 
addcre  non  grauabor,  qu6d  Alciatus  fcribat  Minerua:  nod:ua 
merito  confecratam,ncmpe  ab  Euftathio  ingeniose  ad  i  .liiad. 
rationem  redditam :  yXeuJKtc  facram  elTe  rifa^i^tjToji^  «6^y<2, 
.^/at  liiM  zT^oi  To  «dg«»  'S-yXauayeiv  7w</'y'T«1#«:quia  nimirum 
«fS^eiv,  &  y^myocreiy,  idem  fignificcnt. 

G 


9S  ANDRE^    ALCIATI 

Ctrnieur»      GAtruU  qm  cornix.']  Memini  lcgere  me  apud  Plutarch.  De 

^  vlularu  qJ^q  g^  inuidia,  inter  corniccs  &  vlulas  pcrpetuum  efle  difTi- 

^*  """*  dium,quaruiTi  vcl-  occifarum  fanguinem  permifccri  quidam 

ncgant:vtetiamfiquisconfundat,vtrumque  feorfum  diffluo- 

re  narrent.Aelian.lib.3.c.5).deanimalib,perfpicue  idem  tradit. 

tTref  ii  t)  y^til^tfh  etvr^  ((\ilp^[c  %ofar^)  vohifAi^v ^xtLf  »o- 

retZro  ^^u.  rcuro  eifi\»  f^cif  rleu  «4'*»'  "^  V/<«y^  rlufti^givr» 


Matiuan 


EMBLEMATA. 


99 


Maturandum. 

EmBL^MA      XX. 


Maturare  iuhent  propere  ,&  cunclarkromrjes, 

Ne  mmiHmpr£ceps,?7eti  mora  longa  nimis. 
Hoc  tihi  declaret  connexHm  echeneide  telum: 

H&C  tarda  efi,volitam  jficnla  mijfa  manti. 

IN  rebus  arduisj&  quibus  negleilis  aliquid  periculi  eiTc  po  - 
teft,cauenciam  a  nimia  celericate,atque  etiam  mora:fed  vi-  yitanda  »• 
<iendum  maxime,vt  mature  no  modo  fufcipiamus,  fed  &  con-  mU  ctUti- 
fedicmur  quod  nobis  propofitum  eft,ne  hac  vel  illac  aberran-  '^^  &  «»- 
do  parre  nos  quodammodo  poeniceat.  Plutarch.  oracione  ad  ""*  ^**''*'** 

Apollonium:  cai^ol  dt^  ro  ^r.div  c/.yeiVyl7r!^  vtUiarxv  z^lfKX^oii: 

Sapientes  iftudquidem,Ne  quid  nimis  ,  praeter  modum  cele- 
brarunt.  Laudatur  &  illud  Phocyljdis: 

n«>T6/y  f/AT^ov  edpi^^v,  vTri^^sXTiot^  J\!  etXteiveci, 

Eo  enim  vel  maxime  uomiae  Ariilidem vrbe  pepuleru:  Athe- 

G     4 


loo  ANDRE>£     ALCIATI 

nienfes,  quod  nimis  iuftus  efle  viderctur.   Eodem  pcne  modo 

Ephefij  Hermodorum.Ac  vt  modum  aliqucm  exemplis  ctiam 
imponamuSjhoc  vnum  addamus  cx  Liuio:Inbello  Punico  (e- 
cuhdo,Tci\ncio  Varroni,homiai  iuueniliter  exultanti  &  te- 
hicraxio  dacus  eft  coilcga  Panlus>€milius ,  maturusa:rate  & 
confilio,  vt  Taa  prudcntia  fcruorcm  alterius  temperarcr.  Sic 
Fabium  Max.  creatum  aliquando  belli  duceti:!  mcmini ,  eum 
quidem  cundlacorem  &maturum.  vt  Marcelli  celeritatem  rc- 
prfmeret.Id  (i  placet  ad  n:miam  quorundamftudioforii  indu- 
ilriam  rcfcne,  fic  ftatuo.  Pia;ccptum  hic  eft  rebus  in  omnibus 
agendis  validillimum^quo  auiea  mediocritatis  regula  comen- 
datur.  Sicuti  nihil  magis  cxpe^it  quam  agrum  optime  colcre: 
ita  fa:pe  putatur  jnutiliflimu  nimio  fe  labore  conficerc.PIantas 
aqua  mediocrialuntur ;  immodica  fufFocantunfic  iuuatur  in- 
genium  laboribus  ac  ftndiis  moderaris }  contra  obruitur  fi 
immoderateexerceas.  Namvt  plerumque  lufciniis  euenic  ob 
nimium  canendi  ftudium,  quo  mirifice  deledantur,  vt  in  eo» 
cxfpirciic,  ncmpc  quas ,  vt  ait  Piinius ,  fpiritus  deficiat  citius 
quam  cantusilta  nonnulliiftudiis  intenti  plus  quam  par  llt,  in 
ipfo  conacu  interdu  emoriuntur.  Cxterum  nuila  opera,  quan- 
I  quam  abilIuftriartificeprofcda,comcndatur,  quseimmode- 
rata  fic,vc  Apclles  Protogenis  tabulas  admirabatur  quidem,  vt 
immenfilaboristin  hoc  tamen  non  Iaudabat,qu6dmanum  po- 
nere  de  tabula  vix  vnquam  pofIet,(ignificabat  ei  nocere  nimia 
diligentiamjquam  etiam  in  compofitione  Ifocrarea  rcprehen- 
dit  Fabiusiadeo  modus  in  rebus,&  certi  denique  fines  fpedan- 
difunt  in  omni  capiendo  confilio,  laborc  fuftinendo>  aggre- 
dicndo,  perf^ciendoque  ncgotio,vt  quod  ait  flaccus, 

Itifani  fapiens  nomen  ferat^Acjiuu^  iniquh 

Vhra  quavi  fatis  ejl,virtufem  fi  petat  ipfam. 
Quibufdam  certe  in  negotiis  celcritatc  opus  eft :  mora  obeft, 
hoc  enim  citat  ex  ncfcio  quo  Plutarch.Tj£/4"'<*'^  «yfijyoyjzr^o- 
(^ctris  cifiTluj\f  cuTrLui^xM  (TKOTrar.Cciz^imimhxis  iam  propo- 
ficisjCunLlatio  virtutem  profundas  in  tenebras  deiicit.  Itaque 
M.Curtius  Dentatus  Conful ,  cum  deledum  fubitum  coa(^us 
cfletcducercjncmoqueiuniorum  refp6diiret,coniedis  in  for- 
tcm  tribubus  om.nibus  Polliae  qux  proxima  exicrat,primu  no- 
men  extradVum  vrna  citari  iuflit,eo  non  refpondentc,bona  ha- 
fla:fubiecit.Quod  cum  illi  nunciatum  effet^accurrit  ad  tribu- 
nal  Confulum.collegiumquc  tribunorum  appellauir.At  Con- 
ful  Dcmatas  appellationcm  non  rcccpit ,  bona  eius- &  ipfum 

vcndidita 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  lot 

Vendiiiifjno  tam  feftinarionc  pcEna;,c]iiam  praruenitdi  pciicult 
caufajquando  i:es,tumultusq;  belji  moiam  dilarionemcj-,  non 
recipcrcc^dum  interim  cognofcevetur  decxcufacione  auc  im- 
municate.ReruIir  Val.Mix  lib.^.Aliis  in  rebus  probatur  tai-du 
condliuvt  rriulco  pra:llatius:concra  nimiui  pra^ceps  damnacur, 
vc  quod  adiundam  pcrnitentiam  habcat.  Sic  Lucian.epigram. 

Sed  de  his  iam  fatis.Virtus  ea  maturicas  appellatur,  i!la  quidc  Matttritst, 
media  intec  celeritatem  nimiam  5c  tarditatem.Nigidius  apud 
GelIium,Iib.io.c;ii.Mature,inquit,  cfl:  qubd  neque  citius  eft, 
ncque  ferius,fed  hiedium  quiddam  &  tempcratum  eft*Bcne  at- 
quc  proprie  Nigidius.  Nam  &  in  frugibus  &  in  pomis  matura 
dicuntar,qua2  neque  cruda  &  immltia,neque  caduca  &  nimiu 
cocla,fed  tcpore  fuo  temperate  adulta.Interpretationem  hanc 
Nigidianam  duobas  verbis  elcgker  exprefiTit  Auguftus  Cscfar:  s/(u^ffi 
riam  &  dicerc  in  fermonibus ,  &z  fcribere  in  epiftolis  foiitum  diShtn, 
ferunt  anr^^h  /Sgc«J^A'?,  pcr  quod  raonebat,vt  ad  rcm  agedam 
(imul  adhibcretur  &  induflrrix  celericasj&cardicas  diligentice: 
ex  quibusduobus  c5trariisuc  maturitas.Sic  Poeta  Neptunum 
indueit  difcclTum  vcntis  imperantcm,  vt  &  cit6difcedant,tan- 
quam  fagiant ,  &  tamen  flandi  mediocritatem  in  regrcflii  te- 
neant ,  tanquam  mature,  id  efl.  tcmj!»cratc  abeuntcs.   Veretlir 
cnim,ne  in  ipfo  difceffu  clafli  noceant,  dum  raptu  nimio  tan- 
quam  per  fugam  redcunt.Gseterum  id  duabus  notis  Hierogly- 
phicis  ob  oculos  ponitur.  Tclum  enim  velocicatis  agilitatif-  "telZ  qutd, 
que  indicium  e(l,vc  cxplicat  lib.  Hicroglyph.41.  Pierms.  Re- 
mora  autcmimpedim.entum  &tarditaterri  defignat,  idem  lib. 
30.  Alij  rcm  plane  eandem  (ignificantes,  Delphinum  Rcmorar  T^eMtra 
adiunxerunt,  vt  Pauf.^.  Pont.  Max.  Alij  ancnoram  Delphino  2«»^. 
copularunt,  vt  Aldus  Manucius  nobilis  typographus.  Erafmus 
Prou,  Feftina  Ientc,id  pluribus  c::planauit:in  quod  vberrimum 
copiofar  orationis  quafi  iiLiuinm.  congeiTit. 

Eebsncide.']  Remora,veI  ccheneis,a  lifteridis  nauibusfic  ap- 
pellata,  ?5-«2^  tS  i'/,{v  rus  vatff?,  y«'o,',  de  qua  in  fcquenribus 
opportunius. 

Volttdt  jhiculA  miffd  mAr,u  ]  Ouid.fcrE  flc  i.  de  Ponto^elcg.^. 
— *  S/irmatirHjpirtila  rmflx  iranu. 
Ncfcio  an  huC  etiam  redte  conculero  <^iiod  dc  Cymodocaa 
NymphaVirgilius  in  decimo*. 
Fugit  illa  pn  vnddi 

O  y2T  ^  iact^lOi^  vsntos  Aquantefagitta, 


IQl 


ANDRE^    ALCIATI 


In  deprehcnfum. 


Emblema    XX  r. 


Iamdvdvm  qtiacuncjuefHgiSi  te  perfe^mr :  at  7mnc 

Caffihm  in  noFlris  denique  capm  ades. 
t/implim  haud  poteris  vires  ehtdere  noHroi: 

Ficuino  anguillamfirinximm  infolio. 


Fugax  tAn  A  Llegorica  profopopcria  in  quemuis  deprehenfumj  &  fu- 
dtmdeprt'  ^^gacem,qui  ob  fcelera  notatus  fcmel  atque  iterum  e  ma- 
'"•'"''  nibus  iudicumfublatus,  &  puotemporis  occafione  fubterfu- 
giis  vfus^non  tamen  poflit  effugere  &  expedire  ftCcy  C\  tand,cm 
coYreptus  ardliori  nodo  illigetur.  Id  facile  &  commodc  porcft 
illuftrari  nobilibushiftoriis,de  Perfe^Pfeudophilippo,  lugur- 
tha,  qui  Romanorum  infcflinimi  hoftcs  dolis,  fraudibus,  fub- 
lerfugiis  vfi,vc  vix  capi  poire  videicntur  ,  tandcm  tamen  fuc- 

cubuerunt; 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  2oj 

cubuenintrfed  libri  func  in  omnium  manibus.E  multls  quae  oc- 
currunt ,  vnum  fublegere  placet  ex  luftino :  Hanno  Carthagi- 
jiiefis  adeo  diues  erat,vt  ccteros  ciues  opibus  anteiret,is  de  oc- 
cupando  regno  cogitauit,  fed  interfedo  primum  fcnatu-.quod 
machinatus  fimulatis  fili<e  nuptiis,plebi  in  porticibuspublicis, 
Senatui  fuas  in  domo  epulas  parari  mandauit  ,  vt  poculis 
veneno  infedlis  fenatores  tediiis  enccaret ,  &  ita  Rempubl. 
inuaderet»  Quo  tamen  confilio  nefario  per  rainiftros  detedo, 
magiftratibus  placuit  fcelus  declinari ,  non  vindicari  jpericu-* 
lum  enim  erat  ne  plus  negoti  j  cxhibcrct  res  cognita,quam  co- 
gitata.  Itaque  dccrcto  cohibuerunt,Yt  modus  nuptiarum  fum* 
ptibus  rtatuetetur.  Quo  coniilio  pra?uentus  Hanno , feruiti» 
concitat,  rurfufque  conftituta  cxdibus  die,cum  iterum  fe  pro- 
ditura  vidiiTctjmunitum  caftellum  cum  vigiati  feruorum  mil- 
iibus  occupauit,  fed  comprehenfus  eft  ad  extfemum,  dum  fibi 
conatur  Afros,&  Mauiitanos  conciliarc.  Virgis  cacfus,  efFoflis 
oculis,5c  manibus  cruribiifque  fradis,  necatus  eft,  corpus  ver- 
bcribus  laccrum  cruci  «ffigiiur.  Filij  quoque  cbgnatique.qua- 
quam  innoxi j,  vltimo  fupplicio  afFc^i.  Sed  ne  fira  longior,  id 
&:  opportune  torqueri  poteft  in  eos  qui  fallacis  funtfidei,qui- 
que  crebro  furtim  fe  fubducunt  ab  iis,apud  quos  verum  dice- 
re  necefTc  habeant-.vti  plerofque  (  heu  nimium  multo  }  noftra 
hactempcftate  vidimus ,  qui  aliud  inore  promptum  habent, 
aliud  inpedoreclaufum  tenent,quod  de  Catilina  Salluftius 
aitjficque  imponcre  aliis  afraeuerc ,  vt  non  vcreantur  perfrida 
fronte  pertinaciiis  obfiftere  iis  quos  fibi  iuftc  interdum  aducr- 
fari  nomnt.  Qnod  &accommodari  poteil  in  pertinajces  quof- 
dam  &  refradarios ,  qui  diuinis  oraculis  dcmum  in  noftna.  % 

fcntcntiain  pertrahuntur ,  cum  eos  nihil  moreni  lubrica^fa- 
Dudla  eft  fimilitudo  a  natura  angui]]jsj:t)  &  afpero.  Lege  pro- 
cile  contineri  nequit,nifi  fo)t.-g^  Anc^uilla  in  ftrigmefljp  ,  iii  ^g^*^ 
uerb.Cauda  tenes  |aap;5is.  ^  /wric* 

Erafmici^s^^J-^/^^^^,  3  AHufio  ad  Prouerb.  FoUo  ficulflo 
^n/uiUam.  Cuipotcft  videri  aliud  finitimumquod  refertur 
ab^^aliis^inter  Qrci  cancros  adhxrereipro  arde  irrctin,vt  nulls 
parcatefFugijratio. 

G     4 


104 


ANDREiE    ALCIATI 


Cuftodiendas  virgiiies. 


Emblema     XXI  r. 


Hic  Draco^}if{jS!^^pf^^l^P^^^^'^^^ 
fur  Dim  cornes  hoc  'ammaWf^j'\^''^'P^^'^ 

fmcdata.ftc  lucos,facrd(jiie  ternfia^I^ 
Innuptas  opvu  efi  cura  afferHnre  puellas 

PerHtgtli,  lafieos  vndique  tendit  amor. 


f«r  PdZj4-  pHidias  clarilTimi  nominis  ftatuarius  ,Palladis  fimulacro 
tll^nVl  ;*   I^raconem  appofuit,  quem  pedibus  Dea  comprimcret:qao 

co«e^T«"^"    "  ''''^''^^^^^  ^"""  P^"^^  virginitatis 

mmu       numen)  pcruigih  cura  cotincndas  clle,vt  ea  racionc  /ic  optimc 

muiiebri 


E  M  B  L  £  M  A  T  A.  sos 

muHebri  pudicitiae  confulcum.  Nunquam  eft  cnim  commit- 
tendum,  vt  ocio  kCc  dedant,  aut  plus  quam  fatis  cft,  vagcncurt 
Kjuandoquidcm  eo  fexu  nihil  fragiiius  fit  aut  imbccillius,  Val. 
Maximus  lib.  6,  refert  excmplum  longc  praeclarum  de  Publio 
quodam  Maenio ,  qui  fe  pudicitia:  accerrimum  vindicem  prac- 
ftitic.  Nam  in  libcrtum  fuum ,  quanquam  admodum  gratum 
fibi,  animaduertit,  quod  filiae  fu2  iam  nubiii  ofculum  dediiret: 
cum  prxfertim  aon  iibidinej  fcd  crrorc  lapfus  videri  poiTct.  Et 
quide  poense  grauitatc ,  teneris  adhuc  puellae  fenfibus  callitatis 
difciplinam  ingencrari  magni  3eftimauit:eiqi  tam  trifti  excm- 
plo  prxccpit ,  vt  noa  modo  virginitatem  illaefam ,  fed  ctiam 
ofcula  ad  virum  fincera  perfcrret.  Sane  Draco  a  vifu ,  quem  Draco  vn^ 
acutilfimum  habcbat,  nomen  apud  Grjecos  habuit,id  cft,  Tm^  ^*  «•"»«» 
3?  htKi-^ecj ;  nam  HfnsfisM  eft,  acutiflimc  video :  vt  &  o$<?,  fcr-  ^'^'^' 
pcns ,  ab  c-xm  ,  idcoque  Palladi  facer  eft ,  quia  vocabulum  id 
'Tm^  a  TizivTU.  ctjpm  i^  ^Aexeiir,  t^  it^  7»zt>T&»  »6«y ,  fadlum 
plerique  tradunt ,  prudcntiaraque  hinc  intcrprctantur ,  quaj 
omnia  pcrfpiciat,&  ante  omncs  intcIIigat.Porro  quod  hic  fcri- 
bat  veramcftc  Mineruae  virginis  effigiem,  nec  tamcn  explicct 
pcr  partes ,  fed  Draconcm  tantum  adiungat ,  vigilantige  vcluti 
miniftrum,  non  vidctur  alienum,  (1  Dca:  panopliam  fubiceero.  Cur  drms* 
PucIIa  igitur  armata  virum  fapientcm  aduerfus  omnes  animi  ^*»  P^^^* 
perturbationes  fc  armantcm ,  &  vitiis  animo  forci  reiiftentcm 
iignificat:vcl  quod  vircutcm  fuis  ipiiuspriEfidiis  inftrudam  fa- 
tis  cfre  intelligimus,vti  iam  didum  cft.  Galea  habct  criftatam  galea, 
in  capite,quod  rcFercBdum  eft  ad  iudiciura,&  conftantiam  qua 
vcl  maxime  fapientis  ccrebrum  ,  arx  &  propugnaculum  animi, 
potiflimiim  valcat :  haftam  vero  longam ,  quod  orationc  per- 
cutiat  eminus:Scutum  cryftallinum  viri  fapicntis  magnam  fo-  Scutum, 
lertiam  repraefentat ,  qua  feipfum  haud  aliter  intus  diiudicat, 
quam  fi  in  fpeculo  cryftallino  ca  qua:  externa  funt,contemple- 
tur.  SedilludGorgoncocapicecerribilcapparer,  quodformi-    Caput 
dinis  &  rcrroris  imaginem  cfTc  volunc :  quam  ali j  pc£Vori  Pal-  ^^o^g'»'** 
ladis  appingunc ,  qua  fapiens  in  pc^aorc  'terrorem  habet ,  quo  *"  ''^^^"' 
aducrfarios  afficiac.  Indc  enim  Tritogeniam  didam  elfc  vult  TalliuTrh 
Phornutus,  quod  malis  tcrrorem  &  metum  ingeneret.  Pallium 
ttiplici  colore  tindum,  quod  fapientia  fit  multiplex,  fcu  quod 
tcaa&  operta  fit,neque  cuilibct  fcipfam  confpiciendam  prx* 
bcat.  Candidus  in  eo  color  fimplicitatcm  refpicit :  aureus  in- 
ternitens,  vira  fapicntix  fulgurantem:purpurcus  fulfforem  pc- 
nctrantcm.  y^^^^^j  ideo  cft,  *^  4>p€«^,  k:;^^^^^,^^  |V«^ 


lotf  ANDREit    AtCIATI 

f 5f  «y^e^xyy ,  quod  vt  illuftris  cft  &  confpicua ,  vt  quidam  vo- 
luntjfic  &  foimidabilis.  Non  enim  tam  cxfios  habet  oculos,  vt 
acute  non  vidcat ;  o^u  y-  ^^ul.  vnde  &  o^pJuXfjti-n^  yC  oTrliXing 
di^a.  j  tcmplumque  habuit  d  Diomedc  po(itum  >  nomine  o|w- 
/V^>c5  eiB-M>u.s>  Ceterum  alij,  &  Homeius  maximejtradtmteam 
'Dr^fones    glaucis  eflc  oculis  &  casfiisrqua  ratione  hnic  cofecrentur  Dra- 
&  vIhU    cones,&  Vlula^,  nimirura  ob  (imilitudinem  oculorum  :  acutif- 
Pa  Utco-  fimo  cnim  vifu  cftDraco,  &  quandam  cxcubandi  vicrijandi- 
^ue  vim  babet,  nec  venatione  capi  polle  videtur.  Draconi  au- 
tcm  (imilemcITe  virtuteminda^atticemaiunr,  qua^diligentif- 
fimc  omnia  pcrfcrutetur,rimetarque  {tudio  indefdfo :  ideoquc 
ab  acuto  vifu  illi  nomcn  fa»5tum  ,  vt  iam  diximus.  Sed  pJacet 
huc ,  non  praster  rem  tamcn ,  attexcre  quod  perfpicue  docuit 
Ponticus  Heraclides  inallcgoriisHomericis:  «  «itnui  (Pgi^yiv^ 

©£o?  ,  Ctnc  a)i^it  Tjvi?,  «  atuji(nejg  (TTZovtt»'^  «ri»,  ecjptivu  rr?  ^ctx, 
j^  'xwvTtt  tpTj  Xiirlcni  rii^  oui^r,  T  Xoyiis-uaiv  2^Jp^fftc.  <^}>  j*4 
j^  -Tra^Jivov  oivr^u)  iTf)^y)T£t4>.  ec(pJi>^o-j  yf.7  u^  r  'P^ovaji^,  lthf4,iec 
xr\Xl^  fciewjyivctj  ^feifdfJ6v,  o^  tt  r  is"  ^iag  «s:^<«Aij5  ^s^^sS^ 
eixei.  tStv  fO^  yx^  et7n(p-/,vuf4,ijze,  T  /f?,ov  tclu?   Xo^oiaZv  etn 

ftrtri^ :  QJiae  coniunfta  eft  cum  prudentia  poenitudo,  iurc 
apud  Poetas  Athena,  id  efb  Minerua  nuncupatur.  Etenim  eius. 
nomen  non  aliunde  ducitur  ,  quam  ab  intclleclu  ,  vt  Athena 
tanquam  UJv^vc^  vocetur,hoc  ell  contemplatrix,&  nihil  non 
inlpiciensacutiiruiiiimciitisocuiis.Itacue  virginem  cnmma- 
ncrc  dicunt ,  quia  prudentix  vis  non  pcrit ,  neque  vlla  fcedari 
macula  poteft.  Adha:c  putatur  e  louis  orca  capite  :  qucm  lo- 
cum  pra:cipuc  rationum  qS^z  matrem  oftendimus.  Scd  hadc- 
nus  fatis.  Lege  Photnutum  lib.  De  natura  Deorum ,  Fulgeor. 
Mytholog.i.Gyral.i  i.Syntag.  &  Pierium  Valerian.14.  Hiero- 
glyphic. 

T::'b.i  vir-      Innrfpti  Pa.lladi^.']H'\nc  -Trcc^Jiv^  dida.co  enim  nominc  cul- 

""•  ta  eftin  Acropoli  Athenienll:  vnde  &  templum  Parthenon, 

cius  autcm  virgmitas  puri  &  incorrupti  clfe  fymbolum,  Phoc- 
nutusait. 

Cf4r  Diru comes  hoc  animaUYiwms  quidem  rei  meminit  obb- 
ter  PIutarchus,commcntario  De  Ifide  &  Ofiride. 

Luros  farrdqne  templa  colit.]  Nimirum  vt  cuftodiaj  fynibo- 
Ium:cadem  enim  ratione  hortis  Hefperidum  feruandis  pra:fc- 

Vir^h.um  Cl\xs  eft  Draco  peruigil. 

(HsUdiM,        innuptas  cpui  efi^QfC.]  Phocylidis  eadem  eftCcntentia: 

n«fyH 


dicdKur, 


B  M  B  L  E  M  A  T  A,  107 

Clmfa  tibi  virgo  thalamis  feruetur  honeffis, 

Necpnito  hanc  ad  conntibium  foris  vfque  videri. 

Torma puellarum  feruatafarenttbw  Agre  ejl, 
Quofpedat  etymon  nominis  Tra^Si'»^  >  quod  Grammatici    Vndt 
<leflcftuntaww^9»«>'  TJii^»-7f«,  quodvirgoapudmatremraa-  mc^h*9i 
nere  debeat.  quem  morem  ▼eterum  Hcfiodus  attigit  i.t^j^v 

OoTf  Ii;^<y»  V»7»o&"e  4><A»i  TTOg^  f^r.re^  fciutH. 

Std  &  Homcrus  inperfona  Penelopes,vult  pudicammulie- 
icm  vix  folam  in  medium  procedere ,  fed  anciilis  comitibus 
ftipatara.  (ic  cnim  ille: 

OvK  tin  » cifi^i  '*"?>*'&  rfft^/TreA^  ^u  'i7Tti%.  idcd, 

Haud  folayaji  illam  dui.famul&  comitabantur. 

Val.Maximas  cxemplu  feucritatis  meraorat  in  Q^ntiftio, 
qui  vxorem  rcpudiauit,qu6d  illam  in  piiblico  cum  quadam  li- 
bertina  vulgaii  fecreto  loquentem  vidillet.  Is  cnim  maluit  oc- 
currcrc  incunabulis  &  initiis  culpa:,  quam  pctfedii  fcelus  vin- 
dicare.  Itide  fecit  Sempronius  SophuSjnon  alia  decaufa,quam 
quod  vxor,  ignorante  fc,  ludos  fpe^Vare  aufa  eiletc 

T^queos  vndique  lendit  amor. ]yya>fcyi. 


Vwo 


io8 


ANDREyE     ALCIATI 


Vino  priidentiam  aiiged, 
Emblema    XXII  i# 


VtttTtktU 

hahiti. 


\Ij£.  c  Bacchmpater,  ^  Pallas  cofnmuniter  ambo 
^     TempLt  tenc?n->  foholes  vtraqite  vera  Ioum» 
Hac  capHt,  tlle  fc7?m.' foluit :  huic  vftu  oliui 

Debitm,  inuenit  prirrim  at  ille  rnertm, 
luniimtiir  mzrito  :  cjitod  (i  qui  abfieiniui  odit 

ZJtna,  De£  nidlmn  fentiet  auxilium, 

PRo  diis  fuifTe  vcceribus  habitos  ,  qiii  ^bi  beneficiis  huina- 
num  genus  deuinxiflcnt ,  norius  clt  ex  M.Tullij  libris  Dc 
nat.  Deor.  LatSlantio  &  Eufeb.  quam  vc  confirmare  fic  necefT^. 
Tantum  obiter  admonebojquofdam  Deos  iirdemolim  templis 
&  aris  faiffe  cultos,vt  Cererem  &  Ncptunum,qu6d  abfcjue  falc 

cibi 


E  M  B  L  E  M  A  T  A,  109 

cibi  pcnc  omncs  infipidi  fmc,  refcrc  Plutarc.Sympof.^.VtHcr-  D^tnuM 
culem  &  Mufas,  quia  Euandrum  litcras  docuit  Hercules,  idem  5f^»»  *^ 
tcftis  eft  in  quxftion.  Rora.  Sic  denique  Mercurium  iuxta  Ve-  P".^"* 
acrem  llatuere ,  vt  ofleaderenc  marrimonij  voluptace  maxime 
orationis  indigere  •  itemque  Suadam  &c  Gratias ,  vt  innuerent 
iconiugcs  inaicem  qux  fellecr,  perluadendo  impecrare  debere. 
Certc  reperio  apud  audlcres  quofda  Grcecos ,  nomine  pcculia- 
ri  Dcos  nuncupatos  elfe  fftbuxii? ,  quibus  dslubrum  commune 
fuit.ij  etiamdidi  <>^&»;^Tx),vt  apud  Thucydidem.  Vt  &  meta- 
phoric6sSyncfioepirt.i.<rr«/*cf  «  Tniiiwm  rn  ^iX6<rs^iac.  Ro- 
rax  etiam  in  infcriptione  priuats  cuiufdam  domus,tefte  f  abri- 

cio,  ^ti  l?Ja  ^iyx.Xco  <7wg«qrj//,  j^  -nts  ffzw»d~i;  ^oT?.  De  his  VCro  'Z^»«»  VJh 

fatis.Pliniusaute  lib.rj.aitjVinoalivires^fanguinem  colorem- 
que  hominmn  ,  &  mentem  augeri  cum  nobilioribus  parcibus, 
Gellius  lib.i  f.cap.i.ex  Platonis  fentcntia,  viniiingcnij  fomi- 
tem  tSt  refertjvirtutifquc  incitamentum,  fi  mes  &  corpus  ho- 
xniniscoflagret.  Qu.od  quidem  male  a  nugatorc  quodam  ci- 
tatum  fic  emendac  GelliasrSed  enim,inq^uit  in  primo  &  fecun- 
do  De  lcgibus,  non  vt  ille  nebulo  opinabattq:,ebrietatem  irtam  ^^***  ^**** 
lurpiflimani,qua:  labefacere,  &  minuere  horninum  mentes  fo-  ^«««^  '»"'» 
lct,  laudauit ;  fed  hanc  largiorem  paulo  ,  iucundioremque  vini 
inuitationem,qua2fieret  fubquibufdam  quafi  arbitris,&  magi- 
ftrisconuiuion2mfobriis,nonimprobauit:Nam&modicisnoT 
neftifquc  inter  bibcndum  remiflionibus  refici  integrariq;  ani- 
mos  ad  inf^aurada  fobrietatis  officia  exiflimauit:redditque  eos 
fenfim  l2Etiores,acque  ad  intenciones  rurfum  capiedas  fieri  ha- 
biliorcs.HxcGeilius.  Hinc  illud  vulgotritum  emanafle  fufpi- 
cor.Vinum  acuit  ingenium.Commode  itaque  'kyc/Xfj^ff.  propo-  Cuy  Bacm 
nit  Bacchi,  &  Palladis,  eodem  altari  cre£lis,vt  nimirum  figni-  ^'"**    ^ 
ficetur  prudentix  incrementum  eire  aliquod ,  fi  Bacchi ,  id  eft,  ,'*  ***  '^ 
vini  generofi,fed  moderati,vfus  accefrerit.  Etcnim  vinu  prom-  locAuntur 
ptiffimum  habctur  libere  loquendi  tanquam  calcar  :  itaque  & 
yino  facundiam  &  inuentionem  tribuit  Plutarchus.  Adhsc. 
Enmu6  ipfe  pater  mmquam  nijlpotta  ad  arma 
Projiluit  dicend^, 
Et  i£fchyIus,poeta  clariffimus,non  nifi  inter  pocula  tragoedias 
fcripflfTe  fertur.  Quid  plura  ?  Narratur  &  prifci  Catonis  fa:pc 
mero  caluiffe  virtus,  Prxterire  nbn  poffum  quod  fcribit  Athe- 
txus  Dipnofoph.i  o.cap.  1 3  .ex  PoIybio,vinum  mulieribus  olim 
intcrdidlum  :  caufam  vcro  adiicic  j  a<;  A«5«v  t^iv  k^vccpv 
wft^y/yc^;^  TnSrjM/  eTyej»,  ficii  non  poffcjVt  qusmulier  vinum 

bibcriC; 


iio  ANDREit    ALCIATI 

biberitjIatcat.Eacaufa  maxime  puco  abcodcm  Gclliofcriptum 
lib.i^.cap.i  I.  Conuiuarum  numerum  a  Gratiis  adMufasdefi- 
ncrc.  Sic  vetercs  Bacchum  Mufis  adiunxcrunt ,  quia  vino  noii 
minimum  virps  ingenij  excitentut :  cjuam  ob  caufam  laudata 
funt  hominumvcterum  fympofia:c6<quc  nominc  Homerum 
puto  fuos  Hcroas,  ipfumqi  Vlyflcm  intcr  pocula  dc  rcbus  lon- 
ge  fcriis  facerc  diflerentem.  quod  Virgil.  egregic  imicatus  cft, 
Scio  quid  Plucarchus  fentiat,quo  loco  difputat,An  fit  intcr  po- 
cula  dercbus  grauibus  diflcrcndum :  fed  locum  indicare  mihi 
ilitis  cft  ad  alia  properanti.  Videtur  porro  Alciati  carmcn  con- 
ficlumcxagalmateillo  A<oi»oV«  t^  it^cuioii  lib.^.Epigram.Grac* 
corum,  qiiod  tale  eft: 

Mh  <lff€^7nr£s  ,  01  |«»S  ,Jli)v  mg^  ftlu  fiiric)i^et, 

K«/  >^'  i/i^i  TToXifAiJv  (piXtan  %Xi(^.c]ht  aTtcf  fJi$i. 

riJ(^  ot*»l$-«5  ly^;  ecTr'  ofKieevi. 
Kttf  fti^oTrvv  ai  <Pvt)t  iyfyi^^fAiv  «  /dptiXaiv, 

Aurk^  ty»  iyAwjttgoK  /3(>7?u<n»  yiftiQ/i^^* 
Kec/  fti»  iA!  i7r'  i^i  fAiiTii^  ai^hect  iJareTAn, 
AZffzc  J['  'tyo  fcr.^ov  ffsi^ioi  ,  i  /if ,  t^^^i^, 
Quem  dialogifmum  fic  Latio  donatum  repcBi: 
Dictto,  qinicommune  tibi  ejl  cum  Pallade  fnamqut 

Spicidafunt  illi,  fed  iibi  vina  facra. 
Talia  ne  temere  D.iuos  j^eciantia  qu£ra<, 

Aduena,  diciuri  qutn  cape  verba  priu^. 
Bella  mihi  cur^,  tum  belli  gloria,  ^  ifiud 

Indiateflaturroborevicfameo. 
Prodeji  illa  virtsfuccofrondentis  oliu£. 
Poculafed  noflro  munere  l&ta  bibii. 
Ter  me  nec  genitrix  vllos  eftpajfa  dolores: 

Femur  cgofolui,  fed  caput  iUapatris. 

'Bacchtis  pater.  ]  Bacchus ,  Liber  patcr ,  vt  Neptunus  patcrji^ 

Tiacehui    Apollo  pater.  Liberum  autem  patrem  nominatum  aiunt,  quod 

cur  pattr.    cum  in  India  bellaflec ,  multas  fecum  feminas  abduxiflet ,  quac 

Baccha:  dicebantur. 
34c('tm  &  Soboles  vtracjuevera  louis.']  Bacchus  louis  ex  Semclc  filius,dc 
Paliai  cur  quo  poftea.  Pallas  cx  louis  capite  nata ,  vt  fuperius  expofitum" 
lauepatre  ^(^  Sufpicor  hoc  in  loco  no  temere  Bacchum  vna  cum  Miner- 
aa  C0Diungi,&  vtrumque  fobolem  louis  dici:vt  notet  duo  prae- 

ftancifS 


natt. 


£  M  B  L  E  M  A  T  A.  iix 

ftantiillina  munera  homini  a  Deo  concella  ,  cjuorum  alterum 
ad  animumj  aimirum  prudentia,  alterum  ad  corporis  vires  in- 
ftaurandas,  nempe,  vinum,  pertineat. 

JUefemurfolfut.}  Hoc  vberJus  in  fequcntibus. 

Huic  vfui  oliui.'}  Olea  Minerua;  tribuitur ,  quod  femper  vi-  Ole*  cptid 
reat,&alic|uidremper  habeatglaucedinis,  &  quodolcum  nihil  •^"w'^«« 
contineat  humidi  admixtum,  fed  fcmper  lincerum  &  k.K*\^iot^^^^^' 
pcrrcucrer.ita  &  virginitas^it  Phornutus.Sunt  qui  iertum  oleae 
aflignent ,  quod  arbor  hacc  pacis  {It  (ymbolum ,  idcoque  aima 
ferri  dicuntur,bellaque  fufcipijquo  tandem  commodius  in  pa- 
ce  viuatur.Gyrald.Syntag.1 1  .aiiam  habet  rationem. 

Imtenit  primut  at  tUe  memtn.  ]  Praetcr  alios  quam  plurimos, 
teftis  e/l  Plin.lib.7.cap.  5  6. 

lunguntur  meriio.  ]  Antiphanes  proinde  71  ^LZ  idem  ac  t» 
jn\«>,  aut  ^Hf  fignificare  dicit,  idcft,  viuere  eife  bibere. 

Abfiimnii.  ]  A  vino  abllinens.  remetum ,  vinura  antiquis  **<^/?<wjf. 
fiiit  Gcilius  lib.io.Ouid.Metamophorf.i  ^. 

—  Gimdetque  meris  nhsiemins  fndis.  Varro: 
Quanwpetc  abllemias  mulieres  volueriac  clTej&c.  Nonius. 


Pniden 


Ilt 


ANDRE^    ALCIATI 


Prudentcs  vino  abftinent. 


EmBLEMA      XX  I  I  I  I. 


Qv iJi  me  vexati$  rami ? fpim  Palladi^  arhor^ 
^uferte  hincbotros,  virgofngit  Bromium. 


Vldctur  hic  9r»A<v<y^y.Superiori  cnim  dixit  epigrammatc 
eum  qui  a  vino  abhorreat,haudquaquam  prudentem  eua-' 
«lcre:quod  rationibus  aliquotjfi  non  omnino  neccfrariisjfaltem 
tamcn  probabilibus  confirmari  potcft.  Nunc  autem  pnidentes 
a  vino  abflincre  debere  ponit.  At  hzc  inter  fe  fic  conciliarc  cft 
facile ,  {1  dicamus  prudentis  efTe  vino  moderate  vti:fecus  cnim 
fumptum  ,  rationem  obturbat ,  curas ,  vigoremquc  animiim- 
pedit ,  vt  merito  ccfTerit  inProuerbium.  Sapicntiam  vino  ob- 
umbrari ,  ait  Pimius.  Cuius  quidem  rci  non  infcius  Romuf 
lus ,  vino  fcmper  eft  vfus  parciflimo,  Capitale  fuit  Romanis 

matronis 


EMBLEMATA.  113 

matroms  vinum  attingere,vnde  in{titutuni,vt  cognatis  ofcu-  T{ofnulta 
luix)ferrent,reprehendendi  caufajquo  indicium  odor  faceret  fi^^"'*'- 
bibiircnt.  Scd  &  M.Cato  refert,non  folum  probro  alJcclas,  fed  f/f  ^.J^'^ 
niul<^atas  quoquc  a  iudicemulieres  non  minusfi  vino  vfse  ef-  g,hant. 
fent,quam  (i  adulterium  admififlent.  Egnatius  Metellus  vxo- 
rem,qu6d  vinum  bibilfet^interemit  rcuius  fadi  ncc  accufato- 
rem,nec  rcprehenforem  habuit,vnoquoque  exiftimante  opti- 
mo  exemplo  illam  violatae  fobrictatis  pocnas  pependifle ,  ait 
Val.Max.lib.i.cap.t.  Et  fane,  inquit ,  quxcunque  femina  vini 
vfum  immoderate  appetit,&  virtutibus  omnibus  ianuamclau- 
dit,&  deliftis  aperit.  Polybius  etiam  teftis  eft,  matronas  libe- 
ras  vino  abftinuifle,vt  etiam  feruo$,item  &ephebos  omnes  ad 
annura  vita;  triccfimum,quod  &  apud  Mallilienfcs  in  vfu  fuif-  ^«^'«  vi^ 
fenonnuUi  tradunt.  Proditumeft  ab  Aeliano,  Iib.i.c,37.  De  "*"*  "'^'''" 
var.hiftor.Zaleuci  legem  apud  Locrenfes  fuiflc,qua  fi  quis  me- 
rum  bibilfet,  nifi  valetudinis  caufa  medico  id  iubcnte  ,  morte 
muldabatur.Ex  quibus  perfpicuum  eft,quam  olim  odio  habiti 
fint  ebriofi.vinoque  dediti.Porro  hic  oliua,Mincrua:  arbor,vi- 
tem  increpat,  qua:  fuos  ramos  implicct ,  &  admoueat  oliuis. 
^umptum  eft  autcm  diftichon  ex  eo  Grxco  incerti: 

A'ipiri  T8?  QoT^vccfy  zuctfiiy^^h»  «  fxi^ltu.  blcmatih 

Quod  Limbicis  dimetris  fic  reddidit  Politianus: 

§lufd  me  irK^licatis  falmttef, 

pUnram  M.tr.eruAynen  Bromij  ? 

Procul  racemos  toUitet 

Ne  virgo  dicar  ehria, 
Rctuli  paulo  ante  monitum  Polybij  certe  graue  ,  >«^«y  tciv 

khjvoirtv  rl^  yuAJtMya/i.   vii<recff  aitev  ,  ficri  non  pofle',  vt  qU2E 

vinum  biberit  mulier,lateat.  Belle  confentit  illud  Varronis  ex 
Agathone :  Virgo  de  conuiuio  abducatur  ideo ,  quod  maiorcs 
Roftri  viiginis  acerbas  aures  Veneris  vocabulis  imbui  noluc- 
runt.  Ouid.j.anis: 

Turpe  iacens  mulier  multo  mad'faBa  Ly£o, 
Digna  eft  eonrubit'^  quejlihe*  i!Ja  pati. 
An  vero  etiam  conciliabimus  ad  epigrapham  huius  diftichi 
Plautinum  iftud?  Non  vinum  moderari ,  fed  vino  foleut ,  qui 
quidem  probi  funt. 

Sum  Palladii  arhor.']  Plin.lib.ii.c.i.  &  lib.iy.cap.^^.teftis 
eft.Phornutus  &  Martianus  Capella,lib.^. 

Mineruas  oliua  facra  ,  Pacifcra  dicla :  humanis  vfibus  non 

H 


«14  ANDREiE    ALCIATI 

pollucbaturjiiec  tcmcre  Deorum  aris  accendebatur.Gra.'ciqui- 
dam  ncgabantab  impudicis  plancatam  crcfcerejfrudumve  fier- 
rc,itaquc  .i  virginibus  &  cattis  duntaxat  inferi  volebant. 

Boms,}  BoT5i^,jgemma,pro  racemo  accipitur  ruutxhj^tKUs. 

Virg9fugitB'cm.t*tn]  Abhorrct  avino, 
Btomius  autcm  Bacchus  dicitur ;  vetfu  rLu  fi^ivrluf  rcfcrtur, 
id  eft,tonitru,qui  dum  nafcerctur^eft  auditus,  vtfabulantuf.vcl 
^  fi^ifiay  fremo.Ouid.Metamorph.4. 

—  Bacihumque  voCantiBrowiumque  Lyfum, 
luucnal.tf.Satyr. 

— —  Bnmtum  committeve  noli. 
Et  ad  rcm  appofitc  Theogoniae  fcriptqr  non  inuenuftus,  Pyla^ 
dcs; 

A  fitfpitti  BromfM,  qttbd  vociferetur  lacchuil 

^od  eurufoiuat  eorda,Ly&m  erit» 
Rcperi  citacum  cx  Ennio  Athamantc; 

Hi4  erat  in  ore  BromtM^u  Bacchut  fftter^ 

lUis  Lyi.t*6  vitis  tnumor  facr£. 


EMBLEMATA. 


In  ftacuam  Bacchi. 


DlALOGISMVS       XXV 


"5 


*;      y*»/5g>* 

^^^  '  rvy^^ 

"-■'■■     »T     g 

^^i3? 

p^^^ 

^R^  f^a(l^^ 

^N^b 

ra 

(^ 

^^^s 

^'m\ 

^ 

^ 

z;;^ 

^ 

^^ 

y^;^s^gj|iHwn  V    v._     ..j ^ 

fr^H 

^^•:s^i 

^b^ffl 

\f                 v^^^  •  lAS^BS 

^^^^3 

ll^^i^si:^^ 

i^^Ss 

^s^^^ 

^B 

tHB^SwM^^raftJ^     «-- 

i^J^-o^^J^ 

L.-^^aiiii 

Biaatss!^^^-s^<fe 

sSS^Sfe^.^-^l 

'jBacchepater,^uis  te  moriali  lum^ne  nottitj 

Et  doEla  cjfinxit  qnis  tua  membra  mcimt  ? 
Traxiteies.qui  me  rapientem  Gnolfida  vidit, 

^tcjue  illo  pinxit  tempore.^italis  eram. 
Cur  imenu,tenerdqHe  etiam  hinngine  vernat 

Barhai^ueas  Pylmm  CMnfuperare  fenem  ? 
M.tinerthpu  c^uandoqHe  meis  Ji  parcere  difces, 

/Hnior,(^  forti  peEiore  femper  eris. 
Tympana  non  mantbuSyCapitt  non  cornna  defttnt: 

Quos  nifi  demmeis  taliafgna  decent  ? 

H    1 


itS  ANDREiE    ALCIATI 

Hoc  docto^noHro  quod  ahtiffu  munere  fwnit 

Cormaj^infanti^  moHtafiHra  quatit, 
Quid  vult  ille  color  membrispene  ignem  f  ornen 

Qyibfitidn  humanis  vreris  ipfefocis  ? 
Cum  Semeles  de  ventre  parens  mefulmine  traxii^ 

IgniuomOyinfeciumpuluere  merfit  aquts» 
Hincfapit  hicjiquidis  qui  noshene  diluit  vndts: 

.Qui  non,  ardenti  torret  ab  igne  iecuy. 
Sed  nunc  me  doceas,qui  vis  mifcerier  ?  &  qua 

Tefantu  tutum  prendere  lege  queat  ? 
Quadrantem  addat  aqu£,calic€mfumpfijfefalerm 

^Qm  cupit ,hoc  fumi  pocula  more  itiuat, 
Stes  intra  hemina^mam  quiprocedere  tendit 

XJltra,aLtcer,fed  mox  ebripUiindefurit» 
Res  dura  h£C  r  miumyfunt  pendula  gntturaydiilct 
Tufiuis,  heufacile  commoda  ntflla  cadunt  l 
vini  iH^     "O  Acchjcae  ftatu^  profeit  iTnf^vhpv  «dixa»  per  Dialogifinutri, 
epmmtda.    J)quo  demon(irat  incommodicates  &  damna  quas  temulcn- 
tiam  confequantur  :nam  ex  immodica  vini  potione  cbrictas, 
ex  ebrietate  furor,  quo  nihil  vcl  mifcrius,  vel  cxitialius  videri, 
ncdum  cogitari  poteft.  Deinde  fumendi  vini  legcm  quandam 
praefcribit  omnibus  vtilern,&  planc  necefTariam.Omnia  figilla- 
tim  diligentius  apcriam,ne  quid  interturbe.De  fugieda  ebric- 
tate  Plinius  fufum  orationis  riuulum  exprompfit  lib.14.  totp 
ii.ca.Proucrbium,  Vinum  carct  clauo:&,  Vinum  fencm,ctiam 
nolcntem,faIrare  impellit.PIaro  ^.De  Repub.&  ^.Delcgib. 
^acr.hm      Baeche  pater.^^Cm  Baccho  Liberi  patris  impofitum  nome  fit, 
ttber  f*-  piutarch.  cxplicat  ki(Pa>.  ji&>/i^Uvt  libro:qu6d  nimirum  bi- 
bentibus  libertatem  in^eneret.  Nonnulli  enim  per  vinolen- 
tiam  libcri  &  feroces  efficiuntur :  aut  quia  liba  exhibuerit,aut 
quod  ille  apud  Eleuthcras  vrbem  Boeotix,  Elcutherius ,  id  cft, 
Libcr  appellarctur. 

Mortali  iHmine.']  Hamanis  ocuIis,ha?c  ad  figmentum.  Nam 

ncfas  oIi*l  fuit  Dcos  fuifle  homincs  putare. 

"BfMitiitUi,     Traxifelesyqui  mty^c^jld  Plinius  attigit  intcr  plurima  Praxi^ 

celis  opcra  laudati/fimaiib.34.c.8.0riudus  hic  celebris  artifcx 

cx  ca  Italiaj  partc,  qnx  quondam  magna  Grxcia  dicebatur ,  & 

ob 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  117 

ob  iirtis  excellchtiam  ciuitace  Romana  donatus. 

Rx-ient^m  Gnofftda.']  Armdncn  incelligit.Minois  Cretcnfium  ^drUdn* 
rcgisfiliara,quaE  Thefei  amorc  capta,Minotiuri  nccandi  occa-  ^  BMch* 
lionem  ei  pra:buit,ea  lcge  vt  fe  vxorcm  duceret.Sed  eam  Thc-  *"*?'*• 
icus  in  infulai  Naxo  fomno  fepultam  reliquit ,  cuius  mifertus 
Bacchus  cam  fibi  connubio  iimxit,quam  ih  cctlo  raptain,  Co- 
ronam  Gnofliam  appellant. 

C^^-mwfSMj/^f.]  Oaid.^.Faftorum:  cur  innt* 

Sitle  quod  ipfe  fuerfemper  iutsenifque  viderify  nis  'Bac^ 

Et  me^ia  e(l  i,tas  inter  vtrurhque  libi,  ^**** 

Et  in  Metamorph. 

'  Tthi  enim  inconfumpta  iuuentHt 

Trt  puer  tterrms,tuformofifimttf. 
luaenis  idco  eifingitur,qu6d  ad  iilueniles  annos  iholliter  tran- 
fjgcndos  maxime  conferat,fi  parcius,  &,  vt  decet,fiimatur :  vel 
quod  hilares  &  lartos  faciat.Gyrald.Syntag.7. 

LAnugine.']  Barba  molli,alana:  fimilitudine  ,Yteftiaco-  Lmu^9^ 
toncis  malis. 

Ghieeu  Pyltum  citm  fuperare  fenem.']  Allufio  eft  ad  Prouerb. 
proxime  citatum,Scnem  vel  nolentem  vinumi  laltarc  compci- 
iit:cui  conuenit  illud  ex  Athenseo:  .        .  - 

Oiv(^  )^  (P^ovioitlcii  ig  kp^co^tw  ai0L^iii^{l  hoceft,  ^anire  fa» 

InfanirefArit  fanrs  quoque  copiavini.  df^ 

Huc  fpeiftat  quod Plato  dc  legib.i.ait :  non  foliim fcncm  fieri 
bis  pucium,vcrum  ctiam  temulentum.Per  fenem  Pylium  (riw 
s«^;^ji  jt5f,fenem  quemuis  fapientem  hominem  intelligit,qua- 
lem  Ncftorem  Honierus  celebrat  in  Iliade.  Quem  tamen  lo- 
cum  dcBacchi  iuuenta,non  de  vi,fedde  a^tate  &  tempore  in- 
tclligendum  effe  rriihi  facile  pcrfuadeo  cum  loan.  Fratrc  viro 
fanc  doclojmirari  enim  poflitaliquis  Bacchum  iuuenem  fcm- 
pcr  videri,cum  fic  ille  Neftore  annofior.  Nam  &  apud  Lucia- 
num  lapiter  ridct  Capidinem,qui  fe  piierumGfie  ia6tct,  cum 
fit  '^■)(,ouaTi(i(^  -sroXu  t5  !«7reT«.  Quam  amici  hominis  ex- 
plicacioncm  lubens  admicto,vt  eruditara  dignamque  quas  pro- 
becar  bmnium  calculis. 

Tympana  non  mstmbuA^^c.']  Tympanu  luxuria:  inftrunKntu  TjmpAnn 
dicirur  a  luftinojlib.^o.Sufpicor  Baccho  tribui  tympanu,tan-  cur  adiun^ 
quam  hilaritatis  fignum  notiflimum,vel  proptcr  ftrcpitum  in-  ^"*  ^^"; 
conditum,quem  edere  interdum  folent  qui  vino  funt  onufti.       '* 

riacarchus  de  Ptoloma:o  Iuniore,qui  temuletus  in  palacio» 
tympano  coraplofo  obambulabat,  Graue,  inquit,  &:caUmiiQ- 

H     3 


ii8  ANDREiE    ALCIATI 

Cxim  fi  Cleomenes  oppcriretur  otium  diiTolutum  Rcgis  Cybc- 
leijpra:ftigiatoris,vbi  primum  illc  tyrapanum  poruerit,&;  tri- 
pudiantium  catus  diinilcrit.  Grxce  iia:^eivot -^  «  JkAs6/4^')«f 

^^6r^uf  To  Tiif^Trxyoyy  yl    y^^T iTcecuo-yi  T  S^iueov, 

CorriMtHs        C«/'«Vi «(?»  rflrM*;»  ^e/«/j/.j  Ouid.in  Epift.Sapphus: 
acchw.  AcreAant  rApuicornUdyBacchuA  em. 

Nam  prius  ab  Orpheo  in  Hymnis  (i^Ktfaqy  r^  ^xifai  efl  ap- 
pcilatus.  Diodorus  in  ^.rationem  reddit,qu6d  prius  boues  iu- 
go  iunxerit,vcl  quod  Ammonis  filius  fuerit,qui  capiie  arieti- 
no  pingebatur.  Cornua  pro  audaciaPhornutus  accipit  ,qu6d 
audaces  vinum  rcddat.  Vcteres  cornibus  pro  poculis  vfos ,  & 
eam  ob  caufam  Bacchum  dici  cornutum  &  temulentura  fcho- 
liall:^  cjuidam  tradunt. 

X';»»  vfiu.  lioc  done,  mfiroy  ^cJ]  Sic  Plin.cap.i.  lib.13.  Vino  modico 
ncrui  iuuantur,copio{iorela;duntur,hc  &  oculi.Stomachusre- 
creatur,appetentia  ciborum  inuitatur^triftitisecura  hebetatur, 
vrina  &algor  expellirur,fomnus  conciliatur:Contra,finimius 
adhibeacur  vini  vlus ,  belluina  cornua  capeirimus ,  &  in furo* 
^  remintolerabilem  nonnunquam  ruimus. 

Oiv^  2<c<r  dccecnMm  auo  i  ac/ujm.^c.j  Non  me  fugicbat ,  vnde 

vnde  df  ^j^j  ^~  ^-/^^  appellationem  PJato  in  Cratylo  deduceret,nem- 
pe  zTUfx  To  oiKneo:  T  vouv  £jt4;jif«7rA«v,quoa  opinionemente 
opplcat :  vel,vt  ctymolog.  "^  '^  ovKcrtasy  eo  quod  iuuet  &  rc- 
crcct.Sed  ad  hunc  locii  mihi  fatis  fccerit  Plutarchi  monitu  et 
y.Sympof.Probl.io  cuius  ha:ceftfcntentia:Qjiod  verofummii 
cft,  vt  in  conlultationc  de  rebus  arduis  imprudens  atque  ira- 
peritus  lerum  fcquatur  prudentiores,hoc  vinum  ebriis  adimit, 
Ideo  cnim  Plato  vino  nomen  ait  impofitum  cfle  «rv®-  ,  qu6d 
cfticiat,vt  qui  biberint,fapere  fe  putent,  oitaJ^  votw  tx-^v. 

<§luod  abufu^  mumrefumttcernut^.']  Athen.lib.15.eiv8  )(^rtov 

T(^  «5  To  <reiif{gtyi7rcufeC7r>\ii  f(gt>(S^  'iTncc  5^  tu  (*.ot4vofti^cc:yi- 

no  in  corpus  dcfcendente,  afcendunt  verba  improba  &  furiofa. 

Sumtt  cornun.]  Iii  effufam  prolabitur  audacia.  Ouid.  i.Artis.* 

CernUM  .  jj^^^  pauper  cornua.  fumtt.  &  4.Trift. 

^     .  Jam  ferro  in  pugrnuy^  nondum  cernua  fump^i; 

Nec  mthi  fttmenH  caufafit  vUa  velim. 
Idem  5.  Amor.  eleg.io.quo  loco  fignificat  fe  refipuifie ,  &  ab 
amoris  laqueis  extricaife  fe,ait, 

Vencrunt  capiti  cernua  fera  meo. 
PlatoDialego  de  impofitione  nominum ,  o<k>»  didumvulr, 

quafi 


EMBLEMATA.  tr^ 

iquafi  6tou/j  nempc,;^  7»  oUjtofq  vi^s  «^^/'^'ni^SK.quodHora^ 
tius  i.Carm.videtur  circumlocucionc  exprcffifle: 

-~—f&uit  tenecum  Berecyntio 

Comu  tympanfi,  qui,  fubfequitur  ucus  amorfui, 

AttoUens  vAcuumflus  nimio  glcriti  verticem, 

Addis  cormiapauperii 
Ouid.4.  Faftorum. 

Mitte  ^ater  caput  huc,  placataque  corniia  verta^. 
Quo  loco  admonendi  mihi  funt  Philologi,  Bacchum  vetcri-  iaechfim 
bus  x«g^(r^o'o^>  depi£lum,  id  eft  cornutum ,  aut  cornigerum:  cernutum 
vel  quod  primusrationcm  boum  copulandorum  ad  agricaltu-  9*'^  P'*^. 
ram  inueniiTe  credacur :  vel  quod  eius  pacer  Ammon  cornutus  **""  * 
colebatur.Placo  aliam  caufam  hiftoticam  retulit  z.  Legum,  Si 
polt  cum  AthensEus  Dipnofoph.x.  Olim  foliti  crant  in  capien* 
do  pocu  cornibus  vti  pro  poculis.  hinc  verbum  xt^o-uf ,  pro, 
vinum  fundere  :  &  K^Tii^yqu^iCi  x^^tij^,  quod  a  nomine  xi^ei$ 
deflexum  cft.Pompeius  Feftus  ad  moralem  fcntentiam  acceditj 
quod  qui  temulenti  funt ,  adeo  intcrdum  truces  apparcnt ,  vt 
cornua  habere  vidcantur.  &  Scholiaftcs  Horati j  ad  Odam  i^. 
fecundi  Carrn.ibi, 

Te  vidit  infons  Cerberus  aureo  cornu  decorum  — 
ait  cornua  Baccho  tpbui  folita ,  quia  ebrietas  arrogantiam  & 
audaciam  gignit. 

^foUia  fifira.]  Ebrius  ad  rauficam,  vt  afinus  ad  Lyram.  Siftro  SHfrltt».. 
dulci  &  fonoro  inftrumento  in  facris  Ifiris  vtebantur  reteres. 
Marcial. 

HAt  quatiet  tenera  garrulajifira  manu. 
Ouid.  de  morte  Tibulli, 

G^id  nos  facra  iuuant,  quid  nunc  Mgyptia  profunt 

fisira? 

JDe  fiftro,Pierium  Hieroglyph.^S.diligerer  cuolue.Inftrumen- 
tum  hoc  xneum  fuir,curuum  ad  Icbetis  formam  ,  vt  Plutarch. 
commentario  de  Ifide  retulit :  circum  erant  parua  quatdam 
cymbala  feu  tincinnabula,&  in  eius  parte  fupcriore  fculpta  erac 
felis  humana  facie:in  ima  vero,  figura  Ifidis  &  Nephthys. 

§luii  vult  ilU  cehr  memhr[s,^c.  ]  Nuda  fiebant  Baechi  fimu-  *H^dtii 
lacra,inquic  Phornutus,vt  naturam  vini  oftenderenr,  quod  ar-  ^^'^**** 
cana  detegat.Horat.i.epift. 

<i}uid  non  ebrietoi  defgnat  ?  operta  recludit. 
Rubcdo  autcm  colorcm  fatis  indicat,hincque  cognomen  Igni-  l^ntm. 
genx  habuit.  Strabo  lib.  13.  "  M^cchith 

H    4 


XIO 


ANDREiE    ALCIATI 

Cum  Semeles  de  vemreparesy^cj]  Notifllma  cft  fabula,qusm 

fusc  tradat  Oaid.j.Metamorph.  dicitur  opcramatris  Bacchus 

TabuU  dt  vtero  prodiiire ,  fabula  nimirum  calorem  cios  &  feruorem  in- 

"'"  ^*^**»  nuente,  ait  Phornutus :  tali  enim  natura  cft  vinum ,  vim  obti- 

^**'  '     ncns  igni  parem.  Sed  apud  Poetas  eft;Fcraori  louis  infutum  ad 

pcrfedioncmveniftcjQuodfecundo  femoribus  vinum  matu- 

rcfcat  ac  pcrficiatur.  cum  primum  cnim  maturum  eft ,  vfui 

prorfus  cft  imperfcdum :  (cd  pcdibus  calcatum  ,  fit  perfedius, 

Nam  prima  illa  gencratio  fit  in  autumni  maturitatc ,  c^\xx  cft 

ctiam  tum  a:ftu  vigentc.  At  ciim  calcatur,&  pedilDusextcricur, 

id  femoribus  confici  videcur.Et  hacc  quidem  ^ycnxS,'.  Ali  j  mo- 

do  alio  enarrant.  Proucrb.Perdidifti  vinum  infufa  aqua,fabulac 

huius  origo  affertur.  Vetercs  enim  merum  bibebant ,  non  flnc 

noxa ,  donec  Stapkfilius  Sirrhcni  filius  docuillct  vini  diluendi 

rationcm.  Plato  etiam  admonebat,Bacchu  tcmulentum  Dcum 

fobriis  Nymphis  tcmperandum  eire  ,  id  cft ,  vinum  aqua  mi- 

fccndum  quod  hoc  Epigrammatc  Meleagri  compcrtius  cft: 

Ai  yv,u^af  T  Bock^v  or'  c^k  zs-vfog  >}A»d'  o  x»f<^ 

T^n}^  (Tut  vvf/.^odi  (ifoiAi(^  (piX(^,  tiv  5  yir  «^yHf 
M/o-^c^,  ^V|v)  -zryg  £Tf  icouojui^oy, 
Id  ego  ita  olim  conabar  teddere: 

Frojilijt  rapido  cum  Bacchti^  ab  igne  puellm, 

Efi  Kymphi*  letue  puluerulentm  adhuc. 
Cum  Nymphis  ideo  gratmfit  Bacchuf :  at  iUum 
Ni  mifrcrefiruu,  ignem  ardor  erit. 
Ponticus  Heraclides  lib.  De  alicgoriis  Homcricis,idperfpicuc 
docuit,citans  illud  ex  Iliad.  ^. 

Cis  TTvn  f^ytiajjoit  AiovjcntA  7i0?voef,  &C.  ' 

Ait  enimBacchumfeu  Dionyfium  ^>o'/4«6»  appcllatum  a 
Poeta,id  eftjinfanumj&furentem,  quod  nimio  vino  infani  ho« 
mincs  fiant.Bacchi  nucricibus,viccs  intelliguntur,  quas  Lycur- 
gus  pepulit  per  montem  Nyferon :  quia  confuetudo  tuit  affer- 
uandi  vini  caufa  admifcere  marinam  aquam.  Idem  vidctur 
fcntirc  Ach^nca:us  Dipnofophift.i  i.cap.5.  quo  loco  rationem 
rcddic ,  cui  Nympha:  dicancur  Bacchi  nutrices  ,  nempe  quod 
aqua  immifta  vinum  augeat,  &  tcmperct.  Prifci  autem  illi  lo- 
ui  duas  nutrices,  lunoni  vnam  ,  Apollini  daas ,  Baccho  plures 
attribuerunt ,  quod  oporceat  hunc  Deum^  pluribus  nucricum 
Nyrapharum  menfuris  manfuefadlum  elfc  ac  domicum.  Huc 
adfcribcrenonpigec  lcpidum  Ccclij  Rhodigini  Epigramma, 

quod, 


E  MBLE  M  AT  A,  lil 

ouo^>  ni  fallor,  e  Grseco  confinxit: 

Ardentis  Semeles  audens  Puer  excidit  aluo, 

Ardebdtque  vm  mnuri^  ille  rogo, 
Etjpes  nuUafuper  miferA  fucairrere  matriy 

Atpuer  inflammis  mn  tamen  ■vHtis  erat* 
Ogygis  occurrit,  fed  nonprius  attigit  illttm, 
Succubuit  mult£  quam  (ouis  ignis  aqtts. 
Ignis  abityfed  non  ab^t  vis  igma prorfusy 

^i^  cuti  fummAparcit,  in  imafurit, 
l^jmpha  agiturprocul :  O  puerum  netangito,  clamaty 
§luifquis  eSyignis  enimejlyniprius  imbre  laues. 
Huc  facit  illud  Plutarch.  difputatione ,  An  feni  regenda  Rcfp,- 
Aquam  mero  mifceraus,quo  Deumfurentem  (  vc  cura  Platone 
iftuc }  fobrio  altcro  caftigatum  tcmperemus.  an  ^*j(nv  n/«7zy» 
tm  y  fciyvvfO^is  «?t?5  vah^  «6k^'t»,  f^gifvofJ^ov  Giov  tnpu  Qia 
v>i<po»7i  cKp^fi^t(^  ns>.u^ofj^tt.  Idcmdephilofophis,quinori 
minus  litcratis   fermonibus  condiunt  apparatum  conuiuij, 
quam  vinum  aqua  diff  ufa  diruit,  ix^KTlcv  toTs  M««reM5  T  A<fl- 
vvavv  *}  •mii  Ny^^cw?  xtg^irFiM/TEstnon  minusBacchumMuus, 
quam  Nymphis  permifcentes  Huc  pertinent  Gnemonis  verba 
adNauficlem,lib.5.iEthiop.hift.ApudHeliodor.  jC  ys^  ^««« 

Xj  y  OMfASvtii  f(giXt^  ffzwtivetf  yT  ipfz^v  TU  A<o»uc-«  ffvj  >(^o»- 
^^oav,  i^  Ae^y  ii^(rf(^  rtS  TTorui  nw(M>cA^uv.  Videris  mihl  13- 
cix  rei  tencre  optimerationem,  qui  coniungis  Baccho  I^ercu- 
rium,&orationiscondimentum  poculis admifces.  Eiufdem 
lege  quxftionem  primam  Sympof. 

Hincfapit  hic.licftudis,(^c.'\  Idem  cft  illud  Antinoi,ni  fallor, 
apud  Homerum  Odyif.  ^. 

—— oi,^  <n  <T%oii  fii?iir,a:^,t  ^  c^  tf  >^  «;^4f? 

BXetTTvi  ,  05  et¥  fciv  ^ca>hiv  tAtj  ,  fMi  ^  6C4<nf{^  mvr^. 

Vinum  l&dit  dulce  quod  ^  alios 

L&dit,  quicunque  ipfum  abundanter  capit,  neque  decenter  bikit, 
At  quac  caufa  incufandi  viai,fi  quis  damnum  inde  confequatur? 
»  'j^  eiv(^  rcuf%  tsai  a  Aiovvc-(^  7ra;«.  •n  J\^  ufcirocfv  '^  TroaiMi 

7^  Tnvvi ,  tXctfeorfP^  fB/>  ,  t^  y,<yi6>v  y^vvotr  eu>.  TheocritUS  Ei- 
dyllio  i^.a  Baccho  dari  hominibus  la;titiam  &  dolorem  ait: 

Fabulam  hanc  fcio  a  variis  accommodari  varie.  Referam ,  fi 
commodepoftim  ,quxPhilo  ludseus  habet  lib.  Q^od  omnis 
probus,  liber,  de  TheodoiJo  &  Lyfimacho  loquens :  Cum  ,air, 

H     J 


Ur  ANDRtA     ALCIATI 

Lyfimachus  practerea  rogalTctj  nu  &  e  pawia  fugatus  e/Tet  pro* 
pter  fuorum  inuidiam  ciuiura  :  refpondilfe.  Nequaquam ,  feci 
proprcrexcellcntiam  ingcnij,quod  patria  miriimc  capiebar. 
Sicut  cnim  Semele  Baccho  grauida  cum  non  potuilTct  perferrc 
YterumjTupiter  cam  mifcratusjabortiuu  ambulfit  &  inter  Dcos 
retulit  i  fic  cum  patria  meaminor  elTetjquam  vc  capcrct  Philo- 
fophum,bonus  quifpiam,fiuc  Dcus,(iue  Geftius,Athenas,in  lo- 
cum  fortunariocem  commodioremque  me  tranftulit>&c. 
Torrctab  igne  tccur.']  Horat.^.Carmin. 
Coweffabere  waximit 
Si  torrent  ientr  qHnris  iiioneutn.  Idemcjuc; 

meum 

Teruens  diffirUi  bile  tumet  ierur, 
Vide  Arhena?um  lo.DipnofophiCap.j.Plin.lib.i^.cap.i  j.  Dc 
Alexandri  vinolentia. 
Vir.o  ^U9        Sed  mtnc  me  liocea/!,^^.']^^^  fat  fuit  oflcndifle  incommoda, 
m»do  vt;n.  &  xgritudines,  nifi  remedia  quzcdam  adhibeantur.  Pra»ccptani 
"•  itaque  cfi:  de  vino  temperatc  fumendo,nimirum  vt  quarta  pars 

aqua;  fcmper  immifceatur.quod  tamen  prasccptum  pro  ratione 
locorum,  tempomm  &  perfonarum  ad  €7n«««««'  reuocandum 
cft.Prouerb  Epifcythifare.Athena:um  io.cap.8.&  lib.1y.ca.15. 
Qu.6  etiam  pertinet  illud ex  Grascis  epigrammatis: 

B«6CTT»(7TTrM    «4'  y"^?   7HT5V*    i^    ^«t^tfT».  id  Cfl, 

Kec  minorefio  modus  Bacchi,  nec  largior  &qu0i 

Hinc  nuror  mentes  occupaty  inde  fufor. 
§^artus  tresfecum  NymphiU  admittere  gmdet: 

Sic  thaUmis  aptus,  coniugioque  venit, 
Namqtie  folet  teneros  contemnere  inuitus  amores, 

Et  fomnummorticonciliarepdrem. 
Tntrahemina^.  ]  Significat  vltra  mediocrcj  mendiras  nihil 
adiiciendum,vel  fobriis  menfuris  vtendum.  Neque  enim  Grae- 
corum  veterum,bibacitate  infignium,  aut  German6rum  noftri 
huius  temporis  confuetudo  probandaj  qui  inter  conuiuandum 
potando  certent. 

Mox  cbriiis,  indefurit.']  Gallis  veteribus  non  ebrietas  modo, 
fcd  ebrictatis  comes  rixa  &  concertatio  a  Platone,aliifque qui- 

bufdam 


E  M  B  L  E  M  A  t  A.  U| 

bufcla  notatur.  In  cuius  culpa:  focietatem  Germani  a  Cornclia 
Tacito  vocantur,  parique  &  vinolentia:&  coBtencionis  appcl- 
Jantur  nomineific  enim  illeiAduerfus  (icim  noneadcmterapc- 
rantia,  diem  nodlemque  continuarepotando  nulli  probrum.  Ci 
indulferis  ebrietaci  fuggerendo  qiuntum  concupifcunt,  haud 
minusfacile  vitiis,quam  armisvinccntur.Crcbrae,  vt  intervi- 
noIentosrixa:,rar6  conuiciis^raepius  ca^dc  &  vulncribus  tranfi- 
guntur.  HascTacit.  Obiteradiiciamquodmeminilegeie  mc 
apud  Firmicum  Matcrnum ,  aadorem  non  poftremi  nominis, 
libello  quo  Paganorum  errorcs  conuellit:Lycurgum  Thracium 
ideo  vites  cxcidi  iuflifle^quia  vinum  in  Thracia  infaniam  furo- 
remque  parcref.qao  pcrtinere  puto  initium  Odes  lib.  i .  Carm, 
Horat. 

Natis  in  'vfum  htitUfcyphh 

Pugnare,  Thracum  eft.  tollite  harharum 

Mofim,  vencundumque  Bacchum 
Sangnineis  prohihete  rixii. 

Qui  rationc  ctiam  Aftyages apud Xenophontcro, cum  Cy- 
rum  rogaflet,quam  ob  caufam  a  vino  abftinuiflct  intcr  conui- 
uandum :  quia  mctucrem ,  inquit ,  nc  in  ctatere  mixta  venena 
eflcntxum  enim  tu  ad  natalitia  amicos  adfciuifti ,  facilc  obfcr- 
uaui  venena  mero  mixta.  Scd  quo  tandem  modo  >  inquit  ille? 
Videbam  enim  vos ,  ait ,  neque  mcntis  neque  corporis  cfle 
compotcs. 

Res  dura  hic  mmiumy^fc.'}  Dura  quidem,iis  potiflimum,  qui 
fibi  omnia  cfFuse  liccrc  volunt. 

Gramcn. 


SH 


ANDRE>£     ALCIATI 


Grairieii. 

£  M  B  L  E  f  C  A       XXVI, 


GraMineam  Fabioj?atres  trihuere  corollarh. 

Frcgerat  vt  PoenoSi  HannibaUmque  mora. 
Occidit  infiexo  nidtim  fbi  gramine  alauda, 

Ftilgo  aiH??t ,  pullos  (lcfoHet  Hlafuos, 
Satwno  Alartlque  fac7'Hm,  quo  GlaHcns  adefi 

PolybideSffachu  creditur  ef[e'Dem, 
Hi^  merito  argnitur  notis  tutefafalufqHe: 

Hcrbaque  tot  vires  h&c  dtgitalu  habet. 


»    f^  Ramcn  heibam,qux  aliis  eft  rangiiinariajCelcbratjVt  tute- 
""  \jLc  pixridij  falutifcjue  fymbolum.  Ex  ea  enim  coronagra- 


CrATntn 

^"^'  rainca  ficbar  apud  Romanos  maximo  in  prctio  habita.  Sed  & 

pro 


EM  B  LE  M  A  T  A.  lij 

proprias  quafdara  in  ca  vires  efTe  cxemplo  eft  alauda  ,  ?vlartis 
auis,qugnidum  gramineis  ramulis  vallare  foleat.Adh^cSatur- 
no  &  Marri  gramcn  eft  confecratum,  ne  quis  eam  in  minimis 
habendam  putct.  Ppftremo  comefo  gramine  Giaucus  ,  Deus 
marinus  eft  habitus.His  omnibus  tanquam  notis  arpanis  dcfe- 
iionem  ,  falutemque  intclligimus  ;  quibus  yti  iicebit ,  quoties 
eftugij,2ut  prxfidij  fpcm  yolucrimus  oftendere :  vt  fi  potentior 
aliquis  nps  opprimcre  cgnctur,  aut  quifpiam  in  qos  male  afte  - 
<ftus  noxam  infcrrc,  nos  in  lcgum  tutela  ,  &  iuris  noftri  inno- 
centia  fiduciam  collocado  ,  proucrbiali  hoc  fchemate  vtemur, 
dicemufque  nos  gramineas  habere  frondcs.Vt  autcm  varij  fcfe 
cafus  ofFcrunt ,  ita  diucrfis  modis  iftuc  vfurpari  potcft.  Grami- 
liis  fymbolum  (igni£«care  mihi  vidctur  certilljmum  a:rumna- 
rum  omnium  ,  &  infortuniorum  quafi  prasfens  alcxipharma- 
cum  :  quod  &  de  diff  iplinis  humanioribus  ,  integritate  2nimi| 
aliifque  gencris  eiufdem,  quorum  ponus  tutiiTimus  cft ,  intel- 
ligi  facile  potcft.  De  gramine  Plin.cap.vlt.z4.lib.  Athenacus  7. 
Etha:c,prima  mea  conie£lurafuit,inopsquidem  cpn(ilij,quod 
verum  fatcri  cogor  ,  vt  xtas  in  qua  minmias  hafce  commenta- 
bar,  nunc  vcro  Emblcmatis  huius  veram  fententiam  repcto  ex 
Fefto  PompeiojCuius  hscc  vcrba :  Herbam  do,  cum  ait  Plautus, 
viclum  me  fateor  fignificat:quod  eft  antiqux  &  paftoralis  vita; 
indicium:nam  qui  in  prato  curfuaut  viribuscotendebant,  cum 
fupcrati  crantjcx  eo  folo  in  quo  ccrtamen  erat,deccrptam  her- 
bamaduerfariotradcbant.Citatur  cx  Attio. 

GaudentjCurrunrycAcvrarjttherhiiin  conf^runt. 
Pliniusdeobfidionali  corona,dari  folitam  c  gramine  tcftatur, 
quod  gramen  dccerptum  crat  quo  loco  obfcifos  feruaifet  ali- 
quis,  Summum  enim  cpud  vetcres  vicloriai  fignum  fuit ,  her- 
bam  poirigere  vi<ftos  ,  hoc  eft  terra  &  altricc  humo  &;  humr.- 
tione  etiam  ccdcre.IdcmPlin.de  clcphante  Iib.8,  Mirus  pudcr 
eft,  vidiifque  vocem  fugit  vidloris ,  terram  ac  vcrbenas  porri- 
git.  Itaque  herbam  dare  fiue  porrigerc  gramcn  ,  eft  fcfe  fatcri 
vidum ,  agnofccrc  vidorcm  ,  pr^fidij  &  falutis audorem  re- 
iicreri. 

Grammesm  Fahh,  ^f.]  Corona  graminca  (  quae  &  obfidio-     Carons 
nalis  }  duci  dabatur  ab  iis  qnos  obfidionc  liberarat,ait  Geliius:  ^^'■'^mnetu 
caquc  ficbat  egramine  quod  eo  loco  natum  ellet,  intra  quam 
claufi  erant  qui  oblidebantur.H.ic  coronam  s.p.qji.  Fabio  Ma- 
:^imo  dedit  bcllo  Poenorum  fecundo,  quod  vibem  Romam  ob- 
iidione  hoftium  liberalTet.Hac  nullam  aliam  fuifTe  nobiliorem, 

qu3e 


i%6  ANDKEJE     ALCIATI 

<]ua:  nunquam  nifi  fumma  defpcrationc  claretiu:,Plinius  zi.lib' 

cap.3.4.^.memorat. 
^dtres,         Patres.  J  Romani  Senatores ,  quod  crga  Rempubl.  patcrno 
£tnat$r«s.  ^/[^  animo  debercnr.fic  nominati.Salluft.in  Catil.hi  vei  a:tatc, 

Tcl  curx  fimilitudincpatrcs  appellabantur. 
Ttf»»,  Foenos  HanmbAlemifUe.jld  ell,  Hanibalem  Carthagincnfium 

Ducem.  Poeni,  quafi  Phcrni,  quia  duxerunt  originem  aPhcrni- 

«ibus.  quamtamen  dcriuationcm  ab  aliis  vfurpaiam  refellit 

Pompon.Sabinus  ad  principium  itncid. 
Tah,  Ma-      Mora.  ]  Cundatione.  Hinc  Fabius  cun^flator  appellatus ,  de 
ximu4,       quoPoeta  ^.iEncid.Ennium^imitatus,fic; 
Vnui  qut  nobu  cunClandorijluuit  rem. 
Occultt  inflexo  wiV«rw,e^f.]Qu^ibufdam auibus &  beluis her- 
jlnimaliH  barum  quariidam  cognitio  cft  a  natura  infita,vt  quod  arte  ma- 
^rudam  xima  &  diligenti  obfcruatione  homines  ipfi  fciunt ,  hx  natura: 
M^^i'  'n  ^^^^^^  fentiant.Qiiod  autem  ajauda  fiuc galcrita  nidum  fibi 
vtA^Lmni  ^*  gjamine  conficiat ,  ex  vetcri  Prouerbio  fic  ciprefTum  eft  4 
d^ficat,      Caniano  Balfo  fcholaftico^lib.  De  agricuItura:Galcritx,inquit, 

in  gramine  nidificant,vndc  etiam  Proucrbium, 

Rarnofum gramen  nido  occultatur  ataudA. 
Solet  enim  alauda  peculiari  quodam  amulcto  fuum  luftrare ni- 
dum,impofitis  quibufdam  ramulis  graminis,ficuti  aquila  calli- 
tticho ,  cornix  vcrbenacafupina,  turdus  myrto,  palubcs  lauro, 
vtcx  Zoroaftrx  magi  i  <;.  y.u-mmcu^.i  fetulit  literatiflimus  vis 
Belgi  j  decus  Iunius,adagio, 

Mattd^  tn  nido  latet  gratnen. 
GUttctu»  §1?''  CUuctcf  adtfoy^c.lld  variis  modis  ab  Athena:o  libro  7 , 
cap.i^.&aliisnarratur.Hic  pifcator  fuit  Anthcnodius,natan- 
di  peritiflimus,qui  vel  cun^los  fui  temporis  natatores  in  vndis 
cxuperabat ,  ait  Palxphatus :  nam  folebate  portu  fpcflantibus, 
donec  iam  extra  eorum  clfct  profpcdum.cnatare  Cum  autem 
rcdiret ,  perfuadcbat  fefe  in  marinis  flu^ibus  vixiflc ,  hincque 
maiinus  Dcusprimiimeft  Rominatus.  Tradunt  alij  eum  ali- 
quando  ob  nimiam  pifcium,quos  ccpcrat,  multitudincm  fuiflc 
idefcnumjonurque  in  media  via  abiecilTe :  vnu  cx  pifcibus  mo- 
ribudum  hetbagufl^tareuixi(rc,&:  inituuium  profiliiflc.  quod 
cura  Glaucus  obflerualTet,cade  hcrbacomcfa,  immortaliratcm 
adcptus  putatur.Proucrb.Glaucus  comefaherba  habitat  in  ma- 
ri.riimuslib.^.cap.iif.&lib^^.cap.iT.Aufoniws; 

Sie 


1 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  I17 

Sic  Anthenodius  Boeotiaperfreta  GlauctKy 

Gramina  guiiatH  fosiquam  epcitialta  Circes 

ExpertuA  carptoi  moribundu  pfeibus  herboi 

Sumpfit,  Carpathium  fubijt  nouwf  accola pontum. 

lUe  hamts  (y  retepotens  fcrutatoroftrti 

Nereosy  iquoream  foUtus  ccnuaten  Tethym 

Inter  captiuof  fuitauit  prfdo  cateruas, 
Ad  id  refpexit  f  ranc.Ficas  Mirandulan.in  Voto  pi-ofalute  con* 
iuais  f  mihi  enim  aliui  agenti  pridem  locus  illc  occurrit.) 

Num  mtht  prmart  poj^ent  mea  vota,  maltgno 

Impete  depulfo  morbi  ?  num  pallida  tflbes} 

Num  tetris  bellipoterit  mprs  improba  fuccis} 

Gramine  vei  Glaucivelprifca  V&onis  arte} 
Quod  dixit  gramen  Saturno  &  Matti  facrum ,  Aifchyrion  Sa-  ^^J^^^J^^^ 
mius  in  quodam  lambo  ait,Saturnum  feminafTc  gramen,  quod  ^/^  JJ^^^J 
vocat  gramen  Deorum  :  Maiti  autcrxj ,  quod  in  campo  Marcio  ^y^^y,^^ " 
Roma;  erefeeret,  &  Martiali  donaretur  prxmio.Horat.princi- 
pio  4.  Carminum: 
Te  per  gramt/ia  Martif 

Campty  te  per  £qua4f  dure,  voluhiles. 
Horatius  3.  Carm.  Od.7. 

^luamuis  r.on  alitis  fvciere  equum  fciens 
Aque  cGiiipicitur  gramine  Martio. 
Seruius  nititur  caufam  red4erc,cur  gramcn  Marti  facrum  fit:& 
Ouid.etiam  inFaftis.  Reucragramen  &  innominisratione,& 
re  ipfa,cum  Martf  aliquam  habere  fimilitudiacm  vidctur:nam 
Grameri  & Gradiuus  ( quod  Martis  cognomen )  a  gradiendo & 
ferpendo  duci  videntur ;  &  cum  fic  caltrametatio  ,  iocus  coni- 
modu5  ,  id  cft  planities  campi  dcligitur  ab  Irnperatorum  mi- 
niftris ,  quo  loci  foicc  elle  gramcn,  cuius  omnino  tollendi  vei 
puellendi  nulla  ratio  cfTe  poteftjidcoque  puto  ab  Ouidio,  epi- 
theto  ad  rem  accommodato ,  inexpugnabilc  gramen  appella- 
tum  efTe,  5 .  Transformat. 

Tolybides.']  Polybi  filius.In  co  patronymico  fateor  me  hifil-  Folyhiio. 
fccfed  hunc,quanquan?  leuem,  fcrupulum  exemerunt  profopo- 
graphiex  ArgonautiSjApollonij  fcholiafte.  Plcrique  noftrx 
AcademixParifienfis  viri  eruditi  mihi  pridem  figniiicarar,  Po- 
lybidem  Glaucum,  ^  r  ttoxIv  /S/ov  >^  l5^«y,  elte  forte  dcno- 
minatum,  qyod  ipfum  non  videretur  abhorrere  a  GiaUci  viua* 
cisfabula;Sed  huic  tamen  conicclaneo  vt  non  plane  fura  aiien- 
.fiis,fic  nequc  omnino  repugnaui. 

Notit 


Ii8  ANDREiE    ALCIATI 

Notis.]  Notis,  fymbolis. 

Dtgitalts.  ]  ^KTvXK^  ,  vt  Ariftolochia  f{^K^  >)  aiz,xTvx7vg 
di6la:a  digitoru  forma,cjui  intcrfedi  funt.q.d.  herba  hxc  vircs 
tantas  habet,etfi  digitam  non  cxcedat.Plin.14.cap.ij>.  Sunt  & 
qai  aculeatum  gramen  vocant  trium  gencrum  ,  cum  in  cacu- 
minc  aculei  iint,plurimum  quini,dadylon  vocant,&c. 


Nec  vcrbo,  nec  fado  quenquam  Ijedendum, 


EmBLE  M  A      XXV  I  I, 


A  S  s  E  (\v  I T  V  R,  NemeftpjHe  virum  vefiigiafermt^ 
Continet  &  cuhittm,  durdque  frena  mamt, 

JSfe  male  ^mdfacia^,  neve  improba  verha  lot^tiart^: 
Et  iubet  in  cmclis  rebtu  adejfe  modum, 

Idcm 


EMBLEMATA.  Ii^ 

NEmcfeos  nomen,vt  hinc  ducam  imtium,i^  t»  vtftte-u», 
indignari,  fuccenfere,  iufte  accufare  ,  nf/.ia-i?  vero  apud 
Latinos  nomen  non  habet,Plinius  tcftatur  lib.i8.cap.i.&  Au- 
fonius  eidylho  de  Mofclla. 

Lp.tiA  Ntm'fis  non  cagniia  lingUA, 

Adraftia  etiam  difla  vltrix  fuperborum  &  arrogantium  ver- 
borum  ,  T<f44'fo?  y^re^  oyKuv  >^  icy^etXivai  Xoytsy :  ait  Suidas. 
Paufanias^Adnaftiam  i4?»  t5  ft>jA»  icvrlM  ^^i^^o^-tkhv  :  \<n 
^  ii  vct^  y  $•«»  ^y.yi  rt.iJt^<jO«1o'»  t;  y^  i»<5t5rfl3g^fB» :  quod 
nimiru  ipiam  nihil  effugiatinam  diuina  vltio  eft  ineuitabilis, 
quxquc  non  poteft  eftugi.  Quo  fenfu  puto  di(ftum  a  Catullo. 

'  Precefque  nosirai 

Orfimui  caue  dejpucj  oceHoy 

Ne  panfii  Nemtjis  repofatt  a  te^ 

Efl  vehemcns  dea,  Uiere  hanc  cauete. 
Idcm  Paufanias  in  Atticis,au6tor  eft,  Nemefim,fiuc  Rhamnu-  'i^mefis 
iiam  fcelerum  vindicem  habitam ,  potiflimumque  c5tumelio-  "^indtx, 
iis  &clatx  mcntis  hoxninibus  fuccefcre,ill6fque  iuftc  pcrfequi 
&  punire.  Macrobius  i.Saturn.17.  eamcontrafuperbiamcoli 
fuilTc  folitam  fcribit ;  nec  defiiere  qui  apud  Hefiodu  Nemeftm 
iuftitiam  interpretentur,cum  cecinit,  flMJ^a»?  ^  *f,e*£c-;?,Pudor& 
Nemelis  homines  reliquere,&  ad  immortalium  ccrtus  euola- 
runr.  Ssepenumero  pingebatur  cubitum  {iftcns,  &  frenum  ma- 
nu  tenens.  Dc  qua  illud  eft  in  Grxcorum  colIeclaneis,lib.4, 

H'  vif^io-ig  -zs-^iXiyi   rtS  23-ii^ei  ru   ri  ^xXiv^j 

M>)T*  ocfcir^ov  ri   ■sroiHv,  tmr     ti,y^ot>^ivu  Xiyeiy.  "* 

Vna  mantu  cubitum  oHentatygertt  altera  frcnum: 
Illa,medum  ferua :  h£c  admonet  0:  cohile. 
£t  aliud  eiufdem  fcrme  argumenti: 

H'  fifz.ic-;g  siAyjujJ  i(^riKA)y  riv(^  avifiSt,  >{^«f, 

Hoia-ii  etTTccfyiTj^av  fAv.d^v   x^Zui?  tt  fiir^oy. 
Contineo  Nemefis  cubttumyquA  caufa,requiri4? 
Pri.cipio  cunciii  r^hu>i  ade(fe  modum, 
Plato  Dialogo  4.De  legibus  Nemcfim  iudicij  angelum  appel-  '^«w  «»»- 
lat  5  cuius  fententia  proximc  accedit  ad  noftram  religioncm:  "'^*  ^'"^'^' 
Nohis  cnimexdiuinis  oraculis  vere  perfuademus  fupremum 
rcrum  omnium  opificem  nihil  latercnihilqueomninoimpu- 
nc  rclinquere:quippe  qui,  vt  cecinit  Orpheus, 

JJuvr    i(p6^j  i^   Tffuvr   UKisit  y^  nruvrcc  /i^edO^. 
Idem  Tragic.  Scneca: 

Dominare  tumidufyjpirittn  altos  gerey 

I 


15©  ANDREiE    ALCIATI 

Sequhtir  fuperbos  vltor  a  ter^9  Deuf. 
Prouida  itaquc  fuic  admodu  veterum  in  moribus  compon^dis 
cura,diligenciaque,qui  vt  ortendercnt  lupeibiam  Dcoprx  aliis 
vitiis  inuilam  clle,dixerunt  cos  qui  hac  correpti  eircnt  no  mo- 
do  cenlura  diuina  lcd  ctiam  mdignatione  puniri:ideoque  pro- 
prium  ad  hanc  vitione  numen  adhibuere  ,  Nemefcos  nomine 
/n  mtntf    nuncupatum.Colligere  clt  enim  e  multis.quatuor  potillimum 
(ait  Ficinus)  nempe  legcm,iudicium,mllitiam,Nemerim.  Ho- 
rum  cxcmplum  quilquc  noltrum  in  Te  habet ,  in  mente  legem 
quid  agendum  iit^quidnon,  communi  norma  didtitantem,& 
honeltum  quidcm  (equedum:eius  vero  contrarium  fugitrdum. 
Jnrautnt  j^^^^t  jp  ratione  ludiciu  dillinctiori  quadam  argumcntatio- 
fM  nmm.   ^^^^^  difcurfionc  diiccrncns,quod  in  hac  vel  illa  aclione  pofitu 
Jn  vtlun-  ^^^  honeftum  eile  vcl  turpe.In  voluntate  cft  iu{titia,quiE  eliga^ 
tAtt  iuHi'  autprofequaturjquod  ratio  pcr  metis  legesfcqucndum  velfu- 
tia.  gicndum  dnftauerit.Eft  &  in  imaginatione  Nemefis,qua:  tur- 

jn  imagt^  pibus  aclionibus  verbifque  fucccnfeac.ac  legitimc  indignctur. 
^lfi"^  '  Arilt.x.dearte  dicendi,  )iif/,icriv  proanimi  comocioneaccipit, 
&  pro  virtute.i.Moralium  ad  Nicomach.mediam  illa  quidem 
inter  ^dij^o»  f^  STrr^^flMpgjC^txifif.idcft^inuidiS&peruerfal^titiai 
definicur  itaque  in  Rhetoricis,A>jV<i'  itf]  rtS  (paA.t^m  k^tt\tM 
djTf^-jWy  dolor  ob  eius  felicitate  qui  ea  fit  indignus,quod  ita 
velim  apertms  explicari.  Opponicur  mifcricordia;  Nemefis,  id 
,  clt  indignatio:funt  itaque  quodammodo  inter  fe  cotrariae.fed 
non  tamen  propter  fe,ac  proptcr  res  fubie6tas,bonu  enim  bo- 
no  nunquam  contrarium  eft.  Mifericordia,eft  segritudaex  al- 
terius  miferia,iniuria  laborantis,&  is  quidcm  aftedtus  nafcitur 
cx  opinione  mali,non  cuiufuisjfcd  eius  tantum  quod  vel  dolo- 
icm,vcl  intcritum  afterat,dolore  quidem,vt  fi  quis  vir  minime 
malus  pcUatur  in  exilium,&:  abamicis  deftituatur,aut  aduerfas 
fortuna?  cafu  aliquo  concutiatur:incerituiT),vt  fiquem  innoce- 
tcm  torqueri,vexarive  videamns.At  Nemefis  ptofpera  fortuna 
improborum  excitatur.In  vtraquedolorquidaeft:nammiferi- 
cordiadolemus  innocetis  afflidti  infortunio:  Ncmefi  doiemus- 
fclicitate  hominis  improbi.  Quain  replcrique  falluntur  qui 
^andem  eftc  Nemefim  atque  inuidiam  putant,propccr  aliquam 
motuum  (imilitudinem.  Nam  inuidia  nullum  inter  bonos& 
malosdifcrimen  ponit,fedbonisalienis  cruciacun  fcu  iHa  di- 
gnc,  fcu  indigne  accidant;&  incer  sequalcs  ac  fimilcs  pra;cipue 
regnac.At  Ncmehs  a^gre  ferctacum  indignos  &  improbos  opi- 
bus&honoribus  florcrc:qua  rationc  laudabilis  animi  comacio 

cft, 


EMBLEMATA.  ijf 

cft,vt  virtus  cxiftimctur  &  in  probis  tatum  viris  eft.Cum  cnim 
xquitas  poftulet,vt  malis  maie,bonis  eueniatbene  ,certe  vir 
probus  &  iuftus  maxime  gaudct  ciim  iuftitia  feruatur^vt  cunr 
lceleratos  homines,ficarios,grafratores,  prxdatores  aliofque 
id  genus  de  medio  tolli  videt:lic  nequc  mmus  gaudet  quando 
viris  benc  mcritis  aiiquid  optime  fuccedit.  Q32E  omnia  paulo 
poft  exemplis  iUuftrabimus  De  Nemefi  fic  Ammia.Marcel.lib.  ^^^^  ^^ 
x^.ad  finem:Ha;c  &  huiufmodi  innumcrabilia  vltrix  facinoru^TO»jw- 
irapioru  honorumqj"  praemiatrix  aliquoties  operatur  Adrartia,  no. 
atque  vtinam  femper,  quam  vocabulo  duplici  etiam  Nemefim 
appellamus.Ius  quodda  ublime  numinisefficacis,humanarum 
mentium  opinione  iunari  circulo  fuperpo/itu,veI  (vt  definiunt 
alij)  fubftantialis  tutela  generali  potentia  partilibus  prajfidens 
fatis:quam  Theologi  veteres  fingetes  iuftiti^  filiam.ex  abdita 
quadam  asternitacc  tradunt  omnia  dcfpedare  terrena.Hscc  vt 
regina  caufarum,^  arbitra  rerum^hsEc  difceptatrix,vrnam  for- 
tium  temperat ,  accidentium  vices  alternans  ,  voluntatumquc 
noftrarum  exorfa  incerdum  alio  quam  quo  contcndebat  exitu 
terminans,mukipliees  a£tus  pcrmutando  conuoluit.Eadcmqi 
ncceiritatis  infolubili  retinaculo  mortalitatis  vincicns ,  faftus  • 
tumentes  incaiTum,&  incrementorum  dctrimentoiumq.  mo- 
menca  verfans,vt  nouit,nunc  ereclas  mentium  ceruices  oppri- 
mit&  eneruat,nunc  bonosab  imo  fufcicans  ad  beuc  viuendufti 
extoilit.Pennas  autem  ideo  illi  fabulofas  aptauic,vc  ade/Te  ve- 
locitate  volucri  cundlis  exiftimetur:&  pr^ccndere  gubernacu- 
lum  dedit ,  eique  fubdidit  rotam.  vt  vniuerfitatem  regere  per 
elementa  difcurrens  omnia  non  ignorctur.Sic  ille  :  qui  etiam 
iib.ii.Qjiem  ab  ima  forte  adiifque  iubendum  Iraperatori  pene 
ciatum,ide6que  intolerabilem,humanoru  fpedacrix  Adraftia, 
aurcm  (quod  dicitur)  vellens,monenfque  vt  caftigantius  viue- 
rct,reiudantem  prjccipitem  tanquam  e  rupequadam  egit  ex- 
celfa.  Audiamus  etiam  Artemidorum,  qui  lib.z.  Nemens,  air, 
femper  bona  eft  viuentibus  fccundum  legem  &  moderatis  ho- 
minibus,&philologis;at  veio  contra  leges  delinquentibus,  &' 
hisqui  aliquibus  infidias  ftruunt,&  magnas  rcs  aufpicantur. 
Nam  impedimcco  cfftySc  obftare  his  qua;  inconfulce  &  piastcr  '^»'f«^'^«- 
animi  noftrifententiamfiunt  ,Nemefim  vocamus.  Quidam"  '"^"'^' 
produnt,qu6d  Dca  ha?c  bona  quidem  in  peius  verrat,  mala  au- 
tem  in  melius.De  cadcm  Ncmcfi  Plutarch.difputatione  De  iis 
qui  fero  corripiuntur  a  numine,multa  eruditecoUegit,  vt  & 
G7rald.Syntag.i5.&  Erafm.in  Prouerb.AdraftiaNemefis. 

1     1 


151  ANDREiE     ALCI  ATI 

VefiiziA(eruat.'\  Epigrama  Graecoiu  i.);kjj»«/»i  eaob  remdiila 
id  eft,veftigiaria,qu2E  veftigia  horr\inu  inrequatuiieft  &  qu*edi» 
adprouerbmallulio, /;>i»®'  ftirsAflM»,  &  '/^^^f»)  iT/axft»  i.vcfti- 
giis  inrifterc,&  veftigiapcrfequi:quod  Platoni  familiare  eft. 

Contmct  ?«i-  riibitum  tiur^^jf- nem.\  H^ctcmperantixfymbola 
diligenterannotatPicriusHicroglyphicon  3(J.&  48. 

biem^le  cjutU  faads.]  Sic  tadem  Nero  po(t  multa  irapia& 
fcelerata  facinorofa  pcrpeflus  e(t  fua  Nemefim.  Is  cnmi  matrc 
interfedla  iudicium  non  cftugit  eorum  qiii  prehendi  non  po- 
tuerunt,cui  enim  knatus  coadus  fuerat  airentiri,  huius  ftatuae 
populus  noitu  culeum  fufpendif,palam  etiam  voces  audiebanr 
tur,  his  coccptx  verbisiNero  matrem  interfccit:quas  multi  ad 
Neroncm  defcrebant ,  non  tam  vc  afferrcnc  interitum  dciatis, 
quam  vt  Ner "ne  apud  Neronem  accufarcnt.Tandcm  poft  mi- 
feram.impiam,  &  indignam  omnino  yitam,a  fcnatu  iudicatuS 
cft,vt  nudus  per  publicum  ducerctur ,  furca  eius  inferta  capiti, 
virgis  ad  mortem  vfque  cjefuSjatquc  ita  prxceps  de  faxo  dare- 
tur,vt  retulit  Xiphilinus,&  Eutropius.Paftiis  eft  etia  fuam,cer- 
te  vt  atroci/Timam,lic  iuftiftima  Nemcfim  Seianus,magno  qui- 
dcm,fccl  fallaci  honorc  fub  Tiberio  ladatus,  adeo  vt  impera- 
tori  pro  collega  habcretur,  fed  &  Liuia  Drufi,  filij  Tiberij  ab 
codem  ftapracaj&  Drufo  vcncni  potione  per  Eudemum  mcdii- 
ctim  extin£lo,qu(>d  denique  Pr^torianos  militefq-,  alios  multis 
ac  magnis  largitionibusfibideuinxiftet,eoq-,  in  principe  conr 
iuraifcc^Tiberius  homincm  no  aperta  vi,  fed  paulatim  deprcf- 
fum  irretiuit,curaq;  in  fcnatu  accufauit.Crimine  patefadlo  Pa- 
tres  ita  ccnfucrunti  vt  Scianus  capice  mulcarctm^ ,  cius  corpus 
in  Gcmonias  proiicerctur,  in  liberos  etiam  animaducrtcretur: 
quade  rc  multa  Dio.lib.^8.Corn.Taci.in  j.Val.Max.p.cap  De 
improbe  diftis  &  fcclcratc  fadlis,aliique  mu^i. 

Neuc  itr>proi  a,  verha  loejUArii.']  Demadi  pe/rimC'ccflit  qui  dum 
funeribus  neccflaiia  vendcret  ,  opcafl^c  dicebatur  vt  in  hac  artc 
fua  grandc  rnaiufque  folito  lucrum  obueniret,iraquc  damna- 
tus  eft,quia  id  votum  nifi  cx  malamente,  peflimoq-,  inRcpub, 
animo  proficifci  iudicatum  cft  :  adco  id  lucrum  non  pofle  fine 
multorum  mortc  contingcre.  Retulit  Scncca  dc  bcncfic.  6.  Sic 
Theodoro  pr^ceptori  Ptolomxi  iEgyptiorum  rcgisfua  lingua 
fuit  ciitio:na  cum  Pompeium  interfici  pcrfuafiflet ,  quia  mor- 
tuos  non  mordere  dixifler,im6  vero  fcfe  iadaflec  Caefare  lulio 
forciorem:in  Afia  tandcm  a  M.Bruto  deprehenfuSjmeritas  poe- 
nas  Iuit>yt  cft  apud  Plutarch. 

Tandeni 


I 

^ 


EMBLEMATA- 
Tandenij  iuftitia  obtiner. 

EMBLEMA        XXVIU. 


M$ 


Ae  A  c  T  D  ^    HeSlcreo perfuftim  fangmne  fcutwni 

.Qj^d  Gr£CorHm  Ithaco  concio  iniqua,  dedit: 
luHior  arripnit  Neptumis  in  &qmra  iiiElum 

JVaufiagio.vt  dominum  pojfet  adirefuum: 
Littoreo  Aiacis  tumtilo  narfjcjue  intftltt  vnda^ 

Qm  hoat,c^  tali  voce  fepulchra  ferit: 
P^icijh  Telamoniade  tu  dignior  armis. 

^jfeilasfa^  efi  ccdcre  iufittia. 


A 


Pparet  id  fumptum  ciTe  cx  duobusEpigraramatib.  Gras- 
cislib.i.ticuld  «s  ^'xi**/ 1  primumquc  fic  habct: 

I     3 


Dt  armk 
etntentit. 


Itcm  pr*- 
cUriu, 


VeritM,& 
i$u  ^remi' 
tur,n»n  op- 
frimitur. 


134  ANDREiE    ALCIATi   , 

K«4/>}ytf  ot  3-«Ai»fla-«t  >(9»Tiar««  jjjcf  vccait  tWo»7 

Ai^iM/T^^  vhktIw  ciff4.t<rirtGmc  i6ickvi. 
PdidA  clyiitum  mn  Aquo  cejjit  Vly^rs 
ludicto,plenum  fanguinis  Htctorei. 
Sed  mnre  naufragio  detraxit,  nAmjue  natanJo 

Is  tttmuttim  AtAcify  non  Itachampetttt. 
Qu,od  aurem  fcc|uiciir,Alciacus  ipfe  cxpreffit,fed  Mufa  paulum 
lufiore^ddidirQue  pollremo  i7rift'.6iO)i: 

KtcXu  trte-tidccufy  <JVv^.e-»»  araAu  ^«voi»  ec6iitni» 
Keif  x.^ien  iXtite^t  <fvy(flf^  ecrisn^t  3-«fA«eos'«. 
A  ear$i  ci»  Mytec?io7<r$  (ioac  ^  c-?^  rivtcar{j 
AyTo»  er'  fKi(^Xiiss-a  roi  ec^tov  eccart^)rarloUy  ^ 

E^io  wc^  riXt*um(^fi^eti  cecK^^  ecixKlatco. 
Csterum  de  Achillis  armis  inter  Aiacem  &  VlyfTcm  cohorta 
cft  nobilfc  illa  ,  Poetifque  decantata  controucrfia ,  qua  fanc 
Aiaci  cedere  coadus  efTet  aftutus  &  vafer  Vlyfles,nifi  fua  elo- 
quentiatanquam  fafcino  aliquo  iudices  Graecos  in  fuam  fen- 
tcntiam  pertraxiflet.  His  tamen  armis  iniuria  &  dolo  partis, 
nondiupotituseflmalaefidei  poirefTor.Retulit  cnim  Paufa- 
nias  non  poflremi  nominis  fcriptor.fe  audiffe  ab  ^Colenfibus, 
qui  Ilium  pofl  eius  euerfionem  tenuerunt ,  de  armorum  eiuf- 
modi  prodidifTe  iudicio,illudquein  primis  :Pofl  VlyfTis  nau- 
fragia,arma  de  quibus  ccrtamen  fuerat,ad  Aiacis  tumulii  tem- 
peflate  delata.  Id  Deo  volentefadlum  colligit  hic  Emblema- 
tographus,  vt  alludat  ad  vulgatum  miferorum  &  afflidorum 
conqucltum,Iuflitiaverumquclaborat,fed  tandem  eludatur: 
&  quanquam  prcmatur,  non  opprimitur  tamen.  Cicero  pro 
Clucntio  :  Multorum  improbitate  depreffa  vcritas  emergit,& 
innocencicE  dcfenfio  interclufarefpirat.  Et  pro  Coelio,  excla- 
mat  magnam  efTc  vim  veritatis ,  quas  contra  hominu  ingenia, 
calliditatem,{olertiamque,contriique  fiftas  omnium  infidias 
facil^  fc  per  feipfam  defendat.  Idem  in  Sextiana  defenfione: 
Alia  quardam  ciuem  egregium  iniqui  iudicij  procella  peruer- 
tit,cstcri  aut  repentina  vi  perculfi,ac  tempeflate  populari,  per 
popuium  tamen  ipfum  rccreati  funt  atque  reuocati ,  aut  om- 
nino  inuulneraci ,  inuiolatique  vixerunt.  At  vero  qui  fenatus 
confilium  ,  qui  audoricatem  bonorum  ,qui  inftituta  maio- 
rum  neglexcrunt ,  &  imperirxaut  concitatacmultitudini  iu- 
cundieflcvolucrunt>omncs  fercRcipublicxpocnas  aut  prx- 

fenti 


j 


EMBLIMATA.  13^ 

fenti  morte ,  aut  turpi  exilio  pepcnderunt.  Permultis  fane 
cxemplis  confirmari  poteft,  pleroique  iudicum  inic]uitatc ,  aut 
etiam  populari  rumore  ,  vel  aho  modo  damnatos,  deque  ho- 
noris  gradu  decefliiTe,  qui  tandem  vita  fund;i,  certiflimis  con- 
iccVuris  infontcs,  &  ab  omni  obie<^o  crimine  immunes  deprc- 
henfi  ,  concitatam  de  fe  optnionem  non  modo  abfterferunt, 
fed  immortali  gloria  tandem  donati  funt.  Opportune  ergo 
di<flume(laLiuio  :  Veritacem  laboraie-fepe  ,  extingui  nun- 
quam.  Vt  enim  quse  falfa  funtjVel  nullo  ccrte  laboranredelen- 
tur  temporis aliquo  tradluivera  autem  &  mfta  violentis  homi- 
num  iniutiis  interdum  cedunt ,  fed  candem  emergunt.  Rcft^ 
Menander: 

Tempere  omni  quod  tHflum  eji  "jincere  par  efil 

Vnus  vir  iuRus  infinitis  nen  iuftii 

TrAfiAt,  Deo  (°r  iufiitta  adiuuantibuSi 
Quamuis  monumenta  prseclarorum  hominum  fitu  fqualleant, 
corumtamen  virtus  nullis  vnquam  feculis  obfcurari  omnino 
poteft.  HuG  fortc  non  incommode  illud  Pindari  ex  Od.  8, 
Olymp.     ^  ^        ^^^  ^ 

Id  eft  ,  Ncc  pulueris  fitum  occulit  congenitorum  inclytam 
gratiam. 

JEacidi,]  Achillis:ab  Aeaco  Tclamonis  &PeIei  patre. 

Perfufum  fanguine  Heiforeofirutum.'}  Id  dicit,propterea  quod 
Achilles  Hedlorem  interfecit. 

Concio  iniqua."]  Iniuftum  iudicium  Gr3Ec6rum  procerumrvel 
iniqua  concio  Vlyflis :  quam  repete  ex  Cuidij  Metamorphof, 
i3.Concio,cria  fignificare  Gellius  lib.iS.cap.?.  notat  ex  Ver- 
tio  Hacco:locum  ,  fuggeftumque  vnde  verba  fierent :  iam  cce- 
tum  populi:&  orationem  ipfam  qus  dieeretur  ad  populum. 

Itacho.]  Vlylli,ab  Itacha  patda. 

lufiior  arripuit  Neptunus.  ]  Aqua  matina  fuit  squior  Aiaci, 
quse  fcutum  &  arma  illi  arrepta  reddiderit.  Tacite  videtur  al- 
luderead  id  quod  poftea  dicet ,  plus  incffe  pifcibus  marinig 
humanitatis  &  fidei ,  quam  hominibus.  Seneca  Declamar.  i. 
Concrouerfiarum  7. 0  maria  iuftiora  iudiciis,  6  mitiorespro- 
ccllx  patre  1  Sic  Ouid.i.Triftium  eleg.^.vbi  poeta  fuos  labores 
cum  Vlyflis  laboribus  comparaf. 

I    4 


ii6  ANDRE/E    ALCIATI 

Cumque  TKinor  huefit  tumidii  qui  regnat  in  vndisi 
lUnm  Neptuni,  me  louis  ira  fremit. 
Idem  3.  ciufdcm  opcris  elcgia  vndccima: 

Neptunique  minor  quam  louis  irafuit, 
Apud  eundcm,  Dido  JEncx. 

luffior  eji  animo  ventwsy  ^  vnda  tuo. 
In  cjuibuscgo  comparationibusviJeo  HypcrboIen:&  quidem 
mari  nihil  eit  implacabilius. 

Bominum  fuum.]  Aiacem,qui  dominium  quidem  iurc,  J^oft 
Achillem  mortuum,  animo  retinuerat :  poiTeflionem  vcro  mi- 
nime,quam  Vlyrfes  eloquenti^  viribus  obtinuerat. 

Boat.]  Clamat,  tranflate  a  bobus. 

Voce.]  Catachrcfis,  pro  fono, 

Vici{^i,Qf>c.]  (Sf€3<ro7TD7nn''itc, 

Telamoniade.]  Aiax  Telamonis  fili, 

Affecttdfai  eft,^c.]  i%Ky^n;  &  tTnfiviioVt  ad  quod  illuftran- 
dum  fuccurrit  Aliani  exemplum  nobile  ex  iib.i  5.  var.  hift.  de 
Macareo  quodam  faccrdote  Mitylenenll ,  fed  quia  libcr  cfl  in 
omnium  manibus,  non  adfcribam. 


Etiam 


EMBLEMATA, 


13; 


Etiam  fcrociflimos  domari, 

EmbLEMA      XXIX. 


R  o  M  A  N  V  M  poH^tikm  eIoejuiu?niCicerof7e perempto, 

PerdideratpatrtA  peftis  acerbafm: 
Infcendit  ciiPnrm  vi^ior,  imxitcjue  leonesy 

Compulit  ^  durum  collajubire  iugum: 
Maffnanimo^  cejfilfefuis  u^ntonim  armis, 

Amhage  hac  cupiens  figmficare  duces. 

TEftis  huius  hiftoriae  poteft  videri  Plinius ,  qui  fic  libr.  8.  EmbUmA 
cap.K^.  PrimusRomxleoncsadcuriumiunxicM  Anto-  traclumt» 
nius ,  &  quidem  ciuili  bello  ciim  dimicatum  eirec  in  rharlali-  ^["llJ^ 
cis  campis ,  non  fine  cjuodam  oftcnto  temporum  ,  generofos  ^„f^^^.  ' 
fpiriciis  iugum  fubirc  illo  prodigio  figDificantcPiutarciiusau-  »4. 

I     5 


13«  ANDkEit    ALCIATI 

tem  in  Ciceronis  vita  copiofa  oratione  rcceniec  interitus  ciuf- 
dem  coufas,  cjuibus  M.  Antonius  eum  ad  necem  poftulauic. 
Nulla  camenpotiorfuicjquamquocl  Cicero,cum  fibi  (e  re  fua) 
maxime  eflet  opus,  feruire  tcmpori  nonpotucrit.  Adionibus 
enim  Philippicis  in  Senatu  habitis  ffc  cxcanduit  Antonius ,  vt 
inde  omnem,quod  aiunt,lap»de  mouciit,qu6  Cicero  de  medio 
tollerecur.  Cum  itacjuecx  vrbe  difcedens  primo  in  Tufcula- 
num  venifTet,  indeque  franfuerfis  itinenbus  in  Formianam,  vt 
nauim  confccndcrcc  ,  in  alcum  proue^us  efTcc  ,  vencifque  ad- 
uerfis  agitntus,  &  viti'  &  fugac  eum  c£pit  tsdium.  Itaque  re- 
uerfus  in  PormianumabAnconij  milicibus  pecituscft,&  Popi- 
lius  Lrnas  (  quem  aliquando  Ciccro  iri  Seriacu  defenderac  pa- 
tronus  )  promincnci  cx  lecflica,  pr^ebencique  immocamcerui- 
ccm  capuc  ampucauic ,  d^  ab  Anconio  inter  duas  manus  in  ro- 
ftris  pofitum  tuit,quo  iocoorationcs  in  Antonium  Cicero  ha- 
bucrat.Val.  Maxim.^.  cap.3.  multa  Scneca  7.  Controucrf. i .  & 
fuaforiarum  6.  cap.  Seuerus  Cornelius  fatum  hoc  planefune- 
ftum  ita  deflet. 

Abffnlit  vna  diei  Aui  decus  ici^que  lu^t* 

Conticuit  Lati&  triRis  facundia  lingu&t 

Vnica  foUicitis  quondam  ttitela  falufque 

"Egregium  femperpatrtA  caput:  ille  Senatus 

Vindex,  illefori,  legum,  rituf:fue  togique: 

Publica  vox  fnuis  Aternumobmutuit  armisi 

Informes  'vtdtus,lparfdmque  cruore  nefando 

Cxnitiem,  facrafque  moi^us,  operumque  miniHrcU 

Tantorum,  pedibns  cuitis  proiecia  fuperbis 

frocidcauit  ouans :  lubricafata,  deofquc 

Reipexit,  nulh  luet  hic  Antonius  auo,(^c^ 

Kihtl  tam  Meminere  alij  quidem  facinoris  huiufce  Antoniani,  vel  potius 

<h*rM  quad  jnfoletia^  pIufquAm  nefaria;  infani  huius  hominis  iugatos  leo* 

te^if  "^"  "^^  ^^  currum  iungentis.  Et  hoc  quidem  certc  fac  nobis  incel- 

ligi  dacur,nullam  elTe  cantam  vim,  auc  firmum  animi  propofi- 

tum ,  nullius  tam  prxfra^ftam  vocem  &  fentcntiam  ,  qusc  noni 

coifrceri  aut  edomari  queac.  Quoties  enim  vel  libertas  vel  vir- 

tus  opprcfTa ,  &  quafi  fopita  efV  tyrannoruni  violentia  ?  Vltro 

f cfe  mihi  offcrunt  exempla  longe  multa  de  iis  qui  indigna  & 

immerita  extindi  nece  a  multis  iam  antcaftis  annis  ,  defide- 

rium  fui  nobis  reliquerunt ,  vt  eorum  non  pofKmus  tcI  finc 

lacrymis,  vel  iullo  dolore  meminifre. 

Sed  vt  ad  Ciceronem  reuertaraur :  Casfarcm  in  fenatu  con- 

fofTum 


EMBLEMATA.  ijy 

fofTum  accipimus  a  ciuitatis  Romanse  principibus ,  qui  tyran- 

nidem  perferre  non  poterant .  qui  tamencum  alcam  periculo- 

£jSimi  &  funcitiflimi  confilij  fubiilTejat ,  longe  aliudcecidic 

quim  putaiTent ,  tyrannum  cnim  de  medio  fullulcrunt ,  at  ip- 

fam  tyrannidem  toUcre  non  potucrunt.Statim  cnim  perturba- 

tis  rebus ,  &  omnium  confternatis  animis  eandcm  potcntiam 

nefcio  quo  fato  M.  Antonius  occupauit ,  ijuanquam  moribus  ^*  '^'»'*- 

&vitae  inrtituto  didimilis  aliifque  partibus  Caefare  infcrior:  "'^'J"'*'*' 

cui  apcrtc omni contentione  animi  rellitit  M.  Tuliius ,  &:  ple- 

lique  alij  nobiles  Romani :  quos  (  mitio  faedere  cruentiHimo 

Triumairatus)  profcripfit  Antonius,  ex  iifque  multos  interfc- 

cit.  Eam  quidcm  quam  non  modo  ant^  prasfentiebat,  fed  plane 

experiebatur  iofanam  M.  Antonii  rabiem ,  non  difiimulat  ipfc 

Cicero  i.  Philipp.  cum  ait :  EU>lctis  tres  exercitus  populiRo- 

mani  interfedos  ?  interfecit  Antonius :  au£toritas  huius  ordi- 

nis  afHi<5la  eft  ?  afflixit  Antonius :  defidcratis  clarifhmos  ciues? 

eos  quoquc  cripuit  vobis  Antonius:omnia  denique  qux  poftca 

vidimus(quid  aucem  mali  non  vidimus  ? )  fi  re(2:e  ratiocinabi- 

mur,  vni  accepta  rcfcmus  Antonio.  Etdeinde  fubiecit :  Verfa- 

tus  in  bciio  eft,  faturauit  fe  fanguine  didimilimoru  fui  ciuium. 

Itemque  ^.Phiiip.ait,  eum  inhof  itisteftis  Brundufij  fortiffi- 

mos  viros,  ciucs  optimos,  iugulari  iufliffe,  quorum  ante  pedes 

cius  morientium  fanguine  os  vxoris  refperfum  fuiffc  confta- 

bat.  Certc  Plinius  lib.  14.  cap.  12.  Antonium  fanguine  ciuium 

ebrium ,  &  eum  fitientem  nominauit.  Et  ha:c  quidem  forte  fa- 

tis.  Quaaquam  enim  ad  Emblematis  explanationem  videa-  •^*'"  E"*' 

mnr  adduxifTe  quaj  ftudiofo  cuique  fatisfaciantttamcn  adiicic-  *'*'"*'**• 

mu3,quod  nonpanim  fortafTe  conducat  ad  matcriam  feu  fon« 

tem  carminis  huius  explanandum.  Si  enim  locus  eft  conic- 

fturas  noftrs  dandusf  in  quo  tamen  nihil  cuiquam  Yclimprx- 

iudicatum)  vidctur  id  Alciatus  duxifTe  potius  ex  Anconians  z. 

M.  Tullij  loco,  fed(  vt  plcrifque  dodis  videtur)  corrupro,  qui 

fie  habct :  Vchcbaturin  ciTedo  Tribunus ,  &c.  fequebatur  eum 

rhcda  cura  lenonibu?  ,  comites  nequiffimi.  NonnuIIi  hic  lc- 

gunt,  lconibus,  quod  non  probatur  criticis,  &  iis  qui  maiorem 

probabilitatem  fecftantur  ,  quique  cenforiam  virgulam  in  fcri- 

ptis  au<florum  meliorum  fubinde  adferunt.Qu.o  ex  loco  fuum 

vidctur  Emblcma  confinxifte  Alciat.  & ,  leonibus ,  legifTe  pro 

Icnonibus  :  adhsc  non  redte  temporura  rationem  habuiffe.  Si 

quos  moueat  Plinianus  locus  quem  attuli,  nihii  cene  moror, 

cum  nihil  prxfradte  hac  in  partc  aufim  affirmarc. 

ROfTJM 


i4o  ANDREyE     ALCIATI 

M.  ThUij       Romanum  elocfuium'}  xj  t^»  £|c;ij5y.  RomaniC  priiiccps  elo- 
4M.  (^uentix  vocatiir  Ciccro,  vt  ctiam  dilertas  artifcx  Reipub.  ad- 

miniftrandj^a  D.Augultin.  Plinius  lenior  eum  fic  lib.  7.  c.30. ' 
falutat :  Salue,  inc|uit,  primus  in  toga  triuraphom ,  lingujcciue 
laurcam  merite,&c. 
TeJHi  pa-       Pairii.  ptRui  acerba  fuA  ]  Allegorica  ncfarj j  hominis,  Reiquc 
ttt*.  pub.perniciofi  hoflis,  defcriptio,  quam  fxpe  orationibus  vfur- 

pat.vt  CatillinariiSjPofl:  rcditum,pro  Sextio  ide  orator:vt  curn 
Clodium  aliquado  tetram  &  immanerii  belluam,  fajpe  furiam^ 
fa:piiis  pellem  appellat.  Scd  &  Gabinium  atque  Pifonera  ,  duas 
jmperi)  Romani  peltcs  mcmi.ni  nominatos  cadcorationc  Sex- 
tiana:Sic  in  Politic-  PlutarchusReipubl.  Hoftes  Ariiliona,Na- 
bnn ,  Catilinam,  pcftes ,  morburri  &  vomicam  patria;  appellat, 
id  cft,  vcffY]f^ff.  K^  ^^y,i^  TTvXiais  :  fic  Virgil.  Acn.3.  Harpyias 
peitem  &  iram  Deorum:&  i  z. 

Tunii  fc  pe^iii  ad  ora 

FertefH',  r-f-rrque  fcanS. 
Non  mihi  tempero  ,  quin  &  ha:c  adiiciam ,  in  corum  maxim^ 
gratia^quos  in  politioribus  literis  inftituimus:quicquid  letha- 
le,  noxium  &  damnofum  eft,  id  peftis  nomine  iblerc  appellari. 
vcrbum  cnim,peftis,ww(9^^  r^  7rf(r«y:vndc  du£ta  vox,antiqua,pef- 
fum,  pernicies  ttiam  a  pernecando  didla.  Salluftius :  Et  fi  certai 
peftis  adeiTct^manfurum  potiuSj&c.Catullus  feipfum  alloquens 
ita  de  amore  fuo, 

Me  mffefum  n^icite:^  JlvitAm  furiter  egi^ 
Eripite  hxnc  peflem,fernictemcjHe  mihi, 
Idem  ad  Rufum: 

Eripuifti  heu  hvu  noffri  irudele  "Venenum 
Vita.,heu  heu  ncfirt.  peffU  amiciti^. 
M.  Tuliius  I.  in  Catilin.  Hoc  autem  vno  interfe£Vo';  intclligd 
hanc  Rcip.  peftem  paulifper  reprimi.  &  ibidcm  :  Atque  delcbi* 
tur  non  modo  hxctam  adulta  Reipubl.peftis,verum  etia  ftirps 
ac  femen  malorum.  Idem  3.  in  Anton.  vt  Hekna  Troianis,  fic 
ifte  Rcipubl.caufa  belli,  caufa  peftis  atque  cxitij  fuit.  &  Philip. 
7.  Tctym  &  peftifcram  belluam  nc  inclufam  &  conftriftam 
diii-iiriatis.cauete.Apuleius  5.  Afini  aurei,De  fororibus  Pfychar: 
Scd  iam  ,  air  ,pe{l-es  ilU',  tcterrimc-cque  furixanhelantcs  vipe- 
reum  virus  nauigabant.Idcm  li.7.  Verum  fortuna  mcis  crucia- 
tibus  infatiabilis  aliam  dcnuo  mihi  pcfte  inftruxit.  Eodefche- 
matc  dixit  idem  Apulcius  9.  Afini.  De  muIierequadam:Scd 
omniaprorfus  vt  in  quadam  cccnofam  latrinam  in  cius  animu 

con 


EMBLEMATA.  14? 

eonfluxcrant  flagitia.Et  Arnobius  lib.^.  contra  gentcs,  de  loiie 
ioquens :  Vt  eflet,  aitj.criminum  fedes,  maledidorum  materia, 
iocusquidam  expo/itus,  in  quem  fpurcitia'  fe  omnes  fcenarum 
colluuionibus  deriuarent,  &c. 

]^gHm.]No\\m  pr^termi/rum,quod  notat  Pierius  ^S.Hiero-  ^^fg^  ^«»^' 
glyph.iugo  (eruitutem  figniHcari,&:  farigationem.vnde  vu]g.i- 
tum  illud.  Subdere  coila  iugo,pro  eo  quod  dicimus,in  fcruitU' 
tcm  trahere,a  bobuS'  fumpta  metaphora, 

Ambage  hac,]  Signis  &  mutis  dcmonlhationibus  eiufmodi, 
I.eones  enim  iunxit  ,  vc  fignificaret  fe  fortiHimos  quofque  fub 
iugum  mifiire.Leo  in  Hieroglyph.fortitudinem,rpbur,&  alia  ^foquU» 
multa  (ignaf.qua  de  rc  Pier.  Valerianus  iib- 1 .  Ambagcs  autem  ■^f»tag^ts» 
primaria  fignificatione  pro  verborura  circuitu,&  fenrenciarum 
aliorfum  tortarum  ductu  accipi  folettat  hic,quantum  coniicio, 
fchcma  vel  pompam,  aut  fadura  infolentem  arguir,quo  rncite 
quid  fibi  7ellet,mnueret  Antonius.  Scio  quidem  apud  auctores 
frequenter  fumi  ^i-jK^pcQ/.y.an  pro  verborum  circuitu,qualis  ia 
criminibus  cxcufandis  aut  velandis  adhiberi  nonnunqua  foler. 
Liuius  i.Per  ambages  tegens  ingcHi  j  fui  ejiigiem.&:  ^.Vix  pue- 
ris  dignas  ambages,fenes  &  confularcsfallendarfidei  exquire- 
re,  &  id  quidcm  tranflatiric ,  propr^c  vero  ambages  funt  flcxus 
&macandrifluminum.  Claudianus  itaque /tquoris  ambagcs 
dixit,  fic  faspe  apud  Cornel.Tacitum  Annalib. 


Cratiam 


r4i 


ANDREiE    ALCIATI 


Gratiam  rcferciKiam. 


EmBLEMA      XXX. 


*TaftntitM 


A  E  R I  o  infignis  fietate  Ciconia  nidoy 

/nuefies  pHUos  pignoragrarafouet. 
Taliacjue  expectatfbi  mmera  mutua  reddi, 

^uxilio  looc  (juoties  mater  egehit  anus.  : 
u^cpia  fpcmfoboles  fallityfedfejfa  parentum 

Corporafert  humeris.prafiat  &  ore  cthoi.' 

OMnibus  iis  qui  humanitatis  iura  colunt,  ab  ipfa  omnuim 
magiftra  natura  pcrfuafum  debcc  cfle  quantum  parenti- 
bus  debcant,nifi  tamen  omncm  humanitatem  fibi  detrahi  pa- 
tiantur.Siquidem  non  homines  modo  arcano  aliquo  fcnfu  pie- 
tatis  in  parentes ,  fed  &  animantium  qu^edam ,  a  quibus  abefl 
ratio  admoncmui.Ciconias  cnimjVt  eftapud  Soiin.cap.45'Po- 

lyhift. 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  14} 

lyhift.cjuantum  temporisimpenderinc  foetibus  educandis,tan- 
tum  &  ipfe  a  pullis  fuis  inuiccm  aluncur.  Quamobrcm  itgy-  CiconsM 
ptijcum  fignificarenc  tiominem,c]ui  patris  curam  gcreret,  Ci-  p»*^^» 
coniam&  Cucupham  dcpingebanc^quod  hx  loleancgenitori- 
.  bus  fenio  confeais  eodem  niodo  graciam  rcpendcre ,  quo  ipfa; 
fuerint  educatz.  Is  enim  nidum  parant,  pennas  veilicant  inu- 
tiies  ,  &  pabulum  fuppcditant :  idque  quoad  refumptispennis 
iibi  ipfis  queant  fufhcere.  Icaque  hx  &  pietatis,  &  grati  animi 
fy mbola  gcrunc,vt  vidcre  elt  apud  Picrium  iib.  i  y.Hieroglyph. 
Pudeatnos  hac  in  re  infenores ,  auc  etiadeterioresauibusefTe. 
Atqui  par  elt:  eo  lubsntms  &  alacriiis  naturx  nos  reddere  quod 
accepimus  ,  nimirum  vitam  eorum  conferuare  tutarique  ,  qui 
nobis  aucl'^res  vita:fuerunc;&  qiio  nobiiior  cli  noilra  coditie, 
£0  aftccVus  debec  eire  parac;or  ad  humana?  vkx  officia  obeuda, 
&  pietaterft  omncm  ex^  cendam.  Nobis  enim  setate  iam  af^c- 
£lis,&  imbecillioribus  factis.itidem  iibeti  reftitucnr.Nec  vcro 
ert  quodplaribus  has  natura^legescommonftiemus  jquando- 
quidem  omncs  norint  poft  cria  illa  ,qux  ad  diuinum  cultuni 
fpedbant  praeccpca ,  primum  rcrum  humanarum  dccretum.  eifc, 
vt  parentts  ipfos  in  honore  habeamas ;  cui  Sc  fpem  ccrtamquc 
prxmium  vita:  lonc^ioris  adiecit  fupremus  ille  legis  au^Ttor 
DeuSjad  excicandam  hominum  tardiratem.Hefiodus  huc  allu- 
densji.  V^;^y ,  fcculum  impium  dcfcribit  ab  efFcdlis  hominum 
fceleratorum,qui  probro  conrumcliaque  aScienc,e6fque  fenio 
afi-'cc1os  non  fuilentabunc.  Iupiccr,inquir,  perdet  hoc  genuS 
hominum,  Zc^j-  oXicr^   3^  rire. 

"Z^rXtdt,  «<?£  ^fSii  cTTiv   lioir^s  ,  >ih.  ^  otyi 

T-A^VTiOrt  7'KiUr.ii   >^    Jpi7rTt}£/l{i    ^TsV 

Sed  vbieftilla  natnra:  vis  (  ait  CaiTiodor.variar.cpift.i^.lib.z.} 
qux  amplexu  copuliE  deftinatur  ad  poltcrosrferarum  caruli  i"e- 
quuncur  parentes:2  ccfpitc  fuovirgulca  non  difcrepanc:propa- 
go  vitis  propriae  feruic  origini ,  &  difcrepac  homo  a  llio  fufus 
initio  !  Quid  dicamus  illa  benificia,  qua:  vel  extrancam.  pcrfo- 
nam  pofrunt  obligare  ?  Nutriuntur  a  paruulis  :  ipiis  laboratun 
ipfis  diuiti:Econquiruntur;d:  ciim  fibi  vnufquifqi  credat  abua- 
aare  quodpoffidet  ciim  a  patribus  adhuc  ausricur  ,  pro  alccra 
porius  SEtate  peccatur.  Proh  dolor  !  non  mocrcbimus  eorum  af-  • 
fedum,  pro  quibus  fubire  non  recufamus  exitium  ?  M31  ia  ipfa 
•^uis  terapeflatibus  excitata  genitoris  cura  non  refagit ,  vc  pe- 


^. 


144  ANDREiE    ALCIATI 

rcgrkis  mcrcibus  acquirat  quod  propri?  foboli  rclinquat.Aucs 
iplx  ,  quarum  vita  femper  m  cfcis  ell ,  naturam  fuam  extranea 
forde  n5  maculant.Ciconia,rcdeuntis  anni  iugiter  nunciatrix, 
ciiciens  triltitiam  hyemis,  la:tit^a  verni  tcmporis  introducens, 
magnum  tradit  exemplum  pictatis.  Nam  cum  parentes  eorum 
pennas  fenio  coqucnte  laxaucrint,  nec  ad  proprios  cibos  qux- 
rcndos  idoneipotuerint  inueniri,plumis  fuis  gcnitorum  mcn- 
bra  frigida  refouentes,  efcis  corpora  lafla  reficiunt;&  donec  in 
priftinum  vigorem  alis grandxua  redierit,  pia  viciflitudine  iu- 
iienes  reddunt  quod  a  parentibus  paruuli  acceperunt.  Ideoque 
non  immerito  vita  longa  feruantur,qui  pietatis  officia  non  rt- 
linquunt.Ha6len.Cafliod.Et  hanc  quidem  naturar  lcgum,qu6d 
plerumque  a  fceleratis  quibufdam  naturae  monftris  violarctur, 
iuraciuiliaconfirmarunr,  vt  l.^.  Si  qaisaliberis,  D.  dc  liberis 
agaofcedis:&  de  alendis  liberis  ac  parentib.Cod.vbi  refponfum 
hoc legitur  Antonini  Pij:  parentvm    necessita- 

TIBVS      LIBER.OS     SVCCVRRERE      IVSTVM      EST. 

ca  tamen  alimenta  prajftari  debent  pro  modo  facultarum :  &  fi 
non  prxrtenrur,captis  pignonbus  &diftradis  cogctorquis  fa- 
tifdare  fententi3e.Tra£lauit  hoc  argumentum  Bafilius  Magnus 
orationibus  «?  \\oi,-Jiu.ic^v.  Nonnulla  cxPlatone  i.Alcibiad.pe- 
tas  licet,AriftGtel.i.  Deaniraal.hiftoria,Plin.io.cap.t3.&  Val. 
Max.lib.  s  .cap.4.Prouer.  «vTiTn Aifr^7«y. 

Aerio  nido.  ]  Alto  ,  ex  fubicfto,  adiunAum  ftETO»VjUi>tS?.  vc 
apud  Virg.i.ecloga: 

Ncc  gemere  aerm  cejfabit  turtur  ah  vlmo. 
&  3.PaIumbcs  cVaem  ratione  dicuntur  aerix. 
fljpTjw  f»-       hifignvipictdte.']  1'etronius  Arbircr  Ciconiam  pictatis  cultri- 
eoniM  ,  tn    cem  appellsuit,  hinc  in  numis  Adriani  fculpta  cft>  cum  infcri- 
ftptru.       ptionc,  PiETAS   AvGvsTA.  Rcges  enim  antiquitus  fum- 
ftio  in  fceptro  Ciconiargeftabanteffigie.in  imo  Hippopotami, 
ait  Suidas:vr  admonercntur ,  pietatem  plurirai  eftefaciendam: 
fi3euitiam&  crudelirarem  cohibcndamatquc  comprimendam, 
InuesfU,  7««(ri7?-^]Impuberes,&  quibus  propter  teneram  retatem  nul- 

la  pars  corporis  pilat ,  ait  Nonius,  dc  hoc  verbo  multa  do£lc 
Forncrius  ncftrr  Seledlion.i.cap.z^. 

VuUospigriora.']  Appofitio.Libcri  inter  virum  &  vxorcm  tan- 
quam  vinculi  &  charitatis  mutuae  habentur  pignora.  Ouid.  3. 
laftorum: 
Lihiripi'         Inque fintinfitospignord chara  tenent. 
gmra,        Sic  Nouella  Valentiniani  dc  libertis :  Itaquc  libcrtus ,  qui  ci- 

uis 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  145 

uis  Romani  priuilegium  fuerit  confequutus ,  (iue  vnicum  pi- 
snus,  /iue  plures  cuiuflibet  fexus  liabcat  filios,  cum  mori  coc- 
peritjfoboli  fue  omnes  propriasd  maiuerit  facuitates  fupremo 
fecurus  dimittat  arbitrio.  Claudia.i .  De  raptu  Proferpina^jvbi 
Pluto  quxritur  fe  priuari  fpe  fobolis: 

Aji  ego  deferta  mcBrens  ingloriu^  aula 

ImpUcidfU  nuUo  foUhor  pignore  curds  ? 
Et  paulo  poft  de  Cerere: 

Commsndat  Stculufurtim  fuapignora  terris, 
Idem  3.ciufd.operis, 

' RettocAt  tandm  cttftodia  chari  Pigncrv-.  •— 


Abftinentia. 

E  M  B  L  E  M  A      XXXI. 


Lr-M» 


Marmorea  in  tttrmdis  vmflatparte  columna, 
VrctHf.ex  alia  cernere  ^naUHuium  eft, 

K 


1^6  ANDREiE    ALCIATI 

/fu  hdc  forma  monet  diciumfine  fordibm  ejfe, 
'DrfHnchm  puras  atque  habutjfemanHf. 


H; 


/£c  Epigraphe  non  plena  Tatis  cfre,&  argumcnto  carmi-- 

^nisaccommodata  mihi  videiur.Velim  iraquc  rcponi  fic, 

.^riftedlo-  ^uujt./itnitit  d  vuncriLta  captundvi.  Cartcium  cum  nuper  fortc 
!rf!eor«'  /m  ^'^'^^""^  incidilTem  in  Ariftex  Grarci  fcriptoris  librum>  qui  cfl 
in  mambut  ^^'  ^^o^  diuina  commode  fefc  locus  obtulit  huic  Emblemati 
mblttendif.   non  parum  accommodus,IlIe  fic-.iTryipuTntra*'  /«  t^  vkto^  rli^ 

W;  41  ,  (9T<  /t(^^ri»g/{6v  fji  ri  fi.n^f  e.fyi^  H9^HS*  »  ^rS^et  y^ 
cif^V««.  S^af.  rci)v  ;^«i>tf  1/ •y/*/]*/,  jfflcAS?  f^  neriu^  fjc,irupifby\i<; 
tTii  riuj  ^ycouoc-luiL/j  iCj  tUj  uXiiQetiu/  zrotvTa  :  id  efl,  Intcrro- 
garunt  (  ludxos  intelligit )  cuius  rei  caufa  manus  abluc- 
j:cnt  vota  fnduri ,  figniftcarunt  illi  id.iieriin  tcftimonium  & 
argumentum  nullius  fcelcris  perpetrari.Nam  quod  per  manus 
omnes  conatus  foleant  expediri,  ita  pulchre  &  fandle  ad  iufti- 
tiam  omnia  referebant.  Nonnulla  funt  apud  Cafliodorum  prse- 
clara  monita,  qua:  ad  id  maxime  faciant ,  cx  co  pctat  qui  volet 
lib.5.epift.io.&  lib.i  i.cpift.g. 
'u4.<juali4&  Marmorta  /,.  tnn.ulii.']  Hx  funt  iudicis  arquiflimi  nota:,qui- 
m»UHniu.  ^3^3  p^f^  morce  vel  maximc  celcbretur.  Siquidcm  vrceolus  vcl 
aqualis  vna  tumuli  parteimalluuium  cum  mantili  in  altcra  dc- 
pidum,arguit  fepulti  hominis  in  adminiftranda  iuftitia  a:qui- 
.  tatem  &  innocentiam.Qua:  virtutes  vt  iudiccm  qucmque  ma- 
xime  commendaut  ;  fic  ab  co  fi  abfccdant,nQn  iudex,  fed  im- 
^*J^*""  P^"5  ^  inhumanus  catnifex  habendus  eft.RecIamant  enim  ad- 
ucrfus  iniquos  iudices  ,  &  diuinae  &  humana;  confticutioncs, 
quodinRepubl.bencliberaliterquc  inftituta  nihil  dcbeat  in- 
corruptius  obferuari,quam  iudicium.quod  iingua  fa'pius  quam 
nummisperucrti  folcc.  Qiiamobrem  non  iniuria  Cicero  di- 
ccbat  fe  non  intelligcrc,  cur  qui  fententiam  pecunia  coirum- 
pit,pccna  dignus  fitrqui  a^tem  orationc,  laudcm  fcrat.  Ac  pras- 
cipue  iudicis  cft  nec  muncribus,  nec  aftcdibus  priuatis  ab  a;- 
quitatc  dimoueri:debet  enim  ipfe  perpccuo  meminifle  Deam 
haberc  fe  iudicem  ,  cuius  oculum  nihil  eftugcre  aut  pr^tcrire 
poflit.  Adhaec , quantum  ad  fymbola  propoiita  fpedat,  mal- 
luuium  &  vrccus  integritatem  iudicis,&  a  munciibus  capiun- 
MAnui  d  ^is  abftmcntiam  repr;sfcntant.  Manuum  flquidcm  abluendj,- 
Ium" ^***  ^^^  geltus  olim  fuit  innocentise  quaLdam  apert^  demonftra- 
tio.  Cuni  enim  quis  fc  infontem  &  immunem  a  criminc  ali- 

quQ 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  147 

quo  vellet  indicarejfed  nec  vllum  in  eo  admittendo  affenfum 
praebuifle ,  pr^fentibus  quibufdam  manus  abluebat ,  vc  ex  ea 
manuum  munditie  puritatem  animi  declararec.  Huc  cjuidem 
/pedat  illud  regij  Pfaltis ,  Lauabo  intcr  innocentes  manus 
jneas:idemque  etl  intelledum  a  peruerfo  nollri  Redcmptoris 
iudice  Pilaco,  cum  accepta  aqua  manus  abluic ,  innocentiam 
profefliiSjCrimenque  in  ludaios  reiiciens.Quod  annotauic  Pie- 
rius  Hieroglyph.3^. 

Vrceuf,']  Vasterreum  auc  ^eneum  ad  aquam  ercipicndam  aut  Vueut, 
hauricndam.  Malluuium,  (iuepoUubrum,  vaseft,fiuelebes  ad 
inanus  abluendas,  quafi  manulauium. 

ItK  dtcium.^  Iudex,vt  vult  VarroJuncSto  verbo  dicitur  ,qui  ''«*  fifftrt. 
ius  dicit.  lus  dicere  ipforum  eft  magiftratuum.  Cicero  pro 
f  lacco :  Qu.i  anno  ante  ius  dixerat.  Idem  ad  Acticum  :  Quip- 
pe  ius  Laodices  me  dicete  ciim  Romas  Plotius  dicat.  &  10. 
Antoniana :  Qui  cum  Prscor  vrbanus  efTec ,  rrbc  caruit ,  ius 
non  dixit. 

Sed  id  paulo  dil\in£Vius  cft  explicandum,'ne  mihi  diem  di- 
cant  iuris  ftudiofi.Didicimus  itaque  ex  Vlpiano,LIus  diccntis, 
D.  de  iurifdic.  omn.  iudic.  lus  diccntis,hoc  eft  Prxtorisioffi- 
cium  efTc  latiflimum.  At  non  modo  prastorem  intelli^iraus  iu- 
ris  dicentis  nomine  lcd  &  pra.'fe<flum  vrbi,vt  D.de  off  pref.vrb. 
].l.&,De  in  ius  voc.I.i.prxfidem  prouincia:,l.cum  hi.^.fed'  nec 
inandare,D.  de  tranract.&  a:dilem  curulem,  qui  certis  de  cau- 
fis  ius  dicebat,  l.i.  de  ^dilic.edid.  fuit  tamen  magis  vlitatum, 
Vt  ius  diccntis  verbo  ,  Prxtor  appellaretur,  velut  iuri  dicundo 
prae  aliis  conftitutuc,  l.i.$.  populo,  D.  de  orig.iur.At  de  vrbis 
prastore  id  mod6inteIIigimus:alij.enim  qui  creati  funt  Repub. 
augefcente,  ius  non  dicebant,  fed  tantum  de  capicalibus  qua:- 
ftionibus  cognofcebant,qua?  ipfis  obuenerat  forte,vnde  Qu2E- 
fitores  appellati.  Ne  longior  fim,ita  ftatuo,aIium  fuilTe  aPras- 
tore  iudicem,&  a  ius  dicente:quod  planum  eft  ex  M.TuIIio,z, 
in  Vcrr.&pro  Rabir.  Poft.  Itaque  diftinguimus  officium  Pra:- 
toris,&  ius  dicentis:vtftipulationem  etiam  pr^toriam  a  iudi- 
ciali:tametfi  aliquando  iudicis  &  pra^tcris  nomina  confundan  - 
tur.Etenim  cemporib.Impcratorum  (  quo  antiqua  pene  omnia 
obfoleucrunt  vna  cum  linguse  Romanse  puritate  )  iudicnm 
nomine  quicunque  magiftracus  etiam  maiorcs  appellari  ,ccr- 
perunt; 

Pura^hahuijfemani^yf.']}^  puris  manibus  viuerc  dicuntur,  P«>'«  f^a-^ 
qui  pure  atque  integre  vitam  tranfigunt:qui  neque  dolo  neque  "'**' 

K     1 


I4S  ANDREiE    ALCUTI 

aftu  aliis  negotium  faccfruiit :  qui  deniquc  funt  (  vt  hic  Alcia^ 
tus  intelligit )  cthipeU)cvirot,  id  efl: ,  a  muneribus  accipicndis 
alieni.  Horatius  paulo  deflexit: 
•  Bthe  ji  quu,  inquit, 

Ef  vtnat  furis  m^ntbui.^  Sic  dicuntur  in  Nouell.S.  »!y6«t- 


Bonis  a  diuinbus  nihil  timendum. 

El^BLEMA       XXXII. 


lunEins  contiguo  MAritu  mihiparieteynec  non 

Subhardus  ,noftri  nomina  noiafhri, 
^^dtfic^nt  henenummatiyfatagHntque  vel  vltro 

Ohftruere  heu  noftris  vndicjue  luminihHi. 
Me  miferum  lgemin&  quem  tanquam  Phinea  raptant 

HarpyidijVJ  pyoprijs  feShtu  eijciant, 

Integritas 


£  M  B  L  £  M  A  t  A.  14^ 

integritas  noflrat  atOjUe  animni  qu&fmr  honefliy 
His  nififim  Zetesjois  nififint  Calais, 

QVerela  eft  de  duobils  fuis  vicinis,qui  aedificanclo  lumini- 
bus  fuis  officerer,  ficque  ab  cis  importune  fatigarecur,  vt 
olim  Phineus  ab  Harpyiis,vt  parum  abeiTct  quin  propriis  a:di- 
bus  expclleretur,  nifi  fuccurrilfec  animi  probiras  &  integritas. 
Sic  enim  viri  boni  farpenumero  ab  impoftunis  dominis  de- 
turbanturfine  vUa  legum  &  honcfti  rationc,  nifi  sequanimita- 
te  ,  vcl  potius  numinis  aliquo  prarfidio  ,  &  quafi  a^riece  vindi- 
centur.  Demolthenes  inCalliclem  :to  ^xMTrccTifov  «iV» ,  tt 
ywvoT®-»  srovupS  y^  •srMovty^a  TV)(,ei)i :  id  eft,NihiI  moleftius 
effe  poteft,quam  in  vicinum  malum  &  auarum  incidere.  Qu.6 
eciam  illud  Pindari  non  male  quadrabic  ex  Nemeor.  10.  X«6>g- 
irk  J['  t^'f  ctv6^a)7roi<ri«  0  fzlxtuv  K^ieroyav  :  Pcriculofum  eft 
concendere  cum  pocentioribus. 

Pariete.^  Proceleufmaticus,  dadlyli  vice. 

Sata<runr<jueviivltreyf^^c.']  Arguitur  iniuftus  &  violentus 
diuitum  animus,  a  quibus  in  primis  eft  timendum,quippe  qui 
neque  ius,nequebonum,fednec  aequum  colunt.  Qua  rationc 
puto  didum  a  Platone  ^.  legum  :  valde  diuites  homines  non 
cffc  bonos.Refert  Plutarch.ita  quendam  dixifTe  Sylla?  glorian- 
ti:Quomodo  vir  bonu^  clTe  potes  qui  tam  magnas  opes  poffi- 
deas,cum  nihil  a  patrc  accepcris? 

Obfimcre neflris  lumintb^-.^  Obftruere  luminibus  vicini  l^-  ohftrntf» 
froi^Hleiv  T^^^-vj/w :  cft  ftruduram  aliqua  iuxta  cius  aedificium  lt*mintbm 
faccre^  qua:  lumen  eidem  cripiat.  Obftruere  cnim  luminibus,  'i***'^* 
verbum  antiquum  iuris,vndc  Cicero  pro  domo  fua :  Cum  ille 
negarct,  inquit,  primo  fc  luminibus  eius  obftrufturu  minaba- 
tur.ldem  in  BrutorVt  horum  concifis  fententiis  (de  Philifto  & 
*Thucidide  loquitur}  intcrdum  etia  non  fatis  apertis  cum  bre- 
uitate,  tum  nimio  acumine  officit  Theopompus  elatione  acq; 
alticudine  orationis  fu^e,  quod  idem  Lyfise  Demofthcnes  :  fic 
Catonis  luminibus  obftruxit  ha:c  pofteriorum  quafi  exaggera- 
taalciiisoratio.  Quod  didum  aCiceroue  per  metaphoram 
nemo  non  videt,pro  eo  quod  dixiifet  fine  tropoj  impedimcn- 
to  fuit  ne  orationis  Catonianas  lumina  vidcretut.Rede  Thu- 
cydidesi^^oj-  t»?  Ui^^^^Tovui  ■srcio-i  to  ^^TiWAov  >^  i>\.dC6ffi»r 
«(jt-S/faltt/.Ex  vicinis  mala  bonumve  proficifcitur.Harpyiarum 
vero  fabulam  Plutarch.lib.  Dc  vfura  vitanda.  torquct  in  debi- 
toresjqui  grauencur  sere  alieao:tolerat  enim  ac  fuftinent  tan- 

K    3 


/ 


tfarfyU 
quot ,  ir 
vndt  dicfa. 


PkmtfU, 


Zetis  if 

Calait, 


Harpyi4 
qitii. 


Cur  vltt' 
cres  Har- 
fyia, 


150  ANDREiE     ALCIATI 

quam  Phincus)Haipyias  illas  pennatas  pafccntcs,  &c.  «j  0  ^/- 
livi  '^'^ifitcf  riyecf  i^«7?69r«5  (i6rt{3i\ii.  Rcferam  Alciati  ver- 
ba  ex  commencario  ad  cic.De  verb.fignific.l.i  39.Finge,inqiiit: 
Concedic  lcx  volcnti  lauce  acdificare,  vt  vicinum  ad  proximae 
rci  vcnditionem  cogcre  pofnt,  an  eum  quoquc  adiuuabit,  qui 
lautum  ajdificium  perfecit,fed  addere  illialiquid  defiderat, 
puca  hortum  ampliare,vel  impluuium '  qua  in  re  cum  ego  im- 
pccerer  ,  ncgabam  adiuuari.  Ciim  enim  ornatus  vrbis  ratione 
ita  conllicutum  effec,  &  qui  ciucs  ad  cxpolicnda  a:dificia  inci- 
tarentur,in  eo  qui  iam  pcrfcciflec,  ha:c  ratio  loeum  non  habe- 
bat.  Paulo  poft  ita:Vcriim  cimi  no  cam  iuri  meo  quam  iudici- 
bus  diifiderem,  cranfcgi,  vc  veriflimum  fit  illud  Hefiodi,  ^ah  ^ 
«t»  /3S5  ^'Ao<t'  «  |t««  '^eiTiuy  >(3f.H9s  eiti,  quod,Vt  ait  Columcl- 

la,non  folum  de  bouc  dicitur,fed  etia  de  omnibus  partibus  rei 
familiaris,ade6  refert  non  habere  malum  vicinum.hasc  Alciat, 
GeminAquem  tAnquam  Phinea  raptant  Har^yiA.^jHcfiodum 
fccutus,  duas  tantum  Harpyias  ftatuit.  Virgil.crium  mcrti^nit, 
quarum  nomina  Aello,Ocypcce,&  Celseno.Finguntur  volu^cs 
monftrofa:,facievirginea,vnguibus  vulturcsrefcrcntes  ^cri  -Vtf 
ei^Tni^eiVy  3.  diripiendo  di<Slar.  vnde  Suidas  ait,(«§7ra>6lix»5  ^eti" 
^ovfiCi  eiTi,  Sic  autcm  habet  fabula.  Phincum  vxorem  duxifle 
Clcopatram  ,Borca2  &  Orithi.-e  filiam  tradunt ,  cumqu€  alte- 
ram  nominc  Idxam  Dardani  filiam  fopcrinduxifletjeiusne- 
fario  fuafu  filios  ex  Cleopatra  fufceptos  cxcsecauif.qua  dc  cau- 
fa  dicitur  &  ipfe  a  Diis  cxcxcatus,  in  eumque  miflac  Harpyia^, 
quxcibos&  menfameius  diriperent,&  turpiflime  fcedarcnrc 
Quod  vero  Zetes  &  Calais  cum  Argonautis  Colchos  profici- 
fcentcs  a  regc  Phinco  fuicepti  fuiflent  honoiifice,  vt  cum  hac 
intolcrabili  moleftia  libcrarent ,  HarpyiaS  magna  dextcrita- 
tc  pepulcrunt ,  &  in  Plotas  vfquc  infulas  pcrfccuti  funr.  Ca:te- 
ra  cx  3.  JEncxd.  Virgilianaj,  6.  &  7.  Metamorph.  Ouid.  pctes. 
Vidc  ctiam  Valcr.  Flaccum  4.  Argonautic.  Scd  quonian: 
nobis  propofuimus  fabulis  ipfis  allcgoricas  cnarrationes  ad- 
iicerc ,  non  vidcbitur  a  rc  alicnum ,  fi  cxplanemus  qnid  Har- 
pyiarum  nominc  intclligatur.  Sanevtvis  noniinis.indicar, 
Harpyia  rapacitatem  notar :  vnde  Harpax ,  &  h^rpagarc  vcr- 
bum  apud  Plaucum  ,  Fulgcntius  ait,  ideo  virgines  fingi ,  quod 
rapina  omnis  fterilefcat ,  nulliufque  fit  frugis  :  Volucres  pro- 
pter  cclecitatcm  qua  feruncur  ,  qui  rapiunt :  plumis  opertx^ 
quod  latitct  quicquid  ab  iis  erufcatum  cll.  Trcs  vero  ,quo- 
niam  primo  alicna  expctuntur,cui  fuccedit  inuafio,&  poflrc- 


EMBLEMAtA.  iji 

rno  abfconduntur.  Hinc  enim  nomina  e  re  fa<^a.  Aello,  tan- 
quam  ipit^cov  a.?i^o ,  toilens  aliehum  :  Ocypete ,  citius  auferens:  Q*r  plumU 
Celsnum  vero  nigrum.  Sunt  qui  per  tres  Harpyias,auaritiam,  ?''*«^»'<« 
inuidiam  &  fuperbiam  inteiligi  vclint.  Opinor  autem  hic  Al-  '■^**^*^"' 
ciatum  de  induftria  duarum  tantum  meminifTe ,  vt  ad  rem  'y^  "Vi^ 
fuam, id  eft,  duos  vicinos  accommodaret.  Illc quidem  x.Vix-  i^„,* 
termifTorum  ait,  Harpyias  ira  tonantis  aduerfus  PhiHeum  i:n- 
pulfas  a  Poeta  fingi ,  quod  qucccunque  maxima  ori^ntuu  maU 
irx  diuinas  foleant  afcribi :  &  Theophraftus  hafce  tempcftatc- 
fterilitates ,  &  alia  generi*^  eiuiclem  ,  qua;  non  ritio  terra: ,  icc" 
caclitus  prbueniunt,  ^hti  §"  ^cuysv^  eM-nou/  appellat,  id  cft  cau 
fam  Dcorum  numine  vrgcntcm.  Si  plura  dc  Harpyis  requiraS; 
confulc  Syntagma.^.  Hiftoris  Deorum  Gyraldi. 

Integritas  noflra^^c.']  Accoramodat  fabulam.  Propriis  aedi- 
bus  ccderc  cogar,&  his  espellar ,  nifi  mentis  integritate  &  ho- 
ncftatc  vindicer ,  m.eque  tuter ,  vt  olim  Phineus,  Zete  &  Calax 
adolefcentibus  fortifllmis.  Vitae  innoccntis  confcientia  (  vt 
hoc  vel  obiter  adiiciam  )  elt  inftar  muri  ahenei ,  qua  nimirirm 
quis  fuilentatus,n on  eget  Mauri  iaculis,  ncc  arcuad  retunden- 
das  infidias  iniquorum  &  violentorum  hominum.  Itaque  ro- 
gatus  Bias  qu:^  vita  metu  careret?innocens,  inquit,  &  eius  qui 
Ut  fibi  bcne  confcius :  nam  omnes  animum  innocentem  amanc 
&  charu  habent,vt  eft  apud  Pindar.  adeo  vt  innoccntem  dam- 
Jiare  pro  grauiflimo  crimine  fit  iam  olim  habitum  :  ergo  malc 
ceflit  Archijcquod  Archilochum  interfecifTct :  CxcilioMetcI- 
'o  deDalmatis  citra  caufam  triumphanti :  Attalo  regi  ACxSj 
quod  infontes  amicos  occidifTet.  Sed  hxc  fatis :  longiiis  eniir, 
oratio  euagatur. 

His  nidjivt  Zetes,  e^r,  JFindarus  Pythior.4, 

€>VfC6l   yiXcMei   ^a,0S9v  u  — — 

Z>!iT*M'  }(^Xcch  7t?  7mir,9  fia^tesf 

A  yo^cii  -ss^Tt^tnr.   vSjci  "Jit — ^ 

^e^^3)ireK  ctu^A'  Jlo^0v^ioig.  Id  efl: 

Ridenti  animo  velociter  ornabat  rexvetorum  Zercm  Calaim- 
quepaterBoreas  viros,qui  alis  in  tcrgo  mouebantur  ambo 
purpureis.  Boream  autem  ventum  effe  Septentrioaalem  nemo 
ncfcit,  cuius  filij  dicuntur  Zetes  &  Calais,  fldis  ingeniose  vo-  Ztttt  & 
cabuHs-Exnominam  ctymo  noneft  dubium  quin  longe  multa  ^<(«"^'^*^ 
peti  poiTint,  quae  quafi  nos manu ducant  ad  cognitionem  re-  ^^^^"'* 
ium  vbcriorem ,  &  quidem  magis  apertara.  Certe  mihiplaccc 

K    4 


iSi  ANDREyt     ALCIATI 

fcholiaftis  Pindari  acumcn,qui  eo  loco  ^jjxi*/  as  ^eniriwynsm- 
pe  A-^av  ^-wy,  quod  nimium  flet,interprctatur  :  nsi^Xeth  vero,  vt 
qui  >ipr-Xeiis  ctuvj  quia  lcniter  flet.  At  ad  rationem  phyficam  non 
vfurpat  Alciatus,fedad  morcs  conuertit,qu6faciliiis  ingcnio- 
fis  hominibus  fuum  id  carmcn  oftentet. 

bitegrims  nefira,  atcjue  animus  qtiAJitor  honcfli. 
Nam  >($t,Xaii  fortafle  ^  5"  }(^Xov ,  quo  animi  defignatur  intc- 
gritas:animusautemqua'fitorhoncfti,cftille^»i7i»5a<J*jTHKno- 
men  habens,  quod  quarrere  /ignificat.  Idem  video  pofle  obfer- 
uari  facile  in  Homericis  nominibus  permultis  ,  &  iis  pcrfonis 
quaraPlatone  inducunturrqua:  nomina  interdum  totiusdifpu- 
tationis  argumentum  impiicant. 


Signa  fortium. 


DlALOGISMVS       XXXIII, 


Q\'  JE  tc  cattfa  mouet  volucris  Saturmay  magni 
Vt  timulo  tnficteoi  ardna  u^riHomenii? 


Hc 


E  MB  LE  M  A  T  A.  Uj 

Hocmoneoy  qHantum  inter  aues  ego  roborefr&Ho, 

Tantum  femideos  inter  zy4riftomenes, 
Infideam  timida  timidorHm  bufta  columbd: 

Nos  aqniU  intrepidis  figna  benigna  dama^s, 

HOc  ex  Epigrammaton  Grarcoram  libro  3.  fumptum  pul-  ^j«»'*f ?* 
chre  eft  2mulatus:quo  fub  nomine  Ariftomenislrapera-  ^^«Ta"- 
torem Carolu V.celebrat, alluditque aperte ad aquilam , quam  ^^' 
in  fcuto  habuit ,  &  imperiali  ftemmate ,  qua:  fortitu^inis  no- 
tam  pr2E  ie  ferat.  Ea  enim  vt  dignitate  caeteris  auibus  antecel- 
lit :  ita  ille  Princeps  alios  &  fortitudine  &  fpkndore  nominis 
longe  antecedit.  Epigramma  eft  Antipatri ,  quod  huc  adfai- 
bere  non  piget: 

(S^iiht^  K^vlam  ^^Kfla^i ,  y  ;j<*'g/<»  'f^oK 

Oiavm  y(*jlf*u0y  tootov  'otf\*  tj^iiio/v. 
AetXeci  r<  JiwAsTj?»  i(Pi^^r.(ns7i  mXeiuf. 

Afttc-g  J['  «iT^isvii  ky^^^  TVOTriiCiiec.      Hoc  eft: 
Nunctafare  louis  pr»pefcfue  voUtwus  ales, 

Cur  magni  adtumulumfidis  Arifiomenis? 
H&c  homines  monso,  volucrum  quar.fum  optin^a  viHOj 

Tantum  hic  heroof  optimus  inter  erat. 
Stiparint  pauids,  timtdorum  bufta  columb&t 

Aft  ego,  dete^orfortibus  vfs<He  viris. 
Volucris  Saturnta.']  Quafi  dixeris  Iouiana:nam  &  lupiter  di-  I»^*'^  ^*" 
citur  Saturnius.  Virgil.in  4.  tHmittt, 

Nec  Satnrnius  h&c  octilis  pater  acciptt  &qms, 
Sic  apud  Homerum  multis  in  locis  K^yicMi. 

Alagni  Ariftomenis.Ji  usA^f^n?  yO^nmx  mentis  hominem  ^riiimi* 
fonat,ait  Pindari  Scholiaftcs,&  Paufan.in  MefTenic.  eum  Grae-  "^'* 
corum  omnium  optimum  ApoJlinis  oraculo  iudicatum  refert: 
quod  &  alicubi  confirmat  D.Hieronymus.  Vir  fuit  admirand^ 
planeque  ftupendse  dexteritatis  ,  qui  de  Laceda^moniis  vifto- 
rias  nobiies  retulerit ,  a  quibus  bis  atque  iterum  captus,  mira- 
biliter  euaferit,fed  tandem  ab  eifdem  occifus,  exefto  eius  cor- 
pore  (  videndi  caufa)  cor  hirfutum  eft  repertum.  Plin.  lib.i  i. 
cap.37.  Valer.  Maxim.lib.i.cap.S.meminit  Dion.Chryfoftom, 
oratione.^  7.  initio  fere. 

§^antum  tnter  aucs,'}  Collatio  partium. 

K     f 


Stmidei, 


Cctumb.t 
pre  trrpi 
^^lione. 


'Hsim. 


figve  Ro- 
manoritm. 


U4  ANDRE/E     ALCIATI 

Semideosinter.]  Semidei  funt  Heroiis  illuftreSj&nobiie';  vi- 
ri,c]ui  quoniam  ad  Deorum  immorcalium  naturam  quam  pro- 
xime  acceircrunt ,  nb  imperita  plcbecula ,  &  Poctis  ipfis  (  qui 
vulgarem  opinicncm  vcbs  rcnvfque  conlcdtati  funt)  in  nurtie- 
ro  Dcorum  relati  creduntur.  Hefiorlus: 

A*vtf(j5p  it^at/f  3-«6»'  ji^c^.  oi  ngi^XioyTW 

UuiUoi. Cuid.  Mctam.i. 

Sunt  mihi  feynidei  fylue/iria  r.umina  Fauni. 
Et  Statius  in  i.Rcj^es  femideos  appellac.  Lucianus  in  mortuo^ 
rum  diaiogis  fub  Tvophonij  perfona  ,  ii^Mij  inquit,  sfjv  «  i^jjt' 

ct^i^Dzr^  ,  f^  cyi-rf    ©Jtff  ,  icTiset.  <c"  TiuJOt^^OTt^sv  i<ri    MittO  quaB 

Plutarch.dc  oraciilorum  defedu  difpucat,quxque  diuus  Augu- 
ftinus  le.dcciuit.Dei  cap.ii.aliiquecertemuiciretuierunt  de 
hcroibus. 

Infdeant  timid&,i^c.']  Columbam  prp  trcpidatione  ^  timi- 
ditatis  fymbolo  ponere  vulgati/rimum  fuit  antiquis,nam  &  no- 
men  illiapudCrxcos  Ttng^^^v  hoc  idem  fignificat :  deducitur 
enim  a  Tffwy,  quod  eft  trcpidare.  Homerus  enim  fic: 

A/  ot  ^u.tIuj  T^vi^uxn  TTifXeieinf  iifi3f>^  cfASicct. 
Hoc  eft, 

H&  pauid&  grejfti  Jimiles  etbiere  columbis. 
Ouid.i.artis. 

Vtfugiunt  aquilas  timidijftma  turba  columbi. 
Fierius  Hierogliph.lib.ii.id  fcite  perfpicu^quc  declarat- 

Bujfa.'}  Sepulchra.Iuuenal.Satyr.3 . 

— "   • pQrtandu?7i  ad  bujia  cadauer. 

Ouidius  laftorum  5. 

Compofitiqtie  mpos  btiflapiahat  aui, 
Et  Virgilius: 

femitiflacjHe  feruant  Bufla. 

Cicero  in  Pifonem:Quorum  cgo  furori  nifi ceinilem,in  Ca- 
tilina!  bufto,vobis  ducibus,  madaius  efTem.  Mortuorum  cada* 
uera  olim  cremabant,&  cineres,  c\nx  religiose  afTeruabant,  bu- 
fta  dicebantur,  quafi  combufta.  Cicero  tamen  3.  De  le^ib.hu- 
ilum  pro  monumento  accipit,vc  &  Suetonius  pro  fepulcliro. 

l<^os  aqmh.  ]  Aquilam  Romanorum  (  rerum  domino- 
rum )  infigne  fuHre  quamplurimi  au6Vores  referunt.  Neque 
vero  id  fmc  caufa  fadum  coniicio  ,  nam  vetufti  quiqueaqui- 
lam  auium  principcm  vocitabant :  vt  Horacius  proinde  dixexit 
ei  louem  permifiife  regnum  in  aucs  vagas.  Obferuant  enir.: 

eiut> 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  i^j 

eius  auis  pr^ftantiam  virium,eam  politam,  coAcinnam,  intre-   ^qttiU 
pidam,  ftrenuam,liberalem:qu2e  adiuncla  perpetuo  fortem  de-  prtilAnti** 
bent Principem  comitari.Sed  &  aquilino  nafo  homines  leeios  ^qttUint^ 
appcllarunt,  telHbus  Platone  &  Piutarcho  :  ita  vtPcrfae  acfre-  "«/^  ''•'"*" 
gnum  nemini  aditum  liberum  concederent,ni{i  qui  ca  nota  in-  "'^* 
'  fignis  eflet,atque  Cyrus  ille,  quem  aquilino  nafo  fuifTememo- 
rabant.  PyrrhusetiamEpirotarumImperator,Aquilaccogno-  Tyrrhu^^^ 
men  fibi  datum  a  fuis  lubens  admifit.  Cum  cnim  militcs  eum  •^■l»^'<^^^ 
Aquiiam appellalfent :  7t^,inquit,  »  (AiTisa  -tsm^  vfxi-n^ii 

:^    c-w^o^j,  ooxrj^  «xuzrTtg^/?,  rt<^(j^(^.Quid  vcro  non  debeo  ve- 

ftris  armis  canquam  alis  pernicibus  in  alcum  tolli  ?  Imo  vcro    -Aquilt 

•   apud  Thebanos  Aquila:  vt  facrae  aues  colebantur ,  vt  apud  Ac-  ■/^"'^'^^  ^^*" 

'  gyptiosCiocodilli,Ibes,Cynocephali.Im6nonau(imequidem  ^** "'  ' 
cranfilire,Aquilam  olim  rerumfucceflum  profperarumportcn- 
difTe,  fic  eaim  lupiter  omen  optimum  cxpit,  cum  fibi  aduerfus 

'  Titanas  proficifcenti  apparuit  Aquila.Pr2Etermitto  lubcnsquas 
prolixafunt  in  Xenophontis  comentariis.  Certe  Aquilam  ali/ 
refcrunt  Gordij,pauperis  alioqui  viri,in  curru  per  totum  diem 
feflitairc  :  vnde  regnum  Phrygiae  filio  Midae  prxmonftratum 
volunt.Cum  Hiero  admodum  adolcfcens  eflet,  &  mediocrium 
homo  fortunarum,primo  bello  quod  vnquam  iniifiet ,  Aquili 
fedir  eius  clypco ,  quod  prasfagium rcgni  fui/Te  creditur.  Tar- 
quinio  Romam  migrauti  Aquilapileume  capiteabrtulit,vnde 
Tanaruil  vxor  vaticiniorum  perita  regnum  illi  portendi  con- 
iecit.C.  Marius  puer  Aquilae  nidum  cum  feptem  pullis  in  agro 
reperic :  cuius  ominis  ratio  fuit  fcptem  Confulatibus  oftenfa. 
Cclebratur  &  Odauij  Caefaris  Principarus  primum  Aquilx  -4^«»'« 
oftento  notatus.Cum  enim  aliquando in  via  Campana  prandc-  *"'*"'" 
retjAquila  ex  improuifo  panemei  de  manibus  eripuic,  &  leni- 
terdeinde  reddidit.  Nec  prxtermittendum  quod  legitur  dc 
Alexandro  Macedone,quo  recens  nato,  Aquila:  duaj  ia  culmi- 

;   nedomusper  totum  diem  fedifie  dicuntur  :quodomen  tuni 
primum  captum  fuit  duplicislmperij,nempe  Afiatici  &  Euro- 

,  p2Ei.  Sed  hxc  dum.  coIligOjferc  non  fentio  mihi  ad  reliqua  per- 

\  gcndum. 


A'. 


txt 


35^ 


ANDREvE    ALCIAil 


EmBL  EM  A      XXX  I   Z  I  I, 


E  T  tokrandit  homwi  trifii^fortwjaferendo  efl, 

Et  nimitm  felixfrpe  timendafnit, 
SttHine  (EpicretHS  dkebat)  cr  ahfiine.-oportet 

Miiltapati,  illicitls  ahfcjue  tenere  mant^. 
Sic  ditcis  imperium  vincius  fert  poplite  tauruA 

In  dextro  ificfe  continet  agrauidis, 

fMofophia  TpXVobus  his  verbis,  uviXi^  K^  cim ^^^ViiWoCoipho  Epid:e£o  J 

Epicleti  ^   JL/fnmiliaribus,  totabene  viuendi  ratio  comprehedi  potell. 

rlhTrr"'  ^^"'^'^^  fiquidem  ad  patientia  adhon:abatur,qua  quifque  dilce-" 

vetbH.       ^^  '^'"""  ^^^uerfos  forcunx  cafus,tum  etiam  laborem  a;quo  ani- 

mo  pcrfcrendi4m;altci:o,ciie  ab  omiii  luxu,  potifTuiiumque  ve- 

neieo  r.. 


ElkLJML'^  M  A  T  A.  r^7 

aereo  pnecipicbat  abftinendum.Quse  dao  prsecepta  duobus  hi» 
ice  verbis  comprehenfajfic  Horatius  iiluftrauit: 

6^ifiudec  optat^-.mcurfn  coyahigere  metam, 

Multa  tulitffcitque  puir,fttdau:t  ^  alfitf 

Abfiinuit  Vtnere  ^^  BAcrho. 
.  Intoierantiaconftans  hominisanimasaguofcitm-jquandofci-  PatUnth, 
licet  malis  non  cedir^feci  cotraaudcntior  cxfurgit.Vnica  fiqui- 
dem  conftantia  hominem  ab  hominum  communi  £ecQ  diflere- 
tem  maxime5&longenobilioremfacit:quandoquidcm,  vrdo- 
€le  cecinit  Prudenrius,  omnibus  aliis  vktutibus,  &  locietatem 
&  auxilium  fuum  fortis  patientia  mifceat:vcriufque  omnis  vi- 
dua  fic,quam  non  patiencia  firmec.At  quaiiturn  conducat  abfti- 
nentia  quantafque  habeat  vircs,  pleni  funt  auclonilibrij  plena 
antiquorum  monumeta:tam  enim  late  pater,vt  per omnia  om-  ^k^tnttk' 
nium  virtutum  domiciliafere  locu  libi  fuo  iure  veQdicer.Hinc  *'"*• 
apud  LacVantium  triplexftatuitur  virtutis  gradus:primus  eft  a 
malis  operibus  abftinere:alter,a  verbis  malis:tertius.a  reru  ma- 
larum  co^itacione.Sed  vt  paucis,  quemadmodum  Patientia  & 
Abftinentia  dus  virtutes  funt  pras  ceteris  vtiles,{ic  iis  oppofita 
duo  vitia  Intolerantia  nempe  &  incontinentia  multo  omnium 
grauiftimx  &  exiciofxmaxime  dicebantur  Epi6teto(tefte  Gel- 
lio  lib.iy.c.ip.)  nempeciim  autiniurias,  qux  funt  feredas.non 
toleramus,  neqae  ferimus  :  aut  aquibus  rebus  voluptatibufque 
nos  tenere  debemus,  non  tenemus.  Itaque,  inquit ,  fi  quis  ha:c 
duo  verbacordi  habeat,  eaque  libi  imperando  atque  obferuaii- 
do  curer,  iserirplerunque  impeccabilis  ,vitamque  viuet  tran- 
quiliftimam.  Verba  duo  hxc  dicebat ,  Wix,^  ^  cc^x^'>  Hacle- 
nus  Gellius.  Alciatus ,  vti  hoc  ob  oculos  ponatur  ,  auu^oXiiiov  Taurifym^ 
adiecit,  nempe  taurum  roborisexcel(ipatientifIimum  &abfti-  ^'''»»». 
nentiflimum  animal.  Acgyptij  enim  facerdotes  cum  fortcm  & 
tcmperantem  fignificare  vellent,-taurum  valetudinis  inteers 
pingebant  ,  ait  Orus.  Onerum  enim  &  laborum  cmnium^pa- 
tientifTimus  eft,x'rumnas  nullas  detreftat,inftatque  operi  heri- 
li  quantumlibet,fed  &  abftinens  eft,quippe  qui  poft  vaccse  con~ 
ceptum,cum  illa  non  coeat,vt  idcm  Orus  iib.i.Iiterarum  Hie- 
rogIyph.&Plin.Iib.8.ca.45.VidePicriumVaIerian.iib.3.  Hie- 
rogIyphic6n.De  aducrfis  a:quo  pcrferedis  animo  qusdam  La- 
ftantius  ^.cap.iS.  &  Plutarchus  Cofolatione  ad  AppoIloniuiTj 
dc  abftinentia  vero  exempla  longe  multa  funt  apud  Val.  Max. 
lib.^.cap.j. 

Et  tolernnda fcow;»i,^f.]Huic  refpondet  vcrbum  «s>l;^i?  Ad- 

horracio 


IS»;  ANDREi£     ALCIATI 

hortatio  eftad  patientiam:cui  fimileVirgil.  illud: 

Gluicqmd  erityfupernnda  crT,nuforiun/tf<irendo  efi, 

Et  mmiurTifeliXf^c.^VuhUj  minus  cft  is: 
Vortttnn  currj  blanditurycaptatum  venit. 
Tum  enim  maxime  timendacft ,  ciim  valdeprofpera  putatuf; 
ergo  idem  Publius  vere: 
Tortnna  vit/ea  rfi,quA  cum  fplmdet,frangitur, 
Horatianum  hoc  etiam  vulgo  tritu:Sit^i«4  ventii  agitatur  inges 
JP/»«/.  quovideturrefpexifleadilla  Hcrodoti,in  Polymnia: 

>(^  oivt^icc  i  Tu,  T>ictoTU.  i7n<nciiuTi  /3iM» ,  ^i><i  }^'  o  %«^  tw 

tpi^etiu,  'Epi^etu^.  ]  Stoicus  fuit  natus  HierapDli  Phrygias ,  cuius  qui- 
dem  morum  &  vir^  tanta  fuit  admiratio,vt  lucerna  cius  fidliiis 
tribus  drachmarum  milibus  penderetur.Circunfcrtur  eius  no- 
mine  Enchiridion multis  paradoxisrefertiffimum,  quodeius 
auditori  Arriano  tribuitur  :  continet  libelius  ille  quafdam  di- 
putaciones  admodum  vtiles  &  fuccindlasad  pcrturbationes 
animi  cohibendas. 

lUtcitis  abfquetenere  manus.^jld  cft  tenere  manus  abs  illicitis, 
nam  abfque,hic  non  cft  vna  didlio,fed  du2,conflataE  ex  priepo- 
fitione  abs,  &  copulatiua ,  que ,  nc  quis  fallatur.  Suadet  itaque 
continendas  t([e  manus  ab  iilicitis,notum  hoc, 

Efi  virtusypUcitif  abfiinutffe  bonis. 
Cui  non  male  conuenit  Ciceronis  illud  Offic.i .  Bene  Pericles, 
cum  haberec  collcgam  in  praztura  Sophoclem  poetam ,  hique 
de  communi  olHcio  conueniftcnt ,  &  cafu  formofus  puer  pras- 
terirct.dixifretque  Sophocles :  O  puerum  pulchrum,Pcriclesac 
cnim  praJtorem,SophocIcs,decet  non  folum  manus,fed  etiam 
oculos  abftinentes  habere. 
TMtifym-      Sic  ducu  iw^f r;«,e^<:.]Aegyptij  cum  indicarent  homine  mo- 
bolo  quid    deftum  ,  &  qui  facile  poflet  a  male  fadis  auerti ,  taurum  gcnu  | 
finifict-    dextro  ligatum  piirgebant.  Si  cnim  dextro  genu  conftringatur, 
*""  manfuetum  fe  pr3Ebct,&  vincula  confcquentcm.Picrius  eodem  ■ 

ib.3.  '  \ 

Po/>/«€.]Poples,gcnu  eft  curuatura ,  pars  gcnu  oppofita.  Lu«| 
canus:  — — • — nijlpoplite  lapfo  l 

Vltimfi  curuatiprocederet  vngula  tauri.  ^ 

In 


Jw, 


E  M  B  L  E  M  A  T  A. 


^19 


In  adulari  ncfcientcm. 

EmBLEMA      XXXV. 


S  c  I  R  E  CHpl^  dGminos  totiei  cur  Tfoeffoills  o'nz 

Afutet,  (^  vt  vdrios  qu^rat  habere  duces: 
Nefcit  aduUri,  ctticjnamve  ohtrudere  ^iilpum: 

Regia  cjuem  rnorern  Principu  omms  hahet. 
^ed  veluti  ingcnuw  Conipes,  dorfo  exctttit  omnem, 

QuX  moderari  ipfum  ncfiat  FJippoco7nony 
JSfecfiHire  xamen  dorninofvs :  vltiofola  ej}, 

1)uraferHm  vt  iubeatferre  litpata  magis. 

EX  Vlpiano  Demofthenis  interprete ,  hirtoriam  primi  hiv     ^*-«  ^ 
ius  diftichi  petitam  fnfpicor.  Verba  e'us  non  piget  adlcri-  ^'^^mi^h^ 


Ko  ANDREiE    ALCIATI 

jiT7«Ao) ,  (c"  ^cn^SkTv;  77  0«  yT9tf:9  y  fifn^f^-^eufp  «5  tnjfij!j(ef,^av 
T  (piXiZTTnv.  ii-TU  eAfiiiv  c^ijv;^  e|eS«A£  tk?  kX<£jK^tiA  (i/K  '^  iv 
^dUfVlhf.  ^  UZJi^  T8TK  ^'g/<K  «f/TE^  o/u^AoyKvTe?  o<  95T?«A»< ,  JV- 
cl))(^ai7  ctJUTU  vifii^  7ra^o-tcf  ^  ret  >^i?yt^7n*  rk  Mi  ^  Xiv^uv 
(c"  T?  «J52^5.  «'Hfri  ^T?«XoJ  iyO^<t3->3(reM'  ,   I)    ^SJlg^  7»  T    teintet 
^•n<eAoy  0.7K ,  a.7n<^v  i:pivivuf  rzsc*  tIw  ftyioaa».  t)  cti  cv  tu  TnXt^ 
'TevwYienxKu  TnXtfiUf  cv  ouuty^   ti)  Tm^riW  ati  uilwcci^ejf  <Slf9s 
XxKltoUfASnm  fiiTtrei^ewqpi  Uf  ^))3iv  o  ^HKvSihi^,.  id  eft,  Aleuas 
quidam  cx  Herculis  familia  Thcflalus ,  tyrannidc  inThefTalia 
potitus  cft:deinde  huiusctiam  liberi.Qu.am  cumThcfTallincc 
ferre  pofrent,&  quo  fc  veutcrcnt,non  haberent ,  Philippi  opem 
pctierunt.  Is  cum  venifTet ,  Aleuadas  tyrannos  expulit.  Cuius 
beneficij  nominc  gratum  fuum  animura  declaraturi,  vfumfru- 
£Vum  Pagafarum  ,  portoriorum  item  ac  mercatuum  vedigah^a 
illi  concefTerunt.Perfidi  aute  exiflimati  funt,vel  proptcr  Thcf- 
falum  lafoncm,  quem  Medese  fregifTe  fidem  conflat ,  vel  quia 
bello  Peloponnefiaco,  cum  vtraqueacics  iam  flaret  in  procin- 
£lu,ab  Athenienfibus  ad  Lacedsmonios  dcfecerunt,vt  aitThu- 
cydides.Hadtenus  Vlpian.Innafcitur  autem  plerunque  popula- 
ris  rebeIlio,vel  ob  iniquam  magiftratusadminiftrationem,  vel 
intolerabilem  Principum  tyrannidem.  Accidit  enim  plcrun- 
que  principi  rerum  gerendarum  impcrito  ,  quod  equifoni,  qui 
dum  equum  alioqHi  violentum  moderari  nefciat ,  nec  ciim  fit 
opus  aut  freno ,  vt  fifliat ,  aut  calcaribus ,  vt  incitet  ad  curfum, 
aut  modum  teneat ,  excutitur  facillime  ,  fequc  ex  cius  manu 
cquus  cximit :  Eodcm  modo  Princeps  importunus  ,  &  in  fno 
plus  ajquo  fajuiens,vel  ctiam  omnino  regni  adminiftradipror- 
fus  ignarusjvulgi  animos  in  fe  commouct.  Eam  ob  caufam  di- 
Ejititaftii  cebat  Arif^ippus  bene  ceffurum  Regi  &  Principi .  fi  cquitandi 
feritta  qua  arte  primum  teneret:etenim  fi  alias  difcipltnas  difcerer,id  qui 
ratient  tn    j^j^  hominum  opera  &  vigiliis  eflici ,  qui  tamen  faEpenumerc 
^"""^       verura  dicerc  ne  quidem^audent ,  vt  quod  fciunt  odiofum  til. 
'    principibus  ,  qui  cum  deliquerint ,  argui  noiunt :  at  equitand 
peritiam  Piinceps  no  modo  ex  hominibus,fed  ex  equo  didice- 
rit,qui  adulari  nefciat,vt  homo,  ncc  certe  blandiri,  vt  parafitus 
aut  fcurra.  Si  enim  vel  ipfe  Princeps  equum,  vt  decet ,  non  re  - 
xerit,  crratum  flatim  enuus  vindicabit,  fuumque  fefforem  qui- 
cunque  fit,deiiciet.Serio  itaque  prius  ars  hxc  addifcenda  prin- 
cipi ,  aut  fefe  indignum  reputet ,  qui  in  tanto  dignitatis  gradu 

fcdenti. 


EMBLEMATA.  i€i 

ledcat.  Quod  praeceptum  alicubi  a  Plutarcho  literis  configna- 
tum memini  ad  hunc  fermc  fenfum  :  Qui  cquos  domant ,  iis 
Brimumadblandiuntur,acmolliflimetra6lant,  vt  afluefcant 
frcnorficpopularis  multitudo  lenirate  retinenda  &  excipienda 
ci  qui  diu  in  pacc  regere  cupiat.  Huc  refpicir  grauiter  diclum  Scipitnit 
aScipionc  Africano  maiore,  quo  ,  regi  Antiocho  pacem  cum  "rdau 
Romanis  inire  cupicnti  exprobrauit>non  cfl^e  tempus  quando-  ""'^' 
quidcm  rex  ipfe  perpeflus  eflet  lupatum  &:  hippocomonem, 
Quo  etiam  Stobari  ea  pertinent,qua'  retulit  ex  Epi<fVcto,rcrm. 
44.Quuemadmodum,ait,bonus  equorum  domitor  non  bonos 
lantum  pullos  alit,  fcroccs  aute  famelicos  valere  iubet,fcd  am- 
bos  ex  a:quo  nutrit,  magis  vero  caftigat  alterum,&cogit  fimi- 
lcm  ficri  meliori :  fic  vir  prouidus,  &  ciuilis  facultatis  peritus, 
bonos  ciues  beneficiis  demereri ,  malos  autem  non  continuo 
perdere  conatur  :  fcdde  alimento  quidem  minus  ci  profpicieti 
inftituct  vcro,  &  vrgebiteuiri  vehemcntius  qui  rationi  &  legi 
obftiterit.  Plutarch,  initio  Dc  inftitutione  liberaIi:Qui  equi  a 
primisbenedomiti  annis  fuis  nonobfequuntur  fefloribusjQui 
autem  indomiti  perftat,  nonnc  ceruice  durillimi,&  animis  fe- 
roces  euaferunt  J  Idem  De  difcrimine  adulatoris  &  amici,  ex 
Carneade  ait.Diuitum  &  regum  filios  nihil  rede  neque  bene  CarneAdii 
<lifcerc,pra:terquam  cquitare:quod  his  aflentetur  prxceptor  in  apafhthe^- 
cxercitatione  literarum,  femper  ea  probans  qux  puer  admife-  ^** 
rit,cedens  ac  fubmittcns  ieic  plus  quam  par  eft.  Certiflimum 
cnim  cft,  ficpe  ab  equo  felforem  deiici  ,qui  equitandi  fuerit 
ignarus.  Hscfere  Plutarch.  Grasca  ftudiofis  pene  omnibus  ad 
manum  cfle  fcio:itaque  hic  confifto.  Ncc  vero  hic  tranfilire 
poflum,equ;-im  redle  cum  populo,non  quouis,fed  ferocienti,& 
qui  nifl  difficultcr  freno  pareat,feflbrem  cum  principe  compa- 
rari.  Didici  enimfrcnato  equo  hieroglyphice  hominem  defi- 
gnari  ferocem  quidem  &  animo  inuido,  fed  qui  tamen  obfe- 
quatur  rationi.  Eft  enim  cquus,animal  ferox  &  fiiperbum,  {qq 
quod  hominis  leges  fubeat,&  quas  non  cgrcdiatur,vbi  paulu- 
lum  afrueuerit  i  vt  quod  ait  Horatius, 

Non  equitem  dorfe,nonfiemim  depellat  ah  ore» 
Sic  Virgilius  in  Georgic. 

Sedtamen  ijdem  olim  cutru  fuccedere  fueti 

§luadrupedesy^  fiena  iu^o  concordiaferre. 
Idipfum  &  obferuatur  in  Carthaginis  hiftoria :  cuni  ehim  vr- 
bis  fundamenta  iacerentur,  caput  acris  equi  repertum,3c  hinc 
gentcro  forc  bello  egrcgiam  prxmonftratum  eft:cuius  ofknti 

1« 


[■ 


Ut  ANDREit     ALCIATI 

ca  fignificatio  fuit,facilcrTi  vidVa  per  fccula  gentem.  Addam  8c 

hoc,  apud  Oniiocritas&  romniorum  coniedorcsicaput  cqui, 

afinijfanis,  fi  in  ioninis  appaiiiciit,  fcruitutcm  lignificari.  De 

quibus  iam  iatis.  Nuncad  hiftonam  redeo,quam  me  non  l\z- 

tim  cilc  nadlum  fatcor,fcd  pene  aliud  agcns  tandem  repcriffe. 

Cum  enim  iam  horum  commcntariorum.non  quidcm  pcrpo- 

liendorum.lcd  lcribcndorum  me  latietas  aliqua  tandcm  cape- 

rct.quippeqm  adihidiagrauiora  fcUinarcm  mihiquepcrmul- 

ranondum  latisfaccri.'nr,quod  omnino,  ficut  mihi  propofue- 

ram  in-.tio.confiiium  ^udloris  detexillc  non  vidcrer,maximcc]j 

trium  vcl  .]uatuor  EmbIcmaton.&:  huius  ipfms  in  primis,.op- 

portunc  dc  iis  vcibafacicnn  mihi,&  Itudia  humaniratis  rcco- 

lcnti  ( tres  afitcannoi.ni  falloi^vnacum  virododliflimo  Ro- 

BtRTo    VvEDio,  Tornodorcnfi  Glareani  Loriti  quoa- 

dam  auditorc,qui  pcr  fcptennium  hac  in  AcademiaPanfienii 

diligentcr  &  crudite  docuit }  mihi  venit  in  mentc,quod  aliud. 

Locus   e     agens  ab  homine  amico  acceperam,  huius  Emblcmatis  origi- 

J)t,dor.St-  j^^j^^  Yidcri  hqulbm  cx  Diod.SicuU.lib.  i^.ad  annumPhilip.4. 

Sic  cmm  penc  Diodorus:Alcxandrum  Phcreum  tyrannum  in- 

terfecerur  Thebc  vxor  ciufque  fratres  Lycophron  &;Tiiiphon: 

qua  ex  rc  fibi  gratiam  popularem  pepererut.Hi  tamcn  in  aper-r 

tamtyrannidem  prolapfj,  fa:uitia  tantamexercuerunt,  vt  Prin- 

cipes  Aleuadx  iu  Thcilalia  nobililhmi   in  eos  coniurarmr. 

Quod  vcro  id  per  fc  non  pollent,  Philippum  Maccdonium  in 

fui  auxilium  aduocaruntrqui  profedhis  in  Thcflaliam,tyrannis 

dcui£lis  libertarcm  huic  populo.rcftituit. 

Ohtrudere        ^M"/^  ^''^0  Regio  Theifalica,id  eil^ipfaThefTalia. 

palpum.  Ohftudcrc  pnLvut'  ]  Prouerb  Plautinum  ,  pro  eoquod  eft, 

^         ^rte  doloquc  fallere  fiue  adulari.Hinc  Palpones  dicuntur  adu- 

latore.s.  Tiandatio  abequifonibas,qui  rcfraftariis  equis  vel 

.    .        manuuraplaufu,veUingux  palpobladirifolent.Lege  GbiUad. 

al*T(finL-       ^'^'^  qunn  imritn  Hrtncrpa.]  Occurrit  cxemplum  Gonitan- 

tanbM  per  ^^^^  ManalTiSjde  Impcratore  Michaele  abaflentatoribus  mifere 

dni.  pcrdito:In  fabulis  c(l(inquit  ille.)  vqn^corem  illum  Adxonem 

a  rabidis  canibus  pro  fera  dilaniatum:fic  certc  cum  Michaclem 

ftipaffcnt  aflentatores  quidam  improbi,  eftcminati.  omninoqi 

male  feriati.in  quod exitium  miferum,  in  quam  malorum  ler- 

nam  eum  non  conieccrunt?  Curtius  lib.8.Non  deerat  talia  c6- 

tupifccti  pcrniciofa  adulatio,perpetuum  malum  Regum,  quo- 

runi  opcs  farpius  aflentatio.quam  hoftis  eucrtit.  Paterculus  z. 

diftorix  Rom.  Dc  nepote  Augufti  Caio:Ncc  dcfuit-  conuerfa- 

tio 


L  M  B  L  E  M  A  T  A.  1^3 

60  bominum  vitia  eius  aflenrarione  alcntium,etenim  fcmper 
magn2e  forrunx  coraes  adeft  adulatio. 

Sonipes.]  Equus  velox  &  fuperbus,a  foniru  pedum  fic  diclus.  Stnipes, 

Htpp^dTro' .]  Ab  ecjuis  ornandis  feu  componendisjVt  eriam  ^^PP"^'' 
Hippocomius  ab  equis  inftruendis  fiicaro  colore,  robur  inani  '"'"* 
fagina  menricntibus,  ait  Quintil.  &  Alciat.  uoftcr  Corament. 
in  tres  pofteriores  lib.Codic. 

Nec  fiurrsratnfu  i9"itm.feiA^  Clcmentia  principem  maxi-  ClemmtU 
mc  decet,  nihilque  debet  ciTc  ab  co  tam  alienum,  quam  nimia  /"■»""/'»• 
ccnfurarfeuetitasiquod  fi  cog-mt  iura  &  lcges  infacinoro- 
fum  alic]uando  ia:uire,id  elficere  dcbentjnon  quidem  perfona:, 
fed  vitij  odio.  . 

Ltipata.  ]  Freoa  afpcrrima,  quibus  equus  ferocior  coercetur,      ^ 
a  lupinis  dencibus  ita  nominapa ,  qui  dcntes  insequalcs  funt. 
Ouid.  i.Amorum: 

Afptr  .qutt^  duri^  cmttmUmr  «r«  lupatii. 
Claudian.i.  de  raptuProferpinaj: 

TcrrHtt  orbif  e.^juos  p-effs  pArerc  lupatU. 
Et  Paocgyricade  Probini  &  Olybrij  confulatu: 

r~  Ittg.i  ferreif  necitt 

drijfpecleSf  rigtii<q.  docei  farufr:  lupatU, 

l      1 


164. 


ANDREit.  ALCIATI 


Obdurandum  aducrfus  vrgentia. 


E  M  B  L  t  M  A       XXXVI. 


Nititnr  in  pondm  palwa,^^  confiirgit  in  arcum, 
Qjio  maais  ci^  premitnrjjoc  moje  tollit  onm: 

Fert  QT  odoratas  bellaria  dukia.  ^LmdeSy 
Q^ts  menfa^  imerprimm  habeiur  honos» 

I  puer,^  rcptans  ramis  has  collige  :  mevtis 
^ui^  con^antis  ertt^prs.mia  dignaferet. 


OCcafione  palmx  arboris,  quae  ponderc  prefla  non  flecti- 
cur/ed  attollitur,&  cuius  ruaui/Timi  fruclus ,  ncmpe  da- 
ftylijcum  voluptate  fccundis  mcnfis  apponuntur  :  ad  laborum 
&  diificultatum  perpeiTionem  fit  adhorcatio,ex<]ua  ncmpc  fi- 
mus  vtilitatem  aliquam  no  minimam  capturi.Locus  (t(e.  mihi 

ofFcrt 


»4- 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  1^5 

ofFett  Phornnti  Grarci  fcripcoris ,  qui  ait :  Mufas  ex  veterum  Thimuti 
iententia coronari  palma,  ob  nominis  (imilitudinera,  eo  quod  ^^"*' 
Phccnices  primi  credantur  littetas  inuenifle.  Probabilior  au- 
tem  rario  cll,qua:  ab  eo  fumitur,  qubd  planta  haic  tenellafit, 
cju6dbencfica,c]u6d  perpetuo  virens.    Aibor  hasc difficulrer 
fcanditur,fru6lufque  rcferc  fuaues  admodum.vt  non  ab  rc  Mu- 
{x  coronis  vtantur  epalma  confcdis.Grarca  (i  quis  malit,  ap- 
ponam  :  s-£<?(!fcf otcwTSM  ^e  ^o«v«x«  ,  a§  fd^  rtva   vtfil^isiri ,  s^Ia 
T&M  ou.A/¥VjfiieM>  -,  ^zii    rai  (potviKa/y   hKHt    <<ufjj'^1«    ftTg   rk 
^KfAfj^e^cCyUs  ^i  i^Xoyarifov  \<n  y2>lg.  ro  ^v(f:ifer  j^  «^/jgytj 
y^  ctHt^uoy^y^  hjircu/uoctro}!^}^  '/Ay»v^^9r»)'   ri  ^vt5.   Nullus 
ell  certe ,  qui  erudicionis  aut  fama:  laudem  maximam  alTequi 
poflir ,  nifi  priraum  graucs  &  moleftos  labores  pertulcrit.  Id 
velim  fymbolum  bene  natis  adolefcentibus  proponi  ,  qui  aii- 
quando  ihidiorum  liberalium  difficultate  non  minimum  dc- 
tcrreptur.  Si  enim  fruftum  maximum  litcrarum,  cogitationc    Studitfi 
intimoque  fenfu  deguftarcnt>hac  vna  grata  boni  fpe,molen:ias  '^'^""'fnf»^ 
quantumuisacerbas  deuorarent.  Sane  rebus  inagendis  propo-  ^  ^  /' 
fita  fefnper  debec  elle  conftantia,qux  fit  scrumna:  cuiufuis  fir- 
miilimum  condimentum.  Ad  id  explicandum  palmam  propo-  p^/^^ 
nicjcui  (i  pondera  magna  imponas,ac  ram grauiter  vrgeas r»r4. 
&  onereSjVt  oneris  magnitudo  fuftineri  nequeat ,  non  deor- 
fum  illa  ccdic,nec  intra  fie6litur,fed  aduerfus  pondus  refurgir, 
&  furfum  nicitur.  Idcirco  in  ccrraminibus  fuiife  vicloria:  fignii 
quamplurimi  prodidere,hincvulgatumadagium,PaImam  fer- 
rc.Vide  Gellium  lib.^.c.^.ex  Plutarch.S.Sympofiac.&Plin.i^. 
cap.4Z.  Conftantia^exempla  Val.Max.habetlib.^.cap.S. 

OdorntasgUndcs.']  Odoriferos  dadlylos. 

BelUrin  dulcia'\  TiiUfjfopiot^  vel  t^cf^-!^f^<t :  funtque  omnia '^*^**^*'* 
ca  qua;  fecundis  menfis  apponi  folent.  Geilius  lib.i^.cap.ir . 
Locus  eft  elegans  apud  loan.  Salifberienfem  (  audtorem  qui- 
dcm  non  ineptum,&  quem  non  sgre  inter  optimos  forcaffe 
haberemus,fi  meliore  lirculo  floruilTec }  in  Polycracico  lib.8. 
cap.7.  Significanc  bcliaria,  aic  ,omne  genusmenfas  fecundas, 
quoniam  ibi  folenc  apponi  qusepulchriora  fon:  &:  delicaciora, 
Vcicur  autem  hoc  nomine  M.Varro:  Beilaria,inqu''t.ea*maxi- 
mc  mellita  funt,qux  mellita  non  funt.  Qu.od  forte  e6  referri 
potcrt ,  quod  vtenti  grariora  funt  ea  C[ux  ncceftitas  appetic, 
quam  quas  irritatio  gulje  inucnit ,  ha:c  ille.  Addam  &  locum 
-  Arnobij  aduerf  gentes  lib.7.  nam  &:  his  verbisbcUaria  fignifi- 
cac.  Pulmencorum  variecacibus,  aic,  afficiuncur  Dij  cxlices,  vc 


166  ANDREiE     ALCIATI 

fieri  mos  cfl  poft  cocnarum  ditium  &  locuplctum  faginasrfrir- 
ftilla  hasc  paruula  pro  fuauibus  raateolis  fumunt ,  non  quibus 
famcm  fcdent ,  fcd  vt  palatis  admoucant  otium  ,fe<]uc  ipfos 
plenx  appctitu  voracitatis  inftigcnt.  Scd  vcrcor  ne  quis  haec 
prxtcr  rcm  congella  dicat. 

Mtn.fis  i-^rpr.]  A'ta^9(pi„  pro  intcr  menfis. 

R-ipta^s.']  Nitcns&  confcendens, /ttsToe^og^. 

Me;7tiscjui  cjnjianiui  fnr,^Y.]  r>6J.w>!,qu2C  complcftitut  to- 
tius  Emblcmatis  fentcntiam.  Eam  illulUcmus  licet  excmplo 
nobiii ,  vt  Emblcma  pcr  fc  quidem  lepidum,  acceifionc  qua- 
dam  fiat  illuftrius.  Admirabilis  Q^  Fabij  Maximi*conftantia 
omni  laudationc  fuperior  venit  in  mentem.  Iscum  pccuniam 
pro  captiuis  Annibali  numerafTe:,  fraudatus  ea  publice,  tacuit: 
vc  cnim  parcncibus,lic  ncquc  patrias  cominuni  parcnti  putabat 
cfle  aliqua  occafione  fucccnfendum.Cimi  libi  didatori  magi- 
ftrum  equitum  Miriurium  iure  impcrij  fenatus  aequauit,quan- 
quam  queri  polfet  ,filuit  tamcn.  Multis  iniuriis,  concumcliis, 
probris  laceiritus,  in  eodem  anmii  habitu  permanfit.  In  bello 
o-ercndo  prouidus,  rumorcs  qui  de  fe  temerc  a  fuis  fpargeban- 
tur,  quod  cum  iVnuibale  iuueniliter  exultantc  non  confcrerct 
manus,aut  contcmpfit  auc  clulir,  adeo  vt  fc  inuidlum  aduerfus 
iram,fpcm,metumquc  pr.^ftitcrit.Dignus  crgo  non  vna  palma 
Pabius ,  qui  nifi  fe  imprimis  fuofque  forcitudinc  inuidoque 
robore  animi  vicilfet ,  Annibalcra  potentinimum  hoitcra  vix 
criam  pugnando  rctudiirct. 

Omnia     * 


E  M  B  L  E  M  A  T  A. 


t^7 


Omnia  mea  itiecum  porro. 

E  M~B  LEMA      XXX  Y  II, 


H  V  N  N  V  s  inbps,  ScythictqHe  miferrimm  accoJa  Pomit 

T^mperfetm  liuida  mer/ihragelu: 
Qm.Cererts  non  nouit  opes^necdona  Ly£i, 

Et  pretiofa  tamenfiragHlafempe*-  haUt. 
Nam  murindi  illHmperHnngunt  vndlque  pelles: 

Luminafola  patenti  CAtera  opertm  agit. 
Slc  furem  haud  metuit.Jic  ventos  tem?nt  i^  imhres, 

TutHs  apudque  viros,  tmus  apudque  Deos, 

EMblcma  hoc  a  luftino  niftorico  petitum  cCCe  ,  facile  qni- 
uis  intelliget,qui  Scycharum  defcriptioncm,  quam  retuli; 

L     4 


158  ANDREit     ALCIATI 

Loeus  e    ille  lib.t.cuoluerit:Sic  enim :  Scythis  inter  fc  fincs  nulli:ncquc 

lufiin»  Hi-  cnim  agrum  coluut,  nec  domus  illis  vlla,aut  tcftum,  aut  fcdcs 

fiorUo.       ^^^  armcnta  &  pccora  fcmpcr  pafcentibus,  &  pcr  incultas  foli- 

tudines  crrare  tblitis.  Vxorcs  liberofquc  fecum  in  plauftris  vc- 

hunt :  quibus,  coriis  imbiium  hycmifquc  caufa  teftis  ,  pro  do- 

mibus  vcuntur.  luftitia  gentis  ingeniis  cultajnoh  legibus.  Nul- 

lum  fcelus  apud  cos  furto  giauius:quippc  (ine  tcdo  munimen- 

toquc  pccora  &  armcnca  habcntibus,quid  faluum  e{Ict,(i  fura- 

ri  liceret  ?  A'ai;j:ii  ^  arg<;ntum  pcrinde  afpernantur,  ac  reliqui 

aioitaicsappctunr.  La^c  &:  meile  vefcuntur.  Lanx  iis  vfus  ac 

vcltium  i«niotus :  &:  quanquam  continuis  frigoribus  vtantur, 

pcliibus  tamen  fcrinis  aut  murinis  veiliuntur.Harc  contincntia 

illis  morum  quoque  iuititiam  dcdit ,  nihil  alicnum  concupi- 

fccncibus.  Quippe  diuitiarum  cupido  ibi  eft,vbi  &  vfus.  Atquc 

vtinam  rcliquis  morcalibus  fimilis  moderatio  &  abftinentia 

alieni  forcr.  Profedo  non  bellorum  tantum  per  omnia  faccula 

terris  omnibas  conEinuarctur:nequc  plus  hominum  fcrrum  & 

arma^quam  naturalis  facorum  conditio  raperct.  Prorfus  vt  ad- 

mirabilc  vidcatui  hoc  illis  naturam  dare ,  quod  Grasci  longua 

fapientum  dodrina ,  prxccpdfquc  Philofophorum  confequi 

nequ^untjcultoftjue  mores  inculcarbarbariae  collationc  fupera- 

ri:caQt6  plus  iii  iilis  proficit  viciorum  ignoratio ,  quanto  in  iis 

cogmtio-virmris.  Ec  hxc  quidcm  luftinus.  Qjicm  locum  inte- 

grum,quiapulcherrimus  ci},al'cribere  malui,quam  truncatum. 

Hinc  etiatn  Akiatus,  vt  opinor,tnateriam  uaxit  Emblematis, 

'BisntU  d-  vti  iamdixi:cuius  epigraphe,Ow»w  w^^i^wffw^^/^or/o.cxapoph- 

fephthi-      thegmatc  Bianris ,  fententiam  complcditur ,  &  quaii  animam 

gntA.  ingcnioiipidurajquamlubiecitoculis.  Eavero  fignificatuiv 

^nimutah  aiumum  hominis  pcnderc  non  deberc  cx  his  qux  caduca  funt 

$xtcrr.u       S:forcuica,vcpocequxroIlicitudines  &  cruciatusinnumera- 

mmime      ^jj^.^ paiiancfed ea  tanciim dcbere  clfe  facis,qua: bcnigna nacu- 

ftndtns,      rQ  fic  elaro^itajvcl  qux  ab  ingenio  proficifcuntur.  Vel  intclligit 

TAupfrtM  paupcrcacem  vbicunque  cerA-arum  (  etiamii  ab  omnibus  penc 

vA»5«*  tu-  mifcrrima  ccnreacurjeOL  tutam  &  lecuram.  Quam  ad  rem  dc- 

ta.  fcribic  Hunni  Scythici  hominis  cxterorum  iudicio  paupcrri- 

mi  conditioncm,vc  cx  co  concludatjtutioresciTc  opes  &  facuP 

D^nripti»  tates  qux  nobis  infun:,quam  qux  pctuntur  aliundc.Gcnus  hoc 

IfunntrH.    hominum  iic  delcribi  ab  hiiloricis  recencioribus  animaducr- 

to,ne  vel  rainimum  itudiofi  hxrea|#c.Pannones  initio  eam  ter- 

ram  tenucrunr,Pxones  olim  didi :  inde  Hunni  habuerc ,  geng 

ScYthica.  MoxGotthicx  infulis  Occani  Gcrmanici  profcdlu 

^  poil 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  iS^ 

poft  Gotthos  Longobardij  nouiffime  Hungari  ex  alia  Hunga- 
ria  Scythica  cgrcflj,qux  no  longe  a  Tanais  ortu  extatj&  Inibri 
hodie  dicitur :  mifera  adhuc  rcgio,vtpotc  quas  iii  fub  ccclo  fri- 
gidiflimo,Duci  Mofcouix  tributariamon  tamcn  aurum,argen- 
tiimve ,  quibus  omnino  carent,fed  pretiofas  animalium  pellcs 
fabellorum  fcifmorumque  pendunt  homines.  Non  arant ,  non 
ferunc  ,  ncque  panes  conficiunt  rferarum  carnibus  &  pifcibus 
vcfcuntur : aquam  potant,fub  cuguriis  exvirgultis  contcxtis 
intcr  denfas  fiiuas  humilcs  habitant,  vnde  fic,  vt  homincs  fyl- 
ueftribus  feris  commorantes ,  vcftimentis  fc  non  laneis  neque 
liacis  induant ,  fed  pellibus  nuper  aut  lupo  ,  aut  ceruo  ,  vrfoTC 
detradlis.  Nullius  ipfis  aut  aiu:i,aut  argcnti  vfus :  lac  &  mcl  in 
cibatu  frequens :  contra  frigora  &  rigores  ferinis  pellibus  mu- 
rinifque  corpora  communibant^Facile  huc  poftem  aggcrcrc 
nobilem  eiufdem  gcntis  defcripm)nem  ex  4j.  Ammiani  Mar- 
€ellini,ab  initio  fere,fed  ftudiofos  admonuifte  fat  cft. 

Accola.']  IncoIa,qui  aduentitius  terram  colat, 

Vtlui perpetuo gelu.]  Vrere  etiam  frigoris  cft.  Virg.i.Gcorg.  Vrtrt», 

Bore&penetrfibilefrigtts  adurit, 

Et  Lucanus: 

Vrebfint  montana,  niues.        \ 
Sic  Ouidius  3.  Triftium,  eleg.i. 

Plurima  mepehgo  terra^ue  pericula  pajjum 
Vsifn  ah  afftduo  frigore  pontHi  habet. 
Eodem  Iib.cleg.4. 

asiriBo  terraperuffagelu. 

Scd&Paftor.i. 

Vos  date  perpetuos  tenerli  fementihm  auclw^ 
Ne  noua  pergelidoi  terrajit  vsia  nines. 
Quanquam  tamen  verbum  iftud ,  Vrere ,  pro  moleftiam  cxhl- 
berc,accipi  mctaphoric6s,&  quidem  non  rar6,palam  eft.  Cor- 
nel.Tacitus  |ib.i  3.  Ambufti  mukorum  artus  vi  frigoris.&Fc- 
ftus Pompeius  lib.i4.ak,primum  nomen  inde  accepiffe  frigus, 
quod  frudus  nempe  ac  virgulta  perurat. 

Qui  Cereris  nonnouit  opes.  ]  Qui  vfum  pan.is  atque  vini  non 
habct.Sic  Marceljiiniiisiii  fua>ita:vifu  funt  afperi,vt  neque  igni, 
neque  faporacis  jndigeant  cibis,  fed  radicibus  herbarum  agre- 
ftium.,&  femicruda  cuiufuis  pecoris  carnevefcantur. 

Ly</.]  Bacchi,id  eft,  vini ,  ^  5"  >««»  fic  dicVi,  quod  homi-  Baeckm 
num  membra  &  animos  diiroIuar,vti  norunt  omnes.  lj*m. 

itrp.gnla.']  VeftimeDta,pallia,pro  lc<ftorum  opertoriis,  alias.  Stragnl^ 


J79  •  ANDRE  /E     ALCiATl 

Murinapefles.  ]  E  muriuhi  pellibiis.  Ammiaii.  Marcell.  ficr 
Indamencisopcrmiu  iinccis,  vcl  cxpcllibut.  fyluetl:riiim  mu* 
rium  conraicuiacis.  Tncc  aha  illis  domcitica  veilis  cll; ,  alia  fo- 
renfis :  Icd  lemcl  obfoleci  coioris  ruaica  coilo  inlcrra  non  aucc 
dcponitur  auc  mutacur ,  quim  diu.cirna  carie  in  pannulos  de- 
fluxit  defraltara.  Hxcillc.  Seneca  in  epiOolis  mcmimt  pelli- 
cularum  vulpium  &c  murium,  quar  ad  arcendum  frigus  compa- 
rata^elllnt.  Has  Armclmos  acque  Zibcllinos  quidam  purant, 
fcd  nondum  fcio  m\  reiflc, 

Sicfurtjn  hattd weinit,^c.']  Sic  fane  nemo  poteft  rion  bcatii- 
fimus  efle  ,  qui  cll  totus  aptus  ex  fcfe ,  iiuique  in  fe  vno  ponic 
omnia  :  cui  autcm  fpes  oranis  &  ratio  &  cogitacio  pendet  cx 
fbrcuna,huic  mhil  pocefl:  cfTc  ccrci ,  nihilque  quodexploracum 
habcar,  permanfurum  fibi,ne  vnum  quidem  diera,  ait  M.  TuU 
iius.Hucpcrtinent  qujeSen^difputatepift.i^.quo  locicom- 
paiiatforcunaj&^odrina;  bona.  Circunfpiciendum  nobis  eft 
quomodo  a  vulgo  cuci  efle  pofllmus.  Primiim  nihil  inde  con- 
cupifcamus :  rixa  efl  incer  compecitores.  Deinde  nihil  habea- 
rhus  quod  cum  magno  cmolumento  infldiantis  eripi  pofllt; 
quam  minimum  flt  in  tuo  corpore  fpoliorum.  Nemo  ad  hu- 
pianum  fanguinem  propter  ipfum  vcnic ,  auc  admodum  pauci: 
plures  compucant  quam  oderint.  Nudum  latro  tranfraittit: 
etiam  in  obfefla  viapauperipax  ePr.  Ad  philofophiam  crgo 
confugiendum  :  Ha;  litera:  non  dico  apud  bonos,  fed  apud  me* 
diocritcr  malos,infularum  loco  fant,&c. 

Concordi;^ 


E  M  B  L  E  M  A  T  A. 


xyi 


ConcordisE  fymbolumi 


EmBLEMA       XXXVIII, 


C  o  R  N  I  c  V  M  mira  imerfe  CQncordia  vit(&  efl, 
AdHtHaj^atque  illis  intemeratafides, 

Hinc  vo/iicre!  hdtcfceptragerHnty  cjHodfcilicet  omiies 
Confenfii  popidi  fiantque  ctdnntqHe  dnces: 

Qiiejnp de medio  toHas,  difco^dij pr^ceps 
u^J.HoUty  (^fecHm  reaia  fata  trahit. 


PRincipibus  &  Rcgibus  hxc  vna  &  prima  efle  cura  debec ,  vt:  TUbk  can- 
pcpuli  concordia  cucencur,oi-nncmq;  motuu&  fedicionum  '^"'^)'»  frin 
«iiiras  pra:cidar,{i  ruu  ftacum  cranquillii  &  rccnrum  elTc  velinr^  *'^*  »«"/■' 


t7t  ANDKE/E     ALCIATl 

Quam  concordiam  &  confcnrum  legix  potelU^is  conrciuatri- 
cc  hicpioponit  <rjt^to>.iy.a!; ,  adhibica  cornicum  quaj  fceptrum 
fuflincnt  imagine.  Ma>:ima  itaque  cicbct  eire  Regum  prudcn- 
tia&  moderatio  in  eorum  quibus  prxfunt,  amorc  touendo  ,  & 
modis  omnibus  perfcqucndo,  {\  mouo  libi  bcnc  vclint  clfe  c6- 
fultum.  Meminillc  (\  quidcm  dcbcnt  impcrium  fuum  pcdcre  a 
populari  confenfu.  cVuod  ne  fit  molelhim  cxcmplis  hinc  inde 
conqui(itisconfirmarc,tantummed6  rcpetam  qu<^*  audlor  ipfe- 
met  inl.i  ^.Comment.De  verbor.figniHc.attulitjPrincipiore- 
lum  omnium,inquit,non  diuina  iullionc,  fed  cx  populi  cofen- 
Locui  tx  fu  icgcs  alliunpti  lunt :  quod  &  poft  Romani  imperij  occalum 
^laate,  fcruacum  fuit,cum  Carolus  Magnus  a  populo  Romano  Augu- 
ftus  eledus  e(I,  &:  aPontiiicc  Leone  iacro  oleo  inun6lus:quod 
ius  populi  hodie  Grcgoriana  legc  in  feptem  Germanis  Pnma- 
tcs  traflatum  efl:.  Sic  &  Franci  Chilperico  eic<^o ,  quod  regno 
non  ellct  idoneus,Pipinum  ,  7reu/Ki>^%xJ  confilio  inhlYitucinnt. 
Etciim  Pipini  prolesamaioribus  dcgcneraflct,  rurlus  Odone> 
mox  eius  fratrem  Robcrtum,  &  deinde  Roberti  ncpotem  Hu- 
goncm  ad  fummum  fafligium  euexcrunt.Is  Hugo  cft,qui  vul- 
go  Capetusdicebatur,vnde  oriundi  funt  qui  ctiamFrancorum 
rebus  modeiantur.  Et  quod  de  ma^imus  hifce  Rcgibus.nimira 
Romano  &  Franco,diftum  cft.idcm  &  in  inferioribus  obfcrua- 
tum  fuiire,quihifl:oricos  legerit,deprehendet,  vt  mcrito  ccnfea 
diuina  Icgc  eum  iuflum  Principem  circ,  qui  c%  populi  cofenfu 
rcgnet,quod  &  Ariftotcles  tradit :  qui  vcro  inuitis  dominetur, 
cum  tyiannii  cflc. Vnde  cum  magna  regna  non  ex  fubdicorum 
confenfu,  fcd  per  violentiam  primo  confl:ituta  fint ,  merito  D. 
Aug.dc  ciuit.  Dci  ^.magna  latrocinia  eiTc  dixit,  addufto  ctiam 
piratajcuiufdamcxemplo,  qui  comprehenfus,&ante  Alexan- 
drum  Magnum  addudlus ,  ciim  interrogaretur  qua  caufa  marc 
haberct  infcftum=Qu.id  tibi,inquit,  vt  orbcm  tcrrarum  habcas 
infcftum  ?  fed  quia  id  ego  exiguo  nauigio  facio,latro  vocor:tu 
quia  magna  claife  ,  Imperator.  Hadcnus  Alciatus.  Quoties 
autem  vctcrummonumenta  percurrimus  ,facile  obferuamus 
quam  fluxa ,  &  momentanca  fit  Principum  potentia  ,  quan- 
qua  fublimis  &  altis  nixa  tndicibus  putetur.  Hi  enim  nifi  pre- 
cario  ,  &  quafi  populari  f  ufrragio  imperant ,  nempe  quorum 
nifi  moderacum  fit  impcrium  ,  quam  citiflimecorruit.  vtlia- 
nus  rcfcrt  Thryfum  infigncm  tyrannum  liios  adco  torfiffe, 
vt  legem  tulcric  ,  qua  ncino  ncque  priuatim  neque  publice 
inuiceracolloqui  aut  mifccre  fcrmoncs  auderet.  Quod  cum 

fub 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  I7j 

Vulxiitis  moleftiflimum  &  odiofiflimum  efTet ,  qui  nutu  oculo- 
rum,  manuumcjue  geflu-animi  renfa  cogebantur  exprimere,  id 
ctia  volui:  cfTe  proh)bicum,  vt  moleftisedolorem  adiicerec  in- 
tolerabiiem  :  quifpiam  eorum  locum  publicu  pctiit,qui  multis 
lachrymis  eff"uiis,alios  etiam  ad  fletum  prouocauit.  Id  cum  re- 
fcifTec  tyrannus ,  in  forum  ftatim  venit,  quo  etiam  id  fi  pofler, 
populo  eriperet,flendi  ncmpe  libercatem,  ciues  commoti  arma 
regiis  fatellicibus  extorferunt,  &  fuum  tyrannum  dc  medio  fu- 
flulcrunc.Eandem  fortuna:  mucatione  fenfic  Amafis  ^gypcio-  -^^fiik 
f  um  Rex.  Cum  enim  plerofque  cx  fuis  extremo  fupplicio  af-  J^^^^* 
feciffecalios  forcunis  fpoliaflet,  &  in  omnes  infolentior  atque 
fuperbior  veniret,  imperium  eius  aliquanto  toleratum  cft-,  do- 
nec  Adlifanes  ^chiopum  Rex  in  eum  irrupiffetitum  enim  odia 
occulta  crupere,  cumqi  multi  ab  co  defciuifTencregno  tandem 
pulfus  eri: ,  terte  Diodoro  lib.  z.  Caeteriim  Cornices  haberi  pro    Comm 
concordia^  fymbolo  t^adunc  Orus  &  Pierius  lib.  lO.  Hiero-  1'*"'^" 
glyph.Iuuenaiis  Satyra  prima: 

Vt  col:turpax,a!^uefiiles,  i-icforia.virttt^, 

^luAqiie  faltiiato  crepitat  concordia  fiido. 
Quera  Satyrici  locnmfcio  a  plerifquenon  decornice  (  quod 
pro  concordix  nora  hic  ftatuimusjled  dericonia  intelligi.So- 
ient  enim  ad  id  Oai<iianum  ifluc  adducere: 

IpfafiuipUuda^  crepitante  ciconia  reffro. 
Scd  cornicis  imago  videtur  in  Fauftinas  Augufti  nummis  cum 
infcriptione  c  o  n  c  o  rd  i  a.  Sceptru  auce  virga  regiam  Hie- 
roglophicu  regni  effe^ex  literis  facris  tradit  ide  Pierius  lib  41. 

MutuKflatqueillis.']  Priores  ediciones  habent, 

Iriqtte  "jicetn  niinquam  contamvnata  fides, 
Quam  aurem  iequimurjCorrexic  Barth.  Anulus,  vt  alios  quof- 
dam  locos,  quos  poflea  indicabimus. 

G)nod fcilicet  omr.es,  ^c.']  Huc ,  ni  fanbr, Vi^eftur  pcrtinerc 
Horatianum  ilkid,  Ode  35.  Jib.i. 

Iniuriofo  ne  pedt  prorua^ 

Stantem  coUimna/n :  neu,  popidu^  freqnens 

Adarma  cejfames,  ad  nrma 

Concitet,  impcritimquefrangat. 
Hic  columnae  'nomine,fceptrum  Princi^is,ipfin-nque  adeo  Hfa* 
tum  regium,  populr,  omniumque  Rcipub.  ordinum  concordia 
fandatum  fignificatrqtia!  niii  feruerur,concorclia,omniapefIbm 
cunt.ProindeNazarias  panegyriflcs:concordia,  fundamentum 
ac  radicem  6cij,bonorum  ciuium  feminarium  ,  quiecis  publicx 
rc|ctem  appellar. 

Difcordia 


174  ANDRE^    ALCIATI 

T>ifcordia       DifrordiaprAceps  a.duoUt.']  Di  (coidiam  Deam  colucrc  pagani 
^**'         homines,(]uam  eandcm  cum  Ate  (  de  qua  poftea)  plericjue  vo- 

lunt.  VideGyrald.Syntag  i. 

Regiafata.j  Rcgis  aut  Piincipis  mortcm. 


Concordia. 


-      EmBLEMA      XXXIX. 


I  N  yellum  ctuik  ducei  ctim  Romapararety 
Viribtis  &  caderet  Martia  terrafuts: 

Aiosfuit  inpartes  tttrmis  coeuntihtts  eafdem,. 
ComurtBoi  dextras  mutua  dona  dare. 

Foederis  hacjfectes :  id  hahet  Concordi^  fignum, 
Vt  (]Uos  ittngit  amor,  iungat  c^  ipfa  manus. 


Me 


E.MB  L  E  M  A  T  A.  J75 

ME  doeult  Alciatus  ipfemet  Annotationibus,  cjuas  inCor    Origo  hu^ 
ncIiuiTJ  Tacitum  edidit,  vndenam  matcriam  (umpferit  »«<£'"«''«- 
Embiematis,  nempe  cx  eodem  TacitoJib.i.&  iS.quibus  ofte-  ^**"' 
<litur  dextras  concordix  (igna  vltro  citrocjue  deftinari  ab  exer- 
citibus  foiitas.  Ncc  vcro  a(pernor,quod  librisGenialiu  dierum  Lit.i.c.19,' 
notat  Alexander  Ncapc>Iiunus,nempe  Marium,cum  in  Roma- 
nos  maxima  clade  fa^uiret.quos  feruare  voluit,dcxtra  porreda 
aut  (alutc  data  incolumes  fecifle  :  nifi  quod  ille,  fuo  more,  vel 
multa  confingat,  ve)  auctorem  np  appellet  ex  quo  aliquid  mu-  . 
tuetur:  Scd  .id  r.em.  Tacitus  m  libr.i.  Annaliuiii.  \\>\  de  morte    Dtxtra 
Gcrraanici  af;it:Iuraucrc  amicidextrara  morientis  contingen-  /7^»'«'*'^ 
tes,  h;c  gcftus  eit  data:  ndei  Gcrmanico,  qua  poUicebantur  fa-  ^ 
mi!iares,eius  femortem  vlturos.ldem  pauIoanteiAb  regcPar- 
thcrura  Artabano  lcgati  vencre  ,  miferat  amicitiam  ac  focdus, 
&  cupere  renouarj  dcxtras.Hic  focdus  renouatum  intcr  princi- 
pes  Germr^nicum  &  Artabanurn  (ignificatur.  Occurrit  cxera? 
plum  Valerij  Max.  ex  lib:  ^.cap.^.de  Caio  Popilio,  qui  lcgatus 
ad  Antiocham  miftus  ,  ifque  cum  prompto  animo  &  amicifli- 
ino  vulta  dcxtram  PopilioporrexiiTct,  inuicem  ci  fuam  porrir 
gere  noluit,  icd  tabcllas  fcnatufcnnfultum  cotincntestradidit, 
cui  cum  poft  aliquara  brcuem  morafatisfeciffec,  Popiliusma- 
iius  eius  ranquam  iocij  apprehendit.  Ca^far  1,  De  bello  Galli- 
cojtcndcrc  manus  >  pctcnda:  pacis  iignum  fuiffc  Gallicum  mc- 
morat  ,  vbi  de  Bellouncis.Item  7.  Gergouioru  mulieribus,  qua; 
peclorenudo  prominentes  ,  e  muro  pailis  manibus  Romanos 
obteftabantur.  Signum  item  fiiiiredcditionis  eodemlib.tradi- 
tur,vbi  de  Heduis,  qui  jnanus  tendcrc,  deditionem  lignificare, 
&:  proieftis  armis  mortcm  deprecari  dicuntur.  Peretranlilicra 
qux  Iuftin.de  Dario  moribimio  rctulit  1  T.lib.Is  enim  rcx  por- 
jrcdla  manuexpirauit ,  quam  vnicura  pignus  fidei  regia:  dexte- 
ram  fe  fcrendam,  Alcxandro  dare  dixic.  Sic conqueritur  iEneas 
Vitgilian.i.Aeueid. 

Ctir  dtxtrg.  iuyTfre  J(Xtrjim    •    '■-'  -.  .--^.  ^ 

Ncn  daturiQno  pcrtinet  &c  illud  ex  vndecimo  Aeneld. 
Os-fvi»*  [xirim,^  dextra^  tendamus  inermes. 
Cicero  etiam  pro  Deiotaro  :  Per  dextram  ipfam  ,  quam  hofpes 
hofpiti  porrexifti.  Fuit  enim  &  hofpitij  fymbolum  apud  Syros 
&  Perfas.Hmc  &  Romani  Principu  bene  de  Rebubl.meritorum 
ftatuas  pcdeftres  &  cqueftres  ita  cffinxerunt.vt  dextra  porrecla, 
fidcm  in  Rcmpubl.  oftcndereur.Itaoi  in  ipfo  belli,feu  tumultus 
•  ^iuilis  claftico  ,  ne  amici  cum  inimicis  abfque  difcriminc  pre- 

mc 


17^  ANDREiE    ALCIATI 

nicrentur ,  Interpofitum  cft  eiufmodi  fidei  (acramcntum.  Hoc 
de  fymbolo  Pierius  lib.j  y. 
CwUt,         Virihuf  ^  caderet,c^c.  ]  Significat  bcllum  ciuilc,  idque  vidc- 
BiliMm,     t^r  ex  Horat.Epod.  1 6.0da  imitatusi 
Suis  ^  ipfa  Roma  virihui  ruit. 
Itaque  confultor  illc  apud  Antiochum  Annibal  rcbus  omnibus 
maturo  iudicio  perpcnfis  ait ,  Romanos  nunquam  nifi  armis 
fuis  vinci  poflemecltaliam  aliter  quam  Italicis  viribus  fubigi. 
Km$  ter^     Uartia  terra.  ]  Roraa,vcl  quod  fucrit  ftudiis  afperrima  bcili, 
uH^nid.  vcl  propter  Romulum  Martis  filium,  vt  fama  tulit,fic  appclla- 
ta.  Ouid.3.Trift.clcg.7. 

Dumque  fuis  vicirix  feptem  de  montibtu  orbem 
Profpiciet  domitum  Martia  Romat  legar, 
Martial.y.lib.epigr. 

Pulchrior,  ^  maiorquofub  duce  Martia  Roma.  • 
Alio  quoda  loco  Martiam  turbam ,  pro  Romano  populodicit: 

Crede  mihi,  nimiitm  Martia  turbafapit, 
Sie  Symmachus  lib.i.  epiftolar.  Ab  exortu  pcnc  vrbis  Martiac, 


Scilums 


E  M  B  L  E  M  A  T  A. 


177 


Concordi.i  infupcrabilis. 

E  M  £  J.  E  M  A        X  L. 


Tergcminos  inter  pterat  concoraia  p-atres, 

Xmta^fmtilpietas  mjitita^c-r  vnm  arnor: 
/nnicli  humanis  vtvirihm,(i7ripla  tenerem  . 


Re(rna^vno 

o 


diVd  ncrninc  Cjeyyont*' 


COncoi(jia,vincujam  incolumiraris  &paciSjtot  tantalque  i^itec-ror' 
vires  habet,  vt  vi;s:  fere  cjucat  ,ctiain(i  pra:  leferat  nefcio  «^'•f- 
quid  puiillum  aut  debiie,  ncmpc  vbi  finguloru  habetuf  rntio, 
Vtenim  lapides  quidam  infulrc  Cy;ladicx'(teile  Plinie/integri 
natant  in  aqua,f  a6li  conciGunt  in  fundumtita  Refpublicarni- 
fcordiis  peftum  eunr,  &  qaam  ocviTin-!C  col!abuntur:con-cor<ii 
vero  pace  ligata;  manent  Sc  pcrdarat.C>jJO(i  aperte  (docifit  Sci-        '  -7  *'^^ 
lurus  ille  Scytha,ciuTi  moribundus  ex  telorum  falcici^o  colli^-^^aTm^ /j-' 
gatQ,i&:  pollea  foluto  muictajii  concordiaiii  filiis  'comeiftlauit.  ^v*^. 

M 


17«  ANDREiE    ALCIATI 

Eam  ob  rem  ctiam  finxcriuit  vetercs,  Getyoncm  fai/fe  tricor- 
porem,auttricipitcm,qu6cl  vna  cum  fratribus,  quos  duos  ha- 
bebatjtanto  amoic  tantaquciide  a^uum  traduxit,  vt  ij  vno  no- 
^er>»n  <:«r  mine  Geryones  diccrentur  ;ade6que  vnicamrcgi  animam  & 
trictps  &  voluntatem  incllcquanquam  cres  cirent ,  communis  iadabac 
tfMtfor.  opinio,qucd  fanc  idcm  omnino  videtur  lullino  fubfincmlib, 
44.  Nec  cnim  moror,  quod  ali j  id  referant  ad  tres  inlulas  Hi- 
fpafiix  copioriflrmasjduas  nempe  Balearides  &  Ebufln  ,  quibus 
imperauit  Geryon :  fcd  neque  quod  Palaephatas,  ad  Trinacria, 
ideft  ,tricipitiam  ciuitacem  in  Euxmoponto  malitconuerte- 
rc,cum  hocnihilad  noibum  in(iitutum  pertineat.  Cxterum 
aiunt  Gcryones  ab  Hercule  vinci  nunqllam  potuiffc,  nifi  fepa- 
ratos&:  a  {<:  difiunctos  •,  ex  quo  perfpicuum  fit,quam  firmus  & 
inuidlus  fit  vnanimus  illc  animorum  &  voluntatum  quaft  ne- 
xtis  atque  confenlus.  Vniueifi  quippe  concordes  inuidU  ,  qui 
iinguli  dcbileSj&nulliusfunt  roboris.  Siccnim,vt  Philofophi 
loquuntur.vnita  virtus  valentior  efl  feipfadifperfa.  Lege  Pie- 
rium  lib.HicroglYph.3  i.cap  De  tricipitio.Tales  fuiffe  Molio- 
ncsjaut  Molionides  obferuo  iliquidcm  D.Gregorius  Nazian- 
zenus.vt  hoc  obiceradiiciam  ,pro  commodi  fratrum  amore, 
verbum  Molionides  vfurpauit,non  iine  aliqua  piouerbij  facie: 
ei  MoA*e»io'a/  tj5j  o^v5g/<«J5?  /eAr»  ra  '^cwfj^cf,  ,  k?  v^itmioc 
trvfi^cfioiiv  iyn^e/.T% :  Molionidx'  ,Homcrici  pocmatis  miracu- 
lum,quos  pcriculorum  focietasconiunxit.  Plutarch. -ffifi!  ^<- 

fyu(fvfii  T«c  traf^c-i  y^vi-.uf  HnaitZreti :  Non  alitcr  quami 
l^olionidasillos  adaiirancur,  quos  coalito  corporeconcrctos 
fuiirc  cxiitimarunt.  Hi  vaiia  corporis  molc  Augiae  Regi  Eli- 
dis  auxiliarcs,  oppiefTi  funr  ab  Hcrculc  atquc  intcrfedi  ,aic 
Pindarus.  Interpres  Homcri  ad  lliad.  A  quatcrnas  manus  to- 
tidemque  oculos  iilis  tribui  a  vcteribusadaotat.  Horum  no- 
mina  Euiytus  &  Crcatus. 

Tergetmr/es.'}  Lucrctius  hb.y.' 
^iive  irh<d-ra.  tergimmi  ^ueque  Geryor.i,  t-y. 
Virgil.8.  Aencid. 

MHXtn.tis  vltor 

T^fgentir.i  nece  Geryonii  Jpoliifque  fuperhwi 
jiUuies  aeterat. 
dr^onvn-       Vno nowine  Gitynii.']  Geiyon  ,  vocabulum  prifcum  a  gcra 
da  diHui.    deriuatii,  quod  cft  aducna,vt  interpretaturHieronymus.Nam 
filius  Prifci  HiarbarNumidoefuit-.crgo  aducnicnsclafTe  in  Hi- 

fpaniam. 


E  M  B  L  E  M  A  T  A. 


179 


rpaniani,Geryons,id  eft,aducna!  nomcn  habuit.  Non  poflum 
hoc  loco  fubticere  quod  mihi  occurrit  ex  Politicis  Plutarchi: 
quo  loco  monet ,  eum  qui  fit  infirmo  corporis  habitu  ,  indu- 
ftrium  fihi  pro  focio  dcbcre  fumere ,  vt  quondam  Nicias  La- 
machum.  Siquidemproditumeftraemorix  his  artibus  Gc- 
ryoncm  admirabilcm  fuiirejCjuimultacrura^plurefque  manus 
atquc  oculos  habere  dicebatur,vnico  tamen  animo  atq^ue  con- 
(liio  regni  fui  fines  moderarctur,  haecfere  Plutarchi.  Permulti 
nieraincre  huius  pegmatis>vt  Eunapius  5ardianus  audor  Grse- 
cus,vita  Sophiftarum:Lucianus  in  Toxari,ipfo  extremo  p^nc: 
Arrianus  de  Alexandri  geftis  lib.t.  quo  loco  fentcntiam  reta» 
iit  Hccatei  de  Herculc  &  Geryonc. 


M 


■•71  -wa   «(» 


ANPRjE^  'AfXCIATI 

'  ■''■  '\  <<•  ■  - — • — '■ 


'*'''-''^'Vinim  ni'hiJ,'dao$  plurimura  polTc, 

H  M  B  l  ^  M;  A       X  L  I . 


•ii 


Laert^ genkiim^genittmquocftie-Ty^eos  vnky 
Hac  ctr,%  exprejjlt  Zenalii  apta  mani'i6. 

Virihm  hicpritJht,hkpollet  aaiminementid, 
Nec  tamen  altcrim  non  egst  aJter  ope. 

Cum  duo  comwiFri  veninnt .viclorta  certa  ej}, 
Solum  mem  hominemydextrave  defiitttit. 


ittmitit. 


EMblematishuiustypam  obferuo  apud  Homerum  Iliad.*. 
quo  loco  vna  cum  Agamcmnonc  &  Menelao  Neftor  con- 
fultat  de  mittcdis  cxploratoribus  in  Troianorum  caftra.Kanc 
in  fe  prouinciam  recipit  Diomedes  animi  magni  vir,  fi  tamea 
ci  focius  aliquis  vna  profe£larus  adiungatur.Eius  ha:c  verba: 


£  M  B  L  E  M  A  T  A;  '^i%t 

Avo^av  doa-jbS^iay  J^ycof  ?p«Tov  tyfw?   eovTx  -  'i 

T^e)a>\/y  6cXt\  ^  Ti^  fo^  uv>i^'ku'  'iTrotro  ^    »?jM^j 

AU^Ti    ol''  t^^oy^A/y  iCC(4Ti    TS-^O    0    TH    C*<>»)0-iV, 

O.zsTTra^  Ki^O'^  'iy,,fA^v(^  d\'  etTn^  n  vo»c-r„ 
jC?)t^ei  Tl  c'l  ^^a^uiv  Ti  ro^-,  Ae^1«  oixi  |K}jrV jv  '  'jkl*  Cuj 
Uefior  mtmduet cor,gemrofu'.i^^  (immu*y  .  i-t»)  rtiifrir.o 

Fonium  heflium  fubire  caMrn^qim  prope  funt,         .    •''  ■iiiL 
Troianorurh :fed  (i fit  a(iqut4  vi¥<HHi  mefequatttry  "^- 

Maior  erit  mihifiducio;^  Audddu^  erit 
'Eunttbua  vnh  imbu^:  namque  hic  ame  tUum  c(^ifM  '.      '    ' 
€^(iliter  vtilefit  :J9lm  vero  qunne^uatrt  intelltgatf 
Tttmen  ei  tardtor animWff^  confittumimi>ecilIius.     , 
Plutarchi  dirputatio,  qua  ciuilem  iiominem  informati  huc  fa- 
cit,cum  ita  dicit :  tiv  J['  yiti;  iyJi^nf ,  ^Trtpee^vfis  ^  "JH  f^i^Xn 

<biXoytUs   6   A<oftn'o)j?, 

El  fSj/u  ^vi  'iTcipot  yt  x.iX<f(yST'  'tfCouJToi  sAfc^, 

nS?   efK  Weir'  O^^o-tio;  tya  ^HoiO  XAio-ift.lu/. 
Cum  res  aliqua  proponitur,magna  quidem  illa  atque  iiluftris, 
fed  ardua  &difficilis,laborum  &  operis  focium  tibi  amicum 
affumito,vt  Diomedes.Quod  fi  mihialterum  adiungi  iubetis, 
inquit,qui  tandera  poflim  obliuifci  diui  Vlyflis  ?  &c.  Eundcm 
Homeri  locum  Apulcius  de  dsmonio  Socratis  vfuipauit,  & 
breuibus  verbis  explicuitsNonne  V]ynes,ait  ille,cum  Diome- 
dc  deliguntur,  veluti  confilium  &  auxilium  ,  mens  &  manus, 
animus  &  gladius  ?  Nihil  egregium,nihilque  magnificum  per-  ConfiHuM 
fici  belle  potcft,in  his  potilllmum  qua^bellica  negotia  refpi-  "^  '"****' 
ciunt,nifi  maturo  confilio  coniungantur  corporis  vires,  id  cft, 
tiifi  iuuenum  robuftiorum  viuacitas ,  fenum  &  eorum  qui  va- 
leant  experientia,du£lu  regatur.Non  enim  foliim  viribus,  auc 
velocitatibus,aut  ccleritate  corporum  res  magnx  geruntur,fed 
Con(jlio,ratione,fententia.  Proinde  Sophocles! 

TvaficTj^  fO^  if/jiv  Tcoy   CV   avi^aTmq  ^o^o\, 
B»A«/  Tu.  eX  t\i7r^^ci»y  «  X-f^*  (B^ivog,  ■  -■[>->;»•-'' 

Hominumquidemrationibusoperafiunt  ac  erlutriutitui?:  fed  ^'r/»^ 
cas  rcs  confiliaefFecerunt,non  manuum  robur.Proponitur  ali-  fjv^fj  ,^ 
tem  ''kyx.x^ ,  in  quo  fint  exprellae  &  mutuo  coniun6t*e  effi-  ^^  ^^,4^ 
|;ies  Vlyffis  &  Diomedis ,  quorum  alter  prudentia  &  confilio, 

M     3; 


I8t  ANDREiE    ALCIATI 

alter  vero  firmitate  virium  commcndabilis.  Itaque  quantuixi 
profuerit  vtriufque  induthia  ,  &  laudata  llfenuitas  m  beilo 
Troiano,notum  cft  cxHomero  &  hiftoricis.  Huc  Proucrbium 
«$  iyi^,«^rtf  «»«§,Vnus  vir,nullus  vir:quointclligiturquan- 
tumcoferatmutuumawtilium  inrcbus  arduis,&alioquidiffi- 
cilibus.  Huc  etiam  refcrcndum  illud,  cLu  n  h'  i%x*>f^"i  ^* 
Merctirtui  Iliad.Homericx  %.  Quam  ob  caufam  apud  Aegyptios  Mercurij 
icminm.  gcmini  (imulachrum  lic  effedum  confpiciebatur^vt  altcrum  fc- 
nili  eiretvultuvcnerandumjaltcrum,florente  iuuenta:vtfigni- 
ficarent  eum  ,  qui  Reipub.  munia  obire  rice  velit ,  cum  animi 
prudentia  vires  habere  dcbcre  coniunflas ,  quod  alscrum  alte- 
rius  cgcat  adminiculo. 

Arilloteles  8.Moral.ad  Nicomach.  «rw»  n  ^'  ?5>j«4«'»,  ^ 
j^^  vo^crM^  f^  zs-^luj  ^u/jxrc^Tipoiy  &c.  quod  pcrrpicuedeclarat 
Saliuftius  initio  Cacilinarij  belli:Diu  ma^num  inter  mortales 
certamcn  fuit,vine  corporis,an  virtute  anmii,res  militaris  ma- 
gis  procederet  Kam  &  priulquam  incipias,c6fult6,&  vbi  con- 
fulueris  ,  macure  fadlo  ell  opus,  ita  vtrumquc  per  fe  indigens, 
alterum  alcerius  auxilio  eget.  Lege  Plutarch.  difputationera 
pulcherrimam,  An  feni  gercn Ja  Kcfpubl.fir.  Sed  occurrit  mihi 
.  Hcfiodi  iftud. 

nAfi^yi»  ^^  wXaevu'/  u.iXirviifAe<C^Mv  ^"tTnitiKn.      id  eft, 
Plu^  ayigere  pottjl  muUirntn  tnduitria  virts. 
lamque  Homericum  ex  lliad.  fA. 

——  IWioyat  dt    ti   if^v    a.ju,eivoy. 

Qn\d  veroEuripidcum  hoc  fciens  pra^teream  ex  Phcrniilis  ? 

E?.-  e\,'  ctyii^  ar  zrcivi'  opu  :  vel  illud  ex  Heraclidis, 

Hieig  ^^  X-^fog  «fijvij,-  f/^x^- 
h\  id  quadrat  elogium  dc  Fauno  Aboriginum  rege/^uod  in  i. 
retulit  Dionyfius  Halicarn.  ur/iP  fj.iTct  t5  ^^Tv.eAn  ksH  <^w- 
>«T(^:  vir  &  impigcr&:  confulcus.De  Mithridace  ficPatercu- 
lustConfiliis  dux,miles  manu.Idcm  Pacatus  panegyrico  Theo- 
dofij,dux  conhlio,  miles  excmplo.  .9ed  placet  admodum  quod 
fuit  memoria:  prodicum  de  La:lio  &  Scipione,  quorum  aniici- 
tia  non  rniaus  quam  coniilium  de  rcbiis  magnis  cclcbrabacur. 
Icaqucqui^oriiE  Scipionis  inuidebant,dicebateum  elle  egrc- 
giorum  facinorum  hi(hionem,nempc  Laclium  illius  collegam 
gcftorum:Scipioncm  pra^clara  qua:dam  gcrcre,lcd  Lxlij  con/i- 
liis.Tradit  luI.Capitolin.  Antonium  Pium,nec  in  hj;llicis,  ntc 
in  ciuilibus  negotiis  aliquidlhituiire,  quam  fumpto  cum  viris 
grauibus  confilio  ,  dicebat  enmi  xquius  ciic  ,  vt  tot  &  talium 


EMBLEMATA. 


m 


ihotam  cbnfilium  fequererur  ipfe  >  quam  vt  tdt  praeclan  ho- 
inines  ab  vnius  confilio  penderent. 

LaertAgenitum.  ]  Id  eft ,  Vlyflem  Laertas  &  Anticlcae  filium;  Vljjjiii 
Hic  Rex  fuit  Ithac^e  &  Dulichij  infularum  vir  ,  multifcius ,  & 
aftutus  admodum ,  cuius  llomine  Odyflea  tota  Homeri  con- 
fcripta  eft. 

Genitum  quoque  lydeos.  ]  Diomedem ,  Tydci  &  Deiphiles  Diomtdeti 
filium,  inter  Grxcorum  duccs  fortifiimos  inligriem.  Zendn, 

Zenalis.  ]  Quis  iile  fuctit ,  adhuc  clam me cHe  fatcor  inge- 
nue.  puto  equidem  nomen  effe  cuiufdam  egregij  pidoris  ,  qui 
actatc  Alciati  non  minus  celebris  fuit,quam  Alexandri  tempo- 
re  Apclles,aut  Lyfippus,alter  pidorjalter  ftatuarius:nifi  aliquis 
malit  efle  nomcn  quoddam  nditium. 

Solummens hominem,^c.]  Confilium  viribus defticutum pa- 
rum  conduciticontra  vero  eorporis  robur  confili j  cxpers,facil- 
lime  in  prxceps  ruit.  Ifocrates  Parasnefi  ad  Demonic.  fUfAm  J 

«SAflft-^/fc.  ^  rci  f^  ^f^Ttc  T  UoK^ymf  iH^c-finei  >mTf  ^  ^  4'*''*    ' 


tS. 


ANDRE.E     ALClx^TI 


I  uiuiliima  coniieiii  noii  pofle. 

LM9LB^^kj^,^'^L  I   I. 


O  c  1-  A  N  V  s  quAmiU4  fjitlpL< pater  exciret  omftes', 
Ddmibim^H.e  omnan  (;<irhare  Tnrca  hiba^:  ; 

Non  tam en- irntmpes  perfracto  lirmte,  Cafar 
*DHm  Ca^olw  popilii  beUtcafgri^i  dahit. 

tficficrd  quercti^  fi^mif  vadtcihtM  adicant^ 
Sicca  licet  venti  concmantfQlia. 

INnuit  ea  vix  confici,aut  laberac^ari  pofTejqux  firmis  ha^renr 
rac^icibus  ,  c]ua:t]ue  vel  longo  tcmporis  decurfa  ,  vel  iiiiigni 
aliqua  vircute  famam  llbi  pepcrprunt  imraorcalcm.  Id  autem 
fermetotum  mucuatuscrt  cx  hpigrammate  quodam  Crina- 
J^pri  «?  T'a)iilw. 


EMBLEMATA.  i8t 

Af^tu,  ffrif(ptfiet¥  KcuazcQ/  JufffztMti, 

Apponam  loannis  Slciciani  verfionem,vt  tyrunculus  facile  d«- 
prehcndat ,  quorfum  imitacus  iic  Akiacus  au<5torem  Grxcum, 
nec  pcrinde  ad  verbum  reddideric ,  vt  fcilicet  gratularetur  Ca- 
rolo  V.Imperatori,  cjuiTurcas  infigni  vi<^oiia  profligauit  >vt 
mox  diccmus.  Sicergo  Sleidan. 

Oceanu/i  mouefit  licet  omnes  vndiqucfiu^u^, 
Etpotet  Rhenum  I eutona,  terra  fnum, 

Kon  cadet  imperium  Remi,  quo  tempore  C&pif 
Pnerit,  atqucfalus  publicafacia  reget, 

Sacra  Joui  qucrrus  namfic  radicibus  hiret, 
Et  tamen  artdulai  huic  capit  aura  comfU, 
Id  conucrcitur  ingeniose  ad  celebres  illas  vi<florias,  quas  Ger-  GermAn»- 
mani  Principes  de  Turcarum  exercitu  retulerunt.  Cum  enim  ^**^  ^""^ 
Solymmanus  trcccntis  millibusarmatorum,  Vngariamaiori  ^^^^  ^^ 
ci  parte  occupata,  Auftriam  iplamque  Germaniam  coto  cona-  j«r<«. 
tu  inuadereftatuifl'c:t,  de  Vienna,  clariflima  Auftriae  vrbe,  obfi- 
denda  cogitauit ,  quod  immenfo  apparacu  circiter  Idus  Se- 
ptcmb.  anno  1 5  ip,  aggrcdi  conatus  eft  ,  cuius  minas  &  impe- 
tum,quanquam  maximum,  cum  Geimani  non  itaputarent  cf- 
fe  metuendum,  vrbe  vndique  obfeira,tanta  fortitudine  reftitc- 
runtjVt  Turc2E  mulcoties  reie(fli,vix  ad  oppugnationcm  velfu- 
ftibus  adigi  poflent.Sic  Turca  per  menfem  integrum  continuis 
oppu^nationibus  Viennam  fruftratentauic ,  poftridie  Id.  Odi^ 
re  infeda  inglorius  difceflit ,  &  fugienti  fimilis  in  Thraciam 
rediit,multismillibus  ex  fuis  amiftis. 

Oceanus  quamui6,0'c.']  Citatur  ex  Lucilio: 
'     pater  optimu  diuUm, 
Vt  Kepttmus  pater. 
Patrem  Neptunum,vt  hic  Oceanum  patrem,  qui  aqnam  fignl- 
ficec,  a  qua  cundla  oriuncur ,  dici  palam  eft ,  qux  dodtrina  fuic 
Thalecis.HomeruSjO/jcsa^os  r  bixri^  ^U^ng  Ttun^onriTux.TB^, 
Idem  0Kiou>ivT;  Jim  'Jl^jmv  >  >^  f^vire^  rtj^oiv.  maccr  Techys 
inqiiam  ,  id  eft  niare  dicicur  :  vc  Placoni  prima  illa  rerum  om- 
nium  materia  :  qua  ratione  Pindarus,  «te/ifjv  fSJj  uhf^  cecinit. 
Simile  Virgilianum  hoc, 

Oeeantimque patr.rr:  rerum. 

Cicero  Acadcm.i.Princeps  Thales,  ynus  ex  feptem,  cui  Cc% 

M     s 


lU  ANDKIJE      ALCIATl 

reliquos  confenfillc  fcrunt,  cx  aqua  dicic  conflare  omnia.  Quc» 
pertinenc  eciam  Homcnca  ifthxc  n  mukis  decantata  ,  quibus 
Oceani  patris  vbertas  iongc  latccjucpacensollcnditur, 

Kctf  TTvic-ttf  x.f»)'»«y  i^  ^§e«<tT«  7rw>7K  icuan. 
Scd  &  CaruU.Argonauticis, 

OreAnufqtieDater  totum  q.*t  dmpUcittur  orbem, 
Cctarnu  Qjiid  /i  pcr  Oceanum  patrcm  iojt.r.^e^xas  intelligamus  Tur- 
fat.rijytJy  ticum  Impcratorem  fua  celcritatc,  fuoqucf  vt  icaloquar)  ho- 
**  minum  .  vel  potius  mancipiorum  cxamine  &  maudita  multi- 

tudinc,toti  Europar orbique  Chriiliano,  vtmagnum&im- 
mcnfum  mare  csKteris  fluuiis  bellum  indicentem  ,  dudijmque 
minitantem  -  Occanus  deniquc  Xjw  ixo7jj1(^,'a  celeritatc.  Vi- 
decur  hicalludcreadilludex  i.  Metamorph.  Ouid.  vbi  loqui* 
tur  dc  diluuio  in  tcrras  miiTo:  ->  illum 

CArulen/fJrater  iuuat  auxiliaribus  vndisy 

Conuocat  hic  amnes. 

Incelligit  itaque  noftcr  hic  au<^or  innumerabiles  Turcaruni 
topias  in  alto  mari  tiauigantes,  Danubiiimque  Gcrmanise  flu- 
uium  nobiliffimum  numeiofo  fuo  exercitu  cxhaurientcs.AlIu- 
dit  ad  exercitum  Xerxis,  quem  Grseci  vt  nuincrofiffimum  facc- 
rent,flumina  exhauiiife  finxerunt. 

Sicfacri,  (^uercw,^c,'\  Cortiparatio  appofitiflima.licet  vctis 
hinc&  hinc  pcrflantibus  e  quercu  frondes  dccidant  aridse^ipfa 
tamen  immota  fedet  arbor :  fic  imperium  firmis  haeret  furida- 
nietisauguftum  &  ftabile,  tamctfiplerique  hiiicauoccntur,aut 
pereat  in  bellis  Turcicis.Qu^o  pertinet  illa  Virgiliana  coUatiol 
velutt  annofam  vaitdociim  robore  quercum 
Alpini  BofeA  nunc  hu'jvuncflatiht*i  illuc 
'Eruere  inter  fe  certant^(Qf>c. 
Sutrau     Et  aduerte  inccica,  qucrcus  nomine  fignificari  in  Hicroglyph, 
5""^'        forcitudincm  ,  diuturnitatem  ,  impcrium  firmum  &  principa- 
tum,vt  docct  lib.  5 1  .Pierius  Valerian^ 

Firmu  radicibM  adflant.']  Huc  forteiibn  omnino  maleillud 
rcferam  Scnecx  e  lib.Dc  pf  'lidcntia.  Id  quoque,  ait,  folidif- 
fimum  cd: ,  quod  cxercuit.  Non  cft  arbor  lolida,  iicc  fortis.nifi 
in  quam  frcqucns  veiitus  confurgat.  Ipfa  enim  vexatiorie  con- 
ftringitur,&  radices  certius  figir.  £t  id  cx  cpiitolji  i^j.  Libanij 
Rhetoricis  (  quem  librum  Grsece  fi  haberem ,  eo  liberitias  vttf- 
rer  : }  Ea  inquit,  mc  ne  mmime  quidem  commoucrunt.Ncquc 
cnim  velluta,&  iam  firmis  radicibus  arbor  ad tcrram  flc^i, 
"TencQ  ctiam  maxirac  furenti,facilc  poteft. 

Spcs 


J 


EMBLEMATA. 


t87 


Spej  proxima. 


Emblema    xliii. 


I N  N  V  M  E  R I  s  a^^iiur  Tieffuhlica  noHra proccHls ^ 

Et  Ipes  vemur^  fola  fahitis  adefi: 
Nonfecm  ac  nmis  medio  circttm  acjttore,  venti 

Quam  rapimt,  falfis  iarnqus  fatifcit  aquis. 
Quodfi  HeUn&  adaeniant  lucentiajiderafratres: 

u4mt(fo5  anmos  fpes  bona  resiitntt. 

SI  quid  noftrac  conie(5Vura5^an<iiim,rurpicamur  i4  ab  Alciaro   rf»i/>«» 
rci-iptum  fuifTcjquo  tempore  ad Niceu colloquium  ,  magna  ^'*'*\  '  '' 
omnium  fpe  &  vocis  cxpeflabanrur  Reip.  Chriftianx  Princi-  •*2''V* 
pcs potentillimi  ,Carolusquintus  Imperatorj&Prancilcus  i. 
GalliarumRex  :  quo  loci  nonnulli  in  ccrum  fpcm  yenicbanc 

fordus 


188  ANDRE^    ALCIATI 

fccdus  aliquocl  firmum  &  fl:abile,paccmqne  inter  eos  corhpofi- 

tum  candcm  aliquando  &  fancicum  ii'i*vt  eo  tianfadlo  negotio 

rixai'umomnium&  contcncionum,cum  dcniquefairarum  opi- 

nionum  religione  Chiiftiana  tam  longe  lateque  grallantium 

omnis  occafio  tolleretur  ,  aut  ccrte  magna  parte  lues  ilta  fana- 

tomfarc;.^  retur.Comparat  crgo  Chriilianam  Rcmpublicam  cu  naui  vcn- 

utreip.  CH  tis  &  fludibus  hiiic  &  illinc  agitata,h"c  vt  parurp  ab'fit,qi»in  in-» 

^Tiutl^^  fanis  &  furetibus  aquis  obruatur,oraniumque  fpes  penitus  ca- 

dat>niii  ta  cralla:  caligini  &  tcmpellati  Deus  Opt.  Max.aliquid 

lucisimmifcrit,  quobonorum  virorum  totiufque  populicon- 

fteinati  animi  recrccntur.  Sunt  vcro  qui  hic  perCaflorem  & 

CV?<;f  is-    Pollaccmintclligi  vclint  fummum  Pontiiic.  &  Imperatoremj 

?oUt4x        ^  quibus  ynanimi  voto  ad  metam  eandem  coUimatibas  bcllo- 

qutd  uUi'    j.^^^j  ceiritiojturbationumque  6ptata  fuic  quies.  M.  TuUius  E- 

**""*       pid.ad  Cornificium  iidib.  refte  nauis  nominc  Rempub.  de(i- 

gnauit.  Confccnde ,  inquit ,  nobifcum  ,  &  quidera  adpuppim. 

Vna  nauis  elt  iam  bonoriim  oiliniu:quam  quidem  nos  damus 

operam  vcrectam  teneantus  ,  vcinam  prolpero  curfu.  Idem  in 

Pifonem  non  finc  gratia  vfus  eft  cadcm  allcgor''  i:Non  tam  fui 

timidus,  vc  qui  in  maxii^iis  curbinibus  ac  fludlibusReipub.na- 

uem  gubernaircm.laluamquc  in  portu  colloCairem,frontis  tu2E 

nubeculam  pertimefccrem.  Alios  egb  vidi  ventos  ,  &c.  Et  pro 

Sextio  candem  tranflationem  mire  variat.Si  mihi  in  aliqtiana- 

ue  cum  nicis  amicis  nauigaci  hoc  accidiiTetjVtmulti  ex  multis 

locis  pra'doncs  clafllbus  cam  naucm  fe  oppreifuros  minitaren- 

tur  ,  nili  me  vnum  fibi  dcdiirenc ,  &c.  Cuhi  vero  in  hanc  Rei- 

publ.  nauem  ercptis  fcnarui  gubernaculis  ,  fluitancem  in  alto 

tcmpertatibus  feditioniun  aC  dilcordiarum,  armarx  tot  claifes, 

nifi  ego  vnus  deditus  cfTem  ,  incurlur^  vidcrentur ,  depugna- 

icm  potiiis  cumfummo  ,  non^icam  exitio ,  fed  periculo  certe 

vcilro  ,  quim  non  idynus  prS  omnibus  fufciperem.  Horat.  i. 

Carmin.codem  fenfu  &  fchemate. 

O  Tj.iuis  Yif-'rent  tn  mnrt  tc  mui  Fluctsi^y^^c. 
Prxter  Stobafi  locum  cap.  44.  &alium  quendam  e  Plutarchi 
Bruto  ,  quibus  Rempublicam  naui  comparant ,  fuccurrunt  duO 
ilij  c  PancgyiicisMaximiano  diclis.Pnoris  eft  Piicckti:Scatim 
igiTur  pra^cipitantclr.  Rcmpr.b.  rcfrcnafti ,  &  gubernacula  flui- 
cancia  rcccpifti,omnibns  rvcslalutis  illuxit,pofucrcveti,  fuge- 
rc  nubcs,fiudus  rcfedcrunt,  &  ficubi  adhuc  in  longinquioribus 
tcrris  aliqua  obucrfatur  obfcnritas,  aut  rcfiduus  vndnrum  pul- 
f\k  iramurrauracjneceilc  eft  tame  ante  i;uos  nutus  diiucelcat  & 

filcaE 


E  MB  LE  M  A  T  A,  185 

^icat.  Alter  vero,eft  Mamertini  :  NequCjinquit,  ciim  ReipubL 
nauem  fecundus  e  puppi  Batus  impleret:raiutarem  manum  gu- 
bernaculis  addidillij&c.  alia  enim  longiora  lunt,  quam  vt  huc 
transferri  commode  poilinf.  De  naui  quzcdam  Pierius  doclc 
coUcgit  libro  ^y.quxhic  commemorarc  nihii  atcinet. 

Ctrcum.']  Circum  hic  aduerbij  naturam  induit. 

Fatij7if.]Dc6.cii3&c  pene  obruitur  vi  tempdratis  &  fludluum. 
Virgil.i./^neid. 

^lcripiunt  iriimicum  imhrem^  rimifque  fatifcunt. 

^oiifi  Helin&  adueniant,(^c.  ]  '^ipi^tr.g  cCt  Geminorum, 
qui  Caitpr&Ppllux  aPoetis  dicuntur,&  louisex  Ledalilij.Hi  Caffor  <«r 
vbi  adoleuiflent ,  mare  piratis  libcrarunt,eaque  dc  cauiia  pro-  ■''-"^^«•'^* 
pitij  nautis  olim  credebantur.  Ferunt,  ii  horumaker  appareat, 
tempcilatem  portendeie  y  Ci  ambo ,  ferenitatem.  De  his  fic  Fli- 
nius:VidinQ(^urnis  milituvigiliis  iiihairerepilis  provalloful- 
gorem  effigie  ea  ,  &  antennis  nauigantium  ,  aliifque  nauium 
partibus,  ceu  vocali  quodam  fonp  infiftunt,  vt  volucrcs  fcdem 
cx  fcde  mutantcs :  graues  cum  iolitariaj  vencre,mergentcfque 
nauigia:&  fi  in  carin:c  ima  deciderint,  exuretes:aemina;  autcm 
falutares,  &  profpcri  curius  pr:Enuncix,quarum  aduentu  fiigari 
diram  illam  ac  m»nacem,aopeliatamquc  Hclenamferunt.Lc  ob 
id  Polluci  &  Cartori  id  numen  afligpant,  eofque  in  mari  Dcos 
inuocanr.  Hominum  quoque  capita  velpertinis  horis  nisgno 
prarfagio  circumfulgcnt.  Omnia  incerta  ratione,  &  in  n^rura: 
maiertace  abdita.De  llellis,qua;  Diofcuri  appe!lantur,Plucarch. 
x.Dccretorum  philofophicorum,ciip.i8.  CDuidJubiinem  yla.- 
ftorum.DJodor.Sicul.fub  finem  eri^m  cap.s.lib.^.Laclant.lib.z. 
cap.i.Valer.Max.Iib.i.cap.S.&alij  quam  multi.Sed  obitermc- 
mini  legcre  meapudrellum/itellam  fignificarc  lartuni  acpro- 
fperum,  idque  ex  Ateio  Capitone,aucloritatemfecuto  Seruilij 
auguris.  Lucem  etiam  feiblumcn,id  eft  cpa^g  pro  fpe  accipi  [ol- 
lemne  fuit,  vt  apud  M.  Tull.  i .  Philippica :  Lux  qu?jdam  vidc- 
bacur  oblaca,&c.  Euripid.  item,  (pa>i  ««({  tt/sh  ifo.nstiy  lux  venit 
meis  malis.  Nam  &  Varro  de  lingua  La;ina>.  teftatur,  lumcii, 
pro  faufto  omine  vcteribus  fuiiTe.  Ex  quo  illud  Virgijij;  -. 
Subitoc^uefrsgore 

Intonuit  Uuum,  ^  de  cceh  Upfa  per  'vmbra^ 

Stellaface??*  ducern  multa  cum  luce  ciicurrit. 


190 


ANDRE^    ALCIATI 


In  fimulacrum  Spei. 


Emblema    xliiii, 


Q^  >£  Dea  tam  UtofitfpeFtarjsfidera  vultuf 

Cmtu  pemcuUs  reddita  imagofitit? 
Elptdij  fecere  manus,  Ego  mmwor  illa, 

Qii£  mtfiris  promptam  Spes  bonaprdsfat  opem. 
Cur  viridis  tthipalla  r  quodomnia  me  dtice  vernent. 

Quidmanibin  mortis  tela  refiraEla  geris? 
Quod  viuos  jperare  decet,  pr^cidofipultts, 

Cur  in  doliolt  tegminepigrafedes? 
Soia  domi  manfi  volttamibtis  vndiqne  noxis, 

jifcrdtivt  docmt  mtifa  verendafenis. 


Q& 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  151 

^H£  tihi  adeftvolHcris  ?  Cornix  fidijfi7n744  ofcen? 

Eft  bent.curn  nequeat  dicere,  dtctty  eritt 
,Qui  cowites  fhonu^  EuentPis  prdccepfque  Cupido, 

Qmprdeunt  ?ZJigilumfom?iia  vana  vocant. 
Qu£  tibt  tuncta  asiaf  Ffcelentm  RhAmnufia  vindex, 

SciLcet  vt  Jperes  ml>  nift  qaod  Itceat, 

ELegans  eft  Spei  defcriptio  per  Dialogifmum,  cuius  nempe  Spei  efh^ 
vires  &  adiunda  conuenientiflimis  rymbolis  explicat.  Ea  ^**» 
cnim  hominem  Ixtum  leddit ,  Sc  femper  meliora  expedantern 
pd  morccm  vfque  comitatur.  Ea  tamen  ii  importuna  lit  &  im- 
iTioderara  ,  vltricem  Rhamnufiam  fecum  aduocat ,  quae  vota 
plus  xquo  ambitiofa  faciat  irrita.  Aiia  figillatim  enarrabo ,  fi 
prius  iiuc  adfcripfero  doftilTu-ni  viri  B.  Dardanij  cpigramma 
in  Spem,  vt ,  fl  fieri  poflit,  cum  Alciati  Emblemate  conferarn, 
Eft  autem  eiufmodi: 

Tu  ejUSL  funentas  tcreti  vef? igia  ligno, 

'Efne  Dea  ?  an  fiofiro  fanguine  creta  ?  Dca, 
Vnde  fata  fecicarernmcaligine.^-  ecqu& 

Adinouitntttrix  -jbera  1  Crcdulitas. 
Ecquiriarn  a  tcrgc  fUudent  tibi  ?gaudia,  dic  quif 

Falltdulo fernpcr  te pr&it  ore  ?Tir/Jor, 
Sufpicis  intento  cur  ccclum  lumine  ?  tandem 

Hinc  dabttur  'votis  metaftiprema  meis, 
Fare,  r.ge,  qu&  vultus  dcturpet  caufafer-cnos? 

Excrucicr  qmtjes  irrita  "jota  cadunt. 
Cur  hsiculo  innixa  es  ?  dum  pi^.fit  opinio  mcntem 

C&cameam,  irrepfit  cnrur,  fene^amihi. 
§}Hid  tittibmpedibiii  ?  rerum  efljpis  lnbrica :  fdpe 
G)uodputocomplecli,lahituremanihus. 
Obiter  adnctarim  SpemDeam  aRomanis  culta  ajdes  habuiire  Spts  Dw* 
in  foro  olirorio.  Gyraldus  ait,  cam  fe  vidifTe  pi£lam  in  Adndiii-' 
Imperarorisaureonumifmare.Ecminafaitftansjinquit^iulliriaE- 
luciniam  finiflra  manu  nonnihil  attojlens :  dext ra  in  cubituftf^ 
clata  pateram  proferebar,  in  qua  repofitu  erat  veluti  ciboriuiti,^ 
id  ell:,vas  iu  floris  fimilitudine,  cum  hac  infcriprione  S  r  £  s  p.'-  SptSire 
R.  Qjiidam  eciam  Spcm  Deam  viridi  indutam  palla  eSnxG»^^'*^*-^**'*^" 
runt ,  &  ledentem  fupra  dolium  cum  cornice:  quidani  ctinA* 
cum  Nemefi,&c. h^Ec  ille.  vide  Syntng.i.  •   ■;    -';''■ 

Susfeciansfdera  vtdtu.']  Hic  aduertcndum  alic&iiJS  cspc^-' 
*  ripnis 


I5t  ANDREit    ALCIATI 

tlonis  fignum ,  cjuod  exprefse  notauic  regius  Pra!tes,Tio.  pfal- 

mOy  ii^  Titi  hipietXftiig  fia  iis  TKCfn  yoiiv  li%{  *>  /ioii6Hu  f^is.  SC 
111.  cre?;  fftii^Tiii  o(^6xXfA^i  ^a  r  y^%tK^yTu  c^-nS  tsfct/jj. 
Ttniculfu.  Pentculis  reddita  ima^o.]  Id  ell,  penicillo  depi(fta  &  expicfTa^ 
Peniculus,  vel  penicillus,  fiue  peniculum  ,  pidorum  ell  inltru- 
mentum,  ex  caudarum  cxcrcmitatibus  confedum,  Plin.3  ^.lib. 
Arrepto  peniculo  lineam  cx  colore  duxit  fumma:  tenuitatis 
per  tabulam. 
ilpldiiu,  ^  Elpidifereremanns.^  Nomcn  cft  c  re  fiditium  nam  iXTn^oi 
^n  '^  iXfnhs.,  hoc  cft,a  Spe,c]uam  depinxir,nomen  habct. 

Spes  bonapTAKat  opem.]  Alludit  ad  Proucrb.  Spes  feruat  affliT* 
(3:os:&,Spcs  alunt  exulcs.  Ouidius: 

Spes  bona  dat  vires,  ammum  quoquejpss  honafirmat: 
Viuerejpe  vidi  qui  moriturus  erat.     . ' 
Sed  &  memini  legere  me  apud  Plutarchum,  olim  Romas  arani 
fuiifc  bonae  Spei.Cui  couenit  &  vcrficulus  e  Comcedia  t|uapia,' 

etVH^  k-nyfi-i  fu(nrw{  tu'i<;  iXTnn. 
Spts  viridi      Curviridts  tibi  palla}  ]  Palla  veftimenti  genus  eft  ad  terram 
vesit  in-   vfquc  promifTum.  Viridisautem  color  eorumeftpropriuSjqui 
duta.         fpe  la^antur  aliqua:dicet  enim  poftea, 
Nosfperarc  dofet  viridis,(pes  dicitur  ejfe 
In  viridi,  cfuottes  irrita  retro  cadir. 
TraSa  teU      §^(id manibus  mortis  teU,^c. ]  Refra<^a  mortis  tela  non  te- 
mmu.       mere  Spei  tribuuntur  ,  quod  viuos  etiam  in  extremas  miieiias 
ada6tos  folctur  &  recreet,  vc  enim  habet  Adagium  ,  /tgroto 
dum  anima  efljfpcs  efl:&  Theocritus: 

Qecp<rrHv  ^y)  (pi>^c  (icl-riiy  tu^'  od/^ov  'iax^r'  i/.ueivo:y 
I,'X7naii  cv  (moiytVyctiiXTn^i  j   STsuicvjfij  _ 
Xa  Z^iuq  a,)k^o>(ci,  i^  m>{  04^0^0^^  *;^o<(^^^' u«.    Koc  efl, 
Fidere  ■  Bat  'e,  decet ,  melius  crds  fo^f^-^i  hnbeois, 
Sperandum  cjl  viuis,  non.rf  (pes  v'!a  fcpuhis. 
Nuncpluit,  <(y>  claro  nunc  lupiter  &^hercfulget. 
Qu.idam  Rhodius  ob  intempcfliuam  libcitatema  tyranno  in- 
iectus  in  cauca ,  in  qiiamore  ferr  a!ebatur,ad  ciaciatum  igno-. 
miniamqueamputatisnaribus,  ac  fLedatavuIneribusfacic,cum, 
a  quibufdam  admoneretur ,  vt  inedia  fibi  dolorum  fincm  ali-* 
qucmquxrerct,  his  refpondit.  Ar  cun6la  homini.quoad  viuir, 
fperanda  funt,  Repete  pulcherrimam  Spei  dcfcriprionem  apnd 
Ouidium  i.  de  Pont.  Bleg.  7.  Q_uic  dum  commcntor ,  lubens 
adiiciam  Forncri j  mei,  pc^eclari  certc  hominis  difbichon  quod 
illemihi  vtraque  lingua,  eademque  fcnrentia  fuggeflir: 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  155 

Intu^  alit  peifu^  nnjirumjpes  vimdA-.quafi 
Ife/lituarjumm  efl  viuereymfdo  mori. 

TrAcidofeptdtis.']  Prxcidere  hic  amputare  vel  denegare  figni-  Vrncidsre, 
ficat;&  dicimiis,  fpcm  alicuius  rei  pnecidere,id  eft,  auferre  fiue 
prsecludercjvt  apud  Ciceron.i.Verr. 

Cur  in  doliolty(^c.']  Ignauix  ha:c  nota  efTe  poteft.  Kam  ferc  Locm  ex 
dum  fperamus,  dcfidcmus :  fed  maiim  hoc  ad  fabulam  referri,  ^'fi^^io. 
quam  tradit  Hefiodus  de  Pandora  ,  principio  ferme  libri,qui 
\^yx,  y^  K^ifuf  infcribitur.  Hxc  enim  pyxidem  omnibus  malis 
refertam  cum  apernilTet ,  innumerabilia  calamitatum  genera 
tum  primum  homines  inuaferuntjvna  tantum  fpein  dolijla- 
bris  remaneQte,id  eft,in  ipfius  ore  pyxidis  confiftente.Sic  enim 
Heliodus: 

A'^«  VtwA  y^H^iayi  zfI^h  fX.iyo(.  Sta^'  tc^iX^a-g^ 

iwe  Chctr  kv^^aTctiG-t  ^  ifAKa-alo  XKOtec  >.v^x. 

E'iKv  'iuifx,yi   ziTiiis  -ilsro  )^HXic-iti  i^  ^v^^t . 
£'|e9r]*}.  hoc  eft, 

'  Ttgmen  ah  vrnx 

Duf»  Pandora  leua.^totum  exiliere  per  orhem 
Curarum  infeftif  tffigier.Spes  feU  remfinfit 
Intt€^,^  e  \ahriitma  fuhpa*te  refedit. 
Origenes  aduerfus  Celfum  iib.^.hanc  ridct  fabulam.  Ridicu- 
ium,inquit,  eft  quod  de  dolio  dicirur,qu6d  olim  viuerent  ho- 
raines  abfq;  malis,&  graui  dolore,&morbis  moIeftioribus,qu? 
Parc^e  mortalibus  dcderant:fed  foemina  manibus  magnura  do- 
lij  operculum  auferens ,  dilFudit  hominibus ,  &  curas  atroces 
^artita  eftjfola  autem  ibi  Spcs  in  rutiftimis  domibus  inrus  reli- 
^a  eftfub  dolij  labris,nec  cxtra  euolauit.Ha^c  Origen.Mytho-  PMdcra^ 
logi  tamen  Pandoram,ad  humanum  corpus  referunrxfoemineo 
nomine  exprcfTum  ,  quod  camis  imbecillitas  minimo  exfolui 
potcft. 

Afcrsiivt  docuiti&c.']  Hefiodus  ab  Afcra  Boeoti^  vico.Virgo 
^.Eclogai 

■  Hos  tibi  dant  calamos,en  accipe^Mufa 

AfcrAB  quos  ante  feni, 
§luei  tibi  Adeflvolfcri^rcornix.']  Qjjod  vocem  edat  Cras,Cra.";, 
cornix  Spei  adiungitur, 

N 


1P4  ANDREtE    ALCIATI 

Cfctn,  Ofctn.']  Ofcen,  auis  dicebatur  olim  ab  Auguribus,qu6d  ore 
aufpicium  faccrcc,aic  Varro. 
Locui  tx  £ji  ig„g  ^^^  neejHea',^-^.}  Videtur  hoc  imitatus,&  quidem 
*"  ""**  mutuatus  cx  Suetonij  Domitiano,  vbi  agitur  de  Cornicc,  qu^ 
paucisantelmpeiatoris  mortcm  diebus  dicitur  edidiile  illud: 
'i^fttf  zrxiTx  KAXois ,  quod  oftentum  (ic  eft  aliquis  interpreta-^ 
tus,ait  ipfe  Suetonius: 

Nuper  Tnrpeio  qut.  feciit  culminc  rornix^, 
^Ji  hene^  non  fotuit  dttere^  dixit, :  rit. 
§^i  comites  rbonuii  EuLnfni,&c.']  Duo  hi  Spei  comites  vana 
quxdam  phantafmata  ingerunt,ue  plus  tsdij  adfcrat  expeda- 
Bmud     tio  ,  quam  fcrre  qucant  mifcn  morcalcs.  Boni  Euentus  fuTiu- 
EtHntm.    Jachrum  dcxtra  pateram  ,  fniiftra  fpicam  ac  papaucr  tenens, 
fculptam  Roma^fuilfefcribitPlin.  lib.34.  C.8.&  ^(f.c.^.Boni 
Eucntus,&  Bona:  fortunse  fimulachra  in  Capitolio  cx  Praxite- 
iis  operibus.Gyrald.Syntagm.i. 
Spes  vlgi'      Vtgilum  femnia  vann  vocAnt.']   Plato,  dicebat  rus  ix-x-i^ecf 
lij  fomma.i^^^^^^^^  iiM^aTruY  oy^-ai  «Vt ,  qUQ  videtur  ^llufifl?  Maro 
inBucolic. 

An  qui  amant  ,  ipfi  Jlbi  fomniafingunt  ? 

Non  cnim  eft  qui  verbis  poflit  facile  confequi,  quam  varias  in 
anlmo  patiantur  imaginationes,  qui  vehcmenter  aliquid  fpe- 
rant.Atque  his  inanibus  fimulachris  perindeafficiuntur,  ^c  fe-^ 
mct  oblc<ftant,vt  fi  iam  tenerent  quse  fibi  pollicentur, 
Vigilum  fomnia  vana.']  Pindarus  Olymp.i  i. 

TloXt^    tivtv,  rk  *V  eu)   ^r«f 

•^'(il/^ii  y.irotf^vuu,  rtf<,y6t' 

<r«^,  kvA/vS^s^t' f  Act/Aj.  Icl  eft, 

Spcs  etenim  mortalium  ,  multa  furfum  ,  deinde  verd  deorfunx 
vana  mendacia  fecantes  volutant. 

Scelerum Rhamnufia  vindtXt^c.']  QuajUbet cnim  fpcrare,n5 
cft  cuiuftibct.  Itaque  in  hoc  pra:cipue  illud  animo  fixum  hx- 
rcatjNe  quid  nimis.  Fortuna!,vt  natura:  nofccndaeft  menfura 
fuacinecvero  fapiunt  quialtius  fperant ,  plufque  animi  gc- 
Kunti  quam  virium  habeant. 

In 


EMBLEMATA. 


«5>f 


In  dies  mcliora. 

E  M  B  L  E  M  A       X  I.  V. 


Roflra  nouo  mihi  fetigeri  fnis  obtuHt  anno, 

HdLc^  clicns  ventn  xenUjixitJjahe. 
Progredtturfemperjiec  retro  re(picit  vnqmm^ 

GraminacHmpandofroruttorevorax, 
Ctira  viris  eadem  cfi/nefpesfublapfa  retrorfur^ 

[edatyC^  vt  melim  ftt ,^nod  ^  vltertHs, 

RVfticus  quidam  Alciati  vicinus  Kalendislanuariisporci-  NaturM 
nu  capuc  pro  ftrenis  obtulic.  Hinc  fibi  Emblemacis  argu-  f  •''^''- 
mentumnaifbus  Alciatus,exnacura  fuisfqui  dum  filiquas  orc 
leflexo  coUigit ,  femper  vlterius  progredicns  ,  nunqusm  rerro 
afpicit)  nempe  vt  nihil  procraftinado  meliora  fequainur,  neq; 
tcxnporis  aliquam  particulam  finamus  cffluerc,  quod  non  pcr- 

N     1 


i^i  ANDREiE    ALCIATI 

tineat  ad  aliqucm  progrcfTum,  &  rei  melius  gcrendae  occafio- 
nem.Ailudit  aute  ad  extremum  ( vt  ne  in  minutulis  etia  otio- 
lum  deprehedas)  ad  fymbolum  Caroli  V.Imperatoris,quod  e(t 
Sri/  V  L  T  E  R I V  s.  Qu,id  fi  hoc  referamus  ad  ftudi j  Philofophici 
ciuint'%  afliduitatem.vt  Plutarchus  facit  difputationc  dc  profedu  mo- 
imctr*  rum  jSiccnim  ille  :  6»  tJ  <ptXo(ro^Hr  ctn^  tn  a»5v»c"«5  -2^- 
>^t4fif^  v^oHs-KYiiSy  tf^  5-»)e/iVf*e?:In  philofophando  &  virtuti? 
itinere  nulla  eft  ccfTatio,  nulia  perpctui  progrcfTus  intermiflio. 
Contra,  mifcrc  &  nonnunquara  improbc  defipiant  qui  fuis  ita 
male  rebus  profpiciunt,  vt  quo  magis  zetate  prouchuntur,  pe- 
iores  cuadunt ,  ficuti  Mencdemus  pcrmultos  Athenas,  ftudio- 
rum  caufa,proficifci  dicebat,principio  fapientes,deindephiIo- 
fophos.poftea  rhetores,  tandem  idiotas.  Qui  itaque  fc  melio- 
rem  in  dies  facit,quafi  fcipfum  vincif.qui  in  dctcrius  abit,vin- 
ci  fe  ignaue  permittit :  quod  Plato  i .  Dc  Icgib.ait  efle  turpif- 
fimum  :    ^iiec^^ccf  uvtov  l(^'  tcwri ,  Ts-ecyrm   ^%i^y  n   cij^ 

Roflrjtnotie.']  Roftrum  non  modo  de  auibus,  fcd  &  dc  aliis 
animancibus  dicitur. 

C//tf»^.JLitigator,<jui  patronum  fequitur,vt  ab  cadefenda- 
tur  in  tudi^ik. 

Iiycituw 


E  M  B  LE  M  A  T  A. 


197 


Illicitum  noh  fpcrandum. 
E  M  B  L  £  M  A'Jv-xx'y.u 


Sveifimul  &  Nmefis  mfiris  altarihm  adfiint, 
Sciltcet  vt  fperes  non  nifi  qnod  liceat, 

RE6le&vercPindarusNem.8.  -- 

Vana:  fpei  imbellis«tteacus ,  quo  fpeckat  Horatianum  illudex 
4.Carmin. '-:.:,    '      . 

Tc  rret  atrihufUu  Phtuthm  AHarets 

Spesy^r. 
Meminimus  ia  rupcnori  Spe  di  Nemefi  vna  expreflam  fuifTc,'  Spts  cum 
ex  quo  intcllig^it  liceret,  nifcul  nifi  quod  fas,  &  iuftu  {it,qu6dqi  ^'"*ffi^ 
fieri  facile  pollit,  expedlandum  y  fibique  fingendum  cSc.  Nana 
valde  cft  infolens  &  temeraiium  ambire  qus  ncqueas  affequi, 
aut  fi  afTequaris  ,  non  tamen  tucri  aut  feruare  pofhs.  Occuiric 
©^cmplumC^faris  Borgise  Valeacinorum  Ducis,qui  audacius 

^'     3 


i^S  ANDREiE    ALCIATI 

cjuam  aliquis  alius  eiufdem  c6ditionis,Impcri  j  raaicftatem  fihl 
pollicitus ,  militaribus  aliquot  vcxillis  appingi  curarat  illud 
C^farBar-  yuigo  halico  ,  O  CdJAr,  o  nu.lo,  id  eft,  Aut  Cxfar  ,  aut  nullus: 
♦*  •  gui  tandem  mortc  mifcra  inte»  ceptus,vaticini j  locum  inuenit, 

fcd  non  quem  fpe  magnifica  fiti  propofuerat.  Itaquc  dc  co  fic 
lufit  Sannazarius: 

Aut  nihil,aut  Cifnr  vult  dici  Borgis :  quidnif 
:   Cumfimf4lc^CAfar  pojftty^ejfemhil, 
Idcmc|uc  in  eundem: 

Om.ita  vtnctkfu,  jperahfis  omnia  Cdfar: 
Omnia  dfiannt^inrpii  fjp  nthil, 
Obiter  aducrtcndum  diftichon  Alciati  videri  e  quopiam  Grac* 
co  expreirum,fed  ad  imitationcm  effic^um: 

B*^7riabt  f^  vif^ciiriv  dCvUi  srat^  QctfACf  fr^|«, 
'•  llw  i^  tv  tXTrlt^nitTiw  /['  /><•  ^jj^»  *JC^9- 
Quod  fic  cleganter  reddidit Politianus: 

$pemfimul  <^  Nemtfim  pofiia  dicat  Ettnm  in  nrM, 
Sctlictt  vt  Jperes  omnia^  mhd  habcfU. 
Scripfit  &  in  candem  fententiam  lepidc  ac  do^e  MaruBus:qui 
quia  proxime  ridetur  accedere  ad  Aiciati  Emblcma ,  huc  ad- 
fcriberc  non  grauabor: 

§lu£nam  htc  tamftmper  tam  Uta  efi  !  optima  rerum 

Spes  bena.  quA  lateri  iun^a  ?potens  Semefis, 
Dux  rruigity  an  comes  efi  ?  vindex  magts.  vnde  duahtu 
Templa  eadem  ?Jpcres  ne  nifiquod  lieeat, 

Pudicl 


E  M  B  L  E  M  A  T  A. 


^99 


Pudici^iai 

E  M  B  L  E  M  A       X  L-r  1   I. 


P  o  R  p  H  Y  R  I  o,  domimfi  ifjceffet  in  Adihm  vxor^ 

Deff^ondetqtte  ammum,pr<zj^  dolore  perit. 
^bditain  arcanis  natttra.  eftcattffa  :pt  index 

SiucerA  loAcvolncris  certa  pudtcitU. 

7C  Llanns  cap.3  ^.lib.t^.ait.Porphyrionem  muliebrispudi-  Torplrj/rio' 
uC  ci^^ia?  obferuatioriem  efTc  matrilc^uefamilias  adulterium  «^  aMitna- 
rufpendio  fuo  indicare.  Quod  Athenasus  etiam  commemorat  ^**'''» '»»'''»• 
Dipnofoph.  libio  p.cap.n.  cxPoIemonis  lib.5.  eorumqusead 
Antigonum  &  Adarum  fcripfit ,  retulitque  Lconicus  in  Var. 
hilt.libro  3.  cap.17.  Aiunt  itaqucPorphyrionem  domi  educa- 
tum.mulieres  quae  lunt  fub  viri  impcrio,  diligenter  dbferuarej 
siurmodiquc  haberc  lenfum  adult£rium  admittentis,  vt  quan- 

N    4 


too  ANDREi£    ALCIATI 

dc  hoc  cognouerit,  domino  figniticet ,  {ibique  vitam  fuffoca- 
tionc,  vcl  vt  alij  voiunc ,  rLifpcudio  adimat ,  quam  cfle  ccrtiflfi- 
mam  commifli  adultciij  notam  aiunt.  Huius  rei  caufa  cft  in 
abditis  naturac  arcanis :  tantumquc  licct  hinc  coUigcrc  ,  quam 
turpcjquamque  flagitiofum  fit  aduitcrium,cuius  a€lu  vcl  clan- 
culauio  auis  eiufmodi  vita  priuetur.  Itaque  quantum  ad  id  aB- 
gumentum  pcrtinct ,  harc  adhibcri  potcs  pro  certac  &  illibata: 
pudiciciasfymbolo.  Huius  etiam  naturx  miraculi  mentio  cfl 
apud  alios  quofdam  ,  (td  ncotericos,  quorum  iludium  &  in- 
duftriara  laudo  :  fcd  vetcres  in  primis  habeo.  Sccundus  Ma- 
ternus  (  qucm  cgo  alias  citaui ,  audlorcm  certe  pium  &  do- 
€bum )  fcribit,  a  leone  cadillimo  animali  learnam  fcminam  iu- 
gulari ,  quse  cum  pardo  coierit.  Apud  Ariftotclem  &  Pliniura 
cxcmplaquxdam  alia  lcguntur,  quibus  cadem  naturse  vere- 
cundia  oftcnditur.  Non  eft  alienum  quod  Nouclla  ii.  lufti- 
nian.  fcribit ,  cos  qui  fe  polluunt  nefario  coitu ,  ca  facere  quas 
bruta  rationis  expcrcia  dcteftantur.  Tr^riai  xn^yiTt  i^  avo- 
ffjoc  ,  >^  TVieutTuyi  i-pn^vfieiv  ,   cttbHoc.  7ro)i\k  )^   T   «eAay»»»  >3«- 

Inctiitu.  Incefiet.']  PoUuat  fe  adulterio.  Inceftus,vcl  inceftum,  eft  fla- 
gitium  in  aftines  admiftum.  Non.  Marcel.  fed  &  prp  quacun- 
quc  libidinofa  poUutione  Seruius  accipit.  xtVi^  ,  pudoris  cin- 
gulum,quo  fponfx  ornabantui-,  pcr  tranflationcm  fumitur  pro 
pudorcaclegibus  connubij.  Hinc  iv/x«fBv ,  pro  turpi  flagitio 
Cra:ci  accipiunt.  lurifconfulti  inccftum  fumunt  pro  impudi- 
co  ,  &  turpitudinis  flagicio  ,  in  propinquos  admifto  ,  1.  vlt.  D. 
deritunupc. 

Dejpondtrt  Vefpomictque  animuw.']  Animum  dcfponderc,  apud  Cicero" 
nem  nufquam  legi  Budseus  opinatur :  vfum  tamcn  eius  lo- 
qucndi  formul^  apud  Varroncm ,  Liuium  ,  Columcilam  no- 
tac  i  apponit  Plautin.  id  e  Mena^ch.  Pater  eius  poftquam  per- 
didit  puerumjanimum  dcfpondit. 

Abdita  hi  nrcanvi.]  Cauftam  occultam  philofophi  appcllantj 
vt  cum  quxritur  ,  cur  magnes  ferrum  ?  cur  fuccinum  paleam 
ttahit  J  id  in  natur*  arcanis  eflc  dicicur. 


1« 


ammHm. 


EMBLEMATA. 


ZOf 


In  vidoriam  dolo  partam. 


£mBL  EM  A      XL  V  I  I  I. 


A I A  c  I  s  tumitlvu  lacrymis  ego  perluo  P^irtHs^ 
Heti  mifeya  alhentes  dilacerata  comas! 

Scilicet  hoc refiahat  adhuCyVt  iadice  Graco 
IJincenr :  cr  caujfaftetpotiore  doht^. 


EXplicatur  id  agalma  ab  EnftatKio  ad  Iliaiios  Homericx  S.  f«?!;  £ct- 
citaturque  a  Porphyiio  alicubi.  "Qu.od  epigramma  tribu-  (''■tmatk, 
tum  Virtuti,  conditioncm  fuam  deploranti ,  mutatum  fuifTc  ^ 
Mnafalca  Sicyonio,&  in  Voluptatcm  conuerfum,  ex  altero  fa- 
£tum  de  Aiace,mc  admonuit  dodiflimus  Camerarius.  Hoc  ex- 
j.EpigrammatonGrircorum  fumprum :  eftenim  tetraftichon 
Afclepiadis. 

A'  /\J  t/i-J  M^srhutiwv  "^tm  ■jrvaol  tiS  ^  >^h,A(^ 

N      c 


toi  ANDR£y£    ALCIATI 

t)ilacerata  comOAy  viftti  mifcraoAvi  eheti 
Confdeo  adcineres  hic  1  elamomad&, 
Icia  dolore  graui  mihi  quodfrapci  caUida  qttondam 
iudicihm  Gratjs  ante  locatafuit; 
Virtutelu  Profopopccia  eft  Virtutis  ad  Aiacis  tumulum  infidentis ,  & 
gtre^Hid.    magnalachrymarumcopiaciulantis,  propcerea  cjuod  iniuftcr 
laca  lic  a  Grjecis  iudicibus  fencentia  de  armis  Achillis  Vlyflj, 
non  autem  Aiaci  ,  cui  dcbebancur,  adiudicacis.  Qu.o  Jncelligi 
dacur,quofdam  virosbonos  plcrumque  iniquoram  iudicum 
decrctis  angi ,  &  iniuflc  de  fuo  iure  decurbari ,  nullius  camen 
condolencibus  auc  opem  vel  confilium  prseftancibus.  Eiufdem 
omnino  argumenti  fequitur  eodem  ^.lib.  Epigramma  nomine 
Antipatri ,  cx  quo  liquet  Aiacis  tumulum  fuiffe  in  lictore  Re- 
thxojvc  ctiam  QjGalabenfed  fuilfe  prope  Sigxum  Troix  pro- 
moncorium  ponic  Plinius  lib.^.cap.^o.  &;  Sozomen.hiftor.tri- 
parc.cap.iS.lib.i. 

Dilacerata  comoi,']  Signum  doloris  grauiflimi*   Sic  Ouid.  d^ 
TibuIIi  morce: 

Venit  inornatas  ddacerata  comtts. 
jtfchyli  fcholiaftes  cv  Tri^a-eMg :  aiujith^  }^  tbTs  ^hvSo;  77».«» 
TK?  tsM/T&y  Tg/j^^jic?.  Porro  Alciat.imitatus  cft  Ouidian.  hoc  4« 
dePonco.i^. 

Ve?iit  ad  albentes  illahefacfa  comc^. 

,y4^<jmem'       Tudice  GrAco.]  Id  eft,  Agamemnone,  qucm  prauum  Acridem 

non.  vocac  Aufon.in  Epicaphio  Aiacis,quod  ctiam  huc  fton  male  re* 

ferri  potuifTet.  Vide  num  alludat  ad  Prouerb.  Gr^eca  fides.  Sed 

is  poftremo  locus  mihi  videtur  altioce  quadam  confideratione 

indigerc  :  nam  ciim  dicit, 

Hoc  refiabat  adhuc,  vt  tudice  GrAcO  Vinceret. 
Rem  exaggerat  ipfa  Virtus  lachrymarum  plena ,  a  iudicis  per- 
fona.Efl  enim  indijrniflimum,  virtutem  a  Grxcis  ipfis,a  quibus 
id  omnium  minimc  fuit  cxpcdlandum  ,  eiedam,  opprefTam  ac 
defercam  fuiffe :  funt  cnim  Graeci  fapiencia:  nomine  commen- 
daci,quo  eciam  caeccris  aliis  nationibus  pra:Iuceant.  Atqui  fi  id 
a  Barbaris  profcdum  efret,ferendu  quidem  aut  ridcndum  ,  de- 
niquc  fuerat.  E  multis  quae  occurrunt  locis  ad  id  illuftrandum, 
apponam  vnum  aut  alterum  ex  M.  Tullio:quibus  clarorum  vi- 
lorum  beneque  de  rep.  mcritorum  cafus  miferos  &  indignam 

fortunam 


£  M  B  L  £  M  A  T  A.  iff| 

fortunam  conqucritur.Sic  pro  Scxtio  :  Haec  audiuimus  4c  cla- 
riflimorum  virorum  confiliis  &fadtis:h«c  accepimus,  h-cc  lc- 
gimus,  ncque  cos  in  laude  pofitos  vidcmus,  qui  incitarunt  ali- 
quando  populi  animos  ad  feditioncm,aut  qui  largitione  carca- 
runt  mentes  imperitorum,  aut  qui  fortes  &  claros  viros,  &  be- 
ne  de  Repub.  meritos  in  inuidiam  aliquam  yocaucrunt :  leuca 
hoc  fcmper  noftri  homines,&  audaces3&  malos,&  perniciofos 
ciues  putauerut:at  vero  qui  horum  impetus  &  conatus  repref- 
ferunt,qui  au£loritatc,qui  fide,qui  coniUhi:ia,qui  magnitudi- 
ne  animi  confiliis  audacium  rcftitcrunt :  i j  graues,  ij  principes, 
ij  duces,  ij  audores,  huius  dignitatis  atque  imperi j  femper  ha- 
biti  funt.Ac  ne  quis  ex  noftro,aut  aliquoru  praetcrea  cafii  hanc 
vitae  Yiampcrtimefcat,vnus  in  hac  ciuitate,  quemquidem  ego 
pofTum  diccr«,prjeclarc  rir  de  Rcpubl.meritos,  L.Opimius  in- 
dignillimc  concidit,  cuius  monimentum  celcberrimum  in  fo- 
ro,  fcpulcru  dcfertiflimum  in  litore  Dyrrhachino  rclidum  eft, 
&c.  Idem  i.de  Oratore  vbi  agit  de  Ruciii j  caufa,  qui  C.  Mari j 
Proconful  i  publicanorum  iniuriis  Afiam  defenderat ,  inuilus 
equcftri  ordini,penes  quem  iudicia  tunc  erant,in  exilium  pul- 
fus  cft  damnatus  repctundarum.  Sic  itaquc  Cicero  :  Cum  eflec 
ille  vir  cxemplum,rt  lcitis,innoccntix,  cumque  ilio  nemo  ne- 
quc  integrior  eftet  in  ciuicatc  neque  fanctior  ,  non  modo  fup- 
plcx  iudicibus  efTe  noluit,fcd  ne  ornatius  quidem  aut  libcrius 
caufam  dici  fuam,quam  firaplex  ratio  vcritacis  ferebac,Et  poft: 
Nunc  talis  vir  amiftiis  eft ,  dum  caufa  ita dicitur,  vt  u  in  illa  co- 
mentitia  Platonis  ciuitace  res  agerecur,  nemo  ingemuit  nequc 
inclamauit  patronorum  ;nihil  cuiquam  doluit :  nemo  eft  que- 
ftus:nemo  Rempub.  implorauit ,  nemo  fupplicauic.  Csterum 
ncfcio  an  conferrc  huc  pofllim  opportune  adag.quo  dicicur  bo- 
nos  viros  efte  Iacrymabiles,faciles  enim  funt  ad  mifericordiam 
viri  boni  piique  :  vt  de  Hcraclico  palam  eft ,  (Ic  Aencas  Virgil. 
fatur  lacrymans.  Dido  contra  duritiem  eidcm  exprobrans  in  4. 

NumfletH  ingemnu  nofiro  ?  num  lumina  flexiO. 
Et  Horat.in  Odis  Plutonem  illacryiTubilem  facit: 

Non  fi  trecenii  quotquot  eunt  dies 

Amice,  pUces  iUachrymabilem  Plutona. 
Nolim  prajtcrmiftiim  quodnotatur  a  fchoUaftis  quibufdara, 
Aiacem  (dequo  hic)  nominatum  ab  fi^',«<,heu,hcu,nQta  dolcn- 
sis/cu  lamcntantis  particula,&  fl»i«t|«>  lamcotari  eft. 


A04 


ANDREit     ALCIATI 


In  fuaudnlcntos. 

K  M  B  L  E  M  A       X  L  I  X, 


ififliiQ, 


P  A  R  V  A  UcertaiMrisflellatus  corpgra gHttii 

Stellio,  cjui  Utebroi,  ^  cam  busia  ctylity 
Imndix , prauiq tte  doUfert  Jymbolapitfus . 

Heu  nimtwn  mrihm  cognitatelotjpisl 
2\(am  turpi  obtegiturfaciern  lentigine,  quifqHiS: 

Stt  cjtubpu>  irmne-  fp6  jhlliOyVina  btbati. 
Hinc  vindxclafrequQm  decepta  peliice  virio, 

Quam  forniA  arniffofiore  rdtnquit  amans . 

PLinius  lib.i?.  cap.  4.  tradit  e  ftdllonibus  malum  medica-   I 
mcntum  fieri.   Nam  ,  inquir  ,  cum  itcilio  immorcuus  eft  I 

vino, 


.     E  MBL  E  M  AT  A.  ibf 

vino,eora  qui  l>iberim,facie  lentigine  obducit.  Ob  hoc  in  vli- 
o-uento  necatit  infidiantes  pellicuTorm^.AIciatus  Itb.i.Parer- 
gon,cap.4tf.iclcopio^eratisenarrat.Siccnimait:Crimellcllio-  Cnmen 
natus  nomen  lumpfita  llellione  laceita  fteliara  :  qaod  animal  A^'*«'»«J»<'» 
inale  apud  veteres  audiit/iue  cjuia  jnHidum(cum  cnim  eodem, 
quo  anguis  modo  pelleexuat^eam  confeftimdeuorat,tanquam 
vtilc  elle  pro  comitialis  morbi  rcmedio  norit ,  idcircoque  ho- 
minibuspra;ripiat,vt  Plinius  iib.8.c3p.3  i.attcftatur)  fine  qucd 
ex  eo  nialum  mcdicamentum  fiat ,  quo  mulieres  decipiuntur, 
Na  Gum  mortuus  eft  in  vino,facicm  eorum  qui  biberint,Ienti- 
gine  obducit:ob  hoc  in  vngucnto  eum  necant,  fi  qua:mulieres 
pellicum  formse  infidiantur  ,  qua  cx  caufa  verifiraile  eft  prima 
proditum  id  iudicium ;  an  qnia  in  id  animal  verfus  iit,  vt  canis 
Ouid.Metamorph.5.  — — Duri  puer(rfii,^audiix: 

vnde  &  impudentiic  eft  fymbolum,Gra:ccq;dicitur  u<r)i^>.ct(po^^ 
quia  (it  A(ncix\i  '^  «;4>?s ,  contacftu  aiper  &  durus.  Hxc  A.l- 
ciat.nofter.Sane  idem  Plinius  lib. 3c.eap. I o.nnllura  cftc  animal 
dicicxxopinione  communi ,  quodfrau-^ulenrius  inuid-rat  ho- 
rnini:indec]ue  ftellionum  nomen  in  maledidlnm  rranfiatum  fe- 
runt.Plerique  volunt  ftelliones  eofdem  efte  ac  tarantulas,  quas 
Grxci  im(.}^a.%6iTeci  nominat.Qjiia  vero  ex  proximo  Alciati  lo- 
co  meminerimus  criminis ftellionatus.de  eo  ha^c  pauca  obitci.: 
Stellionatus  iis  obiicitur  qui  aliquid  dolo  fecerint :  &  vbiclin- 
que  nomen  proprium  deficit  criminis ,  ftellionatus  obiiciriir, 
ait  Vlpian.  Locum  autem  pra:cipue  habet  in  eo  qui  rem  forte 
alij  obligatam  difTimuIata  obligationeper  caliditatem  diftra- 
xerit :  fcd  &  in  (|o  qui  merccs  fuppofuerit,  vel  corruperic,  qui- 
que  impofhirara  fecerit.  Porna  ftellionatusnulla  efta  legibus 
conftituta  ,  quia  nec  legitimum  crimcn  eft.  Cxterum  &  hoc  '2^;''«  »4^ 
adacrtendum ,  vt  audoris  mentem  apertiusaperiamus,  in  p'c-  ''•^""^^»* 
rifquc  animantibus  certas  quafdam  notas  eife  mali^nitatisa 
natura  inditas ,  vt  caueamus  ne  quid  inde  noxsc  damnive  con- 
rrabamus.  Vulgo  enim  fercur  cauendum  elfe  ab  iis  qui  nocis 
quibufdam  infignes  funt.Diciturque  non  raro  eumqui  pedibus 
claudicat,  &  animi  quadam  ciaudicare  partc  :  quiquegibbo  llc 
deformatus  aut  ftruma,auc  aliquo  generis  eiufdem  virio,  ca:te- 
ris  infeftiorcm  cfre.Srmagis  verfipellem.fi  quid  taraen  vulga- 
ri  hominum  opinioni  dandumiVitiofum  corpus  vitiofa^nature 
itoaginemcfre.  Quod  Homerus  in  fuo  Therfite  confirmauit, 
qui  vt  deforraior  erat,ita  ctiam  curpior^  loquacior,  &  fedirio- 
hor,defcribicur,  .  -  <"  •        • 

Sic 


lo^  ANDXEiE    ALCIATI 

Sic  Cicero  proRofcio  Comocdo  cauillatQrJannium  Chxrcam 
cx  habitu  corporis:N6nne  iplum  capur,  &  fuperciiia  illa  peni- 
tus  abrafa  olere  malitiam ,  &  clamitarc  calliditatcm  videntur? 
nonne  ab  imis  vnguibus  vfque  ad  verticcm  fammum(  fi  quam 
c6ie<n:uram  affert  homini  tacita  corporis  figura)ex  fraude,fal- 
laciis ,  mcndaciis  conflare  totus  videtur  ?  qui  idcirco  capitc  & 
fuperciiiis  fcmper  eft  rafis.ne  pilum  vlluraviribonihabcrc  di- 
catur-Lufit  eodcm  pene  fcheraate  Martialis  in  Zoilum: 
Crineruhtr,ntgeroreybreui4  pede,lumine  lufcui. 
Retn  mdgnam  prAjias  ZoiUyfibonm  es. 
Stellatm  corpora guttis  Srci/w.jVirg.^.Georg, 

,..  'Si.pe  tgnotM  adedit 
StelltolwtfugU  ccngeftA  cubilf4  blattii, 
Ouid.  5  .Metamorph, 

Latebrfifquepetityaptumque  colori 
Nomen  habet  vartpsjlellatm  corporagunu. 
Huc  rcferam  non  inuitus  dodidimi  viri  Turnebi  carmina  dc 
Stcllionis  eadcm  animaducrfione ,  ex  Epithalamio  Francifci 
Valefij-.haecenim; 

Sic  qui.pellicibu4  nuptA  infidiantur  auarif, 
Gluasforma  plu^  ejfe  dolent^medicata  propinant 
Pocttla  guttata  lentigine  fttUio  qu&tu 
JnficiitVt  variefigneturtergore  vultu^ 
t>ifcdor  ^  macul't6  Ituefcant  ora  fubortis. 
Et  caua  bufta  r o/i/.]Ouid. 3  Amor.^.eleg. 

Morstamen  a  tetnplu  in  rauabufia  trahet. 

DoIm  m»'      Prai*iqui  doli.']  Doli  mali,  que  Scruius  dcfinit  machination^ 

iu4,  quandam  alterius  decipiendi  caulTa,  cum  aliud  fimulatur,  aliud 

agitur.Labco  autem  omnem  fallaciam,calliditarem,  machina- 

tionemad  circumueniendum  &decipiendu  alteru  adhibitam, 

cenfetque  (ine  dolo  malo  aliud  agi  poire,aliudfimulari. 

^*  l  r  t>tu       ■Z"f^o9'/'^.]^?^<^>3EmuIatiofcuinuidetia,Twar^,forma.Hinc 

*    '  mulier  zelotypa,qua2  formx  alienx  inuidet.  Ea  zclotypia;  opi- 

nio  permultismulieribusanimum  dedit  viros  quoquo  modo 

toUcndi  de  mcdio ,  vt  hoc  etiaadiiciamprartcr  rem.  Nam  Cic. 

1.  dc  offic.  refcrt  Alexandrum  Phereum  ab  vxore  interfe£lum 

propter  pcllicatus  fufpicioncm.  Sic  Antoninu  Verum  Lucilla, 

LemnisE  viros  omnes  vna  exccpta  interfecerunt :  &  Demetrius 

Antigoni  filius,Nicanor,aliiquc  afuis  fcrainis  intcrempti.Dc- 

nique  cum  omniaperueftigaris ,  coUige  tecum,qu6dvindifta 

rirmo  magis  gaudct  quam  fcmina.Ouid.i.artis. 

Sed 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  107 

Sed  neqtiefuluu4_aper  media  tam  f&uu^  in  ira  ejit 
Fulmineo  rapidos  dum  rotat  orecanes, 

Weminx  quamfocij  drprerfa  peilice  lecti 
Ardet,  ^  tn  vultHptgnoramentii  habet, 

Inferrnmfammdmque  ruit,poftoque  decore 
F,ertur,  vt  Aonij cormi u/<  icfa  d^i. 

Lentigine.']  Lentigo  ,  macula  fabrafa ,  aut  nigricans  in  facie  Lentig», 
aut  manibus  ad  lcntisfimilicudinem. 

Pellice.']  Pellex,  quafi  9xit»;*|  i)  ^ «.<««;?,  ait  GeU.lib.4,cap.  '7^//««. 
j.vel  apcllendo,qu6d  vxorem  legitimam  e  thalamo  pellat.vel 
quod  virum pelliciat.Paulus  in  1. 1 44.de  verb.fign.  Dige(tis,cx 
Mafuri j  Sabini  fententia  pellicem  pro  ea  fumit  qus  citra  ma- 
trimonium  cum  aliquo  confuefcat^domique  retineaturiadidit- 
que  vulgo  fic  accipi,  qua;  cum  eo  fe  mifceat  cui  fit  vxor.  Ca:ce- 
ruman  admittcre  aufim  dillindlionem  lurifconfulti  in  di^la 
lege  intcr  pelliccm,amicam,concubinam,nondum  fatis  liquer» 
Sed  ptcEflat  audire  Demofthenem  oratione  aduerfus  Neajram, 
cgregie  nomina  7^5  TrwAAatxJii? ,  '^  irou^tt^  ^  v^  i?  yujuouy^?  di"!- 
ftingucntem  :  ait  enim  tu^  fJ^  irou^ui  h^m?  'iyix,''ip</d^.Tug 

iX»*-  Amicas  habcmus  voluptatis  caufa :  pellices  lcu  concubi- 
nas  famulitij  &  cur^e  quotidianac  gratiacorporis  vtimur :  vxo- 
res  autem  ducimus  vt  legitimos  toUamus  liberoSjfidamque  rei 
familiaris  cuitodiam  habcamus. 


Dokii 


:J:1 


lOS 


ANDREit    ALCIATI 


Dolus  in  fuos. 


E  M  B  L  E  M  A      L. 


A I T I L  I  s  aUeElater  anaS)  c^  cdmla  pennus^ 

u4Jfucta  ad  dominos  ire  redirefnosy 
Congeneres  «ernens  voUtare  per  aera  ttirmof, 

Garrit,  in  illarum  fe  recipttijue  gregem, 
Pr£tenfa  incautas  donecfub  retia  ducat: 

Obftrepltant  capH^  confcia  at  ipfajtlet. 
Terfida  cognato  fe  fanguine  poHuit  ales;, 

Officiofa  alijs ,  exitiofa  fuis. 


TreiiffU  T  T*Ac  fimilitU(line(cuius  facilc  rubintcUigrtur  apodofis^pro- 
frMits,     J^  j[^ditorum  aiumum  fraudulcntium  apertc  arguit :  qui  ciim 


benc 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  20^ 

benc  velle  fe  fingant,vt  fimuhtis  eiufmodi  alloquils  Impouat, 
c6  fane  nocentiores ,  quo  verfutiores,  habendi  funt.  Sic  enim 
plcrunq-,  infontes  &  incautos  in  ignota  difcrimina,vcl  ad  ex- 
tremum  vfque  vita:  pcriculum  adducant  &  compcilant,fcdpo- 
tiffimum  ciim  vel  vita:  confuetudine5&  familiaritate,  aut  etia 
obfequij  aliqua  fpeciefucata  eos  tecnt  irretitos,modifq5  tam 
tenacibus  illigatos,vt  fcfe  hinc  nequeant  extricare,quo  de  ge- 
nere  funt  vefpertiliones  quidam,  &  fceleratiflimi  fycophantx 
(quorum  numerusquantum  histemporibus  accreuerit,dici  no 
poteft)qui  viros  inculpatse  vita:,fimplices  plane,&:  ab  omnifu- 
co  alienos,in  difcrimen  &  pr.^cipitium  trahantjnullumqi  non 
mouent  lapidem,vt,quod  eft  in  prouerbio,in  laqueos  inducat: 
quam  ad  rem.  cuniculis  quibufdam  vtuntur ,  ciim  impingunt 
nomen  deteftandi  fortilegij,  vel  etiam  hxrefeos,aut  fedse  ali- 
cuius,vt  fecurius  magifque  impuneouiculam.i.hominem  fim- 
plicem,minimeq5  malum  ab  omni  crimine  tam  fcelefto,tamqi 
abominandoalieniflimum  maclent ,  vel  cerrequocunque  tan- 
dem  modo  exterminentific  vt  infons  ille  mifellus  hac  afperfus 
labeftametfi  toto  viia:  tempore  virtuti  pietatiqinomen  dede- 
rit)huraanx  focietatis  pcrnicies,&  peftis  habcatur  ab  imperita 
multitudine,  qua:  vt  in  vitium  plus  quam  liceat  credula,ita  ob 
inconftantiam  maximam,qux  illi  familiaris  eftjad  virtutes  ip- 
fas  inuertendum  fic  prompta  &  parata  fir,vt,qnodaitF]accus, 
iinccrum  auide  cupiat  vas  incruiiire.Scd  vt  pauciscontraham, 
hoc  gcnus  hominum  vt  exitialius  &  magis  aduerfandum,fic  & 
praster  aIios,in  quod  leges  animaduertant,digniflimum.Quod 
enim  vnice  docuit  opcima  illa  omniu  magiftra  natura,  hi  tol- 
lunt,&  improbitate  iniquiorelabefadant,nimirum  vbi  contra 
fuum  fanguinem  infidiantur,&  in  animasfuasfraudem  moliu- 
tur,vt  loquitur  Salomon.ld  totum  tamen  torqueri  mclius  for- 
taflc  poteft  in  patria:  proditorcSjqualcsfuere  01  ^tXc^Tri^ovTig 
apud  Grscos,  apud  OlynthiosLailhencs.TalisfuitMctiusille 
SufFctius  dux  Albanorum  ,  pugnx  deferfor  in  bcllo  Romano- 
rumaducrfus  Albanos,qui  fua?  proditionis  pcenas  dedit  ab 
cquis difcerprus,vt  lib.i.Liuius  memorat, 

Alti-'u>  alleciator  ana.i,']  Anacem a  natandi afllduitate dictam  ^nas. 
vuiC  V(ilTo,5.Dc  Iing.Lat.AItilis,qu6d  alatur  domi,vel  rui-i,vt 
gallini-j&c.  Alle<^ator  porr6  ab  aliiciendo.Legi  alicubi  morem 
cfleaucupibus  exoculatam  columbam  in  rcti  colligare  ,  qu.^ 
,  ftrepitu  caeteras  columbas ad  fe  pelliccat,ea  dicitur z3-«t>.i^'Te<*> 
a  «r«Ad'J«j/ ,  quod  eft  decipexe,  feducere,  in  laqueum  aliicere, 

O 


aio  ANDRE.E    ALCIATI 

Sed  audiamus  ipfum  Alciatum,  qui  ea  de  re  fic  lib.Parcrg.p. 
cap.i  i.Plaui.in  Miiice,  Paleutrio  nomen  veteracori  impontO' 
rique  feruo  conueniens,  vnde  &  7!ja.x<^7%iaj ,  quafi  alledlatri- 
ccs  aues  Ariftoteli  lib.de  hiftor.  animai.^.  turtares  vel  colum- 
I>3e,quae  aluntur-  vt  aucupes  aiias  aliiciant,e6fque  ad  congene- 
rcs  capiendos  adiuuent  5  quod  &  in  coturnicibus  fieri  confue- 
uit,itemque  anatibus,de  quibus  ( efl  enim  aucupi  j  genus  valde 
iucundiun )  nos  quandoqti?  carmine  fic  lufunus: 

AltilU  alleSatof  andiit^  cAr:tUpfnnai,^c.']  Haec  Alciatus. 

Ire  tedire.']  Ire,  pro  abire,  vt  alludat  ad  verba  luftiniani",  in 
§.  Ceruorum  quoque,de  rcr.diuifione,in  Inftitut.in  fyluam  irc 
&  redirc  folent,&  paul6,p6ft:In  iis  animalibus  quie  ex  confue- 
tudine  abire&  redire  folent.  Martialis  iz.lib.epigram. 
Aique  inter  mtnfoi  «-f,  redire  fueu. 
gmtre.  Garrit.']  Garrire>quafi  inepte  ftrcpcre,  Nonius,&  propriura 
cfle  auium  quidam  putant, 

Malcdi 


E  M  B  L  E  M  A  T  A. 


III 


Maledicencia. 
Emblima     li, 


ty^i'hiIocln  tH?milo  infcnlpttis  de  marmore  vefpa^ 
1'ffe  fermt,  Imgttig.  certa  fgilla  maU. 


VEfpse  mmulo  affix^  ArchilocKiJinguc  malre  petulantinrti  MaleJicen^ 
effrenem  arguunc :  hx  enim  rauc^e  fant  &  mordaccs  ,  fed  tis  nota. 
nulbm  ab  iis  neque  obledationera,ne(]uefruclum  comparare 
polTiSjVti  neca  maledicis  aut  mordacibus  expetlare  C|uicc]uam 
pra^ter  aculeum  debeas.Hoc  aute  Archilocho  ictclngitur  fcri-  Scyi^toy 
ptor  quiuis,infoIita  quadam  verbcrum  petulantia  &:  mordaci-  '"'''^^"'"'- 
tate  alios  infcdlanscin  quo  tamen  ncque  curam,  nequc  crudi- 
tionem  poflis  dcprchcndererfed  hoc  tanrum  norus,  anod  au- 
daciam  in  obtrectando  malucrit  ortentarejtamq;  praue  inno- 
tefccre>quam  ftare  gratisj&cum  flletiojVt  loquiturMaitialisi 
Fuitvero  hic  Archilochus  PoetaLaceda^moniubivel  Parius,vt 
alij  vo!unt,qui  Lycamben  fccerum  tam  atrocibus  &  virulentis 

O     z 


111,  ANDREiE    ALCIATI 

carminibus  infedatuscft,  vt  cum  adcgerit  ad  laqueum,  Hlnc 
Prouerb.  Arch'lochia  edida ,  pro  contumeliofis  &  mordaci- 
bus;&  Archilochi  patria,  pro  maledicis:&,  Archilochum  tere- 
re,  pro  eo  quodeft,  maledicentia  deledlari.  Quo  pertinet  Ar- 
chilochiepitaphium  ex  ^.Epigram.Graecorum  lib. 

SS,t(56  ro^'  A\-^tXo^n   ziyx^TTovriiSyos   zrori  zroK^Lu 

Mvpo/id^l^  T^ios-ecv  ccf/if>(gcre*  B-vy>trifa>v. 

KohVj»?  r\jf.'.^a  <r^yiy.ot/s  ifiL^ofdi^ois,  hoc  cft, 

Arch'.lochu4  tAcet  hec  tn  littore  tecitUi  amam 

Cuiu^  vtpereo  carmina  felle  madent. 
SA^g'tme  fcedmit  Mufatum  Heliconay  Lycamhes 

Luget  natarum  turpta  lcra  irtum. 
Hejpes  abi  tacire,  irrites  ne  forte  crahrones^ 
tlltH6  tn  tumui'  fftsos  h^ibitare  vides. 
Pindar.i.  Pyth.  ait  fe  nolle  conuicio  aliquo  Ixionem  afficctei 
quod  Archilocho  conuicia  non  bene  ceflerint,  Sic  illei 

Eih>9  ^^  ifiocs  sav,rk  -stoX- 

•Ifoj^fiov  "i^xiXoy^^ov  $cbpvXor 

^is   f-^ic-i   ■ss-iU4vof3lfioy,  id  eft, 

Me  autem  oportct  cffugere  morfum  imbellem  &  impotetem, 
maledicentiam  nempe.  Vidi  enim  iam  olim  multa  in  egcftate 
pofitumconuiciatorem  Archilochum,infenfis  obtre6lationi- 
bus  enutritum,  &  quafi  pinguem  fedlum.  Antifthenes  dicebat 
Vefpa  ()b-  Diogenem  vefpis  eirc  {imilem.Vcfpis  enim  non  magnum  cflc 
tre^atorts.  alarum  ftrepitum,aculeum  autem  acutiflimum.  Dion  oratione 
8.&  Stobseus  fermon.i  I. 

Cfrta  (igilla.']  Qux  funt  fymbola  certseque  notas  hominis 
intemperantcr  lingua  abutentis,  vt  qui  maledicentifllmus 
fuerit. 

Ic 


E  M  B  L  E  M  A  T  A. 


xii 


In  receptatores  ficariorum. 

E  M  B  L  E  M  A       L  I   I, 


Latronum,  funmqfte  mamis  tihiyfAua^per  vrbem 
Itl:omeSi  &  diris  ctw^a  cohors  gladii^: 

%y4tque  ita  te  mentis  generGfitm  ^rodige  cenfes^ 
Quod  ttia  complnres  allicit  olla  malos» 

En  noHHs  ^clfMn,  cfuipo\^c>mm  cornua  fumpft , 
In  prddam  canibus  fe  dedit  ipfefiis. 


In  receptfl.tores.lVixc epigraphe  mihi  ftatim reiiocauit in me- 
icm  quod  de  receproiibus ,  feu  recepcatvcribus  iura  cdixerunt, 
in  quos  nempe  voluerunt  accrrime  animaduerti,1.5.§.cogno- 
fcicjD.de  ofF.prxF.  vigil.  quia  fmc  his  diu  maleficia  laterenon 
poirmr..!.  I,  de  recept,  Sic  Vipian,inl,Congruit,de  pra^f,  vult  i 

O     3 


Fons    Em- 
blematu   k 


ii4  ANDREiE     ALCIATI 

pijcfide  animadiieiti  in  facrilegos ,  latrones,  plagiarioSj  fureSj 
prout  eorum  quifque  deliquerif.receptorcfque  eorum  coerce- 
re,fine  quibus  latro  diutius  latere  non  potell.  Cui  fimile  illuci 
Quintiliani  cx  declamatione  zj^.vbiair,  proximoseos  clTt; 
transfugis  a  quibus  transfug^  recipiuntur :  quia  natura  fimilc 
fit,  facere  fcelus  &  probare. 

STobxo  citatur  illud  ex  Phauorino ,  ni  fallor  :  aicari^  a 
ctyJodcoii  ^yn  Tuv  i%i^OiB^ui  ecx'  otVTH  kiwuv  ctmdxviv  f 
'nTcvg  01  f^sXxKii  T«?  ^i(pcv\cci  »(9&T«Ao»{riv ;  Quemadmodum 
Adiajon  a  canibus,  quos  alebarjdifcerptus  elhita  parafici  &  af- 
fentatores  eos  a  quibus  enutriuntur,miferej  perdunt.NonnulIi 
k^Q  putant  infigiiiores  &  quidem  nobiliores  ,  fi  quofuis  fica- 
rios,nulliufquc  frugis  homines  &  ganeones  inertcs  ,  domi  & 
menfx  fufcipianc,  haud  fano  mentis  oculo  prseuidentes  fe  vna 
cumpatrimonij  comminuci  damno  ,  nominis  &  plerumque 
vitae  iaduram  facerc.  Tuciflimos  enim  fefore  credunt,  vtpotc 
tanto  tamque  generofo  facellitio  ftipati ;  &  tamen  non  ad- 
uertunt ,  quanti  conftat ,  quamque  noxia  fit  ea  familiaritas. 
Anulus  in  pidla  poefi  fic: 

Cormbtn  in  ceruum  mmatum  Act&enn  fum^tis 

Membmtim  proprij  diripmre  canes. 
N*i  mifer  efi  dominu^,  parafitos  qutfquis  edaces 

Pafrit,  a'ii4lantum  pr&da  pamta  canum: 

Se  quibf^  irridendum  fuggerit  (^  comeiiendum) 

Seruw  ^  ex  domino  comiger  (jficittir. 

Venattres    Qui  mychologica  tradaruntjhoc  de  Adlasone  figmentum  ad 

..'icixonts.  venatorcs  refcrunt ,  qui  fuas  opes  mifere  dilapidant  in  venan- 

di  luxu  inutili  admodum  &  fumpcuofo  :  ecenim  a  canibus, 

quosaluere,  candem  vltione  diuinaquafi  mcmbratim  dila- 

niantur.  Nam  tamecfi  nihil  aliud  fceleris  admitccrent ,  nifi  in 

eo  quod  erogent  in  viftum  canum  quod  commodius  polfet 

egenis  &  pauperie  prelTis  conferri:ea  camen  culpa  fatis  habet 

grauitatis  ad  prouocandum  iuftam  Dei  prspotentis  irara,  qui 

cotbonanobisnoneilelargitus,rt  iistam  raale  vtamur.  Eo- 

que  grauius  illi  peccanc ,  quod  rebus  neccfiariis  animum  non 

applicentjvt  agricultur2:,vt  Reipubl.  vt  aliis  honeftis  a(flioni- 

bus,  fed  omnem  temporis  vfuram  collocant  in  venacu  :  quod 

fit,vt  in  vrgencemminufque  fibi  notam  penuriam  prxcipitcs 

ruant.Itaquc  dici  non  ab  repoteft,eos  non  a  canibus  modo, 

fed  auibus&cquis  abfumptos  ac  dilaceratos.  PalaEphatussic 

Poiitas  hoc  figraento  niJail  aliud  docuifTe,  quam  homincs  ca- 

ucr'; 


E  xM  B  LE  M  A  T  A,  iif 

iiei-e  inaxime  debere ,  ne  quid  agant  quod  diis  muifam  fit  auc 
ingratum,  aut  quod  eos  in  iram  prouocet.  AdhzcoLim  omnes  Vtttruh- 
labori  fuifTe  intentiflimos ,  &  manibus  vidura  quajfiuifTc  non  dt*firi», 
feruis  auc  exteris  fua  negotia/cd  fibi  tantum  commififTcrideo- 
que  qui  laboriofi  efTent ,  opibus  &  facultatibus  prse  caereris 
abundafTe  :  concra  qui  Ib  otio  dedebant ,  voluptates  confeda- 
bantur  y  venationi  &  ale^  dabant  operam,  in  cxtremam  rerum  Otiofe  ve- 
penuriam  decidiffe ,  &  opibus  cxhaufios  efTe ,  quemadmodum  natores. 
&  ipfi  Ailxoni  contigiti  Scd  id  fpeciatim  in  prodigos  adole- 
fcentes  non  ab  re  licet  conuertere,  qui  promi  magis  quam  c6- 
di,vt  Phryges  fcro  fapiunt;&  tum  forte,  fed  fruflra  rcfipifcunt, 
ciim  nihil  ert  amplius  in  loculis.Sibi  quidem  mire  placent,cum 
fccundis  fortuna:  ventis  opes  fuppetunt ,  quibus  impudentes  & 
ignauos  ganeoncs  ( qui  nullum  aliud  fibi  penfum  rcli<5tum  ha- 
bent,  quam  vt  lautas  culinasafTedtentur,  alienaque  quadra  vi- 
Hantjpafcant  &  enutriant.  At  cxhauftis  patrimoniis ,  quid  illis 
fuperefl  nifi  vt  aliena  compilent,tandemque  in  malam  crucem 
adigantur ,  ab  iis  rcli6ti ,  longumque  valere  iuffi  ,  a  quibus  in 
conditionem  tam  miferam,tamque  abiedVam  coa^li  funt?  Non  Loeu4Di$' 
pigethuc  traducere^quaeDion.Chryfofl.orat.io.  De  feruis,  ap-  nitChrjf, 
pofite  fcribitjfe  non  putarc  damna  a  malis  canibus  plurcs  accc- 
piife  ,  quam  a  malis  hominibus.  Etenim  a  canibus  perniciofis 
vnum  Adc-eonem  aiunt(inquit  illc)pcrditum,  &  his  quidem  in 
rabie.m  ciim  adi  cfrenc  :  a  perniciofis  vero  hominibus  dici  non 
poiTe  5  quot  pericrint  &  plebei j  &  reges ,  quoc  etiam  ciuitates, 
hi  quidera  a  feruis.illi  autem  e  militibus  &  fatellitibus,  alij  ab 
amicis  quibufdam  nomine  tenus  amicis:alij  quidem  afiliis  & 
fratnbus ,  vxoribufque  damnacapiunt  innumcra.  Retuiimus 
fupra  ex  Conflantino  Manaife  memorabile  Michaelislmpcra- 
torisexemplum,quem  cum  Aclarone  difcerpto  a  canibus  com* 
parar.fiquidem  inconfiilto  illiPrincipi,  quod  ab afrentatoribu» 
obieirus  effec  mifere  omnino  ceffit. 

SrAua.']  Froprium  quoddam  nomen  aut  fiititium  non  teme* 
re  fufpicecur  ali^uis.  plerique,  feua,  legunt;  pro,  dira,  crudeli, 
terrifica ,  &c.  fed  malum  fc^euam  accipi ,  vt  Symmachus,  pro 
improbo  ,  finiflr^e  famae  homine ,  rcrum  imperito.  Qu^a:  fub 
obtentu  tuo  ,  a  quibufdam  fcxms  defignata  dicuntur  ,  ait  ille. 
Et  Grarci,  eum  qui  fit  ingenio  tardo  oy.cM^t  appeliant.  k^  axtt' 
lev ,  »4'  £7n>.>iVy^y«j  dicic  AriftopUan.  I,  ncque  fcjeuam ,  ncquc 
conniij  inopem. 

O       A 


116 


ANDREiE   ALCIATI 

Mmus.']  Mulcicudo,  vt  maxima  militum  manus  apud  Cice-' 
ionem  inPhilipp.&  lipe  alias. 

Prodige.]  Cicero^Offic.Prodigijqui  epulis&vifcerationibuJ, 
&  gladiatorum  muneribus,  ludorum  venationumque  apparatu 
pecunias  profundunt  in  eas  res ,  quarum  mcmoriam  aui  brc- 
uem,  aut  nullam  funt  omniiio  rclidiuri. 

Allicit  olla  mdosj]  Ea  cfl:  ollas  amicitia,vt  habct  Prouerbium, 
ad  quod  refpexit  Martiaiis  iib.i. 

Hnnc  quem  vinei  tihit  quem  menfa pnrauit  amicumt 
Effe  putai  jidiL  pe^U4  amicittA} 

Vinum  amat  ^  cyatos,  t^  fumina,^  oflrea,  non  te, 
Su&lato  vino  nullus  amicui  erit. 

En  nouui  Aci&ori.^c.']  Tangit  Ada:onis  fabulam,quam  fusc 
narrat  Ouidius  3.  Metamorph.  Hanc  lubens  pra'tereo ,  vt  vcl 
pueris  notiflimam. 


In 


E  M  B  L  E  M  A  T  A. 


ii7 


In  adulatores. 


Embl ema     L  I  I  I. 


S  E  M  p  E  R  hiatyfimper  temem,  qua  vefciiUTy  auram 

Reciprocat  Charmleo??: 
Et  mutat  faciemi  varios  fumitque  colo^es. 

Prdter  ruhrum  vel  candidmn, 
Sic  0"  adulator  populari  vefcitur  aura, 

Hianfc^ue  cnntia  deuorat: 
Etfolkm  mores  imitatur  Principis  atroi, 

uilbi  ^  pudici  mfcius. 

EXpreflum  id  e  Plutarchi  libello ,  De  difcriimine  adulatoris  EmUem^ 
&  amici,  huius  hxc  verba  :  O'  i{3hti%  ii-nxva^  -n  y  ;/:<^-  •P'«/'»'''^'^' 

'  Q    5 


lll 


ANDrKE/I     ALCiATI 


^iduUter 
Iton. 


des. 
tjpn'ati9. 


Scurra 
Thilippi 
Mactdonk» 


ChamsUtn, 


<r2«/a^d(t<5»7Wj  ,  >^  hn^Xu^  CM/  t»7$  «|/«if  au-a^^,-  cfASiov  tui-nt 
ueM/XTD»  TTupi^c-tv  iseiv  ^jwAmtt^  t  cMy^tav  ufzif*y)Tpt.  Adu- 
iatori  quidem  omnin6  \d  nccidic  vt  Chamxleonti  :  fiqui- 
'  dem  Yt  illecolorum  omniumfimilitudinemexprimit  prxter- 
quam  albi:ficaiL'ntator  ,  cum  'c  funilcm  pixftare  non  poflit  in 
nis  qusE  digna  funt  ftudio  ,  turpia  c]ua;quc  imitatur  quantum 
poteit.  Vt  enim  nonnulli  pi<5lores  impcritij  quia  nequeant  af- 
lefjui  qux  pulchra  lunt  &  diiiicili3,in  nxuis  quibufdam  ac  ver- 
rucis  auc  rugis  depingendis  toti  runt,&  quxlibet  reprasfentantj 
prseter  ea  quse  pulchra  func,  quaeque  ingeniofi  artificij  laudem 
mereantur :  Sic  &  afllntator ,  vt  principi  viro  ,  cui  aflidct,  ali- 
quid  gratum  faciat  j  eius  diligenter  imitatur  intemperantiamj 
iracundiam,  fupercilium,accrbitatem  in  feruos,  diffidentiam 
m  domefticos,  Sc  cognacione  iundlos.  Nam  prasterquam  quod 
fponre  naturarquc  propenfione  ad  deteriora  propenfus  eft ,  vi- 
dccur  eo  modo  llbi  longe  abeife  a  vitio  reprehcnlionis  ,  fi  tur- 
pia  iraitctur.  Qucm  morcm  vt  barbaricis  moribus  conuenien- 
tiliimum,rac:ito perrtrinxerunt  audtores grauiflimi : hoc  enim 
vicio  quod  laborarit  Alcibiades ,  vt  qui  ingenio  eflct  verfatili, 
&  ad  quiduis  compararo ,  naturam  Chama;leontis  habuifTe  di- 
&US  eft.  Sed  mirum  eil  fane  quod  narrant  de  Arabum  quibuf- 
dam  populis,  apud  quos  inualuit  confuctudo,  vt  iilorum  Pvcge 
aliqua  corporis  parte  afFedo  ,  auc  decurtato ,  populus  eius  re- 
gionis  a.'gritudinem  imitetur  Principis,iI16que  mcmbro  fafciis 
Janaque  conuoluco,iic  in  medium  prodit.Quod  idem  dc  fcur- 
ra  quodam  Philippi  Maccdonis  memoria;  prodicum  accepi- 
raus.  Cum  enim  in  oppugnatione  cuiufdam  ciuitatis  Argiuo- 
rum,  vnus  Philippo  fuiffet  erutus  oculus,pof^ridie  fcurra  fafci:: 
fimilem  oculum  circum  ligatus  proceiliiTe  fertur.  Idemque 
cum  crus  in  quadampugnaRegi  fra^^lum  elTct.in  eius  confpe- 
d:um  vcnire  non  erat  Iblitus  ,  nificlaudicans,  eodemque  crure 
colligato.  Ea  itaque  efl:  alTentatorum  mcns  ,  hoc  vnum  ftu- 
dium,vt  imitcntur  omnia  ,  omnibus  aiTcnlum  prazbeant,  pra:- 
tcrquam  iis  qux  funt  a  natura  fua  JongiiTimc  rem.oca  ,nimi- 
rum  qux  a  niueo  fimplicicatis  &  innocentias  decore,  ac  pudo- 
ris  &  vcrecundia*  quaii  rubori  omnino  fit  aliena.  Nam  quod 
Autirthenes  diditabat ,  vt  merecrices  omnia  bona  prsctcr  pru- 
dentiam,fanumque  iudicium  fuis  amatoribus  imprecantur :  fi, 
aflentatores  iis  quibuscumagdnt.  Vide  Picrium  in  Chamx 
leontCjIib.xy.Hieroglyph. 

Serr^pcr  /^r^r.c^r.jDc  Chamxlconte  uc  Plin.capit.3  3.Iibro  8. 

Ipfc 


E  M  B  L  £  M  A  T  A.  li^ 

Ipfc  ceirusjinqulc,  hianti  femper  orcjfolus  anlmaliura  ncc  cibo 
necpocu  alitur ,  necalio  quam  aeris  alimento:&  coloris  natu- 
ra  mutabilior :  mutat  namque  eum  fubinde,  &  oculis,&  cauda, 
&  toto  corporc ,  redditque  femper  quemcunque  proxime  at- 
tingit,  pr^Eter  rubrum,candidumque.  Caffiodorus  Variar.  for- 
mularum  lib.5.  epift.34.  nacuram  Cham^leontisadfruftraro- 
rem  debitorum  non  minus  ingeniosetraducit.Fugerenefcius, 
fed  fuaj^onfionis  ignarus :  obliuiofus  cum  relinquitur  :  trepi- 
dus,cum  tenetur.  Mutat  verba,varia  confl:ituta:nec  in  vna  didi 
fui  qualitatccontentus,diucrfis  imaginibus  immutarur.Merito 
Chama;leonti  beftia;  conferendus  ,  qu3e  paruorum  ferpentum 
forma;  confimilis  ,aureo  tantum  capite  ,  &  reliquis  membris 
fubalbentis  prafini  colorediftinguitur.Ha:c  quoties  hominum 
afpeclus  incurreritjdura  eifugiendivelocItasdencgatur,nimia 
timiditatCjColores  fuos  varie  commutat,vt  moQO  veneta,  mo- 
do  blattea,mod6  prafina,  modo  poflit  cyaPiCa  reperiri.  Prouer. 
Chamsleonte  m,utabilior. 

Rm/^rof;*^]  Repetitjretrofled:itur,vel  rccipit.procare,petere 
eft,vnde  procax,  &  proci  difti.  Rcciprocum  vcro  a  recipiendo 
dici  ait  Varro,  quia  eo  redeat  vnde  profedum  cft.  Hinc  maris 
&  anim^e  reciprocatio.  Hoc  loco  vero  reciprocare  proprie  eft 
auram  reforbere  ,  fubindeque  retrahere :  fic  enim  Liuius  reci- 
procare  pro  refpirarc  vfuipauit. 

Vefcituraura.^  AllaCio  adVtoucih.  Vento  viuerc.  Populari 
aura  vefci,cft  populi  nugis  afrentiri,vu!gi  mores  inlequi. 

Albi(^pHdici  nefcius.']  Color  albus  mentis  integritatem,  vt  CoUr  alhut, 
rubeus  pudoreAi  fignat,vt  dicemus  poftea.  <5r  ruhem, 

ri 


1.1'. 


ANDREi^E     ALCIATi 


Ei  qui  rcmcl  fua  prodegerit^aliena  ciedi 
noii  opoLtcre. 

Emblema     liiii. 


CoLCHiDOS  ingremio  ntdum  quid  congeris?eheu 
Nefciii  curpnUoi  tarn  mafe  credis  auls} 

Dlra  parens  Medea  fuos  fmijfma  natos 
Perdpdit,  ^  jperas  parcat  vt  tlla  tuisf 

HOc  c>:  Gra!co  Archisc:^ 
aIcjp  'o7,!/ju  vnVyj  7e'  ^u-sr^^S/iVi  crv  ^Xid^Vf 
Hr,^^-/ic    ^(ToiTrly,  7Tvy.Ti'h  V6os«rpj0eig, 

Sic  Manillus  expoluit  3.  Epigrammaton: 
iPiuid  vaga  tot  terrai  "jrbefqm  emenfa  volucris, 
*^  Colchi. 


E  M  B  L  E  M  A  T  A. 
Colchidoi  infwB  nidificas  gremiof 

Pignoribu/^p^  tuU  credii  male  pinafidelem^i 
Ipfa  fuos partuA  qtts.  laniauit a-rcx  t 

Nif(ttH4  exofa  tw^s  Fandtone  nata 
PhMfiacha  qu&rtt  perdtre  famtia. 
'Preuius  reddidit  Policianusjnimirum  tribus  hendecafy  ihbif-  ■ 
MedeA  fiatuta  efi  mifella  InrundOi 
Sub  qua  nidt^ca(,tu6fne  credns 
Huic  natoSyrcgOjquA  fues  necauit? 
Sed  breuifTinie  Borbonjus  nofterjvno  difticho, 
Mede&Jlatua  ejhrmtos  cui  credti.hirun.io? 
Ter  a^ao:viden  hsx  ma.:ht  vt  ipfa-ftrs'* 
Apoftrophe  eft  ad  hiruQdinem.ad  ftatuam  Medese  nidificatem: 
cx  quo  datur  intelligi,  cauedum  elTe  ab  co  qui  Temel  impoluit:  Fuies  non  ^ 
vel  iis  nuUam  ampiius  habendam  fidem,qui  icmel  vel  quoquo  ^^^'''erM, « 
modo  isferint,  aut  iis  nuHo  paclo  alTentiendum  ,  qui  ciim  fua  ?«;/^<»» 
dilapidarmc.Yix  aliorum  curam  commode  geret:iNemmi  enim 
res  aliena  quam  fua  debec  t^z  charior  aut  comendatior.  (<uo- 
modoenimfieri  poceft,  t^r.ag  jij^^ij^'*»  a.i^^.  roi^  loioi?, 
Hrctf  7n<j9*  ilv  fliAAoTe4«<s.Id  explicac  SocratesapudXenophou- 
te  Wh.i^.^^itiT.ft..  nempe  colloquio  cum  Glauconc.  Rcfert  Plu- 
tarch.c-y  ytf^i/,.  7ra^y[i?..Qv^  racione  Timarchum  inipudici- 
tiae  &  prodigalicaris  acculauic  i£rchines,non  tam  vc  hominem 
probro  afHceret,quamne  deinceps  ad  populum  concionareturo 
Qui  enim  rem  familiarem  adeo  male  adminiftralTet,  indignus 
▼idebatur  cui  publica  credcrentur.  Pr^clareTiberij  faclu  mc- 
moracur  a  Corn  Tacico:qui  vc  honeftara  innocencium  pauper- 
tacem  leuauic:ica  prodigos,  &  ob  flagitia  egences  Vibidiii  Var- 
i'onem,MariumNepocem,  Appium  Appianum  ,  Syllam,  Vicel- 
lium  mouit  fenacu,auc  fponce  cedere  palTus  eft.  Gorgia  oracore 
publice  aliquando  dicence  vc  concordiam  fuaderec,  ^ielachiu? 
non  fuftinuic:  aiebat  enim  de  pace  eum  minime  aiiis  verba  fa- 
ccre  debere,qui  fibi,  vxori  &  ancillx  concordia  perfuaderenon 
potuifTet.Idem  inLaconicis  :  Agis  Archidami  filius  eiminime 
Ducifide  habeda  dicebat,neque  crcdendum  iuuenu  exercitum, 
qui  fuam  ipfius  patriam  miferc  prodidiflet.  Id  dicebac  Ephori?, 
qui  Imperat.  quenda  lubricas  homine  fidei  in  hoftes  mitcebanr. 

Colchidos.JiMtdcs.  Colchis  nominata  ,  quod  Colchoru  reo;is  j.uiiA^ 
,  filiafuerit,qu2  lafoni  vt  nuberet,aurei  velleris  obtinedi  ccrr:  - 
piendiqjviam  ei  c^monftrauitjfed  priusDracone  fopito.  Tan- 
demablafone  repudiaca,quos  exeoliberos  fufceperar,incere- 
iiiit.Repete  fabulam  ex  y.Metamorph.Ouid. 

Tc!-: 


zit  ANDRE/E    ALCIATI 


Teraeriras. 


Emblema    lv. 


In    PRi^cEps  yapiturfiiifira quo^fuc tendit hahen^ts 
Auriga,  effreniquem  vehit  oris  ecjuu^: 

Hiiu4factle  hmc  crcdoi^ratio  cjuem  nullagubernat, 
Et  temere  proprio  dncitur  arhitrio, 

fui  nocYt'  ^lgi^i^catur  nihil  ei  commiitenduelfejqui  in  propiiosaftc- 
d^niHTn.     i3*^^s  nullum  fibi  fumit  imperium  ,  fedtcmere  huc  atque  il- 

luc  concitatus  fertur,non  aiiter  quam  equus,quem  nulla  frena  j 
nuU^equc  habenx  contincnt.  Similitudinem  hanc  mutuatus  eft  i 
ex  Platone ,  qui  animum  noftrum  cum  auriga .  corpus  vero  &  \ 
eiufdcm  pcrturbarioncs  cum  cquis  comparabat.  luxta  quod  ab  \ 
Hieronymo  etiam  didum  eft ,  fenfus  corporu  quafi  equos  effe  .? 

fine  ' 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  113 

Jincrationccurrentes:animam  veroinaurigce  modum  frcna 
currentium  recinere.  Maximc  enim  eft  aiiciendum,vt  appeti- 
tusrationi  obediant,eamqi  neque  praxurrant,  nec  propter  te- 
incritatem,necpropterp!gricia,aut  ignauiam  deferanc,  lintquc 
tranquilli,atque  omni  percurbatione  careant,  vt  docct  M.Tul- 
lius.Locus  Platonis  tii  in  Phoedro,de  duobus  equis  bono  <Sc  ma- 
Io,&  eorum  aurigaeracione,qu6  M.Tuilius  allufille  vifus  cll:  i. 
De  RepubLvt  auriga  indodlus  e  curru  crahicur,  operitar,  elidi- 
tur,laniarur.Qu^em  locum  obferuauit  Heraclides  Ponticus  lib. 
De  allegoriis  Homericis.Locus  hic,vc  apparet,e  Maximi  Tytij 
fermone  ^s.  tradiatuseft:.  Neque  vero  grauabor  locum  inte- 
grum  fublegere  :  tSt»»  ^  '^  k)i6^&i7n )/■/,',  c*^«««  <z^<;  r  •*5"«oy 

3  ,  £35-«tf«/    e^noll   «£t(^7WV,  ii.    Xot.-o-/^TM   T    KViCOf,  Vi  l/%    d^«JCMy.!i}V 

Kj  f^xjCrQ/iu  '^v^  Xj  f4.iix,vAui^ri  S  £7n  7»  o^,[.{cf,  rcuiTUJj  £tto<- 
fiaazc^is  ^S  x^  ii»<fi;ji«y  'Zrf9fB4|«*T(^,'£^T5tf  T^  i^vjSy :  k,  oi^X^ 
y  u^f^rC^  ,  }C  y^>.UL,\  rei;  ^  iTSTnn  o^fj^ss  oldi  «wji?  <ZTf;k;;v5f 
'Z7eu)'nioi.7n\.  ^^(^  «s»kae;^5  .S-c^»  <^!i*>f)f,ty,td/j6ty0  fOfj  cujrayy  uh^- 
?itCi-(^  j^  uh,(puy^  5^  voQ^i-Yii,  0  •)  ,  ^«.<a2'/,5  ^  Jtjjt:*?^?  ^  «,t6- 
'ZoA)5x.r(^,  0  '3  ,  yco^ks  'c  QJ)cXiXv:B^<^,  0  3  Ufi.XdCS-c(,(^  ^  ^fii- 
x^oppuv  c"  ^sr«y9f,  »7^;  u^c(£/ii^<ntc.(rf/^oy  ruQ^rii  T  kho^v 
xuru  Koiv  _tc  K^r^Tt)  cu/ri,  h^  rlu/  y  d^zu>aC-fdCov](^  i^srj*  pt)jx,r,i 
u^edv  ^iftrzof  ,  jiuv  ^tty"  '^  uns>.ufu  VTrsra»  ttw»  tp  u^ijcf.  |!;M.Cp£- 
§(j/4t/«v  ccvrt^  Ityic^v  iTTi  o^f«;  (:  T^pc^iyia^  <c  Afltn/v«tf«  <;■  u^Uf 
s-TE  eiXiK^ye^s  iihiu;  ,  vvy  j  nS  JufciK:J  k/n  y^y.c^^s-et;  7ru*%' 
euTfv.q.  Qua;  Latine  ita  fonanc :  Verum  hic  vnus  inuenrus  eft 
xnodus  ab  ipfoDeo,  quo  humana  conditio  minorem  fe  effe  di- 
uina  faceretur ,  propterea  fcilicet  quod  animum  terreftri  cor- 
pori,ranquam  anrigam  impofuit  currui,cuius  &  habenarum  fu- 
frinendarura  &  incitandi  vim  eiTechabicurus.  Huic  enim  auri  - 
g.^,{imul  aurigandi  arcem,viicfque  tradidit :  (imul  eriam  libe- 
ium  abutendsE  artis  arbitrium  dedit,  qui  poftquam  infcenderii; 
currum,&  habenasacceperit,  iiquidem  felix  beatufque  animus 
fir,memorismquehabeat  fe  iuiTu  Dei  fubiarum  eiie  in  currum, 
validequc  aurigationem  regere  debere,  nimiriim  habenas  mo- 
deratur,  regitque  currum,  &  cquorum  temeritatem  contundit. 
At  equi  diuerfum  appetunt  curlum,  teracreque  buc  atque  iiluc 
rapiunt  currum  ,  hic  ad  petulentiam  ,  ingluuicm  ac  contume- 
iiam;ille  ^d  temeritatern  atqj  ferociam,  alius  vero  tarditatem, 

moUiricm, 


114  ANDPvE^    ALCIATI 

molIitiem,fei:uitutem,fatuitatcm,atque  humilitatem  fecfVaturf 
cuiufmodi  feditionibus  diftradlus  currus ,  aurigam  conturbat: 
&  fi  vicerit  eum  prxpotentis  equi  vis,  fertur  currus  pro  libidi- 
ne  vidtoris.Qiio  fit,vt  vidtricc  interdum  petulantia,vna  currus 
&auriga  ad  contumclias,conuicia,impuritates,atque  alias  ne- 
farias,minimeqj fmceras  voluptatcsjinterdum  vero  dominante 
iracundia ,  in  multas  variafque  calamitatcs  vterquc  feratur  ia 
Cypmr.i  pra:ceps.Huc  etiam  referam  commode  illud  D.Cypriani^ex  lib. 
hsw.  De  difciplina  &  bono  pudicitia;:Coerceat  animus,ait,ftimuIo$ 
carnis,refrenet  impetum  corporis:Accepit  hanc  enim  potefta- 
tcm,vt  illi  ad  imperium  eius  membra  feruirent.Et  quafi  legiti- 
mus  ac  perfeflus  auriga  vlrra  conceiTas  corporis  metas  extol- 
lentes  fe  carnis  impetus,ca;leftium  prasceptorum  habenis  refle- 
<^at,  ne  vltra  terminos  fuos  currus  ifte  corporis  raptus  in  peri- 
culum  fuum  fecum  &  ipfumrapiat  aur^am,&c. 

Jnpr&ceps  rapiturfmslra,^c.]  Alludit  ad  illud  Virgilianum, 

Fruflra  retinacula,  ienicns., 

Tertur  eqtiis  anriga,  necfue  audit  currns  habericn. 
Et  ad  prouerb.  De  curru  delapfus.  Citatus  ex  Platone  locus  eft 
in  Phxdro ,  qui  explicatur  commodifTime  a  Plutarcho  ,  Qux- 
ftionumPlatonic.  8.  quopertinet  Ciceronis  hoc  e  ^.Ttifcul. 
Exifte  e  poteftate  dicimus  eos  qui  efFrenati  feruntur ,  aut  libi- 
dine,aut  iracundia.  Qui  igitur  exi/Te  e  potcftate  dicuntur,ide6 
dicuntur,quia  nonfunt  in  poteftate  mentis,  cui  regnum  totius 
animi  a  natura  tributum  eftjhinc  compotes  &  impotes,qui  ani- 
mum  habent,vel  non  habent  in  fua  poteftate. 

Ejfrcm  quem  vehitoris.]  Manifefta  allufio  ad  paroemiam  ,  Os 
infrencjid  eft,  k^)\iv^  cij[0,rQ^  /Ti-ar^. 


In 


EMBLEMATA. 


iij 


lu  temerarios. 

EmBLEMA       IV  I. 


^yispicis  auri.Tam  cwtu<  P^jaethontapaieyni 

/■7'aipiomos  a,u,[nm  jieclcre  Solis  eqnos ; 
Aliixima  (^/n  pojicju.jm  terri'.  trfctndiafparfity 


Efi  temere  i?ifej]o  lapfi/a  ah  axc  mil 


^V, 


er. 


Sic  pleriijtie  rotis  fortu7j£  Adfidera  Reges 
Euecii^,mbitio  (juos  iHHCfnlis  agtt  \ 

Tofi  magnarn  hiima?7i  lenerts  cUdemLJ^fuamqae, 
Oinoiorurnpxnas  aemque  dant  fcelerum. 


PHaechontis  caGiS  hic  craducitur  in  Principes  quoiaam-Du-  ^f^i^i  p^^ 
ceiOjUe  iuuenilicer  cxuitances  ,  qui  magno  fuDiuoiiimque  ctpe:. 
inalo  cuntla  rurfum  &  dcoruim  veii:d;it:curr;que  q-uocl  volunc, 
omne  iibi  liccre  patent,non  mirum  clc,ii  iutoderabiiam  iii^lo- 

P 


11.6  ANDRE/t     ALCIATI 

rum  leiium  fecum  aduehant.  Nihil  enim  aliud  afFerre  poteli 
tam  cxcaprxcoplcjue  cemcr:cas,  quam  certiiTimum  populi  di- 
rcrimen,&  inteidum  cxuiu.Qjuocl  li  illi  quandoque  rclipircant 
(quod  fcrc  ncn  tlz,mCi  acccptodamnojeoquegrauiirmiojid  la- 
ne  contingit,  poltquam  vulgus  deciditin  graucm  fortunarum 
omnium  iadlur3m,vc  fpei  nihil  rcliqui  habcac:fere  fit  enim,vr 
Principes  illi  fatui  &  excoides,eo  quod  habeancin  alios  impe- 
rij  ac  potentia*,  pro  !ua  iibidine  milerrime  abutantur  ,  &  quafi 
prodi^^anc  in  Rcip.dctLimcncum.  Vicio  datur  Agamemnoni, 
quod  ambitjolus  magis  quim  cordatus  fuetit ,  qui  pro  vna 
Heli;na  tut  tancoiquc  homines  ad  ncccm  poltularit  ,  fuofque 
ad  c^fidem  bcUi  alcam  prouocarir.Redc  Ilaccus: 

\:¥abiila  .nu  tariclA  frofttr  riArratur amo  em 

'.  Gr*cta  BiiruArti.lir}to  colltfadii.Ucy 
Stuh  orum  rigum  ^  pcpnlorum  ccntinet  i.nm. 
Non  efl  ambiguum,  quin  fecurius  a^uum  traduxiiTent,&  gloria 
crcdo  meliorcm  fuillcnr  colecuti  nobiliflimi  Imperatores  Cy- 
rus,Xerxes,&  Aiexander,{i  fuiscontenti  finibus,maluifrcnt  re- 
gna^ropria  tutari  &  adminiftrare  ,  quam  armorum  alca  plus 
quam  par  dret>alienis  inhiare.Icide  &  innumcrabiles  alij,quo- 
rum  elFeratior  ambitio,rcgnandiqiCupiditas,&  fuum  &  popu- 
li  intciitumaccerfiuic.Q_uidenim,vt  cajteros  taceam,aliud  fe- 
cit  Alexandcr,  qnanquam  pr*ec]aris  naturx^  dodrina:  fubor- 
pacus  muneribus,  quam  vc  graflacorum  ptinceps  orbem  circu- 
curfarec ,  fibi  fuifque  labores  &  moleflias  innumcrabiles  crea- 
rcC;nullumquequiecis  &  oc;.j  iinem  proponerec?Huius  infatia- 
bilem  vidoriarum  ficim  nullusvel  profperrimus  fuccelfus  vn- 
quam  reffcinguere  pocuit :  nullus  honos  ,  quamquam  magnu«;, 
cius  ambicionem  fedauit.  Itaque  non  contdntus  ampliHimo 
imperioPerfico,impetum  fecic  in  Scythas,in  Badhianos,in  In- 
dos,vlcraeciam  progrefTurus  fl  per  copias  fuas  licuillcc  aut  nifl 
mortc  violenta  reprciVus  efTec.  Quid  de  Pompeio?quanta  vir- 
tute  &  experientia  viro  ?  quam  magni  a  fuis  habit^  ?  nec  enim 
vna  caufa  fuit  cur  a  Romanis  aliilque  gentibus  maximo  in  ho- 
nore  cffet.  Eimi  tamen  mifere  occxcauit ,  tandemque  perdidit 
infana  ambitio,ncc  fe  mod6,fed  &  patriam  &  Remp.quam  de- 
fendere  fe  iad:abat,opprcfIit  &  funeite  diiacerauit.  Totns  enim 
in  aucupanda  gloria,  in  cuius  communicationem  admitti  nc- 
minem  fuftincbat ,  dum  Spartacum  perdomuit :  dum  Lucullo 
cripit  vidorias  P5ticas  &  Armeniacasjdum  Metcllo  honorem 
de  piracis  fufFuratur,  vnijfque  omnibus  cxccllere ,  omniumquc 

obfcura 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  aif 

^bfcararc  gloruim  cogitat,alienauit  a  fc  optimoiiim  qnorum- 
cunque  animos.  Ergo  dum  potcntiara  fuam  putat  egregic  ful- 
tam  C.  Cifaris  a/Bnitate,  quem  fibi  adiunxerat  ad  fuas  vires 
firmanclaSjab  eodem  fuit  opprefTus. 

Et  hos  c]uide  fua:  ciuitatis  Phaiithontas  rcfte  dicimus,qua- 
les  nimium  multos  fupcrior  patrum  &  noftravidit  a:tas.Con- 
ftantinus  Manalles ,  Annal.  de  Michaelo  Imperatore  hunc  ^^"^"'^1»^ 
niodum  ferc  fcribit:(quia  enim  Crarca  non  fuppetuntXatinam  i^P^^^*'^^' 
verfionem  huc  coiiferre  non  vercbor  : )  Vbi  Michaelus  matu- 
lam  ad  jetatem  peruenit  iamque  folus  amplitndinem  negotio- 
rum  imperij  prociirare  cocpit,  reapfe  verum  illud  probauir  efTe 
quod  eli  in  fabulis.Qu^ippe  mox  vt  alter  quidam  iuuenisPhae- 
thon  curruconfcenfo.totum  Romanorum  imperium  perdidit, 
&  ipfe  dc  auito  patrioque  regno,  veluti  quodam  curru,  cd  de- 
turbatus  &  cxcullus,  non  pronus  tantum  cadens,fed  etia  deor- 
fum  hrdcns.Q^ippe  luxuriofa:  humidarque  v\ix  fe  dedidit,ve- 
lu:  alter  Nero,  immodeftus  in  vino,animo  cfiorminato,  impu- 
dicus,temi^li:ntus,omaem  pecuniam  in  colhifoies  exhauriens, 
cui  erant  fcurra:  imruri,carruum  igitatores,  mimi  primofta- 
tim  diluculo  tcmulcnri.'?'  dcditi ,  dclicias  ciborum  &:  fuauium 
opfoniorum  auidc  quarrentcs  ,  totos  die-  apud  inuerccundas 
mulicrcs  exigercs,potores,ludioncs,libidnuim  flammis  turen- 
tes:qualis.f  olim  erit  ille  Sardanapalus ..  rcx  Niniuirar-jm  ,  &c. 
<^od  dum  medicor,  vultro  fefe  ofl^ert  Caroli  vltim.i  Burgudiie  Carolm 
Ducis  fatum  deploratiflimum,  qui  proptcr  virtutembellicam,  T>(*''  ^f*^" 
&  dicioncm  ampliifimam,  inrer  Principcs  fortunati/limos  ha-^  '**''*• 
beri  potuilTet,h  vim  ingeni  j,qua  policbat,&:  magnitiiuinc  ani- 
mi  qua  fe  tcrribilem  &  fi)rmidabilem  oftenderatad  fua  potius 
alleruanda  ,aut  etiam  augcnda,quam  ad  extera  expugranda 
conuertifretuicc  faneram  infoclicem  mortem  obii;Tct,Dequ!- 
bus  tamen  alia'^  fortalTe commodius.  Huc  refcrt  Adagium,Auc 
Regem  .Tut  fatuum  nafci:& ,  Habcnas  ignaras  non  tir.dct.Ea- 
bulam  hanc  alij  alio  rransferunc,  nimirum  ad  infigncm  quan- 
dam  conflagracionem  vt  Plato  in  Timxo.cui  Lucrecius  libr.^. 
fubfcribit.Ficinus  &  aliquot  alij  tradunt  fuille  Comcta  vaftum 
natura  folarcm  qui  tandcm  dilTolutus,intoIerabiIes  xtius  con- 
citaueric.Sedha:cpra:terrem.Si  s^  mores  refcrre  maiis,appo- 
'  ncre  hucpotesexemplum  Fiaminij  ConfaIis,cuius  temeritas 
infigne  detrimentum  iux  Reip.a':ra!it.VaIcr.Max.i.c.6.  Phae- 
thontis  calum  ad  piincipes  in^prouidos  ambitjofos.luici;  ofii- 
cij  minimc  memores  torfir  etiam  Dic.Chrylbrtomus  oratione 
prima  De  rcgno. 

P     r 


liZ  ANDREyE    ALCIATI 

Ijui  StlU,  igniuomos  iquos.']  Quatuor  equi  Solis  nacuram  illius  igneam 
indicant :  Phlcgon,  a  pXiyoi  ,  quod  eft  inflammo:Pyrois ,  quafi 
ignitus,  ^'  t2  a-upo5  :  Eous,ab  >j^f,  aurora  ;  ytthonjquafi  ar- 
dens :  Sunt  qui  his  equis  quatuor  horas  iuxta  Solis  exortum 
apparentcs  intelligi  vclint.vnde  eft  illud, 

HActubet,hA:  jplendet^detnhAc  calit.illa  tepebit. 
Malim  ego  a  ttudiofis  legi  diligenter  quas  de  iis  Solis  equis 
habet  Ouid.i.Metamorph. 

Sic  pUriejjue  roti^^y^c.]  Similitudinis  eft  «Tro^o-;?.  Fortunse 
rota,cui  infidet ,  tributa  eft,  propter  varictatem  &  inconftan- 
tiam.  Galenus  cv  Tsr^oTiiTcliK^  itt)  rui  ri^vitf  egregie  for- 
tunam  eiufque  inconftantiam  depinxic. 


ruicr 


£  M  B  i,  E  M  A  T  A. 


219 


FuEQE  &  rabies. 

E  ?^  B  L  £  M  A       L  V  i  I . 


O  R  A  ^em  dypetii  rabiofipiSialeqws,  '■ 
Et  fcriptmn  infummo  im^^^gine  carmen  hjibet, 

Hic  homirJHm  efi  terrgf^jCiMH^  pojjejfor  yitrida: 
Tdlia  magn^nmHs  figna.jdgamemnQ  tiijit. 


QVorundam  Principum  &  Impcratorum  ferocia  &  imina-  c,-  f„ 
•litas  figais  pleiLUT!.c]ue  notHque  vexillaribus  exprimitur,  rocttatit. 
ica  sc  quid  in  animo  reconciitum  habeahc  ,  tacitis  fymbolis 
apeite  oflendant.  Quid  enim  fignificant  in  eiufmodi  ftemma- 
tis  Vulcures,Gryphes,Dracones,Aquii2e,Leones,  quam  rapaci- 
taccm,{-erociam,intcrnecionem,formiQinem,&  cxcera  generis 
eiufdcm,  quoi  pcrpcruo  ianguinariios  Duces  comitancurr At  vt 
carmen  nofttum  expianemus,habuic  Agamemmon  clypcum^in 


13^  ANDREiE     ALCIATI 

quo  elFet  depidlus  Leo  ad  terrorcm  aliis  incuticnduin :  cjuof^ 
quidcm  lcutum  in  Olympia;  fano  pcr  aiiquot  tempora  pepcn- 
dit,  infcriptione  etiam  ndicdla: 

hoc  eft, 
Tcrror  hic  e(l  hoTrjt^mmyCfuique  hunrgcrif,e/i  Agnmemnm. 
Zw,trm- Lcoquidem  piofigno  roboris  &  vigilantia:  apud  itgyptios 
TJ^m"*^  habebarur:fic&  adtcrrificiuii  homincm,  qui  reliquosafpcdu 
folo  conflcrDaret,afl'umebatur,tcrtis  eft  Pierius  in  Leone.  Plu- 
tarchus  in  Ariilide  :  Hanc  iulli  appellatione,  inquit,regum  & 
potentum  nuUus  efl  profccutus :  «^i  vo^io^K^ruf  yj^^  xi^v- 
90if  >^  tntHTQfii  ,'uioi   ^   etiTU  >(^  tifjtx,i9   ty^ecpo*  ZS-^CFtip' 
f^ot^ot^y  tLu  icw  T?f  ^iOdj  t^  tSs  ^twmtiiu^.  Uf   teixt  ,^A- 
Aov  ij  t/w  Xstjj  TiJ?  ^tr^Hf  ^c%ct*>  ot.yx.Taivrii  :  fed  potius  di(5li 
funt  vrbium  vaft3rorcs,fulniina,&  domitores:alij  etiam  aquil? 
&  accipitres  vocaii  maluerunt,a  vi  &potentia,vt  apparet,ma- 
'  gis  quam  ex  virtutc  laudem  &  gloriam  ampicdlcntes. 

Iq 


tMBLEMATA. 


i^t 


In  cos  qiii  fupra  viies  quicquam  auJent. 
Emblema     lyiit. 


D  V  u  doymiti  dulci  rccyeat  dnm  coyporafcTnm 
Sub  ptceat  07"  ciaua?n  cdurdquc  arma  te?7ct^ 
u^lciden  Pygmxa  rnantf^  proHcrnere  letho 
.  Poffeptttat,  Uires  nQn  hene  ciofta  ftui^. 
Excitii^  rpfe,  vchit pnlices^fic proterit  hnfccm, 
Etfxui  irnplicitpmipelk  kc/iis  agit. 


PIn(-!p.rns  Kem.iQ. 

Diffic!lis  puana  d\  forrioiibus  repugnare  vellc.  quoci  mihi  tle- 
cl.aiat  in  Vrania  Herodotus: 


231  ANDRE/E     ALCIATI 

Apologus  hic  admonet  nihil  pra:ter  vires  aggredicndum ,  nec 
vllum  lufcipicndum  negotium  ,ad  quod  perficicndum  vircs 
non  fuppetant.Rede  Pindar.Pyth.y3. 

Oportct  quifque  fui  modulumfpedet.Sic  Propcrtius: 
Tur^e  ejl  cjuoi  n(q!i.di  capttifummttteretondu6t 

Etprejfum  tnf.exc  rr.ox  dare  tcrgagenu. 
Et  Cicero  i.  Oflicior.  Suum  quifque  nofcat  ingenium,  acrem- 
quc  fc  &  viriorum  >  &  boftoium  fuorum  iudiccm  prasbeat,  ne 
fcenici  plus  quam  nos  videautur  habere  prudentiai :  neue  hi- 
Ihio  vidcat  in  fccna  ,  quod  non  vidcat  fapiens  in  vita.  Sed  ,  ni 
•  fallor,  conueitifabulaineos  poteft ,  qui  licettenuisfortunae 
fintaut  ingenio  non  perindc  valeant ,  audent  tamcn  potentio- 
rcs  ,  vcl  ctiam  doifliores  impetere  ,  quo  ex  confli<fVu  nihil  re- 
portaturi  fint  prartcr  iufamiam  &  detrimentum.  Allufio  cft  ad 
prouerb.  ^um  lis  nanus,  cedc.  Quod  intellexifre  videtur  Am- 
mian.  Marccllinus  ii.lib.qu6  locimagnumluliani  Imp.  ani- 
mum  celebrat ,  &  malcdicorum  in  co  contemptum  illud  cfFcrc 
proucrbiali  fchematc  ,  eoque  erutoe  Gratco  apologo  quo- 
piam:Fruftra,  inquit,  virum  circumlatrabant ,  imraobilem  oc- 
cultisiniuriis,vtPigma'i,  Tkiodamas  agrcftis  homo  Lyndius 
cum  Hercule.  Quo  innuitlulianum  nihilomagiscommotum 
fuiife  fulurronum  &  blateronum  aulicorum  conuiciis  >  quam 
Hercules  ille  t*iQ^Xc<m/u.(^  (^  fit^Xo-^v^^^  ruftici  hominis 
contumeliofa  infcdtatione  ,  aut  Pygmseorum  infultibus  extcr- 
ritusfuerit.  Meminit  figmenti  huiusPolitian.  Epiftolaqua- 
dam  ,  his  quidcm  vcrbis  :  Vioccre  non  magis  te  potui ,  quam 
Hcrculem  ridiculi  apud  Philoftracum  Pygmaei ,  quos  ille  om- 
ncs  corrcptos  lconis  pcllc  inuoIuit,&c.  Mcminit  &  Alciat.  no- 
ftcr  Comnicnrar.  Dc  quinquc  pcdum  prasfcriptionc.  Ha:c  cum 
fcripfilfcm,  commodcfcfe  hiftoriaPygmasorum  obtulit,  quam 
rctuH  Phifoftratus  in  fuis  Imaginibus,  vndeperfpicu^  vidco 
Emblcma  hoc  petitum  eftc. 

S?<^p/T«.]Piceam,quintam  ccdri  fpeciera  elTcdocet  Plinius 
cap.io.Iib.K^. 

Alidcn.  ]  Hcrculcm  ,  vel  Alcaso  Amphitryonis  &  Pcrfct 
patre  ,  vel  ^  't  «A»?? ,  a  robore  &  fartitudine  didtum  vo- 
lunt. 

Pygm^d  minu^.  ]  Pumilionum  aut  nanorum  multitudo.  Vo- 
cautur  aPhiloftrato«/:77;';^«?  T.cM^oLt  q.  d.  cubitalcsjiucri.Eu- 
ftathius  &  dimis  Auguftin.de  ciuit.  Dci  i^.cap.  8.  Nanos  aiunc 

Pygraa:os 


E  M  BL  EM  A  T  A.  135 

pygtnasos  appellatos  a  ttvjJ»,  vel  5rv;^j?,  quod  cubitum  fignifi- 
cat.vel  7rvj55,breuis:itaquc  Tryy^c^  quafi  Tnj^eivj^.  Hi  ho- 
niuncioncs  extremas  ^gypti  partes  inhabitant ,  agricoiationi 
dediti,rubinde  cum  gruibus  bellum  gerunt.  Plin.libro  y.cap.i. 
aliifque  locis.  Gellius  [ih.9.  cap.4.  Exiftimat  tamen  Cardanus 
De  rer.varict.lib.8.cap.40.contra  quorundam  opinionem,  qui 
fabulofos  Pygmxos  faciunt ,  reuera  Pygmxos  efTc.  Sed  hxc 

FroRemere  letho.']  Suffocare,elidere,to)lcre  de  mcdio. 

Vires  mn  bene  doBa  fum.  ]  Phrafis  Grxca  ,  pro  non  bene  di- 
mcnfis  fuis  viribus,  niilla  ratione  habita  imbecillitatis  fuarum 
virium. 

Etfiui  implicitum,  ^c.']  Partem  eotum  contriuit  vt  puiices, 
partem  recluflt  in  finu.  Leoninaautem  pelle  dicitur  vfus  pro 
thorace  Hercules  poft  occifum  in  fylua  Nemea  leonem  trucu- 
lentiflimum,  dc  quo  poftea. 


iH 


ANDREyE     ALCIATI 


ImpolTibilc. 

Lmblema     LIX. 


A  B  L  V  I  s  ?^^thiopefm£jmdfri*fhra?ah  define.  noBls 
/l!'{jh\tre  mgrd!.  nemopotcft  tenebras.    ,. 


Typfti  Em.   r7X'Luci.ini  Epigrnfnmare  tranlhilit.  fic  ehim  habct: 

hUmaiti.        I^       EU  71  y^^TtoJ   viz/lnc  hy.x^  iyaiy^v   /%£o  W^^jv»}?. 

Quoci  idciii  ab  Erafmo  (ic  cll  conuerium: 
Abhas  JEtlm^ernfriitira.  quin  dcf.nh  arte^? 
Hmdfnfjuam  (ffi^-ies  mx  fit  vt  c.nrv  dres. 
Morts  vel  IJ  nutcm  cx  apologo  f|uod5  Aefopico  manade  plnnnm  eflrqn© 
quiclcm  fignificatui  ,077  f^paytv  eut  (pvo-eti  w^  <ST^y,X^6v  tLa/  ^- 
^j  j  nnturas  manerc  vt  fuum  habucre  principium.    Pindar. 
Olvmp.T  3.  ^y^-/«y  3  Kf»ov«/  -^  rvyfs^i;  »f^  :  Difficile  ell  oc- 
cukarc  morcni  ingcnicum.Iucm  ^riftophanes  Verpi"-:^r?'«f 
^hiTTO'/  <^l(nw9  i»  iy^  77$  «M  :  Tegeredifficilecltcu.im  quis 

naturani 


animu  mu 
tare  dtjji- 
cilt. 


EMBLEMATA.  ijt 

naturam  habeat.  Succurric  illud  Ciceron.  ad  Qiiatvem  :  hoc 
nunc  non  concendo  >  c]uod  forcaile  cum  in  omni  nacuia  ,  rum 
iamin  noftraactace  difhcile  ell  mutarc  aninium  .  &  ii  cjuid  e(t 
pcnitus  infitum  moribus ,  id  fubito  euellere.  Q_u6  lefcrendum 
Diogenisapophthegma,  qui  cum  improbum  quendam  &  pro- 
teruum  calligaretjrogatus  quid  faceret;Acchiopem,  inquic,ab- 
{lergo,vt  difticulter  caudidum  reddam.  C^od  ingeneie  de  his 
omnibus  intclligi  poteft ,  qua^  nulla  arce  nullaqae  induftna 
corrigi  aut  mutari  v-jueunt.  Sed  fpcciatim  hoc  corqnebimus  in 
ea  quas fucata  fimt  &  ljmulara,vt  gloriam  inanem,ii6  vitc  me- 
ritis,  fcd  precario  emptam.  cuius  omnia  iimulacrn,  vc  fic  dixe- 
rim  ,  tanquam  flolculi  celericer  decidunc :  quandoquidem  ii- 
mulatum  quicquam  non  poilit  eiVcdiuturnum  ,  &c  ficla  cito  ad 
naturam  rcdire  fuam.Vere  f  laccus: 

NnturAm  exfeUaffiirca,t(irneyivfufU  rccurm. 
Velhoc  traducemusad  mores  indocilcs,  &  indomitam  quam- 
dam  naturam  ,  qua:  nulla  vi  aut  arte  mitcicere  poceit ,  vt  lunt 
efterata  quorumdam  ingenia,a  quibus  n©n  polfunt  auelli  quas 
rudibus  annis  piimum  percepta  func.Nam 

^tjofemel  efl  in^btitfi  rect:ns-,ferH.\hit  OAcnm 

Teflji  diu.      '•     '  ' 
Tametfi  enira  ad  tempus  dcrmere  videatur  in  plerifque  ca- 
coetes,  multaque  prohibeant  aeras,mctus,  &  magiftri,  eum  ra- 
meUjhabitum  delerc,nedum  tollerc  fere  non  eft  qui  noflit.Ad- 
fcribam  huc  Epigramma  lepidum  Anuli  ex  pida  Poeii. 

mdofile  tnge/^ium^f  Pergoi  vefie  Uocere^ 

Infiltx  cperam  perdeswtf  qu:4  aUllft*n 

In  tampum  doceat parentetn  currtrefitno. 

^i  cum  efuadrttpedum  in  morem  vtdeatur  equoru?n 

ToUere  p  ojfe  capu  /■,  g  rcjjm  glomerdre  fuperics: 

Hunctamtn  autfienii^autf  calcarihiii  frgest 

Aurict4l(t4  dimitcit  iniquA  mcntls  afellu^ 

In  terram,fjy^pedibws  pofli^i^calcitrat.ergo 

Define:?iam  nun^iisim  ars  naturarnvincetyequitfqtii 

Nunquarr)  ix  degemrifitt  genervfn^  afUcy 

Vt  ntinquam  exflcHdo  cordatu4  fiet  tn  arte. 

Abluvs  Erhiopem.]Hac  pertinetprouerb.Acthiopemdeal-  -^^.(^'^p^ 
bare  :  &  Aethiops  non  albefcit.  quo  refer  &  illud  Nazianzeni: "!"'  **'^*J" 

hoc  cftjPardus  non  deponit  pellis  maculas,  ncque  nigrore  Ae- 
thiops.Si  quid  de  Aethiopibus  pluribus  requiras,  conlule  Plin. 
-'ib.j.c.S.&rcap.jo.lib.d-. 

Cuculi 


13-^ 


A  N  D  R  E  it     A  L  C  I  A  T  I 


Cuculi. 
Emblema     lx. 


Cttculu-' 

^hU  tttTO. 


RvRicoLAS  dgre^e genns pleriqitc chcuUos 
Cur  vocttent^  qiidnam  prodttd  cAufjafuitf 

rcre  noHO  caniM  Coccyx,  qao  tempore  vitei 
Om  non  ahfolHtt,  mre  vocatur  iners, 

Fcrt  ona  in  nidos  alums,  qiuditer  ille 
Ctii  thdUmum  rroSt  vxor  adulterto. 


D  nobis  luculcntcr  enarrauit  Alciatus  ipfcrDei:  iib.7.  Parcrg. 
uriscap.s.hisverbis:  Caculumvocanr,c]ui  matriraonij  iai 
..._drioras  (ic ,  cjuiquv:  vxorcm  luam  mucchis  p»jrm:tta:.  Cucu- 
bitarc  vcrbumconfinxcriint,quari  cuculicare.Eso  Coculos  pe- 

culiari 


r 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  137 

culiari  conuicio  agricolas  didos  apud  veteres  lcgi,  qui  ncgli- 
gences,rocord€s,  tardique  efTent,  quod  non  priiis  pucaras  vucs 
haberent,  quam  cuculus  cancre  coepillec.  Horatius: 

Magna  cGmpellans  voce  cucuUum. 

Gr^cc  i{s*Kv%  a  voce  dicitur,v t  appareac  veteres  Grarcos  ypiilon 
per  ^»,60  more  quo  nos  Latinifacimus,pronunciaire.Recentio- 
res  Grammatici  Cuculos  dici  hos  homines  putant  a  nacura 
auis.qu^  in  alienum  nidum,maxime  Hypolaidis,quam  ipfi  Cu- 
rucam  vocant,oua  faa  cransfert.Sed  hac  ratione  non  cuculi,fed 
curucas  dici  debuiflentjcum  n5  ipfe  in  alienumjfed  alij  in  fuum 
nidum  congeranf.vnde  &  adulteriumdidum,  quafiad  alterius 
torum.  Hadenus  Alciat.  Ait  itaque  Cuculi  nomen  abufuie  in 
eos  tS^Q  tradu6lum,quorum  impudic^Rmcvxoresjcum  ij  con- 
tra  cuculipotius  vocari  debeant,qui  alienas  vxores  adulterant, 
fpedato  nimirum  auis  ingenio ,  qu^e  fua  in  hidis  alienis  oua 
ponere  foleat.  Idem  reperies  Adagio  Eraimico ,  Cuculi.  Vide 
Plin.i^.c.i^.&  Pierium  lib.i^.Kieroglyph. 

Scio  cciam  nomcn  Cuculi ,  alio  accipi  feiifu ,  vt  pro  inepto 
homine,reriimqi  imperito,vt  apud  Lycophroneni  Aiax  xs^^kv^ 
appellatur,iicuti  Meleager  Glaaconis  filius  infulius  cuculus, 
H^KKv^  ^Ajfl<@-  apud  Platonem Comicum. 

Vere  nom  cantat  Qoccyx.  ]  Vnde  &  pro  verni-temporis  fym- 
bolo  ponitur  Cuculus.  Sic-Hefiodus: 

Vt  cantum  aHdiem  qHem  reddit  abilice  coccyx. 

§luo  ter?7pcre  vites,i^c.']  Illud  eil  quod  Plinius  ait,probro  fo- 
iere  obiici  vindemiatoribus  ,  ii  cuculuscos  deprehendiiTet  vi- 
tem  putantes3&  Horat.i.Scrmon. 

Tum  Frdneflintn  falfo  muUtimque  jluenti 

Exprejfa  regerit  conuicia,  durm 

Vindemiatory  ^  inuiciusy  cuif&pe  viator 

Cejfijfet,  magna  ccmpellans  voce  cucuUum. 


Vefper 


15« 


ANDREit    ALCIATI 


Vcfpcrtilio. 

E  M  B  L  E  M  A       L  X  I. 


A  s  s  V  :vi  p  s  I  s  s  E  fuum  vohtcn  ex  AiimLic  nomcr., 
Socmttcum  anttores  Clmrephooyiraferunt. 

Fiifca  vtyofacies ,  i^ftrideris  vocula,  tati 
Hunc  hominem  potuii  cornTKacuUre  nota. 


ChdreBhoH  /^Hicrephon  Athenienli^,  Socratis  difcipnlus,  tam  pcrnn^- 
NoBua  dt'  V^cftcr  iibris  incubuincfcrtur,vt  lucubracionibus  noclurnis 
^»'  extenuarus ,  maximum  pallorcm  macicmcjuc  contraxcrit ,  vr 

val<;aii  loco  No^tlua,  vcl,  vr  aliis  pIacet,Vcrpercilio  fit  vocita- 
tus!  Apud  Ariltophancm.iii  macilcnt;um&  palioic  confe(ftum 
petitur  diclcrnin-.  prouetbiale,  isdiv  c'^oiV<  x^pi^a!-fi(^  rv,  <pu- 
<?i  ,  nihil  natura  cii'rf^crs  a  (thxreplionte.Phiioilratus  in  prxfat.. 

vic. 


E  M  B  L  E  M  A  T  A. 


»39 


vit.  Sophiftamm,duos  fuifTc  eius  nominis  tradit,(]norum  alcer 
Buxeus  eftcoguorainatus  (  vt  7rv|''>»^-  Cixci  nominat,qui  lunt 
luridacute,^^:  tcxtura:  rarioris  )  quod  ncimodum  pallidus  eller. 
ilieeuim  lucubiatione  nimia  fani^uinc  lr:borabat:'.lq«.ic  eft,  qui 
coCTnomen  habuic  NotStuie.  Alter  iniuriu"  o]uidam  homo  fuit, 
im'pudentiflimcc]uemomordir,  qui  etiam  Gorgic^  ftudiiuaxa- 
re  aufus  fit.  Acquanium  toniiccreefl:,id  non  torqueturin  pal- 
lorem  qui  ex  Iludiis  contraiiitur,  icd  in  iabes  quafdam  covpo- 
ris,qua:  animi  vitia  produnt.  Qu^l  enim  oculos  habent  a'gros, 
afTiduifque  lucubrationibus  prope  iam  perdiros,non  idco  iudi- 
biio  funt  habendii  [cd  potius  qui  vefpertilioRis  trmiilati  naru- 
ram>vidcncur  aliquo  modo  tum  voccm,tum  vuitum  humammi 
exuiiic  in  eo,qu6d  in  luce  hominum  verfari  refugiunt.Ex  quo- 
rundam  qui  non  extant  commcntariis  Aelian.refcrt  in  ^.Ysnx 
hift.  Phiietam  quendam  Coiim  fuifleadcD  macilcntum,  vt  oc- 
cafione  etiam  leuilllmafubuerti  poifettqui  ne  a  vcntis  tollcre- 
tur,fcrreis  foleis  vcebatur.Id  tamen  ligmcnro  limilius  elTc  quis 
non  videt  ad  iocandum? 

Volncnex  Moicuie.]  Id  en-,vefpcrtilionc.MineidesThcbana:  Minei.Ut^ 
fororescum  Liberi  patris  facrificia  in  contcmptnm  rapcrcnt, 
Mineruxlanihcio  additflx,  ex  improuifo,quadam  vi  numimis^ 
vocibustibiarura  &  tympanorum  fono  pcrterritx,  telis  inftru- 
mentifque  fuis  in  vites  ac  hederam  iepente  commutatis,omni' 
que  lcco  fetis  replcto,  noftu  fugicntes^in  vcfpertiliones  tranb 
formata:  funt.  Ouid.^.Meramorph.  Hinc  volucrcm  Mineidcn\ 
pro  vefpertilione  dixit  AIc'atus. 

Ftifrafrrofacies.  ]  Eiusquidcm  rei  caufTam  refcrre  non  re- 
merc  polfumus  ad  lucernarum  fuli^inem  ,  qua  lucubrantes  in 
ficiuntur.  Q^uinrilian.vndecimi  cap.j.  Et  vigilanda:  nocles,  & 
fulicro  lucubrationum  bibenda. 


Aliua 


lio  ANDRE.E    ALCIATI 

Aliud. 

EMBLEMA      L  X  I  I. 

V  E  s  p  E  R  E  ^«<£  tantum  volitat^qud  lumine  lufca  efly 


Q 


W  mm  aUs  ge^etyCdtera  murU  habet, 
Ad.  res  diuerfas  trahitur :  mala  nomina  ttrirnum 

Signat,  qudi  latttanty  iudictumcjue  ttment, 
Inde  c^  Philofphos,  cjui  dum  cosleflia  ^uarunt, 

Caligant  ocuIis,falfd^ue  fola  vident. 
Tandem  cfr  verfutos,  cum  cUm  fetkntur  vtrumque, 
uiccfuirunt  neutra  ^ut/ihtpartefidem. 

Vanquam  velpertilionis  nomen  ad  mulra  traduci  pofllt, 
_  fpcciatim  tamen  triplici  hominum  generi  accommodac 
Mala  no'    Alciatus.  Primo  vefpertiliones  ij  appellancur  ,  qui  ob  malam 
tntM.         famam,vcl  aliquam  capitis  diminutionem,  domi  Tc  continent, 
ncque  in  medium  prodirc  audent :  hi  quidcm  lucifiiga*  a  Sene- 
ca  &  Apulcio  appellati :  vel  qui  grauati  xre  alieno  nodu  tan- 
tum  prodeunt,nc  a  creditoribus  oiFendantur,  &  in  ius  quoquo 
modo  vocentur.  Deinde  conuertitui:  id  nominis  in  quofdam, 
rigidos  Philofophix  fatellites,  qui  omnino  caecutiunt ,  dum  ea 
'PhiU/oiihi  quas  funt  abftrufa  prorfus  atque  abdita,fcrutantur,ac  rerum  ca;- 
SM,  leftium  naturam  conquiruntjqua.'  a  nobis  longe  remota^,nequc 

oculis  intuerijneque  tangi  manu,neq;  percipi  fenfibus  poirunti 
&  tamen  fic  de  his  difputare  aufi  funt,  vt  qua:  airerueruDt,  pro- 
bata  certaquc  vidcri  velint.  At  profeifto  longe  fecus  habendum 
nobis  eft.  Illi  enim  dum  contradicendi  ftudio  infaniant ,  dum 
ctia  qua:  falfa  proferunt,ar6lc  &  accurate  defendunt,  aliorum- 
que  argumenta,quanquam  vera,refutant  audaciiis,non  tantiim 
illis  elapfa  vcritas  eft,quaiTi  fe  quxrere  fmiulanc,fed  &  ipfi  eam 
potiftimum  fuo  vitio  pcrdunt.Socrates  cum  elfet  omnium  Phi- 
lofophorum  vel  Apollinis  oraculo  fapientiftimus  iudicatus,ta- 
men  vt  ca;terorum  argi.cref  ignorainiam  ,  dicebat  fe  duntaiat 
hoc  vnum  fcire,qu6d  nihil  fciret.  Videbat  enim  oculatillimus 
ille  veritatis  indagator,Philofophiam  illam  humanam  nihil  in 
fe  habere  certi,nihil  veri,nec  (  vt  plerique  cenfent )  dodrinam 
ipfam  diftimulauit,  vt  alios  rcfclleret,  fed  quada  ex  parte  veri- 
tatem  nouitrhumanam  «nim  fapientiam  nullam  eftc  faflus  cft, 
adeoque  quam  Philofophi  fcicnriam  profitebantur ,  qua:  tum 
maxime  verfabatur  iu  ftderum  infpcdione,  contempfit,derifit, 

abiccit. 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  141 

i\)iecit.  Tertio  &  poftremo  nomen  hoc  traducitur  in  caliidos 
&  vcrfipelles  ancipitis  fidei  homines  j  qui  ncc  huius  ordinis  VtrflptlUs» 
funt  nec  illius,cura  vtroque  tamcn  colludunt ,  &  plerumquc 
tanta  dexteritatc  res  agunt  fuas,vt  cum  vtraque  parce  ccmmu- 
nicandi  ius  habcre  vidcantur ,  &  vtramque  (  vbi  collibuerit ) 
conuiciis  profcinderc  &  ridere  :  cumque  aliud  temporis  cxi- 
get  occafiojcandem  probabunt  &  excollent.  Genus  hominum 
certe  vt  verfatile  &  infidum ,  fic  dcteftandum  maxime  &  cxe- 
crandum.  Quidenim  cum  illis  agas ,  quineque  fidem  ncquc 
mentem  habent  fibi  conftantcm  ?  Non  dubium  cft,  quin  aiios> 
cum  quibus  verfantur ,  fallant ,  cum  fefe  ipfi  piius  fefellerint. 
Si  enim  varitatis  elTent  aliqua  tandem  parte  ftudiofi  ,  darenc 
operam  profed6,vt  fociecatcm  cum  melioribus  &  fapientibus 
inirent  lifquc  adhjercrentcontrarios  vero  fugercnt,  &  ferio, 
non  perfun£loric  aut  ofcitantcr,&  quafi  aliud  agcntes  aduer- 
larentur.  Sed  quid  lucri,  aut  pricmij  dcniquc  ?  nimirum  quod 
mcndaccs  atque  impoftores^quibus  non  credatur,  etiamfi  vera 
dixerint :  fed  &  iilud  adiicitur,  quod  vtrique  parti  fufpefti  8C 
odiofi  apud  omnes  rurpiifima  infamiae  labe  afpergutur.Vtrira* 
quc  enim  prodicorum  habencur  loco  ,  quibufque  neutra  paH 
cx  animo  fauere  pofilt ,  quo  fit,vt  qui  fadionis  vcriufque  fibi 
concraria^  conuidorcs  &  afiecla:  voluerinc  haberi,non  raro  ab 
vtraque  conficiancur  &acterantur ,  vt  Metius  Suff^ecius  Alba- 
noram  Dux  ancipicis  &  dubise  fidei  homo,rupcor  Albani,  Ro- 
maniquefocderis  jcuiusalio  ioco  mcmini:vc  fuerunc  inbello 
Italico  Senenfes :  in  quo  cum  fe  medios  gerercnt  in  ncutram 
p4Pum  inclinacos ,  fedato  candem  bello  a  diuifis  militibus 
confofiifunt,vndefeftiue  dixitquidam  magni  nominis  Prin- 
ccps,  Senenfibus  idem  acccidifTe,  quod  iis  lolet ,  qui  mediam 
domus  parcem  incoIunc,vc  fumo  ab  infcrioribus,  puluere  au- 
tem  &  ftrepitu  vcxentur  ab  iis  qui  fupernas  parccs  ceneant. 
Sapiencer  icaque  a  Solone  fancicura  eft,vc  qui  in  ciuili  difcor-  Sflonk  Ick% 
dia&  populi  difcefiione  duas  in  parces,  non  vni  auc  alceri  fe 
adiunxifiec,fed  folitarius^ncuterque  a  communimalociuica- 
tis  feceiTifierjis  donio,  patri.i,forcunifcue  omnibus  priuarecur, 
&  cxul  extorrifque  eficc ,  quod  non  inflammandae  auc  augen- 
dx  difcordiar,fcd  compeJcenda^  potius.auc  eciam  excinguends 
gracia  deccecum  eft.  Idem  Phauorinus  Philofophus  inter  fra- 
tres  &  amicos  diflidcnces  faciendum  efie  cenfebac,vc  qui  eflent 
inmedio  partisvtriufque  beneuoli,  fi  in  concordia  amitcenda 
parum  auctoritatis  quafi  amici  ambigui  habuiflent ,  tum  aiter 


t4t  ANDRE^t    ALCIATI 

in  alteram  partem  difcecleretjvt  hac  via  concordiam  vtrlufquc 
inftaurarent.  Eo  confilio  Cicero  adtionibus  in  Catilinam,  vult 
in  fronte,nedum  in  animo  infcriptum  efle  quibufcunque  ciui- 
busjVtomncsaperrc  fatcantur  quiddc  bello  tam  nefario  & 
periculofo  fentiant.  Sed  ad  alia  feihnandum,  (i  prius  monuc- 
rOjHcfychium  dixiffe,  vefpcrtilionem  impurum  horaincm, 
quique  in  ambiguo  ponat  ea  qux  fidci  funt,  reprxfentare ,  vt 
funt  qui  omnibus  etiam  dilTimillimis  fedis  adha:rent,  quibus 
non  iniuria  ^  t»  f^^otivic^uf  inditum  nomcn  cil.  Pierius 
lib.x.  Sed  perlegc  iplius  Alciati  caput  intcgrum  i^.lib.^.Pa- 
rcrg.  qui  locus  egregie  tibi  Emblema  declarat. 

Vtjpere quAtdntum  voltiat.^i,'^  Vefpertilio,  voluere  bifor- 
mc  animal,  a  vcfpere  nomcn  trahens,qu6d  vcfperi  voiitet ,  de 
quo  Plin.cap.<^i.lib.ic.&  cap.37.1ib.i  t.  Legi  alicubi  tetrafli- 
chon  hoc  naturam  vefpertilionis  exprimens: 

Vt  quadmpes  ^  aupi  v^Utatidifcuntty^  inter 
^luadrupedes  mn  efi  nec  nutnerandti4  aues: 

LaSiefuos  ntttrit  pullos^^  nonparit  outtm: 
Sunt  aUidentesylabra.pedefq  ;  duo. 
Aduertc  aurem  illud  (Vejpere  qu&  tantum  volitat)  rcferri  ad  pri- 
mumgenus  hominumquos  attigimus,  eorum  nempe  qui  in- 
fames  funt,&  iudiciumformidant. 

§^A  lumtne  lufca  ejt.']  Membrum  hoc  rcfertur  ad  caligan- 
t«s  Philofophos. 

6^A  eum  alasj]  Hscc  pars  ad  pofteriores  refpicit ,  nempc 
verfutos&  infidos,qm  de  fe  poffunt  quod  eft  apud  Varron.  in 
Agathone,  profitcri:  % 

§^id  multa  ^facimfum  vejp  ertilio^neque 
In  muribu4plane,neque  t»  volueribtti  fum. 
Cttligmt  oculii.']  Caliginem  inducunt,  obfcurant. 

Ira, 


E  M  B  L  E  M  A  T  A. 


Ira. 


E  M  B  L  £  M  A       L  X  I    I   I , 


»43 


uilc^am  veteres  caudim  Mxere  leonUy 
Ot(ajh?mLinte  iras  ccncipit  tlle^raues, 

LuteA  cumfnrgit  h:li6,crHdefcit  (^  atro 
Fclle  dolorfiirtM  cxcitat  itidomit^ts. 


ID  e  fcholiafte  ApoUonij  Rhodij  ad  lib.4.  kXKeuA  y^.yi-nn 

c3-«/.Alcxadicitui  pra;cipue  iconis  cauda,qua  nimirum  dd  ro-  Lee  ccwia 
bur  &:  foutitudinem  excitatur.Impotentem  &  indomitum  fu-  '^atuios  vtr 
loremfignificantes  Aegyptij ,  leonem  catulos  cauda  ilagellan-  ^f^^^qi^ii.  < 
tem  pingcbant:  leonem  quidem  ob  iram,catiiIos  vero  ca:fos, 
quoniaiu  eorum  olTa  inter  fe  coUifa  ignem  vidcntur  cmirtere. 
Plin.S.lib.lconis  irati  fig;iacoiiigens,ait:Lconum  animi  index 


144  ANDREiE    ALCIATI 

cauda,ficuc&  equorum  aures.Imraota  crgo,  placiduSjClemenj, 
blandientique  Iimilis,quodcarum  eftxrebrior  cnim  iracundia 
eius.  In  principio  terra  verbcratur,ipcremcnto  terga,ccu  quo- 
dam  incitamento,flagellantur,&c.  ex  quibus  coUigerc  eft  faci- 
Ira  eohi'  lc,  quantus  fit  konis  concitati  furor,  Admonemur  itaque  irae 
binda.  impetum  cohibendum  cfTe,  omnefque  occaGoncs  dcuitandas, 
quod  ea  perturbatio  fic  hominem  extra  fe  deiiciat,vt  in  bel- 
luam  ferociftlmam  quafi  transformet.M.TuUius  i.Dc  officiis: 
Licet  ora  ipfa  cernere  iratorum  ,  aut  corum  qui  aut  libidinc 
aliqua,aut  metu  commoti  funt,  aut  voluptate  nimia  geftiunt: 
quorum  omnium  vultus  ,  voces  ,  motus  ,  ftatufque  mutantur. 
Q^id  tandem  ?  Aelianus  ^ .hiftor.  animal.  cap.35.  idem  quod 
Plmius-.deque  Alcseacauda  videtur  idem  penequod  Alciatus 
cfFerre  lib.15.cap.i4.  eiufdem  animal.  hiftor.  Sic  ad  fincm  fui 
clypei  Hcfiodus: 

A«>ey  opeov   ooronri,  X^ay  ag  vcifi^Tl   icv^o-cti^ 

^^lojtcff  ori(  ra^i^  •srsAj^^oot   B-Vftoy    eiTrviV^t 

%fcf^i»s  A!  ^^  r^y€  f(.i?i{ii4,ov  ■^fifAvhe^Mj  jrof. 
Id  cilySAUum  vtdens  oculis,vt  qutindo  nacit^  leocorpWt 

€luique  aUcriitr  admodum  vnguihui  fauii  pelU 

D  (f.  cJ/if(juam  ciifpme  lenem  (tnimum  abfiuliu 

Alacrit,  r  udhsc  furihtndum  cor  extlet. 
Sed  huc  propius  acceditLucani  pulchra  defcriptio  ^  lib,I.  quo 
loco  Ca:farcm  cum  leone  furibundo  comparat; 

Aefiifer£  Lthycs  vtfo  leo  cominu^  hojiej 

Subfedtt  dubtti4ytotam  dum  coUtgit  iram. 

Mox  vbifef/iUAjfimtiUuit  verbere  caud£, 

'Erexiteiue  lubai^vafio  ^graue  murmur  hiatu 

iHfrtmuitjdum  torta  Uuti  fi  lancea  Mauri 

HdreAt^aut  latum  fubeant  venabula  peBuSy 

Perferrum  tanti  fectiru^  vulnerii  exit. 

Ir4  perct  Exemplo  cft  Alexandcr  Maccdo  ,  totius  pcnc  Oricntis  vl£lor, 

tHi^Uxa^  qui  fubitaquadam  ira  correptus,Clytum  nutricis  fuifiliumfa 

der  amtcM  ^^^  f^erat  ad  Granicum  amnem  feruatus)  intcrfecit  5  quemqj 

,«  erjut .   pj-Qjjjj^^j-e  priefecerat.conuiuio  admouerat,inultifque  honori- 

busjvt  amicilTimum,d6nauerat,  impctu  nefcio  quo  inflamma- 

tus  ferro  traiccit.At  paulo  poft  cum  ad  fe  rediifret,ercptum  te- 

lum  cx  Clyti  vulncrc  in  feipfum  doloris  impttientia  vertcbar. 

nifi  fuorum  manibus  fuiflet  prohibitus.  Itaquc  fumme  nobis 

claborandum  cft  in  ira  domanda,veI  faltcm  iic  compefcenda& 

conti 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  »4$ 

eontinenda,  ne  nobis  poflic  vllum  adferre  nocumencum :  hanc 
cnim  qui  vicerit,hoftem  fe  Yiciife  omnium  maximum  &  per- 
niciofiflimum  dicerc  nbn  iniuriapoteft.EuoIue  totum  Plutar- 
chi  iibrumDeiracohibendaj&Val.Max.^.c^. 

uilcAam  veteres  raudam.^c^  Teftis  eft  Piciius  Hieroglyph.  ^^'*** 
lib.i.Leonis caudam  ab  eruditiflimis  AlcsEam  ,^  tS  l\  uvr^i 
iii  kXj^Iu/  liiTTt^oij ,  quod  eius  incitamentd  ad  fortitudinem 
cxercitctur,vt  dixi  iam. 

Lutea  chm  furgit  hilii.l  Bilis  Grstce  ;^soA>>,  omnis  humor  eft: 
in  nobis  calidus  (iccus.Duplex  primum  ftatuitur,naturalis  vna, 
qua»  fimplici  nominc  bilis  appellatur,eftque  vcilis  ad  alendum 
corpus:Alia  vero  eft  quae  recedit  a  naturae  mediocritace,addi- 
t6q;nomine  vitium  defignante  folet  appellari,eftque  in  multi- 
plici  difFeretia:alia  enim  rubra,alia  glaftea.alia  nigra,flaua  aliaji 
liquida,  aquofa,  fufa,  &c.  puto  hic  intelligi  glafteam,qu3e  <Vtf- 
ruhi  glaftum  coldre  cxlio  rcfert ,  eam  medici  faciunt  acerri- 
mam,  calidiflimam^  mordaciflimam,  quaequc  extremam  inter 
bilisgenera  malignitatem  obtineat,in  ventriculo  &  circaip- 
fumgignitur  a  calore  vehementiflimo.Praeter  Galeni  comnic- 
tarios  ea  de  re  plura  perdode  difputat  Fernellius  Dc  fundtio- 
aibus  &  humoribusIib.z.c.5.&9. 

Crudtfcit.]  Crudus  ficcommouetur. 
Atrpfelle.l  Fel,ir2e  folliculus,  qux  hominem  pro  fui  coridi' 
^ione  commurare  folet. 


A  N  L>  R  L  .  t:     A  L  C  I  A  T  I 
In  cuni  qih  libi  ipfi  damniim  apparar. 

E  M  B  L  E  M  A       L  X   I   I   I    I. 


C  A  p  R  A  lnpum  non  fponte  meo  minc  vhere  laHQ, 
Quod  male pasioris  proitida  cnra  iubet, 

Creucrtt  illc  fJr?2f(i?ne.i  me poflvbera pafcet: 
Improbitai  nitllo  ficilititr  obfcijuio. 


ID  cx  inccrri  auctoris  Epiguammace  Crxco  rranftulic,  quod 
ell  ciufmodi: 

A*;s?  fij  ^'  ci/oiyif^ti    3r<»(«5/(^'  kcp^6c-uijn. 

Id  efl,     Cafm  hitum  laao  niummiA  inuita,  fed  illnd 
FaiioYU  fo^it  njc/is  malt  eauta  tnei. 

Nutritiii 


£  M  B  L  E  M  A  T  A.  147 

JSlMtrittt^  per  me^tan  hm  fera  fiuiet  in  me. 
Vertere  naturamgraita  nuUa  peftft. 
Vi<^etur  confidlum  hoc  Epigramraa  ex  Theocrito  ,apud  quem 
ciufdem  eft  arguraenti  apologus.Id  torquetur  in  ingratos,c6f-  Ingrtti. 
<jue  potidimum  cjui  perniciem  iis  adferunc  dc  quibus  bcnc 
meriti  funtiquo  gencre  hominum  nihil  peius  aut  detcrms  cdu- 
ccrc  vel.gignere  terra  poteft :  tantumque  id  flagitium  atroci- 
tatis habct  &  probri,vt  omnia  conuitia,ingratitudinis  folo  no- 
mine  contineri  dicantur.  Qu.id  vero  execrabilius  ^e  poteft, 
quam  iis  vitam  adimere ,  aut  ctiam  quodam  torqucre  pado, 
qui  nobis  viuendi  caufTas  fuggeffere ,  dederuntque  opcram  ,  vt  Ingr*titm^ 
quod  fumus  ,  cfTcmus?  C.  Toranius  ingratifTimus  filius  trium  ^»/'*"'^» 
virum  partes  fecutus  profcripti  patris  fai  prastorij  6c  ornati  vi-  ^*  "*"*' 
ri  latebras  ,  sctatem  ,  notafque  corporis  quibus  agnofci  poflet, 
centurionibus  edidit,  qui  eum  perfecutifunt.  Senextamen  pa- 
ter  de  fi!i j  vita  magis,  qua  de  fua  folicitus , petiit  an  incolumis  . 
filius  efTet ,  &  an  imperatoribus  fatisfaceret.  At  ipfe  efl  qui  tc- 
nobis  prodidir,  inquic  vnus  e  miiitibus  :  continuoque  pcdus 
cius  gladio  traiecit.  Indigna  quidem  mors ,  fed  au£lorc  czedis 
miferior.  Idem  pcne  de  Villio  Annali  narratur ,  qui  cum  pro- 
fcriptus  ad  ciietcm  fuum  confugifTet^fccicratus  filiusmilitibus 
occidendum  patrem ,  fe  prafente  obiecit ,  bis  parricida,  vt  qui 
confilio  priusjdeinde  fpeflaculo  tam  crudeli  &  impio  ei  vitam 
ademerit  a  quo  vjtam  acceperat.  MifTos  facio  alios  quofdam, 
qui  nobis  interdum  occurrunt  in  hifloricorum  monumcntis, 
ne  nimium  hic  h^reamitantum  adiicio  quod  fcribuntaudlorcs 
grauifTimi ,  ingratitudinem  fceleris  atrocifTimi  loco  efTe  pofi- 
tam,  adeo  vttanto  crimininonfitvllapcrna  lcgibus  conftitu- 
ta :  quod,ficuti  fapienper  arbitrantur,  maius  fit  quam  vt  ab  ho- 
minibus  vindicari  poflir,  ideoquead  vltionem  diuinam  rerait- 
ti.  Tamen  legere  ell  apud  Xenophontem  ,  inPcrfarum  raori- 
bus  &  flatutis  hoc  efTe  pofitum,  vt  maximae  ingratitudinis  no- 
tam  infcdentur.Qu^em  enim  cognoucrint  pofle  gratiam  refcr- 
rc,  nec  rcfert ,  in  hunc  feueriffime  animaduenunt :  quippc  qui 
arbitrcntur  eos  qui  funt  ingrati ,  &  Deos  negligeie  ,  &  paren- 
tcs,&  patriam,&  amicos.  Ingratitudinem  ver6,ait,  potiflimum 
impudentia  fequitur  ,  qua;  ad  omnem  curpitudincm  maxima 
cft  dux.  Sanc  vt  hoc  quafi  per  tranfennam  adiiciam;pulcherri- 
mas  ingenij  fui  pene  diuini  dotes  multHm  obfcurauit  Aiiflo- 
tclcs,4^/e»(^  didus  ab  Athen3EO,qu6d  animo  in  prarceptorcro 
Platoncm  fucrit  ingrato  ,  quanquam  tamen  alicubi  diilimulct 


M»  ANDREiE    ALCIATI 

in  fuis  difputationibusrex  quibus  oculati  homines  facile  con- 
iiciunt,quidanimi  habuetit  ille  in  dodtorcm,  cui  debebat  om- 
nia  lubens  refcrre  accepta.  Confer  huc,(I  vacat,  pulcherrimuni 
Socratis  raoniturti  ad  filium  Lamproclem ,  matri  Xantippas 
contumcliofum  ,  ex  i.  '^fxnifj^sii.  Xenophontis.  &  quaedam 
Aeliaui  De  varia  hiftoria  exempla,ex  lib.^.cap.vlt.  De  iis  qui 
ab  ingrata  patria  male  plexi  funt,&  iniufte  damnati.Nihil  enim 
yideo  aptius  huic  loco  illuftrando. 

Jukt.]  Permitcit,rmit:Gr3ecumhabet  icvu^/fcsl^tt  cogit. 
Improlitcvs nuUo , ^c,  ]  Idem fonat  penePublianus  illc mi- 
mus: 

Maleuolnf  fetnperfua  natura  vefciti4r, 
Quo  refert  Adag.Lupus  pilum,non  animum  mutat :  &,  Colu» 
brum  in  finu  fouere :  & ,  Aries  nutricationis  mcrcedem  per- 
foluit.  Sed  mihi  mulra  legenti  occurritopportunc  illud  Theo- 
Cliti  Eidyll.  t^k-^a/f  >^  Xvxioet^,  ^'v^oij  KKJuu^yOii  tv  (^ayoiiTi.  alc 
&  foetus  lupi,  ale  canes ,  vt  te  abfumant.  fic  aucem  Scholiaftes: 
c^  Tft-^/fjt»  eci  7j?  >^  XuKuv  c^^vfii  i^  xtwui,  fTnrn  A»^y»j  t^ 
*«/tS  oif  i(£f.')a  r^Tf  \^h»\oc  iTn  ci^Qit<ne6  «5»  Jj  T«r  S^xg^V»?, 


latut 


EMBLEMATA. 


i4> 


/ 


Fatuitas. 
Embi-ema    lxy. 


M I R  A  R 1  s  noflroquod  carmine  diceris  Otns, 

i>it  vetHs  aproattis  CHm  tibi  nomen  Otho, 
Anrita  efl.Jimiles  ^  hahet  ceu  noEtnaplHmas, 

Saltantsmque  auceps  manctpat  apttts  auem, 
Hincfatuos  captu  Crfaciles,  nos  dictmus  oi9s: 

Hoc  tihi  conmnkns  tu  qnoijue  nornen  habe. 

HOc  <Ji£tum  eft  in  quempiam  temei-.rium ,  gloviabun-  Of/;a  /t* 
dum,  &  plus  quim  par  eil,  auir^  ncl>:liracis  iadtatorcm,  ^^'^'- 
quem  Ochonem  appellac,  ab  Ocide  auc  facua  &:  gefticnlatri- 
ce,  capcuque  facili,  quam  Ariftotelcs  noctua:  limiiem  ,  ^  circa 
aures  alarum  quandam  fimilitudinem  habere  tradic.  Proiicr- 
bialicer  enim  v-ni  dicantur,  ^ui  in  re  cjualibcc  faciic  decipiun-  ur^  qMi. 

0^5 


Ctit  Mti, 


MM.ipari 


150  AKDKLJE    ALCIATI 

tut ,  ac  illi  maxime ,  qui  verbis  fefe  procelaii  facillime  iinunt, 
cuilibet  fine  delc(^u  &  prudcncia  dextram  ,  quod  aiunc ,  inii- 
cientcsjvtcx  Eulbchio  Homeri  fcholiallc  didicimui.Ocos  di- 
ci  gloria:  vanitatem  affcdaiucs,  id  elt  >te>eJ«|Hf  ,  cjuidam  cru- 
dici  homines  adnotarunt.Vide  prouerb.  Aues  cjuceris. 

AHritaeflfimiles,  ^c.j  Plin.lib.io.  cap.z^.  Otis bubone mi- 
nor  eft,  noduis  maior ,  auribus  plumeis  eminentibus ,  vndc  8c 
nomen  illi,quidam  Lacinc  Afionem  vocant:imitatrix  alias  auis 
&  paralita  ,  &  quodam  genere  faltacrix.  capicur  haud  difficul- 
ter,  vc  nodVua; ,  incenca  in  alicjuo  circumeuntc  alto.  Idem  ferc 
Athen.Dipnofoph.9.cap.i4. 

Mancipat.']  Manu  capit,  propriam  efl[icit,&  vfu  capit.Horat. 
i.Epiftoi. 

^Adam  {ficrcdis  confukts  )  mmcifat  vfm. 

Hoc  tibi  com/eniens.]  Qu,a(i  diceref.Tu  te  Otum  ia<fVas,vt  qui 
originem  trahas  ab  Ochone  Imperatore  magno,cum  ingenio- 
fis  ad  vanicatem  compoflco  ,  ad  aucupandam  gloriolam  pro- 
Jius :  ego  vero  ce  Otum  ab  Ocide  aue  dixerim,  quod  vti  ea  ge- 
fticulabunda  &  ad  fuas  laudes  alTultansfacilccapitur,  fictu 
ineptus  &  gloriofulus  conueoiens  tais  nomen  moribus  indu- 
tum  habes. 


Obliuio 


E  M  B  L  E  M  A  T  A. 


*5i 


Obliuio  paupcrtatis  parens. 
Emblema    lxvi. 


C  V  M  lupus  eftmens  mandit  ceruarms  efcam, 

T  fAijtie-fiPne  cavtum  deuordt  himiknw» 
RcsficiAt  fforte  alw,  vd  lumina  vertaty 

Prdfentem  ohlitus  quem-  tenet  oh  cibhm, 
Qu£ritat  incertam  (ta^ita  efl  ohliuio )  prjLdnm» 

jQuifua  neglexitiftulte  aUenapetit, 

EA  eft  Lupi  ccruarij  natiira,  vc  quamuis  poft  lonr^a  ieiunia  Ln^***  "'- 
fepercas  2!gre  carnes  mandere  cocpent ,  vbi  quid  cafu  re-  «"'"»«'. 
fpexeritjobliuifcatur,  &  copia,'  pra^fentis  immemor,aliud  quv^- 
ac,tcftib.Plin.lib.?.c.ii.  &  Solino  PolyhilL  c.i«.  Idem  con- 

tingit 


i^t  AMDREvt     ALCIATi 

tingit  ambitiofis  &  aiiaris,qui  fpe  honoris  amplioris,aut  corh^ 
modi.in  quo  fit  vberior  quxltus  neglcd^  prxfenti  forte  vcna- 
tur  aliam.  Fit  tamen  ra;pcnumer6,Yt  vtraque  fruftremur.  Hinc 
Sophocles  in  Thyefte: 

^yrrhiti  Id  quidem  cxexnplis  quam  piurimis  cofirmari  pofTettTed  vnum 
S^irota,  duntaxat  ex  luftino  fubiiciam.  Pyrrhus  in  amplifTimo  imperij 
fartigio  collocatus.iam  nec  eo  contcntus,  Grarciac,  Afix'quc  rc- 
gna  meditabatur :  ncque  illi  maior  ex  imperio  quarn  ex  beilo 
voluptas  erat :  ncc  quifquam  Pyrrhum  ,  qua  tuliiret  impetum, 
fudincre  valuic.  Sed  vt  ad  regna  deuinceda  inuidius  habcbaturj 
ita  vidis  acquifitifque  ccleriter  carebat ,  tanto  meliiis  fludebat 
acquirere  im^jeria  quAm  retinerc  :  quam  ob  cauffam  coUatu^ 
eft  ab  Anrigonojufori  imperito,  qui  ciim  multa&  fcliciter  ia- 
ciat.iis  tamen  vtendi.modum  nogligat,Plutarch.tefte.  Fruendu 
cft  itaquc  rcbu?  pr^efcntibus ,  &  rede  agendo  fpcranda  melio- 
ra.  Eft  enim  animi  valde  pufiUi  &  angufti ,  inopiam  metuere 
plus  quam  par  cft.  ideoque  iisqu^  adfunt ,  non  frui ,  &alienis 
anxius  inhiare,magn2E  ftoliditatis  argumentura-  Pere  enim  fic, 
vt  iuxta  prouerb.Duos  infequcns  lepores  neutrum  capiat :  cui- 
<jue  illud  conucniat. 

Ambo  c6r,cuptfcensrftutrum  affecutHS  es, 
Procofij  Afcribam  locum  eProcopij  i.  Debello  Gothicb  refertetiiril 
htius.  Bellilarium  initio  belli  feripfifle  ad  Theudebertum  Prancornm 
Regem(  qui  cum  eo  manits  conferuit : )  Satius  eft  fecurc  fua  vt 
quifque  poflidcat ,  quam  dum  alicna  nimium  appetit  ,de  fuis 
rebus  pcricIicetur.Huic  belle  couenit  quod  Seneca  rcfert  epift. 
73.  Solcbat  Attalus  hac  imagine  vti :  Vidifti  aliquando  caneral 
a  domino  fruftapanis  aut  carnis  aperto  ore  captantcm  ?  quic- 
quidcxcepit ,  protinusintcgrum  deuorat ,  &  femper  ad  fpcm 
futuri  hiac.  Idcm  nobis  euenit :  quicquid  expedlantibas  fortu- 
na  proiicicjid  fine  vUa  voluptate  dimictimus,  ftatim  ad  alterius 
rapinam  ered:i  &  attcnci  Hoc  fapicnci  non  euenit :  plenus  cft 
eciam.fi  quid  eacnit,fecurecxcipit.  Huc  refert  Ad.ig.  Prasfente 
mulgc,quid  fugicnccm  infequeris?MuItae  funt  affines  huic  fen- 
tentiaj,vt  apud  Hefiodum: 

Salluftius  in  Catilinario ,  quo  loco  verbafacit  de  legatis  AIIo- 
brogum.perrradtis  ad  focietacem  ncfarij  belli,de  euentu  tamcri 

anxi^ 


EMBLEMATA.  lyj 

arixicdubitantibiis:in  incerto  habuere,  quidnam  confilij  cape- 
rent.Ia  altera  parte  erat  xs  alienum,ftudium  belli  magna  mer»- 
ccsiafpe  vid:orix;in  altera maiores  opes,tura  conlilia,pro 
incerta  fpe  ,  certa  pra^mia.  Sed  &  Pfeudolus  feruus  apud  Plau- 
tum  fic  (ecum  loquitur  :  Certa  amittimus ,  dum  incerta  peti- 
mus ,  atque  hoc  euenit  iri  labore  ,  atque  in  dolore  ,  vt  mors 
obrcpat  interim. 

^luifua.  neglexit,^c.']  Non  videtur  incommodum ,  (\  appo- 
nam  lepidum  &  facile  T.  Mori  tetraftichon  huic  Emblemati 
conuenientillimnm: 

Os  canis  implet  finct^ :  tdium  capiums  hiabaty 
Non  capity  at  quem  iam  cepcrat,  orefngit. 

Sic  mifer  tn  terra,  dum  rem  capta^  alicmwj, 
SApiw  (J3f>  merito  perdis,  auarc,  tuam. 


Supej 


154 


ANDREit    ALCIATI 


Supeibia. 


EMBLEMA       LXVII. 


E  N  fvatHf.fl^atm,  r^  ducltm  de  marmore  marmor^ 

Se  cor-tferre  Deis  aufaprocjix  Niobe. 
Efivittum  mnliehre  fiiperhia^  c-r  ar^^utt  orli 

Durttiem,  acfenfus,  ^ttalis  ineji  lapidi. 

Flgmentum  boc  Niobcs  ob  infolentem  iadantiam  in  h 
xum  riacns  transformat3e,arguit  potcntiorum  quarundam 
mulicrum  lupcrbiam,clationcmc]ue  nTjmodican^,quia  occaeca- 
cae  ne  ipfis  quidcm  fupcrbis  fubede  Je  purant :  c]UO  fit ,  vt  fux" 
mortalitatis  immemores ,  in  detcftandam  kiouhn^Tiy  incidai^. 
Hocergo  verborum  inuolucro  mouentur ,  ne  fefc  altius  efte- 
rant,&  plus  quam  oportcat  ,  apud  alios  intumefcant,  aut 
etiarn  plns  libi  tribuant ,  quam  par  eft.  Pr^rtcrca  dc  numinc 

bene 


EMBLEMATA.  i^j 

bene  fenticnclum  eite ,  tacite  videtur  innuere :  quandoquidem 
non  erratur  pcriculofius,  neqjfceleltius  quam  in  numinis  con- 
remptu.Pindar.OIympy.  9-'  '«s!r«  4y-  ^^«ihfiio-oci  %«•,  '^x^^  <"- 
^1«,  *^  T  Kcuj;^^oiJ^  TTic^  Koufov  ftcu>iet4<ny  vznr-^tKH  nam.Diis 
conuiciari,inquir,  odiofa  lapicntia  cf},  &incempertiuegloria- 
rijide  eft  atque  infanire.Pra^clare  monicor  illc  apud  Vugilium. 

jyifcite iHsiitiam mmi  ty  ^  ncn  ternnercD.ucts. 
Quo  non  inconcinne   referam  Baptiftx  Gyraldi  degiacam 
profopopoeiam  in  Niobes  tumulura: 

'Ef^e  procul  Uti,  cernmt  meafunera  trifies: 

Non  fimilts  toto  mAror  in  orkefuit. 
Bisfeptem  natos  peperiibis  pignorafeptem, 
Me  miferam  1  DiHumfusiulit  ira  mihi. 
Dirtgui  demum  lachrymis,  ^  marmora  manant. 

Sic  mihi  mors  dclorejiyfc  mihi  vita,  doloi: 
Difcite ,  mortales ,  quidfit  turgefcere  faRti» 
Et  quid  fit  magncs  poft  habuiffe  Deos. 
Propter  kXot^ot^ouv  itaque  j^  fJHyuM^^^eA^  magnificos  luit  im- 
pia  flatus  Tantalis,vt  Statius  cecinit  Thcbaid.j  .Huc  congeram 
infignem  Pindari  locum  ex  Olym.  $.  quo  fub  Cadmi  perfona 
monct  vnumquemque ,  vt  exeitiplo  Pcnthei  fili  j ,  pic  &  reue« 
renter  de  Diis  fcntire  difcat. 

EU  y  <^' u6^ti<roK  ^vu^v  «y^eS-A/  9^»?. 

K«;*v<^v  »'/«W  V*  aa-n,  t^  (rB<p di) Turpv 
©hjtbTciv  eiTt  p^yitf^yT^ifi  ^nfto^oig.  id  eft, 

Si  quis  fit  qui  Deos  contemnat,ad  huius  (nempe  Penthei}mor- 
tem  refpiciens,fecum  animo  reputec  cfTe  Dcos.  At  vero  tempc- 
rnntem  eftc  ,  &  numen  diuinum  colcre ,  cenfeo  rem  efte  om- 
nium  pulcherrimam,&:  fapientiflimam  hominibus,qui  huic  le- 
fe  implicant. 

En  ftatuAjiatua ,  ^c.']  Hoc  imitatus  ex  fenariis  his  cr  3« 
Epigram. 

O  VlK(Oi    »T®-  CMqpg    einc    t;^     TK^O», 

id  cft,  Hoc  infepulchro  mortuu^  non  conditur. 

Hoc  eft  cadauer-,  ^fepulchrum  non  hahens, 

Sed  eft  idem  cadauer  ^  fpulchrum  fibi^ 
Jllud  firnile  tit.  Ms  ^p<yi^«c^  lib.4. 


ij^  ANDREyE    ALCIATI 

Casceiiim  id  varie  accipi  figmentum  reperio,  vt  cum  torqactur 

in  prajfradliE  ceruicis  hommem  ,  ftupidum,  cumque  qui  fit  vcl 

animo  vel  corpore  immotus.  Ad  id  facit  quod  citatur  cx  Lu- 

cilio ,  poeta  Graeco  ,  dc  quodam  Taltatore ,  qui  fe  mouerc  noa 

poiTet ,  of^7iii  vi9^Di  ifA^Diov  2)f^,TV7nv.   Orcheftes  fpirans 

archetypum  Niobes. 

■y^obt,  Seconferrc Df«,^f.]Niobc  ciim  libcrorum  numerocflet ela- 

ta,  Latonam  contempfit,  ip/iquc  fe  praefcrre  non  crubuit,qu6d 

ca  non  nifi  duorum,Apollinis  &  Dianar  mater  cfTct.  Itaquc  in- 

dignata  Dea,Apollinis  &  Dianar  fagittis  liberos  eius  omnes  cu- 

rauit  interfi.ciendos  ,  ipfamque  Nioben  fibi  conuiciantcm  tur- 

bine  rapuit  luxra  Sipylum  montem,&  in  faxum  transform;iuir. 

Ouid.fj.Mctamorph.Rci  veritatem,{I  vacat,ex  Palxphatiiib.i, 

&Paufan.in  Axcadic.exqairc. 

Vttiummulieore  fupcrhia,']  Sic  Salluft.in  lugurchino  dicit  fu- 
perbiam  commune  nobilifatis  malum. 
Ba  tji  Arguit  oris  0«n>/e«^,  ^r/f«/«^,  ^r.]  Lapis  in  Hieroglyphic. 
itioui-  hominem fenfus  expertem  fignificat:vt  pro  ftupido  &  alicnatat 
^n*  ,  mencis  homine  vfurpari  certum  eft :  vnde  illud  Comici ,  Qtiid 
&fenfuum  ftas  lapis;&  primos  illos  homines  rudes  &  impolicos,nuilaque 
vA-.mtM,     difciplinarum  cognitione  cicuratos,  faxeos  appellarunt.  Hiiic 

cnim  Maronis  illud ; 6^0  tempor  Primiim 

Deucalion  vacuum  Uptdes  tacfauit  in  orbcm 
Vnde  homines  nati,  durum  genus. 
Thcocritus  in  Eidylliis  Milonem  rufticii  impolitum  plancque 
rudem  appellat  fragmen  dura^  rupis  ,  id  eft  Tnifeif  '^HSf^j^^ 
ic9t^uvis.Li(\!Lnt'ms  lib.  r.c.io.loquens  de  cermino,qui  in  Ca- 
pitolio  locabatur;Qu.id  de  his  dicam  qui  colant  talia?nifi  ipfos 
potiflfimum  lapides,ac ftipitcs  elTe-Oaid. j.Mctamorph. 
—  Ad  auditoi  fiupuit  ceu  faxea  zioces, 
Attoni  &que  diufmiltsfuit.    ■    ■    '   ■ 
Idcm  i^.Metam.  — •  Buroijuejimillimafaxo 

Torpet. Et  in  Ariad. 

in  faxofrigidafedi, 

§lttamque  lapis  Cedes,  tam  lapis  ipfafui. 
Qno  fenfudixerat  antcOuidium  CatuUus  dc  nuptiis  Pelci, 
Afiaduen  faxea  cffigic  fuilfe  ,  vt  vim  doloris  exprimere  non 
poflet,  ncque  in  vllam  vocem  crumpcre,  cum  vidit  fe  a  Thefco 
jn  litore  Naxus  infulis  rcliftam. 

Tibul 


I 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  ij7 

Tibullus  lib.i.Eleg.4. 

O  egotnep-ffim  talss  fentire  doUres, 

€luam  mAUem  ingelidU  montibm  ejfe  lapk. 
Stxre  vel  tnfanu  cautes  ohnoxia  ventii, 
Naufraga  quam  vafli  tunderet  ora  marif» 
Ouidius  de  Ponto: 

Feltcem  Stebe»tquamuu  crudelia  paffarftt 
6^*  pofuit  fenfum  faxea  facia  marit» 
l.dc  Ponto,  Eleg.i. 
Ttne  carent  lachrymiyfii/t  cum  ftupor  ohftitit  iUi4, 
Etfimilit  morti  peHora  torper  habet* 
Et  deindc: 

lUeego  fumfiuFirh  qui  lapit  ejfe  velim. 
Sic  impofnbilitate  ipfa  mutata  in  lapidem  Pfyche  ,quamui6 
prscfcnti  corpore  fenlibus  tamen  aberrat.  Apul.tf .  Dc  Alin.  aur. 
«^uodautem  modo  dicebam  lapidcm  pro  ftupido  vfurpari  hic- 
roglyphice,  id  oftento  planum  cft,  quod  animum  perculic  Su- 
pcrbi  Tarauinij ,  cum  acolumna  lignca  repente  lapfus  anguis 
omnes  in  tugam  vcrtifTctjomnino  hoc  vifo  conftcrnatos.Nam 
portcndebat  is  ferpcns  nouum  &  inexpe<fiatum  principem  dc 
columna  lignea  >  hoc  eft  ftupore>  quem  diu  iimulaiat  >  prodi- 
turum. 


R 


i 


tjS 


ANDREiE     ALCIATI 


la-jpndcntia. 

E  M  B  L  E  M  A       L  X  V  I   I  I. 


Pnhe  tenm  muiierfucdncia  latramihw  infia 
Monfirorum  cdtnlu  ScylU  hiformis  erat. 

Monslra  piitantuy  auariiie^^audaciayrapttM: 
At  Scylla  efi.nullm  cuifit  itiorefttdor. 

SCylhim  Piiorei  filiam  Glauci  amoie  captam  j  Circe  quod 
eundcm  cfcperiret,iic  affecit,vt  fontem,iji  qoo  Nympha  fe 
lauare  conrue!licrat,vcncficiis&  magiirfs  hcrbis  ipfeceritj  cuius 
rei  nefcia  Scylla  fontem  dc  morc  ingrcfla,  inferiorcs  corporis 
fui  parres  in  caninos  ridus  vidit  efle  commutatos :  quam  tan- 
tam  deformitatem  horrens,in  marc  fe  prxcipitem  dedit,  &  in 
Lortu  lu-  faxummutata,Poctisargumentum  fabularprxbuit.  Homerus 
Pmt  d*  Odyfl;^  Ouid.i4.Metamorph.Iuft:inusinTrogum  4-tabul2: 
de  Scylh  &Charybd!  mareriam  Poetis  fuggcftam  ait  ob  fie- 

tum 


Scylla  in 
monfirum 
Maritutm 
mutata. 


ScyUt 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  ij^ 

tarn  quod  in  Sicilia  cicato  ncuoque  impecufertur,  in  quovn- 
daruOT  incer  fe  concurrentium  tanta  pugna  lit,vt  aliasveluti 
tert^a  dantes  vorticibus  in  imum  deiidcre  ,  alias  quali  viclrices 
infublime  ferri  videasrnunc  hic  fremitum  fcrueiuis  ii:lt'.i«;,  nuc 
illic  gemitus  in  voragine  defidetis  audias.  Accedit  perpetuum 
yEtnx  montisincendium:hinclatratusauditos:hinc  mouftri 
credita  (imulachra,  dum  nauigantes  magnis  voir.icibus  pelagi 
defidentis  excerrici,latrarc  putant  vndas ,  quas  forbenr.isajftus 
vorago  collidit.  Scyllam  fuiffe  naucm  triremem  Paixphatus  ^  ^  „^ 
tradit.  Salluftius  faxum  putat  e/Te  in  mari  prominens,'quod  ^^^J*  ^ 
procul  vifcntibus  muliebrem  formam  repriefencetjin  quod  ii- 
li  flu(flus,  quoniam  &  liiporum  eiulacum  ,  &  canum  latratum 
vidcntur  imitati ,  finxerunc  illam  pube  tenus  feris  huiufmodi 
fuccinftam  efTe.  Alciatus  id  appofite  trandulit  ad  impuden- 
riam,  qua;  tribus  pouflimum  viciis  rabidiffimis  comes  eifc  fo- 
lcac,auaritia:,fiue  rapina:,audacia!,inuidise  qiijE  fubeleganti  aut 
viri.  aut  mulieris  forma  pierumqiie  latitant.  Quidenim  non  EmhltmA' 
audeatlimpudens,  qui  nihil  non  fibi  pcrmittit,tuupe  putacbil?  '**  ^Jf*^» 
Heraclidis  Ponticus  ait  ab  Homero  perScyllam  fignificari 
omnis genens  iinpudeatiam,qu3:  non  ab  rc  canibus  cingatur, 
riiflibus,  audacia ,  rapina  &  auaritia  rcfcrtis.  Locum  Graccum 
apponam,vt  ex  qao  Alciatumputo  (uum  Emblema  duxifle: 

Ptibe  ttnn/i  z?7w//fr,c?c.]  Duobus  in  locis  Virgilium  iniira- 
cus  eft  :  fic  enim, 

-  P«/'  hro  fe^ore  'vhgo 

Pube  tenu4, 

Et  alio  loco, 

'SlHtci toquar  p.ut  Scy^am  Nrf/^aW  efuamfafrja  fcc  <ta  .'/?, 

Cavditia  fuccirtftaw  Utraiiir^yfyi  in^tima  marf.ru^irxj-c, 
Ex  quo  loco  aducrtes  duasfaiifc  Scyilas  quas  plerumque  Poe-  Du*  Scji- 
t^e confundunt  vt  ^.raft.Ouid.LcgeNannijm  Mifcellan.lib.<5'.  ^<- 
&Iacob.Bononienrem,  Annotationibusquas  pauculas  fcripfit 
in  Virgil.&  eundem  Virgil.in  opufc.cui  Ciris  nomen. 

Monftrorum  .'^«''/«/>f,'3'f.]  Canibusmonikods.Virgil.dixif: 

Ah  timi  hs  frn^ta^  cnnihu^  lacernjfe  m^rtni^.Ez  Ouid.^.Trifr. 

Cicero  de  harufpic.  refponfis :  Quatii  Scyllam  tam  cminent^- 
bus  canibu5,camqucieiujiisPoiJta:  lingcndo  exprimere  po- 
tuerun:,  &c. 

R     X 


i6B>  ANDRE^    ALCIATI 

4»V/0U>77'ct. 
E  M  B  L  E  M  A       L  X  I  X. 


^^d  nmium  tua  forma  tihi  JVarci/fe  place^at, 
/n  florem,(fr  noti  eflverfafluporis  olii4, 

Ingenij  efl marcoriCladef^  ^tKduvO'  >  doHos 
Qua  pejfum  vlitres  dargHe,  dedit^  viros' 

jQ^  veteruin  abiecla  metMo^nona  dogmata  qmrmt, 
NilcjHefHaiprdter  traderephamafias. 

V*ti*inwm  nPIrcfias  Yatcs  tam  diu  vidurum  NarciiTum  praedixit,  qua- 
Titefii,  it  J^  diu  a  fui  cor^rpeftuabftineret.At  illc  propri^  fortis  igna- 
^AYcip.  rusjvifam  in  foticc  fui  vultus  imaginc  fic  dcperiit,vt  fui  amo- 
re  captus  mifere  contabucrit,&  in  florem  fui  nominiscommu- 
^rffc»  htf-  tatus  /ir,qui  Narce  dicitur,  &  ftuporcm  fonat  ,qu6d  NarcifTi 
•  odor  caput  aggtauet.Plin.lib.i  r «capitib.  y .  1 1 .6c  i^.Notantut 

hoG 


E  M  B  L  E  M  A  T  A,  t«jt 

lioc  figmento,qui  a  vetenun  legibus  &  inititutis  dcfcircentcs, 
noaam  qiiandam  do<^cinae  formam  confe^anturitamque  fibi 
placent,vc  liccc  obtufiorcs  reuera  fiht,  quicquid  tamen  pra:ci- 
piuntjviolentiusaliquancum  inCulcant,neglcdla  prorfus  & 
oblitcrata  maiorum  via  &  ratione:e6quc  deucntu  ert,vc  fidem 
illam  canam,&  prifcam  veterum  audoritacem  pra;  fua  opinio- 
ne  nihili  ducant:tanta  eft  caecutientia,  ftulcicia  atque  peruer- 
ficas.  Tales  funt  »ic<ropoi  quidam  impudenciflimi ,  qui  nouo-  "^^**  ^'' 
lum  dogmatura  pcrfuafionepopulum  incautiuT»  inefcanc,ver-  -,yT/„/'' 
borumque  phaleris  fic  prorelanc&peruercuncjvcmifcrrimi 
hominescrroreperciti,quafiguftataloto,libenter  a  Chriftia- 
nx  Rcipubl.  communione,fuo  magno  malo,  dtfcifcant.  Tam 
cnim  funt  pcrfridx  froncis,  vc  fua  dogmara  omnium  eilc  cer- 
tiifima  verbis  fcripcifque  aficrcrc  non  verici,  nullam  aliamc- 
liorcm,auc  ccrtioremde  religionecradicamfuiirelencenciam, 
quam  qua»  a  fe  fuifque  cradatur,affirmenc.  Sicque  plurimorum  Imperitl 
damno&  pcrnicic  deteilandam  <ifiXecuriM>  in  rcbus  diuinis  *'^^^«'» 
cxperimur.  Poceit  &  hoc  torqueri  commodc  in  impericos,  & 
k^iirvi  rerum  fuarum  non  «equos  admiratores ,  quibus  fane 
(vc  Comicusait)  nihii  vnquam  quicquam  ihiulliusrnihil 
cnim  rc(3;um  pucanc,  nifi  quod  fccerin: :  quo  fic,vc  aliena  cara 
impense  carpendo,fuaqueplus  quam  par  eft,admirando,  ingc- 
nioli  flos  abfque  vllo  fru6lu  facillime  marcefcac :  vride  meritd 
illud  repetam  quod  Alciatus  in  quadam  oratidne  dixit :  Nul- 
lamcireperniciofiorem  fludiorum  calamitate,quam  fui  ipfius 
confidentiam  &  admirationem,qucm  morbum  Grseci  <I><A4a>- 
riM  appclIanc-Ed  enim  ca  lues  adulationedetcrior,e6queho- 
minem  inducic,vt  fe  exiftimct  opcime  fcirc  qu3E  no  incelligicj 
reddicque  eum  negligcntem,fuperbum,otiofum,  aliorum  cori- 
tcmptorem.Emendacur  autem  hic  error  nialum  non  tam  ora- 
tione  quam  frequcnci  audicu&  collacic>ne,qujE  cum  peritiori- 
bus.habecur.  Quapropter,incuic  iile,  cauendum  ab  hacbeliua; 
nullus  enim  eric  verre  fapienciac  capitalior  hotlis  quam  qui 
meliorum  prxceptorum  dogmata  flocci  facic.  Diainus  Placo,  ^ ''''c^'*''*^ 
quem  tanquam  rara:  alicuius  &  veras  fdpiericiae  cerreftre  oracu-  ^'''**»*' 
lum  merico  dodi  omnes  fufpiciunt  ac  vencranrur ,  lib.5.  ^c  *'' 
lcg.  auream  plancfencenciam  pari  vcrborum  pondefe  fcripcis 
mandauic  :   ZTtcvruv  h  fii^t;vv   t^vsi   rty6*a«-o<«  roT?    TireJit^ols 


i.<i  XNDREiE     ALCIATI 

tAu  c-(pa9^  iou>ri  ^i?>icu>  turiov  ingi?-»  ^yilctf  it(^<piTei.  Qux 

(ingula  fi  diligentcr  cxpendamiis,luppctct  nobis  accommoda- 

tum  certe&  pixfens  amuletum  ad  arcendum,aut  minucndum 

hunc  animi  errorcm  ,  hominibus  c|uidem  gratum  ,  fcd  tamen 

^iXcwlicc  cxitialemjn  primis  euim  <I>*A6tyT;«*  non  ab  re  appellat  maxi- 

wor6«rf  ;^4  mum  quoddam  malum  innatum  in  meliore  hominis  parte, 

xtfnui.       nempeanimo:&  eo  quidem  deterius  acpraefcnnus,  quod  licec 

co  plerique  morbo  corrcpti  fmt,non  tamen  vnquam  de  reme- 

dio  quxrendo,  aut  parri  malealfedlx  applicando  cogicant,  rt 

tandem  fani  pollinc  euadcrc.Atqui  nulla  exitialior  auc  damno- 

fior  a'gritudo  cft,quam  qua;  fui  fenfum  adimit,  ita  vt  «ivf«c3-»)- 

9-itMi  q.iandam  inducac,&tenacitcr  foueat:qu6fit,v:  omni  ani- 

mi  contcntione  &  iaduftria  in  eo  malo  pcriculoliiHmo  pro- 

pulfando  efl  cnitendajnj&  eo  maior  curac6ferenda;qu6  mor- 

bus  hic  (  in  qwo  fic  fons,&  certe  principium  aliorum  omniu, 

qua:  in  animii  cadere  poirunc,  vitiorum  )  grauiores  afFert  cor- 

ruptjonesjclademqucingenij  pra:fentiorem  Nuila  enim  ratio- 

ne  fieri  potefl:,vt  qui  hac  perculfus  peftc  oberret,  fanum  vel  iii 

aliis,vcl  in  feipfo  iudicium  rctineac,cum  fe  non  norit:quando- 

quidem  fit  in  oculis  mentis  infula  caligo  tam  denfa,  camquc 

fpinofa^vt  vel  apertis  oculis  nihil  vidcac.Itaque  qui  fui  capicur 

amore,non  vere  ^(t\c.  amare  pocefl.  fed  fallam  quandam  de  fe 

opinionem,vc  vmbram  aliquam,  quafi  qui  in  cenebiis  palpac, 

ofcitanter  aucupatur.  At  vero  (  vt  Placo  docec )  feipfum  a  fe- 

ipfo  fallic  wtfsvTiw»'  ^gt,Xi7roi)rci\ov,\mo  vero  adiiciam  ^enurct- 

Tov^^yj/bj  tt^XiarcCiov.  Cum  enim  impoftor  ipfe  pra:rt6  femper 

habeacur,ncc  minimum  quidem  abfccdnc,  quo  pad^o  non  efret 

grauifTn-num  malum,imprimitquc  deplorandum.  Ca:cicas  ha;c 

omnium  maxime  incolerabiIis,cum  iniciciam  noftram  fapiea- 

tia:  loco  habemus,&quanquam  omnium  penc  rerum  ignora- 

tionc  laboremus,ramen  nos  omnia  ingenioafTecutos  arbitra- 

mur.Tolerabilc  alioqui  vitium,fi  ea  tantum  placerenc  qua:  in- 

gcnij  fpcciminaquceda  pra:  fe  fcrunr,auc  alia  gencris  eiufdem: 

in  quibus  fi  tantum  falliniur,ncc  fallimus,aut  fi  flc  fallimur,vc 

mclioribus  &  peritioribus  aurem  patiente  agniro  errore  pra:- 

beamus,nemo  eftquin  veniale  putet.  Quotus  autem  quilque 

cfl,qui  placido  ferat  animo  ,  quod  ipfi  na:ui ,  &  vitia  tam  im- 

pense  nobis  placcanr,velut  ama  Ofcm  aniici,,\i  ait  llaceus; 

Tnrpia  dec  ptuTit  c&cum  vittH^aUt  eiiatn  ipfa  h,ic 

DeleHanttVelutiBnlbimTK,,  FelypH')  agnA, 


£  M'  B  L  E  M  A  T  A.  ±6^ 

QjioficjVtvero  vcriusdidtunnkaThcocrito  (  vt  id  ad  nq- 
ftrufnlermonemconumamus.)  — V^<yn, 

Nimirum  in  id  cauda  e/l:,  tjUodi  vt  ait  Varro,  Omnes  vidcmur 
nobis  eirebelli,  felliuij  faperda^i  cixm  fimus  oti/csOi.  Ex  Arifto- 
nymo  citatur  illud  :  £f<yoi/3<a»  ^ht^  ^Aeiw^v ,  rl  uvo^rHiy 
ivTXi  TiCff  -ro^^^g  oiiAJ^,  (PfjJ^Si  ent  :  Id  in  primis  eft  in  vita 
humana  noxium ,  quod  perrnuki  cum  lc  fapcre  putent ,  tamen 
delipiant.  Qu.amobrem  niliil  dctcrius  aut  pericuiofius ,  cjaam 
Hiinimiim  fidere.Cerce  (  vt  de  me  ipfe  aliquid  )  fum  fatis  mihi 
conrciusjquamdcbili&pcnenulio  ingcniofimifi  ciuidtamen 
fit ,  nunquam  vlhtenus  mc  profcciflc  iiberc  coufiteor  ,  quam 
cum  ignorare  mc  multaj&:  quidem  penc  omnia  primum  ngno- 
lii ,  tumque  mco  non  minirao  fumpcu  dcprehcndi ,  6c  apertis,' 
quod  dicitur  oculis  expertus  fum,  quam  non  fit  tutum  aliorum 
iudicio  &  famx  incumbcre.  Nam  fspenumero  contingit ,  vt^^j^^^, 
nosplerique  pra:fentcs  laudent,  vel  amorc,  aut  aiio  quouis  af-  t;»nu  »s4- 
fc6Vu  du(5li,  ficquc  de  nobis  bcne  mcreri  pucant,ciim  fsepius  vc  ^**^- 
de  coioribus  carci,  fic  i j  de  noftro  captu  &  in  litcris ,  aut  etiam 
honeftisa<5lionibus  profe<5lu  fentiant.  Interea  tamen  eorum  in 
fcntentiam  pcdibus  imus ,  quod  aiunt ,  atque  importune  £alli 
nos  finimus.Crafiam  mehcrcle&  fapinam  crcduiitatem.Agno-    StcratU 
uit  lubens  Socrates  de  fe  Phyfiognonii  iudicium  talemque  a '"»^e^»<» 
natura  forefepalam  fafius  elt,  nifi  fe  Philofophia'  excolendum 
rradidiifet.A  qua  quidem  modeilia  ionge  icmper  abfamus,qui 
emencitos  quofdam  fapicntia^  colores,  &  imaginaria  virtutum 
ornamenra  nobis  ineifc  dcmiramur  :  &  vt  vera  credimus  abib* 
lutaque  ,quafi  quibus  ad  perfeclioncm  addi  nihil  polfit,  ideo- 
que  moleilc  fenmuSjfiqui^dum  noftri  mcntioncm  faciunt,non 
fatis  honorifice  loqunntur,eaque  tribuanr  qua;  nos  minime  at- 
tingunt ,  vcl  etiam  nullo  modo  ad  nos  attinenr.  Qjji  morbus 
vt  deploratifiimus  fanari  nifi  a'gre  porcil: ,  nifi  tamcn  aliquan- 
do  raeliore  quodam  impulfi  gcnio,  potius  fpecftcmus  quid  no- 
bisdefit  quamquid  adtir.  Si  quid  cnim  adeil:,  caucndum  eft 
imprimis  ne  elfiuac ,  aut  prefio  ampliorj  quam  par  fit,3sfti- 
matum,  vilcicat  apud  alios  :  ■•;  quid  dceil,  quod  iciamus  orna-- 
mento  nobis  elTe  pofie  &  vliii,  efficicndum  cll,  \t  labore  &  di- 
ligenna  compararianobis  &  conquiri  poilit.  Sz^  in  primis  ^*  y?- 
meminiire  debcmus ,  fubindequc  animo  rc{5ecere  ,-  non  quan-  ?«<»'"'«»■. 
tum  ca:tcris  excellimus  ,  fed  quantum  aliis  fimus  infcriores  &  r*>«^' 
quam  alioqui  detcriores.  Illud  cnim  d^ihcouTica  vitiumtam  ""**'^ 

R     4 


i<f4  ANDREA   ALCIATI 

nobis  familiarc  ac  domcllicum.fed  tamcn  in  primis  cxitiofumj 
prxterquam  quod  tumorem,  inuidiam,  audaciam,  &  defidiam 
fouet ,  folct  ctiam  vna  Cccum  aduehere  &  alere  turpiflimam 
igtlorationcm ,  quam  merito  SopKodcs  ^ca-fXci^t  ti^ns»  ap« 
pellat.  Veteribus  iliud  in  ore  fuit ,  eum  malignos  habcre  vici- 
nos,  qui  iiii  laudator  fuerit.  Idcirco  numquam  probaca  cil  illa 
^JlydamM  plus  a:quo  pruricns  ^i^«ui-nei4  opinio  in  Artydamante  hiftrio- 
hffrtt,  nc,  quod  fuas  ipfe  laudcs  infcribi  vclict  ftatux  quam  meruerat, 
Non  enim  populus  hominis  votum  infolens  fibi  fercndum  ef- 
fc  putauit,  quanquam  de  fua  pacria  bcne  meriti.  At  quod  pene 
mihijdum  ad  alia  propero,  cxciderat  ,Suidas  audtor  cft,  Nym- 
phas  a  NarcifTo  fprecas  veriffimc  dixilfc: 
Ilo^ot  n  7%  fAnriaiv  eti  trouJ-ft  ^*Anf. 
Sefhifla»  Quid  tam  male  audiic  Sophiftarum  nomen,  nifi  ob cfFrcnatam 
illam,  &  cajcam  fui  admiracionem  ?  Socrates  vt  eorumimpor- 
tunitatcm  frangcrcc  atquc  eluderet  ( illi  cnim  nihil  fe  nefcirc 
iaclabant  impudentius )  eofque  contrariis  armis  oppugnarer, 
nempe  honella  dilfimulatione  potius,quam  pari  vcrborum 
ftrepitu  acque  contentione ,  dicebat  hoc  vnum  fe  fcirc ,  quod 
rerum  omnium  clfet  infcius.  Quod  non  aiebat ,  vt  falfa  dc  fc 
loqucrecur,  apud  eos  prxfertim,quorum  familiari  confuetudi- 
ne  Ytebatur ,  fed  vt  airereret  ca  lubens  omnia  fe  ncfcire  ,  quac 
tam  impudentt  fronte  fibi  arrogabat  triuiales  illi  fi^f.-mtoXo^^t» 
qui  iic  liberales  dirciplinas  ipfamque  Philofophiam  oiltentan- 
do,reuera  proftituerent  &  profanarent :  aut  potius  vc  iignifica- 
rec  ad  vcram  folidamque  iapienciam  ncminem  accedere  vn- 
quam  poiTc,  niii  primumfc  norit  ignorarc.  Sunt  enim  quidam 
ingcnio  tam  lloljdo  &  lubrico  ,  qui  ciim  nondum  primcribus 
labiis  litcras  dcguihrint,  falfam  tamen  fibi  fcicnciic  perfuafio- 
nem  induant.  Ex  quibus  alij  fe  «:«TB<J^^«xTi<5-,alij  •ww>(n)^85  >^ 
vret^iTn^vifAs^iti  cffcrrc  non  verrencur  :  alij  alios  quorcumquc 
conuellunc  &  impetunc ,  in  quorum  vcl  leuiculis  &  venia  di- 
gniscrracis  ingcnioiiores,nonperpendunc,oTi  f^ufttjeu^  pa*» 
iiif  J»  fiifA^TTx^  :  iibi  ncmpe  ignorcunt ,  vt  Kxuius  illc  Hora- 
tianus,  qui  fcipfum  ignorans  carpcbat  alios  ,  ieque  vcnia  di- 
gnum  cenfcbat.  Quamcbrcm  audiit  ad  cxcrcmum,  llulcum  Sc 
improbum  hunc  amorcm  cile  dignumquc  notari.At  quanto  in 
.Aj^cthoclti  crrcrc  vcrLincur,  iibi  qui  prunas  iiullo  roborc  tribuut?Agacho- 
ferif4teti  cics  Pcripaccticu?  ciim  apud  Demonadem  iadarct  fe  loium 
Ktu  arr9-  ^  prij-num  cllc  Dialcdicorum, aucHuic : Si  Iblus  es,qui  primus? 
^""^*         i\  primus,qui  folus  potcs  eifc  ?  Non  cft  quod  rcpotam  liccrato- 

ris 


E  M  B  L  I  M  A  T  A.  itf  j 

tis  illius  Rhemnij  intolerabilem  arrogantiam  ,cumdic€rcfj^£wni«i 
vna  fecum  natas,&  tandem  pericuras  dilciplinas.  Necell  quod  taUmotf» 
momorem  duorum  in  Philofophia  princip«m  natam  facis  & 
peruulgatara  :piXewnet» ,  Ariftotelis  nempc  &  Ciccronis,  quo»  ^rifiattlts 
rum  hic  tam  fua:  ipfemet  induftria:  &  ingenio  tribuit,  vt  nullis  *^,^'"'* 
fcre  in  procrmiis  laudcm  propriamconticucrif.ille  ver6,qu6d  ?'^^^«^<' 
Don  mod6  fuis  in  eodem  Philofophico  curriculo  certatoribus 
pariim  fauerit,  fed  quod  contradicendi  ftudio  doflorem  etiam 
Platonem  vexarit,fui  nominis  celebritatcm  non  parum  obfcu- 
xauit.  UliipfiPhilofophi  libris  quos  de  concemnenda  gloria  p/j.fc/J^fj; 
fcribunt ,  nomen  etiam  fuum  prarfigi  volunt.  Permittatur  hoe  4>^'a<«^<» 
ad  inflammandum  ftudium  ,  &  exercendam  dodorum  homi- 
num  induftriam :  honos  enim  alit  artes  ,  nullufquc  fui  laboris 
prajmio  &  contencionis  honeftae  laude  fruftrandus  eft.  At  quis 
fanje  mentis  eum  dixerit ,  qui  fibi  pluraquam  habeat,  arroget? 
Narrat  Achenaeus  lib.i  i.cap.vlcim6  ,  Trafilaum  quendam  tan-  Thrafyla»» 
ta  infania  fuilFc  percitum  ,  vt  quotquot  naues  in  Pyreum  ap-  ir.fun**, 
peilerent.  fuas  efte  crederec.eas  enim  voluptate  quadnm  incre- 
dibiii  numerabat ,  aliifque  fuam  fortunara  lubens  ronamuni- 
cabat ,  donec  frater  eius  e  Sicilia  reuerfus ,  homincm  medico 
committeret ,  is  vbi  relipuiftec  ,  affirmauit  fe  nunquam  vixiide 
felicius ,  quam  cum  eo  mencis  errore  tenerecur  ,  quippe  qui  in 
tanta  volupcace  nihil  molcftix  fenfiiTet.  Perinde  fe  habenc  ^/- 
Xeu/7f  iy3.ut  reuera  deterius  :  quandoquidem  vc  aliis  nocnmenco 
(inc,anxie  ftudent,  tum  vel  maximequod  honorem  alicnum  fi- 
bi  audaciiis  arrogant ,  aut  quod  aliorum  conatain  nigro  lolli- 
ginis  fucco  &  mera  a^rugine  confpergant.  Olim  difcipulis  mos 
crat ,  vt  proprioetiam  Marte  repertaad  prxceprorcs  refcrrent. 
Quemrhorem  fccucus  Placo  i.ad  Dionyiium  Epiftola  fate- T/arin» 
tur  quicqiiidfcripferit,  npn  fua-fed  Socratis  efic.QJii  lcges  pri-  ncdcj^ia, 
mum  tulcrunt  ad  curandos  morcs  ,  aut  continendoshomi- ^'^:'*"*.'''; 
num  animos ,  carum  inuentionem  non  fibi ,  CQd  alicui  numini  ^*''*^f ""*' 
tribueruntttum  vc  diuinitacis  nominejquafiobrenroaiiquo  vc- 
lo,plus  haberencauffloiicatisjtum  vc  infcrerenc  rudiorum  ani- 
mis  legeSjVtpulcherrimum  Deorum  inuecum,  fic  &  vtiliflimu, 
a  nemine  non  efte  \  iohndas,  fed  roto  nedore  colcndas  turan- 
das,amandas.  Sic  &  priores  illi  cum  rcferrenr  omniiin»  artium 
&  difciplinarum  inucntionem  ad  prjmam  illam  caiiir.im  ,  id 
cft,  prccpotenrem  rcrum  omnium  cpificem  Deum  ,.  Palladem  6 
louis  cerebro  natam  e/Te  conimenti  funr.Quorfum  harc^vr  ni- 
miruai  inteiligamu5.q'.um  in  omnibus  oulcherrima  fii  modc- 

^     5 


tss  ANDREit     ALCIAtl 

ftia,(]uamquctnrpisvaldequc  perniciofa  XLamt-na.  Conclu-^ 
<lam  itaque  cum  Piatone , dicamque cum  qui  magnus  elt  futu- 
rus,  maxime  dccere,  nt-que  fc,  neque  fui  fic  acimtrari ,  vt  nihil 
putct  exad:ius,nihilmelius;  ^o7m.^ru  'ar-fvTrvvp^K  (p^i^Jyn*  -ro 

a4(yJiUv  i-m  r&f  7b<»t«  Tr^^oy  TnnaySfioy.  Idcircocft  opcra^pre- 
tium  ,  vt  quifque  nimium  fui  amorem  fugiat,  meliores  infe- 
quatur ,  nullo  vcrccundis  ruborepra^peditus.  Scd  dc  his  fatis: 
caitera  vidcamus. 

^'Jnimi  .m  tunforma  tili,  ^r.]  Huic  fimilc  pene  elt  Epi  - 
gramma  pida:  Pocfcos  Baitholom.  Anuii ,  quod  propter  ele- 
gautiam  afcribam: 

Nanijfns  liqnidiiformar>iJ^ectiUttis  in  vndisy 

Co/U€m?itn$  alios.nrfa  ar}7oreftn. 
Taluit,  ^'^fenfm  venienti  in  membrafiupore, 

Ipfe  futyf-Jiusfios  hyacimhHs,  amans. 
^incftigite  {  o  iiuunes  )  fons  isle  PhiUutiAyfeipfum 
Stulitis  'vbt,  cumfc  mn  bcne  norit,  amnt. 
Euoluepulcherrimamdifputationem  ea  de  rc  Marfil,  licini, 
Orat.(?,cap.  1 7.  in  conuiuium  Platonicum. 

Tuaforma  tibt  yJarctfie //;jcf t^^r. jPlutarch.Sympofiac. 5 .qua:^ 
ftione  7.  refcrt  idem  accidific  cuidam  qucm  Eutelidam  nomi- 
nat,  qui  cum  fe  in  vndis  adfpedaret,amore  fui  captus,pene  pe- 
riit  dum  ira  dcpcriret. 

Marcor.']  Putredo  ,  carics.  Metaphota ,  pro  e6  quod  eft  de- 
prauatlo. 

Cli:dcf]He.1Mots  &  exitium:alia  metaphora. 
^tXauTJec.  ]  Ca'cus  amor  fui ,  attollens  vacuum  plus  nimio 
gloria  vcrticcm. Horat.i.Carmin. 

Pcdmr.phircs  dAiqtie  deditque.']  Pro,pertundat  &  pellundedit, 
tmefis.  pelfum  ,  dcorfum  ,  quafi  fubpedes  proicdum.  Apul.y. 
Nih  cam  pclfum  uc  tantis  opibus  deiccero.PIaut.pelTum  abire. 
Lucret.^f. 

Mult^qtic pVAterea  cccidcrunt  mievia7r?agnis  . 
M  ^tibus  in  tcrns  (j^  multts  per  marepcfium 
Suifedcre  fuispAriie^  (twjciuijus^vrbes. 
Metbcdo.]nocQndi  ratione. 

rhxntafias.'}  Opiniones.  Rerum  tamen  vifiones&  imagines 
^ufnnncti  appcllat  labius  lib.io.  cap.  7.  &  lib.ii.  cap.  vt  vifa 
Ciccren.i.Acad. 

Garrulitas. 


E  M  B  L  E  M  A  T  A. 


1^7 


Garrulicas. 

Emblema     lx.-.. 


Q__v  I  D  matminos  Progne  mihi garruhi  fjm?jos 
Rmnpisy  CT  chftrepero  Daiiluts  ore  c.inis? 

T>'ignu4  Epgps  7^/effj,  qui  m.ilnlt  enfe  putare, 
QmmL 


mgHAm  mmoaiCiirn  fiirpuus  crnc}  c. 


I 


Mitarus  efl:  Anacrcontis  Odam  «?  ^.>.iscvXy  qiTo:  fic  iiabcc:      cbtr^nir 

T/  aziXiXr,  •^Xi^liyy  hUrr,^:^. 

Tu  'lUiazx,  c-Jj^   Tu.  K>i(px 

tIm  7A5(Mr«<>,  iCi  0  Tv5P<^j 


ta  ANDREvE     ALC1AT1 

T/jW^  ^(jtAtfv  av«p«v 

Quam  (ic  Latiis  nunaeris  donauit  H.StcphantB» 

S^ibu4  loquax,  tptiifufnam 

Tepleciam  hirmdo  peenis? 

Vtrumne  vis  volucres 

Alas  tibi  recidamf 

Imamfecemve  linguam, 

Tibi  quod  ille  Terctu 

Feci^efertur  olim? 

Nam  tu  <juid  ante  lucem 

Measjlrepem  ad  aures, 

E  fomnijs  beatis 

Mihi  rapis  BathyUumf 
Eiufdem  argumcnti  eft  lib.i.Epigr.  Graecor. >J;?y7«ex«,  hcxa- 
ftichon  gallo  indignantis ,  vt  apud  Lucianum  Micylli ,  quod 
eum  importuno  fuo  cantu  excitatum  ,  fuauilfimo  fomno  pri- 
uarit,  ideoquemalum  illi  imprecatur.  Hic  autem  hirundinem 
obiurgat  fomnos  matutinos  aucrtcntem  ,  fuoquc  importuno 
cantudormientes  abrumpcntem :  idque  maxime  in  eos  tor- 
quet,qui  odiofa  garrulitatc  rationis  inopiam  prae  fe  fcrrc  fatis 
arguunt ,  vt  Progne  abfcifla  lin^ua  in  hirimdinem  garritu  ni- 
mio  infigncm  commutata,cos  ngnificct ,  qui  fapicntiac  parum, 
loquentias  muJtum  habcnt.  Et  fan^  vru  venire  folet,  vt  loqua- 
ciores  fere  fint  quibus  eft  rationis  defe6tus,quaiu  qui  pruden- 
tia  &  ingcriij  viiibus  antcftant :  curn  apud  graues  &  fapiente* 
qiiofque  viros  filencium  caaimendatifllmum  ,  verborumqu(J 
parciitionia  grata  iii.Exrar  apud  Ariftophanem  dc  Cleophontc 
quodam  garrulo  difterium: 

Ex  cHtiif  Iftbris  i~:run'l:  'P*->rr,cia  iny^yeptt, 
Qu.6  fpeAar  pra:ccptum  Pytha^oricum  ,  hirundinem  fub  cd- 
dem  tcclo  ne  habeas.  quo  {ignihcacur,  abftniendumeirc  a  con- 
fuetudine  garruli  &  iui'urronis:&  illud  Nicofirati, 

Ei  7»  ncoi^g  xi  'TiTiXb.oCr  t^  tc:^*»^  XuXfiv 

Loquij!  f.definentcr,  multatjuey  ^  vclociter, 
Prudcntiam  indicaret,  vtique  hirundines 

fcrtajfe 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  itfj 

Port^lfe  quam  nosfapere  dicantur  magis, 
Lec^ePlutarch.S.Sympofiac.problem.y. 

trogne garrula.]  Adnota  hoc  loco  hirundine  garrulitatem  Hirund» 
fignari.  Pierius  Hyerogliph.  ii.  V idetur  autem  primum  hunc  ^"^'^* 
yerfum  ex  Martiale  mutuatus  lib.14. 

Si  mattttinosfacile  efi  tit^i  rHmpere  fomnos,       , 
Lucanus  in  tcr.tio. 

Dum  non  fecnros  lieeat  mihi  rumperefomnoSf 

Et  ohsfrepero  Daulia^  ore  canis?']  Daulia,daiilis,vel  etiam  daii- 
lias  pro  lucinia  effcrtur  a  Poetis ,  quod  in  vrbe  Daulide  (  quce  LHcinU^ 
quondam  fuit  fub  ditionc  Regis  Thraciazjin  auem  fui  nominis 
transformata  dicatur  a  Poetis.Ouidius  5.Metamorph.  &  prou. 
Daulia  cornix.Vidctur  autem  hic  norter  Alciatus  Prognen  cum 
Philomela  confundere,cuius  iinguam  Tereus  abfcidit  ( cum  ei 
vim  intuliifet  )  non  autem  Prognas  vxori.  Hac  de  re  vide  cjuid 
difceptent  Ccclius  Rhodigin.  lib.  19.  cap.  i5.  (  non  dcfuerunc 
enim  qui  Prognen  in  luciniam  commutati  fuiffe  afTcraerint} 
lacobus  Bononien.  &  P.  Nannius  6.  Mifctllan.  annotation.  in 
Virg.Non  enim  video  quam  fit  necefle  quasflionem  hanc  inter 
Grammaticos  controuerfam,ditimcrc,  vt  neque  vacat  conterrc 
qus  legimusapud  Thucydidem  lib.i.  4  ^>f^,^?f,Paufaniam 
in  Phocaicis.  Strabonemlib.i.adaliacnimprogredimur. 

Dignu^  Epops  Thereus,  (^c.]  id  eft,  merito  in  Vpupam  muta-  V^upa» 
tus,  qui  maluerit  linguam  rcfcindcre ,  quam  om.nino  auellere. 
Vpupaauis  militaremquandam  crillam  in  capite  retinet,  & 
quafi  adhuc  filium  queritans  ,  has  videtur  ingeminare  vocss, 
jtS.^tS,  ideft,  vbi,  vbi:  hinc  Epops  di(fla.  Dc  qua  Plinius  lo. 
cap.  i^.  Alij  in  accipitrem  mutatum  Tereum  volunt ,  vt  Hi- 
ginusfabula^^. 

Futare.]  fcindere  metaph.a  vitibus. 

Inuidia, 


tio 


ANDRE^     ALCIATI 


Inaidia. 


I  M  B  L  t  M  A      L  X  :<  I . 


S  Q^  A  L  L  1 15  A  vipcyrai  mMjdncaris  femifUt  cames, 
Ctiicjii'.'  dolcnt  ocitli,  cjHd^ue  fti:i?/2  cpr  edit, 

Qu^m  miicies  cTpallor  haberttiffmfacjnegeiht 
Tcla  r/zamt :  talus  pinaitnr  Imiidta. 


Pladanis  i.Pyth.fic: Tui^uta 

Oui  f?.cult.ire  alicuius  tangitur  abundanti ,  iififlixitvicus  mUe- 
inm  fco  aiite  aninio,cjuamqiia;,rf:r.um  corde  moiirm-,  aifequa- 


E  MB  LE  M  A  T  A,  ^7: 

tair.NulIuni  Yitiuni.inuidia  pene  vccurtius  eil^aut  homini  4am;- 
nofius  8i  eftciiiLiu^v^ur.ndoqaidcm  k  cum  cjuibuflibcc  aliis  ca- 
feratar,inrpiciemus  quAm  caecA.temeritjte  lapirrrur  qui  melio- 
ribus  inuidenr.NuUa  enim  aliavitM  fuut.vqus  non  aiicupentut 
aut  fentianc  aliquam  voiuptacem.  ii^mdus  pcrpetuo  marecac 
triftatur.eoqigrauiiisafficitur.quo  ma.icn  tc^nccur  uiuidia,  qui 
non  fecus  atque  ^cdes,  in  quibus  iple  lit » conflagrec.  mireriiir.a 
fane  conditio  ,  !ed  quse  taquam-fciicitatis  pediliGqua,  rucce/fus 
videndo  profperos  incabeicat,vt  Nalo  cccinir.Hxc auceiTJ  dc- 
fcriptio  perclegans"  qua  inuidorum  trirnfrH-na&:  infelici^ii;ii^ 
vita  proponicur:quipp.c  qui  virulecis  cogicationibus  pafcantur, 
qu2E  flbi  horribil.em  pernicicmadferanc.>q!iique  fine  ccdiuaSt 
iationc  aliorum  febtis  opjmis  iViarccTe^n^.  6i.aculeis  maiedicis , 
punganc  &  infe^encuraiallum  tam(jii;l)fie  fpjfimodum  rcp^Jr 
taturi.Icaque,  vc  hoc  quaii  per  tranrc:ni3linT,,quid ea  turpius aut 
miferius,ciim  vt  aliis  noxam  dainniimq.ii?,ii3fera,c-  fibi  pnus,5r. 
quide.fitpeuumcio  grauius  nocct-  Ergo  iu  ca^terii  imquitfima,, 
i«  boc  tame  a^quirjtis  aiiquid  habct,qii6dr€Hni,inqi;o  crr,taa;', 
quam  veneno  proprio  afficic  perdit,al>iun3it,x:,u«-q«<:  TiciiciHip., 
primmT),a;quo  CQncepca.(5c  educ^ca  fuferic,quod  habec  illud:    . 

Ssu.alltda.  ]  Sordida  &:  inculta.  Squalor  etiam  triflitna'.  «^v*- 
Vi\>cr€(iirr:fi^.duc!i-!.s:_Rvms,'^\x\d\\ fimiicaliquid  habetcum  inmiiA 
vipera ,  quam  ferunt  non  prodire  in.iiicciTi  j,  iTifiajrolIs  matris  ^•*f«''^ 
lateribus :  (ic  liuox  eum  primum  aift<:iE ,  ^  qua/i  enccat  in  quo 
gignicur.  Quopcrciuer  illud  Ouidij  in  dercriptioncliuuciur^i.: 
mccamorph.  '•*'i'^:.   ?:    .    ;; 

Vidttiniu.'.  ti^.n:et:>  "     :  .-•:    ;-./. 

V'ft'CruKr.£iT!iiom}it-XT£^frdlnmfJtj!ijf^^ 
Sedalia  forraifc  rariacoi-nmode  reddibpPJKft-i  .*ip€^;e^5  cai.ijiL,y^   . 
cdic  inuidia  quod  alienis  malis  gviudeac,ii'lq<ic^aicatar>(id_y i  -       .  . . , 

pcrnicics  ofiendatur,  qua:  enim  venenaca  veqcoi^.aiuncur  t\:U-, 
mal ia,exi tial i a5^v.cttCiiam h ahcrxc.    =^.-. .  .•, •  cf ^  \ v- . 
Ciiiquc  doUnt  0 -«.'jjSlW.jHinciHud  Maronis;. 
Tcjia^  u  •'  gemii  u  grmes  dHo  cs^ 
S!i(pirar,gef73iLin,-uii.'q:(edentey 
'. : i  Siidar  fiigidw  ir  tusns  q  '4cd odi'.  , 

^tecjuefuum  -or  ed:t.']  Aliufio  adproucrb.Fythagor.Cor  nc  n<'  - 
cdicD  :  id  cfl ,  ne  curis  animum  excrucies :  vel  ad  vocabulnni  =^^'^ 

cdito 


17%  ANDREiE    ALCIATI 

editoiid  cft  ne  curis  animum  excrucies :  vcl  ad  vocabulum  cti- 
ra,qu3e  quod cor  vrat  vel  edat,dicitur.Cicero  3.Tufcul.ex  Ho- 
mcro  illud  de  Eellerophonte  citat  ex  veterum  nefcio  quo: 

ipfefuHm  cr  edens,hommum  veiligia  vitans. 
Similes  Maronis  verfus  hi 
Vefpino6  tacite  mouet  furores, 
intentnns  animofaees  Erinnys 
Lethalts,  Tityique  vultur  intus 
^i  ''emper  Ueerat,  comeHque  mentem, 
Quo  fpedat  di<^um  matris  Alexandrini ,  qux  ainigmatc  lufi- 
candoaiebatfebelluamalerc  quaefeipfam  abfumeret :  ^e^'*» 
lii^PHiy  oTit^  kvn  ictw^  ea&T;^.  quo  (ignificabat  quorundam 
inuidia  qui  improbc  &  ignaue  dolcrent  ob  profperos  fuorum 
laborum  fucceflus.RetuIitEuilath.i.Odyfr.&  Athena:us.Scnc- 
ca  lib.  De  paupertate  :  Intcrdum  non  licet  cflc  palam  miferos, 
fed  inter  *Brumnas  cor  ipfum  exedentes.  Graeci  dicunt  ^vsoS^, 
vcl  tIu»  t(0kf^M>  ^Kvi^,  cumgrauem  &  moleftam  animi  foli- 
citudincm  fignificant.  £t  ^Kiivfi,!^  «Ty,  noxaaaimum  mor- 
denSjVt  Homerus  Iliad.vltimo. 

quoufqu^lamentans  &  mocrens  cor  tuum  exedcs? 
J  jffdf »»-        G^animacies  ^  pailor  habent,^c, 
ffidit.         Sjc  Ouid. 

pallor  in  ore  fedet,maeies  in  eorpore  totfi, 
Numquantre^a  acies,  liuent  rubigine  dentes^ 
PeEiorafelle  virent,  lingua  eftfuffufa  veneno,^e, 
^  Virgilius. 

pa&r  terrihilis  genai  eolorat, 
InfiHx  macies  renudat  ojfa. 

jpinofdque  geffat  tela  manu,']  Hoc  rcfercndum  cfl:  ad  aculea- 
Inuiii  m^  ttm  inuidorum  malediccntiam.Siquidcm. 
l«d$€4ntiat       Effundit  mala  lingua  vtrus  atrum. 

&  pcrpetuo  carpitquod  aflequi  numquaro  potcft.  Ad  id  rcfpc- 
xit  Ouid.cum  ait: 

Indoluitybaculumque  eapit,  quem^ittea  tortum 
Vincula  cingcbam. 


# 


Luzucio, 


E  M  B  C  E  M  A  T  A,  175 

Luxuria. 
Emb  l  e  m  a      lxx  1  I. 


ErucA  capripes  redimitm  ttmpora  Fanus 
Immodicd  Ve?ierfs  fymhoU  eerta  refert, 

Efterucafalaxy  index^  Ithidinu  hircusr 
Et  Satyri  Nymphas  femper  amarefoknt. 


Llbidinis  rymbola  ponicob  oculos,  nempe  Satyrum,  qui  SymhgU 
emcam  capite  gefter.  Eruca  quidem  (  ab  vrendo  diCtai)  itiidinis, 
prouocat  ad  Venerem,vtpote  quie  virtutis  fit  calidiflimx.Plip. 
lib.i^.cap.S.  Satyrus  autem,fiue  hircus  ,  luxuriam  putidam  &  ff^*^ ''- 
olcntem  deiignat.Suntenira  Satyri  ad  Vcnerem  propenfiilimi:  "^*""^' 
vnde  id  nominis  didtum  putant  a  c-etiii,  quod  virilc  mcmbriim 
eft.  Hoc  itaquc  innuit  libidinem  in  afFedu  arderc  maxime,  in 
aftu  ipfo  foctere  &  olentem  efTe^Vt  quemquc  ab  illicirx  Vene- 
ris  titillationibus  fubducar. 

S 


ErM4» 


174  ANDREiE    Ai;,CIATI 

Redimitu^  tempora.']  Caput  habens  cinaum&coronatum. 
Virgil.  in  Copa: 

•■  (jyairi,  redimita  miielJa, 

Ouid.^.amoTum  elcg.^. 

rUua  Ceres  tentws  Jpicu  redimita  rapillos. 
In  lo.Acneid.  vbidc  AemonidcPhcrbi  faccrdote: 
Ir.fuln  cHtfncta.  ^cdimebat  rcmpcra  vitta. 
'EjitrttcafaLx.']  Frequcns  cnim  cius  efus  Venercm  ftimu-!- 
lar.  Ideo  antidotum  contra  amorem  prxfcripturus  Ouid.  ab 
crucaj  vfu  cauendum  (uadct  i.De  remedio.  Martialis  etiam: 

■"    ■■■ —  1'tnertrr)  reuocans  eruca moranttm. 
Et  appcndicibus  Virgilianis. 

'  Libidtnofis  incttatuf  erucii. 

Ibidemquc, 

-  Salacrs  nocie  toUat  eruco/s, 

Vt  &  Acmilias  Macec  in  cleganti  opufculo  dc  viribus  hcr'? 
barum: 
Nen  moJice  marfaWyVinerem  flimulare^vel  haujiam 
Confirmam  medtci  pariter  ^lurefque  ^oetA. 
Loquitur  dc  eruca.  Illud  tritum  vulgo: 

Exritat  in  Ver.erfm  tfirdos  eruca  maritos, 
Et  cx  Ouidio  etiam  illud: 

—  Exhorto^UA  venitherhafalax. 
Inicxtjj  iihidtnis  hircft^.']  Tefte  Pierio  Val.Hieroglyph.i9. 
Et  Satyri  Kymphctf  ]  Vide  Aelianum  lib.^.Dc  var.hiftor.  & 
Leonic.Thomaeum  lib.x.cap.z^.  Apud  Plutarch.  in  Galba,  ho- 
mines  in  diem  viuentes  ,  Sc  Satyrici ,  t^^ut^n  )(^  «■u.rv^nfii 
roif  fiUii  ui^^uTrot  ,pro  libidino(is&  luxu  diffiuentibus  acci- 
piuntur.  Idcm  in  Pericle :  e<  Xurvfct  ri  Aiovvc-a  ttfo)  o^iiu 
tjC^trt  rk  etihilx ,  vo^^tXoi  tS  $•«»  -sF^u^/fj^^ '  Satyri  Bac- 
cho  (acri  cre6los  habent  mutoncs ,  diuinae  fymbolum  poter 
ftatis. 

LU3(U 


EMBLEMATA. 


»7S 


Luxuriofornm  opes. 
Emb  lema     lxxiii. 


Rupihtis  aeripi  ^fummicj^  a-epidine  faxi 

Immites  fuciuf  fictu  acerhaparit: 
Qms  corui  comedHnt^cjms  deuorat  improha  cornix^ 

jQui  nihil  himand  commoditatis  hahent: 
Sicfaiuorum  opihi46  parafiti  (^fcortafuuntur^ 

Et  nuUa  iuftos  vtilitate  itmant, 

HOccxapophthcgmateDiogenisfumptumDiccbaterxim  f^^^  £^. 
cos ,  qui  profuse  &  temere  bona  decoquercnt  in  rebus  hUmam. 
Venercis,  conuiuiis  magnificis,&  id  genus  aliis,  aiboribus  cfTe 
fimiies  in  montium  cacumine  nafcentibas ,  quarimn  fruifVus 
hominibuscflentinutilesja  vulturibus  auc  coruis  dcuorandi. 
IUud  cft  quod  vulgas  noftras  crebro  vfurpat:  E*  diuite  malo 
malat  opes.  Fit  enim  faepe,  vt  ampliiTimae  poffeffiones,  qua:  in 
piosyfus  conucrti  dcbuerant ,  in  fumptus  inutilcs ,  aut  ctiam 

S     1 


176  ANDREit    ALCIATI 

periiicioros  &  dcteftandos  prodigantiir,  nulla  habica  iulli  aut 
a^qui  ratione.  Sentcntiam  illani  argutam  Diogenis  rctulit  in 
Paraphrafi  Mcnodoti  orationis  e^i  r^f  rij^i»;  Galenus ,  his 
plane  verbis:i(^AS,-  «i-  >^  o  Au^it&jiojj  t  «  Auyetvn  ^  a  ^, 
^vc-a,  z^^c$x\«e,  i^^Xa»  t«?  zirA8(r<V$  »^  kTrai^^jCruiy  o  A  rtue 
ixl  ra>  K^y^cvoii^  rvxccii  icTTHHSf-^i^v  ivT8?,  e««»6/»  ^  t  ifjtp- 
wov  ,  i(K  k:4^ii7f6Vi,  i».«t  ns^ictci  »  n^XiVi  t^in^  ,  r«T<i/»  ti 
T«  ^tif^lAi  Mdir  fOfi  e(PiX.^  HTi  T0T5  <ir«««{  ,  <'«7TO>«(3i<^ 

varo  riv  v^ArtJcwy,  id  eft:Praeclarc  itaque  Demofthenes  &  Dio- 
gcncSjfiquidem  ille  diuitcs  impcriros,null6que  litcrarum  cul- 
tuperpolicos,aureaspecudesappeliabat:hic  autem  eofdem  fi- 
cuba:.  comparabat  i  quaj  nafcuntur  in  locis  prajruptis  ,  &  ad 
qua,'dii^cilis  accefTus  efti  carum  cnim  arbdrum  hrudlu  non 
hominesjfcd  coraos  &  graculos  vefciihoi^m  autem  hominum 
bona&  reditusnona.)  honeftis  hominibus,red  a  quibuidarn 
facccis  &  airenrantibus  abfumi. 

Rupihui  ae'fn,j  Id  cft,  editiflimis,altiffimis,  cadem  mctony- 
mia  qua  fupcrius  •i:rto  nids  dixit. 

Swfrmtcf;  rrepidme  faxt]  Videtur  hoc  hcmiftichium  cx  10, 
^ueid.imitatus: 

Fo^-re  rati*  ctlji  canmyrBfi  crepidine  faxi. 

Crepide,     Editioris  au:em  loci  cuiufque  extremitas  crcpido  appellaturi 
eftqi  ora  teirx  ,  quam  alluit  aqua,  «»^o>(^gT(^  arbor  dicitur 
in  cacumine  aut  extremo  frudlificans. 
Ficu^  acerhn.]  Caprificum  intelligp. 

Cermx  «m-      improba  cormx.]  Id  eft,inaufpicata,quam  Virg.finiftram  vor 

4H^uAta.  ^^^  jj^  Eclogis.&  improbam  i .  Georgicon ,  vt  improbus  anfer 
ob  garrulitatem.Cornicem  autem  prifci  intcr  prodigiofas  aue^ 
reponebant.  Itaque  his  nominibus  improbx  vita:  homines  in- 
^elligit,ex  quibus  nulla  poteft  nequc  gratia,  ncque  commodi- 
tas  elici. 

Parn.fiti.']  Scurrac ,  &  homincs  qui  omnia  ventiis  gratia  fa- 
ciunt.Dc  his  in  fequentibus  commodius. 
Scerta.']  Merctrices. 

iHTH^ui.  luflos.]  Viros  bonos.  In  facris  iufti  dicuntur  non  tantum 
qui  iuftitiam,fed  &  qui  virtutes  alias  omnes  colunt :  caque  iu- 
ftitia  cft,qux  in  fe  virtutem  ampledtitur  omnem,&  Plato  Dia- 
logOjqui  t^w,  vel  vtfi  (ptAostplccf  infcribitur  ,  virtutcs 
moralcs  vno  iuftitijc  nominc  complc£ti  videtur. 

Tumulus; 


EMBLEMATA. 


%T1 


Tiimulus  meretricis. 
Emblema     lxxiiii. 


QHutamulm  fmui  vrm  ?Ephyrid  efi  Laidos,ahlnon 

Erhhuit  tantum  perdere  Parca  decus  ? 
NHllafnit  tHfn  formaiillam  iam  carpferat  dtds, 

lam  Ipecptlum  Fieneri  cauta  dicarat  anus. 
jQitidfcalptjisfibi  vult  aries,qtiem  parte  le&na 

f^nguibus  apprehenfum  pofleriore  tenet? 
Nonaliter  captos  quod  c^  ipfa  tentret  amantes' 

f^trgregis  efi  ari$i,clune  tenetur  amans, 

LAidcm  tota  Grscia  celebrauit  ob  infigncm  venuftatem.ad  ^^-^  yj^^^ 
cuius  sedes  frequens  fuit  concurfusjvr  prxtcr  alios  cecinit  yjyf,^^ 
Propertius.Huius  monumentum  ( Paufan.tetle  x.Corinthiac.) 
«jrtra  vrbem  Corinrhi,in  qua  aetatem  exegcrat,  celebrc  vifcba- 

S     3 


%-)%  ANDREi£    ALCIATl 

tut;  fecundum  Bellciophontis  feptunijiuxta  Vcncris  cognorm- 
nc  Melanidos  templuni,cui  pro  mfigni  titulo  leacna  antcriori- 
bus  arietem  complexa  pedibus  impofita  fuiife  pcrhibetur:quo 
limulacro  petulantia  &  libido  merctricis  argucbatur.Per  arie- 
tem,  facuum  ilolidumcjuc  animal,  amatorem  vefanum  intclU- 
ge,  ilium  quidem  a  lca'na  partibus  pollerioribus  fcalptum  & 
detentum,quorapinamcretricia  impcriumque  in  amafiosli- 
bidine  prurientcs;&  qnafi  vinculo  colligatos  exprimitur.  Cx- 
U*n*mt  tcrumlcainarnominc  merctriccm  incelligi  mukis  vcteru  fen- 
retricemfi-  tcntiis  conllat ,  &  maxime  facrorum  Bibliorum  locis  aliqttot: 
intfi^at.     Ezechiel  cnim  Hierofolymam  le^Enam  vocat ,  &  Heliachim 
catulum  cius  qui  iu  Acgyptum  dudus  eft.Plautus  Truculcnto: 
Bonii  ejfi'  opdrtetd^niii  «•.  Ur.am  ftobamy 
uirrtdert  ^uiftjHU  ■veniat  blande  (iUoqui»male  c$rde  ^ 
Confultare  ybene  hq»i  lingua, :  meretricem  effe  fimilem  fentii 
rondecet ,  ^ '. 
Huic  &  conuenit  fenarius  vcteris  cuiufdam  Poetae: 
1  c-ov  Xiiuvni  nsh  *^u»c(4>{^g  atfAOTns» 
Par  cft  leAni.  ^  fimma.  crtidthtdi. 
Rctulit  Picriusin  Lone  i.Hieroglyph.  quem  ctiam  Icgeln 
Arietc  lib.io.  in  quibus  Laidis  monumenci  huiufce  meminit, 
& Gyrald.Syntagmatc  i ^.hiftor.Dcorum.Dc  Laidc  plura apud 
♦  Atheneum,  cap.ro. lib.ij. 

Epl^yrt,  E^hyrsA  ejl  Lai  ios]  Ephyrxa  ab  Ephyre  vrbc  Achaijc ,  quac 

nunc cll  Corinthus.  Propcrtius  lib.i. 
Non  ita  complebam  Epl^^yrdA  Laidos  tdest 
Ad  cuiu^  tacuit  GrAcia  t«tafores. 
De  cius  patria  conccrtant  plcriquc,  vt  Athen. 
Mnn  ne-        Ahlmn  truhutt  tantum  periere  Parra  decm  f  ]   Nimiruni 
tnim  viu-  iT^ors  ncmiui  parcit.  Virgilius  inAppendicibus: 
'"^'  lUa  rapit  tuuenes  ptima  jiorente  iuuenta, 

Son  oblita  rtiptt  fedtamen  iUa  fenes. 
Et  Horat.Iib.^.Odar.  Mors  ^  ftigacemperfequiturviruw: 
Nec  parctt  imbcUis  tuuentA 
Poplttibwjimidcq,  tergo. 
Sent^utt       Tt^rca.']  Atropos,  id  cft,mors  ipfa  retum  vltima  linea. 
formA  dt'      JEtfU.']  Nempe  fcnilis ,  qua  vcniente  color  &  venuftas  flac  - 
fiorffi.it.     cefcit.Ouid.  3  .Trift.  Ifia  dectns  factes  longis  vitiabttur  annts, 
Rugdcjue  in  amiqua  fonte  fenilis  erit. 
Intjcietque  manu^  formi  damncfa  feneciict ^ 
6)u£  flrepitum  pajfu  nonfacientf  vsnit. 

latrj 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  175? 

lam^ecttlum  Veneri.T^c.'^  MilireSj  qui  pcr  astatem  a  bellicis  Vtntri  ^e. 
fun<5tionibus  ccflantjdicuntur  vulgo  arma  pofuifTe  :  &  qui  ali-  f**'*'»''»*. 
cui  omnino  arti  tenunciafTentjDco  iili  qui  arti  pr2crat,inftru«  ^*^*' 
menta  eius  artis  fufpcndebant.Horat^.Garm.t^f. 
yixi  puellis  nuper  tdoneusy 

Et  militaui  non  fne  gloriai 
Nunc  arma  defvcfumque  bcllo 
Barbiton  hicparies  habebit. 
Idem  i.epiltola ad  M*Eccnatem. 

Veianius  armis 

Herculis  ad  fofiemfixisy  latet  abditus  kgro. 
VtalicubiVirgil, 

hic  viclor  cefiUs,  artemque  repono. 

Loquitur  de  Entello.  Sic  fcorta ,  cum  ad  fcniles  annos  pcnic- 
niunt,  Veneri  fpeculum  dicant.Aufonius: 

Lais  anus  Venerijpeculum  dico :  dignum  haheatfe 

JEterna  &ternumforma  minijierium. 
At  mihi  miUus  in  hoc  vfus,  quiacemere  talem 
^alis  fum,  nolo :  qualis  eram,  nequeo. 
JEgtt  ferunt  enim  rugas  contra<5tas  ,amiilamque  forma:  glo= 
riam  >  quam  diu  in  fpeculo  crant  intuitae.  Hinc  Ouidiaaum  il- 
lud^.Trift. 

CumqUe  aliqais  dicet  ,fuit  h&cformofA,  dolebis, 
Et  Jpeculum  mendax  ejfe  querere  tuitm. 
Idem  fere  auftor  de  medicamine  faciei: 
Temptt^  erit  quo  vos  fpcculum-viJife  pigebit» 
Et  veniet  rugis  altera  caujfa  dolor. 
Id  &  attingic  ad  Ligurinum  f  laccus  lib.4. 
Dices  heu,  quoties  te  fperulo  vtderis  alterumt 

§^A  mens  ef  hodie,  cur  puero  non  eademfuit? 
De  fpeculo  multa  paffim  leguntur.J^Amor ,  vt  ait  Euripides, 
^iXh  «(^irts-lg^  y^  ifsfAns  l^tffljV/K^miamatfpccula&crinium 
rufationem.  apud  eundem  EJedra  damnat  formse  lcnocinium 
▼fu  quxfitum  fpeculi ,  in  matre  Clytemncftra ,  abfcntc  marico 
Agamemnone: 

Quse  flauos  orbes  criniom  ad  fpeculum  ftudiosc  componcbas: 
Sed&  Ouidius,  tcnerorumdoilor  amorum , eleg.14,  lib.i.  a<J 
amicam. 

§luidmale  eompoptos  quereris  ferijffe  capiBes? 
§luid  fpectiUm  mtffaponis  inepta  mannf 


i8o 


ANDREA   alciati 


kgrtgii,       Virgregis  efi  aries,"]  Vi  rum  grcgis  appellat  ariecem,  vt  prisio 
Transformationum  Ouidius: 

Degrege  nunc  tibi  vir,^  degrege  nMtU4  hnbendu4, 
Virgilius  etiam  dc  Capr^. 

Vtrgregii  ipfe  caper.  > 

Et  in  Georgicis: 

^em  legere  ducemt  ^  pec»ri  dtxert  mKritum. 
Vidc  Macrob.lib.^.cap.^. 


In  amatores  meretricuro. 
Emblema    lxxv» 


V 1 1 L  o  s  iE  indmus  pifcator  te^Tmne  capra, 
t^ddidit  vt  capiti  cornua  hinafnoy 

Fallit  amatorem  fians  fumTno  in  littore  fargum, 
In  la^HeosJimi  qiiem^regis  ardoragit. 


CaprA 


EMBLEMATA.  tU 

C^ra  refert  fcortum :  fimilu  fit  fargus  amanth 
jQm  mifer  obfceno  captus  amore  perit. 

HOc  de  fargo  pifce ,  qui  fi  fit  a  laruato  pifcatorc  deceptus,    ^arim 
manifeftc  in  cos  torquctur,  qui  ca:coturplq4  amore  capti  i***^' 
deciduntin  obfcenam  perfonarum  meretricum  nafram,mentis 
crtorc  nefcio  quo  rati  pulchru  cfTe  quod  pulchrum  apparet,vn- 
dc  conditioncm nadi miferam  eos diu  & multu poenitet.Quod  ^»i»od9 
diicrimcn^t  vitari  tandcm  aliquando  poflic,adhibenda  eft  cau-  ^l^^^*^J^ 
tio  diligeas.  Nam,vt  noftraces  diditant ,  Prius  nolle  opuseft,  ^^^p, 
quam  amarc ,  qui  cnim  primo  vifam  ftatim  exardet ,  leuitatis 
non  minimum  pra?  fc  fert  argumcntum.  ludicio  fiquidcm  eft 
opus  &  maturo  confilio.  Proinde  bcUe  profedo  Ouid.  De  rc* 
medio  amoris  primo,  qui  vt  illicitos  excludit  ciufmodi  ignes,  C*f',^  "^ 
«c  honeitos  probatrait  cnim,  firnififor, 

Si  qms  Am/itt  quod  amare  iuuat,feiiciter  ardet, 
GatideAt,  ^  vento  nnuiget  illefuo, 
Porro  Capram  referrc  meretriccm  ex  eo  patet,qu6d  morfu  pe- 
ftilenti  maximc  noccat :  gcrmina  enim  pcrueftigat ,  quse  aui- 
diflime  depal*citar:fic  meretrix  adolcfcentiac  potilfiraum  cupi- 
da  eft,  nimirum  aetas  ca  cft ,  quae  ob  imperitiam  facilius  dcci- 
piatur.VndenonillcpideNico  Attica  merctrix  «6i|,  ideft.Ca- 
pra  cognominata  eft,  quodThallum  adolefcentcm,  qui  in  At- 
ticam  mel  &caricas  empturus  adueneratjabligurifTet.Huc  fpc- 
ftatdidumArchitasTarentini,»}^»^  h^tof  i(o».>cAl»,Efcamalo-  VolHpt^ 
rum  voluptas :  qua  homines  capiuntur ,  vc  hamo  pifccs.  Vide  "»^^'^»'^ 
Plinium  fub  finem  cap.55>.h'b.i©.Sed  tibi  fadum  fatis  iri  putof '■'"'*•. 
fi  confulas  iElianumDe  animahb.lib.i.cap.ij.cuiusverbahuc  Lorm  «/^- 
«onferre  non  piguit.  (pi>si<n  ymi  r  kXo^v  aiytcf  \<^vpaf.  icc9  '»«"»,  f^ 
^uZ  'ohnnuv  "^  ^<a»©-  vifj^fB^uv  «  nclic  fneis  n  ^^Ttftcs  ^  r^  W** '-*"** 
5»A«oT»j  ^ccit^  ,  olh  ci<rf3^afi  egt9<rv()t<n  >^  kyxTnfe^tnyy  ag  y.hi'     "'    ' 
fSjffot  t^  <t^<m-^eC(^  ^  aiyav  Tniimy  «|«t>^o^«<,  kcwth  »  W- 
>U77  'onTTf  «Atzki  7lM«t,')it.u%.  vi^^/Jo^ci  ^  r^  "can  'j>7:  vu/i{^7iv,'efA6it 
T  T  ttfya»  ocrfciig  t^tifftv  <xj^n<ni  ,  (c*  w^' Ji^yi)?  <Z3tS(n}^^^v  \v' 
ttVTKs  an-iiuogatv,  izirei  'nivuv  fig  rk /2s^eipr,fd^i!u  h^ijrfuni  eiaiff 
t%  av  To^yffiv,  QM  r^rtttv  uXi^ncovmti.  «A<d^y  ^^  «jvijg  «/j^?  hfl^^p 
fcu/riv   iZ^xfCTi^  (nw  cu)v^i  7»T$  Kt^ai  C^ct^Hoyig  ouurrif,  Xetu,- 
fi^v{  «/['eeg^  r   *jA«6K  »c^  v«T8  im^rsX^ay  c  Jk^t^i;  rri  ay^f 
4trtc  KS^rtiTmrli '^  JzcX<x<xFvig  t/^' »jv  «USerj»  tt  <Z^eipiif3fj*i  ■,  uX^ 
^tru  afyettt  t^afctS  ^l^^^^vru.  \Xi[SfBfct  ^'  o<  <mfp\  a);  izj» 
7tyi§  fv}f(^^  «f  iff-fc^^f  ff  <!St^Hfyif3^ri^f<ls^ma<rt  t^  airivrrn  f3^  t? 

$     5 


iU  AKDRE.£      ALCIATI 

3  ^vtS»  77r»>^if5  a%'K:<^m  cri^ifJ.  Quoruni  vciborum  haec  eft 
lcntcncia  :  Capras  fargi  admodum  amanc.  Cum  enim  vmbra 
qua;dam  appaiet  earum  caprarum  qux  fccundum  lictus  pa- 
fcuntur ,  Itatim  prx  la;titia  geftiunc ,  &c  quantum  maxime  pof- 
funt,adnatant:&  Cj  lanquam  lalire  non  poliunt,tamen  falireni- 
tuntur,rcdfrullracamcn.Caprarum  odorem  percipiunt  etiamfi 
in  fludibus  vcrfcntur  ,  qua:  caulfa  eft  vt  accedere  ad  capras  ia 
priniis  afteclcnt.  At  cum  in  fuo  amore  lint  adeo  infclici  nati 
fiderc  ,  earum  canlVa  capiuntur  quas  tam  dcpcrcunt.  Pifcatoc 
cnim  caprina  indutus  pellc  cuni  cornibus  i  in(idias  ftruic ,  fo- 
lc  relidoa  tcrgoratquc  farinam  iurecaprino,  madcfadam 
in  eam  deiicic  partem  maris  in  quafargi  funt:  quo  illicio  odo- 
ris  capti  fargi  accurrunt ,  fatinam  deguftant ,  &  maxime  deti- 
nenaiLcius  pellis  caprinje  odorc  qucm  fentiunt.  Ex  his  ita- 
quc  pifc.uor  multos  valido homo  capit ,  &c.  Ad  id  argumcnti 
copio/ius  iliuftrandum  repetenda  eft  pulcherrima  Socratis  di- 
fputatio  cum  Ariftipo  i.  Commcntariorum  Xenophontis  ,  Sc 
collaquium  ciufdem  Socratis  cum  Thecdota ,  lib.  3.  Conftat 
aucem  hicalludi  ad  Platonicum  hoc^^i-^  /fe'A««g  f(^:Kaiv :  vola- 
ptas  malorum  efca. 

Ffllolt  indi^ttic  iegmina  caprA.  ]  Hoc  mutuatus  eft  ex  Moreto 
Virgiliano: 

— ■■ ^  cincitii  viUofk  tegmina  cnpri. 

InUqucisfirTiiqutmz^-gis.'^  Saigus  caprx  amore  detentUs ,  & 
cmentita  caprx  forma  delufus  iriaqucatur.Simum  gregem  pr» 
capris  dixit,eodem  enim  epitheto  vfus  eft  Poeta  10.  Egloca: 

Dum  teni^ra  Mtondent  fim^  virgulta  capelli,, 
Cicantur  &  hi  verliculi  Naruij  itgiftho: 

Tu>7f  'iHitm  lafiuum  Nenijtm-^m  pectK 

tudensad  c^niumtUffium  luftrat. 
Laquco  amorem  fignificari  docuic  Pierius ,  &  Vcnerem  vincu- 
lo»quofenfu  Virgil. 

Ccm';>(dihu^  Vtneremyvinclis  cenjirir?ge LyAUtn. 
Ouid.appofitiflime: 

Dum  caint  in  laquets^capttn  quotjue  nuper  arnator 
Se  joium  thaiamos  fperet  hahere  tuos. 

O b  fcerjo  captu^  amore  perit.']  Imit3iins  icmutMtitus  cfl  Ouid. 
illudFaftor,!. 

'CAco  catttt*  amorefurit, 
De  Scxto  Tarquinio  loqueutis. 

Caucn 


EMBLEMATA. 


iS^ 


Cauendum  l  meretricibus. 


ZMBL  £  M  A      LXXV  I. 


S  o  L  E  fam  Circes  tam  magnapotentiafertur, 

Vmerit  vt  multos  in  noua  monfira  viros^ 
TeHis  equum  domitor  "Picus,  tum  Scjlla  hiformu, 

Jitque  Ithaci  pofi^uam  vina  hihere  fites» 
Indicat  iUuflri  meretricem  nornine  Circe, 

Et  rattonem  animi  perdere,  ^tufyuis  amat, 

HOmerus  Odyflcas  k  aicjfocios  aliquot  Vlyflis,qui  mifTi  ab  viyftsfic^ 
eofuerant  cxploraturi  Circ2Easasdcs,virga  percuflbsa  ^  ^"''*  'j» 
Circcjcpotoque  pharmaco  vcncfico  ftatim  in  porcos  efTe  traaf-  A^^J 
formatos.Quo  figmeto  effingitur  racretricis  &  libidinis  focdse 
typus;Ea  cnim  fuisprscftigiii  nuraanas  iUas  cogitationcs  &  na- 

tura 


184  ANDR£iE    ALCIAtX 

turales  motiones  (  qux  «p,^  Grscis  dicuntur  )  in  homirie  tii-' 

mulruantes  vitiatj&  mutat  indcterius,cum  fcilicet  in  naturaifl 

quad  belluinam  abeunt.Pcr  Vlyircm  autem  qui  nullo  veneficio 

a  priftinafbrma  dimoueri  potcft,mentem  anima:  duccm,intei- 

li^imus.Quod  ficadvetcrura  mythologorum  fcnfam  cxprcflit 

S«cy  iijf.  vir  induftria  &  ingenio  nuUi  pcne  fccundus  Erafmus:Qjiid  in- 

P  qui.       nuit  Circes  fabula  veneficiis  homines  vertcntis  in  fcras,nifi  cos 

cjuincquaquamrationc  ducuntur,  id  quod  hominis  cft  pro- 

|)rium,fcd  rotos  fefe  dediderunt  tufpibus  afFe£Vibus,iam  praster 

hominis  vocabulum  nihii  hominis  habcre,fcd  ad  pecudum  dc* 

gcneralTc  naturam,puta  libidine  in  vrfos,fomnolentia  ignauia- 

que  in  fues,  fcrocia  in  leones ,  atque  itadcconfimilibus?Qu.id 

Vljjfei     VlyiTcs ,  qui  folus  poculo  epoto ,  virgaquc  monftrifica  percuf- 

qui<L         fus,  rion  cft  mutatus,nifi  firmum  illum  &  conftantera  fapicntis 

habitum,  qui  nec  frangi  tcrroribys,  ncc  vllis  afFeduum  illiciis 

Circe  me-   ab  honefto  poteft  ibduci  ?  Sunt  "ero  qui  dicant  rci  veritatem 

t-etrix,       ex  eo  effe  infpiciendam ,  quod Circc  merctrix,quos  fibi  aiiiorc 

turpi  deuinxit,  effccifre  tandem  pra^datores,  viarum  ^fefTorcs 

&  homicidas ,  nempc  quibus  nihil  fupcreffe  ad  vitam  miferani 

iuftinendarh  iqux  vitia  cum  potius  ferarum  fint  quart  hdmi- 

num,rem  totam  Icpido  &  commodo  fchcmateHomcrus,&  alij 

nonnulli  e  vetcribus  adumbrarvint.  Cui  fentcntiae  fubfcribit 

Palladas  lib.i.Gra^cor.epigr.his  verbis: 

TIw  yJfxluj  ii  ^nfc),  tfgiicis  ttfi^H^r  '«f*^f^i 
AvT  kiO^Zv  TroiHv   >f  rvetf  iii\  ^uxy^, 

T»f  h  Xiei^i»ru(  'X'm^rur}ii  tTTvin. 
Tur  J['  etyi^afTretAff  iinjvXiiffUffZC  Xbyio-fioiiy 

£'/  r  X^ra   T   \^6*r  f*fih*  'i^irccf  «77, 
i'lfec^6»  'iyhv  i'/,\i(nty  ^y.Iw  t,6iMr  uXopi^r. 

^!'^^ieuv  ^X  ^'  ohjtr^i  rliM  iiotfnvc  <pvyo)v, 
Ov^'  i^fiii,  ^\)(nec4  J^  'i^<^  cl}^vib(^  X*ytcr/j^v. 

Li^  pr.THcti  (P<x^ic(^t{S9  tiVTirmXdr.  id  cftj 

i^m,  vt  Homf^rU'*,  ait  trifli  mrdicamine  hSioSt 

Hofpitio  Circe  rcddidit  i^fa  fties: 
faupcrtorfed  quifyuis  erat  dtfcejfit  ab  illa: 

Nam  mcret*ix  qHod**mpermc'ofafuit, 
EXufofquefuaprarfta  rationt  maritos 

Fornice  contnHit,non  Ceci44  at.:uefer(U. 
£t  tamen  hanc  flrcnue  ddnfam  fpreuit  VhffeSi 

Infigni  rerum  conditione  valens, 

MiTcurh 


EMBLEMA»TA,  185 

Mercurioque  daiam  necfof  efi  crsdere  moly» 
Ille  fed  ingenio  repulit  vfque  dolum, 
QjiinecigLm  nerao  non  vi<3cc  codem  reciderc  Horatij  carmina 
i.Epiftolar. 

Strenum  voces  cjf  CircA  pocuU  nofli: 

^aJi  cumfocifsJiuUus  cupidufque  hihijfet> 

Sub  dominamerefricefuijfet  turpis  c^  excors: 

Vixiffet  canisimmundus,velamicalutofus. 
Xenophon  i.^^^yYifA^^iifisl-rav,  Socratem  ait  in  conuiuiis,  ad 
quse  no  nifi  coadus  acccdebat,  parciilime  cibu  capere  foiicumj 
iocoqj  vfurpare  mulcis  ciufmodi  appofitis  cibis,  Circen  homi- 
nes  tran^^formafle  in  fuestipfum  autcm  VlyfTem  mucari  non  po- 
tuifTe  confilij  Mercuri j  memorem,  &  abftinentia  iplumm^t  fua 
pcr  vtentem.Ad  hzc  Tm^i^yui.Non  parum  illuftrabit  hoc  Em^ 
blema,Plutarchi  Dialogus,qui  Grillumdifputantem  facit.Idcm 
(W  yxfimsTii  'nzcf^y{'t>itiSic  habet:ii  S^  tt  (pct^iii^Kuv,Jv^)  tk^ 

'^Tmi  etf  fiiXr^  Tivk  i^  '^YtTHeci  ivn7i;tv«^«/  Tvis  cu>OQ^in  i^  PracldTM 

fidi^ot^  ffvfc^iim.  k^  yZ  rlifj  kI^kIim  uynveu  «  r^TU^a^f^Ki^j-         * 
^vn-;  f  is  5  't^^i^T  '^^  «i^v  uvWis  l<n  ,  ^  ovois  ylooiOfioi^.  t 
/l   hatfos-icc  vSy  i^v"^  ^  ffjuio/^  <pp^>ifiany  t^t^>)^:T>j<7cy.  ideft, 

Vt  pifces  qaibufdam  mcdicamcntis  celeriter  capiuntur,ted  cfui 
tamen  fiunt  inutiles:ita  mulictes,  quae.imoris  poculis  &:  vene- 
ficiis  viros  captant,voiuptateque  in  fuam  potellatem  redigunt> 
ftupidos  eos ,  amentes  &  deprauatos  vit;«  focios  deinceps  ha- 
bent.  1]  cnim  nihil  Circx  profuerunt,  quos  vcneficio  mutaue- 
rat,nequc  ad  vllam  rem  iis  vfa  ert,cum  in  canes  &  afinos  dcge- 
neraflent :  VlyfTem  autem  prudcncem  virum,  prudcnccrque  fe- 
$;um  vcrfantem,omnin6  dilexit. 

Exemplum  prius  eorum  qui  a  Circe  in belluas  conucrfi  funt,  ?iem  in 
abfolui.  Alterum  cft  Pici  equura  domitoris.  Picum  Saturni  fi-  '»««'"  »»** 
iium  facit  iEneid.7.  Virgil.&  Ouid.14.  Mecamorph.  Rex  fuit  ^^*^*^' 
Latij,&  ab  vxorc  Circe  in  aucm  fui  nominis  conuerfus.  Quod 
fin^i  creditur ,  quoniam  primus  hac  aue  in  aufpiciis  vfus  eft, 
quodque  augur  fuerit:quod  a  Seruio  eft  annotatum.Sed  id  me- 
lius,&  ad  hunc  locumopportunius  rcfcrcmus  ad  animi  leuira- 
tem  &  inconftantiam  qua;  ex  turpi  amore  cotrahicur.Tertium 
cxemplum  fuit  appofitu  in  Scylla,  de  qua  iam  fuperiiis  a  nobis  Scylial, 
di(ftum  fatis.  Hic  tamen  fpeciatim  coniiertitur  ad  mcretriciam 
turpitudincm ,  qux  v t  fuperne  facicm  virgineara  oftentat ,  ita 

qux 


i8^  ANDREiE    ALCIATI 

quse  ad  cxltium  miferiamque  ccrtiflimam  prxcipites  agant, 
quotcjuot  amoreturpi  capiuntur.  Qux  omnia  eo  Tpedant ,  vt 
quifque  virtutis  &  honefti  ftudiofus  impudicarum  mulierum 
dolos  prxftigiafque  omnes  declinet  j  intelligatque,  quod  Ci- 
lo  ait ,  corporis  voluptatem  non  fatis  dignam  eflc  hominis 
prazftantia,  eamque  vt  belluarum  propriam  contemni  ac  rciici 
opottcre. 

Solefau Circes.'] 0\iid.inmo  i^.Mctamorph. 

Ciyee  fitU        Solefau  CirceSyVariarum plenaferarum,]  Teftis  Higinus.Ii- 

^»^»»         liam  autem  Solis  habitam  propter  herbarum  fcicntiam  ,  qua: 

radiis  Solis  vim  &  incrementum  capiunt,  credibilc  cft.  Fabula: 

huiu«  mcminere  Diodor.lib.^.Plin.variislocis  D.Auguftin.18. 

Dcciuitate,cap.i7. 

Telfis  equttm  domitor  Ficus,']  Sic  Virgil, 
■  ancilegerebat 

Ticus  equum  domitor,  quem  capta  cupidine  contunx 

^ureapercujfumvirga,  verfumque  venenis 

Tecit  auem  Circe,Jparfitque  coloribus  alai. 

"Et  rationem  animi.']  Ideo  mythologici  Venerem  a^^^Tiu/^ 
guafi  U<p^evylw.  id  eft  ftultitiam  &  mentis  priuationcm  inter- 
pretantur.Propius  allufit  r.de  laudib.Stiliconis  Claudianus; 
Luxuries  pr&dulce  malumy  quA  deditafemper 

Corporis  arbitrijs  hebetat  caligine  fenfus, 

Membraque  Circ&is  effeminat  acrius  herbis, 
M.TuUius  prima  Verrina  (vt  hocquafi  per  tranfennam)  allulit 
ad  hanc  poeticam  fabulam  :  Eft  adhuc  id  quod  vos  omnes  ad- 
mirari  video,  non  Vcrres,  fcd  Q;Mutius,quid  enim  facerc  po- 
tuit  clegantius  ad  hominum  exiftimationem?a:quius  ad  leuan« 
(dam mulieris calamitatcm ?  vchcmcntius ad Quxeftoris libidi- 
nem  coercendam?fummc  hasc  omnia  mihi  videntur  laudanda; 
fcd  repente  veftigio  cx  hominc,tanquam  aliquo  Circa:o  pocu- 
lo,fa£tus  eft  Verrcs :  redit  ad  fe,atque  ad  morcs  fuos,&c. 


AmuU 


EMBLEMATA. 


tS7 


Amuletura  Veneds. 


Emblema     Lxxvir. 


fe^^^^s^^^*^^ 


I N  G  ^M  N  A  dentefero  fujfi^f[im  Cypris  yidoni?}, 

Laciucdfolijs  condidit  exnmmcm. 
Hincgemtali  aruo  tantum  laciuca  rcjlflit, 

jQua?2tum  erucafalax  vixftirnulare  potefl. 

AThen^usDipnofoph.i.cap.ji.  rationem  afFcrr,cur  d:ca 
turVenus  Adonidem  ab  apro  interemptum  laducx  fo- 
liis  cccultafTe  (quod  alij  tamcn  de  Phaone  Lesbio  tradidere,vt 
retulit  in  hiftoriaPoetarum  Lil.  Gyraldus )  quod  nimirum,4ui 
laftucis  aflidue  vcrcunrur,  hebctiores  fiant,  j^  ^H^-^HiiSi ,  &  ad 
?ibidinem  minus  idonci :  laducam  enrm  frigidam  efTc  ,  iani  iii 
iiipcrioribus  docui  ex  Plinio.Venus  itaqi  fingitur  emortui  Ado- 

*     nidis 


iclrti* 


xU  ANDREit    ALCIATI 

nidis  genitalia  la<auci$  recondcre,  vt  moneacur  libldinemnir- 

pcmque  voluptatem  ciborum  modcratorum  vfu  fopicndam  & 

rcprimcnda  elfe.  Nihil  cnim  arque  condacic  ad  motus  illicitos 

Ki5i«r4-  cohibendos ,  quam  vidlus  ratio  tcmperata.  Ouidius  inter  alia 

ti»  ^uid    qiix  de  remedio  amoris  fcrip{ic,vt  a  quibufdam  cibis  abftinen- 

eonf*Tau     tiijn^  cfTc  moneret,fic  quofdam  efle  tuto  adhibendos  fuadct,his 

quidem  vcrbis: 

Ecee  abos  etiam(medicin£  fung/ir  vt  omni 

Munere)quosfHgtaf,quofve  fequare  cLUpo, 
Vaumtu  an  Lybtcu  bulbt^  tibi  mifJM  ab  ori*, 

An  veniat  Megariiimxtm  omnis  erit. 
Nec  minus  erticas  aptum  efl  vitarefaUces, 


fBt  efuicquid  Weneri  rorpora  nofiraparat: 


Vt%iu4  fumai  aeuentts  lumina  rutoiy 
Etquicquid  Vener$  fcrpora  rtojlra  negat, 
Scd  &  ex  nimia  ciborum  copia  turpem  amorcm  excitari  Pho« 
cylides  tcllatur. 

\,4ionU,     Inguina.  ac ntefer^ ,  e^'  •  ]  Fabulam  Ad onidis  ab  apro  intcrempti 

Ouid.  fub  finem  lo.  Mctamorph.  defcripfit ,  nec  camenhuius 

mifterij  meminic.  Hac  attigit&  Auguft.De  ciuit.^^.c.y.totum- 

que  illud  adPhyficen  retulit  Macrob.i.  Saturn.cap.ii. 

Cypria  Vt-      ^yP^i^-l^  Venus,  ab  infiila  Cypro  ei  facra,  libidini  deditiilima, 

nm,  Polydor.Virgil.li.3.cap.i7.Deinuentorib.rerumjpoftIuftinum 

Martyrem,Eufcb.La£tant.&  alios  f cxcentos  retulit. 
jLntHgt-        Gentraliaruo.^Hic  aruum  gcnitale  pro  virilibus  &  pudcndis 
fiitale.       pofuit,qucd  fint  gcncrationis  inftrumenta,  vt  Virgil«3.  Georg, 
HAcfactuHt  ntmio  ne  luxu  ohtufior  vftu 
Sit  genitali  aruOt^  fulcos  obLinet  htertes. 
Loqucndi  eandem  formula  noncft  afpcrnatus  Auguft.libr.iS. 
cap.13.De  ciuitatc  Dei :  Scd  voluntati,  inquit ,  membra  illa  vt 
c^tcra  cunda  feruirct:ita  genicalcaruum  vas  in  hoc  opus  crea- 
tum  feminarctjvt  nunc  tcrram  manus ,  &c.  flc  aruum  genitale, 
x?v(^  Gracis,Latine  hortus  dicitur. 

Laciuca  rf/J/?if .]Confulc  Plinium.Dionyf.Caflius  lib.ri  i.Dc 
agricult.cap.i }.  Co£la,  ait ,  coitum  auertit.  Vnde  Pythagorici 
ipfam  cnuchum  appellant.Martial.  1 3 .  palumbes  torquatos  rc- 
primerc  Venercra  tradit: 

Jnguina  torquati  tardantjoehetantqtu  palumbi: 
^en  edat  hanc  volucrem  qui  vciet  effefalaxt 
♦  Inui# 


EMBLEMATA. 


18^ 


Inuiolabiles  lelo  Cupidinis. 
Emblema     lxxviii 


Ne  dirus  te  vincat  amor,neu  foernina  mentem 

2)iripiat  mafficis  artibus  vIIa  tuam: 
'Bacchica  auis  pr^fio  tdn  motaciUa  paretur, 

Quam  quadriradiam  ctrctiliin  orhe  loces: 
Ore  crucem  (jr  canda^^jr  geminis  vt  cpmplicet  alii, 

Tale  amulemm  carminu  omnis  erit,   - 
Dicitur  hoc  Venerisfigno  Pagafaus  lafon 

Phafiacis  Udi  non  potuifie  doUs. 

ARtificialc  eft  in  Vcncreos  niptus,&  prsElligiarum  laqueos  Motaciila. 
amuIetum;cuiustamenreificIcspcncsau^orcscfto.Pin-  /o>;i  i 
darus  Ode  4.  Pythiorum,audor  eft,Motacillara  a  Vcoere  pri-  "^'n^e 
mumc  coelo  adhomincs<lcpor{aiam,&Iafonitradkam,  yt^''*  '^* 


190  ANDRE^    ALeiATI 

Medcam  alHceret.  Hanc  autcm  auiculam  aiunt  vcncficis  mn*^ 
lieribus  ad  incantationesefle  perutilemrcam  namque  accipiu? 
trocho,&  rotaquadam  alligant,  quam  inorbem  voluunt  pra:- 
(ligiatores,&  noxiaverbaimmurmniant.  Alij,qu6dexcmpta 
vilcerum  interanca  orbiculo  appcndunt,  vnde  prouerbio  apud 
lynx,  Grarcos  vulgato,Iyn<^cm  hi  dicantur  habere,qui  veluti  quibuf- 
dam  pra:{ligiis  homines  ad  amorc  m  pertrahunt.Nofter  Alcia- 
tus  ex  Homero  fcholi  .(tis  qu'bLil"dam,extulit  quod  hic  odo- 
fticho  tradif,  nimirum  ad  arccndas  amoris  illccebras  (  quo 
nullum  exinaliusaut  funolius  prieftigium  )  adhibendam  eflc 
motaciilam  humano  (lomacho ,  qua:  difponatur  intcrbinos 
circulos  rcfequafi  inteilccantes.  Sanc  nunqua  mihi  perfuafcro 
virum  dodiflimum,  &  rerum  mulcarum  cognitione  infigncm, 
id  aliis  communicafle  vt  rem  vcram  &  feriam ;  &  vt  CEcdcrct 
«antam  efle  amatori  j  philtri  vim,vt  mecis  huraanx  libertatem 
fic  cogcre  ,  aut  torquere  vel  flc£lere  co  tandcm  modo  poflet. 
Scdtaraen  profcLto  nonaufim  diffiteri,  pleraque  cfTe  rcmedia 
ex  bonis  aufVoribus  petenda,quibus  cfFra?nata  &  indomita  pc- 
neamorishuiufcepetulantiacohiberi,aut  etiam  fopiri  queat. 
TrsfHgium  At  vcro  quis  tam  excors  erit  aut  ftupidus  ,  qui  furorem  illum 
amoru  pr*  Cupidineum  infigni  hoc  prscftigio  cocrceri  pofle  dixerit,&  fa- 
tSltHr^  fcino  quodam  cupidines  mentcm  occupantcs  cxturbari  ?  Vide- 
rint  alij>quibus  amatoria  Ouidiana  quandoque  placucrint  im- 
pcnfius:tamen  ipfcmet  extulit  &  vcrius,&  quidcm  falubrius: 
Ardet  ^  nffuetfK  Circc  terif^ebat  ad  arcesy 

Nectarmn  ejl  illU  attenufitw  atnor. 
"Ergo  quifquii  opem  roffra  ttbi  pofsuf  ah  artCi 
Deme 'ueneficiii  carmtKtbufque  f-em. 
Idcm  loco  alio  vere  &  difcrte  amorem  non  conciliari  magi  - 
cis  artibusdocct: 

TallitHr  Aemonia^  ji  qttit  dccurrit  ad  artesy 

Datque  qtiod  a  teneri  fronte  rtueUtt  equi. 
Non  factent  vt  viuat  Amor  Medeides  herbt, 

Mixtdque  eum  magnii  Marfa  x/enena  fmU, 
Thafieu  Aefonidem,  Circe  tcnuijfef  Vlyffem^ 

Si  modo  feruari  carmine  pojfet  Amor. 
Kec  data  profuerint  pallentia  philtra  puelVu: 

Vhiltra  nocent  aiiimify  vimque  furoris  habent. 
Sit  procul  omne  nefoi :  vt  amerii  amabilis  eflo: 
§^odtihi  non  faciesyfoldveformadMbit. 
Scd  mifcri  homincs  amorc  pcrculfi  graui ,  cum  rc  amata  fta- 

tim 


£  M  B  L  E  M  A  T  A.  151 

tim  potiri  ncquiuerunt,  ad  artes  magicas  &  amatoriapocula 
pecfugium  habuere,  res  in  primis  noxias  &  exitiales.  Conftat 
cflim  Lucretium  Poetam  ,  Antiochum,  Caligulam  in  furorem 
verfos  fumptis  hifce  philtris,  quemadmodum  &  Lucullum, 
aliofque  nonnullos.  Casterum-nuUum  perinde  rcmedium.eft 'j^w«</»«»i 
cfficax  ad  turpes  hofce  motus  fedandos,quam  ftudio  &  labori  effl-Ax  in 
cuipiam  honefto  fefe  prorfus  dedere  :  fic  enim  fiet ,  vt  clauus  ^morem, 
clauo  pellatur.  Cum  cnim  perfpicuum  fic ,  amorcm  hunc  non 
nifi  in  animos  luxu  Sc  otio  fiaftos  irrepere,nullo  plane  modo 
auflli  potcft,niiiaccedat  laboraliquis&  anxietaSjtjuefuaino- 
lcftia  innatas  amoris  maculas  oblinat.  Ouidius: 

Vcjidiam  pncr  ilU  fiqutfoleiyO  uragenres:  ■ 
Da  vacu«.mem'ijC>uo  ttnkiitHryC.us. 
Quid  fi  amuletum  certius,&  profedo  falubrius  huc  appofue- 
ro,ncmpe  vt  iuxta  D.Pauli  confilium,carnem  cum  vitiis  <ru- 
cifigamus  ?  Ifte  erit  diuinus  &  carleftis  «vTjpiw?  ,  qui  tcrrcnum 
iilum  &  in  hac  corporjs  compage  delitefcentcm  tp^Ta,  robo- 
re  validioreconficicr.Hoc  vnum  capciuarum  animarum  amu- 
letum  fatis  erit  ad  rurpia  omnia  libidinum  mocuumque  ge- 
nera  frangenda. 

Bacchica  aun  pnfio  ubi  motkcilU.']  Auiculaeft  plumis  diA  Mot4cilU 
coloribus  ,prjelongo  collo,  linguaexerta,  colcre  vario,  motu  2"*  ^****- 
cr«bro  fe  circumager.,&  ceruicem  in  orbem  fle£tens:  vnde  & 
ceio-o-Kvyisii  vocant,  leu  c-«<r«feM/,aut  */»ki^f«y,vt  apud  Hefy- 
chium,Latinis  MotaciiIa;Gallis  bergeronnett e^2Ut  halUtjueue^  a 
cauda:  mot«,feu  caudatremula.Varro  meminitdelingua  Lati- 
na:Sic  Galerita  &  Motacilla:altera  quod  in  capite  habet  piuma 
alatamrakera  quod  femper  mouet  caudam.Nou  me  tamen  fu- 
git,qu6d  pluribus  verbis  cotendat  Baptifta  Pius,Annotat.poft. 
c.3.Moracillam,&  lyngem  pro  vna  &  eadem  accipi  non  debe- 
re,idque  contra  Scruij  &  Gaza:  opinionem.Ccrte /vy|,Iynx,ea 
eftqua:  Gallice  r«rr(?r,auispaulo  maiorfringillacoloris  varij: 
cui  collumcircumagitur,lingua  ferpentibus  fimilis,prarlonga 
(qua  exerta  formicas  attrahit,  vnde  formicula  dida  quibufda 
Italis)  vngues  vtrimque  bini.Quse  aute  ha:c  auis  fit.repete  cx 
Arift.i.de  hift.animal.&  Plin.ii.  Lege  prouerb.Iyngc  trahor. 
Adhajc  cur  Motacilladicatur  auis  Bacchica,  ratione  audorcs 
non  rcddunt.  HefychiusquidemBacchum  'iv^itw  cognomi- 
natum  ait,quia  ( ni  fallor)  ad  Venerem  inflammet  immodera- 
tus  vini  vfus.  Fortafic  Bacchus  iv>f<Hf  appcllatur,  quod  vinum 
homines  ad  fe  lyngis  inftar  alliciat,acfi  dicam',illccebrofum, 

T     X 


i<?t  ANDREiE    ALCIATI 

▼cl  melius  ctiam  lynx  e  Pindaro  dicitur  fidt4»ki ,  non  quod 

Bacchi  fit  auis,fed  quod  furorcm  inducat. 

§luam quaJriraitam.]  Pindari  eftiftuc  >nam  rtt(»KvJiftAi(t 
cam,de  qua  hic  agitur,auem  nominatjd  ert,quadriradiam. 

Amuletum.']  Remedium  aduerfus  veneficia,malaquc  mcdi- 
camenta,ab  amoliendo  r  iawi^wa?©» ,  ab  ic»»Tji^«r  imolirij 
depellere,quod  verbum  frcqucns  eft  Plinio. 
^gAfd*  PAgafdm  I/iftn.']  Falluntur  qui  lcgunt  Pegapim.  lafon  au- 
tem  di£bus  cft  Paoafxus  a  Pagafa  ThclTalix  vrbe ,  iuxca  quam 
Argo  nauis  fabre&da:quam  ctiam  Ouid.y.Mctamorph.  pria- 
cipio  Pagafacam  puppcra  nominat.  Idem  8. 

Audior  teli  F^afAus  lafoM, 

Et  Faftorum  i. 

Pafui  idem  T^Jew,/^  ieUm  Pagafntti  lafon. 
Lucaji.2. 

Vt  Pagafda  ratit  feteret  cum  Phajidts  vnda^. 
fhafiacu  dolu.']  Incantamentis  Mede2C,qu2B  a  Poetis  cogno- 
minatur  Phafias^a  Phafi  Colchorum  fluuio.Ouidius  dc  arte; 
— —  Maritum 
Barhra  pernatos  Phafiof  vlta  fuos, 

Ldfciuia. 


EMBLEMATA 


T>eHcias  &  moUitiem  mus  creditur  albus . 

Argnere.at  ratio  nonfat  aperta  mihi  eft, 
oAn  (jHod  ei  natura  falax  dr  nrnlta  libido  eft? 

Ornat  Romanas  an  cjHiafelle  nurns  ? 
Sarmaiicum  murem  VGcitant  plerujue  ZiheHptmi 

Et  celehris  fuaHi  eft  vnguine  mufcus  Arabs, 


PErftringit  molliciem  &  lardaiem  rrobilium  quarandifti  omAtm 
matronarum^quaE  ad  corporis  ornatum  oilentcnt  raras  «4tr«»4n; 
pciliculas  aniraalcuiorum,nempe  muris  aranci,acluri  Zibellini  nimim, 
(  felis  libidinofillimi )  &  praccerca  vtantur  fuffitu  mufci  Ara-  ^^  *^^ 
bici.  Sane  de  muris  falacitatc  muita  funt  a  picrifqus  Xcrift*- 
n.bas  tradita.  Hinc  enim  iilud  Martialis: 

T     j 


tn  ANDREiE     ALCIATl      . 

NMtn  hum  me  Tnuremycum  me  tua  lumina  diciu. 
Opici  raurcs  dicuntur  luuenali  falaces ,  libidinofi,  obfcocni,  a 
rpclunca  quam  Gra^ci  o-jtlwy  id  eft,.foramcn ,  cauernara,  vt  D, 
Augurt.  tradit  quaeft.in  Exod.lib.i.Sic  enim  obrcocnitatis par- 
tes  per  cauernam  interdum  argui  docet  Aufoliius  in  cpigram- 
matis, 

Dfg'ubityfeUatymoliturper  vtrnnque  c^uernam. 
Legi  Mdlaiinam  portcntofar  libidinis  mulicrem  ab  Epicrate 
di(ftam  ctVe  Myconiam,quafi  dixeris  murmam.Adh.Tec  nonnul- 
li  feminam  faiaci/nmam  pcr  xlurifemina:  fimulacrum  figurari 
dixcrunt ,  propcer  animalis  ingeniuni:  cogunt  enim  mares  ad 
^lufcta  coitum  feminx,ipfxque  puniunr,  niii  pareant.  C^tcrum  mu- 
./ifAbicm.  fcunj  Ar.-ibicum  cireumfcrunt,  non  modo  njatronae  principcs, 
fcd&  alia:  gradu  longe  inferiores  :  tantaque  in  iis  eft  &  cul- 
tuum,&fuffituum  varietas,vtferme  ignorentvolaptatcm  quas 
inde  capi  poffit^quod  in  his  aflidue  verfeutur  ,  quibus  ncmpc 
perfpedum  non  eft  quod  Satyricus  ait ,  voluptates  ex  vfu  ra- 
tionc  commendari.  Cur  autem  mulieresfuffitu  &  fuauiflimis 
odoribus  vtantur^hanGefle  caufam  ai"Xiti;*Qu6d  totxiint  vene- 
rea:.  Itaque  Poetae  Graeci  Venercm  nufquam  loco  egrcdien- 
tem  fingimt ,  nifi  odore  aliquo  exquifitilfimo  relido  ad  fuam 
prarfentiam  declarandanv.adiiciunt  prxterea  fuffitus  omnes  cf- 
fc  falaces.  Muliebres  ornatus  ridet  Caxatque  Lucianus  in  Amo- 
ribusJuuenalis  Satyra  6.  &:  vberrime  Plautus  in  Pa:nulo:itcm 
Aclian.  i .  De  varia  hiftoria. 

MoUitiem  mm  crcdttur  alhw  arguere.']  Legc  Prouerb.  Erafm, 
Mus  albus:in  lafciuum  &  libidinis  immodicar  homincm. 
Kur$<^.]  Matronas,  nomen  fpecialius  pro  communi ,  rv 

ZihtUtu.  Snrma'irum  murem  .^c."]  Zibellus  a  quibufdam  mus  Sar* 
maticus  appcllatur  ad  Alciati  mentcm,qu6d  e  Sarmatia  adue- 
hatur;dicitur  &  Aelurus,de  quo  lege  cap.  ic.lib.i  i.Aelian. I>e 
animalium  hiftor.  Sed  non  a  mure  mufcumdici,at  potius  ab 
vmbilico  capreoli  cenfcnt  cruditi  homines. 

Mttfcuyi  Arckbi.']  Dicam  obiter,  Romanos  olim  in  obfidionc 
Vciotom  pellibus  tedtos  hiema.re  cocpiire,  vt  eft  apud  Liuium 
lib.^.  fed  has  pellcs  rudiores  erant,yt  feculum  vnde  fuit ,  quas 
nulli  alij  vfurparent  in  vrbe.  Conftat  tamen  pelliu  vfum  poft- 
ca  in  vcftitiUTi  irrepfiire:quod  Seneca  teftatur  in  epiftolis,quo 
loco  mcntioncm  facit  pcllicularum  vulpiu,  muriiimque,  quas 
Zibellinos  atque  Armelinos  plerique  nuncupant :  tamctfi  Zi- 
WUini  maiorcs  fiat,  quam  quibus  niurium  nomen  conueniar. 

Dcfidia. 


EMBLEMATA. 


*55 


Defidia. 


E  M  B  L  £  M  A      t  X  X  X. 


t)  £  s  I  D  E  T  in  medto  Eff&m,  fpecuUtur  ^  hHtAj 
Subtm  ^  dccenfam  CQntegit  ignefacem. 

Segnities  fjjecie  recii  velata  chcuUo. 
Nonfe,  non  alios  vtilitate  iuuat. 


o 


Vamquam  id  non  incoinmode  corqueii  pofTet  in  cos,qui  ^6t»nda^ 
coucreditam  (ibi  eruditionis  &  ingcnij  dotem  aliquam  i^nobnnrH 


excellentem  mireie  negligunt ,  idque  non  rcfeiunt  ad  vium,  '•''  ' 
cuius  potillimum  gratia  noiunc  fibi  elTe  dcmai>datum  &  com- 
miirum  a  fummo  &  pr^potenti  bonoru  omnium  audtore  Deo, 
tamen  ,  nifi  mc  faliit  animus  ,  videtuc  hoc  ueuera  torum  efTe 
in  delldes  quofdam  ccenobitas  ,  qui  %ae^<*f  imao;incm  ali- 
nuam  ptofciri ,  ignauij^  fitUv-ecatem  leruutditerasafpernantur, 

T     4 


i9»f  ANDREit    ALCIATI 

auc  certe  non  magni  faciunt,  quanquam  alioqui  valeant  ingff- 
mo  oc  non  parua  natura:  tkxceritate :  iners  omnino  genus  ,  Si 
fVuges  confumcrc  natum,&  cx  tcrtio  iilo  liominu  gcnerc  quo<i 
a/Iignat  Hcfiodusjmcriro  dixerim,  cum  nccfibi  necaliis  com- 
modum  aliquod  referant.  Quodipfum  tamen  velimaequis  au- 
ribus  dccipi:non  enim  is  fum  qui  aufim  aut  etiam  velim  carpc- 
re  inflituca  illa  vctera  primiim  quide  a  fapicncifFimis  indudla 
pacribus,noftrr  pictatis  Chrillianx  antcfignanis  &  vindicibus, 
quorum  tanta  cll  apud  nos  au£ioritas  ,  vt  inuerccundum  cflet, 
ne  dicam  impium,  eorum  vitam,  pictatem ,  dodtrinam ,  fidem 
non  probarc,nou  colerc,non  amplexari.  Vt  ergo  apertc  dicam 
quod  fentio  ea  de  re:hic  ab  Alciato,»  me,  ab  aliis  ciiam  quibus 
limplex  minimeque  fucatus  cllanimus>milio  modo  rcprehen- 
ditur  monachorum  inditutum  &  regula ,  fed  multorum  cx  iis 
otiam,ignauia,  imperitia  notaturiquippe  qui  eo  nominc  peffi- 
mc  de  fe  d^que  aliis  mcreantur.Iailent  i  j  quantumuis  fui  ordi- 
nis  fuarumque  legum  antiquam  dignitatem  &  fandlimoniam: 
nifi  enim  fe  fimiles  iis  prarllitcrint,  qui  laboribus,  vigiliis,  ftu- 
diis,  ieiuniis,  omni  demqae  patientiie  laude  Chriftianum  no- 
men  auxerunt  &amplificarunt,  non  vidco  qua  ratione  digni 
habeaiur  eo,quodfuit  honoriflcum  apud  prifcos,monachi  no- 
mine ,  quod  illi  fua  vecordia  &  inertia,ne  quid  dicam  grauiusj 
contemptum  reddunt.  Vtinam  vero  vt  continuo  folent  info- 
lefccre  ob  vcterum  illorum  patrum  admirabilerti  toti  poft^ri- 
tati  religionem  ,  ita  eorundem  viras  inflitutum  armulartfntur: 
non  cnim  mifcio  &  infelici  otio  fe  ita  dcdcrent,vt  <^s  2^  Tnt' 
9-0V  abelfent  ab  iis  quos  ad  pi^  vitx  religiofa:que  inflicutionem 
fe  imitari  di(^icanc.Sedne  abeam  longius,quidlaboriofius  ex- 
cogicari,  quid  fancfHus ,  quid  diuinius  in  cerris  fingi  auc  audiri 
potuit ,  quam  fuit  illa  vcre ac  merico  laudaca  priorum  mona- 
chorum  vica:racio?quod  purius  autvberius  olim  ecclefia  femi- 
narium  claroru  viroram  habuic,  quam  quod  accrnobiis,  man- 
dris  illis  &  ererais  dudum  fuit?Nunc  ver6,Deus  opcimelquam 
abfumus  d  prima  illa  canaque  religione ,  cum  qui  leuerioribus 
inflicucis  fcfc  obligenc ,  non  tam  pietatcm  quam  otium  ,  non 
tam  folitudincm  medicandique  dc  rcbus  diuinis  opportunita- 
tem,quam  defidiofam  vitam  fibi  proponant.At  id  quidem  cer- 
cc  pluribus  cxaggcrare  videtur  ef!c  non  modc  fuperuacaneuma 
fed  &'intempclliuunv,quandoquidem  notius  fic ,  quam  vt  con- 
(irmare  habcam,ne  videar  iniquius  in  eos  debacchari ,  qnos  ad 
mcliorem  fnigem  reuocare  laboris  eircc  infiniti ,  &  plcne  khl- 


L  M  B  L  E  M  A  T  A,  i^f 

ittvv :  acimoncrc  intempeftiuum  &  quidcm  importunum  :  rc- 
prchcndcrcjprorfus  odiofum,  &  peiinde  non  omnibus  gratum: 
Hac  cnim  tempeftatc  fic  omnia  funt  cxulccrata  ,  lic  lubrica  & 
peruiuacia,vt  quoquo  te  yertas  vcl  etiam  nolcns,  experiatis  tc 
pcr  igncs  inccderc  fuppo/itos  cineri  doiofo ,  &  quicquid  in 
eiufmodi  quorundam  hpminum  negotio  velis  attingerc,  vlcus 
&  vomicam  citiflimc  deprchcndas ,  adeo  fub  omni  lapidc  dor- 
mitfcorpius.  Itaque  fatius  cireduco  malum  bene  conditum 
non  mouere,&  huius  mdinis  viros  bonos(quos  tamctii  paucos 
&  colendos,&  cxofculandos  efle  puto)  a  malorum  flrce  fempcr 
abftrahendos  &  eximcndos  vnice  volo  ,  ne  crroxe  quodam  po- 
pulari  pro  vitio  virtus  crimina  fxpe  ferat. 

Vefidet.']  Ciccro  proinde  in  Verrinis  dixit  per  Metaphoram  Dtfidtrc^ 
ignauis  confentanca  :  Quid  fedes  Vcrres?quid  fped:as?Idcm  in 
Pifonem:An  potcft  vlla  excufatio  efle,  nondico  roalc  fentienti, 
fcd  fcdcnti,cundanti,dormienti  in  maximo  Reip.motu  confu- 
ii?Eodem  fenfu  Hefiod.ait,fpem  non  bonam,virvim  indigentcm 
tcncrcjfedcntem  intabcrna,cuividus  fufficiens  non  fit: 

VifBfJtl    «^    ^E%fi'  Tt^   ^i)   /^''^  <«gK<(^   HD. 

Sed  &  Demofthen.i. blynth.  Athenienfibus  fuccenfet ,  eofqux 
iedcrc  dicit ,  &  Philippi  potentiam  non  attendcre.  Sic  cnim: 
*e»v'  cifigbi  >(st6Kft,'iixy  ri^t  yrtittwTHijSzc.  Dcfidcre  in  medio,pr» 
jgnaui  figno  fupcrius  pofuit,  in  fimuiacrum  Spci; 

Cur  m  dolioU  tegmine  pigrafedi  sf 
Iteraque  aftrafpeculari: 

§^ADeatamUtofufpeBar)sftderavult$t? 
Lcge  PieriumHierogIyph.lib.5^. 

Eff&u4.']  EftiEi,Iuda:i  fuerunt,  ab  aliis  vita?  feucritate,iciuniis  £/<»  o.ni, 
&  inftitutis  quibufdam  difFerentes.  Dc  iis  Philo  lud^eus.  Eufe- 
bius  De  pracpar.cuangel.&  Philaftrius  in  catalogo  hseref. 

Acce7ifamcfntegitignefacerr7.]V\(MStiim\)Li\h\c  locusinter  Factm  4c- 
alios  permultosdignus  ellequi  maiorc  cura  ftudioquea  nobis  *«»/i'»  ««- 
cxplicerur.  Sed  mihi  ea  de  rc  cogitanti  tam  multa  e  multis  &  ^"'*  ^*"  " 
vanisoccurrant,  vt  vercar  ne  quis  mc  putet  mtemperanter  ,•  „^^  j„. 
abuti  ftudio,aut  etiam  plerifque  otiofus videri.Sed  ad  rem.Plu-  teUigitHr. 
tarchus  ^.Decretorum  dc  anima  difputans  cx  Democrito,igni- 
tumquiddam  cfTeait  ex  naturis  concretis  mente  pcfrceptis, 
globofas  idacas ,  qux  habcant  igneam  facultatem ,  idquc  cor- 
pus  efte.  Succurrit  id  LzStznuj  e  i.cap.j.  Quod  fianima  ignis 
eft,  in  coclum  dcbct  cniti,(Icut  igni>,nc  cxtinguatur,  hoc  eft  ad 


1^2  ANDRE/E    ALCIATl 

immortalitatcm  c]ua'inca:lo  cfl,Virgil.in  ^. 
l^niuo  eji  oUts  vger,^  caU^is  on^o 

Scmtnibuf, »- 

Hcfiodus  ,  &  eius  inrerpretes  ^nb  eaopinionc  non  reccdurit^ 
cum  aiunt  Piomcrhcum  igncm  cxleflem  clepfi/Ic ,  quem  (x- 
mulacro  a  fe  conkclo  appoiuit,  vt  animatu  ficret,ea  enim  mes 
eft,qux  molemagitat  &  toto  fe  corpore  milcet.  Qu^od  fi  cjuis 
fortc  putat  cur  Hefiodus  &  «pre  Maro  djcant  louem  ab  homi- 
nibus  ignem  rcmouiirc,  faciiis  eft  rclponfio.  Vis  enim  &  folcr- 
tia  huma  ii  animi  difficilis  cll  inucnru ,  quod  hcbcticrc  inge- 
nio  fimus  :  adeo  nihil  tam  excelJens  &  pra^clarum  fine  magno 
aliquo  iaborc  vita  dcdit  mortalibus  Cotegunt  ergo  cGcnobitac 
otiofl ac  languidi  facem  accenfam  fub  pallio,nullis  artibus^aut 
ftudiis  honeftis  animum  applicantes,nulla  fua  induftria  ac  di- 
ligcntia  notioncs  animi  excrentes ,  vr  non  minus  vere  quam 
rcde  in  eos  id  Plautinum  conuerti  polfit, 

SumTnnimentA  tnociul  0  la*e-nt.  - 
Ad  ea  quar  de  igni  vel  ardenti  facula  iam  didla  funt,  adficerem 
lubens  quae  Piutarch.difputat,  Commentario,An  rcdedidum, 
A«t?£  fiia<rcc(XO  etiam  quJ  eft:  dc  cupiditatc  diuitiarum.ifcd  ma- 
xime  iuuat  locus  ille  Problcmatum  ,  quo.ait,  vcteres  obfcuris 
vfos  rationibus.  poti^itnum  inrebusfacris,  luccrnam  corpori  ^ 
Animam  contincnti  fimilem  dixilfc.  Lux  enim  eft ,  inquit ,  qui 
intus  eft  animus  ,  &g  Qu^od  fi  qui  monachi,vt  funt  cx iis  qui- 
damboni  viri,  fcd  non  latis  cruditi,  dicant  id  apaganisaudo- 
ribus  male  derortum  ,  ne  vidcar  vcrbo  molcftus ,  quippequi 
faufta  omnia  illis  precari  non  defino  ,  cuoluant  qu.Tfo  diligcn- 
tcr  magni  ac  fandi  viri  Chryfoftomi  Chriftianam  fcntcntiam, 
ad  illum  faciiEuangelij  locdy  Luea:  lux  vefifa,^!^^  Hnnc  cnim 
Chryfoftomum  iudicem  honorarium  fi  admiferint,  nihil  dico 
ampiius,caufa  dicla  eft. 

Srii?if4^  accsKjanjfao  rn  rontegit.^^Vctlttim  id  c  Socratrs  apoph- 

•  thegmatc:  »te  ttu^  <^77ai  rzs&<yei>^ctf  cW«'^»,»Tt  ou^foy  Af^^- 
rtif^  p^o-iii  :  Neque  igncm  veftcnec  turpe  aliquod  dcliiflum 
tempoi  e  occultare  podibile  eft.  quo  refero  adagium  Sub  tuni- 
ca  &  iinu,  dc  lis  c\[]x  occiilte  fiunt,  non  palam  &  in  propatulo: 
&  Manum  haberc  fub  pallio,pro  eo  quod  eft.languere  otio. 

Non  fi-.non  ''^ios  tw.int.  ]  Proindc  ex  tertio  illo  gcncrc  homi- 
num  ,  quod  Hcfiodus  artignat ,  Cicero  i.  Offie.  Quamobrem 
contemniJtur  ij  qui  ncclibi  nec  aliis  profunt,vtdicitur:in  qui- 
bus  nullus  labor ,  nulla  cura,  nulla  indullria  cft.  Lcgcprouerb. 
Nec  fibi  n?c  aliis  v  tilis. 

Dcfi 


i  M  B  L  E  M  A  T  A. 


^99 


Dehdiam  abiicicndam.  \ 
Emblema    lxxxi. 


Qv  I  s  Q^  I  s  ifjers  Aheat.nam  in  chosnice fgen fedem 
No> prohibem  SarKi}  dogmatafctncUfevii, 

Snrge  igitur.durocjue  maniu  ajfHefce  Ubori, 
Det  tibt  dimenfos  crafitna  vt  hora  cibos. 


A 


Dhortitio  eH:  ad  labormi ,  (umpto  argcimento  ex  parcc- 


.miaPychagoiica,  c]u«  pr^cipicbac  cliocnici  non  elk  infi- 
clcndum  :  cuius  explanacionem  malumus  ab  iplo  Alciaco  repe- 
terc  (  ciim  i\i  obuius  locus  )  qaim  ab  aliis  quibufque  umctfi   Chania 
dodli/Iimis ,  emcndicare  ,  vc  fumns  inicio  pollicici.  Sic  icaque^^  tnfidtn' 
ille  i.Pareigon  cap.  17.  Sciendnm  cft:,inquic,apud  Athenienles  <**'"' ?«'^' 
fuifTc  menluram  cricici ,  quantum  quifque  vno  die  comsdcret, 
erace^  ^  maioi  libraj  yocabaciuquc  chcrnix,  vel  ^.£1^0*,  vc  in- 

terpres 


Soo  AKDtJE     ALCIATI 

terpres  Ariftophanis  ait.  pcndcbat  autem  earum  draclimas  cL: 
hoccft  feptem  &  viginti  vncias  Gra;ca«: ,  vt  lulius  Po!Iux,8c 
Nicandri  interpres  lcribittnolba  aurcm  mcnfura  reft] uilibram* 
cius  choEnicisflimicliumdrachinarum  7  5.1ibra  fcu  libcUa  dice- 
batur,vt  Rhcmnius  Palasmon  oflendit  eo  carminc: 

jitticn  non  rninor  efi,tcrqul->que  h.<Kc  dentque  drtuhmis, . 

'Et  ter  vicenis  tradunt  explerier  vnam. 
Igitur  iubct  conftitutio  Juas  libcllas,idcft  chcrniccm  vidlualis 
Jubftantia;  cultoditis  ptidUri :  quod  ctiam  olim  ficri  folitam 
oltcndit  Pythagorx  fymbolum,5«/>er  chcenicem  mn  ejje  fedendit: 
id  cll.non  debere  qucnquam  pr^fcnti  cibo  effc contcntum,  fcd 
pocius  adiicrfus  legcm  Euangelicom  de  craftino  folicitari.  Sic 
&  Corinthi)  ^ivtH^uti^eii  di6li ,  quod  pluribas  fcruis  abunda* 
rcnt,  quibus  demenfum,  fcu,  vt  tn  Euangclioi  Luca^^dititur , «- 
TB^iTe^or  quotidic  praeftandum  trat.  Id  fingulis  menfibus  erac 
apud  Romanos  quaterni  modi; ,  vt  fcribit  in  Phortnionc  Tc- 
rcntiana  Donatus.  Hactcnus  Alciatus.  Hoc  itaque  prouerbio 
docebatPythagoras  ,  non  oportcrcper  incrtiam  &  otidm  ,  ci- 
bum  alicnum  fedari,  fed  fua  quemque  induftria  debcrc  libi  fa- 
culcatescompararc,  quibus  vita?  mundicie  confulatur.  Proin- 
de  merito  Refpub.  omnis  liberalitcr  inflituca  (egnes  &  labo- 
rum  ofores  expellit  &  exectatur.  Inftitutum  celcbrc  laudatur 
Athenienfiumf  profe£lum  illud  quidem  ab  Indis  &.  Aegyptiis) 
t]uo  inertia  &  Otium  iudicio  publico  damnabantur.  Nam  fin- 
gulisannis  ftacoquc  tcmporcciucs  in  iudicio  fiftebanr  ,  cxpo- 
iituri,quoqua:ftu,  quaquc  arte  viuercnt.Et  Corinthi  Pcriander 
hunc  mote  inftituiCjVt  fi  que  fplendidius  obfonari  animaduer- 
tercnc,  cxquircrct  vndcnam^fumptus  illc  fuppeteret:(i  cftet  vn- 
dc  illid  vit^  genus  tucri  poftet,iincbant  Vti:lifacultatarriodus 
non  eircr,  iubebdtit  hominem  modcratius  viucre  :  ni  di<flo  cfTec 
av:dicns,m-ilda  damnabaturiat  (i  nihil  omnino  haberet,  nihilo 
niinus  ita  fpir-ndide  viueret ,  curabant  inccrfici,  quia  huncfurc 
cl.re,aucprxdatorcm.aut  calumniatorem  necelfe  eiret.  Eafuere 
vctcrum  inftituca,hi  morcs:{ic  enim  cenfcbant  ignauum  &nul- 
lius  fi\Tj;i<;  homincm  indignum  eirequi  vitse  commodisfxue- 
rctur.  Pr.Tclara  fc  mihi  oftert  oratio  Tibcrij  in  fenatu,qua  re- 
fpcndit  xM.Horralononili  iuueni,cui  inopi  Auguftus  ante  fuc- 
currerat ,  vc  funni  ovdircm  fcruarcc^fcd  poftea  ciim  fc,  fuofque 
libcro^ijquos  mulcos  habc(^at;fnftcntarc  noa  poilet,  Tyberium 
Crhircm  rogauit ,  vci  nnua  liberalicate  iuuraetur.  Cui  ficTy- 
lrcrius:Si  quancumpauperum  cft  ,Tenirc  huc,&  liberis  fuispe- 

rerc 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.    •  301 

tere  pccunias  coepeiinc,  finguli  numquam  cxfatiabuntur,  Refp. 
deficiet.  dcinde ,  quod  fi  ambitione  exhauferimus  ,  pcr  fcelcra 
llipplendum  crit,  Dedit  tibi ,  Honale ,  Diuus  Auguftus  pecu- 
niam ,  fed  non  compellatus  ,  nec  ea  lege  vc  femper  darctur, 
languefcec  alioqui  induftria ,  incendctur  focordia ,  finullus  cii 
fe  mctus  ,  aut  fpes ,  aut  fecuri  omnes  alienj  fubfidia  exfpecla- 
bunc,  fibi  ignaui ,  nobis  graucs.  Corn.  Tacic.z.  Annal.  Rereic 
Sabellicus  ,apud  Florcntiam  pacrio  inftituto  in  eos  aniinad- 
uerti^qui  otiose  &  ignauicer  in  ca  cimcatcagunt.  Expoftulatu: 
enim  corum  quifpiam  ,  vnde  vidum  fibi  comparet ,  niii  ratio- 
nem  poffit  explicarc  qua  vitae  probet  integritatcm ,  vc  fceleris 
conui£his  plcdirtur ,  auc  vc  ciuitati  pcrniciofus  eiicitur.  Tale 
profedo  debec  t^t  ignaui  hominis  nialcque  fcriati  praeitiium, 
xstfidf^(^  yS'  kh*»s  tt|<(|j-,a\c  Plato:quo  quidem  innuic,cum 
numquam  ad  fummam  virturis  laudemperuenturum  ,  qui  du- 
ram  &  afpcram  illius  callcm  numquamfuericingreiTus.  Siqui- 
dem  0  ^Aiyttt  fAuXlw,  «tA^#5»  ^^yi.  vnde  mcrito  vt  fludibruni 
labores  fequitur  gloria ,  fic  ignauiara  contemptus  &  inopia 
comitantur. 

Samif  JermAfafiftCia.']  Py thagoraj  fymbola  oraculoram  in-  TythagiVA 
ftar  a  prifcis  cclcbrata  funt.  De  his  Plmarchus variis  locisiqux  fyfnhoU. 
fyrabola  ccrcatim  a  viris  do<5tis  cxpofita  font.  Ex  vcceribiis  no- 
minantur  Anaximander  Milcfius  iunior,  &  Polyhiftor ,  Ale  - 
xandcr  ,  qaorunnfibfi  tcraporis  iniuriaperierunt,  Piurarchn  ,, 
Athenaras  &Laerttus,  non  perpetaa  difputatione ,  {^6.  hinc  in- 
de  multa  cxpHcucrtmt.  Ex  rccentioribus  Philip.  Bef6.ildas, 
Erafmus ,  Phorcinus  &  Grcgorius  Gyraldus  in  ea  re  fcdulam 
operam  nauarunt. 

Duroque  manw  affuefce  Uheri.  ]  Verbum  hoc  ,  afiue fce  ,  fre- 

qutntatiuum  vei  naturas  ncucrius,pro  adliuo  male  vfurpari,iTie, 

non  ionge  ance ,  monuit  Fornerius  I.  C .  dodifilmus  vel  aliotl 

agensicui  ego,vt  in  casceris  aflencior  facile,malim  crgo  dictie: 

'    '    Vuroque  fnanui  compone  labori. 

Craflim  vt  hora,']  Id  cft,dies  craftiniis-.Synecdoche 


JOl 


ANDREit    ALCIATI 


Jn  facilc  a  virtiuc  <itfcifccntes. 

JZ  Ni  B  L  E  M  A       L  X  X  X  I  1 . 


P  A  R  V  A  velut  Hmax  jf-reto  Rcmora  impete  vemi 

Remoriimcjue,  ratemfi^hrefola  potefl': 
Sic  qttofdam  tngenio  ^  virtute  adfidera  veclo^, 

*Detwct  in  mcdio  tramite  cduija  leuis. 
^nxia  lu,  veluti-efiy  vcl  qui  tmretrtctm  ardar 

Egregip  tmtenes  feuoc-at  afiudijs. 

iHctnFiAH'   f^  Vi  funt  :ngenio  lubrico  &  inconftanti,  mentcm  fuam  ab 

us.  V  /_honti\o  quofia  inftitiito  vitx  dimoueri  facillimefinunt. 

Sic  enim  cum  ciamno  non  leui  cccptis  rebus  abftinent ,  eafc|uc 

pcnitus  ilefcrunc,  vel  controuer(ix,aut  litis  mouendae  tricis,  & 

cjusfi 


E  M.B  L  E  M  A  T  A.  y9} 

qu^n  tendiculis  aaocati ,  vel  quibufdam  illecebiis  amafia:  ali- 
cuiusdeliniti.  Qua  in  ve  ,  vt  in  Glauci  &  Diomedis  anrorum 
pcj:mutatione,rentiunt  tandem  ruo  magno  malo  quam  pencu- 
lofum  fit,&  c^uidem  alienum  a  rafta  mente,  Phiiofophiaifcptis 
auocari  vt  vel  rei  leuicuix,vcl  etiam  fiagitiofas  ie  adiiciant.  Id 
enim  rcfert  nauis  ,  quae  remora  pifcicuio  minutifHmo  liflatur.  Rt^arti 
Mirum  lane  &  planc  incredibile,ni{i  fidem  auftores  magni  no-  V"^> 
minisfacerenr.  Hic  Remora,impedimentum  &:  obiedam  tar- 
(dationem  fignificari  apud  vetecesaJTerit  Pierius  Hieroglyph. 
50.  Commodifliraum  habes  exemplum  ad  id  iliuftrandiim,  in 
Critia  &  Alcibiade  apud  Xenoph.  1  .Commenrar.hi  enim  ado- 
Ufcentes  magnis  natura!  &  ingenij  conformati  dotibu^iad  res 
(limmas  nati ,  leuiculis  occafionibus  non  tam  deterriti  quam 
auocati  al>  officio ,  iSbi  fusque  Reipub.  exitium  crearunr.  De 
EcheneidePlutarcli.2;.Syrnpofi?.c.  qu2rilione  j.Sc  1.  Probtcma- 
con.quaeiL^.  nonenim  commode  poiTumus  citra ta:cliiiiTi  om- 
niahuc  conferre. 
!*    rarua  velut  lrr»iix,^efnora,f^c.yTe(iK  eft  Plin.lib.^.c.i ^-.Sic  Locm  Sa- 

xufSfiyiy  ^icutuu  x.iin(r.y'T  knfAcov.  id  eft,  Echinus  vbi  prarrentic 
ventorum  tumukus ,  calculum  quendam,&  lapillnm  magnum 
arripit,  ineoqucquafi  inauchora  innititur,'nefaciie  impetu 
€uduum  dimoueatunquod  ciira  nauta:  obferuant,  prsnofcunt 
ventorum  ^  flucluum  agitationem.  CaiFiodor.  meminit  epift. 
5  5.1ib.i.VarJar.formul.  Cardanus  De  rer.variet.^.cap.jy.faris 
conftare  ait  harrentem  Remoram  naues  retardare.  Et  Ronde- 
letius  contendit  expcrimcnto  vidiire  tiremem  yin  qua  Cardi- 
nalis  Turonenfis  Romam  vehebatur,  a  curfu  inhibitam,  eam= 
quc  deprehenfam  praebuiiTe  conuiuium.  Echcneis  ab  'ix'^  ^  ^-  "  '  - 
nomine  vaw??,  quod  naues  remoretur.vt  Remora  Latine  eadein 
ratione  nomen  habet. 

iw^fre.]  Id  eft,impetu.  Statius  Thebaid. 

Aurigamque  impete  vafto. 

VideGellium  cap.y.lib.ip. 

Adfidera  ve^os.^  k?i.n'^e/.x. 

In  medio  tramite.^  Pro ,  in  media  infticutf  via ,  &  re  infeda . 


|04 


ANDRE^    ALCIATI 


Ignaui. 


Emblema     LXXXIII. 


I G  N  A  V  I  ardeolamjlellarem  cffirtgcre  ferui 

EtfiuMa  ^  mores  fabula  prtfca  fiitt: 
JQh£  famnlum  ABeriam  volticris  fumpfi^e  fgHrann 

Efl  commerjtafides  fit  penen  hifioncos. 
Degener  hicvclmi  quifedet  in  aerefalco  efir, 

*Diclus  ah  antiquis  vatibus  ardelio, 

ANtcquam  vcniam  ad  cxplicationem  huius  carminis,Iubec 
pauli^m  exfpatiarijnon  tamcn  vt  omnino  volicera,prxter 
caram,quod  aiunt^fcd  vt  a  thefi  ad  hypothcfim,quodpra:cipiuc 
Rhctorcs, fgcilius mc rccipiam.  Quia enim  id omnino totum    | 

cft 


EMBLEMATA.  30J 

cft  m  ardelioneSjCofqi  qui  mulcis,variifque  ftudiis  codem  cem- 
porc  animum  applicanc ,  quasramus  an  prouidi  Cmt  qui  fic  le 
gerunc.  Primum  quidem  videmus  cfTe  nacura  comparacum,  vc 
nemo  fic  repercus  hadcnus  ingenio  adeo  felicijnacurxquc  bo- 
nitacc  prarftans,vc  pluribus  arcibus  addiftus,mulcu  promoueac. 
Rei  cnim  vnius  ftudium,faculcas  vna,&negocium  alioqui  fc- 
rium,cocum  hominemrequiric:quodque  decibis  medici  folenc 
pra:fcriberc  ,  icidem  in  ingeniis  prudences  homines  diligenrcr 
efle  cauendura  praecipiuncjadeo  nullus  eft  ica  valenci  ftomacho, 
quin  fibi  permulcum  noceac,fi  mulciplici  &confufa,  immode- 
racaquc  ciborum  copia  vcncriculum  faburrare  malic,&  corpus 
onuftum  redderc.quod  aic  Horatius,quam  mediocribus  &  ne- 
ccflariis  epulis  valecudini  confulerc.  Sic  qui  pluribus  &  variis 
ftudiis  vno  eodemquc  cempore  ingenium  oncrac,feipfum  qui- 
demad  cempus  videcur  reficere  variecace  rerum.:  fcd  inrerea 
tamcn  non  modo  nihil  inde  lucri  capic,fcd  memoriam  obtun- 
dit ,  aciemque  ingenij  debilicac.  Aliquis  forte  mihi  Catonem 
Porcium  obieceric,quem  fummum  hominem  fuilTe  memorant 
hiftori?,ncmpe  is  fummus  Imperacor,fummus  oracor,fummuf- 
quc  lurifconfultus  aquibufdam  elogio  magnificocelebracus. 
Si  camcn  conferacur  cum  quibufdam  aliis  vcl  Grjccis,  vel  Ro- 
manis  qui  fuperiore  auc  inferiore  ieculo  fiorueruc,l<?ngc  aliud 
fcnciendum  erit :  fir  enim  M.  Caro  Aquilio  Gallo  mulcoinfe- 
rior,fi  illius  in  iure  pericia  cura  huius  doclrina  veniac  in  cerca- 
men.  In  oracorio  munere  ac  faculcace  dicendinequeLucium 
CrafTumjMarcumue  Anronium,  neque  Hortenfium,  auc  Cicc- 
ronem  fuperauic.  lam  vero  indifciplina  belli  non  cft  cum  C. 
Cicfare  comparandus,auc  aliis  cerre  mulcis,  quos  Rcfp.Roma- 
na  olim  lauciacifilmos  aluic.  Idem  iudicium  de  cxceris,  nam  & 
Placo  reli<flis  arribus  leuioribus,  fc  cocum  phiiofophia^  confe- 
crauic:&  Demofthenes  cum  feglorie  darcc,relid>a  philofophia, 
ih  qua  non  parum  profecerat,  eloquenciam  eft  amplexacus.Et 
quidem  viri  illi  magni  in  id  vidcntur  incubuifTe^vc  vnam  difci- 
plinam  fibi  ornandam  Sc  excolendam  proponercnc  ad  eamque 
vnamfuum  qmnc  ftudium  reuocarcnc.Ica  qui  exccllere  aliis  & 
anceftare,  auc  aliqua  in  laude  eire  volec ,  procul  abcffe  debebir 
ab  illo  nraxvf^^ioi^  immoderaco  ftudio,quas  k/n^kecv  {xipcivd- 
mero  inducic.  Scatuo  icaq;  cum  SenecaCercis  ingeniis  iramo- 
rari  &  innucriri  oporterc:nufquam  elfe  qui  vbique  cft.In  pere- 
grinacione  agencihus  hoc  euenire ,  vc  mulca  ho.^picia  habeanc, 
nullas  amicicias:idem  accidac  eft  neceire  iis  qui  nullius  ingenio 

V 


tUJ 


p(f  ANDRE^    ALCIATI 

familiariter  fc  applicStjfed  omnia  curfim  &  properantcr  tranf- 

mirtant.  Nihil  arque  fanitatcm  impcdit ,  quam  remediorbm 

crebra  mutacio.  Non  conualcicit  planta  qua:  fxpius  tiansfcr- 

\ArielionH  tur  &c.Sed  iam  fatis  lufimus.  Vcniamus  ad  argumcntum  Em- 

fiu  .ta   ta-  blematis.  Sufceptum  d\  m  |ardcIiones,  vanofque  oftentatores, 

xantnr.    ^  ^^^  hominum  gcneie  nullum  aliud  impudentius  aut  inutiliusj 

quandoquidcm  fc  omnia  tcnerc,&  ad  vnguem  nolle  profitean- 

tur,cum  tamearcuera  \n  lis  pra:tcr  iacflantiam  &  imporcunam 

loquacitatem  inuenias  nihil.  >cd  lubct  paucis  in  eiuimodi 

Thrafoncs  inuehcrc  ,  quod  omnia  fibi  tam  ccmcre  vendicenr^ 

tam  nulla  froncc  arrogcnt,  vc  (i  curo  aliis  (  quod  fit  faepiurcii- 

lc  )  rixanrur. 

T^t  vatiter  fdmSitct  tintinnabula  credds 

TulfAn. 

fji.-ar^;  Q^Sm  enim  cx  omnibus  artem  aut  difciplinam  adduxeris  in 
^nmr  » lo-  mcjiunijcuius  fe  imperitos  no  ncgcnt .'  Quid  tam  reconditum 
&  obfcurum  in  rerum  arcanis  efle  potefl ,  quod  illi  fua  indu- 
ftria,miraque  ingcnij  folertia  non  (intcxaclccomplexi  ?  Tan'- 
ta  eft  horum  hominurn  tam  male  feriatorum  impudcntia,tam- 
queinfolcns  proteruia  ,  yt  cum  oculos,  quod  aiunt,  cornicum 
aufi  fint  Gonfigere,  nemini  debeat  cile  mirum  fi  de  lebus,  quas 
mmimc  compercas  habent,contra  omnium  fenrcntias  &  iudi- 
cia  pronuncient  audaciiis  &  plus  quam  par  eft,  iniquius.  Tum 
cnim  videas  eosfiiam  opinioncm  elatofuperciiio  tueri  accu- 
latiiis,  fic  vt  periculum  fit ,  fi  coneris  eos  dc  caufa  deiicere,  ne 
ftia  cffcrara  licentia  Jn  te  impotcutiiis  fa:iiiant  quam  vellcs, 
acrias  inuchant  ,fuaquc  Stcncorea6c  vocali/Timaloqucntia  tc 
tuafquc  racio.ncs  inuidiose  traducant  apud  imperitum  vulgus, 
tibi  omncro  rcfpondendi  libcrratcm  cximant.  Si  vcro  fit  qua:- 
ftio  de  litcris  qux  ad  humanicatem  pcrtincnt,quas  vel  primo- 
ribas  tantum  labrisdcguftarint,aut  tibi  caccndum,aut  fi peni- 
tus  aufcultare  nolis,  coUoqucndum  cft  rarius  ,  ccque  pafto  vc 
non  vlpiam  tequicquam  refellcre  polfe  videare.Siquidde  lu- 
rifprudcntia  fcrte  dicendum  fit,tum  bclle  fuo  morc  cxcurrcnr. 
Nunquam,inquient,vetcres  exaftedifciplinam  Icgum  funt  in- 
tcrpretati,aut,rarragines  funt  gloftematum  intolerabiles,  aur, 
Inter  fc  mirabilitcr  pugnant,  aut  aliquid  aliud  ciufmodi.  S\  de 
artc  mcdica  fermo  eft ,  Nunquam  tam  concinne ,  tamque  op- 
portuneffi  modo  fidem  illis  habeas)  Galcnus  aut  Hippocrates. 
%X  dc  aftrorum  fcicntia^quid?Pioc  ljppis&  tonforibus  efte  no- 

tifiimura 


£  M  B  L  E  M  A  T  A.  307 

tilTimut»  centendent ,  nempe  vt  diligenti  hac  &  bene  prouida 
caucione  propriam  infcitiam  tegant.  At  fi  ad  Theologiaj  re- 
conditioris  arcanadeuenicndum  fit,aperient  ftatim,quid  iuris 
habeanc  in.  iis  excutiendis :  folertes  ie  eflc  fingent ,  fudabunt 
nitendo,  ncque  tamen  hilum  proficient,  &  abunde  fatagent, 
nihilagenc  tamen.  Nec  cftquod  philofophiam  commemo- 
rem.  llli  cnim  nihil  nefciunc,qui  tam  ferio  per  omnem  difci- 
plinarum  circulum  peruolitarunt,vt  fuo  iudicio,vel  ipfcPlato 
cxcutiar,  Ariftotcles  ineptiatjCiccro  garriat,  Aquinasdeliret, 
&  Peripatetici  omnes  mifcrabiliter  errent.Adeo  funt  in  omni 
difciplinarum  generecxercitatiinmicvt,  contra  Socratis  infti- 
tutum  &mentcm,hoc  rancum  fcianc,qu6doraniafciant:quin 
potius  hoc  tantum  nefciant,  quod  omnia  ignorenc.  Ac  fi  cam 
multa  fciant,  mirum  eft  maxime  ,  quod  fe  nefciant.  ^i  enim, 
Ycl  quadam  ex  parte  fcirent  quid  illud  fit  yvtf^<  ffoMrh  ,  iam- 
pridcm  pcrfpexilTent  fapientis  aditum  cuiuis  obuium&pa- 
tentem  cire  non  pofle,  nifi  cum  aliquid  fe  ignorare  norif.aut  C\ 
quid  fciat,non  oporrere  eo  faftu  incumefcere,vt  nuUum  alium 
fcire  melius  polFe  &  abfolutiiis  audeat  exiftimare.  Sed  miftbs 
faciamus  eiufmodi  srePivTr^^vaoKaf^,  veniamufque  ad  carmi- 
nis  explicationem.  Vercorenim  ne  vehementius  in  rei  litera- 
ria;  ardelioncs  inueham  ,&  fpecialius  id  confcrre  videar  in 
Sophiftas  quofdam  iailabundos,nih:Iqu€  non  tentantes:quod 
quidem  tamen  in  gcncre  vidco  incclligide  iis  polTe,  qui  fuara 
operam  &  ftndium  collocant  in  variis  &  multiplicibus  vno 
codemquc  tcmporercacatis  ncgociis,  quxcerte  aggredi  pof- 
funt  illi  fatis  audactcr  &  anxie ,  pcrficere  vcto  conftancer  mi- 
nime  poHunt.  In  vctcre  quadam  fabula  indu(9:us  erac  feruus  * 
quidamfatuus,  &  nihil  non  fatagens,  qui  aftcrix,  vel  ardeolae 
ftcllata:  figuram  reprxfenrarct ,  vt  mores  &  conatus  ardelio- 
Rum  exprimeret.  Hi  quotquot  funt ,  facis  mouent  (^{t :  nihil 
tamcn  promouent,nihiIque  agunr,  fed  tantiim  fatagunt,idque 
ad  modum  adultcrini  &  degeneris  falconis  ,  qui  fit  tantum 
ceuentis  in  aerc  motus.  Talcm  defcribir  Attalum  Martial.i. 
&i.Iib.  &  Afrum  4.  Talis  eft  apud  Terentium  in  Eunuch. 
Thrafo  ,  vt  etiam  Suftcnus  apud  Catullum.  Huc  refer  ada- 
gium,Callippidcs. 

,     ArdeoUmJiellar-in.']  Plin.  lib.io.cap.^o.  tria  facit  Ardeola-  ^rdto, 
nim  gencra;  quae  funt Leucon,ab  albcdinc  j Aftcrias, ab  aftro-» 
rum fulgotc  per  fimilitudinem  d']{^a ; &  Pelos,quia  non  ita  in 
altum  volat,  wtA^y  enim  propefonat. 

V    i 


€tBtrt* 


308  ANDRE^    ALCIATI 

.Fahtdaprifca.'}  Lociun  hunc,feu  Emblematis  fontcm,malim 
rcpctcre  cx  loco  Ariftotclis,qui  eft  hb.^.c.18.  De  hiftoria  ani- 
mal.  vbi  mcminit  huius  prifcae  feu  veteris  fabulac.  Ea  auis  & 
Paufaniae  «>tr®-,  id  cft,pigra  &  ignaua  nominatur. 

Ceuet.]  Alas  agitct,6c  volarc  contcndat.Ccucrc  proprie  clu- 
ncs  moucrc,vrbam  obfccnum.Perfius  Satyra  i. 

An,KomuLe^ceiHs  i 
luoenaiis  1. 

Anteceumtem^exteyvetthor?  &   9» 

Computat  (^  C€Uet,p0natur  cAleului. 
Tid.  sfit  penes  htjioricos.']  Eiufmodi  eft  illud  Sallufti j  c  lugut- 
thino;Cztcrum  fidcs  eius  rci  pencs  auftorcs  crit. 


Auarlti^ 


EMBLEMATA, 


5<J>  , 


Auaritia. 

EmBLEMA        LXXXIIIl. 


M  E  V  mifer  in  mediii  fitiens  ftat  Tmtdtn  vndls, 

Etpoma  efitriens  proxima  habere  nequit, 
Nomine  mutato  de  te  id  dicetur  anare, 

^ju^quafi  non  habeof.nonfrueris  (juod  habes, 

ESt  auari  hominis  etKcov ,  fumpta  cx  Pctronio  Arbitro  &  EmhUm^ 
Horatio,  Verbis  quibufdam  tanrum  mutatisJUc  cnim  ita  tittypHseJt 
iuSatyrico:  Tetronio 

Nec  bibit  inter  aquaf,nec  pemafugacia  carpit  sArbttrQ  ^ 

Tantalwi  infelix^o^mm^HaVotaprtmunt, 
'DiuttU  hic  meignifncies  erityOmnia  late 
§ltiitenefy(^fcco  roncoquit  orefavam» 
Hicvcro  i.Sermon.Satyra  i. 

Tantalm  4  Ubrifptiemfugientia  captat 

V     5 


310  ANDRE^    ALCIATi 

Flumma  i  quid  rides  f  mutato  nomine  de  te 
FafuU  fiarratnr  congefli^  vndique  faxvi 
Inhrmii  inhiansy^  ttmquam  farcere  facris 

Cflgcris.  ^'i^r. 
Ec  Cornelius  Gallus: 

§lt4id  n.iht  iiuUiSr^qHarumfi dctrjpferis  vfurri, 

^ftn,His  laygui  opum  fifnper  egenw  erOo 
Imo  etiam  ^cena  cjf  fartis  incurnlire  rebtis^ 

^ias  cum  pOjfiJ-aSy  eji  vt(4jire  nifxf. 
Non  Alittr  fiitns  virtna<  Taraalw  vnJa^ 
Captat,^  appcfitis  ahftinet  cra  libis. 
^u^rictn'  Sic  cnim  aaaii  hac  in  vita  fuos  iam  mancs  patiuntur  ,  quibus 
dittt,         qyj^  ni^lj  op^es  nifi  vt  viuant  diu?Macrob.Sacum.i.  Illos,  in- 
quit  epulisante  ora  pofitis  cxcruciari  famc,&  inedia  tabefce- 
rc,  (ignificat  cos  quos  raagis  ma^ifquc  acquircndi  dcfidcrium 
cogit;  pra?lentcra  copiara  non  vidcre ,  &  in  affluencia  inopes, 
egcilatis  mala  in  vbcrtatc patiuntiir^nefcientes  parra  refpiccrc, 
dumegenc  habendi?j^»}/^'T<yy  (^  *cps|.';,  ^  /ttii  opic^iTzt^  >Cj- 

^ovds  oi^Atici  j3-»i«(r<,aiebat  Bion:idefl,Cupiditas  habendarum 
opum.nifi  aliqua  fatietatc  cohibeatur,extrana  paupcrie  longc 
dcrcrior  eft;maiorcs  enim  cupiditates  cgeflatem  qu  •  que  ma- 
iorem  arceflunt.  Proinde  fi  qucm  diuitem  eliiccrc  volcs,  (  di- 
ccbat  Epicurus  )  /*«  ^itifgtix  srgoWfi^,  r^g  ^'  tTriivuteK  ec^sti- 
^«,  ilonefl:  quodopcsaugcasjfed  tollas  cupiditatem.  Diflen- 
tiunt  inter  (c  Poota:  de  cai*<'a  pcMiarum  Tantali.  Alij  enim  ad  ' 
infcros  relcgatum  clfe  vohintjciufque  capiti  faxum  impendc' 
rccuius  cafam  femper  extiraefcat :  eaquc  paMia  cruciari,qu6d 
Deorum  liberaliratc  fit  vfus  intcmpcrantius,  cum  eorum  con- 
uiuiis  inccrellet:vcl  quod  linguam  habuerit  incontincntcm:vel  ^ 
quod  Pelopem  filium  membrarim  dilTcctum  codumqacca^tui 
Deorum  comcdendum  appolucrit,vnde  in  inferis  perperua  fa- 
mcfitiquc  torquecur,vel  eiiam  in  mcdiisepulis  &aquis  fame- 
MaxTy-jj  licus  &  fiti  enedtus  cogatur  langucfcere.Rcferam  huc  Maxirai 
iMCfts,  Tyrij  Platnnici  vcrbaex  orationc  15.  Qjjid  nbfecro,continua 
hominum  cupidirate  egcntius  ?  Vbi  enim  femel  animus  fupra 
quam  neceffarius  cxigit  vfus,volurtaribus  indulferit ,  priorcm 
continu6fafi:idit>nouarii  cupiditate  detinetur.Et  hoc  cftquod 
Tantali  fignificat  xnigma,continuam  vidclicct  volupruarij  fi- 
rim,vt  cum  obledlationum  inrerdum  latices  afffuanr,  leccdant 
intcrdum ,  pioptcrea  cupiditatum  rcfiuxus  excftetur  jquibus 

taincft 


EMBLEMATA.  |it 

t^mcn  cupidirat«ibus  infeftiiTimus  dolor  ,metas  ac  perturbatio 
pcrmixta  fint.  Nam  quidnam  homines  timere  peius  folenr, 
quam  ne  prjEfens  voluptas  clabatur  ?  Giseca  d  quis  malit  haec 
funt  :t7  y!j  ecv  eiii  mvi^i^*  «yJjaaj  im^VfiivT^  /;i»c/g)e<J5,i2»«- 

fS^  y)  TmgioK  fi  ishvii  ^h  oi7n?.6^.  Clitopho  apud  Achiilem.Sta-  ^chiliti 
timn  fcriprorcro  vererem,Ii.t.loqucnsdeamore  puerorujquem  •^^*^»'*'* 
Menelaus  vehcmentiorem  dixerat  muIiebri:Quo  pa6t^o,ait,ve- 
'  hemenrior-An  quiaGmul  atque  apparuitjcuanelcitjnccamanti 
fui  perfrucdi  porcflatem  facit?  fed  Tantali  poculo  fimilis  vide- 
tur  ;  S;:Epe  enim  etiam  intcr  bibendum  auolat.amaniquc  nihil, 
quod  hauriat,aniplius  inueniens,abire  cogiturjatque  etiam  id, 
quod  iam  haullum  cft.prius  eripitur,  quam  qui  bibit,  exature* 
tur ,  &c.  Apud  cundcm  Achillem  eleganter  detorquet  fabulam 
Tantali  Mellite  alloqucn3Clitophontcm,cuius  Venerem  pro- 
uocare  non  poteiat;Q^amdiu,aic,eorum  qui  in  aliquo  facrario 
cubant,morcm  imitabimur-Largamtuquidcm  aqucmihico- 
piam  ofrers  :  veriim  nc  hauriam  ,  veras.  Tantone  temporc ,  vt 
propter  fiuuium  fedeam,(itimque  explere  non  poflim?  Na:  ego 
Tancali  menfae  hauddillimilemtorum  fortita  fum  ,&c.  Legc 
adag.  Tantali  poenas :  &  Tanrali  talcnta.Lucian.  in  Dialogis 
mortuorum,Horat.  i.Epiflol.ad lulium  f  iorum,&  Ciceron.vl- 
timum  paradoxum. 

M//^r.]Tancalus,quafi  ikA«»^t®- ,id  eftjinfclicilTimus,  Pla-  Tantalm 
to  in  Cratylo.Apul.libr.de  Deo  Socratis :  folus  Tantali  vice  in  vndi  di- 
fuis  diaitiis  inops,  egens,paupcr,  non  quidem  flucntum  vllum  ^***» 
fugitiuum  captat,&  fallacis  vndx  fit!m,&c. 

o^i  (fuafi.']  Vulgatifnmum  illud,  Tam  deeft  auaro  quod  ha» 
bct ,  quam  quod  non  habet.  Marfupiorum  miniftrum.i.  ^5a«j» 
T /BtfcAiWTf*»» ,  auarum  hominem  vocat  Eunapius  Sardianus, 
talis  defcribitur  in  Aulularia  Plauti  Euclio  ,  miferrimus  fencr, 
amittendi  metu  fefe  pcrpctuo  cxcrucians.  Contra  laudatur  a 
Thcocrito  Ptolcmxus  Philadelphus,qui  domi  fu2B  non^ccul- 
taret  opes  inutiles,vt  formicas  folent,qu2c  aurum  penitus  ege- 
ftum  in  antris  aifcruarc  memorantur,vt  Solinus  &  alij  quidam 
jradunt.Huc  Horatian.M/i^»>»f  inUf  of§simp,i  ■Cznn.16, 

Y     4 


ilz 


ANDx^E^    ALCIATI 


Iti  auaros. 

EMBLEMA       LXXXV. 


Septitivs  populos  inter  ditiJfmHs  omnes, 
^rmafenex  nnllu^  ejuo  magis  ampla  tenet: 

*Defraudans  gemum^ue  fuum,  menfafque  paratas, 
Nilpr&ter  hetas  duracjue  rapa  vorat, 

Cuifimikm  dicam  hunc  inopem  quem  copia  reddit? 
uinne  afino  ffic  efi :  inftar  hic  eius  hahet. 

Namcjue  afinm  dorfo pretiofa  ohfitniagefiati 

'    Secjue  rtibo  aut  dura  caricepauper  alit, 

PLutarchusIibello  -^  dC6vfiteKi  meminit  negociatoris  cu- 
iurdam  Chij ,  c]ui  oinniura  maxime  auarus  ,  tametfi  mul- 
iamvini,p;ima:ciuebonuati8Yencleict,  ipfc  tamen  fibi  aci- 

durr 


E  MBL  EM  A  T  A.  315 

4um ,  vappamque  conquirebat.  Et  fortafle  is  fult ,  a  quo  cum 
profugiflet  feruus ,  rogatus  quamobrem  l'e  ^b  heri  ciominio 
fugitiuus  extuliflct :  Quia,  inquit,  cum  praefto  bona  fint,  mala 
tamen  qusrere  folet ,  quippc  qui  vinum  generofum  vendat, 
tantumque  fubacido  &  vitiato  vtitur.  Itaque  resfte  genus  id  ^uari  Ap' 
hominum  comparatur  afmo,  qui  tergo  geftet  epulas  opiparas,  «"  /•'"i"*'' 
obfoniaque  delicatiflima ,  &  tamen  carduis  viditet.  Plerique  *"*"* 
enim  fuiit  adeo  excordes,  tamque  fui  parum  memorcs,  vt  lolo 
pane  mucido ,  vappa,  &  larido  fubrancido  fe  expleant ,  quam- 
quam  opimis  polleflionibus  abundent.  In  quo  fane  vt  genium 
infigniter  defraudant,{ic  &  partis  ad  vfum  humanum  conceffis 
miferabiliter  abutuntur.Verba  hucapponam  Plutarchi :  aazri^  Lochu  PIh- 

■TTVtinzt  T  ^xrroTyiv  j^^-ruMXoiTny y  Kyo^oiv  (  «^»;  )  •Trztpoyray, 
HSii-^v  ^nr^y'^-  >^  ^c'  ol  ttv^o)  m  ^nf^  >C  TnJ-n^  T  yiotav 
vzji^^MvorTti  ,  iTn  "m  A^«f?  )^  f^}:^^<^  -Tf s/sa^v  Referam 
LatinCjVt  potero  :  Vt  cucurbitula:  pcflTimum  e  carnc  fanguinera 
«liciunt :  fic  tu  qu^eque  peftima  in  teiplum  confers,nihilo  me- 
lior  illo  mercatore  Chio ,  qui  cum  magnam  vini  generofl  co- 
piam  vcnderet  aHis,fibi  vappam  &  acidu  vinum  feruabat.  Eius 
itaquc  famulus  rogatusjcur  ab  herofugiflet :  Qviia,inquit,cum 
ei  bona  adfint,malum  tamen  conquirit.  Ei  longe  multi  fimiies 
fuauia poculenta  tranfmittunt,&  ad  molefta  prauaque  quafi 
cccurrunt.  Idem  ««sfe*  ^iXoTsXn-naii  :  k^v  sy  7m^A>vy  acari^  cvQ^ 

avX7nu7s)<^eit^^  ,  Ast^S  3  ^vi  ^iii^^Vy  ^/idi  Uxisc^  ,  jWjjJV  y^,^ 
9Ke/(fi'777T(^.Nihil  capiens  indc  commodi,velut  balneatoris  afi- 
nus,qui  ligna  &  farmenta  defert,  feraper  fumo  plemisac  fauil- 
lis ,  nunquam  autem  balnei  particeps ,  neque  teporis ,  neque, 
mundiciei.Similc  ert  illud  ex  fccundoEpigrammatdn: 

Keif  f^tjhv  CKzrec^fUr  t^r^iuy  iifA.tdvA)v. 
UoPJ^UKH  etj  J^vd  Tif^X^iec  ^o^1$v  £;^«<rz«/, 

n«».oir  -Jari^  vuTit  ^fW  e^jJcn  f/svoy.. 
Hoc  eft, 

Viuens  vt  multi,  dumfuvfpftis  prAcauet  omnes, 
SupputAt  innutnersii  Artemidoru6  epes, 

V  5 


314  ANDREi^     ALCIATi 

Aurum  fA-pe  gerunt  ingemia  pcndeya  dorfo 
Mtdi.fedftcaim  r»i  nifi gratmn  ednnt. 
Ej:  M.Tuilio  citari  hoc  mcminit :  fcrebat  hanc  quoquc  ini* 
ijuitatem  Scptius ,  &  imbri  frumenta  in  arca  corrumpi  patic* 
bacur. 

Talis  Opimius  apud  Horatium  i.Satyrarum  3. 
raup'r  OpimiM  argenti  pofitt  tntta  ^  anri, 
g«i  veic77tant4m  feais  potate  dieitis 
Cam^An^  fclitiu  trulUyiJtippdmqHi  profcftis» 
^uondiim leth^rgogr.indi  tft  opprcfjtn.^c. 
Tycfraudans gcnitimque  ftmm.]  DcfraudaLC  gcnlum;-eft  nata- 
ra:clenegare  quoci  appeti»: :  cui  opponitur.  Indulgere  genio, 
.inimo  obrcqni.Plauc.m  Aului. 

PerditifjifVHs  cgo  fttm  omnium  in  terra, 
Kam  (juid  fy>thi  opus  vii/i  tft,  qui  tanttim  auri 
Perdidi,  quo.i  ctiftodiui  fedulo  ?  egomet  me  fraudaui, 
uinimumque  ^^icum.geniHmque  meum,^c. 
tc  Tcrentius  Phormione: 

fuii-m  defraudans  genium. 

Betas  duraque  rap^^.  j  Synecdoche  ,  pro  quibuflibet  abiciftis 
cduliis :  in  quo  notanda  fordities  auarorum. 

Inopcm  quem  t^o^ia  redditfj  Antitheta.  Ouidium  imitatur  3. 
jMctamorph. 

^od  cupio,  mccum  e(l,  incpcm  me  copiafecit. 
Sequc  rubcaut.cffc.]  Alludir  ad  illud:Alinus  ftramina  mauulc 
ciuam  auram.  Id  gcnus  homines  a  Giascis  nominati  y.^h(Pei' 
^9<,&  cumini  lcilorcs  ab  Ariltotele,  KVf^iftzs-e^rcfi,  ^.Molal.ad 
Nicoiiiach. 


In 


£  M  B  L  E  M  A  T  A. 


3') 


Inaulicos. 

Emblema     IXXXVI. 


V  A  N  A  PalmnoSi  quos  educat  aula  diemes 
Dieitur  auratis  neBere  compedibtis* 

ALlaiioeftadDiogenisiipophthcgmardicebatenim  Ari-  ^uree  tU 
ftippum  (Phiiolophum  aulicumj  aureisteaeri  compedi-  ^edes  auii^ 
bus,  nc  poilet  exire  ■■,  quod  rpleiididiore  Principum  vita  captus,  '^^^f*'^' 
Philofophicam  vitammentiretur.  In  qiro  fcnfu  etiam  Sencca 
dixitjftultum  elTe  compedes  fuasjquamqua  aureas,  adamare.  Id 
tamen  quam  ftudiose faciant  aulici,ncmo  eH:  quin  videat.  Non 
cnim  animaduertunt  qnantum  voiupratis  &  obledamenti  fnp- 
peditet  viucre  >utu<;  ^\  ««v'  $a>  tXdU^ifY)  ncc  aliis  gnathonum 
more^aut  parafitoru  ncicio  cuius  rei  grati3,manum  deorculari,     ^- 
isdeati  arridere,&  ixiXi  palpado  quamlibc:  peifonam  inducre. 

la 


Jt(f  ANDRE;^     ALClATt 

la  quibus  fad^itandk  quidfobfcciojfidci  aut  bonac  mentisj^uaJ 
honclH  racio  e/Tc  potc(t,cum  fimulationis  &  perfidi^  fentinam 
incxhanlhm  in  aninio  pixfentcm  vbiqi  ciicumferant?Ea  dc  re 
copiofius  Lucianus,co  Tcilicct  Commcnrario  quod  fcripfit.De 
iis  qui  condudli  mcrccdc  in  diuitum'familiis  viuunt.  Apud  P4u- 
tarc.  Thcophralhis  cxprobrat  Ariltotcli ,  quod  relida  Acade- 
mia  mallet  in  Philippi  aula  verfari,  quod  &  ante  fnerat  aDio- 
genc  rcprchcnfum,Anflotclem  camarc  quando  Phi]ippo,Dio- 
gencmcum  Diogcni  placercc.  Quantum  autem  pertinet  ad 
noiln  dift:ichi  marcriam,  viderur  refpiccrr  ad  M.Catonis  lepi- 
dam  fcntcntiam.  Diccbat  enim  fures  priuatocum  furtorum  in 
licruo  Sc  ccmpcdibus  antSLiem  agcrc,  pubiicos  in  auto  &  purpu- 
ra  vifendos.Rctulir  Gcllius  lib.ii.cap.i8.  Huc  Aurea:  coltipc* 
dcs :  &,  Lco  chordula  vin«5tus» 


u 


EMBLEMATA. 


557 


In  fordidos. 
Emblema    lxxxvii. 


Qv  JE  rosfro, clyBtre velutifibiprohtit aluum 

ibis,  Niliacis  cognita  lutoribpUy 
Tranfit  opprobrij  in  nomen :  tjuo  Publim  hosiem 

NafofuHm  appellaty  Battiadefque  fuum, 

ID  dicitur  in  putidos  &  forditic  quadam  infignes,vt  qui  tur- 
pia,  &  quae  alioqui  iilentij.fidem  requirunc,  emcflantes  ape- 
riunt ,  &  qu3e  natura  prouida  voiuit  ti^e.  teda ,  detegunc  euul- 
gantque-.ficque  interdum  loquuatur,  vt  quod  vulgo  dici  iblet, 
podieem  ex  ore  faciunt.Hos  itaquc  non  ab  re  Ibides  dixeiisjd 
eft,fordidos  &  ineptulos,indignos  inqua,qui  in  hominum  albo 
DumereQtur,perfpeftoauisingenio.  Ha'c eaim  roftri  adun- 

•   citatc 


i/nruri    ^ 
ft:'didi. 


51«  ANDREJl    ALCIATI 

citate  fe  pi-r  cam  ptirgat  partem,  id  cfl,aluum,qua  reddi  cibo- 
rum  oncra  niaxime  cit  ralabre :  itaqac  clyflcris  vfam  primum 
dicitur  oflenciiirc.  Pliniu?  Iib.8.c.ip.i7.&  Ariftot.^»  De  natura 
animal.  Q^nmcbicm  Ou'ciius  &:  Callimachus  ruosaemulos  & 
bbtrciftatoits  hoc  nominc  inllgncs  eflc  volu.?iunt,vt  mox  fub- 
iiciam.  KAw<J<y  iclcm  elt  quodabluorvnde  clyiter  nomenhabet. 
CaUifnA'        ^^  Vubiins  hoficm  N/?/(),f3^f. jCallimachus  Foeta  Cyrena:us, 

ihud,  Batci  Hlius  Jhioc  Bittiadcs  didus)  difcipuhis  Hcrmocratis  la- 

fci  Oumir.atici,Apollonium  Rhodium,  qui  fc  ingratum  difci* 
puluiu  pro-buerac,  diris  imprecacion:bus  deuouir ,  eumque  per 
conteipptum  Ibmi  nominauic ,  quafi  aucm  Aegyptiam  &  Alc- 
xandhiiain  ,{iuc  quod  Alcxiwdimus  cfiet ,  quair.a!s  Rhodius 
diceretur,fiae  quod  fpurcifliniasi  &  impudcntilllmus.Sic  etiam 
Ouidius  Callunnchum  imitacus  .  aducrfarium  quendamfuum 
^l^  j^    Ibim  appelljuic,qu6d  virum  RoiTiauuA-n  mcntirccur  ;  vcl  quod 

loim.         exuiatis  Ouidij  vxorem  rurpj  amorc  tadus  follicitaritrnQuka- 
quead  Auguuu  deferiec,quo  diutius  in  exilio  Poera  detinerc- 
tur.  Itaquc  doctumemilit  Poanation  in  Ibim  Nafo,iDquo 
non  exprcffit  malodici  nomen,  iiuc  qviod  inultus  malcdicat,  & 
prouocatus  rcgciat  in  eum  couicia,  llue  quod  alique  nomina- 
tim  carpcrc,&ita  vcrbis  profcindere  Icge  prohibitum effet. 
Ouidiuscodcm  opufculoinlbim:         .    - 
Nufjc  aiuo  va'tta'.iesini.mtciim  dtuoHet  Ihim: 
h'oc  cg'y  dcuotwo  tequc,  ti^cfqne  tnodo. 
Dc  Ibidc ,  icgc  q<u:  fcribit  Plutarchus,  Commen.  Vtrum  plas 
rationis  infit  in  tencflribus  animantibus  quarii  aquatilibus. 

Strabo  I^.lib.  ■.^f4.i^iTti%y  ^  it  'l%vs  ynXu^^a^hf  f^  »Cp.  %*if4£/i 
(^  uiyi(^.  ^irih  'j  t^  '^olttfy  v,  ^  TnXa^ycoey,^,  ^  1)  «/»5  |tteAoK- 
►  «, ^ef«  ^'  cfjr£fir  ciTizifftK.  Tg/t50(^  c^/  AAt|«M"/g/oc  Suidas  mc- 
mmithuiuspocmaris,<oy5,inquit,£^  Trvlr,^  iTmyi^^^jot^iv  «$■ 

Apollonius  non  ram  doftori  fuo,quam  patrias  !ngratus>merit6 
nomen  id  (ortitus  ell,  pra^cipue  cum  per  ignominiam  vocabu- 
lum  fpurcilTimx:  volucris,  quarcfettitlima  patria  fuitquantun» 
jmcrfabatur,ferre  coadus  eflcr.    * 


Ifi 


EMBLEMATA. 


3J9 


In  diuires  piiblico  malo. 

E  M  B  L  E  M  A       L  X  X  X  V   1   1    l. 


"~r/^l»-~ 


Angvillas  quifcjuis  captat,fi  limpida  verrat 

Flu7mna,fi  tllimes  aufit  adire  lactu, 
Caffm  erit,  ludetcjue  operam :  multum  excitct  erco 

St  cretd,  (fr  vitrea^  pah/juLt  twbet  aqnas'-, 
^iues  erit :  Sic  ijs  res  mblica  turhid^  lucro  efi^ 

jQ^pace,  arclati  legibHs,  efunu^t, 

ID  videtur  fumptum  ex  apologo  quodam  AeropfcOjde  piii:  j 
torc  aquam  verhcrante  ,  vtiugientes  pifces  incaute  in  ic:.: 
prolaberentur.Quara  aquarum  turbationem  cum  cuiparet  n' :  - 
t]uis,ftatim  huic  pifcatoriAt  nifi,aitj{icmoueatur  vnda,mc  ir.. 
si  efuiientem  eft  neccile.  Qu^od  fanc  apertc dcfigoat ,  ott  :t-  H' 


jio  ANDREiE   ALCIATI 

tif  TBinr  ■mp^uyjxni :  cos  nempc  qui  Rerum  publ.clauu  tenciic 
tum  vel  maxime  quasftuoi  facere,  ciim  patria,  fua  opera  ,  labo- 
ratfcduione.  Proinde  vulgato  Adagio  ij  dicuntur  anguillas 

\AngmUM  captarequi  priuati  quaeftus  gratiatumultusconcitant,cum  vi- 
qm  '^'C'»''- dcant  publicoRcmpubl.ftatu  nihil  fe  pofTc  corradcre.  Itaquc 

«r  C4/U-  ^Qj^  mirum.fi  feditiones  enatas  efrc  gaudeant ,  vcl  etiam  exci- 
tent ,  quo  publicum  ciuitatis  malum  in  fuum .vcrtant  commo- 
du.Prouerbij  vfum  cx  Arillophanis  vctbis  colligcre  erit  facile, 

OrtiP  ,w[»  *i  >^ifAvfi  i(cf.Ttt<rvi  ^y^otfAZaiHTty  iiHv, 

Feri,'UyVt  ii  t^ui  cAptat  /i»guiUc>i^facit\ 
§^ieta  cumfunt  Jfagna,venatfir  nthih 
Sedccenum  vbf  omnetllac  ^  hai  fubutrtetit^ 
Captura  mAgnti  e^.tu  ^uoque  vhi  perrurhauerit 
Hanc  ciuitatem^^  inde  tlHrrmum  capM. 
TnntifjiH  Hanc  artcm(  heu  niraium  )  callent  quida  Principc?  ^Kftn^i^t^ 
^uerudam  quj  cyiannico  concilio  in  ciuitatibus  diflidia  ferunt,qu6  licen- 
ra^tna,      tius  mul^lent  miferamplebeculam.  Notiffimum  crtquodia- 
clitant  magni  ilii  latrones  a  laqueo  immuncs,nihil  cffe  vtilius 
&  opportvinius,quam  in  aqua  turbida  pifcari.  Sic  viuiturrea  cft 
morum  deprauatioatquchominum  pe^ruerfitas ,  vt  qui  ipfi  (x- 
pcnumco  legum  facra  tra£lant ,  aut  ccrte  quibus  vt  cuftociibus 
afteruanda  &  tutanda  concreduntur  ,  ipftmct  legum  fohitis  & 
perfra£bisrepugalis  viditenr.  Memini  qux  aliquando  Marius 
apcrtcliberequefaftuseft.  BcUo  enim  contra  Cimbrosgefto, 
ciim  mille  Cameites  ciuitatc  donaffetjidque  quibufdam  repre- 
henderetur,  vt  a  Icgibus  patriis  alienum,  ftatim  ait  fe  inter  ar- 
fnorum  ftrepitus  legum  prxfcriptum  &  quafi  vocem  audire  mi- 
nime  potuifre.Legeprouerb.AnguilIascaptare,&  Pierij  Hiero- 
glyph.Iib.i^. 

Caffu^  eritjaudetque  operam.'}  Id  eft,fpeexcidet,fruftra  fe  la- 
borafTe  fcntiet.Prouerbiales  metaphorae. 
^dlmuta,        Palmula  ]Rcmi  extrema  pars,  fic  dida  eo  quod  protcnfa  eft 
in  modum  palmaj.Virg.  ^ .  Aeneid. 

Littui  arayi!^  leum  (iringat  (ine  palmuU  cautes, 
'^ana  VI-       VitreM  dtjuM.^Vct  fimilicudinem  vitre^  dicuntur  aqu;B,ci'im 

f r»4.         funt  quietaj>nec  turbata£,Statius  5  .Siluarum: Vitrea^que  na>~ 

tamPlaudit  a^uits.—''-—^ 

Sic 


EMBLEMATA.  311 

Stc  ijs  res  puhlicA,^r,']  Similitudo  crat,cuius  hic  eft  ><Azh>Fts. 

Fare.]  Pacis  tempore. 

^r(^/«/; /«'jjr^w.]  Elcgans  metaphora  a  vinculis  aut  compe- 
dibus,quibus  illigati  fontes  retinentur.  Lcx  ,  teftc  Cicerone,  ^'*  <^**^ 
vinculum  eft  ciuitatis ,  libcrtatis  fundamentum,  fons  arquita-  /""*""♦"» 
tis,&c.  Ncc  fane  aliunde  magis  florent  RefpubliciE  cjuam  cum  *'*" 
legum  viget  au(5toritas:qua;  inftituts  funt  pr^ecipue,  vt  earum 
metu  humana  coerceatur  audacia  ,  tutaque  fit  inter  improbc?s 
innoceritia,tradit  Ifidorus  audor  non  omnino  malus.Huc  pcr- 
tinet  quod  alicubi  diclum  eft  a  Demofthene:»/lf)'  o4»sA(^  ar«'- 

Legis  virtus  eft  imperare  ,  vetare  ,  permittere  ,  punire ,  ait 
Modeftinus.  Seneca  ^^.epift.appcUat  leges  minis  mixta  prx- 
cepta>conftituuntur  itaquelegespocna  jinfirma  enim  lcx  eft 
qus  neruos  non  habet  aduerfus  facinorofos ,  inquit  Demofth. 
ergo  punit  jex  ea  ctiam  intcrdido  qua:  non  fponteadrarttun- 
tur  flagitia,  fed  culpa  aliqua  atque  ignorantia :  vr  lcx  Aquilia 
culpam  in  damnodato,vel  leuiflimam,  l.ji.Si  putator,  I.44. 
ad  leg.  Aquil.  D.  Sed  ad  tem  :  le«;es  conftringunt  improbos, 
aliofque  in  ofhciocontinent  Republ.  quieta,  nulloque  tentata 
tumultu.  Sic  M.Tull.  pro  SextiorlUum  tot  iam  funeribus  Rei- 
publ.  exaltantem  ac  tripudiantem,Iegum,{i  poflct^Iaqueis  con- 
ftringeret.  Rebus  enim  perturbatis  fcjlerati  hominesfibi  pol- 
licentur  impunitatem,  qua  nulla  maior  adpeccandum  illece- 
bra.  Proinde  apud  Suetonium,  lulius  Cxfar  dictitabat  iis  quos 
grauior  criminum  vcl  inopix  luxuria:ve  vis  vrgeret,  beilo  ci- 
uili  opus  cffe. 

X 


jtt  ANDREi^    ALCIATI 

ln  auaros,  vel  quibus  melior  conditio  ab 
cxcrancis  offertur, 

Emblema     lxxxix. 


'Dclphmi  infdens  vada  caruUfulcat  u^rio??, 
HoccfHe  mres  THulcetyfenat  c^  orafono, 

jQuar/2  fit  auari  hominu/non  tam  mens  diraferarum  efi: 
^m^qtie  viris  rapimur^pifcibm  eripimur, 

jpcnf  im-  ID  cxtulit  e  Gracco  ^tectcf^  hexafticho.cjuod  cft  i.Epigf, 

Sic  rcddidimus: 

Tri(ipf 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  -    515 

TfAcipitem  e  naui  cithAraecium  Aliquando  Utrones 
Ityoafium  pelagt  forte  dedere  fietum, 

"Brotinw  in  mediis  delphin  appartiit  vndii 
lUicio  grat£  dulcifonAq,  chelys: 

Sejforemque  Ifimum  deuexit  adufque  Corinthi^ 
Flu3ibu6  ^  mediu  teddidtt  incelumem, 

Hincpatet  indsmito  meliores  £quore  nafci 
Pifces,  quam  tellu^gignat  alumna  viros, 
Hiftoriam,  tu  (  fi  mauis)  fabulam  copiosc  tra^auit  Hcro<!o-  ^rUr.u  m- 
ttts  lib.i.&  pofteum  Gcllius  cap.Tltimo,lib.  16.  retulic  &  Oui-  ^''^;'*'''  ^* 
dms  i.Iaitor.ea  eft  de  Arione citharGcdo,qui  arte  lua  pecuniis  ^,^^'^^-  ^j^^ 
partis  cum  patriam  repcceret  Corinthum ,  ia  piiatas  incidit,  j^^^^^ 
qui  nuramorum  caufaconfilium  ccpcrunt  dc  eo  interficicndoj 
quod  vbi  animaducrtifTet^impetrata  ab  eis  veniafidibus  ceci- 
niti  tum  ftatim  e  prora  fcfe  in  profundum  deiecit:cjuem  fubito 
adelphino  exceptum ,  &dorfo  Corinthum  vfqucve(^u  aiunt. 
AUufit  ad  hanc  hilloriam  Propertius,  clegia  1.  ad  Cynthiam, 
de  fomnio  naufiagij: 

Sed  tibifubpdto  delphinumcurrerevidi^ 
§^i  puto  Arioniam  vtxerat  ante  ratem, 
Enalura  etiam  adolefccntem  in  m.iri  a  Delphinis  feraatum 
codem  pcne  quo  Ariona  modo,retulit  in  Sympofio  leptem  fa- 
picntum  Plutarch.  Itidem  narratur  de  Tclemacho  pucruloi 
<5ui  cum  forte  in  mare  decidiflet,  excipientibus  Delphinis,  ab 
imoquc  rctrahentibus,  euafit.  Ait  idcm  Plutarch.  ad  finem  di- 
fputationis,  qua  inquirit:An  fit  aliquid  in  biutis  rationis.  Id  '^^^l^* 
autem  dicitur,  &  non  iniuria  fiecVitur  in  crudelera  &  iufatia-  ptmicits. 
bilem  horainum  auaritiam  ,  qui  in  vitam  alioril  non  verentur 
confpirarc,  quo  boniseorum  &  opibus  potiri  quoquomodo 
queant.  Hincquc  admonemar,mitiores  efTe  feras  in  hominem 
quam  ipfc  homo  in  hominem  fit.  Quid  vero  fceleftius  aut  de- 
terius  ea  cupiditatc  habcndi,qux  no  moS.6  fui  facit  iramenio- 
iem,fed  ctiam  fibi  &  aliis  exicialem?Eam  icaque  re6le  Mcnan- 
«Jer  appellat  ^iy.qzv  ki^^ooTni?  k^^i^v  i  Euripides  veriflime, 

Ovdiv  (p^oyek  ^Ksuoti  ioi  ^iXi-irc^y 

EcBion  Sophifta  optime  •da)  ^<A<*py/g/<<M' IttvjiteTraA/i'  rrticrr.f 
ffgmlaiHTi  cenfuit.Cur  autcm  fummum  roalum  aquibufdam  ^^„'„-^ 
dicatur  auaritia,  in  promptu  ratio  cft,  quod  ca  vix  vnqua  fola  fummum 
cfFc  queatiqttioDc  cum  perpetuas  Kabeat  fibi  comitcs  rapinam,  maiafm. 

X     r 


314  ANDRE>£     ALCIATI 

periLU'iumjmcndaciura,prociitionem,atquc  ctiam  parricidium, 
quoci  exemplis  longc  mulcis  perfpicuum  eire  potell :  fed  vnimi 
ad  rcm  praefentem  latis  ent ,  cjuod  cx  Aiiftotelc  protulit  Ari- 
ttonymus-.Socios  odo  lauroncsde  fpoliis  inter  fe  concercalfe, 
cx  quibus  quatuor  lunc  intcrfe(f^i :  dcinde  quatuor  alios  rur- 
fum  co  nomine  dimicalTc^vndc  fa£tum  vt  duo  tantum  fuerint 
fuperilites,qui  etiam^  cum  rixandi  finem  non  faccreat,vnus  ex 
omnibus  ad  exticmum  incolumis  eualic.Sed  quid  reliqui  tan- 
dem  fucurum  ,  fi  ctiam  dcxcra  in  finillram  armetar  ?  Hxc  ilic. 
Ciccro  pro  Qjj.incio;Nulium  efl  ofhcium  tamlanclum  atquc 
foIcinne,quod  non  auaricia  comminuere  atquc  violare  folcat. 
Et  quidcm  Itatim  omnis  iulfitia  neg)igitur,&  alicna  per  iniu- 
riam  occupantur ,  ciim  pcdus  auaricia ,  miferoquc  cupidinc 
feruet,  aic  Ho;acius. 

;  ii€fi  caud  a.  Marc  ca:ruleum. 

5«  At.\  MzTicdiof^  ab  aratoribus , pro eo  quod  cft,fecat, 
profcindit,  tranfgrcditur. 

Ftef'-t  /^  r.- .  io:'ii.}  Ab  cquis  tranflatio  in  vcrbo,  frcnar,  prQ 
co  quod  eft,retinet,  liftit,rcgit. 

P^ens  rAptmuTf  pifcsbtis  ertpimur.'}  Id  paulo  antc  carmcn  Gra:* 
cum  exprclfit: 

lifec  ^eiXoios-et. 

Eft  &  eiufdcm  argumenti  4.  A'y$oAov.  Epigramma,cuius  con- 
clufio  eadcm  cum  Alciati  vcrfu  vltimo, 

Cui  conuenit  Ouidianum  iilud  ex  i.Trift.eleg.4. 
Cumqiie  minor  louejii  Mmidu  qut  regnat  m  vndUf 
tUum  Neptuni,  me  Jouis  ira  premit. 

Gula. 


E  M  B  L  E  M  A  T  A. 


in 


Gula, 
Emblema     xc. 


CvRCVLioNE  gruis,nmlda vtrpingitur altio, 

[Qjil^  Larorj.am  mamhmgeffat  Onocrotalum, 
Taiis  forma  fuit  Dionyfi^^^  talis  y^pici, 

Et  gula  (jtm  cekhres  deliciofafacit, 

HAc  eiconc  depinguntur  lurcones  &  gulofi  feu  heiluo-  GHlofornm 
nes,quorum  illis  tribuic  gruis  collum,vt  libi  dari  poftu-  »"»«'I«' 
labat  Philoxenus  :  his,  vci  ( etiam  fi  mauis  )  vcrifquc  vencrem 
maxime  prominenrem.  Expreflic  auccm  ventris  haic  ^ulic^iue 
mancipia,duarum  auium  maxime  furacium,&  gulx  deditarum 
imagine.  Larus  enim  edacifTimus  eft,  qui  quod  totam  efcani  Lnrttu 
ore  deuoret,  locum  fecit  prouerbio,Larus  hians.  Auicula  eft  e 
mari  viiflum  quajritans  aut  lacubus^quje  Gauia  Lacinis  dicitur, 
Hinc  MairQHjquidam  paro4us,  Ch^erephontem  parafitu  conv 

X    3 


0n$crot4- 


thim. 


Cnrenlit. 


^ficiut. 


ImfignxUV 


iiS  ANDREiE    ALCIATI 

parauit  famelico  laro  ,  co  quod  voraciflimus  eiTet  Siclluo. 
Tletiicotri  >itcfm  'o^y^it  ioiKUi,  Onocrotaias  autem  oloruj»  ii- 
militudinem  liabct :  nec  omnino  difFeire  vidcicntur  Onocro- 
tali  &  olores ,  nifi  faucibus  ipfis  incfTet  aitcrius  vteri  gcnus. 
Huc  enim  inexpiebilc  aniraal  congcrit,  mira  vt  fit  rapacitas, 
raox  pcrfeda  rapina  fenfim  inde  in  os  reddita,i;i  veram  aluum 
luminantis  modo  refert.  Piiii.cap.^y^Iib.io.  Ec  hxc  bcUifliraa 


guloforum  iniignia 
Martiaiis  ii.Iib. 


Et  quam 


Turpt  Ranenr,Atii  guttur  Onocrotalt 
Melanthi;  Poctx  tragici  "h-^e^eiy)!  infignis  votum  fuiflc  tradi- 
tur,vt  collum  olorinu  opcaret,  quo  diutius  dapum  fenfu  fruc-- 
retur:vt  eriam  eius  quem  fuperius  attigi,  qui  fibi  a  Diis  voie- 
bat  impartiri  ^iZsv  ip^eiv  r  A«pi;>f*  «-jjp^E»!» ,  id  cft,guttur 
trcslongumcubitoSjCuluscftmcntioapud  Gcllium  ip.cap.i. 

Curculione  grtiUJ]  Gruis  coIIo.Videtur  ex  proprio  fecilTe  ap- 
pellatiuum:eft  enim  curcuIio,vcrmis  edaciflimus,quafi  gurgu- 
lio  fic  didus,&  frumcnti  fortitus  vocabulumjquo  nomine  Snc 
etiam  notati  plcrique  parafiti,vt  ei  i.Mifcellan.Nannij  difccs. 

Tumidavir  ttngui  aluo.'}  Ideft,  ^wfl^tfii,quafidicas  ventro- 
fum :  quo  cpitheto  notatus  eft  Ptolemxus  Eucrgctes ,  propter 
abdominis  ftudium.Vt  Alcaeas  Pittacum  Mitylenxum  ^uctku- 
y<t  y^  «y«^ft>w6,  quod  pingucm  haberet  aqualiculum,  appella- 
uit,tcfte  Laertio.  Citarur  ab  Athena^o  ex  Euripidc,  ficuti  &  a 
Galeno  orationc  Wi  rkg  riy^i^ts. 

rjeiidurt  ^ixt^  vt^^  3-'  »iocr>!/4^'(^  :  Abdominis  mini- 
fter,&  fcruus  gulx.  Huic  coauenit  Perfianum  hoc  Satyr.i. 

Pingtiu  aqualitult^  propenfe  fefqttipede  ixtt t, 
Id  hominum  genus  vocantur  v^o^sufis  Gricce,  ncmpe  qucis 
pingui  abdominc  venter  prominct. 

raliifotm*  fuit  Dionyp^^c.']  Duos  hofce  inter  gulofos  in- 
fignes  mcmorat  Athena:u<^  lib.  i.  cap.3.  Dipnofoph.  Apicius 
quidcm  omnium  helluonum  maxiraus  gurges ,  librum  ctiaaa 
cdidit  de  golae  irritamcntis :  non  cnim  fatis  habuit  Principunr 
cong^iaria  &  Capitolij  vcdligal  deuoraile.Hunc  fibi  manus  in- 
tuliflc  quidam  referuntjcum  fubduclis  rationibus  exfextertio 
milliesquod  in  culinam  congefferat, centics  tahtum  fupcrcllc 
iibi  cognouifTct.  Legc  Plin.^.cap.i^. 

EtguUquos  cilebres^^c.']  Vt  prster  fuperiiis  nominatos, 
Gnatho  Siculus  ,Publ.  Gallonius,  Afopus ,  Ciodius  Albinus, 
Aftydamas,Abron,&  quamplurimi  alij,quorum  luxus  ex  vete- 
rom  monumcntis  hinc  indc  colliges. 

Ocni^ 


EMBLEMATA. 


3*7 


Ocni  effigies ,  de  iis  ejui  meretricibiis  donanrj 
c^uod  in  bonos  vfus  verti  debeant* 

^MBLEMA      XGI« 


I M  p  I G  E  R  haud  ceffat  funem  contexere  jfarto, 

Humida^jue  artifici  iungerefila-mam. 
Sed  quantum  multis  vix  torquet  ftrennum  horis, 

Proiinusignauiventris  afellavorat. 
Femina  iners  animalyfacili  congeBa  marito 

Lucra  rapit,  mHndumprodigit  inque  fuum^ 

ID  cx  Paufania:  Phocaicis  tradum ,  cnumci-atis  enim  aliquot  Charalfif 
ftacuis  Deorum  &  Hcroum  Polygnoti  manu  depidis  ,  poft  EmbltmA- 
has  virum  qucndam  federe  ait' ,  infcriptioncmque  indicarc  *"' 
cum  cire  Ocnu ,  ^i  tcxat  e  iunco  reftim  vel  funemjfed  adftaa» 

X     4 


3^8  ANDREiE     ALCIATI 

tcmarellamt(^umquodille  laWiose  texueiit  arrodcntem, 
Gnauuiu  &  indiiftriumhominc  fuiiTe  Ocnum  aiunt ,  qui  vxo- 
rem  fumptuofam  &  prodigam  habucrit,  quse  profundere  con- 
fueuerat  quicquid  illeopere  faciundo  pcr  fummum  laborcm 
qua^ritaHet,  idque  per  ambagcs  voluifTe  Polygnotum  dcfigna- 
re.  Compertum  clt  etiam  lonum  vulgo  prouerbium  efle ,  quo- 
ties  hominem  lignificant  ad  laborum  quidem  veheraeter  pro- 
penfum,  fed  nihil  indc  capicncera  coLnmodi ,  Ocni  funiculum 
Ocni  fnhi'  torquct.  Ita  fermcPaufanias.Huius  quidem  effigiei  Plutarchus 
cHlum  tar-  meminit  libcllo  srg^  <^'^i/7ti«^,&  Plin.3 ^.cap.ii.inter opera,ni 
qutre.        fallor.Socratis  pidoris.Sic  &propcrtius  ^.Elegiatum; 
Digmcr  ohltquofune^n  qut  torqueat  OcnOy 
Altertitnque  tHam  pafcat  afellitfernem. 
Retulit  &commodc  it.HierogIyphic6nPicrius.legecap.8l. 
MifccIlan.Politiani. 

/«?/?/^er,]Diligens,induftrias.Virgil.i.^neid. 
tUe  tmpiger  haufit 
Spttmantempaieram, 
Et  Ouid.i.Metamorph. 

pairics  adtt  impiger  ortpu. 
Videtur  taraen(quodobiterdixerim)  adiedtiuum hoc  diiFerre 
vel  maxime  a  nomine  Ocni,quod  propne  ignauum ,  &  qui  fa- 
t^omen  ciat  aliquidgrauate,  fignificat.  Dicitur  enimo>c*(^  >^  ax^upo?» 
Ccnt,  &  ipfa  fetiv^iit  dicitur  oKyo^  iCi  oKvns^x  :  [cd  Sc  o«»«>i>idcm 
ert  quod  pigrefcerc.  Haec  tamen  diclio  ad  fenfum  potius  at- 
tiuet :  ignauusenim  cfl  ,nihilque  agit ,  tametfi  laborec,qui 
fuas  opes  male  collocat ,  eafque  in  vfus  minime  neccflarios 
crogat. 

Sparto.^  Genifta.  fic  cnim  quidam  interpretantur.  Spartum 
vero  genus  cfi:  herba;  apud  Hifpanos  frequcntiflima:. 
Humtddque  ariifirt.]  TTrhi^Pcy^^^i  teftis. 
Ff»>/w/»/«5r//j?ziw«/.]Laborattotisdiebushomuncio,fperat- 
queditefccre,  fed  quicquid  laboretam  improbo  partum  cna- 
fcitur ,  ad  ornatum  quendam  fuum  transfcrt  prodiga  &  info- 
iens  mulicr.vnde  vero  verius  a  luuenale  fcriptum  Satyr.tf. 
llnlier  prt       Prodiga  nonfentit  pereunctmfimina  fnfumy 
tlira,  Ac  velut  exhaufla  raiiHiuw^  puUulet  arca 

NumuAt0>  tplemfemper  tollaturactruo: 
Nf'n  vnquam  reputat  quantt  fua^audia  ronjlcnt. 
MnndM         Quo  pcrtiner  adagium,Mulieris  podex,in  Chiliad.Adag. 
witlttbru.        Muyidum.j  Liuius  in  oratione  Catonis  pro  lege  Oppia  con- 

feruanda: 


E  M  BL  EM  A  T  A.  519 

fcruan<Ja:Muniiciaj,ornatus,&  cultus,hajc  feminarum  infignia 
funt,  his  gaudcnt  &  gloxiantur,  hunc  mundum  mulicbrem  ap- 
peilarunt  maiorcs  noflri.Noiiius  ex  Lucilio: 

LegAuit  quidam  vxori  mundum  omne  ptmmque, 

Vlpianus  nofter  aitmundo  muiiebri  contineri  fpecula ,  vn- 
guenta,  vafa  vnguentaria,  &  fi  qua  dici  (imiiia  poflunt ,  diftin- 
guitque  muiiebria  ornamenta  a  mundo  muliebri ,  ac  fi  mulier 
poflit  eflc  munda,  nec  tamen  ornata :  vt  foiet  in  iis  contrngere 
cjux  fc  mundarint  iotae  in  baineo,nequc  fe  ornarint :  &  contra, 
cft:  aiiqua  ornata,  nec  tamen  mundata.  Scd  hoc  nimium  fubti- 
iicer  a  lurifconfulto  •-,  nam  apud  oratores,  poetas,  aliofque  ter- 
fos  audores ,  mur>do  mulicbri  non  ea  modo  continentur  qui- 
bus  mulier  fit  mundior ,  fed  ctiam  quibus  ornatior.  Val.  Max, 
lib.9.cap.  De  iuxuria  &  iibidine,  memorabiie  refert  exeraplum 
dc  abrogata  iegc  Oppia,  quae  lata  fuerat  olim  beilo  Punco  fe- 
cundo  ad  coercendam  mulierum  luxuriam :  fed  eas  tamen  ait 
excufari  mentis  imbecillitate ,  &  grauiorum  operum  negata 
afledatione  ,  quamobrem  omne  ftudium  ad  curiofiorem  fui 
cultum  illis  permitci. 

Prodigit.']  Confumit,  difliipar  j  verbum  aptiflimum  ad  prodi- 
galitatem  nocandam. 


¥     5 


530 


ANDREiE    ALCIATl 


In  Parafitos. 


Emblema    cxii. 


Qjj  o  s  iibi  donamm,flHniales  accipe  cancros, 

MHTtera  conu^eninnt  moribt^  ifta  tnis» 
His  ocuU  vigiles,  drforfice  flurihtis  ordo 

Chelarnm  armatm,  rnaximacjue  alum  adefi: 
Sic  tibipropenftafiatfingui  abdomine  ventcr, 

Pernicef^ue  pedeSyfpicuU^tie  apta  pedi, 
Cim  vagus  in  triuijs,  menfAJ^fedilihm  erras^ 

Inqne  alios  mordaxfcommatafalfa  iacis, 

APparet  hoc  fufceptum  cfle  in  mordacem  quendam  >$  k;^'- 
A»'»»  ^t^T(^  fcurram ,  cui  fymbolice  cancros  fluuia- 
ics  dono  dat ,  paraflticis  moribus  apprimc  rcrpondcntes.  De- 

«oruin 


EMBLEMATA.  331 

corum  itaque  fcruat  jn  co.,  quod  rationcm  habcat  pcrfona?  cui 
hacc  tribuat:intcreaquc  graphicc  depingat  hominis  importuni 
&  obtrcdVantis  efFrenatam  liccntiam,qui  ad  quaeftu  &  ventrem  LjctntU  ^ 
omnia  conferat  fua  ftudia,  vt  aiiis,&  plerumque  ctiam  prarfcn-  '"^**  f*' 
libus  obloquatur ,  in  quos  ciaculctur  molcfta  &  acria  quxdam  '^^"' 
diftcria.Id  autem  gcnus  hominum  fi  quando  iocandi  fines  tra- 
{iliant,ita  vt  c  faiibus  hilarifronte  acccptis,  &  datis  ad  fcoma- 
ca  mordacia  fc  conferant,  iam  tum  faftidio  effe  non  ab  rc  inci- 
piunt :  nec  enim  fapiunt  qui  iis  omnia  licerc  volunt ;  quando- 
quidem  nihil  magis  lubricum  fit  &  importunQ  conuicio,quod 
quafi  mcllc  litum  animos  ingrcditur.  Parafitum  Luciani  &  lu- 
ucnal.3.&  ^.Satyr.pcrlege. 

OcmU  f'i^//e;.]Apcrti:quod  refert  parafitorum  vigilantiam  in 
obferuandisaliorummcnfis.EuolueProuerb.  ot?i^6T^io<pxpi  in* 
Chiliad. 

Eiforjiceplurimw  ordo.^c.^^ii^^^^ccab  exercitu.Pedes  ha-  Forfoc, 
bcnt  cancri  fluuiales  ad  modum  forficis.  Forfex  rutorum  eft 
inftrumentum,quo  pannum  aptant,  &  in  frufta  commoda  dif- 
fecant.  Cliela;aiUemfuntcancrorumbrachia,  aGrarco  ^^Xr.t 
quod  etiam  fignificat  vngulam.Huc  pertmcc  Pliniana  dcfcrip- 
tio  cancrorum,qux  cfHib.9.cap.3 1. 

StAtpirgui  abdomtm  vcnter.]  Abdomen  ,  pinguedo  eft  fpin^  .Ahiomtn, 
adha:rcns,  in  qua  funt  renes:tamcn  a  pubc  ad  piJEcordia  furfam 
vcrfus  abdomen  pcruenire  Cornclius  Cclfus  tradit  lib.4.  luuc. 

— ^Venter  adeji  abdomine  tardm, 

Aufonius  Eidyllio  p.cui  MofcUa  nomcn: 

• Cuiprodjg/i  nutat 

jiluit4,epifnatocjuejiuens  abdomine  venter, 
Certe  parafitus  dicitur  tndzzhio  ^^zfo-z^Yil  >  quodabdomini 
inferuiat. 

Cum  vagtn.']  Horat.i.Epiftolar.belle  fcurram  ita  dcfcripfit: 

ScHrra  vagu^ynon  qui  ctrtum  frt,fepe  teneret^  ^'^t^*  '*" 

Imbrarifu^ftnonqut  ctuemdignofcerti  hof^e:  jtrtpttt. 

€)udtbet  in  (juemuU  flpprohiafingere  ftutu: 

Per7iicies  ^  tempefias,bara'hrumque  macelli. 

Menfiufue  fedtltbti4  frr^.JHinc  epitheta,T(2^7n(^oAo;;^«j,quod 
mcnfas  illingat,  Sr  nidorem  c  cibis  furgente  rabido  ore  carpat. 
Hinc  Jv^Tml ,  aut  Jv^fTml ,  quod  foribus  alienis  infidiecur, 
nepe  qui  fucueritalicna  viuere  quadra.  Prou.  Sartag.pcrnicies. 

Scommata  falfn.I.^xthtii  metaph0r2.Dc  fcommatuni  gencri- 
bus  Macrobius  Saturnal.y.cap.  j , 

Paruam 


53*. 


ANDRE^     ALCIATl 


Patiiam  culinam  duobus  ganeonibus  non 
fufficcrc. 

E  M  B  L  E  M  A       X  C  I  I   I . 


IK^^M^^-      .v^^  .^- _^ 


//;  wn  -iicis  mhil  e!}  qnod  qtiis  lucretur :  cfr  vnum 
ylrbuHum  gemims  mn  alit  erithacos, 

Aliud. 

/;;  tenul  (pes  nulla  luoi  e(h:  vnoque  refidnnt 
ylrbuslo gemin<&  non  beneficeduU» 


DVohni  ganeonihu4.']  G.mco  ,  cui  vicx  modiisefl:  culina,  vtl 
Vnrro  defcribic  ,  qaanquam  a  M.  Tullio  ftimatur  cciam 
pro  icorcacorc  cjui  pk-ollibula  5;  mcictiiiulas  aireclatur. 

Noa 


\  E  MB  L  E  M  A  T  A.  335 

Non  eft  miiltum  lucri  expcdandum  ex  rebus  minimls,  in  qui-  ■£  '''•^«*, 
busouanquara  mukum  laboris  &  operar  coUocctur,  camcn  '''''■'»''"* 
fruclus  mde  parum capjcur.  At  in  rerum  maiornm  admuultra-  '^^ 
tionc  vtiliras  multo*conrurgit  vbcrioj: ,  cjuamobrem  vulgo  va- 
riis  efFeruntur  modis  ac{agia,vr  in  tenui  {latu  conforti  non  eik 
locum  dicamusjcjualialunt  iita ,  Domus  vnaduos  non  alit  ca- 
nes,vc  nec  vnum  arbuilum  duos  erithacos.  Vuo  ramo  non  bc- 
ne  fcdcnt  dux  ficedulse :  &:  quod  noitraccs  iocando  efi-erunr, 
Noftraianua  nonfuftinet  duos  mendicos.  Falluntur  itacjue, 
qui  c  rehusminutulis  ampliftimum  expe^ilant  quxftum ,  prae*- 
fertim  fi  liteodera  ftudio  confors  ,  vbi  plerumque  res  ablque 
inuidiatran(igi,nifisgre,  poflit. 

E/  vmm  arbu-lur».}  Prouei;b.  eft  Chiliad.  Arwftum  vnum 
non  alit  duos  erithacos.  Cedrenus  7n>Xvn^tpeoi/iM/  detcitans, 
hanc  fimilitudinem  vfurpauit:  ^JVo,  (Pusny,  tg^?«»t»5  f/Ja  >^ox,fin 

^'/dv.  Vt  vnum  arbuftum  duos  erithacos  non  alit :  (ic  vnum 
regnum  feliciccraduobus  principibusadminiftrari  nonpoteft. 
Euithacus  auis  eft  quxdam  folitana,  vc  eodem  in  faltu  non  tc-  ErithacifA 
raerenid  vnareperiatur,quamTheodorusGazanuncSyIuiam, 
nuncRubeculamnominat  :alteram  quidem  3  fyluarum  dcler- 
tis,altcram  a  ruboris  indicio  ,  quod  cx  Graeco  nomine  intelli- 
gitur,  huius  meminit  Plin.io.c.zo. 

/«  tenuijpes,  ^r.]  Diftichon  eiufdem  argumenti  cum  fupc- 
riori,  mutatis  tantum  vcrbis.AlIudit  autcm  adprbuerb.Tcnuis 
fpes.  Vide  Ctiliad. 

Vnoijue  repduntarlu^o.']  Prouerbium  aliud  idem  cum  fupe- 
rioribus.  Ficedulaaficubus  edendisnomen  habet,  cum  tamen  li.duU, 
vuispotiusvefcatur.Martial.lib.i. 

Cum  me  ficus  alat,  cura  pafcar  dulcihHs  vtiis» 
Curpotius  nomen  non  dedit  vua  mihi? 
Lege  Plin.lib.io.cap.i^. 

Captiuus 


354 


ANDRE^    ALCIATI 


Captiuus  ob  gulam. 


Emblema    xciiii. 


RcgnAtorquepenu^s,  menfaque  arroCoy  herilis 
Ofirea  mttsfummis  vidit  hiulca  labru, 

Qh€U  teneram  apponens  barham,  falfi  ofa  momordit: 
^fi  ea  clauferunt  tacta  repeme  dovium. 

JDeprenfum  ^  tetro  tenuerunt  carcere  furem, 
Semet  in  ohfctirum  qui  dederat  tumulum. 


Gulofi  in  TD  videtur  propric  in  cos  cfle  tortum,qMi  lautioris  vidus  cr* 
Q^ntanttm  J[go  fc  in  domos  opulcntas  feruilitcr  ingeriit,vndc  nihil  prae- 
upfi  firui'  jgj  damnum ,  aut  ctiam  intcritom  coniequantur ,  vel  in  eos 
^""'*       quadra^it,  qui  luxu,&  gulae  imcmpcrantia  mor^cra  prspropc- 

lam 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  33V 

rjm  fibiarccilanc ,  quique  ,  vt  vulgo  dicitur  Gallico  ,  fuum  in 
dentibustumulum  conficmnt.  Hi  Cuntkx^THs  fcuimpotcn- 
tcSj  qui  obiectam  cupiditatem  ledantAir ,  hi  lic  defcribuntur  a 
Lucio,  vt  citat  Nonius  Marcellus: 

§lutfex  menfes  vttam  duamt,  Orco  fpomient  feptimurM. 
Porro  gulam  in  feruitutem  percrahere  docet    Lucianus   dc 
mcrcedecondudis.  Itaquc  huc  non  incoramodc  rctulero  illud 
Horatij,quanquam  fortc  alio  recidac: 

——Sluifaupcriemfugtenspotiote  metallii 

Libertate  catet,  domtnum  vehet  improbusy  atquc 

Seruiet  &ttmum  qui  paruo  nefciet  vti. 
Emblema  ex  primo  Epigrammaton  Grzcorum  Latin^  hic  red- 
ditura  ab  Alciato,  kuc  non  grauabor  apponerc. 

Oi^to*  u6f4(rec4  x.»M(n  Tnw^^tdi^oy. 

KffJiS^  <l\!  Q0^v(i4(ni,oJ['  cv  KXei6^nnv  k^unfnt 

F.egnatorquepenns.']  Penus  eft  omne  efculentum  aut  pocu-  Tenni, 
icntumjfed  frequeuter  mctonymicos  pro  eo  loco  in  quo  sdTctr 
uanturefculentaqusEuis^accipitur,  quo  dc  nominc  controuer- 
fiam  rcpete  non  pocnitendam  ex  Gellio  cap.i.lib.4. 

Offrea  hiulM.]  Hiantia ,  vcl  oftrcas  hiantes.  De  oftrcis  Pli- 
nius  ii.caj.6. 

Falfa  ()/7i.]ldeft,teftam  oftre3E,quam  ofta  putabat  efle. 

Domum.']  Pro  cochlea,vel  tcfta,  qua  pro  domo  vtitur,  idque 
metonymicos  &  cacacrcfticos. 

Deprehenfumfurem.']  In  iure  eft  W  UvtxS  <J>ap«. 

Tetro  tenuerunt  carcerefurem.'] kT^t.^pQM  a  furibus,qui  deprc- 
hcnfi  coniiciuntur  in  carcerem. 

Tumulum.]  finu^poe^xats  tumulum  dicit,  vel  a  confe^ucntij 
quod  pcrierit  forex  in  Oftiea;  tefta. 


Ir. 


33^ 


ANDREiE    ALCIATI 


In  gaiTuIum  &  gulofum. 


EMBLBMA      XCV. 


V  o  c  E  boat  torHa,prdiUrgo  eflgutture,  roHrum 
Inf^ar  hahet  nafiy  mnlttforifcjue  tuh£. 

Deformem  rahulamsaddiclum  ventrique  guUque 
Signatify  volucer  cum  Truo  fiEim  erit. 


SVfpicor  id  ^radam  ex  Clementis  Alexandrini  i.  Pa^dagogi 
cap.  I .  cuius  hajc  verba  :  r  votw  i^^i^^^pvz^a^  tvj  v^* A/af ,  tJ 
i;^jdu<  tJ  n3f.Xii^c*  ovw  •!»&  fj{cf,}.i^  U*x^f.Qjiianimum  in  aluo 
defoiit,  pifci  qui  afellus  dicitur,maxime  flmilis.  Hunc  ex  pi- 
fciii  gcnere  folum  haberc  cor  in  ventre,  ou  rvi  ;/^re^,  Athen^eus 
cx  Ariftotcle  tradit,quamobrem  vocatur  ab  Epicharmo  oiergjt- 
«TAop^^^-proptct  monftLificamvcntris  naturam.  Caeterum 

Onocro 


EMBLEMATA.  -337 

Onocrotalus,qui  &  Truo  dicicur,  guccuris  cft  amplillimi,&  Onatrots- 
vocis  clamofiirim;E,ita  vc  ruditum  a£ni  dicas,&  nafum  haberc  ^**^  '  ^ 
inftar  tubs.Sic  quidam  ^^pl^of^i ,  vt  verbo  Ariftotelis  vrar,  '*^"'''*' 
fuo  incondito  clamore ,  importunaquc  garrulitate  c2:Io  mare 
conturbare  apud  quofdam  videntur,cum  tamen  importuna 
fua  loquacitatc  dent  fine  mente  fonum  ;  quippe  qui  omnia  re- 
ferant  ad  ingluuiem:quibus  denique  (  vt  apud  noftrates.dide- 
rio  vulgato  notantur  )-omnia  funt  lingua  &  podex.  Id  gcnus 
homines,qu6d  in  dicendo  nemini  cederc  videantur,ab  impcri- 
ta  miiltitudinc  plurinii  fiunt,  quos  tamcn  probi  viri  dodique 
faftidiunt. 

B^At.'}  Tranflatio  a  bobus. 

Inftar  hahet  naji.']  Feftus  ad  hunc  modum  :  Truo,auis  ono- 
crotalus ,  Caccilius  irridens  magnitudinem  nafi :  Pro  dij  im» 
mortales,  vnde  prorepfitTruo! 

RahuUm.']  Rabula^  radendis  auribus.vel  a  rabie,vel  i  ra-  Rabitta, 
iii,id  cft,raucitate.  Hominem  fignificat,  qui  caufam  quam  de- 
fendit,  a  ludicc  contendit  cxtorquere,  vt  funt  patroni  Jlli  tri- 
uiales  &plcbeij  caufTidicinnter  quos  qui  clamofiftimus  cft,pu- 
tatur  alios  iudicio  &  dodtrina  excellere.  Cicero  dc  oratorc: 
Non  enim  declamatorem  aliquem  de  Iudo,aut  rabulara  de  fo- 
rojfed  dodiftimum  &  perfcdliirimumqusrimus. 

AddiSlumventrique^gnUq.,']  Is  vnico  verbo  ^/>^uas-oyi.?r,^^ 
vel  yAawTtf^sw^  appellatur.  luI.Pollux  lib.i. 


558 


ANDREvE    ALCIATI 


Dodorum  agnomina. 


EJvIBLEMA      xcvi, 


M  o  R  I  s  vetufli  ejl.alit^HaprofejjGrihw 

Stiperadija  cognomina, 
Faciles  apertofj^  explicans  tamumlocos, 

Canon  vocantur^CHrtiiis. 
ReHoluitiir  qm  eodem,^  iteratj^  nimis 

ALiander,vt  Parijim. 
ObfcHrm  c^  confufus,vt  Pictts  fuity 

Lahyri-fjthjn^  appeliahithr, 
Nimis  breHis^mnlta  ampHtans,vt  Clauditis^ 

JliHcronis  a^nomen  feret, 
jQHt  vel  columnas  voce  rHmpitiParpalns^ 

7)iBftf  Truo  eflfcholafiicis. 


Contrh  *• 


1  M  B  L  E  M  A  T  A.  33^ 

Contrk  e^vocdtHi.umis  ejfet  uilhiui 

jQuod  voce,ve[pemlw, 
Qy^t  vltimas  mmilam  colohotes  fjUahai , 

HirHndo  Craffus  dicitur, 
jQptt/Hrdus  alijsfolHS  ipfe  vuh  loqui-i 

Vt  fiurmtsinfrouerbio  ejh 
Hic^iajusy  ille  raucus,  ifiegarrienSy 

Hicfihilat  ceu  vipera, 
Tumdtuatur  ille  riBu  ^  narihus, 

Huic  lingua  terebellam  facit. 
Singultit  aliusyatque  tujfit  hdtfitans, 

At  conjfuit  alms/yt  pfecas. 
Quam  multa  rebus  vitia  inhumanis  agunty 

Tam  multafurgunt  nomifia, 

SIc  cfl  fiatura  vel  potiiis  confuecudinc  quadam  deprauata 
comparatum,  vt  citius  vitia  quam  virtuces  cbrerucmus,  & 
maxime  in  iis  qui  literas^profitentur.  Quod  hic  planum  facic 
Alciatus  in  quibufdam  fuperioris  fxculi  lurifconfultis ,  vel 
etiam,quantum  coniicio,in  aliquot  aliis,quifuo  tempore  mi- 
nus  apte  ias  ciuile  profiterentur  (  quorum  tamen,vt  par  erar, 
nominibus  parcit )  vndefinguli  fingula  in  fcholis  cognomina 
funt  fortiti,  quibus  notaretur  ingenij,  vel  naturarproprium  & 
pcculiare  vitium  in  legibus  enucleandis  i  vel  hocgencralius 
accipi  potefl.Homines  enim  imperiti,vt  etia  argutuli  quidam 
auditores,qui  nafum  rhinocerotis  habent,faciliiis  quod  ftulte 
dixeris  reprchendere  ,  quam  quod  fapienter  tacueris ,  probare 
poffuntjvc  ait  i.de  Orac.M.TuUius.  Magnu  profecSo  onus  eft 
atque  munus,  vc  ipfemet  alTeucrac  diiputatione  i.de  aatura 
Deorum,fufcipcre  atque  profiteri  fefcjomnibus  filentibus,vnu 
maximis  de  rebus  magno  in  hominum  conuentu  audienaum. 
Adcfl  enim  fcrc  nemo  quin  acutiiis  atque  acriiis  vitia  in  dicen- 
te  qaam  reda  videat.Ita  quicquid  eft  in  quo  ofFcnditur,id  ctia 
illa  qua:  laudanda  funt,obruit:&quotiesdicimus,totius  de  no- 
bis  iudicatur.  Nec  quicquam  cfl  tam  infigne,nec  tam  ad  diu- 
turnitatem  memorias  flabilc,quam  id  in  quo  dcliqueris. 

M&mder.']  Marander  flexuofus  &  finuofus  fluuius,  quod  no-  MjeandeK 
minis  fxpe  pro  obliquitate  fumicur.Huc  prouerb.Labyrinthus. 

Y     z 


340  ANDREiE    ALCIATl 

§lui  vel  columnfu  voce  rumpat,']  Huc  prouerb,  Chiliad.  Co^ 
lumnas  rumpcre. 

TrMo.]  De  hac  aui  in  fuperioribus. 

Colobotes.}  Mancus  &  decurtatus ,  Hs>io^oa  ,  comminuo  Sc 
trunco. 

SturnuA.']  De  hac  aui  Plifl.Iib.io.cap.i^.  &  VolateManus  in 
Philologia. 

Pfe-ds.]  Stillicidium  vel  gutta ,  aut  ftilla.  Pfecas  iam  blim 

audiuic  Antimachus  Lyricus,qu6d  identidem  exfpu^ret,  quod 

&  cognomen  datum  fuit  Olympico  cuidam,  cuius  nomen  mi- 

hi  excidit. 

lUgn»  ho-     §ljam  multa  rehu4,^c.]  At  iftajc  licentia,&  deprauata  con- 

mtnum  tn  f^gtmjQ  rcprimcndaerat.  Siquidem  conuitia  quxtorqucri  fo- 

j^^^j^    '  lentobeaqu^  funt  in  corpore,vel  in  fortunis  hominum  vi- 

ttrunas,    tiofa ,  prolicifcuntur  ab  animis  parum  fanis.  Proiade  Vlyftcs 

apud  Homcrum  Therfitsc  non  claudicationem  ,  non  gibbuoi 

aut  caluitiem  exprobratjfed  omniao  garriendi  vitium.   Sic 

Achilles  non  naturas  vicia  infeftatur  in  Agamemnone,  fed  ea 

quas  animi  maxima,  quibus  adhibcri  modus ,  &  quafi  fraenum 

imponi  redae  rationis  poteft. 

Natura. 


E  M  B  L  E  M  A  T  A, 


34« 


Natura* 


Embl  e  M  A      XC  V  I  I. 


P  A  N  A  coluntgentes  (naturam  hoc  dicere  rerum  efi) 

SemicaprHmc^  hominemifemiuirum^  Deum^ 
Efi  virpube  tennsj^uod  mhis  infita  virtus 

Corde  orienSyCelfa  verticis  arcefedet. 
Hinc  caper  efi,quia  nos  natura  in  fecla propagat 

Concubitu,vtvolucresf(juameaMutaferas, 
Quod  commune  alijs  animantibus,efi  caper  index 

LuxuriAy  Veneris  fignaj^  apertagerif, 
Cordi  alij  fophian,  alij  tribuere  cerebro: 

Inferiora  modHS^  nec  ratio  vlla  tenct: 

Y    5 


341  ANDREj^     ALCIATI 

PAn  pingebatur ,  vt  multarum  diueifammquc  natnraram 
paiciccps.  Id  cnim  nominis  Pan  rocum  vel  vniuerfum  fo- 
p4n,Dius.  nat.  Itaquc  Macrobius  Saturnal.i  .cap.  17.  Pan  ipfc  fub  hoc  ha- 
bitu  quo  cerniturjfolem  fe  cire  prudcntioribus  permittit  intel- 
ligi,  Hunc  Dcum  Arcades  colunt  appcllantes  ta»  t«  o>>jj 
xue/^ot,  non  fyluarumdominum  ,fed  vniuerfxrubftantias  ma- 
tcrialisdominarorcm,  (ignificare  volcntcsicuius  raateriarvis, 
vniuerforum  corporum,  ieu  lila  diuina/iuc  tcrrena  fint,com- 
Tnnjiomo.  ponit  elIcntiam,&:c.Alciacus  Panos  naturam  &  habitu  ad  ho- 
mine«i  tranfhilic.  Homo  cnim  conflat  animo  diuino,  caelcfti, 
immortali,Angclis  &  Dco  {imili:corporc  vcro  mortali  cxqua- 
ruor  clcmcntii  compolicoj  hac  quidcni  partc  bclluinam  natu- 
ram  proximc  rcFcrcnci.  In  animo  dua:  partes  funt:illa  quas  in- 
teIligic,mcminit,fnpit,rationc,iudicio,ingenio  vtitur  ac  valct, 
qux.pars  iiipcrior  nominatur,&:  proprio  nominc  Mens,  qua 
vcrehomincsfumu<;,  qua  Dco  fimiles,qua  cxtcris  animalibus 
cxccilcntioi-es,&  longe  fupcriorcs  :  Altcra  c(l  cx  coniun£lionc 
corporis,rationis  Gx-pcrs,bruca,  fcra,atrox,&:  bcftiac  quam  *ho- 
mini  fimilior,in  qua  func  motus  illi  qui  Gra:cis  z^a^n  dicun- 
tur,pars  longe  infcrior  &  abic£tior,  qua  nimirum  a  bclliiis  ni- 
hil  diflFcrimus.Homoitaquc mcdiumeftquidam inter diuinas 
intclligentias,&:  bruta  animantia ,  eamque  ob  caulfam  finxc- 
runc  vecercs  Pana  cffc  Deum,qui  fupcriore  parce  hominem, 
inferiorcvcro  caprumrcferrec:vt  naturahumana  hoc  inuolu- 
cro,&  qnafi  propofico  agalmatc  fignificarctur:hom6  cnim  pro 
fupcriore  fui  parccracioncm  habec  diuinam,  &  C3.'lcftcm,infe- 
riore  appccicnm  &  libidincm  ,  quibus  conucnic  cum  bclluis, 
H-^minnm  Cxterura  lunt  qui  hominis  naturam  triplicem  hic  notari  ve- 
naturatri'  ]}nt ;  diuinam,humanam,&:  diabolicam  rdiuinam  quidem.qua 
^''**  cum  Angclisparticip.it5hunjanam,quacum  bcUuisidiaboIicam 

autcm,  qua  quippiam  fcclcfte  &  dcprauace  cogicac  &  molicur. 
quod  planum  etiaii^f.icic  Auguft.fubfincm  cs.lib.i^.dc  ciuir. 
Parx  colurft gentes.]  Confulc  La£lant.&  D.Auguft.eod.opcre 
dc  ciuic.libro  j  S.cap.  i^.Phornucum  de  natura  Dcorum,&  poft 
eum  Cycaldum  dc  hlftona  DcorumSyntagm.M.  Nonnihil  8c 
tibi  fuppcditaucrit  Fufeb.3.  prarpar.  Euangelicx.  Seruius  ad 
Eclogas  Virgilianas,  Pann  Deum  rufticum  ad  naturx  fimilitu- 
dinem  fadlum  clle  fcribir.Cuius  boni  Grammatici  fententiam 
ifitegram  afcribcrcm  ,  fi  omnino  noftro  huic  argumcnto  rc- 
fpondcrct. 

Eji  vfrptihe  tentv.^^iWi]  icgunt,Vir  tcnus  vrabilico  eft,quam 

volcs. 


E  M  B  LEM  A.T  A,  .345 

voles/equitor  ledionem. 

GluodnobiimpuvirtusJlCic^no  i.Tiirc.Pktonemin  Timseo    ^nimm 
Tecucus ,  &  Ariftotelcm  in  i.de  animo,  principatum  animi  aic  *n  m  ctrt' 
clfe  in  capite  ficut  inarce  furama.  ira  vero  &  cupiditaslocis  l"'Oi«n  »» 
difclufe  :  ilia  enina  in  piclore,  haec  fubcer  prxcordia  fcdem  ha-  "'"''* 
bere  dicitur.  Galenus  in  iib.  De  placitis  Hippocratis&  Plato- 
nis  in  cerebro  pofuic  Ipiritus  animales,  id  ett,imaginationem, 
memoriam,renfumjmotum,&  intelligentiam/facultatem  vita- 
lem  in  cor<de,naturalem  in  iccore,de  auo  cxiftit  nutritio  &  gc- 
ncratio,c|Uje  tria  funt  non  partcs,  fcd  facultates  &  vires  de  vni- 
co  animo  exiftentes,qui  vt  feipfum  moueat  raciocinando,  ira- 
fcendo  &  concupifcendo,  vtitur  cerebro,  corde  &  hepatc ,  quac 
tria  funt  inftrumenta  fcde  &:  loco  ^iftind:a.Qu.od  itaquc  Alcia 
tus  ait  nos  habere  virtutem  corde  oriencem,&  ceifa  verticis  ar- 
ce  fedentem-.animum,  fiue  eam  animi  facultacem  qu^  rarionis 
cft  intelligit,  quar  vira^  principium  acprde,  mcntisvero  &in- 
tclligentix  a  cerebro  habeat :  vel  fortafle  ad  veterum  quorun- 
dam  fententiam,qui  animi  principatum  in  corde  ftatuebant,  vc 
Empedoclcs:ali)  in  cerebro,vt  Piato  &  Democritus.Plucarchus 
Dc  placitis4.cap.j. 

Celfa  verticu  tirce  ftdet.l^z^ip^aiq  &  u^isxpe^ccD.  fummo& 
prxftanci  Principe  in  arce  fumma,vc  loco  tutiori  fcdente. 

Hinc  caper  ejl,^c.}ln  fuperioribus  di«5lum  cft,hircum  libidi- 
nis  eile  fymbolum,&  concubitu  fit  gcneracio.Vide  Macrob.ca. 
S.Sacurn.i.Iib.  \ 

Vt  volucres,fquameayl>rutafirfi[4.l  Animalium  cftdiuiiiorfunc  jinimAliSi 
cnim  auc  aerea,vc  volucresaucs:aucaquacilia,vr  pifces:cerrena  gtntn^ 
Yc  horaincs  & bruca  omnia.  Huc  confer  principium  i. Metam, 
OuidianiE. 

Cordi  alij  fophian.]  Id  eft  rationem  &  mentem  ,  cuius  fedem  in 
capite  bona  Philofophorum  pars  ,  &  quidem  eorum  qui  mc- 
lioris  notas  putancur ,  elFe  voluerc.  Lege  Opificium  Dci  La- 
drantij. 

Infiricj^A  modm  nec  ratic.']  Inferiora  bcUuina  plane  funt ,  vc  ira 
&  appecicus,  qusc  tamen  fuperiori  animi  parti,id  eft  ipfi  menti 
fubiici  dcbent ,  nifienimin  motus  impcrium  obcincat  ratioj 
quid  intcr  hominem  &  belluara  putabis  intcrefTc? 

Y     4 


344 


ANDRE^    ALCIATI 


Ars  naturam  adiuuans. 
Emblema     xcviii. 


V  T  jph£r£,  Fortuna,  cuhofic  infidet  Hermes: 
.  . ,  Anibm  hicvansj^  ca^ibtu  ilUpreefl, 
AdnerfHi  vim  Fortm&  efi.arsfacla  :fedartii 

(fum  Fortuna  mala  efifape  reqmnt  opem, 
Dtfce  bonas  artes  igiiur  findiofa  luuentiiSy 

Qu£.  certdfecum  commoda  fortts  habent. 


\Us,   C  Olcbanc  veteres  Fortunam  ipfam  ita  effingcrc,vt  mulicr  cf- 


Liherdes,  ..,_„ ^ ^..., 

^MAm  tUi    |3retc]uxpilxinri!lcrec.  At  McrcuriumUudiolorum  numcn 

hcraie)  ar-  ^^^^  deiignabant ,  bafim  c]uadratam  feu  vndique  quatuor  an- 

'lil^^'**    2ul  Js  nitcntem  teflcram  cfficicbant :  hoc  enim  modo  firmum 

lr'.i<t]oruni  &:  aitiwim  Iibcraimm  {undamcntum  ihicumquc  et- 

fingc 


E  MB  L  E  M  AT  A.  345 

fingebant ,  vt  quas  nullo  Fortunse  impetu  pofTunt  concuti.  Sic 
Bia$  illc  Prienaeus  orania  fecum  fe  portare  pracdicabat.Sic  Ari- 
ftippus  Cyrenxus  ciuibus  fuis  mandauit ,  vt  cas  fibi  jpararcnt 
poflcflioncs,  quae  naui  fra^  (imul  cum  pofleflbre  pofient  cna- 
tarc.  Igitur  hi  mihi  fapientes  videntur,  qui  peticuloris  artibus 
reIid:is>tog2E  ftudia  fequuntur.  Ha'c  ipfemet  Alciatus  orationc 
quadam  Ferraria»  habita.  His  itaque  agalmatis  propofitis  ad- 
monet  bonas  difciplinas  opera  diligcnti  ampledendas  ede, 
quibus  niminim  fortuitos  cafus  non  temerc  vci  fuftincic  ,  vcl 
etiam  retundere  poflimus.  Q^o  fpc<5lat  illud  vice  Prouerbij 
ceiebratum,  Xtfiii*  unp^cti  £5»»  uy^foiTrois  ri^yn  :fuacnim  cui-  EfnbUmo' 
quears  pro  viatico  eft.  Video  carminis  huius  matcriam  fum-  f"/*"*' 
ptam  ex  Galeni  oratione  parscaetica  ad  bonas  artcs,in  qua  fu- 
se  &  oratorio  morc  Fortume  &  Mercuri j  fymbola  diuerfiflima 
explanat.  Declaratur  id  vberrime  e  Plutarch.  commentario 
dc  exilio.Locum  Galeni,vei  Menodoti  (vtaliis  placet)  ex  ora- 
tionc  hn  tk?  rt-^vxi ,  huccongeflimus  in  gratiam  Philologo- 
rum:  rlotf  t?  "n^^  f^x^nS/iccv  \fA^M)iaztj  ^HM^i^n?  o<  7tk>.«<(»i, 
y^^cKTT?  »  iC  'Zsi^eiTlotiTTs  ecvrlov  h  /J^v6y  cl/  etOet  ycufouj^^s  if^- 
Kii^iic-a»  yX.K47>i  T^f  ixoiA>0¥  yit  uitiecs  truu.^oMv.  iiTi.lt,  y^  ^ahc- 

v^cMP^Knv^  i^ji^^mv  '^  >^  t^lv  o<p6eiXf/sivi(^'^fiKvv(d/jot  ^^)  ■ns'- 
nuiv  ciTmvrav  oo  «r  ru^i  «fa^v ,  cocan^  «v  cv  v>it  (petf^toiBf»-^ 
o-ipaOfielx;.  aig  't7TiKA.v^io)^  re  Tlq  x\)f/(cf.yi  xttd^uo^iOeiv  y^  (»'j^iC^y,vcufx 
fASy^t-Apar,  uyTJs  ^ei'^eiiv  iTn^i-l^atA  lu,  ymhoiXiti,  Kv^ifvitrtj  rv- 
^Ao;.  H^  T  CCVT9V  oiu^  tSottsv  kcIv  nS  /2ia)  ftei^cvuv  vuvci^a)» 
t^  7TV»iii  o"/x»?  ytyvofS/javy  a  <2jfe«  7U  tnfji^Pr,  xj  JacXxr^.ouiy  CffJC 
cptcif  j<va)V}f$>T(^  £57?,  iTnTiizynv  'iavriv  ov  TvisfVTM<i  ^zg^fxcncz 
'^CS^Vl^'^*  n/<pX^  6iX4/J3vi  ,  f<»;*V  (*i^Tn  ^i%oiAus  ««"''', 2^ y /4«^??^ 
f^'a5^,//iC7x$  7T  ^y  £51  y^  cfA^i  H^  TsaS-mr,  ax;  TroXb.UKti^  Tii?  k^tO' 
>e7«5  civ^cce^  ympifi^  10^/1  ,  nrKxTji^etv  riig  a-.u^isi  ,  isH  r^riSf 
fi,lt>ac4os  ,  ci».'  otrov  TiziXtv  »7zy$  u$cutet<D^  tk  h^itTu.  rctOTfi  ti| 
JoMtf^ni -sjy.^fi®-  u.^-o\a'j  vcci£e,B-a)v  CtDc  oXi-pviTTErDii,  vt/i^Trvr'  c^ 
ttS  cwtiS  .lapnTv.  2^  75^  T^  fiumcj^  dC^iniKv>^i^v  ,  vi-ni  avTyj^ 
ayi  iC.  (p£^«,  y^  kJ^  KPnf*vav  cvIotc  y^  JicXuTl-Ag.  ty^  cnwecTriiX- 
>iU/jTU4  i^  uTi^iiXois  )  'iTrDuJ^ot  Trtivne  kvTri  /ufsvri  ff\'  cc'oXx%y,g 
tKenrr,  a^iiii^^rvcj  jjpcTa^AtJffw  T  oXo(pvecfid/jcav  tf  iC.  ;(^A«»TZi,y 
Uvt>}v^ot'  is^v  l^tAt^.  rk  fSfj  d^ii  riyris  "iz^yoc^iavTU.T  o^  tp' 
f/.vsv  ,  «7t  y.o^-^v  fOfj  ovTK  dtcurorlui  ,  i^yicrpv  '^  rt^\rtq  iiTnlcv^e 
TBUctcf  77aA<v  077»?  £|  xssTivoufTJis  T^  Tv^;  KiHacTficy, n^nv  ol  yga- 
^9*nf  n  io  TsfiuriovTii.  titcvioTi^    tiit   af.«^'i{^  ,  chc  tvn-rtiTt 

Y      5 


54^?  ANDREit    ALCIATI 

.7n3r7Zil7=7W(9»    ^^yT   X'J«Or.  tC^'  fl7e     ^   ;^    CiVTBy    T    9^0»    T»T«    TM 

f-i*'^'"  X3o-f//iijiv   thii  oX  eu>  T»f  BiecTUTca  uvri  ,  (^cMdym  fj^ 
«^    i7r5;4'"*5   "^  ^  •2i/gP  •?m*TOf    ii)>^AoK>6»Toc<    rt  ^St^toioi   etf- 

Fortftns  ri.  id  cll,  Cum  vetercsckclaiarc  vcllcnt  foituna;  improbi- 
imaj^o.  tatcm ,  non  fatis  h.ibuerunt  eam  pingendo  fingcndoque  fpc- 
cic  muliebri  repracfcntare  (  quod  tamen  erat  magnum  amen- 
tia:  liguum  )  fcd  & fccerunr,vt  maiiibus  clauum  prchenfum  te- 
ncrct,  pcdibusautcm  fedcm  globofam  fuppoAicrunt ;  ndhxc 
cam  priuarunt  oculis  :  iifque  omnibus  fortun^K  inflabilitatem 
delignarunt.  At  vero  qucmadmodum  ,  cum  nauis  admodum 
flucluat ,  ita  vtproccllis  vndique  agitataparum  abeftquin  pe- 
riclitetur  ,  improbe  certe  ille  praueque  omnino  fecerit ,  fi  cx- 
co  gubcrnatori  clauum  commifcrit :  ita  cum  longe  plura  nau- 
tiagia,  caquegrauiora  multis  infamiliisquamin  mariacci- 
dant  ,profecl6aniensillcfuerit,  qui  in  eiufmodi  cafibus  fc 
jpluni  FortunXjcarcx  Dcx'  commiferit ,  ea  enim  nullam  ha- 
bet  firmitatem  &  conli:antiam,ilolida  nimirum  &  cxpers  mcn- 
cis  cft  ,  qux  fxpcnumero  viros  honore  dignos  ,&:quorum  ma- 
gnacft  habendaratio,prxtcrmittat  :locupletct  autem  indi- 
gnos:ncq;  hoc  quidcm  conftanti  aliquo  modo:uam  &  qux  dc- 
(icrir,poH:ea  interdum  adimit.Hanc  autem  Deam  imperitorura 
liominum  multitudo  confe6latur,numquam  in  eodem  mancn- 
tcm  loco,  c6  qu6d  bafis  cui  inlidct,iit  maxime  volubilis.quam 
ob  caullam  fertur  in  loca  quxdam  abrupta  &  prxcipitia,inter- 
dum  etiam  in  mare  detruditur ,  in  quo  vna  omnes  obruuntur 
qui  f uerint  cam  (ccuti:ipfa  vero  damni  cxpers  elabitur,intcrea- 
yjue  fecurc  ridct  cos  qui  conqucrantur ,  &  a  quibus  inuocatur: 
cum  tamcn  ca  tamquam  furda  nihil  auxilij  cis  prxftct.Et  qui- 
demlortiinx  fa(^a  ciulmodi  funt.  Nunc  vero  contemplarc, 
3f ••  !{riu4  quxlo  ,  Mercurium  fcrmonis  dominum  ,  omnilque  dilciplinx 
(jKunrertf-  opihccm  ,  qucm  contraiio  prorfus  modo  exornarunt  pi^fVorcs 
pc.  uu  ^  (idorcs.Iuuenis  cft  &:  formofus,formam  habens  non arcclli- 
cam,ncquc  fuco  illitam^kd  ftatim  vbi  apparct,ea  quidem  for- 
ma,virtus  animi  eluccfcit  :hiIaritatemoculisprx  lcferr,acutc 
intuetur:cius  autem  {edcs  ,  cubus  eft,  omnium  figurarum  ma- 
ximc  ftabilis  ,pcrmu!tamquc  a  cafu  aliena.  Hac  etiam  figura 

Deum 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  347 

Dcuin  hunc  intcrdum  ornant,Yt  pollis  intueii  eos  acjuibus  co- 
litur,hilari  efTe  vultUjficati  &  dux  ipfeDcus:cui  nunquam  fuc- 
ccnfcantjVt  funt  qui  fortunam  accufant ,  cum  fe  relidos  a  ter- 
go  contemptofquc  fcntiunt.  Qui  enim  cum  confequuntur,  per 
omne  vit^tcmpus  cius  prouidcntia  fingulari  pcrfruuntur. 

Vi  JphArA  Fortunn.  ]  Fortunam  rotundo  lapidi  infidentem   Fortuns 
pinxcrunt  vetercs,quo  eius  inftabilitatem  defignarens  j  vt  plu-  ^ttri^J^f^'** 
ribusverbisdocet  inCirculo  Pierius.  Lege  5.  Diuina.  inftit.*'^  * 
Laclant.&  Au2urtin.m  ciuitate  Dei  1.4.&  y.libris  popiftimum. 
Hic  porro  fpnjeram  pro  quacunquc  re  volubiii  &  rotunda 
vfurpauit. 

Cuho  (ic  iyifidet  Hermes.']  Galcnus  in  Oratione  quam  pro«i- 
me  citaui,ad  artcs  (fi  modo  eius  eft  )  ait  Mercurium  vt  oratio- 
nisparentem  ,&artiumomniumau(5lorem  inaliameffigicm, 
quim  Fortunas ,  effidum  eife  a  vetcribus,  tum  pidloribus,  tum 
ftatuariis.  luucnis  enim eft  forma  confpicua,  non  tamen fuca- 
tus,fed  natiua  cjuadam  fpecic  ia  ball  quadrata>qu2E  tirmitatis  Sz 
ftabilitatisnoracft,&c.IdemferePicriuslib.Hieroglyph.39. 

Hermes.']  Herma  a  Grzcis  ponitur  pro  firmamento  i  ait  Fe-  J.Urcurij 
ftus :  Vnde  Mercurij  nomen  inucntoris,vt  putabanr,firmxora-  ^^^^»' 
tionis  da(^um.  Hic  autcm  apud  Feftum  (  obiter  admoneo  ) 
firma  oratio  e ft  padum  feu  ftipulatio  ,  firmiflimum  iuris  vin- 
culunijvt  didicilfe  me  memini  cx  Guiliclmo  Fornerio  ,  Ante- 
ce/Ibre  Aurelio  do<5tiftimo. 

Vifce  hnM  artes,&c.2  Mutuatus  id  yidetur  ex  Ouidio  i .  Dc 
arte: 

D/fce  bonas  mes^  momo,  Romana  iuuentut. 


In 


54? 


ANt)REy€     ALCIATI 


In  iuuentam. 

t  M  B  L  fe  M  A      X  C  I  X.- 


Valctudine 


N  A  T  V  s  vterque  louisy  tener  atque  imberhis  vtirquej 

Qnem  LAtona  tulity  quem  tultt  ^  Semele, 
SaJitefe,  ^terndfimul  ^  florete  iuuentay 

Numinefit  vefiro  qu<£  dtuturna  mthi. 
Tu  vtno  atrasy  tu  vidu  dihe  morhosy 

Vt  lcnto  accedat  curuafene^apede. 

DVo  funt^qua:  vt  corpusbenc  conftitutum,ranum,&  inco- 
lumc  conrcruant ,  fic  &  animum  ipfum  curis  cxpediunt, 
nimirum  cert.i  viclus  racio,  vinumque  modcrate  lumptum ,  vt 
contiacrapula&  viiioU'uria,vtctiamcurceeclaccsnaturamho- 

xnims   »| 


SMBLEMATA.  ^49 

miais  labcfadant  &  corrumpnnt ,  ipramcpie  fcnedlutem  acce- 
ierant.  Hic  icat^ue  clefcriptos  videas  Apollinem  &  Bacchumril-  ^^^f°^^ 
lum  quidem  medicinae  principem  ,  qui  falubii  dixcaprscipiat  ,,^',.aj^ 
quid  quantumque  lit  in  vidtufequendam  yei  fugiendumrhunc  ,^„,^ 
vcr6,qui  vino  Ibllicitudines  adimat.Miriil.Ficinus  lib.  De  vita 
cxlicus  comparanda  duos  hofce  Dcos  fic  copulat :  Pratres  ccitc 
funt  indiuiduique  comices  Pharbus  atque  Bacchusiille  quidem 
nobis  duo  potiflimum  adfert,lumen  videlicet  atquelyramrhic 
item  praecipue  duo,vinam  odoremque  vini  ad  fpiritu  recrean- 
dum  ,  quorum  vfu  quotidiano  fpiritus  ipferandem  Phoeba:us 
cuadit  &  liber.  Philofophorum  eftctiam  ea  fententia  >  fcd  tria 
tamen  efTc  ad  vitam  longam  ,  adeoque  valetudinem  tutandaui 
necefiaria  conftituut.Primo  eft  frugalitas,temperacia,fobrietas, 
(quam  modo  ^out€m>  appellabamus)eam  enim  eife  matrc  fani- 
tatis  afTeuerant  artis  mcdica:  profeifores:cam  virtutu  omnium 
domicilium  prsedicantphilofophi  omnes  j  vidus  enim  tenui» 
hoc  efficit,vt  in  primis  valeas bene,ait  Flaccus  z.Sacyr.  Secun- 
dolabor  &  ciercitatio  corporis  moderata  ,  otium  enim  vircs 
€neruar,vt  rubigine  ferrum  cxeditur.Bene  Ouidius, 
Cernis  vt  tgnauum  corrumpAnt  otia  corpu^f 
Et  vitium  capinntyni  moueantur,aquA. 
Vtendum  exercitationibus  modicis,inquit  Cato  apud  M.Tull. 
tantumquc  cibi  &  potionis  adhibendu,vc  reficiantur  vires,non 
cppriraantur.Tercio  voiuptas  animi  honefta&  oble<5tatio:cor 
enim  in  quo  eft  calor  vicalis,facile  moleftiis  attcritur,vt  cotra 
exhilaratur  lastitia  vircfque  fumit.Qua  ratione  Arift.^.de  mo- 
rib.ad  Nicomach.rifum  &  iocu  aitad  vitam  dcgedam  elfe  ne- 
ceflarium.Dcmocritus  vitambcatam  in  vitaj  cranquillitate  po- 
fuit ,  &rifui  Ixtitia^que  opcram  dabat.  Legimus  &  fapicntiiri- 
mum  latorem  legum  Lycurgum  rrS  ^A^yTi,  id  eft  riiui  ftatuam 
etcxifTe ,  eoque  Laced^monios  ad  rifum  &  letitiam  inuitaiTc, 
Plutarch.in  Lyeurgo. 

Tenet  atqtte imberbis  vterqueS^SicTihulhis  Eleg.^.Iib.l. 
Solit  Attrna  eft  Phceho  Bacchoque  iuuentu4y 
Nam  decet  intonfu^  crinU  vtrumque  deum. 
DcBaccho  &  Apoline  plura  in  Syntagmatib.  7.  &  8.  Gyralii 
Deorum  hiftoriae. 

SluemLatonaiHlit.^lh^oWo  louis  filius  cx  LatonainDelo 
infula  vno  partu  editus  vnacum  Diana,medicinx  vfiim  primus 
mdidit.Ouid.Metamorph. 

Sduetet^cyt  illud  Homeri  Iliad.x. 


3p  ANDREit     ALCIATI 

verborum  hxc  formula  folemnis  fuit  in  Hymnorum  cpilogis. 

^luem  tultt  i^  Semele.]  Bacchus  cx  Scmelc  louis  filiu5,vt  fu- 
periiis  cxplicatum  cft  in  ftatuam  Bacchi. 

Numine  veftro.]  Veftro  bcncficio. 

Tu  vino  curas.]  Horatius: 

Curtif  edaces  diffipat  Euthius. 
&Tibullusi.Elcg. 

Bacchuf  ^  agrtcoli,  magno  confecta  labort 
Peciora,  trifiittA  dijjoW.enda  dedit. 

Dx7«f.]  Tollcjaufer./fewcpog^'. 

Vt  Imo  4ccedat,c^c.']  a».yiye^f^  periphraftica. 


In 


E  M  B  L  E  M  A  T  A. 


3.SI 


In  quatiior  anni  tpmpora. 

E  M  B  L  ?.  M  A       C. 


A  D  V  E.N  I  s  s  £  hiemem  fngilU  renurjciat  ales: 

u^d  nos  vere  nom  aarrnla  hirundo  redit, 
Indicat  dflatem  fefe  expeciare  chcuUhs: 

u^fttovtno  efi  tAntHm  cermreficeduLis, 

HOc  refercndum  videtur  ad  qualque  temporum  &  aniic  r  jv?^;  -"*. 
rum  viciflicudines  ,  vel  ad  ea  qua:  fuo  non  alio  cernpoiG  "-/:-t'-'"'^«- 
folcnt  elfe  tempeftiuajquorumque  magna  vis  eft,(ifuo  tcmpoi-: 
▼fum  accommodemus.Rede  Ouidius: 

Temporiotis  meciicmaz/ala,  dataiemporeprofunt, 
Et  data  mn  apto  tempor^  vina  nocent. 
In  hauc  ternporis  quali  cyciicam  ^jTK^oAi»  varij  vawa  JAifcrutj, 


55«.  ANDREiE    ALCIATl 

cjOJE  huc  non  pigucrit  afcribere,  eaque  potiflimum,  qnx  maio- 
rem  cum  hoc  Alciati  tetrafticho  aHinitatem  habere  mihi  vi- 
dentur.  Lubens  enim  prastermitto  Horatianam  Odam  ^.lib.i» 
&  feptimam  quarti.Ouid.ad  Pifonem: 

Cejfat  hyems,  madtdos  (^pccat  vere  capillos: 
Velftigit  Aflates,  ARatHm  terga  lacejfit 
Tomifer  autumnufy  nebulvi  cejftirM  ^  vndis, 
Idem  primo  De  remedio  amoris: 

Poma  dat  aatumntt4,formofa  eft  mcffibu^  Aflfif, 
Vet  prAbesflores,  tgne  leuatur  hyems. 
EtTriftium  quarto: 

Verepriusflores,  tffu  numer^bis  arit^as, 

Poma  per  autumnum,  frig  oribtifqne  niues. 
Clandian.  de  fene  Veroncflfi ,  qui  nunquampcdcm  liminefui 
tuguriolicxtulerat: 

Frugibu6  alternis,  non  Conjule  computat  &uum: 

Autumnum  pomis,  ver  fbi  flore  notat. 
Idem  condit  agerfoles,  idemquereductt: 
Metiturque  fuo  ruHicus  orbe  diem. 
Barthol.  Anulus  in  Poefi  pida,ad  hominum  magniquc  iimndi 
perpetuum  &  seternum  curfum  ingcmose  traduxit: 
Ver,Afias,  autumnus,  hyems,  hA  quatuor  annis 

Sunt  tcmpeRates  orbe  volubilibus, 
€^atuor  Atates  ho^jofc  habet  integer  Auiy 

^ipuer.  hrnc  iuuenis,  mox  vir,^  indefenex; 
JEterno  vt  fimilis  mtindo  reuolutio  vitA, 

Nos  ittdem  Aternos  argtiat  ejfe  homines. 
Huc  prouerb.Ver  hyemem  fcquitur,  &  varios  locos  Hicro- 

flyp.Picrij.  Idipfum  ait  Seneca  ,  Epiftola  quadam  ad  Lucilium 
ifcipuIumrNuUius  rei  finis  efl,fed  in  oibem  nexa  funt  omnia, 
fugiunt  atque  fequuntur.Dicm  nox  premit,  dics  in  nodtcmia:- 
ftas  in  autumnum  defmit :  autumno  hyems  inftat ,  quae  verc 
compefciturzomnia  tranfeunt  vt  reucrtantur. 

Frigila,']  Auis  a  frigore  dida  ,  vt  quibufdam  placet :  de  qua 
Ariflot.Iib.8.cap.3.Dehift,animaI.  ,_ ; 

Vere  nouo garrula  hirundo  redit.']  Ouid.Faflor.z.  ^ 

^—^an  veris  pr&nuncia  venit  hirundo? 
Dicitur  &  a  Sappho  H^^ ,  uyfiX^ ,  ifAi^i<pav^y  an^hv ,  vcris 
Buncia  blandiloqua  lufcinia.Notura  efl  adagium,Vna  hirundo 
nonfacit  ver.  Lege  Pieriumlib.ii.  Hieroglyph.  Huicfimile 
idag.  Audi  Chclidonem ,  co  quod  hxc  auis  praenunciet  veris 

aduen 


EM  B  LEM  A  T  A,  3^3 

aduentum. 

Cucultn.^  De  quo  in  fuperioribus. 

Indicat  &jiai\m  cuctiitti.]  Tribuitur  hoc  ctiam  Hirun^ini  a 
Philcmone  Comico: 

ri  ^  '^iXidljv  T»  B-if(^  0)  '^twc^t  A««Art.  Hirundo  ^fta- 
tem  nunciat,  6  mulicres.Tcd  Ariftophanis  interpresEquitibus 
hoc  citat,  nat  y^i>^ieiji  <5?v  'ictf(^  <x^X^'  J^o^ia  hirundo  veri^ 
cft  initium. 

Ftceiuldi,']  De  ficcdulis  etiam  alibi. 


Scyphus  Neftoris. 

E  M  BL  EM  A       C  I. 


Nestorevm  gemtnis  cratera  hunc  accipe  fnndii, 

Quodgrauis  argenti  maffa  frofmdit  opH6, 
CUmculi  ex  aurofirtm  circum  quatuor  anfi: 

Z 


:*4  ANDREit    ALCIATI 

l^mm  quam(jue  fuper  fulua  columhafedet, 
Solm  eum  potmt  longAuus  toUere  NeHor, 

AldLonieUdocea^  cjuidfihi  Mufa  velit: 
Ejl  coelum.fcyhus  tpfe:color^  argenteus  illi, 

^HYeafum  cocltfideracUHiculi, 
JPkiadas  ejfe  pHtam,quas  dixerit  ilte  colHmhas: 

Z^mhilicigemim  m.igm  minor^^fera  efi. 
Hdit  Ne^or  longo  fapiens  imelligit  vfu: 

Bellii  gerum  fortes-.callidtu  aHra  tenet. 

HOmcrus  iii  Neflore  fGue  eloqucntifnmo  &  confultifnmc}, 
typum  fapientia:  rcpixfentat :  cuius  patcra  gcminis  fun- 
clis,aigentea,clauiculis  aureis,quatuor  anfis,&  fub  harum  qua- 
que  fedens  coIumba,ccclum  &  pulcheiriraum  aftrorum  orna- 
tum  iignificabat.Nam  craterjcui  fit  color  argcntcus,clauiculis 
aurcisjcalura  refert  purifliraum,&  ftellasaurei  coloris:colum- 
ba:  funt  Ptciadcs:duo  vmbilici  vtraque  vrfa.  Hoc  igitur  fche- 
mate  aftronoraiam  tacite  commendabat ,  quam  quidcm  foius 
fapiens  &  apprime  cxercitatus,  ingenio  poteft  affequi,  vt  folus 
Ncftor  fuum  poculum  manu  ferrc  potcrat.  De  huius  artis  ex- 
cellentia  plura  rcpetere  licet  ex  Plinio  variis  locis,  fed  potiffi- 
mum  cap.$7.libr.7.Casterum  Homeri  interprctes  memorant 
Neftorem,quaraquara  fcnex  admodum  e{let,pocuIum  fuftulif- 
fe,cum  cacteri  iuniores  vix  a  menfa  toUeicnt.Sic  habct  Home- 
ii  iocus: 

riAeiov  iov.Ui^f^  #1'  o  ^p&jv  cife.cy^Tt  ueiftv.      hoc  cft, 

Vix  tilijplenum  poternnt  fuflollere  menfn 

Potulum  -,  at  ipfefenex  Neficr  facile  abJiuUt  illud. 
De  hocNcftoreo  poculo  pluribus  Athenasus  Dipnofophift.To. 
cap.  I  t.fed  maxmic  1 3 .iib.  i  z.Qusedam  non  pocnitenda:  ie£lio- 
nisadnotauitdc  illocratcrcNeftoreo  Cornclius  Vitcllius,An- 
notationibus  in  Georgium  Meruiam. 

^odgraui6  argemi.]  Circumiocutio,qua  nimirum  Neftoris 
fcyphum  commendat  a  materia. 

Fulux  colut7-.ha.']  Fuluam,aurcam  interpretor:  ne  quisadco- 
iorem  fimplicirer  rcferat.  Sex  columb*e  funt  apud  Athenseum, 
non  quatuordumtaxat.qua:  feptem  dici,  fex  tamcn  cffc  folent, 
:t  Nafo  cecinit  inFaftis.Martialis  huc  allafit  in  8. 

Hi 


E  M  BL  E  M  A  T  A.  355 

Hi  duo  longAUO  renfentur  Ne^ore  ftmJi: 
Pollice  de  Fylio  trita  columbA  nitet. 

'Ejl  roelumj]  Tribus  diftichis  fequcntibus  contlnctUT  epimy- 
thion,vel,vt  mcliui  clixepm,poculi  iltiy^trts. 

FUiaias  ejje.']  Coiumbas  repr3E(entant,Pleiadas,  numerou-  'PleiUtu 
men  non  obferuato.  Nam  Pleiades  feptem  funt  ftella^   iuxta 
Tauri  fignum,qu3E  Latine  dicuntur  Vergilia:,  quod  veris  tcm- 
pore  oriantur.Lege  Ouidium  Paftor.4. 

M.agnn  mimrq^fera  efi.'}  Vrfam  maiorem  (iue  Eliccn,  &  mi-  v,fa  dit^ 
norem  fiuc  Cynofuram  intelligit ,  qua:  Grscis  ardi  dicuntar,  />/«, 
funtque  Septcntrionali  polo  velut  axc  quodam  nix^&  ardlico 
circulo  claufa:,ficquc  difpofit2,vt  refupinata  vtraquc  caput  al- 
terius  contegaKcuius  autem  caput  qua:  fuperior  eft,ad  inferio- 
ris  caudaro  contendat.De  his  Quid.Iaftorum  4. 

Magna  mingr^  /^''^•]  Ouidianum  hoc  ^.cleg.^.Trift. 
Magna  minor^  ftra ' 

Longo  tfu.']  Longa  cxercitatio  &  experietia  doftrinam  parat 
certifrimamjpotiffimumqac  ad  difciplinam  aftronomicam  lon- 
ga  obferuatione  opus  habent. 

Bella  gerunt  fortes.']  CoUatio  cft  diflimilium :  qui  corpore 
funt  firmo  &  valcnti  committunt  proelia  atquc  intcr  fc  4imi- 
cant:fapiens  vero  rapitur  &  ducitur  ad  rcrum  caeleftium  cogcii- 
tionera. 


Z    1 


>5< 


ANDREit    ALCIATI 


QU;a:  fupra  nos,  nihil  ad  nos. 

E  M  B  L  E  M  A         C  I   I . 


C  A  V  c  A  s  I  A  diHrniim  ^endem  in  rnpe  Pnmethens 

Dmpitnr  fdcn  prdpetis  v^igHc  iecttr. 
Et  nollet  fcctffe  hornin.-rn  ^figtiioi.j^  percfii.s 

^y^c^erijitm  •'■oivto  ddm?hit  ah  ianefzcem, 
R  dmtur  z'ariis prif^^emtiffi^i^orit  r/irv> 


H 


^k  vVi?  ^ittrts  «  «^o^  'Aft%<:',(ijn^<X  adagi j  vicep*)niciir  a do- 

^rtmtthti  <fki5,Notinj:iia  cft  p'oiiicthci  fabuU;^]in  cum  hominem  ex  lu- 

itu:n.       to  finzilltr!:,  !<i  Mincnjo^  opera  ignc.v.  .'aicilem  ruriipaiflet,  vt 

Iiitcnm  /briiairj  animaret.^rf^rt  rn!ic  lapiter,  eumcjiie  Mcrcuri/ 

nniniirciiQ  ligaci  lullit  ad  Caucaium  montcm  Scythia:  afperum 

&  in 


E  MB  L  E  xM  A  T  A,  557 

&:  inhabitabilemraquilamque  exhibuit,vel,vc  aliis  f  lacetiVui- 
turem  ,  qui  perpetuo  cor  exederec,  excfumquc  renouatetut, 
Martial.  lib.i. 

6^aliter  m  Scythicd  religaiM  rupe  VrometheM 
Ajfiduam  nimio  peSicre  pAuit  auem,(^c. 
Macrob.lib.i.  in  Somnium  Scipionis,  huius  fabulx  myflerium  ^ufdper 
cxponic.Per  vulturem,  fiue  aquilam  ,  iecur  immortaie  tunden-  PrfmetheH 
te,nihil  aliud  intelligunt  prifci  illi  Thcologi  inqait,c]uamtor-  r^«"«/»'^' 
mcnta  mala;  confcienci.-e  obnoxia  flagitio  vifcera  interiora  ri-   '^"  *"'' 
mantis,&  ipfa  vitalia  indefcfTa  admifli  fceleris  admonitione  la- 
niantis.fcmperque  curas,{i  forte  requiefcerc  tcncarinr,cxciran- 
tis,tanquam  fibris  renafcentibus  inh3Erendo,nec  vlla  iibi  mifc* 
ratione  parcentis  ,legc  hac  qua  fc  iudice  nemo  nocens  abfol- 
uitur  ,  nec  fuavu  potell  vitare  fententiam.  Placo  Dialogo  de 
re^no ,  a  Promethco  ignem,  a  Vulcano  artes  daca  s  hominibus 
efle  tradit.Idem  in  Prothagora,fapientiam.  a  Prometheo  furre- 
ptam  ait,hominibufque  communicatam-,  cuius  ha:c  fcic  verba 
lunt:Communcm  Vulcani  &  Mineru^  oflScinam ,  in  qua  artes 
cxcolcbantur,  ciam  ingrcfl"us,  furatus  eft  Vulcani  artcm  ignea, 
aliamqueMineruas.qua  viuendifacultasobuenit:Prometheum 
vatem  fuifle  cx  ecymo  nominis  oftenditur:qu'd  (it  cnim  ar^a- 
fAiiienc,  &  quid  ^c-^cttndduetS-^/ ,  notum  cft.  Is  louem  monuifle 
fertur  nc  cum  Themidc  congrcderecur.  Scholiaftes  Apollonij 
Rhodi;  id  figmentum  retulit  ad  hiftoriae  fidem,  Aic  cnim  ex 
Agreca  ncfcio  quo  fcripcorc  rcrum  Scyrhicarum  ,  Promcchei 
cor  ideo  abfumi  ab  aquila ,  iuxca  poecarum  commenca ,  quod 
fuam  regionemfluuius(cui  nomen  Aquila)  frequenti  eluuionc 
corrumperec.  Cum  vero  Herculcs  quibufdam  foflis  fluuium 
auerciflecex  eo  fadum,  vc  diccrccur  aquilam  abegifle,ac  Pro- 
mechcum  liberafle.AIij  fccus  craduc,  Promecheum  nempe  cum 
prasftarc  non  pofTec  incolis  Scychicis  quibus  pr^cerac ,  ea  quse  / 

neceflaria  eiTent^ob  inundacionem  fluuij  Aquil^,in  vinculaco- 
ic£l:um,neque  folucum  inde,  donec  Hercules  fl-uuium  in  mare 
deduxiiret.  Qusedamfunt  apud  Aphrodifasum  in  problcmatis, 
perdodla  fane  &  ad  mythologiam  pertinetia.Cicero  in  Tufcul. 
Proraetheum  aic  virum  quendam  perfpicace  fuiflfc ,  &  in.rebus 
arcanis  apprime  vcrfatum  ,  quas  hominibus  communicaucrit; 
huic  louem  iracu,  quod  vericas  in  profundo  demerla  videacur. 
lecur  autem  ab  aquila  excfum  fignificat  follicicudines  &  cura- 
rum  ardorcs,quibus  vel  prudenciores  irreciantur,  quarum  virw 
culis  cum  fe  conancur  expedirc,  in  alias  moleftioresreciduct, 

Z     3 


358 


ANDREiS    ALCIATl 


it^trcu 


Fulgcntius  in  Mytholo»;ico,ncn  ab  aqmla  Promcchei  cor,  fecl 
a  vulnurc  corroclitiaciiCjidqucpcrbeile  interprecatus  cil ;  cui 
vidccur  afTenciri  Pecroniushis  hcndecaryDabis: 
Cur  vultur  tecur  vinmum  pererrat. 
Etpecim  trahity  iniimdfque  ptr.xi^ 
Non  ejl  ^uer?}  tefidi  vocnrit  foeii.-. 
Sed  cordtf  maUy  Itttor  a/^ue  iuxu4. 
Hic  autem  conuerticur  fabula  vel  in  cos  cjiii  diuinaPhilofd- 
phias  myfteria  nefcio  quamcnre  iiibtiliifs  conantar  indagare: 
vcl  in  eos  qui  naturali  iudicio,  ficlci  Chriltian.c  oraculd  com- 
plcdijvel  cciam  iplaarcanadiuina  U}\jlx  lcrutari  periculoljrti- 
mum  elljVt  quid  piane  «J^jtyaiTOkjdircuccrcy.lcque  iis  humano 
fcnfu  aliquicl  ilatuere  fe  polTe  putant :  ad  quiC  ccite  humani 
oculic^ligantjVtnocluxadlumcn  rolisdiurnum.Proinde  Sa- 
piensPr0u.r5.Qu_i  fcrutaxur  maiellatcm,opprimetur  agloria: 
quoetia  Ipcdtat  iliudEuripidis:iZ)^oi»Mv  ^  S-vjsto»  i  ^v,  ^^y^y 
^raclarui  jj  ^^^ .  Mortale  non  dccct  alium  fapcre.  Scitu  digna^lunt  illa 
€tu\nf^  Arnobij  lib.i.  concra  Genc.  Qjia^  ncqucunc  fciri,  ncfcirenos 
tHroriifcn-  conficemur,ncquc  ea  conquirerc  aut  inueftigarc  curamus,quas 
comprchendi  liquiflimum  eft  non  pofle ,  quamuis  millepcr 
cordafufpicio  fc  porrigat  atque  intedac  humana.Et  idco  Chri- 
ftus  cum  mortalium  fcirec  ca^cam  efle  nacuram  ,nequevllam 
pollb  compreheridere  vcticacem,  poficarum  nec  ante  oculos  fe- 
rumpro  compcrco  habcrej&  cognico,quicquid  fibi  eife  fuafif- 
fec:&prorfus  fufpicionibus  ha:ficare,licigiofas  fererc  arquc  in- 
tendcre  qujEftiones:omnia  illa  nos  linqucre  &  pofthabere  pr^e- 
cipicnequc  in  res  eas  qua:  finc  a  noftra  procul  cognicione  di- 
niotavnfrudtuolas  immiccerc  cognicioncs.  Ec  ibidem  :  Quid 
eft,incp.iit,vobis  veftigare,  conquirerc,  quifnam  hominem  fe- 
ceric  ?  animarum  origo  qux  fic  ?  quis  malorum  excogicaueric 
caufas  ?  orbe  fic  lol  amplior,an  pcdis  vnius  lacicudinc  mecia- 
tur?  alienocxIuminc,anpropriisluccacfulgoribusIuna?quie 
neque  fcire  compendium,neque  ignoraredetrimentum  eft? 
Remictite  hjec  Deo,acque  ipfum  fcire  concedicc,  quid,  quare, 
aut  vnde  fic.  Vcftris  honeftracionibusliberum  implicarcvos 
raiibus ,  &  cam  rcmoras  inucilicer  curare  rcs.  H^ec  Arnob. Ad- 
dam  &  aiiud  oraculum  Minucij  Felicis ,  Romani  olim  cauirr- 
diciy  qui  in  Odlauio  ita  fcribit :  Quo  magis  mirum  cft ,  non- 
nullos  Ccedio  inucftigandac  penitiis  vericacis  cuilibec  opinioni 
temere  fuccumbere  ,  quam  in  explorando  pcrcinaci  diligtncia 
perfeuerare.  Itaquc  indiguandum  omnibus  ,  &  indolefcendum 


J.limtij 
FeUcit  h' 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  355 

€ft,audire  quofdam,  &hos  ftudiorum  rudes,  litcrarum  profa- 
nos  ,  cxpercesarcium  eciam  iordidarum  ,  certum  aliquid  dc 
fumma  rerum  ac  maieftace  decerne.re ,  de  cjua  toc  omnibus  fc- 
culis  fedarum  plurimarum  vfque  adhuc  ipfa  Fhilofophiade- 
libcrat,nec  immcrito  :  cumt.ancum  akfic  ab  cxploratianc  diui- 
na,human^  mediocritas,  vt  nccj«e  qux'  fupra  nos  cxlo  fufpenfa 
fublata  func ,  neque  qus  infra  terram  profunda  demerfa  lunt, 
aut  fcire  fic  dacu,auc  fcifcicari  pcrmiirum,  aac  fcrucari  religio- 
fum  :  beaci  fatis,fatifqueprudentes  iure  videamur,fi  fecuudum 
illud  vetus  Sapientis  oraculum  ,  nofmetipfos  familiarius  iio- 
ucrimus.  Idcm  etiam  Minucius  paulo  poft  hac  de  re  ita  do£le 
&  prudentcr:ProindCi  ait,  (iquid  iapicntiaevobis  aut  vcrccun- 
dias  eft,definite  cscli  plagas  &  mundi  fata  &  fecreta  rimari:lacis 
eft  pro  pedibus  afpicere,  maxime  indodlis,  impolitis,  rudibusj 
agrcftibus:quibus  non  eftdatum  intelligcreciuilia,mu!t6  ma- 
gis  dtnegacum  clt  diiferere  diuina.  Q^uanquam  fl  philofo- 
phandi  libido  eil,  Socracem  lapientiaEprincipem  ,  quifquis  ve- 
ftrum  tantus  elt,fi  potucrit,imitetur.Eius  viri,quoties  de  cselc- 
ftibus  rogabatur  ,  nota  refponfio  eft,  qjod  svpra  Noa, 
NiHiL  AD  N  o  s,  quodoraculumidcmipiepraefenficjidcir- 
c6  vniuerfis  fe  praspoficum  :  non  quod  omnia  compcriilet,  icd 
quodnihil  fe  fcire  didiciifet.  IraconfciTio  impenci^  fumma 
prudencia  eft.  Hoc  fonce  defluxic  krcciWx ,  &  rauico  poft  Car- 
neadis  &  Academicorum  pkirimorum  in  fummis  qua:ftioni- 
bus  tutadubitatio  :  quogencrephilofophari  ,  &  caute  indo(5li 
poiTunt  ,&do£ti  gloriose.  Quid  SimonidisMelici^nonne  ad-  Simomd-^ 
miranda  omnibus  &  fe<flanda  can<flacio?  qui  Sim.onides  cum  f^ordMum 
dceo,quid  ,  &  quales  arbirraretur  Deos ,  ab  Hierone  tyranno  ^'/F<>'i^f^'^- 
quxrerctur,  primo  dcliberacione  diem  peciic:poftridie  biduum 
prorogauic,  mox  alterum  tantum  admonicus  adiunxit :  poftic- 
mocum  cauftas  tantx  moic^  cyrannus  inquircrec^rcfpondit  ille, 
Quod  fibi  qHanto  inquifitio  rardior  pcrgcret.ranta  vcritas  fie-  "^ 
ret  obfcurior.  Mea  quoque  opinionc  ,  qua;  funt  dubia,  vt  funt, 
rclinquenda  funt ,  nec  tot  actancis  viris  delibeiantibiistemcre 
&audaciter  in  alteram  parte  ferendafentencia  cft  ,  ne  auc  ani- 
lis  inducatur  fuperfticio,  aut  omnis  religio  deftruacur.  Sic  Mi- 
nucius.  Poterit  ctiam  non  uicomrnotkLCO-iqueri  incosqui  A- 
ftrologi  iudiciarij  vulgo  nuncupancur  ,  quorum  animus  qiian- 
tis  vagetur  erroribus  ,alii  vidcrint :  Vel  iii  quofdam  Phiiofc- 
phos ,  qui  quas  abltrufa  prorfus ,  atquc  abdita  Deus  c&  voluit» 
fcrutati  fun: :  ac  naruram  rerum  caileilium  imieftiearan'; ,  qu;r 

7.   ^4 


3«fo  ANDRE^    ALCIATI 

a  nobis  longe  remotae  neque  oculis  confpici,  neque  tangi  ma- 
nu,  ncque  comprehendi  fcnfibus  pofTunt  5  &  tamcn  de  illarum 
omnium  ratione  (ic  difputaruntjVt  ca  qua:  alTcrucruntjprobata 
&  cognita  videri  voluerint, ait  Ladant.in  opific.Dei.  Fabulam 
hanc  pertraflat  Hefiod.  in  operibus:quam  ad  rei  veritatem  ex- 
plicat  in  proocmio  lib.  vltimi  naturaiis  Hift.  Minius.  &  libro 
Problem.  Alexandr.  Aphrodif.  Lege  Lucianum  in  Ptometheo, 
Diodorum  Sicul.in  fextOjLadant.lib.i.cap.i.i  i.Huc  referen- 
dadifputacionobilisSocraticaex  Xenoph.i.Comment.  initio 
ferc,&quac  Ladant.in  i.cap.p.Diuin.Inltitut.colligit. 

Sacripr&pctli  'vn^uc.]  Sacri  prxpctis,id  eft,auis  diuinae:qua  in 
fignificatione  vfurpatur  a  Virgil.j.Aeneidos: 

'Etvolncrnm  livgnvs,  ^^  pripftis  ornnia.  penn&. 
Prxpes,     Praepes  autem,  vt  docet  Gell.lib.^.cap.<?.  auis  dicitur ,  quae  op- 
pbftunc  in  auguviis  praruolat.  Blondus  prxpetesdici  ait ,  qua: 
fc  ante  aufpicantem  feruuc ,  nam  pricpetere  dicebant  antcirc. 
Oaidius  Faft.tf.  • 

Tu>2c  oritur  magnipr&pes  adunca  louis. 
§lui  c&li  affe^mt.  ]  lophon  Bacchus  ,  vt  refert  in  Eclogis 
Stoba:us: 

£7n'sTit,«{^  j^  tkJ^  ,  isoTC  (t^yav), 

2>j.TH  ,  rt^sT»  f^Pi^oif  Kcniui, 


In 


EMBLEMATA. 


5^r 


In  aftroiogos. 


EMBLfiMA       ClII. 


I  c  A  R  Eiperfiiper&i  qHi  raptiu  (S'-  aeraydomc 
In  mare pr£cip'ttem  cera  liijuata  i.arety 

Nunc  te  cera  eadem.feruinfqtte  refufciti^t  ignU 
Exemplo  vt  doceas  dogmata  certa  tuo. 

^HrologPU  catisat  a^uicquampr&dicete  :pr&€epi 
Nam^cadet  imposior  dumfuper  aHra  volat* 


I 


D  videtur  confinxifle  ex  Grseco  IkA<«*», 

A*Aa'  uy^  ftrii  Tfncy,  TTaAAs   tf^r'  ije^,  ^>j   tp  />vt<7ftf*, 
iiffi^i*  Tn-ffWff  Vi^^i^y  TiMTy,^, 

Z     5 


3<ft  ANDREi^     ALCIATI 

Cera  tihi  vitam  prius  ai^Jlulit  Icareyfed  nme 

Te  cerafnxit  denuodociamanw. 
ImmotOi  liquidumferuato  per  aera  pennof, 
Balnea  nefiant  mmirte  elara  tuo. 
Icari  fabulam  pcolixc  fatis  perfecutas  cft  Ouidius  o£lauo  Mc- 
tamorph.  &  fccundo  dc  arte.Meminit  &  pluribus  aliis  in  locis, 
totamque  narrationcm,fi  vaAt,  repctc  cxDiodoro  Sicuio,  lib. 
^Jfrtlcgo-  4.Rcrum  antiquarum,  cap.  1 3 .  Id  autcm  torquct  in  Aftrologos 
tm  vanttoi.  quofdam  falfarios  &  impoftorcs  ,  qui  fupra  humanum  captum 
conantur  aliquid^quxcjue  longiflime  abfunt  ab  ingenio  huma- 
nojvi  mcntis,&  artis  expetientia  fe  hariolari  pofTc  putant.  Rc- 
fte  fanclfocratesdixitinorat.  Kp  t  cnj^f?.  tcc  (ittAAt,»^  «!?€?- 
vaKTeiv  Cfoc  tif^iri^eif  <pu(rtej:  i^.  Diogcncs  cLim  mente  agitaret 
rhilofophorum.virorum  poUiticorum,medicorum,&  cius  ce- 
ncris  aliorum ,  in  hominum  focietate  fundtioncs  ,  dicebat  no- 
mincnuUumaliudfibi  videti  fapicntius  aut  abfolutius.  Cum 
vero  coutcmplaretur  aftrorum  infpcftoresjdiuinatores  &con-' 
ic£lorcs  ,  clare  pronunciabar,nihil  cfTequod  fibi  videretur  ho- 
minc  ftultius&  ftolidius.Attamen  quotus*quifque  cft,qui  noa 
hodie  plus  prope  fidei  harioiis  iftis  &  coniccloribus,  quam  fa- 
cris  oraculis  habet  ?  quis  non  ex  fua  hora  fuorum  cuentorum 
fcricm  trahipiiTat,&  redtefada  ac  vitia  fideribus  potius  &  ftcl- 
larum  curfibus,vt  vocant,  quam  fibi  afcribit?  At  li^c  figmcBta, 
vcl  potius  deliria ,  vir  fapiens  facillime  declinarit,  ipfaque  po- 
pularis  multitudo  portenta  hxc  refpuere  occeperit ,  fi  tandem: 
fucum  agnouerit  fibi  fadum.  Hanc  coniedlorum  dodtrinara 
omnemdamnatapudGcllium  i^.cap.i.  Phauorinus  ,namaut 
aduerfa  forc  dicunt(  ait  ille)  aut  prolpera,  fi  profpera  dicant,  & 
fallant ,  mifer  homo  fruftra  timendo  fiet :  Ci  vera  rcfpondeant, 
caque  profpcra  non  fint ,  iam  indc  aliquis  mifer  ex  anitno  crit, 
antequam  efato  fiat  :fi  felicia  promittant,caque  fint  cuentura, 
tum  plane  duo  crunt  incommoda  :  nam  &  cxfpcdatio  fpci  fu- 
fpcnfum  fatigabit ,  &  futumm  gaudij  fru6lum  fpes  iam  deflo^ 
laucrit.  tlegantcr  Adius  poeta  fc  nihil  credere  auguribus  di« 
cit,  qui  aures  verbisdiuitant  alienas',  iuas  vt  auro  locuplctcnt 
domos.nulloque  pado  huiufmodi  hominibus  res  futuras  prx- 
fagientibuscllc  vtcndum.  Ciccro  ad  finem  i.de  Diuinat.  Nunc 
illatcftabor ,  mc  non  fortilcgos ,  ncque  cos  qui  quxftus  cauta 
hariolcntur,ne  pfychomantia  quidcm  agnofccic. 
Non  haheo  dtnique  nauci  Marcum  auguremi 
^  Hon  vicancs  nru(i)tc€s^n(m  di  circa  j^Jlrslcgos, 

Non 


t;  M  B  L  E  M  A  T  A.  3<r} 

2Co»  ^Pacos  conte5iores,mn  interpretes [otnmunK 
Kon  emmfunt  ij  autfcientia,  AUt  arte  diuini 
Std  fupertitiofivAteSy  impudentefque  hdrioli: 
jiut  tnertes^  aut  infani,  Mut  quilus  egefias  imfersu 
G^ifihifemitam  non  fapiunt,  alteri  monfiraKt  vi^m: 
&uilus  diuitias  foUicentur,  ah  ijs  drachmam  ipfipeiunt, 
Ve  his  diuitijsfihi  dedueant  drachmamjeddant  <&tera, 
Atque  ha:c  quidem  cx  Ennk).Aftroiogos  &  facidicos  ciufmodi 
qui  le  Deo  plenos  (imulanc ,  vti  Paulus  ^.rentenciarum  loqui- 
tur,  kd  maximc  qui  alienam  morcem  prsenunciant ,  non  fccus 
quam  parricidas  execrata  eft  antiquiras  omnis :  itaque  &  m^- 
"lcfici  di^i  ob  facinorum  magnitudinem.  Vitellius,vc  eft  apud 
Xiphilinum,  cum  diem  pra^dixiiret  aftrologis,  quo  excedcrent 
Italia,  hi  contra ,  nodu  prajfcripferunt  ei  diem  quo  ei  morien- 
dum  ellct :  &  intra  ilium  diem  mortuus  eft  ,  Dionc  tefte,  fonc 
non  fato  ,  (c6.  proptcr  vaticinium.  Ergo  ciira  farpe  alias,  impe- 
rantibus  Augufto ,  Tybcrio ,  Vitellio  ,  interdiftum  vatibus  & 
mathcmaticis  fuiliet ,  nc  vllo  modo  de  cuiufquam  morte  pra:- 
dicerent  (  quod  id  femper  habitum  (it  excmpli  pefrimi:&  mor- 
cis  mctus  fa:pc  ipfa  mortc  detcrior  ,  aut  ctiam  nonnunquam 
mortem  accelerec )  tandcm  etiam  a  Domitiano  C^farc  Afcle- 
tario  Aftrblogus  viuus  comburi  ipifus  ,  &  Largius  Proclus  ca- 
pite  damnatus  eft ,  quia  publice  prxdixilfet  quo  die  imperator 
fupreraum  vifSediem  claufuruscirec.  Pracclarus  fefe mihi  pri- 
dem  obtulit  Pici  Mirandulani  locus  ex  z  iib.cap.p.  in  Aftrolo-  Loctu  ae 
gos:qucm  videtur  vfurpafTe  hic  noftcr  :  Qui  Homcrum,inquit  '^"^*  •*^- 
Picusjallegoricc  exponunt,pcr  illam  Icari  fabulam,qui  ficlitiis  ^  T    *" 
pennis  cx\o  tenyiori  fe  commitccns,in  mare  prcceps  datus  eft,       "^  '' 
Aftrologos  aiunt  defignari,  qui  pennis  tcmcraria:  profcirionis 
in  cselum  fc  fubtollentes ,  cum  dc  fuis  c^lcftibus  dogmatibus, 
quibus  fubliraari  vidcntur ,  quid  funt  prccdiduri ,  in  pclagus 
luunt  mcndaciorum.Occurritetiam  diuinatoris  cuiufdam  An-  ^n^U  di. 
gli  fomnium.  Isex  aftris  pr^dixcrat  Henricum  feptimum  An-  i*in*tont 
glorumRcgem  (  qui  tum  regno  pro^erat )  eo  anno  cxtinclum  'J^"'*  f** 
iri.  Rumorftatimtidipfumdelatuseft.  lubetitaquchominem       '*' 
ad  fe  vocari :  a  quo  fcifcitatus  fcrtur ,  an  ex  aftris  certum  ali- 
quid  polEct  prseco^nofci.  Innuit.  Scd  tiine  ,  inquit  Rcx ,  cius 
artis  pcritus  cs  ?  uc  efTe  rcfpondit.  tum  Rcx  ,  An  certo  con- 
icdlas  me  hoc  ipfo  anno  moricurum?fic  cffe  ait.  Dic  ergo  nii- 
hi ,  Rcx  infert ,  vbi  tu  fnturas  es  his  fcftis  nacalitiis  ( inftabat 
«aim.  nacalisDomini  dies)  nam  &  hoc  force  ce  non  fugic.Ego, 

aic» 


3«f4  ANDREit     ALCIATl 

ait,cammcisfamiliaribus  &  domerticis  lautc  me  vi£lurum 
ipcro.At  cercc,ait  Rcx,artis  tusc  fum  pcritior  quam  fis  ipfeinam 
lcio  te  futurum  in  carcere^fimulquc  hominem  in  vincula  con  - 
iici  iubet.Illic  vbi  iam  fatis  diuinandi  calor  refrixii?et,cum  rifu 
dimiffuselLEiufmodi  hominum  fatuitatem  acerrime  perftrln- 
gunt  Bafilius  oratione  6.  «5  t^k  £|ctn'^eg^y.Eufcb.  Dc  prspara- 
tione  Euangelica  libro  6.  &  Picus  Mirandula  in  opeic  ex  pro- 
feilb  in  nugones  eiufmodi  cdito.  Ad  finem  pcne  4.  Comment. 
Xenophon  id  lub  pcrfona  Socratis  elcgantcr  &  copiosc  difpu- 
tat  :qu6  fpcflant  Ladlantiana  ex  cap.3.  lib.3.  Icarium  lapfum 
Dio  Chryfoftom.  orationc  4.  de  regno  ,  ad  iadantiam  prin- 
cipum  iuuenilem  &  populares  quas  dc  fe  concitant  opinioncs 
tianftulit. 

Exemflo  vt  doceoi.'}  Deberaus  aliorum  periculis  fieri  cautio- 
res  &  prudentiores :  &  maxime  iftud  eft  fapcre  ,  dum  alieno 
damno  fapimus.Publius  Mimus: 

Ex  vitio  ali«ript6  fa^iens  emendatfuujn. 


Qui 


£MBLEMATA. 


in 


Qui  alta  contemplantur,  cadere. 

Emblema     CIIII. 


D  V  M  turdos  vi[co,fedica  dumfaUit  alaudas, 

Et  iaBa  altiuolam  fgit  arHndo  ffruemy 
^ipfada  non  prudens  auctps  pede  perculit :  vltrix 

lUa  maliy  emijjum  virtu  ab  ort  iacit. 
Sic  ohit,  extento  qui  pdera  refficit  arai, 

SecHrus  fati  quod  iacet  ante  pedes, 

ID  ex  apologo  quodam  Aefopi  de  aucupe  &  vipera.  Hic  ac- 
ccptovifco&arundinibusexiit  aucupatum.  Vifo  turdo  in 
alta  fedentem  arbore  compofitis  arundinibus  furfum  fpcila- 
bateum  comprehenrurus.Verum  ignarus  viperamdormientem 

inciditj 


3^tf  ANDREiE    ALCIATI 

incidit,a  qua  inorfus,iamque  pr?  dolorc  vitam  ageRs,dixit,Ah, 
alium  capturus  ab  alio  mifeie  capior.HuicfimilceO  Epiffram- 
ma  Antipatri  Sidonij  de  Alcimene  aucupc,qui  cum  arcu  &  furt- 
da  peteret  aues,in  altum  fpecuIatus,i(fVusa  dipfadc  intci:iit.To 
tum  autem  carmen  cft  profopopcria: 

S7n^^l(^  u-^iTTi-jii  fiKjtyiav  ^^tttioy, 
r'/>5  X^^figt^yi^^^  <^'<q>u^x  xaXtt  -nreuietr 

K«/  fii  m  HfyiTHfioi  TTuf^  e-(^v^  (^'i-^tii  'l^^t^ 

Ha/pKi  T  cit  y^^joaiii  thk^ov  cvetm  p^^ot, 
HiA/k  X-^^uTfi)  'iffl'  toi  rk  f(^B'  ecih^  ^^orm^ 
T»y   77V5IV  Cmc  toiuo  KVfJiafi  KvXnh^l^av» 
'pHfiypHt  Hoc  fic  vtcumque  Latio  rcddidifnus: 
Embtema-       G^ijhimum  iaciisfementibus  anteyrapctcem 
*■•  jircheam  altiuolam,  Biftoniamqne  gruem, 

Extenfis  manihus,  bHbuUque  idverberefundA 

Alcimenes  abigens  ipfeprocul  vducres: 
Tnfiigit  pedibus  ferpens  tum  vt^nera  dipfttSt 
Lethifero^ue  nigrum  virus  ab  ore  vomitc 
Meque  dat  tpfe  neci,  attcjitus  dumfiderajpech). 
Nefcius  exity  quodforet  antepedes. 
Cui  conuenit  quod  dc  Thalete  fertw" ,  qui  dum  no(flu  cxlum 
contempIaretur,in  fcrobcm  decidit,quod  ridensancilla  ^Kouee. 
rm6H9  £^rj,  6>5  rot  'mt^  -^aiv  ic^/voZv  ,  rk  ov  i^etfiS  iffKCTri.  Id^ 
alij  tribuunt  Anaximeni.  Gabrias  in  tetraltichis  idem  fcribit» 
cuius  hicc  verba: 

A  ?p6cg  ';soi'7)($7Tut  ng  u^^oTtozr^ 

<3dtt7n>^<;,  5Tve»7i,  rouir  t^»j  Xiya)v, 

Taxantur  AftroIogi,qui  cum  ca:Ieftia,id  eft,corporum  fuperlo- 

^Aftrohgc-  rum  infpcdioncm  fe  confectari  putant,ca  tamen  ignorant  qua: 

rum  '«/''«•. propius  funt  admota:cumque  pracfentia fere  ignorent,  futuLO- 

^^■''        rum  fcientiam  habere  fe  gloriantur.  Atquijquod  Pindar.habet 

Oiymp.ii.  T^  ^ct?.AO)>r<c^v  ^'  rtrv^y^tvrm  (^£^^«/,id  cft,obfcu- 

tx  funt  admodam  &  cxcx  futurorum  cognitiones.In  cos  Mo- 

ri;sEpigramma  hoc  lufit  lepidum  &  fcftiuum: 

Saiurnus  procul  cfi  iam  oltm  cacus,  vt  aiunt, 

Kgc  propi'  difcernens  fi  puero  lapidem, 
rr4na  vtTSOindts  fQ7rr:.offi.  ..ncsdh  octlHs, 

Sec 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  $^7       . 

Kec  nijt  virgineum  virgo  videre  potefl. 

luytter  Europam,  Martem  Venus,  ^  Venerem  Mars, 
Vaphnen  Sol,Herfen  Mercurim  recolit. 

Hincfaclum,^Jirologe  efl,tua  cum  capit  vxor  amantes, 
Sidera  fignifrent  vt  nihil  inde  tibi. 

TurdosJ]  Turdus  inKr  priraas  a  faporis  bonitatc  infignis.  TMr</«f« 
Martial.lib.13. 

Inter  aues  turdiis  ,fl  quis  me  iudice  certet: 
Inter  quadrupedes gloria prima  lepus. 
De  turdis  Plinius  Plinius  libro  io.cap.4i.&  53- 

Alaudas.]  GalcritaSjde  quibus  Plin.lib.11.cap.57. 

Gruem.l  Dc  gruibus  in  fuperioribus  fatis.  Adnotanda  fy- 
necdoche,  qua  pofuit  fpeciales  quafdara  aues-pro  aliis  quibuf- 
cunquc. 

Dipfada.'}  Dipfas,  afpidisgenus,  cuius  morfu  fitis  indttcitur:  Dipfas/ir' 
&  Grxcc  ^■^u.fizis eft.Huius  meminitPlin.lib.X3.cap.8.& lib.  f«"*» 
zi.cap.^.  Solinus  Polyhiftor.cap.30.  Legc  Lucian.prasfationc 
De  dipfadibusj&  Pierium  Hieroglyph.  1 6. 

SecHrusfati.j  Id  eft ,  ignarus  &  infcius  infortuni; ,  quod  fibi 
mortcm  attulit.  SicLa£tant.lib.i.cap.jvinphilofophos:Dum 
aliorum  praecipitium  vident ,  non  profpexerunt  qaid  ante  fuos 
pedes  efret.M.Tullius  ini.De  Diuinat.ridensharufpicinam: 

Democritus  non  infcite  nugatur,  vtph-^cus. 

Quo  genere  nihil  arrogantius:citatque  illud  ex  nefcio  quo 
poeta. 

§iuodefl  amepedesy  nemoJpeBat :  cdifcrutamurplagfvs, 

Potcntifli 


$st 


ANDREyE    ALCIATI 


PorentifEmus  aflfedus,  Amor. 


Ep^blema    cv. 


A  s  P  I  c  E  Z't  inuiEln4  vires  aunga  leonl^,- 
Expreffm  gemmapitjio  vincat  ^mor? 

Vtque  manii  hufcuttcam  tC7tety  hac  vtficElit  habenaii 
Vfqite  ejir in ptteri piHnmns ore deco^?    ^ . 

Dira  Ittes  procul  efto  :fera?n  qui  vincere  takm 
Ejipotisy  a  nobis  temperet  Jinnt  mAnu:? 


7tHi  evt'  TDextulit  ex  Grarco  Argentarij,  quodarcribanr 


6> 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  ^69 

(^5  t2  /3^  figi^^yt  >(si-r   uv)(^iy(^,  u  ^  ^xMiMS 

A^tovj  »  tf^,'  o^^lyav  ^Hcrficif  ciuis/iaif.       Id  eft, 
6>K/^  •i//^Vo  />>  gemnia  haciatnor  efiiaurtga  leoni 

injidet^^frenis  Qrafuperlaregit, 
Vna  manu^ flagto  rddif^moiierat^?  habenas 

ALtera-.TiHlla  magis  jignaplacere  queunt, 
Sed  mctuo  imtmntn  pucrtifn^mortalioU'}  ^gris 

§}uipifacia)^uific  corda  ferina  domat  ? 
Huc  refpexit  Lucian.in  Deoru  Dialogis.  Conquerentem  enim 
VeneremapudCupidincm  filium  facit  &  fibi  nonnihil  refor- 
midautcm,  ne  propter  fcelcra  quamplurima  leonibus  tandem 
obiiciatur,  cui  puer  his  fatisfacit :  S-«f  p«  ^Jts^  ,t7r<  y^  t»iV  LuitArri, 
yi^Tiv  kvTtu;  'vihi  |m«j6j55  «/«<  >  »^  ffo^UKis  %7mvei*cti   itti  rct 
lura,  >^  rijf  hs^^-^  Aawc^@-  mioy^^oi  kvTiSit  •<  el  ccuyisri  >  t^ 
rlw  x^^  ^xof^t)^  li  ro  <s9f^  ■sytQ/i>,i^fAt(r(k[Bfoi  "i^hha-' 
e-t  /ji^i :  Confide  mater  j  leonibus  enim  ipiis  iam  familiaris 
fum  factus,&:  fxpenumero  confcendi  corum  tetga ,  &  appre- 
hendi  iubas  j  cquitis  more  infidens  illos  agito :  illi  vero  intc- 
lim  mihi  caudis  adblandiuntur ,  ac  manum  iafertam  ori  recc- 
ptantjlambuntque  jdcindemihi  reddunt  innocuam.Hocqui- 
dcm  fchemate  fatis  oftendirur  ,  quanta  fit  amoris  vis ,  qui  de 
forti/Timis  etiam  &  fcrociflimis  triumpharc  foleat.  Lconum  Le$titt 
cnim  nomine  fignificantur  viri  graues,&  alioqui  fandimonia  it^ 
probitateque  aliqua  inligucs.  Leones  autcm  amorc  furcrc  no- 
tatPJinius  8.  hiftorise  mundi,cap.i<J.&  Afiftot.hiftor.anima- 
lium  lib.^.  Sed  non  poftum  conniuentibus  oculis  tranfilire, 
quod  fcribit  Plutarch.in  Amatorio  :  cf  5»  vf*ciy  u^rt  rta  fBfi 
«?  riuj  ui^^uitrliAi  'i>^t(^vlet(  T  'sp«T«,  r*??  ^'  «5  rieu  yutJeH' 
j^^XT/y, -wsj-t^^vW,  y^   S"«ov  uyxtev  y  CBTC  t6ow/L{0il^o¥  !»•«  t>jA<- 
xocurluj  ^fti/nf  i^i  y^  rtf^luu  to   ^«6^,  el;  Iw  w^6p-ij>(9»  i|«- 
>^cuiveiv  «VT»  jrot^ru)^6tiv  y  t^  y^X^Hv  \zn  nsroi  tcv^avofd^ot 
y^  Fitiiu/jof^ovt  id  eft:Non  fum  dudlus  admiratione  a  quibuf- 
dam  veftrum  in  conclauia  virorum,  ab  aliis  in  gynaeceum  tra- 
hi  amorem,ingens  ac  diuinum  bonura  :  quandoquidem  tanta 
fit  vis,  &  tantus  honor  amori  cxhibitas ,  vt  a  quibus  omnino 
expelli  debuerat  &  opprimi,  ab  iifdem  augeatur  &  prxdicetur. 
Sed  harc  vidcri  non  fatisapcrta  poifunt,niTi  exemplis  illuftreii- 
tur.  ytlian.ii.  Var.  hiftor.  narrat  de  Dioxippo  Olympiis  vi- 
(2;ore  ciim  pugilum  morc  Athenas  equcs  introiret  ma^no  po- 

Aa 


370  ANDREiE     ALCIATI 

pulicoiicurfaj&alij  reriimaliarumqucE  in  eo  cirent  appara* 
ta,  pulchricudine  capcientur  :  ipfe  mcdio  triumpho  coniedtis 
oculis  in  muliercm  quandam  formofifTmiam,  ab  cius  afpedu 
non  potuit  abcluci:quin  cciam  vultum  farpe  mutabat ,  vt  faciie 
appareret  eumtelis  Cupidincis  lauciumjiamnofui  fuilTccom- 
potera  i  quamobrem  Diogenes  Synopenfisad  populum:En,  in- 
quit,  pugilcm  vcftrum  inn.gnum  vt  a  puclla  cnfigitur  !qua(i 
dixifTct,  turpc  cfTe  qui  viros  vicilTct  ,a  muliercula  luperari.  At 
iocularis  iile  rcprehcnfor  ignorarc  fe  fingebat  quantafit  amo- 
ris  vis,quaque  cfficax  pulchritudoformanuc  dcccns  corporis, 
quam  non  temerc  Socraies  cxigui  temporis  tyrannidem  appeU 
lauit:Carncades,  rcgnum  quodnullis  faccllicibus  egeat:Plato, 
naturjc  priuilegium.  Plutarch.  in  Hyperidc  rctulit  exemplui-n 
perquam  venulhmi  &  memorabilc  de  Phryncpulcherrimafe- 
inina,qu*  impietatis  accufatajdcfenfacft  ab  Hyperide,oratore 
ccrtc  nobili,qui  quod  vidercc  eam  iam  damnationi  proximam, 
commiferatione  vfus,  vti  quoquo  modo  iudices  fiedleret,  mu- 
lierem  produxic  in  medium,  &  difcilTa  vefte,  nuda  pe^^ora  iu- 
dicibus  oftcndit.  Qui  mulierisadmicaci  pulchritudinem,  cam 
dimittendam  cenfucrunt,ex  quo  &  oracoris  aftum,  &  iudicum 
incxpe£lacam  mifericordiam,ip(iufq-,  rca:  venuftacemfid  eft,Ta 
^^^  A%ioy  Tv^vtit^  ,  vt  loquitur  in  Phccniflis  Euripides  ) 
fpe^landa  proponuntur.  Ariftotelis  memoratur  didum,  pul- 
chritudincm  omni  epiftola  commcndatioiem,  id  cft,  foriT)am 
<orporis  habere  maiorcm  perfuadcndi  vim  quam  qu^cuis  ora- 
tio  vcl  epiftola.  Ex  co  itaque  cum  aliquis  quxrcret ,  cur  qux 
pulchra  elTcnt,tam  impense  amarentur:dixit  cam  elTe  ca:ci  ho- 
minis  interrogationem.  Mirari  enim  pofllt  aliquis  fuiflc  ca:' 
cum,qui  nunquam  anteaquicquam  vidiflet,  & 

^h*t  nurjqu/im  x'i/«  jiagraret  arncre  pueiU. 
Dequoluuenalis  ;  nos  hxcmifla  facimus.ProcIus  omnepul- 
chrum,dicit  honcftum  elTe,idemque  amabilc,eo  quod  natura: 
diuinac  aliquam  imaginem  habct  i  ex  quo  to  ;(^Ao»,  a  h3<>><h» 
quidam  deducant,  quod  eft  vocare:quia  ad  fc  vocet  &  alliciat 
hominum  animos:quam  criam  ob  rem  credibile  eft  a  veteri- 
bus,rcgcs  cos  in  primis  creatos  qui  pulchritudine  aliis  ante- 
cellerent.  Sic  enim  Homerus  fuos  heroas  a  dignitate  vultus 
ipfaque  pulchritudine  commendat.  Achillcm  omnium  pul- 
chetrimum  facit;quamuis  enim  Nireum  nominct  cx  iis  qui  ad 
Ilium  vcniflcnr  formo(iflimum,tamen  ei  Achillemprxfert.Ita 
Virgiliusde  fuo  .>EnwU: 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  37i 

■     .1  Jpfe  ante  alios  f>ulcherrim$<^  omties 

Inftrt  fe  focium  Mnecu^  atque  agmina  iungit. 
Dc  Lauro  vero,  dequc  Turno  fic: 

Filiui  huic  iuxta  Laufwyquo  pulhrior  alfer 
Nonfuit  excepto  Latirentif  corpore  Turni. 
His  confcntanea  maxime  funt  quae  difputantur  ab  Ifocratc 
in.Helense  Iaudatione:vbi  /ic  pulchritudinem  commendat ,  vt 
camcfTc  rem  diuinam  ilatJuat:ea  enim  fere  contemnuntur  in 
quibus  nuUa  pulchritudo  :^ontra  qua:  pulchra  funt  fufpiciun- 
tur  ab  omnibus.  Imo  yirtutem  non  alia  de  caufa  cjcnfet  in  prc- 
tio  haberi  fummifqiie  honoribus  affici,quaiTi  quod  pulchcrri- 
ma  quasdam  rcs  ijt^dcnique  alia  omnia  bona  iniiidiae  funt  ex- 
pofita:nuUus-tamen  cft  qui  pulchris  hominibus  inuideat,  quos 
potius  admitantur  omnes,dign6fquc  honore  putant :  cumque 
omnia  fortitudo  fua  dignitate  antecedat ,  a  pulchritudine  ta- 
mcn  fuperatur. 

P«/fO,]  Paruus  puer ,  arflMjVA»  »^  Treuatce/icv.  Cic.l.  Tufcul.  ^  - 
in  lib.Platonis,qui  infcribitur  Menon,Pufioncm  quendam  So- 
crates  intcrrogat ,  &p.  Idem  pro  Caelio  :  Propter  DO<Slurnos 
quofdam  inancs  metus  tecum  femper  pufio  cummaiorc  fo- 
rore  cubitauit.  luueiul.Satyra  6. 
Pufio  dormitt 

fujio  qui  no^u  non  Utigat. 

Scuticam.']  Paruum  flagellum  e  loris  fa<Slum,a  Grscco  vKtf  Scutita, 
T^,quod  eft  corium.  Horat.Sermon.i.Satyr.3. 

Ne  fcutica  dignum  horrtbili  feciere  fiagello. 
luuenal.  Satyr.^. 

Rubet  ille  fiagellis^ 

Hic  fcutica.        .■ 

Tlurimui  gre  decor.']  Sic  eum  effijixit  Lncian.  in  Amore  fu- 
gitiuo, 

Dira  lues.']  Epipiionema. 

leram  qui  vincfre  talem.1  A  maiori  ad  ininus, 


A^     2, 


37«- 


ANDRE^    ALCIATI 


Potentiaamods. 
Emblema      cvi. 


N  V  D  V  s  u4mor  viden  vt  ridetiflmdHm^  fuetur! 

Nec  factilofynec  cjua  cornnafleEtAt.hahet: 
u^lterafed  mamtm  jiores  gerit  yciltera  pifcem, 

Scilicet  vt  terrdL  iura  det  atquepidri» 


ID  tranftulit  c  Gi^jeco  Epigrammate: 
TvfAvoi  tpiui  2^.  raio  yXx,  y^  ^a^i^f^  t<nv, 

Id  cft,     ShcIk^  Amor  bUniii  tccirco  arridst  ocelJii, 
Noi  Ar:u«,*»t  nunc  sgnetiiorda^erit. 


Ke-: 


E  M  B  L  E  M  A  T  A,  ^75 

^ec  temere  mdnibwi  jioremyitlphindque  traclat-. 
IUa  etenim  terris,  hoc  valet  ipfs  mari, 
Legi  alicubi  Philoftiatum  Cupidini  rofam  confcrrc.  Nam  Ci- 
cut  iila  rccens  mollis  cft,  ita  Cupido  ,  cui  aurei ,  non  alitcr  ac 
rofafjCapilli  tribuuntur :  hic  quoquc  fpinas  pro  iaculis  geftat, 
pro  facibus  fulgorem,  folia  pro  alis  dara  funtrdenique  vtriquc 
tcmpus,color  &  morcs  conueniunt.  Delphinusautemhomi- 
num  araa(ius,maris  quietum  ftatum  &  ttanquillitatem  often- 
dit,iramque  &  commotionem  fludluum  ibi  emollitam  fignat, 
vt  docet  Pierius  iri  Delphino  fuo  Hieroglyph.t/.  Id  videtur 
cxpreftifre  apertius  in  Hippolyto  Euripides: 

IlcTeirtci  /l'  £?ri  ydUMf  ^n^roty 

0'  «A^i;po»  e?r<   vetrov.  HOC  cft: 

Illepcnnis  ornatus  variis  vndiquc  volitans  alis  velociflimus,  ^mortin 
volat  namque  fuper  terrara.fuperque  fonorum  &  falfum  mare.  »»*  ^»»»4^ 
Quodfignificat  omniafubiiciimperio  Amoris,qui  nudus  eft, 
propterea  quod  hic  afFedus  debet  effe  fimplex  &  apertus :  ri- 
det.quod  obledationem  pra:  fe  ferat:blande  afpicit,vt  perfua-' 
deatinullisarmis  inftruftus  eft,vt  cu  co  congredi  non  rcformi- 
dcs.Plura  lege  apud  Athenasu  i^.cap.^.&Platon.inConuiuio. 

Ngc/»r«/^.]FaxCupidinitribuitur,qu6dcordamortaliura  Fak  CnfU 
adurat,&  animos  conficiar.  <'"»«. 

Cornu/i.']  Arcum  ,  qui   cornutus  apparet ,  cum  potifiimum 
icnfus  eft. 

Scilicet  vt  terrA."]  Notiffimum  cft  illud  ex  EcIbg.io.VirgiK 

Omnia  vincit  amory^  nos  cedamw  amori, 
Idem  alibi: 

Omnia  vincit  amor:  quid  enim  non  viiceret  ipfe  ? 
Idcm,  Omne  adeogenw  in  terris  hominumq^  ferarum^.^c. 

Scilicet  vtterri,  tHra  dit ,  atque  mari.]  Lucretius  initio  pri- 
mi  libri: 

Alma  VenuSt  hominHmy  BiHumque  Aterna  volup/at. 
Idem  codem: 

^u  mare  nauig:rumi  quA  terras  frugifertnteii 

ConceUbriti.  £t  deinde: 

■  Tibi  fuaHis  d^dala  tgUus 

Submittit  jlores :  tibi  rident  dtquoraponti, 
liuidus: 

Th  fuperofj  ipfum^  Uuemy  tu  numina  ponti  j 


374  ANDREiE     ALCIATI 

Vi^4  Jomasj  ipfttmcj'.  regit  qui  numina  ttru» 
Tartara  quid  cejftmt .' 
Ec  I^ropertius: 

Hic  Dem0>  terrds  ^  maria  alta  cfomat. 
Qua  ratione  tradit  Paufanias  in  Corinthiacis  apud  Sicyonioj 
cxdare  nobilcm  Veneris  (laruam  ex  eborc  ,qux  capicc  gcfte: 
cocli  orbes  j  altcra  manu  tencat  papauecum  capiia  •,  altcra  ve- 
ro  maiumrquo  fignificaretur  Vencjfis  inanimantia  omnia  po~ 
tcntia,  inque  ipfos  Dcos. 


Vis  amoris. 
£mblema     c  V I  I 


A  L  I  G  E  R  V  M  fiilmenfi-egit  Detu  aliger^igm 
Dum  demc7iftrM  vti  eftforttor  ignis  Amor^ 


JcX 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  37^ 

EX  lib.4.Epigrammat.Gr2Ecorum  fumpflt  iliud: 

Tanta  vis  eft  amoriSjVt  ipfo  fulmine  concitatior  fir,  &  violen-      ' 
tior:quippe  qui  nec  ipfi  loui  cedat,  c^u^  multoties  arcu  petiifTc  ^^^^"'A' 
PoetiC  refcrunt:quo  lignificatur  amore  ftrenuo^nihil  veheracn-  ^*"* 
cius  effe  nequc  infupcrabilius.Itaque  Graecis  tf  &»?  «-^i^^Tzy^ 
dicitur.De  quo  illud  eft  diftiehon  per  profopopcciam: 
ferffingumypenetrnnt,  'vrunt  menjpiculafulmem 
Sciltcet  hinc  ncmen  eji  mihi  •Ktwi^atA^-Tz.)^, 
Quidam  cxftant  Euripidis  verfus  apud Stob2eum,quibus  Amo- 
rcm  Deum  omnium  potentiftimum  facit,  hi  funt. 

K«/  T  aTrKVTuv  ^cufASvuv  -C^zzi^ytifi. 

ri  (7XCK05   f  "nvj  >)    >(^ASs    «?3"«^(^  a)Vj 
Ou»    6l4t  T  ^i^fiV    tiv9^6)7T1H^  JlOV. 

Ouidius: 

Regnat^  ^  in  fuperos  ius  hahet  iUe  TJeos. 
Huc  facit  illud  Clementis  e  6.  cpup{gi.r.  V§<y^  yj  t  icZotv  ttsA- 
TTO/:^  ^^i«v7tc  f4.it%U4g  rp>^vtM)^'tfJ3ii  keihi.^,  o  5  ^^Sii'  tfW««->5?. 
•  3  (^  /3{»T¥$  <^j«(5^^4  :  Amorem  cerebrodelicatum  fiorentibus 
pienum  coronis:quippe  qui  &  in  Deos  impcriu  obtineatjatque 
homines  domct.Huc  Augeriani  odoftichonjfane  lepidum:  Lfftdutn 
Omne  olim  cdum  (  vt  fertur )  cdum  omne  ruehat,  epi^ran,2n 

Inter  fe  fupert  dumfera  beUa  genmt.  „ -^ 

Tortis  erat  Bromius  thyrfo,  Mar<  enfe,  tridente 

Neptunus,fortis  fulmine  dextra  lo:w. 
At  cum  vifus  Amor  fuit  tnfulgem  il  us  armis, 

Necnon  accenja  lawpf.de  pulchra  Vtnttr.. 
Priuatur  thyrfo  Bromius,  Mars  enfe,  tridc7ite 

Neptunus,fortis  fulmine  dextra  loui', 
Sed  mirum  fuit  Ouidij  ingenium  in  eo  affeclu  exprimer.do, 
ciufque  vi  amplificanda:(ic  enim  i.Amorumjeleg.i. 
In  manibufqtie  louem,  ^  cum  huefulmin  hahcham, 

^luodbencpro  c&lo  mitteret  ipfe  fuo. 
Claufit  amicafores :  egocUm  louefulmen  o??7ift, 

Excidit  ingenio  luppiter  ipfe  me/^. 
luppiterignofcas  :nilme  tua  tela  iuuabunt: 
Clatifa  tuo  maius  ianuafuimen  hahet. 
Et  in  fecundo eiufdem  cperis,  cleg.5.  vbi  conqueririir  d?  ami:- 
fia,  qux  fc  alteci  comraunicarar,  quamque  ideo  verbgiibus  cae^ 
dercconfticuerat. 

A  a     4 


37^  ANDR£i£   ALCIATI 

Vtf*cuin  vidifontes  occidtre  Urerti: 
DcfenfA  eji  atrrji*  rrfrapttella  fui4. 
G^i  modoji.uu4  srjirnjfupplcx  vUroque  rrgauij 

Ofcula  ne  nshit  deieKtora  dur.  t. 
Rijii:^  ex  mtmo  didtt  ofiiU^qualiapcJfent 
Excutere  irato  tcU  trifilca  lout. 
Lilius  Gyrald.  hift.  Deorum  Syntaf^mntc  1 1.  rcpctit  cx  Plinicr, 
ruincincuria  Odaiiia:  Cupidincm  fulmcn  tenentem  ,  cuius 
audor  nefcicbatur.  Idaftirmabatur  Alcibiadem  fuifre  Princi- 
pem  forma  ina:tate,in  cuiusclypco  ita  eiatpiclus.  Potcnc 
Tliu  Atnt-  ralmcn  hoc  a  Cupidinc  conculfum  traduci  ad  id  cjuod  dici  fo- 
re  ^M4M  V»  let,  Amore  plus  quam  vi  cffici,  quod  in  quadam  Epilt.exprcfli: 
'Jfict,         jp  Hieronymusrlngenia  quidem,inquit,  liberalicer  cducata  fa- 
cilius  verecundia  quam  mctus  fuperat. 

AligeruTrt  fulmeri.']  Epitheti  metaphora^fulmen  cum  tclo  A- 

moris  comparat :  fcd  &  fulmen  telum  vocatur  Grarcis,  vt  apud 

Sophoclem  :  iyjfjtTKWjjA^dv/SiA^^  tjwtv^  Kifeu/vi  :&  Herodo- 

FulmetU.  tum./SiAc^  eigffxvj-l^e  ©gof.Fulmealigerum  diciturproptcrce- 

X<>-«»» ,  ir  leritatcm,  ideoque  pi<5loresfulmini  tribuuntalas ,  quoda  loue 

w^r  "     i«iniitticrederetur.Virg.i.Aencid. 

Atqu<:  h:*  aligeiU  dictii  affattr  Arnore^yt  Gr^cis  t/xvs  wTTg^if. 
fgnu  amt  r.]  Merito  amor  ignis  dicitur.Itaque  Virgil.pafTim, 
Amorem  ignis  nomine  nuncupat.Sic  ^.Geog. 

Om^e  aUfogenui  in  lerris  homintirrufue  frartim^tef 
Infurtoi  ignemque  ruunt. 
Idem  Aeneid.  ■   ■  g^  caco  carpitur  igni, 

InEclog.porro, 

At  mthi  feff  offerr  vltro  mem  ignis  ArD-jntm, 
Ouid.epidoIaParidis  Hclcnx: 

c^nu  enim  celauerit  ignem, 

Lumine  quifemper  proditur  ipfefuo? 
Scripftc  &  pcrclcgans  fane  tctraftichon  loan.  Secundus  in  Cu' 
pidincm,camino  infGuIptum,eadem  ferme  cauifa: 
Flammiuomo  Veneris  quifquisfuit  ifle  cafnim 

^ifculpftpuerumycrediieydocifuerat. 
Sciltcct  Atern&penes  hunc  euflodiajUmm*: 

Ttrquemfopitm  ncnqueat  effcfoetn. 

Tortierignis  Amor.]  TcfteXenophontc,qui  airamorcm  ipfo 

igni  torrcntiorcm,&  feruidiorem:nam  ignis  tangentcm  folum 

vrit,&  vicina  depafcitur :  amoris  ignis  ctiam  in  procul  intuen- 

t«s  &  longo  terrarum  tra(^u  diffitos  ardctcj  fuos  radios  vibrat. 

In 


E  M^  B  L  E  M  A  T  A. 


In  ftudiol  um  captum  amorce 

E  M  B  L  E'M  A      C  T  I  1  I, 


l2«fMERSvs  ftn^^s,  dtcundo  e^  mreperitpu, 

t,maximtu  lihellio, 
Heliamran  amat,  ejuantHm  nec  Tracius  vmquam 

Princeps  forori^  pellicem, 
*Paliada  cur  aliofuperaHi  iudice  Cypri? 

NHmfatfub  Ida  eftvincere? 

EX  Guicciaidino  lulo ,  fcriptore  hiftorix  diligenti  ac  eru-  orig»  £m^ 
diro ,  didici ,  Epigramma  hoc  Alciati  fpeciatim  fcriprum  b[tm*tu^ 
fuifle  in  Hieronymum  Paduanum,  dodum  quidem  hominem, 
fcd  qui  amatoria  etiam  tradlaret.  Qjiod  &  generatim  traduci 
poteft  in  quofdam  do(ft:rina£  gloria  ceiebres  ,  qui  amorc  turpi 
«c«cati  videre non  polTuut,  quantum  y\ix  ^ux &  fc-^ma:  dctra- 

Aa     f 


578  ANDREit    ALCIATI 

hant.  Pudctfanc  rcfcrre  dodos  horjines  quamplurirnos ,  fui 

nominis  oblitos,c]ui  hac  perculfi  noij  lcuitcr  infania,  difcipli- 

narum  liberalium  (  quibus  ingeniuifi  perftcitur ,  boniquc  mo- 

res  inferuntur  )  cultum  natiuum  tmpiffima  Vcneris  labe  infa- 

^M'«^#r  marunt.  Talcs  fucrunt  ad  Grarcos  Callimachus  ,  SophocleS:* 

aoi .  <- philetas  ,  quos  fecuti  proxime  Cacullus,qui  Lesbiam  :  Tibul- 

dticrttnt,    ^^5'9^i  Deliam :  Propcnius  qui  Cynthiam  :  Naio,  qui  Corm- 

nam  terfuum  mjra  luxuriacelebtarunt.  Cerumen  eiufmodi 

inter  Palladcm  &  Venf.-rcm  etiam  nunc  durat ,  quodque  cre- 

bro  accidac ,  plerifquc  ctiam  v?ris  bonis  (  qui  eo  fortaife  nori 

tam  inuiti  L-ercnr)  vidctur  efll*  ludus.Quo  loco  refcrre  placec 

^Augufli-  qux  Paulus  Iouius,a:t;acis  noltr^  hidoricus  excellentiflimus^dc 

»««A/>^/j«<  Augaftino  NyphoP^iilofopbia:  pfofefTore  retulit.    Sufecptis 

rPhUo/o'     enim  liberis  &  vXore  fciiefccnte  fcptuagenarius  fenex  .  pucllac 

^"  ***'         citra  libldinem  impotcnti  amore  corrcptas  eft  vfquc  ad  infa- 

niam,itavtp!criquePhilofophumfenematquepodagricumad 

tibias  modulos  faltajiccm  miferabili  pudore  confpcxeript :  vn- 

de  illi  maturatum  vitaj exitum  conftat.  Melius quidem  Panac- 

tias,qui  adolercenta.Io  quaerenci  an  fapicns  amaturus  eifct  t  Dc 

fapiente,  inquit,  videbimus  :  mihi  &  tibi,  qui  a  fapiente  longc 

abfumus ,  non  eft  commitcendum  vt  aliquando  incidamus  in 

rem  tam  commoram  &  impotentem  ,  alteri  cmancipatam  ,  & 

vilem  fibi.  Marcus  etiam  Tullius  mortua  coniuge  ,ab  amicis 

vocatus  ad  fccnndas  nuptials  :  Vix  poflem  ego  ,  inquit ,  eodem 

TOodo  vxori  &  fapientiac  ftudio  dare  opcram.  Qjio  referam  il- 

lud  Chryfippi.    Cum  enim  dixilfct  quidam  fapientem  amorc 

non  capi ,  tcftimonio  efTe  Mcncdemum  ,  Epicurum,  &  Alcxi- 

num:Hac  ego,inquit,ratiocinatione  vrar :  Si  Alexihus  ille  dif- 

folutus,&:  Epicurus  infenfatus,  &  Menedcmus  canis  ac  delirus 

(fic  cnimab  Eretriendbus  dicebatur)  amorc  capti  non  funt:ncc 

fapicns  quidcm  eo  capictur.  Porro  vidctur  hoc  Emblema  im.i- 

tatus  cfle  ex  Gr^cco  Pauli  Silentiarij: 

Tvvioeio^ii;  (iiXiioTtv  uvitc^UTi^  «  'Trftv  i^coTUf 

Av^iveKTDi  kXIvu  xuts^  fzio-MTn^t^.  « 

Af|At«i  y^y^>^oacru,  <ro0iiv  on  TruXb.eiaa  vociff 
■J<lvv 'zs^io,    11  ip7nli(^  f>t,^>.(f   i(p'  nwiQ^Jhv. 

Senex  eft  qui  conqueritur  fe,cum  iuuenis  eiret,telo  amoris  rn- 
uiolabilcm  fuifle :  a^cate  autem  proucitum  amoris  iugo  cogi. 
i piirramma  tcrc  ita  L.itine: 


E  M  B  L  E  M  A  T  A,  57I 

Auf  efamvtprimu  inuiBa  mentefub  amis 

OeHrifenJpreui  dulcia  iura  De£. 
MijfiUbuA  nec  eram  diris  violandu4  amorum, 
§)ui  tua  nunc  canm  fub  iuga  vado  Venu4. 
Sufcife  ouans,  tetrica  vi^a  tibi  Pallade  cejfit 
^amprtUi  Hiiperidum  munere  inaior  honos. 
Vide  num  huc  refene  poffis  initium  Odes  vndccimas  Epodi 
Horatiani: 

Fecli, nihil  mefcui  antea  iuuat 

Scribere  verftcuhs  amcre  perculfum  graui,^c. 
AliorenruabOuidiodidummcmini  ekgia  tertij  Amofum, 
qui  Tibuli  mortem  dtflet: 

Ecce  puer  Venerisferi  euerfdmque  pharetram, 
Etfracfos  arcuf,  i^r>fne  lucefacem. 
Araorcm  etiam  fuis  dettitutum  armis  defcripfit  initio  ciufdem 
opcris  amatorij  his  verbis. 

6^M  tibi  f&ue  ^uer  dedft  hoc  in  carmine  iuris? 

Pieridum  vates,  non  tua  turba  fumttf, 
^id  :Ji pTAripiat  flauayetius  arma  Minenu? 

Ventilet  accenfoA  ftatia  Minerua  facesf 
TmmerfusJiudtjs.^jAbacfa^stvindzzio. 

tibeUio.]  Libellio  dicebatur  a  veteribus,quem  nos  Tabellio-  L^tlH^ 
nem  vocamuSjGrarce  y^ft/i^T^os  dicitur. 

^tantum  nec  Thracius  vniiuam.]H3C  parium  coHationc  tur- 
pem  amorcm  fignificat ,  qualis  fuit  in  Tereo  Thracia:  Rege, 
qui  PhiIomel*E  iuuenculas ,  Prognes  vxoris  forori,  ftuprum  in- 
tulit.  Fabulam  repete  ex  Ouidio. 

Pallada  eur  alio.']  Hasc  apoftrophe  gratiam  addit,  eaquc  ta- 
cite  fi^nificat  quam  fint  ad  libidincm  propcnfi  qui  ab  ca  in  pri- 
mis  cfle  debercnt  alieniffimi. 

Cypri.Jl  Cyprisjvel  Cypria,  Vencris  cognomen,  a  Cypro  ia- 
rula,Iuxuideditiffima.Iuftin.lib.i8.D.Augurtin.Ciuit.lib^.cap. 
lo.aliiqueplures. 

Ida  eji.'}  Ida  mons  editiffimus^in  quo  tres  Dese de  pomo  au- 
x<ie  concfrtarunt. 


j4o 


ANDRETt     ALCIATI 


AvTifaf,  id  eft  amor  v/rtutis. 


Emblema     ClfX* 


t^^ 


D I  c  vhifnnt  incumi  arcm  ?vhi  tela,  CHpido, 

AioUia  cjueii  iuuenHmjigere  corda  foks? 
Fax  vhi  mftis  ?  vhipenm  f  tres  vnde  coroUas 

Fen  rnanm  fvnde  aiiain  tempora  cinEta  gerunt? 
Haud  mihi  vulgari  efi  hoffes  cttm  Cypride  qmcqwiin! 

VlU  voluptaiis  nos  nequeforma  tulit. 
Sedpum  hominum  fuccendo  fnentihm  ignes 

^ifcipli-n&y  animos  asirdqut  ad  alta  traho, 
QHjttmr  aqus  ipfa  texo  virtute  coroUas 

Quarum,  qtu  Sophid  eft,  temporaprima  ts^it. 


H«Gi 


EMBLEMATA.  381 

HOe  decaflichon  tranflacum  rcpeiio  ex  Gra»co  Mariani 
ScholaCHci «?  tfa'^  t^(pu4>a!i3/)ov,q\iod  f\c  eft  4.Epigranio 

n5  (TVi  T^ov  i>{j^vo  TfaXly  rnvoj^  e<  t' ^jt»  c-«o 

n5  TTTf^,  TT»  ?^6ii(.-sreCi  TTvXv lo^iw ^,ig  Tih  rg/iorof 
"Zrtui^TU  ^fsit  iX^iy  K^Tld^J  £5r'  'u»,o  ^lftii^t 

'B.'Jf4^tiriCf\^vy*tv  il[' kpci^o»  eiczivoi^. 
Ex  /['  ^iyav  <n<peifils  "mTHfai  'ZsKifj^.  div  k^  e^f^f ij' 

Effingit  Cupidinern^r|«v  >^  «ff^^y,  {inearcu&  {inerelis,eru-  Duo  Ct*pU 
diro  (ane  figmento  dialogifticOjquo  quidem  virtutis  omnis  di-  <^"'"  c^ '•• 
ftributionem  alTlgnac.  S&d  primum  aduertcndumcfl:  ex  Piato-  ''  '"^  ^^ 
nr,in  Sympoiio,  duas  cfle  Veneres,  &  tocidem  Cupidincs:  hsec 
antiquior  &  fine  matr^,cxlo  nata,quam  catleflem  Venerem  vo- 
camus:altcra  iunior,e  loue  &  Dione  progenita,vulgaris  &  c5- 
munis  appellata.Eadem  ratio  efl  Cupidinis  vtriurque.  Horum 
enim  alter  honeftas  cupiditates  animis  ingerit:alter  vero  aiie- 
dusyoluptuofos  &  tcrreftres  inculcat.  Prior  ille  «v7?'o<v?  eft:,  ^m'f  a^j» 
quafi  dicas,priori  contrarius:qui  hominem  attollit  ad  fuperio- 
ra  &  cxleftia  contcmplanda,  omnemquc  virtutem  &  honefta- 
tem  prn:ftat.  Hic  itaq;  tres  coronas  manibus  concrcdlat,vnara-   Sudtftor 
que  circurafert  in  capite;quibus  quatuor  illx  virtutcs  (ex  qui-  "'■«"f  ^^  , 
bus  omnis  honcfti  fons  petitur  }  dcfignanrur.Prior  illa  corona  '"^*'  '  ^"^* 
caputambicns  (partem  quidem  Platoni  in  Tima'o  omnium  ^acf*. 
corporis  partiii  diuiniflimam.,&  certe  principcm  )  prudentiam 
/tpr±rentat:prouidcre  enim  &  aliquld  prudctcr  meditari,con- 
tcmplacionis  eft :  trcs  aliae ,  quas  raanibus  foncinet,  luftitiam, 
forcifudinem  ,  &  Temperanriam  notant ,  qujc  pociflimum  in 
aftione  poficx  funt,  manusenim  aclionis  funt  organa.  Quod  Loctu  ri- 
perfpicuum  cft  ex  primo  Ofticiorum  Ciceronis  :  Qui  maxime  ^*»''»»* 
perfpicit,inquit,quid  in  rc  quaque  verifliroum  lit,  quique  acu- 
tiflime  &  celerrime  poteft  videre  &  explicaie  rationem,is  pru- 
dentiflimus  &  fipientifliitius  ritc  haberi  folct.  Quocirca  huic 
quafi  matcria  quam  traclet,  &  in  qua  vcrfctur,  fubieda  eft  vc- 
ritas :  rcliquisautem  tribus  virtutibus  neceflitatcs  propofitaj 
funt  ad  cas  res  parandas  tuendafque ,  quibus  adio  vica;  conti- 
netur  :  quo  fane  loco  differenrem  facic  vircutcm  Prudcnciam  a 

■  &:  con- 
tempU 


3tt  ANDREit     ALCIATI 

templationcjrcliquar  funt  a£lionis.De  vtroque  Amore  Plato  ia 
CoBuiuio.  ficmus  Oracionc  x.c.y.Sc  orat.y.ca.S.  in  idem  Con- 
DupUx  uiuium  Platonis.  Ca:terum  tcnifu-nc.  Proclus  interpretatur  A- 
wncrqmd  j^Qj-gni  diuinum  animas  a  corporibus  abflrahentem:quain  fi- 
tfJI,  gnificaiione  h;c  vfurpatur.  Alij  duplicem  Amorem  idco  cffi- 
£tum  cffe  narrant,  quod  nulUus  frugis  aut  commodi  poflit  cflc 
amor  ,  nifi  mutuus  fitrqua  de  re  Porphyrius  Philofophus  hucc 
adfert  Apologam.  Cum,  inquit,  Cupido  infans  parum  coalcf- 
cerct ,  Vcnus  Themin  Dctmconfuluit ;  quac  Veneri  rcfpondit, 
Anterota  necefrarium  effe  qui  rependat  vices,  vtfcfemutud 
juuent.  cui  Venus  aquiefcens  ,  Anterota ,  auafiContracupidi- 
nem  dicas,genuic:quo  vix  dum  naco,Cupidp  coepit  adolefccrc, 
&  procerior  cuadere,  Sed  harc  fortalle  Tra^^^^wf.  Scio  quidem 
apud  Plutarchum  in  tf^uUKc^ ^Amqs  Amores  cfTe  iuxta  Aegy- 
ptiorum  fententiam  &  Platonicorum  ,  'i^wnt  TnlvhifAsv ,  s^  r 
if^vtoviid  ell:,vulgarem,  &  ca^lcftem  amorem:fcd  quia  deflecflit 
aliquatum  ab  ea  quam  rctuli  fcntcntia  Marianirfacile  prxtcr- 
co.  Apuleius  tres  amores  facit  libello  quem  De  Philofophia 
fcripfit(vbi  Platoncm  audlorem  appellac)  vnura  diuinum  cum 
incorruptamente  &  virtutis  ratione  conuenientem  :  alterum 
dcgenerisanimi,  &corruptifrimae  voluptatis  :tcrtium  ex  vtro- 
quepermixtum,-mediocris ingenij&cupidinis modica;.  Ani- 
jmas  autcm  fufciorcs  ait  impelli  corporum  cupidine  :  vinum 
quod  illis  propofitumefl.vt  eorum  vfura  potianturjatque  eiuf- 
modi  voIuptate&  delciflatione  ardorem  fuam  mulceant.  Illas 
ver6facctas&  vrbanas  efTeranimas  bonorum  deamare,  &fadu 
vellc  vti  qui  pociantur  plurimum  bonis  artibus ,  &  mcliores 
pia^ftantiorefquc  reddantur.  Mediasex  vtroquc  conftare :  nec 
vkle6Vacionibus  corporis  prorfus  carerc ,  &  lepidis  animarum 
ingcniis  capi  polfe.  Vt  igitur  illum  amorem  deterrimum  ,  in- 
humaniirunum ,  atque  turpem  facic,  non  cx  rerum  natura,  (cd 
a:gritudine  corporis,morboquc  natum:fic  illum  diuinum,deo- 
rum  munere,  beneficioquc  concefTum ,  afpirantc  ca:Iefti  cupi- 
dine  ia  animos  hominum  venire  credi.Terciam  fpeciem  amo^ 
ris,  quam  mcdiamdicit,  diuiniatqucterreni  proximitate  col- 
lcdum,  nexuque  &  confortio  parili  copulatum  :  vtquc  rationi 
propinquns  eft  diuinus  ille,  ita  &  tcrrenum  turpitudine  iunclii 
cfle  voluptatis.Hadenus  Apul. 
^ax  axtaru  fax  vbt  /riyZ/;.  jTriftis,a  conlequeti:Pax autem  Cupidini  tri- 
buitur  •,  quod  indicarunt  Aegyprij  facerdotcs ,  qui  per  ignem 
amorem  cxpriir.i  volucrunr. 

Ouid. 


,'£  M  B  L  E  M  A  T  A.  3S3 

Ouid.i^mori'  ;m,e]eg.^. 

Curtuafax-  vrityjigtt  tuus  arcus  amicos? 
Zfidorus  no  poftr  emi  ordinis  audor  rationcm  rcdclit,quia non-' 
nunqaam  amor  cupiditace  impatientius  exurat ,  nonnunquam 
vcro  pr£E  facieti  ,te  abuoiet.  Itaquc  apud  Gellium  Portius  Lici- 
nius  dixit  hom  incm  ob  amorcm  non  elTe  ignicum  ,  fed  iplum 
ignem.Noturei  e{^  illud  VirgiL 

C&co  carf  nur  i^nt,  ^-  eji  wellis  f.amma  vteduUcK. 
Icem  :  Vritur  i  nf  lix  Didc.  Vti  iam  diximus  paulo  ante. 

Vulgari  cut.nCypride.']  Vulgaris  illa  Venus  circa  turpes  amo-  Vtnut  vhX' 
fcs  verfatur  :  honefta  vero  ad  vircutcm  &  honeftatem  ample-  g*^* 
xandam  infia  mmac  ,  &  adrerum  caslellium  contemplationem 
animos  pern.ahit. 

Apuleiusapoiogia  i.pro  fe  ipfo  dicit  item  ex  Placone  gemi- 
nam  ti^c  Vci icrcm,  quarum  alcera  vulgaris,  qux  fit  percitapo- 
pulari  amoro,non  modo  humanisanimis,(cd&  pecuinis  &  fe- 
rinisad  libidinen»  imperitaie:Alceram  verocaElit^  Venerem, 
qux  prardita  (it  optiraati  amore^folis  hominibus,&  eorum  pau- 
cis  curarc:nullis  ax\  turpicudinem  flimulis,  vel  illecebris  feda- 
tores  fuos  pcrcei^enccra,eius  enim  amore  non  amocnum  &  la- 
fciuum,led  conria  incorruptum  &: fcrium  pulchricudine  honc«- 
{tacis,&;  virtutrs  ainatoribus  fuis  cociliare ;  &  fi  quandc  decora 
corpora  coi-p/.nendec ,  a  contumelia  eorum  procul  abftcrrerc. 
Nequeeniiri  quicquamaliud  incorporum  formadiligendum, 
■quam  quod  admoneac  diuinps  animos  cms  pulchricudinisj 
quam pr'jus veram & finceram inccr dcos viderc.  Quapropcer, 
vt  fero'^er,eleganter  Afranius  hocfcripcum  reliquit: 
Amahit  fiipiens,  cupent  c&teri. 
?-a  dc  rc  mulco  fudus  Lucian,  in  dialogo,cui  nomcn  'i^art^, 
y^.I  'i^vi  <^  of  y7c'^&;5,  de  quo  fcripfere  UnguIarcscommencariQS 
/'quidam  recencium,  vc  Cslius  Calcagninus,  Auguftin.  Nyphus 
cap.ip.fi^o.^iS.de  amore,alij  phires, 

Sed  purA  hoiP.inum.']  I^fFecla  pudici  amoris,  vbi  norabis  dili- 
genci  pr^paracione  opus  elle,  priufquim  adicum  habere  poihs 
ad  rerum  diuinarum  &  piilchei:rimarum  fpeculacionem. 

Animos  anraqi^e.]  Hicraptus  quomodo  fiat,fuperius  docui- 
irms  ad  Emblema,  cuius  iafcriptio  cft,  In  Deo  Uiandum. 


3fH 


ANDRE^     ALCIAT   I 


hvrifox  y  kmoz  virturis  alium  C  ^upi- 
dinem  fuperans. 


Emblema     cx. 


jiliaerHm,  aligtfoque  immicum  pifjxit  ^mori 
Arcn  arcum,  atcjue  ignes  igne  domans  Nemefis* 

Vt  qti<£  ahjs  fecit,pattatHr :  at  hlc  puer  olim 
Intrepidtis  getians  teUy  mifer  Ucrjma^, 

Terfbuit  incjne  pntu  imos :  res  miray  crematuy 
Jfrne  ignisyfiirijcs  odit  Amoris  Amor. 


r»oyqus'  'T^Riumphus  Gfl  amoris  pudici ,  qui  de  Cupidinc  Vencreo 
Uo   ab      J^  fpoliA  ampla  rcferat.  Nemefis -     - 


tnodo  ab  j^  fpoliA  ampla  rcferat.  Nemefis  igitur  vltionis  Dca  fupcr- 
^imoreju^  bicnteiri  Vcncns  lilium  voluit  ab  alio  aduerfario  Cupidinejfed 
^''''^*"-  •  oppofi 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  jjj 

oppofito  amore  vinciri  &  conftringi :  quo  fignificatur,turpera 
amorcm ,  aut  noxiam  aliquam  cupidiracem  poire  ab  honeilo 
quodam  affedlu  &  laborc  non  modo  imminui ,  fed  &  fopiri. 
Manifelta  eft  itaque  allufio  ad  prouerbium,CIaaum  clauo  pel- 
lere  ,  quo  pcrtinet  illud  Hieronymi  ad  RulHcum  Monachum: 
Philofophi  farculi  folent  amorcm  veterem  amore  nouo,  quafi 
clauii  clauo  pellere.Cicero  ^.Tufc.Loci  denique,inquit,muta- 
tioncjtanquam  legroti  non  conualefccntes,  fspe  curandus  eft. 
Etiam  nouo  quodam  amore  vetercm  amorem  tanquam  clauu 
clauociiciendum  purant.Id  mihi  in  memoriam  reuocat  C.Va- 
lcrium  Flaccum,qui  primum  luxu  perditus  adolefcens  tempo- 
ribus  belli  Punici  fecundi ,  cum  captus  flamen  eflet  a  Licinio 
Pontifice  maximo  ,  quo  facilius  a  vica  flagitiofa  reccderct,  ad 
curam  facrorum  &  ceremoniarum  conuerio  animo ,  quantum 
prius  luxurix  fuerat  excmplum ,  tantum  poftea  modcftise  & 
fandlitatis  fpecimen  euafit,vt  Val.Max.lib.j.cap.  De  mutatio- 
ne  morum.Tranflatum  eft  hoc  carme  ex  Epigrammate  Grasco 
inccrti,quod  fic  habct: 

TlTeufu    z^tt4>0¥j'ipe,>Tct  T  «xt/ov  WAceo*'  *ipaTt  j    r  ,   - 

A    nuicriij  TOt^  rolov  Uf^tMioiO^ec.  p^   £^ 

li?  Ki    ZS-udvi   TU  Jc'   fp6|fF,  0  H  St^vUi  0   ZTQ^lt   ccTeiipZiiq  bUjThKit. 

£5  /Sfltflto/  ifiy  i{$X7nv  etzs-iTrlvFiVfOi  f^i^  B-cu!f{^f    ~ 

4>A£|f«  rU  zrve4  ww^ :  »/4'«t'  t/»*»T(^  ifas.     Id  cft: 
Pennatum  volutripuero  atque  vltriciafenrtis 

TeU  Cupidineis  eppofuit  Nemefis: 
Vt  quA  corrrni^tyferret^qui  fortts  ^  Mudax 
Antejrrudo  e?cpertiu  fpicula  nmAra  gemit: 
Terqtte finum Ipuit  in  mediumyfro  mtra  Iquis  ignem 
Igne  vret  ifiamma^  fenfit  Amoris  Amer. 
Nonert  alicaum  quod  Ouidiuscecinit  i.Amorum,clcg.l, 
§^id  fi  prArtptat  fl^UA  Venu^  arma  Minerui  ? 
Ventilet  accenfa*  ftaua  Minerua  faces  f 
Et  eleg.g.lib.j.qua  TibuUi  mortem  deflet: 
Eecepuer  Venerisftrt  euerfamq^  pharetram, 
Et  fraElos  arcu^,  ^fine  luce  facem, 
Paufanias  in  Eiiacis  memorat  Cupidinem  depiilum  fuillc,qui 
alteri  Cupidini  palmam  e  manibus  cxtorquere  nitcrctur :  quo 
volebant  intelligi  honeftum  amorem  de  amore  Venereo  vi-» 
doriam  quaercre.Ouid.i.De  rcmcd.cum  ait: 
Alteriti6  vires  fubtrahit  altfr  Amor» 

Bb 


)t^  ANDREi£    ALCIATI 

XMfuret  certe,  id  eft,  «vT<dso»,  oppofuertint  veteres  «^^r/,  vt 
interpretcsnonnuUicxempIum  ita  apponantjln  Phaedra  tg<y«, 
in  Hippolyto  kvTifag  erat:vt  apud  Nalonem  in  Apolline  per- 
fcquente,&  Daphne  fugiente:cuius  Poecae  vetfus  hi  noti: 
Veque  jagitttferA  promlft  du9  tela  f}har(.tra,(^c. 
Vt  quA  altii  fecit,  patiatur.']  Adducitur  idem  a  Suida: 
A\ki  zstcioi  T««'  spslfi,  JVifci)  e!['  ot^Hx  yivtiro.     Id  eft: 
^i  quispatiatur  quxaliisfcccrit,  iufta  poena  fueric,&  apui 
Pindari  fcholiallen  4.Pyth. 

Oieir'  «pv«^  «^1«''  ToTov  teA^  ecvrh  i»(^v(i'  Alicubi&  apud 
Paufaniam:Iiidcm  artibus  capietur  illejquibus  vfus  eft,  reui  J\^ 
*^?*"^  it»T4Mf  rix,^cuTiv  ccXaT{\»fy  Maart^  \sza^^iii  Ladlantius  lib.i, 
tfl  tnm  tA  cap.i  ^f.Diuin.inditut.  de  louc  loquensrAn  tandem,  ait>illi  ve- 
Jios^faett  ^^^  ^"  menccm ,  ab  alio  cxpedes  alteri  quod  feceris  >  &  timet 
'  ne  quis  fibi  faciat  quod  ipfe  Saturno  ?  Boethius  (quid  enim  ve- 
rear  adducere  au£torem  tam  bonum  ? }  De  confolat.i.  Quid 
autcm  eft,  inquit,  quod  in.alium  quifquam  poffit  facere,  quod 
fuftinereabalio  ipfenonpoflit  ?  Bufiridem  accepimus  necarc 
hofpites  folitum  ab  hofpitc  Hercule  fuilTe  ma^batum.  Regulus 
plurcs  poenorum  bello  capto.s  in  vincula  conieccrat :  fcd  mox 
ipfe  vin(3:orum  catenismaiius  praebuit.Vllamne  igitur  eius  ho- 
minis  potentiam  pucasjqui  quod  ipfe  in  aiio  poteft,  ne  id  in  fe 
alter  valcat ,  efficeVe.  non  poirit  ?  hxc  illc.  Seneca  longe  antc 
vfurparat  idem  verbum ,  fed  alio  tamen  fenfu,epift.39.  Qu^a- 
rum  voluptatum  impotentia:  atque  infanae  libidini  ob  hoc 
vnum  poffis  ignofcere,quod  qu3e  fccerepatiuntur.Accommo- 
datius  ad  hunc  locum  Cicero  i.de  Oratore  ,  alio  tamen  ora- 
tionis  filotVt  feraentem  feceris,ira&  mete?.  luftitia  enim  vi- 
decur  poftulare  vt  qui  feceritaliis  iniuriam  ,abaliis  itidcm 
accipiat  iniuriam.  H^ec  enim  lex  eft  talionis  vt  par  pcrna  rcd- 
datar.  Virgil.  in  de;cimo  de  Turno  qui  Pallantem  Euandri  fi- 
lium  interfeccrat: , 

Ncfcia  m sns  hominum  fatiy  fonifque  futur&^ 
Et  feruaremodum  rtbu4  fublatft  fecundiii. 
Turno  tempu^  erit  magno  cum  e^tauerit  emptum 
Jntaffum  Pallantay^  rum  Jpolia  ifa^  diemt^ 
Odervi.]  Etcnim  cum  ^Eneas  Turnum  proftrauifTet ,  illiqiie 
parccie  decrcuilTet  >  vifo  PalUntis  baltco,  quo  fc  Turnus  ci«- 
^ccrat, 

'   ■  -  Vurijs  accerjfii/.  ^  ira, 

Xtrrtbiirs :  Tiih"  htnr  j^qIijs  indute  mtorum 

Eripiars 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  587 

'Eripifire  mihl  ?  Pallfts  ie  hcc  ■vulnetetPallfU 

Jmmotfit,0>  pcenamfrelerato  ex  fangmne  pofcit. 
Et  Orodes  prxdixcrat  in  io.eo<i.lib;fore,vt  eadem  pGenabrcui 
arficeretur  Mexentius,quam  in  ipfuRi  intulerat. 
'     non  me  qtitcunque  is  inuito 

Viiior,nec  longum  l&tabere^te  qmquefatA 

Projpeciant  parisi.-atque  eadem  mox  artia  ienehis. 
Glyca  Annalibus  faihit  Adonibezecum  viuum  captum  extrc- 
mifque  pedum  acmanuum  partibus  mutilatis:Scptuaginta,in- 
quit  ille  rcx,reges  extrcmis  pedum  manuumque  partirbus  ttun- 
cati,mea  fub  menfa  jnicas  collcgerunt.  Quemadn>odum  in  il- 
los  ego  me  geffi^ita  m.ihi  diuinitus  eft  repcnfum.  Aelius  Lam- 
prid.in  AIexandroSeu€r.VetroniumTurinum,ait,fumi  vendi- 
torem  accofari  Alexander  iufnt-.probatifq-,  pcr  teftcs  omnibus, 
&  quibus  prxfentibus  quid  accepiflct :  &  quibus  audientibus 
quid  promifiiret,in  foro  tranfitorio  ad  ftipitem  iUti  ligaripra:- 
cspit:&  fiimo  appo(ito,quem  ex  ftipulis  atque  humidis  lignis 
fieri  iuftcrat,necauit,  prasconc  diccnte:Fumo  punitur  qui  vedi- 
dit  fumum.Tribeilius  P©Uio  in  GaIiica:Cum  qaidam  gemmas 
vitrcas  pro  veris  vendidiftet  eius  vxori  ( Gallienum  intelligit) 
atque  illa  re  prodita  vindicari  vllet,,  furripi  quafi  ad  Lconem 
Ycndicorem  iuflit.Dcinde  caueacaponem  emittit:mirantibufqj 
cundlis  rcm  tam  ridiculam,per  Curionem  dici  iuiTit:Impoftii- 
ram  fecit,&  pafliis  eft.  Dcinde  negotiatore  dimifit.  Lampridius 
in  vita  Scucri:Clamabatque  fsEpius  quod  a  quibufdam  fiuc  lu- 
da:is,fiue  Cliriftianis  audierat  &  tenebat :  idque  per  praeconem 
ciim  aliquem  emendaret,dici  iubebat:Quod  tibi  fieri  non  vis,  ^ei  tihi 
alteri  ne  feceris.  Nec  vero  prastcrmittcndum  quod  narrant  fa-  /«'"»  nfUes^ 
crats  hift.  Ecclefiaft.iib.5.c.5.&  So.zomen.Iib^S.c.y.  Eutropius  j'*"'!  "• 
primus  Impcratoris  cubicularius,ac  primus  eunuchus,  cum  de  ■'"^"'** 
nonnullisqui  ad  Ecciefiam  confugerant,  viiidi(fta  fumcrc  vcl- 
iet,ftudiose  in  hoc  incubuerat,  vt  lex  ab  Imperatorib'  ferretur, 
qua  vetaretur  ne  qUifquam  adEccIcfias  confiigerct;quin  etiam 
vt  indc  abrtraherentur  qui  ad  eas  iam  confugificnt.  Confeftim 
pocna  fubfecuta  eft.  Propofita  autcm  hac  lcge,haud  diu  poftea 
Eutropius  ipfe,qu6d  coniugi  Imperatoris  cotumeliam  intulif- 
fet,primus  cam  Icgcm  tranfgreditur,  &  ex  palatio  profugus  ad 
Ecclefiam  fupplex  accurrit.  (Vcrum  Imperator  Eutropium  ab- 
ftrahi  iufilt )  pa:!nafque  capite  truncatus  dedit  ,  &  lex  qusc  lata 
fucrat,prorfus  e  publicis  commcntariis  expunda  cft,  haec  iili. 

5b     1 


3««  ANDREiE    ALGIATI 

Vidc  Proucrb.Neoptolemea  vltio.Rc^lc  Cailiodorus  lib.5f.Va- 
riar.cpift.t.Poena  iita  peccati  eft,  vt  vnufquifquein  fe  rccipcrc 
poflit,quod  in  altcruro  protcruus  cxercuit.  Et  huc  quidcm  vi- 
deturpertincre  titulus  z.Pandcdtarum,  Qjiod  quifque  iuris  ii| 
alium  ftatucrit,eodcm  iurc  vtatur. 

Ttr^uit  in^finw.']  Irati  &  abominantis  eft  gcftas.Tibullu5 
Elegiar.  t .  dc  fene  amatore  loqucns: 

Hftnc  puefthunc  iuuenis  turka,  cireum  jietit  AreBa: 
De^uit  in  moUes  (^  ftbi  quifcjue  finta. 
luuenal.  Satyr.7. 

Ctn^utturq^  (inm  verMm  deprehendere  mtjfem 

Si  Uhet. 

Et  apud  Theocritum  puella  rufticum  qucndafn,  a  quo  amaba- 
tur,ridens,dum  ilii  depjrmitatcm,  graueolentiam ,  &  alia  cor- 
poris  vitia  exprobrat,  ter  in  fuum  iinum  dcfpuit :  ait  enim, 

Odit  Amoris amor.^^zdcm  polyptofis  apud  Ouid.^.  Amor, 
cleg.io. 
Cmfafitit  multis  HdBet  amoris  amor, 

Pulcia 


EMBLEMATA, 


58y 


Dulcia  quahdoque  amara  fieri. 
Embl£ma     cxi. 


M  A  T  R  E  procttl  USla,  paHltimfeceJfer^t  wfans 
LydiHiihHTic  dirafid  rapuif:is  apes» 

Vencrat  hic  ad  vosplacidas  ratus  ejfe  volucres, 
Cum  necita  immiiisviperafzuaforet. 
^HA  datisy  ah  dHlciflimulos  pro  munere  mellii, 
Proh  dolor !  heHjine  te  gratia  nnlia  datur. 


A  Pparet  id  efTc  traftum  cx  Antipatri,  atque  etiam  Biano-  Q^i^^ 
Jljl.^^^  Epigrammatis  eiufdcm  pene  argumenti,Hb.  i ,  Antho-  Embi: 
lo|)2E,  titulo  «?9-rtv«Toy^  «5  3-«vo>^.  Scd  Antipatri  piir 
mum  ciufmodi  crt: 

Bb     1 


S^o  ANDREiE     ALCIATI 

II«9g*   Avtr^i^»»)  ^   fif*vvroQ4y  fAYjh   (^iXiosn^ 

Biauoris  vcio  fic: 

E'X6(i)iiyCCf   /^"   i^tov    nra  ^^?it:Tipccf. 
Avrt^ci  ot  ^civni  i<rii^^^x.Tt  (poi-.iX  y.i)n(^, 

€1       ^tKPSU,  yXVKi^yi^   U'TlZS-xX<il    ^XQ/tT(^. 

Nos  vscamque  i:a  fumus  interpretati: 

Repentem  per  hHmum  teutrim  HeymonacleL^ugcnutn 

DuleU  mella  (  nfifo/S  hcu  )  pupugijiii  apis. 
Reddidit  entciUm  /tc  vefler  aculeu/-y-\h  ahy 

Serpentes  nequeant  vi  mcuiffs  m>igjs. 
tya^B,LyfidicA  pniri,Amynt»ri  dicito  matrir. 
Impr^hA  apes,mgUi  ctitnfit  amarities 
Alterum  fic: 

Errantemin  trimo,molhm  Hermona^apueliufn 

IniuHe  nimium  corriputfiis  npes. 
Vipera  quamfit  atrox  pciore$,vcmt  vbi  advo; 

Ntfciuc\infelix  ejje  puiabat  apes.^ 
Atprct  melle  graues  ftimulum  pur.gendc  cifuentum 
Liquiflisxfic  (ir  gratia  m  Uis  abtt. 
^moru  crHoc  autem  fubiigmento^amorisnatararn  iiitcUigere  licet,qui 
mtl  &  fel,  ^f  reclifTimc  Plautus  ait,&  melle  &  felle  ell:  fa:ciVcliirmius:nam 
guftu  dat  dulcc ,  amarum  ad  fatiecatem  vfque  aggerit.  Quid 
enim  voluptate  bJandiusPfed  cade  quid  tiiftius  ?  Cauendum  efl 
itaquCjdum  obicL^araenta  magno  labore  conquiiimus,  nc  fub 
dulci  mellc  vencna  lateant.  Exemplu  prselto  eft  inapibus,qux 
mel  dulcillimum  conficiunt :  exdem  aculeum  habcnt  prjelen- 
Amor      taneum  ,  fi  qwis  fcfe.  propius  admoucrit.  Hinc  a  Gr<ecis  yXv- 
VAvxw-    KUTntc^^  Amor  dicitut  5  quod  ilgnificat  Euripid.in  Hippoly- 
%i*g(^.  tohisverbis: 

Ti  r54'    0  d))  Xtpta-iv  kih^aiTnis  t^xry 
HJ^^cv  ai   xs-xf  TawTCv,<iAv«»a;  9-'  Xf^.  Id  eft: 

Quid  hoc  oft  quod  dicunt  homines  amare  ?  refpondet  nutrix: 
lucundiilimum,  6  filia:fcd  idem  calamitofitrimum.Verba  func 
Pha-dia;  ad  nutriccm,  cui  luos  in  Hippolycum  amores  credir. 

Huc 


E  M  B^L  E  M  A  T  A,  )^t 

Huc  refpexic  Cacull.  ad  Maliium: 

Multafm  is  luji.mn  eft  Dea  ntfcU  nfjiri, 
^A  dulctm  curts  mifcet  amarntem, 
Cxcerum  Epigramma  eft  Meleagri  iib.y.  Grzcorum  Epjgram- 
raacum  ,  in  quo  cx  apicula  quarrir  cur  Heliodora:  corpus  can- 
gac:Num  idco  vc  ei  nuncicc,  quod  ipfa  ainoris  dulcem  &  ama- 
lura  ftimulum  habeac  ?  Pucabam  pridem  id  dc  Amore  ab  api- 
buspun^lo  figmentum  non  incommode  reuocari  poilc  adid 
^uod  Plucarch.  fcribic  (fi  camen  vere  dicendum  id  eifec  Piucar- 
chi  problema)  ab  apibus  eos  pungi  cicius,  qui  ftupro  iefc  com-  >^^  »pihiu 
macularinc  :  quod  id  animal  fic  mundiciei  &  elegancia:  peiftu-  "^'^  f*'^* 
diolum,  quippe  qu2E  facile  odorencur  >  nec  immundiciam  Iibi-  ?'|^  "f"!' 
dinoforum  fuftineanc,  cicacurquc  ibidem  Theocriti  locus,  quo  ^,„j^ 
concinencur  Vcneris  ad  Anchifcn  verba. 

PaulumfeceJJerat.  J  Huic  figmcnco  indulgecur.  Nam  Poecac 
omnes  femper  Cupidinem  Veneriadcfle  faciuc.Racionem  ad-  C**rCufUt 
fcrcSeruius:Q_uia,inquit,vencreayolapcas  fine  amorcnonpo-  ^^"«'■»  «<<- 
tcftexcrceri.Horac.i.Carminum,  tun^aiHr, 

Liberum  ^  Mufu  Venerernque,f^  iUi 
Sempefhi.rentempuerumcmfbat 
Plato  in  Sympof.  racioacm  longius  rcpccitam  narrat.  Vic!c  3. 
prsEparJEuangel.Eufebij,&  Gyrald.Syncagm.i  3. 

/w/}»»^L^^i»^.]Periphrafis  Cupidinis.  Lydi  populi  funt  in  Ljdi  mi^ 
regione  minoris  Afi^^omni  moUicie  &  voluptace  deprauaci,qui  '*"'»'^- 
primi  caupones  &  inftitores  fuerunCjHcrod.Iibro  i.LegePlin.  ^'^* 
3.cap.j.&  j  c.i^.icemque  Acheneum  Dipnofoph.cap.4lib.11. 
&  Prouerb.Chiliad.  Lydus  oftium  claufit:&  ,  Lydus  in  meridic: 
&  pucant  nonnulli  verbum,Iudcre,a  Lydis  dudtum. 

DtrA  fed  rfipui(iii  apes.']  Enallage  perfona: ,  per  apoftrophen, 
cxpreflit  vim  vcrbi  «A£7T,id  eft,fuftuliftis  dc  medio. 
£ro  deloriheu  Jine  /*.]AIIudit  ad  illud  y.Mccamorph. 
'—nulU  eji/incera  volupta^, 
Sollieiitimtiue  altquidUiis  interuenit. 
Plautus  in  Amphit.E/J  in  &tate  hdminu^tta  Diis  tlacitum)  vclu- 
ptativt  mAror  comes  confequatur.&c  Horat.Odar.i. 

nihtl  efi  ab  omni  parte  beatum. 
Huc  proucrbiajDulce  &  amarum  :  &,Ne  quscre  mollia,ne  cibi 
dura  concinganc:&,Fccem  bibac  qui  vinubibic  ;  itemque  iliud, 
In  apes  irrucre.  Casccrum  in  eo  candem  velim  ftudiofu  admo- 
nicum  :  pro  eo  quod  in  Grxco  eft  ,  a  TnKpaii  yAvr,£^>)5  «vti/tw- 
^o*  ^^^Cir^^yd^cn  Alciacus,Pro  dolor  heu,(ine  le  gt.itia  nuia  da- 
J«r.-nimium  obfcure  id  quidem^vt  onines  vna  mecum  fenciuiu 

Bb     4 


35i  ANDREJE     ALCIATI 

Ego  vcrofateor  his  vcrbis  'jtcpcgratifi  mellps  ai?it)me  non  aile- 
cutum  efle  Giscca;  conclufionis  leporenij  fenfus  is  eft ,  O  apes, 
<]U2E  non  minus  amaia;  cllis  qtiam  mel  ipfum  dulce.  Nam  vox 
«»Tr5f»Ao<,lignificat  virium  xqualium  concrarictatc,ant  arqua- 
litatcm  virium  qua:  lunt  inter  le  aducrfa! :  quafi  aperrc  diceret 
apum  accrbitatem  a;quarc  meliis  dulcedmem  ,  fummumque 
bonum  fummo  compcnlari  malo. 


Ferc  finulc  cx  Tlicocnto, 


A  D      E  M  B  L  E  M  A      C  X  I   I . 


A  L  V  E  o  L  I  s  dHmmella  legit ,  veratfilt  cimortm 
Fnraccm  mala  apes,  (^  fummi^  fpicula  ii^int 
In  digitis :  titmido gerfiit  at  ptter  afixim  vngite, 
a;  qnxiitfrrahivdiu  humMn,  fenerl^ue  dolorem 


Indic 


af 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  jPi 

Itidicat,  ^grauiter  queritur  ^uodapicula  paruum 
rpfa  inferre  animal  lam  noxia  vulnera  pojjit. 
Cni  ridens  Venm^  Hanc  imitarvs  tn  quotjue,  dixiti 
Nate,feram,  qut  ddi  tot  noxia  vulmraparutis, 

HOc  fcre  idem  cum  ruperiori,ni{i  quod  concinnius  &  lepi- 
diiis  claadat  Theocritus :  quem  fua  lingua  ioqucntcm 
audirc  non  pigeati 

J^h\iv  •niv  o&Mieci   t^  ftj/^^6^,  «Tl»  j<  twt^ov 
X*  «  jK^TJ^  ^ArtpKffK,  TT  ^'  nrK  i(rpv  toA  fiiMcs-M^. 
jQuod  fane  ex  Anacrconte  tranlcripfitjcuius  Ode  fic  habet; 


EidyUim 
Thttcriti» 


K»ifteif^lu>  ftihiTlM 

1«v  tfecKTv^^ov  ^  att^^Hs 
Toii  x**?'>^  >  •'AoAvIj. 

n^O,-  77JII  >(£C^i)y  Kv6K^lu/y 

OA<yA«,  ^{^TE^,  M/TT», 

OAa«A«(,  «' ^^^mOTCA». 

0<p<f  jU*  irv^l^i  fiiKgof 
Htt^a/tk;,  b»  n^sAaffJ 

MsA«T?*M'  0<   p-t^^J^/. 
HOVM  TD  T«5    fii?^iTiM, 

HoiroiiyhKeis-  Tnviatv 
^§«f  0  <;<»/$  ru  ^u»^st4-y 


finter  rofas  Cupid9 
Apiculam  iacentem 
Non  vtdity  ejiqtie  punBHs: 
Mantimque  fmciatus 
Mox  einlare  ccepit, 
Et  curfitans  voldnfque 
Ad  candidam  Cythere?t, 
^  y  Heu  oecidijOccidfy  inquiti 
'^  ^  Vitamque  mater  effio. 
En  me  minutaferpcm 
Pennata  vulnerauit: 
Apem  vocant  coloni. 
Tunc  illa :  Apisfi  acumen 
Tantumfacit  dolorem, 
§^antum  puta^  dolere 
^  ^O-^  tiiferis  Ctipido? 


^nacretr.- 
taOi», 


Garmen  Theocriti  certatim,  ni  fallor,  a  dodis  quara  plurimis 
conuerfum  eil-. 

G)uatit  humum.']  Doloris  fip;num,  pedibus  tcrram  percutere, 
«ft  &  indignanns,&:  grauirer  ieieRtis.Homeras  dc  Iro: 

■2i/|i  ^^'jjAao-'  hctvTeK 
AetK-aC»*  7ni\  y»{a*. 

Bb     < 


Te*ra7npe- 
dibm  qts*- 
ttre. 


394  ANDREi€    ALCIATI 

tamcn  calcitrationem  non  e/Te  indignantis,  fcd  motibundi,pu- 

tat  amicus  meus  loan.  Fratei  Lauailcnfis..  Nam  Irus  ab  Vlyflc 

grauilfimo  idlu  ad  terram  aiHidtus  ,  eorum  more  qui  animam 

e/flant ,  apud  Homerum  terram  pulfat  pedibus ,  vt  lo.  itneid, 

Virgilian*B; 

Sterntiur  trtfdix  Acron,  ^  calcihus  atram 
Tundit humtim  cxpirans.  ■  '■    ■■- 
Ouid.i.  Artis, 

Ly  iius  &quataw  teftede  pulfaf  humum. 
Venummh-      Ridens  Venus.]  Poetx  Grxci  Venerem  appellant  ^<Ao^«j^», 
e^rifui,      id  cfl,rifus  amicam.  Horat.i.Carminum: 
Sitte  tu  m.iHis  Ericyn*  rtdcns. 
Tria  gcnera  rifus  ponuntur  a  Clemcnte  Alexandrino  :  fiH^ei- 
f<^,rifum  dccorum:««yA<«-(fc(5i',  meretricium,<^y^<r^»,  proca- 
cem  &  notas  referentem  libidinis. 

§^i  doi  tet  noxiavulnera.^Huc  fpcctat  iilad  cj.Eidyllio 
Thcocri  ti: 

Mccr^u  t^tiXu^ty  c^v^M  Tt  fct9  iT^iiPt  ^'"yg. 
Nunc  amorcm  noui :  dirus  vtiquc  Deus  cft  ,  &  quidem  lca^nap 
mammam  fuxit ,  inque  faltibus  ipfum  mater  enutrit.  Scd  pro- 
pius  effc  quod  citatur  ex  Nasuio: 

JSdepol  Cupido,  cum  puJtUusJist  nimis  mHltum  vnles. 


In 


£MBLEMATA. 


iSt 


In  ftatuam  Amoris. 


Emblema    cxiiz. 


Qv  is  fit  ^mor,p!tires  olim  cecinere  Toet&y 

Eius  qni  vario  mmine  gefia  fcrnnt, 
ConHenit  hocy  quodvefte  caret,  ^nodcorpore  parHus: 

Tcla  dlapjue  ferens  lumina  nulla  tenet. 
Hdtc  ora,  hic  hahitufcjue  Dei  efi.  Seddicere  tunt&s 

Si  licet  in  vates,falfa  fuhejfe  reor, 
Eccur  rmdus  agat  ?  "Diuo  cjuafipallia  defint, 

Qni  cuntias  domiti  poffidet  orhis  opes. 
^Ht  qui  quxfo  niues  horeamque  euadere  nndas 

^lpinnm  potHit^flricldcjHe  pratagclu? 


39<f  ANDREiE    ALCIATt 

Sipuer  ejt.fHerumrte  vocas  qtii  Neftom  vincitf 

An  nofti  Afcrdi  carmina.  do^ajenid^ 
Inconftans  pHcr  htc,  ohdHrans  peEiora  qHA  iam 

Trans  adijt,nunquam  lincfuere  Jponte  potej!; 
At  fharetras  ^  tela  gerit  quid  tnutile  fondns? 

An  curuare  infans  cornua  dira  valet? 
Alas  curue  tenet  quas  nefcit  in  dtheraferre? 

Infciui  in  volucrHmfleBere  tela  iecur, 
Serfit  humiyfemfirqHe  virum  mortalia  cordd 

Licdity  ^  haUd  alas  faxepu  inde  tnouet. 
Si  CdLCWi  vittamque  gerit,  quid  t£nia  c&co 

Vtilis  eft}  tdeo  num  minvu  ille  videt? 
Quifve  fagitiiferHm  credat  qui  lumine  caftuif 

Hic  certa,  at  cm  (picula  vana  mouet, 
Ignem  eft^  aiunt,  verfdtque  infecloreflammas, 

Cur  age  viuit  adhuc  ?  omniaflamma  vorat, 
^HJnetiam  tumidis  cur  non  extinguitur  vndis 

Naiadumy  quoties  fnollia  cordafuhit? 
At  tu  ne  tantis  cafidre  errorihtUy  audi: 

Verm  quidftt  amor,  carmina  nofira  ferente 
lucundus  lahor  eft,  lafciua  per  otia :  fignum 

lUim  eft  nigro  funicaglans  clyfeo. 


F 


'Igmcntum  de  Amore  vt  fibi  repugnans  &  lL^eujei.%)i  parti- 
culacim  reprehcndit ,  veramque  Amoris  dcfinitioncm  ad 
cxtremum  ic  tradcre  docct :  fub  quibus  omnibus  inuolucris 
graphicc  exprimitur  amarorum  vita  milerrima :  quze  {igillatirai 
omnia  explicabimus^fi  prius  MaruUi  clcgantem  defcripcionciri 
fubiccerimus: 
*Dtfcripuo       G^is  pucr  hic  ?  Veneris.  plen/i  qua.  cAiijfei  phtiretrt.  eflf 
iAm$ru  ex  ^q-^  ygyig  proniftf^  certx  quod  ar/namduet. 

JViArHUo.         Curfne  "jesJ-e  Deu<  ffimplex  puer  odit  aperttiw. 
Vnde  puer  ?  puercs  quhdfacit  ipfe  fenes. 
€)t4is  pcnnoi  humcris  dedit  ?  inc&niixntia.aiuare 

NuUa  Veofrons  e[i  ?(ignii  inimicafugit: 
^&fors  eriputt  lucem  ?  iwmoderata  libido, 

iSUt' 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  557 

Curmacies  ?vigtlis  curdy  doUrq^facit* 
§lnis  cAcnmprAit  ?  ebriet(tf,fopor,  otia,  lttxu4, 

€)ui  comites  f  rixA,  beMay  odia,  opprohrium, 
§lHi  coelo  dignati  ?  homines:  quA  caujfa  coegitf 

Mitior  auSore  efi  credita  culpa  Dee. 
Heu  curuumgenus,  ^  veri  corda  infcia  l  quo  ius 

¥afque,fcelus  miferi  fi  fcelere  ahluimusf 
Adda  &  Augeriani poetx  cene  non  illepidi  cade  dc  re  carmcns  *^«jm«»J 
Angelus  inuiSta  qui  cuipide  femper  oberras,  •piirmmmm 

Dic  mihi,  te  nudum  cur  tua  mater  alit?  "'  -wn, 

iftudo  homines  qui  mfirapetunt  delubra.  Ruhenti 

Curfiant  in  dextrajpicula  ?  trado  necem. 
Cnr  puer  es  ?puer6sfacio  quofcumque  fagittis 

Saucio,fiue  volans  ignibus  vro  meis, 
Ventofas  humeris  curfixit  lupiteralas? 

Efi  quouis  leuiorfiamine  quifquis  amat, 
Cur  tecumfacuU  ?  quia  viuida  cordafretumque^ 

Et  iuga  montofa,  ^fcrupeafaxa  cremo. 
C&cits  es  ?  an  claro,  dic,  lumine  ?  cacus  amator, 

Non  ego,lucepoli  lux  mea  clara  magis. 
Tafceris  ambrofia.fcu  neEiare  ?pafcor  amcenis 

Blanditifs,  rifu,  ftduUtate,  iocis, 
Cur  tibi  pulchra  parens  ?  quia  denfosforma  caUrez 

lngenerat,form&  munere  nafcor  ego. 
Cur  maris  efluBu  prognata  efl  matsr  ?  amator 

Vt  mota  in  fdfis  fluBuet  vnda  vadis, 
Dic,  tua  non  vilis  domus  ?  an  cultijftma  ?  nuUa 

TeSia  coU,  hibernofub  leue  dego  mifer, 
Vic  vbiftoi,  dum  lajfa  tuofunt  membra  vol^u? 

Crede  mihi,  numquam  me  leuis  ala  vehit, 
Scd  &  nonnulli  c  vctcribus  commentitiam  iftam  Cupidinis 
diuinitatcm  dode  vereque  pcrftrinxerijnt,  vt  Archias  poeta^ 

Non  aroor  e(l  qui  afficiat  iniuria  humanu  genus,fed  inten^- 
perantesranimis  cnim  hominu  hanc  occafionem  praeftat  amoFj, 
quaii  diceret  iine  vilo  verborum  circuicu  :  non  amor  qualis  4 
poecis  celebratur,fiubitius  illc  pufio,  laedit  homincsjfed  inccra-^ 
pcraatia.  Refer  huc  Eidyllion  Theocriti  u. 

Vario  nomme.]  Proptcr  diuerfa  vel  adiunc^a  vel  efFe(Sla,  qua^ 
i^udiqsc  in  Syntagmatib.HiftQriae  Deorum  explanat  Gvraldus, 

(  onuenit 


$5»  ANDREit    ALCIATI 

Conuenit  hoc,<juod.]  abfurdunijVt  fabulam  refutct.  ' 

'Ecctirnudus  agat.]  Maxima,inquit,eil  impudencia  eum  nu- 
clum  pingercjcum  Dij  iiullapicmaiuur  egellate.  Ea  tamen  nCl- 
dicas  imporcunam  &  perpetuo  vigilantem  amantium  penina- 
ciam  arguic:vel  manifcftam  corum  infaniam  prodit.Sic  aliquis 
cx  recentibus: 
tcmdH4  JL-  Cur  te  cum  nuUo  corpus  veUmine  fmnfirat.* 
tmtcHT?  StultitiainfamTna.nifi'fiapatefcit  amantis. 

6^i  cunBas  domitt.]  Hinc  di£lus  eft  ^ra*  JW^t(5&7zy§iv;  fuperius 
annotauimus. 

u4ut  qui  qu^fo  niues.]  Nil  cft  quod  timeant  amantes  ><ium 
lebus  amatis  fe  potiri  polfe  fpcranc ;  fic  Plaucus  fub  amatoris 
pcrfona: 
^Uu  pe-      Neque  vlla  mihi  oFiahit  amnis,  neque  mons,  neque  adeo  tnare? 
rknlum  j^^f  cnlorem  necfrigus  metm,  neque\ventitm  neque  grandinem, 

desreflant         iffibremferpeiarJaboremfuffcram,folemyfttim: 
t^sMtorti.        ^^^  concedam,neque  conquiefcam  vfqud,neqtienociu  neque  diti, 
Prius  profecid  quam  aut  amicam,,  aut  tnortem  inuesligatieri, 
Tibul.itcmEleg.i. 

^ifquis  amorc  tenetur,  eat  tutufque  facerque 

(^ua  libet :  inftdiof  non  timuiffe  decet. 
Kon  mihi  pigra  nocent  hihernAfrigora  notiiSf 
Non  77?iht  cum  multa  decidit  imher  aqua. 
Proper.lib.^.eleg.i^. 

i\on  tamen  ejt  quifquamfacros  qui  Udat  amanteSy 

Scironis  mediafic  licet  ire  via, 
§l^ifquis  amaior  erit>,  Scyticis  licet  ambulet^rist, 

Nerr,o  adeo,  vt  noceaty  barbar.tt^  ejfe  volet. 
Zun.z  mintnret  iter,  denionRrant  asirafalebras: 

Jpfe  amor  accenfas  percutit  antefaces, 
S&ttacanum  rabies  morfus  auertit  biantef^ 
Huif^encri  quouis  tempore  tuta  via  efi., 
Et  Sencca  in  Hippoljto: 

Non  mc  per  alt^.i  irefi  ittbeas  niues, 
pigeat  gelatis  ingredt  Pindi  iugis: 
Nonfiper  tgnesy  (^  infeRa,  agmina, 
Cun^erparatis  eyfihus  peclus  dare. 
*T^er  A'        Puerummvocas^  Pucr  eft  ob  amatorum  varietatcm  &  in- 
mtTcm^     conftantiam  qualis  incft  puero. 
Ouidms  i.Amorumeleff.io. 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  3J>f 

Ef  puer  efl,  0>  nudus  amor,/inefirciil>us  Mnnos, 
Et  nulJas  vefiesy  vtjit  apertus  habet, 
Mofchus  de  fugitiuo  amorc  :  t^  aX  o  Trou^  <z!fe<W^f. 

€lut  Neiloravincit.'^Stntm  quemquerapientiflimum.  He- 
fiodus  &  Orphcus  Poecx  Gra:£i  Tctuftiflimi,  mortalium  &  im- 
morcaliu  mences  amore  capi  &  domaii  cradunc.ricin.in  Plato. 
Conuiuium.  Sed  id  non  eft  facis,  nifi  alicjuid  aiiud  quacramus. 
Amor  puer  pingicur  ciim  Neftorc  fic  antiquior,  Hcfiodo  tcftc, 
qui  in  Theogonia  canic,  Chaos,  Tcllurem,  Tartara,  Amorem 
Deorum  pnmos  excitifle.Verba  hxc  Hcfiodi  funt: 

Htsj  ^  'Tr^uTnftc^Ci  •^jtr,  kvTcig^  izrtiTU 

TecpTU^  r' *)iPoi*TZi  tAv^  ^^(no<;  «5t;gu«^«*5?. 

Ec  Oipheus  Argonaucicis: 

Ergo ,  qui  Neilora  vincit ,  fic  intcrprctor ,  qui  Ncftora  vincit 
^cace,qui  /it  Neftore  anno{ior,dcnique  qui  fenior  Iapeto,vt  cr 
Luciano  incminimus  iam  fupra. 

Afcni  fenis.']  Hefiodi,  ab  Afcrseo  Boeotia;  pago  in  Heliconc 
monte.  Inconfrans  puer.~j  Ad  id  refpeiit  Ouid.De  Artc:  Error  &  i 

Errat,^  in  ntdU  fede  moratur  amor.  inconRa»- 

Hic  o^df4ra>Js peclora.']  Idem  ferme  in  Hippolyt,Scneca:         ***  *^"**" 

§l^i  bUndiendo  dulce  nutrtt  walitm, 

S^rp  reciifit ferre  quodfii'A)t  iugum. 
Thcpphraftus :  ifai  5  ^^"  kXoylr^s  Tryflf  tTnSvuieK  iyrt^ooh^^ 
7Kve<«t«'  tOfj  iy^^ffU.  tLo  <z^aT)d)iv  ,  /i^aeietv  ^  Tlco  ^TnXtcitl 
Amorcft  irrationaiiscuiufdam  cupidinisexceffus^qui  velocem 
habec  accefrum,cardum  autem  difcellum.  Id  non  poffum  docc- 
re  commodiiis,  quam  ex  eius  arce ,  qui  fe  egregium  dodorem 
pr^fticit  nacur9araorisexplicand^:ficenimeleg.io.li,Amor.5. 

Luciantur pecli/.  fque  leue  in  contraria  ducunt: 
Hac  amor,hac  oditim  :  fedputo  vincet  amor, 

OderOyfpotero  :ji  v.on,  imitttis  amaho, 

Nec  luga  iaterpt^  amxt :  quA  tamen  odit,  habet, 

Sic  ego  necfi^-iete,  ncc  tectim  viuere poffum, 
Et  videcr  vcii  vefcitc-  ejfe  mei. 

G^icquid  eris,  mea  femper  eris :  tu  felige  tanturn, 
Me  qucqi4e  vetle,  velis,  anne  coaSiuA  a?nem'r 

Linteadumpotiust  vemifque  ferentthti^.  ifar 


460  ANDEiE    ALCI  ATI 

Vt  qHamuiin&lim,ceiMr  Mnare  tamen. 
Idemeleg.i^primi: 

hiferunt  tenuts  in  eorde  fagittd: 

E/  pofftfjxferm  peciora  verfat  Amor. 
Eteleg.i8. 

tener  aufuros  grandiafrangh  amor. 
S&pe  mei.  dixiytaniem  difcede^puelli.: 

Ingremie  fedit  protintis  illa  meo, 
Sipe  pudet,  dixijacrimii  vix  illa  retentis» 
Me  miferam  cur  te,dixit  amore  pudet? 
Jmplicuitque  fuos  circum  mea  coUa  lacertos, 

Et  qu&me  perdunt  cf'ula  mtUe  dedtt. 
Vincor:fy>  ingenium  fumptis  reuocatur  ab  armis^ 
Resifue  domigejias,^  meabeUa  cano. 
Eun Jcm  affe(flum  expreflit  Catullus  in  Lefbiamr 
Oit  /^  amo:quars  idfaciamfortajfe  rtquiris: 
NefciOjfedfieri  fentio,^  excrutior. 
Qn.06.  idem  apad  Marullum  repcrio,fcd  Mufa  fufiorcj 
Odi  te^mihi  credcyquantacunque  es: 
Oii  confiteor^CamiUayfed  quam 
Et  odi,^  magis  in  dtes  magifque 
Velim  odtffe-.fequiyatque  amare  cogor: 
Sic  me  amor  retrahit  tuus,trahitque: 
Sic  quem  fiuitiafi4gas  protertiay 
Tam  rara  reuoeas  decorefermi. 
Cur  Pha-        -^'  pharetras,  ^r.]  Xcnophon  idcirco  Cupidincs  fagittarios 
retratm      fingi  ait ,  quod  formofi  &  formofae  etia  e  longinquo  loco  vul- 
ydmor.       nerent ,  nimirum  oculis  ipfis  taraquam  fagittis  cminus  in  ren^ 
amatam  cmiflis,  (omi  j  y^  «<  'ifd/Ttg  nloruj  2lJJ,  riro  f^^XitjWi 
Vn  f^  7Tvfp6j9i9  ot  >(pr.A6<  nT^dyc^xsci.  Propcrtius: 
Et  mertto  hamatis  manus  eji  armatafagittis: 
Etpharetra  ex  humero  Gnoffta  vtroque  iaeet, 
Horat.Carm.i. 

Semper  ardentes  acuens  fagittxs 
Cotecruenta. 
Mofchus  in  amorefugitiuo: 

Tei  'xiicp^i  fjaXajnsty  7»Z$  7ro)i^etKt  k  vifct  rti^coirK^. 
Tert  humeris  auream  pharetram :  intus  autem  multae  cruent^ 
iagitt2B,quibus  me  fauciat.  TheocrituSjin  eidyl.  'ipag  ^^mm^y 
ait  Amori  pharetra  tribui  plena  telis,  quia  vulneret  hominum 

animos 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  401 

animos  multiscerce  modis.Origenes  hoc  figmcntum  allcgori- 
cos  cxponic :  ait  enim  pliarecra  lignificari  cor,  telis  cogitatio- 
nes,arcUjOS  &c  labella.qua:  habcnc  aliquam  cum  arcu  fimiiitu- 
dincm,ade6que  ipla  verba  8c  orationem,  quibus  omnibusdo- 
ininatur  amorjhuc  facit  illud  Pindari  ex  Olimp.i. 

^6>y£C>7u   otiviTziTiv  :  <y 
At  T«  Tiviv  iff^yiyiMVy 

K«:7j(^«,id  efl:,multx  mihi  funt  fub  cubito  cclercs  fagittas 
incra  pharetram  fonantes  prudencibusiac  apud  vulgus  indigent 
incerprecibus.  Incelligic  Pindar.pulchra  animi  fcnfa,  quibus  fc 
facecur  ornatum  &  cxcultum,  &  orationc  diferca  ad  vi6toriam 
laudes  celebrandas.Sed  de  his  facis. 

^lni  curue  ttnet.']  Cicero  de  Nat.  Deor.pennatum  Cupidine  Cur  nUtHs 
vocatjVt  Orpheus  &  Plato  in  Phsedro  TFitfotvTu--,  idque  propter  ^Amtr, 
frcquentifrimas  in  eo  viciflitudines  rcrum,ait  Pierius  in  Acci^ 
pitre.AIexand.  Aphrodifeus  problem.  S^.rationem  rcdditpro^ 
pter  inftabilicacem  nempe. 
Propercius  Elegiar.i. 

<S)utcunque  tUefuit.puerum  qui  pinxit  Am9Terni 

Nonne  puifu  mircn  hunc  hahuijfe  mansM  ? 
Htc  primum  vidit^fine  fenfu  viuere  amantes, 

Et  leuibt44  rurii  magna  perire  hona, 
Idem  nonjrufira  ventofas  addidit  alas^ 
Fecit  ^  humano  corde  velare  Deum: 
Silicet  altema  queniam  iaBamur  in  vnda, 
Noflrdque  non  vUU  permanet  aura  locit, 
Ouidius  inicio  i.de  Arte: 

Magna  paro  quas  pojfit  amor  remanere  per  art6s 

Vicere^tam  vaflo  perMagm  ore  puer, 
Et  leuus  efl  ^  hahet geminas^quibtus  euolet,alas: 
Btfficile  efl  tUis  impofuijfe  modum. 
Secundo  Amor.j.Eleg.fic: 

Tu  leuis  es  muUeque  tuts  ventofior  alis: 
Caudiaque  ambigua  ddfque  negafquefide» 
alloquitur  Cupidinem: 

Eubulus  apud  Athenaeum  lib.  1 3  .figmentum  hoc  ridct,cuias 
fenarios  propter  elcgantiam  huc  conferre  non  pigct: 

Cc 


401  ANDRE^    ALCIATI 

Toi^a-o    7S^''jfj{cf.^>.vt^(^  ot/,  ^>j(r«g  t*?.        Id  cftj 
6^i*  ommum prtmt^  virorum  pwxtt,  aut 
AUtum  Amorem  finxit  m  cetd  prior  ?  '^ 

Jiirundmes  fotum  feieha:  fingerc; 
Mores  nec  iUe  mrAty  aut  mentem  Dei. 
Kec  efl  enim  leuiiy  r.tr  efi  u  qui  celer 
Morhim  ferentit  auclet  prscordiis: 
Crauifque  vaUe^  qui  fit  aU  vt  fint  ei? 
Nuga  mertfunt  ha.c  :  quii  e'g»  perferat  ? 
Tlecfere  teU  iecur.']  Iecur,amoris  fedes.Horat.  l.Epift. 
Non  Ancilla  tttum  te^urvUeret  vlla^puerve. 
S/rpit  humi.']  Rcpugnantia    lunt   quibus    fuperuacaneam 
Ajijpris  itKovcc  doget. 

'  Sf  cAcu^.2  Amoris  csecitas  impeditam  hominis  rationem 
oftendit:  nec  enim  modo  tu^a«5  ,  fed  &  rvpXoTTvtoi  'ip&ig. 
Theocritus  Eidyll.io.  rvcpx^os  J['  cvk  ^yrs?  o  staSt©-'  ^Uyisoi. 
j^  k^^ovriT^  ipug :  hoc  efl,  c^cus  non  folum  Plutus,  verum 
etiam  delirus  Amor.  Properr.Eleg.t. 

Ante  pedes  cAcis  lucehat  femita  nobis:  » 

Scilicet  infano  nemo  in  amore  videt. 

Guid.Epift. •  quid  deceat  non  videt  vllm  amans. 

T/inta.}  Vittarum  cxtremitas,&  pro  tota  vitta  fumitur  ali- 
quoties:hic  pro panniculo,quo  velatur  oculi  Cupidinis,accipe, 
C^ictn         Sagittiferum  qui  lu?nirte.]  Abfuidum  aliud  per  collationem 
^mtr  cHt.  diflimilium. 

Igneu4  efi.]  Ab  efFc6lis,vt  iamdiduraeft. 
Dc  amore  igneQ,aur  potius  amoris  igni,e  multis  quaz  mihi  ad 
aliaproperantioccurrant,pauca  feli^am.  Antipater  Sidoniusi 

Mh   y.Xo6<av  T   \pci>ree,  li:K{.,  rtXifto^on  TpH(r{yy 
M*!o'  o^ifa  TsouxrM  udctri  nrZ^  «:?rv«?. 

Kgvs-o?  «|)&»T(^    <i«    zrci4ci)vt(^)  icr^i^B^Ti   ^ 
Xv  oi  rori  cv   aro^.oi  riTflofOfj^v  ■ziri}[.uy{. 
CJircumferuntur  ha:c  inccrti  cuiufdam: 

Ayro   ro  Tsrv^  -iz-ouJcrii  ^"C^-Jii^t^  iir(^i'o  vwKlrtp 
Jiv  xjcAop  iiCH^sjv  Ay;^;voi»   kyotipXo^trx^* 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  405 

KeM6i^(i$  T^b^lvj  i^cu>U<ri   (^y^oyot, 

Qu6  fpc<ftant  qu£E  AuI.Geli.retulit  i^.cap.p.ex^dituo: 
6^idfrcu'am  prAfers  fhHcros,qua  mhtl  opH  nobis  i 
Ibimu^,  hic  lucet  peciere  fiamma  fatis-i^c. 
At  cur  Amor  igneus  dicatur ,  ardere  autem  qui  ainore  corri- 
piuntur,  Paiilus  Silentianus  ita: 
"— — —  cniTiroTnt  j^' 

O't9pos  oXt<B-itias-eu>  'ix.i  ^vo-iv.  luf^  rtf  3«V» 
Ak^ov  'iXvif<pXoyoi4is  hjiTW  uro<i  cAfls. 

Eog    VsnQ^Tril^i  ^vf4^v  ijPiXrtojBfifri.  , 

Ttimidi^  Naiadum.'}  Naiades  aquarum  Peae  pcr  quas  hic  ca-  l^iadei 
ftas  Sc  pudicas  puellas  matronafquc  poflis  intelligere.Qup  re-  ^"^* 
ferendum  vidctiu:  illud  Meleagri:  * 

A^y«f  t^<y?,  ^«»«$-,T«  ^  ro  zrAtar,  «*'  ^»Ao  Hcrlu/, 

'K«/   2s-tiX(v  o\fcaJ^my  zr»XXtcx.t  c«yi$   t§«5  >  ' 

H   ;^^  0   a-«<5  rirota-i  ytXZ  j^  js^vkvca  t(jf,Kt(^eii 

hJVtpMi  »j  ^'  «   zretXoi  ^^  Kj  'Xii-Trtmjj 
Oewf^  JV'  |t6o;,  ttS?  etg^  2^^  yXouuKi^n  ^oufetTU, 

K,u^To?,  £|  iip^5  jey^6(t  e^,  »•«§  TCT«>t«<.      Id  efts 
5«MM4  Amor^fiuu^y  quid  iumtfi  tatia  moerens 
{2onquerar  fatque  iterum  taliayfiUH^  Amsr  ? 
Kimirumpuer  hAceonuitiartdet,^  ipjts 

Gaud^eti^  infult^t  iurgia  ji  qua  loquer, 
Aft  ego  dcmiroryglauco  VenttA  editapento 
§lui  fiamm^m  ex  vnda  progenerajfe  potes  ? 
Ouidianum  hoc  conuenit  ^.Amor.Eleg.j. 
Flumina  deherent  emnes  in  amore  iuuare: 

flumina  fenferunt  ipfa  quid  ejjet  amor. 
At  tu  ne  tantis.']  Hadlcnus  refuratio  fuit  veterum  de  Amo» 
tecommcnrationum,tandemque  veram  Amorisdefcriptio- 
nem  vltimo  perftringit  difticho. 

lucundm  laifor  eft ,  lafciua.']  Libidinis  &  obfcenas  votuptatis 
adbum  (ignificat  i  cuius  fchema  eft  malum  Punicum  in  nigra 
fcuti  planitie,  quse  repraefentant  {imilitudine  quadam  fexus 
vtriufque  y.nrtn^  ^e/**-  •  Punicum  quidem  dulci  fapore,fed 
amaro  cortice,mihi  referre  poteft  ^JVvZ*  vAvKuTnjx^ov.  Nigra 
^Iani?ics  cxcitatem  &  caligine,quibus  implicantur  qui  turft- 

Cc    t 


404  ANDREiE    ALCIATI 

ter  amant.C2terum  vir  dodus  quifpiam  ait,hic  glande  figaifi- 
cari  partem  obfcenam  genitalium,quam  Cornel.Celfus,  Arift, 
&  Galcnus  Balanon  appellant,quodglandcm  fignificat:  cftquc 
virilis  penis  prior  pars,quaj  Latinis  cft  mentula. 


In  obliuionem  patriac. 
Emblema     cxiiii. 


I A  M  D  V  D  V  M  miffa  patria,  ohlitup^  tuorum, 
jQuostibifeufangHisifiueparamtamor, 

Romam  hahttasynec  cura  domumfubit  vlla  reumi, 
^eterrtdL  tantum  te  capio  vrbis  homs: 

Stc  liachum  pr£milfa  maftm  dulcedine  loti 
Liquirat  o'  patriamjiquerat  atque  dticem 


Mminie 


t  M  g  L  E  M  A  T  A.  4©y 

Minime  mihi  dubium  eftjAl^iatum  id  Emblema  cum  fcri-  Ty^w  & 
bcretjhabuifle  m  manibus  Ammianum  Maicellinum,  &  f^"\  ^^" 
tum ad cum rerpcxiiTc locumqui.eft lib. i^.quem  integrum ap-    *"*'*''*' 
ponam,  &  deinde  fententiam  expIanabo.Verba  itaque  Ammia- 
ni  funt  hasciIUud  autem  non  dubitatur,  quod  cum  efrct  aliqua- 
do  virtutum  omnium  domicilium  Roma,  ingenuos  aducnas 
pleriquc  nobilium,vt  Homerici  baccarum  fuauitatc  lotophagi, 
humanitatis  multiformibus  officiis  rctentabant.Et  ha:c  quide 
ille.  In  eos  qui  patriam  obliuione  delenr,  in  alio  quodam  folo 
retcnti,&  fortuna  quadam  benigniori  reladati^torquet  Alcia- 
tus.Notiflimaeft  illaTeucri  voxapud  Ciceronem  Tufc.^.Pa-  <jatria  efi 
tria  eft  vbicumque  cft  bcnc  ,tum  enim  vcl  maxime  patriam  vbituttque 
ipfumque  natale  folum  tradere  folemus  obiiuioni,  ciim  aliena  ^«"^  <A 
regio  meliorem  nobis  &lautiorcmcdnditioncm  proponit.Sed 
certe  hoc  potiflimum  in  eos  torquetur  ,  qui  ciim  ad  amplum  Sui  6rfu9m 
aliqucm  dignitatis  gradum  peruenerint,fui  fuorumque  imme-  rum  oblitil 
morcsfadi,tumidasattolluntvercicccriftas,vtiisnihilintole- 
rabilius  eCe  pofTit,  ncque  alpcrius  ,  quippe  qui  nec  de  parenti- 
bus  ,  nec  de  araicis  amplius  cogitant :  ex  quo  pcrfpicuum  fic, 
quam  dcfipiant ,  quamque  vecordes  fint ,  ciim  non  intelliganc 
leuiflimo  cafu  fe  pofte  decurbari :  quamque  tcmerari  j  &  inrta- 
biles  fortunsE  fluxus  &  rcfluxus.  At  Oratorem  audiamus  liccr: 
Si  quam  vircucis  praeftantiam.auc  ingenij^autfortunsefplendo- 
rem  fumus  confecuti,  cam  noftris  impertire  eft  opus ,  &  cum 
proximis  communicemus:vt  (i  parentibus  nati  fimus  humili  & 
obfcuro  loco,  fi  propinquos  habeamus  imbccilliores,  velani- 
mo  vel  fortuna  eorum  augcamus  opes,  eifque  honori  fimus  5c 
dignitati:vt  in  fabulis,qui  aliquando  propcer  ignorantiam  ftir- 
pis  &  generis  in  famulatu  fuerint:cum  cogniti  funt,&  aut  Deo- 
rum auc Regum  filij  inuenci,retinent  tamen  charitacem inpa- 
ftorcs,quos  patres  per  raulcos  annos  efte  duxerunc. 

6^05  tthi.]  Duo  hic  amicorum  gcnera  notac  i  vnum  eorunl  £>«o  aml» 
qui  languinis  coniund:ione,alcerum  qui  vel  vicinicate,vcl  ftu-  corHat  gt^ 
diis  qtiibufdam  paribus,  vel  commercio  aliquo,aut  vfu  vitaeqj  ntra» 
confuecudine  amicicia  nobifcum  iundli  func. 

Romamhabua4.1i  Poceft  hoc  intelligi  fynetdochicos  ,  pro  '2^w4,vrfci 
quauis  vrbe  celebri.  ?«»■  '-»^«^- 

^t ern£  vr bit. 'JV ibs  Hstr'  i%ox^  Roma,vtolim  Athenae  *fw,  Lenti*mi 
&  Alexandria  3f()A«f,qu6d  cxteris  excellerent,quod  vidit  Ma- 
gius  Mifcellau.lib,4.c.^.  Aliufic  autem  ad  prifcorum  Romano- 

«c     z 


40^ 


ANDREiE     ALCIATI 


Roma» 


vrku  tlo 


rumopiaionemqui  Roi-nan\&  Romanum  impcrium  femper 
duracuium  credcbant^Hinc  illud  cll  louis  apud  Virg.  Veneri 
pcrpctuum  imperium  polliccntis: 

Hfs  ego  nec  meioi  rerumy  nec  tewporapono } 

Imperium  fine  fine  dtdi. 
Ec  Aufonius. 

Ignotft  AterndLnefint  tibi  ttmpora  Romit 
Idemquc: 

VrhisAb  AternA  dfducii^mrege  Shiirir.^. 
Sed  prxter  hxcplacec  ctiam  c]u;e  fcqauncur  addere.pliilologo- 
rum  gratia.Ammianu.'^  Maixeiliinr.  lib.  t  ^.  Tamcn  aucloritate 
qui  pociorcs  lEterna:  vrbis  Epifcopijtimiari  delidcrio  nitcbatur 
ardenti.Idem  lib.  1 6.  Et  vrbis  cc.i.plurum  ,  foriuncjuc  Pacis  ,  & 
Pompeij  theatrum,  &  Oiafum ,  &  ftadium  ,  aliac|ue  incer  harc 
decora  ytbis  a^ccrna:.  Idem  iib.ifi.  Difficultatem  aducntancis 
inopi^E  frumencorum  vrbs  verebatur  ^ccerna.  Idcm  Ammianus 
lib.  K^.Romani  ingreifus  imperij  vircutamcjue  omnium  larem; 
&  lib.  17.  Si  ablacum  vno  tcmplo  miiaculum  Romoe  facrarec, 
id  efl: ,  in  templo  mundi  tocius,&c.  Nec  dillimilc  cO:  quod  aic 
Calliodorus  lib.  i.Variar.epilK^z.Roma  maccr omnium  digni- 
tacum,&  epill.35>.  Romaeloquentia:  fecunda  macer,vircucum 
omnium  laciiTimum  cemplum,&c.racile  hie  pra:cermicco  qu^ 
nocac  Alciacus  ipfe  Commencario  dc  vcrbor.fignificac.ad  I.87, 
It  hatumprAmtjfa  manu4.]  id  elimulticudo  Vlyflisiocioruni 
quos  cxploratum  miferac  in  Lochophagorum  patriam,pra!ela- 
ra  hxc  cerce  Romana;  vrbis  elogia:&  merico  quidem  ;  ea  enim 
toc  populorum  difcordcs  fcrafque  linguas,Lacini  fermonis  co- 
mercio  ad  colloquia  concraxic,aic  Plin. 

D«/^«t//»^/or/.]Polybius,  hiftoriajferipcor  «|;o5n5-(^  ait  in 
ii.Loion  arbore  afpera,pumilam  fpinofam,ffondibus  viridan- 
tem  rhamno  fimilibus,  cmus  frudlus  initio  candidis  myrcibus 
non  ficdiinmilis,raox  increfcens  palmeo  coIoKxniagnicudine 
rocunda:  oliuas  ,nucleopeip^(illo  ,  e  quo  delicacusexprimicur 
lacex,quo  (itis  leuacur>fine  admi:^tu  aqua,',fed  vlcradiem  dcci- 
mum  non  durabilis.Theophraft.^. Iib.de  Plancis.fcribic  Locon 
parem  habere  cum  pyro  magnitBdinem,eiuIquc  pomum  fabae 
fimilemjqurd  dum  macurefcic  variac  colorcs  vuas  inrt:ar:quo  ex 
fru<5lu  memorant  incegrumquendamolim  excrcicum  in  Afri- 
ca,  commeacus  inopia  laborancem  fuilfe  ad  dies  aliquoc  rcfe- 
ftuqa.Mitto  qux  Ouid.^.Mecamorph.  Homcrus  OdyfT.?.  aic, 

Vlyflis 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  407 

Vjyflis  focibs  dulci  quadam  guftaca  loto  ,  reliqua  neglexiiTe,     Loim&^ 
ac  prsefenci  voluptace  delinicos  noluilTe  ad  nauim  rediie ,  nifl  Lotopha^ 
verberibus  adadlos.  Poncieus  Heraclides  aic,ab  Homero  volu-  3""^' 
ptacem  delignari  per  Locophagoiiim  regiooem  ,  qua;  volupcas 
pofica  elTec  in  ea  re  perfruenda  qu3S  dulciflima  pucarecur.  jj^- 

oi/VoG-^5  iyjt^TOj  Tntfi^TsKt^Jcrs  Symmach.  in  epiftolis  allufit: 
Vc  mihi,aitjquali  apud  fcopulos  ha^fiiTe  videaris.Aul.Gell.flexic 
in  eos  qui  nimium  immorentui"  indiale<^ica;gyris  &  ifiaran* 
dris.  Lege  prouerb.  Lotum  guftarc.  De  Lotophagis  Strabo  lib. 
17.Plin.lib.13.cap.  17.  Hauc  fabulam  plerique  conuertunt  in 
voluptuofos  ,  &  Ubidine  prurienccis  ,  qui  guftato  lcm.el  dulci 
blandoquc  turpium  voluptatum  vcneno  ,  ab  eo  non  fereabfti- 
neant.Lucianus  de  mercedc  conduC^is.Meminic  &  Dio  Chiy- 
foft.Orat.35, 


Cc     4 


40  S 


ANDREit     ALCIATI 

Siicncs. 


t  M  B  L  E  M  A 


A  B  s  Q^  E  alu  voJuarei,  cr  cruYwm  ah[(]iie  pie\la^\ 

Rosiro  abfque  cr  pifces,  qtu  tiirnen  ore  cannnty 
Quk  pHtat  effe  vllos  ?  iiwai  hac  Natura  negamt:. 

Sirenes  fieri  fed pottiilje  doctnt. 
Illicium  ef^rnulkr  qus.  tr-ipifccm  def-rut  atruwy 

Flurtrna  cjtiodfecum  monfira  Itbido  vehit. 
uiffectuyverbii,  animi  candore  trAhit?nur, 

Parthenope,  Ligia,  Lcucofaque  vin. 
jfJas  M.ufz  explii?nam,  has  atque  iUudit  'VlyjTes: 

Scilicet  efi  doclis  cum  meretrice  nihiL 


Elegani 


EMBLEMATA.  "409 

ELegans  eft  Sirenum  my tholo^ia :  hse  fucrunt  Achcloi  flu-  «S'»'''»" 
minis  &  Calliopes  Nymph^  fili^,tres  nimirumjPartheno-  ^^** 
pe  ,  Ligia  &  Leuco(ia.  Viiginea  facie  funt ,  &  in  pifcem  dcd- 
nunt,alij  volucrcs  eas  faciunt.  Cum  littus  Siculum  incokrent, 
nautas  prsetereuntes  ,  eantus  &  vocis  amcEnitate  pelliciebant, 
{jellcdos  fopiebant,  fopitos  demergebantj&  poflca  deuorabac 
Vlylfes  cum  iliaC  (ibi  pra:tereundum  efler, 

lleun  lera  foctotum  callidus  auresj 

Atque  fua^s  ■vhrclii  prAl-uit  ipft  mnnu^, 

TrfiTiJiuf! fcopolos (^ inhoipiteilzttcra  cla^-s: 
JlUprtcififes  dejiluerefietc, 

Sic  hUmiai  vecifquenotfUy  ^  carmtna,  vicit, 
Sic  tandem  €x:tto  mcnpra  carrbr^  dedit, 
MartiaJis  huc  allulit  lib.^.ad  Caflianum. 

Sirertei^hdanmnaut^antnfmpoenam^i 

BUnddfque  mortesygauyiumque  crudele^ 

§}u(^  nempquondam  di^ferei/at  audita^t 

ValUx  Vlyfjes  dicitur  rehquiffe. 
Homerus  Odyff.,»4.id pertradat :  Meminit  &  Plato  in  Phxdro.  Bl»}^  ^ 
Virgil.itneid.s.&5.Metamorph.Ouid.PleriquedicunturS«-<^';'"*^^?- 
^Knis ,  led  altiore  leniu,  ou  t  vy%>if  c*  ^f^vioi  k-,  f,t.ii(THfg^  dV' 
»»ef6«f,vt  Suidas:&  in  fua  Repub.  Plato,  cum  defphsrarum  cce- 
lcftium  volubiiitace  tradaret ,  {ingulas  Sirenas  dicit  iingulis 
orbibusiiifidere  ,  fignificat  motu  fyh^rarum  cantum  numini- 
bus  exhibcri,nam  Sjren  deacanes  Gra:co  intelledu  valet.  Ma- 
crobi.Comment.in  fomn.Scipionis.  Sirenes  autcm  aues  fabu- 
lofas  effe  purat  Plin.lib  10.cap.49.  cui  fane  aducrfantur  Theo- 
dorus  Gaza  &  Trapczuntius  ,  qui  Sirencs  in  mari  fe  vidifTe  af- 
firmant.  Rcuera  meretrices  fueie  ,  vt  tradunt  Seruius  &  Pal^- 
phatus,  qu^e  quia  tranfeuntes  deducerent  ad  cgeftatem ,  his  fi- 
dix.  funt  inferre  naufraugia.  Ad  hanc  fabulam  alludens  D.Hic- 
ronymus,  ait  in  Epiftola  quadam :  Et  nos  ad  patriam  feftinan- 
tes  ,  mortiferos  Sirenum  cantus  furdadebemus  aure  tranfire, 
quo  fpe£lat  illud  Socraticum.  ^«  'unxsFit  cti^icci  Tkg  tihvce^^mi' 
^tXieit  ^  oanSohv^  rh  >j?iT?;»  \^Hv  iatre^  TrwTg/i/a  :  Volu- 
ptates  oporccr  praeterire  tamquam  Sireneseum  qui  virtutem 
Ytpatriamintueripercupit.  Caeterum  in  VlylTe  typum  fapicii-  vlyff^.',f»- 
xix  obferuamus  ,  qni  &  fuos  auocat  a  turpi  voluptarum  com-  f* 
mercio  ,  &  ipfe  fibi  candem  legem  imponit.  Cicero  5.  De  fini-  "~ 
bus,  paulo  ajiter  enarrat,{ic  enim  :  Mihi  quidem  Homerus  hu- 
feifinodi  quiddam  vidifTe  vidstufin  iis  qui  de  Siieaum  czn- 

C  c     s 


fttnttd. 


^io-  AlSlbKLJE    ALCIATI 

tibus  finxerir.  Neque  enini  vocum  rHauitatc  vidcntur,  aut  116-- 
uitace  quadam  ,  &  vartctate  cantandi  reuocare  eos  folita: ,  qui 
prasreruehebantunred  quia  multa  fe  fcire  profitebantur,vt  ho- 
mines  ad  carum  laxa  dJlccndi  Cupiditate  adhajrefccrcnt.  Mi- 
ram  fand  cur  hlc  Cicero  pcr  Silenum  cantus  nil  ab  Homero 
fignificari  dicat,quam  difcendi  ftudium,&  fciendi  volupcacemJ 
cum  VlyfTcs  rc  Sirenum  cantibus  capcretur  ,  ligari  fe  volucrit: 
quod  non  fcciirst ,  nifi  infigncm  quandam  caiamitatem  &  tur- 
pitudinem  ab  eis  libi  fuirque  importatum  iri  cognouillet.  Ho- 
ratiusEpirt.i.de  voluptarc  turpi  intellexit: 

SireriHm  z/ores.  ^s^  ^  irrA  pocnU  nojlt,<Qrc. 
Me  non  fugic  ab  aliis  varie  trahi  hic  Sirenum  fabulam:vt  ciim 
Paufanias  m  Atticis  ait  Sophocic  dichim  fuille  noua  Sirenem. 
Siren  ctiam  nominacus  Bacchylides  :  «fii?r«ji  >^  yuZ  iti  Tnivi- 
f(gi-rzi)v,  iC  y^oyni  to  tTncycj^v  c-et^iZi  eiH^^Hv  Syncfius  cpiftola 
quadam  ad  Hcrculianum  :  \yu>  fSju  »  ^  aTiso  tj  t5?  <r«pSy<«^  -vzn 

itzs-^Xt^vov  CSt^ffzt-^fdfiuf  rlw  7n<^<^(TWii(cf..  y.KHffit  3  y  ^  aT><pai  t^ 
iiXKYi-pft^tn^T  ftZiov  i^et^iivoK  >^'  uvrkg  cUHr^Kx)^  rk^  ^jw- 
Xccv^^s  *ihivk<;)  «/'  T85  «1^7«?  fC,  jf^tii-^nT^iij^iiiroii  etorcoi/  rJ 
(O^TAr^H^  fcimuiKpov  ^^^va^  -n  6x0  h^^vTiv.  eirw  2«p?»t5 
«/  r  <roiy  iTH^Xci*  ji^v«/.Ego  fanc  non  aliam  ob  caufam  exifti- 
mo  Sirenas  male  a  poetis  acceptas,  quam  quod  vocis  dulccdi- 
neaddudos  perdcrent.  Audiui  a  quodam  ex  fapientibus,  qui 
allegorice  fabulam  cxplicarct ,  Sirenas  obfcure  fignificare  vo- 
luptates  lcnfum  oblcdiantcs,qua;  cos  pcrdant  qui  ipfarum  can- 
tui  &  blanditiis  aurem  praebue;  unt.  Quid  igitur  impedit  quo- 
minus  tuarum  cpiftolarum  voluptates  hnt  Sirenes,&c.  Horat, 
i.Serm.alio  torfit,  ncmpe  ad  dcfidiam: 

-vitamU  efl  tmpr  ba  Siren  Dejidia. 

De  Sirenum  fabula  poil  Platonem  quid  fentiat  Plutarchus,  re- 
petcexSympof.  9.qu5E(bone  14.  Alio  torfit&  Xenophon  x. 
^f^vyiic.  Legc  Lucianum  Commentario  de  laltationc :  &  pro- 
uerb.  Ccram  auribus  obdis. 

^h^(jut  alisvolucres.l  Eadem  defcriptio  ,  qualis  fuit  in  fupe- 
riori  Emblcmate  dc  homine  anguipede  ,  idquexnigmaticos. 
Eo  peitinent  Ouidiana  hxc  ^.Metam. 

vobis  Achiloides  vnds. 

Fluma  pedefque  auium,  rumvirginis  eragcratis? 

MiiUir  >  n.      lllicium  efi  mulier.^  Ab  iUicicndo,qu»d  blanditiis  illiciat. 

Ua^m.  ^,£  inpfccn.]  AbfurdLLm^en; ,  quo  alludit  ad  illud  Horatij: 

"'—^.^vt  iurpkcr  iritrH?i% 
f  ^  Dennat 


E  M  B  L   EM  A  T  A.  411 

t>cpnat  mfifcem  multer  formofn  fuperne , 
fti  pirccm  moUities  &  voluptas  plerumque  iucelligitur.  VidaP/TcB  qtsU 
Lucianum  de  Syria  Dca ,  vbi  mulierem  lupernc  in  caudam  pi-  ^^*"";*^» 
fcis  definentem  vifam  fuiiTe  aic.  '   • 

Plurima  qubdfeaim.]  Quamplurimas  certc  calamitates  ex 
libidineproficircinemo  nefcit:  tamencius  tresfunt  pra:cipux'''«o-4i»»' 
iilccebrajjfiCjuidem  aut  vifu,aut  cantu,  aut  commercio  capiun^^.*f'^^^ 
tiu-,&  in  turpis  amoris  pedicas  iliaijucantur  humani  animi ,  vt, 
mox  dicemuSi  '    v 

Aipeclk.]  Vifu  nafcitur  amor.  Hinc  illad  Propeftij  vulgat^f- 
fimum:  SiriefciStOcuUfuntinamoreduces. 

Pindarus  formam  amoris  pra^concm  S.Nemeor.facit:  virM,*m^ 

\lpac,    TTOTtl»  >ypV5   <C<Ppi)OiTai(. 

O  yeneranda  pulchritudo,Vencris  prieco,&c, 
Thcocri.tus,  Q'?  V^ov,  ai  ifigiin*» 
Quod  Maro  Ecloga  S.lic  elt  aemulatus; 

Vt  vidiyVt  perij,  vt  me  rmluf  abfinlit  error, 
Ouidius  item  in  Epiftolis: 

Tunc  ego  te  vidi,  tunc  ccepifctre  quis  ejfes: 

lUafuit  mejjtis  primaruina  meA, 
Et  vidi  ^  perifinec  notis  igntixi*  arfi. 
Idem  3 . Amorum,eleg.  1  o.  ( alloquitur  amafiam) 
Percfuetuos  oculos.  magmmiifJt  numinis  infar, 
terque  tuos  oculos  qui  rapuere  meos. 
Ap.lib.  I o.  Caulla  omnis  &  origo  praefentis  doloris ,  &  efl:  me'* 
deia  ipfa,&  falus  vnica,mihi  tute  ipfe  cs.Ipfi  enim  tui  oculi  pef 
mcos  oculos  ad  incima  delapfi  pra:cordia,  meis  meduliis  acer- 
rimum  comm.ouent  incendium,  Plato  amoris  vulncra  radios   v/<»»s»if 
^i^Q.  quofdam  ait  ccnuifTimos ,  qui  ex  intimo  cordis  expirant,  '«'«^«^*  ^ 
vbi  vitalis  fanguis  dulcillimus  &  calidiflimus  fedem  habet,via-  *'^'*'*' 
que  fibi  per  oculos  pacefa6la,fubinde  per  amantis  oculos  illapli 
ad  intimum  eius  cor penctrant.Lucian.diai.i/j&^Tvs ;  %(a?  '^TfSr»' 

icpu'^'»^ :  qua  ratione  Philoftratus  a»^iix>^g  amoris  oculos 
fccit :  d)  ng/iv^i  J^^«;^<  £^4»1{^,  'Tr^urvi  f<f  d'  >3|St7v  rp  ^t^t^C^  karv^- 
fl-i^WTF.lcaque  probatur  fencentiaPUutini ,  ep«7as  deduccntis, 
"^  T^  9^<najs.  lib. 3.Dc  amorc.Ex  quo  illud  Propertij: 
Cynthia  primafuis  me  incautum  cepit  ocellis, 

Conta^umntiUis  aiitecupidinibus. 
Ajfidue  crefcit  Jpe^ando  cura  puelU, 

Ipfe  alimcntaflhi  maximaprihet  amor. 
Scneca  de  rcmediis  fQrcuicoru;.Non  jmelligis  partem  innocen- 


4it  ANDRE^    ALCIATI 

tije  cflc  cxcitatem.  Hinc  oculi  adulterium  monftrantjhinc  in- 
ceftum :'  hinc  domum  quam  concupifcat  >  hinc  vrbcm  &  mala 
omnia.Certe  oculi  funt  irritamenta  vitiorum,  ducefquc  fcele- 
rum.  ExPlutarcho  refcrtur  illud  c  Stobaro  cv  Aoya»  >^  ^>i^»f: 
formofos  intueri  iucundiflimumrtangercautem  ^  tradare  (ine 
pcriculo  non  licet.  Im6,vt  Xenophon  docet,c]ui  igne  tangunt, 
vruntur  duntaxat-.formofi  vero,  cjuamquam  procul  diftent,  in- 
ccndunt  tamen.Eft  cnim  vifus^incitandi  amoris  occafio.Grxca 

italonant  :t»5  t^stXifi  o^y  [B^  tTnrffTn^^pvyoi-^/u^  ^  >^  Xu- 
»«r  CWe  otKi*eiujov  t  y^Jisoi  «'l,*,  us  (ptiaiv  o  |<vo(pa)i',  tt  fd^  ttv» 
T»«  u-^XfO^HS  iceUH  fAS-ov  ,  ot  j  i(cf.>^o\  ,  y^  rki  fytjcg^»  \<swtc(4 

v^cczsrliimy.  ri  j^' "«4'<?,  A«c»(i  i  7m6iss  «9». 

Vetia  in-      Verbu.^^  Ec  verba  certe  non  minorem  vimhabent  ad  pelli- 

fiMimant    ciendos  animos  quam  ocuIi:im6  vero  maiorem  plerumque. 

4more,       Candore.'}  Eloquentia  comptaornataque,qua  vel  pertinacif" 

fimijvel  etiam  maxime  refra6tarijmolliri,&in  aliam  pene  for- 

mam  mutari  queunt.Vel  candor.hic  pro  pulchritudinc  vfurpa- 

tur,vt  apud  Propertium  in  r. 

Nec  Phrygium  fdsh  traxit  candore  maritum 

AneSia,  externis  Hipfodfimta  roiis. 

Nifi  candorem  refcrremauis  ad  illam  Sirenem  flexanimam, 

quam  nolhi  gratiam,animumque  purum  ac  fimplicem  &  verc 

amabilem  dicunt,qualis  fuit  mulieris  cuiufdam  ThefTalse  gra- 

tia,  cuius  amore  ita  exarfiffePhilippum  Macedonem  aiunt ,  vt 

plerique  fufpicarentur  eum  amarorio  quodam  philtro  e6  ada- 

,    d:um.  Quam  ob  rem  Olympias  Philippi  vxor  tantum  opera 

pofuit,  vttandemThcffalam  illam  prehenderitrquam  ciim  di- 

ligentcr  intuita  effet ,  cius  formam  ccrte  bonam,  verba  omnia 

naturam  ingenuam  fpirantia,pri'claram  educationem^facefTant 

ergo  calumnix  ,  ait  Olymplas :  ta  cnim  in  te  philtrum  habes: 

non  alio  fafcino  capitur  Philippiis. 

Triitm  Si-      'Parthenpe.]  Trium  Sirenum  nomina  non  temere  impofita 

rtrum  no-  funt.  Tnx^^iv^  virgincm  fonatrLigia,  non  aligando,vt  putant 

rTiJwa  vnde  nonnuIli,nequc  ab  illicicndo,fed  aGrxco  Xiyetovj  qiiod  cano- 

^mpofita.     j.^^  ^Qj^^j. .  ^^j.  ;^^yi^^^  dulciter,quod  ad  fermonis  &colloquij 

refertur  illicium  :  Leucofia  ,  a  ?^duHSh  album  ,  ab  albedine  quae 

in  fui  admirationcm  rapit,mentifque  oculos  quafifafcino  ali- 

quo  dcclpit.  Ei  enim  fignificatur  vetborum  ornatus. 

.  A  JHttfis  ■       ^''^  Muf& cxpUimam.  J  Per  Mufas  intellige  literatos,qui  cunj. 

€irenai  ex-  voluptanbus  corporis  nihil  habent  commercij:pr3ecipuum  au- 

nlumAti      ce  Ubidinis  antidotum  eil  literaium  ftudium.  Huc  piacct  adii- 


EMBLEMATA.  415 

ccrc  fabulam  Gr^corum  fcholafticum  pocticam  fatis  vulgatam. 
Suafic  aliquando  luno  Sirenibus  ,  voce  &  cantus  fuauitate  plus 
a?quo  tumefcentibus  ,  vt  Mufas  ad  canendum  prouocarent,& 
cas  vincere  niterentur.  Mufse  conditionem,vbi  aliquamucon- 
certaflentjnon  rccufantes,facili  negotio  de  iis  vi^oriam  rctu- 
lerunt.Nec  vero  miru  cuiquam  videri  debet,fi  tam  facile  vicc- 
rint.  Quis  enim  fuauem  &  natiuum  Mufarum  modulum  cura 
co  blando  quidem,fcd  fallaci  &  captiofo  Sirenum  cantu  copa- 
retPMufjE  igitur  plumas  Sirenibus  auulferunt,quibuslibi  coro- 
nas  confecerunt  in  vidloris  fignum.Mythologi  Sirenum  voca- 
bulo,  fophifticen :  Mufarum  Homine,  folidam  &  exprcfram  fa- 
pienciam  volunt  intelligicplumas ,  fcripta  funt  ridicula  eorui» 
qui  adumbrata,non  vera  fapicntia  {c(c  oItentant:dc  quibus  do- 
£ti  fapientefque  virifacillime  triumphant.  Hoc  vcterum  fig- 
mentum  Theodoretus  De  curandis  Grascis  aiFedionibus,  fta- 
tim  inicio  lib.8.  atcigit ,  cum  ait  ex  Pythagoras  fcntentia ,  aot 
corum  certc  qui  eius  vitam  fcriptis  tradiderunt,  cftc  Mufas  Si- 
renibus  prxfcrendas. 

Ha*  atcjue  illtidit.']  Antidotum  eft  alterum,  in  Amorem,  ni-  pmrnM^ 
miruraperegtinatio.Ouid.io.Metamorph.  tio  corjhrt 

Ire  Itbet  procul  hinc,  patrid^  rtlinquerefineSy  ^d  amortm 

Dum  [celiM  ejfugiam :  retinei  malns  ardor  ammtem.  dttlin^n-' 

Id  vero  fuadet  apertius  i .  De  remcdio:  *' 

Tu  tantitm  quamuis  firmis  retinebere  vinclis, 
I  procul,  (^  longas  carpere  perge  viof» 

Tempora  nec  numera,  nec  crebre  reipice  Romam: 
SedfugCt  tmw  adhuc  Farthm  kb  hofiefuga  efi^ 
Idemlibro  1. 

Manat  amor  teHtiSyflnon  ah  amante  recedtUy 
Turbaque  in  hoc  (rnnes  ingeniofa  fumtif  ^ 

Proximu^  a  teciis  ignis  deferrditur  Agrh 
Vtilefinitimis  abftinuijfe  locis. 

Nonfactle  efurienspofita  retinebere  menfa^ 
Et  multamfaliens  incitat  z^ndafitim, 

Scilicet  efi  dociis.']  Epimy thion  eft  :  quo  refcrendum  videror  jlmtrerftn 
lepidi/Iimum  Platonis  tetraftichon,vt  habec  Laertius:  «*/>»  w«/^. 

1  fMi  J\^  «  TmwTWi  tStt  t9  'xeuffd.^.cf.  ideft, 

Hic  Venu^  ad  Mufa6 :  Vcnercm  cxhr^rrefcite  NjP7ph£, 


414  ANDREiE    ALCIATT 

In  ves  armatus  aut  Amor  injiliet, 
Cui  contra  Mufty  Verba  h&c  age  dicito  Marti: 
Aliger  huc  ad  nos  non  mUt  tlle  ^uer. 
Wcmargumentum  tra6lat  Lucianus  in  Dialoffis  Deorum,quo(i 
eo  fpedatjvc  (ignificecar,  dodos,  &  laboriofa  ftudiorum  molc 
prcllos ,  ftulto  amore  non  corripi :  quod  accidere  folet  iis  qui 
©tio  fefc  turpi  dedunt,  laboremque  honedum  refugiunt,  quod 
Cicero  pro  Cxlio  pluribus  verbis  cxtulit :  Scitotc  iudices ,  in- 
quic,eas  cupiditares,  quac:  obiiciuntur  Caiiio,  atque  ha:c  ftudia, 
dc  quibus  difputOjnon  facilc  in  codem  homine  ciTc  pofTe.  Fie- 
li  enim  n5  potert:,vt  animus  libidini  deditus,  amore,  defiderio, 
cupiditate,fa:pc  nimia  copia,inopia  etiam  nonnunquam  impc- 
ditus,hoc  quicquid  c(l  quod  nos  facimus  in  dlccndo,non  mo- 
dp  agendo,verum  etiam  cogitando,poflk  fuflinere.An  vos  alia 
caullam  efTivllam  putatis,cur  in  tantis  prsemiis  eloquentia:,ta- 
ta  volupcate  dicendi,  tanta  laude  ,  tauta  gloria ,  tanto  honore, 
tam  pauci  fint,fcmpcrque  fueriut,qui  in  hoc  labore  vcrfentur? 
Omittcnda:  funt  omnes  voluptates  ,  rclinquenda  fludia  dele- 
^ationis,ludus,  iocus^conuiuium,  fcrmo  etiam  peneomnium 
famiiiarium  deferendus  •,  quar  res  in  hoc  genere  homincs  a  la-^ 
borc  fludioque  dicendi  deterret>non  quo  aut  ingenia  deficiant, 
aut  dodrina  puerilis. 

Scilicet  eji  deciis.']  Carmen  Theocriti  eft  exEidyllio  5. 

0\)r"i(jup  i^/X7nvaci)  yXvKifcaTe^Vy  isre  fAi>^iosc(As 

Keque  ver  ''ubitum  lenim  ejl,  ncque  apibm 

Tlores(ta  di'J.ces)qita  r?iihimi4,f&  char& {funi.lquos  enim aS^icienda 

f.xhilaram,eosfuo%potione  mnpoterit  fafcinare  Circe, 

Senex 


E  M  B  L  E  M  A  T  A. 


4lf 


Senex  puellam  amans. 


E  M  B  L  E  M  A       C  X  V  X. 


D  V  M  Sophocles  (cjuamms  ajfecla,  £tate)pHelliim 
A  (judfiu  ArchtppetJ  adftM  vota  trabity 

Allicit  (^  pmw^  tulit  Agre  tnfam  muentm 
Oh  'idiiin^  (S'  ^"/^  carmine  vtrimque  notat: 

NQcliiavt  in  tumuli^  fuper  vtj^  cadmera  hiihoy 
Talis  apttd  Sophoclem  noHrapHellafedet, 


V 


Vlgo  apud  noOraces  iaclaturjvitia  quxdam  efie,qii2e Deo 


&  Nacura;  rcpugnanr  ,  hominiburcjuc  valdedifplicent^ni- 
mirum  adolelcenris  ignauia^inopis  ruperbiaj&  fenis  iam  capi-  '2m  futr» 
laris  libido  intcmpeituia  ,  tum  cnim  vei  rnaxime  Jrs  TawJVg  oi  /«««^» 
^^f7T5 ,  cum  vitjis  plufquam  iuueniiibus  iGtempeftiue  ilclc- 

«StauciiT 


4i<J  ANDRE^    ALCIATI 

iftantur.  Q^anto  enim  quis  xtat  c  proucdior  eft ,  tanto  a  volix- 
ptatumcorporistitilationibusremocior  cffedebet.  Cicero  in 
Stnts  pyo-  Cutonc  maiore :  At  non  efl:  voluptacum  tantaquafititilatio  in 
^U  tAtihv  ^^"^busjcredojfcd  ne  defideratio  quidem.  Bcne  Sophocles,cuni 
ctfparn,  ^^  ^^  quidam  iam  confeda  xtatc  quarreret ,  vtereturne  rcbus 
Vencreis:Dij  meliora,inquic:libccer  vero  iftinc  tanquam  ado- 
mino  agrelli  &r  furiofo  profugi ,  cupidis  enim  reru  taliu  odio- 
fum  eftjac  moleftum  forrairc  carcrc:faciatis  vcro  &  explctis  iu- 
cundius  eft  carere,quam  frui.Idcm  retulit  Plutarch.  Commen- 
tario^fei^piAflTsj^^iiTri^^.&Valcr.MaXjlib.  ^.Adidfacit  iib.7, 
Epigrammac.  Grarcorum  inftitutum  Philodemi  poetae  iam  fe- 
nedute  cafTi,  qui  fatetur  fc  quondam  amori  dedifTe  opcra,ficu- 
ti  &  aliosjlufiiirequc  cum  per  cempus  licerec :  {zd^  candem  cani- 
tie  admonirum ,  grauioribus  curis  &  ftudiis  incubuifte.  Modo, 
inquit  ,  reiiciaturamor  :  canus  enimadcftpro  nigro  capillus, 
setatis  iam  maturas  nuncius ;  vbi  ludendi  rempus  clfet,  lufimus: 
ciim  autem  n on  aniplius  datur ,  ad  meliorcs  curasproperemus 
licetjhadcnus  ille.E;  certe,  dum  intempeftiuos  fenu  quorum- 
dam  amores,&  affedu  libidinis  huic  aetati  plane  repugnantenx 
aduercimus  facile  eft  coJligere,  veriffimum  efle  quodaitPlaur, 

ttnum  a-    Mer cacore: Labant  it4uenes,itidem  rapitmturfenes. 

jt»»r  vthe-       ju^  y^  (irva.nt:(jt4od amantiamntum  vclunt  atque  cognitum» 

lOt  -verofi amare  ea  £tats  occeperint ,  multo  infaniunt  acriui^ 
Tibulus  Eleg.i.Ub.i. 

Vidt  ego  qiii  itinenum  miferos  lufijfet  amoreSf 

Poft  Venerif  vtnclit  fubdere  coUa  fenem, 
E?  ftbt  blanditicu^tremtila  componere  vocct 

'£1  manihti^  Mncu  jingere  velle  comtu. 
$tare  nec  anteferes  puduitychariLve puelh 

Anciilam  medio  detinuijfe  foro: 
Hunc  puer.hunc  iuuenvs  turba  ctrcumfietit  arcia^- 
De^uit  in  moUes  f^  fibi  quifcjuejintis. 
Locus  eft  clegans  apud  Plutarch.  lib.  contra  Colotcn,vbidoce^ 
fenibus  Venerem  exercendam  non  efIe:Minimc  fefellerit,  Epi- 
curum  voluptates  corporis,tamquam  Etefias  ventos,vbi  perue- 
ncrint  ad  fuum  incremenrum  ,  expirace  :  quod  in  cauffa  eft  vt 
Inquirat,  vtru  fapies  aetatc  decrcpita,  qui  res  Venereas  nequeac 
cxcrccre ,  concadu  formofarum,  &  concredacione  adhuc  gau-  ' 
;ieat:ionge  aliter  feutiens  quam  Sophocles,  qui  libenter  iftinc, 
yt  a  domino  agrcfti  &  furiofo,fe  profugifTc  diccbat.Scd  cii  ple- 
f^qi  voluptatum.  iftarum  fenedute  exarefcere  vidcant ,  cumq; 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  417 

Cythtreei  canos  Jit  perofa  milttes, 
multo  potius  debebant  homiiies  voluptuarijjanimi  volaptates 
conquircre,  ac  velut  cibaria  quae  non  putrefcunt,  &  incorrupta 
duranr.Et  ibidem-.ObfoletOjintempelHuo,  turpi  remcdio  fate- 
tur  fe  vtijCum  recordatione  priflinarum  voluptatum  fe  ipfi  rc- 
crcant :  &  quia  nonfuppetunt  reccntes,<]uibus  vti  queant,  ve- 
teribus  illis.i.mortuis  &  pollindis ,  alias  iam  moribundas  aut 
encctas  in  carne,vt  in  frigido  cinere,mouent  aduerfantenatu- 
ra,ventilantquc  paulifper  fouendo  :  quippe  qui  in  anirao  nulla 
habeant  domefticam  voluptatem,dignam  libero,conditam  hi- 
laritate,h^c  ille.Saneluuenalis  in  delcriptione  Scnedlutis  ofte- 
dit  fatis,  quam  fit  aliena  Vcnus  a  (enibus.  Cartcrum  quantum 
cx  hiftoriis  deprchendi  poteft,  Sophocles  Venereis  rebus  mul-  SophacUs, 
tum  fuit  addidus,&  iam  grandieuus  Theorida  merctricem  de- '*"**'«»'  fi*. 
periit.Idem  fencx  admodum,Archippen  adamauit  fcortum  no-  "*** 
bile,cuius  prior  amafius,Smicrines  nomincja  quodam  rogatus 
quid  ageret  Archippc,refpondit:Vclut  nodua  tumulo  infidct.  '^^«4 
AthenzEus  Dipnofop.  Iib.13.cap.z1.  tumitU, 

<SluamtiU  ajfecia,  Atate.']  Id  eft ,  quamquam  iam  fencx  eflct. 
Ouidius  rede: 

Turpefenex  miles,  turpe  feniVu  amor. 

Inf^na  iuuentu^,']  Aut  quod  iuuucnes  a  commcrcio  Archip- 
pcs  auocarentur:aut  id  refcras  ad  pasderaftiam.qua  notatus  eft 
Sophocles:Athen2EUS  cap.i7.lib.i3.&  Hieronym.Rhodius  in 
hiftoricis  Commentariis  meminit. 

Ob  Zelum.']  Zelotypiam. 

Super  vtcfj  eadMera  bubo.']  Scncx  morti  proximus  tumuluni 
cxpedlat,  itidem  mox  cadauer  futurus. 

Dd 


41« 


ANDREiE    ALCIATI 


In  colores. 
Emblema      xcvii. 


Indcx  mAflitU  eftpHUm  color :  vtimnr  omms 

Hoc  hahitHytHmnlis  cum  d:zmui  inferias. 
Qy4t  finceri  animi.^  mentis  ftola  cmdida purd: 

Hmc  findonfacris  lineagrata  viris, 
Nos  [perare  docet  viridis.  Spes  dicitur  ejfe 

In  viridifCjHoties  irrita  retro  cadit, 
Efl  cHptdis  flmiis  color,eflr  i^  amantihm  aptm^ 

Et  fcortis,  r^  qneis  fpes  fua  cevtafmt, 
^t  ruher  armatos  ecjttites  exornet  amitlm^ 

Indtcet  (sr  meros  eruhHiffe  pudor, 
CAYulem  nautoiy^  qui  cdeflia  vates 

^ttoniti  nimra  religione  petunt. 


Fiha 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  41P 

ZJilUfiint gilHis.mtiua^  vellere  bHrrhis: 

Qualia  lignipedes  firaguU  hahere  folenU 
Quem  cur<£  ingentes  cruaant  vel  z.elHi  amoris, 

Creditur  hicfulua  non  male  vesle  tegi. 
jQuifquis  forte  fua  contentHSi  ianthina  gefiet: 

Fortunts,  dic^uammis  t&dia  q^i^  ferat, 
Vt  varia  efi  natura  colorihm  in  gignendis, 

Sic  alijs  aliud.-fedfua  cuique  placent. 

COlores  &  eorum  difFerenti^e  non  minimum  folcnt  ani-  CoUrihia 
mos  noflros  aiiicere,  ob  eamq-,  rem  do6li  &  indodi  w*-  exprimun- 
6n'^1«  ea  quiE  funt  in  animis,paflim  coloribus  exprimunt.Ho-  *t*r*ffeBHs 
rum  tamen  colorum  tot  fignificationcs  cfTe  pofTunt,  quot  funt  *"*""• 
hominum  afFeclus  &  opiniones.  Quae  qua  ad  rationem  ali- 
quam  propiiis  accedunt,vel  naturarerum  expreflius  declarant, 
c6  pulchriores  habentuf.vt  cum  nigrore  vtimui  in  mortuo- 
rum  inferiis,  albore  ad  puritatcm  animi^gnificandam.  Viror,  Cohrumfi^ 
fpei  noca,vt  dictum  eft  in  fupcrioribusjauaris,  amantibusj&  i^S^ffi^^atig" 
genus  aliis.qui  fpem  pretio  non  emunt,  rufus  haud  male  con-  ""' 
uenit.  Ruber  tum  militum  ,  tum  puerorum  ,  quos  vcrecundia 
■maximedccet,fymbolum  cfTe poterit:vt  cacrulcus nautarum*. 
giluus  &  burrhus ,  vilium ,  &  corum  qui  funt  tenuis  fortunae. 
Meciculofis  denique  &  zelotypis,qu6d  animo  fint  pcrturbato, 
nonmale  fuluus  color  tribuitur:ianthinus  iisquifua  forte 
contenti  viuunt.  Colorum  o<fto  difFerentias  cxplicat  Alciatus 
initio  z.Parergon, 

Index  moe^ttu  puUu^.']  Nigro  vel  pullo  colore  in  paretalibus  t^^ms  -\ 
vtuntursquod  ex  hifloria  Thefei  proditum  nobis  eft.Ille  tmm  fymholum, 
interfedto  Minotauro  ciim  rediret  in  patriam:nigroq;  velo  per 
imprudentiam  vterctur ,  pater  itgeus  hoc  figno  tanquam  lu- 
gubri  &  funeflo  conflernatus,quippe  qui  filium  extindum  eflc 
crederA,fe  in  marc  pra»cipitem  dcdit.  Qucm  colorem  moefli- 
ti^  &  doloris  notam  fuifTc  fignificat  Ouidius  exul,fua;  calami- 
tatis  meraor,librum  ab  omni  ornatu  ablegans  his  verbis; 

Infeiix  hahifum  temporii  huiw  habe. 
Nec  tepu-pureo  velent  vaccinia.  fucco: 

Nm  efi  conueniens  lu^ihft6  ille  color. 

Nec  titulu^  minio^nec  cedro  chartA  notetur: 

FortunA  memorem  te  decet  effe  me£. 

Dd     1 


410  ANDKLJE    ALCIATI 

TumulU  cum  damw  tnferias.  ]  Cum  mortuos  fcpulchra 
mandamus.  Infcrix  facrificiafuerc,quas  diis  inferis  folui  dicc- 
bantur  >  &  infenas  faccre  ,  ert  mortuorum  animas  facrificii? 
placare,vel  iu(la  dcfundis  pcrfoluere.  Virgil.in  j. 

Abfentiferat  tnfcrtaA^iiecontq^  ftpuUhro» 
Idcm  4^Georg. 

Jnftrta^  Orphsi  mittit,luctimque  reuiftt, 
CatuUus: 

MhIhu  fergentes  ^  multa  per  Aqunra  veSiUff 
Aduenio  mtftrdi  fiater  ad  tnfertcu, 
Et  deindc: 

l^une  tamen  interea  prifco  qtm  more  parentum 

IraUtta  fuut  trtjl  s  mune*a  ad  inferias. 

Clndiatom      Tradit  Seruius  morem  fuiffe  in  fcpuichris  virorum  fortium 

p-ima  in-  captiuos  necari.  Qu.od  poltquam  crudcle  nimium  vifum  cft, 

fiittitio,      placuit  gladiatores  ante  lepulchra  dimicare,  qui  a  buftis  bu- 

ftuari;  didi  funt.  Eorum  fi  forte  copia  no  fuilletjlaniantcs  fce- 

minaj  gcnas  fuas  cfFundebant  fanguinem.  De  hoc  luferiarum 

nomine  nonnihil  Gclims  19.C.8.  Contra  tamen,quod  pra:ter- 

mifTum  nolim,Piutarchus  libro  Qu2eIlionumRomanaru,qua:- 

hH      '"  quam  ob  caufam  mulicres  in  ludu  vcftibus  albis  vteretur: 

TUmana     ^"^^  fadtum  ab  iis  putat  exemplo  Magorum,qui  aduerfus  te- 

nntitus     nebras  ipfumqi  Plutonem  lucida & illuftri  veftc fefe  cbtegut: 

i;fy»  vtqidefundi  cadaucr  albo  amidlu  tegitur,fic  putant  sequu  cfTe 

amicosac  familiares  vcftiri.At  in  lu6lu  vilia  maxime  couenire 

putantrquae  autcm  colore  aliquo  tinda  funt  &  fuftufa,  luxum 

arguunt,&  fuperfiuarum  rcrum  apparatum.  Cum  itaque  fohim 

album  fincerum  fit,  minime  mixtum  ,  purum  5  &  tindlura  non 

imitabili,optimc  putant  iis  conuenire  qui  fepultarar  commit- 

tuntur.Proinde  &Socrates  fcribit,Argis  veftes  albas  in  vfu  elTc 

dum  lugentjquas  eajdep  fint  aqua  elutae.Sed  enim  tamen  ob- 

foleuifre  morem  idem  Plutarchus  fcribit :  nimitum  deprauata 

confuetudine,viros  albas  vcftes  in  lu6tu  vfurpaffc  ;  quod  fcre 

colligimns  cx  iis  quae  Paulus  lulius  ait,  in  tit.  de  Scpul?hris  & 

lugendis:Qui  luget,abftinerc  debet  a  conuiuiis,ornamentis  & 

alba  vefte.  Conftat  enim  ex  Varrone,dc  vita  Patrum,  vti  cita- 

tur  a  Nonio,  mulieres  inludu  nigrum  colorem  folcnrtcm  ha- 

buifIc:AmicuIo  nigello  (  inquit  ille  )  capillo  demiffo  fcquere- 

turludum.  alio  loco:Funere  ipfopullis  pallisamidtaj.  Idem 

fuiffc  vfus  traditur  apud  Grscos  cx  vltimo  Iliados  Homericas:, 

vbi  Tethys  futuram  filij  Achillis  necem  dcflens  velo  nigro 

ted^ 


£  M  BL  E  M  A  T  A.  4ii 

te€ta  louem  adir.  Apud  Euripidem ,  Iphigenia  matrem  Cly- 
temneftram  monet,  ne  comam  laniet  luam  ob  mortem  :  fuil- 
que  vt  renunciet  fororibus  ne  veftibus  nigris  corpus  eam  ob 
rem  contegant. 

At  Jinctti  ammi.']  Albcdoj  puritatis,fidei,  caftimonia?,  intc-  -^*^'"'»^^- 
gritatis,&  aliarum  generis  eiuldem  virtvitum  nota,idc6quc  re-  ^"'J'*'*"''* 
ligioni  accommoda.  Cic.z.dc  legib.CoIor  albus  prsecipue  de-  ""' 
corus  Deo  eft,  cum  in  cacterisjrum  maxime  in  textili.  Plutar- 
chus  lib.de  Ifide  &  Ohride,  c]ua;rit  caufam  cur  Sacerdotes  lia- 
•tcis  tantum  veftibus  vterentur.Id  quidem  faiflum  ait,quod  im- 
mortalibas  Diis  omnia  pura,mundaque  conueniut.Non  enim 
fas  cft  (  ait  Plato  )  pura  Deorum  numina  contaminatis  &  im- 
puris  rebus  coli.  Itaque  cum  linum  maximepurum  fiat,  firque 
ad  eiuen<tum  expeditiflimum,  facrificiis,  &  Deum  cultoribus 
prsE  c^tcris  conuenire  cenfuerunt.Pierius  40.Hieroglyph.me- 
minit,  &  alijnonnuUi.  Reperio  &  veftem  candidam  ,  fignum 
fuifle  lastitiaCjapud  Val.Max.  lib.i.  cap.i.  quo  loco  fcribitpofi 
Cannenfem  cladem.qua  maior  virorum  Romanorum  pars  ab- 
forpta  fuit,decretum  fuifTc  ne  matronas  vltra  trigefimum  diem 
Iuctusextendcrcnt,vt  ab  iis  facra  Cereris  peragerentur.H?  ita- 
que  abfterfis  lachrymis,depofitifquc  doloris  infignibusjcandi- 
dam  vcftem  inducrunt.  Nec  prastermittendus  Romanoru  mos; 
in  honorura  pctitionibus:qui  enim  magiftrarus  ambibant,  to- 
ga  candida  induti  {^^z  commendabant  populo:hoc  cultu  inte» 
gritatem,  probitatemquc  ex  colorc  omnium  purillimo  &  fim- 
pliciflimo  fignificantcs,feque  pccunia  minim.e  vfos  qua  popu- 
Itimcorrumperent:  ideocandidati  a  candore  veftis  nominati 
vel  flmplicitate,  putitateque  animi  potius. 

Sindon.]  Vcftis  alba,vel  amiclus  e  lino  i€gyptiaco. 

Nos  ^erare,']  Spei  color  eft  viridis,qu6d  omn"a  fpe duce  ver  Vlrtr  ^^d 
nent.Vt  enim  cumvirefcunt  fegctes  &  arbores,ab  eisfruclum  "«'^*' 
cxpc(flamus:fit  tamen  interdum  ea  fpes  irritajfallax,  &nullius 
omnino  frugis.  Ouid. 

Fallitur  mgurio  fpes  bona.  f&pe  fuo, 
Et  Plautus:     Egofcio  qtti  /peraueri??t,Jpem  dccepijfe  muUos, 

lEjl  cupidii  flaHta.']  Auaris,amantibus,&  iis  qui  meretriceas  Ilofttu  c»- 
attes  feftantur,  non  male  quadrabit  color  flauus,  qui  ex  albo,  lorit^usrHn 
rufo  &  viridi  concretus  cft,  qualis  eft  color  mellis,  auri  &  ari-  •   ' 
ftarum.  Auaris  quidem,qui  fpem  pretio  non  dinunr ,  cum  finc 
coloris  flaui,ob  infatiabilem  habendi  capiditatem:Amantibus, 
ob  flauedinem  contraftam  ex  amoris  afreclu  ,  licet  intciduni 

Vd     ? 


411  ANDRE^     ALCIATI 

proptcr  conccptam  in  animo  rpem,vireant:Scortis(^eniquc,& 
turpium  voluptatum  rectatoribuSjqui  prxlcntis  opinione  bo- 
ni  ducuntur. 
Ruborit      ^li  ruber  armatos']  Rubor  militum  eft:ardorcm  enim  belli- 
"»'4.  cum^cardem  &  ferocitatem  tacite  arguit.  Apud  Pccnos  in  ca- 

ftris  Annibalisrubeam  vcilem  Ducis  tabcrnaculo  procentam, 
vtaliis  purpuream  ,  indicium  fuilfc  cercaminis  piodicum  cft, 
quo  vilb  milcs  ad  pugnam  le  accingerct.Scribunt  Val.Maxim. 
&Plutarch.  LacedjemonioSjnon  vt  yulnciiim  luorum  in  bello 
cruorem  diiTimularenc  &  occultai:cnc,PiianiccJs  i4i  pivclio  tu-« 
nicis  vfos  auc  ne  ipfis  terroicm  incurcrec:ted  nc  hoffcibus  fidu- 
cijE  aliquid  afferrct. 
Turpnrttu        Indiet  ^  fneros.]  Purpureus  color  pudoris  indicium.Hinc 
t»ler,fym  practcxtu  Romanos  pucros  adm-onebat,verecundiam  in  didis 
holnm  ve-  fadifque  feruandam.Notum  efl  Catonis  illud,  ciim  diceret  fi- 
rccundidt    j^-  jj^^gjg  placere  adolelceuces  qui  rubefcerenc,  quam  qui  pal- 
lefcerenc.Ec  Diogenes  vercnti  cuidam,Confide  lili,mquit  ;  hic 
cnimvirtutis  cft  color.  Claudian.i.dc  raptu Profcrpina; :  Vbi 
iuuenculam  viro  iam  maturam  defcribit  adiundio  pudorc; 

•  Ntuios  inficit  purpura  vmtuf 

Per  li'mUsi6  fuccenfa ge  /<w. 
C<siruleu4n^.titiis  ]  Seruius  in  S.Acneid.CxruIcus  color  ma- 
ris  eft,a  cuius  Deo  equum  conftat  cfTe  inucntum.-Hunc  cxru- 
leum  colorcm  ,  vt  mundi  colorcm  laudac  obicer  polyhiftor 
Plutarch.i.de  Philofophorum  dccreciS:Cap.(J.  Sed  vt  eft  varia 
hominum  mens,aliufque  aliorum  ienfus  in  colorum  vfurpan- 
dis  fymbolis,reperio  Agrigencinos  cyrannidePhalaridis  libc- 
ratos,  pubiice  conftituiirc,  nuUi  cxruleo  colore  veftitum  gc- 
ftare  pcrmittcrctur ,  quod  tyranni  iatellites  &  corporis  eius 
ftipatores  eo  colore  in  iubligaculis  fuiiTcnt  vti  foliti. 
Byrrlm»      Vilia  fwit  gtluvs.']  Tcnuis  rortunic  homines  dccent  viiia  ,  vt 
liium.       byrrhum  fiuc  rufum,  giluum  fiue  melinum :  de  quibus  Gellius 
cap.vIt.I1b.13. 

^em  cHrf..]  Meticulofis ,  zelotypis,  &  iis  qui  omnino  funr 
perturbati ,  fuluus  amidus  ex  viridi  &  rufo  perraixtus  poteft 
cfTe  peculiaris. 
Li^nifedts      Ligmpedes,]  Hi  funt  reftigeri  quidam  Monachi,qui  ex  infti- 
S**''  tuto  feucriorc  ligneis  calceis  vtuntur,aut  potius  foleis  quibuf- 

dam  c  fuberc  velligno.Icaii  vocant  Capuflinos.Pro  vcfte, pal- 
lia  cinericia  gerunt  ,eo  colore,  quo  vilia  rufticorum  fagaqui 
caminos  cmundanr. 

S^ifquu 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  413 

§iui[quis  forte.']  Violaceus  ad  eos  peitinet ,  qui  fua  contcnti 
forte  viuuntjvel  etiam  fortunic  ludibria  pro  nihilo  ducunt:eos 
enim  afFedus  violas  &  rofse  (ignificare  polTunt,  '/«e  t^  A»d». 

Vt  vfiiria  efi  mtura.']  Verba  funt  ipfius  Alciati  ex  i.  Parerg. 
cap.i .  Colorum  omnes  appellationes  Latine  expreflim  often- 
dere  vix  quifquam  poffit ,  tam  enim  hac  in  re  varia  natura  eft, 
vt  quod  in  aliis  plerifquc  accidit ,  rerum  multitudo  vocabula 
fuperet. 

Sed  fua cuiqtte  placent.'}  Homerus  aXXx  *otjj  ctAAe^?  ^Ai. 
Suum  enim  cuique  pulchrum ,  ait  Cic.&  fic  fe  les  habet,te  tua 
dcle6lant,me  mea.  Virgil. 

Trahitfua  quemque  voluptfn. 


Dd 


4^4 


ANDREiE     ALCIATl 


Viicuri  Fortiira  coiTies. 

E  M  B  L  E  M  A       C  X  V  I   I   I . 


^i^ 

^^M 

m 

Symbeltim 


A  N  G  V I  B  V  s  impllcitis.gcminis  caducem  dis 

Inter  Amidthcdi  cornua  rcVcus  adefv, 
Pillentesjic  mcnte  viros,fandtqtie  peritos 

Indicat^vt  remm  copia  multa  heet, 

HOc  ipfiirimum  fiiifTc  Alciati  fymbolum  refcrcPaulus  lo- 
uius,lcpido  eo  libio  ,  quem  fcnpfit  lingua  fua  vernacula, 
De  notis  armorum  &  amoris.Quod  fchema  cjuam  bcllc  Alcia- 
to  conuenerit ,  facile  polfunt  inrelligercj  qui  cius  prudentiam 
iuris  &  eloqucntiam  ,  qua  ca:tcris  excelluit ,  vna  fecum  repu- 
tant.Id  enim  rtudiura,eaque  facultas  eftecit,  vt  magnos  hono- 
res  &  honeftas  opcs  ad  vitx  pra:fidium  fibi  compararit.  Idem 
louius  mc  docet  codcm  dialogo,  fymbolum  hocj  Y  i  R  t  v  t  i 

I  O  RT  V 


E  M  B  L  E  M  A  T  A,  4if 

50RTVNA  coMES,  fuifTe  vfurpatum  ante  ab  lafone  Mai- 
no  nobili  lurifconfulto :  ijuo ,  fua  fe  virtute  ac  ftudio  ,  lautam 
fortunam  elTe  confecutum  oftendebat.  Scd  id  Emblema  placcc 
ad  quofcumquc  dodios  &  fapientes  homines  transfcrrc.  His 
fymbohs,  virga  nempc  Mercuriaii  caducco ,  duobus  intcr  fc 
connexis  ferpentibus,  &  duplici  copix  cornufignificatur ,  ho- 
mines  fapientia  &  eloqucntiaprasditos  ,  rcrum  omnium  co- 
piam  facil^  confequi.  Quo  fped:at  Ariftotelicura  illud  ,  Diui- 
tem  fi  velit  elle  pofte,  qui  fapientia  fuerit  excultus ,  quod  qui- 
<lemfymbolahiEctacirc  indicant.  Nam  caduceus  difciplinx,  ^4^«««*. 
eloqaentia:,  fapientix,fed  &  feiicitatis  notam  habet,tefte  Pie-  ^y^matthts 
rio  lib.i  5.dc  facris  ^Egyptiorum  literis.Cornuveio  Amalthe?, """'' 
rerumomnium  abundantia  cft.  Hinc  apud  Stobseum  Hippo- 
damusThuriusciuitatem  bonis  legibus  conftitutam ,  cornu 
Amaltheae  appellat :  quandoquidcm  bona  ingenia  cius  benefi- 
■cio  profedum  capiant,rum  mores,  ftudia,  Iegefq\ie  fiant  opti- 
mx,icem  ratioacs  rcda?  &  2equas,pict-as,  fandimonia,reucrcn* 
ria.  Enimuero 

^tfquis  PaUndiao  totU  quin^mtriht^  artes 
I.mit,  ^  Aoruj^ocuUjacra  ingi, 

Htiic  nil  deeffe  foteft^  htinc  pleno  copia  cornH 
ImperAt  Attalica  conditione  frui. 
Ab  hac  fentcntia  non  multum  abfceftlt  Socrates :  T«  ^  J</^\'  ^»^  P- 

o^      ,     .">       '        '^     '*,./,.         .  '      A>     T.     Q^   _f  ■*    »       \l'        corwM  e^ 

y  fci)  fj^g^^^Mf^^  ruTited^a  >  Xy   5  ?>  «£^*?  y  /3oo5  f ^^«k*tktk 

'ctr(^T  t^yirLu  cvrv,aof,iili^  fiotiv?  'j  c^  rz^  KiPaiii  etre  id  m 

./  <;   "  ^        ,  '      <  ■  »/  r        '    ^-         ''        0        J\  >    A 

€f{SiX  f  «71  cv  T*!  ytv^yicf,  TrecfRt  ivi^p  &)v  j^^etew  i)*f»fj.  oio  <c 
V^^FTTf  fiM/Ti'  «ffTKj5>"rzt<,  0  ,  T?  uyx^oq  ocUfAUi,  '^   v)  kyc^i^  tvyK, 

Id  eftjAraalthese  cornufic  interpretabatur,euni  quidem  fignifi- 
care  qui  minime  fit  diffolutus,  fed  opcri  intentus,genus  omne 
boni  confecuturum  :  Per  cornu  vero  bouis,quod  animal  eft  la-  Bo-^AvimA 
borioiilIimum,virum  operarium  intelligi :  Vuas  autem  &  fimi-  ^*^  iaboreM 
lia  in  cornu  haben,quia  ex  agri^ultura  confequimur  qu;ecum-  "'*^''"'* 
que  neceffaria  funt.  Itaque  ipfum  geftantes  inducuntur  bonus 
gcnius  &  bona  fortuna.  In  colledtaneis  ex  Phiiemone  dc  pecu- 
Ria  idem  intcliio-itur. 

T«  T*  Kfj{c/.h%H(X/:  abxea  etrr  xt^^K, 

Oiov  y^(PiiT.v  01  '/^(^Mi  KEPXs  /3aoj, 

Tl^Oi  T¥S' «t  ^6t>n,  TfW-yTK  cj]   yyvi^c^rw, 

Dd     s 


4iS  ANDREy£    ALCIATI 

Putafne  AmalthcA  cornti  hutHfmodi  ejfe, 
€}ualep't:tores cornu  bouinum dcpiniUm? 
Argenteum  eJi,quod  (i  halueris^pettU 
Al>  ipfo  quicquid  voles,  omyiia  tibi  addentur, 
'  Amici,  auxMatores,  teffes,  domuum  multitudo. 
Amalthcas  iftuJ  corrii,prxter  cxteros,  ad  felicitatem  &  fortu- 
na^bona  retulit  Dio  Chryfoftom.Orat.i.de  fortuna. 
C*ittreu4        Cadticeus.']  Virga  Mcrcuri  j,qua  dicitur  vfusad  lites  &  iurgia 
MercHrij.    tollcnda ,  ad  fomoQm  mducendum  >  ad  cuocandas  cx  inferis 
animas,vel  etiam  immittcndas  :Homerus  OdyfT.  s. 

Caduccus  autcm,a  quo  caduccatores  lcgati,ert,  »t}^e>t«oy  Grae^ 
cis,  cuius  verbi  meminit  Martianus,  L8*de  rerum  diuif.  Dige- 
ftis.  Horatius: 

Ttt  piM  htis  animas  reponis 
Sediius,  virgaque  lettem  coerces 
Aurea  turbam^fuperis  Deorum 
Gratm  ^  imis, 
Et  Virgilius  4. 

Tum  virgam  capit,  hcis  animas  ille  eiiocat  orco 

Tallentes,alias  fttb  trijiia  tartara  mittit, 

T>at  fomnos,  adimitque,  ^  lumina  morte  refignat. 

lulianus  Impcrator  epil1:ola  quadarrfad  lamblichum,  Mercurij 

virgam.adeloquentiaj  vim  dodlc  retulit,  oi3-'  E'^/»*»  fu^^u  xt- 

feii  i^  <?Vv«g«?  y^^Xhvru^  ,  quaii  virga  Mcrcurij  moucs,  at- 

r  quedormientcsexpcrgefacis.  Idcm  polt :  crf  ew^  «'t' Ep^S  A«- 

ym  f(^i/)Thfy  Hot  /3«A«  Tfe^^i^v   ovtu  01  »ec%09v  Cmc  ci  tu  ^^^-^ 

tjCoHv  Tmieiy,  et^'  ov  TU    kiyhv   y^   g^.iyei^ttv  f*ci?f^ov   iiiXtt»  fct' 

^fcToS^.    i€quumefttc,  qui  fis  Mercurij  eloquentiaj  praefidis 

difcipulus  ,  aut  fimauis  alumnus  ,  virgam  non  fomni  prouo- 

candi  gtatia  tra6lare,  fed  illum  imitari  ad  moucndum  &  exci- 

tandum.  Hanc  Mercurialcra  virgam  x.r,e^ovei»v  a  Graecis  appel- 

lari  dixi,  qua  lcgati ,  fecialefque  vfi ,  proindeque  caduceatorcs 

nominatijVtnotatVlpianusinterprcs  Demofthenis,  ad  oratio- 

nera  coutraTimocratem-.quolociftatuit  duplicesCcrycas,qui 

ius  idemh  abcrent  cumfecialibus^  candemqj  psne  poteftatem, 

vt  belli  denunciandi,  pacis  ineunda::quos  (^zJ^johncK^  pacis  fc- 

Siypentis  queftros  Dionyf  Halicarn.  interpretatur.  De  Serpentibus  au- 

'  '*'  •'  .     tcm  C  ■■.Jaceo  implicatis ,  ha;c  eft  Mythographorum  narratio-, 

Mcrcu 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  417 

Mercuiius  in  Arcadiam  icer  facicns  ,  duosinter  fe  Dracones 
acerrime  conccrtantes  oftendicjquos  incerpodtobaculo  ftatim 
pacauitiqua  de  caufa  ne  pofteri  miraculum  ignoraret,Aegyptij 
virgam  duobus  interpofitam  draconibus  Mercurio  conlecra- 
runt,  &  Caduceum  nominarunt.  Baculushiceloquenti^ctypus  Baefiltu 
eft :  dracones  fapientise  geruntfymbolum.  Alij  ad  pacera  rcfe-  ^.^*^' 
runt,quam  pleiunquc  legati  fiue caduccatores  componunt. 
Huc  relpexit  IfidorusiMercurius,  inquit,virgam  tenec  qux  fer- 
pcnte$diuidit:nnmbel]antes  &  diftidentes  interpretum  ora- 
tione  fcdancur.  lamblichus  in  Epiftolaad  Deuxippum  :Reuc- 
ra  Deus  quifpiamfuit,  qui  hominibus  Dialedicam  oftendit,&  Serpenta 
cccrlo  demifit  t  vel,  vt  quidam  dicunc,eIoquens  Mercurius  qui  ^*^^»* 
in  manibus  Dialediae  fymbolum  geftat ,  ferpentes  fciiicec  fe  ^ 
inuicem  refpicientes. 

ArriAlthek.  cornuti.']  Amalthea  capr^  nomc  fuit,cuius  ladlelu-  ^"»«'f^ 
piter  eft  enutritus ,  Adraftes  &  Idae  Nympharum  minifterio  &  '"^  "^*** 
opera.  Cum  vero  aliquado  capra  cornu  ,  quod  habebat  amplif- 
rimum,in  obiedafregiftet  arbore ,  Nympha  id  fuftulit  diuerfis 
pomis.ac  herbis  onuftum,  &  ad  os  ipfius  louis  detulit:cuius  be- 
neficij  memor  iam  grandior  fadus,  cornu  feruatum  Nympha;, 
cuius  erat  capra,  dono  dedit  ea  vircute  imbutum  ,  vt  quicquid 
appcterenr,  ex  eo  cornu  protinus  exiliret.  Ali j  hoc  cornu  refc- 
runt  ab  Hercule  ereptum  fuifle  Acheloo  (z(t  in  varias  figuras  *^<^'<' 
commutanti.Ouid.^.Metamorph.&Faftorum  f.Strabo  lib.io.  ***"'**'• 
Ladanr.Iib.  i.  cap.  zi.  Mythologi  referunt  ad  regionemantca 
fterilem  &  infecundam,  quam  labore  &  induftria  Herculesfc- 
raciflimam  reddidcrit.  Nos  facultatum  &  omnium  bonorum 
copiam  hic  interpretamur,  quas  virtutenv&  liberalem  om.nem 
eruditionem  confcqui  iure  debcat :  quod  fignificat  huius  Em- 
blematis  infcriptio,cuius  Ciceromeminit  in  Catone  Maiorc 
his  vcrbis:Te  Cyrc  beatum  ferunt,  quoniam  virtuti  tua:  fortu- 
na  coniunda  eft  :  qus  petita  videntur  ex  Oeconomio  Xeno- 
phontis.Qu.6  etiam  refer  Adagium,  Virtuce  duce,  comite for- 
cuna,ex  Ciceronis  Epiftolisfamiliaribus. 

?oZ?^»j?fjw^w/^.]ExprimitGrjccamIocutionera  »5)'  tp^yrctf, 

Vandique pirhos,']  Ariftot.  i.  artis  dicendi  appellat  eos  li^^lf 

OtWttfOflHS. 

Copta  multa  ^«^r.]Bcare,eft  prodcfte^inquit  Vlpian.l.^p.D.de 
verb.  fign.  naturaliter  enim  bona  ex  eo  dicunjur  ,  quod  beanr, 
hoc  cft,beatos  faciunt, 

rouruna 


418 


ANDREit     ALCIATI 


Fortuna  virtutem  fuperans. 


EMBLEMA       CXIX. 


C  v€  s  A  R  E  o  pQsiqitkm  fHperatw  milite^  vidit 
Ciuili  vnddritem  fingmne  Pharfiliam: 

lnm  iamftnthmn  monhmda  inpeBorafermm, 
u4udaci  hos  BrutitsprotHlit  orefcnos: 

infelix  virtm  !  ^folif  preuida  verhis, 
Fortunam  in  rthm  Chrfeqmrps  domin^m} 


JNterfeilo  lulio  Cxfare  aBiuto  &  CafliojVt  libertatem  cfui- 
bus  ercptam  reflicucrent ,  res  tamen  non  ccITk  vt  fperabanr. 
Siquidcm  cxtindo  Cafiio  in  bcllo  ciuili,ciim  Brutus  vidifTet  fe 
ruperatum  irijquibuidam  de  faga  iuadcntibus;Non  cerce  pedt- 

bus, 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  41^ 

bus ,  inquit ,  eft  fugiendum ,  fed  manibus :  tandcmque  arrepto 
gladio  prorfus  defperans  fe  ipfum  confodic ,  iuuante  Stratonc  MonMccr- 
Rhetprc.  Dion  in  Augufto  refert  tum  verfus  hos  pronunciaffc,  «  Brutu 
qui  in  tragcxdia  Herculi  tribuuntur  :  a  r^iyjfAsv  i^irtt ,  Aoy®- 

w';t;»j.hoc  eftjO  mifera  virtus,quam  tu  rcs  eras  nugatoria:equi-  FcnsEpt' 
dem  fcrio  in  tc  exercebar,  at  tu  fortuna;  inferuiebas.vei  fic  :  O  ^^««»«^*« 
mifera  virtHS,ergo  nomcn  inane  cras  j  ego  vero  te  vt  rcm  foii- 
dam  exercui ,  quamuis  interim  fortuna:  fcruires.  Significabat 
tunc  quidem  temporis  plus  momenti,  &  virium  fortunae quam 
virtuci  fuiirejvirofque  bonos  improborum  machinis  fradlos  & 
excindos.qucd  QX;urtiuslib.8.confirmat,cumaitiQuis  negct 
cximiam  quoque  gloriam  fa:pius  fortun^  quam  virtutis  efte 
bcneficiumrAkiatusParergon  libro  i,cap.7.  retulit  hancBruti 
fencentiam,vfurpauitquc  in  Epitaphio  a  fe  confcripto  de  Pyrrhi 
Anglcberaiai  Aureliauenfis  Acadcmise  lureconfulti  morte,  his 
omnino  vcrbis; 

^//5  ncn  maligrrcvs  mortis  acctifat  vices, 

VirtHte  rUros  qu&  virospr<ceps  rapit, 

Viiiacicres  improlos  ccruis  fi/iens? 

En  Pyrrhu^  illc,  tot  animi  tUuslris  bcnisy 

Lato^uc  clzno  eji  amepr&reptt^  diem: 

Vrufira  utitauit  ejje  te  iiirttu  uea.m, 

Giii6.foftuitis  firuiehas  cafihus. 
At  reucra  ba:c  fuit  Bruti,id  eft  hominis  pagani,nec  vere  Philo- 
fophi^imo  vero  defperantis  opinio,  qui  quantum  in  eo  errarit,  Dejpnofiih 
colligerceftfacillimimi  ex  fcriptis  Platonicorum  &  aliorum,  "^*"" 5«** 
quorum  fuit  iudicium  acrius ,  &  audloricas  maior.  Certe  non 
multii  ei  poteft  obefFe  fortana,qui:fibi  firmius  in  virtute  quam 
in  fortuna  praefidium  coIIocauic.Virtus  enim  omnia  qu?  in  ho-  vinuVu 
minem  cadere  poffunt ,  fubtus  fc  habet,  eaque  defpiciens  cafus  ^»- 
contemnit  i«imanos,culpaque  omni  carcns,pra:ter  ieipfamni- 
fail  cenfct  ad  fe  pertinere  :  vt  recle  docet  Cicero  Tufcui.  5.  & 
La£lant.lib.3.Defalfafapientiac.2S.  Nequeveroccnfenduseftforfa  mn 
fortis,&  magno  prarditus  animo  ,  qui  vt  aliquod  damnum,  auc  '^^  ^^**  fi 
alioqui  afpera  vita:  calamitate  cfFugiat,  vita:  fibi  vfura  adimit:  ^*"**^» 
quod  in  Cleomene  Plutarchus  oftcndit.Cum  enim  poft  mifera 
acceptam  cladcm  in  bello  contra  Antigonu ,  Clcomenes  rebus 
omnibus  derperatisadmonereturaTheryclone,vt  fe  intcrfice-  CUemenU 
ret :  Generofum  vcro  putas  elfc,  inquit,  magnique  animi  faci-  '»«''^'»  g^^- 
fius,  fibi  vitam  adimere:o,uo  vno  nihil  faciiius  aut  promptum  "'/"""^ 


450  ANDREi£    ALCIATI 

magis  effe  potefl: ;  Id  vero  ignaui  hominis  &  inconfulti  maxi" 
mum  argumcntum  crt:.Qu.is  enim  eum  qui  fimilc  quidpiam  in 
fe  rccepcrit ,  non  a  fua  ipfius  ignauia  vidum  efle  confitcbitur? 
Minime  cft  oppetenda  mors,vt  honeftas  adlioncs  detredemus: 
imo  diligcntcr  prouidendum,vt  ipfa  mors  in  fe  gcneroli  quid- 
piam  &  honcdi  habeat:quia  cum  probro  non  minimo  coniun- 
^um  fit,aut  viuere,aut  mori  fui  caufTa  vellcQu.od  fi  aliquan- 
do  cogirandum  cfle  videatur  (  quod  numquam  tamcn  permif- 
fum  fuit  inftituto  Chriftiano)id  fortafTc  pcrmittitur,cum  nulla 
fpesfupcrfit  amplius  dcfcndendx  patrix.  Rc(5te  ilie  quidem^ 
verius  tamcn  Poeta: 

Bxbtis  in  incertisfaclle  cfl  contemnere  vitam: 
Fortius  i!lc  fxcity  qtd  mifer  effe  poteft, 
Huc  Martialis  in  primo  ad  Dccianum  quendam: 

Nolo  virtimfarili  redtmit  qui  fanguine  famam. 
Hiwc  %'clo,  laudari  quiftne  morte  potcft. 
Idem  Cic  lcpide  perflrinxit  Fannium: 

Hfftes  ciimfagtret,  fe  ^annius  ipfe  percmit: 
Dic  mihi,  mnfuror  eft,  ne  moriare,  mori? 

ReileAriftot.j.dcMorib.adNicomach  .  r  ^9»n'«<i  ^^- 

3iH.  tfofXrt^ac^S  T5  ^dOv«v  Toi  tTnTTOVcc  j  r^  GVK  CTT  }(gt,>i.(iv  "czrtr- 

[^n,  etXXv.  ^dCyAiv  y^-isi.  Casfar  in  7.  debelio  Gallico  :  Animi 
cft  ifta molIities,inquit,non  virtus  inopiam paulifper  ferre non 
pofTc^qui  dDlorcm  parienter  ferant.Idem  pxne  Curtius  lib.  j.de 
Alexandri  gcftis:Foitium  virorum  magis  eft  raortem  contcm- 
nere ,  qna:-!i  odilfe  vitam  ,  fxpe  tcedio  laboris  ad  vilitatcm  fui 
compclluntur  ignaui.  At  in  primis  audienda  vox  Hcrodiani  9. 

/3tATfK,  (pt^«v  rs  Tu,  'SPf^OTriV^^vTK  :  Viros  gencrofosatquefa- 

pientcs  dccct  optima  quidem  optare ,  fed  fcrrc  quxcunque  in- 

cidant.Laudata  non  tcmcre  fapicntibus  &  confultis  hominibus 

Cirertnu   M.  Tullij  fcntcutia ,  qui  ciim  viderec  fradas  omnino  &  cxtra 

Sjnm»la-  fppj^  pofitas  cfTc  Pompeianorum  copias,cum  Casfarc  k  CrafTo 

vilelfUum  ^^"^^^*^  maluit,quam  iis  quos  vincere  fc  minime  poffe  fperabat 

TompeU>iH  obfiftere,aut  etiam  vcrbis  molcftus  eflc.  Nam  neq;  pugnandum 

Undatur,    fibi  arbitrabatur  cfTe  tutum  aut  facile  contra  tantas  opes,neque 

permanendum  in  cadcm  fenteniia,  couerfis  rebus,ac  bonorum. 

voluntatibus  iramutatis,fed  temporibus  aftentiendii.Nunquam 

cnim,  vt  ait  ille,  prxftantibus  in  gubernandaRcpub.  viris  lau- 

data  cft  in  vna  fententia  perpetua permanfiojfed  vt  in  nauigan- 

do 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  431 

do  tcmpcftati  obfequijartis  eftjetiamfi  portum  tenere  nequeas: 
cum  vero  id  poftis ,  mutata  velificationc  alTequi,ftultu  eft  cum 
tenere  cii  periculo  curfum  que  coepcris  » potiiis  quam  co  com- 
jiiutato,qu6  Yelis,tande  peruenire  :  fic  in  adminiftrada  Rcpub. 
prudcntibus  viris  propofitum  debec  clTe  OxiyMCvMDi- 
G  N  r  T  A  T  E  :  &  non  idcm  fcmper  diccre/cd  idemremper  fpe- 
£tarc.  Qj^SE  lau>  Catonis  fuit    qui  cum  eftec  eo  ingenio  iifquc    Catvrik 
moribus,vc  feipfum  mutare,&(vc  Salluftij  verbo  vcar)naturam  P";-*'"** 
vcrfarc  minimc  poftet.no  modo  fua:  Rcipubi.nihil  profuit,  fed  !J!p^^|, 
ctiam  valde  obfuit?  Eum  quidf^  hominem  cordatum  &  forte  & 
temperacum  facile  patior  fuifretat  non  tam  prouidu  ncquc  tam 
circumfpc6l:um  vidco  m  iis,quibus  erat  in  primis  ea  ^fatc  eoq; 
tempore  prouidendum.  Vtquc  folis  curfus  non  redlo  per  ca;lu 
mcacu  fcrcur  ,  led  obliquo,  ieni,  acquc  moderaco,tamen  orbis 
vniuerii  machinam  a:quabili  tcmperie  calefacit  :itaPrincipes 
&  magiftracus  felc  populi  nonnunquam  ftudiis,  vt  itadicam, 
obliquis  accommodarc  debent,vt  melius  fic  lis  c61uItum,quos 
rcgi  par  clt  uon  lummo  iure,fed  equitatis  vario  eoque  mutabi- 
li  pra^fcripto.  In  quo  Cicero,quaquam  in  cseteris  vitxpartibus 
oculacus,  infclicircr  lapfus  el\  ea  quam  in  M.  Antonium  infti-  l»fti*x  c»- 
tuit  mifcra  conccncionc.  Nam  quamquam  non  inuicus  faccar  ^"f"  ^' 
illius  caufx'  quam  pro  libcrcacc  fufcipicbac,  opcimam  coditio-  ^,^J^, 
ncm  fuifre,ncn  poffum  tamen  quin  vna  eum  Poeta  dicam, 

Heu  nih'l  innity  fcti  iiWrnq^^am  i-ndrre  Diuv.l 
Fursbat  cnim  fe  Antoniu  tam  facile,  &  eo  iure,pofre  de  medio 
tollae  ,  aut  cerce  in  ordinem  cogcre  ,  vt  quondam  Cacilinam, 
Verrem,  &  alios  facinorofos.  Non  videbac,  inquam,  fe  verfari 
in  Romulidam  fece,  &  cum  alia  vica  eflec  aliam  cfFc  vicam  dc- 
bere,  vt  non  mirum  videri  debeat ,  fi  ei  fato  iniquiflimo  pereu- 
dum  fuerit.  Scd  iara  facis :  ad  alu  nobis  properandum.  In  eam 
Bruti  morccm  fponcaneam  difpurat  Scncca  De  beneficiis  z.  c. 
Z0.&  vndccimo  Epiftolarum  ad  Lucilium,  Sj.epift.  Ec  D.  Au- 
guftin.Caconis  faclu  cribuit  ignauix  potius,quamforcitudin!. 
Infelfx  virfH<  '\M:im\\\iS':Slt4tnct*a  tnfilix  virju^f,^  ncxt^  fdix^ 
quo  fenfu  d'citur  a  Scptim.  Florcnce  lib.  aduerfus  Valenrinia- 
nos,  dclultrix  vircus,  id  eft  infliabiiis  &  motofja  :tantiim  qucd 
defultricera  &  defedricem  illam  viicutem  non  vulc .  Ica  Scnc- 
ca  Herculc  Oetco: 

Stne  hojie  vtnfor.qundqr^e  mc  tcrcfuet  mngU 

( O  mifers,  viriui  )f:immu^,  AUids.  dtes. 

Huc 


4J2.  ANDREiE    ALCIATI 

Huc  pettincnt  Menandri  quidani  fcnarij: 

Kecf  ^xlujx^t^  Treie&XTf,  k   h  ^i^-^i(^i  fit 

Dejinite  mentem  hahere,  nam  nil  amplms 

Humana  mens  eji,  totafortunA  manet. 

Mffrtalis  AUtem  fumus  efl  prudentia. 

Nugique,  nm  vospaenitehit,  credite, 

^Acunque  fentimus,  agtmus,  vel  dieimuSy 

Fortuna  cum  det.nos  qutdem  infcripti fumus, 

Soltsprouidavcr^^is.]  In  hoc  fequebatur  quorundam  dogma^ 
qui  aflerebant ,  Virtutem  nihil  aliudefTe  quara  verba&  voccs> 
cuius  meminit  etiam  Plutarchus  Comment.  De  {uperftitione, 
vbi  hoc  quod  ante  areripfi  fere,  citat  exPoeta  quopiamra»  ta5- 

iLu  '^iSTVTTVtov  ci^fcietv  >^  riJj  ^vtf/^v  ic7ru.Tifii  «Jicjjf  c£)(9A«- 
met4f.  Idcm  fcriptum  tandem  rcperio  ( quid  enim  praetermittam 
quod  fefc  vltro  ofFert  ? )  in  Epitome  hiftoriac  Romana:,  quas  L. 
Flori  nomine  circumfertur:Quanto  eft>inquit,efficacior  fortu- 
na  quam  virtus?&  quam  verum  eft  quod  moriens  cffkuit,  Non 
in  re,fed  in  verbo  tantura  efTc  virtutem,haec  iib.4.c.^.Ca:terimi 
ad  eorum  opinioncm  qui  putarcnt  virtutem  ,  nihil  aliud  cfte 
quam  vetba,Horatius  videtur  aUufilTc  in  Epiftolisicum  aif, 

Viriutem  verba  putfn  Vfy 

t^cum  ligna, 

Paupertii 


E  M  B  L  E  M  A  T  A. 


435 


Paupertatem  famrais  ingeniis  obelie  ne 
prouehantur. 

E  M  B  L  E  M  A        C  X  X. 


D  E  X  T  R  A  tenet  lapidem,  mamu  altera  fitp-inet  aloi: 
Vt  me  pluma  kHat,ficgraH€  mergit  onm. 

Ingemo  poteram  fuperas  volitareper  arces, 
Adt  mfi paupertoi  inuida  deprimeret, 

ADolefcentis  eft  ingcniofi  profopopocia,  qua;  multis  aliis 
communis  cft:quibus  fi  quid  fuppcteret  ad  ftudioru  pro- 
greftiim,non  fanc  in  minimis  ha:rerent,rc^  ablolutam  allouam 
perfedlamq;  difciplinarum  cognitionem  ferio  contrciflarenr. 
At  propter  fummam  facultatum  inopiam  confiftunt,perpecu6- 
que  ininfimo  puluerevolutari  coguntur.Enimucro  vulgacifli- 
miim  eft  illud  luuenaiis: 

Ec 


^.        434  ANDREiE    ALCIATI 

HaudfnciU  emtrgunt  quorftm  vtrtutihu4  obflnt 
Res  anguHa  domt. 

''  '  eantare  fuh  antte 

Tierio  thyritirnvefotejl  rontingere  fana 

Taupmasjatque  i,ru  inops,quo  nocle  dteque 

CorffH^  eget :  fatur  cfl  eum  iicit  Hpra:im  ohe. 

Z^mrfuj  Se<l  ne  tranfiliam  tam  olcitanccr  cam  vulgatam  &  folemncm 

^J^T^jJ"*  ftudioforum  pcne  innumcrabilium  querelam,  cjui  miferara 

tum  ftli-  ^uamfortunam  virarquegcnus  incuranf.quot  quarfo  iam  olira 

dfimi  tn   &  hoc  noftro  temporc  adoicfccntum  myriades  efTe  conftat,  in 

gtnif  con-   quibus  ca  fit  incjeoi  j  dcxceritas,vt  ad  liberalem  omnem  difci- 

4»ti^ntm.    plinam  non  imSuri,fed  ficli  a  natuta  efTe  vidcantur?  At  in  pul- 

uerc  cocnoque  mifero  hxrrrc  coguntur  ,  &  cum  meliorcs  fru- 

ges  non  po{nnt,filiquasa(re6lantur,im6  vero  cum  grauibus  & 

moleftis  admodum  collu<ftanrurdifF.cultatibus  jquia  quam- 

quam  ingenij  mentifque  pene  dmina*  pennas  expeditas  &  ala^ 

crcs  habeanf,nullum  tamen  autamicum,  aut  locuplctem  ho- 

ininem,vel  certe  Mxcenatem  beneficum  nancifci  poflunt,  qui 

lioduro,qui  faxum  illud  egeftatis  adeovrgentis,  qui  validum 

irapcdimentum  tollat.  Quis  laboriofum  &  indufhium  Clcan- 

tem  in  hiftoriislaudedignum  no  cenfeat,qui  nodtis  magnam 

partem  in  aqua  haurienda  impcndebat,  quo  fibi  vidum  com^ 

pararetjinterdiu  vero  Chiyfiv  pi  dodrina!  opcradarctJNam  ne 

longius  abcam,nullus  noftrum  eft,cui  compertumnon  fit  vbi- 

uisgentiiiptrmultos  cfTe  ftudio  addidos  adolefcentesjqui  in- 

credibili  amoreflagrent  eas  capeifendi  artes,  quibus  humani- 

tas  &  eruditio  compar.1tur.Q3i  tamen  ar(fliore,nimifque  vip- 

lentapaupertatis  remora  fic  intcrdum  prohibentar,  vt  cum  iis 

facultatibus  omnino  careant,quar  ad  hoc  itcr  conficiendum 

neccflaria:  funt,  ad  artes  quafdam  fordidas ,  tanquam  in  pifti- 

num,fortun2E,vt  itadicam,tyrannide  compellunturivcl  fi  quid 

fpei  reliquum  fit.non  tamen  polfunc  emcrgerc,  nifi  deuorenc 

T4isgegi   infinitas  in  ftudio  perfequendD  molpftias.Nam  aur  pxdagogiaff 

if,i/ert£.     oncra  fuftincnt/qua  conditionc ,  fi  cum  aliis  conferatur,  nulU 

alia  miferiorjaut  detcrius  aliquod  fubire  munus  &  viliorcs 

quafdam  partcs  ,  imo  vero  laborcs  indignos  liccratis  homini- 

bus  pcrfcrre  ac  paci  coguntur.  Qua:  ingcnia  ccrcc  acuta  pcr  fe 

&  viuida,fed  inopia?  tamen  nimiis  moleftiis  fopita  nimium  ac 

languidafiquisliberali  animo  iaccntiaexcitaret,nondubium 

Cftquin  longc  pluies  habcremus  in  rcbu?;  Thcologicis  exerci- 

tatos^ 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  4jy 

mos>graucs  profedo  &  eruditos  laris  vtriufquc  confultos,  fi- 
dos  &  perfpicaces  Medicos,Dodores  longe  plures  in  omni  li- 
terarum  gencre,  Mathematicos,  Phyficos,  Logicos ,  Oratorcs, 
Poetas,Graramaticos,ad  Reip.non  minimum  &  ornamentum, 
&  adiumentum.  Quod  cum  ita  queror,  nefcio  profedo  an  di- 
cere  aufim  quas  mihi  nunc  in  mcntem  veniuntinempe  huic 
inopias  diligenter,magna45  Hheraliratc  fuifle  iam  olim  occur- 
fum  anoftris  maioribus ,  fapientibus  certc  ac  piis  hominibus, 
qui  tot  fcholas  hac  in  noftra  Parifienfi  Academiafvt  de  cseteris  Multd  in 
taceam)  a  fundamentis  cxcitarunt ,  legibus  &  inftitutis  infor-  f^^rifienfl 
marunt,  reditibus  etktm  ac  cenfibus  annuis  locupletarant:quas  ^^'■^f"*** 
opcs  rebus  primum  iis  quac  ad  Religionem  pertment,  &  pau- 
peribus  alendis ,  iifque  quibus  nimis  clTet  arda  fupellcx  ,  afli- 
enari  voluerunt.Quas  pia  ccrte  &  Chriftianis  hominibus  digna 
Dcneficentia,inftitutioq;  liberalis,miror  quam  hodie  immwa- 
ta  (it.Hunc  cnim  adolcfcentum  ftudioforum  &  pauperum  ccn- 
fum  nefcio  qui  fcholarchas  malis  artibus  interdum  occupant: 
cx  quo  fit,vt  qu3E  iufte  conferri  dcbebant  in  vfus  publicos,rai- 
fere  ab  iifdem  &  inique  rapianturmec  iam  inopcs  i j  admittan- 
tur,quos  folos  participes  efFe  par  erat  huius  munificcntia:,  fcd 
ignaui  quidam  ventrcs  impune  fan«^os  illos  rcditus  dcpecu- 
lcntur.Sed  de  his  alias  fortafTc  commodius.  Lapis  paupcrtatis 
cft  fymbolum ,  proptcr  grauitatem  &  diificultatcm  ponderis. 
Citatur  a  multis  hic  fenarius. 

Nullum  paupcrie  moleftius  eft  onus.Dcxtra:  ctiam  lapis  adhac* 
rcns, refcrri non  incommode  potcft  ad  impcdimentum  fcri- 
bcndi.Nam  prx  inopia  nihil  cloqui  poteft,  vel  fcriptis  raanda- 
re  adolcfccns,fortunae  bonis  omnino  dcftitutus.  Et  ccrtetalis 
futuruscrat  Virgilius,taUfque  HoratiuSjnifi  libcralitatem  Mac- 
cenatis  fuifTent  cxperti.  Pcr  alas  fiuc  pcnnas,  vigorcm  ingcnij 
&  acumea  inteilige. 


Ec    % 


4!^ 


ANDREiE    ALCIATI 


In  Occafioncm. 


Emblema     cxxi. 


A<«A0^flK«(* 


L  Y  s  I  p  p  I  hoc  opM  efiySicyon  cuipama',  tu  quis  ? 

Cuncia  do?nans  capti  temporis  articulw. 
Cur  pinnis  fl^Oi .'  vf^ue  rotor,tataria  plantis 

Cur  retines  ^pajfim  nte  leuis  aura  rapit. 
In  dextra  efi  tenuis  dic  vnde  nouacula  facutum 

Omni  acie  hocfignum  me  magis  ejfe  docet. 
Cur  infionte  coma  foccurrens  vt  prendar,yft  hew  tu 

*DiCy  curpars  calua  efipofierior  capitis  ? 
tJPl^efemel  altpedemfi  ^uis  permittat  abire, 

N^pojfm  apprenfo  pofimodo  crine  capi. 


TaH 


E  M  B  L  £  M  A  T  A,  457 

Tali  opifex  nos  artejui  caujfa  edtditi  hojfes: 
Vt^  omnes  moneamypergtila  aperta  tenet, 

ID  furapcum  c  Graeco  Polidippi  Epigramraate  j  quod  fic 
habec: 

AuriSTTr^,  e^  J^,  t/?,  JtcM^if  0   ■s-eu^otcf^^a^.  blcvtatM, 

TiTrlt  ^*  £9r'  eexg^  /SE?*;»<*f; ««  T^o^uMy  ri  h  Tctfrhs 

Tl/Dcarin  flc;^«5  Ji(P»eim7rlx^'  •cssluiift.i^, 
XneJi  h  h^trifij  ri  ^i^etg  %v^oi  ',»i^^a-i   5«y^ 

H  H  H$ff.%^  t/  t(af.r   o-4/«v  ^•[iatMriic-ciAi  >.it^i^uj, 

N«  .ii/gl  t'  klewifie»-   -js-^of  t/  ^**'^**^^  trtA^, 
Tc»  >^^  etTiztl  Trlityale-/  •a-«^0|e|«M'1«  ,t«s   :TBw)y, 

OuT<5  id',  i^«p«y»  ^g^'|iT»f  it«7n9tf, 
T«7e»  0  ri^virvis  f*t  ^i^sJ^^iCTiv  cinKif  vftiA/f 

Erafmus  eofdem  vcrlus  paraphrafticos  reddidit',  id  eft ,  mufe 
paulo  fufiorejin  Prouerb.Nofce  tempus.Aufonius  in  Epigram- 
matis  codem  fermc  argumcnto  defcripfit  occafionem,fed  huLc 
comitemfecit  mctanGeam,id  eft,pcEnitentiam  ;  qua  de  rePo- 
litianus,cap.49.MifcelIan.Retulit  &  Syntagm. i. Gyraldus.Ad-  x;« eccAfio'- 
monemur  hac  icone  occafionem,  cum  fefc  offerat ,  ftatim  eflc  r»«, 
arripiendam  :  eius  enim  tanta  eft  opportunitas,  vt  plerumque 
ci  voluptatc  triftitiam,cx  damno  lucrum,cx  honefto  inhone- 
ftum  parturiat  j  &  contra:brcuiterque  rerum  naturam  permu- 
tet.  In  aggrediendo  itaque  &  conficicndo  ncgocio  praccipuum 
habet  momentum,vt  non  ab  re  veteres  eam  donafte  diuinitatc 
videantur.  Occafionem  Cicero  definic  libris  dc  Inuentione, 
partcm  temporis,in  fe  habcntem  alicuius  rei  idoneam  facien- 
di  aut  non  faciendi  opportunitatem.  Eam  qui  oblatam  arri- 
piunt,quique  cum  maxime  tempus  poftulat  aut  dicunt  aliquid 
aut  (aciunt,re(5te  illi  fapcre  dicuntui.Quxdam  enim  f^int  eius 
gcneris,vt  quanquam  honefta  per  fe  &  vcilia  videri  poflunr, 
nifi  tamen  tempeftiue  fiant,  plane  vilefcunt.  M.Cicero  3.  An- 
toniana  Csfaris  Oftauij  virtutem  verbis  auget,  quod  oppor- 
tuno  tcmpore  pcriclitantem  Rempub.iuueric.Sic  cnim;C.Cx- 
faradolefccns,incredibiliacdiuina  quadam  mence,atquevir- 
tute,cum  maxime  furor  arderct  Anconij,cumque  eius  a  Brun- 
dufio  crudelis  &  peftifer  redicus  timerecur,  nec  poftulantibus» 
nec  cogitantibus,  nec  opinancibus  quidem  nobis  (  quia  ficri 

Ee     . 


4J8  ANDP.Ev£     ALGIATI 

pofTc  non  vidcbacur  }  firmilfimum  cxercitum  inui(n:o  gcnctc 
vcteranorum  railitura  comparauic.  Idem  orationc  proPom- 
peio:laudat  cum  impcratorcm  ,  quod  prcrccr  omniumfpcm 
brcui  tempore  bcllum  contra  piratas  lufccptum  confecerit. 
Pro  Dij  imraoitales  I  cancanc  vnius  hominis  incredibilis  ac 
diuina  vircus  tam  brcui  ceporc  lucem  Rcip.aftcrri  pocuic,  &c. 
Ec  Acneas  Virgilianus  Didoncm  laudac  quod  fola  mifcris 
Troianis  opcm  tulcrit,quo  tcmpore  maxime  opis  indigerent . 
O  fola  infAnUos  Trou  mtferatA  UlporeSf 
^ltiA  nos  reliquia^  Danaumy  territf^y  marUej^ 
Omnihw  ext.auftos  inm  cafibt^y  otnntum  egenos 

Vrbe^  demo  foncn. 

Lyfif^m,        Lyfippi  hac  opu4.']  Lyfippus  llatuarius  cx  Sicyone  vrbc  Pclo- 
ponncfi,muIcis  vaviilque  fuae  arcis  monimencis  nobilitatus,vt 
Alcxander  vctucric,nca  quocjuam  pingcrctur,auc  fculperetur, 
prastcrquam  ab  appelle  &  Lyfippo.  Horat.Epift.i. 
'EdtHo  vetuitj  ne  quii  ft^  pnter  ApeHemy 
Pingeret,  mt  alim  Lyfippo  duceret  4ra 
Tortvs  Alexandri  vuttum  fimulantia.  >    ' 

Idem  Plutarch.iib.de  Alexandri  forcuna.Lcge  Plin.cap.7.&  8. 

lib.34. 

Cuncfsde^nans.'}  Defcriptio  cft  Occafionis :  pcr  articulum, 
pun£lum&  momencum  intellige  breuiffimum.Prouerb.Tcm- 
poris  pundtum. 

Cccsjis  V9-      Cur  pcnnii  jla^  ?  ]  Hoc  fignificatur,  volaticam  efie  &  flu- 

Utiea.  xam  occafionem,  idcircoque  talaria  pcdibus,  vt  Mercurio ,  ci 
tribuuntur. 

UiuacuU       Nouacula.']  Cultcr  raforius:  quo  etiam  acutifiiraum  mo- 

€ccafiovM.  nientum  temporis  cxprimitur. 

CalHM  Oc^       (jffy  f„  fionte  ccma  ?  ]  Aliudit  ad  illud: 

cMfio  «  ttr.  ^ronre  capilUta.fed  pofl  Occafio  calua  eft. 

^**  Nam  poft  ncglcdam  occafioncm  ,  ea  frui  non  amplius  licct: 

KcufiU  recaluaftcr  occipitio  a  coma  libero,capillis  in  fupcrcilia 
difliucntibus  olim  pingcbatur,talcmquc  prius  finxit  Sicyonius 
illc  plaftcs  Lyfippus.Demofthencs  Epiftolis  de  Concordia,can- 
dem  fcntcntiam  Athenicnfibus  inculcat :  Tov  ^  sretfoyTu  xcu- 
fov  ofeifyiXefS^aff  fS^  vfcHv  rx  ^ovrtCy  ecf^sn  h.\eM>  f^  aurne^ew 
X^  t>Xfie/<«*  ^wjct^oi  xnuV«c8"«/ ,  »  /kJvo»  w^iv,  «»«  ^ 
^  T-^Tff  aHisot^  flc?rw(r<)»  EA^tjriv.  «^•»jp-«yT6>»  ol  Jj  wagjcx^scS"^»- 
tttt-i*  fci^of  Aviif  T«>  icvrc¥  kiecXa.Z»v  ,  ati^M  ^>i*ctf  rtw 
ifcccvrz  ytvfilwi  vf  t;^«  1«^  t«t«i  «f  nitrof  S"«/«/.  Kcfpe- 

xiz 


E  M  B  L  £  M  A  T  A.  43^ 

lit  huc  l?indar.Pythior.p.  0  3  kcu^o?,  c/j^iui  7r«**7»\-  tv/  ){gpv~ 
f  «f :  id  eft,  Occafio  fimiliter  totius  ncgotij  perfedionem  in  fc 
habet.  Athenagoras  pro  Chriliianis,  0;  ^  ^S  r  iit^  r  J^i^- 
Atyjfsr.»,  «<  3  «iwpj».  Cicero  ^.Philippica  :  Minimis  momentis 
maximas  inclinationes  temporum  fierijCum  in  omni  cafu  Rci- 
publ.  tum  in  bello.  Et  in  6.  ^ies  affcrt  &  hora  magnas  clades, 
Horat.pximo  Epift.adBuUarium: 

Tu  qiMTTicunqiie  Dea^  tihi  fortun;iHerit  horamy 

Gratafnme  mxnu^  nec  dulcia  difer  in  c.rinuw:, 
Ouid.i.  de  Rcmedio: 

Sed  ^ropcra,  yjec  te  ventUreu  'differ  in  hornf: 

fc>«/  non  eft  hodie,  crcu  minm  aptt*s  erit. 
Idem  alio  loco: 

Temporibm  medicinn  valet :  data  tcmpore  profunti 
Et  data  non  apto  tempore  vina  mcent. 
Martialis  idem: 

Non  bene  diffuleris  videoi  qHodpojfe  negari. 
Prouerb.Prcmenda  occsrio:&,  Capete  crines. 

jilipedem.]  Celerem  &  veiocem ,  cjuaTi  alas  pedibus  habeil- 
tcm.Aufoniusde  actatib.animalium,ccruam  alipcdem  dixit. 

Tali  opifex."]  Admonet  Ipcilatorem  imago ,  docetque  cuius 
rei  gratiai  &  propter  quam  caulFam  locata  fit  in  loco  vndique 
patenti ,  fcilicet ,  vt^omnes  &  quofcumque  obuios  fui  negotij 
admoncat  &  doceat. 


Ec 


440 


ANDRE;£     ALCIATI 


in  tubiciiQi  tevrorein. 

E  M  B  L  E  M  A       C  :t  V  I    I . 


E  F  F  V  s  o  cernerjsfugkntes  agmine  turmau 
Qms  mea,  nunc  injiat  cornua  ?  Faunm  ait, 

EX  rolijcnl;iU(floi:ls  Grarci  Stratagematon  Iib.primo  trailu 
i(i  cmblcma  virieo  :  feiitentiam  ita  reddere  lum  conatus; 
Pan  Bacchi  da^  fuir.  Is  Pan  primus  aciem  inucnit,  quampha- 
l.Tcrcm  nominauit.Dcxtrum  etiam  &  finiilrum  cornu  inilituit: 
'i^cchi ,  &  <]ua:  cauifa  fuit  cur  ei  cornua  tribuantur.Primus  ctiam.  fuir,qui 
tiM  inHin-  arte&calliditarehoftesintercepit.  Ciim  enim  aliquando  qui 
tum.  j^jjfj  fuerant  cxploratum,retuliirenc  hoftes  in  aitcra  fylus  c6- 

caua:  parte  caftra  metari:Pan  eo  accepto  nuncio  fuis  pra^cepit, 
vt  ingentem  clamorcm  tollercnt ,  quibus  ita  conclamantibus, 
locis  caucrnofis  fonus  exceptus  multoquidem  maior  exaudi- 
t'.!S  cir :  quare  pcrculii  mctu  hoilcs,  iUtim  fe  in pedes  coniece- 

rnn:. 


Otigo  cer- 

ttjltma 

Embtema- 

tu. 

Tan  dux 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  441 

tunt.Quo  ftratagemate  cura  Pan  fueiit  vfus,  Echo  Pani  amica 
cfTc  fiugitur:ide6quc  vani  DO(flurnique  terrores  Panici  dicun- 
turrhsc  fere  Poliaenus.Alij  vero  ad  hunc  modum  cxplicant,fed 
non  ita  fcitc  &  vere ,  meo  quidem  iudicio.  Putauit  antiquitas 
Pana  paftorum  Deum  repentinos  terrores,&  animi  confterna- 
tiones  immittere  vfque  adeo  impotetes,vt  non  ratione  modo, 
verum  &  mente  careant :  qucmadmodum  non  raro  vfu  venire 
folct  in  eiercitu ,  ciim  nulla  mouentc  caufla  equi  atquc  homi- 
nesperturbancur,  Phornucus  Panicos  terrorcs ait  dici  dere-  F*nuita^ 
pencinis  &  fme  ratione  fadis:ita  enim  ncnnumqua  greges  at-  mHluuae 
que  armenta  pauerc  videntur  ,  aim  fonitus  aliquis  vcl  ftrcpi-  ^'^^*^' 
tas  furgit  in  fyluis ,  aut  e  fpcluncis ,  aut  ex  terras  cauernis.  De 
Panico  illo  tumulcuprajclarus  Plutarchi  locus  cft  in  M.Anto- 
nij  vica :  quo  loco  tradat  expeditionem  Parthicam.  Magnus 
enun  mecus  inceflit  Anronij  milices ,  ob  aurea  quardam  vafa 
Mithridati  liberalitcr  ab  Anthonio  data.Hic  tefror  Gallos  in- 
uafit,cum  Brenno  Ducc  Dclphos  priedaturi  acccflerant.Terro- 
rcs  quippc ,  inquit ,  nulla  ccrta  eauffa  cxiftentcs  a  Pancoriri 
produntur.Silius  lib.i^.Punicorum,  fcribithoc  terrprc Panico 
Annibalem  fuifte  pcrculfum,  Clim  advrbis  moenia  acceflilTct 
cam  cxpugnaturus.Apud  Suidam  Polybius  ait :  Cum  Luna  de- 
fedum  eflet  paifa  temporibus  Perfei ,  Maccdonum  Regis,  vul- 
go  rumor  increbuit,  hoc  quafi  oftento  regis  mortcm  fignifica- 
ri.Qua.'  rcs  eiFccic,vt  Macedones  confternarentur,  ipfique  Ro- 
mani  animos  fumerent.  Itaquc  aAn0e5  £«  tb  <z^4^£f«'^er,  en 
7ro)isa  xivu,  "S  TnXi^^s.  Id  lignificat  Ciccro  pro  Ca2cina:Exerci- 
tusjinquit,  maximi  fsepe  pulfi  fugatiquc  funt  tcrrorc  ipfo,  im- 
petuquc  hoftium,  fine  cuiufquam  non  modo  morte ,  fed  etiam 
vulnere.Huc  refcr  proaerb.  Panicus  cafus :  &jlna«is  metus :  &, 
Mulca belli  inania.  Diodor.  lib.i .  ea  de  rc  nonnihil.  Quid  .fi 
quis  referat  ad  eum  pauorem  ,  qui  omncm  fapicnti^e  vim  ex 
animo  expeclorat  ?  vt  ait  ille :  vel  ad  confternationem  terro- 
remque  ,  cui  viri  etiam  fortifhmi  non  poffunt  efTc  aliquando 
pares:non  videbicur  abhorrcre  fortaffc  a  mentc  Alciati,  Re(^c 
fiquidcm  Pindarus. 

Timor  virorum  domitor  forcitudincm  animis  adiroir. 
^ffufi  agmine.']  Difperfo  exercitu  &  perturbato. 
F/j«;7«^,]Pan,cuius  cornua  crcdebantur  terrore  immittcre. 


442- 


ANDRE.£    ALCIATl 


In  illaudau  laudantcs. 


EMBLEMA     CXXIII. 


^ntioclii 
ftratagemtt 
in  (JMtta4^ 


Ingentes  ^alatumfemermi milite tHrmas, 

Spempr£ty''  trepidnf  fuderat  AntiochHs: 
Lucarum  cumf^Ma  boum  vls,  iraiprohofcis^ 

Tum  primum  hofiiles  cornpm(fet  ecjuos. 
Ergo  trophxa  locans  Elephantis  imagine  ptnxit, 

Infuper  crfocijSy  Occideramm,  att, 
Belluaferuaffct  ni  nosfidtjfima  harrHs: 

^tfuperajfe  $uuat,ficfuperajfepudet. 

Hlftoria  ha:c  refcrtiir  aLuciano  in  Apologia  quadam,  quae 
infcribitur  Zcuxis  liue  Antiochus.  Cum  non  ignorarct 
AuLjochus  cui  cognomcn  Soter  crat,&:  corporis  viribus  &  au- 

dacia 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  445 

dacia  inftrudos  cflc  GaIacas,illoiumqimuItitu(3incmInnulnc- 
vabilem  videretjfpemvalde  malignamanimoconcipicbat  po- 
tiunda;  vidorisE,illis  tanquam  inuiftis  exiftcntibus.Itaque  iam 
defcrdcrc  incundo  pacifquc  conditionibus  petendis  cogitabar, 
cum  Theodotas  vir  animi  generoii,&  inftruenda^acici  peritus 
iufl'it  incerea  Elephacos,quos  Antiochus  vndecim  habcbat,  cla 
occultillimc  tcncrc,ne  ex  acie  apparcntes  hoftibus  ficrent  coa* 
ipicui:vbi  vcro  manus  cflent  confercndXj&GalatSEapettapha- 
iange  currus  immitterent,Elephanti  in  Galatasfccerunt  impc- 
tu,iphqi  cqui  ferociam  Elcphantorum  nou  fuftinentes,feflbres 
doifo  exculfcrunt.Ad  extrcmum  itaqi  Antioclho  ceflit  vidoria: 
idcoq:-  Macedones  regem  v  ii^orem  coronabir,  I^tumq-,  Paeana 
canebant.llle  tamen  effufislacrymis  dixiflc  fcrtur:o6<%vvtfA*i6«> 
6)  <r^Tim7Wj  ois  y.  Yi  iThTr.^x  ov  ivy.Odhiix  t^tvh  Jtte/itti  «p^6- 
•y,  0)5  «  ftii  TiKnbivovy  JiUf^r^  iTn^sJhD^i  Tiii  TrvMftiitStTt  etif 

tM(pei4>'^  3  fjsvbv  kvc^Aa-^^^f  •  hoc  cfl^,  Pudore  afficimur,inquit 
6  militcs ,  quibus  falus  in  hifce  vndecim  fletit  beluis ,  adeo  yc 
nifi  fpedaculi  nomtas  hoftium  animos  tcrruiflet,  quid  tandcm 
in  eos  potuiifemus?  Itaque  trophxum  nuilum  aliud  quam  Ele- 
phantem  iuffit  fculpere.  Hoc  exemplo  belli  duccs  potiffimum  Imperst»^ 
notantur,  qui  fsepiflimc  honcfto  vtile  anteponunt.  Antigonus  '"  tpfiq*** 
rogatus,quo  modo  efTent  hoftes  aggredicdi,dixit,Aut  dolo,aut  ^""^.'J^if, 
vi,  aut  apertc,aut  infidiis.  Scd  imprcbiiis  Lyfander,  qui  expro-  ^^/^  .y^. 
branti  cuida  artcs  &  dolos  quibus  in  prseliis  vteretur:Si,inquit,  fimnr. 
iconinapellisfufticerenonpoifit,induedacertevulpinaeft.In-  Ly/andri 
nuebat  quidem  ad  artes  confugiendu  efre,fi  quid  virtute  parari  ^"^ 
non  queat.  Huic  quidcm  Chilonis  aduerfatur  fcntentia,Dam- 
num  inquientis  praeferendum  efTe  turpi  lucro :  flquidc  illud  fc- 
mel  dolemus,hoc  femper  cum  infamia  durat.  At  vt  Choroebus 
apud  Virgilium,     dolu^  m  virtm  quis  in  hosie  requirAt? 
quod  noftris  temporibus(pr6  dolor)  in  qurbus  virtuti  fortuna  Excur/m 
comes  efTe  dcbuerat,magno  noitromalo  plufquam  fatiscft,cx-  infaderHm 
perimur.Quando  cnun  vberior  vitiorum  copia^quandomaior  ^  fi^ 
auaritiae  patuit  finusrlmperator  Ethnicus  &  Baibarus  faffiis  eft  r*-„f,w 
fc  fuperafle  hoftes  non  vi,fed  dolo,vndc  &  trophaeu  iuffit  erigi: 
plerique  vcro  Chriftiani  duccs(quod  grauate  dicojfaepenumc- 
ro  dolis  &  infidiis  hofticm  circumuenlunt ,  idqj  virtuti  bellica: 
afcribunt:nec  eftquod  apud  eos  de  vincedi  viadifputctur,que- 
iibst  Martisalea  vel  aperta  vei  infidiofa  commJttitur:ficque, 
Cura  qtiid ex^ididi iridr  cJi,qHam  qutdft  honsffurr). 

Pv--; 


444  ANDREiE    ALCIATI 

Rcx  Sapor  fcribeas  ad  Conftantinum,  apud  Ammian.  Marcci^ 
lin.lib.iy.interaliajtum  hoc  elegantcr:Idc6quc  Armeniamre- 
cupcrarc  cum  Mcfopotamia  debeo,  auo  meo  compofita  fraude 
prscreptam.Illudapud  nosnumquam  acccptum  fuit,quod  afle» 
ritis  vos  cxultantes  nullo  difcriminc  virtutisac  doli,profperos 
omncs  laudari  debere  bellorum  eucntus.  Ifocratcs  in  Panathc- 
naico  iniufta  bclla  itaexagitat :  B-oujf{^A>  <f['  «  77*65  7»?  figi' 

«M^»5    «TT,  >^    'SJ%6iOV^    0;Ha£)1  fZlfzii,   li   TUf    ^TieCf  Teif  Ay^  f^" 

x.lcci  avfC^ativacrtK.^  tkZtu  «^tt?,  oti  fAiynXetj  OiwKfjtHsy  Tnvn- 
£^61  'j  ,  TToXb.ecKig  ^'j/>ovt«/  K^H-riiis  eti^^m*  coraOMuv  ,  t^  «<>- 

tw  i-arcciYolz/iS^  ,  «  t«5  -zcfe*  T  u?isiiTQ^av  ^OT^fnWwr  irBifceag 
ihXovTecs,  t^  tpT?  ^ivnfS^s  <sfetT^f4£f.nf  ofAslas  ovtccs.  7ko7»4  /u^ 
«fiv  i^y*  TTBvr.g^o)»  ecti^iiTmv.  7=  3  Ta5  ^''5"*ff  C*/o7T  xii^v  etya- 
»<'^scS5  T  oc^KHv /2}i?\.efdfiuvj%a>v  uvTJi  tCf^kXeteut  «te  ^ofTH^ir.  i^ 
Miror  aute  fi  qui  funt  qui  prxlia  &  vidorias  pr«Etcr  ius  &  ajquu 
partas,  non  effe  turpioies,&  pluribus  plenasgfTe  probris  exifti- 
ment ,  quam  clades  (inc  ignauia  acceptas:prasfertim  ciim  fciant 
magnos  exercitus,quamuis  fceIcratos,fajpc  fuperiorcs  tSo.  viris 
hone/lisqui  pro  patria  pugnare  no  dubitant:quos  laudari  mul- 
to  fit  asquius,  quam  eos  qui  alienaru  opum  cupiditate  mortem 
oppetere  non  re.:ufant,condu(5Vitiis  militibus  fimiles,nam  harc 
fada  funt  hominum  improborum.  Quod  vero  boni  viri  non- 
nuraquam  infelicius,quam  qui  ftudent  iniuriis  infercndis,prae- 
liantur,id  Deorum  incuriac  fortaflis  efl:  tribucndum. 
GalAtA         Galafum.]  Galata:  fiue  Gallogra'ci ,  populi  minoris  AiiaC 

^md.  Phrygiae  &  Bithynia;  finitimi;de  quibus  Liuius  8.  lib.  Decad.4- 
&Iu(lin.lib.i5. 

Semermi  milite.']  Semiarmatis  militibus. 
Fuderat.]  Difiecerat.  Liuius  lib.  i.  Exercitum  fudit ,  fufum 
perfequitur. 

£Uph4nti,  Lucarum  bomn.']  Elephantoru,qui  primum  ab  Italis  vifi  func 
inLucaniSjVtfentitPlin.lib.i.cap.tf.&Solinuspolyhifl:.  ca.iS. 
itemque  Vcgctius  lib.^.cap.i^.  Varro  6.Az  linguaLatiiia:Luca 
bos,  elephas :  cur  ita  di6ta  fit  duobus  modis  inuenio  fcriptum: 
nam  in  Caij  /tli)  commentario  erat ,  a  Libycis  Lucas ,  &  in 
Virgili  j  commen.  ab  Lucanis  Lucas  ,  ab  eo  quod  nofl:ri  maxi- 
mam  quadrupedcm  ,  quam  ipfi  habercnt ,  vocarcnt  bouem ,  & 
cum  in  Lucanis  Pyrrhi  beIlo,primum  vidifset  apud  hofl:es  clc- 
phanros ,  idcmtidem  quadrupedcs  cornutas  ( naniquos  dentes 

multi 


mts, 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  445 

multi  dicuntjfunt  cornua)  Lucam  bouem  appellafTe.  Si  a  Lybia 
di^x  funt  Luc*e,pantherae  &  leoncs  non  Africanx  beftiaj  dice- 
rentur ,  fcd  Lucx  :  /1  ab  Lucanis  didx ,  vrfi  cur  potius  Lucani, 
quam  Luci didli?  Quarc  ego  potius  Lucas  ab  luce  :  quod  longe 
relucebant  propter  inauratos  regios  clypeos ,  quibus  eorum 
tum  ornatas  erant  turres.  Vide  Prou.  Priiis  locufta  Lucam  bo- 
uem  pariet. 

Frokfcis.]'^  V  «r©€ocnc5y ,  quod cftantepafcere.  Pats eft  Trihofck 
fiue  corporis  porreftio  naribus  inhasfens ,  qua  vtitur  Elephan-  ^** /"'•'»«- 
tus  tanquam  manu.Plin.cap.y.lib.S. 

Troph&a.]  Trophasum  >ctb  §"  if  £ar«K ,  a  conuertendo :  quod  TrophMta 
qui  hoftes  infugam  conuerterat,  troph^um  mcrebatur ,  quod  '^"^'- 
in  loco  publico  confpicuum  erat ,  vt  vidorix  iignum.  hiac  il- 
lud  eft  Virgili  j  Vndecimo  iEneid. 

Mez,enti  dncii  exuuias  tibi  magne  troph&um 
BeW.^etcns  aptat  rorantes  fanguine  criRas. 

'EeUuxfoedij]ima  bami4.']  Barrus,  Elcphas  eft,qui  barrire  dici-  Barrtu  6- 
tur :  inde  barritus,talis  vox.Appul.  riorid.3.  Vt  cft  Taurorum  ^^^^*^** 
grauis  mngitus ,  Luporum  acutus  vlulatus,  Elephantorum  tri- 
flis  barritus,  &c.  fed  &  pro  clamore  militari  viurpatur.  Veget. 
lib.j.cap.iS.  Clamor,quem  barritum  vocant,prius  non  debcc 
atcolli,quam  acies  vtraque  fe  iunxerit.Corn.Tacicus:Sunt  Ger-' 
manis  ha;c  quoqvCarmina,quorum  relatu,  qaem  barritum  vq- 
cant,accenduncanimos,futur2eque  pugnas  fortunam  ipfo  cantu 
augurantur.  Obiccr  admoneo,  melius  hic  fortafle  lcgifidijftma 
<l\iimfaedijfima:fcd  in  hoc  fcrupulocancillo  immorari  nolim. 

Vt  fuperxffe  iuuat.']  Allufio  ad  illud,  Lucrum  pudori  prajftat: 
Sc  Plauti  in  Trinummo. 

Polpudere,  qnam  pigereprAffat,  totidem  litvris. 
Rede  Theodericus  apud  Caftiodorum  lib.i.  Variar.  ad  Mar- 
cellum  Aduocacum  fifci :  Non  quocies,  ait,  fuperes,  fed  quem- 
admodum  vincas,inquirimus.Non  quseras  de  poteftate  noftra, 
fed  potius  de  iure  vi6tori;E:quando  laudabilius  a  parte  fifci 
perditur,cum  iuftitia  non  habetur,&c.  Non  minus  rede  Clau- 
dianus,Honorium  admonens  ,  vc  non  quodliceat,fcd  id  quod 
deceat  in  vita  priuata  &  publica  fpcdlet: 

NoH  tili  quid  lireatyfed  qiiidfecijfe  decebit,occurraf. 
Et  lurifconfulti  aradunt  non  modo  quod  liceat,fed  &  quod  ho- 
ncftum  fit,videndum  efre,l".femper,  Dc  ritn  nup.  $c  lcg.  1^7.  de 
yerb.  figa. 

In 


44«? 


ANDREiE    ALCIATI 


In  momentaneam  felicitatcm. 

E  M  B  L  E  M  A       C  X  X  I  I  I  I. 


^  R  E  A  M  propter  crfmffe  aicurbiapimm 

DicitHr,  c^gratidi  luxurtaffs-  fow^j 
Cum  ramos  complexa,  ipfiimcjHC  egrejfa  cacumen, 

Sepraftare  alijs  cndidit  arbonbHf, 

CuipirjHfy  Nimtum  breuls  efi  hdcglona :  nam  te 

Protinm  aduemet,  qudi  maleperdet  hyems, 
i 

-  ^CribitGuicciardinusItalusrcriptorjidAlciaticaimcnafn- 

'bUjnA  pil'  5^^"^  ivLii^z  ianux  cuiufclam  hominis  Angli,qui  fadus  info^ 

ticttm.       lcntior  ob  profpcros  reinm  iuccellus ,  permulris  inuifum  lc 

pr^ebcbat.Idem  e(l  apologus  apudPcrrum  Crinitum.  Dc  hone- 

(la  difciplina  lib.i.cap.  1 4.  Sata  efl  olim,inquit>cucurbita  iux- 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  447 

tapinu  arborcm  cditiflimam  :  cucurbita  vero  ciim  multis  plu- 
uiis  atque  casli  teperamento  creuilTec,  lafciuire  ccrpit,&  rarau- 
los  audacius  porrigerejamque  in  pinum  rerpebat,&  fuas  in  ra- 
mos  frondes  audcbat  inuoluere,  prvVgrandia  poma  &  virefcen- 
tia  oflentans.Tanto  itaque  fallu  ac  infolentia  intumuit,vt  pinu 
aufa  fic  aggredi :  Et  vides,  mquit,  vt  te  iam  fupero,  vtque  foliis 
&  virorc  pra:fto?Tum  pinus,qua;  fenili  pradentia  prsihbat,ni- 
hil  mirata  eft  cucurbita;  infolentis  audaciam,  (ed  refp6dit:Ego 
vero  hic  multos  calores  &  hyemes,varialque  tcmporis  calami- 
tatcs  pertuU.adhuc  tamen  integra  c6iiilo:tu  ad primos  rigores 
minus  habebis  audacix.ciim  &  frondes  concidcnt;&  viror  om- 
nisaberit.  Hocquidem  diciturincos  ,qui  ob momentaneam 
quandafelicitatem  glorianrur,quique  plushabencoltcntatio-  ^»  tss  tjui 
nis  &  pompa:,  quam  facukatum  aut  virium.Itaque  non  mirum  •^ff*^^'^ 
vidcri  debet,fi  dum  fe  aliis  pra:fcrunt,magnique  videri  volunt,  .  " -■'"f. 
fe  aliis&  quidem  nafutis  hominibus  ridcndos  propinent  ,&  f^^p^ 
tamquam  ficci  quidam  fiofculi  ciri/Time  exarefcant  ac  defidat. 
Certe  apud  Oniroctitas  cucurbirafpes  inanes  pra:fagit,  vt  potc 
qua:  cum  ventncofam  admodum  ipeciem  pr^  le  ferac,multuu> 
queidentide  nutrimcnti  polliceri  videatur,  iilud  tamen  tenuc,  CMcmhiu 
&  nifi  condimento  aliquo  iuuctur.  egrcgie  fatuum  cft,vt  referc  ^**'^  **^*' 
Pierius  lib.0.Eodem  planemodo  lefchabentThralbncs  illi,  •S'"'"''* 
fortuna:  fue  mometanea;  iaclatorcs,vel  qui  fecundis  vcntis  plus 
arquo  turgefcunt ,  nequeaduertuntieucrifljmam  illam  Neme- 
fim  ,  qux  de  fuperbis  &  faftuofis  vindidlam  fumit.  Id  apertis 
verbis  Paufania:,Simonides  ab  eodem  conuiuio  lautiflime  cx-  '7auf»mM 
ceptusfignificauit.  Rogatus  enim  vt  quidpia ex  arcanis  Philo-  «"/"^*"""" 
fophi^  adferret  in  medium  ,  vidcnlque  Paufaniam  rebus  fuis 
nimium  fidere,dixir:Memineris  te  in  tanto  rerum  fuccelfu  ho- 
minem  eirc.  At  qux  ciret  verbi  huius  vis ,  quodquc  pondus,pa- 
ru  viditPaufanias.  Itaquecum  ipfe  iamin  iummo  vitasdiicri- 
mincconftitutus,mortcmfibiimpedere  intelligerctjexclamaf- 
fe  fertur:Quam  inani  perfuafionc  dcccptus  eram,  qui  Coei  ho- 
fpitis  falubcrrimum  confiliumad  me  pcrtinerenon  putabam: 
vnde  nunc  mifcre  parire  cogor.  Rede  Philippus  Macedo  ,  qui  Thilifu^ 
ne  felicicate  nimie  le  efFerret ,  ex  puerisaulicis  vni  id  muneiis  M^ctdo 
demandauit,  vt  fummomane  cubiculum  ingrcfluspronuncia-  '*  »'1/0/^'»- 
ret,e6>6o<!y35--^  «  ^^'■^•'^'"•cuiusrei  faciendxoccafione  forraife  ^*^^"  "^^" 
dederac  Archidamus  Agefiiai  filius,  qui  cii  a  Philippo  poft  par- 
tara  vidoriam  ad  Cherona:am  acerbas  &  minarum  plcnas  iite- 
rasaccepifleCjhuicrcfpondit :  Si  meticris  vmbramtuam,Phi- 

tippe, 


tm. 


44«  ANDRE.£    ALCIATI 

lippe,haad  qiuquam  rcpcries  illam  fadlam  maiore,  quam  crat 
ante  viftoriam.  Aliud,fed,vit3E  priuata:  apponam  excmplum  in 
Mxna  libcrco  Pompeij,  que  infedatur  Horatius  Epod.4.  Oda. 
Huc  populus  indignabudus  Romanos  ludos  e  primis  quatuor- 
dccim  ordinibus  fpe<flantem  ,  nupcr  feruum ,  nec  modo  faspe 
vin£lum,  fed  &  vctberatum  Ibericis  funibus,  durisque  c5pcdi- 
bus  perufta  latera  cruraque  habcntcm;  quod  ctiam  grauius  eft, 
iriagni  alicuius  dclidi  caufa  feruilibus  affedlum  flagris  :  modo 
rcpenteque  liberum,  opulcntum,  fuperbum,  delicatum,  prxfe- 
ftum  clafll  aduerfus  piratas.Carmen  Horatianii  quia  Cit  in  om- 
nium  manibus,facile  prxtermitto.Interca  tamen  ad  hiic  locum 
multa  obferuari  facile  pofrunf,primu.m,eos  longe  arrogantio- 
rcs  cire,qui  nuper  diuites  euafcrunt,  quam  qui  in  amplo  patri- 
moaio  educati  opes  &  fortunas  acceperunt  a  maioribus.  quod 
notat  Ariftot.fecundo  dc  arte  dicendi.Dcinde  fscpcnumero  fic- 
ri,vt  diuiti:E  mcntcm  pcrftringant,  vt  hominem  infolcnte  red- 
datrquamobremnofter  IhcciiSyStultittam  pattuatur  opes:Sc  Pu- 
blij  mimus  :  Fortunaque  nimiiim  fouctjftulcum  facit,vt  Cice- 
ro  dc  amicitia  dicitjnihil  quicquam  infipicntc  fortunato  into- 
lerabilius,ade6  vcrum  cfl  quod  multorum  efl  in  ore,  fortunam 
non  folum  ipfam  cffc  ca^cam ,  fed  etiam  eos  quos  amplexa  fit, 
caecos  efficere ,  Salluft.  Res  fecundae  animum  ctiam  fapicntum 
fatigant.Virgil.io.Aeneid. 

Nefcia  mens  homtnum  fatifirtifquefuturA, 

Btferuare  modum  rehu^  fuhlatafecundis. 
IdemOuid.i.artis: 

Luxunxn  Mnimirebw  plerumque  fecundis. 
Adh^cnonpoirjnonindignarivirosbonos  &  cordatos  alio- 
quijCiim  videt  abiedos,viles,improbos  m  altum  prouehi,  opi- 
bus  &  hononbus  augeri,potcntiam  confcqui,  quatamen  indi- 
gni  funr,Iuuenalis  fatyra  prima: 

Patritios  omnes  opthws  cumprouocet  vnue, 

gwtf  tondente  grauis  iuueni  mihi  barbafonaiat, 

Cumpars  Ntliaa  plebis.cum  vernx  Canopi 

CriJpinMyTyriof  humeroretiocante  lacerntts 

Ventilet  £puum  dtgitis  fudantihu^  aurum^ 

Nec  fufferre  queat  mctioris  ponderagemmAy 

J)iflicile  ejl  Saryram  nmfcrihere.        fequitur, 

Sluidreferam  quantafircum  iecurardeat  irayi^r. 
Scd  in  fumma ,  fere  fic  vt  cum  fortuna  ita  blanditur ,  captatum 
vcniat :  quod  fubinde  debemus  meminifTe  ne  opprimamur  in- 


cautK 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  449 

cauti ,  nam  fallacia  funt  &  caduca  quxcunque  a  fortuna  pen-r 
dent,opcs,diuicix,honores,clienuela:,magifl:ratus,potenci2eiaf- 
fluunt  iubit6,rcpente  dilabuntur,nullo  in  loco  ftabili  nixa  ra- 
dice  con(iftunt:fed  inccrtoflatu  huc  atquc  illuc  acta,  quos  ex- 
tulerunt  in  fublimc ,  dccurfu  improuifo  deftitucos  miferrime 
immergunt.Seiani  fatum  atrociflimum  mihi  occurrit,fcd  quia 
iamalio  loco  addudlu  mcmini,facile  tranfilio.  Venit  in  men- 
tcm  quod  Dion  retulic  de  NarciiTo  quodam  liberto  Claudij 
Casfaris.  Cumexpeditioncm  Britannicam  legiones  detreda- 
rcnt ,  ncc  duci  militi^  Plantio  ,  laudato  viro ,  parere  vellenti 
Narcifliis  ah  Imperatorc  miffus  fuggeftum  confcendit,  verba- 
quc  fadurus  pro  concione  ad  milites,  prohibitus  eft  omnium 
acclamationibusjvfurpato  etiam  in  eum  diuerbio,  lo  Saturna- 
lia,quia  in  Saturnalibus  ferui  herili  culcu  induci  epulari  con- 
fueuerant.  Hoc  autcm  diderium  nonnunquam  in  eos  corque- 
bacur  qui  fusB  conditionis  immemores,infolcfcebant.  Non  eft 
igitur  prudentis  ob  fortunx  fuccetrum  intumcfcere ,  kd  opus 
habet  vt  fe  propriis  non  externis  bonis  metiatur.  Et  quidcm 
rcdte  prarcipere  videntur,qui  monent,vc  quanto  fuperiores  fu- 
musjtanto  nos  fummifllus  geramus:timenda  eft  enim  vel  ma- 
xime  fortunse  volubilitas,quaj  caatum  conftans  cft  in  leuitatc 
fua,  vt  Nafo  ait. 

jieriam.']  Editi(fimam,alciflimam,vt  Virgil.in  i.Ecloga: 
Necgemere  Aeria  eeffabit  twtur  ab  vlmo, 
Et  3.  Notaui 

Ipfe  loeum  aeri&  qub  congejfere  palumhes. 

Aeriam  propter.']  Id  eft ,  propc  aeriam  pinum.  Tercnt. Adel^ 
phis :  Hic,  proptcr  hunc  aflifte.  M.Tull.  in  Pifonem :  Hk  vir 
clariflimus  qui  propter  tc  fedcc,  L.Gellius ,  &c.  Ouid.8.  Me- 
tamorph. 

Prcpter  humum  velitatyponit^  in  fepibtM  oua, 
Pe  pcrdice  loquitur, 

Ff 


4S<^ 


ANDREit    ALCIATI 


Ex  damno  alteiius  ,aUenus  vcilitas. 

E  M  B  L  E  M  A       C  X  X  V. 


P  V  M  fdms  ruerent  in  mutm  vnlmra  nlisy 
ZJngHe  le£rjaferox,dente  timendiis  aper, 
z/^ccurrit  vahur  fpenatum.{^  prandia  captat: 
■    gioria  viEloris,  pr&da  ftmtrafua  ef', 

Toni  Em-  T  TOc  pctitum  conftat  e  Gcthnx  apologis,  fic  enim  efl  tctra- 
kUmatU.     X  JLftichon  Senariis  lambicis: 

Aefl/i»  fJiSf^yJ*^  \<^-i^vi  cTfig  nrbTi  f(gi^i>ci)f 

Tvyns  J\J   Muhiv  icncoTv^oov  rluj  tg/iy, 

Quos  ficvtcamc]ue  reddidimus: 

/»  rt/  frtiw  /fo  urtare.  ^f4andoqi4e  aufm  f/?» 
oJ«05  /(?«jc  fhtrtKtiin:  lite  mota  vtiltureSi 


E  M  B  LE  M  AT  A.  451 

g«/  vinceretur  vt  vorarenv.Mtamen 
Jps  tafidem  amicii  tota  ^tsprAdt.  exridit. 
Sufccptum  tamen  id  videcur  fpeciatim  in  Principes  Chriftia-  Tnncifum 
nos,qui  ciim  inter  fe  non  longe  ance  decertarent,  Solimannus  '^/'*^?^"»»«- 
Turca  qua(i  fpedacorem  agens,  fuam  non  parum  ditionem  l^^^J'^* 
auxit,  &  in  Germaniam  irrupit,magna  &  ingenti  totius  Rcip.  TurctTum 
Chriftians  calamitate  &damno.C^od  GeorgiusSabinus  hoc  tmperiitm, 
hcxafticho  perfecutus  eft: 

Mutua  dtfcoriesfactebantpr&lia,  turdi, 
Acrii  ^  aXitibu^  pugna  duobtn  erat, 
Vidit  vt  amborumfr&do  csrtamtm  Nifw, 

Vnguihu^y^  roflro  diUntautt  aucs. 
Sic  modo  dum  faciunt  difcordejJ)g^^j^ 

_-  -j-^/la^uc^ifffKiigimuSjquantu  mali  afFerat  inteftinu  difli- 
dium  non  modo  ciuitatibus,fed  &  imperiis  tum  labefadandis,  CiuUi  beU» 
tum  etiam  euertendis.Nihil  enimciuilibello  pcriculofius  efle  "f'"^  '-^- 
potcfl: ,  nimiriim  quod  hofti  cxterno  non  paruas  addat  vircs.  ^*'r^* 
Hic  cgo  non  incommode  rcferam  ex  luftini  S.hiftoriam  no- 
bilcm  dePhilippo  Macedone,qui  fe  vulturcm  prsftitit  in  difli- 
dio  duorum  Thracia:  regum.  Sic  enim  luftinus :  f  orte  euenit 
vt  Philippum  fratrcs  duo  rcgcs  Thracise,  non  contemplationc 
iuftitix,  fed  inuicem  metuentes,  nc  altcrius  viribus  accedcrcr, 
difceptationum  fuarum  iudicem  eligcrent.Sed  Philippus  morc 
ingcnij  fui,ad  iudicium  veluti  ad  bcllum,inopinantibusfratri- 
bus,inftruclo  cxercitu,fuperucnit,rcgno  vtrumquc  non  iudicis 
inorcjfcd  fraude  latronis  ac  fcclere  fpoliauit.  Incidi  aliquando 
in  cam,quam  de  iis  belli  teraporibus  Elcgiam  Chriftiana  fcti- 
pfit  Franc.  Franchinus,homoItalus,eamque  adiiccre  non  pu- 
taui  alienum,neque  ingratum  ftudiofis,Sic  crgo: 
Gallia  cut  paret,cui paret  Bdtica  telltif, 

lam  conferre  manum  Martefurente  parant: 
Tdmque  animi(,(^  tam  eoncurruntfortibtti  armity 

Turbiduf  vt  iamiam  fangtiine  Sabis  eat, 
Er  tamen  amborum  ceruicibta  imminet  hojlif        * 

ThracitUyiA  pharetrk  acer.t^  acer  equU, 
G}ui  maitu  nti  mevtepetit,nil  vece  precatur, 

^am  femel  vt  pugnent  hi  duo  Marte  pari. 
Sperat  enim  noflrii  confia^is  viribuCf  omnem 
Europamparuo  pojfe  labore  premi, 

Ff    -- 


45V  ANDREA    ALCIATI 

Mey  Kegestne  tanti,  animis  difcofiibwi  ird, 

Ne  gerite  ho^dt  beUapetita  prece, 
lUtus  invires  ^pecioravertiteferrum, 

Sternere  qm  lelts  ardet  virumque  ftits» 
Roma  rogatftaulti^que  rogaty  ddtque  arma^dat  aurum 

Paulti^ii^  ai  tnntA  prdmia  laudis  opem, 
Tu  Deus.ex  alto  qui  projpicis  omrtia  caloy 

^itiique  videsywaneat  quanta  ruina  tuos^ 
Cmfule  milittbtu  facru,t>^  confule  templis: 

His  ducibu6  prohtbe  beUa  cruenia  geri. 
"''  ^iitate graussyduo  funt  hi  lumina  paci6: 
In/er  te  midiuv^X^f^^^rntna.magnepater, 

Fac  rapidum  tmntdisfiumeh^imJIP^'^^»  . 
E'  cafiris  ambofque  iube  dtfcedere  ab  armis,  " 
Coge  domum  armtpotens  alttr^  ^  alter  eat: 
Sequeputet  neuter  viBumyfed  iacift  vterque    ' 

VtBorempopulu^  ft  redif([e  futs. 
Ventetimendtis  aper.]  Sic  Martial.lib.T3. 
Vsnte  ttmetur  aper,defendunt  cornua  aruum^ 
!^t  Ouid,  in  Epift. 

■  O&liquo  dente  timendtti  aper. 
Jdem  loco  alio: 

Fulmen  habent  aeres  in  aduncis  dentibus  apri. 
Haitialis: 

Fulmineo fpumantis  apri  fum  dente  petita, 
Conftat  apros  cam  ira  feraet,  deqcibus  vrere>in  iifquc  aliqui4 
igneum  continpri,vt  tellacur  Xcnophon  in  Gynegctico. 

Prandia  captat.']  Captare  prandia,  eft  hic,  ni  fallor,  prxdam 
cxpc£larc:qijod  explicat  fequenti  difticho,ni(i  tamcn  captarc, 
altiorem  quendam  fenrumhabeac^vcapud  lureconfultosjapud 
quos  captare  proprie  dicicur  qui  dolis  &  ilkdamentis  qui- 
bufdam  aucupatur  lucrum,  Sic  h^reditacem  captare  dixic  VI- 
pianus,  pro  eo  quod  dicimus,  artificiose  nici  ftrudifque  cech- 
nis ,  vt  eam  prster  defundli  voluntatcm  corrodamus,  l.i.D.fi 
quis  aliquem  tcft.  Et  votum  captandie  mortis,*ardens  illc  af- 
fe^lus  eft  quo  flagrant  iniufti  quidam  homincs,ex  morte  altc- 
iius  lucrum  fibi  polIicentes,Yita;que  infidias  alij  parantes,  l.de 
£dcicommiiro,Cod.de  tranfadt.Martialis  hoc  vcibum  ita  vfur- 
pauit  vt  prop^icjjtalepide: 

Capto 


EMBLEMATA. 
CApto  tuamypudet  heu,  fed captOyMaximeyCoenam: 
Tu  caftas  altci6:tam  fumw  ergopares. 
idem  alio  loco: 

Dum  me  caPtares  rnittebiu  munera  nobii: 
Fojlquam  cepifii.,dai  mtJ^ij  Ruf^,nihiL 


4J5 


Bonis  aufpiciis  incipiendum. 
Emblema      cxxvi» 


"  A  V  s  p  I  c  1 1  s  res  cospta  mdisj^^ene  cedcre  nefcit: 
Foelici  cjUitfunt  ominefatla,  iuuant, 
Quidquid  agis,  mufiela  tibifi  occurrat,  ornine: 
Signa  maU  hdcfortis  befl^tapranagerit, 

SOphoclis  illud  citatur  3  Plutarcho ,  libro  de  Poetis  an- 
dieudis: 


454  ANDRE.t     ALCIATl 

frtncipta  ^^  ^^^    TiXd'S\k<i  emag   fs&-'   »ta;«  ty«F. 

fitnt  §lf4tct4mqutrem  rcctArifftc?7e  tnrepertt, 

BonumtUitn  cerfo  jperabu  exitumi 
Ou  J^'  o7ev  Tg,  air  PolybiuS,T»  Tt^»?  Tyy;|<«'>«yj  iti  «  T??  "^x^is 
4^ <jcX''^ <}•££*] X :  Minimc  cnim  licri  potc(l,vc  finc  ritc  confequa- 
tur,qui  de  principio  non  redte  primiun  coniecerit  atquc  cogi- 
tarit.  Tantam  vim  dicnnt  incllc  bonis  faudilquc  negotiorum 
fufcipiendorum  principiis,vc  ca  vix  bcnecadcic  poflint  c|U3:  in- 
fclix  initium  forciuntur.  Hc  lanc  oniina  diligenccr  aducrtcnda 
ciTe.graucs  nec  pa-nitendi  auJ^tores  ccnu;crut.Rcc1cc]uidem  & 
prouidejmodoablicfuperiHtiofa  illa&  inuciiisobreruario,qu2C 
numanos  animos  cerrorc  nefcio  quo  aflicit  &  corquccNam  vc 
in  re  aliqua  fufcipienda  non  parum  conducit  faultum  felixqne 
principium,quandoquidem  vel  Pocta  cefte, 

f'a^i  dimtdium  au:  htne  catpit  habet: 
Ica non  parum adfert  impcdimenci  aut  etiam  incommodi,{i  vel 
nialo,  vel  inerti,auteciam  flagiciofo  principio  negociu  ordia- 
ris:tum  enim  muftelam.i.omcn  hibcre  inaufpicatum  dicimur, 
ciim  flagitij  alicuiusa  nobis  perpetraci,necdum  expiaci  purga- 
tiqi  animo  obrepit  (iniftra  quazdam  cogitacio,qux  incima  con- 
fcientiam  verbccet  atque  iancinet :  quo  fic  vt  frigidius  &  igna- 
AUxqtta-  uius  remalioqui  magnam  aufpiccris.RecSle  Aiax  apud  Home- 

)k  apttd    rum,  quiDeos  inuocac  fefe  ad  arma  componens,  neque  enim 

Homer.  pucat  fibi  felicius  rei  bene  gerenda;  aufpicium  capere  po(fe, 
quam  ab  inuocationc  numinis.Cur  poecicum  illud,vc  vere  Phi-> 
lofophicum  celebratur,  c^  AtU  '^^apiiix-.SCyAb  Ifutprincipiii 

SacTK  car-  ^/^^^.Cur  Romani  fuorum  confiliorum  &  Scnatus  habedi  du- 
fj**  cebant  inicium  a  facro  illo  precacionis  carmine,  cuius  tam  fae- 
pc  mentio  cll  apud  fcriptorcs?Sed  &  in  deledu  militum  iidcm, 
vt  legionibus  confcribendis,opcram  dabant,vc  qui  primus  vo- 
carec'ur,aufpicatum  nomen  affcrrec.  Neque  vero  ad  vcramquc 
confirmanda  partcm  ( eorum  nempe  qui  omina  &  aufpicia  vel 
ncglexerint  vcl  obferuarint)  multis  verbis  opus  cIl.Exempla  fi 
quis  euolucrc  velit,petat  a  Valerio  Max.lib.  i .c.4 .  Non  folum, 
ait  Cic.i.De  diuinat.  dcorum  voces  Pythagore:  obferuarunt, 
etiam  hominum  quse  vocant  omina.Qua:  maiores  noftri  quia 
valerc  cenfebant,idcirc6  omnibus  rcbus  agedis,  Qv  o  d     b  o- 

NVM,PAVSTVM,   JELIX,    FORTVNATVMQJ^E     ES- 

s  ET  praefabantut:reb^fqi diuinis,  qua;  publicc  fiercnt.vt  F  a- 

VERENT 


men 
catiortUi 


£  MB  LE  M  AT  A.  45J 

VE1.ENT  liNGVis,  imperabacuninque  feiiis  imperandiSj 
vt  licibus  &  iurgiis  fe  abftinerent.  Icemque  in  luftranda  colo- 
nia  ,  ab  eo  qai  cam  dcduccret :  &  cum  Imperator  exercitum, 
ccnfor  populum  lulbaret ,  bonis  nominibus  qui  hoftias  duce- 
renc  ,  eligebantur.  Quod  idem  in  deledu  confules  obferuant, 
vt  pfimus  miles  fiac  bono  omine.  Celebrc  eft  quod  rctulit  Ce- 
drenus  ,  Gixcus  auilor  ,  dc  Pcr(is ,  apud  quos  folemne  fuic  de 
nulla  re  graui  &  feria  quicqu^m  ftacuere  priiis,  eamque  aufpi- 
cari,quam  oratio  &  coiloqaium  religiosc  haberccur. 

Muftela  tihifi occurrat.'}  Occurfum  muftela;  ominofurh  fuif-  Ocr.urfui 
fe  craduncaudtores.  Vnde  nunc  etiam  apud  quafdam  narioncs  mtt^ti^i 
infelix  habecuromen,li  cum  pararur  venacio,aliquis  muilclam 
iiominac :  cuius  ctiam  occurfus  vulgo  cft  inaufpicatus  habitus. 
Eadcm  pida  infortunium  fignificabac  :animal  emm  pucabacur 
infauftum  cife,  maliquc  prsefagij,  iifque  maximc,  quorum  do- 
moshabicec.  Dicitur  enim  infidiari  domefticis  animalibus, 
pjfasfertimque  alciiibus ,  eafquc  ad  incernccionem  vfquc  perfe- 
qui ,  ait  Pier.  lib.13.  idcmquc  occurfum  plerifquc  religiofum 
habcri  dicic.AdhaJC  in  negociis  obeundis  vcl  nomen  ipium,vt- 
pocecfficacix  contrarium,multos  remorari.Lege  prouerb.Mu- 
llelam  habcs. 


If     4 


4^^ 


ANDREi^.     ALCIATI 


Nihil  reliqni. 


EMBLEiMA       CXXVII. 


S  c  I  L  I  c  i  T  hoc  deerat  pofi  tot  mda,  demque  noHm 
Loctifta  vt  r^.perent  {^uicqttid  mejjet  aaris, 

tjidimui  innumerai  Euro  duce  tendere  turmasj 
Qualid  non  ^tyU,  cafirdue  Xerxis  eranti 

H&fcenum,  miltum,farra  omnia  confumpferunt. 
Spes  dr  in  an^ufto  cfiyfiant  nifi  votafuper, 

PAulum  immorabor  in  illuftraiKJa  huius  Emblematis  epi- 
cyrapha,antei.]uam  vcn'rtm  a^  explicationem  carminis.  Ni- 
hil  reliqui  itaque,  proueib.  oJet,  ci  (imile  quod  vfarpauit  Ari- 
ftides,c*  Xoyat  «Gte^'  ?  TrK^^phyjt^T^,  isaBt,  «Tr  a>f  Nihil  am- 
plius :  Sed  hxc  oratoris  vcrba,  vbi  de  Neftore  :  -n  >'^'^ev  ^ti 
ruri  j  wJVy  iTJ  i*p  (is  riv  "WJr  ynoui ;  iuxta  id  quod  dici  folet, 

nihil 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  457 

hihil  afnpiius  exfiftcrct  prxfenio.  Ciii  conuenit  illud  ,  Prjetcr 
plorare  nihihquod  Horat.in  Satyris5&"  M.  Tullius  vfurparunt. 
Hsec  fatis^nunc  ad  carmen, 

Dcflec  horribile  quendam  calaraitatem,  c]ua  fuit  eftedaln-  HiJforU  de 
fubru  Longobardia  circa  annum  ,  vt  coniicere  facilc  cft,  1 541 ,  Itcf*^»» 
Eleuata  enim  nube  locuftas  ex  aere  dicuncur  cecidifte  ,  quae  le- 
_(Tumina,herbas,&:grana  ferme  omnia  dcpafta:,  induxerunt  fa- 
mcm  j  &:  quorundam  dcfperationem  ,  cjuod  poft  tot  tantaq.ue 
infortunia  nihil  elfet  reli6Vum.Habebant  digiti  longitudinemj 
turgida  capita,vencresobefos.&  fanie  refertos.Itaque  cxtin<5Vas 
intolerabili  foccore  acreiii  corruperunt ,  vt  eciam  corui ,  corni- 
ces.accipitres.alixque  aucs  cadaueribus  alioqui  inhiantes  fer- 
re  ncquiuetint :  quod  colligimus  ex  Commentariiscorum  qui 
noftri  tempons  hiftoriam  congefterunt.  lidemque  tradunt ,  ia 
rcgionibus  PolonicC  regno  finitimis  incredibilemfuiireeiuf- 
modi  animalculorum  muititudin*em:nullas  primo  alas  habui(^ 
fe,  fed  magnos  dedifle  faltus :  paulo  poft  quatuor  adeptas ,  tan- 
coque  numero  conuolafte  ,  vt  duo  miiliariain  longum  &  la- 
tum  cubico  tenus  ita  occuparent,  vc  ipftus  quoque  fplendorem 
Solis  atoto  illo  terr:^  fpacio  fuadenfitate  excludcrent .  vnde 
coliigerc  eft  facillimum,  rebus  humi  nafcei\tibus  damna  innu- 
merabilia  inde  fubfecuta  eirc  ,  qux  ad  radiccs  vfque  omnia  dc- 
paft:^  eftent.  Cum  vcro  fuccrcuiftcnt  ala: ,  erant  digiti  huma- 
ni  magnicudine  ,  cumque  in  frugeii  atrocius  graftabautur.  Csc- 
tcrum  h^E  ncque  vi ,  neque  induftria  alia  propulfari  potuere, 
Hoc  autem  ei  fimile  eft  ,  quod  habetur  Exod.  10.  &  apud  lo- 
feph.Iib.  Antiquitatum  1.  cap.13.  Locuftarum  etiam  in  Africa 
multitudinem  prodigij  fimiiem  fuiftc  tradit  Auguft.  in  lib.  dc 
Ciuicate  Dei  tertio,cap.  vitimo,  cum  iam  populi  Romani  pro- 
uincia  eftct.Confumptis  enim  frudibus  &  foiiis  lignorum,in- 
gcnti  nubc  in  mare  dicunt  efte  deieclam:qua  mortua,fccuta  cft 
aeris  corruptio  ,  qu£E  tantam  aduexit  peftilcntiam  ,  vt  in  folo 
MafinifSe  regno  odlingenca  hominum  millia  periifte  refsran- 
tur,&multo  amplius  incerrisliccoribusproximis.  hsecille.  D« 
Locufta  icafcribit  D.  Ambrofius  lib  5.  Hcxamcr.  c.  14.  Vfquc 
ardlocuftam,  ait,quoque  gratia  diuina  penecrauit  ,qua:cum 
■agmine  conferto  rcgionis  cuiufque  occupauerit  iatitudinem, 
innoxio  primum.fertur  habicacuio,  nec  frudlus  inhofpirali  iu'= 
curfionedepafcitur,  nifidiuinse  fignum  piasceptionis  acccpc- 
rit.  EtenimficucinExodo  legimus  ,  eaquoque  cicieftis  vltio- 
uem  offcnfionis  exequicur,pia.'  miniftra  vindide.Hanc  cuoqu^- 

Ff     5     ' 


45«  ANDRE;£    ALCJATl 

aais  «ieuorat  Scleucis.Si  cnini  Grarco  haec  auis  nuncupatur 
nbmine ,  data  ad  rcmcdium  malorum  ,  qua:  locufla  confueuic 
intcrre ,  cui  crcator  inexpLbilem  dcdit  deuorandi  naturam  ,  vc 
infatiabili  palm  plagam  luam  poflit  extingucre  ;hacc  Ambrof. 
Hertmanus  Scncdcl  in  Chionic  de  damnis  ab  codem  anima- 
lium  generc  illatis  ita  commeminit:Lothari j  Imperatoris  teiTi- 
porejaitjd  Carolo  Magno  tertijjocuila;  innumerabiies  fcx  alas 
habcntes  &  dcntes  duos  lapide  duriorcs  in  Gallia ,  veluti  nix, 
Cerram  operucrunt :  hetbas,  fegctes  &  arborcs,ac  vniuerfa  vir:- 
ditatcm  habentia  dcuallarunr.  Tandem  proicdlae  in  marc,  & 
ad  iittora  in  terram  ciedta:,fecuta  eft  magna  putrefadtio:&  in- 
dc  mortalitatem  magnam  ,  acrem  inficientes  ,  gcncralemque 
hominum  interitum  fufcitarunt.  Idem  audor  hac  de  re  fic  ali- 
bi  fcriptum  rel  quit :  Tempore  Caroii  Burgundiuorum  Ducis, 
fili j  Philippi  optimi,locuita£  per  Italiam  vagata:,  Brixiae  agrum 
deuaftarunc,cum  in  Brixiano  agro  in  rhaxima  multitudine  ad- 
uolarunt :  qiias  Brixianis  &  Mantuanis  maximum  damnum  in- 
tulcrunt,  Quibus  nifi  Ludouici  Mantuani  Principis  folicitudo 
obftitilfet ,  iata  quoque  in  tota  Lombardia  corrofifrcnr.  Earum 
etiam  meminere  Imperaroresin  I.iS.C.De  loc.&  cond.  Excc- 
pto,  aiunt,  tcmpore ,  quo  cdaci  locultarum  pcrnicie  fterilitatis 
vitium  intercellit ,  fequentis  temporis  fruftus,  quos  tibi  iuxta 
prseteritam  confuetudinem  deberi  conititerit ,  reddi  tibi  Pro- 
uincia:  Prxfes  iubcbit.  Locuftam  depinxit  Claudianus  in  Epi- 
grammat. 

Horret  apexcapitU^mrJ/o  fita  lumina  fH^^gunt 

Vtrtice,cognatu^  dorfo  ^urefcffamicfi^. 

Armauit  naurc,  cutemyittmlcfue  tuhentes 

Cufpidibtc-  partM  muhu  acttert  ruhorcs. 
Arift.3.  RhcT.or.ex  Stcfichoro  prouerb.  vfurpauit,  Cicadxapud 
eos  humi  cancnr.  tiov  «775  ^ej?*  ods^  Xrtjirj^p^^  m  AexfoTs- 
HTnviOn  g  3'tH  ucg^fzi,  Hvccf/o7m>  ui)  01  rtrl.^s  ^fAghv  «.ebnv* 
vc  fi  quis  dicat  id  quod  Stefichorus  in  Locris extulrt,non  opor- 
tcre  conaiciarijne  cicad^e  humi  canant.  Voluit  poeta  vaftario- 
nem  rerum  omniurn  ,  ruinamque  extremara  intclligere  ,  adea 
vt  no  xdificia  mod6,fed  ne  arbores  quidem  ftantes  relinquan- 
tur,omniaque  lolo  xquentur,  vtcicad^E  nihil  habeantquo  in- 
fideant.  Hoc  indc  duclum  quod  cicada:  arbuftis  maxime  gau- 
dcant.  Excmplumeft  comminationis  ,  quo  fignificatur  cunda 
arbulta  fuccifum  iri  ftirpiru  ab  hoftibus  ,  ita  vt  fic  truncatis 
ftiritibus  cicad-r  necellario  coi^antur  humi  eantillare.  Apud 

^  ""  Thco 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  4S> 

Theocritunijpuella  dcpaftrix  alieni  patrimonij  y^Xx^eiia  f^t- 
775  appellatur,id  cftjocufta.qua;  meiTem  intercipiat.Multa  au- 
tcm  veteribus  prodita  remedia  arccndis  locuftis,  fi  vacac ,  legc 
apud  Callium  Diony f.de  Agricultura  lib.i  3.cap.i. 

Euro.]  Eurus  vcntus  eft  Oricntalis  calidus. 

Tendtre  turma^.]  Ab  cxercitu  allcgoria. 

^yU.]  Atyla  Princcps  ex  Scytharum  gcnerc,  qui  poft  fuba-  ^tjlt, 
iflam  Pannoniam  ,  Aquileiam  dcleuit ,  &in  Germaniam  tran- 
fiens  multa  vaftauitrcius  exercitus  armatorum  fuit  ^ooooo.cui 
dux  Romanorura  ^Etius ,  &  Theodoricus  Hilpanicorum  Go- 
thorum  rex  fortiter  in  campis  Catalaunicis  occurrerunc  i  vbi 
commiftbpralio  180000.  vtrimquec^fafunt  Hunnis  vidlis.  • 
Paucis  vcro  intetiedis  annis,/£ti^,deinde  Valentinianiaudita 
ca:de  rediit  infeftior ,  Aquilciaque  deleta  Romam  propcrabac, 
fed  Leonis  Pontificis  Romani  precibus  delinitus  ,  dum  nouis 
intentus  eftet  nuptiis,vino  nimio  obrutus,eftufa  e  naribus  fan- 
guinis  copia,  cft  fuftbcatus. 

Xerxis  erant,]  Xerxcs  rcx  Pcrfarum ,  Dari j  filius ,  in  Grascos  XVrx^* 
dimicaturus,  habuit  dc  regno  fuo  feptingenta  miUia :  de  auxi- 
liis  trecenta  :  roftratas  naues  mille  &  ducentas  :  oncrarias,  ad 
tria  millia:in  quibus  fuerunt  hominum  rayriades  13.  terreftris 
autem  exercitus  fuerunt  centum  &  feptuaginta  myriades, 
cquitum  odlo.Claudian.t.  in  Rufinum: 

HaHd  aliter  Xerxem  totopmul  orbefecntn^ 
Karratur  rapuijfe  vagos  exercitm  amnesy 
"Et  telis  vmhraffe  diem,  cum  cUjftbtn  iret 
Terfcopulos,  tecffimque  pedes  contemnerct  &quor. 
Herodotus  lib.7.  Lege  luftinum  lib.i.  &  Plutarch.initio  librl, 
cui  Parallela  nomen  fccit. 

Varra  omnia.]  Rei  difficulcates  ;  fpondiacum  fecit :  priores 
editioncs  non,  farra  omnia,  fed,corda  omnia,elegantius  habc- 
bant.  Corda  autem  non  a  voce,cor  cordis,  fed  a  cordum  cordi, 
qiiod  eft  fecundum  focnum  poft  meflioncm  primam  gcrmi- 
nans,vt  ex  Plinio  liquet  cap.iS.lib.i  8. 

Spes  ^  in  angufio  efl.]  Reftac  defperatio.  Videtur  Mecapho- 
raacaptiuis. 

Stant  niji  vota  fuper.]  Id  eft,nil  nifi  vota  fuperfunc ,  vc  habct 
Ouid.  lib.  I .  Trift.Elegia  i,  Hk  enim  notanda  Tmeiis>&  Ana- 
ftrophe. 

Male 


4^o 


ANDRE/E    ALCIATt 


Malc  parta  tnale  dilabuntur. 
Emblema    cxxviii. 


M I L  V  V  s  edax,  nimU  quam  naufea  torferat  efcds 
Hei  mihiy  mater,  ait,  vifcera  ab  orefluHnt. 

21U  amemj  quidfles  ?  cur  hdLc  tua  vifcera  credoi» 
Qni  ravto  viuensfola  aliena  vomisf 

Emblema'  'TpEtraftichon  hoc  paiicis  commutatis  mutuatus  cft  cx  Ga^ 


rti  typm. 


briaj  apologo,  quod  fic  habet: 

T5y  (tSv  yS'  kdiv,  icyt.'  if^ets  *  ««\OTe^'oy.       id  cft» 
Pucr  diefcflo  boms  cum  vijcern 


VordjfeU 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  4<^i 

Vcr/ijfeU  tlei  tnater,  cla/nat,  mea  efflmnt 

Intefiina,  at  ridens  ait,  Fili,  haud  ttme, 

Nam  non  tua  h&c  funt.fola  at  aliena  vomfs, 
Picitur  in  eos,  qui  quaeiapto  &  fraude  congefeunt^sgre  per- 
dunt,ac  fi  fua  crfent.  Proculdubio  non  abs  re  diftu  eft  a  Chry -  lnf.faa^s 
foftomo,  Pauca  malc  parta,  multa  bene comparata perdere :  vt  <b-^-P»'"' 
&  Plautus(vnde  eft  Embiematis  tituIus^M^/^/^^/t^  male  ddabt, 
Hoc  fi  veniret  aliquando  in  mentem  iis  qui  tam  impense  ani- 
mo  fecum  agitant,  vt  faciendi  lucri  rationem  conquirant ,  huc 
&  illuc  pecunias  corradant ,  ncc  interea  vnde  habeant  curant: 
aut  certe  iimere't,neamittedialeafortafrealiquandoimpoten- 
tiuscruciarentur:autnc  ini>i  •»  ^^  numinis  iram  prouocarent: 
aut  faltem  codrare- S^am  h^cfluxafmt,quamquefragiliaea 

c      L-xM  ,  quorum  habcndorum  caula  tot  tantilque  curis 

diftringuntur.  Celebratum  eft  iam  olim  dodorum  hominum 
vocibus :  Diuitem  aut  iniquum,aut  iniqui  hseredem  :  quod  di- 
d:u  eflc  fufpicor  in  eos  tantum,qui  quicquid  omnino  auide  cu- 
piunt,iure  vel  iniuria congerunt.Qui  vero  fieri poteft,vt  opum 
faculratumque  tam  expedita  facilifque  ,  &  pene  momentanca, 
vt  ita  loquar,  adeptio,  conqaifitio,  poflelliOjiufta  efte  &  legiti- 
ma  cenferi  debeat  ?  luuenalis  optime: 
■  diues  ejuifert  vult, 

Et  cito  vultfieri  yfedqui.  reuerentia  legum? 

6^f  metus  aut  puder  efi  vnquam  properantis  auari? 
His  itaque  violentis  &  iniquis  harpyiis,id  eft  furacibus  homi- 
nibuSjfi  quid  aduerfa  fonuna  detrahat ,  aut  alius  quidam  cafus 
eripiat  (quod  nonnunquam  folet  accidere)  iadturam  hanc  non 
cam  molefte  ferre  debent ,  quam  certe  boni  quique  &  honefti 
viri  in  lucro  clTe  deputarent ,  beneque  cum  mortalium  rebus 
adum  elTe  non  tam  grauate  dicerent,fi  qu*e  iniufte  polfederunt 
iniqui  illi  captatores,ad  veros  tandcm  polTeirores  redirent.  Eo 
de  gcnerc  furum  funt  plcrique  forcfes  rabulas,  atque  importu- 
ni  fycQphanta2,&  maxime  serario  publico  nonnunquam  prsefe- 
6li,qui  xquilfima  numinis  vltione,aduerfa  reflantefortuna,pIe- 
rumquc  fumptus  faciunt ,  quos  nunquam  putalTent :  &  fa^pe- 
numero  citius  quam  vellcnt ,  euomunt  quod  concoquere  non 
potuerunt.Id  fetiam  vulgo  tritum, 

De  male  qu&fitis  non  gaudct  tertitK  hdres. 
Porr®  Cicer.  Philipp.  i.  vfurpauit  hoc  Adagium  Plautinum, 
tranftulitque  in  Antonij  rapacitatem  &  ingluuiem,  his  verbis: 
At  quara  infolenter  Itatim  helluo  inuafit  in  cius  viri  (  Pom- 

peium 


4^t  ANDREit    ALCIATI 

peium  iiitelligit)fortunas ,  cuius  virtute  terribilior  crat  popu- 
lus  Romanus  extcris  gcntibus ,  iurtitia  charior  ?  In  eius  icritur 
copias  cnm  fe  fubito  ingurgitaiTct ,  exultabat  gaud-o ,  perlbna 
de  mirao  modo  cgens,  repcntc  diucs :  fcd  vt  apud  Poctam  ne- 
lcio  qucm  ,  Malc  parta  male  dilabuntur ,  incrcdibiic  ac  fimile 
portcnti  eft ,  ciuonam  modo  illc  tam  multa ,  quam  paucis  non 
dico  menfibus,  fcd  dicbus  cffudcrit.  FortaiTe  &  huc  rcferri  po- 
telt  ilIudDemocriti,  7^^r<^  ^  ^„?,  ip^^cnW  'Z^r»oA'<^ 
$:^<pu4,i^^y  rl  oy«^®.  kU-vjtu^.  &  Hcfiodus,maIa lucra  dam- 
nis  ellc  limillima  cecinit: 

Contra  laudat ,  ;fcf  «^m  i^  'r^p-yruK-m  ,  quasque  funt  ^ivhiK. 
5ed  prajltat  audire  Euripidcm: 

Xpov»v  fu,iy^x6^ig  tjtt^H».  Tot  el['  k^Kug 
OiK}t(  £7?a6ovt'  ceji  i^  tmTne^ouf'  id  eft, 

Nc  comparcs  iniuite  vllas  opes ,  quas  velis  tibi  eiTe  diuturnas: 
quicquid  cnim  inique  domi  cumularis,faluum  cfTe  minimc  po- 
tcft.Adhxc  non  praJtcrmittam  (quod  attinet  ad  carminis  cnar- 
lationem)  Miluum  in  Hicroglyphicis  locupletcm  dcngnarc  & 
rapaccm:quod  in  Phsedonc  fignificat  Socrates ,  cum  cos  homi- 
nes  qui  auauiti^e  ftuduiirenr ,  &  ad  imbecilliorum  expilationes 
&  rapinas  paratiac  fcmper  prompti  fuillent>in  miluos  &  lupos 
conucrti  ait.  Sed  &  in  facris  Miluus  pro  prxdonc  ac  grailatorc 
accipitur.Picr  Jib.  i  y.Hieroglyph. 

^etn  nau^ea torferat,']  Qu.i  prse  ingluuie  vomcbat, 
ViCcerdt        Vtfcera  ab  ore  ftuum.  ]  Vilccra  funt  diuitiiC  :  vndc  Penclope 
iiuitU.      Ouidiana: 

Vtjccra  m$ir(t  tna,  diripiuntur  opes. 
Et  vulgaritcr  dicirur  apud  noftratcs,Eum  qui  fuum  perdit,fen- 
fum  pcrdcrc:vcl,  Qjii  cenfumpcrdit,  perindc  vidcrijac  fcnfura 
profunderc.Sunt  cn'\m^-^/ii^'^  •/,  ^v-^i^  ^aii  /8^«7i>T5,  vt  cll  in 
quodam  Gra'co  Epigramlnatc.Ciceiopro  Quintio:non  pccu- 
niam  modo ,  verum  ctiam  hominis  propinqui  fanguincm  vi- 
];amque  eripcrc  conatur. 

Sempcj 


EMBLEMATA. 


4(Si 


Scmper  pr^fto  efTe  inforcunia, 


EMBLEMA       CXXIX. 


LvDEBANT  parili  tres  olim  dtateppteUdi. 

Sortibu.s,ad  St^jias  (jUdiprior  iret  amoi', 
u4t  eui  iaclato  male  cefferat  afea  talo, 

Ridebatfo>'ttscdcapHelUfu£: 
CtmfuhitQ  icla  caput  lahente  efimortua  tecto^ 

Soluit  c^  audacis  debitafata  iod: 
^  Rehus  in  adtierfs  malafors  non  fallijur  :  ajfin 
^'     FaHslis,  nec p- ecibtis^ nec  locus  eft manui. 


A 


Poiognm  hunc  in  primo  Epigrainraarum  Gia^corum  kt- 
pcii ,  de  tribus  pu-llis  ^lea  iaclA  inquircntibiis ,  quxnam 

r  prior 


4^4  ANDREiE     ALCIATI 

prior  fato  conccfTura  efTeciqua;  vero  fortem  iadam  videratfibi 
mortem  portendere,  rifu  neglexit,  ciim  ftatim  tegula  in  caput 
lapfa  rifui  fine  dedic,  quod  iigmficat  Adagium,  Mala  vel  inuo- 
MaU  vt-   cata  veniunt :  illudque  apud  Gra:cos  vulgatum,  ai^if^tm  ru- 

miit  ettam  y^^klf^XtiTm^^ivirzn,  ric  3  y^  fA^  eJV(^.j4''«<37 -•  hoc  eft,  MaU 

rtonyocata.  ^^^  ^j.- ^  ^^^^  qua:rentibus  obtingunt , bona  vix  accedunt  ctiam 
qu;:erentibus.Idem  refpondit  Diogenes  rogatus,  quid  de homi- 
num  fortc  fcntiret:Miferam  &  infortunatam  hominum  condi- 
tioncm  elfe  dixit,cum  bona  qusrentibus  vix  obtingant,cadant 
autem  infortunia,  non  cantum  non  quxfita,fcd  prxter  omncm 
expedtationem.Plautus  Moftellaria: 
■  Vnum  looefcito,nimio  cclerttM 

Venire  quod  moleHum  efl,quam  id  quoi eupide  petct<. 
Craecum  £pigramma  eiufmodi  eft,  in  titulo  «f  hjaxr^yit», 

ChATA^tf  ^\  rQ4os-uf   Trvri   Trujhs  cv  ei^iiXvmv   iSieul^ov 

anblemM'  KXtif&ft  -n;  'SJ^Tipvi  QtifffTvi  «5*  ui^luJ. 

'  Keif  rZAS  f»^  X'^?^*  i^tchav  kvZov  ttXit   '^  •jmrF.aVf 

E'5   fiiU/Pyii  ^tyiXoi  «AJj£^v   o<pH>ofOfiov. 
l^x.  rsyif^    ^'  e«p   ctiX-n%,>  it,7TZiiXi^r,n  mtrvjf^. 

Aitfj^sp^y  «$  «/««/  ^'  ti>^vUv,a>i  iXx^v. 
Ay^jOd^?  0  «A«ip{^  '<y  r»  ftgtnsvy  \?  ^  v  ^ciov 
0'ut'  ^XfOji  9-fJjrT?  <*t/f»pjj)<,,  arTt  ;^<p^. 
UltM,  tude  Carteriim  Socrates  alea:  ludo  humanam  vitam  comparabar, 

vita  hemi-  y^^^^fg,  ^^)  'ioiKiv  0  /S<!^,  >^  ^et  ifiaari^  -vj/^^ov  niot  n$i^  r  ovfc.- 
na  comp»-  ^^^^^^  ^  ^  1^^^  uvo^iy  ^ctXetvy  >sii  ^i'-^  tjj»  4'?<:^»»,  Aleae  ludo 
fimilis  eft  vita,&  quicquid  euenit,veluci  quandam  tefleram  de- 
poncrc  oportet.  Non  enimdenuo  iacerc  licec ,  nequc  tc/reram 
altccr  poncre.  Cui  &  conuenic  il  lud  Terentij  in  Adclphis: 
Sic  in  vita  homijium,  qtiaji  cum  lud(u  tejferis: 
Si  iliud  quod  e(l  maxime  opni,  iaciu  non  cadit^ 
lUui  qtiod cectdit  fcrte,  id  arte  vt  corrigas. 
jhfoieWs  Huc  fotte  non  incoramode  transferes  illud  Demoft.  earH^iav 
decet  veL    jtcjK  ii^^paiTrtuv  ,  oreuf  /SsAtiV»!  rvi  •wwfiKe-*}  rv)^vi  ^Z)vrm  j  rort 

'  }\ee>r\oi^oi<;  arto    ^hvov  an  ci(p{tXxKTTtf  «>«/  ,   •\)re  oXt^^xcnVi 
ifSrS^^rihicnrvv  7ru6eiv. 

id  eft,  Proborum  hominum  officium  eft,  c\im  fortuna  vtuntur 
maxime  profpera,tum  fummum  habere  modeftias  ftudium.Nc-r 
que  enim  quicquam  tam  formidabile,quin  vigilantia  prsca.ue- 
ri,ncque  vUum  malum  eft,quin  ofcitantibus  euenire  polfic. 
Ct^x,  Ad  Stygiai  aqudsj]  Id  eftj^d  mortem.Styx  inferorum  fluuius, 

pei; 


E  M  B  r.  E  M  A  T  A.  4^5 

f  er  quem  vetercs  putabant  aninias  tranfirc  pofl  mortem.  La- 
^ant.lib.i.c.i  I. Hancphrafim  mutuatus  eft  cx  Manialc:Nam 
inprimofic  y^.epigr. 

Decreuit  Stygiosfe^tii  aciire  lnetis. 
Idem  loi. 

Nec prius  adStygitufamulus  defcenderat  vmhas,     &  dein> 
Dixit  ad  infema^i  liber  iturus  aquas. 
Mox  105. 

Er  Stygias  tquumfuerat  fatrem  ijfe  ft*h  imhras. 
Libroctiam4.73. 

E;  iam  per  Stygias  effet  iturus  aquas» 
Denique  vndecimo  lib.8  5. 

€^i  nondum  Stygias  defcendere  quarit  advndas, 

Cicafartis.']  Ignara  exitij  futuri, 

TeBo.']  Tegula. 

"Rehus  in  aduerfis  «>«/4.]Prudens  quifquc  omnia  qux  fibi  fpc- 
randa  funtjnon  in  meliora,  fcd  in  peiora  conftituat :  vt  (i  quid 
prstcr  fpem  accidat,id  tanquam  lucrum  rcpetet,vt  monct  Co- 
inicus.Ouid.^.Dc  Ponto: 

Tu  quoqu  efac  timeof  \  (^  qu*  tibi  Uta  vidtntur, 
Vum  UqueriSifieri  trifiiapeffeputa. 


Gg 


if^ 


ANDREiE    ALCIATT 


Remedia  in  aicluo,mala  in  puono  eilc. 
Emblema     cxxx. 


ZmhUma- 
tu  vnit 
dudus. 


^  T  H  E  R  E  I  s  poftcjmm  deiecit  fedibf^  Aten 

lHpiter,heHyVexat  qmm  maU  noxa  viros ! 
EnoUt  hdcpedthm  celer  c^  pernicibui  alis, 

Intaclum^^  nihilcafibm  ejfefinit. 
Ergo  Litdt,proles  louis.hanc  comitantur  cumem.y 

Sartur£  ^uid^uidfeccrit  tlk  mali. 
Sed  cjuia  [egnipedesJufc£yUff£^^  feneEia, 

Nil  rtijipofi  longo  tempore  resiituujtt. 

GEncraiis  ca  thcSs,prajfixa  Emblcmati,ad  quafcunquc  hu- 
manas  calarairates  &  incommoda  potcfl  accommodari: 
eaqac,niri  fallor,parocmia  efl;  mcdicis  familiaris.Eam  conferrc 
placet  cum  aurea  illa  Nazarij  fenrentia ,  cx  Pancgyrico  quem 
Cx-fari  ConOantino  dixit:Facilior,inquit,  &  muko  procliuior 
Ixdendiquam  commodandi  fcmper  eft  via  :  vulnerarc  intc- 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  4^7 

grum  ,  quam  fauciato  mcderi : diifiparc  rapta,<3uam  diuulia 
comppnere. 

JEiheriis.]  Homerus  Iliad,T.Aten Deam  fingit,  mortales  va-  '^'*.  ^*- 
riis  implicantemanguftiis  &  perturbationibus,  corumqimen-  '"«"*'• 
tes  feducentem  ,  variifque  opinionum  monllris  afEcientcm:ad 
quje  mala  farcicnda  placandaque  Litae  louis  filise  opponuntur,  Litg, 
quae  tamen  non  ftatim  pofTunt  inftaurare  atquc  coraponere, 
quod  ab  ea  motum  atquc  difTedtum  fuitifed  id  longo  temporis 
interuallo  fieri  ait,vtpote  quae  fmt  lufcx,  tardis  pedibus,&  fc» 
nio  confeftse. Vcrfus  Homcricos  hucadiiciemus^. 

A't  pci  Tt  i^  fttroTn^iv  urv^s  iAeyye-*  Kiirtcf. 

H  Jl'  lcrn  Srivxfiijf  i^  «pTjWt^,  iivi>(^  ■sruc-oci  ^ 

0'g  f^  r    tuHc-dom  KHfec^  Atcs   «taro*   i»<r<«f. 

To»  a)i  ftiy'  uvncciVy  i^  r  %KXvtv  dC^xfjoj/ioiO:, 

0\  ci  K    etViiTtci,  ^  n   ftffc«5  ^5r»f<vn?, 

Aiayciruj  ^'  oc^  rcayt  Aicc  K^oviuiot,  Kt^a-uft 

T«5  «CT^  (Cf*    tTnc^yhx  fiXx(p9(kg  >>JnT«V»j,     Hoctfti 

Nam^jue  Lit&ffibolesmagni  louisy^  eede  cUudej^ 

RugofkyoUiquoque  oculoyfnedeantur  vt  iUiy 

Aten  feBentur.celeriperuertitUT  emnes 

lUagraduy^  pajfim  damnum  mortalibus  affert, 

Hu  vero  aciutum  fartufi.  damnafeqtfumur, 

Comiliant^  fuis  cultoribw  optima  femper. 

At  p  quis  reicit  prdfraSieyac  permget  iUis, 

Tunc  adito  loue  patreyprecanturyvt  tlicet  Ate 

Huic  adfitypoenaf^fuo  det  denique  damno. 
Eiufdem  Ate  ctiam  mcminit  IHad.  r.  quo  loco  lupltcr  in  eam 
confert,qu6d  eflet  dcceptus  a  Iunonc:Iilam  cnim  ea  caufa  ca-  ^*^*^t«r^ 
pillis  arreptam  in  terras  praccipitem  dedit ,  indixitquc  ne  vn-  ^cedert^ 
quam  redirct  in  caelitum  contubcrnium.  Hoc  quidem  fignifi-  f^y^^  ,,,1 
catur.aduerfa  quaeque  ftatim  &  cx  improuifo  impctcre ,  tarde  ctdtre, 
iiutcm  recedere;illud  enim  eft  quod  Gallorum  vulgus  ait:Ma- 
la  &  aegritudincs  in  equis  accedere,fed  pcdibus  &  lento  gradu 
recedere.  Atc  cnim  noxa  eft  velociftlma,  quac  proptcr  motum 
c^lerem  ,  infortuniorum  aleam  maxime  fubitam  &  improui-     Lueifere 
fam  fignificar.  Hanc  Chriftianae  pietatis  audorcs  (pdc-<ptfop,  calodttur^ 
id  eft,  Luciferum  c  caslo  deturbatu  intcrpretantur,vt  maxime  *'»''<'• 


4<f«  ANDREiE    ALCIATI 

I<iftinus  Philofophus  ac  roartyr,  Eufcbius  Pamphil.  Suidas,  $C 
Budaeus  noftcr  exBcflaiione  Cardinale  lib.3.  iu  calumniaco- 
rcm  Platonis.  Stobajus  Elegia  -sagi  atxMoa-uMm  ex  Solone  hoc 
diftichon  rctulitjvbi  cmergentcm  c  diis  noxam  facit; 
A"tj5  ^  f\  kvrtii  irA^aiimtiylu/  ottvtuv  ^^jg 

JlifA-^^  THpcf^enyaJisoTi  it».^  'i^{.     Id  eft: 

Ex  fll's  A(e  Apparcfy  i^uam  vbi  luppner  tpfe 

Mifent  vltrirtm^  func  Miatn  alter  habet. 

Lit*  elau-  Litas  autcm  Deas  claudas  interpretantur  Mythologi  dc  iis  qui 

a*  cr  l/*fi£  prccantur  ,  quod  genua  flcftant :  quas  rugis  obfitas  c(^c  Poetas 

volunt,  ad  dcfignaudam  imbccillitatcm.  Has  aiunt  eirc  ftrabis 

laminibus,qu6d  conniuere  videantur  inquibufdamjfedpoftrc- 

mo  ncccftitate  ad  fupplicarioncsdefled).  Phornutus  claudas 

efle  tradit,qu6d  tarde  &  vix  accedant  ad  eos  fupp]icandos,quos 

ante  aftecerint  iniuria:rugofas  veio  &  ftrabis  ocuIis,qu6d  gra- 

uiter  &  orc  parum  hilari  intueantur  quos  ofFcnderunt,&  a  qui- 

bus  vcniam  depre^entur  :  louis  porro  filias  ,  quod  venerabiJes 

fint,hxc  ille.Itaque  id  transfertur  ad  Hlatam  cuipiam  iniuriam, 

cuius  difhculter  menjoria  toilatur  ex  anraoiiniuriarum  enim 

&  contumcliarum  memoria  tardiftime  fenefcit ,  vt  fete  niii 

raorte  deleatur.  Vel  ad  id  tf aducetur  non  omnino  malc,  quod 

Lttm  CoY'  habet  Cornel.Tacitus  in  vita  lulij  Agricolaj,foceri  fui:Natura 

nelij  Taci'  jnfirmitatis  humansE,inquic,  tardiora  funt  remedia,quam  ma- 

^'  la:&  vt  corpora  lente  augcfcunt,  cito  extinguuntut:fic  ingcnia 

ftudiaqifacilius  oppreftcris,quam  reuocaucris.Sic  Scneca  Epi- 

ftola  9X.Eligit  aliquid  noui  cafus,  pcr  quod  vclut  oblitis  vircs 

fuas  ingcrat.Quicquidlongafcrics  multislaboribusmultaDci 

indulgcntia  fluxitjid  vnus  dies  fpargit  ac  difllpat.Eiret  aiiquod 

imbecillitatis  noftra;  folatium  icrumq;  noftraru,fi  tanto  tem- 

porerepararentur  condla,  quanto  finiuntur.  Nunc  increment^ 

lcntc  cxcunt:fcftinatur  in  damnum:nihil  publice,  nihil  priua- 

t!m  ftabilc  eft,tumultuantibus  cauflis  mala,vndc  minimeexpci 

TtticiHf-  ftabantur,crumpunt.  Huc  pcrtinet  Scytharum  legati  fentcntia 

^''*o^1  d*  ^^  ^^^^°  iib.y.Q^id  tu?ignoras  arborcs  magnas  diu  crefccre, 

JffTV''  ^^^  ^^^^  e::tirpari  ?  Poncicus  Hcraclidcs  difputatione  De  alle- 

Litii.         goriis  Homcricis,  eodem  penc  modo  intelligit :  quo  loco  eos 

argait  impcntia;  qui  Homcrum  vitupercnr,  qui  Litas  louis  fi- 

lias  impie  dcformi  &  raurilo  corporc  finxcrit.  His  Pocta  ima- 

gincm  exprcfllt  eorum  qui  fuppliccs  funt,qui  enim  peccarunt, 

f X  confcicntix  vcrbcre  tardiores  efle  fojentjcofqj  vcrentur  ag- 

gredi  quos  la:fcruntj&:  a  quibus  vcniam  impctrarc  poftulat:pu- 

doris 


£MBLEMAtA.  46:5 

dons  cnim  fai  funt  ipfi  continuo  memores.  Nec  vcro  prxfenti 
auimo  efTe  poirunt,auc  conftantcr  inruentur,vt  (]ui  recro  aucr- 
tanc  oculorum  aciem.Primo  iraque  fupplicum  animusnullum 
prsE  (c  l^erum  ruborenv admittit,vt  qui  pallidi  finc  demifTo  vul- 
ru.mifericordiam  elicere  conantur.Ea  ergo  caufTa  fuir,  cur  Li- 
tx  ira  fuerint  ab  Homcro  depicflae.  Contra  valida  ell  &  pernix 
Ace.  cuius  nimiriim  acris  8c  vehemeRs  ftultitia  holninum  non 
modo  ceruicibus,icd  &animis  impendeac.Namtoto  impecu& 
fine  aliqua  ratione  fcrcur  ad  omne  flagicium.Is  ergo  Poeta 
perinde  fe  geiric,vt  qui  pidor  edet  humanorii  affeduum,  quos 
aftedtus  Deorum  nommihus  allegoricos  effinsrere  folct.  Lcgc 

t)  o  o 

Lvician.in  ImaginibuS;&  Tragopodagra. 

-/^/■^9.]  Ate  c(l  noxia  ts-xp^  ri  Ucio/:^,\xdo. 

Heu  md*  mxa.']  Dc  nominc  noxje  &  noxiac  harc  placet  ad- 
dcre  c  commentario  Alciaci  ad  cic.De  verb.dgnific.Noxamdi- 
xere  anciqui,aic,id  quod  nocec:quapropcer  cuipa,  pccna,  decri- 
mcncum,noxa  eil;,vnde  &  lib.j  3.  T.Liuius,  ndxseexoluere,  id 
eft,a  poenacapicalisfraudislibcrare,accepir.?eruusquoqueqai 
concra  Icgem  Aquiliam  alicui  damnum  dedir,noxa  eft.Ac  no- 
xiafolummodode  malcficioipfo  dicicur,nec  cam  generali  (i- 
gnificacionc  accipicur,  ficuci  noxa.  Cicero  lib.5.  de  Legibus, 
Noxiac  poena  par  efto.vc  in  fuo  vicio  quifque  pleilacur,vis  ca- 
pite,  auaritia  muldta,  honoris  cupidicas  ignominia.  M.Mani- 
lius:Quinctia  infclix  Yirtus,&  noxia  feiix.Plaurus  in  Bacchid. 
Sat  fit,  lufpedus  fum,  cum  careo  noxia.  Quo  fenfj  &  in  Mo- 
ftellaria  &  in  Pfeudolo  vifus  eft  s  Terencius  quoqvie  in  Phor- 
mione:In  rc  incipienda  ad  dcfendcndam  noxiam,  fed  &  in  Eu'- 
nucho  &  Hecyra  ad  eundem  modum.  Nec  noxam  eos  afcri- 
pfifTc  quifquam  dixerir,  cum  ratio  carminis  non  confenciret» 
Qua:  adduccre  volui  vc  palam  fieret  quam  iniquo  iurc  lufti- 
nianum  in  Elegantiis  fuis  infe£lerur  Valla,&Seruium  Eeroal- 
dus,dum  adiediue  tantiim  dici  noxiam  opineatur  concra  ve- 
terum  audtoritacem.  Hxe  ille. 


Gg 


470 


ANDREvt     ALCIATt 


Ex  ardiiis  perpetULim  nomen. 
Emblema      cxxxi. 


Credidera  t  platam  ramisfnapigmrdpajfer, 

Et  beneinifmo  vifa  dracone  forent . 
Glutijt  hicpnllos  omnes ,??2fferam^^  parentem 

Saxem.c^  tali  dtgnns  obire  nece, 
H^Cymfi  mentttur  Calchaiimonimenta  laboris 

Sum  longiiCHimfamaperennis  eat, 

Plndar.Olymp.y.  A<4"  «f*^*  ^iroCivi  «-«V^^  ^ww- 

l^ppv  KoJVVa»  Ki)(^Xvf^fJafi6v,         Id  cft: 
Circa  vittutcs  labor  fumpcufciiie  perpetuo  implicatur,  vt  opus 
difficuJtatc  obte<^um  afTcquare.  Scd  propius  apud  Piutarch. 

Bacchi 


E  M  B  L  £  M  A  T  A.  471 

BaCthilides :  Tmif  y^  xw^(^  'i^  ^nrK. 

CndUerat pUtam.}C\im  in  AulidcBocotix  poitu,Grxcorum  HtftorU  tk 
adTroiameuertendartinauigantium  clalfis  aduerlo  vcncode-  Homtro  di 
tineretur,  Calchas  augur  periciflimus  cuin  ca^ceris  Gra^cis  pro-  '^f ^'"'*** 
tectus  Agamemnonem  docuit,qua  raticnc  Dianam  iratam  pla- 
caret,&  ex  fcrpentis  vcl  draconis  augurio  (qui  in  arborem  lub- 
repens  nouem  pafTeris  puUos  vna  cum  matre  deglutierat )  dc- 
cimo  randem  anno  iilum  captum  iri  prsEdixit.  Nam  pro  paiTc- 
ribus  annos ,  pro  anguc  tempus  intellexit ,  vt  explicar  Pierius 
Hicroglyph.  libriio.  Narratio  elt  apud  Homerum  lliad.  /3.  & 
Cic.  1.  de  Diuinat.  quam  eandemrcpeii  in  vita  Homcri  qux 
Piutarchi  nominee  quibufdam  circumfertur.  De  Calchantis 
illo  vaticinio  facile  mihi  elFct  adiiceie  Ciceronianos  verfusj 
quos  citat  ipfe  eodem  dc  Diuiilatione:fcd  libcr  eft  in  omniuni 
manibus.  Locus  Hom.cri  fic  habet: 

Qucm  eunde  fatisfcliciter  Ouidius  eil  xmulacus  Transforaz» 

verl  prouUiis  /ztfgur, 

ThesiorideSi  Vincemus,ait,gxudete  fdafgi, 

Troia  cadet  ifed  crit  nojlri  mora  longa  laboris, 

Atque  nouem  volucres  in  belli  digerit  anros. 
Hoc  autcm  innuit,qu6d  prxclarum  fit  idemeire  arduum,&  re- 
bus  maxirais  difficultatem  qaanquam  a  natura  eirc  propofi- 
tum,  ait  idcmM.Tull.TufcuI.3.  Etenim  nuliapoteftefle  diu- 
turnagIoria,quamIab*or  ftrep.uiis  &  indefefTus  primum  non  '^ullXiri,.. 
anteceiTerit.  Quis  enimmagna  coronari  contendat  Olympia,  »"''"»  /»« 
dulcis  finepuluere  palma^^VuIgo  tricum  id,  m  huXu.  nc  ^vart{^-  Ubirt  f^-, 
>.tc.  Pra2clateXenophon,>>j»iu»>;,*6.  i.  ui  t^J.  Kcipne^xi  tTnfu-  ^^"' 

T'r,iaitJ<;.  Xh7)  fd^  'h^^^,  lcxXa  el[' 'iy[v$i  lousi.  Jicutter  f4- 

Ke*f  T^riyjvi  Tfl   'TTfUTtVt  i7n]v  $■    «?   CfcX^Ok  tn.rjTtx^f 

P'/j<<j/j5  efl' ti^efnc  ttiXh  ^XiTrr;^  i^au,. 
tAa/jiTj^^H  5  J^  £7n;^^ao^e6(^  cv   Ttf   ot  ,    ^   7r6v&>f  TmXi;:^   yif*\r 
•?rw»TO  T  kycVoc  ^oi.id  eIl,Cur£  ouidem  laboriofa:  efliciunt,vc 
ad  pulchra  &  honefta  facinora  perueniacur,  ficuc  virorum  opti- 
rnorura  habcr  adagium-  Ait  er*im  Hefiodus- 

Gg     4 


ra:»r* 


4n  ANDREi£     ALCIATI 

ArnpleHi  vhium  (Umulatim  ^  fumere promptum  efi' 
Namquejttridf-ictle  eJi,Mic  to  vicirfiui  vUum. 
Dij  quoque  fudorem  virtutt  pnpofuerunty 
Ad  quam  longavia  ejl  atque  ariiua.Q*  ajpera  multum 
Offerturuamen  efi  vbi  ad  alta  cacutnxna  vtntumy 
Fit  fif^ilis.priwofuerat  qu€  tnm  ar-ua  virtu4. 
Tcftaturautem  Epicharmus,  Adiisoranianobisvendi  laboii-' 
bus.  Mcmoria;  fuccurrit  &  illud  Clcmentis  Alcxandrini  Stro- 

mat.  d\,'  tf»  Tti  Xoy(^  TKK  ^ST«»   »flM«y  ^UOTCuZuTCt^    tTlX    THT^eblS, 

TzHv  iaT>zr\(^i  ai  fiti  Juxiivf4,(^  l^pag  it6c6iV  (JSM  ,  t}x>iT*  i? 
uK^v  uv^fiMx^  :  quorum  verborum  hxc  efl  fententia  :  Pama cfl: 
virtutis  domicilium  efle  in  quibufdam  rupibus ,  adquasdiffi- 
cilis  admodum  lit  afcenfus ,  eamque  celerem  incolcre  locum 
caftum.Ea  vcro  non  confpicitur  quibufcumque  honainum  ocu- 
lis  :  nequc  vnquam  ad  eam  quifquam  peruenict ,  tanqnam  ad 
fortitudinis  propugnaculum,nifi  primiim  fudorc  ac  labore  ani- 
mum  afficicntefuam  induftriam  probarit.  Quid  enim  glorias 
Alexandcr,quidEparainondas,  quid  Themiftoclcs  (ibi  compa- 
rafTent ,  nifl  laboriofis  &  moleftis  expeditionum  anguftiis  ar- 
duum  virtutisiter  fibiconficiendum  propofuilfent,  i  y^^  <it>7v- 
•vtfl»  TW  '^iifisuut  ■y  ei».fit  T^Dj^jTztfvj  iC^  'iivirn  <sr€^g  ra.  oetva.  v«- 
^«yrzjy ,  «5  t»7»  «re^H^^fie  'tvwuiJiisoq ,  ait  in  CralFo  Plutarch.  id 
eihNon  ram  fortuna:  profpcr  euentus  Romanorum  potentiam 
auxit ,  quam  cgrcgia  virtus ,  ac  fumma  in  laboribus  afpcrifque 
in  rebus  tolcrantia ,  aduerfis  cafibus  fuccumbere  nefcia.  Illud 
ctiam  mihi  fuccurrit  Pindari  ex  Olymp.  fexto  :  kKntvjuti  d\J 
J^STBfcf  evre  TrcCp  cooo^ti*  >sr' c^  icuxri  xsiXeMs  77/£{^.  7rB»^oi  ■^ 
fcifcvu*rvbi,  >(<rXov  «71  Trofu^^.  ideft,Virtus  periculc^fumcxpers 
neque  apud  homines ,  neque  mari  habetur  in  prctio :  at  multi 
memorant  ,  fi  quid  honefti ,  laboriose  peradum  eft.  Qu,id ,  vt 
hoc  poftremo,  laudis  Carfar  elFet  coHfecutus ,  (i  facile  illi  fuif- 
fct  Britannis  inferre  bellum  ?  Aut  Annibal  quantum  (ibi  famse 
cumulaffet,fi(Jum  Italiam  adirer,pcruias  Alpes  citra  puluercm 
&  fudorem ,  ac  non  magna  fuorum  ca?de  fccillet  ?  Rede  Naf» 
Triftium^. 

Ardua  per  prAceps  glorin  vtiiit  iter. 
Et  Propertius  4  Elegiarum: 

Magnum  ittr  afcendo,fed  dat  mihigUria  vires: 
Non  iuttat  exfactltle5itt  corona  iuge. 
Porro  Alciatus  id  carminis  vidccur  imicatus  e  Gracco  inccrti 

cuiuf 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  47j 

cuiufdam  Po^*tz ,  apud  quem  tamen  non  eft  eadem  conclufio, 
ciira  de  hirundinc  verba  faciat ,  cuius  nidum  fcrpens  dcieciflct 
&  exturbafTetjin  eoque  tandem  igni  ardenti  combuflus  eflet. 

Crediderat.']  Commiferatjnidificauerat. 

Smpignora.']  Pullos,vt  alibi  monuimus^dc  Ciconia:  nido. 

Sdxeti^.']  Fatalis  ferpcns  eft,  necnon  perpetuaj  belli  Troiani  5rrfc« 
mcmoriiE  per  metamorphofira  ferpcntis  in  pcrpctusc  duritici  J-^ 
faxum.  Ibnar  eciam  faKcus,  durum  ,  crudelem  ,  incxorabilem, 
quiqucnuUafiedli  prccepoflit.  Kuc  pertinct  quodaiio  loco 
memini  reculillc  mc  dc  illo  angui  qui  Tarquini  j  Superbi  ani- 
mum  ftupefecit  ,attonitumque  reddidit ,  cum  a  columna  li- 
gnea  repente  lapfus  omncs  in  fugam  vertiiret ,  rci  miraculo 
confternatos :  nimirumportcndebat  ille  ferpens  nouura  &  in- 
expetlacum  ptincipem  ,  cundemque  xcate  florentem  lunium 
Brutum,dc  lignca  columnajhoc  eft,  ftuporc,  qucm  diu  nroula- 
ucrat,  uc  o/pcimcrctur  a  tyr  anno,  proditurum. 


Gg 


474 


ANDREvt     ALCIATI 


Ex  litcraaim  ftudiis  immoitalitatem  acquiri. 
Emblema    cxxxil. 


m 


N  E  p  T  V  N I  tuhicen  (  cmmfnrs  vhma,  cetwn 
ty£cjHoreH7n  facies  indicat  ejje  Deum) 

Serusmis  medto  Tnton  comprendtiur  orhey 
Otii  candam  incerto  mordicvt^  ore  tenet. 

Fotmct  viros  wnimo  infigneSyj)r£claraqttcgeBa 
Profeqiiithr^i  toto  mandat  CT*  orbe  lcgi, 

Ty^ut  Zm-  "tD  pctitum apparct e Macrobio  Saturnal.i.c.S.illiid  116 omi- 

bUnutM.     J[rerimjait,Tiitonas  cum  bucinis  falligio  Saturni  xdis  fuper- 

pofitos,quoniam  ab  cius  coinmemoratione  ad  nolham  ictatem 

hidoria  elata  &  «quali  vocalis  eft:ante  ve4.o  muta,  &  obrcura,  & 

inco^^-nita  :  quod  teftantui  cauda:  Tiitonum  humi  merfas  & 

Trito.DeM  ablcondiix.  Triton  mai inus  Deus,  Ncp^unique  fiUus,  &  tubi- 

mxunr^.     ccii  fcLvmatc  ferpcncis  circulo  continccurj  c^uod  refertur  qui- 

dcm 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  47f 

<Iem  ad  perpcmam  &  oumquam  inccrmoricuram  dodorum  vi- 
rorum  memoriam.  Tubaenimfamai&commendationis  no- 
ta  eft ,  vt  quas  ab  omriibus  cxaudiatur.  Scrpcns  in  fe  rcuolutus, 
i^ccrnicatc  dcfignat,vt  doeet  Orus  Niliacus  in  ipfo  Hieroglyph, 
principio.Hoc  (ignificat  hiftoriam  rcru  geftaru  ab  Saturni  c6- 
memoiacione  ad  noftra  vfque tepora,  qusE  alias  obliccrata  cflcr» 
noca  &  quafi  vocale  extitifle.Nam  quac  ante  Saturnu  gefta  funr, 
obfcura  &  incognita  in  tencbris  delicuiireiquod  oftedunt  Tri- 
conum  cauda:  ad  humum  inclinatse,  qu^eque  oculos  effugiunr. 
Id  Alciacus  ipfe  Annotacionibus  in  Tacitu  fic  attigic :  Veceres, 
inquic ,  in  cemplorum  Sacurni  ianuis  imagunculasTriconura 
ftatuebant,noft  aliam  ob  cauiram,quam  vt  abeo  ccrpifle  hiftp- 
riam  ,  a:cernitacemque  illis debere Deos  oftendcrenc ,  quorum 
przconio  fuiirent  celebrati.Tibullus  idem  fignificat  his  verbis; 

^em  refe*i,nt  Muf£yviuet,dumroborif  tellu^t 
Dum  cAlutn  fieUaSfdum  vehei  nmnis  aquas, 
Oiiid.3.Triftium: 

Stnguia  quid  ntferMmfnil  nm  mcftdli  tenemtm 
Pecioris  exceftis  ingenififue  honis. 

En  egOyCum  patria  caream,vcl>ifqueydomo^ue^ 
Kaptaque/tntfadimi  qu&potuere  mihi: 

§lijiUlet  hancf&uo  vitam  mihifiniat  enfe^ 

Me  tamen  extinBo  fama  fuperfies  erit, 
Quo  fpc<5lat  Eudamida:  illud^qui  rogatus  cur  Lacedaimonij  ad  Sftrtxm 
bcUum  profe^luri  Mufis  (acrificarent,  cum  nullum  cumMarce  ^y^ 
haberent  commercium:  Vt,inquit,  poft  pra^clare  fadta,  niemo- ^J^.^- r^, 
ria  apud  pofteros  maneat  Et  quide  do£ti,n6  folum  viui  ac  pr^-  j-gj^ 
fentcs  ftudiofos  difcendi  crudiunt  atque  docent ,  fcd  hoc  idcm 
ctiam  poft  mortem  litterarum  monimenf  is  afTequunturjCic.i; 
Oificiorum.  Dc  Tritonc  plura  apud  Macrob.eo  quem  proxime 
citaui  loco,&  Gyraldum  Syntag.  j. 

0/«w.]lnferiore  fui  corporis  partc  pifcem  refert,fuperiore 
Deum,  Plutarc.de  Ifide  commcntario  ait  Amphitritem  mino- 
refque  Deos  marinos,Tritonasdici.  Eosdefcripfi^vberrimc  4. 
Argonautic.Appollonius.Mitto  qua:  in  Arcadicis  habet  Paufa- 
nias :  funt  enim  prolixiora ,  quam  vt  huc  attexere  habeam  ne- 
cefTe  :  Virgiiius  in  decimo ,  vbi  de  apparatu  nautico  Mczenci;* 

Hunc  vehit  immanis  Tritor),^  cAtula  concha 

lExterrens frtta.cui  later^^m  tenut  hifpida  nanti 

Frons  hominemprtfertyin  Prifiin  dejinit  ahius. 

S^umeafsmiferofubfecicre  m»rrfi»rat  vndn. 

Ti:mu 


r7<f 


ANDRE/£    ALClATt 


Tumolus  loannis  Galeacij  Vicecomitis,prirai 
Ducis  Mediolanenfis. 

Emblema     cxxxiii. 


P  R  o  tHmulopone  Italiam,pone  armayDHcefqHe^ 
Et  mare,  cjuodgeminos  mugit  adnfcjue  fmus, 

Adde  his  Barbartem  conantem  irrumpere  fruHra» 
Et  mercede  emptas  infera  bella  manns, 
^  aL  &    ^^^gn^g^^  *  #  fummofiHens  tn  culmine,  dtcat: 
QuisvarHis  magnam  mefuperimpofmt? 

*Ult»c^'  17  Pitaphlum  cft loannis  Galeaci j  qaem  celebrat  eo  maxima 
r^nominc,  quod  foccifTime  Turcis  in  Italiam  inumpere  co- 
lUHtibus  rdticevit ,  U  Remp,  ruam  lcjum  autVoiicatc  compo- 

kierit* 


EMBLEMATA.  477 

fuetir.  Huius  hiftoriam  repet;«  ex  Sabellico  Enncad.^.lib.^.fed 
niaxime  Paulum  louium  confule  de  Ducibus  Mcdiolanen.  Vi- 
detur  autcm  Alciatus  id  confixilTe  ad  Grzecorum  quorundam 
Epigrammatum  imitationemjVteft  Germanici  quoddam  lib.3. 
qao  Themiftocles  rerum  a  fe  geftarum  comemoratione  indi-  VnJt  pe- 
cat,  quo  pa^fto  a  Grxcis  fepeliri  velit:alioqui  nullum  fatis  ma-  """"  ^'^' 
gnum&  dignum  lepulchrum  fuis  virtucibus  crigi  pofTc  ,  quo  •'*'"'*• 
fpcdat  &  Parmcnionis  in  Alexandrum  ,  cui  pro  magnitudmc 
rcrum  non  po/fe  fcribi  dignum  epitaphiura  ,  fed  Europam  & 
Afiam,  quas  fubiugauir,  eius  e/Tc  fepulchrum  tradit.  Simile  eft 
quod  in  He^loris  tumulo  fecit  Poeca  quifpiamrin  quo  He6lor 
non  vult  comparari  fepulchro  aut  tumulo,quippe  qui  vniuerfae 
Grxcia;  reflitcric  ,  &  cuius  amplifTimum  fepulchrum  flt  Ilias, 
Homerus  ipfe ,  Grarcia ,  &  Achiui  fugiences.  Eodem  modo  vt 
dignus  Galeacio  cumulus  ad  pcrpetuam  nominis  commenda- 
tionem  excrahatur,ait  Alciatus,defcribendam  effc  Iraliara  vni- 
uerfam,  Ducf  s  ipfos ,  regiones  conterminas ,  &  Barbaros  toto 
imperu  Italix  ceruicibus  immincntes  :  poftremo  conftituatur 
Anguifer  ,  qui  fymbolum  habeat  fcriptum  ,7  1'  M  e'  M  I- 
K  P  O  f  2  T  C5  N  M  E'  T  A  N  E'  N  T  l'  ©  E  T  E  ,  Sed  huC 
apponam  German^ci  in  rhemiftoclemepicedium,  quod  im.i- 
tacus  eft  ,  &  fcrme  incegrum  (  vocabulis  aliquot  duntaxat  im-  CharaBtv 
mutatis )  mutuatus  eft  Alciatus,  vt  viderc  cft:  EmbUfns^ 

A%77  fUiPisXlHlo^B^iS    'i?tei^C^,  B-ic   J['  £777    TKUTBC 

A»«at7W, /Si«ooocex>(3t^  (Wu^ZdXoe.  yuv^c^otf. 

Kuf  |£^|^-'.  r^TVi  B-usrrs  ^fAiidKXttc. 
Xru^st  ^'  uoTcXccuii  i7nKHcnrTM^'i2,y*-  ^«VJ<c^ 
TcCf^  n  (Ai  cruiKo^ls  T  f^iyscv  CMTjHrr. 
Mcminerimus  interea,  quod  priori  huius  libri  Emblemate  ad- 
notauimus,  Anguem  fiue  ferpetem  ftemma  effe  Ducis  Medio- 
lancnfis:quod  hoc  loco  nimis  anxic  rcpetere ,  non  vidco  quam 
fit  necelfe.Hoc  mihi  reuocat  in  memoria  fpecies  vndecim  ho- 
norum  qui  ab  Ariftotelc  ftatuuntur  Rhetoricorum  primo,nem- 
pe  facrificia,monumenta  vel  carmine,vel  orationc  foluta  prac- 
n>ia  certa,luci,fuperiores  in  fedendo  loci,  fepulchra,imagines> 
publics  epuix,&  qaibus  vtuntur  Barbari ,  habitus  adorantium, 
&  confpectus  euicationes,munera  quze  apud  quafquegentes  in 
precio  func.De  quibus  figilacim  aliquid  dicere  nihii  hic  necef- 
fe  habeo.  De  fepulchris  &  monumcncis  agimus,  quse  incer  ho- 
^orcs  non  paruos  poni  folemne  iam  olim  fuit ;  exemplorum 

vari^t^ 


473  ANDRE>E    ALCIATI 

varietatc  obruor  i  vnum  huc  conferam  vetus  quidem  Bc  me- 
niQrabile  Menandro  Badrorum  regi ,  homini  mitiflimo,  >  in 
cxpeditione  quadam  vita  fun£lo  ,cunda:  regai  ciuitatcs,  cun-  * 
dique  populi  inferias  de  more ,  communique  confenfu  folue- 
runt.Scd  de  reliquiis  cum  diu  ceitatum  e/Tet  ,quibus  in  primis 
commodarcntur ,  vix  tandcm  inter  omnes  conuenit ,  vt  aequc 
partitx  fingulis  diftribuerenrur  rara  pro  parte ,  nempe  quod 
illius  viri  monumentum  apud  omnes  pariter  cum  veneratio- 
nc  exifterct  ,  teftis  cft  Plutarch.  commentario  quo  ciuilcm 
hominem  inftituir. 

Pone  dfma.']  Pro  defcribe,  ^t  difponc ,  non  placct  porncrio 
noftro ,  vt  quod  a  mera  lingua  Romana  deflc<fVat ;  quanquam 
Giccro  initio  ^.Antonianas  dixerit:Pacem  vult  AutoniuSjarma 
ponat :  hic  enim,pro  deponat,  vfurpari  liquet. 

Et  rMre,qmd gemmos  triHgit.']  Italia  hinc  &  illinc  mari  Sicu- 
Jo  &  Adriatico  clauditur. 

Mugit.']  A  tauris  tranflatio. 

'Emptct^s  manti^.']  Excrcitum  merccde  condudum. 

Taruts  magnam.]  Antitheton.  Apud  Caictam  in  fcpulchrQ 
inavmoreo  xn^aque  vrna ,  hacc  infcripta  rcperiuntur  Scipioni 
Africano: 

Veuicfo  uinnihale,  capta  Carthagine,  ^  auHo 
Impcrio,  hos  cineres  marmtre  tectu^  hakes, 

Cui  non  Europay  non  obffttit  Africa  c^uondam^ 

(  Reipice  res  homtmim  ),  (luam  breuis  vr?ia  premitl 

Optinms 


EMB  L  EM  AT  A, 


47*- 


Optimus  ciuis. 

E  M  B  L  E  M  A      C  X  X  X  l  I  I  l. 


P  V  M  /?//?;>  pottrUm  Thrafjhulm  vi/jdicat  armis, 
Dnm^ue jimnhAtes  pomre  quemque  iuht, 

Concors  ordo  omms  maqni  in^ar  muneriSjilli 
Palladi£  fertum  froniis  h^^ere  dedit, 

Ctnge  comitm  Thrajybufg^gerai  hunc  foita  honorem: 
In  magna  rtemo  efidmulmvrhe  tihi* 

OPtimi  ciuis  eft  Rempub.  fuam  non  modo  lcgaminem 
coerccrejfed&omncsomnium  animos  pacis  vinculo 
continere,  &  omnem  rixarum  occafionem  adimcrc.  Pritfto  cft 
exempium  ThFafybuU.  Athenienfibus  enim  longiirima  obfi- 

dicMit 


480  ANDREiE    ALCIATI 

dionc  prcflis  a  Spaitanis,poft  longuam  famcm,  &  aflidaam  pc- 

BiffvrtA  ftilentiam ,  pacem  poftularunt  j  quam  tandem  impetrarunt,  ca 

TTbrsjyMt  ^^j^^q^  conditione  ,  vt  ciuitas  Athcnicnfis  a  triginta  Ducibus 

2/^!%'**'  gubcrnarecur.  Sed  temporis  rucceflu  horum  tanta  tyrannis  & 

ia:uitia  fuit,  vt  boui  quiquc  ciuitatis  principes  &  opulcnti,  be- 

neque  numniati  homines  exularent :  inter  quos  Thrafybulus 

vnus  ex  praeftantidimis ,  cum  aliis  in  exilium  abire  eft  coa(ftus- 

Itaque  illc  fuo  confilio,&  fociorum  opc,tyrannos  omnes  indu- 

ftria  fingulari  rcpulit,  patriaequc  libcrtatem  recepit.Sed  vt  in- 

ter  Athen'cnfes  ciucs  pax  ftabilior  elTet,interpo(ita  fide  pubii- 

Lcx  ifi"  cajThrafybulus  lcgem  fanxit.  Dc  abolendis  prartcritis  inuiriis, 

wn9Mf»      quam  »fAV7)ficw  nuncupauit-quocirca  coronam  ciuicam  magno 

totius  ciuitatis  applaufu  meruit.  Hsec  lex  conformis  cft  oracu- 

lo  Euangelico  dc  iniuriis  remittcndis  &  obliuione  dclendis. 

Huc  Prouerb.Ne  malorum  memineris.  DeThrafybuIo  /Emi- 

lius  Probus  in  eius  vita,  luftin.in  Trogum  lib.5  .&  Valer.lib.4. 

cap.i.  Marullus  in  eam  ferme  fententiam  fcripfit  Epigramma 

ccrtc  venuftum; 

Cum  fugeret  ciuem  emis  deuiclm  in  hofiem 

In  patriam  fceleris  confciui  ipfe  fui, 
Stnte  vtriy  Thrafybulu^  ait^  vi^oria  veHrit  efi: 

Nec  mihiyfed  vobis  vicimu^j  ^  patri&, 
Dixityper  mediofque  ruens  enfejque  virofquej 

Barcendum  palfim  ciuibuf,  ingeminat. 
TaUsdiAfertum.']  Id  cft,ciuicam  coronam,quaj  dabatur  cici- 
ili,qui  ciuem  in  bcHo  fcruaucrar:ficbatque  c?  oliucB  fronde,aut 
^ernajintcrdumilicc.  Gell.lib.5.c.^.&  Plin.lib.i^.cap.4. 


Strcauo 


EMBLEMATA. 


481 


Strenuorum  immortale  nomen. 


E  M  B  L  E  M  A        C  X  X  X  V. 


Aacit>  JE  tumulum  Rhdteo  in  littorc  cernu, 

Quem  pkntmquepedes  vifttat  alha  Ijottis, 
Ohtegiitir  Jemperviridi  lapis  hicamarantho, 

Quodmtnqudm  herois  [it  moriiunu  honos. 
Hic  Graiu?n  mtirvu,inagni  ncx.  Hicloris.HaHdpltii 

1)ehet  Ai^md(t,qHamfihi  Ai^onides, 

AChillis  fepulchrLim  fuiiTe  in  Sigaro  Troix promontoiio,  FAmn nun^ 
fcriptores  tradunr.  Id  fepuichrum  amarantho  viridi  fem-  l'*'^"'  »"- 
per  ornatum  ,  famam  heroum  perpetuo  virefcentem  ,  &  aptid  ^^^^'"- 
JKjftcros  uun(^uam  iatermorituram  arguit.  Rede  Sophocics 

Uh 


4«r  ANDREt^     ALCIATI 

in  Philo£leta  :  'zsfe*  <^<ri^Hct^  ,  quod  idem  ^s^  itv^^^HMf  m- 
telligeccpar  eft.  i  <*(/«?«ot,  inquit ,  z3-»i^  (nw^yJiajii  /Sp«t*7^, 
xi*  45'^'>'t«^''  ^-e^KA»»-;»,  cr>n«  ^;)^.VTB(<,  &Pindar.Ifthm.5.noii 
obliterari  prolixum  labotem  virorum  ait,  «to;  rnv^pxuTtin 
f<S^*%'^  f^X,^o>  uy^^iv.  AdhiEc  tcrtio  Graccorum  Epigram- 
matum  fimile  reperio  in  Lacrtae  tumulum:quod  afcribere  pl^- 
cuit,  quia  eodem  fcrme  fpedlat: 

df   i(^  Xxif^xuo  rt  <4'   iig/C')»,  0   %thv  ukIccs 

O  leuif^  fAVM   \jpej[j^  «M  viov  i   ^S^  fioiokt 

A' fifi>.uoHv  cuat  (  iciuj  UiXvi)  ^yurui.      Id  crt:: 
Saxa  CAUdt  temp:^.,  ferro  mc  tewpora  p/ircuttft 

Omrtia  feii  mMlit  ternpora  longa  dies. 
Laert&fie  hnHa  ferit  qt/oque  btrorapropter 

A£there  de  fummo  defluuf  imher  aquU. 
Immortalfy  fedhcUy  nomen  delere  vetufieu 
HereiSj  Mu^a  -vtndice^  nutla  potefl. 
Appop^m  &  illud  argumcnti  eiufdem: 

Ty/ttjS^  A.y^tyi^^'^   '^f,%i<^o^(^,'ov    juot    A';^ict«oJ 

J^Qif4,yi<rMti  T^^auv   ^Hf^   y^   'iosofBftuv. 
AlyictX^  oi  vivi^yAVi  ivx   qi>vv.yf^ri  ^AXa^Vi^; 

Kv^etfyoiTO  Tffjdjig  riii  uMccf  (^et;^;^.       Id  cft: 
Hie pojittfs  Graif4  tumutu5  pugr.acu  Abd^y 
Dardanidi.  cuiuA  membrafepulta  iiment. 
Adiacet  ad  littMy  pelagi  quo  murmure  natui 
Laudetur  Thtttdii  contumulatw  humo. 
^ptdrdn-  Cactcrum  Philoftratus  ad  tumulos  exoruandos  fcribit  amaran- 
L*^!*^/?-  ^^^"^  vfurpatum  fuilTe,  orto  a  ThcfTalis  initio,qui  Achillis  fe- 
tm,  pukhrura  eiufmodi  coromis  redimirent.  Vel  ccrte  refcrcmus 

Emblematis  huius  materiam  ad  id  quod  i  .Attic.retulit  Paufa- 
nias  dc  incolis,ni  fallor,  Salaminis ,  qui  tradunt  apud  fe  pofl 
Tyi>m  Em-  Aiacis  cladem  ,  florem  quendam  primura  enatum  candidumj 
bUmMn,  j^Qjjic^  rubcntem ,  lilio  ciim  casceris  partibus  tum  foliis  mi- 
'Rhateum.  norcm,infcriptum  iifdem,quibusHyacinthum,litcris. 
>  '      jKfccef^o.J  RhoEtcum  oppidum  &  promonroriumTroiadi?, 

Aiacis  fepulchro  a  Poetis  celcbratum,  ficut  &  Sigxum  fepul- 
chro  Achiilis.  Videtut  iccirco  Alciatus  abufus  vocabulo ,  eft- 

qac  fA9Vif*ovn(sv  itij{of.%ryifj(e/i. 

Thttu,       ^^  Ihetii,^  Dea  maris,  quaj  quia  femper  in  aquh  habitet, 

pedes 


EMBLEMATA.  4«5 

pedes  albiflimos  dicitur  haberc  a  Poetis. 

Amarar? ' ho.^  Am^}:amhus  zb  i  priuantc,&  fi^fttivo^ytz*  ^mMUn^ 
befio,qu6d  nunquam  ficcetur  nequc  marccrcat.Plin.Iib.t:.c.8.  *''"'• 

Graium  marw,']  Id  eft.  Grascorum  muniraentum  &  robur: 
elegans  Metaphora,vt  apud  Maroncm,  duo  fulmina  balli  Sci- 
piadas,&  Cicer.in  Paradox.  Duo  belli  propugnacula.  Eo  fenfu 
Pindarus  \h  Olympiis  Hedorcm  Troi^  columnam  appcllat, 
«$•  E  jclop*  fe-^iaAe  T^clcc^  a^%or  ,  eif^x^ii  xictct:  id'cft,  qui 
Hedlorcm  fubuertit ,  incxpugnabilcm  ,  immobilcm  cc^um- 
nam  ,de  Achillc  loquitur  :  quo  rcferri  poflunt  allegoricos  a 
luuenalc  di(5la  in  emcmitos  nobiles ,  qui  ia^^anc  magnificos 
generis  titulos: 

■  Miferum  ejt  alieni.  incumhere  famit 

Ne  coUafffa  ruant  fnodu3i6  teiia  columnU. 

Nex  He^orU.']  Effe(5tum  pro  efficientc. 

Haudplt44  debet  M&cnidA.']  Tantum  Homero  dcbct  Achil- 
les  ( cuius  Poec^  bcneficio  virtus  tam  infignis  uanfmifla  c(l 
pofteris }  quantum  Homcrus  ipfi  Achilli.  Nifi  qiim  tam  infi- 
gne  6c  prarclarum  virtutis  exemplar  Homcrus  ft)i  ca^hts  cf- 
i'ct,  fortaCft  ingcnij^dmirabilis  vini  non  ita  cxcrcuiffct. ; 

Hh     1 


484  ANDtlEit      ALCIATI 


Nobiles  &  gencrofi. 
Emblbma     cxxxvi. 


A  V  R  E  A  Cecropeas  mtiehat  fibula  vefies^ 
Cui  coniHnBa  tenax  dente  cicadafitit: 

^alceu^  ^rcadico  fuherat  ctii  lunula  ritu» 
Gefi^atur patnhui  rnuUea  Romulidis, 

Ind^genM  quod  fe  adfererentyhdc  ftgna  tpderun^ 
tyinttqua  iUuHres  nohilitate  viri. 

^i  gtnt'  T7  X  cruditis horrjnihus,iirque  maximc  qui  vctera  diligentej 
tofi  &  qni  J^^obfcruarunt,  aliquando  didici,  inter  Nobilcs  &  Gcnero- 
:t«htltr.      fos  interefTc  nonnihil.  Ariftoteles animalium hiftorias  i.  <^'j<- 

ytf  ifJ  To  «^    uyz6^  ><'v«5   j  ^vveu»v   ^  re  fAti  i^t^/^ov  roU 

«yrS  <plivius'  Nobile  id  eft,  quod  ex  bono  gcnere  profedum 

Cft: 


EMBLEMATA.  ^ftc 

cft.generofumjquod  i  fua  natura  rton  degcnerat.  Ezemj5lum- 
quc  apponit  in  lupis,quos  generoros,&  leonibus,  quos  nobiltfs 
cflc  dicit.  Idem  pcne  i.  Dc  arte  diccndi,  quo  loquo  ait  prse- 
clarius  ciTe  gencrofum  quam  nobilcm  dici,nobilis  enim  maio^ 
rum  tantum  virtutegloriaque  nititur-.geneuoius  &  virtutc  ma- 
iorum  &  fua  commendatur  :  itaquc  generofos  omnes  efle  no- 
bilcs,fed  non  contia,nbbiles  gencrofos  omnes.  Quidam  enim 
hobiles  dcgcnerant  k  virtute  maiorum  ,  &  humili  ac  demiflb 
animo  fiunt,  atque  ad  ignauiam  focordes  delabuntur.  Cicerb 
in  Bruto,Scipionu  ftirpcm  genero'am  vocat,quod  in  eainulti 
cxcellentcs  viri  fucrint:Oftic.T.  Pyrrhum  Epirotam  ,  gcnero- 
fum  &  potentem  dicit:vt  in  dcfcnfione  CsEliana,Clodiam  im- 
pudicam  mulicrcm,&  nobilcm  &  notam  appellat.  Idem  i.  dc 
Oftic.ait  Phalaridis  prsetcr  caeteros  nobilitatam  crudclitatem: 
exquibusapparetnobilc,accipictiarh  in  malam  partem:gene- 
rofum,non  ni(i  inbonam.Gornel.Fronto,nobilcm  appellat  re- 
rum  nobilitate  ,  generofum  Ycro  cognatione,  Eam  (ignifica- 
tioncm  Cicero  in  Paradoxis  oblcruati  Ipfius,inquit,  libido  la^ 
pfa  cft  in  mulierc  ignota,d6lor  ad  pauciores  pertinet,  quam  fi 
petulans  fuifTet  in  aliqua  generofa  virgine  ac  nobili.  Ea  dc  tt 
difirertatio  nobilis  eft  euoluenda  Phauorini  apud  Gellium,cap- 
x3.lib.15.  Certe  duo  hasc  tanquam  fynonyraa  coniungi  certo 
fcio ,  &  interdum  etiam  confundi.  Apud  M.TuUium  ,  Rofcij 
Amerini  pater,  genere  &  nobiiitatc  fui  municipij  princeps  di- 
cicur.  Iuucnal.7.  Satyra. 

Felix  ^fapiens^  ^  nohilis  ^  gemrofuf, 
Ec  Ouidius  in  Heroidurti  epiftolis. 

Si  te  nohilitafjgemrofaque  nomina  tmgunt. 
Scd,  vt  vno  verbo  claudamus :  Hi  gencrofi  gencraliter  appcl- 
lancur,  qui  vel  familia^  nomiac  ,  rel  alio  tandem  modo  inno- 
tucrunt :  nobiles  vcro  fpeciatim ,  qui  e  nobili  gcnereorcum 
duxerunt.  Apud  Athcnicnfes  Cicada  nobilitatis  infignc  fuit:  CiW4i«<?- 
aureas  enim  cicadas  crinibus  innodabant,  vt  fignificarcnt  fe  **'*'**«*"- 
indigenas  efTe  &  nobilesjideftfvr  Grseco  vtar  verbo)  ctvToy^c-H"'^^^^^'* 
m,  y^  yMitrim  jj»»»  ^thj-   irtt-t^tb^  zr:>MroK  :quod  Ciceroex- 
prefTic  Oratione  pro  Blacco.  Id  vero  ridebat  Antifthenes  ,  vc 
refert  Laert.  lib.^.  aiebat  cnim  hoc  illis  cfTc  cum  cochleis  & 
tcftudinibus  comraune  ;  quippe  qui  atiundc  non  commigraf- 
fcnt,nec  vnquam  folum  mutafTent.  Hinc  ergo  ri-riip^dpoi,  id 
cft ,  Cicadigeri  di^i  AcJaenienfes-.hxc  enim  nota  indigcnas  If 

Hh     } 


48<f  ANDREiE     ALCIATI 

ingcnuos  ab  aduenis&  feraisdiftingubac :  cuius  rci  caufam 
nonnuUi  adferunt,  quod  Cicadx  inter  alia  animalia  indi- 
gcna:  prscipue  videantur>  quod  in  ea  regionc,  in  qua  nafcun- 
cur,  viuant>emoriantur,  reliqua  tere  omnia  migrentalio,  nc- 
<juc  ledem  vUam  firmam  habeant.  In  quaque  autem  ciuitatc 
&  municipio  nobiliorcs  eos  agnolcimus  ,  quorum  maiores 
pluribus  antc  annis  in  lua  patiia  clarucrunc  ,ait  Pierius  lib. 
16.  quadcre  Piato  nonnihii  ifi  Mencxeno ,  Hcrodotus  in 
Terpfic.  >€lianus  libr.4.  Variar.  hillor.  cap.M.  Scio  cgo  per 
contcmpturti  dici  cos  ifPliyuv  u\'otf4.i^ii<;  cicadis  opertos  glo- 
riofi  quidam  iaftatores^obfoletis  iam  &  nimium  vccuftisvtcn- 
LunuU  irjtcs.Romanosautcm,  qui  nobilicace  gencris  aliis  cxccllcrcnr, 
caUtit  T^-  aiunt  lunulas  in  calceis  habuifle  ,  fortalle  vt  lignificarcnt  Ro- 
maniritm,  ^^^[  Imperij  conditionem,  quodlenfim  creuit ,  &  temporum 
lapfu  decreuir,vt  in  lunae  hcmicyclis  fieri  folct.  Ali j  pucabanc 
{ianum  ciTc  eius  habitationis,  quae  in  luna  effe  dicitur,  &  quod 
poft  mortem ,  animi  rurfus  lunam  fub  pcdibus  habebant.  Vcl 
(uperbos  homines  admonebant  rcrum  humanarum  inftabili- 
tatis ,  cuius  rei  luna  fit  exemplo  ,  qua;  ab  obfcuro  in  lumen, 
inde  in  obfcurum  rcdit.Philoftracus  dcHerodc  fophifta  nar- 
rat  eum  fratti  dc  generisfui  claritatc  multa  iaclanti  dixilfc: 
Certe.nobilitatemhabcs  in  talis:quod  fignificauic  luuenalis, 
cum  de  Fabio  loquitur  hisverbis: 

^  nobtlit  ^gmerofu^ 

Appofircim  nigrA  lunam  fuhtexit  alutA. 

Quin  &  Zonarasaudlor  Gr3:cus,  ait  patricios  geftafle  in  vrbc 

calccos  corrigiarum  iriflexione,&  formx  litera:  C,  adornatos: 

^rc^hi ^^q\  &  Plutarch.retulit  in  Problcmat.Nccquidcm  pr^termit- 

Ihm  primi  ^^.„^^1^,1^  gcnus  calceorum  lunatorum  Arcadibus  in  vfu  fuif- 

ei/a«4r«f.  _       ^  ^  diluuioDeucalionis  primi  ipfi  lunam  infpexifle  na- 

rcentcm  fe  credidcre,qu6dquc  putaret  vniucrfum  genus  mor- 

talium  aquis  obrutum  perifle,&  a  fc  rurfus  origincm  propaga- 

tionis  cmanaiTc,  ait  praercr  alios  vctuftiores  Pierius  lib.44.  D« 

facris  vtgyptiorum  literis.Apollon.Argonautic.4. 

Strabo  8.  Geocraph.  hnfih  zrtcXetiorei^  'ihyt  «tt  rct  A\- 
i^hii^  riv  tjistwuv,  Sic  primo  Faftorum  Ouidius: 
Ortti  prior  Luna  (  defef  creditur  ip[i ) 
A  magno  telliu  Arcade  nmten  hnbet. 
Sccundo  Faftor.  huc  refpcxit  Nafo: 

Antc 


EMBLEMATA.  4^7 

Ante  louem  genitum  ierras  habHijfe feruntur 
Arcadts,  (^  lun&  gens  prior  illa  fuit. 
Icaquc  cum  fe  luna  vcUent  antiquiores  dici  (  adco  fi^  generis 
antiquitacem  iadabant)  didi  fuat  a  Thucydide  initio  hiftoriac 
fl!?C?c-fPii#o«,  id  eft,ante  iunam  editi.  Plcrique  ad  hil^oriam  na- 
tur^E  rcferrc  malunt ,  quse  lunae  curfum-  primi  pbferuarint. 
Prxcer  has  rationes  aliasrefcrt  Piutach.  in  Probl^matis.  Scd  /»  emenn" 
h^ec  quorfum  attineant ,  non  plane  video ,  nifi  ad  communem  ''*'"  "*^''** 
locum  retulero  de  nobilitate,  quam  libi  longc  multi  tribuunt, 
vanis  quibufdara  fchematis  &  imaginibus  maicrum  tumidi: 
quorum  arroganciam   intolerabiicm  quibus  maxime  verbis 
iacefTere  debcam ,  plane  non  dcbeo.  Quis  enim  fuftineat  ali- 
^ucm  tollerc  criftas ,  fibique  arrogare  quidpiam :  quod  tamen 
propric  nonpoflideat  ?  Atquegcnus  fuum  qui  laudat,  quiquc 
attollit  animos  ob  maiorum  nobilitatem  ,  &  alienum  laudat, 
&fal(is  nominibus  fibi  tribuit  quodad  fe  minime  pertincat.  , 

Qui  proculdubio  mihi  non  videntur  abfimilcs  fugiriuis  iis 
«jui  prac  mctu  ciim  ad  aras  fe  reccperint ,  tamdiu  latcnt ,  inquc 
luto  fe  cife  puiant ,  quamdiu  eo  perfugio  vti  poilunt.  Ac  cum 
inde  fucrint  eruti ,  quid  iis  fupereft  quam  cerra  qusdam  crux, 
aut  cxtremum  aliquod  difpendium  ?  Sic  vulgarcs  illi  nobiles, 
qui  nihil  prxtcr  maiorum  nomina  crepanr ,  ad  quse  fola  hx- 
xent  fuis  diffifi  virtutibus,  veraq^  gloria,  quam  nullam  habenr, 
non  fenciunt  quam  miferi  (int ,  &  quanto  in  errore  verfentiir. 
Sed  rctineamus  afTcntionem  cum  iis  qui  nobilitatem  in  ani- 
nio  gcnerofo  fitam  efTc  rolunt,  &  qui  pecudum  nobilitatem  in 
corpore  valido  ac  vcgcto,hominum  autem  in  vitar  morumquc 
bonitate  ponunt.  Laudatut  aDionc  Chryfoftomo,  Thebano- 
rum  optimum  &  *equi/Iimum  inftitutum  ,  qui  cos  feruorum 
numcro non  habcbant ,  qui  per  vim  &  iniuriam  belli  ferui  fa- 
<Sti  eifent :  Cur  ignobilcs  cos  cfte  vulgari  opinione  iudicamus 
quorum  fi  virtutesseftimentar^fi  moderatio  animi,  fi  pruden- 
tia ,  fi  fagacitas ,  alios  quos  vulgus  admiratur ,  infinitis,  vt  ita 
dicam ,  fpatiis  anteuertunt  ?  Magnum  fuic  &  plenum  ^equita- 
cis  eorumquos  proxime  nominaui,iudiciumatque  confilium, 
qui  folos  cos  nobiles  eirc  cenfebant ,  qui  ad  virtutem  propen- 
(i  elTent ,  neque  tam  curiose ,  imo  vero  fuperftitiose  quajre" 
bant ,  cx  quibus  orti  parentibus  eifcnt ,  de  quibus  aliquid  fta- 
tucndumvidcretur.  Sic  autem  vnafecii  rationcs  conficiebant: 
Antiquitus  vt  in  animalibus  quibufd.im  mufis  ,  ita  &  in  ho- 
minibus  idcmQomcn  pcrdurauit.Nam  in  Ganibus,equis,gallis 

Hh     4 


4|S  ANDREit     ALClATt 

ctiam  gallinaceis  id  facile  crt  adiierrerc :  quia  cquum  fi  qiiia 
animolum  &:  ad  curiluii  idoucum  fadto  pcricnlo  norit,non  ro- 
gat  an  cius  patcr  (It  ex  Arcadia ,  an  Thellalia :  fatis  enim  cflc 
putat ,  quod  cquus  animum  generofam  habcac.  Ita  cum  canis 
venaticus  egregie  ad  curfum  valcrc  intelligitur ,  nihil  opus  efl: 
fcire  an  ortum  duxerit  e  Caria,vel  Laceda-monc,  fcd  cxillima- 
tur  elle  ratis,qu6d  generofa  illa  canis  fit.Idcm  dc  gallis,dcque 
aliis  iudiciitm  :  idcmque  poll:rcm6  de  hominibus  lentiendum; 
cx  quibus  qui  virtutum  nudiofus  cft  ,  qui  iuftitiam  colit ,  qui 
humanitatis  iura  ,  qui  rcligioncm  oblcruat ,  is  rcuera  gcncro- 
fus  eft  &  nobilis ,  tamctfi  parcntcs  ciuldem  &  auos  ncmo  vn- 
quam  fortafle  noueiit.Dcmocritus,magnus  imprimis  &c  cautus 
Philofophus  iam  olim,  vt  ait  Satyricus, 

matermm  rifta  inuenit,  ad  cmnes 

Occurfpii  horrAnumy  O'  ^«^«^  prudentia  jnonfirat 
Sumrnes  pojfe  'viros,  ^  magna  exempla  daturos 
Veruecum  in  patria,  c.raffoque  fub  aiere  nafci. 
Quod  tortum  ciTc  conftat  in  fuperbos  quofdam  cmeritita:  (lo* 
bilitatis  homincs,  qui  orti  ilirpc  Romana  ca:tcros  pra:  fe  nihi- 
li  duccbant.  laftcnt  itaque  fuum  genus,  qui  dc  parcntum  vir- 
tutc  nihil  habcnt  pra:ter  imagincs:quos  nihilo  tamcn  puto  mc- 
lioreselfcquamequusaliquis  nonre,fed  opinionevulgari  gc* 
nerofus  habitus ,  qu6d  frenos  aureos ,  qHod  ftragula,  qu6d  or- 
nameuta  cxtcrna  omnia  exquilitiflima  circumferat. 

Aurea  Cecropiat.l  Vcftcs  Athcnienfes  ne£lcbantur  fibula  au» 
rea,cui  cicada  circumligabatur. 

uircadtco  rittr.']  Ad  morcm  Arcadum. 
Lunula.]  Parua  luna  inftar  hemicycli. 
Indigentif.']  lndigena,indc  genitus,ncc  aliunde  natus.  GraJceJ 
ocurx^"^^  &  ty;^e^(^,c\ii  opponitur  aduena. 

Oblitusetiam  apponerehuc  quod  DemoQhenes  aduerfus 
^fchincm  <e<%4  •mc(7^';TfiG^Heii  ,  quo  loco  de  Athenienfibus  Sc 
Arcadibus  verba  facit,  /j^syoi  j^^  uTmvmv  If^tig  « v^op^toyes  «51* 

Euripidis  hxc  refcrt  Piutarch.commentario  dcExilio: 
ri  'Trfciru,  fB/J  A£A)$  uiiK  t-TTUKTi^  u)i^c6iv, 
Atir;t9oyi$  J['  i(pvfd^,af  </[' cL?}t\af  ttvAhs 
Tltos-av  'ofA^ius  2^^opvi6eiazc  fitXeuif 
A»v«/  7r«p  k^uv  iiciv  't%ei.yuyifASi' 
Primicm  nec  inquilinm  nos  populte^  fufntfs, 
Sed  indigentit  cmes  at  aliarum  'Vrhittm*  ^ 

Sunr 


E  M  B  L  E  M  A  T  A,  ^t^ 

Sunt  comparandi  tejferarum  iaciihm, 

6^A  alijs  ali£  ciues  mittunt  tdentidem. 
Hoc  poftrcmo  quod  mihi  alia  conquircnti  occurrit  ex  Tzezc 
ioi .  Hiftoria  lo.  Chiliad,  vbi  cicadas  Achcnienfium  tcfcrt  ad 
corum  nimiam  loquacitatem: 

AuKMvis  /3£56;^A(jj5*  /k'  t»7»i5  jt;nycM'7<»4»5. 
Ideft,^ 

^odcicad&pnt  loquaces  ctmpertHm  eft  emnihufi 

Sunt  eodem  mode  jithenienfes  quimultifum  ^garruli  in 
ferorando: 

Cdnira,  Lacoms  paucis  viuntur  verhiso 


Hh    5 


i9<^ 


ANDiEiE    ALClAtl 


Duodecim  certamina  Hcrculis. 

Emblema     CXXXVII. 


R  o  B  o  R I  s  imlEH  fuperatfitcunMa  laudes: 
'Dicia  fophiflartiTTjJacjHeofi^He  refolmt  inanes: 
7^r?  fttror  atn  rabies  virtHtepotentior  vlla  eft. 
QintinuHm  ob  cHyfnm  fapienti  opttlcntia  cedit: 
Spernit  auaritiam,necrapto  am  fcenort gaudet: 
ijincit  femineos  fpoliatque  infgnihm  aHus: 
ExpHrfrat  fordes,  &  cultum  mentihi^J  addtt: 
Illtcitos  ^dit  coitPtf,  abigttque  noccntes: 
'Barbaries  fcritaf^tie  dat  impia  dcnique pmam: 
Vniiii  virttu  colieclos  diJJipAt  hosie^: 
/mtehtt  tnputrtam  e:<terms  honaph 


iurima  av  ons: 


DoRa 


HtrMik. 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  491 

"T^o^aper  ora  virum  volat.f^  non  interit  vnqHatn, 

MVkos  fuifTc  Hcttules  tradunt  quam  plui-irai ,  fcd  quem  MmUHUT" 
cx  Alcmena  rufcepic  lupiter ,  potiflimiun  cclebrant  ob**^*'» 
varia  certaraina>virtutemquc  beliicam :  cuiusduodecim  labo- 
rcs  pra:cipuos(ionge  enim  plures  pcrfcquitur  Diodorus  rerura 
Antiquarum  lib.4.)  compleduntur  alij ,  quos  hic  fequitur  Al- 
ciatus ,  quantum  ad  laborum  fiumerum  pcrtinct ,  quid  per 
vnumquemquc  laborem  (it  intelli|gendum ,  allegoricos  enar- 
rans.  In  Coliedaaeis  Graecorum  Epigrammatum  hochexafti- 
chon  reperi: 

SeixfK^'  iXKVc^ec^,  TTBXt»  J^itf^yi^^  ttXovf 
X^voTC  fztiXec  KXeia-ei^.yifi^vtvluf  e-A«»«». 
.   AvyetM/  e^alu/^  Kif^s  u^u^.iKTewcpi^tK., 

JExtinxi  Nemees  monslmm,  lem/mque  pertmit 
Et  taumm,  cecidit  diUcermus  aj^r. 

Balteon  eirripui,  Diemedis  equofque  cecidi, 
Geryonemjlraui,  ponuiqHe  fulua  iuli. 

Augiam  mui,  capta  efi  cerua,  atque  volucres, 
Cerberus  Abducius,  Utus  in  aiiraferor, 
Sic  in  appendicibus  Virg. 

Prima  cleoni.i  teUrata  &rumna  leonis. 

Troxima  lern&am  ferro  ^face  contudit  hjdram. 

Mox  Erytnantheum  vis  tertiaperculit  aprum, 

Mripedis  quano  tulit  aurea  cornua/cerui. 

Stymphalidas  pepulit  volucres  difcrimine  quinto, 

Threiciam  fexto  Jpoltauit  Amaz,ona  balteo. 

Septima  in  Augi&fiabulis  impenfa  laborts, 

Ociaua  expulfs  numeratur  adorea  tauro, 

In  Diomedeis  vi^oria  nona  quadrigis. 

Geryone  extinSfo  decimapt  dat  IberiapalmAm: 

Vndecimum  mala  Heiferidum  diltraiia  triuwphum. 

Cerberus  extremi  fu^rema  efl  meta  lahoris. 
Hcraclidis  Pontici  difputatio  ad  Homcri  allc^orias  mire  ad  Lcctu  Bt- 
hac  noftramf*aciccxplicationem.Verbaeiu5  auSoris  hascfunt:  radtiit, 

iH(^KXix  16^1^69    thc  >07t   fflOf^fTlKii^   &tu>cifiia<;  u,^<^/C^i*:^  '"- 


45>t  ANDRE^    ALCIATI 

fOfi  isv  T  it?i^(>iv  ekdAavy  oTnami  t?  -jra^  Ofi^^et  fi)i)ifAiii  i^tp^Ti, 
rn  fl«  -Tm^Koupov  QMfifiKUJUfiv  (ptXoTcx^yiy^i^  ,  %^  jcjt^arf?»  ^ 
«A«  ri^/  17X1710 Xu^am*  itn^feo-ntis  ut*sX»t<Acuf.  Aec»^  ^  rlu/  «Kg/t- 
•TOf  offAointv  i^*  U  fcit  tfrt  ^t^t.  Ht^r  ecurp  j  B-vfiit^  kXoyfaSi 
7nht<reti  ,  T  v^Q/Ctn*  nuJ^t  c^ofil&n  iiJiKiyetf.  ^eiXiow  ye  ftiip 
i^vy»6<^nv  cie  y  ^/»  ttI^w  fce^<«/»i»'«cv  lAat^o».  t^  ris  cCTrfnni^ 
iiOf(^ifB/j(^  ^>.^  cW^e^^tiSnTWf,  :^)(gkii^.fet^r(^  Mtrv  rloe 
tmr^i^tiffw)  etv)a^uv.  o^iCis  j  rki  (ntjU)niiyifisiiX7n^xi,etf  fi»aK}iiTt 
T  ^lov  ijfcciv.  ai.7n0x.i6a,>n  5  y^  riiM  TToXu^itv  n^sr&Vy  >^  TToXvKi- 
^ecXov  u  J^paw,  n-ns  OTdV  ^){^ziYty  yniXiv  let^^raA  fiXxfUvtty.  ocan^ 
«<fl^««a' TXVflt  2^1^^  TTV^of  '^  TTUf^oHviirse^g  l^-.i<s-^iVietvri^  ^  fA.>iv  0 
TS/tKiipetXoi  ^fiuvitg  >tXitf  Ki^i^i  a)){3ru<;  etit  rlw  rg^f/i.i^  (pi- 
^on^pietA)  \jz3C(4ilriirx^.  ro  fOfi  }^  etu-nii  Ao^i(sv ,  t»  3  <^v7i>($v, 
TD  j  H^<>(5»  ovof^^irtti.  ruvTU  ^  eicarip  inp'  ivo^  c^m(pvnS7t£.p 
"^e/X^  H^  "T^^  Ki<Petxlw  ftSQ^^irrii.  t^  &ii  T  *»>»K  oicwi^  citto* 
Ht^Xuv  ov  tnwrifca  htyiXejrtt\.  quorum  fentcntia  verboru  hxc 
cft:Minimepucandum  eft  Herculcm  corporis  viribus  olim  tan- 
cum  prajftare  potuiiTeiat  ciim  prudens  eflet,  &  aelcfti  fapientia 
plenus ,  ccu  profunda  caligine  demerfam  Philofophiam  illu- 
ftrauif.quse  fententia  etiam  principum  Stoicorum  eft.  Dc  aliis 
itaque  ccrtaminibus  Herculis,qu:E  ab  Homerb  non  memoran« 
tur ,  quid  attinet  ad  ingenij  oftentationem  multa  praeter  rcm 
verba  faccrerAprum  enim  cepit,hoc  eft  verfantem  inter  homi- 
nes  intemperantiam:&  leonem  domuic,nempe  impetum  temc- 
te  ruenccm  quo  minjme  decet.  Eadem  ratione  cum  brutam 
jracundiam  compefcuiiret  atquefrenafTetjtaurum  cornupetam 
didus  eft  aftrinxifle.  Expulit  etiam  &  propulfauit  c  vita  me- 
tum ,  quod  per  Cerauniam  ceruam  oftenditur,  Et  quoddanl 
ctiam  certamen,quod  nominare  non  conuenit,idem  lubiit,rc- 
purgatac]ua  prius  tenebatur,animi  foedicate.Cohibuit  &  volu- 
cres,  ncmpe  fpem  inanem  &  ventofam,  qua  hominum  vita  vs 
plurimum  laftacur.  Adhxc  plurimum  fimi  expulit ,  &  multis 
capitibus  hydram  fuperauit,qu2E  abfcifta  renafci  non  definebato 
Hanc  ficuti  eti^peiM> ,  id  eft  impericiam  aliquam ,  igni  excidit, 
hoc  eft  admoni  cione.  lam  vero  Cerberus  criceps  in  lucem  per- 
tradus.non  male  criplicem  philofophandi  rationc  innuit.Sunt 
enim  Philofophia:  partes,ea  quse  rationis  cft,Log!ca:quae  natu- 
rx,  Phyfiologia:qucE  morum  ,  Ethica  nominatur:&  cx  quidem 
tanquam  ex  vna  ceruice  prognata; ,  triplici  cciam  nodo  iuxta 

caput 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  49^ 

caput  <difl:ringuntur.  Et  hacc  quidem  de  aliis  laboribus  di£iz 
{"uificiant.  Hadlenus  Heraclides  ,  cum  quo  infigni  loco  velim 
vna  coufcrri  quae  difputat  Ladantius  diuin.  Inftit.  i.  cap.  9. 
C^Etera  enim  p^rcenfere  nihil  attinct ,  nifi  maxime  ad  rem  fa- 
cianr.  Quo  in  argumento  dum  animus  elaborac ,  mihi  arrific  Dimu, 
nobilis  dilputano  Dionis  Chryfoftomi ,  qui  Herculis  u^x^^  O^ryPfi»^ 
fcu  labores  vel  xrumnas  ita  celebrat ,  vt  eum  ex  aduerfo  athle-  ^^  ^****' 
tis  opponat ,  &:  principcmfortiiTimum  atque  iuftiflimu  faciat, 
Peruigil  &  tenuis  erat,inquit  ille,vt  leones,  neque  enin:i  carni-  , 
bus  onuftus,  vt  athleta: ,  potuiflet  Afiam  Europamque  peragra- 
re.  Acute  vidcbat ;  acute  audicbat :  neque  hycmis  aut  zcftus  vim 
curabat ,  vt  a  pra^claris  adionibus  rcuocaretur.  Sordidapellc 
indutusjnterdum  fame  correptus,bonis  opcm  ferebat,  impro- 
bos  vcio  aut  dc  medio  toUcbatjaut  iu  ordine  cogebat.  DJome- 
dem  enimThracium  deliciisaffluente  ,&hofpitesaffici€ntem 
iniuria.ruorc.uc  fubditos  raifere  feruire  cogetem,  cl^ua  percuf- 
fum  de  medio  fuftulit.  Gcryonem  boues  permultos  &multa 
pecuaria  poHldenrem  ,  vt  opuletia  Principcs  omnes  qui  in  Oc- 
cidente  eifenc,  facile  fuperaret.fcdtamen  eundem  nimiafuper* 
bia  elatum  ,  vna  cum  fratribus  interfecit ,  eorumque  armenta 
corricuir.  Ide  cum  Bufirim  oftendcrct  certaminibustotos  dics 
occupatum,  totos  dics  conuiuia  agitantemjfibi  vniceplacente, 
quo  egrcgius  ludator  eftet,  proftrauit.  Amazonum  reginse  20-? 
nam  foluit  .  qua:  illum  fuerat  afpernata  :  quo  congrefTu  often" 
dit,  fc  illius  forma  minime  fuifle  fupcratum,  vel  mulieris  gra- 
tia  potuifte  vnquam  a  rebus  excellentibus ,  quas  primum  ani- 
mo  conceperat,auocari.  Nc  autcm  videretur  arduistantum  rc- 
bus  &  gloria  dignis  operam  impendilTc  ,  fimum  iacentemin 
Augiae  (tabulis ,  a  mulcis  annis  colledum  fterquilinium  repur- 
g^auir.  Pucabatenim  non  minuseife  fibi  aduerfus  gloriam  dc- 
cercadum  ,  quam  belluas  &  homines  fcelcratps.  Ka?c  peneDio 
Oratione  S.devirtute.  Idcm  laboresHercuiisretulit  adpurga- 
tionem  animi  &  vitiorii  expulfionem  ,  Oratione  %.  Sed  obitcr 
admoneo,  plcrolque  exiftimare ,  vt  Lucianus  ( quemadmodum 
pofteadicemus)  Hercule  virum  fuilTe  Gallum  ,  qui  tum  folerti  ^treults 
quadam  prudcntia,  tum  admirabili  eloquctia,  qua  maxime  va-  """^  ^^^"'^ 
'  lcbat,praeciara  facinora  infigni  fortitudine  fit  exantlatus,  &  in- 
genij  dextcritate  fummas  quafque  difficultates  ftiperarit :  qus; 
tamen  omnis  Grajcia  quamplurimum  mendax  ,  ad  armoru^; 
gloriam  conucrtere  maluit.  Prartermiferam  Apuleij  \7nu.lin>vy 
^uodiraprimisadrcm  facit;  cx  4.  Tloiidorum  :  Quod  Hcrcu- 

leiTi 


494  ANDREiE   ALCIATI 

lem  Poet:;e  olim  memorant  monftra  illaimmania  hominum 

ac  fcraram  virtutc  rubegiiTe ,  orbemquc  tcrrac  purgafTe :  fimili- 

t€j:  aduerrum  iracundia.m  &  inuidiara,  atquc  auariciam  ac  Ubi- 

dinem ,  cxteraque  animi  monftra  ac  flagitia  Philofophus  ifte 

Herculesfuit.Eas  peftes  omnesinentibus  cxegit,  familias  pur- 

gauit,malitiam  perdomaitjfeminudus  &  ipfe,  &  claua  infignis, 

etiam  Thebis  oriundus ,  vndc  Herculem  fuiffe  mcmoria  cxtat, 

Videram  cgo  pridcm  locum  Plutarchi  in  Problem.  quo  ratio- 

nem  reddir,  cur  olim  Hcrculi  atquc  Mufis  communis  arafafta 

(Jt:quia  nimirum  Hercules  Euandrum  literas  docuit ,  vt  k  luba 

memoria;  traditfi  eft:honeftum  enim  &  liberale  daccbat,(i  ami- 

ci  ac  pxopinqui  litteraru  &  fapicntix  cognirioneperpolirctur. 

tnmit  Nt'      Kohom  tntucli.}  Huic  rcfpondct  primum  Herculis  certamen, 

tat£i  «*(^<iquod  fuit  leonis  Nemea;i  iuxta  Cleonas  intcrnecioiquo  intcl- 

2*^        ligi  datur,facundiam  corporis  viribus  cfle  prxftantiorcm.Non 

cnim  viribus,aut  velocitatibus,aut  celeritate  corporum  res  ma- 

gnae  geriintur,red  conlilio^ratione,  prudcniia,  eloqucntia.  Ncc 

vcro  aliquid  magni  momcti^iresobirc  pofTunt ,  aut  furciperc, 

nifi  coniilium  &  ingeni)  dexteritas  antecefTerit.  5unt  qui  alitcr 

Nemexi  Iconis  cacdem  interpretentur ,  fuerunt  cnimqui  c  Lu- 

nae  globo  dccidiiTe  vana  perfuafione  crederent :  nam  &;vetcrcs 

monlhaimmaniain  Lunse  globo  putabant  nafci.  Hunccrgo 

leone  incrmis Hcrculcs  intcrfecit,  vc  ait  Pisaderrhoc  eft,ira  co- 

hibuit  ac  rcprciTit  q\ix  in  fortiii  viroru  animis  maximc  regnat.. 

ByhtkLtr"      Dicia  fcphtJi^iyfim.^SccunAo  labore,hydram,  feptcm  capitunt 

•«*•  bcHuam ,  in  Leraa  patude  omnia  vaftantem>f  ugoa  perdifRcili 

vicit,&  ferro  facibufqiic  oppreflit  i  quo  arguitur,virum  fapien- 

tem  &  facundum,multiplices  fophiftarumargi3tias,&  clenchos 

veritatis  fpecic  adumbrafos ,  ingeni j  viribus  rctundcrc.  Hydrx 

vno  capite  refc^to  fepccm  alia  rcpullulabant :  quod  notat  anis 

fophiftica;  captioatem.Si  enim  agas  cum  fophifta,  vno  argumc- 

to  rcprehcnfo.multa  alia  tibi  opponet,tequc(ni  diligentcr  ca- 

ucris)ad  abfurdum^vel  «i^tu^v  adigct.  Certamen  hoc  adalios 

vfus  conucitunt  alijjVt  ad  diluuium,  ad  vitia,  ad  inuidiam,  qua 

<JereprouerbiameftiLcrna  malorum^&jHydram  fccas.  Socra- 

tcsapud  Platonem  in  Euthydemofatecur  fe  mulco  imbecillio- 

rem  Hercule ,  qui  pugnarefimul  non  potuit  aducifus  hydram 

fophifticam,  cui  proptcr  vnam  fapietiam  pro  vno  fermonis  ca- 

pite  ampurato  multa  rcpuliulab^nt.Adh^cPieriuii.i^.euolttC» 

.^iMT  Erry      L^queos.']  PaLalogifmcs  &c  captiones. 

«S;r<.*#       Sonfnrer  ««;.]  Terrio,  aprumterribilc  in  Erymantho  mote 

Aiea 


E  M  B  L  E  M  A  T  A,  45f 

Arcadiac  omnia  vaftantem  cepitj&  ad  Euryfthcum,  viuum  per- 
duxit ,  quod  innuit,  virtutem  fuiori  &  rabiei  non  ccdere,  imd 
longe  antecellcre.  Impctus  enim  &  furor  per  aprum  indicatur, 
vt  docet  Pierius  Hierogiyph.9. 

Continuum  ob  curfum.   Quarto  ,  ccruam  xripcdcm  &  celcr^  Ctrua  dri' 
rimam,  aurea  cornua  oeftanccm  intcrfecit,  quod  ad  fapientem  ?"• 
refercndum  eftjcui  &  ditiilimi  cedunt  &  opulentiirimi.  Notum 
illud  Ariftocelis  in  l-oliticis  ,  facilc  elfe  ditari  Philofophis ,  Ci 
veliat:qu6  fpecTtat  adagium,  Sapiens  non  eget. 

Spernit  /t«;?rirf^w.^Qu!nta  pugna  fuir,auium  Stymphalidura  ^utsStym 
cxpulfio,  fonituahenei.cuiuldam  milrumcntirquod  eft:lucrum  ^halidtt. 
inanc,  &c  auaritiam  refpuerc,  raptumque  omnem  putare  nefas. 
Sed  qu3c  poteft  efle  volucrum  cum  auarina  coUatio  ?  Volucres 
pcr  aercm  volitantes>in  quo  tamen  vidum  compararc  uopof- 
funt ,  cupidi  &  auari  hominis  cogitationem  (  aliis  atquc  aliis 
opibus  fcmper  inhiantem  ,qui  tamen  nec  partis  bonis  vtatur, 
fed  tenuiftimo  vidlugeniumdefraudet,&  in  quo  confifl^t  non 
habet )  fatis  oftendunr,  qui  quoniam  vel  natura  deprauata>vel 
vfu  longo  induratus  eft  ,ad  refipifcentiam  aliquando  pertrahi 
potcft  quibufdam  acerrima^  orationis  acpitaculis ,  quibus  aut 
arccatur,  aut  a  propofico  ,  malaquc  confuetudinc  dimoueatur. 
Alij  malunchoc  inccUigi  de  fcortillis  quibufdam  &  impuris 
mulierculis ,  quarum  illecebras&  infidiasdctegimusxnco  fa- 
pientias  crepitaculo ,  quod  canquam  ruba  in  aures  penetret ,  vt 
Bafllius  loquitur:  vixenimalia  fugantur  ratione  communes 
ill^E  pcftes  adolefccntium. 

Vincitfemrneos.]Stxzo  certaminc  malicres  Amazonas  dcbel- 
kuit,  earumque  reginam  Hippolytam  cepit,cui  cingulum  mi- 
litare  abftulir,  quod  eft  aftutiam  muliebrem  &  dolos,fallaciaf- 
que  coerccre  &  vafricici  materiam  penitus  eripere.  Amazon 
hic  mulier  bellicofa ,  merctricem  refert ,  quae  vel  fortiihmura 
poflit  deuinccre. 

Expurgat  fordes.']  Laborc  fcptimo  Augiamrepurgauit,quod  ^Auptf^r 
arguit  vitiorum  erroiumque  innacorum,  vel  eciam  qui  fuccrc-  l^^"' 
ucrunt  afliietudine  quadam  longa, ab  animo  cxpulfioncm.  Ni- 
hil  eft  enim  tam  horridum  camque  fordens ,  quod  eioqucntia 
nonpoflic  excoli. 

lUicitos  odit,]  0«f^auo ,  taurum  lu(!Vamine  domuit :  quod  cft  C«m  f4»r* 
fontes  abigere ,  &  omnc  iliicitum  facinus  fcelufquc  exfecrari:  '«^^^* 
vel  furorcm  aut  truculentiam  animicohibcre. 


Ceryw  tti 
ftmtu» 

Poma  Hf 
/fferidftrt. 


Ctrhtrm 
ttUtp, 


4P(J  ANDREiE     ALCIATI 

Ahigitqu»  nocenies.']  Hinc  nomen  habet  kxi%ix^Kli ,  nam  & 
plerlfque  didtus  eft  natus  ad  homines  iuuandos. 

Barbaries,']  Nono ,  Diomedem  Rcgem  Thracix  crudeliffi- 
mumjqui  fanguine  &  carnibus  humanis  c^juos  alere  confaeue- 
rat ,  perdomuit ,  &  eius  exemplo  ipfum  fuis  equis  dedit  pabu- 
lum,quod  fignificat,Herculem  eloqtientia:  &  fapientiac  viribus 
barbariem  &  fcrocitatem  ab  oranibus,  quas  incoluerit,  rcgio- 
nibus  fubmouiflc. 

Vniui  Tv/V/f^.  J  Dccimo  labore  Geryonem  rricorporem  &;cri- 
cipitcm  bello  expugnauit :  id  eft,  colledam,  &  vnanimem  ho-» 
ftium  multitudinem  fua  virtute  comprefllt ,  indequc  &  viflor 
euafit.Dc  Gerionc  in  fuperioribus  fatis. 

Inuehit  inpatriam.']  Vndecimo  aurca  mala  Hefpcridum,  oc- 
cifo  prius  dracone  pcruigiii,fufl;ulit,quod  cft  rcferendumad  il- 
Jam,qua  do£li  &  .^apientcs  homines  abundant,infigncm  rcrum 
copiam,qua  eos  fua  fortuna  vitarquc  conditio  beat. 

Docfapcr  orn.']  Duodccimo  &  poftremo,Cerbcru  tricipitem 
ab  inferis  tra(5tum  ad  auras  deduxit ,  quod  fortitudincm  pcr 
orniiia  omnium  ora  volitantem,  &  immortalem  nominis  glo- 
riam  apud  pofteros  femper  vidturam  perfpicue  fignificat.Nam, 
vt  cft  apud  Diodorum,magnos  mult6fque,dum  vixit,labores  & 
pericula  fponte  adiit  Hcrcules ,  vt  pro  fuis  crga  omnes  gentes 
bencficiis  immortalitatc  donarcrur,Cic.i.Tufc.  AbiitadDeos 
Herculcsmunquam  abiilTetjnifi  cum  inter  homines  elTct ,  eam 
flbi  viam  muniuiflet.Facilc  tranfilio  Pindari  Iocum,vtpote  lon-t 
giorem,de  Hercalc.i.Nsmeorum.  Nonnulli  hoc  traduci  raa- 
lunt  ad  auaritiam  thefauros  in  tenebris  occlufos  aflTcruantem, 
nec  in  K:ctni  crui  permittcntcm.  Ea  tamcn  fi  a  viro  gloria:  cu- 
pido  coerceatur  ,  &  ex  animi  reccffu,  in  quo  locum  occuparat, 
orpellaturjopcrq-,  illx;  conferantur  ad  vfus  hominum,magnum 
ccrte  momcntum  afFerunt  ab  obtinendum  nomcn  :  licet  enim 
veragloria  fica  non  fit  in  opibus  &  facultatibus,ad  gloriam  ta-» 
Oeu  obtinendani  magaura  adiumentum  adfcrt. 


^ 


EMBi£MATA. 


497 


In  nothos. 
Emblema     cxxxviii. 


Hercvleos  JpHrij femper celebretis  honores: 
Nam  vefiri  princeps  ordinis  ilie  fnit. 

Nec  prim  ejfe  Dem  potmtyCjHkm  fugeret  infans 
LdLc.fibi  quod  fandis  nefcia  luno  dabat.  . 


EOium  qui  naci  funt  ex  iniuflo  concubitu  mifcravideri  <?^*W  r.9^ 
conditiopoteft  ;quanquam  enim  ex  nobilibus  orti  pa-  hiles» 
reinibus,nobiles  tamen  dici  non  pofl'unt,nequc  in  ius  haeredi- 
tatis  ac  familiae  facccdant,  ni(i  foluantur  legibus,  &  a  princi- 
pibus  agnofcantur,qualique  adoptentur  (quod  vulgodicimu? 
aduouerc  )  tunc  enim  fuccedcre  in  familiam  polfunt .  fed  na- 
turalcm  illam  maculam  delere  minime  vnquam  pofTunt.  Qua 
dc  caufa  Solon  ftatuit  fpuriosnihil  debereparentibusjaquibus 

li 


45^  ANDREit    ALCIATI 

jafamix  Ubem  accepifrent.Scd  &  Athenicnfcs  locumquencJam 

habebant,in  quo  Ipurij  feorfum  ab  ingcnuis  exerccri  cfTcnt 

roliti:eum  Cynofargcm  appcllabanD:nam  contaminari  nobili- 

tatcnl  putabant  fpuLiorumconfuetudinc.  Themilloclestamcn 

alluto  ingenio  viradolefcentes  ingenuos  &:  nohiles  fenfim  pri- 

mus  ad  Cynofarges  blanditiis  allcxit,  vt  toUerctur  ca  fpurio- 

rum  &  legitimorum  ditFerentia.  Sed  ad  rcm.Rcde  quidcm  &; 

prouide  conftitucum  a  fapicntibus  fuit,vt  parentcs  vaga  vC\ 

Vencrc,  quafi  in  filiispuni-rcnturi  &effrenes  homincsfandi 

connubij  quafi  cancellisvi  legum  contincrcntur:vtquedifcri- 

men  feruaretur  ihccrlcgicimos  &  illcgirimos  partus.Hi  &  ho- 

norum  &  bonvrum  paternorum  hsercdes  iure  fiunt,  eoque  ad- 

moneri  debcnt    patcrna:  vircutis ;  at  illegitimis  nihil  fxpcnu- 

lnei-O  pr3eccr  viacretrille  reliqquitur,ade6vt  conqueri  polfinc 

quodadeo  infcliciter  nati  maleque  accepti  fint.  Sunt  tamcn 

permultiex  iis  qui  omnialiaopc  dcftituti,omniafua  infeipfis 

ponunc,  fuamquc  indullriam  excitanc.  Nemini  dubium  eft  qui 

vel  paulum  afiucuerit  in  monumentis  vctcrum,pcrmultos  fuif- 

fefpurios,  qui  fortitudine&  animi  dexteritace  legitimisqui- 

bufque  libens  anccccUuerunt,  quique  fufceperunt  audcnti  ma- 

gnoquc  animo  ,  &  certc  pcrfccerunt ,  qua;  legitimi  ipfi  libcri 

^thi  no^  nunquam  exequi  ,  nedum  accingere  potucre.  Talis  Hcrcules 

ii/«f.         fuit,ipfiquc  emnes  louis  fili j,Poetarum  fabulis  decantati.Eo  de 

nunncro  fuere  Themiftoclcs,  Acneas,  Thefeus,Romulus,fcd  £( 

ipfe  Alcxander  Magnus,totius  ferme  Orientis  domitor:quibus 

adiiciam  Conftantinum  Magnum  ,  Theodoricum  Gochum, 

Gullielmum  Norraannum,&  alios  quamplurcs  j  qui  nifi  hxrc- 

dicate  aliqua  paterna  frcti  effent,  vix  aut  nunquam  pertingere 

potuiflcnt  tantos  rcrum  fucceil'us:vt  ipfe  Hercules,qui  ne  ficr  i 

cjuidem  Dcus  potuillet.  i.immortalem  famam  non  fibi  eain 

compataftecqua  omnium  vocc  pra:dicatur,nih  mammas  luno- 

nis  infcia:  raxifTct^vt  putarunt  Thcbani,teftis  eft  Ca^lius  Rho- 

digin.  lib.  ii.cap.n .  Non  pigct  huc  congerere  vcrba  eadcni 

.^icia  tx  .Alciati  cx  ^.Parergon  iuris,  cap.5.  Apud  Grjccos  fcriptum  legi 

,  Aici4ti     Iouem,nato  Hcrcule,qu6d  fpurius  eftetjnec  in  Dcorurn  nume- 

FAr$rg*.    j^j^^  pofTet  admitti ,  dormienti  coniugi  fua:  lunoni  eum  clam 

iuppofuiire ,  &  exu^o  de  mamm's  ab  ca  laftc ,  infantcm  ceu 

naralib.us  reftitutumi  diuinitatis  iura  acquifiuirfe.  Cuius  rei  ic 

^i  Cym-  Higinus  meminit,&  Arati  interprcs,&:  qui  Collcclanea  rei  ru- 

fargti ,      j^jj-gj  CGnllannno  Cscfari  infcriplit.  Hincquc  fadum  cft  ,  \t 

-'*'  '        acrhi  ad  C  >':ioiiii-t>es. vbi  rcmpium  cft  HercuiiSj  crwcrcerencu- , 

aaoniarr. 


EMBLEMATA.  49, 

quoniam  is  Dcus  illis  prscft,  cuius  rei  &  in  EmWcmatis  mcn- 
tioncm  fecimus.  Idem  lib.Dc  fingulari  certaminc,  cap.i^.  Lc- 
gimus  in  hifloriis  Arnulfum ,  qui  primus  &  ante  Othoncm  cx 
Gallia  in  Germaniam  Imperi  j  titulum  tranftulit,ex  Caroli  Ma- 
gni  pronepotibus  fpurium  fuiflc.  Fuerunt  &  in  Cypro  Rcgcf, 
fuerunt  vbiquc  etiam  approbatiflimi  duces,  non  abfimilibus 
orti  natalibus  :vt  veriflimum  fit  illud  Platonis  oraculum,  Ser- 
uos  a  Regibus,  Reges  a  fcruis  oriri. 

S/>«rJ/ .]  Nothi  dicuntur  iilegitimi  ,quiinccrto  patrenati 
funtjYcl  qui  nati  funt  illegitimo  concttbitUil.vulgo  quasfitijD. 
de  (btu  homin,&  1.  Diui,  D.  de  captiu.  Spunj  <iiftinguuntur  2 
Tujgo  conceptis :  funt  enim  ij  quorum  pater  eft  incertus,  d.  1. 
vulg6,vt  qui  nafcuntur  ex  vulgari  mcrctrice.Scd&  qui  patrcm 
quidcm  ccrtum  deraonftrarq  p ofliint^fed  non  cum  qucm  ha- 
bcre  liceat, veluti  qui  nati  funt  cx  concubina,  vuleo  concepti, 
at  improprie  tamen  &  tranflatc  dicuntur,d.l.vulgoquajfiti,&I, 
Adoptiuus  D.dc  ritu  nupt.  Olim  fpurij  duabus  literis  S.  P.  dc- 
pingebantur,  quafi  qui  fine  patre  eflent,  rationcs  exquirit  Plu- 
tarch.in  Problem. 

Nec^iU4  ej[e.']  De  Hcrculis  apotheofi  Ciccjo  Oific,,$.Plin» 
iib.5V.cap.n^^  Ouid.ii.Metam* 

li    X 


fOO 


ANDRE.€     ALCIATI 


Imparilitas. 

E  M  B  L  E  M  A        C  X  X  X  I  X. 


V  T  fuhlime  volam  tenHcmfecat  aerafiilcoy 
P^t  pdfcHtitur  httmi  aracHhu^anferianiis: 

Sic  fHmmHm  fcandis  fuper  &thera  Ptndams  ingem  ; 
Sicfcit  hnmi  tantumferpere  Bacchylides. 


I 


P  apparet  ePindaro  cra^n^um.Sic  enimde  fc  ipfe  in  Eac- 
chyljdem,  Olymp.i. 

Xk  lieh?  (pvM. 


jiios    Cg€9;  «2»«;t^   '^f^' 


Idcft; 


Sapiei^s. 


E  M  B  L  F.  M  A  T  A.  joj: 

Sapicns  multarum  Lerum  gnarus  eft  natura  :  ac  difceiites  |>ro*- 
caccs  inepta  loquacitate  corui  imperfede  admodum  ^aniut, 
aduerfus  diuinum  louis  alitem  i  ad  quem  SchoiiartesJocum, 

^n^ii;.  Alius  c/l  ctiam  locus  ad  flnem  Nemeofum  ry, 
■"   ■■■■  ' —  £'57   <?V  ouitI^    liiiiii   ^V  .■sri-ncioli-, 

£iet0Otviv   a ^kt  Z3"<?c-Jf. 

Kp^yiTU)  ai  n^Xioi  TwxftKo!  vf^i9>vzi7.  Id  efl: 

Aquila  in  auibus  velox  elt,  c\ux  iHzim  corripir  procyl  veili- 
gans  pedibus  cruentam  pra;dam  ;  clamofi  verograculi  res  hu- 
milcs  pafcunt.  Quibus  verbis  intclIigimusPindarum  fe  cuin 
aquila  conferre,aliosver6,vt  Bacchy!idem,&aliGS  BafCchylidi 
limiles  nunc  cum  coruo,  nunc  cum  gtaculis.  Sic  Scholi^ftcs: 
gbKei  at  roujTse.  reiv{v  «5   lj«iKy^\)>.ltIw  ,  Iw  "^  uvroli   y^  ^^- 

y^^6t^  oi  BxK^vXioIw,  .    . 

Similitudine  docet  AlciatuSj^liquam  femper  obfcris^ri  iacili  l^^niof^ 
iningeniis  ina-qualitatcm.Sunt  cnim  qui  vt  falco  vel  aquila  '"•'^*'''*'' 
volatu  prasftcntjid  eft,qui  ingenij  viribuscaeteris  anrccellant:  ^***' 
funt  &quidamtaxat  humi  gradiuncuu ,  vt  aues  iilx  domcfti- 
CiE ,  quibus  vna  eft  cura  vulgaciora  tancum  confedlari  :qaod 
certe  rcferendum  eft  ad  dcbiliora  quxquc  ingenia  &  minus 
Viuida,qus  tenucs  cogunt  filiquas :  quicuc  plura&:  magisar-t 
dua  vclint,quam  poftint;  ciim,vc  imperiti  pidores,nihil  fciailc 
prajtcrquam  limulare  cupreftimi,  vc  loquirurFlaccus.  Primas  ^on  einr.es 
tenet  intcr  Lyricos  Poetas  Pindarus  ,  ^acchylides  iufer(ora^*-J'^*'"' /*" 
tantum  confe<llari  dicitur.Poteft  non  inconcinnc  huc  referri,  '"''^*  ^^' 
quod  in  oratore  Ciccro  aic ;  Si  qucra  auc  natura  fua ,  aut  iUa  "^^'' 
prseftautis  ingeni  j  vis  forte  deficiet ,  aut  minus'inftru(?tus  erii:- 
magnarum  artium  difciplinis,tcneat  tauien  eum  curfumxjuem 
potcrit.Primaenimfequentem  honertum  cft  in  fecundis  tcr- 
tiifque  confiftere.  Nam  in  Poetis  non  Homcrofoli  locus  eft 
(  vtdeGrxcis  loquar;  aut  ArchiIoco,aut  ^ophocli,auc  Pin- 
daro,fed  horum  vel  fecuiidis,  vel  etiam  infra  fecundos.  Nec 
Vero  Ariftotclem  in  philofophia  dcterruif  a  fcuibendo  ampij  ■; 
titudo Piatonis:nee  ipfc  AriftoteJcs  admnal>ili  quadanl  fqien* 
lia  &  copia  cx'teroram  /ftudia  reftriaxit.  Reuera  tamen  ful-pi- 
Cor.id  Alciatum  traducere  voluiire  in  quofdam  Icgum  dodlo- 
rcs  fibinullo  modoconfercndos^aquibus  ramen  vei  impete- 
retur,vel  fugiUarctunvt  ccljigcreeit  ex  cinsaiiquot  fcripcis: 

li      * 


td»  ANDRE^    ALCIAtl 

Haic  conuenit  illud  ex  Olymp.io. 

Mi#  ^'  zx  ti-sieuf^  uftfti  Tit-^i 

MtP^iwe  — -^ 

Viac  funt  aliac  aliis  exccUentiorcs :  cadem  autem  non  omncs 
nos  alit  exercitatio.  Aufonius  ad  Paulinum: 
Si  vitulum  taurOyVel  equum  ci,mmi'tti  onagro, 
Si  covfers  fuUcai  cycnit-,^  Miaona  parrd, 
CanMtieit  corylos  iqucsy  vtbnrrm  cupnjfts. 
^quila  in  CactcrUm  mihi  videtur  allufifTc  Alciatus  ad  yetus  Adagium, 
riitkibm.      Aquila  in  nubibus  :cuiu5  explicationcm  ftudioius  vbi  enoluc- 
rit,nonnihil  fibi  ad  huius  loci  diluciditatcm  comparabir. 

SMblime,']  Adie(ftiuum  ncutrum  pro  aduerbio,  morc  Grarco- 
rura. 
Ttndarm       P«W4r»<.]Pindarus  Lyricorom  Poecaram  princeps  imita- 
imitatitni  cioni  inaccefTuSjVt  referunt  Horatius  lib.4.Carm.&  Macrob. j* 
in0ee$Jfm.  Saturnal.de  quo  Plinius  lib.^.cap.i^. 
^     .  -         Humi  tantumferptre.']  Sic  Horatius  in  Artc: 
Serpit  humituttu  nimium,timidus^proceD*. 
Et  x.EpiftoI. 

'• —  NecfsrmBnes  ego  mnUem 
Refentes  per  humum,  » 

Hi  funt  Pindaro  Aojo»  ^^f^eUTnreii. 

BMcchyJides.]  Lyricus  Poeta,Cous  generc,fiHus  Medonis  no- 
thi  Bacchylidae  athleta:,vt  ait  Suidas.Tres  fuiffe  itlianus  tradi- 
dit:hunc  primum,alium  Athcnienfem,tcrtium  Arcadcm.Porro 
mirum  videri  poteil  cur  hic  Bacchylidem  adeo  elcuet,  qui  di- 
ftus  cft  Siren  ob  carminis  fuauitatcm:ficeniminEpigram- 
matc  l.civhXoyitCfy 

-■■    -      K«i/  XxM  (ret^L» 

Q^od  imitatus  eft  Politian.  Nutricia, 

Nec  vulgare  cauit  dulcu  ab  Julide  Stnn 

'Bacchilydes. 
Proptcrca  Ladiantius  in  Phcenicc  ( fi  tamcn  eft  cius  pocms- 
tion )  lulcas  voccs  pro  fuauilfimis  &  delicatiffimis  accepit^vo- 
cabulo  ab  lulide,Bacchilydis  melici  patria,du<ao. 

In 


ftrt. 


tMBLEMATA. 


^ct 


In  defcifcentes. 
Embiema   cxl. 


Q3  o  D  fine  egregios  tnrpi  mMHlaUens  orftls, 

In  noxamqvie  tmm  verteris  ojf.cittmi 
Fecifiiy  qtiod  capra  fiti  mtilclralta  laclis 

Cumferit)  C^prdprias  cakeprofundit  opes. 

GVm  quifpiam  fermetoto  arratls  curr'ciilo  prudcnter  pro-  Cnpri  Scy^ 
bequc  (^k  geflerit,&  in  extrcma  fcneilute  vcl  etiam  poft  »"'"*' 
pra:clare  fada ,  criminis  aliquid  aut  vitij  admittit ,  nec  glorisE 
debitum  fibi  praEmium,expedat,cfficit  vt  capra,  qux  mUiCtram 
moto  pede  difpcrgit  ,  totumque  lac  emiirurn  ,  iamquc  in 
muldrali  paratum  cffundit,  vnde  natum  prcuerb.  Capra  Scy- 
iia.  Eiufrhcdi  funt  qui  e  felici  principio,  id  cft ,  pucricia  benr 

i  i      e. 


504.  ANDRE^     ALCIATI 

&  libcialiter  inll!tuta,defle<flunt  ad  morescoriuptiffimos,  vi- 
Exempla  tamque  deploratiflimam,  vt  Nero ,  Tyberius ,  &  limiles  Rom, 
or«w  ^ut  Reipubi^  pcftcs ,  qui  e  pra:claris  initiis  fempcr  in  pciora  pro- 
*i  virtute,    cellerunt,&  vitam  omnium  mtelicillunc  clauieiunt.His  annu- 
merari  potcfl:  Metcllus  Pius ,  qui  corcero  vitx  tcmpore  conti- 
iientiflimus,  ad  extrcmum  iam  fcncx  in  Hifpania  Conful  ,fa-- 
dis  indulfit  volupcatibus.  Idcm  euenic  Horccnfio  ,  &  Lucullo, 
&  apud  Grxcos  'fapicntillrmo  icgiflatori  Soloni  ,  Antiocho 
magno>  Xcrxi,&  aliis  multis;&,  vt  ctiam  ex  hiltoria  facra  col- 
ligereeft  ,  Sauli ,  Salomoni  &  Samfoni ,  qui  in  peius  piogrclli 
fuat.Huc  adagia  refcrre  polTum,  Auris  Bataua;&>  Primum  JE- 
gina  Optimos  pucros  alit  :6c ,  Mandrabuli  more  rcs  rucccdir. 
Exempla  vcroex  Valcran.  Maxim.  cap.  dc  Mutarione  morum 
&fortunar. 

^odfine  egre^ios  orfm.]  Optimum  principium.Liuius  lib.l , 
Vt  orfis  tanti  opctis  (uccenUsprofperosdarent. 

Jnmxamqne  tuuw.']  Prouerbialis  locutio  ,  vc  cumoifficium 
dicitur  inmaleiiciumconuerti.  .. 

Mttlifyate,      Mulciralta.']  Vas  in  quo  mulgerur  ,  quod  U  mv\SU»xn  ,  & 
mulflraledicitur.Virgil.inCeorgicis:  ".  ;^'^? 

implcbtmtmulBraltavaccA, 

Calce.]  Extiema  pcdis  parrc. 

i£mula 


EMBLEMATA. 


50J 


^mulatio  i 


impar, 


Emblima     cxl  I, 


AltivolA:^  miimt^ comitatur  degemr harp^»^ 

Et  pr^da partemftpe  cadenti^  hahety 
A^HUumprofeqmtury  tjui  jpretiufargui  ab  illo 

PrdLteritafque  anidHS  denorat  ore  dapes, 
Sicmecnm  Onocrates  agit :  at  defertaftndendHm 

Vtitnr  hoc  lippo  cuna  tamqnam  oculo. 


TT^  Gre  fcrebat  Alciatus  sehiulum  quempiam  eflc  fibifyn-  EryiUff»* 
Ji  ^dromumxuquidemlegum  interprecem  auditorcs  quol-  •^"^^,**^*' 
dam  male  afFedos  allicientem  ,  qui  quanrum  poterat,  operam  ^"^/^^ 
dabat,  vt  eius  gloriam  obfcuraret,  vel  etiam  erudicior  habere- 


tur<  quem  tamen  vc  iraitacorem  ignarum  criauius  pungat,per- 


f^' 


50^  ANDRE^    ALCIATI 

bclla  vcitur  runilitudine,  ac  tum  non  fibi  tcmpcrat  a connitn^ 

ncmpceum  coBfidlonomine  oJyofc^TTjs ,  quafi  dicas  ,  vinipo* 

OtftettMtt).  tens  aut  mcripotor :  &  tandem  lippum  oculis  appellar,ciuod  ad 
iudicijimpcriciam  refertur.  Q^emadmodujinquitjmiluusde- 
gener  comitatur  harpam alte  volaiuem,  vt  is  vcfcatur  cibo- 
rum  reliquiis.qua;  ex  cius  roftrofruftulatim  concidant :  vtquc 
fargus  marinuspifciculuK  muUum  pifccm  confcquitur  ,  vtqua: 
{)ra:tcricrit,arripcre  qucatieodcmmodo  mecum  a2;it  Ocnocra- 
tes  illcludi  magiflerbibax,qui  rclidlos  a  mc  quoiUam  audito- 
rcsexcipit  :quo  iidcm  vtuntur  ,  tamqnam  lippo  oculo,  id  ell, 
nuUiufc  iudicij  dodorc ,  &  impciito  lcgum  icceipretc  ,  cui  iit 
luris  Ciuilis  abfli u(a  fcicntia  penitus  mcognica.  Eum  itaque 
hominem  malcdicenti^  notac,vinolcntie,ftuitx  cuuifdam  imi- 
tationis  &  imperitia^.HuDcfuifTe  Alexandrinum  nomine,Iuris 
interpretem  Alciato  infeftum  non  Icui  conicdura  fa/fus  mihi 
cfl  Gcrmanus  AndebcrtUs,  Regiis  tributisAurcliaiprxfeftus, 
cuius  viri  certe  dodi  &  amici  noa  potcft  non  cfTc  mihi  gratif- 
fimaiucundi/limaque  rccordatio,  quem  fcio a  permuliis cru- 
ditis  hominibus  officiose  &  honorifice  cultura,&  cum  quo  ias- 
pe  de  literis  fermones  vltro  citroquc  hilbui  fupcrioribus  antca- 
^h  annis  cum  luri  Ciuili  opcram  darcm  Aurelix. 

MtUifUi,  Miluu^.li  Auis  rapaciflima  &:  gulofilfimaide  qua  Plin.libr.  lO. 

cap.  10.  Miluum  verodcgencrem  dixit  y  vt  fuo  (Jcriocrati  ac- 
coramodet,  quaii  c^xtra  ordinc  doclori,  feu  potius  iuerti  &  im- 
peritolcguleio. 

HarpAm.]  Harpa  auis  veracilfima;^  S^a^-jnt^HK.adiripicn- 
<3o  di<n:a,dc  qua  Plin.lib.11.cap.74. 

MuUum.]  Gcnus  marini  pilcis  &  fluuiatilis,  qui  quod  ^ctfii* 
nabarba  infignitur,barba:ulus-baibo,reI  barbatus  dicitur.Hu- 
iusmcntioeit  apudPlin.lib.^.cap.  17  Sr  ^i.cap.i  i.  quomodo 
difPerant  inccr  fe  fiuuiatilis&  marinus,norent  curiofi. 

?driiii.  5rtr^M5.]Satgus  pifcis,de  quo  ia  ante,in  mari  nafccns  i^gyp- 

tiaco,  vteft  apadFeltum  :  quitefte  Plin.  eum  quemLucarium 
*  norainant ,  comitatur  :  &  illo  coenum  fodicnte,  hic  excitatum 
pabulum  deuorat,  Vndchominem  cx  aliis  laboribus  fibifru- 
(flum  &:g]oriam  vfurpantcm.&  alicnam,vc  dicitur,  meflcm  dc- 
merenicm ,  qui  vciint  fignificari ,  fargum  &  mullum  pinguF>t. 
Seqaitur  cnim  faigi  rcliquias  mullus,  atque  vbi  illc  cxcitato 
luco  abierit(fodcrc  enim  pc>tcft  mullus]  dcfccndit  &  pafcitur, 
vt  fctulit  Pierius  lib.io. 

VcferU 


£  M  B  L  £  M  A  t  A.  507 

T>eferfa  cufla,']  Ironicos  didum ,  pro  decuria ,  Ycl  auditori» 
dcferto. 

Zi^/o  (jr«/o.]  Ipfcmct  Alciatus  proucrbialc  hoc  diccndigc-  OeuUliff*» 
fius  intcrpretatur  Parcrgon  lib.  6.  cap.ii.  Vti  tamquam  lippo 
oculojinquit,  prouerbialitcr  dicitur  de  re  qua  carerc  non  pof- 
fumus,  cum  tamcn  damnofa  nobis  {it.  Elegantcr  Piaut.  ad  fcr- 
aos  improbos  traxit ,  quos  quamuis  Dominum  decipiant ,  ta- 
men  retinet  Dominus,  &  vt  potcft,eorum  opcra  vtitur,  cum  vc 
velit  non  poffit.  Eius  carmen  cft  in  Perfa: 

Ego  neqt46  liBenter  ferhiojneqtu  fum  h<ro  ex  fcntentia, 

Sedqttaflippo  cctdo  me  metu  herut  vtitttr,  manum 

Haud  abtiinere  quit  tamen,  qui  imperet  miUu 
Sed  &  apod  cundem  in  Bacchidibus  fic  fcncx  lo<juitur. 

Lippo  ille  octdo  feruus  ejl fiiniUimUit^c, 
Legc  Prouerb.  Lippo  oculo  fimilis. 

C«fM.]  Dccuriae  nominc,fi  Yacat,cuoluccaput  itf.lib.i.Gc-  ^*"** 
nial.  dicruin  Alexandri  Ncapolitanimon  cnim  mihi  vacat  om- 
nes  minutiaspcrfitqui. 


Albutij 


508  ANDRE^    ALCIATI 

Albutij  ad  D.  Alciarum.fuadentis,vt  de  tumultibus 
Italicis  fe  fubduGat,&  in  Galliaprofiteatur. 


EmBLEMA       CXLII. 


C^y  J^  dedu  hosfruBi&s  arhor,  coelo  admnd  no^roy 

Venk  ah  Eoo  Perfidis  axe  prius. 
TranflatHfaEla  cfl  melior,  (jm  noxia  cjmndam 

Inpatriay  htc  nohii  dtilciapomagerit. 
Fertfolium  Jingu&,fertpomapmillma  cordi^ 

Alciate  hinc  vitam  degere  difce  tuam. 
Ttiprocul  ci  patria  inpretio  es  maiore  futurtu^ 

Multtmt  cordeftpisy  ncc  minm  ore  vales. 

A.huuru         €    Lbutij,cumshocEnlgrainmaeU>  Aurelij  lure  confulti 
'•''  /vmemiBit  Alciatus  ipfc  libio  Pr^crerraiirorum  i.Lcf!;iapo- 


^.apo- 
logiam 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  ^09 

Jogiam  quandara  cius  nomineaduerfas  Pctrum  Stellam,&  L6- 
gouallium  legum  clod.orcs.  Hic  monet»  vt  Alciatus  a  turauiti-  * 
bu$&  fadionibus  Italicis  {eCc  rubmoueat,&  fiorcntifTimani 
Galliam  petat ,  in  qua  fucurus  fit  commendatior.  Sumit  argu- 
menti  matcria  a  pomi  Periici  triilatione,quod  in  Per/idc  viru- 
Jctttum  fuir,in  Italia  vcro  confitum,  loci  mutatione  toxicu  ha- 
bcre  defiit.Eodem  modo  fi  patria  relinquac ,  in  cxtera  regionc 
admirabilem  futarum  Alciatum  fperat  :ficque  cacitc  alludit  ad 
illud  Euangelicum,  Non  ellProphetafmeiionerenifi  inpatria 
fua.  Sirailc  eft  quod  Erafmus  in  quadam  ad  Alciatum  epiftola  Loc$is  ex 
fcribitrPietatiserarjinquirjquodpacriartuarpotiflimumbonum  Erafmi 
ciuem  nrxftare  volueris :  tcd  Deus  voknc  eruditionem  cua  vc-  *P^fi^^*- 
luc  in  edito  lucere  phu-ibus.  Nam  virtutis  fplendor  nefcio  quo 
pacVo  in  lua  cuique  pacria  fere  obfcucior  obcingic.Quod  aper-  Loctuex 
cius(  v:  carminis  noftri  cnarrationem  habeamus  magis  perfpi-  ^^<^iAti 
cuani)  Alciacus  ipfemetexplicuit  orationequadaFerraria^ha-  ?""'*'"" 
bira  ,  his  omnino  vcrbis:Scio,  inquic,  plerifque  fufpeftam  cffe  "^^  ""^* 
potle  ram  frequentem  miitacionem  meam,qui  nunc  Auenioni, 
nuncBicurigibus,nuncTieini,nuncBononia^profefrusfi,m:nec 
deerunc  qui  inconftancix  hoc  cribuanc,  canquam  nufquam  po{^ 
fim  conlill:ere,S:  quod  in  carmine  Horatiano  eft, 

Romi.  Tiim  am  miVV.^otoitt/i  Tihure  Rem^^m. 
Ecenim  nonbenc  compoiica,'  mencis  argumecum  cft,  cum  quis 
huc  acque  illuc  vagus  difcurrir,ncc  quiefcerc  potcft.  Csterum 
milii  excufatio  ef^  in  pcomptu ,  aoLiihmuque  omnibus  eft,rae, 
ciu  bellicos  tumuicus  fiibterfugio^turamquc  ftudiis  meis  fedeni 
perquiro  ,  diutiftime  cffe  pcregrinatum,  Principumque  iuffio- 
nibus  huc  atqne  iHuc  a<^itatura  ,  cerrara  ledera  tenerc  non  po- 
tuifre.Idcra  Orationel  icini  habitafic:Qu^araplurimi  vcftrum  '-4lterlocKa 
optime  lciuntjVcbcUi  calamiraribuseieitus,  rciidiapatria  tras  ^■'^^0^'^: 
Alpes  proFe<ftus  (ura  :  ibi  profcftbrio  muneri  addictus,  aliquoc 
annos  fumma  eum  graria  morara  rraxi :  quod  an  illorum  hu- 
maniraci  cribuam,an  qualibufcunque  nolhis  fiudiis,  non  facis 
fcio.Triacerce  magniftca  hac  in  dilciplina  cribus  in  celeberri- 
mis  gymnafiis  mihi  corigerunt^quas  nefcio(quod  citra  arroga- 
tiam  dictd  fic)aa  cuiqaam  alij:primum  vc  Auenioni,cum  nun- 
quam  ad  eam  dicm  cachtdram  afcendidcm,  ftipendium  fexce- 
corum  mererer,  &  a^tate  ionge  impar ,  fenioribus  tamcn  arqua- 
rer :  altsrum  in  Bitunj^ibus  ,  quorum  liberaliiate  magiftracus 
Chriftianilfimt,  ipfoP^cgeadiuuanre,  fecundo  quam  eo  venera 
anno  duplicatum  mihi  clt  hQnorariiJ,&  mille  duccciq;  prcftiti: 

tertium 


riu 


ji©  ANDRE.E    ALCIATI 

tcrtium  cftjquod  tam  a  longinquis  partib.in  patriam  ab  cxccl- 
•  lcntifTuTio  Duce  noftro  aoeerfituSjScnatoria  tlignitatc  otnatus, 
hanc  accefllone  nc  quide  cogitans,tantu  abcft  vt  pctierirajfum 
Lixm  i     c6recutus,hadenus  ille.Ncc  vcro  pr*ctcrmitta  hoc  Pcrfici  fym- 
Pault  j»     bolii  a  Paulo  louio  explicati  iu  eo  Dialogo  qui  eft  Dc  notis  ar- 
•*'•  mofu  &  amorisjcu  infcriptione.rr4^y?/?r*f'r<»/»f*ri«r^M,ip{Iqi  Al- 

ciato  afcribi.Sed  &  pomum  Perficu  oota  fuifle  cius  qui  in  alio 
^jelo  mcliorfitjtraditPicriuslib.  Dc  facris  itgypt.htcris  ^4. 
Tttjie4  Pj-  §^A  dedit  hos.]  Cum  Perfae aUquando  in  Romanos  bcUum 
vait.  gererent ,  multis  in  locis  Italiae  Perfica  implantarunt ,  quae  in 
Perfide  vcnenum  praefcntaneumferunt.Hac  tadcm  arborc  ho- 
ftcs  extindlum  iri  fpcrabantrfed  in  Italia  mutato  folo  nituram 
ctiam  mutauit,qua  in  opinionc  eft  Columcl.vbi  rcfert, 

pomis  cum  barbara  Perps 

Miferat,  vt  fama  efl,  fatrijs  armata,  •vcnenis: 
At  ntmc  expojitt  paruo  dtfcrtmine  le^iy 
Ambrofos  pr&btm  fuccQs  ohlittt  noceruli. 
Id  non  videtur  Plinio  vcrifimilc  lib.i  5.  cui  tamen  aduerfantur 
Galcnus,Paulus  ^gincta,  Plutarchuj,  &  alij. 
Martial.  1 3 .  rerfica  nux. 

Vilia  maternis  fueramtn  prAcoqua  ramist 
Nunc  in  adoptiuis  perfica  carajunms» 
Tranflatu  fafia  efl  melior.']  Quafdam  arbores  mutarc  natu» 
ram  pro  regionum  varictate,teftis  eft  Plutarch.  eo  iibro  quciri 
infcripfit,  De  facie  quae  apparet  in  orbe  Liirilc, 

F^r//o/;M;;j//w^«^.]Plutarch.commcotari£>.DcIfidc  &  Oflri- 
Bt  ptrjiea  de,Pcrficam  arboremlfidi  confecratamfuifTe  fctibit,quod  iin- 
mrisff.       g^x  f©lium  habeat,fru£lu  cordi  fimilem.  Eius  hacc  vctba  funt: 

Ajjxe  fa'  <n%<  5f  «'''>  »^  ^«^8»«  paTTJji»  t;^  «j^V  ^»oi4f^3^ii¥f  ^o  r^ 

'iv%y,fj^9f>  Aey«r:Deftirpibus  vtgyptiismaximeconfecrataDc» 
aivmt  Perfeamiquod  cius  fru£lus  cordij,folium  lingu^fpcciem 
rctcrat.Nam  eorii  qor  in  homine  cadert  pofTuntjnihil  diuinius 
cft  oratione ,  prxcipue  verp  de  Diis :  neque  vlla  tes  alia  maius 
?.d  felicitacem  atfcrt  momentum.Itaqi  hicprxcipitiir  ci  qui  fic 
•r;ra»-.uium  aditurus,Yt  fanote  pieq;  fentia:,&  modeftc  loquatur^ 

Tnfroctil  a  patrU.']  Virgiliana  imitatio  c  lo.Ecloga. 

Tu  pisciti  fipMria  ( nccjit  mihi  creden)  tftntum 
.-  ';•'-.••  ■    "r,  tiiirji  nims.""^  —"•* 


•^CCpi 


EMBL  EMATA. 


jn 


Pdnceps  fubditorum  incolumicatem  procurans, 
Emblema    cxtiii. 


T I  T  A  N 1 1  (jtioties  comurham  &quarafratres, 
Tum  rniferos  vAutas  anchora  iacla  iuuat: 

HancpiHs  erga  hoinines  Delphin  comnleclittiry  imii 
Tmiiis  vt  pojftfigier  illa  vadif, 

J^uam  decet  h(U  rnemores gesiare  infgnia  Reffes^ 
Anchora  cjmdnautisffepopulQ  efjefHo! 

El- igiaphc  (imilis  mihi  yiclctur  rectencisi'  Marcellini  Am- 
miani,c]ui  x^.lib.grauiccr  pronunciauic,  Imperium  curam 
Circ  ialutis  alien^.Principes  er.ira  dcbent  habcre  perfpedunvfc 
iibi  minime  natos  el!e,red  fui  populi  commodo  &  vciiitati.Pli- 
nius  iibr.i8.ait,  Dclf  hinura  fluarvm  tempefl-atem  pio^incriiT, 


51^ 


ANDREiE    ALCIATI 


Dtlfhinm 

aliigatus 

anchors. 


tbi  Galiici. 


Trsetarus 
locut  Xs- 

9»phontu, 


'Dflphin    Qniocirca  vc  (piXccTt^fazr^  (x nauem  ventis  agitatam  offen<Je- 
<p*Afljy-     rit,  tutius  vt  figatur,  anchorS  quafi  humano  quodam  inftindu 
^(ojTios.    dirigit:fic  Princepsqtiilc]-,  fuorum  maxime  (ludiofus  eife  debct, 
potiifimum  vero  fxuicnte  tempcilatc&  impetu  bclli,vel  etiara 
infortunio  quodam  alio  impcndente  ,  ne  Rcipub.  ftatus  poflic 
aliquo  modo  pcrturbari ,  aut  etiam  comminui.  Csetcrum  Dcl- 
phinum  anchorx  illigatum  pro  infigni  &  fhemate  publico  gef- 
ferunt  olim  nonnulli  Principcs  &  Imperatorcs  laudatiifimi,  vc 
Auguftus  Catlar,  T.Vefpafian.  Sclcucus  &  Nicanor:  noflroquc 
fxculo  Ald.Manutius,  nobiHs  apud  Venctostypograjphus:  qua 
de  re  eft  clegantifTima  «  «^tK*<*cT»5  in  Prouer.Icllina  rcntc,apucl 
Erafmum.  Nolbis  ctiam  teportbus  Gallici  Impcrij  Thalaffiar- 
chus,id  cft,Admiralius,infigne  hoc  circumfcrt,vt  nuper  lauda- 
tus  ille  nofhorum  patrum  astatc  Philippus  Chabotius.In  fcuto 
VlyllisDclphinumdepijflumfuifTe  fcribit  Plutarch.  ad  finem 
difparationis,qua  qusric,  Vtra  animaliu  plus  rationis  habcant, 
an  terrcftri3,an  aquatilia.Apponam  &  id-Xenophont.c  3.  ^'- 
fcvtifj(Bv,  vbi  facit  Socratcm  difpucautcm  cum  Dionyflodoro: 
Quam  ob  cauilam,  inquit,  Homerusappellat  Agamcmuonem 
Tmt^»  Xecai-j :  nifi  quod  vt  paltor  fuarum  ouium  curam  habere 
debec  ,  quo  habcant  qux  furtt  ad  vidtum  necefTaria ,  fic  etian\ 
Principem  curare  ci\  neccire,qurc  populo  cxpcdiant?Non  enim 
tantiim  laudacur  Agamemnon  vt  K^refog  oux^ATri?  ,  fcd  ma- 
xime  vt  ^ot'nX<^;  kyec^os  ,  qui  non  fe  modo  benc  rcgeret ,  fcd 
etiam  fuis  feiicitatis  cauffa  clTet.  y^  j/S'  IS»7:^<^;  a^f&iTut.kx  'y* 
fecur^  t(gcXaig  iTnuiXHTtn  ,  «X\'  \ycc   iC^  «<  iXof^di  2iJJ,  t^tik, 
^Trfarlysn    Rcx  non  cligitur  vt  fui  curam  habcat ,  fed  vt  per 
ipluni  qui  eum  elcgcrunt,m  felicitatc  viuant. 

Titmt!  fr^tres.']  Vcnci  qui  Titancs  dicuntur,  a  patre  Titanc> 
Saturni  fratrc,Gigantes  robufliiruni,qui  pro  vcntis  vfurpantur 

a  Poetis, mifcros  Epicheton  conucniens,  vt  iliud  eft  Lucani. 

lib.8. miferos  failentiA  n^^imof 

Sidera.  72onftquimur.  — = 

Anchorfi  tal^i  iutiat.']  Proucrb.Anchovafacram  folucrc.  Fuit 
autcm  anchora  praefidii  &  falutis  typus,Picrius  lib.^^.Hicrogl. 
Ad  gloriara  &  fcrlicicntcm  rcculit  Pindarus  6.  Illhmiorum  :  Si 
quis,  inquit,  hominum  fumptu  &  laborc  diuinas  vircutes  exc- 
quitur,  Dgus  illi  araabilem  gloriam  prsertac,  &  jjJ^jj  cjr^?  oAooi» 
fiuXt^iT  ocyK-jp^ca/  JioTiu^  ikv :  id  cd,  Felicitacis  iacit  anchora 
diuino  hcnore  autlus.  Quid  fi  huc  reuoccmus  aureu  Plutarchi 
R^.onitum  c  vira  Solonis :  quo  Iocq  dicitj,  Scnatu  vclut  anchora 

fii-mari 


Tft/inm. 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  yij 

fii-mari  ciuitatem  ?  Mcmini  &  Euripidcm  in  Hecuba,Polydoru 
genris  familiaEque  fuac  anchoram  nominare, «;  ysv(^  •Um 
etfy,vo0s,T  o^tav :  qui  iam  folus  generis  fupercft  anchora  noftri. 
Ariftides  oratione  Panathcnaicaprima  ,  dicit  Grascos  omncs 
fibi  vifos  fuiffe  in  portu  quodam  duabus  riixos  anchorisjcjuafi 
gemino  fultos  przeifidio. 


In  Senatum  boni  Principis. 
Emblema      gxliiii. 

DUlegifmui. 


s 

4  ia^^m^l 

i^ 

^w 

'^^^^aM^Mj^^^H 

^& 

^^m 

^^^^^E^^^ 

^ 

^^£ 

^^'^ai^p^M^sir '^ 

^H 

i^X^J 

^^ 

qk^^*^a\  "^ 

M 

Eff  igies  manihus  trunu  ame  altaria  diuitm 
Hinc  refident .quarHm  luniint  captaprior» 

Signapotefiatis  fummAyfan^ic^ue  Senatpu 
Thehanis  fuerant  iiia  reperta  viris, 

Cur  reftdent  [  quia  mente  graues  decet  ejfe  quieta 
luridicosy  animo  nec  variare  km, 

Curjine  funt  Tn^nibus  f  capiant  ne  xenia,  necfi 

Kk 


|I4  •     ANDRE^     ALCIATJ 

Pollicim  fieEii  mHtjerthufve  finant, 
C^CM  at  efi: Prtnceps.quod  folis  mrihHi  ahfquc 
<»y4ffeilff,  cgnfians  iujfa  Senatm  agtt. 


I! 


D  agalma  ludicum  Thebanoru  c  vaiiis  aucloribus  peti  pof- 
fe  fcio.  Certe  Plutarchus  attigit  libro  De  Ifide  &  Ofiride: 
quod  idem  Sermone  44.  Stobxus  retnlit  ex  eodcm  Plutarchoj 
his  verbistcV  S-jj/Sckj  ^ks^h  etri*  eivecxet/d/juj  J^>ytfw»  a.x,"fig.  yi 

^Koc4»rt)C4jlio  >^  uvivTdl>^cv  «3-iMr:  ideftjThebis  imagines  cof- 
piciuntur  ludicum  manibus  carcntes:at  lummi  ludicis  imago 
conniuet  oculis:eo  auod  iuditia  nec  muneribus  capi  ,  nec  ho:' 
toem  ex    minum  vultu  Se£li  debeac.  Alciatus  ipfc  Cratione  quadam  in  • 
•^^"^**      laudem  luris  ciuilis  hxc  ait:Chryfippus  luftitix  imaginem  ita 
qrattene,     ^^^^^{Ci^^^f^  puellari  virginis  forma,afpeclu  vehcmcntijlumini- 
busoculorum  accrrimis  confpiceretur,qu6d  videlicet  iudiccm 
incorrupto  elle  iudicio  ,  fanclum  ,  feucium  ,  contra  improbos 
inexorabilem,vi  ac  maieftate  a:ciuitatis,veriracifque  terrificum 
cfTeoporteat.  Qu.aproptermemori2  dt  traditum,  magiftra- 
tuu  ftatuas  a  Thebanis  ita  folere  formari  vt  (ine  man^Tbus  ef- 
fent :  Principum  vcro  claulis  oculis,nimirum  eara  iuftitix  na- 
turam  clTe  Gftendentes,vt  incorrupta  fit^necpretio  precibufve, 
aut  alicnx  vlli  voluptati  cedat.  Non  verebor  in  vfwm  rapcre 
xneum  q\ix  retulit  au£tor  induftrius,  multxque  leilionis,  Ale- 
xand.  ab  Alexand.lib.3.  Thebani,  inq"uit,vt  incorrupram  iufti- 
tiamfignaret>nec  variari  gratia,Iudicumimagines  finc  mani- 
bus  >Principis  vero  finc  oculis  in  foro  propofuere,  vt  fignis 
oftenderentjludices  aftecStibus  capi  non  oportere,caufaque  dc- 
finita  damnatos  vndecimuiris  poenis  afticiendos  tradebant. 
Certe  legibus  diuinis  &  humanis  iudices  a  muncribus  capiun- 
dis  abftinerc  debent :  iccirco  hic  truncis  manibus  pinguntur, 
quod  non  prxtermifitPierms  lib.  Hicroglypb.3  5.  Prxfcs  ipfe 
f  aptus  eft  oculis,ne  affcctu  quodam  moueatur^fiquidemjVt  ait 
Ciccro  of?icior.3.  neque  contra  Rempub.  neque  c(  ntta  iufiu- 
randum  ac  fidemamici  caufa  vir  bonus  faciet,ne  fi  iu^ex  qui- 
dem  critdeipfo  amico.  Ponit  enim  perfonam  amici  ciim  in- 
(duit  iudicis.Nam  fi  omnia  facienda  fint,quaram!ci  velint,non 
amicitiae  talcs,fed  coniurationes  putandx  funt ,  quocirca  non 
pculis  vtatur  fed  auribus,necit6  moueatur  :  &:  ciuTi  ipfi  dicen- 
da  Aft  rententia,memmerit  fe  Deura  habere  tefteni,id  eft,men-: 

rcm 


(        E  M  B  LE  M  A  T  A.  515 

tem  fuanijqiia  hihil  ipfe  dedit  homini  diuinius.  Adha^c  omnes 
fedent,qu6d  auimus  coium  debeac  efle  opcime  compolicus,nec  ^"^  fedent 
hinc  atque  hinc  fie6li,  quod  eft  leuicatis:  fcdendo  etenim  &  "*  *"^* 
quiefccndo  hc  anima  prudens,  ait  r'hiloiophus.  Euftathius  ad 
Uiad.  L  notac  Oatuas  Mincrua:  olim  oinnes  iedentis  fpccic 
fieri  foiicas.  Incerdum  enim  iedert  idem  e(l  quod  confilium 
capere,vt  apud  Plauium  is  qui  nimio  phis  fapere  ie  redentem 
afleric.Vulgarumqueert  iUud,Romanus  ledcndo  vinci:,idcft 
conlultando.P1er1tisIib.43.  Lubens  huc  rcfcrrcm  qua^  de  iu- 
ftitiseimagineolim  a  CarncadcexprefraGeliiusadnocauic  lib. 
I4.cap.4.fedquia  liber  eil:  in  omnium  manibus,facilc  tranleo. 
Velim  potius  id  obferuari  diligencer,quae  concise  lib.  14.  Hi- 
ftor.var.  fcripiit>Elian.01im  apud  /Egyptioseofdem  fuiile  iu- 
dices.qui  facerdoces  erant:quorum  Princeps  nacuproximus  ia 
omncs  ftatuendi  ius  habebat :  quem  omnium  optimum  arque 
sequiflimum  eireoportebat.  Is  circa  collum  imaginem  e  iap- 
phiro  gemma  confc(flam  geitabat,qux  Veritatis  nomine  nun- 
cupabatur.  Atqui,  aic  ille,  ludex  veritatcm  non  tam  in  lapide 
fculpcam  auc  cxprcfTam  circumferre,  quam  in  animo  ment^- 
que  infitam  &  infixain  habere  debec. 

Curnfident.]  Cicero  ad  finem  procemij  pialogi  Dc  claris  Sedertqnid 
orar.  Sedquo,inquic,faciliiis  lermo  explicccur.iedentes,  fi  vi-  habeatmy- 
decur,agamus.  Ciim  ide  placuiifec  illis,cum  in  propatulo  con-  ■^*^''?* 
fcdimus,ha;c  ille.Perfons  Dialogorum  federevel  dicunEur,vel 
intelliguntur  :  Dicuncur  quidem  in  iibris  Oratoris,  ia  quaeil, 
Acad.in  lib.dc  nat.Dcorum,  in  Phxdro  Platonico:Intelligun- 
tur  libris  de  finibus  quatuor  ,  in  LxVwy  in  Catone  ,  &  multis 
Platonis  Dialogis.Certe  M.T ullius  videtur  femper  ambularc, 
cum  Peripatccicum  agicjvc  ^.De  finib.i.Dediuinat.i.De  lcg.  ^«^'-"«^«i"' 
alias,vt  Acadcmicum,vulc  fedcrc,quo  fignificct  aliquid  ftabi-  •'' 
liusdifferi.  Conitat  ex  vcteribus  iudiccsfederefolitos,  ciim 
quid  ftatuendum  effec.  Ica  enim  luflinianus  inNouella  8.  Dc 
iudicibus:Scdebunt  autem,  ait,  hi  pedanci  iudices  concinue  8c 
nunc  in  regia  bafilica,inquibus  &  cunc  domunculis  iudicabic, 
&c.  Idem  ia  Nouel.Vc  ab  illuftrib.&  qui  fuper  eam  dignic.  Se- 
cundum  quod>aic,datum  eft  eis  (uper  hoc  priuilegium,  ne  co- 
gantur  auc  federe  cum  iudicibus  cum  iudicanc,  auc  ftare  rur- 
fus  tanquam  licigantes.Marcianus  l.y.D.Quod  raet.cauf  Con- 
feftimaucemprotribunali  ce  fedsuccm  adiic.  Sic  in  l.i.D.  Ad 
^enacTcrtyl.fcdere  di^icur  Pi-xcor.Cofeftim  auce  fic  erit  acci= 


51^  ANDtlEi?:    ALCIATI 

picndum,vbi  primum  potuit,  id  cft  ,  Pixtoris  copiam  habuit 
huic  rei  iedentis.  Et  in  I.7.D.  De  in  mtegr.reftit.  Confcftim 
autem  pro  tribunali  tc  fcdente  adiit.Bonifacius  in  cap.fin.  Dc 
fentcnt.&  re  iudicin  (f.Scntcntia,  ait,c]uam  fcriptam  cdi,  a  iu- 
dice  litigatoribusnon  recitari,  vel  quam  ab  ipfo  ftando  ,  non 
fedcndo  proferri  contingit,nullius  pcnitus  eft  momenti.  Gei- 
liu8  lib.y.De  ScipioneiEt  quodam  dic,  ait,ius  in  caftris  fedens 
diccbat.  Plinius  lib.^.Epift.  Sedcbant  iudices,  centumuiri  vc- 
ncrant,  obferuabant  aduocati  filentium  longum  ,  &c.  Cicero 
pro  Rabir.  Accufaui  dc  pecuniis  repetundis  ,  iudex  fedi.  Ad 
hanc  vero  rcm  Plautus  in  Moftcllaria: 
Simioflt*f  [apto  fedens. 
'^jfe^tuft      ^tf^  mfntegrnues]  Huc  illa  Calliftrati  verba  aptanda,qu3B 
^ttn  tn-  j^^be^jfy,-  i.i^.D.Dc  offic.  prasfid.  Sed  &  in  cognofccndo  ,  ait, 
neque  cxcandcfcere  aduerlus  eos  quos  malos  putat ,  neque  in 
precibus  calamitoforum  lacrymari  oportet.  Id  enim  non  eft 
conftantis  &  redi  iudicis,  cuius  animi  motum  vultus  dctegit. 
Haec  illc. 
MuntYA  no      Capiant  ne  xema.']  Prohibetur  enim  i  .&  6.  Deuteronomi j, 
dtbetaiu-  Ecclcfiaft.41.  &  Prouerb.14.  multifquc  aliis  in  locis.  Rcferc 
dieibu4  ca-  piiniqs  g.Epift.IuIiumBaftum  accufatum  repetundarum,qu6d 
-**  in  Bithynia  quaedam  munera ab amicis  prouincialibus  accc- 

pilTet.  Lexcnim  dona&muneraamagiftratibusaccipi,  imo 
vcro  &  quid  cmi  vetat,nifi  vidus  quotidiani  caufa.  Hoc  tamc 
addamus  licet :  Non  in  totum  xcniis  abftinere  debct  procon- 
ful,  (  ait  Vlpian.in  l.^^.de  offic.proconf.)  fcd  modum  adiicere: 
vt  ncquc  morose  in  totum  abftineat ,  neque  auare  modum 
xeniorum  cxcedat,qua  de  re  verba  hxc  funt  Seueri  &  Antoni- 
ni:Quantum  ad  xenia  pertinct,audi  quid  fcntimus.Vetus  pro- 
uerbium  cft  :  »7»  zyJivru  y  itTT  w«vT«le ,  «t*  ts-x^  -sruvTuv, 
Nam  valde  inhumanum  eft  a  ncminc  accipere,fcd  pafTim  vi- 
lifTimum  eft,&  per  omnia  auariflimumj&c.  Qua  ratione  Plin, 
Epift.  j.  ad  Scnerianum,ait,  in  caufis  agcndis  &  exercendis  iu- 
diciis  non  modo  pa£lionc,dono,munerc,  verum  etiam  xeniis 
fc  femper  abftinuiffe^vbi  rede  fubiicit  oportere  quas  fimt  in- 
honefta,  parumque  decora  non  quafj  illicita,  fcd  quafi  puden- 
da  vitare.  Sic  Spartian.  tradit  Pcfccnnium  Nigrum  falaria  iu- 
dicibus  e  publico  dari  voluiffcjne  cui  cfTcnt  oncri^adieciffequc, 
iudicem  nec  dare  debcrc,nec  accipere. 

Cacm  atefi  Princeps.}  Oculus  in  Hieroglyph.pro  gratia,feu, 
vt  ita  dicam,fauore  vfurpatur,vt  tradit  lib.33.Picrius.N0n  cft 

quod 


EMBLEMATA.  517 

<ju6d  fufpicionibus  aut  conie(5turis  aliquid  Tfpiam  tribuat  ipfc 
iudcx.ncclitigancium  verbis  hsreat,red  probacionibusmani- 
fcftis  veritacem  inueftiget.  Quod  elcganci  complexus  dt  mo- 
nofticho  Poeta  nefcio  cjuis: 

Ne  de  lite  pronuncics,nifi  vtramque  partem  prius  audieris, 
Decrecum  id  dicitur  proprie  quod  caufla  cognita  pronuncia- 
tur  a  iudice:ncc  cnim  decretum  dici  potcft  nifi  vtraquc  audita 
parte.  Tertullianus  Apologetico  :  Reipondendi,  altcrcandique 
poteftas  patet,  quando  nec  liceat  inauditos  &  indefenfos  om- 
nino  damnari.Huic  conuenit  1. 1 .  Cod.de  condcmn.  reis:&  ve- 
tcrum  confuetudo  qui  reos  niii  auditos  non  condemnabant, 
<^uoniam  qui  auditi  non  elFent,  pro  indamnatis  habebantur,ex 
Lycurgi  legibus  ■,  vt  tradit  Val.  Max.cap.de  Sapicnter  didis  & 
fadis.Tricum  id  e  SolonisElegiis: 

MagijirMum  germs  attdi  ^y  iujl^  j^  tniuffa. 
§lucd  folis  aurtbua  ah^que  afeciu.']  Mcmini  lcgere  mc,  Athe- 
nicnfes  iudicia  dccsedibusliabituros ,  ad  Areopagum,  Martis 
vicum,  ire  noclu  folicos :  iifque  qui  caufasdicerent,afteftibus 
abftinendum  fuilfe  teftatur  Ifdcrates  Areopagitico.Nolebanc 
cnimiudices  miferabilium  perfonarum  intuitu  ,  vocifquele- 
nociuio,  quod  magnas  ad  fiedendum,  pcrturbandiimquc  vires 
habet,  commoucri.  Longd  alia  Romanorum  confuetudo  fuit, 
qui  quocunque  modo  iudices  ad  iracundiam  vel  mifericor- 
diam  fle<^ebant :  quod  Cicero  facere  folet  in  perorationibus. 
Cclebreeft  exemplum  5ergij  GaIbaE,qui  reusaLibone  trib. 
plcb.  accufatus,  quod  prsetor  contra  fidem  Lufitanos  quofdam 
interfecifletjcum  nihil  haberet  quo  fe  purgarct,paruos  fuos  li- 
beros  flens  commendare  cocpit :  quo  fafto  ita  iudices  pcrmo- 
uit,  vt  nihil  in  eumgrauius  ftatuerint.Hanc  rationem  produ- 
cendi  reorum  liberos  Fabius  Iibr.(?.capit,i.memorat,vt  &  Val. 
Max.S.cap.i.eamque  ter  vfurpatam  memini  a  M.  TuIIo,nem- 
pe  pro  Flacco,  pro  Sylla,  pro  Seftio.Idcm  in  Planciana  fic:Non 
opibus  contendo,non  audoritate,non  gratia,  fed  precibus,  (td 
lachrymis ,  fcd  mifericorda  ,  mecumque  vos  (imul  miferrimus 
&  optimus  obtcftatur  parens:&  pro  vno  tilio  duo  patres dcpre- 
camur,pro  Fronteio  :  Tendit  ad  nos  virgo  veftalis  manus  fup- 
plices  eafdcm,  quas  pro  vobis  Diis  immortalibus  tenderc  con- 
fueuit:cauece  ne  periculofum  fuperbumque  fit,  eius  vos  obfe- 

'    Kk     j 


fiS  ANDR£;£     ALCIATI 

ciacionchi  repudiaic,  cuius  preccs  f\  Dij  arpernarenrutjhjccrdl- 
ua  cire  non  poflent.  Quibusex  locis  inreMigimus  tjuam  gra- 
ues  illc  moruum  facesadmoueac,  vc  iudicum  aaimos  ad  leni- 
tacem  &mir(iiicordiam  impcllat. 


Con(iliarij  PLiiicipum. 

E  M  B  L  £  M  A        C  X  L  V. 


} }  F  R  o  V  M  rrsmtos^Cy'  7na.(rnum  fenur  yfchillem 

In  l^ahnlis  Chiron  erndijffe  fuis. 
ScrrnferH7n  dodo-^^cm-^c^'  fcminirum  CentmriiWy 

Alfide.^i  :jiiipjiiis  Rcathits, effe  decet. 
Kjrfera  dnm  violat  foaos ,  dum proierit  hosiest 

Eil.jy  homo,  dtm  fimulat  fe  populo  ejfepinm» 


Chiran 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  p$ 

CHiron  Ccntaurus  Saturni  &  Phillyrx  filius  (indc  Philly- 
ridcsa  Poccisdidus)  fuperiore  fui  parce  homo.equus  in- 
feiiore  ,  dacus  creditur  Achilli  pxdagogus,  fub  quo  difciplinas 
ijberales  exceplifc  traduac.  Vcenimaic  Homerus ,  fecic  eum 
oracorem  verbt)rum,fa6lorem  vcro  rerum:  id  eft, 

^C'UffJCifOfJ(Of    TcLOt    -TTCVTA 

Ferina  in  Chirone  nacuravariis  raodis  exponitur  e  Mycholo-  FerinaChi-*. 
gis  :  fed  hic  notantur  maxime  Principum  Rcgumque  confilia-  ""«  ""*«- 
rij  :  qui  ferinam  quidcm  &  plufquam  bclluinam  nacuram  rcfe-  ''*5*"  • 
runc ,  cum  fuo  principi  praua  coniilia  iuggerunc  ,  vcpopulares 
fuos  pecuniis  cmunganc  ,  vel  iao  commodo  ,  Reipubi.  procu- 
rcnc  incommodum.  Speclem  humanitaris  habenc,  cum  iuflicias 
&  pietatis  iitiaginepopulum  fibi  deuinciunc.<>^od  itidem  cx- 
plicatum  efl:  ab  iplo  Alciato  Iib.9.Parerg6n,cap.i  3.his  omnino 
Tcrbis  :  In  Gr.xcis  auitoribusannotaui ,  a  Chirone  Ceiitauro 
Achiilem,ali6fque  Regum  lilios  erudirofi  fuiile  fingi,  quod  fo- 
leanc  do(f\ores  &  coniulcores  Principum  nacura  quidem  feri 
eile,  &  promptum  ad  afperiora  ingenium  habere:humanitatera 
vcro  in  fpeciem  tantiim  prx  le  fcrre.  Idem  dilputac  Maccia-  MaehU" 
uellius.audlor  Italus  (  de  quo  quid  ego  cuna  aliis  multis  in  to-  f^tUiMltd^ 
tum  icntiam  ,nihil  habeo  dicere,  nifi  quod  cxiftimcm  eum  ***' 
in  ciuilibas  negociis  alioqui  pevfpicace,  &  magni  certe  ingenij 
virum  ,  (zd  in  quo  camen  parum  aut  nihil  plane  fidei  eilec  & 
ver^E  religionis  ,  vc  eius  fcripta  quxdam  teilancur. }  iile  icaque 
fercficdiifcric  capic.i8.eius  libri,  quem  de  Principe  linguafua 
edidic.  Primumquiaeni  Principi  fidcm  hoi1:i  3c  aliiscum  qui- 
bus  rem  habec,  ieruandam  elk  dicic  ,  ied  ea  tamen  Iege,ne  ob- 
eirepoilit.  Si  quid  enim  noxa:  importatum  iri  obfidcm  datam 
Princeps  metuat ,  ei  fuadet  ad  fraudem  &  allus  efle  recurren- 
dum.  Docet  perfpicue  concertacionem   omnem  legibus  vel 
fraude  infticui  atque  perfici:has  quidem  hoininum  efle  ,  hanc 
vero  belluaru.  Sed  quia  intcrdum  leges  non  lacis  eife  firma;  ac 
(labiles  videantur,inclinandum  animumad  dolos  illcprjrcipit: 
Principem  enim  deceie,  vt  humana  &^elluinam  naturam  prae 
feferac,quodavcteribu'sfigmento  quodam  cxprcirum  notac 
in  Achiliis  educatione  ,  quem  a  Chirone  Centauro  inftitu- 
tum  tradunc ,  vc  fignificarenc  Principem  quemcunque  hac  na- 
tura  duplici  p'ra:dicum  elTe  debere.  Ebelluis  uuem  duas  in  pri- 
mis  proponcndas ,  Lconem  nempe  &  Vulpcm  :  illum  quidcm 
yiribus,hanc  afta&  vafricic  permultum  valere:illum,  vt  incrtu- 

Kk     4 


510  ANDRE^      ALCIATI 

lus  ert:,non  raro  fc  in  rccia  temere  eoniicere;hanc,quia,non  fa- 
tis  virium  habeac,fallaciis  vti.Quibus  aigumentis,parum  qui- 
dem  Philofophicis,  nc  dicam  iuipiis ,  Prmcipcrt-i  cum  qui  res 
magnas  &:  pcriculofas  aggrccliatar,cafquc  tuco  ad  exitum  per- 
<lucercvclit,fraude  inllruclilTimii.m  clfc  dcbcre,  docct  non 
tam  TTsXiTm^i  «y*};^,  quam  aU'^. 

Huc  fercpertinet  Ciccronis  ilhid  ex  primo  libr.Offic.Duo- 
bus  modis  fit  iniuria,  aut  vi,auT  fraudc  :  fraus  cjuafi  vulpccula*, 
vis  leonis  videtur :  ic6.  fraus  odio  digna  majorc. 
Genitos.']  Libcros. 
M^igni  fo-      Magnum  AchiUein.']  Dixi mus  in  fupcr ioribus,magni  cogno- 
^neme(jui-  mcn  paucis  qiiibufdam,&  iis  illulbibus,  n-ibutum  elfe,  \t  Ale- 
buitribu'   xandro,Porapeio,&aIiis.Piutarch.in  Pompcio. 
^*^*^      .        SemiferumCentaurHm.^DeCcntamisGa  mihiminime  rc- 
4W.  pctenda  funt,qu3E  ftudiose  tradit  Palasphatus  eo,  quem  lcripfitj 

librOjDc  non  credcndo  fabulis.Id  dumtaxat  e  Pliniojib.y.cap. 
5(?.  Pugnare,  inc^iiit,  ex  ccjuo^ThefTalorum  inuentum  cft  j^ui 
Centauriappcllatifunt.  hincnatafabula,  quod  biformes  di- 
cantur ,  Si^vetg  ab  Ifocratc  ,  mferiori  parte  refcrcntcs  equum, 
fuperiore  hominem.  Dicuntur  aucem  Centauri,  Kiireui(^ii  IH- 
muhtores,a  Ki^Tra,  rtimulo.  fic  enim  &  IsjttokivtocVoqi,  equo- 
rum  ftimubtores  Luciano  nominantur,id  efl,  ecjuites,necmo- 
do  qui  vehuntur  cquis,  fed  qui  funt  aifueti  pra^dis  :  quaics  funt 
&  auiici  permulti,&:  aiij  quidam.  reguli,v:  &  vicani  illi  pra:fe- 
€li  qni  apud  nos  honorifico  nominc  Gentiics  homines  ap- 
pellantur.  Aliunde  ducit  ecymon  ccntauri  Tzezes  7.  Chiliad. 
Hiftoria  5)^.  nimiruma  khtjS»  t^  «</'^ ,  fed  nihil ad hoc  no- 
ftrum  argumencuni. 

Opulca 


EMBLEMATA. 


5-J 


Opulencia  cyranni,  pauperras  rubiediorum. 


EmBLEM  A      CXL  V  I. 


H  V  M  A  N  I  quodfplen  eficorporls,  inpopnU  rt 

Hoc  CdsfarfifcHm  dixerat  ejfefHmn, 
Splene  auBo  relicjni  tabefcnm  corporis  artui: 

Ftfco  auch  argHitur  ciuica  pahperies. 

Slmilicudins  oftcndit  opulentia  tyranni,  cauiTam  eife  fubdi-  Lten  ^S. 
toru  inopise.Vt  cnim  in  corpore  humano  fi  fplen  fit  audlioi'  ^  *****  ^ 
&  tumidior,tabem  &maciem  cxtcris  partibus  inducit.  Ratio-  ^"*'^' 
nem  adfert  Ariftot.in  problem.  Qu.6d  fplcn  multam  ad  fe  tra- 
hit  materiara,qusE  tranfire  in  alimentu  debebat.Conftat  enim, 
ait  illc,  homines  pauci  fplenis  pjngucs  effici.  Spien  autem  vi- 
fcMS  crt  in  finiftra  animalis  partCjfuccos  ad  fe  atcrahens  craflos 
&  mclancolicos  iji  heoate  ^enitos.  Lieuem  Latini  vocant ,  de 

Kk     5 


TratAm 
dicfHm. 


Loem  pr£- 
clarttt  e 
CaJPiod»ro. 


Lw.: 


ftfc  ANDREVE     ALClATI 

quo  GaIenuslib.4.De  vfu  parciumcap.i  ^.Id  vcro  Traiani  C^. 
faris  apophthegma  fuit :  fi  quidem   fifcum  lienem  appellabar, 
cjuod  eo  crefccntc  rcliqua  membra  rabeiccrenr.  Magno  certc 
regni  &  Reipubl.  malo  Princeps  iuarus  nafcicur  :cui  nimirum 
cenkis  publici,&  vcdigalia  plusxquo  placcantquo  fit,  vt  mi- 
ferrima  plcbecula  cogatur  ad  egertatcm  &  extremam  paupc- 
riem.cum  tyrannus  in  fuorumpoilefnone  violenter  irruitjco- 
rumquepcculiumdcpeculatui-.  Ccrcatimd  dodis  illud  Tybe- 
ri;  celcbratum  ell :  Boni  paftoris  effe  tonderepecas  ,  non  de- 
glabcrc.  Qu.o  damnabat  tyrannos  illos  hfAS^o^^q ,  qui  fuis  ab- 
radunt  quicquid  polfant,  &  hc  imporcunius  in  fifcumfuum  co- 
uercunr,vc  a  miicra  plebccula  non  pellem  modo  :  fed  &  carnes 
ipfas  decractas  velinc.  Eandem  fcnccnciam  ,  fcd  aliis  vcrbis  ex- 
preiTamab  Alexandco  Mjccdonc  ,  literis  proditam  habemus, 
Huic  cnim  cum  difpliccrent  cxa(ftiones,corumqac potiilimura 
qui  a  fubdicis  ampliores  vedligalium  redicus  ,  quam  pcr  for- 
tunas  hominum  licercc  ,excorquebant ,  apud  fuos  dic^itabar, 
XYiTmfov  f^icrco  T  c^  p^S»  QMTtuvovTU  TK  Xk^ccvx  j   Olitorcm 
odiqui  radicibus  hcrbas  conuellic,  atquc  ab  ima  ftirpe  arbo- 
res  excidit.  ArtaxerxcsLongimanus  diclitabac,  Addere  quam 
auferre  magis  eire  regium:Pcolcmjeus  Lagi  filius ,  Ditarc  quani 
ditem  eire,conucnicncius  clfc  regi.Notum  illud.Lucri  bonus  clt 
ddor  cx  re  qualibct.  Sed  ad  illutlrationem  ha:c  qu*c  fequuntur, 
placuic  adiicere.  Theodoricus  (^ribcns  ad  Marcellun  Aduoca- 
cum  fifci,apud  Cafliodor.  Variar.  lib.i.  Epift.iz.  Non  quocies 
fuperes ,  aic,  fed  quemadmodum  vincas  inquirimus:non  quas- 
ras  dc  poccftate  noftra,  fcd  de  iurc  vi(-loria: :  quando  laudabi- 
liiis  aparte  iifci  perdicur,cum  iuilitia  non  habctur.Nam  fi  do- 
minus  vincac,  oppreilionis  inuidia  cll:a:qaicas  vero  creditur,  fi 
fuppliccm  fuperare  contingat.  Ec  Iib.4.  Epiil.  37.  Crcmentafi- 
fcalium  tribucorum  iuftiilimo  func  pcnfanda  iudicio :  quia  fcr- 
uicnciun.  imminutio  cithuius  illacionis  accefTio  ,quanciim- 
que  pars  illa  proficic ,  tancum  fe  hx'c  a  firmitace  fubducit.  Scd 
a  nobis ,  qui  fifci  vcilicacem  ftabili  volumus  diucurnitate  con- 
iiilcre  ,  excludendaeil:  difpendiofa  icmper  cnormitas,  neau- 
gmento  fuo  tumens  lumma  dcficiat ,  incipiacque  magis  dcef- 
le  ,  quia  immaniccr  vifa  eft  accrcuilTe,  Refte  icaquc  idem  Ctf- 
iiodorus  libro  i.  Fic  inccrdum  cauiTa  mala  fifci,vt  bonus  Prin- 
cepscirevideacur.  Raro  enim  (  vcciufdcm  Caifiodori  vcrbis 
vtar}vtrumque  fub  ackniracionc  perfedum  eil:>  vt  &  fifcus  crc- 
lceier,  &  priuata  vtiliras  milladamnapcrfcrrec.  Ec  Alciaci  lib, 

Parcr 


fe  iVl  B  L  E  M  A  T  A-  515 

pArcrson  8.c.<?.nocandaha:cPlinianjcxPaneG;YncOcidTraia-  Ltctt4  tx 
num :  Qux  pijecipua  tuagloria  eft ,  J-xpe  vincitur  hlcus :  cuius  •^'"*^» 
mala  caulla  nunciuam  cfl:,nifi  fub  bono  Principe.Ialius  Capito-  ^*'*^^'^ 
lunis  in  M.Antonini  vita^fiico  in  caulfis  compcndij  numquam 
iudicans  faufcvEmropius  &Sextus  Aurelius  in  Conftantij,  fcu 
iuiiarji  vira:  PompeiaPlotma,  incredibiledidlu  eft  ,quantuni 
auxciic  gloriamTraiani  ,cuius  procuratores  cum  calumniis 
pioaincias  agirarent,  adeo  vt  vnus  ex  ii'.  diceretur  locupletum 
^u.mcjue  ita  conucnirejQua?  habes?vnde  habes?pone  quodha- 
bcs:illa  coniugcni  corripuir,,irquc  increpans ,  quod  glorias  fua: 
circr  nicur;ohis,ta!cm  poftea  reddidit ,  vt  cxadliofles  improbas 
dcrcflansjfircum  liencm  vocaret,  quod  eo  crefcente  reliqui  ar- 
tiistabcrcunt    Et  h.^c  quidsm  bonorum  Principum  excmpla 
fun!:.  Hnclenns  Alciatus. 

'ifruri.]  Fifcus ,  recepcaculum  numrhorum  eft  ,  proprieqiic  ^'J»ti 
principis,  1. 1 .  §.  hoc  inrcrdiclamj  D.nc  quid  in  loco  publ.  Res  ^*^*^* 
fircaies ,  ait  Vlpian.  quafi  propris  S:  priuatje  principis  funt :  a 
fifcis,  id  eft  fpoitulis,  vt  apud  Afconium  2.  Vcrrina,  qua:  num- 
morumrcceptacula  funtad  maioiis  fummx  pecuniascapiedas. 
Hine  ccufifcare  deflexum  vcrbum;  pio  dcfcrre  adfifcum  prin- 
cipis-ttapudSuetOD.in  Augafto,confifcatabona,qu2efifcofunc 
adiudicaca.  Acrarium  vcio  pablicum  cft  ,  populique  Romam", 
qaod  Plirtius  lunior  tcftatur  in  pancgyrico. 

ArgnuiircimapAuperies,']  Conftans  Imperator  Romanusdi* 
ccbac  opcs  publicas  mclius  a priuaris  pluribus  haberi,quam  in- 
tra  vnum  Principis  clauftrum  refcruari.  Nec  alienum  eft  ab  eo 
quod  ad  Nicoclem  fcripfitIfocrarcs:(7>?/M,«oy  t5w,inquit,  <ni  r* 

<ppn<TSpiSi  ^ic/d^ifti  jdk^!  tIm  (tIJj  iTntAiXeieai  :  Argumcntum 
hoc  tibi  fit  impcri i  rcclc  honefteque  adminiftrati ,  vbi  videris 
eos ,  quibus  prrEcs ,  tua  diligentia  curaquc  locupletiorcs  8c 
ditioiesfados. 

Qnod 


5*4 


ANDKEJE    ALCIATI 


Qupd  non  capit  Chriflus^rapit  fifcus. 


Emblema    cxlvix. 


E  X  p  R I M I T  humemes,  quas  iam  madefecerat  antc 
Spongiolas,  cHpidi  Principus  arcia  mantu, 

Pronehit  adftimmHmfiires,  cjtios  deinde  coercet^ 
Fertat  vt  mfifcnm  qm  malepartafmm, 

PRincipes  aaaii  eos  publicis  Sc  maximis  fundionibus  prai- 
ficiunt»  qaos  ingeniofos  &  ftrenuos  effe  norunt :  qui  fi  ali- 
quando  ad  rcm  plas  seqao  attenti  publica  in  priuatu  transfun- 
dant  (  qaalcs  potiffimum  folent  cfle  qui  fifci  rationes  tradant) 
ita  vt  populam  &  regiones  fibi  commiflasexpilentjfa^penHme- 
ro  damnantur  capitis,malcqi  partabona  fifco  addicuntur,funt- 
quc  tanquam  fpongia:,qua:  pro  aibkrio  aunc  humeclantur,aut 

arefiunr. 


EMBLEMATA.  515 

areiiunt.  Exempla  quamplurima  f unt  in  monumentis  antiqui- 
cacum ,  fed  &  in  nolhis  Gallias  annalibus ,  quse  non  placct  huc 
adduccre,<5u6d  pcruia  (int.  Satis  aute  nunc  cric  fubiicerc  quod 
Sneconius  de  Plauio  Vefpafiano  fcripficzSolus  cft  in  quo  mcri-  VeSfafiani 
to  culp^ecur  pecunix  cupiditas,  inquic:  non  enim  contentus  *>^"*  & 
omifTa  fijb  Galba  vedligalia  reuocafle,noua  &  grauia  addidifle:  "^*"^*- 
negotiationes  quoque  vel  priuato  pudendas  propalam  cxcr- 
cuic.  Credicur  eciam  procuratorum  rapaciflimum  qucmque  ad 
ampliora  oflicia  ex  induftria  folitus  promouere ,  qao  locuplc- 
tiores  mox  condemnaret :  quibus  quidem  vulgo  pro  fpongiis 
dicebatur  vti,  quod  quafi  &  ficcos  madcfaceret ,  &  cxprimeret 
humentes.  Cxterum  neminem  latere  velim  epigraphen  huius 
tetraftichi  tradam  efle  ex  caufla  xv  1 1 .  q.7.  can.  Maiores ,  fic 
cnim  fcriptum  rcperio :  Maiores  noftri  ideo  copiis  omnibus  Letiu  i 
abundabant,quiadecimas  Deodabant,  &  Cjefari  cenfus  redde-  ''•">»/«« 
banc :  modo  aucem  quia  difceflit  dcuotio  Dci,  acceflit  indidlio  ***■*' 
fifci.  Nolumus  partiri  cum  Deo  dccimas,mod6  autem  tollitur 
totum.  Hoc  tollit  fifcus,  quod  non  capit  Chriftus. 

Princiris  arSfa  manus.']  Alludit  ad  illud  Ouidianum: 

An  nefcis  longas  Regibu^  ejfe  manm? 

Prouerbium ,  Longa:  Rcgum  manus ,  forte  non  malc ,  arda 
manus  fumerur  pro  auara  &  rapaci. 

Prouehit fttres,]  i.dcpeculatores.  Furum  cnim  nomen  gene- 
ris  cft. 


Principis 


51^ 


ANDRE^    ALCIATI 


Piincipis  clementia. 


H  M  B  L  E  M  A       C  X  L  V  I   I  r. 


V  E  s  p  A  K  V  M  cjiiod^mlta  vnquam  J^ex  (picniafii/e^^ 
OjiodqHe  aliji  duplo  corpore  r/^aiorerit, 

aArguet  i^npcrnwi^femem,  moderatacjite  rcgna^ 
SanBaque  ludictbttt  credita  inra  bonis, 

Veip*  pto    X  TEfpai-um  vocabuium  pro  apu  nominc  hic  fumi  h^tu^vi-, 
apibu4Abti'    V   '^^^s  doft^i  quidain  homines  coniiciunt.  Alii  non  minus 


fnc. 


cjuiuaiu  uuuiiucs  coniiciunt.  Aiij  non  mmus 

eruditi  citra  figuvam  id  fcribi  arguunt.  Harum  itaque  hxc  na- 

tura  efl,  vt  quem  fequantur,  Principem  habeant  aliis  procerio- 

rcm  :  &  quafi  honorc  potiorem  ,  qui  quainquam  imperium  ia 

^pttm  tsa-  alias  habeat,aculeo  tamen  caret :  quod  his  tef^atur  vcrbis  Bafi- 

*t*ra.         lius  homilia  S.in  Hoxaemcron:j?7  yAtT^v  -n^ ^XTiXti  fCiXnx^avy 


E  M  B  L  E  M  A  T  A,  ^17 

p;&x   k  5-£?Taf  riroi  tss^s  a^zwcm/   vc^i  rjvis  Htriv  ism  ^  ^w- 

ysftf (^Sv  t7n«jMi'<.vT<«.  1 .  Regi  apum  aculps  eft  ,  ied  eo  ad  vlci- 
fcendum  non  vtitur.Sunt  hx  natura:  leges  non  fcriptse^vt  quil- 
que  maximaefl:  potcntia  prceditus ,  ita  rardum  ad  puniendum 
efTc  oportere,ha:c  BafU.Eade  fere  retulit  D.Ambrof.Hexacmcr. 
lib.^.  cap.io.  ^lian.  hiftoria!animai.i.&  ^.Dio  Chryfoftom. 
Orar.  de  regno  ,  4.  Sed  audiamys  Principem  Stoicorum  Sene- 
cam,Sicenim  xib.  De  cIementia:Maiorem  poteftatem  no  opor-  CUmtnUA 
tet  efTe  noxiam  ,  fi  ad  natura:  legem  componitur.Natura  enim  '^"''*  ^"'»" 
commenta  crt  regem ,  quod  ex  aliis  animantibus  licct  cognp-  "f **  ^"'* 
fcere,&  ex  apibus,quarum  regi  amplifiimjjm  cubile  e{l,medi6- 
que  ac  tutiilimo  loco.Et  ibid.Prsetcrea  infignis  Regi  forma  eft, 
dillim.ilifciue  CA^teris>tum  magnitudine,tum  nitore.Hoc  tamcn 
maxime  di(nnguiturilracundifllmar,ac  pio  corporis  captu  pu- 
gnaciflim^  funt  apcs,&  aculeos  in  rulnerc  reIinquunt:Rex  ipfe 
Ime  aculeo  elKNoIuit  illu  natura  ncc  fscuum  eirc,nec  vhiorem 
magno  conilaturam  pctere,teliimque  dccraxit,&  iram  eius  in- 
ermem  rdicjuir.  Exemplum  hoc  magnis  Regibus  ingens  cfl, 
Eft  cnim  illi  mos  exercere  (e  in  paruis>&  ingentium  rerum  do- 
cumenta  minima  agcre:Pudeat  abexiguisanimalibus  non  tra- 
here  mores,  cum  tanto  hominum  moderatior  animus  eife  de- 
beat,quanto  vehementius  nocet.Vtinam  quidemeadem  homi- 
ni  lex  efret ,  &  iia  cum  telo  fuo  frangeretur,  nec  fa^pius  liceret 
nocere  quarn  icivxly  nec  alienis  virilius  exercere  odia,  ha^c  illc. 
Et  hoc  pptirao  Principi  fymbolum  propofitu  eft,  vt  inter  alias 
virtutes,quibnsopus  habet  ad  fua;  Reip^bl.  adminilirationem, 
nihil  animi  modcratione  habcat  antiquius.Etenim  eius  audo- 
titas  &  agcndi  facultas,etiamfi  maior  iit  quam  in  aliis,minime 
tamen  la;uire  debet,iifque  quibus  prceertjterrificum  fe  pra^berc, 
Naminter  virtutes  alias,qu;2  Principem  maxime  deccant,clc- 
mcntia  efl.  M.Antonius  ,  qui  Philofophi  cognomen  nonab  rc 
eft  confecutus,nihiI  quicquam  elTe  dicebat,qu6d  Imperatorem 
Romanum  miagis  deccret,quam  clementiam  :  eamque  ob  cauf- 
fam  neqi  in  rebelles  luos  fazuitum  voluit.  Re^e  apud  Claudia- 
numTheodolius  Honorio  tilio  laluhre  hoc  confiiium  ingetit: 

Sis  pii^  m  frimis :  r^am  cum  vincnrnnr  in  omni 

Munere,  fola  Decs  ^cjua!  clcm-enti.'  rtobis. 
Oi-iid.  I  .de  Po  nto  eleg.  3 . 

Sed piger  ad  fioe^au  trinceps,  ad  pr.mji.^  vdox:. 
§^ijii^  dolit,  quoiies  cogitnr  dfe  fero:<. 

Compet 


yi»  ANDREiE    ALCIATI 

Inlij  (T/.    CompcrtumcftCa?faremIalium  Dcorum  numcro  afcriptum, 
tmntLl'    ^^°^  cleraens  ac  placabilis  in  eos  fuerir ,  a  quibus  iniutia  bcl- 
lis  ciuilibus  acceperat.Eadem  virtus  Auguftum  confecrauif.Pij 
Smi  p^.    cognomen  dedit ,  aliofquc  pgrmultos  immortalitate  donauit, 
f^  Im^e-  Pyi-rhi  EpirotX'laudatur  animi  moderatio,  qui  iuuenes,a  qui- 
bus  inter  pocula  irrifus  crat,&  conuiciis  impetitus  ,  illxfos 
abire  finit ,  ciim  vnus  ex  iis  refpondifTet  id  vini  caufla  conti- 
gifTe.Celebracur  eo  plus  Auguftas  Cxfar,  cuius  gratia  cum  Sc- 
natus  iis  ademprurus  cfTet  ius  teftandi,  qui  eum  contumcliis  & 
probris  affeciirent,non  cll  pailus  id  decerni,  vt  efl:  apud  Sueto- 
nium.  Eam  ipfam  pacienciam  initio  impcrij  finxiffe  Tiberium, 
teftis  efl:  Corneiius  Tacitus.  Nara  libellos  famofos  &  di£la  in 
fe  mordacia  diflimulauit,  eorumque  au6Vores  ad  cognitionem 
vocari  noluit.  Vfuipabac  enim  illud  faspenamcro ,  In  libera 
tiuitatc  liberas  eciaiii  linguas  efTe  debere:&fi  quadohscc  aper- 
ta  fenefl:ra  efTct,  nuilas  alias  in  Senatu  fore  lites ,  &  accufandi^ 
occafiones.Magas  Poeta  quidam  in  ludis  publicis Philemonem 
perrt:rinxcrat.  Is  cum  venilFct  in  Philcmonis  potefl:atem,ftatim 
miniftro  cuidam  Philemon  pra:cepit  apcrta  voce,  vt  malcdico 
caput  gladio  ampucaretrfcd  clam ,  vt  nudo  enfe  ceruices  attin- 
gcret,  moxque  vt  eum  illa^rum  abire  (incret,  cique  daret  nuces, 
taIos,piIam,&  alia  quxdam  ludicra.Quibus  ille  Princeps  aper- 
te  indicabar ,  fe  aculeum  quidem  habcre ,  fed  eo  vti  rainime 
vcllerdequc  pocentiore  maledicerc,magis  efTe  puerorumquam 
virorum.  Eam  regiam  virtutcm  vt  afftionibus  aliis  permultis 
ccrte  heroicis,  fic  refcripco  cgregie  probarunt  Thcodo{ius,Ar- 
cadius,  &  Honorius  ,  cuius  refcripti  adRufinum  hxc  formula: 
5i  opprobrium  cx  leuitate  procefTerit^negligendumifi  cx  furo- 
re  &  infania,condolendum :  fi  ab  iniuria,remittendum. 

Salus 


EMBLEMATA. 


Ti5 


Salus  publica. 

E  M  B  LE  MA       CXLIX. 


Pho£Bigena  ere^lis Epidaurtts infidet arii 

Mitis^(fr  inmam  conditnr  angue  Dew, 
^AccHrrmt  Agri,veniat<^falm'tfer  orant, 

^nnHityatqHe  ratas  ejfcit  illepreces, 

7C  Sculapius  infignis  Mcdicus ,  Diana?  prccibus  Hippoly-  ^fcmi^ 
jClj/tum  ab  equis  difccrptum  in  vitam  rcuocauit :  quam  ob  P*^  "»'" 
rem  lupiter  iratus  cum  fulmine  percuflit.  Poft  mortemDeus  f!"**  ^*" 
cft  habitus ,  &  fab  ferpcntis  imaginc  diuinis  honoribus  affc- 
ftus.  Adha^c  tali  cultus  effigie  Romam  graui  pcftilentia  labo- 
rantem  dicitur  libcrafre,ad  quam  tandcm  deduftus  eft  a  fano 
iibi  facro  ,  quod  erat  quinque  millibus  a  Epidauro  pafluura. 
Hiftoriam  hanc  fufius  pertradant  Valer.Max.cap.  De  mirac. 
lib.i.Plin.x4.cap.4.  Diuus  Aug.De  ciuit.^.cap.iy.  meminit  & 
Ladantius  Yariis  locis,ex  quo  notum  illud  Screni: 

Ll 


no  ANDREiE    ALCIATI 

6)ui  colit  Aegepii.qui  ^'ergnwfi^qwque  Epidaurum, 
6>'4i  qutndatn  flHCtdn  tecitis  fub  pelle  draani^ 
Tarpetai  arcesydtque  i*>t{ttu  te/nila  petifiiy 
VcpeUens  tetros  pfAfni  rufntp^  morbcs, 
Serpent      ^ioc  fcrpcntis  inuolucro  nihil  aliud  verius  &  cxpreflius  intcl^ 
^***^'         ligi  clacur,c]uam  Seruator  nortcr  Chriftus  ,  verus  animaru  no- 
ftrarum  Aercu1apius,&  falutis  humana»  vindex,qui  fub  lerpen' 
tis  fio-ura  in  dcterto  a  Mofc  lcgiflatore  appenfus,  omncs  om- 
Serpens ,  niummorbos&  vulncra  fanitati  rcftituit,^  in  cruec  tandcru 
fdmttt  fyrrt  pmncs  noxas  &  crimina  expiauit.  Caeterum  non  immerito  fa- 
ktlttTTt,       \\xi\s  noxam  ferpcns  fibi  vidctur  viHdicaiTe  ,  a  quo  nimiruni 
rhulta  in  humanum  gcnus  rcmedia  proficifcuntur,  qua  de  rc 
pluribus  lib.  1 6.  De  facris  Aegyptiorum  litcris  Picrius.  Acfcu- 
lapium  cciam  ,  pra:t:er  alios,  Mcdicorum  praefidem  Plutarch. 
Sympof^.quasft.  lo.  tradic.  Sed  occurrit  interea  rnihi  locus  c 
i.Arcemidori  lib.Dc  fomniis:qui  aic,  per  Aefculapium  in  tem- 
plo  eredum,  &  in  bafi  ftantcm,fignificari  qu^ddam  bonorum 
pra^fac^ium.  Qui  (i  moucatur,  aut  cYccedat ,  n^orbum  &  peftem 
portcnditttum  enim  maxime  hominibus  eo  Dco  eft  opus.His 
autem  qui  argrotant,  falutem  pra^dicit.  At  njbn  videtur  omit- 
tcndum  ,  quod  veterum  monumentis  proditum  eft.  In  numo 
Antiochi  Soteris  ,  S  a  l  v  s  Dea  Romani;^  habita  pingebatur 
forma  mulier«is,habitu  regio  fedcntis  pat^ram  tcncntis ,  iuxta 
Jin  uk  quam  crat  ara  ,  &  ad  aram  inuolutu?  anguis  caput  attollens. 
^mb^oRa-  Plcriquc  noftra  aecate  yiri  erudici  coniiciunt  ab  Alciato  hic 
fyutHtiio-  tacitam  ciTc  faiSlam  allufionem  ad  Ambrofianum-  Hlum  an- 
Uni,         o-acra  ,  qui  Mediolani  vifitur  in  raarmorca  colunina  ercdlus 
ipfa  aede  D.Ambcofij. 

E?iiMriioi,'\  Ab  vrbe  notilTima  Pcloponnefi  in  finu  Saro- 
nico,ex  qua  ia  ferpentis  imaginc  Romam  addaftus  creditur. 
Propertius: 

"Efl  Det44  extincium  Creffts  Epidauriti^  herbii» 
Reliituit  patrijs  AndrogeonafaeU. 
Lege  Ouid,  lib.i^.MetamQrpb-;        ,   , 

Annuittntque  ratm.']  Ouidium  imitatur   I,Faftorunr. 
^fficidfque  ratas  vtraque  DiuaprecO^ 

^cfpq 


EMBLEMATA, 


n» 


Refpublica  liberara. 


EmB  L  EMA       c  I. 


C  -«  s  A  R 1  s  exitiOyCeu  libertate  receptai 

H£c  ductbtu  Brutis  caufa  momtafuit, 
Enficuli  in  primis^queis  fikm  infuper  aHat, 

.Qualem  mijfa  manuferuitia  accipiunt. 

OCcifo  in  Senatu  lulio  Cxfare  a  Bruto,  Caflio,&  cajtcris  ^mijh^ 
coniuratis,  i j  ccu  libertate  populo  reftituta,fabricari  nu-  M.Bmu 
mifma  voluerunt ,  in.quQ  fculpti  erant  duo  pugiones  adie^lo 
pilco.  Pugio  cacdem  patratam  omnino  iignificabatrpilcus  vero 
iibertatem,vt  refert  Dion.lib.^y.Vulgare  olim  prouerbiii  fuit, 
Vocare  ad  pileum  •,  cuiusmeminir  Nodium  Atticarum  7X.^- 
Ccliius  «c Macrobius  i.Saturnal.Aurciius Vidor  fcribit,moi:» 

U    1 


jjt  ANDREiE    ALCIATI 

tuo  Ncronc  fic  cundas  prouincias ,  omnemque  Romam  cxul- 
taflc ,  vc  plcbs  induta  pileis  manumiflionum ,  tanquam  faeuo 
TiltM  ,fi-  excmpta  dominio  triupharct,  Compcrtum  habcmus  libertatis 
gnum  /i-  indicium  pilcum  fuiflervndc  &  qui  ferui  libcrtate  donabantur, 
ktrutts.  piicuni  gcftabant  rafo  capite.  Longum  eflct  auftorcs  huc  ad- 
Stmitia     uocarc,qui  longe  multi  idem  tradiderunt. 

Mtffa  manujeruitia.}  Serui  manumifli,  liberi  fa£li,aut  libcr- 
tatc  donati.  Scruitiorum  nomcn  pro  fcruis,  prxter  ca^tcros  in 
Catilinario  vfurpat  Salluftius,^  Cicero  faepe. 


Invipam  humanara, 
Embl EMA      CL  I. 


P  L  V  s  filito  htmdinA  nunc  defle  incommoda  viu, 
fier^lke  :fcmtplHrihH4  illa  malis. 


n 


E  M  BLEM  A  T  A.  5j} 

Th  rurfHSyfi  quando  alias,extolie  iachinnum, 

Democrite,illa  magis  ludicrafdtlafiiit, 
Imerea  h£C  cernens  meditor.qHa  deniqne  tecum 

Finefleamiatit  tecum  quo  modo  fplene  iocer. 

HEraclicus  quoties  domo  cgrcdcrctur ,  incptias  huminas  fjer^cHti 
fletu  folebac  excipcre  ,  quod  omnia  illi  mifera  &  dcplo-  ptm  & 
randa  vidercntur :  contra  Democritus  eadcm  dc  cauITa  ridebat  »■»/««  />«•» 
eftufius ,  quod  humanas  adiones  ludicras&ilulrasconfpicc-  ""cntf, 
ret :  qui  fi  hodie  reuiuifcant  j  ampliorem  quidem  &  vberiorcm 
vel  iudlus  vel  rifus  materiam  ofFeiident,  quam  vnquam  antea, 
cum  omnia   in  dics  dcteriora  fiant ,  quando  enim  vbcrior  vi- 
tiorum  copia  l  quando  maior  auaritiae  pacuit  finus  i  Ycii 
Horatius: 

Damnoft  quid  nm  imminuit  dies? 

AeteU  pnrentum  peior  auu  tulit 

Nos  nequiores^mox  d^iuros 
Progeniem  vitiofiorem. 
Dubium  itaque  relinquitur,vtrum  fequi  fit  fatius.cum  fit  vtru- 
que  nec  plane  tutum,nec  omnino  probatum.  Scncca  in  lib.Dc 
tranquillitate  vica:,i.c.i  ^.opinionem  Dcmocriti  meliore  fuif- 
fe,&  ad  imitandum  accommodatiouem  ,  quam  Heracliti  fietu, 
ait :  In  qua  fententia  fuit  etiam  Satyra  lo.Iuuenalis.  Sed  prae- 
ftat  audire  Philofophum  eundem  iib.x.De  ira,  (ic  difputantcm:  THlthi^ 
Heraclitus,  quotics  prodierat,  &  tantumcirca  femaieviuen-  Senet€ 
tium,  imo  male  pereuntium  videret,  flebat :  miferabatur  om-  ^*^***» 
nium  qui  fibi  iseti  felicefque  occurrcbant :  miti  animo^fcd  ni- 
mis  imbecillo  &  ipfe  inter  deplorados  erat.  Democritum  con- 
tra  aiunt  nunquam  fme  rifu  in  publicp  fuifle :  adeo  nihil  illi  fe~ 
tium  videbatur  eorum  quae  ferio  gcrebantur.  Vbi  ifti  hic  irae 
locus  cft  ?  Aut  ridenda  omnia,aut  flenda  funt.  Non  irafcetur 
fapicns  peccantibus,quare?quia  fcit  neminem  nafci  fapientem, 
fcd  fieri :  fcit  pauciflimos  omni  aeuo  fapientcs  cuadere ,  quia 
conditionem  humanae  wixx  pcrfpc(^am  habet.  Nemo  autem 
fanus  natura:  irafcitur.Quidenim  fi  mirari  vclit  non  in  fyluc- 
ftribus  dumis  poma  pcndere?quid  fi  mirctur  fpincca  fentcfquc 
non  vtili  aliqua  frugc  compleri  ?  Ncmo  itafcitur ,  vbi  vitium 
hatura  defendit.  Placidus  itaque  fapiens&  a:quus  crroribus, 
non  hoftis,  fedcorrepcor  peccancium  ,hoG  quotidie  proccdic 
animo  :Mulci  mihi  occurrun:  vino  dedici ,  mulci  iibidinofi, 

Ll     5 


TjfiuEm- 


HtrMlim. 


Tmceti' 


J$4  ANDREiE    ALCIATI 

multi  ingrati ,  multi  auari ,  multi  furiis  ambitionls  agitati^ 
Omnia  ilta  tam  propitius  afpicietj  quam  a^gros  fuos  medicus. 
Cxterum  Emblcma  fumptum  cft  cx  incerti  Poiita'  Gr^ci  Epi- 
grammate,  quod  eiufraodi  eft: 

Toy  fiiof  cc^Tt   ^Xu,  ^nusKQ^Tt  ri  tsA^o»   >j   'Trfilt 
Tltti  Ufj(3i*  ffvi   iLhetutm^  zras    ccf^   m  y.Xa<ru. 

Heradite.']  Heraclitus  Philolbphus  EphcfiuSjCuius  vitam 
repctc  ex  Lacrcij  liki>. 

ExtoUe  caehinnum.^^Titn^t^m^o  fufpende  adunco.  Cachin- 
nus,  fidum  vocabuium  eft  a  fono  rifus.  Eft  enim  rilus  elatus, 
&  folutus,  Perfius  i.Satyra: 

Ingemin/it  tremulos  nafo  crijpante  ra  hinnos» 
Democrtte.']  Democritus  Abderita  fuit  jde  quo  Plinius  va- 
riis  locis,  &  lib,^.  Laertius.  Gclafinum  fuifte  cognominatum 
ob  rifus  pctulantiam  notant  veteres  plcriquc.  luucnalis: 
ferpetuo  rifu  pulmomm  agitare  foUbm 
Democritu/f, 
Splene  iocer.'}  Abundc  ridcam.  Licn  fiuc  fplen,fedes  eft  rifus. 
Pcrftus  Satyra, 

fum  petularai  (jiUne  eachinno. 


J£ic 


EMBLEMATA. 


i£re  quandoqueLfalutcm  redimendara. 


EmBLEMA      tLII. 


E  T  pedihpufegms^itHmida^propendulHs  atuoi 

f/ac  tarhen  infdias  effugit  arte  fiher, 
<LPl^ordicm  ipfefihi  7nedicata  vii'iiia  vellit^ 

uitque  ahijcitfefegnarm  oh  illapeti. 
Huim  ah  exemplo  dtfces  nonparcere  rehus, 

EtyVitam  vt  redifnas,hofiihus  dra  dare. 

APologus  eft  itfopicus  de  Caftore  ,  quem  prpdltum  eft  iii  CaHo*ufi» 
venatione  deprchenfum  fuos  fibi  teltes  ablcindere,  atque  fi^^*  7*^«'-  - 
eos  proiicere ,  gnarum  fe  eorum  prxcipue  caulFa  peti :  Idque  "** 

ll_^nat  ,  (»71    T   a.)>i^a7Thiv   t\   (pfiovty^t    i}u\^   T^   lowreov  crwzr^ec? 
ihm  Ao^v,  T ^^yifisiruv  mti^Tzci,  hoc  Cit,Viros  prudentes  ruje 

•      Li     4 


I 


J3#  ANDREiE   ALCIATI 

falutis  gratia  non  dcbcrq  vilani  pccuniarurationem  habcrc,  id 
cft,  non  ^gre  fcrendam  cfTe  pecunic  iaduram.PotiiTimum  vcro 
vrgcntc  ncccfTitatc  non  magni  cft  duccndum ,  nummorum  di- 
^rijfifpi  fpcndium  facercfi  modo  vira:  hoc  padlo  polfit  confuli.Id  Ari- 
cautio,  ftippus  ftto  exemplo  dcmonftrauit ,  qui  cum  in  cadem  naui  fc* 
fc  cum  piratis  verfari  cognouilfct ,  fuas  omnes  pccunias  dc  in- 
durtria  in  marc  proiecit,  imprudcter  fc  id  feciirc  fimulans:prai- 
uiderat  enim  fe  ab  iis  quibulcum  nauigabat ,  fpoliatum  ,  &  in 
aquas  propter  pecuniam  prxcipitcm  dacum  iri.Vt  itaque  abef' 
fet  eftedus,cauiram  fullulit.  Idcm  CratesThcbanus  cum  the- 
faurum  fpontc  perderct ,  Hinc  abite,  ait ,  mals  diuitix  :  fatius 
cnim  eft  a  me  vos  dcmcrgi,quam  cgo  a  vobis  ipfe.Simiie  quid 
apud  Plutarch.traditur  de  Philoxeno,  qui  ciim  opulentiflimam 
hsereditatem  na^lus  cftct,  &  pcftiferas  aducnarum  delicias  ob- 
fcruaffet ,  Pcr  Dcos ,  inquit ,  mc  illa  non  perdent ,  fed  ego  illa 
potilis.  /K^  T»5  Qd'Ji  ifii  •mvyu  r  ityaiu,  Or%>  ^^Ah,  i^Xb^*  'f^to 
WW7K.  Non  feciis  quam  Catullus  illc ,  de  quo  Satyra  ii.Iuue- 
nalis ,  qui  maximo  in  difcrimine  tempeftatis ,  partem  fuarum 
rcrum  quibus  nauis  oncrabatur,proiecit  in  pclagus ,  qup  nauis 
fa^la  leuior,commodius  portum  appelleret. 

A^cfiit  tr  nellrofimtltifarfuna  CatuUoy 

Cum  plenHi  piciumcdtM4  foret  aluet4s,(^  iam 

Alternum  pupp'J  latu4  eue*tenttbu4  vndii 

Arbdtii  inctrtAtnuUam  prndentiA  rani 

Reci^irii  confcrret  opetnyieciderc  iaciu 

Caepitcum  ve'atii,imitatU6  CaJlorA^qui  fe 

Eftrtuchfim  ip  fe  facit  ycupiens  euadtre  damno 

Tejiiculorttm^adto  me  Hcfitum  ir;teU.git  inj^uen. 
Cui  potcft  cflc  affine  Ouidianum  illud  primo  dc  Remcdio; 

Vt  ccrpus  redtmaiftrrum  patieri*  ^  ignesy 
Arida  mcjiiiens  rr^  UuaLU  aqua. 

Vt  valeas  aniTro^qukquam  iolerare  negahi^l 
At  pretitim  pars  h&c  cerpere  maitM  habet, 
Huc  confer  Adagium,Pax  rcdimenda. 

PropeduliM.']  P^roptcr  pedum  tarditate,&  vcntrempendulum. 

MordiciM.']  0'Ji»| ,  morlicatim,  mordendo.  Id  tamenPlinius 

negat  lib.5x.cap.}.  non  enim  teftes  corum  ,  quae  vocantur  C«- 

ftorea,  ab  ipiislamputari  cenfet,  ex  Scitij  cuiufdam  rci  medicae 

fiesexfcin'  diligentiflimi  fcriptoris  fententia  ,  fcd  paruos  clfc  fubftri(Sl:of- 

•  que  &adh2Erentes  fpina: ,  ncc  adimi  fine  vita  animalis  poffe, 

Sic  Aclianus hiftoria;  animaUi.6.cap.}5.ait  a  Caftore  cauflam 

ab 


L»cm 


Ex  C*n* 


EMBLEMATA.  557 

ab  infequcntibus  venatoribus ,  cur  tam  cupidc  pctatur,non 
ignoraritidcirco  mordicus  iplcpremens  vfquc  incumbitad  eli- 
(dcndos  ceftes  ,  quoufque  abfcideiit ,  &  fic  eos  abiecerit ,  tam- 
quam  homo  fumma  prudentia  in  latroncs  incurrens,quxcum- 
quc  portac ,  ad  fc  redimendum  exponit.  Quod  (i  poftcaquam 
execlus  &  cx  periculo  feruatus  fuerit ,  ab  inledantibus  iterum 
vrgcatur,  hic  fcfe  alleuans,  atque  quamobrem  infequi  vlterius 
pcigerc  Ron  dcbcant ,  cauffam  oftcndens ,  ad  rcucrtendum, 
quod  iam  ca  parte,  quam  expetunt  >  careat ,  vcnatorcs  inducit. 
Ssepe  etiam  nunc  teliiculis  pra.'ditus,ciim  a  vcnatorum  confpe- 
dufclongillimocurfu  remoueric ,  eam  partem  defideratam 
ita  aftuce  comprimit  &  occultat ,  vt  non  habcre  vifus  infcda- 
torcs  fallat.harc  ille  fere.Scd  &  Apul.  icpidiflime  in  lib.i .  Afin. 
aur.  apud  qucm  Socrttes  quidam  loquens  de  Moroe  anu  faga.  '^^"  *^ 
Amatorcm,  ait,  fuum  ,  quod  in  aliam  temeraiTet ,  vnico  verbo 
mutauic  in  feram  Callorem  :  quod  ca  bcftia  captiuitatis  mc- 
tuens ,  fe  ab  infcquentibus  reprarcifione  genitalium  liberat ,  vt 
illi  quoque  fimilc  quod  Venerem  habuit  in  aliam ,  prouenirct. 
Sed  refcram  huc  hifloriam  nobilcm  Conftantini  Manaflis  ex  ^"^/"^ 
Annah  quod  ad  hunc  locum  faciac :  Michaelus  quidem  Impc-  /,,/7^^;^  '^^ 
racor  audica  cyranni  ferocia,impetu,dcfe6lionc,  fuamet  fponte  MichacU 
throno  Impcriali  ceflit,  hoc  ipfo  faclo  diuinis  Chrifti  iuflis  fa-  /w/<r. 
tisfaciens  ,  &  crga  pcrfccucorcm  non  alicer  (^^^  gercns ,  atquc 
caftor  fiue  fiber  facereconfueuit.  Legimusenim  in  prifcis  illis 
monumentis  eorum,  qui  de  animalibus  fcripsere,  fibrum  ani- 
mal  efle,  quod  in  vtroque  viuat  elemento  ,  &  teftes  habcat  ar- 
cendis  quibufdam  morbis  fanc  grauibus  conducibilcs.  Quod 
cum  plerique  venatorcs  norinr,  animal  canibus  longe  velocif- 
fimis  infedantur.  Hui.us  pugnx  cauflam  ciim  ipfe  nber  ctiam 
cognitam  habeat,perhibent  eum  morfu  rcfedos  teftes  abiicc- 
rc,  acque  ita  currentcm  faluti  fua:  confulere:quo  fa£lo  venato- 
rcs  feram  perfcqui  dcfinanr.  Sic  nimirum  Michaelus  quoquc 
volens  Imperium  refignauit  Leoni  belluinis  moribus  &  indo- 
le  fcrina  prxdito,  qui  oriundus  crat  ex  Armenia,&c.  Commo- 
dc  obtulit  fcfe  mihi  aliis  implicato ,  &  ad  alia  cogitanci,  locus  £v  ^ff^ 
cx  Ammiano  Marcellino,ex  i  y.lib.quo  loco  faftuofus  Rex  Sa-  »"'»«^<^" 
por  Conftantio  Imperatori  fuadebat,vt  regni  partem  rltroce-  "  ' 
deret :  Poftrem6,inquir,fi  morem  gercrc  fuadenti  volueris  rc- 
<5tc,contcmne  parcem  exiguam  fcmper  luclificani&  cruenraiTi. 
vt  cxtera  regas  fecurus  :  ac  prudenter  rcputans  m.edel«iun. 
quoquc  artifices  vtcrc  nonnunquam  &  fccare ,  &  partcs  coi.- 


J^S  ANDREit    ALCIATI 

porum  amputare,vt  rdiquis  vti  liccat  integris :  hocque  beftias 
fa<ftitarc,quae  cum  aduertant  cur  maximoperc  capiantur ,  illud 
propria  fponteamittuht,  vt  viuerc  deinde  pollint  impauidc. 
Hjec  Ammian.quo  maniferte  allufum  conftat  ad  Caftorem. 

Medicata.']  Mcdicinis  apfa,vt  apud  Martialcm,medicata  po- 
cula:mcdicata  vina,apud  Columellam  lib.i.cap.^. 

'-—^aaeo  medicatum  intelHgit  ingtient 
Vtpauloante  luucnalis.  Has  partcs  Caftoris  gcnitales,  vocant 
nedici  Callorea  ,  quac  medenrur  multis  morbis,  vt  vcrtigini, 
tremulisncmorum  vinis^paralyticis^iis  qui  affe<ftorunt  llo- 
inacho,irchiadicis,ali'rque.  Quidam  refcrunt,pofl:  genitalium 
amputationem,li  Caftor  iterum  petatur  a  vcnjltoribus ,  erigerc 
fc,  &  oftendere  nihil  expedandum  ampliiis. 

Sefegnartt^  ob  i'Iapeti.]  Verba  Plinij  funt  lib.8.  cap.30.  quod 
cafdem  parces  fibi  ipfi  Pontici  amputant  fibri ,  pcriculo  vrgcn- 
tc,  ob  hoc  fe  pcti  gnari. 

^ra.]  Pecunias :  matcria  pro  matcriato. 

Vitam  vt  tedimiK.]  Vt  qui ,  apud  Saluianum,  contemptis  di- 
uitiis  vitiis  non  fuccubuerunt ,  auri  &  argenti  cupiditate  nori 
vi(kii  fparfis,  quod  dicitur,  redemerunt  criminanummis. 


Gum 


EMBL  EMATA. 


53? 


Cnm  laruis  non  ludtandum. 


Emblema     CLliX, 


vSacidA  moriem percfijffu  cttsfidis  HeBory 

Qui  toties  hofieis  vicerat  amefuos', 
Comprimere  handpotmt  vocem-tinfultantihHS  illis, 

'Dum  curru  ^  pedihns  neclere  vincUparant- 
7)ifh-Ahite  vt  lihittm  efl:(ic  cajfi  luce  leonis 

ConHeUunt  harham  vd  timidi  lepores. 

ID  fumptum  effe  liquec  ex  Homericx  IIia(los  x-  Gr:rci  He-  Lo:m  iiV 
(^oremab  Achilleiam  inteifectura  circumllantes  inip^cc-  '"«"". 
bant ,  &  mortuo  infulrabant ,  ncc  erat  cjuiiquam  qui  extiuiflo 
'•^ulnus  non  infligcret,  Sic  cnim  Homerus: 


H»  ANDRE^    ALCIATI 

Oi  i^  B-ntiffiurTD  ^vlw  i^  nt^  iiy^v' 
iE.K7tf(^.  isJl'  A^  e<  715  iktitTTniyt  nrei^Wn.        hoc  cfl, 
uit  reliqui  Graij  accurrunt  cinguntque  cadauer, 
Heciorii  eximiamjpeciemformatnque  Jiupfntes: 
Nec  tamen  afiitit  exanimipne  vulnere  quifquatJti 
Caeterum  vidctur  diftichon  Emblcmatis  tcrtium  c  quodanl 
inccrto  audorc  pctitum,cuius  qualc  ti\  Epigramma: 

Qnod  fonati 

fo/?  mortem,  Vani,  nos7ru:n  confgite  corptti: 
Et  lepores  audent  cico  infultare  leoni, 
Vcrba  funt  Hc(floris  aGriccis  bigis  rapti ,  quibus  timiditatem 
&  ^tK^^v^ct^  ab  ingenuis  bcllatoribus  omnino  alicnam  pcr- 
ftringit.Allufum  eft  autcm  ad  proucrbia,  lugulare  mortuos:&, 
^n  maU-  Mortuo  leoni  lcpores  inrulcanr:&,  Cum  laruis  lu(5fcari.  Quibus 
dicendum  monCmur ,  nc  quid  malcficiencia;  in  vita  f undos  cfFundamus, 
tnortHu.  ^m  ji5  obloquamur.  Quemadmodum  enim  in  bcUis  maxime 
ridiculumeft  &inaudita:  cuiufdam  fcritatis  argumentum ,  fi 
quis  proftratos  atque  iam  intcremptos  fcriat,aut  quoquo  mo- 
do  afficiat :  (ic  inccmperantia:  cft,  &  certe  dementia;  maxima?, 
mortuos  iniuriis  probrifque  Iaccrarc:vt  funcqui  vcl  libris  edi- 
tis ,  vel  priuacis  aut  publicis  colloquiis  prifcorum  ,  aut  etiam 
clarorum virorum  dogmaca  reucllunc,&  nigro  dencc  lace- 
ranc.  Lacrcius  Chilonera  aic  vctuilTe  de  morcuis  male  loqui: 
quod  ignauum  viderecur  eos  inccirere  lingua  ,  qui  refponderc 
non  poircfir,ac  curpe  efT^c  cum  vmbris  &  laruis  lu^ari,  nam  id 
cft  fepultum  quodamraodo  refoderc.  Philoftratus  itlianum 
fcicc  cocicuit  qui  accufacioiiem  cuiufdam  tyranni ,  fed  iara 
morcui  fc»-j^i'crac.  Inrricucum  iftud  cuum  laudarem  equidem, 
aic  illc ,  (i  viuiim  accufaifes ,  viuencem  namque  cyrannum  in- 
cefterejviri  elTeduco^ac  morcuo  infulcare,cuiufuis.  -n  fj^  ^uvtu 
'P  7vtieMv»v  «7n>C93rl«:',  ecy^^ls  iire  vo^i^afjii  'j  t7mfAf)CUiH)i  x«- 
fB^'je^  -aouvTe;.  Sic  Munafus  Plancus  cum  audiiTec  in  fe  oracio- 
nes  qaardamfas^cas  ab  Alinio  Pollione  ,quas  camen  nollcc  an- 
te  morcem  cdere,  cum  mortuis  nonaifi  laruas  ludari  rcfpon- 
dit.  Contra  Lcpcinem  Demofthcncs  air ,  Nemini  mortuo  ma- 
ledicendam  t&.  Refert  Zonaras  Annal.3.  cum  Endoxia!  He- 
racli}  Imperacoris  fanus  cfTerrecur ,  Epiphaniam  filiam  quod 
IpuUil-c  in  cadaacr  ^viuam  rogo  impof;ram  &  exuftam  fuifTc. 

Ludatur 


E  M  B  L  E  M  A  T  A»  541 

I.u<3atur  Lycurgus ,  qui  cadauera  hoftium  nudari  vetucrit ,  re- 
^c  profcd6,quippe  qui  humanicatis  memor  eflct.Vituperatur 
contra,  vir  alioqui  magnus,  Alexander  Maccdonius,  qui  cada- 
ueribus  pontis  loco  vfus  dicitur.Ec  Vcrris  crudelitas  a  M.Tul- 
lio  inceflitur  y.Verrin^^quod  nauarchos  innocentcs  non  modo 
vita  priuaflet ,  fed  &  eorum  cadauera  fepelienda  non  priiis  pa- 
rcntibus  reddidiflet,  quam  ab  eis  certam  mcrcedcm  accepiflct. 
Rc6te  Homer. 

NonfanSum  eft  viris  interfectis  infultare^ 
Virgilius  vndecimo, 

NuUum  cum  viciis  certamen  ^  Athere  cajfis. 

§^i  toties  honeis.']  Ouidiana  eft  imitatio,ex  primo  D^  artc; 

<g«/  toties  focios,  toties  perterruit  hoBes. 

Vum  curris.']  Hedor  ab  Achille  iptercmptus,  bigis  alligatus 
cfl  cirqa  Troiae  mcenia.  VirgiJ.i.^neid. 

Ter  circum  Iliacos  raftauerat  He^oramuros. 

Cajfiluceleonis.']  Lumine  priuati.  Lux  pco  luminc,  &lumen  'Barham 
provitavfurpatur.  -viUm. 

Conuelluut  harbam.']  Alludit  ad  illud  >  barbam  vcUcrc ,  quod 
irrifionis  cft.  PerHus  Satyra  i. 

Si  Cynico  barbam petulans  Nonaria  vtUat. 
&  Horatius  primo  Sermonuqi: 
Barbam  tib^  veUunt 

lafcsui^ueri» 

Dc 


S4^ 


ANDREiS    ALCIATI 


Pe  Morte  &  Amore. 


Emblema    cliiii. 


Errahat  focio  Mors  iuncia  Cupidine-.fecHm 

ajllors  pharetraf,parmis  telagerebat  ^mor. 
Dinertere JimHlyfimtd  vna  &  no^e  otharmt'. 

Cacus  ^mory  A<fors  hoc  tempore  Cdca  fnit^ 
t^lterenirn  alteritis  mt^le  protiidafpiculafHmpJir^ 

^J^ors  anrata^  tenet  offe.j  telapuer. 
Debuie  indefenexcjUi  nunc  ^cheronticttsejfe^ 

Ecce  amar^rir  capiti  florea  frta  parat. 
%..^fj}  ego  mutato  qui.i  Amor  rne  perculit  arcn, 

DeficicAnijciunt  cjr  mihifata  manHm^ 


J*arH 


E  M  B  L  E  M  A  T  A,  J4J 

Parce  puerjMors  Ji^na  tenem  viEhrtciaparce: 
Facego  amenhfHbeatfac  ^cheromafenex, 

GViciardinus  libcllo  quodam  Italico,quo  res  quafdam  £*  <»<«- 
mcraoratu  dignas,eafquc  veteres  &  nouas.tum  cciam  ali-  ?*'' «"* 
cubi  feftiuas  &  ioculares  ,  exrcripfit,  hoc  carraen  ab  Aktato  ^l^yi,^^^ 
fuifTe  fcriptum  teftatur,quo  temporc  in  Italia  vchemens  pcfti-  ,^  vertfi^ 
lcntia  ita  grairata  cfl:,vt  permulti  iuuencs  extrcmum  vitre  diern  ma  mg9, 
clauferint ,  &  fenes  fere  illa:fi  atque  incoiumes  permanfeiint.  ^o*«. 
Quod  faciie  mihi  probari  poteft.Sed  tamen  Emblematis  huius  *Manm 
materiam  video  funjptgm  eire  ex  antiqua  Graccorum  fabula,    ^^** 
quam  Gallicis  fcriptis  mandauit  loannes  Marius ,  Illuftratio- 
numGallu-efcriptor  fuaartatenobilis.  Figmcnto  cnim  lepido 
fane  ac  feitiuo  tradit,cur  plerique  fencs  amori  piacido  fuccum- 
bant,  quibus  potius  de  fato  imminente  cogitandum  crat :  con- 
jraiuUwncs  immatura  mortcdecedant ,  quorumpotiusfuerat 
hilarem  vitam  ducere,&  amorem  confeflari,  habita  prwercisiuj 
^tatisratione. 

Hoc  exprelTit  non  inconcinnc  aliquis,fcd  kiuvvff,(^\ 
Forie  lccmn  horrorii  plenum,varitque  tim&ris, 

Ei  r»ors.'{^  penna  pr&peie  t,enit  Amor, 
Dum  trepidant  dnimU  ignita  Capidtms  armtif 

Mor^  capit,^  Mortufiigid*  tela  pmr. 
Hinc  tnfita  lues  nojiros  irrepjit  in  annos: 

Htnc  amat  ipfe  fenexMnc  perit  omnis  amans. 
Nec  vero  pigebit  afcribereloachimiBellacij  Epigramma  in  ^"ffc*.ww 
hanc  fententiam,  quod  in  cius  tumulis  &  poemacis  tatini^  aji'  "^*^**^ 
iquando  legi(re  mememini: 

Mutarunt  arma  interfe  Mors  atque  Cupido: 

Htcfalcemgeflat,geftat  at  illa  facem. 
jijficit  hdc  animumycorpw  fed  conficit  ille. 

Sic  moritur  itmeniiific  moribundu^  amat, 
Vtfeeat  hu:  it^gulos^ocuks  excAcat  ©»  illa: 
lUa  ut  amare  docetyfic  iubet  ifle  mori, 
Vffce  hmc,htiman&  qu&fint  ludtlria  vitAi 

Mors  thalamumflernit^Jlernit  Amor  tumttlum* 
Tu  qmque  difcetuas,Natura)inuertere  leges: 

Si  percunt  iunenes^deperetimque  fem  s. 
Mors  aurata.]Ah  cfFedis  &  confequentibus.Morti  ofTeatcla  OJJha  ttlei 
tpbuuntur  :  Cupidini  verp  aurata ,  quod  delci^ent,  videantur-  ^•r'"* 

^      chtrhicm» 


544 


ANDREiE    ALCIATI 


quc  mentc  captis  in  aliquo  cfle  pretio.  fenex  Acherontietis. 
Hunc  loquendi  modum  vidctur  cx  Plautq  mutuatus  ,  apud 
quem  fcncx  Acheronticus  capularcm  &  morti  proximum 
ugnificat. 

jifl  €£0  tnutato.  ]  Adolefccntis  eft  profopopocia  de  Amore 
conqucrentis,qu6d  ab  eo  mortifcro  telo  fit  afFcdus.Et  fanc  fc- 
rc  fit>vt  iramodicus  amor  in  iuuenibus  mortcm  arccfTat :  quod 
potiiis  imprudcntia:  &  infania:  iuuenili,quam  Cupidini*  fagit- 
tis  afcribcndum  cft. 

Hac  Acheronta.]  Qmd  Achcron  (ignificet, cxplicat Plutarch. 
Confolatione  ad  Apoilonium,  &  iib.  Dc  primo  frigido. 


In  formofara  fato  pr^reptam. 


EMBtlMA      CLV. 


C  V  R  puerum  Mon  aufa  dolis  es  earpere  Aworemy 
Tda  tm  vt  iaceret,  dumprapria  ejfepntat? 

Eiufdem 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  y4y 

Elurdem  eft  argumenti  cum  fuperiori,quo  dcflet  cuiufdam 
forraorx  virginis  immaturum  obitum.Incrcpat  itaqj  mor- 
tem  tanquam  huius  funeftilTimi  mali  caufTam ,  nimirum  quse 
Am.ori  dormitanti  tela  detraxerit:quo  efFedum  e{l,vt  poftmo- 
dum  Icthiferis  pro  blandis  lastifq;  vterctur.  Quod  quidcm  fae-  r*    n 
penumero  contingitjvcl  cum  pucUa:  amore  capta:  defperantcs  mors  pr^ 
cxpirant,  mortcmque  fpontaneam  aliquando  malint,  quam  ab  froftra. 
aliqua  fpe  incerta  ac  dubia  ladtari  diutius  :aut  cum  corporis 
aliquaaegritudine,vel  caufla  alia  minime  cognita,quo  tempo- 
re  de  coniugij  ncgotiis  agendum  erat,ante  mori  difcant,quam 
viuerc  incoeperint.Sic  enim  amor  illc  csecus  reuera  &  impaties, 
imo  vero  exfpes,corriperc  tcla  mortis  dicitur,  ciim  iuuenculae 
ill^e  tcner^e  &  delicatae  aut  fefalli  fentiunt  ,aut  nihil  fpei  forc 
intelligunt  in  eo  qucm  ardenti  animo  concupiucrunt.Memini 
me  aliquando  cpigramma  lufifTe  in  gratiam  nobilis  cuiufdam 
adolcfcentis,qui  magno  fuo  dolore  amicam  ,  leftiflimam  pri- 
msequc  nobilitatis  iuuenculam,pr«matura  mortc  iibi  crcptam, 
Iugcbat:cuius  carminis  hxe  fuit  pars  quidcm: 
^h  virgo  ififtlix^qmdte  Libttina  trueidat 

TAm  citOyfdrmofo  digna  puella  viro? 
InUidit  thaUme  tumulutyquo  tempore  frimoi 

Ccniugij  ttdas  ipfeparahat  Amor, 
Sicpenetrahiliu^  teium^f(*it  iflud  Amcru: 

Mors  aber^tymortem  cujpidefecit  Amor. 
Sie  maUfuadu4  AmoryMortisquijpicula  dirHS 

Arrfpuit,quando  lethtfer  cmnis  erat. 
Sed  nil  nos  quefiuftjue  iuuant,moUef^fufurr$  j 

VirgoiaceSithaUmii  aptior  vnatuis, 
§luam  mifsre  ante  diem  ?arcarum^amin$  rapH 
Conderisyin  tumtilo  digna  pucUa  thoro  f 


Mm 


S4^ 


ANDREiE    ALCIATI 


In  mortcm  praeproperam. 

E  MB.L  E  M  A       C  L  V  I. 


03 1  temrasforma  allexit.torjit^y  pueUas, 

Pttlchripr  cjy  tota  nobilis  vrbe  pyer, 
Occidit  ante  diemimtlli  magejiendHSy  ^refii, 

Quam  tibi.cm  cafio  iunEiHi  amorefnit. 
Brgo  illi  tumulHm  tanti  monumema  doloris 

^i^ruiiy^  cjuerulis  vocibtu  afiraferis, 
t^e  pne  abis ,  dile&e  ?  ne^ue  ampUtis  ibimui  vna  f 

Nec  7necum  injrudijs  otiagrata  teres? 
Sed  te  terra  teget  :fedfati,Gorgoms  ora, 

pelphinefque  tuifigna  dolenda  dabunt, 

DEflet  amici  cuiufdam  prjcmatumm  obitumjCumquc  com- 
mendat  a  vultus  dignitate  ,  nobilitatc  generis,  &  amoris 
cum  Arcilio  adolcfccRte  «qualitatcihunc^uc  Arcftium  pr?  cae- 

tcris 


E  M  B  L-EM  AT  A.  547 

feristantl  infortunij  ludtus  debcre  perfcqui  aittquippe  qui  cum 
eo  &  ftudiis  ,  8c  vita:  ncceirirudinc  fuerit  maxime  coniunftus, 
iccirco  tanci  ludus  ,  vt  bencuolentiac  memoriam  fupcrftitcm 
profcrc  iioc  ca2notaphio,cpitaphio,{ub  quo  Delphinum  &  Gor- 
gonaj  imagines  emineant.Dclphin  quide  ^<A«v0^«9r^,  &  ho- 
minum  ama(ius,hic  notam  amicitiae  pr^fert.Gorgoneum  Me- 
dufac  caput  pro  mortis  (igno  apudquofdam  vfurpatur,  proque 
ftupore&  admiratione  uieuS-Jnni  inducente,  vt  apud  Picrium 
lib.KJ.  Hicro^lyph.diliecntcr  explicatur.Philoftratus  dc  Pcr- 
lcorro  «HjC<^  T)»?  J55V*^5  > 'X*"*  *^'6'"o>,^«  «iurv^otliff  tcvni 
Aao},  Aiflo«  yiyjifVTui :  Sepofito  Gorgonis  tcrriculamcncQ  ,  nc 
hcmines  lapidefcercnt  ipfi  occurrcntcs.  Heliodorus  hiftoriap 
iEthiopicae  4.  n  J['  ««'"s?  'rlw  j^^v»?  S^ietrti/d^n  xipetylmt*  n  rt 
tuy  krtimri^av  •\\)  rt  ^  fci^  itrtK ^yet :  iWz  autem  nOQ 
fecus  quam  facic  confpefta  Gorgonis,aut  alio  terri£co  mon- 
ftro,altum  vociferata  eft. 

NuUi  magejiendui.']  Horatianum  iftuc  imitatur  c  i,  Carmi" 
num: 

Multii  ille  quiJemflehflis  occidiiy 

Nulltflebilior  quam  tibi  Virgili, 

Mm    X 


54»  AJNDREjE    AXCIATI 

■■ '  ■>■■  '  

TcriTiinus. 

E  M  B  L  E  M  A        C  L  V  I  I. 


Qjr  'A  D  R  A  T  V  M  infiiditiir firmijfima  te[ferafaxumy 
Stat  cirrhata  fnper  peEiore  imago  tenm: 

Etfefe  mlii  profitetur  cedere,talU 

TermintH  efijoomines  cimfcoftM  vntu  agtf. 

(flimmota  diesypr&fixa^  temporafatisy 
Dej^feruntprimis  vltima  iHdicium. 

jHors  int.  T  TIc  Termini  piflura  nihil  vlli  concedentis,mortcm  figni- 
ftiubHk,  X  jLficat,quas  ineuitabilcm  habet  in  res  quafcunquc  ncccffi- 
tatem  :  ad  quam  eiim  perucnimas ,  tum  folent  hominum  qut 
iuperftites  funr,  liberscde  nobis  eiTe  opii^ioncs  atque  iudicia, 
Quod  enim  vltima  qusque  &  poftrcmo  fa<fta,imo  vero  inter- 
dum  cogitata  tam  lynccis  oculis  iofpici  foleant ,  tamque  fer 

<;ure 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  54^ 

cure  ac  feueie  acc;ipiancur,noft:r?  partes  funcnc  ndftraptc  cul- 
pa  in  conficiendo  vitac  huius  noltra'  crurfu  aJitjuid  agamus,  aut  <^»^  ^^' 
etiammoliamui;  ,  ex  quo  (iniftri  quidpiam  de  nobis  homines  '""''V" 
iudicarc  poflinc;  Quod  facilc  confequemut.  fi  Terminum,  id  ^*  *    "'^' 
cftjCXtruem  vitx  diem  perpecuo  ,  auc  quidem  facpe  ob  oculos 
ponamus,qui  Terminus  cum  minime  cedat  principibus  eciara  Termimtt 
viris,  de  tjuibus  morcuis  tam  intrepide  fama  pronuncilt,quid  mors, 
de  nobis  infima  condicione  hominibus  exiftimandum  ?  Qui- 
'dam  fufpicancur  his  verbis  ,  Erafmi  '^  vc  Ipquuncur }  immodc- 
ftiam  modefte  carpi  (  quod  coniedaneum  an  probare  debcam, 
nondum  fcio  )  quod  in  annulari  digico  Terminum  depidum 
habueric  cum  infcripcione  ,  N  v  lx  i  c  t  d  o:quafi  (ignificarct  ^''f'^^'^**' 
hoc  fymbolo  in  liccrarum  cognicione  (e  nemini  ccdcrC.  Eam  ^ar^id'u4 
ob  rem  cum  plerique  fugilIarucc,intcrqucca;teros  Caruaialus  ,•„  Eraf.j 
Francifcanus  quadam  Apologia  ih  Erafmum  :  cuius  hic  vcrba  mMm<,    . 
malo  adfcriberc  quam  aliquid  de  meo  fingerCi   hfla.\c  habet 
Erafmum  ,  inquic  ille,  quod  Ecclefia:  dodtorcs  &Euangclift2e 
ad  numerum  quaternarmm  finc  reda6li ,  quod  videat  fe  non 
poiTc  inter  illos  computari ,  neque  credit  fe  iliis  elfe  inferio- 
rem,qui^ili  ccdit  :hoc  enim  elogio  fua  fcripta  claudit  Eraf- 
mus ,  C^BiuIIi.  Et ,  vt  nemini  fas  fic  ignorare  hanc  Erafmi 
praecipuOTnnfaniam  ,  apponic  Dei  Termini  effigicm  cera  fi- 
gnacam  ,  qui  Deus  nec  ipfi  quidem  loui  cedebac.  Nonne  haec 
Erafmi  infolencia  Omnes  eius  infolencias  fuperac  ?  Non  cedis 
Erafmc  Buda;o?non  cedis  Capnioni,  Clitoueo,Pico,aut  Angc- 
lo  ?  Cedo,  inquit ,  nulli.Non  cedis  Auguftino,  Ambrofio  aut 
Hieronymo?Cedo  nuUi.Non  Hilario^Cypriano^Ladantio^aut 
Origeni?nulli.O  felirf?culum,cui  talis  homo  datuseftiHade- 
nus  Caruaialus:cui  vt  affcdibus  plus  quam  par  erat  indulgen- 
ti,nimiaquc  animi  impotentia  debacchanti,animose  facisfecit 
Erafmus,his  plane  vcrbis:Vc  doceac  me  difcruciari,  quod  non  Erafmitr* 
anntunerarer  quacuor  Ecclefiae  dodoribus ,  ptofert  fymbolum  iponfie  ad 
annuli  mei,in  quo  cft  fi^ura  Termini:adieci,Ctf7?rei/o  nuUi  Tft-  <^'*''*'»»«'*' 
minu^.Et  eft  lambicus  diraetcr:fi  inuercas,Throchaicus  eft  to- 
tidcm  pcdibus,  Terminn^  concedo  nuUi  At  in  fufili  Termino  ha-  • 
bct,  o^  T£A(^  A(5^«g5  /8/K:itcmLacine,Mors  vlcima  lineare- 
rum,indicans  mortem  nulli  cedere,meque  ipfum  admoneo  in- 
ftarefuprcmum  vic3Ediem,quemadmodum  Prudent. 
Infiat  Tirmini4^.^f3r>  diem 

Vicinum  fenio  iam  Dew  aptliceit. 
Idquc  fcripco  quoque  vulgato  declaraui.Hic  icaque  Tecminus 

Mm     j 


Uo  ANDR£i£     ALCIATI 

dicit  omnibus,  Concedo  nulli ,  non  Erafmu^.  At  mc  ferocitcr 
appellat  PantalabusrQuid  ais  iralme-non  concedis  Ciitoueo, 
nonHilario^non  Cjrpiiano  ,  nonBuda:o,  non  Ncbi:i<rcn(i,nou 
Thoma:,non  Auguftinoi-Si  vis  rc  meo  nomine  reip6denm,ne- 
mini  non  concedo.Si  portulas  vt  Tcumini.i.mortis  nomine,re- 
fpondeam,  dicamiNoa  concedo  leonibus,  non  cIephantis;non 
cedo  Monarchis  &  fummis  Pontificibui:non  celli  Prophctis  & 
Apoilolis  :  dcniquc  nec  ip(i  trancilco  cclli.  tat  nunc,  &  iaLicc 
Termini  mei  fuperbiamjiactenus  Eralmus.Ccrte  apud  audo- 
rcs  colligere  c(l,  Tcrminum  fublimitatis  &: gloiia;  lymboium 
eircatque  ccia  difciplinarum  cognitioncm  inrcrdum  pro  fym- 
bolo  rcferrc.Dc  Termino  pUua  Ouiu-Fart.i.D.Aug.  Dc  ciuir. 
Dci  4.c.i3.Gyrald.Syntag.i.  Qu.i  cnim  llrcnuedccurforpatio 
in  literis  profeceric,  &  ad  tranf,uiUum  iam  vita;  portum  appli- 
CQcrit ,  vndecumque  prudcntillinuis  clfectus ,  neque  Iccundis 
intumefcit  infolentcr , neque  aducrfis  peiturbatur,arc]ae  in 
vtramquc  fortunam  ita  fc  eomparac,  vt  arquum  &  indomitum 
ad  omnes  cafus  animum  prae  fe  fcrat.Picrius  lib.  3.8.&  49. 

Stat  cirra^a.']  Cirrati,funt  qui  capillos  habent  cirratos,  cin- 
cinno  calamirtratos.  Cirrus,ad  contorqucndos  canilios  com- 
patatum  inftrumentumjquafi  in  circum  cortus.    jjH| 
Martialis  y.Iib.^o.  ^i^ 

Nec  tnntutim  cmaftt  catsrttn  magiRri, 
Perfius  Satyra  prima: 

Tm'  cirrAterum  ctntum  dtciatA  fuijfe 
Pro  nihilo  pendtu  ? 

Tcrm'ntii  ejitnlis.']  Huc  a'nigmadc  Termino,  apud  Gellium 
iib.ii.c.^.quodfoluit  Politianus  in  Mifcell.c.3«f. 

Ey?  i/wnora  t/i<?<.]  Scncca  tpifh  Vnus  dies  de  omnibus  fert 
fententiam.&Plin.hiIl.nat.7.c.40.Ita  eltprofcdl6,alius  de  alio 
iudicat  dies,  &  tamen  fupremus  de  omnibus.  Quid  enim  hue 
aggcram  illud  Pind.Olymp. 

M.a^Tvpis  (rc(pd7ulot. 
Pics  polleriorcs,teftes  fapicntiiTHni, 

Opulcnti 


EMBLEMATA. 


$5^ 


Opulenci  hsredicas. 


EmBLEMA     CLVIII. 


Patroclv  ufalfis  rapimt  hincTroes  in  ^rmisg 

Hincfocijy  atqueomnis  turhaPclafga  vetat, 
Obtintt  exfiHias  HeBor^  Grxclcjfte  caciauer, 

Hdcfahella  agitftr,  ciim  vir  opimfn  ohit, 
Maxima  rixa  oritur,  tandern  fed  tranftgii  hires, 

Et  coruis  aliquid,  VHlttmif^ueJinit, 

PAtrocli  fub  falfis  armis  ab  Hedore  imerfedi,  mytholcgi-  T^irecliu 
ce  hiftoriam  cnarrat.  Vt  enim  hoc  mortuo  Hedor  ipfe  7*"'  f*'- 
eius  exuuias  fibi  rctinuit,  Grxci  vero  corpus  mtcremptura,  vt  1°'^*'^'''' 
fepulturse  beneficio  donaretur ,  magna  pecunia  redemcrunr: 
fic  diaes  poftquam  fuprcmum  vitx  dicm  claufit ,  conccrtatio- 

M  m     4 


nx  ANDREiS     ALCIATI 

ncm  ,  iixamquc  inter  h;:eredes  de  poflediooe  rclinquit.  vnde 
vuhurij  illi,  togatazcjue  cnnx  hofpites,  imo  vcro  &  ipfi  rabulse 
forenfcs partcm  prxd^E  aucupantur.Cadaucr  ipfum  humo  a  fa- 
terdotibus  proprietatis  ratione  niandatum  ,  impcnfarum  ali- 
quid  funeris  giatia  facit.  Itaque  Patrochis  diuicum  crc  typus, 
qui  falfis  armis  non  propriis  bt;lligcrant:id  cfi,  opibus  &i  diui- 
tiis,  qu2c  cxtcrna  non  propria  bona  funt.  fuccumbit  tandcm  & 
profternitur,  quod  eiufmoJi  prxfidiis  homo  fuani  metiri  fcii- 
citatcm  minimc  dcbeac. 

Falj7s inarmis.]  Alludit  ad  illud  Ouidianum: 
Siue  Meneetidemfaljis  cectdiffe  fuh  arv/vs. 
Vultwes        JExuuiat,}  Hic  exuuias  pro  pra:da  qua:  hofti  dctrahitur, 
qmd,        vfurpar. 

Et  comis  aliquid.']  Teftamcntorum  captatores  vulgata  tranf- 
latione  vulturcs  appeilari  obfcruamus,  quod  fcnibus  orbis  aut 
aliis  fibi  confanguineis ,  ccu  cadaucribus  inhient.  Hinc  iliud 
Martialis: 

Cuitt^  vuburis  hoc  erit  cadauer? 
Et  Scneca  in  Epiftolis :  At  fi  harreditatis  caufla  id  facit,  v^Ituu 
cftjcadaucrexpcdac.  Et  Dinarchus  apud  Plautum  inTru- 
culcnto: 

— -vide  vt  iam  quafi  vtihuri  iriduo 
Trius  rHdiuim?7t,a[uo  die  efurifient. 

lUuminhiantomngs. 

Ciccro  pro  Scxtio  :  Exicruiit  malis  ominibus  atque  exccratio- 
nibus  duo  vulturij  paludati.  Intelligic  autcmPifoncm  &  Ga- 
binium,quos  inimicos  iibi  maxime  nifcnfos  dicic.Apuleio  to- 
gati  rulturi;,cauflidici  &  patroni  forenfes  func  :  in  qua  fignifi- 
cationc  hic  accipi  palam  eil, 

Amicitia 


EMBLEMATA. 


155 


Amiciciactiam  poft  moitem  durans. 

E  HB  LEMA      CLIX. 


A  R  E  N  T  E  M  feme,  nudam  qptorjHefrotiMm  vlmum, 

Compkxa  efi  vmdt  vitit  cpaca  comar 
(sy^gmfcitque  victs  natHr<&,  ^gratapareUti 

Officij  reddit  mutna  inrafiio, 
Eximploqiie  monet^  tales  nos  quarere  amicos, 

Qhqs  neque  dtftHngat  fcedere  fnmma  dies. 

ID  e  Graeco  Antipatri  Epi^rammatc  tranftuiit,  cuius  caripen  Jn-*  ^^ 
eiteiulmodi: 

a  TTe/ty  if^h  yztAtisaiv  (^<i^ui'^c.a-'  «o^actutat^ 

M  m     5 


JH  ANDREA    ALCIATI 

Ti^lw  i^JiTVi  tzFftm  nhiHSrtj   wj  iWiufluft 

M    77?    kfAei-^ioy^    t^    ttKtUf    Clh    fJISVYI. 

Significatur  aute  hac  vite  vlmum  vigorc  iam  deftitutam  com- 
prehendente  ac  fuftinente  ( a  qua  nimirum  ipfa  prius  cum  te- 
ncra  efTct ,  &  quafi  pubefcens  incrcmenti  occafionem  mate- 
^mici  qui  riauique  fnmpferat^amicos  nobiscfle  deligendos,qui  nec  tcm- 
dtligendu  porum  diuturnitatc,nec  locorum  diftantia,  fcd  ne  quidem  poft 
mortem  amare  derirtanc.Illudquc  ell  quod  Phocion  dixit,vt  re- 

fett    StobxUS   ,     tviTHV    l»    iCj     Unt^   K;    -rtKVX    i^    (piXtff   TX?    Jl^ 

riiM  ccTm^ct.-^ila)  jj'  ./3<«  Tni^f^^ncti,  Comparandos  cfTe  libcr- 
tos  &  maritu  &  amicos,  qui  ad  mortem  vfquc  conftantcs  iint. 
Virgilius  in  obitum  Ma'cenatis: 

E/  dtctt^yty  certe  viuam  tibi  fewper  dmicM, 

Necttii^tii  monturide/init  ejje  tUM^. 
Ipfe  ego  qutcquid crCycineres  imetqutfautlltu 
Tunc  e^uoque  non  potero  non  mernar  tjfe  tui, 
Huius  amoifis  eft  quidem  apud  Propcrtium  charader.  Iib.i.his 
vcrbis. 

Terra  priftifalfo  pariu  deludet  arantes, 

Et  citim  magms  fel  agitabit  equosy 
G^.ampojftm  nojlros  ahio  transferre  caUreSy 
VtmU  4i-  Huiu^  ero  xitUKi  ,mortutci  huitis  er9. 

iurtaa  vt'      Arenterr.fnio.  ]  Vlmis  adiungi  vites  fuifte  in  mcrc  pofitUQj, 
"'•  vt  etiam  hodie  in  Italia,notius  eft  quara  vt  confirmare.neccfl€ 

habeam.Porr6  aduerte  an  huc  traduci  poflmt  Catulli  verfus  hi 
quodam  Epithalamio: 

Vt  vidua  in  nudo  vitU  quA  nafcitur  aruct 
Numqttam  fe  extoUit ,numquam  mitem  educ/it  vMamy 
Hane  nutlt  agricoUynttlli  acccltierc  iutiemi: 
Atfiforte  eadem  ejl  vlmo  coniuniia  marito, 
HidtiiUam  agriccU,multi  accoluere  itiuenci» 
Ce«j^.]Foliis,pampinis. 

Vices  naturti.']  Quac  nimirum  mutautur  in  horas,vt  c  iuueni 
fencx  citifTime  fiat. 

Parenti,  ]  Vlmo ,  a  qua  fuftenta  eft ,  &  incrcmcntum  cepit. 
Horarius: 

Et  -vitam  viduoi  ducit  adarbores. 
Idcm: 

adulta  viiiumprepagini 
Atfctsmaritatpopulos. 
OuiJ.^.He  Ponto,Elc2;.S. 

Ncn 


E  M  B  L  £  M  A  t  A. 

Nin  hiL  p^tr.pimii  Hmicitur  vitibpn  'vlmm: 
KulUpremtmt  ramos  pcndere  poma  fim, 
Idcm  z.Amor.  tleg.i^. 

ylmta  amai  vues :  vitis  nm  deferit  vhnt<rrH 
Scparor  a  domir.n  ctir  egofdpe  mea? 
CatuUus  in  nuptiis  luli^  &  Manlij: 

Lema.  quin  velut  ajfitai 

Vitis  impUcat  arhorts, 

implicciLitny  i>7  tHum  ComplcXHmt^t:, 

Claudian.z.  de  Raptu: 

hic  p^nnpinur:  imiutt  vh/ics. 


5n 


Muuium  auxilium. 


MBLEMA      clx. 


LoRiPEDEM  fublatnm  Immerisfen  Uminscaptiu: 
Et  focij  hdc  ochHs  munsra  rctnbftit, 

Puc 


n<f  ANDREiE     ALCIAtl 

^uo  caret  altenuer,  concors  flcprasiat  vterqnc: 
Mutuat  hic  oculos,  mntHat  tUepedes. 

^ytcmlT     A  ^P^"^"  rumptum  id  cfTe  c  Gr«co:fic  cnim  lib.  i  .Epigrani- 
*     XXmaton  rcperi. 

Afcp^  4'  »5A6/Tf  A«f  crd;  c*6$  (pti(n¥  iiffAS^A^mWj 

C&cui  claudn^n  humerisgef/at :  pro  mimere  tnnt^ 

lUe  oculos  claudi  mutua  dona  reftrt. 
imperfeSli  ambo  cocunt :  fedcorpu^  in  vnum, 
(S^odque  deejl,  focio  pr&fiat  vterquejuo. 
Et  illud  ciufdem  omniuo  argumenti,  audorc  Atitiphilo* 

Aft^u  fOfi  -xr]0C)]   }^  eiXiifASviii  eiXt.'  «  ^,  o-vj/ftj, 

TvtpXas  }^  ;^Xolo  ^(^'TUf^gi^ov /Beipi^  kpscf, 
AVg^TTisy  oh^oig  ofCf(0:,(nv  kK^^ivi. 

T«i»k<^.f,  «»)/Ao<f  «f  oA»»'  iipecpiedt»         Hoc  cfti 
jrf«?^o  mendici  cacpm,  clatidufque  fuere, 

uilter  at  alteriu^  fuFiulit  arte  malum. 
AttoUens  humeris  claudum,  qui  luce  carebat^ 
Claudi  oculos  dubiam  tentat  inire  viam, 
Coniunxere  fimtil  quodfors  vtrique  negarat: 
Katura  ambobn/s  fic  fatis  vna  fuif, 
Sunt  &  alia  duo  ad  idem  fpe£tantia,qu3c  a  do£lis  certatim  con- 
uerfa  huc  non  adiicio  :  fed  illud  tantiim  breuius  ex  Politiano 
adfcribam,  quod  nonnihil  leporis  habcat: 

Tv^>i.os  Avr>i<;  t*  IjTriw  «AAn^Aalio»  ^^^TTf^rtsy 

Tv(PAc?  o^ywTP,  ru%(popei7'  *!'  «tsra?. 

Ex  quo  intclligi  datur ,  ad  fuftentandam  fubleuandamquC  hu- 

hianx  vitaj inopiam  , homine  hominem  indigere:vt  enim  non 

omnis  fert  omnia  tclius  ,  fic  quiuis  non  abundat  quibiifliber^ 

vndc  peruulgatas  habemus  parcrmias,  Vnus  homo,  nullus  ho« 

mo:Manu"  mand  fricar.Malrse  manus  reddimt  onusleuius: 

J^omines     alia  multa  generis  ciuIde.Exiftimo  quidem  hic  allufionem 

•wtuj^ei'   quaudam  ad  mwhf&n-fjsv^  quiahomincs  quibufdam  vcteribus 

^n$i         appcllati  func  «TjtyJi/ajfj;^^» ,  quippe  quos  natura  ita  effinxcrit 

curap^eU    ac  form3rit,vt  grtgalcs  c{rent,&. bini  agcrent.Ex  quo  &  Plato- 

*'*^*'  niciicuniur  {«*  7reA<7j^,idclt,animaliaciuiiia,&:adlocictat« 

nata: 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  557 

iiataiquandoquidem  eo  genio  {int,vtfola  viuerc  nequeaut.Ita-  Uomines 
cjue  prxclare  ille  ,  qui  humanum  ingcnium  apicula:  compara-  fili  mini' 
uitivt  enim  illa  perire  dicitur  fi  fola  viuat ,  ita  natura  hominis  f»e  vitten 
ea  eft  ,  vt  fine  opera  mutua  &  focietatc  vitam  traducere  nullo  pJf^^*' 
modo  poffit :  vtque  manus  manura  lauat,  ita  homo  hominem 
rautua  quadam  neceflitudine  atquc  ope  iuuat.Quis  enim  arti- 
fex  tam  per  fe  fapiat ,  tantafque  habere  facultates  putatur ,  vc 
lion  indigeat  aliorum  artificum  auxilio  mutuo?  Idautem  cum 
a  natura  prouida  omnium  matrc  profedum  fit ,  vt  finguli  qui- 
bufdain  rebms  ad  vit^prxfidium&ornamentum  indigeat,quo 
eas  ab  aliis  rautuo  capiant  ,  vt  ipfi  mcmincrint  aliquod  fuum 
ofhciura  cfTc  mutuo  &  Yiciilim  reaendendumicerte  nullus  no- 
ftrum  elt.quin  vel  cqci  vei  loripedis  agat  partes,  vt  qua  fiteun- 
dum.minime  vidsat,autqua  progrediendum  vlterius,planc  no 
habear.  Quid  C3?cc>  con^lij  capies  >  quo  te  in  viam  huius  vit«B 
anxia:  ac  raole{ta;coniicics?quid,inquajhomo  quam.tumuis  di-» 
ues  ac  opulentus,confilij  capies,vf  te  pofTis  tandem  expedire  er 
inopias  angai'liis>quae  non  finunt  te  vlq;^progrcdi,nifi  ducatum 
tibi  prxrtec  aliquis  oculatus?  At  elaude,&  pedibus  cafle,  quo  te 
proripies?im6  vero  crudite  licct  «ic  Mufarum  alumne,an  te  lo- 
co  mouebis ,  nifi  primum  firmis  cuiufdara  opulenti  beneque 
numraati  humeris  fudenteris  ?  Scd  quotus  quifque  efl,  cui  non 
perfpicuum  fit  quam  longe  latcque  pateat  officij  huius  mutui 
yfus-^Nullum  Qmniuo  rerum  genus  eft,quod  aut  auulfum  a  cx- 
teris  per  fcipfum  canftare ,  aut  yijp  fuam  atque  a:cernitatem 
conferUarepoflit.  Stcici  qux.in  tcrris  gignnntur,aiunt  ad  vfum 
horainum  creaca  efrerhomincs  autera  horainum  cauffa  genitos, 
vt  ipfi  aliis  alij  prodeffc  poifenc :  qua  in  re  neceffe  cft  naturam 
iluccm  optimara  fcqui,&  vtilitatcs  omnes  in  raediuraconferre 
officiorum  coramutationc  ,  dando,  accipiendo,  commutando, 
conduccndo.  &  cjeteris  eiufdem  gencris,cum  artibus,  tum  ope- 
ra ,  tum  faculcatibus  horainum  incer  horaines  focietatem  dcr 
uinciendo.  lamvero  illa  fapientia,  vt  fapienter  ab  Oratorc  di- 
^ura,  diuinarura  acque  humanarum  rerum  fciencia  eft ,  in  qua 
concinccur  Deorum  &  horainum  fociecas  qua^dam  &  commu- 
nitas  inter  ipfos.Quod  cum  ita  fit,meminerimus  ad  extremumi 
quod  ante  dictum  clT,vnum  horainera  pro  ncraine  habcndum: 
vnum  iuqiiara  nihil  facere,  duos  fimul  iundos  permulta  facere 
&  confequi  polle, 

Anxi 


JS« 


ANDREiE    ALCIATI 


Auxilium  nunquam  deficiens. 
Emblema    clxi. 


B  I  N  A  pcrtda  vms  effngi  fedHtus  armisy 

CumprenieriirqHe  falo^  atm  premererqne  falo, 

Imolumem  ex  acie  dypetts  mepr&^itit :  idem 
Nauifragtim  apprenfns  liuora  adufque  tHHt. 


B 


Oc  e  Grrco  luli  j  Leonidx  Epigrammate  cxprefrit  Alcia- 
.tus,in  qao  Myrtili  militis  prolopopceia  eft^fcutum  fuum 
cclcbrantis.CrsEcnm  fic  babct: 

.K^^t^iif  OT  'ifVfftfta;  ^oyni  eisoriaa  ^'*^*v 


EMB  LE  M  AT  A.  JS5> 

Effugigeminnm  clypeo  difcrimen  in  vno 
Myrtilm,  ^  pugnnns  foniter  atcjue  natans, 

Arripui  clypeum  dtprejfa  fiamine  puppi 
Tluciibu^s  opprefjum,  belligerifque  viris. 
Huc  refer  &  alia  ciufdcm  argumenti  Epigrammata  lib.i.  tic- 
fii  ►««^«^•r.Scutum  hoc  nufquam  in  quouis  periculo  dcficiens, 
fcd  etiam  in  iis  attxilium  prxftans  ,  quic  videntur  alioqui  ab- 
horrere  nb  vfu  proprio  &  natuiali ,  typus  eft  amici  vcri  nun-  Ven  amlei 
quamiion  luppetias  fercntis,vel  etiam  in  iis  quae  videntur  a  fua  '^^**** 
fncultate  pa^ne  omnino  aliena  eire.  Hoc  etiam  poteft  commo- 
diflime  transfcrri  ad  litcrarum  ftudia  nufquam  non  opportuna, 
nuiquam  non  iucunda  ,  quibas  nimirum  non  modo  ab  aduer-  Stndia 
fariorumtelis&hominum  iniuriis  tuti  fumus,&  tanquam""-^*''*'* 
Oi.»po(ito  clypeo  munimur ,  fed  &  corum  minifterio  vfvique  e  "*^^*      " 
meaiis  vita:  huius  fludibus  ad  tranquilhim  otij  portum  recipi- 
mur.Sic  enim  Myrtili  clypeum  Alciatus  ipfemctoratione  qua- 
damXicini  habita  intellcxit.  TraduRt,inquit,  Zenonem  Phi-    Zenona^ 
iofophiim,cum  naufragium  feciftetjdixiiTc^fenunquam  felicius''**'J'''*^*'*' 
nauigaftc ,  quam  cum  rebus  amiftis  vacare  Philofophias  deindc 
ccrpilfet.  Idem  &  vfurparc  ego  poiTum  ,  qui  cum  in  patria  ctio 
quondam ,  nimiaque  tranquillitatc  ferc  marcefccrcm ,  atrbci- 
tate  beHorum  demum  exciratus  pcregrinari  cxpi ,  &  ad  hanc 
difciplinam  confugi,qux  mihi  planc  mit,qu6d  Prouerbio  Gr^- 
co  dicitur,  Myrtili  clypeus.  Fuit  is  ingcntis  animi  miles,  fcuto  'MyrtUi 
pugnare  folitus,qui  cum  ad  maritimam  expeditionemnauigaf-'-^^*'* 
icz,  fubmerfa  foTte  naui  cidem  clypeo  innixus  in  tutu  portum 
dclatus  eft.  De  quo  hunc  in  fcnfum  Leonides  Poeta  fcripfit: 

Binaperida  vnis  effugi  Myrtilu^  armis^ 

Cum  premerercfue  folo,  cltm  premererque  falo. 

Incotumem  ex  acie  clypcus  me  prAftitity  idem 
Nauifragtim  apprenfu*  littM  adufque  tulit. 
Sic  mihi  hxc  egregia  profefiio  omni  in  tcmporc,  omni  in  for- 
tuna  auxilio  fuit,qaod  ceu  fencduti  veftr.T  viaticum,  vt  &  vos 
^omparctis,  hortor  fuadcoque.  Hxc  ille. 

Gr^tiar, 


5^o 


ANDREiE     ALCIATI 


GracicB. 

Embi,ema     CIXIZ. 


Tres  Charite^  T^^eneri  ajpclttfjt,  dominam^Hefe^tmmur: 

HincajHC  voluptatesyatque  alirnenta  parant. 
Lititiam  Euph''ofyne,jfeciofnm  ^glaia  nitorem, 

Siudela  eji  Pithus^hUndpis  ^  9re  lepas. 
Cw  nttdiz  ??nentis  cjttoniam  candore  venuftof 

ConHaty  c^  eximia  firn^licitate  placet, 
An  cfuia  nil  referunt  ingrati^  atque  arcttla  inAnk 

E^Cha-yitiim  f  qui  dat  mtmera  nudm  eget^ 
^ddita  cur  nupcr  pcd>bt44  talaria  /  bis  dat 

Qui  cito  dat,  minirBi  gratia  tarda  preti  ej}. 


ImpH 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  5,ji 

Implicith  vlnis  cur  vertiiur  altera  ?gratM4 

Fenerat :  hmc  remanent  vna  ahennte  dudt, 
Inpfiter  ijs  genitori  C£li  defemine  diuas 

Omnibpti  acceptas  edidit  EHrymme, 

COnftituitur  hic  Charitum  profopographiajqualem  ferme  £>,/»  •   • 
&  pi<5lorcs  &  ftatuarij  veteres  cxpreirerat.Tres  funt  a;que  Chtritum 
nuds,virgines,iuuenesjhilarcsj&  qux  inuicem  fibi  adh;creant.  «J<?  AiiMn^ 
Nudsc  quidem,quia  beneficia  non  oportet  elTe  fucata  i  in  qui-  ^"' 
bus  fimplicitas  &  puritas  animi  maximc  requiritur  :  Virt^ines  3^'''* 
autcm  &  iuuenes,qu6d  nufquam  fenefcere  dcbeat  &  intermori    *^^"^'' 
acceptibenefici)  recordatio  :  Sibi  connexas  &  adhxrcntes,quia  lunSt, 
(vt  ait  Sophocles)^;j;a'^?;)<tgxi-  <peg«,qu6dque  debeat  efiTe  per- 
pctuum,&  quafi  continuum  beneuolentias  foedus.  Adhxc  pcdi- 
bus  habent  alata  talaria,  quod  tardam  gratiam  efle  non  liceat.  TaUrU 
Poftremo  vnam  auerfam  du$  alix  confpiciunt  j  quod  pro  ac-  P"^»*»*. 
ccpto  beneficio  duplicem,&  quafi  cum  fcnore  gratiam  repen-  ^"f'^  ''»« 
dere  debcamus,  Has  ex  Eurynomc  louem  fufccpiflc  ferunt,  vt  l'-*  '"^ 
aftcclum  ciufmodi  non  tam  humanum  quam  diuinum  effe  in-      '^"^' 
telligas.  Huius  pidur^  Paufanias  in  ^tliacis  diucrfis  locis  me-  cur  /iii^ 
ininit:&  Seneca  pluribus  agit  libro  Dc  beneficiisjcap.j.  Porro  louu  & 
huc  non  grauabor  adfcribcrc  in  Charitum  eiconem  Epigram-  ^^^yna' 
ma  non  illcpidum,quod  etiamnum  cxtare  Roma:,teftis  eft  Li-  ^''' 
lius  Gyraldus  Syntag.8.  afcripfitque  Alciatus  ipfemet  cap.  rn- 
decimo  libri  primi  Parcrgen: 

Smt  nudji  Charitesyviueo  de  mnrmoreitit  tUtu 

Diua  columnafuis  i.dibu4  intus  habet. 
far  trihw  eji  faeies^quaUm  decet  effe  fororumi 
Par  tribHi  eji  £tai,par  quoqueforma  tribuiy 
Gr^ta  Thalia  tamen  gemint.  cesuerfa  forori, 

Implicat  alterne  brachia  nexa  modts. 
lufpiter  ejlgeniterypeperit  defcmine  Cctli 

Eunomtay^  l^eneris  turba  mtniRrafuit. 
Inde  alitur  nudm  placida  fub  matre  Cuptdoy 

Inde  voluptatesyinde  alimenta  Dei. 
Charites."]  aV«  t?5  ;e*pS?,  a  la;titia,vt  Phornutus  ait :  fed  Chsritet 
&  notiilimo  Graecotum  adagio,  t»«$  xxe/io-i  <Brs»^«»,  Gratiis  '"'^*  *^*" 
facrificarc,  i)  iubcntur,qui  triftes  &  folliciti  funr.  ^*'  .   , 

Venert  afftunt.']  Teftis  cft  in  Aeliacis  pofterioribus  Paufa-  t^^vtm 
liias,&  Caelius  lib,i8,  cap.18.  vt  figni^catctur ,  qux  voluntas  f«r. 

Nn 


ytft  ANDRE^    ALCIATI 

ferret  (Ine  pagna,  cicracjiie  contcntionem  v2Iam,&  qui  dat,  & 

S  uphr.r^  ^^'  ^"'P'^'  tranfigercnr. 

„^/     "^      LAtt.iamEuphroly-^e.]  Notatio  cfl  nominum.  Euphrofync 
lajtitiam  fonatjvel  qux'  hilaritaccm  facir,  wAf^  t2  ^(p^xi^y^ 
.  .        Ixtum  reddcre. 

^^'/rtf^  J  Splendorcm,dignitatem  &  honcftatem  fonatjhinc 

_.   ..     ,     «yAiti5»/«W  KSH  «Y^»»'^'^)  honoro,  orno. 

SuMdl  SunUUfl  r///;'£^.]  Thaliam  intclllgit,qux'Suadafiue  Sua- 

dela,  pcrfuafionis  Dca  &  a  Gia;cis  3r«ei  nominatur.  Ciccro 
in  Bruto.  Vt  hominis  dccus  cft  ingcniumific  ingenij  ipfius  lu- 
men  ell  eloqueutia,  qua  yirum  exccllentem  pra:clare  tum  illi 

J^ti^oi,  homiqes  florem  populi  cire  dixciuc.Suadxque  mcdulla,  ^«^ii, 
quam  vocant  Gr3;ci,cuius  cftcdlor  eft  orator,hanc  Suadara  ap- 
pcllauit  Ennius.  Eius  autcm  Cethegum  medullam  fuilfe  vult, 
vt  quam  Deam  in  Pcriclis  labris  fcripdt  Eupolis  fclfitalfc,  hu- 
ius  hic  medullam  noftrum  Oratorem  fuillc  dixent,  ha:c  ille. 
vH^a  vero/  ait  Suidas )  cO:  )j  Ts^no-tAsrA,  cui  facrum  nihil  aliud 
quam  or^tio  ,  quam  etiam  Gua!ci  -^v-yf^w/tt^^v  appellabanci 
quod  animum  ducat  quo  velit.  Eo  fenfu  eloquentia  flexani- 
ma  dicitur  Ennio. 
,4riula        Atque  ar.uU  inanu  efl  Chatitum,']  Huc  rcferendum  videtur 

OrdttarHm  ^^q^  jg  SimonidcretalitStobasus  :  'Ztfiavi^n;  z!-ec^,'iocXivr^' 
TTvaj-  i*/KUf<c>i»v  vttiicrccf  y  )^  X-^C/iJ  '^)C^^  Aij^yr^^-,  ^;*'^»^  5 
fiil  J^^'kt®-,  diJO  fl^iv  «T^  't^6>  Ktca;rii;,  tLm  f^  X'"'^'^^^* 
'rluj  J['  ^iyuQ^iS  ,>^  '?rfoi  rkf  ^6iecs,rlu/  td^  luv  ^aeATuv  m- 
ilw  (^Ci^Jmca  'orou)  ccvoi^Uyrlu/  ok  '^ri<rif4,liju  m5>^w  :  Simonidcs, 
rogante  quodam  vt  fibi  confcribcret  encomium,&  gptiam  fe 
rclaturum  dicente,argcntum  autem  non  dance  :  Duas,  mquit, 
arcas  habeo,vnam  Gratiarum,  alteram  argeuti:^  cum  nccefli- 
tas  cxigit ,  Gratiarum  quidem  arcam  apcriens ,  inanem  iplam 
repcrio,alteram  vero  folam  mihi  commodam.  Sed  hoc  vidcri 
polTet  iliiberalc  :  nam  libera  &  vltronea  dcbet  cifc  gratia,  non 
coa£la,autilliberalis.  Adde,qu6d  pulchrius  &  magnificenrius 
cftbeneficium  conferre,  quam  affici  beneficio.  Hinc  enim  il- 

lud  Plutarchi  :  £t/«6«^(^,  t5  <iO  zirei<^eiv  ,  ro  dO  i^oteiv  k  f/Svcy 
t(^7i>ic  V  aXXk  iij  t/JVoy  «tT  ^»cri.  ^ac^oii  }^  «i^v  ^TAfg  ^Jt/uSv 
eWv^  atf  X<>t£/l^.  icXAet  (Tv:pog  «v  o  rdii  X^C*^*  "^^  ovof^^cf,  $•£- 
ywjjc;!^,  kyXoHLjJy  r^  tiG0^o(riwlcVy  t^  ^ecXtttw^  ro  '^  ii.^XXo^e.* 
j^  To  x^po^  ci»  xuf  //^iiTj  T^  X^&*^y  '^^^"  ^'^  '^  t(^6ccpa7f 
fotyOio  r»  vuj^f^f  <^J  su<^tu>ovrviA    sroAA«Jt<5,  *«  ;<>'  tf^A,"\ov- 

'TViyrrS  ^  fJ{3{Hy .  hoc  cft ,  Epicurus  piit ,  non  modo  pulchrius 

cif<^ 


tnanu. 


EMBLEMATA.  5^j 

cffebcneficio  afficcre,  quam  afficijfcd  &  iucundius.Nam  nulla 
rcs  perindc  parit  gaadiuiTi,vc  beneficentia.  Sapiebat  autem  qui 
indidit  Gratiis  nomina^  Aglaiac,Euphroryna^j&  Thalias,  fiqui- 
dem  exiritario  &  l^titia  in  dantc  maior  eft  &  purior.  Itaque 
multi  pudorc  fofpe  fuffunduntur  ,  cum  beneficium  accipiunt: 
fempcr  autem^audent,  cum  beneficium  pra^ftant.  Non  mihi 
temperarepoflum,quinaddam  Ciceronis  illud  e  i.Gffic.  Aut 
opera  fit  bcnigne  indigentibus,aut  pecunia,&c.  quamquam  in 
vtroqueineftgratificandiliberalis  voluntas,  tamen  altcra  ex 
arca,altera  ex  virtute  depromitur:largiti6que  quse  fit  ex  rc  fa- 
miliari,  fontem  ipfum  benignitatis  exhaurit. 

Bis  dat  qui  riib  dat.']  Prouerbiale  eft  ex  Publi  j  Mimis:  Bit  da  fui 

Bus  eft  grai  um.quod  cpus  ejl  vltrofi  oferas.     Itcmquc:         "*^  '''»'• 
Bencficfum  ir.opi  bif  dar^^ui  dat  celeriter. 
Vulgatum  eft  ctiam  in  hanc  fentcntiam  Luciani  diftichon: 

CiKeiaf  x.^QATti  yAuxsf «7Tp«f,  *iv  ii  ^^*V<»j, 

Id  cft,vt  Aufonius  reddidit 

Qratia  qui,  tarda  efi,  ingraia  efiigratia  namqup 
Citmfieri  properat gratia  grata  ma^ii, 
l-cgt  Prouerb.  Bis  dat  qui  cito  dat. 

Vlnis.']  Bracchiis.Vlna  frcquentius  pro  longitudinc  duorum 
brachiorum  extenforum  accipitur. 

Kemanent  vna  aheunte  duA.~\  Siquidem  referenda  gratia nul-  Griktis  ti> 
lum  officium  magis  neceflarium.  Quod  fi  quacdam  acceperis  refirtnios 
vtenda,maiorc  menfura,fi  modo  poffis,reddere  iubet  Hcfiodus, 
&  imitari  agros  fcrtiles,qui  multo  plusreddunt  quam  acccpe- 
rint:Cic.i.Offic.  Grauiffimc  didum  a  Valcrio  Max.  dandi  & 
accipicndi  bcneficij  commcrcium  (  finc  quo  vix  hominum  vi- 
ta  conftac)  perdit  &  toIIit,quifquis  bcne  merito  parem  faltem 
referre  gratiam  ncgligit. 

Eurynome.l  Eurynomen  di<Slam  ait  Sencca,qui^  late  paten-  Euryntmi, 
tis  patrimonij  fit  bcneficia  diuidere.  Ali j  Eurynomcn  ,  quafi 
latis  pafcuam,  a  fpaciofis  pafcuis  intcrpretantur.  Alio  porro 
nomine  dicitur  Eurydomene,  'i^  t5  <5C//)u  t^  ^hi^i  ,abun- 
dantcr  do:aliis  Eurymedufa,  a  fcilu^  quod  rego  fignificat.  He- 
fiodus  inTheogonia: 

T^Hs-  A'  6'  ^ptu/ofivi  %tie^'^e(4  T(Ki    t(3t^C7ntftiiii. 
Huius  meminit  Homerus  Iliad.18. 


Nn 


%64 


ANDREiE    ALCIATI 


In  dctradores. 
Emblema     clxixi 


A  V  D  E  N  T  pigriferi  matuUyftupidi£  magi^i 
Bilem  in  me  impH-ri peFioris  euomere^^ 

J^dfaaam  ?reddamne  vices  ?fed  nonne  cicadam 
Ala  vna  obftreperam  corripmffe  ferar  ? 

Qjii^dprodeft  mufcas  operofts  peUere  fiahris  f 
Negltgere  eftfatiusyperdere  qmd  nequeoi. 


^ptgrint^  T  TEram  fcribcndi  huius  Epigrammatis  occafioncm  mutua- 
id  prim»  \  tus  fom  c  libro,cui  lurifpcritorumnomenclaturanomcn, 
rut»tn*ttm  2,\x(koK  inccito.Is  crgo  cum  fcripta  Zafij  cnumcrauit,haecquaj 
frln^ctfr ^^^^^^^^^  fubiicit : Sane  multum  profuit  Zafij  prudentia luris 
fUridum,  ^tquc  eximia  dodrin4,a  Francifco  Plorido  fugillata :  in  quem 

nominc 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  5<55 

nomine  ipfius  Zafij,Bud2Ei,Alciati,8c  ca?terorumtitulo,In  Fra- 
cifcum  Olidum  accepimus  apoIogcticum,quod  fic  habct: 

AHdent  f.iigr;feri  matMldyJlu^idi^  magifirt 
Bilem  in  nos  olidi  pe^eri*  euotnete: 

Keddrmiffne  virem  epprobrtts  ?  fed  nonne  cicad^m 
ALi  vna  okjireperam  eorripere  iffttd  erit  ? 

§h4idprodefi  mufcat  operojls  pelkrejlagrts  f 
Negligere  efi  fatiti^,  qmd  nequtA4  r^g^re. 
Homii<-s  certe  libcraliter  inftituti  contumeliam  impotentius 
feruDt  qux  (it  illata  a  contempto  quodam  &  inerti  conuicia- 
torercum  quo  congrcdi  vel  turpe  fttjvcl  icdignum  putetur,  vc 
apud  A^lian.in  i4.Var.hifto.Ariftides  Locrcnfis  motfus  a  mu- 
ftellaTartefiadixit  fedolerc  vt  qui  maxime,quDd  moreretur 
a  beftiola  tam  contcmpta  idlus  ;  multoque  honcftiorcm  mor- 
tem  fuiire,fi  id  fibi  obngiftct  ex  morfu  lconis  vel  pardalis.Ita- 
quc  acerbius  caufam  mortis,quam  mortem  ipfam  ferebat.  Ee 
quidem,vt  facile  polfum  coniicere,vnacum  Florido  illo,aIio- 
quidodlohominejfed  cerie  parumvcrecundo,vt  cius  fcripta 
teftantur,male  feriati  pscd^nriba:  &  inepti  magiftelii  Alciato 
ftonnihil  ^etraxerant,ade6  folct  intabefcere  inuidia,  fucceffus 
hominum  videndo,vt  cumNafone  loquar.  Vix  enim  vtfine 
fumo  ignis  emicat:fic  cxcellens  qusedam  gloria  comitemin- 
uidiam  vt  plurimiim  habet,  Q^i  vir  certe  magnus ,  cum  *egre 
fcrretfcab  huiufmodi  literatoribus  &magiftellis  importunc 
traduci,  fcripfithocEmblema,  didtantc  indignationis  aftcdu, 
quo  reddit  rationem  cur  pluribus  uon  refpondcat:quippc  cum 
cxiftimet  eum  iis  concettare  fibi  plane  indecorum  cire,  quan- 
doquidem  minorem  a  maiori  prouocari  nec  iuftum  nec  in- 
genuumfit.Quo  in  loco  notanda  cft  verborum  enargia  vehtf- 
mens,  &  Satyricx  comparationes,  fuccindla;  quidem,  fed  acres 
admodum,&  quac  plurimum  neruorum  habeant. 

Flagriferi  matuU.'}  Per  contumelia  flagriferos  appellat  eiuf-  Fi^gfffrfi 
modi  fciolos  &  impudentes  obtredlatores.Eodem  modoPIau- 
tus  in  Pfeudolo  dixit :  Eo  ingenio  hi  funt  flagritribse,  qui  haec 
habent  confilia.Matula  porro  vas  eft,  in  quod  vrinaexcipitur,  MtttUtk 
&  nonnunquam  metaphoricos  vfurpatur  pro  homine  foetido 
&  impurOjVt  apud  Plautum  in  Perfa: 

Nunquam  ego  te  tam  mattilam  effccredidi. 

Btlem  eH:)mere.']  Allegoria  ab  his  qui  concoquere  nequcunt  ^''«^  ««*^ 
cenos  quofddam  cibos  pra;  ftomachi  debiIitate,qaod  prouerb-  '"*'"'• 
eitatur  ex  Ariftoxeno  Mufico  apud  Plucarch.Sympof  7,c.2- 

Nn     3 


iS6  ANDREi£     ALCIATI 

G^id  faciAm?  reJddmnevicei?']  Addubito,an  par  parirc- 
feram;  Sic  addubitare  Ciceroncm  mcmini  13.  ad  Atticum, 
num  fibicontemncndacontumelia  fit  a  loroiisAttici  filio  il- 
lata,&  diflimulantcr  concoquenda :  vcl  an  (it  euomcn'^  rcmcl 
&apertibiIisomnis  acerbitas.  Vcfbaeius  ha:c  funt.Nunc  me 
iuua,  mi  Atttce,  coniiiio,  s-oTtpor  ^iy.eti  r(^x>'^  v-^iov ,  id  ci\, 
vtrum  aperte  hominem  afpcrner  &  relpuam,  >j  axcXtui;  «-^- 
TflMf  :  vt  enini  Pindaro  ,  lic  Ji^-A  /u^stto^-  jicriiKHyecv  «^«v: 
omnino  moribus  meis  illud  aptius  :  fcd  hoc  forcalle  tenipori- 
bus.  Tuautem  <juod  ipfe  tibi  fuafcris ,  idcm  mihi  perfuafura 
putato. 

Cicadam  ala  corripuijfe.]  Refpexit  adProuerbi  Cicadam  ala 
corripuirti.  Animalculi  hoc  genus  natura  garrulum  ala  fi  cor- 
ripueris,clarius  obftiepet :  ita  fi  malcdico  prxbpas  occafionera 
odij,non  modo  non  tacebit,fed  &  imporCunius  cftiitiet,&  om- 
ncm  bilcm  euomet. 

Mufcoi  oferofispMere  flAbris.']  Doftum  yirum  dedccctcura 
imperitis  &  inertibus  Grammaticulis  concertarc.  Alludit  au- 
tcm  ad  Prouerb.  Mufcas  dcpellerc,cui  &  illud  conuenit:Aqui- 
la  non  captat  mufcas.  Mefi:a  autcm  in  Hicroglyph.  impuden- 
tiam  &  improbitarem  (ignat  i  quod  etfi  crebriiis  abigatur,  ui- 
hilominus  redcat.  Lege  Pierium  Iib.6.&  Orum  lib.i. 

Negligtre  eji  fatitci,^c.]  rtafAn.  Non  ell  quod  te  tam  cx- 
crucies  in  eo  vel  perfequendo,  vel  fugiendo,quod  vitare  nullo 
modo  poflis. 

iuanis 


E  M  B  L  E  M  A  T  A. 


5<f' 


Inanis  impetus. 


E  K  E  L  E  M  A       C  L  X  I  1  I   I 


L  V  N  A  R  E  M  noBu,vt  fpecHhim Myii^  infvicit  orbem', 
Secjue  videns^aliam  crcd't  inejfe  canem, 

Et  latrat  .-fedfrHffra  agitur  vox  irrita  ventis, 
Et  peragit  curfm  fnrdn  DiajM  fuoSi 


CArpit  :EiTitil5s  qaofdam  imitato  esXeUjVt  dixerim  verius,  Carftfi 
obtrcdatorcs  &  maledicos ,  qui  cum  dodrma:  vberem  7^«//«^ 
qunndamaloriam  in  masino  aliquo  &  cxcelfo  viro  confpi-  ?«""' ""^ 
ciant ,  conaiciis  eum  prolcindunc  citius  quam  imitantur.  tit 
enim  illud  vulgo  notii,  TrvXha.  uu^iv,art^.^  g^iov  i<^r  n  uifiKfftc^^ 
in  multis  Momum  agerc  &  reprehendcrc  longe  facilias  cjuam 
imitari:vt  vero  verius  mihi  Xenopho  dixilTe  videarnr  i.Com- 
ftienf.3r,  »  ttovv  ^  '^u^oy  »si  <s'J§«v  HP^i  '^'y  ^^-  ^'^•"•'^  ai-ntx^ 


$(f8  ANDRE.£     ALCIATI 

tend^'^^''  ^^*-^^^  cft,ait,vt reperiii  aliquod opas poflit,in quo  uihil a  quo- 
fo/it,  quam  reprchendatur.  Eft  eiiim  arduum  ira  quicquam  perfiee- 
re,yt  no  alicubi  pccccs.Qu^od  li  etiara  iinc  aliquo  errore  quic- 
<]uam  peragat  aliquis,ditiicile  eft  non  paci,aut  inucaire  alique 
iniquum  iudicem :  Sumpta cft  o/jsiajt^  a  canc  in  Luna  latran- 
tc,  fuamquc  ipfius  vmbram  temei c  con!picante,fcd  qui  eo  plus 
stgre  fcrat,qu6d  fuo  latratu  Lunam  non  deterrcri ,  nequc  incc- 
ptum  curfura  (iftere  videat.  Eodcm  prorfus  raodo  exercendi 
funt  importuni  illi  fycophanta: ,  vt  &  alicnx  famaj  captatorcs, 
quos  noii  modo  animum  defpondcrc,  fed  in  rabiem  agi  depre- 
hendcs^cum  ab  iis  qiii  la?fi  funt,habcntur  cotcmptui,  &  cos  rc- 
fponfo  aliquo  minime  digncntur.Cum  enim  hoc  vnum  in  pri  - 
mis  cxpetant.vteiufmodiacukis  afficiaris,  dandatibi  eft  ope- 
ra,ne  rubitus  kx  impetus  animum  a  fua  fede  &  ftatu  dimoucat: 
feddiHimulandum^fingcndaque  vultus  hilaritas,  qua  pra:  te  fe- 
ras,  quim  minimi  aut  nulUus  plane  momenci  ea  fintqu:^  falfo 
&  temerc  in  te  feruntur.Sic  cnim  fiet,vttua  hac  tolerantia,ca- 
lumuiarum  artificcs  definanr,malcdida  &  nofcant  fua-.vcl  im- 
potcnti  quodam  dolore  perculfirumpancur  ,  quod  obelTe  tibi 
non  potucrint.  Quade  repluribusapudPlutar.  in  Commen- 
tario.Qjiomodo  quis  vtilitatem  ex  inimicis  caperequeat.Huc 
facit  prxclarum  Senecx  monitucx  i.De  iia :  Nbn  vt  in  benefi- 
ciis  honeftum  eft  merita  mcritis  repenfarcita  iniurias  iniuriis: 
illic  vinci ,  turpc  eft :  hic  vincerc.  Inhumanum  vcrbum  eft ,  & 
quidem  pro  iufto  receptum,  vItio:&  a  contumelia  non  diifert, 
nifi  ordinc.Qui  dolorcm  tegerit.tantum  excufatlus  peccat.  M. 
Catoncm  in  balnco  quidam  pcrculltt  imprudens.  quis  enim  il- 
li  fcicns  faccret  iniuriam?  Poftea  fatisfacienti  Cato  :Nonme* 
mini ,  inquit ,  perculfum  mc.  Melius  putauit  non  agnofcere, 
c]uam  vindicare.Nihil,inquit;illi  poft  tantam  petulantiam  ma- 
li  fadumcft  ?  Imo  multum  boni:ca'pit  Catonem  nofte.Magni 
animi  eft  iniurias  defpicere.  Vltionis  contumcliofiffimugenus 
cft,non  cffe  vifum  dignum ,  ex  quo  peteretur  vltio.Mulcileues 
iniurias  altius  fibi  demifere,dum  vindicant.lUcmagnus  &  no- 
bilis  eft,  qui  more  magnsc  ferx  lattarus  minucorum  canum  fc- 
curus  obaudit.  Audiamus  tandem  confultorcm  optimumin 
^rimis  iuxtaquc  lepidifiimum  Comicum  Philemonem: 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  %6^ 

Quod  ita  Latinc  fonat, 

lucandiu4  mhtl  ejlyne^ue  etiam  concinnms 

"Eri-^quam  poffe  ccnuiciantemferre: 

Nam  qui  conuiciatur,  eo  inquim  conutcium  tAcitur^ 

Bijfimulantetacenteque.effir/t  vtfibi  ipfe  conuicietur: 
Cenfecnullam  auribus  iucundiorem  mu(icam,quamtacercai- 
lerum,  altcro  coiiuiciante.  cu  enim  patienti  animo,red&  iai- 
ti  pedorc  quis maledida perfcrre  ac  pati  potelt,efficit  ille  qni- 
dem  diilimulando ,  vt  malcdicus  fibi  makdicat ,  id  cft  funm 
jmotbumprodat, vtfibipotiusquam  altcri noceat.  Cactcnim 
hic  perbclle  Cancm  inuidum  &  obtrcdatore  propofuif.cailem  c^tm  *»• 
enim  pro  inuidiietypo  ex  veteribus  quida  pofuerunc,  vl  cnam  '"^»*^ 
pro  adulacore  &  fcurra.Pierius  lib.  ^.Aanotat. 

Lunar.m  orbem.  ]  Lunam.  Puto  allufum  efle  ad  id  quod  ia 
Pharmaceutria  Theocrit.  vbi  ait  cancm  terrcri  Hccate  fubter- 
raneatcompertum  eft  autcmcanes  vel  ferociores  terreri  fpc- 
^ris  nodurnis. 

Canis.']  Canem  accipipro  conuiciarorc,  impudcnti  &  male-  Catw  fmi, 
dico  obtredatore  notum  cft.  Apud  Horacrum,  ab  Achille  *^a- '"  ^*^ 
jmcmno  inceilitur,  vt  Kwjoi  'oftfngf.r''*;;^^  ,qui  caninis  fit  oculis,  ^ -'''^  ^***" 
Eacnim  canis  naturaeft  vt  eumnihilpudeat.Itaqi.IuliusPol-- 
luxOculumishaberecaninumdicitur,ait,quinimioplus  im- 
pudcnseft.  Plautu»  Menscch.  Hecubam  ait  ex  co  appcllatam 
cancm,qu6d  in  quofcumque  intueretur,  conuiciatrix  &  malc- 
dica  eflet.  Itaque  &  M.TuUius  Orationc  pro  Rofcio  Amcrino, 
alios  Oratorcs  clamarc  ait,nonctiam  nocere,alios  Iarrare,<5uii 
ctiam  mordere  poffint :  Cur  vcro  canis  Diogcncs  eft  nuncupa- 
tus,nifi  quod  mordax  eflet  &-  maledicus?  Hinc  Cynicorum  flu- 
xit  appcllatio,&  vox  Hometica  xtwams.  Apud  Terent.Eunu- 
cho ,  canis  os  durum ,  &  impudcnxiam  fignilicat.  Catullus  in 

quandara:         ruhorem 

Ferreocanis  exptimamu^  ere» 

Seque  videns.']  Suam  vmbram.         Ventis.']  Catuilus, 
Idem  nuncretrahis  te,ac  tua  dilfa  omniafaddqu^ 
Ventes  irritaferre  ad  nebulas  aerta^finis, 
Idcm  Argonauticis: 

Irrita  vontoft,  Itquevs  tromiffa  procelU, 
£t  ibid.  Ariadna  de  perfidia  Thefei  conqucrens,  ait  fc  fperaflc 

■  optMos  hyrnenMs, 

Nn     j 


570  ANDREyt     ALCIATI 

■gUfi  cttticfa  Atrif  dtfccrpmt  iryita  vcnti. 
Tibulus  lib.3.  Elcg.4..icj  finem: 

Hac  Deu^  in  meum  crHddin  fomnia  vert^Jfy 
Et  itihe^t  ir  pi.io.  irritafcrrc  >7ofos. 

Surda  Dinnii,}  Lpirhcti  f^i-Tnipo^.   Diana  pioLiina  apud 
Poetjs. 


Al]«.ju!cl  malr  proprcr  viciniim  malum. 

E  M  B  L  t  M  A      .C  L  X  V. 


Raptabat  torrcm  oIIm,  cjiiarum  vna  metallo, 
^AiiCi-d  er.1t  fifjdi  terrea  facla  manti. 

Hxm  l^tiiT  rogdt  liU,  vclit  fiht  prnxima  firriy 
/«/?  Ia  vt  vrdnpifes  vivdvis  ftsfat  dfjH.t6, 


Chi 


fe  M  B  L  EM  A  T  A.  571 

Cui  lutMi  Haudmbis  tuafitm  commercia  curdy 

Ne  mihiproximitas  hdc  mala  mnltaferat, 
Nam  feu  te  nohis,feu  nos  tihi  conferat  vnda^ 

Ipfa  ego  te  fragilis  fosfite  fola  terar, 

INiignis  apologus ,  quo  adrtionerliur  cum  potentioribus  aut  Cumqui^ 
improbis  ibcietatem  non  cffQ  ineundamtquia  Ti  quid  infor-  ^»"  "<"•/»* 
tunij  damnivc  acciderit,in  infirmiorem  femper  rcclmari  folear.  *"***JJ^ 
Apologus  ^fopo  arcnbitur.  Titulus  Embkmatis  fumptus  cft 
ex  Plauti  Mercatore,ait  enim  Ly(imachus:N«»c  egoverumillud 
verbum  ejfe  experiorvetuf,  Aliquid  mali  ejfeproptervicinum  ma- 
//w;.Pindar.Neni.  «*!•)•  docet  vtilitatem  maximam  adferre 
vicinum  ,  fi  (it  idem  &  amicus :  contra,fi  fit  inimicus  &  malus,  Vicini  boni 
damnum  iaduramquc. Qu.odbelle  expreffitHefiodus:  ^**Z"tV^ 

Uii/t{£ii  }istH3<;  v«7Zi/y,  ios-ovr  etynfo;  ^iy'  ovHOfpy 

Demofthenes  aduerfus  Calliclem  de  prsdio ,  nihil  moleftius 
effe  dicit ,  quam  incidere  in  vicinum  auarum  & improbum. 7» 

etiam  illud  Virgilianum  fpedat: 

Mantua  v&  mifere.  nimtum  vicina  Cremoni. 
Quo  dcplorat  Mantuan®rum  infclicitatem,  quibus  obfuit  fola 
Cremonenfium  vicinitas,ait  Seruius.Itidem  euenit  Chalcedo- 
niis  &  Byzantinis ,  itemque  i£tolis  &  Acarnanibus,qui  finiti- 
mi  mutuis  armis  &  diffenfionfbus  Mt  cofeccrunt.ltaque  apud 
floftros  vulgo  circumfertur ,  Ei  optime  cedere  qui  bonum  vi- 
cinum  habebat.  Cato  fenior  cosqui  prxdia  cmpturi  efrent,ad- 
monebat,  vt  prse  ca:teris  aduertcrent  ne  malum  habercnt  vici- 
num.  Celebratur  &  Themiftoclis  apophthegma.  Cum  quis 
enim  prjedium  venalc  haberet,  iuffit  prasconem  adiicerc,  oti  i^ 
iiyitivs  s;^  vwry^f.quafi  longcvendibiliusefTet  vicinicom- 
mcndationc.  Apud  Plautum  pauper  Euclio  recufat  affinitatem 
cum  diuite  Megadoto  contrahere,  his  verbis: 

Venit  hoc  in  mentem  mihi  AIegadore,te  cjfe  hominem  diuitem» 
Factiofumy  me  item  ejfe  hominem  pauperum  pauperrimum, 
Nunc  jijiliam  locajjim  meam  tibi,  in  mentem  venit 
Te  bouem  ejfe,  ^  me  ejfe  afellum,  vbi  tecum  coniunBu^  fum, 
Vbi  ontti  nequeam  ferre^pariter  iaceam  ego  afmuA  in  Iwo* 
Th  me  bos  magis  haud  respicioi,  notui  qttaji  nunquamfem', 
Et  te  vtar  fniquiore,^  me  meusordo  irndeat, 

NmtrHi- 


572-  ANDREA    ALCIATI 

Neutrubi  habeamfiahile  ftahulum,fi  quid  dimrtijfat: 
Ajinime  mordicu/s  fcindant,  boues  incurfent  cornibus. 
Torrem         Hoc  magnum  ejl  ^ericulum,  ab  afinis  ad  boues  tranfcendere. 
^W'^.         Cseteriim  hac  fida  defcriptione  rapidus  torrcns  reprasfentat 
humana:  vitae  conditioncm  torrentis  inftarifluxam  &  celcri 
momcilro  euancfccntem.  Etenim  morc  flucntis  aquas  labuntur 
OUa  ^nm   tcmj)ora ,  vt  cccinit  Ouid.  Olla  aeneadiuitesopura  congeric 
^td.         onullos  &  graues,  tcrrea  vcro  pauperes  fignificat ,  eos  quidcm 
aterrea.  f^cilc  in  his  vita;  huius  turbulentis  fludibus  cnatantes,&  peri- 
cula  grauiora  efFugientes.  Videtur  fanc  Apologus  cx  Ecclefia- 
ftici  13.  expreflTus,  ciim  ait  Sapicns :  Pondus  fuper  fe  tollct  qui 
honcrtiori  communicat.  Et  ditiori  te  ne  focius  fucris.  Quid 
commujiicabit  cacabus  ad  ollam  ?  quando  enim  fc  coUifcrint, 
confringctur.  Diues  iniufte  cgit  &  fremet :  paupcr  autem  Ixfns 
tacebit.  Fabellam  fic  rcdditam  a  Faerno  huc  aafcribam ,  quod 
videatur  admodum  lcpida: 

Vuoi  trahebat  armis  oUxfy  Aneam     ■ 

Vnam,  alteram  autemfiBilenf. 
Sed  ahena  proprio  pri.gr auata  ponderet 

Sibique  porro  pracauens, 
Suadere  ccepit  anteeunti  fi^ili, 

Coniungi  vti  velletjlbi, 
§luo  rapidum  aquarum  fuffinerent  impetum 

lun^U  vtrimque  viribu^. 
Cuifi^ilis:  Tua  mihi,  ait,  vicinitat 

Non  admodumplacet,  foror. 
Namfiue  te  mihi  vnda,fiue  me  tibi 

Prope  adnatantem  Uliferit, 
Vtfofpitem  te  durapr&flahit  cutis, 

Tragilem  meamfic  conteret. 
Sic,  Potentierumfemper  efi  vicinitas 
Vitanda  tenuioribus. 
CArdarmu  Magnates  enim  locupletiorcs  vicinis  pauperculis  nunquam 
n«xiH*  t/i-  ceflerintjquippe  qui  eos  no  definant  exfugere,dum  ad  nihilum 
*»»»*  her-   redegerint,nataram  cardami  refercntes,  qui  herbarum  in  pro- 
pinquo  nafccncium  humorcm  attrahit ,  vude  illas  arcre  poftea 
fit  acceire.  Notandum  id  Nafonis  monitum: 
Et  quanquamfoli  pojfmt  prodejfe  (otentes, 

Nonprofunt :  potttcs  plurimum  obeffefolent.  ^ 
Altera  erat figuli,^c.']  Id  eft,erat  fidilis.  t^^^mg. 
Tua  co?nmercia.]  Tua  confuctudo.Metapiaora  a  mercibus. 

Iti 


EMBLEMATA. 


57J 


In  eum  qui  uuculentia  fuorum  perieric. 


EmBLEMA       CLXVl. 


Delphimm  imiitum  mt  in  littoracompHlit  dffu^, 

Exemplum  infido  cjuantapericU  mari, 
Namfi  necproprijs  Neptuntis  parcit  alumnis, 

jQuis  tutQs  hommes  nauihta  ejfeptitet} 

TOtumhoc  ujiinpsyiKas  accipe.Delphin  enim  marinis  fli;-  ^elpl-i^  i> 
<flibuseiedl:usconfultofem<jucndam  virumq;Principcmj  ^'"■*  ^^' 
veletiam  notaaliqua  probitacis  infignem,a  populari  turbabe-  -''''^J- ^ 
neficij  locoiniurias,ludibriajmortemquc  ipfamrcferenrcmar- 
gait :  quales  fuiiTe  legimus  Socratem,  Ariftidcm ,  Phocionem^ 
Demoflhenem,  M.Tullium  ,  &  alios  quampkirimos ,  qui  poft 
pra:clar^fa6tainnumerafque  difticultates,  &  pericula  nominc 

patriac 


574  ANDRE^     ALCIATI 

patrisE  eTtantlata,honoris  &  przmiorum  vicc  iniuftum  exilinm 
duramq-,  mortem  perferre  coadli  funt.  Delphin  ^iXuv^^ta-xr^, 
vt  qui  fuis  benc  confukiun  velit:Pelagus  ipfum,in  quo  pifces  a 
pifcibus  afficiantur  &  abfumanur ,  orbis  huius  anguftias  mul- 
liplicis  &  damna  innumcrabilia  refcrt,  nimirum  in  quo  ncmo 
fibi  detcrius  quam  ab  hominc  nocumentum  impendcrc  vidcat. 
Hoc  tetraftichon  vidcopetitum  ex  3.  Epigrant.  nempc  incerti 
cuiufdam  hexafticho,  quod  rale  eft. 

AiX^piiney  |«y*5?  ){$7vov  o^f^  rv^i. 
A  XX    S7n  fd/j   yMr,^,iXia)   ti^©-.  (  ai   ^  <#^V7c;) 

Ev&ui  «zi^s  TUff.civ  ft   ist^^ov  <iC<nQigg) 
HHv  ^,  ttxSjt*  ^cXccTict  (hciXifn  Tii  ttu^  TrivT» 

Id  ita  rcddere  fum  coaatus: 

Delphim^nfeUgi  raptdia  me  ad  htiorafiuffus 

Ludtbrium  cu'acJis,forte  volente,  tultt, 
Tr&fidium  ft  pia  terra  dedit :  me  nam<jue  videntes 

Ornarunt  tumulo  cmucnicnte  viri. 
Me  mare  quod  genuit,/ic  fusfulit,  ergo  age  pontif 

^antafdcs  ?  nntos  pcrdit  ^  ^fe  fuos .    ' 
Mc  in  littora  compulit'}  Id  vno  verbo  deftituere  dic!tur,vt  me 
admonet  perfpicaciftimi  vir  ingenij  rorncriusjqiun  etiam  ad- 
ducitlioc  Virgilianum: 

Etfreta  defiituent  nudos  ia  linorepifcts. 
^arii  pi.        Exemplum  in fido.']  Locus  eft  huic  accommodatus  in  y.Con- 
^^**       trouerf.ScnecT  declamat*.  i .O  maria  iuftiora  iudiciis,ait,6  mi- 
tiorcs  procella:  patrcj&c. 

Namfinecpropfijsy  o^r.]  Collatio  maioris  ad  minus.  Porro 
inter  fummas  difticultatcs  nauigatiorjcm  pofLicre  vctcrcs,  vnde 
prxcepca  dc  fugicndo  mari ,  ^  ccrra  incolenda.  Dixir  icaque 
Ariftagoras,  otz  7iu(nt  JtcXafrloc  JnXcc-riei-,  id  eft,  ex  arquo  pericu- 
lofumeftc  marcjlicet  appeliationes  habcat  varias,cui conucmt 
illud  ex  Hccyra  Coniici: 

Oforiunatc,  mfcis  qnid  maliprs.terims,  qui  nunquam 
ingrejfus  es  marci 
Ouid.i.  Amor.  eleg.  vndecima: 

Nauitafolicitus  ^  ventos  horret  iniquos, 

Etfrope  tam  lchune,  quam  prope  cernit  aquam. 
Siuod  fi  concufjaf  Triton  exafperet  vndas, 
€)uar.'i  libifit  iotfj  nuUus  in  ore  color. 


EMBLEMATA. 


175 


In  dona  hoftium, 
Embl£ma     lxvii. 


*Bdlorum  cepife  fernm  morjHmenta  vicijfm 

Scutiferum  ^iacen,  Hecloraque  Jliacum. 
Baltea  Priamtdes  j  rigidum  Telamonitu  enfem, 

InHrumema  fu£  cevit  vterqne  necis, 
Enfis  enim  u4iactm  confccit,  at  Heclora  fm0nin 

Traxere  nyEmonijs  cingula  nexa  7'otis, 
Sic  titiilo  ohfe^jnij,  cjU£  mittunt  hoflihui  hoHes 

AXunera,  venturi  vrdfcia  fata  sfirunt, 

SVftJpcuseft  hicticulu5  £;^;^p5v.5A>2?''  ^^?^^^'^  Sophoclis 
Aiace  flagellifcro  ,  qui  ait  i";,  pollquam  ab  Hecloic  inimi- 
ciffimo  accepiiiet  enlem  mun^ris  loco  ,  uihil  pra'ter  djrnnum 

atrociili 


f7*  ANDRE^    ALCIATI 

atrociflimum  a  Graecis  habuifle.  Itaquc  poftquam  nrnltis  cft. 
conqueftasjfic  poftremo  infert. 

Ex  hoe  loco  Scholiaftes  clicit ,  ab  amicis  dona  quaflibct^Tcl 
ctiam  pretij  minimi,  boni  effe  confulenda :  ab  hoftibus  vero  & 
i»imicis  nc  prctiofiftima  quidcm  cxpetenda,  vtpote  perniciofa 
&  noxia.  ^^  enim,  «t  Aig^,  funt  ffsnfis^^y  id  cft,infelicia  do-^ 
iia,vt  ^)i7?j^  «^^/-nff.PlautusMilitc: 

Jn  mala  vxore.atque  inimko,fiquidfumat,fitmptutH  efi: 
In  bono  hoipite  atque  amtco  qtu^ui  efi  quodfidmJtur, 
jBt^em^  Totum  Emblema  ex  Grajco  tra<lum  liquet: 

A't«C4y<ySi    TnXtfAiS   f^ViilA     iTTV^OV    ^<Al»J?. 

E'  fcmp  ^"  I^Mc-^pjt  Xei^my  |''^(^  i(*7mXt  d^Kt». 

To  ^«'^(^  ith'  adeufnc  f^iufivo-mj  t^  waA*^*  «5-«^ 

Et\KVffi  TQ^ee.fii^ltju  ^^Q/itt  av^tfB^ov» 
Ou-ras  t|  f-Xi^^^v  ccuTvte,r»vcc  TtifATrfn  oa>p^f 

E%  ^6/»T(^  zs&<pdai{  fj^dl^av  'i^vTU  f/{3^v. 
Subiiciam  &  breuius  Epi^ramma,eiiudem  omniao  argamemi; 
£'xTO^  eueu/n  \t^^  a7ra><ny,'iKTe^  ^  c^oe4 

OtiTa;?  i%iX'^sfi)>  eoJTVKTpvce  TtifiTrirt  d^^y 

E'>  ^(pte/iT^^  ^Sr&lpCitTtl  f^s7^eUf   V'^V7BJ   /t<3^». 

Atact  datur  enfis  ab  Heiioret  haltetis  Aiax 

Htctori,  vtricffie fimm  donum  erat  exiiio. 
Atque  ita  ab  hohe  hoRi  veniunt  lethalia  dona, 
6^&  fiiidif  Jpecije  fata  neeefnque  ferunt. 
BtSvru  &  Narratjo  eft  apud  Homeru  Iliad.  u.  Hedlor  &  Aiax  inito  intcr 
jismipfa-  fe  fcedere,vItro  citroquc  miftis  donis,de  amiciria  firmanda  fta- 
***  tucrc,atque  Hcdor  Aiaci  gladium,  Aiax  Hedori  cingulum  mi- 

litarcmifii;>>f<^dv:triqueiuummunusfuit  cxitio.  ViAusenini 
Aiax  ab  Vlyfte  (in  contencionc  arraorum  Achillis)  &  cognitis 
iis  quac  per  infaniam  dixerat  &  fccerat ,  eodem  gladio  feipfum 
interenwt.  Hedor  vero  per  occaftonem  cinguli  iuxtallij  mu-. 
ros  ab  Achille  occtfus,&:l:er  circum  mcenia  tradus  eft.Ex  quo 
pcrfpicuum  appauet  vcciflimum  cfle  quod  ait  Euripid. 

NuUum  iuuamen  adferunt  dona  itnprobi, 
Significat  viri  malidona  cireinutiliapcrniciofaquc,quod  Lao^ 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  577 

coon  apud  Virgil.  confirmac,  curn  a  Troianis  equum  dolo  rc- 
iidum  nequac^uam  in  vrbem  recipiendum  cenfcc,  his  quidem 
vcrbis: 

'  ■  ■  O  miferi^qui.  tanta  infxnia,  ciues  f 

Credttls  auecics  hdfies  ?  ttm  vUn  putatii 

Vona  carere  dolu  Danaumy  ^c. 
Et  deinde, 

Sluiequii  id  eft^timeo  Dan^cs,^*  dcna  ferenies, 
Ec  alibi  de  Capi  fic. 

Am  Capi6,^  efnorum  melior  fententia  mentiy 

Aut  pelaio  Ddnaum  wftdias,fuipec}dque  dona, 

Pncipitare  iub£nt,fubteciifque  vrerefiammis, 
Huic  conuenit  monoftichon  Grsccum, 

Kflt»/»^  dijfOv  "ta-ov  l<n    ^r,ut». 
Sxpe  nihil  intcreft,  inquic  Seneca,inter  amicorum  munera,  & 
hoftiumvoca.  Qu.icquijd  illi  opcanc  accidere,in  id  horum  in- 
tempeftiua  indul^encia  impellic  acque  inftruic.BeneHoracius: 
Ntlmoror  9pctum  quod  megrauat. 

Scutiferism  Aiacem.']  ^t^aaarn  cmW,  Vt  ^i^aarts  ecilu/hia, 
Poecis  dicicur.  Dc  nobili  Aiacis  fcuco  ahbi  iam  fatis, 

Hecidra^  Ilmcum.']  Troianorum  fortiflimum. 

Baltea  Frtamides.]  Baltea,  in  accufandi  cafu ,  quafi  a  refto 
BaIceus,nulIo  modoplacet,  vt  neque  tolerari  in  patria  Roma- 
na  poteft :  id  in  Alciato  noftro  peccatum,feu  erratum  potiiis, 
Grammatici  noftr«e  ^catis  do<5liflimi  obferuarunt :  ficuti  &  ab 
Vrfino  Velio,  erudito  fane  viro ,  idcra  penc  admifTum  notant 
rerfu  quodam  dc  laboribus  Herculis  cx  Anthologia  Grsco- 
rum  Latiais  nuraeris  cxpreiTo,  fic: 

Balfeon  arrifut^  Thractfque  atmenta  cecidi. 
Sed  quid  ?  in  re  tam  vera  manus  dare  cogimur,  verumque  fa- 
tcri  quod  Fabius  ait  initio  lib.io.  Inftitut.  orat.  dodtos  etiam 
viros  labi  aliquando  ,  cnm  &  Ciceroni  dormitare  intcrdum 
Demofthcnes,  Horatio  cciam  Homerus  ipfc  videatur  i»fummi 
enim  funt,  homines  tamen. 

Priamides.}  Hcdlor  Priami  filius,  pacronymic. 

Tdamomu^.']  A  Telamone,  ad  differcnciam  Aiacis  Oilei. 

Tn/lrumenta  fuA^^c.]  Hedoris  cnim  cadaucr  balceo  circa 
PatroclitumuIumAchillis  iuffu  tradlum  eft:Aiax  gladiofibi 
ab  Hedlorc  donato  feipfum  confodit. 

Mmonijs  rotu.']  Id  cftjTheffaliSjGrascis.  ^monia  ThefTalia 
eft ,  ab  Aemone  filio  Deucalionis,  Aemonia  interdum  ctiam 
pro  Griccia,  e-uvixh^tKiis. 

Qo 


578 


ANDRE^E    ALCIATI 


A  minimis  quoqiie  timendum. 
Emblema     clxviii. 


B  E  L  L  A  gentfcarabfus,cfr  hoflcm  prouocat  vltro: 

Rohore  &  wferior,confilio  fuperAt, 
Nam  plumis  aquiU  clamfe  neque  cognitM  ahdit, 

Hoflilem  vt  nidum  fumma  per  aHra  petat. 
Oua^  confodiens,prohihet  (pem  crefc^re  prolisi, 

Hoc^  modo  illatum  dedecpu  vltm  ahit. 


Mt*/:*  ttia. 

^yientmha.  ^kA2i%\o  vetcrc.  Scd  &  Pitidar.Ifth.^. 
rmca  btle.        ^    •  0'  '■ 

Tavh   ^'  ^hl  7t'>.<^, 

Kof  n^loTov    kve^Kv  x,^povikn> 


E'V.©j«».Sj  riyy.-x  ygcm f^^-^/ cUfi 


Idetk 


m 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  j75 

Efl:  tamen  incertitudo  fortunae  vcl  hominum  ftrcnuc  pugnan- 
tium  donec  ad  fummum  hnem  perueniantihis  cnim  qualem- 
cunque  Yukfinemdat  fort^na:&  meliora  interdum  deteriori- 
bus  hominibus  prcmuntur  ac  fupplantantur,  Sumptum  autem 
ideft,cx  apologio  Aefopijqui  pctitus  apparct  cx  perpetua  con- 
trouerfia,qu^  naturse  y i  quada  intercedit  inter  Aquilam  auium 
principcm,&  fcarabeum  viliflimum  infcdi  genus.IUe  enim  vt  ^*/f^i*ff>» 
illatam  fibi  ab  aquila  iniura  vi<idicet,ciim  fe  viribus  haudqua-  J^^*^'*-  ^ 
quam  parem  cfTc  norit,confugit  ad  doIos:cUm  cnim  fc  in  plu- 
xnis  Aquilae  recondit,vt  eo  tandem  modo  ad  nidum  Aquilinum 
pcrueniat ,  eaque  poflmodiim  abrente  oua  cius  omnia  confo- 
diat.Cuius  fabulse  apud  Ariftophan.mcntio  efl,fic  enim: 

A  Tnfcy  «V^  f«w6o»,  ot   vu,re^~.  va.ii^t 

HfA^iy  t(^r'  i^i^tMf  eciiri   7Fic>i»t  Tsriity 

Ci  tKKvP^ivahvyK   utn  tifc*/p«^(^.         Hoc  cfl; 

In  fabfdu  id  ejfy  reperrum  AefeficUt 

Adijjfe  Diuos  vntcum  ex  volucrtbm. 

Haud  credihiUm  aitfabuUmy  pater,  patery 

Adijffe  Diuos  ammal  obfcenum  atque  clens.  v^ 

fetuerit  dlim  inquam  obfimultatem  ajferamt 

§lu£  tlltfnit  cum  Aquila,ouavcluens  iUiuiy 

Et  expttens  peenas  a^  h»fie  mtuuM. 
Hoc  quidem  admoncmur ,  hoftcm  quamuis  infimx  fortuna:,  *i^^u*  ^ 
non  efTc  CQntemnendum ,  ncc  qucmquam  vel  omnium  mini-  J'"'*'**  ^** 
mum  &  contcmptiflimum  eflc  prouocandum,  fiquidcm  ,  vt  ia  ^^' 
MimisPubliusait, 

Inimicumquamuif  humilemidoSH  efi  metufre, 
Brafidae  illud  mcmoratur,quem  cum  ficus  legentcm  forex  mo- 
inordiiret:Obonc  Iupiter,inquit,nulluni  efltam  minutnm  ani- 
mal,quod  fui  defendendi  aut  periculum  vitandi,cum  fit  opus, 
occafiones  non  perquirat.  Eodem  recidit  quod  vulgus  noftras 
f^pe  vfurpat :  Cauendum  ab  iis  quibus  nihil  cflquod  perdant, 
^b  iis  enim  citiiis  iniurian\  & daipnuiri  acceperis,quam  ab  aliis,  Defcyicti» 
quibus  aliquid  efl  in  loculis.Timcnt  enim  vt  plutimiim  alique  i»*tfr<>1nru 
prouocarc,ne  quid  vel  f^ina^  vel  fortunis  detrahatur.  Homun-  f****»^- 
culi vero  illi  fortis  infirr<s,fed dolis  & fraude  inflru<SifIimi,im-  /ututT}!^ 
probi  non  miniis  quam  "carabcijncquc  minus  putidi  nequc  ab-  „,k^. 
ic^i  minus,pcrtinacis  ingncij  malitia  quadam,cum  nemiiji  fc- 

Oo     * 


58o  ANDREiE     ALCIATI 

re  prodefle  qiieant ,  magnis  tamen  viris  farpenumcro  faccfTunt 
negotium.Nam  territant  nigrore(qua:  vna  improbi  anirai  no- 
taj)  obftrepunt  ftritiore(qui  nemini  non  moleftus  cft ;)  fcetorc 
fuo  commaculant  obuios  quofquejcircumuolitant,  hserentjin- 
fidiantur  ,  vt  non  paulo  fatius  fit  cum  prseftantibus  aliquando 
viris  fimultatem  fufcipere,  quam  hos  laceflere  turpiifimos  fca- 
rabeos,quos  pudeat  etiam  vicifle  ( qux  enim  vidorias  tam  pu- 
dendac  modeftxque  fpes?  quod  pra:mium?  qui  finis  ? )  quofquc 
nec  cxcutere  poflis,  cum  maximc  velis,  neque  conflidtari  cum 
illis  queas,nifidifcedascontaminatior.Huc  prouerbium,  Sca- 
rabeus  Aquiiam  quxrit.  Certe  Alexander,  quamquam  potcn- 
tiflimus,  dexteritatcm  Ptolomflci  fufpe^lam  habuit ,  Arrij  tu?- 
bulentiam  ,&  Pythonis  nouarum  rerum  ftudium  rcformida- 
bat,auftor  iElian.fub  finem  i^.Var.hiftor. 

Surnmapirafira.]  Per  aera  fummum.  Aquilam  incditifli- 
;nis  locis  nidificare,tcftis  eft  Plinius,&  alij  nonnulli, 

Spemcrejcere  /?r>'M.]  Sp^m  crefcendx  prolis.  Infinit.pro  gc- 
rundiuo,  locutio  Grasca. 

D^decwi]  Iniuriam  &  dananura. 

Obnoxia 


EMBLEMATA. 


j8t 


Obnoxia  infiriTiitaS. 
Emblema      clxix. 


PiscicvLos  AHratdi, rapit medio aqftorefardaSi 

NifHgiam  famd&ifumma  marifj^  petant, 
iAfi  ibifnnt  rnergis  f»lt  cifj^  voracihm  efca, 

EheH  inttita  manem  vndique  dehilitas ! 

VT  nuilo  non  loco  ditiores,  &  qui  funtaraplidli  fortuna,  ^'^'^*»» 
tutum  in  prsefidiu  fe  recipiuntiita  miferi  &  aliqua  parte  l^^^aj^f 
infirmi,pr2Ecipitesin  infortunium  ruunt,qtiocunquefugiant,  ^,^^,y^^* 
cque  Scylla.quod  dicitur,in  Charybdim,decidunc  i  vc  licigaco-  non  irem. 
ribus  accidit  iis,qui  nullis  opibus ,  nullifque  amicis  faucoribus 
admti,a  iudice  ad  iudicem  temere  fruftraque  prouocant,  nori 
minorem  ab  vno  quam  ab  alio  graciam  inicuri.  Sic  enim  dum 
cadere  caulTa  timcnt  ,in  difpendium  nocentius  &grauius  vc 

Oo     3 


58t  ANDREvE     ALCIATI 

plurimum  veniunt,  tamctfi  iure  difcepccnt ,  &  ex  a?quo  bc- 
noquc,  non  dolo  v^l  fraude  aliqua,  de  fua  in  integrum  rcfti- 
tucione  agitenc.  Enimuero  ,quodait  Comicus ,  paupcr  dum 
nihil  habet  quod  offerat  in  iudicio,non  folum  non  contemni- 
tur,  fed  etiam  aduerfus  veritatem  opprimitur.  Ad  id  iiluftran- 
dum meo  quidcm  ludicio  huc  reuocanda  erit  hifloria  Hippc- 
lidis  Oratoris,cuius  exilium  mifcium  IMutarch.in  vica  deccm 
Rhctorum  dcfcribit,M.Varro  apud  Nonium, 
Hatura  humanif  otmia  funt  parta. 

§luipottpl$i6  vfget.ptfres  Vtfdpe  mi»Htos,  • 
MagHu'  comeJlyVt  aues  enecat  eicrtftttr. 
Pe  pifcium  mutua  laniena  loquitur,  idcjue  torquet  in  intole- 
rabilcm  potentiorum  infolentiam  in  tenuis  fortuna:  homines, 
«juos  bonis  omnibus  dcgluberc  folent ,  miferdmie  fpoliarc. 
Scd  huius  Emblematis  argumentum  quodammodd  cum  Mar- 
tialis  hoc  difticho  conuenit: 

Dente  ttmeturaper^  defeniunt  cornun  ceruumi 
Imbelles  dam&  quid  nifiprAJa  fumus .' 
ittfAtA*         Aurata.^^MznTiMS pifcis  ab auri  colore di£lus , quem aiunt 
Omnium  timidiflimum  in  maris  feflcxu  fub  litoralium  arbo- 
,  rum  radicibus  fcfe  occultdre  folitum  ,  ibique  frondium  agita- 
tione  exterritum  facile  capijquadam  velut  dcditione.Mar- 
tial.13. 

Non  omnispretium  laudem^  ^urata  meretur» 
Se  d  cui  foltts  erit  concha  Lucrtna  cibu/t . 
Strda.   LegePIin.lib.5i.cap.^&ii. 

Saraeu.']  Sarda,  qux  &  Sardinia,  pifcis  cxiguus,dc  quo  Plin* 
eodem  3x.cap.vitimo. 
Uergiu.  MVr^fij.jMcrgus^auisamcrgendodi^flaicibumcniminaquis 
captans  fe  aflidue  immergit-.de  qua  Plin.Iib.i  i.cap.}7.Prouerb» 
Mergorum  inftar,dc  ingluuic  inexplcbiii. 
cuUe4'  Fulicii.}  Fulica,  fiuc  fulix,  auis  marina  i  vcl  ftagnenfis,paul6 
fupra  columbx  magnicudinem :  de  qua  lib.  1 8  .cap.3  j .  Plinius. 

Vcl 


EMBLEMATA. 


jSj 


Vel  poft  mortem  fomiidolofi, 
Emblema    clxx. 


C  >£  T  E  R  A  niHtefcent,  coriumijue  fiiehit  omlltimj 

Si  confeEia  lupi  tjmpanapeliefoneht, 
Hanc  memhrana  ouiumfc  exhorrefcit,  vt  hoflern 

Exanimu  qnamuu  nonferat  exanimem, 
Sic  cute  detratla  ZifcaSy  in  tympana  verfnsy 

Boemosfotuit  vincere  pontifices, 

VT  nonniilli  ob  virtutum  fplcndorem ,  vcl  etiam  morum  ■^maBiiij 
facilitatcm,poft  mortcm  fui  memoriamacceptam  poftc-  ^^J^  ^^^' 
ris  &  amabilcm  rclinquunt  >  fic  ali j  morum  fcrocitate,  &  infi- 
gni  quadam  crudelitatc  ,  quamquam  pridcm  extindli  fint ,  fui 
vniGamcmoria  lerrorem  animis  incutiunt :  vt  ap-od  Turca$ 

Oo     4 


$84  ANDREit    ALCIATI 

'^'^^*fi<:*  ^  loannis  Hunniadis  diicis  fortifTimi  rupcrftitem  famam  pcr- 

/"««^i/Wn-  multum  formidabilem  extitiffe  ,  hiftoriarum  monumeucis 

niades,    '  P^o^Jcum  :  huius  enim  nomcii  vfc]ue  adeo  teirificum  fuiiredi- 

citur,  vt  nutrices  ad  fiilendum  puerorum  vagitum  Hunniadem 

adelfe  fimularcnt.  Sane  excmplum  Zifca:  Bocmi  memorabiie 

elt  ac  itupendum  ,  qui  ctiam  poit  mortcm  lucs  hoiles  infolico 

plane  modo  tcrrefaccre  &  fugarc  potucric.  Q^od  antcquam 

explicemus,qua:dam  iunt  a  nobis  praiibanda  ,  vt  Epigramma- 

tis  ipfa  «?f/m<n<r  apertior  fit  :eft  enim  fimilicudoperelegans. 

Mulu  re-  Multa  quidcm  in  maietlate  natura:  rccondira  latcre  conceden- 

THtnctitjfe  tJurn  cft  ^  qu^  ingeniofi  &  folertes  homines  nondum  fatis  vi- 

itr«>!r  ^^^^^^  excuiTiire.  Quapropter  Alexander  Aphrodifa:us  in  Pre- 

^      '  fat.  Problcm.  quarftiones  ait  quafdam  clTe  penitus  inexplicabi- 

les  ,  foli  Deocognitas,  qu»  fcilicet  earum  cxiftenrixati(ftorfir. 

Occulu      Hx  a  Medicis  occuItcC  proprietatcs  appellantur:de  quibus  cum 

fnprteta-  mcntio  6t  in  fcholis  Medicorum  &  Philofophorum   fcftiui 

^"'  quidam  &  iocofi  homines  vulgari  fcommate,  P5tcm  afinbrum 

appellant.  Prauc  autem  nonnulii  harnm  folutiones  quafdam 

proponunrjqua:  ncc  ratioflc  nec  probabilitate  nitunrnr,  Earura 

enim  cognicio  excedit  ingcnij  humani  captum  :  ncquevero 

hadenus  repertus  cft  ,  qui  cauiTam  teneat  cur  palea  fuccino  at- 

trahatur ,  cur  ferrum  magncte  :  &  neque  fatis  eft ,  fi  arcanam 

quandam  vim  tam  vulgo  fitam  nobis  obuudat.  Apponere 

poirumus  exempla  in  concordia  vel  difcordia  multorum  ani- 

malium  ,  vel  ctiam  animantium  ,  in  quibus  fenticndi  facultas 

non  eft  :  quibus  tamen,quia  longum  cffet,  praetcrmiilis,  attiri- 

Dijfidiufn  gam  tantum  qu2e  adhunc  locum  proprie  attinent,  quajque 

iHpoTHm  ir  audores  non  pocnitendi  fcriptis  mandarunt.  Odium  luporum 

9Mt!*m.       ^  ouium  tam  naturale  cft  ,  vt  fi  lupma  pellc  tympanum  confi- 

ciatur  oucs  non  longe  aftantes  fonum  cxhorrefcant,  ac  fi  lupus 

prope  gregem  confiftar.  Sunt  etiam  qui  aifeuerent  harmoniara 

nuUam  vnquam  coituram  ex  ouis  lupiquetcnfis  ad  concen- 

tum  vifceribus.  Adiiciuntprastcrca,  filupinapcUisin  ouili  pe- 

deat ,  oues  pauorc  conterritas  omnino  paftum  negligere:vtquc 

leonina  inficit  aliorum  animalium  pclles  ,  fic  ouinam  a  lupina 

exedi  &confumi.  Quod  fane  fir  virtute  quadam  interna  &  ne- 

mini  cognita.  Quarequi  reitam  abfttufa»&  inuoiutae  ratio- 

ncm  conecur  reddere,  nihil  certe  adferet :  fcd,  vr  Sifyphus  vcr- 

fans  faxum,  fudabit  nitcndo,  neque  tamcnproficicthilum.  Ait 

itacjuc  Alciatus  :  Tympanum  ex  lupino  corio  confecSlum  ii 

puUetur ,  aliud  cx  ouillo  corio  adiacens  cxhorrefcit ,  vt  prope- 

modum 


EMBLEMATA.  58$ 

modum  nullum  fonitum  cdat ,  tamctfi  ouis  membrana  lupom 
mortuum  non  fentiat:Eodem  modo  Zifcas  in  tympanu  Ycrfas, 
«juibus  in  vita  fucrat  in  bcllo  formidoIofu$,poft  monem  etiam 
cifdem  terrori  fuit.  Scd  quid  ad  ha:c  l  aut  vnde  ifte  tcrror  ipfif- 
fima  terroris  fublata  caufla  ?  id  ide  in  dpinione  pofltum  nemo 
non  vidct.  Scneca  9.  Controuctf  5.  Cum  Polyxene eflet  abdu- 
<^a,vt  ad  Achillis  tumulum  immolaretur,Hccuba  dixit, 

• -^cinu  tpfe  feptdti 

Ingenn^hocptipint. 
Pocerat  hoc  contcntus  efle  Scaurus  au£tor,adiecit  tamen. 

'tumulp  qucqu:  fenfimw  hofiem. 
Idem  cft  in  dcclamationib.  libr.  4.  5.  Et  apudTragicum  Senc- 
cam  Troade,conqueritur  Hecuba,  <ju6d  poftuletur  ad  mortcm 
tumulo  Achillisimmolanda: 

uiJhucAchtlles  viuil  inposr.ftsFhrygum: 

Adhuc  rebelUt. 
De  Achille  morcuo  loquitur ,  fed  qui  tamen  adhuc  fpirarc  vi- 
^eatur  vltionem.  Ad  eum  modum  Ciccro  in  Milona  queri- 
tur  de  curia  inccnfa  Ciodi  j  bufto  ,  quam  culpam  omnem  con- 
fcrt  in  Clodium,  quafi  poft  mortem  furentem  &  bacchaotcm, 
vt  cum  in  viuis  cflTet :  Excitate,  excitatc,  in<:)uit,  eum  fi  poteftis 
abinferis,fragetisimpctumTiui,  cuiusvixfuftinetisfurias  in- 
fcpulti  ?  Et  illud  ex  eademorationc  :  Qu.id  vultu extimuiftis? 
^uonam  moSo  vos  ille  viuus  affecerat ,  qui  mortuus  inani  co- 
gitatione  percuJdit? 

Coriumquefilebit,']  Corium  pro  pelle  abiifiue,qu6d pclli co- 
riumadiaceat. 

Membran A:\Svi\iZtiox.  pel1is.Ea&  thaftapetgimenadicitur,  JWe«*m« 
<ju6d  eius  primum  vfus  Pergami ,  Eumene  regnante ,  coepcrit,  ^** 
Exanimii  quamui^,  ^c.}  Licet  ouisexanimata  non  fentiat  exa- 
nimatujm  lupum. 

S/cr«/e^e/rflc?4Zt/r<w,]Zifca,veIZifcas,duxbcllicofiftimus,  Zifca  vd 
in  Teutones  &  Boemos  diufatisacri  Marte  conflidatus  eft.  ZifcasBi- 
Itaque  Sigifmundus  Imperator  cumvideret  Zifcx  cunda  ex  *'"'**• 
animi  fencentia  profpere  fucccdere,  &  iam  illumefle  vnum,ex 
quo  rcs  Boemiae  pendercnt ,  clam  fibi  eum  conciliarc  tentauit, 
Ille  opimis  conditionibus  ab  Imperatore  oblatis  annuens  dum 
fc  itineriaccinxiflet,  pefte  tradus  expirauit.  Ferunt  illum  cum 
?grotarct,rogatum  quo  loco  mortuus  TcIIet  fcpelirijiufliiTeca- 
daueri  fuopcllcm  adimi,  carnes  volucribus  acferis  obtrcdUri, 
^x  pelletympanuin  fieri,e6que  duce  bellagcri,  indeque  arrep- 

Oo     5 


^%6  ANDREi£    ALCIATI 

turos  fugam  hoftcs ,  quum  primum  cius  tympani  fotiirum 
audircnc.  His  ad'ecit  Aibertus  Crantzius ,  fccifle  amicos  quod 
ille  iufTcrat,  &  repcriffc  quod  promilerat.  Hoc  vnum  pr*eclarc 
amht  ab  eo  fadum ,  quod  fedam  Adamitarum  deleucrit.  No- 
tum  eftjcum  partibus  Huifitarum  prorfus  fauiflerPraga:  loca  fa- 
cra  tempiaquc  dclcuiiTe-.in  Cacholicos,  potiflimum  lacerdotes, 
crudelcm  &  impiacabilcm  animum  gcffiflc  ,  idquc  Catholicis> 
quod  Aflur  ludxis^fuifle.  Infignis  bcllator,  quamquam  cazcus. 
Inter  laudatiflfunos  Principes,  rcique  bcllicae  gloiia  illuftrcs 
habcri  poterat  ,  nifi  qusdam  flagitia  laudem  obfcuraflenr. 
Rctulit  Aencas  Syluius  ^.Comment.  De  reb.geftis  Alphonfi,& 
poft  cum  Cochaeus  libij,  hiftoria:  Hofliiarum. 


luftai 


feMBLEMATA. 


J87 


luda  vindi^la. 


Emblema    clxxi. 


D  V  M  rcjtdet  Cyclops  ftriHoJi  in  fducihHS  amri, 

Hdcfecum  teneras  conanit  tnter  oues: 
Pafcite  vos  herbas,focijS  egopafcar  j^chiMS, 

PoHremuTnqHe  Vtin  vifcera  nofira  fsrent, 
u^udijt  hdtc  Itacht^Sy  Cyclopdque  lumine  cdjfHm 

Reddtditj  enpoenas  vt  futu  autlor  hAbet? 

VLyflcs,Troia  iam  cxcifa,cum  domum  rcpcteretj  vi  ven-  fohi^* 
torum  in  Sicilia  puHuSjad  Polyphcmi  fedes  appulit.  Hic  '"***" 
Gigas  fuit  vnoculus,ingetis  magnitudinis,  feritate  implacabi- 
li,qui  hofpitcs  foleret  enecare,  eoruq;  carnibus  pro  cibo  vcfci. 
Vlyfles  itaque  cum  fociis  captus,Ybi  aducrteret  lam  aliquoc  cx 

fuis 


588  ANDRE^    ALCIATI 

fuis  abfumptos  a  Cyclope  de  vino  Maronio  ei  dcdit:&  rogatus 
*  ]^/«      ab  codem  quod  ei  nomen  efTet  .^jit  fe  vocari  Vlyffes  afTcruitw  / 
*ihu.        Gigas  nacurse  vini  nefcius,  alto  iam  fomno  pfefTus,  fuique  pe-/ 
nitus  immemor,ab  Vlyfte  (  cui  pollicitus  crat,vnum  fc  poftrc- 
mumq-,  poft  fbcios  omnes  peremptu  &  voratum  iri )  olcagino 
truncojin  oculo,quem  vnicum  in  fronte  habebar,  acriter  IxCas 
^  cft,  &  eode  cfFofTo  conftcrnatusiqui  vulneris  acerbitate  voccm 

'tb''iJl'T  ^^^^^  atcollere ,  vtalios  Cyclopas  infolito  rugitu  conuocaret. 
^olyphf'    Q^i^entibus  ab  co  ,  quis  vulnus  inflixiflct ,  &  »tj»  ( quac  vox 
mtu,,    '     Nullum,  vcl  Neminem  fonat )  dixifTeCjriferunt,  cumque  velut 
furentem  reIiquerunt:Sic  enim  loquitui  apud  Euri^idcm; 

Chorus  rcfponder, 

Oujt  up  8^«5  ii^xety 
Deindc  illud: 

Totum  hoc  fufius  apud  Homcr.  OdyfTcas  i.  Ouid.14.  Metam. 
Virgil.^.itneid.  Compara  feftiuum  Luciani  dialogum  »0»^*/- 
^^  i^  '7n<r^dh\^.  Quafabula  intelligi  datur,quod  vtbrcui- 
ter,fic  appofite  fcripfit  Hefiodus: 

£<  MJTtS  fig^efi  xdj^  «y^^j  ^a,yi\m  >{cf,i{^  tdjya^* 

Ipfum  fe  Udit  Alium  qm  Udere  quArit. 

£lui  alijs   Et,quod  cft  in  proucrbio ,  Ruinam  fibi  fabricat,alii$  qui  fabri- 

Trlcat^^fb'  ^^^"  ^^^  fpccialius  in  eos torqueri  poterit  ^^Sop«?  tyrannoSj 

arcejTtt,      &R,eipubI. peftes  infcftiffimas,  qui  diuina  tandem  ira  Titali 

luminc  priuantur,TeI  ad  cxitium  mortc  grauius,aut  infamiam 

&  maximam  capitis  diminutioncm  prarcipitcs  ruunt,  cum  in- 

terea  quibus  potiflimum  terrori  fucrant,ridcantur  &  conuiciis 

profcindantur.  Meminit,  fed  aliorfum  ,  Brodarus  Mifcellan.ii 

cap.y.hoc  tandcm  obitcr.  Scruius  ad  3. Aneid.alio  torfit  fabu- 

Cyclops     Jam  de  exoculaco  Cyclope.  CycIops,inquit,vir  fuit  fapicntifli- 

^***  ^'^'    mus,  &  ob  hoc  oculum  in  capite  habuiffc  dicitur,  id  eft,  iuxca 

cercbrum  ,  quia  piudentia  plus  vidcbat.  Vernm  Vlyffes  cum 

prudentia  fuperauit,&  ob  hoc  fingicur  eum  excxcafTc.  Pkuar- 

chus  in  Apophchcgmacis  rcfcrc  Oracorcm  Demadcm,Alcxan- 

dro  morcuo,dixiffc;:Macedonum  cxercicumlmperacorc  caren- 

tem  fimile  fibi  Tidcri  Cyclopi  cxcxcato.  Non  percurram  Gra?- 

corum  fcholiaftum  allcgorica  placica ,  fcd  Keraclidis  Pondci 

dumcaxac  explicationem  ad  Homericam  Odyfrcam':  <^ui  ait 

Cyclopem  nomirari  afteilum  ratione  priuanccra: 

Siriuojl 


mt9. 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  •         585, 

Simof  in  fauctbtn  antri.']  Sic  Virgil.dixit  in  €. 

Veflibulum  ante  i^fum  primifyue  in  fmcibtn  Orci, 
Et  hic  nofter  in  Embiemate  primo: 

•   ■      ■     finuofi  efacHfUi  anguis. 
Achiuis.']  Achiui,  ocx^oSni  Grarci :  &  nonnunquam pro  quo-  jiclnm» 
libet  populo  ciuili :  Horatius: 

§^icquid  delirant  Reges,pUHuntur  Achiui. 
CatuU.  in  Argonaur. 

Namfmul  acfejfts  dederit  fors  cefiam  Achims. 
Toffre-  4rriaue  Vtin,&>c.~\ cyuTtrx  fe  poftrcmo  voraturum bcl-  Vtit» 
Ic  pra^dixerat,  &  »77v<»,  id  efl:  neminem,vorauit:im6 ab co, qui  »7ir. 
quanquam  eflit  »71?,  aliquis  erar,  exoculatus  eft. 

Lumine  cajjum.'}  Ca:cum,Virgil.i.iEneid.  Cajfus  Itf 

1-Ztine  calfitm  lumine  lugent.  vtirte, 

Idem. 

J^dlurr  cumviHis  certamen  ^  Athere  cajfis. 
&  Lucrctius. 

Nunc  potis  eji  cemi  quod  cajfum  lumine  fertur, 
Aufonius  Parentaiib. 

Sauciu^  extincio  corpore  cajftt^  ertu. 
Sic  enim  poetae  interdu  vfurpant  lumine  cafrum,&  luce  carcn- 
tem  pro  mortuo:vt  &  lumina  luccmque  relinquere.Virgil.in  4, 

<^}>  magis  inceptumperagat,  lucemque  relinquat. 
Catullus  :  Nobis  cum  femel  eccidit  breuis  lux.  Lucrctius: 

Lumiruijic  ettam  Solis  bontu  AnctC  reliquit. 

en  peenas  vt  fuu4  auHor  habetl 

non  eft  lex  iulfior  vUa, 

Ghtam  necis  artifices  arte  perire  fua, 
Alludit  ad  alia  qux  fequcnti  Emblematc  confulto  adfercmus. 

lufta 


jpo 


ANDRE^     ALCIATI 


luRa  vlcio. 

EmBLEM  A     CLXXX  X. 


Raptahat  volucres  captumpeae  ^rutu  in  au.ra$ 

Scorpion,  audaci  pr&mia  parta  guU, 
t^fi  ilie  infufofenfim  per  memhra  venenOy 

Raptorem  in  St^;gia4  compultt  vltor  aqnaf^ 
O  rifu  res  di^na :  alij^  cjui  fita  parahaty 

/pfep€rit:,proprij5  fuccuhuitcju^  dolis, 

Slmile  cfl  apud  Aclopum  cie  Coruo  cibum  quxrirantc ,  5c 
revpentem  inapricodormiciiccm  corripiente  ,  a  quo  lethi- 
terum  fpiculum  fentiens,  lullam  in  ie  vltionem  anianalculi  vi- 
Iulin-ii  fendt :  ^juod  idcm  accidit  iis  ,  qui  re  fiagitio  parta  ,  fao 
.ficinum  magiio.malodifcunt,maIc  parta  maic  difperire.  Et 

fcrr 


EMBLEMATA,  j^r 

fcre  fir,vt,quod  vulgo  dici  foletjCaptorcs  ipfi  capiantur,  rapto-  Cd^tttfJ 
refque  ab  aliis  eriam  viciilim  correpti  decidant  &iliaqueentur:yi/'e  iffi 
Vt  cum  a  veneficiis  falfari  j,  calumniatores,adulteri,  &  id  genus  ^apiuntur* 
alij  tolluntur  e  medio,  vel  cum  latrones  a  praruonibusprchcn- 
duntur,&  Ipoliantur.  Qu.o  fpcdlant  adagia,  Cornix  fcorpium: 
&  ,  Suo  ipfius  laqueo  captus :  & ,  Coruus  ferpentem.  Carmcn 
ipfum  ex  Archia:  Guiepo  petitum  eft,  lib.  i .GriEcor.Epigram. 

2>(9f7rt'«v  c^  yKirii   ci^  ^'povTtt  fj^%.  tu  tjftu» 

Ovx.  /S^^bj,  djKSiTti^  T^^et*  iT^^i  j3eA«, 

E'jc  x«v8  TXKftuv  oou-<s  ihK^  f^i^''  W  cft; 

ScorPius  e  terra  prorcpferat,  idque  vidcnte 

Coruo,  qui  coelo  viciftat  in  licjuido, 
Corripiw  vifum,fugitque:[edhicvt  hmumalcs 

CQntigerat^  telo  moxferit  atque  necar. 
"Ecce  fivi,  cfttodin  hunc  mis  infidiofaparabat, 

Indcfbi  acciuit  ipfa  necem  mif  ra, 
Ali^s  tjmfa'aparacfat.1  fuere  qui  femet  codemillo  pugione,  Mer^^^aai^ 
quo  Cajiarcm  Yiolauerant,interemerunt.  Suetonius  in  C^efare.  ItfaiHP-,, 
Quod  de  Csrfare  mcmoris  traditum  eft,hoc  etiam  de  Gordia- 
no  Cordus  euenifle  fcribit.  Nam  omnes  quicunque  illum  gla- 
dio  appetiuerunt  ,qui  noucm  fuifTe  dicuntur ,  poftea  intcrem- 
ptis  Philippis  fua  manu,  fuifquc  gladiis,&  iifdem  quibus  illum 
percufferantjinreriilfedicuntur.Iul.Capitolin.in  Gordianis  tri- 
busjfub  finem.Salluft.in  fragment.hiftor.praua  incepta  conful- 
toribus  funt  noxa?.  Lucretius  lib.^. 

Circumretit  mim  vis,  atque  iniur/a  quAque» 
Atque  vndeexorta  eji,  adeuip  plertijnque  remrtit, 
Ouid.i.DcArte: 

Fj0te  falkntes :  tx  magnaparte  profanHm 
Sunt^enus :  in  laqueos  qttos  pafttere  cadant. 


Parera 


59^ 


ANDKEM    ALCIATI 


Parem  delinquentis  &  fuaforis  culpam  elTe. 


EmBLEM  A      CLXX  III. 


Pr£conem  titm  perflantem  cUjfica,  viclrix 

Captimm  in  tetro  carcere  tiirht  tenet. 
Qiieis  ilie  excnfat,  cjHod  mc  fit  firenutu  armis, 

Z^llvm  aut  f&HO  kferit  enfe  latm. 
Htiic  illi.  Qmn  ipfe  maais  timidijfime  peccas, 

Qui  'clangore  alios  dris.  in  arma  cies. 

Tiihicen  in  'T^X  Aefopi  apologo  ,  de  tubicinc  in  bello  rapto  ,  qui  fc  in- 
UUt  CA-  jL^rontem  praedicabat  quod  nulluni  occidifTet ,  ^^6.  neque  m 
ftM,furfe  (juenquamgladiumdiftrinxiffetjqui  mox  audiuit:  Lik  tSt» 
pfCujan  .    ^^,  ^;2>ov  7t5>«|ij,  or  ffv  fA^  hwcifdl/j(^  7raAsf6«y  ,  Tii^ -TmvTett 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  5^3 

frfoi  fAff>%lM  £y«p«5.  Sed  ideo  magis  tibi  moriendum  c/1,  qui 
cum  pugnandi  fis  expcis  ,aliosomnes  ad  pugnam  concitas. 
Etcnim  (quod  aiunt  lurcconfultiOQui  agunt,&  qui  aflenfum 
praebent ,  pari  fupplicio  aificiendi  funt ,  &  fatis  ipfefacit  qui  JLgmUtir 
per  alium  facit.  Hoc  in  eos  torquetur  potiffimum,qui  oratio-  cotifentien' 
ne  &  confilio  Principesad  fufcipicndabella  inflammant,cum  "^ '?<»"' 
ipfi pugnam detreftent^ncc  vlli  fcfc  pcriculo  patrix  aut  Prin-  ^^^"*J^' 
cipis  nomine  committunt:quibus  quidem  certe  nullus  proba- 
bilis  elTc  poteft  confilij  tam  nefarij  pra:textus,cum  ipfi  reuera 
fint  nocentiores,maiufque  detrimentum  eminus  lingua  csete-  BeUorum 
ris  adferant,quam  qui  cominus  gradiis  decertant.  Nulla  tmm  fnaforis, 
forte  irrepcret  Martis  viohetia,  nifi  antccedcrct  eiufdemcom- 
mittendi  perfuafio.  Vcl  dc  iis  intelligitur,  qui  cruorequidem 
manus  non  tingunt,at  nihilominus  parricidij  faciendi  confi- 
lium  fiiggerunt.  Occurrit  illud  Demofthenis  de  patre  cuiuf- 
dam  facerdotis,qucm  Brauroniam  appellat.  Is ,  cum  alterum 
quifpiam  occiderct ,  impcllebat  &  hortabatur  ad  id  facinus. 
Palam  crat  hominem  mortuum  nc  digito  quidem  ab  to  t2i- Loeus  De^ 
£i:um,fed  ab  occifore  dumtaxat  j  ita  vulgo  iudicabatur  non  tc-  ^ofihtm, 
ncri  cxdis.  Scd  Areopagitarum  aliud  iudicium  fuit,  qui  ccn- 
fuerunt  cumqui  fuadendo  iuuiflet ,  codcm  obftridlum  fcelc- 
re.  Nam  conftat  homines  audaciores  fieri  adhortatione :  ncc 
folum  manu ,  fed  etiam  voce  &  proclamatione  opcm  &  au- 
xilium  ferri.  Itaquc  ille  damnatus,&  in  exilium  pulfuseft.Ari- 
ftot.i.Rhet.argumentumcitatquo  vfuseftorator  Lcodamaa 
aduerfus  CaIIiftratum:diccbat  enim  cum  qui  confilium  dcdif- 
fet,magis  in  culpa  cfie,quam  qui  fcelus  commififTct^quia  fcelus 
admiCum  non  cfiecnifi  cius  aud:or  &  confultor  aliquis  cxti- 
tiffet.  Ciccronis  excmplum  vnum  proferam  ex  orationeinPi- 
foncm.  Quid  intcrfuit  intcr  Catilinam,&  cum  cui  tufenatus 
audoritatem,  falutem  ciuitatis,  totam  Remp.  prouipcijE  pra^- 
mio  vendidiftiPQuas  cnim  L.Catilinam  conantem  conful  pro- 
hibui,ea  Pub.  Clodium  facientcm  confulcs  adiuuerunt,voluic 
ille  fcnatum  intcrficcrc,vos  fuftuliftis:leges  inccndcrc,  vos  ab- 
rogaftis:interire  patriam,  vos  adiuuiftis.  Quid  cft  vobis  Cofi^ 
geftum  fine  armis  ?  incendere  illa  coniuratorum  manus  voluic 
vrbem:vos  cius  domum,propter  quem  vrbs  inccnfa  non  eft.Ac 
ne  illi  quidem  ,  fi  habuilEent  vcftri  fimilcm  confuIem,de  vrbis 
incendio  cogitafTent.  Hucfacit  F.  Quintilian.  declamatione 
lyo.Satis  oftendit  ipfa  paena,inquit,eum  tcneri  qui  idem  com 
Kiiferit,quod  fi  occidiilct.Neque  cnim  grauius  quicquam  ad- 

Pp 


m  ANDREiE    ALCIATI 

ucrfujeum  qui  fua  manu  inrerfecerit ,  conftituere  potuit  Ic- 
gum  latorjquamaduerfus  eum  qui  caufam  praeflitifret.  Ergo  & 
«militudine  pcenx  etiam  crimcn  par  exigere  debetis.Htec  ille. 
Cartcrum  cum  hoc  noftro  Embiemate  magis  conuenit  quod 
Leodamas,  de  quo  proxime  dicebat,  eum  in  maiore  culpa  efte 
quifacinuscommifeiit,quam  qui  confiliumdederit,con(ilium 
enim  nullius  eft  momenti,ni(i  m  qui  illud  fequatur.  Et  interi- 
tus  caufamjnon  interitum  fpcdaii  oportere,dixit  in  Milonia- 
lia  difertus  orator.  Vlpianus  cciam,vt  eft  in  1. ii.de  iniuriis: 
Non  folum  is  iniuriarum  tenetur  qui  fecit  iniurian.,  hoc  eft 
qui  percuflitjvcrum  ille  quoque  continetur  qui  dolo  fecit,  vel 
qui  curauit  vtcui  mala  pugno  percuteretur.Eodem  recidit  I, 
i^.ad  l.Corncl.dcficariis,vb.iidemVIpian.ait:Nihilinccre(re, 
occidat  quis,an  caufam  mortis  praebeat. 
titUM.  LitU9.]  Lituus,  genus  buccinx  incuruae.Fcftus  ex  Ennio: 

Inde  loci  Ittuus  fonitw  effudit  acutos, 
EtOuid.s.Faft. 

lam  lituKi  pugni/tgna  daturw  erat. 
C*ficHm        TerfiantetH  dejftca.']  Clafticum  canentem.  Clafticum  canerc, 
M>.         fignum  eft  dare  quo  milites  pugnare  incipiant,  cui  opponitur, 
Canerc  receptui.Virgil  ad  finem  x*Georg. 

Necdum  etiam  audierant  injliiri  clajftca. 
ViBrix  turma.']  Vi(^rices  copiae. . 
ClangBre  Arin.'}  Tubae  foninu.Mctonym.in  did^ione,asris,  |)ra 

Alius 


EMBLEMATA. 


Alius  peccatj  alius  pleditur. 
Emblema     clxxiiii 


i95 


Arripit  vt lapidem catulmymorfHg^faiigat^ 

Nec  percujfori  mutua  damnafacit: 
Sic  flerique  finunt  veros  elahier  hoffei^, 

Et  quos  nulla  grauat  noxiaydentepetunt, 

PLerique  funt,qui  cum  non  poffint  iis  noxam  inferre  a  qui-  imp$ftH' 
bus  fc  I^fos  putant,  vt  accepram  iniuriam  vlcifcantur  ,  vel  tttm  homt 
pueros,vel  famuIos,vel  etiam/i  fieri  poflit,fuorum  aduerfai  io-  "«'"  «i*' 
rumamicosadoriuntur,impocepri  Guidem&  iniquo  conatu,  ^"'* 
qui  mos  perinde  eft  ac  pueraiorum,qui  fubita  iracundia  pcr- 
culfi  ,  virgas  adurunt  quibus  plexi  funt.  Eiufmodi  funt,qui 
caufas  adiuuantcs,vclpcr  fe  omnino  ad  agendum  incptas  pro 

Pp     X 


^9€  ANDREiE    ALCIATI 

cfficientibus  impcritc  vfarpant^vt  Mcdcae  nutrix,  dum  culpam 
<^nferret  in  trabcs  abiegnas  e  neraorc  Pclio  auetStas  ,quibus 
/itgo  nauis  fada  eller,in  qua  Medeacum  lafonc  aufugiiTct.Scd 
vt  ad  noltros  mores  fermonem  conuertam ,  omiiibus  in  con- 
ftdo  eft  quot  quantatjue  infortunia  in  dies  nobis  impendeanr, 
&  interdum  grauitcr  vrgcant:quorum  caufam  inconfuko  reii- 
cimus  incos  fortafTe^qui  nullo  modo  funt  in  caufa ,  cum  po- 
tius  crrorcs  &  lapfus  nollros  agnofcere  ,  &  pia  finccraque  ftt" 
'niftce.  tot  contradas  vitiorum  fordes  cluere  debcremus  ,  nec 
▼t  cancs  in  lapidcm  faruicntes  ,  incufare  iuftiflimam  fupremi 
&  incorrupti  iudicis  Dei  animaducrfionem.  Id  fi  placct  ad  irs 
iniuftitiam  conuertere ,  vna  etiam  Senecam  audicmus  ita  di- 
fputantem  i.  De  ira :  lam  vero  fi  aiFcdlus  iras  damnaque  velis 
intueri,nulla  peftis  humano  generi  pluris  ftetit.  Et  deindc :  Id 
non  eft  ira,'!  d  quafi  ira  :  ficut  puerorum,qui  fl  ccciderunt,  ter- 
ramverberaii  volunt,  &faspencfciuntquidcm  cui  irafcantur, 
Infignts  fcdtantum  irafcuntur  fine  caufa,&.  line  iniuria,  non  tamen  fi- 
Seneedloci,  ^g  aliqua  miuri*e  fpecie,  nec  fine  aliqua  pcrnae  cupiditate.  De- 
^  luduntur  itaque  imitatione  plagarum ,  &  fimulacis  dcprecan- 

tium  lacrymis  placantur,&  falfavltionefalfus  dolor  tollitur» 
Idem  Seneca  eodcm  lib.cap.i<?.  iram  oftendit  ita  impotentem 
efTcjVC  fxpe  infefta  patrono ,  reum  damnet :  &  fi  vcritas  oculis 
apparcat,  inquit,  tamen  errorem  tuetur,  &  in  male  coeptis  ho- 
ncftior  illi  videtur  percinacia  quam  pcenitetia. Apponit  cxcm- 
plum  in  Pifone  quodam,qui  cum  iratus  duci  eum  iuffiflet,  qui 
ex  commcatu  fine  commiiitone  redierat,  quafi  interfccifrcc 
quem  non  exhibebat :  roganti  tempus  aliquod  ad  conquiren- 
dum,non  dedit.  Damnatus  extra  vallum  dedu(5tus  eft ,  &  iam 
ceruicem  porrigebat,  ciim  fubito  illc  commilito  apparuit,qui 
occifus  videbatur.  Tunc  centurio  fupplicio  pra:pofitus,  conde- 
rc  gladium  fpiculatorem  iubet,damnatum  ad  Pifonem  reducit, 
redditurus  Pifoni  innocentiam:nam  militi  fortunareddiderat, 
Ingenti  concurfu  deducuntur,corapIexi  alter  alterum  cura  ma- 
gno  caftrorum  gaudio  commilicones.  Confcendit  tribunal  fu- 
rcns  Pifo,ac  lubct  duci  vtrumque,&  eum  militem  qui  non  oc- 
cidit,&  eum  qui  non pericrat.Quid  hoc  indignius?Quiavnus 
innocensapparuerat,duo  peribant.  Pifo  adiccit  &  tertiun-i. 
Nam  illum  ccnturionem  ,  qui  damnatum  reduxit,  duci  iubet: 
conftituti.funt  in  eode  loco  perituri  tres  ob  vnius  innocentia. 
Catulft4.']  Canis. 
Mo^ff*  f*t.'^at  ^  Mordct. 

Mt4tU4 


f 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  5^7 

MittUA  datnna]  Talcm  iniuriam. 

Veros  heftes .]  Ipfiflimos  aduerfariosja  quibus  orta  eft  iniuria. 

Noxia.lUoxia.  de  raaleficio  dicitur.  Noxiam  dixereaotiqui  "^xU. 
quod  nocet:&  eft  detrimcntum  ,  culpa,  pocna.Lege  iplummec 
Alciatum  Commcntario  in  tit.  De  verb.  &  rcr.fignific.  1.137. 
cjuera  locura  &  nos  fupra  citauimus  ad  Emblema,CQius  titulus, 
Remedia  in  arduo^ntaU  inprono. 

'Dente  petunt.']  Iniuriis  vel  conuitiis  profcindunt,quod  vnum 
iniuftitiac  non  paruum  facinus,  quia  iniquum  eft  aliqucmalie- 
no  odio  prasgrauarijaic  Imperator  luftinianus  in.  l.Si  quis  fuo, 
5.1egis  autem,Cod.de  inoific.  teftam.Et  Calliftratus  l.i^.D.de 
poenis.  Crimen,  vel  poena  paterna  nullam  maculam  filio  infli- 
gere  poteft  ,  nam  vnufquifquc  cx  fuo  admilfo  forci  fubiicitur, 
ncc  alieni  criminis  fucccffor  conftituitur.  Quod  fi  ad  vindidla 
publicam  id  protendere  liceat  ,audiamus  Arcadij  &  Honorij 
rcfcriptum,  ex  l.iz.  Cod.dc  poenis :  Sancimus  ibi  efle  pcenam, 
vbi  &  noxia  eft.  Propinquos,notos,familiares  procul  a  calum- 
nia  fubmoucmus ,  quos  rcos  fceleris  focietas  non  Facit.  Nec 
cnim  focictas  vel  amicitia  ncfatium  crimen  admittunt.Pecca* 
ta  igitur  fuos  teneant  au(Slorcs :  occ  vlterius  progrcdiacur  hic- 
tus,quam  rcpcriatur  deli<Stum. 

Pp     3 


55^« 


ANDKE/K     ALCIATI 


Iniuni  irladius. 


Emblema     clxxv 


Setigeri  mc^imjhhafjrrejris  e?ififer  ylfax, 
CAcie  fitum  cyCfkns  c^dsre  Taritalida^i, 

Hofiictfic  tancjHitm  fu!  fucccdanea  pocnM 
PtO  Laertiadcypro  caucd^^iicdahat. 

Nefcu  ohejfefiiis  fitror  hofttbfu  :  crrat  ah  fciti, 
Corifilitqt4€  trtipos  infna  damna  rmt. 


InfanU   T  TOc   quidcm   arguitur  tcmerarius  furentum  hominum 
fena  tn     i  j[impetU.s,  qui  nouaduerfariis,  fed  fibi  maxime  nocenr, 
eMw  ufa    fju5({  ij^x  pri'cipici  omnia  commitrant ,  omnemque  viam  ra- 
»««i''"**^  tioni  prxcUKlanrivndc  fit,  vt,  ouod  ait  Horatius: 
l  "14  i  onflij  expers  molc  tHit  fua, 

Is 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  599 

Is  enim  furcntis  animi  aftedius  fic  hominis  aaimum  e  fua  feJc 
dimouec  &  exturbac,vt  non  fccus  atque  Circe  alcera  homincm 
in  bclluam  ferociflimam  transformet :  quo  fic  ,  qui  talcm  ho- 
fpitcm  cxcipiac,non  alicer  faciac,ac  qui  fcfe  vna  cum  iplis  sdi- 
bus  incendio  perdac:e6que  deterior  efl:,qu6d  ita  tumulcu,  cali-  ^Ucif  ij^ 
gine,fum6que  cunda  incus  errore  mecis  complear,  vc  ncc  ccr- /*"»*• 
nere  integrum  fit,  nec  eos  audire  qui  volunt  opitulari.  Id  qui- 
dcm  ob  oculos  pofuit  Homerqs  Iliad./3.  &  Odyif.««.fub  perfona 
tum  Achillis,cuius  iram  facit  implacabilem,tum  Aiacis,quem 
tanta  inceflic  rabies  ob  Achiliisarma  Vlyiriadiudicaca,^  in 
porcoru  gregera  furibundus  infilieric,e6fque  crucidarit,exifti- 
mans  fe  Grarcorum  copias  profternere.  lUe  icaquc  cum  duos 
quofdam  maximos  fuesde  trabefufpefosflagris  cxcidiffetjhos 
dfe  Agamcmnonem  &  Vlyifem  put2ns(quorum  altcri  vt  iudi- 
ci,  alteri  vt  vi^ori  potiflimum  erat  infenfusjiuibus  icafufpen- 
fis  multo<:umrifu  infultauit  addcns  conuicia  quxcunque  bilis 
fuggcrebat.Poil:quam  aucem  refipuiftet,  fa£li  pudore  fibi  mor- 
tem  confciuit.  quaderepuicherrimaeftSophoclis  tragoedia» 
qu^e  infcribitur  ujAi  (Jicf.<n')?(^<>^ti.]:ioi2ii\MS  i.Sennonum; 

•^-—tnfamis  qutd  etiam  Aiax 

Fecitycum  firauit  fertopecu<?alftimiit  vim 

Vx9Te  Qr>g»ato,malamuliaprecatu4  Atridiii 
&. cur  Aiax  heros  ab  AchiUefe  undtii 

Putrefcit,'toties  feruatis  cUru-s  AtridtSy 

GaudeatvtpDpuUu  Priamjrria^nufq  .ei>h  tmatOf 

Per  quem  tot  iuuenes  patrio  c^nure  fpulch/o? 

MiUe  ouium  infanui  morti  dedttyinrlytum  Vlyjfemt 

Et Menelaum vna mecum  fe  occidite  clarnftns. 
Ec  deinceps:  4iax  immeritos  dum  occiiit,d£fi;it^f!g;ios. 
Cornelius  Cclfusdercmedicalib.^.cap.iS.incer  infani^gene-  ^^^"*  «*^ 
ra  iiludjonge  maximum  ponic ,  Sc  longiiiimum ,  quod  vitam  /l'^^'  *" 
ipfam  no  impediac,idquc  lobufti  coiporis  clTe  confueicac.  Hu- 
ius  fpecics  duasinam  quidam  imaginibus.non  mence  faliunrur, 
qualem  infanicntcm  Aiacem  vel  Oreftem  fabulae  ferunt  :  qui- 
dam.  animo  defipiunt,S^c.Sencca  z.dc  Ira>cap.3<^.  vidcndum  ii- 
lud  quam  multis  ira  pcr  fe  nocuerit.  Alij  nimio  feruore  rupe- 
re  venas  &  fanguinem:fupra  vires  elacus  ciamor  cgeific  >  &  lu- 
minum  fufFudic  aciem ,  in  oculos  velicmentius  humoregcilus, 
&  in  morbos  xgii  rcjcidere  :  nulla  celerior  ad  infaniam  via  cft. 
Multi  icaque  continuauerunt  ira:  furorem  :  nec  quam  expule- 
rantmentem  iVnjquamreceperunt.  Aiaccm  in  morrem  egic 

r?   4 


«roo  ANDRE/£    ALCIATI 

furor,  in  furorem  ira.  Mortem  liberis ,  cgeftatcm  fibi,  ruinam 
domui  imprecantur,  &c.  Ha:c  Scneca.  Ad  illuftiaticncm  argu- 
menti  huios  commodc  rcfcres>t]ua  dc  impaticncia  &  vindida: 
appctitione  dodle  Ladlantius  difputat  lib.<J.  Dmin.inll  cap.18. 
Hiftoriam  pete  ex  Ouid.Transf.i^.&lege.Piou.Aiacisriius. 
SetigertgregU.]  Poicorum. 

Evfifer  AiAx.']  In  ftiperioribus  Aiacem  fcucifcrum  hic  cnfifc- 
xum  vocat,ob  aftcdlum  mortis  vItronei*,qua;  cll  confccuta. 
Gr^ct  Ci.de  ftium.^VoicoiMm  intcrnccionc. 

4.       Taniali/df.]  Gra:cos,qui  a  Tanralo  Tantalid^-  didli  funt.eo- 

rum  cnim  plcriquc  a  Tancalo  louis  ex  Plota  Nympha  filio 

traxerunt  originem.IupircrTantaluni  gcnuit:Tanralus  filium 

Pelopcm  habuit :  Pclopspatcr  Atrci:Atreus  Agamcmnonis. 

.  Itaquelupiccrfuit  Agamemnonis  abauus.  Id  epirhteton  vfur- 

patopportunc  Ouid.  oratione  Aiacis,quaheros  illcVlyflisor- 

tum  genus  aTantalo,tamquam  probrum.obiicit. 

Sneceda-         Hojiiafic  tavque^m  ftd^  fucce(imefiy'^^.]%\it?,  erant  ramqua  vi- 

nM  hcJltA.  £tini2E,qua^  pxnas  lucbant  pro  Gtiecis  iudicibus,  &  Vlyifc.Suc- 

,  ccdanea  autem  hoftia  olim  dicebatur-,  qua;  fccudo  loco  fiebat. 

Si  enim  primishoftiislibatum  nofuillcputaffent  (acrifici,alix 

hodia?  poft  primas  edudls  c^cdebantur  dux,qux  prioribus  iam 

c*efis  luendi  piaculi  caufia  fubdebantur.Gell.lib.^.c^.  fuccida- 

neaSjUO  fuccedancas effc  dicendu  ait,  ob  vocabuli  copofitione. 

Pro  f«Mfi^«-r.\Cauea,polyfcmu  elh  Hicludicium  confclfum 

intellige.  Eft  autcm  Metonymia,  pro  iudice  Agamcnnone. 

CAuea        Olim  Cauea  pro  fubfelliis  equicum  &populi.  Virg.  5.  i£ncid. 

quid.  Htctotum  catics.  coi-iJjMmtngevtir,^^  ora 

yrimapatrttm  magni!: SaUu^  clamoribu^  irnpl^t. 
Cicero  in  L^eHo  :  Qui  clamores  totacauea  nuper  hofpitis  ,  flc 
amici  mei  M.Pacuuij  in  noua  fabula? 

Nefcir  ^irffiy^c.]  yv«jic»..Iiacudus  &  mctc  caPtus  no  iis  quos 
odioprofcquitur,  fed  fibi  nocet:non  inquam  eos  qnos  maximc 
vellct  atiici  iniuria,  fed  fe  ipfe  lidit  &  interdum  cnecat. 
■  Nefcit  obejfefutsfnrar.]  Furor  ,  mentis  crcitas  defijiitur  a  M, 
Tullio  4.Tufcul.ea  eft  f^viec  Grarcis.  In  paradoxo  contra  Clo- 
dium.exagiratur  is  animi  moibus,quo  docct  omncs  ftuitos  fu- 
rere,id  eft  c^co  mentis  impetu  in  omni  fcclere  verlarijquxper- 
turbatio  f^epe  a  nimia  ira  proficifcirur. 

Inftm  iiamn^  r«f/.]  Seneca  Herculc  furcnte; 
■  'tnfc  ftwpir  artnntus  furor. 

Ibidem.         «— ^noJijtie  htibet  propriunf  ftmr 

jn  fcipfefmit. 


EMBLEMATA. 


601 


Pax. 


Emblema     clxxvi. 


TvRRiGERis  humeru,defnis ejuocjHe hmrHS ebum. 

QmfHperare  ferox  Martia  hellafoiet, 
Sappofmt  mm  colla  iugo,  (imulifque  fubacltsSy 

Cafareos  currus  adpia  tevipla  vehit. 
Velfera  co^nofcit  concordes  vndic^uegemes, 

ProieBlfQtie  armis  munia  facis  ohit, 

ELephantonim  in  bellis  vfum  olim  fai/fe  celcbenimum,  vf^€^t- 
notius  eft  <]uam  vt  confirmare  opus  habcam  :  vnde  apud  fhA^irorn- 
plerofque  pro  belli  fymbolo  reperio,vt  hic  etiam  pio  pace,  di-  «"^*^^"- 
uerfa  tamen  rationc  &  finc:EIcphantus  enim,  qui  ec]uis  in  acic 
tccrorem  incut^ebat,  qui  fui  horrendo  fpedlaculo  miJites  iplbs 
conturbabat  ,  quiqu^*  cburnco  dcnre  pugnantum    hon:ir.up.i 


tfGt  ANDREit    ALCIATI 

cqaos  corripiebat,  pace  parta,  collum  iugo  ruppofuit,&  CafHi- 

ZUphanttu  Hs  currum  triumphalcm  ad  tcmpUm  vehit ,  quafi  agnofcpns 

in  trmm'    initam  intcr  populos  concorcliam,icle6que  ad  pacis  munia  ob- 

f*'»  eunda  \c{c  fubiicicns.  Quod  fane  incelligi  licet  de  ferociflimis 

quibufque,  &fortilIimis  bcili  ducibus,qai  trucalencos  ipfi  mo- 

res  ,  &  ferociam  bellicam  redempta  pacc  dcponunt :  eoque  fir, 

vt  fcfc  pollca  conucrtanc  ad  ea  qax  ad  religionem ,  vel  publi- 

cam  ciuitacis  adminiltrationcm  pcrtinent:qa2E  quondam  inter 

arma  vcl  filcbant ,  vcl  confopita  peneque  opprcffa  mifcro  ficu 

iacebanc.Cainodor.Varia.formul.lib.^.Epiil.i.  populorumfe- 

rociacorda  longa  pace  mollefcunt.  Hazc  quidem  ita  enarrari 

vclirn  ,  ni(i  mahs  Epigrammatis  huius  liceram  referri  ad  lulij 

lulij  C^fh-  Ca:fatisrriumphum,de  quo  SuetoniUS  agit.  Ait  enim  eura 

vu  trtuxn-   Qfcendiifc  capitoliu  ad  lumina  quadraginta  Elephantis  dextra 

atque  fmiftra  lychnachos  gcilantibus ,  idque  in  fignum  pacis 

bello  partae.EIephantis  etiam  Pompeium  Magnum  triumphaf- 

fe  teilatur  PliniusIib.S.quod  prius  India  vida  Libero  patre  fa- 

Sentc£  l<f.  (ftum  memoratur.  Seneca  de  Vitx  breuitatc  cap.i4.ait,Mctel- 

'****  lum  vidtis  in  Sicilia  Poenis  triumphantcm,vnum  omnium  Ro- 

manorum  ante  currum  ccnrum  &  viginci  captiuos  Elephantos 

dcdaxiilc.Et  Capitolinus  dc  Gordiano  iuniore^Q^adrigie  Ele- 

phantorum  Gordiano  decrcta,  iunc ,  vtpoce  qui  Perias  viciifet, 

triumpho  Perfico  triumpharet.  Cxccrum  non  prxtermifero 

Grarciim  hexaltichon  piMaTra  ,  quod  hic  Alciatus  Latio  red- 

d  it,  i  cd  ^zafe*  (P  ^  51 X.  S ,- : 

ble/natu,  »*'        ^    ■■  ^       r'^    a. 

A  %ir^  of)Ue<4v(4  Trv^ooas   £  ?iiCpec4, 

X»^k  ^o"«6J  5-«>*«  (icc^vv  cut^vsc  -ZT^i    ^v^^a-f^ii^^y 

A'  VTVyX,    Ji(^p8Ax.«    KeC4ffiX.f(^    kfCCS)'t)i, 

^'yvco  4,'  cHilwA^    y^   3-^g  ^eA-'  ofyccvx  fi-^Oi 

A'p£(^,  d^i-6jtt/*)j   ci^ruvecyi  Tm-n^. 

Loctu    e     Scd  prrcclarus  fcfe  locus  ofFcrt  ex  PanegyrIco,qui  Conitantino 

cZila'''^'  Augufto  Comlaticij  filio  didlus  eil,nobifq-,  traniiniffus incerco 

^j^j^  ^'^'     nomine.Hunc  caim  locum  qaia  puto  gracam  tore  ftudiofis  re- 

rum  antiqaarum,tocam  afcribam.fic  icaquc  :  Quid  egeras  Im- 

Dcrator? in  qu?  nos  fata  proieccras?ni(i  ce  di uina  vircus  tua  vin- 

dicaifct,qux  ha:c  cft  impatientia?aat  quo  tibi  manus  noftras,fi 

vcrfa  vice  pugnas  ipfe  pro  nobis?  Ha^c  ego  non  dicercm  Impe- 

rator,neque  ab  aliis  dida  memorarcm,  niii  bcneficio  tux  ieni- 

tntis  tutior  eilec  noiha  in  verbis ,  quim  cua  in  armis  aud.icia. 

NuLiacaim  quadam  variaai:e  nanara: /confaloque  vircutum 

tcmpcra 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  «SOj 

l«nperamento,iclcm  cs  in  praeliis  ferociffimus,  &  partafecuri- 
tate  mitifTimus.  Cum  enim  dato  obreflis  temporc  poenitcndi, 
Aquileiam  quoque  de  legatis  corum  ac  fupplicibus  rccepifles, 
cundiqucfe  tibi  Hedi(Ient,quod  obfidcndo  feruaucras,  ignoui- 
fti  omnibus,&  vitam  quam  de(pcrauerant,reddidifti,&  quidem 
iuiliili  arma  deponere,&  multo  tutius  vidoris  pictate  tegeren- 
tur,  Vt  tamen  pertinaciae  fuac  merita  fentirent,corripi  eos  vin- 
ciriqjiulfiftijno  ad  fupplicium,fed  ad  vitam,ne  confcientia:  ti- 
more  diftiigcrenr,grauit^rquc  delinquerent,confcruaiique  itc- 
rum  non  mercrentur,fi  leruati  non  fuiirent.Sed  vnde  tanto  ho- 
minum  numero  tot  vincula,  qu«  (continere  militares,  &  pauld 
ante  armatas  manus  polTentjStupere  milites  quid  producendos 
fufceperant,&  cuftodi^e  curam  abnuerc,  &  prorfus  nefcire  quid 
facercut.Ipfi  etiara,qui  tibi  in  confilio  erant,  ipfe  etiam  Pra^fe- 
€tus  hxrcre ,  cum  tu  diuino  monitus  inftindu ,  de  gladiis  co- 
rum  gemina  manibus  aptari  clauftra  iuftifti ,  vt  feruarent  dedi- 
los  gladij  fui>quosnon  defenderantrcpugnantcs.Opulchcrri- 
mum,&  quiomnium  oculis  fubiici  debuilfet,  triumphum  vir- 
tutis  &  clementia;  tua^lCuius  enim  potentiae  fuit  hoftibus  arma 
diripere ,  eius  humanitatisdeditos  ad  impunitatcm  fuis  arrais 
alligare,atque  etiam  vincerc.Vt  eos  fetri  illius,quod  contra  tc 
geIIcranr,quotidi€  pcEniterct,gladius  ille  que  in  te  diftrinxerat 
hoftis,  infeftus,ipfcdomini  fui  manus  tenuit,&  paratus  ad  cae- 
dem,cu'1os  fadus  cft  ad  falutem.MagnusPoeta,dum  bellorum 
toto  orbe  furgentium  difcurfum  apparatumquedefcribit. 

Et  CHrii&,  inquit,  rigidumfalces  conflantur  in  enfcm. 
Triftcnimium  tempus  id,  ciira  inftrumenta  cultui  pecudum  L»cm  hii 
prxparata,in  cxdcm  hominunB  verterentur.  At  nunc  rigidi  illi  '^**"*  ^**" 
mortiferique  mucroncs  in  falutaria  vincla  curuantur ,  &  exar-     '^^**' .  » 
matum  hommem  non  mtermiunt ,  icd  coerccnt ,  deditolque  f^r.finutn^ 
hoftes  gladij  fui  collid  obtufique  tutantur ,  qui  nihil  illis  pro- 
deirc  integri  acutiquc  potueruut.Omniumcrgo  aimorummi- 
nifteria  ad  diuerfosefFcdus  arbitrio  tuo  feruiuntlmperat.  tibi 
vincunt  gladi j,  tibi  feruant,  te  pugnante  feriunt,  tc  ignofc^nta 
cuftodiunt,  vt  Deus  ille  mundi  creator  &  dominus  eodem  ful- 
mine  fuo  nunc  triftes,nunc  istos  nuncios  iTiittit:ita  cadem  fub 
nomine  tuo  tela  inimicos,aut  fupplices  tuos,pernicie  aut  con- 
feruatione  difccrnunt. 

Turrigeris  humeris.']  Expredit  epithetonsrvp^d^f ,  turribui»  ^ 
oneratusjid  eft^Tru/jjji^^o'^^.  Lege  Plin.8.  Cur  aute  barrusdica- 
tur,iacxplicuimus  £mbl£mate,cuius  lit,  In  ill.imiUt^Uiid^intes. 

6)ui 


tfo4  ANDREiE    ALCIATl 

^ifuperareferoic^c.]  Explicatius  in  Graeeo, «  ^ctXccyf^figL 
^«cf  ItTn  hiQAv  u%ir(^  dp^a«'y«,  phalangibus  pugnans  indorai- 
tus  impetuosc  irruit  ad  pugnam  cum  phalangibus  in  acie  ftans. 

Velfera  cognofcit,']  De  particula,vel,quaedam  Alciat.nofter  ad 
1.9  ^.de  verb.fign.§.prxdia. 


Ex  bello  pax. 

EmBLE  M  A      CLXXVI   Z, 


\ 


E  N  gaka,  intrefidtis  cjuam  miles  gefferaty  ^  qn^ 

Sdtpius  hofttli  jpkirfa  cruore  fuit: 
Partapace  apihus  tenuis  concejfit  in  vfum 

^lueoli,  atcjuefauos  grataque  melUgerit* 
z^rmaprocul  iaceant  :fasfit  tunc  fumere  heilumy 

Quando  altterpacfs  nonpotes  artefrui. 


Siufdenf) 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  ^oj 

Elufdem  materia.'  diuerfa  &  contraria  polTunc  cflc  inftru- 
menta,  vt  cum  ex  galea,  enfe,  vel  sgide  militari  conflaa- 
tur  falces  aut  ligoncs  agricolis  idonei,quibus  etiam  pacis  tcm-  Si£na  rt" 
pus  intelligitur:c]uod  id^  csta^^Tr^Tniitu)  dc  falcc  cx  en(e  Mat-  ^«*ft4tf^ 
tialis  exprimic  in  Apophoretis:  *«'• 

tax  7ne  certa  dacu  placidos  curuauit  in  vftn: 
AgricoU  nunc  fum,  milttis  antefui. 
At  Virgil.bellum  (ignificans,  ait  Georg.i. 

Etcurui  rigidumftilces  curuantur  in  enfem, 
Ouid.itemfaftor.i. 

Vlm  erat  in  gladto,  quam  curuo  laudis  aratro, 
Idemc]uealioloco: 

Bella  diu  tenmre  viros :  erat  aprkr  enfis 
Vomere :  cedebat  taurw  arator  equo. 
Sarcula  ce^abant,  verfique  inpila  ligones, 
Faciaque  de  rafiri  pondere  cajfts  erat. 
Et  deinde  paccm,  his  fequentibus: 

Finx  ades,  ^  toto  mitis  in  orbe  mane* 
jyum  defunt  hoHes,  defit  quoque  caujfa  triumphi: 

Tum  ducibus  bello  gloria  maior  erit. 
Sola  gerat  miles,  quibm  arma  coerceatt  arma, 
Cantcturquefera  non  nifipompa  tuba. 
Claudianus  de  bello  Getico  huc  xefpexit ,  figna  part^  pacis 
memorans: 

Non  iam  dele^tis  mifert,  necfalce  per  agres 
Jjepofita,  iaculum  vibrans  ignobile  mejjor: 
Non  tentat  clypeum  proieSiis  fumere  raHris, 
Occurrit  &  illud  Bacchylidis  Lyrici  Poetae ,  cx  Stobxo  &  PIu-  'Sacchylid^ 

tarcho:  Lyrid  vtm 

'sjK^Ttv :  Pax  raagna  hominibus  afFert  diuitias,  ***** 

Et  deinderequitur. 

Ow«eTt  <rxXulyf&t»  KTvrr(^y  «tfe  avXwnti  f^iXt^pMv  uttvI^ 

Ayra  /^Xiipcipuv  «JK9S',  ia$  B-eiX7re*  icict/p'.  Id  cfl:, 

At  in  reuindis  fcrro  dypeis  nigrorum  araneorum  tclx  funty 
haftafquc  cufpidatas,&  cnres  ancipites  arrugo  conlumit  :a:rea- 
rumque  non  amplius  tubarum  clangor ,  neque  fubripicur  mel- 
litus  fomnusa  pa)pebris,nolhum  qui  cor  fouet.  Huc  etiam  re- 

feram 


€06  ANDREiC    ALCIATI 

fcramEfaiae  vatis  illud:Contundcnr,inquit,  gladios  fuos  in  H- 

gones  aut  vomcres  ,&  lanccas  haftafque  fuas  in  falccs ,  neque 

vltra  autbcllum  addifcent,aut  prcrlio  afluefccnt.Sifc  CafTiodo- 

rusin  quadam  ad  Valerianum  prxf.  prartorio  epiftola  lib.ix. 

Variar.  Arripiant  ferrum,  inquit,  fed  vnde  agros  cxcolant :  fu- 

mant  cufpides,  boum  ftimulos,  non  furoris.Qua:  ideo  adduxi- 

mus ,  vt  non  modo  Emblematis  tTny^^pluj ,  fcd  &  duo  priora 

difticha,pcr  fc  alioqui  clara,explicemus  apertius,hiscnim  ofte- 

dit  tcmporis  quandam  conuerfIonem&  vicilTitudincm^cum  er 

bcUo  pacem  arguit  fub  galeae  fymbolo,  qux  bclli  temporc  fa:- 

•pius  hoftium  fanguinc  tin£la,nuc  dcmum  pacc,in  apum  aluca- 

riu  commutarctur.  Eodc  ferme  modo  Marius  Molfa  de  roftris 

naualibus,  cuius  carmen  proptcr  affinitateafcribere  iionpigec. 

Mar^  MoU      Ferrea,  rofirx  olim  prejfis  erepta  carinis, 

f*  UfUnm  Q^f,  -^irtfraHas  tesfificantur  opes, 

eftgrAm-         j.^^^  apibuA  parcis  pandcvs  prApandimu^  aultvs: 

Congefia  redolenty  (  quis  putet  ?  )  Ara  thymo, 

C&faris  h&c  ingens  laui  eft,  quo  vindice,  pacis 

lucundosfrn^m  arrna  inimica  ferunt. 

Sluanta     Porro  ab  armis  dilTuadet^nec  ea  omnino  fumenda  vult,nifi  alla 

dtbtatejfe  rationc  in  pace  ac  quiete  viuerc  no  poffimus:Re6le  Gicero  di- 

'bS^'^ *fi'-  ^^^ f^r^cr^  i" ^cie  verfari,&  manu  cum  hofte confligerc,imma- 

piendtt.      ^^  quiddam.&  belluarum  fimile:fcd  cum  tempus  neccftitafquc 

poftulat,  decertandum  manu  eife,  &  mortcm  fcruituti  turpitu- 

diniq j  anteponendam.Ccrte  bellum  non  tam  facile  fufcipicn- 

dum,  quam  putant,  quibus,  incxpcrcispotiftimum  ,  dulce  :  ncc 

dc  vlla  re  alia  magis  deliberandum  cft,  nequc  religiofiiis  con- 

fukandum  ,  aut  maturius  aliquid  ftatuendum  quam  dc  bello, 

cuius  aica  vt  anccps  &  dubia,&  in  quo  bis  pcccare  non  licet,fic 

damnofa  maximc ,  &  omni  partc  periculofa :  quandoquidem 

&  qui  vicit,  &  qui  vi£lus  cft ,  fuo  damno  de  fuo  gradu  dccidit, 

ille  quidcm  magno  fortc  fui  fuorumqi  difpendio  vidoriam  cft 

mcrcatus:hic,qu6d  fpcs  irritacccidcrit,quama:gre  ferat,quan- 

toquedolorc  contabefcat ,  omnibus  coniedlandum  relinquo. 

Principes  itaquc,  magnates ,  aut  etiam  magiftratus ,  nunquam 

nifi  tanquam  ineuitabili  neceflitatc  prcfli ,  alcam  belli  mouc- 

tc  vcl  minimum  dcbcnt ,  fed  omnibus  primum  tcntatis  remc- 

diis,fic  fe  gerant,vt  de  fuo  iure  quicquam  decedat  potius,quam 

fua  audoritate  tale  aliquid  commitratur.Notum  cft  illud  Afri- 

cani  Scipionis ,  turpe  efle  in  rc  militari  diccrc ,  Non  putaram, 

<ju6d  inemendabilis  error  fic ,  qui  violentia  Martis  committi- 

tuR 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  €oj 

tur.  Pacillimum  cft  cnim  arma  fumercjat  eadem  fumpta  depo- 
ncrejnon  azque  facile.  Ncc  vero  vt  inficias  iuerim  belli  princi- 
pium  penes  Principes  effe ,  fic  exitus  fane  a  diuina  prouidentia 
penderc  certodixerim.  Q_u6d  fi  quifcjuCjVt  decct,per  ie  conii- 
ceiet ,  quam  interfic  leui  dc  caufia  bcUum  mouere  ,  agnolcerct 
quam  periculofus  fic  Principum  Iudus,quibustamparui  eftrao-  Trinsifum 

-    menticlades&ftragespopuli  multitudine  innumeiabiliSjrui-  '«^««/"ri- 
na,  vaftitafquc :  fcd  &  indigna  locorum  pcrmulcorum  vaftitas,  ***  *'-^"'' 
folitudo,  conflagratio.  Valcant  itaque  qnibus  tam  placct  belU 
fortuna,cuius  eciam  vel  profperc  gcfti  cuentns  ipfum  pocnitere 

{    Pfincipem  dccet,  fi  modo  vcl  minimum  fapiat ,  aut  nifi  ab  hu- 
mapitate  prorfus  abhorrcat.  Addat  etiam  &  i}lud(qu6d  intcfti- 
na  hcEC  &  plus  quam  ciuilia  bclla  Gallica  nobis  tam  fa:pe  tam- 
quc  diu  bilcm  moueanc)  nullum  rcgnum,ncc  vllam  Remp.diu 
manerc  incolumcm  potuifte,qua!  arma  crebr6  mouerit.Mcmi-  ^thnien» 
ncrint  quibus  dulce  bellum  eft,quotics  in  extremum  d'fcrimen-^'""  ^^* 
venerint  Athenicnfcs  quondam  felicillimi,  &  potentiflimi,  tot  '^"^"J*' 
tantifq;  bcHis  attriti,  &  poftmodum  delcti,  quoru  nempe  ciui- 
tas  a  Perhs  inccndio  pcrdita,  a  Laconibus  aftcdta  ncpiffime,  ac 
mocnibus  ipfis  exuta ,  a  Phiiippo  Alexandri  patre  fatigata ,  ab 
alccroPhilippoafflida  >arcge  Ponti  Mithridate  <;3edibus  & 
cruorc  infeda,  a  Syllapropemodum  concufTa  &  diruta.  Qu^id 
Lacedaemonij  ?  quamquam  diu  faris  floruifie  vifi  funt,idem  ra-  Laeeds- 
men  ,  quod  alia:  florenciflimrc  monarchix ,  6c  oligarchia^,  funt  ^■">*orum 
experti,quarum  quidcm  cxitium  non  abcxcernis,  (tA  certe  in-    '.    '"'**' 
tcftinis  potiftimum  odiis  acque  difiidiis  ctt  profedlum.  Nihil    ""** 
illa  inclyta  Roma  clarius  aut  admirabilius,vt  quae 

Imperlum  terris,  nriimos  Aquatiit  olympo. 
Cuius  tamen  quantoaliisgloria  &  prxcellcns  dignitas  emi-  Tiontanttu. 

''■  ncntior  fuit,  tant6  ruina  cafufque  grauior  &  periculofior.  Si  ^'^^** 
vero  tanti  impcri j  labcfadi  cauftam  inueftigemus ,  bcllorum 
aleae  acceptu.cfie  referendum  citra  negotium  iudicabimus.  Ea 
enim  Romana  ciuita?  primiim  a  Porfena  obfcifa  ,  a  Pyrro  tcr-  Breun  /•*- 
rica,  ab  Annibale  idcntidem  concufta,  a  Tatio  capta;  a  Brenno  ^'*''i'^  ^'■- 
expugnata ,  &C;allis  incenfa :  dcniquc  viribus  ipfa  iuis  mifere  1"7J^^,^" 
proftrata,  &penitus  fraila  ,  quid  poftcris  Gothis  aar  Vanclalis  "''""""^ 
rcliqui  habuic,quodIabefadandu  aucconcucicndudaret?Porr6 
^redibile  cft  tancum  imperium  cam  cic6  non  fuiftclapfurumjfi 
•primores  ipfi,  quiqjRcipubl.  clauum  teacbant  iis  temporibus, 
in  iis  qux  parta  crant,  confcruandis  citius  claboraiTenc ,  quam 
alienastantoimpecu  &  ardore  auimi  prouincias  inuafifTcnr, 

vel 


mnnerkm* 


«fo«  ANDREiE    ALCIATI 

vel  in  exteros,aut  ctiam  feipfos  fcrmm  ftrinxiffent. 

Atque  fauos  f^ratdque  mella  gerit.]  Sic  ex  pace  vbertas ,  qaod 
dicet  in  fequenti,  vt  colligas  omnium  fruduum  prouentura  cx 
pacc,  contraex  bello  vaftitatem  omnem  &  calamrtatem. 

Qnio  pertinet  ctvmologia  Grammaticorum  ,  qui  TreAf^», 
quafi  ^jw  y  rui  7raA«r,ij  rk^  TTB^k»? /ttuii',  «  o;>Kw«>,  quod  ci- 
uitatcs,mult6fquc  homines  concutiat,perc!at,labefadet. 
Slusnio  ^eu  iit  tunc  fumere  ■'llu-n,^r. ]  Ciccro  i .  Offic.  Sufciplenda 

UUa  fitfci-  bclla  funr,vt  in  pace  fine  iniuria  viuatar,&  Vegctius  lib.5.  c.i. 
fiind*.  Q^i  Jefiderat  pacem,pra:parat  bellum:qui  vidtoriam cupit,mi- 
lice.  imbuat  diligcncer.Adhxc  fcripdt  Arift.  r  ^  7n)Xk(/.rs  WA05 
lifLulw  «»«/.  Ciccro  S.Philipp.Nec  ego  paccm  nolo,fed  pacis 
nomine  bellum  inaolutum  rcformido.Qu.arc (i  pace frui  volu- 
raus,bellam  gcrendam  e(l:fi  bellum  amiutamus,pacenunquam 
fruemuL-.  Caiiiod.lib.^.Variar.cpift.i,  Tunc  vtile  folumcft  ad 
arma  concurrcre  ,  cum  locum  apud  aduerfarium  iuftitia  non 
poceft  inuenirc.  D.AuguftinusEpift.i.ad  Bonifac.in  cap.  Noli 
cxiftimarc.c.i^.q.i.Paccm  habere  voluntatis  eftrbellumautem 
«icbet  elfe  neceftirati ,  vt  libcret  Deus  a  neceflitate  ,  &  confer- 
\iet  in  pace.  Non  cnim  pax  quaeritur  vt  bellum  exerccatur,  fcd 
bellum  geritur  vt  pax  acqairatur.Efto  ergo  bellando  pacificus, 
vt  cosquos  expugnas ,  ad  pacis  vnitatem  vincendo  pcrducas. 
Idem  can.  Apud  vcros.eod.c.&  q.  Apud  veros  Dei  cultores,in- 
cjuitjCtiam  ipfa  bella  pacata  funtrquae  non  cupiditate  aut  crudc- 
litace,  fed  pacis  ftudio  geruntur  >  vt  mali  coerceantur ,  &  boni 
fubleuencur. Ariftot.Politic.7.cap.5>.  ait  necefle  efte  arraa  domi 
neccdario  podta  in  armentatio  lis  qui  Reipubl.  prxfunt ,  tum 
propc^T  eos  qui  detredant  impcrium,  tumproptcr  exterosqui 
iniuriara  conantur  inferrc.  Rcpcrio  &  apud  Cornel.Tacitum, 
Jxtiorem  fuilTc  Tiberium  imperacorcm ,  quia  pacem  fapientia 
firmauilTet ,  quim  (i  bellum  per  acies  confecilfct.  Addam  hoc 
poftreraOjdignum  ccrte  memoriacxemplum.  Vitruuius  cap.j* 
lib.i.ait  vetercs  Hecrufcos  quo  ciuibus  fuisperiaadercnt,arma 
inucnilfc  ,  vt  iis  aduerfus  hoftes ,  non  ad  ciuilem  difcordiani 
vtcrcntur,qui  a:dem  Marcis  ad  carapum,&  extra  vrbcni,iK)n  vt 
^liorumi3cor'j.m,intra  mcenia  canfecrarunt. 

Ex 


EMBLEMATA. 


6<S9 


Expace  vbertas. 

EmBLEMA       CLXXVIII, 


G  R  A  N  D  T  B  V  s  ex  fpicif  ter.ues  comexe  corQllaSy 
QMOi  ci'^CHm  alterm  palmttc  vvis  eat, 

His  c9r?2piA  yllcyorje>  tranqtull'!  in  Tnarmoris  v?jda 
Ntdificantipullcs  irjuohtcreft?,^  foneTft* 

L±tm  erit  Cereri,Baccho  (^Hocjue  fertiiis  .wnWy 
9^cjUoreip  rex  alitu  tnjhir  erit. 


HVius  carminis  fonccm  Inbens  repeto  e  Bafilij  Mngni  He-  EmlLTme 
xaemcro  -quamqiiam  fciam  idem  apud  alios  ceire  vete-  ^<^f^'ot''^ 
res  legi :  fed  mihi  admodura  plaret  viri  huius  raniliillmi  do-  ""• 
ftrina  Sc  eloquentia.Sic  cnim  ille  Oratione  8.in  Hexaeraero, 


6i&  ANDtlEiE    ALCIATI 

yoar^4   '(^^   f^Krov  znt  roy  p^^fifAUvic ,  ort  ^ro^sTf  ^(^  Jitet4oti 

kil^Ki    4     ^U.XA0SX    TV\    y*i    'TTfOffn^^CS-ilcCf  ,  at^'    0|t6<W5     HfffAl^Cf- 

TtH  ^yjL  Z5-«<y7¥5  «ivEjC^S*,  >5(n;^^<>:^(i  Jj  »W/t(5&  S^fleAotanov,  cTiW  otA- 
xyft)v  tTmi^i  tccs  iTfix  iifAipoif,  ci  T*<rcujToui  ^'  fJiStMg  c^As- 
^^4  ''■t'5  vsariir^  'eTTH  A  jj^  7^o(p)J>  uvToli  ^^«'  >  «^<«  '^Trle^ 
cTf  Of  Tzitw  rSi'  veoTJii»  ec.v^v)inv^  o  fiiya/ochf^  ^to,  tw  f^iK^a^ 
•ntTot   C^a>m  wotpt'^*'^ ,  w>5i   ^j^   vau^TiKS'  sr«v7Tf  ii/ztoi  T^Tty  y^ 

fiXxV0Vl^eC4  Tki  yjy.t^XS  c)iiHVMi  '7rfC9V(,^P<iCitCl  ,  TOO^TK  ffri  «ff 
9at$T%07rlt/J    rS  i^iKTHf    W«2^    .9-48     T«   '»t?«     (^WTIIfeJrt*    ,    .:^.    T?S- 

■afe{   ToJ  etAoj/x  T»  5-£«  'Zrf9^«i«f  vuofAsiiT^lctjiTi  Cmc   kv  p<vo<T9 

ToJ»  zircCi^^h^citv^^iKir  nsoi  H^bTot.  tinsv^i  yf^ven  tS   9"s5  :  o^ra- 

;^«   'ccr'«5  o§v<0®-  «Tzy  ftix^ots ,  »»  f4£^A>j  >^  <Pe«5^  '(P'Tj;ti6l«^ 

^/•rjiomi       3-aAotoT*t  ci/  ^tcft)   ^«(k5i'<   yx.T^Lijlj*   »}4v  iTmiiXf^HffCC.    QjlO- 

fsUrsia.       j-^^^  vciborum  harc  cll  lcnccntia  :  Alcyon  auis  eft ,  cjua:  marc 

accolit:qu2E  ciim  llt  in  maris  littoreparerc  folita,deponit  oua 

in  arena,&  media  hyeme  nidum  componitiquo  niaxime  tem- 

pore  vcntorum  impetu  mare  tempeiluolum  eft.  Sed  tum  venti 

le  remitrunt ,  compefcitur  ipfum  raarc ,  cum  Alcyon  feptem 

diebus  incubat:excludit  enim  pullos  totidcm,qui  cum  cif)um 

appctunt,  reprem  alios  diesad  pullorum  incrementum  minu- 

tifllmoanimali  liberaUs  Deus  elargitur.  Cmnes  itaque  qui  fe 

mari  commicrunr,id  obferaant,e6fque  dies  Alcyonios  nomi- 

jiant.  Qux  tibi  conccfla  ac  tradita  funt  a  dvuina  prouidentia, 

cuiuseciam  vis  elucefHt  in  iisanimalibus  qu;E  rationisex- 

pertia  funt ,  vc  tc  cornmonefacerent  ad  ea  petenda  ab  co  quoB 

tibi  ad  falutem  conferrent.  Quidnam  etiara,  qua:fo,  vel  quod 

fjdem  cxcedat  alioqui,  non  cft  tua  paratura  caufa,  qui  ad  DA 

fadtus  imacrinerr;  fisiciim  propteream  tam  minutam  aucm 

vaftum  illud  ac  tcrrificum  mare  fcdctur,  ^  hycmc  media  Dei 

iuflu  ccerceatur  ?  ha:c  iilc.  Naturalcm  hanc  hiftoriam  accom- 

jnodat  Alciatus  ingcniose  ad  pacis  optimx  proucntum:  cuius 

pacis  laudes  ex  ?5.capite  Stobxi  adiicercmjnifi  putarcm  faiis 

Officium     effe  ea  de  re  ftudiofos  admoncre.  Significat  enim  optimi  Prin- 

httntprmct'  ^ipis  officJum  in  id  incumberepcnitus  debcre,vt  populura  in 

***'  fuis  rcgionibus  &  prouinciis  neceirario  prouentu  inftrudis 

foueat  &  tutetur,habita  primum  rationc  tcmpeftatum,earum- 

^lcytnutn  quc  calamitatum  qux  folent  in  dies  accidere:finatque  ventos 

fiUrtia  in  remitterc ,  &  tandem  procellas  ebuUientes  hoftium  conquie- 

nidifican-    fc€rc,yt  fccuriiis  in  pace  poftea  viuatur:idque  Alcyonum  mo- 

<<»*  xc,  qujc  in  mcdio  mari  nidum  conficiunt  admirabili  quadam 

foicrri^ 


EMBLEMATA.  6ii 

folcrtia,  paulum  cminentiore>&  pcr  quam  angufto,  grandium 
fpongiarum  (imilitudinc,  qui  ferro  non  pofTit  intcrcidi ,  ncc 
vndc  configatnr  inucniri ,  tradit  Plinius.  Quidam  ex  fpinis 
aculeatis,alijexfpicisrcgetum&  vitium  pampinis,eum  con- 
fedlum  elTe  nidum  volunt.  Foetificant  bruma,qui  dics  Alcyo- 
nidcs  ido  vocantur,  totidemque  poft  dicbus  pariunt:quo  tem- 
porc  marc  tranquillum  crcditur  nauigantibus,  qui  cos  dics 
obfcruant  accurate.  Varro  de  lingua  Latina  6.  Alcedo  Gra'ce 
iA«vtff  ^hxchycmc  quodpullos  dicitur  tranquillo  mari  fa- 
eerc,eps  dies  Halcyonos  appellanr.  Vndc  Pacuuius:    ^ 

HfilcyonU  ritu  littws  peruolgar.sfaror. 
LegePlin.io.cap.ji.Plutarch.  quo  libro  di fputat,vtrum  ani- 
maiiaprudcntiora,terreft:rianc  anaquatilia. 

Halcyones.1  Halcyoncs  Grammatici  reclc  deducuRt  ab  « A« 
i^  )co«v,  quod  in  mari  pariant,id  cft,  va^  rc  cv  kXi  jcy«> ,  & 
r»  i.\%von6))  marina  fpuma  qua  nidum  congcrunt  Haicyones, 
aitDiofcorides  in  5.cap.i3(?.Thcophrarr.lib.i.c.8.«fe»  cci-naf 
^wtS».  Dics  fereni  quibus  Alcedo  fcctificar  ,  a  rc  ipfa  nomen 
inucnerc  kXKitnh';  x^  «tAx<6v<7ii?^;,  dicuatur  &  Ariftoteli  «/ 
^jJ^Mvtij  JijU£p«f.Hiftor.animaI.).cap.8. 

Co;;?/»/<e.]  Ornata:,fuaues,  gratXjVcl  ad  nidum,  vel  ad  tran- 
quillitatem  refcr.Plutarchus  dixit  alicubi  bonam  valctudinem 
idem  cffe  voluptatibus ,  quod  crli  tranquillitatem  Halcyoni- 
bus,qu6niam  eis  concedit  vt  tuto  &  fecure  incubenr. 

TranquUU  rnarm  rU,']  Id  efl:,  in  marmoreo  vei  faxeo  fco- 
pulo,qu6aqua  marina  alluitivel  potius  marmorpro  mari  pel- 
lucente  &  scqualiter  flrato  accipitur. 

Inuolucres.']  Nondum  apti  ad  voIatum,impubercs. 

LAtH^  erit  Cereti ,  Bacrho  qucqHe.']  Prouentus  &  vbcrras  erit  InMlucui, 
annona:  majfima.  Annonaponitur  interreseas  quse  ciuitati 
xnaxime  necefrarijc  funtrcui  diligenter  tS^  prouidendum  Prin- 
cipibus  &  Magiftratibus  fapientes  monent ,  ne  vidus  annuus 
ciuitatidefit.Noti  funt  populares  Romx  tumultus  ob  anno- 
ca:  charitatem,  itaquc  frumcnrum  fa^pe  aduehebatur  ex  Afn- 
ca,Sardinia,Sicilia:quas  tres  prouincias,triaRom.  popiiiifru- 
mentaria  fabfidia  Cicero  appeilat  in  ea  qua:  eft  prc  lecre  Ma- 
nilia,idemquartaVcrrina,Siciliam  nominatccjlam  penariam 
Reipub.  nutriccm  Romana^plebis.Et  prxfeflus  arinonx'  crea- 
batur,qui  frumcntum  vndique  coemendum  curarct ,  &  in  vr- 
bemaduedum  iuflo  pretio  vcnire  iuberct. 


tfii  ANDREiE    ALCIATI 

JSquoreiJiKex  alttu  inftar  erit.'\  Si  fefc  habcat  in  fuos  Prin- 
ccps  quilibet  ac  Alcedo  marina  in  pullos.  Eft  enim  Principis 
vircus  maxima  aoii  modo  aoire,red  &  tutari  ruos.Quod  quam^ 
quam  perfpicuum  fit  onmibus ,  iilullranda:  tamen  huius  pul- 
chcrrimx  fentenciaz  caufa  ,  repeum  grauem  fane  &  cordatam 
Dionu  Dioiiis  Chryfoltonii  dilpatationcra  de  regno,  qua Rcgum  of- 
Chrjffofi»-  £^j,jjj^  ^  codicioncm  ponic  ob  oculos.  Sic  ergo  primum:Prin- 
Tnt  UcmT  cipem  continuis  laboribus  &  vigiliis  mtcntum  eife  decet.Nam 
in  naui  iicec  viidoribus  abfquc  cuia  ^>lerumque  dcfidere,  &  ne 
afpiccrcquidcm  marinos  fludtus,  imo  verd  neque  fcirc.  quod 
aiunc,vbiium  tenarum  hnt.Sic  cnim  pcrmultihoc  modo  Pon- 
tum  fccun  craiicu'it,cales  ludunt,canunt,c6uiuantur  lotosdies, 
&  tempeltate  ipla  vudique  imminente  inuoluti  cxpcdant 
cucncum:ali  j  opprelU  altimmo  fomno  non  ante  furgunt.quam 
*d  porcumappulerunc,  Ac  gubernatori  neceire  cft  mare  ipfuiu 
continuo  obferuarcaerem  coclumque  intucri,adtcrram  afpiccr 
rcmcquc  ignorare  quac  in  fundo  funt,nifi  velit  aliid^re  ad  fco- 
pulos  qui  in  aquis  laceanc.  Nequc  verd  illc  vnus  no<Su  dormit 
aliis  alce  fternencibus  :  interdiu  autem  fi  brcucm  fomoum  ali- 
quando  fuffurecurjtamen  dubius  h^ret,neque  prasrcnti  animo 
id  facic,vt  fxpc  fups  adhortctur  aut  contrancnda  vela,  aut  cla- 
uum  fiftcndum  ,  aut  quidpiam  tentandum  aliud,vt  etiam  intcr 
dormiendum  nihilo  fcgnius  ofEcium  faciac,  ciim  aliis  impunc 
fomnum  capere  liceat.Eadem  ratio  cft  cxpeditionum:militum 
quifquc  fui  dumcaxat  curam  fuftinet.  At  ducis  minuslongc 
maius  cft  atque  difficiUus,nempe  vc  omnes  &  fin^uli  beac  ar- 
mati  finc,habeantquc  veftium  fatisi  ncc  modo  vc  iUis  ciborum 
fatis  fic,red  &  vt  equi  diligcncer  inftrudi  finc.Quod  fi  fccus  vi- 
deat  quam  par  fit,maiore  triftitia  ille  afficitur,  quam  fi  quibus 
ipfemet  indigcret  :quippcquifuorum  falutem  non  minoris 
apftimetquamfuamipfius.  Etquidemrcliqua  pulchra  reucr^ 
^uatjfcd  ha;c  ha<f^enus  facis. 

Dodtos 


EMBLEMATA. 


tfi| 


Do£fcos  doOiis  obloqui  ncfas  efTe, 

EmBLEMA       CLXXIXo 


Q^  I D  rapis  heu  Progrie  vocalemfiua  cicadam, 

Pigmribnfcjue  tuisfenula  dira  paras  ? 
^indHUflridememiVernam  verna,hofpita  Udis 

Pfofpitam.t^  aligeram  penniger  ales  auem  ? 
jErgo  abice  hanc prttdammam  mujica pe^ora  fummupt  efi 

ty^lterum  ahalterim  denteperire  nefas* 

ET  hoc  a^Aev  ex  i.GrxcoramEpigrattimaton  traxit ,  fic  Chtra^t^ 
enim  habet  Gixcnsi  EmbUm^ 

A't6\   npg^,  |Be«Aifi5?^'is,  >^uX(^  ?\ecXef  J^5m|<ow  '**• 


<fi4  ANDREv£    ALCIATI 

'^x£&  Incicpachirundinem,c]uae  cicadam  ad  paftum  corripcrct,  qao 
ms illu'  ^'^^^'^*^"^^ inuolucro do6los  mutuo (efe  prouocantcs arguit:his 
diefii  dtt.  ^"i^^  ^ixis  &  contentionibus  ferc  fic,vt  nulium  aliud  pcrnicio- 
»«.  fius  malum  fuboriri  polIit.Si  quo  conuicio  dofti  ab  ignaris  & 

rerum  mfciisimpctanturjnondebet  haberi  noumnaut  info- 
leus.ciim  vt  plurimiim  audax  elFc  Ibleat  ignoraria,gua  nullum 
aliudmalumaut  intra6lab,lius,aut  difficilius.  Atcurndoftus 
do(flum,&  Chriftianum  Chrillianus  miuriis,contumeliis,  cla- 
moiis  dil]HJtationibus,vel  eriamfamofis  IibelIisimpctit,quod 
bonis  literis  &  Reipubl.  malum  atrocius  aut  cxitialius  cfTc 
potcft  ?  qua:  cladcs,im6  quod  naufragium  pracfentius ,  cum  in 
mediis  flu(^ibas  irato  mari  cOncertatio  nafcitur  inter  nauis 
dodoresjauc ctiam  gubernatores  ipfos.a  quibus  coru  qui  func 
in  eadem  naui,vel  vica  vel  mors  pendcac  ?  Nullum  ccrtc  mife- 
rius  accidere  decriraentum  focietati  humanje  potcft,quam  ciim 
cruditi  eru^itos(a  quibus  ccrte  pendere  debet  popularis  multi- 
tudo,vt  eorii  dudlu  (d*:.  in  ofticio  contineat)  nigro  dcntc  con- 
ueIlunt:quo  fic  interdum,vc  diucius  alcercando  vericacem  op- 
primanc.  Num  veio  abrurdum  &  odiofum  maxime  omnibus 
videri  debec,cos,  quos  par  eft  incer  fe  omnino  conuenire,  mu- 
tuifque  oificiis  aniraos  inuiccm  libi  deuincire ,  nimirum  quod 
iifdcm  facris  iniciati  ad  vtilicarem  communem  Iiberales  difci- 
plinas  excolcrc  ex  officio  dececxquas  tanquam  communi  quo- 
dam  viiicuio,&  quali  cognacione  incer  fe  concincri  nemo  ne- 
fcic:njnnc,inquam;proilus  ridtculumcft,cos  fcfc  mucuis  iniu 
riispiofcindere.in  vicammorefque  debacchari,&  fallis  crimi- 
nacionibus  jjmalos  oaorarc^qui  alios  coerccndi  ius  habcnc, 
quoties  aliqua  vel  Icui  occnfionc  rixantur  &  deceicant  ?  Q^» 
fane  contumeli^e  c6  noccncjorcs  func ,  quo  in  phncs  dcriuan- 
turrcx  iis  cnim  non  minimnm  fama;  detrahicurccrum  pocilli- 
mum,  qui,vc  loquicur  Horarias,  hoc  fucco  loUiginis,  &  a:ru- 
*HttlLtu  e   gine  mcracinguncur.Non  iniiicas*qaicljm  faccbor  in  conccr- 
maleiicln    tacionibus  eiufnodi  qurdam  ccrce ,  nec  obfcura  ingcaiorum 
f^imamcA-  yjdcri  fpccimJna  ,  id  camcn  generis  eiufdcm  fcmper  iudtcaui 
^     '  non  tam  laboiiofo;  quam  pcriculofaE  plcnum  opusaIcx,in  quo 

fa:pcnumer6  vbiqu:^  commendationem  nominis  aiicupatur, 
nefcioquo  fato  fima-  iadluram  ruit.CciTc  vc  hoc  adiicia»i,ne- 
minem  vnqua  fuilfe  crcdo,qui  malcdidis  &  couiciis  m  alium 

ia^lis 


4 


EMBLEMATA.  <fiS 

ia£tis  honcftiorem  famam  mercari  vmquam  potuerit.  Qnx 
pDiro  ca:citas  in  hiffet  decertationibus  ad  iudicem  confugerc 
omnium  corruptiffimum  &  iniquifltmum ,  nempe  tuibam  po* 
puiarem?  eum  dubium  non  fit,  quam  koii  videat.,  quamquc  ca:- 
cutiatjvt  aduertere  riequeat. 

Aedibu^  inproprm  quA  rt3a  autprauagerantur? 
Itaque  qui  fieri  poflit ,  vt  fano  mentis  oculo  qu^e  Captum  exce- 
dunt  fuum,intueatur?  Id  quidem  (  quod  tamen  grauate  dicam) 
temporibus  noftris  exulceratifTimis  fiepenumero  vidimus,  non 
modo^in  iis  difciplinis  qua^ad  humanicatem  petcincnt ,  fcd  & 
indiuinis  omnino  fcripris  ,atquepietacis  Chriftianze  oraculis 
quorum  audoricati  apud  quamplurjmos  non  parum  detra- 
dum  eft,  quod  de  iis  importune&:  intcmpeftiuc  dodlores  ple- 
rofque  digladiari  videi-int.  Ex  quibus  mutuis  diflidiis  nihil 
certe  rei  literari*e  frudus,  aut  ornamenti  acceflit,  fed  dc  pieta- 
te  &  bonis  moribus  non  minimum  deceflic  ,  dum  non  eft  qui 
velit  ingenic?  cedere.  Sit  aliqua  intcr  ftudiofos  cc^tentio  ,  fed 
abfica  malcdidis,  a  contumeliis,  a  rixis:&  vt  funt  cjcpertes  in- 
uidcncia-'  Murarumfores  ,  qucmadmodum  ex  veteribuspleri- 
quc  dixerunt ,  fic  nc  admictant  quidem  iurgia  ,  vel  animorum 
diftraftionem  aliquam  inducant.  Scite  Chryfippus  :  Qu^i  fta- 
dium  currit ,  inquit ,  contendcre  &  eniti  dcbet  quam  maximc 
poflic  ,  vt  vincac  j  ac  cum  cum  quo  certet,aut  fupplantare  ,  auc 
manu  depellcre  nulla  ratione  dcbec :  fic  toca  animi  conccntio- 
nc  licet  ex  literis  indefeflb  curfu  fplendorem,  &  nominis  ceh' 
britatcm  aucupari ,  fed  locij  aut  riualis  curfum  dolo  quodani 
malo  remorari,aut  eius  morcs  impetcre  ,  vel  ctiam  dodrinam 
(niii  prorfusmalafit)  mordaci  acetoconfpergerc,  quo  vcl  dc-*  , 

fiftatjvcl  habeatur  contemptui  uon  modo  hominis  eft  difrol»}-' 
ti  &  inuidi,fcd  &  animi  pufilli  &  plane  illiberalis. 

Prcgne.']  Hirundo,de  qua  di<^um  eft  fupra, 

Vocalem-  ^''Canoram^Aa  AoAov, 

TigmribuA.']  Pullis, 

StriduU  jiridenterriy^c.']  In  Grseco  effdcm  funt  TroXvpflciTei;, 
Nam.r  XuXoi  iiXeiXoioscc  reddit ,  ftridula  ftridentem  :  ^^kc? 
>)sceAvoiy  vernam  verna,  ideft,  vcre  cantillantem  :  r  |£»aj» 
«|eiK*,  hofpitam  hofpitaivtraque  enim  non  abhorret  ab  homi- 
num  hofpitiis.  altera  enim  prope  lares  patrios  nidificat,  altcra 
vel  in  hortulis  noftris  exauditur.  r  ivTrfe^y  «;9r7T^o'eor<»,aligc- 
ram  aligera  ,aliger  ales.  Pcrmuhum  illuftrabjc  hoc  Emblema  HirHnds 
qu^ft,?.  Simpoi.8.  Plutar.  quas  ei^  de  nota  fcu  fymbolo  Pytha-  ttrmHvr^, 

Q^     4 


616  ANDREiE     ALCIATI 

gorico  ,quo  hirundincm  hofpicem  rccipi  vctabat  Samilis  il?c 
Icncx.  Carnem  depafci  lolct  hirundo,  mquir ,  venaturquc  fa- 
cras  illas  Mufis  canorascicadasT«^iC9<^flcy^  ^  «o»  li  ^Xi^ii^ 
i^  fi^Xifu  Ttff  n-riiyttt  hpiii  fAucriKifs  ctrtK  2a9»7invn  t^  w- 
TMTro^.  vide  rcliqua. 

^urf.j  Abiiccj  Sincopc. 

Naw  inu[ic^pechx,^cJ]  Grxcus  dixit  ufiniircXitiy  id  eftjCa- 

ncnrcs,  ihidorcmemit^entescicadas.  Muficaautcm  pedlora 

^  dixit  interpres,  c]uia  pleriquc  docent,omnes  aucs  canoras  dici 

^ufarun  Mulnr-mi  voUicrcs :  Cicadas  vcro  ob  cantum  ApoUini  facras 

vtlM^tes.    clTe  voJirnr,  iuxra  Aiiftophan.  Scholiartcn  ci»  it^iXti  7i't?«><« 

f^aoin^)  ovTis  kviliKHirH^  Taf  >5nlM*;»<  &  Troianosoratorcsci- 

pe>icul,fa  cadis  compaiauit  Homerus Iliad.  y.  Cacteium  hic  yveifm  cft, 

umpna     qu^  innuit  abfurdum  eife ,  &  ferme  impium  ,  ciufdem  ordinis 

^***"  " ,     viros  (<:(^  mutuo  conficere.  tum  enim  vcl  maximc  periculQfa 

clle  tcmpora  terunt,  quibus  lupus  lupmam  clr  :&  quamquam, 

vt  loquicur  luftin.lib.  i  (^.afliduum  intcr  parcs  difcordia  malum 

fit,tamen  id  locum  habere  non  debct  inter  do(5los,&  ftudiofos 

Mufarum  cultores,incer  quos  vna  &  conftans  animorum  con- 

fcnfio  &  concordia  necellaria  cft.  Huc  facit  Themiftius,  ora- 

tione  quadam  ,  quo  loco  ait  Mufas  inter  fe  numquam  rixari, 

led  optime  illis  cum  Apolline  conucnire:ita  etiam  poctasmi- 

nmae  a  poctis  deberc  diflidcre.  Grasce  ita  ,  >C  «/  Miifruf  'ivmc 

cvy;^<^t^ifs:v  u?i>.ijXet4i  y^  ttS  X7ra»<.avt,  »^  hhfitiix,  cujruv  ecyot,- 

fC(X.7H    '7lt*i    T0C5    di?i^X4   On    tX*i  f^V%  ff9(picC    £?-<»  ftYi^i    ttOTTt    (43^^ 

€re9<r^';y>>TBei  cl  TrvivjTtt^.  Huc  Proucrb.  Canina  vi<^itans  ,Cy- 
noccphaium  oppugnas. 

Eloquea 


toaxime. 


EMBLEMATA. 


giy 


Eloqueniia  fortitudine  prxftaniior. 


Emblkma    clxxi. 


A  R  c  V  M  Urfa  tenet,  rigid.imfert  dextera  cUuam, 

Comegit  (jr  Ncmees  corpor^,  nttda  leo. 
Hercuhs  h^c  tgiutr  fr.aei  ^ncn  co^Hcmt  tllttd 

Qu^dvetii^y  ^Jet:in  tetrpora  cr^ia  gerit. 
Qtifd  cjtiod  IwqUit  illi  leuibpA  r>\ve^'a  catenis 

Q^ueis  filfd  faciki.i  Jiliicit  anre  viros} 
iy^n  ne  quod  j^lcid^n  lingua,  non  rohure  Galli 

Pr£siantrm popitlis  in^a  u.cdijfe  ferum? 
Cednnt  arr/ja  togtc,  ^  quamuii  dpfijfima  corda 

Eloqmo polleris  ad  fua  vota  trahit. 


€1%  ANDREiE    ALCIATt 

Ty^ui  t>'-  T  Ti£c  'u^.^eiv7sy^<piic  Hcrcuiis  exprelTa  eftLuciani  qusr* 

tiema  u  tx  txdam  prxFatione,  qua  ollcndit  Cckas,  id  ell  Gallos,  oliirf 

HctAut      Hcrculcm  oy^Kj»  nominalIc,cumquc  tloquentia:"  (npicntia:quc 

Deum  cxidimaire :  apud  quos  ita  eifingebatur,  vtfcnex  ,  caluus 

&  rugofuSjinculto  capitc  &:  glabroj  cuiarmodi  fcniorcs  nautas 

maruios  videmus:adhxc  leonino  tergorc  indutus,  dextera  cla- 

uam  tcnes,arcum  fuiiftra,  pharctram  ex  humcro  pendulam  ha- 

bcns  :  confertifTmiam  quandam  hominum  multitudinemtra- 

licns  catcnulis  ex  auro  &  clcdro  tenui(limis,linf^ua'  fu*c  extre- 

mitatc  perforata  infcrtis,camq-,  non  inuitnm,lcd  vltrofcquen- 

.    tcm,  imo  etiam  hilarcs  omnes,  nec  vllo  modo  ,  reftitantes  ,  vt 

huic  alfcntiri  videas,duccntcm  fcDcum  laudibus  efterentcs.  Id 

nihil  aliud  indicabac,quam  Herculcm  eloqucntia  &:  fortitudi- 

^ii  iJer-  nc  prxfi:ancem,di(fipatos  olim  Gallos  &  efferatos,aQ  iuilitiam, 

cuies  tUe    g^  mitiorcm  vicam  viux  viribus  eIoqi3?ntix  rcduxiifc^-cuius  fa- 

"  "^      «5li  cam  indgnis  hiftoriam  rrvcndax  Grxcia  figmcntis  ell  pcrfe- 

cuca,&  ad  armorum  i^upcnda  facinora  pollea  conuercit,  atquc 

acl  fmm  Hcrculem  louis  ex  Alcmenafilium  rctulitrquod  Her- 

Galli  ze-e-  culi  Gallo  diuinx  cuiufdam  nacurx  viro  proprer  f:igacitatem, 

rts  j^nien.  prudcuriam  fmgularemj&  admircibilem  cloqucntiam  pcculia- 

'"*  ^/'"^*  rc  fuit.  Putanc  nonnulli  cx  philologis-,  nec  leuibuvs  fane  conie- 

^   '  *         (fturis  aircrunCjGnllos  veteres  tum  eIoqucntix,-rum  linguc  Grsc- 

ca'  fuilfe  pcriludiofos.Ioan.Annius  in  Berefum  (ni(i  rne  nomen 

Bcrofi  fallit }  de  regibus  Babylonia: ,  tradit  Grxcos  a  Gallis  li- 

tcras  habuiilc  :  apiid  qnos  q^iam  domelUca  fucrit  eloquentia, 

pluribus  conccndic  Badxus  noiler  i.  Dc  aire,&  maxime  Com- 

y  mcntariis  in  Pandeftas  ad  I.i.De  feiu.co'-;vpt.§.Quod  ait  prx- 

tor.  Q^uinaudiamu^ipfdmLucinnum  iuaioqucntem  lingua: 

Tov  y,aqc,/.Xiz   oi   KiXrtl   oyi^iaf    oio;^Csri  ^eui^   ty,  t7n^£/.u. 

TJ  jd/a)7>>  ,  TTzXiog  ux^/.^w;  ,  o  c-MAoiTrccf   T  Tg/><4/v,  pvtm   «30 
fi)i^y^,y^  ^.KiiLca)L^(^  h  tp  ffcs>«;7a75»,  oioi  eio-iv  fli  5^,>.«r- 

sc/*oi  V;^  cV  TJi'  hl.Z:  y^  T  ycj^v-ny  Tfc^K^^rKTUi^  ^u  -^  t<j|<)v  cV' 
r^TscSJfoy  >)  ct(J/.'7V  iyi  'Sr^^rtJfvvT?,  ^   'oXus    jj^xAjj?   £^.  V^  rs\  T» 

rin  H^^a-^uf  opy^if  UiKUcif  rU  ^CS^»^'^*?}  *^  o/ACkig  ti(p   ^ruq 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  6:9 

H^tvtif  «^'^*l)  iTTE  ^j9^erf/s*  fi}t>i^itcn,  ^tWUfO^Cl  tfv  iiCfi0i>^VU 

T  eejjii^  tTreUiitTt?,  tTret^fd^ot  ii^^M^TH,  $  tzJ  (:^0«v«v  i 2  Jf^«F 
T  ^^cfASv  fin;^>.«>TT<  ,  C6(f(?vTi$  fl:;(;;flfc9">;<r»/4''*'^  >  "'^**'^*'^'''"'* 
«  Ij'  mi»iT&»  «s7«wnK7»k  «»«f  /t/tsi  ih^ivy  onc  hK*K(ru  ^  tsto  «Trti». 
■   }^'  '^/(^*  0  ^<yy^'3)(^,  «flj»  «I^^V^  TflM?  o-H9CC4i  rkfT'  ha-fAoit 

'tX^'"^^}  rivTniTUi  y  ^8  T^  vAaJT^ce*  «ck^^m»,  £|  ixH^/js  iAj^^c^''.»^ 
«u/TSs  tTnsiJjTT,  ^  iTnT^Trruj  yt  etg  ts:?  «is^^t^*^*'  jiiW^^Sy.TauT 
ij«i  ^^  t7n  ttoAw  eii^^KHV  opcov  (^  ,9-«</t<^^<yy,  ^  ^jyBj»5»  ^  «;v<«- 
>«xT»».  KtXr»g  '^j  Tir  9rc6p£5Ws  C^  «7roMii\</T:^  rk  auirf^  ,  «ff 
t««|t»  ^uKQ/iZag  i.vsueu  ^&iylui  u^piea  ,  ^iAoff»^(^  »^',W  >  Tee 
i7n;{<.'2/<«  ij<ij  a^<,  t^>),  ^  |c»s  Xvtm  '^  y^4)?5  t«  iwyir^.Trayv 
yS'  tu^r^ofdl^ct  ioiKcCi  ^ff^s  ou^tIco.T  ?.o^y  y.uMi  o't  KlX-n)  k}^ 
iicori^  vf^eii  ot  'ixxlufig^  tfitcu^  itofCiix  eiVKOf,  iiXhu,  i^Pcf.KXvi  ecvi^v 
HHgi^ou^,  OTt  TTWg^TraAv  ^  ipw»  it^vfOTfpt^  s<t^  ,  «  3  ><p<*"' 
TrtTToir.TCC^,  fch  ^outu^Tvii.  fJ3)i^  y-J  «  Aoy,;^  ci  yi)jflC  ?<A«  CM^- 
t^aJ)  'fTn^^KivxJ^  rUu  a,%ft.lu*.  ^yn  «AijS;}  vpimi  0!  7ro(7>TUi  Xiyisn» 
oTi  «/  idju  T  o'OT^.otjV'4'»  ^^t»i?  ytiO'.6ov  rm  ro  j  yvj^flf^  £_:y;^  nMl.ccf 
'V    yiaif  <ro<paJTe2y9.  ara  ye  vt    "c   'ii    ti<it^f§f-  vuiv  ^carjpp-C  cit  ■T^ 

7'A/>JTf»)f     T«    fliXly   <C     »<     «l^g>5   T«f     T      T^ftlA/v    TtJm*    0 TTEC    TiA»     Ah- 

e^oeoxot*  *i;5Tr>.  aCufiii  -a^u  A«:^flC  ;^  ;ytAf,TT6f  «j^  ^ei*-/}/^, 
Tos  ct»6)i.  cJf^E  rt  T  tfT&»  s>^hht^/im  T»,-  u*^^u>7r^i  "RtSS  'TUJU 
yXaiTicwo  ytpa-  «t®- «f^xA^i,  o  Ac/C^  iAx^,  fc^  3  T^qp  ^ca/- 
fiS^crmy  eio'ct!<;  tIm  v  a)Tjy»  >^  yA«T?>!5  avy^'j&ictv,  «  <y|,'  o^og^*?  «j 
«urrut,  u  Touirr!  'nr^v-TP^TCM  fjcif*yy,c(£iu^  '^ivJjiCfr,,  <c"  y^utKV»  tt- 
>»y  <*tt<s«<ai>  ,  -^.p  *  »5M<»  tofcflii;!'.  r'';  >'j  A<iAo<$  j|  'i'^^5*  «  *  /?/, 
yXuricc  TTwj;»  £?i  TrTfyTTTji^*'')-  to  a-V  oA^y  ,  i^  ccvtuj  kf*eig  T  vuUi, 
ifoqcKXiu  > cy dj  Toc  iTziiTU  viy^fii^ec  j|sf ^twoS^,  ons^oy  '^'jo.M/jnv^ 
rl,  TH^al  y^  'w^^.^czc  ^iuaru^,  '/^  tu  ^  SeAj}  uvri-,  o't  Xo^^t  etsif 
ciuaa  ,  j|rtf   <£   iv<^y^i  ,   )^  T«  ;iCM;    (£   Tei?  '4'y^s'  7:T§i/(r;(9>Tfs-. 

TTTcdos»'*»  ^t/jy  Tu  iTyi  (c  ywM5  ^fii-n  M»a/.  hoc  eit:  Hcrciilem 
Galli  Ogmion  lingua  piopria  nomir!arit,eiusautcm  Dei  fimu- 
lacrum  nYonltroium  &  abfurdura  reprierentanc.Apud  eos  lenex 
ert,  inculca  glabraq;  canitic,obrugara  cute,  &  nigro  admodam 
coJoie>vc  m;u-.inos  nantJS  ciTe  compcrcum  harbemas :  azq;  eiuf- 
modi  ciim  iir,iamen  Hcrculis  cu'riim  gerit.  Amidus  enim  efl 
tergore  L*onis,dcxceraclaaam  tener,pharecram  humcris  apca- 
uiTi,linirtra  protenlum  arcum  prxtcndit>deniQue  cmni  ej  par- 


Ao  ANDRE^    ALCIATl 

tc  Herculcs  cft.Vcrum  quod  in  imagine  admirandum  matim^ 

mihivirumcft/rencxillcHercuIes  confertidlmam  quandam 

hominum  muliitudincm  trahit,omnes  auribus  vinftos.Vincu- 

la  func  tcnue?  quxdi  catcnulac  aaro  eledrovc  fabrc  fa<flac  ,  fpi« 

rulis  coMaribuspuIchcrrimis  fimiles.  Athi  ccrte  tam  exilibu3 

vinculis  duvftijne  de  fuga  quidem  cogitant ,  tametfi  facile  pof- 

fint :  ncc  omnino  rcfiftant ,  aut  pcdibus  in  diucrfum  rcnituntur 

cfuafi  refupinantcsjfed  hilares  lartique  fuum  duftorcm  laudant, 

fponte  feftinautcs  omnes,  vt  ftudio  prarucnicndi  laxa  ctia  vin- 

cula  relinquant ,  perinde  ac  triftcs  futuri  ,  (i  ciufmodi  vinculis 

eximantur.Quodautem  abfurdifTimum  mihi  vifum  efl:,non  pi- 

gcbic  referre.Cum  enim  pi(fl:ori  reliquum  iam  nihil  eflctjVndc 

cjccnirum  extrcmitates  inncderet,  dcxtera  ncmpe  claua  fere- 

da occupata,  finiflra  vcro  arcu  tcncndo,  fummam  Dci  linguam 

pertcrcbratam  elfe  voluit ,  ex  eaque  rdigatis  catenis  eos  trahi 

fecit :  ipfe  nimirum  ad  eos  qui  duccbantur,fe  conucrtendo  ar- 

ridcbat.  Hxccgoquidcm  cum  diu  Confillcndo  eirem  contcm- 

Callfu       platus,  admirabundus ,  harficans  &  indignans  5  Gallus  quifpiani 

HercuUs     q^i  tum  forte  aderat ,  haud  quidcm  ignarus  rerum  noftrarum, 

ph*  ofo-      yp      ■  iJnCTuani  Gra»cam  exadte  doftus  cfTet  ,PhiIofophus ,  ve 

gu<e  Grt  t.  opinor,  ex  iis  qui  m  Gallica  lunt  rcgionc:Ego  tibi,  holpcsi  m- 

inArH4.      quit.pidura:  huius  explicabo  rationem:  videris  enim  nonnihil 

hac  in  re  conturbari.  Nos  itaquc  Galli  fcrmonc  &  orationcm, 

vt  vos  Grccci,dicimus  eiTe  Mercurium,  fed  Hcrculi  eam  tribui- 

Hirrxdfs    mus,non  quod  hic  Mercurio  lorig^  robuftior fucrit.  Quod au- 

A^nd.  Gai  f(,,^^  fencx  fiugatur,non  cft  quod  mircrc.SoIet  enim  eloqucntii 

ti,oraun  jn  fenedute  dcmum  fuum omucm  vigotem  f  ofl:cndcrc,fi  mo« 

Stntctm     ^"  ^^^'^  '^"^  ^"^^  PoetsE  vcitri  dixcruncauniorum  mcntcs  inita-^ 

tltquettcr.  biles  &  volucres  efle  ;  icncdtutem  autem  dodlius  fcirc  dicere, 

M.txertre,  qu.im  iuucntus  ipfa  poflir.  Hinc  certe  exNcftoris  linguaflucrc 

mcl  a  vobis  dicitur,&  Troianorum  Oratorcs  &  fiorida  quandi 

MJowints    vocem  cmircunt.id  Gll,Iirioeiram:nam  Iiria,quantum  commc- 

vtnSit  ««- mini  ,vocanturflores.  Proinde  quod  auribus  homincs  ad  lin- 

nbm.         guam  vindostrahit  fencx  illcHcrcules  ^ideflifermo,  non  cft 

quod  mireris ,  cum  fcias  lirin;usE  auriumque  ciTc  cognationem, 

Nequcveroadcontumcliamillius  hoc  dicirur  :memini  cnim, 

ait,  iamboR  quofda  comicos  e  veftris  didiciife  :  loquacibus  ex- 

trcma  ia  parcc  omnibus  lingua  efl:  pertuia.Cartcrum  opinamuf 

Horcnln     Hcrculem  orationc  omnia  pcrfeciflc  ,  virum  quidcm  fapientc, 

'^iofiffntU.  <jui  pcrfuadendo  facundia  quamplurima  fubcgcritrfiquidem  tx 

catf 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  ^it 

cautela  ipfius  acutos,certos ,  celeres  ,  &  animas  lauciantes  ler- 
mones  iaterpretamur :  hinc  euim  pennata  vcrba  vos  etiam  di- 
4^itatis.Ec  iijec  Lucian.Nolime<juiclcmtran(ilirc  cjuod  Scruius 
d^.ifneicl.aQuotac  ad  illud. 

Tartareum  iUe  manm  cuHodcm  in  vincla  petiuit. 
Qu.o  loco  ait,  Herculcm  a  prudencioribus  mence  magis  quam 
corpore  forcem  habicum  ,  adeo  vc  duodccim  eius  labore;  ad 
aliquod  cxccllcns  virtutum  opus  refercndi  clle  videantur.  Huc 
pcrtinct  quoddc  Porphyrio  eloquenti  homine  dixic  Eunapius 
Sardianas  libro  De  vita  fapieatum ,  quo  loco  fumir  cattnam 
Mercurij,pro  facundi  &  difcrti  hominis  lingua,  his  plane  vcr- 
bis  :   i  7nip(Pv£/i<^   'ucari^  ipf^.U4K)i7Jf  e-ei^  t^   'sstss  ^tivHuTcsi 

^giv  t|>}'>fs^8».  PorphyriusjVtcatenaquajdam  Mcicurialisad 
homines  trada,produxic  omnia  clare  puiequc  v.iria;  dodrina; 
arcana. 

Arcum  Uua  tenet,^c.']  Idcm  omnino  cultus  eademque  ligu- 
M  ac  Hercuiis  illius,quem  Poetx  Gncci  lconis  exuuic,claua  & 
aliis  armis  inftru<flum  faciunt. 

CoHttgit  fy  Nemees.']  In  infula  Nemea  lconem  occidit  Hcr-  Leo  'T*^»- 
culcs,cuius  pcilem  aiunt  vice  thoracis  induilfcjeo  auccm  indu-  ""«*  '•^ 
mento  eum  fuilTe  vfum,&  taiem  fingi,vt  homincs,antiqui  cul-  -^*^"''* 
tus  admonerenmr,ait  Feilus  lib.i4.i>ed  ha^cparerga.  occtjm» 

Non  conuemt  iliudy^-c.']  Huius  abfurdi  &  '^o^-^yj.r(^  cauf- 
iam  ex  Luciano  repete. 

Tempora  can^.]  Caput  canum,efFc(Sta  fenij. 

Cedunt  arma  'o^*,^f.]Hcmi(lichium  Ciccronianum,quo  fe 
Orator  ipfe  ^/<57i>(^?  ,  pacis  femper  fuiife  ftudiolum  declara- 
bar.  Verfus  hic: 

Cedant  armA  togn^  concedat  laurea  UngusL, 

A  permultis  obtredtatoribus  reprehefus  e{l,qiu)  nomine  Ci-  Vcrftu  ci-. 
cero  laborauit  inuidia.  Sed  apologia hacc  fuit  Oracoris  ex  ora-  "ron»  a 
tionc  contra  Pifonem :  Non  vlla  tibi,inquit,Pilo,nocuic  inr.i-  '"«'*«»;«- 
<lia,fed  verfus tui   Nimis  magna  pcena,  ce  Confule ,  conlHtuta  ^^ciL  r  ' 
cft,(iue  malo  Poeca:,  fiue  libero.  ScripfilH  enim  verfus,  Ced^rrt  tratione  %n 
^rw/«^og-*.Quidtum?ha:cres  tibifludus  illos  excita-uir.  Achcc  Pi/onem. 
Bufquam  opinorfcriptum  fuilfe  inillo  eIogio,quod,  cc  ConfLi- 
le,  in  fepulchro  Reipubl.  incifum  eft,  Yeliris,  iubcacis,vc,qu6d 
M.  Gicero  verfum  feccrit ,  fed  quod  vindicaric,  Verumc^mcn 
quoniam  tc  non  Ariftarchum,fed  Phalarim  Grammacicum  ha- 
bemus,qui  non  netam  apponas  ad  maium  verfum,  fed  f  ocMm 

GrjpcQ 


ftt  ANDREi£     ALCIATI 

Graeco  illo  Pocta:probabit  genus  ipfum ,  &  agnofcct, ncquc  te 
nihil  faperc  mirabitur.  At  in  illo  altero,inquit,h3eres,Co»re<^<»r 
laurea  lauiii.  Imo  mehcrcule  habeo  tibi  gratiam.  Haerereni 
cnim ,  nifi  tu  mc  expeJifTes.  Nam  ciim  tu  tiraidus  ac  trcmens 
tuis  ipfc  furacinimis  manibus  dctradlam  e  cruentis  fafcibus 
lauream  ad  portam  Efquilinam  abiecifti ,  non  modo  amplifli- 
fn2E,rcd  etiam  minimae  laudi  laurcam  concefliffe. Atqae  irta  ra- 
tioae.hoc  tamen  intelligi,fcclcratc,  vis,  Pompcium  inimicum 
/nihi  ifto  vcrfu  efle  fadum  :  vt ,  fi  vcrfus  mihi  nocucrit ,  ab  eo 
qucm  is  vcrfus  ofFenderit,vidcatur  mihi  pernicicsefrc«quaeflta. 
Omitto ,  nihil  iftum  verfum  pertinuifle  ad  illum :  non  fuiflc 
ineum,quem,quantum  potuifrem,multis  fa:pe  orationibus  fcri- 
pcifque  decorafTemjhimc  vno  violare  verfu.Sic  Cicero.Hic  au- 
tem  yv'^f**i  efl;,&  im^^iyvtm  -^  «jrejcwTnivg^cpjflt^,  nimiriimquod 
Hercules  hic  nofter  ( &  Oraror  quifque  infignis )  non  quidem 
viribus  corporis ,  fed  eloqucntia;  laude  auditores  trahat  quo 
velit.  Id  Ciccro  locis  quam  plurimis  confirmat.  Nam  &  ©r- 
pheum  aiunt  citharae  diilcifonas  modulo  feras  &  faxa  mouiffc: 
quod  eft  rcfercndum  ad  vim  eloqucntia: ,  quam  Euripides  re- 
ginam ,  &  Ennius  flcxaoimam  appellauit.  Legc  Valer.  Max.?. 
cap.^.  &  lo. 

Facundia 


EMBLEMATA. 


€is 


Facundia  difticilis. 

E  M  B  L  E  M  A     C  L  XXX  I, 


^y^ntidottim  ^y^dd  medicata  inpocuU  Circes 

Mercurmm  hoc  Ithaco  fama  dedijfe  fitit, 
Moly  vocant :  id  vix  radice  euellitnr  atra^ 

PHrpHretafedfos,  UEHs  ^  inHar  hahet^ 
Eloquij  candor  facundiaqne  allicit  omnes: 

Sed  multi  res  efi  tanta  Uhoris  ovus, 

HOmetus  OdyiT.  %.  moly  herbam  a  mercurio  Vlyfli  datam  Moly  htri» 
aic ,  tanquam  amuletum  prasfentiirimum  aduerfus  omnia  ;?«»'^  dt- 
yeneficia.  pleriquc  defledunc  tfk.t^  r  /c/^Aufty  rk?  yosrti^  ,  a  fe-  fil^**- 
dandis  morbis,quod  tradic  Apuleius,libello  De  viribus  herba- 
rum,cap.48.Herbamhanc  nigras  radicis,fed  floris  laclei,  &:iD- 
jicntu  difficillimam  facif.cuius  etiam  mentio  ^Il  apud  Plin.lib. 
%  j  .cap.  j .  Sic  autem  habet  Homerus. 


tfi4  ANDREiE    ALCIATI 

MSAu  ai  ftU  ngkXinn  ^oi.^AtTxi/    ij  t'  ofwoj-«y> 

Id  figmentumnon  raio  intclligitur  de  vircute,omnique  erudi- 
cione  ,  ad  quam  primus  aditus  arduus  ctt  ac  fudoris  plenus,  fed 
fuauiflimus  omnium  fruftus.TAt  ,.-^  p^Xfnv.  ru  i(^>Uyyt  habet 
vetus  adagium.Hic  aucem  eloqiientiam  primo  quidem  abftru- 
fam  &  dimcilem,dcinde  multo  labore  &  diligentia  partam,iu- 
cundiflTimos  adferrc  frudus ,  homin^rque  lui  caudorc  allicere 
inteUigitur. 

AnttioiumJ\  Rcmcdium,  cr,  in»  f^  iih)(Ai.  datur  cnim  coi> 
tra  vcncnum, 

JE&t  Cirees.]  Virgil.  j.itncid. 

Infernufue  larus^  AeAAqui  infuU  Circes. 

Sed  multi  res  efi  tanta  Uborts  aptt^.]  Cicero  i .  de  Orat.  Hoc 
fufiflime  &  cloquentinimc  docec.  Quis  non  iure  rairctur ,  in- 
quit,ex  omni  astatum  raemoria,  vt  tcmporum ,  fic  &  ciuitatum 
tam  exiguum  oratorum  numeruinueniri  >  Sed  nimimm  maius 
cft  hoc  quiddam,quim  homimes  opinantur,&c.Vult  autem  M. 
TuUius  cloquentiam  omnium  difficillimam  videri ,  quia  con- 
ftct  rerum  pulcherrimarura  fcicntiajcompofitione  apta  vcrbo- 
rumjmotuum  cognitionc  i  iocorum  &  facctiarum  erudinione; 
fubtilitate  refpondcndi  &  lacciTcndi  j  vrbanitate  •■>  hiftoriaipru- 
dcntia  iuris,a6lionc,mcmoria.  Eandem  difficultatem  eloquen- 
tiac  ipfemetaliis  locis ,  fed  in  ea  maxime  pro  C^Iio  ,  An  vos 
aliam  caulTam  efte  vllam  putatis,cur  in  tantis  prsemiis  eloqucn- 
tiae  tam  pauci  fint  fcmperque  fuerint  qui  in  hoc  laborc  verfcn- 
turJ  Omirtendac  funt  omnes  voluptatesrrelinqucnda  ftudia  de- 
lcftatioms,Iudus,iocus,conuiuium,fermo  ctiam  pencomnium 
^amiliarum  dcfcrendus ,  quae  rcs  in  hoc  gencrc  homincs  a  la- 
bor^  (tadioq^e  diccndi  dccciier. 

Anti 


E  M  B  L  E  M  A  T  A. 


6i^ 


Antiquiflima  quasque  commenticia, 
Emblema      clxxxii. 


Pallen^e  fenex  citiformA  efi  hifirica^Profeu, 
Qui  modo  mernbra.  vtnfers^modo  mernbra  feru 

Dicage.cjPid  [pecies  ratio  te  verttt  in  omnes, 
NulU  fit  vt  vario  certa  fimra  ribii' 

Si^na  vetHfiatls,  prirn£ui  cT  prafero  fecli, 
De  qno  cjtiifcjue  fao  fa7nmat  arbitrio, 

COnuertitProrei  -^xvjjs^^ps  fabulam  in  rcriptoresquord.i  Scriftonj 
ihaprodosj&rcrumantiqulirimarum,  qua^que  extraom-  rhApfodi 
m'umraemoiianipofica;  iunt,narrationcm  evariis&  farpc  pu-  ^<-v4/.7«r. 
gtiantibus  inter  fc  petiia  concinnantes:qui  cum  libi  non  con- 

Rr 


,€x6  ANDRE^     ALCIATI 

ucniaiit,&  pro  arbitrio  fomnicnt  He  rebus  a  fe  rcmotiinmis,& 
ingcnij  humani  captum  cxccdcntibus,  pro  germana  naturali- 
quc  reram  veritarc  trncbias  qualdam  fabularum  oftundunt,& 
portcntofam  hillonx  formani  c  variis  pctitamjfcu,  vt  dixcris 
verius,  indigclbm  quandam  miftamquc  ,  nullaquc  pcne  (ibi 
parte cohtTcntcm  farragincm  nobis obtrudunt,vt  rcucra Pro- 
tArnohij  ticum  qucudam  in  ciutmodi  lcriptionibus  ottcndant.  Quod 
l9tH*.  antequam  doccam  apcrtius ,  rcfcram  Amobij  verba  cx  lib.i. 
ContraGcntes:Fal(itatis,  ait,arguitis  rcs  noftras:&  nos  veftras 
argaimus  fallitatis.Scd  antiquiora.mquitis,  noftra  funt,ac  pcr 
hoc  fidci  &i  vcritacis  pleniilima :  onafi  vero  errorum  non  anti- 
quitas  plcniilima  matcr  fit,  &:  non  ipfa  pepercrit  rcs  cas  ,  quse 
» lurpiinmas  Dij  notas  ignominiofis  concinnauerunt  in  fabu- 
Ii<;.  Antc  millia  enim  annorum  dccem  non  porucrunt  falfa  & 
audiri,&  cr--di  ?  aut  non  (imillimum  veri  eft,  fidem  vicinis  & 
finitimis,  quam  ipatiorum  inelfc  longinquitate  diftantibus  ? 
Tcftibu5  enira  ha:c,  illa  opinionibusalferuntur  :  &  procliuius 
niulro  cft,minus  eirc  in  reccntihus  fi'5iioni?,  quam  in  antiqua 
obfcnricatc  fuomotis  ,  &c.  Gcntcs  enim  plcrxque  &  nationcs 
ignarx*  vctuftat\s,&  vcrjc  perpcLncTque  lcrici  tcmporum,fabu- 
lofas  quafdani  origincs  confinxerunt :  vc  TheftaU,  qui  ex  lapi- 
dibas  orcum  fuum  rcpctcbant :  Arcades  Luna  fe  antiquiores 
cxiftimabant:Athcnicnfcs  kMTcjc^ovco;  efTc  fc  ciim  oftendcrent, 
eloriabantitr  (uum  genus  ,Ionica  gcnte,qua:origincm  habuic 
a  laphct  No:ii  fiiio,vecuftius,idc6quc  celebrius.Fuit  is  Protcu? 
marinus  Deus,  vaticinij  peritifruTius,  in  quamlibet  formam  fe 
mirabiliter  tranfmutans :  nam  ficbat 

'■   ■ "  '■  f.per^mr'do  faxum,(^  fum  'uellc i .arbzry 
iaquit  Horatius.Quin.&  Virgii.^.Gcnrg, 

K^^f.pr  fubiie  fu/<  honiJ^yairaq-te^iigrif, 

SqHam^iufnue  dracc,(^  fulua  rf^f-uice  lctyiay 
Aut  a.CTftn  fi.imm&  fanitum  dAbi(,atquf  ila  vir,clis 
Hxcic/ety  aut  m  aquai  ient4es  dilapfi*^  abthit. 
^AriH^fhA'  XalGm  defcripfit  Empufam  Ariftophan.in  Ranis: 

"    «      '     '        K«f  t^LtJ    hcci    vvi   Ttfv  Md.iyi^ov   ukyet. 

Tcre  f3/j  /ioiii,viu>]   J['   opdCsiTcTt  J['  av/uvis 

{if^cuontTii  Ti>.  arS   c^,  ^tp*  irr'  ctvfuo   lai, 

A*A'  k   KtT    avytwii  '^v,  ««aK*  yiht  Kumt 

Ateiuiprofecfb  maxtmam  video  feram. 

<^mlem  f  nouamy  qut.  in  cmcia  mutMtttr  Jlatim, 

'^  Num 


EMBLEMATA.  <fi7 

Nunc  muU^  nunc  hsifit^  rurfutn  foemind 

Valc/e  venufla^  vbi  efi  ?  ad  eam  me  conferQ, 

Sed  rurftu  illit  haudmuiier,  at  iamfit  canu, 
Placo  inEurhydemo  Pmceum  aic  iEgypciam  fuifTc  fophiftam, 
'  qui  pracftigiis  quibufdam  incaucos  failerec.Diodor.Siculus,in 
x.aic  confuecudiacm  rcgibus  ;Egypcitradicam,Gr2:cis  caufam 
huiufmodi  tranfmucacionis  prsbuifTe  ,  nam  regibus  Aegypciis 
moseratleonis,  cauri,  vel  draconis  priorem  parccm  ferrc  in 
capite,  pcincipacus  infigniarquadoque  vero  arborem,aliquan- 
do  ignem,  nonnunquam  redolencia  fupra  capuc  vnguenta  ,  & 
aquas:hxc  enim  fpedabant  ad  ornatum,  tum  ftuporem  ac  fu- 
peufticionem:quandam  infpicientibus  iniicicbant.Alij  funt  qui 
hanc  transformationem  conuertant  ad  variarum  difciplina- 
rumperinam.  Interpres  Arati  Proteum  ^va-ixas  aerem  effc 
dicic,ide6quc  apudHomerum,in  ignem  acque  aquam  conucr- 
ti.At  Placonici  cxponemcs  illud  Orphei  de  Proteo, 

3-«i.Tev  KXr^tccs  iy^oym :  volunt  Protcum  eam  efle 

mcntem,d  qua  formx  defluant.  Claucs  enim  ponti,  generatio- 
nem  rerum  elle  volunt.  Certc  Poncicus  Heraclides  fub  Protci  HtrAclidk 
fabulainformem  rerummatcriam  aPoetis  «n^|t*«oA<>6S5  {igni-/oew. 
ficari  aic :  cuius  verba  huc  rcferam  vel  obicer,  «d'  «  zr^Av^jf  o- 

j^  ^i^citt  fAZioi  ^xScn»,^  ur.rU  ^^vlif)  -^vx,^  •m.^  cXvfC^ots 

fWTSt^  ^fi7ni)Ci(p*  *ii  li  23-«»  '^itu^v  ftf  c»  1UJU  ^XiTn/d^y  \nxi 
»(5'.^V>}yt(^,'?snaAflM0i  ^S  icnx,v  Zuon  ^ov6t,>igk&'  Hs  u.ivTm%v  ii  ^sara- 

i^KSyiiTt     '^    y?    tS»    0A«y    £fZ»    KiVttoi  t^TT^yi     ^i^CUOV   ,   8'Tff 

i^iog 'Zi^  tUu  eii^iov  ^ofuv  M^vfafi^^kKVKXH-niZS^avm  aX  iif 
teniXt(^  ifpiulx  j^  j(^TJ}ySm  c:yvi  y  *^  -zcr^^edy  iJ^»  UyJ  ij  KiKpV' 
tBi/jriS  «A3)f  uu.0^^:^  "^yiot,  "Trfiv  *i  h,fttii^^;  ciTmvraiv  j^  npo" 
fCoObK(^  ^%^  (7&77jg^6y  i>.K'jimazi.  r^  ^iu  tvttov  ,  Tiv  ns<rf.t,of 
otTTihiKi  rz^  n^Tfiai.  ii^tiH^duyyv^  fS/j  >i^',6)!  yvis-,  i;^e,i^i  H  riu/ 
^^frei^ov  ^xT^urlm  rtrlu^  H  ^ty^^x  r£if  oPi&»y  p*^«  >^  ;/€:«, ci 
Tti^i  ru^  l^uv  fAo^^tw  insfAiZ^%%  ,  risro)V  ^  <zsOft,ii^6ii<,  Xtfvat" 
fd^sjv  0  B-tU  fJCVihu.iU5  itty>s  2^KSA(reedi  <z^  rlw  Ufto^^»)i 
vXlw  ,  OF^uriui;  /V  ^j/xtjj^  eihiiitc  J^kcmms-  sthii  \y^?^  yevo- 
fO/jn  T^cc.  J^/gt  tSt»  fit»  T*   '^rfiv  Wf  ^vj-.s  o  ■7rf&'r^f,  «;  zioTitxis  * 

ifiiP/,t^irs  fto^Zxi  -Jsn  rijs  <S!t9voiccs  ^^'mXecriotdfif^. 
H   rti  (O/j  'TT^iivf»  Asft»y  ^nr'  Hv;^'y«(^, 
AwTK^  tV«7Bi  ^^Kav,i^  ■efu^hcXi^yyi  H  fci^/ui  <rv<;, 
FfyiT*  */['  v^of  y^^.j^  h)C^i09  v-^^tTnrtjXov. 

R  r    » 


^ig  ANDREiE    ALCIATI 

A<ee  f^  Hv  rS  xiovrf^ifA-xvfis  ^«8.  t«v  aiii^  J^Aoi,  ^^kuv 

jiro  a-/tf^euv^,difJ^ov  •yift.ujj  ccTm*  uvLutofafjor,  (J^  ttLw  ^3t»  «y?? 
o^ulw  (XiTti^oiecf  ccet  ><ec^i^xvov  yOVft-^oXncoii  ^mt  iti^.  tq  [Ofi 
y^  Wi>5  eis  etT<P»Xi<refei*  <u>  «pf -««/«IstTd  diiXu^v  c^  tS  ^U4ii' 
fOTiftH  zsctfi^vivtv  Hwi^r,  ^HT»  ^  t-p^b»  uA>p,  dSfS  «jtyAoj^n  Tl!o» 
fOf.!  -.f^ol^iiv  vXiw  'TTfcTiec  Hjf,XH(^cif  -trLo  a^'  etCiiXoTii^av^nc-^ 
CKt  't>(^fct,  7ifooietv.Hhhet0  i\  oifcPoh  O^  zsrZv  2i^Ke/lftt  y  s^g 
ru  a-lcuiy^a  <z  <aO?^ic%){^  .av  oXu¥  o-^i^lu/etf,  ZTtiecv^i  di  t^ 
riuj  \vi<nv,C9  Y[  raZiu  ^iTsh.u<rEVy^a^ov  ivcf^myi^.H^tjTn^tfi 
(^i^Tzej  ,  To  ^vv>)(mt,  }Cj  iluj  ylui  uiPu^AiroVy  o  K9^^'^ fiSI^X^^  ^^ 
'rku  ei^vOYyk^ufCit](^  fl«»i'  yuvtif^vjiKai»  »v  rot  uTruvrtkiv  'ssu^ 
xni*o/:. -xJ^Jtfov  covo/j^cn  0u^ov  ■,  c^  riji  ^vift,}i  <Z«rC?0T5j«»£/««^,  o  f^^^ 
Xiix  t&)(Xi%  <rniulu>u(  ,  Pontici  Heiaclidis  locum  cx  inteiprc- 
tatione  Gc! neri  apponc\m,ne  Ibudiofos  nortra  paraphrafi  rcmo- 
femui.Nairatur  multiformis,in  quafcunque  res  voluiflet,Pro- 
jei  mutario.qu2c  omnia  Poeticx  &  monftrofx  fabul^e  videntur, 
nifi  quisdiuinaHomeri  mylleria  ,  velu;i  facra,  mente  caclciU 
tradVec.  Etenim  hac  fabula  primigeniam  vniuerfi  origincm 
conrtituit,quaomnes  mundi  partes  confirmata:,  illam  quam 
nunc  viciemus,fpcciem  eflecerunt.Erat  enim  olim  mundus  in- 
formis  &:  cocnorus,nondum  difcretis  rerum  notis  intcgritatem 
fua;  formx  adeptus.  Nam  neque  dum  tellus  centrum  fuum  pro 
fundamento  rerum  omnium  rtabilierat,  ncque  ca4i  perpetuus 
motus  certa  fedc  voluebatuf,  fed  omnia  fine  folis  vfu  immota, 
triftique  filentio  deprefTa  langucba;it:aliud  extabat  nihil,  quam 
informis  diftufje  matcrias  fegnities  ,  antequam  principiu  iilud, 
a  quo  produdla  &  conrtitura  funt  omnia,fa!ubrem  vitx  modum 
dcpromens  ,  mtjndum  mundo  redderet ,  ca:lumque  a  terra,  & 
pelagus  a  contincntediftinguftrct  :  quo  tcmpore  primum  cle- 
mcntaquatuor,ex  quibus  fcu  radiceacgcneris  principio  ni- 
hil  non  gigoitur,  ordinem  fuum  &  formam  propriam  accepe- 
runr.Hasc  igitur  ciim  diuina  prouidcntia  difpofita  fint,numen 
illud  quod  informem  prjiis  indifcretamque  materiam  ccrtis 
formis  obfignauit,ab  HomcroProtci  filia  Eidothca  nomina* 
tur,idqucmerit6,  vtqux  iihn  t,i(P^«  B^ieuf,  hoc  eft,  ideac  feu 
£ii$tht4  formae  cuiufuis  infpe^onem  exhibuerit.  Quocirca  ProtcuSi 
fiUi?rtt«i.  am  vna  prius  natura  fuerat,  in  multas  dcin^c  fpecics  i  proui- 
dcntiaformatus  diuiditur. 

Pfincfpio  eji  vtf^^  ^eciem  fuhifjfe  leonui^ 
Mox  mr  inde  ivnco  j^m.ftn^  pardalit  inii. 

^  In 


£  M  B  L  E  M  A  T  A.  6i.f 

In  laiices  etuimfe  venatyt^  arbore formam 

MHtauit  prtfam  ramis  acfroniibti^  alta. 
Per  lconcm,anin3al  igneum,asthercm  indicat.  Draco  tellus  eft,  ^'»  ?*»'* 
vcpotc  indigena  &  e  terra  natus.Arbor  autcm  quseuis  cum  au-  ^^f^^* 
geatur,&  a  tcrra  fcmpcr  in  fublimc  natiuo  motu  feratur,  fyn>-  ^J^^ 
bolum  aeris  eft;Acjuam  vcro  vt  clarius  a^nigmatisvim  dcmon-  «^utd, 
ftrarctjfuo  nominc  manifcfto  vocat,inquiens.  ^jk^», 

In  laiices  etiam  fe  vartit. 
Proinde  conuenit  informem  matcriam  Proteum  appelIari,Ei-  ^roum, 
dotheam  vero  prouidentiam,qux  fingulis  formam  effigiemque  ^**^'"*  i^ 
fuam  addidit,&  vniuerfam  molem  ab  vtrifquc  difcrcta  in  con- 
tinuas  fibi  &  perficicnres  mundum  pattcs  diuifain  eile.  Proba- 
bilitcr  vero  &  infulam,in  qua  ha:c  fadla  funt,Pharu  appellauit. 
Nam  (pfgcwf  gencrare  fiTniticat:&  Caliimachus  ftcrilem  tcrraj 
kt^A^a^v  dixic,«(p«^«;T^  tlo^  yu/Ay  id  eft,  ceu  mulicrftcrilis. 
Itaque  nacuralitcr  locum  parcntcm  rerum  omni'",  nuncupauic 
Pharum,pcr  vocis  etymologiam  a  fccunditate  dudayquid  (ibi 
vellet  inhnuans.Hscc  Heracl.PonticusiClemes  Alcx.Pafdagog.  Clemeni. 
j.c.i.rctulit  Protcum  adcapiditarcm  animi  humani  in  varias  ^lixandi 
fefe  mutacem  formas,pIus  quam  ol  im  Proceus,inquic,marinus  ^''^* 
da'mon,&:c.Iulianus  Epiftola  quadamad  lamblichu  de  fapien- 
te  quodam,  qui  fuam  eruditioncm  tegerct,  intelligi  maluit, 
'Trfaiit  S^  Ji)    To»  ct^yvTTitot    (^cc<n  z:(n%iXcu<i  ^^Cfoii  icuurov  larnbUcbi 
i^x^ccTleiv,  coaari^  h^OTtc  u*)  Aad»i|  t»!;  ^ctdfiot:-,  ag  luu  (n(^hi,  locm, 
(>x0Kvacs,  t^   si  «TH^  la)   sfT(^  OT^^oS  'TrfarreiSii^   «J@~»   wo^Afit 
riv  ovrui   yiv'j)in<.{v  ids  ©^>jp(^  Ae^,Tijj-  fOfj  »»  k^{   0v(reue 
kvrov  i-TTMvci.riii  yva>f*ris  «V  ctbx  u^i^  ,^c7i  fiii  (^ty.dm^pa)'- 
w»  nvoi  ,  kjis   kimitav(^  «fV»  tyroii  ,  K^vTrlMv  icwro\ ,  iva  ^« 
^¥i7if4.'^k)>^^c^7roig  *i,id  eft:AiuntProteumillum  Aegyptiura 
fe  in  variasformas  commutaffe,  quafiqui  verctur  ne  per  im- 
prudentiam  hominibus  requirentibus  fapienterh  fc  cife  de- 
monftratct.  Si  autem  verum  eft  cum  fuiffe  fapientem,&  vt  qiii 
niulta  animo  pcrccperit  (vt  praster  csteros  Homerus  tcftatur) 
fciencix'quidem  nomine  laudari  mihi  poteft,ob  ingenium  vc- 
ro  minime.Non  cnim  viri  boni,&  liberaliter  inftituti,fed  im- 
poftoris  improbi  paices  agebac,cum  ica  fe  fingeret  occulcando, 
ne  hominibus  prodelfe  polfec.  Bafilius  Magnus  oracione  ,  •^yof 
>«»«,ad  mconftanciasfugam  conuercic,^<!</x.'}£o»  o^,  inquic^TiT 
vuip^ovttWTi   rt^    '5Tf  0$    ^e^«/  l^liZ  yj^  rw.  roli  ZFoTjt^oli  hx.ouutu 
'Srxs^moTre^v  ,  >^  ju.ii  tjj  o^doy  ^oj^y  viyfASvee,   •cotH^ex^  r%  /S/»b 
ttr?  ««cjr  25-«w  kyd^uynti  kvrtMyiv  ■,  xttv  «^|ei»,  x^  Kir^tbu^^ttf 

Rj    3 


tfjo  ANDREiE    ALCIATI 

wJg,  (^  u«^^ ,  ^  35-«tvTO  ^»^^.  Q_uorum  vcrbomm  hic  cft 
icnrus:Cauendiimigitur  lapicnti  hornini  ne  ad  opinionem  vi- 
uat,&ad  ea  qux  populo  placcnt,("ed  re<5tam  rationem^vita:  du- 
cem,referat.  Si  ergo  fe  omnibus  opponere  ,  fi  male  audirc,  (i 
pcriclitari  oportucrit  pro  honcfto ,  ncc  vlla  vnquam  rationc 
abducatur  a  vera  fcnrcntia.  Quod  ni  itafecerit,  quid  ni  dicc- 
mus  eum  fimilcm  elle  fophifta;  illi  Acgyptio,c]ui  modo  in  ar- 
borcm  ,  modo  in  feram,  aliquando  in  ignem  &  alium  qucm- 
piam  habitum  (cCc  transformabat?Scd  iam  fatis-,im6  vero  plus 
fatis.  Alijad  alia  rcfcrunt,vt  Ifacius  Commcntariis  inLyco- 
phronem.  Ccrte  vt  id  poftrem6,quac  antiqua  funt,&  cxtra  ho- 
minum  memoriam,aut  certc  conic(5luram  po(ita,qua;  inquara 
vccXcuic  ,  non  male  Protcum  Palixnseum  refcrunt:de  quo  varij 
varia  >(^  zaxXcuct  €"  ■sroix.ihd  rcferunt.  Plerique  vatem  fa- 
ciunt,  alij  Oratorcm,  vel  Sophiftam  ,  quidam  faltatorcm ,  alij 
marinum  Dcum :  funt  &  qui  eum  rcgem  aut  tyrannum  fuiffc 
velint.  Sed  hafcc  tam  varias  &  prodigiofas  opinioncs  recen- 
fere  nihil  hic  aliud  mihi  videretur  ,  quam  Proteum  qucndam 
hic  effingerc.  Si  qui  Proteum  deniquc  ad  ■s^anrlvj  'v^^Lu  rcuo- 
cantjfcntiuntcum  Heraclidc:fi  qui  probabilem  hiftoriam,cum 
Diodoro  lib.i.  Quopertinet  adagium  :  Pallarnxa  tunica :  &, 
Protco  mutabilior. 

PalUme  fenex.']  Valcr.  Probus  Proteum  facit  Acgyptium, 
quem  proptcr  mfignem  quandam  crudelitatem  Buhrmino- 
minatum  ait,etfi  Virgil.Palliena:um  faciat.Palla^ne  autem  vrbs 
eft  Thracii'.  Poeta  fic: 

Hic  nunc  ^tnathii,  ^cnufy  patridmque  reuijlty 

PaUi.nen. 

Ad  cam  enim  xeucrfus  fertur,  ob  fcclera  filiorum  Tclcgoni  & 
Polygoni  ab  Hercule  poftca  occiforum. 

Forma  htfirtra.]  Varia&:  multiplex,qualis  hiftrionum  ,  qui 
pro  rlei,quam  fingunt,  varictate  varium  cultum  ailumunt. 


Infi2 


nia 


E  M  B  L  E  M  A  T  A. 


6^1 


Infig  nia  Pocra:um. 


Emblema     clxxxiii. 


G  E  N  T I  L  E  s  clypmfunt  Cjui  in  louis  alite^eftant, 
Snnt  cjuibHS  amferpenSy  aut  leo,fignaferHnt: 

Ijirafed  hxc  vatnrnfHgiant  animalia  ceras, 
"DGCtaque  fufiineat  ftemmata  pulcher  olor: 

Hic  Phcehoficeri  ^noilr^  regionis  alumnHs: 
Rex,  olimi  veteres  fernat  adhuc  titulos. 


COnfert  infignia  Poetaruiji  cum  aliis  ftemmatis  &  fymbo-  t»fignU 
lis  jTCiitilitiis ,  ceu  »(517'  (^cu/ti-^aiT)  ^  kvTf^eaii.  Sunt  "cnira  **""  ^*"^ 
qui  Aquilam  circamferant,  funt  qui  Yulturem>alij  Draconem,  "le"}^ 
&alia  eiufdem  generis,  quibus  animorum  diritas,  immani- fa^^^^^^ 
tas,rapacitasapei;tedeclaracur.  At  Poetisolor  cft  candidas,  cytnHf, 

Rr     4 


Leeiu  Pla- 
tonu     de 
cycna  ante 
mo^tem  ca- 
nente. 


^lui  ntger.t 
cycnuman- 
te  mortem 
fanere, 

Cjcnut 

quii  figm- 
fictt. 


Cycntu 
Thahafa- 
c.er. 


€iz  ANDREiE    ALCIATI 

rhabo  lacer  ,  quique  Regi  quondam  nomcn  dedit,  animi  pa- 
ricatem  r^cprxfentat ,  qualis  in  Poeta  facro  dcbet  efTe,  qui  fuos 
omncs  laborcs  ad  Phabum  iiterarum  Prasfidem,  &  vt  loquun- 
tur  Grarci,  ^•^myiTiat  refcrrc  debct ,  vt  cantus  dulcedinc  pofte- 
ritatcm  [ibi  deuinciat ,  ncc  minus  in  admirationcm  rapiat,  ac 
cycni  paulo  ance  mortem  cantio,  de  qua  iliud  Martialis: 
DulcU  defeda  modideitHr  cetrmina  lingtio, 
Cantfitor  rymas  ftineru  ipfe  fui. 
Ncc  minus  hoc  SocracisexPIatonisPhocdonc  :  »?  t»<xE  tSf 

ffJKveuv  hy.i)  (^fltoAoTTpt^  w/tT»  eirt  Tiut  fAMitKUJU.  tt  {Treiauw 
diS^Mvrzci,  OTj  ^H  cturiii  ^7ntu.iiiyuh)vrts,  x^  cv  nS  'af3<Q'iv ^^yea 
rtrt  ^vtnrK^fuy^f^XifBC  etJ^acnv  yyriiortqten  fj(clk)i^^(Ti 'Tm^^ 
^9y  cc^ivuf,  tstn^  Htr.  Jf^TT^yrtg :  hoc  eft,  Vt  apparet ,  ad  diui- 
nandum  videor  vobis  cllc  cycnis  detcrior :  Illi  quidem  quando 
fe  breui  morituros  agnofcunr  ,  tum  magis  admodum  ,  &  qui- 
dem  dulciusmodulantur  quam  antea  confueuerint,  &  quod  ad 
Dcum  ,  cuiuserantfamuli  ,tunc  fintmigraturicongratulan- 
tur.  Hic  non  mc  mouet,  quod  ^tlianus  i.  7rD«»«A.  ifs^.  &Plin. 
capit.  xj.  libr.  lo.  negantcycnum  canere  :  id  enim  difcuterc 
non  eft  noftri  inftituti ,  fed  certe  obiter  adnotabo  y^gyptios, 
cum  rauficum  fenem  fignificarent,  cycnum  pinxifle  :qu6d,in- 
quit  Orus ,  fehefcens  conccntum  edat  fuauiftimum.  Quin  & 
Pierius  hac  aui  Poccam,  animi  candorem  ,  &  Apollincm  defi- 
gnari  fciibit :  quem  lege  lib.i^.  Artemidorus,  vt  poftremo  id 
adnotem,  lib.i.  dcSomniis,Cycno  virum  ait  muficumfignifi- 
cari ,  atquc  adeo  muficam  ipfam  :  occulta  is  deccgit,coloris 
ratione>&c. 

Gemiles  clype^,^c,']  Videtur  efle  hypallage,  pro,  Alitcm  lo* 
uis  in  cljpeisj&c. 

Cera<.\  Imagines  ccra  exprellas.  Iuucnal.Satyr.8. 
Tota  Itcet  veteres  exornes  vndiqne  cerA 
Atria.fjy^c. 
De  maiorum  imaginibus  cercis  mcmini  me  quaidam  fcripfiffc 
ad  Orationcm  Sylianam  M.Tullij:itaque  hic  nihil  rcpctam. 

Hie  Phccbo  farer.]  Id  ceftatur  his  vcrbis  Plato  :  ec?is'  icrt  tic^e/Li 
y  "iin^e^v^  'ovre^.fieMiTJ-^irt  ««,  y^  fSS^Hiirt^  to  c*  «^^8  kyot- 
Ju  1  ei^iin  >C  r^DTrevTccf  c^tcgtlw  rlw  Kf^ipuv  u^^i^ovTug  y  >j  cm 
ttS  'itJs.'io^iy  ;>j^ovo) :  Qu.iaPh(.xbo  facri  funt,  vt  arbitror,diui- 
nationc  pr^diti  pixfagiunt  altecius  vitsc  bona ,  adeoque  can- 
tant  alacrius,  geftiuntque  ca  dic  ,  quam  fupcriori  tCHiporc. 
Poetx  fiUGvv  'ofyiiif  dicuntur  Theocrito :  vt  fcLatini  Pocta: 

cycDos 


£  M  B  L  E  M  A  T  A.  4f3) 

cycnos  pto  poGtis  accipere  non  raro  folent,  vt  in  Eclogis  Virg« 

Cfintantes  fublimaftrent  adfidera  cycni. 
Qua  rationc Pindarum ,  Dircaeum  cycnum  appellat  HoratiuSj 
quo  fenfu  lufciniam  Mufarum ,  «tiih^cc  fx,ii<mv  Palamedem  Eu-" 
ripides  dixit.  fed  \\xc  obiter.  Non  vercbor  Odauij  Cieophili, 
qui  ad  Ouidianam  vcnam  proxime  acceflit ,  lcpidos  ca  de  rc 
vcrfus  apponere,  c  lib.de  Poetarura  coetu: 

Interea  niuees  Uqutdum  fropefttmen  olores 
Audio  eoelenes  edere  voce  fonos, 

Hanc  volucrem  l^hoebo fertur facraffe  'Vetuffoiy 
^luhd  referat  cantus  Delphice  m^gne  tuos, 

Candtdafama  viget  nullo  vtolabilis  s.uo. 
Nec  mors  huic  nigras  tnijcit  atra  manw. 

Tufamam  vates  candonm  rere  volucrum, 
Atque  ideo  vates  concinit  inter  auis. 

Rex  olim  veteres,^c.']  Cycnus  Ligurum  Rcx,in  Gallia  tranf-  Cyeni  re^,^ 
alpina,Mufic;e  laude  claras  :  qui  cum  deceflifrct,ab  Apolline  in  htnoria, 
fui  nominis  auem  mutatus  creditur  ,  ait  Paulanias  in  Atcicis. 
Aliam  cauflam  i.Metamorph.  Ouid.adfert.  Cycniimquealtc- 
rum  Ncptuni  filium,  in  auem  fui  nominis  mutacum  facit,  eius 
operisii. 


Rr     ^ 


(?54  ANDRE^    ALCIAtl 

Muficam  Diis  cuia!  QiVe. 

EmBLEMA       CLXXXIIII. 


LoCRENSis  pofiit  tibi  Delphice  Phcehe  cicadain 

Ewiomiu  hancpalmdjtgna  decorafifa. 
Certabat phciro  Sparthyn  cemmijfHs  tn  hosiem, 

Et  peratjfa  fi)mm  pollice  fila  dabant. 
7'f'itajidcs  rauco  captt  climfirtderebomboy 

Leo^itiwitm  harmonias  CTvitiare  melos: 
Turn  cithardi  aygutans  fuatitsfefe  intulit  aleSy 

Pu£.  ftaclam  impleret  voce  cicadafidem: 
i^i>^(]^  allctlafioni  ad  lcgem  defcendit  ^b  altts 

SahibHS,  vt  nobisgarrula  ferret  opem, 

Erqo  tti£  vtfirmm  fiet  honoSy  o  fanthy  cicad^, 

Fro  cithara  hic  fidicen  mepiA  ipfa  fedet. 

'  U 


EMBLEMATA.  tfjy 

ID  Strabo  Geograph.  6.  percra£lat ,  cuius  huc  verba  rcfcram:  f ,»j  £»- 

Trare  uya)i(C,ofa^»4g  ranp»  re  Kj  u£^<rU¥X  fyiyivof  fe^oa/  ^^  H 
JtAwp»  T  /4«'  ^  ^isw»*  ^«S-«/  ^  Aa^Sv  icwrrl  (TJf^^Tr^ot.ritiv, 
Upiis  ;^'  «>'««/  5"  ^5  Ts;$  ««r©J9)'»5  <mJt5  ,  rC^  liw  i^jxi«a»  ci- 
^'^  CfwATBet.  ^^'  <^»<3f<«  a^viVXMT^  ^i^luj  iir,h  ftstei*«/  cv««- 
>o<f  cwflq  ^  /sfe<  <pmua  uyu)iia-f40f.'ruv  >  -rap  <><<■   »^  •<  TJT/i^c 

«£1»    «^'«('•«jm    «K/Cl^^Ej^OTK-KliS    T    ^»4/1' ,  i'(«6'5    d\jiOK4f*eiV  ,  fLiVi6)i» 

tiricv  T  "ifi^^tu  t(efj^  ci  tATnJV  t/«/  v/xitt/  «;t^-''  viKy.vz^  fOfi  ipi 
'f  ivvofj^v  tu  uvu^Jv^ctf  tIw  hiy,^eifnMi  «^va  cv  tvi  'Tiwr^^hy 

«7r«    k!^     «f    ^JiaMt   jMJCt?     T3WI»    '^fdl!i)v    guyeiOriitiTXTjUi    TiTlt^    c^- 

*o?v»piy<7-«£  r  ^Oojfoji.  id  cft  ,  Ollcnditur  apud  Locros  Eunomi  StatHaCH' 

cicharoedi  ftatua  ,  qua:  infidentcm   citharas  cicadam  habet.  "*,'"»• 

Scri.bit  autem  Tima^us,  aliquando  in  Pychiorum  certaminc  il- 

lum  vna  cum  Ariftone  Rhegino  vcnille  in  contentioncm,vter 

prsemium  fortiretur.  Ariftoncm  fufis  precibus  Delphorum  ci- 

ues  rogaire ,  vt  fibi  adcflent  ,  maiores  enim  fuos  ipfi  Deo 

Apollini  confccrato? ,  &  a  Delphis  Rhcgium  miiram  colo- 

niam  norat.  Eunomum  autem  dixilFe  illis ,  nunquam  de  mu- 

fica  ad  corum   primordio  certamina  fuille  ,  cum  quidem 

apud  eos  cicada;  cundlorum  animalium  cantu  ruauiillmae  ora- 

nino  fonum  non  haberent.    Nihilominus  Ariftoncm  fpe  vi- 

dioria:  ad  laudem  airequendam  ftrenuum  :  Eunomum  camen 

vidlorem  dcclaracam ,  ftatuam,  quam  diximus ,  in  patria  coi- 

locaire.  Ciim  enim  intercertandum  chorda  vna  fracla  defc- 

ciftet,  cicada  fuperuolans  adfuir,  qua;  fupplcmencum  vocis  fa- 

ceret.  Hadenus  Scrabo.  Cerce  hocEpigramma  Latio  dona- 

tum,  &  aliquoc  verfibas  ab  Alciaco  coi^rcicum,  legere  eft  in  fe- 

dione  quarcaGrsEcoram  Epigram.  titulo  «?  xi^^i^s^^sf?,  quo4 

huc  af«ribam. 

Euvo^v,  o»  TTvTk^hjOv  iO/j  oi^u.  ui   7reo5  'mx' cviKm  Typw  Ers' 

"ZTnifTJ»  0  AojtpOi,-   f^,  zTdOjoidifj&i^  cti   i^iu,  bltmAtu, 

wou  f/e,),  "/^^ccf.i  'Ttft-MKT^i   UTreK^if^ny. 
K(*f  fUSi  <pjoy\oy  tipiftoy  oTTfCti.^   xcuf^^q  ccrrrivi. 

Kcif  77?  utt'  ctoqpf/ji^ru  Kt^u^ui  £OT  -Tr/j^^uiJ  utu^i 
TiTli^  £7rA»5^»  'm^%y.\i  u^^fASiir.i. 

Ko§/i*53 


€i^  AMDREi£    ALCIATI 

T5  fii7tC0a?ii6fS^m  avfCfCiriTnTnt  %o^- 

Tarve^  cvftpavav  fOfj  iyo  ^o/tv/oi  '-^  twttoAhj 

KaAjfcs;^.  ttaiTffctf  i^i^'  "^gtX^  xtiei^tcs. 

*MuJic^      Meminichuiu3  hifloriseCIeraens  Alexandrinus  initio  ftatira 

magnavii.  orationis ,  qua  Gentes  hortatur  ad  pictatsm.  Eius  narrationis 

iltjyi/iTii  contincc  i-my^ph ,  nimiram  Mulicam  Diis  eife  curse: 

quod  &  fignifica:  Homerus  Iliad.  i .  cum  iriduxit  Deos  cithara 

vtentes  pprt:  contencionem  de  Achillc.  quod  &  cerce  non  mo- 

do  paganorum  fcripta  teflantur  ^  vt  maxime  libri  Tacri  conti- 

nent,quantafueritIegcdiuinaMufica:commend3ciOjVt  i.Reg. 

16".  &apudRegium  Pfaltem  variis  in  locis.  Confule  &D.Au- 

guft.dc  Ciuit.Dei  ly.cap.i^.Scripfit  Plurarch.elegans  de  Mafi- 

ca  commentarium,cuius  viresattingit  polleriore  de  fortuna  & 

virtute  A]exandri,&  de  cohibenda  iracundia.  Athcn.  item  ix. 

cap.4.&  14.cap.11.Sed  &  Muficacpulcra  laudatioetl  apudCaf- 

fiod.lib.Variar.z.Epift.40.  Quantum  autem  ad  hunc  loCum  at- 

tinet,repete  Proucrb.  Achantia  cicada ;  &  Chordae  vice  :  &,  Ad 

fradam  canere,  in  Chiliad.  Erafm.Sedfi  quis  pluravolct,ad  il- 

luftrationem  haius  Emblem.conduxevit  fortalfe  legerc  Plurar- 

teetu  Stra  chi  tradlatum  de  Anima?  procreatione,ad  fincm.  Sed  vide  num 

hcnu  adJi^  h^i^  conciliarc  pofiis  Strabonis  illud  ex  lib.  10.  eS  /S^  ^'  eipvirtti 

•*^'*.""'^'  *^  ^^^    '^^^  flHifl^w^rjy?  _<^A;fz*  fCHfCfHx^  riti  0sif5,  orcu^  ifGay^- 

ruTiv.  ktceifor  <^'  ur  Xi^^nts,  'orec*  ^^M^i^vaiTi.  Tvi^Ty  j  tb  x'**'^ 

g«»,(c'  TP  £op^'(^«v,  (^   7»  (p;Ad(r9(pH»  ,  «C"  ««xrx,^   «47rige^:Rc- 

^e  quidem  didum  eft ,  mortales  tum  maxime  Deos  imitari, 
quando  benefici  funt:re6tius  vero  quis  dixerit ,  cum  beati  fuc- 
rinc.  quod  ipfum  e(t  gauderc, feftos  dies  agerc,&  philofophari^ 
&  muficam  attingerc.Sed  nimis  fortallc  verbofe  hadenus.  Nos 
ne  otiofi  omninoinhac  explicatione fimus , quatuor  potiffi- 
itium  ex  hac  hiftoria  certe  nobili  colligimus. 

i.  Primiim  quidem  apud  vcteres  Muficam  irl  magna  laude 
habitam  fuilfc)&  eius  vfum  in  magnis  quibufque  conuentibusj 
conuiuiis,ficrificiis  profecutum. 

1.  Dcinde  veceres  illos,  quanquam  vera  Dei  cognitione  de- 
ftitutos,  putalfe  tamen  quardam  effe  numina,  quorum  opem  m 
rebus  aduerfis  fe  fpcrabanc  impetraruros,vtq:  hominum  multa: 
Yanxque  condiriones  cfrent,fic  peculiares  elTe  DeoSjcredidifTe, 

3.Tei 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  ^37 

5.  Tercio ,  iis  qui  tcmeiaria  cjuadam  proteruia  contende- 
rent ,  &  fuis  sequalibus  debitam  omnem  Jaudcm  cripere  cona- 
renturjfaepcnumcro  male  cedere:iis  vcroqui  modeilc  dc  refen- 
cirenc,Deum  vltrofrcquenter  occurrcrc ,  adco  praztcr  omnium 
fpem  de  fortioribus  vidores  euadant. 

4.  Quaito  &  poibcmo  ,  prodigia  qua:dam  &  quafi  arcano- 
rum  fuorum  rccc(rus  ,  Deum  in  rcbus  pene  omnino  dclperatis 
oftendere:vndc  memoria  lcmpiterna  tranfmeet  ad  poilcros. 

Belphue  P^tE^f .]  A  Deiphis  Phocidis  ciuitate  Phoebus  Dcl-  '^halm 
phicus  didus  eft,  in  quaaimirum  oraculum  fuit  toto  orbe  cc-  ^^^f^*^ 
leberrimum. 

Pleifro.}  Inftrumenco  ,quo  fides  pleduQtur  &  percutiuntur, 
Martialis: 

Exornent  docilem  garrtda  plecfra  lyram. 

In  hofitm  Spmyn.']  In  adacrfarium  Spartanum,id  cft,Arifto- 
nem  Spartyn,  Gricus  accufaciuus.Graccum  epigramma,  vt  ha- 
bet  vulgati  codiccs,fecutus  Alciatus,in  ertorem  potuit  impin- 
gcre.  Q^od  eo  dico,quia  vox,  axrafw  videri  fulpecla,non  te- 
merc  poteft,{ic  icgendum  putat  Nicolaus  Gulonius,  litcrarum 
Gr^carum  profcllor  Regius  TmreAA!  «  >^oKpog  e/J  ,  &c.  prp  eo 
<5uod  diccremus,  x^  rlw  TTwlei/W  «  Aojc^o,-.  ficcnim  recla  erit 
carminis  fcntentia.  Eunomusenim  Locrenfis  crat,  non  Sparta- 
nus,nifi  forte  putct  aliquis  cBj-ufmty  eftc  agnomcn  quoddam  vcl 
cognomcn,quod  nclcio  an  probare  debeam. 

Tritafides.]K\i^Z2. 

Stridere.]  DifTonarc. 

'Bom'-o.]  Sono. 

ArgHtans  fuauii  des.']  Cicada  fuauiter  canens. 

Tfefcendit  adlegem  foni.]  Aptauit  fefe  ad  initrumcnti  mufici 
concentum. 

Ab  altii  faltibus.']  A  fyluis  ,  &  reli(5tis  ncmoribus,  in  quibus 
poti/Iimiim  frcquentia  eft  cicadarum. 

O  fancie.]  Phocbe. 

Tu&  cicadi.]  Tibi  facrae,dc  quo  fupra. 

Tro  cithara  hicfidtcen.]  Nc  tanti  miraculi  memoria  tempo- 
ris  vetuftate  delcretur,  citharam  Apollini  cum  cicada  amea  in- 
(idcnte  confccrauit  Eunomus.  Ad  finem  huius  Emblematis, 
Graeci  cpigrammatis  particulam  poftrcmam  ita  corrigit  Gulo- 
liius  mcus,  Tifyf>(S6  (TVfA^mui  (^  'i;^  ^'e<y.qusleftio,  vtfk- 
!Eiiior,mihi  probacur. 

Litef^ 


^3« 


ANDREiE    ALCIATI 


Lireia  occidit,  fpiritus  viuificar. 
Emblema    clxxxv. 


V I P  E  R  E  o  s  Cadmm  dentes  vt  credidit  arms, 

Seuit  &  Aonio  femifja  dirafolo: 
Terngertiim  clypeata  cohors  exorta  virormn  efty 

HofliU  imerfe  cjui  cecidere  manu. 
Emfere  quibtis  monitH  Iritonidos  armis 

AhieUis  datapaXy  dextraqne  iunBafuit. 
Trimtu  Agenorides  elementay  notafque  magiffris 

Tradidit,  ijsfHanem  iunxit  c^  harmoniam^ 
Qmrum  dtfapulos  contraria  plurima  vexam» 

Non  ntft  Palladia  qui  dirimuntur  ope^ 


Epimy 


EMBLEMATA.  6,9 

I?'  Pimythion  eft:  cIcganciiTimum  ,  quo  litcr.itorum  icraula- 
^tioncm,qua;ia:penumero  rixarum  plcna  ci4c  (olcc  pcrmui- 
tas  Tna  lccum  aduehere  (iiificultaces,^^  coticentionum  cricas 
arguit.  Id  quia  non  minu'.  varium  c,uam  ingemoium  Ciz ,  haud  CjJrMi  hi" 
ego  quidem  poifum  vel  paucis  vcrbis  foiucrc ,  vcl  vno  ,  quod  ^""^' 
aiunc,  fafec  complcdi.  Q.uin  enim  multa  (imul  occuvrwnr,  au- 
fpicandum  eifc  videoa  Cadmi  fahuia.  Is  Agenoris  Pha-ni- 
cum  regis  fiiius  a  patre  miilus  in  rcmotas  tenas  Europam  io- 
Torem  qua^fiturus,  iuifufquc  Phocniciam  no  rcdire  prius,  qu.im 
illam  vnarecumreducerer,  Apoliinisaraculum  dicicuradiil- 
fc,vt  quid  fibi  eifet  agcndum,ccrt6  noilet»  eumque  refponfuiu 
habuifle,  vt  indomitae  bouis  dudtum  requurus,ibi  candem  iiitc- 
ret,fedemque  figerec,quo  loco  illa  procumberct.Itaque  oracu- 
lo  paruit,Thebas  Boeotiascodidit,  HarmGniam  Martis  ex  Ve- 
nere  filiamdiduxit  vxorcm.  Draconem  Caitalijfonci?  c'j.il:o- 
dcm  Marti  facrum  interfccit ,  cuius  dcntibus  ( luaiu  Paliadis) 
humo,vt  fataquaedam  mandatis,  armatorum  militum  legiones 
prodiere,quaj  fe  mutuo  confeceriit :  demptis  quinque  rcliquis, 
qui  Palladis  confilio  foedus  &  pace  inierunf.quibus  ica  tandem 
confiliaris,&  quau  aliquo  certo  fa-dere  fociatis,au::ilium  Cad- 
mo  tulerunt  in  Thebis  initaurandis.Ex  quo  fadum.vt  poitali- 
quantii  temporis  in  numcrotum  populumexcreuerintstotamqj 
Graeciam  fuo  gencreSc  pr.-cclaregcitis  coplcrint.  Scd  de  rabu- 
laplus  fatis.Hiitoriam  fufius  ^.Trisformationii  Ouid.ell  per- 
fecutus.  Sati  dentes  laborc  Cadmi,  litcrx  func  per  totam  Gra;-  Satidtnttt 
ciam  primiim  fpariiE  ,  quas  ille  ingeniofus  &  induihius  admo-  qufd, 
dum  artifex  GriEcis  ipfis  primus  tradidit.  Quod  omnino  vel  de  d,.^c»  vn^ 
fermonc  literarum  monumentiscomprehenlb,  vel  decoucen-  de  /itiliu, 
tionibus  hominu  litcracorumcltaccipiendum.  Draconcm  pri-  &  f«»^  i»- 
mum  TTtt^  S*  A'p>c£o35,  id  eil,acutiffirae  viderc,nominacu  alias^' -^'^'^* 
admonuimus  :  quo  fapientiam  intelligimus  >  &  diiciplinarum 
circulum  literarum  concctum  monumetis.'Nemo  enim  eftqui 
refciat  liberalem  omncm  do^lrinam  fermone  vt  plurimum  &!.  5<,,„;s  (^>,., 
fcriptis  quacunque  lingua  communicari.At  ea  liberalis  ecgni-  d^  dicMut. 
tio  fcrmonc  communicatur  &f  fcripcis.  Sermonem  quide  a  ie- 
rendis  vcrbis  t{[c  dictum  Grammatici  nos  admonet,qui  fernio 
qua  parte  literis  continetur,fedecim  primum  characterum  no- 
tis  conftabatjtot  enimDraconis  eiredentes  afleuerantjquitia- 
turaearcana  inueftigarunt :  &  ijquidem  charaderes  non  modo 
parum  inicr  fe  confcntiunt,  fed  &  fcipfos  njutuo  quafi  tollunr, 

id 


649  ANDREiE    ALCIATI 

id  cft ,  coalcfccrc  ,  auc  fignificarc  quicquam  non  pofTkint,  mit 
quinquc  vocalcs  adfucrinc ,  quarum  ope  ac  beneficio  redeufic 
HAiU^fU-  ^^  graciam,  ideft,  artic^ilatatii  orationcm  faciunt.  Armacorum 
dy  (i»ii-  haftas  &  gladios  poirumiis  transferre  ad  accetuum  vcl  fpirituii 
fcdcs  fiuc  notas  :  qux  non  nifi  Palladis,id  eft,intelligentix  bc' 
Inmdia  li-  neficio,bene  inter  fe  coponi  &  conciliari  queunt.Vel  ha;  arma- 
urarnfns  torumcopiac  ex  iis  dentibus  ortaj,ftudioforum  quorundam  fa- 
€lioncs  oftendunt,  qui  liuorc  quodam,&  asmulatione  grauiorc 
moti,  fibi  mucuam  infcrunc  inccrnecionem,  dum  fcripcis  vltro 
citroque  editis  ,  vel  etiam  verborum  concertationibus ,  id  cft, 
>ej?^;y««'f  rixantur ,  fuorum  (nw\ouut  &  corum  qui  ver- 
fantur  in  codem  circo  laboribus  detrahunt ,  eorumque  doftri- 
nam  importunius  vcUicant.  Vidit  pius  quam  fatis  eft  cius  rci 
i^xempla  noftraiecas,  qua;  vt  politiorcmconcinnioremque  non 
modo  artiu,  (t6.  cotius  philolofriae  cradend^  viam  ac  racionem 
fummoDei  beneficio  refticucahabuir:fic  certe  plura&  quidem 
nocenciora  eo  monftra  parcuriic ,  fic  vc  vero  verius  didum  fic, 
Vbi  mel,  ibi  fel:&  Vbi  vber,ibi  cubcr  fuccrefcere.  Porro  nume- 
tus  percxiguus  a  Minerua  fapiencias  prasfide  in  gratiam  redire 
iufrus,&  qui  candem  in  infinicum  numcrum  excreucric.ftudio- 
forum  condicionem  notac  ,  qui  cum  fc  mucuo  iuaanr,  vberri- 
mum  doftrinas  prouentum  referunt :  fed  quam  pauci  finc  qui 
animi  candore  &  ingenue  id  facianc,  no  cft  mcum  hoc  loco  di- 
cere.Hanc  fabula  ingeniose  &  lepide  craducic  Anulus  in  cypo- 
graphos  Lugdunenfes  ,  refcrcque  dcnces  ferpencisad  fedccim 
liceras,quq  coc  primiim  fucrunc  Cadmi  ccmporercx  quibus  con- 
fonas  fcfe  incecficcrc  aic ,  quod  nihil  virium  habcant  fi  fingulas 
fpc£lencur  :  quinquc  vocales ,  quse  pcr  fc  vocem  faciunc,  quae- 
quaealiis  foni  yimcommunicanc,rcferrcquinque  milices,  qui 
matuo  in  paccra  confpirarunr,  poftrcmo  cypogiaphum  cleme- 
torum  cypos,quafi  Cadmum  fcrpencis  denccs  dilTcminare,  qui- 
bus  barbari  ad  vic^e  culcum  &  humanicatem  pcrucnianc.  Car- 
mcn  Anuli  hoc  eft: 

Cui  ixculumMeuhque  mimttA  pr£fla:itior  cmni, 

jitque  leoninum  vi(  erat  exuuium: 
Cfidmus  A^enorides  pTAjlansfacwniia,^  armu, 

Vt  iaculum  penetrans,vt  leo  magnammMy 
Texit  in  Europam  literas  Phoenieihws  ortofy 

ln  quibHi  humantL  circulu4  eji  Scphii: 
€[utirum  quinqueUliisf&eoUidemibus  vltro) 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  ^41 

Tlena  vpcales  integrttate  ma,nent. 
Ac  terreHrihm  hcu  Animvi  infemty^  artes: 

Ciuiles  homines  fecit  ^  ex  rudibw. 
Ficiu6  ob  hoc  vigili6  dentes  Jparfijfe  draconit, 

Ex^  fatit  natos  dentthu^  ejfe  viros: 
§^i  fe  occiderunt  per  mutua  vulneraj  tantum 

Pofi  reliquos  c&fos,qusnque  fuperflitibtif, 
Ex  qutbu4  efi  homtnumpofi  multiplica/apropago, 

^i  primi  Theba^  incoluere  nouM, 
Huiu6  ad  archetypum,  litera^  quifpargit  in  vrbe^ 

§^£  nement  vtresy  Jiemma  leonii  habety 
^^tfique  librk  homines  fapientes  perficit :  an  non 

lure  pari pojft  dictre  chalcographtn ? 
Semino  ferpentu  dentes  inpelle  leonitt 

Hor  ejl  Lugdunif  qui  Leo  Gallictif  efi. 
Vipercos  dentes,^c.'}  Totam  hanc  narrationem  Ouid.rctulic 
3.Metamorph.Lege  Plin.lib.y.cap.^^.Solin.cap.ij.  Vipercos 
autemdcntes  dixit,  pro  ferpentinis,  <rtoJiKh>;^iKUi>  fpeciei  pro 
gencre.Mcminit  Corn.Tacit.lib  ii.Annal.Alludt  Plutarch.ad 
fabulam  Cadmi  qua  dicitur  ferpentisdcntcs  profeminaflc,ini- 
lio  difputationis:Cur  oracula  dare  Pythia  deiicrit.Sed  fortaflc 
conduxerit  ftudiofos  euoluere  Sympofiacon  9.ciufdem,qu£Eft. 
3.&  4.  €]uo  loco  quxrit  cur  A  ,  literarum  prima  fit  acccpta, 
Alio  flexithanc  fabuiam  Dio  Chryfoft.orat.13.qucm  confule, 
fi  vacat. 

Credidit  aruu.']  Mandauit  folo. 

Aonio  f4o.']  In  Gr*ecia.  Aonia  dida  Crajcis  ,  ab  Aonc  Nc- 
ptuni  filio,  Rege  Boeotiar. 

Monttu  Trtr.onidos.^  SuafuPalladis.  Ouidius. 
Et  fua  iecir  humt  momtu  Triiomios  arma. 
./i^fKflWrfey.  ]Cadmus  Agenoris  filius.Hinc  fabula^  matcriam 
lumpferunt  Voiix  ,  quod  Cadmus  literas  Griecas  a  Phocnicia 
acccptas  in  Grxciam  detulerit,vti  iam  a  nobis  didtum  eft. 


Ss 


^^i 


ANDREit    ALCIATI 


Dicca  lcpiem  fapienium. 

E  M  B  L  E  M  A        C  L  X  X  X  V  I . 


!^^  c  haheai.feptem  fapie-ritnm  effmere  dxclai 

^y^tcjue  ea  piduriis  cjm  celebrare  velis. 
Opt:mris  in  rchn^  modm  eftyCleobulM  vt  ifiquit: 

Hoc  trutinA  examen,fiHe  lihelU  docct. 
Nofce-'  e  fe  Chilon  Spartamts  qucrnque  tuhehat: 

Hor  fpecttlnm  in  mantht^,vitra<^fumpta  dahum, 
Quod  Periander  ait,fiena  adde^CortnthiHS,ird: 

Pulegium  admotu?n  narihis  efficiet, 
^tttacm,at  ne  qttididtxitinimisihdc  eadem  aittntj 

(fontraBu  (jui  gtth  ore  licfuefaciunt. 
Rejpexiffe  Salon  finem  iuhetyvlttmus  agris 

TerminHs  haud  magno  cejferit  ipfe  loui» 


HCH 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  ^43 

Heu  (jukm  vera  "Bitts.Eft  copia  magna  malorum: 

Alufimom  infideat  eftice  Sardus  eques. 
Neprds  efto,7hales  dixit,fic  tllita  vtfio 

In  laqueosfiociamparra^merofsquz  trahit. 

SEptem  fapicntnm  tanta  fuit  apud  prifcos  audoritaSjVt  pro-  Septem 
pter  vitic  integritatcm  &:  fententiarum  quarundam  paucis  G^xci^  yi- 
verbis  comprciienrarum  pondus  &  grauitatem,  ibli  omnium  """''^?"»* 
ff^^oi  dicerentur.  Vita:  quidem  inftituto  &  moribus  abaliis 
differebant,&  feriis  quibuldam  fentenriis  &  apophthegraatis 
aliorummorcs  informabanr.  D.  Augultinus  de  ciuftate  8.& 
iS.eosait  claruille  poft  Poetas  Thcologos ,  &  vitxgenerc 
laudabilia  qu^Kdara  hominibus  pra;ftitiife  ,  nullumque  monu- 
mencum.quod  ad  literas  attinet,  poftcris  rcliquiile ,  nifi  ouod 
Solon  qualdam  legcs  Athenieniibus  dederit,ThaIes  vero  Phy- 
ficus  fuorum  dogmacum  libros  reiiqucrir.  Horum  apoph- 
thegmara  permulri  dode  copiofeque  lermonibus  iiluilrarur. 
In  Gra^corumEpigrammaton  colledaneis  odoftichon  extat 
de  feptcra  horum  fententiis  in(ignioribus,&  de  cuiufque  no- 
mine&  parria,  quod  hic  propter  concinnitatem  afcribere  non 
grauabor.  Adde  quod  exdem  ipfa:  fint,  quas  Alciatus  illulhac 
iymboIiSjVt  Emblemaris  naturx  &  decoro  inferuiac: 

Xi?^ii)v  e^J  CM   yotXrt    Ace,Y,i6a-<u3vi.  yyu^t    (ncwzQv. 

Tifyjf,   J['  oociv   ^iiTviOjOzXay   izpMg   ci   iil^l/jjccti, 

iy{liujj  ^i^^yiv  oi  B-xXy.f  ^i^^yici^  y.vaa. 

Nomma,dtcla,vri/es  ftptem  car.ifntc^  fipienu^m. 

Optima  menfura  eji^  Cleoltdu^  Lindui6  inqHit: 

Te  cognofce  ipfum^  Lncedimonif  inccta  ChHcn, 

§l^iqne  Corinthiui  efi/.ram  rcge,ait  Periander: 

Ptttactci  ati  ne  qtiii  nimu, efatur  MttyliKis. 

Aiti'U4  kinc  Solon^vitAy  inqnitji^ice  fintm^ 

Non  jpondercy  Thales  Mtlefin^  vttle  cenfet. 

Vlena  malorum  cuncia^  Bicj  eanit  vrbe  Priene. 
Apud  Aafonium  plenius  eadcm   apophthegmata  Graxc  & 
Latine  repetes,  apud  quem  ctiam  ludum  eorundcm  fapientiim 

Ss     1 


^44  ANDHEiE    ALCIATI 

viderc  eft.  Cxtera  percurramus. 

^ltihulm,  CltobtilHc.^l  Hicex  Pindp  vrbe  Rhodi  infula2,patre  Euagora, 
in  ^gypto  didicit.Dicebat,cauendas  c(i^  inimicorum  infidias, 
&  amicorum  inuidiam.Eius  vitam  lege  apud  Laert.iib.i .Huius 
iufignedidtum  fuit  «g^fBv  fiit^av^  Optima  menfurai  veI,Opti- 
mus  modus.Ad  quod  av^^oXix.a<;  defignandum  ,  trutina  fiuc 
lanx  adhibetur:ea  enim  quarcjue  ponderantur.  Idcm  habet 
Hefiod.i.jf^oty. 
CJpilon,  Chilorj.}  Laccdiemonius  fuit  Ephorus  ,  qui  magiftratus  3 

tribunatu  plcbis  Romani  non  multum  diftcrebat.  Fuit  pauci- 
loc]uus,in  fermone  concifusjquod  ci  fuit  patrium.  Hinc  enim 
Laconifmus.  Elogio  proditum  elt,  feptcm  aliorum  fuifte  fa- 
pentiftlmum.  Eius  infigne  apophthegma,  yv5d<  (nFot<;Tor,quod 
pcr  fpeculum  intelligitur.  Plura  Laert.lib.  i .  Plin.lib.y.cap.  j  1, 
^  Erafm.  in  Adag.  Nofce  teipfum.  Scntentiam  hanc  tiibuit 
Acfopo  Pkitarch.  ad  finem  Sympofij  feptcm  fapicntum.  Scd 
quid  fpecuhuTi  cum  fui  cognitione  ?Inucnta  funt  fpecula,  in- 
quit  Seneca  i.  quasftioiium  naturalium  ,  cap.17.  vt  homo  fc 
ipfc  nofcerct.  Multa  ex  hoc  cenfecuta;prim6,fui  notitia,dcin- 
de  &  ad  quardam  confilium:formofus,vt  vitaret  infamiam:de- 
formisjvt  fciret  rcdimendum  cife  virtutibus  quicquid  corpori 
4eefl'ct:iuucnis,  vt  florc  ajtatis  admonerctur,  illud  tempus  clFc 
difcendi,&  fortia  audicndi:fcnex,vt  indecora  canis  deponerct, 
&  de  mortc  aliquid  cogitarct.  At  hoc  rcrum  natura  faculta- 
tem  nobis  dedit  nofmetipfos  videndi.  Haec  iile. 

Tcfi§ndir.  Periander.']  Hunc  aiunt  ryxannum  fuifte  immodica  quadam 
iracundia,quique  ciuitatcm  auro  fpoliarit,&  inccftus  non  no- 
minandospcrpetrarit,vndc  plcriqucncgant  hunc  fuiftevnum 
e  fcptem  fapientibus,  fed  altcrumquendam  nomine  Perian- 
drum  Ambraciq  natum.Didum  cclth^cjram  eohihendam:c\uoA. 
freno  pri  admoto  intelligi  datur  apud  quofdam  fcriptores.Sed 
hic  pulegium  adhibetur,quod  per  inferiorcs  partcs  bilcm  pur- 
gat,&admotum  naribus  medetui:  lipothymise,  Vide  Plin.io» 
cap.4.&  lib.i<r.cap.9. 

fitueui»  Pittacus.']  Hiradio  patrc  Thrace  natus,  vir  amans  liberta» 
tis,iuftillimus  &  fortirfimus.  Huius  cgregium  di£tum ,  ^v^Hv 
ityxVfSc  yioih  x«Mf  av :  quorum  altcro  mediocritatem  ,  altcro 
tcmpuscffe  cognofccndum,id  cft,  temporis  habendam  efle  ra- 
tionem  admonebat.  Symbolum  autem  prioris  eft  gith,  nigcr- 
limum  femcn  optim6mquc,cxcitatiftimi  odoris,quo  minimo 
jrumpto  in  cibis  dat  faporis  gratiam :  largius  autct»,  vcnenura 

cxhibetc 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  <r4l 

exhibet.  Pleriquc  fufpicantur  eflc  minuculum  pipcr,  quod 
poyurecum  noftri  vocant,  &  pharmacopolac  Nigellam  Roma- 
nam.  Plin.lib.t©.  cap.17.  Malanthion  &  melafpcrmon  nomi- 
nat,de  cuius  ibidem  viribus  ratis,&  lib.i5>.cap.8. 

Solon.']  In  Salamine  infula  natus,  qux  iuris  erat  Athenien-  ^'^'^ 
(ium>  parentibus  nobilillimis  orcus,  leges  Draconis  fanguine, 
nonatramcntofcriptasmitigauit,aliispromulgatis  cerce  mi- 
tioribus  toto  orbe  cclebratis.  Nullum  ante  mortcm  beatum 
diccndum,fed  cxpcflandum  vitaj  fincm  diccbac,quGd  Ouid.3, 
Transformac.retulit  his  vcrbis: 
■  ■  ■■     ■  fctltcet  vlttma  femper 

ExpecfanJ*  uies  hominij  diciqne  beatUi 

Ame  ohitufn  nemo^  ftt^remdque  funera  iebet. 
Id  Tcrmini  flgura  rcfcrc,  cuius  cffigiei  raciohem  fupra  iam  fa- 
tiscxprerrimus. 

B/«o'  ]  Hic  Prictiis  vrbe  Idniife  natus,  Cuitts  infigne  diflum  a  Bidt, 
plurimis  celebratum:0«9f?//*  mett  metumportriSc  illud  noftrura, 
•<  'ZT^^.iisi-  ;(jnt9<,quo  taxabat  vitiorum  intcf  homincs  omni  par- 
tcfcacencium  mulcicudincmsquod  figuracur  pcr  Sardum  homi-  ^/^^'^^'  . 
nem  mufimoni  infidentcm.  Mufimones ,  afmi ,  muli  i  aut  equi     /  *"* 
brcueSjVt  inquic  Nonius.vnde  Lucilius: 

Pretinm  tmit  qui  vendit  equum  mujtmonem. 
Satdiaucem  dcprauaci  &nefarij  func  habici.  Notacur  icaque 
tcrum  malarum  copia  fub  duobuS  hifcc,  quibus  abundac  Sar- 
dinia.LcgePlinium  S.cap.^^.De  Biafltc  Lacr.  Valef .  Max.lib. 
7.&Gell.lib.y. 

71^.?/ej.j  Nobiliflima  ortus  familia  Mileti ,  Geomctriie  &  Thidth 
Aflrologix  periciflTmus.lnccr  ciufdcm  graues  fencencias  cft  ca, 
qua  monebat  fponfioncm  non  cfTe  facieudam,  iy^v»  vu^  Jl* 
icTv ,  qui  enim  fc  vadcm  ftatuit,fibi  fcruitutcm,  alteri  liberta- 
tcm  parac.  Clemcns  Alcxandrinus  <J.Stromatum,  Sponfionenn 
cfTc  noxa:  filiam  dicit  (  cxThalete  )  foonfionis  vero  raul<^am; 
id  t(i  yiy['ju  ureci  B-vytm^  iiy^vets  di  t,eifucc,  Symbolum  cfl 
parra  vcl  merops  ,  quse  pedibus  aut  vifco  capt«  confocias  at- 
trahuQc.  Tales  enim  func  dcbicorcs  ,  qui  vt  fcfc  expliccnt  irre- 
ticos ,  alios  quos  polTunc  fideiufTores  aucupantur.  Parra  qui- 
dcm  auis  inaufpicaca  ,  quae  gaierica  vel  alauda  dicicur.  Plinius 
1 1  .cap.57.Mcrops,qu6d  apcs  coracdat,apiaflra,idem  fib.io. 

S  s     3 


6^^ 


ANDREit     ALCIATI 


Submouendam  ignorantiam. 


Emblema      clxxxvii. 


QjA  o  D  monflrttm  ii?Sphv7x  ejhCur  ctndida  virgnis  ora, 
•;,   Et  vohtcrtim  psnnoi S'  Hr>.i'l(oms  hahet  ? 
Tianc  faaem  ajfHmffit  rerum  ignorantia:tAntt 

Scilicet  efitrtplex  catiffa  &  origo  mali, 
Surtt  auos  infTeninm  leHc^fnnt  ijnos  bUnda  voh^pttis, 

.  Sunt  c^-  qtt<is  fACtimt  corJa  fupCf  ha  riides. 
^t  cfuihus  ejr  noTum.^tiid  De/phica  iitterapojjit, 

PrAcipitts  mny'}ih l  (Tntttra  dira  feCant, 
"JSfjm^ue  vvnpfe  htpefifue  tnpcfcjue  .^r  t^uadrupes  idcm  efi, 

Pnman^prHdenlii  Uurea^nojfe  virum, ' 

Vc 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  ^47 

VT  minusprouedis  aliquantjfpcr  confulam,  pauloalcius  Oedipi  W- 
lepetam  carminis  huius  ajguir.cnmm  ex  kntcncia  Dio-  '*»  ^  Z'*^*' 
dori  Sicuii ,  Sophochs&  Straboius.  Otdjpus  Colonxus,  in- 
^uiunCjAgenons  cx  Labdaco  nepos  &.  locallx  filius ;  c)ue  patej: 
cum  ex  oiacuio  fucujom  cognouiliec.Yt  afilio  vitapriuacecur, 
Oedipum  recens  na^um  paftori  dedit  jnterficiendum.  llle  fu- 
fpenfum  tcaiedta  relli  per  vtrumque  pedcm  reltquit  in  Cythe- 
rone.ScdMehba-us  pallor  rcgiuS;  ct  fortc  milericordia  motus, 
ad  Rcgcm  fuum  Polybum  deculic  :.quicum  hberis  carcrec,pro 
filio  curauic  educandum  ,  &:  a  cumore  pedum  Ocpidum  nomi- 
nauic  'h^  'S  cvleiv  t»5  Triocci..Ciim  adoleuiiTcc  iam  corpore  ro- 
fuftus  &  animo  forci,  fui  gcncris  ignarus .  A^'oihnis  oraculum 
dc  pacre  coniuluit:a  qao  refponium  habuit  le  parricidam  furu- 
rumj  &  iua:  macris  maiicum.  Itaque  v.  oiinth'^.  repetcre  noluic, 
viamque  ingrelfus  quaThcbas  proficifccretur  ,  obuium  paren- 
tcm(aquo,quod  non  cclTiiIec,fcepcro  fuerar  percuiTus)  interfe- 
cit.Rcgio  Thcbana  cunc  tcmporis  infeitata  erat  cladibus,&.  la- 
trociniis  Sphingis.Monftrum  iderat  orc  virginco,quod  cuptis 
&  in  pra:cipitium  addudis  senigma  foicbac  prcponere  ,  eofquc 
qui  id  neicirent  diifoiuere,deiaxisprjecipitesdabac.  Hoc  vcio 
tale  fuiffe  traditur  scnigma  :  ■S^oJ  anim.i  (Jei  ^  quiia.rupes,  ^ 
htpes,  0>  iri'fes.  Quod  Aulonius  Eidyllio  dccimoquinto ,  vbi  dc 
ternario  numero  belle  complcxus  eit  his  vcrbisi 
-  ^'  ^''/'^^  &" ijunrirupes  foT&t-ti3r  inpesyomma  Jilw, 
Terruii  Aoniam  volueriiileOyvirgo  iriformii, 
Sphirix  volucrit  pennpi^pedtbttyf  fera^fro^-tt  pueUa. 
Creon  Thebanorum  Imperator  eamob-cauifam  ediftum  pet 
vniuetiam  Gra^ciam  promulgari  iuiTic.eilque  pollicitus,  vt  qui 
Sphingis  a^nigmadiiToIuerec,  fuam  illi  fororem  darec  vxorem. 
i^^ia  fama  excicacus  Oedipus,  ad  moncem  Sphincium  profe- 
d:us,a^higma  foluic,  deque  humanas  viras^partibus  intcrpretatus 
eil.  Homo  enim  quadrupes  infans  ,  propter  corporis  imbe- 
cillicacem  :  xcacc  ineunce,bipes :  fenex  aucem  cripes ,  quod  ix- 
piiis  vcendum  baculo  fic  ea  xtace,  qua:  aliquid  victum  habec  Sc 
caducum.  Soluto  ergo  problemace  Sphinx  doloris  impatien- 
tia  fe  ex  edito  monce  pr^cipitcm  dcdit.  Hanc  fabulam  variis 
modis  a  fcriptoribus  traditam  rcperi.  Sphingis  ortum  habec 
Hefiod.  in  Theogonia:  funtqucqni  aiferant  Sphing.-mefrecx 
genere  fimiarum  ,vt  Diodorus.  Ac  Albcrtus  Magnus  iz.  De 
animalibus  ,  &  Solinus  capit.  30  Polyhiit.  fimiaseirc  volunt.- 
AiiaPlin.  icribiciibro8.capit.zi.&  ii.cap.  y^- &  H-"P'  ^^» 

Ss     4 


^4«  ANDREA    alciati 

cx  qiiibus  locis  petendam  cflc  vcram  Sphingis  defcriptioneni 

plcriquc  cenfent.  Sabellic.  principio  Ennead.  7.  libro  i .  credic 

Sphingem  pcrniciofum  qucdam  homincm  fuiflc  qui  fua  calli- 

dicate  multos  percmcrit.Sed  ha:c  miffa  faciamus,&  ad  mytho» 

logicam  tradtationem  veniamus.Sphinxtriformis  (vtpotequse 

puellari  forma  fit ,  plumis  tcda  vt  auis ,  &  leoninis  pedibus  ) 

ignoranciam  arguit ,  in  cditiffimo  huius  vitac  monte ,  &  quafl 

thcatro  Iocatam,infinitam  hominummultitudinemfuaferita- 

te  opprimere  non  alia  de  caufla,nifi  quod  fefc  non  agnofcat,id 

cftjfc  homines  efle  ignorcnt.Triplex  autcm  monftri  forma  rc- 

fertur  adfcs  primarias  caulfas  efficicntcs  ignorancix.Nam  vir- 

ginea  facics  volupcacem  repraefentat ,  foedamquc  Ubidincm, 

quae  hominem  ica  excxcat  &  afficit,vt  eum  ab  humanitatc  dc- 

gcnerem  inbelluinam  ferme  naturam  commutet,  quo  fic  vt  ab 

omni  vera  difciplina  redaquc  inftitutione  penitus  abhorrcat. 

Tlttma      Plumaj  volucres,quibus  cocum  corpus  occupacur,  &  quafi  obfi* 

Sfhingit,    dctur,leuitatem  &  inconftanciam  animi  facis  aperce  declaranr, 

qua:  quidem  cum  racionis  principacum  ,  vel  nacurx ,  vel  con- 

luecudinis  vicio  prxripuic  &  occupauit ,  quid  in  homine  rcli- 

Leomnipe-  qui  ert,quod  firmum  aut  conftans  elfe  vel  videri  poflit  ?  Castc- 

dtj,  rum  pedes,quales  funt  lconis,indicat  fuperbiam  arrogantiam- 

que  ,  quas  cum  falfam  de  rebus  opinionem  habeac ,  feque  fcire 

pucec  quod  ncfcic,  non  mirum  eft  fi  curpicer  impingac  ,  &  lon- 

giflime  abfic  a  pcufeila  rerum  cognitionc.  Prima  icaque  igno- 

Ingintj  /<-  racionis  caufla  eft  ingenij  leuitas,vcl  temcriras,  qux  quid  ma- 

uita4,        xime  fe  deceat,non  vidct.  Altera  eft  corporis  volupras ,  primo 

Votuptai    qui  dem  afpedtu  blandiens  ,  fed  afpcrrima,  criftifque,  poftquam 

c$rppri4.      guftaucris :  De  qua  fic  ancc, 

■   ■   mereirtciu^  ardor 
Egregijs  inuenes  feuorat  a  jludijs. 
Suptrbin.  Tcrcia  caufla  omnium  perniciofiflima,&  ad  nocendum  impri- 
mis  efficax,  eft  animi  elacio  &  arrogancis  :  de  qua,  quia  iam  in 
fuperioribus,vcrbum  non  amplius  addam. 
Sphinx,  Hancpciem  ^fjfifrpjit  nrnm  ignomntia.']  Qu.ia  hic  Sphinx 

igno-Atio-  adhibecur  pro  rypo  ignoracionis ,  id  ccrte  primo  videtur  cire 
nufymbt-  tra<flum  ex  cabula  Ccbecis  Thebani :  cuius  ipfilfima  veiba  huc 
Ittm,  traduco  ad  maiorcm  fidcm :  i^v  h  t\^y^<ni  UtK^u  rtl  t^  c-^piyfoi 

ffiwiyi  Tigyftrd^iTf.  etH  ftYi  ozwin,  ^'-^«7»  \ssro  't  a-pty^^;.  utou/- 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  6^9 

tvn  fiS^HSV  tfi»  cfv  nS  /iioi.  tkut'  »»  iky  fcti  715  nu/i*i  ,  ^n^vmi 
tt7niviiff3ClV)  et».k  H^  ftncfov  ci  aAa»  Tii'  /3/»  ;yt^^(pe«p£T»f,  >($cl«- 

<0^   «i    £7n    7I|l6A'e^0(  Tm^^Hf^tH  eUf   j  775  ^^,«V«7fKAo    11    ^ 

ytyiiTWf  ov  jTit^Ti  T&f /3/i<,idcft:H^ccxp©fitioeiuscEnigmacis, 
quod  a  Sphinge  proponcbatur  hominibus.  Qui  enim  illud  in- 
tellexerat,  falutem  quidem  confequebatur  ,  c]ui  vero  minime, 
in  exitium  incidebat.  Eo  modo  fe  habet  ea  cxplicatio.  Sphinx 
enim  ex  hominibus  inlipientia.  Ha:c  aucem  pioponit  quid 
bonum  ,  quid  malum  ,  quid  neque  bonum  ,  qmd  neque  ma- 
lum  fit  in  vica.  Quae  (i  quis  minus  incellexerit,ab  eo  interimi- 
tur  :  neque  id  femel ,  ficuc  is  qui  depaltus  a  Sphinge  morieba- 
tur,fed  per  omnem  vitam  pauiacim  abfumetur,vt  qui  perpetuis 
fuppliciis  addi^ti  funt:concra  vero  (i  quis  agnoucric,occifa  tan- 
dem  infipiencia  ,  falutcm  ipfe  confequicur  ,&  bcacus  &  feli)C 
-  :^er  cocum  vicas  curriculum  euadic.  ha;c  ille.  Cicceiilm  (  quod 
nblur:  prxtcrmiirum )  Clcmens  Alexand.s.Scromac.Sphingem 
reculic  ob  ingeni  j  foierciam ,  &  robur  corporis ,  ob  humanam 
faciem  &  leoninum  corpus.  Accigic  vtlian.de  hiiloria  aaimal. 
lib.i.cap.7.  Rerulic  ad  iulliciam  Dio  Chryfollom.Orat.  lo.fub 
finem  &  corqnct  ad  fophillarum  genus. 

At  quibt44  ejinoturn  ,  ©^r.]  Placo  Carmide ,  &  Plutarch.  va-  1^'jf'  /e- 
riis  locis  cradunc  afcripcuii*  fuille  proforibus  tcmpli  ApoUinis  *."/«'"  T'* 
Delphicijlitcns  aureis,  rNH©!    SEATTO  N,id  ell,N  o-  ^'"'  ^'^*^' 
SCE  TEiPSVM,  ia  quo  omnis  fapientixneruos  eilc  ficos  pcr- 
multi  audtores  tradiderut:quod  Alcibiadi  apud  placonem  Dia- 
logodcNacurahominis,  omnium  difficilimum  videtur,  eiuf- 
qae  difticulcacis  racioncm  explicac  Ancon.  Ziniara  lib,  Proble- 
maton.  Hanc  fcnccnciam  diuino  b^ncficio  in  tcrram  ad  homi- 
ncs  delapiam  plerique  exiiMmaruncvc  luucn.Sat.  1 1  .cuiua t]ui- 
dem  diuini  prarcepci  vircs ,  vc  copiose,  fic  &  ccudite  cradac  M. 
Tuliius  de  Legibus  i.  Qui  fcipfum  nouic,  inquit ,  primum  ie 
alicjuid  habeie  fencicc  diuinum  ,  cancoque  munere  Deorum 
fcmpcr  dignum  aliquid  &  faciec  &  fenciec :  &  ciim  feipfe  per- 
fpcxeric ,  cocuraqac  cencaric,  intelligec  quemadmodum  nacura 
fubornatus  in  vicam  veneric,quancaque  inftrumenca  habeac  ad 
obtinendam,adi_pifcendamc]ue  fapienciam  :  quemadraodum 
principio  rcnim  omuiam,qua^  adumbracas  inrelligcntias  arxi- 
«10  ac  mence  concepcric,quibus  illullracus,  fapienna  duce,bo- 
num  virum  ,  &  ob  cara  ipfanj^aufTam  ccrnac  fe  bcacum  fore. 

S  s     c 


6^o  ANDREiE    ALCIATI 

Nam  ciim  animus  cognitis  per<;tptill]iic  viitutibus ,  a  corporis 
oblccjuio  iiidalgcntia-^ue  dirccircrit ,  voiuptatemque  ,(icut  la- 
bcm  atiquam  dtdccoris  oppreilhit :  omncmque  mortis  dolo- 
riiqiic  timorcm  etlugciit  i  tocictatemque  carnis  eiccerit,  tum 
©miiibus  le  natura  coniundlum  duxerit,  culturaque  Deorum  & 
puiam  rciigioncm  lulccperit  ,  &  cxacuciit  iliam  vt  oculorum 
fic  ingenij  acicm  a^l  bona  eligenda,&  rciicienda  contraria;qux 
virtusexprouidcndoellappellata  prudcntia  :  quidco  dici  aut 
cogitari  potcric  beatius?  Idemquc  c-iim  cxium  ,  terras ,  maria, 
rerumqueomnium  haturam  pcrlpexcrit ,  caque  vnde  i^cncra- 
ta,qu6  rccurrant,quando,  quomodo  obicura  j  quid  iu  liis  mor- 
taie  &caducumiquid  diuinum  xccrnumque  {it.vidcnt,  ipfum- 
quc  ca  modcrantcm  &.  regcntem  penc  prclicnderit ,  fcque  non 
vnis  circumdatiun  moenibuspopularcm  aUcuius  dctinici  loci, 
fed  ciuem  tocius  mundi,quali  vrbi>  vnius  agnoucric.in  hac  ille 
magnificcncia  rcrum,aque  in  hoc  confpcctu,  &:  cognitionc  na- 
turx,  Dij  immortales  ,  ciim  fc  noicct  (  quod  Apollo  pra^ccpit 
Pythius )  quamcontemnet ,  quam  dclpicier,  quam  pro  nihilo 
putabit  ea  qux*  vulgo  dicuncur  amplillima!  Atque  hxc  omnia 
quafi  rcpimento  aliquo  vallabitdiircrcndi  racionc  .  '^eri  &  falfi 
ijidicandi  fcientia,  &  artequadam  intclligcndi  ,  quidquamque 
rem  lequatur  ,  &  quid  lit  cuiquc  contraiium.  Idcm  Cicero  i. 
Tufcul.  Et  illud  vel  maximum,ait,animo  iplo  animum  vidcre: 
&  nimiriim  hanc  habet  vim  prxceptum  Apollinis ;  quo  monet 
vt  fc  quifquc  nofcatmon  enim,  crcdo  ,  id  picTcipit,  vt  mcmbra 
noiha  aut  Ilaturam  ,  figuramvc  norcai*»tJS  :  ncque  nos  corpora 
fumus  :  neque  ego  tibi  ha^c  dicens  corpori  tuo  dico.  Ciim  igi- 
tur,  Nofcetc,  hocdicit,  Nofce  animum  tuum.  Nara  cor- 
pus  quidem  quali  vas  ell,aut  aliquodanimi  rcceptaculum  :  ab 
animotuo  quicquidagitur.idagitur  ate.Hunc  igitur  noire.ni- 
ii  diuinum  circc,  non  ciret  hoc  acrioris  cuiuldam  animi  pra:ce- 
ptum,  fic  vt  tributum  Dco  fit ,  hoc  ell  rcipfum  poflc  cognofcc- 
re  :&  ha:c  hactcnus  Cicero.  Apoilo  apud  Ouidium  2..  Artisde 
fuo  templo: 

Efi  tbi  dmerfum  fama,  celebrataper  orbem 

Lfttera,coj^noftt  qut.pbi  qmmque  iubet, 
Aufoniuscidyllio^. 

^anquAm  dtffitte  eflfe  nofcere,  y^a^i  (ncw-n>v, 
§lt^am  propere  legimu/s^tamcttc  r.egltgmjUi. 
Hanc  porro  ientcntiam  Thalctis  elTc  vuit  Laiirt.lib.T  .Chilonis 
vcr6Pliniuslib.7.cap.3i,  Lege  Platon.in  Amatoribus  ,Stoba,'i 

fcrmo 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  ^51 

fcrmonem /afe)  ?  yv5d«  «rfa^/T^^y.  Macrob.i.Saturn.cap.tf.  Ada- 
gium  ,  Nofce  ce  ,  mukoiquc  alios  qui  auream  hanc  ca;lcllcm- 
quegnomcn  fcripcisconimendarunt ,  &  quantum  habeat  iii 
morcalium  rebus  momenu,explicuerunc. 

Delphica  littera. jScntcntia  Delphica  perbellc  declaratur  i 
Xenophonte  ^.Commcnt.fub  perfona  Socratis.  Platonis  illuc 
mihi  occurrit  c  Philarbo  : '^  wz*!7>jj-  Trevug^W  «51  tsvcwtijv  tx»- 

fr&cifnis  nic/;i:ri.]  Ignorantix',  qux  etl  reuera  ^e^o"  etAxt- 

^».  J^   ^eOTi^.cC^V  J(5t>(9»,  Vt  loquitUr  SophoclcS  are*    Ufi^^BleC^. 

Pra^cipitis  monrtri>id  ci\  deiedi,  dctuibati, ruentis.  Vcl  mon- 
flrum  pr<Eceps,  idem  eft  acque  pcriculofum.  eo  quod  in  pra;ci- 
pitiis  faxorum  rel  montium  pericula  maiora  elfc  putentnr. 

Namtfue  vir  ipfe  vtpefqu£,Qr-c.'\  Tres  hic  notantur  aetatis  hu-  Tns  stn^ 
mana;  partes,infantia,virilis  a:tas,&:  leneclus.  Aiij  alicer  diftri-  tts. 
buunt :  (ed  non  eft  iniiicuti  noftri  cundla  peiTcqui. 

Primdque  pruchntis  Uurea.]  Primus  fapicntiiE  gradus  a  vetc    Primiu  <ii 
ribus  celcbratiffimus,  Seipsvm  Nosse,  vltimus  N  o  s  s  e  fanmtur» 
Devm  ,  vc  rcde  piequc  monuerunc  quidam  Phiiofophi  l'"'»'^"*' 
Chriibani. 

Lattrea.]  Vi6\oria,gloria  ?vlarclalis  y.lib.^. 

veniai  laurta  multa  licet. 

IJem  in  fecundo  dixerat,  initio  ferc: 

<o)h&  datuy  ex  Dacis  lattna,  tota  tua  e(i. 
Aufonius  Eidyilio  9. 

Hic  projli^a-i  venit  mocto  laurea  bcUi. 
Nojfevirum.]  Oraculum  id,yy4»5;  czoujtIv.i^ixxci  cxcerosex- 
plicat  Plurarch.iibello  De  difcrimine  adulatoris  &  amici :  quo 
loco  ait,  Deum  i'equi,&  ieiplum  nOife,falutis  clfe  fummani.  Ec 
Clemens  Alcxandr.  ftatim  initjo  3.  Iib.  cui  Pjedagogo  nomea 
indidir,pulchcrrimam  &  maximam  diiciplinarumomniumaic 
eile,  feipium  noife  :  quia  qui  ieiprum  noric ,  Deum  cognofcit, 
&:c.  vide  rcliqua.  Ncmo  iniipicntium  (  inquit  Dio  Chryloil:.^, 
Orat.de  regno  j  reiplum  nouir.  Nequecnim  id  ApoUo  pr.Kce- 
piifet  in  pnmis,  niii  cuique  diliicillimum  vifum  ellet.  Nonne 
pucas  inter  morbos  nullum  magis  pernicioium  iniipientia? 
eumque  qui  iit  iniipiens ,  libi  ipii  nocentillimum  ?auc  eciara 
plurimorum  cauilam  malorum  aiib  eileJ- 

Menrem, 


6St 


ANDREi£     ALCIATl 


MenteiD,non  fomiam,plus  pollere. 


Emblema    CLXXXvIII. 


Ingressa  vfilpes in Choragi pergtiLtm, 
Fabre  cxpolitum  iriHenit  humanum  caphtj 
Sic  elegajjter  fabricatum  ,vt  fpiritm 
Solum  deeffetiCdteri^  viuifceret. 
fd  ilia  cum  fumppfet  in  manpts,  aity 
O  quale  caput  eft  ?fed  cerebrum  mn  habeh 


14  «»■'  TDex  i^fopi  apologode  vulpe&capitis  humani  fimulacro, 

'f^'^    Jc)i     '    ^ 


PormA 

hil,ffa'4    J  cjQQ^  cum  olK^nderct,  artem  quidcm  &  vultus  efRdi  lauda- 

fhrma efi,    ^^;^  elcgaiuiam,  fed  nihil  elVe  duxit,  quia  cerebro  carcrctrquod 

torquetur  Tr^oi  c/.Y^ftc^  ^'.^^o-TrfcTreig  c/%u  tJ  ccDf^vj,  h^  3  yv- 

;>^?  ec?.o^i<-Hf»  vel  in  quoldam  formofulos  &:  clcgancioie  cultu 

adolc 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  ^H 

at^olcfcenreSjCScera  vero  prorfus  obcuros  nulHufqiiefrugis^qui 
cerce  nihil  aliud  circumfcrunt,  quam  cjuod  dici  iolcr ,  In  aurea 
vagina  gladium  plumbeum  ,  vndc  conqueitus  cft  cefcio  cuis 
Grarcorum  his  quidcm  verbis: 

0  i-Sj-  ^' C¥  <«/T^  ava^^^ifi   cC^a^iTJH^.  Id  eft: 

Miiltis  mortalium  afpe:hf-!  liber^Ais: 

Mens  autem  in  fe  iznobilis  diprehenditur. 
Redc  admonuit  Thaies  laborandii  non  efle  in  facie  cxornan- 
da,  fed  potiiis  in  adtionibus  &  rtudiis  honeitis  pulchritudinem  Nlrtwfii'^ 
cffe  quajrendam.  Lubcns  apponerem  exemplum  Nirei  ex  Ho-  '^'offxmm, 
mero  Iliad.  y.  qui  >{cli.jjt.t<;-(^  uvii^  \kjc  1  A<6y  iiX6iv ,  corum  qui 
ad  Ilium  venejrunc  formofillimus :  fed,vt  ille  fubiicic,  «:A«7xa^- 
9as  ilut  imbellis  crat,  &  in  ca^teris  inutilisicuius  femci  dumta- 
xat  Homerus  meminit  in  nauium  catalogo,vc  perfpicue  ofteii- 
derct  camcorporisformamad  res  cxcellcntes  ,  &  qux  laudc 
dignas  funt,minime  idoneam.  E(l  itaque  opersprctium,  iuxra 
Socratis  pr^clarum  monitum,quemque  virtutis  &  honefli  Itu-  Saeratk- 
diofum  tLui  ietvri  iJSf(pLu  ov  f^^TVTrriat  %ci(nitdficv,  ^  ^toU  >(^Ao;  '^^clum  Jhr 
Hn    tLm  o-4/<y  otax.Acmj^q^iotvTiw  Htetf  j^   rUM  ■^v^v,  u.7>7rtv   ii- P*^"'* 
•y^jxwlf/ti  ov  n^Xcii   mi^Ti  4/v^v   otiy^/^v  «i>c«y  ,«  aY  aiy^to^ 

^iM^I/Mc^  4  ■^■^')^<,.  id  ell :  fuam  ipfius  formam  in  Ipeculo  de- 
berc  confpicerCjVt  fi  formabona  fibi  videatur,exerccat  eam.  vna 
cum  animo,&  faciat  quae  foima  digna  funt:vt  putct  admodum 
abfurdum  elfe  in  pulchro  corpore  animum  defoimem  cotine- 
re  :  quod  fi  deformis  fic  in  iis  qua'  corporis  funt,  eo  magis  cn- 
randum  fibi  nitendi4mque,vt  pulchritudincm  animi  confequa- 
tur.  Cxterum  Philofophi  permulci  anima^fedem  in  ccrebro, 
tanquam  in  arce  fumma  pofuere:vnde  vecordes  &  infipidi  vui- 
go  dicuntur  cerebro  vacui.  luuenal.Satyr.  14. 

Cumfaciespetora,  fenex,  vacuiimque  cerebro 

lampridem  caput  hoc  ventofa  cucurbita  qu&rat? 
Prouerb.Caput  vacuum  cerebfo.  Apologum  ita  fcite  redditum 
huc  apponam: 

Mimt  ingreffa  domum  vulpes  dum  fingula  rerum 

Vifcndi  jludio^  fcen&  in^rumenta  reuoluit, 

Formofi  laruam  fimuUcmm  repperit  oris: 

Inque  manu  fumens,  animoque  ^  Itimine  lufiransy 

O  qtiam  infigne  caput,Jpecie  qua/K-,  dixit,  honesla, 

Sed  rationis  tnops,  cajfoque  informe  cerdro^ 

Sordct 


<fy4  ANDREi^    ALCIATI 

Sordet  honos  formAy  mji  ctii  fnpientia  iunSfi  eji. 

Fahre.^  Id  e{l,aftabre,ingeniosc,  artificio  quodam  fingulari, 

O  quale  caput  eji  ,  fed  cerebrum  non  habet.  ]  «>  n3f->Cvi  )ti^i{>.^, 
«t«v*  fVK£<^<*Aov  CBx  t^.  GrjECC  lepidius. 


Diues  indodtus. 


EmBL£MA       CLXXXIX, 


T  R  A  N  A  T  AqHOi  reftdem  pretiofo  in  vellere  Phryxm, 
Et  flatiam  impauidt^  per  mare  fcandtt  ouem, 

Et  qtiid  id  eft  ?  vtr  fenfti  hebeti.fed  dimtegaz,a, 
ConiHgis  aut  fcrui  qum  regit  arbitrium. 


Httc 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  6$^ 

HVc  pertinet  Diogcnis  apophtcgma,  ciim  dicerct  indodlia 
diuitem  ,  arietem  elTe  in  aurco  vcllere ,  &  Socracis ,  qui 
cius  genens  homines  aurea  niancipia  ,  &:  equos  argento  circii-  ^ries  in 
tedos  appellabat.Hic  vero  notatur  ponllimum  ^ocupietes  lili,  -^urt^vti- 
qui  cum  finc  hebcti  &  obtufo  piorlus  ingcnio,  ducunuur,  rra-  ^*'''* 
hunturque  pro  vxorum  aibitno  ,  vi  eoru  negotia  efamulo^um 
duCtu  regulaque  pendeanrincc  fccusac  infaotes  anniciil!  e  nu- 
tricis  amplexu,illi  quid  ioquantur,  quidque  (tatuant,  non  ha- 
benr,quod  illos  animus  &  rationis  copia  deficiat.  In  quos  hoc 
Palladxtorqueri  folet: 

Xenophontis  locus  4.  Comment.  fatis  elTe  potell  ad  id  Emblc-  Sensi  /?#- 
ma  illuftrandum  :  nempe  otj  'ky^u-rroi.  ^H^oi  ^/  ky/nci*  .  xav  ^■"^  "* 
«3n^«CTo<,  qua;  Socratisdifputatio  ell  cum  Euthydemo.Vt  autem  »^'?«"»>^« 
Phryxifabui^  atringa,  ille  nouercar  mlidias  vnacu  Helic  foro- 
re  fugiens  vifus  eft  per  mare  vehi  ab  ariete  vcileris  aurei.Aiunc 
aute  ei  naucm  fuifle  paracam  fugicnti,  cuius  inligne  aties  erat. 
Preiioie  tn  ve'-'cri.]  De  aureo  veiIereOuid.7.  Metamorph,  Sc 
luftinus  in  Trogum  lib.4i.  Sunt  qui  aurei  velleris  pelle  inter- 
pretentur  fuiiTe  Ijbrum  quendf:  veterum  more  in  pellc  confcri- 
ptum,in  qiio  auri  connciendi  fcientia  traderctur:cuiufmodi  li-  ^ureur» 
bros  cum  Diocletranus  fumma  diligentiaperquJfiuiliet  apud  v'^« 
itgyptios  (  q«i  huius  peritiflimi  cenfebantur  )  omnes  f.amma 
confumpfifTc  fertur,  ne  diuitiis  ita  coparatis  Agvptij  Romanis 
infetre  bclium  auderent ,  atque  cx  eo  tcporc  arce  hanc  publico 
Ca,'faris  edi£lo  fcmper  habita  fuifle  fiagitiofam.  Sed  dum  alios 
plerofque  audores  vcluo  ,  occurtit  id  quod  de  aurco   vellcre 
plurimi  referunt,  ex  Suida  potifluiiuiri ,  cxplicaptque  ,  vti  iam 
adraonui  de  artsa^uam  ;^^,i4«^«»  Grcxci  appellant.  Ali  j  vero  ma- 
lunt  hoc  inteliigi  magnam  auri  vim,oua'  apud  Colchcs  eflet,a 
principibus  q.uibufdam  viris  cogeftam.At  vero  Colchica  regio 
propter  vicinitatem  Caucafimontis,  auro  abundabat,  vcl  tefte 
Strabonc,qui  fcribit  multos  fontes  cx  Caucafo  manare ,  fcaru- 
rientes  arenaaurea  ,  tam  tenui  ,  vt  oculgrum  aciem  efFugiar, 
camque  colligi  abincoIis,pelIibus  quibufdam  lanofis  in  aquani 
iniedis.Hinc  enim  fufpicari  poflumtis  locueire  fabula:  datnm, 
pelles  enim  ,  fubfidence  in  iis  arena,  fpecicm  aurei  velleris  pra, 
fe  fcrunt.  Locum  Strabonis  cx  10.  lib.  huc  transferre  non  pi- 
geat,  Tra^of  T87»«?   5   Xiy/iTtn  i^  jySvavv  ^f^ru^f^e^v  t«5 /;«^t{^fi7 
^»?  >  vsrsh^^  Jl'  ocvTvv  rifs   '^d^clxpti  ^o!.riciis  yjf-rtirtrs/tit^ 


^J<?  ANDREiE     ALCIATI 

Aov  A/»««^.  Mcminic  Com.Tacit.^.Aiinalium. 

5e»/«  /y^^^rf.J  Qualis  eft  ouis ,  animalis  ftolidi  &  infipicntis 
piorfus,  vnde  iliud,  «^SasTi»  /3<ov  ^^5,  &  'Z!;^€(»w  U(^.  Pie- 
riuslib.io. 

Coniugis  aut  fetui  quem  regh  xrbitrium.  ]  Is  aptc  dicitut  a 
Gra:cisya<;«<Ky)i(ytT»;4^^,>^  J^»AdK^T»/4^(^-. 


Infid 


em  vxonam. 


Emblemata    cxc. 


E  c  c  E  puella,  viro  ijtu  dextra,  tutjgitur :  ecce 

Vt  fedety  vt  catHlHs  lajitat  amepedes^ 
jFidcfidei  efijpecies :  Feneri^  qnamfi  edncat  drdort 

MAlorum 


EM  B  L  E  M  A  T  A.  '      .  .^57 

Afalorum  in  Uua  non  male  Ycmta  erit. 
Poma  etcnim  P^enerisfunt.ftcScheneida  vicit 
Hippomenes,petijtJic  Galatea  virum. 

DVo  funt  qu3E  matrimonio  iundis  maxime  conueniunt, 
idquc  ftabiliunt ,  &  communi  vinculo  iigant ,  nimirum 
fides  &  amor.  Huius  quidem  fymbolumjcanis  fidiflimum  ani- 
maI:illiusautcmpomus  vel  malus  frugifera.  Coniugium  (i- 
quidem  copula ,  qu^e  fit  mutua  corporum  coniundionc ,  fide 
conftantiaquc  fouetur  imprimisatque  conferuatur.  Porro  au- 
tem  Veneri  confecrata,  cui  nimirum  aureum  Hefperidum  fuit  Malum» 
adiudicatum  :  &  earumbcncficio  Atalantamvicit  Hippome-  ^*"*^*  J"^ 
nes,&  Galatea  fuum  amafium  malo  pctiit.  Huc  pertinet  Epi- 
gramma  Platonis  cx  Laertio: 

Ta»  ft>i>iat  jSec».a   <n,  fu  ^'  «  /3/)  'ix^<n*  ^iXh<;  fit,SiC. 
MaIo  ego  tef.rio  \cape^fi  me  dtltgUiiiUtd. 

Vextra  iimgiiur.']  Dextra,  fidei  fymbolum,  vti  fuperius  ex-    • 
plicuimus. 

Catfilti^.']  Canis,  catellus,  qui  etiam  fidei  notam  repraefen-  Cank.fidii 
tat.  Siquidem  Socrates  per  cancm  iurat,  cum  obfequium  &  fi-  »•'«• 
dem  putat  pra^ftandam  iis  qui  rerum  habenas  in  ciuitatibus 
tenent.  Et  in  C.Mamilij  numo,qui  aiiquando  S.C.  pratfedus 
eft  limitibus  metandis,  eft  canis  allatrans,  qui  notat  fidem  ef- 
le  prajftandam  ei  qui  eiufmodi  operaf  pra:ficitur.  Pierius  ia 
Cancjvel  iib.^. 

Jh  Uua']  Parte  finiftra. 

Sic  Schmiida  -vtcit  H/ppomenes.']  Atalanta  ScKeneifilia  fuis  Mippamt^ 
procis  certamen  curfusproponebat/.a  lege  vt  cum  qui  vioce-  ""  "^'^'^ 
rctur  confoderet.  Hippomenes  ,  qui  eam  deperibat ,  Vencris  "^^"  ^*"' 
arte,  curfum  cum  pueila  inftituit ,  &  primo  in  pra^currcntem, 
pomum  vnum  aurcum,  deinde  alterum,&  tandem  tcrtium  ie- 
cit:quare  captara  pomorum^tam  rara  pulchritudine,anteuertit 
curfum  Hippomenes,&  puellairi  vicic.Ouid.io.Metamorph. 

Pettjt  fic  GaUt.a  virum.]  Galatea  Nympha  marina  Poly- 
phemo  adamata,  de  qua  i  ^.Metamorph.  Ouid.  Sed  hoc  intcl-  CaUtea» 
ligcrem  potius  dc  ea  quam  ^Ecloga  Maro  celebrat: 

Mal9  me  Galarea  pettt  Ufciua  pue3a. 
Lege  Prouerb.  Malis  fcrire. 

Tt 


f]i         •        ANDRE.E    ALCIATI 

Reuerentiam  in  matrimonio  requiri. 
Emblema     cxci. 


C  V  M  fii^it  in  f^enerem^pelagi  fe  in  liuore /tffif 
ZJipera,d^  abfiomacho  dira  venena  vomit: 

ayiiurmamq^  ciem  ingemia  fihila  toUit, 
y^tfimul  amplextts  appetit  illa  viri, 

t^axima  debetur  thalamo  reuerentia.-coniux 
^lternum  debet  coniugi  &  obfe^uium, 

HOc  innuit ,  quanra  in  matrimonio  requiratur  puritas& 
rcuerentia.  Si  enim  cam  obfcrucnt  inftin6tu  aliquo  na- 
turac  animalia  ratione  carcntia ,  pudeat  homines  in  hoc  cflc 
dcteriorcs.  Bafilius  Magnas  in  Hcxaemeron  oratione  7.  ita 
fcrmc  ct  anguis  &  muraenae  congrcfTu,  quales  coniugura  mo- 
fcscflcdcbeantjoftendit.  Vipcra,  infcftiffimum  animal  corum 

quac 


EMBLEMATA.  g^^ 

qua:  ferputitjlnquit,  cum  marina  muracna  congrcditur,  (ibilo- 
quc  fe  adclTe  figniticansjcx  profundo  eam  ad  concubitum  euo- 
cat:ha£c  auccm  morem  gerit,&  cum  venenatabcftia  copulatur. 
Quorrum  hxc  fpcdat  oratio  ?  vt  intelligamus,  fi  duris  &  feris  ^'"^  ^^* 
moribus  fic  vir,eum  elic  vxori  ferendum,nec  coniugium  vlla  cx  ^'""'''"- 
cauila  dirimendum.Obiurgator  eft,at  vit:vinoIencus,at  natura: 
Icgcconiundub:durus  &  morofusjat  iam  membrum  tuum  eft, 
atque  omnium  prseftantiflimum.  Audiat  etiam  vir  monitio- 
nem  ,  qu3c  ad  ipfum  pertinet.  Vipcra  virus  cuornit ,  rcuerentia 
coniugij :  tuanimi  inclemcnciam  &  inhumanitatem,coniugii- 
If  m  copulam  reueritus ,  non  depones  ?  Au  aliam  ctiam  nobis 
vtilitatcmadfcrtviperaeexemplum,qu6dadulteriumquoddam 
eft  naturx  viperae  atque  mursna:  concubitus  ?  Difcant  igitur  i  j 
qui  in  alicna  coniugia  inuadunt,cuiufmodi  beftias  fint  fimiles. 
iixc  fere  Bafil.GrsEca  ft  quis  malit,propter  viri  tanti  au£lorita- 
tcm  huc  pLicet  adiicere ,  t;^<«^Kt  tv  ^Xi^pmiK^f  t3»  i^Tnruv 
<jf«^  ytyjiv  kTmyTa  t??  B-xXxos^ixi  ^upaM»)?,  >^  cvQ/iyfia  tLm 
"wa/jinr.tMf  Ty.ul/JXTO..  c!y.>(£f>X»TUi  kvrlui  cm  rm  jSvflSy  wf  e?  yt- 
fiiKlu)  avccT^oxLv.  if  JV  x^zctx.ik  i^  ciSTOj  r^  /o€dAa»  j  tt  /S«- 
Mtu4  fjst  0  Aov^  3  «rr  x-*)-  ifa^cvi  /i  %Ut  u^i(^  ri  ^(^  « 
ffjfiioix(^  ■)  atyayy,7i   ^ipetv  ri^M  o^^^v^  ,  >^  z/x.  fAr.atftiZi   OO' 

•t^*  f>iiX(^  ijj;;  c-Dii  ,  fd.  fiiXa)v  ro  nutUTTi^^  ,  etKHfTU  ^  f^  o 
ii¥>)?  T?c  '^Ht^trfix.iiari  kvrrl  xoXocMvKna}^.,  >>  iy^iovx  roi  lan  i^i- 
^«  e>C4^Vi3^i)  oo\  yx,tj^v  C'j  rr  r>i?  "Vf  i'>i?i  carluiii  j^  ATncy^^a" 
•TTPV  CSlc  "^^riit^  ocihl  ryji  iyCki<rsaig.  tj  tkj^  t^;  i^iCvrtg  \ZTo'- 
4\i*yfj(cf.  ii  incas  *ii*h  ^jPr^<nft<iCi  ,«Tt  ft^tt^Hot  715  £f»  7^5  ^u- 
cnai  *i  riiity^i^iYii  y^  fiv6cuyvi^'f:m^dx.i> ;  :})ffa.^6tiru(mv  itv  ci 
To7;  cc?i\o76ioig  ETnoyAJOdKTff  yx^cotc,  ZFortcTr^  «<?i»  £^7rT7Z«f  2r«t- 

^T3^)i7iti.  Dc  matrimoni;  culcu  D.Paulus  i.Corinth.7.&  La- 
clant.<j.Diuin.inftitut.i  3 . 

Cum  f-.irtt  m  Vtvi-ern.^l  Dum  coitum  appetic 

Vipera.']  A  vi  partcndo  did:a,vc  Gra'cis  Echidna,  zs-ec^  t5  f.ij     Viptr<* 
^X>^v  c*  iouirn  tIm  -^vtw  Ajj^i  S-fiM^aT».  Re<-ert  enim  Herodo-^'"'''*"  ^ 
tus  inThaIia,qu6d  in  concubitu  mas  in  os  focminsE  caput  in-j^  ***  * 
"ferit:at  illa  poft  rcm  peradVam  illud  pr^cidit  mox  paritu-a  dif- 
rumpitur  :  nec  ni(i  efnaftis  Liceribue  erumpunt  nati  quos  pari- 
tura  eft.Nam  non  oua,vt  plerique  ferpentes,  fcd  catulos  ferme 
rjginti  parcre  dicicur.  Ergo  non  nifipareutum  c^de  fatus  in 
lucem  prodcunc,  Fcrunt  autem  ica  cauifle  nacuram  ,  ne  tam 

Tt    % 


640  ANDREi£     ALCIATl 

noxij  animaljs  fpecics  fupra  modum  augefceret.  Ait  cnim  So- 

linus  viperam  infanabili  clTc  morfujeiulquc  venenum,  vt  vult 

Albertus ,  apprimc  calitjum  eft,  idcoquc  magis  noxium.  Lcgc 

Plin.lib.io.cap.«5i. 

M^'r^\df'^cjUe  «r»i.]Dc  MuraenaPlinius  lib.^.quo  nomine 
Lampetram  intelligi  pridcm  cxi(limaram,fccutus  quorundan^ 
opinioncmia  qua  mc  facile  reuocat  loan.  Fratcr  vir  cxaiti  iu- 
dicijjamicus  meus:(iquidcm  Lamperra,  murxna  fluuiatilis  ap- 
pellatur,  fed  propter  /imilitudinem  qusm  habct  cum  Pliniana 
biuracna,non  quod  eadem  fpccie  dici  debcat :  nemo  cnim  vn- 
quam  in  dubium  reuocauit  quin  mas  effet  in  Lampctrarum 
genere ;  &  cum  focminis  non  difficiliiis  &  rarius  capi.  Is  vero 
captus,nunquam  vifus  ell  dcntcs  habere  cxtra  os.Itaquc  id  in- 
telligendum  de  murxnis  carniuoris,  prscfertim cumPlinius 
cap.t^.lib.eiufdem  9.tradat  in  muraenis  documcntum  faeuitias 
Vedium  Pollioncm  Romanum  inucnifTcqui  viuariis  muracna- 
rum  damnata  mancipia  immergerct,  ac  fi  ad  id  tcrrarum  fera: 
non  fufficerent.Q^od  Lampctra^  non  poteftaccommodari.Ca:- 
teriim  fabulam  hanc,  feu  hilloriam  mauis  ,  de  murasnae  &  fer» 
pentis  concubitu,  lepide&copiose  retulit  Oppianus  i.  Ha- 
lieuticon  ,  Aelian.i.  de  animalib.  cap.50.  &  9.vlt.  Verba  haec 
Pliniaaa  e  ji.cap.i.  Licinius  Maccr,mura:nas  tantum  foemi- 
nei  fexus  elfe  tradit,  &  concipere  c  ferpentibus ,  ob  id  fibilo  ^ 
pifcatoribus  tanquam  ferpentibus  euocari  &  capi.  Quam  ipfe 
fentcntiam  refutarat  ante  lib.9.  his  vcrbis  :  Muraena  quocun- 
quetcmpore  parit,cum  casteri pifces  ftato tcmporc pariant. 
In  ficco  littorc  clapfas  vulgus  coituferpentium  implcri  putat, 
AriftotclesMyrinummarcm  appellat  qui  gcnerat  :difcrimca 
cfte  quod  Muracna  varia&  infirma  fit  i  Myrinus  vnicolor  & 
robuftus,  dentefque  cxtra  os  habeat. 

M^^^trfia  dehetur  thaUmo  remrtnttaJ]  Imitatus  eft  luuenal. 
illud  c  Satyr.14. 

Mftxtma.  dehturpuero  reuerenfis,fi  quid 
■    Turpe  pnreu,  — — — 

Coniux  Alternum  deh$t,^c.']  Idipfum  eft  quod  ait  D.Pau- 
lus:Viori  vir  debitum  rcddat,&  vxot  viro.  Mulier  fui  corpo- 
yis  potcftatcm  non  habet,fed  viriit^m^uc  vir  fui  corporis  po- 
^cftatcro  ^on  habct,  fcd  vxpr. 


EMBtEMATA, 


e^i 


In  fa^cundicatem  fibiipd  d^mnofara. 
Embiema      cxcii. 


LvDiBRiVM  puerii lapides  iacierjiibtisMc  me 

Tn  trinio  pofmt  rnffica  cura  nucem: 
Qtu  Uceris  ramis ,  perJhi[}o^  ardna  IthrOi 

Certatim  fmdis  per  lattis  omne  petor, 
Qjud  Jlerili  poffet  contingeye  ttirpins  f  ehetti .._ 

Infelix,fi'tiElHs  m  mea  damna  fero ! 

PRofopopcEia  efh  nucis  arboris,de pueris  &  viatotibns  con- 
querentis,qu6d  vndicjue  lapidibus  obruatur  ,  propter  vbc- 
rem  fuarum  nucum  prouentum:vndc  colligit  noxx  &  difpen- 
-dio  (ibi  fcrtilitatem  cfle.  Qu^od  certe  transfertur  in  parentcs, 
c]ui  liberos  habent  vfque  adeo  pcrditos  &  profligatos,vt  dam* 
Ji\im  a^irociflTimu  &  infamiam  iis  arcelTant,a  quibus  funt  mol-» 

Tt     3 


€62.  ANDREiE    ALCIATI 

liter  cdacati.  Talcs  funt  quos  Yiije  improbitate ,  vcl  crimine 

td^a^iU-  ^^^^"°  infignes  cenf^ra  cornpit,  aut  coercct  magiftratus,  non 

biri  'dam-  ^"^  parentum  dolotc  incredibili.  Ea  cnim  vox  c8  fub  pcrfona 

riMjn  paun  tnattts  apud  Ouidium: 

tikm  ar-        Nunc  vferui  virtt  ejl^qMi  vultformofa  vUerl, 

eejptnt.  ^  RarA^,  in  hoc  Auo  eji  «fUi  ^eltf  ejfe  parens, 

^JcToL      ^^"^  egofinunquam  peperijfetnjutior  e^em, 

duina,  JflaClytemneJhadignaqutreUftiitk 

ItcmquGj 

¥ru6im  ohefl^peperijfe  vecet,nocet  ejftferjicem, 
^luic^  futt  multUyhdc  mihi  prAcLa  malo, 
Alciati  Emblcma  tradum  apparet  e  Gr^co  Antipatri ,  aut ,  vc 
alij  volunt ,  Stratonis,  cx  quo  ctiam  pulchcrrima  Ouidii  Elc^- 
gia  dc  Nuce  videtur  fumpta,fic  enim  habet  Grxcus: 

TyputEm*       f,]ft^lu,  ^fvLu  fci  Tm^i^^cif^^n  t(^\>T^(mv 

bttmstu.  TlcMtn   A*ift€A;}T«  zrcMyvioi  <^'^;C'>J5. 

'  Tluirecf  /l'  kK^ifJisyoLi   Tf  >^  «^iaXiUi  oft^fintif 

KiKXets-f^fi^tTrvxtyeug  xhf^^  ^tc^tf^n. 

Prazter  Alciati  verfioncm ,  haec  mihi  quondam  non  paeniten- 
da  occurrcbat: 

^id  mi  qutfque  petitycur  in  me  deflinat  iclum  ? 

Hei  mihi,quodfuerim  tam  prope  tunSa  via ! 
Sunt  mthi  rami  omnes  yfunt  ^  virtdantiafra^a 

Germina^tam  (rebru  obruta  mtjffibw. 
§luid  mihi  Profuerityquod  jim  fcecunda,  parenfqne  f 
Me  miferam  IfyuStu^  m  mea  dam»a  tuli. 
Quacdam  huc  commode  transferri  pofTunt  e  Colledan.Stob;e; 
Scrmon.74. 

KHfiica  cura."]  Rufticus  laboriofus,vt  Horat.i.Carm.dixir. 

luuenumq-^  rrodi*  pu:.  'va  .ura. 
Ardua.']  Altiffima,ingcns. 

Terflrido  libro  ]  Rupto  &  fciflb  corticc.  Librum  vfurpat  in 
priraaria  fignificationc.  Vidc  Cafliodorum  lib.  li.  epift.38. 
Variarum. 

Fundit.']  Inftrumentis  ad  lapidcs  eiaculaados. 
Tetor.]  Dilapidor. 

Amot 


EMBLEMATA. 


Amor  filiorum* 

EMBLEMA       CXCllIi 


6g) 


A  N  T  E  Mem  vernam  boreali  canapalumbh 

Frigore  nidificat.prdLcocjna  ^  ouafonet: 
AloUiM  ^pulli  vt  iaceantifibi  vellicat  alas, 

Queis  mtda  hiberno  defictt  ipfitgelti. 
EccjHtd  ColchipmetiVel  te  Progne nnprobaftnortem 

Cum  vohtcru  propria  prolis  amore  fiibit} 

• 

HOc  fufccptum  eftin  quafdam  ^tnezs  Sc  zhhoientcs  $h 'MatrMf» 
omni  humanitacc  macres  qux  fcetus  enccant ,  aut  etiam  9««"'»^^ 
incuria  perire  finunt :  quas  certc  tanti  flagitij  vel  eo  magis  pu-  *"    •    *** 
dere  deceret  cum  qusc  rationis  expertia  funt,  id  numquam  ad- 
mittant:certumquc  fit  ex  iis  aliqua,&,  vt  verius  dixerim,  prx- 
ter  admodum  pauca  ,fer^  omnia ,  tanta-eura  paruulos  educare 

Tt    4 


PalHmbes 
/e  ad  feue 
dos  fatm 
exptumat. 


^H  ANDRE^    ALCIATI 

&  tutari,  vt  fc  non  foucant  accuratius,  Nemo  cft  profeao  qui 
nelciat  tantam  non  elfc  bclluarum  fcritatcm  ,  vt  quorundam 
hommum,qui  fua  pignora  relinqucre  non  vercntur,  aut  etiam 
perderc  non  exhorrent ,  qua:  communis  omnium  parcntis  in-  H 
ftmaus  &  pietas  fcruare  iubct,  iifdcmque  curarcquxad  vitam     ^ 
f uftcntandam  neccffaria  funt.  Q^ibus  itaquc  vcrbis ,  aat  qui-     ' 
bus,  qua-fo,  dins  deuouebimus  ciufmodi  flagitium,  nondicam 
parentum ,  fcd  carnificum  impiiffimorum ,  qui  natura:  ius  vcl 
ctiam  honcfti  repagulum  prxcipuum  diffoluerunt ,  quibns  in 
animum  cadere  potuit  tam  infandum  fcelus ,  tantumque  fia«ri-     | 
tium  ,vt  vitam  innoccntibus  adimant,  non  dicam  ignotisaut     f 
cxteris  ,  fed  lis  qui  quafi  fui  corporis  membra  fint,  imo  reucra 
exprcfliflima,  non  muta  aut  adumbrata,  vt  fic  dixcrim,  fimula- 
cra?Id  forte  fit ,  vt  fama:  confulatur ,  &  ne  ob  hanc  labcm  cul- 
pamqueteterrimam  apudeos,quibufcum  viuunt,  ruborem  c5- 
hahant.Sed  tamen. 

SuMmura  crtdo  mfas  ani^nam  prAfene  pudorif 
Ef  prcpter  vttam  uiuen^Hptrdcre  cnujfas.  ^|k 

Etenim  quar  hxc  vita  cfl^c  poteft ,  qnx  (KCidno  fibi  m JBbnfcia 
node  dieque  fuum  portet  in  pedorc  teftcmjTantum  vero  ab- 
cfl  vc  immanitas  ca  in  belluis  deprchendatur ,  qua:  etiam  puc- 
rosa  matribus  aut  reliaos  ,  aut  eieftos  ,  vberibus  interdum 
aluennc,&  pro  viribus  immunes  a  damoo  fccerinr,cuius  rei  te- 
fles  habcmus  hifloms  tum  Gra:corum,rum  Romanorum.  Hic 
aucem  cxcmplum  proponit  palumbis ,  qu^e  fa^uiente  frigorc 


Stilficij 


nidificans,&  partum  emitcens,  fibi  plumas  haud  grauacur  aucl- 

lere  ,  vc  paruuli  moilius  incubent :  quo  fic  vt  iplafxpc  matcr 

-    r  ;;,      gclu  contabcfcat.  Sulpicius  Seuerus  ait:lege  diuina  qui  partum 

Seutrt  l«-  non  deformatum  mulieri  excufleric,  excremo  fupplicio  punie- 

"^'  dum.  Quidigicur  mulier,  quaraudct  partum  elidere,  qux  fua 

ipfiusvifccra  (  horrendum  didufaduque  impium  )  euifccrac? 

TertHUiani  Succiirm  ad  hanc  icm  grauiflimum  Tertuliani  tcflimonium': 

tocfu.         ciim  nobis  homicidium  femel  incerdidum  fic ,  cciam  conce- 

pcum  vcero,  dum  adhuc  fanguis  in  hominem  delibacur,  diflbl- 

uerc  non  licec.Homicidij  feftinario  eft^prohiberi  nafci:nec  rc- 

fert  natam  quis  animam  eripiac,an  nalcencium  diflurbec.  Ho- 

mo  efl:  &  qui  eflfacurus :  &  frudas  hominis  iam  in  femine  efl. 

Qua  ratione  mulier  qua^dam  Milefia  quod  medicamentis 

parruiV»  abcgiffct ,  damnaca  efl  capiris  :  quanquam  enim  eum 

qui  nondum  cflet  homo ,  expulilfcc,  fuflulerac  tamen  fpem  pa- 

rehtiij^rhcmoriam  non^inis,  fubfidium  generis,  hacredcm  fami- 

lia:, 


E  M  B  JL  E  M  A  T  A.  <ftf5 

li«,  defignatunujue  ciucm  Reipub.  vt  Cicero  in  Gluentiana. 
Ouidiu«  alicubi  deteftatur  facinus  idcm  macrum ,  qus  in  luos 
foetus  ica  crudeles  funt,  vt  vel  abortiuos,  vel  etiam  recens  edi- 
losy  vita  priucnt.  Sic  enim  ait: 

6^A  prtma  infiitmt  temros  aueUerefdtu^,  l'uirb- 

Milittafuerat  dignfiperire  fua.  dHinm*' 

Si  mos  fintiquli placuijfet  matribui  tdem,  ,^^^  ^^^^/. 

Genshominumvitiodeperiturafuit.         ^  teahortitn' 

€)uidplenam  frauda^  vitam  crefcentibu^  vuii,  tes.^int  /*- 

^PomdquecrudelisveUiiacerbamanu?  ^^^ttsT' 

Sponte  fiuent  matura  fua  :ftne  crefcere  nata: 

Eft  pretium  parUA  non  letic  vita  mor&. 
Veflra  quid  effodiips  fubteciis  vifcera  talisy 

Et  nondum  natis  dira  venena  datis? 
Colchida  dis^perfam  puenrtim  fan^u^ne  culpam, 

Atque  fua  c&fum  matre  queruntur  Itj/m, 
Dicite  quis  Terew,quis  vos  trritet  lafon 
FigerefoUicita  corpora  veilra  manu? 
Hac  neque  in  Armenijs  tigres  fecere  latebrtSy 

ferderenecfoetmafifalcAnafuos.  • 

C^terum «  Antipatri Grsco  trann.tum eft  Alc.au hoc heia-  Tjifmim- 
ftichon:  ^    ,, 

X«^.5e^«M?  fi^ahojl   TTuXuMOfO^Ot    -niUS   OfHSt 

C3eterimiqu2ntalic,eaque  naturalis  in  libcros  ^p>>,  paren- 
tam,doaeXenophondirputat.z.  Commentar.  in  colloquio 
SocratiscumfilioLamprocleo,&Pluiarch.  «fe*  (p;Ao^f^^. 
Euripidis  citatur  illud, 

Ctinctishominihu^liberi  [uht,a7iima. 
Philofti-atusfici^^.^nv  h  ^J.v;e^,  T^Kv^:animalibus  hberi  iunc, 
animx  inftar.  Is  affedus  a  M.TuUio  in  epiftolis  ad  Atcic.  no- 

Ante  dtem  vcr.nam.]  Palumbes  poft  (olfticmm  parere  1  Lmus 

doceclib.'io.cap.3  5.  r-   -j/r      c^n- 

Borealt  fmore.-]  Saruiente  Aquilone,qui  frigidilhmus  eir. 
Cclchi.-]  /-^^Pjf^  ad  Medeam  ,  qux  liberos  ,  quos  ex  la» 

Tc     5 


^66  ANDRE^    ALCIATI 

fone  rafceperat,  incerfecic,  vt  prius  annotauirmis. 

?r^gne,\  Ha'c  Itym  filium  ex  Tereo  trucidauit  ,&  patti  co- 
tnedcndum  appoluit.  De  vtraque  IuuenaI.Sat.5. 

( .redcmtiA  Tragicts  quicquni  de  CoUhide  iorua 

Dicttnr  ^  tro-^ne*    ■  •   •  •- 


Picras  filiorum  in  paicntes. 


Emblema     cxciiii. 


P  E  R.  medio$  hoftcM  ^atru  chmferret  ah  igne 
^y^nea4  htimeris  dnlce  parerjtis  ont4rr. 

Pa,rcite,  dicchjt :  vohts  fene  adona  rapto 
N^hILi  ent,  erefto  fedpatre  fmnmu  -mih. 


Hoc 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  661 

HOc  ctiam  cxtuli  e  Gr^eco  au6loris  imiominati ,  quod  talc 
eft :  E'»  wvpos  't/^iXK^ih^Tuv  ^i<nv  r,^yiun^  l^pA/s  TyfmEjn^ 

Sic  conatus  fum  aliq  uando  reddcre-: 

SHsluiit  JEnefH  Graium  per  tela,  ^er  ignes 
Inualiiii  fanclHm  qufindo  parentis  onu^, 
Tarcite  ei»  dixit :  nihtl  hoc  e  Marte  lucelliy 
Atmihiyfuhlatdgloriafumma^atre. 
Cum  quo  Epigrammate  non  inuitus  conferre  velim  lepidum  £^»x^«»»»- 
Adij  SincerijltaliPoeta:  reuerapoliti&elegantiscarme,quod  r^^^*""*' 
in  gemmam  fcripfit  e  SinuelTa:  ruinis  crutam  :  qua  in  gcmma 
fculptus  ^ncas  Anchifenpatrem  &  Afcanium ^umeris  fufiol- 
Icns  confpicicbatur.  Id  etl  ciufmodi: 

Hi.c  miht  quA  rofeos  iujftt  fordere  hfacinthoSi 

Et  nitet  articulis  vnica  gemma  meis: 
Cuius  m  exiguo  dudorjiat  Troicus  orbe^ 
Anchifefque  fenex,  Afcaniufq^ue  fuer. 
§^is  eredat  ?  veteres  inter  mglecia  rmna^, 

Et  vili  latuit  femifepulta  folo. 
Tujtatmn  oinruerai ,  t^ec  te  Simieffa  pudebat 

Hoc  dccti4,  heu,  terris  occuluijfe  tuisl 
Scilicet  JEneam,  nattitnqut  patremque gerentem, 

Ignibus  jtreptos  ebruerefque  Deos? 
Tarcere  debueras,  cui  iam  fia  fiamma  pefercitt 

Nfc  te  tam  turpi  dedecorare  nota.  f 

Et  dubitem  Belgafcjue  feros,  rigidofque  Britannos 

Hac  comite  ignotos  ^penetrare  finui? 
H&c  efl  Tliacos  pietasfpectanda  per  ign,es, 

Cum  verita  ejl  profngos  Udere  fl/tmma  Deos. 
^neas  potiilimum  commendatur  ob  fummam  in  patrem  An-  </£'"^ 
chifen  pietatem:Ilio  enim  expugnato,  &  iamiam  conflagrantc,  P*****'. 
ille  cundlis  aliis  facilc  negledis,Deos  pcnares  abduxit,&  patre 
humeris  c  medi^  flamma  fuftulir.  quod  hoftes  Gixci  ciim  vi- 
dilfcnt ,  moti  pietate  tam  infigni ,  ei  quod  fibi  dari  poftulabar, 
conceiTcre  ,  &  abeundi  quo  vellct ,  facultatem  non  int^rclufe- 
re,  fatentcs  illi  quidem  hoftilitatis  rcmitti  iura,&manfuetudi- 
nem  eireadhibcnda,aduerfus  eos  potiftimum  qui  ita  verecund^ 
fe  in  Dcos  & parentcs gerant.Refert  Aelian,3.7rzi<»</.<f?§.Hoc 
ccrtc  monemur,  quat^i  obferuantia  quantoq,  amorc  debeamus 

afficerc 


Lteiu  P/4- 
tonis  ,  de 
fitUte  f 
litrHm  i» 

parentes. 

TuUher 
Senectt  lo- 


tAiorta , 
^uid. 


m  ANDREiE    ALCIATI 

afficcre  parcntcs,  a  quibus  fecundum  Deum  vfuram  vitaj  coni- 
munis  accepimus.  Sunt  enim  parentes  \\n£  quxdam  vcraequc 
imagines  communis  omnium  parentisDci,  tcyz^^/^nn  ?  wity- 
TO»  7ra7?65  Ajof ,  tefteProclo  rdixitqueHieroclcs  Ttf?  ^vtccf 
Hvetf  TK?  ^XWtf»?  t^  iTrty^m  Ttvx^  ^»?  ,  Stobjrus  rctulit  fcr. 
77.  nequc  vIUis  eft,  qui  Dcum  rcilc  colerc  &  obferuare  potcrt, 
qui  in  parcntes  fucrit  impius.  Platonis  non  male  quadrabit 
oraculum  hoc  loco,(ic  enim  i  i.Lcg.  Cuius  patcr  matervc,  aut 
horum  parentcs  fcnio  confc<5ti ,  quafi  thefaurus  aliquis  ,  domi 
iaccntjis  putet  numquam  aiiud  fibi  t.ilc  fimulacrum  vcl  magis 
ciiicax  domi  affuturum,  (i  recle,  vt  dccet,  ab  co  colatur.  Id  efl, 
-  mcTJ^^  iiv  0  ru  }d  /^ifTft^y  n  tktih»  Trwttpa  h  ttvmesc  c*  •'iKia 
KHVTUf  Kei{4.)iXioi  cCTreip-Kti^rc?  yis^  >  UAdii;  Sa^yoyiir.reu  yrcn 
ityocy^fj^^  cwrui  rsti7>r  i(p't<jioy  oiKY.f^  cv  o\y.ic(,  ^^ov  f^yj^tv  «0- 
g/(av  i<n^  iout  J<i  )tp  TfflTTDy  yt  hftoDs  <x^v  ^s^tc^h  0  x.iKn)" 
/4"®^-  Sed  hxc  eciam  Senecaraddamus  3.  Dc  bcncficiis,  quod 
adargumentumfaciant.  Hoc  agite,opr:mi  iuuenes,  propolita 
eft  inter  parentcs  ac  liberos  honcOa  conrentio.  Sumitc  modd 
animura  qualcm  decct,  &  deficerc  nolire,  vt  vincaris  oprantcSi 
Nec  defiyit  tam  pulchroccrtamini  duces,qui  adfimiliavOsco- 
hortentur  ac  pcr  veiligia  (iia  ire  ad  viftoriam  fxpe  iam  partam 
cxparentibus  iubeant.  Vicit  y£ncaspatrcm  ipfe,cuius  infantia 
Jeuetutumquegedamen,  grauem  fenio,pei.  media  holliura 
ngmin3,&  per  cadentis  circa  fc  vrbis  ruinas  ferens,  cum  com- 
plcxus  facra  ac  penatcs  Deos  religiofus  fcnex  non  fimplici  va- 
dcntem  farcina  premeret,tulit  illum  per  igncs:&  quid  non  pic- 
tas  poteft  #Lege  Val.Max.s.cap.4. 

Ferrfieciios  hoffeis.}  Per  medias  Gra^corum  militum  copias. 

Patru.'\lh']. 

Ah  ipie.}  Inccndio,  prouerbium  fapit,quo  vfus  Ariftides.in 
Appellc  gcncthliaco  :  c/x  fAi(ns.  (pec<nfy  zsvpci  r  ki^^miwj :  e 
mcdio,quod  dicirur,  inccndio  feruare  virum,pro  co  quod  eft,e 
maximo  pcricnlo  libcrare. 

Vulce parcntis  onfii.^  Sic  fcre  Ouid.i.Faft* 
Deque  firi  ro'h  dulce  pcpendit  o;w4.  • 

De  Lucretia  loquitur  Catullus  ad  Manlium: 
Ingratum  iremuli  toUeparevits  onu*. 

uidorea.]  Gloria,vidoria  bcllica.Horat.^.CArm.Ode  4. 
6^i  frtnju/^  ^lma  rifit  adorea. 
Plinius  cap.3.  Iib.18.  Gloriam  ipfam  a  farris  honorc  adorcam 
appellabaut ,  quia  gloriofum  eum  putabaut  vetcres ,  qui  fairis 

copia 


EMBLEMATA.  669. 

copia  abundaretjvc  tradin  Feft.Pompeius.Ammian.Marcell.to. 
Laborum  fadorumquc  vchens  adoreas  cellas.  Sidonius  Apol- 
linar.Epiil.7.  PofTet  triumphalibus  adoreis  familia;  tux  defaci- 
gari.  Apulcius  Afmi  aurei  3.  lam  &  ipfe  polVum  mihi  primam 
;ilam  virtucis  adoream  numcrare.  &  7-  Vt ,  quod  aiunc ,  doir:i 
forifque  fortibus  fadis  adorea"  plcne  gloriarer.  Mamercinus 
panegyrico :  Cum  honorem  meum  adoreis  miiicaribui  cumu- 
laret.  Claudian.  de  laudib.  Stiliconis  in  fine; 
Hac  omnes  veterum  reuocauit  adorea  Imrws. 
Rapto,  erepto.']  Dbferua  difcrimen  fignificationis  inter  fim- 
plex  compofitum,  vt  illud  cft  in  fuperioribus: 
Viris  rapimur,pifcibni  tripimur. 


Mulieris 


.^7° 


ANDRE/E    ALCIATI 


Mulieiis  famam  ,  non  foimam ,  vulgatam 
elfe  oportere. 


M  B  L  £  Kt  A       C  X  C  V. 


A I.  M  A  Vcnusy  nut)c72am  h^rflides  ?  qttid  demtat  iliii 

TiHftdoy  rnolli  cjmm  pede  DiHaprtmis? 
Me  fic  ejjuixit  PhidtaiyfexHm^ue  referri 

Fo£mmettm  nofira  tttjfit  ab  effii^je: 
Qmd^ue  rnAnere  domi,  &  t/tcitas  decet  effepuelloiy 

Suppofuit  pedibtis  talia  figru  meis, 

PLurarchi  hxc  funt  ex  co  qiiem  De  mulicium  virtutibus  Ii- 
bello  fcripfit:  n«g/i  ^t^nii  ytwcux.uv,  ti  rluj  eu/ru« -nS  &if 
xv^^  yfaftlou  'ip^id^\o  f^  }l\*is  «tv  iXu^<^^  v  TrKg^  r«V 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  g-ji 

tun.^pi  -^/c^/^i  'ZaT&*  JJ  iTTccivis  /.ey^,  ^jV^x/  ^^^n^euvnm.  t^^i/^ 

yi'io/.u.JV  'f  "/uMiun^i.  Longe  aliterego  de  mulicrum  viitucc 
icncio  (]iiam  Thucydidcs.  Is  enim  eam  in  primis  liiudandam 
cfle  mulierem  vult  ,de  qua  vclminimus  auc  in  bonam  auc  in   - 
malam  paicem  rumor.  Eccnim  ccnlec  optime  vc  corpus ,  ita  & 
famam  fapiencis  foeminae  domi  elTe  inclulam  ,  nequc  in  pubii- 
cum  exire  debere.  Ac  mihi  hac  in  parce  concinnior  videcut 
Gorgias,qui  mulicris  non  formam,  fed  famam  vulc  mulcis  elFe 
noram.  Ha;c  Plucarch.Ariftocel.in  Oeconomicis,  nec  vcilium  Lociu^ri- 
eleganciam  nicoremque  ,  nec  auri  piccium  auc  magnitudinem  /^''«^» 
tancum  habere  momcnci  ad  mulieris  commendacioDem  aic, 
quantum  modcrtia  valcac  Sc  probafi  mores.Hinc  iliud  Propei- 
tij  macronas  veteres  laudancis: 

Non  illis  fludiutn  zitdgb  rcn^nircrc  amantes: 
lHis  ampl .  'atts  forma  ,  pndtcitia. 
Acgyptiis  mulicribus  calceis  vti  non  fuit  pacri)  moris,quo  do- 
mi  fe  concinere  quodammodocogerencur.  Ec  Valcrius  Maxi- 
musceftis  cft  quoldam  fuas  vxores  repudiane  ,  quod  cum  aliis 
fuiflenc  coliocQCa:.  Icaque  Phidias  Elienfibus  Venerem  finxit, 
qua^pedibus  ceftudinempremerec  :idqac  innuebat  macrcm  fa- 
milias  a  domefticis  pariecibus  nulqnam  oportere  dircedere, 
vtpote  cuius  omne  munus  incra  domedicos  parieres  conrinea- 
turrcamque  cacicam,vel  cerce  pauciloquam  cire  dcbcre.  Quod 
j:e<fte  in  Heraclidis  admonuit  Euripides: 

KaX^i^t ,  eiTZi)   J\^  noxivoy   *ty/Hy   h^u&fy. 

id  quidcm  &  in  connubiaiibus  prarceptis  Plutarchus  docuit,  8c 
alij  perraulti  qui  de  oeconomia  &  officio  matris  familias  fcri- 
pferunt.  Sed  illud  Propertij  fubinde  occurrit: 
Felix  Admeti  coniux,  (^  leHtK  Vlyjfts, 
Et  quAcumqtie  virifoemina  limen  amat. 
SicMaro  i.Gcorg-Caffapudicitiamferuatdomti^.OVim  putaoac 
pon  fatis  dignum  matris  familias  nomine  ,  fi  in  publico  verla- 
retur.quamobrem  Conftantinus  l.Nemo,Cod.dc  ofF.diuer.iud. 
vetuit  uc  matcrfamilias  in  publicu  protrahcretur,nepe  ob  vere- 
(Cundiafexus.l. 1.5.1. Cod.de  hisquivcn.?rat.imp.Sed&muli«- 
res  virorum  coetibus  immifceri  n5  couenit,ait  Bonifacius,in  c. 
muliereSjDe  iudiciis,in  ^.Succurrit  cxeplu  nobile  &  graue  im- 

primi$ 


mutiertnt 
decert. 


67%  ANDREiE    ALCIATI 

primls  Sulpitij  Galli ,  qui  Txorem  dimifit ,  quod  eam  apcrto 
capite  foris  verfatam  cognoucrat.  Lex  enim,  inquit,  tibi  mcos 
tantum  pra:finit  oculos,quibus  formam  tuam  approbes.His  dc- 
coris  infhumcnta  compara,his  efto  fpeciofa.horum  te  certiori 
crede  notitis.  Vltcriot  tui  confpeclus  fuperuacua  irritatione 
acccrfitus ,  in  fufpicione  &  crimine  fubhsErcat  neccfTc  efl.  Val. 
SilentiMm  Max.Iib.tf.  cap.  Dc  feucritatc.  Q^antum  autem  attinct  ad  mu- 
lieris  iiletium,Epicharmus  aiebat  fcrmonis  parcitatcm  in  mu- 
lierc  probitatis  efle  argumetum-.Nicoftratus ,  caftitatis  pignus: 
Dcmocritus ,  ornamcntum  pulcherrimum.  lUudque  Sophoclis 
prouerbiale  celcbratur  a  dodis, 

Contra  ver6,vt  cft  apud  £uripidcm,quaeapudvirostaccrcnon 
pofTunt ,  fek  dedecpre  afpcrgunt.  Silentium  vxoris,ego  nequc 
fufpc£tum  habeo  ,  ncque  timeo(ait  declam.  i8o.  Qu.intilian.) 
dccet  hoc  matronalem  pudorem:&  fi  duda  fuerit  ad  magiftra- 
tum,hoc  illam  maxime  faduram  arbitror,vt  taceat:Hoc  ctiam 
agalma  Phidise  codem  pene  modo  Emblematc  lepido  cxpreflit 
Hadrian.Iunius,rarilfimum  Gallije  Bclgicx  decus: 

Ttfludo  premitur  pede^clauem  dextra  retentnty 
Vacdt  objiruendo  demiumfepto  altera. 
(    Nec  vaga  dtfcurfet  coniuvxtneu  fHtilvi  ejioy 

Jpfamcfue  cnrn  opum  tuendarum  addecet. 
Idem  annotauit  Pierius  x8.  libr.  Hieroglyph.  Multa  funt  apud 
Plutarchus  libello  dc  praeceptis  quibus  coniuges  inftituuntur. 
Interea  tamen  non  tranfiliam  id  Columellae  e  proccmio  ix.Dc 
rc  ruftica:Ciim&  operam  &diligcntiam  caquxpropofuimus 
dcfidcrarent,  nec  exigua  cura  foris  acquireretur,  qu?  domi  cu- 
ftodiri  oporteret,  iurc  a  natura  coparaca  eft  mulicris  ad  dome- 
fticam  diligentiam  ,  viri  autem  ad  exercitationcra  foienfcm  & 
cxtraneam.  Itaquc  viro  calores  &  frigora  pcrpetienda:tum  etia 
jtinera &  laborcs ,  pacis  ac  belli,id  cft  rufticationis  &  militariu 
ftipendiorum,  diftribuit.  Mulicri  deinceps  ,  quod  omnibus  his 
rcbus  cam  fecerat  inhabilem ,  domeftica  negotia  curanda  tra- 
didit.  Et  quoniam  hunc  fexum  cuftodia:  &  ^iligentisaffigna- 
ncrat,  idcirco  timidiorcm  rcddidit  quam  virilera.  Nam  metus 
plnrimum  confert  addiligcntiam  cuftodicndi. 

TiRudc.']  At  tegcndo,vcl  quod  tcftatccla  fit,altVarro.Hanc 
<f  »pi«xyjr„id cftjdomiportam appellat Hefiodus  i.tp?«>.Cicero, 
X.Dc  diuinationc,  cx  Pacuuio  citat  hoc  xnigmaticum, 

Snnguim  cMjftiidomfpotta,terriiena  traditur^ 

§luadru 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  €7% 

§^adrtfpeSjtartifgradayagreJiisyhumilisya/perat  ty£nigm4 

Cafxite  breuiyceruice  anguina,a.JpeHu  iruciy  '  "/^*'**" 

EMifceratayinanimajCum  animalifeno, 
Et  alius  quifpiam  alludens  ad  noflrum  Emblema: 

Tar{iigradayherhrgradaydomiperta,(^fHngutne  cajfst 
Sub  pedibu/s  Veneris  Cou^  quam  ptnxit  Apelles. 

Vhidioi.^  A  Plinio  nominatur  artifex nunquam  fatis  lauda-  Thidi^u, 
tus,  exccllcns  ftatuarius :  cuius  opera  pra:ftantiilima  repcte  cx 
Plin.cap.8.1ib.34.&  cap.^.lib.j^. 

Sexum^  nferrtfoemtneum.']  Vcnus  pro  yz.0lCy2XrilCZ^Taziic 
familias  alicubi  reperitur.Virgij.^.EcIog, 

?arta  met  Venertfunt  munera,  ^ 

Macrob.etiam  Satur.i.progcncrandifacuItatcaccipIt,vtapud  ^?*'^*^ 
Pompeium  Feftum,Cypris  vcl  Cypria  Venus,  quia  paricntibus  p^tijfif^ff,^ 
pr2rulcat,qu6d  Graece  kvuv  parcrc  fit. 


Vt 


fn 


ANDREi£    ALCIATI 


In  Pucjoris  ftatuam. 

EflBLEMA       CXCVI. 


P  E  N  E  L  o  i>  E  d^lponfa  (iqm  CHpiebat  Vi^ffemy 

2\Q  fecHi  IcaYtPts  maUet  habere  pater, 
Ille  Ithacam,  hic  offert  Sparten :  rmnet  anxia  virgo^ 

Htmpaterjnde  viri  mtittiti*  vrgtt  mnor^ 
^rgofedens  velat  vultfUiobnubtt  ocellos: 

Jfta  verecundi  fignapudoris  erant, 
J^ueis  fibipr&Utum  [carias  cognouit  P^ly(fem, 

Hoc^pudori  arai2>  fchem/fije  conftitutt^ 


^iniJ^m^  T  D  fumptum  eit  cx  Paulaniae  j.qui  Laconica  infcribitur, 

iUm§tu<^     X  vbi  agit  dc  Pudoris  fimulacro,  quod  Icarij  patris  Pcnclopes 

donum  fuiffe  fcrunt.Graecique  hiftotiam  de  hac  rehuiufmod; 

<poiifcii 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  tf7j 

«onfcripfcre.  Cum  Icarius  ab  Vlyfle  fruftra  contcodifTct^vt  La- 
cediEmone  habicare  mallct,id  demiim  fiiiae  pcrfuadcre  conatus 
eft:cumq;  acriiis  in(larct,ne  fe  defercret^VlyfTes  iuflit  vt  ca  fpo- 
tc  fequeretur  que  vellet,  aat  cum  patrc,fi  grauaretur,  Lacedz- 
mona  rcdiret.  Penelopc  obtc<5lafacic,nihil  quicquam  refpon- 
debat,  Quare  patcr,intellefta  filijE  fencentia,cam  dimifit,&  in 
£afti  monumentum  co  locoPudorisfimulacrumerexit  quod 
in  Laconia  fpc£labacur.  Guius  meminit  Gyraldus  Syntagm.i .  MuUey  fs^ 
hiftoria:  Deorum.  Idquidem  arguit ,  mulicrem  dcbere  ma- ''"'^'*'*'t'*- 
gnam  parentibus  gratiam  &  pictatem,  fed  m«ritum  prae  cxte-  *J*^  ^J*^** 
ris  fequi  &  obferuare:quod  &  facra;  literae  prxcipiunt  j  fiqui- 
dcm  homo  rclinquat  patrcm  &  matrem.&  vxori  adhxreat  eft 
«eceirc,{iinque  duo  in  carnc  rna.  Videturque  huc  referendum 
quadam  ex  parte,quod  Ouidiana  Pendope  ad  Vlyflem  fcribc- 
le  fingitur  his  verbis: 

Me  pAter  Icartm  vidm  difcedere  lecio 
Ccgity^  imnenftii  increpat  vfque  morfu. 

Incre^et  vfqtie  lt^etyttia,firrt^tua.  dtcar  eportet: 
Penelope  coniux  femper  Vtyffis^  ero. 

lUe  tamenpietate  mea,precttufque  pudicU 
Fran^itur,  ^  vires  temperat  tpft  fua^. 
Cui  force  diflimilc  non  eft  quod  fcripfit  Euftathius  intctpFcs 

Homcri  :  'ix>i*v  •^wJMnaf.  hkyi-vM  «  oi)>ii^y'ixi^ccf  H  >l  ^/tWH 
•nS  «v^e^.Sedhuc  maximepercincnt  illa  Qu.intil.dcclam.159. 
Virgo  ad  pacrem,nupta  ad  maiitum  percinet.  Eiufdenlflatu^ 
mentio  eflapud  Lucianum  in  Imaginibus. 

Iih^cam.]  VlyfTis  patriam,infalam  in  mari  Ionio,vndc  ipfe  ithdea, 
Ithacus  &  Ithacenfis  cognominacur  a  Poecis. 

Sparten.']  Id  cft,  Laceda,'monem  ,cx  qaafuitlcarius  pater 
Penelopcs. 

Virgo.]  Penelope  ,qu6d  vocabulum  non  ita  ftride  accipi-  '^^''S*  P^'^ 
tur,vcfbmniant  plerique.  Legc  Vallamlib.6.  &  apud  lurif-  '"*''"'* 
confultos,virgopro  foemina  viripotenteaccipitur,  vt  l.Mu- '^**' 
lieris  D.de  verb.fignificat. 

Obnubit  ocelles.}  Hoc  fimplicitcr  referri  pofTe  videtur  ad 
verccundiampudicaemulicris,  quae  re<^a  viros  non  afpiciat, 
fed  ciim  loqui  neceffe  habet,  demittat :  qualis  apud  Poetam 
Dido  j0tm  re  <r^i7Toifylib,l> 

Tum  breuiter  Dido  vultum  dtmijja  profatur, 
ti  in  5.de  Andromachc. 

Deiecit  vultHm,^  dtmijfa  *voce  Ucuta  ejt. 

V  V    * 


«7^  ANDREjE    alciati 

Vndc  diftum  olim,pudorem  in  oculis  clTe,aic  Arift.i.  De  trtc 
diccndi.  Sed  coniicio  noftrimi  huncnon  tcmcrc  verbo  obnu- 
bit,vfum  fuiflcjVt  alluderct  ad  vetcrem  nuptiarum  ritum:di6lac 
enim  nupciae  funt  a  nuptu  ,  hoc  eft  opcrcione ;  nubere  cft  velo 
tegere ;  mulier  cpim  nupta  ,  id  eft  obuoluta,  &  teda  vciamine 
ducebatur  inviri  domura.  Sic  Neptunus,ait  Varro  ,di6>us  cfl: 
qu  ">d  tcrras  &  mare  obnabat,vt  calum  nubfs.ldprobant  apud 
Feftum  Pomp.Caclius  &  Ciutius,qu6d  nubentis  caput  flammeo 
obuolueietur. 

Ho-  rr^'w*rf,  jHac  figura,hoc  cultu  vel  habitu,hac  imagine, 
^Si^,  ar«gj6  t5  t;^«!',i ^^n,<<96.Sclicma,habicum,colorem,HgUr 
ram  Rhccoricam,&  alia  permulta  fignificat. 


Nupta  contagiofo. 
Emblema     cxcvii. 


P  1 1  meUora  pij^ ,M€z.enu,cur  age  fc  me 
Compellas  ?  emptHs  quod  tihi  dotegener. 


Gallica 


E  M  B  L  E  M  A  t  A.  ^7^ 

(^Mllica  qHemfcabks,  dira  er  memagra  perurit: 

Hoc  efi  qmdnam  aliudi  dtc  mihifdLHepateYy 
(^orpora  corporibHS  cjHam  imgere  mortua  viniSy 

Ejferaqne  Etrnfctfatid  nonare  dmis  f 

COnqueritut  hicpucila  ingcnua  de  pacrc  petquam  diffi-     futiit 
cili  &  inhumano  ,  qui  eam  locaucrat  viro  cuidam  turpi-  ?««''«^<»  ^^ 
ter  inquinato  ac  niiferc  foctenti ,  mentagra  ,  morbo  Gallico  &  ''""  '"''*" 
aliaftmili  lue  confumpto.  Quod  facinus  illi  fimillimum  efTc 
dicit,  quod  fuit  olim  folemne  ac  familiare  fjnTtM^^anet  Mc« 
zentio  Tyrrhenorum  Regi,-;Deorum  &  hominum  contempto- 
ri:qui  crudelitatc  omni  &  inaudica  ferocitate  folcbat  viua  cor- 
pora  mortuiscolligare  ,vt  foetorc  &  intolerabili  tabe  fenfim 
animam  infeliciter  cxhalarenc.Perinde  i^i^  habentcrudeles  illi 
patrcs,qui  fuas  filias  egregia  forma,intcgras,&  bona  valetudi- 
ticmatrimonio  (a  quo  diflblui  poftea  nefas)copularenon  hor- 
rent;hominibus  lepra  &  podagra  confeftis  ,  &  fa^pius  Neapo- 
litana  fcabie  corruptis,iis  quidem  viuis  cadaucribus,  qui  moc- 
luis  eo  quique  peiores ,  quod  eorum  foecor  &  cruciacus  ad  vi- 
t2e  vfque ,  &  intcrdum  eciam  diuturna:  finera  maneat :  illorum 
vero  celerius  animum  debilitando  cnecet.  Eiufmodi  coniu- 
gium  tam  impar  vt  eruditc  ,  ita  &  fcftiuc  dcpinxit  Erafmus  in  £r»fmi  /*- 
Dialo^o  ,  cui  titulus  cft  u^fxt^   >««^  :  cx  quo  placet  huc  ctuidialo- 
transferrc  qux  ad  rem  faciant.  Sic  aucera  primiim  nobilcm  ^'''''****'^ 
puellam  defcribit.  G  a.  Quid  ego  tibi  depingara  puellam  non  ^^'^**'^  -^^ 
incognitam,  quamquam  plurimum  gratias  addidit  ornatus  na-  ir^plr^ 
tiuodecori?  MiPctroni^dixiiTesDeam  quampiamclTemihil  il- 
lam  non  decebat.Intcrim  nobis  prodit  beatus  ille  fponfus,trun- 
co  nafo,  altcram  trahens  tibiam,  fed  minus  feliciter  quam  9ui- 
feri  foIent,manibus  fcabris,  halitu  graui,ocuIis  Iangu'dis,capi- 
te  obuin6lo:fanics  &  e  naribus  &  cx  aunbus  fiucbat.AIij  digicos 
habent  anuIatos,iIIe eciam  in  fcmore  geftat  anulos.  P  e  Quid 
parcntibus  accidit  vt  talem  filiam  tali  portento  committercnt? 
G  A.Nefcio,nifi  auod  hodie  plcrifque  vidctur  adempta  mcns. 
P  E.  Fortafie  praediucs  cft.  G  a.  Eft  afFatim. fed  asre  alicno.  P  i. 
Si  puella  vencno  fuftulifTet  ambos  auos  &  auias,quod  grauius 
fupplicium  de  illafumi  potcrat  ?  Si  minxifTct  in  patrios  cinc- 
ies,fatis  panarum  datura  fuerat  tali  monftro  vel  ofculum  dare 
coacta.  Mihi  fane  faftum  hoccrudelius  cfie  videtur,  quam  fi 
illam  nudam  obieciflent  Ytfis,  aut  Lcouibus ,  auc  Crocodilis* 

Vv    J 


€■7%  ANDREiE    ALCIATI 

Nam  aut  fcrae  pepcrciflent  tam  infigni  forn[Kg,aut  fubita  mors 
finiiret  cruciatum  :  mihi  planc  videcut  hoc  fadtum  Mezcntio 
dignum,  qui  mcritu^  vc  inquit  Maro, 
8.  %4bfnid.       '■  ■  ■     ■  inngebAt  (onort*  vtuisy 

Com^onens  munihu  'ejM  ■  rKMn*!  yatque  orihm  ora* 
Quamquara  nec  Mczentius,ni  fallor.tam  immanis  crat,vttam 
amabilem  puellam  cadaueri  iungeret.  Ncc  vllum  cadauer  cft, 
cui  non  iungi  malis  quam  tam  putido  cadaueri.  Siquidcm  hoc 
ipfum  quod  lpirac,mcrum  veneoum  efl::quod  loquitur,  cft:pc- 
ftis:quod  concingit,mors  cft,h«c  illc.Huc  refer  etiam  Prouciy 
bium,Male  coniugaci. 

D^  Tfuliorapijs.j  Gpcandi  formula  pcr  apofjopcCn,  fumptum 
id  cx  j.Georg.Virgii. 

Dij  meiiora  fijs,(rrcremque  hoRihus  iUum, 
Grasci  (Ic  cfterunt,  f  1«  >(^>(^v,Maiumforas:&  ^^ifA{  Z  «^Ef, 
*2>if  mtiio'  apud  Lutianum.  Cicero  Antoniima  S.  Dij  meliora :  id  cnsm 
T»>  ipfum  agimus,  ne  quis  pofthac  ciufmodi  quicquam  poflit  pol» 

Jiceri.  Ouid.Epift.Hclenes: 

Dijmeliu/f:]imtlUnonfuttiUetui, 
Idcm  i^.Mctamorph. 

procuii  0  frocul  omnia^dixitt 

Talia  Dtj  peUmt. 
£t  epiftola  Laodameiac  Protcfilao: 

Dtfypfecor.a  nobii  cmen  remouete finiHrum. 
Amorum  i.Eleg.io.  idem: 

Hojiibtn  eueniat  vitafeuera  meis: 

Hobtbtis  eueniat  vacm  dormire  cubili, 
Ec  3.  eiufdem  operis: 

Eueniat  ncflrii  hofttbw  ille  pudor. 
Tibullus  j. 

Dif  meiiora  fermtynec  pnt  infomrtia  vera. 
Liuius  lib.j.Oracione  Poftumij  (  qui  Conful  fuli  iugum  mif-» 
fus  ad  Caudinas  furcaSjdiftuadebatfa-dus  a  fe  idum  cum  Sam- 
nicibus)quid  tandem?  fi  fpopondiiTcmus  vrbem  hanc  reli- 
(Sturum  populum  Romanum,fi  incenfurum  ,  Ci  fub  regibus  fu- 
turum  ?  Di j meliora.  Quas  loquendi  formula plcnaeft  affedus 
&  encrgia:,vc  facile  apparcc  ex  iis,quos  modo  cicaui,locis. 

Emptu4  quod  tibi  dote gener.^  Emptus  gencr,vt  apudVirgil. 
i.Gcorg. 

Teque  fibi  generum  Thetys  emat  omnibtu  vndis. 
In  quo  allufum  ad  matrimonij  fpcciera,quae  vcteribus  cosm- 

pticr 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  ^jf 

p^io  diccbaturjde  qua  Cicero  in  Topic.&  Seruius.  Qu.intilian, 
declam.2. 57.  Securus  iis  patcr :  petiti  fumus :  empti  iunius* 
•    Galitca  quemfcat?ies.']  Morbus  iiic  Ncapoli  allatus ,  nonduiti  MtirhM 
fuum  nomcn  vnicum  eft  fortitus:nominatur  interdum  Indicus,  N.^optUtif 
quandoque  Galiicus ,  quandoque  Neapolitana  aut  Hifpanica  ""''^f'"' 
fcabies:ea  cit  fupcrbiilima,  qua;  nec  lepras,  nec  elephantiafi,nec  ^*^"*"*^^ 
lichenibus,  nec  podagrae,  nec  mentagras  cedat ,  fi  rcs  vcniat  in 
certamen.  Hanc  luem  cx  Indis  profedam  tradunt  audores, 
cum  qua  in  illa  Hifpanienii  India  infantes  nafcuntur.  Alij  alio 
referunt:fed  certo  conftat  in  ift^s  rcgiones  inuedlam  nonmul- 
to  abhinc  tcmpore  j  nimirum  ignota  fuit  ante  gloriofam  ,  fcd 
parum  felicem  expeditionem  Ncapolitattatti  fub  Carolo  8, 
Gallorum  Regc. 

Mentagra.Ji  Morbus  eft  i  mento  fic  didlus.  Nam  a  mento  Mtntagrtit 
p?r  faciem,coIlumipedus  &  manus ,  foedo  &  infolito  quodara 
furfure  dilatatur.  Plinius  cap.i.lib.KS".  Grauiflimum,inquit,cx 
his lichenas  appellauere  Grasco  nomine,  Latine,  quoniam  a 
incnto  fere  oriebatur  ,  ioeulari  primum  laffciuia ,  vt  cil  procax 
liatura  multorum  in  aliehis  raiferiis,  mox  &  vfurpato  vocabu* 
lo ,  mentagram  occupantem'  in  multis  totos  vbique  vnltus, 
oculis  tantum  immunibusjdefeendentcm  vcro  in  collapcduf' 
que  ac  manus  foedo  cutis  furfurc. 

Etrufci  Vt*cis.']  Mezenti  j  Regis  EtruriiE,quse  regio  cil  Italise 
mari  Tyrrheno  adiacens^ 


Yt    4 


^80 


ANDREiE    ALCIATI 


A  R  B  O  R  E  S. 

Cupreirus. 

Emblemjl     CXCY  I  X  I, 


I N  D I  c  A  T  effigies  meUy  mminque  cnprejjl 

Tra^Andos  parili  conditione  fuos, 

Aliud. 

F  t  N I  s  T  A  efiarhor^procerum  monumenta  Cuprejjkf, 

Quale  apiumplehiSy  comere  fronde  folet. 

Aliud. 

P  V  L  c  H  R  A  coma  eft,pulchro  dtgesidL<^  ordine  frondes: 

Sedfruclns  nullos  hac  comapulchragerit, 

Indicat.} 


E  MB  LE  M  A  T  A.  ^8t 

Indicat.']  Multi  CyparifTum  vocatam  aiunt  j!>l^.  -n  kvm  i^  CitprifM 
Aiont  Ts-ecpia-Hs  KXec^ki  it  k,  3e«o^i{s,a  fruftuum  aequalitate,pa-  ""''«'»««'** 
riterque  ramorum  quos  producit.  Si  quidcm  CuprcUus  ab  ra-  g,^„^^,,^ 
diccad  ruramitatem  redo  ftipite  colurgitjfuaque  brachia  om-  ^^, 
nia  pari  squalitate  in  coni  figuram  ad  faftigium  protedit.  Hoc 
quidem  admoncri  potefi:  Magiftratus&  princeps  ,  vtin  Rcp. 
&  prouinciis  fibi  fubiedis  acqualitatem  feruet  atque  tueantur. 
Memincrit  ctiam  optimus  quifque  patcrfamilias  luort  libero- 
rum  xquam  haberc  procurationem  ,  cum  fint  omnes  ^que  lc- 
gitimi.  quod  tamen  in  plerifque  noftr^e  Gallias  prouinciis  iure 
patrio  nonobferuaripalameft.CafliusDionyf.lib.ii.ca.5.  Cu- 
prefli  duplcx  nomen  habet :  &  Charites,  hoceft  Graci«  appel- 
lantur  ad  deledlationem  :  Cupreffi  ver6,{iue  (  vt  Grscci  rediiis 
appeiiant)  Cyparifli,  quod  fere  pariles  geftent  &  prodncant  tu 
ramos.tum  frudus.Ambrofius  Serm.^.in  Pial.  n8.de  Cupreflb 
vcrba  faciens :  (  quid  enim  me  pudcat  audorem  tam  pium  & 
dodum  huc  aduocarc?)Gcnus  hoc  arboris,ait,numquam  am.it- 
tit  viriditatem  fuam  hyeme.  Iuxraver&  asftarem  comampa* 
fcit ,  nec  diuerfo  colorc  mutatur.  Solam  hanc  arborem  ventus 
fuonumquam  honorc  defpoliat:folanumquam  vetcrecxuitur 
ami<^u ,  autJiouo  flore  veftitur.  Sic  Apoftolica  quoque  gratia 
ncfcit  defe£!um,fed  vetuftate  fui  floret.C^terumquod  hic  fcri- 
bit  Alciatus  de  asqualitate,  qua:  patribus  in  liberos  obferuanda  Locu4  D. 
itr,  illuftrari  non  minimum  pofliint  his  Ambrofi  j  eiufdem  ver-  sAmhrtfij. 
bis  in  Hexaem.Iib. s-c. i  S.Quis  docuit  nifi  homo,fiiios  abdica- 
ri?quis  repcrit  tam  immitia  patrum  luraPquis  inter  naturae  tra- 
ternseconfortia  fratres  impares  fecitrVnius  diuitiis  filij  diuer- 
fa  forte  ceduntur.  Alius  totius  paternsefortis  adeptionc  inun- 
datur,alius  opulenta;  hsereditatis  patrise  deplorat  exhaufta  atqj 
inopem  portionem.  Nunquidnatura  diuiflt  merita  iiliorum? 
Ex  pari  omnibus  tribuit  ,  quod  ad  nafcendi  acque  viucndi  pof- 
iint  habere  fubftantiam.  Ifta  vos  do.cent  non  dilcernerc  patri- 
monio,quostitulogenTianitatisa:quaftis.Etenimquibusdedi- 
ftis  c6munirer  effe  quod  nati  liintjnon  debetur  his,  tc  id com- 
muniter  habeant ,  quod  a  natura  fubftituti  funt  inuidere  ,  &c* 

MttA.']  Meta  ftrues  in  acutum  tendens,  Gra:cis  xS.c^.  Virg,  j^ttt, 

Hic  •viriiem  ^nesi^  fonden^ i  exilicc  inciam 

Conflituif, 
Idcm  alibi,Aerias  quercus,  &  coniferas  cypariiros  appellat.  Ci- 
tat  &  iftuc  ex  Ennio,Nonius: 

CA^Uibui  mtantef^ines,  ceciofatte  Cuprefis. 

VV     5 


tf8i  ANDREy?!    ALCIATI 

CuprcfTum  aiitema  Cyparillb  puero  nomcn  habuifTc ,  co  qui» 
dcm  Telephifilio.  aU  Apollme  adamato^&in  aiborem  fui  no- 
minis  commutato  fabuiatur  Ouidius  in  lo. 

Fumfta  eji.]  CupicfTus  Diti  facra,  ideoque  pro  figno  funcbri 
ad  domos  pofita.Plin.  lib.  i5.cap.33.Ha;ccnimproccrumma- 
gnatumque ,  ficuti  Apium  plebciorum ,  fcpukris  imponcbatur, 
quod  putredincm  auerterc  crederetur  rquorum  vtrumquc  fi- 
iiiili  propemodum  folio,  colorc  odorc,facultatc  naturaque  fir. 
Sunt  autem  qui  ramos  cupreiriuos  ante  dcfundorumxdes  po- 
ni  foIitObvclint,ncquispcr  imprudcntiam  ingrelturuspolluc- 
retur.  In  funenbusautcm  adhibebaiur,qu6d  lcmcl  cxcifa  nun- 
quam  rcnalcatur  :  vel  vt  humaniim  corpus  ab  anima  &  aaimo 
iam  rcliitum  diutius  feruarctur ,  atq;  incorruptum  remancret. 
Varro  putat  hunc  morem  induclum,  ne  cadaucrum  odor  narcs 
ofFenderetjinterea  dumyrercntur.Yide  Cuprefium  Picrij,id  clt 
libro  ^z. 

Funefta.^jVuacnbm  deftinata,  vel  pro  mortis  figno  adhibitaj 
I  Idco  enim  Horatius  Cupreffos  appellat  funebrcs  Ode  ^.  Epod* 

vt  Virgil.m  (^.ferales.fic  enjm  ait-: 

cui  fircndibt€6  atris 

Imeyunt  btera,  ^ferales  ante  cHpnftos. 
Idem^./tneid. 

ftant  manibtn  tiri. 

Ci.rul&l(  nmft£  vittis,atrdi}Me  cttprejfe^ 

Ef  non  puheios lu^m  ieftata cttprejjt44, 
Ouid.3.Triflium,Elegia  1 3. 

Fumris  ara  tmh.ferfiltctnSlactipreffu  Conttenit, 
Claudian.i.de  Raptu  Proferp, 

G^crcuf  amtca  leui.runiUL^s  teciara  cupreffm. 

C»/w?r^.]Ornarc.hinc  comptum  dicimus  ornatum. 

Comere fro7icle  ]Hoc  iLcntt^^oe/Km  Proprie  Plautus:Dum  po* 
liuntut ,  dum  comuntur,  annus  e(l.  Claudian.in  laudc  Screnaf^ 

Nen  illo  rfitides  vmquam  bellante  capillos 

C&mere. 

LetpiunU^       fulcra  ccma ,  ^c.  ]  Huc  rcfcr  didum  Phocionis  in  Leoflhc- 

in  ^teme-  j^^^^  Oratorcm  multis  &  magnificis  promiflis  Athenienfes  ad 

'"•  bellum  concitantem  :  eius  enim  orationem  cupreffis  effe  fimi- 

lem  aicbat,qux  cum  pulchrq  fint  &  proccrae,  nuUu  tamcn  fru- 

dum  rcferant.Dicitur  autem  in  eos,qui  cum  membris  func  clc- 

gantibus  &  apprime  comptis  ,  nullius  tamen  frugis  funt,neque 

fulsalicuicommodo  efrepofrunc.  Refer  huc  Adag.  Gyparifli 

frudus. 

Quei: 


EMBLEMATA. 


48$ 


Quercus. 
Emblsma    cxcix. 


G  R  A  T  A  loui  efi  qnercWy  tjui  nos  fertidt^ne  fouitcjue; 
Sermnti  ciuem  quema  corona  datur, 

Aliud. 

G  L  A  N  D  E  ahtit  veteresyfola  ?mncproJicit  vmbra: 
Sic  c^mquefic  arhos  cjfciofa  loui^ . 

Gmta,  fcui ,  ^c  ]  Queicus  loai  facra ,  qui  Deus  habebacur  Sluirctit 
Opr.Max.  in  ea  enim  rcddebat  oracula  inDodona  ryliia.  Vir-  JacTalQni, 
giliusi.Georgic. 

mmrttm 


#84  ANDREiE    ALCIATI 

nemorumque  loui  qu&  maxima  frondet 

Efculw,  atque  hahiti  Graijs  oracula  querctu. 
Claudian.de  raptu. 

^ercus  amica  loui. 
Huius  autem  glandibus  prifci  vefcebantur  ante  frumcnti  vfum: 
fiebat  etiam  e  frondc  cjuerna  ciuica  corona  quam  ciuis  ciui ,  a 
quo  feruatus  eflet  in  prcclio ,  tanquam  vitz  tcftem  ,  falutifquc 
percepta:  monimcntum  dabat.  Ficbat  ctiam  ex  ilice:quod  ge- 
nus  fuperiori  non  admodutp  diflimilc  crt,'-GeUius  cap.^.lib.^. 
&PIin.cap.4.i(J. 

Serutmti  ciuem.]  Lucian.in  primo. 

Seruati  ciuis  referentem  fr&mia  qtiertum. 

Clande  aluit  veteres.']  Vcteribus  quernjc  glaodcs  viflum  prac- 
buercmunc  vcro  arbor  ipfa  foh  vmbra  prodcll :  quod  conuerti 
poteft  ad  veterem  illam  lcgcm  populo  ludaico  a  Mofc  propo- 
firam,  quaa:terni  patris  fiilus  &  fcruator  npfter  C  h  r  i  s  t  v  s 
expeftabatur :  cuius  quidcmfpci  fidem  ceitiflimam  cum  nobis 
Chiiflianis  dedcrit ,  pollumiis  atque  prifci  illi  fubindc  rcpetc- 
tCytihii  ^p»fl«,  rcperta  tandcm,  vcl  potius  cuique  noftrum  gra- 
tis  conccfTa  fruge  omnium  optima  diuinilfimaque  ,  quam  ab 
Euangclio  decerpimus.  Iii  Cain  icutcntiam  lufi  aliquando 
Epigrammat.  H/ 

Glande  patres  aluit  querciiSyfaguf^He  fetuslcs: 
Sed  modo  non  cibm  eft,  profictt  vmbra  tamen, 

CUruiibi^  antiquis  tamkmfuit  •vfawtuslds, 
Frugibus  inmntis  vtimur.  at  quid  td  efts 

Tradidit  in  fkcro  quAcumque  volumine  Mofes, 
Glans  erat,  ^  veterum  pabula  prifca  patrum, 

At  hrptor  opum  fruges  inuenii  I E  s  v  s, 
Et  mi(la  palea  plurimagrana  dedit. 

Vmbra  licet  nobis  lex  fit  vetus  atque  Propheta: 
Sednoua  /e.v  C  H  r  i  s  T  i  verior  elio  cibus. 


Salit. 


EMBLtMATA. 


^8; 


Salix. 
Emblema     cc. 


Qj^  o  D  frngifferdamfalicem  vocitarit  Homtrtis^ 
Clitorijs  homines  morihai  adfimilat, 

HOmerus  OdyiT.  k.  falicem  isXinKap^v ,  vc  etiam  Theo' 
phraftas  3.Deplantis,cap.i.&  x.cap.i^.  De  caufTis,  oJAt- 
<nKa/p7mi  ^j(^  appellat ,  quod  femen  ocy/rime  amittat ,  ante- 
quam  omnino  matiiritatem  fcntiat,  vt  enacrat  Plin.i  ^^.cap.zs», 
icicoque  hydropotarum  poteft  efle  fymbolum  ,  quo  referes  i!~ 
lud: Aquam  habens  ruhjl  boni  parias.  Sic  autem  Homerus,  f/jn- 
xfsuT  Myn^i  j^  'iTtetf  a»AE(7i'»<«^:7Jj<.RetuIitidemcx  Homero 
Stoba:us  Serm.ioo.ex  Porphyrio,  qui  cum  Plinio  fentic ,  fali- 
cis  fruflum  cum  vino  propinatum  ,  {lcrilitatcm  inferre,^eni- 
talc  fcmen  extingucre ,  ac  libidinis  impetum  marcore  amcere.  Sdlix  fimn 
Picrius  Hicroglyph.51.idem  omnin6,&  alia  qaxdini  de  falice  «««"'««^ 
aotauit;  vt  Aelianus  ?le  hift.aaimal.^.cap.ii^ 

Clitorus 


€i€ 


ANDRE^    ALCIATI 


Clinrijs  mortbus.']  Qui  rino  non  vtuntar.  Plin.cnim  3 i.cap. 
1.  Clitorium  lacam  Arcadixaquam  tali  virtutc  imbutam  ha- 
bcre  dicit ,  vt  qui  ex  ca  biberiut,vinum  afperncntur.  Ouid.15. 
Mctamorph. 

Cluorio  cfuicUmque  Jttim  de  fonte  leuauit, 
Vina  fugit»gaudetque  merts  aMemius  vndis. 
Itaque  homincs  clitoriis  moribus  appcllamus  abftemios.  Mc- 
mineram  quidcra,  ie>«rft<«^«i' .  obfcenum  verbum,  idem  tff^ 
ac  7»  T^  ytwettKeit  aihiet  •^tiXx^i^i^  *i  rtiTUv  i(^ni7rrf(Q-uft 
muliebria  contre(fVare.nam  »A«7»e<?,  vt  traditur  ab  Hefychio, 
cd  y  yiweUKtts  eiihiff  n  123» Ap^ls  (  meadose  laOT^g/tj,  vt  lc- 
gitur  in  vulgatis  Hefychij  exemplaribus)  t^  vvfA^n,  t^  ^vpr^i 
»g  KXdTteJii,  caruncula  quxdam  mufculofa  in  media  parte  Tap 
etihtiav  yuvutKeiair.  Itaquc  qui  inimodcratius  mulicbriacon- 
tre£tant,dicuntur  »t>«r^«^«v ,  nempc  non  tam  iiXioiKcupTnty 
vtfaliccs.quam  7»  an-e^jcc^t  .a/gt^'^**^**""^'^^^  Vcnerelicentiiis 
abutuntur,proindeque  ad  gcncrandum  inepti  iiunt.  Quem  ago 
germanum  puto  hiiius  diftichi  fenfum:n6  vt  accipit  ia£labun- 
du$  nefcio  quis  &  impudens  plagiarius,qui  bonam  partem  hu- 
ius  mesc  commentationis  fibi  ante  annos  aliquot  auda(flcr  & 
impune  vindicarat.  Is,vt  fibi  videretur  ingeniofior,  *A«7re^«- 
fyv  verbum  ad  venerem  mafculam  retulit,  Erafmi  audoritate 
daftustfed  in  eo  tamcn  dubius  eft  Erafmus,neque  id  perfpicue 
alTcritjVt  qui  dumtaxat  fuum  coniedlaneum  affcrat. 


Abies. 


EMBLEMATA. 


€%7 


Abies. 

E  M  B  L  E  M  A       C  C  J 


A  P  T  A  fretis  abies  in  montihr^  edimr  ^lris: 
Efic^  itt  aduirfis  maximct  commoditai'o 

PLinius  c.io.lib.i^.  In  moncibas  cditiilunis  nafcltur  abies^ 
ceu  mauia  fugerit,  quod  liic  cransfcicur  in  eos,  qui  vt  am-. 
pliorem  mercede  confequantnr^ptricuU  fubire  non  refugiuui. 

ji,ies  in  montibus.']  Sic  Maro  7.  Ecloga:  jihi*V' 

Fraxims  m  fylnis  ptdrh.  rrima,  pinus  in  hortis, 
Vopulus  in  fiuHtjs,  ahies  in  monttbus  altts, 
Idem  1.  Aeneid. 

■   •"Ctiam  ardua  palma 

Ndfiiiur,  ^  cafus  abies  vifurA  marinos. 
Et  Claudianus: 

Apta  fretis  abies^  bellis  accommoda  cornus. 
In  aduerfis.]  Locis  concrariis :  dum  enim  abiere  fic  nauis  ir* 
aquis  flu6luansjvidetur  locum  habere  fibi  contrariiim.  Sic  Pli*- 
jpius>  Abies  nauigiis  expetita,  iicus  in  cxccifo  montium  ,  cca 

ma;ia 


m  ANDREiE     ALCIATI 

maria  fageric^nec  forma  aliarmaceries  vero  prxcipua  trabibus, 
&p)urimis  yitxoperibas.  Non  piget  Arabrofij  ca  de  rc  huc 
fentenciame  3.Hexaemcron  cap.i  i.adiicere:Abics,inc]uit,noa 
conccncacerccnisradicibus  acque  aerio  vercice ,  eciarn  cafus 
mantimos  cuco  fubicura  remigioHiec  folum  ventis ,  fed  etiara 
flu^libus  ccrtatura  procefTit. 


Picea. 


Em 


BLEMA       CCII, 


A  T  picea  emitm  nuUoi  qttodftirpeftohr/esy 
itlitii  eft  index,  qutfine  prole  perit. 

Plcea,  qaz  nuUos  cmittit  c  fna  ftirpe  ftoloncs,homincmar- 
guit,qui  fine  libcris  vitam  agar.  De  hac  arborc  fatis  multa 
Plin.hb.i5.cap.  10. 

Stolones.']  Stolo,  virgulta  eft  cx  arbomm  radicibus,aut  trua- 
co  produ^ix. 

Cotonea. 


E  M  B  L  E  M  A  T  A. 


6Z9 


Cotonea. 

E  M  B  L  E  M  A        C  C'I   I   I 


P  o  M  A  muu-  tribm  dehere  Cydonia  mptls, 

Dkittir  mtiqHm  conftttuijje  Solon. 
Grato  ori  <^ftomacho  cumfitityVt  &  halitm  illis 

Sit  ftuamijbhndm  manet  d^  ore  lepos» 

PLutarchus  in  ytfmi^^i^  ■zs-xp^yftXf^T:)'  ita  fcribit:  O'  fo-  Cttontscnr 
fAKXov  Kvahyia  ngk^Tfu.yia-eMf ,  cmhtJo^I^  <V5    «o/xgv,  «71  </[«  edtrtntur, 

*i^eieu/ ;  Solon    iubebat  fponfam  cum  rponro  concubituram, 
prius  edcre  malum  cotoneum  :  innuens  ea  re,  primam  quK 
orc  &  voce  initur ,  gratiam  concinnam  debcre  eife  &  fuauem. 
Idem  in Problcmatis fere  tradit.  Dc  cotoncisPlin.ij.cap.u/' 
&  17.de  corum  fapore  &  odorc  eiufdem  lib.cap.i8. 

Xx 


O»  ANDREiE    ALCIATI 


Hedera. 
Emblema      CCIIXI 


Haud^HacjHam  arefcem  hederd  efl  arhufctila,  Cijf» 
Qh£  pHero  Bacchnm  dona  dedtffeftrHnt: 

ErrahnndayprocaXy  aHratis  fnlna  corymhu, 
ExteriHi  viridisycatera  pallor  habet. 

Hmc  aptis  vates  cingnnt  fna  temporafertts: 
PallefcHntftudijSy  laui  diHtHma  viret. 

flrfrebtyi-Tl^^^^^^^^JnOlympiisjBacchum  Ktert^pifot  ,id  cft,hcdc- 
tra  btdtra.  £  reum,vcl  hedcraccum  aut  hcdcrigeram  appcllatj  quod  ci 
f»^M#,/j»-  hedcra  dicata  fit.  Tradunt  autcm  nonnulli  Ciflum  adoiefcen- 
"JjJ^    **'  tem  Libcri  parris  hiftrionem  faltatoremque  fuiffc :  qui  cum 

Deo  prxfcnte  Thyafos  exerccrct ,  in  qucndam  terrac  hiatum. 

cafu  lapfus  intcriit.  Tellus  autem  cum  gratilicari  Baccho  vel- 

letjflorem  produxit  adolefcenti  cognominc.  Lcgitur  quidem 

phmo  Epigrammaton: 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  ^ji 

KtGsot  f3lfi  Sil}ivtT(^  ayi^^tntj,  etiyiii  JV  ^^V. 
Bacchu^  amat  hederrt^,^  lupiter  igide  g^udet, 
Rctulitaucem  in  Acticis  Paufanias  «*ore»  ^oivtntv  Bacchum 
appcllatum,  tjuod  in  ea  Attica:  regionis  parce,id  eft,  Acharnis, 
primiim  hcdera  vifa  (it :  quo  loco  ftacua:  eciam  funt  hedereae. 
5cd  &  Homcrus  in  hymnis  Ktoso^fzlut  Jiownf,  id  cft,hcderi- 
comam  vocat.  Probus  Grammaticus  iit ,  in  Cythcrone  facra 
Liberi  pacris  arcanacenio  quoque  anno  cclcbrari  folica.  Libcr 
autcm  cum  MuTis  &  Apollinc  effc  perhibebacur,idcirc6que  ex 
hederas  cius  frondc  Poccas  coronari.  Porro  dicaca  eft  ei  hcde- 
ra,quod  vc  ea  fempcr  virct,{ic  illc  fcmper  iuucnis  5  vt  diximus 
initio;quanquam  plcriquc  rcfcrant  ad  ca  ferta  feucotollas, 
^uas  poft  cxpeditioncm  Indicam  circumtulilTcBacchus  dici^ 
rur,  Plinio  ccftc  lib,i<J.cap.4.  vndc  &  Dionyfiaca  hcdcradicla 
cft,&  Bacchica  Ouid.Faftor.tf. 

Bacche  racimif.ecs  heaera  red^mife  eapillos. 
Idcm  alibi  corymbiferum  cum  nominat.  Plutarchus  tamcn  Lotut  p^m- 
Sympofiac.j.fcdio.x.  Hcderam  dicit  a  Baccho  fumpcam,  uon  tareht. 
▼tauxilium  elfet  aduerfus  ebrietatem  ,  aut  rt  vino  aducrfam, 
quippe  qui  Methymnaeum,  a  methy  ,  quod  vinum  fonat ,  fefc 
appellari  voluic :  fcd  vc  vinoii  vino  vero  dcftituti ,  hordcaceo 
potu  pro  vino  vtuntur  ,  Sc  c  m;jiis  aut  palmulis  quardam  (ibt 
▼ina  conficiunt :  ita  qui  hyeme  dclideraret  coronam  viteam, 
quod  tunc  cemporis  vitem  nudam  vidit,&  foliis  carentcm,ob 
limilitudiaemquandam,  hedcram  eltamplexus.  Non  poifum 
conniuentibusocuiis  liibricerequoddidici  ex  Poetis  Grjccis, '?<,«<•  ^ 
&  eorundem  fcholiaftis  ,  ncmpe  vaccs  appellari  Afr<pM^«y»?,  ^*^'-' 
id  eft,lauriuoros,vel  lauro>efccntcs,aut  laurum  cdentcs  :qu6  *»^ni- 
rcfpcxit  luucnalis  quadam  Satyrajquo  loco  dixit,  ^«^9«. 

■  Laurtimqtu  mcmordit. 

Poeris  autcm  hcderas  decretas  elfc ,  cum'  Pierio  ,  &  aliis  qiii  -     . 
bufdam  doclioribus  crcdidcrim  ,vtvna  cumlauro  perniifce- 
rentur,non  tam  vt  ptrpetuus  vtriufque  viror,qui  diuturna  co- 
lum  fcripta  rcpraefcntaret,in  caufa  fuit,quam  vt  oftenderetur 
cos>qui  digni  hedcris  cuafifTentjlaureamque  meruiirent,&:  ar-  ^J'^"*   *" 
tc  &  ingenio  excclluiire.  Siquidcm  per  laurum  intclligebant  ^^^^^ 
infttam quandam  mgcnij  vim  acvcna;  fecunditatem  ,  Apolli-  ^td  inttU 
nis  radiis  vberem  atque  locupletcm :  pcr  hederam  vero  artem  Ugtbant 
&  induftriam  peruigili  laborepartam.  Huius  quidem  rei  m-  ^'^'J*'- 
dicium  eft  ,quod  hcdera  fuapte  natura  fit  tam  imbecilla ,  vt  "J-^"^* 
iemper  repcre  oeccfTc  habercc,  aid  vel  muro,  vel  plancx  »auc 

Xi    1 


6^i,  ANDREiE    ALCIATI 

faxis  h3ererct,&  pertinax  conatu  fcfc  attolleret,Yt  tandcm  pau- 
latim  irrcpcns  vidlrix  euadat.  Eft  autera  operajpretium,  vtro- 
que  (arte  icilicet  &  intrcnio)  fi  quis  vclitaliis  antccellcrejqua- 
doquidem  mcdiocribus  efle  Poetis.non  homiQcs,non  dij,  non 
conceirerc  columna;,vt  habct  illc.  Sed  5c  iftuc  aduertcndura, 
In^entum  f^t*t  jt!,(ut  mens  diuinioryatque  os 
Magna.  fmatHrum^des  nomintthtttm  honorem, 

Et,     ■ ■  Ego  (juod  ftndium  jine  diuite  vena, 

Nec  rude  qutd  r^cjjtt  vtdeo  ingeniunjf  alterisufic 
AltcrapofcitPp(mres,j^  ccviura,t  amtce. 
Vr6c(ix.^  Donat.ad  HccyrarnTcrent.procaxpetaccmfigin- 
ficat,  procari  cnim  nihil  aliud  efl  quam  impudentcr  &  impor- 
tune  pecere  ,  ait  Nonius.  Hinc  procacitas,  feu  procacia,  vt  in 
l.ii  traditio.Cde  adion.empr. 

Exteni*'  virtiii.']  Intelligit  hedera«ii  nigram  qux  florcm 
croceum  habet,  puUa  folia:Id  eft,hederac  nigras  folia  parte  al- 
tcra  virefcunt,altera  pallefcunt.  Ne  quid  a4  ha;c  requiras,cor,- 
fulePlinium  lib.i6.cap.34. 

//;».  np^k.^  Horatius  i.Carminum; 
Me  dociarum  heder&  prJLmia  fiontium 
Difs  mifcent  fuperii. 
Idem  in  Epiftol. 

PrtmafertshederA  vi^ricis prArnia,  — 
Virgilius  in  Eclogis: 

P^Jiores  hsdera  -refcentem  ornate  Poetam. 
Quod  ridet  in  Satyrarum  veftibulo  Pcrfius  :  ait  cnim, 
Heltconidafq^  palltdamqj  Pirenen 
lilis  relin^fUOtquorum  imagines  lamhunt 
HederjLfequaces. 
PaUefcunt  vndique.']  Sicuti  errabunda  tcnaxque  hcdera  fen- 
(im  altum  confcendit,  cxterius  vircfcens,  in  casteris  pallida,  Sc 
aurcos  corymbos  ex  fe  producit :  ita  Poeta:  fuis  laboribus  hu- 
mo  pcdetentim  [tk  cfFerunt:&  quaquam  afliduo  ftudio  pallidi 
fint,fama  tamen  ex  fcriptis  &  ingenio  concitata  fcmpcr  virct: 
quippc  qui  aurcos  c.ruditionis  &  do(knnx  frudus  parturiant. 


Ilcx 


E  M  B  L  E  M  A  T  A, 


<fn 


Ilex. 


D  V  R  I T I  E  fiimia  quodfefe  YHmperet  Ilex^ 
SymboU  vimlis  [editicnis  hahet, 

MVcuitus  efl:  huius  diftichi  argumentum  ex  Ariftot.Rhe-    ■ 
toric.lib.j.Pericles,  inquit  ille,  BcEOtios  ilicibus ibire.fi° 
milcs  tiixit,vt  cniai  ilices  fefc  viciffim  frangunt :  ica  Bctotios 
interfeproeliari.Gra:ceica:;jpif  «?  Bo<oT8$,ff7:  IfAStoirois  ^i- 

Seditiofi  duraeq ;  ceruicis  homincs,quos  citius  frangas  qtiam  lUx ,  Mi& 
fledas  aut  corrigaSjfub  magno  malo  efficiunt  quod  ilex,  cuius  feiitiafi^ 
tanta  durities  eft  ,  vt  non  ni(i  ma^na  difficultate  profcindi »"«'»' 
queat ,  nifi  etiam  per  fe  fatifcat  &  difhndatur.  Protcrui  cnimj 
quibus  feditio  &  turbatus  Reipublicas  ftacus  cordi  eft,cum  nun- 
quam  poffint  cum  aliis  conuenire,fepenumero  a  reliquo  ciui- 
tatis  corpore  quafi  agmine  fa<5lo  ,  difcedunt :  &  tandem  ciim 
honnihil  diiTcntiunt  a  fua  fa6tione,facillime  corripiuntur,fuo- 
ruitique  flagiciorum  poenas  luunt,  Naturam  huius  arboris  rc- 
pete  cxPlinij  i^.cap,8, 

Xx     s 


04  ANDREA    ALCIATI 


Malus  Medica. 
Emblema     ccvi. 


A  V  R I  A  fimt  J'enerts poma  hdciucundHs  amaror 
/ndicat,efi  Gr£cis  flc  yk-jKVTriKpo^  amor» 

Citrmt,     X  A  Ec^ica  malus,c]uae  &  Citrus ,  &  apud  noftros  ob  aliquam 

^merit      J^/jlcumauro  fimilicudincmnomenrcpcrit,noninconcinnc 

fymbtlum,  amoris  potell  eire  nota.  E(l  cnim  coioris  aurci,  dulcis  quidcm 

Ac  aufteri  nonnihil  faporis  habct ,  fcd  amari  corticis:ita  turpis 

voluptas  primo  blanJicns  afpecflu  ,  tota  videtur  aurea,  fed  vbi 

guftu  dulce  dedit,  amarum  ad  (acietatcm  vlquc  aggerit  ,c]uod 

yAvKVTTix^ft»  nomen  indicat.  Plato  itaque,  vt  fcribir  Marfilius 

in  Sympofium,  amorcm  rem  amaram  vocat,  ncc  ccrte  iniuria, 

j         quia  moricur  quifquis  amat.  Hunc  &  Orphcus  yAi>xv5rrx^«r, 

K^,    id  cftjdulce  amarum  nominat,  quippc  ciim  amor  mors  volun- 

.  taria  fit.Vt  mors  eft,amara  res  cft,vt  voluntaria.dulcis.moritut 

'    autcmquifquisamat.HjccMarfFicinus. 

lucunJw  amATor.']  Paronomafia  elcgans,  quam  lcpide  vfur« 
pauic  aliquis  e  rcccntibMs  ita: 

Noji 


E  M  B  L  E  M  A  T  A,  05 

Kon  amor  antiquo  fueratt  fed  amaror  ab  auo 
DicendtUi  citmjit  femper  amarus  amor. 
tXvzvTrixf^  /wter,]  Sic  Muizus: 

tihi  t^  yXvxv^K^v  i^^ttT  xitr^t  tfirui. 

lam  S'  dulcem  amarum  aceeperat  atuUum  amorum. 
£c  apud  Hephxftionem  Sdppho  ait: 

Amor  dulciamara.  auis  inexpugnabilis, 
Volupt^s  cadem  ratione  yXvxvivfiU  dicitur.Huc  Prouexbiunij 
Amaro  dulce  mifium.  De  amore  qui  yXvxvTnxf^  appellatur 
Plutaichus  ^.Sympof.Prouerb.y. 


Buxiis. 


Emblhma     CCVIl 


Pbrpetvo  vindiSi crif^qat eaeumm y»%^. 


€^6  ANDREit    ALCIATI 

*Ddicii5  apta  efi  teneris  ^  ammtihm  arbor: 
Pallor  tneft  tlli,pallet  c^  omnis  nmam, 

JimAntxu  T)  Vxus  quorundam  amantium  vitam  &  conditioncm  refert, 

coniiti»     D Vt  enim  eft  frondc  femper  viridi  &  pallida,ex  cuius  ctiani 

ftr  httxum  ligno  fiftuliE  optimz  conficiuntur :  ita  interno  qilodam  vigorc 

repr*fenta-  ^  vcrnantis  xtatis  aftiidlu  viuunt  quicumque fc  amori  dcdont; 

pallorem  tamen  cotrahunt.huic  affeftui  peculiarem,  quod  fm- 

guiis  pene  momcntis  reformidcnt,  nc  fpe  concCpta  cadant,  vel 

turpem  quam  fibi  lirigunr ,  rcpulfam  patiantnr.  At  quidem  ni- 

hilominus  hilarem  pra:  fc  vultum  ferunt ,  vt  blandum  &  fcfti- 

uum  fermoncm  ,  fempcrque  aliquid  cantuum,aut  legunt  taci- 

ti ,  aut  meditantur  ftudio  ,  vcl  etiam  fcribunt  aut  rccitant  ad 

pcllendos  ex  animo  mi^rores,  aut  cxprimenda  ea  quae  ipfi  con- 

cipiunt. 

CrtQ>oque  cacumine  btixtn.l  Huic  proximum  illud  Claudiani  i- 
de  Raptu: 

»  hicdenfo  crifpata  cacumine  huxm, 

DiJparibu^fiJIyiU.^Viifr.x.^clogr. 

Efi  miht  dijpartbm  jeptem  compa^a  cicutU  ' 

Fifiula. ' 

Ouid.8 .  Metaraorph. 

-Sic  rujitca  tfuondam 

Fijlula  difp'irtbi4^  paulatimfufgit  menU, 
Idem  loco  alio  de  tibia  buxea: 

Longdqui  multifori  dde^at  ttbia  buxi. 

DeliciiitenerU.']  Amoribus  blandis,&  aliquando  turpibus  vo- 
luptatibus.Oaidiusfe  tenerorum  luforem  amorum  vocat. 
Pa^or  Inefl  illi.llA^inxdX.ii.Yxh^lt. 
Et  non  ncentipalltdus  magii  bUxo. 
Am»ntes       Tallet  ^  omnU  amam.']  Cur  amantes  palleant,rationcm  apc- 
c«r.  j-jj  f  icJH.Commenta.in  Platonis  Conuiuium.InPriapeiis, 
VuUaridiorpfiellapiiffiSy 
Buxo  palIidior,noudque  cera, 
Ouid.i.Metamorph.  ''  ^"\^y : 

'  '    '       cu  i  protnuiu  iji}i(rJ4p'igu4  , 
Offa  receperuntibu^oquefimtlirrjU^  ora 
Pallor  obit.  Et  4. Mctamorph . 

ordque  Itfxp^ 
PaUidtoragere77s  exhorrult. 
Ideminamatoriijf" 

*•    ^  '  Palleat 


EMBLEMATA.  €y: 

pAUeat  omnk  amMs:colorhic  tfl  apui  amantu 
Catullus  de  amafio  quodam: 

inaurata  ^alltdtorjiatua. 

Horat.3.Carm.io. 

Nec  tm£iuo  viola  fallor  amantium. 
D.Ambrofiuslib.).inHexaemcroocap.i3.haecdeBuxo:Buxo8  i^^tm  D. 
clementorum  apicibus  vtilis  cxprimcndisileui  matcria  vfum  «^'"W'^ 
manus  pucrilis  informat.vnde  ait  Scriptura :  Scribc  in  buxo,fi- 
mul  vt  admoncat  tc  ipfa  materia  quas  fcmper  virct ,  ncc  vnqua 
foliis  exuitur  fuis;  nevnquam  fpei  tuas  diflimulatione  nuderis, 
fcd  femper  tibi  pcr  fidcm  gcrminet  fpes  falutis.  Apuleius  i.De 
Afino  aur.  Eumque  auide  efitantem  afpicicns ,  aliquanto  infe- 
tiore  macic  atquc  pallore  buxeo  deficientcm  video.  ^ldcm  lib. 
8.At  illemodicum  commoratus ,  rcfcrt  {&{t  buxantique  pallo- 
rctrepidus  ,mirafupcrconferuo  fuo  renuntiat.  Claudianiil- 
lud  non  eft  alienum  a  pallore  amantum,  qui  de  nuptiis  Hono- 
rij  &  Margratus  amantum  pallor.Et  Nafo  ^.Metamorph. 
Palles:fac  it  hunc  amoritfe  colorem. 


Emblema     ccvlit. 
C  V  K  properanifolijs  pramittis  Amygdakfiorcs^ 
Oii  papilios  prkeocis  ingeni^ . 

FLoret  prima  omnium  Amygdala  menfelanuario ,  Martk  Tueripra* 
ver6pomummaturat.Plin!i5.ca.i^.  quod  torquetur  in  il-  coci  iKgc- 
lud  ingcniorum  velut  pr*ecox  gcnus ,  quod  non  tcmerc  vn-  "'^* 
quam  peruenir  ad  frugem,ait  Fab.lib. i  .cap. 3  .Sunt  cnim  pueri, 
qui  ftatim  primoque  omnia  difcant ,  memoritcrque  tcneanr, 
qui  tamen  quanco  setate  fiunt  proue£Viores,tanto  minus  com- 
plcduntur,  ita  vtad  folidamcruditionem  vix  afiquando pcr- 
ueniant.  Eam  ob  rem  vulgo  pene  apud  omnes  crcditum  ,  eos, 
quibus  fit  ingenium  ram  prajcox  &  prasmaturum ,  aut  infanos 
fore,aut  non  diu  viduros.Proinde  A<5lius  apudGell.lib.13.cap. 
i.ait.in  iuuenibus  ingeniis  itidcm  fibi  placere,  vt  in  pomis  im- 
maturis  acctbitas  ipfa  placetjea  enim  demu  maturefcerc  ( ma- 
turitas  cnira  tempeftiuam  adfert  fuauitatem)  reliqua  ante  tem- 
pus  putrefcere.  Id  quidem  obferuatum  maximefuifTein  Her- j^,  ^^^^ 
mogcne  tradunc,  cui  vix  dum  pubefccnti  tam  admirabiiem  in»  mogent 
gcnij  &  memoria»  vim  fuiffe  dicunr,  vt  annos natus  ododecira  '^ttore 
artem  Rhetoricam  confcripferit ,  qus  ab  omnibusadmodum '""'^' 

Xx     5 


S^t  ANDREA    ALCIATI 

commenclatur:quem  ctiam  declamantem  aliquando  Muroilm' 
Philofophus  grauilfimus  audire  non  refugit ,  quemadmodum 
nec  Imperator.  At  cum  annum  quartum  &  vicefimum  attigif- 
fer,mcnce  lapfus  (licitur,omniumqucpenc  rerum  oblitus  nulia 
cuidenti  caulIa.PrxclaraLyfia:  vox  oKatoris,cum  diceret  fe  nol- 
Ic  cofcribcrequas  fcftinatio  praECipitaiTet,  «  /BhX»/^  '^)^}*  <f^' 
W-r^ftr  ««n-<^^'»,quod  tottum  apparet  ineos  qui  nimium 
prajcipitante  fty  lo  eduntjfeu  potius  cuomurlt  qurc  nondum  bcl- 
Uconcoxcrunt.  Non  minus  lepide  Synefius  cum  diceret  eos 
qui  fibi  in  ftylo  indulgerenr ,  cxca  &:  rubucncanea  parcre :  nec 
enim  incubando  fouere  orationem  cos  quibus  nccefTe  eft  vo- 
mere:fieri  namquc  ftylumcuanidum  &:  lltTtiXtv :  qui  non  con- 
grua  ccmporis  mora  di(5Vioncm  elimat :  nam  quod  in  fcetu  imf 
niaturo  folet  accidcre,abortitie6quc  fieri  rolet,vt  abortus  eiuf- 
modi  nihil  pariat  quod  fit  vitale,intcgrum,diuturnam.  Philo- 
ftratus  tradit  in  Sophiftis  ,  cum  M.  Antoninus  fama  cxcitut 
Ariftidis  Smyrnxijaudire  ipfum  difTcrentem  vellct,dixifl"e:Ho- 
die  proponico,&:  cras  audito;ncque  enim  lumus  e  numcro  vo- 
nientium,fed  exa(fta  cura  claborantium.id  eft ,  riiui^v  tssts^sc- 

iz.iv.  Huc  fpedant  adagia ,  Ante  barbani  doccs  fcncs :  & ,  Odi 
pucrulos  pra^coci  fapientia.  cuius  poftrcmi  mcminit  Apul.  z, 
orat.pro  fe,fed  alio  torquet. 

Curproperans.']  Properare  aliud  eft  quam  feftinare ,  ait  No- 
nius ;  qui  enim  vnum  quodquc  mature  tranfigit ,  is  propcrat: 
qui  multa  fimul  incipit,  nequc  perficit,is  feftinac.  Sic  omnina 
Cato,  oratione  De  fuis  virtutibus,  &  apud  Gell.legimus,lib.  i^. 
^cp.14. 

^rfrocis.']  De  huius  vocabuli  inflcxione  Gcll.  i  o.cap. 1 1 . 

Amygda 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  typ 


Amygdalus, 


io6 


ANDRE.C    ALCiATI 


Morus. 

EWBLEMA     CCI 


S  E  N I  6  R  ^f  fnorus  nHnquam  nifi  frigore  lapfa 

GerminM  rc^fapiens  mminafalfagcrit, 

7v{«ru4  vt..  A     1  Orus  qaafifcSp^  quibafdam  dicicurjquod  nigra  fit:ali/ 

dtdtatfr,  j\j^a  mordjid  cfl:,tard:tatc deriuaDt,qu6darborum poftrema 

floicat.  Nonnulli  y^r  «iTi^p^oiy ,  Moium  quaii  fia^v  appel- 

iatam  exirtimant,  id  eft,  ftulcam  ,  cum  pra;  cxteris  prudentifli- 

JTia  ellc  videatur.Sic  enim  Plin.lib.  K^.ca.i  5.  Nouiflima,inquit, 

vrbanarum  germinat ,  nifi  exadlo  frigore  ,  ob  id  di<^a  fapien- 

ciffima  atborum  :  fcd  cum  co^-pitjin  tantum  vniuerfa  germina- 

tiocrumpitjv:  vnanode  pcragat  etiam  cum  fticpicu.Hxc  Pli- 

nii^-5.  Ea  itaque  prudentisgcrit  fymboium,  aitPicrius  lib.^z. 

quod  ne  aeris  iniuria  Ixdacur,  tcmpcftiuam  &  commodam  oc- 

Trudn.tia  cafionem  praeftolari  vidccitur.Nam  vbi  primum  leniores  &  mi- 

fjrtboiu  j    tiores  aiiquantum  aura:  fpirauere,erumpunr  germina,  &  flores 

morm.       cximuanc  magna  intcrdum  ftrage  ob  tempons  inconftanciam. 

Ne 


E  M  B  L  E  M  A  T  A.  701 

isJe  autem  pmina  lasdi  poflic ,  qucm  hollcm  Cihi  perniciofurn 
agnofcic,  non  ante  germinac  quam  frigus  pcnicus  lapfum  fue- 
ric,atcjtre  ad  amcrnillm-ia  adulci  veris  cempora  peruenrum  om- 
nino  fic.  Ita  vir  prudens  grauiora  negocia ,  &  con(ilia  omnia 
confulco  prorogaf.neque  ance  cempus  lefe  efferr,  fed  macuram 
pccafionemcicra  noxam  &  periculum  expedac.Hucfacic  pvp- 
uerbium.  Macurior  moro. 


Laurus. 
Emblema    ccx. 


P  R  -«  s  c  I  A  vemurdt  laurns  fert  figna  falHtis: 
Suhdita  fuluiUd  fomnia  vera  facit» 

APhthonius  Rhetor  Laurum  vaticinij  fymbolum  effc  pro-  ^aufM» 
didit :  idcirco  vetercs  ^iewTiHif  (pvnv  Laurum  dixere ,  &  vaticinif 
Apollini  diuinationis  Deo  facram  putarunt.  Si  enim  ftrepitu  ""''*• 
quodam  in  igne  crepuiiTetjfelicitatem  portcndebat.Adhaecpul- 
uillofuppofitadormientium,fomniorum  veritatem  conciliare 

putatur,^ 


yot  ANDRE*    ALCIATI 

puutur,vt  Ubris  magicis  proditum  accepimus.Et  quidem  olim 
in  maleficiis  amatoriis  inccndi  laurus ,  &  aliqua  religionc  i^ 
igatm  coniici  folcbat,tanquamamantiumqucrimoniasreprae- 
(cntans.Adag.  Clamofior  lauro  ardentc:  quod  videtur  fignifi- 
caflc  his  verbis  TibuUus ,  Laurus  vbibmaftgna,  dedit  ,gaudete 
cohni.  fi  vero  tacitaconflagralTctjhabcbatur  inaufpicatiflimum, 
Tt  ipfcmet  ait: 

Et  taeet  extinBo  laurus  aduffafoce. 
Ai^M  Plcrique  hinc  ff)x(pilu/  diftam  putant ,  a  ^  intenfiua  parcicul«, 
^tdtH^a,  ^  ^mttAty  c{uod  eftcano  &  voco :  quod  in  ignc  fonitum  &  crc- 
pitum  cdat :  vt  latini  a  h,particula,quam  etiam  dicum  haberc 
Tim  intendendi,&  vro,  vt  fignificationc  conueniat ,  non  vocc 
Huc  pettinet  ex  Lucilio  illud  a  Macrobio  citatum  libro  fexto 
Saturn.cap.4. 

Nee  res  vUa  magts  qttam  Vheebi  Delphica  laurus 
T>rrihili  fonitu  flamma  crepitame  crematur^ 
Tr&fcia  ventuft.,']  Sic  videtur  legendum  potius, 
PrAfciaventuri  laurus  ^fert  jtgna  falutis: 
Vt  ipud  Claudian.i.dc  raptu  Proferp, 

,  Venturi  pri,fcta  Uurus, 

FluBuat,  — — 

Aliud. 

Dehetur  Carlo  fuperatis  Uurea  Poenis: 
yiElricei  ornent  talia  ferta  comas, 

I Arolo  V.  vi6loriam  Thunis  refcrcnti  laurca  coroni  dc- 
pbetur,quamtriumphantcsantiquitiisgeltabant.  Plinius 
xj.cap.vlt.idemquemiras  lauri  virtuteslib.i^.cap.S.  Vrbem 
«ara :i) impcratorc Carolo  expugnatam  annoi^j^.  ereptam 
BarbarofOc ,  fuoquc  regi  tandem  leftitutam  a  patribus  non  ita 
dudum  acccpimus,qua  de  vidoria  libri  editi  circumfcruncur. 
f  I»»».  P«»M.]  Posni  fuere  Carthaginicnfes  ••  quo  nominc  Thunos 
'^"^  intelligit ,  vel  Thuncnfes,  qui  cam  regionem  incolunt,  in  qua 
olim  Canhago  fuit ,  vt  fcriptorcs  quidam  tradunr,  quorum  in 
numero  cft  Pacchimcrius:qui  tame  crroris  conuincitur  ab  aliis 
^uibufdam  ftudiofis  antiquitatum.  £a  enim  vrbsPtoIcmxo  dl 
firy«9»y :  Straboni  vvyi$>  n  Tuniccnfe  oppidum  PliaiOc 

Populut 


C^ 
\ 


E  M  B  L  t  M  A  T  A. 


7PJ 


Popuulus  alba. 

E  M  B  L  E  M  A       C  C  X  X    I  1 , 


Hercvleos  crines bicolor quodpoptdpts ornet, 
Temporis  alternat  noxque  diefcjue  vices, 

POpuIum  albam  Herculi  facram Plinius  tradit  c.i  .Iib. ii. &:  PofiUm 
lib.i^.cap.13.  Hxc  quod  fic  folio  femper  tremulo,lupcrne  ^** 
candicanti,&  inferiori  parte  viridi,temporis  motu  concinuum  X^^ 
in  diem  clarum,  &  obfcuram  nodem  diftributum  rcprxrcnrnt. 
Sic  autcm  Plinius  :  Populus  alia  alba,alia  nigra,ali.i  oua-  Liby- 
ca  appellatur,minimaf©lio,ac  nigcrrima,ftingifcjuc  enafccnti- 
bus  laudacifnma.Alba  folio  bicolor,fuperne  candicans,inferio- 
ri  parte  viridi.Hanc  albam  populum  Herciili  indit^eni  facrair^ 
idem  Plin.fcribit,  &  Virgil.Ecloga  7, 

Populus  Alcidi.  iratijfma,  i-itis  Jaccho, 
Adhaec  Lilius  Gyraldus  Svntagm.17.hift.  Dcorum,  hos  Virgi- 
liana  au<5loritate  rcprehendit,<]ui  tradunr  eos  fob  lauro  coro- 


704  ANDREiE    ALCIATI 

nari  folitos,  qui  ad  aram  maximam  Hcrculi  facra  faccrent.Slc 
cnim  Virgil.inS. 

'—-'Herculea  bicolor  cum  peptdu^  vmhret 
Velauitque  comeu,folijfque  innexappendit. 
Et  paulo  port. 

Populeis  adfunt  eutnBi  tempora  ramis. 
^opulm  Hoc  quidem  vidic  diligentiflimc  Pieiius  lib. s  i.qui  populo ar- 
^rhor,um'  bore  tempus  flgnificari  ait,  quod  fit  bicoloribus foliis , quippe 
itlftm'  ^^  ^^^^  *^  nodlem  refcrre  vidcatur.  Quinetiam  hasc  habet 
populus  communc  cu  tcmpore,  quod  cius  folia  poft  folftitium 
circumaguntur ,  nec  vllo  argumento  ccrtius  incelligitur  fidus 
confcd:um.  Sunt  quidem  plerazque  arbores ,  qu2E  duorum  co- 
lorum  folia  habeant,  vt  funt  olcx,  faliccs,citri :  in  illis  tamen 
color  pcne  idem,  licct  ab  vna  parce  dilutior ,  altera  dcnfior  at- 
quc  coloratior  habeacur.In  populo  vcro  alba  pr£efercim,candor 
vna  ex  parce  pene  niueus  ac  ceruffacus ,  ex  alcera  porracei  folij 
inftar  viridiffimus.  Eius  arboris  coronam  geftafic  Hcrculem 
narranCjCiim  ad  infcros  defcenditjcamque  parccm  quae  foris  ef- 
fet  confpicua,  fuligine  tetri  chaus  obfcuratam  ,  qux  condeba- 
tur  inceriu$,fudoreablucam  candidiorcm  euafilfe.  Secus  habet 
Paufanias.  Sedomncshafceopinioncsfigillacim  recenfcre  v 
non  eft  animus,  fic  non  video  quam  fic  nccefTe. 


F  I  N  I  S. 


N  O  T  iE 


POSTERIORES 

AD     A  L  C  I  A  T  I 

EMBLEM  AT  A, 


PER 

C  L  A  V  D  I  V  M 

M  I  N  O  E  M. 

^diTifaji  ^povrtj^if. 

Edirio  vltiraa. 

w 

w 

H 

1       ^ 

> 

< 

:z; 

C^^^w 

^ 

L  V  G  D  VN  ly 
APVD     HiEREDES     GVLIELMI 

ROVILLI    I. 


«^.    Z)C.   XII 11. 


707 


IN     PRiEFATIONEM    AD 

PEVTINGERVM. 

Mhlemata  cudimux,']  Elegans  a  fabris  i»,<;^- 
eJitti  fignificatquc  fe  horis  genialibus  ha;c  lc- 
pida  carmina  confcripfiflc.  Sunt  autem  if<-  EfnffUmM 
^Ab^^  (  id  enim  placct  adderc  }  ornamcn-  ?"'''• 
ta  cxcmptilia  quae  ad  placitum  vafis  argen- 
teis  aureifque  tolli,&  reponi  poflunt,  qualia 
funt  figilla,rcrumque  &  flofculorum  fimulacra  afFabre  colata 
veidepid:a.  Sic  itaque  accipitur  id  nominis  a  M.Ciccronc 
primum,deinde  Vlpiano.  Ex  libris  cnim  lurifconfultorum  di- 
dicimusnihil  aliudemblemaeffc,  inl.cumaurum  i^.§.Idem 
Celfus:&  l.Pcdiculis  argenteis  §.i. Dig.de  auro,argento,mun- 
do,  legatis.  Ea  vox  cum  percgrina  cffet,  &  Romanis  auribus 
non  facis  nota,Tiberio  Cxfpri  minime  placuit,vc  principi  qui 
linguam  patriam  extcrna»  prfcfcrret.Q^anquam  enim,ait  Suc- 
tonius,  Grxco  lermone  promptus  elfet,  non  eft  tamcn  nifi  op- 
portune  vfus,abftinuic  cnim,  fed  in  Senatu  maxime,adc6  qui- 
demvt  monopolium  nominaturus,  veniam  prius  poflularit, 
quod  fibi  vetbo  percgiino  vceudam  cfiet  ;atque  etiam  in  quo- 
dam  decreco  Pacrum  ,  cum  't^%>Xr,fj{cf.  recit3icrur,vocemcom- 
mucandamcenfuerit,&propercgrinaRomanamrequircndam, 
autfi  non  rcperiretur,  vel  pluribus,  &  pcr  ambitum  vcrborum 
rcm  enunciandam.  *  St^  retinemus  Emblematis  vocabulum,  *  rde  Dion 
vt  vfu  iam  receptum  ,  dignumqucRomana  ciuitatc  j  ti\  enim  in  tpiteme^ 
venufbum  &  ekgans,im6  fignificantiirimum,&  ad  hanc  inuen-M^*'' 
tionis  maceriartiappofitiflimum. 

Ipfe  ddiho  vari  canhArea  rnui.erAVATfs. 
Vclimhaec  addi  ad  poftremum  pra'fationis  fcholion,  in  quo 
de  muneribus  ,  qux  comraode  &  decenter  viris  dignisoiferri 
debeanc-.non  enim  cuilibet  rc(fle  &  opportune  datur  quidlibcr, 
Sic  Marcialis  in  feptimo: 

DiuitibH6  poterii  Mufa^^elegofque  fonantes 
Mittere :  paupetibtti  muntrapexa  dat9, 
Itrmque  iilud  cx  feprimo, 

Mumribu^  cupiatfi  quis  cmtsndere  tecum, 

Yy     X 


7oS  NOTiE    AD    ALCIATI 

Awient  hic  rt^am,C>firfte  carminihm, 
£t  id  (^uidem  mihi  reuocat  in  mencem  diftichon  Latinum  La^ 
fcaris,dodti(Iimi  hominis,ad  louianum  Pontanum: 

Verfiiulos  eontnne^tibt  :fic  mttntra,  Baccho, 


Libamm  Baccht  :fc  Cergris  Cereri. 


D 


AO       £MBLI;MA        I. 

.E  anguis  augaiio  Cornelius  Tacitus  libro  vndecimo,(ic: 
'Scdcme  Claudio  Circenfibus  ludis  ,  cum  pueri  nobilcs 
equis  iudicrum  Tioi.^  inircnc,inrcrque  eos  BritaHnicus,lmpc- 
jatore  gcaitus,&  L.  Domitius  adoptione  mox  in  imperium& 
cognoi>icntum  M?ionis  adfcicus.fauor  plebis  acrior  in  Domi- 
tium,loco  pr^eragi j  acceptus  eft:vulgabaturqueafIuiiTe  infantiae 
•  cius  dracones  in  rnodum  cuftodumJabulofa  &  cxternis  mira- 
culis  aflimulata ,  nam  ipfc  haudquaquam  fui  detra£lor ,  vnam 
omnino  anguc  in  cubiculo  vifam  narrare  foiitus  cft.  Virgilius 
non  tcmcre  fcripfic  anguem  cxiffe  c  tumulo  Anchifis  :  vetcrcs 
cnirn,  vt  eft  apud  Plutaichum  in  Clcomcnc  ,  ferpences  tribuc-» 
iunr  hcroibusicuius  rei  rationem  non  vnam  multi  afferunt.Sio 
cnimPceta  lib.f  ,qao  loco  itneas  patri  iufta  facit: 
Salue  fancie  pafenSyit^yujnfalueterecepti 
Ne  quiccftiam  cineresy^c.  Et  deinde. 

'Dixerat  h&e^ac^.ytit  cum  lj4'ofirtn  anguit  ah  imii^ 
Septem  in^ens  ^yreSifeptena  voluminatraxity 
Amplex^  plactcfe  tHmulum.  Vide  reliqua. 

Tallfti  de  eapite  oria  louis.']  Nolim  mihi  fore  moleftum  Ie£lo- 
rcm  (i  Ifaci  j  Tzetzis  rationcs  adiunxcro:cuius  hxc  fermc  fen-» 
tcntia  cx  iis  commentariis  quos  ftudiose  confcripfit  in  Caffan- 
f»HM  Tri  dram  Lycophronis:Tritonia  Pallas  didta  quod  in  Trito  Lybiats 
'jtnid,  fluuio  nata  creditur:vel  quod  tertio  raenfis  die  orta:ideo  cnim 
tcrtia  dics  Minerux  facra  eft  Athcnis:vel  quod  c^  t?;  Tfiws-, 
id  eftjlouis  capitc  progenita.Tif /to  cnim  Baiotum  lingua,capuc 
nominatur,  vcl  quod  cadem  cum  Luna  fit ,  quje  apparct  tertio 
quoquc  a  coitu  dic  vel  quod  eadem  fiit  cum  anima  5  qua;  trcs 
pactcs  habet  ifn6vfiiii0 ,  S-wyw^^s  t^  Xoyt(r/^v :  vcl  quod  cadem 
cum  prudcntia  fit :  aut  ex  Democriti  fentcntia,  quod  htcc  tria 
|>rajftcnturabanima,bcneconfulcre,rc6le  iudicare,iuftc  agc;cc, 

A  P 


tUBLlU.    PasTERIORES,  io^ 


AD      EMBLJEM^,     t. 

.      -,  :     :    •."   nzi'    ... 

NAm  vetm  hoc  GaUica  linguaforiatt']  Hic  <ie  Hngua  vctere  De  vtitfi 
Gallica  lubens  aliquid  difquirerem ,  (i  aut  eruditorum  GAllica  Un 
hominum  non  fatis  inter  fefe  confenficntium  opiniones  ali-  X***  ef»»»»-*- 
^uid  haberent  firmamenti:aut  nifi  vetera  certaque  monimenta  ""  ^**^'*' 
nos  in  hac  rerum  caligine&  ignorationc  dcficcret.Nihil  cnim 
ca  dc  re  certi  poirumus  pronunciare ,  nifi  primum  cohftiterit 
non  modo  <\W£.  lingua  vetus,  fed  ctiam  qui  veteres,  &  quo  fc- 
culo  maxime  fmt  intelligendi.Alij  enim  fuere  qui  vixcrut  ante 
tcmporalulij  Ca:faris,qui  primus<lc  rc  Gallica  fcriptis  aiiquid 
inandauiciquiqueveterum  Druidarum  aetatibus  Bcpoftel  flo-f 
ruerunt:alij  vcteres  Galli  qui  fub  Impcratoribus  Romanis  iet-f 
uile  aliquodpaiTi  iugum,alij  qui  fub  prioribus  regibus,  vt  yc- 
tuftiorcs  pr;etcrmitram  ,  Clodouaro  primo ,  Carolo  Magno  5^ 
aliis  :quibus  temporibus  credibileert  non  eandemfuilie  Gal- 
lorum  linguam  vcrnaculam,qualis  hodie^celebratur.Qjja  in  tc 
perquirenda,mihi  quidem  certe  videnmr  ,9ciofa;  difputacione^ 
quorundam,qui  vetuftos  Gallos  linguaGrq:ca  vfos  elfe,vt  pc«^ 
familiari  &  4on3cftica,contendere  aufmt.Alij  func  in.ea  hxrefi 
Yt  putent  linguam  vcterum  Gallorum  eandcm  fuilfe  quse  eft 
hodie  Suitenlium  feu  Helueriorum  :  plerique  etiam  a  Germa- 
nis  volunt  Francos  oriundos,  &  linguam  vcterum  Francorum 
candem  atque  Geripanorum  qua;  ert  hodiein  vfu  cxiiiiman? 
populatem  fuiffe^At  qui  volunt  ingeniofiores  videri,Celtas  ilr 
los  vetcres  eodem  modo  loquutos  alTeruntTatque  nunc  Armor 
ricos  Britones:alJj  etiam,vt  fua  cuiuique  e(l  opinio,coniicium; 
eam  linguam,quaj  nunc  a  Gallis  Prouincialibus,vfurpatur,  ve- 
tercm  extitilfe.  Sed  ncfcio  quo  modo,  (i  fit  ftandum  ab  vna  cx 
his  opinionibus  qua?  putatur  fimilior  vero,  nos  commode  pof- 
fimus  extricare.Quis  enim  hac  de  re  ccrti  aliquid  pronunciarit 
in  tanta  prsefercim  rerum  bmnium  confufionc  ,  populorum  ac 
gcntium  migrationc,  multicudinc  coloniarum ,  principalium, 
reriimquc  publicDrum  mucacione  ?  Quis  ncfcic  ceRtum,aut  eo 
minus  annorum  fpatio  linguas  non  fecus  quam  rcs  alias,vt  va- 
rie  traducuncur,aut  vfurpantur,  omnino  vel  non  minima  parte 
commucarijDe  linguaLatina  exemplum  infigne  proferrem  in 
medium  ,  nifi  pucarem  fatis  efle  notum  iis  qui  vetercs  libros 
cuoluerunt,longe  purioicm  &  delicatiorcm  fuilfe  feculo  Yw 
tonis,  Ciceronis,  Augulii,quam  fuerit  a'tatc  Catonis  fuperio* 

Yy    3 


710  NOTiE    AD    ALCIATI 

ris,&  tcmporibus  primi  bclli  Punici.  Scd  dico  linguam  Galll- 
cam  quxcrat  in  vfu  tcmporibus  Caroli  Magni  nobis  hadlenus 
inauditam  planequc  incognitamtdcfunt  cinim  vti  iam  dixi  vc- 
tcra  monumenta  quibus  id  probcmus ,  etiamquc  adiicio  eam 
qujE  vulgaris  erat  auico  D.Lodoici  principatu  vfque  adcohor- 
ridam  &  incultam  fuifTc,  vt  (i  cum  noftra  hodierna  conferatur 
nihilo  plus  vna  altera  difFcrat  quam  hodie  diftcrt  vulgaris 
Parifinorum  fcrmo  aBritonum  oratione  popiilari.  DcGallo- 
tum  quidcm  vctcrc  lingua  corrupta  conftatjfcd  vbinam  Gallo- 
runi  fermo  ieraatus,&  apud  quos  furrit  ,  nondum  liquct.  nam 
Galli  fermoncm  Galliciim  dedidicerunt,  cum  nonfolumRo- 
manx  lcges,fed  &  lcgiones  in  Gallia  confticucic  Gallos  Roma- 
na  vci  lingua  :ogercnc.vt  facilc  fit  intelligere  a  Romano  foro 
ipfaque  RomanajmiliciaGallicam  linguam  a  maioribus  illis 
vfurpacam  pcne  omnino  fuilfc  abolicam.  Scd  vt  vctera  praetcr- 
mittam,cui  poceft  efte  dubium,quin  prifcum  Gallorum  idioma 
aut  non  parum  fuerit  immucatum,auc  ctiam  adeo  corruptum, 
vt  primam  fui  faciem  amiferic  quo  temporc  Franci  a  Gcrma- 
nia  irrumpentes  in  Gallias  rranlicum  fecerunc,  &  a  quibus  non 
impccrabanc  fedes ,  Gallos  parcim  cxpuliirc ,  parcim  etiam  fibi 
fubiecifte  ?  At  noftra  lingiia,vt  fe  hodie  habct,quanquam  locu- 
plcs  &  abundans  ,  habet  camen  permulcas  voces  qux  a  Graccis 
deflexic ,  non  cemere  videri  pofliiit  ,  habet  etiam  non  paucas 
GermanicaSj  &  Latinas,cx  quo  tamcn  non  fcquitur  maiorcs 
roftros  promifcue  vel  Grxcc  vcl  Germanicc  aut  Latine  fcifle. 
Quid  igitur  hac  in  rc  ftatuam  nondum  vidco  ,  vc  promptum 
mihi  fic  quid  habeam  rcfelicre  ,  quid  autcm  certius  adduccre 
debeam,  nondum  habeam.  Vide  quid  apud  Scnec.  confol.  ad 
Albumcap.8. 


AD       EMBLEMA.       4. 

Anymedci  raptus  figmentum  non  louis  haberc  flagitium 

!docui,fed  hiftoriam  a  qua  poilint  ad  Dei  culcum  homi- 

nes  inflammari.  Laudaui  meos  nudorcs.  ccrre  «liomV»? ,  Xc- 

I>. /Mwm  nophontem  nempc&  Euftathium  Homericum  interpretem. 

tqHtU  hit-  Sanc  noftrinon  cemere  hieroglyphicum  aquilse  D.Ioanni  cri- 

rogiy^httu  ]^YLZiQt\t  cius  in  diuinis  rebus  acumen  longe  perfpicax  &  ocu- 

\um        '  ^*f u"^>vt  ita  dicam ,  oftendcrcnt.  Vt  enim  aquila  quafi  acula, 

ab 


tMBLXM.   POSTERlOkES*  711 

&b  acumine  dida  cft  }.&  Homero  tefte,  ecityi  *|u7a7»  \i)lfKt- 
i^of  vznif6c*iMv  mrtiitwuv :  Cic  Diuus  iilc  oculorum  acie  in  al- 
liflimae  diuinicatis  reccfTum  direda  prae  aliis  omnibus  JtM/tfa- 
^TH  arcana  vidic ,  qua  Ebionitarum  nefandam  hsrcfim  pclTun- 
dcdic,  &  praepctibuspennis  euolauit,  dequc  ipfo  rerum  diuina- 
rum  nido  pellucidas  illas  gemmas  cft  mucuatus,cjua:  poftca 
oculis  hominum  caligantibusjvcramcercamqucclaritatcm  af- 
fcrant»Sed  hic  me  cohibco,quod  id  efle  vidcam  Theologorum 
penfum.  Hiftoria  Ganymedis  reccnfetur  aSuida  :fcd  nihil  ad 
noftrum  propodcum  ca  narratio* 


AD     EMBLEMA      ^. 

SErpcns  inter  fignificaciones  alias  turpium  YoluptatUm ,  &: 
moUium  illecebrarum  notam  ellc  dicimus  aliundc.  Inter- 
ca,qi]andoquidem  Alciatus  nofter  in  monftro  tam  informi  cf^ 
figiando  primum  hsEferit,vti  rcm  nouam  &  infolentem,  plane- 
que  ftupendam  exprefturuSjnefcio  an  huc  conferre  aulim  Lybi-  I-ocm  Chrj 
cam  illam  fabulam ,  quam  Chryfoftomus  Dion  reculit  oratio-  fi^*";* 
ne  c.fedcumnihilficinnarrandopericli,  nonpaciarftudiofos     "J"   * 
ca  dctraudari. Aic  igicur  cile  in  Lybu  terarum  genus,ex  promi-  oModam 
fcuo  bclluarum  diuerfi  generii  coicu  ,  fxuum  admodum  &  fe-  Lybie, 
lox  circaSyrtcs  imprimis  verfari.Monftri  faciem  elle  mulicbri 
corporecerteformofo  ,papillis  cumentibus ,  coto  peftore  ac 
ccruice  pulcherrima  ,  cucis  colorc  admodum  nicido ,  reliquis 
partibus  corporis  horridis ,  &  fquammarum  fcabritie  afpcris, 
mfcrncdcmum  in  longum  anguem  defincntibus.  Fcras  ciTc 
omnium  velocifiimas  ait ,  vt  nemo  fic  adco  alacer  ,  qui  earum 
infulcus  cffugerit.  Animalia  caecera  quocquoc  na(^ae  fucrint, 
per  vim  aflcquuncur ,  candemque  opprimunc,  vnum  hominem 
modo  blandiciis  adoriri,  &  prasftigiis  implicarc.  C^cera  Dion, 
Ac  quia  fupctiore  commentario  conatus  fum  inuetioncm  car- 
minis  Alciacini  expifcari,ficuci  feci  pafiim,ex  quodamaudorc 
veccre,  addo  &  hoc,apud  /tlianum  lib.^.de  Var.hift.anciquif- 
fimum  quendamvirum  in  Aufonia  fuiftc  olim,  nomincMa- 
rcm,cuiusancerior  facies  hominis  elfet,  poftcrior  equiiCrsccis 
cft  vzj^i^iy^i '.canfam  autem  nacuric  duplicis  in  id  confert, 
quod  primus  cquum  afcenderic.  Ctcref 

Stcoltm  Cecro^s,'}  Tzctzes  in  Callandram  Lycophronis,Cc-  kiArmk 

Yy    4 


711  NOTiE    AD    ALCIATI 

crapcm  ait  biformcm  nominatum,  quod  cx  draconis  dentibiis 
egicHus  fic :  velquodduorum  hominum  magnitudinis  eflct: 
vel  daarumlinguarum  pcrituSjAgyptiacas  nimirum  &  Graecae. 
autj  vt  eft  in  fabulis,  quod  fuperiores-hominis  partcs,  infcrio- 
res  autem  draconis  habuerit:  quod  quidem  «a^jjj^g^xS?  De- 
mofthcncs  interpretatus  dixit ,  illum  robore  fimilem  draconi 
fuifre,homini  mcnte.Exiftimat  tamen  idcmTzetzcs  eum  opti- 
Hium  rcgem  extitifTc ,  quippc  qui  hominum  ferocitatcm  om- 
ncm  de  racdio  furtulerit  :\vc[  quod  primas  mulieres,qiix  morc 
ferarum  coibant  promircue,ad  certa  coniugia  rcuocarit,ficquc 
ncfandos  concuLicus  &  bclluinos  aboleuit. 

Pedit,cruc}auit.]  Duo  verba  pofita  >(3i^t'  unihnv :  atqui  an- 
gucm  pedit  homo,noue  &  inlblentcr  didum,  ob  monfkri  quod 
proponic  infolenciam  :  ita  hominem  eru(5tauit  anguis,  vt  rcm 
prodigiofam  quoquo  modo  effingerec.  Eru6larc,nihil  aliud  cft 
quam  cffcrrc  &  egerere :  quo  fenm,  dixit  Catullus: 

In  pede  Jims  fixo  c^.rmim  ruciat  hians. 
Et  Lucilms  apud  Horatium,  duccntos  vcrfus  ftans  pedc  in  vno 
ru<^abat. 

Gigantes  terra  mater  protalit.']  Virgil.in  Opufculo  dc  JEtnii 
His  natttra  fua  eft  aluo  tenta,  imapcr  orbes 
Squammem  in  tortos  (inuat  vefiipa  ferpens, 
Multa  de  Gigantum  ortu  &  pugnis  Diodorus  libr.4.  tc  5.  An- 
guinei  Sc  anguipedes  vocantur  d  Poecis :  quod  raihi  reuocat  iii 
mcmociam  veceres  ftacuas ,  quibus  Gigancum  forma?  obcorcis 
cruribus  confpiciebancur :  quofqi  Lampridius  reculic  in  Com- 
modoreum  nempe  quos  obcorcis  ciuribus  eirct  vbicunque  na- 
ftus,  fagittis  ex  libidine  folituna  configere,  eofquc  dracontcos 
appcllitare. 


HI 


AD      EMBLEMA     8. 

V/us  Emblematischaradcr  mihi  videtur  pcne  fumptus 

i  Suirla ,  ex  quodidicimus  Herma9  elfe  Mercurij  quaf- 

dam  ftatuas  :  qu(i  loco  adducic  Meneclem  qucndam  ,  fiuc  Cal- 

lilbraccm  in  opere  dc  Athcnienfibus,  a  varia  porticu  adufquc 

jrcgiam  ftatuas  efte ,  qus  Hcrm^E  dicuncur  :  vnde  locum  id  ac- 

yfermsJU'  cepille  nominis  ait,quia  multa;  ibi  &c  a  priiraris  &  a  magiftraci- 

*"*•  bus  dicar.-c cflcnt ,  ex  quibus  quidara  Hcimo;  Hipp;V'chci ,  ab 

Hippac 


i 


EMBLEM.   POSTERIORES.  713 

Hipparcho  Pififtrati  dicebantur :  fuifleque  Hermas  faxeas  in 
sedium  veftibulis  &  in  fanis.  Addic  dci»de  tp^Tsy ,  primitias, 
clTc  ad  ftatuas  Mercuriales ,  quae  in  viis  collocabancur  a  viato- 
ribus :  itemque  aceruos  Japidum  Mcrcurio  (acros  in  obfcuris 
Yiis  ,  qua:que  non  ita  cogniti  effent ,  percgie  euncibus.  Inter- 
pres  Homeri  »p^«Mo»  vocat,  lapidum  congericm  ad  Odylf.  g. 
Vt  Xi6tv«p  ffiopir  Epigiammatarius  :  sf(6c«Mor  Ao^e»' Hcfychius. 
Is  honos  congerici  fiue  cumuli  lapidum  ,  virorum  fortium  tu- 
mulis  folitus  fuills  conferri,tcftis  eft  l^aufannias-  Strabo  :  Tm- 

gj6  oXLv  •5  riov  'ohv  Ijj  i^hv  tffgkri^Giv  Trs^ei^i  aicori^  iff^cux 
TTETjft»  tixi^ecrv  ^ovjvAo».  Reperio  &  huiufmodi  Hermas  im- 
poni  folitas  fuilfe  cu^mulis  ,  ad  propagandam  defundorum 
memoriam.  M.  Tuilius  6.  ad  Atcicum ,  Hermas  tui  pentclici 
cum  capitibus  aeneis,  de  quibus  fcripfifti ,  iam  nunc  admodum 
dcleclant.  Sed  gymnafiisfolitas  fuilfe  confccrari  Hermache-  ^*^"^^' 
nasjideft  ftacuas  Mcrcnrij  &  Mincruxiuhdas,  idcm  al'bi  ''"*** 
fignificat  Cicero  :  Qu.od  ad  me,inquit,de  Hermathena  fcribis, 
per  mihi  gratum  cft,  ornamentum,  Academia:  proprium  mex, 
quod  &  Hermes  communc  omnium ,  &  Mmerua  fmgulare  in- 
figne  eius  gymnafij.     ^ 


AD     B  .M  BL  E  M  A     II. 


DighoqHe  flentia  pgnet. 


ETfefe  fhfirtHtn  'vertatin  Harpecratem.']  Satis  iam  muitano* 
hadlenus  ea  de  re,fcd  nondum  ramen  fatis,  fi  ftudioforum 
dcdderio  volumus  obfecundare.  Addamus  icaque  npnnullali-  Hnr^tcrA- 
cct  Harpocratis  (igillum  inannulis  folitum  geftari  a  quibuf-  tiifigiUtts 
dam  ex  vcreribus,  terics  funclonge  multi ,  faiimque  auclorem  '"  '»'=''*"** 
laudanc  Pliaium :  in  caafa  autem  fuifte  pucant,  vti  filentij  iides 
indicaretur.  Q^a  ratione  Alexandrum  Magnum  exiftimo  cum 
epiltoiam  quandam  matris  Olympiadis  ,  conuiciis  plcnam  acl- 
uerfus  Antipatri  nomen,  vna  cum  Hepheftionc  legetct,  tra- 
^um  c  digito  annulum  ,  ori  illius  apprcflit  tacite  quidem  & 
amice  ,  (cd  reipfa  tamen  (ilcntium  imperans.  Quod  mihi  vl- 
tro  reuocat  in  memoriam  Titi  Liuij  imaginem  a  Pataui:iis  fu-  y  £,*< 
pra  Pra:torij  fores  poliram  jhabct  cnim  ori  apprelliun  digi-  ima^o^ 
tum  :cuius  geftus  caufas  multi  multas  afterunc ,  kd  qui  zx, 

Yy     s 


/ 


714  NOTiE    AD   ALCIATI 

aliisdodliorcsvidcri  pofTunt ,  coniiciunt  id  ca  confidum  ra* 

tionc  ,qu6d  isfcribcndoadeomulta  fit  complcxus,vc  fcri- 

ptoribus  aliis  filcntium  videatur  indixifle.  Sed  id  ego  qui- 

dcm  malim  ad  lingularcm  hominis  tum  fapientiam ,  tum  mo- 

deltiam  conuertcrc  ,  vt  qui  multa  fciibendo  ,  longe  plura  in 

hominum  animos  cogitanda  mfudcrit ,  deque  Romana  origi- 

ne  ca  non  minus  prudcntcr,  quam  fcitc  &  verecunde  tradidc- 

ritjquaj  (inc  fabularum  permiltione  dici  nequaquam  potcrant: 

vtquasfilitterarum  monimcntis  crcdita  excitiireHt ,  non  pa- 

rum  dc  dignitacc  &  admiratione  huius  imperij ,  dequc  nomi- 

ne  populi  lerum  Domini  dccraxilfent.    Actigimus  nonnulla 

^ffg»r««4.  dc  Angcrona  ,  cuius  cffigics  ore  fuic  oWignato  apud  Roma- 

nosjvc  lilendum  innuerec,  cuius  tucela  vrbs  elfet ,  quodquc  ii- 

li  propi  iimi  nomen  :  ea  nimirum  fuperftitione  «apci ,  ne  Di^ 

tutclarcii  facris  quibaldam  auocarcncur.  Et  ea  ccrte  caufa  ne- 

catum  Valerium  Soranum  Iegimus,quod  arcanum  iftud  fuiifct 

propalarc  aufus.  Nullus  cnim  ert  in  licteris  adco  mediocriter 

vcrfatus,quin  fciat  cx  vctcrum  fcriptis,RoraanzE  vrbis  duo  fuif- 

7»w4  vr-  fenomina  ,  vnum  apercum  &  vulgarc  Koma  ,  a  pdftyi  ,  puella 

bu  nomtna  Troiana  ,  vel  a  forticudme,  aut  etiam  a  Romo ,  qucm  Romu- 

Huymrr.o  j^^  portca  dixccunt  •.  alterum  vcro  ignorum  ,  facris  abdicum, 

'Polittan.t.  ^^^  pnuciflimis  cognitum  ,  id  nomcn  fuiifc  Anthufam  didici. 

Epifi.i.de  Plinius  ilc  libro  ^.capite  ^.  Cuius  nomen  alterum  dicerc  arca- 

crigint  £1- nis  ceremoniarumnefas  habcbacur.  lam  vcro  quia  Romani 

mt.Flertr.'.  ejfei^t  filencij  cenaciflimi ,  vtcbantur  prima  huius  vcrbi  littera 

S,  qua:  cricliniorum  foribus  fuperponi  erac  folita  ,  nimirum  vt 

conuiuiis  (ilcncium  indiceretur ,  &  ne  fidos  inter  amicos  cifcr, 

quidida  foras  climinaret ,  vt  Flaccus  ad  Torquatum  cauct, 

Sed  hxc  ha^tenus. 


A  D     £  M  B  t  K  M  A     II. 

CcrtfUiumt  I^X  Platonis  Theagc  citaui  illud^  Confilium  ,  rcm  efle  fa- 

fti/a.ra»    XZ^^ram  ,  id  cfl ,  avuZoXiv ,  Uph  «»«/  ^KtJUf.  5  cui  conuenic 

quod  affertur  e  Menaiidri  yvooficug  '.'t^fo^  kxn^o)^  e?»»  n  avu- 

/^axU.    Rcpcritur  &  in  Xenophonte,  k  Xipi^i^  U^  av^' 

fisXii. 

Ad  locuplctandum  vcropulchcrrinium  thema  de  vulgan- 

dis 


UnK, 


EMBLEM.    POSTERIORES.  jis 

dis  principum  arcanis  fuccurrunt  ex  Cornelio  Tacito  loci  duo 
infignes  :  primus  cft  initio  fere  Annalium,  vbi  de  nouo  Tiberij 
principatu  agit,  cuius  tacito  iuflu  casius  eft  Pofthumius  Agrip- 
pa  centurionis  cuiufdam  minifterio.  Nuncianci  enim  centu- 
rioni,  vt  mos  militisc,  fadlum  circ  quod  imperaiTec,  ncque  im- 
peralTc  fcfefic  rationcm  fadli  rcddendam  apud  fcnatum  refpo- 
dit.  Qu.od poftquam  Saliuftius  Chrifpus  particepsfccretorum  ^rrMna 
coroperit ,  metuens  ne  reus  fubderetur ,  iurta  periculofo,  fidta  demtti  im^ 
feu  vera  promeret,  monuit  Liuiam  ,  ne  arcana  domus,  ne  con-  /'*''*'<"''* 
filiaamicorum  ,  minifteriamilitum  vulgarencur  ,  ncue  Tibe-  "^^  ***' 
rius  vim  piincipacus  refolueret ,  cun6la  ad  fcnatum  vocando:  « 
cam  conditionem  efle  imperandi ,  vt  non  aliter  racio  conftet,  " 
quam  fi  vni  reddancur.  Sed  &  lib.z;  vb.  de  ficticio.  Agrippafis  '' 
crat  AgrippjE  feruus ,  Clcmens  nomine  ,  qui  Augufti  audita  Ttber^' 
morte  ,  CtCt  pro  dom.ino  genic ,  varioqueapudmultos  rumore  cautfuani' 
fparfo,  Agripp^  nomen  mentitus )  is  vindus  ad  Tybcrium  do-  '"'"• 
lo  trahicur  :  &  percontanti  Imperatori,  commodo  Agrippaia- 
<^us  cfret?fertur  refpondifle  ■■,  quomodo  tu  Cxfar.  vc  ederec  fo- 
cios ,  fubi^i  non  potuic:nec  Tiberius  de  eo  lupplicium  fumerc 
palam  au(us ,  in  fecreca  palatij  pactc  iuflit  interfici  ,corpufquc 
clam  auferri. 


AD       EMBL£M.A        I5. 

SVcton.  in  Caligula :  Quo  magis  nullius  non  boni  cxempli  Honej  tri- 
fautor  vidcretur,mulicri  libertiniE  octingeta  donauit.quod  ^*'**'  '****" 
excruciata  p;rauiflimis  torraentis  de  fcelere  pacroni  rcticuiflet. 
Qjias  ob  res  incer  reliquos  honores  dccrecus  eft  ei  clvpeus 
aureus  ,  quem  quotannis  certo  die  collegia  facerdotum  in  ca- 
pitoliumferrent ,  Senatuprofequente  ,  nobilibiifqucpueris  ac 
pucllis,carmincm.odulato  ,  laudes  vircutum  eius  canencibus: 
Apud  Ammianu  Marcellin.lib.i^.no  cam  nobiIis,quanrcruen- 
ta  narratur  quieftio  de  iis  crudeliftime  agitaca,  qui  in  Con- 
ftantium  nouas  res  moliri  accufabantur.Inrer  csetcros  emicuit 
Eufebius  quidamnobilis  ,  qui  ita  euiceratus  eft,vr  cruciatibus  E»fel>^ 
membra  deelfent ,  implorans  cxlo  iuftitiam,  toruum  renidens  cui»fd, 
fundato  peflore ,  manlic  immobilis:nec  le  incufai e  ,  ncc  quen-  '^""j^ 
quamalium  paflbs  :  &  randem  nec  confefliis  ,  nec  confutacus, 
cum  abiedo  confotte  panaii cft mortc  mulcatus,duccbacur 

intre 


ttn£tntsr- 
metu  fid»  '■ 


anf 
ammutin 
tormtntn* 


mtmU» 


716  NOTiE    AD    ALCIATI 

intrepidus  temporum  iniquitati  infukans  /imitans  Zcnonem 
illum  vetcrem  Stoicum,  «qui  vt  mcntirctur  quacdam  ,  lacerf  tus 
cliutius,  auulfam  redibus  linguam  iuam  cum  cruento  fputami- 
ne  in  oguIos  interrogaris  Gyprij  regis  impegit ,  h*ec  Ammian, 
Cornelius  vero  Tacitus  lib.  1 5.  Annal.  c|uo  loci  de  torraentis 
MHlter  in-  toium  agit,  qui  in  Neroncm  putabantur  coniurailc,  de  mulie- 
/r4(jfi  4/Ji-  fcquaciam  imperterriti  &  infradi  animi  fic:Intcrim  Nero  re- 
*  coiHatus  Vollulij  Proculi  iudicio  Epicharim  attineri^ratufquc 
maliebrecorpus  impar  dolori ,  tormcntis  dilaccrari  iubct.  At 
illamnon  vcrba,non  ignes  ,  non  ira  eo  acrius  torqucntium 
nca  fcmina  Ipcrncrcntur  ,  peruiccrc ,  quin  obiedta  dcncgarer. 
Pollero  die  cum  ad  eoldcm  cruciatus  ictraheretur  ,  gellamins 
fcila:,nam  diirolutis  mcmbris  ncquibar  inlilterc,  vinclo  fafcix, 
quam  pcAori  dctraxerat ,  in  modum  iaquci  ad  arcum  feli^  re- 
irriclo,  indidit  ceruiccm,&  corporis  pondere  connifa,  tcnuem 
iam  fpiritum  exprcflit.  Clariore  exemplo  Libertinamulier  \n 
rantanece/licatc  alienos  ac  prope  iguotos  protegendo  >  cnm 
ingenUi  &:  viri  &  equitesRom.fenatorcJque  inta<Sti  tormentis 
cariflinsa  quseque  fuorum  pignorum  pLoderent. 


AD       EMBLEMA       I4. 

SAtis  de  Chim^era  hucufque ,  nifi  me  Lycophronis  intcrprcj 
vtaliquidaddere  reuOciiret.  Ille  itaqUePegafum  pro  equo 
fabulofoagnofcit,  totiufqucfabula:fericm  traftat  eodem  pene 
quo  carteri  modo  ,  fed  fubdit>j^>i55*e^«*<'  Tiu»  '^  qvnnSi^  j^aj- 
<na>?  ,  qux  ad  noftrum  hoC  propofitum  nihil  attinct.  Addc  etia 
Ttgafu4      nunquam  fuilfe  Pegafum  equum :  quia  nullus  fe  vmquam  vi- 
•jmaUto    djfTc  alatum  equum  fit'  tellatus  ,  at  quia  vir  egrcgius  Pegafus 
*'*''^'"        nauim'confcendic,  cuiu^;  alx  vela  eflent,  locum  fadum  cfle  fa- 
^^''^'         bula;.  Ad  ha:c  Chimx-ram  pro  mulierc  ponit  filiam  Amifodari, 
Lycix  prorfidis,  cuius  fiatrcs  duo,  Leo*&Draco,qui  cum  Lycia: 
int^rcirus  occupaifcnt ,  viarores ,  aliofque  multos  trucidalfcnt. 
Quodautem  concordes  eCei-it ,  &:  vna  inaliorum  perniciera 
conlpirantcs  ,  tiiplicc-m  belfivim  iUos  plcrique  nominarunr: 
vtquia  periti  bello  Cifent  6;  infigni  corporis  pra:diti  robore, 
£»««;ro»/;9»  ignem  expirantcm  dixcrunr.  Hos  Bellerophon  vicit  ,inie6to 
Chtmfram  faucibus  plumbo  ,  id  cft  feruitutis  frcno.  Inpriori  parte  Leo 
-yio^         pugnabat,  Draco  in  pofteriore,  at  in  mcdio  Chimxra,  eo  quod 
cilet  inHrmior:AIij  ad  hunc  pene  modum :  Chima:ram(vti  col- 

ii^itur 


EMBLEM.    POSTERIORES.  717 

ligitur  ex  Horaero)  gcntem  fui{l"ebellicofam,quam  Lconi  circ 
flmilem  dicebant.  Hx  fuerunt  Amazones,  qua;  a  facie  pugna- 
bant  vaidc  ftrenue  &  genexose,  cjuas  poeca  cum  Chimarra  hoc 
eft  capra  confeir ,  quia  per  prxcipitia  incedcrent  caprarum  ia 
inodum,  &  in  pr;£ruptis  locis  habitarcnt. 


AD     JtMBLIMA     IJ. 

TEmplorum  idcirco  pcmtur  antefores.']  Erudite  non  minus  Leenit  ifns 
quim  diligentcr  in  fuo  copi^  cornu  Pierius,lconis  facicm  g^invalMi» 
illam  qu2  prima  vifa  efl:  EzechieIi,initiandorum  facrorum  ad-  '^^Z'**^**' ' 
monitionem  nobis  oblatam  fuifle  tradit :  camque  a  primis  vi- 
fam ,  quod  a  vita  principum  folcat  totius  populi  confcnfus  le- 
gcm  fibi  Itaruerc.  Ponuntur  itaque  ad  valuas  templorum ,  vel 
poftibus  fuftinendis  ,  vel  Hypcrthyris ,  aliquando  etiam  pro- 
nais  locomm ,  vt  Deum  venerari  primo  mcminerimus.  Addic 
ctiam  in  pronao  Taruifinse  cathedralis  draconem  alatum  vn-: 
guibusleonum  duorum  comprirai :  draconem  retorto  coUo 
lconis  pedus  rem.orderc:cuius  emblematis  eam  effe  fententiam 
docet:prauam  quidem  cogitationem  cor  inceffere^fortem  ani- 
mum  eam  protinus  elidere:  a  l^eua  leoncm  fuo  pedori  fubii- 
cere  apprehcnfum  ieunculum  :  gcnerofum  quippc  animum  fe- 
ipfum  vincere. 


A  D     E  M  B  L  E  M  A      l6. 

INtcr  legendum  fefc  obtulctunt  exempla  quaedam  illuflria  Confiantiiu 
de  crudelitate ,  cx  Ammiario  Marcellino  ,  primum  quidem  «■'•«^«^w. 
lib.14.  de  Conftantio  fie  habet.  Arelate  hyemem  agens  Con- 
ftantius  poft  theatrales  ludos  atque  Circenfcs  ambiciofos  edi- 
tos  apparatu  ,  ad  diem  vi.  Id.  Odlob.  qui  imperij  cius  annum 
tricefimura  terminabat ,  infolentia  pondera  grauius  librans  ,  ii 
quid  dubium  deferebacur  aut  falfum  ,  pro  liquido  accipiens  Sc 
corapcrto,  inter  alia  excarnificatumGeruntium  Magnentiana; 
comitem  partis  cxuiari  mxrore  multauit.  Vtque^grum  cor- 
pus  quaffari  etiam  leuibus  folet  ofFenfis  ,  ita  animus  eius  an- 
guflus  &  tencr,quicquid  increpuifler,ad  falutis  fu^  difpendium 
{fxiflimans  fadum  auc  cogitacum,  infontium  casdibus  fecit  %i- 

'dlofiam 


71«  NOTiC    Af>   ALCIATI 

d:oriam  lu£luorai'n,&  cxt.Idem  libro  ^o.vbi  narrat  quibusdo- 

lis  intcrceptus  &  opprclfus  eft  Pararex  Armcniorum  Valcn- 

pHrs  rtx    tis  iuifu  :  qui  quod  accepifTet  eum  fibi  infcllum,  malirque  arti- 

^rmtmm  bus  quibus  facerc  &  moliri,  agenti  in  Armcnia  Traianoj  rem- 

*  '^*^'"*'   que  militarcm  curanti  arcanis  iitteris  mandauit  vt  regem  eum 

W/»»*''    quoquo  modo  dc  mcdio  tollerct.  Itaquc  illecebrofis  rcgcm 

Param  infidiis  primum  ambiit,  ei,Valcntis  litteras;cgregia:  in 

cum  voluntatis  teftcs  oftcndit,mod6  {t{t  conuiuam  ci  prajbuit, 

ad  vltimum  compofita  fraude  adprandium  verccundius  inui- 

tauit.Qui  nihil  metuensmali,vcnit,conceiroquc  loco  honora- 

tiore  difcubuit.  Cumquc  apponerencur  cxquifita:  cupedia; ,  & 

aedes  pulfu  ncruorum,  &  articulato  flatiliquc  fonitu  refultaret, 

iam  vino  incalcfccntc,ipfo  conuiuij  domino,  per  fimulationem 

naturaliscuiufdam  vrgentisegreflb.gladium  diftridtum  incen- 

tans ,  toruo  lumine  ferociens  quidam  imraittitur  barbarus, 

afpcr ,  ex  his  quos  Supras  appellant ,  confoflurus  iuuenem,  nc 

cxilirc  pofletetiam  tum  prrKpeditum.  Quo  vifo  rcgulus  fortc 

prominens  vltratorum ,  expeditodolo  allurgens,  vt  vitaomni 

rationc  defenderet ,  perforato  pedore  deformis  procubuit  vi- 

»  dlima,i6libus  multiplicatisfsedeconcifa.Hocquefigmentone- 

"  farie  deccpta  crudelitate  intcr  cpulas  quae  reuerendx  funt  vel 

*'  inEuxinopontOjhofpitali  numinc  cotuente,  pcregrinus  cruox 

ValentU  **  ^"  ambitiofa  toralia  fparfus,&  fpumas  fatiecati  fuperfuit,  CQh- 

nimia  crt-  uiuarum  horroremaximodifperforum.Libro  vero  v!tirao,qui 

MitM.      cft  3 1 .  de  Valcnte  ,  Illud  ferri  non  poterat ,  quod  cum  legibus 

litcs  omnes  quasftiones  committcrc  vetcres  vellet ,  deftinatif- 

quc  vclut  lcdis  iudicibus  ncgocia  fpeiVanda  mandabat,  nihil 

agi  contra  libidinem  fuam  paciebatur.  iniutiofus  alias&ira- 

cundus  ,  &  criminantibus  (ine  difteicnria  vcri  vel  falfi  facilli- 

mepatens,qua!  vitiorum  labesetiam  in  his  priuatisquotidia- 

nifque  rationibus  impendio  eft  formidnnda.  Seneca  epiftola 

"cnif*  lo-  3*  ^^^  minus  efTc  vitiofum  crederc  omnibus,  quam  ncmini  di- 

cuide  cre-  fputat ,  codcm  cum  Hcfiodi  carminelcnfu  ,  otVws  y^  uTnTictf 

dulitAtt.      othiacct  Avlfti^.  S'\  aliquem  amicum  putas  elTe  ,  cui  non  tantum 

habeasfidci ,  quam  tibiy  vehemcnter  erras  >  &  vera:  amicitix 

vim  nondum  tenes.Tu,omnia  cum  amico  delibcra,  fed  de  ipfo 

prius.Poft  amicitiam  crcdcndHm  cft ,  antc  amicitiam  iudican- 

dum.  Diu  cogita  an  tibi  in  amicitiam  aliquis  rccipiendus  fit. 

cumfieri  placuerit,toto  illum  admittcpedlorcitamque  auden- 

ter  cum  illo  Ioquere,ac  tecum.Qu^id  cft  cur  me  coram  illo  non 

piitcm  fo)um?Quidam  qua:  tantum  aroicis  committcnda  funr, 

obuiis 


EMBLEM.    POSTERIORES.  719 

obuiisnarrant,&  inquaflibctaures  cjuicquici  illos  vrir,exo- 
ncrant :  quidam  etiam  rurfus  chariilimorum  conrcicntiam  re- 
formiciant,&  fl  poirent,nec  fibi  quidcm  credituri,interius  pre- 
munt  omne  recrctum,neutrum  faciendum  eft.Vrrumque  enim 
▼itium  eft,  &  omnibus  crcdcre  &  nulli.  Citaiut  de  crcdulitatc 
hoc  Menandri: 

€^icunque  damnat,  retnque  mn  pUne  audijty 

Efi  improbtis  'vir,  ideo  quod  credit  male, 
Itcm  illad: 

ftvi  fmmt  tTHpS  vniTi  Trrr^»»  ket. 

Credenda  cunBis  ejje  luncia  neputes. 


AD      EMBtEMA      I7. 

NEfcio  an  coramodc  huc  conferam  vcrba  Scncc2,qua:  mi- 
hi  qaidem  cene  videntur  non  aliena  a  Pythagoreis  ,  de 
^uibus  in  commentationc  noftra  ha<5lenus.  Magnara  vitas  par- 
tem  elabi  nihil  agentibus :  maiorem  male  agentibus :  totam, 
aliud  agetibus.Certe  Ammianus  difTertationum  Epideri  libro, 
fcitc  cft  interpretatus  his  pene  verbis ,  sr^  irK^itlw  ,  vbi  omifi 
adulationcm  ?  Qu.id  reprehendi ?  num  vt  ingenuus?num  vt  ge= 
nerofus  ?  Si  quid  autem  eiufmodi  deprchenderit ,  fc  ipfum  in- 
crcpat&obiurgat.  Qniidtua  interfuit  iftaloqui  ?  An  mentiri 
non  licebat?Philofophi  cnim  airerunt,nihil  prohibcrc  quomi- 
nus  mendacium  efFeratur.Tu  itaque  fi  nihil  curcs  aliud,nili  vt 
re(fle  dc  rebus  iudices,vbi  mane  furrexeris  ,  ita  tecum  loquerc: 
Quid  mihi  decft  ad  tollendas  animi  pcrrurbationcs ,  quid  ad 
tranquilitatcm  animi  obtincndam? 

G^od didicijfe gruum  volitantum.']  Qu.od  de  anfcribus  Mar- 
ccllinus  fcribit,  roftra  fua  lapillis  occluderc,  Taurum  montcm 
aquilis  abundantem  praetcrgrefturos ,  quas  maximc  timent,  ds 
gruibus  malunt  alij.noftrum  non  eft  dc  hac  litc  pronunciare,vc 
qai  anferes  nunquam  ad  paftionem  duxeriraus ,  neque  gruum 
prdincs  ita  curiosc  infpcxerimijs. 


710  NOTit    AD     ALCIATI 


A  D      E  M  B  L  E  M  A      I^. 

HVius  Emblematis  charader  dufVus  vidctur  ex  mimis  ali- 
qaotveturtis,inquibus  eft  Mincrua:  (imulachrum  cum 
ingeiiti  vmbone  fub  qua  efl  Nodua.Sunt  &  ali j,quidam  mimi, 
in  quibus  expreliUm  eft  Palladis  galeatum  caput ,  a  cuius  alte- 
rapartc  nodua  innititurproftrato  carchefio :  iuxta  quadrigx 
cum  Vi<^oria,laurea  circunducla  cum  baccis. 

GarrnU  quo  rornix,]  KciccXa  c(i  corn\x  a  Pallade,  ficuti  a 
Gra:cis  acccpimus,quod  meditarionum  (it  infeftapcruigilio,& 
mentis  agitationcm  intcrpcllct  fua  garrulitatc  ,  cuius  ipfa 
fignumgerit-Sic  cnimGrxci  xpfi^(^«vdicunt  degarrulis,vr  cor- 
nicariPeifiusinSatyris.  Scd  &  reperio  cornicem  in  Palladis 
manu  apud  Pcloponnefios  vfitatum  Hieroglyphicum  ,  longe 
fccus  quam  Athcnis,  vbi  corniccsad  arccm  Palladis ,  non  ad- 
uolabant:cuius  rei  caufam  non  a  fabulis,  fed  ab  ipfa  natura  re- 
petit  Lucretius. 


AD     EMBLEMA     10. 


TtluTTiifyo  nr^Elum  fcu  fagittam  pro  figno  velocitatis  poni,  non  efl:  re- 

figno  veb-    J^  ccns ,  itaquc  Armcnij  fagitt^m  ti^rim  vocant  per  quan- 

eitAtu.        ^^i^  veibi  crnnflationem ,  nam  velociflHHum  animal  tigris,  & 

fluuius  rapidilfimus  nominis  eiufdcm ,  qui  cx  Armenia  defluic 

in  Mcfopotamiam. 

Matnrdrt.       ^^  vci-bo,maturandi,qua:dam  adduximus  quantum  quidem 

adnoftras  notas  vidcbanturconduccrc.  Obitcr  ifluc  ex  dialo- 

«ro  de  Oratorib.qui  tribuitur  Tacito:Maturaie  huius  libii  edi- 

.  tioncm  fcllino  ,  vt  dimiffa  priorc  cura  noua:  cogitationi  toto 

incumbam  pedore.  quo  cx  loco  conflat,  vcibum  maturare, 

non  fcmper  ita  fttidc  fumi,vt  a  Gellio>Macrobio,  aliis.  Sed  dc 

vetbo  fatis,nunc  exemplaa  nobis  prxtcrmifra^rcfumamus.Ta- 

MattiritM  citus  in  1.  hirtoriar.  vbi  de  Muciano  agit ,  qucm  penc  imperij 

jMuciam.  focium  habuit  Vcfpafianus,  maturitatcm  perbellc  defcribit ,  & 

»  quidera  paucis :  Mucianus  cum  expedita  manu  ,  non  lcnto  iti- 

j>  nere ,  ne  contari  viderctur ,  ncque  tamcn  propcrans ,  glifcere 

V  famam  ipfo  fpatio  finebat ,  gnarus  modicas  vires  fibi ,  &  ma- 

iora 


EMBLEM-    POSTERIORES.  711 

lora  credi  dc  abfentibus.  Idem  hiftoricus  Iib.4.  ciufdem  operis 
in  duobus  principibus  confert  cum  matuntate ,  vcl  tardatione 
potius,celeritatem  nimiam  &  prsecipitem  ad  hunc  modum: 
Domitianus,  Mucianulcjue  accingebantur  difpari  animo  :  ille 
ipe  ac  iuuenta  properus:  hic  moras  ncdlcns,queis  flagrantem 
retineret,ne  ferocia  £Etatis,&  prauis  impulfonbus  fi  exercitum 
inuafifTetjpaci  belloque  male  confuleret. 

Cundationis  pulchereftapud  Aramianulocusinitio  i<?.vbi  CnnSiatit» 
<3e  Conftantio:hinc  &  dciude  nec  itinera ,  nec  flumina  tranfire 
poflTe  fine  infidiis  putans,erat  prouidus  &  cund:ator;quod  pra:- 
cipuum  bonum  in  magnis  dudoribus ,  opem  ferre  folet  exer- 
citibus  &  falutem.  Sic  idem  lib.  15.  de  Thcodofia  folerti  duce 
fub  Valente  Imp.Diutius  agens,vt  antiquus  ille  cun£lator,pro 
negocio  confultabat .  commentis  potiiis  &pradentia,  quam 
periculofis  congreflibus,  holtem  pugnaccm  &  impenetrabilem 
iaftu  telorum,fi  fors  copiam  dediflet,  oppreiliirus.Nonmihi 
cempero  quin  exemplum  nobile  adiungam  ex  eodcm  hiftori- 
co  ,  de  duobus  qui  fub  Gratiano  Cajfare  ducibus  meruerint, 
quos  lubens  ego  confero  cum  Fabio  Maximo,  &  Minutio  ,  fic 
itaque  Ammian.3  i.lib.Nannieno  negocium  dedit  virtutis  fo- 
brise  duci.Ei  Mallobandem  iunxit  pari  potcftate  collegam  do- 
mefticorum  comitem,regemqj  Francorum ,  virum  bellicofum 
&  fortcm.Nannieno  igitur  fccum  reputante  fortun^  cafus  ver- 
fatilesjideoque  cunclandum  efle  cenfente,  Mallobandes  autem 
pugnandi  cupiditate  raptatus,vc  confueucrat  ire  in  hoftem,dif- 
ferendi  impatiens  angebatur. 


A  D       E  M  B  L  E  M  A      11. 

TYpus  Emblematis  huius  mihi  duftus  videtur  ex  Atticis  EmbUm*. 
Paufanjarlib.  f.vbimeraorat  fimulachrum  Mincru^fuif-  tu  typts, 
fe  olim  Athcnis  talari  vefte,cuius  pedus  obregeret  Medufe  ca- 
put  eburneum  ,  cum  vidoria  cubitorum  quatuor ,  &  hafta  in 
manu:ad  pedes  fiiifle  clypeum  appofitum:iuxtaque  haftam  ob- 
uolutum  draconem. 

Innupta*  opu^  aferuare  ptt  Usvs.'\  Non  cft  arx ,  neque  poffefl^o  jyifficilis 
vlla  qux  tam  difhcultcr  afferuetur  ,  quam  fcemina,  ait  Alexis  fanjin* 
Coraicus.  tutfodia, 

OvK  t^v  srVg  rei^^i  itri  ;c^«/<^l*i 

Zz 


fii  NOTAE     AD    ALCIATI 

TibuUus  elcganter  huius  cuftodia:  difficultatem  exprcfTir, 
H&C  fer.erc  tnaldfMnc  clauem  innua  fenjity 

Et  coepit  cuffos  liminis  ejfe  canis: 
Sedprerium  ji grmic  ferai^cuRodiii  vi^a eflt 
Nec  t>rohii>ent  eUueSy^  cfinis  ipfe  tacet. 
<5uo(J  mihi  reuocat  in  memoriam  Apollodori  lepidos  fcna^ 
rios  quibus  ait  occludi  fores  prsepagulis ,  fed  nequaquam  fa- 
brum  ianaam  adco  claufam  ac  munitam  reddidilTejquinad 
campateataditusfcli  &  adultcro.  Eius  Poetas  hzec  verba: 

Ad       EMBLtMA       15. 

-Dc  diii  TTIs  qux  dixi  de  Diis  <riwvecui, YcVim  adiungi  argutam  fanc 

ru/jvcioliy  J^  J^&  eruditam  nonminus  Ciceronis  optationem  cx  11.  ad 

id  tft.  eo-  Attic.De  Casfare  vicino  fcripfcram  ad  tc,  quia  cognoueram  ex 

,      ,       tuisnrens:cum  (nwvomv  Quirmo  malo  quam  laluti.  TuUiana 

hv-ccverbateneo^quibufuis  non  facilia  intelledu  :  fententiam 

vero  asnigmaticam  interpretor.Optat  itaque  Ciefarem  lulium 

(qui  extindo  Pompeio  Reipubl.  vctercm  faciem  immutarat) 

Quirini  <rtuj^c(.ov,  non  tam  vt  eodem  templo,  iifdemque  aris 

coIauui.'Cxfar,atqucQuirinus,quam  vt  fmiiliter  percatjdcquc 

rnedio  toUatur  C^far,  qucmadmodum  olim  Romuius  ad  ca- 

prea3  paludem  aduocata  concionc.  VirgiUus  Dcos  communes 

appeUat  eodem  fcnfu,  in  ii.Acncidos: 

in  nje^iorcfuefocesy^  Dsis  communibtis  cfias. 
Exempla  qui'dam  attuli  in  fuperioribus,quibusadiungo  quod 
nunc  mihi  occurrit,apud  Aegyrefcs  Amorem  atquc  fortunam 
eodem  in  delubro  coU  loUtos,nempe  ad  eorum  fignificandam 
mutabiUtatcm.  Scribit  Hefiodus  in  HeUconc  idem  fuillc  tcm- 
'pium  Mufarum&:Cupidinis,quod  iis  fciUcct  Amor  comparc- 
tm.  Et  Phornutus  ait  Mcrcurium  duccmGratiarum  cumque 
iisadiungijquod  rationc  quadam  gratificari  oportpt,  npn  te- 
mere,&  inprimis  merentibus&dignis,nam  quieft  indignus, 
ad  retributioncm  pigrior  cft  &  ncgUgcns. 
Olu  Mi'  Huic  vfuo  oliui  detitu^.^  PaUadi  olcam  efle  dicatam  ex  vetc- 
ntruA  ja-  j.^^  commentariis  didici :  eandem  caftitati  facram  ,  quarque 
liumanis  vfibus  non  poUueretur,im6  qua^  Deorum  tcmpUs  no 
accenderctur  nifi  confulto.   Inter  Gra:cos  audoves  plcrique 

afleuc 


€ra, 


^MBLEM.    POSTERIORES.  715 

a^Teuerant  oliuam  ab  impudicis  confitam  aut  iioii  crcfcere, 
aut  frui^um  non  ferre,qua  opinionc  imbuci,a  caftis  tantum  & 
virginibus  inferi  debere  putant. 


Ad     emblema     ly. 

Nonro  quod  abuftu  munere.J  Vini  eiFedJa  quardam  mall 
quidem  adduximus,  cum  fuperiore  commentatione  ad- 
iungo.Menandri  celebratur  illud  :  i^oXh^  ^ety.^^  f^iK^'  «v*- 
fy.ut^i  ^§oy«v. Immoderatum  merum nos  parum  faperc  cogit.  Siuihutvi-^ 
Plato  z.legum,  cenfet  optimum  fore  ,  fi  qucmadmodum  Car-  "»"»  pro^ 
thaginenlcs  olim,  miles  in  caftris  nunquam  vinum  guftet,  fed  '''"'*""• 
toto  expeditionis  tempore  aquam  bibat  iferuis  nunquam  per- 
mittatur-.magiftratusabftcmij  fiant,  quandiu  muncre  publico 
f  unguntur :  iudices  ,  ijque  qui  rebus  prxfunt  publicis ,  vinum 
omnino  non  attingant,quo  rcmporc  caufis  &  negotiis  vacant, 
Ex  EriphoComico  citanturhxc, 

Oiy«v  Aevifff-*  toT$  ^90H«e<,  a»  zrciri^y 

Innuit,iuxta  vetus  vcrbum,  ccrte  verum,tantam  efre  vini  vira, 
vt  fenes  vei  nolentes  faltare  faciat. 

Sumtt  cornua,]  Cur  Bacchus  cornutus,deque  primo  vfu  po-  Cermk  vfi 
culorum,qui  e  cornibus  erant^quasdam  attigimus.  Certe  apud  pocuiu  vt- 
Xenophontem  lcgimus  Graccos  non  nifi  corneis  vibs  pocuiis,  "''"• 
&  Nicandri  interpretcs  non  ignorarunt  ,cum  nondum  apud 
gerjtcs  vafa  excogitata  efTent.  Noftcr  hic  fuo  morcjad  mores 
&philofophiam  referre,  quam  ad  hifloriam  maluit.  Sumere 
vero  cornua,  pro  infolenter  fe  gerere  &  arrogantem  fe  pras- 
berc,  prcEter  alios  Ammian.  Maicellinusvfurpauit  initio  lib.  Sf*fnere 
lo.  vbi  deLupicino,quemIulianusmiferatadBrirannos  tu-  corntta, 
multuantes:fupercilia  erigentem,vt  cornua,inquit,&:c. 

HtHc  fapit  ht77c.']  Apud  Euripidcm  Bacchi  verba  funt  interi- 
tum  minitantis  Pentheo,  aquo  fc  contcmni  fenferat :  Agnofce 
Dionyfura  filium  Iouis,qui  fi  eius  audtoritatem  fpe(5tes  ,  Dcus 
eft  vchcmentiffimus  :  idemque  hominibus  mitiffimus :  id  eft, 
yvarilaf  ai  r»v  A<o?  AievyrevjOf  zfi^pvKiv  cai  S-tA^  9-foj-  c«ya-  ^{tJu4vi' 
rec]!^i  ect^^aTroitri  ^'  yi-yrtcorctl^^  :  quod  didum  cftpro  mori-  ni.ditfiHt, 
bus  vtcntium  :  qui  enim  fapiunt,eo  moderate  vtuntur ;  qui  fe- 
cus,furorem  Bacchi  fuo  non  leui  malo  expcriuntur.  Et  id 


714  KOTi€    AD     ALCIATI 

cxplicant  duo  verba,  ;^j«p^  t^  «;ti«®-,  ex  veifa  Theociici  i 
nobis  addudo:quorum  prioris  a  Marone  vis  explicatur  ad  fi- 
nem  i.yEneid  vbi  diciturj  Lzecitix  Bacchus  dator,vt  Hefiod.i. 
Operum,  ^^^gjt  A/oyuer»  aroAvyjjfle^iHoratius.  04e  14.1. 
'     '   "   ■  r»tro 

Ttnget  pauimentum  fuperbo 
Pontifictun  pefmre  cdnit 
Trifti  autem  homini  &  mxfto  Plautus  bibendum  monct ,  vt 
(jilem  diluat  &  M  Tiillius  3.  difputatione  Tufc.  calicem  mulfi 
impigendum  eife  dicit  nefcio  cui,  vt  plorare  definat.  Harc  qui- 
dem  dealtero  vcrbo,  x^^fl^  '  altenun  vero  cc;^^^  ncmpc  dici- 
turdeanxietateanimi  dequc  mocftitia,eltenim  compcrtu  eos 
qui  meraco  vtuntur,  fieri  melancholicos ,  &  obliuiofos,  atquc 
interdum  furiofos.  Virgilius: 

B^cchu^i  ^  ndculp^m  caufen  deditfiUefurentes 
Cemaurcs  leto  domutf,RhActimque,  Pholtimque 
Et  ma,gno  Hyleum  Laryth'A  cratere  minttntem» 
fM*rcurto  Cxccrum  quod  vinum  linguam  impediat,balbutiemque  indur 
^"J^J^"^"^  catjRomse  olim  Mercurio  non  vino,  fed  la<^e  facrificabatur, 
crificAb*-   ^^^  vclebant  intelligere  ipfam  facundiam  quafi  ladeam  dulce- 
»«r.  dincm  minimcque  impeditara:quod  ipfum  vbiuis  ,  fed  in  vicQ 

quem  fobrium  nuncupabant  fi^ri  folemne  fuit. 

B^i  vino       Sed  nunc  me  dorteu.j  Permulti  e  veteribus  vino  in  totu  abfti- 

■  ^ »»««-    nuerunt,fed  in  pritpis  Aegyptij  facerdotes,qui  iidem  reges  fue- 

re.  Reperio  tamen  vfos  fuilfe  vino  in  deorum  cacremoniis ,  vc 

tradit  Hecata;us,non  rem  quidem  gratam  Diis  c3cleftibus  obla- 

turi,fcd  gigantum  cruorem ,  qui  in  Deos  pugnaiTent  propina- 

tuti,  fibi  enim  perfuaferant  vitem  ex  fufo  in  tcrram  gigantum 

fanguine  primum  pullulafre,vndc  &  amcntiam  &  furore  inelTc 

vino  credcbant.  Primus  Pfammetichus  Rcx  itgyptius  menfis 

vinum  adhibuit,fed  ccrta  menfura.  Quo  pertinet  iIIudHefio>» 

di, T?/?  l^ AtT(2)-  z!-^ox,ieiVi  rdh  riT^cclov  nfAiv  otys- 

Tres  mifcebii  acfUA  pfirtestfit  qttartn  Lyii. 

T«g;)-»</*iHac  ego  putcm  ratione  Tigrides  Bacchi  currui  iundas  a  vctc- 

cHr  Bacchinbns  ,  vt  indicarcnt  modcratum  vini  vfum  ferocicntis  animi 

(Hrrui  iun  faeuitiam  cohibcre.  Sic  enim  Zeno  Cittieus  hilarior  iii  conui- 

—  uio  fadtus ,  quam  vt  eiusnaturafcrrct  ,feuera  illaquid?m  & 

philofophica,eius  rci  caufam  quserentibus  dixit,Lupinum  qua- 

quam  amarum,  aqua  tamcn  maccratum  dulcefcere.  Sed  placct 

Eubuli  comici  lcgem  conuiualem  huc  apponete :  hic  loquitut 

Bacchus  VC  o-vptTrocncifxii: 


EMBLEM.    POSTERIORES.  71$ 

ToHf  <iC  ^^•»5(?"<*  rov  f^i/  vyHtc^  'tvet 
Ov   zB-^a>TO*  cCxTrima-iyTov  A^  ^<^rifo9 
B^airog^  ytht*ig  rij  T  i^irov  d^  oTrv». 
Ov    Hcarovtls   o/    <ropot   Klx?ii^fd^'oi 
0<<^^  ^«^'|d<$,i  M  rtrec^(S^  kx.irt 
lif4trip(^  iT    «^'  v^^iasyO  ^  ■zs-iftTrl^, 0ok^, 
^x1(^  JV  f4gkvia4  cifi  t^  /8«e^«v  Tsroieiv. 
IleAor  ^^  «5  €)'  fc<«gov  «eyfHOv  ;i^vJ«J 

Tres  folum  eg»  caiices  virii  fnptentibm 

PropinOif/irjiiatifvmttfquenitbihum 

Primum :  ejl  amoris  ^  •voluptatu  dehinc: 

At  tertium  fomni,qt4em  vt  hnuferint  viri 

Nomen  qui  habent  prudtntum,  in  &des  illicoi 

Sua^  redtbtint :  non  enim  quartw  calix 

Nofler,fed  eflproterutii  clamirU  eft 

€^intt46  :furori6  ftxttn  ^  pugrm  ciet. 

In  paruum  enim  vas  quanlo  largum  infunditur 

Supplantat  ipfum  fi.pe  potorem  merum. 
Vltra  aUcer^  fei  mox  ehriwt,  inde  furit.']  Hiftoriarummoni- 
mentis  proditu  accepimus  Cleomenem  Spartanum  apud  Scy- 
thas  vino  in  infaniam  verfum,qu6d  cum  eis  voluiiret  contcn- 
dere  largiore  vini  potione.  Huc  referrem  prouerbium  ,Nemo 
cantat  fobrius,  nifi  eflct  omnium  in  orc,  vimque  eius  tenerenc 
yel  mediocriter  druditi.  Certe  vt  qu^e  fupra  funt  a  me  adnota- 
ta  hoc  qualicunque  audario  locupLcBfei,reperio  Thracibus  in  ThfacUffi 
more  pofitum  fuifle  in  conuiuiis  praeliari,  feque  inuicem  vul-  "*"*  ^*»»*- 
neribus  deformare,tefte  Marcellino  Arhmiano.  Quae  vero  ad-  °'*^'*** 
duximus  de  Thrace  Lycurgo  lumen  capient  ab  cpigrammata- 
rio  Gr^eco  anonymorcuius  hoc  carmen,ex  lib.  i .  ecMohvy lecs.     cur£m  tJl 
Tis  ■sror    oCKy^oi<r6K;  oJvoTfaV*"  'ofjc(^ctns/k   /3«;c;^;8  tei/ecmti 

A'vK^  eCftTiXlVOV    K?.)if^gi\(^    i\ir<t/»fj. 
XrtAsflfr  <JV  <3V(p^ets,  Y,<*>fJ{g>^s  $eiXii,  ai  kv  o^rzt^s 

£\il   vriToioftois  Kfttaboii  e-Ku/iicXof. 
E<>3   ot  ^ovv^(^  ecvec?trt(^    6iet  AvjcafV»' 

d^rlt   fliv    xv%of^otA>  'icr$i(riv    <iC^^o<rlu/M. 
TS  ^  ^^  Uf  rtk^XTig   2^^.  zraf^r(^  «    w^ay  ecoiCc^ 

riAud£v>  *i  yoifn   KtiJV(^  i%i  Xveriv. 
Q^xrit  Poeta  qua  ratione  quis  adeo  inconfiderate  vnam  vliii 
akricemimmaturamBaCchi  exvitis  palmite  abfcideric :  labia 

Zz    3 


716  NOTiE    AD    ALCIATI 

autcm  conftridus  ( fic  enim  quse  func  immatura ,  funt  eadem 
accrba  proindeqilabra  hebctant,&  conftringunt)  humi  proic- 
cit,ade6  vt  cfTet  viatoribus  femicomcftum  pucament.Impreca- 
tur  itaqj  illi  Dionyfum  hoftem,(icuti  olim  fuit  Lycurgo,quo<? 
ipfam  crefcentem  cxtinxerit  Ixtitiam;(  is  eft  Lycurgus  Thrax, 
qui  quod  vitcs  abfcindi  curaftet  ,dicitur  aBaccho  hoftili  odio 
perfecutus,  vt  cft  apud  Higinum:)  Nam  hunc  forte  pcr  polumy 
aut  ad  cancum  vcniftet ,  aut  cura'  ludluofa!  folutioncm  habuif- 
{qi.  Si  quis  carmine  idem  malit,huc  appono: 
§luU  temtre  hsinc  vutrr,  tener»  de  corf>ore  matrii 

Aufws  vAfuna  efl  dijfectiijfe  manu: 
Semefdmqtte  via  modia  proiecit ,acerhtii 

^Utid  triflt fenfu  jirinxerit  orafapor? 
Infefltnfit  BacchtM  eiyvelut  ante  LycurgOt 

Vt  qtii  nafcentem  fiifiulit  Emphrofynem, 
Hanc  qtii  Itbajfet  quondamyvel  ludere  verfu, 

Velpoterat  curafoluere  cordagraui. 
Cui  poeta:  non  bcnc  fano  refpondit  vir  multifcius  Pierius  Va- 
lerianus,hoc  limato  hcxafticho: 

CS^S  liav  a,v^tf^tM>  scr/Sgff-s»   kipg^toTwetv, 
T^h    T<?  otyo^Xp)f   2^.  CT<y/<^1(^,  j)    ^^9?  oifi^jf 

H' Xv$'  kv  Jjy'  kvri   rk-^tc  AeAijds  Ts^iTro}'^ 
Maneammi4  quifquu  vintim  hoc  immite perofw i 

*  Allifit  putri  vile  putamen  humo» 
Kamofque  ^  plantam  totam  ab  radice  recidif, 

'Atque  ita  glifcentem  fuflulit  Aphropppm. 
Namque  aliquis  poto  hoc  vinogratti  iffet  ad  arma, 
Aut  deceris  poterat  non  meminijfe  fui. 
Hucpcrtinct  hiftoria  quam  Hyginus  rctuiit  dc  Icario  a  pafto- 
ribus  interfcfto  ,  qui  vinum  fibi  a  Baccho  cJatum  cum  iifdcn'' 
dcdiflet  ,e6que  fadki  cbrij  concidillent ,  Scfibi  venenum  pro- 
pinatum  fuifle  putaflent :  eum  fuftibus  intcrfecei:unt.  Rcpe- 
rioapud  Tranquillum  inDomitiano  ,edixi{le  Imperatorem 
nc  quis  in  Italia  noucllaret :  quod  enim  fummam,  quandam. 
vini  vbertatcm,  frumcnti  vero  inopiam  videret>exiftimans  ni- 
mio  vinearum  ftudioarua  ncgljgi  ,  cohibuit  nimiam  hominu 
circa  vitcs  vcl  curam,vcl  libidinem.  lulTit  etiam  vineta  in  pro- 
uinciis  fac^idi^relida  ibi  plurinium  partc  dimidia.Et  ha'c  fere 

ille. 


EMBLEM.    POSTERIORES.  7x7 

ille,  SedPhiloftratus  in  Apollonij  vica,  caufam  camdifertc 
tiadit  quam  fupra  pofui ,  nimiu  edalij  cauflam  eam  fuiffc  cjuod 
in  Afia  praecipue  homincs  vino  nimium  mdulgentes  feditio- 
iies  cxcitarent. 


AD     EMBLEMA     X6. 

DE  Glaucd  qujedam  commcntatus  eft  ad  CafTandram  Ly- 
cophronis  Ifacius  Grammaticus ,  iis  omnino  fimilia  quas 
lupra  funt  a  nobis  allata.  Quia  vero  ad  finera  huius  Emblema- 
tis  ingenue  fum  falfus  ha^rere  me  in  verbo  Polydes  ,  nefcio  an  GUuco  vt- 
mihi  videor  nadus  huius  fcrupuli  tollendi  rationem ,  perledo  ^f  rtfiit»ta 
Ifacij  commentario  ,  quo  loco  ait  Glaueo  vitam  rcftitutam  a  ^^^^P*^' 
Polyido  vatc  ( in  cuius  vocis  locum  luftecit  Polyidem  Alcia-  **  '* 
tus  nifi  me  coniedura  fallit. )  Glaucusjinquit  ille,murem  per- 
fequcns  ,  cum  cecidiiret  in  cadum  melle  plenum  ,  exanimatus 
eft.  Huic  vitam  reftitutam  ferunt  a  vate  quodam  Polyido,  Ce- 
rami  filio ,  qui  cum  cafum  ante  prasdixerat.  Nam  ciim  Minos 
filium  quxreretjaccepit  oraculum,  id  intelledurum  fe,&  ei  vi- 
tam  ademptam  reftitutum  iri  ab  eo  qui  diccret,  cui  fimilis  ef* 
fet  vacca  Minois,quae  in  agris  pafcebatur.  Dixit  Polyidus  illam 
firailem  cfte  rubi  frudui.  Qjio  dato  refponfo,  Minois  vate  de- 
tinuit,  6c  vbinam  Glaucus  eifet  coegit  dicere  :  ille  vaticinandi 
arte  dixit  in  cado  fufFocatum.  Hoc  itaque  reperto  mortuo^in- 
clufus  eft  Polyidus  vna  cum  Glauco  ,  vt  ei  vitam  reftitueret. 
Cxcerum  vifo  dracone  ad  cadaucr  Glauci  accedente  ,  vita:  tse* 
dio  Polyidus  in  eum  irruit  ,vt  ab  eo  interfici  fe  pateretur  jfcd 
contra  euenit,nam  caf»  illum  percutiens  cxanimauit.  Sed  fta- 
tim  draco  alius  acceffit ,  &  herbam  quandam  admouit  draconi 
mortuojcuius  herbae  vi,illum  excitauit.  Id  diligenter  Polyidus 
obferuault,  herbaque  eadem  arrepta  &  mortuo  Glauco  admo- 
ta,illum  viuis  refticuit.Idem  narratur  a  Clearcho  Solenfi  Vita- 
rum  feptirao  libro. 


AD     EMBLEMA     17. 


C 


Ontinet  ^  ctibitim.']  Cubitus  hic  ingeniose  accipi  non  in  CHhittu  pfj 
figmficatjoneprimariajpro  cubito  manus,fed pr o  Tlna,fex  min/Hrn 

Zz    4 


7iS  NQTiE   AD   ALCIATI 

palmorum  mcfura,tuin  primum  animaduerti,  cum  aliud  agenJ 
incidi  iii  lulium  Pollucem  qui  pro  codem  accipi  Tnix,'^  »9  «^^- 
vrif ,  i.  cubitum  &  vlnam.  Non  patiar  hic  dcdiffercntiis  vlna* 
rum,&  cubitorum  apud  au<5torcs  controuerfis  al Wid  commi- 
fceri,  lcd  ad  rcm  dico  t^x""  ^  fimilitudincxubiii ,  cum  ad  re- 
^osangulos  brachium  flediturjaccipi  pro  ii\flrumento  Archi- 
te(^orum,qu6d  ex  reguUs  duabus  ad  angulurti  redu  coagmen- 
yta/ASf.  tatis,  conficitur,  yyal^v«t  Graeci  nominant, vt  Latini  normam. 
Q^am  effc  veriilimam  carminis  Gra;ci  ( *i  itf*i<ns  tivx"^  >(fire- 
;^ja» }  &  huius  noftri  Emblematis  fcntentiam  philologi  omnes 
facilc  indicabunt.  Cieterum  qui  cubitum  duo)ius  conllare  pal- 
mis  dicunt,digitos  omnino  quatuor  &  viginti  commemorant: 
dicunt  enim  cubiti  fpatium  id  clle  quod  ab  extrcmis  vnguibus 
in  medium  brachij  angulum  portenfum  eft ,  illud  quidem  fe- 
fquipedale.  Pidorcs  cubitum  quartam  corporis  humani  par- 
tem  volunt  ciTQ.  Didici  etiam  ab  Architeflis  regium  cubitum 
( id  menfurs  nomen  )  maiorem  communi  tribus  digitis. 
Ne  maie  quuifacifi^.]  Huc  Menander  facit, 

Al^^^ei  ^  fAnHf  'TTfurii^  fAtih  f^f^itvi.  Idem, 

Ait  nihil  facicndum,nempe  difcendura  quod  turpe  liet  rnequc 
occupaudum  manum  in  fadlis  improbis. 


Hi 


AD     EMBLEMA     l8. 

'Iftoriam  dearmis  Achillis  lubens  e  Quinto  Calabro,qui 
paialipomena  fcriplit  ad  Homericain  Iliada  ,  mutuatus 
elfem  ,  nifi  me  alio  properantem  breuitas  reuocata  elfet.  Scn- 
ttntiam  vero  Alciacini  carminis  cum  hoc  Menandri  monofti- 
cho  comparo. 

Omnia  te~  A"'yd  0  ^^^"  ^^S  "riw  etX>]6eieu>  X^of(^. 

fu4  aperit.  Tempui  in  lacem  tandem  veritatem  trahit. 

VirttxceU  Sed  occurrit  intetca  Scnccx  cordatus  fermo  exEpift.  80.  Vbi 
lentcs  nuUa  ^^  virtutc  ,  qua;  fuos  honores  fuumque  pretium  non  obtiner, 
tn  henore  ^^-^  ^^^j  poftcros  difputat :  Quandiu,  inqmt,  videbatur  furcre 
tix^erlnt  Democritus :  vix  rccepit  Socratem  fama  ;  Quandiu  Catoncm 
habiti,  '  ciuitas  ignorauit,  refpuit ,  nec  intellexit ,  nifi  cum  perdidcrit. 
Rutilij  innocentia  ac  virtus  laterct,  nifi  accepiifct  iniuriaiduni 
violatur,  cftulfit.  Numquid  non  forti  iux  gratias  agit ,  &  exi- 

liurn 


EMBLE2>t.    F05TIRI 

Imtn  Cuma  complcxas  cfi  -  Dt .-.  _:  1  z : : ; : 
r-jna/iiimTrr--  -    •"■  •;  --"■—--■-■-  -, 
rcpoftipfc 


Ct: 

t:c       ^::.^:  :. 

rc2Lr,  nconisiiici:.  .nmicm- 


rem ,  VkLcm 
Ah^ttdh  haunc  ja 

Inikh»s  craufje  qu-irvr:  t»- 
VtUffugrMtusTi  ru^.T. 


EPJ<rraphen  iiaias  Emblemacis,  ciiain  fcrocii3iir>o5  icmar:,  TjrmEr:- 
TJdcmr  rnucuanis  Aiciaras  c  pniDo  Anraliiim  Coratiij  fc-^T**^»- 
Taciri ,  rbi  ficla  AagalH  pr^claispaiicis  corDpIeciiriir,  deqas 
~.iita.ticiie  RcipiibJKon?..agit:pG{iio  Triinj-Tin  DontiDejCoi;- 
fakm  lc  fcrcns :  vbi  militein  iio-ais, popiirani  2a.iic nSi  CLLritos 
ocij  dalcediiie  pdlexirimlurgne  p2.iii2,niDi  miiciz  leaamf ,ina-  - 
giftratGumJegi^iafctraiiciCjiuiMoadoeriaaKscT^  « 

rri  perajcieSjamproicripdooececiJiiScnt. 

Ifmxitque  Lcmei.j  Prjrter  ea  ^us  de  iocwHs  Lecmsbas  adcSa  - 
C: 2  func  a aobis rupcriore commcmaiio^c^nzm  apud Pliitar- 
c  hum  haoc  poizmaiii  ooa  {mSk  taro  pnmmia  a3>  Adcoiuo  rim^ 
patara:coaflai  emm  iam  oiim  AjQncmi  Doci  Caitfeagisemficm  %/&»»  -^«^ 
maic  cciSjre ,  quodLeooc pro  iomciito  v^fiient  z-t  leicni^  ae^m£- 
iarcinas ,  puliuiriquc iziexiliiim co oomiiic,  qoia  id  zytaBm-  '" 
<kin  porteadtic  vidcietar.  Qwod  oSmcct  mihi  reaoczt  in  bjc- 

2   2        J 


Kr 


httitet. 


t;3o  NOTit    AD    ALCIATI 

moriam  hiero^lyphicum  e  m  o  l  i  t  ae  p  e  r  o  c  i  ae,  vbi  Bac 

BaichicHr-  chus  curru  trahitur  a  trigidum  pari:cuius  animalis  effigics  in- 

ru4  traaui  domitam  &  efteratam  fa;uitiam  arguitircci  ad  rcm.  In  Antiochi 

a  tigubm,  mimo  vidcre  cft  Lednem  fert  humi  procumbentem  ,  &  fuper- 

uolantem  no£luam:cjuo  fignificatur  vircs  cedcre  fapientis.Lco 

enim  roboris  habet  hieroglyphicum :  nodua  vero  Minerua:. 

Leonesma-.  Rcferrcm  &  Leoncs  fubiici  magna:Dea:vehicuIo  fuifte  foli- 

l>u  Dt£    ros,e6fque  folis  trahcre  currum,fed  hzc  non  funt  huius  claftis. 

currumve»  Certe  in  Fauftinx  veterc  mimo  Cybele  turrita  fellx  Leoninac 

miidet ,  quae  orbem  intra  manum  &  genu  tcneat ,  cum  mfcri- 

ptione,M  A  T  R I  M  A  G  N  AE.Rcperio  apud  Herodianum  in  vi- 

ta  Seucri ,  lulianum  Elephantos  quos  habcbat  ad  pompam  in- 

ftitutos  ,  conatum  allucfacere  vt  feirorem  paterentur :  quod  & 

ab  aliis  tentatum  non  raro  accepimus.Sed  de  Antoni ;  Lconibus 

iam  fatis ,  fi  tamen  admonucro  id  oftentum  a  Cieeronc  ipfo- 

met  pr2Euifum,Epiftolis  ad  Attic.Tu  Antonij  Lcones  pemme- 

fcas,caue:nihil  eft  illo  hominc  iucundius,&c. 


A  D     £  MBL  E  M  A     3O. 

NOfcOpuluS  ^z^  %£^5y  :  TTtXxfpi  j  ^SflV,  «5^'  »  cCDTlTnXeCf 


AD     EMBLEMA     3I. 

jgnu  ^  /\  Pud  Acgyptios  per  ignem,  &  aquam,  vt  quag  continercn- 
*h**y  *^  x\f"f  turibulo  &  phiala,  maculas,iabefve  deterfas  elutafque 
&  phiata»  ^P'^^"^'^  didicimus  (ignificari.Apud  quafdam  gentes  fuffitio  erac 
in  vfii,  qua  qui  profcquebantur  funus,  quia  poluti  habercntur, 
aquafparfi  folcbant  ignem  fupcrgrcdi,  vt  quifibi  petfuadereni 
purgationera  ita  fieri.In  aqua  puritatem  hanc  intellexic  Catul- 
lus,  cum  ait: 

jiut  quilihet  quipuriter  lauit  dentes. 
Turas  atque  hftbuiffe  mmus.  ]  Verba  luftiniani  c[\ix  integra 
reperiuntur  in  primo  Codicis,titulo  de  mandatis  principu,huc 


EMBLEM.    POSTERIORES.  751 

adfcribam  >  digna  quidem  illa  qux  litteris  aureis  pafllm  con- 
figncntur:  A«  ti^u^  <^  /(^da^as  Tmo^^^ctK^^ecfcvZf,  tIm  "^x^y  f(^6et^) 
)o  HfftA/^  «cTmffJjf  ;^g/t?  >  W^s"  T  ct^av  «STm^Ta»  yofdxp^i  ^w- ;<;«pS5. 
^^uriei»  ^Z  Ti  i^  ii^KV  t^  t^  ^^I*^  '^^*'^  X^^^  »  '^  fty^hnQi  uTm^ 
xif^ag ,  ftiiTi  fA3i^6v(^ ,  f*ii7t  ikaT^ery^^y  ««v*  >j?>cHc^  fJ{3*oti  tois 
Tm^  5"  hif/^nn  <ni  ;^e^V8i4"'o»?.  >^  -SJlgi  ts  <rcwTii  Si^^  Tt  r 
«%<'  (7?  ;(V)t6<«/iOK  ocuTxTis  Tmvru^^iiv  ^«A«Tf«v  Ts  ^«««oy.Opor- 
cctigitur  te  purc  rufcipicntem  iioc  adminiftrationis  munus, 
procul  ab  omni  largitione,  pra;  aliis  omnibus  mundas  fcruare 
Deo  nobifque  &  legi  manus ,  nullumque  lucrum  contingerc, 
neque  maius  neque  minus ,  neque  captiofum  quiddam  contra 
fubiedlos  facere  negociando  ,  fed  contentum  eile  folis  a  filco 
libi  miniftratis ,  &  tam  per  te  ,  quam  per  eos  qui  circa  te  funt, 
purum  eis  vndique  leruare  ius.  Suetonius  in  Tito  ait,  Pontifi- 
catum  maximum  ideo  fe  profelfus  accipere ,  vt  puras  feruarec 
manus,  fidera  praeftitit. 


AD     EMBLEMA     3I. 

BEne  mimmatt.'}  Horatius  i  .cpift. 
^t  henenummatumdecaratfuadeU,  Venupjue. 
Cicero  z.in  Rulium :  non  minus  bene  nummatus,quam  egrc- 
gie  capillatus.Ammian,  MarccUin.  lib.14.  Sfad  aliquem  benc 
nummatum,  cumentemque  loculis  honeftus  aduena  faluratom 
introiris. 


AD     EMBLEMA     33. 

ANtipatri  extat  epigramma  certe  nobile  in  Platonis  ,  di- 
uini  hominis  tumukim  ,  cuius  animara  ad  fcpuichrum  c 
coclo  allapfam  in  fpcciem  aquila:  dicit: 

Cur  aquiU  ad  tumulum  hunc  'volitoi  dic :  nunqntd  ah  afirf* 
Hic  hahirare  Dfupffortt  aliquam  imuitA.es] 

Imh 


75i  NOt  JE    AD   ALCIATt 

Imo  atJtma  extinditfim  dma  PUtonk^  Olympum 
§Ih&  colotfedcorpw  terrigenim  Attica.  hahet. 


E 


AD     EMBLEMA      34. 

TnimiumfoelixfiLpetimendafuit.  ]  Alcxidis  hoclaudatur: 

Fortuna  quamuts  ftt  tihiprofperrima 
Semper  aliqitid  timeto,  difidens  ei. 
Illicttii  abfque  tcmre  mant^.}  Anacharfls  Scytha  co  geflu  re- 
pcrtus  ell  apud  Solone  doimiens,vt  akcra  manu  pudenda,  ahe- 
ra  os  obfignarcc,  continentias  &  filentij  figna  exprimens.  Duo 
ContinmU  enim  funt  in  homine  mcmbra,qu?  non  nili  admodum  difficul- 
^«7««.        fg^.  edomari  pofTunc ,  lingua  nempe  &  genitalia.  Itaquc  quod 
Anacharfis  toto  £E?atis  fuas  tempore  bellum  voluptatibus  indi- 
xcrirjdatuiseiusinfcriptumfuiirelegimus,  y>><wo3->},  «c"  /^ct^tf, 
y^  cdhiav  K^T»».  Quare  cum  facerdotes  ytgyptij  frasnum 
libidinibus  imponendum  eflc  fuadcrent,viri  gcnitale  manu  co- 
hibitum  &  repreflum  pingebant.  Refcrrem  qux  de  Alexandri 
Macedonis  contincntia  ab  hiftoricis  memorantur,c]ui  nuptam 
mulierem  attingere ,  neqj  Darij  filias  captiuas  viderc  fuftinuit, 
fed  ha:c  func  inore  omnium. 
A'7?  ^(95-        Sic  (e  co?ttinet  a  ^'auidis.^jHuc  pertinet  egregium  Ariftotclis 
3^A«.       verbum  k-ni^yiXH  de  tauro  didum  ,  qui  leorfum  a  vaccarum 
confortio  &  grcgs  pafcitur ,  id  eft,  abarmentatur.  Qu^c  lauda- 
tur  hic  continentia ,  fuic  in  Drufo,  qui  fe  vxori  feruauit  inte- 
grum,  quandiu  verfatus  eft  in  expeditione  Germanica.  Et  Pe- 
lcenius  Nigcr  ignarus  rei  Venerex  fuifte  dicitur ,  nifi  quantum 
liberisprocrcandis  impenderetur.  Claudian.x.delaudibusSti- 
liconis  quo  loci  laudat  pudicitiam  Theodofij: 
Hinrftttt  vt  primos  in  coniuge  dtfceret  igneSy 
Ordirique  virum  non  luxuriante  iuUenta, 
Sed  cum  lege  thori  caflo  cumfccdere  vellet. 


AD      EMBLEMA      35. 

"Lauius  Vopifcus  inS^turnino  deCallia  nefcio  quid  tale  / 
fcripfit :  Sacurninus,  ait  illc ,  oriundus  fuit  GalHs  ex  gentc  / 

ommun/ 


EMBLEM.    POSTERIORES.  733 

omniiini  inquietifTimis  &  auida  fempcr  vel  faciendi  principis 
vel  auxiiij. 

OL^ruJere  pA'put?}  2Gi:2LU\{r\msim  ofFenfam  tulit  Verpafianus, 
quo.d  Neroni  .cantanti  aut  difcederct  aut  obdormifceret ,  vt  eil 
apud  Sueton.in  Vefpafiano. 

R.gia  quem  morem.]  Tacitus  lib.i.Hiftoriarum,  in  oratione 
Galbae  Pifonem  Lipinianum  adoptantis :  Jrrumpet  adulatio  ^JHhtia 
blanditiaj  peflimum  veri  aftcdlus  venenum.  Suadere  principi '"    "»''*  . 
quod  oporret,  multi  iaboris.  Hxc  ille.  Marcellinus  vero  Am-  f'-"/**»* 
mianus  paiTim  de  affentatoribus  Conrtanti j  Imperatorisjulia- 
ni  virtuti  laudique  detrahentibus,fed  maxiir.e  ad  finem  lib.KJ. 
ita  fcribit :  His  tot  ac  talibus  profpero  peraclis  euentu ,  in  pa- 
latio  Conftantij  cjuidam  lulianum  calpantes ,  vtprinceps  ipfe  AMatiy^ 
deledaretur ,  Vidorium  liue  Vi(florinum  ideo  nominabant,  ^'[  Confiam 
quod  vcrecunde  rcferens  quoties  imperaret ,  fuperatos  iudi-  "i* 
cabat  farpc  Gcrmanos.  Interqueexaggerationem  inaniumJau- 
dum  ,  oftcmationemque  aperte  luculeotium  ,  inflabant  ex  vfu 
Imperatol^m  fuopte  ingenio  nimium  ,  quicquid  per  omncm 
tcrrx  ambitum  agebatur ,  feUcibus  aufpiciis  eius  aflignantcs, 
Quocirca  magniloquentia  elatus  adulatorum  ,  tunc  &  dcindc 
edi(5lis  propoficis ,  arroganter  fatis  multa  m.etiebatur.  fe  folum 
ciim  gefti^  non  affuilTet,  &  dimicaile  &  viciffe  &  fupplices  re- 
gesgentium  erexi/Tc  aliquoties  fcribens  :  &  fi ,  veibi  gratia^  eo 
agente  tunc  in  Italiaduxquidamcgiiretfortiter  contra  Per- 
las,&  ca:r. 


A  D     E  M  B  L  E  M  A      ^6. 

HVius  Emblematis  primarius  typusmihi  videtur,nifi  con-  Emhlem^ 
iedura  falior  petitus  e  Quintio  au6loreGr^co,  qui  edi-  ^'^  ^rototj-' 
tum  quendam  locum  &  admodum  aiperum ,  diilicilemque  af-  '""^ 
fenfu  tradit,  cuius  in  fummitate  palma  ccnfurgat,  illicque 
vircus  in{ideat,nimirum  ex  montis  afperitate  varios  &  diffici- 
les  labores :  ex  palma  vero  temporis  diuturnitatem  intelligens. 
Nullus  enim  eft  qui  virtutem.  aliquara  poflit  aifequi  nifi  muicisi 
laboribus  diuquc  perpeifis  At  temporis  diuturnitas  nullo  figno 
figurari  melius  poteft  ,  quam  id  quod  anni  &  meniis  habetiu" 
fymbolum.Huc  facit  illud  Quintiliani :  Definit  in  aduerfa  nrj 
qui  pcruenit  ad  funimum,fcandenti  circa  ima^  labor  el^. 

Mentii 


754  NOTi£   AD    ALCIATI 

fAtienti*  MentU  qui  conjinntu  erit.']  Seiicca  z.  dc  ira:MiIle  funt  in  qulbuJ 
canfl-antts.  pertioacia  omnc  impedimenmm  tranfcendat»  oftenditqueni- 
qne  prx-  j^-|  ^^^  difficilc ,  cuius  fibi  ipfa  mens  patientiam  indixerit.  Et 
"*  *  deinde  :  Nos  non  aduocabimus  paticntiam ,  quas  tantum  prx- 
„  mium  cxpcdat? 


AD     EM  Bl.  EMA       37. 

COinelius  Tacitus  cxtremo  de  moribus  Germanorum 
Fennos  itadefcribit ,  Fennis  mera  feritas  ,  foeda  paupcr- 
tas :  non  arnia ,  non  equi ,  non  penates.  vidui  herba  ,  vefti- 
tui  pelles  ,  cubile  humus.  Sola  in  fagittis  fpes,  quas  inopia 
ferri  oflibus  a<perant.  Idemque  venatus  viros  pariter  ac  foemi- 
nasalit.  Paftimenim  comitantur  ,  partemque  praedae  petunt. 
Nec  aliud  infantibus  ferarum  imbriumque  fuftugium ,  quam 
vt  in  aliquo  ramorum  ncxu  contegantur.  Huc  redtfunt  iuue- 
nes,  hoc  fenum  rec^ptaculum  Id  beatius  arbitrantur,  quamin- 
gemere  agris,  illaborare  domibus,  fuas  alienafque  fortunas  fpe 
metuque  verfare.  Securi  aduerfus  homines,  fecuri  aduerfus  \ 
rr^«< £w- Deos.  H:ec  Tacit.  Quibus  ex  vcrbis  facile  colligo ab  Alciato 
bletuatif,  fumptum  emblematis  exemplar.  Eadem  penc  deicriptio  extat 
accolarum ad Nilum apud  Ammian.Marcell.lib.  i^.nonlonge 
a  principio. 

VfluA  perfettiogelu.^jL^^iCUS  Pompeij  Fefti,vbi  pruinam  deriuat 
ri-m^vsr-aperurendojquiavirguka&fragcsperurar^fuppedirauitetiam 
bum.         niihi,cura:,verbum,  quod  a  cor  vrendo  defle<Slunt ,  &  illud  En- 
nianum: 

— Curdmue  leuajfoi 

G>uAnunc  tecoqtfit. 

AmmianusMarcellinusinitiofcrelibri  i^.accipitvthic 
ncfter:Etquoniam  acris  vrcntc  faruitia ,  cum  difcriminibus  vl- 
timis  laboratur.  At  f>e.nu(poe/iKUf  fa^pe  reperias ,  vt  apud  poe- 
tam,ali6fquenon  rar6:qualiafunt  hxc. 

Vriturinfelix  Dido,totdque  v/tgatur 

Vrbefurens.  — — &,  Vrit  atrox  lt*no. 

Suetonius  in  Tiberio  :  Vrebant  infuper  anxiam  mcntcna 

varia  vndique  conuicia.  Senccaepift.  3.  Quidamobuiis  nar- 

rans  >  &  in  quaflibct  aurcs ,  quicquid  illos  vrit ,  exoncrant. 

Marccllinus  libro  xo.  pcrfug«  vrebant  luliani  virtutes  ,quas 

per 


EMBLEM.    POSTERIORES.  7JS 

per  om  gentium  diuerfarum  fama  celebrior  effundebat.  Idem 
ad  finem  eiuldem  libri.  Super  his  vrebat  eiusanxiam  mentem 
quod  velut  patefada  ianua  diuitis  domus ,  irritus  propofiti  re- 
uerreretur ,  loquitur  de  Conftantio  ab  expeditione  Perfica  in- 
c.affum  rcuertente.Lib.il.  vbi  deluliano  bellum  in  Perfas  me- 
ditante:vtcbantur  bcUandi  gemino  defiderio. 


AD     EMBLEMA      39. 

CVm  iis  qujE  adduxi  e  Cornelio  Taciro  locis  velim  addi  Drvtrsi»- 
ha;cexeodcm  lib.i,  hiftor.  Centurionem  Sifencm  ,dex-  f^^j^^J"'"^ 
tras  concordiae  infignia ,  Syriaci  exercitus  nomine  ad  Prarto- 
rianos  ferentem  ,  variis  artibus  aggrelTus  eft.  Dextras  hic  pro 
quodam  vfitato  fidei  fymbolo  depido  in  auro  ,  argentovc  aur 
alio  quouis  metallo  accipi  non  repugno  ,  quo  fenlu  hic  locus 
aliusTaciti  fumitur  libro  hiftoriarum  primo ,  \bi  de  initio 
principacus  Vitellij:Miferat  (ait )  ciuitas  Lingonum  vetere  in- 
ftituto  dona  legionibus,  dextras  hofpitij  infigne.  In  permultis 
veteribus  numis  dui^manus  iun>£la:oftenduntur,additis  infcri- 
ptionibus  ,fid£S   exercitvvm:  nonnunquam  etiarn, 

EIDES     ROMANORVM. 

Fortaflehuc  pertinet  illud  Pythagorie ,  Ne  cuiuis  dextram 
porrexeris  ,  ne  fcilicet  quempiam  temere  in  interiorcm  noltri 
amicitiam  admittamus.  Et  vero  poeta  nullius  antiquitatis 
ignarus ,  En  dextra  fidefque  ,  ait  nimirum  focdus  concordiam 
per  dcxtram  fignificari.  Viderat  hoc  longe  ante  Xenophon  lib. 
5.  de  inftitutione  Crri.  x^  T'^x«a//«?,  0T5  -rifs  'op>c«j  y^  to,^  A- 
|irtj  'iaay^:  kuTnh^tru.  Scholiaftes  Ariftophanis  hiic  rriorcm  at- 
tigit ,  tdc^  iTn  TH^Hj  ycf^  0zuj$y,)cM?  /iitxieug  rug  h^iug  Sioi^uj 
«>-^«'a«j.  Mos  ille  folemnis  olimfuit  apud  ParthoSjVt  qui  dex- 
tris  complexis.tanquam  diis  pra^fentibus  &  arbitris ,  pafta  fan- 
cirent.  Idem  Medi  obferuarunt  &  Pcrfx  ,  qui  dexrrx  fideique 
pignore  confirmabant,fi  quid  ratumciTc  veilcnt.  Id  vno  verbo 
Grjeci  eleganter  dicunt,  h%ii(y}^. 


\0 


7$tf 


NOTi^    AD    ALCIAT  I 


AD     EMBLEMA     4I 


Tmptrateru  "TXE  confilio  deque  viribus  ad  res  maximas  vna  gerendas 
&  mtlttit  L/coniundiSjadduxi  nonnulla,red  addo  ifthxc  ex  declama- 
munira.  tione  Quinriliani  317.  Inter  praecipuas  vires  eft ,  Imperato- 
rcm  non  pugnare  aliquando.  Sic  extrahitur  hoftis :  fic  impetus 
lubitos  partis  aduerfa»  mora  frangit :  fic  intcrclufos  commeati- 
bus,  in  deditionem  vcnirc,  famecogimus.  Iraque  hcrcle  legi- 
mus  militcm  robuftum,  legimus  iuuencm :  Imperatorem  faci- 
raus  fenem.  In  illis  cnim  vis  corporum,  &  maiius  foia  fpedla- 
tur :  in  his ,  confilium  ,  &  ratio  ,  c\nx  bona  procedentis  aetatis, 
in  lociun  virium  fubeunt.  Ipfum  prsterea  nomen  Imperatoris 
fatis  figniiicat ,  non  cxigcre ,  manum  ipfius.  Imperator  enim 
debct  prxcipere. 


AD      EMBLEMA     4I. 


OCeanus  quamuis.  ]  Obferuaui  non  raro  apud  au^tores  lit- 
teratos,  v\ix  huius  noftrae  perturbationes,  tumultus,  cla- 
des  ,  marinisfludibus  comparari ,  vt  apudGr^cos  &  Latinos 
fa^pejin  facris  vero  libris  faepiflime.  Sic  poeta, 

Diluuio  ex  illo  tot  vaRa  per  Aquora  veBi, 
Idem  nubem  belli  dixit  alio  quodam  loco.  Si  quis  autcm  cauf- 
fam  rcquirat  cur  aqiiapro  vehementioribus  zerumnis  accipia- 
tur ,  prompta  ratio  eft ,  quia  pericula ,  cafafque  rcliqui  corpus 
foleant  ex  vna  partc  aliqua  labefadtare  :  fed  aqua  vniucrfo  fta- 
tim  circunfufa  corpori,  ipfum  obruit ,  eiquc  [t(t  tuendi  confi- 
liumomneadimit. 


AD     EMBLEMA     43. 

DE  co  rcgum  conucntu  qucm  attigi  fupra,cxiftit  cpigram- 
malani  Lafcaris  qaod  fcfe  mihi  alia  atque  alia  leftitanti 
vltrd  fe  obtulit. 


EMBLEM.     POSTERIORES.  737 

Num  Martii  caHraf  atj  Veneris  tentotia  fulgent 

Arg6nti>  atque  auro  i  aft  ire  mtcMt  froceres. 
Et  Marti  grata  ^  Veneri.  Vinu^  aureaiferrum 

Mors  amat :  in  precio  efl  temf^re  quoJquefuo. 
Littora  ad  Oceani  fummi  cum  centuge  vterque 

Conueniunt  RegeSy  Regia  tfcia  vides:  . ., 

Cdnueniant  alacres  adpubltca  commoda ,  Tures 

Europt  exredent  finihu^  atque  Aft&. 
Eximij  HcroumyLed&a  vt  fydera  namtAt 

Vos  feruatores  terra  fietumque  coitt. 


A  D       E  M  B  L  E  M  A      44. 

BOnu^  Euentw.']  Legi  de  vcceri  numifmate  Imperatoris  Ti-  5»«»  EMtn 
cijvbi  quoddam  fimulachrum fuir ,Boni    i:vENTVs^«*  »»mj». 
A  V  G  V  s  T I ,  dextra  paterara,  fmiljtra  papauera  tenens,vt  apud 
Plin.Et  in  Seueri  numo  eadem  boni  Euentusfpe(iatur  eifigics, 
figura  ftoIata,ftante,dextra  pateramctun  frugibus,finiftra  fpi- 
cam  &  papauer  tenentc. 

^td  maniLtii  moriis  tela  rc/raBageris  ?  ]  Ammian.Marccll,  «^f  etism 
lib.31.  quo  loci  de  bello  plane  crucnto  &  mifero  aducrfus!"  '^f**. 
Gcrmanos  agif.Et  dxm  omnia  csforum  corporibus  opplcren-        ** 
tur,iaccbant  intcr  eos  quidam  femianimes  fpera  vitae  inaDitcr 
vfurpando.  Ica  plane  Tibullus: 

lam  maia  fintffem  lethcy  fed  credula  vitam 
Spes  fouetif^  meliui  crasfore  femptr  ait. 
ApoUodorus  Comicus  huc  refpexit,cum  ait  non  oportere  ani- 
mum  abiicere  cum  cui  aliquid  aduerfi  ceciderit ,  fed  fempei 
exfpedandura  eife  melius. 

OoJ^xor'  a6vfAetf  T  jQma)^  ■sr^os-oiicc  d«, 
Ay^gi^,  Tct  ^i>.Tiu  ai  z^^tvl^zee,^  «cet. 


A    D      E  MBLEM  A       45, 


I 


N  varij  Caffiodori  formulis  multa  funt  quibus  hic  locus  Inca^» 
^commode  poceft  cxornari.  Alacriter,  ait,  incumbendum  eft  confianur 
inchoatisjcum  iam  exfpedarur  aliquid  quo  nos  perfecilfe  aau-^"'^"'** 
deamus,fpes  cnim  efficiendi  laboris  tsedium  adimit:magnum-   **' 
quc  illicitum  &  incitamcucuin,  li  nobis  pcrfuadcamus  id  pcr- 

Aaa 


7j8  NOTAE    AD    ALCIATI 

fecHium  iri  quod percupimus.Idem  S.lib.  Nacura  ipfa  boni  ad- 
hibita  perfeueranciapra;iiatur:quaminuseft  (i  qua;  laude  di- 
gna  iudicantur  incipiamus,quam  ^uod  confultocil  incccptura 
perfequamur.' 


A  D      E  M  B  L  £  M  A       f  Z. 


Ve  sA^M 


q: 


qui  fabulam  putant,plerique  hiftoriam  malunt,au£tore 
maxime  Plinio  ,  qui  Adaroncm  &  Cippum  cornutos  editos 
memorat.  Qj.in  &  MaximiusTyrius  a  veriscanibus  AcIjeo- 
nem  laceratum  fiiiflc  dicic  apud  Corinthios,  huiufque  facino- 
ris  audores  Bacchiadas  appellat.  Ad  quod  apud  Homerumle- 
gitur,Dianam  per  montium  errantem  iuga  telis  delcdari,  ca- 
pras  &  ceruos  fugaces  venando  perfcqui :  funt  qui  referant  ad 
Lbulam  Acb.wnis:alijveteriuiifequuti  philofophiam,  fagittas 
cas  qua:  ceruum  alfequuntur  ,  folares  radios  indicare  volunt 
ispov^^^f^ixij^,  quorum  ncmpe  radiorum  rcpercullu,  cornua 
ipfa  pro  conditione  loci,  vbi  luna  eft,  &  apparcnt  &:  obducun- 
lur.  Sed  hoc  in  carmine  Alciati  illuftrando ,  placec  mytholo- 
gia  quam  acccptam  fcrunt  Anaximeni:nimirum  quod  Aflson 
pcriculis  qua^  mulca  renando  perculerac  candem  expenfls,  xca- 
te  iam  aiFcfta  cimidior  fa<flus ,  in  ceruum  dicacur  mucacus, 
cumquc  canes  nfhilo  fecius  aleret,  fuum  omnc  peculium  ab- 
fumpfit,hincque  a  canibus  laocratum.  Seddehis  plus  fatis, 
Maluit  Alciatus,  &  quidcm  ingeniose  torquere  in  cos  qui  la- 
trones  furefque  recipiunc:auc  eciam  (  vc  verbis  vcar  Marcellini 
de  dcprauacis  Romani  populi  moribus  agencis  lib.14.)  qui  fa- 
miliarium  agmina ,  tanquam  pra^dacorios  globos  poft  cerga 
trahunt,ne  Sannionc  quidcm  domi  reiictojvt  ait  Comicus. 


leontem 


non   foi 


AD       EMBLZMA       53. 


q; 


V«  dc  Chama^Ieontc  addud:a  funt  a  nobis  ex  PIinio,non 
probantur  omnibus ,  &  iis  quidem  eruditis.    Linguam 
vtfci\it€.  cnim  hoc  animal  ( inquiunt )  fefquipalmum  longam  habet, 
quam  porro  in  infcfta ,  quibus  maxime  vcfcitur ,  cxetit  ae 

vibrati 


EMBLEM.    POSTERIORES.  73> 

vibrat :  eiuTquc  mHCore  fcarabeos ,  locuftas ,  formicas ,  muf- 
cas  ad  fe  acWucit :  fatencur  tamen  ad  multos  menfes  faracm 
tolerare. 


AD       EMBLtMA       J4. 

CVm  cpigrapha  huius  Emblematis  conuenit  illud  Sc<icc2  Kon  fiien- 
de  beneficiis  4.c.i7.Qu.omodo  male  filia^  conruiiCjqui  il-  ^«f*  "  9«« 
iam  contumeliofo  &  fxpe  repudiato  collocauitiquoraodo  ma--^''*.**  ^*' 
lus  paterfamilias  habebitur ,  qui  negociorum  geftorum  dam-  ^*"  ' 
nato  patrimonij  fui  curam  mandauerit :  quomodo  dementif- 
iimc  telbbitur  qui  cucorem  filio  reliquerit  pupillorum  fpolia- 
torem :  fic  peffime  beneficia  dare  dicetur  quicunque  ingratos 
clegit  in  quos  peritura  confcrat. 


AD       EMBLEMA       55. 

PLertque  mUfortunAyf^c.'}  Extat  exemplum  longe  pulcher-  Miftrfi" 
rimum  apud  Ammianum ,  hiftoriarum  lib.  i6.  de  Cilice  ^***^  ^7,- 
igaodam  Procopio,  qui  vana  quadam  mocus  ambicione  dcfci-  "'^  J '" 
uic  ab  Imperacore  Valenciniano  :  imo  vero  iraperium  mcrca- 
tus,  imperacorque  appellacus  leni  paucorum  fufurro  illefto- 
rum  pr ecio,deinde  tumulcuariis  fucclamacionibus  plebis,mul- 
cos  ad  fuam  fadionem  concicauic ,  plurimas  llragcs  edidit, 
Sed  candem  vidtus  poft  focdam  fuorum  defedtionem  ,  captuf- 
<}ue  Impcratori  offertur  recicens  acque  defixus  :  ftacimque  ab- 
fcilTa  ceruice  difcordiarum  ciuiiium  glifccntes  turbines  fepc- 
iiuic,  ad  veceris  Perpennx  cxemplum,qui  poft  Sertorium  inter 
cpulas  obcruncacum  dominacione  paulifper  potitus,e  fruccftij  • 

fub  quibuslacebatextra6lus,oblatufqucPompcio,eius  iuffu  eft 
interfedius. 

Pojl  magnp.m  humani  generi:.']  Seneca  epift.9  ^.  Multi  inue-  Miftr* 
niuntur  qui  igncm  inferant  vrbibus,  qui  ihexpugnabilia  fecu-  V*incipHm 
lis,&  pcr  aliquot  astates  tuca  proftcrnant ,  qui  jequum  arcibus  9««^*^*»» 
aggcrem  atcollant,  &  muros  in  miram  altitudinem  adduftos  ^i^'^!-*-'"^' 
ariccibus  ac  machinisquaftenc.  Mulci  func  qui  ance  fc  agant  tnnA* 
agmina,  &  tergis  hoftium  graues  inftent,&  ad  marc  magnum 
pcrfufa  cxde  gcntium  veniant. 

Aaa    X 


740  NOT^    AD    ALCIATI 

Sed  hi  quoquc  vt  vincerent  hoftcm  ,  cupiditate  vidi  funt. 

Nemo  illis  veniemibus  teliftit,red  ncc  ipfi  ambitioni  crudcli- 

tatiquereftiterant.Tuncenimalios  agerevifi  funt^agebantur. 

^ltxader.  Agcbat  infclicem  Alexandrum  furor  aliena  deuaftandi ,  &c  ad 

Ttmfetuf.  ignotamittebat.  Ncc  Cncoquidem  Pompeio  extrema  mirc 

bella  aut  domcftica  virtus  aut  ratio  fuadebatjfcd  infanus  amor 

falfajmagnitudinis,  modo  in  Hifpaniam  &  arma  Sertoriana, 

modo  ad  colligendospiratas  ac  maria  pacanda  vadebat.  Ha: 

Csfar.        praecexebantur  caufa?  ad  continuandam  potentiam.  Q^id  C. 

Caefarem  in  fua  fata  pariter  ac  publica  immifit  ?  gloria,&  am- 

Maritu,     bicio,&:  nullus  fupra  cacteros  emincndi  modus.Quidni  C.Ma- 

rium  fcmel  confulcm  ( vnum  cnim  confulatum  accepit ,  ca:te- 

ros  rapuic )  cum  Tcutonicos ,  Cimbrofquc  conccderet ,  cum 

lugurcham  pcr  Africa?  deferca  fcqueretur,  tot  pericula  putas 

appetifte  virtutis  mftindu  ?  Mariuscxercitum,  Marium  duce- 

-     bat  ambicio.  Idcoqdie  ciipi  mulcis  fuerunt  maii,  peftifcram  il- 

lam  vim,  qua  plcnfque  nocucvunt,  ipfi  quoque  fenfcrunt/  Et 

CtfwP/jje- hxcquidcmSeneca.  Casterum  nolim  hoc  loco  prxccrmicti, 

thonte  prtn  pii^echoncem  hic  fcite  ab  Alciato  comparari  cum  ambitiofis 

ctptsAmbi'  ^  iixiprouidisprincip)bus,vt  tacite  aliuderet,  meo  quidcm  iu- 

'       *"""  dicicad  Tiberij  de  Caligula  di(Sum,  quodenim  fagaciftirtius 

fencx  Tiberius  naturam  adolefcentis  Caij  Caligula»  facuam 

atque  probrofam  non  poterat  inhiberc,  aliquotics  pr^dicabat 

exicio  fuo,omniumque  Caium  viuerc:&  fe  nacricem  (  ferpcn- 

tis  id  genus  eft )  populo  Rom.  Phaetontem  orbi  terraiUKi 

educare. 


AD      EMBL  E  M  A       ^8. 

In  eos  qui  fupra  vires  quicquam  audenu 

EPigrapha  hsc  refpicit  ad  illud  Hcfiodi  ex  i.epjwv: 

Infipicntis  ait  efFe  cum  potctioribus  vclle  congrcdi:qui  enim 
ita  fe  g€rit ,  longe  abeft  a  viftoria ,  &  adhasc  damna  patitur 
atrocia. 

A  D 


farart. 


EMBLEM.     POSTERIORES.  741 

AD       EMBLE  M  A       5«?. 

TO   rcXuZf  it^ujuxTOf)  «ivt^ti  »    ^»^5  :  Conari  quod  fieri 
non  poteft  non  pertinet  ad  iapientem.    Hclenx  verba 
funt  ad  Menelaum  apud  Euripidem.  Nulla  fapientia  ,  inquit  '^»'**.  '"'*" 
Sencca  epiftola  vndecima ,  naturalia  corporis  aut  animi  po-  ^^^^-^^^J* 
JDuntur  vitia  :  quicquid  infixum  &  ingcnitum  cft  ,  leuiter  arte  ^^  ' 
non  vincitur.Qu^dam  nec  difciplinanec  vfus  vnquamexcijtir, 
lcd  natura  vim  fuam  cxercet,&  illos  vitij  fui  etiam  robuftif- 
fimos  admonct.  Haec  vt  dixi,riulla  fapientia  abigit, alioqui  ha- 
berct  rerum  naturam  fub  imperio  fui,  fi  omnia  eraderet  vitia. 
QusEcunquc Httribuit  conditio  nafcendi,  &  corporis  tempera- 
tura,cum  multum  fc  diuque  animus  compofuerit ,  h«erebunt. 
Nihii  Jiorum  v  itari  poteft  non  magis  quam  accerfiri. 


A  D      £  M  B  L  £  M  A       6O. 

QVotempore  vites  ^^.]  Cum  Joco  Horatiano  fupra  citato 
a  nobis ,  &  Pliniano ,  coniungo  illud  Aufonij  confen' 
taneum  in  Mofella, 

Inde  viater 

Riparumfubie^a,  terenshinc  riMuita  lahens 
Frobra  canmt  feris  cultmhui. 


Q 


AD       EMBLEMA      6^, 

Va  (limfdante  iras conctpit.'}  De  leonis  iracundo  animo 
terfi  funt  hi  Lucretij  verfus: 

Caltdipiu^  ^f  tUu4  ifuihw  actia  corda 


Iracundatjne  me>^sfaeile  effefuefcit  in  irUy 
^ogenere  in  primts  vts  ejl  violenta  leonumy 
PtciorA  qaifiemitu  rumpant  plerunque gementiSf 
Nec  capere  trarump^ciu^  in  pecfore  p(fuiit. 
Horatiusquolocoverbafacit  de  cxcandcfcentia  perite  dixit,  Lmk  ira, 
Prometbea  infani  iconis  vim  ftomacho  appofuifte  noftro, 
Furtai  ex-tta:  inUomttof'  ]  Philacmon  Comicus: 
JAoUiOfii^m,   zrcivri?  aTroa-cu^  op^t^oftiiec. 

Aaa    ^ 


742-  NOT^    AD     ALCIATI 

Et  Cicero  Tufcul  4  Anquicquameft  fimilius  infaniac  quana 
irajquam  bcne  Ennius  iram  iaitium  dixit  inlaniai.Et  furiarum 
taedas  ardentes  dixit  in  Paradoxts  aduerfus  Clodium. 


AD       EMBLEMA        66. 


A 


<btii  TA  ^Aito^ifbl  ^MKt  T  i^tfifJnVtiLcnandrocita- 
tur. 


AD      EMBLEMA      JJ, 

Initidi  ri'  A  D  finemhuius  placct  addi  «cmpluminfignc  inuidaema- 
bm  a  Iw  ^^iediccntisex  Ammianolib.iy.quoloconarratquantum 
."*''*<^".'*  apud  Conftantium  Auouftum  detraxerint  afientatorcs  rebus 

tmftmcde.    r  »  ... 

tr4h$bant  pracclarc  a  luliano  geftis  :  Omncs  qui  plus  poterant  m  palatio 
afud  Cen-  adulandi  profelfores  rede  confulta ,  profpereque  fa£la  vertc- 
fiantiHm,  bant  in  rifum  ,  talia  fine  modo  ftrepentes  infulse ,  in  odium 
venit  cum  vidoriis  fuis  capclla,non  homo:vt  hirfutum  lulianu 
carpentes,  eumquetalpamloquacem  nominantes>&  purpura- 
tem  fimiam>&  litterionem  Graicum  :  &  his  con^ruentia  pluri- 
ina,atque  vernaculaprincipi  reionantes,audire  na:ctaliaq;ge- 
ftienti,virtuteseius  obrucre  verbis  impudentibus  conabantur, 
vt  fegnera  incefientes,&  timidum,&  vmbratilem  geftaq;  fecus 
verbis  comptioribus  exornantem:quod  non  tunc  primitus  ac- 
cidit.Namquc  vt  folet  ampliflima  gloria  obie6la  efle  fempcr 
inuidisejegimus  in  vetercs  quoque  magnificos  Duccs  vitiacri- 
minaque(etiamfi  inucniri  non  poterant)  finxifie  malignitatcm 
fpedlatiflimis  adibus  corum  ofFenfam:vt  Cimonem  Milciadis 
filium  infimulatum  inccfti,qui  piope  Eurymedonta  Pamphy- 
lium  flumenPerfarum  populum  dcleuitinnumerum,  coegitqj 
gentem  infolcntia  regiselatam  ,  obfecrare  fuppliciter  paccm: 
Aemilianum  itidcmScipionc^vtfomniculofum^semulorum  in- 
cufari  maleuolcntia,  cuius  irnpenctrabili  vigilancia  cbftinata? 
in  pcrnicieRoma:  duae  funt  potentiflima:  vrbes  excifa?.  Necno 
ctiam in  Pompcium  obtrcdlatores  iniqui  mulra  fciut.ites,  ciim 
nihil  vnde  vituperari  dcberet,inucniiecur,duo  hxc  ohferuaue- 
riit  ludibriofa  &  irritajquod  genuino  quoda  moie  caput  diai, 
co  Tnofcalpcbat:qu6dqialiquadiutc§cdi  vlceris  caufa  dcfor- 

mis. 


EMBLEM.    POSTERIORES.  745 

Aiis  ,  fafciola  candida  cras  colligabat :  quorum  alccrum  fadi- 
tarc  vtdiiTolutum  :  alterum  vt  nouarum  reruni  cupidum  ailc- 
rcbantjuihil  interefleoblatrantesargumento  lubhigido,  quam 
partcm  corporis  rcdimeret  regi;Emaieftatis  infigni,in  cum  vi- 
rum  ,  quo  nec  fortior ,  nec  caurior  (juifquam  patria?  fuit ,  vt 
documenta  pra:clara  teftantur. 


AD       EMBLtMA      yz. 

INdex  hhidims  hircu^.']  Hinc  puto  torcjuendum  Ariftotclis 
verbum  T^^^eit,c[uod  nonnulli  vertunt,  hirquitalire,  id  eft 
in  morem  hircorum  (alacium  clunes  mouere  &  lafciuire  quan- 
quam  ab  hircino  odore  fxculcnto  alij  trahant.  Non  pofTum 
tranfilirequod  retulit  Paufaniasdelimulachro  Veneris  hirco 
infidentis,  ad  fignificandam  nimirum  coitus  infanam  pctulan-  HiffotU 
tjaoi.Idem  Atticis,  narrat  hiftoriam  de  Saryris,  eorumqueli-  pf«digio/k 
bidine  valde  prodigiofam  :  quam  fe  ait  accepiftc  ab  Euphemb  *'^^^y^**' 
Care.  Is  cum  nauigaret  in  Icaliam  vi  ventorum  pulfus  ad  exti- 
mum  mare  ,  quod  nauigari  non  foleat ,  perlatus  eft.  Infulse  ibi 
mulric  funt  ac  defertae  ,  quarum  incolx  func  agrcftcs  horaines. 
E5E  infuljE  nominantur  Satyrise,  in  quibus  homines  rubicundi, 
qui  caudas  in  mcdio  dorfo  habeant,  cquinis  non  multo  mino^ 
res.  Qui  ftatim  vbi  fenfcrunt  nouos  vcniffe  hofpites,  ad  naai- 
gium,quafi  fa6lo  imperu ,  accurrerunt,  nuUamque  voccm  edi- 
derunt,  fed  mulicribus  vna  adueiVis  manus  iniecerunt.  Nautac 
«iqra  pcrculfi ,  barbaram  mulierem  in  iiifuiam  proiecerunr» 
Eam  Satyri  non  foliim  qua  pavte  natur^  confuccudo  psrmit» 
tatjled  &  toto  corpore  Ifbidinose  violarunt. 


A  D     E  M  B  L  E  M  A     74. 

VJrgreqisejl  aries,']  Hanc  loquendi  formam  vfiirparunt  au- 
dores  certe  graues  ,  vt  miflum  faciam  Ciceronem  ,  qai 
Orationc  in  Pifonem  ,  admiffarium  prohomineimmoderatac 
libidinis  dixit.Papianus  enimde  admiffario  Tauro, 

r flabulique  maritus. 

Et  Saluianus  in  7,  de  Prouidentia :  Hi  yere  vt  emifTarij  cqui, 

Aaa    4 


744  NOT^    AD    ALCIATI 

nonad  paucas  tantum,  fed  pene  ad  omncs  vernulas  fuas,  id  cfl, 
ad  gieges  propiios  irruebant ,  &  in  morem  corum  pccudum, 
qui  mariti  gregum  appellantur  ,  feruid^e  libidinis  debaccha*> 
tione  gralfantcsjin  quancumquc  cos  primam  foeminam  ardens 
impudicitiaj  faror  traxcrat,  irruebant. 


AD     EMBLEMA     7^. 

'^TrationemamwiperdereqnifquU  amat,'}  Simile  cft  iftEd 
_^Menandri: 

Carcre  amantes  mente  fi  quis  nan  putat,  ■'' 

§lu9s  ejfepotiwi  mentvi  expertes  putet? 


A  D     E  M  B  L  E  M  A     87. 

Emhlem4-  T^  X  vno  Pythagorico  fymbolo  Emblcmata  duo  finxit  Alcia- 
tu  extm'  J|[j^tus:nam  defidere  in modico,  & ,  iii  chcenice  figere  feilem, 
'  '*''•  idem  fonat ,  fed  varie  tamen  accommodatur.  lam  vero  quas* 
dam  licetpaucula ,  funt  hic  adiicienda  ,  non  indigna  cognitu. 
t)ocemur  eo  fymbolo  non  deberc  nos  in  vitac  noflrac  (portulis 
ita  fpcm  collocare  ,  vt  fede  in  eis  ftatuta  totum  ajtatis  tcmpus 
bciose  traducamus ,  fed  aliquam  ineamus  rationem  ,  vt  noftra 
induftria  vidum  comparemus ,  neque  femper  ab  aliorum  opc 
pcndcamus ,  vti  fupra  fatis.  In  diuinis'  autem  literis  modius 
hieroglyphicum  ell  dodrinx'  ludaica^,  veritatis  lumen  fub  co 
r«condentes,  ficuti  explicat  Hilarius  in  Matthxum. 


AD     EM  BL  EMA       88. 

IitguMyprc    A    K^ati  legibu^.']  Cum  fuperioribus  iflhxc  adiungo :  ardta- 

Ugii  fjny-  ^n^tos  legibus  pro  iis  qui  legum  nexibus,&  quafi  iugo  con- 

•  tinentur.  Nam  &  iugum  ,  legum  fymbolum  fuifTe  interpreces 

quidam rcru  facraraiii  docent.Redc apud  Virgil.  ia  i.  Aencid, 

le^cfqHe 


£MBLEM.    POSTERIORES.  745 

— —  legefque  viris,  ^  moeni»  ponet, 
Qui  enim  legibus  parent ,  /imilitudine  quadam  colla  fubderc 
iuo-o  videntur  :  vt  fubire  iugum  inferiorcs,  qui  potentiorum 
parcnt  imperiis. 


AD     EMBLEMA     8^. 


V 


7fis  rapimHf,pifctbi^  eripimur,']  Comel.Tacitus  ^.hift.di- 
xitjVaknti  mare  tutius,quam  littora,  aut  vrbes. 


AD     EMBLEM  A     5I. 

FOemina,  iners  animal.']  Menander  fic: 

Mulier  natura  eji  omnino  fumptuofa,  Idem, 

Ttuin  TnXvrtXiii  W*  o^>^yiflv,  itd['  «2t 

Rcs  eft  per  molcfta  fumptuofa  fannina  qua:  non  iinic  marituni 
arbitrio  fuo  viuere.  Huc  fpedat  Hefiod.  comparatio  facorum 
cum  muliere,  in  Theogonia,  quam  lubcns  tranfilio ,  vt  ad  alia 
Ycaiam. 


AD     EM8LEMA     ^l. 

NOn  cft  mihi  dubium  quin,  cum  au^^or  hic  fuum  carniea  Scurrd  d^ 
cuderct,vel  memorise  adiutus  thefauro,  egregiam  Taciti  fer^pf**' 
defcriptionem  iibi  tmquam  archetypum  fingerst.Sic  enim  ilie 
lib.15.Annal.vbi  de  Neronis  lafciuiis  ampliflime-.Vatinius  inter 
fbedillimaeius  aulas  oftcnta  fuit,futrina£  tabcrna:  alumnus,cpr- 
pore  detorbo,facetiis  fcuirilibus:primo  in  contumelias  affum- 
ptus  :  deinde  optimi  cuiufque  criminacione  eoulque  valuit ,  vt 
gratia,pecunia,  vi  nocendi  ctiam  malis  praremineret. 


R 


AD     EMBLEMA     ^5. 

Abitlam.']  Rana?  vox,rauca,inquir  FcftuSjparumque  liqui-  Ra^**'-'^  ?*♦> 
da ,  proiime  canum  lacratum  fonansivndc  caufidicus  pu«  ^  '^*'**'' 

A  3  a     f 


745  KOTJE    AD    ALCIATI 

gnacitcr  Ioqucns,tabuIa.Noftri  vernacula  lingua  nunquam  nili 
contumdiose  chicanos  nppcllant  tabulas,  forte  a  verbo  Gra:c6 
xt^ynv ,  coi-npcrc,oftcnaerc,  mucntum  aliquod  comparare  ad 
clccipiendum;  malmi  tamcn  a  vocccjKa^c,  ,Sicu\oi\im  enim 
gens  qacrula,  &  controucrra  natura. 


AD      EMBLEMA     ^8. 

firtnl"'    Q^^^'^  ^'^"  ^''^"''^'  fonui-^a infldet  ad  eius  iuflabiliratcm fi- 
/idct,  "  *""  l^g^^J^i^^nf^am-  Et  quidcm  qua:  pnmum  forruna  diccbatur ,  a 
vortcndo  digammi  mox  mutatione  in  F.litcram  aiiincm,for- 
tuna  vocitata  clhcius  nimirum  prarcipua  vis  efl  fumma  'imis 
commifccrc,rerumque  inducere  mutationem. 
AiufrfHi-vimfortun&tfl  arsfaBa. 
Aiunv  iiTu^cci  t^nv  uv6^a!T77(g  rivv/:, 
Ars  hciminibuselt  infclicitatis  portus  nempe  fua  cuiquc  ars 
pro  viatico  cft.  Itcm  illud, 


AD     £MBLEMA      100. 

Slnxruor    ^  I  ^Emporum  anni  quatuor  alia  ti^c  apud  alios  fymbola  fie- 

r  rn^"      JL  ^no  nefcit ,  vt  veris ,  cifta  florum ,  quia  vere  cunda  flore- 

-'"'*  '  *'      fcunt.Cifta  vcro  fpicis  refcrta  asftatem.  referr,  vt  eft  apud  Eufe- 

bium.Et  copia:  cornu  vuis  &  pomis  plenum  autumni  eft  index? 

ficuti  menfa  apud  igncm  parata  hycmcm  fignificat. 

Ad:uT>t{[e  hymcm.  ]  Apud  Hefiodum  cornix  habetur  pro 
tycmis  hicroglyphico: 

Verc  wo«.\jHirundines  plures  a  mari  conuofantes  verni  tem- 
poris  indicium  clfc  doccnt  audorcs.  Scd  ciconiam  tcpcrio 
ctiam  Veris  effe  tiotam.  Ea  enim  aducNicnte  hycme  migrat  m 
regionescalidiores,  verenos  inuifit.  Sed&  nonnulli  addidere 
jn  artatis  pidtura  ,  quiaconftat  cfte  cx  crraticisa^ftatis.  Adhaec 
Miluius  ciuf dem  temporis  verni  ponitu.r  indicium,quia  verno 
primum  temporc  incipit  apparerc,  certumquc  (it  cius  nun- 
tium.Ei  aui  noniea  iXTjrw  ab  aducntu,quod  magno  rufticorum 
fc  paupcrum  dcfiderio  exfpcdatus  accedat. 

A  D 


EMBLEM.   ^OSTERIORES.  747 


AD     EMBLEMA      IO4. 

Flgit  arundo.^Vro  fagitcahic  arundo  fumitur:ob  vnum  enim 
quem  fagittis  conficiendis  praebent  arundincs  hs  pro  illis 
accipi  palam  eft. 


AD     EMBLEMA     10  T^ 

DE  Hercule  fcribitur  ab  Ouidio: 
^luem  nen  millefer&,  quem  non  Stheneleius  hoHis^ 
Non  ^otuk  luno  vincere,  vincit  Amor. 
Scuticatn  tenet.']  Scutica  quid  fit,  forte  non  omnibus  notum.  Smtiu. 
vxur(^  pellis  eft,  vnde  fcutica,<^ui^  fiat  e  coriofiuc  pellc  :  hinc 
fcuta  quia  pclhbus  opetta.  Sed  habeo  penes  me  libelium  mcm- 
brana  defcripjcum,  in  quo,  prster  aliaqiixdam  ,  commentarius 
cft  nunquam  quod  fciam,editus  in  Satyras  P.erfij ;  fcuticnm  er- 
^o  fic  definit  imjominatus  ille :  Scuticas  crat  quasdam  corrigia, 
nabens  in  fummitatc  nodos  quofdara  in  modum  fshx:  de  qua 
Terentius:H^cfaba  cudetur  in  me.  ha:c  ille  :  huc  ego  prouer- 
bium  refero:Vnicafcutica  impellitomnes^Chiliad.i.Cent.io. 
Pjouerh.^j, 


AD     EMBLEMA     I0(?. 

APud  Euripidem  Hippolyto,  nutrix  Phaedramheram  allo- 
quicur,eique  amorem  fuadet,in  quo  fi  quid  fic  vicij ,  cul- 
pam  omnem  ia  Venerem  confert, 

Viuit  per  aethera:e(Vqae  in  marino  asftu  Venus :  omnia  vero  cx 
Co  nata  funt. 

Altera  fed mnnu  ^ores gerit.']  To  Uii^^  lo  re  p«3^»,promifcuc  T^J^  ^'^*' 
poni ,  apud  poetas  folemnc  cO.  Sq6  non  eft  hic  pr^^termitten-  "  «i»^*'*' 
dum  lepidum  Aufonij  Epigramma :  (qnod  iandiu  tribui  Virgi- 
lio  cceptum,inter  eius  apendices  eciam  nunc  legitur  )  de  Rofa: 
Vidi  Pelfanogaudere  rofaria  cultu 

Exoriente  nouorofida  Lucifero.  deinde, 

Kos  vnus,  color  vnus,  ^  vnum  mane,  duorum 
Sfdfris  0^jlorit  nam  doroina  vna  V^nus, 

Fcrfan 


748  NOTiEADALCIATI 

Forfm  ^  vnm  odor,  fed  celjior  ille  per  anrfu 

Dfffi^,tur,/pirat  proximu^  isle  magis. 
Communis  Paphii  Deajideris,  ^  deafioris 
^  Prs.<-ipit  vnitts  muricis  e^i  habitum. 
Cercc  Philofophi  quidam  odorcm  rofac  &  colofem  a  Venerb 
ftella  proficifci  exiftimaruntjquare  poeta  Vcncfem  femper  orc 
loquirofcodicit. 


AD     EMBLEMA     107. 


Umorcm.    \    Nacrcon;     O'  3  >o  9iSr  Iwjd^ng, 

Menander:       AicBroi¥"ifa>T(^  kHv  i^uti  'trAtay 

Z<fUsiU?^"tKenm  Tmyr  Aiotyy^^iei;  Trviei. 
Dicit  nihil  amore  potentius,  vt  neque  ipfelupiter,  qui  in  ccclo 
diis  aliis  iinperet,ab  amore  coadus  ei  obfequatur,  In  Troadi- 
bus  Euripidis  Helena  fa<ftum  fuum  excufans  apud  Menelaum 
inaritum,confert  omnem  culpam  in  Vencrcm  a  qua  coadta  fic, 
his  verbis: 

T0¥  ^0¥    XOXxl^i^  iCf    A<OJ   X^HdTUV    ji^J», 

K«»»}f  3  ^»A(^  ifj.  id  eft; 

Obiurga  Deam  :  &  fias  loue  potentior ,  qui  aliis  diis  impcrat, 
huius  quidem  (  Veneris  nempe }  feruus  eft. 


q: 


AD     EMBlEMA      I08. 

Via  dc  turpis  amoris  quibufdam  afFedis  nonnihil  attlgij 

.iifquemaxime  quibuscruditi  plcrique,&qui  fapientiam 

ptofirentur,argui  uonnunquam  folent,  nefcio  an  huc  rede  au- 

lipsaaiTD  deam  ccniiccre 'f  k<ppqSirfii,i6  ell  Vcneris,£7://[>(5»,  quam -wwg^^ 

yer.si.!  vnit  ^;  u^pftMiHy  1  defipicndo  non  ineptc  quidam  defleftunt.  quod 

'■"**         confirmat  Euripides quo  loco  ait ,  tk  (aui^  ttwvt*  W  k(^o()ot^ 

rv^fiff^Trh  :  homiuum  ellc  llultitias  quarcunquc  Veneris  caufa 

fiant.  EtCytiieream,Veneris  nomen  Graramatici  defledunt 

TTo,^  ««jCI^hv  r  'i^iCfTUt  T87T?i  KfvziT^n}!  cuty^ii^  (t*»|'.' :  quia  vt  m- 

quit  Ciccro  i .  de  Officiis  ,  qui  ad  voluptatem  corporis  paulo 

funt  propenfiores,quamuis  ea  capiantur,  occultant  &  diflirau- 

jaiit  tamen  appetitum  proptcr  verccundiam. 

A  r 


EMBL£M.    POSTERIORES.  749 


AD     EMB;.£MA      )I1. 


Q 


Vi  dtts  tot  noxU  vulr>era.'}Aih.cn3ius  Ji.i  ^.cap.^.dipnofop. 
enumcjrat  beUa  propter  mulieres  excitata. 


▲  D     EMBLEMA      II3. 

ECeuynudt^  «g«/.^]  Nudus  pingitur  ambr,  quia  hieafFedtus  (T^^r  nHim 
rcgi  &  diflimulari  non  poteft-.Ouid.in  cpiftolis:  «''^*^ 

Sed  mnle  dtjfimul  :quu  enim  ulauerit  igmmt 

Luminequi  femfer  proditm  ipfefuo?         & 
€^a  licet  (^  foJfum.lukorcAUrefurorem: 
Sed  tamen  apparet  difjtmulattt^  amor. 
Quo  fenfu  dixit  Antiphanes  Comicus  duo  cfte  quae  regi  occul- 
cariue  nonpofTunt,  amorem  nempe  &  vinolentiam  ^quodfi 
quis  temere  neget ,  ftatim  arguitur  mendacij.  Et  ea  imprimis 
paufa  fadum  puto  vt  obiter  dicam,  qua  Bacchus  in  ftatuib  om^ 
nibus  pingacur  nudus,ficuti  fupra  docuimus, 

Fle^ere  corda  iecur.']  Philofophi  libidinis  vim  &  fedcm  pr.f-  Uctiryfeitt 
cipuam  in  iecore  putant  contineri ,  quod  Laftantius  in  Opiti-  lihidinis, 
cio  Dei  tradidit.  Sic  etiam  Mathcmatum  profcifores  cenfenr  a 
Venere  ieeur  ipfum  regi :  qua  ratione  fedem  amoris^poers:  'e- 
Cur  agnofcunt,  Cupidinemque  iecur  fagittis  appctentem  vlce- 
rantemque  fuis  queruntur  carminibus. 

TAnia  c£cc  vttlU  eft.  ]  Verrius  Flaccus  fcribit  tarnias  efle  la- 
aeum  honorati  capitis  ornamenEum ,  Ennianum  citatur  illud: 
Volans  de  caIo  cum  coror.a  ^  tJi^iii. 
Tucudu^  Uborcftjafciuaper  orifl.jLabor  opponitur  ocio;duo-  ^imerex 
que  haec  fimul ,  eodemque  tempore  &  eodem  modo  poflant  in  ^;  ir,  &  tdt 
Codcm  haererc  fubicdo,vt  loquuntur  philofophi  vnde  ilbfant  '"""''^*', 

di     »       •  .  r  ■    ■    r        ■        >7t<ve  citc%» 

.  e  amore  vulgoetiam  nota,  ex  ocioamorcm  nalci,  iplumque  . , . 

pciofum  ciTe :  fed  amatores  ipfos  laboriolam  &  ^'rumnarum 

plenam vitam  trahere.  Vnde  illa  Ouidiana:  OciafitolLis,&c. 

Tam  Venus  ocia  amat,  quia  facile  folet  amor  irrepere  in^nale 

icriatos  &  defides  animos ,  quique  ferenulli  honeitolabori 

dant  operam.  At  vbi  funt  amoris  correpti  vin(ftique  iaqueis, 

tum  demum  fentiuntfefelaboriofam  vitam  agere.  Ex  quo  hxp 

ciufdem  poetJC. 

Mditai 


7J0  NOTAE    AD    ALCIATI 

Militat  emnts  amans,^  hahetfua  cajira  Cufide, 

Item.     Amoreiiitinert'S,  &, 

Militiijperies  amor  efi^difcedite  fegves. 
CUns  fto  Cacterum  quod  primo  commentario  monui ,  glandem  acci* 
mentMla.  pi  pro  mcntula ,  obfcino  ncmpe  fignificato ,  confirmo  Arca- 
dum  cpitheto ,  qui  Btt^^ewocpicyi  dicli ,  ob  luxus  nimios  &  ob- 
fcanam  Vcnerem  legibus  vetitam.  Etid  quidem  fymbolum 
elandis  in  nigra  clypci  planicic  mihi  fuggerit  eiufdem  fenfus 
nieroglyphicum.  Veteres  pingebant  Vencrcm  myrto  corona- 
tam.Myrtus  pudendi  muliebris  fignificatum  habct.  lulius  Pol- 
lux  Onomaftico  carunculam  eiTc  dicit  intra  muliebre  puden- 
dura  lafciuo  quodam  motu  nonnunqiiam  fubfaltantem.  Hinc 
iocus  apud  Ariftophanem,vbi  chorus  fenum  ait^enfem  pofthac 
fc  in  myr*  ramo  geftaturum.  Qua de  re fabula  hxca  Grascis 
circunfertur.Faunus  Hccaten  filiam  folicitauit  ad  ftupruiqucm 
ciim  aucrfaretar  petulantcm,illc  virga  miyrtca  fertur  cam  pri- 
mum  verberaflejdcinde  vini  tormentum  adhibuiire,mox  in  an- 
gucm  conuerfam  piris  totam  implicuilfe,atque  ita  pudicitiam 
virginis  rapuiffe.  qua  fabula  virga  myrtea,  nequitiae  eft  imagi- 
natio,vinum  metis  hilaritas,at  angues  multiplices  modi  volu- 
ptatis  reprajfcntant.Innuit  hoc  poeta, 

S^ups  durtu  amor  crudeli  tabe  peredit 
Secntt  ctUnt  calles,f^  myrtea  circum 

Syua  tigit.  # 
Vuncia^lans  dypeo.  ]  Etiam  clypci  nomen,  latens  &  arcanum 
habet  fignificatam,clypcum  quidem  a  «Au«v,dici,  volunt,quod 
cluere,  i.  morem  gerere  fignificat :  vel  eo  quod  clepat ,  &  celet 
totn  corpus>vt  notat  Sofipatcr  Charifius:vel  7  Au5r)«K,  eo  quod 
imago  &  facies  cuiufque  redderetur:quas  tamen  originationes 
aliqui  trahunt  ad  obfcacnum  fenfum,dc  quohic  aliquid  apcrtc 
xJiccrc  mc  pudojt  vctat.Vide  Godcftat  ad  vcgct.fol.i  x^. 


AD       IMBLEMATA       II4. 

Pud  EuripidfTO  Iphigenia ,  vcrba  Mcnelai  A^amcmnoni 
morcsmutatos  obiicicntis  ob  impcrium&honorcmci 
delltum. 

Tov  kyifov ,  TT^ostviu  fiiyi>.A 

A%ae. 


delatu 


EMBLEM.    POSTERIORES.  7ji 

KviK  ei)2)iXeiv  f^Xi^  ou/jxto,-  \<nv  (^JTjyJai, 
Viriimbonum  non  deccr,  auclum  rebus  profperis  mores  com- 
miuare:fed  {labilcm  cfTe  tunc  amicis ,  cum  iuuare  maxime  po- 
teft,felix  exiltens. 

JEternt  izntum  te  cepit  vrhis  cimor.']  Epithcton  id  vrbis  xmr-  Vrbs  ster^ 
nx  ,  mirum  quam  fxpe  vfurpacur  in  hiftoriis  Marcellini ,  nam  w-»*'?^'»'». 
prastcr  locos  a  me  in  fuperioribus  adduclos  commentariis^pla- 
cet  &  alios  quofdam  fublegere.Sic  enim  idem  Ammian.lib.ii. 
In  locumTertulij  Maximum  vrbi  prxfecit  arternx.  Ec  j  3.  iif- 
dem  diebus  legatos  ad  fe  milfos  ab  vrbe  asterna.  Idem  15.  Ty^ 
berisinteifecansvrbem'2Eternam.  Atz^.  Aphronianus regens 
vrbem  xternam.  Initio  18.  fa:uiensper  vrbem  xtcrnam  vrebac 
cun<fta  Bellona.Eode:pcr  harc  &  alia  qua:  decolorabant  fpeciem 
vrbis  aeterna2,deinde  polhluneradeplorauit  vrbs  a:tern2.Qu_od 
elogium  certe magnificum  nc  cui  videarur  omnino  ridiculum^ 
huc  confero  nummum  veterem,in  quo  Rom^  {imulachrum  cil 
in  fede  cum  ancili,&  infcriptione,  R  c  m  ae  ae  t  e  r  n  i  t  a  s. 
Et  quidem  ipfum  Roms  nomen ,  nationes  nonnuUa;  ex  piirrix 
linguar  fignificatione  a^ternitatem  interpretantur.Plurarc.libro 
dc  fortunaRomanorumjfortunam  ait  Tybcri  traie(flo,aIis  po- 
ricis,exutis  talaribus,  abiefta  inllabili  pila,  ita  Romam  ingref- 
fam:quod  iudicium  efreteamibi  conftanter  permanfurum,  ne- 
que  in  pofterum  alio  non  abuolaturum.  Teneo  tamcn  mcmo- 
ria  quid  de  ea  vrbissternitace  iam  olim  fenfere  Odiauius  Au- 
guilus,  qui,  vt  Plutarc.retulit  apoprhegmatis ,  cum  obfcruarcc 
Pifcnem  ita  magnifice  ^des  excitantem ,  vt  propter  materia: 
firmitatem  quam  adhibebar ,  videretur  cum  srternitatepacifci, 
aut  jcdificium  nunquam  interiturum  cogitare ,  fic  dixit :  Pifo- 
nem  ita  a^dificarc  quafi  Roma  forct  acterna.  Non  rcpetam  mi- 
feram  Romx  deflagiationem  fub  Genferico  barbaro  principe, 
quamquefsdc  attntum  fuerit  id  imperium  fub  Athalarico  &. 
Odoacre  ,  id  enim  commiodius  fx  Paulo  Diacono  &  Orofio 
mutandum  elh 


AD     EMELEMA      II5 


Irenas  fcmiuolucrcs  appellat  Lycophron  iq  CafTandra ,  ali; 
ifcmifms  yeitucquo  loco  Ifacius  meminit  vidoriaeMiii^a- 


7^«-  NOTiE   AD   ALCIATI 

rum,  qu*c  fe  alis  Sirenum  coronarunt.  Putat  umen  faifTc  por- 

girtHis    tentoUs ,  earumque  fabulam  trahit  ad  allceoriam ,  dicit  enim 

^uid,         nomine  Sircnum  rki  ithvks  intelligi :  &  korta  eas  fuiiTc.  qox 

leporc  fuo  nauigantcs  rctinerent ,  tradit  idcm  ex  Piinio  iu- 


niore. 


ASpeBu.  ]  Huc  pcrtincnt  illa  Hccubx  ad  Mcnelaiim  verba 
cx  Euripide  Troadib.  quo  loco  ei  fuadet  vt  Hclcnam  dc  me- 
dio  toilat. 


Jifors  atra 


Ccrnere  hanc  fuge.ne  te  trahat  fui  defiderio :  capit  cnim  viro- 
rum  oculosjciuiutcs  delet,accendit  a:des,{ic  enim  habet  mul- 
cimenta. 


AD     EMBLEMA     116", 

HVc  pertinet  illud  Menandri. 
r«;>6'f  i^?-itgy  €%«•!»>  >(^»H  yv^fi' 
Sen&x  fimiffor  fummum  eJifortunA  malum. 


AD     EMBLEMA      II7,  lu  CoIoreS. 

DE  coloribus  itcrum  qu2dam,fed  obiter,  vt  in  mentem  vc- 
niunt,  placet  addere,  quo  cmblematis  ratio  omnis  fiat  ij- 
luftrior.Plato  itaque  in  Timaeo  dicit  colorem/plendorem  ciTc 
quendam  defluentem  fieillatim  dc  corporibus ,  &  talibus  qui- 
bufdam  partibus ,  quas  lunt  aptx  ad  oculorum  fenfum.  Colo- 
rom  autem  funt  pene  innumerabiles  difFerenti^,  fed  de  notio- 
ribus ,  iifque  maxime  quas  Alciatus  hic  attingit,  agimus :  pri- 
mumque  de  colorc  pullo ,  lu<ftibus  &funeribus  accommoda- 
to ,  cum  obferuamus  effc  tcrrx  colorem ,  quae  magna  fui  partc 
pulla  cft :  quodque  mortuis  iniiciatur,  inftituto  maiorum,  qui 
iufta  perfoluunt  mortuis,  induuntut  puUis  palliis,  terrae  nimi- 
rum  coIorc:indcque  nominantur  placrifquc  atrati  pullati.Nam 
pullum  faepcnumero  cumatro  confunditur:(ic  enim  mors  atra 
dicitur>c6  quod  cadauer  cxtinfto  calorc  vitati,&  cxhauftis  fpi^ 

ritibtis 


EMBLEM.    POSTERIORES.  753 

ntibus  atrum  relinquitnr.  Atdiffertater  a  nigro,quoniam^'*'i  «»- 
©mnis  ater  nigcr  cft :  at  non  omnis  nigcr ,  atcr  cft,  atcr  enim  i''*  '^'jf"'^» 
liorroris  aliquid  habet,eftquc  vifu  trillis  &  iniucundus,  proin- 
dcquc  Ingentibus  peculiaris,  at  niger  non  itemieft  cnim  non- 
nunquam  lepidus  &  venuftus. 

Color  Albus  purifTimus  quocirca  pro  fincero  capitur  ,cum  Mhiu. 
transfcrtur  ad  animum,  cum  eo  confunduot  Candidum  :  indc  ^'**<^^**** 
Candor  animi  pro  fimpiicitatc  puritateque  non  raro  accipitur. 
Itaque  apud  omncs  fere  nationes  mos  inoleuitjVt  ad  Dei  cul- 
tum  indumcntis  Aibis  vt  pluriraum  vtantur.  Quo  rcFcro  illud 
c  Satyr.i.Perfij: 

Negato 

luppiter  htLc  iUi  quatnmt  te  albata  rogarit, 
Et  flamcnloui  facra  faciens  albatus  erat,  alboquc  pileo  vtcba-  Flamtn  la^ 
tur.  Magi  etiamPerfae  putabant  Dcum  nondele(n:ari  nifi  in  «««'^«tw, 
albis  vcftibus ,  fuit  &  Veftalium  fuffibulum  veftimentum  al-  ^.fl*ltsd^ 
bum,prxtextum,quadrangulum,oblongum.Itemque  fcruiac-  ^^^^^  ^  _ 
cepta  libertate  albis  vcftibus  vfi  mcmorantur  ,  vti  liquet  cx  „umijri. 
Septimio  Flotente.  Deniquefuit  ifte  color  modcftia:  fignum,  ^tbnm  & 
vt  purpura  ambitionis,  fubiimilcjue  animi  &  elati.  Huic  illud  ptrpureum 
Alexandri  dc  Antipatro ,  quem  quidem  ob  modeftiam  com-  ?""'• 
mcndabatiforis  Albo  pallio  vtitur,  inquit  Rcx,intus  aurem  ro- 
tus  purpurcus,notabat:  fimulatam  hominis  ambitiofi,&  fumma 
appctentis  parfimoniam. 

Color  viridis,hcrbarum  color  eft,&auis  pfittaci,  &  lapilli,  "oindii. 
qucm  fmaragdum  nominant,  huic  colori  (imilis  eftPrafinus,  "^^^^fi"* 
qui  nomen  Pralina;  facSlioni  dcdit.Appellatur  hic  color  etiam  ■' ^*^'** 
CiEruIeus,vt  a  Grarcis  glaucus,  vnde  Pallas  yP«</xS^<f,  a  vete- 
ribus  Latinis  ca^fia^quafi  C3elia,a  colore  ca;li,ait  Nigidius. 

Flauum,alij  venetum,vulg6blauum  appcllitant,coIorcm  il-  TUuui. 
lum  quidcm  a  fadione  Circcnfi  nobilitatum.Qjjidam  cundem  f*<^?»»  V'- 
efle  ac  cxruleum  volunt,qucm  Grarci  >tv«v<ov,  nonnulli  Lazu-  "'/*\ 
rionifed  intcr  hos  magnum  difcrimen.  Flauiae  familia:  nomen  ^^^H"^ 
dedit  flaua  caefaries.  Lucanus  lo.belli  Pharfalici, 

— — —  Tnm  f,4uosgerit  altera  crmes 

Vt  nullas  CAfar  Rhemi  fe  dicat  in  antu 

Tatr.  rutilas  vidijfe  cemcu, 
Loquitur  de  Cleopatraspediftequis.  Sic  luucnal.i^.Satyr. 

C&rula  c^uii  flupuit  Germani  lumina,jlauam 

Ci.farit7nyf^  madido  torquentem  comua  cirro. 

Bbfe 


7H  NOTyt    AD    ALCIATI 

^ehiUa  Legi  alicubi  flauam  Achilli^  comam,caloris  &  iracundix  fulf- 
^^'**jjtf  ^s  «rgumentumrquoniam  i  j  fcre  fint  |«#5o;^;oAo;,  id  eft,  flaua- 
ncUu4  ^*^^  laborantes,  &  ad  iram  propenfiores  qui  crines  flauos  ha- 
beut.  Sfd  tamen  flauum  fuiflc  Menelaum  memorant ,  virum 
quidem  mitcm,  proindcque  mollem  bellatorem. 
7^(i««<,  Rubeus,ex  animantium  fanguine,&  qno  lana  inficitur,  cro- 

cus,7ndccoccincirvcrtes,idelt,  purpurea;,  veftis  auremrubi- 
cunda  cfat  piigna^  acicivecommittcnda:apudRomanos  fym- 
bolura,vt  Plucnrch.  tcllatur  multis  locis. 
CtruUni*        De  carrulco  nihil  ampliiis,  quam  a  cxlo  denominari ,  noftri 
colorcm  cxlcilcm  dicnnt.non  quod  c^elum  particcps  fit  colo- 
ris  aliciiius ,  lcd  quia  ita  nobis  apparcat.  Proinde  facerdotes 
Aegyptij  Dcum  vefte  indutum  ca:rulea,quiapra?cipuaeius  in 
cx'lo  fc dcs, cHmgcbant- Nonreferam  quasnotantur  a  Plutar- 
Jfii  ir  Ti'  cho  de  colorc  Ifidis  &:  Tiphonis  ca;ruleo,ha*c  enim  u7r^o&<^o- 
phon  c4ru-  yyp.^_   Hinc  cojorcm  carruleum  «^ij^fjslya  colore  maris ,  >^^ 
■■''*  rni  ctXo(;  y  dici  volunt ,  vt  enim  c^elum  cxruleum,  fic  mare  cx- 

ruleum  dicuntPoetar.Cairulci  coloris  veflis  nominatur  etiam 
cymatilis,quia  n6men  ab  vndis  trahit.  Ouidius. 

Hir  vndm  imitMtir.,hiibet  qmejiHf  nimm  (ii>  vndi4, 
CyTaulif,       Ku,^  cnim  flu<5lum  fonat.  Apud  Plautum  veftis  cymatilis, 

eft  vnduIara,nos  camelotum  vocaraus. 

Canta  ctior      Candido  colori  proximus  eft,  quem  canum  nominant :  qui 

W-*' ^*^*'  color  c{\:  albinigriqueparticeps.  Graecis  ;i^i(5^w(^  ,  qualis 

eftcapillorum&barb^in  fenibusjvndecanicies  appcllata.  Is 

natiuu;  color  eft,  vt  qui  non  inficitur^fed  ex  ipfa  ouis  lana  ita 

Cineyicifu.  capitur.  Quia  vero  cineri  pene  fimilis  eft,  cinericius,  inde  ve- 

ftes  cinericiic  ,quales  Francifcanoium  fodalium.  Huic  colori 

proximus  eft  |:ufus,quem  penc  rcfcitgiluus,fcu  helims  fic  no- 

T^f*<**       rainatus,  a  vini  genere  quod  colorem  habet  intcr  rufum  ai- 

bumquCjrufrum  barbari  appellant,aut  rufl'cum:alij  faginatum 

mp  HHt4-  qu^fij^ngQinatum,qui  ficcruentato  fimilis.Eft&  ille  qui  dici- 

tur  impluuiatus  pullo  fimilis,  fic  nominatus  quafi  fumato  ftil- 

licidio  implutustfunt  qui  voluntfuafum  efTc^a  ftillicidio  fa6^u 

fumofo  in  albo  panno,&is  color  eft  peculiaris  monachis,quos 

Minimos  appcllitant,  Parifini  Bonos  homincs:,eo  fortaffe  fen- 

fu  quo  aurei  homincs  fcculi  aurei  ob  morum  vita^que  fimpli- 

citatem,  quam  ipfi  proficentur  :  veftis  enim  natiui  coloris  mi- 

iiimeque  infecli,vica;  innocentis  &  ab  omni  aIien5Eluxu  index 

eft. Tum  autemprimum  cocpit  hominum  exundare  luxuries, 

CLim  natiuas  lanas  coeperunt  ad  cultum  tiiigere. 

FuluuSj 


EMBLEM.    POSTERIORES.  7TT 

Euluus,eft  colorc^li&ftellarumtqua  ratione  fydera  fulua  f«t«'«. 
<3ixit  Tibullus.  Sed  hic  exiftimo  intelligi  maximc  Rauum  co- 
lorem,qui  obtufuseftquodammodo  atque  obfcuratus.Gellius 
cap.io.lib.i.  ex  Frontone  docet  fuluum  vidcri  de  rufb  atquc 
viridi  mixtum,&  in  aliis  plus  viroris,inaliis  plus  haberc  rufi. 
Vide  apud  ewndem  rcliqua. 

lanthinus  qui  &  violaceus,  ex  quo  Tirianthinus,  e  ptirpura ^*»^*'""'' 
fa<5tus&viola,vcnomenindicat,hinc  veftis  lanthina  Marcial. 
in  x.Coccina  famofx  donas  &  ianchina  mcechsEjfignificac ve- 
ftimenci  genus  infcdi  purpura  violacea,quo  de  colorc  perdo- 
^e  Bayfius.cap.^.de  re  veftiaria. 

Vt  varia  tJinAtura  colortbu^.  tn glgnendu.']  Vt  funt  colores  iii 
infinita  pene  varietate,  fiaeorii  nomina  varia  diuerfaqueificuti 
ab  herbis  feufloribus,  hiacynthinus,  violaceus,rofeus,papaue- 
ratus,  malachinus :  a  plantis,ph<xniceus,buxeus,prafinus,a  vi- 
rcntis  porri  folio:a  locis,Tyrius,Puniceus,Indicus:ab  animan- 
tibus,vt  ceruinus,  muftellinus,  colorinus,  coracinus :  ab  aqua, 
aquilus.neque  albus  neque  nigcr,aic  Feftus:Cajcerum  quia  ni- 
hil  abfque  lucc  pofTumus  intueri ,  varieque  ipfa  mutetur  lux, 
non  eft  rairum  fi  cum  luce  varient  ipfi  colores.  Ea  dc  re  non- 
nullaCxliusRhodig.antiquar.le^lio.iy.lib.cap.y. 


AD      EMBLEMA       II 8. 

SOcratis  fcntentiam  de  cornu  Amalchex  volo  ita  rcfticui 

utti<pofa.^  yi^lu<riv.  Amalche^  cornu  explicans  eo  referri  vole- 
bat,vteirec  fymbolum  quo  defignaretur  is  qui  minime  difix)- 
lutus  cfTec^fed  incencus  operi,  genus  omne  boni  cofecucurum. 
Vocabulum  ehim  Aroalthex  loco  f*^  /t^^iav(^ ,  hoc  eft  non 
di/Toluti  toni :  per  cornu  vero,  bonis,&c. 


I 


AT5      EMBLEMA       llp. 

N  eos  qui  fibiipfis  violentas  manus  afferunt  longe  plura 
peti  porfunt  ex  refertiflrimo  t\im  fapientum ,  tum  hiftorix 

Bbb     1 


^S^  NOTAE    AD    ALCIATI 

fcriptorum  penu :  led  praetcrmifTis  aliis  fere  omnibus  fuccurrit 
toitu  }{('  nobilisapudHegcfippumdifputatiOjquolocoIudxiobfidionc 
gefipft.iib.  prtlli  a  Tito  Vefpafiano  ,  extra  omncm  fpcm  conicdi  mucro- 
I.C.17.  jjj-j  lamiam  in  fe  parant  jalibfque  ad  fimile  adhortanturfaci- 
nus.A  qua  fcntentia  eos  conatur  reuocare  Iofcphus,multis  iif- 
lofcfih  na-  cjuc  validis  rationibus.  Quis  cnim,ait,animam  fuam  nollit  er 
biiu  adhor   ■  |-|^  mortis corporc,fi  liceac,exfolui?At  folucrcnon  licct,nifi ci 

tAio  ad  lu.    •^,,.  •     1       r.        ,x  1  r 

Mdos  ):tfibt  S^*  iJgauent.  luncta  elt  anima  corpori ,  naturx  quodam  quali 
i^fis  manm  vinculo.  Q^uis  uatutx  znCtoi  nifi  praepotcns  Dcus  ?  Ecquis  hoc 
ffifetar.t.  animx  &  coipons  contubernium  a  Deo  informatum  intcrci- 
dcre  aut  dilfociare  audeac  ?  Si  quis  feruus  manibus  fuis  impo- 
fita  vincuia  ,  ita  volente  &  iubente  Domino  ,  non  exfpeftato 
cius  arbitrio  dctraxerit,is  damnabitur,vt  qui  Dominum  iniuria 
certegraui  aftecerit.Nos  vcro  Dei  pofTeflio  fumus,ipfique  fcr- 
uitiumdcbemus  :  itaque  vt  ferui  cxfpcftemus  imperia:vrvin- 
d:i;nos  in  vinculis  contincamus,  vt  fidelcs, depofitu  fide  omni 
^  relgionc  alletuemus.Non  eftrecufandum  vitse  iftius  munus 
quod  a  Deo  nobis  eft  permiflum  ac  concelfum,  nec  refugicn- 
dum  iftud  profedoxxlelleac  diuinum  naturac  donum.  Spccies 
eft  concumelia;,  fi  quis  afpernetur  ac  reiiciatquod  ab  hominc 
ycl  oftertur,vel  dono  dacur;quanta  cura  feruare  dcbemus  quod 
k  Deo  gratis  acccpimus?EiuscnijTi  munercac  dono  viuimus  & 
fpiramus:ipfius  cigo  debet  eiTc  yt  (imus,quamdiu  volct.Siqui- 
^em  vtrumquc  ad  mgracijm  hominem  pertinet ,  &  citius  vita 
cedere  quam  volet,&  dmtius  velle  vitam  produccrc  quam  vo- 
lec  qui  vitci;  autlor  cft.  Optarunt  permulti  viri  pij  ex  hoc  cor- 
pore  quafi  e  quodam  carcere  &  vinculis  excedcrc  :  nullus  ra- 
mcn  ex  iis  vnquam  fuit  qui  fibi  necem  inferret.  Quod  fi  quid 
cft  in  morte  lucri,furti  eft  inftar  pra:ripere  quod  cxfpe(ftatur. 

Si  viucrc  bonum  eft^facrilcgium  eft,vitam  amitcere  antcqua 
repofcatur.  Si  gloriofum  eft  in  bello,mult6  gloriofius  eft  prp 
patria  morte  oppetere.  Malo  hoftium  l^trocinio  pcrire,  quam 
meo.Latrocinium  meum  cft  fi  mihi  manus  intulero  violentas; 
fi  hoftes,bencficium  erit.Vtque  hanc  mihi  nccem  facilius  per-r 
fuadcnti,  mmiftras  veftras  manus  pollicemini.  Sed  neque  meo 
ipfius,  ncque  veftro  fcelcre  pcrire  volo.  Nonnulli  cx  vobis  af- 
ferunt  fuauc  effc  pro  libcrtate  mori:fcd  dico  pcrindc  cffc  fua- 
uc  pro  libcrtate  viucrc.  Timidus  eft  &  qui  mori  detre<^at  cum 
oportct  5  &  qui  mori  cupit,  cum  non  oporteat.  Nam  quis  nc- 
fcit  effc  muiiebrenemoriaremori  velle  ?Conftat  enim  ali- 
guando  vfuucniffe  vt  pcrculfaJ  mctu  mulietcsjcum  fibi  aliquod 


EMBLEM.    POSTERIORE^.  -7^7 

iinmincrc  pcriculum  pr^fencirenc  ,  {q[c  dc  edico  loco  dediiltf 
prdccipices.  Rcucra  qui  func  animi  angufti  &  puiilii ,  quidcjuid 
timendum  puunt,  horrent ,  ipfumque  mortis  mctum  perfcrrc 
jaon  poflunc: Ac  vir  forcis,  qui  non  metuit  ca  quae  inftant,qua?- 
quc  futura  funt  cogitat,non  trcpidat.  Quid  caufa:  eft  cur  dam- 
uatur  qui  fcipfum  interfeccrit?  quianihil  cft  adeo  alienuma 
natura?  lcgibus.Nullum  cft  ex  animalibus  brutis  quod  no  con- 
fentiat  inter  fe  mutua  quxdam  concordia.Nacurae  lex  omnibus 
infita,vita  cutari,  ^  a  fui  abhorrere  interitu  admonet.  Informc 
lethi  iaqueu  homines  inuencrut,fera?  quaquaimmices  ncfciut^ 
Quod  fi  quis  dicat  ferarum  morfus  pro  armis  eire,dentefque  vc 
gladios  &  ficas  videri :  quis,  mquam,aliquando  vidit  belluam 
vel  adco  fcrocem  quae  membrum  fibi  fecuerir,  feque  vita:  mu- 
neribus  prmarit?Nobis  quid  amicius  vita,  quid  cam  inimicura 
quam  mors?Denique  qui  vicam  alcerius  ope  confiliove  tucatus 
eric ,  defenfor  efttqui  vicam  alceri  collerc  conatur,  infidiator 
cft.  Si  ergo  nccem  tam  miferam  tamquc  ab  omni  non  dicam 
humanitace  .  fed  vniuerfa  nacura  alicnam  cenfemus  cxecrabi- 
lem ,  quid  caufa^  eft  cur  ipfi  nobis  inferrc  volumus  ?  lure  infc- 
itarcmur  eum  gubernatorem  qui  commiftam  fibi  nauem  fa- 
xis  illiderct,vel  eam  quoquomodo  ad  naufragiu  faciendu  per- 
forarec.nos  a  Deo  nobis  cradica  noftri  corporis  gubernacionc 
ferro  cxfcindemus  &voIucario  naufr:gio  addiccmus?Sed  obii- 
cicur  mihi  cica  mors  cum  peruenero  in  hoftiu  manus:hoc  fi  ica 
eft  futuru,quid  faciam  lucri,  fi  quod  ab  hofte  mecuo,hoc  mihi 
ipfe  infcram  ?  fieri  enim  poceft  vc  defa:uiac  hoftilis  ira.ld  non 
alicer  fc  habec  ac  fi  quis  gubernacor  metu  tempeftatis ,  quam 
prasuiderit,  nauem  fluctibus  obrucndam  curec.  An  vero  quod 
fuppliciagrauiora  fit  exadturus  hoftis,ide6  putatis  anteuerten- 
dum  :  an  quia  forcis  &  increpidi  animi  ccnfecis  argumentum 
morcem  fibi  ConfcifcereiSed  ica  fe  gercre  imbecillitacis  potius 
habendumeft  fafFugium,n6troph£eum  vircucis.Sic  igicurapud 
nos  confticutum,id  neque  cflTe  forcicudinis,  nec  habsre  aliquod 
momentum  vcilicacis.  Quid  enim  adiungam,  violare  depofiti 
religionem  ?Dcus  thefaurum  dedit  opcimum  inclufum  illCid 
quidem  in  hoc  fidili  vafe,idq'.ic  cuftodiendum  dedic  pro  arbi- 
trio  cempefttue  repecicurus.  Nunquid  in  vtroque  crimen,  vei 
abiicere  depofitum  non  repofcenti  qui  dederit,  vel  negare  rc- 
pofcenti?PcEna  infamiae  eft,fi  quis  homini  depofitum  non  red" 
diderictquanto  magis  violare  Dei  depofitum'Anima  in  corpo- 
t€  depofitu  eft^uam  vt  inucilem  nobis  remitcimus,  atqac  d©- 

Bbb     5 


7S8  NOTiE    AB    ALCIATI 

"^  mo  pellimus  ,  corpiifque  ipfum  fui  gratia  fpoliamus  atque  in 
terram  refoluimus.  Cur  hincexcundi  prxceptum  non  cxfpe- 
<^amus?Miles  non  difcedit  a  caftris,  nifi  accepta  tefleraiferuus 
imperio  Domini  rerinetur:fin  aliter  fecerint.altcr  defertor,al- 
ter  fugitiuus  elL  Qui  feruus  herum  fugerit  pocnae  eft  obno- 
Tius,qiiaquam  improbiim  fugerit.Nos  cum  optimum  omnium 
fugiemus,  poftumus  non  aftringi  impictatis  flagitio  ?  ha?c  illc 
longe  pra^chnre  &  condire,vt  nihil  apud  Platonem  vel  fapien- 

'  tes  alios  eruditius.Vide  La6tant.lib.3.c.i8.&  i^.initio. 


AD       EMBLEMA        III, 


a; 


Chm  noua- 


Cutum  otnr.i  acie  horfignum,  ^r."]  Mutationem  repentc 
afferrc  occafionem  Menandri  docet  monoftichon. 

Tu^K^'  0  KOU60S  fZ.iTcc<pt^{  Tci  ■srpa,'^ fj{ef\ct, 

Cu%Ba  Aomam.']  Voluit  exprimere  Gra^cum  epitheton,w«i^ 
^fjfc^Tuy  c  jc««f «5 ,  rcbus  enim  permukis  caufam  &  initium 
dat  occafio,vt  etiam  qua?  potentem  e  paupcre  faciat,  ait  Me- 
nander, 

rifl^tff  0  )cct4005  ^yvtTW    zret^tUTt^.  Et, 

Fortma  fi  Imo  &  ftrenuos  facit  qui  non  erant. 

U  infifiens  fy,  dtxira  ejltetiuu  di:  v/tde  noua-H^d.']  luit  &  fortunx  fi- 
mulachrum  pilas  infiftens  cum  nouacula,  cum  nauali  clauo,  & 
copiarcornu  nouacula  fignificat  felicitatis  amputationem:pila 
cius  voIubilicaccm,clauas,virae  noftras  curfum  fub  eius  ditio- 
ne:cornucopia;,bonorumIargicioncm. 

Pergul*.]  Plin.3  5.de  Apelle  :  pcrfedla  opera  proponcbat  in 
pergula  tranfeuntibus.  La<5lant.  1  .cap.xi.ex  Lucio. 
tergulaftcioTum  veri  nihit^omntajicia. 


AD       EMBLEMA       Il^. 

StrAtdge-  /^ Vm  hoc  Antiochi  ftrata^emate,coniungo  hiftorlam  cer- 

m*  Mtga-  V.^tenobiIemdeMegarennbus,qui  aftlidi  ab  Antipatro  ad 

tenjium,    cxitium  vfque,  illeque  vteretur  Elephancis,excogitarunt  por- 

cos  pice  oblitos ,  &  iniefto  mox  igne  flammatos  in  Elephan- 

torum  gregem  immiffoSjquo  fado  Elephanci  ftatim  in  fugam 

coniedi 


EMBLEM.    I^OSTERIORES,  755» 

coniedi  vi<5toriam  Mcgarendbus  reliquerunt.Et  quidem  nui- 
lum  animal  ell a^que  inuUum  Elephanco  acque  porcus,ade6 
vt  eius  pr^efcntiam  nulio  perferri  modo  pollit,  atqae  cum  pri- 
mum  audit  grunnitum,fugam  elephas  arripiac.Csterum  verc* 
res  in  bcllis  multum  fuifle  vfos  Elcphantis  facile  eft  vidcre 
apud  audores  rerum  antiquarum.  Ammianus  Matcellin.  lib.  De  EU- 
I9.LUX  nobis  aduenit  mseftiifima,  Perfarummampulos  formi-  phantif  tx 
datos  oftentans  ,  adieflisElcphantorum  agminibus  ,  quorum  -^^f^*^"*' 
ftridore,  immanitateque  corporum  nihil  humana:  mentes  ter- 
ribilius  cernunt :  Idem  eodem  lib.  Vbi  depompis  fanebribus 
fili  j  Regis  Chionicarum  Grumbatis  ,  in  obfidione  Amidgc  vr- 
bis  balifta  pcrfofli :  Occidentali  port2e,mquit,oppofiti  funt  Se- 
geftani ,  accrrimi  omnium  bellatorcs,  cum  quibus  elara  iu  ar° 
duum  fpecie  Elephantorum  agmina ,  rugofls  horrenda  corpo- 
ribus ,  leuiter  incedebant  aimatis  onufta ,  vitra  omnem  diri- 
tatem  tctri  fpedlacali  formidanda.  Idem  lib.15.  vbi  deluliani 
in  Parthos  expeditione  :  Poft  hos  Eicphantorum  fulgentium 
formidandam  fpeciem  &  truculentos  hiatus  vix  mentes  paui= 
das  perferebant :  ad  quorum  ftridorera ,  odoremque  &  inlue- 
tum  afpedtum  magis  equi  terrebantur :  quibus  infidcntes  ma- 
giftri ,  manubritas  cultros  dexteris  manibus  illigatos  gefla=^ 
bant,accepta;  apud  Nifebin  memorcs  cladis,  etfi  ferociens  ani- 
mal  vires  exfuperairet  regentis,  ne  reuerfum  per  fuos  ,  vt  tunc 
accidcrat ,  collifam  ftcrnerct  plebem  ,  vencbram  quae  capuc  a 
ceruicc  difterminat,  idu  maximo  terebiabant. 

Bfirr'1-'.]  Ammian.fic  lib.i6.Cornuti&  Braccati  vfupra:lio- 
rum  diuturno  firmati  cxcipiunt  eos  ,  jam  gefturientes  barri- 
tum  ciere  vel  maximum :  qui  clamor  ipfo  feruore  cenaminum  'BArritni 
a  tenui  fufurro  exoriens  paulatimque  adolefcens ,  ritu  excolli-  cUmtr 
turfiucluumcautibusilliforum.  Idelib.K^.deProcopio  agens  ^*'** 
imperium  fxde  ac  mifere  mercato :  pro  rerrifico  fremitu,quem 
barbari  dicuntbarritum ,  nuncupatumimperatorem  ftipatum- 
que  de  more  confentientes  invnum,reduxerunc  adcaftra.  Lib. 
vero  3  I.  fic  :Ec  Romani  quidem  voce  vndiquc  Martia  cortci- 
ncnces,  a  minorc  folica  ad  maiorem  protolli,  quam  gentilitatc 
appellant  barritum,  vires  validas  crigebant. 


A  D     E  M  B  L  E  M  A      l%<\. 

Bbb    4 


j6o  NOTiE   AD    ALCIATI 

d  *2^iT^i^»v  i|  Kfo*^  71$  ij  ^6iy(^y 

Ait  Apollodorus  Comicus.  Sic  vcro  Latine, 

HMhent  peramph  ionafortnnA  mtitimt 

PericHloqtse  non  carent  prt^lullria: 

Nec  vlia  cclfa  ttttafunt  mnrtalibu4i 

§lu&  ettertere  'vel  tempta  folet, 

Felicitatti  culmen  vbi  quis  attigit, 
Eodem  fpcdlant  verba  Hecuba:  ad  VlyrTem  ex  Euripi J«. 

Ou   J^it   T8J    dOTVp^tTOi,  10   OtKHV    TT^^eiv  actl 

K.'«^  y^'  i)v  TTOT»,  apikcc  vtw  cht,  eifx,'  eTX, 
Tov  7i»»7BJ  ^"oASoy,  ^^^  IV  ft,'  cc^petXtn, 

Non  dccet  felices  exiftimare  fe  felices  fcmper  forc.  Ego  enim 
cram  quondam ,  nunc  non  fum  amplius :  cun(flas  fed  opes  dics 
vnica  mihi  abftulit.  Citatur  iilud  Menandri, 

G)t*amfacile  cadtmt  quifecttndafortuna  vtuntur. 


AD     EMBLEMA     II^. 

Equtuin  -r  £gj  ^licubi  equnm  in  ingrcflu  itilieris  ccrpitantem ,  aui 
*itfneru  ci'  X-^prioi^ibus  lapfum  pcdibus,  pro  inaufpicato  figno  a  vetcri- 
/pitans.  ^^^  accipi  folitum  fuiifc.  Ciim  enim  Sulpicius  Galba  in  pro- 
uinciam  exiens  ,  ad  portam  ipfam  Canterium  fuum  cecidiiTc 
animaducrtilfct :  Rideo,  inquit,  Canterie,  te  iam  lapfum  eftc, 
cum  tam  longumiturus  itcr,vix  ingrcfliis  iabcris.  Qu,a:  hifto- 
riaprouerbio  locumdcdit ,  in  eos  qui  animo  dchciunt  ipfo 
ftatim  negocij  principio.  Multa:  funt  eiufdem  argumcnti  apud 
M.TuIIium  hiftorix  libris  de  diuinationc. 


AO     EMBLEMA     II7. 

LacmGrt-  T^E  locuftarum  depaftione  fcre  quid  fimile  narrat  Grcgo- 

^"'^Jl*'   JL/riusTuronenfis  hiftoria;  Francia:  lih.6.  cap.33.fub  rcgno 

<«/?#.*  **   Childeberti  prouinciam  Carpitancam  grauiter  c  locuftisfuif- 

fe  vaftatam,yt  non  arbor,  neque  vitis ,  ncquc  fylua,  aut  frutcx, 

vej 


EMBLFM.   POSTERIORES.  r^s 

vcl  quicquam  viridc  remancrct  quod  nonalocuftis  euertcre- 
tur.Et  cap.44.1ocufta:  de  Campania  prouincia,quam  per  quin- 
quc  corroferant  annos  progccflse ,  quaft  publicum  tcnentes 
aggercm ,  ad  aliam  prouinciam  huic  vicinam  fe  recepcrunt. 
Harum  fpatia  cxtcndebantur  in  ccntum  quinquaginta  millia 
longitudinis :  latitudo  vcro  in  ccntum  milibus  lerminabatur. 
H«c  ille. 

Cttfir^  Xerxi4,']  De  Xcrxis  exercitu ,  (i  maufs  habere  fidcm 
Ifacio  Tzctzi  Lycophronis  jnterpreti ,  haec  habe :  Numerus 
cxcrcitus  Xerxis  crat ,  quingentx  myriades :  naues  miUe  du- 
ccnt3e&  fexaginta.:  quadringentis  talentis  opus  erat  exercitui 
flngulis  diebus. 


AD     SMBIEMA      Il8. 

EPigrapha  huius  e  Plauto  petita,  refcrt  illud  Mcnandri,  ^Uena 

Kit^  TTVfY,^  iviuiuAf  ««  iZiBet.  &  iilud,  eorr^dere, 

Quo  fcnfu  apte  dixit  Euripides ,  ra  «?  o*x»5  u^ku^  «noim 
cinc  i^H^  7U7ns^ut>.  Hoc  malum  efTe  maximum  dicit  Menau- 
der ,  quia  quiahena  volunt  vndiquc  coriaderc ,  fpe  faa  exci- 
dunt,&  ipHmet  periclitantur  ••  nam  contra  quam  fperabant,bo- 
nis  aliorum  fua  tandem  adiiciunt ,  eaquc  amittuut.  Comici 
ha:c  vcrba  funt: 

Ol  j^^  ')iXcv7ts  «i?t9c-A«€ei»  tk  t^  7n/«t<, 

1x  <^'  '/^^/gt.  fZPt^liiiecai  vlg  «AAoT^'o<f. 
Rcfert  Corn.  Tacitus  i.  hiftoriarum  grande  gaudium  Roma- 
nos  inuadfTe,  quod  i  j  cam  pauperes  forent  quibus  donallet  Ne» 
ro,  quam  quibus  abftulilFet.  ^ed  audiamus  longe  grauc  &  cor- 
datum  Plauti  monitum.Sic  enim  Rudentc: 

O  Gripe  Gripe,m  &ute  hominum  pUmms, 

Fiftnf  tranlennA  vbi  decfpinntur  dclis. 

Atque  AdcpoL  in  eai  plerumque  efca  imponituf: 

G)ua?nfiquis  attidu4 pofcit  efcam  auariter, 

Vecipitur  in  tranfenna  auaritiafua, 

lUe  qui  confulte,atque  aftut^  cauet, 

"Dititine  ei  vti  bene  Itcetpartu^n  bsne, 

Vifiera  ab  arefluunt.]Uotas  cft  es  Syllana  dcfenfione  M.Cic. 

Bbb     5 


*jC\.  NOTiEADALCIATl 

lociis,  dc  iis  qui  tanco  amore  fuas  poirelliones  amplexi  renenr, 
vt  ab  eis  mcmbradiuelli  citius  &  diftrahi  polTe  videancur.Am- 
mian.vcroMarceIlin.lib.17.Dum  nuilus  obliltcrct,&c  cx  bar- 
barorum  vikeribus  alimenta  congefta  Junc. 


AI>     EMBLEMA      I33. 

CVM  hisqui-antcadidaruntad  tumulum  Galeacij,deque 
inicriptionciilamagnifica,  &hits paruis  magnuiff  me  fuper 
ff72pofui(iWc\im  annedi  oua:  mihi  nunc  occurrunt  cx  aliis  certc 
Qon  pGcnJtcndisauoloribus.Sic  igitur  Horacius  Epod.Oda.^. 

A^rtcano,  mt  fanper  Carwagimm 

yirtu.i  fipiiUhrum  r^ndi-iit. 
Velleius  Paterculus  dc!  Carthagine  :  Eam  vrbem  inuifam  Ro- 
manonomini  Pub.  Scipiofunditus  furtalit^fecitque  fua-  virtu- 
tismonumentum.  Sedintcrc-a  dum  h:Ec  meditor  ,  nefcioquo 
Biodomihiprarca^tcrisalaccc  Maitialisfaneargutum  &lepi- 
dum  de  Pompcio  &  filiis  cenotaphium: 

Pompcios  iuuencs  Afic.,  atqne  Etiropa,fed  ipfum 

Terra  tegit  Lthyes.fi  t.xmen  vUa,  tegit. 
^iid  mirtim  toto  fijpargitur  orbe  f  iacere 
Vno  mmpotcrat  tantn  rnina,  toco. 
Dion  Nica:us  in  Adriano  :  poilquam  venit  iu  Grasciam  fpe(5la- 
uic  myftcria,CLimqucperIudj.Mm  in  Aegyptum  veniirct,pareE- 
tauit  Pompeio,de  quo  hunc  verrum  fcrtur  dixilfe. 

T«>     IXOie    fii^idovli     TliTVl     CUrV.lii     ITifKiTt    TVfihiiy 

Ojfa  viri  mag?ii  ttnni  quam  claufa  fcpulchro. 


AD     EMBLiMA      l^\. 

EVripid  Herculc  furente. 

Fortium  laborum  virtutes  mortuis  etiam  decuscxiftunt. 

HicGratummiiru4.'\  Scribit  Hyginus  ciclamaire  Achillem 
cLim  bigis  illigatum  Hc6lorem  raptaret :  Troiam  cxpugnaui. 
In  apendicibus  Virgilianis  hoclegitur: 

Vefenfir 


EMBLEM.   POSTERIORES.  7^3 

DefenforpatriA,  iuuemmfortijjimus  He^or^ 

§^i  mtirus  miferis  ciuibus  alter  erat» 
Occcubuit  telo  vioUnti  viBus  Achillis: 

Occubuere /imul^efque  decuftjue  fhrygum. 
Scribit  itliaa.  duodecimo  var.  hift.  EpaminGndam ,  accepto 
mortifero  vulncre  in  pugna  Mantincnfi,  delatum  in  caftra  iuf- 
fiire  acciri  Daiphantum,  vt  eum  ducem  fibi  moribundo  fuffice- 
ret :  quem  cum  in  acic  cccidiiTe  retuliiTcnt ,  rurfura  lolaidem 
vocari  imperafTe,  quem  etiam  interfedum  cumdiccrent,  nihil 
aiiud  habuiffe ,  quam  vt  fuaderct  pacem  cum  hoftibus  effe  fa- 
ciendam ,  nullo  iam  duce  Thebanis  fuperftite.  In  Euripidis 
Hccuba,{ic  loquitur  virbra  Polidori,£Z3-«  ']  roc,i»  9-'  E«7zipo,-  t* 
^cn^.i-n  "^v^,  Tmt^ux  $•'  i^x  ^(^'nTH^Dvt :  vbiTroia,&  Hedlo- 
ris  aniraus  pcriit,&  patrij  lares  diruti  fuiit. 


Q 


AD     EMBLEMA     1^6. 

YsE  de  Arcadibus  adduximus  himen  capient  ex  iis  qua?  ^rcades 

"  '  "      cttr  dtcli 

Lun»  anti' 


apudTzetzem  legimus  in  Caffandiam.  Ideo  natos  dici 


Arcadasante  Lunara,quia  nutrirentur  ante  Lunse  coitura,  co- 
quendo  glandes  m  ignc.Vel  <zst$(rf.xlu/oi  dicxijTTK^ei  r  ^sits^nXen 
quod  eft  afficerc  iniuria.  Apud  alios  vero  pro  ftultis  habentur, 
quiaputentfe  Luna  priorcs  eife.  Sedlicle  habet  ratio,  Annum, 
menies,  aequinodlia,  &  his  fimilia  omnia qua:  funt  arcis  Aftro- 
logicx  rex  Arcadum,  iiue  Atlas  fuerit,fiue  Pcenus,  a  Luna  fup- 
putaus  adinuenit,  poftea  Thales. 


A  D      E  MBL  E  M  A     137. 

DEcicadigeris  Athenieniibus,  dequc  Romanorum  crepi- /«*  im.*^f- 
disLunatisfuperiorccomenrarioqusE  dicenda  videban- "^'"  A^»i 
tur,atculimus.  Non  erit  autem  alienum  ab  huius  carminis  ar-  ^"^*^^"^' 
gumento  ,  dc  iure  imaginum  quxdam  lubiicere ,  eil  enim  res 
non  indignacogaitn,neque  cerce  iniucunda  iludioiis.  Puerunc 
ergo  imagincs  iniignium  virorum  iimulchra  ad  oris  fimilitu-  vidi  multa 
dinem  artificiofe  -fiila,  coloribus&  pigmencis  adumbracum'*/"*'^''''-^^ 
corpus  referentia-,  eaque  in  domus  parte  aliqua  celebriorcpo-  J*     '^  *''* 
fita,ligne6quc  armario  inclufa.Licuit  autcra  non  omnibus  ha- 
bcre  imagines ,  fed  iis  tancum  qui  curules  magiftracus  gcflif- 
fent  ea^quc  valebanc  ad  memoriam  poftcrirntemquc  proden- 
dam :  &  vt  iis  quaii  infigniis  nobiles  ab  ignobilibus  diftin- 

guerentur. 


7^4  NOTiE    AD   ALCIAT! 

guei^dttar.M.Cicerooratione  i.concraRullum.Eft  hoc  InmtJ- 
re  poficuni  Qairities,inllicut6que  maiorura,vc  ij  qui  bencficio 
vcltro  imaginesfamilicerujj  confccuci  funt  ,eam  primam  ba- 
beancconcionem,qaE  gratiam  beneficij  veftri  cum  fuorum 
laude  coniungant.Item  in  Vcrrem  a(5tionc  poftrcma,Ob  earum 
rcrii  laborcm  ac  foiicitudincm  fru«5tus  illos  ciacos,antiquiorcm 
in  fenatu  fentcntije  diccndx  locum,  togam  practextam  ,  fcllam 
curuiem,iusimaginum  admemoriam  poilcritateraq;  proden- 
dam.  Qu^od  ideo  dicicur  i  Ciccrone ,  quia  tunc  acdilis  crat ,  Sc 
quxrtiura  iam  pcrfunctus  ,  nempc  ius  hoc  ima^inum  non  tam 
nobihtacis  &  gcneris  ,  quam  virtutis  infigne  mit,quanquam  & 
gcneris  ctiani  ellec.  Qu.i  enim  famili^e  imagines  &  gencri  fuo 
confcqucbantur,  non  dubium  cft  quin  &nobihtacem  afFcrrent: 
ac  nclcic  quid  maius  &  cxcellcncius  fuit ,  pofTe  vti  imaginibus. 
In  oratione  vcro  Syllana  fic :  Ipfc ,  fi  erir  veftro  iudicio  hbcra"» 
tiis,qax  habcc  ornamenta,<)uaE  folatia  rehquae  vita?,  quibus  lae- 
tari  &  perfrui  pollu  ?  Domus  erit,  crcdo,  cxornata :  aperientur 
maiorum  imagines,ipfc  ornatum  ac  vcftituin  rccupcrabit.Om- 
nia  iudices  ha^c  amiila  funt,  omnia  generis ,  nominis ,  honoris 
inligniaatque  ornamcntajvnius  iudicij  calamitate  occiderunc. 
Hocdicit  Cicero,quia  PubhusSyllaconuidusambicuscumP. 
Anchonio  ius  imaginum  perdidic,non  vt  cenferi  dcfineret  inccr 
nobileSjfed  vt  cius  mortui  imago  cu  maiorum  imaginibus  non 
porcarctur,ncc  horum  imaginibus  eius  ornaretur.  Ad  id  olten- 
dendammuUoapcrtius,  adducoin  medium  Phnij  &  Polybii 
audoritatem  ccric  locupletem.Phnius  enim  cac.z.hb.3  ^.Apud 
maiores ,  imc.gines  in  acriis  erant  quse  fpcdarentur ,  non  figna 
cxccrnorum  artificum,  nec  a:ra,aut  marmora.Exprefli  cera  vul- 
tus  finguhs  difponebamur  armariis ,  vt  cllent  imagincs  qua; 
comitarentiir  gcnciiitia  funera  :  femperque  defundo  ahquo, 
tocus  aderac  famihx  eias  ,  qui  vnquam  fuerat  populus  :  Poly- 
bius  vero  l\h.6.  fcribit  Roman  sfcllis  dicbus ,  apertis  armariis 
imagines  cxornairc :  cumque  cx  domellicis  morcuus  cfTct  ali- 
quis,cas  in  funcre  cxtuhllc,  addito  rehquo  corporis  trunco  ,  vc 
magnitudine  qiinm  fimilhraa;  apparcrent.his  aucem  illud  ima- 
ginum  non  lic  crannbac  ad  pofteros  ,  vt  iis  vti  onincs  &  finguli 
poilcnt :  id  cnim  vfurpabatur  ab  iis  duntaxar,  qui  fimile  ius 
adcpti  erant.  Aircruabancur  autem  domi  ,  &:  in  gentilitio  fu- 
ncrc  cfT"erebantur,ad  cxcmplum  rcrum  egrcgie  gcilrarum.  Oc- 
c.nri:  Valerij  Maximi  didum  prxclare,lib.  5.  cap.8.  vbi  de 

ManiiQ 


EMBLEM.    POSTERlORES.  J6% 

Manlio  Torquato  lurifc.agif.Videbat  fe  in  eo  atrio  confcdifre, 
inquoillius  impcriofi  Torquati  feueritate  confpicua  im^go 
pofita  erat :  piudentiflimoquc  viio  fuccurrebat  cliigies  maio- 
rum  cum  titulis  fuiSjidcirco  in  prima  sedium  paite  poni  folere, 
vt  eocum  virtutcs  pofieri  non  folum  legercnt,fed  eriam  imita- 
rentur.  M.  TuUius  Pifonem  vellic.at  quod  obrcpferit  ad  ho- 
norcs  errore  hominum  ,commendationefumofarumimagi- 
num.  fumofas  imagincs  appellat  bene  antiquas ,  quibus  oppo- 
nunturfubitae  imaginesapud  Min.  lib.8.  Epiftol.pro  recenn  & 
nuper  nata  nobiliratejaut  certe  non  diu  durata.  Et  harc  quidem 
hadenus  dc  im^^inibus,  quarum  vfum  fuiflc  tum  primum  an- 
tiquatum  puto,  cum  Imperatores  in  Chrifti  familiam  tranlie- 
runt ,  rcli^lis  fuperiorum  temporum  deliramentis ,  ob  mctum 
nempe  fuperftitiofi  cultus  idoiolatriiE ,  qux  non  minus  faciic 
infinuari  potuit  ea  imaginum  approbatione  ,  quam  olim  Deo- 
rum  &  fimulachrorum  indufta  perfuafio.  Loco  itaque  imagi- 
num  nobiles&  gcnerofi  vti  coeperunt  ftcmmatis  gcntilitiis,  dc 
guibus  paftim  diximus. 


At>     EMBLEMA      IjS. 

QVam  fuzgeret  ivfans  lac.']  Hiftoria  hanc  bis  rcperi  in  Ifa-  EmUima- 
cij  Tzetzis  commentario  adLycophronis  CafTandram,  ^"   '^*"* 
huic  itaque  refero  acceptum  Emblematis  charaderem  :  cuius  ^^^^ 
cgo  quidem  vim  ac  fentenciam  longeante  perfpereram,fed  au- 
^lorcm  tamen  fatis  idoncum  laudare  nondum  poteram. 


AD     EMBLEMA     141. 

PLin.  llb.  17.  cap.  10.  vbiagitde  arboribus  quse  auulfione 
nafcuntur  :  Omnia  ca  non"  ftatim  moris  eft  in  fua  locari, 
fcd  prius  nutrici  dari,  atque  in  feminariis  adolefcere ,  iterum- 
que  migrare.  Qui  tranfitus  mirum  in  modurn  mitigat  etiam 
(ylucftres ,  fiue  atborum  quoque ,  vc  hominum  natura ,  noui- 
|:atis  ac  peregrinationis  auida  eft  :  fiue  dilcedences  virus  relin- 
quunt,  manlucfcuntque  in  tradacu,  ceu  fer«e,  dum  radici  auel- 
)ilcur  planca. 

Tti 


7^<f  NOTiE    AD   ALCIATI 

Tu procul  a  pAtrra  in  precio.'}  Apud  Euripidcm  Herculefu- 


rente, 

Ctnc  ««0-'  oar)j 


Non  elt  vbi  (Irenue-  quid  agens  teftem  habeas  patriam.  Verba 
funt  Amphitrionis  ad  Lycum  ,  quibus  docet  magnorum  Her- 
culis  operum  teftes  elfe  gcntes  exteras. 


AD      EMBLEMA      l^eT. 

yaltntinU'    \  D  illuftrandum  hoc  tyrannica:  rapacitatis  argumentum 

niattdnrttU  ^^j^pulcher  refemihilocusoftcrt  cx  Ammiano  Marcellino, 

nrmia,       vbi  lasuitiam  auaiam  Valentiniani  exagitat.  Attidtta^ plus  ha- 

lfeniii,'m<]\ih,fine  honefiiprauique  dijferentia,^  indagmdi  quefins 

•vartos  per  altinA  vttA  nanfragia  ,  exundauii  in  hocprinctpe.   Pla- 

gtantiusadolclcen?,quam  quidem  praetcndentcslmperatorem 

Aurelianum  purgarc  tentabant,idaftirmando,quodvt  illepoft 

Galcnumj&  lamcntabiles  Reipub.  cafus  cxinanito  cerario,  tor- 

rentis  ritu  feicbatur  in  diuitcsiita  hic  (]uot]ue  poft  praecindlus 

Parthici  cladesmagnitudine  indigens  impcnfarum  vt  militi' 

fupplcmenta  fuppetercnt,  &  impendium ,  crndeiitati  cupidita- 

ThemiFio-  ^cm  opcs  nimias  congerendi  mifcebat :  diftimulans  fcire  quod . 

»/«  4mmui  funt  aliqua  qux  fcrri  non  oporteat,  etiamli  liccf.Themiftoclis 

vuidtrAtw.  illius  diflimilis,qui  cum  poft  pugnam,agminaquc  deleta  Perfa- 

rum ,  liccnter  obambulans  armillas  aureas  vidiirct  humi  pro- 

ie<5las,&  torquem :  Tolle,  inquit,  ha:c  (  ad  comitem  quendam 

propc  aftantem  )  tu  qui  Themiftocles  non  es ;  non  quodlibet 

probans  in  ducc  magnanimo  lucrum.  Huius  exempla  conti- 

ncntiiE  in  Romanis  exuberant  ducibus  :  quibus  omiftis ,  quo- 

niam  non  funt  pcrfcd:3e  virtutis  indicia  (  ncc  cnim  alicna  non 

rapere  laudis  eft  )  vnum  exmultis  conftans  innocentia:  vulgi 

nomani    vctcris  fpccimen  ponam.  Ciim  profcriptoium  locupletcsdo- 

csntitiuirtit  mos  diripicndas  Rpmanx  plebi  Marius  dediilct  &  Cinna  ,vul- 

?»antu  a    „{  ludcs  auimi  &  humaua  foUti  rcfpcdare ,  alienis  laboribus 

honti  pr»~    pcpercerunt :  vt  nuUus  egens  rcperiretur  aut  infimus ,  qui  de 

'ciutlTteUt  cmililu<Suftuaum  contredare  pateretur  fibi  conccfTum.  Ha- 

umport.     Clenus  Ammian.  Apud  Caftiodorum  epiftola  eft  Theodorici 

Gothorum  regis  ad  fenatum  vrb.  Rom.  qua  Venantium  laudat 

honore  donatumComitiuac,moxquePrxfednm  prxtorio,  qui 

fic  principis  fifco  confuluit ,  vt  nihil  priuatis  videretur  ofFccif- 


EMBLEM.    POSTERIORES.  7^7 

k.  Senfimus  aii<ftas  illarionesxinijuir,  vos  addita  tribiita  nefci- 
tis.Ita  vtrumque  magnx  Fuit  admiracionis,  quou  fifcus  crcfce- 
rcc>&priuata  vtilitas  nuUa  daranapcitcricc. 


A  D      E  M  B  L  E  M  A      I48. 

OCcurrunt  infignia  exempla  clementix  apud  Suctonium, 
qu^e  quia  longe  plura  funt ,  hxc  dLmtaxac  ex  Velpafiano:  v<jpafiatTi 
Oifenfarum  ^  inimiciciarumqueminirae  memor,  exccucorue,  cUmtns 
Vitellij  hoftis  lui  filiam fplendidiffime  maritauic ,  docauicque  '»"»'»«^.6* 
etiam  &  inftruxit    &C2C  Nod  temere  quis  infons  punitus  re-    *'*.%• 
peritur  >  nifi  abfencc  co  &  ignaro ,  aut  certe  inuito  atque  dzct- 
pto.  Heluidium  Prifcum,  quamuisreiegatumprimOjdeinde  & 
interfici  iulfum,  mao;ni  a;ftiroauit  ieruareqaocjuomodo  mifils 
qui  percuiTores  rcuocarent :  &  reruaflet ,  nifi  iam  pcriifie  falfo 
nunciatum  eiret.Ca;cerum  neque  ca:de  cuiufquam.  vncuara  las- 
tatusuuftis  fuppliciis  illacrymauitctiam,&  ingcmuic.  Idtm  in 
Tito  fic  :  Pontificatum  maximumideo  (cprofelfiis  acc ipere,vc 
puras  feruaret  manus  fidem  prseltititinec  auctor  pofthac  cuiuf- 
quam  necis ,  nec  confcius ,  quamuis  inteidum  v icifcendi  caufa 
non  deeftet :  fed  pcriturum  fe  potius,  quam  perdirurum  adiu- 
rans ,  &c.  Ammianus  vero  Marcell.  ad  fii^em  z ; .  lib.  cum  aliis 
comparans  IinperatoremConftantium.aic  immanitatem  faci- 
le  fuperaflc  Caligulx,Domitiani  ,  Commodi  &  id  vnumegiire 
maxime  ,  vt  quanquam  faruiffimus  eifet,  iuftus  tamen  vellet  & 
clemens  arftimari ,  quiqueexminimis  caufis  m.alorum  congc- 
ries  excitabat  ,diilimilia  Marci  illius,  principis  vcrecundi,  qui 
cum  ad  Imperiale  culmen  in  Syria  Caifus  fiurexiiTec ,  epiftola- 
rum  fafcem  ab  co  ad  confcios  miifum  perlatore  capto  fibi  ob- 
latum,  illico  fignatum.  exuri  prxcepir,  agens  adhuc  in  Illyrico, 
ne  infidiatoribus  cognitis  inuitus  haberc  quoidam  poifct  of- 
fenfos.  Vtquc  rede  quidam  ientientes  arbitrantur,  virtutis 
erat  potius  iudicium  magna:,  impcrio  eundcm  comitantium 
finc  cruore  ceififle,  quim  vmdicalfe  uam  inclcmencer  :  vt  Tul- 
lius  quoque  docet ,  crudclitatis  increpans  Ca:farem  inqua- 
dam   ad   Nepotem  epiftola.   Neque  enim  quicquam  aliud 
eftfelicitas ,  inquit ,  nifihoneftarum  rcrum  profpcritas*  Ve]  »'.-'*r.w 
vt  alio  modo  definiam:Ielicitas  eft  fortuna,  adiutrix  confiiio-  ■7**-'^' 
rum  bonorum  :  quibus  qui  non  vticur  ,  felix  nullo  pa^to  eilc 
poreft.  ;    .  , 

Ergo 


7^  NOTAE    AD    ALCIATI 

Eigo  inperditis ,  intpiifquc  confiliis  quibiis  Cscfar  vfus  craC 
nulh  potuit  clfcfelicitas :  feliciorqque  meo  iudicio  Camillus 
€xulans ,  quam  temporibus  iifdcm  Manlius ,  etiamfi ,  id  quod 
cupicrat,  regnarc  potuiffet.  Id  E phefius  quoquc  Hcraclitus  af- 
fcrcns  monec,  &  aj  incrtibus  &  ignauis,  cucntus  variante  for- 
tuna ,  fuperacos  aliquoties  viros  fuilfc  praeftantcs ,  illud  vcro 
cminerc  intcr  prxcipuas  laudes ,  cum  potcltas  in  gradu ,  vclut 
fub  lugum  mifTa  nocendi  ,  f.Euicndique  cupiditatc  &  ira- 
iccndi ,  in  arce  vidtoris  animi  trophxum  crexit  gloriofuna. 
fcadenus  Ammian.  Addam  eciam  ex  eiufdem  jo.lib.  vitupera- 
tioncm  fane  acerrima  Valenriniani  Imperatoris;Nonnunquam 
ctiam  ckmentiiE  fpcciem  prae  fe  tuliccum  eflet  in  acerbitatem 
VMtinia^]  natura:  calorc  propefior ,  oblicus  profe<5l6  quod  regenti  impe- 
nttrHcnle-  rium omnia nimia,velut prxrupti  fcopulifunt demitteda. Nec 
'**  cnim  vfque  repetitur  miti  coiftcicionc  contentus,  fed  aliquo- 

ties  qiiseftiones  multiplicari  iuflijrc  cruentas ,  poll  interroga- 
3,  tiones  funeftasnonnullisadufquedifcrimina  vita!  vcxatis.  Ec 
f>  itaerat  cfFufior  adnocendum,  vtnullum  aliquando  damna- 
Borum  capitis  eriperetmorte  fubfcriptionis  eIogioleui,cum  id 
ctiam  principes  interdum  fecerint  faruiffimi.  Atqui  potuit  cxe- 
pla  multaconcucri  maiorum  &  imitari  pcrcgrinajatque  inter- 
na  humanitatis  &  pieratis  ,  quas  fapientes  confanguincas  vir- 
tutescflc  definiiif.equibus  ha^c  poni  fufficiet.  Artaxerxes  Per- 
farum  ille  rex  potctifllnius ,  quem  Machuochira  membri  vnius 
>»  lon»itudo  commemorauit,  fuppliciorum  varietatcs  ,quas  na- 
»  tio  (emper  cruda  eiercuit,  lcniratc  genuina  caftigans,  tiaras  ad 
^,.  \^^1  vicem  capitum  quibufdam  noxiis  amputabat :  &  nc  fecaret  au- 
ptnUtntm.  '^^  nioi^e  rcgio  pro  delidtis ,  cx  galens  hla  pendcntia  praccidc- 
bat :  quae  temperantia  morum  ita  tolcrabilcm  cum  fecit  &  vc- 
recundum  ,  vt  adnitentibus  cun6Vis  multos&  mirabiles  aftus 
implcret  Graecis  fcriptoribus  celcbratos.  Pra^ncflino  Pra:tore, 
qui  bcllo  quodam  Samnitico  propcrarc  iuflus  ad  prxfidiuni 
venerat  fegnius,  ad  crimcn  diluendum  exhibito,  Papirius  Cur- 
for  ea  tempeftate  di£lator,fecurem  pcr  lidorcm  cxpediri ,  ho- 
mincque  abieda  fe  purgandi  fiducia  ftiipefado  ,  v,ifum  prope 
fruticem  iuflit  abfcidi :  hocque  ioci  gcnerc  caftigatum  cum 
abfoluit ,  non  idco  contcmptus ,  vt  ad  rcfiftcndum  aptus  Alc- 
xaniro  magno,fi  calcafletltaliam  xftimatus.Hxc  forfitan  Va- 
lentinianus  ignorans ,  minimequc  reputans  affli(5li  folatia  fta- 
tus  fempcr  cflc  lcnitudinem  principum ,  pccnas  per  igncs  au- 
gebat&  gladios:quod  vltimum  in  aducrfis  rebus  rcmedium 

pieta 


EMBLEM.   POSTERIORES.  ^€9 

f iftas  leperit  maiorum,vt  Ifocratis  memorat  pulchritudo^cu- 
ius  vpx  eitperpetua  ciocentis  ,  ignolci  debere  interdum  armis 
fuperarq  re£lori,quam  iuitumquid  fit  ignoranti.vnde  motum 
cxiftimo  Tullium  praeclare  pronunciaiic,cum  defenderct  Op- 
pium:Etenim  muJtum  pofTe  ad  falutem  alterius,honori  muhis: 
parum  poruille  ad  exilium.  probro  nemini  fuit.  Et  ha:c  illc  ha- 
^enus  ,  tanto  quidem  libentius  in  co  lermone  certe  prxclaro 
cxfpatiatus,  quam  a:gre  commcjnoraret  multotum  principum 
Romanorum  nimiam  feuitiam  ad  fua  vfqoe  tcmpora  impunc 
graflantem.Qu.ia  vero  de  conuitiis  &  probris  in  principes  no-  Locut  T<- 
nihil  diximus  m  primanoltra  commentatione,placctattexcre  ^^t^de  Ti^ 
nounulla  ex  Tacito  quas  ad  id  faciant ,  fic  enim  ille  oratione  ^"'*"  '^*"*" 
Cremutij  Cordi  apud  Imperatorem  Tiberium  accufati,  quod  ^^/^„^7'* 
editis  Annalibus,laudat6que  M.  Bruto,C.CafIium  vltimu  Ro- 
manorum  dixiiret.  Marci  Ciceronis  libro,inquitille,quo  Ca- 
tonem  cceIo  aequauit ,  quid  aliud  didator  Casfar  quam  refcri- 
pta  oratione,velut  apud  iudices,  refpondit  ?  Antonij  epiflola?, 
Bruti  concioncs,falfa  quidem  in  Auguftum  probra,  (cd  multa 
cum  acerbitatc  habent :  Carmina  Bibaculi  &  CatuUi  refcrta 
contumeliis  Ca-'farum  kguntur,fed  ipfe  D.Iulius,  ipfe  D.Au- 
guftus  &  tulere  iita,&  reliqucre,  haud  facile  dixerim  modera- 
tionemagis,  an  fapicntia,namque  fpreta  cxolefcunttfi  irafca- 
te,  agnita  videntur. 

Nos  multa  ex  Seneca  tranfilicnda  ductmus,  tot  cnim  pcn^  $^^„1  „«j 
fententi^  &  decreta  leguntur  apud  eundem,  quot  verba.  Satis  mtu, 
habemus  hunc  commentarium  claudere  oraculo  InFiperiali. 
Nihiltam  peculiarc  elTe  Imperatorisemaiefkati,  quam  huma- 
nitatem,  pcr  quamfolumDei  fcruatur  imitatio,l.ImperiaIis, 
Cod.de  nuptiis.  Nec  arbitror  aliam  fuiife  mentem  Scueri,qui 
numo  quodam  fuo  fimulachrum  mulieris  leoni  exporrefto 
infidentis,altcra  manu  haftam terras affixam  tenentis, altcra 
fulmen  abiicientis,  oitentauit  vt  clementiam  infinuaret,  nam 
&  cius  id  infcriptio  declarat,!  ndvlgentia    AyGVST. 

-IN      CAR. 


s 


A»      IMILEMA       150. 

Vppetunt  exerapla  quam  raulta  de  pilei  vfu  &  geflatione, 
&  huc  quidem  pertincnt  numi  veteres  quamplurimi  in 

Ccc 


770  NOTAE     AD     ALCIATI 

Tiletu  in    quibus  eft  pileus  cum  inlcriptione,  L 1 8  f  r  t  a  s,  vt  in  numls 

nuKu.       Tiberi  j,efl:  cnim  effigies  hominis  dexccra  piicum  tenentis,  Ix- 

uacxpaiilaicum  infciiprione  LiBERT  as  AvGvsTA:Ion- 

gum  eiiec  &aliaeiuidcm  gcneris  numifmata  perciirrcre.  In 

Diercitri     ^^^'^^^^^  numo  fmiulachrum  ell  cum  iaculo  &  pilco  ,  infcri- 

fUeati!*     ?^^^  ^^^^  jLiBERTAs     Pvblica.  Caitores  ctiam  Dio- 

fcuros  fuiiTe  pilcaros  iegimus ,  quo  habitu  fa\{[c  Laconcs  eos 

volunt,hi  enim  pilcio  inrticuro  pugnabant  pilcati,  vt  animum 

in   barbaros  &  tyrannos  indomitum  fignificatione  libercatis 

oftcndercnt.  Eadem  forte  caufa  Grseci  illi  qui  noftrorum  pa- 

trum  temporibus  tyannidcm  Tuicicam  fugientes  in  Italianv 

fereceperunt  ,  ingenuam  fuam  libcrtatem  &  prifcam  nobili- 

tatem  pilei  fui  gcttatione  profcfli  funt.  Quid  cnim  memorem 

pilci  celehrem  Uuream  lamdiu  in  fcholis-non.temerc  vfuj- 

patam? 


AD       EMBLEMA        I53. 

Dt  iU  etui  T^  ^^^  ^"'  fa^uiunt  in  humana  cadaucra  Locus  efl:  Platonis 

OtHiunt  %n  Alongcpulchcrrimus  ^.deRepub.  flt»£;\i^j£f«i'  ^  k  ^ckh  y^ 

homints        ^<Ao^)/^1oy,  v%x,^o'/   cvXoivy  y^  >^/vMCM%enu;  y^  r/ztKfa.g  ^^tf,- 

mortHts,      ittui  y  T#  Ts-^Xiftiti  YtiftilCjm  T9  cTUf^  tS  rt8vtci)r(^   "h^Tnu- 

^  fOpov  t5  ix^^^i  ^^i^^^^ir^^  H  a>  t7roAj^;^>«  ^je«  t«  2^(popov 

'fOora^.  g-^^f  r«r$  *  riro  ■ZFoto»u/rcC4  ray  x,tujii}vjccf  toTs  hi^oi?  ois  k* 

/3Ai)65«r<  j(,x\i7rec!iviic-i  ,  t§  fiu)hov\^  ii^.u7r\o/d/J»f,  k  ^  trfct' 

K^dvy  tc^ij   iccrior  a.^  ras  viK^oTvXiccs^  >^  rks  roiv  itvoufts-icaf 

^l^Kokivets,  Nonne  videtur  illiberale,&  animi  plane  fordidi, 

rauliebris  ac  pufilli,  cadauer  fpoliarci&  morcui  corpus  hoflcm 

putarc,  ciim  iiofliis  ipfc  abierit  eo  t/^-lido  quo  pugnabat?  Quid 

putas  cos  qui  ita  fe  gcrunt  differre  a  canibus  in  iaftos  lapides 

faeuientibus,  eo  qui  iccerit  prasrermiiro  ?  Nihil  diftcrunt  pro- 

fedlo.  Itaqucab  eiufmodi  pra:dationeabftinendumeft,obrund 

enim  vi£loria:.  Cui  quodammodo  congruit  quod  in  formula 

quadam  Comitiuse  priuatorum  non  minus  argute  ,  quam  pic 

Ltcut  C*f  inculcat  Cafliodorus  lib.  «f.  variorum  :  Defundlorum  facram 

fiodm.       quietem  a:quabilia  iura  tujeconfcicntise  commiferunc  ne  quis 

veftita  marmoribus  fepulchra  nudarec,  ne  quis  columnaruni 

decorem  iiieligiofa  temeritate  pra;fumeret  :ne  quis  cineres 

^lisnos,  iut  longinquitatetcmporis,  aut  voraci  fiamma  con- 

fumptos, 


EMBLEM.     POSTERIORES.  771 

fumptos  5  fceJeraca  perfcrutationc  detegercc ,  ne  corpiis  quod 
femel  rcliqueiat  molcftias  mundanas ,  humanas  irerum  pate- 
retur  infidias.  Nam  &  fi  cadaucra  farta  non  fentiunt,  ab  omni 
pietatc  alicnus  eiTe  dignofcitur,  qui  aliquid  mortuis  abroo-afTe 
monftracur. 

Stc  cajp  luce  leonU.']  Si  quem  pr^ftantcm  dignitate  &  opibus 
hominemaduerfa  fortuna  praecipitem  dedcrit ,  in  hunc  paflira 
omnes  inlliiunt ,  quem  nimirum  non  iam  tunc  mordere  poffc 
putant,quo  pcrtinet  iadatum  vulgo ,  ligna  quiuis  colligit  ab- 
lcifTo  atbore,id  eft,  ^ijtoj-  ^s<rK<r>55-  nrZi  kivi^  |«A^'g7Wf. 


AD      EMBLEMA       Ijtf. 

DHlphinefque  im.']  Pro  amoris  nota  hic  delphinem  poni 
admonui ,  fnpra  dico  adh^c  a  veceribus  quibufdam  del- 
phincm  Cupidini  iun6lum,pro  amoris  firmitatc  ig^oYA«^<*5j 

cxprimi  folitum. 


AD      IMBLEMA       I57. 

CVm  annotationes  hafcc  meas  in  Alciatnm  relcgerem,me- 
quc  multa  traDfmififTe  non  tam  dolerem,  quam  nonnulla 
alia  prajtermifTa  conquererer,  cafu  incidit  in  raanus  meas  lulij 
Scaligeri,acuti  philofophi  oratio  in  Erafmum,qua  eum  acuie 
transfixit,  vt  hominem  qui  Ciceronis  luminibus  voluerit  ob- 
ftruere,  quo  fua  vnius  fcripta  legerentur.  Certe  videoa  Cice- 
ronianis  omnibus,qui  paulo  ante  noftram  artatem  non  parua 
fui  laudc  TuUianam  eloqucntiam  aemulati  funt.non  aiia  caufa 
vnum  Ciceronem  in  Latin.-e  linguse  Capitolium  inducere 
conatos  effe,  quam.  vt  Erafmianum  inde  terminum"  eiicercnr. 
Et  is  poteft  videri  fons  ipfiflimus  Alciatini  Embiematis,  nifi 
me  raea  conicdura  fallit. 

Cc  c    1 


77*  NOT>E    AD    ALCIATI 


AD      EMBLEHA       I59. 

VereamaHsT^Xemph^  »»o»e/,0'r.]  Earipid.appofice  Troadib.  aic  cum 


4n;ai, 


y>m/><r  L  vnon  redte  amancis  cenrcri  nomine  qui  non  femper  amct* 
Oux  er  t^^uSj  0^5  ClfX  a«  ^<A«. 
Sed  cjuia  ep'grarama  Grjecum  Ancipatri  de  amica  loquitur, 
Kjuam  nos  vxorem  poiTumus  mccUigeic  ,lubens  kic  adiungi 
velim  Menandri  lenccnciam,qua  vbi  macrimonij  incommoda 
cnumerauic,commoda  eciam  lubiungitjied  iis  maximc  veibis, 

larcbusaduer/is  coraes  eft,morcuum  verofepelir. 


A  D       E  M  B  L  E  M  A        l6z, 

AD  locupletandara  huius  Emblemacis  commentationem, 
mulca  fanc  apud  Senecam  de  beneficiis  pa/Iim,fed  in  pri- 
mis,cap.5.libri  prioris.  Cum  hoc  coniunge  nobilcm  Ladlancijl 
difpucacionem  ,  de  vero  culcu^cap.i  l.  fingula  enim  exfcribere 
non  vacai. 


M. 


AD      EMBLEMA       l6^. 

AtuU.']  Et  matula  luuenali,  toulla,  «x«,<!^Ui,  Gra^cis-.Pe- 
.fto  vcro  &  Varroni,  matellio. 
UufcA  im-      Mi^fcof  pellere.']  Inter  Dcorum  prjclia  Homcros  pertinacem 
prebitAi.     mufcae  improbitacem  propofuic^vbi  ferox  hollis  infulcac  hofti, 
Q^que  quiccem  dac  vIlam>donec  vulnus  iniiixerit.  Sic  cnim. 

l'<ncAfuae   fiUKiHv.. 

Cynicotttm  Huc  confcrrcm  aliquidnoninuitusdcfe(fla  Cynicorum,quo- 
impuden-  j-m^  impudentia  non  toleranda  mnndata  cft  omnium  fcripcis. 
*'*•  Malimcx  eo  Emblcmatisargumencoelicere  idquod  legicur 

apud  Plinium  iunioiem  :  Reiia  in^cnia  debilicari  verccundia, 
peruerfa  confirmari  audacia  :  eceaim  vfuucnire  folet  vt  quo 
quis  imperitior  eft,fit  eo  iadlantior  &  fui  confidencior.  Meri- 
ro  i<;irur  viro  forri  clt  odiofa  mufca,&  fapienti  acque  prouido 

temericas. 


EMBLEM.     POSTERIORES.  773 

tcmeritas.  Qua  ratione  Hercules  de  fuo  facello  mufcas  dici- 
cur  abegifle. 

Operffis  finbrii.']  FlabcIIumjmufcariurh  dicitur  Martiaii,quo 
mufcae  abiguntur,  ^voc-o^in  ,  Gra^ce; 


AD       EMBLEMA       l6^. 

CVm  iis  qu2  de  canc  diximus,  iungcnda  hafc  tx-  Sufctoni j 
Vefpafiano:Demetrium  Cynicum  in  itinere  obuium  fibi 
polt  dominationem,acneque  alfurgere^neque  falutare  fc  di- 
gnantem,oblatrantem  etiam  licfcio  quid ,  fatis  hiabuic,  caikm 
appellare.  ~       '■'  - 

AD      EMBLEMA       16^. 

QVarmn  vna  metaUo,aherA  terrea.']  Duplei  hominum  fors 
&  conditio  ,  diuitum  nempe  &  pauperum  cotidem-cx- 
prclfa  fyrabolis  quo  fere  pcrtinec  illud  Aufonij. 
Fercula  gemmatis  cttm  poneret  horrida  vajis, 
Et  mtfceret  opes,  pauperiem^  Jimul. 


AD       EMBLEMA         l66, 

IN^do  mari.']  Infidum  mare  ,  eifiy^v(^  ^ttXuos-et, ,  in  Gr^co 
cpigramm.  id  cft,  cum  quo  nulla  fpon(io,aut  fidcs  poccft  itt- 
tercederc. 


AD       EMBLEMA       I70. 

VE/  poji  mortem  formidolofi,']  Suetonius :  Tiberi j  morte  ita    lniiciun^ 
laetatus  eft  popuIus,vt  ad  primumnuncium  difcurrentes '^* '7'''»''«» 
pars  Tiberiumin  Tyberim  clamitaret :  parsterram  macrlm  ^"^  '"*''' 
TDeofquc  manes  orarenc,ne  mortuo  fedcm  vliam,nifi  intcr  im- 
pios  darenc,&C.'Ciim  Scnacufconfultuni  ^dttm  eflet,  vt  poeoa 
damnatorum  in  decimum  fempcr  diem  differretur  ,  forte  ad- 
cidit,  vc  quorundam  fupplicij  dies  is  elTet,  quo  nimciatum  de 
Tiberio  erac.  Hos  implorantcs  hominum  fidem,  quia  al>lfence 
adhuc  Caiojnemocxtabac  qui  adiri  iiicerpellariqae  poffci:;  cu- 

Ccc     3 


774  NOTyt     AD    ALCIATI 

ftodcs,  ne  quld  adilcrfus  coiiflitutura  faccrent ,  ftmn»ulauc- 
runt,abieccruntquc  in  Gemonias.Creuic  igicur  inuidia  :  quafi 
ctiam  poll  moitcra,tyranni  {aruicia  permanente. 


AD       EMBLtMA       I7I. 

DVm  riftdet  Cydops.l  FufiiTime  hanc  hiftoriam  narrat  Ifa- 
cius  Tzctzcs  in  Lycophrontcm,  quam  ne  huc  traducam, 
me  prolixitas  reuocat. 

Poflremumque  V/m  vifrern  noHrnfererit.']  Non  parui  benefi- 
cij  loco  habitum,vt  qui  prior  incetficerccur  :  excmplum  apud 
Corn.Tacitumprimohii]:oriarum,vbi  0:hoi>!s  Uda  crudelia 
pcrccnfct.  Titus  Vinius ,  inquit ,  ad  hoc  tantum  maiori  fratii 
prxlatus  cft,  vc  prior  occiderctur. 


AD       EMBLEMA       I71. 

Dtltfi  dol    A   LiisquifataparAlrat  ipf/steriit.']  Corn.  Tacirus  ^.Annal. 

U  cafiti,  J^\yh\  de  multis  ob  amicitiam  inicam  cum  Sciano  pericli- 
tantibus,  iufteque  damnatis:qu6  la^tus  acccptum,  fua  exempla 
inconfultoresrecidilTe.  ScnecaEpirt.^^.Ideoquecum  multis 
fueruntmali  ( loquicurde  Alexandro.  Cn.Pompeio,C.Mario) 
peiliferam  illi  vim ,  qua  plerique  nocucranr,.ipiLqu.oque  fen- 
tianr.  Claudian. 

§luam  beyie.  dfjpoftum  terrii,vt  dignu«  ini^ui: 
Cotj/ilif  /yuciu^  prtmi«  ducloribu4  inftef.^  '., 
Chbri  rerba  funt  apud  Euripid.de  lyco  intcrfc<5o  ab  Hcrculc. 

'    'Tahonem  pcrfolucns  fuftinc,  dans  pcrnam  ob  pattata  fcelera. 


A  D      E  MBL  E  M  A       173. 

1N  ncfarios  belli  confultores  &:  publicos  rcgnorumincca- 
diarioshoc  elfe  tprtumdiximus.Ad  id  Ciceronianum  iliud 
pertinct  in  Lselio  :  Improbis  eft  pocna  ftatucnda:nec  minor  iis 
quifccuticrunt  alteriuii,quamiisquiipfi  fuerint  impictatis 
duces. 

Litu9.']  Horatius  dc  bello  ciiili: 
—  iam  litHt  jirefmnt* 

AmmiaB- 


tMBLEM.    POSTERIORES.  77C 

Atnmian.  Marcell.3 1  .Iibro:Cumc[ae  armaex  latere  omni  con~ 
cucerentur,&  teialituofqaeBellona  lu^uofos  in£arec. 


AD     EMBLEMA     I74. 

A^Rripit  vt  laftdem  cMhIus,']  Eons  emblemaXis  e  Pacuuid* 
ficuti  a  Nonio  Marcello  citatur  :  Nam  canis  quando  eft 
pcrculTa  lapide  ,  non  tam  illum  appetit  qui  fc  icic,  quam  illuni 
cum  ipfum  lapidem  quo  ea  ipfa  i(5ta  ell,  pctit.  Comparatio  ea- 
dcm  cft  apud  Platonem  de  Republ.  5.  quo  loco  in  eos  agit  qui 
fa:uiunt  in  humana  cadauera:  «,«<*)  'n  ^ij^^pa^f  J^gScy  t«5  »7af 

Kifffi  tf  fiux^orr^  cirK  uzrrf^oj'  Non  difFerre  dicit  eos  a  ca- 
nibus,  qui  feuiunt  in  ia6tos  lapides,  cum  vcro  qui  icceritprae-^ 
termittcre.  ^'^''  ' 

Mutua  damnnfacit,']  Reprchenditur  Alciatus  ineptx  latiiii-'' 
tatis  a  quodam ,  qui  fc  fuo  iudicio ,  pro  dofto  vcnditat ,  qiioci' 
damnum  facere  non  dicamus.  Scd  impeiitus  nugator  non  le- 

fcrat  hunc  M.  Tullij  locum  j.ad.  in  Verrem.  Quid  fi  doce- 
o,  iudiccs,  eos  qui  quadraginta  millia  modium  lucri  faciimr,  U  di^um 
damnum  fadurosfuiilcjfi  tua  iniquitas  fit,Yt  ex  cohortc  Rccu*  /''*/«•«  non 
peratorcs  non  intcrcedercnt?  *^iHi^ 


R 


J.D     EMBL  EMA    •   I75. 

Edle  monirit  Menandcrt 
Vlctfcere  hosles,fed  ahfque  tuo  ddrmo. 


AD     EMBLEMA     I78. 

EX/^^^x-^fr/flM.jInfcriptio  confeiitit  cum  hoc  Euiipidis,  pacis  co^n- 
Supplicibus  ( vbi  pacis  comraoda  multa  percenfentur  a  ra$nd», 
pr£econe,Thcfeum  moncnte.ne  bellum  moueat  in  Thcbanos.) 

Oa-m  r%  7roMfA$v  Kpeiasc»  6ipuuA  yStfjTsTj, 

Cce     4 


77<?  NOTit    AD    ALClATi 

Tlttrcun  ^"tjc^fJ^..  TtTnrw  ^' «J^VowJ/a, 

Quanto  bellopotior  pax  hominum  generi  ?  primum  quMcm 
ca  Mufisgratillima:cruciatibus  iiiinnica-.cicledatur  felice  fobo- 
le,ad  hxc  diuitiis  abundat.Hxc  tamen  nos  improbi  contcmni- 
nius,bella(]uevltr6rurcipimus,&;  minus  fortcm  fubii^imus  vi- 
ri,Yirum,&  ciuitas  ciuitatem.Citantur  &  ilb'  MenancJri  fenarij: 
Eificoii  yiMf^v  xotv  TciiicUi  rti^ei  -^Xaif 
TldXifi^  3   kUv   Tnt^tat   ){c^icai   iipv. 

■    Alit  cdlonumpaxvtlm  fnxis  bere: 
At  hcUum  in  ipfo  noxium  campo  quoque. 

ZAtUi  erit  Ccreri.^  Huc  qubdammodo  refcrtur  quod  quidam 
AIcyo;)em  pro  iuftittj  forenfishieroglyphico  ponunc.  Qua  ra- 
tibhfeaPlauto  dicitur  ,  Alcyones  eife  iuxta  forum  :  id  ehim 
commodi  intelligitu^  de  intermiffisfori  proceliis&  turbini- 
bus:.quQ  allufit  Horatius,cum  dieit,  fe  merfari  ciuilibus  vndis: 
it?L  dies  akyoniac  nominantur  in  quibus  fora  conticefcufit. 

' "     ■  ■     '  '  ■  ""2 .  "      • "  .;  .■;^.-...j>ir;pjo:>fZo3;: :,. 

SVperibr  ille  locus  quem  adduximus  ex  Luciano  de  Hercu*» 
lc  philofopho  Gailo  ,  rerum  GraEcarum  perito^non  eft  alic- 
nus  ab  eo  quod  lcgitur  apud  au6lprcs  haud  quaquam  afper- 
nandos,nempc  Gallos  fuilfc  (p;xixxlu>etf ,  hoc  ell,vt  cgo  inter- 
prctor  ,  Grxca:  non  modo  Iingua:,fed  &  dod:rin«B  peritos  :  id* 
que  primum  ex  C.  Csfate  coniirmant  priuatim  pubiiceque 
GrsEcis  litcris  vfos  olim  Gallos  ;&  in  caftris  Hcluetiorum  ta- 
biilas  repertas  Grxcis  elementis  ccnfcriptas.  MalTiIienfes  qui- 
dem  -loquutos  Gra:ce  ,  Strabo  Gcographus  primi  nominis  te- 
llatur,quo  tcmpore  incorrupta  eiret  minimeque  confufa  Phe- 
cenfium  coIonia.Nec  veroprictermittunt  Druidas  illos  vetercs 
religionis  Gallica:  antiftites  quos  iifdem  fuifie  difciplinis  im- 
buto5fatquc  fophos  Grxcix,mcmorant.Im6  etiam  conieduris 
quibufdarii  hbn  inanibus  afTeUcrant  difciplinam  Semnotheo- 
nirri  ,  Dfuidarum  ,  Bardorum  ,  Saronidarum,  vctullillimorum 
in  Gailia  dodrinse  omnis  libcralis  profeirornm  multis  ante  fe- 
culis  apud  Gallos  floruiflc ,  quam  Cadraus  e  Phdrnicia  ve- 

nilTct 


EMBLEM.     POSTERIORES.  77/ 

niitet  in  Gixciam  ;  quam  ad  rem  probandam  citant  Ariftote- 
iem  in  Magico ,  ^ui  ait philofoihiam  a  Ccltarum  Semnotbcis 
duxifle  initium  ,  &  Galliam  fuifle  magiftram  Grsecia:.  Lon- 
gum  eflet  percenfere  quam  dodlis  &  eloquentiffimis  homini- 
busiam  olim  Galliamultifque  fcculis  abundatit :  hoc  vnuni 
adiicio,nuIlum  numcn  maiore  quotidam  religione  cultunl 
^pud  Gallos,quam  Pitho  fuerit  quac  Siiada  fiueSuadela  eft 
Romanis,iila  rna  no  temere  dida  Ennio  flexanima,id  eft-^^v- 
^w'; 6)y(^.Collio-imus  etiam  ex  vetuftioribus  littcrarum  moni-* 
mentis ,  prifcos  Gallos  dodlrinas  &  facundia;  gloria  fuiffe  infw 
gnes  ,  eos  inquam  qui  floruere  temporibus  priorum  Gallias 
principum,  Samothis,  Magi,  Saronis,  Bardi,  Longonis,  Celtis, 
Hereulis^Galacis,  Alboni j,  Lugdi,  Belg?j:ij  enim  memorantur 
inter  eos  qui  lcgibus  &  moribus  populum  Gallicum  excolue- 
runt.  Et  id  quidem  de  Gallorum  veterum  cultu  &  dilciplina 
eo  eft  ignotius,  quo  a  paucioribus  traditum  fuit,<}uia  vel  nihil 
aut  parumadmodu  pofteris  reliquerunt  maiores  illi  Galli,  aur 
quia  fuam  dodrinarti  non  fcriptis,fed per  manus  confulto  tra- 
divoluerdnt. 


AD     EMBLEMA      IpJ. 

GEntiles  dype^sfunt  qui  in  hmi  alite.']  Vt  Pcrtinax,  Antoni-  ^qnila  » 
nusPius,luftinian^famiiia,Herculiani  iuniores,qui  fub)**""***'^ 
magiftro  militum  Prccfentiali  miiitabantjHerculiani  feniores, 
id  eftjIHyricae  Iegio-&  Iouiani,alia  legio:e  quibus  hxc  fub Ma- 
ximiano,illa  fab  Dioclctiano  meruit,aliiqucmulti. 

S>fnt  qwbtis  ftHtferpes.^Dc  quo  fymbolo  fatis  primo  diximus 
Emblematc. 

uiut  Leo.  ]  In  Antonini  mimo  facies  Leonishorride  iuba-  Leo  injtt^ 
ta  confpicitur  in  morcm  hiftricis  concitatae.  Traiaous  yero  ""•^'' 
fortitudinem  ita  voluit  exprimi ,  vt  claua  Leonino  capiti  infi- 
derct.Quo  etiam  fpe(flat  imago  fortitudints  in  C.Publicij  mi- 
mo.  Leo  cnim  cernitur  fuffbcacus  claua  a  pedibus  ftrata  ,  pha- 
retra  cum  fagictis  antepofita.  Nota  eft  hiftoria  Lyfimachi ,  qui 
Conie^ltts  ab  Alexandro  in  clauftrum  ferocicntis  Leunis  ,  b^l- 
iuam  quanquam  maxime  terrificam  ftrangulauit ;  quseres  ad- 
mirationi  fuit  ipfi  Alexandro ,  dcditque  anfam  pidoribus  id 
iioclypeis  &  tabwlis  expiimendi.  Prxtermictoalia  muka  qu^* 

Ccc     5 


77«  NOTAE    AD     AiCIATI 

padim  Icgunturapud  au<ftores. 

SymboU        Dtra  fed  hAc  vatnrfrfiuant.^Signs.  haec  it0<tf »«,ryinbola,notc 

*lu"rfhH4  ^^^^^^^  »  hicrcglyphica  debcnt  hominum  moribus  ,  quibus  tri- 

gjjr^^  buuncur  >  aut  etiam  rebus  j  quarum  caufa  pingu.ncur ,  vcl  fin- 

guntur, conuenirc.  Qux  cnim micia  furit  &  quicta  non  debenc 

terrificis&truculcnrisrpecicbus  repraefencari.  Ecquidcm  re- 

^e  colligit  yElian.lib.ii.&  i^.hiftor.  vari^,nulium  ne<|uc  pi- 

<^orem  auc  ftatuarium  aufum  fuilfe  Mufas  louis  filias  cfforma- 

re  falfis  &  alienis  imaginibus :  neque  opificem  fuifTc  repertum 

hadcnusadro  rationis  cxpcrccm  qui  eas  armacas  exprcfTerit. 

Nempe  vctcrcs  illi  lcite  voluerunc  oftenJere  vitam  eam  qux 

ftudiis  libcralibus  impenditur,facilem,pacatam,  &  alicnam  ab 

omni  Marcis  ftrcpitu  efTe  dcbere.  Sic  poecis  ,  quorum  omnis 

vica  eft  in  ocio  licerario,icdc  cribuitur  olor  pro  fymbolo :  Std 

hiccfatis. 

y/>**  imA'      Ceroi.l  Dc  vetcrum  imaginibus  ccreis  ha;c  addi  placcrjqua- 

i*r(um,      quam  fupra  mcmini  me  ea  de  rc  nonnihil  adnotafre.Vfus  ima- 

ginum  nobilitatis  inligne  fuit :  quo  honore  donabantur  olim 

qui  aliquo  gefto  magiftr^atu ,  fuam  virtutem  Reipubl.  probaf- 

fcnt :  quod  quidem  ius  non  ita  tranfibat  ad  pofteros ,  vt  eo  ipfi 

poffcnt  vti :  nec  qui  famili^e  Ciix  imaginem  infeuerat,  aliud  cf- 

ficicbat,quam  vt  in  fuo  funere  &  fuorum  gentilium  fua  imago 

efFerretur  :  quemadmodum  hodie  apud  nos  confuctudo  inua- 

luit  infignia  militaria  prxfercndi,feretr6que  &  fepulchris  affi- 

gcndi,  fed  eorum  imprimis  qui  aut  nobilitace  donaci,  aut  fplc- 

dore  gcneris,  auc  munerealiquo  infignes  extiterunt.  Eiufmodi 

aucem  vecerum  imagincs  tcra,auc  aere,  fcu  eciam  Hgno,  faxovc 

cftbrmabancur.  Prudentius  in  Symmachumlib,  i,  ad  eum  mo- 

remallufic: 

.    S^ecmuU  illt4Jlres  merttUy^  fnnguine  clari 

Pr&mitt  virttitum  titulii  ^  honoribta  aucii 

Ardua  retulerintyfhjlortimqueyarce  Pottii 

AnnalesproprCojignarintmmi^.echnrtaii 

Atque  inter  veteres  cera  numeremur  ^  Are. 
Appianus  lib.i.bell.ciuil.  Vbi  agic  de  funcre  lulij  Cxfaris,  ait  a 
Marco  Anconio  quafi  iyraphaco  vcftcm  a  pedlorc  abfciffam, 
caque  accindlum  ,  manuum  dextericacc  Ie6lum  fub  cctorio  po- 
fuiire.  Et  deindc :  Sic  furentc  turba ,  cum  ad  manus  fe  acciuCTc- 
rec ,  quendam  ex  caftris  ledo  imaginemeius  cxtuliireceraia- 
bricatam.  Hic  mos  de  ccreis  imaginibas  in  pompa  funebri  la- 
ris,  prideni  exoleuit  apud  eos  qui  nomen  Chriftian^  religioni 

dc 


£MBLEM.    POSTERIORES.  779 

Merunt  ob  aliquam  non  ferendara  fuperftitionis  &  Uolo- 
manias  opinionem  ;  inquc  eius  locum  ordinis  oinamenta  rc- 
ftituta. 


AD     '£MBL£MA      l8^. 

OVanquamfatis  multa  de  feminatis  a  Cildmo  dentibus  ad-  Mj^h^hgi* 
duxerimjVt  nihil  fit  quod  fludiofos  remorari  pofTe  videa-  ^'  p'»*^' 
tur,quia  tamen  iam  ab  inftitUta  hac  commentatione  mihi  pro-  ^^"^jj^^ 
pofucrim  nuUamilluftrandi  Alciati  materiam  prxtermittere, 
adiicio  hicquod  apud  Ifaciuin  legi ,  ad  hunc  ferme  feDfum: 
Cadmus  cunrdraconem  Martis  intcrfeciftet ,  aquam  ad  filiam 
portantes,euuUbs  illius  dcntcs  feminauit :  ex  quibus  procreati 
funt  armati  viri :  &  a  quibus  aiunt  Thebanos  fuum  genus  du- 
TL\{[t ,  Qux  tamen  fabulofa  eife  conftat.  Palaephatus  Stoicus 
(frigide  ^uidemjfed  tamen  ailegorice)  tradit  Cadmum  ePhae- 
nicia  venicritem  ,  dcntes  Elcphantiim  habuifle ,  quibus  humo 
mandatis,fuppefias  illi  aduerfus  fratrem  tulcnmt.  Sed  Andro- 
tion  hiftoricus  fcribit ,  Cadmum  cam  quibufdam  Palantibus 
veniffe  Thebas.Exiftimat  tamen  idem  l{acius,draconemmum 
prsedonem  fuiifc ,  vcl  prsefedium  quendam ,  infidiatumque  fa- 
cra  facienti  Cadmo  ,  &  aliquot  ex  iiiis  fociis  fuftuliffe :  Deinde 
Cadmuminftrudlismilitumordinibus  eundem  draconcm  & 
draconis  focios  intcrfeciffe :  quos  dentcs  nominat ,  eo  quod 
mordaces  eflentiex  iis  autem  multos  fudit ,  alios  fibi  affinitate 
iunxit.Hxc  iJle.Cornelius  Tacitus,vci  alio  loco  admonuimus, 
Jib.  vndecimo  annalium  meminit  Cadmi  vt  liteiarum  inuen- 
torisapudGxaecos. 


•       AD     I  MBL  EM  A      I87. 

QVid  Delphica  litierafofftt.']  Philasmon  Comicus  ait  hanc 
fententiam  uon  tcmere  laudcm  habuifle,  in  Dclphis 
maximam. 

Ttf  \yif4^  t5tb  to\cut  c*  Li^h^tTxs  'i^, 
Laurea.1  Martialis  in  8, 
Non  minor  ijla  tUA  Unrea  pacis  erit, 
Itemfcptimolibrot 

- — inuii^et 


780  UOTJE   At)    ALCIATl 


'inuidet  hofli 


Rom/ifuo,  veniat  laurca  multa  licetc 
In  fecundo  verd, 

g«A  datur  ex  Dacis  laurea  tota  tua  eft. 


AD      EMBLEMA      l88. 

L6cmmw-  /^lccro  in  Oratione,  qua»  non  cxtat,  in  Clodium  &  Curio- 
ddx  Ctce-  \^nem,credo  poftquam  tibi  fpeculum  allatum  eft ,  longe  tc 
'ciodii!'  '  ^  P^^*-'^*^  abefTc  fenfirti.  locatur  Tullius  in  Clodij  formam  ,  & 
ad  cognomen  familia:  Pulchrorum  aliudit.  Eos  proditum  eft 
fuifTe  prudcntes,fobrios,  continentes,  modeftos,  reique  publi- 
cx  fuo  tempore  pcrftudiofos,  a  quibus  longc  aberat  Clodius* 
Sed  quia  de  forma  corporis  nonnuUa  attulimus ,  huc  conferre 
piacet  didam  luliani  Imperatoris ,  quod  vt  memorabile  lau- 
datur  a Marcellino  lib.z 5.hiftoriarum;Turpe  efte fapienti  cum 
habeat  aaimum,captare  laudes  ex  corpore. 


AD      EMBLEMA      l8^. 

Ltetu  Ta-  TJHrysi  meminit  Annal.tf.Tacitus ,  Parthi  fcrunt  fc  Thcf-» 
ctndePhry  J^  falis  ortos ,  qua  tcmpeftatc lafon  poft  aucc^am  Medeam^ 
*itirttte,  genirofque  ex  ea  labores  inanem  mox  regiam  .^tes ,  vacuof* 
quc  Colchos  repetunr.  Multaque  de  nomine  eius,&  oraculum 
Phryxi  celebrant.  Nec  quifquam  ariete  facrificauerir  ,  credito 
venifte  Phryxum:(iue  id  animal  fcu  nauis  infigne  fuit.  Fabulam 
de  Phryxo  deque  Helle  copiose  narrac  IfaciusTzctzcs  in  Ly* 
cophroncm. 


AD     EMBLEMA      1^0. 

rnUm  Si-  /^ Vm  Diogenis  apophthegma,  de  quo  ante,  confcntit  niudi 
iaHM,  an'  y^C.CaifariSjquodaCoin.Tacitoincmoratur  lib.i^.AnnaL 
jKcw.  luiiui-n  Silanum  auream  pecudem  appcllabat  C.  Cxlar  ob  fc~ 
gniticm,vcl  vascordieim  potius.  Certcoiiis  in  hicroglyphi- 
cis  tum  felicitarem  ,  tum  ftultitiam  argnif.fclicitatem  quidem 
cx  oucportendi  Etrufca  difciplina  oiim  docuit.  Maro  diui- 
tias  oilcntans  fuas  ait, 

Mille 


rtA 


EMBLEM.   POSTERIORES,  781 

MiUe  tnei.  Siculii  errant  in  mintibus  agnA. 
idcmqiic  fclicitatem  aurei  fcculi  fub  Augufto  reuiuifcentis 
attingens: 

Jpfefed  m  pratis  aries  iamfuaue  rubenii.^c. 
At  de  ftulticia  harc  pauca:Accius  in  fomniis  pofuit  ouilem  fir- 
tum  inTarquiniumSupcrbum  concitatum,  tanto  impctu  ir- 
ruentem,  vt  regem  folo  profterncret :  quod  Brutum  indicabar, 
quem  rex  ille  hebetem  ,  &  quafi  pecudem  exiftimabat.  labius 
etiam  MaximuSjCum  prima  a:tate  communi  hominum  iudicio 
putaretur  hebetior^Ouiculse  cognoraine  appellatus  elt. 

Coniugis  quem  regit  aruttriufn.]  Phila^mon  Comicus  rea:ifli-  MuHem 
me  fcripfic  vxoris  probsc  partes  eife,  rt  le  non  fuperiorem  ma-  P^'^*  f' 
rito  pacet ,  fed  dido  aadiencem  ,adiungit  enim  magnum  cire  *"* 
malum  fi  mulicr  viro  dominetur  cumquc  fuperct.Ita  illc 

Twjvi  3  TfiKa)F  Atdojf,  )(^rjv  fvit  y.iy*. 


AD     EMBLEMA      I^^. 

Clc.i.de  Oratorc:Feraepartus  fuos  diligunt,  &  nos  in  libe-  ^^>«5»€" 
ros  noftros  vti  debemus  induigentia.  Iccm  5 .  Tufcul.  Be-  ?^*- 
ftiae  pro  fuopartu  ita  propugnanc ,  vt  vulnera  excipianc,nullos 
impetus,nuilos  cafus  leformidcnt.Is  vehementillimosin  filios 
amor  ,  potiflimum  in  Pclicano ,  aue  Acgyptia  ,  celebracurjqua;  T>ellcMi 
fe  neci  pocius  dcdere  foleac,quam  paruuli  capiancur.  Ea  igicur  ^«»  f^ttM 
viatores  fallit,c6fque  tranfuerfos  feducit :  femora  etiam  velli-  i^f»"** 
cat  vt  exculfo  fanguine^Iij  pafcantur  aliquandiu.  Imoinar- 
dentcm  ignem  ie  coniicit ,  feque  torrcri  ciriiis  in  rapida  fiam- 
ma  fuftinet ,  quaa-»  vt  fuos  foecus  fe  iuperftice  fibi  abf  ipi  patia- 
tur.    In  Pandedis  iuris  ciuilis  aniraaduertimus  idclfe  verum 
quod  nacura  omniura  parens  iingulis  noftrum  animis  inieuir, 
pro  affectu  parences  magis  corqaeri  in  perfona  liberorum,  1.8.  j» 
Q^od  mecus  caufa.  Ad  id  nobile  eft  Arfmoes  exemplum ,  qua:  3> 
a  Pcolcnieo  fratre  infidiis  &  frauae  decepca,  cum  eilec  confpi-  --^''J'"'"' 

-,1-  T  •       n-         ■  1  1  yvtrnvil»^ 

caca  iinmiiios  perculiores  in  nlios  unpaberes ,  complexa  eos  ^^^ .,  ^^^^ 
ad  fe  fugiences ,  ea  parce  qua  vulnera  filiis  incendebancur  diu  ,^, 
corpus  luuai  c^sdendum  or»poluic,  mulnlque  ita  vulneribusac- 
ceptis ;  eoium  faluu  coululcic  non  pocuit ,  ied  vna  cum  ii."  eft 

miieiri 


7»!  NOTJE   AD   ALCIATI 

miferrimc  confofTa,  Legimus  in  cxpeditione  Cyri  minoris 
apud Xenophonccm  lib.4.  a  puero  quodam ,  Draconcio  nomi- 
nc , per  imprudentiam  puerum  intcremptum  fuifTe,  quajnob- 
rcm  in  exilium  pulfus  quanquam  puer  &  imprudens.  Sed  iudi- 
ees  non  tam  quidem  iniuriam ,  qux  non  poteft  eiTe  finc  animo 
nocendi,quam  parcntum  incurianiin  filio  vindicaucrunt. 


AD     EMBLEMA      1^4. 

SVbVitellijnefarijhominis  principatu  mirum  diftu  acci- 
dit,  &  non  portremas  pietatis  excmplum.  lulius  Manfuetus 
cx  Hifpania  rapaci  lcgioni  additus,impubcrem  filium  domi  li  - 
qucrat.  Is  mox  adultus  inter  Septimanos  a  Galba  confcriptu^^j 
oblatum  fortc  patrcm  vulnae  ftratum,dura  fcmianimcm  fcru- 
tatur,agnitus,agnofcenfquc,  &  exfanguem  amplexus,  voce  flc- 
bili  precabatur  piatos  patris  manes ,  neue  fe  vt  parricidam  ad- 
Extmplum  uerfarentur:publicum  id  facinus :  &  vnum  militem,quotam  ci- 
fHtAtufilij  uilium  armorum  partem  :fimul  attollcre  corpus ,  aperire  hu- 
ittfarrem,  ;num,  fuprcmum  crea  patentcm  officio  fungi :  Aduertere  pro- 
ximijdciridc  plurcs,hincper  omnemaciera  miraculum,&  quc- 
ftus&fa^uiflimibelliexfecracio.HaecTacit.lib.j.hiftoriar. 

Quo  loco  dixi  parcntcs  eflc  nobis  debere  inftar  Dei  quaf- 
dam  viuas  imagincs,addi  hoc  e  Grsco  raonofticho  velim, 

Parentcs  funt  inftar  deorum  certc  maximorum  apud  pru- 
dentes. 

Adorea.']  Marcellin.Iib.  1 5 .  hiftoriar.  Catilina  claias  gloria- 
rum  adorcas  fcmpiternis  maculis  obumbrauit. 


AD     EMBLIMA      l^J. 

Tfcrftw    'pLutarchus  in  prafceptis  coHnubiaIibus,ait,  mulieres  a  Luna 

mulitmef-  J^  oportere  diucrfas  cire  ,  qua,' quo  a  Sole  fpe(^atur  remo- 

fidum,       jJqj.  ^  ^^  apparet  clle  clarior  :  eadcm  cum  Solc,  nullum  habere 

ridetur  lumen.  Nam  vxor  modefta  &  fapiens  prxfente  tantiim 

viro  a  cseteris  confpici,codcm  abfcnte,domi  fe  debct  continc- 

rc.Porro  didicimus  cx  vcterum  hiftoriis  mulicres  olim,  teftu- 


EMBLEM.    POSTERIORES.  785 

<iincas  imagines  geftare  folitas,qiias  Veneri  confccraret.  Apud 
Aegyptios  tanta  f  uit  pudicitix  muliebris  cura,vt  patrio  inftitu- 
to  calceorum  vfus  eflct  intcrdiclus  mulieribus,nc  tam  faspepa-  ty£gyftim 
lam  confpicerentur^fcdtanquamtefticudines  in  fuacoclcama-  rnHliertu 
ncre  cogerentur.  Ex  quo  intelligimus  non  portremam  ,  fuifle 
xnatronarum  laudemfi  domo  non  ni(i  neceifario  cxccderent, 
operaque  muliebria  tra^larent.Legi  epiwphium  quoddam  ve- 
tus  pudicx  cuiufdam  matronse^Rom.quod  ita  fe  habcc; 

Hofpes  quod  dicOt  paulum  efl,  afia,  ac  pellege,  TuiicM  ma 

Beic  efi  fepulchruin  haud pilchrum  pHlchm  fomin&t  *»"«»«  <^ 

Nomenpnrentes  mminarunt  Claudiam,  taphmm* 

SoHom  mareitom  cordedilexit  fouo. 

Gnutos  doHCs  creauit,  hortmc  alterum 

In  terr.i  linquit,  aliumfub  terra  locat: 

^ermme.  Lpido,  tum  autem  inceffu  ce/nmodo: 

Domum  fcrnauit,  lanamfecit,  dixi,  ahei, 
Qu.a!  pollrema  verba  mihi  in  memoriam  rcuocant  vcterum  Vtttrum 
morem,  quo  nouam  nuptam  in  pelle  lanata  iubebant  confide-  '*'*«*• 
re :  quo  geftii  polliceri  videbantur  marico  fe  addu6las  ad  pias- 
flandam  lanificij  operam.  Sed  &  hodie  in  plerifque  locis  Icalix 
poftero  die  quam  mulicr  eft  ingrefla  mariti  domum  ,  illi  egc- 
niali  thoro  prodeunri  mane  propinqui  obuiam  veniunt ,  cique 
oiFcrunt  fufumj  colum,  lanam,  acum ,  forficem  , omncquc  vas 
domefticum vicuiquepromptum  eft,qu6  admoneatur  offi» 
cij  mulieris  ,  feque  non  addelicias,  fed  ad  ca  curanda  quaedo- 
mi  necefTaria  func&accommoda  vocariftatira  intclligat. 
Aufon.Parentalib-in  Aemi  lia  Aernia  matrc,  -^*  £.«ct«- 

Morigere  zxoris  'virtui  cui  contigit  omnis:  *^*  ^*"**  '« 

FamapudicuiA,UnificAquemanu4,  '""^ 

Coniugijq.  fides,^c, 
Item  in  Vetia  Liceria. 

Huiu^  fi probitaf,fl forma  &  fama,fidefque, 
Morigere  vxoris,  lanificaque  manm. 


AD      EMBLEMA      1^6. 

VElut  vtiltus.']  Huc  pertinet  nummus  vctuftas  in  ciiius  in- 
fciiptionelegicur,  SABiNA  avgysta  hadriani  avg. 
cums  jn  alrera  parce  dea  fedet  velo  faciem  opetca,  indice  digi-^ 
to  dextra: admoco ad  iuguium,cuius  infcrincio  p  v d  ic  i  t  s  a. 


784  NOTiE    AD    ALCIATI 

In  alio  quodam  Hercnnias  figillum  muliebre  fcdens  cum  con- 

to  in  i«nam  vlnam  iaccntc,  dcxcra  velum  obducit  ante  faciem: 

huius  infcripito  ,pvdicitia  avg.  Prasclare  Scptimius 

Vitum  virn  Fiorens  qui  non  folum  velum  virginum  &  mulierum,armatu- 

gtr.umypf*-  ram  pudorisappell.it,yciecundia:  vallum",  fexusfueminci  mu- 

^^  rum,qui  nec  luos  cmittat  oculos,  nec  admittat  alienos,  verum 

etiam  modum  prjercribit  ad  quem  vcli  huius  forma  produci 

debeat.Sic  cnim  illc  :  Qj^intLim  refoluti  crines  occupare  pof- 

funtjtanta  eft  velaminis  regio,  vt  ceruices  quoquc  ambiantur, 

&  quac  fcquantur.Adducit  cxemplum  Arabi^  fcrminarum quae 

jion  caput ,  fcd  faicm  quoque  itatotam  tegunt  ,vt  vno  oculo 

liberato,  conrcnt«E  finc  dimidiam  frui  lucem  ,  quam  totamfa" 

cicm  pi-ofticuere,mauult  enim  foemina  videre  quam  videri. 


AD     EMBLEMA      l^J, 

AD  huius  Embkmatis  fentcntiam  puto  fpedareilludSc- 
ncc;E  cx  4.  dc  bencficiis  cap.  17.  Male  confulitilic  fili^, 
quj  iUam  contumeliofo,&  fappe  repudiato  collocauit. 


AD     EMBLEMA     I^S. 

In  AR-  T^VneJ^a  ef^  arhor.']  Reperio  ctiam  pinum  &  myrtum  pre> 
BORE  s.  Jp  moutis  ryrnbolisaccipi  folitasa  veteribus,pinus,quiafeme! 
finut  &  cxcifa  numquam  rcuiuifcit ,  aut  etiam  repullulafcit.  Myrtus 
sHyfttn,pro  gjj^j^  farie{ta,cuius  foliisThebani  vtebancur  ad  tumulum  lo- 
79ormjym-  j^„  j^^^q-^  maximi,  vt  fcribunt  fcholiaftae  Graeci. 


AD     EMBLEMA      I^^. 

SEruati  ciuem.']  Corn.  Tacit.it.  Annal.  M.  Oftorius  feruati 
ciuis  decus  meruit.Et  in  i  ^.Si  fingulis  manipularibus  pra;- 
cipua  fcruati  ciuis  coroaa  Imperatoria  manu  tribueretur,quod 
illud  &  quantum  decus,  vbi  par  eorum  numerus  adipifceretiu:> 
^ui  .ittulifTcnt  falutem,  &  qui  accepifrent  ?  Sed  quia  fortc  nota 

omnibus 


EMBLEM.    POSTERIORES.  ygy 

omnibus  non  funt  qux  &:  quanra  tribui  folita  eflent  iis  qui  ci- 
uicam  mcruiirent,  adiicere  placet.  Ea  primiim  corona  vccban-  ^'"*'^'*  ^'^ 
tur  in  fpcdtaculis  :  induenti  airurgi  ctiam  a  Scnatu  moris  erat,  "'*''  ^'**' 
&fenatui  proximus  erat  affignatus  locus.Ipfi  munerum  vaca- 
tio,patriqj  &  auo  paterno  dabatur,quod  filium  Reip.falurarem 
genuifTent.At  nc  tcmere  daretur  leges  iat?  funt  ardiores,nem-> 
pe  vt  ciuis  qui  fcruatus  eiTet ,  feruatum  fe  efTe  faterecur  :  teftes 
cnim  adhibcri  nihil  proderat ;  neque  fi  aliquem  alium  ,  quam 
Romanum  ciucm  feruaflet,quamuis  Regcm. 

Is  igitur  honos  quia  in  maximis  cfTet^cum  afFc£tarunt  Prin- 
cipcs  Romani ,  non  probi  modo,  fcd  &  fcelerati,  adcoque  fuis 
numifmatis  exprimi  curarunt.Vc  enim  de  iis  taceam,  quibus 
merito  is  tributus  honos  fuit,in  Cai  Caligui"^  numo  ciuica  cum 
glandrbus  fpe(flatur,cum  literis  his  S.P.Qil.P  P.  ob  cives 
SERVATos.  Numus  vero  Galba:  Imp^ratoris  ciaicam  habec 
cum  infcriptione  S.P.  Q^R.  OB  C.  S.  Hademin  VitellijGcr- 
manici ,  in  cuius  mcdio  hse  litcras ,  S.P.Q^.  o  b  c  i  v.  s  e  r. 
In  numo  aureo  &  aliis  quibufdam  ciuica  etiara  Ncroni  cx 
S.  C.  dedicata. 


A  D       E  M  B  L  E  M  A       IO4. 


EKrahHn^A^^Yr*'eLx.'\  IdeoquePlutarchnsamorem  hedcr^e '^'"<"'  '^«- 
conicrt :  ««>io?    «^i»   o  ^tas/oarri^  u   Ktriori  eivrov  eUi   23-41-  '"'"''" 

ff»j?  etvat^iiazci  iz^iDai^nac.  Ea  eft  amoris  vis,  vt  ndn  fecus  atque      **  **** 
hedera,valeat  fe  applic3re,arrepra  omni  occafione. 


AD      EMBLEMA       108. 

DE  Hcrmogene  ,  cuius  ante  memini,  hoc  ia^atum  olim  tfermoge- 
CA>  sfMji  yipu-jy  y^  cv  y.^am   ^«^«iCquo  clogio  funt  om  riii  elogiH, 
audatum  adolcfcentis  ingenium  purent ,  func  enam  qui  non 
probatum  omnino  fafpicericur :  &  '■juidem,  vc  eft  apud  Me- 
nandrum, 

Mens  pra^cox  odiofa. 


Ddci 


n%S    NOTi£   AD   ALCIA.  EMBL.  POSTER. 


AD      EMBLEMA      III. 

aVia  forte  Tunctum,  de  c]ua  nonnihil  iam  antc  diximus, 
vel  vt  alij  nominantTunitium,digna  mopimentis  litte- 
tarum  ciuitas  eft,addo  c]u3e  fcquuntur  in  lludioforum  gratiam. 
Tunctum  itaque  Scipionis  actate  turaulus  erat  editior,vndc  il- 
lc  fpe<Slauit  Carthagincnfes  ad  claflem  Romanam  exurendam 
accincSlos.Port  cxcilam  Carthaginem  ,  eam  incoluerunt  pulfi  a 
Romanis  patriaque  carcre  coadlirquam  obcaufam  amplificat^ 
illa  fuit  adco  vt  noua  Carthago  diccrecur.  Apuleius  cam  no- 
jninat  Auguftam  ampliffimam  &  honorificcntifTimam.  In  ca 
fuercvin  Iiceratiflimi,&  gymnafium  cclebrc,in  quo  profitctur 
fc  contcndiile  diuus  Auguftinus.  Abcrat  olim  a  Carthaginc 
duodeciip  krmepafruum  milibus.-Locus  tumarce,tum  natura 
fuaptecucus  &qui  aCarthaginc  confpici,  &  praebcre  confpe- 
(ftum  cum  ad  vrbciiJ,tiimad  circunfufum  mare  vrbi  pofTet. 

GRi€CQ 


787 

GRyfiCORVM     EPIGRAMMATVM, 

SENTENTIARVMa     VERSVVM,HEMI- 

ftichiorum  qiia;  paflim  occurrunt  in  iis  ad  Alciati 
Emblemata  commemariis  ,   Explicatjo 

AD       VERBVM, 

EPIGRAMMATA    D.    GVLONII, 

LINGVAE      GBLAECAE       REGII 

ProfefToris,  4d  verbum  fere. 

N  o  V  E  M  annos  magni  louis  fuit  Mmos  auditor 

Gncjft  Rexy  vt  Homerm  aif, 
ji  quo  prudentiam  eiocluAy^  vaUe prudens  conjtlium 

SubieHis fan£lci4 Cretenjiluf  fanxit  leges, 
Hunc  vero  nofirum  Minoem  Mufs,  educarunt^^  eirdem 

Dederunt  ei  facrumramum  edercy 
Atquepotare  fontis  Heliconij  diuinam  aquam, 

§lt4a fatiatt*6  fortem  diuinam  retulit. 
Ideoquejiue  eratcrum  enthymemata  dedaraty 

Aureo  ex  ore  latices  liwpidi  manant: 
Seu  veterummonumenta  fonat  virorii  [i.hiFioricis  enarrat  veteres^ 

Non  iuuentlis,  fed  mensfentlis  fapit: 
Siue  explanat  occultorum  &nigmata  verhrum, 

Vates  veritatis  Oedipumfuperat. 
Emtffafcripta  in  h£c  Alciati  artificiofa  Emhlemata 

Intrepide  mtU  teffatur  fermonem  [i.fatetur  ejje  vera  que,  dicc.'} 
Ad  Embl.z^. 
EJ»i77   <raij  ^iouovy  i(£f){  n«6^«i/>  &C. 

Dicyquid  tibi  ammune  [  ^y^  ]  cum  VaUade  ?  nam  ei  iacula, 

Et  bella,  tibi  vero  placent  eompotationes. 
Ne  temere  ohospesde  Vijs  taliafruieris, 

Sedfcito  quiht44  [  ego  nominibu^  IJimilis  De&  huicjim. 
Etenim mihi  bellorum amica lejl}  gbria : hoc  fcit  omnis mihi 

Orientalis  domitui  Indus  ab  Oceano. 
Ac  certe  homintm  genus  denis  ornauirr.usyilla  quidem  oUuAy 

Ego  autem  dulcibus  racemis  vitis, 
^inetid  nec  mater  [mea']  propierme  ddmspArtui  perpeffa  ef: 
Sedfolui  ego  qtudemfemurpaternumj^Uaveri  caput, 
Jkd  Embl.14. 
Uaxticcl^i^  €1(4,)  <^vr9Vi  ^C. 

Ddd     2, 


788  I  N  T  E  R  P  R  E  T  A  T  I  O 

Palliidis  ego  pUnta,  Bromij  cur  me  afjiigitU  rami  t 
ToUite  racemos :  virgo  ego  non  fum  ebria. 

Ad  Embl.i^.  in  ftatuam  Bacchi. 

JSiymph&  Bacchumj  cum  ex  igniprojilijt  infans, 

Abluerunti  in  cinerc  nuper  volutatum. 
Ideo  cum  NymphU  Broniu^  fuauiffi  vero  tpfum prohibetu 
Mifceriycaptes  tgnem  vttque  ardentem. 
Ad  idcm  Embl. 
0'i  'j^  «iy(^,&c.  Non  enim  viniim  hoc,neque  Bacchus  facit, 
fcd  immoderatus  potus,&  vltra  quam  decet,&:  fatis  eft.Cas- 
teram  fi  quis  immoderate  bibat,  hilarior  quidcm  &  iucun- 
dior  fieri  folet. 

Ad  idem  Embl. 
B«x.;t8  (AiTiav  ete/iyjK,  .&C. 

Vim  menfura  Dptimaqui.  nofi  nimia^  neque  minima: 

EP  emm  vel  doloris  caufKyVel  infantA. 
Caudet  admixtu/s  trihtn  Nymphit  quartu^  ipfcy 

Tunc  entmthalamli  \id  efi,iugalibui  amortbmlproptijfimui. 
At  fi  miiltti4  jpiret ,  euertet  quidem  amores^ 
Mergetitrque  fomno  vicino  morti. 

Ad  Embl.17. 
H  '^i^ms  ^y-iyiy&cc. 

Nemefis  prAmonet  ^  cukito  f^  freno, 

Nequeimmoderaiu  quid  agendu,nequc  efrenate  lequendumi 
ri    NtjW£(n$  zr^^ewy  &c. 

Nemefis  [  ego  ]  cubitum  contineozcuit^  [  rei  ]  caufa?dices: 
Omnibtpi  mandatum  annuncio,nihflpr£t(r  medum  agendum» 

Ad  Embl.i8. 
A'caa-lo    A\iX»(^yScc. 

Clypeum,  qui  Hecioris  fanguinem  biberat 

Laertiades,  Grdcorum  obtinuit  iniquo  iudtcio. 
^aufiago  [  Vlyfft  ]  autem  mare  detraxity^  ad  tumulut» 
Aiacii  natmtem  deiecitynon  ad  Ithacam. 
KtiX»  Il«rH^ /yr,Scc. 

ReBe  Neptunu^  iudiciumtulit  meliu/f  quam  Minerua, 
E/  iudicium  GrAcorum  odiofum  [  iniquum  ]  oHcndit  mare. 
Scutum  in  littoribfn  clamat,^  monumentum  agitat 
Jpfum  te  vocans  [  0  Aiax'}  dignumfcuto  beUatcrem, 
'gxfurge  0  jUi  Telamonitf  habes  feutum  MacidA. 

Ad 


G  R  iE  C  O  R  V  M.  7«!? 

Ad  Embl. 

^tiU  louU  Saturr>tf  n»ncia,quam  oh  caufam  floi 

FeroXffuper  magni  lumuU  Arijiomenii* 
Nuncio  hominibw,  quod  quMntum  hic  prAJiantijftmn 

Volucrumfumy  tantum  hic  femideorum  ifuit.'} 
PauidA  quidem  pauidis  ajfidebunt  columU, 

Nos  autem  interritis  viris  dele^amur, 

Jupiter  Saturnim  fecit  iuFiiu^  /«r  melifts 

Virorun?  Heroum,diui?iumgenu^,qui  appeUantur 
Semidei.  — 

Ad  Embl.41. 

Non  ji  Oceanw  omnem  inundationem  excitarit, 

K^mft.  vel  tantillum  labefaBabit  rdhury  donec  manebit 
CAfaris  dextra  ad  imperandum  flrenua. 

Sic  (^  facri.  louis  quercut  firmiter  radicibu/s 
Stanttexfoliis  autem  ea  qu&funt  arida  iecutiunt  venti. 
Ad  Embl.48. 
A   J\^  i'^  ti   rXuf^ay,  &C. 

lUa  ego  mtfera  VirtiM  huic  ajftded  - 

Aiacis  tumulo,  dilaceratis  crinibus 
Animum  dolore  magno  faucia,qiiod  Grtcis 

Fallaciarit  machinatrix  frau4,res  pr&jiantior  me  iudicata  efi, 

Ad  Embl.51. 

SepuUhrum  hoc  Archtlochi  littoreum,  quiqmndam  amaram 

Mufam  ferpentina  primu«  tinxit  bile» 
§lui  cruentauit  Helicona  manfuetumjnouit  [  i</]  Lycamhei 

Lugens  trium  nexu^  f.liarum. 
Senjim  vero  tranfl,  viator,  ne  forte  hufHS 

Moueris  tumulofucos  infiientes,  ^ 

Ad"Embl.54- 

J^'icM   o>Juf  yiitnsq,  &C. 

Terram  omnem  infuldfqueperuolitans,  tn  hirundo, 

Medei,  in  piEla  tahula  puUos  alis. 
SperofautempuUis  implumibu4  fidem  tuis  hanc  ftruaturam 
ColchidemyquA  neque  propriis  pepercit  libens? 

Ddd    } 


750  INTERPRETAT  Id 

Ad  Embl,^4. 

Lupum  proprijs  vberibm  nutrio  inuita» 

Sed[^ad  id^^me  cogit  pnfltris  imprudentiaz 
Glui  vbi  creuerit  ex  me ,  ccntra  me  rurfum  ferx  erit: 

GrMtia  mutare  naturam  rjen  poteji, 
Ad  Lmhl66, 

Impoflibilium  cupido  multos  fecic  re  pracfcntc  fruftrari. 

.  ^  Ad  Embl.<f7. 

O'  rufjiZ^  St»?,  &c. 

Sepuichrum  hoc  non  hahet  intus  mortuumy 

Mortuus  hic  extra  non  habet  tumulumy 

Sedipfefui  mortuu^  ejl  ^  tumulut» 
Ad  Embl.70. 
Ti  cr$t  B^iXh  ;  aro;»V&/,&c. 

§luid  tibi  viSffaciam 

§luid  tibty  loquax  htrundo  ? 

Tennaituas  ieues 

Vis  abrepta4forf,ce  refecem  ? 

Aut  potius  internam  hane 

Linguam^vt  Teretu 

llle,demetam  ? 

§luid  mihi  gratos  fomnos 

Matuttnis  woctbus 

Eripuijii  Bathyllum  ? 

Ad  Embl.71. 

O*    ^•o»(^   £51,  &c. 

Inuidia  eft  malumy  habet  autem  aliquidboni  in  fe: 

Tabffftcit  enim  inuidorum  oculos  (^  cor. 
Ad  Embl.7^. 
Ttuf  kI^vIu/  i  (Pnfiiy  &c. 

Circen  non  dico^vt  dtxit  Homerus, 

Pro  virisfeciffe  aut  fues ,  aut  lupos. 
Adipfam  diuertentes^meretrtx  cun  ejfet  vafra, 

Hamo  inefcatos  pauperrimos  effrcit. 
Et  humanitm  vbiprddata  ejfet  rationemy 

Dein  [fectt  ]  vt  nihH  haberert  amplius. 
Alebat  intus  habens  infiar  knimalium  expertinm  raiionrSf 

Pfudens  autem  cum  effet  Vlyfjes  iuuentutem  vitans, 
K^n  [  iam  ]  tdercurij  [quam  ]natur£, propriti donum^ratknejn 

HabebatJncofitationts  remedium  contrarium, 

Ad 


G  R  iE  C  O  R  V  M.  79r 

AdErabl.Sy. 

Multas  myriadM  compntat  ArtemidorM, 

Et  nihil  impendens  viuit  vttam  mulorum;, 
^luifApe  auri  pretiofum  onm  habentesy 

Multum  fuper  dorfofenum  edunt  foltmo 
Ad  Embi.Sp. 

'9oifi?    OT    ftnec ?^l 01,  8CC. 

Fures  quando  marmi  Tytrhenum  prope  vorticem,     . 

Citharoednm  de  naui  pefuerunt  gurgt!  e  ?nergendt^tn, 
Statim  eum  cum  cithnra  a.-gufa  fufcepit  delphin 

Sefforem  :  ex  profundo  autem  enatauit  emergens, 
Vfque  ad  Isihmum  appulit  Cerinthium.  cene  mofe 
Pifces  homtnibft^  tum  hahuit  &quiorcs, 
Ad  Embl.85. 
O"?»?  >5'  iTti  TO,  &c. 

Gluifquis  amhitiofum  (^  auarum  ingenium  hahit 
JSJihil  fapit  iufle  neque  vult, 
Vifficilifque  amicis  eji  toti  ciuitati. 
Ad  Embl.^4. 
Jltt^(Peiy(^  ipTTvr^f,  &c. 

Omniuort€6,  repenfc^ue  per  &des  helu6  mtsi 

Ofireum  confpicatus  labrispAtens, 
Barba  madida  ^urcam  momordit  camem, 

Stattm  vero  teffaceaerepuit  domu^, 
Aptata  [i.claufa']  cruciatibui:at  mm  in  claufirls  ineuitabilibfii 
Captustfui  iriterfeHorem  tumulum  contraxit. 
AdEmbl.103. 

i')(Stpiy  X»jpO$     fS/J,   &C. 

Jcare,  cera  quidem  te  perdidit,  nunc  vero  te  cera 

Reuocat  in  formam  rurfum  flatuarius. 
Sed  agendum,  ne  pennas  toUe  per  aerem,  ne  lauacruni 
Ex  aere  cadens,  Icarium  facifu, 
AdEmbl.104. 
OVg^v  eyca  ^fgJi  (p?£^,  &c. 

Gluipriiis  ego  (^fiumum  ^  rapacem  arcens 

A  femine  altiuolantem  ^  Bifioniam  gruenij 
E,  corio  fund& tortiliabrachia  intendens 

Alcimenes [^ego]  volucrum  arcebam procul mHUitudiner», 
Et  me  qu&dam  vulneratrix  iuxta  talosdipfoi  vipera 
Cttttlme&\  e  mandibulis  amararti  immittens  bilem» 

Ddd    4 


7^t  INTERPR,ETATIO 

Sole  Ime']  priuarit  [i.me  interfecit]  ecce  vt  Atherajpeffans 
Pedil?u6  non  videbam  tnalum  ohuolutum  [  i.prMimum,'} 
AdEmbl.105. 
Ahyu^u  7j\  <t^t;«T»r,  &c. 

Contemplor  inettita,htlem  in  /igilJo  celato  Amorem, ' 

Manibm  leoninum  qui  modcretur  robur. 
§lui  hac  quidem  manu  fagellum  ad  ceruicem,  illa  vm  frenos 

Dirigit :  multa  auum  circumforet  gratia. 
Horrefco  homtcidam,  nam  qui  etiam  fram  domet 
Atrotem,  neque  imbecilJibu^  ignofcet  hominibus, 
AdEmbl.io^. 

Nudus  Amor  ob  id  ridet  ^  pUcidus  cfi, 

^iuia  non  habet  arcum  neque  ignita  tela, 
Haud  fane  frnfira.  m^y.nibus  tenet  delphinumflorem^ 

Hac  e/iim  terr&,  illa  vero  mari  tmperat. 
Ad  Embl.107. 

CTpieuioi;  Tst  -sr^^vovt  &C. 

AlatHs  alatum  intuitus  perfringit  fulmen, 

Ofiendens  qucdfortior  ignis  fulminefit  Amor, 
AdEmbJ.108. 
\\  ■^Tf  ii»  eifi(^X^U)tT>ieny  &c. 

^iprius  iyjpr&cordijs  iucundam  in  pubertate 

OeslriftrA  Paphi&  legem  recufaui, 
Membriuoris  telts  imperuius  quiprius  eram  amoribtts, 

OoHum  tibi  inclino,  0  Venus  [  ego  J  femicanus,     , 
Sfifcire  mzlaabunda,  fapiemem  quia  Palladavincis 
Ntinc  mugis,  quam  olim  pomo  ex  Hesperidum. 
Ad  Embl.iop. 
nSira/  Tc^ov,  &c. 

Vbi  tibi  arrus  ille  reflexus,  vbi  a  te 

TramfxAmedium  in  corfagittA? 
Vbi  penn&  f  vbi  fax  trijits  ?  ad  quid  trcs 

Coronas  mantbus  tenes,  in  capite  aliam  fers? 
KoK  [  ego  fum  natus  ]  a  vulgari,hd^es,Cypride,7ieqtt€  a  terra 

Sum  maternali  genitus  voluptate-' 
Sed  ego  in puris  hommum  mentibus  ignem  acccrJd 

Homfts.  docirinA,  mmtem  vero  in  c&lum  indwo:  . 
1E.X  virttuibiis  attte  coronas  quatuor  neffo,  quarH  ab  vnaquaque 
Fafjue  fcre?}s,prim^^  qui  efi  fapientid  coronor, 
AdEmbLiio. 

trrtUfm 


G  R  iE  C  O  R  V  M.  75?5 

^rMti  -zAecvov  «p*>7K,  &C. 

Pennafo  pennatum  Amorem  contrarium  finxit  Amori 

Nemejis,  arcu  arcum  vlcifcens. 
Vt  qu&  mala  fecit,patiatur:audax  vero  ^ui prius{(^)  intrepdus 

Lacrymaty  amara  vbi  fenfit  tela. 
In  imum  terfinum  con!puit.  quam  valde  mirumt 
Accendet  (juisigni  ignem,  attigit  Amorem  Amor. 
Ad  Embl.iii, 

T«  fifi<p(^   ifflUtcCKltt,  &C. 

Recens  natum  Hermonaciem  occidifiis,  apes^ 

{Ah  canes)  reptile'm,fauos  inquirentem 
SApe  ex  vefiris  funcium  ferinvtis  ah  ah 

Aculeis ,  quA  ferpenium  latihula  jpcmitii 
Dic  LyfidicA  ^  A/nyntori  [parentitus  tuis']  neqtte  apes 

Laudare  dei?es,  etenim  illis  amarum  inefl  mel. 
Ad  idem  Embl. 

KSg^J'  ^TrAcOfc/^,  &c. 

Puerum  aherrantem  [^]  adhuc  laBantem  HermonaElem 
Ah, infantem,vt  iniufiA  percujfifiis,  6  boutgenn.  \,apes.1 
Ignorabat  Tntfer  advos,ficuti  ad  apes 

Ci*m  veniffet :  vos  autem  viperis  eratis  psiores. 
Proque  comefiione  [mellis]  imprejftfiis  ruhros  aculeos, 

O  [vos]  dirA,dulci  aduerfariA  iflts  gratiA  [i.mn  minusamA-' 
r&  quam  mel  dulce  efl.'] 

Ad  Embl.iii. 
Tocc  x>.iv\ecv  •mr  'ip&)7tt,8cc. 

Furem  olim  Cupidinem  noxia  punxit  Apis 
Fauos  ex  aluearibuspr&dantem,  extremos  autem  manuH?» 
Digitos  omnes  confixit:at  ille  dolebat,mantbiifque  tumebat, 
Et  terram  percutiens  exilijt,  atque  Veneri 
Oflendit  dclorem,  ^  quefltrs  efl  quod  tam  exilis 
Befliola  [ciim']  ejfet  apis  tanta  vulnera  infiigeret. 
Mater  vero  ridcns :  &Hiid,inquit  ,an  non  tu  fimilis  es  apibus^ 
Et  ciim  tam  paruus  Jis,  tamen  vulncra  tanta  facis^ 
Ad  idera  Embl. 

io^S    TTST    CV    ^ohiKn,  &C. 

Amor  aliquando  irt  rofis  Perii  ^  morior. 

lacentem  apem  Scrpens  me  percuffit 

Non  vidit,^  vtdneratus  efl:       Alatus,  quem  vocant 
Incj^  dighis  mtrfus  Apem  ruBici: 

Manus,  eiulaHit.  lUa  mtem  dixit,fi  aculeui 

Ddd     5 


7H  INTERPRETATIO 

'  Hi  tres  *  Currens  itaque  ^  volitms        [tam  ]  Udit  apicula, 
henf^l/'i~  *  ^^/'«^^^'*'"  ^'enerem,  €^amHm  puta^  dolent, 

t»g.fr*l.  *  ^^y»  ^'^^^^'  ini^mt,  Amcr,  quos  tuferis? 

denttAntt      „       ,,  Ad  idcm  Embl. 

rtry^        Sui»  4'  JjAflfrT*  oUvruf ,  &c.  fimal  autem  excudit  dentcs  calci- 
trans  pede  terram.  Ad  EmbK  113. 

A«vos  'ipug  ,  S«ve{  ,  &c. 

5£«K5  Amor,f&uy4,  quid  vero  ampltus  ?ft  rurfui  dixero» 

Et  rurfum,plorans  fAp?,f&uuA  Amori 
At  mim  puer  hic  ridet,  ^  f&pe  vitupemtti^ 

Gaudet,  (i  tamen  dtxern  contumelta^ ,  inde  inftdtat. 
Mirum  amcm  mthi,q'*omodo  vtique.e glauco  vbi  apparuiRi 
Fludu,  ex  humido,  Cypri,  tu  igrwm  peptrisii, 
AdEmbl.iij. 

Venu^  Mujis  [hic  att']  0  pueUuU  Venerem 

Honorate.  aut  Amorem  in  vos  armako. 
At  Mufd  ad  Cyprtm-.Marttfttdta  h&c  hUteramenta[i.iaciantur 

Martem,  qutf&pe  ah  Amore  correptm  eft:]  \h&c  irt 

In  nos  autem  mn  voUt  i^le  hic  puerulm . 
AdEmbI.113. 

§>ui6  vnde  pUfies^Syconim.  nomen  vero  quod? 

Lyjippt^ys.  tu  quis  f  Occafio  omnia  domans. 
Cur  vero  fummts  pedum  vnguibm  incedts  ?  femper  rctor,  quid 
vero  alas 
Pedtbtt^  habcs  hiformes  ?  volito  leuis^ 
Manu  dextra  quidfers  nouacuUm  ?  hominibtis  documentum, 

§luod  arie  omni  acutior  fum. 
Coma  vero  quid  verfus  facicm  ?  vt  prAtteniente  capiar. 

Per  louem,  poftertores  partes  [capifs]  ad  quid  caluA  funt? 
Nam  jemel  pennis  currentem  me  pedibus 

NuUus  deinceps  expetensprehendet  a  tergo. 
Talem  me  artifex  efjinxit  veftrigratta, 

O  hospes,  ^  in  veftibulis  pofuit  hdhortameniuw. 
AdidemEmbl. 
-  Tlv  H  Tmiovm,  >6oMpiv,&c.  Ciim  autcm  vidcam  hanc  nunc  cfTc 
occafionem  ,  qua:  fi  refVa  confilia  caperetis ,  fimul  &  falutem 
&  libertatem  pofTit  comparare ,  non  modo  vobis ,  led  &  aliis 
omnibus  Grajcis :  fiu  erraueritis  deceptive  fueritis ,  non  facilc. 
caadem  occafionem  recuperari :  cxiftu-naui  quam  dc  his  ha- 

berem 


C  R  ^  C  O  R  V  M.  7?5 

bcrem  fentemiam,  in  Hiedium  efle  profcrendam. 
AdEmbl.iij. 

Lee  pHgnam  aliquando  inffituh  in  aprum, 

Vulfures  autem  ex  alto  loco  obferuabant  certam  [  vt  fahulum 

eum  c^uivinceretUr  facerem ftatim[^fibi.'] 
Amices  autem  cum  vidiffent  [eos  eJfefaHos']  exciderunt  fie. 
AdEmbl.ii8. 

Bouispuer  cum  ediffet  die  fefio  vifcerA^ 
Hei  mei,gemebaty  quia  inteftina  mater  emitto^ 
lUa  autem  rtdenSt  ne  tuncfili,  inquit» 
Tuorum  enim  nihil,  at  vomis  alienum. 
■    AdEmbl.ii^. 
A<  re/ios-etf  TraTf  ,&C. 

Tres  quondam  puellA  vna  ludebant 

Sorte,  quaprima  itura  ejfet  ad  inferos. 
"Et  tres  quide  e  manihws  emiferunt  taluw.venit  aute  ex  ommb$t>s 

Ad  vnam :  ridebat  autem  fortem  debitam. 
E  teSio  vero  inopinaiiM  luhrico  lapfu  ruit  cafm, 

Infortunata  in  Orcum  defcendityVt  erat  fortita. 
Nonfallax  [eft^fors  cuimalum  [imminet:]  adbonum  autem 

Neque  preces  mortalibuf  Ifunt']  peritA  iaculandi,neqy  manu^. 
Ad  Embl.i^o. 

Etenim  Lit&  [i.Preceslfunt  louis  fli&  magniy 
ClaudAque  rugof&que  ftrab&que  oculiSy 
H<e  &*poft  Noxam  currant  euntes: 
Noxa  vero  robuilaque  ^  ^edibus  integrii:ideo  omnes 
Longe pr&currit y  anteuertit  autem  omnemper  terram 
Lidens  homines :  h&cj.  medentur  ianiem 
G^ui  certe  venerabitur flifis  fouispropius  accedentes, 
Bunc  valde  iuuanty  ^  exaudiunt  precantem: 
€^i  autem  abnegarit  ^  proterve  recufarit, 
Fr&cantHr  quidtm  h&  louem  Saturnium  euntes, 
Huncvt  Noxafimul  fequatur,  quo  Ufuf  luat. 
AdEmbl.133. 
A^TT  TK^»  A<6oT«,&c. 

Pro  fepulchro  lapideo  pone  Gr&ciam,  pone  adh&c 

HaRpu  barbarici  fymbola  naufragij: 
Et  tumuli  [in]  apice  circumfcrib$  Perjicum  Martem, 

Ei 


7^tf  INTERPRETATIO 

Et  Xerxem:in  iUu  humo  conde  ThemtjhcUm, 
Columnaverb  Salamis  fuperimponaturygefia  referens 

Hac  meacqmd  veroparuis  ^nxgnum  imfcnitif? 
AdEmbl.135, 

Cauat  ^  petram  longum  temptUymque  ferro 
farcityfed  vna  Gmniaperdit  confumptione. 
Sic  etiam  Laertd  tumiilHi,quiprcpe  litu/s 

Pauiulum  abejl  frigtdis  liquittir  a  pluuiijs: 
Ncmen  efuidem  heroi^ fcmp^r florem:non  enim  carmina 
Oiffcurare  iuumjetiamfi  vclit  pote/it 
AdExnbl.137. 

Peremt  ^tmetifram  ternhiUvi^teremi  (^  Hydrar/h 
Et  taurtim,apri  circumcufft  maxillam. 
Cingulum  ditraxi,pullum  equinUm  Diomedi*fujiuli, 

Aurea  mala  pojiquamfregi  Ceryomm  cepi. 
Augeamnsm  [  i.repurgautlcerua  non effugif.interfeci auc9 
[StimpkaUdin'] 
Cerberum  €xtraxi,ipfe  Olympum  haheo, 
AdEmbl.151. 
To}  <3/«y,  «^'«A«7F,  &C. 
Vitam,  HeracUte  muUo  plu6  quam  cum  viuerss 

Defi^ynunc  enim  vita  efi  miferabiUor. 
Vitam  nttnc  ride  Democrite,plm  quam  anteat 
Nunc  enim  vita  efi  omnium  maiore  rifu  dtgna, 
Tn  vos  autem  7^  ego  C9ntemplans,interea  cogito 

^luomodoflmul  tecum lugeam,cjuando  vna  tecum  rideam^ 
AdEmbl.153, 
Ii».(il  3  <afe«  J^^^v,  &C. 

Alij  autzm  accurreruntfilij  Achiuorum, 
g«i  ^  admiraci  funt fiaturam  ^  formamfpe^abiiem 
'  Hedori6:neqtie  ei  quiifi^ie  vulnere  fietit, 
AdEmbl.159 

X^lu/  fAi  Tt^XTtlvfjiV,  &C. 

Aridnm  mepiatanum  irrepens  tegit 

VitiSfexterna  atitem  circumuirefcens  coma, 
§lu&  prius  meii  viremtbw  alens  ramU 

Racemosjoac  ip'~a  Pr^m  non  micui  frm:^ofa. 
TaUm  qtiidem  ce/tef^ollhac  cQnfiituat[_fi(?PjiqttifqHe  4micam, 

^A  rependtre  mortuo  noritfola, 

Aa 


GKJECOKYU,  797 

AdErabl.160. 

C£cus  errans  clmdum  psde  fufiuUt 
Oculis  alienis  rKUtuum  acfipicns: 
Ambo  c^uidem  imperfefti  advnius  naturam  aptati  funt, 

Defecium muicemretribuentes  [  i.accommodantes ^ftu  prs.- 
bentes  opercis  mmuas.'] 

Ad  idcm  Embl. 

Ambe\quidem  mutili^  errones,fed  alter  quidem  oculis, 

Alter  vero  ingrejfuialterius  autem  akerfubminijlratio  [era:  ] 
i.alter  alteri  feruiebat. 
Cacus  enim  claudi  fuper  humerale  onus  toUens 

Viam  alienis  oculis,  fummis  pedibus  ibat. 
Vna  vero  virifque  fufficiebat  natura :  in  vnoquoque  enim 
DefeHum  ad  inuicem  ad  totum  mutuata  eji. 
Ad  idem. 
TvipXog  lA7r}ig,8cc. 

Cacus  pedibtifque  mancus  erant  fibi  inuicem  minijlrantes: 
C&cuspervtam  deducebatur\_a  claudojdorfo  ferebatur  pedi- 
bus  manciis. 

Ad  Embl.KJi. 
Eiy  iu  xivKyis?,  &c. 

Vnis  pericula  duo  effugi  [ego']  Mirtilus  armis, 

Vnum  quidem  fcrtiffime  dimicando,alterum  vero  natanJo. 
Argeftes  [yentus']  quando  fubift  natus  carinam,clypeum  habui 
Seruatus  deftinatum  ^.qnii  ^  pugn&, 
^  AdEmbl.K^^. 
n?y5(95  HSf'H3'i  y»ra¥,Scc. 

Vetfimentnm  [eft]  malus  vtcinus,  quantum  honus  eftmagnum 

commodum: 
Neque  bos  petierit»  nifi  vicinus  malus  adftt. 
AdEmbl.i65. 

fluBus  ^  aipera  tempeftdi  ad  terram  traxerunt 
Delphinem,  extern&  commune  fj^eciaculum  fortun&, 

Sed  in  terra  mifericordit.  locus  [reperttis  eft]  nam  videntes. 
Statim  ad  tumulum  me  coronarunt  pij  [viri:] 

J>[unc  vero  quod  [me]genuit  mare  perdidit.qtu  tandemp^nto, 
FideSf  qui  neque  proprijs  parcit  alumnisl 

Ad 


75«  INTERPRETATIO 

AdEmbl.itfy. 

Acerbnm  interfe  He^or  gratUm  atque  fcutifer 

Aiax  ex  bello pignu/f  dederunt  amicitii., 
Heoior  emm  cingulum  cum  accepijfet,enfemqHe  vicifftm  dediffet 

Hanc  quidem  gratiiim,dorium  expertifunt  in  morte. 
Gladtm  tnterferit  Aiac^tnfania  correptii,  ^  rurfum  cingulttm 

Trtixit  Prtamidembtgit  raptatum, 
Sic  ab  hofiibu^  mortem  vltro  aferentia  mittuntur  dma, 
l^i^]fubgrati£prAtextufatalem  mortem  contineant. 
Adidem. 
£  «TU^  cueUtTt,  &c. 

^iedor  Aiaci  enfem  obtulit.HeBori  autem  Aiax 
Cingulum,ambobu4  donum^fuitlvna  mors* 
Ad  Embl.171. 
t,*v  TTOTt  -TmfA^paivtvHt  SCC. 

Aliquando  conjpicuo  in  Athere  nigriorfe  vibran; 

Scorpittm  e  terra  vidtt  exitientem  coruu^, 
§luem  correpturu^  irruit^at  tU-lfcerpiui^jeiu^  quiirruijfet  adfo- 
lum, 
Non  tardui  multptm  aculeata  pedempercuffit  fagitta, 
Et  vita  eum  priuauit ,  ecce  quantumlquifque^fecerit  in  alium, 
Ex  illo  mifer  ipfe  accepit  necem. 

AdEmbl.iytf. 
cvx  in  TS-vpyti^H^j  &c. 

Non  iam  turrttua  phalangibtis  pugnans  in  certamim 
Indomitta  irrutt  candentes  habens  dentes  elephat: 
Sed  metu  conttkhens  humidem  ceruicem  ad  Ura  fubiu^ia 

Currum  trahit  Cdfarii  diuini. 
Nouit  autempacis  etiamferagratiam.inftrumentit  deieBi* 
Marti*,Aquitatii  vici(ftm  vehit  patrem. 
AdEmbl.178. 
AV^»  hp^,8cc. 

O  Atttca  dece:iforma,  cMtu  nutrita\^cur'\ vocalit  vocale  diripies 

Cicaiam^pennatis  in  prtidamfers  puUii? 
Garrulam  garrula,^  volucrem  plumU  pr&dita,^ 

Hofpitam  hoipitaiVernam  verna} 
Non  cita  conf,i5leris:non  enimfaitneque  iuftumleft'} 

Perdere  canoros  canoto  ore^i.vt  animalia  canora  degluti^P  (^ 
abfumant  ea  qtidfunt  ore  vocali  ^  canoro,'] 

Ad 


CKJECOKVU.  79, 

AiEqabl.iSi. 

RiJsx  ^[Utdem  fugra  erar.Uci: Jinalif f.os: 
Moly  autem  ipfnm  ■voca^a  btj.iUffirtle  verolefl  effeifere 
Vin*  rnortalibu^:  Du  awtm  ontnA  tOjfuni. 
AdEmbl.184. 

^unomumyO  ^pUo^ti  qutdemnofi  me^ejUMd^  vinceh^m 

Fatrtti  Locrenfii  ego  interrogAnt*hu6  uutem  dicam. 
jieoltum  in  ctrhara  mcdum  re[onahiim:{it  in  /iedto 

Canttt^ .rntni  cherdam plecirum  fuspendit[  tfregit'] 
Et  mihi  fonum  verum  [  t.  paratum  ]  quando  occaJiepcJiuUiat, 

Adaures  numertrum  nm  vere  reddcbnt. 
uitqtfe  [  tun'-  ]  qu&dam  vltro  cithar&  ad  cubitum  [fiuefiugum'} 
exurgen^ 

Cicada  romplebat  veram  harmoniam. 
Neruos  entmpul  abam,quando feptimi.  curam  haherem 

ChordA,huiu^  voce  vtfbdmur, 
Admeum  enim  cnntum  meridiavaemontibtacantatrije 

Illum  pajioriftum  fonum  accommodauit. 
Et  qutdem  cum  fonaretyvna  tum  inanim^tps  neruii 

Mutatojimul  congruebat  fdno.     . 
Huii*s  reicaujfa  congtuam  habeogratiaijic  atttemformata[i.ex 

Aere»nofira  fedet  fuper  ctthara.  {p^^Jf*  ticada} 

Ad  Embl.191. 

Vie,  iunciam  nucem  meprAtereuntihtt6  feuertmt 

Fu;.ris  ludibriumylapidum  iaculatricis  peritfA[qt4a  nempepe" 
titurfcopt€6  id  enim  fonat  dO<^^sc] 
Omnes  autem  ramss  ^  virentes  furcul^s 

Fra^a  fum.crebris  lapidthu^  dum  petor. 
Tlamarumfrugiferaru  nihtlo  melicr  eji  conditit^nant  ego  quid> 
Mifera^n  mei  noxamyfru^um  retuli, 
AdEmbl.1^3. 
|C«f«ie^'fl«ff  fi^eihosiiScc. 

Hibemis  niuibus  c»n^erfa,cicur  auis, 

PuUis  cubitorias  circumfundit  plttma^, 
Vonec  ipfam  aeriumfrigia  peremerit,fiqmdempermanjt: 

Aeris  reluEiatrix  ei.lejiium  imbrium. 
Trocne  (^  Medea,eumpudore  pudeat  ves, 
Matres,0uium  affeBta  addicentss, 

Ad 


800  INTERPRETATIO    GKJEC, 

AdEmbl.1^4. 

i»  trvf«i  iXiux.i,  &C. 

Ex  incendto  Iliaco,  telorumper  medium  eripuit  hms 

jS^-acfiU  pium  filio  pondus ,  patrem. 
AKlnmiibAt  autem  Argius  ne  tangttetexiguUm  adMartem 
Lucrumfenex.  at  [mihi]ferentiy  magnum. 

AD  calccm  huius  Commentari  j,a(lmonituni  eflc  volui  phi- 
lologum  me  de  induftria  priore  illa  c<litione,quam  tam- 
quam  fetum  abortiuum  parturieram  fuperiotibus  anteaftis  an- 
•nisjtranfiliiire  vnumEmblema,cuiusargumenrum  mihi  difpli- 
ccrct,ipfaque  fcntentia :  tum  quod  mihi  non  faceret  ad  ftoma- 
chum,  tum  etiam  quia  no  videbatur  caftis  auribus  committen- 
da,ccnfebatur  indigna  qua:  mea  explicatione  illu(Varetur.  Ne 
tamen  ftudiofos  omnino  defraudcm  qui  me  vi^gent  &  certe  co- 
gunt ,  vt  fi  nolim  enarrare  pluribus,quod  ingenue  ac  libere  me 
fateor  ignorare,faItem  ipfum  fontem  detegam  Emblematis,id 
quidem  certe  ea  velim  cautionc  fadum  ,  ne  quis  ofFendatur. 
Epigrapha  feu  titulus  carminis  fic  babct.  Aduerfusnatura pec- 
cantes:C2vmtn  vero  ita. 

Turpequidem  diciu,fed  ^  efl  res  improbafaBut 

Excipiat  fi  quis  chcenice  venfru  onus. 
Menfuram  legifque  modum  hoc  excedere.fanB&  efi» 

^luale  fit  inceflo  pol/ui  adulterio. 
Video  allufum  fuifle  ad  Pythagora:  didum  ,  audio  id  torqueri 
in  nefandum  aliquod  flagitium  ,idque  compatatione  oftendi, 
fed  hxc  fatis.Castcrum  id  apparet  efle  tradum  ex  Heliodori  y. 
Deinfomniisciushascyerba:«)tf|€  »7$  h?  ^tvii^gC'  ^^HVytu^ej 

fia   ioiXl.  tioTtvv  »»  rivec.  TiUfito^^,  ymp^  m   vf^OfCKriO^ei  i(Qty^ 

TsTs  «»*j«  ■sT!9^r\uv.  Ha:cLatmeitafonant:Quifpiamfibi  vi- 
fas  cftin  chocnicem  aluum  exonerarc ,  conuidus  de  eo  quod 
cum  forore  cubitalTetjdamnatus  eft  :  menfura  enim  eft  chccnix: 
at  quidcm  menfura  legi  fimilis  cft,quodam  itaque  modo  legcm 
tranfgrcfTus  crat ,  qui  nimirum  adraififtct  aliquid  practcr  legcs 
toti  Graeciae  communes. 


¥    I    N   l   S. 


8oi 


AD    ALCIATI    EMBLE. 

MATA     LAVDATIO, V1C£ 

prxfacionis  ad  Emblematum 

explanationem: 

ffablta  LiitetUin  regia  Burgundlomm  fchola^  p, 
Kalend.  Maias.,  ^ S7^* 

T  s  I ,  Audirores  opciini,  non  eft  mca:  con- 
fuetudinis  ,  quo  temporc  ad  aliquem  cgrc- 
gium  fcriptorcm  cxplicadum  aggrcdior,  ini- 
tio  meas  profedionis  tam  anxie  rationem 
reddcre,  cur  hunc  potius  quam  illum  fumam 
in  manus  ;  proptcrea  quod  fludiofis  omnibus 
meam  induftriam  &  confilium  in  officio  meo  perfolucndo, 
reque  literaria  iuuanda  probatumiri  confidam:tamcn  in  hoc 
au£lore  certc  nobili  &  acutOjfed  reccnti  nimis  fortafie,vt  mi- 
hi  obiicitur  ,  caufa  proponenda  eft,  cur  hunc  enarrandum  pu- 
blice,meifque  commentariis  illuftrandum  inftituerim,  nequid 
a  me  temere  &  inconfulto  fa(5lum  cire  videatur.  Sunt  enim 
nonnullijnonquidemmali  &  improbi,  nequcalicni  a  litera- 
rum  meliorum  vfu  &  dignitate ,  qui  dicant  me  non  facere  fa- 
tis  conftanter,qui  ncfcio  quo  animo  intcrmilfis  antiquis  au- 
<ftoribus,&  iis  a  quibus  folida  pur^que  dodrina  petitur,mu- 
tato  priore  confilio  \  ad  recentiorcm  iftum  diucrtam:ac  fi  prj»- 
fci  illi  fapientcs,  &  iam  longa  fcculorum  diuturnitate  probati 
mihi  non  fatis  arridercnt.  Ego  ,  Auditorcs,  de  me  nihil  pcf- 
fum  cxcellens  aut  magnificum  polliceri :  fed  aufim  tamen  di- 
cere  me  non  ita  cfTe  plumbeum ,  vt  pulchram  &  vtilem  vece- 
rem  hominum  dodtrinam  tam  parui  faciam ,  qui  nullis  vn- 
quam  laboribus  &  vigiliis  pcperci,  vt  ex  corum  quafi  pomoe- 
riis  &  fertiiibus  agris,ftudiorum  aliquemfrudum  tandem  ali- 
quando  demererem.  Quia  tamen  ab  ineunte  aetate  cogniticn 

Ece 


So^  CLAV.  MIN.  LAVDATIO 
ncm  rerum  &  antiquitatis  (  nedum  vetborum  flofculos ,  in 
quibusalijpermulti  xtaccm  exigunt )  mihi  primiim  compa- 
randam  elle  dixi,  operxprctium  me  faflurumputauijfi  per  va- 
rias  melioris  notje  fcripcorum  arcas,libero  &  quieto  animo 
cxlpatiarermulloquc  a\iO:orQ  infalutato^qui  aliquid  fclcdioris 
doclrina:  habcrc  viderctur  ,  copiam  quandam  vbcrem  rerum, 
quxcognitioncdigninim2elunt,mihicompararem,&emclio- 
xum  maximeque  locuplctum  ,  primacquc  dignitatis  hominum 
Grarcorum&Latinorura  fontibusmeos  hortos  irrigarem.  Iri 
*]UO  ncgotio  conficicndo  nunquam  in  animum  induxi  mcum, 
vt  vctercs  potiiis  quam  vetcra  confcdlarer,  atque  ita  quorun- 
dam  rcligioni  mc  addiccrcm,vt  nullo  iudicio  in  cuiufdam  ma- 
giftri  vcrba  iurarem.  E  multistamenquofdamdclibandosjnon 
omnino  dcuorandos  cfTe  iudicaui,  &  cx  iisea  fublcgenda  vidi, 
qu3c  ad  (hidioium  libcriorcmprogrcllum  faccref.nonmodo  vt 
quilacunasa;dium  compIcnt,quibus  vnum  iludium  cfl:  vt  ca 
qua:  funt  hiulcaobturcnt ,  fcd  vt  locupletcs  lautique  homincs, 
qui  cum  habcant  quod  cft  fatis ,  &  quibus  vita  ipfa  carcre  tam 
facilc  non  poteft,abundant  ctiam  innumerabili  caquc  varia  rc- 
rum  copia.quippe  qui  cx  magno  accruo  quidpiam  fumcrc  pu- 
Cent  cire  multo  iucundius.Qu_od  cum  dicerc  apud  vos  inftituo, 
fcio  ccrte  quam  facilius  fit  ea  dc  re  initium  prasfandi  repcrire 
quam  cxitum:tamen  nc  videamur  in  immcnfum  tela  iaculari,& 
dc  rcbus  quxad  inftitutum  hoc  noftrum  ftudium  non  perti- 
ncanCjIongum  &  odiofum  prooemium  tcxcre ,  mcam  omnem 
prationem  in  duo  capitaconfcrara :  quorum  primo  dc  Aciato 
quxdicendahoc  tempoic  arbitror:  altcro  vero  de  meoipfius 
lludio  atquc  confilio  pauca  ditlurus  ,  quajfo  diligcntcr  attcn- 
4itc.  S  T  A  T  I  M  vbi  piimuiii  cx  pueris  cxccfTit  Andrcas  Alcia- 
tus,atque  eas  difciplinas  cocpit  imbibcrc,quibus  tcnclla  ^etas  ad 
humanitatem  folct  informari,ad  i'us  ciuilc  animum  applicauit, 
prunum  quidcm  Mcdiolani  (  nam  ibi  natuscft  .'oco  nobili,& 
cclcbri  vrbc&  copiofa,do6tifquc  hominibus  afflucnti )  naturag 
bonitatc  ccleritcc  omnibus  anteccllerc  ingcnij  gloria  vifus 
cft.  Eratlt?liahis  tcmporibus  plena  libcralium  artium,in  qua 
nempc  ftudia  omnia ,  quibus  ingcnij  cultus  capitur ,  mirifice 
tum  colcbantur.  Itaquc  ciim  Alciati  iam  fama  in  apcrto  ciTet, 
ad  quamcunquc  fc  Acadcmiam  nobilem  confcrrc  vcllet ,  fic 
«ius  ^duentus  cclcbrabatur,  it  famam  ingcnij  cxpcdlatio  ho- 
fninis,cxp^ationcm  ipfiusaducntus  admiratioque  fupcrarcr, 
Quaprop(ci  hunc  magna  laudc  &  fumma  omnium  obleda-? 

tione 


AD    ALCIATI    EMBLEMATA.         S05 

tioneapud  fe  dodtorcm  habucrc  Bononienfes,  Fcrraricnres 
Ticinij ,  eumque  ampliflimis  pra:miis  don«uerunt :  &  omncs 
quotquoc  inEuropa  de  ingeniis  aliquid  iudicarc  potcranc,co- 
gnicione  atquc  holpitio  dignum  exiftimarunt.  Hac  tanta  no- 
minis  celcbritatc  ciim  ciTet  etiam  cxtciis  notus ,  patriam  pri-» 
mum  fibi  chariffimam  armis  &  fadionibus  opprclTam  ad  tem- 
pus  dcrerere  cogitauii,&  Aucnione  moras  trahere  maluittquo 
loco  profitendi  munus  iibi  demandatum  ,  ftipendio  fexccnto- 
lum  ornatus,  raagna  fua  laude  fuftinuit.  Deinde  a  Biturigum 
magiftratibus  accitus ,  ipfo  etiam  Regc  Chriftianiflimo  pto- 
curante  >  fecundoquam  eo  rencrat  anno  ,  duplicatum  habuic 
honorariura,&miIleducentiseftdonatus.Fuit  illis  tempori- 
bus  iucudus  Amonio  a  Prato  GalliarumNomophylaci,Ioan- 
ni  Selua:  principi  Senatus  ampliilimo,  multifque  legationibus 
in  primis  illuftri  ac  nobili:cuItus  tum  a  Buda»o,  tum  ab  Eraf- 
mo,quorumaltcrumrariffimum  Francias  lumen  non  iniurii 
poflumus  appcUarc  j  altcrum  ,  literatorum  huius  temporis  in 
Gcrmania  primum :  adamatus  a  Bcmbo ,  Cardinale  doftrina; 
laude  commcadatiflimo :  cultus  denique  ab  omnibus  iis  qui 
virtutem  &  litcrarum  gloriam  adamabanttquos  omneSjquam- 
diu  vixit,deuindos  iibi  confuetudme  tcnuit.Sed  confedo  tam 
longo  itincre,a  fuo  tandem  Principc  reuocatus  (  ferc  fit  cnim 
vt  ipfa  virtus  in  proprio  &  natali  folo  non  nifi  fcro  admo- 
dum  cognita  ,ad  cxtremum  excipiatur,  excepta  reficiatur,  rc- 
£cd:a.  prsmiis  eiornctur )  a  fuo,  inquam ,  Principc  m  patriam 
icuocatus  ,  poft  ancipitcs  variofque  cafus  &  Labores  nominc 
publicoexantlatosjin.ordinem  Senatorum  houorifice  coo- 
ptatus  eft,  quam  acccflionem ,  vt  ipfc  affirmabat ,  ne  quidcm 
cogitans-honore  omni  maximo  dignus,impetrauit.Eam  vero 
prxrtantis  ingenij  &  eruditionis  famam  pcrmultum  auxit  li- 
bris  editis,quibus  &  fua^  a:ratis  hominibus  &  pofteris  confu- 
lcrc  fibi  propofuerac.  Et  quidem  intelligcbat  eos  qui  vcre  do- 
^i  eflcnt,non  folum  cum  viui  funt  ac  prxfentcs,{hidiofos  di- 
fccndi  eradire  atque  docere,  fed  hoc  idem  etiam  poft  mortcm 
monumentis  literarum  aflcqui.  In  quo  fuam  fidem  &  ftudium 
tammirificc  probauit,vt  nullus  hodie  fic  eleganti  &:  polita 
cognitione  tin£lus,quin  huius  ingenium  fufcipiat.  NcqOe 
profcfto  hac  partc  video  ,  quam  fit  xquum  opinionem  fcqui 
vcl  Marci  Antonij  oratoris,aut  Caij  Lucili j,tametfi  dodos  & 
vrbanus  a  M.TuUio  nominetur :  Altcr  cnim  cur  fuas  oratio- 

Etc    1 


804  CLAVD.    MIN.    LAVDATIO 

pcs  cdi  nollet ,  probabilcm  rationcm  reddere  folitus ,  id  a  fc 
ita  ficri  dicebat,vt  fi  fortafTe  quxdam  minime  aliis  placerenr, 
inficiari  pollct :  alter  vcro,  qux  fcribcret,  neque  a  dodtis,  nc- 
que  ab  imperitis  iegi  vcllc  :  quod  illimelius  quam  fc  ,  hi  au- 
icm  nihil  mtciligercnt.  At  qua  frontc  aliquis  noftrum  artifi- 
ci  huic  tam  laboriofo  fucccnfere  aufit ,  quis  candido  anirao 
fcripta  non  cxcepcrit ,  qux  &  dodis  iacunda,  &  indoclis  pro- 
futura  (uijt  ?  Ncquc  enini  exirtimandum  nobis  cXl  veriora  illa 
^  fimpliciora  cenfendaiquac  viua  voce  dicuntur,qua:que  fimu- 
lari,fingique  po(lunt,quam  quxomnium  fubic£la  ocuIis,quafi 
ad  publicum  quoddamexanien  proponuntur.  Et  hajcquidem, 
Auditorcs  humanifl".  neceifario  primum  diccnda  videbantur, 
nequisforteputaret  ,mc  illotis,  quod  dicituf  ,  manibus  ag- 
gredi  audorem  velle  tam  lepidum  tamquc  terfum  &  egregie 
dodum  ,  eumque  itudiofis  adolefceatibus  proponere ,  nifi  iu- 
ftam  aut  certeprobabilem  confilij  mei  rationem  primum  red- 
derem.  Occurrunt  cnim  viri  non  imperiti  quidem  &  ignari 
rerum,  fatifne  conftanter  facerc  vidcar,  qui  relidtis,  aut  certc 
fepofitis  iisaucloribus  ,qui  prifco  &  meliore  feculo  florue- 
runr,vnum  e  recentioribus  aiTumam  potius,  &  ad  eum  expla- 
nandum  aggrcdiar  ,  ciim  aiios  pcrne  innumerabiles ,  eofque 
maxime  quos^ofteritas  communi  confenfu  approbauit,expli- 
care  hoc  tempore,pro  mea  confuetudine  &  ex  officio,debcam. 
Ego  vero,  A  v  d  i  t.  non  fum  is,qui  vctercs,  vti  iam  dixi,  po- 
tius  quam  vetera  eaque  praeclara  vnquam  probarim:ac  fi  anti- 
quam  &  reco^lam  do£trinam,temporum  rationc  citius,quara 
dignitatc  &  vfu  aeftimarcm.  Quis  cnim  tam  alienus  eft  a  re- 
£la  ratione  &  iudicio,  qui  homicum  2etatibus,non  autcm  fuo 
pretio  aliquid  seftimandum  ,  magnique  duccndum  putet  ?  Sed 
c6  prolapfa  eft  hominum  inuidentia  &  ca^ca  opinio,  vt  noua 
peneomnia,quamquam  fapientum  iudicio  prac(i:antiflima,non 
xnodo  fal^idiant,fed  etiam  apertc  damnent.quod  idem  fuo  fc- 
culo  non  tcmcrc  videtur  ille  conqucftus: 

Effe  (jHtd  hoc  dicam  ( inquit )  viuis  qHodfama  negMHTs 

Etfua  quod  rartufecula  LeBor  amat  ? 
Hi  funt  inmdiA  nimirnm,  Regule^  moresy 

J?r&ferat  antiqHosfemper  vt  illa  noHts. 


AD  ALCIATI  EMBLEMATA.  8oj 
(5vi,(E qnamquam nos  inccidum  moueant,  retinendatamen  eft 
cum  rede  fentientibus  perpetua  conrenfio  ,  vt  numquam  ini- 
«juis  imperitorum  quorundam  opinionibus  nos  abduci  patia- 
mur.  Quis  enim  Ennium  vcl  Pacuuium  Virgilio,  quis  Lucano 
\Andronicum  Liuium,quis  M.TulIij  orationibusomni  dicendi 
leporc  ac  copia  tincftis  forcnfcs  &  horridas  adioncs  M.  Cato- 
nis  feaioris  anteponat  ?  Equidem  fcio  quam  non  facile  fe  no- 
«itas  apud  quofdam  infinuec ,  vt  honorificum  aliquem  locum 
i5btineat:ade6 

— — —  nos  n»firaque  liuidm  odit, 

^  niji  qHA  lerrpsfemotdy  fuifque 

Temporibu4  defuncla  videt,  fajltdit  ^'  odit: 
Non  quod  redtius  in  ea  re  iudicium  adhibeati  nequc  quod  eo 
inodo  literarum  dignitatem  augeri  vclit,fed  quia  non  nifi  aegrc 
paciatur  fe  vltimo  naberi  loco,  (i  rcs  in  certamen  veniat:&  in- 
duftriam  excitare  fe  nihilo  plus  pofle  fperet.  At  id  quam  ab 
jequo  &  bono,quam  a  rcdla  ratione  alienum  1 

5;  enim  tam  Graeis  nouitfn  tnutfafutffet 

§luam  nob(s,q'iid  nunc  effet  vetw  ?  aut  quid  haheret 

§lHod  legeretttereretq^  viritim  publicu^  vCti^  ? 
Quam  multi  muka  poilint  obiiccre,vItr6  mihi  in mentcm  ve- 
nit:cx  iis  enim  morofi  quidam  &  tetrici  caftigatorcs,  qua^cun- 
que  fe  vetuftate  commcndant ,  ea  pcne  fola  &  in  primisomni 
honore  habenda  putant,nouis  audoritatcm  omncm  fidcmquc 
detrahunt.In  quo  vt  fibi  mire  placent,ita  Plautinam  cautionem 
in  pergulis,  in  conuiuiisj  in  balncis ,  penequc  dixcrim  mcdi© 
ipfo  foro  perfonaHt: 

6^/  vtuntur,  inquiunt  itli,  vino  vetereyfafientesptitOy 
.  £r  qui  libenter  veteres Jpe^ant  fnbultu: 

Antiqua  emm  opera  ^  vtrha  cum  vohisplacetjtf 

Nam  nuncnouAquAprodeum  comoedidi 

Muliofunt  neqmores  quam  numi  ncui. 
Agnofco,inquam  ego,Comici  verba ,  tenco  mentem,ni  fallor: 
non  tamcnboni  illi  viri  mihi  vnquam  perfuaferint  id  iii  omne 
fcripti  genus  efle  torqucndum,quod  dc  folis  fabulis  Poeta  ilie 
pcrfpicue  &  apcrtc  pronunciauit.  Quibus  nimium  feucris  iu- 
dicibus  vt  ndn  minus  grauem  quam  argutum  opponam  tcftcm, 
Lyricorum  Principem  Pindarum,quacfo,audiant :  «cv«  wecXodh 
f^  oiyov ,  u>9ix  Ji'  vfivco)>  yiwjifm,  Vinum  vctus  laudan- 
dum  elTe  vult :  at  ctiam  reccntiorum  flores  hymnorum  fuam 
cciam  laudcm  mercri  grauiter  ac  vere  teftatur.Ita  quidem  do- 


%o€  CLAVD.    MIR    LAVDATIO' 

Arinam  vetercm  ac  crudicam  nulius  non  laudat :  q«is  taracn 
floridas ,  vc  ica  dicam ,  rcccntium  quorundam  hominum  fcri- 
pcioncs ,  &  quaH  cenclks  nouafque  Mufarum  corollas  labore 
ac  fliadio  concinnatas  non  aliquo  pucabit  honotcdignas,  doq 
etiam  debica  iua  laudc  ornandas  exillimabit  ?  Vultis  itaquc 
vno  vcrbo  dicam  quid  lcncio,  Audicores ,  non  poffum  facilius 
qunm  Piini j  iunioris  arguca  fane  &  opportuna  fententia  :  Sum 
cx  iis  qui  mircr  anciquos,inquic  illc,  non  tamen  ita  vt  ingenia 
noftrorum  temporum  dcfpiciam  :  ncque  cnim  in  gignendis 
optimis  lada  e(t,&  quafi  efteta  nacura.  iit  ergo  rcccns  Alcia- 
tus.dum  tamen  anciquamcius  dodrinam  cfle  conftct.  Qu_id 
cnim  cxcclicncem  illam,&  crudicorum  omnium  calculis  pro- 
batam  prudenciam  Iuris,quid  eloquenciam,qua  aliis  pr^ftitit, 
in  raedium  adducam  ?  Sic  cnnn  iam  olim  non  tcmcrc  didici- 
mushanc  pulcherrimamlurisdicendi  facultatcm  rcucra  w#- 
>,vf^ii<M  clfe>&  multiplicem  atquc  vberem  rcrum  optimarum 
pcneque  innumcrabilium  cognitioncm,  veram  profe<5t6  &ia 
a«^ionc  pofitam,  non  vmbracilcm  quandam  &  in  pulucrc  la- 
tcncem  deccrcacioncm,  fed  in  omnium  oculis  ac  luce  pofitam 
fapicntiam.  Quidloquar  de  Alciati  admirabili^icendi  pcri- 
tia,dcquc  literariis  monumentis  ab  eo  edicis ,  qua:  omnia  non 
aipgeci  verbis,nedum  illuftraripofle  certofcio?  Qnanquam 
enim  quidam  c  veceribus  elcgater  &  acucc  dixeric,  facillimum 
cffe  laudarc  folem  ,  cum  vbiquc  pra^fto  &  femper  clfc  poflint 
laudacionum  argumcnca  pene  innumcrabilia.lca  cum  difticile 
non  fit  hominem  commendare,  in  quo  tot  egrcgix  animi  do- 
rcs  cluceanc :  mihi  tamen  verendum  eft ,  ne  quis  obiiciat  illud 
olim  a  Phauorino  nobili  Philofopho  vfurpatum,  Vitupcrari 
faciuselTc^quam  remifsc  laudarf.  Adde  quod  fi  mihi  aliquan- 
do  ftacucndum  clTcc ,  vc  Alciacum  quadam  infigni  mcricaquc 
lauddcione  exornarem,  pucarem  equidcm  non  alio  eloquendi 
gencrc  mihi  opus  eflc^quam  eoquo  cclebricatem  nominis  Al- 
ciatus  cft  confecucus:  vc  qui  olim  ad  laudandum  commodc 
Pindarum,non  alia  quam  Pindari  lyra  fibi  opus  cflc  cenfcbat. 
Quamobrcm  ii  ccito  tcncam,nunquam,  aut  raro  admodum, 
pavem  gloriam  cife  in  dicentc  vel  icribcntc,  arque  in  eo  cuius 
laudes  oracione  cclebrancur :  umcn  rei  dii?iculrace  nullo  mo- 
dodecerritus,  non  poifum  quinpiomgcnij  mci  tenuitate  AI- 
ciatum  commcndcm:quod  iplum  tamen  cum  pro  tantilla  mca 
faculratc  vix  confcquor,vt  ccrte  cupercmjhuius  mcse  vocis  tc- 
/tcsaduocabo  potcntiilimas  &  nobililfimas  in  Europa  gcntes, 

a  quibus 


AD  ALCIAtl  EMBtEMATA.  tof 
aquibusraram&cxaftamDoftoris  huius  ornaciflimi  Crudi-* 
ii6ncm  probatam  fuille  a  patribus  acccpimus.  Primum ,  teftis 
cft  Italia  j  bonorurn  ingeniorum  parcns  ,  cjuai  hunc  Fcrraris* 
BononiacjTicini,  fummaoraniumadmiracione  de  fuggcftu 
fulminantem  ,  ius  ciuile  magno  applaufu  parique  audicoruni 
concurfu  &  frequcntia docencem  audiuit.  Teftis  Gallia  ,  qtue 
cum  Biturigibus  per  quinquennium  aluit  regiis  alle(£lum  ftiV 
pcndiis.Tertis  GermanJa,qua;  pra:  caercris  femper  induftrios  & 
folcrtes  homines  habait :  quorum  opcra  fadtum  ,  vc  iitcrarum 
cultus  &  exercitacio  ,  pridcm  excinila  Gothorum  incurfioni- 
bus  ,  coeperit  hac  tanderri  mundi  fene<5tate  reuiuifcerc.  Teftes 
cxtera:  nationes  omncs  ,  in  quibus  tamen  eftaliquahumanitas 
atque  inftitutio  libcralis:qu2e  omnes  vno  ore,  vnoque  confen- 
fu  Alciatum  cxcipiunt :  ambabus,quod  aiunt,  vinls  amplexan- 
tur,adaraant,exornant.  Et  certc  ca  fuit  cgrcgij  hominis  fuade- 
la,vt  etiampopulosimmanitate  barbaros ,  multitudine  innu- 
nierabiles,  fic  ctiam  exccros  abfences  demulfcrit ,  vt  mirer  hoc 
pene  vno  Italo  iuris  ftudium  fuiife  diuinirus  excitatum.  Qux 
ciim  dico  ,  non  eft  quod  veftrum  quifpiam  expcfVec  a  me  ,  vc 
nobiles  huius  noftras  a^cacis  luris  dodorcs  inter  fe  confcraraj 
nequcenim  idmeum  eft  :&  quamquam  mihi  pcrmiiTum  ae 
conceftum  eiTe  videretur  ,  tamen  fcio  in  primis  id  &  permole- 
ftum  &  odiofum  iis ,  qui  fefc  poftponi  aliis  non  tam  facile  fe- 
runt,quique  vel  ingenio,quod  ait  ille,cedcrc  nolunt.  in  quo  ii 
put^rcm  cos  nc  verbo  quiderti  mihi  forc  moleftos ,  tame»  vt 
vere  &  ingenue  fatear, 

Non  meu^  audet 

Rem  tentnrepuder,  quAm  viresferre  recufent^ 

Scd  quid  immoror  in  iis  quae  omnibus  cruditis  hominibns 
probata  eiTc  coniido  ?  Enimuero,  Auditores,  non  cft  mihi  ani- 
mus  calculum  adiiccrc  meum  ad  eas  difputationes  ,  quas  ma* 
gna  fua  laude  fcripiit  Alciatus  ad  lus  illuftrandum  :  de  Emblc- 
matum  libelfo  nunc  temporis  habeo  diccre  :  de  eo  inquam  li- 
bello,  qui ,  vt  vident  omncs  ,  perexiguus  eft  ,  ii  molcm  fcriptt 
coniidcremus:at  magnus  certc  &  locuples  &  ornatus,ii  pretiu, 
ii  dignitatem,  fi  officinam  rerum  omnium  felcdtiinmarum, 
qua:que  ftudio  &  cognitione  omnino  digns  funt ,  cgrcgic  in- 
ftrudlam  :  ii,  vt  vno  dicam  vcrbo,  bonorum  mare  aducrtamus* 
Auiim  equidem  affirmare  ,  nihil  omnino  eifc  quod  philologi 
alioqui  moroii  in  eo  dciiderencifunt  cnim  no  pauci,qui  loogie» 

£ec    4 


«o8  CLAV.    MIR   LAVDATIO 

res  verborum  ambitus,qui  prodigiofas,  vc  fic  dicam,  foHorum 
&paginaramamplicudines,qui  prolixamin  dodrina  farra- 
ginem  non  temere  faftidiunt.  Quis  cnira  tam  paticnti  animo 
cam  libiorum  molem  cuolusrit?  an  tantum  nobis  relidlum  cft 
tcmporis ,  an  otij,  an  vitsc  dcnique :  quam  tamcn  brcuiflimam 
eiTe  datam  nemo  non  conqucritur,vt  ad  alia  etiam  prasclara,  8c 
in  quibus  plus  vtilitatis  clTe  intclligimus  ,  non  primo  quoquc 
ccmporc  propcrcmus  ?  Rc<^c  Callimachus  illc  Grammaticus, 
&  iure  quidem  diccbat ,  magnum  cfTc  malum :  vt  intelligamus 
hpmincs  infigni  reucra  magnoque  damno  mulftari,quibus  li- 
bri  tam  multi  atquc  amplieuolucndi  proponuntur.  At  vt  per- 
multi  funt  qui  prolixitatcmauerfentur,ficprofe(^6alij  quidam 
nominari  hoc  loco  pofTuntnon  illiterati ,  non  incrtcs ,  ncquc 
poftremo  in  numero  ponendi,qui  fimilitudinem/atietatis  ma- 
trem  ,  vt  crambenbis  male  iccodam  plane  rcfugiant.  Qui(J 
enim  de  iis  loquar ,  qui  argtc  admodum  ferunt  fibi  quafi  onus 
quoddam  graui/nmum  impofitum  humeris ,  vt  e  multis  multa 
conquirant,&  non  nifi  labore  indefcfTo  moleftoqueftudiapcr- 
fequantur?Sant etiam  permulri  audores  qui  manibus  teruntur, 
in  quibus  fingulis  non  nifi  forcaire  fingulas  virtutes  repcrirc 
eft  :  adeo  nihil  ab  omni  parte  beatum,aut  oinnibus  abfolutum 
perfedtumquc  numeris  reperiri  a  nobis  poteft.  Scio  alios  quof^ 
dam  dodos  &  vtiles  efle  libros ,  e  quibus  rcs  mcmoria  dignas 
exprimimusralios  qui  verborum  puritatcm  &  elegantiam  do- 
ccant:alios  dcnique  qui  nonnunquam  vtile  dulci  pcrmifceanr. 
Nihil  dico  de  iis  qui  nihil  nifi  fpinas  habent,aut  iis  qui  propter 
obfcurum  dicendi  genus ,  aut  infperfas  opiniones  erroneas 
pium  &  cordatum  Le<5torem  ficpenumero  a  legendo  reuo- 
cant.Qu^is  vero  in  hacEmblematum  officina,&  quafi  locuplete 
reriim  opcimarum  penu  breuitatem  non  laudet  ?  quis  varicta- 
tem  rerum  iucundilTimam,&  exa6lam  pulcramque  copiam  non 
amplexetur?  quis  multiplicem  vnius  libclluli  thefaurum  exi- 
gua  mole  comprehenfum,non  purabit  excolcndum,&no6tur- 
nadiurnaque  manu  verfaudum?  Vt  enim  dc  prima  ilia  virtutc, 
qua  breuis  eft,primo  loco:certe  Homcrus  ingenioriim  vertex, 
quos  egregios  &  fapientes  viros  cffingit ,  cofdcm  etiam  in  di- 
cendo  parcosefIcdicit:quantumqi  mea  mcns  diuturna  le6lio- 
ne  repetcrc  potefl ,  &  vccerem  hiftoriam  rccordatur,  non  a:grc 
rcperio,  quamdiu  manferunt  incorrnpri  hominum  mores,  ler- 
moncm  fuiffe parciflimum  &  breuiflimum.  Qu_od  iis  pcrfpice- 
re  facillimum  erit,  qui  priorum  ccmporum  auctores  cum  iis 

qui 


AD  ALCIATI  EMBLEMATA.  8o«j 
qui  pofteri  fuccefTcruntjvna  conferre  volcnt :  vt  Orpheum,  Li- 
num,&  alios  cum  Homero,cum  Hefiodo-.Socratcm,  Platonem 
cum  Chryfippoxum  Galeno  Hippocratcm.  Vetcrum  enim  fa- 
picntumfuerefententia:pcrbreucs,quafi  decreta  quxdam  & 
placita,vt  illa  cclebrata  omnibusPytnagoras  fymbola.Socratis» 
&  aiiorum  quorundam  fapienter  &  argute ,  docle  grauiterque 
rcfponfa ,  quae  hodic  circumfcruntur ,  quibus  quid  cruditius, 
neruofius  ,  quidadmirabilius  ?  Nihii  dico  de  Solonis  legibus 
AthenicHfium,  Lycurgi  Spartanorum :  nihil  deduodecim  Ta- 
bulis ,  quibus  mira  breuitate  contraftis  tam  diu  Romani  vfl 
funtjVt  non  videam  quid  ampUus  pofteris  acceflerit,  cum  Phi- 
lofophia  primum  loquax  efTc  coepit:vt  ad  rcm  Poetse  iilud  hoc 
loco  exclamare  lubeat, 

laudato  ingentia  rura ,  Exiguum  colito.  ■ 

PraJtcrmiferamEpidetum  ,in  quem  permulta  confertur  laus, 
quod  duobus  verbis  uv^x^^  H£fj\  ciTnj^is  vniuerfam  Philofo- 
phiam  complcxus  eft.  Quod  tamcn  ita  nolim  feucre  accipi,vc 
omnino  exulare  velim  dicendi  copiam,  non  vtilem  modo  ,  fed 
etiam  neceflariam  :  at  vt  veftrum  quifque  intelligat  Alciatum 
fua  illa  breuitate  concinnum  &  gratum  omnibus  non  iniuria 
videri.Iam  vero  quis  breuem  illam  &  argutam  prifca:  doclrinse 
fyjuam  non  pluris  habendam  dicet ,  quam  immanes  fcripto» 
rum  quorundam  paginas ,  quacmihi  pcrinde  videntur  ac  cibi 
nefcio  qui ,  cx  quibus  alimenti  minimum ,  reliquiarum  multo 
plus,vt  in  cochleis  &  teftudinum  genere  capitur?Sed  peigamus 
qua^fo  ad  varietatem  ilhm  qua  fe  commcndat ,  qua  in  deliciis 
habctur,quaftudiofos  pafcit  animos,  qua  crudicam  cogitatio- 
nem  fufpenfam  tenet.  Quod  cum  meditor  vna  mccum,exifti- 
moeos  inepcos  clfe  minimeque  diligentes ,  qui  femper  idem 
aut  legunt ,  idemque  lemper  canunt ,  ncque  varietate  rcrum, 
quam  nobis  natura  ipfa  commendauit ,  ingenium  perpoliunt. 
Qniid  enim  morer  Senec^c  acuti  hominis,vic2:  tamcn  inftituto 
plane  Stoici ,  monitum  confiliumque  grauifTmium  ,  quo  non 
obfcure  vauiam  le5tionem,vt  alienam  a  fludiis  infcfflatur  ?  Re- 
uerahic  magni  nominis  Philofophus  non  fine  iudicio  videtur 
fuam  ca  de  re  fententiam  dixilTe  :  fed  nos  naturs  ccrtiflimum 
quoddampr^fciiptum  fcquimur,  eiqueparemus  :  quo  nomine 
nullus  cft,  opinor  ,qui  nobis  moleftus  effe  debcat.  Nam  quo- 
cumque  oculorum  aciem  fledlamus,  quamcumque  in  partem 
fcfe  mcns  humana  recipiat ,  multiplex  &  vatium  non  tam  nu- 
jjncro ,  quam  infinicate  diftindtum  deprehendemus.   Planta- 

£  c  e     5 


8io  CLAVD.   MIN.    LAV0Atia 

rum  cnim ,  florum ,  hcrbarum  magna  eaquc  admirabilis  cft  ifl 
omni  gcncre  varictas :  tam  diuerrn  animalium  facics,  ea  colo- 
rum  ccrtc  innumcrabilium  dillindlio.  Imo  vero  terram  ipfam 
vidcmus  hac  parte  moutibus  cmincntem ,  illa  lacunofam,  fon- 
Cium  quadam  pcrcnnitate,  fluminum,  lacuum,  valloque  Ocea- 
no  irriguam,&  certc  a  tcrra  fccretam,  vt  ipfa  fui  maximu  om- 
nibus  vbique  Ipcdaculum  prarbere  videatur.Cuius  jnaturas  tam 
fapientis  &  prouida:  folertiam  ,  homines  ingcnio  maximc ,  & 
attcfclicitef  a:mulati  funt  ,  iis  prarcipue  rebu!)  quac  literarum 
monumentis  contmentur.  JBtcnim  ledillimc  puraiunt  inge- 
nium  humanum  non  ellc  ita  Itcrilc  &  mfccundum  ,  &  qnali 
canccllis  circumclufum,  vt  fua  vi  nonconcincrt;  polltt  ca  om- 
nia  ,  qux  abundans  &  opulenta  nacura  cduceic  voiuiiTet.  Ne 
tamen  vos  morcr  pluribus,  Auditores ,  li  confcrre  libeat  hunc 
tantillum  libciium  cum  aliis  longe  plurimis  :  &  fi  mature  iu- 
dicium  adhibere  par  lic :  quis  non  capiciur  admiratione  vbx 
obfcriiauerit ,  in  co  vno  innumerabiles  opes  contineri ,  quae 
non  nifi  ma^^na  diflicultate  fummoquc  ftiidia  in  peimultis 
aliiscommodcobferuaripollint?  Vtenim  idaliqua  partc  re- 
uoccm  quafi  ad  ciIciilos,in  Alciato  puiam,cerfam,&  antiquam 
didioncm  DuUus  ,  vt  opinor,  dcliderabir :  acumen  iogicum 
non  abelt  a  pra'claraillafabrica  &  inucntione  rcrum  tam  mul- 
tarum:non  iudicmm  &  ordo,  quo  res  tani  vario:  colligcrentur: 
non  hiHoria  rerumpcrmultarum  :  non  philofophia  morum  & 
natura?,  qua:  tora  in  omnibus  Emblcmatis  occuparur:vt  quem- 
admodum  in  Homeropleriquc  veterum  dixerunr  ci^c  difcipli- 
nai  um  omnium  oihcinam  quandam  locupletcm  •  ita  in  Alcia- 
tuin  liberrime  concurrunt ,  quxhominis  eruditi  &  ingenioli 
laudatamaliquam  idcam  pollinteffingerc.  Q^a:  certe  omuia 
non  idco  a  mc  dicuntur,  vt  aliquis  vclhum  putct  mc  tam  libe- 
ra  &  apcrta  laudacione  mcos  qualefcumquc  in  hunc  audlorcm 
laborcs  vcnditarecuperc:  quod  profc(fl6  quam  alienum  lit  a 
meo  fcnfu,  facilc  quiuis  intclliget ,  li  vcrccundum  animura 
meum  ,  fi  meae  vitx  rationem ,  fi  minimum  pencquc  nullum 
iludiorum  progrelTum  viderit.  Neque  vero  is  fum  qui  Alciatr, 
viri  certe  maximi ,  dignitatem  raramque  dodriinam  cum  mca 
tcnuitate  confcrrc  audeam.lUecnim  vir  TreAu/fw^  k^  TmXvf^' 
^;  iocando  libere  relaxandoque  animum,  Emblemata  omni 
fale  &  lepore  Aitico  tinda  cmidit :  nos  indufi:ria,ftudio,cogi- 
tatione  ,  fcnfu  dcniquc  omni  nullum  non  lapidem  moucmus, 
vzii  pro  dignitate  non  poITumus  ad  vmbilicum  peiduccre  quas 
cogitamusjfalccm  ramenadmiiattonequadamrapti,conie6ta- 

nea;^ 


AD  ALCIATI  EMBLEMATA.  8« 
nca  noftra  qualiacumque  potius.quam  fcriae  dofttin3cfru<^um 
aliqucm  proponamus.  Illc ,  vti  fe  rcs  ofterebat  (  quando  maxi- 
me  a  luris  profeflione  honellam  &  libcram  ccltationcm  impe- 
trabat )  in  medio  fuo  otio  negotium  litcrarium  confe6latus, 
rcm  ^uidcm  pulchcrrimam  ,  dignamquc  omni  rcgio  apparatu, 
cruditorum  hominum  oculisfpcdandampropofuit:  cgo  vcro, 
vt  libclli  huius  guftum  aliquem  meo  arbitratu  pcrciperem, 
innumerabilcspencaudorcs  Gra:cos&  Latinos  aliqua,quo(i 
certe  audeo  diccre  ,  diligcntia  &  voluptatc  animi  dcuoraui, 
camquc  continuam  operam  in  pcrquirendo  fixi  atque  locaui, 
vtqui  Sifyphus  verfat  faxum,fudans  nitcndo,fcd  ncfcio  tamcQ 
an  hilum  profecenm.Et  harc  mea  certc  mcns,ca  cogitatio,  id 
iudicium ,  Auditores,  vt  ciim  ca  dc  rc  apud  vos  tam  libcre  vcr- 
ba  faciam ,  poflim  adoicfcentixlapfum  dcprecari.  Fatcor  cnim 
nefcio  quo  xtatis  fcruore  ante  annos  feptem  contuIilTe  &  fub- 
lcgiffe  mc  inlibelli  quandam  formam  aliquas  minutias ;  quas 
cum  amicis  aliquot  mets  oftendifrem,mihi  audorcs  fuerunt,vc 
de  iis  cdcndis  tum  primum  cogitarCj  &  in  publicam  edi  lucem 
patcrer.  Id  certe,  ne  quid  cgo  diflimulem.mihi  cum  valdepla- 
cuit ,  vr  qui  meorum  rtudiorum  aliquod  vel  minimum  fpeci- 
men  non  argrc  ferrcm  ftudiofis  cffe  confecratum  :  ad  eamque 
rcra  citiiis  quam  licebat ,  nequc  tammature  ,  vt  oportcbat ,  ad 
Chriftophorum  Plantinum  ,  ciuem  Antncrpienfcm  ,Rcgium 
Typographum,fcripfcrunt  amici  meo  nominc,  vt  quemadmo- 
dum  is  ipfc  mihi  coram  pro  fuafaciliratc  primum  hic  Lutctix 
pollicitus  erat  :  dcinde  pcr  litcras  idcm  non  inuitus  confir- 
marat  ,IibclIusprajIocommitterctur  :quodtaracn,  vbiexem- 
plar  ad  eura  raififtcm, penc  omnino  ewTv^^a^^t ,  &  rcucra  >{g.' 
i{^yo^!p(,i  diuturna&  molefta  negotiorum  molcauocatas,  tam 
cito  praeftare  non  potuit ,  vt  ipfe  conftitucrat.  Sed  ca  randem 
cdita  fcholia ,  immatura  penc  omnino  ,  nequc  digna  facis  ouac 
hoctemporc,  tamcruditis  homuiibus  abundanci  ,lucem  rcr- 
rcnt:ramen  excepta  cum  applaufu  a  ftudiofis,  rnihi  animos  ad- 
mouerunt ,  vt  qua^  inculta  parumque  rerfa  elfefcircm,  fumpto 
quodam  ocio  libero  corrigercm.  Mcx'  itaque  partcs  funt ,  vc 
cum  mihi  tam  gratos  eruditorum  hominum  animos  expertus 
{im,qui  pro  eolabore  ,alioqui  tenui,  gratias  mihi  non  femci 
habuerunt  de  caftiganda  illa  cditione  cog:tem:tum  vt  refpon- 
deam  hominum  dc  mcbencmcrirorum  expcclationi ,  tumvt 
adolefcentum  ftudia  quacumque  tandcm  ratione  iuuarepcr- 
gara.  Quod  negocium  ciciHS  confcciircm ,  &  alacii  ftudio  ma- 

'   curalfcra 


iit         CtAVD.    MiN.    LAVDAtIO 

tuia(rem,nifi  profcflionis  mcx  concinua  cura  &  laboriofa  coii- 
tcntio  ,  in  qua  ceiratori  cflb  non  licet,  me  peue  omnino  a  lub" 
fcciuisftudiis  abftraxiflct :  nifi,  inquam ,  me  coco  iam  fexen- 
nio  inexqipuWret.  Neque  vero  tam  facile  eft  ei  qui  noftra: 
huius  profcflionis  munus  fuftincat  ,aniraum  ad  res  ram  va- 
tias  &  multipliccs  applicare :  qucm  cerce  magnum  &  arduum 
laborem  (i  qui  cam  facilem  efle  pucanc ,  vehcmenccr  admodum 
errant.  NuIIius  cnim  plane  animus  cft  vcl  adco  re£lc  a  natura 
informatus  ,  vt  hoc  quicquid  cft  quod  faccre  dcbemus  cx  ofli- 
cio,qui  non  modo  agendo ,  verum  etiam  cogitando  poflit  fu- 
Itincre.  An  vosaliamcaulfam  eflevllampatacis  ,  cur  in  tanto 
honoiequo  maximeartcsaluntur  ,tampanci  rcpcrci  funt  ha- 
dlcnus ,  qui  in  hac  profitcnti  laboriofa  contentionc  pro  digni- 
tdrc  verfati  fint-  N6  cft  Idnge  repctenda  ratio:funt  cnim  omic- 
tend.^  Toluptates ,  prx^srmittcnda  ftudia  delcdlacionis  :  tudus, 
iocus ,  conuiuia,  confabulationcsomnium  pene  familiafium 
dcferendsE.Qjjx  rcs  vc  plurimum  aidua  &  difficilis,  hi  hoc  gc- 
ncre  homines  A  labore  honeftoque  conaru  ftudiorum  huma- 
nicatis  auocat,  &  interdum  omnino  abftrahit.Non  longe  abic* 
ro  ,  dicamquc  hoc  temporc  quod  tacitus  nullo  modo  pra^ter' 
mitcere  poifum  :  noftra  hax  profcflio  lon^e  i^rauior  eft ,  ma* 
gifque  (eria ,  quam  fufpicari  vnquam  auc  pcrcipere  polfunc  qui 
dolium  hoc  numquamvolucarunc.  Nulla  fiquidem  ars  eft  di- 
gna  horainis  liberalitcr  educati  ftudio,cu:us  non  aliqua  cogni- 
tione  oporteat  tin£lum  cum  efle ,  qui  minus  hoc  aliqua  laude 
&  hominum  approbationc  fuftinere  meditetur.In  quo  ego  do- 
cendi  munerc  obeundo  quanco  magis  in  dies  prouchor ,  tanto 
cciam  magis  intelligo  qnam  abfim  a  perfedionc  fummorum 
cpcnim,  huiLifquc  profeflionisdigaitatc :  vt  quanquam  videar 
plerirque  nunc  extra  laboris  aleam  pofitusaliqua  mea  indu- 
ftria  &  exercitatione  ,  imo  vcro  hominum  cruditorum  appro- 
bacione  :  tamen  kaud  dubicfateri  cogar  ,  mcfundamentaqua: 
cofyito,nondumbene  iecilTc.Kt  harcquidem  qnanquam  verifli* 
ma  cire  conftet,fcio  tamcn  quam  impcritis  &  parij  cautis  ado- 
lefcentibus  arridcant  pocius  exotcrica  pocius  quim  acroamaci- 
catquam  pIaceanc,non  folerces  &  induftrij,iion  iaboriofi  &  in- 
geniofi  dodores,  fed  clamofiquidam  &  imporcuni  ardeliones, 
YC  eciam  fumorum  vendicores,  qui  audacia  quadam  impudenci 
&  incolerabiIi,iuuencutcm  fibi  deuinciunt  eoque  nomine  lite- 
rarnm  (.^loriaminfigniquodam  faftu  complere  non  verentur. 
Quid  enim  nos,nos  inquam  laboriofi  &  induftnj,non  vbicum- 

que 


AD    ALCIATI    EMBLEMATA.         813 

qucfxci  fcholafticx  probamur  ?  quia  faftum  omnem  prxclu- 
dimusrquia  malumus  itudeie  vtilicati  audiencium  quAm  volun- 
tati :  non  pendcmus  ab  aura  populari :  huic  mulcorum  capitum 
bellux  non  cbfequimurj&  hinc  illx  lacryma:,  Auditorcs,vt  ne- 
mini  mirum  fic,cum  ctiam  lupiter  iple.vr  cft:  in  adagio  veterc, 
nc  quidcm  placere  omnibus  poftit.  Sed  vna  tamen  optime  fa- 
«Storum  c6fcicntia,&  dodorum  quorumdam  hominum  de  no- 
ftris  ftudiis  grauiftimo  iudicio  fuftentamur  atque  animum  col- 
ligimus :  quamquam  nihil  fic  quod  mc  pcrniterc  debeat,vt  eo- 
rum  hominum  qui  eucntu  metiuntur  omnia>fortunam  inculV 
re  velim.  Licet  enim  minime  gloriari  poftim,  vc  ille,  Cui  mVde 
Siculis  errabant  in  montibu4  ^^w^.neque  cantarc  audeam  qua;: 

folitwi  ji  quando  armentavocaret 

Amphion  DircAu^  in  Aciio  Aracy?ithe. 
Tamen  mea  ipfe  forte  contentus ,  (i  fas  cft,  fi  licet,  Audi:o- 
rcs,  dicam  ingcnuc: 

Non  fnm  adee  informis :  nuper  me  in  littore  vidi 
Cumplacidum  ventisfiaret  mare,  namque  ego  Daphnim 
Cantando  metuam,fi  fiumquam  failit  imago. 
Scd  iam  nimis  multadc  me:in  qua  nimirum  commemora- 
tionc  vereornequisexiftimct  memeasmerces  alienis  nomi- 
nibus  velle  cariiis  vendere.quod  fi  facio,mei  plane  fum  immc- 
mor,  vt  qui  nafutis  hominibus  me  ridendum  propincm.  At  ne 
patiar  vos  hinc  fatiatos  difccdere,neve  aberrem  a  fcopo,  quem 
mihi  primiim  propofucram ,  vtque  vno  quah  fafce  compledac 
q\ix  hadcnus  a  me  dida  funt ,  quasfo  ,  ftudiofi  Adolefcentes 
(vos  cnira  iam  alloquor ,  in  quorum  gratiam  noftri  hi  labores 
infticuti  func )  quxCo  inquam ,  noftri  huius  audoris  antiquam 
dodrinam  diligentcr  obferuemus  &:  exofcukmur:peritiam  iu- 
risadmircmuneloquentiam  confeclemur,  fuccindum  dicendi 
genus  eodcm  cum  do6tis  hominibus  confenfu  approbemus:va- 
rietatem  eerce grauiftimam  iucundiftimamq;  veneremur:cuius 
(ingulas eafque  admirabiles  vircutes  fi  penitus  intnemur,  the- 
iaurum  habemusnullo  auro  nullifque  gemmis  conferendum: 
multoque  magis  admirabilem  ,  fi  eius  vnius  felediflimas  do- 
ftrinsE  gemmas  cum  aliorum  vel  certe  permulcorum  f^.ofculis 
comparemus.  InquoEmblematumlibclIo  mea  qualicumquc 
commentatione  illuftrando,  non  puto  raeomnino  male  bonas 
horas  colocafTc  :  quamquam  id  didum  nolim ,  vt  cornicibuSs 
quodaiunt ,  configam  ocuios,aut  meapud  vos  cfFeram  impcn- 
C«is ,  quod  nequc  veftra  de  me  cxpedtatio ,  neque  nieus  pudor 

quam 


Si4  CLAV.   MIN.   LAVDATIO 

quam  putaretur.Sed  hoc  vnum  contcndo :  excufetur  qusdb  (id 
cnim  mihi  non  fcmcl  deprecandumjcxcuTctur  inquam  nimius 
adolcfcentix  racx  fcruor,  qui  libellum  quafi  e  nido  implumcm 
vt  ita  loquar,&  vt  immaturum  foetum  emitti  pcrmiferim:excu- 
fctur deniquenimiafortairctarditas,qua:effccit  vt  nondura 
fatis  mihi  faccrc  potucrim,  ncqifuprcraam  admoucrc  manum 
in  co  diligcnter  cmcndando,  c6  quod  continuum  mearu  prai- 
Jcdionum  pcnfum  ab  co  quod  tandiu  mihi  propofucrara ,  mc 
diutius  auocarit.Sic  cnim  mihi  firme  quodam  animi  propofito 
ftarui ,  vt  quaadiu  mihi  libcre  ac  quietc  verfari  hac  in  Acadc- 
mia  licucrit,  efficiam  vt  qui  eruditis  hominibus  rationem  mei 
otij  conftare  vclim.Quid  enira  vcrcar  apud  vos  meas  hic  fatc- 
ri  dclicias  ?Adolescentes  optirai, 

MufA  nosier  amor  Permejftdes* 
In  quarum  ftadio  quaraquam  molcfto  &  zrumnaram  plc- 
no,  honefto  tamcn  &  laudabili ,  (ic  mc  contineo,  fingulari  Dci 
bcncficio,vt  nullus  vnquam  fuerit  adolefcens,qui  me  toto  iam 
fexennio  profitcntcm  dc  fuggcftu  audierit,cui  tamen  modcftia 
commcndata  fit ,  cui  honcfti  cultus ,  cui  deniquc  humanitatis 
littcrae ,  qui  idem  mihi  cxanimo  non  fucrit  obfecutus.  Nihil 
moror  aliorum  ftudia  &  laborcs  ccrte  multos  follicitudinum 
plcnos.per  me  licct,obledcntur  ali  j  coecis  quibufdam  cupidita- 
tibustalij  fori  iurgia  confc(^cntur:hi  rei  militari,  aut  mercatu- 
rae  faciundx  totos  fefcdedant:alij  lucris  inhicnt,  &optimafa- 
ccrdotia  vel  prccc  vcl  pretio,fi  poftint,aucupari  non  dcfiiiant: 

Me  vero  primum  dulces  ante  omnU  Muf&j 

G^xrum  facrafero  ardenti  perculfu4  amore, 

Accipiantf  coelique  vias  ^fidera  monSirent. 

D   I   X    I. 


EMBLE 


8is 


EMBLEMATVM    INDEX 

IN   LOCOS    COMMVNES   AD 

STVDIOSORVM      COMMO- 

diraKm  digeftorurn. 

Ntimerpts  ad  Emhkmam  cuiufque  refer- 
tptr  ordmew. 


INfignia  ducatus  Mediola- 
ncnfis.     EmJema.         i 
Mcdiolanum.  x 

Numquam  procraftinandil.  3 

Deys  fiuc  Religio. 
In  Deo  IsEtandum.  4 

Sapientia  huraana  ftultitia  cft 
Apud  Deura.  5 

FiftaR^ligio.  g^ 

Non  tibi,  ied  religioni.         7 
Qua  dij  vocant  eundum.       8 
VIRTVTES. 

FlDES. 

Fidei  fymbolum.  9 

pcrdera.  10 

Silentium.  11 

Non  vulganda  confilia.       ir 
Ne  quxftioni  quidcm  ccden- 
dum.  13 

PRVDENTIA. 

Cofilio  &  virture  Chimzram 
fuperari ,  hoc  eft,  fortiores 
&  deceptores.  14 

Vigilantia  &  cuftodia.        i  5 

jpxMc.  16 

Hov  CVK  £:nA£e8-ni  17 

Prudcntes.  1 8 

Prudcns  magis  qualoquax.i^ 
Maturandum.      '  3.0 


In  deprchcnfum.  11 

Cuftodiendas  virgines.  11. 

Vinoprudcntiamaugeri.  13 

Prudentes  vino  abftiuent.  % 4 

In  ftatuam  Bacchi .  z  ^ 

Grameu.  z6 

IVST  IT  I  A, 

Nec  verbo  ,  ncc  fa£lo  qucm- 

quam  ladendum.  17 

Tandem ,  tandem  iuftitia  ob- 

tinet.  18 

Etiaferocifnmos  doraari.  X9 
Gratiam  refercndam.  30 

Abftinentia  a  muaeribus  ca- 

piundis.  31 

Bonis  i  diuitlbus  nihil  timcn'' 

duin.       ■"  iz 

EORT  IT  VDO. 

Signa  fortium.  33 

X>e;t;»  y^  uTriy^^.  34 

In  adulari  nereiemem.        3  5 

Obdurandum  aducrlus  vrgen  - 

tia.  3-r 

Omnia  mea  mecum  porto.  3  7 

CONCORDIA. 

Concordise  fymboluiT;.  ?  * 
Concordia.  5  9 

Concordia  infuperabilis.    t^o 
Vnum  nihil ,  duos  pluriiTiun» 
pofTe.       ^  41 

Pirmiflima  couelli  no  poiie.^  i 


8i^  INDEX   EMB 

S  P  E  S. 

Spcs  proxima.  43 

In  (imulacrum  Spei.  44 

In  dies  meliora.  4y 

Illicitum  nihil  fpcrandum.  ^6 
Pudicitia.  47 

VITIA. 

PeRP  IDI  A. 

Inviftoriamdolopartam.  48 
In  fraudulcntos.  4^ 

Dolus  in  fuos.  50 

Maiedicentia.  5 1 

In  rcceptatores  /icariorum.y  t 
Inadulatores.  TJ 

Ei  qui  femcl  fua  prodcgerit, 

alicna  credi  n5  oportcre.  5  4 
Stvltitia. 
Temcritas.  S  S 

In  temcrarios.  5^ 

Furor&rabies.  T7 

In  eos  qui  fupra  vircs  quid- 

quamaudent;.  S^ 

ImpofTibilc.  59 

Cuculi.  ^o 

Vefpcrtilio.  61 

Aliud.  6x 

Ira.  €i 

Ineumquifibi  ipfi  damnum 

apparat.  ^^ 

Eatuiras.  6% 

Obliuio,paupertatispares.  66 

S  V  p  E  R  B  l  A. 

Supcrbia.  6y 

Impudentia.  6% 

Gatrulitas.  70 

Inuidia.  7 1 

LVXVRI  A. 

Luxuria^  7*- 

Luxurioforum  opes.  73 

Tumulus  n\cretricis.  74 

In  amatorchneretricura.  )% 


LEMATVM. 

Cauendum  a  merctricibus.  7^ 
Amuletum  Vcncris.  7^ 

Inuiolabile^eloCupidinis.78 
Lafciuia.  7^ 

D  E  S  I  D  I  A. 

Defidia.  80 

Defidiam  abiiciendam.       8 1 
Infacilc  a  virtutc  defcifccn- 
tes.  8r 

Ignaui.  83 

AVARITIA. 

Auaritia.  84 

In  auaros.  8  ^ 

In  aulicos.  %6 

In  fordidos.  87 

In diuites  publico  malo.  88 
In  auaros  vel  quibus  melior 

conditio  ab  cxtrancis  of- 

fertur.  8p 

GVL  A. 

Gula.  50 

Ocni  cffigies.  pi 

In  parafitos.  ^r 

Paruamculinam  duobus  ga- 
neonibus  non  fufficferc.  95 

Captiuus  ob  gulam.."  54 

In  garrulum  &  gulofum.  9% 

Do£torum  agnomina.  $6 

N  AT  VR  A. 

Natura.  97 

Ars  naturam  adiuuans.       98 
In  iuucntam.  99 

la  quatuor  anni  tcmpora.ioo 

ASTROLOGIA. 

Scyphus  Neftoris.  lox 

Quae  fupra  nos ,  nihil  ad  noSi 

101. 

In  Aftrologos.  10  j 

Qui  altacontemplantur  ,ca- 

dere.     104      Amor. 
Potcntiflimus  affedus,  amor. 

105. 

Potentia 


INDEX    EMB 

Potentia  Amoris.  lo^ 

Visamoris.  107 

In  ftuciiofu  captu  amore.  108 
A'm'f)6'5»  i.amor  virtutis.  lo^ 
Ayr/pA»? ,  amor  virtutis  alium 

Cupidinem  fuperans.  110 
Dolcia  quandoque  amara  fie- 

ri.  III 

Fcre  fimile  ex  Theocrito.i  1 1 
In  ftatuam  Amoris.  113 

In  obliuionem  patria:.  1 14 
Sircnes.  115 

Senex  puellam  amans.  116 
Incolores.  117 

FORT  VN  A. 

Virtuti  fortuna  comcs.  1 1 8 
Fortuna  virtutem  fuperas.li^ 
Paupertatem  fummis  ingeniis 

obeffe  ne  prouehantur.ito 
In  Occafionem.  izi 

In  fubitum  tcrrorem.  izt 
In  illaudata  laudantes.  1 13 
In  momentaneafelicitate.  114 
Ex  damno  alterius ,  alterius 

vtiiitas.  iz^ 

Bonis  aufpiciis  incipiendu.125^ 
Nihil  reliqui.  iz/ 

Male  parta,  male  dilabuntur. 

1x8 
Sempcr  pr?fto  efie  infortunia. 

Remedia  in  arduo,mala  in 
prono  effe.  130 

HONOR. 

Ex  arduis  perpetuu  nome.  1 3 1 
Exliterarum  ftudlis  immor- 

talitatem  acquiri.  131 
TumulusIo.Galeacij.  133 
Optimus  ciuis.  134 

Srrenuorum  immortale  no- 

men.  135 


LEMATVM. 

Nobiles  &  generofi.         ri6 
Duodecim  certamina  Hercu- 

lis.  137 

In  nothos.  138 

Imparilitas.  139 

In  defcifcentes.  140 

iEmulatio  impar,  X41 

AlbutijadAlciatum,&c.    141 

P  RI  N  c  EP  s. 
Princeps  fubditorum  incolu- 

mitatem  procurans.  145 
In  fenatu  boni  principis.  144 
Confiliarij  principum.  14^ 
Opulentia  tyranni,  paupertas 

fubie^lorum.  14^ 

Quod  no  capit  Christvs^ 

rapitfifcus.  147 

Principis  clemcntia.         148 

Respvblica. 
Salus  publica.  149 

Refpublica  liberata.  150 

VlTA. 

In  vitam  humanam.  151 

JEvc  q  uandoque  falutem  redi- 
mendam.  -  151 

M  OR  s. 
Cum  laruis  non  ludandu.i  5  3 
Demorte&amoie.  154 

In  formofam  fato  prasreptam. 

In  mortem  prasproperam.i^^ 
Terminus.  157 

Opulenti  hcereditas.  1 5  8 

Am  I  ci  T  i  A. 
Amicitia  etiam  poftraorrem 
durans.  159 

Muruum  auxilium.  i6q 

Auxiliununqua  deficiens.i^i 
Gratias.  162 

H  o  s  T  1  L  I  T  A  s. 

In  detradores.  16 1 

Fff 


INDEX    EMB 

Inanis  impetus.  1^4 

Aliquidrrjaliproptervicinum 

rR.ilum.  i«5 

In  cum  qui  truculcntia  fuo- 

rum  pcrierit.  166 

TLyJ^j  &.aio^  aHo^,  \6-j 
A  mmimis  quocjue  timcn- 

dum.  168 

Obnoxia  ipfirmitas.  165) 

Vel  port   mortem  formido- 

lofi.  17Q 

VrNDICTA. 

lufla  vindicta.  171 

lufla  vltio.  171 

Parcm  dclinquentis&:  fualo- 
ris  culpam  eiTc.  173 

Alius  peccatjalius  plec^titur. 

174 
Infani  gladius,  175 

P   AX. 

Pax,  176 

Ex  bello  pny.  177 

Ex  pacc  vbertas.  178 

Sc  I  E  NT  I  A. 

Dodos  dodis  obloqui  nefas 

cffe.  1 79 

Eloquentia  fortitudine  prcc- 

ftantior.  180 

Facundia  diffieilis.  181 

Antiquillima  quxquc   com- 

mcntitia.  i8l 

Infignia  Poctaram.  183 

Muncam  Diis  curx  eife.  184 
literaocciditjfpiritus  viuifi- 

ciX.  18  5 


LEMATVM. 

Difta  feprem  fapientum.  18^ 

Ignorantia. 
Submouendam  ignorantiam, 

187 
Menrem  non  formam  plus 

poilere,  i88 

Diues  indoftus.  18^ 

Matrimonivm. 
In  fidcm  vxoriara.  190 

Rcuerentiam  in  matrimonio 

requiri.  \jl 

Jn  fccunditatem  fibi  ipfidam- 

nofam.  192, 

Amor  filiorum.  I5>} 

Picras  filiorum   in  parentes^ 

194 
Mulieris  famam,non  formam 

vulgatam  effc  oportere.19  y 

In  Pudoris  ftatuam.  19^ 

bkipta  contagiofo.  157 

A  R  B  o  R  E  s, 

CuprefTus.  19S 

Quercus,  \S9 

Salix.  xoo 

Abies.  101 

Picea.  lo^ 

Cotonca.  xoj 

Hedera.  104 

Ilex.  205 

Malus  mcdica.  106 

Buxus.  Z07 

Amygdalus.  108 

Morus.  109 

Laatus.  2.10 

Populus  alba.  x\\ 


FINI6      INDICIS      EMBLEMATVM. 


INPEX 


IN  D  EX     R  E 

V  E  R  B  O  R  V  M 

COMMENTARIIS 


R  V  M     E  T 

Q^V  jE     H  I  S 


continentur. 


Sliu  bU  notii  '^''■'^  .fmt  infignna>  ex  prAfatune  e.vcerpta  fnnt. 


ABdomen.  jji 

Abies  apta  fretis.  687 

Aytemius.  iii 

Abftinentia.    145.157.3  muneribus 

capiundis.  .  146 

Abfbnenfis  officia.  157 

Acheloi  cornu,  427 

Achillif  fcutum  ad  repulchru  Aia- 

cis  delatum.  ijj 

de  Achillisarmis  contentio.  IJ4 
Achilhs  arma  male  Vlyffi  adiudi- 

cata.  599 

Achilles  vt  traftarit  Heftoris  cada- 

uer.  541 

Achillis  fepulchrum.  481 

Achini.  589 

Adaeon  in  ceruum  mutatus.  2 14 
ASaBonesvenatore>:.  ibid. 

Adonis  ab  apro  interemptus-  288 
Adonisla^ucas  fohis  occultat*.287 
Adorea^  quid.  668 

Aduerfas  res  ftatira  accedcre^tarde 

recedere.  467 

Adulator  vt  Chamaeleon.  ii8 

Adulatorum  raores.  2i8.&feq. 
Aegyptiorum  Uayw^iKdL.  j.2* 
Aegyptij  quid  per  lconem  defigna- 

bant.79  8i.quid  per  fequentem. 

22 
Aelloharpyia.  ijf 

Aeluri  ferainsfallacitaj.  294 

Aenes  pietas.  66j 

Aenigmatum  lex.  5.68 

Aeni^ma  de  teftudine.  67 j 

Aefchylus  bibax.  109 

Aefculapius  cur  Deus  habitus.  529 

fub  forraa-ferpentis  cultus.  ibid. 
Aetates  tres.  651 

Aethiops  non  albefcit.  235 

Aethiopem  dealbare.  ibid. 

Atfe^aus  modcrandi.  211 


Affeftus  fedati  in  iudicibus.      51^ 
A  fronte  &  a  tergo.  ^^ 

Agamemnon.  2oi 

2mbitiofu5.  226 

eius  clypei  fymbolum.         229 
Agathocles  peripateticus  arrogas» 

264 

Agentes  8t  confectientes  pari  pcc- 

ni  puniendi.  595 

Agefilai  cordatum  confihum.     61 

Aglaia.  561 

Aiacis  &  Vlyfsis  contentio.        ijj 

Aiacis  infania.  59^ 

Aiacis  tumulus.  201 

AiaxqualisapudHoraerum.    454 

Aiax  fe  interfecit.  599 

Alauda  in  gramine  nidificat.     ir6 

Alboris  lignificationes.  421 

Albutius  lurifconfultus.  508 

Albutij  ad  AlciatuM.  ibid. 

Alcxa  canda  leonis.  145 

Alce  ferj  Septentrionalis.  jo 

AJciriti  fymbclum.  424 

Epigramma  in  detradorera.  505 

in  pardotribas,  jg^. 

Alciati  Isus  in  aliena  patria.      509 

eius  Emblemata  philclogis  om- 

nibus  probata.  15 

Alciats  gentis  infignia.  jo 

Aiciatus  ius  ciuilcprofeffus  it^  Gal 

lia.  19.  quid  refponderit  fcifci- 

tantibus  qua  methodo  in  ftu- 

diorura  curfu  eflet  vtendum.  88 

Alcibiades  affcntator.  218 

Alcimenes  auceps.  ^S6 

Alcyonis  folertia.  6\9.  in  nidifi- 

cando.  ibid, 

A!e«  ludo  vita  hominis  coparata, 

464 
Aleuad»  Thefiali.  i6* 

Alexand.Magno  acceptum  EmbU- 
Pff    % 


INDEX    RERVM 


fna  }i.  peibeus  muenis.  24 

cius  pracclarus  ortus.  ibid. 

niJ.ter  Olyrapias.  ?.i 

filius  louis  Ammonis,  ibid, 

eius  apophthegma.  ji 

rumma  celeritas  in  belli*.     ibid. 

Piratz  ad  Alcx.rcfponfum.    171 

infatiabilis.  iz6 

Irar  dcditus :  na  irs  pcrcitus  ami- 

cum  interfccit.  244 

Alius  peccat,  alius  pleditur.       595 

Amsbiles  poft  mortem.  58} 

Amalthejc  cornu.  4.5 

hiftoria.  4*7 

quid  per  Amalthei  cornuintel- 

ligendum.  425 

Amanres  buxo  fimiles.  696 

Amantescurpalleant.  ibid. 

Amaranthus.  483 

tumulis  appofitus.  481 

Araafidis  fatum.  i/j 

AmatorjVt  arie$,ftoh4u  animal.?78 

Amatoresmi-retricum.  280 

Amatorcs  nuHum  pcriculutn  dctre- 

<ftant.  290 

Ambagcs,  141 

Amens.  66 

Amicorumduo  genera.  405 

Amici  quidiligendi.  ^54 

.^ffjici  veri  typus.  559 

A^yvitg-iui  lex.  4^80 

Amor  affeftus  potentilsimus.      j68 

Amor  in  gemma  fculptus  369 

Amorleonum  domitor.  ibid. 

Amor  nudus,  ridens ,  nullis  armis 

inftruflus.  372 

Amori  fax  tributa.  37J-&  382 

Amoris  potentia.  371 

Amorisvis.  374 

Amor  ^iuiS^ufjidruit  t   oMnia  do- 

mat.  373 

fulminefuperion  375 

Amor  ignis.  374 

Amore  captus  ftudiof\is.  377 

Amore  non  capi  Mufas  quid.     413 

Amor  (int  arcu  &  telis.  j8o 

Amores  duo.  381 

Amor  duplez  quid  aliis  Hgnlficet. 


Amoris  honefti  agalma.  j8| 

Amoris  cjcleftis  effeaa.  ibid. 

Amor  turpis  vt  pellatur,  384 

Amoris  natura.  390 

Amoris  mei&fel.  ibid. 

Amor  yxvKv?rt)if@'.  ibid, 

Amoris  ftatua.  395 

Amoraligcr.  37^ 

Amorcur  nudus.  jjS 

pueribid.inconftans.  3951 

pharctratus  &  fagicifer.400.ala- 

tu$.40i.pennitu£  ibid.ca^cus.+or 

«ry^xoc  Xf  Tv^xo?ro/4f-  ibid;. 

&  ji^6.igneu5.  40J 

Amoris  fcutum  &  fymbolum.  jjj. 

69  + 

A merem  tribus  rebus  induci.    411 

Amoris  vulnera  ex  oculis.      ibid.. 

ad  Amorem  inflammant  verba  & 

cantus.  4ir 

Amorisantidotum.  41J 

Amor  caftus  &  pudicus.  56 

Amorlaqueos  vndiquetendit.  104 

Amer  fui,pefsimus.  i6o 

in  Amado  deleftus  &  cofilium.  282- 

in  Amorem  turpem,amuletum,fiue 

remedium  efKcax.  291 

Amor  vt  inhiberi  &  fopiri  pofsit. 

29/ 

quomodoab  amore  fuperetur.jS^ 

ab  Amore  turpi  quomode  cauen- 

dum.  281 

plus  araore  quam  vi  effici.      3^^ 

Amphisbznae  ferpentes.  25 

Amuletuminobtreaation^m.    568 

Amygdalus.  699 

dcidjL^^i^jiA  &  fenfuum  vacuitas.^jiJ 

Anasprodit  anates.        208.&C. 

Anchora  quid.  512, 

Anchora  delphino  iun&a.        ibid* 

Anchora  Thalafsiarchi  Gallici.ibid. 

Angerona  fiJentij  Dea.  6i 

Angli  Diuinatoris  vana  praediftio. 

36?. 
Anguilla  lubrica.  loj 

Anguillas  qui  dicantur.captare.j^o 

in  aqua  turbida  pifcari.        ibid. 

Angais  quid  fignificabat.  aj 

fiquo 


E  T     V  E  R  B  O  R  V  M, 


Hnuofus.  24 

Anguis  Ambrofian'  Mediolani,  jjo 
Animalium  genera.  }4J 

quorundam  folertia.  riS 

Animi  contemplatio  quae.  56 

Animi  amor  Diis  gratus.  ibid. 

Animi  puritas  Deo  gratifsima.  j8 
Animus  an  in  cerebro,  an  in  corde. 

?4J 
Animus  ab  externis  minime  pen- 

dens.  168 

Animus  vt  auriga.  25» 

Animi  fedes.  j4} 

Amiiquatuorteropora.  351 

A'v7Tfa?^amorvirtuti$.  381 

Ant(  uorta  Sc  poftuorta.  5j 

-A  iT^*v  ^ea,virago.       *  7} 

Antiochi  Soteris  inGalatas  ftrata- 

geraa.     ^  44* 

A^TfTiKctfylit,  i44 

Antiquifsima  qusque commctitia. 

625 
M.Antonij  fecinus.  138 

Antonius  tyrannus  &  peftis  fu^  pa- 

trije.  159 

Aper  Erymantheus.  494 

Apes  citius  pungunt  nefadapollu- 

tos  libidine.  301 

Apicius  gulofus.  p6 

Apollo  &  Bacchus  cur  iifdem  aris 

iun(^i.  349 

Apum  natura.  526 

Aqua.  ^29 

Aquar  vitreas.  320 

A^ualis  &  malluuium.  146 

Aquil^  cognoraen  habuit  Pyrrhus. 

Aquila ,  auium  regina  Sc  louis  mi- 
niftra.  3S 

Aqailain  nubibus.  502 

fortitudinis  nota,  553 

pre  fteramate  Imperatoris.  ibid. 
infigne  Romanorum.  154 

Aquiix  omen.  155 

prsftantia.  ibid. 

AquiJz  facras  aues  quibus.       ibid. 

Aquilae  &  fcarabei  difsidium.  599 
.Aquilino  n^fo  homines.  155 

Arabum  afler.tatio.  21? 


Arbor,quid.  ^ij 

Arbuftum  vnum  non  alit  daos  eri- 

tbacos.  «j 

Arcades  lunam  primi  obfernarunt, 

486 
Arcbilochus  poeta  raaledicus.   iw 
Arcuia  Gratiarum  inanis.         562 
Ardea.  jof 

Ardeliones.  ^06 

Ardelioauro  ftudia  taiantur.  ibid. 

&  307 
Ardeola  ftellaris.  ibid. 

Ariadnea  Thefeo  rclifta,  a  Baccho 

rapta.  117 

Aries  vir  gregis.  280 

Aries  in  aureo  vellere.  65  5 

Arion  cithara:dus  i  delpliino  fer- 

uatus  31J 

Ariftides  iuftus.  230 

Ariftippi  cautio.  53^ 

Ariftomencs  Meflenius.  153 

Ariftotelis  fi^.M/riei.  265 

ingratus  in  Platonem.  247 

Arrogantes.  264 

Ars  naturam  adiuuans.  344 

Ars  fua  cuique  pro  viatico.       345 
Aruum  genitale.  288 

Afini  encemiu  per  Cornelium  A- 

g/ippam.  50 

Afinus  portans  myfteria.  48 

Afinus  quid  in  Hieroglyph.         50 
Affentationis  malum.      ,  2^^ 

Aftrologi  mdiciarij.  366 

in  Aftrologds.  361 

Aftrologorum  err«r  &  caecitas.  ^6% 
Aftydamas,hiftrio.  264 

de  Ara  &  Lytis ,  pontici  Heraclidis 

allegoria.  46S 

Ate  Horaerica.  467 

Athenarum  laus.  4j 

Athesaedodas.  4* 

Athensefub  Mineruxtatela.       97 
Athense  vnde  nominatx.  9^ 

A'chemenfes  ea)TK(,5cr«5.  485 

Athenienfiuminiigne ,  cicada.ibid. 

bella  periculofa,  607 

Athei.  4« 

A/9£Mv   hominum  vituperatio. 

ibid. 

Fff    } 


INDEX 

Atyh.  459 

Au.{ri;ia  lummutn  raalum.  514 
AuaritiiE  quintapernicics.  323 
AuarusTantalus.  511 

Auari  conditio.  jio 

Auari  aiino  comparati.  51J 

in  Auaros.  312.  &  j2i 

Auarerumprincipu  comentu.  524 
Audentes  quid  fupra  vires.  231 
Augiae  purgatio.  495 

Aueuftinus  Niphus  fenex  Philo- 

lophus,  amore  captus.  378 

Augufti  Cjcfarisdidum.  loi 

Auguflimater  Actia  quid  foainia- 

rit.  24 

Auium  induftria  naturalis.  125 
Aulicorum  (eruitus  miferrima.  p6 
AurJta^pifcij.  5S2 

Auxilium  muruum.  555 

AuxUium  nunquamdeficiens.  558' 

B 
de  "D  Acchi  ortufabula  ad  quid. 

ij;   X20 

Bacchi  ftatua.  115 

Bacchi  nuda  ilmulachra  cur.  119. 

&   I20 

Bicchi  nutricesNymphai.  120 
Bicchi  materSemele.  110 

Bacchus  &  Pall^s  cur  loue  patre 

nati.  110. cur  cad.aralocjtur.109 
Bacchus  pater  vndedidu».  iio 
Bicchus  Bremius  dictus.  114 

Bacchus  cur  luuenis.  117 

cur  ei  adiunftum    tympanum. 

ibid.  nudus  ,  cornutus ,  rubeus, 

igneus.  118.  &  119 

BUcch^^infutus  femori  patrisquid. 

120 
Bacchus  Liber  patcr.  u6 

Bjcchus  Lyarus.  169 

Bdcchus  x/75-&ec'p(^#  690 

Bacchus  Nymphis  teperandus.  jzo 
B.;cchylide$  Lyricus.  605 

Baculus,quid.  427 

Barbam  vellere.  541 

Barrus&barrire.  445 

Bartholomatus  Anulus  vJr  crudi- 

tus  piCtx  po^feos  auCtor.  640 
Buriadcs  Callimachus.  5x8 


RERVM 

Bella  principum    Chriftiaaorui» 

quam  peruerfa.  451 

ByMaria.  165 

Bcllerophor».  y6 

vnde  Widus.  77 

Belli  comes  feftinatio.  ji 

Beili  Troiani  augurium.  471 

Bellorum  fuafores.  595 

exBellopax.  604 

Bellum  ciuile.  17^ 

nihil  exiriolius.  451 

Bellu  non  faeilefufcipiendum.6o(5 

quando  bellum  fufcipiendii.  608 
in  Belhs  fufcipiendis   quanta  de- 

beat  erte  cautio,  60^ 

Beneuolentia^  ciuium  ,  firmiffima 

cuftodia.  60.&  6t 

Biantis  apophthegma.  168 

Bias.  645 

Bilem  euomere.  5^5 

Bilis  duplex.  245 

Bis  dat,qui  cito  dat.  5^j 

Bis  puerijfienes.  415 

Bitungum  infigne  veruex  27.28.29 
in  Biturigum  Acad^mia  profeflus 

eft  Alciatus.  29 

Biturix  Galliz  ciaitas.  ibid. 

Boni  euentus  fim.ulachrura.  194 
Boni  piique  Imperatores.  52S 

Bonis  aufpiciis  incipiendum.  455 
Bos  animal  ad  laborem  natura.425 
Borrus,  /2otpJc.  115 

Bi<xjfa'c  *^  J/xtfMjBacchus.  n8 
Bouci  Lucae.  ^444 

Bromius  Bacchus.  114 

M.  Bruti  numifma.  5?! 

Brutus  &  Cafsius.  428 

Brutus  feipfum  occidit.  429 

Buftum.  154 

Buxu5.  695 

Byrthus  ,  giluiis.  421 

C 

CAchinus.  5?4  ' 

Cadmi  hiftona.  6^9 

Cadmus  dentes  diaconis  vt  femi- 
nant.  ibid. 

Caduceus.  425 

Caduccus  Mercurij.  42^ 

Caduccoimpiicaciferpentes.  ibid. 
Caccus 


ET     VERBORVM. 


Csecus  claudum  humeris  geftat.  555 
Caecitatisanimimaxima.  26^ 

Caefaris  interfedores.  428 

Czfar  occifus  a  Bruto.  ibid. 

Caefar  imitatus  Alexandrum.  ji 
Cafar  occifus  in  fenatu.  138.&  139 
Caefaris  Borgi»  infolentia.  i$8 
K£tt£jc  recaluafter.  438 

Caliis  9i  Zetes  Argonautae.  150 
Calchas  augur  praeftantifsimus.^^i 
Callimdchus  poeta.  318 

Cancri  fluuiaJcs.  330 

Canis  quid  m  Hieroglyph.  569 
Canis>fidci  nota.  657 

Canis  id  Lunam  allatrans.        567 
Canis  orbem    Lunae    confpiciens 
quid.  5^8 

Canis,pro  inuido.  569 

Capra  lupi  catulum  ladans.  246 
Capra  meretricem  fignificat.  281 
Capra  Scyria.  503 

Captatores  fapeipfi  capiuntur.  591 
Caput  egregiumjfed  cerebrum  non 
habens.  65} 

Cardam*  noxius  vicinis  herbis.  572 
Carnetdis  apophthegma.  161 

Caroli  Burgundiar  ducis  fatum.iay 
Caroli  Qu-  Imp.  fymbolum ,  V  L- 
TERIVS.  196 

Carolus  Magnus  vt  fadus  Augu- 
ftus.  17* 

Carpere  facihus  quam  imitari.  567 
Caruaialus  in  Erafinum.  54? 

Caflus  lumine.  589 

Caftor  &  Polhix.  189 

Caftor  &  PoUux  <j,d  allcgorice.  188 
Caftor  fiue  fiber  fibi  teftes  abfcin- 
dit.  555 

Caftoris  feu  fibri  folertia.        ibid. 
Catonis  pertinax  animus  improba- 
tur.  331 

Cauea,quid.  600 

Caufla  occulta.  200 

CaufTa:  rerum  multar  hominibus 
incognit».  584 

Cecrops  thfu^i  cor  difta.  40 

biformis.  ibid. 

Cecropsidololatrisinucntor.  4» 
Cccrops  rex  Attic«,  «bid. 


Celjno  harpya.  t,'l 

Celeritas  nimia  fugienda.  951 

Cekritatis  &  diLgemiaE  lau$.      jx 
Centaurijqui.  520 

Cerberus  tricep».  456 

Cetua  aeripes.  495 

Ceu«re,verbum  obfcenura.       308 
Chaerephon  appellatus  Vefpertilio 
&  Noi^ua,cur,  238 

Chamaleon.  217.&  z 

Charozleontis  natura.  ibid. 

Charitesvndedi&ae.  611 

nudae  virgines,iudas  pedibus  ha- 
bent  alata  talaria:vnam  duz  alias 
confpiciunt.  ibid. 

cur  filif  louis  &  Eurynomes.ibid 
Chilan.  443.&644 

Chiroaera  vifta  a  Bellerophonte.  77 
Chimsei  a  quale  raoftrii  &  g,d.  ibid, 
Chima:racur  triformis.  ibid. 

Chiron  Centaurus ,  Achillis  infti- 
tutor.  5>9 

Chironis  natura  ftrina,quid.   ibid. 
Choenici  noinfidenduni,quid.  299 
Chonrardus  Peutinger  Augufta- 
nusjciufque  lans.  16 

Chriftianord  principu  rixis  auarum 
eft  Turcicumimperiuw.        451 
Cicada  nobilitatis  Athcnienfiumi 
infigne.  4^$ 

Cicada  garruh.  566 

Cicadara  ala  cofripere.  ibid, 

Ci«ero  ab  amicis  ad  fecundas  nu- 
ptias  foUicitatus,  philofophix  & 
amori  fimul  operam  fe  dare  rion 
poflfe  dixit.  J7^ 

Ciccro  fua  emendarc  veritus  no  eft: 
'^  12.  fi  qui  dies  ad  rufticandunj 
darentur ,  ad  eorum  numerii  ac- 
comodabat  quxfcribebat.  "^  4$ 
Cicero  a  M.  Antonio  interfeftus. 

137.&  13S 
Princeps  eloquentiz*  139 

Ciceronis  verfus  3  multis  repre- 
henfus.  62  * 

Ciceronisinfdixcoatentioin  An- 
tonium.  45' 

Ciccronis  difsiinulatio  poft  ciuile 
Fff    4 


INDEX    RERVM 


bellum  Pompeianu  laudatur.430 

Ciconi*  nidus  i42.pietas.         ibid. 

efKgiesin  lceptris.  144 

Circe  venefica  &  merecm.         284 

Circe  filia  Solis.  226 

eius  f  ibular  quid  (ignif.         ibid. 

Cifl'us,iiiftrio  Bacchi.  6>o 

Ciuili  bello  nihjl  exiciefius.        451 

Clafsicum  belli.  594 

Clauum  chuo  pellere,  385 

Clementia  vera  principis  virtuj.165 

Cleobulus.  644 

Cleomenis  vcrba  erauifsima.     429 

Clitoriis  moribus  homines.        686 

Clitor;us  bc'  abftemios  rcddit.  ibi. 

Cypeus  Myrcili.  559 

Clytum  interfecit  Alexander  iratus. 

244 
jww6u|,  cuculuj.  227 

Color  vindis.  122 

albus.  219 

Color  niger,albus,viridis,flauus,ru 

beus,purpureu3,c5ruleus.&c.22  0 

&41V.&C. 
in  Celores.  419 

Colorum  fignificationes.  418 

Coloribus  expnmutur  affcdus  a.^i 

mi.  ibjd. 

Cohimbafi^^num  timidorum.    154 
Com.ment.iria  jn  AlciaJ  Emblema- 

ta  fcribendi,  quod  fiicnt  inlt:tu- 

tum  &  confilium  Minoi.   '''  & 

**&c. 
Comparatio  Reip.  cum  naui  ventis 

agitata.  188 

Compedes  aureataulicorum.       J15 
Concordia  vndedi6ta.  60 

Concordiae  vis.  177 

Concordiae  f.-mbolum.  271 

Concordia  per  lyram  defignabatur. 

6t 
Concordiam  vt  fiiafit   Heraclitus. 

t6 
Concordiam  ciuiuin ,  principes  cii- 

raredebent.  171 

Concordiainfuperabilis.  177 

Conicientia:  mals  tortnenta.     3^7 
Cenfilia  non  vulganda.  68 

cur  occuitanda  in  bellis.      ibi  d. 


Confilij  &  fbrtitudinis  ris.  ^5 

Confihj  fiii  confcium  nolebat  efle 

aliquem  Mctellus.  69 

ConfiLo  &  virtute  Tuperari  fortio- 

rts  &  deceptores.  75 

Confihum  viribus  coniundium.  iSi 
ConfijItor,res  facra.  69 

Cornecdito.  271 

Corinthij  j^crtfiiofxtT^u  joo 

Cornicumconcordia.  171 

Cornicum  &  vlularum  difsidittm. 

Cornicisvox.cras,crai.  19} 

Cornix  quid.  ijf 

Cornixjnaufpicata.  276 

Cornua  Amaltheae.  425 

Cornua  audaciam  fignificant.  118 
CornutusBacchus.  ibid. 

Corona  ciuica.  684 

de  coronis  quac  ftattiisdeorum 

appendebantur.  jj 

Coruus  afcorpioneidus.  590 

Cotonea  iufTa  comedj,3  Solone,no- 

uis  nupcis.  989 

Credulitas  fugienda.  8j 

Crepido.  zy6 

Cuculi.  ajfi.&2j7 

Cucuh  nomen  quibus  tribuendum. 

2,6 
Cucurbita  quid  allegorice.       447 
Cucurbita  audacier  ad  pini  ramos, 

jbid. 
Cui  non  credendum.  222 

Culina  parua  duobus  ^aneenibus 

non  fufficit.  jja 

Culpareieiftaininfontes.  6cj 

Cupido  cur  Veneri  adiungjitnr.  391 
Cupidjnis  f^x.  37^ 

Cupjdmei  duo,&totidcm  Veneres. 

?8f.  videAmcr. 

CuprefTus  vnde  nominatus.  681 
CiiprefTu':  fymholum  fun«{ium.682 

eiusnatura.  6^t 

Curcaho.  326 

Curia.  507 

Cyclops  quid  Seruio.  588 

quid  Heraehdi.  ibid. 

Cycnus  Phocbo  facer.  631 

quid  fignifictt.  ibid. 

de 


E  T    V  £  R 

de  Cycno  ante  mortcm  canete  Pla- 
conis  locus.  ibid. 

qui  negent  cycnum  ante  mortem 
canere.  •  ibid. 

Cyni  regis  hiflsria.  635 

ad  Cynofarges  quid.  499 

Cypria  Venus.  288 

D 
Tpv  Aedalus  faber  ingeniofifsimus. 

Damnum  prfferendum  turpilucro. 

44J 
ex  Damno  alterius,alterius  vtilitas. 

450 
Aatev»  vnde  dida.  J  oi 

D  efraudare  genium.  ]  14 

Deiarcana  non  opu?  eft  fcrutari.j6i 
Dei  oculum  nemo  fallit.  146 

iu  Deo  lastandum.  33 

Delphinus  anchors  alligatus.     512 

hominum  amailus.  <^i\aivifc£'^Q'. 

512. &  547. 

in  mari  abforpnis  quid.  57J 

Demaratifjpiens  rerponfum.      64 
Democritus  rifor  humanac  ftultiiif . 

5??^4 
Deprehenfusinterceptus  eft.     loi 
Defcriptioimproborum  quorumda 

tenuisfortanxhominum.       581 
Defirlere.  397 

Delidere  in  modio.  ibid. 

Defidiam  abiiciendam,  299 

Defperantis  •pinioquai.  429 

Defpondere  airimum.  2co 

Deucalion  feruatwsgruu  beneficio. 

90 
Deus  •mnia  vel  tedifsima  nouit. 

129 
Dextra  fidei  fymbolum.    57.  &  175 
Destrsm  iungere.  ibid. 

X)iaUdic?  fymbolum  ferpentes.427 
Didafeptem  fapientum.  ^642 

Digni  hederis.  651 

Di;  meliora.  678 

Dij  qua  vocanteundurn.  52 

qui  Di;  vcteribus  habiti.  108 

Dij  multi  jifdem  aris  potlti.       109 
Diligentiaomniaperfici.  p 

Djomcdes.  i8j 


B  O  R  V  M. 

Dion>cdes  viSus.  49^ 

Diomedit&  Vlyfsis  cffigies  iundf, 

quJd.  i8i 

Dione  Veneris  mater.  j8i 

Dionyfius  nepos  &  gulofus,  325.520 
Dipfas  ferpcns.  ^67 

DifcordiaDea.  174 

Difsidiumaquilx&fcarabei.     575» 

luporum&ouium.  584 

Diues  indodus.  654 

DiHes,aut  iniquu$,aut  iniqui  h^res, 

461 
Diuices  publico  malo.  J19 

Diuitum  femper  tuta  flatio,paupe- 

rum  non  irem.  580 

Diumatoris  Angli  yana  prajdidio, 

Dodorum  virorum  difsidia.  614. 
Dodoruai  agnomina.  338 

certamen.  ^4C> 

fama.  6^z 

Dodosdoftisobloxjui  nefas.  6ij 
Dolus  an  virtus  quis  in  hof^e  requi- 

rat  443 

Dolus  in  fucs.  208 

Dolus  malusjquid.  206 

Dona  hoftium,non  dona.  575 

Draco,quid.  ^^9 

vndedi(ftu5.  105.&  ^39 

Dr  -i«)  peruigil.  105 

Dr^cones  &  Vlulx  Palladi  confe- 

crantur.  106 

DuJcii  quandoque  amara  fieri.  389 
AuVx!;A«Tat  xx}.ti.  47  i 


EChencis.  joj 

L'  x.-^cev  a.S'a!^  ^^^'  57  > 

Eido  hcid  ftl:<i  Protei.  628 

E i ;  «tv>^  c,  c Ci «;  «Vrtf,  182 

Elenienta  quituor ,  totide  Deorum 
nominibus  inteJleiSa.  34 

Elephanti,  Luca;  boues  didi.  444 
Ekphanti  ad  vfum  bellorum.  601 
Elephantus  in  triumpho.  602: 

EJephdS  pifius  in  trophxo  ab  An- 


tJocho. 


EIoqu;ntia  fortitudine  prajftan- 


44J 


INDEX    RERVM 


tior.  619 

Epidius.  190.151 

Emblema  quld  &  vnde  djcatur. 

JJ.14 

quid  difteratagnonacparabola, 

Sc  znigmace.  ibid. 

iuZMij.*  poreft  effe  a^cvov.  14. 

Emblematacurinuentj.  ibid. 

Emblernata  quamquani  varia,ta- 

mcn  id  tre*  ordines  rtuocjri 

pofTunt.  ibid. 

Emblematn  qui  fcripfcrint.  **  j 
Embl^raaton  A.lciaci  laus.  *  14 
Emblemaron  dignitas.  *  ij 

Emblemutum  auorumdam  primi 

interpretes.  *  15 

in  Emblematis  quid  requiratur.  14 
Eniti.  21 

Epaminondaelaus.  64 

Epliyre.  178 

Epich3rm'poeta&philofophus.84 
Epidetus.  1)6.158 

ciu>  dodrina  &  lucerna.  ibid. 
Epicurei,virf  futurae  cGteptores.40 
Epidaurius  ferpens.  25 

Epigrsmma  Augeriani  de  amore. 

^7>.&  398. 
Sannai-arij.  66j 

Epifcopiduomunera&officia.  78 
Equifolis.  228 

Equitandi  peritia  qua  ratione  in 

principibus  eflTe  debet.  160 

Equus  nefcita.iulari.  i5j 

Erafmi  Terminuj.  5^9 

EriTm'  refpollo  ad  Caruaialu.ibid. 
Eritiiicusauis.  3jj 

Errores  eorum  qui  literas  addi- 

fcunt.  88 

Eruca.  274 

EiTiJEiiudafi.  255 

Euenius  bonus.  194 

Eunorai  Locrends  &  Ariftonis  cer- 

tamfn.  6j5 

Euphrofyne.  5<52 

Euiynome.roater  Grjtir.nmi.  *^6i 
Excurfus  in  focderum  &  hdei  vio- 

]'torcs  pnncipes.  443 

Excurfus  in  miferam  adolefcennim 

fehc;fsimi  ingsnij  coditione.  434 


Exempla  eorum  qui  defciuerunt  I 

virtute.  ^04 

FAb.^f  jx.  corona  ciuica  donatus. 
124. &  125. 
cundator  appellntus.  \i6 

Fab.  Qjintil.fua  ipfe  correxic  erra- 

Facem  accenfjm  tcgere  quid.  297 
Facundia  difficihs.  62J 

Fafn.i  dodorum.  6^1. 

Fam.i  numquam  intermoritura.481 
F.itirccre.  1^9,  F.ituita$.  249 
Fatum  memojrabile.  591 

Fjuces.  24 

Feliccsqui.  jy 

Fehcitasmomentanca.  44^$ 

Femina,  iners  animal.  19J 

FerociAimosetiam  domari.  137 
F^rociratis  figna.  229 

Fibri  folertia.  535 

anFibcr  fihi  teftes  exfcindat,con- 

trouerfun».  53^ 

Ficedula.  jjj 

Fidendum  quatenus  rel  diflSden- 

dum.  84 

Fides  non  habend.i  ei  qui  fidena 

viobrit.  221 

Fidesvxoria.  656 

Fides  in  dextris.  55 

Fides  quid.  56 

Fidei  ancipitishomines.  241 

Fideifallacis  homines  vt  retinf  ndi, 

lOj 

Fidei  fymbolum  dextra.  57. &  1-5 
Fidiculz  vel  fides.  7^ 

Fidj;  limulacrum.  5^ 

Fidiusqui&  Piftius  Deus.  ibid, 
Firmifsima  conuelh  non  poffe.  184 
Fifcus  quid.  52J 

Fifcus  rapit,  quod  Chrift'  no  capic. 
Flagriferi.  5'',-.  (524 

Flauuscolorqucrumfit.  421 

Foedera.  58 

Forfex.  33  f 

Forma  nih}l,fi  fola  forma  eft.  652 
Formadeflorcrcic  ienedute.  278 
Forraofa  fuo  prjsrepta.  544 

Fortis  non  cft  qui  le  necat.       429 
Fortium 


E  T    V  £  R 
Fortium  fymbolum.  ijj 

f  ortuna  oomes  Virtoti.  424 

Fortuna  cur  infuleac  orbi.  J47 
Fortuna  momentanea.  425 

Fortunavirtutemfuperans.  428 
f  ortunae  defcriptio,  -       344 

imago.  J45 

rota.  2iy 

Fraudulenti.  204 

Frigilia.  351 

Pruendum  praefentibuj.  252 

Fugax  tandem  deprehenfus.  102 
Fulica  pifcis.  582 

Fulmen  aligerum*  ^y6 

Fuluio  male  cefsit  cb   dercftum 
principis  arcanum.  69 

in  Furaces  &  raptores.  461 

Furor  &  rabies.  229 

in  Futurorum  conieS:ore$.         ^58 
G 

GAlata»  qui.  444 

Galatzvt  vi<Si  ah  Antiocho. 
44J 
Galatea.  657 

Galea  in  vfum  aluearis.  105 

Gcileatij  tumHlu«  &  ^ei^a.  476 
Galli  veteresjfapientiae  Grscx  peri- 

ti  6zo 

Gallica  fcabies.  ^75) 

Gallicalingua  vetus.  29 

GalP  Hercules  pIuIofophus,Iingu^ 

Grsca»  perirus.  620 

Gall*  cur  facris  turrib.ftatuatur.  79 
Galius  vigiJantia»  fyrobolum.      78 

&79. 
Ganeones  &  dcccftores.  j;2 

r«fvvvp^ct/  {jr,-h<n,  quid.  j8 

Ganymcdes  cur  raptus  d  loue.  56 
Ganymedis  fabuh  varie  accep  ta.ib. 
Ganymedis  nomen  vnde.  38 

quid  per  Ganymed^jm  intelliga- 

mus.  ^6 

Garrire.  210 

Garrulitas.  267 

Garruh  odiofa  opportunitas.  268 
in  Garruhim  &  Gujo(um.  3,6 

Gencroli  ^  nobile»  qui  ^^^ 


B  O  R  V  M. 

Germaniac  fepte  Pfiraates  fca  Ele- 

dores.  171 

Germanorum  Principum  vi^oriac 

de  1  Hrcis.  185 

Gcryon  vndedi^s.  178 

eurtriceps&tricorpor.  ibid. 
Geryon  tricorpor  fuperatus.  49^ 
Geftus  boni  viri  jque  magna  vina 

habet  oratio.  ti 

Gigantes  qui,3c  vnde  dicli.  45 

Gladiatorum  prima  inftitutio.^io 
Glandesjveterum  cibi.  684 

Glaucus  Deusfadus  cemefo  gra- 

mine.  126 

Gloria  nu)ia  fine  labcre  parari.471 

XK'iamya.g-^6.  3J7 

TK-jKVTru^z  Amor.  J90.  &  694 
Gnofsia  feu  Gnofsis  Ariadne.  117 
Gn^fTus.  71 

rv(i5/  ffiMJw,:  649 

Gorgoneum  Medufae  ciput.  547 
Gorgonis  Crtput  in  ciypco.  loj 
GraeciTantalidar.  600 

Gramen  tutelae ,  prseiidij  &  falutis 

fymbolura.  124 

Gramcn  cur  Saturno  &  Marti  fa- 

crum.  127 

in  gramine  nidificat  alauda.  \z6 
Graminea  corona  qua:  &  obll-iio- 

nalis.  ibid. 

Gratia  referenda,  142.535 

Gratiae  eariimque  defcriptio.     560 

cur  Veneri  niuct£.  561 

Gratiarum  arcula  inanis.  ^Sz 

Grex  limus.  282 

Grus  cum  Lpillo  depitilus  pruden- 

tiae  fymbolum.  90 

Gruumfigaciras.  ib, 

Gruum  beueficio  Deucalion  ferua- 

tus.  ibid. 

Gula.  32; 

Giila  in  feruitutem  pcrtrahit.  jjj 
Guloii  infigniores.  326 

obgulamcapti.  354 

Guloformm  imjgo.  525 

H 

HAlcyon,vide  .Alcyon, 
Hjnn:bal.  u^ 

Halieutics 


INDE  X 

t4;jlieutica  lyrz  forma.  6i 

Harmonia  vnde  dida.  6z 

Harmonia  in  repub.  ibid. 

Harpa.  506 

Harpocrates  f\\cmij  Deus.  65 

Harpocrates  Serapidi  pracpofitus. 

67 
Harpocrate  reddere  &  facere  ^d.66 
HarpyJa,quid.  150 

Korpyiae  <juot  8c  vnde  di6tx.    ibid. 

cur  plumis  prf  dite  &  volucres. 

ibid, 

cur  tres.  151 

nomina  Harpyiarum  quemfensu 

habeant.  ibid. 

Haft«,gbdijqi;id.  640 

Hed-cr  ab  Achille  cgfus.  559 

Hedoris&  AiacisfcBdus.  579 

Hedera,  quid.  69» 

Hcdera  nigra.  6^i 

Hedera  Baccho  facra  &  poetis.  690 

&:6^z 
Hedui  &  Auguftodunenfes,  olim 

R.omanorum  fratres  appellati.29 
Heduorum  f.hema.  8s 

Henricisfeptimus,  AnglieVex.  j6j 
He.'ac!itus  deflcuitpopuhltultitia. 

553-554 
Heraclitus  concordiam  vt  fuaferit, 

85 
Hercuhi  labores.  491 

Hercules  vt  vicit  Geryonem.    497 
Herculcs  maximus  anim»  &  corpo- 

re.  232 

Herculesnothus.  497.498 

HercuHs  Ogmij  ftatua.        617.618 
Hercuks  vir  GjIIus.  495 

quid  Hercules  ille  GallicMS.  495 

&618 
Hcrcules  apud  GiUos ,  orationi  & 

eloquenti^numen.  620 

HerculemPigmjiadoriuntur.   232 
Herculcs  multi.  491 

Hereditas  opulenti.  551 

Hermae  N4ercurij  figurat.  52 

Hefiodus  Afcraus.  19J 

Hieroglypbica  Aegyptiorum.    322 
Hicronymus  Paciuanus>  vir  erudit', 

amore  captus.  377 


RER  VM 

Hipocomon.  i/^j 

Hippocrates  fua  eraendare  no  eru- 
buit.  '*■''■  j^ 

Hippomenes  vicit  Atalantam.  657 
Hncuslibidinisfyrobolum.  j4? 
Hnundo.  351 

Hirundo,quid.  269 

Hirunds  carniuora.  615 

Hirundo  nidificans  ad  ftatuaMe- 

dtS.  220 

Hirundincm  fub  eode  tc5o  non  ha- 

be^s.  268 

Hiftoriarum    fcrrptores  rapfodi. 

625 
Hodius  &  Hegemonius  cur  ditftus 

Mercurius.  51 

Homcrus  Mxonius  cur.  3? 

taciturnos  prudentcs  f^cit.      64 
Hominis  defciiptio,  emsque  natur» 

triplex.  j42 

Hommis  parres  dua?.  ibid. 

Homines  vindi  aunbus.  610 

Homines  c-i/vJuats-ixj/  cur  appellati 

556 
Homines  foli  rainime  viuerepof- 

funt.  557 

Hominesimpuri  &  fordidi.  «7 
Hominum  Japfus  tripltx.  89 

Homo,  Dei  imago.  41 

Homo  qua  mjxime  rc  a  mutis  ani- 

raalibus  differc.  ibid, 

Honorisimago.  55 

ex  Honoris  &  Reuerenti^  coniugio- 

Maieftas  nata.  57 

Honos.  5<J 

HonoSjDeus.  ibid. 

Horatij  fcholiaftf,Acro  Sc  Porphy- 

rio.  **"4 

Hoftia  fuccedanea.  600 

Hoftium  dona ,  non  dona,fed  noxg 

potius.  576 

Hugo  Capenus.  172 

Humi  ferpcre.  502 

Humum  pcd(^>us  quatere.  39 j 

Hunniadis  dw^is  fortifsimi-,  apud 

Turcis  tenificumnoraen.      184 

Hunnorumderciiptio.  168^ 

Hydra  Lernara.  494 

Hydra  fophiftica.  ibid. 

laaus 


E  T     V  E  R  B  O  R  V  M. 


IAnus  bicep»^  cur.  9] 

lanus  idem  cjui  Noeus.  ibia. 

lafon  PagafdEus.  292 

Ibis  auis.  317 

Icari  fiibula.  J^i 

t'/ydjjy  Nemefis.  132 

r£^>xv?<xa  Aegyptiorum.  3.22 
Ignaui.  J04. 

Ignaui  &  otioft  a  ciuitatibus  eiedi. 

joo 
Ignorantia  Jlv<T7riXi*^oy  Kaecov   26^ 
Ignorantiafubmouenda.  646 

Ignoranti^caufT^  primariar.  648 
Iles,  nota  feditioforum .  69  j 

Imoeratores  ipfique  principesfspe 

honefto  vtilc  praferunt,        445 
Iraperatorix  virtutes.  j  1 

Imperiti  <^iKiWT0U  261 

Impofsibile.  124 

Impotentu  hominum  affeftus.  695 
Improbi  no  fleftutur  obfequiis.246 
iHQpudentia.  258 

Inceftus.  aoo 

Inconftantes.  302 

Indigena.  488 

In  eos  qui  ob  profpcros  fucceQTus 

intumefcunt.  447 

fn  eum  qui  flbi  ipfi  damnum  appa- 

rat.  246 

In  eum  qui  truculentia  fuorum  pe- 

nerit.  57J 

Inferia».  420 

Infirmitas  obncxia  periculis.  581 
Infortuniafemperpr^fto.  46^ 

Ingenij  leuitas.  648 

Ingenior  u  m  inaequalitas.  50 1 

Ingrati.  247 

Ingratitudo  fummumvitium.  ibid. 
Innocentia  metis  Deo  gratifsima.jB 
Infanif  pcena  in  eiilapfa  vnde  ma- 

nauit,  198 

Infigne  Biturigum  verucK.  27 
Infigne  Eduorum  fus,  ibid. 

Infigne  MedioJani,  ibid, 

Infignia  Ducatus  Mediol.  20.3c  21 
Infignia  varia  quid  notent.  6^1 
InfigniagentiUtia.  24 


Infigniapoetarura,cycnus.  «»}t 

Inueftis.  144 

Inuidia.  370 

eii!seffeft.T,&adiunft3,  271 

Tnuidia  literatoriim.  ^40 

Inuidimaltdicentia,  27» 

pallor.  ibid. 

Inuolucres.  ^ij 

leachimus  Seilaius.  54J 

loan.  Hunniddes.  5S4 

loan.Marius  Belga.  543 

locus  intempeftiuus.  5  4 

Iphicrates.  74 

Ira.  245 

Iracohibtnda.  ^44 

Ira  percitus  Alexander  amicum  in- 

terfecit.  244 

Irati  defcriptio.  ibid. 

IfisDea,  .    .    5*^ 

Ifocratisin  compofitione  nimia  di~ 

ligentia.  "*■  iz 

Ithaca.  675 

ludf  orum  ritus  in  manibus  ablue- 

dis  14^ 

ludicesabftineanta  muneribus.  51S 
ludices  cur  fedent.  515 

ludicis  squifsimi  fymbolum.     14^ 

otficium  ibid. 

virtutes.  I47 

ludicium  in  ratione.  Jjo 

[ugum.quid.  14 1 

luli;  Cifaris  celeritas.  5J 

clementia.  52S 

triumphus.  6oi 

lupiter  quid.  jr 

Iupiter,Piftius,Sandiis,Sagus       56 

cur  Amroen  ab  arena  diiSus.  2$ 

Saturnius.  155 

lurifperiti  veteres  artem  fuam  Vul- 

gatam  efTe  noluerunt.  j4 

lus  dicere.  147 

lufti  qui.  276 

luftitia  tandem  obtinet.  lij 

luftitia  in  voluntate.  130 

Inftitia  premitur,no  opprimitur.ijA 
luftitiae  imago.  S^j-S** 

luftitiasiiomine  quid  Plato  intelii- 

gat.  17^ 

Iynx,qui  &  motacilla.  3510 

Labra 


INDEX    RERVM 


LAbravndedida.  66 

Labyrinthus  Minotauri.  68.  & 

69 
Laced^monioru  bella  inteftina.607 
Ladncs  fulia.  387 

vis.  ibid. 

Laftucarum  vfus.  288 

Lajs  formofifsima.  277 

Laidis  mwFetricjs  fepulcrum.  ibid. 
Lanugo.^  117 

Lapides  infulz  Cycladica:  integri 

natant.  177 

Lapis  in  Hieroglyphicis,quid.  257 
Lapi$,paupert3tis  fymbolum.  4  55 
Laurus.  jzj 

cum  Laruisnonludaudum.  5j^ 
Lafciuia.  254 

Latex.  47 

Latrones  magni  a  laqueo  imraunes 

320 
inLaudantesillaudata.  441 

Laurus  &  hedera  poetis  tribuendiE. 

Laurus  V3ticlnii$apta,  701 

Laurus  viftoriat  fignum.  ibid. 

Lauro  quid  intelligebat  veteres.691 
Leaena  meretricemfignificat.  27^ 
Lea»nat  merctricis  patientia  in  tor- 

mentis.  72 

Legum  inuentio  ad  Deos  relata.2(55 
Legum  latores  primi.  ibid. 

Lembus.  61 

Lentigo.  207 

Leodegarius  Agathocronius ,  vir 

pius&dodus.  *r4 

Lco  quid.  79  8r.r+i.&' 629 

Leo  cuftodi^  fymbolum  &  vigilan- 

tix.  79 

terroris  fymbolum.  2jo 

Leo  flagellans  cauda  catulos,  quid. 

Leo  Nem^*  ab  Hercul^  occifus  611 
eius  ca:des,quid.  494 

Leones,qui.  i^9 

Leoncs  amore  fiirere.  ibid. 

Lconisimago  ad  facra  clauftra  cur. 

79 
Leonis  irati  iigQa.  Z4) 


Leonini.pedes.  (f^S 

Leoftenii  in  Athenienfes  didtu  682 
Lex  cur  primum  lata.  321 

Lex  iuMig-iac.  ^io 

Lexinmente.  130 

Libellio.  379 

Liberales  quam  illiberales  artes  fc' 

qui  fatius.  344 

Liberi^pignora.  144 

Liben  mollius  educati  damnii  pa- 

rentibus  arceflTunt.  66z 

Liberorum  amor.  66^ 

Libidinisfymbola.  27J 

Libidine  nefada  polIutos,ab  apibu» 

citiuspungi  391 

LibidinofiSatyri.  27) 

Lien  quid,&  cius  officium.         52« 
Lignjpedes.  422 

Lingua  effrenata  ftultitiz  fymbo- 

lum.54. 
Litat  Homcrica».  467 

claudx  &  lufcae  cur.  468 

Litera  occidit,fpiritus  viuificat.638 
ex  Litceiaru  ftudiis  immortalitas. 

474 

Lituus.  594 

Locuft?  in  Infubriam  lapf^.  4J7 

Loquaciores  qui.  268 

Lotus  &  lotophagi  quid.  407 

Lucf  boues,elephanti.  444 

Lucifer  e  c^lo  dcturbatus,  466 
Lucro  turpi  daainum  pr^ferendu. 

44? 
Lunulf  in  calceisRomanorum  48^ 
Lupata.  163 

Lupiceruarij  obliuio.  251 

Lu  fcinia.  169 

Luxuria.  175 

Lumrioforumopes.  275 

LydimoUitieinfignes.  391 

Lydiusinfans  Amor.  ibid. 

Lyra  feu  teftudo.  6m 

Lyra  inuentio.  ibid. 

Lyra  quid  in  Hieroglyphicis       59 
Lyfandri  aftus.  448 

Lyfippusftatuarius.  430 

M 

Macciauclusltalus.  519 

Magni  cognomen  quibus  tri- 
butuor. 


ET    VERBORVM. 


butum.  510 

Maander.  j  >o 

Mdieftas  ex  Honoris&Reuerentix 

coniugio.  57 

Maledicentia.  2ti 

Malignitatis  nota»  quibufiiam  ani- 

malibus.  205 

Malluuium.  146 

Male  p2rta,male  dilabuntHr.  460 
Malavel  non  vocata  venjunt.  464 
Mala_in  equis  ar  cedere,pedibus  vc- 

ro  &  lento  gradu  recedere.  467 
Mala  nomina.  240 

Malum  Veneri  facrum.  657 

Malus  medica.  ^94 

Mancipare.  2^0 

Mar.us  ocula^a  quid.  84 

Manus  abluere  quid  olim.  14^ 
Marci  Bruti  morj.  429 

Marcor.  265 

Maris  pericula.  574 

Matrimonio  reuerentia  requiritur. 

65S 
Matrum  quarundam  in  fetus  im- 

pietas.  66^ 

in  Matres  confulto  aborientes  auc 

fetum  enecantes.  ibid.  &c. 

Matronarum  ornatus  nimius.  29J 
Matrons  Rom.  vinum  non  attin-^ 

gebant.  11  j 

Matula?.  565 

Maturandum  ,  &  maturitas  qu« 

Virtus.  99.  loi.  102 

Maximinus  lunior.  24 

Medea  Colchica.  221 

ynJiv  Ay<t9 ,  celebrata   '^"tentia. 

*  12 

Mediacat.  538 

Mediolanenfis    ducatus»  infignia. 

27.  »28 
Mediolanum  vt  extrudum  &  a  qui- 

bus,&v  nde  nominatum.         28 
Meeabizus  reprehenfus  a  Zeuxi- 

dfe.  64 

Melathius  Pocea,eiufquc  votu.  jz^ 
Membrana.  585 

Menelai  breuiloquenda  &  oratio 

ccrdata.  ^4 


Mentagra.  ^79 

Mente^noformam  piuspollere.652 
in  Mente  lex.  150 

Mercuri;  caduccus.  421^ 

efficrtcia.  5* 

Mercuriusinterprcj  Deorum,  ftr- 
monis  Deus.  jt 

viatonim  numen.  ^v.Sc  52 

ideo  Hodius  &  Hegemomus  di- 
ftus.  51 

Mercurij  iniago.  347 

Mercuri;  in  manibus  quidlyralia- 
tueretur.  61 

Mercurij  inuentura  lyra.         ibid. 
Mercurius  geminus,eiiirque  Cmulai^ 
crum.  182 

Mercurij  defcriptio.  344 

MercuriusqualirerefHdus.  346 
Meretricis  tumulus.  277 

Meretricum  amatores.  279 

a  Meretncibus  cauendum.  28} 
Mergus,pi{ci$.  58* 

Meflalina  libidinofifTima.  29  4 
Metelli  Macedonici  fapics  did(j.69 
Mexentius  cruoelifs.  677 

Michaeluslmperator.  227 

faamet  fponte  throno    iniperiali 
cefsit.    I  537 

Mihuis.  50S 

Mineides.  239 

^iinerua  armifera.  9^ 

virgo.  lo^ 

Minerua  cur  armata   e  leuis  cere-^ 
bro  profiiiit.  26.67 

Minerua  &  Pallas  vnde  diciitur.26 
Minerua  inuita  nil  fufcipiendu.  52 
Minerux  cur  facra  Nedua.  95.96. 

&  97 
Mineruz  Dea»  panoplia.  105 

Mineraae  rami  implacati  viri.  iij 
MiHeruaj  cur  facra  oiea.  iic 

Mineruae  flaiuae  draco  eur  appofi- 

tUS.  104.  IS) 

a  Minimis  quoque  tircendum.  578 
Minois  confilium  in  his  commen- 

tariis.  ■'"  15 

Minotaurui.  "  7' 

Minot^ujri  effigies  fignis  milicanb. 

68 

Moa» 


INDEX    RERVM 


Moieftia  dccct  vel  maxime  fbrtu- 
natos.  464 

Moly  herba  quid  defignet  data 
Mercurio,  6zj 

Monftr  j  hominurn,fycophar*e.77. 

Monftri  defcriptio  prodigit  fa.    40 

Morbus  Neapohtanus  &  lues  Hi- 
fpanica.  679 

Moresvel  animunt)  mutare  difiSci- 

Morus.  700 

Mors  nemini  parcit  nec  vitatur.a^J 

*J48 
Mor j  &  A.raor  mutant  tela.        541 
Mortis  tela  frada.  191 

cftea.  $4i 

inMortem  prarproperara.  546 

poft  Mortem  formidolofi.  585 
Mortuis  non  maledicendum.  540 
Motacilla  quae  auis.  291 

Motacilla  i  Venere  lafoni  tradita. 

290 

e»  Motacilla  fieri  amuletum  ad  Ve- 

nerem  inhibendam.  ibid. 

Mul(ftrale.  504 

Muher  parentiviru  praeferre  debet. 

Mulier,iincium.  410 

Mulieris  famam  non  formam  vul- 

gatam  eflfe  debere.  6jo 

Mulieres  fuffitu  vtentes.  294 

MuUeres  fiiperba».  254 

Mulierum  molities  in  cultu.  293 
MuUus.  $06 

Mandus  muliebris.  328 

Munera  opportune  perfonis  vt  mit- 

tenda.  r? 

Munera  no  dcbet  capi  a  ludicib.siS 
Mus  albus.  29J 

Muris  fakcitas.  ibid. 

Mufcas  pellere.  566 

Mufca  quid  allegorice.  ibid. 

Mufca  etiamfplencm  habet  &for- 

midabilem.  $78 

Mufcus  Arabicus,  294 

MufaeSirenasexpIumant.  412 

Mufarum  volucres.  6i6 

Muficam  dii  $  curae  cffe.  63  4 

Muficacmagnavif.  6^6 


Mufimones.  ^45 

Muftela  occurfus.  455 

Mvrtih  clypeus.  959 

Myfteria  vndc  appcUata.  50 


N 


NAiadesaquarumDeaf,  40  j 
Narce  herba.  260 

Narcifsi  metamorphofis.  ibid. 

Njtura.  ?4* 

Natura  ducetr»  optima  fequenda.ji 
Nemcfis  feu  Rbtmnufia  Dea  vltio- 

nis.  >^^-»3> 

eius  imago.  ibid. 

Nemefisinimaginatione.  150 

Neftor  eloquts  eiufque  oratio  qua- 

li$.  64. 

eius  fapientia.  554 

Neftoris  crater.  ibid. 

Nicari  colloquij  tempus.  187 

Nigrorisfymbolum.  419 

Nil  eft  quod  rcprehendi  non  pofsit. 

Nihil  procraftinandura.  50 

Nihil  tam  durum  quod  frangi  non 

pofsit.  158 

Nihil  rcliqui.  45^ 

Niobe.  25^ 

eiusfabula  metamorphofis  &  fe- 

pulchrum.  254 

Nireusformofifsimus.  6j5 

Nobilitatis  armorum  iadator    O- 

tho.  250 

in  Nobilitatena  ementitam.       487 

No(ftuaE,t>rudentiaf  fymbolum.    ^6 

cur  Athenarumfymbolum.  ibid, 

Minerua:  cur  facra,  reieda  corni- 

ce.  97 

Noftua  tumulo.  41^ 

Nolafeutintinabulum.  81 

Nen  es  Deus  sfelle,fed  Deu  fijrs.  49 

Noffc  feipfum  qua  vim  habeat.  649 

Nothi  &  f^^uri;  quida  Cv-Iebres.  498 

Noui  doftores  reprehenfi.         261 

Noxia.  597 

NuUus  eft  paruuf  hoftts.  57^ 

Null'  e  malediais  faraa  captat.  614 

de 


ET    VERBORVM. 


de  Numine  bene  fentiendum.   254 
Nupta  contagiofo.  '    ^76 

O 

OBJitifui&fuorum.  405 

Obliaio,  paupertatis  parens. 

Obfcura  obfcuris  defcripta.  41 

<^bfidionaliscorona.  X25 

Obftruerc  luminibus,  quid.  149 

Occafio  calua  a  tergo.  438 

volatica.  ibid. 

Qccaiionis  vis.  437 

nouaculas.  438 
Oceanus  pater  quid  allegorice.  18^ 

pcnieffigies.  317 

Ocnifuniculum  torquere.  328 

oxy@^  y^  !!}oti-^;,  quid.  ibid. 

OculatamdHus.  82.84 
pcuii  ad  amorem  conciliandum  il- 

lices.  412 

Oculo  vti  lippo.  507 

OculusinHieroglyph.quid.  518 

Oc)'pete  Harpyia.  151 

Oedipi  vita  &  fatum.  647 

Oeriocrates.  606 

OTv®' vnde  dicatur.  118 

Olea  quid,Mineru2  facra.  in 

Ollaxnea  quid.  527 

Olla  terrea  quid.  ibid. 

OUaeamicitia.  227 

Omnia  mea  mecum  porto.  167 

Onocratalus.  326 

quid  refcrat.  337 

S\©' Ayav  fAv^^e,ut,  50 

Opulcnti  hasreditas.  551 
Ornatus  matronarum  nimius.   293 

Ofcen.  193 

Oflea  tela  mortis.  543 

OthoabOtide.  249 

Otis  auis,  350 

<CTci  qui.  249 
Otiumfogiendomvirginibus.  105 

Otus  iatuus.  256 

Ouidius  in  Ibin.  318 

fwTif.  589 


Pacis  redemptae  figna.     605 
Paedagogi  miferi.  414 


29^ 

210 
bid. 


Paeafa  &  Pagafafus  lalbn  ■»«:•* 

Paleutrio. 

<tp«An/Tei«u. 

Paila.  ,9» 

cur  Palladis  fimulacrum  draconem 

premerct.  104 

Paliadi  confecrantur  dracones  Sc 

vlulac.  X06 

cur  PallascumMartedifsideat.   i^ 

quxre  reUqHa  in  Mincrua. 
Pallium.  10:5 

Pallor  inuidi.  27» 

P.lma.  16  j 

Palm*  natura.  ibid. 

viftoris  fignum.  ibid. 

vnde  prouerb.Palmam  ferre.ibi, 
Palmula.  320. 

Palpum  obtrudere.  i6z 

Palumbes  fe  ad  fouendos  foetus  cx- 

plumat.  664 

Pan  feu  Faunus.  44P 

Pan,Deus.  34* 

homo.  ibid> 

Pan  dux  Bacchi ,  &  eius  inuemum. 

Panici  tumulcus  ac  terrores.  441 
Pandoraj  pyxis.  193 

in  Parafitos.  330 

Parafiti  liceutia  nimia.  331 

Parentibus  quantumdebeamns.14» 
Parentibus  danum  arceffunt  mol- 
lius  educati  liberi.  66z 

in  Par:fiefi  Academia  multx  fcho- 

PariHa,quid.  iS 

Trapn-ev®*  /nde.  196 

Polftns  puUos  dtglutiie  ferpes  an- 

te  bellum  rroianum.  47)1 

Padoris  ecclefufiici  duo  fflunera. . 

78. 
Patientia.  157 

Patientia  quorumdam  intormen- 
tis.  ,  ^  72'&7J 

Patiemia  quid  doccat.  J57.dc  166 
Patres,Senatores.  ti6 

Patriafobhuio.  404 

Patria  ett,vbicumque  efl  bene  405 
Patrodus  occifuSjeiufqi  exuiiue.  551 
Patroclus  quid  aUegorKe.      i^id. 


INDEX    RERVM 


Pauli  louij  Dialogus  At  fymbolis 
armorum  &  amoris.  424 

Paupertas  vbique  tuia.  168 

Pauptrras  grauifsimum  onus.  4^1 
Paupertatem  obcfleingeniofis  ibid. 
Paufanias  infolens  rebus  fecundis. 

^  447 

Pax.  601 

Pedere  &  erudbre  obfcena  verba. 

_  4^ 

Pegafus  equus  alarus.  ytf 

Pegafus  quidallegorice.  77 

Il«64.  55i 

Pellarus  Alexander.  j  j 

Pellcx.  207 

TlifAfAATa  bcllaria.  16$ 

Pentlop*  fequi  Vlyffem  maluit, 

quam  patrem.  675 

Peniculus  vel  penicillus.  1^2 

Penus.  5j5 

Peplum.  45-47 

Peregrinatto  confert    ad  amorem 

declinandum.  41} 

Periander.  644 

Periculofa  tempora  quando  maxi- 

me.  616 

cur  Perfica  arbo  r  Ifidi  cofecrata.510 
Perficum  pomum  in  Perfide  viru- 

lentum,  ibid. 

efl  nota  eius  qui  in  alio  c«rIo  fit  me- 

lior.  ibid. 

Peftis  patria».  140 

Petafus  quid.  18 

Phaetondccidenseplauftro  pater- 

no.  215 

P^alanx.  71 

^cei/rarU  phantaila.  i66 

Pharifaci.  '47 

Phidias  ftatuarius.  104. &  673 

^tXAvris  morbus  maximus.     262 

Sc  quanta  inde  pernicies.   '  ibid. 

quat  fequantur  iuxaivricti.     263 
Philjppus  Maccdo  «X  infolenti  mo- 

deratus.  447 

cius  firiniuro.  ibid. 

Philipides  comicus.  69 

4  /xowhV  >if  Venus.  594 

Philomelavt  mutatain  auem.  269 
Philofophia  veius  qualis.     35. 5c  j6 


Philofophia  Epideti  duobuscomo 

prehenfa  verbis.  15^ 

Philofophi  40 

Philofophi  veteres  qu«m6ftra.ibi4 

eorum  nugacitas.  ibid. 

Piiilofophi  caeci.  240 

«lixaioToi  a6j 

Philofopherum  cutn  poetis  com- 

p^^atio.  }j 

Philoxenusgulofus.  J25 

Phineus  ab  Harpyiis  infeftatus.  150 
Phccbus  Delphicui.  6]f 

Phryxi  aureum  vellus.  65J 

Picca.  688 

nulios  ftolones  cmittit,        ibid. 
Picus  in  auem  mutatus.  zSj 

Pietas  in  par^ntes.  I41.dc  666 

Pietas  ciconia*.  14^ 

Pigatra  carifiimajiberi.  144.145 
Pilatus  ludex  iniquifsimus.  147 
Pileu$,libertatis  infigne.  Jjx 

Pindarus  imitationi  inacceftus.  joi 
Pipinusvtcreatus  rex  Francorum, 

171 
Fifcari  in  aqua  turbida.  520 

Pifcis  allegorice  moUitiem  &  vftlu- 

p^ratem  fignat.  411 

Il'Kri&  yj  rriTH-  J^ 

Pitracus  644 

Platonis  modeftia.  165 

Plebis  concordia  principi  necefla- 

ria.  171 

Pleiadcs.  35  J 

Poculum  aureum.  46 

Pocni.  116.SC70Z 

Poefis  tota  aenigmatis  plena.  34 
Poctar  quem  ad  finem  figmcntis  vii 

funt.  ibid. 

Poetat  &  vare?  ^afvt^^faiyat-  (S^i 
an  Poetae  philofcphis  pofteriores.jj 
Poc'tJe  nomine.re  philofophi.  ibid. 
Poeta  Ct  vulgo  f^cilius  accoraHio- 

dant.  ibid. 

Poetarum  infignia.  (5ji 

Poetas  quid  fpemunt ,  imperiti  & 

Poetic.i  figmenta  iribus  explicari 

modis.  H 

Poetica 


ET    VERBORVM. 


Foetiea  eaJ«m  a<  philofophia.  j« 
Poeticaf  laus  &  vis.  J5 

Peeticar  allegocis  ratio.  34 

PoUux  &  Caftor.  189 

Polybides  vnde  didus  Glaucus.ii^ 
Polyphemus.  587 

ab  Vlyfle  excatcatus.  588 

Poma  Hefperidum.  49^ 

Popilias  Lsais  Ciceronis  «ccirer. 

Popularis  rebcUio  vnde  fappe.  i^i 
Populus  lenicate  retinendus.  ibid. 
Popularis  coafenfus,regum  flabili- 

tas.  172 

Populi  confenfu  Reges  primi.ibid. 
Populus  alba,  arbor,  fymbolum  te- 

porij.  704 

Porci  natura.  195 

Porphyrionis  auis  naturamira.ij^ 
Praecidere.  195 

Prjepes  auis.  j6o 

Pnelligium  amoris  prxftigio  non 

pellitur.  290 

Praxitcles.  i^ 

Princeps  ignarus  ,iniquo  cquifoni 

comparatus.  161 

Princeps  iuftus  tx  philofophia.  175 
Principem  decet  clemcntia.  i6j 
Principes  fatui  &  temcrarij.      J  25 

ab  aflentatQribusperditi.  162 
Principia  optima   quid    praEftenc. 

454 
Principis  incoIumi{as  fubditorum, 

procuratio.  511 

Principis  boni  fenatus.  51J 

Principis  clementia.  527 

Principis  boni  ilgnum.  52» 

Principisoptimiofficium.  610 
Principis  optimacuftodiaqui.  61 
Principura  lu''  -.us.  607 

Principumconliliari'  Aes.  518 
Principuro  ^"^f'^  ^^  miniftrL  49 
Principu  .,  andara  ripinat.320 

Probofcis  fi  j  promufcis.  4  45 

Prodiga  m'ilier.  jz8 

Prodigi,  216 

Proditorum  mores  &  fraudes.  208 
Proditoret  ancipitis  fidei.  241 
Progne»  fabula.  666 


Promcthcus.  j^C 

Promethei  fttum.  ibid. 

quid  perPrometheumCaucafo 
alligatum.  557 

Propri#tates  occult».  584 

Proteus,miteria  informis.  ^29 
PrctsusBu/iris.  6jo 

Proteus  muJtiformis.  625 

Protogenis  nimium  ftudium.  it 
Prudens  magis  quim  loquax.  95 
Prudentespauciloaui.  64 

Prudentes  vino  abftinent.  112 
Prudentis  nota.  Js.Sc  94 

Prudentis  officium.  9j 

Pfeudochrifviani.  47 

Pleudofophi .  4^ 

Pudicitia.  199 

Pudori-t  ftatua.  675 

Pucllarum  raors  pratpropera.  545 
Puella:  qu«rela  de  patre  inhuma^ 

no.  <?77 

Pulegium  fobrietatis  nota.  8^ 
Puraemanus.  »47 

Purpuravnde.  4T 

Purpureus  color  ,  fymbolun  vere- 

cundiac.  4^^ 

Pufio.  j7« 

Pygmati  qai.  2J2 

Pvgmai    Herculem    adoriuntur, 

'ibid. 
Pyrrhus  Epirota.  252 

PyrrhuSjAquiladi^us.  ^55 

Pyrrhus  comparicus  inepto  lufori, 

Pythagoras.  91 

Pythagorx  aurea  carmina.  89 

fymboh.  joi 

Pythigoreorumlilentium.  ^4 

QVatdsra  nulla  arte  corrigi  poC 
funt.  2J5 

Quz  fequantur  ^iXiu;a/a».        26j 
Quae  fupra  nos,nihil  ad  nos.       J57 
Qucrcus  anncfa  ventis  non  excuti- 
tur.  iZS 

Qujercui  quid  in  Hieroglj'pbicis. 
ibid. 


INDEX    RERVM 


Quercus  grata  &  facra  loui.      68j 

vetus  veterum  cibus.  ibid. 

Quxftidni  ne  quidem  cedendum. 

Qiji  aliis  malum  fabricat,(ibi  arcef- 

fit.  5S8 

Qiji  alta  contemplantur  c^idere.  365 

Qmd  viuendo  cogitandum.       549 

Ql^od  tibi  fieri  nollei ,  alteri  ne  fe 

cerij.  387 

R 

RAbuIa.  3^7 

Rapto  &  fnude  viuentes.     46» 
inRationc  nidicium.  ijo 

aRebtismirj.nj.spirtimlucri.     jjj 
^eges  primijpopulorijm  confenru. 

Regis  optimi  typus.  pj 

Rcgnamagna,  magna  latrocinia. 

Regum  in  fceptris  ciconiat  effigies 

&  cur.  144 

Rcipciim  lyr.i  comparatio.         59 
Reip  Romanx  concotdia.  8j 

Religio  homini  propria.  44 

Religiofiha&ftaa.  45.8C46 

Religionis  expertes  philofophi.  40 
}n  Religione  (ummum  hominis  bo- 

num.  41 

Religionem  cum  fapientia  coniun- 

gendam.  44 

Religionidebetur  honos.  49 

Rcfpub.Chriiliana  cum  naui  com 

pararur.  i88 

Ramnufia  vindex.  191 

Rhe  I  vitam  pra?fcrt.  j4 

Remedia  in  arduo,  maia  in  preno. 

468 
Rtmedium  efficsTc  in  amorem.  291 
Rhcmnius  Pilxmon.  joo 

F.cmora  fcu  Echeneis  quid.   loi.  & 

Rex  feu  Princepsiuftus  ex  confen- 
fu  populi.  171 

aut  Regem  aut  fatuura  nafci.     227 
Rhocteum.  482 

Rixz  &  contentiones  ^  (ludiofis 
aliena».  6t^ 

Roma  fuis  ipfa  viribas  ruit.      iy6 


Roma,terraMartia.  ibid. 

Roma  vrbs  per excellentiam.    405 

aeterna.  40^ 

Roraam  femper  duraturam  crede- 

bant  veteres.  40^ 

Romanx  vrbis  elogia.  ibid. 

Romanae  mulieres  in  ludu  quo  ha- 

bttu  vfat.  420 

RoraanorumincalceislunulaE.  48^ 
Romanorum  bellorum  breuis  ca- 

talogus.  607 

Romtiius  vino  femper  vfus  parcif- 

fimo.  ij| 

Rofcius  adhuc  infens  ferpentis  am- 

plexu  circumplicatus.  2  j 

Ruboris  nota.  42* 

S  . 

SAbini  prxfigurarunt  facrofan- 

Sacerdotes  honore  afficiendi.  4S 
Sacrum  carmen  precationis.  454 
S.ilix  frugiperda.  685 

Saluspubhca.  529 

Salus  xre  rcdimenda,  555 

Sanftus  Fidius  &  Scmipater.  5^ 
Sanna.  94 

Sapiens  an  amaturus  fit.  378 

ditefcere  potefl  fi  velit.  425 
Sapientes  pauciloqui.  96I 

feptem  Sapientes  Graciac  qui.  641 
Sapiehtum  feptem  Grsecia»  audori- 

tas.  ibid. 

Sapientia  humana  cur  flultitia  dl-' 

catur.  J9.JC  44 

ad  Sapientiam  primus  gradus.  651 
Sapientiae  imagOjVlyfTes.  410 

Sarda  pifcis.  582 

Sardi.  64.$ 

Sargus  pjfgis.  50^ 

Sargusquid.  281 

vt  decipiatur.  280 

caprarum  amafius.  281 

Sartaginum  pernicies  parafiti.  jji 
Sati  dentes,quid.  6j9 

Saturnus.  J4 

raentem  diuinam  przfert.    ibid. 

Satyrus  fen  Faunus.  271 

Satyri  libidinofi.  ibi4. 

Scarabeus  aquilam  quaerit.        579 

Sceptriini 


ET     VERBORV  M. 


Sceptru  regni  Hieroglyphicum.  lyj 
Sciluri  fadum.  177 

Scipionis  cordata  vox.  j6i 

Scriptor  raaledicus.  2« 

Scriptores  rapfcdi  taxantur.  625 
ScurraPhilippiMacedonis.  218 
Scurrae  defcriptio.  351 

Scutica.  pi 

ScutuHi.  105 

Scylla  quid  258.8: 185  biformis.  ibi. 
Scylla  i«  monftrum  marinura  mu- 

tata.  258 

Scylljc  daz.  259 

Sedtre.  47 

quid  habeat  myfterij.  515 

cur  ludices  fedeant.  ibi. 

Sedere  m  dclie  vel  raodio.  190.  & 
Semidei,qui.  154.  (19J.&  298 

Senatoresjpatres.  126 

Seneftus  eloquentior.  620 

Senenfes  bello  ltalico,8cc.  241 

Senesbispueri.  41J 

Senes  procul  a  voluptatibui  corpo- 

ris.  416 

Senexpuellamamans.  415 

Senex  Acheronticus.  5.^5 

Senum  amor  vehemens!  4161 

Serapidis  fimulacro  pr^pofitusHar- 

pocrates.  66 

Sermo  vnde  dicatur.  ^539 

Serpes  feu  draco  in  faxil  mutat*.47j 
Serpens  cultus  olim  quid.  jjo 

Salutis  fymbelum.  ibid. 

quid  per  Serpentem  Aegyptij  defi- 

gnabant.  22 

quid  per  Serpentem  qui  cau«am 

mordicus  teneat.  ibid. 

Serpentes  quofdam  ore  parere.  25 
Serpentes,  diale6iic2  fymbolu.  427 
Serta.  52 

Serui  homlnes  ob  imperitiam.  655 
Sei-uitia.  ^^z 

Seruius  Grammaticus  no  omnibus 

fatisfecit  fuis  in  Virgilium  cora- 

Hientariis.  26 

Seueruslmp.  23 

ISicariorum  receptatcres.  213 

a  Signatis  cauehdum,  prouerb.  205 
Si|endum,eiusvis,3cc.        ^j.&^^ 


coFnmendatifsimum.  ^9 

Silewtium  muherem  decere.  672 
Sinnonidis  cordatum  refponfum  ^j^J 
Simplicitas  puerilis  Deo  grata.  58 
Simus  grex.  28* 

Sirenes  quae,  &  quxd  iis  fignificetur. 

408  409 
Sirenas  a  Mufis  explumari,quid.'4r* 
Sirenum  trium  nomina  vnde  im- 
pofita.  ibid. 

Siftrum  Ifidis  facris  adhibitum.  119 
Sobrictas  animi  rrbur.  84. 

Sobrietatis  praeceptum  &  laus.  8j 
Societas  cum  quibus  fit  ineiida.  576 
Socrates  fapientifsimus.  2^4 

eius  modeftia.  265 

eius  didum  fapiens.  653 

Solisequi.  22^ 

Solimanus  Turcus.  i8j 

Solon.  645 

Solonis  lex  de  non  admittedis  neu- 
tris  in  feditione.  241 

Sonipei.  165 

Sophiftaf.  264 

Sophocles,fenex  amafius.  4^7 

Spartani  Mufis  cur  ante  bella  facri- 
ficarent.  475 

Speiftarefidera,quid.  191 

Speculum  Veneri  dicare.  279 

Spei  effe^a  &  defcriptio.  19K 

Spes  Dea,emfque  fimulacrum.ibid# 
Spes  viridi  vefie  induca.  194 

Spesvigilantium  fomnium.       154. 
Spes  &  Nem^fi*  eodem  m  altari.i^y 
(TTrivJ^  ^e$</j'a?, ,  Augttfti  Caefaris 
didum.  loi 

Sphingis  defcriptio.  6'i^ 

in  Sphmge  virginis  facies.        ibidl 
Sphingis  pluma;.  ibid, 

Sphinx  ignorationis  fymbolum.  ibi, 
Sple»  quid.  5^1 

Splen  feu  lien  vbi  augecur  ,  tabid.i 
alia  membr  a  facit.  525 

Spuere  m  finam.  j?S 

Statua  Eunomi.  '     (T^^ 

Stellio.  204 

e  Stellionibus  malum  medicamen- 
tumfieri.  ibid. 

Stellionatus  crimen.  z--^ 


INDEX    RER VM 


Stemma  quM.  24 

Stemtnata  gentilitia.  ibid. 

StraguJa.  169 

StudJa  nufquam  no  opportuna.  559 
Studiofus  amore  captus.  ^7 

Studiofo?  amorc  non  capi.         4 14. 
Studiofideterrenturlaborura  diffi- 
cultatibus.  i6$ 

Stulti  principes.  225 

Stimphalides  anes.  49; 

Styx.  4(J4 

Suada  6\tt  Suadela  qux  &  Thalia. 

Soperbia.  254.64^ 

^uccedanea  hoftia.  600 

Sdi  &  fuorum  obliri.  4  05 

Sycophantjp,hominum  menftra.yy 

9vy  n  Ji  vtfxof^i^ot.  ^     182 

de  Symbolis  &  notis  eanimque 

vfn.  t 

Symbola  ecpma.  85 


TAntalus  vnde  diftus.  jii 

auari  imago.  ibid. 

Tarditas  nimia  vitanda.  99 
Taurus   pitientifsimum  &  abfti- 

nentifsimum  animal.  157 

Taurifymbolum.  ibid. 
Tauri  fymbolo  quid  fignificetur.158 

cum  Tauro  lufta.  49J 

Tcchna.  71 

Telum  velocitatis  nota.  ici 

Temeritas.  525 

in  Temerarios.  ibid. 

Tempeftiua.  352 

Temperantis  fymbola.  iij 

Temporum  vicifsitudo.  351 

TereusjThracia?  rex.  37J 

Terminus  Deuj.  54S 
Sc  Terminus  Brafmi  fymbolum.549 

Terminus  mors.  ibki. 

Terrifici  poft  mortem.  584 

Terrorfubitus.  440 

Terroris  fymbolum^eo.  ajo 
'/•ftawcntornm  captttores  vultu- 


Teftudo. 
^£f«i/x(^,domiporta. 


ibid. 

Thales.  «45 

Thales  irrifus  ab  ancilla.  166 

Thalia  quz  &  Suada  fiue  SuadeU 

a  Thebanis  quomodo  iuftitia  re- 

pnefentata.  51} 

Thecla  D.  Pauli  difcipula  raartyr, 

29 
Therfites  Hojnericus.  64 

Therficis  oratio  qualis.  ibid. 

Thetis.  481 

Thrafybuli  fifhim  prudens.  480 
Thrafybulus  t}'rannorum  expulfor. 

ibia. 
Thrafylaus  infanus  vt  ad  fe  redierit. 

265 
Timendum  a  minimis.  57S 

Tiberius  Czfar.  14.  69 

Titanes.  51» 

Torrens  qtiid,  57» 

Torulus  qtiid.  4($ 

Traiani  diflum.  521 

Trames.  54 

Tficts  fanfta   Sabtnis  prjcfigurat», 

Tritogenia  difla  Pallas.  105 

Triton  Deus  marinus,  Ncptuni  tu- 

biccn.  474 

Tritonij  imagines.  ibid- 

Troiani  belii  augurium.  471 

Trophafum  vnde.  44^ 

Tubicen  in  bello  captus  cur  fe  ex- 
M.TulUj  Iaus.140  (cufarit.59x 

Tumulus.  5j 

Tumulusmeretricls.  177 

Turcarura  exercitus   ad  Viennam 

Auftrafiae  fufus.  1IS5 

Turdus.  3^7 

Turpia  verbi  decet  rem  turpem.24 
Tympanu  cur  adiunftu  Baecho.  117 
luxurixinftrumcntum.  ibid. 

Tyrannus  quis.  172 

Tyranni  Thryfi  clades  &  mors  inif»- 

gnis.  a^a.ariTj 

Tyranni  opulentia ,  paupertas  fuh- 

4irofum.  ;>« 

V«fe, 


/ 


ET    VER 

V 

VAfcr.  44 

ad  Valetndinem  duo  condu- 
centia.  {48 

VaticinHITircfixdeNarcifi*.  a6<» 
Vellus  aureum.  6^^ 

VenanJi  fludimn  mulco*  opibu^ 
215 
214 

38. 

657 

Z87 


rpoliauic 
Venatorej,  Adzones, 
Venatores  otiofL 
Veneres  dus. 
Vcneri  poma  confecrata. 
Veneri  fpeculum  dicare. 
Veneri*  amuletum. 
Venus  vocabulum  polyfemum.  ^73 
Venus  vulgaris.  }8j 

Venus  cur  amori  innda.  jpi 

amica  rifus.  J94 

nata  mari.  ibid. 

Phidis  teftudinem  premtfns.670 
Veneficia    ic   incantationes   nihil 

|)oflunt.  284 

Vento  viuere,  prouerb.  219 

Verba  inflammant  ad  amorem.  412 
Veritas,  mater  fidei.  56 

Veritas  Dea  quomodo  pi<fi*.       57 

nuda  cur.  ibid. 

Veritas,&  ius,premiturj  non  oppri- 

mitur.  IJ4 

Veritatis  magna  vit.  ibid. 

Verfipelles.  241 

Vefpa  Archilochi  tumulo.  211 
Vefpaj  pro  apibus  abufiuc.  5?6 
Vefps  obtredbitores .  212 

Vefpafiani  aftus  &  auaritia.  525 
Vefpertilio.  2j8 

Vefpertiho  qui  vocatus.  ibid. 

Vefpertilionis  defcriptio.  240 

Vefpertilionis  nomenin  quos  qua- 

dret.  ibid. 

Veterum  induftria.  215 

Viatorum  numen  Mercurius.  51 
Viatores  homines  hac  in  via.  54 
Vicinus  malus,  570 

Vicini  boni  fumma  commodicas. 

Vidioria  dplo  parta.  201 

Vi<^s  ratio  moderata,  quid  confe  - 

rat.  2S8 


B  0  R  V  M. 

Vindifta  iufta.  Stf 

Vini  incoramoda.  n^ 

vfus.  iii.Sc  119 

Vini  diluendi  prima  inftitutio.  no 
Vini  modice  fumpti  vtilitas.  u% 
Vini  temperans  Romulus.  iif 

V^ino  prudentia  augetur.  108 

eius  vire«.  109 

Vino  prudentes  abftinent.  ij» 
Vino  Gpientiam  obumbrari.  ibid. 

quomodo  vtendum.  122.7 

Vino  vfi  apud  Locros ,  ni(i  medico 

iubente,  morte  affedi.  nj 

Vinum  acuii  ingenium.  lu 

Vinum  non  actiogebant  Romans 

matrOB*.  iM 

duibus  vinum  interdicebatur.ib. 
Vinum  infamr»  facit  fanos.  127 
Vinura  cur  crvil^Grsce.  118 

VinumquatenusPIatolaudet.  109 
Violaceui  color.  425 

Vipers  partus  9c  fetus  qualis.  659 
Vipene  cum  muraena  congreffus. 

Vir  gregi5. 

Virgine^  cuftodiendas. 

Virginum  cuftodia. 

VirgOjpro  muliere  quauis 

Viror,  fpei  nota. 

Virtus  ad  Aiacis  tuimilum  deflens. 

201 
Virrus  difficulter  paratur. 
Virtus  folis  prouioa  verbis 
Virtus,  vcrba  &  voces. 
a  Virtute  facile  decifcere. 
Virtutem  vitia  imiraatur. 
Virtutem  lugere  quid. 
Virnitifortuna  coraes. 
Virtutisefacacia. 
Virtutes  quatuor  amoris 

obieaa. 
Vifcera  diuitiat. 
Vifus,  amoris  initium. 
Vitahumana  perej^rinatio, 
Vita  humana  iriferrima. 

ale«  comparata. 
Vitac  huraan*  l^pfus  in  tribus,  87. 

8«.8g 

Vitss 


280 

104 
106» 

421 


47« 
42& 

431 

46 

202 

41  + 
4:9 

honclU 

381.582 

462 

411 

5t 

5H 

464 


INDEX  RERVM 

ViteJ  vlmis  adiunftac.  554 

Vitia  potius  quam  virtuccs  obfer' 

uari.  339 

qua?  Vitia  maximt  perniciofa.  47 
Vltio  lufta.  590 

Vlula  &  Dracones  Palladi  confc- 

crantur.  106 

Vlularum  9c  corrHcum  difsidium. 

98 
Vlyffes.  185 

Vlyflfes  quid.  2H 

Vlyflcs   Polyphcmum    Cyclopem 

vt  exxcauit.  588 

moly  herbam  accepit  i  Mercuno. 

<J2J 

cum  Aiace  contenditde  armis  A- 

chillis.  134 

reftitit  poculis  Ciica?.     zS^.Sc  i85> 

fapientiar  imago.  410 

Vlyfsis  oracio  vehemens.  64 

:  aftus.  588 

Vlyfsis  &  Dioraedis  effigics  iun^^at 

quid.  ,  18^ 

Vlyfsis  focij,qui.  184 

^  Girce  in  belluas  cransforinaci.  28^ 
Vngaria  occupataaTurcis.  iSj 
vnum  nihil^duos  plurimum  poHie, 

»80         , 
vnus  vir,  nullus  vir.  i8a 

in  voluntace  lufticia.  130 


ET    VERBORVM. 

vclupcas  corporis.  ^48 

Voluptas,  malorum  efca.  281 

ad  voluptateni  tres  illecebra?.  411 

Vj>up3.  269 
in  Vpupana  Tcraus  tranjformatuf, 

ibid. 
vrceolus ,  &  malluuium  in  rumulQ 

.ludicis,  quid.  145 

vrceus.  147 

vrcre.  169 

vrfa  m.iior  &  minor.  355 

Vtis  cuTis.  58^ 

vultures  qui.  551 

vxpria  Hdes.  660 


X 


Xextts. 


459 


Zelotipuv.  ap^ 

Zenalis.  i8j 
Zenb  fenex  inter  pocula  tacitur- 

.nus.  65 

Zenoniisnaufragium.  555» 

Zethes  Sr  Calais  Argonauta.  150 

.  ad  quid  relata  nomina.  151 

Zibellui.  2?4 

Zifca  fctt  ZifciSjBsemus»  585 


F    I    N    I    S. 


% 


% 


V 


^ 


1